2012_05_06

€ 0.50

www.media.link.com.mt

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

2109

Jason reba[ lil Muscat dwar Bundy ukoll minn Nathaniel Attard

Jason Micallef, il-Kap talmedia Laburista, fl-a[[ar ;img[at wettaq reb[a o[ra fuq il-Mexxej Laburista Joseph Muscat, din id-darba fil-ka] tal-pre]entatur John Bundy.

Din il-gazzetta l-;img[a l-o[ra ]velat id-determinazzjoni tal-eks Segretarju :enerali Laburista li jer;a’ jikkontesta l-elezzjoni ;enerali, kuntrarju g[al dak li kien idde/ieda Muscat meta [atru fit-tmexxija talmedia Laburista.

Din qed titqies b[ala sfida diretta min-na[a ta’ Micallef fil-konfront ta’ Muscat li l-ewwel [a over il-mezzi tax-xandir laburisti u mbag[ad, pass wara pass, beda bil-[idma biex jer;a’ jo[ro; g[all-elezzjoni.

Issa s-sorsi ta’ din ilgazzetta qed jg[idu li anke d-de/i]joni li jitwaqqaf ilBreakfast Show ta’ John Bundy fuq One TV kienet reb[a o[ra ta’ Micallef.

Din ti]died ma’ dawk li g[amel fuq Muscat meta bilmod il-mod irnexxielu je[les minn nies li mhumiex meqjusin fi/-/irku tieg[u filmezzi tax-xandir laburisti.

Dawn kienu kunsidrati b[ala l-ewwel passi li eventwalment se jwassluh biex jer;a’ jo[ro; g[allelezzjoni. g[al pa;na 8

Il-PL iwie;eb dwar ir-rabta mal-Korea ta’ Fuq PA:NA 6

It-tabella tal-unur g[al Malta fix-xog[ol Informazzjoni f’rapport tal-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol (ILO) pubblikat din il;img[a, turi bl-aktar mod /ar is-su//ess ta’ Malta fil-qasam tax-xog[ol tul il-perijodu ta’ kri]i bla pre/edent li g[addejja minnu d-dinja.

F’dan ir-rapport Malta hi inklu]a mal-grupp ristrett ta’ sitt pajji]i li, fil-perijodu 2007 – 2011,

kellhom ]ieda fl-impjiegi minn fost lekonomiji l-aktar avanzati fid-dinja. Il-[amsa l-o[ra huma, skont din l-ordni: l-Awstrija, il:ermanja, il-Lussemburgu, l-I]rael u l-Polonja.

It-titlu tar-rapport hu World of Work Report 2012.

Id-dettalji f’pa;na 5

NHAR IT-TLIETA LI :EJ…

Il-PM f’konferenza interattiva Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, nhar it-Tlieta li ;ej se jkun qed jie[u sehem f’konferenza interattiva ma’ dawk li rre;istraw fil-websajt il;dida tal-PN myCHOICE.PN Dawk re;istrati se jkollhom ilpossibbiltà li jikkomunikaw malKap tal-Partit Nazzjonalista billi jiktbulu u hu, min-na[a tieg[u, se jwie;eb b’webcam li se tkun issettjata apposta.

Dawk li di;a’ rre;istraw f’myCHOICE.PN se jkunu jistg[u jipparte/ipaw fil-konferenza li tibda

fis-7.30pm. Dawn se jir/ievu imejl bil-link minn fejn ikunu jistg[u jsegwu u jipparte/ipaw.

Il-PN qal li dan hu /-/ans biex min g[adu ma rre;istrax f’din ilwebsajt jag[mel dan minnufih.

Il-[sieb dwar myCHOICE.PN hu li l-PN jisma’ lil kull min jixtieq iwassallu l-messa;; tieg[u u jikkomunika mieg[u b’mod konfidenzjali.

Wara tmien snin ta’ Malta fl-UE…..... PA:NI 2 u 3

Il-Labour jesa;era G[add kbir ta’ cameras g[all-attività tal-PN illum Informazzjoni li da[litilna mill-qalba tal-Partit Laburista tg[id li argument s[un bejn il-mexxej tal-media Laburista, Jason Micallef, u l-leader Laburista, Joseph Muscat, wassal biex ittie[det de/i]joni li l-Labour jesa;era bil-goff u jibg[at g[add kbir ta’ cameras tasSuper 1 fl-attività tad-djalogu li l-PN se jkollu dalg[odu fir-Rabat. Dan mhux normali f’attività ta[t it-tinda.

L-informazzjoni li da[let mill-PL tg[id li l-argument bejn Muscat u Jason Micallef kien wie[ed s[un u flistess vena ta’ dan l-a[[ar ]mien, meta Jason Micallef qed juri rieda qawwija li jikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq il-Mosta.

L-istess informazzjoni minn [dan il-PL tg[id li Muscat qed juri dg[ufija quddiem id-determinazzjoni ta’ Micallef, u g[al xi ra;uni mhux jirnexxilu jwaqqfu.

■ G[all-a[[ar ]viluppi llum segwi NET TV, Radio 101 u MaltaRightNow.com

8

OPINJONI/LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Ir-ri]ultati hemm huma 1. G[addiet ;img[a o[ra ta’

[idma mill-Gvern g[allpoplu. F’dawn is-snin ta’ din il-le;i]latura hu /ar g[al diversi persuni, imma mhux g[al kul[add, li dan hu Gvern li [adem; wie[ed li da[al g[al problemi u intoppi varji li w[ud minnhom kien ilhom is-snin jistennew.

Mhux fa/li li tid[ol g[al kull pro;ett f’daqqa. Il-pajji] ma jifla[x dan. Mhux biss, imma diversi drabi tista’ tid[ol verament g[al sfida wara li tkun lestejt o[ra qabilha.

Wa[da ti;bed o[ra u fuq dik ta’ qabel tista’ tibni.

2. F’dawn il-;img[at, ilpajji] qieg[ed ikun espost g[al rapporti pre]entati minn diversi Ministeri. Erba’ snin ta’ [idma mhumiex /ajta, spe/jalment g[al dan ilKabinett li ra [afna ma’ wi//u. Il-kri]i ekonomika mondjali, il-gwerra /ivili filLibja, l-inkwiet fiz-zona talmunita ewro – dawn kollha wasslu g[al-limitazzjonijiet u l-isfidi li qatt qabel ma kellna. Kull pajji] kellu

jaffronta sidru. Il-kbar g[otru u a[na bqajna g[addejjin.

3. Min qieg[ed imexxi, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi, ra u se jibqa’ jara fi]]mien li ;ej, sal-a[[ar talle;i]latura tieg[u, inkwiet u diffikultajiet. Jista’ jkun hemm min jog[rok idejh, spe/jalment min ma tantx g[andu grazzja mieg[u. Biss, il-poplu in;enerali se jara iktar li rnexxielu. Irnexxielu j]omm l-istabbiltà, il-pa/i u l-progress so/jo-ekonomiku tag[na lkoll. {add fl-Ewropa ma ]amm dak li ]ammejna a[na. Anqas [add ma ra xi tkabbir ekonomiku b[al ma rajna a[na. {add minna ma sar sinjur, biss a[na almenu ]ammejna ru[na fil-po]izzjonijiet li kellna.

4. Fuq dan irnexxielna nkomplu b’diversi inizjattivi ;odda li huma ta’ ;id g[allpoplu. Ma rajniex kbir, imma morna g[an-ne/essarju.

Passi li bihom se nkomplu nibnu fuq il-;id nazzjonali tag[na. Passi li j[arsu li

Jason jag[]el li ma jikkummentax Ma jsemmi xejn dwar il-ka] tieg[u f’artiklu f’l-orizzont Minkejja li nhar il:img[a li g[adda kellu artiklu twil f’l-orizzont, Jason Micallef, eks Segretarju :enerali talPL u l-kap attwali talmedia laburista, bl-ebda mod ma rrefera g[arrapport esklusiv dwaru pubblikat b[al-lum ;img[a f’din il-gazzetta.

Dan ir-rapport ]vela li minkejja l-paroli ta’ Muscat fl-a[[ar Konferenza :enerali Laburista, wara kollox Jason Micallef hu determinat li jikkontesta lElezzjoni :enerali li jmiss fuq id-distrett tal-Mosta, {’Attard, {al Balzan u lImdina.

Fl-artiklu tieg[u ta’ nhar il-:img[a, minflok, qag[ad jispekula fuq meta se ssir l-Elezzjoni :enerali li jmiss u sa[ansitra stqarr li l-Prim Ministru Lawrence Gonzi missu jag[mel b[al ma kien g[amel Alfred Sant meta kien qabad u mar g[allElezzjoni g[aliex kellu lproblemi.

Ir-rapport imxandar

nipprote;u a[jar il-wirt storiku u tradizzjonali tag[na. Il-pass li l-Parlament ji//aqlaq kien ilu jin[ass u issa dan il-pro;ett qed jitlesta bi//a bi//a. Jimxi g[all-ispazju i]da fl-istess [in – u g[alija iktar importanti – li jippermetti li jkun apprezzat iktar il-Palazz tal-Gran Mastri. Na[dmu u nimxu kull ;urnata fl-istorja tag[na, ma hemmx dubju; biss, nimma;inaw kemm iktar persuni, b’;id g[atturi]mu tag[na, ji;u jarawh jekk kemm-il darba jkun a//essibbli kollu.

5. Di;à fil-belt kapitali tag[na g[andna lKonkatidral ta’ San :wann, li f’dawn is-snin kien restawrat b’mod li l-[in kollu qieg[ed ji;bed ]ieda ta’ vi]itaturi. Jekk ikollna lPalazz fl-istess livell, ara kemm nitilg[u ’l fuq.

G[alhekk hu g[aqli li tag[mel dawn il-passi. Jikber il-kummer/ u bih l-impjiegi.

Waqt li dan g[addej, g[andna ]ew; passi o[rajn

mexjin. L-ewwel, ir-restawr tal-bastjuni tal-Belt Valletta, u t-tieni, dak tattrasformazzjoni tal-Forti Sant’Iermu.

6. Il-Gvern [adem bilg[aqal [afna f’dawn is-snin u r-ri]ultati hemm qeg[din.

Jekk kemm-il darba a[niex infiehmu lill-poplu tag[na b’dan tista’ tkun [a;’o[ra. ?erti mumenti ma nifhmux li dak li jkun qieg[ed isir ma jasalx bi]]ejjed quddiem g[ajnejn u g[al widnejn ilvotanti. Il-[idma tag[na f’dawn ix-xhur li g[andna quddiemna trid tkun kon/entrata fuq dan ukoll. Issit www.mychoice.pn (lg[a]la tieg[i) beda die[el sew. Bih qed jirnexxielna nift[u fruntieri o[ra masso/jetà tag[na. Hemm b]onn li nkomplu nfiehmu kemm sar ;id. Hemm in-ne/essità li nuru li r-ri]ultati qeg[din f’posthom. Konna eletti biex na[dmu u nag[mlu l-;id lil dan il-poplu. Hekk g[amilna, biss irridu nuru dan fiddieher g[al kul[add.

f’din il-gazzetta [oloq ferment sew f’diversi strutturi tal-partit i]da jidher li l-partitarji laburisti, fil-bi//a l-kbira tag[hom, ma jaqblux ma’ Muscat li Jason mg[andux jit[alla jikkontesta.

Dan deher /ar [afna minn rappurta;; li g[amel Net News waqt lattività tal-Labour fil-Belt fl-Ewwel ta’ Mejju fejn ilma;;oranza ta’ dawk intervistati esprimew ilfehma li Jason g[andu jikkontesta.

Rapporti li waslulna jg[idu li l-g[ada li deher dan is-servizz fuq Net News kien hemm reazzjoni qawwija filkumpless tas-Super One fil-Marsa u dawk talklikka ta’ Jason dehru kuntenti [afna b’dak li kien rappurtat.

carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

Hemm b]onn li nkomplu nfiehmu kemm sar ;id

Kif Jason qala’ lil Bundy mill-Breakfast Show minn pa;na 1

Jason Micallef

minn Carmelo Mifsud Bonnici

Sorsi li tkellmu ma’ din ilgazzetta fakkru li l-ewwel [jiel ta’ dawn il-manuvri min-na[a ta’ Jason Micallef, li llum hu mag[ruf b[ala l-King tas-Super One, bdew meta fix-xhur li g[addew irnexxielu jqa//at ’il barra mill-istazzjon laburista nies li mhumiex meqjusin b[ala parti mill-klikka tieg[u, u b’hekk ikun jista’ jie[u f’idejh l-istazzjonijiet ONE billi jda[[al flokhom nies leali lejh.

Hekk ;ara fil-ka] talprogramm Realtà li twaqqaf [esrem minn fuq One TV b’Jason Micallef, il-Kap talmedia laburista, iwa[[al f’Muscat g[al din id-de/i]joni.

Hekk ;ara wkoll — spjegaw is-sorsi li tkellmu mag[na — fil-ka] ta’ John Bundy fejn ukoll g[addiet tal-eks Segretarju :enerali Laburista fid-de/i]joni li [abta u sabta jitwaqqaf ukoll il-Breakfast Show li Bundy kien jippre]enta fuq l-istazzjon tat-TV tal-Partit Laburista.

Sorsi fil-qalba tal-Partit Laburista qalu lil il-mument li din, b[al ta’ Hansford, tqieset b[ala reb[a o[ra g[a/Chairman ta’ One Productions biex ikompli jsa[[a[ idejh fittmexxija tal-media laburista billi jda[[al lin-nies tieg[u.

Fil-fatt, e]att wara li xxandret l-a[[ar edizzjoni tal-programm Bon;u Bundy il-:img[a 30 ta’ Marzu, mill-bidu tal-;img[a ta’ wara, ji;ifieri mit-Tnejn 2 ta’ April, il-Breakfast Show ta’ One TV sar jismu Breakfast

John Bundy

News u beda jitmexxa mirreporter laburista Charlon Gouder. Fih qed jikkontribwixxu wkoll Jonathan Attard u Rodney Vassallo – kollha nies meqjusin b[ala parti mill-klikka ta’ Jason Micallef. il-mument hu infurmat li kienet ilha g[addejja taqtig[a ta[raq bejn Jason Micallef u John Bundy dwar il-programm b’tentattivi dejjem ji[raxu biex Micallef iqa//at lil Bundy ’l barra.

Ried lil Gouder

Jidher li kollox ori;ina meta Jason Micallef beda bil-mod ilmod jipprova jda[[al proprju lil Charlon Gouder fil-programm ta’ John Bundy, u dan urta bilkbir lil nies qrib il-Leader laburista Joseph Muscat li jag[tuh il-pariri fuq il-media.

Dan min[abba li Charlon Gouder kien fost dawk li saret referenza g[alihom fir-rapport tat-telfa elettorali laburista fla[[ar elezzjoni ;enerali. Xorta

wa[da, i]da, ghaddiet ta’ Jason Micallef u, finalment, Gouder spi//a [a post Bundy u issa qed imexxi l-programm ta’ filg[odu hu.

B’hekk ghaddiet ta’ Jason Micallef fuq dak li ried Muscat, u Micallef kompla jsa[[a[ ilpo]izzjoni tieg[u u ikkonferma li hu jikkmanda fil-media laburista, jg[id x’jg[id il-leader.

Jidher li John Bundy, li s’issa g[adu jippre]enta l-programm Affari Tag[na fuq l-istazzjon laburista kull nhar ta’ :img[a filg[axija, sar jaf li se jitwaqqaf milli jkompli jmexxi dan ilprogramm ftit jiem biss qabel, proprju f’nofs dik l-a[[ar ;img[a tal-programm tieg[u.

F’kummenti li Jason Micallef stess kien ta lit-Times, insista li m’hemm l-ebda bad blood bejniethom u [add ma tke//a.

L-eks Segretarju :enerali Laburista wa[[al fil-kumpanija 26th Frame, li kienet tipprodu/i l-programm.

Imma kummenti li kiteb John Bundy stess ta[t l-artiklu filver]joni online ta’ The Times, imeru lil Jason Micallef. John Bundy wie;eb li qara dak li qal dwaru /-Chairman ta’ One Productions, u ma jafx jekk kellux jid[ak jew jibki, waqt li kompla jikkummenta li “dawk li jkunu bil-qieg[da fuq pultruna jikkritikaw biss, jafu x’;ara verament” b’riferenza /ara g[annies ta’ madwar Jason Micallef.

■ Aktar a[barijiet lokali f’pa;ni 22 u 23

2

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

G[all-attenzjoni ta’ Alfred Sant Din il-gazzetta l-;img[a lo[ra rrappurtat dak li qal leks Mexxej Laburista Alfred Sant fil-programm televi]iv Dot.EU fuq l-istazzjon nazzjonali, li kienu biss 20 fil-mija tal-Maltin li marru tajjeb bis-s[ubija fl-Unjoni Ewropea.

Illum, din il-gazzetta qed tippubblika e]er/izzju, limitat g[all-qag[da taxxog[ol f’pajji]na, billi tqabbel numru ta’ fatturi kif kienu f’April 2004, e]att qabel is-s[ubija, u kif inhuma

MINDU D{ALNA FL-UNJONI EWROPEA...

Impjegati full-time Impjegati mal-privat Impjegati settur pubbliku Jirre;istraw (Part 1) Paga medja

llum, skont l-a[[ar /ifri uffi/jali pubblikati.

Minn dawn i/-/ifri jirri]ulta li l-[addiema fulltime ]diedu bi 13,300; li l[addiema mal-privat ]diedu b’20,000; il-[addiema malgvern naqsu b’6,500; dawk

2004 136,650 88,944 47,706 7,704 €11,723

ISSA 149,950 108,820 41,132 6,265 €15,013

DIFF.

+13,300 +19,876 -6,574 -1,439 +€3,290

jirre;istraw fuq l-ewwel parti tar-re;istru ni]lu b’1,439 u lpaga medja ]diedet bi 3,290 ewro.

G[al Alfred Sant, i]da, dan ma jg[odd xejn g[aliex kontra kien u kontra baqa’… jekk ma sarx kontra aktar!

Il-Pulizija to[ro; l-akku]i kontra Jimmy Calleja S’issa Muscat g[adu ma qalx x’passi se jie[u minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Il-pulizija [ar;et l-akku]i filkonfront tal-kunsillier laburista ta’ Birkirkara Jimmy Calleja li f’{amis ix-Xirka allegatament aggredixxa anzjana fis-sala Santa Bernardetta tar-Residenza San Jean Antide.

Il-Partit Laburista g[adu ma kkundannax din l-aggressjoni waqt li, sa fejn hu maghruf, Joseph Muscat, il-Kap talOppo]izzjoni u Mexxej Laburista, s’issa g[adu ma [a lebda passi.

Dan minkejja li kull darba li kien mistoqsi dwar dan, iddikjara li l-ka] qed ikun investigat mill-Partit Laburista u se jittie[du passi.

Fil-fatt, i]da, qatt ma wie;eb x’azzjoni [a jew se jie[u l-PL fil-konfront tal-kunsillier tieg[u.

Il-konferma li l-Pulizija qed tittratta dan il-ka] b’serjetà kbira tant li [ar;et l-akku]i filkonfront tal-allegat aggressur fl20 ta’ April li g[adda, ji;ifieri [mistax wara li se[[ il-ka], to[ro; minn twe;iba li din ilgazzetta r/eviet g[al mistoqsi-

jiet li g[amlet lill-Kummissarju tal-Pulizija dwar dan il-ka] li se[[ f’residenza tal-anzjani mmexxija mill-Gvern.

L-Uffi//ju tal-Komunikazzjoni tal-Korp tal-Pulizija, f’isem il-Kummissarju, fi twe;iba g[al mistoqsijiet li bag[tnielu dwar dan il-ka], ikkonferma li dwar din lallegata aggressjoni fuq anzjana mill-Kunsillier Laburista ta’ Birkirkara sar rapport lillPulizija fis-6 ta’ April, ji;ifieri lg[ada li se[[ il-ka].

Fit-twe;iba jing[ad li lPulizija kienet infurmata bil-ka] minn kuntistabbli li dak il-[in li se[[ l-attakk fuq l-anzjana kien on duty fl-Isptar Monte Carmeli.

It-twe;iba tkompli li b’ri]ultat ta’ dan in[ar;u formalment akku]i fil-konfront ta’ Calleja nhar l-20 ta’ April 2012. Ir-rapport li sar, tg[id ilPulizija, hu wie[ed ta’ feriti [fief fuq il-persuna ta’ pazjenta anzjana wara li allegatament kien hemm argument bejn l-

FOCUS 101 Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

Imexxi> Noel Muscat Mistednin> Ian Castaldi Paris Victor Scerri

istess pazjenta u vi]itatur fil-5 ta’April.

Kienet din il-gazzetta li ]velat dan il-ka] li dwaru kien sar rapport intern. F’dan ir-rapport ing[ad li l-infermieri li kienu xog[ol u marru jassistu lillvittma sabu lil Calleja “qed jaqbad lir-residenta minn wi//ha u jhe]]e] lill-anzjana minn rasha”.

Sew it-tabib li kien on call u invista lill-anzjana, kif ukoll aktar tard il-konsulent tas-sala, ikkonfermaw li l-anzjana sofriet xi grie[i f’dan l-attakk u rrakkomandaw li jsir rapport lill-Pulizija.

Fl-a[[ar okka]joni li kellu biex iwie;eb il-mistoqsijiet dwar dan il-ka], nhar l-Ewwel ta’ Mejju, Muscat re;a’ [arab middomandi u ma qalx x’azzjoni ttie[det fil-konfront tal-kunsillier tieg[u b’rabta ma’ dan il-ka].

Joseph Muscat wie;eb biss li l-Partit Laburista investiga lka] u issa qed jistenna lillPulizija biex jara hux se jie[du passi.

Issa Joseph Muscat g[andu lkonferma li l-Pulizija [ar;et akku]i fil-konfront talkunsillier tieg[u fl-20 ta’ April li g[adda.

Minn dakinhar ’l hawn g[addew ;imag[tejn, imma s’issa l-Partit Laburista g[adu ma [abbarx li [a xi passi filkonfront tal-kunsillier.

Konferenza fl-AZAD dwar it-8 snin s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea

Is-s[ubija fissret [olqien ta’ aktar xog[ol Is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea fissret il-[olqien ta’ aktar xog[ol, tant li matul issena li g[addiet, Malta kellha rata ta’ 2.7 fil-mija fit-tkabbir tal-impjiegi, u dan kien it-tielet l-akbar tkabbir ta’ impjiegi fost is-27 pajji]-membru tal-Unjoni Ewropea.

Il-qg[ad f’Malta hu wie[ed baxx b’6.5 fil-mija ta’ dawk kollha li jistg[u ja[dmu, u hu l[ames l-inqas fl-UE. Jirri]ulta wkoll li 93 fil-mija ta’ dawk kollha li jiggradwaw f’Malta jsibu impjieg fi ]mien tliet snin, u dan hu l-og[la livell fl-Ewropa, fejn il-medja hi 76.5 fil-mija.

Richard Cachia Caruana,

ir-Rappre]entant Permanenti ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea qal dan ilbiera[, waqt konferenza dwar it-Tmien Snin tas-S[ubija ta’ Malta fl-UE, organizzata mill-A}AD. Hu qal li f’dawn i]-]minijiet ta’ diffikultajiet finanzjarji u ekonomi/i internazzjonali, hu fa/li li wie[ed jiffoka fuq iddiffikultajiet li qed jiffa//ja pajji]na u ma japprezzax bi]]ejjed il-benefi//ji li ss[ubija fl-UE ;abet mag[ha.

Malta ibbenefikat bis-s[i[ mis-s[ubija, u l-a[[ar tmien snin biddlu lil pajji]na millqieg[ u g[all-a[jar.

Skont st[arri; talEurobarometer, aktar minn tnejn minn kull tliet Maltin jemmnu li Malta ibbenefikat mis-s[ubija fl-UE. Richard Cachia Caruana qal li fil-Prodott Domestiku Gross, ir-rata medja tat-tkabbir kienet wa[da tajba [afna ta’ 4.4 filmija fil-perijodu bejn l-2003 u l-2011. Anki fl-a[[ar snin waqt il-kri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali, Malta approfittat mis-s[ubija fl-UE u kisbet ri]ultati tajbin, u s-sena li g[addiet kellna tkabbir ekonomiku ta’ 4.4 fil-mija.

Is-s[ubija sa[[et lInvestiment Barrani Dirett u f’:unju li g[adda, l-istock ta’ dan l-investiment f’Malta kien stmat li jla[[aq it-€12.4 biljun.

Minkejja d-diffikultajiet internazzjonali, Malta po;;iet

Richard Cachia Caruana

il-finanzi pubbli/i fis-sod tant li fl-2011 Malta naqqset id-defi/it ta[t it-3 fil-mija, skont ir-regoli tal-UE, u kienet fost sitt pajji]imembri taz-Zona-Ewro li g[amlu dan.

Richard Cachia Caruana qal li s-s[ubija fl-UE ikkontribwiet ukoll g[at-tkabbir u g[addiversifikazzjoni tal-ekonomija, li issa g[andha a//ess g[al suq aktar miftu[; u dan wassal g[all-[olqien tax-xog[ol u g[at-tkabbir ekonomiku.

Tmien snin wara s-s[ubija, lekonomija ta’ pajji]na hi aktar b’sa[[itha u diversifikata, u qed to[loq aktar xog[ol u xog[ol a[jar.

Fir-ri/essjoni globali, Malta kienet tmur ferm ag[ar li kieku kellha taffa//ja l-kri]i wa[edha, ’il barra mill-UE. Vanta;; ie[or tas-s[ubija hu l-a//ess g[all-fondi tal-UE, li minnhom ibbenefikajna flinfrastruttura, fil-kummer/ u anki b’mod individwali.

Bejn l-2004 u l-2013, Malta se tkun ibbenefikat b’€1.3 biljun, ji;ifieri bi €3,250 g[al kull persuna. Is-s[ubija ta’ Malta fiz-Zona-Ewro f’Jannar 2008 u fiz-Zona-Schengen fl2007 kienu passi kbar flintegrazzjoni ta’ Malta filqalba tal-UE. Illum, Malta g[andha le[en madwar ilmejda tad-de/i]jonijiet.

Richard Cachia Caruana irringrazzja lill-eks Prim Ministru Eddie Fenech Adami u lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi tal-fidu/ja li wrew fih kemm qabel kif ukoll wara ss[ubija, u qal li hu ta l-ener;ija kollha tieg[u biex iservi lillpajji] fir-rwol tieg[u.

AÓBARIJIET LOKALI

3

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Storja ta’ su//ess g[all-poplu Malti Tmien snin mis-s[ubija ta’ Malta flUnjoni Ewropea, wie[ed jista’ jg[id li s-s[ubija hi storja ta’ su//ess g[all-poplu Malti. Fis-snin tal-kri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali, is-s[ubija fl-UE u fiz-Zona-Ewro g[enu lil Malta teg[leb id-diffikultajiet li ;ab mieg[u dan it-tsunami ekonomiku u finanzjarju li laqat lill-Ewropa u liddinja, imma pajji]na kompla jo[loq ix-xog[ol u jkabbar l-industrija.

Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, qal dan ilbiera[, waqt l-g[eluq talkonferenza dwar it-Tmien Sena tasS[ubija ta’ Malta fl-UE. Il-Prim Ministru fakkar kif ftit aktar minn tliet snin ilu, Malta wkoll intlaqtet mir-ri/essjoni internazzjonali u l-Gvern kellu jintervjeni billi g[en lill-kumpaniji li kienu f’diffikultà biex hekk kienu salvati mal-5,000 impjieg.

Qal li jinsab ottimist dwar il-futur ta’ pajji]na b[ala membru tal-UE, g[alkemm hemm sfidi li jridu jing[elbu, fosthom it-tis[i[ fiskali tal-pajji]i-membri biex ikun hemm aktar tkabbir ekonomiku.

Lawrence Gonzi irrefera g[annegozjati tas-s[ubija ta’ Malta fl-UE qabel l-2003 u qal li l-Kap Negozjatur, Richard Cachia Caruana, [adem bla heda biex Malta

irnexxielha tinnegozja l-aqwa pakkett mal-UE minn fost l-g[axar pajji]i li kienu se jissie[bu fl-UE fl2004.

Fakkar ukoll fil-kritika u filkampanja ta’ bi]a’ tal-Oppo]izzjoni, tant li kienet tg[id li Malta se tie[u biss Lm1.5 miljun mill-UE; imma sal-lum, Malta di;à [adet €1 biljun, ji;ifieri l-Oppo]izzjoni Laburista [adet ]ball ta’ aktar minn €998 miljun.

Il-Prim Ministru fakkar fil-[idma ta’ Simon Busuttil, li mexxa lkampanja ta’ informazzjoni dwar lUE, kif ukoll fil-[idma tal-MEPs kollha fil-Parlament Ewropew, u fi]]ew; Kummissarji Ewropej, Joe Borg u John Dalli.

Il-Prim Ministru qal li s-s[ubija flUE kienet kisba kbira fl-istorja ta’ pajji]na u ;abet bidla dwar kif a[na nfasslu l-futur ta’ pajji]na; ;abet ukoll vanta;;i o[ra g[all-poplu Malti, fosthom il-[elsien middwana, il-munita komuni, lAssigurazzjoni Ewropea tas-Sa[[a, tariffi internazzjonali or[os tattelefonati, u vanta;;i o[rajn.

Il-fondi tal-UE g[enu biex pajji]na jkollu toroq a[jar, aktar ta[ri; tal[addiema u sorsi tal-ener;ija differenti, inklu] bl-Interconnector ma’ Sqallija biex Malta ting[aqad mal-grid Ewropew tal-Ener;ija.

Il--Kap Negozjatur, Richard Cachia Caruana, [adem bla heda biex Malta irnexxielha tinnegozja l-aqwa pakkett mal-UE minn fost l-g[axar pajji]i li ssie[bu fl-UE fl-2004 – LAWRENCE GONZI

LAWRENCE GONZI> ottimist dwar il-futur ta’ pajji]na

Is-s[ubija fl-UE kienet kisba kbira fl-istorja u ;abet bidla kif a[na nfasslu l-futur ta’ pajji]na

De/i]joni g[aqlija ta’ Malta u ?ipru li jissie[bu fiz-Zona-Ewro Malta u ?ipru [adu de/i]joni mill-aktar g[aqlija meta f’Jannar 2008 issie[bu fizZona-Ewro, ftit ]mien qabel bdiet il-kri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali; u dan wassal biex i]-]ew; pajji]i setg[u jiffa//jaw a[jar din il-kri]i. Malta g[andha rekord mill-aqwa b[ala membru tal-UE. Ioannis Kasoulides, li serva b[ala Ministru tal-Affarijiet Barranin ta’ ?ipru meta pajji]u ssie[eb fl-Unjoni Ewropea, u llum hu Vi/i President tal-Partit Popolari Ewropew, qal dan ilbiera[, waqt konferenza dwar it-Tmien Sena mis-S[ubija ta’ Malta fl-UE.

Hu fakkar li l-I]landa kienet wie[ed millaktar pajji]i sinjuri fl-Ewropa qabel faqqg[et il-kri]i ekonomika u finanzjarja internazzjonali, u kellha wkoll il-munita tag[ha. Imma kif faqqg[et il-kri]i, lekonomija u l-munita tal-I]landa sfaxxaw u l-I]landa talbet li tissie[eb fl-UE. Ioannis Kasoulides qal li s-s[ubija fl-UE wasslet biex kemm Malta kif ukoll ?ipru jiffa//jaw a[jar l-effetti tal-globalizzazzjoni u jipparte/ipaw madwar il-mejda tadde/i]jonijiet.

Hu qal li wara s-s[ubija, sakemm faqqg[et il-kri]i internazzjonali, ?ipru

g[adda minn ]mien ta’ ;id ekonomiku, kibru l-industrija tas-servizzi, it-turi]mu u lindustrija tal-bini.

Hu qal li llum Malta u ?ipru huma ferm aktar kompetittivi u qal li l-ebda pajji] ma jista’ jibqa’ jag[ti sussidji mit-taxxi talpoplu lill-kumpaniji li ma jkunux sostenibbli. ?ipru ma jistax jag[ti ]idiet fissalarji og[la mi]-]ieda fil-produttività g[ax dan ikun [a]in g[all-ekonomija.

Il-mira ta’ ?ipru hi li jni]]el id-defi/it g[al 2.5 fil-mija sal-a[[ar ta’ Di/embru, u qal li f’Di/embru li g[adda, id-defi/it ta’ pajji]u kien ta’ 6 fil-mija.

Ioannis Kasoulides

4

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

tag˙rif

MaltaPost. Il-pubbliku hu infurmat li llum il-{add mhux se jkun jista’ jag[mel u]u mis-sit elettroniku tal-kumpanija MaltaPost (inklu] kull informazzjoni online) minn nofsillejl sat-3 p.m. min[abba xi xog[lijiet li se jsiru fuq is-sistema tal-informatika tal-kumpanija.

MaltaPost tisku]a ru[ha g[al kull inkonvenjent.

L-Imqabba. Is-So/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V qed torganizza ;urnata Sqallija nhar is-Sibt, 2 ta’ :unju 2012. Din tinkludi eskursjoni g[all-fabbriki tal-inbid, tal-;obon u l-irkott, ikla 6 course meal f’Agrituri]mu, horse riding u eskursjonijiet lejn id-Diga di S. Rosalia, il-villa;; ta’ Ragusa Ibla u waqfa fi/-/entru kummer/jali ;did La Fortizza f’Ragusa. G[all-bookings jew aktar informazzjoni avvi/inaw lill-membri tal-Kumitat E]ekuttiv.

Laqg[a ta’ Talb. IlFraternità Sekulari ta’ Charles de Foucauld (G[awdex) qed tistieden lil-laj/i Kattoli/i g[al prayer meeting li se jsir nhar is-Sibt, 12 ta’ Mejju, fi/-?entru Pastorali Rag[aj it-Tajjeb, Ta/-?awla, Victoria. Jibda fis-7.15 p.m. {al Qormi. :urnata g[allMother’s Day, organizzata mill[bieb tas-Sezzjoni So/i Nisa Attivi Banda Anici, nhar it-Tlieta, 8 ta’ Mejju. Din tikkonsisti f’Quddiesa fis-Santwarju talMadonna tal-G[ar fil-Knisja talPatrijiet Dumnikani fir-Rabat, Malta, fejn in]uru wkoll l-G[ar fejn hemm ix-Xbieha talMadonna Mirakolu]a. Wara Coffee Morning fis-St Martin

Restaurant, il-Ba[rija. Tluq minn [dejn il-Ka]in fid-8.45 a.m.

Prezz: €6. Biljetti jinkisbu millKa]in.

Ix-Xag[ra. Fl-okka]joni talfesta sekondarja ta’ San :u]epp fil-parro//a tax-Xag[ra, il-Banda Victory se tag[mel mar/ minn quddiem il-Ka]in tal-istess So/jetà fi Triq Marija Bambina sal-Ba]ilika tax-Xag[ra. Illum il{add fis-6 p.m. Wara takkumpanja l-pur/issjoni blistatwa ta’ San :u]epp, immexxija mill-Ar/ipriet Carmelo Refalo, b’mar/i reli;ju]i.

Is-Si;;iewi. Open Day fliskola primarja. Programm: 9 a.m. Quddiesa fis-sala 10 a.m.

– 4 p.m. Tradizzjonijiet # Malta fl-img[oddi; Mu]ew tal-Istorja tal-Edukazzjoni; Esibizzjoni ta’ snajja’ tradizzjonali; Hands On g[al kul[add (tafal, e//); Log[ob tradizzjonali u sport # ]fin; Facepainting; Ikel tradizzjonali Malti. Mill-4 sas-6 p.m. Talent Show minn studenti, g[alliema u ;enituri. D[ul b’xejn.

Car Wash. Organizzata millP.O.A.M. (Prison Officers Association Malta) b’risq Inspire fid-19 u l-20 ta’ Mejju fil-parking area tal-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn is-Seminarju, f’TalVirtù, ir-Rabat, mit-8.30 a.m. sas1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub i;;ib mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum

Is-Sindku tal-Mosta tkompli tipprova ssewwi l-[sara li g[amel l-eks Sindku Laburista It-tba]wir u d-de/i]jonijiet li [a wa[du l-eks Sindku Laburista tal-Mosta Paul Chetcuti Caruana lejliet la[[ar elezzjoni tal-kunsill lokali [allew [erba kbira filMosta, b’mod spe/jali fi Triq id-Dawr u Triq l-Istrin;ell.

Chetcuti Caruana kien qabad u [a de/i]joni wa[da biex f’dawn it-toroq isir xog[ol ming[ajr l-approvazzjoni tal-kunsill u ming[ajr ma kellu flus biex dan ix-xog[ol isir.

Issa, qed ikunu r-residenti ta’ dawn it-toroq li qed ibatu minn dawn id-de/i]jonijiet.

Kien g[alhekk li s-Sindku l;dida Shirley Farrugia qed ta[dem biex ix-xog[ol f’dawn it-toroq isir kemm jista’ jkun malajr.

Dan kollu, is-Sindku Shirley Farrugia qed tag[mlu fil-parametri tal-li;i.

Il-kwistjoni kollha nqalg[et waqt it-tieni laqg[a tal-kunsill lokali li matulha kienu bosta rresidenti li qajmu l-kwistjoni dwar il-fatt li l-kuntrattur qabad u waqqaf ix-xog[ol f’dawn i]-]ew; toroq wara li ma t[allasx mill-kunsill lokali.

Il-kunsill lokali, i]da, m’g[andu l-ebda minuti

f’idejh ta’ laqg[at li fihom ilkunsill qabel li jsir xog[ol f’dawn it-toroq. G[alhekk, fla[[ar laqg[a tal-kunsill, il{amis li g[adda, u li wkoll kellha attendenza numeru]a mir-residenti f’dawn i]-]ew; toroq, is-Sindku resqet emenda g[al vot imressaq mill-kunsillieri laburisti biex il-kunsill ja[dem [alli millaktar fis possibbli, jitlesta xxog[ol fi Triq id-Dawr u Triq l-Istrin;ell g[as-sa[[a u ssigurtà tar-residenti.

L-emenda tas-Sindku Nazzjonalista kienet approvata b’mod unanimu.

Waqt l-istess laqg[a, isSindku pproponiet li biex ilkunsill kif ukoll ir-residenti jkollhom stampa /ara taxxog[ol li qed isir f’dawn i]]ew; toroq u kif kien kummissjonat dan ix-xog[ol, issir laqg[a straordinarja li g[aliha jkunu mistiedna l-eks Sindku Paul Chetcuti Caruana, il-perit tal-kunsill — idDeputat Laburista Charles Buhagiar — il-kuntrattur li kien qed jag[mel ix-xog[ol, kif ukoll Joe Mifsud, l-avukat tal-kunsill.

B’dan il-mod, waqt din illaqg[a, it-ta[wid fl-im[u[ tar-

residenti jkun jista’ ji;i //arat u, b’hekk, il-kwistjoni kollha tkun tista’ tirrisolvi ru[ha flinqas ]mien possibbli. F’dan il-vot, il-kunsillieri laburisti astjenew.

Waqt il-laqg[a, is-Sindku Shirley Farrugia ppre]entat rapport mag[mul minnha li fih st[arri; tat-toroq kollha filMosta li hemm b]onn isir xog[ol fuqhom, toroq li jinkludu dawn it-tnejn.

Skont l-estimi li g[andha f’idejha s-Sindku, dan ixxog[ol g[andu valur ta’ ]ew; miljun ewro u g[alhekk, waqt il-laqg[a ta’ nhar il-{amis, isSindku qalet li se tag[mel pressjoni biex ikunu akkwistati l-fondi me[tie;a biex isir ix-xog[ol.

Il-laqg[a ta’ nhar il-{amis kienet tin[ass li kienet ippjanata sew mill-kunsillieri laburisti hekk kif, g[al diversi drabi, it-tliet kunsillieri Laburisti pre]enti g[al laqg[a dehru jag[mlu sinjal lillpubbliku pre]enti biex jew jibdew jg[ajtu jew inkella jieqfu milli jitkellmu.

Sa[ansitra, wie[ed millkunsillieri laburisti, Mario Sammut, g[al darba darbtejn, infexx jattakka lill-PM.

It-temp> Xemxi. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[> {afif mix-Xlokk, li jsir [afif g[al moderat. Il-Ba[ar> {afif. L-Imbatt> Ftit li xejn.

L-Og[la Temperatura> 28˚C. Ix-Xita> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.0mm. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 644.1mm. Ix-xemx> titla’ fis-6.05 u tin]el fit-19.52.

It-tlug[ tal-Lottu 26 – 55 – 78 – 75 – 85

spiΩeriji li jift˙u llum

IL-FURJANA: Waterfront Dispensary, Forni 2l Pinto Wharf; {AMRUN: Lister Pharmacy, 209 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Evans Pharmacy, 40 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Fleur-De-Lys Pharmacy, 32 Triq Fleur-de-lys; TA’ XBIEX: Pharmaland Dispensers, 5 Tagliaferro Mansions, Triq ilPrin/ipessa Margerita; SWIEQI: J.V.’s Pharmacy, Wied is-Swieqi; TAS-SLIEMA: Stella Maris Pharmacy, 34 Triq Milner; {’ATTARD: St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja c#w Triq Santa Katerina; MOSTA: Grognet Pharmacy, 41 Triq il-Kostituzzjoni; IL-QAWRA: Euro Chemist, Triq il-Kurazza; {AL TARXIEN: Tarxien Pharmacy, 50 Triq {al Tarxien; L-ISLA: San Filippu Pharmacy, 155 Triq il-Vitorja; MARSASKALA: San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet c#w Triq ilLampuka; {AL G{AXAQ: St. Philip Pharmacy, Triq I^^^eppun; QRENDI: Qrendi Pharmacy, 6 Triq il-Kbira; {A}-}EBBU:: Brown’s Pharmacy, 47 Vjal il-{elsien; L-IMTARFA: Mtarfa Pharmacy, Triq San David; VICTORIA: Batu Pharmacy, 38 Triq Palma; G{AJNSIELEM: Lauretana Pharmacy, 36 Triq l-Im;arr.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

:urnalisti ta’ media.link communications li lbiera[ reb[u ‘awards’ ;urnalisti/i

:urnalisti ta’ media.link reb[u awards

Joe Cassar, id-Deputat Editur ta’ il-mument,

ilbiera[ filg[axija kien dikjarat ir-rebbie[ talKategorija Spe/jali dwar l-Ilsien Nazzjonali fil:urnali]mu waqt it-22 edizzjoni tal-Malta Journalism Awards organizzata mill-Istitut tal:urnalisti Maltin.

Hu kien wie[ed minn numru ta’ ;urnalisti ta’ media.link communications li reb[u award flistess serata li saret fil-Lukanda The Palace f’Tas-Sliema u li matulha kienu ppremjati ;urnalisti lokali f’diversi kategoriji.

Rebbie[a o[rajn ta’ media.link kienu Dione Borg flimkien ma’ Basement Productions g[attaqsima :urnali]mu Mxandar, Skript Televi]iv u Features; Josianne Camilleri fit-taqsima tal:urnali]mu dwar l-Ivvja;;jar u Christian Micallef u George Micallef fit-taqsima tal:urnali]mu Sportiv Imxandar.

Fis-serata tal-biera[ ing[ata wkoll il-Gold Award lil John Micallef (illum mejjet) li g[al snin twal kien jikteb il-kolonna Roamer’s f’The Sunday Times.

Il-President Emeritu Ugo Mifsud Bonnici, Chairman tal-Fondazzjoni Tumas Fenech, ippre]enta l-Gold Award lil Rosa Micallef Judge, o[t il-mibki John Micallef. Dan l-unur jing[ata lil persuna nominata li skont ;urija indipendenti (din is-sena preseduta millPresident Emeritu Eddie Fenech Adami) tkun marret lil hinn minn rekwi]iti ta’ prattika normali fil-;urnali]mu tul il-karriera tag[ha.

Rebbie[a o[rajn kienu Kurt Sansone (:urnali]mu Stampat – A[barijiet); Chris Peregin (:urnali]mu Stampat – Features); Matthew Mirabelli (Fotografija); Mario Micallef (:urnali]mu Mxandar – Skript Televi]iv – A[barijiet); Xarabank (:urnali]mu Mxandar – Filmat); Andrew Azzopardi (:urnali]mu Mxandar – Radju); CVC Media (:urnali]mu Kulturali); Kevin Azzopardi (:urnali]mu Stampat – Sport); Matthew Mirabelli (Fotografija – Sport); Josanne Cassar (:urnali]mu Elettroniku); Alan Deidun (:urnali]mu Ambjentali).

AÓBARIJIET LOKALI

5

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Malta ma’ grupp ta’ sitta li ]iedu l-impjiegi bejn l-2007 u l-2011 — Rapport tal-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol (ILO)

Malta ma setg[etx takkwista /ertifikat aqwa g[ar-rekord tag[ha fil-[olqien talimpjiegi minn dak li akkwistat din il-;img[a permezz ta’ rapport pubblikat mill-aktar organizzazzjoni awtorevoli fil-qasam tax-xog[ol: lOrganizzazzjoni Dinjija taxXog[ol (ILO).

F’dan ir-rapport — ilWorld of Work Report 2010 — l-ILO tat [arsa lejn ilqag[da tax-xog[ol fid-dinja, f’dawn i]-]minijiet ta’ kri]i u ppubblikat g[add ta’ fatti u /ifri.

Minn dan ir-rapport jirri]ulta li fil-grupp ta’ pajji]i kunsidrati b[ala ‘ekonomiji avanzati’ kien hemm sitt pajji]i biss li tul il-perijodu kritiku ta’ bejn l-2007 u l2011, irnexxielhom xorta

wa[da j]idu l-impjiegi. U Malta kienet wie[ed minn dawn is-sitt pajji]i.

Il-[amsa l-o[ra huma, f’din l-ordni: l-Awstrija, il:ermanja, il-Lussemburgu, l-I]rael u l-Polonja.

Il-pajji]i b’ekonomija avanzata li f’dan il-perijodu naqqsu l-impjiegi huma dawn: Kroazja, Gre/ja, Italja, Ungerija, Spanja, Bel;ju, Slovakkja, Irlanda, Franza, Portugall, Slovenja, Repubblika ?eka, Estonja, Taiwan, :appun, Renju Unit, Stati Uniti tal-Amerika, ?ipru, Barbados, Korea t’Isfel, Danimarka, Finlandja, Olanda, Awstralja, Kanada, New Zealand, }vezja, Norve;ja u I]landa.

Din il-lista ta’ pajji]i turi wkoll li kien hemm [ames pajji]i biss — fosthom Malta

— mis-27 pajji] tal-Unjoni Ewropea li f’dawn l-a[[ar erba’ snin ]iedu l-impjiegi.

Fi 18-il pajji] ie[or l-

impjiegi naqsu mhux ]diedu.

Fl-istess rapport jing[ad li b’mod ;enerali fid-dinja kollha kien hawn sitwazzjoni dejjem te[]ien g[al dak li hu xog[ol g[a]-]g[a]ag[ filwaqt li dawk qieg[da fit-tul komplew ji]diedu flekonomiji l-aktar avanzati.

Ir-rapport iwissi wkoll li b[alissa d-dinja g[addejja minn sta;nar ekonomiku ma;;uri u f’/erti ka]i ekonomiji importanti qed ibatu mid-double-dip, ji;ifieri re/essjoni wara o[ra.

Mir-rapport jo[ro; ukoll li x-xog[ol part-time f’Malta kompla ji]died kif ukoll li f’dan il-perijodu kien hawn ]ieda pjuttost ]g[ira [afna

ta’ impjiegi temporanji.

I]-]ieda f’xog[ol prekarju f’pajji]na kienet l-inqas fost dawk il-pajji]i li ]iedu limpjiegi fl-a[[ar erba’ snin.

I/-/aqliq kaw]at minn din il-kri]i wassal ukoll biex f’numru ta’ pajji]i b’ekonomiji avanzati twessg[et xi ftit linugwaljanza. Fil-ka] ta’ Malta din telg[et bi ftit ukoll.

F’dan ir-rapport Malta mhux biss hi kunsidrata malpajji]i b’ekonomija avanzata, i]da titpo;;a fil-grupp ta’ pajji]i fejn il-[addiema g[andhom d[ul g[oli (high income).

Ir-rapport hu mag[mul mill-International Institute for Labour Studies g[allILO. Ara wkoll editorjal f’pa;na 9

L-impjiegi fi 18-il pajji] tal-Unjoni Ewropea naqsu mhux ]diedu

Inizjattivi tal-Gvern kontra impjiegi prekarji

Il-Gvern jemmen li d-dinjità tal[addiema, f’kull livell, g[andha dejjem tkun rispettata. Dan il-prin/ipju wassal lill-Gvern biex fuq firxa ta’ snin u wara konsultazzjoni malimsie[ba so/jali, tejjeb u ]ied ilkundizzjonijiet minimi tal-[addiema.

B’hekk qed ji;i assigurat li l-[addiem Malti u l-familja tieg[u qed igawdu kwalità ta’ [ajja a[jar.

Il-Li;i dwar l-Impjiegi u rRelazzjonijiet Industrijali (EIRA) li da[let fis-se[[ fl-2001, tpo;;i obbligi fuq min jimpjega. Fost l-o[rajn din ilLi;i tistabbilixxi l-kundizzjonijiet minimi li kull employer hu obbligat li joffri lill-[addiema tieg[u.

Fis-snin ta’ wara da[lu regolamenti li jippromwovu l-prin/ipju tat-trattament ugwali fil-post tax-xog[ol, ittie[du inizjattivi li jg[inu li jirrikon/iljaw il[ajja tax-xog[ol mal-[ajja ta’ ;enitur, il-leave tal-maternità ]died g[al 14-il ;img[a u n]amm id-dritt tal-[arsien tal-impjieg matul it-tqala u wara.

Dan filwaqt li l-Gvern Malti qed ikompli jissielet fuq livell Ewropew biex il-[addiem jibqag[lu d-dritt li ja[dem sig[at fil-;img[a kemm irid F’din il-le;islatura ttie[du numru ta’ inizjattivi biex ikun mi;;ieled ix-xog[ol prekarju, fosthom li l-kundizzjonijiet tax-xog[ol kif stabbiliti bil-li;i qed ji;u m[arsa; li l-[addiema jie[du bi dritt dak li hu tag[hom; u li l-[addiema qed ja[dmu f’ambjent li j[ares issa[[a u s-sigurtà tag[hom.

Saru emendi u kienu pubblikati 33 Avvi] Legali li permezz tag[hom komplew jitjiebu l-kundizzjonijiet taxxog[ol, fost l-o[rajn tal-[addiema part-time; tan-nisa fil-post taxxog[ol; u tal-[addiema b’kuntratti temporanji ma’ a;enziji.

Fost l-inizjattivi ewlenin li ttie[du: Il-leave tal-maternità ]died minn 14-il ;img[a g[al 18-il ;img[a fuq perjodu ta’ sentejn. L-ewwel ;imag[tejn da[lu fl-1 ta’ Jannar li g[adda. It-tieni perjodu ta’ ;imag[tejn se jid[ol fis-se[[ fl-1 ta’ Jannar 2013.

Ommijiet li jkunu tqal, u li jkunu g[adhom fuq probation, issa huma m[arsa minn Avvi] Legali li jassigura li dawn ma jistg[ux jitke//ew mixxog[ol ming[ajr ra;uni valida u bilmiktub.

Matul il-perjodu tat-tqala, kif ukoll sa sena wara t-twelid tat-tarbija, omm ma tistax tkun obbligata tag[mel sahra.

Il-[addiema part-time issa g[andhom dritt pro-rata g[al-leave, sickleave, u benefi//ji o[ra. Dan anki jekk il-[addiem ikun impjegat f’aktar minn impjieg wie[ed fuq ba]i part-time.

Idda[[let klawsola fil-kuntratti l;odda li jo[ro; il-Gvern, li tispe/ifika li l-kuntrattur li jirba[ tender tal-Gvern

hu obbligat li jimxi mal-kundizzjonijiet tal-Li;i dwar l-Impjiegi u r-Relazzjonijiet Industrijali.

Qed isiru verifiki mal-[addiema ta’ dawk il-kuntratturi li reb[u lkuntratt, biex ikun stabbilit jekk dawk il-[addiema humiex veru impjegati jew inkella humiex self-employed. {addiema li fl-impjieg tag[hom jissodisfaw numru ta’ kriterji stabbiliti bil-li;i, g[andhom ikunu impjegati b[ala [addiema u jing[ataw id-drittijiet u l-kundizzjonijiet kollha, u mhux ikunu meqjusa b[ala self-employed.

Ir-Relazzjonijiet tal-Impjieg f’pajji]na huma m[arsa mid-Dipartiment g[ar-Relazzjonijiet Industrijali u tal-Impjieg.

Matul l-erba’ snin bejn l-2008 u l2011, dan id-Dipartiment wettaq 5,486 spezzjoni f’postijiet tax-xog[ol fejn ja[dmu 114,609 [addiem.

Saru intervisti ma’ 11,768 minn dawn il-[addiem u f’dawn l-ispezzjo-

nijiet instabu 4,035 irregolarià.

L-uffi//ju tal-Customer Care ir/ieva u wie;eb 81,412 talba g[al informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet g[all-impjieg. Matul l-istess perjodu ittie[du passi f’isem 1,237 [addiem li kellhom l-impjieg tag[hom terminat minn min kien i[addimhom.

It-talbiet ta’ dawn il-[addiema kienu jammontaw g[al aktar minn €2 miljun.

Grazzi g[all-intervent tal-gvern, 636 [addiem ie[or li kellhom il-kuntratt tag[hom terminat, la[qu ftehim barra lQrati ma’ min kien i[addimhom. Ilvalur ta’ dan il-ftehim kien jaqbe] is650,000 ewro.

Dan ix-xog[ol hu importanti [afna i]da huwa wkoll importanti li jkun mag[ruf minn kul[add biex il[addiema jserr[u mo[[hom li, minbarra t-trade unions, hemm ukoll il-Gvern u l-entitajiet tieg[u li qed jag[mlu dak kollu li jistg[u biex i[arsu lilu u l-impjieg tieg[u.

6

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

IR-RELAZZJONIJIET BEJN IL-LABOUR U L-KOREA TA’ FUQ

Il-PL ji/[ad biss li An;lu Farrugia hu kwalifikat fl-Idea Juche F’nota li bag[at lil din ilgazzetta, l-Uffi//ju talKomunikazzjoni tal-Partit Laburista irrefera g[al artiklu li deher f’din il-gazzetta b[allum ;img[a li kien jitratta lkonnessjonijiet tal-Labour mal-Korea ta’ Fuq u minnu /a[ad biss li An;lu Farrugia hu kwalifikat fil-filosofija ta’ Kim-il Sung mag[rufa b[ala ‘Idea Juche’.

L-artiklu ta’ il-mument kien fih g[add ta’ punti o[rajn.

In-nota tal-Partit Laburista hi din: Permezz ta’ din in-nota, ilPartit Laburista, f’isem idDeputat Mexxej g[allAffarijiet tal-Parlament Dr. An;lu Farrugia qieg[ed ji/[ad kategorikament u bil-qawwa kollha dak rappurtat f’il-mument tal-{add 29 ta’ April fil-konfront tieg[u.

Qatt, Dr. Farrugia, tul listudji tieg[u u tul il-karriera professjonali u politika tieg[u, ma kien interessat li jistudja u wisq anqas jiggradwa filfilosofija ta’ Kim il Sung mag[rufa b[ala ‘Idea Juche’ kif kien implikat fl-artiklu.

G[alhekk wisq inqas qatt ma kien kwalifikat f’din it-tip ta’ filosofija kif dikjarat f’dan l-artiklu.

L-artiklu s[i[ ta’ il-mument hu mibni fuq impressjoni li g[andu persuna wa[da li filpassat mhux l-ewwel darba li wera kemm kien lest jag[mel kollox u kull tip ta’ dikjarazzjoni biex jaqdi lillPartit Nazzjonalista.

Kien ikun [afna a[jar kieku l-Partit Nazzjonalista u lgazzetta tieg[u, ivverifikaw jekk g[andhomx fatti veritieri f’idejhom qabel qabdu u vvintaw storja s[i[a fuq xi

Il-lapida mwa[[la mal-monument fi Pyongyang dedikat lill-filosofija ta’ Kim-il Sung, bil-kliem PRESENTED BY MALTA LABOUR PARTY

[a;a li ma e]istiet qatt.

Filwaqt li qed ji/[ad kategorikament dak li nkiteb, Dr. Farrugia qed jirriserva ddritt li jie[u dawk il-passi kollha li tag[tih il-li;i. *

*

*

Fl-artiklu li l-Partit Laburista irrefera g[alih jissemma — u fil-fatt kien dokumentat b’ritratt — il-fatt li fil-qalba ta’ Pyongyang, ilbelt kapitali tal-Korea ta’ Fuq, hemm monument f’;ieh l-Idea Juche ta’ Kim-il Sung u li wa[da mil-lapidi mwa[[la mieg[u fiha l-kliem:

Presented by Malta Labour Party.

Fl-istess artiklu ng[ad li lgwidi li jie[du turisti qrib dan il-monument jg[idu li dawk il-lapidi huma ta’ g[aqdiet li ikkontribwew flus biex jinbena dak li jissejja[ it-Torri Juche.

Ikun interessanti jekk ilPartit Laburista jg[id min kien li ordna biex tin[adem dik il-lapida u jekk l-istess Partit Laburista ikkontribwiex flus b’risq dan il-moviment li jfakkar wie[ed mill-ag[ar dittaturi li qatt rat id-dinja.

Il-Partit Laburista, fin-nota tieg[u, attakka lil Evarist Saliba, eks diplomatiku Malti li [adem g[al [afna snin f’isem Malta fil-qasam talaffarijiet barranin.

Lil dan l-eks diplomatiku, il-Partit Laburista jattakkah g[aliex filwaqt li dejjem kien leali lejn pajji]na — kien min kien il-gvern tal-;urnata — hu kellu karattru sod bi]]ejjed biex jieqaf lil min hu [ass li, b’g[emilu, kien qed jag[mel [sara lil Malta.

L-esperjenzi li g[adda minnhom tul il-[ajja diplomatika tieg[u, Evarist Saliba kitibhom fi ktieb bit-titlu No, Honourable Minister li ji]vela minn xiex kellu jg[addi minnu partikolarment ta[t Alex Sceberras Trigona b[ala Ministru tal-Affarijiet Barranin bejn l-1981 u l-1987 u llum Segretarju Internazzjonali tal-PL. L-Uffi//ju tal-Komunikazzjoni tal-Partit Laburista jag[mel sew li jaqra dak li kiteb Evarist Saliba f’dan ilktieb u jkun jaf jekk dan iddiplomatiku tax sehem imprezzabbli lil pajji]na u g[andux ikun im]ebla[.

AÓBARIJIET LOKALI

Dikjarazzjoni ta’ Evarist Saliba

Qrajt il-kummenti tal-PL dwar dak li g[edt jien fuq irrelazzjonijiet mill-qrib li kien u g[ad hemm bejn dak ilpartit u l-Korea ta’ Fuq. Tne[[i r-referenza g[allkwalifiki akkademi/i ta’ Dr Farrugia, ma ntqal xejn li jmeri l-fatti li semmejt jien.

Dwar Dr Farrugia jien qg[adt fuq il-memorja tieg[i ta’ dokument li ;ie f’idejja li wera l-kwalifiki akkademi/i li kellu Dr. Farrugia. Ma nista[biex wara ‘konvinzjoni morali’ jew ebusija ta’ ras li ninsisti li Dr Farrugia g[andu, fil-fatt, kwalifika akkademika fuq il-Juche Idea.

Lanqas neskludi l-possibbiltà li l-memorja tieg[i tista’ tkun ]baljata, g[alkemm niftakar /ar li bqajt impressjonat li dik kienet l-ewwel darba fejn rajt kwalifika b[al dik wara isem xi [add.

Il-fatti fa/ilment ikunu stabbiliti jekk id-dokumenti tal-istudji fuq ilJuche Idea g[adhom je]istu.

In]id li kwalifika akkademika turi biss interess f’/ertu su;;ett u mhux lopinjoni talistudent fuq issu;;ett.

Ir-referenza g[al The National Committee to Study the Juche Idea, kumitat li skont il-websajt tieg[u twaqqaf mill-Partit Komunista Malti, iqajjem punt ie[or importanti g[ax ebda entità Maltija ma setg[et tissejja[ ‘nazzjonali’ jekk mhux bil-permess tal-Gvern Malti.

Ifisser dan li din l-inizjattiva kienet ri]ultat ta’ kooperazzjoni bejn il-Gvern Malti, ilPartit Komunista f’Malta u l-gvern tal-Korea ta’ Fuq, Il-monument fi/-/entru ta’ Pyongyang dedikat lid-dittatur Kim-il Sung biex tixtered l-Idea u l-filosofija tieg[u Juche^

AÓBARIJIET LOKALI

Malta fil-Premier League tal-Ewropa

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

7

■ Adrian Vassallo jiddikjara li mhux se jikkontesta

— Ekonomista mondjali

Karen Ward, ekonomista ewlenija ta’ HSBC Global, kellha kliem ta’ inkora;;iment u ta’ tif[ir g[al Malta g[al dak li rnexxielha twettaq filqasam tal-ekonomija fi ]minijiet ta’ kri]i dinjija li rari rajna b[alha.

Hi kienet qed titkellem din il-;img[a waqt konferenza f’Malta g[al uffi/jali tal-HSBC u mistednin o[rajn.

Osservaturi jg[idu li diskorsi b[al dawn minn Karen Ward ikunu mistennija [afna g[aliex huma kunsidrati b[ala awtorevoli [afna minn persuna li g[andha esperjenza qawwija flekonomija internazzjonali.

Meta l-;urnalist Noel Grima din il-;img[a rrapporta din il-konferenza g[al The Malta Independent, hu qal li Karen Ward, filwaqt li kellha g[add ta’ a[barijiet sbie[ u koroh x’tirrakkonta dwar l-istat tal-ekonomija internazzjonali, kellha “some very good news for Malta”.

Infatti meta tkellmet dwar dak li se[[ f’pajji]na fl-a[[ar ]minijiet, hi qalet li bi tkabbir ekonomiku ta’ 2 fil-mija s-sena li g[addiet, Malta issa tinsab filPremier League tal-Ewropa — pajji] tan-nofsinhar talEwropa, qalet, b’rekord ekonomiku ta’ pajji] talEwropa ta’ Fuq. “Lanqas ir-Renju Unit ma rnexxielu jag[mel dan”, qalet Karen Ward.

Qalet ukoll li Malta rre;istrat primary surplus li hu diffi/li [afna fi//irkustanzi pre]enti.

Filwaqt li rreferiet g[al qg[ad “baxx [afna”, Karen Ward qalet li Malta rnexxielha tipprote;i lilha nnifisha minn dak li qed ji;ri madwarha fil-parti tan-Nofsinhar tal-Ewropa g[aliex waqt li Malta rre;istrat titjib ekonomiku, 75 fil-mija tal-pajji]i fizZona Ewro se jkunu f’ri/essjoni matul din issena.

Tul id-diskors tag[ha, luffi/jal ta’ HSBC Global kellha kliem ta’ tif[ir g[allmod kif Malta [admet f’din il-kri]i u g[al dak li rnexxielha twettaq.

Ara wkoll l-editorjal f’pa;na 9

L-ittra li d-Deputat Laburista Adrian Vassallo bag[at lil din il-gazzetta biex jinforma li hu kien se jirtira mill-politika min[abba nuqqas ta’ qbil mat-tmexxija pre]enti tal-Partit Laburista

Il-Labour jitlef Deputat popolari li ma jistax ja[dem ma’ Muscat F’ittra li bag[at aktar kmieni din il;img[a, fost l-o[rajn lil din il-gazzetta, id-Deputat Laburista Adrian Vassallo [abbar li mhux se jer;a’ jikkontesta lelezzjoni ;enerali u li effettivament se jirtira mill-[ajja politika.

Adrian Vassallo ma [abbarx biss li mhux se jer;a’ jikkontesta i]da g[amel numru ta’ kummenti.

Qal li hu j[oss li l-partit tieg[u jikkunsidrah b[ala mhux moderat u progressiv bi]]ejjed anzi li pjuttost jimbarazzah.

Minkejja li kien informa lillMexxej Laburista b’din id-de/i]joni ma kien g[adu r/ieva l-ebda twe;iba ming[andu.

Stqarr li hu jikkonsidra lilu nnifsu b[ala ‘konservattiv’.

Fil-verità, din id-de/i]joni ta’ Vassallo waslet wara li f’diversi okka]jonijiet wera li ma jaqbilx mattmexxija pre]enti tal-Partit Laburista.

Tant hu hekk li waqt il-kwistjoni dwar id-divorzju kien l-uniku Deputat Laburista li ma attendiex g[as-seduta tal-Parlament li fiha kien approvat idd[ul tad-divorzju f’pajji]na wara rri]ultat tar-referendum.

Tul l-istess kampanja referendarja, Adrian Vassallo kien iddikjara li kien se jivvota ‘Le’ i]da ]ied ukoll li l-partit tieg[u ma kienx qed ikun ;ust ma’ dak li kien stqarr li ma kien se jie[u l-ebda po]izzjoni u li kien se j[alli lill-partitarji jitmexxew mill-kuxjenza tag[hom.

F’artiklu li kiteb f’The Times tal-21 ta’ Mejju 2011, Adrian Vassallo kien qal li /erti kummenti li qed isiru fl-

Adrian Vassallo

a[barijiet tal-istazzjon laburista Super One kienu biased biex jag[tu imbuttatura lill-moviment tal-IVA. F’dan il-kuntest kien semma li lpo]izzjoni tad-Deputat Laburista Evarist Bartolo, wie[ed mill-mexxejja tal-moviment favur id-divorzju u li flistess [in kien il-kap ta’ One News, kienet wa[da ta’ konflitt ta’ interess.

Fl-istess artiklu, Adrian Vassallo kien stqarr li hu kien kontra d-divorzju mhux fuq ba]i reli;ju]a i]da g[aliex hu dejjem kien tal-fehma li d-divorzju jag[mel aktar [sara milli ;id lis-so/jetà.

F’dawk l-istess ]minijiet Adrian Vassallo kien ikkritika lill-partit tieg[u li kien qed ja//etta lil kul[add fi [danu, inklu]i dawk li jkunu ‘qalbu’ g[al

ra;unijiet ta’ gwadann personali u b’hekk kien sar partit li g[alih ilprin/ipji ma baqg[ux importanti.

Meta l-Mexxej Laburista Joseph Muscat kien mistoqsi dwar il-fatt li, filParlament, Adrian Vassaalo kien [a po]izzjoni differenti minn dik talkumplament ta’ s[abu dwar id-divorzju, hu kien qal li dan issa ried jara lkonsegwenzi tad-de/i]joni tieg[u.

Ta’ min ifakkar li f’dawk l-istess jiem kien hemm Deputata o[ra li kienet [abbret li ma kinitx se ter;a’ tikkontesta mal-Labour min[abba fil-mod kif kienet trattata g[all-po]izzjoni tag[ha dwar iddivorzju.

Din kienet Marie Louise Coleiro Preca li, madankollu, fi spazju ta’ ftit jiem mit-t[abbira uffi/jali tag[ha, hi kienet g[amlet u-turn totali u qalet li, wara kollox, kienet se tikkontesta.

Adrian Vassallo kien ilu jikkontesta mal-Partit Laburista sa mill-1996. Hu kien elett f’dik l-Elezzjoni :enerali u fit-tlieta l-o[ra ta’ wara (1998, 2003 u 2008).

Vassallo kien jikkontesta fuq ]ew; distretti (id-9 u l-10) i]da dejjem kien elett b’numru kbir ta’ voti mid-9 Distrett. Jekk wie[ed jg[odd il-voti li kiseb mi]-]ew; distretti, fl-erba’ elezzjonijiet ;enerali li ikkontesta Vassallo kiseb dawn il-voti: 1996: 3,385 1998: 2,845 2003: 3,279 2008: 2,701 B[ala medja, Vassallo kiseb 3,000 vot f’kull elezzjoni.

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

F’PA:NI O{RAJN...

10 Is-serjetà fil-politika barranija

11 Lejn pass ie[or g[al G[awdex

13 Medi/ini b’xejn minn spi]eriji qrib tieg[ek

21

Ittri lill-Editur:

Kunsilli Lokali g[ar-residenti kollha

EDITORJAL il•mument

9

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PTA 1450 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Kburin bir-rekord tax-xog[ol

Matul din il-;img[a, u fil-jiem ta’ qabel, f’pajji]na kellna numru ta’ attivitajiet b’konnessjoni ma/-/elebrazzjoni ta’ Jum il{addiema fl-Ewwel ta’ Mejju. Kienu attivitajiet sereni f’atmosfera ta’ trankwillità u li jg[aqqdu, mhux jifirdu. ?ertament mhux b[al manifestazzjonijiet li se[[ew tista’ tg[id f’kull parti tad-dinja i]da l-aktar qrib tag[na fl-Ewropa. Fi Spanja, filPortugall, fil-Gre/ja fl-Italja u sa[ansitra fil-:ermanja.

Naturalment dan ma se[[x b’xi kumbinazzjoni. Filwaqt li f’dawn il-pajji]i li semmejna l-[addiema ipprotestaw g[al ra;uni jew g[al o[ra — kollha, i]da, g[aliex jemmnu li l-kundizzjonijiet tag[hom jew drittijiethom qed jitnaqqru — f’Malta l-[addiem ma kellux g[aliex iwettaq dimostrazzjonijiet simili. Mhux g[aliex a[na i]olati u ma nintlaqtux minn dak li jse[[ madwarna i]da g[aliex b’politika g[aqlija dan il-pajji] g[araf isib ir-rimedji minn kmieni u allura ma ntlaqatx b[al [addie[or.

Fl-istess jiem ta’ dawn il-manifestazzjonijiet ta’ Jum il{addiema, l-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol (ILO) — ferg[a importanti tan-Nazzjonijiet Uniti — ippubblikat rapport rilevanti [afna dwar il-qag[da tax-xog[ol fid-dinja din is-sena u kif il-kri]i mondjali laqtet lil kull pajji].

Minn dan ir-rapport — World of Work Report 2012 — fost lo[rajn jirri]ulta li fil-perijodu ta’ kri]i profonda li minnu g[addejja d-dinja, fl-a[[ar erba’ snin (2007 – 2011), Malta kienet fost sitt pajji]i biss minn dawk meqjusin b[ala ‘ekonomiji avanzati’ li ]iedu l-impjiegi tag[hom. Il-[ames pajji]i l-o[ra huma l-Awstrija, il-:ermanja, il-Lussemburgu, l-I]rael u l-Polonja.

Diffi/li li jkollok ri]ultat aqwa minn dan i]da b’koin/idenza feli/i, l-g[ada li kien pubblikat dan ir-rapport, Malta kisbet /ertifikat ie[or ta’ konferma minn ekonomista ta’ valur mondjali.

F’diskors li sar f’pajji]na stess, Karen Ward, ekonomista ewlenija tal-HSBC Global, g[amlet numru ta’ stqarrijiet importanti dwar pajji]na.

Karen Ward, fost l-o[rajn, qalet: Malta llum tinsab fil-Premier League tal-Ewropa permezz tattkabbir ta’ 2 fil-mija tal-ekonomija tag[ha s-sena li g[addiet;

Malta g[andha rata baxxa ta’ qg[ad; Malta, pajji] fin-nofsinhar tal-Ewropa, g[andha rekord ekonomiku ta’ pajji] tal-Ewropa ta’ Fuq li huma fost l-aktar affluwenti fid-dinja — lanqas ir-Renju Unit ma rnexxielu jil[aq dan il-livell; Malta rnexxielha tipprote;i lilha nnifisha minn dak li laqat lill-Ewropa, l-aktar fl-in[awi tan-nofsinhar tag[ha, meta wie[ed

jikkunsidra li pajji]na qed jirnexxilu jkompli jikber ekonomikament filwaqt li 75 fil-mija tal-pajji]i taz-Zona Ewro se jkunu f’ri/essjoni din is-sena; Mhemmx dubju li kummenti b[al dawn jin]lu g[asel g[al min tassew i[obb lil pajji]na. Dawn mhumiex xewqat ta’ xi partit politiku lokali, i]da kif i[ares lejn pajji]na min m’g[andu l-ebda interess ie[or [lief li jifli u janalizza dak li qed ise[[ fid-dinja b’g[ajnejn objettivi.

Hu f’dan l-isfond li rridu n[arsu lejn dak li qed ise[[ f’pajji]na b[alissa. Hu dan l-akbar mertu ta’ Gvern Nazzjonalista mmexxi minn Lawrence Gonzi, li minkejja dan i/-/aqliq u skossi li rajna jse[[u b[al qatt qabel, irnexxielu xorta wa[da j]omm fil-g[oli rreputazzjoni ta’ Malta i]da l-aktar il-livell ;enerali tal-[ajja talMaltin u l-G[awdxin.

Veru li forsi ftit kienu dawk li qatt setg[u jimma;inaw erba’ snin ilu, mal-bidu ta’ din l-amministrazzjoni, li dawn kienu se jkunu laktar snin ibsin li qatt kellu jiffa//ja pajji]na min[abba l-akbar kri]i li laqtet lid-dinja ekonomika u finanzjarja fl-a[[ar mitt sena.

I]da bil-g[aqal u d-determinazzjoni tant sinonimi mal-Partit Nazzjonalista tul l-e]istenza kollha tieg[u, il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi wera [ila kbira li kapa/i jiffronta u jiffa//ja sitwazzjonijiet li, x’aktarx, li kienu j[arbtu u jordmu lil [addie[or ta’ anqas esperjenza u maturità.

Dawn huma l-[iliet u r-records li Gvern Nazzjonalista jista’ jidher bihom quddiem il-poplu. Dawn huma /-/ertifikati li g[andu x’juri. U dawn mhumiex tricks jew gimmicks b[al ta’ [addie[or… g[aliex dawn tista’ tarahom b’g[ajnejk u tmisshom b’idejk.

10

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… alerie kienet inkwetata [afna tara lil missierha jiqrieh. U darba staqsietu g[aliex kien qed ji;rilu hekk. Tbissem, u qalilha> “Qed jisraquli [alliel bil-lejl, waqt l-irqad. Jie[u kemm irid kuljum u ma nistax naqbdu.”

Valerie inkwetat, imma dde/idiet li tg[in lil missierha.

L-ewwel lejla, damet imqajma kemm setg[et.

Malli semg[et lil missierha jon[or, qabdet martell u da[let fil-kamra tal-;enituri. Da[let bla [oss, fuq ponot subajha, g[ax ma riditx lill-[alliel jismag[ha. Resqet fil-;enb ta’ missierha, attenta biex taqbad il-[alliel malli jitfa//a. Wara ftit, fiddawl baxx tal-kamra, rat dell fuq ras missierha ji//aqlaq u b’sa[[a kbira tat daqqa ta’ martell.

Il-missier g[ajjat g[ajta kbira u qabe] mis-sodda.

Il-gundalla fuq rasu kienet ;a qed tikber u tikber.

Kien pront xeg[el il-bozza l-kbira… u jilma[ lil Valerie xxejjer il-martell fl-arja.

“Kwa]i qbadtu, pa”, qaltlu Valerie> “Na[seb ilqattu, imma jidher li la[aq [arab.”

Sadattant, f’dik il-konfu]joni, qamet l-omm, li malli rat il-gundalla fuq ras ]ew;ha, tbissmet u qaltlu> “Qed tara x’jista’ ji;ri meta ng[idu affarijiet mhux minnhom li]-]g[ar!”

U l-missier kellu jispjega lil Valerie illi li tiqrieh hu pro/ess naturali.

V

Int u jien Il-giddieb g[omru qasir.

U anke jekk ikollu g[omru twil, ikun giddieb xorta wa[da. A[na ma nigdbux mhux g[ax nistg[u ninqabdu malajr — qisu jekk g[andna garanzija li ma ninqabdux nistg[u nigdbu kemm irridu — imma g[ax il-verità hi lunika libsa li tixraq lillbniedem.

So/jetà mibnija fuq il-gidba, hi so/jetà dg[ajfa, mibnija fuq it-tafal. So/jetà mibnija fuq ilverità hi so/jetà sana, b’sa[[itha, mibnija fuq il-blat.

Bil-gideb tista’ tiggwadanja g[al ftit, imma fit-tul titlef ]gur, jekk mhux [a;a o[ra, ilkredibbiltà u d-dinjità tieg[ek, almenu mieg[ek innifsek u mal-kuxjenza tieg[ek — jekk

ma tkunx tliftha g[al kollox.

Bl-o[rajn tista’ tid[aq, almenu g[al ftit, imma bik innifsek le.

U l-gideb mhux it-tfal biss jg[iduh. :ieli jg[iduh l-adulti lit-tfal u ;ieli jg[iduh l-adulti lil xulxin, anke f’affarijiet gravi, fejn l-ie[or ikollu dritt sagrosant g[all-verità. U ;ieli jing[ad anke fejn jittie[ed ;urament, bil-bews tal-Kur/ifiss, fejn wie[ed ja[lef li se jg[id issewwa, u ji//ita ’l Alla b[ala xhud tieg[u. {a;a serjissima.

Il-gideb jg[iduh ukoll xi mezzi ta’ komunikazzjoni, g[al xi forma ta’ gwadan.

Kultant b’malafami kbar u b’dannu kbir lill-persuni jew istituzzjonijiet kon/ernati.

Il-verità hi dritt tassemmieg[, qarrej, telespettatur

minn Dun Pawl Camilleri

................................................

pauca43@gmail.com

e//, biex ikun kapa/i jg[addi ;udizzji korretti u ji;bed konklu]jonijiet realisti/i.

Min ibag[bas ma’ dak iddritt, ikun qed ji]balja bilkbir, g[ax il-mezzi potenti ta’ komunikazzjoni jolqtu lmassa, mhux persuna wa[da.

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, kemm sar diffi/li tiskopri l-verità vera! kul[add bl-a;endi tieg[u, mo[bija jew mikxufa.

Rodd lis-so/jetà tag[na r-rispett g[all-verità.

G[in lilna /ittadini komuni nesi;u l-verita u nibdew billi nirrispettawha a[na

anke fil-[ajja mo[bija tag[na.

T[alliniex nibnu so/jetà fuq issensazzjonali]mu, fejn is-sabi[ u l-po]ittiv ikunu m;ennba u n-negattiv ji;i enfasizzat u esa;erat.

Ag[milna devoti tal-verità.

Is-serjetà fil-politika barranija John Donne, kittieb u poeta famu] Ingli] tas-sbatax-il seklu, kien [are; bi fra]i li baqg[et imfakkra tul i]-]minijiet: No man is an island — l-ebda bniedem mhu g]ira g[alih wa[du.

Dawn il-kliem tad-deheb huma xierqa meta tapplikahom ukoll g[al pajji]. Illum iktar minn qatt qabel, f’dinja globalizzata, kull pajji] je[tie; jimxi u ja;ixxi kemm jista’ jkun f’konsensus mal-;irien tieg[u. Dan i;ib il-pa/i, ittkattir ta’ negozju u l-[olqien tal-;id.

L-aqwa g[odda biex jintla[qu dawn l-iskopijiet li semmejt ]gur li hi dik tatt[addin ta’ politika barranija /ara, konsistenti u kredibbli.

Din l-istess kredibbiltà ma ti;ix mil-lejl g[an-nhar. Anzi, pajji] irid ja[dem qatieg[ biex jirba[ il-fidu/ja ta’ pajji]i madwaru u biex l-istess imma;ini tieg[u tkun kredibbli u wa[da li jista’ jafda.

F’dawn l-a[[ar ftit ;img[at, it-tema tal-politika barranija re;g[et [adet spinta ’l fuq fla;enda ta’ pajji]na. Diversi kienu r-ra;unijiet g[al dan.

Forsi l-iktar ovvji kienu nnumru ta’ ]jarat ta’ uffi/jali g[oljin barranin f’pajji]na.

Fost dawn kien hemm Ministri mit-Turkija u lPortugall, rappre]entanti mirRenju Unit, il-President talAwstrija u l-Emir tal-Qatar.

Intant il-[idma tal-Gvern Malti biex jibni relazzjonijiet iktar sodi mal-Gvern Tran]itorju Libjan komplew jimmaturaw b’delegazzjonijiet tal-Gvern u

I]-]jara f’Malta tal-Emir tal-Qatar... siner;ija ;dida

tal-privat i]uru Tripli g[al ta[ditiet strate;i/i.

Il-politika barranija tibqa’ liprem strument biex ji;bed lejn pajji]na investiment u xog[ol.

Forsi g[al dawn l-a[[ar ftit snin Malta kienet iffukata kwa]i esklusivament fuq ir-relazzjonijiet tag[ha mal-Unjoni Ewropea.

Dan bir-ra;un g[aliex biex pajji]na jirnexxi f’din l-g[aqda kellu b]onn ]mien tran]itorju biex jiddi;erixxi t-tibdiliet u rriformi li kellu b]onn jag[mel biex jil[aq il-livelli rikjesti Ewropej.

Dan il-pro/ess kontinwu ilu g[addej g[al dawn l-a[[ar g[axar snin u rrankaw madda[la ta’ Malta fl-UE fl-2004.

Issa li anki l-istess UE qed

tikkonferma s-su//ess taladozzjoni tar-regoli tag[ha f’Malta, pajji]na jista’ jibda die[el f’fa]i ;dida.

Intant i]-]jara tal-Emir talQatar kienet forsi fost l-iktar sinifikanti f’dan is-sens. IlQatar, pajji] li hu mbieg[ed minna sew, xorta fehem ilpo]izzjoni strate;ika ta’ pajji]na u apprezza wkoll ilvalur uniku li jinnegozja ma’ pajji] li wara kollox hu membru tal-UE. Dan jag[ti lill-Qatar ser[an il-mo[[ g[aliex jaf li qed jitkellem ma’ pajji] serju u konsistenti. Din is-siner;ija g[andha tkun ta’ benefi//ju g[a]-]ew; partijiet li jridu assi partikolari li jista’ jag[ti wie[ed illi l-ie[or mg[andux.

Ix-xog[ol li qed jin[ema bejn Malta u l-Libja l-;dida huma wkoll frott uniku ta’ politika barranija serja u konsistenti.

Qisu lbiera[ meta tikkunsidra li b[al dan i]-]mien sena filLibja kien g[addej ;lied imdemmi u l-pajji] kien jidher f’xifer ta’ kollass anarkiku. Ma ninsewx il-po]izzjoni serja u kura;;u]a li [a pajji]na filkonfront ta’ dik is-sitwazzjoni ta’ vjolenza qerrieda.

Il-kliem tal-Prim Ministru Lawren/e Gonzi fil-bidu talkonflitt jibqg[u kliem li lLibjani mhux se jinsew malajr.

Dan ma jfissirx li Malta se ting[ata xi [a;a b’xejn.

Sta g[alina, spe/jalment innegozjanti tag[na, li jsarrfu dan ir-rigal f’servizzi u xog[ol li jkattar il-;id g[alihom u g[al pajji]na.

Intant il-Partit Laburista wkoll kellu parti f’dan i/-/aqliq pre]enti fl-attività fil-politika barranija. Qabel xejn, fejn jid[ol il-Partit Laburista, ma ninsewx il-frejje; li g[amlu f’dan il-qasam. G[alkemm fla[[ar erbg[in sena g[amlu serje ta’ ]elqiet fil-qasam talpolitika barranija, id-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea tibqa’ kif jg[idu l-Ingli]i, the cherry on the cake. Imma issa din ilLabour qieg[ed jag[mel [iltu kollha biex inessihielna!

F’dawn il-;img[at rajna a;ir ambivalenti mil-Labour filqasam tal-politika barranija.

Rajna lil Dottor Muscat i]ur ilLibja fuq ]jara mill-inqas uffi/jali akkumpanjat minn membri tal-partit li kellhom rabtiet intimi mar-re;im ta’ qabel.

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

Interessanti li l-istess mexxej tal-Partit Laburista ma tarraf xejn lill-poplu dwar l-andament ta]-]jara tieg[u. {ar;et ukoll l-a[bar stramba tat-tif[ir lejn ir-re;im ta’ Kim Jong Un tal-Korea ta’ Fuq. Stqarrijiet ta’ tif[ir li nixtieq nemmen li ma sarux.

L-a[[ar fro;a li bdiet tin[ema mil-Labour kienet ilpo]izzjoni li qed ter;a’ tqajjem fuq il-Partnership for Peace .G[al darba o[ra l-po]izzjoni kontradittorja li qed tie[u ma tawgura xejn tajjeb g[allimma;ini ta’ Malta spe/jalment jekk il-Labour ikun fil-Gvern. Filwaqt li tikkundana lil min mexxa nnegozjati biex nid[lu fil-PfP, ilLabour jinsisti li jaqbel, u ma g[andu l-ebda intenzjoni jo[ro; minn din lorganizzazzjoni.

Sur Partit Laburista… [awwadni [a nifhmek!

OPINJONI

11

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Lejn pass ie[or g[al G[awdex G[alaqna l-ewwel kapitlu.

Issa se mmiddu g[onqna biex nift[u t-tieni wie[ed. L-g[an hu li xi darba fil-futur qrib, a[na l-G[awdxin ma nibqg[ux in[ossuna ‘fi]ikament’ maqtug[in millqalba ta’ pajji]na.

Dan g[aliex b’kollegament fiss bejn G[awdex u Malta, vja;; bil-karozza bejn irRabat ta’ G[awdex u l-Belt Valletta jibda jie[u 60 minuta mill-bidu sat-tmiem tieg[u.

X’differenza milli dawn is60 minuta tqattag[hom fil-kju biex tistenna l-vapur fil-Port tal-Im;arr u tkun g[adek lanqas biss bdejt il-vja;; jew irfist l-art fi/-?irkewwa!

Issa li Mott Macdonald lestew u ppre]entaw ir-rapport tag[hom, nistg[u niddikjaraw bla tlaqliq li mina ta[t qieg[ il-ba[ar bejn Malta u G[awdex hi fattibbli. Il-prezz g[al dan l-akbar pro;ett kapitali u infrastrutturali li jkun sar g[al G[awdex jista’ ji;i ko-finanzjat bil-fondi talUnjoni Ewropea.

Li l-mina hi fattibbli mhux qed ng[idu jien b[ala rappre]entant ta’ G[awdex u li ressaqt l-idea g[ad-diskussjoni fil-Kabinett. Lanqas m’hu qed jg[idu l-Gvern anqas minn sena bog[od mill-elezzjoni sempli/iment b[ala xi tattika biex nippruvaw nirb[u l-voti tal-G[awdxin.

Id-dikjarazzjoni qed issir minn esperti indipendenti, mhux Maltin u lanqas G[awdxin, li tqabbdu mill-

Unjoni Ewropea u mhux millGvern Malti.

Dawn l-esperti ]gur li m’g[andhom l-ebda bias favur jew kontra l-mina g[ax m’g[andhomx interess dirett li din issir jew ma ssirx.

Fl-opinjoni tieg[i l-aktar punt importanti li jqum mirrapport ta’ Mott Macdonald hu l-istima dwar kemm tiswa, f’termini ekonomi/i, listennija g[all-vapur li jaqsam bejn l-Im;arr u /-?irkewwa.

Dawn l-esperti g[all-ewwel darba rnexxielhom jikkwantifikaw kemm jiswew l-istennija g[all-vapur u lvja;; fih innifsu, g[allekonomija tal-pajji]: €10 miljun fis-sena. Dawn huma €10 miljuni li jistg[u jintu]aw a[jar billi jkunu investiti mill-industrijalist biex jin[oloq ix-xog[ol.

Fl-opinjoni tieg[i ma nistg[ux nibqg[u ‘na[lu’ dawn il-flus li jistg[u jag[mlu tant differenza g[an-negozji, g[at-turi]mu u g[all[addiema G[awdxin. Jin[tie; li dawn il-flus ninvestuhom f’G[awdex u fl-G[awdxin.

Ir-ra;unijiet g[ala pajji]na g[andu jibda jippjana biex jekk inhu possibbli G[awdex jing[aqad b’mod fiss ma’ Malta, huma varji.

Kollegament fiss jg[in biex i[ajjar aktar investituri jinvestu f’G[awdex u, b[ala konsegwenza jin[oloq aktar xog[ol g[all-G[awdxin f’G[awdex stess.

Rapport li t[ejja mill-

ekonomista Gordon Cordina g[all-Kumitat Re;jonali g[al G[awdex jag[milha /ara li fis-snin li ;ejjin irridu no[olqu 2,000 impjieg ;did f’G[awdex.

Kollegament fiss jiffa/ilita l-[ajja tal-G[awdxin li ja[dmu Malta u anki talistudenti li grazzi g[alih ikunu jistg[u jaqsmu lura lejn G[awdex kuljum ming[ajr [afna telf ta’ [in.

Jien dejjem s[aqt li hu tajjeb li l-G[awdxin imorru Malta u anki f’pajji]i o[rajn biex jistudjaw u#jew ja[dmu i]da m’g[andhom qatt ikunu ‘sfurzati’ j[allu g]irithom.

Li jmorru jistudjaw, ja[dmu jew jg[ixu xi mkien ’il bog[od minn G[awdex g[andha tkun g[a]la konxja tag[hom u mhux dettata mi//irkustanzi. {afna Maltin jistg[u jkunu xetti/i dwar il-[tie;a ta’ kollegament fiss bejn Malta u G[awdex. Nifhimhom. G[aliex huma m’g[andhomx l-istess diffikultajiet li g[andna a[na lG[awdxin li naqsmu b’mod regolari bejn i]-]ew; g]ejjer.

Pere]empju li biex tid[ol luffi//ju fil-Belt Valletta fit7.30 a.m. trid tassigura ru[ek li taqbad il-vapur tas-6 a.m. U sakemm tasal id-dar filg[axija tkun [lejt mat-tliet sig[at u aktar tivvja;;a bil-karozza, tistenna l-vapur fil-kju, u abbord il-vapur.

Il-[tija ta’ dan kollu ]gur li mhix tal-Gozo Channel. Isservizz tal-Gozo Channel hu

tajjeb [afna u jaqdi l-[ti;iet ta’ G[awdex u l-G[awdxin bl-a[jar mod. I]da ]gur li m’hemmx paragun bejn li titla’ fuq il-vapur biex taqsam bejn il-g]ejjer g[al li tkompli l-vja;; billi tibqa’ g[addej fi triq li tg[aqqad lil Malta ma’ G[awdex.

L-istudju ta’ Mott Macdonald jikkonkludi li mina ta[t qieg[ il-ba[ar bejn Malta u G[awdex tista’ ssir.

L-istudju jipproponi erba’ g[a]liet differenti, li jvarjaw fit-tul skont ir-rotta li jie[du ta[t qieg[ il-ba[ar; ivarjaw skont it-tip ta’ mini tant li ssir anali]i kemm ta’ mini im[affrin ta[t qieg[ il-ba[ar u anki te]isti l-g[a]la ta’ mina mqieg[da fuq qieg[ il-ba[ar: u jitkellem dwar mina wa[da bi tliet karre;;jati jew ]ew; mini b’sitt karre;;jati li jg[addu f’direzzjonijiet differenti.

L-istudju jikkonkludi li lpro;ett jista’ jsir f’seba’ snin.

Ir-rapport jg[id ukoll li tin[tie; aktar informazzjoni fuq il-blat f’qieg[ il-ba[ar, fuq il-;eolo;ija u l-bqija.

Il-pro;ett jista’ ji;i jiswa bejn 156 miljun ewro u 492 miljun ewro skont it-tip ta’ mina skont ir-rotta li jie[u u ttul tal-mina. Hu g[alhekk li hemm daqstant differenza bejn l-or[os g[a]la u l-aktar wa[da g[olja: g[aliex hu ovvju li ]ew; mini b’sitt karre;;jati ti;i tiswa ferm aktar minn mina wa[da.

Mill-informazzjoni li

minn Chris Said chris.said@gov.mt

g[andna f’idejna s’issa jidher li nistg[u immorru g[al mina wa[da bi tliet karre;;jati. Din tkun aktar minn bi]]ejjed g[all-[ti;iet ta’ G[awdex u g[all-ammont ta’ karozzi li hu pro;ettat li se jkunu qed jaqsmu bejn Malta u G[awdex fit-tletin jew erbg[in sena li ;ejjin. }gur, i]da, li jin[tie; li jsiru aktar studji: fost l-o[rajn dwar il;eolo;ija, dwar l-impatt ambjentali, u dwar l-impatt so/jali u ekonomiku li kollegament fiss jista’ jkollu fuq G[awdex u fuq Malta.

Kien g[alhekk li l-Gvern ta direzzjoni lil Transport Malta biex to[ro; sej[a g[all-offerti [alli jitfassal full feasibility study.

Ikun biss wara li jitlesta dan it-tieni kapitlu, li nkunu nistg[u nie[du d-de/i]joni jekk jaqbilx li mmorru g[al dak li jista’ jkun l-akbar pro;ett li qatt sar g[al G[awdex.

Bix-xog[ol ikun hawn il-flus fil-but Din il-;img[a //elebrajna Jum il-{addiem, jum li talLabour ja[sbu li g[andhom xi monopolju sagrosant fuqu.

Irrispettaviment millpretensjonijiet, kienu gvernijiet nazzjonalisti li matul is-snin [olqu l-akbar numru ta’ impjiegi f’dan il-pajji]. Kienu gvernijiet nazzjonalisti li wettqu fil-prattika s-slogan ‘Xog[ol u xog[ol a[jar’.

Biex jippruvaw inaqqsulna mill-merti, tal-Labour issa qed jitkellmu fuq prekarjat ming[ajr ma jafu e]att xi tfisser din il-kelma. I]da listorja turina li l-akbar promoturi tax-xog[ol prekarju f’dan il-pajji] kienu gvernijiet so/jalisti.

Kienu gvernijiet so/jalisti li [olqu l-korpi li servew biss biex lill-[addiema ;ieg[luhom ja[dmu ta[t dixxiplina militari biex jie[du dak li jridu ming[andhom u [allsuhom bil-karawett.

Kienu gvernijiet so/jalisti li a//ettaw li l-[addiema ta’ Kalaxlokk ja[dmu b’kuntratti li ji;;eddu minn xahar g[al xahar.

Kienu gvernijiet socjalisti li

taw il-barka biex dawn il[addiema jing[ataw l-ikrah rigal tal-Milied li setg[u jing[ataw meta twaqqfu mixxog[ol appuntu lejlet il-Milied.

Nag[milha /ara. Jien kontra kull abbu] li jista’ jsir filkonfront tal-[addiema.

Nemmen ukoll li kumpaniji privati li sfa//atament jiksru lli;i u jabbu]aw mill-[addiema m’g[andhomx jing[ataw kuntratti tal-Gvern. Imma meta nitkellmu dwar dan issu;;ett ejjew inkunu sin/ieri u ng[idu kollox.

Sfortunatament meta a[na tal-Partit Nazzjonalista nitkellmu fuq il-qasam taxxog[ol no[duha wisq for granted li min ikun qed jismag[na jkun qed jifhem limplikazzjonijiet tar-ri]ultati po]ittivi li sena wara o[ra ksibna f’dan il-qasam.

Na[seb jie[duha wkoll for granted li l-affarijiet ji;ru wa[edhom. L-a[wa, xejn ma ji;ri wa[du. Biex in[olqu limpjiegi u biex kienu salvati limpjiegi xi [add ikun ta direzzjoni tajba, xi [add ikun [a de/i]jonijiet tajbin. U na[seb gvernijiet nazzjonalisti

g[andhom jing[ataw xi mertu, jekk mhux il-mertu kollu, g[al dan.

G[aliex qed ng[id dan?

G[aliex meta l-priorità ewlenija tal-Gvern tkun il[olqien ta’ impjiegi u zieda filkummer/ dan jg[in biex ji]diedu l-flus fil-but ta’ min ja[dem jew g[andu negozju.

Il-[olqien ta’ aktar impjiegi bi dhul tajjeb hi priorità g[aliex toffri ser[an il-mo[[ u indipendenza lill-familji.

Dan mhux dejjem fa/li u verament [afna jiddependi mill-ekonomija internazzjonali. Imma l-fatt jibqa’ li l-Gvern qed jag[mel g[a]liet li permezz tag[hom mhux biss jin[olqu aktar postijiet tax-xog[ol , mhux biss ji]died il-kummerc imma qed jag[ti wkoll in/entivi u j[addem skemi biex is-settur privat jinvesti aktar u jimpjega aktar [addiema u biex min ja[dem ghal rasu, min g[andu negozju ]g[ir dejjem ikollu aktar opportunitajiet.

Ta[t Gvern Nazzjonalista qed jin[olqu impjiegi ta’ kwalità g[olja b’pagi a[jar.

B’aktar attività ekonomika

ji]died id-d[ul g[al [addiema, ji]died l-overtime u ji]died ixxog[ol part-time g[al min jag[mel l-g[a]la li ja[dem part-time. U b’aktar flus ilkonsumatur jonfoq aktar u konsegwentement ji]died ilkummer/.

Il-fatt hu li f’dawn l-erba’ snin il-pagi ]diedu b’€1,000 fis-sena, in[olqu 20,000 post tax-xog[ol ;did, re;g[u bdew l-opportunitajiet ta’ overtime u part-time u l-qg[ad naqas f’livell li jista’ jitqies b[ala wie[ed ta’ full employment.

Filwaqt li Gvern Nazzjonalista [oloq l-impjegi, f’ambjent ekonomiku internazzjonali mill-aktar diffi/li, ma naqqas xejn misservizzi tas-sa[[a ta’ kwalità, mill-edukazzjoni ta’ uliedna, mill-istipendji tal-istudenti tag[na, mill-pensjonijiet (anzi tejjibnihom).

Barra minn hekk ma ]idniex id-defi/it tal-Ba;it anzi naqqasnieh.

In[oss li fil-;img[at u xxhur li ;ejjin irridu nkomplu na[dmu biex dak li flimkien ksibna g[al dan il-poplu nkomplu nikkonsolidawh u

minn Charlò Bonnici charlò.bonnici@gov.mt

nikkonvin/u lill-poplu Malti u G[awdxi li Gvern Nazzjonalista jekk jerga’ jkun fdat bit-tmexxija tal-pajjiz jiggarantixxi l-kwalità tal[ajja li dan il-poplu [aqqu.

Jekk hemm aspetti fil[idma tag[na li rridu ner;g[u in[arsu lejhom biex il-polz tag[na j[abbat bl-istess rittmu tal-poplu g[andna nag[mlu dan inkora;;iti mill-fatt li r-ri]ultati ksibnihom mhux bil-kliem fierag[ imma bil-fatti.

12

OPINJONI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Il-perfezzjoni g[and Alla biss Mhux jien qed ng[idu l-kliem li hawn fl-isem ta’ din ilkitba. Qaluh il-Qaddisin u laqwa g[orrief li kellha lumanità. Qalitu l-istess Skrittura Mqaddsa u f’aktar minn lok wie[ed.

B[al, pere]empju, meta lKtieb tad-Dewteronomju jg[id: “G[ax hu l-Blata tag[na; perfett g[emilu”. (Dt. 32,4) jew meta Sidna :esù stess jg[idilna: “Kunu mela perfetti, b[alma hu perfett Missierkom li hu fissmewwiet.” (Mt. 5, 48).

Dan il-[sieb ji;ini f’mo[[i meta naqra l-[afna kritika li qed ikollna fil-media kontra lisptarijiet tag[na, tant il-Mater Dei kemm dak ta’ G[awdex.

Daqqa f’;urnali bil-Malti jew bl-Ingli] u daqqa fuq ittelevi]joni. Daqqa minn ?ikku l-Poplu u daqqa minn nies ta’ /erta skola. Daqqa minn qraba ta’ pazjenti u daqqa minn trejdunjonisti.

Daqqa minn politi/i u daqqa minn bnedmin interessati filqasam tal-finanzi.

Ma ng[id assolutament xejn meta n[oss li l-ilmenti huma ;ustifikati. Alla[ares ma kellniex il-libertà li nitkellmu kontra [wejje; b[alma huma l-abbu]i jew ma nkunux nistg[u nift[u [alqna meta [wejje; jistg[u jkunu a[jar jew anki jissewwew.

G[ax ikun ifisser li addiju demokrazija u ;ustizzja!

Barra minn lokha

I]da meta tara nies li ma huma kuntenti qatt u b’xejn, hi [a;’o[ra. Meta tara kritika barra minn lokha u ripetuta fuq li ripetuta, ma ti[ux gost.

Meta tara individwi jew g[aqdiet esa;erati fit-talb tag[hom, ir-ra;uni ma tapprovax.

Meta tara kritika ba]ata unikament fuq kuluri politi/i, titfantas trid u ma tridx.

Lili ma jimpurtani assolutament xejn minn kulur politiku abjad jew a[mar jew anki biss kannella. Alla[ares hawnhekk nimxi b’xi prin/ipju ta’ din ix-xorta, g[ax inkun tremendament in;ust u mhux veru li nkun in[obb lil pajji]i u lill-poplu tieg[u.

Alla[ares ikolli xi sentimenti kontra g[aqdiet b[al dawk unjonisti/i, g[ax diffi/li r-ra;unamenti tieg[i jkunu flokhom. I]da ma jistax ma jiddispja/ikx meta tara lmenti li mhux veru li jkollhom ba]i ;usta.

Ma nistax nie[u pja/ir meta n[oss li /erta kitba ta’ kritika mhux biss tkun bla ba]i i]da tkun anki motivata minn sentimenti li ma g[andhomx imexxuna kontra t-tajjeb u ssewwa mag[ruf.

Ma stag[;ibtx fl-a[[ar ;img[a ta’ Frar meta tTelevi]joni Taljana wrietna lkura;; tas-sinjura Marcegaglia. Nafu li fl-Italja hemm tliet unjons f’sa[[ithom: i/-CISL, i/CGIL u l-UIL. Fannulloni

Marcegaglia ma qag[ditx tikkonfondi li tag[ti [asla meta dehrilha li l-affarijiet ma kinux mexjin tajjeb u li kienu qeg[din ji;u difi]i dawk li jissej[u fannulloni.

Il-kelma Taljana fannullone bl-Ingli] tfisser lazybone jew idler, u bil-Malti, skont ilProfessur Aquilina, bug[a]] jew bniedem g[a]]ien.

Naturalment, l-unions Taljani ma [adux pja/ir u ma naqsux li juru d-dispja/ir tag[hom. I]da Marcecaglia mhux talli ma rtirat ebda kelma li kienet qalet, i]da talli r/eviet [afna applawsi.

Issa ni;i g[al xi tag[rif li hu ri]ultat ta’ dak li g[addejt minnu jiena stetss, rajt

minn Mons Anton Gauci

b’g[ajnejja u messejt b’idejja.

Ji;ifieri esperjenza tieg[i stess u mhux smajt jew qrajt jew qaluhieli.

Fl-isptarijiet tag[na

Barra li jien stess ;ejt b]onn l-g[ajnuna medika ta’ dawn kollha li se nsemmi b’isimhom, hawn G[awdex kelli anki kuntatti mag[hom peress li kkuraw persuna qrib [afna tieg[i.

Fl-Isptar Mater Dei mort numru konsiderevoli ta’ drabi f’dawn l-a[[ar snin, dejjem min[abba ra;unijiet ta’ sa[[ti u ta’ sa[[et [addie[or.

Naturalment, g[al dak li hu l-Isptar ta’ G[awdex u lkuntatti personali tieg[i mattobba u l-ispe/jalisti, lokka]jonijiet ma jing[addux.

Dan l-a[[ar kelli anki noqg[od diversi ;ranet fittaqsima tas-CCU. B[alma kellha toqg[od fl-istess taqsima l-persuna li rriferejt g[aliha u li jien kont immur nara tliet darbiet kuljum.

Miniex se ne[odha kontra dawk li jitkellmu kontra lfa/ilitajiet offruti millisptarijiet imsemmija, la biex nikkritika u lanqas biex nuri di]appunt g[al xi m;iba ta’ kittieba jew anki ta’ g[aqdiet.

Dan in[allih g[al min irid jid[ol fil-polemi/i, b’ra;uni

;usta jew assolutament ming[ajrha. Qed nikteb biss biex nuri sentimenti ta’ rikonoxxenza u apprezzament lil min jist[oqqlu: millmi]erja tieg[i, inkun qed nipprova nag[mel kura;; lillistess individwi kon/ernati.

Hu l-istess Alla l-Imbierek li jrid dan, u mhux biss min[abba skora;;iment jew tfixkil jew kritika negattiva li, g[al xi ra;uni jew o[ra, listess persuni jkunu jaraw ma’ wi//hom huma u, konsegwentement, anki lentità pubblika li tkun impjegathom biex jaqdu lillpoplu.

Fl-istparijiet tag[na hawn G[awdex g[andna tobba tassew tal-affari tag[hom, spe/jalisti b[al Dr. Svejda u Dr. Curmi li ma jag[mlux li/ken g[ajb lil dawk li jag[tu s-servizzi tag[hom fi sptarijiet barranin, la g[al dik li hi kapa/ità professjonali u lanqas g[al dik li hi dedikazzjoni g[ad-dmirijiet tag[hom.

Ni;i issa g[all-Isptar Mater Dei, fejn, kull meta mort, rajt mijiet u mijiet ta’ day patients li jkunu marru hemm biex jing[ataw il-kura me[tie;a, anki jekk forsi minnhom ikun hemm min seta’ jmur fi//entri tas-sa[[a biex jinqeda.

Qaddejja tal-poplu Hawnhekk rajt l-g[ajnuna tal-Prof. Albert Fenech u talispe/jalisti Mr. S. Mattocks tat-taqsima SOP, tarrewmatolo;ista Dr. Paul J. Cassar tat-taqsima MOP 1 u tan-nefrolo;ista Dr. J. Farrugia Agius ta’ MOP 3. Xi ng[idu dwar dawn il-qaddejja tal-poplu Malti fil-qasam tassa[[a?

Jekk irrid inkun ;ust, ma

hemmx triq o[ra [lief li nirringrazzja lilhom u lil min tahomlna, ji;ifieri lil Alla u

lill-awtoritajiet tas-sa[[a.

Anki hawn, tant g[al dik li hi [ila professjonali u tant g[al dik li hi dedikazzjoni g[addmirijiet tag[hom.

Nasal sa[ansitra biex ng[id li g[amlu mieg[i wisq aktar minn dak li kont nistenna minnhom. Inkun in;ustissimu mhux biss jekk b’xi mod nitkellem minnhom negattivament i]da anki jekk in]omm il-pinna u ma nfa[[arhomx.

U x’se ng[id g[allimpjegati l-o[ra tal-isptarijiet li ;ejt f’kuntatt mag[hom tant G[awdex kemm Malta?

Nies dedikati

B[alma huma n-nurses, ilhealth attendants u dawk kollha li ja[dmu fit-taqsimiet kollha li ;ejt f’kuntatt mag[hom, mhux esklu]i dawk tal-X Rays u llaboratorji kon/ernati, ilfi]joterapisti u l-occupational therapists.

Kollha nies tassew dedikati g[ax-xog[ol tag[hom, bla ma jag[tu kas ta’ kondizzjoni ta’ mard jew ta’ età. Jag[tu lutmost tag[hom lill-pazjent li, ]gur fil-ka] tieg[i, japprezza kull dettal.

Nispi//a billi ninnota li lpersuna, li hawn fuq g[idt li hi “qrib [afna tieg[i”, g[amlet seba’ snin ta[dem ta’ nurse flisptarijiet ta’ Londra St. Thomas u London Jewish Hospital. Mhux darba u tnejn qaltli li l-isptarijiet tag[na ma jag[mlux l-i/ken g[ajb lillisptarijiet barranin la g[al dawk li huma fa/ilitajiet ta’ kura u lanqas g[al dik li hi dedikazzjoni ta’ tobba u mpjegati o[ra.

Bi]]ejjed tid[ol fis-CCU ta’ G[awdex biex tara kemm lisptarijiet huma attrezzati b’invenzjonijiet l-aktar moderni u jistg[u jifta[ru bi staff tal-affari tieg[u!

OPINJONI

13

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Medi/ini b’xejn minn spi]eriji qrib tieg[ek Fil-Programm Elettorali tag[na weg[dnik li lis-settur tas-sa[[a “…a[na determinati li nibqg[u nag[tuh l-attenzjoni kollha u b’mod kontinwu biex nibqg[u nsostnuh, biex jibqa’ fost l-a[jar, biex jibqa’ b’xejn, biex inkopru dejjem a[jar l-aktar mard serju.”

Illum, wara erba’ snin minn dik il-weg[da u wara sena o[ra ta’ [idma fil-qasam tal-medi/ini li a[na nag[tu lill-pazjenti Maltin, b’sodisfazzjon in[ares lura u ng[id li mhux biss dak li weg[dna wettaqnih, talli ssu//essi li ksibna jmorru lil hinn minn hekk.

Mhux biss komplejna n]idu l-varjetà ta’ medi/ini li jing[ataw, mhux biss komplejna nferrxu l-iskema tal-POYC mal-erba’ rji[at ta’ pajji]na, talli rrevedejna millqieg[ l-iskemi tal-Kartuna sSafra u r-Ro]a, irrivedejna lmod kif jinxtraw u jitqassmu l-medi/ini.

B’kuntrast ma’ dak li g[amel gvern so/jalista f’g[oxrin xahar meta da[[al taxxa fuq kull ri/etta.

Kif g[edt, matul din issena, il-gvern kompla j]id innumru ta’ medi/ini b’xejn li jing[ataw kuljum lill-poplu Malti.

Illum qeg[din f’po]izzjoni li noffru xejn anqas minn 1,334 medi/ina differenti b’xejn lil dawk intitolati.

L-ispi]a tal-gvern f’medi/ini b’xejn g[all-poplu Malti u G[awdxi titla’ g[al madwar 70 miljun ewro.

A[na nitkellmu man-nies u l-messa;;i li jkunu qed iwasslulna nag[tu kashom u nag[tuhom pi]. Innotajna li wa[da mill-problemi li kienu qed jiffa//aw in-nies kienet dik tal-out of stock u g[aldaqstant [dimna bis-s[i[ biex nindirizzaw din ilmaterja wkoll. {tarna CEO u tbiddlet issistema s[i[a ta’ kif il-Gvern jordna l-medi/ini. Dalwaqt se tkun qed tidda[[al fisse[[ sistema informatika biex tiffa/ilita x-xog[ol u biex ikun hemm kontroll a[jar.

Il-pro/ess ta’ xiri u tqassim tal-medi/ini hu wie[ed kumplikat [afna imma din is-sistema teknolo;ika ;dida se ta[dem b’dak li jissejja[ reverse auctioning: pro/ess li jsir online fejn il-Gvern Malti jindika x’medi/ina g[andu b]onn u l-kwantità relatata u kull fornitur jista’ jitfa’ lofferta tieg[u fi pro/ess trasparenti.

Dehrilna wkoll li kien hemm il-[tie;a li titjieb la//essibbiltà g[all-medi/ini b’xejn, filwaqt li tkun ]gurata s-sostenibbiltà u lekwità tas-sistema kollha.

Kien g[alhekk li waqqafna task force bl-iskop li

tirrevedi s-sistema talKartuna s-Safra.

Wara li saru laqg[at malispe/jalitajiet rispettivi kienu approvati l-emendi g[all-Att tas-Sigurtà So/jali u l-Iskeda V. Dan l-e]er/izzju, meta ssarrfu f’dak li ggwadanja lpazjent Malti, issib li mhux talli issa madwar 125,000 persuna se tkun qed tibbenefika mir-riforma filkundizzjonijiet inklu]i flIskeda V, talli: in-numru ta’ kundizzjonijiet meqjusa b[ala mard kroniku u li g[alhekk jintitolaw pazjenti g[al medi/ini b'xejn, irduppjaw minn 38 g[al 79; kif weg[dna, pazjenti li jbatu mid-dimenzja, issa huma intitolati g[al medi/ini b'xejn; kundizzjonijiet kroni/i trattati ta[t l-Iskeda II jew kif inhi mag[rufa, il-kartuna r-ro]a, b[ad-dijabete, ittuberkolo]i, il-lebbra u lpolio, issa ;ew inklu]i filkartuna s-safra; pazjenti bi problemi psikjatri/i kroni/i, b[addipressjoni, disturbi newroti/i u o[rajn li jibdew fit-tfulija, issa se jibbenefikaw ukoll mid-dritt g[all-medi/ini b'xejn.

Fl-istess waqt, b[alma g[amilna fil-ka] ta’ kif ilgvern jixtri l-medi/ini, beda wkoll il-pro/ess biex anke l-

applikazzjoni g[all-medi/ina b’xejn mill-pazjent tkun tista’ ssir online: Fil-;img[at li ;ejjin se jkun pubblikat tender g[al din is-sistema, li wie[ed mill-akbar vanta;;i tag[ha se jkun li din tkun g[addispo]izzjoni tal-pubbliku 24 sieg[a kuljum, sebat’ijiem fil-;img[a.

Kif kelli okka]jonijiet o[ra nsemmi, dan il-gvern se jibqa’ mfakkar g[all-;lieda kontra l-marda tal-kan/er g[aliex kif weg[dna f’punt 123 tal-Programm Elettorali tag[na: “Il-marda tal-

kan/er se ti;i indirizzata b’aktar qawwa bi twettiq ta’ pjan strutturat li jkopri l-prevenzjoni, il-kura u ssostenn.” U anke fil-qasam

tal-medi/ini b’xejn g[allkura tal-kan/er, g[amilna passi ta’ ;gant ’il quddiem.

Matul is-sena li g[addiet, il-Gvern re;a’ ]ied il-lista ta’ medi/ini u b[alissa g[addej il-pro/ess biex jinxtraw erba’ tipi o[ra ta’ medi/ini.

Filwaqt li fl-2008 n-nefqa fuq il-medi/ini tal-kan/er kienet ta’ kwa]i 4.5 miljun ewro, is-sena li g[addiet komplejna ninvestu bilqawwi u rduppjajniha g[al 8,5 miljun ewro.

Dak li hu l-aktar interessanti g[all-pazjent Malti hu li din il-[idma kollha saret, u g[adha qed issir, fl-isfond ta’ wie[ed

minn Joe Cassar joe.cassar@gov.mt

mill-akbar su//essi fil-qasam tal-medi/ini b’xejn, u /ioe lIskema tal-Ispi]erija talG[a]la Tieg[ek, il-POYC, skema li permezz tag[ha eluf ta’ Maltin u G[awdxin qed jinqdew a[jar.

Matul din l-a[[ar sena din l-iskema kompliet tinfirex hekk kif kien ippjanat u llum 76,000 persuna minn 57 lokalità differenti qed ji;bru l-medi/ini b’xejn minn 159 spi]erija.

Qabel din l-iskema, dawn il-persuni kienu jinqdew kollha kemm huma minn [ames spi]eriji biss.

L-investiment dirett f’din l-iskema matul is-sena li g[addiet kien ta’ ’l fuq minn 2 miljun ewro. Dan kollu jikkonferma, g[al darb’o[ra, kemm hu minnu li: Sa[[tek

g[al Qalbna!

G[at-telg[a!

Wara l-elezzjonijiet talkunsilli lokali ta’ ftit ;img[at ilu, Joseph Muscat baqa’ jsostni li hu u l-partit tieg[u g[adhom l-underdogs, ji;ifieri l-i]vanta;;jati. U dan minkejja d-differenza netta fil-voti miksuba bejn i]-]ew; partiti l-kbar.

Ji;ifieri jkollok stazzjon tatTV, stazzjon tar-radju, gazzetta kuljum bil-Malti u tnejn o[ra nhar ta’ {add, barra l-appo;; sottili ta’ diversi opinjonisti laburisti fuq gazzetti indipendenti blIngli] u tikkunsidra lilek innifsek ‘]vanta;;jat’!

Mela x’g[andu xi jg[id ilPartit Nazzjonalista, li minkejja s-su//essi kbar f’kull qasam ta’ din lamministrazzjoni (lekonomija, il-finanzi, ledukazzjoni, il-[olqien taxxog[ol u l-investiment kontinwu), b[alissa g[addej minn vena verament negattiva! Jekk il-futur qrib tal-PL hu ta’ underdogs, dak tal-PN hu wie[ed g[at‘telg[a’!

Wie[ed kultant jistag[;eb kif, minkejja dak kollu li kiseb gvern nazzjonalista fl-

a[[ar 20 sena, xorta wa[da jibqa’ jikseb ri]ultati mi]eri fl-elezzjonijiet tal-kunsilli.

Il-Prim Ministru, sa minn ;img[a qabel dawn lelezzjonijiet, kien di;a ppreveda din is-sitwazzjoni u xandar ]ew; pro;etti ta’ konsultazzjoni li di;a bdew jag[tu ri]ultati. Imma xorta wa[da ninsabu g[at-telg[a. U t-telg[a hi wieqfa. Dan mhux biss min[abba r-ri]ultat ta’ lelezzjonijiet imsemmija imma wkoll g[al ra;unijiet o[rajn.

Pere]empju hu fatt mag[ruf li llum, wara aktar minn 20 sena fil-gvern, il-progress enormi li sar ta[t [ames le;islaturi nazzjonalisti, laspettattiva tal-poplu telg[et [afna ’l fuq u llum m’g[adniex nikkuntentaw ru[na bir-ra/an/ kif kien ikollna nag[mlu fi ]mien Mintoff.

Illum sirna selettivi u ma baqag[lniex sabar nistennew.

Fattur ie[or importanti talqag[da li jinsab fiha l-Partit Nazzjonalista hu li l-partitarji laburisti huma dejjem lesti biex ja[fru u jag[dru l-i]balji tal-partit tag[hom meta jkun fil-gvern; mhux b[all-parti-

tarji nazzjonalisti li je]i;u mill-partit tag[hom l-og[la standards ta’ morali, effi/jenza u ri?ultati po]ittivi.

G[all-bi//a l-kbira talpartitarji nazzjonalisti ssu//essi jo[duhom for granted u qajla jittolleraw ]balji ta’ ministri u deputati.

G[alhekk qed ng[id li l-bi//a xog[ol tag[na hi g[at-telg[a!

I]da dan li g[edt hawn fuq ma jne[[i xejn mid-dmir tag[na li nisimg[u dak li jridu jg[idulna l-familji u lindividwi fuq dak li qieg[ed jinkwetahom.

U f’dan il-perijodu ma rridux biss nisimg[uhom i]da rridu wkoll nag[mlu [ilitna kollha biex ng[inuhom f’dak li g[andhom b]onn. Dejjem sakemm nistg[u.

Issa dan mhux fa/li g[ax waqt li qed isir dan le]er/izzju frott ta’ [afna mexxejja, operaturi u attivisti fil-partit, l-ostakli se jkomplu.

Nirrepeti, is-sitwazzjoni li g[andna hi g[at-telg[a.

Sadattant, il-qag[da prekarja ekonomika fid-dinja se tkompli, il-problemi so/jali jissuktaw jikbru, il-[ti;iet talfamilji ma jonqsu qatt. U dan

biex ma nsemmix il-gambetti konsistenti u persistenti u ta’ kuljum mill-Oppo]izzjoni Laburista li lesta tag[mel minn kollox biex tikseb ilpoter.

Fil-;img[at ta’ qabel lelezzjonijiet g[all-kunsilli lokali l-Oppo]izzjoni tatna bosta e]empji ta’ dan l-a;ir.

Il-propaganda u l-kritika bla skrupli switilna mmens.

E]empju /ar x’;ara f’San Pawl il-Ba[ar.

Imma dan kollu mhux se jaqtag[lna qalbna. Fl-istorja tal-partit tag[na g[addejna bi]]ejjed minn dawn lesperjenzi diffi/li u kwa]i impossibbli u [afna drabi [ri;na rebbie[a xorta wa[da.

Jekk il-vjolenza, id-dittatura u l-korruzzjoni tassebg[inijiet u t-tmeninijiet tbieg[du bi//a sew minn mo[[ il-ma;;oranza talMaltin, ]gur li l-bi//a l-kbira tal-elettorat, anki dak li se jivvota g[all-ewwel darba flelezzjonijiet ;enerali li jmiss, jiftakar meta ftit snin ilu lPartit Nazzjonalista kien g[adu qed jit[abat biex ida[[al lil Malta fl-Unjoni Ewropea xi kwalità ta’ armi

minn Philip Mifsud philip.mifsud@gov.mt

u]at l-Oppo]izzjoni biex ittellef lil Malta dik lopportunità tad-deheb. Biex issa, minn kliemhom, tist[ajjilhom li da[[luna huma fl-Ewropa!

Iva. It-triq hi g[at-telg[a u iebsa. Imma a[na determinati li nxammru l-kmiem u nag[mlu dak kollu li hu me[tie;. Wara kollox ilpoplu Malti jaf li l-PL mhuwiex alternattiva g[allgvern nazzjonalista.

Jg[idu x’jg[idu u jag[mlu x’jag[mlu.

14

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

INTERVISTA

IRA LOSCO – Kantanta, mu]i/ista u kittieba

Ira, tfajla ta’ [afna talenti Ira Losco fl-Isle of MTV

minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Lil Ira Losco bosta jasso/jawha mas-su//ess li kisbet fil-Eurovision biddiska 7th Wonder.

Da[let fil-qalb tan-nies blinterpre-tazzjoni brillanti tag[ha u bis-simpatija naturali tag[ha li tisraq il-qlub fil-veru sens tal-kelma.

G[addew ftit tas-snin u Ira mu]ikalment re;g[et lura g[all-;eneru li bdiet bih ilkarriera tag[ha u li hu l-aktar g[al qalbha.

Kisbet su//ess wara ie[or b’mod partikulari meta kantat dwett ma’ kantanti ta’ fama internazzjonali.

Bi tbissima li ddawwal laktar lejl mudlam u bissempli/ità u l-ispontanjetà li tikkaratterizzaha, tkellimt ftit mag[ha biex niskopri aktar dwarha u emmnuni... Ira hi fonti ta’ talent li jvarja millkant g[all-mu]ika, mill-kitba g[at-tpin;ija u aktar.

L-akbar fost l-a[wa Ira hi l-akbar fost tliet a[wa. G[andha o[tha, Lisa ta’ 28 sena u Jacqueline li g[andha 18-il sena. Trabbiet f’Tas-Sliema u tiddeskrivi t-

tfulija tag[ha b[ala wa[da pja/evoli [afna.

“Ommi u missieri kienu indirizzawni g[all-ballet ta’

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew età /kejkna i]da ddejjaqt.

Kont immur wara l-iskola u ma kienx ikolli /ans li niekol sewwa u billi ]aqqi n[obbha [afna rrinunzjajt. B’hekk ilmamà staqsietni jekk irridx nistudja xi strument u g[a]ilt il-pjanu.”

Ira minn dejjem kienet persuna li kapa/i tqassam il[in tag[ha sewwa u sa minn /kunitha [olqot bilan/ bejn studju u divertiment. Intant, il-mu]ika kienet xi [a;a li dejjem [abbet u Ira tg[id li ommha tg[id li kif bdiet titkellem kienet tipprova tkanta u kienu xtrawlha pjanu /kejken, kitarra u mikrofonu.

“Il-pjanu komplejtu sal-O level i]da meta wasalt fisSixth Form di;à kelli pjan f’mo[[i. Kien jin[tie;li li

niltaqa’ ma’ /erti nies, nid[ol f’xi band u nag[mel ftit kuntatti g[ax kont konxja li xejn ma jaqa’ mis-sema.”

Fl-1997 iffurmat il-band Tiara li xoljiet ftit wara ssehem tag[ha fil-Eurovision tas-sena 2002 f’Talinn.

“G[amilt [ilti biex nid[ol San Alwi;i g[ax kont naf li hemm jag[tu [afna importanza lill-mu]ika u larti. Irnexxieli u kont nie[u sehem f’kull [a;a li jkollhom. Minn hemm beda kollox.” :ara li missier wa[da mittfajliet li kienet l-iskola mag[ha ma kien [add g[ajr il-kompo]itur Ray Agius.

Raha f’festival li ttella’ San Alwi;i u ssu;;erielha biex tkanta diska bil-Malti.

Kienet differenti “Minn hemm bdew jisimg[u bija l-kompo]ituri.

Kont differenti g[ax jien kont in[obb l-istil rock meta dak i]-]mien bosta kienu jkantaw ballads g[all-festival.

“Insomma l-affarijiet bdew jiksbu pass mg[a;;el u fi ]mien tliet snin kont irba[t ilfestival g[al-Eurovision.

“Wara li ksibt it-tieni post fil-Eurovision mill-ewwel iltqajt ma’ Howard Keith tal-

Rebbie[a fil-Bay Music Awards

Jagged House u minn hemm er;ajt mort lura g[all-istil ta’ mu]ika li bdejt bih.”

Ira bdiet bi stil ta’ rock alternattiv. Konxja i]da li l-

udjenzi huma ]g[ar g[al dan l-istil u l-personalità tag[ha mhux daqstant dark u g[alhekk ma tirriflettix ilpersonalità tag[ha.

“Meta ltqajt ma’ Howard er;ajt bdejt nikteb. Fl-isfera tal-festivals f’Malta n[oss li hemm anqas spazju g[allkantawturi. I]da billi jien nikteb, Howard inkura;;ieni li ner;a’ nibda u hekk g[amilt.”

Intant g[al Ira l-mu]ika hi [ajjitha. Fil-fatt hi taqla’ lg[ajxien tag[ha mill-mu]ika.

Tg[id li l-aktar parti e//itanti g[ax-xog[ol tag[ha hi li tipprepara g[al show live.

“Nemmen [afna fil-live u li artist jew artista juri tassew x’jaf f’show live. In[obb inkun fuq palk u ma n[oss lebda bi]a’. Il-preparamenti jog[;buni [afna.”

U la qed nitkellmu fuq preparamenti, id-dehra tilg[ab il-parti tag[ha. Ira taqbel li effettivament l-ewwel ma tiekol l-g[ajn u tie[u [sieb [afna d-dehra tag[ha minkejja li mhux xi wa[da ffissata.

“Jien persuna wikkiela [afna u ;ieli ninduna li qed nesa;era [afna u n]omm ftit il-brejk. L-esa;erazzjonijiet g[al pa;na 15

INTERVISTA

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

15

Bil-mikrofonu f’id u l-pinna fl-o[ra minn pa;na 14

mhux tajbin lanqas g[assa[[a. Inpatti mbag[ad g[ax nipprova nimxi kuljum u issa bdejt nag[mel ftit gym id-dar.

Importanti li meta tkun fuq stage t[ossok b’sa[[tek.

“Ng[iduha kif inhi, ma g[adnix fl-g[oxrinijiet, qbi]t it-tletin u l-;isem jibda jurik /erti sinjali. Trid tie[u [sieb, tixrob [afna ilma u ti//aqlaq.”

Minn [a;a g[al o[ra

Argument interessanti li dwaru Ira ma g[andhiex g[alfejn tinkwieta g[ax issbu[ija naturali tag[ha mhix se tabbandunaha kif ;ieb u la[aq. I]da lura g[allprofessjoni tag[ha. Ira kellha opportunità li tkanta ma’ artisti ta’ fama internazzjonali.

Ira tg[id li l-aktar [a;a li tog[;obha fil-karriera tag[ha hi li dejjem g[addejja minn [a;a g[al o[ra, dejjem tlaqqag[ha ma’ nies u esperjenzi ;odda.

“L-aktar esperjenza ri/enti kienet dik ta’ Max Gazze.

Iltqajt mieg[u b’kumbinazzjoni g[ax kienu talbuni biex nie[u sehem filConcerto di Natale li sar f’Dar il-Mediterran. Konna back stage u b’kumbinazzjoni da[al fid-dressing room tieg[i. Rani u hu x’inhu Taljan. Waqaf u staqsieni x’isimni u min jien.

“G[edtlu u ssu;;erejtlu li jismag[ni nkanta g[ax konna qed nag[mlu r-rehearsals.

Kantajt u g[o;obtu u qalli li se jkanta diska li ma xtaqx ikantaha wa[du. Qalli li g[o;obtu u jixtieq li nag[milha dwett mieg[u.

“Il-kun/ert urewh fuq ir-RAI u kienet opportunità biex

nidher. Wara r/evejt telefonata ming[andu biex jg[idli li se jkollu tour fi Sqallija u stedinni nag[mel xi numbers minn tieg[i mal-band tieg[i u nag[mel dwett mieg[u.

“Hemm rani booking agent tieg[u u re;a’ talabni biex immur inkanta. Insomma f’dan ix-xog[ol [a;a ;;ib lill-o[ra.”

Kull darba li f’Malta jkollna kun/ert ta’ xi artist internazzjonali Ira dejjem kienet hemm b[ala supporting artist u ;ieli anke aktar minn hekk. Rod Steward, Elton John, Katie Melua, Ronan Keating u [afna o[rajn.

“Il-:ermanja kellna lopportunità li nag[mlu tour li kien im[allas kollu minn kumpanija li kont mag[ha, is-7 Days Label. Kellna esperjenza mill-isba[.”

Tikteb g[al artisti Taljani Kif di;à g[edt Ira tikteb illirika kif ukoll il-mu]ika.

Attwalment qed tikteb diski g[al artisti Taljani i]da sa issa g[adu ma [are; xejn.

Ira spjegatli kif il-pro/ess ikun itwal minn dak li nafuh a[na g[ax hemm id-diski miktuba jin]ammu b[al f’vetrina sakemm l-a;enti jsibu kantant jew kantanta addattat g[al dik id-diska. Ikkollaborat ukoll ma’ artist Amerikan. Ira tie[u l-opportunità.

“Li tikteb id-diski g[andu lvanta;;i wkoll g[aliex ipo;;ik f’po]izzjoni li ta[dem ma’ nies differenti mid-dar stess. Iddiski jkunu fuq katalgu.”

Hawn skoprejt li meta kienet mas-7 Days Label malistess kumpanija kien hemm Michelle Hunziker li bosta jafuha b[ala l-ex mara ta’ Eros Ramazzotti

u llum show girl u pre]entatri/i ta’ fama. Intant Michelle g[amlet perjodu tkanta u fil-fatt kantat tliet diski miktuba minn Ira Losco.

“Niftakar li kienet ;iet intervistata minn stazzjon televi]iv Taljan u spjegat kif il-lirika tad-diska Get Out li kantat titkellem dwar jekk, jekk u jekk. Kien unur g[alija li dik il-lirika ktibtha jien.”

Ma tispi//a qatt titkellem dwar is-su//essi ta’ Ira. Diversi titli fil-Malta Music Awards u fil-Bay Music Awards. Fl-2008 ing[atat :ie[ ir-Repubblika propju g[ax permezz tat-talent tag[ha onorat lil Malta.

Intant fil-pre]ent Ira qed t[ejji album ;did u dan ixxahar [ier;a l-ewwel single minnu filwaqt li l-album jo[ro; g[al Novembru, Di/embru. Wara assenza ta’ madwar sentejn dan l-album hu mistenni [afna.

“Jekk ma tg[oddx il-ktieb u r-re-mix album ili ma no[ro; studio album sentejn. Kelli b]onnhom dawn is-sentejn g[ax ridt insib lili nnifsi u n[oss il-[tie;a u l-aptit li nikteb. Kelli seba’ snin non stop u kont xi ftit e]awrita.

Ma waqafniex nesebixxu ru[na i]da mill-aspett ta’ kitba kont isslowjajt ftit. ” Is-7th Wonder

Bosta jiftakru lil Ira liebsa l-abjad tkanta b’tant kunfidenza 7thWonder.

Kul[add tkidd g[all-fatt li konna tant qrib li nirb[u lEurovision. Staqsejt lil Ira jekk tit[ajjarx ter;a’ tikkompeti biex ter;a’ tipparte/ipa f’dan il-festival.

“Jien dejjem ng[id, never say never i]da biex ner;a’ nikkompeti jrid ikun hemm naqra ta’ storja. Allura jrid ikun g[adda [afna ]mien biex in-nies li jarawni jkunu rawni l-ewwel darba b’wi// frisk ta’ g[oxrin sena imbag[ad jer;g[u jarawni ta’ 40-50 sena u jg[idu– il-lallu kemm g[adha tajba (er[ilha li jkolli xi xebg[a plastic surgery, xi xufftejn mimlija u [addejn

imqabb]a – hekk li nidher rifatta).

Il-Eurovision “Ovvja mhux g[ax l-

aspirazzjoni tieg[i li nkun hekk i]da trid storja u ovvjament irrid inkun qed inkanta l-istil ta’ mu]ika li n[obb jien.

“Il-Eurovision ma tridx tie[du daqshekk bis-serjetà g[ax donnu l-parte/ipamenti l-o[ra hekk jag[mlu i]da min-na[a l-o[ra ma tistax lanqas titla’ u twaqqa’ g[a/-/ajt li pajji]ek.

“Illum il-festival sar aktar diffi/li mi]-]mien meta tlajt jien.

Qabel kien hemm biss 24 pajji].

Kollox isir f’serata wa[da u ddiski tista’ ssegwihom sewwa u ti;;udika. Illum hemm wisq parte/ipanti u wie[ed jitfixkel u jinsa minn wa[da g[all-o[ra.

Dan barra li ting[ata aktar importanza lill-vi]joni.”

I]da Ira mhux mu]ika biss.

T[obb tikteb, mhux lirika biss.

Tikteb l-aktar meta t[ossha xi ftit down. Tibloggja wkoll.

Tikteb blog g[al website tag[ha.

“Nie[u gost u ;ieli naqra li ktibt u n[oss li ninqala’.

“In[obb inpin;i wkoll b’mod partikulari comics.

Micheal Quintin li hu [abib tieg[i ilu jg[idli biex inpin;i comic biex fil-konvenzjoni tal-comics nippre]entaha.

Jien tip artistiku, l-arti tog[;obni 360 degrees.

“Ix-xewqa tieg[i hi li xi darba nippubblika xi [a;a u g[andi xi ideat f’mo[[i g[allfutur i]da l-ewwel u qabel kollox irrid no[ro; il-mu]ika.

L-album li jmiss hu essenzjalment dak li ne//ella fih.”

Mo[[ li jo[lom It-talent ta’ Ira nemmen li

g[adna ma skoprejniehx kollu u g[ad naraw aspetti ;odda jispikkaw fil-futur qrib.

I]da apparti t-talent hemm tfajla sabi[a, simpatika, altruwista b’saqajha mwa[[lin sewwa mal-art i]da b’mo[[ li kapa/i jo[lom u jikkrea filwaqt li twettaq lambizzjonijiet u t-tragwardi g[ax la darba hemm it-talent hemm il-mezzi biex tasal.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Ira Losco...

Ktieb favorit: The curious incident of the dog in the night ta’ Mark Huddon li jirrakkonta l-istorja ta’ tifel artistiku li jsib kelb mejjet fl-akkwati tad-dar tieg[u. Miktub b’mod kif tifel awtistiku jara d-dinja.

Film favorit: Horrors u l-films Spanjoli b’mod partikulari Amores Perros.

Mu]ika favorita: Mu]ika alternattiva u klassika, mhux operistika.

Lewn favorit: A[mar lewn ir-rubini u A[dar lewn l-emiraldi.

Sta;un favorit: Ir-rebbieg[a.

Il-vaganza ideali: Pajji] e]otiku fejn nista’ noqg[od bil-malja biss.

Ikollok tg[ix f’epoka tal-passat liema tag[]el: }mien ilMedjuevu min[abba l-[wejje; u l-ikel. Ovvjament b[ala mara sinjura.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Li fid-dinja ma hawnx distribuzzjoni ;usta tal-;id. Barra l-fatt li hi taqtig[a, min hu laqwa j[awwel.

L-akbar pre;ju: Saqajja mal-art u naf immur man-nies.

U l-akbar difett: Nervu]a u ;ieli na[taf lil dawk qrib tieg[i meta ma jkunux ja[tu.

L-ikel favorit tieg[ek: La]anja, burgers, insomma dak kollu rikk bl-la[am u g[a;ina.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: Vja;; twil, anke meta mort l-Awstralja g[amilt biss erbat ijiem.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Min[abba li jien mara hemm min insinwa li rnexxejt min[abba d-dehra jew xi ra;el iffavurieni. Mhux fair.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Dinja fejn kul[add ikun ugwali.

Hemm tant ri]orsi madwar id-dinja i]da huma jew abbu]ati jew mo[lija.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih:

IRA LOSCO> It-talent tag[ha g[adu mhux skopert kollu

Qatt tinsa minfejn ;ejt. Qatt tara lin-nies dubbien g[ax hemm ikun il-falliment tieg[ek. Nemmen ukoll li fil-[ajja qatt ma taf kollox u dejjem hemm lok li titg[allem.

Kif tarak g[axar snin mil-lum: Nixtieq li nkun nidher simili g[alli nidher illum g[all-fatt li minn ;ewwa n[ossni g[adni ]g[ira u d-diski tieg[i huma ;ovanili g[alhekk importanti li nibqa’ nidher ]g[ira g[ax ikun bla sens li nidher xi[a u nibqa’ nipprodu/i listess mu]ika. Nixtieq ukoll li jkolli familja tieg[i ...na[seb li nkun immaturajt xi ftit aktar.

Persona;; li tammira: Il-;enituri tieg[u. Nammira lcommitment ta’ bejniethom biex i]-]wie; tag[hom jiffunzjona.

Nemmen li llum ftit g[adek issib min lest li jag[mel sagrifi//ju g[al [addie[or jew jimpenja ru[u biex relazzjoni tkun dejjiema.

16

NEGOZJI }G{AR

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

In-negozji tag[na TAG{RIF U KUMMENTI DWAR IS-SETTUR TAN-NEGOZJI }G{AR U DAQS MEDJU

Proposti ;odda g[at-tnaqqis ta’ pi]ijiet amministrattivi fuq il-li/enzji kummer/jali Tnaqqis ta’ burokrazija u aktar nifs lin-negozju Ftit tal-;img[at ilu, Jason Azzopardi, il-Ministru g[all-Kompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u lKonsumatur, nieda perjodu ta’ konsultazzjoni pubblika biex il-gvern itejjeb is-servizz g[allapplikazzjoni tal-li/enzji kummer/jali.

Il-gvern qed jipproponi li l-pro/ess ikun wie[ed trasparenti u effi/jenti.

Il-proposti jinkludu li lma;;oranza tan-negozji ;odda ma jkollhomx b]onn japplikaw g[all-permess biex jibdew l-operat tag[hom i]da jkollhom b]onn jibag[tu biss notifika.

Din hi wa[da mid-diversi proposti li qed jitressqu biex ti]died il-flessibbiltà u titnaqqas il-burokrazija.

FIL-QOSOR…

X’qed jipproponi l-Gvern

Se jitnaqqas l-obbligu li tapplika g[all-permess biex tifta[ in-negozju tieg[ek, jekk ma jkunx hemm konsiderazzjonijiet ta’ sa[[a u ambjent.

Fil-ma;;oranza tal-ka]i se jkollok b]onn tibg[at biss notifika fi ]mien 30 ;urnata minn meta tifta[ in-negozju tieg[ek.

Se jitnaqqas il-pro/ess twil tal-[las tal-li/enzja. Se tkun tista’ t[allas il-li/enzja meta tissottometti l-formola tan-notifika jew tal-applikazzjoni.

Mhux se jkollok b]onn tissottometti l-kopja talpermess tal-MEPA, i]da tista’ tipprovdi biss in-numru talpermess.

Se jkun hemm ro[s fuq /erti mi]ati tal-li/enzja fejn il[las massimu se jkun dak ta’ 1,000 ewro. B’dan kollu se tiffranka minn tal-inqas 164 ewro.

Se ji;u ffrankati dawk larretrati li jakkumulaw minn meta twaqqaf l-operat sa meta tikkan/ella l-li/enzja.

Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq:

commerce@gov.mt

sa mhux aktar tard milla[[ar ta’ Mejju 2012.

Fit-tnedija ta’ din linizjattiva importanti g[all-qasam tan-negozji ]]g[ar, il-Ministru Jason Azzopardi qal li l-gvern irid li n-negozji tag[na jinqdew malajr biex ikunu jistg[u jift[u listabbilimenti tag[hom f’qasir ]mien.

Il-gvern irid jifranka l[in u l-ispejje] ta’ dawk li jkunu jridu jid[lu fissettur tan-negozji ]-]g[ar.

Il-Ministru Azzopardi [abbar li kien qed jing[ata perijodu ta’ sitt ;img[at g[al din il-konsultazzjoni, perijodu li jag[laq fl-a[[ar ta’ Mejju.

Hu stieden lill-pubbliku jipparte/ipa bis-s[i[ f’din il-konsultazzjoni [alli lgvern joffri l-a[jar possibbli lil dan is- settur.

Il-Ministru Jason Azzopardi> Irridu noffrulkom l-a[jar possibbli

Proposti ;odda g[alik…

Pro/ess ta’ notifika minflok

1 applikazzjoni: Qed ikun propost

li dawk l-attivitajiet li ma jinvolvu l-ebda konsiderazzjoni pubblika jew konsiderazzjoni ta’ sa[[a jew ambjent ma jkollhomx b]onn i]jed permessi mid-Dipartiment tal-Kummer/ qabel jibdew joperaw.

B’dawn il-proposti l-operaturi ta’ dawn l-attivitajiet ikunu i]da obbligati li jinfurmaw lid-Dipartiment permezz ta’ formola ta’ notifika dwar l-intenzjoni tag[hom li jibdew attività kummer/jali ;dida fi ]mien 30 ;urnata minn qabel jibdew.

Hu stmat li madwar 80% tal-attivitajiet ;odda kollha jibbenefikaw minn din is-simplifikazzjoni.

2

{las ta’ pagamenti minn quddiem: Il-le;islazzjoni attwali

tipprovdi li d-dipartiment, wara li jkun assessja l-formola tal-applikazzjoni u jkun intenzjonat li jo[ro; il-li/enzja, irid jinforma l-applikant li l-applikazzjoni tieg[u se tin[are; la darba lli/enzja ti;i m[allsa.

Din ittawwal il-pro/edura tal-[ru; talli/enzji u b’hekk qed ikun propost li jkun introdott pro/ess ;did ta’ notifika.

Se jkun propost li l-[las tal-li/enzja jsir flimkien mal-formola tan-notifika.

L-emendi jag[tu l-possibbiltà li jing[ataw flus lura f’ka] ta’ rifjut jew nullità.

tal-obbligu ta’ 3 Tne[[ija pre]entazzjoni ta’

dokumentazzjoni malformola tal-applikazzjoni: Qed

ikun propost li l - obbligu li tissottometti kopja /ertifikata talpermess tal - MEPA flimkien mal kopja tal - floor plan tal - bini kummer/jali titne[[a .

Minflok , l - applikant se jkun qed jintalab jipprovdi n - numru tal permess tal - ippjanar ma[ru; mill MEPA g[all - bini inkwistjoni . Dan japplika wkoll g[an - notifika ta ’ attività kummer/jali ;dida .

Informazzjoni skorretta tirrendi lli/enzja nulla .

4

Ro[s fil-mi]ati tal-li/enzji:

Bil - provi]joni attwali , il mi]ata tal - li/enzja ta ’ post kummer/jali utilizzat g[allmanifattura jew ta ’ post kummer/jali li je//edi footprint ta ’ 800m 2 hi kalkulata b[ala 5% tal - valur tal - kera tal - bini .

Barra minhekk m ’ hemmx indikazzjoni tal - ammont massimu li jista ’ jit[allas .

Qed ikun propost li l - mi]ata tal - li/enzja ta ’ tali postijiet tkun ta ’ massimu ta ’ 1, 000 ewro .

Dan isarraf fi gwadan ta ’ 1 64 ewro fuq il - minimu attwali .

ta’ li/enzji: 5 Kan/ellazzjoni Skont il-li;i attwali, il-mi]ati tal-

li/enzji kummer/jali huma dovuti sad - data ta ’ kan/ellazzjoni tal - li/enzja , irrispettivament jekk din tkunx attiva jew le .

Dan ifisser li la darba l - li/enzja mhux kan/ellata , il - pagament tag[ha jibqa ’ ji]died sena wara sena .

G[alhekk , li/enzja tista ’ tkun kan/ellata biss jekk il - pagamenti kollha jkunu m[allsa . Dawn il provedimenti qed iwasslu g[al sitwazzjoni fejn jirri]ulta li hemm numru konsiderevoli ta ’ li/enzji mhux attivi b ’ kontijite g[olja li d Dipartiment jista ’ jikkan/ella biss jekk jie[u pro/eduri legali li jie[du fit - tul .

G[alhekk qed ikun propost li l pagamenti annwali jkunu obbligatorji sad - data tat - terminu tal operat u d - Direttur tal - Kummer/ ikun jista ’ jikkan/ella li/enzji li l pagamenti tag[hom ikunu ma t[allsux g[al erba ’ snin konsekuttivi .

Tne[[ija tal-possibbiltà ta’

6 trasferimenti u rijattivazzjoni

ta’ li/enzji: F’ambjent fejn m’hemmx restrizzjonijiet fuq [ru; ta’ li/enzji qed ikun propost li ma tibqax aktar il-possibbiltà ta’ trasferimenti u rijattivazzjoni.

ANZJANI

17

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

L-anzjani tag[na TAG{RIF MILL-{IDMA MWETTQA MIS-SEGRETARJAT PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI

?ertifikat sabi[ g[al Malta Tag[rif li [are; dawn il-;ranet mill-ewwel laqg[a talEuropean Joint Action on Healthy Life Years (EHLEIS) li saret f’Pari;i min-National Institute of Health and Medical Research (INSERM) ta /ertifikat sabi[ lil Malta fejn tid[ol ilkura tal-anzjani.

Malta tista’ tifta[ar li ]diedet konsiderevolment dik li hi mag[rufa b[ala l-life expectancy ji;ifieri t-tul tal-[ajja. Il-life expectancy tal-anzjani nisa telg[et g[al 83.6 snin meta fissena 2008 kienet 81.9 snin.

Fil-ka] tal-ir;iel, erba’ snin ilu l-life expectancy kienet 76.9 u issa telg[et g[al 79.1 snin.

Dan kollu ma ;iex mix-xejn u ]gur li hu ri]ultat talinvestiment qawwi li gvernijiet nazzjonalisti wettqu matul dawn l-a[[ar snin.

Barra minn hekk ta’ min i]id li l-Gvern qieg[ed dejjem jinvesti f’iktar servizzi komunitarji biex l-anzjani jibqg[u attivi fil-komunitajiet fejn g[exu, trabbew u rabbew.

Waqt i/-/elebrazzjoni ta’ Jum is-Solidarjetà Internazzjonali fl-Iskola Primarja ta’ Marsaxlokk

MESSA:: MINN MARIO GALEA, IS-SEGRETARJU PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI

Erba’ snin [idma bla waqfien b’risq l-anzjani tag[na Matul dawn l-erba’ snin saret [idma biex intejbu l-qag[da tal-anzjani. Irridu li l-anzjani jibqg[u kemm jista’ jkun attivi fil-komunità.

Minbarra li [loqna x-xog[ol g[a]-]g[a]ag[ u g[al min irid jid[ol f’impjieg g[all-ewwel darba, tajna d-dritt lil min jil[aq l-età tal-irtirar li jibqa’ ja[dem u jie[u l-pensjoni.

Qabel, persuni li kienu jil[qu l-età tal-pensjoni kienu jitilfu l-pensjoni jekk jibqg[u ja[dmu.

Illum, iktar minn 10,000 anzjan qed ja[dmu wara li g[alqu l-età tal-pensjoni ming[ajr ma jitilfu xejn millpensjoni tag[hom. U filwaqt li aktar anzjani qed ja[dmu, kompla naqas il-qg[ad.

F’dawn l-erba’ snin komplejna n]idu lpensjonijiet. Illum il-pensjoni hi €1,000 aktar milli kienet fl2008. Lill-pensjonanti qed nag[tuhom ]ieda b[alma jie[du l-[addiema.

G[all-ewwel darba f’pajji]na fta[na ]ew; night shelters: fil-Mellie[a u fi]}ejtun u komplejna nift[u aktar /entri ta’ matul il-jum g[all-anzjani biex illum hawn 19-il /entru.

Eluf ta’ anzjani qed jag[mlu u]u mis-servizzi fil-komunità li jg[inuhom ikunu indipendenti.

Fost dawn ta’ min isemmi lMeals on Wheels fejn qed nag[tu madwar 90,000 ikla fis-sena, is-servizz tatTelecare li jintu]a minn madwar 10,000 abbonat, ilHomehelp li minnu gawdew kwa]i 4,000 anzjan u anzjana u s-servizz tal-Handyman li u]awh kwa]i 2,000 persuna.

Qed nag[tu wkoll servizzi tas-sa[[a personalizzati fiddjar tal-anzjani billi anzjani li

Is-Segretarju Parlamentari Mario Galea jag[ti r-rendikont tieg[u tar-raba’ sena ta’ [idma b’risq l-anzjani Maltin

jkollhom b]onn xi kura jing[ataw servizz minn staff permezz tal-Commcare.

Komplejna n]idu l-medi/ini li jing[ataw b’xejn u frixna liskema tal-ispi]erija talg[a]la tieg[ek biex illum 76,000 persuna qed jigbru lmedi/ini mill-ispi]erija tallokalità tag[hom.

G[all-ewwel darba din issena qed nag[tu €300 lil 13,000 anzjan u anzjana li jg[ixu fid-dar tag[hom jew mal-familji tag[hom.

F’din il-le;islatura, fuq erba’ snin, ]idna 800 sodda aktar g[all-anzjani li ma jkunux jistg[u jibqg[u jg[ixu aktar fid-dar tag[hom.

Komplejna biddilna rResidenza San Vin/enz de Paul li llum tilqa’ fiha 1,200 resident. G[amilna l-Blokka :wanni Pawlu II li tilqa’ 144 anzjan u anzjana li jbatu bil-

kundizzjoni tad-dimensja.

Fta[na wkoll Nursing Home g[al 96 anzjan u anzjana, f’Zammit Clapp.

Kuljum qed nonfqu €180,000 biex in]ommu sservizzi fil-komunità, id-djar tal-anzjani, ir-Residenza San Vin/enz de Paul, l-Isptar tarRijabilitazzjoni Karin Grech, u s-Swali tal-;erjatrija San :or; Preca u Santa Bernardetta fejn matul din ille;islatura nfet[u ]ew; swali mill-isba[ g[all-anzjani tag[na.

Iktar minn 100,000 anzjan ju]aw il-KartAnzjan li tag[tihom diversi benefi//ji fosthom qsim lejn G[awdex b’xejn u ro[s qawwi fuq isservizz tat-trasport pubbliku.

L-g[an tag[na hu li lanzjani u l-familji tag[hom ikollhom mo[[hom mistrie[.

?elebrat Jum is-Solidarjetà Inter;enerazzjonali Ftit tal-jiem ilu, fl-Iskola Primarja ta’ Marsaxlokk li tag[mel parti millKulle;; San Tumas More, saret /elebrazzjoni biex tfakkar il-Jum tasSolidarjetà Inter;enerazzjonali li fiha [adu sehem it-tfal tal-iskola, lg[alliema tag[hom u anzjani minn diversi ?entri ta’ Matul il-Jum talAnzjani.

G[al din l-attività attendew Dolores Cristina, il-Ministru tal-Edukazzjoni u

x-Xog[ol, Chris Said, il-Ministru tal:ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja u Mario Galea, is-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u l-Kura fil-Komunità.

Is-sabi[ tal-attività kien li anzjani u studenti pparte/ipaw flimkien f’sessjonijiet ta’ tisjir, log[ob tradizzjonali, qari ta’ stejjer, attivitajiet sportivi u aerobics.

Is-Segretarju Parlamentari Mario

Galea qal li minkejja kull per/ezzjoni, l-anzjani huma a;enti provokattivi fisso/jetà. L-anzjani tant imxew ’il quddiem li llum jag[mlu kulma jag[mlu ]-]g[a]ag[.

B[alhom ju]aw il-mowbajl, lIskype, il-Facebook, l-internet u /chat. L-anzjani huma mudelli [ajja ta’ valuri u etika u fuq kollox ener;ija g[all-pajji].

Il-Ministru Dolores Cristina qalet li

l-anzjani taw is-sehem tag[hom biex illum g[andna l-pajji] sabi[ li ng[ixu fih.

Huma g[addew lill-;enerazzjonijiet tag[na drawwiet sbie[, l-g[erf tag[hom u valuri g[oljin.

F’kumment, il-Ministru Chris Said qal li llum l-anzjani qed ja[dmu wara li jie[du l-pensjoni u g[andna iktar minn 10,000 anzjan attiv fil-qasam tax-xog[ol.

18

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

It-twa[[il ta’ solar panels Sur Editur, Sa ftit snin ilu biex wie[ed seta’ jwa[[al dixx tas-satellita fuq il-bejt tieg[u ried permess li jawtorizzah iwa[[al id-dixx ta’ qies ta’ metru.

Ridt ittra bil-miktub bil-firma ta’ perit li jawtorizzak twa[[al dan id-dixx.

Konna nisimg[u [afna dwar l-ammont kbir ta’ aerials fuq il-bjut tag[na u [afna ne[[ewhom ma]-]mien u qalbu g[assistema tal-cable jew tas-satellita.

Illum l-affarijiet inbidlu. Min jitla’ fuq il-bejt u jag[ti [arsa madwaru jara

ammont kbir ta’ solar panels, li bejn wie[ed u ie[or kull panel hu 2m tul x 1.25m wiesg[a. Normalment kull dar g[andha b]onn bejn sitta u tmienja minn dawn biex tla[[aq mal-konsum medju ta’ kull ;urnata.

Kul[add iwa[[al fuq il-bjut. Kul[add jag[mel strutturi tal-[adid biex iwa[[al il-panels fuqhom. {afna drabi jkunu jidhru mit-triq (mill-fa//ata).

Mela jien, jekk g[andi washroom u rrid insaqqaf bi//a quddiemha, tal-MEPA jg[iduli biex in[alli almenu g[axar piedi

minn mal-fa//ata, biex ma jkun jidher xejn. Jekk se nwa[[al solar system, nag[mel li rrid; [add ma jinda[alli.

Jien m’inix kontra dawn il-pannelli i]da kultant l-istrutturi li qed jinbnew biex dawn jitwa[[lu huma verament bla gost u bla ppjanar.

Tajjeb li min hu inkarigat minn dawn laffarijiet jie[u [sieb u tajjeb li jkun hawn xi tip ta’ regolamentazzjoni ta’ dawn listrutturi.

Persekuzzjonijiet ta’ ]mienna Sur Editur, Fil-festa ta’ San :or;, nhar it-23 ta’ April, Mons Isqof Mario Grech tana omelija o[ra /elebri fil-Ba]ilika :or;jana mimlija nies u m]ejna g[all-okka]joni.

Mons Isqof beda biex qal li forsi mhux kul[add jista’ jobsor kemm is-solennità ta’ San :or; lilu timlih b’kura;; u tama.

Dan g[aliex kif fi ]mienu, sbatax-il seklu ilu, San :or; tqabad u reba[ persekuzzjonijiet kbar, illum ukoll, fi ]mienna, ilKnisja g[andha persekuzzjonijiet o[rajn, xejn inqas koroh, li tista’ tirba[ bl-g[ajnuna talMartri ta’ Lidda.

Mons Isqof Mario Grech spjega li dan it-tfixkil qieg[ed mhux biss f’pajji]i

b[all-E;ittu, l-Iraq, inNi;erja jew fil-Lvant Imbieg[ed, i]da sa[ansitra f’nofsna stess, fl-Ewropa tag[na.

Semma kif f’pajji]i Ewropej, f’isem issekulari]mu, l-intolleranza lejn it-twemmin u l-kult nisrani hi xi [a;a talg[a;eb.

Hekk, pere]empju, f’Jersey il-pustiera rrifjutaw li jqassmu fid-djar ilVan;elu ta’ San Mark; spi]jar fil-:ermanja kellu lispi]erija tieg[u attakkata sempli/iment g[aliex dan irrifjuta li jbieg[ il-morning after pill li hi abortiva, u fi Granada, Spanja, iridu jag[lqu l-Fakultà tatTeolo;ija. U nista’ nkompli.

Mons. Isqof spjega li llum kul[add u kollox kiseb i/-

ALDO BUSUTTIL

I]-}urrieq

Politiku kattoliku

/ittadinanza tieg[u, anki lgidba; biss il-Kelma talVerità qed tkun emar;inata, qed tkun imwarrba.

Wasal i]-]mien li nnisrani, quddiem dan kollu, jieqaf u ma jib]ax jistqarr il-po]izzjoni tieg[u. Ma jistax jibqa’ b’sieq wa[da fil-knisja u l-o[ra fil-pjazza.

San :or;, iffa//jat mid‘dragun’ tal-pagani]mu u lmaterjali]mu ta’ ]mienu, xejn ma laqlaq u dlonk stqarr it-twemmin s[i[ tieg[u fin-Nazzarenu. ?a[ad dak kollu li setg[et toffrilu d-dinja. Ma qag[adx jilg[ab bil-kompromessi; anki jekk hu stess kien jaf x’hemm lest jistennieh.

Hu sfida l-kultura ta’ ]mienu, [adha kontra lkurrent u [are; rebbie[.

Kien g[alhekk li Mons Isqof hawnhekk [e;;e; lillmi;emg[a pre]enti biex tibqa’ tpo;;i lil San :or; b[ala xempju [aj tag[ha u ma tib]ax topponi l-kultura dominanti meta din tmur kontra l-prin/ipji nsara.

Sur Editur, Xtaqt nikteb dwar kif i;ib ru[u politiku kattoliku konvint u dan mhux f’xi pajji] ta’ dominanza kattolika i]da fejn il[afna huma protestanti jew addirittura atej.

Qed nirreferi g[al Hilaire Belloc li kien serva fil-Parlament Ingli] bejn l-1906 u l1910.

Mela qabel l-elezzjoni Belloc kien qed jitkellem f’meeting pubbliku meta wie[ed li ried ifixklu staqsih jekk kienx xi ‘ papista ’, ji;ifieri kattoliku.

Isma’ daqxejn kif irrispondieh Belloc: {are; il-kuruna tarRu]arju mill-but u qallu: “ Sinjur , sa fejn nista ’, Quddiesa nismag[ha kuljum u kull filg[axija nin]el g[arkupptejja ng[id ir-Ru]arju b’dawn i]-]ibe;. Jekk dan lilek joffendik, allura nitlob ’l Alla li je[lisni millmist[ija li nirrappre]entak fil-Parlament.”

Il-folla applawdit lil Belloc u kien ;ie elett.

Victoria, G[awdex

{al Tarxien

ANTON SAID

PAUL FARRUGIA

Triq Sannat Sur Editur, Nhar il-:img[a 13 ta’ April ir-residenti ta’ Sannat ir/evenja ittra ming[and is-Sindku Philip Vella biex jg[idilna li xxog[ol fuq it-triq arterjali u prin/ipali Triq Sannat se jibda fil-;img[at li ;ejjin.

Prosit, i]da...

Jekk dik it-taparsi roundabout fl-intersection taxXewkija, Munxar, Rabat u Sannat se tibqa’ kif inhi nitlob lill-awtoritajiet biex i[allu kollox kif inhu, g[ax kif inhi fil-pre]ent qed isir in/ident fil-;img[a — g[ax mir-Rabat jibqg[u telg[in gas down — u jekk titran;a, iktar u iktar isiru.

Dik it-taparsi roundabout saret f’dawk issentejn ta’ Gvern Laburista minn Anton Refalo li kien Segretarju Parlamentari g[al G[awdex, flimkien ma’ Toni Mercieca, eks Sindku, u saret kif saret biex ting[o;ob persuna mid[la sew tal-Labour.

Is-Sindku semma li jridu jsiru water culverts u tarmak, i]da a[na nafu li dan mhux bi]]ejjed u sSindku jaf li dan mhux bi]]ejjed… imma nifhem il-po]izzjoni tieg[u. Ilsienu marbut, ma jistax jitkellem b[alma ma nistax nuri ismi jien g[ax Alla biss jaf kieku x’jista’ ji;rili!

Kemm Anton Refalo u kemm Toni Mercieca jmisshom jitolbu sku]a lirresidenti tas-Sannat u talMunxar g[al dik it-taparsi round-about.

Hemm trid issir roundabout f’erba’ bi//iet biex f’Santa Margerita titne[[a g[at-ti;rija.

SEQER

Is-Sannat

Il-festa ta’ San Publju u x-xandir f’pajji]na Sur Editur, Nhar il-{add 22 ta’ April 2012 kien jum il-festa titulari ta’ San Publju martri u lewwel Isqof ta’ Malta.

Min[abba li ma stajtx nattendi g[all-Quddiesa talfesta fil-knisja dedikata lilu fil-Furjana, min[abba li ma stajtx in[alli lil ommi wa[edha fuq is-sodda talmard, fta[t it-televi]joni u rradju fuq kull stazzjon b’tama li nsegwi l-Quddiesa bilpani;ierku fuq San Publju li a[na l-Maltin g[andna g[ax nifta[ru bih g[ax hu l-ewwel qaddis Malti.

Bqajt, i]da, di]appuntat g[aliex fl-ebda stazzjon ma

sibt imxandra din il-Quddiesa solenni.

Daqshekk a[na kburin li a[na nsara ulied San Publju li kien mg[ammed minn San Pawl?

G[andna g[aliex inkunu kburin li a[na nsara. U propju fil-qari tal-Quddiesa ta’ din ilfesta naqraw hekk mill-Atti tal-Appostli: “F’dawk lin[awi kien hemm l-oqsma tal-prin/ep li kien jismu Publju. Dan laqana g[andu bil-qalb.” U ukoll: “Meta [lisna mill-g[arqa sirna nafu li l-g]ira jisimha Malta.”

Il-veru tal-mist[ija. Ng[idu li a[na pajji] kattoliku u mbag[ad Quddiesa ta’ qaddis

li nifta[ru li hu Malti b[alna, patrun tag[na, lanqas biss xandarna din i/-/elebrazzjoni litur;ika tal-festa.

Stennejt li g[allinqas Radju Marija u#jew l-RTK setg[u jag[mlu dan.

Kien ikun veru xieraq li lQuddiesa ta’ San Publju li a[na nqimu, in[obbu u n]ommu[ b[ala qaddis padrun u Malti b[alna u wkoll ikkonsagrat l-ewwel isqof mill-Appostlu San Pawl innifsu, tixxandar u tintwera fuq il-mezzi tax-xandir.

Nittama li dan l-appell ma jaqax fuq widnejn torox.

}URRIEQI I]-}urrieq

ITTRI LILL-EDITUR

Il-‘[mie;’ u AST Sur Editur, Bejn l-1981 u l-1987 kellna Gvern Laburista li kien [a lpoter kontra r-rieda espressa tal-ma;;oranza assoluta talMaltin.

Wara 30 sena, il-mexxej pre]enti tal-PL, Joseph Muscat, ammetta li dak ilgvern kien fattwalment u moralment skorrett.

U[ud mid-diri;enti laburisti issa ammettew ukoll li kienu jafu li kienu fl-i]ball f’dik is-sitwazzjoni perversa.

Madankollu dak il-gvern minoritarju, fl-1982, permezz tal-Ministru Alex Sceberras Trigona, kien iffirma trattat sigriet militari mal-Korea Komunista ta’ Kim-il Sung. Ji;ifieri AST kien g[amel trattat minn wara dahar il-poplu Malti kollu.

Minbarra l-g[otja ta’ armi, dak it-trattat kien jinkludi wkoll it-ta[ri; talpulizija u suldati Maltin kif jikkontrollaw l-irvellijiet u kif kellhom ji;u interrogati nies arrestati.

Donnhom li [asbu biex ma jmurx xi [add ifettillu jwaqqa’ lil Mintoff u lil s[abu minn fuq il-pedestall tal-poter immorali u skorrett li kienu telg[u fuqu!

Dak kien [mie;, sur Alex Sceberras Trigona u mela lmistoqsija intelli;enti li kien g[amillek ;urnalist!

JOE FALZON Il-Mosta

Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm

19

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

IR-RELAZZJONIJIET BEJN IL-PARTIT LABURISTA U L-KOREA TA’ FUQ

Tal-Labour ‘[bieb’ tal-Koreani komunisti Sur Editur, Fit-3 ta’ April 2012 Joseph Muscat kellu laqg[a mal-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq. Joseph ma tkellem xejn dwar dan i]da l-a;enzija tal-a[barijiet tal-Korea ta’ Fuq xandret kollox.

Meta l-maltarightnow kixfet dan kollu qam storbju s[i[ tant li George Vella, f’konferenza stampa qag[ad jitqan]a[ biex jipprova jsewwi dak li kien rappurtat li qal Joseph Muscat f’dik il-laqg[a!

Dan kollu fakkarni f’dak li kien hemm f’l-orizzont online f’artiklu mhux iffirmat

nhar it-28 ta’ Di/embru 2011, ji;ifieri ftit xhur ilu. Ara ;ej!

“In-nazzjonalisti u l-mixtrija ;urnalisti tag[hom (kumment tieg[i: ]gur mhux Sabrina Agius) li b[al :uda jbig[u anki ’l ommhom g[all-flus (kumment tieg[i: jew g[all-armi Koreani) ma jixbg[ux ifakkru li l-Gvern Laburista kien [abib tal-Korea ta’ Fuq. “Ma jg[idux, dawn, li Kim il Sung, g[ax kien [abib ta’ Mintoff, tana ttag[mir kollu b’xejn li kellha b]onn larmata tag[na.”

Il-Korea ta’ Fuq u l-I]rael u l-ambaxxaturi tag[hom Sur Editur, Joseph Muscat inkixef fillaqg[a li kellu mal-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq kif inkixef ukoll dak li awgura Muscat lil dak ir-re;im dittatorjali.

Meta ;urnalist tal-media nazzjonalista nhar il-{add 15 ta’ April 2012 ipprova jie[u dettalji ta’ dik il-laqg[a u g[aliex in]ammet mistura, Muscat wie;eb li dik kienet wa[da ta’ rutina u li hu ma joqg[odx jav]a dwar kull laqg[a li jkollu mal-ambaxxaturi.

Jien ng[id li din ma kinitx l-

ewwel darba li g[amel hekk.

B[alma kien g[amel meta kellu laqg[a mal-Ambaxxatur ta’ I]rael lura fis-sena 2010 u, imbag[ad, l-Ambaxxatur I]raeljan kixfu li kien qajjem mieg[u l-kwistjoni tal-offerta ta’ Bateman u l-kuntratt talestensjoni tal-power station ta’ Delimara.

G[andek tg[id li /erti ambaxxaturi donnhom ma jafux x’inhi diskrezzjoni u mbag[ad g[andhom [abta j;ibuk flinkwiet!

CH. FARRUGIA Il-Mosta

L-oppo]izzjoni Koreana u Joseph Muscat Sur Editur, Fil-laqg[a sigrieta li Joseph Muscat kellu ma’ Han Tae Song l-Ambaxxatur talKorea ta’ Fuq, Joseph Muscat fost affarijiet o[ra kien rappurtat li qal li ried isa[[a[ ir-relazzjonijiet talpartit tieg[u mal-Partit Komunista Korean.

Dan forsi g[ax jaqsmu listess [sibijiet u ideali^ I]da ta’ min jinnota li Joseph Muscat u l-PL tieg[u lanqas jekk iridu ma jistg[u jag[mlu kuntatt mal-kontro-

parti Koreana tag[hom, ji;ifieri mal-oppo]izzjoni Koreana, g[ax dik mhux permess lilha li te]isti!

Madankollu g[ad inkunu nafu jekk fil-Korea t’Isfel te]istix oppo]izzjoni… i]da dan meta xi darba, fil-futur, g[ad jasal it-tmiem ukoll ta’ dan l-ag[ar re;im dittatorjali li je]isti fid-dinja b[alissa.

Wara kollox kull dittatur sab it-tmiem tieg[u!

S. MALLIA

{al Tarxien

Minn daqshekk dwar il-Korea lanqas huma ma kienu jitkellmu g[aliex meta Sceberras Trigona g[amel ftehim mag[hom ]ammu sigriet!

Dan l-artiklu juri fejn t[abbat il-qalb tal-laburisti u juri [biberija kbira u rikonoxxenza lejn wie[ed mill-ag[ar dittaturi fid-dinja.

Eh, bil[aqq, lanqas ma qalilna lkorrispondent anonimu li l-Koreani kienu tawna ftit demel ukoll!

M. ATTARD

Il-Marsa

Malta u l-Korea ta’ Fuq

Sur Editur, F’Di/embru 1971 kienu bdew ir-relazzjonijiet diplomati/i ta’ Malta mal-Korea ta’ Fuq. F’April 1982, il-Ministru tal-Edukazzjoni tal-Korea ta’ Fuq, Choi Tae Bok mexxa delegazzjoni f’Malta. Hu ]ar l-Università ta’ Malta u kellu ta[ditiet dwar koperazzjoni fil-qasam tal-edukazzjoni.

Bejn it-13 u s-16 ta’ April 1982, il-President tarRepubblika, is-Sinjorina Agatha Barbara, fuq stedina tal-President Kim-Il Sung ]aret ir-Repubblika Demokratika tal-Poplu talKorea, fl-okka]joni ta//elebrazzjonijiet f’g[eluq is70 sena tal-President Korean.

Fost l-o[rajn, il-President fa[[ret il-progress kbir li rnexxielha twettaq irRepubblika Demokratika talKorea fi ]mien hekk qasir.

Bejn l-24 ta’ :unju u t-2 ta’ Lulju, 1982, il-Prim Ministru Mintoff mexxa delegazzjoni fil-Lvant Imbieg[ed u ]ar i/?ina u l-Korea ta’ Fuq. F’Lulju, 1982, filParlament, Mintoff [abbar li kien intla[aq ftehim malKorea ta’ Fuq dwar larmamenti u l-ftehim ta’ ta[ri; g[all-armata. Mintoff [abbar li mhux fl-interess nazzjonali — min[abba ra;uni ta’ sigurtà — li jag[ti dettalji dwar ir-rigal tal-armi.

It-Tor/a tat-12 ta’

Di/embru, 1982 kienet iddedikat pa;na s[i[a bit-titlu ‘Il-Partit tal-{addiema talKorea hu partit tax-xorta Juche.’ l-orizzont tal-21 ta’ Di/embru 1982 ukoll kienet iddedikat pa;na s[i[a g[allIdea Juche u fa[[ritha.

L-ewwel paragrafu ta’ dan l-artiklu f’l-orizzont kien jg[id hekk: “Il-Mexxej Kim Jong Il, membru talPresidium tal-Politbureau u Segretarju tal-Kumitat ?entrali tal-Workers’ Party tal-Korea, hu bniedem li ja[seb fil-fond u teoretiku.

Grazzi g[all-attivitajiet ener;eti/i u teoreti/i tieg[u, lidea rivoluzzjonarja talmexxej kbir Kim-Il Sung dejjem qed tikber”.

F’mass meeting li kien sar f’{al Balzan nhar il-{add, 12 ta’ Di/embru, 1982, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Eddie Fenech Adami fost l-o[rajn staqsa: “Min huma l-[bieb ;odda ta’ Malta^ G[aliex ilGvern imur il-Korea ta’ Fuq biex isib lil min i[arre; lissuldati u lill-pulizija Maltin^ G[aliex delegazzjonijiet ;ejjin u sejrin mill-pajji]i kollha komunisti tal-Lvant^” Minn dan jidher /ar kemm qatt ma nistg[u nissugraw nafdaw lil pajji]na f’idejn ilPartit So/jalista Malti.

MANWEL PACE

{a]-}abbar

20

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Tassew li l-fjuri warrdu Sur Editur, Niftakar lil min kien ried jipprova ji]]uffjetta meta ftit tas-snin ilu kien hawn min qalilna li lmira tieg[u kienet li pajji]na jibda jwarrad.

F’dan l-ista;un li g[addejjin minnu fil-g]ejjer tag[na, hu tassew ta’ ser[an il-mo[[ meta tara dawk il-fjuri fit-toroq ewlenin isebb[u d-dehra ;enerali u jag[tu l-[ajja lil spazji li sa ftit ilu

kienu jkunu niexfa qoxqox u ta’ dwejjaq g[al min i[ares lejhom.

Nag[ti prosit lil min jie[u [sieb b’tant dettall u dedikazzjoni dawn l-in[awi u nsellem lil min ftit tas-snin ilu kellu din l-idea brillanti li bidlet tant in[awi f’Malta mil-lejl g[an-nhar.

S. MUSCAT San :wann

Qeg[din nindunaw sew x’qed ji;ri f’pajji]na^ Sur Editur, Nistaqsi: Qed jindunaw ilMaltin x’miraklu qed ise[[ fil-g]ejjer tag[na bil-[idma tal-gvern f’dawn i]-]minijiet fejn [afna pajji]i g[otru u ni]lu g[arkupptejhom finanzjarjament u ekonomikament?

Jafu l-[addiema Maltin li g[andhom l-anqas rata ta’ taxxa fuq il-pagi tag[hom flUE filwaqt li qed igawdu minn xibka tajba [afna ta’ servizzi so/jali, inklu] sptar u medi/ini bla [las?

Jafu l-Maltin li g[andhom fost l-aqwa sistemi ta’ edukazzjoni ibda millkindergarten u spi//a flUniversità?

Jirrealizzaw il-Maltin li

l-istudenti tag[na mhux talli ma j[allsux biex jistudjaw flUniversità, fl-MCAST u flITS i]da talli jit[allsu talli jattendu? Pajji]i o[ra, barra li naqqsu l-fondi g[alledukazzjoni terzjarja g[ollew il-mi]ati bi tliet darbiet aktar!

Jirrealizzaw il-Maltin li f’dawn l-a[[ar erba’ snin ilGvern [oloq 20,000 post taxxog[ol full time ;did u li issa l[aqna /-/ifra rekord ta’ 150,000 ru[ ja[dmu bi qlig[?

Jafu l-Maltin li fi Spanja, pere]empju, nofs i]-]g[a]ag[ jinsabu bla xog[ol u li min qed isib xog[ol issa qed i[allsuh pagi mi]erabbli?

Jirrealizzaw il-Maltin li waqt li f’Malta rnexxielna nag[mlu dan kollu,

irnexxielna wkoll inni]]lu ddefi/it ta[t it-tlieta fil-mija?

Jirrealizzaw il-Maltin li biex dan il-pajji] baqa’ wieqaf sod, in]ammu l-impjiegi f’livell daqshekk g[oli u baqg[u jing[ataw dawk isservizzi so/jali kollha bla [las kien me[tie; u ttie[du de/i]jonijiet iebsin u ta’ kura;;?

Jifhmu l-Maltin li dawk id-de/i]jonijiet ittie[du g[ax g[andna gvern kommess li jag[mel is-sewwa ji;ifieri dak li jaqbel g[al pajji]na u mhux ne/essarjament dak li jaqbel lill-partit fil-gvern u li kien lest i[allas prezz politiku biex dan is-sewwa jse[[?

MARIO CASSAR

{al Qormi

Drittijiet tal-konsumatur Sur Editur, Ftit ta]-]mien ilu fil-Parlament kien qed ikun diskuss labbozz ta’ li;i dwar pro/edimenti kollettivi. Dan l-abbozz ta’ li;i hu wie[ed favur il-konsumatur u jag[ti d-dritt li flimkien ma’ persuni o[rajn jipprote;i ru[u fil-qorti.

Hu fatt mag[ruf li l-konsumaturi jridu jkunu konvinti li fissuq irid ikun hemm fair play u dan biex ma jkunx hemm tensjoni bejn il-konsumaturi u l-bejjieg[a.

Il-Union {addiema Mag[qudin (U{M) dejjem kienet konxja li s-suq irid jitmexxa b’;ustizzja. Kien g[alhekk li dejjem sa[qet li l-interessi tal-konsumaturi jridu jkunu m[arsa minn awtorità indipendenti, [a;a li se[[et ftit ]mien ilu.

JOHN M. BRIFFA

U{M Il-Furjana

Ibaxxuna f’g[ajnejn il-;nus Sur Editur, Kellna /erimonja ta’ dinjità fuq in-na[a tal-Port il-Kbir, meta g[add sabi[ ta’ nies sellem u talab g[al dawk ilMaltin u s[abhom alleati li sfaw vittmi tal-Assedju ta’ Malta bejn :unju, 1940 u Settembru, 1943.

It-tokki tal-Qanpiena talAssedju f’dik il-[emda talakkwati qanqlu l-qlub g[allmejtin tal-gwerra u g[allpa/i fid-dinja. Fl-istess waqt saret tifkira tal-g[oti talGeorge Cross, sebg[in sena ilu.

Il-pjattaforma li sservi ta’ ba]i g[all-koppla talQanpiena, hi disinjata fuq lg[amla tal-George Cross, dekorazzjoni presti;ju]a mog[tija lil pajji]na mir-Re :or; VI (missier ir-Re;ina

Eli]abetta II) fil-15 ta’ April, 1942.

X’setg[u [assew il-Maltin ta’ Malta u l-Maltin emigrati, meta l-g[ada ta’ din i/-/erimonja (15 ta’ April, 2012) semg[u jew qraw bl-azzjoni indekoru]a li g[adda minnu l-George Cross ta’ Malta, bejn l1971 u l-1987 meta sso/jalisti lokali kienu qeg[din jikkonfoffaw filgvern?

Li kien g[all-Partit So/jalista, mhux talli ma bqajniex infakkru din il;rajja ta’ ;ie[ g[al Malta i]da kollox kien jintesa qiesu qatt ma kien xejn. Nies bla ebda sens ta’ storja tassew.

A.T.

{al Luqa

ITTRI LILL-EDITUR

21

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Kapa/i j;ib il-flus u x-xog[ol Sur Editur, Darba, l-ikona tal-PL, Dom Mintoff (dak li tal-labour issa re;g[u waqg[u g[alih) kien qal: “Kemm nixtieq li kont kapa/i n;ib ix-xog[ol daqs kemm jien kapa/i n;ib il-flus”. Hemm min jg[id li kien il-metodu li u]a biex i;ib il-flus li gerrex ix-xog[ol!

Mhux g[al xi [a;a imma llum g[andna Prim Ministru li dak li xtaq Mintoff qed iwettqu fil-prattika.

Il-flus ;ew f’miljuni kbar millUnjoni Ewropea u x-xog[ol ;ie bissa[[a tal-politika g[aqlija tal-gvern.

Dan kollu se[[ waqt li d-dinja ilha erba’ snin g[addejja mill-ag[ar kri]i finanzjarja u mill-ag[ar ri/essjoni ekonomika li qatt rat id-dinja.

Dan kollu hu konfermat minn dak li t[abbar f’dawn il-;ranet.

Dwar ix-xog[ol l-a[[ar /ifri pubblikati mill-Uffi//ju Nazzjonali

tal-Istatistika juru li f’Novembru tassena l-o[ra l-impjiegi full-time f’Malta u G[awdex ]diedu b’aktar minn 2,300 u f’perjodu ta’ sena la[qu total ta’ 149,952.

Dwar il-flus li ;ejjin mill-UE f’dawn il-;ranet ukoll t[abbar li matul l-a[[ar sentejn u nofs, kunsilli lokali u NGO’s gawdew minn 18-il miljun ewro minn fondi tal-Unjoni Ewropea biex ikopru parti sostanzjali

G[aliex mhux bl-Air Malta^

Sur Editur, Nhar is-Sibt 14 ta’ April 2012 Joseph Muscat, flimkien ma’ g[oqda ]g[ira ta’ deputati laburisti siefer baxx baxx lejn ilLibja. Il-filmati li rajna fuq NET News kixfu li hu u]a ajruplan privat g[al din i]-]jara tieg[u.

Nistaqsi: G[aliex mhux malAir Malta li issa g[andha kwa]i titjira kuljum lejn il-Libja^ Qed ng[id hekk g[aliex

darba tal-Labour (inklu] lalleati tag[hom ta’ l-orizzont) g[aliex il-Prim Ministru Fenech Adami kien siefer u ma u]ax lAir Malta tg[idx x’ma kinux qalu.

Kienu qalu li Fenech Adami ma kienx patrijott u li ma kienx jirrispetta lill-[addiema tal-Air Malta u salt insolenzi o[rajn.

Imma tal-Labour dak li jg[idu g[al [addie[or, milli

jidher, g[alihom ma jg[oddx!

U issa ji;uk dawn it-tycoons ju]awlek ajruplan privat biex qab]u qab]a sal-Libja baxx baxx.

Mhux ta’ b’xejn il-Labour il[in kollu ji;bor il-flus. L-a[[ar li ;abar ;ab sku]a g[ax qal li nefaq [afna fl-elezzjonijiet talkunsilli lokali!

FRANS FARRUGIA Tas-Sliema

Muscat u l-frejje; Sur Editur, Nhar il-{amis 12 ta’ April 2012, Joseph Muscat mar jag[mel konferenza tal-a[barijiet fejn il-Funtana tat-Tritoni u qag[ad jit[addet fuq il-frejje; li qal li g[amel Gonzi.

L-ispontanjetà tad-diskors ta’ Muscat to[ro; mill-fatt li l-ka]ini tal-PL di;à kellhom ilkartelluni tal-frejje; lesti biex iwa[[luhom malgallariji.

I]da x-xitan m’g[andux [alib u Joseph Muscat tasew be]]ul g[ax l-g[ada li feta[ [alqu dwar il-frejje; sirna nafu b’]ew; frejje; ta’ veru li kien g[adu kif g[amel hu stess.

Qed nirreferi g[al-laqg[a sigrieta li kellu mal-Ambaxxatur tal-Korea ta’ Fuq fejn qag[ad

George Vella tajjeb u ta’ esperjenza^ Sur Editur, Dan l-a[[ar George Vella stqarr li fil-politika barranija u fir-relazzjonijiet internazzjonali jag[mel sew dak il-pajji] li meta jsib lil xi [add dg[ajjef japprofitta ru[u minn dik is-sitwazzjoni.

Qal li kieku jkun hu hekk kien jag[mel ukoll.

Nistaqsi: “Dan x’so/jali]mu hu ta’ George Vella^” Nistaqsi: “Din x’solidarjetà hi bejn il-popli!”

Nistaqsi, allura, “Gaddafi kien g[amel sew meta, g[ax sab lil Mintoff u lil Malta dg[ajfin, u]a l-forza u ma [alliniex in[affru g[a]]ejt^” Mela Vella jg[id dawn il-[merijiet u Joseph Muscat jifta[ar x’tim g[andu!

Jekk Vella suppost li hu wie[ed mill-a[jar players u ta’ esperjenza, tistg[u ta[sbu l-o[rajn x’inhuma!

M. CARUANA Ra[al :did

jawgura [afna affarijiet sbe[ lil dak il-pajji] krudili u wkoll g[a]-]jara baxx baxx li hu u ftit minn tal-klikka tieg[u marru jag[mlu fil-Libja b’ajruplan privat nhar is-Sibt 14 ta’ April, 2012.

Lil Joseph Muscat ng[idlu li hu veru li nnazzjonalisti tassew li mdorrijin jag[mlu lfrejje; hekk kif g[amlu fro;a lill-partit tieg[u f’elezzjoni wara l-o[ra!

Lil Muscat irrid ng[idlu wkoll li hu qed jag[mel il-frejje; waqt li g[adu fl-Oppo]izzjoni u jparla biss, a[seb u ara kemm jag[mel aktar frejje; jekk ikun fil-po]izzjoni li flok iparla jkollu bilfors ja;ixxi.

M. AGIUS Ra[al :did

mill-ispi]a totali tal-pro;etti tag[hom.

Dan barra miljuni kbar o[ra li ;ab il-Gvern ?entrali g[all-pro;etti nazzjonali bl-a[[ar e]empju jkun lapprovazzjoni mill-UE ta’ 41 miljun ewro g[a/-?entru g[all-Kura talKan/er (sptar ;did tal-Onkolo;ija) qrib l-Isptar Mater Dei.

F. DARMANIN {’Attard

{mie; tal-iljunfanti Sur Editur, Jana Mintoff Bland qalet li meta issuttat bil-[mie; ta]]wiemel fil-Parlament Ingli] dak g[amlitu biex taqbe] g[ad-drittijiet tal-bniedem flIrlanda ta’ Fuq. Missierha Duminku, hawn Malta, biex i[ares iddemokrazija kien ;ab instructors mill-Korea ta’ Fuq tad-dittatur [abib tieg[u Kim-Il Sung biex jg[allmu lill-pulizija Maltija kif ira]]nu l-folol u kif jinterrogaw lin-nies.

Nhar it-Tlieta 2 ta’ Di/embru 1980 Mintoff kien fta[ar fil-Parlament li kellna j[arr;una “l-aktar nies fero/i”, ji;ifieri l-Koreani.

Dawk “l-aktar nies fero/i” mill-Korea ta’ Fuq li kien ;ab Mintoff sussegwentement intu]aw biex jintimidaw u jra]]nu lillma;;oranza assoluta talMaltin li fl-Elezzjoni tal1981 kienu qalu lil Mintoff biex iwarrab.

Mintoff, li kien ta l-kelma solenni tieg[u li jekk ma jkollux il-ma;;oranza talpoplu warajh ma kienx lest imexxi, re;a’ bdielu u kien po;;a fil-gvern.

Gvern ta’ minoranza assoluta li skont Joseph Muscat kien fattwalment u moralment skorrett u skont M.L. Coleiro Preca kien ]baljat u kienu jafu li kien ]baljat!

Dawk il-pulizija mag[]ulin li kienu t[arr;u mill-Koreani kif ira]]nu lill-Maltin ma kienu jra]]nu bl-ebda mod lil dawk li kienu jkissru ka]ini tal-PN, Qrati, Kurja u kappelli anzi fejn kien me[tie; kienu jing[aqdu mag[hom.

F’sitwazzjoni b[al dik li kellna hawn Malta, Jana Mintoff Bland fil-Parlament [mie; tal-iljunfanti kien ikollha twaddab biex forsi tag[mel impatt!

MARIO BORG Il-{amrun

Kunsill lokali g[ar-residenti kollha Sur Editur, Il-kunsilli lokali f’pajji]na da[lu fis-se[[ kwa]i 20 sena ilu u minn dak i]-]mien lil hawn rajna manifestazzjoni s[i[a ta’ [idma u su//essi bla waqfien minn dawn lentitajiet.

Dan kien kollu possibbli bl-insistenza s[i[a tal-Partit Nazzjonalista u bit-t[abrik tal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami biex dawn il-kunsilli jkunu stabbiliti.

Il-prin/ipju kien wie[ed sempli/i: dak li jtejjeb il-[ajja tar-residenti u ta’ kull komunità billi diversi problemi lokali jkunu indirizzati fl-iqsar ]mien possibbli.

Kien jin[ass il-b]onn li l-poter /entralizzat g[andu jinqasam fejn il-gvern /entrali j]omm dawk l-oqsma ta’ importanza nazzjonali waqt li l-kunsilli jie[du dawk l-oqsma importanti g[allokalità tag[hom b[al infrastruttura, tisbi[ tal-lokalità u aspetti o[rajn, l-ewwel u fuq kollox, l-indafa.

Il-Gvern ta l-g[odda u l-assistenza me[tie;a lill-kunsilli [alli jitnaqqas iddewmien biex ikunu pro/essati l-ilmenti u b’hekk ir-resident ikun jista’ jgawdi kwalità ta’ [ajja a[jar.

Fuq kollox ir-resident iserra[ mo[[u li jekk ikun hemm xi problema fil-lokalità se jkun hemm min jisimg[u u jie[u azzjoni.

Sfortunatament, il-kun/ett tal-kunsill lokali ma tantx ni]el tajjeb mal-Partit Laburista tant li g[amilna karriera s[i[a nisimg[u, kemm waqt u anke wara li bdew jiffunzjonaw il-kunsilli lokali f’pajji]na, li dawn l-istituzzjonijiet ma kinux se jiffunzjonaw.

Hu rilevanti f’dan il-punt li wie[ed jistaqsi: G[aliex il-Partit Laburista kien daqshekk kontra dawn l-istituzzjonijiet^ Forsi g[ax be]a’ li l-membri parlamentari se jitilfu l-voti tal-kostitwenza^ Jew forsi g[ax xtaq li jkun hu l-pijunier ta’ dan ilpro;ett tant b]onnju] g[alina l-Maltin^ Ir-residenti jafu sewwa li bis-sa[[a talkunsilli lokali jistg[u jsibu spalla s-sena kollha fuq diversi oqsma kemm so/jali, edukattivi u anke rigward sa[[a. Kull kandidat elett fil-kunsill g[andu jkun kburi li r-residenti tal-lokal esprimew il-fidu/a fih.

I]da dan i;ib mieg[u responsabbiltà kbira fuqna l-kunsillieri responsabbli li g[andna n[arsu kull resident u entità li tinsab fil-lokalità ming[ajr ebda distinzjoni bejn twemmin politiku u ie[or.

E]empju sempli/i ta’ dan li qed ng[id hu dak li jekk hemm bankina mkissra mhix problema ta’ nazzjonalist jew laburist biss i]da ta’ kull persuna li trid tag[mel u]u minn dik il-bankina.

Id-dmir tag[na hu li ng[inu f’kull ilment li jitqajjem u naraw li dan jissolva malajr.

Propju f’din il-gazzetta ta’ ftit {dud ilu n;ieb g[all-attenzjoni tal-qarrejja ka] li tassew inkwetani. Bqajt i//assat blattitudni li l-kunsillieri laburisti finNaxxar qed jie[du fil-konfront tal-kunsill lokali. Nasal biex ng[id li dan hu atte;;jament li jmur kontra l-interess tarresidenti kollha Naxxarin.

Mhux sew li min[abba interessi personali jew interess politiku jsiru

manuvri biex il-laqg[at tal-kunsill ikunu mfixkla. Dan g[aliex dewmien fil-kunsill iwassal g[al dewmien fid-de/i]jonijiet u b’hekk ibatu l-aktar ir-residenti Naxxarin.

La darba nkunu eletti rridu ninsew kull kulur politiku u nintefg[u na[dmu b’risq ir-residenti tal-lokal u mhux g[all-partit rispettiv tag[na. Li tisma’ li kunsillieri laburisti se jag[mlu bsaten fir-roti lillkunsillieri nazzjonalisti g[ax dawn setg[u urew interess li jikkontestaw l-elezzjoni ;enerali, mhux a//ettabbli.

Lanqas ma hu a//ettabbli li kunsillier jg[id li qeg[din hemm g[al-laburisti u biex il-Labour fin-Naxxar jie[u spinta g[aliex il-lokalità tan-Naxxar u r-residenti kollha [aqqhom l-istess attenzjoni.

Ir-residenti Naxxarin kollha [aqqhom apolo;ija mill-Partit Laburista fin-Naxxar b’mod spe/jali mill-kunsillieri laburisti, irrispettivament mill-kulur politiku.

Imma l-ag[ar fattur hu dak li grazzi g[all-irresponsabbiltà tal-Partit Laburista, dan jista’ jwassal biex ir-residenti Naxxarin juru nuqqas ta’ fidu/ja fl-operat tal-kunsill, li hi [asra g[all-ammont ta’ xog[ol siewi li dejjem sar.

Nikkonkludi billi nwassal nota qasira lirresidenti Naxxarin li b[ala kunsillier insostni bis-sa[[a li a[na qeg[din hemm g[al kull resident irrispettivament mittwemmin tieg[u u ejja flimkien nag[mlu dan il-kunsill it-tieni dar tag[na fejn insibu widna li tisma’ u spalla ta’ ser[an u wens.

CLINTON SAMMUT Kunsillier PN Naxxar

22

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

A{BARIJIET LOKALI

Ipprova joqtol lil martu u mbag[ad lilu nnifsu f'nofs ta' triq :lieda tard nhar il-:img[a filg[axija bejn koppja mi]-}urrieq [alliet mara fil-periklu tal-mewt u ra;el bi ;rie[i gravi.

Il-;lieda se[[et fi Triq il-Kbira {asSajjied, Birkirkara, hekk kif ir-ra;el lema[ lill-mara tieg[u f'karozza ma’ ;uvni ta’ nisel G[arbi.

Mill-informazzjoni li g[andna jidher li l-mara, li g[andha 30 sena, kienet g[addejja f'karozza ma’ ;uvni ta[t letà fit-triq imsemmija.

Malli raha r-ra;el tag[ha, li nzerta kien g[addej mill-istess triq, beda jdoqqilha l-[orn; il-mara [ar;et millkarozza u ]ew;ha, ta’ 35 sena, taha

diversi daqqiet ta' sikkina.

Malli ra lil martu f’dak l-istat, irra;el beda jag[ti daqqiet lilu nnifsu. U nstema’ jg[ajjat: "Immutu t-tnejn.

Immutu t-tnejn".

L-in/ident li sar f']ona mag[rufa b[ala Tal-Laqxija se[[ ftit metri ’l bog[od mir-residenza fejn jg[ix il-

;uvni ta’ nisel G[arbi.

Il-koppja ttie[det l-Isptar Mater Dei fejn il-mara kienet /ertifikata li tinsab fil-periklu tal-mewt waqt li r-ra;el jinsab f’qag[da stabbli.

Il-Ma;istrat tal-G[assa Giovanni Grixti [atar diversi esperti biex jassistuh fl-inkjesta.

One News b'rapport qarrieqi dwar Deputati tal-PN

Il-Partit Nazzjonalista ressaq ilment u talba g[al risposta bil-ligi tal-istampa lill-mezzi tax-xandir tal-Partit Laburista dwar rapport qarrieqi li xandru b'rabta ma’ laqg[a tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista din il-;img[a.

Il-media laburista qalet li fil-laqg[a tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista, id-Deputati u Assistenti Parlamentari Robert Arrigo u Philip Mifsud [e;;ew lillPrim Ministru Lawrence Gonzi biex imur g[al elezzjoni ;enerali bikrija.

Il-Partit Nazzjonalista qal li dan kien rapport qarrieqi u giddieb li vvinta One News.

G[aldaqstant, l-istazzjon laburista ntalab ixandar din it-twe;iba tal-Partit Nazzjonalsita skont il-li;i talistampa.

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

23 Mar/i b’]ufjett

Il-Prim Ministru j]ur il-Maratona ta’ Puttinu Cares

Il-Presbiterju Parrokkjali ta’ San :or; ta’ G[awdex wera d-dispja/ir tieg[u, fi stqarrija, g[all-fatt li fid29 ta’ April, waqt attività pubblika, indaqq b’]ufjett innu li jevoka lantifona f’;ie[ San :or; Martri.

Fl-istqarrija ntqal li l-isem talqaddis tag[hom, l-imkejjen tal-kult Kattoliku u t-testi sagri tal-litur;ija m’g[andhom qatt ikunu mira ta’ ]ufjett jew jintu]aw f’rivalità.

Il-Presbiterju sejja[ g[al im;iba li tirrispetta l-prin/ipji tal-;ustizzja, tal-verità u tar-rispett re/iproku, u stqarr li s-sa/erdoti tal-Parro//a ta’ San :or; jag[mlu [ilithom biex i]]ew; na[at jersqu dejjem aktar lejn xulxin biex il-festi tar-Rabat isiru bid-dinjità u j[allu l-;id spiritwali.

It-tmien edizzjoni tal-maratona ta’ Puttinu Cares, li ta’ kull sena ti;bed interess kbir, ti;i fi tmiemha llum.

Ilbiera[ wara nofsinhar ]ar il-Kumpless Sportiv tal-Marsa, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi. Hu ]ar numru ta’ stands differenti, filwaqt li ltaqa’ u tkellem man-nies. Il-PM enfasizza l-valur li ng[inu lil min hu fil-b]onn. Din is-sena, f’din il-maratona qed jie[du sehem aktar minn 800 tim tal-futbol, flimkien ma’ timijiet tal-volleyball, li g[all-ewwel darba se jkunu qed jag[tu s-sehem tag[hom ukoll.

L-g[an ta’ din il-maratona hu li jin;abru l-fondi biex jg[inu lill-fondazzjoni Puttinu Cares, li ta’ kull sena jkollha b]onn aktar minn €700,000 biex tkompli l-[idma tag[ha.

Kunsillieri ta’ Tas-Sliema se jnaddfu t-toroq G[al tliet Sibtijiet, minn nhar isSibt li ;ej, il-membri tal-kunsill lokali ta’ Tas-Sliema se jkunu qed inaddfu huma t-toroq f’inizjattiva tal-kunsill lokali bilg[an li jo[loq iktar kuxjenza dwar l-importanza ta]-]amma nadifa tal-lokalità.

Il-kampanja – li qed issir millkunsill lokali bil-g[ajnuna ta’ Green MT, tad-Direttorat tatTindif fi [dan il-Ministeru tarRi]orsi u l-Affarijiet Rurali, u tal-Iscouts – se ssir is-Sibt li ;ej u ]-]ew; Sibtijiet ta’ wara, bilkunsill lokali mbag[ad, fil-jum tat-Tnejn, idur it-toroq imnaddfin is-Sibt ta’ qabel u jag[mel il-manutenzjoni me[tie;a fuq sinjali, g[amara tat-triq u dak li jkun me[tie;.

Id-dettalji t[abbru f’konferenza tal-a[barijiet li saret ilbiera[ fi :nien lIndipendenza, Tas-Sliema, li kienet indirizzata minn Tony

Chircop, is-Sindku ta’ TasSliema, Silvio Zammit, il-Vi/i Sindku, numru ta’ kunsillieri, kif ukoll minn Joe Attard millkumpanija Green MT, u minn Charles Zammit mid-Direttorat tat-Tindif.

F’Tas-Sliema hemm 122 triq, li jvarjaw fit-tul u l-kobor tag[hom, inklu]a Triq it-Torri, li hi probabbilment wa[da millitwal toroq residenzjali u kummer/jali f’Malta.

L-ewwel zona li se titnaddaf hi l-in[awi ta’ Stella Maris, imbag[ad isiru l-in[awi talparro//a tal-Karmnu u iktar tard, iz-zona tal-Parro//a ta’ San Girgor u tas-Sacro Cuor.

Fl-istess toroq li se ssir ilkampanja, Green MT se tkun qed iddur lir-residenti bieb bieb u minbarra li tqassmilhom linformazzjoni dwar l-iskart ri/iklabbli, se tkun qed tipprovdi l-boro] b’xejn bil-g[an li t[ajjar

iktar separazzjoni tal-iskart g[arri/ikla;;. Il-kunsill lokali se jkun qed iqieg[ed ukoll g[oxrin kontenitur ;did tal-iskart filqalba tal-lokalità, mog[tija midDirettorat tat-Tindif, li se jkun qed jipprovdi wkoll l-apparat u lg[odda me[tie;a g[at-tindif.

Il-kunsillieri kollha talbu lkooperazzjoni ta’ dawk li joqog[du Tas-Sliema, jew li j]uru dan il-post minn ]mien g[al ]mien, inklu]i l-kuntratturi, dawk li jipprovdu s-servizzi, u lpersuni li j]uru l-lokalità biex jag[mlu x-xiri tag[hom.

Il-kunsillieri [abbru li fl-a[[ar jiem, il-kunsill lokali kellu laqg[a mal-kuntratturi li qed jag[mlu xi pro;etti ta’ kostruzzjoni fi Triq Sir Arturo Mercieca, u ntla[aq qbil li dawn ibexxu l-art tliet darbiet kuljum bil-g[an li jonqos l-iskart millindustrija tal-kostruzzjoni flin[awi.

Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin miftu[ g[all-pubbliku Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin f’Palazzo Parisio, ilBelt Valletta, kien miftu[ bejn il-:img[a u s-Sibt biex ilpubbliku kellu l-opportunità jiddiskuti l-politika barranija ta’ pajji]na u jaqsam l-ideat tieg[u dwar dan mal-uffi/jali tal-istess Ministeru, li minna[a tag[hom spjegaw x’servizzi u x’[idma joffri lMinisteru, anki permezz ta’ materjal informattiv.

Joanna Pisani, id-Direttur tal-Protokoll u s-Servizzi

Konsulari, stqarret kemm kien importanti li jittella’ dan lOpen Weekend g[aliex b’hekk il-pubbliku seta’ jsir jaf il[idma li ssir aktar mill-qrib.

Matul dawn l-a[[ar snin, ilGvern Malti ffirma iktar minn 170 ftehim bilaterali ma’ g[add kbir ta’ pajji]i, filwaqt li permezz tal-Ambaxxati Maltin madwar id-dinja, il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin g[en f’iktar minn 17,000 ka] ta’ g[ajnuna mitluba minn /ittadini Maltin.

24

INTERNAZZJONALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

FRANZA

L-a[[ar /ans g[al Sarkozy Illum, fi Franza se ssir l-a[[ar fa]i tal-elezzjoni Presidenzjali bejn il-President attwali, Nicolas Sarkozy, u lkandidat So/jalista Francois Hollande.

Skont l-a[[ar st[arri; talopinjoni pubblika, Hollande baqa’ jgawdi vanta;; fuq Sakrozy, imma d-distakk kien naqas [afna, skont l-ist[arri; tal-Ifop-Fiducial, dan issa kien ni]el g[al erbg[a filmija.

Kien hemm disfatta g[al Sarkozy meta l-kandidat ta/?entru, Francois Bayrou, iddikjara li kien se jivvota g[al Hollande.

Fid-diskors finali tieg[u, il-

:img[a fil-g[axija, Sarkozy wissa li reb[a So/jalista kienet se twaddab lil Franza tul l-istess triq tal-Gre/ja.

Fl-a[[ar diskors f’Les Sable d’Olonne, Sarkozy qal li ma kienx qata’ qalbu mirreb[a, illum.

Jekk jitlef, hu se jkun lewwel President Fran/i] li ma kienx ikkonfermat filpoter minn Valery Giscard d’Estaing.

Sarkozy ta x’wie[ed jifhem li kien se jirtira mix-xena politika jekk jitlef.

Hollande qatta’ l-a[[ar ;ranet tal-kampanja jdur irre;jun tal-Moselle, wa[da millfortizzi tal-Front Nazzjonali.

Sadattant, inqalg[et polemika dwar il-[ru; tal-exit polls, li fi Franza ma jistax isir. I]da l-media Bel;jana qalet li kienet se to[ro; lewwel indikazzjonijiet kif tkun taf kif ikun sejjer il-vot.

Il-gazzetta ewlenija billingwa Fran/i]a fil-Bel;ju, Le Soir, qalet li se tippubblika r-ri]ultati fuq ilwebsite tag[ha hekk kif jid[lu, filwaqt li l-media Fran/i]a trid tistenna rri]ultat uffi/jali li jo[ro; wara t-8pm.

Il-;urnal kien di;à ppubblika r-ri]ultati talewwel fa]i tal-vot fit-22 ta’ April, fis-6pm.

Il-GRE?JA

Illum tivvota g[al gvern ;did Illum fil-Gre/ja se ssir elezzjoni ;enerali bikrija fid-dell tal-kri]i finanzjarja li spi//a fiha l-pajji].

L-indikazzjonijiet huma li aktarx l-ebda wie[ed mi]-]ew; partiti ewlenin – dak tad-Demokrazija :dida, u l-PASOK, il-Partit So/jalista – mhuma se j;ibu l-ma;;oranza assoluta, u x’aktarx ikun hemm b]onn koalizzjoni.

Din l-elezzjoni tista’ twassal biex ter;a’ titkabbar il-kri]i Griega. Evangelos Venizelos, il-mexxej So/jalista, wissa li l-pajji] g[andu mnejn ikollu jabbanduna l-ewro b[ala konsegwnza tal-vot.

Twissija simili saret minn Wolfgang Schaeuble, il-Ministru tal-Finanzi :ermani], li qal li l-Gvern il-;did Grieg irid i]omm mal-irbit li g[amlet ilGre/ja biex kisbet it-tieni pakkett ta’ g[ajnuna finanzjarja ta’ 130 biljun ewro, inkella l-Gre/ja kien se jkollha ;;orr il-konsegwenzi.

L-Unjoni Ewropea, il-Fond Monetarju Internazzjonali u l-Bank ?entrali Ewropew qalu li l-elezzjoni tal-lum tista’ tpo;;i f’riskju l-mi]uri tal-awsterità u r-riformi li g[andha b]onn ilGre/ja.

Il-PASOK u d-Demokrazija :dida huma l-uni/i ]ew; partiti ewlenin li qed jappo;;aw il-bailout, u aktarx se jkollhom jing[aqdu f’koalizzjoni wara lvot. Il-Partit tad-Demokrazija :dida mistenni jikseb l-akbar ammont ta’ voti, i]da mhux bi]]ejjed biex jiggverna wa[du.

L-istennija f’din l-elezzjoni hi jekk dawn i]]ew; partiti jirnexxilhomx jiggvernaw bejniethom, inkella jkollhomx b]onn l-appo;; barrani.

L-ist[arri; tal-opinjoni pubblika qed juri li partiti ]-]g[ar estremisti tal-lemin u tax-xellug – li huma kontra l-bailout – mistennija jmorru tajjeb.

Il-PASOK, li fl-2009 reba[ l-elezzjoni b’44 filmija tal-voti, din id-darba mistenni jirba[ bejn 14 u 19 fil-mija tal-voti.

Il-partit kien mexxa wa[da sa Novembru meta lPrim Ministru George Papandreou kellu jwarrab min[abba l-istat prekarju li spi//a fih il-pajji] u minflok in[oloq Gvern ta’ g[aqda nazzjonali, immexxi minn Lucas Papademos, li mhux affiljat mal-partiti politi/i.

IR-RENJU UNIT> Id-distrett finanzjarju ta’ Londra, il-Canary Wharf, jidher fl-isfond ta’ ba[ri abbord l-HMS Ocean, li jinsab ankrat fil-qalba ta’ Londra b[ala parti mit-t[ejjijiet g[al-Log[ob Olimpiku dan is-sajf, fil-kapitali Ingli]a. (Ritratt> Reuters)

FIL-QOSOR Konferma g[all-Konservattivi f’Londra

IR-RENJU UNIT: Boris Johnson, kandidat tal-Partit

Konservattiv, kien ikkonfermat b[ala s-Sindku ta’ Londra flelezzjonijiet lokali li saru madwar ir-Renju Unit. Hu g[eleb lill-kandidat Laburista Ken Livingstone. Din kienet a[bar tajba g[all-Konservattivi wara li marru [a]in f’dawn lelezzjonijiet. Johnson hu wie[ed mill-politi/i l-aktar popolari fil-Partit Konservattiv u qed jissemma [afna b[ala l-mexxej il-;did tal-partit.

Jibda l-pro/ess

L-ISTATI UNITI: Disa’ snin wara li nqabad, fil-ba]i Amerikana ta’ Guantanamo, beda l-pro/ess ta’ Khalid Sheik Mohammed, il-mo[[ wara l-attakki tal-11 ta’ Settembru tal2001. Qed jg[addu pro/ess quddiem kummissjoni militari erba’ persuni. {abta fatali f’Padova

L-ITALJA: Tal-anqas [ames persuni mietu u [afna aktar indarbu f’[abta ta’ xarabank qrib Padova. Il-vettura kienet qed i;;orr xi membri irtirati tal-Carabinieri fi triqthom lejn Jesolo g[al-laqg[a annwali ta’ din it-taqsima tal-forzi tassigurtà Taljani.

Sensiela ta’ splu]jonijiet

IS-SIRJA: Splu]joni qatlet tal-anqas [ames persuni f’Aleppo, filwaqt li kien hemm ]ew; splu]jonijiet tul triq ewlenija f’Damasku, ilbiera[ filg[odu. Fl-isplu]jonijiet ta’ Damasku, disa’ karozzi nqerdu, imma ma kienx hemm informazzjoni dwar x’vittmi seta’ kien hemm. Dan kompla jmermer il-waqfien mill-;lied. Sa issa, fil-pajji] hemm 50 minn total ta’ 300 osservatur tan-Nazzjonijiet Uniti biex jaraw li qed ji;i osservat il-waqfien mill-;lied, li da[al fisse[[ fit-12 ta’ April.

Truppi fil-Kajr

L-E:ITTU: Stakkament kbir ta’ suldati beda jg[asses izzona madwar il-Minsiteru tad-Difi]a fil-Kajr biex tkun evitata aktar vjolenza – li [alliet suldat mejjet u 373 persuna o[ra midruba nhar il-:img[a waqt id-dimostrazzjonijiet kontra t-tmexxija militari fil-pajji]. Dan, tliet ;img[at qabel il-vot Presidenzjali. Il-:img[a, it-truppi kellhom jisparaw ilgass tad-dmug[ u ju]aw il-kanuni tal-ilma biex ferrxu liddimsotranti.

Sejba makabra

IL-MESSIKU: Il-katavri ta’ 23 persuna nstabu mdendlin minn pont jew imqattg[in bi//iet fil-kaxex u l-boro] filGrigal tal-Messiku, qrib il-fruntiera mal-Istati Uniti. Losservaturi qalu li dawn kienu vittmi tal-gwerra li hemm bejn it-traffikanti tad-droga Messikani tul il-fruntiera Amerikana. {ames ir;iel u erba’ nisa nstabu mdendlin minn pont fi Nuevo Laredo, tul il-fruntiera. Ftit wara, qrib l-g[assa talPulizija tal-istess belt, instabu xi boro] u kaxex mimlijin bilbi//iet tal-katavri ta’ 14-il persuna. Il-Pulizija qalet li l-a[[ar sejba aktarx kienet tpattija g[all-qtil ta’ dawk li nstabu mdendla.

Miet Adam Yauch tal-Beastie Boys

L-ISTATI UNITI: T[abbret il-mewt ta’ Adam Yauch, membru fundatur tal-grupp The Beastie Boys, li fost l-o[rajn kellu su//ess b[al “Fight for Your Right To Party”. Hu kellu 47 sena u miet wara battalja twila kontra l-marda tal-kan/er.

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

’

:

F pa;ni o[ra

29

Illum tifta[ il-Malta Fashion Week • Ara pa;na 27

. .

G K Chesterton

’

f Malta

30-31 Nafu bi]]ejjed dwar

-

id dyslexia^

Il-mod kif Malta qed ting[ata pubbli/ità internazzjonali permezz ta’ ftehim bejn il-produtturi tal-Malta Fashion Awards u l-istazzjon Fashion TV

26

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E LETTERATURA

Tifkira denja lill-poeta nazzjonali Malti Dun Karm }ew; nuqqasijiet li ma jqumux eluf ta’ ewro imma biss ftit rieda tajba minn George Maggi

Wa[da mill-gazzetti interessanti u popolari ta’ nhar ta’ {add fil-g]ejjer Maltin bla dubju ta’ xejn hi il-mument, kemm g[al dak li hu rappurta;; tal-a[[ar a[barijiet lokali, barranin, fehmiet politi/i u sport kif ukoll iddehra stampata u l-g[add kbir ta’ ittri li jkun fiha.

Flimkien ma’ dan, minn ]mien g[all-ie[or f’il-mument jidhru bosta supplimenti ta’ xe[ta nazzjonali. Ftit xhur ilu deher suppliment tabil[aqq interessanti fil-kitba, attraenti f’ritratti rari kif ukoll f’format mill-isba[ dwar il-poeta nazzjonali Malti Dun Karm Psaila.

Tabil[aqq dan i]-}ebbu;i mag[ruf b’kitbietu kemm f’Malta u lil hinn minnha, kien [aqqu tifkira denja f’g[eluq il-50 sena mill-mewt u l-140 sena mit-twelid tieg[u.

Kull min qara dak issuppliment sar jaf xi [a;a ;dida dwar it-tfulija, i]]g[o]ija u l-[ajja sa/erdotali ta’ dan il-bniedem li matulha wera l-g[erf poetiku tieg[u kif ukoll it-tag[lim siewi li g[adda lill-eluf ta’ studenti li g[addew minn ta[t idejh meta kien g[alliem is-Seminarju Ar/iveskovili tal-Furjana.

Sadattant, wara li flejt dan is-suppliment dwar Dun Karm u, iktar re/enti, il-kitba interessanti ta’ Michael Bonnici fl-istess gazzetta dwar innu li l-poeta nazzjonali kien kiteb f’;ie[ il-[addiem, ftakart f’]ew; nuqqasijiet li jidhirli li ;alarba dan ilbniedem hu figura nazzjonali, g[andha tittie[ed azzjoni ming[ajr dewmien biex ikunu rran;ati.

Dwar l-ewwel nuqqas irrid

(Fuq)> Id-dar li fiha g[ex fix-xhur tas-sajf Dun Karm Psaila f’San Pawl il-Ba[ar

infakkar li mad-dar li fiha g[ax-xhur tas-sajf kien jg[ix Dun Karm Psaila f’San Pawl il-Ba[ar, fi Triq San Pawl ilBa[ar, kien hemm mal-[ajt lapida li tfakkru u li llum m’g[adhiex hemm.

F’din id-dar Dun Karm kiteb il-famu]a poe]ija Oetia Estiva. Irrid nifhem li fillapida, g[al ra;uni jew o[ra, kien hemm miktub ukoll li f’din id-dar Dun Karm sawwar din il-poe]ija popolari.

Barra minn hekk, f’din iddar Dun Karm kiteb ukoll poe]iji ]g[ar o[ra li jfissru jew a[jar ipin;u l-ambjent

marittimu tal-madwar u dak tar-raba’, li dak i]-]mien kien idawwar dan ir-ra[al malba[ar, li ]gur kien aktar pittoresk mil-lum.

Fir-ritratt ma’ din il-kitba tidher tajjeb il-binja fejn kien jg[ammar il-poeta Dun Karm Psaila u hi [asra li ma kinitx mi]muma fi stat tajjeb biex tkun ta’ ;ie[ g[all-istess sa/erdot, poeta u g[alliem.

In-nuqqas l-ie[or hu dwar il-kappella fejn jinsab midfun Dun Karm Psaila, fi/?imiterju tal-Qalb ta’ :esù f’{a]-}ebbu;, li minn kif qaluli xejn m’hi mi]muma sew. Hawn ukoll g[andu jsir

xi [a;a biex fejn hemm ilfdalijiet ta’ dan il-bniedem mag[ruf ikun mi]mum kif xieraq.

Dawn i]-]ew; nuqqasijiet ma jqumux eluf ta’ ewro, iqumu biss rieda tajba. Din irrieda tajba tista’ ti;i millKunsilli Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar, ta’ {a]-}ebbu;, mill-Akkademja tal-Malti jew mill-Kunsill Nazzjonali talIlsien Malti jew sa[ansitra mill-gvern /entrali.

G[aliex jidher li nies Dun Karm ma baqax. G[alhekk huma dawn il-korpi li g[andhom jag[mlu [ilithom biex dawn i]-]ew; nuqqasijiet

ikunu rran;ati b’risq l-istorja Maltija, l-ilsien Malti u f’;ie[ Dun Karm Psaila, ;alarba dan hu figura nazzjonali.

Nittama li ji;ri xi [a;a fil;ejjieni qrib. Jalla nies b[al Dun Karm Psaila jibqg[u mhux biss ikunu mfakkrin kif xieraq, i]da jittie[ed [sieb li fejn kienu jg[ixu u ma jit[alliex jinbidel. Dan, g[alina u g[al ta’ warajna.

Lejla ta’ Poe]ija mill-G[aqda Poeti Maltin fil-Mosta Nhar is-Sibt, 14 ta’ April, lG[aqda Poeti Maltin organizzat Lejla ta’ Poe]ija fir-Razzett tal-Marki] filMosta, b’kollaborazzjoni mal-G[aqda Filantropika Talent Mosti.

Il-Lejla nfet[et b’diskors qasir mill-Vi/i President talG[.P.M., Patrick Sammut, flassenza tal-President il-;did Charles Magro.

Sammut tkellem dwar ilkumitat il-;did li g[andu jservi g[at-tliet snin li ;ejjin u qal li hu mag[mul kemm minn membri veterani kif ukoll minn demm ;did, mela membri li jidhru li da[lu b’ener;ija u li lesti li jag[tu sehemhom sewwa.

Hu [e;;e; lil dawk pre]enti biex ixerrdu l-kelma u j[e;;u mhux biss membri o[ra tal-G[.P.M. biex

Walter Micallef jinterpreta wa[da mill-kanzunetti tieg[u waqt il-Lejla ta’ Poe]ija

jattendu g[al Lejliet b[al dawn imma anki [bieb u persuni interessati filpoe]ija.

Qal ukoll li tkun idea tajba

li Lejliet b[al dawn iservu wkoll b[ala vetrina ta’ dak li qed jag[mlu xi membri talG[.P.M. rigward pubblikazzjoni ta’ ;abriet ta’

poe]ija u kotba o[ra.

Waqt din il-Lejla tkellem l-Assistent Segretarju talG[.P.M. u poeta Charles Mifsud dwar il-;abra tieg[u

ta’ poe]iji reli;ju]i u Marjani, Il-Blata Tieg[i (2011).

Dawk pre]enti g[al-Lejla ta’ Poe]ija fil-Mosta kellhom l-opportunità jaqraw i]jed minn poe]ija wa[da. Inqraw poe]iji b’ilsna, temi u stili differenti. Il-Lejla kienet im]ewqa wkoll mill-mu]ika u kanzunetti folk ta’ Walter Micallef, pre]enza regolari waqt Lejliet b[al dawn.

Fl-a[[ar tas-serata Sammut irringrazzja lil dawk kollha li g[o;obhom jattendu g[alLejla u anki lill-G[aqda Filantropika Talent Mosti u l-President tag[ha, Joe Bartolo, g[all-kooperazzjoni li dejjem urew mal-G[.P.M. Wara l-qari tal-poe]iji, dawk pre]enti kienu mistednin g[al bibita bejn il[bieb.

C O L L A G E MODA

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

27

Illum tifta[ ilMalta Fashion Week Promozzjoni e//ellenti g[al Malta fuq l-istazzjon Fashion TV b’miljuni ta’ telespettaturi Illum il-{add tifta[ il-Malta Fashion Week, li tibqa’ g[addejja sal-finali tal-Malta Fashion Awards is-Sibt 12 ta’ Mejju.

Dawn l-attivitajiet se jkomplu wara s-su//ess tassena li g[addiet meta kienet imnedija g[all-ewwel darba lMalta Fashion Week, ;img[a s[i[a ta’ avvenimenti kollha f’postijiet differenti madwar Malta. Din is-sena se jkunu organizzati 10 avvenimenti differenti f’postijiet differenti.

Permezz ta’ dawn lattivitajiet, li huma l-ikbar li jsiru f’pajji]na fil-qasam tal-

(Ritratti ta’ Simon Pruciak)

moda, Malta se tkun qed tie[u pubbli/ità internazzjonali b’xandiriet fuq Fashion TV, stazzjon spe/jalizzat fil-linja tal-moda li jxandar f’200 pajji] differenti b’udjenza ta’ 500 miljun dar. Dan seta’ jsir wara ftehim li rnexxielhom jil[qu l-produtturi tal-Malta Fashion Week u l-Malta Fashion Awards.

Il-;img[a tag[laq permezz tal-14-il edizzjoni tal-Malta Fashion Awards fl-MFCC, Ta’ Qali, fejn disinjaturi Maltin u barranin se juru lkollezzjonijiet tag[hom.

Fost il-pajji]i li se jesebixxu

se jkun hemm il-Messiku, lI]vezja, l-Ingilterra, ir-Russja u l-Lebanon.

Id-d[ul g[all-avvenimenti kollha tal-Malta Fashion Week, minbarra l-Malta Fashion Awards, hu b’xejn.

Kulma wie[ed irid jag[mel hu li j]ur is-sit www.fashionweek.com.mt, jag[]el l-attività li jixtieq jattendi u jibbukkja minn hemm jew i/empel 27676333.

Il-mo[[ wara dawn i]-]ew; avvenimenti kbar hu Adrian J. Mizzi, li ismu llum hu sinonimu mas-settur tal-moda f’pajji]na.

28

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E LETTERATURA

Il-poe]iji ta’ Karmenu Vassallo Ktieb dwar mu]ikati minn Dominic Galea il-[ajja ta’ Kun/ert fl-Università ta’ Malta fit-18 ta’ Mejju Dominic Galea Karmenu Vassallo Ilkienkompo]itur ispirat mill poe]iji -

Ktieb ;did li mistenni jimla vojt kbir hu IL-{AJJA TA’ KARMENU VASSALLO, ri/erkat u miktub minn Marcel Zammit Marmarà.

Il-Poeta tan-Nirien, kif jibqa’ mag[ruf Karmenu Vassallo, hu wie[ed millbennejja, mis-sisien, u laktar poeta profond talletteratura bil-Malti.

Mill-ewwel sal-a[[ar pa;na ta’ Il-{ajja ta’ Karmenu Vassallo nilm[u lil Karmenu Vassallo, il-poeta li ni]el qalb il-poplu.

Mo[[ Vassallo kien dejjem sejjer, ma jieqaf qatt, jimmedita, jistaqsi, ja[seb, jhewden, jirrifletti, jargumenta u jiddibatti.

Hu g[adda mill-poe]ija m;arrba g[all-poe]ija miktuba, mid-djarju personali g[all-poe]ija universali li teg[leb ilfruntieri ;eografi/i, razzjali u l-limiti temporali.

Dan il-ktieb hu minsu; b’ri/erka mill-kitbiet kollha ta’ Karmenu Vassallo b’aktar minn 30 psewdonimu, dokumenti, manuskritti, arkivji, ritratti, 39 intervista radjufonika, 400 ittra personali tieg[u, u tag[rif minn nies li kienu jafuh.

L-awtur ta’ dil-bijografija nqeda bl-istess kelma Maltija [afifa kif [ar;et minn qalb il-poeta, biex wassal l-umanità ta’ Karmenu Vassallo, it-tbatija u s-sagrifi//ji li ltaqa’ mag[hom.

Naqraw bijografija minsu;a bi ;rajjiet millistess storja ta’ pajji]na, o[rajn li jibdew b’ti;rib il[ajja, mit-tfulija sal-a[[ar nifs ta’ [ajtu, l-in]ul u ttlajja’ li sawru l-karattru tieg[u b’rieda tal-azzar.

-

Il-ktieb ;did ta’ Marcel Zammit Marmarà dwar Karmenu Vassallo

L-awtur jippre]enta vja;; tal-fa]ijiet kollha minn [ajjet Vassallo, minn novizz g[al ;urnalist, minn politiku g[al g[alliem, minn Vassallo l-poeta g[attraduttur u sa[ansitra ddrammaturgu.

Naqraw ti]wiqa ta’ episodji f’[ajtu, ilpatrijotti]mu u m[abbtu lejn ra[al twelidu, it-twemmin tradizzjonali, u r-rabta fi [dan il-Partit Laburista kemm fil-Kunsill tal-Gvern fejn sa[aq fuq ledukazzjoni, il-;ustizzja so/jali u l-Ilsien Malti, kif ukoll bis-sehem tieg[u biex il-Partit Laburista reba[ lelezzjoni tal-1971.

Il-ktieb hu illustrat b’ritratti ta’ Karmenu Vassallo, il-bi//a l-kbira minnhom me[udin millkollezzjonijiet privati talfamilja tieg[u li po;;ewhom g[ad-dispo]izzjoni tal-awtur li ilu snin twal ja[dem fuq din ir-ri/erka.

Il-{ajja ta’ Karmenu Vassallo hu Pubblikazzjoni SKS u qed jinbieg[ €10 mill-[wienet tal-kotba.

qawwija ta’ Karmenu Vassallo u kkompona lmu]ika g[al g[axar poe]iji mill-antolo;ija ta’ dan ilpoeta mis-Si;;iewi.

Dawn se jkunu interpretati mill-kantanti mag[rufa Claudette Pace, Ludwig Galea, Corazon, Joseph Aquilina u Doreen Galea f’kun/ert li se jittella’ f’;ie[ il-poeta, li hu wie[ed mill-poeti romanti/i ewlenin ta’ Malta.

Il-kun/ert se jsir fis-Sala Sir Temi Zammit fl-Università, nhar il-:img[a, 18 ta’ Mejju, f’g[eluq il-25 sena mill-mewt tal-poeta.

G[al dan l-avveniment, Marcel Zammit Marmarà [ejja u kkoordina video u wirja ta’ dokumenti dwar il-poeta.

Karmenu Vassallo (19131987), mag[ruf b[ala Il-Poeta tan-Nirien, hu meqjus b[ala wie[ed mill-pilastri ewlenin tal-letteratura Maltija. Kiteb diversi xog[lijiet letterarji bilMalti, bit-Taljan u bl-Ingli].

Il-poe]ija tieg[u tixkef lesperjenzi tul [ajtu, b’mod partikolari l-im[abba li kellu g[as-Si;;iewi.

Dan l-avveniment bl-isem Nirien, b[as-CD li se titnieda uffi/jalment dakinhar talkun/ert stess, hu organizzat mill-kompo]itur Dominic Galea nnifsu u l-Professur Manwel Mifsud midDipartiment tal-Malti flUniversità, b’kollaborazzjoni mal-Università ta’ Malta, ilFond g[ar-Ri/erka, lInnovazzjoni u l-I]vilupp (RIDT) u Heritage Records, il-produtturi ta’ dan l-album mu]ikali.

Wilfred Kenely, il-Kap E]ekuttiv ta’ RIDT, qal li din l-inizjattiva hi parti minn serje ta’ attivitajiet li qed isiru biex jin;abru fondi g[ar-RIDT. Il-Fond twaqqaf biex jappo;;ja aktar ]vilupp bi

Il-qoxra tal-album mu]ikali ‘Nirien’

pro;etti ta’ ri/erka tal-og[la kwalità u biex ikunu attirati aktar fondi g[al dan l-iskop.

“B[alissa hemm numru ta’ studji ta’ ri/erka li g[addejjin fl-Università tag[na. Dawn ivarjaw mix-xjenza u tteknolo;ija g[all-arti, illetteratura u x-xjenzi so/jali.

Inizjattivi b[al dawn jg[inu biex jin;abru aktar fondi g[al dawn l-istudji ta’ ri/erka, u flistess [in ikattru s-sens ta’ kburija bl-Università.”

Il-programm ta’ dan ilkun/ert se jsir ta[t ilpatro/inju tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, u se jie[u g[amla ta’ avveniment multidixxiplinarju dwar ilpoeta.

Il-kun/ert hu miftu[ g[all-

pubbliku u d-d[ul hu b’xejn.

Ting[ata kopja tas-CD Nirien – Poe]iji ta’ Karmenu Vassallo lil dawk kollha li jag[tu donazzjoni ta’ €10 jew aktar. Zammit Marmarà g[adu kemm ippubblika bijografija dwar Karmenu Vassallo (dettalji fuq ix-xellug f’din ilpa;na).

Kull min jixtieq jattendi g[andu jirriserva post minn qabel.

Dan jista’ jsir billi tikkuntattja lill-Uffi//ju talKomunikazzjoni tal-Università fuq comms@um.edu.mt jew billi //empel 23402829. Ilkun/ert jibda fit-8 p.m.

Is-CD tinsab g[all-bejg[ mill-[wienet tad-diski ewlenin.

G[ar Lapsi U rajt il-ba[ar ileqq fid-dija tax-xemx Li ta’ spiss [ar;et tittawwal minn bejn is-s[ab Il-mew; kien silenzju] u g[atxan G[al xi maltempata bis-sajjetti u r-rag[ad.

Qalbi mtliet bil-fer[ hekk kif tal-ilma lma[t l-ilwien U t-tara; in]ilt ni;ri tlieta tlieta Il-[ut [lejju donnu nteba[ bija Fil-mument li qarribt ix-xtajta siekta.

Fil-pront intba[t bil-g]ira ta’ Filfla Li tirrenja fl-ib[ra ta’ madwarha Majestu]a u solitarja Issebba[ ix-xenarju li sikwit isa[[ar lill-ba[[ara. {arist fil-bog[od u stag[;ibt Bil-;miel u bis-se[er ta’ Filfla li g[amlu bija Bil-[xejjex imrekknin bejn il-blat U bil-kuluri m]ewqin jirriflettu Li sabbruni u beg[duni mid-diqa ta’ ;ewwa fija.

Melanie Camilleri

C O L L A G E ATTWALITÀ

N

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

29

har it-Tlieta 15 ta’ Mejju, se ssir f’Malta

l-ewwel konferenza dwar l-awtur popolari Ingli] G.K. Chesterton, bit-tema ‘Chesterton as a Journalist’.

Il-konferenza qed issir bil-kollaborazzjoni tad-Dipartiment tal-Ingli] talUniversità ta’ Malta.

Il-kelliema se jkunu studju]i mag[rufa ta’ Chesterton: Fr Ian Boyd u Dermot Quinn minn Chesterton Institute ta’ Seton Hall University, New Jersey, l-Amerika.

Se ssir fis-Sala Erin Serrancino Inglott, lUniversità ta’ Malta, u tibda fis-6.00 p.m.

Farsons Foundation u Strickland Foundation qed jisponsorjaw l-attività.

G.K. Chesterton> “Wie[ed mill-aqwa kittieba moderni tal-Letteratura Ingli]a”

G. K. Chesterton f’Malta Il-poeta nazzjonali Dun Karm jirrakkonta l-laqg[a tieg[u ma’ dan il-kittieb famu] Ingli] minn Michael Galea

G[addew 75 sena mill-mewt ta’ Chesterton, i]da, tabil[aqq, dan l-awtur g[adu popolari wkoll fi ]mienna.

Kien wie[ed mill-akbar intellettwali ta’ ]mienu.

Gilbert Keith Chesterton twieled f’Kensington, Londra, fl-1874. Studja lletteratura fil-University College, Londra.

Chesterton iddistingwa ru[u b[ala kritiku letterarju, poeta, kittieb ta’ sa;;i (esejs), filosofu, bijografu; kiteb xog[lijiet g[all-palk u fuq lapolo;etika nisranija.

B[ala ;urnalist iddefenda ttradizzjoni, il-propjetà privata u l-familja. Di;à fl-1919 kiteb li l-komuni]mu ma kellux iwassal g[ad-demokrazija rivoluzzjonarja, i]da li kellu jwassal g[all-burokrazija.

Chesterton ikkonverta g[all-kattoli/i]mu fl-1922.

Fuq safra fil-Mediterran fit13 ta’ Mejju 1934 G.K. Chesterton, flimkien ma’ martu Frances, wasal f’Malta minn Siraku]a fuq il-vapur Knight of Malta.

F’dik l-okka]joni ta]-]jara tieg[u fostna, il-;urnali lokali li l-aktar iffukaw fuq dik i]]jara kienu l-Malta, ;urnal ta’ kuljum bit-Taljan, immexxi minn Dr Nerik Mizzi u Le[en is-Sewwa.

Spe/jalment Le[en is-

Sewwa “f’isem Malta Kattolika” ta mer[ba lil Chesterton.

Fl-istess [in f’dan il-;urnal deher artiklu twil bijografiku fuq Chesterton, iffirmat ‘M.C.’, presumibilment Mikiel Caruana, li dak i]]mien kien il-president ta/Circolo Gioventù Cattolica tal-Belt Valletta, u attiv [afna fil-;urnali]mu (aktar tard editur ta’ Le[en is-Sewwa 193942) u fl-Azzjoni Kattolika.

Il-grupp ta’ Tas-Sliema talAzzjoni Kattolika ppre]enta lil Chesterton bukkett fjuri li hu apprezza [afna. Chesterton kien allo;;jat fl-Osborne Hotel, il-Belt Valletta. Kellu 60 sena. Kien qal ibati [afna bl-artrite.

I/-Circolo Gioventù Cattolica offra lil Chesterton talb u tqarbin g[all-fejqan tieg[u. F’ittra ta’ ringrazzjament li kiteb li/Circolo, Chesterton apprezza dik l-inizjattiva b[ala “sinjal ta’ rabta ta’ a[wa li biha huma marbutin l-insara fiddinja”.

L-Ar/isqof Dom Maurus Caruana, li mar i]uru, baqa’ profondament impressjonat bil-personalità ta’ Chesterton, bniedem mimli g[erf u b’danakollu b’qalb ta’ tifel dejjem fuq ru[u u ferrie[i.

Matul dik i]-]jara f’Malta

baqa’ mhux f’siktu, tant li ftit mill-[afna studju]i Maltin talLetteratura Ingli]a setg[u jiltaqg[u mieg[u.

B’danakollu g[alkemm ma kienx fl-aqwa tieg[u, Chesterton ma naqasx li jag[ti konferenza kif kien mixtieq li jag[mel.

Laqg[a ma’ Dun Karm Ammiratur kbir ta’ G. K.

Chesterton kien Mons Carmelo Psaila (Dun Karm), il-poeta. G[alhekk ma naqasx li jag[millu ]jara u jiltaqa’ mieg[u personalment. Dun Karm [allielna l-impressjoni tieg[u dwar dik il-laqg[a: “Kif d[alt, tani idu. Jien [adtha u bla ma ridt rassejtha, u g[idtlu dritt li jien bniedem minn dawk li fejn t[obb ilqalb, jimxu r-ri;lejn, u li dik i]-]jara kellha l-g[eruq tag[ha f’qalbi u mhux f’mo[[i. Da[ak dik id-da[ka tieg[u ta’ tifel /kejken, u wera li fehemni u li jog[;buh il-[wejje; mag[mulin millqalb. Newwilli sigarru, i]]ejtu [ajt u g[idtlu li ma npejjipx.

“Semmejna t-temp, li dakinhar inzerta m/ajpar u jdellek u g[idtlu li f’Mejju kien barra minn ]mienu u li ma jdumx. Billi kont naf li ma kienx f’siktu bi]]ejjed, staqsejtu fuq sa[[tu. Qalli li

ri;lejh ma kinux g[enuh [afna u ma kienx jista’ jo[ro;, lanqas jit[arrek bil[effa.

“Tkellimna mbag[ad filqasir fuq il-kotba tieg[u li g[andna fil-bibljoteka. (Dun Karm dak i]-]mien kien lAssistant Bibljotekarju).

Semmejna xi kittieba Ingli]i kattoli/i [ajjin.

“Meta staqsejtu fuq is-safra tieg[u, qalli li [siebu kien li jissokta l-vja;; sal-Palestina u li kien ni]el sa Siraku]a bilfehma li jg[addi g[ax-xtut tal-Afrika ta’ Fuq, biex minn hemm ji;bed g[al-Lvant, i]da billi ri;lejh ma g[enuhx [afna u s-s[ana bdiet tin[ass sewwa, qata’ li ji;i Malta u minn hawn g[ad-dar.

“Nag[li [afna, g[idtlu, li ma stajtx taqta’ xewqtek u tasal sal-art fejn g[adda [ajtu Sidna; nifra[ min-na[a lo[ra, li Malta kellha x-xorti tilqg[ek fi [danha.

Tbissem… {ajjartu biex, jekk ikun jifla[, jittawwal titwila lBibljoteka…

“Bla ma [allejtu jqum missi;;u, [adtlu b’idu u sellimtlu bit-tislima Maltija ‘Sa[[a’.

Baqa’ j[ares lejja i]da meta g[idtlu li dik hi t-tislima tag[na u fissirthielu, da[ak, g[afasli idi mill-;did u nfridna.

“Dawk it-tletin minuta li

g[addejt mieg[u, dak ilbniedem hekk /kejken filkobor, kienu mill-aktar henjin u, na[seb, ma ninsiehom qatt.”

Chesterton u martu [allew Malta fit-23 ta’ Mejju 1934 fuq il-vapur Strathaird talP&O. Meta [alla Malta, G. K. Chesterton, u l-[abib kbir tieg[u Hilaire Belloc, ng[ataw mill-Papa Piju XI lonorifi/enza ta’ Kavallieri tal-Ordni ta’ San Girgor ilKbir b’rikonoxximent tasservizz li taw lill-Knisja b[ala kittieba. :urnal lokali kiteb: “Jekk qatt ;ie[ kien mist[oqq, Chesterton kien jist[oqqlu dan.”

Gilbert Keith Chesterton miet fid-dar tieg[u talkampanja, f’Beaonsfield, fl-14 ta’ :unju 1936. Kellu 62 sena.

Il-mewt ta’ Chesterton ng[atat coverage s[i[ fil;urnali lokali. Le[en isSewwa ddedika editorjal spe/jali: “Wie[ed mill-aqwa kittieba moderni talLetteratura Ingli]a… Il-fama tieg[u hi tant kbira li bi]]ejjed jissemmew l-inizjali ta’ ismu: G.K.C. biex kul[add jifhem bihom Gilbert Keith Chesterton. It-talba tal-insara kollha llum titla’ lejn it-tron t’Alla.”

30

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E FEATURE

Nafu bi]]ejjed dwar id-dyslexia^ minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Kien hemm ]mien meta konna ni;;udikaw lil dawn it-tfal b'mod ]baljat. L-idea kienet li ma jridux jafu bi skola g[ax mo[[hom ma jag[tihomx. I]da llum nafu li hemm tfal li huma kapa/i [afna li jitg[allmu i]da biex jag[mlu dan, g[andhom xi diffikultajiet. Din il-kundizzjoni tissejja[ 'dyslexia' u min ibati biha jista' jkollu xi wie[ed jew aktar minn dawn is-sintomi> diffikultà biex jaqra, biex jispelli, jifhem il-lingwa li jisma' jew biex jesprimi lilu nnifsu sewwa bil-kliem jew bil-kitba.

Minkejja dan, bosta drabi ssib li nies li jbatu bid-dyslexia g[andhom abbiltajiet o[ra x'jisfruttaw. I]da r-ri/erka dwar id-dyslexia g[adha g[addejja u qed isiru sforzi kbar biex jinstabu metodi dejjem aktar effi/jenti...

X'inhi d-dyslexia^

Ri/erka ppubblikata fuq magazines xjentifi/i tissu;;erixxi li parti millmo[[ li hi kru/jali g[all-qari ma ta[dimx sewwa f'persuni di]letti/i. Tfal li jbatu minn din il-kundizzjoni je]istu mad-dinja kollha i]da rri/erka wriet li l-kundizzjoni hi aktar komuni f'pajji]i li fihom jitkellmu bl-Ingli] g[ax hi lingwa aktar kumplessa.

Bosta huma dawk li jsostnu li l-mo[[ ta' bniedem di]lettiku hu differenti.

Huma fil-fatt jag[mlu enfasi kbira biex l-edukaturi ja//ettaw dan il-fatt u jindividwaw minn kmieni tfal di]letti/i biex jibdew jindikawlhom linja ta' edukazzjoni adattata g[alihom [alli ma jibqg[ux lura.

I]da g[ala d-dyslexia hi aktar komuni fil-lingwa Ingli]a u anke dik Fran/i]a milli fil-lingwa Taljana^

Il-lingwa Ingli]a hi mag[mula minn 40 [oss i]da dawn jistg[u jkunu spelluti f'aktar minn 1,000 mod. Flistess waqt, il-lingwa Taljana hi mag[mula minn 25 [oss spelluti fi 33 mod biss.

L-attività tal-mo[[ Ix-xjenzjati, wara dan listudju, u]aw scanner tal;isem biex josservaw lattività tal-mo[[ fl-adulti waqt li jkunu qed jaqraw.

Sabu li persuni bissintomi tad-dyslexia wrew anqas attività fil-parti tal-

mo[[ vitali biex wie[ed jaqra.

Jekk wie[ed jikkumpara persuni di]letti/i minn pajji]i differenti jsib li dawk li ;ejjin minn pajji]i fejn jitkellmu bl-Ingli] jesperjenzaw aktar problemi biex jaqraw u jiktbu.

Dan g[aliex fl-Ingli] hu ferm diffi/li li tg[id kif suppost trid tlissen kelma mill-mod kif din tkun miktuba. Pere]empju, hemm modi differenti biex tlissen l-ittri 'int'. Jistg[u jin[assu b[al fil-ka] talkelma mint jew inkella mod ie[or b[al fil-kelma pint.

L-istess jista' jing[ad g[all-kelma clove u love meta l-a[[ar tliet ittri jinstemg[u ferm differenti minn xulxin.

Il-Fran/i] ukoll jinsab flistess ilma hekk kif l-istess [oss jista' jkun pronunzjat

differenti b[al fil-ka] ta' au temps li tinstema' e]att b[al autant.

Jidher li l-lingwa Taljana hi wa[da mill-aktar lingwi lo;i/i u sempli/i. Irri/erkaturi jg[idu li fitTaljan gruppi ta' ittri jirrappre]entaw l-istess [oss minn kelma g[al o[ra.

Su;;eriment g[al riforma fil-lingwi Wie[ed mix-xjenzjati f'dawn l-istudji, Eraldo Paulescu, issu;;erixxa li lingwi b[all-Ingli] u l-

Fran/i] g[andhom jinbidlu biex jag[mluha aktar fa/li g[an-nies biex jaqrawhom.

Hu jg[id li hemm argument sod u f'waqtu biex issir riforma ta' ortografiji kumplessi biex isir titjib filqasam tal-litteri]mu f'dawn il-lingwi.

Biss, l-Asso/jazzjoni Brittanika tad-Dyslexia qalet li din l-idea mhix realistika g[ax diffi/ilment tista' titwettaq.

Qalu wkoll li dan l-istudju g[andu jinkora;;ixxi lil persuni di]letti/i biex ma jibqg[ux lura u jinteb[u bilpotenzjal s[i[ tag[hom.

Ftit g[ajnuna Bosta drabi l-;enituri jistg[u jkunu ta' g[ajnuna kbira g[al uliedhom. Importanti i]da, li wie[ed i]omm quddiem g[ajnejh /erti fatturi biex lit-tfal ng[inuhom tassew...

Meta tibdew twa[[lu fit-tfal ifisser li intom qed te]awrixxu ru[kom. Dan ji;ri meta t[ossukom li m'intomx qed tag[mlu differenza.

Nies famu]i li huma jew kienu di]letti/i

Tom Cruise, Orlando Bloom, Steve Jobs (fundatur tal-kompjuters Apple), Cher, Walt Disney, Erin Brockovitch, Thomas Edison, Tracey Gold, Salma Hayek, Nelson Rockfeller, Jewel, Pablo Picasso, George Burns, Hans Christian Anderson, Lewis Carroll, Leonardo da Vinci, Magic Johnson, Richard Branson, John Lennon, Sir Winston Churchill, Gustave Flaubert, Scott Adams, Alexander Graham Bell, Michael Faraday, Henry Ford, Richard Ford, Whoopi Goldberg, Duncan Goodhew, Susan Hampshire, Thomas Jefferson, John F. Kennedy, Oliver Reed, Steven Spielberg, Jackie Stewart, George Washington, Henry Winkler u Mohammad Ali, fost o[rajn.

• L-ebda tifel jew tifla ma jista' jinbidel sakemm ladulti f'[ajjithom ma jkollhomx il-kura;; li jbiddlu l-mod li bih ja;ixxu mag[hom u l-mod kif jg[allmuhom.

• Tfal bid-dyslexia sikwit ikollhom qalbhom maqtug[a mill-futur u ja[sbu li ma jistax ikun a[jar millpre]ent. B'hekk, importanti li lit-tfal inkellmuhom b'po]ittività u nnisslu fihom it-tama.

• Po;;u lilkom infuskom fi]-]arbun tag[hom u araw id-dinja minn g[ajnejhom.

Tit[assruhomx i]da ifhmuhom.

• Kunu /erti li j[ossuhom komdi fid-dar u wkoll filklassi fil-pre]enza talg[alliema.

• Kull tifel u tifla jie[u pja/ir i[ossu milqug[.

G[aldaqstant, kemm fid-dar meta jirritorna mill-iskola kif ukoll meta jid[ol filklassi, tajjeb li jsib lil min jilqg[u b'ismu u bi tbissima.

Din tapplika g[at-tfal kollha.

• Kunu ;eneru]i meta tfa[[ru xi [a;a li jkunu g[amlu. Wara kollox, kumpliment kul[add jie[u gost bih.

• It-tfal iridu j[ossuhom kompetenti u b'hekk

m'hemmx sens li jmorru liskola jew ikunu d-dar biex jiffukaw fuq dak li mhumiex kapa/i jag[mlu.

• Sibu fejn qeg[din ilkwalitajiet tajbin tag[hom u araw kif jistg[u ju]aw ittalent li jkollhom biex i[ossuhom aktar kompetenti.

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

31

Di]abbiltà jew le^ Hemm ideat konfli;;enti dwar din il-mistoqsija. Minn na[a, u[ud isostnu li d-dyslexia m'g[andhiex titqies b[ala di]abbiltà g[ax tikkrea aktar stigma i]da min-na[a l-o[ra persuni di]letti/i g[andhom b]onn appo;; u g[andhom /erti diffikultajiet li jpo;;uhom ta[t din il-kappa. Tlabt, g[alhekk, l-opinjoni ta' Joe Camilleri, i/-Chairman tal-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b'Di]abbiltà, Carmen Muscat, Chairperson tal-Malta Dyslexia Association u Kap tal-Edukazzjoni Inklussiva tal-Iskola San Anton, u Andrew Azzopardi, Senior Lecturer Department of Youth and Community Studies fl-Università ta' Malta

Joe Camilleri>

Il-kundizzjoni tad-dyslexia tista' titqies b[ala di]abbiltà u fil-fatt hekk hi. Min irid, jista' jirre;istra lit-tfal ta[t il-kappa talKummissjoni Nazzjonali g[al Persuni b'Di]abbiltà. Jibqa' l-fatt li huma ftit dawk li jag[mlu dan g[ax isostnu li min[abba l-istigma li di;à te]isti fuq persuni di]letti/i, jag[mlu minn kollox biex ma j[allu lil [add ikun jaf li wliedhom g[andhom din il-kundizzjoni.

Dan ovvjament sakemm ma ji;ux biex jitolbu l-g[ajnuna, b'mod partikolari fejn jid[lu e]amijiet importanti fejn persuni li jbatu bid-dyslexia (skont is-severità tal-kundizzjoni) g[andhom sapport ta' [in supplimentari u readers.

Joe Camilleri jg[id li hu kemm-il darba indirizza l-laqg[at ;enerali annwali tal-asso/jazzjoni g[al persuni di]letti/i u dejjem stieden biex jissie[bu fil-kummissjoni i]da l-ma;;oranza tag[]el li ma tag[milx hekk.

“Il-fatt li ma tkunx tista' taqra, tikteb jew tikkomunika sewwa, jiddi]abilitak. Jien g[andi di]abbiltà fil-mobbiltà u g[andi b]onn wheelchair. Persuna li g[andha di]abbiltà biex tikteb g[andha b]onn sapport. L-ewwel wa[da titlob sapport mod millkummissjoni u l-o[ra titlob g[ajnuna mod ie[or.

“Jien qieg[ed fil-bord li janalizza t-talbiet g[as-sapport fle]amijiet tal-MSEC u ;ieli nsibu li jkun hemm min jabbu]a middiffikultà u jitlob e]empju l-g[ajnuna kompluta meta l-livell taddyslexia ma jkunx daqstant sever. B'dan il-mod ikun qed jitlob li jkun vanta;;at. Illum i]da hemm mod apposta kif ikun evalwat il-livell tal-dyslexia u g[alhekk ting[ata l-g[ajnuna skont il-veru b]onn biex [add ma japprofitta ru[u.”

Mhux sew li nag[tu /ans lit-tfal di]letti/i biex jie[du lkundizzjoni tag[hom b[ala di]abbiltà u jieqfu hemm. Dan il-fatt jista' jix[ethom lura u ma jippruvawx jag[mlu [ilithom biex jissuperaw id-diffikultà.

Dan i]da, jiddependi [afna minn kif wie[ed i[ares lejn l-issue tad-di]abbiltà. Fil-verità, persuna b'di]abbiltà f'[ajjitha tiffa//ja aktar diffikultajiet minn [addie[or u g[alhekk issir persuna aktar determinata u b'sa[[itha biex jirnexxilha twettaq dak li tixtieq fil[ajja. G[alhekk, dan il-fatt ma g[andux ikun ta' deterrent.

Joe Camilleri jis[aq li l-issue mhix jekk id-dyslexia hix di]abbiltà jew le i]da kif wie[ed i[ares lejn din il-kundizzjoni li toffri sfida, b[al kull di]abbiltà o[ra.

ess / / u s ’ a t Storja

It-Titanic u d-dyslexia

Tg[iduli x'g[andu x'jaqsam it-Titanic mad-dyslexia? Komplu aqraw u tinteb[u.

Tfajla Fran/i]a, li hi artista tal-grafika fuq il-kompjuter, ma setg[etx issib impjieg f'pajji]ha min[abba li hi di]lettika. I]da skopriet bibien miftu[in bera[ ma' kumpaniji Amerikani li jispe/jalizzaw fl-istess qasam. Huma kienu interessati filkapa/itajiet artisti/i tag[ha u kienu konvinti li d-dyslexia ma kinitx problema g[ax kienu jafu li bosta artisti di;itali kienu, sa /ertu pont, di]letti/i.

Minn dak i]-]mien hi [admet fuq diversi pro;etti li jinkludu The Fifth Element u Titanic.

Hi fil-fatt tg[id li g[amlet kalkolu personali li fih tissoponi li 50% tal-grafi/i tal-kompjuter huma di]letti/i.

Forsi min qed jaqra jg[id li hu kalkolu esa;erat i]da l-uniku studju serju li sar f'dan ir-rigward sar fuq studenti tal-ewwel sena fi skola tal-arti f'Londra u sab li fil-fatt ir-rata hi ta' 75%.

Fi Franza, din it-tfajla kellha diffikultà fil-kitba u biex ta[dem ta[t pressjoni, fatt li fixkilha milli tg[addi mille]amijiet ne/essarji biex tid[ol fi skola tal-arti.

Fl-Amerika, i]da, kellha l-opportunità tag[mel l-e]amijiet b'arran;amenti spe/jali u finalment setg[et tir/ievi edukazzjoni professjonali fil-qasam fejn hi tibbrilla.

Ma kinitx sfurzata biex tkun ;udikata f'oqsma irrilevanti g[ax-xog[ol u t-talent tag[ha.

Carmen Muscat> Hemm fehmiet differenti dwar l-argument fosthom ta' w[ud li j[arsu lejn iddyslexia b[ala di]abbiltà u jirreferu g[aliha proprju b[ala tali g[al ra;unijiet legali – biex jikklassifikaw g[al fondi, e//.

L-asso/jazzjoni Maltija g[ad-dyslexia tikkonsidraha b[ala rigal, abbiltà differenti u mhux b[ala di]abbiltà.

L-g[an tal-asso/jazzjoni hi li tag[ti sapport lill-;enturi u l-g[alliema biex ikun ikkreat ambjent edukattiv a[jar g[al tfal li g[andhom profil di]lettiku.

B'dan il-mod, huma jkunu mg[allma biex jiskopru [iliet mo[bija u j]ommu l-fidu/ja u l-istima fihom infushom.

L-asso/jazzjoni kienet iffurmata fl-1984 minn grupp determinat u entu]jast ta' ;enituri u g[alliema bis-

sapport imprezzabbli ta' ]ew; brothers ta' De La Salle, Br. Hilary A. Clews u Br. Matthew Sasse, li hu stess hu di]lettiku.

L-g[an ewlieni talasso/jazzjoni hu li to[loq g[arfien partikolarment fost il-professjoni tal-g[alliema.

L-asso/jazzjoni investiet ukoll [afna ener;ija f'counselling lil tfal u ;enituri qabel dawn imbarkaw fi programmi li joffru rimedju.

L-asso/jazzjoni, li llum g[andha 200 familja membru mag[ha, torganizza laqg[a kull xahrejn. :eneralment issir fl-Istitut Kattoliku fla[[ar ;img[a tax-xahar.

Huma jistiednu akkademi/i distinti f'dan is-settur b[al Dr David Gauntlett, Prof.

Maggie Snowling, Dr Charles Hulme u Dr Gerald

Hales, Prof. u Mrs Tim Miles u l-awtur u ri/erkatur Amerikan Thomas G. West, di]lettiku wkoll.

L-asso/jazzjoni m'g[andhiex premises tag[ha u dan ifisser li jridu jikru jew jissellfu post minn fejn joperaw u jerfg[u materjal u tag[mir fid-djar tal-membri.

Carmen tg[id li huma ddisprati biex isibu post stabbli biex iwaqqfu Resource & Teaching Centre.

“Dan joffri stabbiltà u familjarità bil-g[an li ntejbu l-[ajja ta' dawn it-tfal. B'dan il-mod inkunu nistg[u noffru sistema ta' sapport approprjata fuqiex nistg[u nibnu l-istima fihom infushom u su//essivament il-progress akkademiku tag[hom.”

Andrew Azzopardi>

Jekk it-tfal ma jistg[ux jitg[allmu bil-mod kif tg[allem int allura trid tg[allem bil-mod li jitg[allmu huma...

Dr Harry Chasty

{afna persuni li g[andhom iddyslexia jew inkella huma lqraba ta' dawn in-nies, jinsistu li d-dyslexia mhix di]abbiltà i]da diffikultà lingwistika.

Hi x'inhi, l-importanti mhix it-tabella li nag[tu imma labbiltà tag[na b[ala so/jetà li npo;;u subg[ajna fejn hemm l-u;ig[, fejn hemm iddiskriminazzjoni u nindirizzaw din l-isfida li n[oss li g[adna ’l bog[od wisq biex insolvu u nirrisolvu. Il-fatt hu li hemm b]onn nie[du de/i]jonijiet kbar f'dan il-qasam kif nassessjaw, kif nevalwaw u kif nivvalutaw lill-istudenti.

32

C O L L A G E TAG{RIF

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

GO tintrodu/i l-HTC One V – b’xejn ma’ Pay Monthly

Id-Duka ta’ Gloucester fil-Knisja tal-Madonna tal-Vitorja, flimkien ma' (mix-xellug) Mons. Anton Galea, Mark Watkinson, Maria Grazia Cassar u l-President ta’ Din l-Art {elwa Simone Mizzi

Id-Duka ta’ Gloucester jara r-restawr fil-Knisja tal-Madonna tal-Vitorja Il-Prin/ep Richard, li hu dDuka ta’ Gloucester, ]ar ilKnisja tal-Madonna talVitorja fil-Belt Valletta biex jara x-xog[ol tar-restawr li qed isir.

Dan se[[ biex jitfakkar idDiamond Jubilee tar-Re;ina u s-70 anniversarju tal-g[oti tal-George Cross lil Malta.

I]-]jara kienet organizzata mill-Kummissjoni G[olja Ingli]a.

Il-kontribut tal-HSBC Malta Foundation g[arrestawr tas-saqaf tal-knisja ddistingwa l-Fondazzjoni b[ala Principal Valued Partner f'dak li hu mag[ruf b[ala l-Victory Team, ji;ifieri l-imsie[ba li qed

joffru l-appogg tag[hom g[al dan ir-restawr.

Il-Kap E]ekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson qal li permezz ta' din l-inizjattiva, Din l-Art {elwa qed ta[dem biex issa[[a[, t[ares u ssebba[ il-Knisja talMadonna tal-Vitorja li, b[ala l-ewwel knisja tal-belt kapitali, hi marbuta mill-qrib mal-fondazzjoni u l-istorja tal-Belt.

Il-kontribut tal-HSBC Malta Foundation g[en b'mod sinifikanti liffinanzjar tar-restawr ippjanat u kontinwu tassaqaf tal-knisja, imsebba[ b’pitturi tal-artist Malti Alessio Erardi (1669-1727).

L-ismartphone HTC One V g[adu kemm da[al fis-swieq internazzjonali u issa hu disponibbli ming[and GO. Dan l-ismartphone ]g[ir u attraenti se jkun popolari ma’ dawk li jridu smartphone b’sa[[tu li hu meqjus b[ala mid-range.

HTC One V hu l-ismartphone il-;did fil-firxa tas-serje HTC One u g[andu dehra sabi[a, jag[ti sensazzjoni mill-aqwa u ji;i b'abbundanza ta' applikazzjonijiet li jinkludu Dropbox Integration (Cloud storage 25 GB b’xejn), Document Viewer, Facebook & Twitter apps, Friend Stream, pics & video sharing, Gmail, Google Talk, Google Search, YouTube, Android, Google Maps u aktar!

HTV One V jinbieg[ g[al €339 imma klijenti li jabbonaw g[al Pay Monthly 40 u ddata plan On The Move 2MB, disponibbli g[al renta fix-xahar ta’ €54.99, huma awtomatikament intitolati g[all-ismartphone HTC One V bla [las meta dawn jag[]lu li jiffirmaw ftehim ta' sentejn flimkien ma’ mandat ta’ direct credit.

U hemm aktar! Klijenti Pay As You GO jiksbu 10GB ta’ mobile internet b’xejn sa 180 jum meta jixtru dan l-ismartphone – HTC One V – wie[ed mill-a[[ar fis-suq.

HTC One V hu smartphone irqiq [afna bil-

qisien ta’ 120.3 x 59.7 x 9.2mm u li ji]en 115g.

Ji;i wkoll b’kamera 5 MP b’auto focus, LED flash u BSI sensor, li tie[u ritratti e//ezzjonali anke f'ambjenti ta’ dawl baxx.

Vodafone Spring Dash f’Ta Qali Mijiet ta’ familji ]aru lVodafone Spring Dash li ttellg[et fil-Picnic Area f’Ta’ Qali fil-festa pubblika talewwel ta’ Mejju.

Bil-kollaborazzjoni ta’ Hellfire Events, Vodafone organizzat ;urnata ta’ divertiment g[all-familja kollha – ;urnata s[i[a ta’ log[ob, ikel, xorb, mu]ika u sport.

Hellfire Events organizzaw obstacle race twila 2.5 kilometri bi kwa]i 100 parte/ipant jie[du sehem.

U[ud minn dawn ilparte/ipanti attendew g[all-

Vodafone Spring Dash apposta biex jipparte/ipaw f’din it-tellieqa.

Kurt Calleja, il-kantant li se jie[u sehem fil-Eurovision Song Contest, ]ar il-Mobile Shop ta’ Vodafone, sorpri]a sabi[a g[al [afna fans tieg[u.

Aktar tard fil-;urnata kanta l-kanzunetta This is the Night. Gianni u Ira Losco wkoll kantaw fuq l-istage u ]guraw li l-;urnata tkun wa[da memorabbli g[al kull min ]ar il-Vodafone Spring Dash.

B[as-soltu ]-]ona tat-tfal

kienet mi]g[uda, bit-tfal kollha jaqb]u fil-kastelli mtella’ apposta g[alihom fil pre]enza tal-;enituri tag[hom. Kien hemm ukoll [wienet ]g[ar tal-ikel u xorb b’affarijiet g[at-tfal b[al muffins u candy floss.

Il-b]ie]aq u l-Vodafone Android Men g[amlu atmosfera sabi[a u kulurita.

Biex ji//elebraw g[eluq ir-raba’ sena mill-Vodafone Mobile Shop, membri tat-tim ta’ Vodafone qasmu kejk, fil-pre]enza tal-Ministru George Pullicino.

ROCS Travel joffru l-Grand Tour ta’ South East Asia

Destinazzjoni mag[rufa g[all-klima tropikali, l-ospitalità tan-nies u l-ikel im[awwar b’tog[miet tipi/i tal-lokal, South East Asia, hi destinazzjoni unika ;eografikament kif ukoll kulturalment.

ROCS Travel g[a]let li tinkludi dawn il-pajji]i tant sbie[ fisselezzjoni tag[ha ta’ grand tours.

Fil-fatt qeg[din joffru vja;; ta’ 23 ;urnata fejn se j]uru l-Filippini, Singapor, Bali u l-Malasja mit-2 sal24 ta’ Ottubru.

Bosta avvenimenti inkredibbli

kienu inklu]i fl-itinerarju, b[al dawra bil-kenuri sal-Pagsanjan Falls, l-arti kreattiva u tradizzjonali tal-Malay u s-Sultan Mosque, avventura 4 by 4 fil-Cameron Highlands, il-veduti panorami/i ta’ bosta postijiet b[atTaal Lake u Volcano, l-11th century elephant cave mag[rufa b[ala Goa Gjah, Lag u Mount Batur, u [afna aktar.

Dan it-tour jibda minn €3,499 li jinkludi titjiriet bir-ritorn g[addestinazzjonijiet kollha, 20 lejl akkomodazzjoni f’numru ta’ lukandi

ta’ 4-5 stilel, l-eskursjonijiet kollha, ikliet skont il-programm, taxxi kif ukoll ROCS Travel Tour Manager.

G[al aktar informazzjoni /empel ROCS fuq 20151515 jew id[ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com.

Tista’ wkoll tibg[at email fuq travel@rocsgrp.com, tid[ol fil-pa;na tar-ROCS Group fuq Facebook, jew i]]ur l-uffi/ini fil-Furjana u lMellie[a.

Il-[inijiet tal-ftu[ huma bejn id-9 a.m. u s-6 p.m. mit-Tnejn sal-:img[a, u s-Sibt mid-9 a.m. sas-1 p.m.

Il-BOV jniedi edizzjoni o[ra tal-BOV Guard Account Il-Bank of Valletta nieda ttieni edizzjoni tal-BOV Guard Account, kont ta’ depo]itu fuq perjodu ta’ sitt snin li joffri investiment b’kapital garantit u bil-possibbiltà ta’ profitt g[oli fuq id-depo]itu kollu sakemm jinfeda.

Il-BOV Guard Account hu denominat fl-Ewro, fidDollaru Amerikan jew fil-Lira Sterlina u joffri lill-investitur mo[[u mistrie[ garanzija fuq

il-kapital jekk jin]amm ghatterminu kollu tal-kont.

Id-depo]itu qed joffri 33% ritorn fuq l-investiment denominat fl-Ewro, 28% ritorn fuq l-investiment fuq kontijiet denominati flIsterlina u 23% fuq kontijiet denominati fid-Dollaru Amerikan.

Ir-ritorn fuq id-depo]itu jit[allas jekk il-livell talindi/i tal-Euro Stoxx 50 fid-

data meta jinfeda linvestiment (ji;ifieri 11 ta’ :unju 2018) ikun indaqs jew og[la mil-livell tal-istess indi/i fid-data inizjali taddepo]itu (ji;ifieri 11 ta’ :unju 2012).

L-indi/i tal-Euro Stoxx 50 hu l-ikbar indi/i ta’ ekwità fiz-zona Ewro li tkopri madwar 50 stocks minn tnaxil pajji] li qeg[din fiz-Zona Ewro u li jirrappre]entaw is-

setturi ewlenin tag[hom.

Il-kont hu miftu[ g[allpubbliku u l-offerta tispi//a fid-9 ta’ :unju, 2012 jew aktar kmieni skont iddiskrezzjoni tal-Bank.

Aktar informazzjoni tinkiseb mill-ferg[at tal-BOV jew mis-sit elettroniku talbank www.bov.com jew permezz ta’ telefonata lillCustomer Care fuq in-numru 21312020.

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

33

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Te]i kontra l-effett negattiv tat-teknolo;ija F’dawn l-a[[ar [amsa u g[oxrin sena [ar;u mijiet ta’ studji dwar l-effetti negattivi tat-televi]joni fuq it-tfal u ladolexxenti. Hu stmat li bejn wie[ed u ie[or, fil-punent, 75% ta’ din il-kategorija jaraw ilmedia televi]iva kuljum, [afna

drabi g[al [inijiet twal u kwa]i dejjem, ming[ajr ebda supervi]joni mill-;enituri.

L-impatt jiddependi fuq diversi fatturi (inklu] jekk il;enituri jitkellmux ma’ wliedhom dwar dak li jaraw).

L-akbar g[add ta’ studji sar dwar l-effett tal-vjolenza u tarreklamar. Il-vjolenza ]]id ilbi]a’, tiddisentizzizza li]-]g[ar dwar il-vjolenza reali fil-[ajja, u tnaqqas il-kon/entrazzjoni, filwaqt li r-reklamar jikkondizzjonahom g[al fenomeni b[all-fast food jew g[all-manija bil-prodotti tadditta. L-addizzjoni g[at-TV tikkomprometti wkoll il-b]onn li t-tfal jit[alltu u jikkollaboraw ma’ xulxin fejn jid[ol il-log[ob fi]iku u kreattiv.

I]da issa, minbarra ttelevi]joni, qed ikun hemm preokkupazzjoni mill-analisti so/jali u intellettwali dwar x’effett qed ikollha fuq it-tfal ilmedia elettronika, l-aktar fejn jid[ol il-log[ob di;itali li qed jossessjona dejjem aktar lill;enerazzjoni l-;dida.

Qed jixxandru kwantità ta’ rapporti dwar dan, u wie[ed mill-aktar re/enti hu dak li xandar il-maga]in tas-Sunday Times ta’ Londra, fuq il-ba]i tal-istudji li qed tag[mel ilprofessoressa Susan Greenfield, xjenzata tal-mo[[ mill-aktar kwotata, li topera mit-taqsima tal-farmakolo;ija fl-Università ta’ Oxford, l-Ingilterra.

Greenfield, li qed tistudja wkoll il-marda tad-demenzja (“il-pro/ess hu twil, b[al fil-ka] tal-kan/er”) qed tirri/erka kif itteknolo;ija qed tag[;en ;enerazzjoni ta’ tfal li mhumiex kapa/i ja[sbu b’mo[[hom.

Fost l-akbar perikli li tara Greenfield, hemm dak li l;enerazzjoni li tielg[a hi “destinata li titlef il-[ila li tag[raf min hi u x’inhi”.

Ix-xjenzata tirreferi g[al dan b[ala “ix-xenarju ta’ Jien-MaJien-{add”.

Il-professoressa tfiehem li lmo[[ hu organu kumpless u plastiku: hu eskwi]itament malleabbli, u g[alhekk, kull alterazzjoni sinifikattiva flambjent u fl-im;iba se t[alli lkonsegwenzi fuqu. Hi tg[id li min[abba t-teknolo;ija ta’ ]mienna, “g[all-ewwel darba fl-istorja, l-invidwalità tista’ tkun obliterata favur stat passiv fejn jirrigwarda x-xmara ta’ sensazzjonijiet li l-bniedem jir/ievi kontinwament.”

Kummenti dwar websajts li Ωort Miljuni mill-UE li biddlu lil G[awdex

Susan Greenfield> il-professoressa u xjenzata tal-mo[[

It-teorija tax-xjenzata Fil-qosor [afna, it-teorija ta’ Greenfield hi din: Waqt illog[ob bil-kompjuter qed tkun stimulata l-kimika dopamina, f’dak mag[ruf b[ala n-nucleus accumbens – wie[ed mi/-/entri fil-mo[[, fil-korti/i frontali, li jipprodu/i s-sens tal-pja/ir.

Jekk ikun hemm wisq dopamina, tista’ tonqos sew lattività f’din il-parti tal-mo[[, b’mod li jitg[awwe; is-sens tattifsira tal-azzjonijiet tat-tfal.

Ix-xjenzata tipprofetizza li ttfal u l-adolexxenti tal-lum, min[abba l-kwantità ta’ [in li qed iqattg[u fid-dinja virtwali u bidimensjonali ta/-/iberspazju, se jkunu su;;etti g[al alterazzjoni drastika f’mo[[hom, b[allikieku se ‘jinstamtu’ mentalment u jkunu deprivati mill-kriterji morali, mill-imma;inazzjoni u minn kuxjenza dwar il-konsegwenzi.

Huma destinati li jitilfu s-sens ta’ min huma. U g[alhekk, twissi Greenfield, wasal i]]mien li nesploraw bis-serjetà x’inhu l-impatt ta’ dawn itteknolo;iji. Ix-xjenzata, famu]a wkoll g[all-ktieb tag[ha ID: The Quest for Identity in the 21st Century, tqabbel it-telfa talindentità fl-Alzheimer’s ma’ dak li jistg[u jwasslu g[alih ilmezzi teknolo;i/i tal-lum.

“Meta n[arsu lejn l-in/idenza dejjem tikber tal-Alzheimer’s kontra l-individwalità, forsi nistg[u nibdew nifhmu limplikazzjonijiet ta’ dan ittheddid ;did teknolo;iku,” tg[id Susan Greenfield.

Meta tqis il-[in li l;enerazzjoni ]-]g[ira qed tg[addi quddiem l-iskrin talkompjuter g[all-gratifikazzjoni passiva (il-medja hi sitt sig[at kuljum), Greenfield temmen li l-im[u[ ta]-]g[ar qed ji]viluppaw b’mod differenti, sewwasew g[ax il-mo[[ hu plastiku u malleabbli.

Imbag[ad, hi toffri katalgu ta’ riperkussjonijiet li qed tanti/ipa: ■ Is-sostituzzjoni ta’ inkontri u esperjenzi reali b’o[rajn virtwali; ■ L-impatt ta’ ‘menù’ lest, mitmug[ bl-img[arfa, minflok l-inkjesta miftu[a dwar il[ajja;

■ Id-deklin fl-imma;inazzjoni lingwistika u vi]iva; ■ L-ipparalizzar talkreattività; ■ Il-brutalità sintattika tattext messaging, ming[ajr verbi u strutturi kondizzjonali, tant essenzjali g[all-[sieb kumpless; ■ Ir-realtà li l-pro/ess (teknolo;iku) hu aktar essenzjali mill-kontenut (razzjonali, morali, filosofiku, e//) – fi kliem ie[or, il-metodu qed ikun aktar importanti mittifsira.

L-assalt kontra l-individwalità

Dan qed iwassal fil-falliment tal-[ila li t-tfal u l-adolexxenti jifhmu u j;ibu ru[hom b[ala individwi personalizzati u kreattivi f’qafas ta’ kun/etti – xi [a;a li hi l-ba]i edukattiva, formattiva u li tag[tik l-identità partikulari tieghek.

Imbag[ad Greenfield i;;ib e]empju prattiku. Jekk nie[du log[ba bil-kompjuter li fiha trid tin[eles Prin/ipessa mit-Torri fejn hi maqfula, il-gost jinsab fir-ri]ultat; li jg[odd hu lpro/ess ta’ kif it-teknolo;ija se te[les lill-pri;uniera; imma lkontenut mhux qed ikun kalkulat. Il-personalità talPrin/ipessa ma tg[odd xejn g[all-pro/ess tal-log[ba virtwali.

In-narrattiva hi injorata g[al kollox: g[aliex qed tin]amm fit-Torri l-pri;uniera? Kif sabet ru[ha maqfula? X’mottiv g[andu min se je[lisha? X’se ji;ri mill-gwardjani li kienu qed jg[assuha? X’se jkunu rri]ultati tal-libertà li se tikseb il-protagonista? Ming[ajr dawn il-mistoqsijiet, il-pro/ess jibqa’ wie[ed metodiku biss, ming[ajr storja.

Greenfield issostni li l-enfasi fuq il-pro/ess wa[du, i]olat mill-kontenut, iwassal g[al tendenzi adittivi u superfi/jali li kapa/i jbiddlu l-kimika talmo[[ profondament.

G[ad irid jg[addi ]-]mien biex wie[ed jara jekk il profeziji ta’ Susan Greenfield humiex se jimmaterjalizzaw.

Imma hemm sinjali li di;à jistg[u jinqraw.

Hekk kif g[adna kemm fakkarna t-tmien sena minn mindu Malta ng[aqdet fiss[ubija mal-Unjoni Ewropea, tajjeb li nfakkru lill-poplu Malti u G[awdxi li min illum qed jippo]a ta’ progressiv u moderat, kien il-vu/i tal-Partit Laburista kontra din is-s[ubija ftit tas-snin ilu biss. Iva, Joseph Muscat kien qalilna li din is-s[ubija se tkun issalib tal-millennju. minn Salvu Felice Pace Il-progress li g[amlet sfelicep@go.net.mt Malta bil-fondi ta’ kull xorta jista’ jarah kul[add.

Jien g[andi esperjenzi kif ftit ftit G[awdex qed jinbidel.

Toroq li qed jag[tu infrastruttura ;dida lill-g]ira, dipartiment tar-radjolo;ija fejn t[ossok qieg[ed daqslikieku kont f’xi sptar f’xi belt lussu]a, il-;nien pubbliku Villa Rundle li ma jdumx ma jkun inawgurat, li ng[ata forma ;dida b’mod tassew attraenti, u [afna aktar.

Dawk li qed isegwu b’liema mod qed tinbena t-triq prin/ipali li tie[u mix-Xatt sal-G[arb raw kif qed isir ixxog[ol ta[t l-art biex is-servizzi kollha jkunu a//essibbli b’mod li t-toroq ma jer;g[ux jinfet[u.

Il-fondi g[enu wkoll il-pro;etti li wettqu u qed iwettqu lKunsilli Lokali li biddlu jew qed ibiddlu wi// il-villa;;i G[awdxin. Tmur f’kull villa;; f’G[awdex u tara /-/entri tag[hom b’dehra sabi[a, issib zoni ta’ rikreazzjoni, toroq, spe/jalment fil-villa;;i ]-]g[ar kollha kemm huma mibnijin mill-;did, servizzi moderni tal-komunikazzjoni bil-WIFI b’postijiet /entrali.

Id[lu f’www.gozo.gov.mt jew fis-siti tal-kunsilli lokali.

Is-sa[[a kollox

Kemm hi vera din il-fra]i nsiru nafu meta ma nkunux nifil[u. Gvernijiet Nazzjonalisti qatt ma xxa[[u fejn tid[ol is-sa[[a tal-poplu. Dawk li kienu jippreferu li Mater Dei qatt ma nbena, illum bidlu d-diska g[ax il-frott qed jinqata’.

Id[lu f’www.drjoecassar.blogspot.com/ u hemm issibu rrapport tal-Ministeru g[as-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura filKomunità fi tmiem ir-raba’ sena ta’ din il-le;i]latura.

Tafu li f’daqsxejn ta’ g]ira hawn tmien /entri tas-sa[[a u 42 ber;a? Tafu li l-poplu tag[na jgawdi minn aktar minn 4000 servizz tas-sa[[a? Is-sena li g[addiet ing[ataw aktar minn miljun servizz f’dan il-qasam. Il-medi/ini b’xejn li jag[ti l-Gvern jammontaw g[al 1,300 tip, b’124,000 persuna jibbenefikaw. Minn Mater Dei ing[ataw aktar minn 9 miljun servizz b’xejn u saru aktar minn 43,000 operazzjoni, aktar milli kienu saru fl-a[[ar sena tal-isptar San Luqa.

It-ta[ri; tat-tobba ng[ata spinta qawwija b’numru akbar ta’ tobba Maltin jibqg[u hawn u o[rajn minn barra qed ji;u jistudjaw f’Malta. }diedu 200 infermier ;did.

Issa qed issir gwerra qawwija kontra l-kan/er bliscreening tas-sider, u dalwaqt ukoll bl-iscreening talmusrana. U l-Gvern qed jibni /entru g[all-kura tal-kan/er.

Il-promozzjoni tas-sa[[a u l-prevenzjoni tal-mard jibqg[u fuq nett fl-a;enda tas-sa[[a.

Tistg[u tid[lu wkoll fi twitter.com/drjoecassar.

Ikteb il-programm tal-PN Inti tista’ tag[ti sehmek biex tikteb parti mill-programm elettorali tal-PN g[all-elezzjoni ;enerali. Il-websajt www.mychoice.pn qieg[da hemm biex inti tg[addi lill-partit l-aspirazzjonijiet tieg[ek fuq kull materja li tinteressak.

Il-PN irid jisma’ minn g[andek, kif kien sema’ meta int kont urejt ru[ek favur li Malta tissie[eb mal-UE. Illum qed ingawdu minn miljuni kbar ta’ ewro g[ax int kont malprogressivi u mhux mal-karru antikwat li kienu jmexxu Alfred Sant u Joseph Muscat.

34

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Ikel g[all-e]iljati Il-bniedem tal-lum qed jg[ix fl-e]ilju. ’Il bog[od minn Alla. Mhux g[ax Alla ma jinteressahx mill-bniedem imma g[ax dan tal-a[[ar g[a]el li je]ilja lil Alla!

G[adda ]mien issa minn meta l-Ar/isqof Pawlu Cremona u jien wassalnielkom Ittra Pastorali fejn tkellimna dwar lesperjenza tal-e]ilju li qed jg[ix illum il-bniedem u nnisrani!

F’dik l-Ittra fissirna xi jfisser tg[ix fl-e]ilju, mifrud minn Alla, b[al meta “ta[seb li dak li tidde/iedi int hu tajjeb jew [a]in bla ma tag[mel lebda rabta mal-Kelma t Alla; meta ta[seb li f’[ajtek m’g[andekx b]onn lill-Mulej :esù u lill-Knisja li [allielna hu [lief meta tiltaqa’ ma’ xi emer;enza; meta tintilef fil;irja g[all-affarijiet materjali bla ma tag[ti kas tal-etika u l;ustizzja.

“B’mod ;enerali nistg[u ng[idu li nkunu fl-e]ilju spiritwali meta f’[ajjitna npo;;u fil-;enb ilKmandamenti t’Alla” (millIttra Pastorali tar-Randan 2012). {add ma jista’ ji/[ad li listil ta’ [ajja li qed ng[ixu jikkuntrasta bil-kbir malVan;elu ta’ Kristu! Il-gwaj hu li b[al donna drajna ng[ixu f’din il-qag[da. Wie[ed Rabbi Lhudi jg[id li g[al-Lhud le]ilju ma bediex meta marru jew [aduhom l-E;ittu jew ilBabilonja imma beda verament meta fil-qalb talLhud intfiet ix-xewqa li jirritornaw lejn arthom.

L-e]ilju tag[na hu kiefer g[ax b[al donnu li fil-qalb tag[na qed tnin ix-xewqa li nirritornaw g[and Alla!

Fl-e]ilju jistg[u je[duk jew tmur int. Na[seb li a[na g[andna minn tat-tnejn.

Hemm mumenti fejn a[na nag[]lu li nitbieg[du mit-triq t’Alla u mill-Knisja. IlFarg[un tal-lum g[andu isem ie[or imma je]isti u qed jag[mel [iltu biex ibeg[idna minn Alla. U a[na m’a[niex ninteb[u!

L-ikla ewkaristika Fl-E]odu (12:1-8,11-14) naqraw li Alla talab lill-poplu Lhudi fl-e]ilju biex fl-erbatax tax-xahar, filg[axija, joqtol [aruf me[ud min-nag[a; jew mill-mog[o] u jroxx middemm tieg[u fuq il-;nub u lblatiet tal-bibien tad-djar fejn ikunu se jikluh.

Kienet din l-ikla li xejnet irrieda tal-Farg[un u ssodat irrieda tal-Lhud biex jaqbdu u jitilqu mill-e]ilju fi triqthom

mill-Isqof Mario Grech

lejn l-Art Imwieg[da. L-ikla tathom is-sa[[a biex idg[ajfu lill-Farg[un u hekk jiksbu l[elsien.

F’{amis ix-Xirka ltqajna biex infakkru meta :esù waqqaf l-Ikla tal-Ewkaristija fejn il-[aruf mhux aktar frott tal-bhejjem imma hu l-istess Iben t’Alla li sar bniedem li, fi kliem :wanni l-Battista, hu “il-{aruf t’Alla li jne[[i ddnubiet tad-dinja”.

Hu dan il-{aruf t’Alla li jqa//at il-ktajjen tal-iskjavitù.

Hu dan il-{aruf li jag[tina :ismu b[ala ikel u Demmu b[ala xorb biex hekk ilkomunità nisranija ssib ilqawwa biex tixxennaq aktar [alli ting[aqad mal-Mulej.

B’dan il-mod il-komunità nisranija tikseb l-ener;ija biex la te]ilja lilha nfisha u lanqas ma t[alli lil [addie[or je]iljaha.

Nifhem li [afna drabi n[ossuna dg[ajfa, imbe]]g[a, esklu]i u mg[ajra u allura nibdew naqtg[u qalbna. Imma l-Mulej :esù f’dan il-lejl [allielna din l-Ikla Ewkaristika. Tana Demmu biex nin[aslu bih u rroxxuh fuq il-;nub u l-blatiet tad-djar tag[na biex, x’[in jg[addi lan;lu tal-qerda, ma jag[mlilniex [sara. Imma hemm b]onn nemmnu aktar fil-valur enormi u l-qawwa li ssalva tal-Ewkaristija.

Il-;urnata tal-{add

Sfortunatament qed jikber in-numru ta’ dawk li jqisu lEwkaristija b[ala lussu u g[alhekk jistg[u jippermettu li jitbieg[du minnha. Illum [afna huma dawk li mhux biss irrinunzjaw g[all-Quddiesa ta’ kuljum imma wkoll g[allQuddiesa tal-{add. Il-kultura ta’ ]mienna mhix tg[inna biex ng[o]]u l-{add b[ala Jum ilMulej.

Dan l-a[[ar rajna prassi ;dida li kienet introdotta fisso/jetà fejn il-[wienet jistg[u jift[u fil-festi pubbli/i u g[alhekk [afna tnaqqrilhom

il-[in li normalment kien ikollhom g[all-mistrie[ u attivitajiet o[ra. G[al darb’o[ra r-regoli talekonomija reb[u fuq ilbniedem.

Bosta [ar;u jikkritikawni g[ax g[edt li l-{add g[andu valur /iviku b[ala jum ta’ mistrie[ – valur li jaqbel mattifsira nisranija ta’ dan il-jum.

Ma nkunux a[na li nikkontradixxu lilna nfusna u nipprofanaw u niddesagralizzaw Jum ilMulej li g[andu jkun immarkat bis-sehem tag[na f’din l-Ikla Ewkaristika.

L-Ewkaristija ssa[[a[ u t[e;;e; Qabel il-festa tal-G[id, :esù Kristu kien jaf x’kien hemm jistennieh. Kien jaf li kien hemm folla rrabjata,

aggressiva u vjolenti lesta biex tne[[ih min-nofs!

Kien konxju li fis-so/jetà kien hemm min ried jg[addih minn passjoni [arxa u jag[tih il-mewt. :esù mhux biss kellu g[arfien ta’ dan kollu imma kien konxju wkoll minn dak kollu li kien hemm lest g[addixxipli tieg[u.

Fil-fatt lill-Appostli :esù qalilhom: “il-qaddej mhuwiex akbar minn sidu. Jekk ippersegwitaw lili, g[ad jippersegwitaw lilkom ukoll” (:w. 15:20). Darb’o[ra qalilhom “lilkom kul[add isir jobg[odkom min[abba f’ismi…

Jekk jippersegwitawkom f’belt, a[arbu f’o[ra” (Mt. 10:22).

Kien jaf l-Iskrittura li ssemmi: “Nidrob ir-rag[aj u n-nag[a; tal-mer[la jitferrxu” (Mt. 26: 32).

Madwarna llum g[andna min hu aggressiv g[al Kristu u kontra l-Van;elu tieg[u. Ma naqtg[ux qalbna. Nin;abru aktar madwar il-Mejda talEwkaristija li twa[[adna ma’ Kristu u ma’ xulxin u sseddaqna fid-duttrina li jg[allmuna Kristu u l-Knisja.

Hi din l-ikla li tag[tina ssa[[a biex immorru kontra lkurrent u biex na[sbu b’mod differenti minn kif qed ta[seb id-dinja. “Intom fid-dinja imma m’intomx tad-dinja”.

Sfortunatament a[na drajna nikkoabitaw mad-dinja! Iddu[[an tad-dinja da[al ukoll mit-twieqi mbexxqa talKnisja. Propju min[abba f’hekk tlifna dak li hu spe/ifiku tag[na l-Insara u m’g[adniex inkunu pre]enza skomda g[as-so/jetà.

Nifhem li g[andna triq g[at-telg[a quddiemna.

Hemm id-diffikultajiet. Imma g[andna mag[na lil :esù Ewkaristija.

{SIEB

Kull meta ng[idu l-Missierna bil-qalb, id-dnubiet venjali jin[afrulna.

– Santu Wistin

C O L L A G E RELIÌJON

Il-{ames {add tal-G[id

Il-bidwi, id-dielja, il-frott… u int!

Atti 9>26-31<< Salm 21< 24ab, 26b, 27< 28-30ab< 30c-32 1 :wanni 3> 18-24< :wanni 15> 1-8 Il-{sieb Il-bidwi jnaddaf id-dielja li di;à tag[mel il-frott biex tag[mel aktar frott. Din hi spjegazzjoni tal-misteru li qeg[din ng[ixu b[alissa fi ]mien il-G[id, l-istess misteru li ng[ixu permezz tal-mag[mudija tag[na. Irridu nifhmu li s-sa[[a tag[na kollha hi l-Mulej. Ma nistg[ux nag[mlu frott jekk ma nibqg[ux marbutin maz-zokk li hu :esù. Hu :esù li minnu nir/ievu s-sa[[a tag[na lkoll. Ming[ajr il-Mulej ma nistg[u nag[mlu xejn!

Ma nafx kemm a[na konvinti minn dan i]da je[tie; li nifhmu li l-Mulej hu dak li jitfa’ fina l-[ajja. Hu l-Mulej li mieg[u nistg[u lkoll kemm a[na nifhmu x’inhi r-rieda tieg[u fil-[ajja tag[na. Hu l-Mulej li permezz tal-Mag[mudija u tasSagramenti jnaddafna biex nag[tu aktar frott, biex ng[ixu [ajjitna fit-tama, biex ng[ixu u nag[tu xhieda, permezz talistess [ajja tag[na, ta’ dak li nemmnu fih. Hu dan l-uniku mod li nkunu dixxipli tieg[u jekk tassew nitolbu lill-Missier u hu jag[tina l-frott.

Il-Kelma Fl-Ewwel Qari, me[ud mill-Atti tal-Appostli, g[andna rrakkont ta’ meta San Pawl ni]el :erusalemm wara li kkonverta u l-insara be]g[u minnu, s’intendi min[abba lpassat tieg[u. Barnaba jaqbe] g[alih u wera kif Pawlu wkoll kien appostlu tal-Mulej.

Fis-Salm Responsorjali nsibu li l-A[bar it-Tajba li qed inxandru llum hi a[bar ta’ salvazzjoni li tana :esù stess.

Fit-Tieni Qari, San :wann fl-Ewwel Ittra tieg[u jg[idilna biex ma n[obbux bil-paroli i]da bil-fatti, bl-g[emil ta’ [ajjitna. Minn hawn nintg[arfu kemm a[na dixxipli ta’ Kristu. Fil-Van;elu ta’ San :wann, :esù jurina kif nistg[u nkunu dixxipli tieg[u u nag[mlu l-frott li jibqa’.

Il-{ajja 1. Kemm a[na marbutin sew maz-zokk li hu Kristu?

Kemm tassew qed nixorbu mill-g[eruq ta’ dan iz-zokk li jwassal il-[ajja lill-frieg[i tad-dielja?

2. Kemm qed nag[tu kas tal-periklu kbir li z-zokk jinqata’ u jinxef ming[ajr [ajja?

3. Il-Mulej iridna, minkejja d-difetti tag[na, dixxipli [ajjin li jag[tu l-frott. Hu importanti li nifhmu s-sagrament tal-Mag[mudija li rridu ng[ixu kuljum, li rridu mmewtu fina kuljum kull sens ta’ g[ira u ambizzjonijiet biex jidher hu fl-g[emil tag[na.

4. Kif itenni San :wann, g[andna n[obbu mhux bilparoli u t-tpa/pi/ i]da bl-g[emil tag[na. Hemm b]onn li kull wie[ed u wa[da minna llum jag[mel e]ami talkuxjenza dwar dan.

5. Itolbu kulma tridu u jkun mog[ti lilkom. X’se tag[mel? Taf titlob?

Id-Djalogu Mulej, nixtieq li n]omm dejjem mieg[ek, biex tg[in iddg[ufija tieg[i, u nag[raf nikber u nag[mel il-frott b[ala dixxiplu veru tieg[ek.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E G{AWDEX

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

35

Fl-a[[ar erba’ snin ]died ix-xog[ol f’G[awdex Pre]entat ir-rendikont tar-raba’ sena [idma tal-Ministeru g[al G[awdex Fl-a[[ar erba’ snin, ixxog[ol f’G[awdex ]died u kienu diversi dawk li g[amlu u]u minn skemi u fa/ilitajiet tal-Gvern biex i[arr;u jew jimpjegaw iktar [addiema.

Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono qalet dan fil-pre]entazzjoni tar-rapport tar-raba’ sena [idma talMinisteru tag[ha, li ta [arsa wkoll lejn l-a[[ar erba’ snin.

Fil-konferenza tala[barijiet, li saret fi :nien itTliet G[oljiet, Marsalforn, li mistenni jinfeta[ fil-qrib, Giovanna Debono qalet ukoll li l-ETC f’G[awdex kellha talba g[al kwa]i 2,300 [addiem minn min i[addem f’G[awdex, u fl-a[[ar erba’ snin, il-Korporazzjoni sabet ix-xog[ol lil 700 [addiem.

Fl-istess ]mien, kien hemm kwa]i erbat elef [addiem li attendew xi korsijiet tal-ETC.

Filwaqt li 700 omm gawdew mill-iskema tat-tnaqqis talincome tax g[al sena g[aliex baqg[u fl-impjieg, u iktar minn mitejn sid ta’ negozju qed jinvestu €2 miljun bilg[ajnuna tal-iskema Microinvest.

Fiz-zona industrijali taxXewkija hemm ja[dmu kwa]i 500 [addiem.

Giovanna Debono qalet li minbarra l-[idma tal-Gvern biex anki f’G[awdex jin[oloq ix-xog[ol, il-Ministeru g[al G[awdex [adem f’oqsma differenti, waqt li ta l-prijorità lit-tkabbir ekonomiku u litturi]mu, il-qasam so/jali, lambjent, l-edukazzjoni u ssa[[a.

Hi rreferiet g[as-servizzi l;odda fil-qasam tas-sa[[a li ;abet mag[ha t-taqsima l;dida tar-Radjolo;ija fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, inklu]

li issa f’G[awdex jistg[u jsiru s-CT Scans u l-X-Rays b’kollegament dirett malIsptar Mater Dei; u wkoll bdew isiru testijiet talmammografija b[ala prevenzjoni g[all-kura millkan/er.

Fil-qrib mistennija jibdew isiru testijiet tal-bone density f’G[awdex, issa li l-Gvern [are; is-sej[iet g[all-offerti.

Giovanna Debono semmiet ukoll pro;etti o[rajn, fosthom l-iskola l-;dida sekondarja tas-subien li nbniet f’dawn la[[ar snin, u l-bidu taxxog[ol me[tie; g[all-bini ta’ Sixth Form ;dida.

Hi qalet li meta wie[ed jitkellem dwar il-qasam edukattiv ma jistax jinsa ssu//essi li qed i;ibu listudenti G[awdxin mil-lat akkademiku, u l-fatt li dawn qed ji]diedu fl-Università ta’

Malta, biex illum huma ddoppju ta’ kemm kienu g[axar snin ilu. Hi semmiet ukoll l-istipendju, li ]died, u li beda jing[ata lil kull student G[awdxi f’Malta, inklu] lil dawk fl-MCAST jew fl-ITS. Giovanna Debono rreferiet g[all-[idma tal-Gvern fittwettiq tal-istrate;ija EkoG[awdex, il-pro;etti tattoroq prin/ipali, il-[olqien ta’ aktar spazji pubbli/i g[all-familja, u spazji o[rajn li qed ji;u afforestati, jew li inkella qed isir tisbi[ tal-ambjent fihom.

Hi rreferiet ukoll g[allpro;ett tar-restawr tas-swar ta/-?ittadella u ta’ siti o[rajn ta’ valur storiku, il-bidu talpro;ett ta]-}ewwieqa Waterfront, it-tlestija talbi//erija u iktar reklamar g[al G[awdex b[ala destinazzjoni turistika.

Tkompli ti]died l-g[ajnuna g[all-istudenti G[awdxin f’Malta Il-Ministeru g[al G[awdex g[adu kif ippro/essa xi pagamenti marbutin ma’ skema ta’ g[ajnuna addizzjonali li ting[ata lillistudenti G[awdxin li jkunu qed ikomplu bl-istudji terzjarji jew vokazzjonali f’Malta.

Dawn il-pagamenti jirriflettu ]ieda fl-ammont li jing[ata lil kull student, kif ukoll l-eliminazzjoni taddistinzjoni li kienet issir bejn l-istudenti universitarji u l-istudenti l-o[ra.

B’hekk kull student G[awdxi li jkun qed ikompli bl-istudji tieg[u flUniversità ta’ Malta, jew fi/-/entri tal-MCAST, jew l-ITS f’Malta, se jibda jing[ata g[ajnuna li tla[[aq l-€400 kull tliet xhur matul is-sena akkademika.

Dan se jfisser li kull student li jkun eli;ibbli g[all-g[ajnuna ta[t din liskema se jkun qed jing[ata g[ajnuna addizzjonali ta’

€1,200 kull sena, minbarra l-istipendju li jing[ata fuq ba]i nazzjonali.

Meta [abbret l-ewwel pagament li qed jit[allas ta[t l-iskema l-;dida g[allperijodu Jannar-Marzu 2012, il-Ministru Giovanna Debono qalet li l-Gvern jirrikonoxxi l-ispi]a li jid[lu g[aliha l-;enituri talistudenti G[awdxin li jkomplu jistudjaw f’Malta, u din l-inizjattiva torbot mal-inizjattiva li ttie[det snin ilu biex jittaffa dan ilpi], filwaqt li sservi wkoll b[ala in/entiv biex aktar ]g[a]ag[ G[awdxin ikomplu bl-istudji terzjarji jew vokazzjonali tag[hom. :ie wkoll iffa/ilitat ilpro/ess li bih kull student japplika g[al din lg[ajnuna. L-applikazzjoni relattiva timtela fil-bidu ta’ kull sena skolastika u hi a//essibbli fuq is-sit elettroniku tal-Ministeru g[al G[awdex.

Zona rikreattiva ;dida f’Ta’ Sannat Il-familji G[awdxin u dawk kollha li j]uru G[awdex issa g[andhom post ie[or ta’ rikreazzjoni li jista’ jitgawda minn kul[add matul is-sena kollha, hekk kif il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono inawgurat zona ta’ rikreazzjoni fl-in[awi mag[rufin b[ala Id-Da[la ta/-?nus, f’Ta’ Sannat.

Filwaqt li fa[[ret il-[idma tal-Kunsill Lokali ta’ Sannat b’risq din il-lokalità, hi fakkret kif il-Kunsilli u l-Kumitati Amministrattivi kollha f’G[awdex se jkunu wettqu g[add ta’ pro;etti o[ra li minnhom qed igawdu r-residenti kollha fillokalitajiet rispettivi.

G[al din l-inawgurazzjoni kien hemm pre]enti wkoll isSindku ta’ Sannat Philip Vella.

}jara edukattiva fi Franza g[al 24 student u studenta

KARNIVAL 2012. Waqt /erimonja fil-Banca Giuratale, ir-Rabat, il-Ministru g[al G[awdex, Giovanna Debono qassmet il-premjijiet lir-rebbie[a tal-kompetizzjonijiet tal-Karnival ta’ G[awdex 2012

Erbg[a u g[oxrin student li jattendu s-Sixth Form ta’ G[awdex, flimkien mal-Kap tal-Iskola u xi g[alliema, marru g[al ]jara edukattiva ta’ [amest ijiem fi Franza.

L-g[an ewlieni ta’ din ilmawra kien biex l-istudenti jipparte/ipaw fil-programm Euroscola, fil-bini talParlament Ewropew, fi Strasburgu, kif ukoll biex ikollhom l-opportunità li jaraw b’g[ajnejhom listituzzjonijiet l-o[ra talUnjoni Ewropea.

Waqt din i]-]jara, listudenti G[awdxin kellhom l-opportunità jiddiskutu ttibdil fil-klima u l-problemi li din qed i;;ib mag[ha. Dawn id-diskussjonijiet saru ma’ bosta studenti li kienu ;ejjin minn 26 pajji] ie[or, membri tal-Unjoni Ewropea.

Kemm damu msifrin, listudenti kellhom lopportunità j]uru l-mu]ew Louvre, kif ukoll il-Katidral /elebri ta’ Pari;i, in-Notre Dame de Paris, u t-Torri Eiffel, fost postijiet o[rajn.

minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Aktar progetti fl-Isptar :enerali Fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex b[alissa g[addej xog[ol ta’ ristrutturar u manutenzjoni estensiva li se jwassal biex jinbidlu sservizzi u l-fa/ilitajiet ilqodma g[al o[rajn aktar moderni f’diversi partijiet tal-isptar.

Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono ]aret lisptar u qalet li dawn ixxog[lijiet jiffurmaw parti mill-programm kontinwu ta’ [idma u impenn talMinisteru g[al G[awdex biex ikompli jtejjeb ilfa/ilitajiet marbutin malqasam tas-sa[[a f’G[awdex.

Giovanna Debono, li ddawret max-xog[lijiet misSupretendent tal-Isptar Anthony Livori, semmiet kif il-pro;ett tad-Dipartiment tar-Radjolo;ija kien ]vilupp qawwi ie[or li permezz tieg[u f’anqas minn sena saru aktar minn 17,000 Imaging Examination, li jinkludu 1,400 CT Scan.

Hi ]iedet tg[id li fost dawn hemm dawk ta’ xi pazjenti li qed jie[du ttrattament g[all-kan/er u li qabel kien ikollhom imorru Malta regolarment biex jag[mlu dawn it-tipi ta’ scans.

Permezz ta’ dan il-pro;ett sar possibbli wkoll li n-nisa G[awdxin jipparte/ipaw filProgramm Nazzjonali talBreast Screening f’G[awdex stess ming[ajr ma jmorru jag[mlu dawn it-testijiet Malta.

Fi ftit ]mien ie[or, dan listess dipartiment se jkun qed joffri servizzi ;odda, inklu]i t-testijiet g[addensità tal-g[adam.

B[ala parti mill-istess pro;ett tad-Dipartiment tarRadjolo;ija, fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex b[alissa qed isir ukoll xog[ol fuq is-sala taloperazzjonijiet.

Dan il-pro;ett kollu fisser investiment ta’ €3.3 miljun.

36

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Issa /-/ans tieg[ek li ssir Superman

Issa tista’ tkun is-supereroj li trid Min hu ffissat fuq issupereroj issa jista’ jsir pupu li r-ras tieg[u tkun wi//u stess. Bi pro/ess ta’ 3D, meta jintbag[tu ]ew; ritratti – wie[ed minn quddiem u wie[ed mill-;enb – dan ikun bi]]ejjed biex issir ir-ras b’dak li jkun.

Din ir-ras imbag[ad tista’ titwa[[al mal-;isem ta’ diversi supereroj fosthom ta’ Superman, Wonder Woman, Batman u Batgirl.

Il-pupi, g[oljin 17-il /entimetru, jiswew €99 u tant ikun fihom dettall li jkunu jinkludu l-kulur tal-

g[ajnejn, il-kulur tal-;ilda u anki l-mod ta’ kif ikun im;ieg[ed ix-xag[ar fuq irras.

Paul Broomfield, millkumpanija Firebox, qal li huma ;iethom l-idea li jibdew jag[mlu dawn ilpupi g[ax jafu li xi darba xi [add ]gur ja[seb li jixtieq li jkun xi supereroj.

“Meta jintbag[tu rritratti,” spjega Broomfield, “l-in;iniera tag[na jaqilbu dawn ir-ritratti f’forma 3D u ma jdumux wisq ma jo[or;ulek is-supereroj li tkun tixtieq li tkun.”

Kenichi Ito, ir-ra;el li ji;ri b[ax-xadini

L-aktar ra;el [afif li ji;ri fuq idejh u ri;lejh Ra;el :appuni] li g[allem lilu nnifsu kif ji;ri fuq idejh u ri;lejh b[ax-xadini kien dikjarat b[ala l-aktar bniedem li ji;ri b’dan il-mod.

Kenichi Ito, ta’ 29 sena, idde/ieda li jitg[allem ji;ri hekk peress li meta kien liskola kienu jid[ku bih u jag[mluha ta’ bully mieg[u.

Ir-ra;el ikkopja l-istil tal-

;iri tax-xadini tar-razza patas tal-Afrika u issa kapa/i ji;ri 100 metru f’anqas minn 20 sekonda.

Ir-ra;el jammetti li wi//u u kif jidher i;ieg[lu lil dak li jkun iqabblu ma’ xadina u kien g[alhekk li meta kien liskola kienu jg[ajruh li kien xadina.

Meta ra xadina kif ti;ri biex

tevita lill-g[edewwa tag[ha dde/ieda li jibda ji;ri b[alha u beda ji;ri hekk ta’ kuljum wara li g[amel ]mien twil jipprattika l-mod tal-;iri.

Ito ng[ata /-/ertifikat g[allmod kif ji;ri mill-Guinness World Record, li //ertifikawh b[ala l-aktar persuna fid-dinja li ti;ri mg[a;la fuq l-idejn u rri;lejn.

Jidher qisu in/ident tat-traffiku imma mhuwiex

Di]grazzji bil-kartun i[awdu li/-?ileni Artist fil-belt ta’ Santiago fi/?ile qed i[awwad lin-nies billi jo[loq xeni ta’ in/identi realisti/i mag[mula millkartun. Don Lucho, ta’ 23 sena, qed jo[loq karozzi u ajruplani minn affarijiet li jsib mormija fit-toroq.

Jg[in lill-artist hemm Hernan Quillo, ilkollaboratur, li meta jitlestew il-mudelli ta’ daqs naturali, imur ipo;;ihom fit-toroq talbelt kapitali ta/-?ile.

Wa[da minn dawn ix-xeni ta’ di]grazzji turi karozza maqsuma kwa]i fi tnejn wara

li baqg[et die[la f’sinjal tattraffiku. Xena o[ra saret meta tpo;;a ajruplan qalb is-si;ar f’park f’nofs il-belt li min jarah ja[seb mill-ewwel li kkraxxja hu u jillandja.

Lucho qal li l-iskop tieg[u hu li j;ieg[el lin-nies ja[sbu x’kienet tkun ir-reazzjoni tag[hom kieku kellhom jaraw dawk l-in/identi jse[[u quddiem g[ajnejhom.

“Meta jaraw l-in/ident,” qal, “]gur li jibdew jiddubitaw jekk dak li qed jaraw se[[x tassew. Dan issens ta’ dubju fin-nies hu li

j;eg[ilni nkompli sejjer b’dawn ix-xeni ta’ di]grazzji.”

Barra minn karozzi u ajruplani, Lucho jag[mel ukoll xeni ta’ kmamar fid-dar.

Dan l-a[[ar g[amel appartament ta’ daqs naturali li fih kien hemm k/ina filborom u t-twa;en kif ukoll kamra tal-banju u post fejn wie[ed jorqod.

Lucho qal li g[amel dan lappartament tal-kartun biex jo[loq parodija tar-realtà so/jali tal-g[ajxien flAmerika ta’ Isfel.

Pizza b’g[afsa ta’ buttuna Kalamita mwa[[la mal-fri;; tista’ tkunlek il-mod ta’ kif tordna l-pizza favorita tieg[ek. Il-kalamita, f’g[amla ta’ kaxxa tal-pizza, [ar;et biha l-kumpanija Red Tomato ba]ata f’Dubai u ta[dem billi tibg[at l-ordni tieg[ek permezz talBluetooth.

Kulma trid tag[mel hu li tibg[at l-ordni tieg[ek fuq linternet lill-[anut, tag[fas il-buttuna u wara ftit sekondi tir/ievi sms fuq il-mowbajl tieg[ek li jinfurmak li l-ordni tieg[ek waslet u bdiet tissajjar.

Kelliem g[al Red Tomato qal li l-klijenti huma importanti [afna g[alihom. U lil dawn g[amluhielhom possibbli li bla ta[bit ta’ xejn jordnaw il-pizza favorita tag[hom bl-inqas inkwiet.

“G[alhekk,” kompla jg[id, “ag[fas il-buttuna u malajr issib il-pizza mwassla wara biebek.”

C O L L A G E PASSATEMP Mimdudin> 1. Pirata li jinbidel f’wirjiet kolossali mill-pulizija? (6) 3. Xaqleb il-kmiem biex ikun jista’ ja[sel idejh (6) 7. Jista’ jag[mel hekk bi flawt (7) 8. Rixtellu qisu gradilja li tag[laq g[alqa (5) 9. ?ag[ka jew ]onqra, pere]empju (5) 10. Wie[ed li jiekol il-la[am ta’ bniedem b[alu (9) 11. {ajbura li narawha g[addejja qajl qajl fis-sema (5) 13. Il-[nie]er ikunu fiha (6) 15. ?aqliqiet (6) 17. Qabe] u g[ola biex jilbishom? (5) 21. Inwittu, nillimaw jew inne[[u t-tikmix (9) 23. Il-qawl jg[id: Kull ........ mitmum (5) 24. Jifta[ widnejh (5) 25. Fiha ji;ri d-demm (7) 26. Romina kapa/i taqbad din il-[ura, forsi! (6) 27. Nag[mel li tg[idli (6) Weqfin> 1. Il-kapitali Fran/i]a (6) 2. Gravidanza (5) 3. Munita li kienet tissarraf fi tnax-il sold (5) 4. Hekk tajba bi//a [ob] kultant (7) 5. Tag[mel hekk fejn jieklok (5) 6. Biha tin[asel (6) 7. Kif forsi jidher [absi minn wara! A[jar milli kien! (5) 12. Karta tal-log[ob mo[bija g[and qassis? (3) 14. Issibu fil-grammatika jew f’nofs in-nomadi (3) 15. Jekk biha, tista’ tmur tirre;istra (6) 16. Il-[axix li jibla’ Popeye biex ti;ih sa[[a fenomenali (7) 18. Dell ta’ borma mkissra? (5) 19. Kanzunetta bejn tnejn (5) 20. A[jar tag[mel hekk milli tibki (6) 22. Xintilli jew titjira tan-0nar (5) 23. ......... Polo, esploratur (5)

37

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

15

16

pin PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

23

27

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add 22 ta’ April Mimdudin> 1. Tedesk; 3. Tilbes; 7. T[addan; 8. Karus; 9.

O[xon; 10. Karamella; 11. Kilba; 13. Waqaft; 15. Tlaqtu; 17.

Samba; 21. Sparixxew; 23. Ni/e/; 24. Arblu; 25. Tariffa; 26.

Banana; 27. Marsus.

Weqfin> 1. Torbot; 2. Stann; 3. Tenur; 4. Lakumja; 5. Eduka; 6. Assalt; 7. Tixli; 12. u 14. Laqqam; 15. Tisfar; 16. Tribuna; 18.

Bi//a; 19. Kwart; 20. E//ess. 22. Xitwa; 23. Nef[a.

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba ta’ [mistax ilu hi: Marian Cassar, 123, ‘Madonna tal-Grazzji’, Triq ix-Xatt, G]ira.

Kur]ità

Abigail Adams

Abigail Smith Adams (1744 – 1818) li kienet il-mara tat-tieni president tal-Istati Uniti, sostniet li d-dritt tal-vot g[andu jing[ata wkoll lin-nisa, imma l-Kostituzzjoni ne[[iet dan id-dritt fl-1920.

Karozza ;dida

Il-mekkanik qal lill-klijent: — Il-problema li g[andek hi gravi i]jed milli [sibt.

— Mela x’g[andha, Pawl?

— Il-batterija g[andha b]onn karozza ;dida!

Fejn jinsabu fl-istampa l-kbira l-erbatax-il kwadrett li jidhru isfel nett?

Soluzzjonijiet ‘Blockbuster’ 1 = 7A; 2 = 7E; 3 = 8B; 4 = 12D; 5 = 13F; 6 = 14; 7 = 10B; 8 = 1?; 9 = 1H; 10 = 4F; 11 = 1 D; 12 = 2E; 13 = 4?, 14 = A1

‘Blockbuster’

38

AVVI}I PN

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I {AL SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali

PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum lOmm, il-{amis, 10 ta’ Mejju fillukanda Suncrest, il-Qawra.

Prezz €5 u g[all-informazzjoni /emplu 22985100 jew 99841333.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, il-:img[a, 11 ta’ Mejju fil-Montekristo, {al Farru;. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 27327302 jew 79927302.

L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw 70’s & 80’s Night ma’ DJ Alex (Reflex) Grech, il:img[a, 11 ta’ Mejju fid-9.30 p.m. fil-Luxol Sports Club, Pembroke. Prezz €5, li jinkludi ]ew; drinks, u g[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589.

Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor it-tessera li hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.

{AL QORMI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN se jkunu flUffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.

AVVI}I SO?JALI CLYDE PULI. Il-{bieb ta’

Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 8 ta’ Mejju.

Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

GEORGE PULLICINO. Il-

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum lOmm, il-{add, 13 ta’ Mejju fillukanda Radisson Blu Resort, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, il-{add, 13 ta’ Mejju fil-lukanda Preluna, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni /emplu 99269314 jew 21462304.

MARIO DE MARCO. Il-{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning flokka]joni ta’ Jum l-Omm, itTlieta 15 ta’ Mejju fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo Mifsud

Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Mejju

L-APAN se torganizza Coffee Morning fil-Lukanda Alexandra nhar il-{amis 17 ta’ Mejju fid-9 a.m.

Prezz: €5 (trasport inklu]) G[all-biljetti /emplu 21420513, 79040544, 21521684 jew 99463677.

{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flfid-9.30 a.m. fil-Fanal Restaurant, Marsaskala. Prezz €5.50 u biljetti jinkisbu ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 99900434. It-trasport hu pprovdut u jitlaq mill-postijiet tas-soltu.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’ Tonio Borg se jorganizzaw Ri/eviment fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il-{amis, 17 ta’ Mejju f’Villa Arrigo, San Pawl tat-Tar;a, in-Naxxar. Prezz €15 g[all-kbar u €7 g[at-tfal, u l-biljetti jistg[u jinxtraw ming[and ilhelpers jew /emplu 79807644.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb

ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Mejju fi Splash and Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 79796667 jew lill-helpers tal-lokalità tieg[ek.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Mejju fid-9.30 a.m. fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan.

Prezz €5.50 u g[al aktar dettalji u bookings /emplu 99449189.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Coffee Morning it-Tlieta 8 ta’ Mejju f’Villa Arrigo.

Prezz: €5.50 It-trasport jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.

Biex tibbukkja kellem lill-helpers tas-soltu jew /empel 99473932 jew 79603401.

Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista

Lawrence Gonzi

99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.

BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

{AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30

a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426.

{AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.

IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

{AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733.

{AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN.

IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-

Tonio Fenech se jorganizzaw Ikla, il-:img[a 18 ta’ Mejju fillukanda San Antonio and Spa, ilQawra. Prezz €10 g[all-kbar u g[all-booking /emplu 27327302, 79927302 jew ming[and ilhelpers tas-soltu.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu

CAROLINE GALEA. Il-{bieb

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4

ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 23 ta’ Mejju fir-Razzett tal-{biberija, Inspire, Marsaskala. G[all-biljetti /emplu 99843564 jew 99491069.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il-{amis, 24 ta’ Mejju fil-lukanda Canifor, Bu;ibba. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[al G[awdex, il-:img[a, 25 ta’ Mejju. In]uru [afna postijiet u jkollna l-ikla ta’ nofsinhar fis-Seashells Restaurant. Prezz €15 u €13 g[al min g[andu lKartAnzjan. G[all-biljetti /emplu 23285000 jew mill-uffi//ji.

AVVI}I O{RA {AL LUQA. Il-Kumitat

Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizza

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ japplika malKumitat Sezzjonali sat-Tlieta, 15 ta’ Mejju. Il-Kumitat Sezzjonali jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.

IL-QRENDI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jav]a li l-Uffi//ju PN jinsab miftu[ ta[t management ;did wara t-tisbi[ u l-immodernizzar li sar fl-a[[ar ;img[at. LUffi//ju PN qed ikun miftu[ kuljum bejn is-7 a.m. u tard filg[axija b’fa/ilitajiet b[al big screen u organizzar ta’ ikliet. G[al aktar informazzjoni /emplu 99479383.

Uffi//ju PN.

L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

99453507.

p.m. fl-Uffi//ju PN.

IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew 79224165.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.

{AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt.

{AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN.

SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN.

SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.

SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u

12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

39

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

SPORT

Ri]ultati lokali

EURO 2012

L-oppo]izzjoni Pollakka trid li l-finali tintlag[ab f’Varsavja Il-mexxej tal-Oppo]izzjoni fil-Polonja talab sabiex ilfinali tal-Euro 2012 tintlag[ab f’Varsavja u mhux f’Kiev. Dan, bi protesta g[all-allegat trattament [a]in li l-awtoritajiet tal-Ukrajna qed jag[tu lill-eks Prim Ministru, Yulia Tymoshenko.

Il-Polonja u l-Ukrajna se jorganizzaw flimkien itturnament tal-Euro 2012, li se jdum xahar. Il-log[ba talftu[ g[andha ssir fil-Polonja u l-finali f’Kiev, fl-1 ta’ Lulju.

“Almenu l-UEFA g[andha tibdel il-partita finali talEuro 2012 minn Kiev g[al Varsavja. Kwalunkwe reazzjoni o[ra tkun tfisser approvazzjoni tal-attivitajiet ant-demokrati/i tal-Gvern tal-Ukrajna,” qal Jaroslav Kaczynski, il-mexxej talpartit konservattiv.

Tymoshenko, ir-rivali prin/ipali tal-President Victor Yanukovich,

Valletta v Floriana

1-0

{amrun S v Tarxien R

0-3

Dingli S v Vittoriosa S Naxxar L v Melita

1-3 2-2

Luqa SA v St. Venera L Mellie[a v }urrieq Si;;iewi v Kirkop Utd Gudja Utd v G[arg[ur San :wann v Attard

0-2 3-3 2-3 3-2 1-3

Relegation Pool I Div.

II Div.

GFA Super Cup

Xewkija T v Xag[ra Utd

3-0

Melita v {amrun S. Mellie[a v Pembroke A. Paola H. v Valletta Pietà H. v B’Kara Qormi v Kirkop Utd Attard v Tarxien R. St. Patrick v Rabat }ebbu; R v Msida Xg[ajra T v Cottonera

3-2 1-2 3-3 5-0 2-1 2-1 3-0 6-0

Pietà L. v }ejtun RS Cospicua D. V Valletta S.

2-11 1-2

Trelleborg v Vassallo Grp. Methode v Playmobil C. Caruana v Toly P.

0-3 3-2 0-13

Phoenix MS v Aloysians Luxol LW v La Salle T.

8-20 16-25

Aloysians v La Salle ZT Luxol LW v Phoenix

23-24 17-20

YFA U#15

1-1

MAFA KO

L-Istadium ta’ Kiev, fejn se ssir il-finali tal-Euro 2012

intbag[tet seba’ snin [abs f’Ottubru li g[adda talli abbu]at mill-poter meta kienet tmexxi l-pajji], wara ;uri li l-Punent qed jg[id li kien politikament immotivat.

Hija tinsab fil-[abs ta’ Kharkiv, wa[da mill-bliet fejn se jkun qed isir il-log[ob, u ilha fuq strajk tal-;u[ sa mill-

20 ta’ April bi protesta g[al dak li qalet kien attakk talgwardji tal-[abs fuqha. Din lallegazzjoni kienet mi/[uda mill-uffi/jali tal-[abs.

Bosta mexxejja politi/i Ewropej qalu li bi protesta mhumiex se jattendu g[allpartiti fl-eks Repubblika Sovjetika.

Kaczynski jidher li hu luniku wie[ed fil-Polonja li qed jitlob biex isir dan ittibdil tal-final. Waqt li lawtoritajiet Pollakki urew iddi]approvazzjoni tag[hom g[all-mod kif ;ie ttrattat ilka] ta’ Tymoshenko, ikkritikaw lil kulmin qal li se jibbojkottja l-avveniment.

ISA Anniversary Cup

HANDBALL KO Nisa S#F

KO Irgiel S#F

MUTURI

FUTBOL TALJAN

Fiorentina j]ommu posthom fis-Serie A Fiorentina ]ammew posthom fis-Serie A b’reb[a, 1-0, g[and Lecce, tim ie[or li issa qed jiffa//ja bis-serjetà r-relegation.

Goal skorjat fl-ewwel taqsima minn Alessio Cerci ta tliet punti lill-Vjola, li kienu qed jitmexxew millkow/ Vincenzo Guerini g[all-ewwel darba sa minn meta tke//a Delio Rossi, f’nofs il-;img[a, talli attakka lil Adem Ljajic.

Lecce issa jinsabu tliet punti ta[t Genoa u jridu jittamaw li Udinese, li qed ifittxu post fi/-Champions League, jirb[u lil Genoa llum biex jibqg[u jittamaw sal-a[[ar ;urnata.

Fil-partita l-o[ra, draw e//itanti, 2-2, fl-Olimpico bejn Roma u Catania, immexxija mill-eks attakkant ta’ Roma, Montella.

Kienu Roma li fet[u fuq lattakk u ng[ataw penalty li, i]da kien fallut mill-captain

Premier Championship Pool

Francesco Totti, sabiex lewwel taqsima g[alqet 0-0.

Madankollu, fit-52 minuta kien l-istess Totti li patta g[all-i]ball tal-penalty u skorja b’xutt sabi[ fil-baxx.

Catania, i]da, wettqu reazzjoni qawwija u dawru l-iskor b’penalty ta’ Lodi, sitt minuti wara, u goal ie[or minn Giovanni Marchese, biex marru 2-1 minn fuq.

Roma, i]da, wettqu reazzjoni rabbju]a u irnexxielhom i;ibu d-draw mit-tieni goal personali ta’ Totti, u sa[ansitra marru wkoll vi/in ir-reb[a fl-a[[ar minuta, minn Lamela.

Intant, illejla jintlag[ab id-derby ta’ Milan, li skont il-kow/ ta’ Milan, Massimo Allegri, jista’ jidde/iedi min se jirba[ il-kampjonat hekk kif jinsabu punt biss ta[t illeaders, Juventus, li jmisshom kontra Cagliari fil-partita ta’ qabel l-a[[ar.

Ri]ultati Serie A

Lecce v Fiorentina Roma v Catania

0-1 2-2

Illum Siena v Parma Atalanta v Lazio Bologna v Napoli Novara v Cesena Palermo v Chievo Udinese v Genoa Cagliari v Juventus Inter v Milan

(12:30) (15:00) (15:00) (15:00) (15:00) (15:00) (20:45) (20:45)

Serie B

Ascoli v Empoli 1-1 Cittadella v Bari 1-2 Nocerina v Albinoleffe 1-0 Verona v Livorno 1-0 Brescia v Varese 1-2 Grosseto v Pescara 1-4 Sassuolo v Crotone 2-0 Vicenza v Modena 2-1 Sampdoria v Reggina illum Torino v Padova g[ada Gubbio v Juve Stabia g[ada

L-ewwel pole g[al Stoner I/-Champion tad-Dinja renjanti, Casey Stoner, kiseb lewwel pole tieg[u g[al dan l-ista;un fil-MotoGP talPortugall, li se jsir f’Estoril, illum, wara li g[eleb l-isfida ta’ Dani Pedrosa f’sessjoni mill-aktar ikkumbattuta.

L-Awstraljan /a[[ad ukoll lil-leader pre]enti tal-MotoGP, Jorge Lorenzo, milli jikseb it-tielet pole konsekuttiva tieg[u din is-sena wara li l-Ispanjol kien l-aktar velo/i fl-ewwel ti;rija fil-Qatar, u l-;img[a l-o[ra f’Jerez, fi Spanja.

Lorenzo kiseb ir-raba’ l-a[jar [in wara l-Britanniku Cal Crutchlow, li kiseb it-tielet post.

Sagna barra mill-Euro 2012

Id-difensur Fran/i] fuq il-linja tal-lemin, Bacary Sagna, se jitlef il-finali tal-Euro 2012, li se jsiru fil-Polonja u l-Ukrajna xxahar id-die[el, wara li kiser siequ waqt id-draw, 3-3, ta’ Arsenal kontra Norwich City, fl-unika log[ba mill-Premier Ingli], ilbiera[.

Il-player ta’ 29 sena kiser l-istess sieq f’Ottubru li g[adda u g[amel tliet xhur barra mill-ista;un pre]enti.

40

Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali – 3pm. Kampjonat

BOV Premier. Championship Pool. Hibs v Balzan Y., 5pm.

Championship Pool. Sliema v B’Kara Victor Tedesco Std- 3pm. I Div. Lija A v Pieta` H, 5pm.

I Div. }ejtun C v St. George’s Centenary Std – 2pm. III

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

Div. Xg[ajra T v Pembroke A, 4pm. III Div. G[axaq v Fgura Utd, 6pm. III Div. Marsa v Mtarfa Charles Abela Std- 3pm. III Div. Swieqi Utd v Qrendi, 5pm. III Div. M;arr Utd v Mdina K Luxol Std – 3pm. III Div. Kalkara v Marsaskala, 5pm.

III Div. Santa Lucia v Sirens

MAFA St Margerita Grd – 9.30am.

Kwarti Finali. KO. Vittoriosa L v B’Kara P

IASC Tarxien Grd – 8.30am.

B’Bugia v Marsa T, 10am, Senglea Y v Floriana A

SPARAR Qormi – 10am. Sparatura Trap

Bidnija – 10am. RMF Trophy. Sparatura Skeet u Double Trap

BASKETBALL Ta’ Qali – 2.45pm. Lig (N).

Finali. 4 log[ba. Loyola v Luxol

WATERPOLO Tal-Qroqq- 4pm. San :iljan v Exiles, 5.15pm. Sliema v Neptunes

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – L-24 laqg[a tal-

ista;un li tinkludi disa’ ti;rijiet fosthom 4 finali talKampjonati Skypark.

ITALJA

Ljajic u Rossi jitolbu sku]a Il-player ta’ Fiorentina u l-eks kow/ Delio Rossi talbu sku]a wara l-in/ident li kellhom bejniethom matul il-;img[a meta Fiorentina lag[bu kontra Siena.

Fiorentina [abbru li ke//ew lill-kow/ Delio Rossi wara li attakka lil Adem Ljajic. Fiorentina kienu qed jitilfu 2-0 kontra Novara meta Delio Rossi, fit-32 minuta, biddel lil Ljajic.

Il-player mis-Serbja /ap/ap b’mod ironiku fil-konfront ta’ Rossi u dan attakka b’mod fi]iku lil Ljajic fejn twaqqaf minn diversi players u uffi/jali li kienu qeg[din fuq il-bank tassostituti.

L-istess Rossi ;ie sospi] tliet xhur mill-Bord tad-Dixxiplina u se jkun qed jiskonta din is-sospensjoni fis-sajf.

Il-klabb ta’ Firenze ne[[a lil Ljajic mill-iskwadra sa tmiem lista;un u immultah. Fiorentina [abbru wkoll li minflok Rossi issa se jmexxi lit-tim Vincenzo Guerini.

“Nitlob sku]a lil kul[add u ma kellix nipprovoka lil Delio Rossi. Naf li ]baljajt bil-kbir. B[alissa g[addej minn mument diffi/li f’[ajti u fil-fatt tlabt lill-;enituri tieg[i ji;u mis-Serbja u joqg[odu mieg[i,” qal Ljajic.

Skont rapporti fil-;urnali Taljani Ljajic g[adda rimarki dwar it-tifel tal-kow/ Delio Rossi, li hu di]abilitat.

Delio Rossi attenda konferenza tal-a[barijiet fejn qal, “Nirringrazzja lis-so/jeta` u lill-President. Ninsab dispja/ut u nitlob sku]a lill-partiratji kollha, lill-players u lil Ljajic innifsu.”

“Kul[add i;;udikani imma [add ma jaf x’intqal fil-konfront tieg[i. Xi [add qal li jekk kelli nag[mel hekk missni g[amilt hekk tal-anqas fid-dressing room u mhux fil-grawnd. Xorta kont inkun ]baljat. F’[ajti qatt ma erfajt idi fuq it-tfal tieg[i a[seb u ara fuq xi [add barrani. Il-;est li g[amilt kien ;ustifikabbli g[ax il-familja tieg[i g[andha ti;i rispettata,” qal Delio Rossi.

SPORT

41

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Melita jarmu penalty u jfallu l-promozzjoni minn Christopher Cassar

.......................2 ...................................2

Naxxar Lions Melita

Leighton Grech ta’ Vittoriosa issikkat mis-sostitut Paul Ciantar ta’ Dingli S. (Ritratt> Joseph Galea)

Manwel Ramon Sierra Camacho falla penalty fid-92 minuta, li kien ifisser reb[a g[al Melita u mag[ha l-promozzjoni.

Issa, Melita jinsabu sitt punti fuq Pietà Hotspurs u jonqoshom la[[ar log[ba nhar is-Sibt kontra Rabat Ajax, li di;à huma promossi, filwaqt li Pietà, li jonqoshom ]ew; log[biet, g[ad iridu jilag[bu llum kontra Lija, u nhar is-Sibt kontra }ejtun.

G[aldaqstant, Melita g[andhom b]onn punt ie[or biex matematikament jirb[u l-

Vittoriosa jag[mlu pja/ir li]-}abbarin ...................1 ....................3

Dingli Swallows Vittoriosa Stars

Vittoriosa Stars komplew g[addejjin bil-forma mill-aqwa li ilhom g[addejjin biha mittieni rawnd meta g[elbu lil Dingli Swallows u tefg[uhom f’ba[ar ta’ inkwiet. Vittoriosa Stars g[amlu pja/ir li]-}abbarin u anki sa /ertu punt lir-rivali tag[hom, St. George’s, g[aliex it-tnejn se jibqg[u jittamaw li jsalvaw mir-relegation.

Dingli Swallows bdew ferm tajjeb u kellhom aktar millog[ob fl-ewwel taqsima.

Minkejja li b[ala pussess kien hemm bilan/, i/-/ansijiet ta’ skor aktar bdew jaslu g[and ittim ta’ Borislav Giorev. Fit-tieni taqsima, il-partita baqg[et fuq listess ritmu; i]da sostituzzjoni li saret wara 18-il minuta – meta da[al jilg[ab Dillon Pace – biddlet ir-ritmu tal-partita u Vittoriosa bdew ikunu aktar perikolu]i.

Dingli jistg[u wkoll i[ossuhom sfortunati meta [ames minuti mit-tmiem, dak li deher li kien goal /ert meta Carlos Porcari lag[ab ballun tajjeb wa[du biex g[eleb innasba tal-offside wara mossa tajba bejn Jonathan Sapiano u Konda, t[assar g[al xi ra;uni mill-Assistent Referee Sammy Attard meta dan g[olla lbandiera, fost il-protesti [arxa tal-players ta’ Dingli Swallows.

Dingli kellhom bidu millawqa. Wara biss [ames minuti, huma marru fil-vanta;; wara li CHRIS AZZOPARDI, b’xutt fil-baxx minn tarf il-kaxxa, g[eleb lil Jean Matthias Vella, bil-ballun ja[bat ma’ sieq il-lasti qabel ma jispi//a ;ewwa. Ixxog[ol kollu u l-pass finali g[amlu Leontiev Konda.

Dingli kellhom aktar millog[ob, i]da rarament kienu perikoliu]i, bit-tim ta’ Vittoriosa jippruvaw joperaw bilkontrattakk. Man-nofs sieg[a log[ob, Carlos Porcari tilef i//ans li jag[milhom 2-0 wara kross meqjus ta’ Roderick Briffa, wa[du bir-ras ra lil Vella

Kif Jinsabu L

R

Rabat A 21 14 Melita 21 13 Pietà H 20 12 Naxxar L 21 9 }ejtun C 20 9 Vittoriosa S 21 8 St. Andrews 21 8 Bir]ebbu;a 21 7 Lija A 20 6 Dingli S 21 5 St. Patrick 21 5 St. George’s 20 4 * Rabat promossi

D

3 5 2 6 3 7 3 2 5 4 4 4

T

4 3 6 6 8 6

10 12

9

12 12 12

F

26 45 27 32 23 36 22 30 22 14 17 16

K

11

23 17 29 20 24 28 38 24 29 34 34

Pt

45 44 38 33 30 31 27 23 23 19 19 16

jag[mel save mill-isba[.

Dingli komplew jattakkaw, u man-nofs sieg[a log[ob, xog[ol tajjeb ta’ Carlos Porcari, li dar ma’ ]ew; difensuri, i]da tawwal wisq ilballun biex id-difi]a tal-Birgu ikkontrollat tajjeb. Minn hawn ’il quddiem, Vittoriosa bdew jie[du l-partita f’idejhom, u fit38 minuta, Marcelo Periera tilef /ans tad-deheb meta xe[et barra minn qag[da tajba wara pass ta’ Mark Barbara.

Ftit wara l-mistrie[, Warren Chircop ni]]el il-ballun filkaxxa ta’ Vittoriosa wara clearance qasira ta’ Malcolm Buttigieg fuq ballun fit-tul, u lattakkant ta’ Dingli Swallows ra x-xutt tieg[u imur ftit g[oli.

Fil-65 minuta, Gary Muir falla l-mira g[al ftit b’daqqa ta’ ras wara kross ta’ Dillon Pace mixxellug.

Minuta wara, MARCELO PERIERA b’xutt nofs dawra ;ab il-goal tad-draw minn kross ie[or ta’ Pace. Fil-71 minuta, Vittoriosa marru filvanta;; meta mill-vi/in, GARY MUIR xe[et ;ewwa wara xog[ol tajjeb ta’ Larry Laganà u Dillon Pace minn fuq ix-xellug.

Fid-79 minuta, daqqa ta’ ras minn kross ta’ Jonathan Sapiano kienet salvata minn Vella g[al korner. Minuta wara, Dingli kienu sfortunati meta d-difensur Francis Owusu laqat il-lasta mill-vi/in wara korner ie[or ta’ Sapiano. Fl-84 minuta, Porcari tilef /ans tajjeb

meta wa[du quddiem Vella, ixxuttja g[al ;o fih. Minuta wara, wasal il-goal im[assar ta’ Porcari, u biex l-affarijiet ikomplu ji;u ag[ar g[al Dingli, LUKE VELLA CRITIEN spara ;ewwa wara kontrattack velo/i mibdi mis-solitu Periera.

: J. Farrugia, F. Owusu, K. Pace (P. Ciantar), A. Portelli, R. Micallef, L. Konda, W. Chircop (J. Sapiano), K. Formosa, C. Porcari, R. Briffa, C. Azzopardi (D. Cilia) .: J. M. Vella, M. Buttigieg, L. Laganà, L. Vella Critien, R. Dos Santos, M. Barbara (D. Pace), A. Spiteri (C. Piscopo), K. M. Robinson, M. Pereira, G. Muir, L. Grech (R. Brincat) : Kevin Azzopardi Dingli Swallows

Vittoriosa S

Referee

promozzjoni.

Melita kontra Naxxar kienet partita mill-isba[, bir-ri]ultat fla[[ar mill-a[[ar ikun wie[ed ;ust. Dan, g[aliex Naxxar – kif g[amlu kontra Rabat ;img[a ilu – taw daqs kemm qalg[u u re;g[u ma’ [allewx tim ji//elebra l-promozzjoni minn fuqhom.

Melita bdew mal-ewwel fuq lattakk u resqu vi/in fl-10 minuta, meta xutt ta’ Luke Micallef minn tarf il-kaxxa spi//a ftit barra. Naxxar irrispondew tliet minuti wara, meta Darren Falzon, ]markat filkaxxa, ixxuttja barra meta ]gur kellu jag[mel a[jar. Bil-ballun tiela’ u nie]el, kienu l-Melita li fl-20 minuta re;g[u resqu vi/in meta xutt bid-dawra ta’ Luke Micallef spi//a ftit g[oli.

It-tim ta’ Martin Gregory setg[u marru fil-vanta;; fis-27 minuta meta Julian Galea wa[du quddiem il-goalkeeper xe[et barra. Li ma g[amlux il-Melita g[amluh in-Naxxar meta Andrea Farrugia b’xutt bomba minn barra l-kaxxa [alla lil Sapiano i[ares – wie[ed millisba[, jekk mhux l-isba[ goal tal-ista;un!

Fit-tieni taqsima, Darren Falzon g[an-Naxxar, wara biss ]ew; minuti, [arab lid-difi]a avversarja, fejn kien qed ji;i mg[asses mid-difensuri Gribbon u Sierra Camacho, u x-xutt talattakkant Naxxari spi//a ftit barra.

Fil-50 minuta, free-kick ta’ Sierra Camacho kien salvat

minn Julian Azzopardi, u [ames minuti wara, Naxxar g[amluhom 2-0, minn korner dirett ta’ Victor Bellia, li [abat mal-mimduda, u mir-rebound OSI AGBOEBINA b’xutt nofs dawra, bil-ballun jilqg[u Sapiano, i]da minn wara l-linja u g[alhekk il-goal ;ie kkonvalidat.

Il-Melita tefg[u kollox fuq lattakk u ta’ spiss bdew jinqabdu fuq wara. It-tim ta’ Martin Gregory beda r-rimonta fit-72 minuta meta JULIAN GALEA tefa’ l-ballun ;ewwa wara li Julian Azzopardi ma ]ammx daqqa ta’ ras ta’ Tobias Terpougoff, wara cross ta’ Sierra Camacho.

Melita ;abu l-goal tad-draw fis-76 minuta meta GEORGE GRIBBON reba[ ballun wara ta[wida fil-kaxxa Naxxarija, qabe] player, u b’xutt b’sa[[tu u fil-baxx skorja l-goal tad-draw.

Melita setg[u skorjaw il-gowl tar-reb[a fis-92 minuta meta Julian Azzopordi iffawlja lil Nicolò Baldacchino fil-kaxxa u ng[ata penalty, li minnu MANWEL RAMON SIERRA CAMACHO rema barra.

: J. Azzopardi, A. Farrugia, L. Micallef, K. Drago (A. Da Silva), R. Schembri, K. Farrugia, V. Bellia, J. Debono, M. Macari, D. Falzon, O. Agboebina : M Sapiano, M.R. Sierra Camacho, G. Gibbon, M. Martin, M. Borg, K. Micallef (T. Terpougoff), J. Galea, L. Micallef, K. Vella Petroni, S. Galea (N. Baldacchino), J. Vukanic : Sandro Spiteri Naxxar Lions

Melita

Referee

42

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

SPORT

St[arri; juri li l-injuries fl-irkoppa huma aktar komuni fuq art artifi/jali Plajers li jilag[bu l-futbol fuq pitch artifi/jali huma aktar suxxettibbli g[al injuries flirkoppa. Dawn jammontaw g[al 40% aktar ta’ dawk li jilag[bu fuq pitch tal-[axix.

Dan kien ]velat minn studju li sar fl-Istati Uniti.

Dan l-ist[arri; kien pubblikat f’The American Journal of Sports Medicine’ fejn [afna mir-ri/erka kienet dwar l-istorja ta’ kif se[[ew l-injuries flirkoppa tal-players biex ji;i determinat meta dawn kienu laktar vulnerabbli. “{sibna li dan kien interessanti g[aliex [afna klabbs u universitajiet qed jaqilbu g[al ;enerazzjoni ;dida ta’ turf artifi/jali,” qal Jason Dragoo il-professur ta’ lUniversità Medika ta’ Stanford li mexxa l-ist[arri;.

Dragoo qal li t-turf jipprovdi art aktar konsistenti u mistenni li jag[tu prestazzjoni a[jar i]da g[adu ma ;iex ippruvat li hu anqas sikur mill-[axix naturali.

“Dan l-ist[arri; ma jg[idx li hemm provi konklu]ivi li t-turf i]id l-injuries i]da forsi nistg[u ng[idu li mhux sikur daqskemm konna na[sbu.”

It-tim tar-ri/erka e]amina lka]ijiet ta’ ti/rit tal-ligamenti ta’ quddiem tal-irkoppa crutiate ligaments (ACL) li kienu rappurtati lin-National Collegiate Athletic Association (NCAA) Injury Surveillance System.

Din is-sistema tinkludi madwar 10 fil-mija tal-iskejjel fin-NCAA u l-perijodu ta’ studju hu mifrux bejn l-2004 u l-2009.

Il-grupp ta’ Dragoo sab 318 injuries relatati mal-ACL f’dawn l-ista;uni li jikkorispondu g[al 14-il injury kull 100,000 ‘esposti’. Kull darba li plejer t[arre;, jew lag[ab il-futbol jew rugby hu meqjus b[ala ‘espost’ darba.

L-injuries tal-ACL kienu aktar komuni waqt il-log[ob milli waqt it-ta[ri;

L-injuries tal-ACL kienu aktar komuni waqt il-log[ob milli waqt it-ta[ri;.

L-atleti kienu wkoll 1.39 darbiet aktar li jwe;;g[u meta jilag[bu fuq pitch artifi/jali modern milli fuq il-[axix.

It-tipi ;odda ta’ pitches artifi/jali huma msej[a infill surfaces li g[andhom saff ta’ [axix sintetiku u fih hemm [afna bi//iet tal-lastiku msej[a fill.

Kien hemm madwar 18-il injury g[al kull espo]izzjoni fost l-atleti fuq infill surface meta mqabbel mal-14-il ka] ta’ injury kull 100,000 sessjoni jew partiti li saru fuq turf

artifi/jali ming[ajr fill jew [axix naturali.

James Bradley, kirurgu u kap tal-ortopedija g[al Pittsburgh Steelers u professur fl-istess Università qal li l-problema tista’ tkun dwar kemm ilplayers ikollhom grip bi]]arbun tag[hom fuq din l-art u l-probabbiltà hi li l-wi// qed jipprovdi grip kbira.

“G[alhekk meta tkun f’po]izzjoni [a]ina, peress li sieqek ma //edix kif i//edi fuq il-[axix, tista’ tg[addi s-sa[[a kollha fuq l-irkoppa u jkollok linjury,” qal Dragoo li ]ied jg[id li ]raben apposta jistg[u wkoll jg[inu biex jipprevenu l-injury.

It-tim tar-ri/erka e]amina l-ka]ijiet ta’ ti/rit tal-ligamenti ta’ quddiem tal-irkoppa (ACL) li kienu rappurtati lin-National Collegiate Athletic Association

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

43

Sebastian K jimpressjona fil-Finlandja Minn Kenneth Vella

Meta fil-korsa ta’ Vermo filFinlandja saret l-edizzjoni ta’ din is-sena tat-ti;rija internazzjonali Finlandia-Ajo fuq distanza ta’ mil, kien lI]vedi] Sebastian K li impressjona lil kul[add b’reb[a ta[t il-gwida tattrainer u sewwieq regolari Lutfi Kolgjini.

Kien l-istess Sebastian K laktar velo/i wara l-karozza tat-tluq. Dan okkupa l-ewwel po]izzjoni sat-tmiem u fla[[ar metri rnexxilu anki jkompli j]id il-pass biex [are; rebbie[ f’medja ta’ 1.10.1” filkilometru. Dan il-[in huwa wkoll rekord tat-ti;rija.

Sebastian K, iben il-Fran/i] Korean, temm rebbie[ minn Prakas filwaqt li t-Taljan Leben Ri kellu wirja kbira bi pjazzament fit-tielet post u quddiem Amur Boko u Lisa’s Big Boy. Di]appuntanti ferm kienet il-wirja tal-favorit u kwotat, il-Fran/i] Rapide Lebel. Dan i]-]iemel biddel ilpass mal-karozza tat-tluq waqt il-bidu uffi/jali u g[alkemm ma ;iex skwalifikat seta’ biss itemm fis-seba’ post.

Rapide Lebel mill-ewwel wera li ma kienx f’forma tajba g[ax aktar qabel kien ing[ata bidu [a]in wara l-karozza tattluq u anki f’dik l-okka]joni kien biddel il-pass.

Il-preparaturi ta]-]iemel ma setg[ux jifhmu kif dan ;ab ru[u b’dan il-mod f’din lokka]joni b’kuntrast marreb[iet u l-[in re;istrat mi]]iemel fil-;img[at li g[addew.

Illum il-Lotteria d’Agnano Fil-korsa ta’ Agnano f’Napli fl-Italja llum se ssir ledizzjoni ta’ din is-sena tal-

Gran Premio Lotteria d’Agnano.

Din is-sena din ilkompetizzjoni tbiddlet xi ftit u flok fuq tliet heats se ssir fuq tnejn fuq distanza ta’ mil blewwel erba’ ]wiemel ta’ kull heat jg[addu g[all-finali li se ssir fl-istess jum.

Din id-de/i]joni ttie[det fuq kollox min[abba l-kri]i li g[addej minnha b[alissa dan l-isport fil-pajji].

Fl-ewwel heat hemm mitkuba Nesta Effe, Mack Grocer SM, Marlon OM,

Sebastian K (Lutfi Kolgjini) ir-rebbieh tal-Finlandia Ajo

Newyork Newyork, Irambo Jet, Italiano, l-I]vedi] Timetosaygoodbye, u lAmerikan Skully Gully. Fittieni heat se jibdew Maestrale Spin, Marielles, Locomotion OM, Napoleon Bar, Lemon Ice, Nonant Le Pin, Lover Power u Oracle.

Il-kompetizzjoni g[andha premju totali ta’ €406.000.000.

LOKALI

Kburi li nirrappre]enta lil pajjizi – Shaun Portelli, sewwieq Illum wara nofsinhar fil-korsa ta’ Agnano wkoll se ti;i organizzata heat o[ra millKampjonat tal-Mediterran tassewwieqa tat-trott fuq distanza ta’ mil. Malta se tkun rappre]entata mis-sewwieq ]ag[]ug[ G[awdxi Shaun Portelli.

Qabel ma [alla Malta g[amilt kuntatt ma’ Portelli fejn qalli li kien ferm kuntent li se jirrappre]enta lil pajji]na f’dan l-avveniment internazzjonali.

“Din se tkun it-tieni darba li se nsuq barra wara li fis-Sajf li g[adda [adt sehem f’ti;rija bejn sewwieqa Maltin u sewwieqa Sqallin fil-korsa talMediterran f’Siraku]a. J’Alla jkolli wirja tajba bi]-]iemel li se nsuq biex din tkun esperjenza po]ittiva kemm g[alija u anki g[al dawk involuti f’dan l-isport f’Malta,” ikkonkluda Portelli.

Il-finali Skyparks L-aktar erba’ ti;rijiet

importanti li se jsiru llum filkorsa tal-Marsa se jkunu finali mill-kampjonati Skyparks g[al ]wiemel }vedi]i fuq distanza qasira ta’ 2140m. Dawn il-finali se jag[mlu parti mill-24 laqg[a tal-ista;un fuq disa’ ti;rijiet.

L-aktar finali mistennija se

tkun dik riservata g[al ]wiemel tal-klassi Gold u li tkun is-seba’ wa[da tal-;urnata. Hawn se nsibu g[axar finalisti li huma Stefan Sufflor, Love Heart, Kingpin La Marc, The Big Blue World, Matador Knick, Global Hunt, Lover Boy Index, Magnific As, Affe Fager u Hulot.

Din il-finali mistennija tibda g[al [abta tal-4.35pm u fiha se nistennew taqtieg[a interessanti bejn Stefan Sufflor (Anthony Bartolo) u Lover Boy Index (Noel Baldacchino) li ;ejjin minn reb[a fil-fa]i tas-semi finali.

Il-finali tal-klassi Silver se tkun is-sitt ti;rija u tibda fl4.05pm. Hawn se nsibu g[axar finalisti o[ra li huma Delvin Brodde, Victory Farming, Surprise Lania, Charlie Smitt, Robin Lou, Bankir Zon, Ironbar, Victory Toll, Rambo Lambo u Race Ball.

Hawnhekk attenzjoni spe/jali se ting[ata lil Ironbar u Delvin Brodde li ;ejjin minn su//ess fl-a[[ar [ar;a tag[hom., fissemi finali fejn it-tnejn kienu misjuqa mill-G[awdxi Julian Farrugia.

L-ewwel ti;rija, li tkun wa[da normali tal-klassi Gold, tibda fis-2pm.

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Gold. Win – Soren Sufflor. Place – Galileo Bisa, Oscar de France.

II Ti;rija. Klassi Gold. Win – Lime Casted. Place – Match des Bannes, Confidence As. III Ti;rija. Klassi Gold.

Win – Osiris des Kids. Place – L’Ideal de Fersan, She’s Dreamlike.

IV Ti;rija. Finali Kampjonat Skyparks. Klassi Copper. Win – Emil Brebro.

Place – Upptillbevis, Dollar As. V Ti;rija. Finali Kampjonat Skyparks. Klassi Bronze. Win – Nicole LH. Place – Ballad Ribb, Rally Simb.

VI Ti;rija. Finali Kampjonat Skyparks. Klassi Silver. Win – Delvin Brodde.

Place – Ironbar, Race Ball.

VII Ti;rija. Finali Kampjonat Skyparks. Klassi Gold. Win – Lover Boy Index. Place – Stefan Sufflor, Matador Knick.

VIII Ti;rija. Klassi Gold.

Win – Oscar Mati. Place – Orlando Tejy, Nobleness Dubrio.

IX Ti;rija. Galopp. WinCheeky Jack. Place-Prince Yarraman, Sleep Walking

GALOPP

L-20 reb[a nfila g[al Black Caviar B[alissa fl-Awstralja kul[add qed jitkellem dwar id-debba Black Caviar.

Dan l-a[[ar, fil-korsa ta’ Morphettville f’Adelaide, din id-debba [adet l-2- reb[a konsekuttiva tag[ha meta ttrijonfat f’ti;rija ta’ grupp wie[ed b’distakk kbir ta’ sitt tulijiet.

Black Caviar g[andha [ames snin u x-xahar iddie[el mistennija ti;i trasferita lejn l-Ingilterra biex tie[u sehem fid-Diamond Jubilee Stakes li se ssir fil-korsa ta’ Royal Ascot.

Il-jockey tad-debba, Luke Nolen, qal li fl-Awstralja b[alissa hemm u[ud millaqwa sprinters fid-dinja li kollha ;ew meg[luba minn Black Caviar.

Dan il-fatt jimlih b’ottimi]mu g[allparte/ipazzjoni tad-debba flIngilterra.

Mistoqsi dwar il-vja;; taddebba mill-Awstralja g[arRenju Unit, Nolen qal li g[alkemm dan hu vja;; twil xorta jemmen li d-debba kalma bi]]ejjed li dan ilvja;; mhux se jaffettwaha.

Black Caviar, debba li [adet l-g[oxrin reb[a konsekuttiva fl-Awstralja

44

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

BUNDESLIGA

Cologne relegati u Dortmund iwaqqfu rekord Cologne ;ew relegati g[atTieni Divi]joni tal-:ermanja hekk kif Hertha Berlin g[adhom jittamaw wara li sfurzaw relegation playoff.

Mill-banda l-o[ra, i/Champions, Borussia Dortmund, ;abu fix-xejn lil Freiburg u reb[ulhom, 4-0, biex waqqfu rekord ta’ punti fil-Bundesliga.

Dortmund, b’]ew; goals kull wie[ed minn Jakub Blaszczykowski u Robert Lewandowski, spi//aw b’81 punt, tmienja aktar minn Bayern Munich, fit-tieni post, u li wkoll g[elbu lil Cologne, 4-1, qabel il-finali tat-Tazza :ermani]a u l-final ta/Champions League, aktar tard dan ix-xahar.

Schalke 04 fit-tielet post se jkunu qed jing[aqdu mag[hom fi/-Champions League sta;un ie[or wara rreb[a 3-2 fuq Werder Bremen, bl-aqwa skorer talkampjonat Klaas-Jan Huntelaar jiskorja darbtejn g[al total ta’ 29 goal dan lista;un.

Anis Ben-Hatira skorja darbtejn kontra Hoffenheim b’g[axar plejers, li kellhom lil Ryan Babel imke//i u Raffael ]ied ie[or fil-[in mi]jud, biex wassal g[al /elebrazzjonijiet kbar flistadium olimpiku.

Il-[ames relegation ta’ Cologne waslet fl-a[[ar log[ba tal-idolu tal-klabb, Lukas Podolski, li se jsie[eb lil Arsenal, bil-partitarji irrabjati jinvadu g[al perijodu qasir il-pitch lejn tmiem ilpartita.

Ri]ultati

Cologne v B. Munich Nuremberg v B. Leverkusen B. Dortmund v Freiburg Augsburg v Hamburg Mainz v B. M’gladbach Hanover 96 v Kaiserslautern H. Berlin v Hoffenheim Stuttgart v Wolfsburg Werder Bremen v Schalke

1-4 1-4 4-0 1-0 0-3 2-1 3-1 3-2 2-3

Kif Spi//aw L

R

B. Dortmund 34 25 B. Munich 34 23 Schalke 04 34 20 M’gladbach 34 17 B.Leverkusen 34 15 Stuttgart 34 15 Hanover 96 34 12 Wolfsburg 34 13 W. Bremen 34 11 Nuremberg 34 12 Hoffenheim 34 10 Freiburg 34 10 Mainz 34 9 Augsburg 34 8 Hamburg SV 34 8 H. Berlin 34 7 **Cologne 34 8 **K’lautern 34 4 * Champions ** Relegati

D

6 4 4 9 9 8 12 5 9 6

11 10 12 14 12 10

T

3 7 10 8 10

11 10 16 14 16 13 14 13 12 14 17

6 20

11 19

F

80 77 74 49 52 63 41 47 49 38 41 45 47 36 35 38 39 24

K Pt

25 81 22 73 44 64 24 60 44 54 46 53 45 48 60 44 58 42 49 42 47 41 61 40 51 39 49 38 57 36 64 31 75 30 54 23

Borussia Moenchengladbach reb[u 3-0 g[and Mainz 05, biex minn relegation playoff sena ilu, din is-sena spi//aw fir-raba’ post. L-aqwa skorer tag[hom, Marco Reus, skorja fl-a[[ar dehra tieg[u malklabb qabel isie[eb lil Dortmund.

Bayer Leverkusen ukoll se jilag[bu fl-Ewropa sta;un ie[or, fl-Europa League, b’reb[a 4-1, fuq Nuremberg.

Hanover 96 ing[aqdu ma’ Stuttgart fl-Europa League b’goal ta’ Didier Ya Konan, fil-71 minuta, kontra t-tim relegat ta’ Kaiserslautern.

Robert Lewandowski (nofs) ta’ Borussia Dortmund, ji//elebra wara l-pre]entazzjoni tat-trofew

FUTBOL

Rooney jirba[ l-unur tal-isba[ gowl Il-gowl ta’ Wayne Rooney kontra Man City talista;un li g[adda ;ie vvutat b[ala l-Isba[ Gowl ta’ dawn l-a[[ar 20 sena. Din il-votazzjoni saret b[ala /elebrazzjoni g[ax il-Premier League g[alaq 20 sena.

Rooney kien skurja gowl b’rovexxjata millisba[ wara li ir/ieva kross ming[and Nani. Dan il-gowl ;abar 26% tal-voti. It-tieni l-isba[ gowl kien dak ta’ Dennis Bergkamp ta’ Arsenal kontra Newcastle fl-2002. L-Olandi] kien qarraq bid-difensur b’finta mill-isba[ qabel ma po;;a fix-xibka bil-kalma kollha minn quddiem ilgowlkeeper tal-Magpies. Dan il-gowl ir/ieva 19% tal-voti.

It-tielet l-isba[ gowl kien ta’ plejer ie[or ta’ Arsenal, Thierry Henry, li kien skurja kontra Man Utd fis-sena 2000. L-eks plejer ta’ Monaco

u Juventus, b’dahru lejn il-lasta, qandel ilballun, u b’xutt biddawra g[eleb lil Barthez.

“Jien ili nsegwi lPremier League minn Wayne Rooney bit-trofew tfuliti u l-fatt li rba[t tal-unur tal-isba[ gowl dan l-unur jag[milni ta’ dawn l-a[[ar kuntent. Nixtieq 20 sena fil-Premier League nirringrazzja lil kull min ivvutali,” qal Rooney.

10 snin ilu, plejer ie[or ta’ Man Utd, David Beckham, kien reba[ l-unur tal-Aqwa Gowl talewwel 10 snin tal-Premier League. Dan kien reba[ l-unur bil-gowl li skurja minn nofs ilgrawnd kontra Wimbledon.

SPORT

45

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

FINALI TAL-FA CUP

Is-seba’ su//ess g[al Chelsea Chelsea reb[u l - FA Cup g[as - seba ’ darba fl - istorja tag[hom meta lbiera[ g[elbu lil Liverpool, 2 -1 , fil - finali f ’ Wembley Stadium .

Ir-reb[a tfisser li l-Blues – li aktar tard dan ix - xahar jilag[bu l-finali ta/Champions League kontra Bayern Munich – g[ollew din it-tazza presti;ju]a g[al xejn anqas minn erba’ darbiet fl-a[[ar sitt snin, b’Liverpool, ir-rebbie[a talCarling Cup, ikollhom ibaxxu rashom g[all-verdett wara li g[amlu li setg[u biex isalvaw ir-ri]ultat.

Chelsea iddominaw lewwel taqsima u marru minn fuq wara biss [dax-il minuta, meta l-midfielder Bra]iljan, Ramires, ir/ieva ming[and Juan Mata u fajjar xutt minn tarf ilkaxxa, li l-goalkeeper Pepe Reina ma setax i]omm, u bil-ballun jinbaram g[al ;ewwa.

Il - goal [asad lil Liverpool, li ppruvaw jag[mlu reazzjoni minn Craig Bellamy ; i]da l azzjonijiet fuq i] - ]ew; lasti ma kenux daqstant regolari u l - Blues iddefendew dan il - vanta;; sal - mistrie[ ming[ajr wisq affann .

Intant, it - tieni taqsima kienet bil - wisq aktar immovimentata, b ’ Chelsea jirduppjaw fit - 52 minuta

Il-players ta’ Chelsea jifir[u bl-FA Cup wara r-reb[a missielta fuq Liverpool, f’Wembley Stadium (Reuters)

minn Didier Drogba, li ;era g[al fuq pass ta ’ Frank Lampard u re;a ’ sab ir rokna tax - xibka b ’ xutt fil baxx . Dan il - goal kien anki trijonf personali g[all attakkant ta ’ Ivory Coast li sar l - ewwel player fl - istorja li skorja f ’ erba ’ finali tal FA Cup .

Minn dak il - [in ’ il hinn, Liverpool da[lu [afna aktar fil - log[ba u g[afsu kemm

fel[u lid - difi]a tal - Blues, sakemm is - sostitut Andy Carroll, li kien da[al minflok Jay Spearing, approfitta mill - i]ball ta ’ José Bosingwa biex dar fil kaxxa u g[amilhom 2 -1 wara 64 minuta .

Il - goal ta spinta lir - Reds u da[let l - ansjetà fil - log[ob ta ’ Chelsea, b ’ Petr Cech isalva x - xutt fil - baxx ta ’ Luis Suarez u b ’ Liverpool

jix[tu kollox fuq l - attakk bit - tama li jiksbu d - draw, li sa dak il - [in kien qed jidher mist[oqq .

Imbag[ad wasal forsi l aktar mument drammatiku tal - log[ba meta Carroll g[ola g[al cross ta ’ Suarez, u g[al sekondi deher li re;a ’ g[eleb lil Cech bir ras ; i]da l - goalkeeper ta ’ Chelsea irnexxielu jaqla ’ l ballun ’ il barra bil -

g[ajnuna tal - lasta, bir referee Phil Dowd u l assistenti tieg[u ma jikkonvalidawx “ il - goal ” peress li l - ballun ma kienx qabe] il - linja .

Liverpool komplew bl attakki, i]da dehru ddemoralizzati u b ’ Chelsea jag[lqu l - linji minn fejn kienu qed ibatu, u bir ri]ultat ta ’ 2 -1 jibqa ’ l istess sal - a[[ar suffara .

PREMIER INGLI}

LEAGUE ONE

Arsenal mi]muma minn Norwich

Bogdanovic jiskorja i]da jfalli l-playoffs

Arsenal, li jinsabu fit-tielet post, [lew /ans li jift[u erba’ punti vanta;; fuq Tottenham u Newcastle meta minkejja doppjetta ta’ Van Persie, kienu mi]muma 3-3 minn Norwich City, f’log[ba millaktar e//itanti.

Yossi Benayoun po;;a lillGunners fil-vanta;; wara biss 70 sekonda. Imma Norwich wettqu reazzjoni u qalbu rri]ultat b’goals minn Wesley Hoolahan u Grant Holt.

Fit-tieni taqsima, i]da, Van Persie, l-aqwa skorer talkampjonat, kompla jkabbar in-numru ta’ goals b’doppjetta o[ra. L-ewwel wie[ed wasal fit-72 minuta u l-ie[or tmien minuti wara, b’first-timer sabi[, biex sa issa skorja 30 goal.

Imma meta kollox deher li l-Gunners [adu r-reb[a, [ames minuti mit-tmiem wasal il-goal tad-draw g[al Norwich, skorjat minn Steve Morison.

B’hekk, Arsenal issa g[andhom 67 punt meta fadlilhom log[ba wa[da.

Kollox f’idejn Man City

Hekk kif fadal ]ew; partiti g[al tmiem il-kampjonat, kollox jinsab f’idejn Man City wara li dawn g[elbu lirrivali, Man Utd, 1-0, nhar itTnejn. Man City llum jilag[bu barra minn darhom kontra Newcastle u ]gur li din se tkun partita delikata g[at-tim ta’ Mancini.

Man Utd, li g[andhom punti daqs Man City, jilag[bu f’Old Trafford kontra Swansea, u mhumiex mistennija jfallu; i]da ma jridux jag[mlu l-i]ball li g[amlu kontra Everton, meta ;ew mi]muma draw, 4-4.

Fl-a[[ar jum talkampjonat, Man City jilag[bu kontra QPR, filwaqt li Man Utd jiltaqg[u kontra Sunderland.

Newcastle se jkunu ;ejjin minn reb[a ta’ 2-0 barra minn darhom kontra Chelsea u ]gur li jridu ji;bru aktar punti biex jissieltu g[at-tielet post.

Premier Illum

Ri]ultati

Arsenal v Norwich

3-3

Liverpool v Chelsea

2-1

FA Cup Illum

Newcastle v Man City Aston Villa v Tottenham Bolton v West Brom Fulham v Sunderland QPR v Stoke Wolves v Everton Man Utd v Swansea Blackburn v Wigan

League One

Bournemouth v Preston Charlton v Hartlepool Chesterfield v Brentford Exeter v Sheff Utd Huddersfield v Yeovil Leyton Orient v Rochdale MK Dons v Walsall Notts Co v Colchester Oldham v Carlisle Sheff Wed v Wycombe Stevenage v Bury Tranmere v Scunthorpe

League Two

Accrington v Crawley Wimbledon v Shrewsbury Bradford v Swindon Burton A. v Barnet

(14:30) (15:00) (15:00) (15:00) (15:00) (15:00) (17:00) g[ada 1-0 3-2 2-3 2-2 2-0 2-1 0-1 4-1 2-1 2-0 3-0

Crewe v Aldershot Dag & Red v Bristol R. Gillingham v Morecambe Hereford v Torquay Plymouth v Cheltenham Port Vale v Oxford Utd Rotherham v Northampton Southend v Macclesfield

Premier Sko//i]

Rangers v Motherwell Kilmarnock v Aberdeen St Mirren v Inverness CT

Illum

2-2 4-0 2-0 3-2 1-2 3-0 1-1

2-0 0-0 1-1 0-1

Dundee Utd v Celtic Hearts v St Johnstone

I Div

Dundee v Livingston Falkirk v Ayr Hamilton v Partick T. Morton v Raith Rovers Queen of S. v Ross Co.

1-0 3-2 2-2 1-3 3-5

1-1

Albion v Stirling Cowdenbeath v Airdrie Dumbarton v Brechin East Fife v Arbroath Stenhousemuir v Forfar

1-2 0-0 4-2 1-3 1-2

0-1 3-1 0-0 1-2

Alloa v Annan A. Berwick v Stranraer Montrose v Clyde Peterhead v East Stirling Queens Park v Elgin

1-1 1-0 5-0 2-0 1-3

II Div

III Div

L-attakkant internazzjonali Malti Daniel Bogdanovic skorja fir-reb[a kbira ta’ Notts County kontra Colchester, i]da l-Magpies xorta fallew milli jiksbu post fil-playoffs fl-a[[ar jum tal-programm ta’ League One. Fil-fatt, huma Stevenage – li g[elbu lil Bury bl-iskor ta’ 3-0, u li g[andhom differenza ta’ goals superjuri g[al County – li se jisfidaw lil Sheffield United, Huddersfield u MK Dons g[al post f’The Championship, flista;un li ;ej. Dan, meta ]]ew; teams di;à promossi mid-divi]joni huma Charlton (li telg[u b[ala Champions) u Sheffield Wednesday.

Il-Magpies, li kellhom bilfors itejbu r-ri]ultat ta’ Stevenage, skurjaw regolarment, bil-goals jaslu minn Jeff Hughes, Bogdanovic (li irdoppja birras fit-33 minuta), Alan Judge u Kieron Freeman – b’Anthony Wordsworth jikseb konsolazzjoni g[al Colchester.

46

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

Tarxien R. ja//ertaw posthom fil-Premier minn Cristian Muscat

0

RELEGATION POOL

{AMRUN S.

A. Cassar, G. Azzopardi, R. Fenech, S. Bonnici, L. Grech, M. Grima, D. Zerafa, K. Sammut, G. Calabretta, M. Gauci, A. M. Ribeiro Sost: R. Mangion flok D. Zerafa 55min, A. Micallef flok K. Sammut 58min, R. Spiteri flok G. Calabretta 67min

3

TARXIEN (0)

N. Vella, C. Mamo, M. Caruana, E. Pereira, A. Carabott, J. Mayasi, K. Pulo, D. Bueno, L. De Castro, O. Anonam, J. Grioli Sost: M. Tanti flok C. Pulo 65min, C. Fenech flok M. Caruana 84min

Imwissi: J. Grioli 66min (T) Skurjaw: J. N. Mayasi 48min, A. Carabott 88min, 90min (T) Referee: Clayton Pisani il-mument Plejer tal-log[ba: A. Carabott (TR) Adrian Carabott jiskorja t-tieni goal ta’ Tarxien kontra {amrun Spartans wara [arba sabi[a

Tarxien Rainbows riedu biss punt biex ja//ertaw posthom fil-Kampjonat Premier sta;un ie[or, i]da [adu l-punti massimi meta b’wirja konvin/enti g[elbu lil {amrun Spartans, 3-0. Din kienet it-tieni telfa konsekuttiva g[all-Ispartans wara li fi tmiem il-;img[a lo[ra sofrew telfa umiljanti, 6-0, kontra Qormi FC. G[al Tarxien Rainbows, li bir-reb[a qab]u lill-istess {amrun Spartans, irritornaw

Everton Antonio Pereira u Justin Grioli wara li tilfu la[[ar log[ba, waqt li {amrun Spartans kellhom nieqes lil Ronnie Hartvig, sospi].

Kienu Tarxien li [ar;u fuq l-offensiva, u wara tmien minuti, xutt ta’ De Castro minn barra l-kaxxa kien salvat minn Cassar. Fit-13-il minuta, xutt-kross fil-baxx ta’ Daniel Mariano Bueno g[adda ftit barra, u fil-25 minuta, Carabott [are; l-isba[ save tal-partita minn Cassar.

Tarxien komplew l-a[jar tim u erba’ minuti biss wara, minn kross ta’ Anonam ikkonnettja tajjeb Mayasi, imma mill-vi/in xe[et barra.

Tliet minuti fit-tieni taqsima, Tarxien Rainbows fet[u l-iskor meta minn kross ta’ De Castro ikkonnettja tajjeb Bueno, li g[adda lejn JIMMY NZINGA MAYASI, li b’xutt sabi[ xe[et fix-xibka.

Fl-64 minuta, xutt minn barra l-kaxxa ta’ Daniel Mariano Bueno g[adda barra bi ftit.

Tliet minuti biss wara, freekick ta’ Massimo Grima flunika azzjoni denja ta’ {amrun kien imblukkat minn Vella.

Fit-88 minuta Tanti ]marka lil ADRIAN CARABOTT, li avvanza u b’xutt dijagonali g[amel l-iskor 2-0. Fid-90 minuta, ir-Rainbows g[amluhom 3-0 meta re;a’ kien ADRIAN CARABOTT li f’azzjni identika ircieva ming[and Mayasi u ta reb[a mmeritata, 3-0, lir-Rainbows.

Kif Jinsabu

Championship Pool L R D T F K Pt *Valletta

31 25 5 Hibs 30 20 6 Floriana 31 16 6 B’Kara 30 15 4 Sliema W 30 8 14 Balzan Y 30 9 6 * Valletta Champions

Relegation Pool

74 22 4 70 25 9 46 31 11 48 36 8 42 42 15 36 61 1

53 41 33 32 21 18

Qormi 31 15 2 14 53 44 33 Tarxien R 31 11 3 17 43 50 27 {amrun S 31 9 7 15 46 67 25 Mosta 31 9 8 14 41 46 24 Mqabba 31 8 7 16 35 54 21 *M’Xlokk 31 4 2 25 30 86 5 *M’Xlokk tnaqqsulhom 4 punti u relegati

SPORT

il-Óadd, 6 ta’ Mejju 2012

47

Michael Mifsud ta’ Valletta fil-mument li qabe] lill-goalkeeper ta’ Floriana Jansen imma mbag[ad kien anti/ipat qabel seta’ jikkonkludi (ritratti> Martin Agius)

I/-Champions jer;g[u jirb[u d-derby minn Cristian Muscat CHAMPIONSHIP POOL

1

VALLETTA (1)

A. Hogg, J. Caruana, S. Borg, G. Agius, I. Azzopardi, R. Briffa, E. Agius, O. Zongo, D. Rocha Dos Santos, W. Barbosa, M. Mifsud Sost: T. Scerri flok G. Agius 75min, S. Mady Panandetiguiri flok D. Rocha Dos Santos 82min, A. Effiong flok O. Zongo 87min

0

FLORIANA

P. Jansen, M. Micallef, T. Paris, O. Bugeja, E. Akoto, I. Woods, T. Farrugia, P. Doffo, C. Borg, O. Sodje, C. Caruana Sost: D. Pisani flok C. Caruana 72min, B. Farrugia flok E. Akoto 78min, J. Mintoff flok I. Woods 80min

Imwissi: T. Paris 52min (F) Skurja: E. Agius 38min (V) Referee: Fyodor Zammit il-mument Plejer tal-Log[ba O. Zongo (V) I/-Champions, Valletta, re;g[u g[elbu lir-rivali eterni u ;irien, Floriana, li minkejja telfa, 1-0, kellhom prestazzjoni tajba. Il-goal li dde/ieda din il-log[ba wasal millinternazzjonali Malti Edmond Agius lejn tmiem l-ewwel taqsima, u kien it-tieni wie[ed g[alih dan l-ista;un.

I]-]ew; timijiet kienu bl-a[jar formazzjoni fejn Floriana kellhom bidu tajjeb, imma Valletta g[arfu jikkontrollaw u meta ]iedu r-ritmu dejjem kienu perikolu]i.

Kienu Floriana li [ar;u fuq loffensiva, u wara 10 minuti, minn kross ta’ Micallef mix-xellug, da[al tajjeb Christian Caruana, li ra ttentattiv tieg[u salvat minn Hogg.

Ftit wara, l-istess Caruana re;a’ sab lil Hogg attent.

Valletta marru vi/in minn Michael Mifsud, li b’velo/ità kbira anti/ipa

Dwell mal-linja bejn ]ew; plejers ta’ esperjenza, Manolito Micallef, captain ta’ Floriana u Gilbert Agius

lill-goalkeeper, Jansen, u dar mieg[u; imma meta ;ie biex iqassam la[aq fuqu Tyron Farrugia u /-/ans intilef.

Fit-38 minuta, Valletta fet[u l-iskor meta minn kross ta’ Zongo millemin, EDMOND AGIUS kompletament ]markat f’tarf il-kaxxa ]-]g[ira, tefa’ gewwa bir-ras.

Floriana re;g[u perikolu]i qabel ilmistrie[ minn korner ta’ Pablo Doffo, ikkonnettja tajjeb Manolito Micallef, li i]da t-tentattiv tieg[u minn daqqa ta’ ras g[adda barra.

Kienu Valletta li [olqu l-ewwel azzjoni perikolu]a fit-tieni taqsima meta xutt mid-distanza ta’ William Barbosa g[adda g[oli. Imbag[ad fil55 minuta, kross tal-plejer tal-log[ba Ousseni Zongo mil-lemin ;ie kklerjat minn Eric Akoto, u minuta biss wara, xutt ie[or mid-distanza, din id-darba ta’ Zongo, g[adda ftit barra. Fl-64

minuta, minn kross ta’ Gilbert Agius ikkonnettja tajjeb l-attakkant Bra]iljan li kellu log[ba kwieta, Denni Rocha Dos Santos, li i]da mill-vi/in xe[et barra.

Fis-76 minuta sforz personali ta’ Michael Mifsud intemm b’xutt talistess plejer salvat tajjeb millgoalkeeper tal-Greens, Patrick Jansen, u fil-81 minuta, Zongo g[adda through-pass tajjeb lejn Mifsud, bix-xutt tieg[u jer;a’ jkollu risposta tajba minn Jansen.

Floriana ppruvaw reazzjoni ddisprata fl-a[[ar ]ew; minuti, bi kross-shot tas-sostitut John Mintoff salvat tajjeb mill-goalkeeper internazzjonali ta’ Valletta, Andrew Hogg, u mbag[ad f’kontrattakk velo/i, Mifsud ]marka lil Effiong, li minn po]izzjoni ideali falla dak li kien l-a[[ar /ans tal-log[ba.

Marsaxlokk jitnaqqsilhom punt ie[or Fis-seduta tat-28 ta’ Marzu li g[adda, ilBord tal-Kontroll u d-Dixxipplina tal-MFA idde/ieda li g[andu jitnaqqas punt (1) lil Marsaxlokk FC mill-klassifika tal-BOV Premier League 2011-12, jekk kemm-il darba sat-30 ta’ April 2012, l-istess klabb ma j[allasx il-pagament dovut lill-plejer Emiliano Lattes.

Peress li sat-30 ta’ April 2012, Marsaxlokk FC baqg[u ma [allsux ilpagament imsemmi, kellu jitnaqqas il-punt mill-BOV Premier League 2011-12, millklassifika pre]enti ta’ Marsaxlokk FC, li issa g[andhom [ames punti.

Marsaxlokk, li di;à huma relegati g[allEwwel Divi]joni, fl-a[[ar ;img[at kienu tnaqqsulhom ukoll tliet punti o[ra talli naqsu milli jonoraw il-pagamenti, fosthom tal-eks kow/ Patrick Curmi.

48

LOKALI

il-Óadd, 6 ta’ Mejju, 2012

L-A{{AR GARANZIJA TAL-LABOUR KIENET FL-1996... DWAR L-ISTIPENDJI!

}mien il-prova Ma kinux snin facli.

I]da Gvern ma jitlax biex jiggverna biex ikun komdu.

Jiggverna g[ax g[andu responsabbiltà li jag[mel dan.

Fl-istorja tad-dinja, kien hemm diversi nies li sabu ru[hom f’po]izzjoni ta’ responsabbiltà f’mument diffi/li; ]mien ta’ gwerra jew tensjoni; ]mien ta’ kollass so/jali; ]mien ta’ firda filpajji], ta’ gwerer /ivili u inkwiet kbir: jew kif qed ji;ri b[alissa fi ]mien ta’ g[aw; ekonomiku kbir.

Gvernijiet madwar id-dinja qed isofru anki politikament min[abba l-mi]uri ta’ awsterità li qed ikunu introdotti. Tnaqqis fis-servizzi so/jali, qtug[ bladdo// ta’ spi]a li qed tolqot lil kul[add; nuqqas ta’ d[ul kif konna mdorrijin bil-konsegwenza li flus fl-idejn ma jkunx hemm kemm wie[ed jixtieq.

U fuq kollox nuqqas ta’ xog[ol u [olqien ta’ impjiegi ;odda, waqt li qed jintilfu eluf ta’ impjiegi.

F’Malta dil-kri]i ma laqtitniex direttament fil-qasam finanzjarju, anzi dal-qasam baqa’ jikber. I]da l-kri]i internazzjonali ;abet mag[ha li t-tkabbir ekonomiku ma kienx b[as-snin ta’ qabel.

Dan kien Gvern li fl-erba’ snin li g[addew [adem fuq li [adem. Introdu/a riformi, u minkejja l-ma;;oranza ]g[ira

tieg[u, wera li kien lest li jiggverna u jie[u de/i]jonijiet ibsin li forsi mhux kul[add apprezza; i]da li kienu me[tiega g[all-;id tal-pajji].

Fi Franza, rajna elezzjoni li fiha l-President Fran/i] Sarkozy sofra min[abba /erti mi]uri li [a; wa[da minnhom li g[olla l-età ta’ irtirar minn 60 g[al 62 sena; i]da seta’ jag[mel mod ie[or b’defi/it og[la minn dak normali fl-Ewropa, u b’popolazzjoni dejjem tixjie[^ A[na l-mi]uri g[aqlin filqasam tal-pensjonijiet [adnihom qabel b’]ieda gradwali taletà ta’ irtirar. L-Oppo]izzjoni ikkritikatna li g[ollejna l-età tal-irtirar; i]da ma g[andix dubju illi kieku kellha titla’ filGvern t[alli l-età kif inhi llum.

Kellna n]idu l-prezzijiet taddawl u ilma mhux g[ax [adna gost nag[mlu dan b’kapri//, b[alma g[amel Gvern Laburista bejn 1996-1998 meta l-prezz ta]-]ejt tela’ $14-il barmil i]da bil-prezz ta]-]ejt g[axar darbiet dak li kien fl1997 ma stajniex nissussidjaw il-kontijiet g[al kul[add.

Tajbin kemm kienu tajbin dawn il-mi]uri ibsin, ma ppretendejna li [add jg[idilna ‘prosit’. I]da l-istorja g[ad ti;;udika dawn l-erba’ snin b[ala ]mien li fih il-Gvern mexa b’g[aqal u b’serjetà biex salva l-impjiegi u salva l-pajji] minn g[aw; [afna ikbar.

{afna nies jistaqsuni: “:ejja l-elezzjoni^” Gvern g[andu jkun preparat anki g[al dak li ma hux prevedibbli. I]da kif g[edt kemm-il darba pubblikament, dal-Gvern g[andu mandat li jiggverna g[al [ames snin; ji;ifieri sassena d-die[la. Naturalment ma jistax jiggverna jekk ma jkollux ma;;oranza fil-Parlament.

I]da jekk Gvern ikomplix imexxi jew le g[andu jkun de/i] fil-Parlament [alli kul[add jerfa’ r-responsabbiltà tieg[u. Hu fil-Parlament fejn ilpoplu ele;;iena ma’ partit u mhux ma’ ie[or, u biex immexxu l-pajji], li jkunu de/i]i dawn l-affarijiet.

Il-Gvern ma jib]ax millverdett tal-Parlament b[alma ma jib]ax mill-verdett talpoplu. A[na ma a[niex filgvern biex nie[du dde/i]jonijiet popolari jew populisti g[alkemm irridu nkunu konxji tal-problemi li jiffa//jaw in-nies u nassiguraw dejjem safety net li tipprote;i lil min fis-so/jetà g[andu b]onn liktar [arsien.

I]da ma g[andna qatt nie[du de/i]jonijiet sempli/iment biex inkunu popolari u ma no[dux id-de/i]jonijiet li l-pajji] g[andu b]onn.

G[ax fl-a[[ar mill-a[[ar mhux importanti minn jiggverna i]da kif wiehed jiggverna.

A[na kburin b’dak li

media•link COMMUNICATIONS

wettaqna f’dan il-pajji].

Biddilnieh minn pajji] fit-tarf ta’ gwerra /ivili, g[al pajji] liberu, /ivilizzat, fl-Unjoni Ewropea, prosperu, fejn illibertà mhix mhedda u hemm is-ser[an tal-mo[[. Staqsu lillbarranin fostna kemm ifa[[runa g[all-istil u l-kwalità tal-[ajja tag[na.

Ma a[niex se nib]g[u millisfidi tal-;ejjieni. B[alma dejjem g[amilna se nag[mlu l[ila tag[na. Se nispejgaw dak li g[amilna. Se nuru li l-alternattiva g[al dan il-Gvern ma hi alternattiva xejn, i]da nies u proposti tal-img[oddi bi tmexxija li ma tag[rafx dak li hu b]onju] g[all-;id ta’ pajji]na.

Ti;ix l-elezzjoni dis-sena jew is-sena d-die[la, nid[lux g[al elezzjoni g[ax ni;u sfurzati jew g[ax irridu a[na, ma rridu qatt ninjoraw il-verdett ta’ dawk li ji;u warajna. B’idejna fuq ilkuxjenza, biex in]ommu bla mittiefsa l-principji li dejjem ispiraw lill-Partit Nazzjonalista, ma rridux nib]g[u niffa//jaw ir-realtà.

Il-[ajja mhux dejjem toffri lward. Xi kultant toffri x-xewk.

I]da g[ax il-warda hi sabi[a g[andha x-xewka. G[ax l-imrar u l-fer[ xi kultant huma mag[;una flimkien. {add ma hu hawn g[al dejjem. A[na lkoll g[asafar talpassa. I]da sakemm inpassu nag[mlu minn kollox biex

minn TONIO BORG Vi/i Prim Ministru u Vi/i Kap tal-PN tonio.borg@gov.mt

inkunu denji tal-karigi li nokkupaw. Min ja[seb li ssi;;u tal-poter hu komdu jg[arralu. Hu unur li wie[ed iservi lil pajji]u, diffi/li kemm hu ]mien diffi/li b[alissa. I]da g[aliex nemmnu li tiggverna hu servizz, n[arsu lejn il-futur b’fidu/ja.

G[al min il-politika hi servizz, il-politika ma hix ma[mu;a. La jg[ajjar u lanqas jinsulta i]da jemmen li l-poplu po;;ieh hemm biex iservi.

Ming[ajr illu]joni ta’ /ens perpetwu. Il-poplu jaf jag[]el.

Jaf jag[]el gvernijiet u jaf jag[]el individwi. Meta jasal i]-]mien, kollox ji;i f’postu.

G[ax l-ordni fin-natura hekk tesi;i.

? ERTIFIKAT TA’ UNUR G{AL MALTA FIX-XOG{OL Stampat fl-Istamperija Indipendenza

6 - 5 - 2012