2012_05_13

www.media.link.com.mt

€ 0.50

IL-GARANZIJI TAL-LABOUR

Falliment garantit

Fl-a[[ar ;img[at, ilMexxej Laburista Joseph Muscat idde/ieda li jag[ti ‘garanzija’ li]-]g[a]ag[ Maltin.

F’dan l-e]er/izzju, Muscat g[a]el li jikkopja dak li kienu g[amlu lprede/essuri tieg[u Duminku Mintoff, Karmenu Mifsud Bonnici u Alfred Sant li jag[tu xi tip ta’ ‘garanzija’ lillelettorat. il-mument illum qed ifakkar il-‘garanziji’ stori/i tal-mexxejja laburisti, x’sar minnhom meta l-Labour kien filgvern u x’inhuma lprospetti g[all-‘garanzija’ ta’ Muscat.

Id-dettalji f’pa;ni 6 u 7

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Min kellu mieg[u Muscat fl-ajruplan lejn il-Libja^

Minkejja li issa g[adda kwa]i xahar mi]-]jara ta’ Joseph Muscat filLibja, din g[adha sal-lum tqanqal /erti mistoqsijiet.

Muscat kien telaq lejn il-Libja fl-14 ta’ April li g[adda, ]jara li ma kinitx mg[arrfa lill-media u kellha tkun il-kamra tal-a[barijiet ta’ media.link communications li ]velatha.

Joseph Muscat kien [alla Malta abbord titjira privata flimkien ma’ klikka mag[]ula minnu. Imma min kien qed jakkumpanja lil

Joseph Muscat fil-Libja u kif kienu organizzati l-laqg[at hemmhekk^

Fatt ie[or interessanti hu kif din it-titjira ta’ kumpanija privata kienet se titlaq kmieni s-Sibt filg[odu imma g[al xi ra;uni mhux mag[rufa din baqg[et ma telqitx sakemm saru l-[amsa ta’ wara nofsinhar. G[aliex^ It-titjira saret apposta b’mod privat biex forsi tostor lil xi [add li Joseph Muscat ma riedx li juri li kien mieg[u u mad-delegazzjoni^ Dawn huma mistoqsijiet li jkun a[jar li Muscat iwe;ibhom anke fid-dawl tal-fatt li din i]-]jara n]ammet sigrieta u kien biss wara li kienet ]velata fil-media lokali li f’paniku kienet organizzata konferenza tal-a[barijiet mal-wasla tieg[u lura Malta.

Ta’ min wie[ed isemmi wkoll li f’din i]-]jara Muscat ried li jiltaqa’ mal-Prim Ministru Libjan Al Kheib i]da fil-fatt iltaqa’ biss ma/?ermen tal-Kunsill Tran]itorju Libjan Abdul al Jalil.

Ritratt me[ud mill-filmat li kien xandar NET News u li juri lil Muscat qabel ma rikeb l-ajruplan ta’ kumpanija privata li wasslu l-Libja

IS-SU??ESS TAL-GVERN TAL-PN FIL-QASAM TAL-AVJAZZJONI

Minn mija g[al elf impjieg f’10 snin Malta fost l-aqwa demokraziji … fil-15-il post minn 165 pajji]

PA:NA 8

2110

Is-su//ess tal-Gvern Nazzjonalista fil-qasam talindustrija tal-avjazzjoni jo[ro; mill-fatt li fl-a[[ar g[axar snin, dawk li ja[dmu f’dan il-qasam f’pajji]na telg[u minn mija g[al elf.

Dan il-fatt [are; minn diskorsi li saru nhar il{amis li g[adda meta lPrim Ministru Lawrence Gonzi inawgura l-Park talAvjazzjoni f’{al Safi b’investiment ta’ 17-il miljun ewro u li minnu qed joperaw kumpaniji ta’ fama li joffru diversi servizzi.

Suppliment spe/jali Ara li qed ting[ata kopja tas-suppliment spe/jali dwar is-su//ess tal-Gvern tal-PN flindustrija tal-avjazzjoni fl-okka]joni tal-inawgurazzjoni tal-Park talAvjazzjoni f’{al Safi.

Dan il-Park tal-Avjazzjoni minnu nnifsu se jkun katalist biex ikunu attirati aktar investimenti f’dan ilqasam b[alma se[[ nhar il{amis filg[odu stess meta

f’Kastilja kien iffirmat ilkuntratt biex mill-Park tibda topera Aviation Cosmetics, b’investiment ta’ 22 miljun ewro u bil-bini ta’ ]ew; hangars u bl-impjieg ta’ kwa]i mitt [addiem ie[or.

■ Lawrence Gonzi, ilPrim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista dalg[odu se jie[u sehem f’laqg[a ta’ djalogu organizzata mill-PN propju biswit il-Park tal-Avjazzjoni f’{al Safi .

Ara wkoll pa;na 2

Mill-{add li ;ej il-prezz ta’ din il-gazzetta se jkun €0.75/

Lil Muscat qed iwaqqg[ulu l-maskra … lanqas mal-Labour ta’ Muscat ma tista’ ta[dem

PA:NA 2

Il-kopja tieg[ek ta’

LIFE & STYLE mal-[ar;a tal-lum

2

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

AÓBARIJIET LOKALI

Lil Muscat qed iwaqqg[ulu l-maskra … lanqas mal-Labour ta’ Joseph Muscat ma tista’ ta[dem

Adrian Vassallo

Brian Hansford

Joseph Muscat ippre]enta ru[u b[ala wie[ed li mieg[u jista’ ja[dem kul[add, f’moviment li jinkludi lil kul[add — min-nies li kienu mal-PN sa o[rajn dikjarati Mintoffjani.

Fi ftit jiem, i]da, [are; li filwaqt li kien fa/li g[alih li mill-Oppo]izzjoni jibni l-image li jrid, meta qed ikun konfrontat bil-fatti li qed ikunu ]velati minn jum g[al jum, din ilmaskra qed tixxaqqaq u taqag[lu ftit ftit.

Fl-a[[ar ]mien, kien hemm mhux inqas minn erba’ ka]i ta’ persuni li g[al xi ra;uni jew o[ra, bl-azzjoni tag[hom urew kemm hu diffi/li li ta[dem malLabour ta’ Joseph Muscat u, f’/erti ka]i, g[a]lu li jitilqu huma waqt li o[rajn kienu kostretti jitilqu.

Nhar il-{amis li g[adda, ilpoplu Malti kellu testimonjanza /ara ta’ kif ja[dem Muscat minn [add g[ajr wie[ed mid-Deputati Laburisti veterani li suppost ja[dem fil-qrib tieg[u:

ADRIAN VASSALLO.

Joe Mifsud

John Bundy

Dan id-Deputat Laburista, li f’ittra lil din il-gazzetta, kien di;à stqarr li hu ma jridx

KIF TASAL SAL-PARK TAL-AVJAZZJONI F’{AL SAFI

jikkontesta l-elezzjoni ;enerali li jmiss ta[t Muscat, nhar il{amis ta [afna aktar dettalji g[al din id-de/i]joni, waqt ilprogramm Bondiplus.

Adrian Vassallo iddeskriva b[ala ‘dittatorjali’ u ‘komunista’ l-atte;;jament ta’ Muscat li wara l-vot dwar iddivorzju (Vassallo ivvota kontra) kien qal lill-;urnalisti li Vassallo “kellu jiffa//ja lkonsegwenzi”.

Aktar minn hekk, Adrian Vassallo qal li wara kwa]i sena minn dak il-ka], Muscat la kien kellmu u lanqas wie;bu dwar ittra lill-partit li fiha Vassallo kien infurmah li ma kienx se jikkontesta.

Waqt Bondiplus, Adrian Vassallo irrakkonta wkoll kif /erti deputati kienu jkellmuh biex fil-laqg[at iqajjem /erti issues imbag[ad meta l-Leader jibda jitkellem kontra mhux talli ma jag[tuhx palata talli jdawru l-po]izzjoni u ji;u jaqblu malLeader.

Vassallo tkellem ukoll dwar il-mod kif ix-xandir laburista jeskludi g[al kollox lil min irid, u, bil-maqlub, ja;evola lil [addie[or.

Adrian Vassallo stqarr li waqt li lilu Muscat attakkah b’dak ilmod fuq materja ta’ kuxjenza, iddefenda lil Cyrus Engerer g[ax qal li l-ka] li g[andu filQorti hu xi “[a;a personali”.

I]da l-maskra ta’ Muscat dwar il-famu] ‘moviment’ li qal li jrid jibni madwaru twaqqg[et g[al kollox meta Adrian Vassallo iddikjara g[al aktar minn darba li l-unika mira ta’ Muscat hi li jwaqqa’ l-Gvern Nazzjonalista.

L-g[ada tal-programm Bondiplus, fil-programm TVAM, il-breakfast show talistazzjon nazzjonali, kien hemm pre]enti Brian Hansford, eks pre]entatur tal-programm Realtà fuq is-Super One.

Brian Hansford kien twaqqaf [esrem mis-Super One ftit tal;img[at ilu u issa t[abbar li lprogramm Realtà se jibda jixxandar fuq TVM minn Lulju li ;ej.

Waqt li Hansford kien qed ikun intervistat fuq TVAM, Joe Mifsud, wie[ed millpre]entaturi tal-programm qal li, b[alu, Hansford, ma kienx qabad u telaq mis-Super One minn jeddu.

“Jien ma ng[atajtx lopportunità nippre]enta programmi fuq il-One”, qal Joe Mifsud, “u xi darba ng[id listorja tieg[i. Dan qed ng[idu biex ni/[ad allegazzjonijiet u xnig[at; jien ma tlaqtx, u lanqas Brian ma telaq; i]da jekk wie[ed ma jing[atax opportunità u xi [add joffrilu opportunità, allura wie[ed ikollu j[addem it-talenti tieg[u x’imkien ie[or.”

Ftit tal-;img[at ilu kien t[abbar ukoll li Super One kien waqqaf lil John Bundy millprogramm tieg[u ta’ filg[odu u minfloku, [abta u sabta, introdu/ew programm ta’ a[barijiet li hu koordinat minn Charlon Gouder, li hu qrib [afna ta’ Jason Micallef.

F’kumment dwar dak li qal Jason Micallef rigward ittne[[ija tieg[u mill-programm, John Bundy kien qal li ma kienx jaf kellux jid[aq jew jibki.

Mhux mag[ruf x’se ji;ri millprogramm Affari Tag[na li John Bundy jippre]enta fuq il-One kull nhar ta’ :img[a, wara li jiskadi l-kuntratt pre]enti f’:unju. * * * Minn dan kollu jo[ro; li filwaqt li kien jing[ad li ma’

Sant ma ta[dimx, issa qed ikun konfermat li minkejja l-paroli kollha tieg[u, lanqas ma’ Muscat ma tista’ ta[dem… u issa qed jo[or;u l-provi.

FOCUS 101

Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

Imexxi> Noel Muscat Mistednin> Robert Arrigo Stephen Spiteri

AÓBARIJIET LOKALI

3

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Sa[[tek g[al qalbna {ames xhur ta’ inizjattivi biex sa[[tek tkun im[arsa aktar u a[jar Il-Partit Nazzjonalista kien intrabat filProgramm Elettorali tieg[u tal-a[[ar Elezzjoni :enerali li jibqa’ j]omm fost il-prioritajiet tieg[u s-sa[[a tal-poplu. L-ewwel xhur ta’ din is-sena kienu karatterizzati minn inizjattiva wa[da wara l-o[ra immirati biex i[arsu s-sa[[a tal-poplu dejjem aktar u dejjem a[jar.

Forsi jkun hawn min ikun konxju ta’ dawn linizjattivi i]da ]gur li jkun hawn o[rajn li jew ma jkunux saru jafu bihom jew jinsewhom.

Din il-gazzetta ;abret u[ud minn dawn linizjattivi bil-mod kronolo;iku kif se[[ew biex kul[add ikun jista’ jirrealizza kemm il-PN qed iwettaq dak li wieg[ed fil-qasam tas-sa[[a.

25 TA’ JANNAR: Jit[abbar is-servizz My Health li permezz tieg[u t-tabib privat ikollu a//ess g[all-informazzjoni medika li tkun in;abret mis-servizzi tas-sa[[a tal-Gvern dwar il-pazjent tieg[u.

4 TA’ FRAR: De/i]joni li l-Isptar Mater Dei ikun kollu kemm hu projbit g[at-tipjip waqt li jinstab post fil-periferija tal-isptar fejn wie[ed ikun jista’ jpejjep.

7 TA’ FRAR: Jit[abbar kors ;did g[allprofessjonisti fil-qasam tar-Radjolo;ija Vaskulari.

22 TA’ FRAR: Tit[abbar l-Istrate;ija Nazzjonali dwar l-Obesità biex din ilkundizzjoni tant imferrxa f’pajji]na titra]]an u titre;;a’ lura.

23 TA’ FRAR: Tinfeta[ il-podopaediatric clinic fi/-?entru tas-Sa[[a ta’ Birkirkara.

1 TA’ MARZU: Jitnieda l-pro;ett Respira — pro;ett ta’ ri/erka biex tkun e]aminata a[jar il-kwalità tal-arja.

24 TA’ MARZU: Titnieda l-Istrate;ija Nazzjonali g[all-Prevenzjoni u l-Kontroll tatTuberkulo]i f’pajji]na.

27 TA’ MARZU: T[abbret ir-riforma taxSchedule V b’mod li l-lista ta’ kundizzjonijiet kroni/i f’din l-iskeda ti]died b’41 biex b’hekk aktar nies ikunu intitolati g[al medi/ini b’xejn.

27 TA’ MARZU: Pro/edura ;dida u innovattiva introdotta fl-Isptar Mater Dei tag[ti [ajja mill-;did lill-pazjenti li ma setg[ux ikunu operati.

2 TA’ APRIL: Jit[abbar investiment ta’ nofs miljun ewro biex i/-?entru tas-Sa[[a talMosta jkun modernizzat waqt li jkun jista’ j]id fis-servizzi offruti minn dan i/-/entru fosthom b’operating theatre li se jintu]a g[al interventi ]g[ar.

17 TA’ APRIL: Jitnieda programm ie[or ta’ screening kontra l-kan/er g[al persuni ta’ bejn is-60 u l-64 sena. Dawn se jkunu e]aminati g[all-possibbiltà ta’ kan/er filmusrana l-kbira. B’kollox se jkunu e]aminati 28,000 persuna f’sentejn.

18 TA’ APRIL: Servizz ;did dwar iddrittijiet tal-pazjenti fl-Isptar Mater Dei. 30 TA’ APRIL: Inawgurat fl-Isptar Boffa apparat li jidentifika l-post e]att fejn g[andhom jing[ataw ir-ra;;i bla ma ssir [sara lill-partijiet l-o[ra tal-;isem — investiment ta’ 1.3 miljun ewro.

3 TA’ MEJJU: Ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn il-gvern u l-privat biex pazjenti li jkunu je[tie;u servizz ta’ emer;enza f’ka]i partikulari li jinqalg[u fi tmiem il-;img[a jkunu jistg[u jirrikorru f’wie[ed mi]-]ew; sptarijiet St. James, f’Tas-Sliema u {a]-}abbar (riratt lemin).

3 TA’ MEJJU: Introdott tag[mir ie[or kontra l-kan/er — ir-Radio Frequency Ablation — mod innovattiv ta’ kif ikun mi;;ieled it-tumur.

8 TA’ MEJJU: Jit[abbar programm estensiv ta’ modernizzazzjoni ta/-?entru tasSa[[a tar-Rabat b’investiment ta’ nofs miljun ewro. Fost is-servizzi ;odda li se jkun qed joffri dan i/-/entru hemm ]ew; klini/i ;odda: wa[da g[all-kura tal-;rie[i u o[ra ;enerali.

9 TA’ MEJJU: Se jibda tilqim b’xejn lil tfajliet ta’ 12-il sena b[ala prevenzjoni g[allvirus li jista’ jikkaw]a kan/er fl-utru. * * * Dawn huma biss u[ud mill-inizjattivi u l[idmiet li qed jitwettqu mill-gvern fil-qasam tas-sa[[a waqt li g[addej xog[ol intensiv biex sa sena o[ra jitlesta wie[ed mill-akbar pro;etti ta’ din l-amministrazzjoni: i/-?entru talOnkolo;ija — l-isptar tal-kan/er — biswit lIsptar Mater Dei.

i t t a f l i b …

L-aqwa u l-a[jar g[al sa[[tek

“

Bil-PN fil-Gvern, il-poplu Malti jaf li meta ji;i b]onnhom, meta jkun marid, is-servizzi tas-sa[[a qeg[din hemm. U huma b’xejn. Dan hu settur li a[na determinati li nibqg[u nag[tuh l-attenzjoni kollha u b’mod kontinwu biex nibqg[u nsostnuh, biex jibqa’ fost l-a[jar, biex jibqa’ b’xejn, biex inkopru dejjem a[jar l-aktar mard serju, biex innaqqsu l-listi ta’ stennija g[al livelli a//ettabbli u biex nevitaw li nimirdu

”

Mill-Programm Elettorali tal-PN (2008)

Servizz ;did li beda jing[ata fl-a[[ar jiem hu dak ta’ emer;enza fi tmiem il-;img[a minn ]ew; sptarijiet privati St. James> f’Tas-Sliema u {a]-}abbar. Wie[ed irid i/empel 2329 9999 qabel jinqeda b’dan is-servizz

4

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju 2012

tag˙rif

Elizabeth – Sixty Years of Majesty. Fl-okka]joni tas-60 sena

mindu r-Re;ina Eli]abetta t-Tieni telg[et fuq it-Tron tal-Ingilterra, Fr Geoffrey George Attard, studju] tal-istorja Ingli]a u tal-Familja Rjali, bil-koperazzjoni tal-Kapitlu tal-Kolle;;jata ta’ San :or; u talKunsill tal-Kultura u l-Uffi//ju talInformazzjoni fi [dan il-Ministeru g[al G[awdex, qed itella’ wirja biex ifakkar dan il-:ublew tadDjamanti (1952-2012) fl-Awla Mons. :u]eppi Farrugia talBa]ilika ta’ San :or;, Victoria. Ilwirja se tinfeta[ uffi/jalment nhar it-Tlieta 15 ta’ Mejju fis-7.30 p.m. minn Louise Stanton, il-British High Commissioner g[al Malta, u wara titbierek mill-Ar/ipriet talParro//a ta’ San :or; Mons.

Pawlu Cardona. Il-wirja tkun miftu[a wkoll g[all-pubbliku waqt it-tlett ijiem tan-Notte Gozitana li se ssir f’G[awdex bejn it-18 u l-20 ta’ Mejju.

{al Lija. Illum il-{add se ssir Quddiesa fit-8 a.m. fil-knisja parrokkjali organizzata millmembri tal-G[aqda tal-Kamra tanNar San Mikiel wara li din lg[aqda reb[et il-festival tal-log[ob tan-nar li sar il-;img[a li g[addiet.

Wara, il-Banda S. Piju X ta’ {al Lija se ddur ir-ra[ar iddoqq mar/i briju]i.

Ta’ Xbiex. I/-?enaklu b’Adorazzjoni Ewkaristika li jmiss se jsir nhar it-Tlieta 15 ta’ Mejju fis-6.30 p.m. wara l-Quddiesa tas-6 p.m. fil-knisja parrokkjali ta’ Ta’ Xbiex. Jinkludi Ru]arju, qari ta’ messa;; tal-Madonna lil Don Stefan Gobbi, kant ta’ tif[ir u att ta’ konsagrazzjoni lill-Qalb Immakulata ta’ Marija. Kul[add mistieden jattendi.

Moviment Marjan. I/-?enaklu

?entrali Marjan se jsir nhar il{amis 17 ta’ Mejju fil-Kappella ta’ Lourdes, Kapu//ini, il-Furjana. Fis6 p.m. ikun hemm Quddiesa u wara jibda /-?enaklu. Kul[add mistieden.

Tas-Sliema. ?elebrazzjoni ta’ Jum is-So/jetà Filarmonika Sliema.

Illum il-{add fid-9.30 a.m.

Quddiesa fil-knisja tal-Madonna tas-Sacro Cuor bis-sehem tal-Banda Sliema ta[t id-direzzjoni talAssistent Surmast Mro Lesley Tabone. Wara jkun hemm ilpre]entazzjonijiet ta’ /ertifikati lilla[jar aljievi u bandisti kif ukoll ilpre]entazzjoni tat-trofew Cardinio Botti lill-Bandist tas-Sena. Lokka]joni tintemm b’diskors millPresident tas-So/jetà Filarmonika Sliema, Jesmond Vella.

Bazaar g[and l-Ursolini.

F’dawn il-jiem qed jittella’ bazaar g[and is-Sorijiet tal-Ursulini fi Gwardaman;a. Il-bazaar ikun miftu[ kuljum mit-Tnejn sal:img[a mid-9.00 a.m. sas-1.00 p.m. u mill-4.00 p.m. u s-6.00 p.m. u jibqa’ sejjer sal-:img[a 18 ta’ Mejju.

Car Wash. Organizzata millP.O.A.M. (Prison Officers Association Malta) b’risq Inspire fid-19 u l-20 ta’ Mejju fil-parking area tal-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn il-Pjazza tas-Suq, i]-}ejtun, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti ddemm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta tal-identità.

it-temp illum It-temp> Ftit imsa[[ab, b’waqtiet xemxin. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[> {afif g[al moderat mill-Punent g[all-Majjistral, li jsir moderat g[al ftit qawwi. Il-Ba[ar> {afif g[al moderat li jsir moderat. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura> 26˚C. Ix-Xita> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.0mm. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 644.1mm.

Ix-xemx> titla’ fis-5.59 u tin]el fit-19.58.

It-tlug[ tal-Lottu 58 — 52 — 67 — 57 — 59

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Regent Pharmacy, 70 Triq il-Merkanti; MARSA: Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa; {AL SANTA VENERA: Lantern Pharmacy, Misra[ il-Kebbies; FLEUR-DE-LYS: Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju; TA’ XBIEX: Remedies Chemists, Marina Court, 49A Triq Abate Rigord; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11 Triq Feli/ Borg; TAS-SLIEMA: The Economical Dispensary, 86#87 Triq Sir Adrian Dingli ; IKLIN: Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos; NAXXAR: Naxxar Pharmacy, Vjal il21 ta’ Settembru; QAWRA: El Medina Chemist, Triq il-Fliegu; PAOLA: St. Monica Pharmacy, 157 Triq Santa Monica; BORMLA: Verdala Pharmacy, 57 Triq il-Gendus; XG{AJRA: St. Elias Pharmacy, Triq San Elias; I}-}EJTUN: St. Catherine Pharmacy, Triq l-Isqof Emanuel Galea; {AL KIRKOP: Kirkop Pharmacy, 9 Triq il-Parro//a; {A}}EBBU:: Plaza Pharmacy, 86 Triq il-Kbira; BA{RIJA: Ba[rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k#m Triq l-Iskola; VICTORIA: Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapu//ini; SANNAT: Pisani Pharmacy, Bini :did, Triq Sannat.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Lil Toni Abela qed ja[buh Jidher li qed iberraq ukoll blikrah fejn tid[ol ir-relazzjoni bejn Joseph Muscat u d-Deputat Mexxej Laburista Toni Abela.

Hu sigriet mag[ruf li n-nies ta’ Muscat qed jilmentaw bejniethom dwar interventi fjakki u mhux ma[suba li jag[mel Toni Abela fuq ilmezzi tax-xandir g[aliex qed isostnu li dawn huma aktar ta’ dannu milli ta’ ;id g[allimma;ni li Muscat irid jag[ti lill-partit tieg[u.

L-istess nies ta’ Muscat instemg[u jg[idu li l-mod ‘dilettantesk u goff’ kif luffi//ju ta’ Toni Abela jmexxi

Toni Abela

r-relazzjonijiet tieg[u mattmexxija tal-kumitati lokali u tal-kunsilli b’ma;;oranza laburista qed jo[loq aktar konfu]joni u di]gwid milli armonija.

Kien g[al dawn ir-ra;unijiet li, pere]empju, fl-attività tal-

Ewwel ta’ Mejju fil-Belt, Toni Abela ma t[alliex jitkellem, kuntrarjament g[ad-Deputat Mexxej l-ie[or, An;lu Farrugia.

Ir-rabtiet pjuttost fil-qrib bejn Toni Abela u Jason Micallef huma wkoll sors ta’ nkwiet g[all-core team ta’ Muscat.

Dan l-inkwiet [are; aktar fid-dieher nhar il-{add li g[adda meta fl-attività politika tal-PL f’{a]-}abbar, Toni Abela ma t[alliex ipo;;i [dejn Muscat. Din l-azzjoni tat-tim ta’ Muscat wasslet biex Toni Abela jie[u g[alih mhux ftit u lanqas b’nemes ma baqa’ jidher!

Alleanza strate;ika> Jason - Evarist Tidher stramba imma vera. Fla[[ar ;img[at bdiet tin[ema alleanza strate;ika bejn Jason Micallef, il-Kap ta’ One TV li jopera mill-Marsa, u Evarist Bartolo, li hu responsabbli mill-a[barijiet u l-programmi politi/i fuq l-istazzjonijiet talPL. Permezz ta’ din l-alleanza, Jason ikun jista’ jidher u jinstema’ spiss fi programmi tat-televi]joni u tar-radju laburist waqt li fl-istess [in Evarist u n-nies qrib tieg[u jidhru b’mod kostanti fuq programmi kontrollati min-nies ta’ Jason, fosthom Charlon Gouder.

Din l-alleanza tista’ tidher stramba [afna, wisq u wisq aktar meta wie[ed jiftakar li

Kjarifika

B’referenza g[ar-rapport ta’ il-mument tal-{add li g[adda

dwar allegata aggressjoni minn kunsillier laburista fuq anzjana fir-residenza St. Jean Antide f’{amis ixXirka, din il-gazzetta trid tippre/i]a li filkomunikazzjoni tag[ha lPulizija fl-ebda [in ma ]velat xi ismijiet ta’ persuni involuti fil-ka].

Fit-twe;iba g[al mistoqsijiet li bag[tna, il-Pulizija infurmatna li fl-20 ta’ April 2012 kienet [ar;et l-akku]i rigward dan il-ka] imma ma semmiet l-ebda ismijiet.

Il-Pulizija qalet biss li rrapport dwar dan il-ka] da[al g[andha fis-6 ta’ April, ji;ifieri l-g[ada talaggressjoni.

G[al mistoqsija ta’ il-mument dwar min kien involut fil-ka], il-Pulizija wie;bet li ma tistax tag[ti ismijiet tal-persuni involuti.

Kien ;imag[tejn qabel li din il-gazzetta kienet ]velat kif dan l-attakk twettaq minn kunsillier Laburista f’Birkirkara.

Dwar dan il-ka], Joseph Muscat, il-Kap talOppo]izzjoni u Mexxej Laburista s’issa g[adu ma qalx x’passi se jittie[du mill-partit tieg[u.

Jason Micallef

Evarist Bartolo

Varist kien totalment kontra Jason meta dan ikkontesta lelezzjoni g[al Segretarju :enerali tal-partit.

I]da sorsi fil-qalba tal-PL qalulna li [bieb u segwa/i ta’ Jason fin-Naxxar kienu m[e;;a jag[tu palata lil Evarist. Minn dan jidher li laktar li se jbati hu t-Tabib Michael Farrugia.

Jidher /ar li din il-mossa

min-na[a ta’ sostenituri ta’ Jason waslet wara li deputati u kandidati laburisti fuq iddistrett tal-Mosta qamu kollha qatta bla [abel kontra Jason wara li se jit[alla jo[ro; g[allelezzjoni meta g[adu jikkontrolla l-media tal-partit.

Sadattant, Jason Micallef g[amel libell lil NET Television u lil din il-gazzetta wara rapporti li dehru fl-a[[ar {dud fir-rigward tar-relazzjoni bejnu u bejn il-Mexxej Laburista Joseph Muscat.

Jason Micallef qal li assolutament mhux minnu li hemm di]gwid bejnu u Joseph Muscat u allega li din ilgazzetta ippruvat timplika li kien hemm mibeg[da bejnu u l-Mexxej Laburista.

U dan g[adu fl-Oppo]izzjoni!

L-Oppo]izzjoni Laburista mhux [lief tifta[ar li hi qrib in-nies biex tisma’ l-ilmenti u s-su;;erimenti. Fl-istess [in ma titlifx okka]joni wa[da biex tipprova tpin;i lill-Gvern Nazzjonalista b[ala maqtug[ min-nies u ma jismag[homx.

Dik hi l-propaganda… i]da l-fatti vera x’inhuma^ }ew;t I[dud ilu, fil-gazzetta illum dehret ittra bil-firma ta’ D. Pollacco minn {al Tarxien.

Fl-ittra tieg[u, bit-titlu Ittradut mill-Partit Laburista dan il-korrispondent qal li kien hemm min staqsa g[aliex flelezzjonijiet tal-kunsilli lokali, xi laburisti ma marrux jivvutaw.

Qal li hu, g[aliex kien tesserat fil-PL, fl-1982 kien sofra in;ustizzja li qal li lanqas ma kienet irran;ata meta lLabour kien fil-gvern fl-1997.

Minn hawn ’il quddiem, D. Pollacco kiteb hekk: “Fl-2009 ippruvajt nag[mel appuntament ma’ Joseph Muscat imma meta mort i/?entru Nazzjonali qaluli li lappuntament se jit[assar u hekk kien g[ax sal-lum g[adu ma wasalx meta [addie[or jag[mel appuntament mil-lum g[al g[ada.”

Il-korrispondent qal ukoll li b[al dik l-ittra kien bag[at wa[da lil l-orizzont.

Hu temm l-ittra tieg[u hekk: “Nixtieq nirringrazzja lil kul[add tal-g[ajnuna kollha li tajtuni u nippretendi li issa [add ma ji;i j[abbat il-bieb g[all-voti. :ejt ittradut millpartit.”

Veru ka] li tg[id: “U dan mill-Oppo]izzjoni… a[seb u ara jekk xi darba jkunu filgvern!”

AÓBARIJIET LOKALI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

IS-SERVIZZ TAN-NAPROTECHNOLOGY FL-ISPTAR :ENERALI TA’ G{AWDEX

Inizjattiva fil-linja tat-tag[lim tal-Ma;isteru tal-Knisja

5

Yana Mintoff ta[rab mid-dibattitu f’Xarabank

Il-programm tant popolari Xarabank ta’ nhar il-:img[a li g[adda, li iddiskuta l-film Dear Dom li qanqal kontroversja – Il-Kunsill Presbiterali tad-Djo/esi ta’ G[awdex kbira, kellu nieqsa protagonista ewlenija u li fil-fatt kienet ori;inarjament tat spunt g[al dan id-dibattitu: Yana Waqt laqg[a li saret nhar il-{amis li g[adda, ilBarra minn hekk, in-Naprotechnology Mintoff, bint l-eks Prim Ministru u eks Mexxej tal-Malta Kunsill Presbiterali tad-Djo/esi ta’ G[awdex, teskludi g[al kollox kull riskju li jkun hemm, Labour Party. presedut mill-Isqof Mario Grech, laqa’ bil-fer[ kemm ta’ manipulazzjoni jew qerda tal-[ajja Wara li b’talba tag[ha stess, din l-edizzjoni ta’ Xarabank l-a[bar li d-Dipartiment tas-Sa[[a, mill-biera[ umana, kif ukoll xi forma ta’ sfruttament talkienet posposta g[al darbtejn, nhar il-{amis li g[adda Yana beda joffri mill-Isptar :enerali ta’ G[awdex iskoppja jew ta’ detriment g[as-sa[[a tal-mara.

Mintoff infurmat lit-tmexxija tal-programm li, wara kollox, servizz mag[ruf b[ala Naprotechnology lil “Propju g[aliex tirrispetta n-natura tal-att hi ma kinitx se tattendi. dawk il-koppji mi]]ew;in Maltin u G[awdxin li konjugali u l-[ajja, in-Naprotechnology hi Yana Mintoff, aktar kmieni din is-sena, kienet in[atret g[andhom diffikultà biex ikollhom tarbija. etikament u moralment a//ettabbli.” mill -Mexxej Laburista Joseph Muscat b[ala Delegata Fi stqarrija ma[ru;a lbiera[, il-Kunsill Il-Kunsill qal li din l-inizjattiva tadSpe/jali fil-Konferenza :enerali u mag[]ula, minnu wkoll, Presbiterali qal li permezz tan-Naprotechnology, Dipartiment tas-Sa[[a hi fil-linja tat-tag[lim ix-xjenza tg[in biex fil-parti l-kbira tal-ka]i taltal-Ma;isteru tal-Knisja kif imfisser mill-Isqof b[ala star candidate g[al-Labour fuq l-Ewwel Distrett.

Fil-programm innifsu ta’ nhar il-:img[a, ]ew; Deputati infertilità jintreb[u d-diffikultajiet fi]jolo;i/i u Mario Grech ftit ;img[at ilu. Dakinhar, l-Isqof nazzjonalisti, Beppe Fenech Adami u Francis Zammit psikolo;i/i li jag[mlu lill-mara jew lir-ra;el Grech appella lill-Istat biex fis-sistema tasDimech, irnexxielhom jag[tu l-istampa vera ta’ kif kienet infertili u hekk it-tarbija titnissel b’mod naturali sa[[a jipprovdi servizzi li huma moralment bir-rispett g[all-integrità tal-att unittiv u tajbin u li jaqblu mal-;urament li jie[du t-tobba Malta ta[t it-tmexxija ta’ Mintoff u b’fatti stori/i waslu biex taw [jiel dettaljat ta’ avvenimenti gravi li l-film innifsu prokreattiv tal-koppja mi]]ew;a. b[ala difensuri tal-[ajja umana. lanqas biss semma jew irrefera g[alihom.

Il-Kunsill iddeskriva din it-teknologija b[ala Il-Kunsill Presbiterali jemmen li hu Min-na[a l-o[ra, tliet esponenti tal-Partit Laburista — kuntrarja g[al proposti xjentifi/i o[ra li providenzjali li dan is-servizz kien inawgurat Toni Abela, Wenzu Mintoff u Deo Debattista — bi kliemhom jippruvaw isolvu l-problema tal-infertilità billi lejlet Jum l-Omm, g[aliex b’din it-teknolo;ija jie[du post l-att konjugali g[ax inisslu l-[ajja l-Istat qieg[ed tassew jg[in lil dawk il-koppji li stess urew kemm il-Partit Laburista tal-lum mhu xejn differenti minn dak li kien fi ]mien Dom Mintoff. umana fil-laboratorju. le;ittimament jixtiequ jilqg[u d-don tal-[ajja.

Mi]uri dwar il-piroteknika f’G[awdex

L-Air Malta tniedi kampanja g[all-bejg[ ta’ Selmun Palace Fil-;ranet li ;ejjin, il-linja nazzjonali tal-ajru, l-Air Malta, se tniedi kampanja ta’ reklamar biex tbig[ ilLukanda Selmun Palace, li hi proprjetà tag[ha.

Ir-riklamar se jsir f’livell lokali u internazzjonali u g[andu l-iskop li jikkomunika l-potenzjal s[i[ ta’ din ilproprjetà biex b’hekk jit[affef il-pro/ess tal-bejg[, li mistenni jkun finalizzat sa tmiem din is-sena.

Il-pro/ess kollu se jkun qed joffri l-opportunità rari biex wie[ed jakkwista proprjetà ta’ 154 kamra, flimkien mal-g[oti ta’ grant temporanju talkastell biswit din il-lukanda, li nbena fis-seklu tmintax.

Fil-fatt, il-Kastell Selmun inbena mill-Ordni talKavallieri ta’ San :wann fl1783, fuq tfassil ta’ Duminku Cachia, fl-1619, u hu l-ikbar torri mibni mill-Kavallieri f’pajji]na.

Il-kastell kien proprjetà importanti tal-Monte Di Redenzione, fondazzjoni reli;ju]a mwaqqfa fl-1607 bil-g[an li tg[in fil-fidwa taliskjavi nsara mill-pajji]i barbari.

Fil-kastell, hemm diversi suites tal-lukanda, filwaqt li jista’ jintu]a wkoll b[ala post g[at-ti;ijiet u funzjonijiet o[rajn. Dan ikompli j]id mal-

valur tal-lukanda, li tinsab f’po]izzjoni strate;ika u li toffri veduti e//ellenti talkampanja Maltija u tal-g]ejjer ta’ San Pawl.

Iktar minn hekk, din iz-zona ta’ Selmun se tibbenefika minn investiment ta’ €1.7miljun mill-Kunsill Lokali tal-Mellie[a, li se tkun dedikata g[all-i]vilupp ta’ zona ta’ rikreazzjoni g[allfamilja u g[ar-restawr tal-bini storiku fiz-zona. Il-park talfamilja, li se jkun lest fil;img[at li ;ejjin, se jkun qed joffri wkoll diversi fa/ilitajiet sportivi, filwaqt li l-pro;ett tal-konservazzjoni se jwassal g[ar-restawr ta’ diversi kmamar tal-gwerra u rziezet, li se jkunu trasformati f’/entru ta’ informazzjoni.

G[all-amministrazzjoni ta’ din il-kampanja promozzjonali, l-Air Malta [atret lis-CBRE Hotels, grupp internazzjonali li jispe/jalizza fl-industrija tal-ospitalità u jipprovdi konsulenza fuq ilbejg[, il-finanzi, ir-ri/erka tassuq u s-servizzi talvalutazzjoni.

Minbarra r-riklamar filgazzetti lokali u dawk barranin, il-pro/ess tarriklamar se jinkludi wkoll ittwaqqif ta’ kamra virtwali fejn wie[ed jista’ jag[mel ri/erka fuq il-proprjetà.

Ir-rwol tal-infermieri hu kru/jali fil-qasam tas-sa[[a Il-professjoni tal-infermieri kompliet tevolvi, kemm fillivell akkademiku kif ukoll fittip ta’ servizzi li dawn jag[tu flisptarijiet u servizzi o[ra relatati.

“Jekk is-servizz tas-sa[[a jitqabbel ma’ kullana, linfermieri huma l-ispaga li j]ommu l-perli kollha flimkien.

Ming[ajr l-ispaga, m’g[andekx kullana u l-perli kollha jaqg[u.”

Hekk iddeskriva r-rwol talinfermieri Joe Cassar, ilMinistru tas-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità, flokka]joni tal-Jum Dinji talInfermieri, li kien /elebrat ilbiera[.

Hu sellem il-[idma talinfermieri f’Malta, li hi rikonoxxuta wkoll fil-livell internazzjonali, hekk kif Malta intg[a]let biex tmexxi pro;ett-

pilota dwar in-nursing spe/jalizzat relatat mal-marda tal-isklerosi multipla.

Min-na[a tieg[u, isSegretarju Parlamentari Mario Galea elenka l-i]viluppi li se[[ew f’din il-professjoni, li matul dawn l-a[[ar snin kompliet tavvanza anki fil-livell akkademiku.

Fil-fatt, mill-1989 sas-sena li g[addiet, 694 persuna kisbu Diploma fin-nursing, 481 studjaw fil-livell ta’ Ba/ellerat, 42 fil-livell ta’ Masters, u sitta f’livell ta’ Dottorat.

Intant, iktar kmieni matul iljum, il-Ministru Joe Cassar u sSegretarju Parlamentari Mario Galea sellmu lil numru ta’ infermieri li g[a]lu li jkomplu ja[dmu fil-professjoni tag[hom wara li la[qu l-età tal-irtirar (ritratt fuq).

Il-Kulle;; tal-Kappillani f’G[awdex ippubblika numru ta’ mi]uri biex jitjieb il-livell tax-xog[ol pirotekniku filfesti G[awdxin. Dawn issu;;erimenti [ar;u permezz ta’ dokument imsejja[ Nota Pastorali dwar il-Log[ob tanNar fil-festi.

Id-dokument ji;bed lattenzjoni g[al diversi riskji li ;;ib mag[ha din is-seng[a, filwaqt li japprezza l-fatt li lpiroteknika hi parti integrali mill-festi. Kif jing[ad fl-istess nota, l-g[an tal-Kulle;; talKappillani hu li jeduka u jissa[[u l-metodi tas-sigurtà.

G[alhekk qed ikun su;;erit li jkun hemm i]jed kontroll flinfiq fuq in-nar biex ikunu evitati l-e//essi. Il-Kappillani f’G[awdex, flimkien malKummissjoni tal-festa, g[andhom jiddeterminaw ilba;it g[an-nar. Fil-ka] tarRabat, dan g[andu jkun iddeterminat mi]-]ew; So/jetajiet Mu]ikali.

Id-dokument jipproponi li g[andu jin[atar uffi/jal tassigurtà g[al kull kamra tannar, ma jsirux esperimenti bilkimi/i, ma jkunx hemm produzzjoni illegali tan-nar, filwaqt li dawk li jimmanifatturaw g[andhom isegwu korsijiet regolari g[atta[ri;.

Is-So/jetà Leone twie;eb dwar allegazzjoni

{atja li attakkat tliet pulizija

Is-So/jetà Filarmonika Leone ta’ G[awdex, f’dikjarazzjoni minn uffi/jali tag[ha, wie;bet g[al allegazzjoni li saret fi stqarrija talPresbiterju Parrokkjali ta’ San :or; (Rabat, G[awdex) u /a[det li fid-29 ta’ April 2012, fi Pjazza Indipendenza, indaqq b’]ufjett mar/ b’mu]ika li tevoka l-antifona f’;ie[ San :or;.

L-Uffi/jali tal-Banda Leone qalu li dak ilmar/ jismu Il-Gran Brittanja li nkiteb fis-snin erbg[in, kompo]izzjoni tas-Surmast Vincenzo Ciappara.

Amanda Edwards, Sko//i]a ta’ 39 sena, tressqet b’arrest mill-Pulizija fil-Qorti ta’ G[awdex, akku]ata li firRabat, G[awdex, [ebbet g[al tliet membri tal-Korp talPulizija.

Kienet akku]ata wkoll li in;urjat jew heddet lill-istess membri tal-Pulizija.

Kienet akku]ata wkoll li ikka;unat ;rie[i ta’ natura

Fl-istess [in, fl-istqarrija ssir il-mistoqsija dwar x’sehem kellu l-Presbiterju ta’ San :or; fil-kwistjoni tad-daqq tal-innu funebri La Croce fil-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira li [ar;et mill-Parro//a ta’ San :or; — innu li hu propjetà assidwa tasSo/jetà Leone u l-Banda Unjoni ta’ {al Luqa.

Is-So/jetà Leone sostniet li l-baned kollha g[andhom jing[aqdu biex bejniethom jo[olqu etika korretta g[al kontroll f’dan ilqasam.

[afifa fuq il-persuna talkuntistabbli mara, u li g[amlet [sara fi [wejje; [addie[or g[ad-detriment tal-GO plc, u ta’ persuni u kumpaniji o[rajn.

L-akku]ata wie;bet li kienet [atja tal-akku]i mi;juba kontriha u ng[atat sentenza ta’ tliet snin probation.

Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Frank Tabone.

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

9

Il-Park tal-Avjazzjoni f’{al Safi, inawgurat mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi nhar il-{amis li g[adda u li fih di;à hemm ja[dmu mal-1,000 [addiem

F’PA:NI O{RAJN...

10 Grazzi lill-ommijiet

11 Ix-xog[ol salmura tal-;isem

12 Korrettezza politika

19

Ittri lill-Editur:

Ninvestu fl-edukazzjoni og[la

EDITORJAL il•mument

Stamperija Indipendenza Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PTA 1450 Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 e-mail: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Victor Camilleri

Iva… flimkien qed jirnexxilna

■ Kieku din il-gazzetta taqbad u tiddeskrivi t-tkabbir ekonomiku ta’ Malta u s-sostenibbiltà tal-finanzi Maltin b[ala impressjonanti, ]gur li jqum xi [add u jg[id: Mhux bilfors tg[idu hekk jekk intom il-gazzetta tal-PN! ■ Kieku a[na ng[idu wkoll li fl-a[[ar erba’ snin, bejn l2007 u l-2011, snin ta’ kri]i internazzjonali profonda, Malta kienet wa[da minn sitt pajji]i biss fid-dinja, b’ekonomija avanzata, li ]iedu (flok naqqsu) l-impjiegi, /ertament li jsirilna l-istess kumment.

■ U l-istess nistg[u ng[idu kieku a[na naqbdu u niddikjaraw li Malta rnexxielha tra]]an id-defi/it tag[ha g[al livelli sostenibbli b’azzjoni f’waqtha.

I]da meta dawn l-istqarrijiet dwar pajji]na jkunu qed isiru mill-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), millOrganizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol (ILO), u millKummissjoni Ewropea, allura [add ma jista’ jibqag[lu li/ken dubju dwar il-korrettezza tag[hom.

Iva, pajji]na qed jirnexxilu, bi sforzi mhux ]g[ar, jikseb ri]ultati li l-bi//a l-kbira tal-imsie[ba fl-Unjoni Ewropea

mhux talli mhumiex jiksbuhom talli donnhom g[addejjin minn kri]i g[al o[ra. Dan, lilna ma jferra[niex. Mhux biss g[aliex a[na m’g[andna xejn x’nirb[u mid-deni ta’ [addie[or i]da g[aliex, g[all-kuntrarju, dawn il-kri]ijiet kollha madwarna ]gur li jo[olqu pressjoni fuq l-ekonomija ]g[ira u miftu[a ta’ pajji]na.

Minkejja dan kollu u minkejja li f’pajji]na g[andna Oppo]izzjoni li topponi biss u qatt ma tkun kostruttiva, dak li l-poplu Malti wettaq fl-a[[ar erba’ snin hu tabil[aqq impressjonanti. U tant kien impressjonanti li ma impressjonax biss lilna l-Maltin i]da, fuq kollox, impressjona lit-tekni/i u lekonomisti mondjali li jmexxu l-IMF. Li ]]id ir-rata tal-impjiegi waqt li kul[add madwarna g[andu kri]i ta’ qg[ad hi tabil[aqq bi//a xog[ol li forsi ftit na[sbu fuqha bi]]ejjed. Tassew li jrid ikun poplu [awtiel u determinat biex jil[aq dawn il-livelli u tasal tg[id li dan kollu

nkiseb g[aliex pajji]na g[andu nies g[aqlin li qed imexxuh.

Assolutament mhix xi [a;a sempli/i li fost din il-kri]i kollha pajji]na jirnexxilu jkompli jaqdef ’il quddiem u jirre;istra titjib. Anke kieku baqa’ j]omm dak li kellu kien ikun achievement notevoli a[seb u ara li a[na fost dawk il-ftit pajji]i li bqajna ntejbu fuq ir-ri]ultati miksuba u llum kunsidrati ma’ ta’ quddiem f’diversi oqsma kru/jali.

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, fil-bidu ta’ din il-kri]i prolungata, kien qal kemm-il darba li rridu nkunu sodi biex filwaqt li ma n[allu lil [add jaqa’ lura, inkomplu nkunu proattivi [alli meta din il-kri]i tg[addi nkunu nistg[u sa[ansitra naqtg[u ’l quddiem u nibqg[u ma’ tal-ewwel.

Dan hu propju li l-Maltin, flimkien mal-mexxejja tag[hom, irnexxielhom iwettqu f’dawn l-erba’ snin li g[addew. Hu sinifikanti [afna l-fatt li biex wasalna s’hawn ma ntrema [add… anzi l-pajji] kompla jinvesti dejjem aktar fl-oqsma laktar kru/jali: ix-xog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni waqt li baqa’ jkun ta’ wens u sedqa g[al dawk li setg[u j[ossu /erti pi]ijiet aktar minn [addie[or.

Il-poplu Malti g[andu tassew biex jag[mel kura;; meta j[ares lejn dak li ksibna fl-a[[ar erba’ snin g[aliex jaf li jekk irnexxielna nwettqu dan kollu fi ]mien ta’ kri]i, a[seb u ara x’inkunu kapa/i nag[mlu meta l-ilmijiet jikkalmaw. L-ebda kri]i ma baqg[et sejra in aeternum u din ta’ b[alissa mhix e//ezzjoni.

L-importanti f’dan kollu hu li l-poplu Malti jkompli jing[aqad flimkien [alli b[alma flimkien irnexxielna nbieg[du l-ag[ar effetti tal-kri]i, tant ie[or inkunu nistg[u nag[mlu passi kbar ’il quddiem meta fid-dinja, u partikolarment fl-Ewropa, jitfa//aw ]minijiet a[jar. Li g[ad jaslu u li, ;ustament, pajji]na jisfruttahom favur tieg[u b[al dejjem.

Jekk fi ]mien ta’ kri]i, flimkien ksibna dan kollu, FLIMKIEN g[ad niksbu affarijiet kbar g[al pajji]na, g[alina u g[al uliedna.

6

ATTWALITÀ POLITIKA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

7

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

IL- ‘GARANZIJI’ LABURISTI...

X’tg[allimna l-istorja tal-Labour dwar il-‘garanziji’ li jag[ti

N

har il-{add li g[adda lPrim Ministru Lawrence Gonzi qal f’konferenza politika li l-Partit Nazzjonalista mg[andux g[alfejn jag[ti ‘garanziji’ lill-elettorat g[aliex il-passat tieg[u u dak li wettaq huma xhieda bi]]ejjed.

Mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-Partit Laburista. Dan ta

[afna ‘garanziji’ tul l-istorja tieg[u i]da jew ma ]ammhomx jew, ag[ar, dawn wasslu biex il-poplu kellu j[allas bil-kbir biex dawn il-‘garanziji’ taparsi twettqu.

Hu /ar li fi kwistjonijiet ta’ natura nazzjonali l-Partit Laburista j[ossu mhux fdat bi]]ejjed mill-elettorat meta

ji;i biex jag[ti l-kelma tieg[u dwar dak li jkun qed jg[id li jrid iwettaq u, allura, qabel xi elezzjoni, jew f’nofs xi kri]i li jkun [oloq hu stess, ikun kostrett li jag[ti din il-‘garanzija’ lill-poplu.

F’din il-pa;na se naraw ftit minn dawn il-‘garanziji’ talLabour tul is-snin li jew ma

twettqux jew jekk twettqu ;abu nkwiet kbir g[all-pajji] u, allura, g[amlu [afna aktar [sara milli ;id.

Evidenti [afna li meta lLabour jaqa’ biex jag[ti xi ‘garanziji’ dan ikun ifisser FALLIMENT GARANTIT… g[all-pajji] u g[all-poplu kollu.

U 70 0 6 NIN FIS-S

Falliment garantit IN 90 N S S FI

Meta Mintoff kien jg[id li ried i[addem lil kul[add fi ]mien tliet xhur

Fl-istil tal-Partit Laburista, Alfred Sant, il-Mexxej ta’ wara KMB, ried isib xi gimmick biex jipprova jirba[ l-Elezzjoni :enerali tal-1996.

Minn wara dahar kul[add, Alfred Sant [are; bil‘garanzija’ li fi ]mien 6 xhur wara li jirba[ l-Elezzjoni, ine[[I l-VAT li kienet g[adha kif idda[[let minn Gvern Nazzjonalista u li kienet qed trendi tajjeb minkejja li kienu spi//aw ittaxxi tad-dazju.

Sant kien sa[ansitra ta ‘garanzija’ li jekk fi ]mien 6 xhur ma jne[[ix il-VAT hu

Xog[ol g[al kul[add fi ]mien 3 xhur

Il-Perit Duminku Mintoff kien tilef elezzjoni importanti fl-1962… elezzjoni li kienet wasslet biex il-Partit Nazzjonalista fil-gvern kiseb lIndipendenza ta’ Malta.

Tant kien kbir is-su//ess tal-PN permezz ta’ din il-kisba li kienet [a;a kwa]i /erta u inevitabbli li l-PN kien se jirba[ l-elezzjoni ta’ wara, dik tal-1966.

Allura l-istrate;ista Mintoff [aseb

biex jag[ti ‘garanzija’ ta’ barra minn hawn… jekk jitla’ fil-gvern i[addem lil kul[add fi ]mien tliet xhur. Il-poplu i]da ma emmnux u [allieh flOppo]izzjoni.

I]da din il-garanzija ;;eddet g[allElezzjoni tal-1971 meta l-PL reba[ ilma;;oranza u beda jiggverna g[al perijodu ta’ 16-il sena. Tul dawk is-16il sena mhux talli ma sabx xog[ol g[al

Inne[[u l-VAT fi ]mien 6 xhur

kul[add talli ;ab qg[ad rekord u ma seta’ qatt isib tarf ta’ din il-problema, [afna minnha kaw]ata minnu stess.

Lejn tmiem dawn is-16-il sena, KMB, li [a post Mintoff, ittanta jwettaq dik il-garanzija billi ‘[addem’ 8,000 ru[ mal-gvern fl-a[[ar 8 xhur ta’ qabel l-elezzjoni ;enerali tal1987… u faqa’ l-Kaxxa ta’ Malta g[all-25 sena ta’ wara!

kien ikun lest jirtira millpolitika.

Appena tela’ fil-gvern, Sant beda j[awwad u jag[]aq biex ine[[I l-VAT u [are; bliskema tas-CET, li kissret sors ewlieni tad-d[ul tal-gvern u g[amel di]astru finanzjarju.

Sant dam biss 22 xahar i]da biex iwettaq il-‘garanzija’ li kien ta kien kisser l-ekonomija u sallab lill-poplu.

Il-VAT re;g[et idda[[let f’postha minn Gvern Nazzjonalista fl-1999 u llum, il-PL lanqas biss jo[lom li jer;a’ jda[[alha minkejja lgaranziji kollha li kien ta.

Alfred Sant kien ta l-garanzija li jne[[i l-VAT fi ]mien sitt xhur... farrak il-Kaxxa ta’ Mata u llum il-PL jist[i minn dik il-garanzija

2000 N I N FIS-S

IN 80 N S FIS

... u issa ni;u g[all-a[[ar garanzija li]-]g[a]ag[ Maltin!

Il-battalja ‘qaddisa’ ta’ KMB u l-Partit Laburista kontra l-Iskejjel tal-Knisja

L-iskejjel tal-Knisja> JEW B’XEJN JEW XEJN Karmenu Mifsud Bonnici, ftit xhur qabel [a post Mintoff fit-tmexxija talPartit Laburista fl-1984, g[amel diskors deskritt minn l-orizzont b[ala “l-aktar wie[ed iebes s’issa”, li fih ta garanzija ta’ edukazzjoni b’xejn g[al kul[add u irrefera g[all-Iskejjel tal-Knisja. Stqarr li f’dik il-;lieda l-motto kien se jkun:

Jew b’xejn jew xejn.

Minn hemmhekk beda l-kalvarju ta’ eluf ta’ studenti li kienu jattendu l-

Iskejjel tal-Knisja u l-;enituri tag[hom.

Biex iwettaq din il-‘garanzija’, ilLabour wettaq fost l-ag[ar [ni]rijiet tieg[u fosthom billi g[alaq l-istess skejjel u partitarji akkaniti tieg[u sa[ansitra da[lu fil-Kurja u g[amlu [erba li g[adha tissemma sal-lum.

L-Iskejjel tal-Knisja baqg[u mag[luqin g[al ;img[at s[a[ u l-povri studenti, biex ma jibqg[ux ming[ajr tag[lim, kellhom jattendu bil-mo[bi u

b’mod sigriet, g[al lezzjonijiet ta’ privat fi djar madwar Malta u G[awdex.

Biex jipprova jwettaq il-‘garanzija’ tieg[u, il-Partit Laburista feta[ feriti kbar fost il-poplu… u xorta ma rnexxielux. Kellu jkun il-Gvern Nazzjonalista ta’ wara l-1987 li stabilizza s-sitwazzjoni u re;a’ ta llibertà lill-Iskejjel tal-Knisja u lill;enituri tat-tfal li kienu jattendu fihom.

…u l-a[[ar garanzija U issa, g[aliex qed jara li mhux jag[mel progress fost i]-]g[a]ag[ Maltin, u biex ikompli mat-tradizzjoni tal-partit tieg[u, Joseph Muscat ukoll [aseb li g[all-elezzjoni li ;ejja jag[ti garanzija.

Muscat qed ‘jiggarantixxi’ li l-ebda ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a ta’ 16-il sena ma jkun barra mit-tag[lim, ta[ri; jew xog[ol g[al aktar minn sitt xhur. Qal li qed jibba]a din il-garanzija fuq tliet

pilastri: edukazzjoni, ta[ri; u xog[ol.

Inzerta li dawn it-tliet pilastri huma fost l-akbar su//essi li qed iwettaq ilgvern pre]enti. QATT ma kien hawn daqshekk ]g[a]ag[ li jibqg[u jitg[allmu wara l-età obbligatorja; QATT ma kien hawn daqshekk skemi u opportunitajiet ta’ ta[ri; f’Malta u barra, permezz talETC u tal-gvern; u n-numru ta’ ]g[a]ag[ li mhumiex fl-impjieg hu fost l-i]g[ar fl-Unjoni Ewropea kollha.

Ji;ifieri l-‘garanzija’ li qed jag[ti Joseph Muscat hi wa[da fa]ulla g[aliex di;à qed titwettaq bil-fatti minn Gvern Nazzjonalista li hu fost l-ewlenin flEwropa g[ax-xog[ol, g[at-ta[ri; u g[all-edukazzjoni.

Il-‘garanzija’ ta’ Muscat mhi xejn a[jar minn dawk ta’ Mintoff, ta’ Karmenu Mifsud Bonnici u ta’ Alfred Sant… u allura tiswa daqs kemm swew il-‘garanziji’ tag[hom!

10

OPINJONI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba…

D

arba fost l-o[rajn, il-ferrovija kienet riesqa lejn ir-ra[al ]g[ir ta’ Cheekyville. Fuqha kien hemm ra;el stramb, b’bagalja kbira. Kien jismu William Warbler. Kien ra;el komuni. Imma biex jitkellem kien ikanta stil operistiku. Anke biex jg[idlek> “Bon;u!”

Qatt [add ma [a ming[andu kelma bla kant. {add ma kien jaf kif kien jaqla’ x’jiekol. Kienu dejjem jarawh bl-istess libsa. U kienu jwaqqg[uh g[a/-/ajt.

Kienu jsej[ulu ‘Don No One’, ‘Poor-Poti’ u ‘Lazy Miserables’.

William kien ilu snin f’Cheekyville. Darba ;riet xnieg[a li William se jkollu parti importanti [afna, fil-belt kapitali. Kien hemm anke posters kullimkien, i[abbru dan l-avveniment. Kul[add, fil-belt kapitali, mar jara lil William Warbler. Kien su//ess kbir. B’sorpri]a g[an-nies kollha ta’ Cheekyville, wara l-avveniment, fl-intervisti li sarulu mill-;urnalisti, William kien iwie;eb billi jitkellem normali, mhux bil-kant. U kien wie;eb b’kortesija kbira u b’vu/i pja/evoli.

Issa sar ikanta biss waqt l-opri, kullimkien, fiddinja kollha. Bdew jiddiskutu x’;ara. U[ud baqg[u ja[sbuh imtektek. Imma g[ax ma kinux jafu x’kellu fil-bagalja li kien i;orr> ;ebla kbira, b’messa;; imnaqqax fuqha — “Ibni, ipprattika kull sekonda, g[ax ma tafx meta ji;ik i/-/ans.” Filfatt, akkwista l-post fl-opra, g[ax id-direttur kien semg[u ikanta, waqt li kien qed jixtri l-;urnal.

Int u jien Is-su//ess ma ji;ix bixxejn. Darba qrajt b[al

proverbju li veru laqatni, u g[amilli [afna ;id. “Success comes before work, only in the dictionary”, g[ax l-S ti;i qabel il-W. Qisu mhu qed jg[id xejn ;did hux? Imma qed jg[id [afna verità, li kultant ninsewha.

Darba, lill-kbir pjanist Paderewski, xi [add fera[lu g[ad-don kbir li tah Alla.

Paderewski ma /a[adx li t-talent tieg[u kien ir/evih ming[and Alla. Anzi kien grat [afna lejH. “Imma jien ma [lejtulux, lanqas! Jien nipprattika 8 sig[at kuljum fuq il-pjanu.”

Kien jg[id ukoll li jekk jag[mel ;urnata ma jipprattikax, hu kien i[ossha

mill-ewwel. Jekk jag[mel jumejn, kienu jindunaw ilkriti/i. U jekk jag[mel tlett ijiem ma jipprattikax, jinduna l-pubbliku ;enerali.

Darba o[ra, meta Michelangelo kien qed ipitter il-Cappella Sistina, xi [add staqsieh g[alfejn joqg[od jag[ti ka] tad-dettalji li ]gur ma jidhrux minn isfel, wie;bu: “L-affarijiet ]g[ar jag[mlu l-perfezzjoni, imma l-perfezzjoni mhix [a;a ]g[ira”. Anke jekk lambizzjonijiet tag[na mhumiex g[oljin [afna, xorta biex nil[qu /ertu livell irridu na[dmu [afna.

Anke fir-relazzjonijiet tag[na. Rari ja[btu ]ew; karattri li jaqblu dejjem u fuq kollox. Irridu nu]aw pa/enzja,

Nerfg[u qlubna ’l fuq

Mulej, ma nixtieqx nara kbir.

Nixtieq biss inkun naf xi trid minni Int u nipprova nil[qu kollu bl-g[ajnuna tieg[ek li qatt ma tonqosni u bil-[idma tieg[i, li kultant tg[ajjini.

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

prudenza, tolleranza, perseveranza u l-bqija. Min lest li jtajjar kollox g[al kull [a;a ta’ xejn, jista’ ma jibda ebda relazzjoni. Relazzjoni hi b[al binja dejjem tieg[la.

Trid tkompli ssaqqiha biex i]ommha [ajja u biex tag[ti frott bnin. {ieni l-bniedem li jkollu mira, u jag[mel minn kollox, biex jil[aqha.

G[inni nag[raf it-talenti li tajtni u n[addimhom bil-forzi kollha tieg[i biex jitfa[[ar Ismek u jsir il-;id lill-o[rajn li g[alihom tajtni t-talenti tieg[ek.

Niftakru fl-ommijiet Illum qed ni//elebraw festa g[al qalbna lkoll. Jum l-Omm hi ;urnata meta lkoll niftakru f’ommijietna u nag[mlu dak ilpass biex nuruha kemm napprezzaw dak kollu li g[amlet u g[adha tag[mel mag[na.

Bla dubju r-rwol talommijiet, ma]-]mien inbidel ftit mhux [azin. Storikament lomm kienet mistennija li tie[u [sieb lit-tfal u d-dar. F’xi so/jetajiet l-omm kienet u g[adha wkoll tie[u [sieb lillanzjani tal-familja u b’hekk naraw ir-rwol importanti tag[ha b[ala carer.

Illum il-;urnata l-ommijiet xorta wa[da g[adhom jag[mlu dan kollu i]da wie[ed isib li lommijiet tal-lum g[andhom rwol ie[or ukoll. Minn ]mien ]em]em l-omm dejjem kienet [awtiela u tara kif tag[mel biex tassigura li l-familja ma jkun jonqosha xejn. Anke fi ]minijiet meta d-dinja kienet g[addejja minn diffikultajiet partikulari, l-ommijiet kienu hemm barra ja[dmu r-raba’, i[itu d-dar, isajru u jg[addu u jmiddu idhom g[al kollox biex i]ommu r-rota ddur!

Ma kinitx komuni li tara mara ta[dem b’mod fiss barra mid-dar i]da, fuq kollox, dan kollu kien dak li llum insej[ulu xog[ol part-time jew flexi work.

L-omm ]ag[]ug[a llum g[andha bi//a xog[ol xejn fa/li quddiemha. Wara snin twal ta’ [idma u investiment

minn Caroline Galea Illum ng[idu ‘grazzi’ lill-ommijiet kollha

mill-Gvern biex nassiguraw log[la parte/ipazzjoni tal-mara fis-setturi kollha possibbli, illum qed naraw persenta;; sabi[ [afna ta’ nisa jiggradwaw mill-Università ta’ Malta u l-MCAST u li jispi//aw ja[dmu f’xog[lijiet b’pagi tajbin [afna.

Hi bidla kbira fis-so/jetà Maltija u f’/erti ka]i tara familji jiddependu fuq il-mara biex taqla’ s-salarju prin/ipali g[all-familja.

I]da n-natura hi li hi u hi [a;a naturali li mara tkun tixtieq tibda familja.

Hawnhekk allura se nsibu numru ta’ nisa ta’ /erti etajiet li jag[mlu bidla kbira minn impjegata jew wa[da li timpjega, g[al omm.

Meta l-omm ter;a’ tibda ta[seb biex tmur lura g[ax-

xog[ol wara li jkollha tarbija, tibda tinduna li fuq kollox mhuwiex daqstant fa/li li til[aq u ]]omm dak il-bilan/ tant importanti bejn il-familja u xxog[ol.

Bla dubju grazzi g[allinvestiment tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, kull omm taf kemm hawn support networks apposta biex jg[inu propju fil-ka]i ta’ ommijiet li jixtiequ jer;g[u jid[lu fiddinja tax-xog[ol. I]da ma’ dan kollu trid i]]id [afna ener;ija personali, [afna pa/enzja, [afna m[abba, entu]ja]mu u determinazzjoni.

Mhux bilfors li omm ikollha b]onn dawn it-talenti spe/jalment meta ssib quddiem g[ajnejha sitwazzjonijiet b[al xi tifel ta’ [ames snin fis-6.30am ta’

filg[odu li akkost ta’ kollox: “Le, ma, ]gur li le, ma rridx immur!”… ma jridx jilbes g[all-iskola meta hi taf li trid tkun lesta hi stess g[axxog[ol fi ftit [in ie[or.

Studji dwar is-sa[[a psikolo;ika tat-tfal juru li t-tfal ma jbatux meta l-omm tirritorna lejn ix-xog[ol. Anzi r-ri/erka turi li ommijiet li ja[dmu jkollhom sa[[a mentali a[jar u jirnexxilhom jibnu relazzjonijiet a[jar fil-familja.

Bla dubju l-vanta;; ekonomiku meta ta[dem lomm jg[in ukoll lill-familja biex tg[ix a[jar. }gur li r-ritorn lejn ixxog[ol wara tarbija hi de/i]joni personali u g[alhekk illum niftakru u ni//elebraw kemm l-ommijiet li jo[or;u ja[dmu i]da anke dawk li

info@carolinegalea.com

jag[]lu li jibqg[u d-dar biex irabbu t-tfal tag[hom.

Illum na[sbu u nfa[[ru lommijiet Maltin u G[awdxin kollha! Illum infakkru kemm lomm, b’[afna m[abba u attenzjoni, tag[ti lill-familja xi kultant b’sagrifi//ju personali ukoll. Illum niftakru flommijiet u n-nanniet kollha li [allewna i]da li ]gur g[adhom f’qalbna.

Illum ng[idu grazzi millqalb lill-ommijiet kollha ta’ kemm b’tant u tant im[abba ]ammew il-familji mag[qudin u rabbew tfal Maltin u G[awdxin b’valuri tant sodi.

Grazzi lill-ommijiet kollha u awguri f’dan il-jum sabi[.

Nag[laq billi nibg[at awgurju personali lil ommi Amy — grazzi ta’ kollox, Ma!

OPINJONI

11

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Malta fil-Premier League B’dan il-kliem kienet deskritta l-po]izzjoni ekonomika ta’ Malta minn ekonomista ewlenija talHSBC, Karen Ward.

Bi tkabbir ekonomiku ta’ 2% u b’fost l-inqas rati ta’ qg[ad, Karen Ward iddeskrivietna b[ala pajji] tan-nofsinhar b’rekord ekonomiku li jitqabbel ma’ pajji]i tat-tramuntana.

Xi drabi hemm b]onn nisimg[u diskors b[al dan, imlissen minn xi barrani, biex ninteb[u li verament qeg[din a[jar millma;;oranza tal-bqija talpajji]i.

Hemm b]onn xi [add barrani jg[idilna dan biex ninteb[u. Nistaqsi: jista’ jkun g[ax l-Oppo]izzjoni jirnexxilha tpin;i kollox iswed, li kollox [a]in u li m’g[andna xejn tajjeb? Wara kollox xi ftit tajjeb g[andna, anzi, g[andna [afna tajjeb.

Fl-istess waqt, m’g[andniex na[sbu li a[na tajbin i]]ejjed li nistg[u ner[u r-riedni finanzjarju u nibdew in]idu l-ispi]a. Il-fatt li tliet kwarti tal-pajji]i tazzona ewro jinsabu f’ri/essjoni jfisser li s-sitwazzjoni li mdawrin biha tibqa’ fra;li u titlob kawtela u prudenza.

Hawn min qed jg[id li lag[ar tal-kri]i tal-ewro g[adda. O[rajn qed ibassru li dan g[adu jrid ji;i. Min jaf?

Diffi/li nimma;inaw sitwazzjoni ag[ar minn dik li konna fiha meta bdejna naraw pajji] wara l-ie[or jisfaxxa, jinqered blazzjonijiet industrijali, u jda[[al mi]uri ta’ awsterità li komplew ]iedu aktar iddiffikultajiet fuq il-popli.

Gvern wara l-ie[or ikkollassa, u rajna kun/ett modern ta’ tmexxija temporanja mag[mula minnn esperti flok politi/i.

Kien ]mien fejn ilkomunità Ewropea kellha tiffa//ja e]ami – jew tibqa’ unita billi tag[mel numru ta’ sagrifi//ji biex tg[in pajji]i o[rajn fil-b]onn, b[al, pere]empju, meta kellna nsellfu lill-Gre/ja, jew t[allihom ifendu g[al rashom bil-possibbiltà li l-Unjoni Ewropea tisfaxxa.

Nemmen li dan il-mument seta’ wassal g[at-tmiem talUnjoni Ewropea, jew tazzona ewro, wara tant snin ta’ [idma, solidarjetà u stabbiltà li b[alha qatt ma konna rajna qabel.

Kienu propju dawn ilprin/ipji li wasslu g[all-

g[aqda Ewropea fi]-]mien ta’ wara t-Tieni Gwerra Dinjija li ]ammew l-istess mexxejja Ewropej tal-lum mexjin fuq l-istess binarju biex dan l-akbar pro;ett Ewropew u uman jkompli jikber.

L-avjazzjoni – storja ta’ su//ess

Il-park tal-avjazzjoni li kien inawgurat ftit jiem ilu hu storja o[ra ta’ su//ess.

L-avjazzjoni kienet, sa ftit snin ilu, limitata biss g[al operazzjonijiet abbinati malajruport. Bil-mod il-mod bdew jinbtu l-iskejjel g[atta[ri; tal-bdoti, fejn illum wie[ed isib numru minnhom bil-kapa/itajiet li jwassluk sal-og[la li/enzja ne/essarja.

F’dawn l-a[[ar snin, pajji]na rnexxielu jag[mel passi [afna akbar f’dan is-settur.

Minn hangar ]g[ir g[attiswija tal-ajruplani talAirMalta, g[al hangar ie[or tal-Lufthansa Tecnik, biex tal-a[[ar kompliet tespandi fejn investiet f’hangar kbir li seta jilqa’ fost l-akbar ajruplani. Isem Malta sar popolari fl-industrija talmanutenzjoni tal-ajruplani, hekk kif bdejna naraw kumpanija wara l-o[ra,

tibg[at l-ajruplani tag[ha g[all-manutenzjoni f’Malta.

B’regolamenti stretti talUnjoni Ewropea, kif ukoll o[rajn tal-awtoritajiet talavjazzjoni /ivili, kull ajruplan g[andu jidda[[al g[al maintenance wara numru ta’ sig[at ta’ titjir.

B’hekk, din l-industrija toffri stabbiltà lill-[addiema msie[ba fiha propju g[ax ilmanutenzjoni mhix g[a]la li l-kumpaniji jistg[u jg[addu ming[ajrha f’mumenti ta’ diffikultà finanzjarja.

Kieku dan ma kienx il-ka], il-kumpaniji setg[u jag[]lu li jag[mlu manutenzjoni inqas spiss i]da, kif tistg[u timma;inaw, dan ma jkunx a//ettabbli g[as-sigurtà talpassi;;ieri.

B’hekk, din il-;img[a, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi inawgura pro;ett ta’ madwar €17-il miljun, hekk msejja[ il-Park talAvjazzjoni. Minn ni//a ]g[ira b’industrija limitata, lindustrija tal-manutenzjoni tal-ajruplani saret illum /entru ie[or ta’ e//ellenza hekk kif kien ma[sub permezz ta’ Vi]joni 2015.

Ryan Callus hu l-Vi/i Sindku tas-Si;;iewi.

minn Ryan Callus

........................................... ryancallus@gmail.com

Irridu nkomplu nkunu dixxiplinati fil-qasam tal-finanzi ta’ pajji]na

Ix-xog[ol salmura tal-;isem Dan l-a[[ar smajna [afna individwi mi]-]ew; partiti jitkellmu dwar ix-xog[ol. Fla[[ar snin il-politika tal-gvern immexxi mill-PN [olqot ambjent li wassal g[al aktar xog[ol f’pajji]na.

Irridu nkomplu na[dmu fuq il-qasam tax-xog[ol, biex bilkontra g[al dak li qed ji;ri f’diversi pajji]i o[rajn talUnjoni Ewropea, l-ekonomija ta’ pajji]na tkompli timxi ’l quddiem u g[aldaqstant jin[oloq ix-xog[ol.

Matul l-erba’ snin li g[addew, madwar 20,000 persuna bdew ja[dmu f’impjieg fulltime g[all-ewwel darba u fost dawn kien hemm studenti li spi//aw mill-Università, millMCAST u mill-ITS. In-nisa wkoll komplew ji]diedu fid-dinja tax-xog[ol.

Matul l-a[[ar g[axar snin ilparte/ipazzjoni tan-nisa fiddinja tax-xog[ol telg[et minn 32% g[al 41%.

Il-Gvern kompla jin/entiva lil dawk in-nisa li re;g[u bdew ja[dmu, biex ma j[allsux income tax fl-ewwel sena. Minn din l-iskema gawdew aktar minn 8,600 mara li bejniethom iffrankaw €10 miljun.

Inizjattiva o[ra hi ]-]ieda minn 14-il ;img[a g[al 18-il ;img[a fil-leave tal-materinità fuq medda ta’ 12-il xahar.

Barra minn hekk, il-Gvern [adem biex komplew ji]diedu n-numru ta’ child care centres.

Biex inkattru x-xog[ol f’pajji]na, je[tie; li flimkien nibqg[u na[dmu [alli nkabbru l-ekonomija ta’ pajji]na u b’hekk nattiraw aktar investiment lejn pajji]na.

Pajji]na jrid ikun preparat tajjeb, [alli nirkbu l-mew; u flimkien no[olqu aktar xog[ol u ;id. Dan jirri]ulta f’aktar flus fil-bwiet tan-nies.

Il-PN qrib tan-nies

Fl-a[[ar ;img[at rajna numru kbir ta’ inizjattivi biex il-Partit Nazzjonalista jkompli jersaq vi/in tan-nies u b’hekk jisma’ u jag[ti kas dak li lpoplu g[andu b]onn.

Fost dawn hemm is-sit www.mychoice.PN li qed ikompli jqarreb il-PN lejn innies u b’mod partikulari lejn i]-]g[a]ag[.

Fil-fatt nhar it-Tlieta 8 ta’ Mejju dawk kollha li huma re;istrati f’dan is-sit, kellhom l-opportunità li jiddiskutu u jaqsmu l[sibijiet tag[hom mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi f’konferenza interattiva fuq linternet. Dan hu pass importanti fl-istil ta’ politika li qed i[addan il-Gvern immexxi mill-PN.

Permezz ta’ dawn lattivitajiet, il-PN se jkompli jkun f’po]izzjoni li jwettaq politika li tirrifletti laspirazzjonijiet tal-poplu u l[ti;iet ta’ pajji]na.

I]-]g[a]ag[ prijorità g[all-Gvern

Fl-1 ta’ Mejju li g[adda //elebrajna mhux biss Jum il{addiem, i]da wkoll t-tmien anniversarju tas-s[ubija ta’ Malta fl-UE. Dan il-pass feta[ il-bibien bera[ g[al numru kbir ta’ opportunitajiet li]]g[a]ag[ u l-[addiema.

G[alhekk hu tal-mist[ija meta tisma’ lil Joseph Muscat jg[id li l-post naturali ta]]g[a]ag[ hu l-Partit Laburista. Dan wara li hu stess kellu rwol /entrali filkampanja ta’ qerq min-na[a tal-Partit Laburista biex Malta ma tisse[ibx fl-UE. Il-Gvern immexxi millPartit Nazzjonalista minn dejjem po;;a li]-]g[a]ag[ b[ala prijorità u b’hekk pajji]na g[andu wa[da millinqas rati ta’ qg[ad fost i]]g[a]ag[ mill-pajji]i kollha tal-Unjoni Ewropea.

Dan kollu ksibnieh grazzi g[al de/i]jonijiet g[aqlin talGvern u g[a]-]g[a]ag[ Maltin li dejjem ja[dmu u jistinkaw biex jag[tu l-aqwa prodott possibbli.

Jum {al Qormi – 25 ta’ Mejju

Fil-jiem li ;ejjin ji]diedu lpreparamenti g[al ;urnata spe/jali, propju fil-25 ta’ Mejju ja[bat Jum {al Qormi.

G[aldaqstant, b[al kull sena, il-Kunsill Lokali Qormi se jorganizza serata mu]ikoletterarja.

Din id-darba l-mar/ bissehem tat-tliet baned se jibda fis-6.30 p.m. mill-knisja ta’ San :or; u jibqa’ sejjer salknisja ta’ San Bastjan.

Wara ssir is-serata [dejn ilLo;;a jew Tribuna ta’ Pinto fejn se jitqassmu l-unuri.

Fil-fatt f’din is-serata jing[ataw ukoll bosta rikonoxximenti b[ala ringrazzjament g[al diversi persuni li tant [admu u g[amlu unur lil {al Qormi.

F’din il-;urnata partikulari g[andna niftakru f’missirijietna li tant [admu g[all-;id ta’ {al Qormi.

Kemm tkun [a;a sabi[a li flimkien inkomplu na[dmu biex insebb[u l Belt Pinto .

Hu essenzjali li nimpenjaw lilna nfusna biex insa[[u lg[aqda ta’ bejnietna [alli dejjem aktar itejbu l-[ajja tarresidenti Qriema.

Jerome Caruana Cilia hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

minn Jerome Caruana Cilia

........................................... jcaruanacilia@gmail.com

Bix-xog[ol inkomplu nkabbru l-;id f’pajji]na

12

OPINJONI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Korrettezza politika L-aktar [a;a li n-nies tistenna wara kull elezzjoni hu li jaraw dinami]mu ;did, vi]joni politika adatta li trendi soluzzjonijiet. Iridu jaraw progress u bidla anke jekk ilvot ikun ta’ konferma ta’ partit.

Elezzjoni ma tfissirx bidla fl-ismijiet ta’ Ministri i]da tis[i[ ta’ sistema li trendi soluzzjonijiet. Wie[ed missu;;etti fost l-aktar diskussi fil-home visits hi l-korrettezza politika fl-awtoritajiet.

Donnu li f’pajji]na g[andna ]ew; saffi ta’ gvern: dak li wie[ed jista’ jikkomunika mieg[u u li jidher u jid[ol responsabbli g[al kollox — dan hu l-gvern li fih jidher ilPrim Ministru u l-Ministri; filwaqt li je]isti saff ie[or ta’ gvern li hu g[al kollox mo[bi, ma jidhirx, ma tistax tkellmu u donnu li ma jirrispondi g[al [add.

Dan il-faxx ta’ gvern hu l;emg[a ta’ Awtoritajiet bi/chairpersons tag[hom li f’g[add ta’ ka]i jidhru li ma

huma responsabbli lejn [add.

In-nies jiddejqu wkoll b’Membri Parlamentari li jo[or;u barra mil-linja talpartit. Teknikament forsi hi [a;a tajba li f’partit politiku jkollok il[na differenti b’ideat diversi i]da n-nies jixtiequ jaraw aktar trankwillità, aktar lealtà lejn il-linja tal-partit.

In-nies ma jridux sorpri]i; iridu jaraw aktar maturità filParlamentari u inqas egoi]mu fejn g[andek konflitt ta’ personalitajiet aktar milli ta’ ideat. Ma jiddejqux li jkun hemm diskussjoni i]da jistennew li d-diskussjoni ssir fil-partit rispettiv u mhux filmiftu[.

In-nies jiddejqu millin/ertezza u jiddejqu wkoll jaraw lill-Oppo]izzjoni tipprova tittanta lil deputati talGvern b’diversi mozzjonijiet ma[suba biss biex jaqbdu lil xi [add fuq sieq wa[da.

Kienu diversi nies li jissimpatizzaw mal-Labour li jg[idulek: “Kif a[na nafu i]da kif se nkunu ma nafux. Issa

mhux ]mien dan il-log[ob blin/ertezza politika.”

In-nies jistennew aktar u aktar korrettezza politika minn dawk kollha li huma filParlament. In-nies jiddejqu li qed ng[ixu f’so/jetà fejn ilParlament ikun jidher li u[ud minn dawk ta’ ;o fih qed jitilfu kull sens ta’ moralità.

Persuna qaltli: “Jien kont nistenna a[jar minn /erti deputati li kont nistenna li huma ta’ prin/ipju u b’/erti valuri”.

Persuna o[ra qaltli: “IlParlament jaqq; kul[add jara kif jing[o;ob.” {afna kienu dawk li jammiraw lill-Prim Ministru b[ala politiku uniku, ta’ integrità, ta’ vi]joni, ta’ valuri i]da li hu wa[du; uniku.

Persuna qaltli: “Ma kienx jixraqlu dak li kellu jg[addi minnu. It’s unjust.”

O[rajn huma inkwetati li Joseph Muscat mo[[u biss biex jirba[ i]da m’g[andux kapa/ità u valuri biex ikun jista’ jmexxi.

Fdiskursata o[ra li kelli f’dar o[ra xi [add qalli: “Pajji]na g[andu kri]i llum u se jkollu kri]i akbar fil-;ejjieni jekk filParlament se jibqa’ din ilklassi ta’ politi/i. Jien ma g[adni nafda lil [add. Isserjetà spi//at.”

Niltaqa’ ma’ [afna rabja; niltaqa’ ma’ [afna nies mitlufin ma jafux kif se ja[sbu.

Nazzjonalisti u Laburisti donnhom qalbhom maqtug[a, mitlufa, jib]g[u mll-futur u ja[sbu li se jkun mudlam. Innazzjonalisti m[assba mod u llaburisti m[assba mod ie[or.

In-nies iridu jaraw aktar korrettezza minn kull min qieg[ed fil-politika. Qed jistennew li jafdaw, li jkollhom leader, mexxej, vi]joni politika u politi/i ta’ valuri li tkun t[ossok komdu titkellem mag[hom… ukoll jekk ma taqbilx mag[hom.

Dan kollu lili j[assibni, jinkwetani, g[aliex jien naf li s[abi d-deputati kollha, kemm ta’ na[a u kemm ta’ o[ra, huma persuni li jixtiequ l-;id

minn Edwin Vassallo edwinvassallo@gov.mt

lil dan il-pajji] i]da ninkwieta li m’a[niex nispiraw fidu/ja filpoplu tag[na. Ilkoll qed nitkellmu i]da jidher li m’a[niex nikkomunikaw.

Nemmen li n-nies [aqqhom a[jar. Nemmen li n-nies irridu mhux nitkellmu mag[hom i]da nikkomunikaw mag[hom u lkomunikazzjoni ma ssirx biss bil-kliem i]da bl-e]empju wkoll g[al dak li nixhdu g[alih.

Fid-dmir li niddefendu t-tag[lim tal-Knisja Fis-16 ta’ April 2012, f’;urnal lokali bl-Ingli], jien ktibt b’difi]a ta’ dak li kien qal lIsqof Mario Grech dwar lIVF, fost l-o[rajn, innotajt dak li kien qal l-Isqof Grech meta nnota “li jiddispja/ik meta politi/i jie[du postijiet minn ta’ quddiem f’/elebrazzjonijiet litur;i/i i]da huma assenti etikament meta jie[du posthom filParlament.” }idt ninnota li jiddispja/ik [afna meta “politi/i jmorru kontra t-tag[lim tal-Knisja u mbag[ad jippre]entaw ru[hom biex jir/ievu tTqarbin Imqaddes”.

Din l-istqarrija tieg[i ma ntlaqg[etx tajjeb minn kul[add u sa[ansitra kien hemm min, ftit ;ranet wara, ikkritikani u anki wasal biex [are; b’tg[ajjir fuq isqfijiet u monsinjuri “tant ossessjonati bl-e]er/izzju tas-setg[a f’kuntest sekolari”.

Hawnhekk miniex se nwie;eb lil kriti/i b[al dawn.

Ng[idilhom biss li nitlob g[alihom [alli, jekk huma neqsin mid-dawl tal-fidi, Alla dan jag[tihulhom. Imma se nitkellem biss minn ;rajjiet sempli/i ta’ sa/erdot f’dan listess qasam. :rajjiet mhux f’xi pajji] ]g[ir jew mo[bi tad-dinja, imma fl-Istati Uniti tal-Amerika, fl-Ar/idjo/esi ta’ Washington.

Il-;rajjiet

Dan l-a[[ar, f’din lar/idjo/esi, kien hemm funeral ta’ omm persuna;;a mag[rufa fil-qasam politiku pubbliku tal-Istati Uniti, u

g[al dan l-istess funeral assistiet din l-istess persuna mag[rufa.

Qabel il-Quddiesa talfuneral, din l-istess persuna;; iddikjarat l-istat omosesswali#lesbiku tag[ha lis-sa/erdot Fr. Marcel Guarnizo u sa[ansitra introdu/ietlu lill-istess sie[ba tag[ha u li mag[ha ilha tg[ix g[oxrin sena.

Imbag[ad ;ara li l-istess mara resqet titqarben proprju minn idejn Fr. Guarnizo, i]da dan ma qag[ad jib]a’ xejn ma tahiex it-Tqarbin Imqaddes.

Min[abba l-figura pubblika mag[rufa ta’ din il-mara, din il-bi//a xog[ol kollha ma t[allietx tg[addi u l-qassis kellu sa[ansitra jsofri.

I]da x’;ara mbag[ad? :urnali tassew kattoli/i lanqas qag[da j[arsu lejn wi// din l-istess persuna;; mag[rufa i]da ddefendew filbera[ u bl-akbar qawwa lil Fr. Guarnizo. U ddefendewh b’mod li g[a;;eb mhux biss lill-qarrejja i]da anki lill-istess awtoritajiet pubbli/i Id-difi]a

Qamu dawk tabil[aqq moralisti u dawk professuri fil-Li;i Kanonika. U malajr ikkwotaw il-Kanoni 915 li jg[id espressament li filKnisja m’g[andniex nammettu g[at-Tqarbin Imqaddes lil min jippersisti fi dnub manifestament gravi. ?ar u tond! Fost id-dnubiet manifestament gravi hemm id-divorzju, l-abort u a;ir ta’ omosesswalità.

Kien ikkwotat il-Kardinal

Raymond Burke, Prefett tasSinjatura Appostolika, li hi log[la tribunal tal-Knisja. Dan il-Kardinal g[amilha /ar li lkan. 915 qieg[ed hemm biex ma jippermettix sagrile;;i u ma jippermettix il-vjolazzjoni “tal-Akbar :id tal-bniedem” li hi l-Ewkaristija.

Ikkwotaw il-kitba ta’ San Pawl fl-Ewwel Ittra lillKorintin u qalu li s-sa/erdot li japplika l-Kan. 915 jag[mel ;id kbir lill-istess midneb g[ax ma j[alliehx jikkommetti dnub kbir ie[or.

L-istess kan. 915 qieg[ed hemm anki biex ma jippermettix l-iskandli.

Sa[ansitra ikkwotaw isSumma Theologica ta’ San Tumas ta’ Aquino, fejn jing[ad li s-sa/erdot li jqassam l-Ewkaristija hu obbligat li j[ares lill-istess Ewkaristija minn sagrile;; ta’ midneb pubbliku.

Ir-Ritwal l-Antik kien /ar meta qal li “Il-Fidili kollha g[andhom ikunu ammessi g[at-Tqarbin Imqaddes, barra dawk li huma projbiti g[al ra;uni ;usta. Dawk li pubblikament ma jist[oqqilhomx… b[al dawk li jikkoabitaw u li m’g[andhomx ikunu permessi…”

Il-Kardinal Burke sa[ansitra jfakkarna fil-kliem ta’ Sidna :esù Kristu meta qal: “Tag[tux lill-klieb dak li hu mqaddes, u tix[tux il-;awhar tag[kom quddiem il-q]ieqe].”

(Mt. 7,6) Il-Papa :wanni Pawlu II, ilKardinal Ratzinger Prefett talKongregazzjoni g[ad-Duttrina tal-Fidi u l-Kateki]mu tal-

Knisja Kattolika huma wkoll /ari. Papa :wanni Pawlu II fl1982 qal dan il-kliem flen/iklika Familiaris Consortio: “Il-Knisja tirrijafferma l-prattika tag[ha, li hi mibnija fuq l-Iskrittura Mqaddsa, li ma tammettix g[at-Tqarbin Ewkaristiku lil persuni divorzjati li re;g[u ]]ew;u.”

Fl-1991 il-Kardinal Ratzinger, illum Papa Benedittu XVI, g[allem listess. U l-Kateki]mu talKnisja Kattolika, fin-numru 1650, jg[id: “Jekk divorzjati ji]]ew;u /ivilment, isibu ru[hom f’qag[da li o;;ettivament hi kontra l-li;i ta’ Alla. G[alhekk ma jistg[ux jersqu g[at-Tqarbin, sakemm idumu f’din ilqag[da.”

Il-Kunsill Pontifi/ju g[atTesti Le;i]lattivi jg[id /ar u tond li l-Ministru tat-Tqarbin “g[andu ji/[ad li jag[ti tTqarbin lil dawk li pubblikament huma indenji.

G[andhom jag[mlu dan b’fermezza, konxji li sinjali ta’ fermezza b[al dawn huma g[all-;id tal-Knisja u talerwie[.”

Mhux biss

Jien hawnhekk la kkwotajt u lanqas semmejt diversi awtoritajiet o[ra li n;iebu b’difi]a ta’ l-im;iba ta’ Fr. Marcel Guarnizo, g[ax kont nie[u wisq aktar g[at-tul f’din il-kitba tieg[i.

Bi]]ejjed ng[id li semmew u kienu kkwotati kanonisti b[alma huma l-Professur John Huels ta’ St. Paul’s

minn Anton Gauci

...........................................

University, it-teologu moralista mag[rufa Fr. Davis fix-xog[ol tieg[u Moral and Pastoral Theology, is-Sinodu Rutenjan tas-sena 1720, idDumnikan Fr. Halligan filktieb Administration of the Sacraments, il-:i]wita Fr. Loncoln Bouscaren f’Canon Law Digest u sa[ansitra lmag[rufa kanonista Fr. William Woestmann.

Ma rridux noqog[du n[arsu lejn u/u[ umani i]da rridu nkunu tabil[aqq preparati biex niddefendu l-istess tag[lim imqaddes. Jekk ma nkunux tassew preparati tajjeb, forsi jkun a[jar li ma niktbu xejn.

I]da, meta a[na niktbu kif trid l-istess Knisja, imbag[ad m’g[andniex noqog[du nib]g[u dwar x’se jg[id dan jew x’se jg[id l-ie[or.

G[alkemm, iva, lil dawn imbag[ad tipprova tag[mlilhom il-;id, billi, fejn tista’, tispjegalhom appuntu dak li l-Knisja tg[allem.

OPINJONI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

13

Beda l-ista;un ‘ja[raq’ Jekk qed ta[sbu li dan it-titlu g[andu konnotazzjonijiet politi/i, ng[idilkom millewwel li mhux il-ka]. Jekk [sibtu li g[andu x’jaqsam mal-EURO 2012, sejrin ]ball.

U jekk ta[sbu li qed nirreferi g[ax-xemx, anke hawn sejrin ]ball. G[alkemm ninnota b’sodisfazzjon li g[al sena o[ra d-Dipartiment tas-Sa[[a qed jag[mel kampanja ta’ g[arfien tajba [afna dwar il[sara li tag[mel ix-xemx lill;ilda.

Imma l-[sieb tieg[i din il;img[a se jdur fuq su;;ett ie[or – il-festi, il-log[ob tannar, it-tradizzjonijiet Maltin u l-arti fil-lokalitajiet.

Il-murtal fis-sajf Malti

Bla dubju li s-s[ana kul[add qed i[ossha ti]died f’dawn il-;img[at u s-sajf riesaq ;mielu. Dan l-ista;un a[na l-Maltin norbtuh intrinsikament mal-festi flir[ula li issa jibdew jirrankaw, b’u[ud minnhom jibdew din il-;img[a stess.

Meta niftakar fis-sajf dejjem ji;uni f’mo[[i dawk ix-xeni mill-isba[ tat-toroq armati g[all-festa tal-lokal, il-[sejjes tal-log[ob tan-nar, il-kuluri fis-sema, id-daqq tal-qniepen, id-daqq tal-banda, il-briju ta]]g[a]ag[ u knejjes im]ejna bl-aqwa armar g[all-okka]joni.

Din hi xi [a;a komuni fost

il-komunitajiet kollha tag[na – xi [a;a li tg[aqqadna u tag[milna Maltin.

Imma sfortunatament ninnota li sal-lum g[ad hawn bosta li g[adhom kriti/i talfesti, partikularment tallog[ob tan-nar. Din hi xi [a;a li lili twe;;ag[ni [afna. IlMaltin igergru kontra n-nar u l-barranin ifa[[ru din l-arti li ]viluppajna tul g[exieren ta’ snin!

Sal-;img[a l-o[ra kellna fostna numru ta’ delegati barranin li ;ew Malta g[asSimpo]ju Internazzjonali talPiroteknika (ISF). Tafu x’qalu dwar in-nar Malti? Li hu uniku fid-dinja. Li qatt ma jistg[u jag[mlu b[alu g[ax isir mill-qalb, frott il-[idma ta’ nies voluntiera. Li konna kapa/i ni]viluppaw elementi uni/i, b’effetti straordinarji fis-sema.

Dan kliem il-barranin – a[na professuri talpiroteknika! Imbag[ad issib min jipprova jwaqqa’ l-moral ta’ dawn l-arti;jani.

Bla tlaqliq ng[id li n[oss li din hi xi [a;a kundannabbli g[all-a[[ar. Jekk hemm difetti jew affarijiet li rridu nirran;aw fil-log[ob tan-nar, ejjew nirran;awhom. Imma mhux se naslu bl-attakki fil-gazzetti, filblogs u minn sezzjonijiet talmedia stampata.

Irridu naraw kif se nippriservaw il-murtal Malti li

kull sena jag[ti timbru partikulari lis-sajf Malti. U g[aliex le... ner;a’ nsemmi proposta li smajt minn wie[ed dilettant tan-nar li esprima xxewqa tieg[u li din is-seng[a u l-prodott pirotekniku Malti ikunu rikonoxxuti anke millUNESCO. Barra minn hekk, in[oss li mhux se nkun qed ng[id kelma ]ejda jekk mill-;did nawgura lill-G[aqda tan-Nar San Mikiel ta’ {al Lija g[allispettaklu li ppre]entat fil-Port il-Kbir waqt il-Festival Internazzjonali tal-Log[ob tan-nar. Bir-ra;un li kienu dikjarati rebbie[a.

Il-mu]ika fil-festi tag[na

Minbarra l-[sejjes talmurtali, fil-festi hemm ukoll il-melodija tal-mu]ika li tindaqq fi/-/elebrazzjonijiet interni u l-mu]ika li tindaqq mill-baned. Anke hawn, irridu nistinkaw biex dawn ittradizzjonijiet ma jintilfux.

Kien g[alhekk li fl-a[[ar jiem tqassmu g[ajnuniet finanzjarji lill-baned u sso/jetajiet mu]ikali biex jg[inu l-iskejjel tal-mu]ika li je]istu f’kull lokal – f’xi drabi anke tnejn, jew sa[ansitra tlieta.

Irridu n]ommu f’mo[[na li dan it-tag[lim lit-tfal u ]]g[a]ag[ isir bla [las.

Permezz tieg[u qed titkattar

kultura mu]ikali profonda, u apparti minn hekk, l-istess kultura qed tinfirex filkomunità, grazzi g[allkun/erti li jsiru – anke f’dalka], kun/erti bla [las.

Nirrimarka li din is-sena diversi baned qed ifakkru l150 sena mit-twaqqif tag[hom. Min-na[a tieg[i b[ala Qormi nawgura lisSo/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan li wkoll qed ti//elebra dan lanniversarju importanti.

Mal-baned, kif di;à semmejt, tispikka wkoll ilmu]ika li tindaqq fil-knejjes fil-festi. Anke hawn, g[exieren ta’ voluntieri filkorijiet li jit[arr;u matul issena kollha u ju]aw it-talenti tag[hom waqt i//elebrazzjonijiet interni. ?elebrazzjoni ta’ volontarjat

Fuq kollox, jekk inne[[u lvolontarjat mill-festi x’jibqa?

Kollox isir ming[ajr [las.

Li jimpressjonak hu l-fatt li g[alkemm il-festi jsiru b’mod volontarju, kollox hu pre]entat fuq livell mill-aktar professjonali – il-briju organizzat fil-mar/i, is-serati mu]ikali, l-armar artistiku li nsibu fit-toroq, ilpubblikazzjonijiet li jo[or;u mill-g[aqdiet, u llum sa[ansitra wasalna f’livell fejn qed isiru kun/erti ta’ mu]ika

minn Robert Cremona robert.cremona@media.link.com.mt

kontemporanja qabel l-istess festi u b’hekk i/-/elebrazzjonijiet ;ew esti]i ferm aktar.

Jien ma nixba’ qatt infa[[ar din il-[idma volontarja. Hu xog[ol li g[al bosta jirrikjedi dedikazzjoni tul is-sena kollha. Hu xog[ol li jirrikjedi [afna u [afna flus. U g[alhekk hu importanti li dawn lg[aqdiet isibu appo;;, kif fuq kollox isibu minn diversi kunsilli lokali u mill-gvern /entrali.

Iva, dan hu sta;un ‘ja[raq’ – u rridu n]ommuh hekk; ibaqbaq bl-im[abba li nuru lejn il-qaddisin tag[na u bilpassjoni ;o fina g[al dak li jag[milna verament Maltin.

A[seb ftit... x’niggwadanjaw jekk nitilfu dawn ittradizzjonijiet?

Robert Cremona hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

Wara li ommijietna tilfu l-pil Le, is-su;;ett tieg[i mhux kif ommijietna reb[u weekend break f’xi lukanda fejn g[addew l-isba[ nofstanhar ma’ terapista tassbu[ija. Hu dwar x’;ara madwar sitt miljun sena ilu, l-a[[ar darba li kellna antenat komuni ma’ /erti tipi ta’ xadini. Ji;ifieri, dwar x’;ara lill-[lejjaq li ]viluppaw fi bnedmin meta l-ommijiet tag[hom ma baqax ikollhom pil, i]da illixxat il-;ilda tag[hom.

Jekk irrid niftakar f’dan lavveniment f’Jum l-Omm hu proprju g[aliex wa[da mill-akbar awtoritajiet dwar l-evoluzzjoni tal-bniedem, Sarah Blaffer Hrdy, tis[aq li hu dak li ;ara meta nbidlu ommijietna f’das-sens, li wassal g[all-i]vilupp talbnedmin kif nafuhom illum.

A[na obbligati lejn lommijiet mhux biss g[aliex ittimbrawlna lpersonalitajiet li g[andna b[ala individwi. Ittimbraw il-personalità tal-ispe/i.

L-argument, Hrdy ti]viluppah fil-ktieb tag[ha (riassunt ta’ snin twal ta’ ri/erka minn tag[ha u ta’ bosta ri/erkaturi o[rajn),

Mothers and Others (Belknap, Harvard). Hawn nista’ nag[ti biss ftit lem[iet tal-argument tag[ha.

■ L-i]ball fl-istampa klassika tal-antenati tag[na: Sal-bidu ta’ das-seklu, wie[ed seta’ jsib kotba li jfissru li mill-bidu nett, innisa kellhom b]onn ra;el li jie[u [siebhom u t-tfal tag[hom billi jmur g[allka//a u j;ib l-ikel g[allfamilja. I]da din l-istampa ma taqbilx ma’ dak li nafu dwar il-bnedmin li kienu jg[ixu fil-foresti b[ala ka//aturi u ;abbara tal-frott u l-lew].

Dawn in-nies [afna drabi mill-ka//a ma jaqbdu xejn.

L-ikel regolari ji;i minn dak li ji;bru n-nisa, spe/jalment ix-xju[.

■ L-importanza tar-ra;el li jipprote;i lill-mara u littfal ]viluppat [afna aktar tard, wara li l-bnedmin saru bdiewa u l-art saret proprjetà privata u da[let linugwaljanza bejn in-nies.

Imbag[ad da[al il-periklu veru li t-tfal u n-nisa setg[u jinqatlu fil-;lied bejn lir;iel. Ir-ra;el sar

importanti fis-sens kif jimma;inaw [afna nies illum meta kien hemm b]onnu b[ala protezzjoni kontra l-vjolenza mhux g[all-ikel.

■ Hrdy tg[id li t-tfal dejjem kienu g[aljin – imqar f’kemm g[andhom b]onn ener;ija: 13-il miljun kalorija bejn it-twelid sa meta jimmaturaw bi]]ejjed biex jistg[u jfittxu l-ikel tag[hom. Il-[alib tal-omm jissarraf f’500 kalorija kuljum wa[du. Hemm b]onn [afna aktar ener;ija g[all-omm biex i;;orr ittarbija matual il-;urnata hi u tfittex l-ikel.

■ U hawn jid[ol il-pil. Ixxadini – il-ku;ini pelati tag[na – g[andhom ilvanta;; li t-trabi tag[hom jistg[u jiggranfaw mal-pil tag[hom, filwaqt li meta lantenati tag[na tilfu l-pil, dan kien ifisser sforz akbar biex it-tarbija tin;arr bla ma taqa’. Aktar sforz, aktar ener;ija, aktar b]onn lg[ajnuna.

Probabbilment din hi wa[da mir-ra;unijiet g[ala l-ommijiet bnedmin ;ie li, kontra qalbhom, ikollhom

jag[]lu jekk i]ommux tarbija xipli jew le. Mentri x-xadini l-o[ra jibqg[u ggranfati mat-tarbija tag[hom – xi kultant anki ;ranet wara li tkun mititilhom.

■ G[al Hrdy, il-b]onn tal-ommijiet bla pil g[allg[ajnuna fit-trobbija ta’ wliedhom tmur lura g[al qabel ma ]viluppajna l;isem li g[andna llum u llingwa. Kontra l-ommijiet xadini l-o[ra – li huma possessivi [afna u ma j[allu lil [add imissilhom ittarbija, l-antenati tag[na kienu jippermettu lill-bqija tal-familja – ir;iel, a[wa, nanniet, ku;ini – jg[annqu u jilag[bu mat-tfal tag[hom.

Kienet g[ajnuna ne/essarja.

U minn dal-fatt nibtet [ila ;dida: il-[ila li taqra l-u/uh u l-im[u[ (l-intenzjonijiet) ta’ [addie[or biex tiddistingwi bejn il-[abib u l-g[adu.

Skont Hrdy, a[na sirna emozzjonalment bnedmin qabel ma sirna anatomikament u kulturalment bnedmin. U dan grazzi g[allommijiet u dawk kollha taw sehem ta’ omm fit-trobbija tal-antenati tag[na.

minn Ranier Fsadni ranierfsadni@europe.com

A[na sirna emozzjonalment bnedmin qabel ma sirna anatomikament u kulturalment bnedmin

14

INTERVISTA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

minn Doris Azzopardi doris.azzopardi@media.link.com.mt

Miriam u Mark mal-a[[ar seba’ wlied

MIRIAM SCIBERRAS - Dental Surgeon, gradwata fil-bijoetika u omm ta’ disat itfal

Omm x 9 Dentista u gradwata fil-bijoetika, Miriam Sciberras hi l-koordinatri/i tal-lobby grupp PAEF (Professjonisti Kontra l-Iffri]ar talEmbrijuni), grupp li ssemma [afna f’din l-a[[ar sena g[ax ikkontribwixxa wkoll fid-diskussjonijiet fis-

Trabbiet {a]-}abbar. Lakbar fost [ames a[wa.

Tiddeskrivi t-trobbija tag[ha b[ala sabi[a u sempli/i.

“Konna nilag[bu bix-xejn, bilkemm kellna ;ugarelli g[ajr xi pupa u pramm tal-[adid.

Konna nqattg[u [afna [in nilag[bu l-passju, il-[abel jew bil-lastiku fit-triq. Dak i]]mien ma kienx hawn ittraffiku tal-lum. Triq tfal nilag[bu flimkien.

“In[ares b’nostal;ija lejn i]]mien meta konna nag[mlu lkutrumbajsi fl-g[elieqi mimlija silla. It-televi]joni tag[na kien itextex [afna u listampa ma kinitx /ara. Nhar ta’ Sibt konna naraw Rin Tin Tin jew Little House on the Prairie, kollox bit-Taljan.”

Miriam minn dejjem kienet tg[id li meta tikber trid tag[mel xi [a;a konnessa malmedi/ina. G[all-bidu da[let g[all-fi]joterapija g[ax ma kinitx de/i]a xi trid tag[mel e]att i]da fl-a[[ar waqtiet qabel ma bdiet l-Università g[a]let id-dentrisrija.

“G[a]ilt din il-linja g[ax barra li g[andek l-aspett mediku g[andek ukoll l-aspett artistiku ta’ cosmetic dentistry li jog[;obni wkoll.”

Bdiet tistudja u permezz talistudju ltaqg[et ma’ Mark, dak li ’l quddiem sar ]ew;ha.

Mark kien di;à dentist u kien jg[allem l-Università. Miriam saret dentista u minkejja li ja[dmu flimkien, ja[dmu wkoll b’mod indipendenti.

Mark hu spe/jalista u jag[mel

Social Affairs Committee filParlament.

Hu fil-fatt dan il-grupp li ppropona l-u]u tal-iffri]ar tal-bajda tal-mara minflok l-embrijuni.

Fil-passat, Miriam kienet ukoll kunsilliera u vi/i sindku fil-lokalità

xog[ol ta’ ortodentistrija, dental implants u ko]metika.

Hi tag[mel l-iktar xog[ol ta’ dentistrija ;enerali. It-tnejn li huma g[andhom il-pazjenti tag[hom.

“Hi [a;a sabi[a li dwar ilprofessjoni tag[na nistg[u nitkellmu u nikkollaboraw i]da fl-istess waqt kul[add g[andu x-xog[ol individwali tieg[u. Barra minn hekk, b[alissa jiena attiva [afna filgrupp ta’ professjonisti kontra l-iffri]ar tal-embrijuni.”

Fil-passat, Miriam g[amlet ]mien involuta fil-politika. Kienet

fejn trabbiet, {a]-}abbar. Hi editur tal-ktieb ‘}abbar, A Living History’.

Jekk dan kollu mhux bi]]ejjed, Miriam Sciberras hi omm ta’ disat itfal. Minkejja l-impenji kollha tag[ha, Miriam sabet [in biex tilqag[ni fil-klinika tag[ha.

membru tal-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista (MNPN) u su//essivament segretarja talistess moviment. Ikkontestat ukoll l-elezzjoni ;enerali. Kienet kunsilliera fil-Kunsill Lokali ta’ {a]-}abbar u anke vi/i sindku tal-istess lokalità.

“Jien dejjem kont ninkwieta meta nara in;ustizzja u g[alhekk dejjem kont interessata fil-;ustizzja so/jali.

Il-politika hi mezz kif wie[ed jista’ jindirizza din ilproblema g[ax tippermettilek tara li fil-pajji] ikun hemm ;ustizzja so/jali. Inutli li

wie[ed joqg[od b’idejh marbutin jikkritika.

Xog[ol sfiq

“Nemmen li ftit hawn nies li japprezzaw lill-politi/i u lillmembri tal-kunsill. Dawn jag[mlu [afna xog[ol ta’ sig[at twal u ftit isibu lil min jirringrazzjahom jew japprezzahom. Naf x’ji;ifieri g[ax missejt ma’ din ir-realtà.

Tassew [aqqhom il-grazzi u rrikonoxximent ta’ kull wie[ed u wa[da minna.”

Lura g[al Miriam u Mark.

I]]ew;u u wara erba’ snin

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew

kellhom l-ewwel wild. Dak i]]mien kienu qed jikkon/entraw fuq il-karriera, minkejja xi ftit ta’ preokkupazzjoni li kienu g[adhom bla tfal. Fil-fatt, [asbu li forsi ma jistax ikollhom tfal.

“Konna ng[idu li fil-ka] nadottaw g[ax qatt ma kkunsidrajna li ng[ixu ming[ajr tfal. Wasal l-ewwel wild u g[all-grazzja t’Alla, illum g[andna disg[a. L-akbar ta’ 19-il sena u l-i]g[ar ta’ tmien xhur.” g[al pa;na 15

L-ewwel tliet subien fil-familja Sciberras

INTERVISTA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

15

Mhux veru li familja numeru]a hi impossibbli minn pa;na 14

Bla dubju, disat itfal fihom.

I]da Miriam tis[aq li hawn [afna ideat foloz dwar familja numeru]a.

“Bosta ja[sbu li hi xi [a;a impossibbli, xi [a;a kbira.

Jiena ng[id li familja kbira hi grazzja. M’iniex qed ng[id li ma tirrikjediex sagrifi//ju.

Mhix xi sodda ta’ ward. Insa li se jkollok il-[in liberu li fih se toqg[od ma tag[mel xejn u tirrilassa. Trid tqis li d-disat itfal ma ;ewx f’daqqa. Hekk imbag[ad it-tfal jidraw li kul[add irid jag[ti l-kuntribut tieg[u u huma jibdew jemmnu dan ukoll.

Madankollu trid tkun lest tag[mel sagrificcju, [afna kompromessi u mhux dejjem fa/li spe/jalment meta jkun hemm il-mard. Trid tkun organizzata [afna u t[obb it-tfal.

“Jien naf [afna persuni li g[aliex g[andhom tarbija jew tnejn iridu joqog[du jilag[bu mag[hom huma g[ax ma jkollhomx ma’ min jilag[bu.

Il-vanta;; ta’ familja kbira hu li l-a[wa jilag[bu flimkien.

“Jien ninkura;;ixxi lil min ikun qed jikkunsidra familja numeru]a biex ma jaqtax qalbu. Mhux daqstant impossibbli daqskemm ipin;uha.

“A[na g[andna t-tendenza li na[sbu li g[at-tfal /erti affarijiet huma indispensabbli.

Fil-fatt, lit-tfal, ag[tihom ballun u jilag[bu flimkien.

Sabi[ li tkun komdu u jkollok il-ba]iku u l-essenzjali i]da mhux l-esa;erazzjoni u lkumdità ]ejda.” {ajjiet umani

B[alissa Miriam u anke membri o[ra tal-PAEF, g[addejjin minn programm g[al ie[or, minn diskussjoni g[al o[ra. L-iskop hu li xxerred l-g[arfien dwar il-fatt li embrijuni huma [ajjiet umani u allura jixirqilhom protezzjoni u rispett millkon/epiment. G[aldaqstant lembrijuni qatt m’g[andhom ikunu manipulati jew iffri]ati.

Ta’ min jg[id li Miriam g[andha MA fil-bijoetika.

Iggradwat b’distinction f’Ottubru tas-sena l-o[ra.

“Dejjem kienet tinteressani l-[ajja, mill-bidu nett tag[ha, u qabel ma d[alt g[all-kors kont naqra [afna dwar l-argument.

A[na b[ala PAEF d[alna fixxena meta kien hemm irrapport tal-Kumitat talAffarijiet So/jali rrappurtat filgazzetti. Kienet l-ewwel darba li a[na ;ejna konxji li waslet fl-a[[ar il-li;i dwar ilprokreazzjoni assistita.

“A[na d[alna b[ala grupp professjonisti kontra l-iffri]ar

tal-embrijuni biex inqajmu kuxjenza li l-embrijun hu kif konna jien u int fil-bidu.

“Essenzjalment l-embrjun hu kreatura umana fil-bidu nett tag[ha u jekk qed temmen dan, trid tittrattah bid-dinjità kollha u ma tista’ ta//etta bl-ebda mod li jkun manipulat.

“Ma tistax tilg[ab bil-[ajja.

A[na mhux xi grupp konservattivi ]]ejjed u lanqas ma a[na qed nippruvaw nag[mlu xi ostakli kif ;ejna kritikati. A[na sempli/ement favur il-[ajja u kontra l-iffri]ar tal-embrijuni. Qed ikollna rispons tajjeb mill-pubbliku kull fejn immorru. Qed ikollna [afna laqg[at fil-lokalitajiet fejn hemm g[arajjes u koppji ]g[ar. Malli jifhmu li din ilbajda fertilizzata hi kreatura umana ;dida, kollha jaslu g[all-konklu]joni li huma kontra l-iffri]ar tal-embrijuni.”

Alternattiva

Miriam temmen f’dan largument u temmen li hemm alternattiva billi minflok, ikun iffri]at il-bajd tal-mara. Dan largument jimpenja mhux [a]in lil Miriam li tis[aq li bil-lejl u binhar g[addejja b’attivitajiet konnessi mas-su;;ett.

Il-Professjonisti Kontra l-Iffri]ar tal-Embrijuni jirb[u l-Premju Favur il-{ajja. Miriam tidher fin-nofs bil-premju f’idejha

Hi tis[aq li fil-grupp la hemm reli;jon u lanqas politika. Hemm membri ta’ reli;jonijiet differenti u fehmiet politi/i differenti.

“Nemmen li l-embrijun irid ikun protett bil-Kostituzzjoni tag[na u g[al dan il-g[an iridu jaqblu bejniethom i]-]ew; na[at tal-Kamra u mhux jekk wie[ed jg[id vit l-ie[or irid jg[id skorfina. Din tista’ tkun issue li tg[aqqad li]-]ew; partiti.

“Argument ie[or hu dwar lEwropa. A[na ggwadanjana [afna mill-Ewropa i]da f’affarijiet li ma qablilniex, qg[adna lura, ]ammejna ddistanza. Hemm pajji]i li fihom it-tarbija fil-;uf mhi protetta xejn u hu l-aktar post perikolu] g[aliha. Malta g[ad g[andna te]or g[ax il-valur tal-[ajja g[adu prijorità.”

I]da bejn impenn u ie[or,

ovvjament, il-[in g[al malfamilja hu prijorità. Illum ja[bat Jum l-Omm u Miriam /ertament li g[andha [afna min jixtiqilha jum mill-isba[.

“G[alija Jum l-Omm mhux ;urnata biss g[al dawk li g[andhom it-tfal. Hu jum importanti g[al dawk li qed irabbu lit-tfal ta’ [addie[or.

Dawk li qed jiffosterjaw, issorijiet tal-istituti, dawk lommijiet li mitulhom it-tfal jew li wliedhom abbandunawhom. Hemm ommijiet li dan il-jum g[alihom hu g[afsa ta’ qalb.

Mal-familja

“Jien nittama li nqatta’ dan il-jum mal-familja tieg[i.

Immur in]ur lil ommi u lillkunjata tieg[i i]da f’qalbi n[oss g[al dawk li ma g[andhomx tfal u jixtiequ ttfal, u g[al dawk li kellhom it-

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Miriam Sciberras Ktieb favorit: Xi kitba dwar il-bijoetika – ma nixbax. B[alissa qed naqra wie[ed ta’ Robert George u Christopher Tollefsen – Embryo a defence of human life.

Film favorit: Films li huma bba]ati fuq novelli stori/i.

Mu]ika favorita: Pavarotti i]da wkoll stil disco tat-tmeninijiet ta’ meta konna mmorru d-discos u kont irrid inkun id-dar qabel l-10.30 p.m.

Lewn favorit: L-a[mar.

Sta;un favorit: M’g[andix.

Il-vaganza ideali: G[all-kwiet mar-ra;el u t-tfal u narahom jie[du gost bejniethom.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el: Nippreferi ng[ix fil-pre]ent kif jien issa.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Il-qtil tal-inno/enti u l-fatt li s-so/jetà tag[na tikkunsidra b[ala xi [a;a moderna l-fatt li ma tipprote;ix id-dritt tal-[ajja.

L-akbar pre;ju: Il-fidi. Fidi li ssostnini u tag[tini s-sa[[a.

U l-akbar difett: Idealista ]]ejjed allura ;ieli jkolli tendenza li rrid ng[ix dak l-ideal.

L-ikel favorit tieg[ek: Il-[ut.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: Inpitter.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Meta jien bdejt fil-politika kien ]mien meta kien ta’ ]vanta;; li tkun mara g[ax meta kont immur g[all-home visits

in-nies kienu, e]empju, jistaqsuni: Allura t-tfal fejn [allejthom?

Din mistoqsija li ma jistaqsuhiex lill-ir;iel. I]da llum l-affarijiet inbidlu. Fid-diskussjonijiet kont insib li mara trid tkun aktar preparata. Biss, na[seb li din id-diskrepanza qieg[da tonqos.

In-nisa qed jirnexxilhom jiksbu karigi g[oljin li dejjem kienu kapa/i jkopru i]da ftit kienu jing[ataw i/-/ans.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Ma jsirx abort aktar

u ma jkunux iffri]ati aktar embrijuni.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: The road to hell is paved with good intentions (It-triq g[allinfern hi mimlija b’intenzjonijiet tajba).

Kif tarak g[axar snin mil-lum: Ma narax daqshekk ’il bog[od, ng[ix minn ;urnata g[al o[ra.

Persona;; li tammira: Il-Papa :wanni Pawlu II, irnexxielu li bil-mod kif jg[ix jispira lill-umanità kollha, anke bil-mod kif g[ex l-a[[ar perjodu ta’ [ajtu, bittbatija kollha.

tfal u abbandunawhom.”

Min jaf kemm-il kartolina mag[mula bl-idejn qalg[et Miriam g[al Jum l-Omm tul is-snin. Kartolini ta’ awguri g[al mara li meta tg[id li g[andha disa’ wlied t[alli lil bosta b’[alqhom miftu[.

Tassew li llum il-;urnata mhix [a;a komuni i]da kif tg[id hi stess, il-familja hi grazzja t’Alla u bis-sapport ta’ xulxin it-tfal jitrabbew sewwa g[ax jekk, qabel kollox, ting[ata importanza lil dak li hu tassew essenzjali fil-[ajja, il-frilli u x-xinxilli l-o[ra jitilfu l-utilità tag[hom.

Miriam xtaqet tie[u lopportunità biex tawgura jum mill-isba[ lil ommha Lucy u lil omm ir-ra;el Nellie.

“Nafu lil ommi dak li jien illum u l-istess jista’ jg[id ]ew;i Mark g[al ommu.

Grazzi ta’ kollox ma!”

16

TFAL

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

It-tfal tag[na TAG{RIF MILL-MINISTERU TAL-FAMILJA DWAR {IDMA B’RISQ IT-TFAL MALTIN U G{AWDXIN

Konsultazzjoni pubblika dwar il-Politika Nazzjonali g[at-Tfal It-t[addim tal-prin/ipji li jins;u l-abbozz tal-Politika Nazzjonali g[at-Tfal jin[tie; impenn qawwi mill-imse[bin kollha involuti fil-qasam tattfal. Din il-Politika g[andha tistiga lil dawn l-imsie[ba biex jipparte/ipaw mhux biss fittfassil tad-dokument finali i]da wkoll fit-t[addim tal-prin/ipji addottati.

Is-su//ess ta’ din il-Politika jista’ jkun kalkulat biss millbidla po]ittiva li j[ossu t-tfal infushom ladarba l-prin/ipji ta’ din il-Politika jibdew jit[addmu.

Dan sostnieh Chris Said, ilMinistru tal-:ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u lFamilja fl-intervent tieg[u waqt l-ewwel minn serje ta’ laqg[at ta’ konsultazzjoni pubblika dwar l-abbozz tal-Politika Nazzjonali g[at-Tfal.

F’din l-ewwel laqg[a, ittemi ta[t il-lenti kienu lParte/ipazzjoni Attiva u lInklu]joni.

Sa tmiem Mejju se jsiru b’kollox [ames laqg[at ta’ konsultazzjoni pubblika dwar il-Politika Nazzjonali g[at-Tfal, fosthom wa[da f’G[awdex, li se jkunu qed jittrattaw temi b[ad-drittijiet, id-dmirijiet, il[arsien, il-kreattività u l-[in liberu tat-tfal.

Laqg[at

Il-Ministru Said spjega li l[idma rigward il-Politika Nazzjonali dwar it-Tfal da[let f’fa]i mill-aktar interessanti hekk kif il-pro/ess ta’ konsultazzjoni dwarha issa jinsab flaqwa tieg[u. Fil-;img[at li g[addew saru numru ta’ laqg[at ma’ entitajiet differenti dwar l-abbozz ta’ din il-politika li tnieda f’Novembru li g[adda permezz ta’ dokument imsejja[ ‘Kburin bi Tfulitna’.

Il-Politika Nazzjonali g[atTfal issegwi [sieb integrat u [olistiku, tippromwovi programmi u azzjonijiet iffokati lejn il-;id tat-tfal.

F’dan id-dokument hemm g[axar prin/ipji li huma l-a[jar

interessi tat-tfal, mainstreaming, kuntentizza, parte/ipazzjoni, inklu]joni, a//essibilità, protezzjoni, familji, kontabbilità u sostenibilità.

Kull prin/ipju fih rakkomandazzjonijiet ewlenin g[at-twettiq ta’ din il-politika.

B’hekk id-dokument jimmira li jipprodu/i koordinazzjoni s[i[a fil-politika tat-tfal billi j;ib fuq quddiem u ji;bor il-[ti;iet tattfal u jfittex li jiffa/ilita l-[idma bejn id-dipartimenti bl-iskop li jintla[qu l-miri u l-prin/ipji li fuqhom hu bba]at dan l-istess abbozz.

Chris Said qal li s-su//ess ta’ din il-Politika jitlob li lpartijiet kollha involuti f’oqsma li jmissu mat-tfal u t-tfulija, ja[dmu flimkien u jevitaw ilframmentazzjoni. Biex din ilvi]joni titbiddel f’realtà, irid ikun hemm impenn s[i[ li t-tfal ikunu kunsidrati importanti u bnedmin ugwali li jistg[u jikkontribwixxu bi s[i[ b’risq is-so/jetà.

Dwar il-parte/ipazzjoni attiva, il-Ministru Chris Said qal li t-tfal huma /ittadini tallum, bid-dritt li jipparte/ipaw f’azzjonijiet u de/i]jonijiet li jikkon/ernaw lilhom. It-tfal g[andhom ikunu m[e;;a jiffamilijarizzaw rwie[hom mal-g[odda ta/-/ittadinanza parte/ipattiva, li fost l-o[rajn jinkludu d-djalogu, in-negozjar, u l-volontorjat.

Dwar l-inklu]joni hu tkellem dwar it-tis[I[ talentitajiet li jissalvagwardjaw lugwaljanza b’tali mod li dawn jiffukaw ukoll fuq il-ba]ijiet kollha tad-diskriminazzjoni.

Fil-qasam tad-di]abbiltà, ittfal huma intitolati g[addrittijiet ba]i/i kollha kif stipulata fil-Konvenzjoni tatTfal li ghall-ewwel darba introdu/iet drittijiet spe/ifi/i g[al tfal b’di]abbiltà. IlMinistru Said qal li l-Gvern se jkompli jinvesti fi strutturi so/jali ta’ appo;; biex ikun ]gurat li dawn it-tfal ikollhom opportunitajiet indaqs.

Laqg[at ta’ konsultazzjoni dwar il-Politika Nazzjonali g[at-Tfal Data It-Tnejn 14#5 It-Tlieta 22#5 Is-Sibt 26#5 Il-{amis 31#5

{in

3.00pm 9.30am 10.00am 2.30pm

Post

Dar l-Ewropa, Valletta Il-Kulle;; ta’ G[awdex, ir-Rabat Il-Kulle;; Savio, {ad Dingli Il-Mu]ew Marittimu, Birgu

Occupational Standards g[al impjegati f’Child Care Centres

Il-Gvern hu kommess li jkompli jassigura servizz ta’ child care tal-og[la kwalità flinteress tat-tfal u tal-familji tag[hom. Fil-jiem li g[addew, tnedew g[all-konsultazzjoni pubblika l-Occupational Standards g[all-impjegati f’child care centres.

Il-Ministru Chris Said qal li l-Gvern, bi s[ab mal-MCAST u l-ETC, se jkun qed jg[in lil kull min hu involut fil-[arsien tat-tfal u lil kull min ja[dem f’child care centres biex jil[aq dawn l-istandards.

Filwaqt li l-istandards tal2006 kienu jitkellmu dwar managers u carers kwalifikati, dawn ma kinux jispe/ifikaw x’tip ta’ kwalifiki g[andu jkollhom. Issa qed ikun stabbilit li manager ta’ childcare centre irid ikollu kwalifika fit-tmexxija ta’ child care centre g[al tfal ta[t it-tliet snin – f’livell MQF 5 jew og[la; u carer irid ikollu kwalifika fil-[arsien tat-tfal ta[t it-tliet snin f’livell MQF 4 jew og[la.

L Istandards tax-Xog[ol g[all-impjegati f’child care centres jispe/ifikaw il-[iliet, lg[arfien u l-kompetenzi li g[andu jkollhom carers u managers.

Chris Said qal li f’pajji]na hawn 53 child care centre re;istrat mad-Dipartiment g[all-Istandards ta’ {arsien So/jali (DSWS). Bejniethom dawn jimpjegaw madwar 300 [addiem, fil-ma;;oranza tag[hom managers u carers.

F’dawn i/-child care centres jattendu madwar 1,500 tifel u tifla ta[t it-tliet snin.

Il-Ministru Dolores Cristina qalet li l-istandards tax-xog[ol

Sessjonijiet ta’ konsultazzjoni Data

{in

Target Group

It-Tnejn 14#5 15.30 Managers ta’ child care It-Tlieta 15#5 09.30 Sidien ta’ fa/ilitajiet ta’ child care L-Erbg[a 16#5 09.30 G[alliema tal-guidance u entitajiet edukattivi {addiema fi/-child care Il-:img[a 18#5 Min i[addem u unions It-Tnejn 21#5 {addiema ta/-child care It-Tlieta 22#5 :enituri u ;enituri prospettivi L-Erbg[a 23#5 :enituri u ;enituri prospettivi F’G[awdex se ssir laqg[a ta’ konsultazzjoni fil-Gozo NGO Centre nhar il-15 ta’ Mejju fil-5.30pm.

Il-membri tal-pubbliku li jixtiequ jipparte/ipaw g[andhom jikkuntattjaw lil Ms. Joelin Bezzina fuq joelin.bezzina@gov.mt jew bit-telefon fuq 22788356.

15.30 09.30 14.30 09.30 15.30

fil-qasam tal-{arsien tat-Tfal kienu ]viluppati biex jiddeskrivu l-g[erf u l-[iliet li child care workers u child care managers g[andu jkollhom biex ikunu meqjusa b[ala kompetenti fix-xog[ol tag[hom. Dan il-Gvern jirrikonoxxi li l-familji tag[na huma s-sisien tas-so/jetà u g[alhekk qed jinvestu iktar minn qatt qabel fil-familji u ttfal tag[na.

G[odda me[tie;a

Dan qed ikompli jurih permezz ta’ dawn l-istandards tax-xog[ol g[aliex issa se jkun hawn g[odda biex tappo;;ja lil kulmin ja[dem f’dan is-settur.

Dawn l-istandards taxxog[ol se jkunu element importanti g[all-i]vilupp ta’ dan is-settur u se jg[inu biex ilkwalifiki fis-settur tal-{arsien tat-Tfal ikunu ba]ati fuqhom.

Hu essenzjali li jkun hawn

nies kompetenti f’dan ilqasam u dan g[ar-ra;uni li ttfal tag[na jist[oqqilhom biss l-a[jar. Wie[ed mill-iktar fatturi importanti li jaffettwa l-i]vilupp tat-tfal hi l-kwalità tal-edukazzjoni u l-[arsien li jir/ievu fl-ewwel snin ta’ [ajjithom.

I/-child care centres huma parti minn pjan [olistiku talGvern biex i[e;;e; aktar nisa jipparte/ipaw fid-dinja taxxog[ol. Fl-a[[ar [ames snin in-nisa li ja[dmu bi qlig[ ]diedu bi 8,294.

Bejn Jannar u Di/embru 2011, l-ETC sabet impjieg lil 3,428 li minnhom 1,530 kienu nisa. Madanakollu dan mhux bi]]ejjed u hu essenzjali g[all-ekonomija li dawn ikomplu ji]diedu.

Hu g[alhekk li l-Gvern qed jinvesti [afna f’family friendly measures u qed ja[dem biex itejjeb is-servizz ta/-child care centres.

}G{A}AG{

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

17

I]-]g[a]ag[ tag[na TAG{RIF DWAR XOG{OL FOST I}-}G{A]AG{ IMWETTAQ MINN ‘A:ENZIJA }G{A}AG{’

Aktar minn 1,500 bor]a ta’ studju g[a]-]g[a]ag[ Maltin u G[awdxin Aktar opportunitajiet biex i]-]g[a]ag[ ikomplu jistudjaw u ji]viluppaw il-[iliet tag[hom

Is-Segretarju Parlamentari Clyde Puli waqt it-tnedija tal-YSSS ta’ din is-sena

Bosta ]g[a]ag[ Maltin illum huma konxji mill-isfidi ;odda li l-bidliet li qed ise[[u fid-dinja ta’ madwarhom qed i;ibu mag[hom. G[alhekk innumru ta’ ]g[a]ag[ li qed jag[]lu li jkomplu jistudjaw biex jispe/jalizzaw f’oqsma differenti qieg[ed dejjem jikber.

Il-Gvern hu konxju minn dan kollu u jifhem l-importanza li ]-]g[a]ag[ tag[na jkomplu jistudjaw, kif ukoll li f’xi ka]i jkun hemm b]onn ta’ in/entivi biex dawn l-opportunitajiet jittie[du.

Kien propju g[alhekk li l-Gvern [aseb biex ikompli jinvesti u j]id ilboro] ta’ studju. Dan hu mezz ie[or li l-Gvern qieg[ed jinvesti fl-edukazzjoni ta]-]g[a]ag[ tag[na.

F’dawn l-a[[ar snin kienu introdotti

diversi skemi ta’ boro] ta’ studju filwaqt li l-kriterji li fuqhom jing[ataw komplew jitwessg[u bil-g[an li jil[qu aktar nies.

Ta’ min ifakkar li llum i]-]g[a]ag[ jistg[u jie[du boro] ta’ studju g[allkorsijiet li jsiru part-time kif ukoll b’tag[lim mill-bog[od (distance learning).

Barra minn hekk, mill-2010 bdew jing[ataw boro] ta’ studju ;odda fl-arti u l-performing arts filwaqt li minn din is-sena se jibdew jing[ataw boro] ta’ studju ;odda fl-isport.

L-istatistika tikkonferma wkoll limpenn s[i[ li l-Gvern g[andu f’dan ilqasam. Fil-fatt f’dawn l-a[[ar erba’ snin, permezz ta’ diversi skemi ng[ataw ’il fuq minn 1,500 bor]a ta’ studju.

Il-Youth Specialisation Studies Scheme (YSSS) A;enzija }g[a]ag[ g[andha vi]joni g[a]-]g[a]ag[ biex jikbru b’atte;;jament li l-edukazzjoni tg[inhom f’kull opportunità li jiltaqg[u mag[ha f’[ajjithom. Dan ifisser li g[andu jkun hemm a//ess usa g[all-edukazzjoni vokazzjonali u terzjarja u t-tag[lim tul il-[ajja.

Hu propju g[alhekk li l-A;enzija }g[a]ag[ flimkien malAPS Bank tamministra l-Youth Specialisation Studies Scheme (YSSS). Din l-iskema toffri l-opportunità li]]g[a]ag[ ta’ bejn it-18 u t-30 sena biex japplikaw g[al self b’img[ax sussidjat (soft loan) u tag[tihom moratorju ta’ [ames snin biex ikomplu bl-istudji tag[hom barra minn Malta jew isegwu korsijiet ta’ tag[lim mid-distanza, sakemm dawn il-korsijiet ma jkunux offruti f’Malta.

Matul dawn l-a[[ar erba’ snin, 78 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a [adu din l-opportunità.

Din l-iskema hi miftu[a propju b[alissa u aktar informazzjoni tista’ tinkiseb mis-sit ta’ A;enzija }g[a]ag[ www.agenzijazghazagh.gov.mt Tqassmu wkoll boro] ta’ studju fl-Arti u l-Performing Arts

Titkellem ]ag[]ug[a li [adet il-YSSS Kull ma jing[ad dwar din l-iskema jista’ jkun kliem fierag[ jekk fl-a[[ar mill-a[[ar ma nesperjenzawx ri]ultati po]ittivi tan;ibbli b[alma hi l-istorja ta’ Veronica Bonello, ]ag[]ug[a ta’ 27 sena li ta[dem b[ala perit u li permezz tal-YSSS kisbet Masters f’Advanced Sustainable Design.

■ X’kien il-kors li inti studjajt^

G[amilt sena nistudja barra minn Malta biex inkun nista’ nag[mel MSc f’Advanced Sustainable Design.

Dan il-kors g[eni biex b[ala perit ikolli formazzjoni a[jar fl-ambitu tal-i]vilupp sostenibbli, li hu tant me[tie; f’pajji] b[al Malta, fejn ir-ri]orsi naturali huma limitati [afna.

■ Kif g[enitek din l-iskema tal-YSSS filkarriera^

Hemm [afna spejje] involuti meta wie[ed jidde/iedi jitlaq ix-xog[ol g[al sena jew aktar biex ikompli l-istudji tieg[u.

Fil-ka] tieg[i kelli b]onn nie[u student loan, u g[alhekk l-iskema tal-YSSS tg[in lil dak li jkun itaffi mill-ispejje] u jonqos xi ftit il-pi] tal-interessi tal-bank.

■ X’messa;; tag[ti biex t[ajjar li]]g[a]ag[ japplikaw g[al din l-iskema^

Ninkora;;ixxi lil kull min qed ja[seb biex imur jistudja barra minn Malta jew f’pajji]na stess, jag[mel u]u ta’ skema b[al din g[ax hu in/entiv po]ittiv.

Boro] ta’ studju wkoll fl-isport

18

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

{ajr lid-Dipartiment tal-Edukazzjoni Sur Editur, Issa li tmiem is-sena skolastika ta’ din is-sena beda joqrob sew [sibt li tkun [a;a xierqa li nag[ti [ajr lid-Dipartiment talEdukazzjoni li kompla bittag[lim tal-Latin u sa da[[al dak tal-Grieg Klassiku fit-tag[lim ta’ filg[axija.

Hu ttamat li s-sena d-die[la dawn il-klassijiet jitkomplew biex tkompli titkattar il-kultura f’artna.

G[alhekk radd il-[ajr u prosit lidDipartiment kon/ernat u lill-persuni li kienu fil-[idma ta’ dawn ilkorsijiet.

DR. SALVU PISANI

{amrun

{ajr lil staff dedikat Sur Editur, Permezz ta’ din l-ittra nixtieq nirringrazzja lit-tobba u l-istaff kollu tad-Dipartiment tal-Cardiac Critical Care Unit tal-Isptar Mater Dei g[all-kura u d-dedikazzjoni li taw lil o[ti Tereza Calleja f’dawk il-[ames xhur li damet f’dan idDipartiment.

Verament dan hu staff dedikat g[al kull pazjent li hemm fil-Brown Ward

Knisja Maltija. Serva fost lo[rajn b[ala Kappillan talAr/isqof Caruana, Prefett talIstudji fis-Seminarju u g[alliem tar-Reli;jon filLi/eo. Kien l-ewwel Direttur Spiritwali Distrettwali flIskejjel tal-Gvern u Spettur tal-Edukazzjoni Reli;ju]a flIskejjel.

G[allem ukoll il-Kateki]mu fi]-]ew; Training Colleges, f’Ta’ Giorni u tal-Virtù, sa mill-bidu tag[hom.

Dun Mikiel rabat ismu wkoll mal-Azzjoni Kattolika Maltija. G[al [afna snin kien Assistent Ekkle]jastiku :enerali, u wara t-Tieni Gwerra [adem [afna biex jag[ti [ajja mill-;did lil din lg[aqda kattolika.

Tant kellu m[abba lejn ilmorda, li fl-1947, waqqaf ilKummissjoni {idma g[allMorda u Persuni b’Di]abbiltà fi [dan l-Azzjoni Kattolika Maltija u li g[adha attiva sallum.

Dun Mikiel ta s-sehem tieg[u wkoll fil-qasam taxxandir, fejn kien jag[mel [sieb ta’ mhux aktar minn tliet minuti kull filg[odu, ta[t l-isem ta’ ‘Ftit Tog[ma Tajba’. Wara, dawn il[sibijiet kienu pubblikati f’kotba.

Bla dubju ta’ xejn, i]da, lakbar monument [aj ta’ Mons. Mikiel Azzopardi hi dDar tal-Providenza. Dun Mikiel kien minn tal-ewwel li [adem biex il-persuni morda u b’di]abbiltà jsibu post fisso/jetà tag[na.

Din id-dar bdiet tiffunzjona fl-1965, f’post li kien ir-Rest Camp tan-Navy Ingli]a. Ma]]mien kienet ]viluppata f’kumpless ta’ tliet vilel blisem ta’ Villa Mons. Gonzi,

VITTORINA MIZZI

Fontana, G[awdex

Ma jafx x’inhu jg[id!

25 sena mill-mewt ta’ Mons. Mikiel Azzopardi Sur Editur, Sa/erdot li kellu m[abba spe/jali lejn il-morda u persuni bi b]onnijiet spe/jali.

Offra [ajtu kollha g[all-;id tal-o[rajn. Qatt ma qata’ qalbu quddiem il-problemi tal-[ajja. Kellu [olma u vi]joni. {aseb, talab u a;ixxa.

Dan hu Mons. Mikiel Azzopardi, il-Fundatur tadDar tal-Providenza.

Mons. Azzopardi twieled ilBelt Valletta nhar il-festa ta’ San Pawl, fl-10 ta’ Frar tal1910. Il-;enituri tieg[u kienu Anton u Amelia mwielda Galea u kien mg[ammed filKnisja Matri/i u Ba]ilika talPorto Salvo (San Duminku) tal-Belt Valletta. B[al [afna tfal tal-Belt, attenda g[attag[lim tad-duttrina fl-Istitut tal-Knisja ta’ San :akbu, li tinsab fi Triq il-Merkanti.

Beda l-edukazzjoni tieg[u fil-Li/eo u wara fl-Università Rjali ta’ Malta, fejn beda jistudja l-Li;i. B[ala student universitarju kien Ko-Fundatur tal-Lega Universitaria Cattolica u wkoll awtur talistatut tag[ha.

Wara erba’ snin fil-kors talLi;i, hu g[araf li l-Mulej kien qieg[ed isejja[lu g[al missjoni o[ra, dik ta’ sa/erdot.

Kien f’Ruma li beda listudji tieg[u fil-Kulle;; Sko//i] u fl-Università Gregorjana, minn fejn kiseb b’su//ess Ba/ellerat fitTeolo;ija. Dun Mikiel Azzopardi kien ordnat sa/erdot nhar it-22 ta’ Di/embru 1934, mill-Ar/isqof Dom Mauro Caruana O.S.B. fil-Konkatidral ta’ San :wann.

Matul [ajtu Dun Mikiel kellu diversi karigi fi [dan il-

f’kull kri]i li tista’ tinqala’.

Dan l-istaff g[amel minn kollox biex lil o[ti jtaffilha t-tbatija u sofferenzi li kienu jin[olqu tul dawk il-[ames xhur li damet rikoverata.

Grazzi f’isem il-familjari kollha u nitolbu g[alihom biex il-Madonna tieqaf mag[hom f’din il-missjoni daqshekk delikata u iebsa tag[hom.

Villa Papa Giovanni u Villa Papa Luciani, li bdiet tinbena qabel miet Mons. Azzopardi.

Illum hemm ukoll dar o[ra fil-qalba tas-Si;;iewi u o[ra fil-Qawra.

Mons. Mikiel Azzopardi miet nhar it-13 ta’ Mejju 1987, f’jum it-tifkira talewwel dehra tal-Madonna f’Fatima. Il-funeral tieg[u kien sar fil-Konkatidral ta’ San :wann u wara ndifen fidDar tal-Providenza li tag[ha hu l-fundatur.

Mons. Mikiel Azzopardi jibqa’ msemmi b[ala pijunier fil-qasam so/jali u li tant [adem biex il-persuni b’di]abbiltà jkollhom [ajja b’dinjità u jkollhom sehem kbir fil-[ajja so/jali u kulturali, kif jixraq lil kull bniedem.

Mons. Azzopardi hu wie[ed mill-akbar benefatturi talpoplu tag[na. Illum, il-persuni b’di]abbiltà g[andhom drittijiet b[al kull /ittadin li jg[ix f’din l-art [elwa tag[na.

Illum g[andhom vu/i fisso/jetà. Dan ]gur grazzi g[al Dun Mikiel, li madwar 50 sena ilu, beda pro;ett b’im[abba fost il-poplu tag[na.

Illum diversi persuni u g[aqdiet ja[dmu biex ilpersuni b’di]abbiltà jintegraw ru[hom sew fis-so/jetà. Illum saru avvanzi kbar f’dan ilqasam. Mons. Azzopardi [awwel si;ra, li llum kibret i]da g[adha tag[ti l-frott bnin fost dawk li g[andhom b]onn l-g[ajnuna biex jag[mlu aktar progress fil-[ajja tag[hom.

Dak li beda Dun Mikiel irid jitkompla minn kul[add, g[ax il-bniedem hu l-akbar kapulavur t’Alla.

IVAN SCERRI

Il-Mosta

Sur Editur, Is-Sur Pawlu Pace tal-MUMN kien irrabjat [afna li xi [add ‘illikja’ informazzjoni dwar in/ident f’sala ta’ residenza talgvern fejn kunsillier lokali Laburista allegatament attakka pazjenta anzjana.

Dwar dan, is-Sur Pace qal li l-MUMN se tie[u azzjoni drastika. :ara li meta nhar it-Tlieta 24 ta’ April 2012 ;urnalist talmedialink staqsa lis-Sur Pace g[ala l-MUMN ma kinitx attakkat l-in/ident vjolenti nnifsu i]da biss il-leakage talinformazzjoni, is-Sur Pace wie;eb li f’dan il-ka] ma kinitx u]ata vjolenza kontra xi nurse g[ax f’ka]i hekk l-MUMN dejjem kienet pronta ikkundannat dik il-vjolenza.

F’dan il-ka] il-vjolenza kienet u]ata kontra pazjenta. IsSur Pace ma jafx x’inhu jg[id g[ax meta saritlu din ilmistoqsija u hu ta dik it-twe;iba, e]att warajh mal-[ajt kien hemm il-logo tal-MUMN bil-motto “… g[all-pazjent u lprofessjoni”.

Wara kollox is-Sur Pawlu Pace innifsu hu infermier u allura ]gur li seta’ japprezza s-sitwazzjoni li sabet ru[ha fiha dik il-pazjenta.

Konvint ukoll li s-Sur Pace ma [ax dan l-in/ident daqshekk bi kbir g[ax l-informazzjoni mg[oddija kienet tinvolvi kunsillieri tal-PL jew g[ax l-in/ident kixfitu l-media nazzjonalista i]da konvint li hu ja;ixxi dejjem l-istess f’kull /irkustanza.

JOHN MUSCAT

{al Luqa

L-insara fi]-]minijiet tal-lum Sur Editur, Veru s-so/jetà tal-lum qed tiddg[ajjef fl-im;iba u lg[a]liet, anki ta’ [afna kattoli/i. {afna nsara qeg[din iwarrbu dak li hu morali u jag[mlu dak li jfettlilhom.

Kollox sar le/itu u tajjeb g[aliex is-sens tad-dnub spi//a.

X’u[ud warrbu ’l Alla anzi ja[sbu li jistg[u jg[ixu ming[ajr Alla. Importanti li ner;g[u niskopru lil Alla fil[ajja tag[na. Ming[ajr Alla l[ajja tag[na hi vojta u mejta, b[al [uta barra mill-ilma.

Tista’ [uta tg[ix barra millilma? Hekk in-nisrani, ma jistax jg[ix ming[ajr Alla.

It-tag[lim ta’ Kristu nsibuh fil-Van;elu. In-nisrani [aj ma jistax jaqa’ fil-muta. Obbligati no[or;u nistadu fil-fond.

Il-veru nisrani jista’ jag[mel [afna ;id kull fejn ikun: fiddar, fit-triq, fil-[anut, fil-post tax-xog[ol, f’postijiet ta’ divertiment, e//.

Fejn inkunu jien u int, ]gur li ma jistax ikun is-sa/erdot.

Jien u int nistg[u nkunu Kristu ie[or, fil-mod u kif

ng[ixu u nitkellmu. Importanti li nkunu persuni ta’ formazzjoni tajba u nu]aw ilvirtù tal-im[abba.

Hemm b]onn li nqumu mirraqda tag[na u nkunu mel[ tal-art u dawl g[all-o[rajn.

Alla se jistaqsina x’g[amilna bit-talenti li ng[ataw lil kull wie[ed u wa[da minna. Lil kull wie[ed#wa[da minna Alla tana [afna kwalitajiet sbie[.

Irridu nag[rfuhom u naqsmuhom mal-o[rajn.

In-nisrani m’g[andux jist[i jistqarr twemminu. Il-[ajja sabi[a i]da qasira. Irridu nag[rfu nu]aw tajjeb i]-]mien misluf lilna.

Fid-dover li minn ]mien g[al ]mien ne]aminaw ftit lilna nfusna. Naraw kif a[na sejrin fil-[ajja tag[na. Kultant ikun hemm b]onn ta’ ]abra, billi nqa//tu l-[a]in u ner;g[u nie[du sa[[itna.

B’hekk inkomplu mexjin ’il quddiem fid-direzzjoni t-tajba sa ma naslu fid-destinazzjoni tag[na g[and il-[allieq li hu kollu ;miel u m[abba.

JOSEPH PAUL TONNA Birkirkara

ITTRI LILL-EDITUR

G[arg[ar Sur Editur, Dalwaqt jibda x-xog[ol fuq il-pro;etti kbar biex jitra]]nu lilmijiet tax-xita li ;ieli ja[kmu lil {a]-}ebbu;, {al Qormi, {’Attard, {al Lija, Birkirkara u l-Imsida.

Il-miljuni ta’ ewro me[tie;a biex ikunu jistg[u jitwettqu dawn il-pro;etti ;gantin ;ew mill-Unjoni Ewropea.

Kieku l-Partit Nazzjonalista ma ssilitx biex Malta tissie[eb kieku nini, nini kienu jsiru dawn ix-xog[lijiet ta’ fejda.

Kieku konna nibqg[u bil-kummiedji u l-log[ob bilbowsers tal-ilma li kien jag[mel Dom Mintoff fl-Imsida.

Dan jg[odd ukoll g[as-Sur Joseph Muscat li kien sejja[ iss[ubija fl-UE b[ala s-salib tal-millennju!

JOHN BORG Birkirkara

G[adek [aj^ Sur Editur, Qrajt bi skantament l-ittra ta’ Mario Borg bit-titlu G[adek {aj? f’il-mument tat-22 ta’ April 2012.

G[edt, possibbli li lil min kien di;à marid gravement kienu tawh demm infettat bl-AIDS? Dan kien /ertament fi ]mien l-amministrazzjoni laburista. Possibbli li in/ident daqshekk gravi kien in]amm mistur? Mur ;ibu kieku dan ;ara llum x’g[ag[a kienet tqum?

Kemm kienu jintalbu ri]enji ta’ lanqas tal-Ministru

kon/ernat jekk mhux addirittura tal-gvern kollu.

Na[seb li /-/arlatani talPL sa[ansitra kienu jinsistu li ssir inkjesta kbira u li jin[ar;u akku]i kriminali.

Nirrealizza li dak kien ka] sensittiv u delikat i]da li jin]amm mo[bi hi xi [a;a tal-iskantament l-aktar jekk minn dak li nkiteb jidher li kien hemm diversi minn dawk il-vittmi sfortunati.

Issa misshom jag[mlu lmistoqsija dawk ta’ l-orizzont: “G[adek [aj?”

P. FALZON

{al Qormi

Helena Dalli u l-infiltrati Sur Editur, Is-Sinjura Onorevoli Helena Dalli nhar it-Tnejn 16 ta’ April 2012 kitbet f’The Times (dik li fi ]mien Mintoff kienu [arqu l-istamperija fejn kienet tistampaha) dwar l-elezzjonijiet u l-partiti politi/i.

Fil-kitba tag[ha tat ilver]joni tag[ha tal-istorja politika ta’ pajji]na fi ]mien Dom Mintoff (dak tal-gvern fattwalment u moralment skorrett).

Meta tkellmet dwar ilvjolenza politika fi ]mien ilLabour, l-Onorevoli Sinjura Dalli waslet biex issemmi lpossibbiltà li fost dawk li wettqu t-terrur politiku seta’ kien hemm xi m[allsa nazzjonalisti li kienu infiltrati hemm apposta.

Jien ng[id li dik il-vjolenza laburista kienet possibbilment ri]ultat tat-tixwix bid-diskors min-na[a ta’ esponenti ewlenin tax-xellug kif ukoll possibbilment ri]ultat tattixwix f’gazzetti ta’ xe[ta so/jalista.

Jien ng[id li dak li kitbet isSinjura Dalli dwar l-infiltrati jista’ ikun interpretat b[ala apolo;ija ta’ reati ta’ vjolenza politika kontinwa mwettqa mil-laburisti.

Lill-Onorevoli Dalli nsemmilha tliet ;rajjiet ta’ vjolenza politika partikolari:

19

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Nistaqsiha: meta kissru ddar ta’ Fenech Adami, sawtulu ’l mara, werwrulu t-tfal u lil ommu u spi//aw kellhom ja[arbu minn fuq il-bjut, dak kien xog[ol tal-infiltrati nazzjonalisti?

Meta lil George Bonello du Puis kissrulu snienu filParlament, dak kien xog[ol linfiltrati nazzjonalisti?

Meta wara li tkissru lQrati u l-Kurja, Karmenu Mifsud Bonnici irringrazzja lill-aristokrazija tal-[addiema g[ax kienu g[amlu aktar milli talbuhom, dak kien qed jirringrazzja lill-infiltrati nazzjonalisti?

Issa lis-Sinjura Onorevoli Helena Dalli mill-banda l-o[ra ng[idilha li dejjem kien hemm il-possibbiltà li meta l-laburist dikjarat Karmenu Grima kien da[al, spara u laqat bieb f’Kastilja dak kien sar apposta biex il-laburisti jkollhom sku]a jinfexxu f’or;ja ta’ tkissir, swat u intimidazzjoni politika fuq skala mifruxa (15 ta’ Ottubru 1979).

Ma nafx g[aliex l-Onorevoli Sinjura Dalli toqg[od tilg[ab bid-diskors li jista’ jservi biss biex irewwa[ fuq ;amar li kien il-kaw]a ta’ tant mibeg[da u mo[qrija fost ilpoplu tag[na.

CH. FARRUGIA Il-Mosta

Nibqg[u ninvestu fl-edukazzjoni og[la

Sur Editur, Fl-a[[ar snin bosta pajji]i kellhom jiffa//jaw mi]uri ta’ awsterità anke fis-settur taledukazzjoni og[la u dan min[abba l-kri]i ekomonika.

L-iktar li sofrew dan kienu lpajji]i tan-nofsinhar talEwropa. L-Italja u l-Portugall naqqsu l-ba;it tal-Universitajiet tag[hom b’20% u fi Spanja t-tnaqqis kien ta’ mhux anqas minn 10 fil-mija.

Il-Gvern Ingli] naqqas ilba;it b’40 fil-mija u dan wassal biex anke ]diedu lmi]ati g[all-istudenti (it-tuition fees).

L-istess [a;a ;ara fl-Olanda fejn il-ba;it naqas b’20% i]da kienet introdotta sistema ;dida ta’ mi]ati g[all-istudenti.

Fir-Repubblika ?eka, ilba;it g[all-universitajiet naqas ukoll b’4%. Dan kien ]velat permezz ta’ rapport pubblikat mill-Europaeum, asso/jazzjoni ta’ g[axar istituzzjonijiet universitarji Ewropej ewlenin, li huma mfassla biex iservu b[ala università internazzjonali.

It-tnaqqis fil-ba;its taluniversitajiet intwera wkoll /ar fil-ktieb Bologna with Student Eyes 2012 pubblikat millEuropean Students’ Union, g[aqda li tirrappre]enta listudenti universitarji Ewropej,.

Ftit jiem qabel il-Konferenza tal-Pro/ess ta’ Bologna li saret f’Bucharest ftit ;ranet ilu u li g[aliha jattendu l-Ministri talEdukazzjoni kollha li huma Euroepan Higher Education Area (EHEA) l-istess g[aqda stqarret li jekk il-gvernijiet Ewropej ma jwaqqfux il-qtug[ tal-ba;its tal-edukazzjoni og[la u ma jwaqqfux g[al kollox i]-]ieda tal-mi]ati fuq it-tag[lim (li qed jog[lew kontinwament), it-tkabbir ekonomiku se jsir impossibbli.

Skont il-Europaeum, luniversitajiet li jistg[u

jikkunsidraw lilhom infushom b[ala fortunati huwa dawk li jinsabu fil-Finlandja li raw ]ieda ta’ 12% fil-ba;it tag[hom, l-universitajiet flI]vizzera li raw ]ieda ta’ 3%; dawk fi Franza li esperjenzaw ]ieda ta’ 3%; dawk fil:ermanja li raw ]ieda ta’ 3%; u dawk fil-Polonja li raw ]ieda ta’ 1%.

Filwaqt li fuq il-Finlandja, lIsvizzera u l-:ermanja wie[ed jista’ jg[id li dawn sejrin relattivament tajjeb minn aspett ekonomiku, hemm o[rajn b[al Franza u l-Polonja li komplew iwieg[du li se jibqg[u jinvestu fl-edukazzjoni u dan aktarx min[abba elezzjoni fil-qrib!

Fl-isfond ta’ dan tajjeb li nag[tu [arsa lejn x’qed ji;ri f’pajji]na.

Fl-2010 kien t[abbret ]ieda ta’ 11-il miljun ewro g[allUniversità ta’ Malta, il-Junior College, l-ITS u l-MCAST. Fl-2011 kienet im[abbra wkoll ]ieda ta’ 3.5 miljun ewro g[all-Università ta’ Malta fuq il-ba;it tas-sena pre/edenti.

Din is-sena l-ba;it g[allUniversità kien ta’ 58 miljun ewro. Filwaqt li iktar kmieni din is-sena kien im[abbar tnaqqis ta’ 2 miljun ewro millba;it tal-Università xorta jibqa’ l-fatt li l-ba;it g[allUniversità baqa’ ma naqasx fuq livell globali.

Hawn wie[ed mhux isemmi fondi o[ra fosthom dawk ;ejjin mill-Ewropa u dawk ;ejjin minn sorsi o[ra fosthom it-Trust Fund.

Ta’ min jg[id li fir-rapport annwali tal-European Students’ Union, wie[ed isib lista ta’ protesti li saru madwar l-Ewropa matul is-sena li g[addiet.

Fl-2011 saru [mistax-il protesta. U[ud minn dawn ilprotesti, fosthom dawk li saru l-Olanda, l-Ingilterra, ilFinlandja, il-Latvja, l-Irlanda,

u l-I]vizzera kellhom konnessjoni ma’ mi]uri ta’ awsterità jew pjani biex ise[[ dan.

Minn dan ma rajna xejn f’pajji]na!

Hu tassew importanti li nifhmu l-importanza taledukazzjoni u l-investiment li jsir f’dan is-settur. Dan anke sostnewh il-Ministri talEdukazzjoni Ewropej imlaqqg[in fi Praga meta f’komunikat iddikjaraw li ledukazzjoni g[olja hi public good u responsabbiltà pubblika li g[andhom josservaw ilpajji]i Ewropej b’mod spe/jali dawk li jinsabu fil-European Higher Education Area (EHEA).

Din l-istqarrija kompliet tissa[[a[ permezz ta’ laqg[a o[ra ministerjali li saret f’Leuven#Louvain-la-Neuve fejn il-ministri Ewropej qablu li l-investiment fl-edukazzjoni g[olja kien ta’ prijorità importanti.

Apparti minn hekk wie[ed jista’ jg[id li l-edukazzjon hi //avetta g[as-su//ess ta’ kul[add u g[andha rwol importanti fis-so/jetà biex tassigura opportunitajiet ta’ xog[ol g[al kul[add.

F’Settembru li g[adda, fi ]jara f’Malta, Laszlo Andor, ilKummissarju Ewropew g[allImpjiegi, l-Affarijiet So/jali u l-Inklu]joni f’diskors li kien g[amel kien sa[aq b’mod spe/jali fuq l-importanza talinvestiment fl-edukazzjoni anke b[ala mezz ta’ kif wie[ed jista’ jindirizza l-qg[ad b’mod spe/jali fost i]-]g[a]ag[.

B[alissa fi Spanja l-qg[ad qieg[ed ’il fuq minn 24%, flItalja qieg[ed 10% u f’Malta ftit aktar minn 6%.

Dan ]gur, u mhux forsi, grazzi g[al dan l-investiment kollu li qed isir.

KARL AGIUS

European Students’ Union Karl@esu-online.org

20

75 sena mill-mewt ta’ Fra Baskal Farrugia Sur Editur, Fil-[ajja nisranija kull min hu mg[ammed g[andu sej[a ming[and il-Mulej u kull sej[a hi importanti g[ax twassal g[all-qdusija. ‘Hekk hu g[a]ilna fih, sa minn qabel il-[olqien tad-dinja, biex inkunu qaddisin u bla tebg[a quddiemu flim[abba’ (Ef. 1,4).

Din hi l-volontà t’Alla li kul[add, skont l-istat tieg[u, jil[aq il-qu//ata tal-qdusija.

G[alhekk San Pawl jg[idilna: ‘Dan irid Alla minnkom: il-qdusija tag[kom’ (1 Tes. 4,3).

Sej[a g[all-[ajja reli;ju]a: Fra Baskal

twieled u kien mg[ammed i]-}ebbu; ta’ G[awdex, nhar l-Erbg[a, 10 ta’ Frar 1869.

Il-;enituri tieg[u, :u]eppi Farrugia u Ro]a Spiteri, kienu nies twajba u e]emplari. Huma kienu jemmnu li ]-]wie; sagrament ‘g[andu b[ala skop li jqaddes il-bnedmin’ (Sacro. Conc n.59).

Minkejja li kienu ta’ ftit skola, irnexxielhom jag[mlu d-dar tag[hom ‘Knisja taddar’ fejn kienet tin[ass tassew il-pre]enza ta’ Alla.

Dan wassal biex tnejn minn uliedhom Salvu (Fra Baskal) u Fran;isku (Fra Dumink) da[lu g[all-[ajja reli;ju]a fl-Ordni Fran;iskan Kapu//in.

Fl-24 ta’ Di/embru 1890 Salvu libes i/-/oqqa Kapu//ina fil-knisja talMadonna tal-Grazzja tarRabat, G[awdex u ng[ata lisem ta’ Fra Baskal.

Dan kien il-bidu g[alih ta’ mixja twila mibnija fuq ittalb u l-penitenza li l-parti lkbira tag[ha g[exha filkunvent ta’ G[awdex b[ala sagristan u /irkatur.

Kull filg[odu, sajf u xitwa, kien jo[ro; fit-toroq tar-Rabat u tal-ir[ula ji;bor il-karità g[all-kunvent.

ITTRI LILL-EDITUR

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Fra Baskal Farrugia

Devot tal-Ewkaristija u tal-Madonna: Il-[ajja

reli;ju]a ta’ Fra Baskal kienet mibnija fuq il-fidi qawwija li kellu lejn :esù Ewkaristija. Wara lQuddiesa ta’ filg[odu, fil[in liberu tieg[u, kien imur quddiem it-Tabernaklu jitlob. Imbag[ad, matul illejl kien iqum spiss biex jara jekk il-lampier g[adux jixg[el u jinvista lil :esù Sagramentat.

Kellu devozzjoni kbira lejn il-Madonna tal-Grazzja li ta[t il-[arsien tag[ha g[ex g[al madwar sebg[a u tletin sena mill-[ajja reli;ju]a tieg[u fil-kunvent ta’ G[awdex.

Il-kuruna tar-Ru]araju mhux biss kien jilbisha malkurdun g[ax kienet parti mil-libsa tal-Kapu//ini, imma kien i]ommha f’idejh u jg[id ir-Ru]arju matul ittoroq li minnhom kien jg[addi hu u ji;bor il-karità.

Fra Baskal temm il-[ajja tieg[u b’fama ta’ qdusija, 75 sena ilu, fit-18 ta’ Mejju 1937 fl-isptar ;enerali ta’ G[awdex.

Illum, il-fdalijiet tieg[u jinsabu mi;burin f’urna filkripta tal-knisja talMadonna tal-Grazzja ta’ G[awdex, wara li fis-6 ta’ April 1953 fil-pre]enza talIsqof ta’ G[awdex, Mons. :u]eppi Pace, saret irrikonjizzjoni tal-fdalijiet tieg[u.

FR. JOSEPH LIBRERI O.F.M. Cap.

Gvern tal-impjiegi prekarji Sur Editur, Dardruni kelliema tal-Partit Laburista u talGWU jitkellmu b’indinjazzjoni kbira dwar xog[ol prekarju filwaqt li jinjoraw l-eluf kbar ta’ postijiet ;odda tax-xog[ol permanenti li n[olqu f’dawn l-a[[ar ftit snin.

Jekk kul[add g[andu d-dritt jitkellem dwar xog[ol prekarju la l-PL u lanqas il-GWU ma g[andhom dritt jg[idu mqar kelma wa[da dwar dan u ng[id g[aliex.

G[aliex fis-sittax-il sena ta’ [akma MLP- GWU ‘il-gvern tal-[addiema’ nnifsu kien jimpjega eluf kbar ta’ [addiema fuq ba]i prekarja.

Dan g[amlu fil-Marsa Shipbuilding u filKalaxlokk fejn lill-[addiema kien jimpjegahom bil-kuntratt ta’ ;img[a ;img[a xog[ol.

Fil-fatt mix-Shipbuilding fl-1983#1984 kien ta mijiet ta’ sensji u l-[addiema ma [adu ebda benefi//ji u l-GWU bil-kemm tifta[ [alqha!

Kellna l-korpi tax-xog[ol li kollha kienu joffru impjieg g[al ]mien definit jew prekarju.

Fil-fatt f’wie[ed mill-a[[ar inga;;i fil-Korp

tad-Dejma (ara Gazzetta tal-Gvern Nru. 14,183 tal-20 ta’ Settembru 1983) l-inga;; kien g[al tmintax-il xahar biss.

Il-paga kienet ta’ Lm15 fil-;img[a li kienet tit[allas Lm10.00 fil-;img[a u Lm5 l-o[ra fi tmiem l-inga;;.

Dak kien sfruttament!

Ag[ar minn hekk kien sfruttament li sena wara l-o[ra kien qed isir mill-hekk imsejja[ ‘gvern tal-[addiema’.

Forsi min qed jabbu]a llum qed jag[mel hekk g[ax qed jie[u l-e]empju ta’ dak il-gvern ‘g[adu’ tal-[addiema?

Ta’ min ifakkar li f’dak il-Gvern Laburista kien hemm, b[ala Ministri, it-trejdunjonista Joe Debono Grech, Alex Sceberras Trigona, Karmenu Vella u Leo Brincat b[ala Segretarju Parlamentari filwaqt li Alfred Sant kien ilPresident tal-Partit Laburista u M.L. Coleiro Preca kienet is-Segretarja :enerali.

Parir wie[ed g[andi g[al dawn in-nies: ist[u u g[alqu [alqkom!

IL-PROLETARJU Il-{amrun

L-istorja hi dik li hi...!

Sur Editur, Se ne[odkom lura [amsa u g[oxrin sena. U[ud dan iljum g[exuh u allura /ertament li se nqanqlilhom u n;eddilhom il-memorji tant sbie[ u g[e]ie] tag[hom.

O[rajn , i]g[ar fl-età b[ali, dan il-jum ma g[exuhx i]da jistg[u jgawdu l-eku tieg[u llum, [amsa u g[oxrin sena wara.

Forsi hawn min induna di;à g[alxiex qed nirreferi.

Qed nirreferi propju g[alljum vittorju] tal-10 ta’ Mejju tal-1987, meta wara 16-il sena ta[t ir-re;im So/jalista, il-Partit Nazzjonalista, b’mandat tal-poplu, reba[ iddritt li jiggverna lil Malta (g[alkemm fir-realtà kien reb[u wkoll bir-ri]ultat pervers tal-1981).

Dritt li baqa’ ji;;eddidlu g[al kwazi tul dawn il-[amsa u g[oxrin sena li g[addew, g[ajr bejn l-1996 u l-1998, meta l-Partit Laburista ggverna g[al sentejn u nofs.

Bla dubju li r-reb[a

?entru Nazzjonali g[at-Trasfu]joni tad-Demm St. Luke’s Square, G’Mangia Tel> 25951244, 21234767, 21238756

F’in/ident tat-traffiku ;ieli jintu]aw aktar minn tletin pinta demm fuq persuna wa[da. G[andna b]onnok. :ib il-karta ta’ l-identità u ejja ag[ti pinta.

Ftu[ mit-8.00a.m. sas-7.00p.m. kuljum

nazzjonalista tal-1987 kienet, g[adha u tibqa’ fost l-aktar reb[iet importanti, memorabbli u stori/i, mhux biss fl-istorja tal-partit i]da wkoll fl-istorja ta’ pajji]na .

Kienet reb[a li tat nifs ;did u tama ;dida lil Malta. Kienet reb[a li ;abet il-libertà, il;ustizzja, il-pa/i, l-ordni u listabbiltà, li [ar;u minn valuri u prin/ipju sodi li j[addan u jg[o]] il-PN. Kienet reb[a li tat il-bidu tat-tfassil ta’ toroq, opportunitajiet u ]viluppi ;odda g[al Malta .

Kienet reb[a li rat lill;ganti tal-politika Maltija b[alma huma Eddie Fenech Adami, il-mibki Guido de Marco, ?ensu Tabone, Ugo Mifsud Bonnici u Louis Galea f’taqbida g[ad-dritt u s-sewwa. Kienet reb[a li tat lil Malta u lill-Maltin iddinjità li tixirqilhom. Kienet reb[a, mhux biss g[annazzjonalisti imma g[allpoplu Malti u G[awdxi kollu.

U llum propju [amsa u g[oxrin sena wara, min b[ali ma g[ex dak i]-]mien jista’ biss jipprova jimma;ina lqab]a u l-bidla radikali li se[[et f’pajji]na wara l-10 ta’ Mejju tal-1987.

Forsi jista’ biss jimma;ina t-trijonf ta’ Malta f’dawk i]]minijiet u g[aliex dak il-jum jibqa’ minqux b’ittri kbar tad-deheb fl-istorja ta’ pajji]na. Jum li min g[exu jg[o]]u u jbierku u min b[ali ma g[exux jipprova jimma;inah u kwa]i jixtieq li g[exu i]da wkoll g[andu japprezzah, g[ax illum jista’ japprezzah permezz tal-eku tieg[u li xog[lu hu li jibqa’ jidwi b’sa[[tu.

G[ax l-eku ta’ dak il-jum qeg[din ng[ixuh ilkoll illum meta minkejja l-isfidi li

jkollna niffa//jaw, Malta qed tkompli ti]viluppa l-potenzjal tag[ha, grazzi g[al gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista li dejjem kellu aspirazzjonijiet u vi]joni u direzzjoni /ari u po]ittivi g[al pajji]na.

Illum qeg[din ingawdu lfrott ta’ dak li tant t[abtu g[alih in-nazzjonalisti f’dawk i]-]minijiet tant diffi/li meta r-re;im So/jalista kien tilef kull sens ta’ ra;uni.

Illum tassew g[andna g[alxiex inkunu kburin blg[a]i]a Malta tag[na! X’ma nkunux kburin u x’ma nifta[rux! Mhux meta kellha su//ess wara l-ie[or f’kull qasam! Mhux meta pajji]i ferm akbar minnha j[arsu lejha u jammiraw l-g[aqal u d-determinazzjoni talmexxejja u tal-poplu tag[ha ! {amsa u g[oxrin sena wara r-reb[a tal-1987… jien, ]ag[]ug[a, qed nikteb b’ton vittorju] u forsi bla ma naf, qed inkompli nirrealizza jiena stess u nittama li anke nqanqal f’[addie[or sens ta’ rikonoxximent u apprezzament lejn il-[idma kontinwa u [afna drabi xejn fa/li tal-PN biex Malta u G[awdex ikunu stmati, jiksbu l-a[jar possibli g[alihom u hekk il-poplu tag[hom jg[ix b’dinjità.

Li ma kienx g[allperswa]joni u ddeterminazzjoni f’dawk i]]minijiet u anke matul is-snin li ;ew wara, kieku forsi pajji]na messitu xorti differenti.

Imma, g[all-grazzja ta’ Alla, [amsa u g[oxrin sena wara nistg[u ng[idu, li listorja hi dik li hi...!

ALISON TONNA Il-Mosta

ITTRI LILL-EDITUR

Il-PL dejjem lag[aq lid-dittaturi Sur Editur, Fost il-[afna [merijiet li qal dan la[[ar George Vella dwar ilpolitika barranija kien hemm dik li “dak i]-]mien kul[add kien jilg[aq lil Gaddafi”.

Issa dik nofs verità g[ax filwaqt li l-Gvern Laburista tassew li kien jilg[aq lil Gaddafi, hekk kif tela’ Gvern Nazzjonalista fl-1987 millewwel kien av]a lil-Libjani li kien qed jin[all minn dik il-parti militari jew ta’ difi]a li kien hemm fil-ftehim li kien sar bejn Mintoff u Gaddafi.

Il-PL baqa’ jilg[aq lil Gaddafi sal-a[[ar tant li meta l-poplu Libjan qam kontra l-familja Gaddafi u dan beda joqtol lilLibjani, Joseph Muscat u l-PL tieg[u ma [ar;u ebda kundanna qabel ma kien /ar li ta’ Gaddafi kienu tilfu.

Mill-banda l-o[ra, il-PM Gonzi kien pront li meta beda l-massakru iddikjara li Gaddafi kellu jitlaq ilpoter. I]da l-gvern ta’ Mintoff mhux lil Gaddafi biss kien jilg[aq; kien jilg[aq ukoll bil-kbir liddittatur l-ie[or Kim-il Sung.

Il-poe]ija li Dom Mintoff u Agatha Barbara kienu bag[tu lis‘salvatur’ tal-Korea ta’ Fuq tqattar mimlija b’lag[qi]mu biex ma ng[idx adorazzjoni lejn min kien qed ijassar u joqtol lil niesu bil;u[.

Issa, fl-2012, waqt li d-dinja kollha u sa[ansitra l-Kunsill tasSigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti ikkundannaw l-isparar tal-missila Koreana, Joseph Muscat [are; jg[id li hu jirrispetta l-integrità territorjali tal-Korea ta’ Fuq u dan barra li awgura [afna affarijiet sbie[ u ta l-kondoljanzi lir-re;im dittatorjali Korean komunista.

Dan kollu juri li l-Labour jilg[aq kien u jilg[aq g[adu g[ax fejn jid[lu d-dittaturi donnu li g[alih hemm xi fatal attraction.

Ara ma’ [addie[or jerfa’ rasu u jhedded li ju]a l-veto. Imbag[ad ji;uk /erti opinjonisti li jippretenduha ta’ newtrali i]da li jmisshom jafu a[jar u jg[idulek li dak kien il-Labour ta’ tletin sena ilu!

MARIO BORG Il-{amrun

21

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Irrid inkun ;ust ma’ Yana Mintoff Bland Sur Editur, Meta l-kandidat prospettiv Yana Mintoff Bland kienet iffa//jata b’episodji xejn sbie[ fi ]mien il[akma ta’ missierha, hi qalet li peress li dak i]-]mien ma kinitx toqg[od f’Malta riedet tinforma ru[ha dwar dan.

Irrid ng[inha u biex inkun ;ust mag[ha se nirreferiha g[al ]ew; dokumenti li ]gur m’g[andhom lebda konnessjoni ma’ dawk il‘kattivi’ nazzjonalisti.

L-ewwel dokument hu l-ktieb ta’ Lino Briguglio L-Elementi Kriminali u Vjolenti fi [dan il-Partit Laburista (Demo Publications, Malta 1987).

Id-dokument l-ie[or jikkonsisti fi//irkulari numru 45 ma[ru;a millUffi//ju tal-Prim Ministru Dom

Mintoff, ji;ifieri missier Jana, nhar l4 ta’ Lulju, 1977. U biex ng[inha aktar se ntiha l-ver]joni bl-ingli]. Din i/-/irkulari kienet prattikament tabolixxi d-dritt ta’ azzjoni industrijali parzjali (jew strajk jew xejn).

I/-/irkulari [ar;et fi ]mien meta lUnions {ielsa kienu qed ji;;ieldu biex ma jitilfux mill-kundizzjonijiet tax-xog[ol li di;à kienu jgawdu u kienet ;iet infurzata bla [niena. Dwar il-ktieb ta’ Lino Briguglio, jekk trid, is-sinjura Mintoff Bland tixtrie[!

Bil-[aqq, g[al min ma jafx, Lino Briguglio kien g[amel is-snin flE]ekuttiv tal-Partit Laburista u tista’ tg[id kien wie[ed mill-intellettwali ewlenin ta’ dak il-partit.

JOHN AGIUS {al Qormi

I/-/irkulari Nru. 45 ma[ru;a mill-Uffi//ju tal-Prim Ministru fl-4 ta’ Lulju, 1977… jew strajk jew xejn

Helena Dalli, Lino Briguglio u l-Alternattiva Sur Editur, Nhar it-Tnejn 16 ta’ April 2012 f’The Times kien hemm artiklu ta’ Helena Dalli dwar dak li ;ara f’Malta fi ]mien Dom Mintoff u l-gvernijiet tieg[u.

Dalli g[axxqitha meta dwar ilvjolenza politika li kienet tirrenja dak i]-]mien ippruvat tix[et dubju u kitbet dwar il-possibbiltà li f’dawk l-episodji ta’ vjolenza seta’ kien hemm involuti xi nazzjonalisti m[allsa u mpo;;ija hemm apposta.

Din tattika antika laburista: hi talmist[ija, tammonta g[al korruzzjoni tal-verità dwar l-istorja politika ta’ pajji]na u turi nuqqas kbir ta’ rispett lejn il-vittmi ta’ dik il-vjolenza laburista li kienet ni]let fl-abbiss.

I]da lil Helena Dalli llum se nirreferiha g[al dak li nkiteb minn Lino Briguglio li kien g[amel snin membru fl-E]ekuttiv tal-MLP. Lil Dalli nirreferiha wkoll g[al dak li nkiteb fil-gazzetta Alternattiva talMoviment Alternattiva Demokratika li kien stabbilit minn Toni Abela u Wenzu Mintoff li kienu tke//ew millPL u llum re;g[u kienu riabilitati fih.

Lino Briguglio fil-ktieb tieg[u L-Elementi Kriminali u Vjolenti fi [dan il-Partit Laburista f’pa;na 25 kiteb hekk: “Mintoff kien jag[ti limpressjoni li ma kienx i[obb ja[li [in jipprova jipperswadi, meta seta’ jasal g[al dak li ried b’aktar [effa. Kull meta sab l-artab, baqa’ g[addej b[al

buldow]er. Dan l-istil ta’ tmexxija sewa ta’ e]empju [a]in g[al xi partitarji laburisti. Dawk li g[alihom id-demokrazija ma kienet tfisser xejn, jew li ma riduhiex tit[addem, raw f’Mintoff dak il-mexxej li kien determinat li jxejjen l-Oppo]izzjoni b’kull mezz, demokratiku jew mhux”.

Mill-editorjal tal-gazzetta L-Alternattiva [ar;a nru. 7 tal-4 ta’ Novembru 1989: “Ma jistax ikun li nofs Malta, in-nofs laburista, irid li jer;a’ jkollna gvern b[alma kellna.

Imdewwed bil-korruzzjoni, li j]omm ilpoter bil-qerq, li jipprova jxejjen lOppo]izzjoni bit-theddid u l-vjolenza, li xahar wara l-ie[or isib ru[u jg[id li labjad iswed g[ax ma jifla[x jammetti li]balji ]g[ar, kbar u kbar [afna li ;abuh fihom dik il-qaqo//a manigoldi li ;rew bih.”

Lis-Sinjura Dalli ni;bdilha lattenzjoni g[all-fra]i “ixejjen loppo]izzjoni” li hi identika fi]-]ew; kitbiet.

Barra minn hekk, b’dak li kitbet Dalli f’The Times illum fl-2012 qed tag[mel e]att dak li kien hemm miktub f’Alternattiva tal-1989 ji;ifieri Dalli qed tg[id li l-abjad iswed g[ax ma tifla[x tammetti l-i]balji ]g[ar, kbar u kbar [afna li kienu ;abu lill-MLP fihom dawk il-qaqo//a nies li kienu ;rew bi[!

M. PACE

Il-Mosta

Illostra kemm d[aqt!

Sur Editur, Ma tantx d[aqt wisq meta segwejt filmat me[ud millprogramm Illostra li jixxandar fuq ONE TV. Nibda biex ng[id li g[alkemm it-titlu j;ib l-isem ‘Is-Sufan ta’ {al Tarxien’, il-filmat hu mi;bud kollu fil-lokalità tal-Fgura.

Il-pre]entatur segwa mill-qrib ]ew; nisa waqt li kienu qeg[din i;orru sufan fuq idejhom tul triq ewlenija. Minkejja s-sinjal /ar ta’ di]approvazzjoni min-na[a tannisa, il-pre]entatur baqa’ jikkummenta bl-g[an li jda[[aq.

L-affarijiet marru g[all-ag[ar meta wa[da mill-atturi waqg[et g[al dahrha sforz it-tensjoni li n[olqot. Il-pre]entatur re;a’ [ataf l-opportunità u pprova jwaqqa’ x-xena g[a]-]ufjett.

Kont nistenna aktar maturità minn programmi ta’ dan it-tip!

In[oss li dan l-atte;;jament kien ta’ abbu] mid-dg[ufija ta’ [addie[or u g[aldaqstant nikkudannah bis-s[i[.

EDWARD SCERRI

Ra[al :did

22

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

inter nazzjonali

Dimostrant ixejjer bandiera tas-Sirja waqt azzjoni ta’ protesta kontra l-President Assad f’Bejrut, il-kapitali tal-Libanu (Reuters)

IS-SIRJA

Jie[u r-responsabbiltà g[at-terrur

Moviment ta’ militanti I]lami/i li hu relattivament anonimu, bag[at video fuq lInternet fejn assuma rresponsabbiltà g[a]-]ew; splu]jonijiet kbar ta’ nhar il{amis f’Damasku, li [allew [amsa u [amsin mejtin u mijiet ta’ feruti.

Intant, il-filmat ma wera lebda provi de/i]ivi li kien tassew dan il-moviment – ilFront ta’ al-Nusra – li wettaq l-istra;i fil-qalba tal-kapitali Sirjana u fejn skont il-Gvern Sirjan intu]aw l-aggressuri suwi/ida.

Fl-istess [in, l-attivisti ta’ kontra l-President Sirjan Bashar al-Assad u l-Armata

g[al Sirja {ielsa – kostitwita minn ribelli li jridu jwaqqg[u r-re;im ta’ Damasku – jinsistu li ma kellhom xejn x’jaqsmu mal-isplu]jonijiet.

Dawn qed jirribattu li ddmija, fil-fatt, kienet ‘organizzata mill-qawwiet tal-Istat biex tirrifletti [a]in fuq lOppo]izzjoni’.

Messa;; mal-filmat, sadattant, tenna li l-militanti ta’ al-Nusra “riedu jirrea;ixxu g[all-attakki mill-qawwiet tas-sigurtà ta’ Assad fuq libliet Sirjani mag[rufa b[ala /entri ta’ re]istenza kontra rre;im”.

L-istess messa;; [e;;e; biex “ir-re;im ta’ Assad ma

jkomplix bil-massakri tasSirjani Sunni” li g[andhom ilma;;oranza fis-Sirja. Is-Sunni huma anki l-ixprun wara rrewwixta kontra r-re;im Sirjan, li jibba]a fuq elit politiku u militari ddominat mis-setta Alawita (ta’ Assad) f’minoranza.

Fi ]viluppi o[ra, ]ew; ;urnalisti Torok li kien ilhom mi]muma s-Sirja g[al dawn la[[ar xahrejn, in[elsu u kienu fi triqthom lura lejn it-Turkija, grazzi g[all-medjazzjoni talIran. Ir-rapporti qalu li l;urnalisti waslu fil-kapitali Iranjana, Tehran, u li “dalwaqt” kellhom jaqbdu ajruplan lejn pajji]hom.

L-AL:ERIJA

Vot li jqarreb ir-riforma L-osservaturi tal-Unjoni Ewropea, ilbiera[ ikkummentaw b’mod po]ittiv – u b’element ta’ kawtela – dwar l-elezzjonijiet g[allParlament tal-Al;erija li ntreb[u mill-Front Nazzjonali g[al Liberazzjoni (FLN).

Dan il-Partit tal-President Abdelaziz Bouteflika ilu

jmexxi lill-pajji] g[al nofsseklu u kiseb mitejn u g[oxrin si;;u fil-Parlament ta’ erba’ mija u tnejn u sittin deputat.

Intant, xi qawwiet talOppo]izzjoni fil-pajji] tennew is-suspetti tag[hom dwar “it-tbag[bis tal-voti”, bl-awtoritajiet f’Al;eri ji/[du dan.

José Ignacio Salafranca, li jmexxi l-osservaturi tal-UE fl-Al;erija, qal li din lelezzjoni kellha “il-punti po]ittivi u d-dg[ajfin”, i]da fl-istess [in enfasizza li le]er/izzju tikkostitwixxi lewwel pass fit-triq lejn riforma li anki g[andha ssa[[a[ id-demokrazija u rrispett tad-drittijiet umani.

IL-GRE?JA

Il-President biss jista’ jsalva l-elezzjoni Il-politi/i Griegi, ilbiera[ abbandunaw l-impenji g[al Gvern ;did u issa hu biss ilPresident tal-Gre/ja, Karolos Papoulias, li jista’ jsalva lillpajji] minn elezzjonijiet ;enerali ;odda, li huma indikati g[al :unju – u wara li l-elezzjonijiet ta’ dan ixxahar ikkumplikaw bil-kbir ix-xena politika.

F’ka] li jsiru elezzjonijiet ;odda, mistenni li l-partiti radikali jissuperaw fuq dawk tradizzjonali u g[al ri]ultat li kapa/i jfisser it-tmiem talGre/ja – li qed teg[req ta[t id-dejn – b[ala membru tazZona-Ewro.

Dan, wara li l-votanti Griegi, jiem ilu, umiljaw lilluni/i partiti li appo;;aw ilpjan g[al salvata;; fiskali marbut mal-awsterità, u meta l-ebda partit ma kiseb bi]]ejjed si;;ijiet biex jifforma Gvern li ja//erta lg[ajnuna finanzjarja li jmiss ming[and l-Unjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF).

Ming[ajr din l-g[ajnuna, ilGre/ja tissogra li tfalli fi ]mien ;img[at u g[al-

daqstant, it-tke//ija tag[ha miz-Zona-Ewro jista’ jsir inevitabbli.

Proprju lbiera[ filg[odu, ilKap tal-Partit (So/jalista) PASOK, Evangelos Venizelos, iltaqa’ malPresident Papoulias f’Ateni fejn ikkonferma formalment li ma rnexxilux jipperswadi lillpartiti l-o[ra biex jid[lu mieg[u f’koalizzjoni wiesg[a li setg[et i]]omm il-ftehim g[all-bailout.

Dan, wara li Alexis Tsipras, politiku xellugi radikali, u lKap tal-Partit Syriza, opponew g[all-pjan b[ala “issimbolu” tal-moviment antiawsterità; bl-istess Tsipras kapa/i jiggwadanja bil-kbir politikament minn elezzjonijiet ;odda.

Intant, Papoulias jiltaqa’ dalg[odu mal-mexxejja tattliet l-akbar partiti Griegi qabel jid[ol g[al laqg[at individwali mal-Kapijiet talpartiti ]-]g[ar – bl-ispinta indikata lejn elezzjonijiet ;odda fil-Gre/ja qed to[loq ittaqlib anki g[as-swieq finanzjarji lokali u madwar lEwropa.

IR-RENJU UNIT

Interrogati dwar il-mewt tat-tfal Il-Pulizija f’Derbyshire qed tinterroga l-omm u l-missier ta’ [amest itfal li mietu nhar il-:img[a fost nirien li [akmu r-residenza tag[hom.

Skont ir-rapporti, il-;enituri huma ssuspettati dwar omi/idju, avolja ing[ad li lmissier “wera kura;; kbir” waqt l-isforzi ddisprati biex isalva lil uliedu.

Il-vittmi – erba’ subien u tifla li kellhom bejn [amsa u g[axar snin – kienu reqdin fil-kamra ta’ fuq meta qabdu n-nirien, u issa ;ie kkonfermat li [uhom ta’ tlettax-il sena (li wkoll kien

fid-dar) jinsab l-isptar f’kundizzjoni kritika.

Il-;enituri tat-tfal kienu filparti t’isfel tal-bini meta se[[et it-tra;edja, u bl-a[[ar rapporti jirreferu g[all-arresti “separati” tal-omm u talmissier li se[[ew sig[at ’il bog[od minn xulxin.

Qed jing[ad li l-missier, li jismu Mick Philpott, g[andu fil-fatt sbatax-il tifel u tifla, u li hu u l-familja tieg[u, fl2006, kienu talbu lill-kunsill g[al residenza akbar b[ala akkomodazzjoni g[al martu, it-tfajla tieg[u u erbatax minn uliedu.

AÓBARIJIET LOKALI IR-RENJU UNIT

Interess kbir fil-messa;;i personali bejn Cameron u l-eks editur tan-News of the World Ir-relazzjoni bejn il-Prim Ministru Britanniku, David Cameron, u l-eks Kap E]ekuttiv tan-News International, Rebekah Brooks, mistennija tqanqal riperkussjonijiet fit-tul ladarba hi ]velat li Cameron kien jikkonkludi l-messa;;i li kien jibag[tilha bit-telefon /ellulari bil-kliem “lots of love” (fra]i ta’ affezzjoni).

Min-na[a tag[ha, Brooks, li kienet im;ieg[la tirri]enja mill-kariga min[abba skandlu ta’ phone-hacking, g[adha talludi g[al Cameron b[ala “[abib”, u nhar il-:img[a telg[et tixhed quddiem lInkjesta Leveson.

Hi damet sig[at twie;eb mistoqsijiet dwar irrelazzjonijiet tag[ha ma’ persuni influwenti, inklu]i tliet Prim Ministri u Rupert Murdoch – is-sinjurun talistampa li hi kienet impjegata mieg[u.

Hi fost o[rajn kienet interrogata dwar iddiskussjonijiet li kellha malpoliti/i; il-fehmiet tag[ha dwar il-politika u l-allegat rwol fit-tentattiv fallut tanNews Corporation – li kienet tippubblika l-gazzetta News of the World (illum xolta) – biex tikseb il-kontroll s[i[ talkumpanija BskyB. Rebekah Brooks tkellmet b’konvinzjoni dwar il-kuntatti tag[ha “fil-qalba tal-Gvern” (anki ta[t il-Laburisti), u ]velat laqg[at u diskursati ma’ David Cameron u l-eks Prim Ministri l-o[rajn, Gordon Brown, Tony Blair u George Osborne.

U filwaqt li ammettiet li “anki Tony Blair ]amm ilkuntatt mag[ha”, l-akbar interess g[all-pubbliku hu lmod kif il-Prim Ministru Cameron iffirmalha t-text messages – fejn kultant kien ju]a l-ittri LOL (g[al ‘Lots of Love’).

Meta ddettaljat dan l-aspett

Rebekah Brooks (Reuters)

waqt l-inkjesta, Brooks qalet li spjegat lil Cameron li LOL fil-fatt ifisser ‘laugh out loud’ (da[ka mill-qalb), waqt li /a[det b’mod kategoriku li lPrim Ministru kien “jibag[tilha madwar tnax-il messa;; (bi/-/ellulari) kuljum”.

“F’xi okka]jonijiet kont nibg[at messa;; (lil Cameron) u kont nir/ievi lura (ming[andu), b[al fil-ka] ta’ [afna li ju]aw dan il-mezz talkomunikazzjoni,” spjegat Rebekah Brooks, li b[ala editur tan-News of the World mill-2000 sal-2009 kellha impatt sinjifikanti fuq ilkultura u l-kontenut talgazzetti tabloid u r-relazzjoni tag[hom mal-Gvernijiet.

Fi ]viluppi o[rajn, lOppo]izzjoni Laburista sej[et mill-;did g[ar-ri]enja ta’ Jeremy Hunt minn Segretarju g[all-Kultura wara su;;erimenti li dan fittex “parir privat” ming[and inNews Corporation rigward ilhacking tat-telefons.

Fil-fatt, email li ntbag[tet lil Rebekah Brooks u li kienet evalwata waqt l-Inkjesta Leveson, issu;;eriet li Hunt ried “lil min jiggwidah”, i]da s-Segretarju qed jinsisti li mexa dejjem b’integrità, u li se jwie;eb g[all-issue ladarba jitla’ jixhed waqt l-Inkjesta Leveson.

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

23

24

KULTURA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

‘DISTANT SOUNDS’

Kun/ert minn Equinox Trio fil-Valletta Waterfront

L-atturi f’Ghost Writer

The Ghost Writer ta’ David Tristam fil-Kavallier ta’ San :akbu DnA Theatre Productions u FM Theatre Productions issie[bu biex itellg[u Ghost Writer, ‘thriller’ komiku ta’ David Tristram, l-awtur taxxog[lijiet The Secret Lives of Henry and Alice u The Opposite Sex li di;à n[admu b’su//ess kbir.

Il-produzzjoni qed tittella’ fil-Kavallier ta’ San :akbu f’Mejju li ;ej.

Il-kast mi]-]ew; kumpaniji g[al dan itthriller komiku jikkonsisti f’Alan Montanaro, Edward Mercieca, Denise Mulholland, Marika Fenech – lura fuq il-palk wara nuqqas ta’ diversi snin — Taryn Butler li qed tag[mel id-debutt Malti wara 20 sena esperjenza fix-xena teatrali fir-Renju Unit, u Stefan Farrugia. Id-direzzjoni hi f’idejn Polly March.

F’Ghost Writer Montanaro u Mercieca qed ja[dmu fuq l-istess produzzjoni g[all-ewwel darba wara diversi snin ... u dan hu dejjem sinjal tajjeb.

Apparti minn hekk, din se tkun it-tielet darba li fiha Montanaro u Mulholland ikunu qed jinterpretaw ilparti ta’ mi]]ew;in... i]da b’differenza. Din id-darba, il-mara mejta. Dan mhuwiex sinjal tajjeb!

Wara festin ma[sub biex ji//elebra t-tmiem ta’ produzzjoni ta’ Hamlet, lattri/i Ruby Pinfold

(Mulholland) tinstab mejta fis-sodda wara overdose ta’ pilloli u xorb. }ew;ha Edward (Montanaro) i[oss [afna t-telfa tag[ha. Peress li ma jkunx f’kundizzjoni li jg[ix i]jed fl-istess dar li kien jaqsam ma’ Ruby, hu jmur joqg[od ma’ wie[ed mill-aktar [bieb tal-palk antiki tieg[u, Alex (Farrugia).

Ghost Writer tibda blewwel anniversarju millmewt ta’ Ruby. Jalla tistrie[ fil-pa/i. Jew mhux se jirnexxilha? G[ax dak li ji;ri wara, daqsxejn diffi/li

biex jitwemmen u biex isib irkaptu tas-sitwazzjoni, Edward je[tie;lu jlaqqa’ flimkien xi w[ud mill-eks kollegi ta’ Ruby, fosthom Frances (Fenech) u Hedley (Mercieca), flimkien mannamrata potenzjali ;dida tieg[u Glenda (Butler).

Ghost Writer se tittella’ fil-Kavallier ta’ San :akbu llum il-{add, imbag[ad fit18, 19, 20, 25 u 27 ta’ Mejju (ma jkunx hemm rappre]entazzjoni nhar isSibt 26).

Il-prezz tal-biljetti hu ta’ €15 g[al-lum, u €17.00 g[all-bqija tarrappre]entazzjonijiet.

G[all-biljetti /emplu 21223216 # 21223200; email: boxoffice@sjcav.org jew ]uru www.sjcav.org.

Ghost Writer g[andha rating ta’ 16.

Nhar il-Gimg[a 18 ta’ Mejju fit-8.00 p.m. fis-Sagrestia Vaults, Valletta Waterfront, se jittella’ kun/ert minn Equinox Trio. Dan il-kun/ert hu organizzat minn Barocco Cultural Events.

Waqt dan il-kun/ert se tindaqq mu]ika minn Malta, lAwstralja u /-?ina. {afna minn dawn ix-xog[lijiet se jindaqqu g[all-ewwel darba f’Malta. Il-kompo]ituri huma Peter Sculthorpe, Bright Sheng u Douglas Knehans, Charles Camilleri u Ruben Zahra.

Il-mu]i/isti li jiffurmaw lEquinox Trio huma Tatjana Chircop (vjolin), Lino Pirotta (klarinett) u Tricia Dawn Williams (pjanu).

Equinox Trio hu impenjat fil-qasam tal-mu]ika kontemporanja spe/jalment dik ta’ kompo]ituri Maltin.

Fir-repertorju tag[hom huma g[andhom xog[lijiet ta’ Bela Bartok, Gjorgy Ligeti, Scott McAllister, Makiko Kinoshita, Ruben Zahra, Karl Fiorini, Charles Camilleri u o[rajn. Fl2009 irrekordjaw CD b’]ew; xog[lijiet ta’ Ruben Zahra li huma Mouse in the Machine u Constellations.

Huma ;ew mitluba diversi drabi minn kompo]ituri Maltin biex idoqqu x-

(Mix-xellug)> Tricia Dawn Williams, Lino Pirotta u Tatjana Chircop, it-tliet mu]i/isti li jiffurmaw l-Equinox Trio

xog[lijiet tag[hom kemm Malta u anki ’l barra minn xtutna. Equinox Trio ;ew mistiedna mill-Ambaxxata Maltija f’Pari;i biex jie[du sehem f’kun/ert fil-Musee des Invalides ta’ Pari;i.

Fit-2011 [adu sehem f’diversi festivals hawn Malta fosthom l-International Spring Festival, Contemporary Sounds li kien organizzat mill-

MACM (Malta Association for Contemporary Music), Evenings on Campus u International Festival of the Arts.

Biljetti bi prezz ta’ €15, €14 u €10 jistg[u jinxtraw ming[and Barocco Cultural Events billi i//empel 79680952 jew tibg[at email lil: bookings@baroccomalta. com.

GAFFIERO PRODUCTIONS. Sittin mudell u mudella dan l-a[[ar [adu sehem f’edizzjoni o[ra ta’ Locality Stars Malta 2012. Huma kienu maqsumin f’kategoriji differenti: tfajliet, ;uvintur, nisa mi]]ew;in u dawk b’figura qawwija. Ir-rebbie[a kienu dawn: Miss Locality Stars: Sabrina Spiteri minn {al Qormi; Mr Locality Stars: Paul Vella minn {al Qormi; Mrs Locality Stars: Brenda Aquilina minn {al Tarxien; Ms Plus Locality Stars: Denise Vassallo mir-Rabat. Unuri o[ra ntreb[u minn Alana Attard minn Bir]ebbu;a u Elise Aquilina minn {al Tarxien. Is-serata kienet pre]entata minn Ivan Gaffiero.

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

26

Mons. Mikiel Azzopardi

28-29

70 sena mit-ti;rif tal-knisja tal-Kapu//ini

Gloria Mizzi tiffirma l-kotba tag[ha waqt it-tnedija tal-ktieb quddiem l-istabbiliment ta’ Camilleri & Sons Ltd ta’ Triq il-Merkanti, il-Belt. {dejha tidher Grace Mifsud, rappre]entanta ta’ Pubblikazzjonijiet Indipendenza

More Glorious Food – it-tieni ktieb ta’ ri/etti minn Gloria Mizzi

30-31 Intervista ma’ Kurt Calleja

35 F’Jum l-Omm

Wara s-su//ess tal-ktieb Glorious Food, li kien pubblikat fl-2009, Pubblikazzjonijiet Indipendenza issa ppubblikat it-tieni ktieb ta’ ri/etti ta’ Gloria Mizzi, MORE GLORIOUS FOOD, b’madwar 200 ri/etta popolari Maltija, inklu]i ri/etti tal-[elu.

Il-ktieb kien imniedi g[and C. Camilleri & Sons Ltd ta’ Triq Merkanti lBelt il-{amis filg[odu mill-awtri/i stess, Gloria Mizzi. Pre]entatri/i fuq Net TV,

Mizzi ilha g[al dawn l-40 sena tippre]enta ri/etti Maltin fuq stazzjonijiet televi]ivi. Hi popolari ma’ [afna Maltin b’diversi ri/etti mediterranji, [afna minnhom b’laqta tradizzjonali Maltija.

Hi temmen li l-;enerazzjoni ]ag[]ug[a japprezzaw [afna r-ri/etti tag[[a. Il-ktieb ta’ 350 pa;na b’ritratti tar-ri/etti bil-kulur jinkludi ri/etti ta’ sopop, g[a;in, ross, la[am, [ut, insalati, torti u xejn inqas

minn 40 ri/etta o[ra tal-[elu, inklu]i dawk tradizzjonali Maltin.

Il-ktieb jinkludi wkoll informazzjoni ;enerali dwar it-tisjir, tag[rif u listi dwar [axix aromatiku u [wawar.

More Glorious Food qed jinbieg[ mill[anut tal-PIN, Triq Herbert Ganado, TalPietà, g[all-prezz ta’ €35.

Hu rigal addattat ukoll g[al Jum lOmm, li qed ikun /elebrat illum.

26

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E ANNIVERSARJU

Illum il-25 anniversarju mill-mewt ta’ Mons. Mikiel Azzopardi (1987-2012) minn Emanuel Micallef .........................................

Proprju llum il-{add ja[bat il-25 sena millmewt ta’ Monsinjur Mikiel Azzopardi, fundatur tad-Dar tal-Providenza fis-Si;;iewi, li miet nhar it-13 ta’ Mejju, 1987, fl-età ta’ 77 sena.

Wara li spi//a l-istudji tieg[u fil-Li/eo, da[al l-Università biex jistudja g[al avukat. Imma erba’ snin wara [alla dan il-kors g[aliex ilMulej sejja[lu biex isir sa/erdot. G[alhekk, hu mar l-Università Gregorjana ta’ Ruma biex jistudja t-Teolo;ija.

Fit-22 ta’ Di/embru tal-1934 kien ordnat sa/erdot fl-età ta’ 24 sena, mill-Isqof Dom Mauro Caruana. Tixraq hawnhekk l-istrofa mill-poe]ija O[ro; Qassis tal-poeta G[awdxi Dun George Mercieca.

O[ro; Qassis ta’ Kristu, minn ;ol-fosdqa U wassal il-Van;elu kollu fer[...

G[idilhom lill-bnedmin li l-Kelma t’Alla Tixg[el il-mo[[, bid-dawl i;;ib is-ser[.

U tassew Monsinjur Azzopardi [are; millfosdqa, g[aliex sa minn ]g[o]itu kien xorob ittag[lim mill-Azzjoni Kattolika fi/-?irkolu Gioventù Cattolica, ming[and Monsinjur Enrico Dandria; u dan it-tag[lim u l-valuri nsara li [addan minn hemm, issarrfu f’xog[ol fejjiedi fil-g[alqa tal-Mulej.

Fost l-o[rajn, hu kien Prefett tal-Istudju fisSeminarju tal-Furjana, g[alliem tar-Reli;jon fliskejjel tal-Gvern u Direttur Spiritwali tag[hom.

Kien ukoll jg[allem il-Kateketika filkulle;;i tal-g[alliema, u kien dak il-le[en fuq

ir-Rediffusion li jispjega lit-tfal il-Van;elu flIskejjel.

Kien Assistent Ekkle]jastiku :enerali talAzzjoni Kattolika Maltija u kien waqt ilprogramm imtella’ minn din l-g[aqda, IsSieg[a tal-Morda, tat-12 ta’ Settembru 1965, li Monsinjur Mikiel Azzopardi wera x-xewqa li jibni dar g[al persuni b’di]abbiltà b’ambjent kemm jista’ jkun b[al tal-familja.

L-appell intlaqa’ mill-ewwel, ming[and xebba ]ag[]ug[a li kienet ;emmg[et mitt lira biex tmur ;ita, u l-;ita nbidlet f’karità biex tibda l-[olma li saret realtà ta’ Mons. Mikiel Azzopardi, imsej[a ‘Id-Dar tal-Providenza’, dar bi skop li tag[ti d-dinjità mist[oqqa lill-persuni b’di]abbiltà.

Sfortunatament, xi familji li kellhom it-tfal b’di]abbiltà kienu ja[buhom. G[alhekk, dan issa/erdot twajjeb bena din id-dar, biex tg[inhom jintegraw flimkien f’ambjent sabi[ mg[ammar bil-fa/ilitajiet li jkollhom b]onn.

Ir-residenti ta’ din id-dar illum g[andhom ukoll ?entru Agrikolu, bil-prodotti agrikoli naturali g[all-bejg[. Fl-istess [in, il-;enituri u l-qraba ta’ dawn il-persuni ma j[ossux dik lg[afsa ta’ qalb li meta jmutu huma ma jkunx hemm min jie[u [sieb lil dawn il-ma[bubin tag[hom.

Apprezzament sin/ier imur ukoll lejn il[addiema u l-voluntieri ta’ din id-dar u lejn ilpoplu ta’ dawn il-g]ejjer, li g[adu sal-lum benefattur kbir tad-Dar tal-Providenza, dak ilmonument [aj li jaf il-bidu tieg[u mis-sa/erdot [abrieki Dun Mikiel Azzopardi.

Mons. Mikiel Azzopardi, fundatur tad-Dar tal-Providenza

C O L L A G E LETTERATURA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

27

:enn fl-aqwa tieg[u Darba kien hemm warda li ma]-]mien waqg[ulha l-petali kollha u mietet.

Darba kien hemm ktieb li ma]-]mien tqattg[ulu l-folji kollha u minnu baqg[et biss il-qoxra.

Darba kien hemm /imblu li xi [add qafel f’kexxun mudlam u siket.

Darba kien hemm kelb li baqa’ jinba[ sakemm dejjaq lil sidu u sparalu.

Darba kien hemm karta li xi [add imlieha b’ta[]i] u bluha u qattag[ha.

Darba kien hemm mara li tilfet ’l ommha, ’l o[tha, ’l binha f’lejl wie[ed u qab]et.

Darba kien hemm sema li r-ri[ ksieh bi s[ab tqil u m/ajpar U ddallam.

Darba kien hemm si;ra li fix-xitwa tne]]g[ulha l-weraq kollha u nixfet.

Darba kien hemm pjanu li fis-sinfoniji ta’ ljieli sajfin u xitwija irmazza.

Darba kien hemm grillu li dam lejl s[i[ jg[anni f’sajf monotonu u n[anaq.

‘Victor Fenech> Il-Poe]iji’ b’qoxra mibnija fuq pittura ta’ Emvin Cremona fil-kollezzjoni tal-awtur

Il-poe]iji ta’ Victor Fenech mi;bura fi ktieb ;did : hi pubblikazzjoni ;dida li lKlabb Kotba Maltin [ar;u waqt l-a[[ar Fiera Nazzjonali tal-Ktieb.

Fenech hu meqjus b[ala wie[ed mill-vu/ijiet prominenti li [ar;u f’daqqa fi [dan il-Moviment Qawmien Letterarju fit-tieni nofs tassnin sittin, anki jekk l-ewwel ;abra tieg[u Kwartett (1965) sa[ansitra predatat l-istess moviment.

Il-poe]ija bil-Malti ta’ Fenech (li jippubblika wkoll bl-Ingli]) hi mifruxa fuq seba’ ;abriet, bl-a[[ar [ar;a fl-2005 bit-titlu G[eluq. Dawn il;abriet issa jinsabu midmuma flimkien fl-istess ordni li [ar;u biex il-qarrej ikun jista’ jg[arbel l-i]vilupp li se[[ minn ;abra g[al o[ra.

Wa[da mi]-]ew; Appendi/i interessanti talktieb hi dedikata g[al g[add ta’ kummenti kriti/i li kienu akkumpanjaw kull pubblikazzjoni tul [amsin sena ta’ kitba. Din it-taqsima g[andha tkun ta’ interess g[all-istudju]i tal-poe]ija Maltija min[abba li tinkludi nukleu wiesg[a ta’ ideat minn bosta personalitajiet lokali filqasam letterarju.

Fenech hu l-kittieb li f’Altamira introdu/a lpoepro]a fil-letteratura Maltija, u ismu g[adu marbut mill-qrib ma’ din ix-xejra ta’ kitba.

Il-poe]ija ta’ Fenech, sikwit esperimentali u introspettiva, hi varjata g[allVictor Fenech

il Poe]iji

a[[ar. Tinkludi dik konfessjonali, fejn l-awtur sa[ansitra jikxef l-aktar irkejjen intimi ta’ ru[u, u g[andha wkoll do]a qawwija ta’ elementi so/jo-politi/i, laktar fil-protesta kontra listabbiliment u fid-difi]a talambjent.

Darba kien hemm ra;el li g[adda ]-]mien minn fuqu w baqa’ ma kibirx u tg[allaq.

Darba kien hemm qawsalla li wara maltempata ntfewlha l-kuluri kollha u swiedet.

Darba kien hemm kewkba li meta l-ka//aturi kollha sparaw g[as-sema waqg[et we[idha.

Darba kien hemm tebut li [add ma ried jindifen fih u n[araq.

U fit-tifkira ta’ dak li ma jidhirx u nkiteb xorta issawbet karba li fis-satra g[adni nisma’ sal-lum g[alkemm imtarrax.

Jekk dan mhux ;enn, kif ikun?

Anton Grasso

28

C O L L A G E ANNIVERSARJU

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

29

70 sena mit-ti;rif tal-knisja u l-kunvent tal-Kapu//ini fil-Furjana minn P. Martin Micallef OFM Cap .........................................................

F’din is-sena, f’Malta qeg[din ni//elebraw is-70 Anniversarju mill-g[oti tal-George Cross.

Minbarra hekk bosta knejjes qeg[din ifakkru wkoll is-70 Anniversarju minn meta dawn il-binjiet g[e]ie] sfaw im;arrfa wara attakki tal-g[adu millajru.

Fost dawn il-binjiet hemm ilknisja u l-kunvent talFran;iskani Kapu//ini filFurjana, mibnija mill-Gran Mastru Kard. Fra. Ugo Loubenx de Verdalle fl1588#89.

G[al kwa]i 400 sena f’dan ilkunvent g[exu tant Kapu//ini, xi w[ud minnhom kienu ji;u Malta skont il-lingwa tag[hom biex jassistu spiritwalment lillKavallieri, li kienu ;ejjin minn pajji]i differenti.

Hekk ukoll il-knisja, minkejja li kienet wa[da /kejkna, kienet mog[nija b’diversi rigali sbie[ li l-Kavallieri u benefatturi o[ra kienu taw b’rispett lejn id-Dar ta’ Alla.

April 1942

Din il-knisja u l-kunvent, i]da, ma kellhomx je[ilsuha lixxa mill-attakki tal-g[adu matul l-a[[ar Gwerra Dinjija.

Ix-xahar ta’ April tal-1942 kien wie[ed mill-ag[ar g[all-g]ejjer tag[na g[aliex matulu kienu saru attakki qawwija mill-ajru fuq postijiet strate;i/i filg]ejjer tag[na, l-aktar dawk madwar il-Port il-Kbir.

Nhar l-G[id il-Kbir, fil-5 ta’ April 1942, il-bombi li ni]lu mill-ajruplani :ermani]i laqtu lil din il-knisja u l-kunvent u fi ftit minuti g[amlu minnhom [erba kbira (ara Times of Malta, 19.04.1942).

Sa[ansitra l-istatwa [elwa ta’ San Fran;isk t’Assisi li ]]ejjen il-pjazza ta’ quddiem il-knisja, u li kienet in[admet minn Salvatore Dimech fl-1838 (ara The Malta Govt. Gazette, 2.05.1883, 170), sfat bla ras, filwaqt li l-arlo;; antik li kien hemm mal-fa//ata tal-kunvent, ma[dum minn Maestro G.B. Tanti minn {al Tarxein fl-1788 g[as-somma ta’ 275 skut meta P. Gabriel Cachia kien

Kustodju tal-Kapu//ini f’Malta (ara Fran;isku Azzopardi, L-arlo;; tal-Kapu//ini filFloriana, f’il-mument, 26.12.2004, 6-7), waqaf bilminutieri juru s-2.33 p.m., ji;ifieri, daqs kwarta wara l[bit fuq dan il-bini, kif jidher fir-ritratti li ttie[du f’dawk iljiem.

Dakinhar, waqt li l-Patrijiet flimkien ma’ madwar 60 ru[ ni]lu jistkennu fix-shelter li kien t[affer ftit qabel ta[t ilkannierja storika li t[affret fl1735 ta[t dan il-kunvent u lknisja, P. Klement Cauchi millBirgu ta’ 67 sena u :u]eppi Borg minn {a]-}abbar, imlaqqam ‘Peppu di//i nejna’, li kien jg[in u jg[ix malPatrijiet, mietu mirdumin ta[t il-;ebel ftit ’il bog[od midda[la tax-shelter (ara Timotju Attard, Il-Knisja u l-Kunvent tal-Kapu//ini tal-Furjana u lOrdni :erusolmitan, Malta 1955, 161-2).

Jidher li parti mis-saqaf talkannierja kienet sfrondat, tant li llum meta tin]el g[aliha mittara; tal-kunvent, fis-saqaf talkuritur ewlieni g[adek tista’ tara tliet ;ebliet li huma affreskati u li dawn ori;inarjament kienu jag[mlu parti mill-knisja li ;;arrfet.

Fil-fatt, kif jidher mir-ritratti tal-knisja m;arrfa, mi/-/inta ’l fuq, din il-knisja kienet affreskata b’disinji li jixbhu lil dawk li twa[[lu mas-saqaf talkannierja.

Jidher ukoll li anki lbibljoteka /entrali li hi famu]a f’dan il-kunvent, u li f’dak i]]mien kienet fl-ewwel sular talkunvent, ;ratilha xi [sara, tant li sal-lum f’din il-bibljoteka wie[ed g[adu jista’ jara kotba bil-bi//iet tal-balal fihom, li n]ammu hekk sal-;urnata tallum b[ala tifkira ta’ din il;rajja.

P. Leonardu Busuttil (19172009) kien i[obb jirrakkonta li f’dak i]-]mien meta hu kien g[adu student u wara li waqg[et il-knisja, hu u s[abu listudenti [ar;u ji;bru l-kotba li sabuhom imxarrbin bl-ilma (tag[rif mog[ti lill-awtur minn

P. Leonardu meta dan kien g[adu [aj). }ew; attakki o[ra

Jidher, i]da, li dan ma kienx l-ewwel [bit fuq dan il-bini.

Qabel il-5 t’April 1942, kienu saru ]ew; attakki o[ra millajru. L-ewwel wie[ed kien sar daqs xahrejn qabel, ji;ifieri fis6 ta’ Frar 1942, fin-12.30 a.m., meta ;;arraf kuritur s[i[ bilkmamar kollha flimkien marrefettorju li kien ta[thom u

kunvent (ara /irkulari tal-Ministru Provin/jal P. Bernard Galea mill{amrun OFM Cap, 8.04.1942, f’Prov.

Arch. OFM Cap).

It-ti;rif tal-kunvent u l-knisja g[e]ie] g[al bosta persuni li kienu jiffrekwentaw dan il-post biex jitolbu jew biex jersqu lejn isParti mill-kunvent u l-knisja tal-Kapu//ini m;arrfin wara l-attakki tal-5 ta’ April 1942 (Fuq)> Il-knisja u l-kunvent tal-Kapu//ini tal-Furjana wara li twaqqg[u mill-g[adu f’April 1942. Fuq ix-xellug tidher parti mill-bomba li waqg[et fuq il-kunvent u l-knisja tal-Kapu//ini. Illum din il-bomba hi mi]muma fil-Mu]ew tal-Kapu//ini fil-Furjana

bi//a sewwa mill-k/ina li spi//aw fl-ilma tal-;ibjun li kien hemm ta[t ir-refettorju.

Imbag[ad, fl-4 ta’ April 1942, Sibt il-Glorja, fil-11.30 a.m. sar it-tieni attakk li kompla ;arraf partijiet mill-

G[alkemm g[addew 70 sena minn din il-;rajja tra;ika, it-twaqqig[ tal-kunvent u l-knisja tal-Kapu//ini baqa’ fil-memorja ta’ dawk li g[exu dak i]-]mien ta’ bi]a’

sagramenti, kien telfa kbira, tant li wara l-[bit tal-5 t’April, fuq il-post kien mar ilGvernatur ta’ Malta, Sir William Dobbie, biex jara b’g[ajnejh stess it-ti;rif ta’ dan il-bini storiku (ara Attard, 162).

Dakinhar, i]da, il-patrijiet kellhom i[allu dan il-post u filg[axija marru jorqdu fixshelter li kien hemm ta[t lIskola tal-Furjana, qrib il-knisja

ta’ Sarria (ara E.Tonna, First Focus on Floriana, Malta 1967, 32-33).

L-g[ada, imbag[ad, xi patrijiet o[rajn marru joqog[du f’dar li kienet proprjetà tas-Sur Attard Montaldo, u li tinsab [dejn il-knisja ta’ San Pietru Martri, f’Marsaxlokk. O[rajn, i]da, baqg[u fil-Furjana u bilpermess tal-Ar/isqof marru fidDar tal-Irtiri Manresa, mag[rufa San Kal/edonju (ara P. Bernard Galea, 8.04.1942; u Tonna, First Focus on Floriana, 32).

Il-Provin/jal, P. Bernard Galea mill-{amrun, li kellu sens ta’ organizazzjoni kbira kif juru bosta mill-inizjattivi li [a sakemm dam Provin/jal u li fl-istess [in kien strett [afna flosservanza tar-Regola u lKostituzzjonijiet tal-Ordni Kapu//in, ma baqax idu fuq ]aqqu. Hu irsista [afna biex malajr jibdew jissewwew xi kmamar biex b’hekk il-patrijiet jer;g[u lura fil-kunvent.

Dan se[[ f’inqas minn [ames xhur, g[aliex fid-29 ta’ Settembru 1942 kien irnexxielu ji;bor il-fraternità mag[mula minn 12-il sa/erdot u erba’ fratelli laj/i (ara De/i]jonijiet tad-Definitorju Provin/jali

29.09.1942 f’ Prov. Arch. OFM Cap).

I]da daqs sena wara, f’Novembru 1943, [ar;et lordni biex jitwaqqa’ l-bini perikolu] u jitne[[a t-tifrik u l;ebel tal-knisja u tal-kunvent tal-Kapu//ini tal-Furjana (ara The Malta Govt. Gazette, 26.11.1943, notice n.48) li wassal g[all-ftehim bejn ilGvern u l-Kapu//ini Maltin biex il-knisja u l-kunvent tag[hom fil-Furjana jinbnew mill-;did u jsiru t-tiswijiet me[tie;a fil-kunvent.

Il-Kappella tal-Madonna ta’ Lourdes

Sadanitant, il-Kappella talMadonna ta’ Lourdes, li ;arrbet biss xi [sarat ]g[ar waqt dawn l-attakki mill-ajru, infet[et mill;did fit-2 ta’ Awwissu 1942, festa tal-Porziuncola, u hemmhekk il-patrijiet kienu ji//elebraw il-quddies ta’ kuljum. Dan baqa’ jsir sal-1955 sakemm inbniet u nfet[et ilknisja l-;dida li ttellg[et flok dik li kienet i;;arrfet bilGwerra.

Din il-knisja kienet [adet daqs 13-il sena biex tlestiet min[abba xi diffikultajiet li kienu qamu mal-awtoritajiet kon/ernati. Kien fil-21 ta’ Awwissu 1955 meta lProvin/jal ta’ dak i]-]mien, P. Pietru Mamo mill-Furjana, bierek il-knisja l-;dida u qaddes l-ewwel Quddiesa (ara Fran;isku Azzopardi, Il-Knisja tal-Kapu//ini fil-Furjana, 50 Sena mit-Tqeg[id ta’ l-Ewwel :ebla, f’il-mument,

27.04.1997, 18-19).

Fil-1992, fl-okka]joni tal-50 sena mit-twaqqig[ tal-knisja u l-kunvent tal-Kapu//ini filFurjana, kienet saret ir[ama b’basso rilievo mag[ha li turi x’;ara mill-knisja u l-kunvent wara l-[bit mill-ajru fil-5 t’April 1942.

F’April ta’ din is-sena, imbag[ad, ji;ifieri fis-70 Anniversarju ta’ din il-;rajja, lArkivista Provin/jali u Kuratur tal-Mu]ew tal-Kapu//ini, Fr Martin Micallef OFM Cap meg[jun minn Br Publius Libreri, [adu [sieb biex bi ftehim mal-MaltaPost jo[or;u envelope li kien stampat apposta u li juri l-knisja u l-kunvent talKapu//ini fil-Furjana m;arrfa.

Ma’ dan l-envelope kienu stampati [ames bolli personalizzati li [ar;u apposta g[al din l-okka]joni u li juru [ames ritratti differenti talknisja u l-kunvent im;arraf.

Dawn huma ttimbrati bit-timbru tal-MaltaPost li j;ib id-data tas27 ta’ April 2012. Dawn lenvelopes bil-bolli tal-kunvent u l-knisja m;arrfa qed jinbieg[u g[all-prezz ta’ €5.

G[alkemm g[addew 70 sena minn din il-;rajja tra;ika, jidher li t-twaqqig[ tal-kunvent u lknisja tal-Kapu//ini fil-Furjana baqa’ fil-memorja ta’ dawk li g[adhom [ajjin mag[na u li g[exu dak i]-]mien ta’ bi]a’.

Mhux biss, imma wkoll din il-;rajja dokumentata f’ritratti li jag[mlu parti mill-istorja ta’ pajji]na, hi inklu]a f’numru ta’ pubblikazzjonijiet li jirrakkuntaw kif it-Tieni Gwerra Dinjija laqtet mill-qrib lill-g]ejjer tag[na.

Partijiet mill-knisja l-antika, mi;burin fil-Mu]ew tal-Kapu//ini fil-Furjana

30

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Kurt... minn Doris Azzopardi - doris.azzopardit@media.link.com.mt

23 sena, dinamiku, mimli ener;ija, ambizzju], b'vu/i mill-isba[ u /-/irasa fuq il-kejk – gustu]. Dan kollu u aktar hu Kurt Calleja li b[alissa qed i[ejji l-bagalji biex jitlaq lejn Baku, fl-Azerbaijan, biex jirrappre]enta lil Malta fil-Eurovision Song Contest. Il-kanzunetta ‘This is the Night’ se tkun interpretata minn Kurt flimkien massupporting band tieg[u u se tkun qed tkebbes it-tamiet ta' bosta Maltin segwa/i tal-Eurovision biex Malta jirnexxilha taqbe] il-fa]i eliminatorja u tasal sal-finali tas-26 ta' Mejju.

Minkejja l-bosta impenji li Kurt kellu f'dawn il-jiem, sab ftit [in biex jiltaqa' mieg[i [alli nitkellmu dwar din l-esperjenza li kienet [olma minn tfulitu...

Mindu kien ]g[ir kien isegwi tieg[u: Rebecca Spiteri l-Eurovision u dejjem xtaq li (drums), Christian Calleja jkun parti minnu. Jistqarr li (lead guitar), David kull darba li kienet tg[addi Baldacchino (bass) u Walther sena u ma jissottomettix Anthony b[ala backing vocal. kanzunetta kien i[oss g[afsa I]da [alli mmorru ftit lura. f'qalbu.

Niskopru li meta Kurt kien “L-ewwel sottomissjoni ]g[ir kien jg[id li jrid isir kok, g[amiltha meta kelli kwa]i 21 tant li beda l-istudji tieg[u lsena. Kont pjuttost kbir meta ITS, fl-istess waqt li beda tikkonsidra li llum ta' 17-il jistudja l-kant ma' Brian Cefai. sena jkunu di;à qed Mexxa, g[alhekk, dawn i]jipparte/ipaw.” ]ew; passjonijiet li kellu Intant, Kurt ma wiritx ilb'mod parallel. [ajra g[all-mu]ika u l-kant mill-familja immedjata tieg[u, Offerti g[ajr g[all-ku;in li jdoqq il“Beda die[el ix-xog[ol filbass. I]da mbag[ad, jekk qasam tal-k/ina, i]da bdew wie[ed iwessa' /-/irku, isib li de[lin ukoll l-offerti biex William Mangion hu ku;in ta' immur ikanta. Kien g[alhekk missieru. Il-Country Brothers ikolli /erti konflitti g[ax sew u l-X-Tend ukoll huma il-[in tal-k/ina kif ukoll dak m[alltin mal-familja. tal-kant hu filg[axija.

Fid-DNA ta' Kurt, insomma, G[alhekk kelli ne[u de/i]joni. xi mkien issib il-mu]ika.

“G[al ftit ]mien sibt xog[ol Intant, wara li kien fil-catering filg[odu u filg[axija fil-mu]ika, i]da ipparte/ipa fil-Malta Song for saret sitwazzjoni iebsa wisq li Europe fl-2010, meta kanta Waterfall flimkien ma' kienet qed tg[ejjini u g[alhekk Priscilla Psaila, is-sena ta' kelli nag[]el. Er;ajt bdejt wara Kurt da[al b'Over and nistudja u wara mort sena lOver li kkwalifikat fit-tielet Ingilterra na[dem b[ala cabin post. crew fuq l-ajruplani.”

Kif jg[id il-Malti, fuq tlieta Waqt li kien Londra, Kurt toqg[od il-borma, u mat-tielet kellu l-opportunità jdoqq filparte/ipazzjoni reba[ id-dritt clubs u l-bars u g[amel ukoll li jirrappre]enta lil Malta. Hu xi workshop. Lura Malta, beda kanta This is the Night jimra[ fid-dinja tat-televi]joni flimkien mas-supporting band fejn minn backing vocalist

Kurt fil-funfair ta' Amsterdam

spi//a solista fi programm.

“It-televi]joni esponieni aktar u g[enni nsib aktar xog[ol fid-dinja tal-mu]ika.

Xog[ol li kien jimpenjani aktar filg[axijiet u g[alhekk filg[odu xtaqt nag[mel xi [a;a aktar utli bil-[in tieg[i u g[alhekk idde/idejt li nag[mel [afna self devolopment courses biex jien, b[ala persuna, inkun naf aktar xi rrid u nkun aktar iffukat. Investejt fija nnifsi b[ala persuna.

“Tul dan i]-]mien g[amilt linkontru tieg[i mal-ener;ija alternattiva, jew a[jar nibtet ix-xewqa li nippromwovi dan it-tip ta' ener;ija.”

L-ambjent

?ertament li mhux biss mod interessanti kif tqatta' l-[in i]da mod utli [afna g[asso/jetà in;enerali. Kurt beda jesponi dan l-argument mannies in;enerali u j;ibhom aktar konxji mill-[arsien talambjent.

“Hemm biss affarijiet vanta;;uzi x'wie[ed jie[u mill-ener;ija alternattiva, mhux biss g[alih innifsu i]da

wkoll g[ad-dinja in;enerali.

Ovvjament, mindu rba[t ilfestival, il-[in li ninvesti fuq dan ix-xog[ol naqas drastikament. Irnexxieli nsib ftit [in bejn [a;a u o[ra, i]da [in minimu.”

Minn [a;a g[al o[ra Kurt hu tip ta' persuna li ma g[andhiex kwiet f';isimha u jg[addi minn [a;a g[al o[ra.

Issie[eb fin-Nature Trust u kellu l-okka]joni li jitkellem f'diversi postijiet ma' nies li

qeg[din ifittxu direzzjoni u mag[hom qasam l-esperjenza tieg[u. Jag[ti l-esperjenza tieg[u ta' kif wasal biex jemmen f'[olma u wettaqha.

Hu l-istess b[alma jg[id fiddiska li se jkanta f'Baku, flAzerbaijan, 'emmen u wettaq' – believe and achieve. Din hi l-linja li be[siebu jkompli jimmilita fiha g[ax jemmen li hi l-pre]ent u l-futur ta' pajji]na.

Insomma, Kurt jista' jkun ambaxxatur tajjeb g[al dan liskop.

Intant, lura g[allEurovision. Il-preparamenti

issa tlestew u kollox hu de/i].

Dawk it-tlieta, erba' minuti fuq il-palk iridu [afna [sieb, professjonalità u dedikazzjoni, u Kurt ipprepara ru[u sewwa.

“Kurt investa [afna [in u impenn. Hemm ukoll b]onn ta' /erti sagrifi//ji g[ax, e]empju, ili ma nixrob g[al tul ta' ]mien. Mhux biss min[abba dieta i]da wkoll min[abba lvu/i u affarijiet o[ra. Forsi kieku xi [add ftit tas-snin ilu kin jg[idli li biex nie[u sehem fil-Eurovision ma nistax no[ro; nie[u ]ew; drinks, kont inqarras wi//i.

“La l-Maltin g[o;obhom juru fidu/ja fija u fil-pakkett li g[andna, allura g[andi /erta responsabbiltà fil-konfront tag[hom. Il-mod kif nista' nirringrazzjahom hu billi nimpenja ru[i u nkun responsabbli f'dak li nag[mel.”

Il-poplu Malti jkun qed jistenna bi [;aru li jisma' lkanzunetta Maltija u jara kif din se tkun interpretata. Kurt kuntent [afna bil-pakkett li t[ejja u li fih hu dejjem kien konsultat.

“Jien ma kelli l-ebda pretensjoni. Ma kontx naf x'jinvolvu dawn it-tliet xhur ta' preparazzjoni. I]da kont ikkurat [afna mill-PBS, minn Anton Attard, Peter Carbonaro u o[rajn li g[o;obhom jorganizzaw programm li bih i]ommuna dejjem on track.

Kollox lest “{wejje;, performance, vi]wal, video mu]ikali…

Dakinhar li reba[ postu fil-Eurovision 2012

Dejjem tkellimna u x[itna l[sibijiet tag[na, imbag[ad naslu g[al konklu]joni. Daqqa j/edi wie[ed u daqqa j/edi lie[or.”

Issa kollox lest u dalwaqt jibda j[ejji l-bagalji. Fihom Kurt mhux se j;orr xi lucky charm biex i;;iblu fortuna g[ax assolutament mhux superstizzju]. Se jkollu ]ew; bagalji kbar kollha [wejje; u l-akbar hand luggage li jista' j;orr. g[al pa;na 31

C O L L A G E FEATURE

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

31

Ener;ija Maltija fil-Eurovision

minn pa;na 30

Ovvjament mieg[u tiela’ lband bl-istrumenti tag[hom u [afna materjal promozzjonali.

“G[alija l-Eurovision hu xi [a;a kbira. Fl-istess waqt, di;à kantajt f'erba' pajji]i differenti fejn hemm qattajt ftit ]mien. Meta titla' g[allEurovision ma tkunx sejjer vaganza. Tie[u pja/ir, iva, i]da trid timpenja ru[ek u tkun lest g[al li jista' jinqala'.

Hemm b]onn id-dixxiplina wkoll.”

Il-qu//ata^

Bosta huma dawk li jsostnu li ladarba titla' tikkompeti filEurovision, kwa]i kwa]i lkarriera tkun la[qet ilqu//ata u m'hemmx fejn timra[ aktar. M'g[andekx aktar ambizzjonijiet. Din itteorija Kurt ma jaqbilx mag[ha.

“Hawn, iva, min jg[id li lparte/ipazzjoni fil-Eurovision hi l-og[la skala li wie[ed jista' jil[aq. Mhux ra;unament daqstant ]baljat g[ax hi tassew mira g[olja, i]da mbag[ad, x'tag[mel minn hemm ’il quddiem jiddependi mill-persuna.

“Jien il-Eurovision nixtieq nu]ah b[ala stepping stone.

Nixtieq li jag[ti l-opportunità li nvara l-karriera tieg[i.

“Fis-sajf se jo[ro; l-album tieg[i. Fil-fatt qeg[din filpro/ess. G[andna erba' songs miktubin di;à, kemm nipprodu/uhom, u qeg[din na[dmu fuq o[rajn biex no[or;u album bi tmien diski.

Di;à hu konfermat li se mmorru fil-pajji]i fejn morna fit-tour promozzjonali biex nippromwovu l-album tag[na.

Se jkun sajf pjuttost impenjattiv.”

Dan l-a[[ar g[addejjin minn perjodu li fih il-kanzunetta Maltija mhux qed jirnexxilha tag[milha sas-serata finali. Ta' kull sena, bosta huma dawk li jiddi]appuntaw ru[hom u sa[ansitra jitilfu l-interess fisserata finali ladarba Malta ma tkunx inklu]a. Ovvjament, dan kollu jo[loq /erta pressjoni fuq il-parte/ipazzjoni Maltija.

I]da Kurt jara l-aspett po]ittiv ta' din il-[a;a.

In[obbu l-festival “Jien naraha [a;a po]ittiva li l-poplu Malti jiddeludi

daqstant ru[u g[ax ifisser li a[na tassew in[obbu dan ilfestival u tassew g[andu sinifikat g[alina.

“Ifisser ukoll li nkunu qed nissapportjaw lill-kantant jew kantanta li tkun qed tirrappre]entana. Illum, li jien hu dak li qed jirrappre]enta lil Malta, in[oss li g[andi b]onn dan l-appo;;.

“Personalment, kull darba li Malta ma tg[addix tag[tini ;ewwa. G[alija hu pja/ir li lMaltin jag[tu daqstant kas u g[alina l-artisti din laffezzjoni tfisser [afna.”

Kurt flimkien ma' parte/ipanti o[ra fil-Eurovision wara vja;; qasir fuq il-kanal f'Amsterdam

Flimkien ma’ Sinplus, li se jirrappre]entaw lill-I]vizzera. Huma kienu Malta fil-finali tas-Song for Europe

Kurt ma' Anggun li se tirrappre]enta lil Franza

Jedward, ir-rappre]entanti tal-Irlanda flimkien ma' Kurt

Kurt f'Baku, fl-Azerbaijan, se jkollu g[add sabi[ ta' sostenituri Maltin, fosthom ilfamilja tieg[u.

Di;à kien hemm “Meta rba[t il-festival f'Malta, stajt nara l-fer[ fuq wi// il-qraba tieg[i, tribù s[i[a warajja. Fl-Azerbaijan, minkejja li ’l bog[od u li l[las tal-passa;; mhux karità, u minkejja li l-lukandi jg[ollu l-prezzijiet, il-membri tal-

familja xorta telg[in. Telg[in ukoll xi [bieb u fans.

“Napprezza [afna g[ax naf li se ti;ihom spi]a. Jien di;à mort hemm g[ax tlajna nkantaw fil-finali tag[hom meta g[a]lu lir-rappre]entant tag[hom. Tawna laqg[a tassew sabi[a u billi [adt sehem fi tliet programmi flistazzjon televi]iv nazzjonali, in-nies bdew jag[rfuna u jie[du r-ritratti mag[na.”

Kurt, minkejja l-età ]g[ira

tieg[u, hu ;uvni b'rasu fuq g[onqu u rispettu] [afna. Filfatt jis[aq li billi l-Azerbaijan hu pajji] Musulman ing[atat attenzjoni spe/jali lill-ilbies ta]-]ew; nisa membri talband, id-drummer u l-backing vocalist, biex dawn ma jilbsux qasir [alli ma jurtawx ilkultura tal-post.

“Jien insejja[lu rispett. Ma nemminx li wie[ed g[andu jisfida g[ax meta nies barranin ji;u fi xtutna napprezzaw jekk

huma jirrispettaw il-kultura tag[na.”

Argument ta' artist ta' veru, argument ta' ;uvni li g[andu /erti valuri. Nistqarr li lil Kurt ftit li xejn kont nafu g[ajr minn fuq it-televi]joni, i]da skoprejt dak li tassew isarraf mhux biss b[ala talent mu]ikali i]da wkoll b[ala persuna b'rasha fuq g[onqha li taf xi trid fil-[ajja u timxi bilprin/ipji u b'dik it-tbissima li ddewweb is-sil;.

32

L-HSBC ikompli jinvesti f’Malta Il-Kap E]ekuttiv tal-HSBC Group Stuart Gulliver qal li Malta hi wie[ed mill-aktar swieq li qed jiksbu ri]ultati tajbin fi [dan l-HSBC, u lBank se jkompli jinvesti filfranchise Maltija tieg[u billi jespandi l-varjetà ta’ servizzi u ta’ prodotti g[all-klijenti.

Fi stqarrija g[all-istampa, Mark Watkinson, il-Kap E]ekuttiv tal-HSBC Bank Malta, qal li je]istu opportunitajiet tajbin [afna biex tkun ]viluppata l-[idma tal-Bank skont l-istrate;ija tal-Gvern li qed tkabbar il-

C O L L A G E TAGÓRIF

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

qasam tas-servizzi finanzjarji f’Malta. “Il-firxa internazzjonali tal-HSBC tipprovdi lill-Bank b’vanta;; kompetittiv uniku f’dan is-settur ta’ tkabbir.”

Matul din l-a[[ar sena, lHSBC Bank Malta kompla g[addej bil-programm ta’ rinnovament tal-ferg[at tieg[u, ]ied kemm in-numru ta’ ATMs ;odda kif ukoll ilfa/ilitajiet bankarji awtomatizzati, u kompla jtejjeb l-infrastruttura u ssistemi tal-IT b’investiment li jammonta g[al €21 miljun.

HTC One X fil-[wienet ta’ GO

GO tixtieq tinforma lill-klijenti tag[ha li minn nhar it-Tlieta li ;ej l-HTC One X se jkun disponibbli fil-[wienet kollha ta’ GO f’Malta u f’G[awdex.

Dan it-telefon huwa tal-og[la livell u j[addem pro/essur quod-core. Ideali g[al dawk li jridu l-abbiltà ta’ multitasking bl-og[la velo/itajiet u li jixtiequ jgawdu esperjenza ta’ gaming, li j[obbu jisimg[u mu]ika ta’ kwalità e//ezzjonali, li j[obbu jie[du ritratti tal-og[la kwalità u jibbraw]jaw l-internet b’velo/itajiet inkredibbli.

HTV One X jinbieg[ g[al €649 imma klijenti li jabbonaw g[al Pay Monthly 85 u d-data plan On The Move 2MB ta’ GO, disponibbli g[al renta fix-xahar ta’ €99.99, huma awtomatikament intitolati g[all-ismartphone HTC One X bla [las meta jag[]lu li jiffirmaw ftehim ta’ sentejn flimkien ma’ mandat ta’ direct credit.

Meta jie[du l-Pay Monthly 85, abbonati jkollhom i/-/ans li jgawdu minn minuti b’xejn ta’ telefonati lejn il-linji fissi GO u l-linji GO mobile, minuti b’xejn ta’ telefonati lejn linji o[ra lokali u tal-UE, SMS b’xejn bla limitu lejn innetworks kollha lokali u data bundle 2GB b’xejn – li jistg[u jsiru kollha mill-HTC One X tag[hom.

U hemm aktar! Meta jixtru HTC One X, klijenti Pay As You GO jiksbu 10GB ta’ mowbajl internet b’xejn sa 180 jum.

HTC One X hu smartphone irqiq [afna bil-qisien ta’ 134.4 x 69.9 x 8.9 mm b’ touchscreen 4.7 pulzier u ri]oluzzjoni ta’ 1280 x 720.

G[al aktar informazzjoni fuq l-HTC One X, il-klijenti jistg[u jaslu wasla sa wie[ed mill-[wienet ta’ GO jew resellers esklusivi f’Malta u f’G[awdex.

Jistg[u j/emplu b’xejn lill-customer care ta’ GO mobile fuq 146 mill-konnessjoni GO mobile tag[hom jew 79222146 minn kwalunkwe network lokali ie[or. Jistg[u wkoll i]uru s-sit www.go.com.mt.

… u ta’ Vodafone BANK OF VALLETTA. Aktar minn 40,000 persuna rre;istraw b[ala donaturi tal-organi f’kampanja qawwija li saret mit-Transplant Support Group u li saret possibbli grazzi g[all-appo;; tal-Bank of Valletta. Dan il-Bank g[adu kemm ;edded l-appo;; tieg[u lit-Transplant Support Grupp, li hi organizzazzjoni volontarja li tpo;;i ta[t saqaf wie[ed pazjenti li r/evew trapjant u dawk li g[andhom qed jistennew wie[ed.

Fir-ritratt ta’ fuq Charles Borg, Kap E]ekuttiv tal-Bank of Valletta, jidher qed jippre]enta l-isponsorship lil Alfred Debattista, President, u James Muscat, Vi/i-President tatTransplant Support Grupp.

Il-Premju Francis Ebejer jag[laq fil-31 ta’ Mejju L-applikazzjonijiet g[allPremju Francis Ebejer se jibqg[u miftu[a sal-{amis 31 ta’ Mejju.

Dan il-Premju, li hu ma[sub biex i[e;;e; kittieba ;odda u stabbiliti jaqsmu xog[lijiethom ma’ udjenza wiesg[a, joffri pjattaforma soda g[all-aktar drammi promettenti bilMalti.

Il-pakkett ta’ g[arfien g[all-aqwa drammi ma jinkludix biss premjijiet fi flus, imma wkoll g[ajnuna biex id-drammi rebbie[a jittellg[u u jkunu pubblikati s-sena d-die[la, meta Malta tfakkar l-20 sena mill-mewt ta’ Francis Ebejer.

Il-Premju hu miftu[ g[al kittieba ta’ kull età, grad ta’ esperjenza u nazzjonalità.

Id-drammi g[andhom ikunu

bil-Malti. Dan ma jeskludix l-u]u ta’ lingwi o[ra, sakemm l-ilsien ewlieni jkun il-Malti.

Il-kittieba g[andhom jippre]entaw dramm(i) filkategoriji li ;ejjin: Kategorija A: Drammi ta’ kull tul; Kategorija B: Drammi g[at-tfal#]g[a]ag[ (udjenzi ta’ 16-il sena jew i]g[ar); Kategorija ?: Radjudrammi.

I/-chairman tal-;urija se jkun Mario Philip Azzopardi. Il-;urija ta’ akkademi/i, kittieba u artisti o[ra t[abbar lista tal-aqwa xog[lijiet f’kull kategorija, u minnha tag[]el id-drammi rebbie[a.

Il-linji gwida s[a[ talPremju Francis Ebejer jinsabu fuq www.maltaculture.com.

L-HTC One X jinsab ukoll fil[wienet kollha ta’ Vodafone madwar Malta u G[awdex.

L-ismartphone il-;did jil[aq laqwa livell ta’ performance b’kamera fantastika u awdjo awtentiku.

L-HTC One X g[andu web browsing mg[a;;el [afna, bi kwalità ta’ imma;ini e//ezzjonali u vi]wali perfetti tal-log[ob grazzi g[allprocessor quad-core 1.5GHz. Il-kamera hi ta’ 8 mega pixels b’teknolo;ija tar-ritratti l-aktar avvanzata tal-HTC. Il-kamera tinfeta[ f’anqas minn sekonda u ti;bed ritratti

kontinwi. Grazzi g[al lenti F2.0 state-of-the-art u flash li ja;;usta ru[u awtomatikament, ir-ritratti jistg[u jittie[du fl-ag[ar kundizzjonijiet – ji;ifieri f’dawl baxx, fid-dlam u f’postijiet fejn ikun hemm ixxemx wara persuna.

L-awdjo tal-HTC One X hu fost l-aqwa fis-suq. Bil-Beats Audio is-sound hu esperjenza mill-aqwa. Kemm jekk wie[ed ikun qed jisma’ lmu]ika jew jilg[ab xi log[ba s-sound hu awtentiku u listess jekk tkun qed tara film jew video.

Hu fa/li [afna li wie[ed ja//essa l-mu]ika mil-libreriji, apps u l-internet f’daqqa minn post wie[ed.

L-HTC One X jista’ jinxtara ming[and Vodafone g[allprezz ta’ €699 jew g[al prezz ta’ €549 mal-ismartphone Plan 35, €449 mal-ismartphone Plan 55, €349 bl-ismartphone Plan 75 jew b’xejn maliSmartphone Plan 95.

G[al aktar tag[rif ]ur xi [anut tal-Vodafone, /empel 247 b’xejn minn linja talVodafone jew 9999247 minn xi linja o[ra jew ]ur www.vodafone.com.mt.

Rachel Vella mag[]ula Top Entrepreneur g[all-2012 mill-magazin Economic Update Rachel Vella, Direttur ta` ROCS Group, kienet irrebbie[a tal-premju Malta’s Top Entrepreneur 2012 filkategorija ta’ 15 sa 20 sena fil-qasam tal-kummer/.

Din hi l-ewwel sena li The Economic Update, magazin tal-kumpanija lokali Network Publications, organizzaw The Economic Update’s Top Entrepreneur Awards 2012.

Dan l-avveniment se[[ filLukanda Grand Excelsior, ilFurjana, fl-4 ta’ Mejju fejn 38 mill-a[jar intraprendituri ta’ Malta ikkompetew g[al dan it-titlu tant presti;ju].

Dan l-avveniment kien sponsorjat mill-Bank of Valletta u beda b’Gala Event.

L-attività inkludiet tliet kategoriji differenti: 1 sa 14-

il sena fid-dinja tal-kummer/, 15 sa 20 sena, u ’l fuq minn 20 sena.

Id-de/i]joni finali kienet f’idejn Sandra Sladden, Chairperson ETC, Joseph Farrugia, Direttur :enerali Employers Association, kif ukoll Tancred Tabone, President Chamber of Commerce, Enterprise and Industry. Il-voti finali ta’ dan il-premju kienu ri]ultat ta’ 50% de/i]joni tal-a;;udikanti u 50% voti tal-pubbliku missit elettroniku tal-magazin.

Il-kriterji biex jintg[a]el irrebbie[ kienu dipendenti fuq bosta fatturi, b[al strate;ija, innovazzjoni, diversifikazzjoni, l-influwenza per/epita u l-kapa/ità intraprenditorjali.

Rachel Vella ting[ata t-trofew b[ala r-rebbie[a tat-titlu ‘Top Entrepreneur 2012’

C O L L A G E MEDIA

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

33

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

Il-Baku Crystal Hall fl-A]erbaj;an.

Din is-sala se tkun qed tospita l-finali tal-Eurovision Song Contest ftit ;ranet o[ra

Lejn il-Eurovision bil-kontroversja

Id-dati tas-semifinali u talfinali tal-Eurovision g[al din is-sena f’Baku, il-kapitali talA]erbaj;an, qed joqorbu bil[effa. Malta ter;a’ twarrab g[al ftit l-argumenti politi/i notorji tas-soltu u tikkon/entra fuq dan l-avveniment li dejjem itella’ l-aspettattiva li xi darba nirb[u.

Jekk Kurt Calleja jirnexxilu ‘jag[milha’ b’This is the Night (minkejja l-banalità ta]-]ifna li n[olqot b[ala promozzjoni), issena d-die[la Malta aktarx tiffa//ja problema, kemm minna[a infrastrutturali (bl-ispejje] kollha li l-up-grading i;ib mieg[u f’sena ekonomikament prekarja) u kemm min-na[a politika, min[abba l-elezzjoni.

Malta se tkun qed tikkompeti fit-tieni serata tas-semifinali, fl24 tax-xahar.

Din is-57 edizzjoni talEurovision se tkun qed issir f’dik li qed tissejja[ il-Baku Crystal Hall, struttura impressjonanti kummissjonata mill-belt ta’ Baku. Imqieg[da /entralment [dejn Il-Pjazza talBandiera Nazzjonali, l-arena msaqqfa, li tlestiet minn kollox xahrejn ilu, tesa’ mat-23,000 spettatur. It-trasmissjoni se tkun f’idejn l-istazzjon nazzjonali, l-Ictimal TV. I]da ng[addu g[allkontroversja. Biex inbena lawditorju l-;did, il-Gvern ;ieg[el li jin[ar;u bil-forza gzuz ta’ familji u djarhom inkinsu, litteralment, millbulldozers. F’diversi ka]i, labitanti lanqas biss ing[ataw ]mien ji;bru [wejji;hom qabel beda t-twaqqig[.

Rapport tal-Human Rights Watch (HRW) dwar lesproprijazzjoni forzata juri kif il-familji n[ar;u minn erba’ zoni differenti, ming[ajr avvi] u [afna drabi, f’nofs ta’ lejl, blawtoritajiet iwaqqg[u d-djar.

Aktar minn hekk, il-Gvern qed jirrifjuta li j[allas kumpens xieraq lill-familji, mentri filfatt, l-istess li;i tobbliga li f’ka]i ta’ esproprijazzjoni, ilGvern i[allas skont il-valur tassuq. Jane Buchanan, ri/erkatri/i ewlenija fi [dan ilHRW g[all-Ewropa u l-Asja ?entrali, qalet lill-media li lawtoritajiet mhux biss qed ikissru d-djar tal-familji, “imma qed ikissru wkoll il-

[ajjiet tan-nies.”

Hi qalet li kull esproprijazzjoni illegali g[andha titwaqqaf minnufih u l-familji jkunu riabilitati u kkumpensati, “kemm g[ax tke//ew minn djarhom, kif ukoll g[at-tbatija emozzjonali li qed isofru”.

L-evizzjonijiet, li ilhom sejrin minn Mejju tal-2011, servew biex f’Baku jinbnew ;onna, toroq, abitazzjonijiet lussu]i, garaxx kbir g[allparke;; u /entru kummer/jali.

Il-HRW qed tipprotesta li, biex jag[ti spinta propagandistika lill-kapitali, il-Gvern A]erbaj;ani qed juri d-disprezz flagranti tieg[u lejn id-drittijiet fundamentali ta/-/ittadini – li fost kollox g[andhom id-dritt ikollhom fejn joqog[du, ming[ajr il-bi]a’ li jitke//ew minn djarhom.

Biex in[ar;u l-familji, izzoni milqutin iddawru bi stakkamenti kbar tal-Pulizija, li f’diversi ka]i arrestaw lillabitanti filwaqt li kienu qed jitwaqqg[u djarhom. Waqt iddemolizzjoni, [afna /ittadini spi//aw ming[ajr provisti taddawl u l-ilma, u kien rappurtat li f’dawn l-a[[ar xhur, g[allilma kellhom jinqdew billi jdewbu s-sil; tat-triq.

Il-EBU ta[sel idejha

Il-Human Rights Watch ippruvat tipprotesta malEuropean Broadcasting Union; imma din kienet infurmata li lEBU qed i]]omm id-distanza kollha minn dak li qed ji;ri, u qalet li l-Eurovision hu avveniment ‘apolitiku’.

Dawk kollha li jifhmu li lvoti g[all-Eurovision huma dominati kwa]i g[al kollox minn preferenzi ;eo-politi/i, g[andhom g[aliex jitbissmu b’dikjarazzjoni b[al din.

Min-na[a tieg[u, il-Gvern A]erbaj;ani pprova jiskolpa lilu nnifsu billi insista li ddemolizzjonijiet u l-evizzjonijiet “mhumiex marbutin malavveniment Ewropew”.

Il-HRW qed tappella biex ilpajji]i-membri affiljati malEBU jippressaw lill-Union Ewropea li tie[u [sieb ilfestival annwali, kif ukoll lil strutturi o[rajn, b[allEurovision Reference Group, biex jag[mlu l-interpellanzi tag[hom favur il-;ustizzja ma/-/ittadini ta’ Baku, biex ilproblemi jkunu ri]olti b’mod

trasparenti u billi jkunu rispettati l-li;ijiet nazzjonali u internazzjonali. Li titfa’ familji s[a[ ’il barra minn djarhom b’vista /ara konnessa malavveniment, qed tg[id il-HRW, hi xi [a;a li tix[et dell ikrah fuq il-festival.

Sa issa, il-media internazzjonali (u wisq inqas dik Maltija), bilkemm tkellmet dwar dak li sar u li qed isir f’Baku. Hemm [afna aktar interess fil-websajts tal-pajji]i involuti fil-festival milli fittbatija tan-nies li sfaw ming[ajr dar u ming[ajr kumpens xieraq g[ad-de/i]jonijiet arbitrarji li ttie[du mill-awtoritajiet talpajji], li qed jospita tliet serati ta’ divertiment bi skapitu g[addinjità umana.

Ma nafx jekk fostna huwiex se jkun hawn il-kura;; li nitkellmu dwar dan l-abbu] marbut mal-Eurovision.

Probabbilment, kollox se jibqa’ g[addej minn fuq rasna u mbag[ad nin[akmu niddiskutu – mhux lill-familji evakwati bil-forza – imma jekk Malta jkunx kellha ti;i fil-post li tkun ;iet. Anki programm popolari b[al Xarabank ipprefera jqanqal l-e//itament billi jo[ro; lin-nies fit-triq g[al ]ifna patetika milli jwassal g[all-attenzjoni tat-telespettaturi l-in;ustizzji li se[[ew f’Baku. U Xarabank suppost li g[andu kuxjenza so/jali!

Kundanna impulsiva

Ftit ikun hemm ka]i fejn xog[ol letterarju jqanqal lattenzjoni tal-media mondjali.

Imma hekk ;ara fil-ka] talpoe]ija tan-Nobel :ermani], Gunther Grass, li kkritika lpolitika bellika nukleari talI]rael. L-attakki waslu minn kullimkien, mil-lemin, mixxellug u mi/-/entru. Wie[ed mill-aktar kriti/i letterarji prominenti fil-:ermanja, Marcel Reich-Ranicki, iddeskriva l-poe]ija b[ala wa[da ‘di]gustanti’.

I]da kien hemm min iddefenda lill-awtur /elebri: irrumanzier (daqstant ie[or famu]) Salman Rushdie qal li l-kundanna kontra Grass, li wasslet biex l-I]rael iqisu b[ala persona non grata, mhi xejn [lief “pika infantili”, filwaqt li l-Akkademja tal-Arti f’Berlin ikkritikat “il-kundanna impulsiva” kontra Grass.

Kummenti dwar websajts li Ωort

{amsin sena ta’ [idma

Malta tassew inbidlet. {amsin sena ilu, dawk li kienu jit[addtu dwar limportanza li nikkonservaw l-ambjent, fl-aspetti tieg[u kollha, kienu meqjusin b[ala nies e//entri/i, u li kienu jg[ixu f’dinja tal[olm.

Kien f’dan il-kuntest li fit12 ta’ Di/embru 1962 kienet twieldet l-NGO, illum mag[rufa b[ala Nature Trust Malta (NTM). minn Salvu Felice Pace ....................................

L-ewwel pa;na talwebsajt tag[ha tag[ti sfelicep@go.net.mt rakkont ta/-/elebrazzjonijiet li saru fil-Park Naturali fi Xrobb l-G[a;in, ftit ;ranet ilu.

Il-websajt bl-indirizz www.naturetrustmalta.org, g[andha diversi taqsimiet li jiffukaw fuq x’inhi din l-NGO, x’tag[mel, l-edukazzjoni ambjentali, kif jien u int nistg[u ng[inu, u taqsima dwar il-pubblikazzjonijiet tag[ha.

B’g[arfien u b’rabtiet mal-World Wildlife Fund, l-NTM [admet g[all-protezzjoni tal-pjanti u l-annimali, spe/jalment l-ispe/i li huma endemi/i f’pajji]na. Permezz tal-edukazzjoni, illum il-poplu hu aktar konxju mill-ambjent naturali u millimportanza tieg[u biex jibqa’ sostenibbli g[all;enerazzjonijiet futuri. L-NTM ta[dem fi pro;etti ta’ afforestazzjoni, konsevazzjoni ta’ ambjenti naturali u protezzjoni ta’ zoni marittimi. L-NTM tissorvelja u tmexxi diversi ri]ervi naturali, parks ta’ importanza kbira, b[al dak tad-Dwejra f’G[awdex, u duni tar-ramel.

Jekk illum a[na konxji aktar dwar l-ambjent, dan hu hekk fil-parti l-kbira grazzi g[all-NTM. Minn din il-kolonna, jiena nsellem li dawk kollha li wassluna sa hawn.

L-HSBC u l-Eko-Skola

Il-kun/ett eko-skola hu wie[ed nobbli. Ma kienx ikun possibbli li jid[ol fil-g]ejjer tag[na ming[ajr l-edifi//ju li bniet in-Nature Trust (Malta), ix-xog[ol li g[amlu gvernijiet Nazzjonalisti f’dan il-qasam u s-s[ubija tag[na fl-Unjoni Ewropea.

Eko-skola hu programm internazzjonali li ji;bor fih 8000 skola minn madwar id-dinja. L-g[an tal-iskola hu li jag[ti littfal esperjenzi ambjentali li minnhom jitg[allmu, jinvolvi littfal f’de/i]jonijiet li jolqtu lill-ambjent, u jg[inhom biex jifhmu l-kun/ett tal-i]vilupp sostenibbli. Il-Bank HSBC, permezz ta’ Fondazzjoni Malta (id[ol f’http://hsbc.com.mt) wera interess kbir fl-eko-skola (id[ol f’www.ekoskola.org.mt) u ta s-somma ta’ 33,000 dollaru biex jinqasmu fost it-tnax-il skola mill-g]ejjer tag[na li qed jie[du sehem f’dan il-pro;ett.

Il-Ministeru g[ar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali, immexxi minn George Pullicino, jag[ti l-appo;; tieg[u lill-eko-skola u jikkopera mal-Ministeru g[all-Edukazzjoni biex it-tfal tag[na jikbru konxji mill-ambjent naturali tag[na u tad-dinja.

Dan hu xog[ol li jirrikjedi l-g[ajnuna volontarja. Dawk li jridu jg[inu fi pro;etti ambjentali, b[al [idma f’mixtli tassi;ar jew kampanji ta’ tindif, jistg[u jibag[tu email lil info@naturetrustmalta.org. Fis-sit g[andek issib fejn tista’ tibg[at xi donazzjoni.

Ri]enji^

Na[seb li b[ali nnutajtu kemm tal-Labour malajr isej[u g[ar-ri]enji ta’ Ministri Nazzjonalisti. {asbu li a[na ninsew li dawk li qed isej[u g[al dawn ir-ri]enji, li kieku kellhom uqija ta’ di/enza politika, kienu ilhom li [allew il-[ajja pubblika.

Fosthom hemm dawk li kienu l-protagonisti tal-korruzzjoni rampanti li e]istiet fis-snin 70 u 80. U x’g[amel Joseph Muscat? :abarhom madwaru biex ikunu l-protagonisti ta’ Gvern Laburista progressiv u moderat!

34

C O L L A G E RELIÌJON

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Radju Marija hu rigal tal-Imqaddsa Ver©ni Marija

Is-Sitt {add tal-G[id

minn Fr. Charles Fenech OP ................................................

G[ad li hu mifrux maddinja kollha, Radju Marija hu realtà unika u ori;inali fil-mass media Kattolika.

Sa mill-bidu, kienet tidher b[ala xi [a;a stramba u li kellha tmur kontra l-kurrent biex tkun a//ettata u mifhuma tajjeb. Wa[da mill-akbar problemi, anki llum, hi biex tispjega x’inhu Radju Marija u t[allih ji]viluppa fl-ispirtu veru tieg[u.

It-tentazzjoni li jitwaqqaf stazzjon differenti tar-radju hi dejjem hemm, b[alma hi l-possibbiltà li Radju Marija li hemm b[alissa jmur ’il bog[od millg[eruq ori;inali tieg[u.

L-a//ettazzjoni talkari]ma ta’ Radju Marija u lfedeltà lejh, huma grazzji li kull Radju Marija fid-dinja g[andu jitlob ta’ kuljum.

B’mod ;ustifikat, a[na g[andna nitkellmu fuq ilkari]ma ta’ Radju Marija g[aliex dan l-istazzjon li jxandar mhuwiex il-frott talpjan tal-bniedem, i]da hu rigal mog[ti minn Alla. Hi grazzja straordinarja li l-qalb materna ta’ Marija tefg[et fuq ilKnisja.

Ta’ min isemmi li dan ittwemmin t[ossu b’qawwa kbira l-udjenza numeru]a ta’ Radju Marija, l-insara li jag[rfu l-id sopranaturali tipika tal-Mulej.

Dan l-istazzjon tar-radju, differenti minn [afna o[rajn li hemm fil-Knisja, hu milqug[ b[ala grazzja mis-sema li qed jag[mel il-frott u g[alhekk g[andna nroddu [ajr.

Biex inkunu nistg[u nifhmu n-natura ta’ dan ir-rgal, mog[ti mill-qalb ta’ Marija, a[na m’g[andniex nag[tu lok g[al spekulazzjonijiet astratti, i]da ne]aminaw b’mod konkret kif il-Ver;ni Mbierka [alliet il-pro;ett tag[ha biex jikber fil-[in u jimmatura b’pa/enzja bla tarf u blim[abba, minkejja l-fra;ilità u l-infedeltà tag[na.

Radju Marija j˙abbar konverΩjoni

L-ispirtu ta’ Radju Marija jiftiehem l-aktar fi-tifsira sempli/i tieg[u, ta’ stazzjon li jxandar [sibijiet reli;ju]i.

M’hemmx dubju li lprogrammi kollha tieg[u, g[alkemm b’mod differenti,

It-talb ji©i l-ewwel

i[abbru l-Kelma t’Alla. Ilprofessjoni miftu[a tal-fidi Kattolika tal-kelliema hi ttimbru tipiku ta’ Radju Marija.

Biex inkunu nistg[u nifhmu l-appell u l-qawwa unika rridu ng[idu li hu radju li j[abbar konver]joni. Permezz ta’ Radju Marija, il-Ver;ni Marija tipprova tag[ti vu/i lill-Knisja biex tqajjem il-fidi u ssejja[ g[all-konver]joni lill-;enerazzjoni mitlufa fiddlamijiet u fid-dellijiet talmewt tal-atei]mu u talmaterjali]mu.

It-t[abbir tal-konver]joni hu d-dinami]mu profond ta’ Radju Marija. Hu l-iskop tassalvazzjoni tal-erwie[ li j;ib lil dan l-istazzjon fost ilmer[la, fejn il-fidili jg[ammru fis-sigurtà, biex isejja[ lil dawk li tbieg[du billi j[abbrilhom ma[fra, [niena u tama.

Ir-radju jil[aq lill-bniedem kull fejn ikun. Jid[ol f’dawk il-postijiet ta’ disperament ming[ajr Alla, u jaqbel e]att g[al din il-missjoni dimensjonali li llum hi assolutament ne/essarja u ur;enti. Il-veru Radju Marija mhux mismug[ biss minn dawk li verament jemmnu, i]da anki minn [afna li huma ’l bog[od i]da li j[ossu lim[abba g[al Alla fil-fond talqalb tag[hom.

Meta ji]died in-numru tassemmieg[a li jistqarru li re;g[u lura g[all-fidi u l-[ajja nisranija, dan ifisser li listazzjon tag[na b’mod tajjeb qed jil[aq l-g[an fdat minn Marija.

Is-sej[a g[allkonver]joni hi mag[mula minn Radju Marija permezz tattalb. It-talb hu l-attività fundamentali ta’ Radju Marija, b[alma hu g[all-Knisja. L-aktar programm importanti ta’ Radju Marija hu dak tat-talb.

Bit-talb, Radju Marija j[abbar u jag[ti xhieda t’Alla.

Permezz tat-talb hu jsa[[a[ u jippersevera l-fidi.

Bit-talb hu jressaq erwie[ imbieg[da lejn Alla. Radju Marija li ma jitlobx [afna jkollu ftit semmieg[a. Ilprogrammi tat-talb huma ]gur l-aktar apprezzati u l-iktar mismug[a.

Bl-istrument ta’ Radju Marija, il-Ver;ni Mbierka tipprova ter;a’ dda[[al it-talb bi xmara ta’ [ajja u grazzja fil-qalb tal-bniedem, fid-djar u fil-familiji tag[hom u fl-a[[ar mill-a[[ar fid-dinja kollha.

It-talb ta’ Radju Marija g[andu ba]i ekkle]jali. Fuq kollox, hu ji;bor it-talb kollu tan-nisrani tajjeb filg[odu u billejl, u b’dan il-mod issemmieg[a kollha, partikolarment il-familji, jitg[allmu t-talb sempli/i tradizzjonali u jidraw jibdew u jispi//aw il-;urnata tag[hom mal-Mulej.

Il-laj/i kollha li jkunu wara l-mikrofonu g[al dan it-talb (li jinkludu ]g[a]ag[, missirijiet u ommijiet) jag[tu e]empju qawwi bil-pre]enza tag[hom.

Il-qalba tat-talb ta’ Radju Marija hi s-sagrifi//ju talQuddiesa ta’ kuljum. G[allmorda, l-anzjani u dawk li qed jivvja;;aw hi okka]joni straordinarja ta’ ideal spiritwali.

It-talba tar-Ru]arju Mqaddes f’radju li j;orr l-isem ta’ Marija g[andha valur spe/jali. {afna nies li ja[dmu bil-lejl, jew dawk li ma jistg[ux jorqdu, fir-Ru]arju li ji;i ripetut fis-sig[at ta’ bil-lejl isibu solliev spiritwali kbir.

Xi forom ta’ devozzjonijiet popolari u sinifikanti [afna, b[alma hi l-Via Sagra, inNoveni, e//. jistg[u jid[lu fost it-talb ta’ Radju Marija ming[ajr ma jnaqqsulu xejn, u jag[tihom l-istess rilevanza li s-soltu tag[tihom il-Knisja.

Im[abba tfisser li tag[ti [ajtek!

Atti 10>25-26, 34-35, 44-48< Salm 97< 1 :wanni 4, 7-10< :wanni 15>9-17

Il-{sieb

Fil-mixja tag[na matul i]-]mien tal-G[id rajna [afna drabi lill-Mulej ikellimna bil-;rajjiet ta’ m[abbtu qabel il-kliem tieg[u. San :wann, fit-Tieni Qari mill-Ewwel Ittra tieg[u, itenni li g[andna n[obbu lil xulxin g[ax l-im[abba ;ejja minn Alla. I]da meta tisma’ stejjer dwar abbu]i tat-tfal, tifrik u ;lied fil-familji wara ftit snin ta’ [ajja mi]]ew;a, meta tisma’ nies li ji;;akbinaw lil xulxin fil-post tax-xog[ol, meta tara stejjer ta’ a[wa mifrudin g[al snin s[a[ minn xulxin min[abba xi ;lieda jew nuqqas ta’ qbil… dan kollu jindika li g[adna lanqas bdejna nifhmu xi jrid il-Mulej minna, xi jrid jg[idilna l-Mulej meta jtenni li g[andna n[obbu kif [abbna hu.

Hu ferm importanti li fil-[ajja tag[na nag[mlu de/i]jonijiet /ari meta ng[idu li n[obbu lil xi [add. T[obb ma jfissirx li tibg[at xi kartolina, i]da jfisser li int tag[mel minn kollox g[al dik il-persuna, sa[ansitra tkun lest li titlef [ajtek. Madre Tere]a ta’ Calcutta tg[idilna li t[obb ifisser li tibqa’ toffri lilek innifsek sakemm tbati. I]da l-Van;elu falz li qed tipprietka d-dinja hu Van;elu li jedifika l-egoi]mu talpersuna umana, hu indikazzjoni biex tikber inti u //ekken lil ta’ madwarek. G[alhekk, anki llum, is-salib ta’ Sidna :esù Kristu g[adu skandlu g[al-Lhud u bluha g[all-pagani.

Il-Kelma

Fl-Ewwel Qari, me[ud mill-Atti tal-Appostli, g[andna pass importanti fl-istorja tal-Knisja meta ji;i kkonvertit u mg[ammed l-ewwel wie[ed li ma kienx Lhudi: Kornelju.

San Pietru jg[id li Alla jilqa’ lil dawk kolha li g[andhom ilbi]a’ t’Alla, ji;ifieri li jixtiequ jwettqu r-rieda ta’ Alla fil[ajja tag[hom u jixtiequ jag[mlu s-sewwa. Is-salvazzjoni ta’ Kristu hi miftu[a g[al kul[add. Hekk itenni s-Salm 97 meta jg[id li l-Mulej wera l-;ustizzja tieg[u lill-;nus.

Fl-Ewwel Ittra li ntennu fit-tieni qari tal-lum g[andna lil San :wann jg[idilna li Alla hu m[abba u l-g[ajn ta’ kull im[abba. Din it-tema tkun ]viluppata fil-Van;elu tal-lum me[ud minn San :wann li jtenni li din l-im[abba dehret filpersuna u l-[idma ta’ :esù Kristu.

Il-{ajja

. Alla huwa m[abba. Din l-im[abba tahielna b[ala wirt.

Nafu x’inhi l-im[abba? . Kemm qed ng[ixu l-im[abba vera mal-proxxmu tag[na fil-[ajja ta’ kuljum? . Kemm inti lest biex tkompli t[obb? . “Sejja[tilkom [bieb”, jg[id il-Mulej. T[oss li l-Mulej tassew hu l-[abib tieg[ek? . “Jekk t[arsu l-kmandamenti tieg[i tibqg[u f’im[abbti.”

Hekk qal il-Mulej. Kemm qed nippruvaw ng[ixu dan ilkmand? . Jekk fl-im[abba ma jkunx hemm tbatija, din m’hi m[abba xejn. {ares lejn Kristu Msallab.

1

2

3

4

5

6

{SIEB

It-talb jog[la ’l fuq u l-[niena tin]el ’l isfel. Imbeg[din kemm huma mbeg[din is-sema u l-art, Alla jisma’ le[en il-bniedem. – Santu Wistin

Id-Djalogu

Mulej, g[allimni n[obb, u nag[raf im[abbtek kuljum g[alija.

Fr Charles Fenech, OP

C O L L A G E ÓSIBIJIET

35

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

L-hena tag[ha tag[ti!

Tislima lill-ommijiet kollha fil-jum dedikat lilhom Jum l-Omm i[allini bla kliem.

Kif nista’, ra;el u patri, infisser im[abba daqshekk kbira li qawl Lhudi wasal biex jistqarr ming[ajr kantunieri ta’ xejn: “Alla ma setax ikun kullimkien, g[alhekk [alaq lommijiet”? Ji;ifieri, qeg[din ng[idu li l-omm hi rappre]entanta prima ta’ Alla nnifsu?

Illum ng[id veru. U filwisg[a. Mill-esperjenzi li g[andi man-nies, spe/jalment mill-Isptar, nag[raf kemm lomm tag[mel minn kollox g[al uliedha. Meta n]ur ilwards tat-tfal morda hemmhekk nara l-ero]mu talim[abba tal-omm.

L-omm tinkolla ru[ha massodda ta’ wliedha morda u m’g[andekx /ans li se ti//aqlaqlek minn hemm.

Lesta li tkisser daharha fuq ilpultruna, lejl u nhar bilqieg[da fuqha, basta meta binha jew bintha jkunu jriduha, isibuha mag[hom. Anzi le. Lanqas jekk ma jkunux je[ti;uha. Dan g[aliex f’/erti ka]i, hi biss ixxjenza medika li wa[edha trid ittejjeb il-qag[da tal-pazjent /kejken. Imma l-omm xorta tibqa’ hemm. {dejn uliedha.

Biex takkumpanjahom.

T[e;;i;hom. Tfarra;hom.

Bil-pre]enza materna tag[ha.

L-omm, g[al uliedha tissallab. Ma nafx fejn ma tmurx basta taqdiha millkoxxa lil bintha wa[diena. Sa minn meta rat id-dawl taxxemx bintha, dejjem kienet imwa[[la mag[ha. Qatt ma [allietha wa[idha, sekonda li hi sekonda. G[adha sal-lum hekk. Meta to[ro;, ommha tkun taf sal-i/ken dettall fejn tkun marret bintha.

Lil ommha, bintha ma ta[bilha xejn. Ma’ ommha tit[addet qisha mhux hi. Tifta[ qalbha mag[ha bera[. G[aliex hemm il-fidu/ja. G[aliex f’ommha, it-tifla tara [abiba – role-model. G[ax tifhimha.

Taf tin]el fil-livell tag[ha. U dan ma jfissirx li ma’ din lomm jg[addi kollox! Meta bintha tatha g[all-[ela, fet[itilha g[ajnejha. Wissietha li l-flus trid ta[dem g[alihom.

Trid tib]a’ g[alihom, inkella kif se jkollok meta ti;i b]onn?

Madankollu, l-omm irnexxielha twassal lil bintha messa;; importanti [afna: JIENA DISPOSTA G{ALIK. U dan, bintha tafu. Mhux g[alhekk baqg[et imdendla mag[ha! Din hi wa[da millistejjer sbie[ li jo[or;u millfatt li tkun omm. Ji;ifieri, li tkun dejjem pre]enti g[al uliedek. Minn dawn l-istejjer g[andi bir-rimi. U jalla jkun hekk. Sirt niggustahom lillommijiet li ji;u fuqi u jg[iduli: “Father, lanqas [in g[alija nnifsi m’g[ad baqag[li!” Dan ifisser li

minn Patri Mario Attard OFM Cap ................................................

ng[ataw b’mod s[i[ lillfamilji tag[hom.

Nifhmek jekk tg[idli li g[andhom jie[du [sieb tag[hom infushom. Inkella jispi//aw [a]in. Imma, minna[a l-o[ra, mhuwiex dan ukoll sinjal li dawn l-ommijiet qeg[din i[allu l-im[abba ta’ Omm :esù ta[kimhom? Mhux hu qalilna: “Jiena r-rag[aj ittajjeb. Ir-rag[aj it-tajjeb jag[ti [ajtu g[an-nag[a; tieg[u” (:w 10, 11)? In-nies ta’ ]mienu fehmuh g[aliex rg[ajja kien hemm bir-rimi. A[na le, g[ax rg[ajja ma narawx. I]da ommijiet hawn bil-bosta.

Tiltaqa’ mag[hom f’[akka t’g[ajn. Anzi, nafu l-e]istenza tag[na lilhom!

Li kellu ji;i :esù llum, ]gur li kien ipin;i lilu nnifsu ma’ omm. Mhux hekk qal lil Santa Fawstina, li min jersaq lejn [nientu, hu jkun i[obbu u j[arsu b[alma omm t[obb u t[ares lil uliedha? Arah!

Dejjem jag[ti lilu nnifsu lilu!

B[all-omm!

Alla ta’ omm jimxi mag[na.

L-omm titma’ lil uliedha kollha, sew lil dawk li ;abu ru[hom sewwa, u lillimqarq/in. U l-Missier tag[na tas-Sema mhux ta’ Omm ukoll i;ib ru[u mag[na? Lilna, li min jaf kemm naqsmulu qalbu, mhux xorta jibag[tilna x-xemx u x-xita, jipprovdilna, jie[u [siebna, i[arisna mill-g[aw;?

Na[seb, it-talba talMissierna a[jar nibdew ng[idulha t-talba ta’ Ommna.

Fiha, :esù jpin;ilna ritratt ta’ Missieru, li j[obbna bi m[abba ta’ omm li tipprovdi, ta[fer, tiddefendi, te[les! Iddur fejn iddur, il-vera m[abba li tag[tina l-[ajja hi dik tal-omm.

Mhux ta’ b’xejn li anki San Fran;isk ried li a[na l-patrijiet in[obbu lil xulxin aktar milli lomm t[obb lil binha!

L-im[abba tal-omm toqg[od bil-;u[, tissaporti l-u;ig[, lesta li turi [a;a b’o[ra, basta ;;ib

l-armonija tal-pa/i, il-ftehim u s-sliem.

X’ma tag[milx l-im[abba tal-omm?! Mhux importanti jekk l-omm tkunx mi]]ew;a jew le, konsagrata jew le, separata jew le, armla jew le, ]ag[]ug[a jew le, mara xwej[a jew le, sabi[a jew le, single jew le. G[ax hi mara hemm fiha l-aqwa u l-isba[ rigal li s-so/jetà tag[na ilha tokrob b’qalbha maqsuma g[alih: il-maternità! U dan, [add ma jista’ jag[tih lid-dinja [lief il-mara!

Hawn hu l-;enju tag[ha.

B’rigal mill-{allieq tista’ tara r-realtà b’g[ajnejn ta’ omm.

L-omm to[lom! U anki

f’pajji]na, kull mara hi msej[a biex to[lom. Imma l-[olm tag[ha m’g[andux jieqaf salbieb ta’ barra ta’ darha.

Alla[ares! Dan ikun insult kbir lill-Mulej u lil pajji]na.

F’Jum l-Omm, kull mara Maltija u G[awdxija hi msej[a to[lom il-[olma tal-im[abba u r-rikon/iljazzjoni, tal-ftehim u tas-sabar, tal-fraternità u tassolidarjetà, tal-;ustizzja u tal[niena, tal-g[aqal u l-b]ulija.

Jum l-Omm hu jum ta’ apprezzament kbir lejn ixxog[ol kbir li n-nisa taw u g[adhom jag[tu lis-so/jetà u lill-Knisja. Ming[ajrhom, dawn i]-]ew; realtajiet isiru frakass. Jg[ibu b[ad-du[[an!

G[all-grazzja ta’ Alla, in-nisa jinsabu mda[[lin f’kull rokna ta’ dawn i]-]ew; oqsma tal[ajja. U jalla jissuktaw jikbru i]jed fin-numru fihom g[ax bil-maternità tag[hom, in-nisa jg[allmu lilna l-ir;iel biex ma nixxa[[ux fil-qadi tag[na, imma nservu b’qalb kbira u ming[ajr interessi, b[alma jag[mlu huma.

Jum l-Omm jurina li l-mara dejjem taqa’ g[ar-ra;el. Mhux g[aliex hi inferjuri g[alih, i]da g[aliex b’sa[[itha iktar minnu! Nisa, issuktaw uru ssa[[a tag[kom billi tpattu bil;id g[ad-deni li tir/ievu. Billi ta[fru u mhux tivvendikaw ru[kom. Billi tfejqu l-feriti tal[a]en u mhux i]]iduhom.

B’hekk tkunu ommijiet eroj/i li l-hena tag[kom tkun li tag[tu minn qalbkom!

36

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

C O L L A G E KURÛITAJIET

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Tifel awtistiku ;enju fuq il-pjanu

Robson, il-;urdien bravu

Robson il-;urdien sar attrazzjoni f’Londra :urdien bl-isem ta’ Robson reba[ lill-;rieden l-o[ra biex sar l-istilla f’esebizzjoni ;dida f’Londra ma[suba g[at-turisti.

Robson g[eleb kompetizzjoni [arxa biex kiseb parti fir-Rat Walk, wirja ;dida fil-London Dungeon li turi kif il-marda tal-pesta [akmet lill-belt kapitali Ingli]i fil-Medju Evu. Kien hemm sitt ;rieden o[ra li ttantaw jie[du l-parti

imma Robson mar l-a[jar u se ja[dem il-parti ma’ ra;el li jag[milha ta’ dak li jaqbad il-;rieden f’dak i]]mien ikrah tal-istorja Ingli]a.

Is-sitt ;rieden kollha kellhom xi attur fir-razza, fosthom il-;urdien Jasper li deher fis-serje televi]iva Sweeney Todd, Ludo li deher fuq is-set ta’ Hot Fuzz, u Nancy, li g[amlet id-dehra tag[ha fis-sensiela Sherlock fuq il-BBC.

IFAKKRU L-MEWT TAL-INSETTI. L-g[aqda Carlmichael Collective f’Minneapolis fl-Istati Uniti [ar;et b’idea biex tfakkar il-mewt tal-insetti. Fil-fatt waqqfu l-pro;ett Bugs Memorial u kull darba li jsibu insett mejjet jag[mlulu tifkira fejn ikun hemm l-insett bla [ajja. L-iskop tag[hom hu li juru l-effett, li huma jsostnu li hu terribbli, tal-azzjonijiet tal-bniedem fuq in-natura.

Tifel awtistiku ta’ sitt snin sar sensazzjoni fuq l-internet meta deher idoqq bil-pjanu l-kanzunetta Piano Man ta’ Billy Joel li [ar;et fl-1973.

Ethan Walmark minn Westport f’Conneticut fl-Istati Uniti jbati minn forma ta’ awti]mu li jag[milha diffi/li g[alih li jit[allat ma’ nies o[ra. Imma fl-istess [in g[andu d-don tal-mu]ika ;o fih.

Il-video li jidher idoqq fih u jkanta Piano Man rawh aktar minn 640,000 ru[ f’anqas minn [amest ijiem.

It-talent tat-tifel mu]ikali nteb[u bih il-;enituri tieg[u Mike u Alison meta ta’ erba’ snin kien daqq I Will tal-grupp The Beatles bla ma kellu l-mu]ika quddiemu.

Minn dak i]-]mien ’il quddiem dejjem [e;;ewh fid-daqq talpjanu.

Missieru qal li huma jixtiequ li binhom ikun dejjem fer[an.

“Li jimpurtana hu l-fer[ tieg[u,” qal. “M’hemmx isba[ minn hekk.”

It-tifel bil-pjanu, Ethan Walmark

Ji;ri u jitla’ muntanja b’tigra fuq dahru Ingli] ;era ]ew; maratoni u xxabbat mal-muntanja Kilimanjaro waqt li kien mg[obbi b’;ugarell ta’ tigra ta’ disa’ piedi fuq dahru.

Paul Goldstein ta’ 49 sena minn Wimbledon l-ewwel ;era l-maratona ta’ Brighton bit-tigra li ti]en 30 libbra.

Aktar tard [a sehem filmaratona ta’ Londra u rnexxielu wkoll jil[aq ilqu/cata tal-muntanja Kilimanjaro fl-Afrika, l-og[la muntanja f’dak il-kontinent.

Goldstein, li hu fotografu professjonali u gwida tatturisti, hu mix[ut biex isalva annimali mhedda li jinqerdu minn fuq wi// id-dinja.

L-iskop tieg[u bil-;ugarell kien li jqajjem kuxjenza dwar it-tigri f’Bengal li qed jispi//aw.

Hu qal li jiddejjaq ja[seb

Ir-ra;el bit-tigra fuq dahru

f’dinja li fiha ma jkunx hemm it-tigri g[ax dawn ifissru [afna g[alih.

Ir-ra;el jittama li jkun

kapa/i ji;bor £25,000 g[allpro;ett Worth More Alive III li qed isir f’park nazzjonali flIndja.

Kumpanija Ìermani]a xtrat ra˙al s[i[ fl-Italja Kumpanija :ermani]a mda[[la fit-turi]mu xtrat ra[al s[i[ fl-Italja. It-ra[al, Tenuta de Castelfalfi, inxtara mill-kumpanija TUI li se jibdluh f’ra[al g[at-turisti :ermani]i.

Ir-ra[al medjevali, li jinsab fit-tramuntana ta’ Siena u qrib Pisa, se jibdlulu ismu u jsir Toscana Resort Castelfalfi.

Ir-ra[al jinkludi fih lukanda ta’ tliet stilel, korsa

tal-golf, ;nien bis-si;ar ta]]ebbu; u tal-g[eneb u bosta vilel kbar li w[ud minnhom mhumiex f’kundizzjoni tajba.

Il-post kollu g[andu medda ta’ erba’ mili kwadri u nxtara g[al £170 miljun.

Il-kumpanija :ermani]a [adet il-post kollu f’idejha [lief g[all-knisja. Anzi huma obbligati, skond il-kuntratt, li jirrinovawha u jie[du [siebha.

Hu ma[sub li meta

Castelfalfi tibda topera ti;bed lejha madwar 3,200 turist kuljum f’re;jun fl-Italja mfittex mit-turisti u fejn bosta lukandi ]g[ar jitmexxew minn membri talfamilja.

C O L L A G E PASSATEMP Mimdudin 1. :in;rija (6) 3. {uta pprofumata (6) 7. Tista’ tidher i]g[ar fih (7) 8. Il-mara ta]-]iemel (5) 9. Jg[atti (5) 10. Ilqug[ mir-ri[ (9) 11. Ippurifika (5) 13. Purtiera tal-qasab (6) 15. Faqqa’ (6) 17. Debboli (5) 21. Xbieha ta’ Kristu fuq is-salib (9) 23. Allegrija (5) 24. U]a l-imqadef biex tasal bid-dg[ajsa (5) 25. Alla[ares taqla’ biha waqt li tifta[ l-g[a;ina (7) 26. Ikollok is-sa[[a terfa’ tifla mal-bidu tal-[arifa? (6) 27. Libes libsa ;dida (6) Weqfin 1. Re/ipjent g[as-soppa (6) 2. Kumpaniji tan-negozju (5) 3. Xog[lu jirre/ta fuq palk (5) 4. Liema [axix i;;ib l-invidja? (7) 5. Ingravata (5) 6. Tubu dejjaq u twil [alli j;orr l-ilma tax-xita minn fuq il-bejt g[al ;ol-bir (6) 7. Tela’ fuq ]iemel, karozza jew bajsikil (5) 12. u 14. Strofa tinbidel f’sawt (6) 14. Ara 12 15. Qafel ;ewwa bix-xorb? (6) 16. Jista’ jaqbadhom elf deni fil-ba[ar waqt li tarahom jaqb]u u jog[lew jilag[bu man-nies (7) 18. Mhix ]g[ira (5) 19. Qtajt b/ejje/ ugwali b’sikkina? (5) 20. Insett li jag[tik ix-xewka (6) 22. Balalu jixrob [alib im[awwad! (5) 23. Indifferenza (5) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Parati; 3. Xammar; 7. Ika[[al; 8. Xatba; 9. :ebla; 10. Kannibalu; 11. S[aba; 13. Mandra; 15. Skossi; 17.

Qomos; 21. Nillixxaw; 23. Mibdi; 24. Jisma’; 25. Arterja; 26.

Morina; 27. Nobdik.

Weqfin> 1. Pari;i; 2. Tqala; 3. Xelin; 4. Mixwija; 5. T[okk; 6. Sapuna; 7. Isba[; 12. Ass; 14. Nom; 15. Sensja; 16. Spina/i; 18. Ombra; 19. Dwett; 20. Tid[ak; 22. Xrara; 23. Marco.

37

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

15

16

pin PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

pin

PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463).

Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba tal-{add 29 ta’ April hi: Denise Cassar, ‘Il-Warda’, Triq il-{atab, {’Attard.

Il-valuri tas-simboli Jekk taf li kull frotta ugwali tikkorrispondi g[all-istess numru, sib il-valuri talmimdudin u tal-weqfin li kollha jammontaw g[al 15.

Soluzzjonijiet

:ibhom 47 Liema numru f’din il-gradilja hu mdawwar bi tmien numri li t-total tag[hom hu ta’ 47? U]a l-ittri u n-numri li hawn fil-;nub biex tindika fejn jinsab.

Jitfa//a x-xitan Il-valuri tas-simboli

Dawk bin-Nri. 2 u 3 Liema b/ejje/^

Liema ]ew; b/ejje/ li jidhru fuq ix-xellug huma parti minn din ix-xena?

Bil-lapes jew bil-linka imla kull spazju fejn tidher tikka sewda.

G[andu jitfa//a quddiemek ix-xitan!

:ibhom 47

Jitfa//a x-xitan

In-Nru. 9 li jinsab filkwadru B5

Liema b/ejje/^

38

AVVIÛI PN

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

KUMITATI SEZZJONALI

{AL SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529. {AL BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju tal-

Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.

{AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri talKumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’ Tonio Borg se jorganizzaw ri/eviment fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il-{amis, 17 ta’ Mejju f’Villa Arrigo, San Pawl tatTar;a, in-Naxxar. Prezz €15 g[all-kbar u €7 g[at-tfal, u lbiljetti jistg[u jinxtraw ming[and il-helpers jew /emplu 79807644.

CHARLÒ BONNICI. Il-

{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il{amis, 17 ta’ Mejju fi Splash and Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 79796667 jew lill-helpers tallokalità tieg[ek.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Mejju fid-9.30 a.m. fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan.

Prezz €5.50 u g[al aktar dettalji u bookings /emplu 99449189.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Ikla, il-:img[a 18 ta’ Mejju fillukanda San Antonio and Spa, ilQawra. Prezz €10 g[all-kbar u g[all-booking /emplu 27327302, 79927302 jew ming[and ilhelpers tas-soltu.

CAROLINE GALEA. Il{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 23 ta’ Mejju fir-Razzett tal-{biberija, Inspire, Marsaskala.

G[all-biljetti /emplu 99843564 jew 99491069.

I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

EDWIN VASSALLO. Il{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il{amis, 24 ta’ Mejju fil-lukanda Canifor, Bu;ibba. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.

AVVI}I SO?JALI

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[al G[awdex, il-:img[a, 25 ta’ Mejju. In]uru [afna postijiet u jkollna l-ikla ta’ nofsinhar fis-Seashells Restaurant. Prezz €15 u €13 g[al min g[andu l-KartAnzjan. G[allbiljetti /emplu 23285000 jew mill-uffi//ji.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb ta’ Simon Busuttil qed jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, illum il-{add fillukanda Radisson Blu Resort, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud qed jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ Jum l-Omm, illum il-{add fil-lukanda Preluna, Tas-Sliema. G[al aktar informazzjoni /emplu 99269314 jew 21462304.

MARIO DE MARCO. Il{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning flokka]joni ta’ Jum l-Omm, itTlieta 15 ta’ Mejju fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo

Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Mejju fid-9.30 a.m. fil-Fanal Restaurant, Marsaskala. Prezz €5.50 u biljetti jinkisbu ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 99900434. It-trasport hu provdut u jitlaq mill-postijiet tassoltu.

NOEL GALEA. Il-{bieb ta’ Noel Galea se jorganizzaw Coffee Morning g[all-kostitwenti tal{ames Distrett, it-Tlieta 29 ta’ Mejju fil-lukanda Alexandra, Paceville. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu lill-helpers fil-lokalitajiet tag[kom jew 21641281, 27602437 jew 99458101.

TAS-SLIEMA. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Breakfast, it-Tlieta, 29 ta’ Mejju fis-San Antonio Hotel & Spa, Bu;ibba. Prezz €10 u g[allbiljetti /emplu 99824277 jew 79866595 jew ming[and ilhelpers.

PAULA MIFSUD BONNICI.

Il-{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Mejju fil-Buskett Road House. Prezz €5 bittrasport provdut u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79538559 jew 99242945.

AVVI}I O{RA

{AL LUQA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ japplika malKumitat Sezzjonali sat-Tlieta, 15 ta’ Mejju. Il-Kumitat Sezzjonali jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik laktar vanta;;u]a.

IL-QRENDI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li l-Uffi//ju PN jinsab miftu[ ta[t management ;did wara t-tisbi[ u l-immodernizzar li sar fl-a[[ar ;img[at. L-Uffi//ju PN qed ikun miftu[ kuljum bejn is-7 a.m. u tard filg[axija b’fa/ilitajiet b[al big screen u organizzar ta’ ikliet.

G[al aktar informazzjoni /emplu 99479383.

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.

IL-MOSTA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t management ;did.

TAL-PIETÀ. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikunu servuti appetizers u jintwera lfootball live. Qed ikunu organizzati ikliet, fosthom fenkati, la[am ta]-]iemel u majjal mimli. G[all-bookings tistg[u //emplu 99298312 jew 21244956. Il-bar qed ikun miftu[ kuljum mill-5 p.m. ’l quddiem u l-{add anke filg[odu.

L-APAN se torganizza Coffee Morning fil-Lukanda Alexandra nhar il-{amis 17 ta’ Mejju fid-9 a.m.

Prezz: €5 (trasport inklu]) G[all-biljetti /emplu 21420513, 79040544, 21521684 jew 99463677.

39

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

SPORT

Valletta ji//elebraw ir-reb[ tal-kampjonat

ARA PA:NI 46 u 47

GIRO D’ITALIA

U*BET FA TROPHY – POLOZ TAS-SEMI-FINALI

Tiralongo jirba[ is-seba’ tappa

Valletta kontra Qormi, {amrun kontra Hibs

Paolo Tiralongo reba[ is-sieba’ tappa talGiro d’Italia hekk kif g[eleb l-isfida ta’ Michele Scarponi.

Ir-rebbie[ ta’ din it-tappa kellu [in ta’ [ames sig[at, 50 minuta u 3 sekondi. G[al dan i//iklist minn Sqallija din kienet it-tieni darba li

reba[ tappa tal-Giro. Intant, il-leader overall m’g[adux Malori u minfloku, fl-ewwel post issa hemm Hesjedal. Dan tal-a[[ar hu l-ewwel Kanadi] fl-istorja li qatt kien fl-ewwel post talklassifika tal-overall. Il-Giro jintemm f’Milan fis-27 ta’ Mejju.

FUTBOL

Borussia Dortmund jirb[u d-“Double” B ’ reb[a ta ’ 5 - 2 kontra r rivali , Bayern Munich , Borussia Dortmund reb[u t - tazza domestika tal - :ermanja biex b ’ hekk dan l - ista;un kisbu d -“ Double ” wara li ftit tal - ;img[at ilu reb[u l - kampjonat .

G[al Dortmund din kienet l - ewwel darba li reb[u din it - tazza sa mill -1 989 . B ’ din ir reb[a , l - istess Dortmund pattew g[at - telfa li kienu sofrew fil - finali proprju kontra Bayern Munich , fl - 2008 . Dakinhar kienu tilfu 2 -1 wara l - [in barrani .

Dortmund kellhom b]onn biss tliet minuti biex marru fil - vanta;; hekk kif KAGAWA sab ix - xibka .

Fil - 25 minuta , ROBBEN ;ab id - draw

permezz ta ’ penalty .

Erba ’ minuti minn tmiem l - ewwel taqsima , Dortmund re;g[u marru fil - vanta;; permezz ta ’ HUMMELS , li skurja minn penalty .

Fil - 45 minuta l affarijiet komplew sejrin g[all - ag[ar g[al Bayern meta LEWANDOWSKI g[amilhom 3 -1.

L - istess LEWANDOWSKI re;a ’ sab ix - xibka fit - 58 minuta , u kwarta mit tmiem , RIBERY naqqas id - distakk . Fl - a[[ar minuti LEWANDOWSKI skurja hat - trick u g[amilhom 5 - 2 .

Bayern issa jridu jinsew malajr din it - telfa g[ax nhar is - Sibt li ;ej dawn jikkontestaw il finali ta/ - Champions League kontra Chelsea .

Ri]ultati lokali Illum MFA Kampjonat BOV Premier Championship Pool Valletta v Hibernians 1-2

I Div

Melita v Rabat Pietà H v }ejtun C

1-0 0-1

III Div

Qrendi v M;arr Utd 1-6 M’Scala v Pembroke A 1-6 (Pembroke champions) G[axaq v Xg[ajra T 2-2 Mdina K v Marsa 0-0 Fgura Utd v Santa Lucia 4-3

YFA Under 15

Valletta v Mellie[a Floriana v Paola St Andrew v Pembroke Mosta v Rabat St Venera v G[axaq Luqa v Mtarfa Xg[ajra T v Gudja Utd Mqabba v }ejtun

ISA

4-0 1-1 3-0 2-0 3-1 6-0 3-5 1-4

De La Rue v Seifert 0-3 Methode v Actavis 4-4 (Methode jirb[u 8-7 bilpenalties)

Ilbiera[ ittellg[u il-poloz tas-semi-finali tal-U*BET FA Trophy u /-champions, Valletta, se jilag[bu kontra Qormi, filwaqt li Hibs jiltaqg[u kontra {amrun Spartans.

Fir-rounds pre/edenti, Qormi eliminaw lil G]ira, Mellie[a u Pietà, filwaqt li Valletta eliminaw lil St. Patrick, Sliema u Mosta.

Intant, Hibs, biex waslu sas-semi-finali eliminaw lil Pembroke, Rabat u lill-holders, Floriana. {amrun eliminaw lil Dingli, B’Kara u St. George’s.

Il-Prgoramm

Il-{add 20 ta’ Mejju 6pm: Qormi v Valletta It-Tnejn 21 ta’ Mejju 7.30pm: Hibs v {amrun S TENNIS – OPEN TA’ MADRID

Williams kontra Azarenka fil-finali Serena Williams, illum se taffronta lil Victoria Azarenka fil-finali tal-Open ta’ Madrid.

Dawn it-tnejn kisbu reb[iet konvin/enti fil-fa]i tas-semifinali. It-tennista Amerikana, Willaims, eliminat lil Lucie Hradecka tar-Repubblika ?eka, filwaqt li Azarenka eliminat lil Agnieszka Radwanska.

Williams, li llum il-;urnata g[anda 30 sena, reb[et, 7-6, 7-5, 6-0 biex ibbukkajt post fil-finali.

Azarenka, li qed tfittex li tirba[ il-[ames titlu dan lista;un, reb[et, 6-2, 6-4.

Azarenka, sta;un ilu tilfet il-finali ta’ dan l-Open kontra

Kvitova, imma din is-sena reb[et kull darba li lag[bet kontra Radwanska.

Azarenka reb[et darba biss kontra Williams fis-seba’ darbiet li dawn lag[bu kontra xulxin.

“Meta lg[abt kontra Williams kont i]g[ar u kelli inqas esperjenza. Madankollu, dejjem offrejt sfida denja. Din id-darba nittama li mmur a[jar,” qalet Azarenka.

Biex Azarenka tirba[ din ilfinali se jkollha tkun ferm attenta g[ax Williams g[addejja minn forma millaqwa. Williams eliminat lil Maria Sharapova kif ukoll lil Hradecka.

SPORT

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

41

It-t-tim u l-partitarji tal-Melita ji//elebraw ir-reb[a fuq Rabat u l-pormozzjoni g[all-Premier (Ritratt> Joseph Galea)

FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Melita promossi wara wirja e//ellenti minn Ray Abdilla

MELITA..............................1 RABAT AJAX.....................0 Melita reb[u l-partita meritatament b’goal fl-a[[ar 11-il minuta ta’ Julian Galea, li mhux biss fisser ilpromozzjoni wara 48 sena g[al Amateurs, i]da wkoll saru Champions ta’ L-Ewwel Divi]joni. Din kienet konferma li Melita kienu la[jar tim f’din id-divi]joni, laktar konsistenza u ming[ajr dubju jippossiedu ]g[a]ag[ ta’ talent li ]gur li jiswewhom fil-futur.

Quddiem l-akbar folla talista;un, Melita iddominaw 85 minuta tal-partita u kellhom fejn jiskurjaw aktar minn goal wie[ed. Rabat, min-na[a tag[hom, qamu biss wara li qalg[u l-goal u anki kellhom fejn i;ibu l-goal tad-draw, li kienet tkun in;ustizzja g[attim ta’ Martin Gregory.

Rabat [ar;u tajjeb u wara

13-il minuta, xutt ta’ Adam Smier spi//a ftit g[oli. Minn hemm ’il quddiem kien hemm tim wie[ed fil-ground. Melita bdew jilag[bu s-solita partita tag[hom, passa;;i qosra u pussess tal-ballun kontinwu, bir-Rabtin jintefg[u qaqo//a u wara jiddeffendu sa snienhom.

Madankollu, minkejja l[afna pussess tal-ballun u [afna azzjonijiet li kwa]i dejjem bdew mill-a[jar player tal-log[ba, Michael Martin, id-difi]a tar-Rabat kienet soda daqs l-azzar. Kien biss fla[[ar erba’ minuta ta’ qabel il-mistrie[ li Melita setg[u skorjaw g[al darba, darbtejn.

Fil-41 minuta, cross ta’ Jovan Vukanic u Manwel Ramon Sierra Camacho, b’xutt b’nofs dawra minn tarf il-kaxxa jispi//a ftit barra.

Melita kienu sfortunati ma’ tmiem l-ewwel taqsima meta

daqqa ta’ ras tal-captain George Gribbon stampat malmimduda wara li Simon Galea xe[et bir-ras lura fil-kaxxa minn kross ta’ Karl Vella Petrono.

Fit-tieni taqsima ma nbidel xejn, fejn Melita komplew fejn temmew fl-ewwel taqsima, u fid-49 minuta xutt tajjeb ta’ Julian Galea minn tarf il-kaxxa wara kross ta’ Luke Micallef, b’Sean Mintoff jag[mel save tajjeb.

Melita baqg[u jattakkaw u fit-58 minuta, Julian Galea tilef /ans tad-deheb wara pass meqjus ta’ Michael Martin, li ;abu wa[du, i]da wi// imb wi// ma’ Mintoff, Galea xe[et barra. Fit-68 minuta minn korner ta’ Jovan Vukanic, Sierra Camacho ni]]el lejn Julian Galea, li x-xutt tieg[u minn 15-il metru ji;i salvat tajjeb minn Mintoff.

Aktar ma beda jg[addi l-[in,

Melita komplew jinsistu g[al goal bi Sierra Camacho jittanta xortih minn barra lkaxxa, b’Mintoff g[al darba o[ra attent u jslava f’korner.

Dan il-korner issarraf f’goal fid-79 minuta meta JULIAN GALEA b’xutt b’sa[[tu u filbaxx irnexxielu jg[addi lballun minn bejn diversi saqajn, bil-ballun jispi//a fixxibka. Il-goal wasal minn korner ta’ Vella Petroni.

Minuta wara Jovan Vukanic seta’ g[alaq il-log[ba meta minn cross-shot min-na[a tallemin, il-ballun ja[bat malmimduda. Kien f’dan il-[in li Rabat donnhom stenb[u, [a;ru mill-qoxra tag[hom u bdew jattakkaw.

Fit-83 minuta mossa tajba bejn Arlino Rustemi u Adam Smier, b’dan tal-a[[ar minn quddiem il-lasta jix[et barra.

Il-Magpies komplew jattakkaw, u tliet minuti mit-

tmiem, daqqa ta’ ras ta’ Vilson Caushi minn korner, b’Sappiano jag[mel save millaqwa.

Bir-referee Adrian Azzopardi jag[ti [ames minuti ]ejda, Rabat komplew jattakkaw, u minn free-kick ta’ Caushi minn barra l-kaxxa, Sappiano jer;a’ jsalva tajjeb.

Fl-a[[ar tal-partita, il-Vi/i President tal-MFA, Carmelo Bartolo ippre]entaw it-trofew ta’ Champions tal-Ewwel Divi]joni lill-captain ta’ George Gribbon.

Melita: M Sappiano, M. R.

Sierra Camacho, G. Gibbon, M. Martin, M. Borg (A. Caruana Scicluna), K. Micallef (T. Terpougoff), J. Galea, L. Micallef, K. Vella Petroni, S. Galea (M. Valenzia), J. Vukanic Rabat A: S. Mintoff, C. Schembri, J. Cornforth, J. Caruana, A. Smeir, D. Falzon, C. Muscat, Y. Cauchi (V. Caushi), R. Micallef (A. Rustemi), D. Azzopardi, C. Gauci.

Referee: Adrian Azzopardi

}ejtun jispi//aw bit-tajjeb u Pietà jibqg[u t-tielet post PIETÀ HOTSPURS............0 }EJTUN COR.....................1 }ejtun Corinthians kellhom reb[a meritata kontra t-tim aktar ikkwotat ta’ Pietà Hotspurs biex spi//aw ilkampjonat fuq nota tajba.

Min-na[a tag[hom, Pietà dehru ftit li xejn interessati mill-partita meta kienu jafu li reb[a jew telfa ma kienet se tag[mel l-ebda differenza g[all-finijiet tal-klassifika. }ejtun kellhom partita tajba u anki kellhom il-lussu li j[allu fuq il-bank lesperjenza ta’ Kenneth Abela fl-attakk, u li postu [adu veteran ie[or, Carmel Formosa. It-tim ta’ Joey

Falzon deher aktar organizzat fil-ground, b’Nikolay Filipov jag[mel xog[ol siewi filqalba tad-difi]a, fejn reba[ [afna blalen, l-aktar fit-tieni taqsima meta Pietà ippruvaw jid[lu fil-log[ba u jwettqu reazzjoni. Kollox ma’ kollox, }ejtun kellhom sta;un tajjeb wara li reb[u l-promozzjoni.

Kienet partita li ma kellha l-ebda interess, lanqas f’dik li hija klassifika, u dan peress li Pietà kienu di;à /erti mittielet post fil-klassifika. Ittim ta’ Edmond Lufi, li wara l-ewwel round kellhom forma mill-aqwa u li g[amlu xi ]mien fl-ewwel post talklassifika, marru l-ba[ar fit-

tieni round u tilfu kull interess g[all-promozzjoni.

Kienu Pietà li marru malewwel fuq l-attakk u wara 10 minuti, Quilin Refalo kellu xutt tajjeb minn taf ilkaxxa salvat parzjalment minn Ranier Farrugia, bilballun ji;i kklerjat middifi]a. }ejtun wie;bu f’nofs l-ewwel taqsima meta Lydon Micallef ;era tajjeb filkaxxa wara pass ta’ Kalin Gantchev, bix-xutt tieg[u fil-baxx jispi//a ftit barra.

L-isforzi ta’ }ejtun ;ew ippremjati fis-26 minuta, meta RYAN CAUCHI sab lispazju, b’Carmel Formosa jag[tih pass meqjus u l-

player ]ag[]ug[ ta’ 21 sena bil-kalma ta’ veteran tefa’ lballun fir-rokna tax-xibka.

Ir-reazzjoni ta’ Pietà ma waslitx, bi]-}ejtun jibqg[u kmandi tal-log[ba biex fl-40 minuta Edward Azzopardi ]marka tajjeb wara li ir/ieva pass ta’ Lydon Micallef, bixxutt tieg[u jispi//a barra.

Pietà [ar;u a[jar fit-tieni taqsima u [ar;u jfittxu l-goal tad-draw. Fis-47 minuta, Larsson Mallia wara ta[wida fil-kaxxa }ejtunija jara x-xutt tieg[u salvat b’abbiltà millgoalkeeper Ranier Farrugia.

Fid-79 minuta, }ejtun resqu vi/in li jag[mluhom 2-0 meta Edward Azzopardi ra l-free-

kick b’sa[[tu mal-mimduda, bil-goalkeeper Miguel Montfort meg[lub. Fil-[in mi]jud mir-referee, free-kick favur i]-}ejtun mog[ti minn Nikolay Filipov spi//a ftit g[oli, bir-reazzjoni tal-Pietà fl-a[[ar tasal wisq tard.

Pietà H: M. Montfort, C.

Spiteri (S. Micallef), E. Giaccaglia, C. Grech, Q. Refalo, T. Agius, K. Cutajar, L. Mallia, C. Cassar (I. Grech), J. Zarate, J. Pisani (K. Cesare) }ejtun C: R. Farrugia, A. Farrugia, R. Cauchi, E. Azzopardi, M. Borg, N. Filipov, K. Ganchev (J.C. Galea), S. Magro (K. Grech), C. Formosa (J. Cachia), L. Micallef, V. Camilleri Referee: Philip Farrugia Player tal-Log[ba: Nikolay Filipov (}ejtun C)

42

SPORT

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Wiss Night Hawk jissorprendi fil-finali minn Kenneth Vella

Wiss Night Hawk misjuq minn Noel Baldacchino (xellug) jissupera lil True Q (Shawn Portelli) fuq il-linja finali bil-favorit Livi Cantona (mhux fir-ritratt) jid[ol fit-tieni post (ritratt> Brian Grech)

Fil-korsa tal-Marsa l:img[a saret il-25 laqg[a talista;un fuq 11-il ti;rija tattrott. Minn dawn, spikkat ilfinali tal-kampjonat Skyparks g[al ]wiemel }vedi]i millklassi Premier fuq distanza qasira ta’ 2140m u li ntreb[et minn Wiss Night Hawk misjuq minn Noel Baldacchino. Barra din ilfinali, il-kumplament tatti;rijiet taw il-bidu g[al tliet kampjonati g[al ]wiemel Fran/i]i. Dawn kienu l-Prix de Caen g[al ]wiemel talklassi Copper, il-Prix de Cagnes Sur Mer g[al talklassi Bronze u l-Prix de Cabourg g[al dawk tal-klassi Silver.

Tmienja kienu ]-]wiemel li bdew fil-finali Skyparks u wara li g[al [afna [in flewwel post skien Utah Hornline (Julian Farrugia), dan biddel il-pass madwar 500m mit-tmiem u nqabe] minn True Q (Shaun Portelli).

I]da fid-dritta finali True Q ma seta’ jag[mel xejn quddiem il-qawwa ta’ Wiss Night Hawk li [a l-ewwel reb[a tieg[u quddiem ilpopolari Livi Cantona (Charles Camilleri). True Q kellu jikkuntenta bit-tielet post, b’Think Yatzee (Clint Vassallo) jid[ol fir-raba’ po]izzjoni. Wiss Night Hawk kellu medja ta’ 1.16.8” filkilometru.

Fi tmiem il-finali, Marcus Klaushofer CEO tal-Malta International Airport, ippre]enta t-trofew ta’ rebbie[a lil Noel Baldacchino u lil sid i]-]iemel Mario Portelli.

-

Ir ri]ultati kollha

I Ti;rija. Heat Prix de Caen.

Klassi Copper. Dist – 2140m. 1.

Loulou Noir (C. Caruana) {in – 2.50.7” (1.19.8”) 2. Mambere (K. Sciberras) 3. Ideal de Suce (C. Vassallo) 4. Mirage d’Ete (N. Baldacchino) II Ti;rija. Heat Prix de Caen.

Klassi Copper. Dist – 2140m. 1.

Lucky Charm (J. Said) {in –

2.49.8” (1.19.3”) 2. Mistral du Chene (S. Cutajar) 3. Icare de Jemma (T. Demanuele) 4. Qualou d’Axel (C. Mifsud) III Ti;rija. Heat Prix de Caen.

Klassi Copper. Dist – 2140m. 1.

Jibilo du Terme (R. Briffa) {in – 2.50.6” (1.19.7”) 2. Mercure Qui Sait (O. Cauchi) 3. Minou de Perdriat (F. Cassar) 4. Klein Burois (S. Schembri) IV Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Koco Loco (J. Gafa’) Hin - 2.46.4” (1.17.8”) 2. Quouky du Soir (R. Magro) 3. Mambo du Mont (C. Caruana) 4.

Marchallach (R. Gatt) 5. Pepeton (C. Vassallo) V Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Noe de Loudat (K. Sciberras) {in – 2.48.1” (1.18.6”) 2. Quel Eole Galbe (R. Magro) 3.

Kaki du Vivier (C. Camilleri) 4.

Lulu La Science (C. Cauchi) 5.

Mac du Boult (T. Demanuele) VI Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Natif de l’Hommee (R. Cifton) {in – 2.43.8” (1.16.5”) 2.

Lutan Villetot (N. Baldacchino) 3. Netter Williams (R. Magro) 4.

Oregon de la Foret (J. Schembri) VII Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze.

Dist – 2140m. 1. Obelix Blue (S. Vella) {in – 2.47.5” (1.18.3”) 2.

Pout de Quelaines (D. Galea) 3.

Prince Orange (C. Farrugia) 4.

Nympheta de Bisoir (J. Farrugia) 5. Parce Que (N. Barbara) VIII Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Pared An Hoel (I. Bilocca) {in – 2.46.4” (1.17.8”) 2. Orlov du Poncelet (M. Farrugia) 3. Landi Breton (N. Bonello) 4. Onwards Star (R. Magro) IX Ti;rija. Finali Kampjonat Skyparks. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Wiss Night Hawk (N. Baldacchino) {in – 2.44.5” (1.16.8”) 2. Livi Cantona (C. Camilleri) 3. True Q (S. Portelli) 4. Think Yatzee (C. Vassallo) X Ti;rija. Heat Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Notre Joyeux (C. Camilleri) {in – 2.44.8” (1.17”) 2. November Oaks (M. Ellul) 3.

It’s My Way (B. Hili) 4. Petit Veinard (M. Fenech) 5. Noble Candeen (E. Bezzina) XI –il Ti;rija. Heat Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Ocean Brillouard (M. Ellul) {in – 2.45.6” (1.17.5”) 2.

Pascal d’Ablon (R. Briffa) 3.

Pegase du Relais (T. Cauchi) 4.

Poete de la Sarthe (K. Saliba)

Marcus Klaushofer, is-CEO tal-Malta Internationl Airport, jippre]enta t-trofew tar-rebbie[ lil Noel Baldacchino u lis-sid ta]-]iemel, Mario Portelli

44

SPORT

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

TRASFERIMENTI

Redknapp irid i]omm lil Bale

l-kow/ ta’ Chelsea, Roberto di Matteo

FUTBOL INGLI}

“Din tista’ tkun l-a[[ar partita tieg[i” Minkejja li di;à reba[ l-FA Cup u ;img[a o[ra jikkontesta l-finali ta/Champions League, ilmanager ta’ Chelsea, Roberto Di Matteo, qal li llum jista’ jmexxi lil Chelsea g[all-a[[ar darba fi Stamford Bridge.

Il-manager, li [a post Villas Boas, wassal lil Chelsea salfinali ta/-Champions League, fejn se jilag[bu kontra Bayern Munich.

“Il-kuntratt tieg[i jiskadi fla[[ar ta’ :unju. G[adni ma naf xejn dwar il-futur tieg[i u ma nafx x’se ji;ri wara lfinali ta/-Champions League.

I]-]mien li mexxejt lil

Chelsea kien ]mien sabi[,” qal Di Matteo.

Ta’ min jinnota li Chelsea, jekk ma jeg[lbux lil Bayern, ma jikkwalifikawx g[a/Champions League.

“Tim b[al Chelsea dejjem irid jissielet g[all-unuri, u hu di]appuntanti li se nispi//aw is-sitta. Imma jekk nirb[u kontra Bayern, dan ikun sta;un li ma jintesa qatt. Wara l-finali, id-diri;enti se jidde/iedu x’se jsir minni.

Imma fuq dan m’iniex se nitkellem issa, g[alissa se niffukaw biex nirb[u /Champions League,” qal ilkow/ Taljan.

MANCINI – Il-manager ta' Man City, Roberto Mancini, qal li t-tim tieg[u lag[ab la[jar futbol matul dan lsita;un u lllum bix-xieraq jirba[ il-kampjonat. Man City g[andhom b]onn reb[a kontra QPR biex jirb[u t-titlu. G[alla[[ar partita tal-ista;un se jkun hemm ukoll missier Mancini, Aldo Mancini, li matul dawn l-a[[ar ;img[at kien marid.

“Il-players jafu li llum g[andhom /ans jirb[u lkampjonat g[all-ewwel darba f’44 sena. Kien sta;un diffi/li u [aqqna nkunu inkurunati champions,” qal Mancini.

Il-manager ta’ Tottenham, Harry Redknapp, qal li jrid i]omm lill-winger Gareth Bale, anki jekk il-klabb ma jikkwalifikax g[a/-Champions League.

Dan l-a[[ar kien hemm xi rapporti li Totteham a//ettaw is-somma ta’ madwar 32 miljun lira sterlina. Dawn irrapporti qalu wkoll li l-player minn Wales se jiffirma kuntratt ta’ [ames snin.

Bale, li g[andu 22 sena, ilu segwit minn diversi klabbs kbar minn madwar l-Ewropa, u dwar dan, Redknapp qal, “Ma naf xejn fuq Bale u Barcelona. Din hi l-ewwel darba li qed nisma’ li Bale se jmur mag[hom. Ma nemminx li d-diri;enti se jbig[u player strumentali b[al ma hu Bale, u jien ]gur li m’iniex se nbig[u.”

Minbarra li tkellem dwar Bale, Redknapp re;a’ kkonferma li hu interessat biex jakkwista l-captain ta’ Ajax, Jan Vertonghen. Id-difensur Bel;jan ilu jistqarr li jixtieq jing[aqad mal-Ispurs.

Jekk Tottenham jirb[u llum kontra Fulham, dawn jispi//aw fir-raba’ post; imma

jekk fid-19 ta’ Mejju, Chelsea jeg[elbu lil Bayen Munich, dawn jispi//aw jilag[bu flEuropa League. Jekk l-Ispurs jirb[u u Arsenal ifallu kontra West Brom, dawn jispi//aw it-tielet.

“Meta players b[al Bale u Modric ;ew mag[na ma konniex nilag[bu fi/Champions League. Dawn ;ew jilag[bu mag[na g[ax a[na klabb kbir u xejn aktar,” temm jg[id Redknapp.

IVANOVIC – Skont xi rapport fil-;urnali Ingli]i, Real Madrid qed joffru s-somma ta’ 15-il miljun lira sterlina g[addifensur ta’ Chelsea, Ivanovic.

Il-kow/ ta’ Real, Mourinho, irid isa[[a[ id-difi]a tieg[u, u l-player mis-Serbja ilu jinteressa lill-klabb Madrilen.

Mourinho jixtieq li Ivanovic jilg[ab fuq ix-xellug minflok b[ala difensur /entrali.

Mourinho irid player biex jimla l-post li [alla vakant Ricardo Carvalho u minbarra Ibvanovic Real huma interessati wkoll f’Thomas Vermaelen ta’ Arsenal.

Chelsea kienu akkwistaw lil Ivanovic g[as-somma ta’ 10 miljun ewro.

ATLETIKA

Bolt jiffoka fuq l-Olimpjadi I/-champion Olimpiku, Usain Bolt, temm ir-relazzjoni li kellu mal-g[arusa tieg[u, Lubica Slovak, u issa qal li lest biex jiffoka fuq lOlimpjadi li se jibew fl-a[[ar ;img[a ta’ Lulju.

Lubica, li g[anda 28 sena, emigrat lejn il-Kanda meta kien g[ad kellha 14-il sena.

Lubica iltaqg[et ma’ Bolt meta din marret tg[ix il:amajka.

Bolt issa se jiffoka biex jiddefendi t-titlu tal-100m u anki tal-200m. Minbarra li

jixtieq jiddefendi dawn it-titli, Bolt qal li se jipprova jag[mel minn kollox biex itejjeb il[inijiet li kien g[amel fl-2008 f'Beijing.

CHAMBERS- L-isprinter Dwain Chambers kompla jir/ievi l-kritika rigward il-fatt li se jkun jista’ jer;a’ jikkompeti fl-Olimpjadi wara li skonta sospensjoni ta’ sentejn. Din id-darba kien ille;;endarju Steve Cram li qal li Chambers, wara li nstab po]ittiv, hu ffurtunat li t[alla jikkompeti f’Londra.

L-isprinter Usain Bolt

SPORT

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

45

FORMULA 1

Hamilton se jibda mill-pole-position Is-sewwieq tal-McLaren, Lewis Hamilton, illum se jibda minn fuq quddiem wara li lbiera[ irre;istra la[jar [in waqt is-sessjoni talkwalifikazzjoni tal-Grand Prix ta’ Bar/ellona.

Din kienet il-150 darba li l-McLaren kisbu l-pole-position u Hamilton se jkun qed ifittex li jirba[ l-ewwel Grand Prix tieg[u din is-sena. Din se tkun ittielet darba li Hamilton jibda millpole-position, i]da s’issa qatt ma irniexxielu jiddefendi l-ewwel post sala[[ar.

Mit-tieni post se jibda Pastor Maldonado tal-Williams, filwaqt li fittielet se jibda Fernando Alonso talFerrari. Fir-raba' post se jibda Romain Grosjean tal-Lotus.

“Sena ilu konna tajbin [afna

f’Bar/ellona u sfidajt lil Vettel sala[[ar. Din is-sena g[andna karozza a[jar u ninsab fidu/ju] li se nikseb ri]ultat tajjeb,” qal Hamilton, li sena ilu spi//a t-tieni f’dan il-Grand Prix.

Hamilton se jibda mill-ewwel post wara li irre;istra [in ta’ 1:21.707’.

Kull sewwieq ikun qed ifittex li jibda mill-pole-position f'dan il-Grand Prix, li jsir f’/irkwit fejn hu ferm diffi/li biex is-sewwieqa jaqb]u lil xulxin.

Disg[a mill-a[[ar 10 darbiet li sewwieq beda mill-pole-position, dan spi//a biex reba[ it-tellieqa.

Intant, i/-champion Vettel se jibda mit-tmien post, filwaqt li sie[bu Mark Webber, li ilu dawn l-a[[ar sentejn jibda mill-ewwel post f'dan il-Grand Prix, din id-darba se jkollu jibda mit12-il post.

Is-sewwieq tal-McLaren, Lewis Hamilton, li llum se jibda minn fuq quddiem

ATLETIKA

EURO 2012

Bent mistenni jirkupra L-attakant Ingli] Darren Bent jista’ jil[aq jirkupra biex jie[u sehem fil-EURO 2012. Lattakkant ta’ Aston Villa b[alissa qieg[ed isegwi programm ta’ riabilitazzjoni, u matul dawn l-a[[ar jiem ilfi]joterapista tat-tim nazzjonali Ingli], Gary Lewin, mar i]ur lil dan lattakkant biex jara fiex wasal.

Fil-jiem li g[addew, ilkow/ nazzjonali Ingli], Roy Hodgsonn, ir/ieva l-a[bar [a]ina li l-midfielder ta’ Tottenham, Scott Parker, hu dubju] filwaqt li d-difensur ta’ Man Utd, Chris Smalling, se jitlef il-EURO. Bent ilu ma jilg[ab sa minn Frar li g[adda wara li /arrat il-ligaments ta' saqajh ixxellugija i]da l-istess Bent qal lil Lewin li se jkun jista' jilg[ab fil-partiti ta' [biberija li l-Ingilterra se tilga[b kontra n-Norve;ja u l-Bel;ju ftit

jiem qabel ma jibda tturnament fl-Ukrajna u filPolonja.

Hodgson irid i[abbar liskwadra li se tie[u sehem filEURO nhar l-Erbg[a li ;ej u l-akbar problema li g[andu ttim nazzjonali Ingli] hi fiddipartiment tal-attakk.

Wayne Rooney hu sospi] g[all-ewwel ]ew; log[biet, filwaqt li Danny Welbeck qed jirkupra minn injury flg[aksa.

Fid-29 ta’ Mejju, Hodgson i[abbar l-iskwadra finali u luniku player li ]gur se jitlef il-EURO hu Smalling.

- Player li g[adu ma jafx hux se jie[u sehem fil-EURO hu d-difensur ta’ Chelsea, John Terry. Dan g[aliex Terry g[adu ma sema’ xejn ming[and il-kow/ Hodgson, li g[ad irid jidde/iedi jekk ji[ux kemm lil Terry kif ukoll lil Ferdinand TERRY

g[all-EURO. F’Ottubru li g[adda, Terry g[adda xi kummenti razzisti fil-konfront ta’ Anton Ferdinand, li ji;i [u d-difensur internazzjonali Ingli], Rio Ferdinand.

Hodgson qed jib]a’ li jekk hemm tensjoni bejn dawn ittnejn fil-kamp Ingli] u b’hekk qed jikkunsidra li j[alli lil Terry d-dar. Dan tal-a[[ar kien anki tne[[a minn captain tat-tim nazzjonali wara li g[adda dawn il-kummenti.

Jidher li l-midfielder ta’ Liverpool, Steven Gerrard, se jkun il-captain tat-tim waqt ilEURO. “G[adni ma smajt xejn ming[and Hodgson. G[alissa se nikkon/entra fuq il-lig u fuq il-finali ta/-Champions League. Nittama li nkun parti mit-tim nazzjonali. Jien minn dejjem kont disponibbli biex nirrappre]enta lil pajji]i,” qal Terry.

Gatlin jeg[leb lil Powell

Justin Gatlin g[eleb lil Asafa Powell waqt tellieqa f’Doha. I/champion Gatlin qed jimmira li jirba[ il-kategorija tal-100m waqt l-Olimpjadi, u s’issa qed juri sinjali ferm po]ittivi.

Gatlin qabe] lil Powell fl-a[[ar 30m tat-tellieqa u b’din irreb[a ta wkoll sinjal li/-champion Olimpiku, Usain Bolt. Dan tal-a[[ar beda jirba[ din is-sena, meta ftit tal-jiem ilu f’Kingston g[amel [in tajjeb ta’ 9.82 sekondi, filwaqt li Gatlin g[amel [in ta’ 9.87 sekondi.

Gatlin kien reba[ il-medalja tad-deheb fl-2004 waqt lOlimpjadi fil-Gre/ja u skonta sospensjoni ta’ erba’ snin wara li kien instab po]ittiv li g[amel u]u minn sustanzi pprojbiti.

L-atleta ta’ 30 sena irritorna fl-2012 u reba[ il-kategorija tas-60m hekk kif spi/a quddiem Dwain Chambers, waqt ilKampjonati Indoor li saru f’Marzu li g[adda f’Istanbul.

Gatlin issa g[andu /-/ans jikkwalifika g[all-Olimpjadi u jrid jag[mel dan meta jsiru t-trials tal-Istati Uniti fil-Polonja, liema trials jibdew fil-21 ta’ :unju. Minbarra Gatlin hemm numru ta’ sprinters o[ra li huma lesti biex jie[du t-titlu ming[and i/champion, Bolt. Dan tal-a[[ar kien reba[ il-midalja tad-deheb fl-2008. Imma fis-sajf li g[adda, waqt il-kampjonati mondjali tal-atletika, kien ;ie skwalifikat mill-100m g[ax telaq qabel lisparatura u b’hekk ma setax jirba[ din il-kategorija.

Lerone Clare spi//a fit-tielet post wara Gatlin, u dan g[amel [in ta’ 9.99 sekondi, li jfisser li din is-sena di;à huma sitta lisprinters li g[amlu [in inqas minn 10 sekondi.

L-Amerikan Walter Dix, li reba[ il-bron] fl-2008 kemm filkategorija tal-100m kif ukoll fil-200m, reba[ l-event tal-200m b’[in ta’ 20.02 sekondi.

46

SPORT

il-Óadd, 13 ta’ Mejju 2012

Il-captain ta’ Valletta, Gilbert Agius, jg[olli t-trofew tar-rebbie[a tal-Kampjonat BOV Premier (Ritratt> Trevor Sollars)

KUMMENTI WARA L-PARTITA VALLETTA V HIBS

“Kien sta;un diffi/li aktar minn ta’ sena ilu”

Hekk kif Valletta ;ew ippre]entati bit-trofew ta/champions, il-kow/ tag[hom, Jesmond Zerafa, tkellem dwar l-ista;un kif ukoll il-partita li Valletta kienu g[adhom kemm tilfu kontra Hibernians.

“Ovvjament, ilmotivazzjoni tonqos la konna di;à inkurunati champions, u

dan kien evidenti fl-a[[ar ]ew; log[biet. Dan l-ista;un kien aktar diffi/li minn dak ta’ qablu, i]da kellna skwadra mag[quda li tat il-frott,” qal Zerafa.

Rigward it-telfa ta’ 2-1 kontra Hibernians, Zerafa qal, “Matul il-partita dehret [afna l-g[ejja tal-players,

spe/jalment fit-tieni taqsima. Tlifna [afna /ansijiet, u ta’ dan pattenja.” :img[a o[ra, Valletta huma impenjati fil-fa]i tassemi-finali tal-FA Trophy u dwar dan, Zerafa qal, “ Wara li ni//elebraw nibdew in[ejju g[al-log[ba

kontra Qormi. L-FA trophy hi u;ig[ tar-ras, imma g[alina hi kompetizzjoni importanti [afna.”

“Irrid ingawdi dan il-mument” Il-captain ta’ Valletta,

Gilbert Agius, deher ferm emozzjonat hekk kif

Valletta kienu qed ji//elebraw ir-reb[ tal-21 kampjonat fl-istorja tag[hom. “ Ninsab kuntent [afna u rrid ingawdi dan il-mument.

G[alija kienet l-a[[ar log[ba ta’ dan il-kampjonat u b’hekk dehert emozzjonat.

In[ossni ffurtunat li ta’ 38 sena g[adni nilg[ab fl-og[la livell. Il-kampjonat kien aktar diffi/li minn dak tassena l-o[ra min[abba li Hibernians huma tim validu [afna.

“Dwar il-futur tieg[i, m’iniex qed na[seb b[alissa; imma fil-;img[at li ;ejjin ]gur li se nag[mel de/i]joni min[abba li lkuntratt ma’ Valletta skadieli.”

Poster kbir ta’ Valletta Champions mal-[ar;a ta’ In-Nazzjon Poster kbir ta/-Champions, Valletta, u aktar ritratti, kollha bil-kulur, ta//elebrazzjoni qabel, waqt u wara l-a[[ar log[ba, se jkunu ppubblikati g[ada fil-[ar;a ta’ IN-NAZZJON

SPORT

47

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

Valletta meg[luba wara 27 log[ba fil-jum ta/-/elebrazzjoni minn Simon Farrugia

CHAMPIONSHIP POOL

1

VALLETTA (1)

A. Hogg, J. Caruana, S. Borg, G. Agius, I. Azzopardi, R. Briffa, E. Agius, D. Dos Santos, W. Barbosa, M. Mifsud, M. Panandetiguiri Sost – T. Scerri flok G. Agius 66min, A. Effiong flok M. Panendetiguiri 76min

2

HIBERNIANS (1)

M. Muscat, R. Camilleri, J. Pearson, R. Soares, C. Failla, J. Vandelannoite, B. Kristensen, J. Lima, E. Herrera, A. Cohen, M. Dias Sost – L.E. Dos Santos flok M. Dias 34min, S. Pisani flok R. Camilleri 83min

Tke//a: Luis Edison Dos Santos (H) Imwissija – Panandetiguiri, Briffa (V), Failla, Kristensen, Dos Santos (H) Skurjaw – Mifsud 19min (V), Failla 11min, Kristensen 75min (H) Referee – Malcolm Spiteri il-mument Player tal-Log[ba – Mario Muscat (Hibernians)

Hibernians [assru xi ftit millfesti Beltin hekk kif huma g[elbu lil Valletta f’log[ba missielta minkejja li din ma kien fiha l-ebda importanza g[all-klassifika. B’Valletta ji//elebraw ir-reb[ talKampjonat bl-a[[ar log[ba huma sfaw meg[luba mirrivali tag[hom, Hibernians, wara 27 log[ba u wara seba’ reb[iet konsekuttivi.

Fl-ewwel round kienu Hibernians li reb[u dan ilkonfront bl-iskor ta’ 2-0, biex wara li fit-tieni round illog[ba spi//at fi draw ta’ 1-1, fit-tielet round kienu Valletta li prattikament fil-konfront li kien determinanti g[ar-reb[ tal-Kampjonat huma [ar;u rebbie[a bl-iskor ta’ 3-2.

L-atmosfera fl-Istadium Nazzjonali kienet wa[da festiva hekk kif il-partitarji Beltin imlew i]-]ew; na[at tal-Enclosure, kif ukoll parti mill-Millennium Stand. Sa minn kmien wara nofsinhar kien hemm spettaklu ta’ muzika, ]fin u kant imtella’ mis-Supporters Club ta’ Valletta.

Wara [ames minuti kien Caruana li qassam fiddirezzjoni ta’ Gilbert Agius,

bix-xutt fil-baxx tieg[u jkun fjakk u Muscat salva ming[ajr ebda problema. Biex minuta wara, kien Ian Azzopardi li b’pass pre/i] sab lil Michael Mifsud, bil-lob ta’ dan tala[[ar jispi//a g[oli.

Fl-ewwel attakk tag[hom, Hibernians fet[u l-iskor meta minn cross ta’ Herrera, Steve Borg deher imiss il-ballun b’idu u r-referee ordna penalty. Mill-[dax-il metru kien CLAYTON FAILLA li kkonverta.

Ir-risposta ta’ Valletta kienet immedjata, hekk kif tmien minuti wara huma kisbu l-goal tad-draw. Kien Deni Dos Santos li ;ab lil MICHAEL MIFSUD wa[du u l-attakkant Belti, wara li avvanza, po;;a l-ballun firrokna tax-xibka.

Fl-24 minuta kien hemm xutt mid-distanza ta’ Dias, li g[adda ftit barra. B’Valletta wkoll jersqu vi/in fis-27 minuta, b’xutt mill-bog[od ta’ Barbosa, li Muscat tar minn tulu sabiex dawwru f’corner.

U minuta qabel g[alqet ittaqsima, xutt ta’ Deni Dos Santos ;ie mdawwar f’corner minn Muscat.

Mal-bidu tat-tieni taqsima,

Bjorn Kristensen jiskurja t-tieni goal kontra Valletta (Ritratt> Trevor Sollars)

Kif Spi//aw

Championship Pool L R D T F K Pt *Valletta

32 25 5 1 Hibs 32 21 6 4 B’Kara 32 17 4 11 Floriana 32 16 6 10 Sliema W 32 9 14 8 Balzan Y 32 9 6 17 * Valletta Champions

74 73 54 47 46 36

22 53 25 44 37 38 35 33 43 24 63 18

Relegation Pool

Qormi 32 15 2 15 54 48 33 Tarxien R 32 11 3 18 45 54 27 Mosta 32 10 8 14 45 47 27 {amrun S 32 9 7 16 47 71 25 *Mqabba 32 9 7 16 39 55 24 *M’Xlokk 32 5 2 25 34 88 8 *M’Xlokk u Mqabba relegati ** M’Xlokk tnaqqsulhom 4 punti

Valletta heddew id-difi]a avversarja hekk kif fis-47 minuta, Mifsud avvanza u g[adda g[an-nofs; i]da x-xutt tieg[u kien salvat minn Muscat. Hibernians kellhom ukoll /ans tajjeb fit-52 minuta meta free-kick ta’ Lima kien imdawwar f’corner minn Hogg.

Il-Pawlisti kienu l-a[jar

Michael Mifsud ta’ Valletta j;ib id-draw kontra Hibernians (Ritratt> Trevor Sollars)

f’dan il-mument, u fl-54 minuta kellhom /ans taddeheb li jmorru mill-;did filvanta;;. Panandetiguiri waqqa’ lil Luis Edison Dos Santos fil-kaxxa, biex Hibernians ing[ataw it-tieni

Wara l-partita kien hemm xi in/identi hekk kif xi partitarji ta’ Valletta qab]u fil-ground u qasmu lejn in-na[a tal-Millennium Stand, fejn kienu qeg[din il-partitarji ta’ Hibernains (Ritratt> Trevor Sollars)

penalty tal-log[ba. I]da din id-darba, Failla ra x-xutt tieg[u ja[bat mal-wieqfa. Fit63 minuta Muscat /a[[ad g[al darb’o[ra lil Valletta wara li salva xutt ta’ Mifsud fuq pass ta’ Gilbert Agius.

Dan tal-a[[ar inbidel ftit wara, fost l-applawsi kbar mis-supporters Beltin.

Fil-71 minuta, Scerri fi//entru ta’ azzjoni o[ra Beltija hekk kif huwa feta[ fiddirezzjoni ta’ Dos Santos, bixxutt tieg[u mdawwar f’corner b’mod spettakulari minn Muscat. I]da kienu Hibernians li [mistax-il minuta mit-tmiem marru mill;did fil-vanta;;. Cohen g[adda tajjeb minn fuq Azzopardi, bil-cross tieg[u jsib lil BJORN KRISTENSEN, li bir-ras minn quddiem il-lasta ma’ ]baljax.

Biex Hibernians kisbu reb[a u rrovinaw ftit mill-festi Beltin, bl-unika nota negattiva g[all-Pawlisti tkun it-tke//ija ta’ Luis Edison Dos Santos g[at-tieni karta safra tieg[u fil-[in mi]jud.

48

LOKALI

il-Óadd, 13 ta’ Mejju, 2012

BEJN GARANZIJI, KLIEM U FATTI HEMM IL-BA{AR JIKKUMBATTI

Pre;udizzji

. Il-politika fiha sustanza jekk hi ba]ata fuq il-[sieb. Illinja ideolo;ika ta’ partit tag[mel id-differenza f’dak li hu jirrappre]enta u f’dak li, g[ada pitg[ada, se jikkumbatti g[alih. Hemm partiti tal-[sieb u o[rajn talinteress. Hemm dawk li huma mimlijin b’persuni ffurmati u mbaskta fit-triq tal-valuri, u hemm o[rajn li jidhru biss mar-ri[ talkonvenjenza. Il-poter jista’ jkun strument g[as-sewwa u jista’ jsir g[an fih innifsu.

F’dan il-ka], il-poter isir sakra. Importanti li jkun f’idejk u ;;ibu g[andek, ikunu xi jkunu l-kompromessi u l-immoralità tadde/i]jonijiet li trid tie[u.

1

. Fix-xenarju politiku attwali g[andna linja li, sfortunatament qieg[da tie[u sa[[a fil-Partit Laburista.

Kien ta’ konfort g[al [afna mill-elettorat li fi]-]ew; partiti l-kbar kien hemm numru ta’ membri parlamentari li huma /ari flideat tag[hom. Bnedmin li ma joqog[dux lura milli jiddikjaraw li huma kattoli/i prattikanti u jg[ixu dik ittriq. Min jaf l-elettorat Malti jaf li, meta t[abbat il-bibien, issib fid-djar kattoli/i li jivvutaw g[a]-]ew; partiti.

2

Biss, issa jidher /ar li hemm kurrent qawwi anti-kattoliku.

F’dawn l-a[[ar snin saret ferm iktar diffi/li li tiddikjara fil-kumdità dan it-twemmin.

Hemm linja ta’ intolleranza li qed ta[kem biex ikunu eliminati dawn il-persuni ta’ sustanza. Persuni li, min[abba l-konvinzjonijiet tag[hom, lesti li jg[idu ‘le’. . Jg[idu ‘le’ mhux b’kapri//. Jiddikjaraw li ma 3

jaqblux proprju g[ax huma ffurmati tajjeb. Ba]i soda ta’ [ajja, tal-iskop tag[ha, taddinjità tal-bniedem, ta’ dak li verament jag[mel il-;id lillproxxmu. Id-duttrina so/jali tal-Knisja Kattolika hawn illum min irid jiskartaha u jarmiha. Ja[rab mill-g[eruq ta’ dak li a[na u ta’ dak li hi l-Ewropa. Il-valur u l-kwalità ta’ dak li g[andna fil-li;ijiet tag[na, li bnew iddemokrazija u li d-drittijiet fundamentali tal-bniedem twieldu u baqg[u jg[ixu fillo;ika u s-sanità. Dik kienet il-fonti li, g[al min irid jibqa’ rilevanti, jag[raf li jrid jibqa’ j]omm lilu nnifsu jixrob millilma ;ieri u frisk tag[ha. . Il-kattoli/i jistg[u ma jog[;bux lil kull persuna, i]da almenu g[andhom [siebhom dikjarat. Taf fejn 4

inti mag[hom. Biss illum, fuq is-suppost mew;a ta’ liberali]mu, hawn pre;udizzji u disprezzi lejn dawk li jersqu b’dawn l-ideat insara. Iva, hawn mas-saqajn, b’sa[[a kbira medjatika, linja anti-kattolika. Il-messa;; hu li l-kattoli/i huma antikwati u allura a[jar ti]barazza ru[ek minnhom. L-ag[ar mhux tant dawn l-ideat, g[ax f’dan ma hemm xejn ;did. Dak li hu bla sens hu proprju li l-Kap tal-Oppo]izzjoni qed ja[seb li hi [a;a tajba. Ta’ qablu kien, almenu, fehem. Kien, minkejja l-ideat opposti tieg[u, jilqa’ u jisma’ vu/ijiet differenti li jag[mlu lill-Partit Laburista s[i[ u bilan/jat.

Kif titne[[a dik il-vu/i, issu//ess tal-[merijiet, wisq nib]a’ li jikber.

. Dan deher iktar /ar tul din il-;img[a. Il-poplu sab lilu nnifsu jiffa//ja din irrealtà. Bniedem li, tg[id x’tg[id fuqu, hu ]gur onestissimu u ;enwin fi [sibijietu, irid i;ib lilu nnifsu li jidher biex jispjega dak li /ert li ma xtaq qatt li jasal g[alih. Ma kinitx fa/li, i]da /ert li wara [ass sens ta’ libertà. Sens li ]amm lilu nnifsu lineari mal-prin/ipji li dejjem [addan, u wera li limpenn tieg[u kien marbut 5

media•link COMMUNICATIONS

mal-b]onnijiet tal-proxxmu.

L-elettorat tieg[u jaf li lir;ulija, il-[ajja familjari, huma l-pedestalli tieg[u.

Anzi, jafu li l-impenn familjari lejn il-partit kien kbir. Ma tilifx hu. Tilef ilPartit Laburista li l-vojt tieg[u ma nafx b’min irid jimlieh. . Hawn verament [afna pre;udizzji ji;ru mas-saqajn.

Min irid ji;;ieled g[all-ideat tieg[u, g[all-valuri li j[addan, jaf li g[andu triq twila u salib xi j;orr biex iwassalhom. Xorta, tqila kemm hi tqila t-triq, b’diffikultà jrid ja//etta li g[andu jterraqha. Fiha lpassjonijiet tag[ha. Nieqsa mill-popolarità, imma fla[[ar hemm il-pa/i interna.

Il-kalma u l-konvinzjoni li /ert li g[andu dan id-deputat li ;era t-triq it-tajba. Jibqa’ ]gur li l-Partit Laburista mexa [a]in u li, fil-verità, abbandunah. Dawn huma e]empji umani u politi/i []iena. Ma jindikawx li hemm qalb, kompassjoni u dedikazzjoni g[as-sewwa. Flopinjoni tieg[i, metodi ]baljati ta’ kif wie[ed m’g[andux ja;ixxi filpolitika. }gur, mhux forsi, /ertifikat li dak il-partit g[andu ja[bi.

6

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

Min irid ji;;ieled g[all-ideat tieg[u, g[all-valuri li j[addan, jaf li g[andu triq twila u salib xi j;orr biex iwassalhom