2012_04_29

www.media.link.com.mt

€ 0.50

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

2108

Il-Maltin fost l-aktar sodisfatti b’[ajjithom …it-tieni fl-Unjoni Ewropea u s-seba’ fid-dinja Skont il-World Happiness Report 2012 pubblikat ftit tal-jiem ilu, il-Maltin huma fost l-aktar popli sodisfatti b’[ajjithom.

F’dan ir-rapport Malta hi klassifikata fis-seba’ post fid-dinja g[al dak li hu sodisfazzjon tal-[ajja waqt li tinsab fit-tieni post fost il-pajji]i kollha tal-Unjoni Ewropea.

Il-pajji]i li f’din il-klassifika ji;u qabel Malta huma l-Puerto Rico, id-Danimarka, il-Kolombja, il-Messiku, l-I]landa u nNorve;ja, skont din l-ordni.

Pajji]i o[ra li jinsabu fl-ewwel g[axar postijiet huma lI]vizzera, l-Irlanda ta’ Fuq u l-Irlanda.

Ir-rapport, kummissjonat mill-United Nations Conference on Happiness u ma[dum minn numru ta’ entitajiet internazzjonali (The Earth Institute tal-Università ta’ Columbia, il-Canadian Institute for Advanced Research u sCentre for Economic Performance) jid[ol fid-dettall ta’ kif ilpopli jkunu fer[anin u sodisfatti b’[ajjithom u b’kollox ikopri 129 pajji].

Puerto Rico, fl-ewwel post ta’ din il-klassifika, tikseb 8.5 punt minn massimu ta’ g[axra waqt li Malta tikseb 8 punti. g[al pa;na 3

Skont il-‘World Happiness Report’ il-Maltin huma fost l-aktar popli fid-dinja sodisfatti b’[ajjithom

Jason determinat li jikkontesta

An;lu Farrugia kwalifikat fil-filosofija ta’ Kim-il Sung

An;lu Farrugia inkwetat li Muscat i/edi g[all-pressjoni tal-KING

— Evarist Saliba

F’]ew; okka]jonijiet separati, Evarist Saliba, eks Ambaxxatur ta’ Malta g[all-Korea ta’ Fuq, stqarr li skont tag[rif li g[andu, An;lu Farrugia, idDeputy Leader tal-PL, hu kwalifikat mill-Università ta’ Malta fil-filosofija politika ta’ Kim-il Sung.

Il-PL g[andu rabta spe/jali ma’ Kim-il Sung,

kif jidher fuq monument ewlieni fi Pyongyang.

Id-dettalji f’pa;ni 6 u 7

11 TA’ JANNAR 2012> Joseph Muscat jg[annaq lil Jason Micallef wara li [abbar li l-istess Micallef ma kienx se jikkontesta l-elezzjoni ;enerali li jmiss

“Jason re;a’ wera kemm hu ra;el tal-partit… tlabtu sagrifi//ju personali biex f’dan il-mument, minflok jikkontesta l-elezzjoni ;enerali, ikompli jie[u [sieb il-ONE. Wera kemm hu ra;el talpartit g[ax a//etta t-talba tieg[i.”

Hekk kien qal Joseph Muscat, fost i/-/ap/ip tan-numru kbir ta’ delegati pre]enti g[as-sessjoni tal-:img[a 13 ta’ Jannar, 2012 tal-Konferenza :enerali tal-Partit Laburista.

I]da mill-kliem g[all-fatti hemm ba[ar jikkumbatti g[aliex Jason Micallef — mag[ruf b[ala l-KING fl-ambjenti tas-Super One — issa qed jinsisti mill-;did u hu determinat li jikkontesta lelezzjoni ;enerali li jmiss. g[al pa;na 2

Malta g[amlet de/i]jonijiet g[aqlin fil-kri]i tal-Libja

Ikomplu l-laqg[at strutturati tal-Kap Nazzjonalista Id-dettalji f’pa;na 5

Sena wara li l-poplu Libjan kiseb il-libertà tieg[u mir-re;im ta’ Gaddafi, il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, janalizza din l-esperjenza u jsostni li d-de/i]jonijiet importanti li [adet Malta f’dak il-mument kienu mibnija fuq ilvaluri li l-Gvern Malti jemmen fihom, u li kienu ta’ ;id g[all-prin/ipji tal-libertà.

Is-sitwazzjoni fil-Libja l-;dida wara rrivoluzzjoni li ne[[iet lil Gaddafi kienet issu;;ett ta’ konferenza organizzata mill-AZAD u li fiha tkellmu wkoll diversi kelliema,

fosthom Ahmed Gehani, Kelliem tal-Kunsill Tran]itorju Nazzjonali Libjan g[arRikostruzzjoni u r-Riabilitazzjoni, il-fotografu Renè Rossignaud, u Abdalla Kablan, lecturer fl-Università ta’ Malta.

Il-konferenza tmexxiet minn Noel Buttigieg Scicluna, u g[aliha attendew, fost l-o[rajn, Tonio Borg, il-Vi/i Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Barranin, u l-Ewroparlamentari Simon Busuttil.

g[al pa;na 2

■ Edizzjoni o[ra mal-[ar;a tal-lum

2

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

G[oxrin fil-mija biss tal-Maltin gawdew

An;lu Farrugia inkwetat mis-s[ubija fl-Unjoni Ewropea — ALFRED SANT L eks Mexxej Laburista Alfred Sant stqarr direttament minn din is s[ubija u [atfu l b’Jason Micallef ilbiera[ fi programm televi]iv li kienu g[oxrin opportunitajiet li n[olqu propju permezz ta -

minn pa;na 1

Meta kienet saret dik listqarrija, Muscat u Jason kienu tg[annqu wa[da sew u donnu li kollox kien qag[ad f’postu i]da filverità ma kienx hekk, g[aliex Jason idde/ieda li xorta wa[da g[andu jikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq id-distrett talMosta, {’Attard, {al Balzan u l-Imdina.

In-nies fit-tim ta’ Jason Micallef fil-kumpless tasSuper One fil-Marsa jidher li fl-a[[ar ;img[at ]iedu l[idma tag[hom favur Jason.

Dawn jinkludu nies li m’g[andhom x’jaqsmu xejn mad-distrett li Micallef irid jikkontesta.

Imkejjen infurmati tajjeb qalu lil din il-gazzetta li qed ikunu avvi/inati individwi biex ja[dmulu g[allkampanja personali.

Dawn il-manuvri nftiehmu tajjeb [afna fil-kumpless talOne Productions fil-Marsa — it-territorju naturali ta’ Jason — i]da wkoll fi/?entru Nazzjonali Laburista fil-{amrun mhux biss fost ilcore group ta’ Joseph

Muscat i]da i]jed u i]jed mid-Deputy Leader An;lu Farrugia li jikkontesta flistess distrett li qed jimmira g[alih Jason Micallef.

An;lu Farrugia tant ittenda bil-manuvri ta’ Jason Micallef li fl-a[[ar jiem beda jibg[at flyers lillkostitwenti ta’ dan iddistrett b’dettalji fejn u meta l-kostitwenti jkunu jistg[u jiltaqg[u mieg[u.

Farrugia hu m[asseb biss[i[ li Muscat i/edi g[allpressjoni li qed jag[mel Jason li qed jippretendi li jkun hu s-super candidate f’dak id-distrett fl-iskema li kienet faqqset f’mo[[ Muscat li jo[ro; kandidat ;did b’sa[[tu f’kull distrett elettorali.

Hemm Deputati u kandidati o[rajn li huma urtati [afna b’din ix-xnieg[a li fid-distrett tag[hom se jer;a’ ‘jitfa//a’ Jason Micallef. Fost dawn hemm Anthony Agius Decelis, Charles Buhagiar u Michael Farrugia min[abba li jekk ise[[ dan anke /-/ans li jitilg[u f’elezzjoni ka]wali jkun qed jonqsilhom.

fil-mija biss tal-Maltin li gawdew mis-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea li se[[et tmien snin ilu.

Hu kien qed jitkellem fil-programm DotEU imxandar fuq TVM ilbiera[ filg[axija.

Fl-istess programm [a sehem il-President Emeritu Eddie Fenech Adami li qal li altru li ma kinux 20 fil-mija biss li gawdew i]da, g[allkuntrarju, kienu [afna dawk li ibbenefikaw

FOCUS 101 Illum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Caroline Galea Mistednin> Stephen Spiteri Malcolm Mifsud

-

’

din is-s[ubija.

Fl-istess programm, Alfred Sant wera li g[adu ja[sibha l-istess b[al meta g[al snin twal qabel l-2003, kien mexxa lill-Partit Laburista f’oppo]izzjoni ma taqta’ xejn kontra s-s[ubija.

L-id il-leminija ta’ Alfred Sant f’dik ilbattalja kontra d-d[ul fl-UE kien Joseph Muscat li llum imexxi lill-PL u li b’konvenjenza issa sar ‘ewropeista’ mill-kbar.

Il-Libja trid tg[in g[al stabbiltà fil-Mediterran minn pa;na 1

Materjal ta’ propaganda li ntbag[at minn An;lu Farrugia fl-a[[ar jiem lill-kostitwenti tal-Mosta, {’Attard, {al Balzan u l-Imdina wara li sar mag[ruf li Jason Micallef wera li, wara kollox, hu determinat li jikkontesta l-elezzjoni mal-PL f’dak id-distrett

-

Il-Prim Ministru tkellem dwar l-effetti li r-rivoluzzjoni Libjana [alliet mhux biss fuq il-Mediterran u d-dinja G[arbija, i]da wkoll fuq iddinja kollha, u qal li l-popli kollha llum isellmu lill-poplu Libjan, li kien kapa/i ji;;ieled il-;lieda tieg[u g[allibertà.

Il-fatt li Tripli damet biss ftit ;img[at biex waqg[et juri kemm il-poplu Libjan kien determinat li jne[[i d-dittatura ta’ Gaddafi, sostna l-Prim Ministru. Dan juri wkoll li lpoplu Libjan issa jrid u se jkun determinat ukoll li jag[mel minn pajji]u storja ta’ su//ess.

Lawrence Gonzi rrefera wkoll g[all-po]izzjoni li [adet Malta b[ala pajji] vi/in talLibja, u spjega kif dawn idde/i]jonijiet kienu mibnijin fuq il-konvinzjoni tal-valuri li l-Gvern jemmen fihom u mhux fuq il-konvenjenza.

Sena wara din ir-rivoluz-

zjoni, sostna l-Prim Ministru, Malta u l-Libja jridu issa jsibu modi ;odda kif jag[mlu lkummer/ bejniethom u kif ikomplu jsa[[u r-relazzjonijiet politi/i.

Dan g[aliex il-kapitlu tala[[ar 40 sena issa hu mag[luq u Malta trid u temmen li lLibja issa g[andha tkun fuq quddiem biex tiggarantixxi listabbiltà fil-Mediterran u anki fil-Lvant Nofsani.

Fil-pre]enza ta’ Ahmed Gehani, kelliem tal-Kunsill Tran]itorju Nazzjonali Libjan, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li Malta tistenna wkoll li l-awtoritajiet u lGvern tal-Libja jkunu iebsa biex jikkontrollaw limmigrazzjoni irregolari g[aliex Malta kienet fost laktar pajji]i, jekk mhux laktar, li sofrew ka;un ta’ din il-problema.

Malta u l-Libja, sostna lPrim Ministru, jistg[u jkunu bibien ekonomi/i g[al xulxin, b’Malta tkun il-bieb ekonomiku tal-Libja g[al

negozju fl-Unjoni Ewropea, u l-Libja tkun il-bieb g[allprodotti Maltin fl-Afrika ta’ Fuq. Il-Prim Ministru sostna li minbarra l-aspett ekonomiku, Malta u l-Libja g[andhom isa[[u r-relazzjonijiet u lkollaborazzjoni f’diversi setturi, fosthom is-sa[[a, ilkultura u l-edukazzjoni.

Fid-diskors tieg[u, Ahmed Gehani ttratta l-mod kif se[[et ir-rivoluzzjoni u spjega l-mi]uri li qed jie[u l-Gvern Libjan biex jipprova jer;a’ jo[loq ix-xog[ol u jinkora;;ixxi lill-barranin ikomplu jinvestu fil-Libja.

Hu qal li l-problema pre]enti tan-nuqqas ta’ sigurtà hi wa[da li fil-mument qed to[loq ix-xkiel.

Ahmed Gehani spjega ddiffikultajiet li ffa//ja l-poplu Libjan fl-a[[ar 40 sena ta’ dittatura, u qal li l-pajji] g[andu diversi nuqqasijiet li jridu jing[elbu jekk il-Libja trid tibda tattira l-investiment barrani.

AÓBARIJIET LOKALI

3

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Ix-xog[ol jeffettwa bil-kbir is-sodisfazzjon tal-poplu Wa[da mir-ra;unijiet li tpo;;i lil Malta fuq quddiem fil-kejl dwar kemm ilpopolazzjonijiet fid-dinja huma sodisfatti b’[ajjithom /ertament li hemm il-qag[da tax-xog[ol u l-impjiegi f’pajji]na.

Skont il-World Happiness Report 2012 jirri]ulta li wie[ed mill-aktar fatturi determinanti g[all-kuntentizza u s-sodisfazzjon bil-[ajja ta’ individwi u ta’ nazzjonijiet s[a[ hu propju x-xog[ol jew in-nuqqas tieg[u.

Dan ir-rapport — elaborat mill-Earth Institute talUniversità ta’ Columbia u o[rajn — kummissjonat g[all-Konferenza tanNazzjonijiet Uniti dwar ilKuntentizza u pubblikat filbidu ta’ dan ix-xahar, g[andu l-g[an li “jag[ti stampa talistat ta’ kuntentizza fid-dinja tal-lum u biex juri kif ixxjenza l-;dida tal-kuntentizza tispjega l-varjazzjonijiet personali u nazzjonali talkuntentizza”.

Il-po]izzjoni ta’ kull pajji] f’din il-klassifika hi ba]ata fuq numru ta’ fatturi li flimkien jag[tu dak li jissejja[ life evaluation score, mi]ura li tie[u f’konsiderazzjoni numru ta’ fatturi li jinkludu s-sa[[a tal-poplu, is-sigurtà talfamilja, ix-xog[ol u l-impjegi kif ukoll fatturi so/jali b[alma huma l-libertà politika u lkorruzzjoni fl-amministrazzjoni.

Ir-rapport isostni li filwaqt li livelli ba]i/i tal-[ajja huma essenzjali g[all-kuntentizza, hemm fatturi determinanti li jmorru lil hemm minn sempli/iment d[ul g[oli ta’ flus.

“Il-miri tal-gvernijiet g[andhom ikunu: livell g[oli ta’ nies ja[dmu, xog[ol ta’

Il-‘World Happiness Report’ li minnu jo[ro; li Malta tinsab fis-seba’ post tal-popli sodisfatti b’[ajjithom

kwalità g[olja; komunità b’sa[[itha b’livell g[oli ta’ fidu/ja u rispett li gvern jista’ jinfluwenza b’politika inklusiva u parte/ipattiva; titjib fis-sa[[a fi]ika u mentali; appo;; g[all-[ajja tal-familja u edukazzjoni di/enti g[al kul[add.”

Evidentement dawn huma objettivi u kriterji li Malta tmur tajjeb fihom u dan jixhdu l-aktar il-qasam taxxog[ol li jing[ata importanza fundamentali fil-World Happiness Report 2012.

Skont dan ir-rapport meta persuna tisfa bla xog[ol, hi tkun qed tnaqqas il-benesseri (well-being) tag[ha u tibqa’ f’dan l-istat sakemm ter;a’ tikseb ix-xog[ol.

L-effett tal-qg[ad fuq innies hu tant kbir li jitqabbel ma’ meta persuna titlef lil xi [add b’mewt, jew meta jkun hemm separazzjoni fi]-]wie;.

Jolqot lill-familji

Fost effetti o[rajn li rrapport isemmi dwar il-qg[ad fuq l-individwu hemm li dan i[arbat il-bixra ta’ kif individwu jqassam il-;urnata tieg[u; it-telf ta’ esperjenzi u kuntatti ma’ nies ’il barra mill-familja tieg[u; it-telf tal-

L-ewwel g[axar postijiet fil-klassifika tal-‘Life Satisfaction b’Malta fis-seba’ post’

Il-Maltin mal-aktar sodisfatti b’[ajjithom minn pa;na 1

G[ar-rigward tal-pajji]i msie[ba fl-Unjoni Ewropea, fl-ewwel post hemm id-Danimarka bi 8.4 punti u, warajha, ti;i Malta.

Din il-klassifika fil-World Happiness Report tikkonsolida flimkien ir-ri]ultati miksuba f’]ew; e]er/izzji ta’ st[arri;: ilWorld Values Survey (WUS) u l-European Values Survey (EUS) li jkejlu l-livell ta’ sodisfazzjon bil-[ajja fil-pajji]i kollha. istatus personali u tal-identità individwali.

“Qg[ad g[oli”, jg[id irrapport, “jaffettwa wkoll lill-

familji li ma jkunux milqutin direttament g[aliex huma wkoll jibdew jinkwetaw dwar il-futur talpost tax-xog[ol tag[hom.”

Tant hu kbir u negattiv leffett ta’ qg[ad g[oli fost ilkumplament tal-komunità li rrapport jg[id li “when we total up the well-being of a rise in the unemployment rate, the loss to the rest of the population (which is a large number of people) is twice as large as the loss to the unemployed themselves”.

Konklu]joni minn dan ir-

Hemm numru sostanzjali ta’ fatturi li fuqhom hu ba]at dan ir-rapport i]da lewlenin huma l-libertajiet tal-individwu; ilbenesseri (well-being); il-livell ta’ korruzzjoni f’pajji]; ix-xog[ol; il-qg[ad; ilkwalità tax-xog[ol; il-fidu/ja flistituzzjonijiet; ir-reli;jon u l-familja; issa[[a fi]ika u s-sa[[a mentali; l-edukazzjoni u l-ambjent.

rapport hi li skont evidenza mi;bura minn madwar iddinja, anke impjiegi mhux ta’ livell g[oli huma asso/jati ma’ sodisfazzjon og[la tal[ajja minn ta’ dawk bla xog[ol.

Il-benesseri (well-being) ta’ individwu hu asso/jat ukoll ma’ kemm te]isti possibbiltà li wie[ed isib fejn ja[dem.

Darba wie[ed ikollu impjieg, tkun ukoll kru/jali l-kwalità tax-xog[ol li jkollu.

Sigurtà fl-impjieg Dwar il-kwalità tax-xog[ol, ir-rapport isostni li din mhix ne/essarjament marbuta ma’ kemm tkun il-paga jew innumru ta’ sig[at ma[dumin.

G[al 60 fil-mija ta’ dawk intervistati, is-sigurtà talimpjieg hi meqjusa b[ala importanti [afna.

F’dan ir-rigward hu rilevanti li st[arri; talEurobarometer lejn tmiem issena l-o[ra kien sab li 90 filmija tal-Maltin ma kinux inkwetati li jitilfu x-xog[ol li g[andhom b[alissa… 8 filmija aktar mill-medja Ewropea.

Ta’ min ifakkar li Malta hi l-[ames pajji] bl-inqas rata ta’ qg[ad fl-Unjoni Ewropea u li b[alissa f’pajji]na hawn log[la /ifra ta’ nies ja[dmu full-time bi qlig[, f’kull ]mien: 150,000 [addiem.

4

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

tag˙rif

The Flower of the flowers. Dan hu

l-isem ta’ wirja ta’ arti u arti;;janat li se ssir fil-kunvent tal-patrijiet Dumnikani, ir-Rabat, mil-lum il-{add 29 ta’ April sal-{add 6 ta’ Mejju mid-9.30 a.m. sas1 p.m. u mill-4.30 sat-8 p.m. L-attività se ssir f’g[eluq il-55 anniversarju millinkurunazzjoni tax-xbieha mirakolu]a tal-Madonna tal-G[ar, meqjuma filkunvent tad-Dumnikani, ir-Rabat.

Kun/ert. Fl-Istitut Kulturali Malti se jittella’ l-kun/ert li jmiss nhar il{add 6 ta’ Mejju 2, f’Le Meridien, San :iljan, fis-6 p.m. L-MCI se tippre]enta programm bl-isem ta’ A Treat for Pianoforte Lovers, jew Festa G[al Min I[obb il-Pjanu. Maestro Franco Foderà (Trapani, Sqallija) se jipprre]enta [ames studenti tieg[u li huma avvanzati fl-istudju tal-Pjanu. B[as-soltu, filkun/erti tal-Istitut Kulturali Malti, kul[add hu mistieden u d-d[ul hu b’xejn, i]da jkunu milqug[a donazzjonijiet b’risq il-fondi tal-MCI, u biex ji;u koperti l-ispejje]. Aktar tag[rif jista’ jinkiseb fuq in-numru tat-telefon: 21338923 jew 99800409 jew billi wie[ed jibg[at email lil maltacultinst@yahoo.com.

Adorazzjoni. Nhar il-{amis 3 ta’ Mejju fis-Seminarju tal-Ar/isqof talVirtù, ir-Rabat, se ssir ;urnata talb u adorazzjoni b’risq il-vokazzjonijiet sa/erdotali u reli;ju]i ta’ Malta kolha.

Il-;urnata tibda fid-9.30 a.m bilQuddiesa u wara jkun hemm ladorazzjoni matul il-;urnata kollha.

Fis-6.30 p.m jkun hemm l-adorazzjoni u l-quddiesa li jkunu bis-sehem tasseminaristi.

Birkirkara. L-G[aqda Mu]ikali Sant’Elena se tippre]enta t-22 programm mu]ikali annwali konsekuttiv nhar is-Sibt 5 ta’ Mejju fis-7 p.m fis-sala Sir Temi Zammit, lUniversità ta’ Malta. Il-banda se tkun ta[t id-direzzjoni tal-Mro Joseph Vella.

{al Tarxien. L-G[aqda Mu]ikali

Marija Annuzjata bil-kollaborazzjoni tal-Kappillan u l-kleru tal-parro//a ta’ {al Tarxien qed tippre]enta kun/ert ta’ mu]ika sagra fl-okka]joni tal-150 anniversarju tal-Banda del Tarxien ta[t il-patro/inju ta’ Mons :u]eppi Mercieca, Ar/isqof Emeritus, illum fis-7.30 p.m fil-knisja parrokkjali ta’ {al Tarxien.

Il-Mosta. L-G[aqda Filantropika Talent Mosti se tippre]enta wirja Marjana bl-isem ‘Marija fi twemmin il-poplu’ fi/-/entru tal-Kultura Nazzjonali, ir-Razzett tal-Marki], fi Triq Wied il-G[asel il-Mosta. Il-wirja tibqa’ miftu[a sat-12 ta’ Mejju u tkun miftu[a mit-Tnejn sas-Sibt mis-6 p.m. sad-9 p.m. u l-{dud mill-10 a.m. sa nofsinhar u mis-6 p.m. sad-9 p.m.

L-Imqabba. Il-Kumitat Amministrattiv fi [dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju se jorganizza ikla fil-bini l-;did talKa]in tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju nhar il-:img[a 18 ta’ Mejju fit-8 p.m. Se jkun servit varjetà ta’ ikel. Bookings isiru fuq 79853044 jew ming[and Bice Farrugia u aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit www.talgilju.com.

I]-}ejtun. Is-Sezzjoni Partitarji Belandisti se torganizza Green Gathering fil-ka]in, g[ada t-Tnejn 30 ta’ April, mit-8.30 p.m. (lejlet festa pubblika). D[ul bla [las. Mu]ika minn DC Glen C u b’effetti ta’ dawl tul is-serata.

Valletta. Il-Youth Band tas-So/jetà Filarmonika King’s Own se tipparte/ipa fl-avvenimenti li jfakkru Jum l-Ewropa nhar l-Erbg[a, 9 ta’ Mejju. Il-Banda se ddoqq f’Misra[ lAssedju l-Kbir (fa//ata tal-Qorti) bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. Il-Youth Band se tkun ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Etienne Spiteri.

it-temp illum It-temp> Ftit jew wisq imsa[[ab, bil-possibbiltà ta’ xi rqajja’ ta/-/par mas-seb[,u bi s[ab g[oli li ji]died mal-jum. Il-Vi]ibbiltà> Tajba, lokalment moderata g[al [a]ina g[all-ewwel. Ir-Ri[> {afif g[al moderat mil-Lvant, lokalment moderat filg[odu. Il-Ba[ar> {afif g[al moderat, li jsir [afif. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura> 23˚C. Ix-Xita> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.1mm nida. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 643.9mm. Ix-xemx> titla’ fis-6.13 u tin]el fit-19.46.

It-tlug[ tal-Lottu 83 — 42 — 45 — 34 — 24

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Royal Pharmacy, 271 Triq ir-Repubblika; {AMRUN: Thomas’s Pharmacy, 796 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Brown’s Pharmacy, 82 Triq il-Vitorja; BIRKIRKARA: Herba Pharmacy, 183 Triq il-Kbira; G}IRA: D’Argens Pharmacy, 330 Triq D’Argens; PEMBROKE: San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar; TAS-SLIEMA: Rudolph Pharmacy, 133 Triq Rudolph; {’ATTARD: Misra[ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali; NAXXAR: Victory Pharmacy, 36 Triq il-Vitorja; ILQAWRA: Qawra Pharmacy, Earl’s Court#1, Triq l-Im[ar; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; IL-FGURA: Alpha Pharmacy ‘Maria Immaculata’ Triq Cospicua k#m Vjal ilKottoner; MARSASKALA: Spi]erija San :wakkin 1, Triq Sant’Anna; I}}EJTUN: Green Cross Pharmacy, 31 Misra[ Gregorio Bonnici; IMQABBA: Kristianne Pharmacy, Triq ^^^avi; SI::IEWI: The By Pass Pharmacy, Triq Mons Mikiel Azzopardi; IRRABAT: Nigret Pharmacy, Triq I^^^ ahar; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2 Triq Palma; MARSALFORN: Tony’s Pharmacy, Triq il-Qbajjar.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

G[all-pazjent u l-professjoni Wara r-rapport li ppubblikajna b[al-lum ;img[a dwar in/ident li fih kien involut kunsillier laburista filkonfront ta’ anzjana, Pawlu Pace, il-President tal-MUMN, [are; bis-sa[[a kontra din ilgazzetta.

Minflok ma ng[aqad mag[na u kkundanna bla riservi dak li ;ara u li fih kienet aggredita anzjana, hu [ataf l-okka]joni biex jattakka lill-media nazzjonalista.

Meta kien mistoqsi g[aliex ma kkundannax l-in/ident fih innifsu u lil min wettqu, Paul Pace deher fuq l-iskrin tat-TV jg[id li hu ma g[amilx dan g[aliex ma kienx hemm infermieri involuti.

I]da l-isfortuna ta’ Pawlu Pace kienet li fl-isfond ta’ meta deher hu, fuq l-istess skrin dehret l-emblema tal-MUMN bil-motto tag[ha miktub /ar ta[tha: G{ALL-PAZJENTI U L-PROFESSJONI.

Pawlu Pace, il-President tal-MUMN u fl-isfond il-motto tal-union tieg[u> G{ALL-PAZJENT U L-PROFESSJONI

Allura Pawlu Pace ma [assx li G{ALL-PAZJENT kellu jing[aqad mag[na filkundanna ta’ dan l-in/ident^ Li hu ]gur hu li affarijiet b[al dawn /ertament ma jrebb[ux u ma j]idux kredibbiltà.

Din takkwistaha billi tkun ;ust ma’ kul[add b’mod

spe/jali jekk tkun qed tmexxi union b[al tieg[u li fiha jkun hemm membri ta’ kull kulur politiku.

Fl-opinjoni tag[na Pawlu Pace g[amel [a]in li attakkana kif attakkana i]da ]gur li g[amel ag[ar li ma [ax il-parti tal-pazjent kif jesi;i listess g[an tal-union tieg[u.

...u issa l-MUMN tordna lill-infermieri biex ma jag[mlux rapporti dwar in/identi Fi stqarrija ma[ru;a lbiera[, l-MUMN [abbret li tat direttiva lill-infermieri u lqwiebel biex b’se[[ immedjat dawn ma jag[mlux rapporti li jintalbu millmanagement tal-isptar f’ka]i ta’ in/identi li jse[[u.

Il-pretest g[al din id-direttiva hu li la dDivi]joni tas-Sa[[a u lanqas l-Uffi//ju talPrim Ministru ma tawha garanzija g[assej[a tag[ha li rapporti ta’ in/identi li jsiru mill-infermieri ma jispi//awx jintu]aw g[all-propaganda politika. Dan, wara r-

rapport li deher f’din il-gazzetta b[al-lum ;img[a.

Li hu kurju] hu kif l-MUMN a;ixxiet f’dan il-ka] meta l-gazzetti tal-Oppo]izzjoni ilhom is-snin g[addejjin jippubblikaw rapporti u ritratti dwar ;rajjiet u in/identi li jse[[u f’istituzzjonijiet tas-sa[[a pubblika, u hi qatt ma qalet kelma wa[da.

F’dan il-ka] spe/ifiku, il-mument wettaq dmiru kif mistenni minnu, u vverifika l-fatti.

Kieku ma tkellmitx din il-gazzetta, kollox kien jibqa’ mistur.

Insulti razzisti kontra l-Prim Ministru Karti ]g[ar b’insulti razzisti kontra l-Prim Ministru kienu rappurtati li ntefg[u f’diversi toroq f’Malta i]da partikolarment f’Birkirkara.

Il-kitba fuq dawn il-karti, f’forma ta’ tqabbila, tallega li l-Ewropa qed tg[in lil Malta biex f’pajji]na jid[lu lklandestini bla kontroll u li l-Prim Ministru ;abna “qisna ;ungla tax-xadini”.

Dan l-attakk razzista isteriku hu wkoll att ta’ xi [add kodard li ma kellux il-[ila li jew jiffirmah jew jag[ti [jiel ta’ min hemm wara dan l-attakk.

Bl-istess mod u fl-istess toroq, intefg[u karti simili bi tqabbila o[ra din id-dabra aktar politika parti;;jana millo[ra g[aliex te]alta lil ‘Joseph’.

It-tqabbila, f’dan il-ka], hi din: Taf x’irid il-poplu Malti Staqsi lilhom tkunx fidil {u l-parir illi tak Joseph Mhux ta’ Simon Busuttil

Donazzjoni ta’ demm

Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bil-Mobile Blood Donation Unit mill-Ber;a tal-Mellie[a, biswit ir-residenza g[all-anzjani Dar il-Madonna tal-Mellie[a, mit8.30 a.m. sas-1 p.m.

Nhar it-Tlieta l-1 ta’ Mejju (festa pubblika) se jkun hemm ;bir ta’ demm minn [dejn ilknisja ta’ San :u]epp {addiem, Birkirkara, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Waranofsinhar il-Blood Donation Unit se jkun fi Pjazza San :or; mis-2.30 p.m. sas-6 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, [u mieg[ek il-karta tal-identità.

AÓBARIJIET LOKALI

5

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Xorb waqt l-e]amijiet

Intlaqg[et talba tal-SDM Il-Bord tal-MATSEC irreveda d-de/i]joni li listudenti ma jit[allewx jixorbu waqt l-e]amijiet wara petizzjoni li saritlu mill-Istudenti Demokristjani Maltin (SDM).

Waqt li [abbar dan, ilBord tal-MATSEC talab sku]a g[al xi inkonvenjenza li setg[u g[addew minnha l-istudenti.

L-SDM g[amlet pressjoni dwar idde/i]joni ori;inali talBord permezz ta’ petizzjoni online li fiha appellat biex il-Bord talMATSEC i[alli lillistudenti jixorbu waqt le]amijiet, b[al dejjem.

Il-link g[al din ilpetizzjoni hi:

http://www.change.org/ petitions/allowstudents-to-drinkduring-exams.

Tnejn gravi i]da mhux fil-periklu tal-mewt Mara mill-Isla u ra;el minn Bormla sofrew ;rie[i gravi – i]da mhumiex fil-periklu talmewt – f’]ew; in/identi tat-traffiku separati li se[[ew bejn il-:img[a u s-Sibt.

■ Il-mara mill-Isla, ta’ 31 sena, intlaqtet minn karozza li baqg[et sejra, fi Triq il-Mit[na, {al Qormi.

Il-mara ttie[det l-isptar b’ambulanza, waqt li lPulizija g[adha tinvestiga dwar l-in/ident u dwar issewwieq li baqa’ sejjer.

■ Ir-ra;el ta’ 60 sena minn Bormla nltaqat minn vettura fil-Birgu misjuqa minn ]ag[]ug[ Ni;erjan li joqg[od Bormla.

Hu ttie[ed l-isptar g[all-kura.

(Xellug) Qabel il-laqg[a formali tal-PM mal-Kooperattivi tas-Sajd, u (fuq) wie[ed mid-distributuri tal-gass ikellem lill-PM barra l-bini tal-GRTU

Id-djalogu jkompli ...il-PM jiltaqa’ ma’ ]ew; kooperattivi tas-sajjieda u mal-GRTU Il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, ilbiera[ iltaqa’ ma]]ew; kooperattivi tas-sajd, kif ukoll mal-Kamra g[allIntrapri]i ]-}g[ar u l-Medji (GRTU) b[ala parti minn djalogu strutturat mas-so/jetà /ivili u mal-imsie[ba so/jali, li t[abbar matul il-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista fi Frar li g[adda – djalogu li qed ikun koordinat mid-Delegat Spe/jali tal-PM, Simon Busuttil.

Il-Prim Ministru sema’ ssu;;erimenti, l-ilmenti u lproblemi tas-sajjieda u talGRTU u weg[edhom lappo;; me[tie;.

Fil-laqg[a, fl-AZAD, marrappre]entanti millKooperattiva Nazzjonali tasSajd u mal-Kooperattiva tasSajjieda, il-Prim Ministru qal li l-veru sigriet ta’ kull kwistjoni hu li jinstabu ssoluzzjonijiet madwar mejda.

Il-Prim Ministru fehem li lindustrija Maltija tas-sajd g[addejja minn sfidi min[abba spejje] li qed ikollhom jo[or;u s-sajjieda biex ila[[qu maxxog[ol tag[hom. Lawrence Gonzi sa[aq dwar issostenibbiltà tas-sajd u fakkar li Malta g[andha vu/i mhux biss

Il-Prim Ministru u Simon Busuttil fil-laqg[a tag[hom mal-GRTU, ilbiera[

fl-Unjoni Ewropea i]da wkoll f’livell internazzjonali. Il-Prim Ministru tenna li fir-realtà, a[na rridu nkunu i]jed bil-g[aqal flinteress tas-sostenibbiltà.

Ray Bugeja, is-Segretarju tal-Kooperattiva Nazzjonali tas-Sajd, stqarr li lKooperattiva tinsab fidu/ju]a li l-Prim Ministru lest jag[ti kas tal-problemi li je]istu u li g[andhom jissolvew b’bilan/ u fl-ispirtu tal-verità.

F’kumment lil din ilgazzetta, Ray Bugeja qal li llaqg[a kienet po]ittiva u kienu diskussi d-diffikultajiet tas-sajjieda. Hu awgura li minn din il-laqg[a jo[or;u ri]ultati po]ittivi fil-jiem li ;ejjin.

Paul Piscopo, is-Segretarju tal-G[aqda Kooperattiva tasSajd, fisser li s-sajjieda Maltin qed jistennew li tinstab

soluzzjoni g[all-problemi li qed jiffa//jaw qabel ma jeskalaw g[al xi kri]i fix-xhur li ;ejjin. Dan, fost o[rajn, min[abba l-prezzijiet g[oljin tal-fuel.

Hu qal li qed isiru [afna sforzi biex is-sajjieda jimpurtaw id-diesel mil-Libja, i]da qal li hemm min jista’ g[ax g[andu bastiment kbir u hemm min ma jistax g[ax g[andu ri]orsi ]g[ar.

Paul Piscopo stqarr li lprezzijiet tas-suq ne]lin u je]isti ]bilan/ fejn il-profitt naqas u l-ispejje] ]diedu.

G[aldaqstant g[andha tkompli l-[idma biex is-sajjied itaffi minn dawn l-ostakli li qed jispi//aw biex jifnuh.

Il-Kooperattiva tas-Sajjieda kkritikat lill-MEPA li allegat li qed isir sajd e//essiv, spe/jalment g[a/-/erna.

Paul Piscopo /a[ad din lallegazzjoni u appella lillMEPA biex tikkore;i l-fatti tag[ha.

F’kumment lil il-mument, Paul Piscopo qal li l-Prim Ministru se jittratta l-problemi tal-membri tal-Kooperattiva b’i]jed dettall u jara li tinstab soluzzjoni.

Fil-laqg[a tieg[u malGRTU – fil-bini tal-GRTU, fil-Belt – il-Prim Ministru fa[[ar il-[idma sfiqa li qed tag[mel il-Kamra g[allIntrapri]i ]-}g[ar u l-Medji b’risq il-;id tal-pajji].

Hu stqarr li l-GRTU tirrappre]enta s-sinsla talekonomija, ji;ifieri limprendituri, in-negozji ]]g[ar, u o[rajn.

Il-Prim Ministru irringrazzja lill-GRTU g[allideat u s-su;;erimenti li ressqet g[at-tfassil tal-Ba;it g[al din is-sena, li wasslu biex in[olqu l-inizjattivi g[all-SMEs. Il-Prim Ministru kkundanna lil min qed jintimida lillGRTU biex ma j[allihiex ta[dem b’risq in-negozjanti, u stqarr li d-diri;enti tal-GRTU g[andhom jit[allew ja[dmu b’rispett. g[al pa;na 8

Sejbiet sostanzjali ta’ droga f’G[awdex u f’Bormla

Tmien persuni kienu arrestati millPulizija wara sejbiet ta’ droga f’G[awdex u f’Bormla.

■ Fl-ewwel tfittxija li saret mill-Pulizija fix-Xag[ra, G[awdex, instab ammont ta’ droga eroina li kienet se ti;i ttraffikata f’G[awdex stess. Sid id-dar, ra;el ta’ 51 sena, kien arrestat mill-Pulizija.

Fl-istess [idma kienu arrestati wkoll erba’ r;iel o[ra li l-età tag[om tvarja bejn il-31 sena u t-53 sena, u huma residenti r-Rabat, G[awdex, ix-Xag[ra u San :iljan.

Fil-pussess tag[hom instabet aktar droga eroina, ra]a tal-kannabis, u kif ukoll ammont ta’ flus kontanti.

Il-Ma;istrat tal-G[assa Paul Coppini kien infurmat bis-sejba u [atar diversi esperti biex jassistuh fl-inkjesta.

■ It-tieni sejba saret fil-lejl ta’ bejn il:img[a u s-Sibt wara tfittxija li saret fi kiosk li jinsab fl-in[awi ta’ fuq Verdala, f’Bormla. Il-Pulizija ]ammet tliet persuni, ilkoll minn Bormla, wara li nstab li kellhom il-kokaina u l-kannabis. L-età tag[hom tvarja bejn is-17 u t-38 sena.

Il-persuni kollha g[adhom jin]ammu ta[t arrest g[al aktar st[arri;.

■ Sadattant, mara ta’ 55 sena li toqg[od Santa Lu/ija nqabdet il-:img[a filg[odu mill-uffi/jali tal-[abs tipprova dda[[al iddroga fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin.

Hi tressqet il-Qorti akku]ata bittraffikar u l-pussess aggravat tal-kannabis.

Hi tressqet quddiem il-Ma;istrat talG[assa Anthony Vella, Hi ammettiet lakku]i mi;juba kontriha u l-kaw]a kienet differita g[as-sentenza.

8 Sodisfatti bir-riforma fil-li/enzji tal-kummer/

Diversi organizzazzjonijiet laqg[u b’sodisfazzjon ilpro/ess ta’ konsultazzjoni pubblika ta’ sitt ;imghat, im[abbar minn Jason Azzopardi, il-Ministru g[allKompetizzjoni :usta, inNegozji }g[ar u lKonsumatur, dwar proposti li jemendaw ir-regolamenti talli/enzji tal-kummer/ biex tonqos il-burokrazija u jing[ata aktar nifs linnegozju.

Kevin Borg, id-Direttur :enerali tal-Kamra Maltija g[all-Kummer/, l-Intrapri]a u l-Industrija, kien fost dawk li laqg[u b’mod po]ittiv dawn il-proposti.

Kevin Borg qal li l-Kamra tal-Kummer/ tilqa’ kull tip ta’ inizjattiva li tista’ ttejjeb il-[ajja ta’ min hu finnegozju, fin-negozji ]g[ar u self employed.

Permezz ta’ dawn ilproposti dawk li qeg[din finnegozji ]g[ar, spe/jalment self-employed, se jiffrankaw [afna telf ta’ [in mix-xog[ol u b’hekk il-produttività tog[la.

L-aktar bidla importanti f’dawn il-proposti se tkun li minn issa ’l quddiem mhux se jkun hemm b]onn aktar li wie[ed japplika g[al li/enzja biex jifta[ negozju jekk ma jkunx hemm konsiderazzjonijiet ta’ sa[[a u ambjent.

Sempli/iment notifika se tkun bi]]ejjed.

Se jkun hemm ukoll ro[s tal-li/enzji billi qed ikun propost li l-mi]ata talli/enzja tan-negozji tkun sa massimu ta’ elf ewro.

Dan ifisser li s-sidien se jiffrankaw mill-inqas 164 ewro fis-sena.

Se jidda[[lu wkoll pro/essi ;odda marbutin mal-[las tal-li/enzja. Wie[ed se jkun jista’ j[allas illi/enzja meta jissottometti lformola tan-notifika jew talapplikazzjoni u b’hekk ukoll tkun qed tonqos il-burokrazija.

I]-]mien ta’ konsultazzjoni jag[laq fl-a[[ar ta’ Mejju, 2012.

1.4 miljun biljett fl-2010 g[ad-d[ul f’siti u mu]ewijiet ta’ Heritage Malta Matul l-2010, Heritage Malta [ar;et 1,431,178 biljett g[add[ul fis-siti u l-mu]ewijiet immexxija minnha.

Dan jirri]ulta minn rapport li l-Uffi//ju Nazzjonali talVerifika (NAO) ippubblika aktar kmieni dan ix-xahar u li kien jitratta l-u]u effettiv tassistemi fit-teknolo;ija talinformatika li fil-pre]ent qed jintu]aw minn Heritage Malta.

Ir-rapport isemmi li Heritage Malta tamministra wie[ed u tletin sit u mu]ew imferrxin madwar Malta u G[awdex li, sebg[a minnhom, huma mni]]lin fil-lista talWirt Dinji tal-UNESCO. Mill-2005, wara emenda filli;i dwar il-wirt kulturali, irresponsabbiltà tax-xog[ol kollu, li qabel kien isir mi/?entru Malti tar-Restawr, g[addiet g[al g[and Heritage Malta li, b’hekk, saret la;enzija nazzjonali g[allkonservazzjoni.

L-uffi//ju ewlieni ta’ Heritage Malta jinsab f’Bighi fil-Kalkara u uffi//ju ie[or jinsab fi/-?ittadella tar-Rabat f’G[awdex.

L-uffi//ju ewlieni ta’ Heritage Malta f’Bighi, fil-Kalkara

Skont ir-Rapport talAwditur, l-istruttura ta’ Heritage Malta hi maqsuma f’erba’ taqsimiet li jkopru tteknolo;ija tal-informatika, ittmexxija tas-siti u mu]ewijiet, il-konservazzjoni, u pro;etti o[ra.

Minbarra dawn it-taqsimiet, l-Uffi//ju tal-Kap E]ekuttiv g[andu ta[t idejh iddipartimenti g[as-servizzi talvi]itaturi u avvenimenti, ri]orsi umani u l-amministrazzjoni, finanzi u affarijiet legali.

Heritage Malta tiffinanzja l-

Da[lu Malta ]ew; gruppi ta’ immigranti Matul il-;urnata tal-biera[, il-Pulizija rrappurtat li kienu da[lu ]ew; gruppi ta ’ immigranti illegali fil - g]ejjer Maltin.

Grupp minnhom ta ’ 29 immigrant inqabad mill Pulizija qrib l-irdumijiet mag[rufa b[ala Tad-Delli, filManikata, limiti tal-Mellie[a, filwaqt li grupp ie[or ta’ 23 inqabad mill-Pulizija fil-Bajja tal-Qbajjar, f’G[awdex.

Il-Pulizija, li f’din il-[idma kienet meg[juna mill-Forzi Armati ta’ Malta, qabdet lil dawn l-immigranti wara li kienu waslulha diversi rapporti li kien hemm ]ew; gruppi ta’ immigranti qrib il-kosta.

Il - persuni li waslu Malta huma ta ’ nazzjonalità E;izzjana, Palestinjana u Libjana.

L-investigazzjonijiet g[adhom g[addejjin.

Fiera dwar l-u]u tat-teknolo;ija fl-iskejjel

It-tag[lim tal-istorja permezz tat-teknolo;ija talinformazzjoni u lkomunikazzjoni (ICT) hi ttema ta’ EMBED 2012-Best use of ICT, fiera ta’ sitt ijiem, li qed issir b[alissa f’Dar il-Mediterran g[allKonferenzi.

Stephen Spiteri, l-Assistent Parlamentari g[allEdukazzjoni u x-Xog[ol, ilbiera[ ]ar il-fiera u ltaqa’ ma’ numru ta’ g[alliema, kif ukoll studenti, li [adu sehem f’diversi workshops organizzati minn xi kumpaniji privati li joffru prodotti u servizzi edukattivi li ju]aw l-ICT.

A{BARIJIET LOKALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

L-esibizzjoni hi organizzata mid-Dipartiment g[allImmani;jar tal-Kurrikulum u l-eLearning (CMeLD), fi [dan id-Direttorat g[all-Kwalità u l-Istandards fl-Edukazzjoni (DQSE), id-Direttorat g[asServizzi Edukattivi (DES), u g[andha l-g[an li turi l-iktar teknolo;iji ;odda u l-mod kif dawn jintu]aw fl-edukazzjoni permezz tat-tema, L-Istorja ta’ Malta.

F’din il-fiera hemm ukoll ilpjattaforma l-;dida g[attag[lim elettroniku (elearning) provduta millFronter u li qed tkun stallata fl-Iskejjel Primarji u Sekondarji ta’ Malta u G[awdex.

Matul din il-fiera, idDirettorat g[all-Kwalità u lIstandards fl-Edukazzjoni (DQSE) u l-Microsfot se jniedu l-Innovative Teachers Forum, kompetizzjoni li ssir kull sena g[all-a[jar u]u talICT, u r-rebbie[a jirrappre]entaw lil pajji]na barra minn Malta.

Fl-EMBED 2012 se jit[abbru wkoll ir-rebbie[a ta’ kompetizzjonijiet dwar la[jar u]u tal-ICT filkurrikulu edukattiv. Dawn l-awards jinkora;;ixxu lu]u tal-ICT u juru li dan hu [afna iktar interessanti minn sempli/i u]u tal-kompjuter.

operat tag[ha prin/ipalment mill-bejg[ tal-biljetti tad-d[ul fis-siti u mu]ewijiet, kif ukoll mis-sovvenzjoni tal-Gvern.

L-Uffi//ju Nazzjonali talVerifika innota li Heritage Malta investiet f’numru ta’ sistemi tal-informatika biex tippro/essa l-ammont kbir ta’ informazzjoni li tkun ;enerata minn kull taqsima fl-a;enzija.

Ir-Rapport jinkludi wkoll [arsa fid-dettall lejn erba’ sistemi tal-informatika li fost l-o[rajn jinkludu s-sistema talMUSES, li ti;bor fiha katalgu

ta’ assi kulturali.

L-Uffi//ju Nazzjonali talVerifika elenka numru ta’ rakkomandazzjonijiet b’rabta ma’ kontrolli fl-a//ess, l-u]u fa/li u tibdiliet me[tie;a f’dawn is-sistemi talinformatika.

Ir-Rapport tal-Awditur jinkludi wkoll [arsa lejn loperat u s-sigurtà fis-sistemi tal-informatika li dwarhom Heritage Malta fasslet numru ta’ pro/eduri.

L-Uffi//ju Nazzjonali talVerifika rrakkomanda wkoll li l-a;enzija jkollha sett ta’ policies u pro/eduri dwar klassifikazzjoni talinformazzjoni, il-perjodu massimu g[a]-]amma talinformazzjoni, il-pro/ess g[arrimi ta’ tag[mir elettroniku u metodi kif i]]omm u tirkupra kopji ta’ informazzjoni fissistemi tal-informatika.

Heritage Malta g[andha jkollha kontrolli fuq l-a//ess g[all-kamra tas-server prin/ipali u g[andu jkun hemm pjani ta’ kontin;enza f’ka] ta’ waqfien mhux previst mill-operat.

Il-PM ikompli jisma’ minn pa;na 5

Fl-introduzzjoni tallaqg[a, Joan Haber, il-Vi/i President tas-Sezzjoni talKummer/ u s-Snajja’, fissret li l-GRTU g[andha 7,000 membru u bejniethom dawn huma sidien ta’ aktar minn 10,000 intrapri]a.

Hi qalet li hemm membri fil-GRTU li ma jifil[ux jistennew aktar biex jittie[du d-de/i]jonijiet, u sostniet li ekonomija moderna ma tikbirx bittkarkir: tikber g[ax issostni l-inizjattiva privata u g[ax id-de/i]jonijiet jittie[du bilg[aqal u fi ]mienhom.

Fi tmiem il-laqg[a, Vince Farrugia, id-Direttur :enerali tal-GRTU, irrimarka ma’ din il-gazzetta li l-Kamra hi l-aktar organizzazzjoni li tag[mel proposti konkreti li kienu rikonoxxuti mill-Prim Ministru. Il-GRTU hi kburija li saru [afna bidliet fil-li;ijiet, bl-introduzzjoni ta’ skemi ;odda g[annegozji ]-]g[ar u l-li;i tasSmall Business Act. “Illum hawn ambjent g[al kollox differenti milli qatt kellna, kemm f’dik li hi libertà tal-kummer/ kif ukoll f’dawk listituzzjonijiet li jistg[u jg[inu lill-intrapri]i ]-]g[ar u s-self-employed,” sostna Vince Farrugia.

Il-messa;; tal-GRTU lillPrim Ministru kien li mhux bi]]ejjed li jkun hemm qafas regolatorju u le;i]lattiv; i]da n-nies li

j[addmu s-sistemi, spe/jalment dawk li qeg[din fl-awtoritajiet, iridu jkunu kapa/i jie[du d-de/i]jonijiet f’waqthom.

Id-Direttur :enerali talGRTU ikkonkluda li laqg[at b[al dawn huma importanti [afna, u appella lill-korpi kostitwiti u lil g[aqdiet o[rajn biex jie[du sehem fihom g[aliex dan hu mument opportun biex wie[ed mhux biss jg[id x’mar tajjeb, i]da x’mar [a]in u x’jonqos li jsir biex is-sistema ta[dem a[jar.

Il-Prim Ministru kien ukoll pre]entat rapport dwar il-kwistjonijiet kollha li tqajmu mis-sezzjonijiet kollha tal-GRTU. Kollox ma’ kollox, temm Vince Farrugia, il-Gvern illum qed jag[mel sforz to really think small u ja[seb fi]-]g[ir; i]da s-sistema kollha kemm hi trid tid[ol ukoll fl-ispirtu g[ax inkella jgerger i]-]g[ir. Dan, g[ax min suppost jaqdih qed jie[u wisq ]mien biex jag[mel dan.

■ Intant, hekk kif kienet g[addejja l-laqg[a filkwartieri tal-GRTU, numru ta’ distributuri tal-gass in;abru barra u insistew li riedu jkellmu lill-Prim Ministru.

Wie[ed minnhom irnexxielu jag[mel dan meta l-Prim Ministru [are; millbini tal-GRTU. Hu esprima t-t[assib taddistributuri li l-Gvern feta[ is-suq g[al aktar li/enzji.

6

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

A{BARIJIET

LOKALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

7

Eks Ambaxxatur ta’ Malta g[all-Korea ta’ Fuq jg[id li An;lu Farrugia kwalifikat fil-filosofija ta’ Kim-il Sung L-appo;; tal-Labour g[all-’Idea Juche’ jidher fuq lapida tal-ir[am ma’ monument ewlieni fi Pyongyang Id-Deputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia qed jissemma li hu wie[ed minn fost politi/i Laburisti meqjusa qrib [afna tal-Mexxej Laburista Joseph Muscat li studjaw u g[o]]ew id-dixxiplina tal-[sieb mag[rufa b[ala l-Idea Juche li kien [are; biha ddittatur tal-Korea ta’ Fuq Kim-il Sung.

Fl-istess waqt il-Partit Laburista Malti ma jiddejjaq xejn milli jfa[[ar u jsostni pubblikment dan il-[sieb kif jikkonferma monument ;gantesk li hemm fil-kapitali Pyongyang.

L-Idea Juche hi te]i politika talfundatur tal-Korea Komunista, Kim-il Sung ba]ata fuq l-aspirazzjoni talawto-suffi/jenza u l-mixja lejn ilprogress. Aspirazzjoni li wasslet biex illum, il-Korea ta’ Fuq, waqt li ]viluppat programm nukleari, il-poplu qieg[ed ikompli jbati l-g[aks.

Osservaturi jsostnu li din ilfilosofija ta’ awto-suffi/jenza kienet b’xi mod im[addma wkoll mill-Gvern Laburista f’Malta ispirat mir-re;im militari u dittatorjali tal-Korea ta’ Fuq fejn il-kwalità tal-g[ajxien f’Malta kienet spi//at f’livelli baxxi meta, fost l-o[rajn, l-importazzjoni ta’ prodotti kienet ristretta.

Dwar dan tkellem Evarist Saliba, leks Ambaxxatur mhux residenti ta’ Malta g[all-Korea ta’ Fuq, meta f’]ew; okka]jonijiet separati ikkummenta dwar il-laqg[a tat-3 ta’ April li g[adda u li n]ammet mistura mill-PL bejn il-Mexxej Joseph Muscat u l-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq g[al Malta Han Tae Song.

L-eks Ambaxxatur Evarist Saliba f’intervista li xxandret waqt ilprogramm Anali]i tal-A[bar immexxi minn Roderick Agius nhar il-{amis li g[adda ddikjara li minbarra Alex Sceberras Trigona, illum Segretarju Internazzjonali Laburista – u li kien il-mo[[ wara l-ftehim sigriet marre;im tal-Korea ta’ Fuq fi ]mien li kien Ministru tal-Affarijiet Barranin – hemm o[rajn b’rabta ma’ dan ilpajji].

Diplomi “Hemm nies o[rajn li tant kienu mog[mijin, li dak i]-]mien lUniversità ta’ Malta kellha l-kotba ta’ Kim-il Sung biex fuqhom jistudjaw listudenti u jo[or;u wkoll diplomi.

Hemm nies li llum huma deputati mexxejja li jifta[ru u j;ibu wara isimhom f’xi okka]jonijiet li g[andhom din id-diploma.”

Din id-dikjarazzjoni, l-eks Ambaxxatur Evarist Saliba kompla jsostniha f’kummenti li g[amel fuq issit elettroniku timesofmalta.com meta kienet ]velata l-laqg[a li l-PL ried i]omm mistur mal-Ambaxxatur talKorea ta’ Fuq g[al Malta.

Evarist Saliba kiteb li jinsab konxju li An;lu Farrugia, Deputat Mexxej tal-Partit Laburista hu kwalifikat flistudji tal-Idea Juche mill-Università ta’ Malta, u jistaqsi jekk id-Deputat Laburista An;lu Farrugia kienx membru tal-Kumitat Nazzjonali li ta l-appo;; g[all-filosofija ta’ Kim-il-

Sung permezz ta’ lapida tal-ir[am li tinsab mal-monument li hemm fi Pyongyang.

L-eks Ambaxxatur qal li meta mar Pyongyang fil-kariga uffi/jali li kellu, in-nies tal-Gvern tal-Korea ta’ Fuq urewh monument kbir li jfakkar l-Idea Juche – il-filosofija ta’ Kim-il Sung.

Mal-ba]i ta’ din il-kolonna hemm [afna lapidi tal-ir[am mimlijin kitbiet u espressjonijiet ta’ appo;; u tif[ir g[al din il-filosofija.

“Fost dawk il-lapidi tal-ir[am hemm tnejn pre]entati minn Malta – wa[da mill-Partit Laburista Malti ta’ dak i]]mien – li fil-fehma tieg[i mhux differenti minn dak tal-lum g[ax g[ad hemm l-istess nies – u l-o[ra millKumitat Nazzjonali tal-Idea Juche li kellha rabtiet mal-Universit ta’ Malta fejn kienu qeg[din jag[mlu propaganda g[all-idea u l-filosofija m[addna fil-Korea ta’ Fuq.” Hu fisser kif mill-Università ta’ Malta kienu jo[or;u d-diplomi lil nies li llum huma intimament qrib Joseph Muscat.

Ikompli l-istess Dwar id-dikjarazzjoni ta’ Joseph Muscat kif irrappurtat mill-a;enzija tal-a[barijiet tal-Korea ta’ Fuq li lPartit Laburista jrid isa[[a[ irrelazzjonijiet tajbin mal-Korea Komunista u l-weg[da li se jtejjeb irrelazzjonijiet bejn i]-]ew; na[at f’diversi oqsma, l-eks Ambaxxatur Malti g[al Pyongyang qal li l-fatt li l-

Partit Laburista jrid i]omm u jkabbar ir-relazzjonijiet bilaterali, hi dikjarazzjoni importanti [afna.

“Jekk il-Partit Laburista jitla’ filGvern, se jkompli fejn [alla fl-1987 qisu qatt ma ;ara xejn. L-g[aqda li hemm hi pre/i]a – Alex Sceberras Trigona kien Ministru tal-Affarijiet Barranin dak i]-]mien u fi ]mien meta kien Ministru tal-Affarijiet Barranin sar ftehim sigriet fuq armamenti u ta[ri; lill-Pulizija. G[alija hi sitwazzjoni li jekk il-Partit Laburista jitla’ fil-Gvern se jkompli fir-relazzjonijiet li kellu mal-Korea ta’ Fuq. “Illum fuq il-Korea ta’ Fuq ma nistg[ux ng[idu li se[[ xi tibdil kif se[[ fil-Libja i]da l-Korea ta’ Fuq tallum mhux biss l-istess imma ag[ar minn dak i]-]mien min[abba li g[andha programm nukleari avvanzat [afna u kulma jridu hu missili biex b’din il-bomba jattakkaw lil xi [add.”

Hu rrimarka li hekk kif se[[ dan lavvanz kbir fix-xjenza qerrieda millKorea ta’ Fuq, fl-istess [in l-g[ajxien tal-poplu mar il-ba[ar.

“Li wie[ed jg[id li jrid ikollu relazzjonijiet tajbin hi ridikola imma lfatt hu li ntqalet u ma kinitx mi/[uda” tenna Evarist Saliba.

Dwar id-dikjarazzjoni tal-Partit Laburista li ddefenda d-dritt li l-Korea ta’ Fuq tispara dik li kien qed jing[ad li kienet satellita fl-ispazju g[ax kull pajji] sovran g[andu dritt jag[mel dan, Evarist Saliba qal li kieku l-Partit Laburista llum kien fil-Gvern, il-Partit Laburista kien ikun l-uniku pajji] fid-

dinja li jesprimi po]izzjoni favur ilKorea ta’ Fuq bil-maqlub tal-pajji]i lo[rajn kollha tad-dinja.

“Anki pajji]i b[a/-?ina li jridu jg[inu lill-Korea ta’ Fuq, pubblikament ikkundannawha. Id-dinja kollha, ilKunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti kkundannaw lill-Korea ta’ Fuq, bl-unika vu/i ta’ appo;; tkun mill-PL tal-lum illi kieku qieg[ed fil-Gvern, kienet tkun Malta li b[as-soltu ti;i taqa’ u tqum milli tg[id il-komunità internazzjonali u tg[id dak li trid g[al skopijiet li onestament ma jinftehmux.

“Ma nistax nifhem x’vanta;; hemm g[al Malta u g[ad-dinja li tag[mel dikjarazzjoni b[al dik u li ma kinitx mi/[uda” qal Evarist Saliba.

B’referenza g[al-laqg[a li kellu Joseph Muscat mal-Ambaxxatur talKorea ta’ Fuq g[al Malta, l-eks Ambaxxatur Evarist Saliba fisser li hi [a;a normali li ambaxxaturi jag[mlu ]jarat ta’ kortesija qabel jitilqu millkariga.

“Jekk wie[ed jannunzjahomx jew le, [afna drabi jiddependi mi/-/irkustanzi.

Jekk ikun hemm kwistjoni serja, probabbilment ikun hemm interess li to[ro; pubblikament, imma normalment ma jsir xejn.”

Madankollu hu semma li “f’dan ilka] partikulari kieku ma [ar;itx din la[bar min-na[a tal-Korea ta’ Fuq ma konna nkunu nafu xejn. Allura ddomanda li nistaqsi hi din: G[aliex ilpropaganda tal-Korea ta’ Fuq semmiet u tat prominenza lil-laqg[a marrappre]entanti tal-Partit Laburista, u semmiet b’mod inqas esklusiv u floridu mal-President, u ma semmiet xejn dwar il-laqg[a mal-Ministru talAffarijiet Barranin li hu rrappre]entant ta’ Malta f’dawn i//irkustanzi?

Il-monument lill-Idea Juche ta’ Kim-il Sung

Fil-qalba ta’ Pyongyang, il-belt kapitali tal-Korea ta’ Fuq, hemm monument kbir, bl-isem ta’ Juche Tower, li jikkonsisti f’kolonna kbira, li fuq nett tieg[u hemm fjamma dejjem t[e;;e;. Mal-ba]i ta’ din il-kolonna hemm [afna lapidi tal-ir[am mimlijin kitbiet u espressjonijiet ta’ appo;; u tif[ir g[all-filosofija JUCHE tad-dittatur Kim-il Sung. Wa[da minn dawn il-lapidi fiha l-kliem ‘Presented by Malta Labour Party’ u o[ra mill-Kumitat Nazzjonali Malti g[all-Istudji tal-‘Idea Juche’. Gwidi Koreani li jkunu qed jispjegaw dwar dan il-monument jg[idu li dawk il-lapidi huma ta’ g[aqdiet li kkontribwew flus biex jinbena t-Torri Juche

Xejn favur “Ovvjament ma kienx fl-interess

tag[hom li jannunzjaw u jag[mlu pubbliku l-laqg[a mal-Ministru talAffarijiet Barranin g[ax ma kellhomx xi [a;a favur il-propaganda tag[hom li setg[u jg[idu.

“Fuq il-President qalu ftit, u lPresident mill-ewwel [are; u //ara dak li kien intqal fil-laqg[a. Imma filkwistjoni tal-Partit Laburista lmessa;; li [are; hu floridu [afna u ovvjament ir-rappre]entanti tal-Korea ta’ Fuq [assewhom kunfidenti bi]]ejjed li jistg[u jg[idu dak, jew g[ax kien jirrifletti verament dak li ntqal jew kienu konvinti li mhu se jmerihom [add.”

Evarist Saliba ]ied li fl-opinjoni tieg[u, il-fatt li l-Partit Laburista ma annunzjax din il-laqg[a meta kull [a;a li qieg[ed jag[mel jag[tiha prominenza, f’dan il-ka] ma semma xejn u meta [ar;et l-a[bar il-Partit Laburista lanqas /a[ad li ntqalu dawn l-affarijiet, tne[[i forsi xi dettall, imma tant intqal messa;; po]ittiv, li rrappre]entanti tal-Korea ta’ Fuq dehrilhom li j;ibuha filwaqt li ma semmewx il-laqg[a li saret malMinistru tal-Affarijiet Barranin.

Il-kitba ta’ Evarist Saliba, l-eks Ambaxxatur ta’ Malta g[all-Korea ta’ Fuq, fuq is-sit elettroniku timesofmalta.com, li fiha ji]vela li d-Deputy Leader An;lu Farrugia hu kwalifikat fl-istudji tal-Idea Juche mill-Università ta’ Malta

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

F’PA:NI O{RAJN...

10 Le[en is-so/jetà /ivili

11 Sena o[ra ta’ [idma fil-kura primarja

13 {al Qormi benniena kulturali

19

Ittri lill-Editur:

Gaddafi u George Vella

EDITORJAL il•mument

9

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PTA 1450 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Mal-[addiema… bil-fatti Bil-fomm kul[add jg[id li j[obb lill-[addiema u li jrid ja[dem biex i;ibhom dejjem ’il quddiem. I]da sakemm ix-xewqat sbie[ jibqg[u biss paroli, fil-fatt il-[addiem ma jkun iggwadanja xejn.

Il-[addiem jibda jiggwadanja meta mill-paroli ng[addu g[allfatti. G[aliex, wara kollox, lill-politi/i tag[na rridu ng[adduhom mit-test ta’ x’jag[mlu meta effettivament ikollhom il-poter fdat lilhom f’elezzjoni ;enerali.

Il-gvern pre]enti issa ilu ’l fuq minn erba’ snin fit-tmexxija ta’ dan il-pajji]. }mien bi]]ejjed biex inkejlu u ni]nu l-azzjoni li wettaq tul dan i]-]mien u b’hekk inkunu f’qag[da li dwaru ng[addu ;udizzju ba]at fuq il-fatti… mhux fuq il-paroli.

Insemmu ftit punti ba]i/i biex niflu dak li g[amel il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi fil-qasam tal-[addiema.

Bejn l-2008 u l-2011 f’pajji]na n[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did Fi]-]mien ta’ ri/essjoni profonda li kienet g[addejja minnu l-Ewropa, u l-aktar dawk il-pajji]i li jixtru ming[andna, ilGvern irnexxielu jsalva l-impjieg ta’ 5,000 [addiem f’diversi fabbriki u kumpaniji Fl-a[[ar 4 snin, l-ETC kellha 43,427 vacancy re;istrati mag[ha Fl-istess ]mien, l-ETC sabet xog[ol lil 15,337 persuna Kienu approvati 130 fabbrika ;dida u estensjonijiet ta’ fabbriki li bejniethom jipprovdu 3,462 impjieg ;did ie[or Kien hemm 41,004 [addiem li [adu sehem f’eluf ta’ korsijiet organizzati g[alihom mill-Korporazzjoni tax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC) F’G[awdex biss, fl-a[[ar erba’ snin, kien hemm 2,290 talba g[al impjiegi ;odda re;istrati mal-ETC Permezz ta’ skemi tal-gvern, elf sid ta’ negozju iffrankaw sa 25,000 ewro f’income tax kull wie[ed u b’hekk kienu ;enerati 247 impjieg ie[or Park ;did g[all-avjazzjoni g[all-industrija talmanutenzjoni tal-ajruplani li, mix-xejn, issa timpjega 1,000 [addiem

Is-su//ess fit-turi]mu [oloq mijiet ta’ impjiegi ;odda Permezz ta’ family-friendly measures qed igawdu eluf ta’ [addiema li fil-bi//a l-kbira minnhom huma nisa u ommijiet G[all-ewwel darba, is-sena li g[addiet, dawk li f’Malta g[andhom impjieg full-time qab]u l-150,000. …u nistg[u nibqg[u sejrin.

Il-verità hi li dawn il-mi]uri u r-ri]ultati kollha li nkisbu kienu t-tarka li pprovda l-Gvern Nazzjonalista biex minkejja l-kri]i li kienet qed thedded — u fil-verità l-maltemp g[adu ma g[addiex — mhux talli l-pajji] ma marx lura talli jinsab ma’ ta’ quddiem fl-Ewropa fil-qasam tax-xog[ol u l-impjiegi u b’qg[ad li hu fost l-inqas madwar l-Ewropa kollha.

B[alma jg[id il-Prim Ministru Gonzi, dan ma jse[[x b’kumbinazzjoni. Ise[[ g[aliex hemm ippjanar g[aqli u serju u investiment li qed ikompli jag[milna kompetittivi.

Il-qag[da tal-[addiema madwar l-Ewropa f’dawn i]-]minijiet hi wa[da mwieg[ra. G[add kbir ta’ pajji]i kellhom ida[[lu fisse[[ mi]uri ibsin ta’ awsterità li kienu jvarjaw minn qtug[ filpagi, il-benefi//ji u l-pensjonijiet g[al deterjorament filkundizzjonijiet ba]i/i tax-xog[ol. Dan kollu wassal g[al inkwiet so/jali li ta’ kuljum naraw fl-a[barijiet ta’ barra: protesti u manifestazzjonijiet ta’ di]approvazzjoni kontra min qed imexxi.

G[all-grazzja t’Alla, u bil-[idma ta’ kul[add, pajji]na baqa’ jaqdef ’il quddiem u jo[loq l-impjiegi. Fabbriki li kienu de[lin fi kri]i li kienet twassal g[all-g[eluq tag[hom kienu targeted millgvern biex permezz ta’ skemi ta’ in/entivi jer;g[u ji;u fuq saqajhom u llum qed narawhom sa[ansitra j]idu n-numru ta’ [addiema li jimpjegaw.

Tassew li mhux il-kliem — [afna drabi fierag[ — li jg[odd i]da dak li twettaq fis-sieg[a tal-prova. Din is-sieg[a g[addiet u g[adha g[addejja minn fuq pajji]na u kellna /-/ans kollu nosservaw kif laqa’ g[aliha Gvern Nazzjonalista, gvern li tabil[aqq hu tal-[addiema. G[aliex ja[seb fihom, jipprote;ihom u jg[inhom il-[in kollu biex possibbilment [add ma jaqa’ lura.

Dan li jfisser g[alina Jum il-{addiema. Il-fatti… mhux il-paroli.

10

OPINJONI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… l-gost ta’ missier partikulari kien li ja[dem fil;nien tieg[u. Mieg[u kien ikun hemm ibnu.

Dan kien jipprova jimpressjona lil missieru billi jag[mel xi xog[lijiet ]g[ar, dejjem ta[t iddirezzjonijiet ta’ missieru.

Darba, il-missier, dejjem fil-;nien, ra ;ebla [dejn it-tifel u qallu biex ine[[iha. “Minflokha n[awlu pjanta sabi[a”, qal il-missier lit-tifel. Ittifel g[amel [iltu kollha biex i/aqlaqha, [alli jimpressjona iktar lil missieru, imma ma rnexxilux. U kellu j/edi u jiddikjara b’vu/i g[olja li ma setax i/aqlaqha.

“Er;a’ ipprova”, qallu missieru> “U]ua l-mezzi kollha biex i//aqlaqha”. U t-tifel u]a l-forza kollha tieg[u biex jolzaha. Imma l-;ebla baqg[et fl-art.

U nfaqa’ jibki u jolfoq. Il-missier, li kien ftit ’il bog[od sew, ;era lejh u kkalmah. “Jien mg[edtlekx biex tu]a l-mezzi kollha biex i//aqlaqha^” staqsieh il-missier. “Iva, pa, nassigurak li g[amilt l-almu tieg[i kollu biex in/aqlaqha, imma bqajt sal-a[[ar ma nistax nelevaha.” U re;a’ nfexx jibki. “Imma ibni”, re;a’ qallu missieru> “inti insejt lili. G[ax ma da[[altx lili fil-mezzi kollha li semmejtlek^” U t-tifel fehem sew il-messa;; tal-missier.

Flimkien ma’ missieru, ne[[a l-;ebla u [awwel pjanta sabi[a fiha.

I

Int u jien Xi [add darba qal: “Bla Alla jien ZERO, imma mieg[u jiena HERO.” San Pawl qal xi [a;a simili: “Kollox nista’ f’dak li jsa[[a[ni.” Kultant naqtg[u qalbna fil-[ajja, g[ax

nag[mlu u]u minn [afna affarijiet fid-dinja (social workers, counsellors, psikolo;i, psikjatri — kollha tajbin), imma ninsew lilu li qalilna: “Ejjew g[andi intom li imtaqqlin u m[abbtin u jien inserra[kom… u ssibu fara; g[al ru[kom.

Imma anke fuq livell uman, kultant a[na tqal [afna biex nitolbu l-g[ajnuna ta’ xulxin. :ieli jkollna b]onn ta’ professjonisti. U g[andna nfittxuhom. Imma kultant taf tkun persuna li ta[dem mieg[ek, jew li qieg[ed f’xi

grupp mieg[ek, u jg[inek [afna jekk tifta[ qalbek mieg[u.

M’g[andniex inkunu pronti biex nift[u qalbna ma’ min ;ie, ;ie. Lanqas mg[andi nifta[ qalbi ma’ mara o[ra filpost tax-xog[ol, g[ax mg[adnix kapa/i nifta[ qalbi ma’ marti. Hemm aktarx ikun beda jberraq anke jekk ikun issajf b’xemx ti]re;. Hemm tkun qed tfittex l-inkwiet.

Imma persuna responsabbli u prudenti, ta’ fommha sieket u e]emplari, taf tg[inek bilkbir. U taf tirreferik g[allg[ajnuna aktar adatta g[alik.

Min ikun sab [abib tajjeb, ta’ dil-kwalità, ikun sab te]or.

Min jing[alaq fih innifsu u j]omm kollox mistur fih, aktarx li f’xi [in i/edi: ma

minn Dun Pawl Camilleri

................................................

pauca43@gmail.com

jkunx kapa/i j;orr iktar ittoqol tal-[ajja wa[du.

Dan jg[odd ukoll g[allulied fil-konfront tal-;enituri tag[hom. Jistg[u ma jkunux intelli;enti [afna, imma ]gur li jkollhom g[al qalbhom laqwa ;id ta’ uliedhom.

Djalogu sin/ier jg[in [afna fit-toqol tal-[ajja.

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, illum mhux se nittallab ming[andek imma se nirringrazzjak g[all-persuni kollha li g[enuni f’[ajti bil-pariri tag[hom.

U mhux professjonisti biss imma anke nies komuni

li semg[uni, kellmuni u inkora;;ewni.

Qajjem, Mulej, iktar nies maturi u prudenti li joffru spalla lil min hu dg[ajjef, widnejn lil min irid jifta[ qalbu u m[abba lil min ikun im[abbat.

Le[en is-so/jetà /ivili Timbru uniku li jimmarka parti integrali tal-politika tal-Partit Nazzjonalista hu l-kun/ett taddjalogu. Fi ]gur dan ilprin/ipju ilu mag[;un fil-[sieb u l-mira ideolo;ika ta’ dan ilpartit mill-inqas g[al dawn la[[ar tletin sena.

Mill-a[[ar tas-sebg[inijiet dan il-kun/ett ta’ komunikazzjoni attiva masso/jetà /ivili kien u baqa’ /entrali fil-[sieb u l-istrate;ija tal-partit u aktar tard fittmexxija tal-pajji].

Infatti l-integrazzjoni u ddevoluzzjoni tal-poter huma prin/ipji fundamentali li sawru dak id-dokument tant importanti Fehmiet Ba]i/i pubblikat fl-1986.

Forsi parti mis-su//ess talPartit Nazzjonalista hu tassew din il-[e;;a li jintegra kemm jista’ jkun individwi u organizzazzjonijiet meta jin[tie;u jittie[du de/i]jonijiet importanti g[all-pajji].

Biex jag[mel dan, partit politiku [aj u rilevanti jrid ikun /ert li jibqa’ vi/in in-nies, jisma’ u jixtarr. Jekk ma jag[milx [ekk l-ideat u lvi]joni jsiru skaduti u l[sibijiet jimmuffaw.

Li tbiddel jew tirran;a ma fih xejn [a]in. Anzi pjuttost bil-kontra! I]da li jinkwetani hu meta dak it-twemmin u valuri li jkunu sawru moviment politiku jkunu abbandunati, [afna drabi g[allkonvenjenza u mhux anqas g[al skopijiet purament elettorali. Dan ta’ spiss narawh ji;ri fil-politika tal-Partit Laburista li baqa’ ming[ajr

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

L-MCESD... miftu[ g[al aktar entitajiet

pjan koerenti u konsistenti g[al pajji]na.

Tant hu hekk li sal-lum stess g[adu jesprimi din lambivalenza meta jippreferi jindirizza setturi fuq ba]i individwali bl-iskop li jurta mill-inqas u jwieg[ed [wejje; differenti lil setturi differenti.

Bosta kienu d-de/i]jonijiet u pro;etti ta[t amministrazzjonijiet nazzjonalisti su//essivi li taw spazju wiesg[a lil-le[en /ivili li kien iktar qawwi u rilevanti.

Fost l-iprem hemm dawk tal[olqien tal-kunsilli lokali, limpenn u l-[olqien ta’ organizzazzjonijiet kwa]i governattivi ;odda u lliberalizazzjoni totali tax-xandir.

Na[seb, i]da, li wa[da milliktar fora fejn Partit Nazzjonalista fil-gvern wera

impenn li jifta[ lilu nnifsu bera[ g[all-konsultazzjoni u liskrutinju kien il-[olqien talKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD).

L-MCESD hi ;abra wiesg[a rappre]entattiva ta’ organizzazzjonijiet trejd unjonisti/i u setturi o[rajn importanti fid-dinja tax-xog[ol u l-i]vilupp so/jali li jiltaqg[u regolarment mal-gvern biex jiddiskutu l-andament tal-pajji] u jesprimu ru[hom apertament fuq id-de/i]jonijiet li jkun qed jie[u l-gvern minn ]mien g[allie[or.

F’dawn il-;ranet sar ]vilupp importanti [afna f’dan il-kunsill meta t[abbar li kienu sejrin ji;u integrati tliet membri ;odda /ioe il-konfederazzjoni ta’ unions Forum, G[awdex u

rappre]entanza tas-so/jetà /ivili.

Dan kien pass importanti li ]blokka xkiel li kien ilu jippersisti fl-i]vilupp ta’ dan ilkunsill. G[al wisq ]mien kien jidher /ar li, partikolarment, ilForum, li jirrappre]enta xejn inqas minn 12,000 membru, kien xieraq li jsib postu f’dan ilkunsill.

Dan l-i]vilupp hu indikazzjoni /ara talkontinwazzjoni tal-istrate;ija ta’ dan il-Gvern li jibqa’ jifrex l-opinjoni u l-le[en ta’ konsultazzjoni kemm jista’ jkun fuq elementi li jirrappre]entaw l-iktar faxxa wiesg[a ta’ ideat u interessi.

Kien hawn min i[oss li flMCESD bosta rappre]entanti kienu wisq iffukati fuq linteress settorjali tag[hom.

Ming[ajr ma nnaqqas millmertu ta’ din l-istrate;ija, in[oss li wasal i]-]mien biex dan il-kunsill jie[u rwol iktar /entrali.

Dan ir-rwol, g[alkemm dejjem konsultattiv, g[andu jservi ta’ g[odda prin/ipali g[all-gvern fit-tfassil talistrategija tieg[u nazzjonali hekk kif konsultazzjoni malistess membri ta’ dan il-kunsill tfisser rappre]entanza ma’ faxxa wiesg[a tas-so/jetà Maltija.

Hemm b]onn li jkunu xprunati aktar ideat li jissottolinjaw l-interess nazzjonali iktar mill-interess purament settorjali. Ovvjament dan mhux se jkun fa/li imma nemmen li strate;ija f’din iddirezzjoni timmatura lil dan ilkunsill u tag[tih profil iktar rilevanti fuq livell nazzjonali fli]vilupp tal-;id g[al dan ilpajji].

OPINJONI

11

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Sena o[ra ta’ [idma fil-kura primarja Dan il-Gvern i[oss li l-poplu g[andu dritt ji;;udikana fuq dak li nag[mlu u, g[aldaqstant, darba fis-sena nag[mlu rendikont tal-[idma tag[na f’kull settur matul dik is-sena li tkun g[addiet.

Matul dawn ix-xhur u l;img[at li g[addew smajna [afna fuq ir-riforma li hemm b]onn fil-qasam tal-kura primarja. A[na stess irrikonoxxejna li din il-[tie;a hi wa[da reali u kien g[alhekk li ming[ajr [afna pompa ]ejda middejna g[onqna g[ax-xog[ol u bdejna nimplimentaw b’mod gradwali [afna mill-prin/ipji li [ar;u kemm mid-dokument ta’ konsultazzjoni u, fl-opinjoni tieg[i aktar importanti, mirrispons li kellna g[all-istess dokument.

F’dan is-settur tal-kura primarja, it-tliet prin/ipji kardinali li n[ossu li g[andhom kontinwament jiggwidawna huma li l-pazjent jitqieg[ed fi/-/entru talpolitika tas-sa[[a, li ng[ollu l-livell ta/-?entri tas-Sa[[a u li ntejbu s-servizzi offruti filkomunità.

Fil-komunità l-Gvern g[andu tmien ?entri tasSa[[a u ta’ 42 ber;a li minnhom joffri s-servizzi lillpazjenti tag[na.

Matul is-sena li g[addiet ittobba f’dawn i/-?entri g[amlu kwa]i nofs miljun

vi]ta, u mill-bere; saru kwa]i 200,000 vi]ta o[ra. Meta tg[oddhom flimkien ifissru li ras g[al ras kull persuna f’Malta sarulha ]ew; vi]ti f’sena f’dawn i/-?entri.

Ma’ dawn irrid in]id ukoll ’il fuq minn 12,500 vi]ta li dawn l-istess tobba g[amlu fid-djar ta’ dawk il-pazjenti li ma setg[ux jo[or;u. ?ifri li jimpressjonawni u li jag[mluli kura;;, i]da l-vi]ti tat-tabib huma biss parti ]g[ira mill-firxa wiesg[a ta’ servizzi li noffru.

Irrid insemmi fil-fatt li minbarra t-tobba, fi/-?entri tas-Sa[[a u l-bere; g[andna mijiet ta’ professjonisti o[ra li kuljum joffru servizzi o[rajn tal-og[la kwalità. Pere]empju, matul is-sena li g[addiet saru mal-100,000 test tad-demm u madwar 200,000 o[ra [adu kura mog[tija mill-infermiera.

Fil-klinika tad-dijabete attendew ’il fuq minn 14,000 pazjent u mat-80,000 ir/evew servizzi relatati malpodjatrija. Ing[ataw aktar minn 30,000 servizz talfi]joterapija u 35,000 servizz ie[or fl-ispeech language pathology.

Ing[ataw ukoll ’il fuq minn 75,000 va//in tat-tfal u 75,000 va//in ie[or kontra linfluwenza.

Ma’ dawn saru numru kbir ie[or ta’ vi]ti u sessjonijiet o[ra, b[al X-Rays (22,000);

:inekolo;ija (8,000), ECGs (4,000), Oftalmolo;ija u Glawkoma (6,500), u konsulti o[rajn. {idma kontinwa g[addejja lejl u nhar, jum wara l-ie[or biex il-pazjent ikun moqdi a[jar.

Ta’ min in]id ukoll isservizzi li jing[ataw fl-iskejjel mal-istudenti kollha u l-g[add ta’ inizjattivi favur ilpromozzjoni tas-sa[[a u lprevenzjoni tal-mard, klabbs g[all-ommijiet u t-trabi tag[hom, ta[ditiet u laqg[at li jsiru fil-komunità u klassijiet g[all-pubbliku in ;enerali b[al pere]empju l-klassijiet dwar l-immani;;jar tal-pi] u g[al waqfien mit-tipjip.

Il-qasam tas-sa[[a hu g[al qalb il-Gvern Nazzjonalista u pilastru tal-politika tag[na.

G[al sena o[ra r;ajna ikkonfermajna dan blinvestiment qawwi f’dan issettur, inklu] l-investimenti li saru u ppjanajna biex nibdew minnufih, fil-qasam tal-kura primarja.

Tista’ tg[id li matul is-sena li g[addiet, i/-?entri kollha tas-Sa[[a f’Malta jew sarilhom xi xog[ol fuqhom jew tlestew il-pjani me[tie;a biex malajr kemm nistg[u din is-sena jinbeda x-xog[ol.

I/-?entru tal-Mosta tista’ tg[id se jkun totalment differenti minn kif inhu llum – saru wkoll l-arran;amenti me[tie;a biex waqt li tkun

g[addejja din il-[idma massi//a fuq dan il-bini, isservizzi li b[alissa jing[ataw minn dan i/-?entru jibqg[u jing[ataw minn post alternattiv.

Il-manutenzjoni u t-tisbi[ li se jsir fil-Mosta jinkludi xog[ol fuq il-binja, fl-elettriku, fil-makkinarju u fl-apparat mediku, fil-pavimentar, flaperturi u fl-g[amara. L-istess i/-?entru tar-Rabat – ixxog[ol preliminari kollu hu lest u f’dawn il-jiem se jo[or;u t-tenders g[axxog[lijiet me[tie;a, inklu] xog[lijiet fuq l-elettriku, makkinarju u apparat mediku, aperturi, pavimentar u sistema ta’ arja kkundizzjonata u lift.

Fuq i/-?entru re;jonali ta’ San :iljan, il-gvern qed ja[seb biex mhux biss iwettaq dawk ix-xog[lijiet me[tie;a, talli se jkun qed ida[[al kun/ett ;did fil-kura primarja f’pajji]na g[aliex il-pazjent se jkun jista’ jsib is-servizzi kollha f’post wie[ed.

Dan il-pro;ett se jkun qed isir b’investment totali ta’ kwa]i sitt miljun u nofs ewro f’bini mfassal fuq tliet sulari, b’]ew; livelli ta’ parke;;.

Matul is-sena li g[addiet ukoll saru xog[lijiet estensivi o[ra fi/-?entru tas-Sa[[a ta’ Ra[al :did, f’dak ta’ Birkirkara, ta’ Bormla, talG]ira, ta’ {al Qormi u talFurjana.

minn Joe Cassar ................................................ mument@media.link.com.mt

L-istess nistg[u ng[idu g[all-bere; li hemm imxerrdin f’[afna r[ula f’Malta fejn kontinwament ikun g[addej xog[ol ta’ manutenzjoni u tisbi[ g[ax dan il-gvern jemmen li kull /ittadin g[andu dritt g[al dawn is-servizzi ta’ kura primarja f’ambjent li jilqg[ek u sigur.

Din il-[idma fl-a[[ar sena fil-qasam tal-kura primarja hi xhieda o[ra tal-impenn tag[na g[all-Maltin kollha. Minkejja l-kritika kontinwa talOppo]izzjoni u minkejja ddiffikultajiet kollha li l-gvern ikollu jeg[leb biex jassigura li dawn is-servizzi jitwasslu kif jixraq, din is-sena [idma tikkonferma kemm hu minnu li: Sa[[tek g[al qalbna!

G[aliex dan it-tfixkil kollu Huwa xokkanti li tara kollegi jippruvaw ixekklu l-[idma ta’ kollegi o[ra.

Milli jidher din se tkun ittattika u l-istrate;ija talkunsillieri laburisti, filkunsilli fejn tal-Labour qeg[din f’minoranza — li jxekklu l-[idma tal-kunsill.

Dan huwa xhieda li g[alkemm Joseph Muscat wieg[ed differenza fittmexxija u [afna kliem fierag[ ie[or b[al B’G[aqal fit-Tmexxija, g[al Joseph Muscat l-importanti hu li jkun fil-poter mill-aktar fis possibbli u lest ju]a kull mezz anke l-aktar baxx biex jasal fejn irid. Bl-Ingli] the end justifies the means. U dan issa, li ffukati biex jirb[u lelezzjoni; mela ara x’;ej

jekk jirnexxielu jirba[ha!

Nistaqsi x’inizjattiva hi li “nie[du ftit f’idejna l-laqg[at tal-kunsill, billi nibdew inressqu ]ew; mozzjonijiet f’kull laqg[a fuq affarijiet li jridu jsiru fin-Naxxar”?

G[alfejn se noqog[du na[lu ]-]mien fuq affarijiet li

kul[add jaf li ma hemmx g[alfejn? Nemmen li hemm affarijiet x’jitran;aw i]da li jin[ela [in prezzju] biex nie[du vanta;; politiku le.

G[aliex g[andek tattakka lis-Sindku biex tag[mlilha l[sara? Dan g[aliex “apparentament [ier;a g[allelezzjoni ;enerali”? Dan meta kul[add jaf li f’dawn l-a[[ar 12-il sena dejjem mexxiet ilkunsill tan-Naxxar b’effi/jenza u dinami]mu mhux komuni.

Allura a[na li suppost qeg[din g[all-;id tal-lokalità tag[na u g[al kull persuna fillokalità issa se nbiddlu listrate;ija u “na[dmu aktar flimkien g[all-interess tanNaxxar u wisq aktar g[allpartit [alli fl-a[[ar ikollna lgvern mill-partit tag[na”?

Allura a[na qeg[din hemm sabiex inwasslu “lill-partit tag[na” g[ar-reb[a f’elezzjoni ;enerali jew g[all;id u g[all-im[abba tanNaxxar, kif tant in[obbu nifta[ru? Jew paroli biss!

Dan ]gur ma kienx il-[sieb

tal-Partit Nazzjonalista filGvern meta [oloq il-kunsilli lokali.

Il-prin/ipju li fuqu twaqqfu l-kunsilli lokali jidher li talLabour qatt ma fehmuh u b’dan l-atte;;jament ]gur mhux qed juruna li se jinbidlu.

U g[alhekk id-dispja/ir tieg[i. Fl-10 ta’ Marzu li g[adda eluf ta’ nies, li l-Partit Nazzjonalista tahom id-dritt li jele;;u n-nies eqreb lejhom, baqg[u d-dar u ma vvutawx.

Fl-10 ta’ Marzu dawn innies [allew persenta;; ]g[ir fil-lokalità tag[hom jele;;u n-nies li xtaqu huma biss. Ilka] tal-elezzjoni ta’ San Pawl il-Ba[ar hu ka] /ar tattmexxija g[aqlija ta’ Joseph Muscat!

Fl-a[[ar ;img[at kienet attakkata s-Sindku Nazzjonalista ta’ San Pawl ilBa[ar biex jie[du gwadann politiku. Hawnhekk vera kien hemm g[aqal fit-tmexxija, g[aqal li ntu]a b’mod [a]in biex [amm;u lis-Sindku.

B’dan il-mod irnexxielhom

jie[du l-poter tal-Kunsill ta’ San Pawl il-Ba[ar; nispera li t-tmexxija l-;dida f’din illokalità tkun kapa/i daqs ittmexxija tal-kunsill ta’ qabel.

U ;a qed jidher min se jgawdi minn din ir-reb[a laburista!

Forsi dan hu l-[sieb li jattakkaw lis-Sindki u kunsillieri o[ra nazzjonalisti!! {sieb malinn biex jaraw li min qed jag[mel veru ;id g[al-lokalità jaraw kif i[amm;uh u jkissruh [alli ma jkomplix ja[dem.

Minn hawn xtaqt nibg[at messa;; lil kull min g[andu l-lokalità tieg[u g[al qalbu.

Il-vot biex int tele;;i lil min jirrappre]entak fil-kunsill mhux xi arma biex thedded.

Il-vot hu g[odda li biha int issemma le[nek u tele;;i lil dawk il-persuni li g[andhom vera g[al qalbhom il-lokalità u mhux nies li qed jaspiraw g[al skopijiet personali jew parti;jani.

G[ax finalment jien verament nemmen li l-politika hi servizz li minnu qatt ma g[andek tistenna xejn lura.

minn Pierre Sciberras Kunsillier (PN) Naxxar sciberras.pierre@gmail.com

Il-vot biex int tele;;i lil min jirrappre]entak fil-kunsill mhux xi arma biex thedded

12

OPINJONI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Erba’ snin [idma lejn il-[addiem Matul dawn l-erba’ snin, lEwropa u d-dinja esperjenzaw fost l-ag[ar ri/essjoni finanzjarja li qatt rajna.

G[al xhur s[a[ konna osservaturi i]da mhux parte/ipanti ta’ dimostrazzjonijiet, [afna drabi vjolenti li laqtu bliet Ewropej. Ruma, Ateni, Londra, Madrid – dawn kienu kollha bliet li esperjenzaw b’mod dirett l-impatt li rri/essjoni [alliet fuq ilgvernijiet b’ri]ultat li kellhom jidda[[lu mi]uri ta’ awsterità.

F’Malta, g[all-kuntrarju ta’ min ipprova jag[ti limpressjoni mod ie[or, ma dda[[lux mi]uri ta’ awsterità.

Dan ma jfissirx li ma [assejniex l-impatt ta’ dak li kien qed ji;ri madwarna.

Tant hu minnu, li numru ta’ kumpaniji, il-ma;;oranza tag[hom b’qafas internazzjonali, kellhom iwaqqg[u l-[addiema tag[hom fuq erbat ijiem f’;img[a g[ax id-domanda g[as-servizzi tag[hom naqset.

Dakinhar, il-Gvern g[a]el li jid[ol f’negozjati malkumpaniji kon/ernati biex jg[inhom jer;g[u jsibu saqajhom. Permezz talKorporazzjoni g[ax-Xog[ol u t-Ta[ri;, il-Gvern assista lill-

[addiema milquta billi tahom ta[ri; [alli jtejbu l-kompetenzi tag[hom fil-[ames ;urnata meta kienu ’l bog[od mixxog[ol. B’hekk, din l-isfida rnexxielna ndawruha f’opportunità g[all-[addiema Maltin li ntlaqtu.

Il-Gvern g[en ukoll biex dawn il-kumpaniji jkunu jistg[u jkabbru l-operat tag[hom la darba jer;g[u jqumu fuq saqajhom. Dan kien ifisser li ftit xhur wara, konna se nassistu g[al sensiela ta’ investimenti, bil-konsegwenza li jin[olqu numru ta’ impjiegi ;odda. Hekk fil-fatt ;ara.

Il-Gvern nieda wkoll numru ta’ inizjattivi biex jg[in lissidien ta’ negozji ]g[ar u medji.

Dawn in-negozji jiffurmaw issinsla tal-ekonomija Maltija g[ax jimpjegaw l-akbar numru ta’ [addiema.

Sfortunatament, min[abba //okon tag[hom, dawn innegozji jkunu tal-ewwel li jintlaqtu minn bidliet flekonomija u effetti o[ra indiretti.

L-iskema tal-MicoInvest u lMicrocredit, kienu ta’ spalla biex offrew g[ajnuna bi tnaqqis ta’ interessi fuq self u g[ajnuna finanzjarja biex ikomplu jinvestu.

Skema o[ra favur il[addiem kienet dik li l-Gvern jag[mel tajjeb g[al parti missalarju ta’ [addiem fl-ewwel sena tieg[u, biex itejjeb ilpossibbiltajiet tal-individwu jintegra ru[u fis-suq taxxog[ol.

Din l-iskema kienet immirata lejn dawk il-persuni li ;enwinament ma setg[ux isibu xog[ol u li permezz ta’ din l-iskema dehru aktar attraenti f’g[ajnejn il[addiem.

Front ie[or li ng[ata attenzjoni kbira kien l-isforz biex ikun attirat f’Malta investiment dirett barrani.

Mhux e]er/izzju fa/li tikkonvin/i investituri barranin li l-post fejn g[andhom jinvestu hu Malta.

Permezz tal-Malta Enterprise, l-ambaxxaturi Maltin f’pajji]i mxerrdin maddinja, u permezz tal-Ministri fis-setturi rispettivi tag[hom, irnexxielna b[ala pajji] nikkonvin/u biex ji;i f’Malta investiment barrani.

Dan kollu sar g[ax [loqna poplu b’kompetenzi mfittxija mill-investituri grazzi g[allivell ta’ edukazzjoni li rnexxielna niksbu f’dawn la[[ar snin, g[ax g[andna

infrastruttura tajba, kemm f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ toroq, i]da wkoll f’servizzi o[ra ne/essarji, b[allbroadband tal-internet u ttelefonija. Sar ukoll g[ax konna pajji] li m’g[andux djun kbar b[alma g[andhom u[ud mill-pajji]i Ewropej u allura ma hemmx il-bi]a’ li ji]diedu t-taxxi fil-futur biex jag[mlu tajjeb.

Mhux ta’ b’xejn li f’erba’ snin, il-Gvern pre]enti rnexxielu jo[loq 20,000 post tax-xog[ol ;did, b’medja ta’ 5,000 impjieg fis-sena.

Mhux ta’ b’xejn li l-Gvern pre]enti salva 5,000 impjieg fi ]mien meta mijiet ta’ eluf tilfu xog[olhom madwar id-dinja kollha.

G[al dawk li g[adhom qed ifittxu xog[ol, forsi dawn i//ifri mhumiex wisq ta’ konsolazzjoni. Veru. I]da dawn i/-/ifri juru li b’din iddirezzjoni, irridu naslu biex aktar u aktar Maltin isibu xog[ol. Dan hu d-dmir ta’ kull politiku.

Ix-xog[ol hu u g[andu jibqa’ prijorità fuq kollox – kif kien f’dawn l-erba’ snin.

minn Ryan Callus ryancallus@gmail.com

Ix-xog[ol se jibqa’ prijorità fuq kollox Ryan Callus hu b[alma kien Vi/i-Sindku tas-Si;;iewi fl-a[[ar erba’ snin

L-EDUKAZZJONI>

Pedament g[al so/jetà b’sa[[itha L-edukazzjoni hi s-sinsla li fuqha g[andna nibnu s-so/jetà tag[na. Permezz taledukazzjoni a[na ]-]g[a]ag[ nistg[u nirnexxu u nimir[u f’[ajjitna. Kull gvern g[andu j]omm l-edukazzjoni b[ala ba]i li fuqha jibni so/jetà b’sa[[itha.

L-edukazzjoni g[andha tkun il-punt tat-tluq biex pajji]na jkun kapa/i jikkompeti ma’ swieq barranin, u dan billi jkollna persuni validi u kompetenti fil-qasam partikulari tag[hom.

Forum ta]-]g[a]ag[ dwar l-edukazzjoni Nhar l-Erbg[a 18 ta’ April kelli l-opportunità nipparte/ipa fil-[ames edizzjoni tal-Forum ta]}g[a]ag[ f’Dar l-Ewropa, ilBelt Valletta.

Dan se[[ bil-parte/ipazzjoni ta’numru sabi[ ta’ ]g[a]ag[ u membri parlamentari. It-tema, Education: Integration, iddiskutiet il-bidliet me[tie;a fil-pro/ess edukattiv biex

tin[oloq aktar integrazzjoni so/jali.

Il-parte/ipanti ttrattaw erba’ aspetti so/jali li je[tie;u attenzjoni f’dan ir-rigward: ilqasma fil-mezzi finanzjarji; id-diver;enza fil-fehmiet eti/i; id-differenzi fl-abbiltajiet fi]i/i u intellettwali; u ddiversità fl-identità reli;ju]a.

Wara li ddiskutew dawn loqsma bejniethom, i]]g[a]ag[ ippre]entaw numru ta’ proposti konkreti lid-deputati parlamentari.

Permezz tal-interventi tag[hom, l-Onorevoli Charlò Bonnici u lOnorevoli Owen Bonnici, komplew jevalwaw ilviabbiltà u l-potenzjal ta’ dawn il-proposti.

Il-pro/edimenti ta’ dan id-djalogu se jin;abru f’dokument li se jkun pre]entat lill-mexxejja /ivili u reli;ju]i g[allkonsiderazzjoni tag[hom.

Dan hu pass importanti [afna biex a[na ]-]g[a]ag[ ikollna sehem attiv u dirett fl-edukazzjoni tag[na.

Il-Forum ta]-}g[a]ag[ hu appuntament annwali li jsemma’ l-veduti ta’ ]g[a]ag[ b’ispirazzjoni nisranija dwar kwistjonijiet so/jali importanti.

Id-djalogu kien organizzat mi]-}g[a]ag[ {addiema Nsara u kkordinat millKummissjoni Djo/esana }g[a]ag[.

Il-Gvern jinvesti fl-edukazzjoni Fis-sena 2012 il-Gvern immexxi mill-Partit

Nazzjonalista qed jag[mel likbar investiment fledukazzjoni, b’]ieda ta’ 15-

il miljun ewro fuq is-sena ta’ qabel.

L-impenn tal-Gvern filqasam tal-edukazzjoni jidher bil-fatti meta ta’ kull sena lGvern jinvesti miljuni ta’ ewro f’bini ta’ skejjel ;odda g[all-istudenti. Din is-sena se tinfeta[ skola sekondarja ;dida g[all-bniet f’{al Qormi.

F’dawn l-a[[ar snin, ilGvern ]amm mal-weg[da tieg[u li jifta[ skola ;dida kull sena u feta[ skejjel ;odda f’{al Qormi, {al Kirkop, Bormla, Pembroke u f’G[awdex, skejjel mg[ammrin bl-aqwa teknolo;ija.

Il-Gvern qed ikompli jimplimenta politika ta’ edukazzjoni inklusiva, [olistika u tal-og[la livell.

Su//ess fil-qasam tal-edukazzjoni

Dan kollu hu parti missu//essi li l-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista rnexxielu jikseb f’dawn la[[ar erba’ snin ta’ [idma li komplew jikkonfermaw liskopijiet imfasslin millGvern.

Minkejja l-problemi u lmi]uri ta’ awsterità li kellhom jimplimentaw pajji]i o[ra, il-Gvern Malti mexa b’g[aqal u b’serjetà biex b’hekk irnexxielu mhux biss ikompli jinvesti, imma

ma jg[abbix lill-poplu Malti b’pi]ijiet ]ejda.

Il-Partit Nazzjonalista se jkompli jinvesti fl-istipendji kemm hemm b]onn g[ax hu investiment li ta u se jkompli jag[ti frott kbir.

Dan juri kuntrast kbir malPartit Laburista li minkejja li l-weg[da li ma jintmessux listipendji di;à g[amilha, meta kien fit-tmexxija tal-Gvern, Evarist Bartolo dawwar listipendji f’self.

B’hekk i]-]g[a]ag[ qatt ma jistg[u jafdaw lil Joseph Muscat u l-Partit Laburista dwar l-edukazzjoni.

Barra minn hekk, il-Gvern re;a’ waqqaf l-MCAST u sa[[a[ l-ITS biex studenti b’kapa/itajiet ta’ edukazzjoni vokazzjonali wkoll ikunu jistg[u jg[ollu l-livelli tag[hom b’tag[lim u ta[ri;.

F’diversi oqsma, spe/jalment dawk l-aktar importanti b[ax-xog[ol, ledukazzjoni u s-sa[[a nkisbu ri]ultati li huma xhieda ta’ politika g[aqlija li tirrikonoxxi l-[iliet u lkapa/itajiet tal-poplu Malti.

Fuq kollox, dan hu turija tal-investiment kbir li lGvern g[amel f’dawn issetturi f’dawn l-a[[ar erba’ snin ta’ [idma.

Jerome Caruana Cilia hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

minn Jerome Caruana Cilia jcaruanacilia@gmail.com

L-edukazzjoni g[andha tkun il-punt tat-tluq biex pajji]na jkun kapa/i jikkompeti ma’ swieq barranin

OPINJONI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

13

{al Qormi benniena kulturali

Kien ta’ sodisfazzjon kbir g[alija li fi tmiem il-;img[a li g[addiet esperjenzajt attività o[ra kulturali fil-belt tag[na, {al Qormi – attività li matulha kienet pre]entata l-akbar tazza tal-inbid li qatt saret fid-dinja, u li issa se tidda[[al fil-Guinness Book of Records.

In-nies li [onqu t-toroq talBelt Pinto kellhom i/-/ans b[ali li jesperjenzaw festival kulturali tal-aqwa kwalità.

Rajt [afna familji, [afna turisti u anke nies li ;ew apposta minn G[awdex.

Bla dubju kelli /-/ans niltaqa’ ma’ [afna Qriema li attendew bi [;arhom. Kelli /-/ans immiss b’idejja lg[atx li hawn g[al attivitajiet b[al dawn li fihom jispikkaw it-talenti kbar li g[andna fillokalitajiet tag[na.

Kelli /-/ans ukoll nag[mel diversi osservazzjonijiet wara l-Festa tar-Rebbieg[a 2012.

Attivitajiet li j;ibu negozju qawwi

Kul[add igawdi minn dawn l-attivitajiet kulturali, inklu] is-sidien tal-[wienet.

Kien ta’ pja/ir kbir g[alija li f’din l-okka]joni ta’ tmiem il-;img[a li g[addiet nara diversi bars mimlijin binnies, il-ka]ini iffullati, u familji s[a[ igawdu mill-ikel bnin li kien qed ji;i servut fil-festival.

L-attivitajiet kulturali jfissru [afna negozju fillokalitajiet.

G[ax huma okkazjonijiet li jattiraw it-turisti, ]g[a]ag[ u familji.

Nemmen li rridu na[dmu aktar biex dan is-sentiment tajjeb fost is-sidien tal[wienet jin[ass tul is-sena kollha, mhux biss fi]-]ew; festi u fl-attivitajiet kulturali.

Dan g[andu jsir bi strate;ija tajba li ta[dem fuq diversi binarji fosthom li n[e;;u li jsiru aktar pro;etti kulturali f’xhur fejn ma jkunx hemm attivitajiet; aktar promozzjoni tal-binjiet stori/i u programmi li jesponu t-te]ori kbar li bihom hu mog[ni {al Qormi; wirjiet tal-arti fuq skeda li tinbidel minn ]mien g[al ]mien; promozzjoni akbar tal-attivitajiet teatrali li jsiru mill-g[aqdiet tag[na; promozzjoni tas-seng[a tal[ob] u l-fran Qriema; [idma mill-qrib mas-settur kummer/jali; kif ukoll [idma mas-sidien tal-bars, kafeteriji u ristoranti fizzona.

Dan kollu jg[in biex insa[[u t-turi]mu lokali b’mod prattiku bil-g[an li nil[qu l-aspirazzjonijiet tannegozjanti u s-sidien tal[wienet i]-]g[ar.

B’hekk {al Qormi ma jibqax biss benniena ta’ attivitajiet kulturali i]da fuq kollox /entru turistiku re;jonali – din hi [olma li tista’ ssir realtà, u mhux tibqa’ sempli/i kliem fierag[ fuq karta.

Il-qasam tal-volontarjat It-tieni osservazzjoni li g[amilt fl-a[[ar jiem kienet dwar il-volontarjat f’{al Qormi. Timpressjona ru[ek tara g[exieren ta’ persuni jipparte/ipaw bla [las filfestivals kulturali – kul[add jag[ti ftit mill-[in tieg[u biex l-attività partikulari tirnexxi.

Il-volontarjat g[adu b’sa[[tu [afna fi g]iritna.

Din hi ;awhra li trid tkun konservata sew.

Tkun [asra jekk is-settur volontarju jisfaxxa – hu ssinsla ta’ attivitajiet b[al dawn, u g[alhekk importanti li n[e;;u lin-nies jibqg[u jinvolvu ru[hom filvolontarjat.

Ikolli ng[id li f’{al Qormi mhux neqsin millvolontarjat f’kull attività li ti;i organizzata, ming[ajr distinzjoni ta’ età, minn tfal sa anzjani, u [afna ]g[a]ag[.

Il-[idma ta]-]g[a]ag[ U la qed insemmi ]-

]g[a]ag[ nixtieq insellem lil ]g[a]ag[ Qriema li ssibhom fuq quddiem biex jag[tu [inhom fl-attivitajiet kulturali kollha li jsiru. {adt gost is-Sibt li g[adda, meta nkixfet it-tazza tal-inbid enormi li saret mill-Kumitat Festi Esterni, nara fer[ ;enwin fuq wi// i]-]g[a]ag[ kollha li kienu involuti f’dan il-pro;ett ambizzju]. {admu [afna – u kien [aqqhom ji//elebraw!

Kultant kelma ta’ kura;; tag[mel differenza enormi. U hekk ukoll f’dan il-ka], ilkelma tag[na trid tistimola li]-]g[a]ag[ biex ikomplu ja[dmu u jimir[u f’avventuri ;odda li jg[inu l-qasam kulturali lokali.

L-identità tag[na

Hu fuq dan li rridu nkomplu nibnu. B[ala Qriema rridu nistinkaw biex nattiraw aktar attività kummer/jali lejn beltna, kif ukoll attrazzjonijiet li ji;bdu turisti fi sta;uni diversi. I]da rridu na[dmu wkoll biex nippriservaw dak li jiddistingwina. Irridu nippriservaw l-identità tag[na.

U hawn se nie[u spunt mill-omelija li g[amel lAr/ipriet Dun Anton Cassar nhar it-Tnejn li g[adda filfesta litur;ika ta’ San :or; Martri.

L-Ar/ipriet tkellem dwar li]viluppi li g[addejja minnhom is-so/jetà Maltija.

Diskors quddiem knisja ippakkjata bin-nies li matulu sostna li a[na min a[na ma rridu qatt niddejqu nistqarru t-tajjeb.

Stqarr li ma rridux niddejqu mmorru kontra lkurrent. Irridu nie[du de/i]jonijiet /ari u sodi.

Irridu n]ommu sodi kontra dawk li jridu jkissru sso/jetà.

Kienet omelija qawwija [afna li [alliet lil kul[add issummat. I]da l-aktar fra]i li

minn Robert Cremona robert.cremona@media.link.com.mt

laqtitni fl-omelija tieg[u kienet din – “illum, sirna nu]aw il-kelma progress minflok il-kelma dnub”.

Jien naqbel perfettament ma’ dak li qal l-Ar/ipriet Cassar!

Jekk bir-ri[a tal-kelma progress se nkissru lpedamenti tal-identità tag[na, allura nippreferi nibqa’ kif jien.

L-identità tag[na ma tkunx priservata biss bl-attivitajiet kulturali li nag[mlu minn ]mien g[al ]mien – din lidentità g[andha tin]amm [ajja b’kull de/i]joni li nie[du, u b’kull azzjoni li nag[mlu.

G[alxejn nag[mlu festivals kulturali jekk imbag[ad a[na stess qed inkissru dak li jag[milna Maltin. A[seb ftit...

Robert Cremona hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

14

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

INTERVISTA

CYNTHIA DE GIORGIO – Il-Kuratri/i tal-Konkatidral ta’ San :wann

Il-mara li tie[u [sieb it-te]ori minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Tammira lil dawk kollha li ddedikaw [ajjithom g[all-passjoni tag[hom. Dawk li l-vja;; tag[hom fuq din l-art ma kienx wie[ed insinifikanti u li anke jekk mimli diffikultajiet, kien xorta wa[da mimli sodisfazzjon.

T[obb l-annimali, partikolarment il-klieb, u lpassjoni tag[ha g[all-arti hi stimolu qawwi li jwassalha biex bl-akbar kura u dedikazzjoni tkopri r-rwol interessantissmu tag[ha – dak ta’ kuratri/i ta’ patrimonju storiku imprezzabbli f’pajji]na – ilmeravilju] Konkatidral ta’ San :wann – li hu ;awhra g[al pajji]na u li f’dawn l-a[[ar snin [a spinta ’l quddiem biex ikun konservat u gawdut mill-Maltin u l-barranin li j]uruh.

Cynthia de Giorgio hi l-persuna wara din il[idma nkarigata mill-Kunsill tal-Fondazzjoni. Mara ammirevoli li tg[id li hu ta’ vanta;; li x-xog[ol tag[ha hu wkoll id-delizzju tag[ha g[ax l-arti hi mnaqqxa fiha fil-fond ta’ qalbha.

Tissorvelja r-restawr fuq il-Kripta tal-Granmastri

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew

Twieldet u trabbiet il-Belt sakemm kienet g[adha tifla, sakemm imbag[ad il-familja tag[ha marret toqg[od ilBlata l-Bajda u wara lMadliena. Hi tan-nofs, g[andha o[tha akbar minnha u [uha i]g[ar.

“B[ala adolexxenti na[seb kelli [ajja interessanti. Dak i]-]mien il-[ajja kienet aktar sempli/i. Konna nikkomunikaw aktar g[ax ma kienx hemm ilkompjuter. Kienet [ajja aktar so/jevoli minn dik tal-lum.”

Cynthia tg[id li dejjem kellha interess fl-arti.

Missierha kienet tinteressah l-istorja u wkoll l-istorja talarti.

“Na[seb li ;ejt indukrata minnu. Meta kont ]g[ira, kont ninteressa [afna ru[i fil-moda u l-arti moderna.

Na[seb li hi normali li meta tkun ]g[ira tapprezza aktar larti ta]-]mien. B’hekk kienet tog[;obni [afna l-arti astratta.”

Il-karriera ta’ Cynthia bdiet b[ala disinjatri/i tal-moda.

Kienet tiddisinja l-[wejje;.

L-arti kienet dejjem interess personali tag[ha. Jekk issiefer u fejn tmur ikun hemm mu]ew, ma kinitx tonqos li ]]uru.

Interess qawwi “Anke jekk kont inkun ma’ xi [bieb li ma jkunux

Cynthia tara x-xog[lijiet fil-Kappella tal-:ermanja

interessati biex i]uruh, jien kont immur wa[di. Kont nixtieq [afna kotba u naqra.

Imbag[ad, meta kelli kwa]i tletin sena, bdejt nie[u interess qawwi fl-istorja ta’ Malta b’mod partikolari flistorja tal-arti ta’ Malta.”

Cynthia, tqabbel l-istorja ta’ Malta ma’ rumanz. Ilvarjazzjoni tag[ha hi xi [a;a li temozzjonaha.

“Varjata u drammatika.

Kul[add irid parti minn Malta. Tibda mill-pre-istorja u tg[addi minn era g[al o[ra.

“Kull imperu g[adda minn Malta. Tiskopri kif l-istorja artistika ta’ pajji]na hi

relatata direttament malistorja ta’ pajji]na, minn dak li g[addew minnu dawn ilg]ejjer u dawk li [akmuna.

L-istorja artistika tirrifletti lqag[da so/jo-ekonomika ta’ kull epoka.”

Intant, fl-Università ma kellhiex l-opportunità li tistudja l-istorja tal-arti meta kienet ele;ibbli g[al università hi, i]da kienet xi [a;a li wettqet aktar tard.

B’hekk, bdiet tie[u din illinja b’aktar serjetà i]da dak i]-]mien l-iskop ma kienx li permezz ta’ dan l-istudju ssib karriera. Riedet teduka lilha nfisha g[ax is-su;;ett kien tassew jinteressaha.

Ilha seba’ snin

Cynthia issa ilha seba’ snin tokkupa l-kariga ta’ direttri/i tal-Konkatidral ta’ San :wann. Proprjament tag[laqhom f’Lulju li ;ej. IlKonkatidral ta’ San :wann, monument ma;iku, affaxxinanti u straordinarjament rikk bl-istorja u l-arti.

Cynthia i]da tiddeskrivih b[ala dar tat-te]ori. Meta [adet din il-kariga, ilKonkatidral kellu, iva, dawn it-te]ori, i]da i]da ftit wie[ed kien jista’ jgawdihom filwaqt li ma kinux qed jing[ataw lattenzjoni u l-kura li jist[oqqilhom.

“Meta inti tibda tirran;a u tirrestawra, l-affarijiet jidhru ferm differenti u ovvjament ferm isba[. Jing[ataw lura ssbu[ija li jkunu tilfu bi]]mien”.

“Kien hemm [afna pro;etti li offrew sfidi kbar filwaqt li kienu problemati/i.

L-ewwel ma ridna nag[mlu hu li nistabbilixxu dak li hu l-aktar importanti”.

“Is-sodisfazzjon tieg[i hu li bl-appo;; tal-Kunsill di;a’ g[amilna erba’ pro;etti li tassew g[amlu differenza g[all-Konkatidral ta’ San :wann.

“L-ewwel kien it-tindif talcarvings tal-kappelli. g[al pa;na 15

INTERVISTA

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

15

Minn pro;ett g[al ie[or bl-akbar kura u passjoni minn pa;na 14

“Kollha kienu restawrati u indurati mill-;did.

“Sar ukoll ir-restawr talarazzi. Malta g[andha lakbar kollezzjoni ta’ arazzi sas-seklu sbatax – 29 bi//a.”

Xog[ol Cynthia b’rabta ma’ dawn l-arazzi beda billi g[amlet kuntatti ma’ persuni

professjonali li huma kapa/i jirrestawraw dawn it-te]ori.

Di;a’ kien hemm kuntatt mal-Bel;ju u g[alhekk instab laboratorju mag[ruf fil-Bel;ju li qed jirrestawra dawn l-arazzi, li huma kbar [afna.

“Hu pro/ess li se jie[u medda ta’ tmien snin u issa qeg[din fir-raba’ sena. Larazzi kienu waslu fi stat li kieku [allejna aktar, ma kinux ikunu rekuperabbli.

Kull sena tnejn minn dawn l-arazzi qed ikunu restawrati.”

Pro;ett ie[or kien dak fuq il-Kripta tal-Gran Mastri.

Post kompletament differenti mill-knisja i]da importanti daqsha.

Hemm indifnu l-ewwel tnax-il Gran Mastru talOrdni u fosthom hemm midfun la Valette, l’Isle Adam, Verdala, u Wignacourt, fost o[rajn.

Gran Mastri li kollha taw kontribut imprezzabbli lil pajji]na.

“Fl-2006 fil-Konkatidral g[amilna t-tapit protettiv.

Pro;ett li l-ewwel beda b’ri/erka g[all-materjal li jista’ jipprote;i l-art.

“Permezz tieg[u mbag[ad, ]viluppajna r-rotta g[allvi]itaturi. Dan ifisser li dawk il-mijiet li ji;u j]uru lKonkatidral ikunu jistg[u jimxu fuq it-tapit.

“Xorta wa[da hemm bi]]ejjed lapidi esposti malart biex jie[du idea ta’ dak li hemm ta[t it-tapit. Dan joffri protezzjoni. Mill-aspett talkonservazzjoni g[andna ]ew; marmisti full time li xog[olhom hu li jie[du [sieb il-lapidi u l-ir[am li hemm San :wann.”

Pro;ett aktar re/enti hu dak tat-tapit li n-negozjati g[alih bdew fl-2009. Lewwel kienu determinati ddisinn u l-istil biex jaqtg[u mal-ambjent.

“Domna biex wasalna g[ax ridna nsibu disinn

adattat. G[andu 4,000 g[oqda kull metru kwadru.

Kwalità tassew g[olja u ta’ sa[[a.

“Hemm tmien kappelli u sitta minnhom huma lesti.

Xog[ol li ma jsirx mil-lum g[al g[ada. I]da dan ixxog[ol sar kollu f’seba’ snin.

Kull kappella g[andek tmien xhur ta[dem fuqha.”

B[alissa Cynthia qed t[ejji biex jibda l-pro;ett fuq irrestawr tal-lunetta li hemm kif tid[ol mill-bieb prin/ipali tal-Konkatidral li fiha allegorija tat-trijonf talOrdni ta’ Mattia Preti.

“Is-sena d-die[la, l-2013, tkun l-400 sena mit-twelid ta’ Mattia Preti. G[alhekk, biex infakkru dan lanniversarju, qed nirrestawraw xog[ol tieg[u.”

Cynthia qieg[da f’kuntatt kontinwu ma’ palazzi u mu]ewijiet o[ra biex tkun taf persuni professjonali li ja[dmu fil-qasam talpreservazzjoni u rrestawr ta’ opri differenti tal-arti. {in liberu ftit li xejn g[andha i]da fi tmien il-;img[a tipprova ssib [in g[all-qari u g[all;nien, li ssibu mentalment rilassanti.

T[obb ukoll tmur timxi filkampanja mal[bieb. Biss, g[andha

delizzju ie[or interessanti, li nistqarr, ma kontx konxja tieg[u. Cynthia t[obb tpin;i.

“G[alija hu sempli/i passatemp. M’g[andix xi livell g[oli. In[obb il-water colours u l-acrylic. L-acrylic jag[tik i/-/ans li tg[atti li]balji u tibdel l-ideat. Bilwater colours aktar diffi/li.”

Meta Cynthia tkun qed titkellem dwar il-Konkatidral ta’ San :wann, tist[ajjel li qed titkellem dwar it-tarbija tag[ha. Omm protettiva u attenta. Omm li, bir-ra;un kollu, tqis lil uliedha b[ala lisba[ u l-a[jar. Tort ma

g[andhiex g[ax hi l-kuratri/i ta’ ;awhra u te]or imprezzabbli.

Bil-faxxinu u l-eleganza naturali tag[ha, Cynthia tokkupa karigi li donnha kienet ma[luqa g[alihom.

Pre]enza femminili fost wirt il-Kavallieri tal-Ordni.

Pre]enza indispensabbli.

Jekk wie[ed jara x’di;à sar u x’hemm pro;ettat, jifhem li hemm mara wara dan kollu.

Mara li g[ajnejha jleqqu bl-entu]ja]mu meta titkellem dwar il-bini meravilju] u tte]ori li hemm f’dan ilKonkatidral.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Cynthia...

Ktieb favorit: Kotba dwar l-istorja tal-arti.

Film favorit: Agora li lanqas ;ie hawn Malta i]da xi [add

tani DVD tieg[u.

Mu]ika favorita: Mu]ika jazz u romantika.

Lewn favorit: Il-blu.

Sta;un favorit: Ir-rebbieg[a.

Il-vaganza ideali: Fuq il-muntanji i]da n[obb ukoll in]ur

bliet fejn g[andhom xi arti partikolari jew g[al xi wirja. Filfatt daqt se jkun hemm wirja dwar Mattia Preti.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el: L-epoka tal-Gran Mastru Pinto. Epoka meta Malta kien hawn stil ta’ [ajja stravaganti li na[seb li kienet tog[;obni.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Il-krudeltà fuq it-tfal u lannimali.

L-akbar pre;ju: In[obb na[dem u na[dem b’passjoni (if I don’t have my heart in it I won’t do it).

U l-akbar difett: Spontanja u forsi xi kultant nie[u de/i]joni malajr wisq. Tista’ ta[dem favurik /erti drabi wkoll.

L-ikel favorit tieg[ek: I/-/ikkulata.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu:

Nivvja;;a aktar f’postijiet avventuru]i b[all-Indja i]da mhux se tmur g[al ;img[a jew ;imag[tejn g[ax b’hekk trid taqta’ kompletament biex tmur.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ F’/erti aspetti hu vanta;;

g[ax billi l-[ajja tax-xog[ol hi dominata mill-aspett maskili, il-fatt li int mara ;ieli jilg[ab favurik. Biss, ;ieli jkun ]vanta;; g[ax jekk ikollok [afna oppo]izzjoni, pere]empju minn xi bord iffurmat kollu mill-ir;iel, mhux fa/li. Jiddependi [afna mill-attitudni tieg[ek ukoll. Aktar nemmen li diffi/li biex til[aq /erti karigi i]da ladarba tkun hemm, imbag[ad tfendi.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Li ng[ix [ajja twila mimlija

sa[[a u hena.

CYNTHIA DEGIORGIO

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Hemm artist - Salvator Roza - li kien jg[ix fis-seklu 17 u li kien filosfu wkoll. Hu pin;a portrait tieg[u nnifsu u f’idu g[andu kitba li tg[id: Jekk dak li g[andek xi tg[id mhuwiex a[jar mis-silenzju - ]omm sieket. Jien minni xi ftit ]bukkata, u allura dik il-kwotazzjoni tg[inni.

Kif tarak g[axar snin mil-lum: Probabbilment irtirata i]da g[andi passjoni kbira g[all-annimali u nixtieq li nkun qed na[dem ma’ xi NGO jew l-SPCA. In[obb [afna l-klieb.

Persona;; li tammira: Il-Prin/ipessa Diana g[ax minkejja s-sbu[ija u l-prominenza tag[ha, g[exet [ajja diffi/li i]da dejjem kienet mara b’attitudni po]ittiva. U lil Madre Tere]a.

Jien, fil-fatt, nammira lil dawk kollha li jiddedikaw [ajjithom g[all-passjoni tag[hom.

16

TFAL

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

It-tfal tag[na TAG{RIF MILL-MINISTERU TAL-FAMILJA DWAR {IDMA B’RISQ IT-TFAL MALTIN U G{AWDXIN

Colours of Life — grupp g[all-pre-adoloxxenti immirat spe/ifikament g[al tfal mill-Kottonera Is-Servizzi ta’ Prevenzjoni talA;enzija Sedwa flimkien masServizz fil-Komunità talA;enzija Appo;; filKumpless A??ESS tal-Birgu jorganizzaw inizjattivi g[al gruppi ta’ tfal pre-adoloxxenti li l-etajiet tag[hom ivarjaw bejn it-12 u l-14-il sena ;ejjin mill-Kottonera.

Din hi t-tielet sena li qed issir din l-inizjattiva.

Ting[ata prijorità lil dawk il-pre-adoloxxenti li jkunu g[addejjin minn sitwazzjonijiet diffi/i filfamilja tag[hom, kif ukoll preadoloxxenti b’im;iba diffi/li.

Xi w[ud minn dawn i]]g[a]ag[ u#jew il-familjari tag[hom ikunu qed jir/ievu servizz mill-A;enzija Appo;; g[al diffikultajiet so/jali li jkunu g[addejjin minnhom.

Dawn il-gruppi ta’ ]g[a]ag[ jiltaqg[u darba fil-;img[a u jsiru attivitajiet kemm b[ala tag[lim informali kif ukoll attivitajiet rikreattivi.

Permezz ta’ dan il-pro;ett, dawn il-pre-adoloxxenti jkollhom i/-/ans ji]viluppaw il-[iliet u l-abbiltajiet tag[hom b’mezzi ta’ edukazzjoni informali.

Matul dawn is-sessjonijiet, dawn il-pre-adoloxxenti jkunu m[e;;a jsiru aktar indipendenti u jaffrontaw lisfidi li jiltaqg[u mag[hom b’mod po]ittiv.

Skop ie[or ta’ dan il-pro;ett hu li l-parte/ipanti jkollhom ukoll i/-/ans josservaw, jitg[allmu u jipprattikaw numru ta’ [iliet so/jali, kif ukoll jipparte/ipaw waqt attivitajiet b[al drama, sports u arti.

Dawn is-sessjonijiet iservu wkoll biex ting[ata informazzjoni relatata ma’ diversi sitwazzjonijiet li jistg[u jiltaqg[u mag[hom filpre]ent u fil-futur b[ala preadoloxxenti, kif ukoll jing[ataw l-opportunità jintegraw aktar fil-komunità tag[hom.

E]empji ta’ attivitajiet li kienu organizzati f’dan ilgrupp jinkludu: tisjir ta’ figolli u [elu tradizzjonali tal-Milied u tal-G[id; treasure hunt; ]jajjar g[al wirjiet li jkunu mtella’ minn ]mien g[al ]mien; attivitajiet u [idma ta’ crafts ma’ persuni b’di]abbiltà bl-g[an li ]-]g[a]ag[ ikollhom kuntatt dirett ma’ persuni b’di]abbiltà u g[alhekk ikun hemm aktar g[arfien dwar il-kun/ett ta’ ugwaljanza u integrazzjoni bejn il-pre-adoloxxenti u persuni b’di]abbiltà.

Dan il-pro;ett jenfasizza li kull tema tkun indirizzata b’mod li ]-]g[a]ag[ stess jifhmuhom u jkunu jistg[u jipprattikaw dak li jkunu tg[allmu.

Waqt sessjoni ta’ tag[rif dwar il-prevenzjoni li ssir mill-A;enzija Sedqa fl-iskejjel Maltin

Programm ta’ prevenzjoni fl-iskejjel Maltin L-A;enzija Sedqa, permezz tasServizzi ta’ Prevenzjoni, tmexxi diversi programmi u inizjattivi ta’ prevenzjoni fl-iskejjel talGvern, Indipendenti u talKnisja, kemm fil-livell talprimarja u wkoll tas-sekondarja.

L-iskop ewlieni ta’ dawn isservizzi ta’ prevenzjoni fl-iskejjel hu li, sa minn età ]g[ira, it-tfal ikollhom it-tag[rif u l-[iliet ne/essarji skont l-età tag[hom dwar diversi abbu]i, kif ukoll jitg[allmu bosta [iliet li jg[inuhom jie[du de/i]jonijiet tajbin fil-futur.

B’hekk inkunu qed nipprevenu li dawn it-tfal isibu ru[hom f’sitwazzjonijiet diffi/li b[al meta jisfaw vittmi ta’ abbu], jabbu]aw minn alko[ol jew drogi, vittmi tal-log[ob talazzard, im;iba diffi/li li tista’ twassal g[al diversi problemi so/jali (problemi fil-familja, teenage pregnancies, kumpanija

[a]ina, im;iba vjolenti u delinkwenza e//) fost l-o[rajn.

Dawn il-programmi jitwasslu permezz ta’ materjal li jitqassam fl-iskejjel, lezzjonijiet u materjal ie[or ]viluppat bl-g[an li jintu]a mill-g[alliema waqt il-lezzjonijiet tag[hom mat-tfal, inizjattivi fliskejjel g[all-istudenti u l-;enituri tag[hom, kif ukoll programmi mwassla direttament minn staff tal-A;enzija mal-istudenti.

Il-kontenut ikun rivedut u a;;ornat b’mod regolari biex dejjem ikun japplika g[all-[ti;iet ta’ dak i]-]mien. L-iskop hu li dawn l-inizjattivi jg[inu lillistudenti jiksbu l-[iliet biex jikbru b’mod b’sa[[tu.

Fil-fatt, is-su;;etti trattati jinkludu pressjoni mill-[bieb, kif wie[ed g[andu jie[u de/i]joni b’sa[[itha, l-influwenza talmedia, il-familja, self esteem, abbu], l-internet u r-riskji, u o[rajn.

BeSmartonline

L-A;enzija Appo;;, flimkien malAwtorità ta’ Malta dwar ilKomunikazzjoni, il-Kummissarju g[at-Tfal, id-Direttorat g[al Servizzi Edukattivi (DES), isSegretarjat g[all-Edukazzjoni Kattolika u l-Korp tal-Pulizija ta’ Malta qed jikkoordinaw il-pro;ett BeSmartonline — pro;ett dwar lu]u sikur tal-internet.

B[ala parti mill-pro;ett, it-tim talHotline tal-A;enzija Appo;; s’issa ipparte/ipa f’diversi kampanji ta’ g[arfien fl-iskejjel, qajjem aktar g[arfien permezz tal-media, [adem fil-qrib ma’ diversi NGO’s u g[aqdiet ta]-]g[a]ag[, kif ukoll kien pre]enti waqt attivitajiet organizzati apposta g[all-familji biex titqajjem aktar kuxjenza dwar l-u]u sikur tal-internet u s-servizz li joffri dan it-tim.

Dan peress li b[ala parti millprogramm qed jitmexxa hotline li permezz tieg[u jista’ jkun rappurtat kwalunkwe abbu] li jsir permezz tal-Internet, minbarra li wie[ed jista’ wkoll jag[mel u]u misSupportline 179 g[al informazzjoni u wkoll mezz kif wie[ed jirrapporta abbu].

L-abbu] tat-tfal permezz talinternet jista’ jvarja minn pornografija tat-tfal, kif ukoll kuntatt ma’ minuri bi skopijiet []iena, b[alma hu abbu] sesswali.

L-agressur jista’ jkun qed iqatta’ ammont ta’ [in f’chatrooms, fejn permezz ta/-chatting ikun jista’: ji;bor informazzjoni personali ming[and minuri; jistidinhom biex jiltaqg[u; jistieden lill-minuri jibag[tu ritratti b’konnotazzjonijiet sesswali;

tintu]a l-webcam g[al skopijiet sesswali.

Permezz tal-internet jista’ jse[[ ukoll dak li jissejja[ grooming — meta persuna adulta ssir ‘[bieb’ ma’ minuri, bl-g[an li l-minuri jrabbi /erta fidu/ja fiha, biex b’hekk ikollha aktar kontroll fuq ilminuri u tkun aktar fa/li li jitwettaq l-abbu].

Meta jid[lu rapporti ta’ allegat abbu] fuq l-internet g[and lA;enzija Appo;;, ikun investigat ir-rapport u jekk jinstab li sar abbu], l-A;enzija tikkollabora masCyber Crime Unit tal-Pulizija fuq kif g[andhom ikunu trattati dawn ir-rapporti, waqt li l-A;enzija tag[ti l-appo;; ne/essarju lill-vittmi, fejn dan kien ikun possibbli.

Hu importanti [afna li l-;enituri jkollhom rwol attiv fil-[ajja tat-tfal

Hu importanti li t-tfal u ]]g[a]ag[ jitg[allmu minn sorsi infurmati u ta’ min joqg[od fuqhom b[alma huma lg[alliema u l-;enituri, dwar oqsma delikati fil-[ajja tag[hom. B’hekk jonqos irriskju li jiksbu informazzjoni ]baljata u li jie[du de/i]jonijiet bla ma jkunu jafu x’inhuma lkonsegwenzi, li fl-a[[ar milla[[ar jaffettwaw il-futur tag[hom.

Il-;enituri g[andhom id-dmir li j]ommu ru[hom a;;ornati f’dak kollu li qed ji;ri madwarhom. B’hekk ikunu f’po]izzjoni a[jar li jag[tu laqwa trobbija lil uliedhom.

G[al aktar informazzjoni dwar l-A;enzija Sedqa u lprogrammi li toffri fl-iskejjel, il-pubbliku jista’ j]ur www.sedwa.gov.mt jew i/empel fuq 23885110 waqt il-[inijiet tal-uffi//ju.

tag[hom u jinvolvu ru[hom waqt li j]ommu ru[hom a;;ornati dwar linternet u r-riskji li t-tfal jistg[u jiltaqg[u mag[hom.

L-internet, waqt li hu g[odda importanti, jista’ jkun ta’ periklu g[at-tfal. G[alhekk il-;enituri g[andhom jiggwidaw lit-tfal fuq x’tip ta’ informazzjoni personali g[andhom ji]velaw online, g[andhom jil[qu ftehim bejniethom dwar kemm it-tfal iqattg[u [in fuq l-internet u wkoll liema siti qed ja//essaw.

Fl-a[[ar nett, imma mhux lanqas, il-kompjuter g[andu jitpo;;a f’post komun fid-dar u mhux f’kamra mag[luqa, [alli b’hekk ikun aktar fa/li li l-;enituri jag[mlu supervi]joni ta’ dak li jkunu qed ji;u esposti g[alih it-tfal.

}G{A}AG{

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

17

I]-]g[a]ag[ tag[na TAG{RIF DWAR IX-XOG{OL FOST I}-}G{A}AG{ LI JITWETTAQ MILL-A:ENZIJA }G{A}AG{

Ix-xog[ol ma]-]g[a]ag[ Ix-xog[ol ma]-]g[a]ag[ huwa primarjament pro/ess edukattiv li permezz tat-tag[lim mhux formali u informali joffri spazju sikur fejn i]-]g[a]ag[ jesploraw l-identità tag[hom, i]idu l-fidu/ja fihom infushom, isemmg[u le[inhom u ji]viluppaw [iliet biex jie[du de/i]jonijiet waqt li jkunu konxji mill-konsegwenzi tag[hom.

G[alhekk ix-xog[ol ma]]g[a]ag[ jittrata diversi oqsma relatati ma]-]g[o]ija b[al aspetti ta’ ]vilupp personali, so/jali, edukattiv, politiku, kulturali, spiritwali, fi]iku u vokazzjonali.

I]da x’jag[mel dan ix-xog[ol servizz wie[ed uniku g[a]-]ag[]ag[^ Ix-xog[ol ma]-]g[a]ag[ jo[loq l-uniku spazju fejn i]]g[a]ag[, f’kull kuntest so/jali, ikunu meqjusa b[ala l-klijenti

ewlenin u allura kull interess tag[hom jie[u priorità.

Dan hu possibbli g[aliex karatteristika prin/ipali f’dan ix-xog[ol hi l-kwalità tarrelazzjoni professjonali bejn il-

Il-Politika Nazzjonali g[a]-}g[a]ag[ tag[raf is-siwi u l-valuri tax-xog[ol ma]-]g[a]ag[ [addiem ma]-]g[a]ag[ u listess ]g[a]ag[.

Din ir-relazzjoni sse[[ biss fuq ba]i volontarja ji;ifieri meta ]-]g[a]ag[ infushom ikunu lesti jid[lu g[aliha.

Barra minnhekk, il-[addiema ma]-]g[a]ag[ jo[olqu ambjent fejn din ir-relazzjoni tkun wa[da informali u ]-]g[a]ag[ jitpo;;ew fuq l-istess livell tal[addiem. Dan ifisser li ]-]g[a]ag[ jid[lu f’din ir-relazzjoni f’termini tag[hom stess.

Karatteristika o[ra hi r-rabta intrinsika bejn dan ix-xog[ol u l-edukazzjoni mhux formali u informali. F’dan l-aspett [afna [addiema ma]-]g[a]ag[ ju]aw il-potenzjal tax-xog[ol fi gruppi. B’dan il-mod i]]g[a]ag[ jitg[allmu ja[dmu u jie[du de/i]jonijiet flimkien ma’ [addie[or.

Wie[ed mill-iktar stili popolari tax-xog[ol ma]]g[a]ag[ f’pajji]na hu scentre-based work.

Kif jindika sew l-isem, dan isir mi/-/entri ta]-]g[a]ag[. I]]g[a]ag[, minn jeddhom, jag[]lu li jattendu f’xi /entru ta]-]g[a]ag[.

Hemmhekk ja[dmu ma’ ]g[a]ag[ o[rajn u mal[addiema ma]-]g[a]ag[ fuq programmi edukattivi li [afna drabi jimmiraw g[al ]vilupp personali u so/jali tag[hom.

Stil ie[or hu outreach work.

Dan ix-xog[ol ma jsirx f’xi /entru i]da f’territorji, [inijiet u termini ta]-]g[a]ag[.

Primarjament il-kuntatt bejn i]-]g[a]ag[ u l-[addiema jsir biex i]-]g[a]ag[ ikunu infurmati b’servizzi li je]istu u biex ikunu m[ajra ju]awhom.

Mudell ie[or hu dak ta’ school-based youth work. Waqt dan it-tip ta’ xog[ol, il[addiema ma]-]g[a]ag[ jikkumplimentaw l-edukazzjoni formali b’tag[lim mhux formali u informali fl-iskola.

Dan ix-xog[ol, g[alhekk,

Clyde Puli, is-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[, ma’ [addiema ]g[a]ag[ waqt sessjoni ta’ edukazzjoni mhux formali

jikkontribwixxi biex jin[olqu aktar triqat koerenti g[alli]vilupp ta]-]g[a]ag[ kollha.

Min qed jag[mlu dan ix-xog[ol^ Ta’ min isemmi li g[alkemm, b[al f’[afna pajji]i o[rajn, [afna drabi dan ix-xog[ol isir minn voluntiera, il-gvern assigura li f’pajji]na jin[olqu l-ispazji me[tie;a biex ixxog[ol ma]-]g[a]ag[ ikun strutturat.

B’hekk ix-xog[ol ma]-

]g[a]ag[ illum qed isir b’aktar professjonalità u serjetà.

Dan jidher /ar mill-fatt li lgvern, barra milli qed jinvesti fl-edukazzjoni tal-[addiema ma]-]g[a]ag[, [ejja Politika Nazzjonali g[a]-}g[a]ag[ li tag[raf is-siwi tax-xog[ol ma]-]g[a]ag[ u waqqaf ukoll l-A;enzija }g[a]ag[ li wa[da mill-funzjonijiet ewlenin tag[ha hi propju li tikkordina dan ix-xog[ol.

Barra minn hekk il-gvern ukoll impjega [addiema ma]]g[a]ag[ fil-Kulle;;i, l-ETC, FES u entitajiet o[rajn.

G[alhekk wie[ed jista’ jg[id li llum il-;urnata x-xog[ol ma]-]g[a]ag[ infirex fil-kamp so/jali, f’dak edukattiv u anke f’dak tal-impjiegi u ]-]g[a]ag[ qed jibbenefikaw minn servizz immexxi minn persuni li jifhmuhom u jafu x’inhuma lb]onnijiet tag[hom.

L-edukazzjoni mhux formali u informali tie[u diversi forom waqt xog[ol ma]-]g[a]ag[

18

‘It-tfal tag[na ‘ Sur Editur, Il-Kummissjoni Emigranti qrat b’interess l-inizjattiva me[uda mil-Ministeru talFamilja biex titfassal Politika Nazzjonali dwar itTfal u pre]entata f’dokument Kburin bi tfulitna, kif deher fil-[ar;a ta’ il-mument tal-{add, 15 ta’ April.

Wie[ed ma jistax ma jifra[x lill-grupp inkarigat biex i[ejji dan idDokument bil-[sieb li jinkludi “l-a[jar interessi tat-tfal, mainstreaming, kuntentizza, parte/ipazzjoni, inklu]joni, a//essibbiltà, protezzjoni, familji, kontabbiltà u sostenibbiltà”.

Il-Kummissjoni Emigranti tixtieq tipproponi li mad-Drittijiet imsemmija, ikun inklu] iddritt naturali tal-identità: li wie[ed ikun jaf hu min hu; ismu u kunjomu, iben min hu, fejn u meta twieled, u n-nazzjonalità tieg[u.

Il-Kummissjoni qed tikteb dan, g[aliex fost ittfal li twieldu fuq il-ba[ar u dda[[lu Malta, kien hemm ka] ta’ tarbija li twieldet fuq dg[ajsa xi sig[at wara li din [ar;et mil-Libja. Din id-dg[ajsa g[erqet u l-omm u t-tarbija kienu salvati u trasferiti fuq vapur, li meta kkalma l-ba[ar da[al Malta bil-passi;;ieri salvati, fosthom din il-mara bittarbija.

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

It-territorju tal-ba[ar li fih twieldet it-tarbija kien dak tal-Libja u g[alhekk Malta ma [assithiex responsabbli li tirre;istra t-twelid tag[ha, minkejja l-fatt li kien spjegat lill-awtoritajiet kon/ernati li l-mara ma setg[etx tmur lura l-Libja biex tirre;istra t-tarbija u li jekk ir-re;istrazzjoni tattwelid tat-tarbija jsir f’Malta, dan ma jkun jintitola lit-tarbija g[al ebda dritt.

Fil-fatt, meta l-omm bittarbija dda[[let Malta, a[na [adna l-inizjattiva nsej[u ]ew; nisa li assistew lillomm fil-[in tat-twelid tattarbija u tlabni[om jiddikjaraw li huma assistew g[at-twelid ta’ din it-tarbija u jag[tu d-dettalji me[tie;a: l-isem u n-nazzjonalità talomm, id-data, il-[in u //irkustanzi tat-twelid… u lisem li l-omm tat lit-tarbija.

Nifhmu g[alhekk li g[andna nipproponu li malkonklu]jonijiet proposti ikun inklu] id-dritt naturali tal-identità, u dan g[arra;uni li meta tfasslu lli;ijiet lokali ma kinux previsti /irkustanzi simili u g[ar-ra;uni li, skont inNazzjonijiet Uniti, id-dritt tal-identità hu meqjus b[ala dritt naturali tat-tarbija.

MONS PHILIP CALLEJA

Kummissjoni Emigranti u Refugjati Il-Belt Valletta

Tabib [abib Sur Editur, Hekk kien g[alina l-G[axqin it-tabib Peppi Paris. Anzi n]id ng[id li kien ukoll missier, g[aliex kien iqis lill-pazjenti b[ala uliedu.

Minkejja li kien involut fil-politika, qatt ma g[amel distinzjoni; g[alih kul[add kien xorta. U dan jikkonfermah l-istess poplu G[axqi li kien it-tabib, tista’ tg[id ta’ kull familja G[axqija.

Tabib, kif jg[id il-Malti, tar-ru[: bniedem

umli, ta’ fidi soda, nisrani bil-fatti. G[alkemm dan l-a[[ar ma kienx g[adu jservi min[abba sa[[tu g[andna g[al xiex nirringrazzjaw ’l Alla tas-servizz twil li ta lilna u lill-;enituri tag[na.

Grazzi f’ismi u f’isem il-familja kollha tieg[i.

A[na nitolbu g[al ru[u u hu mis-sema, ikompli jie[u [siebna.

ANTHONY DUCA {al G[axaq

Sa/erdot qaddej Quddiesa fi/-/imiterju Sur Editur, Meta sa/erdot ji]balja [oll xag[rek u ;ib i]-]ejt. Il-media tag[mel festa.

Mhux l-istess ji;ri meta sa/erdot jaqdi dmiru sew u sa[ansitra b’mod erojku.

Veru li s-sa/erdoti ma jifta[rux b’dak li jag[mlu i]da, fejn iridu, tal-media jafu jikxfu fost l-aqwa sigrieti.

Allura llum irrid nikteb dwar sa/erdot li jaqdi l-missjoni tieg[u fil-Belt Valletta.

Dan il-qaddej ta’ Alla u talpoplu, barra li b’mod e]emplari jaqdi d-dmirijiet reli;ju]i tieg[u, fejn jista’ jg[in ukoll b’mod prattiku fil[ajja ta’ kuljum tal-proxxmu.

Jie[u [sieb numru ta’ anzjani inkontinenti li huma fis-sodda billi j]urhom regolarment u sa[ansitra ja[silhom!

Dan kollu fis-skiet u fissatra.

Il-Knisja Kattolika ma g[andhiex difetti biss i]da g[andha [afna tajjeb ukoll, anzi g[andha [afna ;awhar mo[bija!

PAUL FARRUGIA Ir-Rabat

Sur Editur, {assejtni verament skandalizzat b’dak li kiteb wie[ed min-Nadur f’gazzetta lokali bil-lingwa Ingli]a fejn tka]a g[aliex saret Quddiesa fi/-/imiterju li g[adu qed jinbena fin-Nadur u dan, g[aliex skont dan il-kittieb — li g[andu dritt g[all-opinjoni tieg[u — il-Quddiesa kienet /elebrata biex issir pressjoni fuq il-MEPA. Hu veru li x-xog[ol fuq dan il-pro;ett twaqqaf u dan mhux g[aliex il-permess ma ng[atax.

Hemm b]onn li l-awtoritajiet ma jkaxkrux aktar saqajhom.

Je[tie; jaraw x’hemm b]onn isir.

Rigward il-Quddies li jsir ta’ kultant, messu jaf sewwa lkanonku Naduri, jekk verament jemmen fi djalogu — kif suppost u fejn ma jafx jistaqsi — li l-Quddies qieg[ed isir bla [las ta’ elemo]ina (il[las g[al Quddiesa imprezzabbli), kif kienu jg[idulna dari avolja llum kull sa/erdot impjegat mal-gvern kif ukoll dak li g[andu impjieg

u m[allas tajjeb barra millknisja baqa’ jie[u l-elemo]ina g[as-sagrifi//ju tal-Quddiesa.

Imma l-Ar/ipriet sewwa qieg[ed jag[mel joffri dan issagrifi//ju tal-Quddiesa flimkien ma’ sa/erdoti o[ra min-Nadur g[al dawk [utna mi;bura f’kamra u fi xkejjer jistennew difna xierqa.

Nafu kemm problemi g[andna fin-Nadur u dan jafuh anki ]-]ew; ministri minNadur.

Lill-Kanonku nissu;;erilu li qabel jikteb jinforma ru[u sew.

G[al-lum daqshekk fir-rigward ta/-/imiterju.

Nag[mel appell lill-Ar/ipriet biex il-Kanon/i li [adu ;urament li jsegwu u jonoraw l-obbligi ta’ Kanon/i lejn ilkolle;;jata dan, fejn jistg[u, jag[mluh spe/jalment fillaqg[at ta’ talb u kant li jsir mill-imxierka u fin-nuqqas ji;bdilhom l-attenzjoni.

Mhux sewwa li lilna jippridkawlna biex nitolbu u nin;abru meta jag[mlu kwa]i dejjem mod ie[or fid-dieher.

ZOKOR In-Nadur

Id-dramm ‘Ben Hur’ f’{al Qormi Sur Editur, Nhar is-Sibt 31 ta’ Marzu lG[aqda teatrali Qawmien b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali tellg[et dan id-dramm fl-Oratorju Festiv Sagra Familja, f’{al Qormi.

B[ala film Ben Hur kien ;ibed udjenza kbira kulfejn intwera madwar id-dinja u g[alhekk kelli ;enn biex narah jin[adem fuq il-palk.

Naf li ma kinitx xi [a;a [afifa, imma ssorprendejt ru[i bil-[ila ta]-]g[a]ag[ Qriema.

Attendejt g[al din ilproduzzjoni kif g[amlu l-

Qormin bi [;arhom.

M’g[andix kliem biex infa[[ar din il-bi//a xog[ol ta’ impenn li da[let g[aliha din l-G[aqda teatrali.

Wettqitha bil-kbir u ssokktat fejn [alliet ftit taxxhur ilu bil-musical ‘:or;i Hu Ismu’.

Tqis kollox ma’ kollox, bid-diffikultajiet kollha li jippre]enta, flimkien mallimitazzjoni u d-daqs talpalk, l-avvenimenti importanti li jinsabu flistorja, twasslu lill-udjenza b’mod e//ellenti.

Kien addattat g[all-palk mi]-]g[a]ag[ David George Camilleri u Daniel Cassar li f’idejh kellu wkoll iddirezzjoni. {aqqhom kull tif[ir g[ax g[amlu kemm setg[u biex i]ommu malistorja ori;inali u taw gost lill-udjenza kbira. {adu sehem fih g[add mhux ]g[ir ta’ atturi u b’dawk li [admu minn wara l-kwinti jla[[qu madwar mija. Is-sig[at ta’ ta[ri; kienu [afna u [alla l-frott mixtieq. L-iskop taddiretturi ntla[aq u perswa] li

j]id iqawwihom fil-kura;; g[all-;ejjieni. Kisbu ssodisfazzjon flimkien ma’ dawk kollha li pparte/ipaw.

Ix-xenarju tal-palk u lvestwarju li nxtara u n[iet apposta flimkien maddiversi armaturi ;odda ssuktaw jag[tu dehra [ajja lil kull sitwazzjoni. Bosta mix-xog[ol imsemmi sar mill-membri stess.

Biex tni]]el l-atturi kollha hu diffi/li imma dawk prin/ipali ma tistax t[allihom barra. Mhux biss dehru m[arr;in tajjeb, imma kienu naturali [afna f’dak kollu li wettqu.

Laqtuni [afna Ray Bonello (Ben Hur), George Xuereb (Messala), Christianne Aquilina (Esther), Marthese Azzopardi (Miriam), Rosalie Grech (Tirzah), Alfred Vella (Sheik Ilderam), Redeemer Zammit (Quintus Arius), Philip Aquilina (Simonidis), Joe Ciappara (Baldassar) u Sergio Agius (Ponzju Pilatu).

Il-bqija, mill-kbir sa]]g[ir, kellhom sehem qawwi f’dan is-su//ess ukoll.

B[alma taw il-kontribut tag[hom dawk li ffurmaw ilbackstage, dawk li [ietu lvestwarju, li [adu [sieb issound u d-dwal, fosthom Leli Portelli, dawk tal-make-up u l-bqija.

Minn qalbi nifir[ilhom ilkoll u jalla jibqg[u ja[dmu fi [dan din l-G[aqda teatrali Qawmien.

B’ri[itha ]g[a]ag[ Qriema qed jin]ammu bog[od minn kull problemi li qed tag[ti l[ajja.

Waqt li dawn qed jie[du gost, qed i]]ommhom okkupati bi [wejje; ta’ fejda u ta’ siwi g[al [addie[or.

Fl-istess waqt jit[arr;u biex ikunu atturi tajbin u jkomplu mexjin ’il quddiem.

Prosit kbira lill-G[aqda Qawmien.

:OR: BIANCHI

{al Qormi

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Tbikkmu

Sur Editur, Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat kif ukoll il-Partit Laburista jpa/p/u [afna anke fuq l-aktar affarijiet trivjali.

G[al kull [a;a ta’ xejn jitkellmu u jo[or;u stqarrijiet, [afna drabi b’nofs verità jew sa[ansitra qarrieqa. Niftakar li f’Marzu 2010, Muscat kien g[amel ]jara f’Pari;i u li ma kienet ta’ ebda importanza u tg[idx kemm kien nefa[ha u tkellem dwarha b’mod trijonfalistiku.

I]da mhux hekk ;ara fejn kellha x’taqsam illaqg[a li kellu Joseph Muscat mal-Ambaxxatur tal-Korea Komunista. F’dik il-laqg[a Muscat

Gaddafi u George Vella esprima s-sog[ba tieg[u g[all-mewt tad-dittatur Kim Jong Il, sostna l-intenzjoni tieg[u li jsa[[a[ ir-relazzjonijiet bejn il-Partit Laburista Malti u lPartit Komunista Korean u afferma d-dritt li kull pajji] sovran itella’ satellita permezz ta’ rokits.

(Ma qalx i]da li waqt li r-rokits kienu telg[in — jew jaqg[u — il-poplu Korean kellu d-dritt ukoll li jsib x’jiekol).

Fil-ka] ta’ din il-laqg[a mal-komunisti Koreani, is-Sur Muscat u l-PL ]ammew kollox mistur… tbikkmu!

S. MALLIA

Tas-Sliema

Finanzjament pubbliku tal-partiti Sur Editur, Ng[id mill-ewwel li ma naqbilx mal-finanzjament pubbliku tal-partiti politi/i.

Dan il-finanzjament ma hu xejn g[ajr is-sussidjar minn flus il-poplu tal-politika parti;jana.

F’Malta u f’[afna pajji]i o[rajn, mill-banda l-o[ra, inqata’ l-issussidjar sa[ansitra tal-aktar affarijiet essenzjali b[alma hu l-[ob] u allura ma jag[milx sens li nibdew nissussidjaw lill-partiti politi/i.

Mill-banda l-o[ra f’Malta di;à g[andna stat ta’ fatt fejn il-Partit Laburista qed jie[u g[ajnuna pubblika u privata bis-sa[[a ta’ de/i]jonijiet governattivi tal-passat.

Din l-g[ajnuna fiha nnifisha hi diskriminatorja g[aliex ilPN ma gawdiex minn din ‘liskema’.

Qed nirreferi g[all-ka]ini rekwi]izzjonati li ng[ataw lill-PL u dan kemm f’dik li hi propjetà pubblika kif ukoll propjetà privata.

Issa wasalna li b’sentenza tal-Qorti s-sidien privati taddjar (ka]ini) in kwistjoni qed ikunu kumpensati bi flus ilpoplu g[all-abbu]i li sofrew.

Dan messhom jaraw dawk tal-give them back please.

Ji;ifieri l-Partit Laburista midjun mal-poplu Malti kemm tal-propjetà pubblika jew privata li [ataf kif ukoll g[all-kumpens fi flus li ng[ataw lis-sidien.

Din is-sitwazzjoni ta’ vanta;; g[all-PL u ta’ ]vanta;; g[all-PN issa ilha g[addejja s-snin.

Dwar dan ktibt drabi o[ra u kont issu;;erejt li jew lillPartit Laburista jitte[idlu

dan il-vanta;; abbu]iv u in;ust jew il-PN u partiti o[rajn ikunu kumpensati b’mod li jibbilan/ja dan kollu.

G[ax kif kienet qalet lg[arfa M.L. Coleiro Preca meta nqala’ l-ka] tal-ka]in laburista tas-Si;;iewi, ilpartitarji jqisu l-ka]ini b[ala t-tieni dar tag[hom u li filka]ini ssir [afna [idma so/jali.

L-Onor Coleiro Preca bilkemm ma qalitx li l-PL g[andu dritt sagrosant li jibqa’ jgawdi g[al dejjem dak li [ataf ]mien ilu.

Li hu ]gur hu li ssitwazzjoni ma tistax tibqa’ l-istess u dan kollu jispi//a f’in;ustizzja u diskriminazzjoni perpetwa!

J. AGIUS Il-Marsa

Kemm intom tqal biex tifhmu!

Sur Editur, Qam storbju s[i[ meta [are; fil-bera[ dak li qal Joseph Muscat fil-laqg[a li kellu mal-Ambaxxatur Nord Korean.

Ma nafx g[aliex tant nies [aduha bi kbira.

In[oss li Joseph Muscat f’dan kollu ma qarraqx.

Wara kollox kien iddikjara fil-miftu[ u fil-

pubbliku fil-Belt Valletta nhar il-:img[a 14 ta’ Jannar 2011 li kien se jmexxi fuq il-passi talgvernijiet laburisti tas-sebg[inijiet u tattmeninijiet.

U hekk qed jag[mel b’konsistenza.

JOS. FARRUGIA Birkirkara

Mintoff u t-turi]mu

Sur Editur, Mela l-Partit Laburista, fissittinijiet, kien ipprova jirridikola l-isforzi tal-Gvern Nazzjonalista biex jibda jwaqqaf mix-xejn l-industrija tat-turi]mu.

Tal-Labour kienu jg[idu li n-nazzjonalisti riedu jibdlu linnazzjon Malti f’wie[ed ta’ sefturi u wejters u li flok ilGeorge Cross fuq il-bandiera nazzjonali konna se nag[mlu kikkra u plattina!

I]da l-isforzi tal-PN fil-gvern bdew jag[tu l-frott u wie[ed milli gawda kien Duminku Mintoff li fil-kapa/ità personali tieg[u ta’ perit kien beda jibni l-lukandi.

Hekk kienu l-laburisti dak i]]mien u hekk g[adhom jag[mlu llum… igawdu mill-politika ta’ gvernijiet nazzjonalisti.

19

■ Pere]empju, kemm hemm kuntratturi u periti li qed ja[dmu fuq pro;etti li huma finanzjati mill-fondi talUE^ ■ Pere]empju, kemm hemm operaturi fl-industrija tal-cruise liners li qed igawdu bil-kbir mill-infrastruttura li bnew in-nazzjonalisti g[al dik l-industrija^ ■ Hemm o[rajn li fet[u ristoranti u qed jaqilg[uha tajjeb bis-sa[[a tal-pro;ett talKottonera. Fl-istess waqt u[ud minn dawn in-nies jeqirdu u jigdbu u jxewxu bl-g[aks li suppost hawn.

In[oss li wasal i]-]mien li lil dawn l-ipokriti nibdew insemmuhom b’isimhom u nikxfuhom.

MARIO BORG Il-{amrun

Sur Editur, George Vella, Shadow Minister laburista, waqt ilprogramm TVAM fuq TVM qal li ma kien hemm xejn [a]in fir-relazzjonijiet bejn Malta u l-Libja g[ax dak i]-]mien kul[add kien jilg[aq lil Muammar Gaddafi.

Irid jing[ad i]da li l-Partit Laburista Malti baqa’ jilg[aq lil Gaddafi sala[[ar mument u jien ninsab /ert li jiddispja/ih li ddittatur Libjan m’g[adux fil-poter.

Na[seb li aktar milli jilg[aq lil Gaddafi, il-Partit Laburista kien i[oss /erta affinità mar-re;im Libjan.

Pere]empju Dom Mintoff kien jg[id li n-nanniet talLibjani kienu n-nanniet tag[na wkoll. I]da l-ag[ar [a;a li l-Gvern Laburista kellu in komuni ma’ Gaddafi kienet li — almenu ]gur bejn l-1981 u l-1987 — it-tnejn kienu filpoter kontra r-rieda talma;;oranza tal-popli rispettivi tag[hom!

Anzi l-Gvern Laburista Malti kien f’po]izzjoni ag[ar minn ta’ Gaddafi g[ax kien [a l-poter wara li l-poplu kien g[a]el lil [addie[or f’elezzjoni [ielsa.

PAUL MALLIA

{a]-}ebbu;

L-isku]i banali ta’ George Vella Sur Editur, Nirreferi g[al dak li qal dan l-a[[ar George Vella waqt il-programm TVAM li ma kien hemm xejn [a]in firrelazzjonijiet bejn il-Gvern Laburista Malti u r-re;im Libjan g[ax dak i]-]mien kul[add kien jilg[aq lil Gaddafi.

G[al daqshekk il-Gvern u l-Partit Laburista Malti kienu jilag[qu lid-dittaturi kollha fosthom lill-koppja Ceaucescu tar-Rumanija, lil Tito tal-Jugoslavja, lil Zivkov tal-Bulgarija, lil Kim-il Sung tal-Korea Komunista u lil Hoxha talAlbanija.

Jekk George Vella jikkonsla g[ax dak i]]mien kul[add kien jilg[aq lil Gaddafi ma jistax i;ib listess sku]a banali g[addittaturi l-o[rajn kollha li l-

Gvern Laburista kien jilg[aqhom ukoll!

Infakkar lil George Vella li kif tela’ Gvern Nazzjonalista fl-1987 ma baqax jilg[aq lil Gaddafi u av]ah li ma kienx se jibqa’ jag[raf dik il-parti talftehim bejn Malta u l-Libja li kienet tikkon/erna ddifi]a.

G[ax Gvern Nazzjonalista ma jilg[aq lil [add!

Jg[a;;ibni l-faqar politiku ta’ George Vella li hu kunsidrat wie[ed millistilel tal-PL ta’ esperjenza kbira, eks-Ministru talEsteri, eks Deputat Mexxej u li kien sa[ansitra propost g[al Mexxej tal-PL… biex imbag[ad jo[ro; bi sku]i u argumenti b[al dawk li lissen waqt TVAM!

F. AGIUS

{a]-}abbar

20

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

{utna l-insara Ni;erjani

Rispett lejn il-poplu

Sur Editur, F’jum il-Milied li g[adda kienu attakkati knejjes insara fin-Ni;erja u nqatlu nies li kienu qed jattendu l-Quddies. Issa re;a’ ;ara l-istess f’Jum il-G[id u re;g[u saru attakki u re;g[u nqatlu n-nies.

Kont nistenna li fil;ranet ta’ wara l-G[id ilKbir fil-Quddies filknejjes hawn Malta kellu jsir xi talb g[al [utna lkattoli/i Ni;erjani li qed isofru l-martirju min[abba twemminhom u mhux lanqas biss issemmew!

Sur Editur, Sar u g[adu qed isir [afna xog[ol ta’ titjib fil-belt kapitali Maltija.

Jidhirli, i]da, li wasal i]-]mien li l-pedestrians jing[ataw ftit i]jed attenzjoni.

L-ewwel nett, nipproponi li x-xquq bejn il-madum fit-toroq jimtela bis-seng[a biex it-triq ikollha aspett i]jed lixx u jkun hawn anqas ka]i ta’ nisa li te[lilhom it-takkuna fil-vojt bejn maduma u o[ra b’konsegwenza li jilwu saqajhom.

It-tieni nett nixtieq li l-mijiet ta’ spralli quddiem [wienet, im[a]en u djar, ikunu mg[ottija bi pjan/a tal-metall (imtaqqba b’toqob ]g[ar g[al ventilazzjoni) biex ikun evitat gwaj g[an-nies spe/jalment meta jkun dalam.

B’hekk tkun saret azzjoni ta’ sens komun u karità.

Darba wa[da kien hemm pjanist famu] jismu Liberace, li waqt li kien g[addej fuq il-bankina fi New York, ]elaq u we;;a’ idu. Sab li kien ]elaq g[ax l-impjegati tal-lukanda ta’ biswit kienu [aslu lbankina bla ma la[al[uha sewwa mis-sapun. Fittex lis-sid tal-lukanda g[ad-danni u wa[[lu 15,000 dollaru!

Tas-Sliema

Il-Furjana

MARIO CALLEJA

A.M. MICALLEF

Lill-Kunsill Lokali l-;did ta’ {al Balzan Sur Editur, Issa li g[addew l-elezzjonijiet g[all-kunsilli lokali f’pajji]na rrid nifra[ lill-kunsillieri li kienu eletti fil-lokalità ta’ {al Balzan. G[alkemm, b[allkunsill ta’ qablu, il-kunsill il;did g[andu ma;;oranza nazzjonalista, in[ossni /ert li l-[ames kunsillieri se ja[dmu id f’id g[all-;id tar-ra[al.

Nawguralhom li l-pro;etti li hemm ippjanati g[al {al Balzan jitwettqu kollha.

I]da xi [a;a li l-Balzanin jixtiequ jaraw fil-kunsill lokali tag[hom hi impenn akbar favur il-[arsien tal-wirt tallokalità, spe/jalment tal-knisja parrokkjali.

Meta ftit snin ilu bdew jitwa[[lu l-antenni tattelefonija /ellulari mal-koppla tal-knisja, li [assru l-integrità artistika u arkitettonika talknisja, apparti l-[sara li saret lill-;ebla bit-twa[[il tal-[afna apparat fuq il-bejt tal-knisja, il-kunsill ma [ax po]izzjoni biex jiddefendi l-iktar bini g[a]i] u importanti li g[andu r-ra[al.

Mhux hekk g[amel ftit xhur ilu l-kunsill lokali ta’ {al G[arg[ur, kunsill ie[or

b’ma;;oranza nazzjonalista.

Dan il-kunsill mhux biss o;;ezzjona g[at-talba biex jitwa[[lu dawn l-antenni, talli [a l-inizjattiva u //irkola petizzjoni mar-residenti biex dawn l-antenni ma jsirux.

Il-MEPA ]gur li kkunsidrat din il-petizzjoni meta /a[det ilpermess lill-parro//a u b’hekk illum il-koppla tal-knisja ta’ {al G[argur g[adha tista’ titgawda fil-;miel u lori;inalità tag[ha. L-im;iba ta’ dan il-kunsill lokali hi ta’ min ifa[[arha u g[andha sservi ta’ mudell g[al kunsilli o[ra.

Issa li l-knejjes tag[na huma skedati mill-MEPA u b[ala binjiet m’g[adhomx jaqg[u esklusivament ta[t il-Kurja, ilkunsill lokali jista’, anzi g[andu, bid-dritt kollu jintervjeni f’isem in-nies tarra[al. Dan qed insemmih g[ax qed ti;ri x-xnieg[a li hemm min hu interessat li jitwa[[lu pannelli fotovaltai/i fuq il-bejt tal-knisja, u l-qasba ma //aq/aqx g[alxejn.

Nittamaw li l-kunsill lokali nsibuh fuq in-na[a tag[na meta u jekk jasal il-waqt.

DAVID BORG {al Balzan

Wie[ed mill-ispralli fil-belt kapitali li jixraq li jkun mg[otti bi pjan/a

Im[abbitna Jekk illum hawn u minix g[ada minn [ajti jibqa’ biss tifkiriet l-im[abba tieg[i tibqa’ mo[bija tidher mistura qalb il-fdalijiet u g[alkemm im[abbtek hi tal-g[a;eb illum in[obbok u g[ada naf kas tieg[ek ma nag[tix i]da m[abbtek tibqa’ [ajja u g[al dejjem tibqa’ ma tinsinix, g[ax jekk illum hawn u mintix g[ada im[abbitna tkun tad-dellijiet li llum hawn u g[ada jg[ibu tintilef b[alma jintilfu ]-]minijiet.

PHILIP CASSAR I]-}urrieq

Titjib fis-servizz tat-trasport pubbliku

Sur Editur, Nhar il-{add 8 ta’ April, 2012 permezz tal-gazzetti sirna nafu dwar aktar titjib fis-servizz tat-trasport pubbliku li g[andu jkun attivat mis-27 ta’ Mejju.

Dan se jsir wara su;;erimenti mill-kunsilli lokali u mill-pubbliku.

It-titjib se jinkludi tibdil ta’ rotot kif ukoll servizz aktar frekwenti f’/erti rotot b[alma hi r-rotta 91 (Marsaskala).

Nisperaw li dan il-ftehim li sar bejn il-Ministeru tatTrasport u Arriva Malta jkun attivat kollu.

G[aliex qieg[ed ng[id dan?

F’Lulju 2011, kien t[abbar tibdil fir-rotot i]da fejn tikkon/erna r-rotta 91 Marsaskala, dan it-titjib ma kienx se[[.

It-tibdil kien jg[id hekk: ir-rotta 91 li sservi direttament Marsaskala lejn il-Belt Valletta, tkun esti]a g[all-Bajja ta’ San Tumas u z-zona qrib ittorri ta’ San Tumas (ara InNazzjon, is-Sibt 23 ta’ Lulju, 2011 f’pa;na 4).

Is-sajf dalwaqt mag[na u ma nixtieqx li ner;g[u ng[addu minn martirju biex immorru sal-ba[ar filbajja ta’ San Tumas, kif ;ralna s-sajf li g[adda.

PASSI::IER Il-Fgura

Radju Le[en il-Belt :or;jana Sur Editur, Bla dubju ta’ xejn ir-radju Le[en il-Belt :or;jana qed i[alli impatt kbir fuqna l-anzjani u l-morda ta’ {al Qormi.. Il-programmi li jippre]enta qed ikunu tassew interessanti spe/jalment dawk ta’ filg[axija. Tag[lim u tag[rif, storja dwar {al Qormi, drawwiet, diski u mar/i popolari.

Imma l-aktar li l-morda u a[na l-anzjani kuljum napprezzaw huma r-Ru]arju u lQuddiesa mill-knisja ta’ San :or;. Veru kienu ta’ fara; dawk il-funzjonijiet mill-knisja tul il:img[a Mqaddsa.

Grazzi kbira lill-kumitat tal-festa ta’ San :or; g[all-ftu[ ta’ dan ir-radju.

Xejn inqas grazzi kbira li]-]ew; sa/erdoti u lill-pre]entaturi kollha li qed jag[tu sehemhom fil-programmi ta’ dan l-istazzjon. ?erti li hemm entu]ja]mu kbir fost id-diri;enti biex itellg[u programmi tajbin mhux biss g[alina l-anzjani imma g[al kull sezzjoni tas-so/jetà.

A[na l-morda u l-anzjani li ma nistg[ux no[or;u mid-dar nitolbu lil San :or; biex jitlob g[alihom quddiem Alla u jag[tihom iddehen kollu li g[andhom b]onn biex ikomplu jmexxu dan ir-radju.

Prosit u grazzi mill-qalb.

ANZJAN

{al Qormi

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Il-GWU> dakinhar u llum Sur Editur, Smajt li l-GWU g[adha kemm g[amlet ftehim kollettiv ;did ie[or b’se[[ minn Jannar ta’ din is-sena b’risq il-[addiema tal-Malta Union Club.

Bis-sa[[a ta’ dan il-ftehim li jibqa’ fis-se[[ sal-2017 se ji]diedu l-pagi tal-[addiema u lallowances se jkunu kunsidrati b[ala parti millpagi li jfisser li dan ikollu effett po]ittiv fuq ilpensjonijiet meta l-[addiema jirtiraw bl-età.

Qed nikteb dan kollu g[aliex fi ]mien meta lGWU kienet po;;uta fil-Kabinett tal-Ministri

?ajt u kliem doppju sens Sur Editur, Il-veru nisrani g[andu jkun dejjem u kullimkien. X’u[ud jag[mlu differenza fejn ikunu. G[al x’u[ud nisrani meta tkun il-knisja biss, imbag[ad fuq ix-xog[ol, fittriq, id-dar, f’postijiet ta’ divertiment, e// ja[sbu li jistg[u jag[mlu li jridu u jitkellmu kif iridu bla ebda skruplu u rispett.

Xi ng[idu g[al /ertu /ajt u kliem doppju sens^ Dan li qed ng[id tisimg[u xi drabi anki f’xi programmi popolari fil-mezzi tax-xandir. Konvint li kien hemm mumenti fejn membri fil-panel kienu imbarazzati.

Jista’ jag[ti l-ka] li x’u[ud jg[idu li jien xi skruplu].

Nassigurakom li dan mhux minnu. Iva, bla tlaqliq ng[id li niddejjaq nisma’ kliem doppju sens u da[k sfurzat. }gur li biex tid[aq m’hemmx g[alfejn toqg[od tg[id kliem doppju sens.

Il-media g[andha l-g[odda f’idejha; tista’ tag[mel [afna ;id kif ukoll [sara. Il-media g[andha responsabbiltà kbira u fid-dover li ma twe;;a’ lil [add. Prosit u grazzi lixxandara tax-xog[ol tag[hom. {afna jbatu mir-rispett uman u jiddejqu jikkore;u.

Veru li trid tkun prudenti kif tikkore;i, biss ]gur li jekk tu]a mo[[ok, g[andek issib il-mument g[aqli u opportun biex tikkore;i… dejjem b’im[abba.

JOSEPH PAUL TONNA Birkirkara

Laburisti, dik il-union, u unions o[rajn, ma setg[ux jag[mlu ftehimi kollettivi ;odda u dan b’ordni tal-gvern ta’ dak i]-]mien.

Imma dak i]-]mien il-GWU kienet toqg[od g[al kollox. Sa[ansitra kienet qag[det g[allimpo]izzjoni li [addiema bla xog[ol jidda[[lu fil-korpi paramilitari fejn ma setg[ux jissie[bu fi trade union.

Dak kien i]-]mien opportun fejn kellha ssir il-mistoqsija (lill-GWU): “G[adek [ajja”^

J. ZERAFA {al Luqa

Mur ara kemm kien jifta[ar!

Sur Editur, Id-dinja kienet g[addejja minn kri]i kbira. L-aktar pajji]i b’sa[[ithom kienu qed jog[tru ta[t din il-kri]i.

Il-kumpaniji l-aktar kbar u b’sa[[ithom kienu qed ike//u l-eluf minn mag[hom. Dawk li jg[ixu bis-servizzi so/jali u lpensjonijiet bdew jitnaqqsulhom il-benefi//ji right left and centre. It-turi]mu kien qed jonqos kullimkien u l-investiment barrani kien nixef g[al kollox.

I]da Malta, ta[t il-Prim Ministru Joseph Muscat, minkejja dan l-g[aw; kollu, kienet qed tfendi tajjeb u qatt [add ma [aseb li jo[ro; fit-toroq jipprotesta b[al ma kien qed ji;ri f’kull belt kapitali o[ra Ewropea.

Imbag[ad stenba[t u rrealizzajt li dik kienet sempli/iment [olma… [olma i]da fl-istess [in realtà [lief g[all-fatt li l-Prim Ministru kien Lawrence Gonzi u mhux Joseph Muscat.

Mur ara kemm kien jifta[ar Muscat kieku dak li qed ise[[ f’Malta b[alissa kien qed ji;ri ta[tu!

J. FARRUGIA Birkirkara

Id-dragun tad-droga Sur Editur, Fil-firxa tal-a[barijiet da[al su;;ett li qed jiskon/erta [afna nies, spe/jalment kapijiet tal-familja. Hemm min qed irewwa[ biex tkun rilassata s-serjetà ta’ ka]i ta’ pussess ta’ droga fost ilpopolazzjoni. }gur li mhix a[bar li tferra[ lil dawk li jafu bilkonsegwenzi di]astru]I li ;;ib mag[ha d-droga. Jista’ jkun li mhux kul[add jaf li l-kelma ‘[axixa’ (cannabis-sativa) ;ejja mill-G[arbi ‘kaxixetilharir’ li welldet il-kelma ‘haxexin’, u bil-Malti saret ‘assassin’ (bniedem drogat bil-[axixa, li jitlef kontroll tieg[u nnifsu u jasal biex joqtol). Asso/jati [afna mal[axixa huma l-kokaina u leroina.

Di;à qed jing[ad li lkokaina qed tidher tkun ikkunsmata fil-pubbliku!

Bl-idea li qed tkun proposta hawn Malta, dik il-persuna li tinqabad bid-droga g[allewwel darba ma tie[u ebda piena mill-Qorti i]da tie[u twissija mill-Avukat talGvern.

Il-kwistjoni tad-droga hi kbira u rampanti. Id-droga to[loq il-periklu li tag[mlek ilsir. Ikollok tobdiha… trid jew ma tridx.

Mhix forsi kontradizzjoni li, waqt li l-awtorità tas-sa[[a pubblika tinkora;;ina biex nimmoderaw fl-ikel, nag[mlu e]er/izzju fi]iku, nevitaw ixxemx qawwija tas-sajf, ma nixtrux affarijiet tal-ikel biddata skaduta, ma nitilfux lopportunità li nitlaqqmu kontra l-influwenza u nevitaw it-tipjip, band’o[ra hawn min qed i/ekken il-gravità ta’ dik is-sa[ta jisimha ‘droga’^

D. R.

Tas-Sliema

21

Il-mexxejja laburisti dwar Dom Mintoff Sur Editur, Mhux se noqg[od nid[ol dwar dak li kien qal il-mexxej laburista Pawlu Boffa fuq Dom Mintoff. Se ng[id i]da x’qalu l-a[[ar ]ew; mexxejja tal-PL dwaru u dwar il-gvern li kien mexxa.

Mela Alfred Sant, f’:unju tal-1998 fil-Birgu, kien sejja[ lil Mintoff ‘traditur’.

Joseph Muscat nhar il-{amis 26 ta’ Jannar 2012 fi/-?entru Nazzjonali Laburista fil-{amrun kien sejja[ il-Gvern ta’ Mintoff (1981 – 1987) b[ala fattwalment, politikament u moralment skorrett g[aliex kien [a l-poter meta lma;;oranza tal-poplu kienet /a[[ditu!

Kull diskors ie[or f’dan ir-rigwad hu superfluwu. Eh bil[aqq, “now isn’t that cruel Yana, dear^”

S. MUSCAT

Il-Marsa

Ta[wid u kontradizzjonijiet Sur Editur, Dan l-a[[ar, l-ekonomista u kandidat so/jalista Joe Vella Brincat [are; bi [rafa tinkiteb. Waqt diskussjoni fuq l-istazzjon so/jalista lg[ada tal-elezzjoni g[allkunsilli lokali qal li lkontijiet tad-dawl u l-ilma huma esa;erati meta paragunati mal-prezz ta]-]ejt attwali ($100#$110-il barmil).

Biex jag[milha aktar talespert, Vella Bonnici iddikjara li meta hu kien lEnemalta fit-tmeninijiet (b[ala konsulent jew direttur) il-prezz ta]-]ejt kien og[la minn dak tal-lum i]da l-kontijiet kienu ferm ir[as.

Imma jekk wie[ed ifittex ftit fuq l-internet malajr isib li l-prezz medju ta]-]ejt fissnin 1980#1987 kien inqas minn $25-il barmil.

Mhux hekk biss, i]da, ftit xhur ilu, wara li Gaddafi tne[[a mill-poter u spi//a kif spi//a, kellna lil Alex Sceberras Trigona jo[ro; b’elo;ju s[i[ g[al Gaddafi.

Biex juri kemm dan iddittatur kien ‘[anin’ ma’ Malta, AST qal li meta kien Ministru bejn l-1983 u l1987 (l-istess ]mien ta’ Vella Bonnici fl-Enemalta) kien imur il-Libja jixtri ]-]ejt f’isem il-Gvern Malti.

Spjega kif l-ewwel kien jinnegozja mal-Ministru Libjan kon/ernat. Qal li ]-

]ejt kien, bejn wie[ed u ie[or, $12-il barmil, u lministru kien ira[[aslu $3 jew $4. I]da AST kien jinsisti li jkellem lil Gaddafi personalment u dan kien inaqqaslu xi dollaru jew tnejn o[ra u hekk kien jie[u ]-]ejt bit-tmienja jew seba’ dollari-il barmil.

Hawn wie[ed jistaqsi: min minn dawn it-tnejn qed jg[id il-verità^ Fejn jid[lu lkontijiet tal-ener;ija l-ebda wie[ed minnhom ma hu qed ikun korrett.

Il-fatti juru li dak i]-]mien (1981 – 1987) Malta kellha ]ew; power stations, wa[da l-Furjana fejn issa hemm ilWaterfront u dik tal-Marsa.

G[al min ma jiftakarx ittnejn li huma kienu ja[dmu bil-fa[am, kif kienet tixhed il-muntanja s-sewda fuq ilMenqa tal-Marsa.

Jista’ xi [add jispjega kif tista’ tipparaguna l-kontijiet tal-ener;ija ta’ ]mien ilfa[am ma’ dawk ta’ ]mien i]-]ejt^ Ta’ min jinnota wkoll li aktar ri/enti ]-]ejt kien re;a’ waqa’ g[all-prezz baxx ta’ $12-il barmil. Dan se[[ fl1998 fi ]mien ir-re;im ta’ Alfred Sant meta, minkejja dan, xorta wa[da kien irdoppja l-kontijiet fuq ‘su;;eriment’ ta’ xi konsulenti.

ALFRED SPITERI

{’Attard

22

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

inter nazzjonali L-IRAN

Konferma li t-ta[ditiet se jkomplu L-A;enzija Internazzjo-nali g[all-Ener;ija Atomika (IAEA) ikkonfermat li g[andha ter;a’ tibda tta[ditiet mal-Iran f’nofs ixxahar id-die[el. Dan se jsir aktar minn xahrejn wara la[[ar laqg[a ta’ bejniethom, li ttrattat it-t[assib dwar lambizzjonijiet atomi/i talIstat fundamentalista.

Il-laqg[a partikulari kienet falliet u Gill Tudor, b[ala lkelliema g[all-IAEA, qed tg[id li l-iskop tat-ta[ditiet il-;odda – li se jsiru bejn l14 u l-15 ta’ Mejju filmissjoni diplomatika talIran fi Vjenna – suppost li jkomplu fejn [allew innegozjati mibdija aktar kmieni fis-sena.

Aktar qabel, Ali Ashgar Soltanieh, ir-Rappre]entant Iranjan g[all-IAEA, ukoll tenna li t-ta[ditiet se jkomplu u meta l-Istati Uniti

u l-alleati tag[ha jemmnu li r-re;im I]lamiku f’Tehran qed jipprova jipprodu/i arma atomika.

Mill-banda l-o[ra, l-Iran jinsisti li qed ja[seb biss fi pro;etti nukleari domesti/i ming[ajr l-ebda skop g[allaggressjoni.

Fl-istess [in, il-Gvern Iranjan bl-ebda mod ma jrid iwaqqaf il-[idma g[allirraffinar tal-uranju (li jista’ jintu]a fil-produzzjoni talarmi), minkejja sensiela ta’ sanzjonijiet imposti fuqu mill-komunità internazzjonali.

L-IAEA is-sena l-o[ra [ar;et rapport bid-dettalji dwar allegata ri/erka “talIranjani” u attivitajiet ta’ ]vilupp li huma rilevanti g[all-armamenti nukleari; bl-istess dettalji qed ikomplu jag[tu pi] lissuspetti tal-Punent.

Dimostranti jimmar/jaw minn triq fi Kwala Lumpur, fost il-protesti g[al elezzjonijiet xierqa (Reuters)

IL-MALASJA

Inkwiet fi Kwala Lumpur Il-Pulizija g[al Kontra lIrvellijiet sparaw il-gass taddmug[ u l-kanuni tal-ilma g[al fuq il-folol taddimostranti li mlew i/-/entru tal-belt kapitali, Kwala Lumpur, fost il-protesti biex jinbidlu /erti elementi tassistema elettorali.

Id-dimostranti kienu jammontaw g[al eluf ta’ Malasjani li esprimew ir-rabja dwar “l-arran;amenti attwali” li jifhmu g[andhom iservu ta’ vanta;; g[all-koalizzjoni talPrim Ministru Najib Razak (li ilha s-snin tmexxi l-pajji]) flelezzjonjiiet li ;ejjin.

L-osservaturi qalu li dan kien l-akbar rally fil-Malasja g[al g[exieren ta’ snin, bilPulizija tikkalkula li [adu sehem mal-[amsa u g[oxrin elf, u b’xi organizzazzjonijiet tal-a[barijiet itennu li l-folla setg[et anki la[[qet mattmenin elf ru[.

Intant, il-Pulizija g[alqet la//essi g[all-Pjazza Merdeka (tal-Indipendenza) storika waqt li sparat il-gass taddmug[ fuq id-dimostranti li ppruvaw jinfiltraw iz-zoni pprojbiti. Hu mifhum ukoll li saru g[exieren ta’ arresti.

Il-Parlament tal-Malasja

dan ix-xahar approva sensiela ta’ mi]uri g[al riforma elettorali, i]da l-attivisti jg[idu li r-riforma ma tindirizzax il-kwistjoni ta[raq ta’ frodi elettorali li skont huma kienet “strumentali” biex il-koalizzjoni attwali tibqa' tamministra daqshekk fit-tul.

L-attivisti anki qed jallegaw li l-Kummissjoni Elettorali tal-Malasja g[andha “preferenzi” g[all-koalizzjoni u li r-re;istrazzjoni tal-votanti hi mimlija b’ismijiet li “mhumiex eli;ibbli g[allvot”.

L-UKRAJNA

Pospost il-;uri ta’ Tymoshenko

KUBA> Xufier tat-taxi bil-li/enzja privata jidher bil-qieg[da fuq il-karozza tieg[u waqt li jistenna g[all-klijenti fil-belt kapitali, Havana. (Reuters)

Il-;uri tal-eks Prim Ministru tal-Ukrajna, Yulia Tymoshenko, rigward akku]i ta’ eva]joni mit-taxxa, spi//a pospost g[all-21 ta’ Mejju.

Dan, wara li l-Im[allef li se jippresiedi l-ka] qal li jkun impossibbli biex dan ilpro/ess isir fl-assenza tag[ha.

Tymoshenko, li qed tirrifjuta li tattendi l-;uri g[al ra;unijiet ta’ sa[[a, di;à qed tiskonta sentenza ta’ seba’ snin [abs g[al allegat abbu] ta’ poter, li jing[ad se[[ fi ]mienha b[ala Prim Ministru.

Intant, [ar;u r-ritratti talallegati ;rie[i li Tymoshenko qed tg[id li sofriet “;ewwa l[abs”, u bl-Oppo]izzjoni Ukrajna ssostni li din kienet sfat “imsawta”.

Min-na[a tag[hom, lawtoritajiet fi Kjev qed ji/[du dan, bil-Punent jesprimi linkwiet dwar il-kundizzjoni fi]ika tal-eks Prim Ministru tal-Ukrajna fost il-kundanna g[all-;uri li kkonfermatilha lpri;unerija f’sentenza li [afna qed iqisu li kienet ba]ata fuq lg[anijiet politi/i.

Yulia Tymoshenko

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

23

MJANMAR

Laqg[a bejn Ashton u Suu Kyi Catherine Ashton, l-Uffi/jal responsabbli g[all-politika barranija tal-Unjoni Ewropea, iltaqg[et f’Yangon ma’ Aung San Suu Kyi, ir-rebbie[a tanNobel g[all-Pa/i u g[al snin simbolu tad-demokrazija filpajji] problematiku.

I]-]jara ta’ Ashton saret b[ala appo;; tal-UE g[alla[[ar riformi politi/i filMjanmar, u fejn qalet li g[andha tinawgura uffi//ju ;did “fil-livell ta’ ambaxxata” fil-kapitali, Yangon.

L-UE, jiem ilu, issospendiet is-sanzjonijiet kontra Mjanmar (eks Burma) g[al sena u b’rikonoxximent tal“bidliet stori/i” li se[[ew filpajji] Asjatiku.

Intant, Catherine Ashton tkellmet flimkien ma’ Suu Kyi waqt konferenza tala[barijiet fejn irreferiet g[allpro/ess tal-bidla fil-Mjanmar.

Hi esprimiet ukoll it-tama li “jaraw l-elementi xierqa f’posthom” biex dan ilpro/ess isir irriversibbli u jkompli fis-snin li ;ejjin g[all-;id tal-poplu.

Intant, il-programm ta’ Ashton kien jinkludi wkoll laqg[at mal-Ministri talGvern ta’ Mjanmar, li g[andu l-appo;; talmilitari.

Pulizija paramilitari jg[asses l-Ambaxxata tal-Istati Uniti f’Beijing fost ir-rapporti li l-attivista g[ama, Chen Guangcheng (ritratt lemin), jinsab ta[t il-protezzjoni tal-Amerikani wara dsatax-il xahar ta’ g[ajxien ta[t arrest f’daru (Reuters)

I?-?INA

L-attivista Chen f’idejn l-Amerikani Grupp ibba]at fl-Istati Uniti qed jg[id li Chen Guangchen – wie[ed mill-aktar difensuri taddrittijiet umani famu]i fi/-?ina – jinsab “ta[t il-protezzjoni talAmerikani” wara li rnexxielu ja[rab minn sitwazzjoni ta’ arrest ;o daru stess u li damet g[al dsatax-il xahar.

Id-drama sadattant qed thedded li tqajjem tensjoni ;dida bejn l-Istati Uniti u /?ina, b’Washington je]er/ita lkawtela fi/-/irkustanzi wara xi rapporti li Chen, li hu nieqes mid-dawl, [arab “dritt” g[allAmbaxxata Amerikana f’Beijing.

I/-?ina sadattant ma kkummentatx fil-pubbliku dwar il-[arba ta’ Chen “minn ta[t g[ajnejn il-gwardjani u minkejja t-tag[mir tas-

sorveljanza” fil-villa;; fejn kien residenti fil-provin/ja ta’ Shandong.

Intant, il-ka] mistenni jitfa’ dell fuq il-laqg[a ta’ jumejn (li tibda min-nhar il-{amis) f’Beijing bejn it-Tmexxija ?ini]a u xi uffi/jali ewlenin talGvern Amerikan, li jinkludu sSegretarju tal-Istat Amerikan, Hillary Clinton.

Madankollu, il-grupp ChinaAid, ibba]at f’Texas, qal li “sar jaf minn imkejjen qrib issitwazzjoni ta’ Chen Guangcheng li dan jinsab ta[t il-protezzjoni tal-Amerikani u li b[alissa g[addejjin xi ta[ditiet fuq livell g[oli bejn l-Amerikani u /-?ini]i rigward l-istatus tal-attivist”.

Is-sitwazzjoni hi jer;a’ aktar ikkumplikata u delikata

IS-SIRJA

Vjolenza anki minn fuq il-ba[ar Gruppi ta’ r;iel armati g[allewwel darba wettqu attakk minn fuq il-ba[ar kontra lmilitar tar-re;im u u]aw iddinghies biex javvi/inaw ilmira partikulari ma;enb ilkosta Sirjana tal-Mediterran u vi/in il-port ta’ Latakja.

Dan ir-raid, fis-satra tal-lejl, flimkien mal-qtil ta’ millanqas [mistax – waqt vjolenza li ddominat ]ew; zoni qrib il-belt kapitali, Damasku – ]iedu d-dubji dwar il-ftehim g[all-waqfien mill-;lied sponsorjat minNazzjonijiet Uniti u li suppost ilu effettiv g[al ;imag[tejn.

Sadattant, l-istampa li tappo;;a lill-Gvern talPresident Sirjan, Bashar alAssad, qalet li mietu “numru ta’ suldati u aggressuri” flisparaturi waqt ir-raid qrib Latakja, lejn in-Nofsinhar mill-fruntiera tas-Sirja matTurkija.

Is-Sirja takku]a lit-Turkija li qed tippermetti //irkulazzjoni ta’ armi u fondi lir-ribelli Sirjani li jridu jwaqqg[u lil Assad, u meta tTorok anki qed jilqg[u littmexxija tal-Armata {ielsa tas-Sirja (tar-ribelli) f’pajji]hom.

Sadattant, il-vjolenza kompliet fi bnadi o[rajn tas-

Kofi Annan

Sirja, fost ir-rapporti li lqawwiet ta’ Assad qatlu talanqas g[axra f’villa;; li pprovda refu;ju g[al xi suldati li [arbu mill-Armata.

Ing[ad ukoll li tal-anqas [ames membri tal-qawwiet tas-sigurtà tar-re;im tilfu [ajjithom fi splu]joni ta’ bomba immirata g[al ]ew; vetturi qrib Damasku.

In-Nazzjonijiet Uniti qed tg[id li l-qawwiet tal-Gvern Sirjan, sal-lum qatlu maddisat elef ru[ mill-bidu tarrewwixta kontra Assad, f’Marzu tal-2011.

Intant, l-awtoritajiet Sirjani akku]aw lill-militanti “li qed jing[ataw l-appo;; minn barra” g[all-vjolenza, u meta skont l-istatistika tag[hom din il-vjolenza swiet il-[ajja ta’ kwa]i tlett elef suldat u pulizija.

Il-ftehim g[all-waqfien mill-;lied (fis-Sirja) li qed jixpruna Kofi Annan, irRappre]entant tanNazzjonijiet Uniti u l-Lega G[arbija, serva biss biex inaqqas il-minimu tal-kaos u l-istra;i ta’ kuljum, bil-Gvern u r-ribelli Sirjani jakku]aw lil xulxin dwar diversi abbu]i tal-patt inkwistjoni.

Sadattant, [add ma [a rresponsabbiltà g[all-attakk suwi/ida ta’ nhar il-:img[a f’Damasku, fejn aggressur u]a l-isplussivi biex joqtol disa’ persuni, fosthom uffi/jali tas-sigurtà, fl-in[awi ta’ moskea.

L-azzjoni partikulari tissu;;erixxi li r-ribelli u lelementi ta’ kontra Assad jistg[u qed jibdlu t-tattika waqt li jsegwu kampanja kontinwa bil-bombi kontra ssede tal-poter fil-kapitali – b’Damasku x’aktarx li jipprovdi “/entru ta’ gwerra konsistenti” fil-jiem u l;img[at li ;ejjin.

min[abba l-popolarità ta’ Chen, li studja g[al avukat u li jmexxi l-kampanji kontra l-abort sfurzat.

Intant, l-attivist kien ilu mi]mum fir-residenza tieg[u (fil-villa;; ta’ Linyi) b[ala mi]ura “extra-legali” minn Settembru tal-2010; u wara li kien in[eles minn erba’ snin [abs. B’hekk ukoll Chen u familtu g[amlu x-xhur jg[ixu ta[t sorveljanza “li ma ta[firx” u fost gelgul ta’ messa;;i ta’ simpatija mi/-?ina, u bi gvernijiet u gruppi barranin jikkritikaw l-abbu] tal-libertà.

Ir-rapporti dwar il-[arba tieg[u [ar;u kwa]i tliet xhur wara li Wang Lijun, uffi/jal ?ini], [arab g[all-konsulat Amerikan, fejn dam g[al aktar minn erba’ u g[oxrin sieg[a.

Ir-ri]ultat ta’ dan kien skandlu li he]]e] il-Partit Komunista li jamministra li/?ina, u fejn mhix ’il bog[od ilbidla fit-tmexxija, li ssir kull g[axar snin.

Mifhum ukoll li wara l-ka] ta’ Wang, l-in/ident ta’ Chen Guangcheng g[andu anki jirrifletti [a]in fuq is-servizzi tas-sigurtà ?ini]i, minbarra li j]id il-problemi tal-Gvern Komunista ta/-?ina, li qed jistinka g[all-istabbiltà.

Fl-istess [in, g[ad mhux mag[ruf jekk il-kwistjoni twassalx g[all-posponiment ta]-]jara tal-;img[a d-die[la f’Beijing mid-delegazzjoni g[olja Amerikana bl-iskop li tissie[eb “fid-djalogu strate;iku u ekonomiku” annwali bejn dawn i]-]ew; potenzi.

24

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Kant Naplitan fil-Valletta Waterfront ‘Una Serata Napolitana’ hu kun/ert ta’ kant Naplitan li se jsir fl-4 ta’ Mejju fit-8.30 p.m.

Dan il-kun/ert, li se jkun qed isir g[all-[ames sena konsekuttiva, hu organizzat mill-Barocco

Cultural Events li jorganizzaw kun/erti o[ra varji fis-Sagrestia Vault, fil-Valletta Waterfront.

Il-kant Naplitan hu ;eneru ta’ kant ferm g[al qalb il-Maltin.

Il-kant Naplitan ra l-bidu tieg[u fis-seklu dsatax u ]viluppa mill-opra Taljana. Dan il-kant hu mfassal fuq ballata romantika u l-ewwel kanzunetta Naplitana ‘Te Voglio Bene Assaje’ li nkitbet minn Raffaele Sacco, ;iet kantata filfestival ta’ Piedigrotta. Din u l-kanzunetta ‘Santa Lucia’ kisbu su//ess kbir fl-1848 u b’hekk beda stil ta’ kant li nfirex mad-dinja kollha.

Minn dak i]-]mien ’il quddiem, il-kant Naplitan da[al fir-repertorju ta’ kantanti li jkantaw kant bi stil ie[or. Kantanti b[al Caruso taw lill-kant Naplitan il-popolarità dinjija li g[adu jgawdi sal-lum.

F’dan il-kun/ert se jitkantaw kanzunetti b[al: ‘O Sole Mio’, ‘Chitarra Romana’, ‘La Spagnola’, ‘Soldato Nnamurato’, u [afna o[rajn.

Se jie[du sehem it-tenur Joseph Aquilina, issoprano Marita Bezzina u Ramona Zammit Formosa fuq il-pjanu.

Wara l-kun/ert ikun hemm ri/eviment.

Min jixtieq i]jed dettalji jista’ jibg[at email lil Barocco Cultural Events fuq bookings@baroccomalta.com jew i/empel 79680952.

Kors intensiv tad-drama ...bi preparazzjoni g[all-pantomima bil-Malti 2012 Il-kumpanija Teatru Rjal qed tniedi kors teatrali. Dan hu kors intensiv ta’ 15-il ;img[a (30 sessjoni) li fihom jing[ata ta[ri; fuq drama, moviment u kant.

Il-kors hu mmexxi minn g[alliema professjonali u minnu, permezz ta’ awdizzjoni, jintg[a]lu atturi li jie[du sehem fil-pantomima tal-Milied li ssir flIstitut Kattoliku, il-Furjana, il-pantomima bil-Malti li llum stabbiliet ru[ha b[ala wa[da millattrazzjonijiet prin/ipali ta’ ]mien il-Milied u saret produzzjoni importanti [afna fil-kalendarju teatrali ta’ din il-kumpanija presti;ju]a.

Il-kors se jinqasam f’]ew; kategoriji: dik ta]]g[ar u o[ra tal-kbar. Il-kategorija ta]-]g[ar tkopri l-etajiet minn 10 snin sa 13-il sena u dik tal-kbar minn 14-il sena ’l fuq. Il-kors teatrali jibda f’:unju li ;ej.

Dawk kollha interessati g[andhom jiksbu aktar informazzjoni ming[and il-Kumpanija Teatru Rjal. ?emplu 21223340, 27223340 jew 99476468.

Dawk kollha interessati huma m[e;;a biex jitfg[u l-applikazzjoni tag[hom sal-20 ta’ Mejju. Il-postijiet huma limitati.

LOKALI

Modern Songlines of Walkabout Nhar il-:img[a 4 ta’ Mejju fit-8 p.m. fil-Kavallier ta’ San :akbu se jittella’ kun/ert minn Equinox Trio.

Dan il-kun/ert se jkun iddedikat lill-mu]ika Awstraljana u fih se jinstemg[u diversi xog[lijiet li se jindaqqu g[allewwel darba f’Malta. Il-kompo]ituri huma Peter Sculthorpe, Richard Mills u Douglas Knehans. It-tlieta huma mag[rufa sew f’pajji]hom b’karriera b’sa[[itha ta’ mu]ika kontemporanja.

Se jindaqqu wkoll xog[lijiet Maltin ta’ Charles Camilleri u Ruben Zahra.

Il-mu]i/isti li jiffurmaw l-Equinox Trio huma Tatjana Chircop (vjolin), Lino Pirotta (klarinett) u Tricia Dawn Williams (pjanu).

Equinox Trio hu impenjat fil-qasam tal-mu]ika kontemporanja spe/jalment dik ta’ kompo]ituri Maltin.

Fir-repertorju tag[hom huma g[andhom xog[lijiet ta’ Bela Bartok, Gjorgy Ligeti, Scott McAllister, Makiko Kinoshita, Ruben Zahra, Karl Fiorini, Charles Camilleri u o[rajn. Fl-2009 rrekordjaw CD b’]ew; xog[lijiet ta’ Ruben Zahra li huma ‘Mouse in the Machine’ u ‘Constellations’.

Huma ntalbu diversi drabi minn kompo]ituri Maltin biex idoqqu x-xog[lijiet tag[hom kemm Malta kif ukoll ’il barra minn xtutna.

Il-membri ta’ Equinox Trio kienu mistiedna millAmbaxxata Maltija f’Pari;i biex jie[du sehem f’kun/ert fil-Musee des Invalides ta’ Pari;i. Dan sar biex jitfakkar il-45 anniversarju tal-Indipendenza ta’ Malta.

Fl-2011 [adu sehem f’diversi festivals hawn Malta fosthom l-International Spring Festival, Contemporary Sounds li kien organizzat mill-MACM (Malta Association for Contemporary Music), Evenings on Campus u International Festival of the Arts.

Dan il-kun/ert qed jittella’ bl-g[ajnuna tal-Kummissjoni Awstraljana G[olja f’Malta.

Il-biljetti bi prezz ta’ €10 jinsabu g[all-bejg[ millKavallier ta’ San :akbu. ?emplu 21223200 jew ]uru lwebsajt www.sjcav.org.

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

28

It-tikmix… il-bidu tal-esperjenza

29

L-Innu tal-{addiema

Parti mill-orkestra komposta kollha kemm hi minn tfajliet g[omja E;izzjani

Kun/ert minn orkestra ta’ mu]i/isti g[omja fit-Teatru Manoel

30-31 Seklu g[al Maria

37

It-Tisliba tax-Xahar bi tliet premjijiet

L-G[aqda Maltija G[al Persuni Neqsin mid-Dawl qed torganizza avveniment uniku li se jsir g[all-ewwel darba f’Malta.

Al Nour Wal Amal Blind Girls Chamber Orchestra, mill-Kajr, l-E;ittu, se ]]ur Malta biex tag[ti kun/ert ta’ mu]ika klassika fit-Teatru Manoel, nhar il-{add li ;ej, is-6 ta’ Mejju, b’risq l-G[aqda Maltija G[al Persuni Neqsin mid-Dawl.

Il-kun/ert ing[ata l-isem The Love, Hope and Music Concert.

Din l-orkestra hi unika fid-dinja g[ax il-mu]i/isti huma kollha tfajliet g[omja.

Waqt il-kun/ert se jdoqqu siltiet klassi/i ta’ Mozart, Rossini, Verdi, Brahms, Tchaikovsky, Khachaturian u Bizet.

Ir-repertorju varjat se jinkludi ukoll Theodorakis, Delibes u kompo]izzjonijiet mil-Lvant Nofsani u l-Indja fost o[rajn.

F’din l-okka]joni se jinterpretaw ]ew; siltiet tal-Maestro Joseph Vella b[ala ;est ta’ apprezzament lejn Malta.

Din l-inizjattiva ta’ solidarjetà biex ji;bru fondi g[al s[abhom l-g[omja Maltin se tkun lejla spettakolari ta’

mu]ika klassika li tixhed it-talent u lbravura ta’ dawn ix-xebbiet, i]da aktar u aktar g[aliex min se jattendi se jara li dawn il-mu]i/isti g[andhom livell g[oli mhux inqas minn orkestri o[ra stabbiliti.

L-idea ta’ dan il-kun/ert kienet ta’ Julian Holland, Malti li fi]-]mien li g[adda ja[dem fil-Kajr, sar jaf bilfondazzjoni Al Nour Wal Amal. Kien il[sieb tieg[u li j;ibhom jag[tu kun/ert f’Malta biex jg[inuh ji;bor fondi g[allG[aqda Maltija G[al Persuni Neqsin mid-Dawl.

26

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

C O L L A G E INTERVISTA

Charles Dickens kien ta’ ispirazzjoni g[alija F’g[eluq il-200 sena mit-twelid tal-kittieb famu] Ingli], Patrick Sammut jintervista lil Mario Attard Min hu Charles Dickens^ Fis-7 ta’ Frar ta’ din is-sena, id-dinja letterarja fakkret ilmitejn sena mit-twelid ta’ Charles Dickens. Fil-fatt hu twieled fis-7 ta’ Frar 1812 f’Landport, f’Portsea. Hu kien it-tieni wild minn tmienja li

kellhom John u Elizabeth Dickens.

Ftit wara li twieled, ilfamilja Dickens marret toqg[od l-ewwel Bloomsbury u wara f’Chatham f’Kent.

Hawnhekk g[ex sal-[dax-il sena tieg[u. Nistg[u ng[idu li dan il-perjodu sa[[ar lil Charles Dickens. Edukazzjoni ma setax jie[u wisq, peress li missieru, skrivan man-Navy fl-Uffi//ju tal-Pagamenti, ma kellux qag[da ekonomika tajba. F’Chatham, e]attament fl-iskola ta’ William Giles, hu attenda g[al ftit snin.

Kienu d-diffikultajiet talqag[da finanzjarja kerha li sabu ru[hom fiha li tterminaw l-edukazzjoni ta’ Charles Dickens. {tija ta’ hekk fl1822 marru joqog[du f’Camden Town.

Madankollu l-finanzi talfamilja komplew jag[fsu u sentejn wara l-missier spi//a fil-[abs Marshalsea, il-[abs tal-midjunin f’Southwark sakemm ftit wara ssie[bet mieg[u l-familja, imma mhux Charles, li beda joqg[od ma’ [abiba tal-familja f’Camden Town.

Lil din l-esperjenza, partikolarment lil Elizabeth Roylance, Dickens isemmiha fir-rumanz Dombey and Son billi jikkaratterizzaha fisSinjura Pipchin. Iktar tard Dickens beda joqg[od ma’ uffi/jal tal-qorti, martu u ibnu adult, u lil din l-esperjenza jimmortalizzaha wkoll firrumanz l-ie[or Old Curiosity Shop fejn jiffurmaw il-familja Garland.

Kellha tkun il-mewt ta’ Elizabeth Dickens, omm missier John li ftit xhur wara l-familja Dickens in[elset mill-[abs tal-midjunin. Dan peress li Elizabeth [alliet issomma ta’ £450 u hekk Dickens feda d-dejn li kellu.

Charles kien i]ur lil ommu u lil missieru kull nhar ta’ {add flimkien ma’ o[tu Frances. L-osservazzjonijiet tieg[u f’Marshalsea wassluh biex fassal il-[abs li jsemmi fir-rumanz Little Dorrit.

Biex ikun ta’ naqra ta’ spalla g[all-;enituri tieg[u u biex i[allas g[all-kera tieg[u, Charles Dickens kien ja[dem f’fabbrika fejn kien jit[allas g[axar xelini fil-;img[a.

It-tbatija u s-sig[at twal u nnuqqas ta’ stima servew talewwel injezzjoni fih fil-bidu tal-interess fil-[tie;a tarriforma so/jali u ekonomika kif ukoll fil-kundizzjonijiet tal-[addiema. Dan l-interess

kiber mieg[u u finalment wasslu biex ikun fost l-iktar bnedmin influwenti fl-istorja tal-Gran Britannja li g[en biex issir ;ustizzja xierqa mal-klassi tal-fqar. L-isem ta’ Fagin f’Oliver Twist [adu minn wie[ed mit-tfal li kienu ja[dmu mieg[u f’dik ilfabbrika.

Dickens issa beda jattendi lAkkademja ta’ Wellington House. Tg[allem ix-shorthand u beda ja[dem b[ala reporter.

Dawn l-esperjenzi ’l quddiem [ari;hom fir-rumanzi Nicholas Nickleby, Dombey and Son, David Copperfield u Bleak House.

Fl-1830 Charles Dickens kellu l-ewwel ma[buba tieg[u li semmieha Dora f’David Copperfield. Din kienet Maria Beadnell. Il-;enituri tag[ha bag[tuha tistudja f’Pari;i biex ibeg[duha minn Dickens. Fit2 ta’ April 1836 i]]ewwe; lil Catherine Hogarth li mietet disa’ snin warajh (fl-1879).

Xi jfisser kittieb b[al Charles Dickens g[alik^

Meta n[ares lejn Charles Dickens nara [ila letterarja u]ata b[ala makkinarju utli g[all-;id tal-umanità. Nara lpersuna li daqet il-morr tal[ajja, sarrfet dak il-morr f’;ejjieni po]ittiv g[aliex mhux biss ma qatg[etx qalbha, imma nqdiet blesperjenzi tag[ha biex tifhem it-tbatija u l-[tie;a li xi [add jag[mel lid-dinja konxja minn dawn in-nies li qeg[din ibatu fil-veru sens tal-kelma.

Mela Dickens g[alija jfisser riformatur li minnu ggwadanjat il-klassi tal[addiema.

Fl-a[[ar nofs tal-[ajja ta’ Dickens, fl-Ingilterra se[[et ir-rivoluzzjoni industrijali fejn il-;id li n-nies tal-kampanja [olmu li kienu se jsibu billi jabbandunaw il-kampanja u jmorru fl-ibliet, issarrfet fi [mar il-lejl g[ax spi//aw u]ati u l-faqar tag[hom [a dimensjoni ag[ar minn qatt qabel.

Mela fil-gost li nie[u meta naqra lil Charles Dickens, nifhem qabel kollox il-mi]erja u t-tne]]ig[ tad-dinjità li lpoplu ta’ ]mienu (mhux biss fir-Renju Unit) g[adda minnhom.

Meta bdiet in-namra tieg[ek ma’ dan il-kittieb Ingli]^ L-isem ta’ Charles Dickens (u o[rajn mieg[u b[al Thomas Hood b’The Song of

the Shirt u Wilkie Collins u Disraeli...) ilu familjari sa mis-snin bikrin ta’ tfuliti – qabel sewwa g[alaqt it-tnax-il sena.

B[ala persuna interessata minn dejjem fil-mezzi taxxandir u fil-qari ma setax

“Dickens g[alija jfisser riformatur li minnu ggwadanjat il-klassi tal-[addiema”

jonqos li nkun smajt bih sa minn età tenera. L-iskola primarja [abbitni ma’ Oliver Twist, l-ewwel rumanz li kont naf li kiteb Charles Dickens.

Il-kotba Classics fil-Juvenile Library tal-Bibljoteka tal-Belt Valletta ;abuni wi// imb wi// ma’ David Copperfield u A Christmas Carol. U hekk bdejt infittex minn jeddi l-pinna ta’ Dickens biex niskoprih a[jar.

Tajjeb ng[id li l-ktieb talqari tal-Ingli] Oliver Twist li kellna fil-primarja, li kien imqassar, kont qlibtu bil-Malti ta’ student /kejken li kont.

Illum dan ix-xog[ol intilef imma fija nibbet tag[rif, [e;;a u m[abba li dejjem kibru mieg[i u hekk g[adu sal-lum.

X’rilevanza g[andhom kitbietu llum, 200 sena wara twelidu^ B’mod ;enerali, il-[addiem tal-lum lanqas biss jo[lom li j;arrab dak l-istil baxx ta’ [ajja li te[odlu sal-i/ken persenta;; tad-dinjità umana tieg[u.

B’danakollu huwa utli [afna li l-[addiem ta’

]mienna jkun jaf kemm batew il-[addiema ta’ qabilhom g[ax kienu dawn li bittbatijiet tag[hom wasslu biex gradwalment bdew jiffurmaw l-g[aqdiet tal-[addiema, bdew isiru l-li;ijiet li j[arsu d-dritt tal-[addiem u fuq kollox kienu huma li t[allsu bil-ftit g[al [afna sig[at twal ta’ xog[ol biex a[na l-[addiema tal-lum ninsabu f’qag[da favorevoli.

Liema huma l-aqwa

xog[ol#xog[lijiet tieg[u skont inti^ G[aliex^

Rumanzi miktuba minn Charles Dickens minn fejn tag[]el hemm [afna u lkoll g[andhom ir-rilevanza tag[hom, biss dejjem ikun hemm dawk il-wa[diet partikulari.

Insemmi l-ewwel fost dawk li jolqtuni lil David Copperfield. Jog[;obni kemm g[ax hu awtobijografija talawtur kif ukoll g[aliex i;ibli memorji sbie[. Barra minn hekk kont g[amiltu bil-Malti g[at-tfal u bi//a kien stampat fil-fuljett parrokkjali ta’ {al Luqa.

Imma l-iktar li jog[;obni hu A Christmas Carol fejn il-film mu]ikali kompla g[enni nissa[[ar warajh. Qrajtu fuq li qrajtu u qlibtu bil-Malti. Il[olma tieg[i hi li narah stampat.

G[al qalbi [afna wkoll huma l-Istejjer tal-Milied li kiteb Charles Dickens. Dawn analizzajthom kwa]i kollha u l-bqija g[ad nanalizzahom ukoll. Insemmi The Cricket on the Hearth, The Haunted House u Christmas Tree fost [afna o[rajn. L-anali]ijiet tag[hom huma lkoll stampati fil-;urnali Maltin.

Naf li bejnek u bejn il-kitbiet ta’ Dickens hemm rabta partikulari.

Liema hi^ G[aliex^ L-im[abba g[all-qari talkitba ta’ Charles Dickens issarrfet fija f’interess li nistudja fil-fond ir-realtà so/jali ta’ ]mienu. Iktar minn hekk, b’ri[et dan, il-perjodu

Vittorjan sar l-iktar epoka li tinteressani u ktibt fuqha u stampajt minn dawn l-istudji.

Charles Dickens dejjem kien ta’ ispirazzjoni g[alija g[allfatt li fih nara e]empju ta’ dawk kollha li minkejja ddiffikultajiet li sabu f’[ajjithom, minflok /edew larmi, rabbew il-kura;;, issa[[ew u waslu biex b’ri[ithom waslu bosta o[rajn.

Meta ;ejt biex nittradu/i A Christmas Carol [assejtni li f’idejja g[andi messa;; li jg[addi kemm jg[addi ]mien minn fuqu, jibqa’ dejjem attwali. Id-duwali]mu ta’ Ebeneezer Scrooge hu dduwali]mu ta’ kull wie[ed u wa[da minna. Matul is-sena waqtiet inkunu Scrooge li ma ttrasformax ru[u, u waqtiet o[ra nkunu Scrooge li je[tie; it-Tliet Ispirti biex jg[inuna nittrasformaw ru[na.

Il-messa;; ta’ dan ir-rumanz jasal g[andna biex nifhmu lfer[ li ;;ib l-esperjenza ta’ min ja[seb f’min hu b]onnu.

David Copperfield minn tifel iltim minn ommu, im/a[[ad u mrobbi bi tfulija li [add ma jixtieq li jkollu, isir ]ag[]ug[ li jistinka sabiex isir ;entlom u ma jbatix il-;u[.

Isir ;entlom [alli jkollu dinjità li tixraq lil kull bniedem.

Imma David Cooperfield hu lbniedem li sar ;entlom ming[ajr ma ra lill-foqra b[ala dubbien. Dan hu messa;; so/jali li jg[odd [afna [afna wkoll g[all-mexxejja kollha fis-so/jetà tag[na.

Hemm xi pjani biex dak li g[amilt int f’rabta ma’ dal-kittieb xi darba jkun pubblikat^ Pjani hemm. Kif semmejt fi

twe;iba g[al mistoqsija minnhom, A Christmas Carol ilu lest [afna u qieg[ed nistenna li jkolli twe;iba po]ittiva g[alih [alli jkun jista’ jitgawda flimkien ma’ kotba klassi/i li g[andna stampati fi lsienna.

L-istudju, l-anali]ijiet u listejjer u l-esejs li qlibt millpinna ta’ Charles Dickens huma lkoll imxerrda kwa]i kwa]i fil-gazzetti kollha Maltin. Dawn jag[tuni sodisfazzjon.

Xewqa li g[andi hi li dawn jin;abru u mag[hom in]id dawk il-wa[diet mill-istejjer tal-Milied li g[ad jonqosni ng[arbel. L-a[[ar traduzzjoni li stampajt kienet l-istorja It-tifel li [olom b’kewkba f’Il-:ens e]attament qabel ma qaleb online.

Mi/-/okon ta’ [ajti li laqqag[ni ma’ Dickens g[allum, hemm [a;a komuni [afna fejn jid[ol Charles Dickens: ix-xewqa li nkun naf i]jed lil Dickens b[ala kittieb, fl-era Vittorjana li g[ex u fluniversalità li jrid iwassal.

28

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

C O L L A G E ANZJANITÀ

It-tikmix... il-bidu tal-esperjenza Diskors ta’ Mario Galea, Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u Kura fil-Komunità, fit-tnedija tas-Sena Ewropea tal-Anzjanità Attiva u s-Solidarjetà bejn il-:enerazzjonijiet L-g[a]la tal-Unjoni Ewropea li tiffoka fuq l-anzjanità attiva ma kinitx g[a]la bl-addo// jew b’kumbinazzjoni. Lanzjanità hi realtà li qed tmiss mhux lilna biss b[ala nazzjon ]g[ir imma lid-dinja kollha.

Fil-ka] ta’ Malta, biex nie[du idea, sas-sena 2050 innumru ta’ persuni li se jkollhom ’il fuq minn 60 sena hu stmat li se ji]died g[al madwar 24% tal-popolazzjoni.

Poplu li qed jixjie[ hi sfida ;dida. Biex nilqg[u g[al din l-isfida ;dida u interessanti n[asset il-[tie;a ta’ azzjoni konkreta. Azzjoni kollettiva u koordinata. Il-fatt li g[andna poplu li qed jixjie[ mhux problema. Imma sfida. Mhux pi]. Imma opportunità. Mhux tra;edja. Imma grazzja.

Dan il-fenomenu mhux ]vanta;;. Imma akkwist.

Ifisser li g[andna livell ta’ g[ajxien tajjeb. Servizzi tasSa[[a tajbin. Il-life expectancy hi wa[da mill-kejl li jintu]a biex tistabillixxi dawn l-fatturi. G[alhekk ilfatt li g[andna poplu qed jixjie[ ifisser su//ess.

Perspettiva ]baljata Je[tie; li nbiddlu l-

perspettiva [a]ina u ]baljata li bosta g[andhom fuq ixxju[ija. Tradizzjonalment ixxju[ija dejjem qisnieha b[ala t-ta[]i]a a[[arija. L-oppost ta]-]g[o]ija. Il-final ta’ xi [a;a sabi[a.

Din l-idea ]baljata [alliet, sa[ansitra, l-effetti fuq illingwa nazzjonali tag[na.

Di]grazzjatament tant nib]g[u minn din il-fa]i tal-[ajja li mqar meta ni;u biex nag[]lu l-kliem li se nu]aw qed noqog[du b’seba’ g[ajnejn nu]awx xju[ija jew anzjanità.

Lili tog[;obni l-kelma xju[ija.

Fuq livell internazzjonali, kemm rajna anki espressjionijiet artisti/i – minn films, kotba sal-internet – li jikkundannaw ix-xju[ija b[ala l-a[[ar att fil-[ajja.

Kemm rajna fl-istorja talbniedem so/jetajiet li fallew g[ax ma apprezzawx il-wirt u l-kontribut tal-anzjani tag[hom. U dan mhux fi ]mienna biss.

Sa[ansitra fi ]mien il-Griegi u r-Rumani kien hemm pessimi]mu qawwi dwar ixxju[ija. Il-famu] filosfu u drammaturgu Lucius Seneca ma tantx laqlaq dwar dan: “I should describe old age as a kind of incurable disease.”

Dmirna issa hu li nisfidaw din l-idea ]baljata dwar ixxju[ija. Je[tie; nisfidaw ittradizzjoni u nne[[u lg[anqbut u l-moffa li n;emg[u mal-milja tas-snin fejn jid[lu x-xju[.

MARIO GALEA> “Il-fatt li g[andna poplu li qed jixjie[ mhux problema, imma sfida. Mhux pi], imma opportunità. Mhux tra;edja, imma grazzja”

Flimkien irridu nwettqu riforma li tisfida dak li ndara.

Dak li da[al fil-vini tag[na.

Irridu ni;;ieldu lkostruzzjonijiet so/jali li to[loq is-so/jetà dwar ixxju[ija. It-tikmix, li tant naraw fl-istampi u fil-filmati, mhux it-tmiem imma bizzilla ta’ esperjenza.

It-tikmix ifisser storja ta’ bniedem. Ta’ familja. Storja ta’ ra[al. Storja ta’ nazzjon.

It-tikmix ifisser l-g[erf li ;enerazzjoni tg[addi lil o[ra.

It-tikmix hi r-rabta tal-biera[ mal-lum. U huwa dak li se jg[aqqad illum ma’ g[ada.

Ming[ajr xwejja[ bit-tikmix ma jkollniex storja. Ma jkollniex identità.

Ix-xju[ irridu nibdew in[arsu lejhom b[ala kontributuri ewlenin fisso/jetà tag[na. Fit-tag[lim tal-Lhud insibu dikjarazzjoni importanti [afna li tista’ tkun ta’ gwida g[al kul[add: “G[al dawk li jaraw biss sal-ponta ta’ mne[irhom ix-xju[ija tidher b[ala x-xitwa. G[allg[orrief ix-xju[ija hi ]mien il[sad.”

Fa]i ;dida fil-[ajja

Illum huma bosta dawk lelementi fis-so/jetajiet madwar id-dinja li qed jirrikonoxxu li l-anzjan hu forza edukattiva u formattiva g[an-nazzjon biex ikompli jseddaq il-progress tieg[u.

Din l-esperjenza, pere]empju, qed narawha filformazzjoni tal-Libja l-;dida.

G[ax l-età tal-pensjoni mhix il-verdett tal-e]ilju misso/jetà. Jew il-final ta’ xi opra tra;ika. I]da fa]i ;dida fil[ajja li minnha jista’ jo[ro; [afna ;id. {arsu lejn l-istorja u tindunaw kemm nies g[amlu d-differenza meta la[qu l-età tax-xju[ija.

Michelangelo jo[ro; bliktar xog[ol artistiku importanti tieg[u fi xju[itu.

Mahatma Gandhi j;ib lindipendenza tal-Indja meta xja[. Il-Prim Ministru Ingli] Winston Churchill reba[ ilgwerra u qered in-Nazi]mu fi xju[itu.

Il-Papa :wanni XXIII ;ab riformi importanti fl-istorja tal-Knisja meta xja[. Aktar re/enti l-mibki Papa :wanni Pawlu II. Xwejja[ g[ajjien.

Mu;ug[. Ibati. Imma jibqa’ jippersisti. U jasal. U mieg[u jwassal kontinenti s[a[; ilwaqg[a tal-Komuni]mu.

Ippermettuli ne[odkom ftit lura fi tfuliti g[and in-nanna Marì. Biswit in-Nanna Marì kien hemm ;ara, /erta Marì ta’ :anna tal-G[ajn. Kienet tag[mel ;urnata s[i[a tisma’ r-Rediffusion. Imbag[ad to[ro; fil-bieb u tg[idilna x’qal ir-Rediffusion. U dak li jg[id ir-Rediffusion kien van;elu g[al Marì ta’ :anna tal-G[ajn.

Imbag[ad immorru passejn ’il bog[od min-nanna. Filmisra[ biswit il-Knisja ta’ Santa Marija. Kien hemm Ta’ :i]a l-landier. Niftakar malfa//ata tal-[anut tieg[u kien hemm speaker tar-Rediffusion.

Biex ir-Rediffusion jinstema’ mill-misra[ kollu.

G[adni niftakar klikka ta’ xju[ jintasbu bilqieg[da filmisra[. Jisimg[u rRedifussion. G[alihom dan kien l-uniku kuntatt mad-dinja ta’ hemm barra. Insemmi dawn il-karattri [elwin b’nostal;ija. Tfuliti g[amiltha mag[hom.

Niftakar darba kienet il-festa tal-kappella ta’ Santa Marija.

Jien intrigajt biex indoqq ilqniepen tal-kappella. U b’entu]ja]mu ]ejjed li kelli din l-imbierka mota tieg[i ma bbastat tieqaf qatt.

In]ilt minn fuq il-kappella ta’ Santa Marija rasi ’l fuq.

Mota b[al dik ]gur li qatt ma kienet indaqqet fil-kappella.

Nistqarr li stennejt il-prosit.

U xi ftit gratitudni g[all-mota twila li kont daqqejt. Imma mort ]mer/. Dlonk laqag[ni }eppi, Alla ja[firlu. Kien xwejja[ mibni b’par musta//i mibrumin. Qlajt il-prosit.

“Er;a’ tu. Inqas neqra a[barijiet me [ellejtni nisme’.

Dun l-isturbju kollu g[alfejn?” [atafni }eppi.

Illum ix-xju[ tag[na nbidlu. Ma baqg[ux sta;nati.

Id-dinja mxiet ’il quddiem. U l-istess l-anzjani. Minflok ng[idu li baqg[u lura. Mhux vera. {afna anzjani u tteknolo;ija m’g[adhomx aktar g[edewwa dikjarati. {afna anzjani llum qed i[addnu u j[addmu tteknolo;ija.

Mill-internet

Imma llum g[andek anzjani li qed jaqraw l-a[barijiet millinternet. Isegwu l-a[barijiet ta’ bosta stazzjonijiet barranin, apparti dawk Maltin.

Illum l-anzjani tag[na qed isegwu t-tra;edja tas-Sirja, ilkunflitti bejn l-I]rael u lPalestina, id-de/i]jonijiet li qed jie[u Barack Obama u leffett tag[hom fuq id-dinja.

Jafu kif il-prezzijiet ta]-]ejt qed jiddeterminaw suq wara ie[or.

Illum l-anzjan ma ja//ettax kulma jisma’. Aktar minn qatt qabel g[andu opinjoni tieg[u.

Fuq kollox. U fuq kul[add. Lanzjan illum bis-sa[[a tatteknolo;ija qed i[uf [afna u [afna aktar ’il barra mis-swar sabi[ li jdawru lil pajji]na.

Illum [afna anzjani ju]aw il-mowbajl. Jibag[tu lmessa;;i. Jibbrawsjaw fuq linternet. Iwie;bu l-emails li jir/ievu.

Maricarm illum titkellem ma’ binha Nardu u manneputijiet fl-Amerika blIskype. Hemm anzjani li ju]aw il-Facebook u jag[mlu l-friends requests. Ji//ettjaw u tg[allmu jkunu /ittadini ta’ dinja virtwali u globalizzata.

L-anzjani mhumiex g[a;ina mejta. G[allkuntrarju jag[mlu le]er/izzji u ji]fnu fid-day centres tag[na u f’postijiet o[rajn. Japprezzaw limportanza tal-mixi.

G[andna anzjani li ji;;oggjaw ukoll. U jikkompetu f’xi maratona.

G[ax kif sostna l-kittieb Amerikan Mark Twain Age is an issue of mind over matter. If you don’t mind, it doesn’t matter.

Jistudjaw man-neputijiet

G[andek fenomenu ie[or li qed ji]viluppa: l-anzjan li jibqa’ jitg[allem. Illum lanzjani tag[na qeg[din luniversità jistudjaw fl-istess kors man-neputijiet. B[alissa fl-Università ta’ Malta g[andna madwar 90 anzjan jistudjaw.

L-ixje[ anzjan li g[andna b[alissa jistudja l-Università g[andu 80 sena, filwaqt li li]ghar student fl-istess kors tieg[u g[andu biss 25 sena.

Qed naraw is-su//ess talUniversità tat-Tielet Età. Lanzjani qed imorru g[allkorsijiet organizzati midDipartiment g[at-Tag[lim tul il-{ajja.

Illum l-anzjani tag[na jirsistu u jag[tu l-ener;ija tag[hom fl-g[aqdiet volontarji, fis-so/jetajiet mu]ikali, fil-kunsilli lokali, fil-movimenti politi/i u reli;ju]i u fil-knejjes.

G[andna anzjani jg[inu anzjani o[rajn. Jag[tu diversi servizzi ming[ajr ma jistennew xejn lura.

L-anzjani tag[na g[andhom i[arsu lejn il;ejjieni b’kura;; g[ax ilpajji] je[tie;hom fuq diversi livelli. G[andhom i[arsu lejn il-futur bl-istess entu]ja]mu ta’ kif g[ajnejn tarbija j]ebb;u huma u jiskopru fer[anin id-dinja ta’ madwarhom.

Irrid nag[laq bil-[sieb talkittieb famu] George Bernard Shaw, rebbie[ tal-Premju Nobel g[al-Letteratura: We don’t stop playing because we grow old; we grow old because we stop playing.

Wara l-kantuniera hemm xi[. G[andu log[ba x’jg[allmek. G[andu storja x’jg[idlek. G[andu tag[lima jew tnejn x’jag[tik. Fittxu, mhux tiskartah.

C O L L A G E LETTERATURA

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

29

L-Innu tal-{addiema Dun Karm Psaila (31 ta’ Marzu 1912) Ersqu, in;abru, [ollu lsienkom, Tas-salib ta[t l-g[uda mbierka; Mal-qdusija l-[idma mxierka Hija dmir g[an-nies ta’ ;ie[.

Fel[anin, ejjew! Min ja[dem G[andu l-jedd g[as-ser[, g[all-g[ana; Ma jsibx [ajr fil-[ajja tag[na Min il-g[aqal ma jafx bih.

Alla ried kull ;id ixerred Tal-[addiema ;ewwa l-[dan: Fuq wi// hieni l-g[araq jixraq B[al djamanti f’ras sultan.

Bog[od il-g[a]] u t-telqa tieg[u, G[ax fit-telqa dduq il-qawwa, Tnin is-sa[[a, u ssir drawwa Ta’ bla ;ie[ l-im[abba wkoll.

Alla ried kull ;id ixerred Tal-[addiema ;ewwa l-[dan: Fuq wi// hieni l-g[araq jixraq B[al djamanti f’ras sultan.

Min tad-dnub mir-rbit [elisna U kien ni]el fl-art mis-Sema, Xejn ma [aseb li jirtema U tal-[idma kien [abib Quddiem fqajjar, bin is-seng[a, Baxxa r-ras imqaddsa tieg[u, Fuq il-g[odda tkisser mieg[u, Nesa t-toqol tas-salib.

Alla ried kull ;id ixerred Tal-[addiema ;ewwa l-[dan: Fuq wi// hieni l-g[araq jixraq B[al djamanti f’ras sultan.

Anki l-;id, g[a]]ien, hu fiera[, Anki l-mo[[, g[a]]ien hu fqajjar: G[alxejn tibda l-qalb tit[ajjar U x-xufftejn g[ad-da[ka t[oll.

Il-Poeta Nazzjonali, Dun Karm Psaila

Innu li ndaqq g[all-ewwel darba fid-9 ta’ April 1912 minn Michael Bonnici

Din il-poe]ija ta’ hawn fuq inkitbet minn Dun Karm Psaila wara s-sena 1912, meta l-poeta nazzjonali beda jikteb il-poeziji tieg[u bil-Malti, fosthom l-Innu Nazzjonali.

Dun Karm kiteb din il-poezija f’isem l-Unione Cattolica San Giuseppe, li tag[ha hu kien membru. Il-mu]ika g[aliha hi kompo]izzjoni ta’ Maestro Paolino Vassallo.

Dan l-a[[ar, dan l-Innu ndaqq fil-ftu[ uffi/jali tal-APS Bank Centre, Birkirkara, fit-8 ta’ Ottubru, 2010.

Kien waqt seduta ta’ dan il-Bank dakinhar tad-9 ta’ April, 1912, meta dan l-innu ssemma g[all-ewwel darba.

Kienet okka]joni f’postha u g[aqlija.

Dun Karm, bil-possibbiltà kollha, kien ]gur li qara l-En/iklika tal-Papa Ljun XIII imsej[a Rerum Novarum, li nkitbet fis-sena 1891, fejn il-Papa ta definizzjonijiet /ari kif il-Knisja Kattolika t[ares lejn il-[addiem biddinjità kollha tieg[u fix-xog[ol.

Dan ng[idu g[ax il-prin/ipji ta’ din len/iklika qeg[din mirqumin b’tant g[aqal u [sieb profond fl-istess poe]ija.

Aktar minn hekk, fl-Innu Malti, Dun Karm lill-[addiem jag[tih l-akbar spazju u jroddu g[all-[niena t’Alla.

Din l-istess en/iklika g[adha tg[odd [afna g[az-]minijiet tal-lum, tant li lPapa :wann Pawlu II kien [are; en/iklika bl-isem Ix-Xog[ol talBniedem, fis-sena 1981, f’g[eluq iddisg[in sena minn dik tal-Papa Ljun XIII. :wann Pawlu, 90 sena wara, ]amm il-prin/ipji tar-Rerum Novarum u min[abba l-fatt li hu kien ;ej minn pajji] li [addan il-komuni]mu, seta’ jikteb mill-esperjenza tieg[u stess u

xejn anqas minn dak li g[adda minnu l[addiem Pollakk fil-[ajja attiva ta’ kuljum, kif kellu l-istsess Karol Woytila.

A[na g[andna nifhmu li l-prin/ipji so/jali tal-[addiema huma kif stabbiliethom il-[ajja naturali, u [add u xejn ma jista’ jmur lil hinn minnhom – f’kelma wa[da, id-dinjità tax-xog[ol.

Jitbiddlu ]-]minijiet u l-progress i;ib tibdiliet ;odda fil-[ajja ta’ kuljum. I]da l-prin/ipju li l-[addiem hu sid l-art kif ordnalu Alla fil-:enesi, li g[andu ddritt g[all-g[ajxien tieg[u, g[allmistrie[, g[all-[las xieraq, g[ar-rispett minn min i[addmu, u xejn anqas g[allistess unur tieg[u, li qieg[ed ju]a ttalenti tieg[u g[all-;id tal-umanità, bla dubju huma l-ba]i tax- xog[ol talbniedem.

Sfortunatament, hawn pajji]i li g[adhom jisfruttaw lill-[addiema b’manjieri xejn xierqa.

L-iskjavitù g[adu je]isti, il-[inijiet twal tax-xog[ol ming[ajr il-mistrie[ xieraq, it-tbatija li jg[addi minnha l[addiem meta jkun stmat xejn anqas minn magna jew minn bi//a g[odda, il[las mi]erabbli li bih ma jkunx jista’ jg[ix hu u lanqas il-familja li jkun qieg[ed irabbi, is-servizzi so/jali talistat meta ma jkunux bi]]ejjed b[ala mezz supplimentari mal-qlig[ tieg[u biex il-[ajja tieg[u ma tkunx ta’ tbatija, il-jedd g[all-promozzjoni ;usta u fi ]mienha, is-sa[[a u s-sigurtà fuq il-post tax-xog[ol – mi]juda l-assigurazzjoni f’ka] ta’ in/identi biex la jbati hu u lanqas il-familja tieg[u – u xejn anqas, id-dritt ta’ pensjoni adegwata meta jirtira.

G[all-grazzja t’Alla, a[na hawn Malta ksibna [afna minn dan kollu li g[idt aktar ’il fuq.

B’danakollu, dan mhux bi]]ejjed.

G[adna nisimg[u bil-kliem ta’ ‘theddid’ u ‘;lied’ minn xi unions taxxog[ol li biex jippruvaw itejbu lkundizzjonijiet tal-[addiema jda[[lu lmina//i, li bihom ibati l-marid, il[andikappat, jitwaqqfu s-servizzi medi/i, appuntamenti mistennija g[alloperazzjonijiet ikunu sospi]i, e//.

Dan kollu j;ib g[ajb g[al min jordnah u stmerrija mill-poplu li j[allas it-taxxa g[al servizz kull [in u mument li jkollu b]onn u f’waqtu. Hemm mezzi o[rajn fejn id-diri;enti tal-[addiema jistg[u jirrikorru g[all-protesti b’sens responsabbli u meqjus.

F’Malta wkoll g[andna l-grazzja li g[andna per/entwal qawwi ta’ dawk li kapa/i ja[dmu u qeg[din jaqilg[u lg[ajxien ta’ kuljum. I]da g[andna minnhom li dan qeg[din jag[mluh ’il barra mill-professjoni jew mis-seng[a li tg[allmu u t[arr;u fiha. Waqt li jisru listudji u l-isforzi biex is-snajja’ li nin[tie;u f’pajji]na jkun hemm nies im[arr;a g[alihom, insibu ka]ijiet fej dan m’a[niex nil[quh. Kultant ikun hemm ukoll ka]i ta’ [addiema o[rajn li ja[dmu bil-;img[a mnaqqsa, bilkonsegwenza li jkollhom inqas d[ul.

Waqt li wie[ed jifhem irrestrizzjonijiet fi]-]idiet tal-pagi u ssalarji fi ]mien l-awsterità min[abba ssitwazzjoni ekonomika diffi/li, hemm o[rajn li g[andhom salarji, bonuses u perka//i esa;erati li jing[ataw bi skapitu ta’ /erta sezzjoni ta’ [addiema fl-istess azjenda.

A[na lkoll bnedmin u lkoll irridu ng[ixu. Ir-responsabbiltà trid tit[allas kif hu xieraq. I]da wie[ed irid i]omm quddiem g[ajnejh li l-[addiema kollha g[andhom responsabbiltà, li g[andha tkun im[allsa skont il-;ustizzja so/jali, li tag[mel ;ie[ lill-[addiem f’liema stadju tal-[ajja jkun; tag[mel ukoll il;id g[all-pajji].

Fl-a[[ar nett, minkejja li f’Malta g[andna g[ajxien ta’ [ajja g[oli, dan ma jg[oddx g[al kul[add.

G[ad hawn min qieg[ed ibati, partikolarment fejn hemm breadwinner wie[ed, li jrid jg[ajjex, jeduka, ilibbes u j]omm l-aktar elementi ba]i/i talfamilja. Dan mhux dejjem qieg[ed jintla[aq.

Il-fqir ma hux biss dak li ma ja[dimx u li ma jkollux biex jg[ix – il-faqar ji;i wkoll minn [ajja bla kontroll, bla ra]an, bla qies, bix-xalar u billi wie[ed jg[ix lil hemm mill-kapa/itajiet tieg[u.

Element konkret biex ikun mi;;ieled il-faqar hu l-edukazzjoni b’kuntatt personalizzat biex wie[ed jifhem issoluzzjonijiet g[ad-diffikultajiet f’[ajtu. Kultant i]-]idiet fid-d[ul ma jkunux ir-rimedju; huma l-g[aqal u rra]an is-soluzzjoni f’waqtha.

Jalla f’Jum il-{addiem jitbierek ilmo[[ ta’ kull [addiem biex dan jeg[leb id-diffikultajiet, il-mi]erji u linkwiet tal-[ajja. Is-sa[[a fi]ika hi me[tie;a, bil-[in tal-mistrie[ u rrilassament xieraq. Bl-ikel u x-xorb adatt. Il-g[aqda fil-familja, li hi s-sies ta’ [ajja stabbli fil-pa/i u fittrankwillità.

Mulej, seddaq il-g[aqda u s-sliem fil-[addiema kollha.

30

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

ha... m m o l a B[ 0 sena 0 1 t e q l g[a

Maria u s-seklu tag[ha minn Doris Azzopardi – doris.azzopardi@media.link.com.mt

Jekk wie[ed jiddetermina x-xju[ija mit-tikmix fil-wi//, ix-xag[ar abjad u s-sena li fiha wie[ed twieled, allura Maria Farrugia hi mara anzjana. I]da jekk, mill-banda l-o[ra, ikollu x-xorti, b[alma kelli jien, jiltaqa’ u jit[addet mag[ha, allura jinteba[ li x-xju[ija hi biss fa]i fil-[ajja ta’ bniedem. Fa]i li wie[ed g[andu jg[o]] u japprezza. Li wie[ed g[andu jindokraha u ju]aha bl-a[jar mod possibbli filwaqt li jkun grat li l-[ajja offrietlu l-possibbiltà biex jg[ix u jil[aq l-età ta’ 100 sena, jew a[jar, seklu...

Kif d[alt fis-salott rajt g[add ta’ kartolini li r/eviet Maria, kartolini ta’ awgurju li Maria tg[o]]. Taf wa[da wa[da ming[and min huma u tapprezza kull awgurju miktub fihom. Dan g[aliha ma kienx l-ewwel ri/eviment

li jiffeste;;ja 100 sena. Hi attendiet g[al dak li sar g[al ommha Anna, li wkoll g[exet sa mitt sena.

Maria hi mara sempli/i, mara li ;arrbet diversi di]grazzji f’[ajjitha i]da ssuperathom billi xammret ilkmiem u middet idejha.

Twieldet fis-7 ta’ Marzu tal1912. Ommha kellha g[add ta’ tfal i]da minnhom salvat [amsa, inklu]a Maria. Illum, minn [amsa, Maria biss g[adha [ajja.

Twieldet u trabbiet il{amrun. La[qet i]-]ew; ;werer i]da l-ewwel wa[da ma

tiftakarhiex. Mhux l-istess i]da tg[id g[at-tieni wa[da, li marbutin mag[ha g[andha tifkiriet xejn sbie[.

“Ommi kienet marret tisma’ l-Quddiesa u kif kienet hemm fettlilha tisma’ o[ra warajha.

Wara kellha tmur ta[sel g[and in-nies Tas-Sliema. Issoltu hi kienet tmur bil-mixi, minn trejqa g[al o[ra, g[ax ovvjament, ma kienx hawn ilbini u t-toroq tal-lum. I]da o[tha ;ibditilha l-attenzjoni u tatha parir biex ma tmurx. Fi triqitha kienet tg[addi minn quddiem [ija Pawlu, li kien mi]]ewwe; u joqg[od lImsida.

“Intant, l-ewwel attakk millajru li sofra pajji]na kien proprju b’bomba fuq l-Imsida, u kieku ma semg[etx dik ilQuddiesa ]ejda, kieku kienet tisfa vittma tal-bomba. Biss, [ija Pawlu kien proprju lewwel vittma. Miet u lanqas konna nafu.

Damu [afna jfittxuh Maria [dejn is-sodda ta’ ommha meta din g[alqet mitt sena

sakemm sabuh mirdum fi stalla fejn kien da[al g[all-kenn.”

Maria tirrakkonta li jum minnhom maret g[and o[tha, li ilha nieqsa sentejn, ilMosta. Hi u ;ejja lura b’tallinja, ni]let l-Imsida. Kienet [afna xita. Kif ni]let minn tallinja, waqg[et, u l-ilma li kien g[addej ;mielu, flok kaxkarha lejn Birkirkara xe[itha ;o spe/i ta’ toqba li kien hemm u salvat, g[ax hi tg[id li kieku kienet teg[req.

Qabe] tliet sulari L-istess [uha kien ja[dem ma’ Farsons fi]-]mien meta n[arqet u waqg[et il-fabbrika.

Kien mar id-dar u lil ommu qalilha li ma g[andu xejn.

Biss, hu kien qabe] g[oli ta’

xi tliet sulari u wara kellu [afna konsegwenzi.

“L-istess [ija kien salva xebba mill-bir. Kienet waqg[et fil-bir u ni]el g[aliha b’[abel li kien rabat ma’ qaddu i]da sakemm ni]el, il[abel kien darlu ma’ g[onqu u kien se jitg[allaq. Kien salva wkoll xebba mill-ba[ar.

“Kien hemm kamra bittiben u ra n-nar [iere;

minnha. Da[al u kieku ma g[amilx hekk, kien hemm xi tfal fil-kamra u kienu jin[arqu.”

Maria tg[id li kien ra;el ta’ kura;; kbir. Irnexxielu jsalva lil [addie[or u jiskapula [afna perikli, i]da ta’ 37 sena ma rnexxilux je[les mill-ewwel bomba li laqtet lil Malta.

Ommha kienet l-isptar.

Kellha xi 13-il sena. Rat li ommha, qabel marret l-isptar, kienet [alliet xi [wejje; jixxarrbu u dde/idiet li ta[silhom. Dak i]-]mien il[wejje; kienu jitg[allew fuq in-nar. :ara, i]da, li l-[wejje; po;;iethom f’barmil taxxa[am li kien tal-g[uda u ovvjament l-injam, kif [ass in-nar, in[araq.

“G[amilt di]astru i]da dak i]-]mien ma kellix g[aqal.”

Proprjament, kienet bil-g[aqal [afna g[ax ippruvat tag[mel xi [a;a ta’ ;id li, i]da, switilha ag[ar. Maria fil-fatt tirrakkonta li ommha kellha xi erba’ mog[]iet u kienu jmorru jduru l-{amrun bihom ibig[u l-[alib li ja[ilbu dak il-[in stess fil-bottijiet. g[al pa;na 31

C O L L A G E FEATURE

31

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Taf xi tfisser it-tbatija minn pa;na 30

“Sold jew sitta [alib.

Kul[add jo[ro; il-bott tieg[u li [afna drabi kien ikun xi bott vojt tal-[alib li l-landier ikun g[amillu manku. :ieli mort wa[di min[abba li ommi kienet tkun l-isptar. Imbag[ad kont naqbad il-flus li nkun da[[alt u mmur nixtri ftit ikel g[all-mog[o], silla aktarx.

“Kont imbag[ad inqattag[hielhom bil-min;el biex nitmag[hom. Ilkumplament tal-flus kont inpo;;ihom f’kalzetta u na[bihom.”

Minkejja t-tbatija

Maria tkompli tg[id li meta ommha [ar;et mill-isptar kienet staqsietha g[ala ma kienet tonfoq xejn g[aliha milli tkun qalg[et mill-[alib.

Intant, ta’ min jg[id li omm Maria, Anna, ukoll g[exet sa mitt sena. La[qet età sabi[a minkejja t-tbatija g[ax romlot ]g[ira u kellha ta[dem g[and o[tha. Kienet tbati [afna blartrite. An;lu, missier Maria, qabel ma miet kien ja[dem fil-fa[am.

“Kien i[ott il-fa[am filqfief minn fuq il-vapuri. Jum minnhom waqa’ l-ba[ar u ma kienx jaf jg[um. Qab]u g[alih u salvawh. Miskin, ilu mejjet minn qabel il-gwerra, lanqas la[aqha.”

Maria qaltli li g[adha tiftakar id-dati kollha ming[ajr e]itazzjoni. Intant, Maria kienet g[adha xebba meta faqqg[et il-gwerra i]da ]]ew;et fl-1941, fl-eqqel tag[ha. }ew;ha, :or;, kien mill-Imqabba, u kien suldat.

“Kien korra fi ]mien ilgwerra. Kien ing[ata ordni biex jid[ol f’xelter li kien perikolu] u minkejja li o;;ezzjona, kellu jid[ol. Kif da[al, waqg[et blokka blat fuq rasu u fet[itlu rasu ktieb. Minn dak i]-]mien baqa’ sejjer lura.

“Minkejja dan kollu, qatt ma [adt sold minkejja li spi//a discharged. Biss, il-ka] tieg[u ma kienx ;ie dokumentat kif suppost g[ax ma kienx hemm /ertifikat tat-tabib. Issa ilu 50 sena mejjet. Maria, fil-fatt, romlot pjuttost ]g[ira.”

Karattru po]ittiv Maria batiet, batiet sewwa, sa minn tfulitha. I]da hi

baqg[et i]]omm karattru po]ittiv u baqg[et tfendi anki bil-kapa/itajiet tag[ha ta’ sopravivenza. :or; u Maria kellhom tliet ulied li tnejn minnhom mitulha.

Maria titbikkem meta titkellem dwarhom g[ax, kif jg[id ilMalti, mhux fa/li meta l-[rief imutu qabel in-nag[a;.

“Tifla minnhom kienet toqg[od Birkirkara u t-tifel kien joqg[od l-Awstralja. Issa baqag[li lil Carmen. Illum ng[ix mag[ha. Iddur bija u ma jonqosni xejn.”

Nanna ta’ disg[a u bu]nanna

Maria flimkien ma’ bintha Carmen jaqraw il-kartolini ta’ awgurju li ntbag[tulha

ta’ 19. Carmen g[andha ]ew; ulied. It-tifla, Lucianne, mi]]ew;a u g[andha ]ew;t itfal. It-tifel, Stephen, hu g[alliem u librar. Carmen ;abitli ftit albums tar-ritratti biex narahom. Spi//aw irritratti tal-festini ta’ g[eluq snin Anna, omm Maria, kif ukoll ta’ Maria. Ovvjament, kull sena hi /elebrazzjoni meta tasal f’/erta età u g[aldaqstant hi ra;uni li g[aliha tiffeste;;ja.

Laqatni ritratt partikolari li fih jidhru Anna, Maria u Carmen, tliet ;enerazzjonijiet.

Maria [adet pja/ir tqalleb irritratti u ;;edded il-memorji, u memorji g[andha qatig[.

I]da hi ma baqg[etx tg[ix fil-passat g[ax ta;;orna ru[ha kontinwament mad-dinja tallum.

“Mhux b[al dari llum. Forsi a[na g[exna [ajja aktar sempli/i i]da llum, g[allgrazzja t’Alla, g[andhom kollox u ma jonqoshom xejn.

G[andhom i/-/ans li jistudjaw u jie[du l-flus g[ax jistudjaw.

Qabel kont trid tkun tat-tajjeb biex tistudja inkella kien ikollok to[ro; ta[dem u tmidd idejk biex issib x’tiekol.

Tilg[ab bi]-]ibe; “Illum m’g[adekx issib tfal jilag[bu bi]-]ibe; jew bilbo//i. Kont immur l-iskola u wara dritt nilag[bu ]-]ibe; Villambrosa. Ng[idlek e]att fejn kienet it-toqba li konna nilag[bu fiha.”

Maria dilettanta tat-tisjir… ross u g[a;in il-forn. Patata u xi torta tal-fniek. Illum g[adha

Maria (lemin) flimkien ma’ ommha (bilqieg[da) u bintha Carmen (xellug)

tmidd idejha u tg[in lil Carmen minkejja li qaltli li jekk tag[ti llala, xi [asla [wejje; tag[milha minkejja li llum hawn ilkumdità tal-magna tal-[asil.

Qattajt ftit tal-[in sewwa nitkellem ma’ Maria. Mara li g[addiet minn [afna diffikultajiet i]da ]ammet dejjem soda l-fidi tag[ha f’Alla u l-im[abba lejn il-familja. {admet u batiet i]da, kif jg[idu, ix-xog[ol qatt ma g[amel g[ajb lil [add, anzi, ilkuntrarju. Hu unur li bl-g[araq ta’ ;binek tkun tajt is-sehem tieg[ek.

G[adda ]-]mien minn meta kienet iddur bieb bieb bilmog[o] tbig[ il-[alib, mittog[lija tal-[wejje; u t-tisjir fuq l-ispiritieri u l-ku//iniera.

Illum tg[ix [ajja aktar komda u

sakemm jag[tuha ri;lejha, tibqa’ tag[ti sehemha fid-dar fejn b[alissa qed tg[ix ma’ bintha Carmen.

Nistqarr li serqitli qalbi, i]da aktar minn hekk, ammirajt il-fatt li minn fommha ma [ari;x garr. Jien, li g[andi nofs l-età tag[ha, mhux l-ewwel darba li nsib ru[i neqred fuq [a;a jew fuq o[ra, i]da Maria le. Maria tirringrazzja lill-Mulej ta’ kull jum li jirregalalha u tg[ix bla[jar mod possibbli.

Fuq kollox, tg[ix bil-qalb u b’entu]ja]mu ta’ ]ag[]ug[a f’;isem ta’ mija li minkejja li g[andu xi ftit sadid, g[ad g[andu mutur ja[dem bilqawwa tad-determinazzjoni li kemm jista’ jkun, tibqa’ indipendenti u attiva.

32

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

C O L L A G E TAGÓRIF

Mediterranean Bank f’{al Qormi Mediterranean Bank g[andu l-pja/ir i[abbar ilftu[ ta’ ferg[a ;dida f’Nru 94, Triq San Bartolomew, {al Qormi.

Il-ferg[a se tkun fdata f’idejn Noelene Mangion bl-assistenza ta’ Ray Gafà, Alison Borg u Claudienne Grech.

B’din il-ferg[a l-bank issa g[andu sitt uffi//ji: l-uffi//ju prin/ipali f’numru 10, is-sur ta’ Santa Barbara, il-Belt Valletta, u l-ferg[at fi Triq Nofsinnhar, il-Belt Valletta, Ra[al :did, Tas-Sliema u l-Mosta.

Il-[inijiet tal-ftu[ huma mit-Tnejn sal-:img[a mit8 a.m. sas-6 p.m. Il-ferg[at jift[u wkoll mid-9 a.m. sas-1 p.m. nhar ta’ Sibt.

Il-pubbliku hu mistieden i]ur il-ferg[a g[al bibita u biex jiltaqa’ mal-impjegati tal-ferg[a nhar l-Erbg[a 2 ta’ Mejju l-;urnata kollha sat-8 p.m.

G[al aktar informazzjoni, ]ur is-sit elettroniku www.medbank.com.mt, ibg[at email fuq info@medbank.com.mt jew /empel 25574400.

Smartphone android b’€99 Ir-rebbie[a ta’ kompetizzjoni tal-Karnival ta’ Rocs Group Fi Frar, ROCS Group, flimkien mal-Kunsill Malti g[all-Arti u lKultura, nieda kompetizzjoni ta’ tpingija fuq il-programm uffi/jali tal-Festival talKarnival.

B’aktar minn mitt parte/ipant, ir-rispons kien tassew po]ittiv.

L-g[an tal-kompetizzjoni kien li ttejjeb il-kreattività tat-tfal – esperjenza sabi[a g[al dawk kollha li [adu sehem.

Il-premju tar-rebbie[a fortunata hu voucher g[al Disneyland Paris g[al ]ew; persuni li jinkludi titjiriet birritorn g[al Pari;i u akkomodazzjoni g[al tlett iljieli fi proprjetà ta’ erba’ stilel ta’ Disneyland Paris mi;jub lilkom minn ROCS travel.

Dawk kollha li [adu sehem kellhom jibag[tu tpin;ija ta’ Mickey f’Disneyland Paris i]omm il-logo ta’ ROCS Disney Specialists. L-a[[ar ;urnata g[all-parte/ipazzjoni kienet il-5 ta’ Marzu 2012. Fit-22 ta` April intg[a]lu g[oxrin tpin;ija li kellhom l-aktar ‘Likes’ fuq Facebook. Dawn it-tpin;ijiet ;ew ippre]entati lill-istaff ta’ ROCS group li vvota g[arrebbie[a. Id-de/i]joni finali kienet f’idejn espert kritiku talarti appuntat mill-MCCA.

Il-Jum Dinji ta’ Talb g[all-Vokazzjonijiet Illum il-{add il-Knisja qed ti//elebra Jum il-Vokazzjonijiet.

Fil-messa;; tieg[u fl-okka]joni tad-49 Jum Dinji ta’ Talb g[all-Vokazzjonijiet, il-Papa Benedittu XVI [e;;e; mill-qalb lil dawk kollha responsabbli fil-Knisja u fil-qasam taledukazzjoni ta]-]g[a]ag[ biex jag[tu attenzjoni spe/jali lil dawk il-membri tal-komunitajiet parrokkjali, asso/jazzjonijiet u movimenti ekkle]jali li j[ossu fihom sej[a g[as-sa/erdozju jew g[al konsagrazzjoni spe/jali.

Il-Papa qal li "hu importanti g[all-Knisja li to[loq dawk ilkundizzjonijiet li jippermettu li]-]g[a]ag[ jg[idu ‘iva’ bi twe;iba ;eneru]a g[as-sej[a t’Alla kollha m[abba."

G[al din l-okka]joni, fl-Ar/idjo/esi ta’ Malta, is-Seminarju tal-Ar/isqof [ejja DVD resource pack bl-isem Ejja Warajja, li tqassam fil-parro//i kollha u li jinkludi fost o[rajn il-messa;; tal-Papa Benedittu XVI g[ad-49 Jum Dinji ta’ Talb g[allVokazzjonijiet, 20 inizjattiva ta’ promozzjoni g[allvokazzjonijiet fil-parro//i, g[ajnuna g[a/-/elebrazzjoni talQuddiesa f’Jum il-Vokazzjonijiet u filmat b’esperjenzi ta’ diversi sa/erdoti u seminaristi.

Il-filmat jinsab ukoll fuq il-YouTube Channel ‘MaltaSeminary’ u ‘KnisjaMalta’, u fuq il-pa;na tal-Facebook The Church in Malta. Ir-resource pack sar kollu mill-grupp tas-Seminarju ‘Missjoni u Vokazzjonijiet’, li hu ffurmat minn [ames seminaristi.

Ir-rettur tas-Seminarju tal-Ar/isqof, Dun Jimmy Bonnici, wera t-tama li dawn l-g[ajnuniet g[all-promozzjoni talvokazzjonijiet jg[inu biex aktar ]g[a]ag[ jirrispondu b’;enero]ità g[as-sej[a li l-Mulej qieg[ed ji]ra’ fil-qlub tag[hom.

B[alissa fis-Seminarju tal-Ar/isqof hemm 30 seminarist Malti u ]ew; seminaristi mill-Vjetnam.

It-tpin;ija rebbie[a hi ta’ Kay Darmanin Farrell ta’ disa’ snin li kienet wa[da mill-finalisti li ntg[a]lu. It-tpin;ija tag[ha ;ibdet l-attenzjoni tal-kritiku talarti, Lisa Gwen, li ;iet appuntata biex tag[]el irrebbie[a.

Colin Aquilina, Head Finance & Business Development ROCS Group, stqarr: “Kont sorpri] [afna bir-rispons li kellna minn din il-kompetizzjoni.

It-tpin;ijiet huma kollha sbie[ [afna u sibnieha diffi/li immens biex nag[]lu r-rebbie[”.

Jekk m’intix il-parte/ipant iffortunat li reba[ btala b’xejn g[al Disney, ROCS travel xorta joffri l-aqwa prezzijiet fis-suq.

L-offerti g[al Disneyland f’Pari;i jibdew minn €289 biss.

Dan il-prezz jinkludi titjiriet diretti bir-ritorn mal-Air Malta, akkomodazzjoni g[al-]ew; iljieli fil-lukanda ta’ erba’ stilel ‘Magic Circus’, kolazzjon, kif ukoll taxxi.

Din il-lukanda hi biss g[axar minuti bog[od mill-park taddivertiment u vi/in [afna ta’ Val d’Europe, post sabi[ fejn wie[ed jista’ jirrilassa jew i]ur il-[wienet.

G[al aktar informazzjoni /empel lil ROCS 20151515 jew id[ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com.

Tista’ wkoll tibg[at email fuq travel@rocsgrp.com, tid[ol filpa;na tar-ROCS Group fuq Facebook, jew ]ur l-uffi/ini tag[hom fil-Furjana u lMellie[a.

...u mieg[u sitt xhur mowbajl internet b’xejn!

L- Alcatel OneTouch 918 issa hu disponibbli ming[and GO g[al €99 biss. Dan l-ismartphone jag[ti lill-klijenti lopportunità li jgawdu aktar sa[[a, aktar e//itament u [afna i]jed divertiment bi prezz ferm tajjeb li jg[odd g[all-but ta’ kul[add. L-Alcatel OneTouch 918 hu b’sa[[tu, bla problemi u qatt ma kien daqshekk fa/li biex jintu]a. Komplut b’camera 3 MP, screen ta’ 3.2 pulzier, konnettività 3G ta’ 14.4 Mbps downlink u 5.76 Mbps uplink, m’hemm l-ebda smartphone android ie[or fis-suq b’dan il-prezz.

Klijenti Pay As You GO jiksbu 10GB ta’ mowbajl internet b’xejn g[al 180 jum meta jixtru dan l-ismartphone – wie[ed mill-a[[ar fis-suq. U hemm aktar.

Klijenti li jabbonaw g[al Pay Monthly 15 u g[ad-data plan On The Move 100MB huma awtomatikament intitolati g[allismartphone Alcatel One Touch 918 bla [las meta dawn jag[]lu li jiffirmaw ftehim ta’ sentejn flimkien ma’ Mandat ta’ Debitu Dirett.

Mg[ammar bi pro/essur 650MHz b’TFT display touchscreen (256K ta’ kuluri), ta’ 3.2 pulzier, dawk li ju]aw dan lismartphone jistg[u jgawdu l-interface u d-dinja tal-apps Android affaxxinanti. Il-Alcatel OneTouch 918 ja[dem fuq issistema tal-operat Android OS v2.3 (gingerbread).

Dan ji]en 123g, g[andu sa erba’ sig[at ta’ talktime u sa 200 sieg[a standby. Id-daqs tieg[u huwa ta’ 112 x 58.6 x 21.1mm.

Il-firxa wiesg[a ta’ funzjonijiet o[ra jinkludu a//ess wireless g[all-internet permezz ta’ Wi-Fi, GPS + GPS support g[al aktar velo/ità u G-sensor biex awtomatikament jaqleb iddisplay minn qag[da vertikali g[al wa[da orizzontali.

Il-music player jappo;;ja l-playback ta’ formati AAC#AAC+ u WMA. L-Alcatel One Touch 918 hu mg[ammar bi 3.2 mega pixel camera g[al ritratti mill-isba[ u bil-video. Karatteristi/i u spe/ifikazzjonijiet importanti o[rajn jinkludu: data Quadband, teknolo;ija EDGE#3G, Bluetooth, Wi Fi u email, velo/ità HSDPA 14.4 Mbps; HSUPA, 5.76 Mbps, memorja ta’ 512 MB ROM#256 MB RAM internal & micro SD card slot (sa 32GB).

L-ismartphone hu mg[ammar bir-radju +RDS, u b’[afna aktar. G[al aktar informazzjoni fuq l-Alcatel One Touch 918 disponibbli ming[and GO, il-klijenti jistg[u jaslu wasla sa wie[ed mill-[wienet ta’ GO jew resellers esklussivi f’Malta u G[awdex.

Jistg[u j/emplu b’xejn lill-customer care ta’ GO mobile fuq 146 mill-konnessjoni GO mobile tag[hom jew 79222146 minn kwalunkwe network lokali ie[or. Jistg[u wkoll i]uru s-sit www.go.com.mt.

L-HSBC jiffirma ftehim ;did ma’ JCI Malta g[al sponsorship ta’ sentejn HSBC Malta Foundation sa[[et l-appo;; fit-tul tag[ha g[all-Junior Chamber International (JCI) Malta bliffirmar ta’ ftehim ;did ta’ sponsorship g[al sentejn.

Il-kompetizzjoni Best Business Plan (BBP) tal-JCI toffri lill-parte/ipanti ta[ri; u gwida biex ji]viluppaw lideat tan-negozju tag[hom fi pjan ta’ negozju vijabbli.

Il-Creative Young Entrepreneur Award (CYEA) tal-istess JCI tinkora;;ixxi lill-imprendituri ]g[a]ag[ itejbu l-[iliet u l-kreattività tag[hom permezz ta’

Charlotte Gregory, President Nazzjonali ta’ JCI Malta 2012 (it-tielet mix-xellug) tispjega l-pjani g[al attività matul l-2012 lil Josef Camilleri, Kap tal-Public Affairs & Corporate Sustainability ta’ HSBC Malta, flimkien ma’ (mix-xellug) Astrid Saliba, Mani;er tal-Public Affairs ta’ HSBC Malta u Jonathan Borg, Deputat President ta’ JCI Malta 2012

kompetizzjoni li tg[inhom biex jag[mlu dan.

Josef Camilleri, il-Kap talPublic Affairs & Corporate Sustainability ta’ HSBC Malta, qal: “HSBC Malta t[addan l-isforzi ta’ JCI Malta b[ala sors ta’ tkabbir u ]vilupp fi [dan il-komunità tan-negozju f’Malta.

Permezz tal-inizjattivi tag[ha, il-JCI tipprovdi linkora;;iment u t-ta[ri; me[tie; biex ti]gura li limprendituri futuri ta’ Malta jiksbu su//ess filwaqt li japprezzaw l-importanza /entrali tar-responsabbiltà so/jali fil-prattiki tan-negozji tal-lum.”

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

33

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Meta l-poe]ija taqla’ l-inkwiet

Il-letteratura tal-protesta altru li ma bdietx illum! Hi qadima daqs il-letteratura nfisha.

E]istiet ta[t bosta forom sa mill-bidu nett u dejjem kienet ikkaratterizzata minn [sibijiet in/i]ivi u provokatorji.

L-g[ajta tag[ha g[ad-dinjità umana, g[all-;ustizzja u llibertà tkompli b’sa[[a fi ]mienna wkoll u ssir dejjem aktar ittemprata. Il-lista tal“protestanti” u d-dissidenti ma tieqaf qatt: minn Aristofani sa Havel, minn Ewripidi sa Dante, minn Juana Inez de Cruz sa Voltaire, minn Zola u Tolstoj sa Solzhenitsin, Orwell, Garcia Marquez, Fo u Pinter (bl-attakk fero/i li g[amel kontra l-Amerika u llog[ob belliku tag[ha, meta a//etta l-Premju Nobel.)

U l-a[[ar awtur li qajjem ferment s[i[ dan ix-xahar kien Gunther Grass, in-Nobel :ermani] u l-firmatarju ta’ dak il-klassiku modern, ItTambur tal-Landa.

Issa, ta’ 84 sena, Grass, li ftit ilu [are; lawtobijografija, It-Tqaxxir tal-Basla, deskritt b[ala kapulavur ie[or, kiteb poe]ija-pro]a li tattakka lpolitika gwerriera tal-I]rael u l-mod kif il-:ermanja, biex tpatti g[all-krimini despikabbli tag[ha kontra lLhud, qed tforni lill-I]rael b’armamenti tal-qerda, inklu]i sottomarini b’portata nukleari.

Mhux biss il-poe]ija ta’ Gunther Grass – Dak li Jrid Jing[ad – qanqlet reazzjoni ta’ rabja minn bosta n[awi, inklu]i l-gazzetti ewlenin u lpoliti/i Tedeski, i]da l-I]rael iddikjara lill-awtur b[ala persona non grata.

Storikament, sostniet ilmedia indipendenti fil-bqija tal-Ewropa, Grass dejjem tkellem /ar u tond dwar ilfehmiet politi/i tieg[u.

Imma issa, ja[sbu bosta kriti/i kulturali/letterarji, kisser it-tabù: jattakka lpolitika tal-I]rael fil-konfront mal-Iran u jakku]a lill:ermanja b’kompli/ità.

Ix-xog[ol kontenzju] deher ippubblikat fil-;urnal Suddeutche Zeitung fil-bidu ta’ dan ix-xahar, u minnufih nissel kundanna isterika – xi [a;a li re;g[et uriet kemm illetteratura tista’ tiddisturba.

Fil-poe]ija-pro]a, kwa]i xotta g[al kollox millmetaforizzazzjoni u mekkani]mi esteti/i o[ra tant li tista’ titqies b[ala stqarrija g[all-media, Grass jikkritika l-bejg[ tal-armi mill:ermanja lill-I]rael u jg[id li l-istat Lhudi m’g[andux jit[alla jibda jattakka lill-Iran.

Gunther Grass

Immedjatament, ilMinisteru tal-Intern I]raeljan kien irrappurtat mill-BBC li “Grass qed jipprova jkebbes il-mibeg[da kontra l-istat u lpoplu tal-I]rael”.

Il-BBC ikkwotat lil Eli Jishai, il-mexxej ultraortodoss tal-Partit Lhudi fi [dan il-koalizzjoni Governattiva pre]enti: “Grass imissu jmur l-Iran, fejn isib udjenza simpatetika fejn jista’ jkompli jxerred ix-xog[ol im[awwad tieg[u.”

Ir-rumanzier u poeta safa fil-mira tal-in[awi kollha :ermani]i, medjati/i u politi/i. Il-gazzetta konservattiva Die Welt iddefamatu b[ala “prototip tal-anti-Semita edukat”, filwaqt li l-editur tal-gazzetta ta’ kull ;img[a, Die Zeit, kiteb li l-anti-Semiti]mu ta’ Grass hu mnissel minn subkonxju Freudjan “li jwassal g[all-ipokresija u ddi]onestà”.

I]da l-intimazzjoni ta’ Gunther Grass li l-I]rael qed i[ejji g[all-gwerra hi kkorraborata minn artiklu ewlieni fin-New York Times f’Jannar li g[adda, fejn hemm iddikjarat li t-t[ejjijiet talI]rael g[al attakk militari qed jippro/edu b’velo/ità u b’intensità qawwija.

Ronen Bergman, analista politiku li ja[dem g[allgazzetta I]reljana Jedioth Ahronoth, jikkonkludi li mitta[ditiet li kellu ma’ diversi mexxejja militari I]raeljani u membri tas-servizzi sigrieti tal-pajji], jifhem li l-I]rael se jattakka lill-Iran fl-2012.

Biex ikun ing[ad kollox, min-na[a tieg[u, l-Iran hu ossessjonat fanatikament li lI]rael g[andu jkun eliminat – po]izzjoni kru/jali li Grass jinjora fil-poe]ija-pro]a tieg[u.

I]da tajjeb li jitfakkar x’jo[ro; minn dan ix-xog[ol provokatorju tal-awtur :ermani]. Il-kitba tqanqal bla tlaqliq dawn il-punti u ammissjonijiet:

■ Irid jing[ad dak li g[andu jing[ad u b[ala awtur “domt sieket wisq”; ■ Hemm potenza nukleari (I]raeljana) qed ti]died, ming[ajr kontroll u ming[ajr ebda spezzjoni; ■ Is-silenzju (li tieg[u jien sfajt skjav ukoll) jirrappre]enta gidba oppressiva, flimkien malinibizzjoni li nag[tu kas ta’ x’qed ji;ri; ■ Meta titkellem jg[addulek verdett ta’ antiSemita; ■ A[na (l-:ermani]i) min[abba li n[ossu l-obbligu tar-“riparazzjoni” u g[al skopijiet kummer/jali, ipprovdejna sottomarin ie[or bi spe/jalità nukleari lillI]rael; ■ Qed nitkellem issa, meta xja[t u bl-a[[ar qatra inka, g[ax g[ada jista’ jkun tard wisq; ■ Nistg[u nsiru l-a;enti ta’ delitt prevedibbli, u ebda sku]a ma t[assar ilkompli/ità tag[na; ■ Ma rridx nibqa’ aktar sieket g[ax xbajt bl-ipokresija tal-Punent; ■ Je[tie; ikun hemm kontroll [ieles u permanenti tal-qawwa nukleari tal-I]rael; ■ Il-potenza nukleari I]raeljana qed tqieg[ed filperiklu l-pa/i dinjija, li di;à hi fra;li [afna.

zjoni mmexxija minn Lawrence Gonzi f’dawn la[[ar erba’ snin kienet ilkapa/ità tag[ha li to[loq ixxog[ol, u dan minkejja ssitwazzjoni xejn sabi[a kemm madwarna kif ukoll ’il bog[od minna.

Lawrence Gonzi dejjem po;;a x-xog[ol l-ewwel u qabel kollox u g[alhekk minn Salvu Felice Pace kien [aseb kmieni biex sfelicep@go.net.mt isa[[a[ lil min kien b’sa[[tu u kien b’hekk jikkontribwixxi g[al aktar xog[ol u lil min kien dg[ajjef u kien fil-periklu li jitlef [ob]u u [ob] il-[addiema involuti.

Dan kien pjan pre/i] li kien esegwit b’[ila mill-Ministru Tonio Fenech u l-Ministru Jason Azzopardi.

Kienet il-[idma kbira tal-ETC li tat ta[ri; lill-eluf kbar ta’ [addiema li flok ma [lew [inhom u l-kapa/itajiet tag[hom ma jag[mlu xejn, u]aw il-[in b’mod produttiv biex sabu impjiegi ;odda li jrendu.

Jirri]ulta mir-rapport tal-Ministru Govanna Debono li lETC f’G[awdex biss irnexxielha ssib 700 post tax-xog[ol g[all-[addiema G[awdxin, filwaqt li [arr;et kwa]i 4,000 [addiem. Fi g]ira ta’ daqs limitat dan mhu xejn [lief su//ess enormi. Il-websajt www.etc.gov.mt tag[ti t-tag[rif kollu dwar l-opportunatijiet ta’ ta[ri; lil diversi setturi ta’ [addiema fosthom dawk li qed jaqilg[u l-paga minima.

A[na ;ibna l-miljuni mill-Ewropa biex in[arr;u l-[addiema.

Li kien g[al Joseph Muscat dawn il-flus ma kinux ji;u.

Xog[ol superfi/jali

Gaulitana

Ikkonfrontat anki mill-partiti politi/i, Grass kien akku]at mis-So/jalisti Demokrati/i li kiteb xog[ol superfi/jali, ego/entriku, vanitu] u superfluwu, filwaqt li xi sorsi Demokristjani sostnew li kienu ddi]gustati bit-ton u lpre;udizzju.

Meta wie;eb lill-bosta kriti/i tieg[u fil-;urnal Norddeutscher Rundfunk, l-awtur Nobel qal li l-media u l-politi/i orkestraw mhux biss oppo]izzjoni g[al dak li hu kiteb, imma varaw kampanja biex jippruvaw ikissru r-reputazzjoni tieg[u.

Qal li mhuwiex kontra lLhud, imma kontra l-Gvern ta’ Netanjahu u l-koalizzjoni leminija tieg[u, li skont is-siti elettroni/i tax-xellug, “hi impestata bil-firdiet interni u liskandli tal-korruzzjoni”.

Hi verità li l-militanza talI]rael di;à intensifikat kontra Gaza, pajji] okkupat mill-I]rael stess, minn nofs Marzu ’l hawn, bir-re;jun tal-Medju Orjent isir aktar vulnerabbli u konfu], mag[dudin il-kunflitti fl-Iraq u l-Afganistan.

Hemm analisti li jg[idu li lI]rael irid jipprovoka lillPalestinjani biex hekk kif jirrea;ixxu, ikun hemm pretest perfett g[al aktar atti ta’ gwerra.

Kummenti dwar websajts li Ωort Xog[ol, xog[ol u aktar xog[ol {add ma jista’ ji/[ad li laktar li tispikka mix-xog[ol kollu ta’ din l-amministraz-

G[awdex g[amel progress enormi fil-[ajja kulturali tieg[u. Tista’ tg[id li hu liema hu ]-]mien tas-sena dejjem issib xi attività kulturali g[addejja. Ta’ kull ;img[a jkun hawn wirjiet ta’ arti fil-qalba tal-Belt Victoria jew fi/?ittadella. Dan biex ma nsemmix wirjiet u ;rajjiet o[ra kulturali fil-villa;;i.

Laqatni [afna l-programm li jsir ta’ kull sena fl-ista;un tal-G[id il-Kbir bl-isem Gaulitana – Festival ta’ Mu]ika.

Nhar is-Sibt kelli l-okka]joni li nattendi g[al recital fuq ilpjanu bit-tema ‘Taljana fir-Russja’ minn Martina Frezzotti, pjanista ta’ fama internazzjonali minkejja l-età ]ag[]ug[a tag[ha ta’ 25 sena.

Dan ir-recital kien wie[ed biss mill-attivitajiet li bdew fil11 ta’ Marzu u spi//aw fit-30 tax-xahar. Il-programm, minbarra l-parte/ipazzjoni tal-Kor Gaulitanos, jinkludi mu]i/isti mir-Russja, l-Ungerija, il-Kanada, l-Italja, mirRenju Unit, mill-Istati Uniti, mill-:ermanja u mu]i/isti u kantanti Maltin u G[awdxin.

Il-Kor Gaulitanos hu mmexxi minn Colin Attard li hu ddirettur tat-Teatru tal-Opra Aurora u tas-So/jetà Filarmonika Leone. G[awdex g[andu tassew g[ax ikun kburi li ma [alla qatt i/-/okon tieg[u j]ommu lura. Il-websajt www.gaulitanos.com tag[ti tag[rif s[i[ dwar l-istorja talkor u tal-attività tieg[u fil-[ajja kulturali G[awdxija. Minn din il-kolonna nsellem lil dawk kollha involuti fl-ippjanar u l-esekuzzjoni tal-programmi kulturali li jsiru matul is-sena.

Malta u l-ICT

{adt pja/ir naqra f’din il-gazzetta nhar il-{add l-a[bar li Malta tpo;;iet fit-tieni post fid-dinja g[all-importanza li ting[ata l-informazzjoni u l-komunikazzjoni f’pajji]na. U fit-tielet post fil-pjani /ari li g[andu l-Gvern biex jag[mel u]u mill-ICT fil-qasam tal-kompetittività. Il-websajt talWorld Economic Forum bl-indirizz www.weforum.org tag[ti [afna tag[rif dwar Malta li juri l-progress li g[amilna ta[t tmexxija nazzjonalista. Ma nirriskjawx li mmorru lura.

Ma’ dan il-Gvern nafu fejn qieg[ed pajji]na.

34

C O L L A G E RELIÌJON

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Ix-xewqa li naraw ’l Alla Int, imsejken bniedem, er[i ftit it-ta[bit tieg[ek, inqata’ mill-[sibijiet im[awda tieg[ek. Bieg[ed minnek itt[assib li qieg[ed itaqqlek, [allik g[al ftit mix-xog[ol li qieg[ed je[odlok rasek. Ieqaf kemm kemm fuq Alla, u strie[ daqsxejn fih.

Id[ol fil-kamra ta’ ;ewwa nett ta’ mo[[ok; battalha minn kollox, barra minn Alla u minn kull ma jg[inek tfittxu; ag[laq il-bieb, u oqg[od fittex lil Alla. U issa g[id b’qalbek kollha, g[id lil Alla: Nixtieq lil wi//ek; jiena nfittex lil wi//ek, Mulej.

Ejja int, Mulej Alla tieg[i, u g[allem lil qalbi fejn u kif tfittxek, fejn u kif issibek.

Jekk m’intix hawn, Mulej, fejn infittxek? U jekk tinsab kullimkien, g[aliex m’iniex narak hawn? Tassew, int tg[ammar f’dawl fejn [add ma jista’ jersaq. U fejn hu dan id-dawl li [add ma jista’ jersaq lejh? Kif se nersaq lejn dan id-dawl jekk [add ma jista’ jil[qu? Jew min iwassalni u jda[[alni fih, biex nara lilek fih? U b’liema sinjali nsibek, f’liema sura ta’ wi// infittxek? Jien qatt ma rajtek, Mulej Alla tieg[i,

wi//ek qatt ma sirt naf kif inhu.

Sid g[oli tieg[i, x’se jaqbad jag[mel dan l-e]iljat tieg[ek li jinsab hekk ’il bog[od minnek? X’jaqbad jag[mel dan il-qaddej tieg[ek imxennaq g[al im[abbtek u hekk imbieg[ed minn wi//ek?

G[andu xewqa kbira li jarak, i]da wi//ek imbieg[ed wisq minnu. Jixtieq jersaq lejk, i]da int tg[ammar fejn [add ma jista’ jersaq. Jixtieq isibek, i]da ma jafx fejn toqg[od.

I[ossu mi;bud li jfittxek, i]da lil wi//ek ma jafux.

Mulej, int Alla tieg[i, int

Sidi u qatt ma rajtek! Int g[amiltni u ;eddidtni, il-;id li g[andi nafu lilek, u g[adni ma nafx min int! Sawwartni biex narak u g[adni ma l[aqtx dak li g[alih sawwartni!

Imma int, Mulej, kemm se ddum? Kemm se ddum, Mulej, tinsiena? Kemm se ddum iddawwar wi//ek minna? Meta se t[ares lejna u tismag[na? Meta se ddawwal lil g[ajnejna [alli turina wi//ek? Meta se troddilna lilek innifsek? {ares lejna, Mulej, ag[tina widen, dawwalna, [alli narawk. Roddilna lilek innifsek, biex ikun ta’ ;id g[alina; ming[ajrek, hu tant ta’ [sara g[alina. Ara kemm qeg[din nit[abtu u ninkeddu biex insibuk; [enn g[alina, g[ax ming[ajrek ma nistg[u nag[mlu xejn.

G[allimni nfittxek, uri lilek innifsek lili li qieg[ed infittxek. Ma nistax infittxek jekk int ma tg[allimnix kif, ma nistax insibek jekk ma t[allinix narak. Infittxek billi nixtieqek, nixtieqek billi nfittxek; insibek g[ax in[obbok, in[obbok g[ax insibek.

Sant’Anselmu

Litur;ija u Kant Gregorjan (Addattament ta’ siltiet mit-twe;ibiet ta’ Fr Edward McNamara, Professur tal-Litur;ija fl-‘Athenaeum Pontificium Regina Apostolorum’)

Mistoqsija: X’inhi tg[id ilKnisja llum dwar l-u]u talKant Gregorjan, l-aktar filQuddies^

Twe;iba: Il-Kant Gregorjan jista’ jintu]a filparro//i kollha, anki meta lQuddiesa tkun qieg[da ti;i /elebrata bl-ilsien tal-post.

Dan mhux talli hu xieraq, imma xi dokumenti talKnisja sa[ansitra jirrikmandaw, b’mod l-aktar po]ittiv, li l-Kattoli/i kollha g[andhom ikunu jafu almenu xi melodiji ta’ Kant Gregorjan.

Il-Papa :wanni Pawlu II, fl-ittra tieg[u tal-2003 dwar il-Mu]ika Litur;ika, jis[aq fuq l-importanza tal-Kant Gregorjan. L-Istruzzjoni :enerali tal-Missal Ruman, pubblikata fl-2002, f’paragrafu 41, spe/ifikament tg[id: “Il-Kant Gregorjan hu lkant proprju tar-Rit Ruman.

Suriet o[ra ta’ mu]ika sagra, l-aktar il-polifonija, mhumiex esklu]i, sakemm ikunu jaqblu mal-ispirtu tal-azzjonijiet

litur;i/i u jg[inu biex il-fidili jipparte/ipaw aktar.

U billi sikwit ikun hemm okka]jonijiet fejn il-fidili jin;emg[u flimkien minn diversi pajji]i, jaqbel li dawn ikunu jafu jkantaw flimkien bil-Latin xi melodiji [fief b[al, ng[idu a[na, il-Kredu u l-Missierna.”

Allura kull parro//a tista’ tkanta melodiji Gregorjani b[all-Kyrie, il-Glorja, ilKredu, is-Sanctus, ilMissierna u l-Agnus Dei. Xi melodiji Gregorjani huma tassew [fief. Millesperjenza personali tieg[i rajt li anki melodiji aktar komplessi, b[all-Missa de Angelis, jekk dawn ji;u ripetuti spiss, il-membri talparro//a ma jdumux ma jitg[allmuhom u ma jsibuhiex bi tqila biex jibdew ikantaw mal-kor.

Ma]-]mien, l-assemblea tkun ukoll kapa/i talterna mal-kor.

Minbarra l-kant tal-Quddiesa lpoplu jista’ jitg[allem ukoll xi innijiet Ewkaristi/i u Marjani bil-Gregorjan.

Xi Quddies Gregorjan u xi innijiet o[ra li l-melodiji tag[hom huma aktarx tqal, ikunu diffi/li biex in-nies titg[allimhom. Dawn jistg[u jitkantaw biss mill-kor. Bla dubju, f’Quddies b[al dan, xorta wa[da g[andu jing[ata spazju bi]]ejjed lill-;emg[a biex din tkanta xi partijiet ukoll. Imma m’hemm ebda ra;uni g[alfejn in-nies g[andhom ikantaw kollox.

Hemm mumenti waqt ilQuddiesa b[al, ng[idu a[na, waqt li jkunu qed jittellg[u lofferti, jew sewwasew wara ttqarbin, fejn il-Gregorjan jew il-Polifoniku jo[olqu klima ta’ talb u meditazzjoni.

Waqt li hu tajjeb li kul[add ikun jaf xi Kant Gregorjan, pastoralment u prattikament ikun jaqbel li l-u]u regolari tal-Kant Gregorjan isir biss waqt wa[da mill-Quddisiet prin/ipali, biex dawk li jixtiequ jitolbu u jag[tu qima ’l Alla bil-lingwa tal-post, ikunu jistg[u jag[mlu dan liberament, waqt Quddies ie[or.

{SIEB

Qaddsu lilkom infuskom u hekk tkunu tqaddsu s-so/jetà li fiha tg[ixu.

– San Fran;isk t’Assisi

Ir-Raba’ {add tal-G[id Jum Dinji ta’ Talb g[all-Vokazzjonijiet

{ajti g[an-nag[a; Atti 4>8-12< Salm 117< 1 :wanni 3> 1-2< :wanni 10>11-18 Il-{sieb

Ninsabu ng[ixu f’so/jetà mimlija fra]ijiet sbie[ ta’ tmexxija – leadership, human resources, management, terminolo;ija li tenfasizza l-importanza li l-bniedem tal-lum ikollu sens ta’ direzzjoni qawwi. I]da g[aliex naraw tant nies li jevadu lproblemi ta’ [ajjithom; tant nies li ma jafux x’se jaqbdu jag[mlu; tant nies li lkoll kemm huma jinsabu mfarrka g[ax ma g[andhomx ideal fil-[ajja tag[hom, jew a[jar, g[ax lideal kien wie[ed biss materjali li tfarrak mal-ewwel maltempata?

Hu biss ir-Rag[aj it-Tajjeb li kapa/i j[ares sew il-mer[la tieg[u. Hu biss ir-Rag[aj it-Tajjeb li kapa/i jersaq lejn ilmer[la u jag[ti sens ta’ direzzjoni /ara fil-[ajja. Hu r-Rag[aj it-Tajjeb li jaf tassew x’qed i[ossu n-nag[a; tieg[u, spe/jalment dawk li ilhom ]mien twil mu;ug[a u ma jitkellmux. Ir-rag[aj li hu biss im[allas, kif jara l-maltemp u l-inkwiet, ja[rab. I]da r-Rag[aj it-Tajjeb jibqa’. Kemm a[na konxji ta’ dan? Kemm tassew nag[rfu li mal-Mulej hemm ilkenn u s-ser[an tag[na?

Il-Kelma Fl-Ewwel Qari tal-lum, me[ud mill-Ktieb tal-Atti talAppostli, g[andna lil San Pietru jwie;eb lis-Sanhedrin dwar il-fejqan tar-ra;el mag[tub. Hu jtenni li dan il-fejqan se[[ bis-sa[[a ta’ Kristu li qam mill-imwiet. Fis-Salm Responsorjali, minn Salm 117, insibu g[anja ta’ tif[ir g[al dak li g[amel il-Mulej bis-sa[[a ta’ Ibnu.

It-Tieni Qari tal-lum hu me[ud mill-Ewwel Ittra ta’ San :wann fejn jurina x’a[na tabil[aqq – a[na l-ma[bubin ta’ Alla. Fil-Van;elu ta’ San :wann g[andna l-figura tar-Rag[aj it-Tajjeb li jag[ti [ajtu g[an-nag[a; tieg[u. Hi [ajja li rRag[aj jag[ti biex isalva n-nag[a; tieg[u u biex jipprote;ihom.

Il-{ajja 1. Nistg[u nissej[u wlied Alla, jg[idilna San :wann fit-Tieni Qari tal-lum. I]da veru li nixtiequ nissej[u hekk?

2. Kemm tassew qed ikollna sens ta’ direzzjoni //entrat fuq dak li wettaq :esù f’dak kollu li nag[mlu fil-[ajja tag[na?

3. Jiena nag[raf in-nag[a; tieg[i. Il-Mulej jaf min a[na u jaf id-dg[ufija tag[na x’inhi u lest jipprote;ina.

4. Hemm b]onn ukoll li nitolbu aktar g[all-mexxejja talKnisja u biex il-Mulej jibg[at aktar [addiema fil-[sad tieg[u. Din hi responsabbiltà tal-komunità nisranija kollha.

Id-Djalogu Mulej, irrid dejjem nimxi warajk. {arisni mill-perikli tal[ajja, biex dejjem nibqa’ fil-mer[la tieg[ek.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E {SIBIJIET

35

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Mela Alla jinda[al f’xog[li^ Kull [addiem ibierek xog[ol idejh kull meta joffri xog[lu lill-Mulej “Issa la tikber tibda ta[dem, idda[[al il-flus, issib wa[da, ti]]ewwe; u jkollok familja!”

Hekk kienet tg[idli ommi meta kont ]g[ir. Milli jidher din l-istess diska kienu [afna dawk li semg[uha.

Ma nlumhiex lil ommi g[aliex hi dik it-tag[lima li l[ajja tag[ha g[allmitha.

Tg[id il-qawl Malti m’g[andux ra;un meta jg[id: “Ming[ajr flus la tg[annaq u lanqas tbus?” Il-flus mhux mix-xog[ol ta’ jdejna jridu ji;u?

Kollox sew. Immur g[axxog[ol biex na[dem. Biex naqla’ x’niekol g[alija u, jekk g[andi familja, biex nitma’, inlibbes, neduka, insomma ng[ajjex lill-familja tieg[i.

Imma possibbli x-xog[ol g[andu x’jaqsam biss malproduzzjoni u l-[las? Jew imur i]jed ’il bog[od minn hekk?

Kemm nie[u gost meta mmur inbierek xi post taxxog[ol u nara mwa[[al ma’ xi mkien xi santa, inkwatru jew xi statwa sabi[a!

Fl-Isptar Mater Dei, il-post tax-xog[ol tieg[i, g[andna bi]ibilju minn dawn. Tajjeb ng[idu li dawn it-tifkiriet qaddisa mhumiex qieg[din hemm biex sempli/iment i]ejnu s-swali. Lanqas qeg[din hemm biex ji;u adurati. L-adorazzjoni lil Alla biss ting[ata.

Madankollu, dawn ix-xbihat qaddisa qeg[din hemm biex ifakkruna li dawn [utna qaddisin qeg[din jinter/edu g[alina quddiem il-Mulej. Min ma jridx li waqt il-[in taxxog[ol tieg[u ikun imwie]en u mbierek mill-Mulej permezz tat-talb tal-qaddisin?

Min ma jixtieqx li jit[ares minn xi di]grazzja jew ma jing[atax l-g[ajnuna li g[andu b]onn? Kemm-il darba ltqajt ma’ [addiema

“Ix-xog[ol jikseb id-dinjità tieg[u g[aliex ;ie mag[mul mill-[addiem li kien ma[luq minn Alla”

stess li qaluli kemm problemi solvew fuq xog[olhom g[aliex talbu talba minn qalbhom u l-Mulej g[enhom!

F’mumenti importanti fil[ajja tal-Knisja huma [afna lpostijiet tax-xog[ol li fihom tkun /elebrata l-Ewkaristija u s-sagrament tal-qrar. Min ma jixtieqx li x-xog[ol fejn ja[dem ikun imbierek bilpre]enza [ajja ta’ Kristu u lma[fra tieg[u? Jekk hu, lIben ta’ Alla, ;ie fostna u tg[allem is-seng[a ta’ mastrudaxxa [alli biha jkun jista’ jaqla’ x’jiekol, u tant hu hekk li kienu jsibuh b[ala “iben il-mastrudaxxa”, kemm a[na g[andna b]onn na[dmu [alli nbierku lill-Mulej?

Mela x-xog[ol barka^ Iva. Ix-xog[ol jo[loq, jorganizza, jag[ti sens lil kull

[a;a g[aliex jindirizzaha lejn il-funzjoni proprja tag[ha.

Mhux hekk insibu fl-ewwel kapitlu tal-:enesi?

Il-Mulej Alla beda kollox mill-bidu. Mix-xejn. Mitta[wid. Bil-mod il-mod [alaq dinja perfetta. Seta’ kieku ried jo[loq kollox f’daqqa. Imma le. {a ]-]mien. Jum jum.

Basta li kollox jin[alaq skont meta kellu jid[ol fl-e]istenza.

Mela, ir-rakkont tal-[olqien jurina bi/-/ar li Alla kellu pjan g[all-[olqien li [alaq. U l-[olqien in[alaq b’kelma wa[da. U mal-kelma, l-idea fil-mo[[ ta’ Alla ssawret fil[a;a li xtaqha hu li ssir.

Wara li l-[olqien tlesta kien hemm xi [a;a nieqsa minnu.

Xi [a;a li ma kellhiex tkun xi [a;a imma xi [add, g[aliex din il-[lejqa kellha tirrappre]enta b’mod l-i]jed perfett lill-Mulej Alla, l-awtur tal-[olqien. Il-bniedem. U sa mill-[olqien tieg[u minn Alla, il-bniedem g[andu midfuna fih innifsu s-sej[a li jkun [addiem.

G[andu fih is-sej[a li jikkollabora max-xog[ol

[allieq tal-Mulej kemm minn xog[ol idejh u anki millkollaborazzjoni tieg[u fittnissil tal-istess spe/i tieg[u.

Ir-rakkont tal-[olqien jurina dan.

“Qal Alla: ‘{a nag[mlu lbniedem fuq is-sura u xxbieha tag[na, u ja[kmu fuq il-[ut tal-ba[ar u fuq it-tjur tal-ajru, fuq il-bhejjem tad-dar u fuq il-bhejjem selva;;i u fuq il-[lejjaq li jitkaxkru fuq l-art’. Alla [alaq il-bniedem fuq xbihetu, fuq xbihat Alla [alqu, ra;el u mara [alaqhom.

U berikhom Alla u qalilhom: ‘Nisslu u oktru, u mlew l-art, u a[kmuha, u saltnu fuq il-[ut tal-ba[ar u fuq it-tajr tal-ajru u l-[lejjaq kollha li jitkaxkru fuq l-art’.” (:en 1, 26-28).

Il-;img[a tal-[olqien ing[alqet meta “fis-seba’ jum Alla temm ix-xog[ol kollu li kien g[amel, u waqaf fisseba’ jum mix-xog[ol tieg[u li kien g[amel. U bierek Alla s-seba’ jum u qaddsu, g[ax fih waqaf mix-xog[ol kollu tieg[u li kien g[amel fil[olqien” (:en 2, 2-3). Alla l[addiem wera li xog[ol idejh ;ie mbierek u mqaddes permezz ta’ jum il-mistrie[.

Is-seba’ jum!

L-ispiritwalità tax-xog[ol Dawn ir-riflessjonijiet jg[inuna i]jed napprezzaw lispiritwalità tax-xog[ol. Li

na[dem hi grazzja g[ax Alla nnifsu hu [addiem. Biex ixxog[ol isir sewwa je[tie; pjan li fih innifsu ja[seb mhux biss kif g[andu jin[adem ix-xog[ol imma wkoll fil-[addiem li ja[dmu.

Ix-xog[ol jikseb id-dinjità tieg[u g[aliex ;ie mag[mul mill-[addiem li kien ma[luq minn Alla. Mela, kull [addiem, g[aliex hu x-xbieha [ajja ta’ Alla l-{allieq fuq din l-art, ibierek xog[ol jdejh kull meta joffri xog[lu lill-

minn Patri Mario Attard OFM Cap

Mulej. Minn hawnhekk jo[ro; il-g[aqal li wie[ed jitlob qabel ja[dem, jorganizza forom differenti ta’ talb fuq il-post tax-xog[ol u jifta[ qalbu g[al dak li lMulej irid iwettaq permezz ta’ xog[lu.

L-g[aqda ma’ Alla ;;ib lg[aqda u l-im[abba malbnedmin. Meta jkun hemm ftehim ;ust bejn il-[addiema u min i[addem, meta l[addiema jg[inu lil xulxin, meta x-xog[ol jintu]a biex i;ib is-solidarjetà ma’ dawk li qeg[din ibatu, meta jkun hawn [olqien ta’ xog[ol [alli kul[add fis-so/jetà ikun jista’ jg[ix b’dinjità kif jixraqlu, meta jsir [las ;ust lill[addiema u dawn tal-a[[ar ikunu rappre]entati minn unions li g[andhom g[al qalbhom il-;id tal-[addiema flimkien ma’ dak tal-pajji], ix-xog[ol isir tassew barka g[al kul[add! Isir pont ta’ g[aqda bejn il-[addiema kollha.

Imnalla li Alla jinda[al f’xog[li g[aliex dan jag[milni i]jed sensittiv fuq il-b]onn li ning[aqad i]jed mieg[u, mal-o[rajn u mieg[i nnifsi. B’xog[ol idejja nbierek lil Alla li [alaqni, lillbnedmin [uti, u ng[ix fil-pa/i mieg[i nnifsi.

36

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Deffien jaqa’ f’qabar Deffien li qed jammira [ofra g[al tebut m’g[ola sitt piedi tgerbeb u waqa’ fiha u kellu jittella’ minn [addiema tas-salvata;; g[ax ma setax jitla’ lura.

Stefan Faerber, ra;el ta’ 55 sena minn Deutchlandsberg, irnexxielu jsejja[ g[allg[ajnuna mill-qieg[ talqabar g[ad li kellu liskutella ta’ rasu mben;la u w;ig[ kbir f’dahru. {addiem minnhom li salwah qal li r-ra;el qalilhom li filli kien fuq ri;lejh, f’daqqa wa[da ma [ass xejn ta[tu u waqa’ dritt fil-[ofra li kien [affer.

Pulizija qal li r-ra;el kien ixxurtjat li kellu lmowbajl fuqu u seta’ j/empel g[ax il-[ofra li lesta kienet l-a[[ar bi//a xog[ol tal-;urnata.

“Kieku ma /empilx,” qal il-pulizija, “kieku r-ra;el kien ikollu jg[addi l-lejl fil-bard fil-[ofra u ma;enbu kien ikollu lklijenti li kellu qabel fi//imiterju u li kien [affer ilpost g[alihom.”

Funerali bi stil ma’ mutur Harley Davidson

Funerali Harley g[as-sewwieqa tal-muturi Kumpanija :ermani]a tal-muturi qed tg[in lis-sewwieqa tal-muturi biex la[har vja;; tag[hom sal-qabar jag[mluh bi stil billi jin;arru f’sidecar tal-mejtin ta’ mutur Harley Davidson.

Joerg Grossman ta’ 48 sena minn Frankfurt qal li l-idea tieg[u ntlaqg[et

tajjeb minn sewwieqa tal-muturi ffissati fuq is-sewqan bil-muturi. Fil-fatt di;à g[amel funeral b’dan il-mod u l-interess li qajjem kien xi [a;a straordinarja.

G[al din is-sena di;à nkitbu mal1,000 sewwieq biex jittie[du g[alla[[ar vja;; tag[hom f’din id-dinja

b’dan il-mod. B[alissa qed ja[dem fuq g[axra minn dawn is-sidecars tal-mejtin li kull wa[da minnhom tiswa madwar £50,000 li se jkunu lesti aktar tard din is-sena.

Issa l-[sieb tieg[u hu li jespandi flI]vizzera.

Kangaroo jo[loq paniku fil-:ermanja Kangaroo [oloq paniku s[i[ fit-toroq tal-belt :ermani]a ta’ Rotenburg wara li [arab mill-ga;;a tieg[u ta/-/irku li kien fil-post.

L-annimal, li jismu Norbert, waqqaf it-traffiku kollu fit-toroq meta beda jaqbe] min-na[a g[all-o[ra u ma [alla lil [add jersaq lejh biex jaqbdu u jie[du lura fil-ga;;a. Il-problema l-kbira kienet li [arab waqt il-[in li jkun hemm [afna karozzi g[addejjin bin-nies sejrin id-dar.

Uffi/jal tal-Pulizija li kien fil-post qal li kienu ja[sbu li se jaqbduh imma f’daqqa wa[da jag[mel qab]a kbira u ja[rab qisu ri[.

Fl-a[[ar inqabad f’car park ta’ supermarket minn impjegati ta//irku u l-pulizija.

Kelliem g[a/-/irku qal li wara l-avventura tieg[u Norbert ikkalma u deher li l-[ar;a barra mill-ga;;a u l-;irja warajh ma tantx inkwetawh.

Il-karozza wieqfa fl-ispi]erija

Pedala [a]ina tfarrak [anut Heidu Beike, li kienet qed titg[allem issuq il-karozza, g[afset il-pedala l-[a]ina u g[amlet [erba s[i[a minn spi]erija.

Beike, ta’ 18-il sena, kienet fil-karozza li kienet titg[allem fiha f’Breitenbach fl-I]vizzera meta minflok ilbrejk g[afset il-pedala tal-

gass. It-tfajla riedet tipparkja quddiem l-ispi]erija imma minflok spi//at baqg[et die[la mill-[;ie; talarmatura tal-post u sakemm waqfet la[qet waqqg[et u farrket dak li kien hemm quddiemha.

Wara l-in/ident Beike qalet li l-ispi]jar kellu pa/enzja

kbira. Peress li waqt ittra;edja fl-ispi]erija [abtet rasha sew mal-windscreen, ir-ra;el qag[ad idewwiha sakemm waslet l-ambulanza li [aditha l-isptar.

Hu kalkulat li bis-sa[[a talpedala [a]ina t-tfajla g[amlet [sara ta’ aktar minn €55,000.

C O L L A G E PASSATEMP

37

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Tisliba tax-xahar bi tliet premjijiet L-ewwel premju: Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd. Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.

Mimdudin 8. L-Iran jinsab kollu kemm hu f’isem din il-mara! (7) 9. Li jg[ix wa[du u [add ma j]uru (9) 13. Il-kapitali tar-Repubblika ?eka (5) 14. Ag[laq [alqek, trid! (5) 15. {alliena wa[edna (7) 16. Issibu fil-kampanja g[attrobbija tal-bhejjem (7) 17. Dejjem g[addej fuq xog[lu (5) 18. Hekk huma nies kapa/i u intelli;enti (5) 20. L-a[[ar kaxxa! (5) 22. Il-virtù li biha l-bniedem i/ekken lilu nnifsu (6) 23. Tippruvahom qabel tixtrihom (6) 25. Inkiteb biex da[al suldat (7) 27. Kiel wisq u bla qies (7) 30. Insett jinse; l-g[anqbut (6) 31. L-ista;un ta’ wara s-sajf (6) 32. Indifferenza jew nuqqas ta’ interess (5) 35. Henrik …, poeta mag[ruf Norve;i] (5) 36. Nixtieq li jkolli (5) 37. Ma t[allix nadif (7) 39. Annimal kemm tal-art kif ukoll tal-ba[ar (7) 41. Issibhom fil-kmamar ta’ sptar (5) 42. I]jed [a]in (5) 43. B[alma g[asfur preservat u mqadded biex jibqa’ b[alkieku [aj (9) 44. Dawk li jon;ru u jfasslu l-;ebel g[all-bennej fuq il-qies u skont is-seng[a (7) Weqfin> 1. Skritt, ktejjeb li fuqu jiktbu t-tfal (6) 2. Somma flus li jmissha tit[allas lil xi [add (8) 3. Qered g[al kollox (11) 4. Dawk li jid[lu jilag[bu

5.

6.

7.

10.

11.

12.

19.

21.

flok o[rajn li jkunu we;;g[u (9) Tippakkja bil-galbu xi affarijiet (7) Ma da[[alx mal-o[rajn g[ax ried jew g[ax nesa (5,5) Qag[da ta’ fejn hemm nuqqas ta’ spazju me[tie; (4) G[afset il-grillu (6) Rasu s[una fuq it-Taljani jew l-Ingli]i (7) Perikolu], li ja[seb u jag[mel kollox b’qalb [a]ina (6) Mhux /ar u li jista’ jiftiehem mod ie[or (7) Hekk t[allas li xtrajt, ftit

ftit fix-xahar (3-4) 24. B’geddumu mdendel g[ax [a g[alih (11) 26. Minsi g[al kollox minn kul[add (10) 28. Impjegat fi knisja (9) 29. Mhix wieqfa (7) 30. Kunjom li fih tinkiser ilfifra? (6) 32. Ming[ajr entu]ja]mu jew [ajra (3,5) 33. Attakk tal-u;ig[ tal-qalb (6) 34. {afna b[al 1 wieqfa (7) 38. :ebla tqila marbuta b’[abel li tiddendel filba[ar minn dg[ajsa biex isservi flok ankra (6) 40. Forma ta’ dada fl-inkubu?

(4)

Soluzzjoni tat-tisliba tax-xahar ta’ Marzu Mimdudin> 8. Tkebbeb; 9. Passaport; 13. Torba; 14. Ommok; 15. Fwejja[; 16. Tqadded; 17. Orrur; 18. Mesa[; 20. Tiben; 22. Umiltà; 23. Stalin; 25. Temprin; 27. Miratur; 30. Tomxot; 31. Indaqs; 32. Tlaqt; 35. Annie; 36. Tqerr; 37. Ur;enti; 39. Nimmuta; 41. Jarda; 42. Elvis; 43. Barumbara; 44. Fjurett.

Weqfin>1. Skorja; 2. Abbandun; 3. Sekond ku;in; 4. Maskarati; 5. Isaffru; 6. Ippermetta; 7. Eroj; 10. Statut; 11. Ammonit; 12. D[a[en; 19. Salmura; 21. Bnedmin; 24. Missjunarju; 26. Prosekutur; 28. Interjuri; 29. Marrara; 30. Tmajna; 32. Ti;;erra; 33. Twissi; 34. Strambi; 38. Novità; 40. Mrar.

Ir-rebbie˙a tat-Tisliba ta’ Marzu 1. Hamper bi prodotti ta’

Foster Clark: Christina Muscat, 26, ‘Black Rose’, Triq l-A[wa Ghigo, Mqabba.

2. Kaxxa nbid Vignè d’Or: Karm Ebejer, 28, ‘Sagro Cuor’, Triq N. Cottoner, Lija.

3. Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons: Mary Rose Mizzi, ‘Casa Mizzi’, Triq San Pietru, Kirkop.

E. CALLEJA & SONS LTD. 31, BISHOP LABINI STREET, B’KARA BKR 05, MALTA TEL. 21447448#9 FAX> 21496507 E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

38

AVVI}I PN

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I {AL SAFI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, filpjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem ilknisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri tal-

AVVI}I SO?JALI ROBERT ARRIGO. Il-{bieb

ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[al Marsaxlokk, illum il-{add, 29 ta’ April.

In]uru Marsaxlokk u jkollna l-ikla ta’ nofsinhar f’Wied ilG[ajn. Prezz €14 g[all-adulti u €6 g[at-tfal. G[all-bookings /emplu 23285000.

IS-SWIEQI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Breakfast Brunch fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, l-Erbg[a, 2 ta’ Mejju fil-lukanda Cavallieri, San :iljan. Nibdew b’quddiesa fid-8.45 a.m. fil-knisja f’Tal-Ibra;. Prezz €10 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21370698, 21371232 jew 21374552.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Wine & Pizza, il-:img[a, 4 ta’ Mejju fit-8 p.m. fil-Palazzo Costanzo, l-Imdina. Prezz €12 u g[all-biljetti /emplu 79459227 jew 99468624.

RA{AL :DID. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Ikla Maltija bejn il-{bieb, il:img[a, 4 ta’ Mejju fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. Prezz €15.

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tallokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u lErbg[a bejn is-6.30 p.m. u s7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 8 ta’ Mejju. Tluq tat-trasport fid9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

I}-}URRIEQ. Membri tal-

{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum l-Omm, il-{amis, 10 ta’ Mejju fil-lukanda Suncrest, il-Qawra. Prezz €5 u g[allinformazzjoni /emplu 22985100 jew 99841333.

Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tallokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.

JASON AZZOPARDI. Il-

L-APAN se torganizza Coffee Morning fil-Lukanda Alexandra nhar il-{amis 17 ta’ Mejju fid-9 a.m.

Prezz: €5 (trasport inklu]) G[all-biljetti /emplu 21420513, 79040544, 21521684 jew 99463677.

Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizza Coffee Morning it-Tlieta 8 ta’ Mejju f’Villa Arrigo.

Prezz: €5.50 It-trasport jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.

Biex tibbukkja kellem lill-helpers tas-soltu jew /empel 99473932 jew 79603401.

Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista

Lawrence Gonzi

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, il-:img[a, 11 ta’ Mejju fil-Montekristo, {al Farru;. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 27327302 jew 79927302.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum lOmm, il-{add, 13 ta’ Mejju fillukanda Radisson Blu Resort, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum lOmm, il-{add, 13 ta’ Mejju fillukanda Preluna, Tas-Sliema.

G[al aktar informazzjoni /emplu 99269314 jew 21462304.

MARIO DE MARCO. Il-

{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning flokka]joni ta’ Jum l-Omm, itTlieta 15 ta’ Mejju fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo

Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Mejju fid-9.30 a.m. fil-Fanal Restaurant, Marsaskala. Prezz €5.50 u biljetti jinkisbu ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 99900434. Ittrasport hu pprovdut u jitlaq mill-postijiet tas-soltu.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’

Tonio Borg se jorganizzaw Ri/eviment fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il-{amis, 17 ta’ Mejju f’Villa Arrigo, San Pawl tat-Tar;a, in-Naxxar. Prezz €15 g[all-kbar u €7 g[at-tfal, u lbiljetti jistg[u jinxtraw ming[and il-helpers jew /emplu 79807644.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Mejju fi Splash and Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 79796667 jew lill-helpers tallokalità tieg[ek.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Mejju fid-9.30 a.m. fillukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €5.50 u g[al aktar dettalji u bookings /emplu 99449189.

AVVI}I O{RA {AL LUQA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri talBar tal-Uffi//ju PN tallokalità. Kull min hu interessat jista’ japplika mal-Kumitat Sezzjonali sat-Tlieta 15 ta’ Mejju. Il-Kumitat Sezzjonali jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik laktar vanta;;u]a.

{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu

99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8

p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

39

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

SPORT

WATERPOLO

Neptunes u Sliema fil-finali Neptunes E...........................6 San :iljan :........................4 (2-2),(0-0),(1-2),(3-0)

Neptunes Emirates huma lewwel finalist meta b’mod soffert g[elbu lil San :iljan Giuseppe’s, 6-4. Neptunes t[abtu mhux ftit biex g[elbu l-isfida denja ta’ San :iljan, fejn kien fla[[ar sessjoni biss li huma marru fil-vanta;; biex eventwalment reb[u l-partita. Min-na[a tag[hom, San :iljan taw wirja qalbiena fejn sat-tielet sessjoni kienu fil-vanta;;; i]da kellhom ibaxxu rashom g[all-qawwa u lesperjenza ta’ Neptunes.

L-ewwel sessjoni spi//at f’parità, fejn San :iljan [adu vanta;; darbtejn b’]ew; goals ta’ Bianchi, i]da Neptunes ;abu l-goal ]vanta;; darbtejn. Ilpartita kompliet tkun ibbilan/jata meta fit-tieni sessjoni l-iskor baqa’ kif kien meta f’din issessjoni ma sar l-ebda goal, fejn g[al Neptunes spikka Ian Bugeja b’g[add ta’ saves.

San :iljan reb[u t-tielet sessjoni, fejn wara li skorjaw darbtejn minn Bianchi u Fava, Aquilina naqqas id-distakk g[al Neptunes. Fl-a[[ar sessjoni, Neptunes [ar;u l-esperjenza tag[hom u dawru goal ]vanta;; meta skorjaw tliet darbiet biex reb[u l-partita u g[addew g[allfinali.

Neptunes: I. Bugeja, N. Lanzon

(1), E. Aquilina (1), M. Stellini (2), Z. Mizzi (1), G. Pace, J. Camilleri, D. Debattista, B. Lanzon, S. Gravina, T. Agius, S. Xerri de Caro, C. Mercieca (1) San :iljan: J.C Cutajar, A. Galea, Ka. Galea, Ke. Galea, R. Mock, A. Bugeja, A. Bianchi (3), B. Plumpton, C. Gialanzè, P. Fava (1), C. Martin, M. Pisani Referees: Massimo Angileri,

Peter Balzan

Reb[a drammatika g[al Sliema Sliema M..............................7 3CX Exiles............................6 (1-2),(1-1),(2-2),(3-1)

Sliema McDonalds g[addew g[all-finali meta b’mod drammatiku g[elbu li

3CX Exiles, 7-6, biex g[addew g[all-finali fejn jiltaqg[u kontra r-rivali eterni, Neptunes. Exiles kellhom prestazzjoni qalbiena u g[amlu l-partita kollha filvanta;; u sal-a[[ar minuta baqg[u minn fuq; i]da ]ew; goals fl-a[[ar minuta dawru liskor biex tefg[u lil Sliema fil-final.

Exiles reb[u l-ewwel sessjoni, 2-1, bil-goals jaslu minn Sullivan u l-eks James Spiteri Staines. It-tim ta’ Cousin ]amm il-goal vanta;; fit-tieni sessjoni fejn wara li Privitera gab l-iskor indaqs, Lanzon re;a’ tefa’ lil Exiles fil-vanta;;.

It-tielet sessjoni spi//at ukoll f’parità, u wara li Rizzo naqqas id-distakk g[al 4-3, Exiles skorjaw darbtejn biex marru 6-3 fil-vanta;;, sakemm Privitera naqqas il-mar;ni g[al 6-4. F’din is-sessjoni spikka lgoalkeeper Alan Borg Cole b’g[add ta’ saves.

Fl-a[[ar sessjoni Sliema dawru r-ri]ultat meta sa minuta mit-tmiem, Exiles kienu fil-vanta;;, 7-6. I]da goal ta’ Meli bi 58 sekonda mit-tmiem u goal ta’ Lubrano tmien sekondi mit-tmiem, tefg[u lis-Sliema fil-final.

Sliema: R. Coleiro, M.

Cordina, N. Lubrano (1), P. Privitera (3), M. Meli (1), J. Soler, D. Paolella, J. Brownrigg (1), C. Debono, C. Cluett, M. Rizzo (1), M. Spiteri Staines, Z. Scibberas Exiles: A. Borg Cole, J. Rizzo Naudi, K. Rizzo Naudi, D. Pace Lupi, T. Sullivan (2), P. Paris, J. Spiteri Staines (1), K. Griscti, D. Borg, P. Borg, S. Vassallo (1), M. Paris, K. Lanzon (2) Referees: Peter Balzan, Massimo Angileri Sirens fil-[ames post Sirens R.............................14 Marsascala m......................6 (2-2),(4-2),(4-0),(4-2) Kif kien mistenni, Sirens

g[elbu lil Marsascala meat.com.mt, 14-6, biex

Jurgen Borg jiskorja wie[ed mill-goals ta’ Sirens il-biera[ (ritratt Joseph Galea)

spi//aw fil-[ames post. Ilpartita kienet kwieta; iddifferenza bejn i]-]ew; timijiet matul il-kors talpartita kienet li Marsascala ippruvaw l-a[jar li setg[u.

Sirens a//ertaw mill-partita fit-tielet sessjoni meta [adu vanta;; ta’ sitt goals fl-a[[ar tat-tielet sessjoni.

L-ewwel sessjoni kienet ibbilan/jata tant li s-sessjoni spi//at 2-2, fejn g[al Sirens

spikka David Cutajar, li skorja ]ew; goals. Sirens reb[u t-tieni sessjoni biex [adu vanta;; ta’ ]ew; goals g[all-ewwel darba fil-partita.

Sirens [adu vanta;; komdu fit-tielet sessjoni meta skorjaw erba’ darbiet ming[ajr risposta biex marru 10-4 fil-vanta;;, b’Zarb Cousin jiskorja doppjetta. La[[ar sessjoni kienet biss formalità, b’Sirens jerb[u l-

JUDO

Midalja tal-fidda g[al Saywell

Su//ess g[all-judo lokali permezz ta]-]ag[]ug[ Jeremy Saywell. Dan, g[aliex f’Pontebba, l-Italja, Saywell kiseb il-midalja tal-fidda fitTazza tal-Ewropa ta]}g[a]ag[ ta’ ta[t l-20 sena.

Saywell [a sehem fil-

kategorija ta[t is-66kg.

Sakemm wasal sal-finali, li tilef kontra judoka misSerbja, Saywell reba[ 5 konfronti.

G[ada jkun fl-azzjoni Isaac Bezzina fil-kategorija ta[t id90kg.

RUGBY

WEIGHTLIFTING

Telfa g[al Malta

Midalja tal-fidda g[al Malta

It-team nazzjonali Malti tar-rugby, ilbiera[ sofra telfa ta’ 3116 kontra l-Kroazja. Din it-telfa waslet wara r-reb[a brillanti ta’ Malta kontra l-I]vezja, il-;img[a l-o[ra, fl-Istadium talHibs, f’Kordin.

It-team immexxi minn Damien Neil, ilbiera[ ma setax jirrepeti l-wirja brillanti ta’ kontra l-I]vezja, anki jekk irri]ultat xorta jista’ jitqies b[ala wie[ed po]ittiv.

It-team Malti beda tajjeb u sa tmiem l-ewwel taqsima kien fil-vanta;;, 6-3. I]da fit-tieni taqsima, il-Kroati ]iedu r-ritmu tal-log[ob tag[hom u l-Maltin kellhom ibaxxu rashom g[assuperjorità tal-Kroati, biex Malta finalment tilfet, 31-16.

F’kompetizzjoni g[all-pajji]i ]-]g[ar, li saret filLussemburgu, it-team Malti tal-weightlifting reba[ il-midalja tal-fidda. G[ad kemm spi//at il-kompetizzjoni g[all-pajji]i ]]g[ar Ewropej fid-dixiplina tal-weightlifting, li saru filLussemburgu.

L-iskwadra Maltija, iffurmata minn Jovan Reljic, Noel Coleiro u Matthew Muscat Inglott, imexxijja mill-coach Stephen Borg, irnexxielhom jirb[u l-midalja tal-fidda, wara li fil-final kienu meg[luba bi ftit punti minn Lussemburgu.

It-team Malti irnexxielu jirba[ lil ?ipru, lil San Marino u lil Monaco biex wasal sal-final, fejn kellu jikkuntenta bil-midalja tal-fidda.

a[[ar sessjoni wkoll biex akkwistaw il-[ames post.

Sirens: A. Grech, A. Attard

(1), V. Bartolo, I. Spiteri, T. Kusztos, A. Sammut, J. Borg (3), D. Cutajar (4), A. Zarb Cousin (3), C. Zammit (2), C. Spiteri Debarro (1), J. Sammut Marsascala: K. Schembri, M. Pace (1), K. Navarro (1), L. Grixti (1), J. Licari (2), C. Mifsud, S. Micallef, D. Cassar (1), M. Fenech Referees: Ronnie Spiteri, Peter Giordano

Ri]ultati Lokali FOOTBALL Premier

Qormi v {amrun S B’Kara v Hibs

Div I

Vittoriosa S v B’Bu;a SP Melita v }ejtun C

GFA

Victoria H v Oratory Y

SWAN Div I

Tarxien v Ta’ Giorni Valletta SP v Tal-Qroqq (Valletta Champions)

ISA

Siefert v Trelleborg De La Rue v Methode

HANDBALL Nisa

Kavallieri v La Salle

R;iel

Kavallieri v Aloysians Luxol v Phoenix La salle B v La Salle A

6-0 2-0 5-1 5-0 3-1 6-2 5-1 5-3 1-7 22-7 25-17 19-23 27-29

40 ILLUM FIL-5.00 FUQ NETTV

Jean Sammut – is-sewwieq tal-futur Fis-26 programm Sport Extra tallum ser tixxandar intervista li Charles Camenzuli g[amel ma’ JEAN SAMMUT. F’10 edizzjonijiet ta’ Sport Extra dan hu l-i]g[ar sportiv qatt intervistat.

Jean Sammut li huwa sewwieq tal-karting li jg[ix l-Ingilterra flimkien mal-;enituri Mia u Emmanuel Sammut, g[ad g[andu biss 8 snin.

Fl-intervista flimkien ma’ missieru Emmanuel, naraw x’wassal lil Jean biex jaqbad dan lisport li fih tant qed jimpressjona u li fil-;img[at li ;ejjin se jwasslu biex jie[u sehem fil-Kampjonati Nazzjonali tar-Renju Unit.

Mistiedna o[ra fl-istudio huma Ivan Balzan li kien id-direttur talKampjonati tat-3 Divi]joni Squash li saru f’pajji]na l-;img[a li g[addiet, kif ukoll Lara Gerada u inizjattiva li ser twettaq b’risq Puttinu Cares.

Mistiedna o[ra huma Mark Sammut u Ryan Saliba dwar is-serje ta’ trials organizzati mill-Agones Sports and Fitness Club flimkien mal-Kunsill Lokali Gudja. Din tikkonsisti f’4 events: Trail Run ta’ 5km fl-4 ta’ Mejju, Bike Time Trial ta’ 20km fis-27 ta’ Mejju , Night Cross Country ta’ 20km g[allMountain Bikes bil-lejl fit-8 ta’ :unju, Cross Country Duathlon ta’ 2km ;iri, 15km rota u 5km ;iri fil15 ta’ Lulju.

Bi produzzjoni u pre]entazzjoni

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali – 3pm. BOV Premier. Relegation

Pool. M’Xlokk v Mqabba, 5pm Championship Pool. Valletta v Sliema Victor Tedesco Std- 3pm. I Div. Rabat A v Naxxar L., 5.15pm. Pieta` H v St. Andrews Centenary Std – 3pm. II Div. St. Venera L v Si;;iewi., 5pm. Senglea A v Luqa SA Charles Abela Std- 3pm. II Div. G[arg[ur v Mellie[a., 5pm. II Div. }urrieq v G]ira Utd Luxol Std – 3pm. II Div. Attard v Msida SJ., 5.15pm. II Div. }ebbu; R v San :wann

GFA Gozo Std – 2 p.m. Super Cup Final II Div.

Ker/em A v Munxar F., 4.15 p.m. GFA Cup Final Xag[ra Utd v Xewkija T.

IASC Tarxien Grd – 8.15am. KO. Kwarti tal-

Finali. Luqa J v B’Bugia T., 9.30am.

Burmarrad AFC v Marsa T., 10.45am. Amateur Cup. Msida RS v Rovers Utd

SPARAR Bidnija – 9am. Double Trap - Grand Prix

Jean Sammut waqt li qed ji;i ntervistat g[al sport Extra

ta’ Charles Camenzuli, filprogramm apparti servizzi dwar dak kollu li se[[ fix-xena tal-isport lokali matul din il-;img[a, tkompli s-serje ta’ filmati marbuta malOlimpijadi ta’ Londra issa li ninsabu anqas minn 90 ;urnata bog[od mill-ftu[.

Fil-programm bosta servizzi o[ra fosthom is-serje ‘Minn {add sa

{add’ dettalji dwar l-a[[ar t[ejjijiet dwar il-Log[ob Olimpiku kif ukoll [arsa lejn l-edizzjoni 1976 talOlimpjadi ta’ Montreal.

Il-programm g[andu produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli b’direzzjoni ta’ Censu Arrigo, grafika ta’ Simon Borda u munta;; tas-servizzi minn Stephen Chircop.

Internazzjonali ta’ Malta

BASKETBALL Ta’ Qali – 1pm. (I). Luxol v Loyola.,

2.30pm. (N). Finali. II Leg. Loyola v Luxol., 4.30pm. (I). Finali. III Leg. Athleta v Depiro.

HOCKEY Kordin – 9am. Lig. Floriana YS v Sliema

HS., 11am. Qormi v Rabat

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 2pm. Il-21 laqg[a tal-ista;un li se

ssir fuq disa’ ti;rijiet, 8 tat-trott u wa[da galopp

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

41

FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Vittoriosa j;ibu fix-xejn lil Bir]ebbu;a minn Christopher Cassar

VITTORIOSA S. …….….. 5 BIR}EBBU:A SP …….... 1 Vittoriosa Stars b’wirja mill-aqwa ;abu fix-xejn lil Bir]ebbu;a f’log[ba ming[ajr storja li huma ddominaw millbidu sat-tmiem. Ir-ri]ultat jag[ti stampa /ara ta’ dak li se[[ f’din il-log[ba fejn Vittoriosa kienu g[al kollox superjuri.

Marcelo Pereira re;a’ kellu log[ba o[ra kbira u minbarra li skorja doppjetta kien strumentali tista’ tg[id flazzjonijiet kollha perikolu]i tal-:irbin. Ming[ajr dubju, dan it-team kellu potenzjal kbir anki biex jissielet g[allpromozzjoni, i]da l-bidu di]astru] li kellu /a[[du millpossibbiltà li jirritorna filpremier.

G[al Bir]ebbu;a ri]ultat u prestazzjoni fjakka, anki jekk ir-ri]ultat u l-wirja mhux se j[assru sta;un ferm po]ittiv g[alihom, fejn ]ammew posthom fl-ewwel esperjenza tag[hom f’din il-kategorija.

Vittoriosa iddominaw lewwel taqsima u wara biss [ames minuti marru filvanta;; meta Leighton Grech ;era tajjeb fuq il-lemin u qassam g[an-nofs lejn MARCELO PEREIRA, li b’nofs rovexxata xe[et ilballun fir-rokna ta’ fuq taxxibka, g[al goal verament sabi[.

Vittoriosa baqg[u jiddominaw hekk kif Bir]ebbu;a ma kellhomx reazzjoni u prattikament qatt ma resqu lejn Jean Matthias Vella. Fit-22 minuta, Vittoriosa kabbru l-vanta;; meta LEIGHTON GRECH bidel il-ballun ma’ Marcelo Pereira, da[al tajjeb fil-kaxxa u b’xutt pre/i] fil-baxx g[eleb lil Ivan Casha.

Fit-32 minuta, free-kick g[al Bir]ebbu;a, i]da Schneider spara ferm g[oli.

Sitt minuti wara, azzjoni perikolu]a ta’ Vittoriosa fejn Brincat ]marka lil Robinson, li minn qag[da verament tajba xe[et ferm g[oli.

Fit-42 minuta, Bir]ebbu;a da[lu mill-;did fil-log[ba meta kross ta’ Mead Mifsud deher ja[bat ma’ id difensur ta’ Vittoriosa u r-referee Sammut mal-ewwel ordna lpenalty, li minnu PAUL CAMILLERI skorja b’xutt pre/i] fil-baxx, bilgoalkeeper ta’ Vittoriosa jinxte[et in-na[a l-o[ra.

Kif Jinsabu Melita Rabat A Pietà H }ejtun C Naxxar L Vittoriosa S St. Andrews Bir]ebbu;a Lija A Dingli S St. Georges St. Patrick

L R D T F KPti

20 19 19 20 19 20 19 20 20 20 20 20

13 13 11

9 8 7 8 7 6 5 4 4

4 3 2 3 5 7 3 2 5 4 4 4

3 3 6 8 6 6 8

43 24 25 23 28 33 22 11 30 9 22 11 13 12 16 12 16

21 43 9 42 17 35 20 30 27 29 23 28 25 27 36 23 24 23 26 19 34 16 34 16

I]da fil-[in mi]jud talewwel taqsima, Vittoriosa skorjaw it-tielet goal meta Marcelo Pereira qassam lejn GARY MUIR, li b’xutt pre/i] minn tarf il-kaxxa xe[et fir-rokna tax-xibka.

Tliet minuti mill-ftu[ tattieni taqsima Vittoriosa komplew kabbru l-iskor fejn g[al darb’o[ra kien Marcelo Pereira li ]ied goal ie[or. Lazzjoni bdiet minn Leighton Grech, li qassam lejn MARCELO PEREIRA, li qabe] lil Casha, u minkejja li ;;enneb wisq, xe[et fixxibka. L-istess Pereira g[al ftit m’g[aqqadx il-hat-trick fil-55 minuta; i]da x-xutt tieg[u meta ;ie wi// imb wi// ma’ Casha kien salvat mill-goalkeeper ta’ Bir]ebbu;a bis-sieq. Ftit wara, is-sostitut Mark Barbara da[al tajjeb g[allpass ta’ Pereira, i]da spara g[oli.

G[axar minuti mit-tmiem, il-[ames goal finalment wasal meta LEIGHTON GRECH da[al tajjeb fil-kaxxa wara li ir/ieva ming[and Gary Muir u minn qag[da angolata spara fir-rokna ta’ fuq tax-xibka.

Fil-[in mi]jud, Mark Barbara twaqqa’ minn Ivan Casha, bir-referee jordna lpenalty li minnu Marcelo Pereira ra x-xutt tieg[u salvat minn Casha, biex Pereira falla /-/ans li jg[aqqad il-hat-trick.

Vittoriosa S – J.M. Vella, M. Buttigieg, J. Camilleri, L. Vella Critien, R. Dos Santos, A. Spiteri (M. Barbara), K. Robinson, R. Brincat (L. Scerri), M. Pereira, G. Muir, L. Grech.

Bir]ebbu;a SP – I. Casha, K. Spiteri, M. Pullicino, M. Gabriel (A. Dalli), D. Baldacchino, M. Mifsud, P. Camilleri (K. Muscat), G. Tanti, F. Schneider, K. Borg, R. Celeste (M. Sciortino).

Referee – Andrew James Sammut

Mead Mifsud ta’ Bir]ebbu;a jipprova jaqbe] lil Ramon Dos Santos ta’ Vittoriosa

Melita pass bog[od mill-Premier MELITA ………….……... 5 }EJTUN C. …………….... 0

Melita g[amlu pass ie[or lejn il-promozzjoni filkampjonat Premier b’reb[a kbira ta’ 5-0 kontra }ejtun, bil-goals kollha jaslu fl-ewwel taqsima. Kienet log[ba bla storja li Melita g[amlu tag[hom b’wirja kbira, fejn }ejtun kellhom jilag[bu parti kbira mil-log[ba bi plejer inqas wara li tke//a Magro, f’nofs l-ewwel taqsima.

Wara disa’ minuti, Melita marru fil-vanta;; meta minn kross ta’ Vukanic mil-lemin, Julian Galea kompla bir-ras lejn LUKE MICALLEF, li mill-vi/in mattar siequ u xe[et il-ballun fix-xibka.

Fl-erbatax-il minuta, Melita skorjaw it-tieni goal meta freekick mog[ti qasir minn Kane Micallef lejn RAMON SIERRA CAMACHO, li b’xutt bomba minn tarf ilkaxxa spara fir-rokna ta’ fuq tax-xibka g[al wie[ed millisba[ goals tas-sena.

Melita baqg[u jiddominaw u fid-19-il minuta resqu ferm vi/in it-tielet goal. Kross fit-tul ta’ George Gribbon lejn Kane Micallef, li anti/ipa l-[ar;a talgoalkeeper; i]da x-xutt tieg[u g[adda j[akkek mal-lasta.

Minuta wara, xutt bomba ta’ Michael Martin kien salvat minn Ranier Farrugia.

Fit-22minuta l-affarijiet komplew ;ejjin [a]in g[al }ejtun meta Charlò Magro xejjer daqqa ta’ minkeb lil Julian Galea u r-referee, li kien ]ew; passi bog[od, ma kellux triq o[ra g[ajr li jke//i lil Magro.

Minkejja li bi plejer inqas, }ejtun kellhom /ans permezz ta’ Ryan Cauchi; i]da x-xutt tieg[u kien salvat minn Sapiano. Fid-29 minuta azzjoni tajba ta’ Melita, b’xutt ta’ Matthew Borg jg[addi ftit barra.

Fl-34 minuta Ryan Cauchi g[al ftit ma kkommettiex auto-

goal meta bir-ras xe[et ftit birras f’attentat biex jikklerja, u mill-korner kien JULIAN GALEA li mill-vi/in kompla g[al ;ewwa wara li Farrugia salva d-daqqa ta’ ras ta’ Vella Petroni.

L-assedju u x-xalata ta’ Melita komplew meta fit-42 kien KANE MICALLEF li b’xutt bomba minn tarf ilkaxxa sab ir-rokna tax-xibka. }ew; minuti wara, l-iskor sar 5-0 meta free-kick pre/i] millemin ta’ Luke Micallef; jog[la fuq kul[add GEORGE GRIBBON, li bir-ras xe[et wara Farrugia.

It-tieni taqsima kienet wa[da relattivament kwieta, b’Melita jkomplu jiddominaw, i]da ma

baq[ux jinsistu wisq biex ikabbru l-iskor. Melita xorta kellhom xi /ansijiet ta’ skor, i]da b’xi mod jew ie[or iddifi]a ta’ }ejtun irnexxielha ]]omm milli ssofri iktar umiljazzjoni.

Melita – M. Sapiano, M. Sierra Camacho, G. Gribbon, M. Martin (M. Valenzia), K. Micallef, M. Borg, J. Galea, L. Micallef, K. Vella Petroni (A. Muscat), S. Galea, J. Vukanic (A. Caruana Scicluna). }ejtun C – R. Farrugia, C. Magro, E. Azzopardi, M. Borg, N. Filipov, S. Magro, R. Cauchi (C. Formosa), K. Abela, D. Grech, A. Farrugia (K. Ganchev), G. Delia.

Referee – Andrè Arciola

42

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

MOTO GP

Lorenzo se jibda mill-pole fi Spanja L-Ispanjiol Jorge Lorenzo kien l-iktar velo/i fl-a[[ar provi tal-kwalifikazzjoni g[all-Grand Prix tal-lum fi Spanja.

Jorge Lorenzo, i/-champion tas-sena 2010 fuq Yamaha reba[ l-ewwel Grand Prix tassena – dak tal-Qatar – re;a’ kien l-iktar velo/i lbiera[, u fuq it-track ta’ Jerez g[amel la[jar [in li kien minuta u 39.532 sekondi.

Dani Pedrosa fuq Honda kiseb it-tieni l-a[jar [in, filwaqt li Nicky Hayden fuq Ducati ukoll se jibda millewwel filliera meta kiseb ittielet l-a[jar [in.

Ir-raba’ [in kien miksub mill-Britanniku Cal Crutchlow fuq Yamaha, segwit minn Casey Stoner fuq Honda. Warajhom kien hemm Ben Spies fuq Yamaha, Andrea Dovizioso fuq Yamaha, l-Ispanjol Alvaro

Bautista fuq Honda, il:ermani] Stefan Brandl fuq Honda u l-Fran/i] Randy de Puniet fuq Aprilia.

It-Taljan Valentino Rossi fuq Ducati g[al darb’o[ra kien deludenti u kiseb it-13-il [in ilbiera[.

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

43

San Pail fost l-aqwa ]wiemel fl-a[[ar xhur fl-Amerika ta’ Fuq Il-popolari Commander Crowe b’su//ess fir-ritorn tieg[u fl-I]vezja minn Kenneth Vella

L-I]vedi] Commander Crowe ;ie trasferit lura pajji]u u mill-ewwel kellu su//ess. Dan wara li nhar isSibt li g[adda, dan i]-]iemel reba[ l-edizzjoni 2012 tatti;rija internazzjonali Olympiatravet li saret filkorsa ta’ Aby fuq distanza qasira ta’ 2140m. Din it-ti;rija kellha bidu bil-karozza tattluq.

B’kollox kienu g[axra ]]wiemel miktuba f’din itti;rija, u f’idejn il-Bel;jan Christophe Martens, Commander Crowe mar quddiem wara ftit metri u temm rebbie[ ming[ajr tbatija u f’medja ta’ 1.12.2” filkilometru minn Yarrah Boko (Ulf Ohlsson) u Noras Bean (Stefan Soderkvist).

Il-favorit Quarcio du Chene (Bjorn Goop) seta’ biss jispi//a fir-raba’ po]izzjoni.

Commander Crowe kien qieg[ed jer;a’ ji;ri fl-I]vezja wara li fl-a[[ar xhur kien fi Franza jie[u sehem fl-aqwa ti;rijiet internazzjonali hemm.

Attwalment dan i]-]iemel ta’ disa’ snin hu m[arre; millFran/i] Fabrice Souloy, rinomat ferm fix-xena internazzjonali. Issa hu mistenni li x-xahar id-die[el Commander Crowe jippartecipa fil-kompetizzjoni Elitloppet li ssir fil-korsa ta’ Solvalla, kompetizzjoni li tkun fuq ]ew; heats fuq distanza ta’ mil li fiha, lewwel erba’ ]wiemel ta’ kull heat jg[addu g[all-finali li ssir fl-istess jum u fuq l-istess distanza.

Sal-lum, fil-karriera tieg[u,

Commander Crowe, iben ilFran/i] Juliano Star, ;era fi 68 ti;rija u reba[ 45 minnhom, temm it-tieni tmien darbiet u t-tielet erba’ darbiet.

San Pail, ]iemel tas-sena Ftit tal-;img[at ilu, fi Florida, fl-Istati Uniti, saru lawards relatati mal-ista;un tal2011. Matul din is-serata t[abbar li l-;urnalisti li jirrappurtaw dan l-isport g[a]lu lill-Kanadi] San Pail b[ala ]]iemel tas-sena. Dan i]-]iemel

hu m[arre; minn Rod Hughes u jkun misjuq minn Randy Waples. Sal-lum fil-karriera ;era f’16-il ti;rija, reba[ 14 minnhom u temm it-tieni fittnejn l-o[ra. Fost it-ti;rijiet importanti mirbu[a minn San Pail insibu l-Maple Leaf Trot u l-Breeders’ Crown. Hu reba[ ’il fuq minn 1.28 miljun dollaru Amerikan fi premjijiet.

Possess The Will ;ie mag[]ul b[ala l-a[jar ]iemel ta’ sentejn filwaqt li Check Me Out ;iet mag[]ula b[ala la[jar debba ta’ sentejn. }iemel ie[or stabbilit, Broad Bahn, intg[a]el b[ala l-a[jar ]iemel ta’ tliet snin. Dan i]]iemel, iben Broadway Hall, jibqa’ mfakkar l-aktar g[arreb[ tat-ti;rija Hambletonian bi premju ta’ 1.5 miljun dollaru Amerikan.

Cedar Dove reb[et l-award tal-a[jar debba ta’ tliet snin jew aktar filwaqt li Action Broadway spi//at l-a[jar debba veterana. Din id-debba ;riet f’27 ti;rija fil-karriera, reb[et g[axar ti;rijiet, temmet it-tieni seba’ darbiet u t-tielet darbtejn o[ra.

I]-]iemel Kanadi] San Pail li dan l-a[[ar ;ie vvutat b[ala l-aqwa ]iemel tas-sena

Konfermat tibdil fir-regolamenti Dan l-a[[ar il-British

Horseracing Authority approvat tibdil li kien propost g[all-u]u tal-frostin waqt ti;rijiet tal-galopp. Dawn irregoli l-;odda da[lu fis-se[[ minnufih u ntu]aw ukoll filfestival ta’ Cheltenham li sar dan l-a[[ar. L-Awtorità kkonfermat li tat struzzjonijiet lill-membri tal-;urija fi [danha biex jikkon/entraw aktar fuq il-mod kif isir isswat u fuq l-ammont ta’ swat aktar milli fuq aspetti o[ra.

Anki l-multi li g[andhom ji;u imposti ;ew riveduti wara li l-jockeys kienu protestaw uffi/jalment li lpassi dixxiplinarji li kienu qed jittie[du kienu wisq [arxa.

Issa l-;urija mhix se timmulta lill-jockeys f’ka] li jag[tu tmien daqqiet bil-frostin waqt ti;rija tal-galopp u disa’ darbiet f’dik bl-ostakli i]da fuq il-mod kif se jag[tu dawn id-daqqiet.

Commander Crowe b’su//ess importanti fit-ritorn tieg[u fl-I]ve]ja

Paul Struthers, Chief Executive tal-Professional Jockeys Association laqa’ b’sodisfazzjon it-tibdil

propost u ]ied jg[id li lasso/jazzjoni tieg[u kienet kuntenta li l-Awtorità laqg[et [afna mill-proposti tag[hom.

LOKALI

Jispikkaw ti;rija Premier u o[ra tal-galopp L-aktar ]ew; tigrijiet importanti li jsiru llum waranofsinhar fil-korsa talMarsa se jkunu ti;rija talklassi Premier fuq distanza qasira ta’ 2140m u o[ra talgalopp fuq distanza twila ta’ 1750m. Dawn i]-]ew; ti;rijiet se jag[mlu parti mit22 laqg[a tal-ista;un fuq disa’ ti;rijiet. It-ti;rija Premier se tkun is-seba’ ti;rija u tibda fl-4.20 p.m.

Hawn se nsibu 16–il ]iemel miktuba li huma Normand d’Oger, Nuper, Oviedo Vici, Natieu d’Echal, Mica Bonero, Noble d’Ete,

Onyx Speed, Target Player, Nono de Crouay, Nevaio des Bordes, Mon Daniel, Count Of Life, Milord Barbes, Nabab du Chatelet, Nuage de Bourgogne u Utah Hornline.

Din g[andna tkun ti;rija ferm bilan/jata b’Utah Hornline (Julian Farrugia), Nevaio des Bordes (Brian Hili) u Nuage de Bourgogne (Charles Camilleri) ikunu kwotati ftit aktar millo[rajn.

L-unika ti;rija tal-galopp se tkun ir-raba’ wa[da u tibda fit-3.10 p.m. Mill-

ga;;a tat-tluq jibdew Cheeky Jack, Darielli, iddebuttant Irlandi] Little Anthony, Prince Yarraman, Sleepwalking u Buttermilk.

Misjuq minn Charles Vella, Cheeky Jack jibda favorit li jie[u t-tieni reb[a konsekuttiva minn Prince Yarraman (Michael Sultana) u Sleepwalking (Demis Zammit).

Il-kumplament tat-ti;rijiet se jkunu riservati g[al ]wiemel tat-trott tal-klassi Silver, Bronze u Copper, u lewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-2 p.m.

Tbassir>

I Ti;rija. Klassi Copper.

Win – Splanky. Place – Silvio Baldwin, Mistral du Chene.

II T;rija. Klassi Copper.

Win – Dandy. Place – Luriga Liz, Jeo de Touvois.

III Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – Larissa du Breil.

Place – Brokkur TYC, Apple Tooma.

IV Ti;rija. Klassi Galopp.

Win – Cheeky Jack. Place – Prince Yarraman, Sleepwalking.

V Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – Kejser Engely. Place

– Pout de Quelaines, Hawkear.

VI Ti;rija. Klassi Silver.

Win – Nasdaq du Closet.

Place – Socrates, Orphee Kadesh.

VII Ti;rija. Klassi Premier. Win – Utah Hornline. Place – Nuage de Bourgogne, Nevaio des Bordes.

VIII Ti;rija. Klassi Silver.

Win – Pedros Au Top. Place – Niko de Chamant, Perceval du Gault.

IX Ti;rija. Klassi Bronze.

Win – Koko Loco. Place – Notre Joyeux, It’s My Way.

44

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

BUNDESLIGA

Schalke fi/-Champions League Mil-log[biet tar-round ta’ qabel l-a[[ar fil-Bundesliga, ilbiera[, Schalke a//ertaw mit-tielet post fil-klassifika u b’hekk minn post fil-fa]i talGruppi ta/-Champions League sta;un ie[or.

Schalke a//ertaw minn dan il-post grazzi g[al reb[a tajba ta’ 4-0 kontra Hertha Berlin, li huma kwa]i /erti li jkunu relegati flimkien ma’ Kaiserslautern. Huntelaar skorja doppjetta g[al Schalke, bil-goals l-o[ra jkunu skorjati minn Holtby u Raul, li kien qed jilg[ab la[[ar log[ba tieg[u quddiem il-pubbliku ta’ Schalke.

I/-Champions, Borussia Dortmund, wara li a//ertaw mit-titlu ;img[a ilu, ilbiera[

i//elebraw b’[ames goals g[and it-team tal-qieg[, Kaiserslautern, qabel fi tmiem il-;img[a li ;ejja ji//elebraw bil-kbir bl-g[oti tat-trofew presti;ju], ilfamu] dixx tal-fidda.

G[al Dortmund skorjaw hat-trick Lucas Barrios u goals o[ra ta’ Mario Goetze u Ivan Perisic. Fl-Allianz Arena, Bayern Munich wara t-trijonf fl-Ewropa fejn kisbu post fil-final ta/-Champions League wara l-g[oti talpenalties kontra Real Madrid, ilbiera[ g[elbu lil Stuttgart, 2-0, b’goals ta’ Mario Gomez u Thomas Muller.

Borussia Moenchengladbach se

jirritornaw fil-UEFA Champions League anki jekk iridu jilag[bu fil-fa]i talplayoffs. G[al Borussia Moenchengladbach dan se jkun ritorn wara g[add ta’ snin, g[aliex fis-snin sebg[in kienu protagonisti f’din ilmanifestazzjoni fejn anki tilfu final kontra Liverpool, fl-1977, fl-Olimpico ta’ Ruma.

Ri]ultati

Leverkusen v Hanover Bayern v Stuttgart Schalke v Hertha Hamburg v Mainz Freiburg v Cologne Kaiserslautern v Dortmund Hoffenheim v Nurenberg Wolfsburg v Helmes M’bach v Augsberg

1-0 2-0 4-0 0-0 4-1 2-5 2-3 3-1 0-0

FOOTBALL TALJAN

Draw fid-derby Sqalli F’Palermo draw ta’ 1-1 bejn Palermo u Catania fid-derby Sqalli, ri]ultat li jikkuntenta iktar lil Catania, li baqg[u fittmien post, milli lil Palermo li g[adhom ma serr[ux rashom g[al kollox mill-periklu tarrelegation.

Kienu Catania li marru filvanta;; permezz ta’ Legrottaglie fil-25 minuta, bid-draw ta’ Palermo jasal ]ew; minuti mill-ftu[ tat-tieni taqsima permezz ta’ Miccoli wara azzjoni personali.

F’log[ba o[ra mis-Serie A, ilbiera[, draw deludenti ta’ Cagliari kontra Chievo, draw ta’ ming[ajr goals li j[alli lil Cagliari, l-istess b[al Palermo, f’po]izzjoni xejn

tajba fin-na[a t’isfel talklassifika.

Intant, fil-log[ba ta’ filg[axija draw ta’ 2-2 flOlimpico bejn Roma u Napoli. Roma da[lu jistrie[u b’goal vanta;;, goal skorjat minn Marquinho fit-42 minuta. I]da e]att mal-ftu[ tat-tieni taqsima kien Zuniga li kiseb il-goal tad-draw g[al Napoli b’xutt bomba minn barra l-kaxxa.

Napoli iddominaw it-tieni taqsima u Cavani skorja goal mill-isba[ biex po;;a lil Napoli fil-vanta;;. I]da Roma wettqu reazzjoni tajba u ]ew; minuti mit-tmiem kisbu d-draw permezz ta’ Simplicio.

Ri]ultati

Serie A

Palermo v Catania Cagliari v Chievo Roma v Napoli Illum Bologna v Genoa Atalanta v Fiorentina Inter v Cesena Lecce v Parma Novara v Juventus Siena v Milan Udinese v Lazio

Serie B

Ascoli v Livorno Sampdoria v Bari Torino v Crotone Verona v Empoli Modena v Juve Stabia Vicenza v Nocerina Grosseto v Padova Gubbio v Pescara Brescia v Sassuolo Cittadella v Varese Reggina v Albinoleffe

1-1

0-0 2-2

Michael Johnson waqt li qed jindirizza l-konferenza organizzata mill-grupp Advantage

ATLETIKA

2-0 2-0 2-1 0-0 3-0 0-1 2-2 0-2 1-2 0-1 1-0

Michael Johnson f’Malta Ix xog[ol id f Malta matul tmiem il -

,

-

determinazzjoni, id-dixxiplina mentali u l-impenn biex jinkiseb is-su//ess.

Kwalitajiet li Michael Johnson iddeskriviehom b[ala “I/-/avetta tas-su//ess” talkarriera atletika tieg[u.

Michael Johnson kien laqwa atleta fix-xena dinjija tas-snin 90. Rebbie[ ta’ erba’ midalji tad-deheb flOlimpijadi u disa’ kampjonati tad-dinja. Ir-rekord dinji tieg[u fl-400 metru g[adu mhux-meg[lub sal-;urnata tal-lum.

Meta kien qed jitkellem waqt il-konferenza tal-grupp Advantage li tlaqqg[et

’

-

;img[a, l-atleta Amerikan qal li dawn il-kwalitajiet japplikaw mhux biss fi sport kompetittiv i]da g[al diversi aspetti tal-[ajja.

Wara li irtira, Michael Johnson beda karriera b[ala kummentatur sportiv malistazzjon BBC u waqqaf ilMichael Johnson Performance Center, akkademja ta’ ta[ri; g[all-atleti professjonali.

Il-konferenza kienet organizzata minn Advantage, federazzjoni ta’ kumpaniji involuti f’aspetti differenti talivvja;;ar, bl-g[ajnuna taluffi//ju tal-Awtorità Maltija tat-Turi]mu fir-Renju Unit.

TENNIS

Final bejn Nadal uIl finalFerrer tal Open ta Barcelona se tkun derby Spanjol bejn -

Rosi ta' Roma u Zuniga ta' Napoli f'azzjoni mil-log[ba tal-Olimpico

-

’

Rafael Nadal u David Ferrer wara li dawn reb[u s-semi-finali tal-biera[.

Rafael Nadal kellu kwalifikazzjoni fa/li g[all-finali meta g[eleb f’]ew; sets lil Spanjol ie[or, Fernando Verdasco.

Rafael Nadal kien fi klassi g[alih kontra Verdasco u reba[, 60, 6-4, biex se jibqa’ ji;ri wara s-seba’ su//ess f’dan ittournament fl-a[[ar tmien snin.

It-tieni semi-finali kienet iktar ibbilan/jata, anki jekk David Ferrer ukoll g[adda b’reb[a f’]ew; sets. I]-]ew; sets kienu ferm ibbilan/jati, u t-tnejn kienu de/i]i bit-tie-breaks. IlKanadi] Milos Raonic ma kienx fil-forma li biha elimina lil Andy Murray fil-kwarti-finali, u minkejja l-impenn tieg[u, hu tilef i]-]ew; tie-breaks biex kien eliminat.

SPORT

45

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Wigan kwa]i salvi wara reb[a kbira fuq Newcastle Wigan Athletic komplew bil-forma inkredibbli kontra t-teams ikkwotati u wara ssu//essi ri/enti fuq Manchester United u Arsenal kisbu reb[a kbira ta’ 4-0 fuq Newcastle United, li qed ji;;ieldu g[al post fitTop Four u l-opportunità li jirritornaw fi/-Champions League wara assenza ta’ xi snin.

Ir-reb[a g[al-Latics hi partikularment enfatika g[aliex Newcastle kienu reb[u s-sitt konfronti pre/edenti tal-league u issa t-team ta’ Roberto Martinez jista’ j[ares b’aktar trankwillità lejn l-a[[ar ]ew; log[biet meta qed igawdi vanta;; ta’ tliet punti fuq Bolton Wanderers, li jinsabu t-tielet mill-a[[ar.

Newcastle ma kellhomx twe;iba g[all-[effa ta’ Wigan u sabu ru[hom ]ew; goals minn ta[t wara kwarta log[ob; b’Victor Moses jer;a’ juri l-istint ta’ “finisher” quddiem il-lasta b’daqqa ta’ ras stupenda fit13-il minuta. It-tieni goal tieg[u, imbag[ad wasal ftit sekondi wara, bl-attakkant japprofitta mill-i]ball ta’ Fabio Coloccini biex jer;a’ jeg[leb lill-goalkeeper Tim Krul.

Minn dak il-[in ftit kien hemm dubji dwar iddestinazzjoni tal-punti, b’Shaun Maloney jir/ievi ming[and Franco Di Santo u jag[milhom tlieta wara li ]gi//a lid-difi]a talGeordies, u bl-umiljazzjoni tkun kompluta qabel ilmistrie[ meta Maloney irritorna l-kumpliment g[al Di Santo, li dawwar ;miel ta’ xutt fir-rokna tax-xibka g[al goal li g[alaq kull diskors.

Newcastle b’hekk jibqg[u fir-raba’ post, erba’ punti ta[t Arsenal, li kienu mi]muma minn Stoke City u meta Tottenham Hotspur – li llum huma impenjati kontra Blackburn Rovers – huma l[ames fuq 59 punt.

Chelsea, il-finalisti ta/Champions League, g[andhom /ans li javvanzaw sa punt ta[t Newcastle jekk illum jeg[lbu lil Queens Park Rangers f’derby ie[or ta’ Londra. I]da l-konfront

]gur m’g[andux ikun fa/li g[all-Blues meta Rangers je[tie;u l-punti biex iserr[u rashom mir-relegation.

L-aktar log[ba mistennija tal-programm hi bla dubju dik ta’ g[ada, fejn Manchester City jilqg[u li/champions u rivali kbar, Manchester United, g[al konfront li x’aktarx jidde/iedi t-titlu ta’ din issena – g[alkemm (g[alissa) mhux minn lat matematiku.

Fil-log[ob tal-biera[: GOODISON PARK: Everton g[elbu lil Fulham bl-iskor ta’ 4-0 u g[al ri]ultat li jqawwilhom ittamiet li jispi//aw qabel irrivali, Liverpool, filklassika. L-attakkant Kroat, Nikica JELAVIC, sab ixxibka darbtejn qabel il-halftime, b’Marouane FELLAINI ukoll i]id ismu mal-iskorers qabel intemmet l-ewwel taqsima. Fulham sfaxxaw g[al kollox u ssostitut Tim CAHILL g[aqqad il-poker bl-a[[ar goal tat-Toffees, fuq sieg[a log[ob.

BRITANNIA STADIUM:

Stoke City komplew issekwenza ta’ ri]ultati po]ittivi kontra Arsenal quddiem il-pubbliku tag[hom, bid-draw ta’ 1-1 jista’ jitqies b[ala ]ew; punti mitlufa g[all-Gunners, li jridu jikkonsolidaw ittielet post. Kienu Stoke li marru minn fuq b’daqqa ta’ ras ta’ Peter CROUCH, wara biss g[axar minuti. I]da Arsenal wie;bu ftit minuti wara, meta s-solitu Robin VAN PERSIE dawwar g[al ;ewwa l-kross ta’ Tomas Rosicky.

STADIUM OF LIGHT:

L-attakkant veteran ta’ Bolton, Kevin DAVIES, skorja darbtejn fid-draw ta’ 2-2 ma’ Sunderland, bilBlack Cats jonqsu milli jirb[u g[as-sitt log[ba konsekuttiva. Il-punt mirbu[ jista’ jiswa [afna g[atTrotters biex i]ommu malkbar meta l-a[[ar konfronti tag[hom huma ma’ West Bromwich Albion u Stoke City. Davies po;;a lil Bolton minn fuq fis-26 minuta,

b’Nicklas BENDTNER jag[milhom 1-1 u b’James McCLEAN jag[ti vanta;; momentarju lil Sunderland bi free-kick perfett. Intant, re;a’ kien Davies li g[oxrin minuta mit-tmiem g[ola g[all-kross ta’ Sam Ricketts biex jag[milhom 2-2, u g[al ri]ultat li j[alli lil Bolton jittamaw.

LIBERTY STADIUM:

Minkejja li di;à rrelegati, Wolves g[amlu rimonta millaqwa biex ]ammew lil Swansea fi draw ta’ 4-4, u meta sal-31 minuta talewwel taqsima kienu di;à fi ]vanta;; ta’ tliet goals. IsSwans kellhom ftu[ qawwi, b’Andrea ORLANDI, Joe ALLEN u Nathan DYER i[allu lill-Midlanders bla nifs wara biss [mistax-il minuta, u bi Steven FLETCHER isib ix-xibka g[al Wolves mannofs-sieg[a log[ob. Minuta wara, Danny GRAHAM g[amilhom 4-1 u l-log[ba dehret mag[luqa; i]da ]ew; goals ta’ Matt JARVIS u ie[or minn Dave EDWARDS a//ertaw tmiem mill-aktar in/ert g[al konfront li ]amm lil kul[add fuq ix-xwiek.

THE HAWTHORNS:

Aston Villa kisbu punt f’log[ba mimlija tensjoni ma’ West Bromwich Albion, rivali tal-Midlands, i]da filverità kellhom b]onn it-tliet punti biex jitbieg[du millperiklu wara l-a[[ar sensiela ta’ disfatti. Villa kienu superjuri fit-tieni taqsima, i]da wara l-mistrie[, ilBaggies kienu mi/[udin minn penalty /ar meta ddifensur Alan Hutton deher ju]a idu biex itajjar id-daqqa ta’ ras ta’ Liam Ridgewell minn fuq il-lasta.

CARROW ROAD: Hat-

trick ta’ Luis SUAREZ ta reb[a lil Liverpool g[and Norwich meta r-Reds jidhru li sabu l-forma ideali qabel jilag[bu l-finali tal-FA Cup. Il-goals ta’ Suarez waslu fl24, it-28 u t-82 minuta, bissekwenza negattiva tkompli g[al Norwich, li dehru ferm ’il bog[od mit-team li tant issorpenda tul l-ista;un u li serr[u rashom kmieni minn kull inkwiet.

THE CHAMPIONSHIP

Southampton promossi ma’ Reading Southampton irritornaw g[all-Premier League wara nuqqas ta’ seba’ snin b’reb[a ta’ 4-0 fuq it-team relegat ta’ Coventry, f’St Mary’s Stadium.

B’dan is-su//ess, is-Saints a//ertaw mit-tieni post f’The Championship, li jfisser promozzjoni awtomatika; b’West Ham United – li baqg[u fit-taqtig[a sal-a[[ar – jispi//aw it-tielet b’reb[a ta’ 2-1 fuq Hull City.

Intant, il-Hammers se jkunu involuti filplayoffs flimkien ma’ Blackpool, Cardiff u

Birmingham City, li lbiera[ g[elbu lil Reading, i/-Champions tad-divi]joni, f’log[ba li ma kellhiex importanza partikulari.

West Ham issa jiltaqg[u ma’ Cardiff fi playoff tas-semi-finali u bi Blackpool jikkonfrontaw lil Birmingham fil-playoff lie[or. Dawn il-log[biet ikunu de/i]i fuq ]ew; legs, bir-rebbie[a jiltaqg[u fil-finali f’Wembley Stadium (fid-19 ta’ Mejju) u g[all-konfront li jidde/iedi t-team li jibda l-ista;un li ;ej fl-og[la divi]joni.

WIGAN v Newcastle 4-0> Victor Moses (fin-nofs) jeg[leb lillgoalkeeper Tim Krul g[at-tieni goal tal-Latics (Reuters)

Premier Illum

Ri]ultati u klassifiki The Championship

Everton v Fulham Stoke v Arsenal Sunderland v Bolton Swansea v Wolves WBA v Aston Villa Wigan v Newcastle Norwich v Liverpool

4-0 1-1

2-2 4-4 0-0 4-0 0-3

Illum

Chelsea v QPR (14:30) Tottenham v Blackburn (17:00)

G[ada

Man City v Man Utd Kif Jinsabu Man Utd Man City Arsenal Newcastle Tottenham Chelsea Everton Liverpool Fulham West Brom Sunderland Swansea Norwich Stoke Aston Villa Wigan QPR Bolton Blackburn Wolves

(21:00)

L R D T F K Pti

35 35 36 35 34 34 35 35 35 36 36 36 36 35 36 36 35 35 35 36

26 25 20 18 17 16 14 13 12 13 11 11 11 11

7 9 9 10 8 5

5 4 5 5 6 10 8 9 8 9 10 8 9 12 10 12 10 13 7 16 12 13 11 14 10 15 10 14 16 13 10 17 7 19 4 21 7 20 9 22

86 87 68 53 57 56 46 43 45 41 44 43 47 33 36 38 39 41 47 38

League One

Brentford v Sheff Wed Bury v Oldham Carlisle v Exeter Colchester v Tranmere Hartlepool v Leyton O. Preston v Charlton Rochdale v MK Dons Scunthorpe v Bournemouth Walsall v Huddersfield Wycombe v Notts Co Yeovil v Chesterfield Sheff Utd v Stevenage

League Two

Aldershot v Rotherham Barnet v Wimbledon Bristol R. v Accrington Cheltenham v Bradford Crawley v Hereford Macclesfield v Burton A. Morecambe v Plymouth Northampton v Gillingham Oxford Utd v Southend Shrewsbury v Dag & Red Swindon v Port Vale Torquay v Crewe

32 27 44 46 39 38 38 37 48 47 43 49 63 49 50 60 57 69 73 79

83 80 66 62 59 58 51 49 46 46 45 44 43 43 37 37 34 34 31 24

1-2 0-0 4-1 4-2 2-1 2-2 1-2

1-1 1-1 3-4 3-2 2-2

2-2 4-0 5-1 3-1 0-3 0-2 2-2 1-1

0-2 1-0 5-0 1-1

Barnsley v Brighton Birmingham v Reading Burnley v Bristol City Crystal Palace v Cardiff Derby v Peterborough Doncaster v Ipswich Leeds United v Leicester Millwall v Blackpool Nott’m Forest v Portsmouth Southampton v Coventry Watford v Middlesboro West Ham v Hull Kif spi//aw

0-0 2-0

1-1 1-2 1-1 2-3 1-2 2-2 2-0 4-0 2-1 2-1

L R D T F K Pti

Reading 46 Southampton46 West Ham 46 Birmingham 46 Blackpool 46 Cardiff 46 M’boro 46 Hull 46 Leicester 46 Brighton 46 Watford 46 Derby 46 Burnley 46 Leeds 46 Ipswich 46 Millwall 46 Crystal P 46 Peterborough46 Not. Forest 46 Bristol C 46 Barnsley 46 Portsmouth 46 Coventry 46 Doncaster 46

27 26 24 20 20 19 18 19 18 17 16 18 17 17 17 15 13 13 14 12 13 13 9 8

8 11 10 8 10

10 14 16 15 18 16 11 12 15 16 10 11 10 10 12 17 11

11

9

12 16 16 14 14 18 18 19 19 19 16

22 8 24 13 21 9 24 11 22 13 24 12 26

69 85 81 78 79 66 52 47 66 52 56 50 61 65 69 55 46 67 48 44 49 50 41 43

Premier Sko//i]

Dundee Utd v Hearts Dunfermline v Aberdeen Kilmarnock v Inverness CT Motherwell v St Johnstone

Illum

41 46 48 51 59 53 51 44 55 52 64 58 58 68 77 57 51 77 63 68 74 59 65 80

89 88 86 76 75 75 70 68 66 66 64 64 62 61 61 57 56 50 50 49 48 40 40 64

2-2 3-0 4-3 5-1

Celtic v Rangers St Mirren v Hibernian

I Div

Ayr v Dundee Livingston v Morton Partick T. v Falkirk Raith Rovers v Queen of S. Ross C. v Hamilton

3-1 5-1

Airdrie Utd v East Fife Arbroath v Stenhousemuir Brechin v Cowdenbeath Forfar v Albion Stirling v Dumbarton

2-0 0-2 2-2 4-0 1-2

Annan A. v Peterhead Clyde v Alloa East Stirling v Berwick Elgin v Montrose Stranraer v Queens Park

0-3

II Div

III Div

3-2 0-0 1-1

1-1 2-1 2-1 2-3

46

SPORT

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

FOOTBALL UERO 2020

Il-:ermanja mhux se tapplika biex tospita l-Euro 2020 Il-:ermanja [abbret li mhux se tapplika biex torganizza l-Euro 2020. Dan kien im[abbar millFederazzjoni :ermani]a biex b’hekk intemmu xhur ta’ spekulazzjoni dwar jekk il-:ermanja hix se torganizza din ilmanifestazzjoni.

Il-:ermanja fl-a[[ar snin organizzat it-Tazza tadDinja tas-sena 2006, u [ames snin wara organizzat ukoll it-Tazza tad-Dinja tannisa. Fl-istqarrija talFederazzjoni :ermani]a

ntqal li issa wasal i]-]mien biex pajji]i o[ra jid[lu g[all-organizzazjoni ta’ dawn il-manifestazzjonijiet.

Il-President talFederazzjoni :ermani]a (DFB), Wolfgang Nierbasch, qal li l-idea li l-:ermanja tilqa’ fiha g[add ta’ partitarji minn madwar l-Ewropa kollha hi idea ferm e//itanti; i]da wara l-organizzazzjoni tas-sena 2006 u dik tas-sena 2011, hu ja[seb li jkun iktar ;ust li pajji]i o[rajn jing[ataw i/-/ans ta’ din lesperjenza sabi[a.

Sal-lum, it-Turkija biss uriet l-interess li tapplika biex torganizza din ledizzjoni ta’ tmien snin o[ra, filwaqt li Georgia u Azerbaijan stqarrew li fi [siebhom japplikaw flimkien, b[al ma g[amlu LAwstrija u l-I]vizzera u lPolonja flimkien malUkrajna din is-sena.

Id-data tal-g[eluq g[al min hu interessat li jorganizza l-edizzjoni tassena 2020 tag[laq fil-15 ta’ Mejju. Il-kampjonat Ewropew kien organizzat l-

ewwel darba fl-1960 bissehem ta’ erba’ pajji]i biss.

I]da l-manifestazzjoni kibret sew, u l-edizzjoni ta’ din issena se tkun l-a[[ar wa[da b’16-il finalista.

Dan, g[aliex milledizzjoni tas-sena 2016 li se ssir fi Franza, il-finalisti se ji]diedu g[al 24.

Bin-numru ta’ finalisti daqshekk kbir, in-numru ta’ pajji]i fl-Ewropa li se jkunu jistg[u jorganizzaw tournament ta’ dan il-kobor se jkompli ji/kien, u prattikament huma bejn

[amsa u sitta l-pajji]i Ewropej li jistg[u jospitaw manifestazzjoni b[al din.

Dawn jinkludu nazzjonijiet b[all-:ermanja, Franza, Spanja, l-Italja, l-Ingilterra, ir-Russja u t-Turkija.

It-Turkija, li tilfet id-dritt li torganizza l-edizzjoni tassena 2016 b’vot wie[ed biss, hi wie[ed mill-ftit pajji]i kbar bi]]ejjed li jistg[u jorganizzaw din ilmanifestazzjoni, u g[alhekk it-Torok jibdew favoriti li jirb[u d-dritt li jorganizzaw l-edizzjoni tas-sena 2020.

SPORT

47

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

Birkirkara jeg[lbu lill-Hibs b’9 plejers minn Cristian Muscat

CHAMPIONSHIP POOL

2

BIRKIRKARA (1)

0

HIBS

R. Gauci, R. Scicluna, N. M. Muscat, J. Pearson, J. Vukanac, J. Zerafa, R. Vandelannoite, R. Soares, R. Camenzuli, R. Muscat, G. Camilleri, B. Kristensen, A. Sciberras, S. Bajada, A. Cohen, J. Lima, E. Herrera, C. Buhagiar, M. Avila Perez, S. Failla, E. L. Dos Santos Shodiya Haruna Sostituzzjonijiet – M. Dias Sostituzzjonijiet – M. flok J. Vandelannoite 44min, P. Camilleri flok M. Avila Perez Anizoba Chizoba flok J. 76min, J. P. Mifsud Triganza Pearson 79min, J. Bezzina flok flok S. Shodiya Haruna 83min B. Kristensen 81min Imke//ija – R. Muscat 34min, N. Vukanac 64min (B) Imwissija – A. Buhagiar 57min, S. Shodiya Haruna 74min (B), C. Failla 90min (H) Skurjaw – S. Shodiya Haruna 40min, R. Camenzuli 85min (B) Referee – Mario Apap il-mument Plejer tal-Loghba – S. Shodiya Haruna (B)

G[alkemm lag[bu g[al [in konsiderevoli b’9 plejers, Birkirkara g[elbu lir-rivali, Hibernians, bl-iskor ta’ 2-0, biex prattikament temmew kull tama ta’ Hibernians li ji//alin;jaw g[all-kampjonat matul dan l-ista;un. Dan huwa min[abba l-fatt li jekk Valletta jiksbu biss punt mill-konfront tag[hom kontra Sliema Wanderers, il-{add wara nofsinhar, huma ja//ertaw ru[hom mill-21 kampjonat flistorja glorju]a tag[hom.

Birkirkara kellhom nieqsa lil Rodrigo Pereira u lil Paul Fenech, li mhux se jkun flazzjoni sa tmiem l-ista;un, waqt li Hibernians kellhom nieqes lil Steve Pisani.

Kienu Hibernians li [ar;u fuq l-offensiva, u wara biss 4

minuti, minn kross ta’ Clayton Failla mil-lemin, ikkonnettja tajjeb Edison Luis Dos Santos permezz ta’ daqqa ta’ ras millvicin; i]da l-istriker Bra]iljan ra t-tentattiv tieg[u jg[addi ftit barra. Fl-34 minuta, Birkirkara qalg[u daqqa ta’ [arta meta tke//a g[alihom Rowen Muscat wara li deher jolqot lil Bjorn Kristensen f’wi//u. Tliet minuti biss wara, minn freekick ta’ Jackson Lima, ikkonnettja tajjeb Edison Luis Dos Santos permezz ta’ daqqa ta’ ras; i]da t-tenattiv tieg[u g[al darb’o[ra ntemm barra.

Minuta biss wara, minn korner mil-lemin ta’ Failla, ikkonnettja tajjeb Bjorn Kristensen permezz ta’ daqqa ta’ ras, i]da t-tentattiv tieg[u g[adda ftit barra.

Il-goalkeeper ta’ Birkirkara, Gauci, jo[ro; jippan/ja biex iwaqqaf attakk ta’ Hibs (Ritratti> Martin Agius)

Fl-40 minuta, minn kross ta’ Moises Avila Pertez millemin, l-ewwel xutt ta’ SHOLA SHODIYA HARUNA ;ie mblukkat, i]da t-tieni tentattiv tal-istess plejer spi//a fix-xibka biex tefa’ lil Birkirkara fil-vanta;; u lill-ftit partitarji tal-Istripes f’dellirju ta’ fer[. Fit-43 minuta, freekick ta’ Jackson Lima gie ppan/jat tajjeb mill-goalkeeper Reuben Gauci. Kienu Hibernians li [ar;u fuq loffensiva fil-ftu[ tat-tieni taqsima meta sforz personali tal-plejer internazzjoanli Edward Herrera intemm bixxutt imdawwar tieg[u ja[bat mal-mimduda qabel intemm barra.

Erba’ minuti biss wara, minn

kross ta’ Edward Herrera millemin, ikkonnettja tajjeb Edison Luis Dos Santos; izda d-daqqa ta’ ras tieg[u g[addiet g[oli. Fl-64 minuta, Birkirkara spi//aw jilag[bu b’9 plejers meta tke//a g[alihom Nikola Vukanac wara foul perikolu] fuq Andrew Cohen. I]da g[alkemm b’]ew; plejers imke//ija, Birkirkara irnexxielhom jirduppjaw liskor meta minn kross mixxellug tas-sostitut Mifsud Triganza, ikkonnettja tajjeb ilplejer li g[ad g[andu biss 17-il sena, RYAN CAMENZULI, u b’xutt fil-baxx g[eleb lillgoalkeeper Mario Muscat.

Meta konna qed nistennew ittisfira finali tar-referee G[awdxi, Mario Apap,

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt

Valletta Hibs Floriana B’Kara Sliema W Balzan Y

29 23 5 1 30 20 6 4 30 16 6 8 30 15 4 11 29 8 14 7 30 9 6 15

70 70 46 48 42 36

22 47 25 41 30 33 36 32 39 21 61 18

Qormi 30 14 2 14 52 {amrun S 30 9 7 14 46 Tarxien R 30 10 3 17 40 Mosta 30 8 8 14 36 Mqabba 29 7 7 15 31 *M’Xlokk 29 4 2 23 30 *M’Xlokk tnaqqsulhom 3 punt

44 30 64 25 50 24 46 21 53 18 77 6

Relegation Pool

Birkirkara [olqu azzjoni perikolu]a o[ra, free-kick dirett ta’ Mifsud Triganza g[adda j[akkek mal-lasta. Din l-azzjoni kienet l-a[[ar azzjoni denja ta’ nota fil-log[ba.

Qormi ja//ertaw ru[hom mis-salvazzjoni

Qormi assiguraw ru[hom mill-fatt li sta;un ie[or se jilag[bu fil-Kampjonat BOV Premier meta b’wirja kbira umiljaw lill-{amrun Spartans u g[elbuhom bl-iskor kbir ta’ 6-0. Qormi kellhom lil Federico Mirarchi u lil Dino Cachia nieqsa, waqt li {amrun Spartans kellhom lil Dene Shields nieqes min[abba li g[adu qed jirkupra minn injury.

Kienu {amrun Spartans li [ar;u fuq l-offensiva, u wara biss 8 minuti, free-kick ta’ Ribeiro g[adda g[oli. Fil-25 minuta, Chetcuti g[adda lejn Pereira, bix-xutt fil-baxx ta’ dan minn ;ewwa l-kaxxa ji;i milqug[ minn Omar Borg.

Fis-37 minuta, Chetcuti g[adda tajjeb lejn Pereira, bix-xutt dijagonali ta’ dan minn ;ewwa l-kaxxa ji;i milqug[ minn mal-art minn Borg. Meta konna qed nistennew it-tisfira tar-referee Spiteri g[al tmiem l-ewwel taqsima, Qormi reb[u penalty meta Calabretta waqqa’ lil Pereira fil-kaxxa u mill-11-il metru, ABUBAKAR BELLO-OSAGIE ma ]baljax biex tefa’ lil Qormi filvanta;;.

Qormi komplew fuq loffensiva fil-ftu[ tat-2 taqsima, u fit-48 minuta, sforz

RELEGATION POOL

6

QORMI (1)

M. Farrugia, R. Sammut, M. Bartolo, J. Chetcuti, J. Farrugia, J. Bondin, J. Pereira Da Silva, K. Thackray, T. Caruana, A. Bello-Osagie, V. Kouadio Sostituzzjonijiet – L. Sciberras flok J. Chetcuti 71min, S. Wellman flok K. Thackray 71min, C. Farrugia flok V. Kouadio 81min

0

{AMRUNS

O. Borg, G. Calabretta, D. Camilleri, M. Gauci, R. Hartvig, S. Bonnici, D. Zerafa, L.J. Agius, K. Sammut, A.M. Ribeiro, G. Spiteri Sostituzzjonijiet – R. Mangion flok L. J. Agius 60min, R. Spiteri flok G. Spiteri 60min, M. Grima flok M. Gauci 70min

Imwissija – K. Thackray 7min (Q), L. J. Agius 14min, R. Hartvig Skurjaw – A. Bello-Osagie pen. 45min, 50min, J. Pereira Da Silva 33min ({)

65min, M. Bartolo 68min, J. Farrugia 88min, R. Sammut pen.

90min Referee – Malcolm Spiteri il-mument Plejer tal-Log[ba – J. Pereira Da Silva (Q)

personali ta’ Pereira intemm b’xutt dijagonali tal-istess plejer, li ;ie milqug[ tajjeb minn Omar Borg. }ew; minuti biss wara, Qormi irduppjaw l-iskor, Pereira g[adda tajjeb lejn ABUBAKAR BELLOOSAGIE, bix-xutt fil-baxx ta’ dan mill-vi/in jintemm fixxibka, biex tefa’ lill-ftit partitarji ta’ Qormi f’dellirju ta’ fer[. Fit-53 minuta, minn free-kick ta’ David Camilleri mil-lemin, ikkonnettja tajjeb Gaetan Spiteri, li mill-vi/in ra x-xutt tajjeb tieg[u ji;i milqug[ minn Matthew

Farrugia. Minuta biss wara, {amrun Spartans reb[u penalty meta Kouadio waqqa’ lil Lee James Agius fil-kaxxa.

I]da mill-11-il metru, Anderson Mendes Ribeiro ra t-tentattiv tieg[u jolqot ilmimduda qabel ma ntemm barra.

Fis-56 minuta, xutt ta’ Bello-Osagie g[al Qormi g[adda barra bi ftit. Fil-65 minuta, Qormi g[amluhom 3 meta Bello-Osagie ]marka lil JORGE PEREIRA DA SILVA, bix-xutt fil-baxx ta’ dan minn ;ewwa l-kaxxa jispi//a fix-xibka. Tliet minuti

Wie[ed mis-sitt goals li sofrew {amrun, ilbiera[

biss wara, Qormi komplew ikabbru l-mar;ni tal-iskor meta Pereira g[adda tajjeb lejn MATTHEW BARTOLO, bix-xutt ta’ dan minn tarf ilkaxxa jispi//a ;ewwa. Fit-73 minuta, Bello-Osagie g[adda tajjeb lejn Pereira Da Silva, bix-xutt ta’ dan ji;i kklerjat minn fuq il-linja minn Gianluca Calabretta. }ew; minuti biss wara, xutt ta’ Luke Sciberras minn po]izzjoni angolata g[adda j[akkek mallasta. Fit-88 minuta, Qormi g[amluhom 5 meta BelloOsagie g[adda ballun twil lejn Luke Sciberras, bix-xutt ta’

dan jolqot il-wieqfa, u mirrebound, il-Captain JOSEPH FARRUGIA tefa’ fix-xibka.

Meta konna qed nistennew it-tisfira finali tar-referee Malcolm Spiteri, e]attament fid-90 minuta, Qormi reb[u t2 penalty tag[hom, u t-3 wie[ed tal-log[ba, meta Bonnici mess il-ballun b’idu fil-kaxxa, u mill-11-il metru, RODERICK SAMMUT ma ]baljax biex skorja s-6 goal ta’ Qormi fil-log[ba u g[alaq illog[ba bl-iskor umiljanti ta’ 60 favur Qormi – skor li kien lag[ar ri]ultat ta’ {amrun Spartans f’dan l-ista;un.

48

LOKALI

il-Óadd, 29 ta’ April, 2012

KRI}I MONDJALI

IL-VERU TARKA TAL-{ADDIEMA

L-g[a]la tag[na . Fil-politika, b[al f’kull parti o[ra tal-[ajja, kull persuna trid tag[mel lg[a]liet tag[ha. Il-vot f’elezzjoni ;enerali, lokali, Ewropea, amministrattiva, hu l-e]er/izzju tad-dritt ta’ din lg[a]la. Liema partit irrid nivvota g[alih u, fis-sistema tag[na, liema persuna millista pre]entata. Fid-dinja politika ta’ kull pajji], mhux kull min g[andu d-dritt jivvota, jag[mel dan. Anqas min jivvota ma jkun qed je]er/ita dan id-dritt, g[ax fis-sistema tag[na mhuwiex dmir, b’informazzjoni s[i[a f’dak li jkun qed jag[mel. Hi l-g[a]la ta’ kull bniedem li minnha nfisha g[andha leffetti tag[ha f’kull sens u direzzjoni. B[al meta wie[ed jag[]el li ma jag[]ilx u hemm, kull ma jkun qed jag[mel hu li j[alli lil [addie[or jag[]el g[alih.

1

. Il-mekkani]mu elettorali demokratiku fih l-aspetti pro/edurali. Kif isir, fuq liema dokument, f’liema jum u f’liema post. Biss, warajh hemm ba]i ta’ linja politika 2

/ara. Dik li hi marbuta malkun/ett demokratiku nisrani li n[arsu lejn il-bniedem fiddinjità s[i[a tieg[u, mhux b[ala g[odda jew numru.

Nitkellmu fuq persuna mhux individwu proprju biex nuru li a[na rridu li kull min jg[ix f’so/jetà, fil-komunità, in[arsulu d-drittijiet tieg[u.

Id-dritt li jg[ix b’dinjità u li je]er/ita g[alhekk l-g[a]la ttajba f’elezzjoni. . F’din it-triq, il-partit g[a]el li jifta[ bieb permezz tal-mezzi teknolo;i/i tal-lum billi qieg[ed g[addispo]izzjoni, websajt blisem My choice. G[amel din l-g[a]la b’direzzjoni /ara fuq ]ew; livelli importanti. Lewwel: kun infurmat qabel tag[mel l-g[a]la politika tieg[ek, u t-tieni: ressaq ’il quddiem dak li inti tara li lpartit politiku g[andu jinkludi fil-[idma futura tieg[u. Fis-so/jetà tag[na g[andna sitwazzjoni li, firrealtà, qed twassal g[ax-xkiel tal-e]er/izzju ta’ din lg[a]la. Ng[id dan g[al numru ta’ ra;unijiet varji.

3

. L-ewwel, hu /ar li lmezzi tal-komunikazzjoni huma limitati fil-libertà u flispazju li jag[tu lillopinjonijiet veri fis-so/jetà.

It-tieni, hu evidenti li hemm a//essibbiltà mog[tija g[al u[ud li tissarraf mhux filb]onn tal-verità, i]da f’dik tal-per/ezzjonijiet. It-tielet, tal-influwenza diretta u indiretta biex persuni li m’g[andhomx [in biex jiddiskutu jin[atfu f’opinjoni – na[a jew o[ra. Quddiem dawn il-problemi li s-so/jetà qed taffronta hu g[alhekk verament vitali li l-Partit Nazzjonalista jassigura li jwassal u jasal direttament g[and min irid jag[]el ittajjeb. G[al min irid ikun jaf qabel jidde/iedi.

4

. Quddiem impressjonijiet varji hawn b]onn ta’ ferm iktar spjegazzjonijiet u fatti /ari g[al kul[add. Mhux biss ta’ dak li g[andna llum, imma wkoll tar-riskji li se naffrontaw iktar ’il quddiem.

Il-politika mhix parti minn xene;;at imma mill-b]onn tal-g[arfien pre/i] ta’ dak li 5

media•link COMMUNICATIONS

rridu nidde/iedu flimkien g[all-futur tag[na lkoll. Lg[a]la tag[na b[ala partit hawn qieg[da, fuq din il-linja – dik li nie[du [sieb li nispjegaw u nfiehmu.

M’a[niex lesti mmorru quddiem il-bnedmin ta’ din is-so/jetà ming[ajr ma nirrispettaw lilhom, lintelli;enza tag[hom, u g[alhekk bl-umiltà nispjegaw. . L-g[a]la tieg[i hi f’dan minn il-partit proprju g[ax konna a[na li di;à qed ng[idu bi/- Carmelo Mifsud Bonnici /ar dak li qed nipproponu li carmelomifsudbonnici@gov.mt nag[mlu fi programm mezzi uni/i jew organizzati elettorali futur. Din hi l-linja tal-komunikazzjoni. L-g[a]la ;enerali tal-[idma, fuq dawn il-linji /ari. Il-Partit tag[na tibqa’ g[all-verità fidNazzjonalista hu l-partit taldettalji tag[ha. Id-differenza poplu kollu. Hu l-partit li bejnna u partiti o[ra hawn qieg[da. Irridu nibqg[u mexa u mexxa g[ax [a [sieb nispjegaw dak li jista’ jsir li jorbot l-aspirazzjonijiet, il[olm, l-imma;inazzjoni mar- minn dak li ma jistax. B’hekk nibqg[u partit li j]omm lilu realtà. Il-poplu kiber u nnifsu sod u fl-g[eruq tasjkompli jikber g[ax irridu li so/jetà. Jibqa’ l-;ellied sieket nassigurawlu li jag[mel limma determinat biex g[a]liet tieg[u tajjeb. Iltin]amm is-so/jetà fil-valuri partit jibqa’ dak tal-libertà vera g[ax jassigura li jkun id- tag[ha. Jibqa’ l-partit talg[a]la tal-poplu. difensur kontra t-tirannija ta’ 6