www.media.link.com.mt
Numru 13,121
€0.45
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Malta bi prestazzjoni ekonomika “impressjonanti” ?ertifikat ie[or g[all-qag[da finanzjarja u l-[olqien tax-xog[ol li tgawdi Malta minn Robert Cremona
Il-qag[da finanzjarja ta’ Malta miexja ’l quddiem b’mod impressjonanti, ilkonsum pubbliku qed ji]died, it-turi]mu qed ji]died, l-esportazzjoni wkoll qed ti]died, filwaqt li pajji]na qed isir aktar kompetittiv u l-ekonomija qed tirkupra tajjeb u b’mod qawwi mill-effetti tal-krizi ekonomika dinjija. Huma dawn ilkonklu]jonijiet ewlenin li jo[orgu mir-rapport dwar Malta ppubblikat mill-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) u li ;ie ppre]entat mill-Ministru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment Tonio Fenech f’konferenza tal-a[barijiet li matulha spjega kif l-IMF re;a’ ta /ertifikat mill-aqwa lil pajji]na.
Il-Ministru Fenech qal li dan hu rapport ie[or po]ittiv, li jfa[[ar ilprestazzjoni fil-qasam ekonomiku u l-qasam tal[olqien tax-xog[ol. Ir-rapport tal-IMF jikkonferma d-de/i]jonijiet g[aqlin li [a l-Gvern fla[[ar erba’ snin, u li wasslu biex Malta kellha tkabbir ta’ 1.5%. L-IMF jerga’ jikkonferma s-sa[[a tas-settur finanzjarju ta’ pajjizna, li l-inflazzjoni hi anqas mill-medja Ewropea, u li l-qg[ad hu ferm inqas mill-medja flUE, filwaqt li jxejjen g[al kollox l-akku]i talOppo]izzjoni Laburista li qed tg[id li Malta mhux veru qed til[aq il-miri finanzjarji taghha. g[al pa;na 2
(Ritratt> Trevor Solars)
Il-Prim Ministru vi/in in-nies bl-internet Ara pa;na 4
Titjib fil-pagi
Il-Gre/ja
Il-[addiema tal-Gozo Channel se jgawdu minn titjib fil-paga u fil-kundizzjonijiet tax-xog[ol
Potenzjal ta’ kollass politiku fost inkwiet li l-pajji] jispi//a f’idejn l-estremisti
Ara pa;na 6
Ara pa;na 13
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’Mejju, 2012
2 Lokali
G[oti ta’ demm fi]-}ejtun
Il-Mobile Blood Donation Unit nhar il-{add li ;ej se tkun fi]-}ejtun, ma;enb il-Pjazza tas-Suq. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun bejn it-8.30 a.m. u s-1pm. Kull min se jag[ti d-demm hu mitlub jie[u mieg[u l-karta talidentità.
Malta fost il-pajji]i l-aktar avvanzati minn pa;na 1
Issa, anke istituzzjoni ewlenija b[alma hu lIMF qed tgiddeb l-g[ajdut tal-Partit Laburista. Il-Ministru Tonio Fenech spjega li l-Gvern g[andu programm /ar biex inaqqas l-i]bilan/, u se jkompli ja[dem biex jintla[qu dawn il-miri. Il-Ministru fakkar kif tul l-a[[ar snin il-Gvern introduca diversi in/entivi g[an-negozjant i]]g[ir, kien hemm tnaqqis fl-income tax fi tliet Ba;its konsekuttivi, filwaqt li l-pajji] gawda minn miljuni ta’ fondi Ewropej.
F’dan ir-rapport l-IMF ifa[[ar il-politika talGvern, li jirreferi g[aliha b[ala ‘prudenti’ f’/irkustanzi globali diffi/li. Jg[id li s-sa[[a ta’ Malta quddiem il-kri]i internazzjonali kienet frott tal-impenn tal-Gvern li j[addem politika finanzjarja tajba li fittxet it-tis[i[ talkompetittività. Fuq kollox, l-IMF jiddeskrivi l-andament ekonomiku ta’ pajji]na b[ala impressjonanti u jg[id li Malta hi wie[ed mill-aktar pajji]i fost dawk avvanzati li wettaq progress f’dan is-sens.
It-Temp
UV INDEX
9
IT-TEMP> Ftit imsa[[ab u xi ftit im/ajpar f’xi n[awi mas-seb[ VI}IBBILTÀ> Tajba lokalment moderata g[allewwel IR-RI{: {afif u varjabbli BA{AR> {afif IMBATT> Baxx mill-Majjistral li jsir ftit li xejn TEMPERATURA: L-og[la 25˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 644.1 mm IX-XEMX> Titla’ fis-06.03 u tin]el fil-19.54
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
L-ERBG{A L-og[la 25˚C L-inqas 15˚C
IL-{AMIS L-og[la 26˚C L-inqas 14˚C
IL-:IMG{A L-og[la 26˚C L-inqas 14˚C
IS-SIBT L-og[la 27˚C L-inqas 15˚C
IL-{ADD L-og[la 25˚C L-inqas 15˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
8
8
8
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 24˚C xemxi, Al;eri 21˚C xemxi, Amsterdam 14˚C imsa[[ab, Ateni 28˚C imsa[[ab, Lisbona 19˚C imsa[[ab, Berlin 17˚C ftit imsa[[ab, Brussell 15˚C imsa[[ab, ilKajr 32˚C xemxi, Dublin 9˚C xita, Kopen[agen 13˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 20˚C imsa[[ab, Milan 20˚C imsa[[ab, Istanbul 25˚C xemxi, Londra 14˚C ftit imsa[[ab, Madrid 20˚C imsa[[ab, Moska 17˚C bir-rag[ad, Pari;i 17˚C xita, Bar/ellona 21˚C imsa[[ab, Ruma 20˚C xemxi, Tel Aviv 25˚C xemxi, Tripli 24˚C xemxi, Tune] 24˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 19˚C xemxi, Zurich 20˚C imsa[[ab, Munich 20˚C ftit imsa[[ab, Stockholm 15˚C xemxi, St. Petersburg 13˚C xemxi.
Il-President Malti jifra[ lil Hollande
Il-President ta’ Malta George Abela fera[ lil Francois Hollande g[ar-reb[a li kiseb fl-elezzjonijiet presidenzjali ta’ Franza. Il-President Abela qal li Malta u Franza jgawdu minn relazzjonijiet e//ellenti bba]ati fuq valuri komuni ta’ [elsien, demokrazija u l-[arsien talli;i. I]-]ew; pajji]i jikkoperaw mill-qrib fuq livelli bilaterali u multilaterali u re;jonali u filkuntest tas-s[ubija fl-UE. Franza hi wa[da millimsie[ba l-aktar importanti g[al Malta u l-President Abela qal li jinsab /ert li dawn irrabtiet se jkomplu jissa[[u filfutur qrib.
Bazaar g[and l-Ursolini fi Gwardaman;a Dan il-bazaar ikun miftu[ kuljum mit-Tnejn sal:img[a mid-9.00 a.m. sas1.00 p.m. u mill-4.00 p.m. u s-6.00 p.m. sal-:img[a 18 ta’ Mejju.
B[al-lum 25 sena
J
um il-votazzjoni li fih ukoll mhux permess li jixxandru rapporti li jistg[u jinfluwenzaw lill-votanti flg[a]la tag[hom. Ting[ata statistika dwar il-votazzjoni. G[al din l-elezzjoni kien hemm aktar minn 246,000 persuna bid-dritt g[all-vot. Din tfisser ]ieda ta’ 8,272 persuna aktar fuq l-elezzjoni tal-1981, minnhom i]da kellhom jitnaqqsu dawk li mietu, li emigraw jew li tne[[ew minn fuq irRe;istru Elettorali fuq ordni tal-Qorti. Id-Disa’ Distrett, iffurmat minn Gwardaman;a, Imsida, San :iljan u San :wann b’19,810 votant kien l-akbar distrett g[al din l-elezzjoni. Minn 620 post tal-votazzjoni kien hemm 49 f’G[awdex. :iet ippubblikata wkoll skeda ta’ xandiriet konnessi mal-g[add tal-voti.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Lokali 3
Reb[a li biddlet pajji] Nhar id-9 ta’ Mejju tal-1987 kienet saret l-elezzjoni li wasslet biex il-Partit Nazzjonalista ng[ata l-mandat mill-poplu biex ikun jista’ jiggverna. Dan wara li fl1981, minkejja li ;ab ilma;;oranza tal-voti, il-Partit Laburista, dak i]-]mien immexxi minn Duminku Mintoff, kien g[a]el li jibqa’ jmexxi hu. Kienet elezzjoni li saret fi ]mien meta f’pajji]na kien hawn tensjoni politika, kaw]a wkoll ta’ vjolenza politika filkonfront ta’ partitarji Nazzjonalisti. Kienet elezzjoni li segwiet xeni u avvenimenti li jibqg[u mni]]la b[ala kapitlu iswed fl-istorja politika ta’ pajji]na, b[alma kienu l-vjolenza waqt il-mass meeting f’Tal-Barrani, li segwiet il-qtil politiku ta’ Raymond Caruana, kif ukoll il-frame up fuq Pietru Pawl Busuttil. Wara dik l-elezzjoni, filpajji] bdiet bidla s[i[a. Bidla li kienet immexxija mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami, li ra kif pajji]na seta’ jaqbad rotta differenti minn
dik li kienu da[[lu lil pajji]na fiha gvernijiet So/jalisti. Pajji]na beda bl-espansjoni f’diversi setturi u llum qed ingawdu wkoll de/i]jonijiet li kienu ttie[du minn dak ilgvern li biddel pajji]. Rajna l-liberalizzazzjoni tax-xandir, li wasslet g[allplurali]mu, rajna riformi s[a[ u setturi li kienu kkontrollati mill-gvern li bdew ji;u liberalizzati. Kien Gvern Nazzjonalista li wassal biex illum pajji]na jinsab membru s[i[ fl-Unjoni Ewropea, li llum qed tfakkar it-twaqqif tag[ha. Minn hemm pajji]na baqa’ ja[dem biex issie[eb ukoll fiz-zona ewro. Illum, grazzi g[ar-riformi li wettqu gvernijiet Nazzjonalisti, pajji]na jinsab i[ares ’il quddiem biex ikun /entru ta’ e//ellenza f’diversi oqsma. ?irkustanzi li wasslu biex qed nispikkaw f’setturi b[alma huma s-servizzi finanzjarji, l-ICT, is-settur talfarma/ewtika, u o[rajn. Dan kollu se[[ grazzi g[allfatt li l-poplu kien wera, u baqa’ juri fidu/ja fil-Partit Nazzjonalista.
Eddie Fenech Adami jie[u l-;urament tal-[atra b[ala Prim Ministru ta’ Malta u l-folla kbira li n;abret quddiem Kastilja ti//elebra r-reb[a tal-Partit Nazzjonalista
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
4 Lokali
Il-Prim Ministru jisma’ x’g[andhom xi jg[idu n-nies Jiddeskrivi l-esperjenza b[ala ;dida, sabi[a u vi/in in-nies Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi tkellem dwar id-djalogu b’sa[[tu li l-Partit Nazzjonalista introdu/a permezz tal-websajt My Choice (Ritratt> Michael Ellul)
minn Kenneth Xuereb
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi fisser ilkonferenza interattiva ta’ sieg[a fuq il-websajt il;dida tal-Partit Nazzjonalista myCHOICE.PN ilbiera[ filg[axija, b[ala esperjenza ;dida, sabi[a u kontinwa u li t[ossok vi/in ma’ kwantità kbira ta’ nies. Dawk li rre;istraw filwebsajt il-;dida tal-PN, kellhom opportunità ;dida u esperjenza innovattiva li jiddjalogaw mal-Prim Ministru. Staqsew diversi mistoqsijiet u kkomunikaw bl-internet ideat u proposti b’mod kunfidenzjali waqt li l-Prim Ministru g[adda lkummenti dak il-[in stess u wie;eb g[al diversi mistoqsijiet li kienu qeg[din isiru. Is-sa[[a, ix-xog[ol, ledukazzjoni, l-ekonomija u l-flus fil-but, l-ambjent, ilpro;ett ta’ Bieb il-Belt, SmartCity Malta, is-settur tal-avjazzjoni, l-Air Malta u n-negozji ]-]g[ar kienu fost is-su;;etti li fuqhom mijiet ta’ persuni bag[tu mistoqsijiet lill-Prim Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi f’web conference mal-pubbliku fejn il-Prim Ministru kien fid-dar ?entrali tal-PN jisma’ u jir/ievi l-kummenti u l-proposti min-nies li [adu sehem f’din il-konferenza interattiva – lewwel wa[da ta’ din ixxorta li saret minn Prim Ministru f’Malta. Il-konkorrenza kienet
wa[da tajba [afna, b’642 parte/ipant attiv li kitbu lmistoqsijiet u l-kummenti tag[hom u l-Prim Ministru wie;eb live permezz ta’ webcam. “Esperjenza ;dida, sabi[a u kontinwa u t[ossok vi/in ma’ kwantità kbira ta’ nies”, qal lil IN-NAZZJON il-Prim Ministru Lawrence Gonzi fl-ewwel kummenti ftit minuti wara li ntemmet il-web conference. “Hekk hu l-veru djalogu, u n[oss li kelli djalogu tajjeb”, kompla jikkummenta l-Prim Ministru ma’ IN-NAZZJON. Lawrence Gonzi ta wkoll [arsa [afifa lejn is-su;;etti li tqajmu. “Hemm [afna nies li huma sensittivi g[assettur tas-sa[[a, numru ta’ mistoqsijiet o[ra kienu dwar l-edukazzjoni, kif ukoll minn [addiema talfabbriki.” Il-web conference kienet miftu[a g[al kull min irre;istra fil-websajt www.mychoice.pn, g[odda o[ra li biha l-PN ikun eqreb tan-nies biex jisma’ l-kummenti s-su;;erimenti u lwe;g[at tag[hom u dawn jaslu sal-qalba tal-politika tal-PN. Kien hemm ukoll diversi kummenti ta’ apprezzament g[al din l-opportunità. Anki l-Prim Ministru fuq livell personali kien entu]jast g[al din l-inizjattiva u l[sieb hu li din ter;a’ ssir fil-futur qrib.
Malta fost il-pajji]i bl-aktar ekonomiji b’sa[[ithom Malta ;iet i//ertifikata fost l-aktar pajji]i li g[andhom ekonomija b’sa[[itha fl-Ewropa u li, minkejja l-kri]i finanzjarja, kompliet to[loq l-investiment. Dan qalu l-Prim Ministru u l-Kap tal-PN Lawrence Gonzi waqt attività so/jali organizzata mill-Moviment Nisa tal-Partit Nazzjonalista (MNPN), f’Villa Arrigo, finNaxxar. Il-Prim Ministru fakkar li l-ommijiet u nnanniet g[andhom kontribut qawwi x’jag[tu lis-so/jetà Maltija u fisser kif fil-kwiet ta darhom irabbu u jissudaw il-familji u g[alhekk jixirqilhom rikonoxximent spe/jali. Il-Prim Ministru fakkar fid-djalogu b’sa[[tu li l-Partit Nazzjonalista introdu/a permezz tal-
websajt My Choice, biex b’hekk tkun tista’ ti;i stimulata aktar diskussjoni. Barra minn hekk hu semma ri]ultat importanti li g[adha kemm ir/eviet Malta. Dan hu dak tal-Eurostat li po;;a lil Malta fl-ewwel post bl-akbar ammont ta’ gradwati li jsibu xog[ol fi ]mien tliet snin. Dan ifisser li Malta ;iet sa[ansitra qabel pajji]i kbar b[al Franza u l-:ermanja. Il-Prim Ministru enfasizza wkoll li l-Gvern se jkompli jg[in lil dawk li g[adhom ma sabux xog[ol jew li ntemmilhom l-impjieg tag[hom. Ikkritika lill-Partit Laburista li mhux qed joffri proposti konkreti fix-xog[ol fost affarijiet o[ra.
Kumpanija internazzjonali tal-awditjar tiltaqa’ f’Malta Il-kumpanija internazzjonali tal-awditjar u konsultazzjoni, Baker Tilly, laqqg[et f’konferenza f’Malta 200 delegat minn 55 pajji] differenti minn madwar id-dinja. Il-konferenza bit-tema ‘Change Ahead’, infet[et b’diskors mill-Ministru g[allFinanzi, l-Ekonomija u lInvestiment, Tonio Fenech, u matulha kienu indirizzati l-
i]viluppi li se[[ew fl-a[[ar snin fis-settur tan-negozju internazzjonali. Kelliem ewlieni fil-konferenza kien il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li tkellem kif matul dawn l-a[[ar snin pajji]na rnexxielu jil[aq diversi miri importanti li jkomplu jg[inu lis-settur pubbliku u dak privat jo[olqu opportunitajiet ta’ xog[ol u
investiment,. Il-kumpanija Baker Tilly International timpjega 24,000 persuna f’149 kumpanija differenti madwar id-dinja fejn bejniethom jaqsmu l-informazzjoni u ri]orsi sabiex iwasslu ri]ultati e//ellenti lil klijenti tag[hom. F’Malta ilkumpanija hija rappre]entata minn Baker Tilly Sant li ;iet stabbilita fl-1994.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Lokali 5
Mill-[olqien tax-xog[ol qed igawdi kul[add Il-prin/ipju ewlieni fil-ba;its tal-Gvern hu l-element so/jali fejn kull kategorija tas-so/jetà tkun meg[juna biex tkompli ttejjeb il-kwalità tal-[ajja tag[ha Il-politika tal-Gvern qed twassal biex ix-xog[ol jin[oloq g[al kul[add anke g[al dawk li huma kunsidrati b[ala vulnerabbli fis-so/jetà. Dwar l-impenn tal-Gvern li jpo;;i l-[olqien tax-xog[ol b[ala prijorità tkellem Chris Said, il-Ministru g[all:ustizzja, Konsultazzoni Pubblika u l-Familja, f’konferenza tal-a[barijiet ilbiera[ fis-Salini dwar irraba’ sena [idma tal-Gvern. Flimkien mal-investiment fl-edukazzjoni, sostna Chris Said, il-Gvern wassal biex kompliet tikber l-ekonomija u l-kummer/ li rri]ultaw fi d[ul u flus aktar g[all-familji Maltin. Fl-a[[ar erba’ snin in[olqu 20,000 post tax-xog[ol ;did waqt li l-[addiema kellhom mill-inqas ]ieda ta’ €1,000 fil-paga fis-sena. Flimkien ma’ dan kien hemm ]idiet fissahra u fix-xog[ol part-time, sostna l-Ministru Chris Said, li spjega wkoll kif il-Gvern kompla jtejjeb is-sitwazzjoni tal-pensjonanti, isa[[a[ listruttura tal-istipendji u jnaqqas il-qg[ad. Il-Gvern hu impenjat li jkompli jsa[[a[ ukoll ix-xibka so/jali talpajji]. Dwar l-aspett so/jali, ilMinistru Said qal li lprin/ipju ewlieni fil-ba;its ta’ dan il-Gvern hu propju lelement so/jali fejn kull kategorija tas-so/jetà tkun meg[juna tkompli ttejjeb ilkwalità tal-[ajja tag[ha. Jirri]ulta li: • l-investiment tal-Gvern fissettur so/jali hu ta’ €2.5 miljun kuljum • il-pensjonanti mhux qed jitilfu l-pensjoni u lbenefi//ji jekk dawn ikomplu ja[dmu wara l-età tal-pensjoni u 13,148
pensjonant ibbenefika minn din l-inizjattiva • bonus ta’ €300 lill-anzjani li qab]u t-80 sena u jg[ixu we[idhom • ]ieda fl-allowance tat-tfal minn €250 g[al €300 g[al kull wild u • ]ieda fl-allowance g[allfostering tat-tfal minn €600,000 fl-2008 g[al €2 miljun fl-2011. Konxju mill-importanza talbilan/ bejn il-familja u ddinja tax-xog[ol, il-Gvern po;;a wkoll i/-child care centres b[ala prijorità tant li llum hemm 1,500 tifel u tifla li jattendu f’dawn i/-/entri – ]ieda ta’ tliet darbiet fuq l2008.
3,250 tifel u tifla li jing[ataw g[ajnuna mil-learning support assistance Meta tkellem dwar ilpersuni b’di]abbiltà, ilMinistru Said qal li fl-a[[ar erba’ snin dawn il-persuni kellhom titjib kbir filkundizzjonijiet u l-kwalità tal[ajja tag[hom biex jilqg[u g[all-isfidi kbar li dawn g[andhom f’[ajjithom. Hu qal li l-inizjattivi li da[[al il-Gvern wasslu biex illum hawn 900 persuna ja[dmu full-time u 200 persuna b’di]abbiltà ja[dmu part-time. Fl-a[[ar erba’ snin kien hemm 350 persuna b’di]abbiltà li gawdew minn g[ajnuna biex tejbu lkundizzjonijiet tad-dar tag[hom. Il-Ministru Said semma
Il-pensjoni tal-anzjani llum, fl-2012, hi ta’ €1,000 aktar milli kienet fl-2008
wkoll l-investiment li l-Gvern qed jag[mel fl-edukazzjoni, propju ma’ tfal li g[andhom b]onn aktar g[ajnuna. B[alissa hemm 3,250 tifel u tifla li jing[ataw g[ajnuna mil-learning support assistance. Dwar id-djar, il-Ministru Said qal li bejn l-2008 u l2011 kien hemm 12,000 persuna li gawdew milliskemi ma[ru;a mill-Awtorità tad-Djar. Skont i/-/ensiment li sar fl-2005, fil-pajji] hawn 75% tal-Maltin li huma sidien ta’ darhom. Meta tkellem dwar ixxog[ol, il-Ministru Said semma wkoll il-35 Avvi] Legali li [are; il-Gvern u li bihom issa[[u lkundizzjonijiet tal-[addiema. Il-Ministru Chris Said tkellem dwar id-djalogu so/jali u qal li fl-a[[ar snin kien imsa[[a[ bil-kbir ir-rwol tal-MCESD, bil-Gvern jipproponi bidla filkompo]izzjoni ta’ din listruttura bl-iskop li tkun tirrifletti iktar l-entitajiet li
jiffurmaw is-so/jetà /ivili. Hu semma wkoll kif ilMEUSAC irnexxielha tg[in lil diversi g[aqdiet biex jiksbu €16.5 miljun f’fondi mill-UE. Il-Ministru Chris Said tratta wkoll il-;ustizzja u qal li dda[[let il-li;i dwar il;ustizzja riparatri/i waqt li ssa[[ew id-drittitjiet talvittmi ta’ reati. Dan filwaqt li kien introdott ukoll ir-re;istru li fih jitni]]lu persuni li jkunu wettqu reati sesswali. Il-Gvern, sostna l-Ministru Said, qed ja[dem ukoll fuq ilbinja l-;dida tal-;udikatura bl-iskop li l-;udikatura jkollha fa/ilitajiet a[jar minn fejn ta[dem. Inizjattiva importanti o[ra hi dik marbuta mal-Qorti talFamilja, li wkoll se jkollha binja ;dida g[ax il-post li topera minnu llum sar ]g[ir wisq. Il-Gvern hu impenjat li jag[ti l-g[odda me[tie;a lill;udikatura biex din tkun tista’ twettaq ix-xog[ol tag[ha u tkun solvuta wa[da mill-aktar problemi li tolqot lin-nies –
id-dwemien fil-qorti. Il-Gvern, sostna Chris Said, se jag[mel riforma o[ra importanti li tiffoka fuq ilpersuni li jwettqu reati marbuta ma’ pussess ta’ droga g[all-ewwel darba u [abbar li l-pjan tal-Gvern li l-akku]at ikun jista’ jag[]el jekk imurx quddiem qorti jew quddiem bord li jitratta l-ka] tieg[u. L-iskop wara din ir-riforma hu biex il-persuni li jwettqu lewwel reat marbut ma’ pussess ta’ droga jkunu jistg[u jirriformaw lilhom infushom. Din ir-riforma mhix se tapplika g[attraffikanti tad-droga. Mistoqsi dwar il-ka]i ta’ ]balji li saru f’atti ta’ akku]i li wasslu biex persuni kienu liberati mill-Qorti, il-Ministru Said qal li trid issir distinzjoni bejn ]ball uman u ]ball apposta. Hu qal li l-Gvern jemmen li min iwettaq ]ball apposta g[andu jin]amm responsabbli u kontrih jittie[du l-passi me[tie;a g[ax dan ikun wassal biex ma titwettaqx ;ustizzja.
I/-?entru tas-Sa[[a tar-Rabat se jkun modernizzat minn Luca Caruana
I/-?entru tas-Sa[[a tar-Rabat se jkun modernizzat b’investiment ta’ €484,926 biex joffri servizzi a[jar lill-pubbliku b’mod spe/jali lirresidenti tar-Rabat, {ad-Dingli, ilBuskett, {’Attard, il-Ba[rija u lImtarfa, b’total ta’ madwar 35,000 resident. Dan [abbru l-Ministru tas-Sa[[a u l-Kura fil-Komunità, Joe Cassar,
waqt konferenza tal-a[barijiet. Tkellem ukoll il-Kap E]ekuttiv talFondazzjoni g[as-Servizzi Medi/i Brian St John. Il-Ministru Cassar fakkar flimportanza li l-Gvern dejjem ta lillKura Primarja, tant li matul is-sena li g[addiet ing[ataw aktar minn 1.2 miljun servizz mi/-/entri tas-sa[[a u l-bere; f’Malta.
Il-pro;ett ta’ modernizzar fi/-?entru tas-Sa[[a tar-Rabat jinkludi xog[lijiet ta’ strutturar u alterazzjonijiet, manutenzjoni tas-soqfa u l-aperturi, sistema ta’ arja kundizzjonata, lift u gassijiet medikali, xog[lijiet fuq issistema tal-elettriku u g[amara ;dida g[a/-/entru. Min[abba dan ir-rinovar is-servizzi offruti mi/-?entru tas-Sa[[a tar-
Rabat se ji;u trasferiti g[al klinika alternattiv li se tit[abbar fil-;img[at li ;ejjin. Dan biex is-servizzi tassa[[a jibqg[u jing[ataw b’mod s[i[ lill-pubbliku. Fost is-servizzi l-;odda li se jkun qed joffri /-?entru tas-Sa[[a tarRabat meta ji;i modernizzat hemm ]ew; klini/i ;odda, wa[da g[allkura tal-;rie[i u o[ra ;enerali.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
6 lokali
L-Ewropa fuq ir-Roti minn Amy Borg ‘L-Ewropa fuq ir-Roti’ hi inizjattiva li tg[in biex titwassal aktar informazzjoni dwar linvestiment li qieg[ed isir bil-fondi Ewropej filg]ejjer Maltin. Dan grazzi g[all-[idma kkordinata bejn ilMinisteru tal-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u l-Familja, il-MEUSAC u d-Dipartiment talInformazzjoni li qeg[din jorganizzaw diversi ]jarat fi pro;etti li huma kofinanzjati mill-Unjoni Ewropea. Chris Said, il-Ministru tal-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u l-Familja, tkellem dwar din l-inizjattiva waqt ]jara li g[amel fil-Mu]ew talAvjazzjoni, f’Ta’ Qali, fejn pre]enti g[aliha kien hemm grupp ta’ anzjani li grazzi g[all-inizjattiva ‘LEwropa fuq ir-roti’, ]aru lMu]ew tal-Avjazzjoni biex ikunu jistg[u jaraw ixxog[ol li jsir grazzi g[allfondi li toffri l-Unjoni Ewropea li dan l-istess mu]ew ibbenifika minnhom.
Pro;etti li qed isiru b’fondi tal-UE Matul l-istess jum dan ilgrupp ta’ anzjani ]ar ukoll fabbrika ta/-/eramika li bbenefikat minn fondi talUnjoni Ewropea. Chris Said spjega kif issena li g[addiet il-Kummissjoni Ewropea rrikonoxxiet it-trasparenza li Malta mxiet biha fl-u]u tal-fondi kollha li r/iviet li ammontaw g[al €80 miljun u li ng[ataw lil Malta fl-ewwel tliet snin tass[ubija fl-Unjoni Ewropea. Bejn l-2007 u l-2013 Malta akkwistat ukoll biljun ewro ta’ fondi mill-Unjoni Ewropea u permezz tag[hom qed jitkattar linvestiment u qed jin[oloq aktar xog[ol f’pajji]na. Il-Ministru Said tkellem dwar ir-rwol tal-MEUSAC u qal li permezz tag[ha qed isir xog[ol siewi biex ilkunsilli lokali u l-NGOs jiksbu finanzjament millUE. Fl-a[[ar tliet snin u nofs jirri]ulta li l-MEUSAC g[enet diversi entitajiet, kunsilli lokali u NGOs jiksbu madwar €16.5 miljun g[al 109 pro;etti jew inizjattivi differenti. S’issa l-inizjattiva ‘LEwropa fuq ir-Roti’ kienet su//ess tant li kienu mijiet dawk li g[amlu u]u minnha u hemm interess sostanzjali g[all-;img[at u x-xhur li ;ejjin.
Il-kap tal-Commercial Banking Michel Cordina (it-tieni mix-xellug) flimkien mat-tliet persuni ma[tura (mix-xellug) Gaetano Sammut, Vincent Borg, u Gordon Scicluna
{atriet ;odda fl-HSBC L-HSBC Bank Malta [abbar tliet [atriet ;odda f’konformità mal-istrate;ija talHSBC Malta biex ikompli jsa[[a[ ilkonnettività kummer/jali globali tieg[u. B’dawn il-[atriet, it-tim espert talKummer/ Internazzjonali fi [dan il-Bank se jissa[[a[ b’aktar g[arfien u esperjenza spe/jalizzata. It-tliet [atriet ;odda huma ta’ Gordon Scicluna b[ala Senior International Banking Manager u Kap tal-Payments & Cash Management; Gaetano Sammut b[ala Kap tat-Trade & Receivables Finance; u Vincent Borg b[ala Senior Invoice Finance Manager. Michel Cordina, il-Kap tal-Kummer/
Internazzjonali, qal li n-negozju internazzjonali tal-HSBC hi proposta ta’ importanza strate;ika kbira g[ax tipprovdi lill-klijenti kummer/jali l-kapa/ità li ja//essaw servizzi bankarji mill-pajji]i kollha ewlenin kollha fejn jopera l-Grupp HSBC. Fisser ukoll li b’aktar kumpaniji, f’aktar pajji]i u f’setturi minn qatt qabel jag[mlu kummer/ fuq ba]i internazzjonali, it-talent, l-esperjenza, u l-kompetenza li g[andhom dawn it-tliet bankiera huma imprezzabbli kemm g[all-bank kif ukoll g[all-klijenti. B’madwar 7,200 uffi//ju kemm fi swieq stabbiliti, u f’o[rajn li qed jikbru b’pass mg[a;;el, l-HSBC Malta qal li qed
jimmira biex ikun parti minn dan ittkabbir billi jikkonnettja lill-klijenti f’Malta mal-opportunitajiet [alli n-negozji jirnexxu u l-ekonomiji jimxu ’l quddiem. Gordon Scicluna g[andu aktar minn 22 sena esperjenza fis-servizzi finanzjarji, li matulhom wettaq bosta rwoli mani;erjali g[oljin fil-Bank fil-qasam tal-Personal u Commercial Banking. Gaetano Sammut, li da[al fl-bank fl1977, spe/jalizza fit-Trade Services, Credit Management, u l-Credit & Risk. Vincent Borg da[al il-bank fl-1990 u [adem f’diversi ferg[at madwar Malta qabel ma n[atar Financial Planning Manager.
Titjib fil-paga g[all-[addiema tal-Gozo Channel Il-[addiema tal-Gozo Channel se jgawdu minn titjib fil-paga u filkundizzjonijiet tax-xog[ol b’ri]ultat ta’ ftehim kollettiv ;did li l-istess [addiema approvaw u issa da[al fis-se[[. Il-ftehim kollettiv tal-[addiema talGozo Channel kien iffirmat millkumpanija u mit-Taqsima Port u Trasport tal-Union {addiema Mag[qudin (U{M). Il-U{M innotat b’sodisfazzjon li minkejja li t-ta[ditiet kienu diffi/li, wara sensiela ta’ diskussjonijiet malmanagement tal-Gozo Channel blintervent tal-Ministru responsabbli g[all-istess Gozo Channel, il-Ministru Tonio Fenech, intla[aq qbil fuq il-
pakkett finanzjarju tal-ftehim kollettiv. Il-U{M esprimiet is-sodisfazzjon tag[ha li waqt dawn id-diskussjonijiet, i]-]ew; na[at urew impenn serju biex il-ftehim a[[ari jkun ta’ ;id kemm g[all-[addiema kif ukoll ta’ ;id g[allkumpanija. Il-ftehim intla[aq, qalet il-union, g[aliex kemm ir-rappre]entati tal-U{M kif ukoll il-management tal-Gozo Channel emmnu li bid-diskussjonijiet jistg[u jinstabu s-soluzzjonijiet me[tie;a u a//ettabbli g[al kul[add. Matul il-perjodu tal-ftehim kollettiv, il-[addiema tal-Gozo Channel se jigawdu minn ]idiet fis-salarji filwaqt li ;ew introdotti numru ta’ kundizzjonijiet
;odda fosthom kundizzjonijiet li jkomplu jsa[[u l-bilan/ bejn ix-xog[ol u l-familja. Il-ftehim kollettiv ;ie ffirmat wara li l-[addiema tal-kumpanija approvaw ilftehim f’laqg[a li saret g[alihom. G[an-nom tal-U{M iffirmaw dan ilftehim Martin Caruana, is-Segretarju tat-Taqsima Port u Trasport, ix-Shop Steward Grezzju Bonello u rappre]entanti o[ra tal-[addiema. F’isem il-Gozo Channel iffirmaw ilftehim kollettiv i/-Chairman Paul Curmi kif ukoll il-Kap tar-Ri]orsi Umani, Warren Grech. Il-ftehim kollettiv ikopri sal-a[[ar ta’ Di/embru tal-2015.
Il-Kunsill Lokali tal-Mellie[a jappella g[al koperazzjoni Il-KunsillLokali talMellie[a appella g[al kooperazzjoni fit-twettiq talpro;etti li g[addejjin b[alissa fl-infrastruttura tat-toroq li minnhom se jgawdi kul[add la darba x-xog[ol fuqhom jitlesta. Fi stqarrija l-Gozo Business Chamber esprimiet id-di]approvazzjoni tag[ha dwar il-fatt li l-kunsill g[alaq
it-triq li mill-Bajja talMellie[a twassal g[allMellie[a. Il-Gozo Business Chamber qalet li dan qed iwassal sabiex jin[oloq aktar traffiku u l-G[awdxin qed ikollhom vja;; itwal minn Malta g[al G[awdex. Bi twe;iba g[al din listqarrija, il-Kunsill Lokali tal-Mellie[a fisser u spjega li
filwaqt li l-Kunsill jifhem linkonvenjent li jista’ qed jo[loq dan il-pro;ett, wie[ed irid jifhem ukoll li l-partijiet kollha involuti g[andhom jerfg[u bi//a mill-pi] u jag[mlu ftit sagrifi//ji. Il-Kunsill Lokali talMellie[a appella lillawtoritajiet sabiex jaraw li lkuntrattur i]omm ma]-]mien stipulat biex jitlestew dawn
ix-xog[lijiet biex mill-aktar fis tinfeta[ wa[da millkarreggjati tal-bypass sabiex il-problema tittaffa. Il-Kunsill Lokali talMellie[a fisser li dan hu pro;ett b]onju] u li meta jitlesta ma jkunux biss irresidenti Melle[in li jgawdu minnu, i]da l-poplu Malti u G[awdxi kollu flimkien matturisti li j]uru pajji]na.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Lokali 7
Malta tag[mel su//ess fl-Ewropa Is-s[ubija ta’ Malta flUnjoni Ewropea fissret g[al Malta [olqien ta’ impjiegi ;odda, opportunitajiet miftu[a g[al diversi setturi tal-popolazzjoni, tkabbir ekonomiku sostnut, livelli aqwa ta’ edukazzjoni u ta[ri;, attirazzjoni ta’ investiment f’oqsma ;odda ta’ xog[ol, tis[i[ tal-finanzi tal-Gvern u d-d[ul ta’ munita soda u li tiswa fi bwiet il-Maltin. Dan qalu l-Partit Nazzjonalista fi stqarrija flokka]joni ta’ Jum l-Ewropa u li fiha l-PN sellem lil dawk kollha li [admu biex Malta tkun fil-qalba talEwropa u lil dawk li qed ja[dmu biex il-Maltin qed jag[mlu su//ess mis-s[ubija fl-UE. Malta kisbet ri]ultati tajbin f’[afna oqsma mindu da[let fl-UE. Ewlenin fosthom, li Malta hi wie[ed mill-iktar pajji]i Ewropej li ]iedu l-impjiegi full-time u wie[ed mill-inqas pajji]i li g[andu nies ifittxu x-xog[ol filwaqt li ]-]ag[]ag[ Maltin qed jaqtg[u wkoll [afna frott mill-opportunitajiet ta’
Muscat g[adu g[addej b’kampanja personali kontra Richard Cachia Caruana, li ta sehem kbir fin-negozjati biex Malta kisbet l-aqwa kundizzjonijiet u qed tag[mel su//ess fl-Ewropa edukazzjoni, ta[ri; u xog[ol li qed jag[tihom pajji]na llum. Il-PN kompla li Malta llum qed tgawdi mir-rizultati ta’ riformi importanti li saru fl-ekonomija Maltija f’dawn l-a[[ar snin u li bihom se[[et rivoluzzjoni siekta flekonomija b’manifattura moderna u ta’ kwalità, ]ieda fit-turi]mu u [afna negozji ]g[ar Maltin [atfu opportunitajiet [afna ikbar ta’ kummer/ u esportazzjoni. Dan kollu ifisser iktar xog[ol u iktar flus fi bwiet il-[addiema Maltin. Il-frott ta’ s[ubija ma kienx biss wie[ed ekonomiku i]da wkoll so/jali u kulturali. Il-Maltin illum g[andhom aspirazzjonijiet aqwa u jistinkaw biex jil[qu l-a[jar livelli fost l-aqwa flEwropa filwaqt li f’Malta
qed jitwettaq il-mudell so/jali Ewropew ta’ solidarjetà fil-prattika. Il-PN hu kburi li kien protagonist mal-[afna Maltin li [abirku u qed i[abirku biex Malta qed tag[mel su//ess fl-Ewropa. Mhux listess jistg[u jg[idu Muscat u l-Partit Laburista li mexxa kampanja qawwija kontra lEwropa u ried itellef lopportunitajiet li]-]g[a]ag[ u [addiema Maltin. Il-PN kompla li barra li g[a]el [a]in fuq l-Ewropa, Muscat g[adu g[addej b’kampanja mill-iktar personali kontra rrappre]entant permanenti ta’ Malta fl-UE Richard Cachia Caruana, li ta sehem kbir fin-negozjati biex Malta kisbet l-aqwa kundizzjonijiet u qed tag[mel su//ess flEwropa.
Qbil mas-sajjieda dwar aktar punti F’laqg[a li saret ilbiera[, intla[aq qbil dwar aktar punti bejn il-Gvern u s-sajjieda. Id-diskussjonijiet bejn i]-]ew; na[at se jkomplu fil-;img[at li ;ejjin biex ikunu trattati punti o[ra. Il-laqg[a saret bejn il-Ministeru tar-Ri]orsi u Affarijiet Rurali mmexxija mill-Ministru George Pullicino, u rappre]entanti talKoperattiva Nazzjonali tas-Sajd u l-G[aqda Koperattiva tas-Sajd. Il-partijiet la[qu qbil dwar il-ma;;oranza tal-punti li kienu ressqu s-sajjieda filproposti ori;inali tag[hom. Dwar il-kwistjoni pendenti ta’ skema ta’
assigurazzjoni g[as-sajjieda ;ew diskussi numru ta’ alternattivi u hu mistenni li titkompla d-diskussjoni ma’ kumpaniji talassigurazzjoni. Dwar il-kwistjoni ta’ kumpens g[assajjieda tal-pixxispad, matul il-laqg[a kien hemm skambju ta’ proposti u ddiskussjonijiet se jitkomplew fil-;img[at li ;ejjin. Dwar id-diversifikazzjoni g[all-mistier tas-sajd, intla[aq qbil li jitwaqqaf kumitat kon;unt li fih tkun tista’ ssir id-diskussjoni konstruttiva bl-iskop li titlesta strate;ija maqbula f’dan ir-rigward.
L-Ar/isqof ]gwidat dwar in/ident minn Ray Abdilla
L-Ar/isqof ta’ Malta Paul Cremona telaq mix-xena ta’ in/ident fatali wara li xi [add li kien pre]enti qallu li ma kien ;ara xejn ta’ barra minn hawn u kollox jinsab sew, minkejja l-fatt li mara kienet qed tmut u ]ew;ha kien fi stat gravi. L-Ar/isqof Cremona kien wasal ftit wara li se[[ lin/ident tat-traffiku fis-16 ta’ Lulju li g[adda fi Triq lInfetti, li ti;i ta[t l-Imdina, fejn 55 jum wara l-in/ident Renèe Pelland ta’ 63 sena minn Quebec, tilfet [ajjitha, u ]ew;ha, Jean Guy Legendre ta’ 67, kien we;;a’ serjament. Pelland ta’ nazzjonalità Franco-Kanadi]a, kienet mietet fit-Taqsima tal-Kura Intensiva tal-Isptar Mater Dei kaw]a tal-;rie[i li sofriet. Il-koppja kienet qed issuq karozza meta kien hemm impatt kbir ma’ karozza o[ra misjuqa minn Clayton James Fenech ta’ 26 sena, u li mieg[u kellu [abib tieg[u, Mark Camilleri b[ala passi;;ier. Karozza o[ra misjuqa minn Paulina Buhagiar ta’ 55 sena wkoll kienet involuta fl-in/ident fejn din baqg[et die[la fi]-]ew; karozzi ftit mumenti wara lewwel impatt. Fil-karozza mas-Sinjura Buhagiar kien hemm ]ew;ha Anthony ta’ 60 sena u n-neputi tag[hom ta’ erba’ snin. Legendre qed ji;i mixli bil-qtil involontarju ta’ martu, min[abba sewqan perikolu], li darab serjament tnejn minn nies u g[amel [sara fuq karozza filwaqt li Fenech qed ji;i akku]at bl-istess akku]i quddiem Ma;istrat ie[or. L-Avukat Adrian Muscat Azzopardi xehed filkumpilazzjoni fejn qal li hu kien l-ewwel wie[ed li wasal fil-post ta’ fejn sar lin/ident, u qal li ftit wara kien wasal l-Ar/isqof biex joffri l-g[ajnuna tieg[u,
i]da sema’ lil xi [add iserra[lu rasu u jg[idlu li ma kien ;ara xejn. L-Avukat Muscat Azzopardi qal li kien mar fil-post wara li kien /empillu sie[bu Clayton James Fenech li kien qed isuq u involut fl-in/ident u talbu biex imur [dejh biex jg[inu. Hu qal li dak il-[in li wasal l-Ar/isqof, Pelland kienet qed tistrie[ ma’ [ajt fejn dak il-[in kien hemm xi nies qeg[din ikellmuha, g[ax dehret li ma kinitx f’qag[da daqstant imwieg[ra, kif wara kollox deher ]ew;ha. Ix-xhud spjega li kien biss wara li g[adda [afna [in fejn sar konxju li l-feriti li ;arrbet il-koppja kienu gravi. Waqt il-kontro-e]ami, lAvukat Difensur staqsa lillAvukat Muscat Azzopardi g[aliex dakinhar ma kienx responsabbli tal-azzjonijiet tieg[u u akku]ah li naqas li jinforma lill-esperti talQorti li hu ma kienx biss avukat li kien se jidher g[al [bieb tieg[u, imma xhud potenzjali. L-Avukat Muscat Azzopardi /a[ad dawn lallegazzjonijiet u qal li hu [a ritratti u li dawn tahom lill-Pulizija waqt ix-xena u dan peress li hu kien lewwel wie[ed li wasal filpost u ma kien sar xejn. Qal li meta hu nsista jekk kellux jinforma lill-Pulizija u li seta’ jkun xhud potenzjali, u li ma setax ikun jaf minn qabel jew dak il-[in li l-ka] kien se jiskala f’inkjesta Ma;isterjali, u dan g[aliex il-gravità talka] waslet s’hawn aktar ma g[adda ]-]mien. L-Avukat Arthur Azzopardi qed jidher g[al Fenech. L-in/ident tat-traffiku ;ara g[all-[abta tas-12.15 p.m. Ir-ra;el tal-vittma kien tressaq il-Qorti b’idu u siequ fil-;ibs u kien qieg[ed jimxi bil-krozzi, akkumpanjat minn ibnu.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
8 Parlament
Korsijiet mill-A;enzija Appo;; g[al min irid jaddotta Matul din is-sena, lA;enzija Appo;; se tkun g[amlet [ames korsijiet g[al ;enituri adottivi. Dan qalu Chris Said, il-Ministru g[all-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u l-Familja bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Joe Mizzi g[an-nom tadDeputat Laburista Justyne Caruana. Il-Ministru Said stqarr li ttim tal-adozzjoni fl-A;enzija Appo;; hu mag[mul minn [ames [addiema so/jali li jsegwu l-pro/ess tal-adozzjoni mill-bidu sal-a[[ar, ji;ifieri mi]-]mien tal-applikazzjoni, it-ta[ri;, home study reports, iressqu ka]ijiet quddiem il-
bord, jassistu fil-pro/ess talmatching fejn jippreparaw iddokumentazzjoni kollha me[tie;a kif ukoll i[ejju rrapporti wara li ssir ladozzjoni. Chris Said ]ied li lmetodu ta’ kif wie[ed jing[ata informazzjoni g[al meta jkun jista’ jag[mel dan il-kors jiddependi minn meta wie[ed ikun applika; sostna li dejjem ji;i assigurat li meta jibda lpro/ess dan jitkompla bla interruzzjoni. Hu qal li b[alissa g[addej pro/ess biex ikun assigurat li jiqsar i]-]mien ta’ stennija g[alkemm fl-a[[ar xhur dan di;à tnaqqas konsiderevolment.
5,571 tarbija twieldu fl-2011 Matul is sena li g[addiet kien hemm 5 57 tarbija li ;ew -
,
, 1
re;istrati f’Malta. Dan qalu Carm Mifsud Bonnici, ilMinistru g[all-Intern u l-Affarijiet tal-Parlament bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea. Il-Ministru Mifsud Bonnici qal li minn dan in-numru, 234 tarbija twieldu minn ;enituri mwielda barra filwaqt li 1,806 twieldu minn ;enitur wie[ed imwieled#a barra. Mistoqsi mid-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea kemm kien in-numru ta’ trabi fl-ewwel tliet xhur ta’ din is-sena, ilMinistru Mifsud Bonnici qal li minn Jannar sa Marzu li g[adda twieldu 1,503 tarbija li minnhom 30 twieldu minn ;enituri mwielda barra u 542 minn ;enitur wie[ed
Il-Gvern irid familji b’sa[[ithom
Mi]uri favur ix-xog[ol g[at-tis[i[ tal-familja Il-;lieda kontra l-problemi tal-faqar ma tiddependix u mhix marbuta biss mal-paga minima. It-tis[i[ tal-familja wkoll hu mi]ura kontra din ilproblema u l-Gvern pre]enti qieg[ed dejjem ja[dem kontra din il-problema g[ax [a mi]uri favur il-familja u favur ix-xog[ol. Meta tkellem dwar l-abbozz ta’ li;i li jimplimenta l-mi]uri tal-Ba;it, id-Deputat Nazzjonalista Edwin Vassallo qal li meta wie[ed i[ares lejn dak li qed isir f’pajji]i o[ra, jara li l-Gvern Malti qed jie[u de/i]jonijiet biex i]id innefqa fis-settur tas-sa[[a meta pajji]i o[ra qed inaqqsu. Edwin Vassallo qal li j[ossu kburi li jifforma parti minn Gvern li f’mumenti internazzjonali diffi/li qed jirnexxilu j]id l-infiq tieg[u f’setturi importanti. I[ossu kburi wkoll li se jivvota favur abbozz li jimplimenta lmi]uri tal-Ba;it f’realtà ekonomika internazzjonali diffi/li. L-Oppo]izzjoni tibqa’ tinjora r-realtà internazzjonali u filwaqt li titfa’ t-tort ta’ kull [a;a negattiva fuq il-Gvern, mhix kapa/i tirrikonoxxi ttajjeb u l-;id li n[oloq filpajji]. Edwin Vassallo qal li kien bis-sa[[a tal-[idma tal-Gvern li ]diedu l-impjiegi. B’ri]ultat ta’ din i]-]ieda fix-xog[ol kompliet tissa[[a[ lekonomija. B’hekk jista’ jsir
investiment akbar fis-sa[[a, fl-edukazzjoni u flinfrastruttura. Id-Deputat Nazzjonalista qal li l-Kap tal-Oppo]izzjoni qed jg[ix f’realtà wa[da: dik li jid[ol fil-Ber;a ta’ Kastilja b[ala l-i]g[ar Prim Ministru ming[ajr ma jg[id x’soluzzjonijiet g[andu [alli j]omm il-pajji] miexi ’l quddiem.
Il-Gvern g[andu g[al qalbu t-tis[i[ tal-familja Edwin Vassallo qal li fissettur tax-xog[ol hu l-Gvern immexxi mill-PN li jista’ juri r-ri]ultati. It-track record talPartit Laburista ma je]istix u g[andu x’juri biss korpi parastatali u impjiegi bla limitu fis-servizz pubbliku. Edwin Vassallo ]ied li jsir [afna diskors dwar ilproblema tal-faqar. Il-[idma tal-Gvern biex jo[loq limpjiegi u jkabbar linvestiment li jissarraf f’aktar xog[ol hi wkoll [idma kontra l-faqar. Il-passi li jittie[du biex tissa[[a[ il-familja wkoll hi [idma kontra lproblema tal-faqar. Id-Deputat Laburista Marie Louise Coleiro Preca qalet li l-Ministru tas-Sa[[a baqa’ ma qalx minn fejn kien se jnaqqas is-somma ta’ €8.5
miljun mill-ba;it tas-Sa[[a b[ala parti mit-tnaqqis li jrid jag[mel il-Gvern biex ikopri l-Ba;it. Lanqas ma qal minn fejn ;ew is-€7.3 miljun li sostna li baqg[u ]ejda u kien se jg[addihom lill-Ministeru talFinanzi. Fi tmiem is-seduta talbiera[, id-Deputat Laburista Joe Mizzi o;;ezzjona li dDeputat Nazzjonalista Edwin Vassallo, Chairman talKumitat g[all-Affarijiet So/jali jpo;;i fuq il-Mejda tal-Kamra Rapport bl-isem Lejn Iktar Sigurtà u Bon Ordni f’Paceville. Joe Mizzi qal li skont lOrdnijiet Permanenti ma kien permess jitpo;;a ebda dokument fuq il-Mejda talKamra wara li jitressaq lA;;ornament. Edwin Vassallo qal li hi prattika li fi tmiem is-seduta jintalab il-permess biex dokumenti b[al dawn jit[allew jitpo;;ew fuq ilMejda tal-Kamra. JoeMizzi b’ton imqanqal qal li g[andu ji;i rringrazzjat talli kien qed ji;bed lattenzjoni tas-Sedja biex ilKamra timxi skont l-Ordnijiet Permanenti. L-Ispeaker Michael Frendo qal li peress li kien di;a’ sejja[ g[all-A;;ornament, Edwin Vassallo se jkollu opportunitajiet o[ra li jippre]enta d-dokument imsemmi.
Uffi//ju ta’ Business First f’G[awdex L-Uffi//ju ta’ Business First li se jitwaqqaf f’G[awdex biex joffri servizz ta’ one-stopshop g[all-intrapri]i f’G[awdex, se jkun estensjoni ta’ Business First ta’ Malta u g[alhekk se jkun amministrat bl-istess mod. Dan sostnieh Tonio Fenech, il-Ministru g[all-Finanzi, l-Ekonomija u l-Investiment meta wie;eb g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Alfred Sant. Hu qal li m’hemmx il-[sieb li jkun hemm regolaturi li jag[mlu parti mill-uffi//ju ta’ G[awdex g[ax is-servizzi se jkunu qed
jing[ataw mill-uffi/jali ta’ Business First ta’ G[awdex li ng[ataw it-ta[ri; ne/essaru. Dan skont is-service level agreements li kienu ffirmati bejn Malta Enterprise u d-Dipartimenti relattivi. Il-Ministru Fenech ]ied li filwaqt li qed tiffinalizza service level agreement malKorporazzjoni g[ax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC), il-Malta Enterprise iffirmat service level agreement ma’ diversi dipartimenti, fosthom, id-Dipartiment tal-VAT u l-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma (WSC).
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Parlament 9
Strument li bih se jitnaqqas id-dejn tal-Gvern u mhux ji]died Il-kumpanija Malita Investments plc se t[ares lejn il-pro;etti b[ala investiment u mhux b[ala pi] It-twaqqif tal-kumpanija Malita Investments plc hu pass biex jin[oloq strument li permezz tieg[u id-dejn tal-Gvern jitnaqqas u mhux ji]died. Dan hu pass li j[ares lejn il-pro;etti me[tie;a g[all-pajji] b[ala investiment u mhux b[ala pi]. Meta kompla d-diskors ta’ g[eluq dwar irri]oluzzjoni g[ar-rigward tat-trasferiment ta’ art lill-kumpanija Malita Investments plc, ilMinistru Tonio Fenech informa lill-Kamra li fuq parir tal-Avukat :enerali, ir-ri]oluzzjoni hi meqjusa b[ala money bill. G[alhekk ippre]enta l-messa;; tal-President ta’ Malta. Il-Ministru Fenech spjega li dan sar wara ddiskussjonijiet li kien hemm fil-kumitat talKamra u li b’ri]ultat tieg[u kienu su;;eriti /erti emendi. Tonio Fenech qal li filwaqt li l-Oppo]izzjoni tg[id li dak li qed jipproponi l-Gvern hu ri]ultat ta’ qag[da finanzjarja fi kri]i, rapport tal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) dwar Malta jg[id li dak li twettaq f’pajji]na kien impressjonanti u hu wie[ed mill-pajji]i li avanzaw fl-ekonomija. Il-Ministru Fenech qal li anki r-rapport talKummissjoni Ewropea kkonferma li l-passi me[uda mill-Gvern Malti indirizzaw biex jitnaqqas l-i]bilan/. Malta kienet wa[da minn 11il pajji] li ma kellhomx [tie;a ta’ anali]i aktar profonda. Kien hemm ukoll ir-rapport talEurostat li kkonferma s-sa[[a tal-ekonomija ta’ pajji]na. Il-Ministru Fenech qal li l-in/ertezza hi f’mo[[ l-Oppo]izzjoni g[aliex trid tgerrex lillinvestituri li juru interess f’pajji]na.
Kritika o[ra tal-Oppo]izzjoni hi dwar id-dejn tal-pajji]. L-Oppo]izzjoni tag[mel il-kalkoli tag[ha u ssostni li hu aktar minn dak kif imkejjel bi kriterji tal-UE. Fl-istess waqt ma tg[idx il-mod kif se tag[mel tajjeb [alli tnaqqas li]bilan/. Fl-istess waqt tibqa’ ttenni weg[diet li se tnaqqas d[ul tal-Gvern ming[ajr ma tissostanzja l-weg[diet tag[ha.
Malita Investments plc se tkun kumpanija li tag[mel qlig[ Tonio Fenech qal li dak li qed jag[mel ilGvern hu li jwaqqaf kumpanija li ma g[andiex b]onn il-garanziji tal-Gvern g[ax se tkun kumpanija li tag[mel qlig[. Hi kumpanija li t[ares ’il quddiem, li t[ares lejn il-pro;etti b[ala investiment u mhux b[ala pi]. Hi kumpanija li se jkollu sehem fiha anke l-poplu Malti. Dan hu mezz kif jg[in lill-Gvern inaqqas id-dejn u mhux i]idu. Dan hu l-ewwel pass biex jin[oloq fond nazzjonali ta’ investiment. Il-Ministru qal li l-Oppo]izzjoni qalet li taqbel mat-twaqqif ta’ din il-kumpanija kieku saret g[all-Air Malta u g[all-Enemalta i]da mhux g[all-pro;ett ta’ Bieb il-Belt. Tonio Fenech qal li biex i]omm it-tkabbir ekonomiku fil-pajji], hu me[tie; li jitwettqu pro;etti kapitali kbar li jg[inu biex jipprovdu impjiegi u j]ommu l-ekonomija g[addejja.
Kisba o[ra fl-edukazzjoni li l-Oppo]izzjoni qalet li se tivvota kontra L-abbozz ta’ li;i dwar ledukazzjoni hu kisba o[ra fledukazzjoni u hi sfortuna li lOppo]izzjoni anke jekk qed tesprimi qbil g[a]let li tivvota kontra. Fid-diskors ta’ g[eluq flistadju tat-Tieni Qari dwar labbozz, il-Ministru Dolores Cristina qalet li kienet tistenna li min-na[a talOppo]izzjoni jkun hemm kontribut akbar u mhux ]ew; kelliema biss. Dawn i]-]ew; kelliema tkellmu favur labbozz u fa[[ru l-kun/etti li qed ida[[al. It-tnejn, kemm Evarist Bartolo kif ukoll Owen Bonnici, kienu qalu li lOppo]izzjoni taqbel i]da filwaqt li Owen Bonnici kien qal li l-Oppo]izzjoni se tivvota favur, aktar tard Evarist Bartolo qal li anke jekk taqbel mal-abbozz kienet se tivvota kontra peress li hu money bill. Il-Ministru Cristina qalet li hu importanti li nis[qu fuq livelli u g[arfien tal-kwalifi/i. Hu pass po]ittiv li /-/ertifikat ta’ tmiem tal-iskola ma jinkludix biss ir-ri]ultati tala[[ar tas-sena i]da ji//ertifika t-tag[lim li jkun ir/ieva l-istudent tul is-snin ta’ skola obbligatorja. Dolores Cristina qalet li anke f’dan l-istadju, il-Gvern
g[adu miftu[ g[al su;;erimenti u lest li jag[mel tibdiliet anke fl-istadju ta’ Kumitat biex l-abbozz jil[aq aktar lg[an tieg[u li jkompli jag[ti valur lill-edukazzjoni f’pajji]na. Il-Ministru Cristina qalet li f’konferenzi internazzjonali, filwaqt li pajji]i o[ra jesprimu dispja/ir li kellhom i]idu lmi]ati tat-tag[lim, Malta t[ossha kburija li mhux biss toffri edukazzjoni bla [las anzi tag[ti €23 miljun fis-sena fi stipendji. Illum l-edukazzjoni mhix biss wa[da akkademika i]da wa[da formattiva li tg[in lill-istudent ji]viluppa l-abbiltajiet kollha tieg[u. Dolores Cristina qalet li lGvern jg[in ukoll b’boro] ta’studju [alli jintla[qu log[la livelli edukattivi. Din is-sena kien hemm 18-il student li kisbu PhD. Hi qalet li ma tifhimx id-dikjarazzjoni tal-Kap tal-Oppo]izzjoni li sostna li Gvern Laburista jifta[ l-Università g[al studenti mil-livelli kollha tasso/jetà. Il-Ministru Cristina kkundannat l-attakki li qed isiru kontra l-ITS g[al skopijiet personali. Din l-istituzzjoni issa ng[atat l-isem ta’ Istituzzjoni g[all-Istudji Turisti/i [alli ting[ata personalità akbar biex ta[dem
b’mod awtonomu. Dolores Cristina qalet li min qed jag[mel attakki fuq din l-istituzzjoni mhux minnu li g[andu g[al qalbu ledukazzjoni i]da jrid biss imexxi a;enda personali. Tkellem ukoll id-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea u qal li hi politika tal-Gvern pre]enti li jara studenti jkomplu l-istudji tag[hom kemm jista’jkun fl-og[la livelli edukattivi i]da anke anke f’dak li hu ta[ri;. Pajji]na miexi fid-direzzjoni li aktar ]g[a]ag[ ikomplu l-istudji tag[hom wara l-edukazzjoni obbligatorja. Illum hawn aktar ]g[a]ag[ li qed ikomplu l-istudju wara s-snin tal-edukazzjoni obbligatorja u la[aq livell ta’ 70 fil-mija. Dan hu wkoll mertu tal-Gvern li fehem u indirizza l-politika tieg[u biex ikun hawn aktar ]g[a]ag[ li jkomplu jistudjaw. ?ensu Galea sostna li aktar ma pajji]na jwassal studenti lejn ri/erka u innovazzjoni, aktar g[andu x’jakkwista lpoplu. L-istudju hu investiment u awgura li dan il-Gvern u l-gvernijiet li ji;u wara jibqg[u ja[dmu fuq dan ilkun/ett. Intant l-abbozz g[adda mitTieni Qari ming[ajr [add ma vvota kontra.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta‘ Mejju, 2012
10 Opinjoni
Il-jum storiku tad-9 ta’ Mejju Spiss [afna, meta nkun qieg[ed niltaqa’ man-nies fid-djar tag[hom, fl-uffi//ju tieg[i jew f’xi attività politika jew so/jali, tqum id-domanda dwar jekk g[andniex infakkru f’dak li jkun ;ara fil-passat, u jekk dan g[adux validu u relevanti llum Din id-domanda titqajjem spe/jalment fil-pre]enza ta]]g[a]ag[ li ma jkunux daqshekk konxji mill-passat li fuqu bnejna l-pre]ent u li fuqu g[ad irridu nkomplu nibnu l-futur. Illum hija ;urnata meta n[oss li huwa xieraq li naqsam mag[kom il-[sibijiet tieg[i dwar dan, g[ax b[allum 62 sena, Robert Schuman kien g[amel iddikjarazzjoni tieg[u li qieg[det is-sisien li fuqhom twaqqfet l-Unjoni Ewropea. U hu g[alhekk li d-9 ta’ Mejju, fuq livell Ewropew, ji;i mfakkar b[ala Jum lEwropa. Fid-dikjarazzjoni tieg[u, Schuman kien stqarr kif wasal i]-]mien li l-Ewropa ma tibqax mifnija fil-gwerer li jinbtu min[abba l-
kwistjonijiet bejn Franza u l:ermanja dwar il-minjieri tal-[adid u tal-fa[am, ilmaterja prima prin/ipali g[all-industrija. Fassal [sieb li permezz tieg[u, ]era’, u nibbet pa/i dejjiema flEwropa li gawda minnha kul[add. Is-sliem fix-xog[ol u f’ambjent ta’ diskussjoni demokratiku l-ewwel ma nqasam kien bejn sitt pajji]i biss, imma mal-medda ta]]mien, twebblu dejjem iktar pajji]i u llum qeg[din f’din l-Unjoni 27 pajji], u daqt 28 bid-d[ul tal-Kroazja. U hu g[alhekk li l-Ewropa tfakkar dan il-jum, g[ax ilprin/ipji li ;ew imxandra dakinhar ma tilfux irrelevanza, anzi, fi]-]mien ta’ kri]i ekonomika li g[andna llum, l-g[aqda, id-
diskussjoni u l-pa/i, huma ferm iktar importanti milli meta kollox ikun ward u ]ahar. Id-9 ta’ Mejju i]da g[andu relevanza partikulari g[alina l-Maltin. Min, b[ali g[andu /erta età, jiftakar li 25 sena ilu, fid-9 ta’ Mejju kellna lewwel elezzjoni fl-istorja ta’ pajji]na li g[arfet id-dritt talma;;oranza tal-poplu li jag[]el lil min jiggvernah. Kien g[alhekk jum storiku, g[ax mhux il-Partit Nazzjonalista reba[ dakinhar, i]da l-poplu Malti u G[awdxi kollu. Dakinhar kienet reb[a g[ar-rieda tal-poplu, tkun xi tkun, li ntg[arfet b[ala lforza li tiddetermina t-triq ’il quddiem li jie[u pajji]na. U tajjeb li dejjem niftakru dik it-triq li tlaqna fuqha dakinhar, minn fejn bdiet u sa fejn waslet. Telqet wara snin ta’ re;im li ma kellu ebda rispett lejn id-drittijiet tal-poplu, u l-ewwel pass tag[na kien l-iffirmar taddikjarazzjoni tad-drittijiet talbniedem, u l-inklu]joni tag[ha fil-li;ijiet ta’ Malta. Telqet minn ambjent ta’
kummer/ fgat u ta’ teknolo;ija mxekkla, jekk mhux fgata, u wasalna malajr g[al kummer/ miftu[ u [ieles, u qab]iet kbar fitteknolo;ija. Ikun diffi/li llum tipprova tfiehem li]-]g[a]ag[, li qabel dakinhar ridt t[allas, jew tkun ta’ ;ewwa, biex ikollok telefown id-dar, biex tixtri televi]joni tal-kulur, biex issib xog[ol. Jid[ku bik u jg[idlulek biex ma tesa;erax. I]da jien dan i]]mien niftakru tajjeb, g[ax kien ]mien li jien kont wie[ed mill-[afna ]g[a]ag[ ta’ dakinhar li ma a//ettajniex din issitwazzjoni u pprotestajna, batejna u irsistejna biex ksibna din il-bidla g[asso/jetà tag[na. Dawk kienu verament irrealtajiet, realtajiet li llum qed jer;g[u jerfg[u rashom, g[ax wara snin li fihom ilPartit Laburista kien donnu tg[allem u qabad it-triq li tixbah lil dik it-tajba, qed naraw illum li dan il-partit ta’ Joseph Muscat jag[mel passi ta’ ;gant lura lejn ilpassat.
Id-9 ta’ Mejju g[andu relevanza partikulari g[alina l-Maltin. Hu jum storiku, g[ax mhux il-Partit Nazzjonalista reba[ dakinhar, i]da l-poplu Malti u G[awdxi kollu
minn Victor Scerri vgscerri@maltanet.net
G[ad g[andu fit-tmexxija tieg[u, u esponenti prin/ipali tieg[u, min f’dawk i]]minijiet kien ministru, g[al wie[ed, tnejn, tlieta… G[ad g[andu fit-tmexxija tieg[u min, dak i]-]mien, kien jag[mel parti mill-fdati tal-Korp tal-Pulizija li ]gur ma hemmx g[alfejn noqg[od insemmi x’sehem kellu floppressjoni ta’ dak i]-]mien. Hu g[alhekk li llum li qed nikkommemoraw Jum lEwropa. Tajjeb li nfakkru lkruha tal-gwerra li nsejna permezz tal-Unjoni Ewropea li twieldet mid-dikjarazzjoni ta’ Robert Schuman. U hu daqshekk importanti li llum niftakru wkoll fil-jum li r-rieda tal-poplu ng[atat id-dritt li tiddetermina lpajji], u x’kienet issitwazzjoni qabel ma l-poplu reba[ dan id-dritt. U hu iktar minn importanti, i]da kru/jali, li nibqg[u nfakkru g[ax fi kliem il-poeta u lfilosfu George Santayana: “Dawk li ma jistg[ux jiftakru l-passat ikunu kkundannati biex jer;g[u jg[ixuh.”
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
PN li baqa’ jo[loq ix-xog[ol Il-politika tal-Partit Nazzjonalista dejjem kienet iffukata fuq ix-xog[ol. Ir-rekord ta’ su//essi ta’ gvernijiet Nazzjonalisti dejjem inkisbu g[ax il-politika li dejjem implimentaw kienet indirizzata biex ikomplu jin[olqu l-opportunitajiet tax-xog[ol g[all[addiema, g[all-istudenti li jkunu l-[addiema ta’ g[ada, kif ukoll illum anke g[all-pensjonanti li jixtiequ jkomplu jikkontribwixxu fis-suq tax-xog[ol u jibqg[u jir/ievu l-benefi//ju tal-pensjoni. F’kull le;islatura ta’ gvern Nazzjonalista, ixxog[ol kien fuq quddiem nett tal-a;enda politika. Fi]-]minijiet diffi/li g[all-politika f’pajji]na fla[[ar tas-sebg[inijiet u l-bidu tat-tmeninijiet, ilqg[ad kien pjaga nazzjonali. Gvernijiet Laburisti ma kellhomx soluzzjonijet biex jindirizzaw il-problema kbira tal-qg[ad. L-ideat kienu l-[olqien talkorpi. Korpi biex gvernijiet Laburisti kienu jtaffu lpjaga tal-qg[ad u jitfg[uha ta[t it-tapit. }diedu l-opportunitajiet tax-xog[ol g[ax kien hawn il-fidu/ja Il-PN reba[ l-elezzjonijiet ;enerali ta’ b[al-lum 25 sena, tad-9 ta’ Mejju tal-1987, bl-g[ajta tax’Xog[ol’ flimkien mal-g[ajta tal-‘:ustizzja’ u l‘Libertà’. PN li hekk kif tela’ fil-gvern bl-g[ajta wkoll tarrikon/iljazzjoni nazzjonali, kiseb il-fidu/ja talpoplu u beda triq diffi/li. Kien jaf fejn irid jasal – it-triq li f’pajji]na jin[olqu l-opportunitajiet taxxog[ol. Hekk se[[, minn dak i]-]mien ’il hawn, ta[t kull gvern Nazzjonalista. L-opportunitajiet tax-xog[ol tkattru g[ax kien hawn il-fidu/ja fil-pajji]. Il-Gvern
kellu vi]joni /ara fuq xiex ja[dem u jassigura li lvi]joni ssir realtà li titgawda mill-familji, mill[addiema, ]g[a]ag[ u anzjani. Xog[ol ukoll li jo[loq il-;id. Gvern wara ie[or immexxi mill-PN, wettaq riformi kbar. Riformi, i]da, li tfasslu u da[[lu fis-se[[ f’waqthom. Kollox [a ]-]mien tieg[u. Riformi li kienu implimentati wa[da wara l-o[ra. Gvernijiet Nazzjonalisti dejjem g[arfu l-prijoritajiet li kellu lpajji] fl-g[a]la tar-riformi li ried iwettaq. Le;islatura wara o[ra, il-PN irnexxielu jirriforma u jkompli jo[loq l-opportunitajiet tax-xog[ol u aktar opportunitajiet ta’ tag[lim, u spe/jalizzazzjoni g[a]-]g[a]ag[ tag[na li n-numru tag[hom li jag[]lu li jibqg[u jistudjaw u jit[arr;u dejjem kompla ji]died. Is-s[ubija fl-UE ssarrfet f’su//ess g[all-poplu B’dan f’mo[[u, il-PN g[a]el ukoll it-triq tass[ubja fl-UE. It-triq li dejjem emmen li toffri aktar opportunitajiet g[all-poplu tag[na. Opportunitajiet li l-Malti kapa/i je//ella u jirba[ il-kompetizzjoni
daqs pajji]i o[ra forsi [afna akbar minna kemm fid-daqs kif ukoll fis-sa[[a ekonomika. I]da d-direzzjoni li ta Gvern Nazzjonalista ssarrfet f’su//ess g[all-poplu tag[na – g[all-istudenti li qed jiksbu wkoll esperjenzi ta’ studju u xog[ol f’pajji]i Ewropej, g[all-[addiema li qed igawdu minn opportunitajiet ;odda ta’ xog[ol minn kumpaniji internazzjonali li g[a]lu lil Malta biex jinvestu g[aliex hu wkoll pajji] fl-UE, kif ukoll g[a/-/ittadini Maltin li issa g[andhom drittijiet
daqs kull /ittadin ie[or fl-UE. Il-jum tad-9 ta’ Mejju, Jum l-Ewropa, hu jum ukoll li n[arsu lejh b’sodisfazzjon g[ax il-poplu tag[na llum qieg[ed mhux biss igawdi minn drittijiet u opportunitajiet b[al kull poplu ie[or fl-UE, i]da g[all-fatt li Malta llum titqies b[ala pajji] b’sa[[tu u minn ta’ quddiem nett fir-ri]ultati li qed niksbu b[ala pajji]. Il-politika li mexa biha kull gvern Nazzjonalista [alliet il-marka tag[ha fuq dak li qed igawdi llum il-poplu tag[na. S[ubija fl-UE li wkoll g[enitna nwettqu riformi kbar – ewlenin fosthom fis-sistema edukattiva li fiha ssa[[a[na kemm fl-infrastruttura kif ukol fl-istrutturi li tgawdi llum is-sistema edukattiva f’pajji]na. Politika wkoll ta’ kull gvern Nazzjonalista li g[arrfet to[loq ix-xog[ol u tilqa’ g[all-isfidi internazzjonali kif rajna fl-a[[ar erba’ snin tul din ille;islatura. Snin li fihom Gvern Nazzjonalista ssa[[a[ g[ax g[a]el li jinvesti fl-edukazzjoni, fisservizzi tas-sa[[a u jkompli jinvesti fil-prodott turistiku tag[na u j[ares il-postijiet tax-xog[ol kif ukoll i[ares l-industriji kemm kbar kif ukoll ta’ daqs medju u dawk li j[addmu anqas minn 10 persuni b’in/entivi li g[enuhom jinvestu u j]idu limpjiegi. Politika li tejbet il-kwalità tal-[ajja Politika ta’ gvernijiet Nazzjonalisti li dejjem tejbet il-kwalità tal-[ajja u li bil-vi]joni li g[andu lPN g[as-snin li ;ejjin, hu impenjat li jkompli jo[loq aktar opportunitajiet ta’ xog[ol li jgawdi minnhom il-poplu kollu Malti u G[awdxi.
Il-PN jibqa’ l-g[a]la naturali tal-poplu Malti F’dawn l-a[[ar jiem komplejna naraw id-differenza bejn i]-]ew; partiti l-kbar hekk kif fl-attivitajiet rispettivi tag[hom il-Partit Nazzjonalista kompla jkun po]ittiv u jitkellem dwar il[olqien tax-xog[ol u temi li jag[tu ser[an il-mo[[, waqt li l-Partit Laburista qed jag[]el li jitkellem biss dwar kif se jkompli jressaq mozzjonijiet fil-Parlament bil[sieb li jiddg[ajjef il-Gvern. Il-PN qed ikompli j;ib linteress nazzjonali qabel kull interess ie[or g[ax jemmen tassew li l-funzjoni ta’ partit politiku hi sabiex iservi b’lealtà lejn il-poplu. Mhux l-istess jista’ jing[ad dwar tal-Labour li jitkellmu mod i]da mbg[ad jag[mlu xorta o[ra. Jag[tu l-impressjoni li qed ja[dmu g[all-;id talpajji] i]da l-a;enda tag[hom mhi xejn [lief biex illum
qabel g[ada jkunu fil-gvern. Tal-Labour ma jifil[ux jistennew aktar. B[al dak ittifel li jkun irid li jikseb ;ugarell b[al s[abu l-o[ra, u jkun lest li jag[mel kull tip ta’ kompromes basta jikseb dak li jrid. Dan hu dak li qed jag[mel Joseph Muscat, li fil-veru sens tal-kelma j[ares lejn il-politika b[ala ;ugarell u daqslikieku qed jilg[ab xi log[ba tal-kompjuter. In-nuqqas ta’ esperjenza ta’ Muscat fil-politika qed iwasslu biex iwieg[ed kollox u lil kul[add, iressaq kull tip ta’ mozzjoni parlamentari u jag[mel [bieb ma’ kul[add basta jikseb il-popolarità mixtieqa. Din hija politika perikolu]a g[ax [add ma jaf fejn qieg[ed ma’ Muscat fuq l-aktar temi importanti filpajji]. F’dawn l-a[[ar snin rajna lil Muscat jitkellem mod
PN kien il-partit li wassal lil pajji]na g[all-kisbiet mixtieqa
dwar su;;ett u ftit wara jbiddel il-ver]joni tieg[u ta’ ta[t fuq. Illum jekk tisma’ lillKap tal-Oppo]izzjoni jitkellem, malajr ta[seb li dan hu l-aktar mexxej konvint dwar l-Unjoni Ewropea. Min g[al dawn l-a[[ar snin segwa b’interess lil Muscat fix-xena politika, jaf li dan qed jilg[ab politika tal-konvenjenza u jinteressah biss li jkun fil-gvern. Lest li ji/[ad dak li qal fl-img[oddi, anke meta [adem bis-s[i[ kontra s-s[ubija ta’ Malta fl-UE, basta jag[ti dehra sabi[a tieg[u u tal-partit ‘progressiv’ li issa qed imexxi. Kultant in[ares ’il quddiem biex nara lil Muscat Prim Ministru ta’ dan ilpajji] g[ax ninsab /ert li lfrejje; li tant qed jitkellmu dwarhom tal-PL se jkun qed jag[milhom hu u mhux Gonzi, b’differenza wa[da, li flok fil-k/ina (kif qed jg[idu tal-labour) se jkun qed jag[milhom f’kull kamra fid-dar ta’ kull famil-
ja tag[na. I]da jien g[andi lil pajji]i wisq g[al qalbi u ma nag[milx b[all-PL u n;ib linteress personali qabel linteress nazzjonali. G[alhekk nippreferi nimma;ina biss lill-Labour fil-gvern biex flimkien ma’ s[abi na[dem aktar [alli nara l-PN fil-gvern. L-akbar ispirazzjoni politika tieg[i biex inkompli na[dem wara tant snin ta’ su//essi g[allPN fil-Gvern hi li niftakar il-qassatat li g[amlu lLabour f’dawn l-a[[ar snin u naf li se jer;g[u jag[mlu l-istess jekk dawn ikollhom il-poter f’idejhom, u dan g[ax tal-Labour g[adhom blistess nies. Kif dejjem g[edt, l-uniku terremot li sar fi [dan il-PL kien il-bidla artistika u ko]metika li tag[ti limpressjoni li l-PL hu partit frisk u ;did. Malli wie[ed jid[ol fi [dan il-PL malajr jinteba[ li kollox g[adu l-istess, jekk mhux ag[ar.
minn David Casa david.casa@europarl.europa.eu
Id-differenza bejn i]-]ew; partiti qed tkompli to[ro; filbera[ u fil-;img[at u x-xhur li ;ejjin se nkomplu naraw aktar fatturi de/i]ivi li jiddistingwu lill-PN mill-partit falz ta’ Muscat. Il-PN g[andu jibqa’ l-g[a]la naturali ta’ pajji]na. G[adna bi/-/ans li ma nag[mlux l-i]ball u n[allu lill-PL iqarraq bilpoplu tag[na. L-istorja re/enti ta’ pajji]na dejjem uriet li l-PN kien il-partit li wassal lil pajji]na g[all-kisbiet mixtieqa. Ejjew inkomplu ng[ixu dan is-su//ess fi]]mien li ;ej u ner;g[u nag[]lu lill-PN filgvern.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
12 Ittri
Tmaqdir biss mill-PL Sur Editur, Hi tassew [asra li anke fuq isservizzi tas-sa[[a, il-PL ma jafx ma jkunx parti;jan. Il-ftehim li l-Gvern qieg[ed jag[mel mal-privat fil-qasam tas-sa[[a, hu ta’ min ifa[[ru. Kienet a[bar mill-aktar po]ittiva li beda s-servizz ta’ emer;enza f’]ew; sptarijiet privati fi n[awi differenti ta’ Malta, f’Tas-Sliema u f’{a]-}abbar.
I]da l-Oppo]izzjoni Laburista u lmidja li tappo;;jaha - dik tal-GWU ma fel[ux jaraw dan il-ftehim. Iddeskrivew dan il-ftehim b[ala mi]ura biex jittaffew il-problemi. Le. Dan hu pass ’il quddiem. Pass li qieg[ed jindirizza l-b]onnijiet tasso/jetà tag[na. Kif di;à bdew isiru testijiet u operazzjonijiet fil-privat u j[allas g[alihom il-Gvern, hekk
ukoll dan il-ftehim mal-privat se jissarraf f’titjib g[as-servizzi tassa[[a li jgawdi minnhom il-poplu tag[na. Nappella biex kul[add ikun prudenti u jsegwi l-istruzzjonijiet li ng[ataw, li wie[ed i/empel biex jara li jista’ jinqeda minn dawn lisptarijiet privati g[ax f’ka] li jkun jirrikjedi intervent mediku fl-
emer;enza tal-Isptar Mater Dei, ikun inutli li wie[ed ja[li l-[in u jmur f’dawn l-isptarijiet. Nawgura li dan is-servizz jirnexxi, kif jirnexxu inizjattivi o[ra li qed jie[u l-Gvern biex isa[[a[, itejjeb u j]id is-servizzi ta’ kura tassa[[a f’pajji]na.
A. Camilleri
In-Naxxar
Il-kun/ert tal-MTV f’Malta Sur Editur, Re;a’ wasal il-kun/ert talMTV. Appuntament, ormai, annwali, li nifhem, iva, ji;bed lejh udjenza numeru]a, kemm lokali u anke barranija. Bla ma noffendi lil [add u wisq anqas innaqqas xi mertu, na[seb i]da li jista’ jkun li wasal il-waqt li wie[ed jesplora l-possibblità jekk g[andniex invarjaw daqsxejn biex minn udjenza ]ag[]ug[a u moderna nersqu ftit aktar lejn udjenza adulta, aktar matura u b’do]a tal-klassiku. Ma nafx, imma f’rasi g[andi, biex nag[ti e]empju wie[ed, jekk g[andux isir sforz biex in;ibu fostna tip ta’ kun/erti b[alma jaf jag[mel il-bravu Andre Rieu u o[rajn. Naf li mhux facli g[ax dal dire al fare in mezzo c’è un gran mare però nemmen li bilparte/ipazzjoni ta’ talent lokali tipo Joseph Calleja, laffarijiet jistg[u jsiru aktar possibbli. Huwa biss su;;eriment. Se jkun hemm min jaqbel u min ma jaqbilx. Na[seb li kollox jaqa’ f’idejn il-Ministru tatTuri]mu.
M. Camilleri
Il-Furjana
L-ittri f’din il-pa;na
L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com .mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u lEditur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm ilpunt tag[ha.
IN-NAZZJON L-Erbgha, 9 ta’ Mejju, 2012
A[barijiet ta’ Barra 13
L-UKRAJNA
Tipposponi s-summit Ewropew
L-Ukrajna pposponiet summit g[all-Mexxejja ta/-?entru u l-Lvant tal-Ewropa li kien ippjanat g[al din il-;img[a wara li diversi minn dawn ilmexxejja fl-a[[ar jiem kienu [abbru l-intenzjoni g[al bojkott. Is-summit kellu jsir f’Yalta bejn nhar il-:img[a u s-Sibt, bl-Ewropa qed tinkwieta bilmod kif l-awtorità fi Kjev qed tittratta ma’ Yulia Tymoshenko, il-Kap talOppo]izzjoni u rivali talPresident Ukrajn Viktor Yanukovich. Fil-pre]ent, Tymoshenko – li qed tin]amm il-[abs fil-belt ta’ Kharkiv – tbati minn u;ig[ kroniku f’daharha u anki g[addejja bi strajk tal-;u[. Intant, it-Tmexxija /a[det lallegazzjonijiet li din issawtet mill-gwardjani u li ‘spi//at su;;etta g[all-vendikazzjoni’ ta’ Yanukovich. Tymoshenko, f’Ottubru, kienet ikkundannata g[al seba’ snin pri;unerija dwar allegat abbu] ta’ poter i]da g[andha lappo;; tal-Punent, bilPresidenti tal-:ermanja u lAwstrija jkunu fost il-mexxejja li [assru l-vja;; lejn Yalta. G[alissa l-Ukrajna ma semmietx data ;dida g[al dan issummit meta je]isti wkoll potenzjal li l-Mexxejja Ewropej jibbojkottjaw illog[ob tal-football ta’ Euro 2012 li g[andu jsir ix-xahar id-die[el f’diversi bliet Ukrajni. L-ISTATI UNITI
Rekord g[al The Avengers Il-film The Avengers li fi tmiem il-;img[a ddebutta fisswali ta/-/inema fl-Istati Uniti u l-Kanada, i;;enera d[ul rekord – fejn sa nhar it-Tnejn irnexxielu jda[[al $207.4 miljuni b[ala qlig[ mill-box office. I/-/ifra tfisser anki spinta sostanzjali fuq id-d[ul ta’ nhar il-{add ($200.3 miljuni) u tixhed, fost o[rajn, l-interess qawwi fil-karattri u l-avventuri tat-tip superhero li huma sinonimi mal-komiks tas-sensiela Marvel. Ir-rekord pre/edenti g[addebutt ta’ film (fl-Istati Uniti u l-Kanada) kien ta’ Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2 li [are; issena l-o[ra u li fl-opening weekend irre;istra d[ul ta’ $169.2 miljuni. Intant, hu minnu wkoll li The Avengers – produzzjoni tal-kumpanija Walt Disney – i;;enera $654.8 miljuni f’bejg[ ta’ biljetti madwar id-dinja fi tnax-il ;urnata biss.
FRANZA> Il-President Fran/i] Nicolas Sarkozy flimkien ma’ dak li se jie[u postu Francois Hollande waqt /erimonja quddiem il-monument g[as-suldati maqtula fl-Arc de Triomphe f’Pari;i b[ala parti mi/-/erimonji li jfakkru t-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija (ritratt Reuters)
IL-GRE?JA
Inkwiet li jispi//aw f’idejn l-estremisti Il-Gre/ja tidher qrib ta’ kollass ekonomiku u politiku fost bi]a’ li l-kontroll tal-pajji] jaqa’ f’idejn l-estremisti ladarba l-faxxisti u l-komunisti qatg[u figura a[jar milli mistenni fl-elezzjoni ;enerali ta’ nhar il-{add. L-akbar in/ertezza g[alissa tinvolvi gvern ;did ta’ koalizzjoni, b’Antonio Samaras, ilKap tal-Partit g[al Demokrazija :dida (li kiseb l-aktar voti i]da mhux ma;;oranza) jammetti li ma setax jifforma amministrazzjoni. Ftit wara li g[alqet il-votazzjoni u sar mag[ruf li l-akbar partiti, fosthom il-PASOK (So/jalista), kienu tilfu appo;; sostanzjali, Samaras ra l-opportunità tieg[u li jifforma koalizzjoni ;dida tisfuma f’sempli/i perjodu ta’ 24 sieg[a. U f’din is-sitwazzjoni
kapa/i japprofittaw il-partit Syriza tax-xellug jew il-partit ‘}erniq Dehbi’ neo-Na]ista; it-tnejn mag[rufa b[ala ultraradikali. Fil-fatt, il-partit Syriza [are; b[ala t-tieni l-akbar partit fl-elezzjoni (bi sbatax fil-mija tal-vot kontra d-dsatax fil-mija g[all-partit ta’ Samaras) u issa g[andu lopportunità biex (fi ]mien tlett jiem) jifforma koalizzjoni. Il-Kap ta’ Syriza Alexis Tsipras qal li jrid imexxi koalizzjoni tax-xellug u jista’ jiddiskuti l-affarijiet ma’ PASOK, li kien fil-poter meta l-Gre/ja, fl-2010, innegozjat l-ewwel bailout ta’ miljuni ming[and il-kredituri internazzjonali, u li f’din l-elezzjoni kiseb biss tlettax filmija tal-vot. F’ka] li Tsipras ifalli mittragward, il-mandat g[at-
twaqqif ta’ koalizzjoni jg[addi f’idejn PASOK u jekk l-ista;nar ikompli anki minn dan il-punt ’il quddiem, il-Gre/ja, mbag[ad, ikollha tid[ol g[al elezzjonijiet ;odda (ta[t amministrazzjoni provi]orja) f’nofs ix-xahar iddie[el.
Il-kap tanneo-Na]isti mhux inaqqas mit-tensjoni Sadattant, l-osservaturi jemmnu li ‘l-veru inkwiet’ huwa l-moviment neo-Na]ista – jew ta]-’}erniq Dehbi’ – li nhar il-{add kiseb seba’ filmija tal-vot u li hu mag[ruf g[all-politika [arxa tieg[u kontra l-immigranti. Dawn l-estremisti huma anki akku]ati dwar attakki vjolenti fuq l-immigranti u l-
fatt li reb[u 21 si;;u filParlament jimmarka su//ess notevoli g[al din l-entità li flelezzjoni tal-2009 kisbet biss 0.29 fil-mija tal-vot. Il-kap ta]-’}erniq’ Nikolaos Michaloliakos – li s-sostenituri tieg[u jxejru bnadar b’simboli li jixxebbhu maliswastika – ]gur mhux inaqqas mit-tensjoni b’dikjarazzjonijiet b[al ‘Wasal ]mien il-bi]a’ u li ‘s-su//ess (tan-neo-Na]isti) fil-Gre/ja huwa biss il-bidu’. Intant – u irrispettivament minn kif ji]viluppaw dawn issitwazzjonijiet kaoti/i – ilGre/ja f’dawn il-;img[at trid tg[addi minn taqlib u in/ertezza politika fuq skala rari, u qabel (f’:unju) tir/ievi tletin biljun ewro f’self ming[and iz-zona ewro u lFond Monetarju Internazzjonali (IMF) biex tirrispetta l-obbligi fuq id-djun.
IR-RENJU UNIT
Problemi tal-ilma fost l-ag[ar nixfa g[al 25 sena
Il-kumpaniji tal-ilma mhumiex obbligati biex, fit-tliet snin li jmiss, i]idu l-isforzi fir-rigward tan-nixxig[at – minkejja li r-Renju Unit qed isofri l-ag[ar nixfa g[al kwart ta’ seklu. Il-bnadi tal-Lvant u nNofsinhar jidhru li ntlaqtu l-
ag[ar minn din in-nixfa waqt li ’l fuq minn g[oxrin miljun residenti tar-Renju Unit huma projbiti milli ju]aw ilhosepipes g[al [ti;iet partikulari. Madankollu, kwa]i [amsa u g[oxrin fil-mija talprovvista tal-ilma s[i[a tal-
pajji] (madwar 3.4 biljun litru) xorta qed tisparixxi kuljum mis-sistema peress li l-kumpaniji ma solvewx ilproblema tan-nixxig[at, u b’dan ifisser telf konsistenti tar-ri]ors prezzju]. U g[alkemm l-ilma li qed jintilef kuljum hu bi]]ejjed
biex jaqdi l-[ti;iet ta’ [daxil miljun konsumatur, irregolatur Ofwat [are; xorta d-direttiva sorprendenti li nofs il-kumpaniji li jipprovdu l-ilma tal-pajji] m’g[andhomx jing[ataw tragwardi aktar iebsa [alli jonqsu nnixxig[at qabel l-2015.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra
IR-RENJU UNII
Il-curry kontra l-kan/er Kimika li tinstab fil-curry hu ma[sub li tg[in kontra ttumuri tal-kan/er flimsaren. Il-Curcumin, li tinstab f’dak li hu mag[ruf b[ala tumeric, ingredjent ewlieni fil-curry, instab li g[andu diversi benefi//ji g[assa[[a. Studji di;à wrew li dan jeg[leb i/-/elloli tal-kan/er li ;ew kultivati fillaboratorji u hemm indikazzjonijiet li jg[in kontra attakki ta’ puplesija u d-demenzja. Issa testijiet li qed isiru fi sptar f’Leicester flIngilterra se jinvestiga jekk hemmx benefi//ji li wie[ed jag[ti il-curcumin flimkien mal-medi/ini talkemoterapija. Fir-Renju Unit huma madwar 40,000 persuna li kull sena jinstab li g[andhom il-kan/er talimsaren. Jekk il-marda tinfirex madwar il-;isem, il-
pa]jent normalment jing[ata ta[lita ta’ tliet drogi g[all-kemoterapija i]da madwar nofs ma ja[dmux. Il-Professur William Steward, li qed imexxi listudju, qal li testijiet fuq annimali kienu taw ri]ultat inkora;;anti [afna. Hu qal li l-curcumin jag[mel i//elloli tal-kan/er aktar vulnerabbli u dan jista’ jwassal biex il-pa]jenti jing[ataw do]i anqas taddrogi u b’hekk il-pazjenti jkollhom ftit side effects u jkunu jistg[u jing[ataw ittrattament g[al perjodu itwal. Hu i]da insista li r-ri/erka tinsab fi stadju avvanzat [afna i]da l-investigazzjoni dwar il-potenzjal tal-kimika minn dawn il-pjanti biex jikkumbatti l-kan/er hu wie[ed li fih potenzjal u ttama hi li fil-;ejjieni ji;u ]viluppati medi/ini minnhom b’dan l-iskop.
L-ISTATI UNITI> Statwa ta’ Marilyn Monroe li fiha madwar tmien metri ti;i ]armata mi/-/entru ta’ Chicago. L-istatwa bl-isem “Forever Marilyn” mill-artist Steward Johnson kienet ilha g[all-wiri minn Lulju tas-sena li g[addiet. (ritratt Reuters)
IL-KOREA T’ISFEL
Sejba makabra mi/-?ina L-awtoritajiet fil-Korea t’Isfel huma m[assbin u xxukkjati wara li eluf ta’ pilloli mimlija bil-;ilda mit[una tat-trabi nstabu minn uffi/jali tad-Dwana fil-Korea t’Isfel Jirri]ulta li dawn il-pilloli huma mfittxija [afna g[ax jing[ad li jikkuraw ilbniedem minn kollox. L-indikazzjonijiet huma li dawn il-pilloli huma mag[mula minn trabi minn abort jew li jitwieldu mejta. Il-katavri mbag[ad jitpo;;ew f’microwaves apposta biex jitlestew biex ji;u mit[una. Is-sejba xukkjat il-Korea t’Isfel li wieg[det li se ssa[[a[ il-kontrolli u spezzjonijiet. Jidher li uffi/jali ?ini]i kienu konxji minn dan il-kummer/ u ppruvaw iwaqqfuh imma xorta wa[da eluf ta’ pakketti minn dawn il-pilloli dda[[lu fil-Korea t’Isfel. Skont id-Dwana tal-Korea t’Isfel, minn Awwissu tassena li g[addiet saru 35 tentattiv ta’ kuntrabandu biex jidda[[lu dawn il-pilloli filpajji] u kienu sekwestrati aktar minn 17,000 minn dawn il-pilloli. Intqal li dawn is-soltu jintbag[tu bil-posta jew
inkella jidda[[lu fil-pajji] filbagalji tal-passi;;ieri. Skont rapporti fil-media Amerikana, testijiet li saru fuq dawn il-pilloli sabu li kien fihom 99.7 fil-mija ta’ fdalijiet umani u sa[ansitra seta’ jkun identifikat x’sess kienu t-trabi.
Pilloli mag[mula mit-trabi Esperti qalu li dawn ilpilloli huma mfitxija g[aliex hemm it-twemmin li jag[tuk is-sa[[a imma fil-verita huma mimlija bakterja perikolu]a [afna kif ukoll ingredjenti o[ra li jag[mlu [sara lil bniedem. Il-pilloli jidher li kienu destinati g[al ?ini]i li jg[ixu fil-Korea t’Isfel. I]]oni fejn jin[admu dawn ilpilloli kienu identifikati b[ala r-re;jun ta’ Jilin qrib il-fruntiera mal-Korea ta’ Fuq.
IN-NAZZJON L-Erbgha, 9 ta’ Mejju, 2012
A[barijiet ta’ Barra 15 L-I}RAEL
Netanyahu jevita l-b]onn ta’ elezzjoni ;enerali bikrija
IL-:APPUN> Mudell ta’ 18-il metru tal-karattru tal-cartoons :appuni]i Gundam jidher quddiem /entru kummer/jali f’Tokjo. Dan tpo;;a hemm b[ala riklam g[al /entru ta’ divertiment ;did li j;ib isem il-karattru (ritratt Reuters)
L-ISTATI UNITI
Imxejjen attentat fuq ajruplan Il-FBI qed tinvestiga splussiv li kien se jintu]a minn terrorista abbord ajruplan. Dan it-terrorista jing[ad li g[andu rabtiet mal-al-Qaeda. Uffi/jali Amerikani qalu li dan l-isplussiv kien ver]joni mtejba tal-bomba li kienet se tintu]a f’attentat fil-Milied tal-2009 fuq ajruplan dirett mill-Olanda lejn Detroit. Hawn terrorista kien [eba lisplussiv fil-qalziet ta’ ta[t tieg[u. Hu kien ipprova jisplodi l-bomba mal-in]ul talajruplan i]da l-bomba [adet biss f’vampa nar u ma splodietx. It-terrorista, Umar Farouk Abdumutallab, Ni;erjan, kien imblukkat mill-passi;;ieri sakemm ni]el l-ajruplan.
Intqal li l-President Amerikan Barack Obama kien infurmat dwar ilkumplott f’April u kien qed ikun infurmat regolarment dwar kif kienu sejrin l-affarijiet. Il-kumplott kien imxejjen ferm qabel ma seta’ jkun ta’ periklu g[all-Istati Uniti jew l-alleati tag[ha u qatt ma kien hemm ajruplan f’periklu. Fi stqarrija, il-FBI qalet li lbomba kienet simili [afna g[al dawk li ntu]aw fil-passat mill-al-Qaeda li topera millJemen. Uffi/jali Amerikani qalu lil Reuters li l-bomba kienet sekwestrata f’dawn l-a[[ar g[axart ijiem.
IR-RENJU UNIT
Dustin Hoffman isalva persuna L-attur Amerikan Dustin Hoffman salva l-[ajja ta’ persuna li tah attakk tal-qalb waqt li kien jogging f’Hyde Park. L-attur, g[andu residenza f’Kensington u kien miexi fil;nien pubbliku meta waqaf biex jg[in lir-ra;el. Hoffman,
li g[andu 74 sena, /empel g[al ambulanza kif ra r-ra;el, Sam Dempster, jaqa’ u baqa’ ma;enbu ir-g[al 15-il minuta sakemm salvawlu [ajtu. Dempster min-na[a tieg[u qal li ma kien jaf xejn u kienu t-tobba li qalulu li kien l-attur Amerikan li salvalu [ajtu.
:urnata wara li kien [abbar li se ssir elezzjoni ;enerali bikrija f’Settembru, il-Prim Ministru I]raeljan Benjamin Netanyahu [abbar li ma kienx hemm b]onn aktar ta’ dan. Dan g[aliex kien ifforma Gvern ta’ g[aqda nazzjonali b’mossa li ssorprendiet lil kul[add u tista’ ssa[[a[ ilpo]izzjoni tieg[u fil-konfront tal-kri]i nukleari Iranjana. Il-ftehim sar waqt laqg[a sigrieta matul il-lejl bejn itTnejn u t-Tlieta u li bih ilpartit ta/-/entru, il-Kadima, se jing[aqad mal-koalizzjoni tal-lemin ta’ Netanyahu. B’hekk issa Netanyahu g[andu ma;;oranza Parlamentari ta’ 94 si;;u, wa[da mill-ikbar fl-istorja tal-I]rael.
L-elezzjoni li jmiss trid isir sa Ottubru tal-2013 i]da Netanyahu dan ix-xahar g[afas g[al elezzjoni bikrija wara li kien hemm firda fi [dan il-koalizzjoni. IlParlament kien qed ilesti g[all-a[[ar vot g[ax-xoljiment tal-Parlament fl-istess [in li kienu qed isiru nnegozjati mal-Kadima. Dan l-i]vilupp irrabja lill-Partit Laburista.
Il-Partit Laburista rrabjat g[ax mhux se ssir elezzjoni Stqarrija mill-uffi/ju ta’ Netanyahu qalet li gvern ta’ g[aqda nazzjonali simili kien tajjeb g[as-sigurtà tal-
pajji] kif ukoll g[allekonomija u g[all-poplu. Gilad Erdan, il-Ministru tal-Ambjent, qal li dan il-ftehim mal-Kadima kien se jg[in biex jissa[[a[ lappo;; g[all-possibbiltà ta’ azzjoni kontra l-programm nukleari Iranjan li l-I]rael iqis b[ala theddida g[alle]istenza tieg[u. Ri/entament fil-Kadima, kien elett Shaul Mofaz, li issa se jkun il-Vi/i Prim Ministru fil-gvern ;did.. Mofaz kien Deputat Prim Ministru fi gvern imexxi mill-Kadima mill-2008 u kien fost l-ewwel uffi/jali I]raeljani li lissen pubblikament il-possibbiltà ta’ attakk fuq l-Iran. Hu kien ukoll Ministru tad-Difi]a u hu mwieled flIran. I]da dan l-a[[ar hu kien i]jed kawt dwar attakk I]raeljan fuq l-Iran.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
16 Intervista
Intervista 17
Il-politika tal-UE teffettwa l-[ajja individwali ta/-/ittadini Illum, l-Ewropej kollha qed ji//elebraw Jum l-Ewropa li jfakkar id-Dikjarazzjoni ta’ Schuman li kienet saret b[al-lum 62 sena. Id-dikjarazzjoni tal-eks Ministru Fran/i] tal-Affarijiet Barranin Robert Schuman kienet kru/jali biex titwaqqaf il-Komunità Ewropea tal-Fa[am u l-{adid li llum trasformat ru[ha fl-Unjoni Ewropea b’27 pajji] membru. F’din l-okka]joni, Matthew Bonett tkellem ma’ Martin Bugelli, il-Kap tar-Rappre]entanza tal-Kummissjoni Ewropea f’Malta, dwar kif i[ares lejn l-Unjoni Ewropea llum u r-rwol li g[andu pajji]na f’din il-komunità ta’ aktar minn 500 miljun /ittadin i]g[ar, ji;ifieri affarijiet li mal-ewwel maltempata li G[ala hu importanti li lkri]i anke fl-Ewropa. assiguraw il-pa/i f’pajji]na. A[na poplu kbir, poplu Ewropew, jolqtu aktar l-istil ta’ [ajja ffa//jajna, ng[idu li se UE ti//elebra Jum lF’dan i]-]mien ta’ g[aks, B’dan il-mod, ]gur li tag[na. tikkrolla l-Ewropa. Kull Ewropa^ U xi jfisser g[all- Franza u l-:ermanja ma twieldu l-partiti u lpoplu Malti, li tassew qeg[din Meta wie[ed jassigura lekonomija tg[addi minn Ewropej^ movimenti estremisti li kinux se jer;g[u ji;;ieldu fejn jixirqilna ba]iku, imbag[ad tkun tista’ perjodu ta’ tlug[ u n]ul. Jien B[al-lum a[na nfakkru d-9 bejniethom. Fidpermezz tag[hom bdiet ittibni sular fuq sular. Jekk na[seb li dak li qed ji;ri hu ta’ Mejju tas-sena 1950. Tieni Gwerra Dinjija. dikjarazzjoni tieg[u, Gvern :ermani], u l-input L-Unjoni Ewropea wie[ed i[ares lejn l-istati proprju bil-kontra. Dakinhar, Robert Schuman, Dakinhar ma kienx hemm Schuman kien qal ukoll li tal-Parlamentari Ewropej g[andha arma kbira, li hi lmembri, minn Franza u lFil-fatt, g[all-Unjoni li kien Ministru Fran/i], Unjoni Ewropea, u meta ;iet kobor tas-suq wa[dieni din il-komunitá ma kinitx se Maltin qieg[ed hemm :ermanja, imbag[ad kienu Ewropea, dan hu l-aktar g[amel dikjarazzjoni li il-kri]i, il-pajji]i Ewropej tinbena mil-lum g[al g[ada, daqskemm hu tal-Membri tag[ha. Dan hu l-akbar suq mument ta’ solidarjetà g[ax sitta ori;inarjament, illum kienet motivata mill-fatt li i;;ieldu bejniethom. Illum, u ma fihiex tmiem. Parlamentari Ewropej fid-dinja li fih 500 miljun fi ]mien meta diversi pajji]i qeg[din 27 u s-sena d-die[la kull 20 jew 25 sena, kienet re;a’ g[andna kri]i u l-mod G[alhekk, hu importanti li :ermani]i. /ittadin, li qeg[din dejjem qed ikollhom problema se nkunu 28. Dan ifisser li ttfaqqa’ gwerra kbira flkif ]viluppat jixbah [afna kull sena nfakkru s-su//ess Anke fl-istituzzjonijiet jikbru. 500 miljun /ittadin li kbira ta’ djun, l-Unjoni tkabbir g[adu hemm. Ewropa li tolqot lil kul[add. lill-kri]i tal-1929. Bidkbir ta’ din l-g[aqda Ewropej, b[al pere]empju ldejjem jonfqu, ju]aw u Ewropea qed turi solidarjetà differenza, illum, li Franza u jikkunsmaw. Dik is-sa[[a lIllum ma nitkellmux fuq Min g[andu ftit ta]-]mien Ewropea, bl-akbar su//ess Kummissjoni Ewropea. biex ma jikkrolla [add. Lgwerra imma fuq affarijiet jiftakar kif it-Tieni Gwerra ikun li llum m’g[adniex l-:ermanja, li 70 sena ilu Malta g[andha Kummissarju Unjoni Ewropea tu]aha u a[jar [a;a li tag[mel hi li o[rajn, b[ad-dritt ta/Dinjija kienet laqtet lil nesperjenzaw gwerer u [olqu gwerra bejniethom, Ewropew li hu responsabbli tu]aha bilg[aqal g[ax ma /ittadin, l-anzjanità attiva, ir- tipparaguna dak li qed ji;ri Malta, u ;abet ;u[ u qerda. m’g[adniex naraw qed jiftiehmu biex mis-sa[[a tal-Ewropa tippruvax tg[affe; lil min roaming tat-telefonija, fuq kieku ma kinitx te]isti lL-Ewropa kienet g[adha ;enerazzjonijiet s[a[ ta’ jikkumbattu l-kri]i. kollha. Fil-Kumitat hu i]g[ar. suq wie[ed, fuq l-ekonomija Unjoni Ewropea. Kieku kemm [arbet minn gwerra, li ]g[a]ag[ Ewropej jinqerdu. Jiena na[seb li dik hi sEwropew tal-Affarijiet Fit-trattati, kemm malu fuq l-agrikultura. I]da meta dawn il-pajji]i b[al [afna qabilha, fil-qofol sa[[a tal-Unjoni Ewropea, li pajji]i anqas ]viluppati, Ekonomi/i u So/jali, lsaret id-dikjarazzjoni flm’g[andhomx problemi? Ltag[ha kien hemm ilIl-[sieb ori;inali wara twasalna f’punt fejn Franza u ji;ifieri dawk tal-Afrika, EESC, hemm Vi/i President 1950, dak kien il-pedament, Unjoni Ewropea hija lkwistjonijiet bejn Franza u l- twaqqif tal-UE kien isl-:ermanja, li kienu li]da anke ma’ pajji]i o[rajn, Maltija, Anna Maria ka;un tal-problemi jew l:ermanja. solidarjetà u l-pa/i. Ta[seb u l-pedament ma tista’ g[eruq tal-problema, illum Darmanin, li ;iet eletta f’din l-Unjoni Ewropea tu]a stittraskurah qatt. Unjoni Ewropea qed toffri Schuman g[amel din idli dawn l-g[anijiet saru l-perm tas-solidarjetá. l-istituzzjoni li tara li sa[[a tan-negozjar. Malsoluzzjoniijiet? Jekk dikjarazzjoni fejn qal li ma g[adhom fil-[sibijiet taltirrappre]enta s-so/jetà pajji]i Afrikani, g[andna Dan l-a[[ar kienu bosta jikkrolla pajji] wie[ed, jistax ikun li kull ftit snin, L-UE qieg[da, aktar ma [afna ftehim li permezz politi/i Ewropej^ /ivili. B[ala frott ta’ din ildawk li spekulaw li l-UE jikkrollaw pajji]i o[rajn. nispi//aw nargumentaw u jg[addi ]-]mien, tipprova Kultant, tant kemm politika fejn hemm irtag[hom, jonqsu tariffi tinsab f’xifer il-falliment Ejjew immorru g[allni;;ieldu bejnietna. Hu ssa[[a[ ir-relazzjonijiet nesperjenzaw su//ess, li rappre]entazzjoni, dak li ji;i ]ejda, u jkollhom trattament min[abba l-kri]i argument ori;inali. Fejn propona li jsir bil-kontra, tag[ha mal-pajji]i vi/in, nie[du l-affarijiet for de/i] fl-Ewropa, jolqot li/spe/jali. Dan hu l-mod kif lfinanzjarja. X’futur tara kienu l-g[eruq tat-Tieni granted. Illum ne[duha for ji;ifieri li jintla[aq ftehim b’mod spe/jali dawk fin/ittadin b’diversi modi. Meta Unjoni Ewropea ta[dem. Lg[all-UE^ Gwerra Dinjija? Kienet ilgranted li m’g[andniex kif i]-]ew; pajji]i jaqsmu rna[a tal-Lvant u dawk fin- Unjoni Ewropea nsibuha g[andek politika ambjentali gwerra. Illum l-argumenti li Is-sena d-die[la se ji]died kri]i ekonomika tal-1929, ri]orsi tag[hom, li dawk isna[a ta’ fuq tal-Afrika. g[aqlija, u din ti;i infurzata, wkoll f’solidarjetà anke pajji] ie[or, ji;ifieri l-Unjoni tant li l-Great Depression fl- Kemm ta[seb li qed snin kienu l-fa[am u l-[adid. jinqalg[u bejn il-politi/i kull /ittadin jintlaqat f’aspetti umanitarji. Ewropea se tikber. Alla[ares Istati Uniti wasslet g[al B’dan il-mod, i]-]ew; pajji]i huma fuq affarijiet ferm tirnexxi din ir-relazzjoni^ Fil-fatt, wa[da mill-kritika direttament, u jgawdi li tiffa//ja [afna l-Unjoni Ewropea hi li m’g[andhiex armata b[alissa li tmur u ti;;ieled. Però, l-Unjoni Ewropea g[andha l-forza tal-argument u l-forza tarra;uni. Dawn, l-Unjoni Ewropea tu]ahom biex kemm jista’ jkun tmajna lgwerer u l-kwistjonijiet.
{afna /ittadini j[arsu lejn l-UE b[ala xi [a;a vaga li ma teffettwahomx fil-[ajja ta’ kuljum. Veru^ Jekk le, kif teffettwahom^
Min jidde/iedi l-politika tal-Unjoni Ewropea fi Brussell? Il-politika Ewropea fi Brussell ti;i de/i]a mill-gvernijiet talpajji]i membri. Hawn min jg[idlek meta tmur fl-Unjoni Ewropea. Jew m’hemmx g[alfejn tmur fl-Unjoni Ewropea. Jew li kul[add qieg[ed fl-Unjoni Ewropea. Dik il-per/ezzjoni hija kemxejn ]baljata. Brussell huwa sempli/ement il-post fejn hemm l-istituzzjonijiet li fihom jiltaqg[u l-gvernijiet flimkien madwar mejda u jo[or;u bil-politika Ewropea komuni li teffettwa lil kul[add. Ji;ifieri l-input talGvern Malti hu daqs dak tal-
Martin Bugelli, il-Kap tar-Rappre]entanza tal-Kummissjoni Ewropea f’Malta> Meta tara s-su//ess li kapa/i tag[mel Malta bir-ri]orsi limitati li g[andna, tara kemm verament pajji]na g[amel su//ess
kul[add minnha. Ma tistax t[ares lejn ilpolitika Ewropea sempli/ement kif se tolqot lilek. Pere]empju, is-sena li g[addiet, f’Malta rajna qab]a kbira fil-kwalità tal-ilma talba[ar. Bdejna billi ma bqajniex nitfg[u d-drena;; ming[ajr ma nittrattawh filba[ar, u bdejna nitfg[u ilma nadif fil-ba[ar. Minn dik, gawda kul[add. B’dan lobbligu u l-g[ajnuna millUnjoni Ewropea, gawda //ittadin Malti g[ax g[andu ba[ar nadif, u gawdiet lekonomija Maltija g[ax tara li l-ib[ra Maltin ;ew
ikklassifikati b[ala l-aktar nodfa fil-Mediterran. {a;a o[ra hi dik li l;img[a l-o[ra, sitt bajjiet Maltin ing[ataw l-istatus ta’ blue flag. Dawn huma kollha affarijiet li jg[inu lekonomija. I]da dak fuq livell ta’ komunitá. Fuq livell ta’ individwu, qed issir il[idma wkoll. Pere]empju, illum m’g[adniex ng[addu mid-dwana, m’g[andniex b]onn insarrfu l-flus qabel immorru f’[afna pajji]i flEwropa. Hemm diversi benefi//ji o[ra, b[all-Health Card li biha, jekk jinqalag[lek xi
[a;a, g[andek rasek mistrie[a li g[andek trattament ba]iku kif g[andhom i/-/ittadini ta’ dawk il-pajji]i. Hemm ukoll it-telefonija b’rati aktar baxxi minn qatt qabel, xi [a;a li llum m’g[adhiex biss lussu i]da saret parti integrali mill-[ajja tag[na.
Kemm ta[seb li avvanza
’l quddiem pajji]na f’dawn l-a[[ar tmien snin^ Il-poplu Malti, minkejja li sirna membri s[a[ tal-Unjoni Ewropea, baqa’ bil-karattru tieg[u, bil-vu/i tieg[u Maltija fi [dan l-Unjoni
Ewropea, u jpo;;i fuq listess mejda mal-kbar. A[na kbar, kbar daqshom. Kultant ng[id aktar minnhom g[ax meta tara ssu//ess li kapa/i tag[mel Malta bir-ri]orsi limitati li g[andna, tara kemm verament pajji]na g[amel su//ess. Meta tara s-su//ess li kapa/i jag[mel il-Malti, f’kull front li jag[mel, ming[ajr ma trid, ikollok dik in-naqra kburija. Tg[id: A[na poplu kbir, poplu Ewropew, poplu Malti, li tassew qeg[din fejn jixirqilna.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
18 Opinjoni
Mill-giljottina g[as-salib Snin ilu mhux [a]in, meta kont nistudja l-filosofija Franza, kont mort nisma’ l-opra fi tliet atti Dialogues des Carmélites (Djalogu tas-Sorijiet Karmelitani) b’librett imsejjes fuq dramm tar-rumanzier Fran/i] Georges Bernanos, b’mu]ika ta’ Francis Poulenc Ter;a’ u tg[id, kemm dalIssa ta’ min ikun jaf ukoll li tina biex ta[sad l-irjus qudVan;elu tag[hom. Ftakru fllibrett kif ukoll id-dramm ta’ dawn is-sorijiet offrew diem folol kbar, u biex inaqqAppostli li be]g[u quddiem itBernanos kienu bba]ati fuq [ajjithom g[all-pa/i fi su ftit mill-kruha tad-dehra, tbatija ta’ Sidhom. ir-rumanz :ermani] - hawn Franza. L-a[[ar wa[da li kienu jdoqqu t-tnabar. L-istess Dak kien il-poplu Fran/i] se niktbu bl-Ingli] - The Song mietet bil-giljottina kienet ilb[al meta fil-Port il-Kbir dak i]-]mien, poplu ming[ajr of the Scaffold (L-G[anja tal- Madre Superjura, Mère Marie tag[na meta l-emigranti kienu Alla (illum mhux anqas!), Giljottina) tar-rumanziera u de l’Incarnation, qisha biex jkunu se j[allu lil artna kien poplu li kien jg[um fid-demm poetessa :ermani]a Gertrud tixrob il-kal/i tal-morr ta’ hemm il-banda ddoqq biex tal-a[wa li bil-giljottina bnew von Le Fort. [utha s-sorijiet sal-a[[ar ming[alihom tnessi d-dwejjaq il-pedament g[al-liberté, égalDin l-awtri/i twieldet flqatra. ta’ dik id-dehra. ité, fraternité (libertà, ugwal1876 u mietet sewwasew 41 Imma fil-ka] taljanza u fraternità). Ftakru fissena ilu, jew fl-1971. Kitbet Ir-Rivoluzzjoni Fran/i]a Karmelitani t-tnabar ma Salib Imwarrab. mal-20 bi//a xog[ol, kellha G[axart ijiem wara li nstemg[ux. Silenzju biss. Jew Kienet opra sabi[a imma li dottorat onorarju fit-teolo;ija qatluhom, qatlu wkoll lil a[jar kien hemm biss il-[oss da[[litni f’qoxorti sew. Bdejt u minn Protestanta saret Robespierre, membru talikrah tal-giljottina ta[sad lin[ares lejn l-u/u[ ta’ dawk li Kattolika. Assemblea Nazzjonali ta’ irjus. Dan jin[asss sew flkienu [er;in mieg[i u Dar-rumanz, The Song of Franza, u dan waqt ira[[ar tableau tal-opra meta lma[thom kollha miblug[a, the Scaffold, jitkellem fuq Rivoluzzjoni Fran/i]a! Kienu mal-mu]ika jinstema’ [oss ix- u/u[ imberg[na, silenzju]i. qtil bil-giljottina jsej[ulu d-“dittatur salva;;.” xafra tal-giljottina f’dik ilNiftakar li jien ukoll [ri;t mitf’Compiègne, Pari;i, ta’ sitO[ro; il-g[a;eb, mal-waqg[a pjazza grandju]a ta’ Pari;i, teatru ma[sud b’dik il-;rajja li tax-il soru Karmelitana fis-17 ta’ dan Robespierre, waqfet ir- Place de la Nation. Ftakru fisminn na[a kienet sabi[a g[ax ta’ Lulju 1794 waqt l-ag[ar Rivoluzzjoni. Tal-a[[ar Silenzju ta’ Kristu fuq isb’mu]ika tobrom il-musta//i, ]mien imsejja[ ‘Ir-Renju tatiba[[ar. Salib. imma min-na[a l-o[ra [assejtTerrur’ tar-Rivoluzzjoni Is-soltu fi spettakli makabri Fi]-]mien ta’ dil-;rajja, ilni b[al meta t[ossok wara Fran/i]a. b[al dawn, hi u nie]la l-giljot- Fran/i]i kienu ;a jaduraw lirtfaqqig[a ta’ bomba, imtarrax, Ra;uni flok lil Alla, u s-Sindku u fakkritni fil-vakwu tanta’ Pari;i kien iddikjara fitnuqqas t’Alla meta Franza lIs-soltu fi spettakli makabri b[al Tempju tar -Ra;uni - li kienet aktar li kellha b]onnu. dawn, hi u nie]la l-giljottina biex il-knisja ta’ San :akbu ta’ Consummatum est (kollox ta[sad l-irjus quddiem folol kbar, Compiègne - li d-Dikjarazzjoni mitmum) tg[id wa[da mistad-Drittijiet tal-Bniedem kellSeba’ Kelmiet ta’ Kristu fuq u biex inaqqsu ftit mill-kruha ha tkun il-kateki]mu talis-Salib. Kollox hekk jispi//a tad-dehra, kienu jdoqqu t-tnabar Fran/i]i, u l-Kostituzzjoni lfid-dinja.
minn Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
Imma l-g[ada li rajt din lopra, seb[et xemx mill-isba[, ukoll jekk g[al ftit sig[at b[alma jag[mel is-soltu Pari;i fir-rebbieg[a. U g[ajjatt wa[di: Resurrexit! Qam mill-mewt! Hekk ukoll tispi//a l-opra ‘Turandot’ ta’ Puccini: “E Primavera..., principessa!” (Waslet ir-rebbieg[a, prin/ipessa), jg[ajjat il-poplu, qisu qed jg[addiha passata. Kien jixirqilha! G[ax hawn ukoll, wara dak il-qtil kollu, dan kollu biex tintreba[ im[abbet prin/ipessa, li fl-a[[ar mill-a[[ar [ajjet il-bniedem kienet tistmaha ta[t saqajha, mag[luqa kif kienet nella sua fredda stanza. Dawl! Dawl!
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Madwarna 19
Organizzat b’su//ess Jum G[awdxi g[all-Bizzilla minn Clinton Sammut
Fil-kampus tal-Università ta’ G[awdex, kien organizzat, g[as-sittax-il sena konsekuttiva, l-avveniment annwali Gozo Lace Day Din l-attività, li kellha g[al qalbha x-xog[ol relatat malbizzilla, ittellg[et bil-parte/ipazzjoni diretta talLace Making Programme, li jinsab fi [dan l-Università ta’ G[awdex, flimkien ma’ diversi parte/ipanti fosthom studenti tal-istess istituzzjoni. Kull min attenda seta’ jara d-diversi esibizzjonijiet ta’ xog[lijiet marbutin malbizzilla filwaqt li seta’ josserva diversi studenti ja[dmu l-bizzilla dak il-[in u japprezza l-[ila kbira li j[addan fih kull min jag[mel dan it-tip ta’ xog[ol. Wie[ed seta’ jinnota numru ta’ wirjiet b’xog[lijiet kontemporanji fosthom dawk relatati mal-bizzilla u textile crafts, filwaqt li kien hemm numru ta’ stands, wa[da millInternational Organisation of Needle and Bobbin, fost numru ta’ kompetizzjonijiet u lotteriji. Waqt din l-attività kienu pre]enti numru ta’ nies fosthom Giovanna Debono, il-Ministru g[al G[awdex, Consiglia Azzopardi, koordinatri/i tal-Lace
Making Programme, u Joseph Azzopardi li kien il-mistieden spe/jali biex jag[ti numru ta’ ta[ditiet pubbli/i dwar din it-tema. Fost id-diversi messa;;i li saru spikka l-fatt li din isseng[a hi marbuta ma’ G[awdex. Tant hu hekk li diversi turisti li ji;u j]uru lg]ejjer Maltin imorru G[awdex biex ifittxu dan ittip ta’ xog[ol biex jixtruh. G[alhekk, ;ie a//ennat ilfatt li din is-seng[a g[andha tibqa’ [ajja fil-g]ira G[awdxija mhux biss g[ax hi sors ekonomiku g[all-;]ira G[awdxija i]da g[ax hi wirt u patrimonju integrali u essenzjali g[all-kultura tradizzjonali G[awdxija. Kien ukoll rikonoxxut ilfatt li l-mertu li din is-seng[a tal-bizzilla g[adha wa[da b’sa[[itha f’G[awdex, kien proprju grazzi g[allUniversità flimkien maddiversi inizjattivi li ;ew organizzati mil-Lace Making Programme. Dawn ilprogrammi jservu wkoll b[ala sors ta’ edukazzjoni g[al kull
min jog[;bu jie[u sehem. Lejn l-a[[ar ta’ din l-attività kull parte/ipant li attenda g[al din l-attività ng[ata /ombina, wa[da mill-g[odod importanti ta’ kif tin[adem il-bizzilla, b[ala tifkira g[al din l-okka]joni.
Il-bizzilla ta’ G[awdex hi mfittxija mhux biss mill-Maltin u mill-G[awdxin stess, imma wkoll mit-turisti li j]uru l-g]ejjer Maltin
(Ta[t) Parte/ipanta tag[ti dimostrazzjoni ta’ kif jin[adem ix-xog[ol tal-bizzilla u (xellug) dettall tax-xog[ol li qed turi
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
20 Mu]ika
Kun/ert dedikat lill-kompo]ituri Fran/i]i Fit-Teatru Manoel, flimkien mal-Ambaxxata Fran/i]a f’Malta u l-Alliance Francaise ta’ Malta, g[ada l-{amis 10 ta’ Mejju fit-8 p.m. Massenet, Debussy, Poulenc, Ravel, huma kompo]ituri mag[rufa fostna. It-tradizzjoni Ewropea ta’ Chamber Music li [admu biha dawn il-kompo]ituri Fran/i]i se ssib post adattat ferm fitTeatru Manoel bl-akustika ideali tieg[u.
Il-pjanist Bruno Robilliard
L-g[a]la tal-mu]ika tinkludi xog[lijiet ta’ dawn ilkompo]ituri mill-aktar interessanti: il-melodija ta’ Massenet, in-noti delikati ta’ Ravel, l-a[[ar kompo]izzjoni ta’ Debussy u s-sonata diversa ta’ Poulenc, miktuba f’nofs it-Tieni Gwerra Dinjija f’Pari;i waqt l-okkupazzjoni Na]ista. Dawn il-kompo]ituri jiffurmaw parti mill-istorja mu]ikali tal-Ewropa, u g[alhekk xieraq li dan ilkun/ert isir l-g[ada tad-9 ta’ Mejju, meta ni//elebraw Jum l-Ewropa. Minbarra li se jservi ta’ oma;; g[al Maurice Ravel u Francis Poulenc, dan ilkun/ert se jsellem ukoll lil Claude Debussy u Jules Massenet, li din is-sena, iddinja kollha se tfakkar ittwelid tag[hom. Il-mu]i/isti waqt dan ilkun/ert se jkunu l-vjolinista brava Agnès Pyka u l-pjanist brillanti Bruno Robilliard
Il-vjolinista Agnès Pyka
mill-Ensemble les Equillibres li bil-kapa/ità tag[hom, se jkunu qed jippre]entaw ixxog[lijiet ta’ dawn ilkompo]ituri Fran/i]i blinterpretazzjoni mu]ikali unika u mill-aqwa tag[hom.
Il-biljetti jinkisbu mis-sit uffi/jali tat-Teatru Manoel www.teatrumanoel.com.mt, jew billi //emplu 21246389 jew minn bookings@teatrumanoel.com. mt.
Edizzjoni o[ra tal-Konkors Ilwien Mu]ikali 2012
Nhar is-Sibt li ;ej se ssir irraba’ edizzjoni tal-Konkors Ilwien Mu]ikali 2012. Dan hu organizzat minn Bronk Productions u se jsir fl-Istitut Kattoliku fil-Furjana. L-iskop ori;inali ta’ dan ilfestival hu li joffri opportunità lil kantanti, awturi u kompo]ituri Maltin u G[awdxin biex jesprimu l[iliet mu]ikali tag[hom. Permezz ta’ din l-attività Bronk Productions, lorganizzaturi, qeg[din jag[tu opportunità biex jibqa’ ji]viluppa t-talent fil-kant. Iktar mill-aspett kompetittiv, limportanti hu l-parte/ipazzjoni li trid issir bi preparazzjoni serja msejsa bi professjonalità. B[as-snin l-img[oddija lorganizzaturi tal-festival din s-sena wkoll re;g[u [ar;u CD bil-kanzunetti kollha finalisti. Din is-CD tinsab g[all-bejg[ mill-uffi//ju ta’ Bronk Productions waqt qed titqassam lill-mezzi kollha tax-xandir biex ikunu jistg[u jdoqqu l-kanzunetti finalisti. Il-biljetti g[all-festival jistg[u jinkisbu mill-Uffi//ju ta’ Bronk Productions,Triq Dun Filippu Borg, Birkirkara jew mill-Bar tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Iswed fuq l-Abjad NET Television, 21.32 Il-vot li se jittie[ed fil-Parlament illejla dwar l-implimentazzjoni tal-Ba;it se jkun is-su;;ett tal-programm b[as-soltu mmexxi minn Stephen Calleja. B[ala mistiedna se jkun hemm rappre]entanti ta]-]ew; na[at tal-Kamra li jkunu g[adhom kemm ivvutaw, kif ukoll opinjonisti li mag[hom se niddiskutu l-vot u x-xog[ol tal-Parlament in;enerali. Bejni u Bejnek NET Television, 23.30 Il-mistieden ta’ Joséf Bonello g[al-lum se jkun il-Membru Parlamentari Ewropew tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil (fir-ritratt). Simon g[andu 43 sena u hu gradwat mill-Università ta’ Malta b[ala avukat. Sena wara ;ab MA fil-European Studies mill-Università ta’ Sussex flIngilterra u fl-1995 Magister Juris filLi;i Internazzjonali mill-Università ta’ Malta. Qabel ma sar MEP, g[amel numru ta’ snin Segretarju :enerali tal-Moviment Ewropew ferg[a ta’ Malta. Fl-2003 Malta tatu l-Ordni Nazzjonali tal-Mertu. Ri/entement il-Prim Ministru
Lawrence Gonzi tah inkarigu jikkordina laqg[at li qed isiru bejn il-PN u diversi setturi tas-so/jetà.
Chit Chat NET Television, 15>45 Erbat ijiem o[ra, Malta, b[al bosta pajji]i fid-dinja, se tfakkar Jum l-Omm. G[aldaqstant g[al dan il-programm immexxi minn Janice Darmanin bis-sehem ta’ numru ta’ tfal residenti, kienu mistiedna numru ta’ ommijiet ta’ dawn it-tfal. Naraw l-importanza li tkun sfruttata l-kommunikazzjoni bejn it-tfal u l-omm. Naraw x’japprezzaw f’xulxin u wkoll x’jixtiequ li jitjieb. Profumo - Storia di un assasino Rete 4, 22>55 Film drammatiku tal-2006 b’re;ija ta’ Tom Tykwer li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Ben Wishaw, Karoline Herfurt, Dustin Hoffman u Rachel HurdWood, din tal-a[[ar tidher fir-ritratt fil-parti ta’ Laura. L-istorja hi ambjentata fi Franza tas-seklu 18 u hi dwar ra;el li jkun ossessjonat li jrid jo[loq dik li jse[ilha ‘il-fwie[a perfetta’.
Joe Farrugia
Sandra Sladden
Il-[addiema u l-ETC Malta Llejla - NET Television, 17.00
Parti sostanzjali mill-programm ta’ kull nhar ta’ Erbg[a tkun dedikata g[al xi diskussjoni partikulari. Is-su;;ett g[al-lum se jkun dak tal-[addiema u l-Korporazzjoni g[axXog[ol u Ta[ri;, mag[rufa a[jar b[ala l-ETC. Il-mistiedna biex jitkellmu dwar dan is-su;;ett se jkunu Sandra Sladden li hi
/-Chairperson tal-ETC, Christine Pace li hi Direttur Mani;erjali ta’ numru ta’ [wienet li jbieg[u [wejje; u ]raben, kif ukoll Joe Farrugia, li hu Direttur :enerali tal-Asso/jazzjoni Maltija ta’ Dawk li J[addmu (MEA). Intant ukoll fil-programm tal-lum ikun hemm ir-rokna dwar l-ivvja;;ar u dik dwar xi aspett partikulari tas-sa[[a.
Ommi ma Simpati/i - NET Television, 20.30
B[as-soltu, Jum l-Omm jo[loq diskussjoni jekk dan il-jum hux sku]a kummer/jali jew tabil[aqq jum biex nirrikonoxxu [idmet l-omm. Min jiftakar f’dan il-jum u min jinsieh u mnalla jkollu min ifakkru, b[al Leonard. Leonard aktar mo[[u fix-xog[ol li jrid isir f’daru. Tg[id ikollu jxammar il-kmiem hu stess? Katrin, Dora u Ruth, tliet ommijiet fid-dar ta’ Cassar, jiddiskutu kif se jqattg[u dan il-jum tag[hom. Jasal il-{add – Jum l-Omm – l-ommijiet jirnexxilhom iqattg[u dan il-jum kif xtaqu u kif kienu ppjanaw?
Kurt Castillo u Mary Rose Bonello
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
22 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>15 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - L-G[odwa t-Tajba (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill-:urnali Lokali, 07:35 Mill-Media Internazzjonali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet filqosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - All Time Favourites 13:30 Qari tar-Rumanz 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bullettin tal-A[barijiet 18:15 - Ma’ Nathalie 19:00 Nwar 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari tar-Rumanz (r) 20:30 - Nis;a 21:00 - Mu]ika Romantika 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Xi Qrajt, Xi Smajt 22:08 Ru]arju 22:30 - Soul, Rhthym & Blues 23:30 Ripetizzjoni. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Kummentarju 12:30 A[na 13:15 - Rumanz 13:45 ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Lokal 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 Verset il-Lejl 20:45 Eurovision Radio 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 - Forum 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Ta[t Sema Kwiekeb. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet filQosor) 09:15 - G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bullettin 12.15 - Afternoon Favourites
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Malli Jidlam 80s Corner Fuzzbox - Christian Azzopardi Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
(jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - G[and in-Nutar 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:12 - Realtajiet ta’ llum (jin-kludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - {sibijiet mal-Melodija 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Ru[ il-Kelma 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Rakkont, l-Polz ta/-?ittadin, Servizz b’im[abba, Sa[[a, Straightforward, Ambjent. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Il[na mi/-?par 10:00 - BBC News Update 10:06 - Mhux Kelma Bejn Tnejn 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali (r) 13:30 - Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 Nis;a 20:00 - Outside Lectures 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Tag[lim u Twemmin Nisrani 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 - Shalom 14:30 Qari tar-Rumanz 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 - Il-Kura;; Nofs il-Fejqan 17:00 - {ajjitna (r) 17:30 - Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 - G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 Lifesong 20:30 - Qari tarRumanz (r) 21:00 - G[ajn ta’ :id 22:00 - Kristu Fostna (r) 23:00 - Il-{ajja Vera (r) 23:30 - Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Toby’s Wall of Sound 24:00 - Paul van Dyk. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi Angelus fit-08:00 u f’12:00) 18:00 - Italia.com 20:00 - L.S. Live.
In-nies twarrbu u tistkerrhu Edward mani di forbice (Edward Scissorhands) La 5, 21>10
Film Amerikan tal-1990 b’re;ija ta’ Tim Burton u li bis-sa[[a tieg[u Johnny Depp (fir-ritratt ma’ Winona Ryder), li jinterpreta l-parti tal-protagonist, kiseb il-popolarità. Inventur jil[aq imut qabel ma jlesti lil Edward li jkun [olqu hu. Flok idejn normali dan Edward ikollu numru ta’ mqassijiet. In-nies, fil-ma;;oranza tag[hom, ikunu jistkerrhuh u ja[arbuh, i]da jkun hemm tfajla sensittiva li t[oss li g[andha tg[inu u tkun lesta sa[ansitra li dda[[lu f’darha. Sa /ertu punt ifakkar fil-ktieb Frankenstein ta’ Mary Shelley. TVM 07:00 - TVAM 09:00 - Mela Isma’ Din (r) 09:15 - Kwi]]un (r) 10:00 - Purée (r) 11:00 Qalbinnies 11:30 - Madwarna 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - Sellili 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) Sellili 16:00 - A[barijiet 16:10 I]-}ona 17:40 - Sa[[tek l-Ewwel 17:45 - Mela Isma’ Din 18:00 A[barijiet 18:10 - Kwi]]un 18:55 - Purée 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Bijografiji Mario Cappello 21:45 - Mixage 22:30 - Minn Lenti Interkulturali 23:15 - L-A[barijiet 23:30 - Leli ta’ {a]-}g[ir (r). TVM 2 16:00 - Planet Earth 17:00 A[barijiet bl-Ingli] 17:05 Ti;rijiet Biss 17:35 - Mela Isma’ Din 17:45 - Kontrattakk 19:00 3 Pointer 19:30 - Brahms (dok.) 19:45 - Madwarna 20:00 A[barijiet 20:45 - Europa League Final 22:45 - Planet Earth (r). ONE 07:00 - ONE Breakfast
09:00 Liquorish Daily Update 09:10 Teleshopping 09:40 - Londri (r) 10:00 - Teleshopping 10:30 Sieg[a }mien 12:15 Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 (ikompli) Kalamita 16:20 - Karta u Lapes 16:30 - Tomatate 17:00 - Telelshopping 17:20 Liqourish Daily Update 17:30 ONE News Update 17:35 Hazzzard Daily Update 17:45 Teleshopping 18:05 - Looks 18:50 - Londri 19:20 - Minuta Wa[da 19:30 - ONE News 20:15 - Te]ori 20:30 - TX 22:05 - Fresh & Funky 22:50 - Ieqaf 20 minuta 23:15 - ONE News 23:40 - Minuta Wa[da 23:45 Kalamita (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - M’Intix Wa[dek (live) 20:30 - Robert Musumeci Talk
21:30 - Dokumentarju 22:00 News 22:30 - Il-Parlament talPoplu (r). Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 09:35 Linea verde 10:25 - Celebrazione della giornata in ricordo dele vittime del terrorismo 11:30 Unomattina 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Qui Radio Londra 20:35 - Affari tuoi 21:10 - Punto su di te 23:20 - Porta a porta 00:55 - Tg 1 notte 01:30 - Qui Radio Londra 01:35 - Sottovoce. Raidue 07:00 - Cartoons 09:30 - Zorro (TF) 09:55 - Cartoons 10:00 Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Italia sul due (attwalità) 16:15 - La signora del west (TF) 17:00 - Private Practice (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Ghost Whisperer (TF) 19:35 - Squadra speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Criminal Minds (TF) 22:40 - Criminal Minds: Suspect Behavoir (TF) 23:25 Tg 2 notizie 23:40 - Super Club 01:10 - Tg Parlamento 01:20 A proposito di Brian (TF). Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - La storia siamo noi (attwalità) 11:00 Apprescindere 12:00 - Tg 3 sport 12:25 - 95K Giro d’Italia 12:45 Le storie - diario italiano 13:10 La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:10 ?ikli]mu: 95˚ Giro d’Italia 18:05 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 - Blob 20:10 - Le storie - diario Italiano - si replica 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Chi l’ha visto? 23:15 - Volo in diretta 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 95 ˚ Giro d’Italia. Canale 5 08:00 - Tg 5 - mattina
08:40 -
La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:05 - Amici 16:45 Pomeriggio cinque 18:45 - Il braccio e la mente 20:00 - Tg 5 20:30 - Striscia la notizia 21:10 Le tre rose di Eva (is-VI parti) 23:30 - Matrix 01:30 - Tg 5 notte 02:00 - Striscia la notizia. Rete 4 07:20 - Come eravamo 07:25 Nash Bridges (TF) 08:20 Hunter (TF) 09:40 - Carabinieri 3 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 13:00 - La signora in giallo 13:50 - Forum 15:10 - Flikken - Coppia in giallo (TF) 16:15 - My Life (soap) 17:00 - Final Run - corsa contro il tempo. Film ’99 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Football. Europa League F.: Atletico Madrid v Athletic Bilbao) 22:55 - Profumo - Storia di un assassino. Film 200623:50 Closer. Film 2004 01:50 - Tg 4 night news. Italia 1 07:00 - Cartoons 08:40 - Settimo cielo (TF) 10:35 - Ugly Betty (TF) 12:25 - Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 14:55 - Camera Cafe (sitcom) 16:00 - Chuck (TF) 16:50 - La vita secondo Jim (sitcom) 17:45 Trasformat 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: Miami (TF) 21:10 - Questo pazzo pazzo matrimonio 23:05 American Pie 2. Film 2001 01:05 - The Shield (TF). La 7 07:00 - Omnibus 09:45 - Coffee Break (attwalità) 11:10 - L’aria che tira 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 Brevi amori a Palma di Majorca. Film ’59 15:55 - L’Ispettore Barnaby (TF) 17:55 - I menu di Benedetta 18:50 - ‘G’ Day La 7 alle 7 19:25 - ‘G’ Day 20:00 Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Hancock. Film 2008 22:55 - 10 cose di noi. Film 2006 00:40 - Tg La 7 00:45 - Tg La 7 sport 00:50 - (Ah)ipiroso 01:50 ‘G’ Day alle 7 su la 7.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
TV#Radju 23 Favourite Channel 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:15 - Newspoint 11:45 - Reporter 12:05 Favourite Link 12:10 - Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 Niskata 15:00 - Teleshopping 16:30 - The Sapiano Show (r) 17:30 - Makura 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Makura 19:45 - Reporter 20:00 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 Mitqlu Deheb 23:15 - Favourite News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Kontra r-Ri[. La 5 12:45 - Extreme Makeover Home Edition 13:35 - Che trucco! 14:05 - Pushing Diaries (TF) 14:55 - Giudice Amy (TF) 15:45 - Men in Trees (TF) 16:30 Jonas (TF) 17:305 - Sonny tra le stelle (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:50 - Che trucco! (reality) 19:15 - Amici La 5 20:25 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 - Edward mani di forbici. Film ’90 23:10 Uomini e donne. BBC Entertainment 06:00 - Poetry Pie 06:05 Balamory 06:25 - The Roly Mo Show 06:40 - The Large Family 06:50 - Tweenies 07:10 - 3rd & Bird 07:20 - Teletubbies 07:45 Poetry Pie 07:50 - Balamory 08:10 - The Roly Mo Show 08:25 - The Large Family 08:35 - One Foot in the Grave 09:05 The Green Green Grass 09:35 The Weakest Link 10:20 EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Big Bear Diary 12:00 Mastermind 12:30 - Mastermind 13:00 - As Time Goes By 13:30 - One Foot in the Grave 14:00 The Weakest Link 14:45 EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Big Bear Diary 16:25 Mastermind 16:55 - Mastermind 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Casualty 20:00 - One Foot in the Grave 20:30 - Fawlty Towers 21:00 - Desperate Romantics 21:50 - The Green
Green Grass 22:20 - As Time Goes By 22:50 - Royally Mad 23:40 - The Impressions Show with Culshaw and Stephenson TCM 07:45 - Gunsmoke
08:50 - The High Chaparral 09:50 - The Marseille Contract. Film ’74 (PG) 11:35 - Captain Horatio Hornblower. Film ’51 (U) 13:45 - Gunsmoke 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Rio Lobo. Film ’70 (PG) 18:10 - Fort Massacre. Film ’58 (U) 19:45 The Hucksters. Film ’47 (U) 22:00 - Training Day. Film 2001 (18). MGM Movies 07:15 - The Horse Soldiers. Film ’59 (U) 09:10 - Romantic Comedy. Film ’83 (PG) 10:50 They Call Me Mister Tibbs! Film ’70 (15) 12:35 - Just Another Story. Film 2003 13:50 - Eight Men Out. Film ’88 (PG) 15:50 The Fantasticks. Film 2000 17:15 - MGM’s Big Screen 17:30 - Inherit the Wind. Film ’99 19:20 - The Scalphunters. Film ’68 (PG) 21:00 - Pressure Point. Film ’62 (15) 22:30 Panther. Film ’95 (15). Diva Universal 07:03 - Brideshead Revisited 08:05 - Quincy, M.E. 09:05 Wolff’s Turf 10:00 - Ironside 10:55 - Cento Vetrine 11:55 ER 12:55 - Quincy, M.E. 13:53 - Great Women 14:00 Rosemary and Thyme 15:00 Rosemary and Thyme 16:00 Ironside 17:00 - Wolff’s Turf 18:00 - JAG 19:00 - Ironside 20:00 - Quincy, M.E. 21:00 - All Around the Town (15) 22:50 The Visiting Hours 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - Deadliest Catch: Bering Sea Salvation 08:10 Mythbusters 09:05 - Extreme Engineering: Super Stadium 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival 11:50 - Wheeler Dealers: Delorean 12:45 - Street Customs: 2007 Maybach 13:40 - American Chopper: On the Road: Europe 14:35 - Dirty Jobs: Sled Dog Breeder 15:30 - Deadliest Catch: The Last Lap 16:25 Mythbusters: Helium Football 17:20 - Extreme Engineering: Super Stadium 18:15 - Ultimate Survival 19:10 - How It’s Made 19:40 - How Do They Do It?:
Airbus, Fire Engines and Ketchup 20:05 - Brew Masters: Grain to Glass 21:00 - Ultimate Cops 21:55 - Penn and Teller Tell a Lie 22:50 - Wreckreation Nation: Bigfoot Paintball 23:45 Mythbusters: Crash and Burn. Melita Movies 10:00 - Fat Albert 11:30 - Toy Story 3 13:15 - Wall Street: Money Never Sleeps 15:30 - Big Mommas: Like Father, Like Son 17:13 - Hollywood Buzz 17:40 You Again 19:30 - Jesse Stone: Innocents Lost 21:00 - Jesse Stone: Thin Ice 22:25 Brooklyn's Finest 00:35 - Buried Alive. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 Hollywood Buzz 11:05 - 30 Rock 11:30 - The Mentalist 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 - Brothers and Sisters 16:45 - The Mentalist 17:30 Supernatural 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Hollywood Buzz 19:30 - Films & Stars 20:00 - Suburgatory 20:30 How I Met Your Mother 21:00 2 Broke Girls 21:30 - Hung 22:00 - Bored To Death 22:30 Chuck 23:20 - Chase 00:05 Gossip Girl 00:50 - True Blood. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross. Billy the Exterminator: 08:00 - Nursery Room Raccoon 08:30 - Donnie’s Snake Attack 09:00 - The Locator: A Mother’s Secret 10:00 - Snapped: Women Who Kill: Martha Pineda 11:00 America’s Court with Judge Ross 12:00 - IRT Deadliest Roads. Pawn Stars: 13:00 - Fired Up 13:30 - Message in a Bottle. Monster In Laws: 14:00 - Meaty Issues 14:30 - Everyone Has a Price. 15:00 - A Gypsy Life for Me 16:00 - Snapped: Women Who Kill: Martha Pineda 17:00 The Locator: A Mother’s Secret. Billy the Exterminator: 18:00 Nursery Room Raccoon 18:30 Donnie’s Snake Attack. Pawn Stars: 19:00 - Fired Up 19:30 Message in a Bottle. 20:00 America’s Court with Judge Ross 21:00 - IRT Deadliest Roads 22:00 - Confessions of An Animal Hoarder 23:00 Hoarders: Alan and Julie.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:00 - My Animal Family 09:15 - Benjamin’s Farm 09:20 - Kipper 09:30 - Mio Mao 09:40 P.B. Bear and Friends 09:50 - Kipper 10:00 James the Cat 10:05 - Fluffy Gardens 10:20 James the Cat 10:25 - Benjamin’s Farm 10:30 See The Sea 10:35 - My Animal Family 10:50 Benjamin’s Farm 10:55 - Baby Antonio’s Circus 11:05 - Mio Mao 11:15 - Kipper 11:35 - P.B. Bear and Friends 11:45 - Baby Antonio’s Circus 11:50 - Benjamin’s Farm 11:55 - Baby Antonio’s Circus 12:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:25 - Tigga and Togga 12:35 Rubbadubbers 12:45 - Oswald 13:00 - The Hoobs 13:25 - Dorothy the Dinosaur 13:35 - Bob the Builder 13:45 - Thomas and Friends 14:00 - Bob the Builder 14:10 - Jarmies 14:25 - I Spy 14:40 Rubbadubbers 14:50 - Oswald 15:05 - Anthony Ant 15:20 - Dorothy the Dinosaur 15:30 - The Hoobs 15:55 - Tigga and Togga 16:05 - I Spy 16:20 - Jarmies 16:35 - Kipper 16:45 - Fireman Sam 16:55 - Anthony Ant 17:10 - See The Sea 17:15 - My Animal Family 17:30 - Benjamin’s Farm 17:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Tiny Planets 18:30 - The Hoobs 18:55 - Gazoon 19:00 - Tork
19:15 - Dougie in Disguise 19:25 - Pingu 19:30 Angelina Ballerina 19:55 - Tiny Planets 20:00 The Hoobs 20:25 - Pingu 20:30 - Gazoon 20:35 Tiny Planets 20:40 - Pingu 20:45 - Tork 21:00 Rubbadubbers 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Rubbadubbers. Disney Channel 09:00 - Recess 09:25 - So Random 09:45 - Have a Laugh 09:50 - Hannah Montana 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Jake and Blake 11:05 - Sonny with a Chance 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 - Phineas and Ferb 12:20 - Recess 12:45 - Jessie 13:10 - ANT Farm 13:30 - Have a Laugh 13:35 Good Luck Charlie 14:00 - The Suite Life on Deck 14:25 - Shake It Up 14:50 - Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 Recess 16:30 - Wizards of Waverly Place 16:55 So Random 17:20 - Fish Hooks 17:45 - Shake It Up 18:10 - Good Luck Charlie 18:30 - Have a Laugh 18:35 - Wizards of Waverly Place 19:00 Hannah Montana 19:25 - Phineas and Ferb 19:50 - Shake It Up 20:15 - Jonas 20:40 - So Random 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.
07>00 09>00 09>30 11>45 12>30 13>00 13>05 13.20 15>20 15>35 15>45 16>45 17>00 18>00 18>10 18>55 19.10 19.15 19>45 20>30 21>30 21>32 23>00 23>30
NET News Bejni u Bejnek (r) Teleshopping It-Tnejn l’Huma X’Hemm g[all-Ikel NET News Teleshopping House Magazine Teleshopping Bla Kumment Chit Chat Teleshopping Malta Llejla NET News (ikompli) Malta llejla Kontra l-{in Tlug[ tas-Super 5 (ikompli) Kontra l-{in NET News Simpati/i NET News Iswed fuq l-Abjad NET News Bejni u Bejnek
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - Olympic Magazine 09:00 - Euro 2012: Countdown 09:15 - Eurogoals 09:30 -
Madrid Open WTA Tennis 10:45 - Eurogoals 11:45 World Champ. Snooker 13:30 Euro 2012: Countdown 13:45 UCI World Tour Cycling 14:45 - UCI World Tour Cycling: Stage 4: Verona-Verona (live) 17:30 - Madrid Open WTA Tennis: Day 3 (live) 19:30 Together to London 19:45 Photo Finish 20:00 Wednesday Selection 20:05 WC Equestrian 21:05 - Riders Club 21:10 - PGA Tour Golf 23:10 - PGA European Tour Golf 23:40 - LPGA Golf 23:50 - Golf Club. GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 37: Bologna v Napoli 09:00 Barclays PL: Wk 39: Review 10:00 - RaboDirect Pro12: Rd 22: Glasgow Warriors v Connacht 12:00 - FIFA Futbol Mundial 12:45 - ATP Masters 1000: Mutua Madrid Open: Rd 2 (live) 23:00 - The FA Cup: F.: Chelsea v Liverpool 01:00 Barclays PL: Wk 39 Arsenal v Norwich City. GO Sports 2 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - ATP 250 Series: Estoril Open: F. 11:00 - PGA Reale Seguros Open de España: Day 3 15:00 - Barclays PL: Wk 39: QPR v Stoke City 17:00 Arsenal World 17:30 - Serie A: Rd 37: Inter v Milan 19:30 PL World: Wk 39 20:00 Trans World Sport 21:00 Roma Channel. Melita Sports 1 18:15 - Bundesliga: Werder Bremen v FC. Schalke (r) 20:00 - Focus Europa: F.: Match Preview (live) 20:45 UEFA Europa League: F.:
Atletico Madrid v Athletic Bilbao (live) 23:15 - Focus Europa: F.: Highlights & Analysis (live).
Melita Sports 2 20:45 - npower Champ.: SF Playoff 2nd Leg: Birmingham City v Blackpool (live). Melita Sports 10 20:45 - UEFA Europa League: F.: Atletico Madrid v Athletic Bilbao (live).
Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union (r) 09:40 - BOV PL: Floriana v Valletta (r) 11:55 MFA Futsal League 2nd Div. (r) 13:25 - MOC Olympic Special (r) 14:05 - Melita GFA 1st Div. (r) 15:55 - Malta Basketball Assoc. (r) 17:20 MOC Olympic Special (r) 18:00 - Malta Basketball Assoc. (r) 19:25 - 3 Pointer 20:00 Focus Europa: F.: Match Preview (live) 20:45 - Malta Rugby Football Union 22:25 Football Nurseries (r) 23:00 Focus Europa: F.: Highlights & Analysis (live). Football Stars 1 08:00 - npower Champ.: SF Playoff 2nd Leg: West Ham Utd v Cardiff City (r) 10:05 La Liga: Atletico Madrid v Malaga (r) 11:55 - Bundesliga: Werder Bremen v FC. Schalke (r) 13:55 - La Liga: Barcelona v Español (r) 15:50 - npower Champ.: SF Playoff 1st Leg:
Blackpool v Birmingham City (r) 17:40 - La Liga: Granada v Real Madrid (r) 19:35 Bundesliga: Highlights (r) 20:45 - npower Champ.: SF Playoff 2nd Leg: Birmingham City v Blackpool (live) 23:20 Bundesliga: Werder Bremen v FC. Schalke (r) 01:15 - La Liga: Barcelona v Español (r).
Football Stars 2 08:00 - Bayern Munich TV 11:00 - Barca TV 14:10 npower Champ.: SF Playoff 2nd Leg: West Ham Utd v Cardiff City (r) 16:15 - La Liga: Atletico Madrid v Malaga (r) 18:15 - Barca TV 21:15 Bayern Munich TV 00:15 Barca TV. All Stars 12:45 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 13:50 - NBA Live (r) 14:10 NBA: Memphis @ LA Clippers (r) 16:20 - Cape Epic: 2012: South Africa: ep. 04 (r) 16:55 Pentathlon WC 2012: Men’s Event: Rio Brazil (r) 17:50 Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings (r) 19:00 NBA Live (r) 19:20 - Pentathlon WC 2012: Women’s Event: Rio Brazil (r) 20:15 - NBA: Memphis @ LA Clippers (r) 22:20 - Fight Code: Minsk (r) 00:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
24 Tag[rif
Sess, droga u rock ‘n’ roll Ta[dita dwar l-effetti tad-droga fuq il-mo[[ Il-kokaina, l-eroina, il-kannabis, lanfetamina, l-LSD, il-pillola kontra/ettiva, The Doors u r-Rolling Stones huma wlied is-snin sittin. Il-kimika tat in-nar lit-tkabbir talim[abba [ielsa, l-u]u tad-droga, u kultura ;dida. Imma din il-kultura g[andha wkoll il-lat oskur: infezzjonijiet trasmessi sesswalment, [ajjiet u potenzjal mitlufa. Interessati? Il-Professur Richard Muscat (l-Università ta’ Malta – ProRettur g[ar-Ri/erka) se jkun qed jitkellem dwar “Sess, Droga u Rock ‘n’ Roll” nhar l-10 ta’ Mejju fis-7.15 p.m. fis-Sala tal-Mu]ika, il-Kavallier ta’ San :akbu. It-ta[dita tkun segwita minn diskussjoni miftu[a g[al kul[add. Id-
d[ul huwa b’xejn, ma hemm b]onn l-ebda sfond xjentifiku u kul[add huwa mistieden. G[al aktar minn 20 sena, ilProfessur Richard Muscat irri/erka leffetti tal-abbu] tad-droga fuq ilmo[[. Ir-ri/erka tieg[u ffukat fuq mog[dijiet ta’ pja/ir fil-mo[[ u rrelazzjoni tag[hom mal-burdati. L-abbu] imbag[ad jeffetwa l-mod kif in-nies i;ibu ru[hom. Kimika talmo[[ li jisimha dopamina, g[andha rwol importanti ferm fl-influwenza fuq kif in-nies jirrea;ixxu g[al sitwazzjonijiet ta’ pja/ir u sfortunatament meta konsegwentament jirkadu wara u]u ripetut tad-droga. Tliet konnessjonijiet importanti
o[ra huma l-predispo]izzjoni g[allu]u tad-droga, l-età tal-ewwel darba li tintu]a d-droga, u lansjetà#depressjoni. Il-kelliem jippresiedi l-Pjattaforma tar-Ri/erka tal-Pompidou Group, filKunsill tal-Ewropa, grupp li ji;;ieled l-abbu] tad-droga u t-traffikar ille/itu tad-droga. Malta Café Scientifique hija appo;;jata mill-Kamra taxXjenzjati Maltin (Malta Chamber of Scientists) u l-Kunsill Malti g[asSettur tal-Volontarjat (Malta Council for the Voluntary Sector), u hi meg[juna mill-Università ta’ Malta. Aktar informazzjoni tinkiseb permezz ta’ email fuq maltacafescientifique@gmail.com jew mill-pa;na fuq Facebook.
U[ud minn dawk li [adu sehem fl-attivitajiet fil-Picnic Area f’Ta’ Qali waqt il-Vodafone Spring Dash fil-jiem li g[addew
Tfal u kbar igawdu r-rebbieg[a f’Ta Qali Mijiet ta’ familji ]aru l-Vodafone Spring Dash li saret fil-Picnic Area f’Ta’ Qali fil-festa pubblika tal-1 ta’ Mejju Bil-kollaborazzjoni ta’ Hellfire Events, Vodafone organizzat ;urnata ta’ divertiment g[allfamilja kollha, ;urnata s[i[a ta’ log[ob, ikel, xorb, mu]ika u sport. Hellfire Events organizzaw obstacle race twila 2.5 kilometri bi kwa]i 100 parte/ipant jie[du sehem. Dan kien numru tajjeb [afna, meta tqis il-fatt li din lattività ttellg[et g[all-ewwel darba. U[ud minn dawn ilparte/ipanti attendew g[allVodafone Spring Dash apposta biex jipparte/ipaw f’din it-tellieqa u ;ew ippreparati li jag[mlu [ilithom u jirb[u. “{adna gost naraw daqshekk interess,” qalet Maria Vella Galea, Brand Manager ta’ Vodafone Malta. “L-isfidi talisport ]iedu fil-popolarità f’Malta u sabi[ tara lin-nies ji//aqalqu, jittrenjaw u jie[du sehem f’attivitajiet sportivi kemm b’mod kompetittiv kif ukoll g[all-gost. L-ispettaturi [adu gost [afna jaraw l-isforzi ta’ min [a sehem.”
Kurt Calleja, il-kantant li se jie[u sehem fil-Eurovision Song Contest, ]ar il-Mobile Shop tal-Vodafone f’sorpri]a sabi[a g[all-[afna fans tieg[u u tfal u kbar li [adu r-rittratti mieg[u. Aktar tard fil-;urnata kanta l-kanzunetta tieg[u talEurovision ‘This is the Night’. Gianni u Ira Losco wkoll kantaw fuq l-istage u ]guraw li l-;urnata tkun wa[da memorabbli g[al kull min ]ar il-Vodafone Spring Dash. B[as-soltu, iz-zona tat-tfal kienet mi]g[uda, bit-tfal kollha jaqb]u filkastelli apposta g[alihom filpre]enza tal-;enituri tag[hom. Kien hemm ukoll [wienet ]g[ar talikel u x-xorb b’affarijiet g[at-tfal b[al muffins u candy floss. Ilb]ie]aq u l-Vodafone Android Men g[amlu atmosfera sabi[a u kkulurita. Biex ji//elebraw g[eluq ir-raba’ sena mill-Vodafone Mobile Shop, membri tat-tim ta’ Vodafone qasmu kejk, fil-pre]enza tal-Ministru George Pullicino.
Is-Servizzi ta’ Matul il-Jum tal-A;enzija Sapport organizzaw attività fil-Park Nazzjonali ta’ Ta’ Qali li matulha, persuni b’di]abbiltà li jattendu /-?entri ta’ Matul il-Jum ipparte/ipaw f’diversi attivitajiet sportivi u rikreattivi b[ala parti mill-inizjattiva annwali ‘Spring Fest’. Waqt din l-attività kien hemm pre]enti Sina Bugeja, il-Kap E]ekuttiv tal-Fondazzjoni g[al Servizzi ta’ {arsien So/jali, u Marcel Pisani, il-Kap Uffi/jal Operattiv tal-A;enzija Sapport.
Tissokta l-wirja fotografika ‘Green’ F’dawn il-jiem qed tissokta l-wirja fotografika ‘Green’ li qed tittella’ fi//entru tal-APS Bank ta’ Birkirkara (isSwatar) u hi miftu[a g[al kul[add bejn it-Tnejn u l-:img[a bejn it-8.15 u 11.45 ta’ filg[odu sal-a[[ar ta’ Mejju 2012. F’din il-wirja qed ikunu esebiti rritratti rebbie[a tal-kompetizzjoni tal2011. Il-parte/ipazzjoni f’din ilkompetizzjoni kienet tajba [afna u g[aliha da[lu 98 fotografu b’iktar minn 250 ritratt. Din l-edizzjoni tal-kompetizzjoni kellha b[ala tema dak kollu li hu a[dar,
kemm jekk hu l-kulur innifsu kif ukoll kull konnotazzjoni li dan il-kulur jista’ jkollu. Din kienet it-tieni sena li din ilkompetizzjoni qed tkun organizzata mill-APS Bank bil-kollaborazzjoni talMalta Photographic Society. Tnax-il ritratt li da[lu g[al din ilkompetizzjoni ntg[a]lu biex ikunu stampati fil-kalendarju tal-2012 talbank. Ir-ritratt rebbie[ kien ta’ Josef Bonnici bl-isem ‘L-Induratur’ filwaqt li ritratt ie[or tal-istess fotografu ‘Qaddief’ u ‘Country Life’ ta’ James Cassar ;ew it-tieni u t-tielet rispettivament.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta‘ Mejju, 2012
Passatemp 25
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
18
Fer[ ta’ ;enn f’kannestru? (5)
Weqfin>1. Laqa’ g[andu (6) 2. Indikazzjoni (6) 3. Affrontar (6) 4. Is-seng[a tad-daqq (6) 8. Re/ipjent g[all-ilma (5) 9. ?anfira (5) 12. Imda[[al f’so/jetà (6) 13. u 14. A//ellerar ta’ karozza (6,6) 14. Ara 13 15. Annimal newwie[i (6)
X’inhi l-ordni kronolo;ika e]atta^
Kapa/i tqieg[ed wara xulxin fl-ordni kronolo;ika e]atta dawn l-erba’ xeni? Sudoku
Qawl
Pja/ir qatt mhu mitluf. Ifisser li min tag[millu pja/ir xi darba jpattihulek.
Soluzzjonijiet
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>5. u 6. Ipposponew; 7. Uniku; 10. Karba; 11. Ajkla; 12. Ra]ul; 14. Passi; 16. Kmiem; 17. Stmat; 18. Jibda. Weqfin>1. Midluk; 2. Osanna; 3. Spikka; 4. Dwejra; 8. Gri]a; 9. Skoss; 12. Ribass; 13. Limitu; 14. Pre;ju; 15. Ingrat.
Wie[ed mill-E;izzjani tal-antik X’hawn mo[bi^
G[at-tfal
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
L-ordni e]atta hi din: ? – B – D u A. Infatti x-xeni A u D fi//ert g[andhom ikunu wara B u ? g[aliex fihom bi//iet tal-;ebel [dejn iz-zokk tas-si;ra waqg[u, mentri f’B u ? jinsabu f’po]izzjoni vertikali. Allura A ti;i wara D g[aliex wie[ed g[andu jinnota li r-ra;el fuq il-lemin tilef lixprun, li qabel kien g[andu. Bejn B u ?, lewwel hi ? g[aliex i]]ew;t ir;iel kienu filmument li jo[or;u lpistola u li bihom sparaw fix-xena B.
18.
Sa[[ar qed jag[ti dahru
Mimdudin>5. Nicosia hi l-belt kapitali ta’ dan il-pajji] (5) 6. G[amlu apertura (5) 7. Mog[ti bidu (5) 10. Ivvenera (5) 11. Ma tantx tiswa flus (5) 12. Tqasqas drapp u karti bih (5) 14. G[alfejn blu, huma g[ajnejn … (5) 16. Qartast, kebbibt (5) 17. {adida /atta tawwalija biex i]]omm b’sa[[tu lo;;ett (5)
Dan hu s-sa[[ar ‘D’
17
L-ordni kronolo;ika
Liema sa[[ar qed jag[ti dahru^
Fir-rokna fuq nett fil-kwadru jidher sa[[ar li qed jag[tina dahru. Liema fost dawn il-[amsa mmarkati bl-ittri hu l-istess sa[[ar li qed jag[ti dahru?
Sudoku
X’hawn mo[bi^
M’hemmx g[alfejn tmur sal-E;ittu biex tkun taf. :ib il-lapes u ibda mit-tikka ta’ [dejn in-nru. 1 u mur fuq in-numri l-o[ra wara xulxin sa ma tasal fuq id-90.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
26 Klassifikati PROPRJETÀ {al Qormi
APPARTAMENT bi tliet kmamar tas-sodda ensuite#bathroom fi blokk ta’ tnejn bil-bejt u washroom flewwel sular. ?emplu 21443976 jew 79443976.
Il-G]ira
PENTHOUSE bi tliet kmamar tas-sodda u flats b’]ew; tas-sodda, dirett ming[and is-sid. ?emplu 21333212 jew 99498770.
Il-{amrun
MAISONETTE fuq l-ewwel sular fuq ]ew; fa//ati. G[andu ]ew; kmamar tassodda kbar, k/ina, sitting room separat, dining room separat, kamra tal-banju, ]ew; verandi fuq wara, gallarija fuq quddiem u boxroom. Bejt tieg[ek bilpossibbiltà ta’ sular ie[or u washroom. Main bedroom ;dida. Il-post huwa freehold (ming[ajr /ens). Prezz €84,000 negozjabbli. ?emplu 99832061.
Santa Venera
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wwara u parti mill-bejt bil-washroom. €116,000 (Lm50,000) ?emplu 79990798.
Is-Swatar
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Proprjetà
U artijiet g[all-i]vilupp. ?emplu 99473354 jew 21387082.
VETTURI Range Rover
CLASSIC, 3 door V8 3.9 EFI, ;ewwa mibdul – soft dash. Prezz €5,000 negozjabbli. ?emplu 79456174.
G{ALL-KIRI Mobile toilets
NUMRU ta’ mobile toilets ;odda kompluti bil-wash hand basins g[all-kiri g[al ;urnata jew aktar. Prezzijiet moderati. ?emplu lil Green Forever (FTL Group) 79792356 jew 21418085.
Ra[al :did
GARAXX fi Triq Palma (60 pied x 18-il pied) tajjeb g[al [anut, bieb wiesa’, dawl, ilma u toilet. Kien fih permess. ?emplu 21667278 jew 79804767.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Jum l-Omm
DARBA f’sena l-ommijiet jistennew li ji;u trattati b[al xi prin/ipessa bil-fjuri. Iddifferenza hi www.teleflora.com.mt jew /emplu 21689816.
Nixtri
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
Ni]barazza
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Restawr
RESTAWRATUR Taljan jag[mel restawr professjonali fuq g[amara antika ta’ kull stil u epoka bi French polish finishing. Aktar minn 20 sena esperjenza fl-Italja u f’Malta. ?emplu 99420424 jew 21578866.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ Erba’ si;;ijiet
TAS-soda, prezz €50. ?emplu 21242180.
G[al kull xog[ol ta’ stampar u sheets tat-tombla
B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e//. u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpre ss.com
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
27 BOV II DIV.
Reb[a drammatika g[al Gudja Utd Gudja U...............................3 G[arg[ur.............................2
Gudja United kisbu reb[a drammatika meta g[elbu lil G[arg[ur b’gowl fl-a[[ar [inijiet tal-partita. It-tim ta’ Leslie Burke kien jist[oqqlu t-tliet punti g[ax kien l-a[jar tim. G[arg[ur marru fil-vanta;; fl-ewwel azzjoni denja meta kien CHRIS VELLA li g[eleb lil Xerxen. Gudja wettqu reazzjoni u fis-27 minuta ;abu d-draw minn PETER PAUL SAMMUT. Gudja mbag[ad qalbu l-iskor u marru fil-vanta;; fil-35 minuta meta kien i]]ag[]ug[ PETER PAUL SAMMUT li r/ieva minn mal-linja u wara li da[al fil-
kaxxa g[eleb lil Zarb b’xutt fil-baxx biex skorja l-g[axar gowl sta;jonali. G[arg[ur ing[ataw penalty fit-58 minuta meta Chris Vella twaqqa’ fil-kaxxa u TRAYO GROZEV ma ]baljax mill-[dax-il metru. Gudja skorjaw il-gowl tarreb[a fit-92 minuta meta kien WILLIAM CAMENZULI li g[eleb lil Zarb b’xutt filbaxx. Gudja: M. Xerxen, J. Mallia
(C. Galea), G. Cutajar, M. Milutinovic, J. Tonna, W. Camenzuli, E. Gauci, E. Bugeja, K. Bonello (T.J. Thomas), T. Thomas, P.P. Sammut (D. Agius) G[arg[ur: D. Zarb, B. Perry Acton, C. Farrugia, R. Mifsud (J. Debattista), L. Stivala, D.
Luqa SA relegati Luqa SA ….................................................0 St Venera L. …..........................................2 Luqa St Andrews ;ew relegati flimkien ma’ Senglea wara telfa o[ra kontra Sta Venera Lightnings. Kien fis-70 minuta li l-Lightnings fet[u l-iskor minn DYLAN MERCIECA b’xutt mid-distanza. Imbag[ad wara li Lee Baldacchino g[al Luqa fil-85 minuta kellu xutt salvat minn Elvin Attard, St Venera ssi;illaw ir-reb[a meta xutt baxx u angolat ta’ Dylan Mercieca sab lil LEANDRO FERREIRA GUGLIELMETTI li dawwar fil-lasta tliet minuti biss mit-tisfira finali. Luqa S.A.: J. Gatt, M. Ciantar, T. Cassar (G. Frendo), C. Caruana, M. Coleiro (I. Muscat), S. Gatt, L. Baldacchino, T. Cauchi, C. Gatt (J. Cassar), A. Abdilla, G. Failla St Venera L.: E. Attard, J. Taliana, M. Muscat, R. Borg, D. Wingfield (L. Ferreira Guglielmetti, G. Micallef, S. Farrugia (K. Cilia), D. Mercieca, J. Zammit, G. Ancilleri (K. Vella), A. Hili Referee: Paul Apap
Kif Jinsabu L R D T F K Pt
* G]ira Utd 25 17 6 Gudja Utd 25 15 6 ***Mellie[a25 15 6 }ebbu; R 25 11 10 G[arg[ur 25 12 5
San :wann 25 Msida SJ 25 Sta Venera 25 Kirkop Utd 25 }urrieq 25 Si;;iewi 25 Attard 25 **Senglea 25 **Luqa 25
9 9 3 9 6 10 2 8 5 7 6 7 4 4 3 4 3 10
2 4 4 4 8 7 12 10 13 12 12 14 18 18
56 56 49 47 53 38 41 26 39 26 29 30 31 24
16
20 27 28 35 32 29 40 51 39 47 54 66 61
57 51 49 43 41 36 33 33 32 29 27 25 15 15
*G]ira champions u promossi **Senglea u Luqa relegati *** Mellie[a tnaqqsulhom 2 punti
Mamo, C.Vella (J. Camilleri), I. Curmi, M. Gauci, S. Iliev (G. Camilleri), T. Grozev Referee: Andre Arciola
Wirja po]ittiva minn }ebbu;
G]ira Utd..........................1 }ebbu; R...........................1 }ebbu; Rangers taw wirja mill-aqwa kontra G]ira United hekk kif attakkaw kontinwament u [olqu [afna pressjoni fuq lavversarji tag[hom. I]da G]ira, li sta;un ie[or ikunu fl-Ewwel Divi]joni, ma kinux lesti li jiksbu telfa u l-konfront spi//a b’ri]ultat ta’ parità. Fid-disa’ minuta, azzjoni g[ar-Rangers b’Jeremy Agius jix[et ftit barra u fil21 minuta xutt baxx angolat ta’ Simon Shead [abat mallasta u g[adda barra. }ebbu; Rangers fet[u liskor fil-41 minuta meta Sonyo Peireira De Mata xe[et lejn MALCOLM TIRCHETT, li b’[arba g[eleb lill-uniku difensur ta’ G]ira u l-goalkeeper
Kyle Gerada b’xutt baxx. Fit-48 minuta, G]ira kisbu d-draw meta YANIS TONNA bir-ras xe[et fixxibka u temm kull tama ta’ }ebbu; li jeg[lbu li/Champions. G]ira Utd: K. Gerada, A. Ewurun, K. Cassar, A. White (M. Cocks), K. Saliba, R. Deguara, Y. Tonna, S. Shead (J. Azzopardi), R. G. Goncalves Alhinho, T. Micallef (Luis Fernando Borges Correia et Silva), S. Pace }ebbu; R.: J. Mercieca, J. Mercieca, G. Mallia, M. Brincat, M. Farrugia, S. Peireira De Mata (B. Chetcuti), M. Tirchett (R. Spiteri), J. Alegbe, J. Agius, A. Agius (Uchenna Anywannu), D. D’Agostino Referee: Luke Portelli
B[ala parti millkommemorazzjoni tal-promozzjoni g[at-Tieni Divi]joni minn Kirkop Utd FC, il-klabb Koppi ppubblika ktieb mill-aktar interessanti li ji;bor fih l-istorja tal-klabb, ritratti kommemorattivi u tag[rif ie[or interessanti fosthom is-su//ess miksub mit-tim ta’ ta[t il-15-il sena li reba[ il-promozzjoni g[al Sezzjoni B.
Hat-trick ta’ Traykov
San :wann..........................................................1 Attard..................................................................3
Attard ]ammew it-tamiet li jevitaw ir-relegation meta g[elbu lil San :wann 3-1 biex issa jinsabu ]ew; punti biss ta[t Si;;iewi meta fadlilhom partita wa[da kontra /-champions G]ira United. Attard [adu biss sitt minuti biex marru filvanta;; meta ]-]ag[]ug[ DIMCHO TRAYKOV g[eleb lil Carbonaro b’xutt tajjeb. B’San :wann ma jwettqux reazzjoni denja re;a’ kien DIMCHO TRAYKOV li skorja s-sitt gowl sta;jonali. Ilpartita kellha ritmu kajman b’Attard jikkontrollaw il-vanta;;, u fil-85 minuta DIMCHO TRAYKOV g[aqqad it-tripletta personali. San :wann irnexxielhom jiskorjaw ilgowl tal-bandiera permezz ta’ SHAUN VELLA. San :wann: C. Carbonaro, P. Xuereb, D. Cosaitis (C. Cuschieri), A. Borg, K. Cassar (C. Cacciatolo), J. Xavier Lopez, M. Mercieca, C. Pace (R. Attard), S. Vella, R. Sell, R. Zammit Attard: R. Ubberden, A. Lanzon (E. Azzopardi), D. Agius, A. Agius, D. Gauci, J.C. Cachia, D. Galea, R. Filipov, K. Zahra, D. Traykov, C. Farrugia Referee: Philip Farrugia
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
28 Sport BOV III DIV.
Fgura jersqu aktar vi/in il-leaders G[axaq................................ 0 Fgura................................... 2
Fgura, di;à promossi, sa[[ew posthom fit - tieni post tal - klassifika meta g[elbu lil G[axaq 2 - 0 , bi] ]ew; gowls jaslu fit - tieni taqsima u temmew kull tama ta ' G[axaq li ji;;ieldu g[all promozzjoni waqt li resqu ferm vi/in il - leaders Pembroke . L - a[jar okka]joni fl ewwel taqsima waslet g[and Fgura wara kwarta , meta minn freekick ta ' Adami , id - daqqa ta ' ras ta ' Zammit g[addiet ftit g[oli . Fgura fet[u l - iskor fit - 63 minuta , meta minn freekick ta ' Camilleri minn barra l kaxxa , il - captain MATTHEW SPITERI g[eleb lil Verbina b ' daqqa ta ' ras mill - isba[ . Fgura ssi;illaw il - partita fit - 83 minuta , meta Zammit g[adda lejn Bonett li ra x xutt tieg[u salvat minn Verbina , i]da mir - rebound il - ballun re;a ' ;ie f ' saqajn LEEROY BONETT li fit -
Kif Jinsabu *Pembroke *Fgura Utd
L R D T F K Pt
25 18 6 1 54 25 19 2 4 66 M;arr Utd 24 16 1 7 41 Sta Lucia 25 15 3 7 43 G[axaq 25 14 5 6 38 Mdina K. 24 13 6 5 45 Xg[ajra T. 25 11 7 7 35 Marsaskala 25 8 5 12 23 Swieqi Utd 25 7 7 11 24 Sirens 25 6 5 14 26 Mtarfa 24 5 3 16 26 Qrendi 25 4 6 15 20 Marsa 24 3 5 16 10 Kalkara 25 2 3 20 27 *Pembroke u Fgura promossi
Marsaskala kisbu t-tmien reb[a tal-ista;un meta b’mod konvin/enti g[elbu lil Kalkara 4 - 2 hekk kif kienu l - a[jar tim fil pitch . Marsaskala fet[u l - iskor fl - ewwel azzjoni denja meta xutt minn barra l kaxxa ta ’ JESMOND SCICLUNA [abat mal mimduda u ni]el wara l linja . Kalkara wettqu reazzjoni u kisbu d - draw minn JACOB CAMILLERI li g[eleb lil Bajada b ’ xutt b ’ sa[[tu fil baxx . Marsaskala marru fil vanta;; fis - 57 minuta permezz ta ’ CHRISTIAN SCHEMBRI u serr[u rashom mit - tliet punti meta NAZZARENO ABELA skorja t - tielet
60 26 59 26 49 23 48 25 47 23 45 33 40 42 29 28 28 44 23 46 18 49 18 31 14 67 9
tieni tentattiv xe[et ;ewwa . G[axaq : J . Verbina , C . Xuereb , E . Dimech , M . Vassallo , L . Vassallo , F . Schembri ( M . Grech) , M . Ellul ( R . D ' Amato) , J . Caruana , F . Galea , B . Parnis , B . Dalli Fgura : R . Attard , S . Aquilina , K . Scerri , N . Zerafa , R . Adami , L . Vella ( L . Bonett) , R . Goncalves Severino ( R . Galea) , M . Spiteri , G . Scerri , M . Zammit ( V . Testaferrata) , V . Camilleri Referee: Paul Caruana
Reb[a konvin/enti Kalkara................................2 Marsaskala..........................4
15
gowl fid - 69 minuta . L - istess ABELA ]ied ie[or [ames minuti wara biex skorja t - tmien gowl sta;jonali . Kalkara skorjaw gowl ta ’ konsolazzjoni fit - 82 minuta minn ABDULJA WED MUSHA . L - istess plejer imbag[ad tke//a fit92 minuta g[al ]ew; karti sofor. Kalkara: C. Bajada, M. Cassar, J. Camilleri, S. Camilleri, D. Zammit, J. Zahra (C. Caruana), S. Cucciardi, C. Bilocca (J. Galea), D. Gauci, C. Zammit (K. Agius), A. Musha Marsaskala: J. Peplow, N. Slavchev, C. Bordieri, J. Scicluna, S. Callus (A. Yeomans), F. Peplow, M. Said, C. Schembri (M. Pace), A. Dominicus, N. Abela (D. Grima), C. Zammit Referee: Gordon Barbara
Fgura, li ;img[a ilu ;ew promossi g[at-Tieni Divi]joni, komplew jersqu vi/in il-leaders b'reb[a o[ra kontra G[axaq
G[adhom jittamaw Sta Lucia...........................1 Sirens.................................0
Santa Lucia kisbu reb[a importanti meta g[elbu lil Sirens 1-0 u baqg[u jittamaw fil-promozzjoni. Ilpartita kienet wa[da kwieta fejn l-azzjonijiet denji lejn il-lasti kienu ftit. Il-gowl li dde/ieda lpartita wasal fil-61 minuta meta kien l-attakant prolifiku BASIL CHIBUEZE li skorja ssbatax-il gowl personali. Lejn l-a[[ar [inijiet, Sirens ippruvaw jag[fsu g[addraw, i]da Santa Lucia
kkontrollaw il-partita. Santa Lucia: D. Carabott, C. Goodrum, H. Friggieri, M. Agius, J. Galea, M. Spiteri, C. Camilleri (J. Vella), J. Bugeja, M. Farrugia (B. Chetcuti), N. Corito (J. Micallef), B. Chibueze Sirens: N. Attard, D. Sant, J. Grech, A. Gheongho Nada, N. Scerri, G. Vella, C. Vella, G. Falzon, A. Xuereb, R. Scibberas (G. Gauci), G. Grant (A. Alken) Referee: Trustin Farrugia Cann
Ifallu ]ew; punti
Xg[ajra........................... 2 Pembroke....................... 2 Il-leaders Pembroke kienu mi]muma fi draw 2-
2 minn Xg[ajra u qed jissugraw li ma jispi//awx champions. Il-partita kienet wa[da bilan/jata, birri]ultat finali jkun ;ust. Kienu Pembroke li fet[u l-iskor fit-22 minuta, meta f'azzjoni velo/i bejn Borg u Cremona, kien MATTHEW BORG li xe[et ;ewwa. I]da Xg[ajra ;abu d-draw [ames minuti wara, meta r-referee saffar penalty, u mill-[dax-il metru MILAN POLENEC ma falliex. Fid-39 minuta Pembroke re;g[u fil-vanta;;, meta Micallef deher iwaqqa' lil Leonardi fil-kaxxa, birreferee jsaffar g[at-tieni penalty. Mill-[dax-il metru MATTHEW BORG ra x-xutt tieg[u ji;i mxellef ftit millgoalkeeper Camilleri, i]da xorta spi//a fir-rokna taxxibka. Xg[ajra salvaw il-partita fil-75 minuta, meta ALI MANAF ittanta xortih minn tarf il-kaxxa, u [asad g[alkollox lid-difi]a avversarja b'xutt b'sa[[tu. {ames minuti mit-tmiem, Pembroke spi//aw b'ra;el inqas, meta Matthew Borg dabbar it-tieni karta safra tieg[u. Xg[ajra: P. P. Camilleri, G. Saliba (L. Grech), C. Micallef, M. Leonardi, S. Camilleri, D. Axisa (T. Abela), B. Magro, M. Nosko, M. Polenec, A. Manaf, C. Magro Pembroke: M. Calleja Cremona, N. Coleiro Gatt, M. Mamo, L. Cilia, V. Martinovic, C. Leonardi (J. C. Borg), M. Borg, J. Mifsud, D. Cremona (D. Calleja Cremona), R. Caruana, G. Spiteri Referee: Emmanuel Grech
Erba’ gowls f’log[ba sabi[a Marsa................................ 2 Mtarfa............................... 2
Marsa u Mtarfa [adu punt kull wie[ed fi draw 2-2, f'partita mill-isba[ li rat bosta azzjonijiet mi]-]ew; na[at. Kienu Marsa li fet[u liskor wara 22 minuta minn, YUSIF ABDULLAHI. Mtarfa skurjaw id-draw ftit inqas minn ]ew; minuti wara, meta wara [arba tajba ta' Smier kien DODA HARUNA li kkonkluda fixxibka. Mtarfa marru g[all-ewwel darba fil-vanta;; fil-55
minuta, meta minn freekick, id-daqqa ta' ras ta' EDSON FALZON sabet ir-rokna tax-xibka. I]da b[alma ;ara fl-ewwel taqsima, kienu Marsa li ;abu d-draw f'temp ta' ]ew; minuti wara, meta minn korner ta' Cioffi, ixxutt bid-dawra ta' SEAN CUTAJAR deher jaqbe] illinja tal-lasta, bid-difensur Sammut jipprova jtajjar ilballun minn fuq il-linja i]da ma jirnexxilux. Fis-70 minuta Marsa kellhom /ans ie[or tajjeb, meta minn azzjoni personali ta' Brincat li qassam lejn in-
nofs, l-i]markat Abdullahi li kien wa[du fuq ilgoalkeeper spara inkredibbilment barra. Marsa: D. Grima, C. Cremona, D. Chircop, E. Camilleri, S. Cutajar, B. Zammit, J. P. Zammit, C. Cioffi, D. Agius, K. Brincat, Y. Abdullahi Mtarfa: D. Galea, J. Azzopardi, J. Fenech, R. Sammut, J. Muema Munjao (P. Azzopardi), R. Zammit, O. Smier, G. Curmi, K. Micallef (S. Peplow), D. Haruna, E. Falzon Referee: Daryl Agius
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Sport 29
Mistennija finali ta’ goals bejn A. Bilbao u A. Madrid Illum f’Bucharest firRumanija se tintlag[ab ilfinali tal-Europa League bejn Athletic Bilbao u Atletico Madrid, ]ew; timijiet Spanjoli li wrew futbol millaqwa matul dan l-ista;un. B’abbundanza ta’ talent flattakk fi]-]ew; timijiet, din g[andha tkun finali e//itanti li taf toffri [afna goals. I/-champions tal-2010 reb[u 11-il log[ba konsekuttiva biex waslu salfinal waqt li Athletic, li jilag[bu biss fit-tim plejers ta’ nisel Bask sebb[u din il-kompetizzjoni bil-log[ob tag[hom. Bla dubju, l-aktar player strumentali ta’ Atletico Madrid hu l-attakkant Falcao li s’issa skurja total ta’ 10 gowls, daqs Huntelaar ta’ Schalke. Falcao jista’ jirba[ din ittazza g[at-tieni darba konsekuttiva min[abba li sena ilu reba[ha ma’ Porto u jista’ wkoll jer;a’ jispi//a b[ala l-aqwa skorer. {ames players mittim ta’ Atletico Madrid lag[bu fil-finali tal-ewwel edizzjoni tal-Europa League fl-2010, finali mirbu[a kontra Fulham. Il-kow/ ta’ Atletico Madrid, Diego Simeone se jipprova jirba[ kontra t-tim immexxi minn Marcelo Bielsa, kow/ mimli esperjenza. Fis-semi-finali, it-tim minn Madrid elimina lil Valencia b’aggregate ta’ 52 filwaqt li Athletic Bilbao eliminaw lil Sporting Lisbon b’aggregate ta’ 4-3. “ Se nilag[bu kontra professur tal-futbol. Jien u Bielsa [bieb kbar. Se tkun finali sabi[a u se nag[mlu minn kollox biex nirb[u,” qal Simeone. Bielsa hu kow/ rinomat g[all-futbol offensiv li jilag[bu t-timijiet tieg[u u player li spikka ta[t ittmexxija ta’ Bielsa hu Llorente li s’issa skurja seba’ gowls. Llorente skurja l-gowl de/i]iv fla[[ar minuti tat-tieni leg tas-semi finali kontra Sporting.
Atletico Madrid hu laktar tim li skurja f’din ilkompetizzjoni filwaqt li Bilbao hu t-tieni l-aktar tim li sab ix-xibka, bi 28 gowl. Imma jekk Atletico jag[tu wisq attenzjoni lil Llorente jew il-plejer ta’ 1 9 - il sena Muniain li qed jattira interess minn diversi klabbs kbar, jissugraw li ji;u kastigati minn plejers o[ra ta’ talent kbir b[al Ibai Gomez, Markel Susaeta u Javi Martinez. Dawn i]-]ew; timijiet qatt ma ltaqg[u kontra xulxin f’kompetizzjoni talUEFA u fil-kampjonat Atletico Madrid g[andhom l-a[jar rekord kontra Bilbao. Minn 150 konfront domestiku, it-tim ta’ Madrid reba[ 64 partita u tilef 59. G[al Atletico Madrid din il-log[ba se tkun il-mitt wa[da f’kompetizzjonijiet talUEFA. {arsa lejn l-istatistika turi li Atletico Madrid se jkunu ;ejjin minn 11-il reb[a konsekuttiva. L-a[[ar darba li dawn tilfu kien filfa]i tal-gruppi 2-0 kontra Udinese. Atletico Madrid se jkollhom lill-midfielder Tiago nieqes wara li tke//a fit-tieni leg tas-semi finali kontra r-rivali Valencia. Il-finali bejn dawn i]]ew; timijiet Spanjoli ]gur li tpatti g[ad-di]appunt tattimijiet Spanjoli fi/Champions League. Kul[add stenna li l-finali ta/-Champions League se tkun bejn Real Marid u Barcelona i]da kienu eliminati minn Bayern
L-attakkant ta’ Athletic Bilbao Llorente li skurja l-gowl de/i]iv fl-a[[ar minuti tat-tieni leg tas-semi finali kontra Sporting
Munich u Chelsea rispettivament. Din se tkun is-seba’ darba li tim Spanjol se jirba[ din it-tazza. Din hi wkoll l-ewwel finali sa mill-2007 li fiha mhux se jkun hemm tim li da[al f’din il-kompetizzjoni wara li spi//a fit-tielet post tal-fa]i tal-gruppi ta/Champions League. L-a[[ar darba li ]ew; timijiet Spanjoli kkontestaw din il-finali, li qabel kienet mag[rufa b[ala t-Tazza UEFA, kien fl-2007 meta Sevilla g[elbu lil Espanyol bil-penalties wara draw 2-2. Formazzjonijiet probabbli
Atletico Madrid:
13-Thibaut Courtois, 23-Miranda, 6-Filipe Luis, 2-Diego Godin, 20-Juanfran, 14-Gabi, 22-Diego, 4-Mario Suarez, 11-Arda Turan, 7-Adrian Lopez, 9-Radamel
Falcao
Athletic Bilbao: 1-Gorka
Iraizoz, 15-Andoni Iraola, 5-Fernando Amorebieta, 3-Jon Aurtenetxe, 24-Javi Martinez, 14-Markel Susaeta, 8-Ander Iturraspe, 21-Ander Herrera, 19-Iker Muniain, 9-Fernando Llorente, 28-Ibai Gomez Referee: Wolfgang Stark (:ermanja)
Kif waslu sal-final ATLETICO MADRID
III Rd kwalifikazzjoni Atletico v Stromsgodset 2-1 (Jose Antonio Reyes (2)) Stromsgodset 0 Atletico 0-2 (Adrian Lopez, Reyes) Playoffs Atletico v Vitoria Setubal 2-0 (Elias (2)) Vitoria Setubal v Atletico 0-4 (Gabi, Lopez (2), Eduardo Salvio) Grupp I Atletico v Celtic 2-0 (Radamel Falcao, Diego) Stades Rennes v Atletico 1-1 (Juanfran)
Udinese v Atletico 2-0 Atletico v Udinese 4-0 (Lopez (2), Diego, Falcao) Celtic v Atletico 0-1 (Arda Turan) Atletico v Stades Rennes 3-1 (Falcao, Alvaro Dominguez, Turan)
L-a[[ar 32
Lazio v Atletico (Lopez, Falcao (2)) Atletico v Lazio (Diego Godin)
L-a[[ar 16 Atletico v Besiktas (Eduardo Salvio (2), Lopez) Besiktas v Atletico (Lopez, Falcao, Salvio) Kwarti tal-Finali Atletico v Hanover 96 (Falcao, Salvio) Hanover v Atletico (Lopez, Falcao) Semi-Finali Atletico v Valencia (Falcao (2), Miranda, Lopez) Valencia v Atletico (Lopez)
1-3 1-0
3-1 0-3 2-1 1-2
4-2 0-1
ATHLETIC BILBAO
Grupp F
Slovan Bratislava v A. Bilbao (Susaeta, Muniain) A. Bilbao v Paris St Germain (Gabilondo, Susaeta) A. Bilbao v Salzburg (Llorente (2)) Salzburg v A. Bilbao (Ander Herrera) A. Bilbao v Slovan Bratislava (De Marcos, Susaeta)
L-a[[ar 32
L. Moscow v A. Bilbao (Muniain) A. Bilbao v L. Moscow (Muniain)
1-2
2-0 2-2 0-1 2-1 2-1 1-0
L-a[[ar 16
Man Utd v A. Bilbao 2-3 (Llorente, De Marcos, Muniain) A. Bilbao v Man Utd 2-1 (Llorente, De Marcos)
Kwarti tal-Finali
Schalke 04 v A. Bilbao 2-4 (Llorente (2), De Marcos, Muniain) A. Bilbao v Schalke 04 2-2 (Gomez, Susaeta)
Semi-Finali
Sporting v A. Bilbao (Aurtenetxe) A. Bilbao v Sporting (Susaeta, Gomez, Llorente)
2-1 3-1
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
30 Sport
Il-President tal-ASA Joe Caruana Curran jippre]enta t-trofew ta’ Champions tax-Xitwa lill-captain ta’ Sliema Clint Debono fil-pre]enza tas-CEO tal-BOV Peter Perotti
WATERPOLO
Sliema Champions g[as-sitt darba Minn Stewart SAID
Neptunes E...........................8 Sliema M..............................9 (1-4),(3-4),(1-1),(3-0) Sliema McDonalds reb[u lkampjonat tax-Xitwa g[assitt darba meta f’partita e//itanti g[elbu lil Neptunes Emirates 9-8 biex kisbu t-
tielet titlu konsekkutiv. It-tim ta’ Sliema kien jimmeritah li jirba[ din il-partita fejn [a vanta;; mill-okka]jonijiet li kellhom filwaqt li Neptunes tilfu [afna okka]jonijiet ta’ skor filwaqt li kienu tqal biex jattakkaw fejn Sliema bdew
jil[qu jag[lqu l-lasti tag[hom. Sliema fet[u tajjeb u reb[u l-ewwel sessjoni 4-1 b’ doppjetta ta’ Lubrano, Spiteri Staines u John Soler filwaqt li l-uniku gowl ta’ Neptunes ;ie skorjat fl-a[[ar sekondi
minn Lanzon. It-tim ta’ Neptunes falla diversi okka]jonijiet ta’ skor filwaqt li Sliema [adu l-okka]jonijiet tag[hom biex feta[ vanta;; tajjeb ta’ tliet gowls. Sliema reb[u wkoll it-tieni sessjoni fejn kabbru l-vanta;;
g[al erba’ gowls. Sliema dehru li bdew jikkontrollaw il-partita fejn bdew iwie;bu g[al kull gowl ta’ Neptunes. F’din is-sessjoni rajna wkoll il-partita ]]id fit-tensjoni. It-tielet sessjoni spi//at f’parità fejn g[alkemm Neptunes kellhom l-inizjattiva, kienu tqal wisq fl-attakk fejn bdew idumu biex jippenetraw id-difi]a ta’ Sliema. L-a[[ar sessjoni ntreb[et minn Neptunes i]da l-gowls ta’ Gravina, Aquilina u Lanzon ma kinux bi]]ejed biex jevitaw it-telfa. Huma fallew diversi okka]jonijiet ta’ skor biex Sliema reb[u lkampjonat. Fl-a[[ar tal-partita Peter Perotti, Chief Officer talBOV u Joe Caruana Curran, il-President tal-ASA ppre]entaw it-tazza lill-captain ta’ Sliema John Soler. Neptunes: I. Bugeja, N. Lanzon (3), E. Aquilina (3), M. Stellini (1), Z. Mizzi, G. Pace, J. Camilleri, K. Debattista, T. Agius, S. Gravina (1), B. Lanzon, S. Xerri de Caro, C. Mercieca, R. Sciortino, L. Ellul Sliema: R. Coleiro, C. Cluett, N. Lubrano (2), P. Privitera (1), M. Meli (1), J. Soler (3), D. Paolella, N. Bugelli, C. Debono, M. Cordina, M. Rizzo (1), M. Spiteri Staines (1), Z. Scibberas, M. Agius, N. Portelli Referees: Massimo Angileri, Peter Balzan
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
Sport 31
Ghedin> :ejt biex na[dem u mhux g[al vaganza minn Alex Attard “:ejt biex na[dem u mhux g[al vaganza”. Hekk stqarr il-kow/ nazzjonali Pietro Ghedin li se jkun fittieni esperjenza tieg[u f’pajji]na, wara li fil-passat mexxa t-timijiet nazzjonali ta’ ta[t il-21 sena u dak tal-kbar. Ghedin ;ie ppre]entat b’mod uffi/jali lill-istampa lokali wara li t-Tnejn beda t-ta[ri; mat-tim nazzjonali. “Meta tlaqt minn Malta [allejt [afna [bieb warajja u minn dakinhar bqajt insegwi anke l-futbol Malti. Kuntent [afna li qed nirritorna f’dan il-pajji]. Nirringrazzja lill-MFA u issa nwieg[ed li t-tim Malti, kull meta jilg[ab kontra l-avversarji, se jkun pre]enti fil-grawnd u l-g[an tag[na hu li dejjem no[or;u mill-grawnd b’rasna mg[ollija,” qal Ghedin li kien mexxa lit-tim nazzjonali Malti bejn l-1993 sal-1995. “Hawnekk ma jonqosni xejn u issa rrid nibda na[dem biex in[ejju bl-aqwa mod g[al-log[ob ta’ Settembru. Meta ;ejt ikkuntattjat mill-MFA ma stajtx nirrifjuta,” kompla Ghedin li ffirma kuntratt ta’ tliet snin u nofs u se jkun qed jie[u post John Buttigieg u Carmel Busuttil. Dan ifisser li l-kow/ Taljan se jkun qed imexxi littim Malti waqt il-log[ob ta’ kwalifikazzjoni g[atTazza tad-Dinja tal-2014 u l-log[ob ta’ kwalifikazzjoni g[all-EURO 2016.
sehem f’]ew; edizzjonijiet tal-Kampjonati Ewropej, ]ew; edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja u anke ]ew; edizzjonijiet tal-Olimpjadi.” Impenn fil-qrib L-ewwel impenn ta’ Ghedin ma’ Malta se jkun fit2 ta’ :unju, meta Malta tilg[ab partita ta’ [biberija kontra l-Lussemburgu. Wara din il-log[ba Ghedin imexxi lil Malta kontra San Marino fl-14 ta’ Awwissu barra minn darna wkoll. Wara dawn il-partiti ta’ [biberiji Malta tibda limpenji tag[ha fil-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja tal-2014 billi tilg[ab kontra l-Armenja fis-7 ta’ Settembru f’Ta’ Qali filwaqt li erbat ijiem wara tilg[ab fl-Italja. “G[al log[ob kontra l-Lussemburgu u San Marino g[andna ftit /ans biex nippreparaw imma l-
Grupp diffi/li Mistoqsi x’ja[seb mill-avversarji tal-Maltin filgrupp g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014 Ghedin qal, “Bla dubju l-avversarji huma diffi/li. Madankollu Il-kow/ nazzjonali l-;did, Pietro Ghedin waqt iljekk nilag[bu bil-bi]a’ jkun inutli li nin]lu filgrawnd. Irridu nkunu konvinti f’dak li nag[mlu g[ax konferenza tal-a[barijiet fejn ;ie pre]entat b’mod b’hekk biss nistg[u niksbu r-ri]ultati,” qal Ghedin. uffi/jali lill-midja (Ritratt> Michael Ellul) F’dan il-grupp, Malta se tilg[ab kontra l-Italja, ir“M’hemm l-ebda differenza bejn ix-xog[ol li se Repubblika ?eka, Bulgarija u l-Armenja. nkun qed nag[mel mat-tim nazzjonali Malti u xQabel ma’ Ghedin iffirma kuntratt mal-MFA dan xog[ol li g[amilt mat-tim tan-nisa. L-unika [a;a kien qed immexxi t-tim nazzjonali Taljan tan-nisa. differenti hi li din id-darba se nkun qed na[dem malFost it-timijiet li mexxa fl-Italja Ghedin hemm ir;iel,” qal Ghedin. “F’dawn l-a[[ar 20 sena Fiorentina, Catania, Lazio u Siena. immaturajt b[ala kow/ grazzi g[all-fatt li [adt
FOOTBALL TAN-NISA
FOOTBALL
Miller jirtira l-offerta g[all-akkwist ta’ Rangers L-Amerikan Bill Miller irtira l-offerta tieg[u biex jakkwista lil Rangers, [amest ijiem biss wara li kien indikat b[ala l-bniedem li jista’ jsalva lil dan il-klabb glorju] mill-falliment. Din id-de/i]joni issa t[alli l-futur ta’ dan il-klabb ferm dubju] wara li tliet xhur ilu dan il-klabb intefa’ ta[t amministrazzjoni. Din idde/i]joni kienet ikkonfermata millamminsitratur David Whitehouse tal-kumpanija Duff & Phelps. Il-kampjonat Sko//i] jintemm nhar il-{add biddestin ta’ Rangers, li reb[u l-kampjonat Sko//i] g[al rekord ta’ 54 darba, jibqa’ wie[ed in/ert. Tliet gruppi o[ra kienu wrew interess flakkwist ta’ Rangers u issa dawn jistg[u jsostnu linteress tag[hom la darba
Miller irtira l-interess tieg[u. Jidher li d-de/i]jonui ta’ Miller ittie[det min[abba oppo]izzjoni minn sezzjoni tal-partitarji ta’ Rangers fejn dawn urew bi/-/ar loppo]izzjoni tag[hom ghal dan l-akkwist. Fil-kummenti li ta Miller ilbiera[ qal li l-fatturi li wassluh g[al din idde/i]joni kienu li ssitwazzjoni finanzjarja hi wa[da ferm ag[ar minn dak li [aseb, kif ukoll g[amel riferenza g[at-tg[ajjir talpartitarji li g[ajru lil Miller “Yank go home”. Rangers intefg[u f’amministrazzjoni wara li ma t[allsux disa’ miljun lira f’taxxi. Il-problemi maddipartiment tat-taxxi huma ikbar fejn g[ad baqa’ kwistjoni dwar il-mod kif t[allsu l-plejers ta’ Rangers fl-a[[ar g[axar snin.
Mosta jirb[u n-KO
Mosta reb[u n-KO g[allewwel darba meta g[elbu lil Birkirkara wara l-g[oti tal-penalties. I/-Champions Birkirkara li kienu qed ifittxu ddouble wara li reb[u lkampjonat, marru filvanta;; fl-ewwel taqsima b’goal ta’ Isabelle Mazzitelli u fit-tieni taqsima Mosta kisbu l-goal tad-draw permezz ta’ daqqa ta’ ras ta’ Rebecca D’Agostino. Il-log[ba baqg[et ferm missielta u bilan/jata i]da ma kinux skurjati iktar goals anki wara l-[in barrani biex il-log[ba kellha tkun de/i]a bilpenalties. Hawn Mosta [ar;u rebbie[a 4-2 fejn Pace, Nolan Bedingfield u Theuma skurjaw l-erba’ penalties ta’ Mosta, filwaqt li g[al Birkirkara skurjaw Fenech u Cilia, i]da x-xutt ta’ Stefanie Farrugia kien salvat mill-goalkeeper ta’ Mosta u r-raba’ penalty ta’ Zahra mar g[oli.
importanti hu li sa Settembru nkunu [dimna sew flimkien g[ax hemmhekk jibdew il-partiti importanti,” qal Ghedin. “Irridu na[dmu id f’id mal-klabbs biex jiggwadanja t-tim nazzjonali. Robert Gatt qalli li lgrupp ta’ players li se jkolli g[ad-dispo]izzjoni tieg[i hu grupp mill-aqwa,” temm Ghedin. Il-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo meta introdu/a l-kow/ nazzjonali qal li Ghedin nafuh sew g[ax di;à [dimna mieg[u. Dan il-fattur kien wie[ed kru/jali meta ;ew biex jag[]lu min se jkun il-kow/ nazzjonali. Statistika
Ta[t Ghedin bejn l-1993 u l-1995 Malta lag[bet 24 partita internazzjonali, reb[et erbg[a, ;iet draw [amsa u tilfet 15-il partita. Matul dawn l-24 partita, Malta skurjat 16-il gowl, [amsa minnhom kontra lAzerbaijan. Kienu 10 players li ddebuttaw bil-flokk Malti ta[t it-tmexxija ta’ Ghedin. Wie[ed minn dawn hu lcaptain ta’ Valletta, Gilbert Agius li kien libes ilflokk tat-tim nazzjonali Malti g[all-ewwel darba fl1993 kontra l-Gabon.
Puyol aktarx jitlef il-Euro 2012 Id-difensur Spanjol Carles Puyol probabbilment se jitlef il-finali tal-Euro 2012 wara li we;;a’ rkopptu l-leminija u l-klabb tieg[u ta’ Barcelona qal li se jkollu b]onn artroskopija li se ]]ommu sitt ;img[at barra. Id-difensur b’sa[[tu Spanjol we;;a’ fil-log[ba minn La Liga s-Sibt li g[adda kontra Espanyol u se jkun operat fit-12 ta’ Mejju. “Hu kalkulat li Puyol se jag[mel madwar sitt ;img[at barra,” qalet l-istqarrija ta’ Barcelona li ]iedet tg[id ukoll li l-plejer mhux se
jkun disponibbli g[all-final tat-Tazza tar-Re kontra Atletic Bilbao fil-25 taxxahar. In-nuqqas ta’ Puyol se jkun daqqa ta’ [arta kbira g[a/-Champions Ewropej li se jibdew jiddefendu t-titlu kontinentali tag[hom kontra l-Italja fl-10 ta’ :unju. Il-plejer ta’ 34 sena ilu g[a]la awtomatika fid-difi]a Spanjola g[al aktar minn10 snin u lag[ab 99 log[ba g[al pajji]u. Hu kien skorja lgoal tar-reb[a 1-0 fis-semifinali kontra l-:ermanja fitTazza tad-Dinja tal-2010.
FOOTBALL INGLI}
Reb[a kbira g[al Liverpool Liverpool pattewha lil Chelsea tlett ijiem wara lfinal tal-FA Cup, meta f’Anfield f’log[ba talPremiership g[elbu lill-Blues 4-1. Liverpool skurjaw permezz ta’ autogoal ta’ Essien,
Henderson u Agger u anki fallew penalty minn Downing fl-ewwel taqsima. Fit-tieni taqsima Ramires naqqas liskor u Shelvey g[amilhom 4-1 fil-61 minuta. Ri]ultat
Liverpool v Chelsea
4-1
L-Erbg[a, 9 ta’ Mejju, 2012
32 Lokali
Il-kow/ nazzjonali ta’ Malta, it-Taljan Pietro Ghedin, ilbiera[ kien pre]entat uffi/jalment lill-istampa lokali wara li ffirma kuntratt ta’ tliet snin u nofs u se jkun qed imexxi lit-tim fil-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014 u g[all-Euro 2016. Din se tkun it-tieni esperjenza ta’ Ghedin f’pajji]na wara li di;à kien kow/ nazzjonali bejn l-1993-95. Ara wkoll pa;na 31
Id-drittijiet tieg[ek, il-;ejjieni tieg[ek> G[inna nsawru l-Ewropa ta’ g[ada! It-tibdil fl-Unjoni Ewropea dejjem se[[ b’ri]ultat ta’ avvenimenti politi/i kbar. Ilwaqg[a tal-Purtiera tal-{adid sa[[et ir-rieda politika biex in-nazzjonijiet u l-popli Ewropej jersqu lejn xulxin f’g[aqda aktar s[i[a. Illum m’g[adx fadal fruntieri li jifirduna. Minflok, g[andna drittijiet komuni biex i//ittadini tal-Unjoni Ewropea jkunu jistg[u jg[ixu, jivvja;;aw, ja[dmu, jixtru jew jirtiraw kull fejn iridu flUE. {loqna munita komuni u lqajna stati membri mi//entru u l-Lvant tal-Ewropa. Fi ]minijiet ta’ bidliet stori/i l-Ewropej dejjem [admu id f’id. Huma g[a]lu l-Ewropa, u din l-g[a]la sa[[ithom. Illum ninsabu fl-istess po]izzjoni. Flimkien, a[na dde/idejna l-azzjoni li g[andna nie[du biex ni;;ieldu l-kri]i. L-Ewropa kellha tie[u tag[limiet iebsa, i]da bis-sa[[a ta’ /erti de/i]jonijiet sodi, id-dar Ewropea tinsab lesta li teg[leb tempesti o[ra. Issa hu l-waqt li nsa[[u dak kollu li bnejna u li n[arsu lejn il;ejjieni b’[arsa kreattiva, ottimista u realistika. G[oxrin sena wara li [loqna /-/ittadinanza Ewropea g[all-ewwel darba
fil-belt ]g[ira ta’ Maastricht (li tinsab proprju fuq ilfruntiera), irridu nag[tu nifs ;did lill-pro;ett Ewropew. U a[na se nag[mlu dan blg[ajnuna diretta ta/-/ittadini tag[na. L-Unjoni Ewropea qieg[da hemm bir-rieda ta//ittadini tag[ha u biex taqdihom. Il-kontinent mag[qud tag[na jista’ jsir aktar b’sa[[tu u jo[loq aktar ;id jekk inkunu kapa/i nag[tu widen li/-/ittadini u nissodisfaw il-[ti;iet tag[hom. Il-popli Ewropej jistennew ri]ultati konkreti mill-Ewropa, u mhux biss kliem. U bir-ra;un! Minn meta [adt il-kariga tal-ewwel Kummissarju responsabbli mi/?ittadinanza, jiena [dimt mal-President talKummissjoni Barroso u malkollegi fil-Kummissjoni biex inwettaq azzjonijiet konkreti li ji]guraw li /-/ittadini jgawdu d-drittijiet tal-UE tag[hom fil-[ajja ta’ kuljum. Il-Kummissjoni Ewropea tejbet id-drittijiet tal-vittmi tal-kriminalità, g[amilnieha aktar fa/li li tinkiseb il-kura tas-sa[[a jew li persuna tirre;istra l-karozza tag[ha f’pajji] Ewropew ie[or, u sa[[a[na d-drittijiet talkonsumaturi.
minn Viviane Reding Vi/i President tal-Kummissjoni Ewropea
Din is-sena l-Ewropej se jag[mlu aktar minn biljun vja;; fl-UE, filwaqt li aktar minn 12-il miljun /ittadin talUE di;à qeg[din jg[ixu f’pajji] tal-UE li mhuwiex dak minn fejn jori;inaw. Madwar 40 miljun ru[ jixtru online minn pajji]i Ewropej o[ra. Madankollu, [afna persuni g[adhom qeg[din i[abbtu wi//hom ma’ tfixkil meta je]er/itaw id-drittijiet tag[hom b[ala /ittadini Ewropej. Nistg[u niksbu ri]ultati a[jar. U se jirnexxilna nag[mlu dan – bl-g[ajnuna tieg[ek. Matul it-tliet xhur li ;ejjin, il-Kummissjoni
media•link COMMUNICATIONS
Ewropea se tkun qieg[da tistaqsik x’ta[seb dwar iddrittijiet tieg[ek u dwar it-tip ta’ Unjoni Ewropea li tixtieq tg[ix fiha. Illum, f’Jum l-Ewropa, se nkunu qed inniedu l-aktar konsultazzjoni pubblika wiesg[a fl-istorja tal-UE biex nitolbu l-kontribut ta//ittadini dwar x’g[andna nag[mlu g[alihom minn Brussell. L-Ewropa mhijiex biss Brussell. L-Ewropa tinsab fejn tinsab inti – kemm jekk il-Belt u kemm jekk lG[arb. Din hija r-ra;uni g[aliex nixtiequ nisimg[u bil-problemi li qieg[ed t[abbat wi//ek mag[hom filvja;;i tieg[ek madwar l-UE, kemm jekk fuq xog[ol, studju jew vaganza, jew meta tkun tixtieq tivvota jew tippre]enta ru[ek b[ala kandidat f’elezzjonijiet f’pajji] ie[or tal-UE, jew meta tixtri minn fuq linternet. Nixtiquk tg[idilna lfehmiet tieg[ek dwar kif nistg[u nag[mlu xog[ol a[jar. U rridu nkunu nafu x’fehmiet g[andek dwar kif trid li tkun l-Unjoni fl-2020. It-twe;ibiet u l-fehmiet tieg[ek se jidda[[lu firRapport dwar i/-?ittadinanza li jmiss tal-UE, li se jitressaq mill-Kummissjoni Ewropea
s-sena d-die[la. U inti tista’ tag[mel parti minn dan. Ejjew [a nne[[u l-ostakli li g[ad fadal u li /-/ittadini g[adhom qed i[abbtu wi//hom mag[hom meta je]er/itaw id-drittijiet tag[hom. B’hekk, kul[add ikun jista’ jibbenefika minn Ewropa tassew ming[ajr funtieri. Is-sena d-die[la, l-2013, hi s-Sena Ewropea ta/-?ittadini. Din hi sena ddedikata lilek, g[al drittijietek u g[al fehmietek. G[inna biex ikollna dibattitu miftu[ f’Malta, ma’ [biebek u mal-politi/i lokali, nazzjonali u Ewropej biex insawru l-Ewropa tal-;ejjieni. L-Unjoni Ewropea hi kontinent mag[qud u b’sa[[tu mag[mul minn 500 miljun /ittadin. Tista’ tkompli tissa[[a[ meta inti tag[milha l-Ewropa TIEG{EK! Semma’ le[nek qabel id-9 ta’ Settembru tal-2012 fuq http:\\ec.europa.eu\yourrights-your-future
Viviane Reding, hi Vi/i President tal-Kummissjoni Ewropea responsabbli mill-:ustizzja, id-Drittijiet Fundamentali u /-?ittadinanza