www.media.link.com.mt
Numru 13,170
€0.55
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Il-Parlament Ewropew jivvota kontra l-ACTA Il-Parlament Ewropew ma approvax il-ftehim talACTA. F’votazzjoni filPlenarja lbiera[ waranofsinhar, 478 Ewro Parlamentari vvutaw kontra dan it-Trattat, 39 vvutaw favur, u kien hemm 165 astensjoni mill-MEPs. B’hekk dan il-ftehim issa mhux se ji;i ratifikat fuq livell Ewropew u g[alhekk mhux se jid[ol fis-se[[ filpajji]i tal-UE. Il-membri parlamentari Ewropej Maltin kollha vvutaw kontra r-ratifikazzjoni talACTA. L-ACTA huwa trattat multinazzjonali li l-iskop tieghu kien li jistabbilixxi standards internazzjonali b’rabta mal-infurzar taddrittijiet fuq proprjetà intelletwali, inklu] dawk tal-Copyright fuq lInternet. Fost il-punti li l-aktar qajmu re]istenza kontra lACTA kien hemm li lACTA tista’ timmina llibertà u d-drittijiet fundamentali tal-bniedem,
g[al pa;na 7
Matul :unju kien hemm ]ieda fit-turi]mu ta’ 2.5 fil-mija fuq :unju tas-sena li g[addiet f’sena li kienet meqjusa rekord
:unju, xahar ie[or rekord g[at-turi]mu In-nefqa totali til[aq €109.7 miljun
Matul ix-xahar li g[adda, pajji]na ra ]ieda fin-numru ta’ turisti. Fil-fatt waslu Malta 133,659 turist, li jfisser ]ieda ta’ 2.5% fuq l-istess perjodu s-sena li g[addiet bin-nefqa totali tag[hom til[aq
il-€109.7 miljun, ]ieda ta’ 3% fuq l-2011. Dan jo[ro; minn statistika ppubblikata mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika g[ax-xahar ta’ Mejju, bl-istess statistika turi ]ieda ta’ 12.1% fuq it-total ta’ ljieli li
Persuni b’di]abbiltà
Qorti
G[axar appartamenti sabiex persuni b’di]abbiltà jg[ixu [ajja indipendenti
Silvio Mangion b’sa[[tu bi]]ejjed li jg[addi ;uri Ara pa;na 3
Ara pa;na 5
dawn iqattg[u f’pajji]na, li b’kollox jammontaw g[al iktar minn miljun lejl. G[alhekk, il-medja ta’ ljieli li dawn iqattg[u f’Malta tammonta g[al 7.5. g[al pa;na 5
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Lokali 5
Rekord anke fin-numru ta’ passi;;ieri li g[addew mill-ajruport minn pa;na 1
Mill-istess statistika jo[ro; ukoll li 87% tatturisti ;ew minn pajji]i membri fl-Unjoni Ewropea bil-ma;;oranza tag[hom jibqg[u ;ejjin mir-Renju Unit, minkejja li kien hemm tnaqqis ta’ 3.7%, l-Italja, u l-:ermanja. L-a[[ar ]ew; pajji]i esperjenzaw ]ieda ta’ 14.2% u 19.2% rispettivament. Dan filwaqt li turisti minn pajji]i mhux fl-UE ]diedu u li ammontaw g[al 17,936. Fl-istess imsemmi xahar, in-nefqa fuq pakketti talivvja;;ar ]diedet bi 12%, li jfisser €41.5 miljun. Nefqiet o[ra ]diedu b’5%. Meta l-ewwel [ames xhur ta’ din is-sena ji;u mqabbla mal-istess perjodu tal-2011, in-numru ta’ turisti naqas b’4 fil-mija g[ax fejn fl2011 ;ew 481,128 turist, din is-sena s’issa ;ew 459,780. Dan min[abba tnaqqis f’vaganzi f’Malta mis-swieq Ingli]i, Bel;jani, Taljani u Fran/i]i. Minna[a l-o[ra, is-suq :ermani] esperjenza ]ieda rekord ta’ 13.3%. Minkejja dan kollu, in-nefqa totali telg[et g[al ftit iktar minn €355 miljun. Meta dan lammont jitqabbel ras g[al ras, dan jimmarka ]ieda ta’ 5 fil-mija. Il-ma;;oranza tat-turisti li da[lu f’pajji]na kienu ta’ bejn il-45 u l-64 sena. Jekk wie[ed i[ares lejn l-iljieli li dawn qattg[u f’pajji]na, jara wkoll li kien hemm ]ieda ta’ 0.8%, li jfisser ]ieda ta’ 26,060 fuq l-ewwel [ames xhur tassena li g[addiet. Statistika o[ra, din iddarba ma[ru;a millAjruport Internazzjonali ta’ Malta tikkonferma li flewwel sitt xhur ta’ din issena n-numru ta’ passi;;ieri li g[addew minn dan limsemmi Ajruport kien wie[ed rekord, b’]ieda ta’ 1.6% fuq is-sena li g[addiet, bl-ammont totali s’issa jkun dak ta’ 1.58 miljun passi;;ier. Ilmoviment tal-ajruplani naqas bi ftit. F’:unju wa[du kien hemm rekord ie[or hekk kif il-moviment ta’ passi;;ieri fl-ajruport ]died bi 8.5% g[al 375 elf passi;;ier, li
huwa wkoll rekord fl-istorja g[al dan ix-xahar. Ilmovimenti tal-ajruplani ]died ukoll b’4.7% u s-seat capacity ]diedet b’5.3%. Kien hemm ukoll ]ieda rre;istrata fil-maximum take-off weight, b’7.2%. G[al dawn ir-ri]ultati kollha po]ittivi, fi stqarrija, il-Gvern qal li wara li April li g[adda kien xahar rekord fit-turi]mu, jirri]ulta wkoll Mejju u :unju huma xhur rekord. It-total ta’ turisti li ]aru ’l Malta x-xahar li g[adda, tg[id l-istqarrija, huwa l-og[la numru ta’ turisti li qatt ]aru Malta fixxahar ta’ Mejju fl-istorja tat-turi]mu ta’ pajji]na. Anke l-ammont totali ta’ ljieli li qattg[u f’pajji]na huwa wie[ed rekord g[axxhur kollha ta’ Mejju talistorja tat-turi]mu. Dwar i/-/ifri pubblikati mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta, ilGvern qal li x-xahar ta’ :unju ukoll kien wie[ed rekord g[all-ajruport g[ax l-ammont totali ta’ passi;;ieri kien l-og[la numru ta’ passi;;ieri fixxahar ta’ :unju minn kemm ilu jopera l-ajruport. Ir-ri]ultati po]ittivi li nkisbu f’dawn l-a[[ar tliet xhur huma frott il-[idma tal-Gvern, l-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu flimkien mal-istakeholders biex tissa[[a[ la//essibbiltà g[al pajji]na. Fil-fatt, tg[id l-istqarrija, in-numru ta’ rotot lejn pajji]na ]diedu minn 56 fl-2008 g[al 81 din issena. Dan kollu hu ri]ultat ta’ ]ieda filpromozzjoni mill-MTA laktar fi bliet u ]oni minn fejn bdew jit[addmu rotot ;odda. Il-Gvern, ittemm tg[id listqarrija, hu konxju li tturi]mu hu wie[ed mittliet setturi li fuqhom tistrie[ l-ekonomija ta’ pajji]na. G[alhekk f’dawn i]-]minijiet ta’ kri]i finanzjarja u ekonomika li tolqot lill-pajji]i Ewropej, l-aktar lil dawk li minnhom ji;u l-akbar numru ta’ turisti minnhom, il-Gvern qed i]id l-isforzi tieg[u sabiex dak li nkiseb fla[[ar snin ikompli jikber.
G[all-[abta tat-3.30pm tal-biera[ waranofsinhar, membri tal-Forzi Armati ta’ Malta da[[lu f’Xatt it-Tiben tliet immigranti nisa u tarbija wara li dawn kellhom b]onn attenzjoni medika waqt li kienu fuq dg[ajsa f’nofs ta’ ba[ar. Id-dg[ajsa, b’40 immigrant, baq[et sejra lejn Sqallija, i]da l-Forzi Armati Maltin, permezz tal-patrol boat P23, g[a]lu li jda[[lu lit-tliet nisa u t-tarbija biex jing[ataw il-kura f’pajji]na min[abba li dawn kellhom b]onn l-attenzjoni medika. }ew; nisa u t-tarbija dda[[lu l-Isptar Mater Dei g[al aktar kura. L-immigranti llegali li kienu fuq id-dg[ajsa qalu li ;ejjin mill-Pakistan, is-Somalja u l-Kashmir. (Ritratt> Martin Agius)
B’sa[[tu bi]]ejjed li jg[addi ;uri
Il-;urija fil-;uri ta’ Salvatore (Silvio) Mangion idde/idiet bi 8 voti kontra 1 li l-akku]at kien f’sikktu meta g[amel id-delitt u b’7 voti kontra 2 li jista’ jifhem u jsegwi l-;uri dwar il-qtil ta’ Maria Stella Magrin. Kien fl-2010 meta l-akku]at kien insista li ma jistax jg[addi ;uri min[abba li jbati minn kundizzjoni mentali instabbli. Issa g[alhekk mistenni li l-pro/eduri jer;g[u jibdew. Il-prosekuzzjoni mmexxija minn Dr. Nadine Sant g[allUffi//ju tal-Avukat :enerali qalet li l-omi/idju kien premeditat. Skont il-prosekuzzjoni Mangion, li ;a nstab [ati fuq ]ew; omi/idji o[ra, kien allegatament seraq Lm 6,000 fl-1986 u qatilha sabiex ma tikxifx ir-reat tieg[u. Maria Magrin hija t-tielet vittma ta’
Mangion li qed iservi ]ew; pieni g[al g[omru l-[abs. Mangion li flimkien ma’ ]ew; persuni o[ra li issa huma mejta kienu da[lu ;oddar ta’ Magrin saqsewha g[all-flus u mbag[ad qatluha. Il-mara ta’ 68 sena nstabet mejta f’g[adira demm u nstab li kienet qalg[et 13-il daqqa ta’ sikkina. Fis-sottomissjoni talProsekuzzjoni, Dr. Sant qalet li dan il-;uri qed isir g[aliex il-prosekuzzjoni ma kinitx a//ettat li l-ewwel rapport li kien sar fejn intqal li lakku]at kien mentalment instabbli dak i]-]mien. Iddifi]a ma kinitx ikkuntestat dan l-ewwel rapport u lanqas it-tieni rapport li ;ie sottomess li kkontradixxa lewwel wie[ed. Il-prosekuzzjoni qalet li linteress tal-;urija huwa jekk l-akku]at huwiex fi stat
mentali tajjeb biex isegwi l;uri jew le. Minn xhieda talinvestigatur Chris Pullicino [are; li l-omi/idju kien ma[sub kwa]i ;img[a qabel. Skont il-prosekuzjoni dan juri li l-[sieb kien hemm biex isir id-delitt. Barra minn hekk Mangion ftakar in-numru ta’ re;istrazzjoni tal-karozza li ntu]at fil-qtil sa[ansitra 19-il sena wara meta kien ;ie interrogat. Dan skont ilprosekuzzjoni juri li Mangion huwa mentalment f’sikktu. Min-na[a l-o[ra d-difi]a g[amlet l-argument li kien g[amel bosta atti li ma kinux jag[mlu sens u li kellu storja ta’ problemi mentali. Barra minn hekk Mangion kien ilu die[el u [iereg mill-isptar Monte Carmeli g[al dawn la[[ar 16-il sena u li sa mill1996 hu kien qed ibati milliskizofrenija.
Ir-ri/evituri tal-Lottu ma jiffirmawx il-kuntratti ;odda tal-Maltco Kwa]i l-membri kollha tal-Union tar-Ri/evituri talLottu obdew id-direttiva biex ma jiffirmawx ilkuntratti ;odda ma[ru;a mill-kumpanija Maltco. Dan g[aliex, qalet ilUnion, il-Maltco [ar;et ilkuntratti ;odda g[al g[axar snin nhar is-Sibt li g[adda u tat sal-biera[ f’nofsillejl biss /ans biex ir-ri/evituri
tal-Lottu jiffirmawhom. Il-Union qed tilmenta li lMaltco ma tatx ]mien bi]]ejjed biex il-membri tag[ha jaraw x’fih ilkuntratt li jorbothom g[al g[axar snin. Fl-a[[ar jiem, il-Union tar-Ri/evituri tal-Lottu qalet ukoll li l-membri tag[ha kienu qed jir/ievu theddid mill-kumpanija Maltco, “li
qaltilhom li jekk ma kinux se jiffirmaw il-kuntratt salbiera[ f’nofsillejl, kienet se taqtag[lhom is-servizz. Biex b’hekk ma jkunux jistg[u jipprovdu servizz lin-nies. B’rabta ma’ din ittilwima, il-Union tarRicevituri tal-Lottu sej[et Laqg[a :enerali Straordinarja g[al-lum flIstitut Kattoliku.
IN-NAZZJON il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Lokali 7
478 MEP, fosthom dawk Maltin ivvotaw kontra minn pa;na 1
Il-Ministru Austin Gatt isegwi spjega ta’ kif ja[dmu dawn it-terminals
Kiosks Teknolo;i/i b’servizzi importanti Il-kumpanija lokali ‘Mobile Systems Ltd’ b’kollaborazzjoni malkumpanija ‘Perfecta’,
inawguraw erbg[a u g[oxrin ‘Malta Pay Self Service Terminals.’ Dawn itterminals huma magni mifruxin ma’ Malta kollha u se jiffa/ilitaw numru ta’ servizzi li normalment jinkisbu minn postijiet differenti. Permezz ta’ dawn il-magni, wie[ed jista’ pere]empju j[allas kontijiet tad-dawl u ilma, jittoppja l-mowbajl tieg[u, i[allas kontijiet talinternet, loans, u jinqeda f’numru ta’ servizzi o[ra, biex b’hekk, kull magna se tkun qed isservi b[ala /entru minn fejn wie[ed jista’ jinqeda f’numru ta’ servizzi ming[ajr ma jkollu g[alfejn imur minn [anut jew uffi//ju g[all-ie[or. Waqt l-inawgurazzjoni ta’
Wie[ed jista’ j[allas kontijiet tad-dawl u ilma, jittoppja l-mowbajl tieg[u, i[allas kontijiet tal-internet, loans, u jinqeda f’numru ta’ servizzi o[ra dawn il-magni tkellem ilMinistru g[all-Infrastruttura, il-Komunikazzjoni u tTrasport Austin Gatt, li qal li din l-inizjattiva tintegra tajjeb ma’ dak li qed jag[mel il-Gvern b’rabta mal-kun/ett ta’ Gvern Elettroniku, fejn [afna servizzi tal-gvern jing[ataw minn post wie[ed biss, b’kumdità g[al min ju]a dawn is-servizzi. Austin Gatt qal li inizjattivi b[al dawn jawguraw tajjeb, spe/jalment hekk kif l-internet ilu f’Malta ftit aktar minn g[axar snin u matul dan i]-]mien Malta sa[ansitra rnexxielha ssir laqwa pajji] fl-Ewropa fit-
t[addim tal-Gvern Elettroniku u tinsab fuq quddiem nett fil-promozzjoni tat-teknolo;ija. Il-Ministru awgura li aktar kumpaniji jkollhom il-vi]joni u l-impenn li kellhom i]]ew; kumpaniji li ng[aqdu flimkien g[al dan il-pro;ett. Tkellmet ukoll il-Kap E]ekuttiv ta’ ‘Mobile Systems Ltd’ Vera Boyalyan, li f’kummenti ma’ dan listazzjon spjegat kif hemm il-[sieb li fil-futur ilkumpanija tespandi wkoll barra minn Malta. Filpro/ess hemm ukoll madwar 400 terminal ie[or li se jkunu installati madwar Malta.
dan intqal minn bosta g[aqdiet, fosthom g[aqdiet tal-konsumatur, g[aqdiet dwar is-software bla [las u g[aqdiet favur id-drittijiet /ivili. Sa[ansitra l-Parlament Ewropew fl-2012 kien approva ri]oluzzjoni kwa]i b’mod unanimu fejn jikkritika l-ACTA li tmur kontra d-dritt tal-libertà talespressjoni u d-dritt g[allprivatezza. B’risposta lejn stqarrija tal-membru parlamentari Ewropew Laburista Edward Scicluna fejn qal li l-membri Nazzjonalisti kienu g[amlu u-turn fuq il-po]izzjoni talPartit Popolari Ewropew. Ilmembri parlamentari Ewropej tal-Partit Nazzjonalista qalu li huma kienu konsistenti ma dak li ddikjaraw il-31 ta’ Jannar li huma [a jivvutaw favur itTrattat tal-ACTA biss jekk ikunu kompletament /erti li ma taffettwax il-libertà ta’ dawk li ju]aw l-internet. David Casa u Simon Busuttil sa[qu li l-vot tag[hom fuq l-ACTA kien negattiv g[aliex it-trattat ma joffrix bi]]ejjed garanziji dwar il-libertà fuq linternet. F’de/i]joni bejn illibertà fuq l-internet u l;lieda kontra l-piraterija informatika huma [assew li g[andhom jipprote;u llibertà tal-internet. Imma huma esprimew ir-rieda li lKummissjoni Ewropea ssib soluzzjoni malajr kontra lpiraterija informatika sa biex ji;u protetti l-impjiegi
fis-settur tal-informatika. Huma sostnew li fis-sitt xhur minn mindu bdiet ilkontroversja tal-ACTA, Edward Scicluna qatt ma kien pre]enti g[al-laqg[a tal-kumitat Ewropew li kien qed jiddiskuti l-ACTA kif kien dover tieg[u li jag[mel b[ala membru tal-Parlament Ewropew. }iedu jg[idu li kienu huma kienu pre]enti fil-laqg[at tal-kumitat, issottomettew emendi u sa[ansitra tkellmu fiddibattitu tal-Assemblea Plenarja. Il-membri parlamentari Busuttil u Casa qalu li filwaqt li Edward Scicluna malajr kien [are; stqarrija fuq dan il-vot, tul dan i]-]mien kollu hu ma kien g[amel assolutament xejn filParlament Ewropew u issa jistenna li jing[ata l-kredtu ta’ dan il-vot. Barra minn hekk, David Casa [e;;e; lil Edward Scicluna jkun ferm aktar prudenti meta jitkellem fuq u-turns. Fil-ka] ta’ Edward Scicluna g[amel numru ta’ u-turns fosthom fuq lis[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, l-istipendji, issa[[a bla [las, fuq limmigrazzjoni u fuq ittassazzjoni tattransazzjonijiet finanzjarji. Hu jispera li Edward Scicluna biddel fehmtu li Malta g[andha timxi wara le]empju ta’ ?ipru u sa[aq li jekk qatt kien hemm xi politiku inkonsistenti, dan ma kien [add [lief Edward Scicluna.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
2 Lokali
Iffirmat ftehim ta’ 10 snin bejn Finnair u SR Technics }ew; kumpaniji tal-ajru, Finnair u SR Technics, iffirmaw ftehim t’10 snin fuq servizzi tal-komponenti u talmagni wara memorandum iffirmat bejn l-istess kumpaniji tliet xhur ilu. Il-[idma tas-servizzi tal-magni se tibda dan ix-xahar u f’Settembru, imbag[ad, jibda x-xog[ol ta’ servizzi fuq il-komponenti. B[ala parti minn dan il-ftehim li ntla[aq, SR Technics li g[andha hangar f’pajji]na, se tkun qed takkwista wkoll assi tan;ibbli u inventorji millFinnair. Min- na[a tag[ha, Finnair, tistenna li din il-koperazzjoni tirri]ulta fi tfaddil tal-ispejje] li jsiru g[allkumpanija. B’din il-koperazzjoni, Finnair tg[id li filwaqt li
]]omm livell ta’ kwalità g[olja, tista’ tkompli tavvanza s-servizzi tag[ha. Finnair se tkun qed toffri s-servizz tag[ha g[all-ajruplani A320 u A340 ta’ SR Technics. Finnair se tkun ukoll qed tie[u [sieb il-magni CFM56 u s-servizzi tal-komponenti g[all-flotot kollha esklussivament minn SR Technics. Dan kollu se jkun qed ise[[ fi/?entru t’E//ellenza t’SR Technics, fi Zurich. Il-President ta’ SR Technics isostni li dan il-ftehim jimmarka l-bidu ta’ partnership strate;ika bejn i]]ew; entitajiet, li matulha se jkunu qed jiffukaw sabiex jibnu relazzjonijiet b’sa[[ithom sabiex jipprovdu l-a[jar servizzi.
Super 5 In-numri tas-Super Five li telg[u lbiera[ huma 4-28-11-2931. {add ma qata’ l-[ames numri. 87 qatg[u erba’ numri u reb[u €856.36 kull wie[ed filwaqt li 2,978 qatg[u tliet numri u reb[u €29.19 kull wie[ed. Il-premju li jmiss mhux se jkun anqas minn €760,000.
It-Temp
UV INDEX
10
IT-TEMP> ftit imsa[[ab filg[odu kmieni li jsir il-bi//a l-kbira xemxi mal-jum VI}IBBILTÀ> lokalment moderata g[all-ewwel li ssir tajba IR-RI{: [afif l-aktar min-Nofsinhar g[ax-Xlokk kultant [afif g[al moderat BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn li jsir baxx min-Nofsinhar TEMPERATURA: l-og[la 33˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 644.7mm IX-XEMX> titla’ fis-05.51 u tin]el fit-20.22
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
Po]izzjonijiet estremi mill-MLP dwar l-immigrazzjoni Is-s[ubija tax-Shadow Minister Laburista Luciano Busuttil f’sit tal-lemin estrem kontra l-immigrazzjoni, linsistenza tieg[u li jibqa’ membru ta’ dan il-grupp fuq Facebook, mhuwiex ka] i]olat ta’ politika estremista mill-Partit Laburista dwar limmigrazzjoni. Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista fakkar f’ka]i o[ra li fihom, esponenti Laburisti esprimew sentimenti estremisti, u fakkar li s’issa, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat g[adu ma kkundannax lil dawn id-Deputati. Fl-2007, id-Deputat Laburista u kelliem ewlieni g[at-Trasport Pubbliku Joe Sammut kien qal li g[all-persuni li jg[ixu fi/-/entru ta’ Detenzjoni f’{al Far, g[andha tin[oloq karozza tallinja separata, u dan g[aliex, skont hu, il-Maltin li jaqbdu r-rotta ta’ {al Far isibuha
mimlija bl-immigranti. Muscat, qal il-Partit Nazzjonalista, mhux talli ma kkundannax lil dawn idDeputati, i]da dejjem kompla mag[hom. Fil-fatt, Muscat innifsu kien [are; jikkritika lill-Gvern Malti meta salva nisa, tfal u r;iel minn mewt /ara, wara li l-awtoritajiet Taljani rrifjutaw li jsalvawhom huma, u fl-a[[ar jiem, baqa’ jirrepeti r-rakkomandazzjoni tieg[u li Malta g[andha tissospendi l-obbligi internazzjonali tag[ha jekk ikun me[tie;. Fl-aktar ka] ri/enti li nqala’ wara l-mewt ta’ immigrant mill-Mali, ji;ifieri dak talgrupp fuq Facebook li jismu ‘Daqshekk g[all-immigrazzjoni illegali f’Malta’, Luciano Busuttil ma kienx wa[du. F’dan il-grupp, kien hemm membri g[add kbir ta’ politi/i Laburisti u anke nies tas-Super One, i]da Luciano
Busuttil spikka meta kiteb u baqa’ jinsisti li jibqa’ membru tal-grupp li fih stampi ta’ disprezz kontra l-immigranti, u element qawwi ta’ razzi]mu. Min-na[a tieg[u, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat qed jibqa’ jinsisti li ma ji[ux passi kontra Luciano Busuttil. IlPartit Nazzjonalista qal li din hi konferma o[ra ta’ kemm Muscat qed idawwar lilu nnifsu b’estremisti, mhux biss dawk li kienu jmexxu Gvern Laburista fit-tmeninijiet, i]da anke dawk li da[lu fix-xena fl-a[[ar snin u li qed jitkellmu dwar ideat estremisti. Il-Partit Nazzjonalista qal li dan kollu jikkonferma kemm il-Malta Labour Party ta’ Muscat mhu progressiv xejn, u g[ax l-immigranti m’g[andhomx vot, Muscat ma jiddejjaq xejn li hu u l-klikka li dawwar lilu nnifsu biha, jag[mlu dikjarazzjonijiet estremisti.
Klassifikazzjoni “A” g[all-MAPFRE L-a;enzija A.M. Best ikkonfermat il-klassifikazzjoni tas-sa[[a finanzjarja ta’ MAPFRE RE b[ala “A” (E//ellenti) wara li g[amlet iktar “stress tests” fuq il-kumpanija. Dawn it-testijiet huma iktar esi;enti minn dawk ippubblikati filbidu ta’ :unju 2012 u [adu inkonsiderazzjoni iktar informazzjoni li tikkon/erna t-tmiem tassena 2011 u l-ewwel kwart tal-2012. Il-konferma tas-sa[[a finanzjarja ta’
MAPFRE RE, li MiddleSea huma membru filgrupp, tindika s-solidità tal-kapitalizzazzjoni tal-kumpanija li hi a;;ustata g[ar-riskju. Skont l-a;enzija internazzjonali, dan juri li lkumpanija ma ;ietx “direttament jew immedjatament affettwata mit-tnaqqis tal-flessibbiltà finanzjarja tad-dejn Sovran Spanjol.” L-a;enzija kkonfermat ukoll l-Issuer Credit Rating (ICR) ta’ MAPFRE RE b[ala “A”.
B[al-lum 25 sena
IL-{AMIS L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
IL-:IMG{A L-og[la 35˚C L-inqas 24˚C
IS-SIBT L-og[la 35˚C L-inqas 24˚C
IL-{ADD L-og[la 36˚C L-inqas 24˚C
IT-TNEJN L-og[la 37˚C L-inqas 25˚C
UV
UV
UV
UV
UV
10
9
10
10
11+
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 29˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 30˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 26˚C imsa[[ab, Ateni 35˚C xemxi, Li]bona 23˚C ftit imsa[[ab, Berlin 23˚C xemxi, Brussell 25˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 34˚C xemxi, Dublin 17˚C imsa[[ab, Kopen[agen 21˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 26˚C imsa[[ab, Milan 29˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 27˚C xemxi, Londra 20˚C imsa[[ab, Madrid 30˚C xemxi, Moska 27˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 25˚C imsa[[ab, Bar/ellona 28˚C ftit imsa[[ab, Ruma 27˚C xemxi, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli 39˚C ftit imsa[[ab, Tune] 30˚C xemxi, Vjenna 27˚C xemxi, Zurich 22˚C imsa[[ab, Munich 24˚C imsa[[ab, Stokkolma 23˚C xemxi, San Pietruburgu 23˚C imsa[[ab.
B
id-data tal-ewwel seduta tal-Parlament il-;did iffissata g[all-{amis, saru elezzjonijiet ka]wali li kienu me[tie;a biex jimtlew postijiet vakati minn Deputati eletti minn ]ew; distretti. Il-Partit Nazzjonalista ]ied fil-Grupp Parlamentari tieg[u b’aktar Deputati ]g[a]ag[ fosthom Francis Zammit Dimech u Ray Bondin. Min-na[a tal-Partit So/jalista kienu eletti Wenzu Mintoff, John Butti;ie;, Joseph Philip Sciberras, Tony Nicholl u Charles Buhagiar. Il-General Workers’ Union [abbret li kien intla[aq ftehim mal-Gvern dwar ilkwistjoni tad-Diretturi {addiema fil-korporazzjonijiet Enemalta u Telemalta. Dan il-ftehim ikkonferma li l-Gvern kien qed iwettaq il-weg[da tieg[u ta’ parte/ipazzjoni tal-[addiema fil-post tax-xog[ol tag[hom. Il-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco attenda g[all-attivitajiet talIndipendenza fl-Al;erija.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Lokali 3
Politika Nazzjonali g[al turi]mu sostenibbli Il-Politika Nazzjonali g[at-Turi]mu li ;iet imnedija tkopri s-snin 2012 sal-2016 u hija mmirata sabiex tindirizza sfidi ;odda f’dan is-settur. Dan qalu lMinistru g[at-Turi]mu, ilKultura u l-Ambjent Mario de Marco fid-diskors tieg[u tat-tnedija ta’ din il-politika tal-gvern, li ssegwi wa[da li kopriet is-snin mill-2007 sal-2011. Il-Ministru de Marco sa[aq li l-Politika Nazzjonali g[at-Turi]mu timmira li t[addem ‘Turi]mu Responsabbli’ – turi]mu li j[ares ilkun/ett ta’ ‘]vilupp sostenibbli’, ji;ifieri turi]mu li jilqa’ mieg[u l-g[anijiet ekonomi/i, so/jali u ambjentali f’daqqa. Il-Ministru qal li l-isfidi li g[andna llum il-;urnata jorbtu ma’ kif se nkunu kompetittivi, kif se noffru valur mi]jud fil-prodott turistiku li noffru, u kif se ne//ellaw f’dan il-qasam li huwa pilastru ewlieni talekonomija Maltija. De Marco qal li g[al dawn irra;unijiet hemm b]onn li lprodott li jing[ata jkun prodott innovattiv. B’rabta ma’ dan, ilMinistru qal li l-prodott turistiku Malti g[andu jkun wie[ed awtentiku, li j[ares ‘lil hinn millfortifikazzjonijiet tant popolari, i]da jiffoka wkoll fuq i/-/entri tal-ir[ula ta’ pajji]na, li huma wkoll parti mill-awtenti/ità tal-prodott Malti. Waqt it-tnedija tkellmu wkoll Marie Louise Mangion u Josef Formosa Gauci, il-Kap tal-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu. Marie Louis Mangion
spjegat kif il-Politika Nazzjonali g[at-Turi]mu tinqasam f’numru ta’ oqsma – fosthom l-a//essibblità g[al Malta, ni/e/ ;odda ta’ turisti, il-promozzjoni talg]ejjer Maltin u limportanza t’G[awdex filqafas turistiku kollu. Il-Politika Nazzjonali g[at-Turi]mu titratta wkoll fuq il-prodott turistiku u kif dan jinkludi kwalunkwe servizz jew prodott li t-turist imiss mieg[u jew jara matul i]-]jara tieg[u f’Malta. Dan jorbot tajjeb [afna ma’ punt ie[or importanti f’din il-politika li tittratta lkwalità tas-servizz li jing[ata. Il-gvern jemmen li g[andu jkun ]gurat li l[addiema f’din l-industrija jag[tu l-aqwa servizz possibbli. G[al dan il-g[an, il-Politika Nazzjonali g[atTuri]mu timmira wkoll li tikkopera ma’ entitajiet b[all-Istitut g[all-Istudji Turisti/i, l-Università ta’ Malta u entitajiet privati o[ra marbuta ma’ din lindustrija sabiex ikun ]gurat li jkun hemm aktar tag[lim fir-rigward tal-ospitalità u lmod kif g[andu jing[ata laqwa servizz lit-turist. Il-Kap E]ekuttiv talMTA, Josef Formosa Gauci qal li l-MTA g[andha ]ew; g[anijiet partikolari. Lewwel huwa dak li jg[in lill-gvern ifassal din ilpolitika. It-tieni huwa li jimplimentaha. Fid-diskors tieg[u qal li din il-Politika Nazzjonali g[at-Turi]mu qed tibni fuq is-su//ess ta’ qabilha, u qal li l-MTA hija preparata sabiex tibda t[addem din il-politika talgvern biex ikomplu jinkisbu r-ri]ultati.
Il-Ministru Chris Said fi ]jara f’wie[ed mill-appartamenti ddisinjati apposta biex jiffa/ilitaw il-[ajja ta’ persuni b’di]abbiltà (Ritratt> Martin Agius)
Aktar impenn mill-Gvern b’risq persuni b’di]abbiltà G[axar appartamenti sabiex persuni b’ di]abbiltà jg[ixu [ajja indipendenti G[axar appartamenti ;odda fin-Naxxar se jwasslu sabiex persuni b’ di]abbiltà li ja[dmu, jibdew jg[ixu [ajja indipendenti fir-residenza tag[hom. Dan permezz ta’ pro;ett ambizzjuz min-na[a ta’ Fondazzjoni {ajja Indipendenti. Dan kollu jimxi fl-istess direzzjoni tal-Gvern, dak ta’ impenn g[al estensjoni ta’ servizzi residenzjali u li jg[in sabiex persuni b’ di]abbiltà jibqg[u jg[ixu [ajja indipendenti fil-komunità. Fil-fatt, b[alissa l-Gvern qed jg[in direttament sabiex 179 persuna b’ di]abbiltà jing[ataw servizzi residenzjali u qed jg[ixu f’31 dar differenti filkomunità. 139 persuna b’ di]abbiltà fi]ika jew intelletwali minn dawn qed jie[du servizzi residenzjali fi 15-il dar differenti mmexxija bi s[ab bejn il-Gvern, lA;enzija Sapport jew NGOs. Dawn l-g[axar appartamenti ;odda, pro;ett ambizzju] min-
na[a tal-Fondazzjoni {ajja Indipendenti li twaqqfet fl1991 bl-g[an li tippromwovi g[ajxien indipendenti fost persuni b’nuqqas ta’ mobbiltà, jistg[u jinxtraw minn persuni b’ di]abbiltà li ja[dmu bi prezz sussidjat. Appartament b’sodda wa[da jista’ jinxtara g[al 40 elf ewro, filwaqt li appartament b’]ew; sodod jista’ jinxtara g[al 50 elf ewro. Dawn l-appartamenti huma lkoll mg[ammra b’g[amara personalizzata, ma[duma g[all-b]onnijiet talindividwi. Anke l-kuker hu ordnat apposta g[allb]onnijiet tag[hom, minflok in-knobs normali, g[andhom il-fa/ilità li jag[fsu fuq display sabiex min ma tantx g[andu sa[[a f’idu jkun jista’ ja[dem b’mod normali. Barra minn hekk, dan ilkumpless residenzjali joffri ukoll a//ess g[al fa/ilitajiet komuni, pool, ;nien, u anke lifts.
Il-Ministru Chris Said, responsabbli mill-;ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u lFamilja, meta ]ar dawn lappartamenti, qal li l-Gvern b[alissa qed jg[in sabiex fixxhur li ;ejjin jinfet[u [amest idjar residenzjali o[ra filkomunità. L-A;enzija Sapport se tifta[ ]ew;t idjar f’Bir]ebbu;a, id-Dar talProvidenza se tifta[ wa[da filQawra, u Dar il-Wens u Dar Pirotta se jift[u dar residenzjali kull wie[ed f’lokalitajiet differenti. Hu fa[[ar ukoll dan il-kun/ett ;did li beda permezz ta’ Connie Camilleri, ilFundatri/i ta’ din ilFondazzjoni li tat ir-residenza antika tal-familja tag[ha lillFondazzjoni. Hi qalet li ddisinn ta’ dawn l-appartamenti sar wara diversi esperjenzi li kellha barra minn Malta, fejn rat diversi fa/ilitajiet li jistg[u jkunu siewja sabiex wie[ed jg[ix [ajja indipendenti.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
4 Lokali
Imfakkar il-Jum Ewropew g[ad-drittijiet tal-passi;;ieri Fis-sala tat-tluq tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta saret attività informattiva dwar iddrittijiet tal-passi;;ieri tal-ajru fl-okka]joni tal-Jum Ewropew iddedikat g[al dawn id-drittijiet. Fi stqarrija fl-okkazjoni ta’ dan il-jum, il-Vici President tal-Kummissjoni Ewropea Siim Kallas u l-Kummissarju John Dalli tkellmu rispettivament fuq kif konsumatur Ewropew li jaf id-drittijiet tieg[u jista’ jie[u vanta;; mis-suq wie[ed Ewropew u fuq kif i/-?entri Ewropej g[all-Konsumaturi jg[inu jsolvu problemi tal-ivvja;;ar b’mod sempli/i u malajr. Huma sa[qu li okkazjoni b[al din hija opportunità o[ra g[all-passi;;ieri tal-ajru sabiex ikunu jafu aktar dwar id-drittijiet taghhom. Fl-Ajruport Internazzjonali
ta’ Malta, il-Ministru Jason Azzopardi spjega x’inhuma ddrittijiet tal-passi;;ieri tal-ajru inklu] il-ka]i li jintitolawhom g[all-kumpens, u sa[aq ukoll fuq il-b]onn li jkun hemm aktar komunikazzjoni bejn lawtoritajiet u l-konsumatur. Tkellem ukoll dwar pro;ett ta’ konsultazzjoni g[al strate;ija nazzjonali g[at-turi]mu u l-ivvja;;ar li se jibda minn issa u jibqa’ sejjer sa tmiem Settembru. Din il-konsultazzjoni pubblika hija inti]a biex jin[oloq dibattitu bejn ilunions, l-iskejjel u l-mezzi tax-xandir fuq din l-istrate;ija. Li l-konsumatur ikun infurmat dwar id-drittijiet tieg[u huwa ta’ ;id g[allpajji] u g[all-industrija g[ax dan jg[in lil min jinvesti biex itejjeb il-prodott u s-servizzi tieg[u, temm jg[id Jason Azzopardi.
I]-]g[a]ag[ waqt laqg[a mal-Ministru Cristina li fiha spjegaw il-pro;etti tag[hom
}g[a]ag[ Maltin jirrappre]entaw lil pajji]na f’kompetizzjonijiet tax-xjenza
Grupp ta’ ]g[a]ag[ li fil;img[at li ;ejjin se jkunu qed jirrappre]entaw lillg]ejjer Maltin f’bosta kompetizzjonijiet internazzjonai tax-xjenza lbiera[ filg[odu kellhom laqg[a mal-Ministru talEdukazzjoni Dolores Cristina. Dawn l-istudenti ntg[a]lu biex jirrappre]entaw lillg]ejjer Maltin wara li pparte/ipaw f’diversi programmi tax-xjenza organizzata mill-NSTF, li permezz tal-[idma tag[ha toffri bosta opportunitajiet li]-]g[a]ag[ f’oqsma differenti. Fost dawn hemm kompetizzjonijiet presti;juzi b[al-London International Science Forum, l-EU Contest for Young Scientists u l-Google Science Fair
2012 li se ssir fil-Kalifornja fl-Istati Uniti. Waqt din il-laqg[a listudenti, li [afna minnhom g[adhom f’livell ta’ edukazzjoni sekondarja, spjegaw lill-Ministru dwar il-pro;etti tag[hom, kif ukoll dwar il-[idma tag[hom fil-qasam taxxjenza u t-teknolo;ija minkejja l-età ]g[ira tag[hom. Il-Ministru Cristina fer[et lill-istudenti g[as-su//essi tag[hom, filwaqt li tenniet il-fidu/ja tag[ha li dawn se jag[mlu ;ie[ lill-pajji] fil[idma tag[hom. Tkellmet ukoll dwar il-bidliet li se jsiru fil-kurrikulu tal-iskejjel u kif dan se jsarraf f’aktar enfasi fuq l-istudju tassu;;etti tax-xjenza, fosthom permezz tal-Istrate;ija g[allIstudji tax-Xjenza.
Dolores Cristina tkellmet ukoll dwar importanza taxxjenza u filwaqt li fakkret kif kull su;;ett huwa importanti g[all-formazzjoni akkademika, tenniet iddeterminazzjoni tal-Gvern li jkompli jsa[[ah ledukazzjoni. Fil-fatt matul dawn la[[ar sentejn il-Gvern kompla jinvesti fillaboratorji tax-xjenza fliskejjel kollha tieg[u blintroduzzjoni ta’ apparat ;did biex jg[in fit-tag[lim. Fl-MCAST twaqqaf ukoll istitut ;did tal-Applied Sciences, filwaqt li flUniversità ta’ Malta qed isir aktar investiment fil-bini u l-apparat xjentifiku. IlGvern qed jinvesti wkoll miljuni ta’ ewro fil-Life Sciences Park ftit ’il bog[od mill-Isptar Mater Dei.
Wirja mill-istudenti tal-Istitut tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, it-Tlieta filg[axija inawgura wirja ta’ pro;etti talistudenti tal-Istitut tal-Arti u d-Disinn f’Tar;a Gap, il-Mosta. Din il-wirja hija opportunità g[all-istudenti biex jesibixxu xog[olhom fl-istess ambjent fejn matul is-sena jkunu [admu u rri/erkaw fuq oqsma relatati mal-industrija tal-kreattività, bnew mudelli tridimensjonali u ]viluppaw log[ob u websajts bi grafika interattiva. It-tema tal-esibizzjoni ta’ din is-sena hi ‘Refreshments Provided’ - tema li ori;inat mill-istudenti li g[adhom kif spi//aw l-istudji
tag[hom fl-og[la livell ta’ edukazzjoni offrut minn dan l-istitut - dak ta’ Ba/ellerat fil-Grafija u l-Midja Interattiva. Dan hekk kif l-istudenti qeg[din jippre]entaw l-ikel u x-xorb permezz tax-xog[ol kreattiv tag[hom, li jinkludi disinji, pitturi, xog[ol 3D, filmati u skultura. Pre]enti g[al din l-attività kien hemm ukoll il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol Dolores Cristina, il-Prin/ipal Maurice Grech, ilPrin/ipal nominat Stephen Cachia, studenti u ;enituri. I-wirja se tkun miftu[a l-:img[a mid9am sas-7.30pm, is-Sibt bejn it-3.30pm u s7.30pm u l-{add bejn it-3.30pm u t-8pm.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
6 Lokali
L-August Moon Ball se jsir fl-4 t’Awwissu
Fl-okka]joni ta’ g[eluq snin il-Prim Ministru u l-Kap tal-PN Lawrence Gonzi sar ri/eviment fid-Dar ?entrali tal-PN li g[alih attendew il-[addiema tal-PN u l-ferg[at tieg[u kif ukoll l-impjegati tal-kumpaniji differenti ta’ Media Link Communications. F’messa;; waqt dan ir-ri/eviment il-Prim Ministru fakkar kif il-Partit Nazzjonalista huwa mibni fuq il-prin/ipji tas-sewwa u qal li dawn g[andhom ikomplu jmexxu lill-Partit Nazzjonalista ’l quddiem. Hu qal ukoll li l-PN g[andu jkun kburi g[ax mill-Gvern wettaq bidla kbira fil-pajji], u l-poplu Malti g[andu biex jifta[ar meta jkun lil hinn mill-g]ejjer Maltin. Il-Prim Ministru tenna wkoll kif il-Partit Nazzjonalista g[andu l-interessi tal-poplu Malti g[al qalbu u li minkejja li l-;img[at li g[addew kienu ;img[at diffi/li se jkompli ja[dem sal-a[[ar tal-le;islatura favur il-poplu. Fi tmiem ir-ri/eviment il-Prim Ministru kien ippre]entat b’rigal tal-okka]joni. Il-PM Lawrence Gonzi g[alaq 59 sena nhar il-{add l-1 ta’ Lulju.
L-Oppo]izzjoni tipprova tqarraq Il-Fond tal-Kofinanzjament tal-Kunsilli Lokali huwa amministrat mill-Ministeru tal-Konsultazzjoni Pubblika li hu responsabbli direttament mill-konsultazzjoni u mill- informazzjoni dwar laffarijiet tal-Unjoni Ewropea. Dawn il-fatti ;ew spjegati fi stqarrija wara li l-kelliem tal-MLP g[all-Kunsilli Lokali Stefan Buontempo xandar qlajjiet li dan m’g[adux jiffunzjona u li lGvern ikkomunika malKunsilli Lokali b’mod formali biex jav]ahom li dan il-
Fond ta’ Kofinanzjament twaqqaf [esrem. L-istqarrija tis[aq li filjiem li g[addew il-Kumitat li jmexxi l-Fond ta’ Kofinanzjament tal-Kunsilli kkomunika ma’ entitatjiet lokali biex i[abbrilhom li lflus li ;ew kommessi lihom se jing[ataw kif ippjanat. Il-Gvern itenni l-impenn tieg[u li jkompli jg[in aktar Kunsilli Lokali fit-twettiq ta’ pro;etti b’finanzjament ewropew billi jg[addilhom g[ajnuna finanzjarja li tkopri parti sostanzjali mis-sehem li jkunu jridu jo[orgu huma
sabiex iwettqu l-pro;ett b’su//ess. Dan ser jibqa’ jag[mlu wkoll permezz talMEUSAC li joffri g[ajnuna teknika b’xejn lill-Kunsilli Lokali u lill-NGO’s, fit-tfassil u fil-pre]entazzjoni ta’ pro;etti fl-istadju ta’ applikazzjoni g[all-fondi millUnjoni Ewropea. Il-Gvern jassigura li se jibqa’ ju]a l-istess fond g[all-iskop ori;inali tieg[u u li hemm bi]]ejjed flus biex ikunu onorati l-impenji kollha kif ukoll se jibqghu ji;u meg[juna pro;etti ;odda wkoll.
G[all-41 sena konsekuttiva re;a’ wasal l-appuntament so/jali u filantropiku annwali organizzat ta[t il-kappa talMalta Community Chest Fund, l-August Moon Ball. Il-Ballu se jsir fl-4 ta’ Awwissu fil-;onna talPalazz tal-Verdala. ‘L-akbar sodisfazzjon talpoplu Malti flimkien malPresidenza hija li blg[ajnuna tal-Community Chest Fund jg[inu lil persuni emar;inati u vulnerabbli biex ikollhom kwalità ta’ [ajja a[jar’. Dan qalu l-President George Abela waqt it-tnedija tal-August Moon Ball mill;onna tal-Palazz ta’ San Anton. Pre]enti waqt ittnedija kien hemm ukoll mart il-President Margaret Abela, i/-Chairman tal-Kumitat Organizzativ tal-Ballu, Daniel de Petri Testaferrata, persuni distinti u sponsors. Il-President semma kif millfondi tal-Malta Community Chest Fund, mi;bura s-sena l-o[ra, entitajiet mhux governattivi gawdew minn aktar minn €900,000, 1,800 ru[
talbu g[ajnuna individwiali, li 80% minnhom kienu relatati ma’ mard tal-kan/er, u ng[atat b’ €44,300 f’assistenza finanzjarja g[al operazzjonijiet barra minn Malta. Ing[ataw ukoll, €380,000 biex jinxtara apparat b[al lifts, si;;ijiet tar-roti, hoists, assistenza g[al qraba li jkunu jakkumpanjaw lill-pazjenti kif ukoll g[al assistenza edukattiva. Dawn l-g[otjiet ma setg[ux ikunu possibbli li kieku ma jsirux attivitajiet matul is-sena sabiex jinvesti f’dan il-fond. Kull sena dan il-ballu jsir sabiex irendi somma sabi[a b’risq il-Community Chest Fund. Is-sena l-o[ra kien hemm attendenza rekord ta’ iktar minn elf ru[ li attendew g[al dan il-Ballu. Din issena di;à fet[u l-bookings kemm online fuq w ww.augustmoonball.com, kif ukoll billi wie[ed imur personalment il-Palazz ta’ San Anton jew il-Palazz ilBelt u jixtri personalment ilbiljetti g[all-prezz ta’ €65.
It-trattati li ffirmat Malta issa jinsabu online It-trattati li Malta ffirmat ma’ g[add kbir ta’ pajji]i millIndipendenza ’l hawn, issa jinsabu online fuq is-sit talMinisteru tal-Affarijiet Barranin, www.foreign.gov.mt. Issit elettroniku jag[ti l-facilità li wie[ed ini]]el dawn it-trattati. Dan il-pro;ett sar fuq inizjattiva tal-Vi/i Prim Ministru u l-Ministru tal-Affarijiet Barranin Tonio Borg. L-Uffi/jali tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin [admu u wettqu dan ilpro;ett. Il-pubbliku issa g[andu l-fa/ilità li ja//essa kull trattat mill-kumdità tad-dar jew l-post tax-xog[ol fi kwalunkwe [in. Dawn it-trattati jistg[u jitni]]lu mis-sezzjoni ‘Treaty Series’ li l-link g[aliha tinsab fil-pa;na. It-tfittxija n[admet b’tali mod li l-utent jista’ jfittex skont il-pajji], l-isem tattrattat partikolari, id-data tar-ratifika, id-data tal-iffirmar, kif ukoll permezz ta’ tastieri differenti.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
8 Parlament
G[awdex qed igawdi b’aktar fondi allokati mill-UE Matul il-[in tala;;ornament, fis-seduta tatTlieta filg[axija, il-Ministru Giovanna Debono tkellmet dwar xog[lijiet li saru f’G[awdex li minnhom jirri]ulta li G[awdex qed igawdi aktar minn 10 filmija mill-fondi allokati millUE kif wieg[ed il-Gvern immexxi mill-PN. Hi tkellmet dwar ilkonferenza organizzata millMEUSAC dwar it-tmien snin ta’ esperjenza ta’ Malta fl-UE. Din kienet esperjenza ta’ ;id li mhux kul[add kien jaqbel mag[ha u minnha gawda [afna G[awdex u ssa[[a[ l-impenn biex G[awdex ikompli javvanza. Bejn l-2004 u l-2006, G[awdex gawda mhux biss minn 10 fil-mija talallokazzjoni li [adet Malta i]da s-sehem ta’ G[awdex tela’ g[al 16 fil-mija. Dan juri kemm kritika li ssir dwar is-sehem li qed jie[u G[awdex hi in;usta. Il-Ministru tkellmet ukoll dwar il-pro;etti ta’ impjanti g[at-tisfija tad-drena;; li
minnu se jgawdu wkoll ilbdiewa minbarra li sar titjib fil-kwalità tal-ba[ar madwar il-g]ira. G[awdex ra wkoll bini ta’ toroq kemm prin/ipali kif ukoll o[rajn residenzjali anke jekk kien hemm kritika kontinwa li tipprova tisfrutta l-inkonvenjenza li jo[olqu pro;etti b[al dawn g[al perijodu ta’ ]mien. Il-Ministru Debono semmiet ukoll diversi pro;etti o[rajn, fosthom il:nien ta’ Villa Rundle u lpro;ett ta]-}ewwieqa pro;ett li ;ie approvat u se jikseb kontribuzzjoni b’finanzjament mill-UE hu wie[ed li se jiswa €5 miljun billi se jkunu installati sistemi li jisfruttaw lener;ija tax-xemx fuq liskejjel u bini pubbli/i. Hemm ukoll diversi pro;etti li se jkunu qed jitwettqu minn entitajiet u g[aqdiet G[awdxin li lkoll jikkontribwixxu g[al ]vilupp sostenibbli u biex jissa[[a[ il-kun/ett ta’ ekoG[awdex.
Dritt ta’ union g[al membri f’korpi dixxiplinati Membri f’korpi dixxiplinati se jkunu qed jing[ataw il-fakultà li jkunu f’union b’/erti kundizzjonijiet li jaqg[u ta[t l-Att dwar ir-Relazzjonijiet Industrijali. Dan il-provvediment hu wie[ed minn diversi li huma proposti fl-Abbozz ta’ Li;i li jemenda l-Att dwar irRelazzjonijiet Industrijali mressaq mill-Ministru Chris Said. Il-Ministru Said semma ssu//essi li kiseb il-Gvern
pre]enti fil-[olqien talpostijiet tax-xog[ol. Minn dawn i]-]idiet gawdew ukoll numru kbir ta’ nisa li da[lu lura fid-dinja tax-xog[ol, grazzi g[al numru ta’ in/entivi favur il-familja. Chris Said qal li l-abbozz ja[seb biex jistabbilixxi liema huma l-kriterji li jiddefinixxu l-[addiema part-time u dawk full-time. Tinkludi wkoll definizzjonijiet o[ra b[al dawk ta’ kuntratt ta’ servizz.
Strate;iji ta’ prevenzjoni qed jikkontrollaw l-in/idenza ta’ diversi tipi ta’ kan/er
Kampanji ta’ promozzjoni u studji kontra l-kan/er
Il-Pjan Nazzjonali talKan/er g[all-perijodu 20112015 qed jimplimenta numru ta’ inizjattivi b[all-kampanji ta’ promozzjoni tas-sa[[a biex jitnaqqas it-tipjip u ttnedija ta’ programmi organizzati ta’ screening kontra l-kan/er tas-sider u talmusrana. Joe Cassar, il-Ministru tasSa[[a, l-Anzjani u l-Kura filKomunità fisser, fi twe;iba parlamentari, li d-Direttorat g[all-Informazzjoni dwar isSa[[a u r-Ri/erka ilu j]omm Re;istru Nazzjonali talKan/er sa mill-1991. Dan ir-Re;istru jinkludi informazzjoni ming[and lisptarijiet, klini/i u laboratorji kollha f’Malta u G[awdex,
kemm dak statli u anki dawk privati. Dan l-istess re;istru ilu membru s[i[ talInternational Association of Cancer Registries (IACR) sa minn Jannar 1995. Barra minn hekk dan irRe;istru hu attiv f’numru mdaqqas ta’ pro;etti ta’ ri/erka fuq ba]i Ewropea u ilu jag[mel dan sa minn qabel Malta ssie[bet fl-Unjoni Ewropea. Dan jippermetti li linformazzjoni Maltija tkun analizzata flimkien ma’ dik ta’ pajji]i o[rajn mill-aqwa esponenti Ewropej f’dan ilqasam. Rigward ri/erka lokali, irRe;istru jikkoopera kontinwament mal-Università ta’ Malta u ma’ ri/erkaturi u
professjonisti Maltin li jkunu qed jag[mlu ri/erka f’dan ilqasam. Id-Direttorat jo[ro; tag[rif dwar ix-xejriet matul l-a[[ar g[axar snin flin/idenza u l-imwiet tat-tipi prin/ipali ta’ kan/er f’Malta li wie[ed jista’ jsib fuq is-sit tal-internet www.ehealth.gov.mt kif ukoll rapporti perjodi/i dwar diversi aspetti tas-su;;ett. Il-Ministru Cassar kompla li l-in/idenza ta’ diversi tipi ta’ kan/er f’Malta qieg[da u se tibqa’ ti]died kif imbassar peress li l-popolazzjoni Maltija qed tg[ix i]jed fit-tul. Madankollu hawn diversi strate;iji ta’ prevenzjoni li jistg[u jkunu implimentati sabiex din tkun ikkontrollata.
Servizz ta’ night shelters }ew; postijiet, wie[ed fi]-}ejtun u l-ie[or fid-Dar tal-Anzjani fil-Mellie[a, joffru night shelters g[all-anzjani. Il-Ministru Joe Cassar qal li fi]-}ejtun hemm tmien sodod g[ad-
dispo]izzjoni filwaqt li fil-Mellie[a hemm ukoll l-istess numru. Barra minn hekk hu mistenni li dan is-servizz ikun offrut fir-Residenza San Vincenz de Paule fil-jiem li ;ejjin.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Parlament 9
Tkompli d-diskussjoni Lejn aktar tis[i[ dwar l-istabbiltà fl-edukazzjoni u l-ambjent finanzjarja fl-UE
Fi stadju ta’ kumitat, filPlenarja tal-Kamra tarRappre]entanti, kompliet iddiskussjoni dwar ilParte/ipazzjoni u l-G[oti ta’ Appo;; g[al Stabbiltà Finanzjarja ta[t ilMekkani]mu g[al Stabbiltà Ewropea - struttura li torbot lill-istati membri taz-zona ewro g[al obbligi finanzjarji aktar ri;idi. Waqt din is-sessjoni, Tonio Fenech, il-Ministru g[allFinanzi, l-Ekonomija u lInvestiment dwar kif dan ilmekkani]mu jevita sitwazzjonijiet ta’ ]bilan/ finanzjarju billi joffri aktar kontrolli fuq l-ekonomiji b’tali mod li tkun tista’ tissa[[a[ ukoll il-valur tal-munita ewro. Id-dibattitu kien karatterizzat ukoll minn rimarki mid-Deputat Laburista u eks Mexxej Laburista Alfred Sant li akku]a lis-Sedja ta’ din is-sessjoni ?ensu Galea li kien
qed imexxi d-diskussjoni b’mod [a]in u li l-Parlament kien mistenni ja//etta kull trattat li tiddetta l-Unjoni Ewropea ming[ajr ma’ jiddiskutih. Hu kompla wkoll billi sa[aq li t-trattat g[andu jkun diskuss klawsola klawsola. Min-na[a tieg[u ?ensu Galea /a[ad l-akku]i tadDeputat Alfred Sant u tenna li t-trattat kollu kien se jing[ata l-attenzjoni li jist[oqqlu. Il-Ministru Fenech spjega wkoll dwar is-sistema ta’ sigurtajiet offruti lill-kredituri barranin li jsellfu l-flus tag[hom lil pajji]i milqutin bi problemi finanzjarji. Se jkun hemm ukoll sistema mag[rufa b[ala Collective Action Clauses li jibdew ja[dmu meta pajji] jitlob bailout ta[t il-kundizzjonijiet ta’ dan it-trattat. Dawn se joperaw biex jevitaw xenarji b[al dak Grieg u toffri aktar
sigurtà lill-kredituri. Dawn se jibdew ja[dmu fl2013 u japplikaw g[al pajji]i membri taz-zona ewro u jkopru wkoll /irkostanzi marbutin mar-ristrutturar finanzjarju bl-g[ajnuna talESM. Tonio Fenech tenna wkoll li l-kun/ett ta’ Unjoni Bankarja, li b[alissa qed tkun diskussa fl-istituzzjonijiet Ewropej, tkun ta’ benefi//ju g[allg]ejjer Maltin, hekk kif ikun hemm aktar protezzjoni finanzjarja, anki f’ka] fejn bank barrani jifta[ ferg[a f’Malta. Lejn tmiem id-dibattitu, idDeputat Alfred Sant ikkritika wkoll l-ur;enza li bih tmexxiet id-diskussjoni ta’ dan it-trattat. Id-diskussjoni ;iet a;;ornata g[al g[ada l:img[a fid-9.30 p.m. fejn hu mistenni jsir it-tielet qari ta’ dan l-Abbozz.
Il-Corporate Village hu fil-pjan tal-Gvern li jse[[
Il-Corporate Village flImrie[el hu fil-pjan talGvern biex ikompli jsa[[a[ is-settur tas-servizzi u jkattar l-impjiegi. Dan sostnieh Tonio Fenech, il-Ministru g[allFinanzi, l-Ekonomija u lInvestiment bi twe;iba g[al numru ta’ mistoqsijiet supplimentari li saru millKap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat u mid-Deputat Laburista Alfred Sant. Il-Ministru Fenech stqarr li zona fl-Imrie[el qed ti]viluppa f’numru ta’ uffi//ji u sal-lum wie[ed, fost o[rajn, di;à jista’ jara lhead offices tal-BOV u tal-
HSBC kif ukoll ]ew; kumpaniji tal-awdituri. Tonio Fenech sa[aq li mhix lintenzjoni tal-Gvern li jag[mel mill-Imrie[el zona industrijali o[ra. Meta kien qed iwie;eb g[al rimarki li saru mill-Kap tal-Oppo]izzjoni u midDeputat Laburista Alfred Sant, il-Ministru Fenech qal li l-Gvern g[andu vi]joni /ara quddiemu, ji;ifieri li jkabbar l-ekonomija u jo[loq i]jed opportunitajiet ta’ xog[ol. Tonio Fenech qal li lGvern irid jattwa din ilvi]joni g[ax jemmen ukoll li hemm settur importanti b[al
dik tal-manifattura bba]ata fuq il-valur mi]jud; dan biex il-[addiema Maltin ikunu i]jed produttivi u l-pajji] ikun aktar kompetittiv. Il-Ministru Fenech sa[aq li l-Gvern ukoll jemmen floqsma tal-informatika, illo;istika u l-avjazzjoni. IlGvern irid i[ares ’il quddiem u l-Oppo]izzjoni ma tridx tapprezza li Malta qed tkun /entru finanzjarju importanti. Hu tkellem ukoll dwar industriji ;odda li qed ji;u f’pajji]na, fosthom dawk filfarma/ewtika, fl-avjazzjoni u fil-log[ob di;itali - setturi li ]viluppaw fl-a[[ar [ames snin.
Il-Parlament ilbiera[ g[adda tliet abbozzi ta’ li;ijiet importanti fl-oqsma tal-edukazzjoni u l-ambjent. L-ewwel Abbozz ta’ Li;i, li g[adda mill-istadju tatTielet Qari, hu dak dwar lEdukazzjoni. Dolores Cristina, il-Ministru g[allEdukazzjoni u x-xog[ol ressqet dan l-Abbozz li kien sekondat mill-Whip talGrupp Parlamentari Nazzjonalista David Agius. It-tieni abbozz ta’ Li;i, li wkoll g[adda mill-istadju tat-Tielet Qari, hu dak dwar l-I]vilupp Sostenibbli. Mario de Marco, il-Ministru g[atTuri]mu, l-Ambjent u lKultura ressaq dan l-Abbozz li kien sekondat mid-Deputat Nazzjonalista Joe Falzon. It-tielet abbozz ta’ li;i li g[adda mill-istadju tat-Tielet Qari hu dak imsejja[ Reati kontra l-Ambjent. Chris Said, il-Ministru g[all:ustizzja, il-Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja ressaq dan l-Abbozz li kien
sekondat minn Jason Azzopardi, il-Ministru g[allKompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u Konsumatur. L-Ispeaker tal-Kamra tarRappre]entanti Michael Frendo ddikjara dawn it-tliet abbozzi, wie[ed wie[ed, b[ala approvati. Issa dawn labbozzi se jkunu ppre]entati lill-President ta’ Malta g[allkunsens tieg[u u sussegwentament ikunu ppubblikati fil-Gazzetta talGvern biex isiru Li;ijiet. Intant fis-seduta tat-Tlieta, g[adda mill-istadju talEwwel Qari, l-Abbozz ta’ Li;i dwar il-Koabitazzjoni. Issa jmiss li dan l-Abbozz ikun inklu] fl-A;enda talParlament, din id-darba, g[all-istadju tat-Tieni Qari, biex issir diskussjoni. Dan lAbbozz ta’ Li;i mistenni jkollu provvedimenti biex koppji mhux mi]]ew;in, li jg[ixu flimkien, jing[ataw listess drittijiet /ivili li jkollhom il-mi]]ewgin.
Erba’ ka]ijiet ta’ abbu]i fuq minorenni Matul l-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena, kien hemm erba’ ka]ijiet ta’ minuri li dda[[lu b[ala pazjenti fl-Isptar Mater Dei kaw]a ta’ abbu] sesswali. Dan irri]ulta minn tag[rif mi;bur mid-Dipartiment tal-Pedjatrija tal-Isptar Mater Dei. Joe Cassar, il-Ministru g[as-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità qal dan bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Noel Farrugia. Hu stqarr li l-vittmi kienu lkoll femminili u l-etajiet tag[hom kollha kienu ta[t l-14-il sena. Il-Ministru Cassar fisser li [afna drabi, meta jse[[u dawn il-ka]ijiet, ikun hemm biss suspett li jkun sar abbu]. Wara li l-ka] ikun investigat mill-[addiema so/jali u l-professjonisti, li jkunu qed jie[du [sieb il-ka], tkun tista’ tintla[aq konklu]joni dwar jekk in-natura tal-in/ident kinitx wa[da ta’ abbu]. Joe Cassar ]ied li fil-ma;;oranza tal-ka]ijiet, li jkunu qed ji;u investigati min[abba allegazzjoni ta’ abbu], ma jkunx hemm b]onn li l-vittma tal-allegat abbu] tidda[[al l-isptar g[all-kura u l-ka] ikun investigat fil-komunità.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
10 Lil hinn minn xtutna
Timor tal-Lvant> Fost l-aktar pajji]i fqar u ]g[a]ag[
Din is-sena hi wa[da spe/jali g[ar-Repubblika Demokratika ta’ Timor-Leste, mag[ruf komunament b[ala Timor tal-Lvant, nazzjon nofsg]ira, madwar 600 kilometru bog[od mittramuntana tal-Awstralja.
10 sena anniversarju mill-Indipendenza L-ewwelnett f’Mejju li g[adda din l-eks kolonja Portugi]a //elebrat l-g[axar anniversarju talindipendenza li kisbitha fl-2002, wara li nNazzjonijiet Uniti kienet ikkundannat l-inva]joni ta’ dik in-na[a tal-g]ira Timor mill-Indone]ja fl-1975, li kienet g[amlet dan min[abba l-periklu li ssir stat dittatorjali Komunista mmexxi mill-gwerrillieri talmoviment xellugi Frente Revolucionária de TimorLeste Independente (Fretilin). F’Marzu li g[adda, imbag[ad, saret l-elezzjoni biex jin[atar it-tieni President tar-Repubblika millindipendenza, u post Josè Ramos-Horta tal-Fretilin, [adu Taur Matan Ruak, eks ;ellied g[allindipendenza u kmandant tal-qawwiet armati, li kkontesta b[ala kandidat indipendenti, i]da li kellu l-appo;; tal-partit /entrista Conselho Nacional de Reconstrução de Timor, CNRT) tal-Prim Ministru Xanana Gusmão. Ruak [a l-;urament f’Jum l-Indipendenza fl-20 ta’ Mejju, u ismu proprju hu Josè Maria Vasconcelos, i]da aktar hu mag[ruf bil-laqam li kellu b[ala gwerillier, appuntu Taur Matan Ruak (TMR) jew “Par G[ajnejn ta’ Seqer”. Lejn demokrazija u stabbilta’ Din il-bidla pa/ifika fl-og[la kariga presidenzjali (g[alkemm din hi aktar wa[da /erimonjali) tqieset b[ala l-ewwel pass lejn istabbiltà u d-demokrazija, wara snin ta’ [akma brutali Indone]jana, f’dan li hu wkoll wie[ed mill-aktar pajji]i fqar fid-dinja minkejja r-riservi, veru limitati, ta’ gass u ]ejt. It-tieni pass lejn in-normalità hi t-tielet elezzjoni ;enerali li se ssir nhar is-Sibt li ;ej 7 ta’ Lulju, Mill-elezzjoni ta’ [ames snin ilu l-ebda partit ma kien kiseb ma;;oranza ta’ si;;ijiet bi]]ejjed biex jiggverna wa[du. G[alkemm il-Fretilin kien re;a’ rri]ulta l-ikbar partit, dan kien naqqas il-voti minn ma;;oranza assoluta ta’ 57 fil-mija g[al biss 29 fil-mija, u minn ]ew; terzi tas-si;;ijiet g[al biss terz tas-si;;ijiet fil-Parlament Nacional, u ma rnexxilux jil[aq ftehim ma’ partiti o[ra.
minn Joe Calleja jocal@me.com http>⁄⁄enricomizzi.blogspot.com
Il-Prim Ministru Xanana Gusmão – kap tal-partit /entrista CNRT appo;; lil Taur Matan Ruak g[all-President tar-Repubblika li [a l-;urament proprju f’Jum l-Indipendenza fl-20 ta’ Mejju li g[adda
Filwaqt li tul dawn il-[ames snin ma naqasx nuqqas ta’ qbil bejn it-tlett is[ab tal-Allianca governattiva, u fi [danhom (bil-PSD isofri qasma fi [danu, b’deputat jifforma partit ;did, u anki ri]enja ta’ Vi/i Prim Ministru tieg[u), i]-]ew; partiti g[adhom miftu[in g[al koalizzjoni o[ra mal-CNRT. B’kollox qed jikkontestaw 20 partit jew alleanza, i]da l-bi//a l-kbira tal-voti u si;;ijiet (partit irid jikseb mill-inqas 3 fil-mija tal-voti biex jirba[ post fil-parlament) jer;g[u jinqsamu bejn mhux aktar minn sitta, bi]-]ew; partiti l-kbar jibqg[u l-ikbar rebbie[a. 90 fil-mija tal-prodott gross domestiku jiddependi mi]-]ejt u l-gas. Rapport ri/enti ddeskriva lit-Timor tal-Lvant b[ala “pajji] fqir b’kont bankarju kbir [afna”. Il-flus huma e]ami kru/jali g[all-gvern ta’ Timor tal-Lvant hekk kif iqassam il-;id tal-pajji]
biex jindirizza l-isfida kbar g[all-i]vilupp tal-pajji]. Min se jiggverna wara lelezzjoni tas-Sibt se jikkontrolla Fond ta]-}ejt ta’ 8 biljun ewro, bi d[ul ta’ bejn 100 u 112-il miljun ewro kull xahar. Finanzi mill-Fond ta]-}ejt F’g[axar snin indipendenti l-
i]vilupp infrastrutturali kien minimu. Il-Pjan Strate;iku ta’ }vilupp tal-gvern tal-Allianca g[andu miri ta’ ]vilupp ambizzju]i g[al bejn l-20112030, ]vilupp li jrid jil[aq ilpartijiet kollha tal-pajji]. Dan linvestiment jrid ji;i finanzjat mill-Fond ta]-}ejt. Il-pjan jinkludi pipeline li jwassal il-gass li jittella’ mill-ba[ar fuq l-art, g[ax li qed ji;ri hu li peress li lbi//a l-kbira ta]-zejt u l-gass jinsab fil-ba[ar ta’ Timor, wara li dawn ji;u pro/essati, fl-Awstralja, ilqlig[ mill-bejg[ jonqos drastikament, u l-benefi//ji sekondarji fuq l-ekonomija qed ikunu minimi. Mill-banda l-o[ra hu kalkukat li d-depo]iti ta]]ejt u gass ji;u e]awriti fi ]mien inqas minn 100 sena u g[alhekk [afna mill-qlig[ qed ji;i investit fl-istess Fond ta]-}ejt, [alli dan jipprovdi introjtu g[al meta r-riservi minn dawn is-sorsi ta’ ener;ija jispi//aw. I]da jekk dawk il-flus ji;u amministrati [a]in, sparpaljati jew misruqa, jew l-ekonomija ma ti;ix diversifikata, il-poplu ta’ Timor-Leste jista’ jiffa//ja faqar permanenti.
Minflok Xanana Gusmão kien irnexxielu jg[aqqad koalizzjoni msej[a Allianca Maioria de Parlamentar biex jiggverna ma’ ]ew; partiti o[ra, lalleanza /entrista ASDT-PSD u dak ukoll /entrista Partido Social Democrata (PSD), biex bejniethom it-tlieta kellhom ma;;oranza ta’ 37 minn 65 si;;u. Wara bojkott qasir, appell g[al re]istenza /ivili u xi in/identi ta’ vjolenza, il-Fretilin irritorna filparlament biex il-le;i]latura bdiet u kompliet il[ames snin s[a[.
Possibbiltà ta’ koalizzjoni Jidher (g[alkemm fil-pajji] ma jsirux opinion polls) li lanqas l-elezzjoni tas-Sibt mhi se tag[ti ma;;oranza bi]]ejjed (ta’ 33 si;;u) biex il-CNRT jew il-Fretilin ikunu jistg[u jiggvernaw wa[edhom. Issemmiet il-possibbiltà ta’ koalizzjoni nazzjonali bejn il-CNRT u l-Fretlin, imma din qajla hi probabbli sse[[.
Pajji] fqir b’kont bankarju kbir [afna
Taur Matan Ruak u Xanana Gusmão b[ala gwerrillieri lejn tmiem is-Snin Disg[in kontra l-[akma tal-pajji] mill-Indone]ja
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965-460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Klassifikati ma’ ta’ quddiem fl-Ewropa Il-kampjonati Ewropej tal-futbol li g[adhom kemm intemmu l-{add li g[adda, komplew i;ibuna aktar saqajna mal-art dwar il-qawwa ta’ /ertu nazzjonijiet tal-futbol. Fil-qasam sportiv Malta, b’mod ;enerali g[aliex hemm ukoll dixxiplina fejn qed nitqiesu mal-kbar fl-isport tal-isparar, qatt ma tista’ ti;i klassifikata ma’ ta’ quddiem nett fl-Ewropa min[abba /-/okon u llimitazzjonijiet tal-g]ejjer ]g[ar tag[na. I]da hu ta’ sodisfazzjon g[alina b[ala poplu, li lil hinn mid-dixxiplini sportivi li xorta nibqg[u nipparte/ipaw u nedukaw it-tfal biex i[obbu lisport u je]er/itaw xi dixxiplina anke fuq livelli professjonali, Malta qed tag[mel isem fis-suq tax-xog[ol. Malta qed taghmel unur lillpoplu tag[na bil-politika li qed tag[ti ri]ultati fil-[olqien tax-xog[ol u fil-klima ekonomika po]ittiva u ideali li [loqna fi snin millaktar diffi/li g[all-ekonomija internazzjonali. Su//ess fl-ekonomija u fil-[olqien tax-xog[ol
Malta qed ti;i klassifikata mal-pajji]i l-kbar tal-Ewropa li qed jag[mlu su//ess kemm millekonomija tag[hom kif ukoll fis-suq tax-xog[ol u l-[oliqen ta’ impjiegi. Konferma o[ra ta’ kif is-suq tax-xog[ol f’Malta miexi f’direzzjoni tajba, u li Malta hi klassifikata ma’ ta’ quddiem fl-Ewropa, ing[atat din il-;img[a fi statistika li ppubblikat l-A;enzija Ewropea tal-Istatistika,
il-Eurostat, g[ax-xahar ta’ Mejju. L-istatitsika turi li Malta tibqa’ fost il-pajji]i bl-inqas rata ta’ nies jirre;istraw g[ax-xog[ol. F’Mejju li g[adda, Malta kienet wie[ed minn tmien pajji]i biss fl-Ewropa fejn il-qg[ad naqas. Fi 18-il stat membru ie[or tal-UE, il-qg[ad ]died, fosthom Spanja li minkejja li l-poplu ta’ dan in-nazzjon il-{add li g[adda //elebra bilkbir, u bir-ra;un is-su//ess li [add qabel ma kien g[amel bir-reb[ tat-tielet titlu konsekuttiv filfutbol internazzjonali, qed jiffa//ja r-realtà ta’ pajji] li qed ifalli fl-ekonomija m/a[[da mixxog[ol. ?ifri tal-Eurostat ippubblikati li [ar;u din il;img[a stess juru li Spanja hi l-aktar pajji] Ewropew li qed isofri qg[ad. Kwart tal-Ispanjoli qed ifittxu x-xog[ol; u fost i]-]g[a]ag[ Spanjoli, nofshom bla xog[ol. Malta bil-[ames l-inqas rata ta’ qg[ad fl-UE Ir-realtà li qed jg[ix fiha l-poplu
Malti u G[awdxi hi g[al kollox differenti minn dik talpoplu Spanjol. Il-poplu Malti jibbrilla fejn jid[lu l-opportunitajiet li kapa/i jo[loq biex jibqa’ kompetittiv u jo[loq aktar xog[ol. Ir-realtà ekonomika f’pajji]na hi wa[da po]ittiva. Il-klima tas-suq tax-xog[ol hi favorevoli grazzi wkoll g[all-politika li mexa biha l-Gvern l-aktar fis-snin l-aktar ta’ sfidi li
g[exet id-dinja kollha fl-a[[ar erba’ snin. Mhux biss qed jin[olqu opportunitajiet ;odda ta’ xog[ol, i]da wkoll qed ng[ixu realtà li persuna sa[ansitra tista’ ssib xog[ol a[jar u b’pagi tajbin. I/-/ifri tal-Eurostat juru li f’Malta qeg[din il[ames mis-27 pajji] tal-Unjoni, u waqt li l-bqija tal-Ewropa fl-a[[ar sena kienet qed i]]id ilqg[ad, Malta kienet qed tnaqqsu.
Prudenti u intelli;enti fin-nefqa Dan hu r-ri]ultat ewlieni tal-g[aqal tal-Gvern Nazzjonalista li n-nefqa tieg[u kien qed jibdilha minn sussidji g[al investiment – investiment fledukazzjoni, fit-ta[ri;, fl-infrastruttura, fitturi]mu, fil-fabbriki, fin-negozji ]-]g[ar. B’hekk setg[u jin[olqu 20,000 post tax-xog[ol ;did fl-a[[ar erba’ snin b’[idma mill-Gvern. {idma ta’ Gvern prudenti f’kemm jonfoq u, aktar minn hekk, intelli;enti f’kif jonfoq.
Din hi politika li ;abet mag[ha wkoll kwalità ta’ [ajja a[jar g[all-poplu tag[na. Kwalità ta’ [ajja li tiddistingwina minn /ertu popli [afna akbar minna li, i]da, g[addejjin minn diffikultajiet kbar kaw]a ta’ nuqqas ta’ xog[ol. L-esperjenza tal-poplu tag[na hi po]ittiva minkejja l-isfidi li kull pajji] g[andu quddiemu kaw]a tas-sitwazzjoni ekonomika dinjija. Esperjenza f’pajji]na fejn i]-]g[a]ag[, il-famlji u l-[addiema tag[na g[andhom futur g[aliex lattività ekonomika hi tajba, u qed to[loq lopportunitajiet tax-xog[ol.
Meta s-skiet ikun jaqta’ aktar minn xafra ‘All that is necessary for the triumph of evil is that good men do nothing’. Hu b’dan il-kliem li l-aktar baqa’ mag[ruf Edward Burke, kliem li meta wie[ed jieqaf u ja[seb dwaru jinduna kemm tassew hu kliem g[aqli u g[aref. Kliem li tassew jibqa’ validu tul i]]minijiet. Kliem li b[alissa ]gur jg[odd g[as-sitwazzjoni fisSirja. Bil-vjolenza dejjem teskala, ir-Russja u /-?ina qeg[din ikomplu ju]aw issa[[a politika u diplomatika tag[hom biex jag[tu nifs ta’ [ajja lir-re;im ta’ Bashar Al Assad. Permezz tal-veto tag[hom u tar-re]istenza politika
tag[hom qeg[din ikomplu jassiguraw li s-sitwazzjoni fis-Sirja tkompli tmur mill[a]in g[all-ag[ar. Jassiguraw li r-re;im ta’ Bashar Al Assad jibqa’ j[ossu sod bi]]ejjed li joqtol bosta /ittadini innocent basta jirre]isti kull forma ta’ process demokratiku. Hu tassew ka] li fejn ilmo[qrija tal-inno/enti, ilmewt ta/-/ittadini inno/enti u t-tbatija qed tkompli tirrenja sempli/iment g[ax dawk li jistg[u jg[inu tassew qeg[din ji;u mi]muma. Huma tassew ta’ qsim ilqalb ix-xeni ta’ Sirjani jbatu fid-distretti li jinsabu attakki mill-forzi ta’ Bashar Al Assad.
Il-MLP ftit li xejn g[andu rispett lejn l-istudenti universitarji ‘ormai’ ilha /ara sa mill-gidba tal-istipendji tal-1997 ta[t in-New Labour ta’ Alfred Sant
From Russia with Love G[alkemm il-po]izzjoni tar-Russja tistona [afna malkultura Ewropea tad-drittijiet tal-bniedem u libertà, ftit li xejn tistona ma’ dak li qieg[ed ji;ri fir-Russja. G[alkemm ir-Russja millpassat g[amlet passi ta’ ;gant ’il quddiem f’termini ta’ [elsien u libertà, it-triq xorta g[adha twila [afna.
Aktar u aktar meta wie[ed jara kif fost l-ewwel atti talPresident Vladimir Putin wie[ed isib li;i li tag[milha ferm diffi/li li wie[ed jipprotesta kontra l-gvern talKremlin. G[al darb’ o[ra tassew [asra, aktar u aktar meta b[al donnu sa ftit tas-snin ilu rRussja kienet qabdet it-triq lejn id-demokrazija u l[elsien.
L-istudenti mill-;did fil-mira Laburista! Ma nistax din il-;img[a ma nesprimix id-di]appunt tieg[i g[all-attakk li feta[ id-
Deputat Laburista Owen Bonnici fuq il-Kunsill Studenti Universitarji. Li lMLP ftit li xejn g[andu rispett lejn l-istudenti universitarji ‘ormai’ ilha /ara sa mill-gidba tal-istipendji tal-1997 ta[t in-New Labour ta’ Alfred Sant. I]da li l-MLP ju]a lmekkani]mi tal-Parlament biex jimmina l-g[aqda li tirrappre]enta lill-istudenti universitarji ]gur hi b[alma jg[idu a new low anki g[al MLP. Hu wkoll new record low g[al g[aqda So/jalista Pulse li g[a]let il-politika fuq linteress tal-istudenti u tat lappo;; tag[ha lill-MLP sempli/iment biex timpika. X’sar mill-Parlament Nazzjonali ta]-}g[a]ag[^ Nag[laq dan l-artiklu mhux b’punt ta’ kritika, anzi bitt[assib ;enwin. Il-Kunsill Nazzjonali ta]}gha]ag[ sas-sena li g[addiet
minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
stess organizza l-Parlament Nazzjonali ta]-}g[a]ag[. Attività li kienet isservi biex bosta ]g[a]ag[ jie[du sehem f’e]er/i]]ju politiku li i]da mhuwiex parti;jan g[allewwel darba. Esperjenza li bosta kienet isservihom ta’ pjattaforma biex isiru attivi. G[alkemm il-KN} din issena [are; avvi] dwar ilParlament Nazzjonali ta]}g[a]ag[ jidher li s’issa laffarijiet raqdu hemm. Jalla fil-;img[at li ;ejjin lKN} jer;a’ jirxoxta dan le]er/izzju hekk utli.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
12 Opinjoni#Ittri
L-Olimpjadi ta’ Londra 2012 Wara li x-xahar li g[adda l-Ingilterra kienet imqanqla f’mew;a ;dida ta’ patrijotti]mu u simpatija g[all-monarkija, f’karnival fuq l-art u fuq l-ilma (bil-[afna kritika negattiva li qalg[et il-BBC talli rre;istrat l-avveniment b’mod patetiku u dillentantesk), aktar kmieni dan ix-xahar Londra se ter;a’ ti;bed lejha l-attenzjoni tad-dinja meta tniedi l-Olimpjadi 2012. I/-/erimonja tal-ftu[, bis-sehem ta’ 15,000 parte/ipant#a li se ting[alaq minn (Sir) Paul MacCartney, mistennija ti;bed udjenza televi]iva globali ta’ erba’ biljun ru[. Il-portals kollha online u l-media konvenzjonali issa huma kkon/entrati mhux biss fuq l-avveniment innifsu, fejn hemm 26 dixxiplina offruti g[all-konkors sportiv mondjali ta’ kull erba’ snin, i]da anki fuq l-elementi kulturali-ekonomi/i marbutin mal-Log[ob. Il-ftu[ se jsir fis-27 ta’ dan ix-xahar, u b[alissa fl-Ingilterra hemm attività qawwija fost in-nies tal-arti. F’Londra qed jiltaqg[u bosta re;isti u produtturi li qed imexxu tim enormi ta’ performers. Il-media g[adha ma [abbritx il-programm artistiku kollu, imma mistenni li l-ispettaklu jkun grandju]. L-Olimpjadi se jibqg[u sejrin sat-12 ta’ Awwissu. L-Olimpjadi kulturali u Shakespeare F’Londra u l-bqija tar-Renju Unit qed ikunu organizzati wkoll Olimpjadi Kulturali, bl-attenzjoni partikulari ting[ata lil Shakespeare. Fil-ftit xhur li g[addew, diversi entitajiet u gruppi teatrali offrew workshops apposta lil parte/ipanti lokali u barranin biex jiffamiljarizzaw ru[hom a[jar dwar xi jfisser Shakespeare, kemm fuq il-palk u lil hinn minnu. Din l-inizjattiva kbira kulturali tnediet uffi/jalment ix-xahar li g[adda u se tibqa’ sejra sa Settembru. Qed tinkludi wkoll l-aspett “paralimpiku” kulturali biex l-Olimpjadi 2012 jkunu tassew inklussivi. G[all-festival para-olimpiku Shakespearjan qed jie[du sehem artisti minn madwar il-globu, b’sittin produzzjoni differenti. Minbarra f’Londra, il-festival qed ikun mifrux ukoll f’in[awi b[al Bridgend, Brighton, Birmingham, Edinburgh, Newcastle, Vale of Glamorgan u naturalment, Stratford-upon-Avon. Michael Boyd, id-direttur artistiku tar-Royal Shakespeare Company, intervistat mir-rivista Voice Over tal-London Academy of Music and Dramatic Arts, qal hekk: “Shakespeare m’g[adux aktar proprjetà Ingli]a. Hu d-drammaturgu u l-artist favorit tad-dinja kollha, u jistudjawh nofs it-tfal u ]-]g[a]ag[ tad-dinja. Nies ta’ kull razza, twemmin u
kontinent g[a]lu li jiltaqg[u flimkien madwar xog[lijietu biex jaqsmu bejniethom stejjer dwar xi jfisser li tkun uman. Li t[obb jew li titlef il-grazzja, li tkun su;;ett tal-abbu] tal-poter jew tg[ix bil-[olm tal-an;li, g[ad-dell tal-mortalità tag[na lkoll.” Xi jfisser ‘‘Xog[ol prekarju’’^ Skont l-eks unjonista Gejtu Vella (TVAM), qed ting[ata interpretazzjoni [a]ina lill-kun/ett tax-“xog[ol prekarju”, terminu li da[al bis-sa[[a fuq l-a;enda tal-Oppo]izzjoni. Gejtu Vella insista li qed isir it-ta[wid dwar il-prekarjeta’ tax-xog[ol: Xog[ol b’kuntratt m’g[andux ikun ikklassifikat b[ala xog[ol prekarju. Skont l-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog[ol, xog[ol prekarju jfisser “meta jinkisru li;ijiet spe/ifi/i tal-pajji] dwar l-impjiegi.” Gejtu Vella spjega li llum hu normali li [addiema jing[ataw kuntratt g[al xog[ol partikulari fuq pro;ett li jibda u jispi//a: “Il-[iliet differenti tal-bniedem saru l-kriterji tas-su//ess fid-dinja tax-xog[ol. Spi//a ]-]mien li tistenna l-manna nie]la mis-sema jew li tittallab g[ax-xog[ol ming[and il-politi/i. Spi//at ukoll il-mentalità li tid[ol ta[dem f’impjieg ta’ 17#18-il sena u tibqa’ tag[mel dak ix-xog[ol sakemm to[ro; bil-pensjoni.” L-importanti, qal l-eks unjonista, hu li l-[addiema jkunu qed
jag[mlu xog[ol produttiv u hi tassew [asra li hemm [addiema li qed jag[tu isem [a]in li/-?ivil bl-indifferenza u l-g[a]] tag[hom. Fl-istess programm, opinjonista ie[or, Paul Mifsud, qal li filwaqt li l-Gvern qed jg[id li [oloq 20,000 post tax-xog[ol, din i/-/ifra ma kinetx analizzata. Dak li qal Mifsud mhux pre/i]: wie[ed millpre]entaturi f’TVAM fakkru li l-Prim Ministru kien [are; “jispjega /-/ifra bid-dettall, bi//a, bi//a”.
Dissidenza {amra Blu Fil-programm tieg[u Bejnietna (Smash TV) Kevin C. Micallef staqsa lix-Shadow Minister Laburista Karmenu Vella jarax similarità bejn id-dissidenza li wera dan l-a[[ar il-parlamentari Laburista, itTabib Adrian Vassallo u l-atte;;jament ta’ Dr. Franco Debono (li filfehma ta’ [afna ma sarx jg[addi ming[ajr xi forma ta’ pubbli/ità kontinwa). Karmenu Vella qal li m’hemmx paragun, g[ax Franco Debono attakka lill-gvern tieg[u kemm-il darba b’diskors iebes, filwaqt li Adrian Vassallo “tkellem biss darba.” F’dik id-darba li tkellem, it-Tabib Adrian Vassallo kien ilmenta li t-tmexxija tal-Partit Laburista mxiet mieghu bi stil “komunista” u “dittatorjali”.
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
L-istennija tag[na fit-toroq u l-wesg[at Jg[idu, t[allix g[al g[ada dak li tista’ tag[mlu llum. U b’dal-messa;; – jew parir – wie[ed irid jag[mel valutazzjonijiet xierqa ta’ kull sitwazzjoni li jkun qieg[ed jimmira g[aliha u jew li jkun di;à qieg[ed jg[ixha. Meta nieqfu g[al waqt millbosta [sibijiet li ji;una fil-[ajja u niffukaw fuq dak l-aktar primarju (a[na li l-miri tag[na huma dawk politi/i), nisiltu ttajjeb li nkunu wettaqna u g[adna nsa[[u. Imma l-politika, spe/jalment meta nispe/ifikaw /erti distretti elettorali, nit[assbu, meta u jekk ilpjani tag[na jkunux waslu jew twasslu fejn bassarna u xtaqtna. {idmet il-Gvern Nazzjonalista b’risq dal-g]ejjer tag[na jag[tina sodisfazzjon fi kwa]i kulma l-elettorat stenna u ppretenda ming[andna. }gur li l-poplu Malti u G[awdxi g[andu kull ‘grazzi’ lejn dalgvern li minkejja kull forma ta’ tfixkil lokali u d-diffikultajiet varji li l-Ewropa qed tesperjenza b[alissa, it-tajn qed idawwar id-direzzjoni tieg[u lura, lejn kulmin qieg[ed jimmirah lejna. Nit[asseb sin/erament però, meta nosserva li l-messa;; politiku tag[na mhux qed jin-
firex u jindirizza ru[u sew, f’xi lokalitajiet partikulari. Mhux il-waqt li ninjoraw din l-istennija u l-pretensjonijiet [erqana tal-poplu. Il-politika ta’ pajji]na ndrat u ;iet a//ettata b[ala li trid tikkonsisti b’xi mod fi platt im[awwar, waqt li t-twemmin jibqa’ wie[ed, dak li nemmnu u nippridkaw. Imma l-messa;; propagandistiku (nosserva illi) mhux qed jidwi dejjem kif anti/ipat. Pere]empju, fit-Tieni Distrett Elettorali nosserva daqsxejn ta’ apatija f’dar-rigward. Qed nafdaw wisq fuq limg[oddi (il-glorju]) ta’ dilmedda ;mielha ta’ snin talGvern Nazzjonalista u qed nieqfu hemm. {a]in dan! Jekk nie[du, pere]empju lill-belt ta’ Bormla, li b[alissa g[adu g[addej fiha pro;ett ta’ /erta importanza fl-identità tag[ha, ninnutaw li saret (u g[adha titwettaq) propaganda qawwija u fina kontra din lamministrazzjoni Nazzjonalista, g[all-fatt li dalpro;ett e//eda l-limitu ta’ dak li [afna jemmnu li hawnhekk kaxkarna xi ftit aktar minn dak mistenni fit-twettiq tieg[u. Nistaqsi jiena, a[na li a[na
tant influwenti f’dan it-Tieni Distrett Elettorali, fejn bqajna quddiem din l-offensiva politika li taf tiswielna [afna? Ma nistg[ux nibqg[u ntambru u nippriedkaw biss quddiem din it-tip ta’ propaganda li qed tinfirex u tasal. It-toroq u l-wesg[at ta’ Bormla huma qoxqox millpre]enza tag[na fihom, liema pre]enza ‘kieku’ taf tqawwi lqlub ta’ dawk li dejjem ittamaw u emmnu li dal-pro;ett se joffri nifs ;did lill-belt ta’ Bormla. Mhux il-karta stampata jew ir-radju u t-televi]joni biss li lpartit g[andu jwassal le[nu bihom lill-poplu. Il-poplu jrid jara u jmiss, g[ax (altru li) ilgvernijiet Nazzjonalisti bnew il-kredibbiltà tag[hom fuq din il-premessa. Hawnhekk [allejna wisq spazju lil min irid li le[inna jiddg[ajjef u ma jinstemax. Ejjew nibdew nemmnu fih bis-s[i[ lil dal-poplu u ma nitbeg[dux minnu. Irridu nenfasizzaw u ntambru li dalpro;ett f’Bormla hu ‘rigal Nazzjonalista’ lill-poplu qalbieni tal-Kottonera.
Alfred Attard Bormla
Tiny Angel tfittex min jadottaha Sur Editur, Il-;img[a l-o[ra sibt qattusa /kejkna li t[assartha u ;bartha. Semmejtha Tiny Angel. {adt din il-fer[ ta’ qattus g[and veterinarju u qalli li min[abba li kellha problema f’g[ajnejha kelli ]ew; g[a]liet – jew li din il-qattusa /kejkna (kitten) titraqqad jew inkella li tkun operatha f’g[ajnejha i]da mbag[ad din titlef id-dawl. Jien ;ietni [niena minnha u tlabt lill-veterinarju jsalvalha [ajjitha u joperaha. Fil-fatt
l-operazzjoni saret u din il-qattusa [elwa kienet salvatha mill-mewt. Nixtieq issa li jkun hawn xi [add ;enwin li jista’ jadotta u jrabbi din il-qattusa /kejkna [elwa li di;à tg[allmet tag[mel ilb]onnijiet tag[ha fi tray apposta. Minkejja li m’g[andhiex dawl, kapa/i ssib l-ikel u hi fer[ li titg[allem malajr. Min jixtieq jadotta lil Tiny Angle jista’ jikkuntattjani fuq 7934 3434.
M. Callus Gatt Il-Mosta
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Anniversarju 13
70 SENA MILL-ORDINAZZJONI EPISKOPALI TAL-ISQOF EMMANUEL GALEA
Xempju ta’ kif Isqof g[andu jwettaq il-mandat li Alla fdalu minn Fabian Mangion
“Xempju ta’ kif Isqof g[andu jwettaq il-mandat li Alla fdalu”! Hekk ;ie deskritt l-Isqof Galea fl-Editt li bih ing[ata bidu g[all-pro/ess tal-Beatifikazzjoni u l-Kanonizzazzjoni tieg[u ma[ru; mit-Tribunal Metropolitan ta’ Malta fit-25 ta’ April 2005 Mons. Emmanuel Galea kien konsagrat Isqof Titulari ta’ Tralles fl-Asja u Isqof Aw]iljarju ta’ Malta fil-5 ta’ Lulju 1942. Hu sinifikanti [afna l-fatt li llum, 70 sena minn din id-data, qed insej[u fil-memorja l-figura tieg[u. Ilfrott tal-ministeru sa/erdotali u episkopali tieg[u g[adu jitgawda sal-lum u minn bosta. Imma din ilkommemorazzjoni g[andha sservina biex, mill-;did, in[arsu lejn Mons. Isqof Galea u minnu nitg[allmu t-talenti u l-virtujiet umani li hu wera, karatteristi/i li jolqtuna filpersuna tieg[u b[ala sa/erdot u isqof. }ag[]ug[ twajjeb u intelli;enti L-i]g[ar iben ta’ :u]eppi u Carmela, imwielda Camilleri, Emmanuel Galea twieled l-Isla nhar l-10 ta’ Marzu 1891.
Kellu trobbija reli;ju]a tajba [afna. Fit-18 ta’ Di/embru 1915, kien ordnat sa/erdot flimkien ma’ [uh Dun Fran;isku u b’hekk sar it-tielet sa/erdot fil-familja. Fl-1916 hu ggradwa fit-Teolo;ija millUniversità Rjali ta’ Malta. Fl1917 kien ma[tur Kanonku Teologu tal-Kolle;;jata Sengleana fejn baqa’ jservi sas-sena 1932 meta ;ie mg[olli Kanonku tal-Kattidral ta’ Malta. Kien g[adu ma temmx listudji tieg[u g[all-kollox meta l-awtoritajiet tal-Knisja f’Malta kienu qed jitfg[u g[ajnejhom fuq dan is-sa/erdot /kejken fid-daqs imma kbir filkwalitajiet li bihom kien im]ejjen. Tant hu hekk li fl-
1919, l-Ar/isqof Caruana talbu jmur jistudja l-Li;i Kanonika fl-Università Gregorjana ta’ Ruma minfejn kiseb Dottorat fid-Dritt Kanoniku (1923). Bniedem ta’ talb In-Nisrani li jrid jg[ix is-
sej[a Nisranija tieg[u b’impenn, ma jistax iqieg[ed fil-;enb il-kuntatt regolari tieg[u ma’ Alla. Dun Manuel Galea kien konvint li l-[ajja nisranija, u dik sa/erdotali, trid tkun mibnija fuq it-talb. Ta’ dan huma xhieda n-nies talIsla, li kienu jaraw lillKanonku Galea jitlob fil-Kor tal-Kolle;;jata, u n-nies ta’ {al Tarxien li kienu jammirawh jirre/ita l-Litur;ija tas-Sig[at flimkien ma’ [uh Dun Salv meta fl-1921, dan sar kappillan ta’ dik il-parro//a. Fl-Istitut :esù Nazzarenu fi]-}ejtun fejn, sa mill-1933, Mons. Galea qeda dmiru b[ala direttur, kmieni [afna huwa kien jin]el jitlob fil-kappella. Dan i]-]elu g[at-talb jag[ti spjegazzjoni g[all-virtujiet li lkotra kienet tosserva fih. Minn din l-g[aqda ma’ Alla kien jisponta s-sens qawwi ta’ karità li ;ieg[lu jg[in regolarment lil kull min kien fil-b]onn. Jista’ jing[ad bla ebda dubju li fil-persuna ta’ Mons. Emmanuel Galea, bejn il-kliem u l-fatti kien hemm koerenza assoluta. Messa;;ier tal-Kelma ta’ Alla Mons. Galea kellu [erqa kbira biex iwassal il-Kelma ta’ Alla. Huwa qatt ma qieg[ed fil-;enb okka]joni wa[da li fiha seta’ jippriedka
B’serbut ta’ nies jistennew wara l-konfessinarju tieg[u, verament Mons. Galea jista’ jissejja[ ‘Appostlu tal-konfessinarju’
u jg[allem il-fidi. Kien, filfatt, predikatur imfittex [afna spe/jalment meta sar Isqof. Hu kellu don mhux komuni li, ming[ajr ma jtawwal, jitkellem u jg[allem b’mod /ar. Kien isa[[ar bil-kelma sempli/i u profonda tieg[u. Minkejja x-xog[ol u tta[bit li kellu, Mons. Galea sab ukoll il-[in li jwassal ilKelma ta’ Alla permezz talkitba tieg[u fil-;urnali u f’rivisti reli;ju]i. Dan kollu kien tag[lim indirizzat lil kull klassi ta’ nies. Inkiteb tajjeb fl-Editt tal-bidu tal-kaw]a tieg[u: “Kul[add jiftakar lartikli qosra, i]da mimlijin g[erf, li kien jikteb regolarment fil-Le[en isSewwa”. Sa/erdot li jag[der u ja[fer L-Ar/isqof Gonzi kien qal: “Kul[add fid-djo/esi kellu sehem mill-;id spiritwali li g[amel l-Isqof Galea”. Isseminaristi u l-kjeri/i tal-
Ordnijiet Reli;ju]i li jkunu waslu biex jordnaw sa/erdoti kienu jifir[u meta jaraw li lIsqof Galea kien se jkun fost l-e]aminaturi tag[hom. Dan g[aliex hu kien jistaqsihom dwar dak li kien se jservihom b[ala sa/erdoti. Fil-fatt, is-sa/erdoti dejjem raw fl-Isqof Galea wie[ed li setg[u jift[u qalbhom mieg[u u jserr[u rashom fuq il-pariri g[aqlin li kien jag[tihom. Minn mindu sar sa/erdot sa ma miet, Mons. Galea kien dejjem disponibbli g[asSagrament tal-Qrar. B’serbut ta’ nies jistennew wara lkonfessinarju tieg[u. Verament, Mons. Galea jista’ jissejja[ ‘Appostlu talkonfessinarju’. Mons. Galea kellu wkoll im[abba kbira lejn ilMadonna.
L-Isqof Emmanuel Galea
Wie[ed jista’ jg[id bla tlaqliq li din il-qima xxettlet fih sa minn /kunitu waqt li huwa kien qed jitrabba u jikber fl-Isla, ta[t id-dell talKolle;;jata ta’ Marija Bambina. Din il-[rara u m[abba ta’ Mons. Galea lejn il-Madonna la[qet il-qofol tag[ha fl-1934 meta g[as-Santwarju tal-Isla hu kiteb l-innu O Marija, O [elwa Bambina. Innu li g[adu jitkanta sal-lum mill-a[wa Sengleani madwar id-dinja. G[alkemm il-mewt ta’ Mons. Isqof Emmanuel Galea se[[et fil-g[odwa tal-21 ta’
Awwissu 1974, huwa jibqa’ jg[ix fil-mo[[ ta’ kull Malti, imma wisq i]jed fil-qalb ta’ kull Senglean. Jalla a[na li qed ng[ixu llum nag[rfu nimitaw il-kwalitajiet u lvaluri li hu g[annaq tul [ajtu kollha. Mons. Galea kien Isqof qaddis li, b[al Kristu, minn kull fejn g[adda g[amel il-;id (ref. Atti 10, 38). G[alkemm kien ta’ kwalitajiet e//ezzjonali, baqa’ bla ma qatt tkabbar, u n[ass b[al missier g[al kull min fittxu g[ax xtaq xi g[ajnuna ming[andu.
Is-sa/erdoti dejjem raw fl-Isqof Galea wie[ed li setg[u jift[u qalbhom mieg[u u jserr[u rashom fuq il-pariri g[aqlin li kien jag[tihom
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
L-I}VIZZERA
Possibbiltà ta’ ]blokk kbir fil-qasam tax-xjenza
Xjentisti f’CERN, i/-/entru ta’ ri/erka Ewropew, [abbru li sabu parti/ella li tista’ tkun il-Higgs boson, meqjus b[ala l-pedament talUnivers.
Joe Incandela, kelliem g[al wie[ed mi]-]ew; gruppi li qed ifittxu g[all-Higgs boson, qal lilludjenza f’CERN qrib :inevra, li dan kien ri]ultat preliminarju i]da
l-indikazzjonijiet kienu tajbin [afna Din il-parti/ella, mag[rufa wkoll b[ala l-Parti/ella ta’ Alla, g[alkemm kru/jali biex wie[ed jifhem kif kien iffurmat l-Univers,
te]isti biss fit-teorija li tispjega kif parti/elli ng[aqdu biex jiffurmaw il-pjaneti, l-istilel u anki l-[ajja imma qatt ma kien hemm prova li te]isti.
L-I}VIZZERA
Dubji ;odda dwar il-mewt ta’ Arafat Il-possibbiltà li l-eks mexxej Palestinjan Yasser Arafat inqatel kibru wara li rri]ulta li nstabu tra//i ta’ element radjuattiv velenu] fl-affarijiet personali. Dan wara anali]i li saret minn Istitut }vizzeru u rapport tal-Al Jazeera qal li issa l-armla tieg[u, Suha Arafat, trid li ssir anali]i bir-reqqa tal-katavru ta’ Arafat. Arafat kien miet fi sptar miltiari fi Franza fl-2004 wara li [esrem marad. Ilmarda li kellu u eventwalment il-mewt, dejjem kienu misteru u dejjem kien hemm suspetti li hu ;ie avvelenat. Issa Darcy Christen, kelliem g[all-Institut de Radiophysique f’Lausanne fl-I]vizzera, qal lir-Reuters li kienu nstabu livelli sorprendentament g[olja ta’ polonium-210 fl-affarijiet personali ta’ Arafat. Min-na[a l-o[ra i]da Christen qal li s-sintomi li hemm imni]]la fir-rapporti medi/i ta’ Arafat ma kinux konsistenti b’avvelenament mill-polonium-210 u li wie[ed ma seta’ jasal g[al ebda konklu]joni dwar jekk il-mexxej Palestinjan kien avvelenat jew le. L-istazzjoni tattelevi]joni Al Jazeera qal li l-affarijiet li fuqhom saru t-testijiet kienu
ng[ataw mill-armla ta’ Arafat, Suha. Fost dawn kien hemm [wejje; li kellu meta miet, it-toothbrush u l-kaffiyeh, spe/i ta’ turban Palestinjan. Dawn kollha kellhom livelli g[olja tal-polonium, element rari li hu radjuattiv. F’dokumentarju li xxandar fuq l-Al Jazeera, Francois Bochud, id-direttur tal-istitut, ikkonferma li nstab dan l-element radjuattiv u ma setg[etx ting[atat spjegazzjoni ta’ kif dan se[[.
Iridu li jsiru t-testijiet fuq il-katavru ta’ Arafat Hu qal li l-unika mod biex dawn ir-ri]ultati ikunu konfermati kien li jin[are; il-katavru ta’ Arafat u jsiru testijiet fuqu i]da qal li dan irid isir minnufih g[aliex dan ilmaterjal radjuattiv ma]]mien jisfuma u mieg[u kull prova. Il-polonium kien ikkaw]a l-mewt tal-eks spjun Russu Alexander Litvinenko f’Londra fl2006. Il-katavru ta’ Arafat hu midfun f’Ramallah fixXatt tal-Punent.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
15 A[barijiet ta’ Barra IR-RENJU UNIT
Polemika dwar il-Eurovision L-organizzaturi tal-Eurovision iddefendew din il-kompetizzjoni minn akku]i li saru firRenju Unit li hi razzista. Andrew Lloyd Webber, il-kompo]itur mag[ruf Ingli], f’intervista din il-;img[a sostna li kantanti li jkollhom karna;;jon skura ma jmorrux tajjeb fil-Eurovision u ]ied li meta kien [a l-kantanta Jade Ewen fl-2009, kien mistoqsi g[aliex kien ;ab kantanta sewda. I]da issa l-European Broadcasting Union, li torganizza din il-kompetizzjoni annwali, qalet li qatt ma kellha indikazzjoni ta’ razzi]mu u anzi l-Eurovison hu /elebrazzjoni taddifferenzi bejn il-pajji]i u jg[aqqad l-Ewropa.
L-EBU ]iedet li prova ta’ dan hi li lkompetizzjoni ta’ din is-sena fl-Ukrajna ntreb[et minn kantanta sewda. Ewen, li kienet kantata My Time fl-2009, g[andha ommha mill-:amajka u missier ta’ nisel Sqalli u Sko//i]. Llyod Webber qal li fil-Punent tal-Ewropa ma kienx hemm problemi razzjali i]da flUkrajna iva. L-EBU qalet li Ewen kienet spi//at fil[ames post u sa[ansitra ng[atat punti millUkrajna. Barra minn hekk, xi osservaturi qalu li hi kienet marret a[jar minn [afna kantanti o[ra Ingli]i li ma kinux suwed.
L-ITALJA
Provi nieqsa tal-Costa Concordia Provi kru/jali li jwaddbu dawl g[aliex il-vapur Costa Concordia inkalja barra g]ira fl-Italja fil-bidu tas-sena, huma nieqsa. Skont dokumenti li spi//aw f’idejn il-;urnal Taljan Corriere della Sera juru li hemm suspetti qawwija li lkaxex is-swued tal-vapur ma kinux qed ja[dmu meta se[[
id-di]astru f’Jannar. Jirri]ulta wkoll li l-bibien tas-sigurtà li suppost ikunu ssi;illati biex ma jid[olx ilma, t[allew miftu[a. Aktar minn 30 persuna mietu meta l-vapur inkalja u nqaleb barra l-g]ira ta’ Giglio. Jidher li l-kaxex is-suwed ma kinux qed ja[dmu meta
ba[[ar il-vapur u linvestigaturi qed ikollhom jorbtu fuq informazzjoni o[ra mill-kompjuters tal-vapur i]da li mhumiex ta’ min wie[ed jorbot fuqhom . Il-Coste Crociere, is-sidien tal-vapur, qed ji/[du dak li kien pubblikat u qalu li lkaxex is-suwed kienu qed ja[dmu perfettament.
IR-RENJU UNIT
Pazjenti traskurati sal-mewt fl-isptarijiet Ingli]i St[arri; nazzjonali li sar fost familji li mitilhom xi [add f’xi sptar Ingli] sab li lpazjenti fl-isptarijiet qed imutu bla b]onn f’[afna tbatija u mne]]g[a middinjità u l-privatezza tag[hom. Dan kien l-ewwel st[arri; tax-xorta tieg[u li sar millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika Ingli] u sab li nofs il-familji qalu li l-infermiera mhux dejjem kienu stmaw lil min kellhom qed imut flisptar b’rispett. Kwa]i terz qalu li l-kwalità tal-kura fl-isptarijiet kienet ftit anqas minn tajba jew fqira u kienu biss 35 fil-mija talfamilji li qalu li l-kura biex titnaqqas it-tbatija fl-a[[ar
jumejn ta’ [ajja b[ala e//ellenti. Il-kura fl-isptarijiet Ingli]i kienet klassifikata b[ala ag[ar minn dik li ting[ata lillpa]jenti li qed imutu firresidenza tag[hom jew f’dar g[all-anzjani. Dan l-ist[arri; [are; hekk kif din il-;img[a inkjesta semg[et kif ra;el ta’ 22 sena miet bil-g[atx fi sptar ewlieni Ingli] u tant kellu g[atx u kien minsi mit-tobba li fiddisperazzjoni li qabditu /empel il-pulizija biex jg[inuh. Kien hemm ukoll infermiera li quddiem ilfamilja tieg[u hekk kif miet qalet “waddbuh f’bor]a”. L-ist[arri; sab ukoll li g[alkemm sebg[a minn kull
g[axar persuni riedu li jmutu d-dar, aktar minn nofshom spi//aw imutu fl-isptar u xxewqa tag[hom ma kinitx rispettata. L-ist[arri; sab li l-kura flisptarijiet kienet nieqsa fi kwa]i l-oqsma kollha fosthom il-privatezza, ittrattament tal-pazjenti u lfamiljari tag[hom, kura ba]ika, biex inaqqsu t-tbatija u r-rispett g[ax-xewqat talpazjent. Imelda Richmodn, direttur g[all-affarijiet pubbli/i filMarie Curie Cancer Care, qalet li dak li [are; kien li flisptarijiet Ingli]i l-pa]jenti ma kinux qed jing[ataw ilkura li g[andhom b]onn fi tmiem [ajjithom.
Ribelli Sirjani jimxu fil-periferiji ta’ Homs waqt ;lied mat-truppi Sirjani. (ritratt> Reuters)
IS-SIRJA
Jinstabu l-katavri tal-bdoti Torok Il-militar Tork ilbiera[ [abbar li kienu nstabu ]]ew; katavri tal-bdoti Torok li fit-22 ta’ :unju kienu twaqqg[u mill-forzi Sirjani waqt li kienu f’ajruplan tat-tip F-4 Phantom. Il-fdalijiet tal-ajruplan di;à nstabu f’fond ta’ 1,000 metru fil-Ba[ar Mediterran barra l-kosta Sirjana. Sadattant il-President Sirjan Bashar al-Assad f’intervista ma’ ;urnal Tork, qal li l-Prim Ministru Tayyip Erdogan kien g[amel it-Turkija parti mittixrid tad-demm fis-Sirja meta nda[al fl-affarijiet interni Sirjani u billi ta appo;; lir-ribelli. Assad kellu wkoll kliem iebes ie[or fil-konfront ta’ Erdogan fit-tieni parti ta’ intervista li dehret ilbiera[
fil-;uranl Tork ‘Cumhuriyet”. Fl-ewwel parti hu qal li x taq kieku l-forzi Sirjani ma kinux waqqg[u l-ajruplan militari Tork u tenna lpo]izzjoni Sirjana li [add ma kien jaf ta’ min kien lajruplan meta twaqqa’. B’reazzjoni g[al dawn ilkummenti dwar l-ajruplan, Ahmet Davutoglu, ilMinistru tal-Affarijiet Barranin Tork, qal li Assad kien qed jigdeb meta qal li kien jiddispja/ih. Qabel ma bdiet irrivoluzzjoni fis-Sirja s-sena li g[addiet, Erdogan u Assad kellhom relazzjoni tajba tant li waqt ]jara f’Damasku, il-Prim Ministru Tork kien indirizza lill-President Sirjan b[ala “{ija” u ttnejn kienu wkoll jiltaqg[u waqt il-btajjel rispettivi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
16
Feature
Feature 17
Mument waqt it-tqassim tal-premjijiet lir-rebbie[a. Clyde Puli jippre]enta l-premju lil Nigel Micallef f’isem il-Kunsill Lokali ta]-}g[a]ag[ fin-Naxxar
Il-Gvern jinkora;;ixxi li]-]g[a]ag[ jisfruttaw it-talenti u l-[iliet Il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kontinwament jinkora;;ixxi li]-]g[a]ag[ biex jissoktaw ji]viluppaw ittalenti u l-[iliet tag[hom. G[alhekk il-Gvern kontinwament jie[u inizjattivi li permezz tag[hom i]-]g[a]ag[ jistg[u jkomplu jit[arr;u u jitg[allmu. Fost il-programmi mmirati g[al dan liskop hemm dak tal-Kunsilli Lokali ta]}g[a]ag[ li hu inizjattiva koordinata millA;enzija }g[a]ag[ b’kollaborazzjoni malKunsill Nazzjonali ta]-}g[a]ag[ li qed jag[ti aktar opportunitajiet li]-]g[a]ag[ billi jag[tihom l-g[odod me[tie;a biex jag[tu kontribut fil-komunità tag[hom, kif ukoll qed jag[tihom [iliet ;odda permezz ta’ edukazzjoni mhux formali biex ju]aw matul [ajjithom u fid-dinja tax-xog[ol. Fil-jiem li g[addew t[abbru l-pro;etti rebbie[a tat-tielet edizzjoni tal-Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[. Il-pro;etti rebbie[a tat-tielet edizzjoni huma tas-Si;;iewi, tanNaxxar u ta’ Pembroke. Il-pro;ett tas-Si;;iewi intitolat ‘Citta Ferdinand – 2D vs 3D’, g[andu l-iskop li jag[ti dimensjoni o[ra lill-esperjenza ta]]g[a]ag[ tal-edukazzjoni, billi ti;i skoperta forma ta’ edukazzjoni aktar dinamika u attiva, billi numru ta’ ]g[a]ag[ jit[arr;u filbini ta’ entrapri]a, kreattività u innovazzjoni. Il-Kunsill Lokali }g[a]ag[ tan-Naxxar idde/ieda li ja[dem biex titjieb il-kwalità tal-g[ajxien tal-komunità Naxxarija billi jinkora;ixxu li l-poplu jsir so/jalment, ekonomikament u ambjentalment aktar sostenibbli. L-g[an tag[hom kien li jil[qu ttitjib ambjentali b’diversi inizjattivi li
jinkludu t[awwil ta’ si;ar indi;eni Maltin, installazjoni ta’ solar water heater u b’g[arfien a[jar fuq ambjent aktar sostenibbli fost il-komunità Naxxarija. Il-Kunsill Lokali }g[a]ag[ ta’ Pembroke [adu f’kunsiderazzjoni t-tema Ewropea g[al din is-sena li hija ‘Anzjanità attiva u solidarjetà bejn il-;enerazzjonijiet’. G[aldaqstant ilpro;ett li ppre]entaw kien mag[mul minn sensiela ta’ inizjattivi bil-g[an li j;ibu ;enerazzjonijiet differenti iktar qrib xulxin. F’kumment Clyde Puli, is-Segretarju Parlamentari g[a]-]g[a]ag[ u Sport, sostna li matul il-perjodu ta’ dan il-programm, i]]g[a]ag[ jing[ataw ta[ri; fil-leadership; filli;i tal-kunsilli lokali, kif g[andhom isiru business plan u pjan finanzjarju, fost aspetti o[rajn, biex wara, dawn i]-]g[a]ag[ jiffurmaw il-kunsilli u jie[du sehem fi pro/ess demokratiku ta’ diskussjoni, de/i]joni u implimentazzjoni ta’ pro;etti. Clyde Puli ]ied li b’ri]ultat ta’ dan il-pro;ett di;à beda jin[asad b’mod dirett, tant li apparti li fi tliet snin ipparte/ipaw 637 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a, bl-ammont ta’ din is-sena jkun wie[ed rekord ta’ 265. U[ud minn dawn i]]g[a]ag[ t[ajru u kkontestaw fil-kunsilli lokali tal-kbar fil-lokalità tag[hom. Is-Segretarju Parlamentari tenna li anke nnumru ta’ kunsilli lokali li qed jippromwovu dan il-programm hu wie[ed tajjeb u qal li din is-sena pparte/ipaw 23 kunsill lokali differenti. Is-Segretarju Parlamentari qal li dawn ilpro;etti jil[qu l-prioritajiet fil-[ajja ta]]g[a]ag[ filwaqt li ikkonkluda billi [abbar li A;enzija }g[a]ag[ qed ter;a tifta[ lapplikazzjonijiet g[ar-raba’ edizzjoni ta’ dan il-programm.
650 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a jipparte/ipaw fil-Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[
Mument waqt it-tqassim tal-premjijiet lir-rebbie[a. It-tielet edizzjoni ta’ dan il-pro;ett intreb[et mill-Kunsilli Lokali ta]-]g[a]ag[ tan-Naxxar, tas-Si;;iewi u ta’ Pembroke
I]-]g[a]ag[ parte/ipanti jag[rfu li grazzi g[al dan il-programm huma jistg[u jkomplu ji]viluppaw it-talenti u l-[iliet tag[hom
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
18 A[barijiet ta’ Barra
L-ISTATI UNITI
Tom Cruise l-aktar im[allas
Tom Cruise hu fl-ewwel post tal-lista tal-100 attur l-aktar im[allsa ma[ru;a mir-rivista finanzjarja ‘Forbes’. Hu jaqla’ kwa]i darbtejn dak li jaqla’ Leonardo DiCaprio li jinsab fit-tieni post. Cruise hu stmat li qala’ 75 miljun dollaru bejn Mejju tal2011 u Mejju tal-2012. B[alissa hemm spekulazzjoni dwar il-karriera ta’ Cruise, li t-Tlieta g[alaq 50 sena, min[abba lbidu tad-divorzju mill-attri/i Katie Holmes. Fit-tielet post hemm l-attur komiku Adam Sandler li flimkien ma’ DiCaprio hu stmat li qalg[u 37 miljun dollaru. Fir-raba’ post hemm l-eks wrestler Dwayne “The Rock” Johnson bi 36 miljun dollaru u fil-[ames post l-attur komiku Ben Stiller bi 33 miljun dollaru.
IL-PERÙ> Balena tat-tip Humpback li nstabet mejta fuq bajja qrib Puerto Eten. Il-balena kien fiha seba’ metri u ti]en tliet tunnellati. (ritratt> Reuters)
L-ISTATI UNITI
L-ISTATI UNITI
Miet ‘Matlock’
Il-Gvern Amerikan jinsisti li m’g[andux provi li je]istu s-sireni
Fl-Istati Uniti t[abbret ilmewt tal-attur Andy Griffith, li f’Malta kien mag[ruf l-aktar g[all-parti li kien ja[dem talavukat Matlock fis-serje talistess isem i]da fl-Istati Uniti kien il-protagonist ta’ wa[da mis-serje televi]ivi li l-aktar damu jixxandru. Hu miet fl-età ta’ 86 sena fid-dar tieg[u f’North Carolina. Sa[ansitra l-President Barack Obama [are; stqarrija biex jesprimi d-dispja/ir tieg[u g[all-mewt ta’ Griffith. Griffith sar le;;enda taddinja tal-ispettaklu Amerikana bil-parti tax-Sheriff Andy Taylor f’The Andy Griffith Show li kien jixxandar fis-snin Sittin. Mieg[u kien jirre/ta Ron Howard li mbag[ad sar popolari f’Happy Days u eventwalment b[ala direttur ta’ su//ess, Griffith twieled fl-1 ta’ :unju tal-1926. Tul il-karriera
tieg[u hu [adem kemm films g[at-televi]joni kif ukoll g[a/-/inema ta’ su//ess. The Andy Griffith Show kien ixxandar fl-Istati Uniti bejn l-1960 u l-1968 i]da g[adu jixxandar sal-;urnata tal-lum fuq /erti stazzjonijiet u hemm industrija s[i[a warajh g[al dilettanti tal-film. Hu kien mi]]ewwe; u ddivorzjat darbtejn qabel ma ]]ewwe; lil Cindi Knight Griffith fl-1983 li baqg[et mieg[u sakemm miet. Hu kien missier ta’ ]ew;t itfal.
In-National Oceanic and Asmospheric Administration (NOAA), ferg[a tadDipartiment tal-Kummer/ Amerikan, li s-soltu jikkon/erna ru[u b’affarijiet ambjentali, [a l-pass stramb li jo[ro; stqarrija biex ji/[ad li je]istu s-sireni, dawk ilkreaturi tal-le;;endi li huma nofs bniedem u nofs [uta. Ir-ra;uni g[al dan il-pass mhux tas-soltu kien min[abba d-diversi ittri li ntbag[tu wara dokumentarju fuq l-istazzjon Animal Planet bl-isem “Mermaids: The Body Found.” Dan il-programm pin;a stampa konvin/enti tale]istenza tas-sireni. I]da li [afna ma kinux jafu kien li lprogramm kien wie[ed ta’ fantaxjenza b’ta[lita ta’ fatti stori/i u le;;endi u filmati
foloz u o[rajn vera u bi//iet ta’ fatti u spekulazzjoni xjentifi/i biex fl-a[[ar wie[ed jit[alla bl-impressjoni li verament je]istu s-sireni.
Kollox beda min[abba dokumentarju fuq l-Animal Planet Fil-programm kien hemm ukoll intervisti ma’ xjenzjati tal-NOAA. I]da osservaturi tal-midja Amerikana qalu li l-programm, jekk wie[ed jaf kif ja[dmu dawn l-affarijiet, kien wie[ed fittizju bi ftit bi//iet ta’ fatti u mag[mul b’mod biex jidher li hu doku-
mentarju serju u ta’ min wie[ed jorbot fuqu. I]da ;ara li kien hemm min [aseb li dak kollu li ntwera kien vera. Anki t-titlu inganna n-nies u g[alhekk kien hemm tali reazzjoni. Fl-1995, kien hemm dokumentarju simili li u]a wkoll l-istess teknika biex jin[adem. Dan kien intwera fuq il-Fox TV u kellu l-iseem “Alien Autopsy: Fact or Fiction..” Min-na[a l-o[ra n-NOAA ;ieli indirizzat le;;endi marbuta mal-ba[ar fosthom dwar Atlantis u l-Bermuda Triangle. Parti mill-missjoni tan-NOAA hi ledukazzjoni pubblika u jekk jir/ievu bi]]ejjed mistoqsijiet mill-pubbliku dwar su;;ett, bi probabbiltà kbira se jwie;bu.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
19 A[barijiet ta’ Barra L-INDJA
S[ana rekord tikkaw]a l-problemi
IL-BELARUS> Grupp ta’ atleti jiffurmaw torri uman waqt i/-/elebrazzjoni f’Minsk g[al Jum l-Indipendenza (ritratt> Reuters)
L-IRAN
Tikber it-tensjoni Hekk kif l-Istati Uniti bdiet issa[[a[ sew il-pre]enza militari fil-Golf Persjan wara li lIran re;a’ hedded li jimblokka r-rotot tat-tankers ta]-]ejt filFliegu ta’ Hormuz, l-Iran spara diversi missili bi prova g[at-tielet ;urnata konsekuttiva. Waqt dan l-isparar uffi/jali militari Iranjani enfasizzaw li kienu kapa/i jolqtu l-ba]ijiet miltiari fil-Lvant Nofsani kif ukoll l-I]rael f’temp ta’ ftit minuti wara attakk fuq l-Iran. Bi]-]ew; na[at juru li lesti g[al ;lieda, il-Pentagon ]vela g[all-ewwel darba li bag[at lUSS Ponce lejn ir-re;jun. Dan il-bastiment tal-gwerra li hu simili g[al aircraft carrier ]g[ira tista’ ;;orr 900 suldat. Barra minnhekk, kienu rduppjati n-numru ta’ minesweepers fil-Golf g[al total ta’ tmien bastimenti u ntbag[tu anki numru mhux spe/ifikat ta’ ajruplani tat-tip F-22, ajruplan
tat-tip stealth, kif ukol F-15C. Din i]-]ieda fil-pre]enza militari hi l-aktar wa[da sinifikanti minn mindu bdiet il-konfrontazzjoni bejn l-Iran u l-Punent min[abba l-programm nukelari tieg[u. It-Tnejn, il-Parlament Iranjan g[adda li;i li jawtorizza l-imblokk g[al tankers talFliegu. Sadattant it-ta[ri; bilmissili li qed isir fid-De]ert ta’ Semnan hu spe/ifikament immirat f’ka] li jkun hemm b]onn li jkunu attakkati ba]ijiet Amerikani u I]raeljani. Fl-istess [in qed tkompli ti]died il-possibbiltà li l-I]rael jattakka wara li fallew negozjati mal-Iran g[al soluzzjoni diplomatika. L-Istati Uniti g[andha ba]ijiet militari fil-Bahrain, ilQatar, l-Emirati G[arab Mag[quda, il-Kuwajt u tTurkija u mbag[ad hemm ba]ijiet fl-Afganistan u lKirgiztan.
IR-RENJU UNIT
Imut l-attur Eric Sykes
Eric Skyes, wie[ed mill-attur komi/i Ingli]i l-aktar ma[buba, miet fl-età ta’ 89 sena lbiera[. Apparti su//ess f’kummiedji fuq it-televi]joni hu [adem ukoll films ta’ su//ess b[al Harry Potter and the Goblet of Fire, The Others u Monte Carlo or Bust.
L-aktar sajf s[un fi 33 sena fil-kapitali New Delhi qed tikkaw]a qtug[ filprovvista tal-elettriku g[aliex l-impjanti ma jistg[ux ila[[qu mat-talba. Kien hemm mumenti meta l-provvista damet ma ;iet tmien sig[at u dan wassal g[al protesti fit-toroq. It-temperatura fil-kapitali qed tkun ta’ madwar 40 grad Celsius u b[ala konsegwenza qed isir u]u aktar mis-soltu ta’ fannijiet u apparat tal-arja kondizzjonanta li mbag[ad iwaddbu pi] kbir fuq ilprovvista tal-elettriku. Fost iz-zoni milquta hemm dik industrijali ta’ Gurgaon fejn g[andhom il-ba]i kumpaniji b[al Microsoft u Google kif ukoll zoni industrijali o[ra u dan qed i[alli effett fuq l-i]vilupp ekonomiku peress li l-qtug[ ilu sejjer ;img[at. Apparti minn hekk qed ikun hemm ukoll qtug[ filprovvista tal-ilma.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
20 Ambjent
Il-fekrun Lonesome George kien l-a[[ar e]emplari tal-ispe/i tieg[u u kien ikkunsidrat b[ala ikona tal-konservazzjoni biolo;ika
Lonesome George u l-estinzjoni minn Clinton Sammut
Il-fkieren Chelonoidis nigra abingdonii huma ma razza ta’ fkieren li jg[ixu fuq il-;]ira Abingdon, jew kif inhi mag[rufa b[ala l;]ejjer ta’ Pinta, li dawn l-a[[ar jiem ;iet ikkonfermata b[ala spe/i estinta. {afna semg[u bil-fekrun Lonesome George, fekrun li g[andu karatteristi/i uni/i kumparat ma’ fkieren o[ra. Dan g[aliex barra l-kobor tieg[u din ir-razza ta’ fkieren kellha g[onq twil [afna filwaqt li tg[ix sa madwar 200 sena. Hemm diversi ra;unijiet il-g[ala din issubspe/i ta’ fkieren ;iet meqruda li lkoll iduru mal-attivita’ tal-bniedem, fosthom insibu lka//a, it-te[id ta’ dawn il-fkieren f’postijiet o[ra tad-dinja u sa[ansitra f’mu]ewijiet b[al kif g[amlet in-Navy Ingli]a fis-sena 1877 u anki l-introduzzjoni tal-mog[o] fuq il-g]ira liema mog[o] kienu jieklu l-istess ikel ta’ dawn il-fkieren. Lonesome George twieled fis-sena 1911 u kien instab, b[ala l-a[[ar spe/i fl-1 ta’
Di/emnru tal-1971 u dan ing[ata attenzjoni partikulari biex tipprova tissalva din l-ispe/i. Sa[ansitra dan ;ie m[allat ma’ fkieren o[ra biex jittie[du frie[ tieg[u imma dan qatt ma rnexxa g[aliex il-fkieren biedu i]da l-bajd qatt ma faqqas. Infatti dan il-fekruna spi//a s-simbolu talkonservazzjoni biolo;ika u kienu numru ta’ nies prominenti li ]aru lil dan il-fekrun matul is-snin fosthom insibu lil Prince Charles, Leonardo Di Caprio u [afna o[rajn. Lonesome George miet fl-24 ta’ :unju u kellu 101 sena u s’issa l-ka;un g[aliex dan miet g[adha mhix mag[rufa. Lonesome George jag[ti lezzjoni /ara liddinja kollha ta’ kemm wie[ed g[andu joqg[od attent u jillimita l-[sara ambjentali filwaqt li /erti attivitajiet tal-bniedem g[andhom ikunu limitati u kontollati g[ax dan jista’ jwassal g[all-mewt ta’ diversi spe/i o[ra li forsi lanqas biss nafu bihom.
Wie[ed jista’ jinnota d-daqs tal-g[onq differenti ferm minn fkieren o[rajn dan kien possibbli grazzi g[all-evoluzzjoni u tip ta’ ambjent li kien jg[ix
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Don’t Stop Me Now NET Television, 20>30 Fl-ewwel programm naraw li se jintg[a]lu g[axar parte/ipanti biex jie[du sehem f’din l-avventura mis-sbatax-il seminfinalisti li kienu ntg[a]lu qabel ma beda l-programm minn fost dawk li applikaw u qag[du g[al awdizzjoni. Is-sbatax huma Roderick Attard Ghiller, Lianne Axiaq, Marysia Azzopardi, Marlon Bianco, Norbert Bondin, Carla Borg, Franklin Calleja, Fiona Camilleri, Bernard Carabott, Anabelle Chetcuti, Kevin Cortis, Nicole Cutajar, Deem, Ranier Farrugia, Clayton
Seychell, Denise Spiteri u Graziella Vella. L-g[axra mag[]ula minn ;urija mbag[ad se nibdew narawhom fil-;img[at li ;ejjin ikantaw kanzunetta relatata mat-tema li jing[ataw u xi [add jie[u 10 punti g[all-interpretazzjoni u xi [add jitlef 10 punti. Se jkollhom persuna esperta li se tkun qed tg[inhom fit-ta[ri; tal-vu/i u narawhom anki jag[mlu xi bi//a xog[ol mhux bilfors relatata mal-kant. Barra minn hekk, wie[ed jew wa[da mill-kantanti kull ;img[a se jag[mlu dwett ma’ xi [add mill-atturi ta’ Déjà Vu. Produzzjoni u pre]entazzjoni Eileen Montesin. Direzzjoni Steve Psaila. Anali]i tal-A[bar NET Television, 22>30 I]-]ieda qawwija filparte/ipazzjoni tan-nisa fil-post tax-xog[ol se tkun it-tema mist[arr;a fil-programm tal-lum. Skont statistika uffi/jali, f’dawn l-a[[ar 8 snin jirri]ulta li ]-]ieda kostanti fin-numru tan-nisa li ja[dmu wasslewt biex ir-rata ta’ persuni li mhumiex attivi fis-suq tax-xog[ol ni]let bi kwa]i 9 fil-mija. Bis-sehem ta’ esperti mid-dinja tax-xog[ol, il-programm, bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Roderick Agius, janalizza l-fatturi li qed iwasslu g[al din ir-rivoluzzjoni siekta so/joekonomika fil-pajji].
Brooke Borg
Intervista ma’ Brooke Sajf Flimkien - NET Television, 18>10
. The Ring 2 Italia 1, 23>00
Il-kantanta ]ag[]ug[a Brooke Borg g[adha kif ;iet lura Malta mill-Ingilterra fejn g[amlet ]mien pjuttost twil tistudja l-performing arts. Il-programm se jkollu intervista mag[ha kif ukoll se jintwera g[all-ewwel darba video mu]ikali li g[amlet ri/entement. Ukoll fil-programm tal-lum, u se jibda jkun kull l-ewwel {amis tax-xahar, se jkun hemm l-artist ]ag[]ug[ Alfie Gatt. Alfie, li aktar kmieni din is-sena [a sehem f’wirja kollettiva li ttellg[et mis-So/jetà Maltija g[all-Arti, Manifattura u Kummer/ minbarra li jpin;i, kapa/i wkoll jeditja filmati li jkun ;ibed hu stess b’mod artistiku. Kontributuri o[ra ta’ dan il-programm il-{amis se jkunu Tonio Cini li hu l-President tal-Federazzjoni tal-Vetturi Sportivi, Clayton u Graziella minn Ocean Beauty, u DJ Pierre Cordina. L-edizzjoni tal-{amis ta’ dan il-programm kull ;img[a se tibda tkun ippre]entata minn Mireille Bonello u Ronald Briffa, bi produzzjoni ta’ Toni Busuttil.
Sitt xhur wara li Rachel Keller
(Naomi Watts, fir-ritratt xellug) ltaqg[et ma’ Samara, hi titlaq mill-belt ma’ binha Aiden u tmur tg[ix f’ra[al ]g[ir fil-kampanja fejn temmen li se tkun im[arsa.
I]da ftit ikun ilha li waslet hemm li ma tismax bi student li nqatel f’/irkustanzi simili g[al dawk li g[addew minnhom il-vittmi ta’ Samara fil-passat. G[aldaqstant il-periklu g[al Aiden g[adu e]istenti, u Rachel tkun determinata li ssir taf aktar dwar il-passat ta’ Samara u x’inhu li jwassal g[all-azzjonijiet pre]enti tag[ha. Il-film in[adem fl-2004 b’re;ija ta’ Hideo Nakata. Il mandolino del Capitano Corelli Rete 4, 21>10
Film Amerikan bi storja ambjentata fil-g]ira Griega ta’ ?efalonja bl-atturi ewlenin huma Nicolas Cage u Penelope Cruz.
Pittura xog[ol Alfie Gatt
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
22 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Il-Festa Tag[na The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Ron (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin talA[barijiet 18:15 - - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 A[barijiet 20:05 - Qari bilMalti (r) 20:30 - Nie[du {sieb Darna 21:00 - BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - LA[barijiet 22:05 - Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 Mezza Notte 02:00 - Night Rythms.. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:30 - I]-}g[a]ag[ fis-Sajf
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Musica al fresco Disco inferno - Tony Borg Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
(jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Summer Mix (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 21:00 - Fil-:nien 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Mer]uq, Stilista, Wellbeing, Mu]ika. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Cam-pus 09:30 - Nis;a 10:00 BBC News Update 10:05 - I’m Alright! 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Il[na mi/-/par 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Ilbies lImperatur 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 Ara Ommok 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju lErwie[ 13:00 - Tifkiriet millImg[oddi 13:30 - Melodija Si/iljana 14:00 - Kif Jitkellmu n-Nies 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - {ajjitna (r) 17:30 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 - G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - MillPalk sal-:enna 20:00 - I]-]wie; sitwazzjoni u realtà llum 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 Lejn il-qawmien 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell. Bastjani]i FM - 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 - Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 - All time Favourites 20:30 - Country Fever.
Azar u Tigris ikunu ]ew;t a[wa li jg[ixu f’pajji] mifni bil-gwerra fil-Lvant Nofsani. Il-;enituri tag[hom, biex jiskansawhom mill-perikli, jibg[atuhom biex jie[du trobbija ma’ familja fl-I]vezja. Insegwu dak li jg[addi minnu Azar f’pajji] li hu barrani g[alih, fejn lanqas biss jaf il-lingwa, u fejn qed jippretendi li hu iben nies li ma kienx jafhom qabel... Il-film in[adem fl-2007 b’re;ija ta’ Petter Naess.
{ajja mhux fa/li Un salto verso la libertà - Canale 5, 8>35
TVM 07:00 - L-G[odwa t-Tajba 09:00 - Kids Zone 09:50 - }ona 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Teleshopping 13:10 - Art of America (dok.) 14:00 - A[barijiet 14:05 - Teleshopping 15:05 - Early Flight (dok.) 16:00 A[barijiet 16:05 - Teleshopping 17:05 - Earth - The Power of the Planet (dok.) 18:00 - A[barijiet 18:10 - Sellili 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Is-Sajf masSalv 21:30 - Mill-Im[a]en talFesta 22:00 - Absolutely Fabulous 22:30 - Only Fools and Horses 23:00 - L-A[barijiet 23:15 - International Short Film Fest. TVM 2 07:00 - News 12:50 - Luxdesign 14:00 - Sa[[tek l-Ewwel 14:10 BBC - Days the Shook the World (dok.) 15:00 - Mela’ Isma’ Din 15:10 - BBC - Extraordinary Women (dok.) 16:00 - Sa[[tek lEwwel 16:10 - BBC - Beast Legends (dok.) 17:00 - Trekking 17:30 - Mela Isma’ Din 17:40 BBC - Days the Shook the World (dok.) 18:30 - Leli ta’ {a]-}g[ir 19:00 - A[barijiet bl-Ingli] 19:05 - Storjografija 19:30 - Starboard 20:00 - A[barijiet g[al Dawk Neqsin mis-Smig[ 20:10 - BBC Extraordinary Women (dok.) (r) 21:00 - Nista’ 21:45 - Madwarna 22:00 - Mela Isma’ Din 22:10 BBC - Beast Legends (dok.) (r) 23:00 - Swimup (r). ONE 07:00 - BreakfastNews
09:00 Liquorish Daily Update 09:15 :awhra Maltija 09:30 - Nuni 09:40 - Minuta Wa[da 09:45 Londri 10:00 - Teleshopping 10:35 - Lapes u Karta 10:50 Vidoes Mu]ikali lokali 11:00 Teleshopping 11:45 - Londri 12:00 - {ajjiet 12:15 Teleshopping 12:30 - MadDaqqa t’G[ajn (r) 13:30 - ONE News 13:40 - Teleshopping 14:45 - Nies B[alna (ep. 1) 15:40 - Minuta Wa[da 15:45 - Londri 16:00 - Euro Twenty 12 - Special Programme (r) 17:00 - Stylish Living 17:30 - ONE News 17:35 - Team PL 18:05 - Teleshopping 19:30 - ONE News 20:15 Flippers 20:35 - Emilja (finale) 22:45 - Ieqaf 20 Minuta (r) 23:15 - ONE News 23:45 - Clint on ONE 23:50 - Flippers (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’
Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Il-Parlament tal-Poplu 20:30 - Forum 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 Motordrome (r). Raiuno 06:45 - Unomattina estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d09:00) 10:00 - Tg 1 10:10 Unomattina vitabella 11:00 Unomattina storie vere 12:00 - E state con noi in TV 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 Verdetto finale 15:15 - Luci d’estate. Film 2011 17:15 Heartland (TF) 18:00 -Il commissario Rex (TF) 18:50 Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 - Techetechete - Il nuove che fu 21:20 - Superquark 23:35 - Premio Strega 00:30 - Tg 1 notte 01:05 - Sottovoce 01:35 In Italia - L’acquisto di una casa. Raidue 07:10 - Vite sull’onda (sitcom) 07:30 - Cartoons 10:20 - La complicata vita di Christine (TF) 10:40 - Tg2 insieme 11:25 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 e...state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Senza traccia (TF) 15:30 - Guardia costiera (TF) 16:15 - The Good Wife (TF) 17:00 - One Tree Hill (TF) 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Ghost Whisperer (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 Private Practice (TF) 22:40 Brothers & Sisters (TF) 23:25 Tg 2 notizie 23:40 - Fratelli d’Italia 00:40 - Tg Parlamento 00:50 - Hawaii Five-0 (TF) 01:45 - Quel che resta del giorno. Film’93. Raitre 08:00 - Il romanzo della mia vita - Luciano Tajoli. Film ’52 09:35 - La storia siamo noi (dok.) 10:35 - Cominciamo bene 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Tgr piazza affari 14:50 Tg 3 L.I.S. 14:55 - Tour de France 18:00 - Geo Magazine 2012 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg Regione 20:00 - Blob 20:10 Cotti e mangiati (sitcom) 20:35 Un posto al sole (soap) 21:05 Sulle tracce del crimine (TF) 23:15 - Tg 3 linea notte estate
23:45 - Notte sulla città. Film ’73 01:20 - Cult book 01:50 - La musica di Raitre. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:35 - Un salto verso la libertà. Film 2007 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 Centovetrine 14:45 - Exteme Makeover Home Edition 15:45 Parenthood (TF) 16:50 Rosamunde Pilcher 18:45 - Il braccio e la mente 20:00 - Tg 5 20:30 - Veline 21:10 - Quinta colonna 24:00 - Rubicon (TF) 01:00 - Tg 5 notte 01:30 Veline. Rete 4 07:45 - Più forte ragazzi (TF) 08:40 - The Sentinel (TF) 09:50 Detective Monk (TF) 10:50 Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Cuore contro cuore (TF) 12:55 - Distretto di polizia 2 (TF) 13:50 - Il tribunale di Forum 15:10 - Wolff - un poliziotto a Berlino (TF) 16:05 - My Life Segreti e passioni (soap) 16:30 Sing Sing. Film ’83 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:10 - Siska (TF) 21:10 - Il mandolino del Capitano Corelli. Film 2001 23:50 - Sognando Italia 00:45 - She’s So Lovely. Film ’96. Italia 1 07:20 - Hannah Montana (sitcom) 08:10 - Cartoons 10:30 Dawson’s Creek (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Gossip Girl (TF) 15:55 - Le cose che amo di te (TF) 16:45 Mammoni short 17:10 - Friends (sitcom) 17:35 - Mercante in fiera 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: NY (TF) 21:10 - Human Target (TF) 23:00 - The Ring 2. Film 2004 01:05 - Nip#Tuck 02:00 - Saving Grace. La 7 07:00 - Omnibus 09:45 - Coffee Break 11:10 - Ti ci porto io 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 Come uccidere vostra moglie. Film ’64 16:10 - L’Ispettore Barnaby (TF) 18:00 - I menu di Benedetta 18:55 - Cuochi e fiamme 20:00 - Tg La 7 20:30 In onda 21:10 - Johnny Stecchino. Film ’91 23:30 - La valigia dei sogni 00:10 - Tg La 7 00:15 - Tg La 7 sport 00:20 NYPD (TF).
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
TV#Radju 23 Favourite Channel 08:00 - Stenba[ 10:00 Teleshopping 11:15 - Favourite Cinema 11:45 - Reporter 12:00 - Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Niskata 14:05 - A[barijiet fil-qosor 15:00 - Teleshopping 16:30 - Nintrefa ‘l Fuq 17:30 Jien u Int 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) Jien u Int 19:45 - Reporter 20:00 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 Valletta Side 22:00 - The Sapiano Show 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 10:05 - Tempesta d’amore (soap) 11:00 - Alisa segui il tuo cuore 11:55 - Beautiful 12:20 Centovetrine 12:45 - I Want to be a Hilton 13:45 - Giro Giro Bimbo 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Guidice Amy (TF) 15:40 - The OC (TF) 16:30 - The Starter Wife (TF) 17:20 - Chante! (TF) 17:40 Dharma & Greg (sitcom) 18:00 Uomini e donne 19:20 - Giro Giro Bimbo 19:40 - The OC (TF) 20:25 - Una mamma per amica (TF) 21:10 - Glee (TF) 22:55 - Beautiful (soap) 23:15 Centovetrine 23:35 - Uomini e donne. BBC Entertainment 07:10 - 3rd & Bird 07:20 Bobinogs 07:30 - Gigglebiz 07:45 - Teletubbies 08:10 Boogie Beebies 08:25 - Little Robots 08:35 - My Family 09:05 - Last of the Summer Wine 09:35 - The Big Top 10:10 EastEnders 10:40 - Doctors 11:10 - Casualty 12:00 - Bleak House 13:00 - My Family 13:30 - Last of the Summer Wine 14:00 - The Big Top 14:35 EastEnders 15:05 - Doctors 15:35 - Casualty 16:25 - Bleak House 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - Monarch of the Glen 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Blackadder the Third 21:00 - Great Ormond Street 21:50 - Lab Rats 22:20 -
The Old Guys 22:50 - New Tricks 23:40 - Twenty Twelve. TCM 07:55 - Gunsmoke 08:55 Rawhide 10:00 - I Died a Thousand Times (A) 12:00 Day of the Evil Gun (PG) 13:45 - Gunsmoke 14:50 - Rawhide 16:00 - The Warriors (U) 17:35 -
Gunfighters of Casa Grande 19:25 - Sherlock Holmes and the House of Fear (A) 20:50 Sherlock Holmes and the Spider Woman (PG) 22:00 - Hell on Wheels 23:00 - Deadwood.
MGM Movies 06:55 - War Stories. Film 2003 08:20 - Love or Money. Film ’89 (15) 09:50 - The Initiation of Sarah. Film 2006 11:20 MGM’s Big Screen 11:35 Inspector Clouseau. Film ’68 (U) 13:10 - The Manhattan Project. Film ’86 (PG) 15:05 - New York, New York. Film ’77 (A) 17:41 - Report to the Commissioner. Film ’75 (AA) 19:30 - Legion of Iron. Film ’90 (18) 21:00 - Rush. Film ’91 (18) 23:00 - Dark Angel. Film ’90 (18). Diva Universal 07:00 - Rex: A Cop’s Friend 08:00 - Kojak 09:00 - Wolff’s Turf 09:55 - Ironside 10:55 McLeod’s Daughters 11:55 - ER 12:55 - Kojak 14:00 - Rex: A Cop’s Friend 15:00 - Rex: A Cop’s Friend 16:00 - Ironside 17:00 - Wolff’s Turf 18:00 JAG 19:00 - Ironside 20:00 Kojak 21:00 - The Memoirs of Sherlock Holmes 23:10 - ER. Discovery Channel 07:15 - Deadliest Catch: Breaking ’Em In 08:10 -
Extreme Fishing with Robson Green 09:05 - Mythbusters: Air Cylinder Rocket 10:00 - How Do They Do It? 10:30 Destroyed in Seconds 10:55 Ultimate Survival: Ireland 11:50 - Wheeler Dealers: Mini Moke 12:45 - Rides: Customized 13:40 - American Chopper: Abu Dhabi Police Bike 14:35 - Dirty Jobs: Termite Researcher 15:30 Mythbusters: Exploding Water Heater 16:25 - Deadliest Catch: Sea Tested 17:20 - Extreme Fishing with Robson Green: Costa Rica 18:15 - River Monsters: Demon Fish 19:10 How It’s Made 19:40 - How Do They Do It? 20:05 - Sons of Guns: This Time it’s Personal 21:00 - Finding Bigfoot: Holy
Cow, it’s Bigfoot 21:55 - River Monsters: Lair of Giants 22:50 River Monsters: Lair of Giants 23:45 - Hell Roads. Melita Movies 10:00 - Adam Sandler's Eight Crazy Nights 11:15 - Flubber 12:50 - Chronicles of Narnia 14:42 Hollywood Buzz 15:05 Wall Street 17:13 Hollywood Buzz 17:35 - Deadly Isolation 19:05 - Knight and Day 21:00 Grown Ups 22:40 - I Heart Huckabees 00:25 - Sisters. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - How I Met Your Mother 11:30 - Brothers and Sisters 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Gossip Girl 16:50 - Suburgatory 17:15 - 2 Broke Girls 17:40 - How I Met Your Mother 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 - Mike & Molly 20:30 - Desperate Housewives 21:15 - Supernatural 22:00 True Blood 23:05 - Person of Interest 23:55 - Entourage 00:25 - Bored To Death 00:50 Alcatraz. Biography Channel 07:00 - Eye for an Eye 16 07:30 - America’s Court with Judge Ross 08:00 - Making Over
America with Trinny and Susannah: Frumpy Cinderella: Natalie Smith 09:00 - Hoarders: Robin#Ken 10:00 - Snapped: Women Who Kill: Malaika Griffin 11:00 - Eye for an Eye 16 11:30 - America’s Court with Judge Ross 12:00 - The Real Hustle 13:00 - Storage Wars: Smoke ’Em If You Find ’Em 13:30 - Pawn Stars: Going Postal 14:00 - Confessions of an Animal Hoarder 15:00 Hoarders: Mary and Mary Ann 16:00 - The Real Hustle 17:00 Hoarders: Robin#Ken 18:00 Making Over America with Trinny and Susannah: Frumpy Cinderella: Natalie Smith 19:00 - Storage Wars: Smoke ’Em If You Find ’Em 19:30 - Pawn Stars: Going Postal 20:00 - The Real Hustle 20:30 - The Real Hustle 21:00 - Hardcore Pawn: Gold at Gunpoint 21:30 Hardcore Pawn: Crazy Cash 22:00 - I Survived: Beyond and Back: Ashlee, Ray, Lisa 23:00 Psychic Kids: The Lost Soul.
Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:55 - My Animal Family 19:00 - Tork 19:15 - Dougie in Disguise 19:25 Pingu 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - My Animal Family 19:55 - The Hoobs 20:25 - Pingu 20:30 - Tiny Planets 20:35 - Pingu 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder. Disney Channel 09:00 - Starstruck 10:15 - The Suite Life on Deck 10:40 - Shake It Up 11:05 - Shake It Up 11:30 ANT Farm 12:20 - Jessie 13:10 - Good Luck Charlie 14:00 - Wizards of Waverly Place 14:50 Phineas and Ferb 15:15 - So Random 16:00 - Den Brother 17:25 - Wizards of Waverly Place 17:45 Jessie 18:10 - ANT Farm 18:35 - Good Luck Charlie 19:25 - So Random 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas 20:40 - Shake It Up 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.
NET News X’Fattart Teleshopping X’Hemm g[all-Ikel^ Bejni u Bejnek Simpati/i NET News Teleshopping NET News Simpati/i Teleshopping Insiru nafu lil... NET News Sajf Flimkien Lift NET News Don’t Stop Me Now Anali]i tal-A[bar NET News (ikompli) Don’t Stop Me Now Anali]i tal-A[bar NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - World Series by Renault Motor Racing 09:00 - 6 Red World Champ. Snooker: Round of 32 (live) 11:00 - 6 Red World Champ. Snooker 12:45 - Tour de France Cycling 14:00 - Tour de France Cycling: Stage 5: RouenSaint Quentin (live) 17:30 - 6 Red World Champ. Snooker 20:00 - WATTS 21:00 - Giants Live Series World’s Strongest Man 21:30 - Giants Live Series World’s Strongest Man 22:00 Fight Club. GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 10: Cagliari v Lazio 09:00 - Barclays PL: Wk 15: Norwich City v Arsenal 11:00 - The Champ.: Wimbledon 2012: Highlights Day 9 12:00 Football's Greatest 12:30 - The Champ.: Wimbledon 2012: Day 10 (live) 20:30 - Barclays PL: Wk 17: Wigan Ath v Arsenal. The Champ.: Wimbledon 2012: 22:30 - Highlights Day 10 23:30 - World Feed: Day 10.
Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: Newport: Day 3 (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:00 - Copa Libertadores: F. 2nd Leg: Corinthians v Boca Juniors (r) 17:05 - NBA: Phoenix @ San Antonio: dtd. 16.01.12 (r 18:45 - Cape Epic: 2012: South Africa: Eps 04 (r) 19:15 - WWE: NXT 20:05 Carling Cup: SF 1st Leg: Manchester C. v Liverpool: dtd. 11.01.12 (r) 21:55 - America's Cup: Newport: Day 3 (r) 00:00 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings. Melita Sports 10 19:00 - Copa Libertadores: F. 2nd Leg: Corinthians v Boca Juniors (r) 21:00 - Bundesliga: Hoffenheim v VfB Stuttgart: dtd. 16.03.12 (r) 22:50 - America's Cup: World Series: Newport: Day 3 (r) 00:50 - La Liga: Atletico Madrid v Valencia: dtd. 05.02.12 (r).
GO Sports 6 14:30 - PGA Alstom Open de France: Day 1 (live) 18:30 MUTV.
Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Overseas: dtd. 10.11.11 (r) 09:35 - Football Nurseries (r) 10:10 - MOC Olympic Special (r) 10:45 - BOV PL: Qormi v Mosta: dtd. 29.10. 11 (r) 13:00 - Melita GFA 1st Div.: Nadur v Xewkija: dtd. 23. 02.11 (r) 14:45 - Malta Handball Assoc.: Kavallieri RS 2 vs Luxol Living Well: dtd. 20.03.12 (r) 16:00 - Malta Basketball Assoc.: Depiro vs Hibs: dtd. 25.01.12 (r) 17:20 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri RS 2 vs Luxol Living Well: dtd. 20.03.12 (r) 18:55 - Football Nurseries (r) 19:30 - MOC Olympic Special (r) 20:05 - BOV PL: Qormi v Mosta: dtd. 29.10.11 (r) 22:20 Melita GFA 1st Div.: Nadur v Xewkija: dtd. 23.02.11 (r) 00:05 - Malta Handball Assoc.: Kavallieri RS 2 vs Luxol Living Well: dtd. 20.03.12 (r) 01:25 - Football Nurseries (r).
Melita Sports 1 008:00 - NBA: Phoenix @ San Antonio: dtd. 16.01.12 (r) 09:40 - Copa Libertadores: F. 2nd Leg: Corinthians v Boca Juniors (r) 11:45 - npower Champ.: West Ham Utd v Hull C.: dtd. 28.04.12 (r) 13:35 - La Liga: Valencia v Malaga: dtd. 18.12.11 (r) 15:30 America's Cup: World Series: Newport: Day 3 Highlights (r) 16:00 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: 2nd Grp Stage (live) 21:00 - WWE: NXT (r) 21:50 NBA: Phoenix @ San Antonio: dtd. 16.01.12 (r) 23:30 - 2012 UIPM Pentathlon: Woman's F.: China (r) 00:35 - WWE: NXT (r) 01:25 - La Liga: Valencia v Malaga: dtd. 18.12.11 (r).
Football Stars 1 08:00 - NBA: Phoenix @ San Antonio: dtd. 16.01.12 (r) 09:40 - Copa Libertadores: F. 2nd Leg: Corinthians v Boca Juniors (r) 11:45 - npower Champ.: West Ham Utd v Hull C.: dtd. 28.04.12 (r) 13:35 - La Liga: Valencia v Malaga: dtd. 18.12.11 (r) 15:30 America's Cup: World Series: Newport: Day 3 Highlights (r) 16:00 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: 2nd Grp Stage (live) 21:00 - WWE: NXT (r) 21:50 NBA: Phoenix @ San Antonio: dtd. 16.01.12 (r) 23:30 - 2012 UIPM Pentathlon: Woman's F.: China (r) 00:35 - WWE: NXT (r) 01:25 - La Liga: Valencia v Malaga: dtd. 18.12.11 (r).
GO Sports 2 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - PGA Irish Open: Day 4 12:00 - Serie A: Rd 11: Lazio v Parma 14:00 - The Champ.: Wimbledon 2012: Day 10 (live) 22:30 - Roma Channel. GO Sports 3 14:00 - The Champ.: Wimbledon 2012: Day 10 (live) 22:30 - Inter Channel. GO Sports 4 12:30 - The Champ.: Wimbledon 2012: Day 10 (live) 21:00 - Juve Channel.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Oswald 09:50 - Kipper 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 Anthony Ant 11:15 - The Hoobs 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Thomas and Friends 13:50 - Bob the Builder 14:00 - Fireman Sam 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Oswald 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s
07>00 09>30 10>30 12>00 12>30 13>00 14>00 14>05 15.00 15>05 16>00 17>00 18>00 18>10 19>35 19>45 20>30 21>00 21>30 21>35 22>30 23>00
GO Sports 5 12:30 - The Champ.: Wimbledon 2012: Day 10 (live) 21:00 - LFC TV.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
24 Sajf 2012
Il-BBQs, l-ikel u l-food poisoning minn Clinton Sammut
F’din il-[ar;a xtaqt nitkellem dwar l-importanza tal-prekawzzjoni li wie[ed g[andu jie[u qabel, waqt u wara li jsir is-sajran fuq ilBBQ max-xtut jew postijiet o[ra. Ftit japprezzaw il-fatt li meta morru fejn il-ba[ar jew postijiet o[ra, ir-riskju ta’ kontaminazzjoni tal-ikel hu ferm akbar milli meta nkunu d-dar. Kif u biex ji;i kontaminat l-ikel^ Hemm diversi modi kif likel ji;i kontaminat mill-post
fejn hu ma[]un sakemm jasal il-[in g[as-sajran, fosthom billi jin;arru mikrobi fuq l-ikel kemm blidejn, bl-arja, bl-ilma, kuntatt ma’ ikel ie[or u [afna o[rajn. Fost dawn il-mikrobi insibu l-bakterja b[al, ng[idu a[na, l-E.coli, Campylobacter u Salmonella li ]gur xi darba jew o[ra smajna bihom jew sfortunatament wa[[luna xi food poisoning. Dawn ilmikrobi meta jag[mlu kuntatt mal-ikel jibdew jikbru u jinqasmu fi tnejn kull g[oxrin minuta, ji;ifieri bakterja wa[da wara sieg[a jkun hemm tmien bakterja talistess tip. Dawn il-bakterja jikbru f’diversi tipi ta’ temperaturi ta’ bejn 5 u 63 grad Celsius. B’hekk meta l-ikel ma jkunx imsajjar tajjeb dawn ilbakterja jid[lu fis-sistema tag[na u jag[mlu [erba s[i[a u dan hu mag[ruf b[ala food poisoning li jista’ jwassal g[all-kumplikazzjonijiet serji.
Il-BBQ hu wie[ed mill-aktar attivitajiet popolari asso/jati mas-sajf
Kif g[andha nevitaw dan kollu?
Hemm diversi rimedji ta’ x’g[andha nag[mlu biex nevitaw tali sitwazzjonijiet mhux pja/evoli b[al dik ta’ food poisoning u dawn lprekawzzjonijiet g[andhom jibdew mid-dar u jibqg[u jittie[du sa waqt u anki wara s-sajran tal-ikel. Ir-riskju ta’ kontaminazzjoni tal-ikel fiddjar tag[na ;eneralment hu wie[ed baxx g[ax dak kollu ne/essarju b[al ilma g[all[asil tal-idejn, freezers, ikel u ndafa huma pass ’il bog[od minfejn persuna tkun qed issajjar. Meta tkun id-dar u tkun qieg[ed tipprepara l-ikel wie[ed g[andu joqg[od attent li:
Kull materjal u]at g[andu jintrema f’postijiet adekwati fosthom karti, plastik u fa[am biex ma jkunu ta’ periklu g[al [add
• il-boards fejn jitqatta’ l-ikel
huma ndaf u li jintu]aw diversi boards g[ad-diversi ikel li se jkun imqatta’. Qatt tqatta’ ti;ie; fuq l-istess board li se tqatta’, pere]empju, il-majjal fuqu. • Ara li skieken li tu]a jinbidlu ma’ kull o;;ett differenti li se tqatta’. • Ikel b[at-ti;ie; u zalzett g[andhom ikunu msajrin qabel ma no[or;u u jing[ataw l-a[[ar ftit nar fuq il-bbq min[abba ittog[ma • Jin[aslu l-idejn tajjeb u ta’ spiss bi prodotti apposta kontra l-bakterja. Meta nkunu se nie[du l-ikel minn post g[all-ie[or hemm diversi pro/eduri li wie[ed g[andu josserva biex ikompli jnaqqas ilpossibbiltà ta’ kontaminazzjoni tal-ikel fosthom: • ikel b[al [ut, la[am u ti;ie;, [axix u prodotti mag[mulin bil-[alib g[andhom jitpo;;ew filqieg[ tal-cooler fejn ikun
hemm is-sil; biex dan jiksa[ malajr u j]omm temperatura baxxa. • L-ikel g[andu jkun separat f’re/ipjenti differenti u ma jkunx im[allat g[ax dan jista’ jwassal g[al kontaminazzjoni ikbar, b[al dik tas-Salmonella fuq itti;ie; li tmur fuq prodotti o[ra li forsi jittieklu nejjin • G[andek tassigura li hemm ammont ta’ sil; bi]]ejjed spe/jalment jekk fil-post fejn se tkun ma hemmx fa/ilità ta’ fridge jew freezer • Tassigura li l-cooler hu mnaddaf sew minn ;ewwa u li qabel titlaq ta//erta li jkun mag[luq jew issi;illat sew. Meta tasal fil-post ta’ fejn se jsir it-tisjir wie[ed g[andu joqg[od ferm attent ta’ kif se jibda jsajjar u g[andu jara u josserva dan li ;ej: • Il-fa[am tal-bbq ma jinxteg[elx bil-g[ajnuna talpetrol jew sustanzi o[ra simili imma b’firestarters apposta. • Il-gradilja g[andha tkun wa[da apposta u mhux
[adida msadda jew xi chicken wire. • G[andek tpo;;i l-gradilja mal-ewwel fuq in-nar biex din titnaddaf bis-s[ana tannar ;enerat u l-ikel titfg[u fuq in-nar wara li l-fa[am ji;i ;amar kulur [amrani • G[andek tara li l-ikel ikun in[all sew minn kull tip ta’ sil; biex tassigura li s-sajran se jsir b’mod uniformi. • Ma t[allix ikel nej qrib dak li qieg[ed ji;i msajjar jew sar u ma tu]ax frieket u skieken li tkun u]ajt biex qbadt l-ikel in-nej ma’ dak imsajjar. • Qabel ittella’ l-ikel minn fuq in-nar g[andek taqsam illa[am min-na[a l-iktar wiesg[a u tara li jo[ro; ilma /ar u mhux [amrani, jew inkella l-la[am ikun g[adu ro]a. • Qis li jkollok dawl adekwat waqt it-tisjir. • Materjal b[al meraq jew sauces li l-ikel ;ie mmarinat fihom g[andhom jintremew u mhux jintu]aw mal-ikel imsajjar. • Imsa[ idejk sew kemm qabel, waqt u wara s-sajran permezz ta’ wipes jew hand gel apposta. • Kull fdal ta’ ikel li jibqa’ wara l-bbq g[andu jintrema u mhux jittie[ed id-dar. Jekk wie[ed jie[u dawn ilprekawzjonijiet kollha jista’ jassigura li se jkun qieg[ed jie[u gost, igawdi dak li jkun sajjar ming[ajr ebda konsegwenzi serji wara li jispi//aw i[assru l-gost s[i[ li wie[ed [a waqt l-attività. Nappellaw li meta jsir bbq il-;amar u l-fa[am li jkun fadal ji;i dispost f’postijiet apposta b[al landi ta]-]ibel u mhux midfun fir-ramel g[ax dan jista’ jwassal biex xi [add iwe;;a’ serjament. Il-fdalijiet tal-fa[am ma g[andhomx jintefg[u filba[ar g[ax dan barra li j[amme; ikun qieg[ed jag[mel [sara ambjentali.
Wie[ed g[andu joqg[od attent kif g[andu j;orr l-ikel mid-dar g[all-ba[ar g[ax ikun espost ferm aktar g[al diversi kontaminazzjoni
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Passatemp 25
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
18
Mimdudin>5. F’[abel artab issib ilkunjom! (5) 6. Il-proprjetarju (2-3) 7. Formula spe/jali b’dettalji mitluba (5) 10. Skapular (5) 11. Hawn jift[ulek il-bagolli! (5) 12. G[emil ta’ divertiment (5) 14. It-Torri li nbena fi sfida filBabilonja (5) 16. Kafè iswed qawwi, lest biex jinxtorob (5) 17. Li fih pi] ftit aktar minn kilò tal-qies (5) 18. Bla bidu u bla tmiem (5)
Weqfin>1. {awwad il-mo[[, jew forsi l-[abel (6) 2. Bniedem li j[obb jitgeddes wa[du fl-irkejjen (6) 3. Mix[ut ma jifla[x fis-sodda (6) 4. Lingwa tal-;ens, bil-ksur u t-tidwir tieg[u, l-aktar filfra]ijiet u l-qwiel (6) 8. Sifa tal-qam[irrum (5) 9. Min jibla’ kulma jg[idulu (5) 12. Inqasam bil-pi] (6) 13. Kwalità tal-[a;a li tkun vera (6) 14. Qabad u telaq bla nom (6) 15. Ma jiktibx bix-xellug (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>5. u 6. Xorta wa[da; 7. Smalt; 10. Stadu; 11. Spara; 12. Kwakk; 14. Madum; 16. Sfera; 17. Ji]en; 18. Jasar. Weqfin>1. Axxess; 2. Kadmju; 3. Pwales; 4. Vanità; 8. Labra; 9. Jarda; 12. Kambju; 13. Kafena; 14. Marija; 15. Muturi.
Ir-ra;el invi]ibbli
Osservaw b’attenzjoni dan id-disinn u ara ssibx fejn jinsab l-illu]jonista Astolfo, ir-ra;el li kapa/i jsir invi]ibbli imma li l-pre]enza tieg[u hi rivelta minn partikulari ben pre/i]a. Fejn jinsab Astolfo? Sudoku
Soluzzjonijiet 1-:; 2-J; 3-F; 4-H; 5-A; 6-I; 7-?; 8-B; 9-:; 10-D.
17
L-akkoppjamenti
G[at-tfal
Astolfo jinsab fil-kaxxa 3 – 2: qieg[ed jitfi x-xemg[a li hemm fuq it-torta tal-[elu fuq il-mejda n-na[a ta’ fuq in-na[a tax-xellug (ara ddisinn li jag[tik riproduzzjoni e]atta). Ilpre]enza tieg[u hi rivelata mill-fjammi tax-xemg[at li jinsabu nklinati bl-infi[. Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9. Tajjeb li tkun taf…
Ir-ra;el invi]ibbli Sudoku
L-akkoppjamenti
{ut stramb jinsab ta[t l-ilma. Hawn g[axar [utiet li trid issib liema huma l-irjus tag[hom biex ikunu jaqblu.
• In-nemes ilu domestikat g[al aktar minn 500 sena (qabel ilqattus tad-dar) u]at b[ala ‘pet’. • Tista’ tag[mel ;obon li tieklu minn 24 annimal differenti. • Sir Isaac Newton, l-inventur tal-calculus kellu diffikultà blismijiet, tant li sa[ansitra kien jinsa l-ismijiet ta’ [utu subien. • Amerikan jikkonsma bi]]ejed kaffeina li f’sena kapa/i toqtol ]iemel. • Fid-dinja 18% tal-impjegati jirrappurtaw li huma morda nhar ta’ :img[a. It-Tlieta hi l-;urnata li fiha jomordu ferm inqas, 11%. • Il-bajjiet ta’ Florida, kull sena jitilfu 20 miljun ta’ jardi kubi ramel. • In-naturalisti ju]aw il-marshmallows biex jattiraw kukkudrilli jo[or;u barra mit-tajn. • Ikollok b]onn tunnellata ilma biex tag[mel libbra zokkor. • Hemm 35 miljun ta’ glandoli di;estivi fl-istonku tag[na.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
26 Klassifikati
PROPRJETÀ Is-Swatar
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
Santa Venera
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti mill-bejt bil-washroom. €110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
G{ALL-KIRI Il-Belt Valletta
POST g[all-kiri g[al u]u esklussiv g[al kummer/. Area 54 metru kwadru. G[al aktar informazzjoni ikteb P.O. Box 284 In-Nazzjon.
Il-Fgura
{ANUT ;did fis-suq Class 4 lest min kollox tajjeb g[al kull negozju, bil-fire alarm, cameras, toilet, e//. Bla rigal. Livell mat-triq, bilparapett 33x20 piedi, ;ewwa 22x30 piedi u isfel 35x22 piedi. ?emplu 99442591.
Santa Venera
{ANUT Class 4 permit tajjeb g[al kollox. ?emplu 79460291 jew 21442967.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Ni]barazza
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Nixtri
fl-Ingilterra. ?emplu 21803271 jew 99153153.
GARAXX in-na[a tal-iskola tal-Gvern, San Pawl il-Ba[ar. ?emplu 99887233.
G{ALL-BEJG{
Piano Tuning
Mejda tal-pranzu
PROFESSJONALI. ?emplu 99280050.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
JIN{TIE:U Mastrudaxxa
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
BL-esperjenza. ?emplu Casaform fuq 77466368 jew 27447266.
Trasport bejn l-Ingilterra u Malta
Salesperson
GANGA Transport Services, Triq Wied il-G[ajn, {a]}abbar }BR2703. Is-soluzzjoni tieg[ek g[al ;arr ta’ karozzi bejn l-Ingilterra u Malta. Store
BIEX ibig[ prodotti u makkinarju relatati malkostruzzjoni lil periti, designers u kuntratturi. Ibag[tu SMS fuq 79486820 jew email ol@patabone.com
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
28 Sport
TABLE TENNIS
Egeholt jikkow/ja f’Malta
It-tim tal-Futsal immexxi minn Jonathan Pisani u James Ciangura li t-tnejn huma kow/is fl-iskola tal-Futsal f’pajji]na. G[ada t-tim Malti se jkun qed jilg[ab kontra l-Bra]il fid-9 a.m. waqt li l-g[ada fl-10 a.m. jilg[ab kontra Franza u kontra l-Portugall fl-4 p.m. It-tieni round se jibda l-{add 8 ta’ Lulju fejn Malta ter;a’ tilg[ab kontra l-Bra]il fid-9.30 a.m. Il-partiti kolha se jsiru fil-Kumpless tal-Universita` u l-pubbliku mistieden jattendi.
L-atleti Maltin g[all-64 edizzjoni tal-log[ob tal-FISEC
L-64 edizzjoni tal-Log[ob tal-FISEC se tibda g[ada f’pajji]na fejn Malta se tkun qed tie[u sehem f’diversi dixxiplini sportivi. Waqt laqg[a li saret dan l-a[[ar g[all-atleti, kow/is u ;enituri t[abbret l-iskwadra ta’ atleti u uffi/jali li se jkunu qed jirrappre]entaw lil pajji]na. Il-log[ob qed ikun organizzat mill-Kunsill Malti tal-FISEC immexxi mi/Chairman Bro Martin Borg fsc. Dan bl-g[ajnuna talKunsill Malti g[all-iSport, lAwtorità Maltija g[atTuri]mu, il-Bank Banif, Eurosport, General Soft Drinks, il-kumpanija Tal-Lira, M Demajo Group, Emotion Signworks, ap9 Promotions u Alfa Limited. L-iskwadra Maltija se tkun din: Basketball Subien - Attard Josef, Attard Simon, Borg Matthew, Carabott Ryan, Caruana Kieron, Farrugia Daniel, Farrugia Matthew, Grech Nicholas, Grima Luke, Rizzo Ryan, Schembri Darrel, Zammit Tomothy. Kow/is: Micallef Ivan u Baldacchino Kristin. Handball Subien - Muscat Craig, Hallfeldt Aaron, Scicluna Matthew, Gauci Danie, Fava Nicholas, Vella Adam, Persson Casper, Mintoff Luke, Tabone Andrew, Savic Milan, Holland Neil, Ellul Matthew, Cassar Alberto, Naudi Michael, Sultana Mauro, Magri Gareth, Sciberras Kyle, Falzon Keith, Debono Cain, Camilleri Luke, Sciberras Luke, Calleja Daniel, Bartolo Steve, Vaselinovic Pavle, Sapiano Kurt, Abela Julian. Kow/is: Mclean Christian, Xuereb Twanny, Falco Winkler u Tanti Joseph. Volleyball Bniet - Gauci Francesca, Grech Kimberly,
Grech Stephanie, Spiteri Sarah, Bonello Nicole, Gatt Maria, Duncan Cynthia, Calleja Alessia, Schembri Angelique, Fenech Kelly, Zammit Lara. Kow/is: Desnica Dejan, Gauci Carmel. Football - Azzopardi Jamie, Sciberras Mikael, Buckle Daniel, Cassar Carl, Borg Dale, Spiteri Neil, Tabone, Andre, Meli Josef, Cutajar Liam, Borg Connor, Vella Mirco, Grech Jake, Mbong Joseph, Caruana Martin, Sultana Mauro, Brincat, Luca, Falzon Ian Galea Luke, Zammit Clint, Hammond Jake, Fiteni Glenn, Portanier Matthew, Grech Matthew, Schranz Philip, Micallef Karl, Sultana Jurgen, Cassar Andrew, Jaccarini Beppe, Zammit Leon, Zammit Kurt, Hili Gennaro, Carbonaro Juan, Vella Dunstan, Zampa Dario, Drakard Kurt, Pace Cocks Neil, Cutajar Ryan, Zahra Ben, Brincat James, Xuereb Axl, Attard Antoine, Degabriele Jurgen, Tabone Glenn. Kow/is: Turner Noel, Mercieca Etienne u Nisevic Branko. Futsal - Pecorella Luke, Tonna Justin, Schembri Lee Joe, Cesare Kyle, Scicluna Luke, Sammut Giancarlo, Bonello Matthew, Zammit Kurt, Tabone Luke, Mskay Godwin, De Raffaele Russell, Attard Miguel. Kow/is: Pisani Jonathan u Ciangura James.
Atletika Subien - Bezzina Luke, Mallia Nicholas, Borg Saywell Eric, Farrugia Thomas, Saliba Daniel, Caruana Andrea, Attard Samuel, Dalli Kurt, Camilleri Luke, Hampton Michael, Mifsud Bradley, Farrugia Luke, Cutajar Luke, Migneco Andrea, Mercieca Mark, Azzopardi Daryl. Kow/: Micallef Mario. Atletika Bniet - Zammit Robyn, Gatt Nadine, Gatt Nicole, Fitz Rebecca, Cremona Clarissa, Sammut Laura, Riolo Kayley, Pace Ylenia, Aquilina Charmaine, Borg Francesca, Borg Martina. Cilia Jade, Bajada Nicole, Riolo Kimberley. Kow/: Mangion Angie. G[awm Subien - Umnov Michael, Stafrace Raoul, Stafrace Michae, Baldacchino Caruana Philip, Harding Julian, Calleja Jordan, Turnbull Alex, Dimech Gabriel, Muscat Neil, Galea Jeffrey, Galea Matthew, Sammut Nicholas. Kow/: – Bartolo Keith. G[awm Bniet - Cachia Casteletti Kimberley, Zahra Julia, Spiteri Bailey Maria, Grima Lara, Battistino Nicola, Azzopardi Michelle, Ceccarelli Charis, Millo Michaela, Micallef Amy, Bellia Andrea, Demicoli Laura, Cachia Louise. Kow/: Rizzo Gail. Table Tennis Bniet -
Degaetano Amy, Geneovese Therese, Geneovese Sascha.
Table Tennis Subien -
Portelli Andrea, Camilleri James, Wismayer Karl, Zouari Adam. Minuti Luca, Said Daniel, Balzan Luca, Zammit Dylan. Kow/: Paul Dawson. Barra l-atleti Maltin se jie[du sehem ukoll atleti millAwstrija, Franza, l-Ungerija, lItalja, il-Portugall, l-Olanda, ilBel;ju Flanders, l-Ingilterra u l-Bra]il.
L-eks champion tad-Danimarka, Carsten Egeholt se jkun qed jag[ti lezzjonijiet fl-Akkademja tat-Table Tennis f’Malta bil-g[an li dan l-isport ikompli jikber f’pajji]na. Din l-akkademja se tibqa’ miftu[a sad-29 ta’ Settembru. Egeholt se jibda l-impenji tieg[u nhar is-Sibt. L-Asso/jazzjoni tat-Table Tennis f’Malta ilha torganizza kampijiet ta’ ta[ri; sa mill-2002. Egeholt hu bla dubju laqwa kow/ li qatt ;ie Malta u b[alissa qed jikkow/ja lil Mikael Maze, li jinsab fit-13-il post tar-rankings mondjali. Egeholt reba[ kemm-il darba t-titlu fid-Danimarka u fl2007 reba[ il-kampjonat Ewropew tad-doubles veterani. Aktar informazzjoni dwar Egeholt tinkiseb minn fuq is-sit uffi/jali tieg[u www.carstenegeholt.dk. Wara li jitlaq Egeholt se jkun hawn kow/ ie[or f’Malta li se jag[ti lezzjonijiet f’din l-akkademja. Se jkun hemm sessjonijiet sitt darbiet fil-;img[a f’kull livell ta’ table tennis. Din bla dubju se tkun opportunità unika g[al dawk li jixtiequ jkomplu jipprattikaw dan l-isport fuq ba]i professjonali. Egeholt mieg[u se jkollu wkoll kow/ ie[or barrani. G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ japplika billi jimla formola minn fuq is-sit www.tabletennisacademy.com jew inkella j/empel fuq 79591799. Kamp ta’ ta[ri; fl-I]vezja Intant tlieta minn fost l-istudenti ‘5 star’ tal-Akkademja ;ew offruti opportunità meravilju]a li jmorru l-I]vezja g[al kamp ta’ ta[ri; u g[al esperjenza ferm sabi[a ta’ erba’ ;img[at biex ikomplu jtejbu t-talent tag[hom f’dan l-isport. Andrew Gambina, Andrea Portelli u James Camilleri qed i[ejju biex imorru l-I]vzeja fid-29 ta’ Lulju u se jkunu qed jag[mlu parti mill-kamp ta’ ta[ri; ‘TTEX Table Tennis Expert’. It-ta[ri; ser jkun qed isir f’Asa fuq il-fruntiera }vedi]a u l-istudenti se jkunu wkoll qed jie[du sehem f’ diversi kompetizzjonijiet. Dawn se jkollhom ukoll l-opportunità li jit[arr;u ma’ w[ud mill-aqwa plejers }vedi]i tal-istess età tag[hom kif ukoll ma’ diversi studenti internazzjonali. Dawn l-istudenti se jkunu qed jesperjenzaw sitt sig[at ta’ ta[ri; kuljum. Il-kow/ ewlieni f’dan il-kamp huwa l-I]vedi] Peter Nilsson li hu wkoll f’kuntatt dirett ma/-Champion ta’ Malta Mario Genovese kif ukoll mal-Akkademja Maltija tat-Table Tennis. F’dan il-kamp se jkun hemm ukoll diversi kow/is o[ra jassistuh fosthom Mikael Talinsson, He Ping, Ruh Shi Ping u bosta kow/is }vedi]i.
(Mix-xellug), Joe Muscat, Darren Vella, Grezzju Agius u Clive Farrugia)
SPARAR
Farrugia jirba[ kompetizzjoni Skeet Clive Farrtugia kellu ritorn mill-aktar impressjonanti fix-xena tal-isparar lokali meta [a sehem fi Sparatura Skeet organizzata mill-Federazzjoni Maltija tal-Isparar li kienet g[all-Mosta Bacon Trophy. Il-kompetizzjoni kienet fuq 125 plattina u 25 o[ra barrage fejn kienu anke re;istrati erba’ straights, tnejn minn Darren Vella u straight kull wie[ed minn Joe Muscat u Clive Farrugia. L-isparatura kienet ukoll parti mis-selezzjoni Maltija tal-iskeet fejn Clive Farrugia temm rebbie[ b’total ta’ 140 minn 150 plattina li hu wkoll il-Minimum Qualifying Standard (MQS) talFederazzjoni Internazzjonali tal-Isparar. Farrugia laqat 116 minn 125 u mbag[ad laqat 24 minn 25 fil-barrage. Darren Vella li wkoll kiseb il-MQS temm it-tieni b’137 wara li laqat 115 u 22 fil-barrage waqt li Joe Muscat spi//a t-tielet b’135 plattina (113+22). Mir-raba’ sas-sitt post fil-barrage spi//aw Jason Sciberras b’134, Noel Scicluna b’133 u Jason Agius b’127.
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
27 REGATTA BOXING
Galea kontra Curtis g[at-titlu Ewropew Il-boxer veteran Malti Dione Galea se jkollu konfront diffi/li kontra lIngli] Jason Curtis li hu Champion Brittaniku u rrankjat fl-ewwel post filkategorija semiprofessjonali tal-EBFF. Galea li hu rrankjat firraba’ post se jipprova jirba[ din l-isfida bil-mira li jkompli jtejjeb irranking tieg[u filFederazzjoni. Il-konfront se jkun validu g[a/-/intorin talEwropa u l-isfida se ssir fl-MFCC f’Ta’ Qali fl-20 ta’ Lulju. Fl-istess serata se jkun hemm seba’ boxers Maltin o[ra kontra boxers Ingli]i u dawn se jkunu Lydon Chircop vs Omar Dusari; Brandon Borg vs Billy Shah; Etienne Spiteri vs Paul Marsden; Joseph Bonello vs Gary Catterill; Justin Grech vs Mike Roberts; Tyrone Borg vs Sean Palmer u Billy Corito vs Eric Thompson. L-ewwel konfront jibda fit-8 p.m. G[all-biljetti u iktar informazzjoni wie[ed jista’ j/empel fuq 79256721.
Bormla jer;g[u jirb[u r-Regatta tal-U#18 Il-klabb tar-Regatta ta’ Bormla re;a’ reba[ it-ti;rija ta’ ta[t it-18-il sena li saret fil-bajja tar-Rinella filKalkara. Din kienet l-g[axar darba li b[ala klabb Bormla reb[u dan l-unur li jikkonsisti wkoll firreb[ tal-aggregate shield biex jinsabu wa[edhom filqu//ata. Din l-attività li hi mmirata li ]]omm u trawwem ittradizzjoni Maltija fost i]]g[a]ag[ dwar ir-regatta, kienet organizzata b’mod e//ellenti mill-G[aqda Regatta Nazzjonali blg[ajnuna tal-Kunsill Malti g[all-Isport. It-ti;rijiet kienu [amsa fejn Bormla reb[u l-ewwel u ttielet ti;rija waqt li spi//aw it-tielet fit-tieni ti;rija kif ukoll it-tieni fil-[ames ti;rija g[al total ta’ sittin punt. Fittieni post spi//aw il-Kalkara waqt li l-Birgu spi//aw fittielet post. Din is-sena l-klabb tarregatta ta’ Bormla sabiex verament juri l-interess tieg[u fi]-]g[a]ag[, flimkien malkumitat kollu u partitarji, [adu [sieb li waqt ir-regatta jkollhom ukoll l-appo;; ta’ banda u ramaw g[allokka]joni bi bnadar u banners. Dan kollu seta’ jsir ukoll bl-g[ajnuna ta’ diversi sponsors lokali.
TENNIS - VLTC
Is-Samsung-Rennie Tonna Tournament Il-Vittoriosa Lawn Tennis Club b[al kull sena se jer;a’ jorganizza t-tournament popolari - Samsung-Rennie Tonna - li se jsir matul Lulju, Awwissu u Settembru. It-tournament huwa sponsorjat minn Max Castagna, direttur mani;erjali ta’ Maxi Quartz Ltd. u jsir biex jibqa’ mfakkar Rennie Tonna, eks uffi/jal talVLTC.
Il-log[ob hu fuq ba]i ta’ ]ew; sets u kull plejer irid jilg[ab minimu ta’ erba’ log[biet. It-tournament mistenni jibda nhar il-:imgha 13 ta’ Lulju bil-log[ob jibda fis-6.30 pm kull nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ :img[a. Il-finali li tintlag[ab fis-Sound Machine court tal-klabb issir il-{add. Aktar informazzjoni minn fuq l-websajt tal-klabb www.vltc.com.mt
TABLE FOOTBALL
Joseph Mifsud jitlef il-finali tal-GP ta’ Ruma
Joseph Mifsud (xellug) waqt is-semi-finali kontra l-Bel;jan Eric Theris
Dan l-a[[ar ]ew; plejers Maltin ipparte/ipaw fil-Gran Prix ta’ Ruma tatTable Football b’ Joseph Mifsud jitlef ilfinali fil-kategorija tal-Veterani 1-0 kontra t-Taljan Claudio Dogali. Hansel Mallia kien eliminat fil-kwarti tal-finali kontra t-Taljan Saverio Bari 2-0 biex dan tal-a[[ar spi//a reba[ l-Open Gran Prix. Mifsud reba[ il-partiti kollha fil-grupp tieg[u u g[adda g[all-kwarti tal-finali fejn reba[ lil Marco Lauretti 4-2 bixshots u lill-Bel;jan Eric Theris 1-0 fissemi finali. Min-na[a l-o[ra Mallia reba[ il-log[ob kollu tal-grupp tieg[u u g[adda g[allkwarti tal-finali fejn reba[ lil Enrico Testa 3-0. Fil-kategorija tat-timijiet Mifsud u Mallia li jilag[bu mat-tim Taljan Fiamme Azzurre, reb[u l-log[ob kollu fejn irrnexxielhom jaslu sal-finali u tilfu 2-0 ma’ tim ie[or Taljan, Napoli Eagles. I]]ew; plejers Maltin baqg[u bla telfa meta fil-finali ]ammew lil Borielli u De Vito fi draw 0-0 rispettivament.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Sport 29 IBBURDJAR
Cammas u Groupama jirb[u l-Volvo Ocean Race
Franck Cammas sar it-tieni skipper Fran/i] li qatt reba[ il-Volvo Ocean Race meta mexxa lil Groupama lejn mer[ba kbira minn madwar 100,000 partitarju f’Galway. It-ti;rija ta’ 39,270 mil nawtiku li [adet tmien xhur kienet de/i]a meta l-jott ta’ Cammas, Groupama 4 da[al it-tieni fid-disa’ u l-a[[ar tappa li kienet sprint qasira ta’ 550 mil minn Lorient fi Franza. B’dan ir-ri]ultat Cammas kiseb vanta;; ta’ 24 punt li ma jistax jintla[aq fit-ti;rijiet li fadal fil-port ta’ Galway is-Sibt. “Dan hu mument inkredibbli g[alija,” qal Cammas li mexa fuq il-passi ta’ Lionel Pean, li fl-1985-86 kien luniku Fran/i] li reba[ din it-ti;rija offshore li ilha ssir 39 sena u qabel kienet mag[rufa b[ala l-Whitbread Round The World Race. Kienet ukoll l-ewwel darba li Franza [adu sehem fitti;rija wara aktar minn 18-il sena u Cammas kien kunsidrat b[ala l-akbar outsider minkejja reputazzjoni kbira li g[andu f’pajji]u. F’mument minnhom mit-ti;rija, Cammas kien 28 punt wara Telefonica, rebbie[a tal-ewwel tliet tappi. It-tim ta’ Groupama issa g[andu 250 punt b’Camper New Zealand b’226 u t-tim Amerikan Pima b’209 punti.
Franck Cammas sar l-ewwel Fran/i] wara 18-il sena li reba[ il-Volvo Ocean Race fuq il-jott Groupama 4
FORMULA 1
Reb[a g[al Button tkun ideali Jekk Jenson Button ikollu Grand Prix perfett f’Silverstone nhar il-{add, g[andu jkun wie[ed li bla dubju jintemm bil-biki. Is-sewwieq ta’ 32 sena kien rebbie[ fit-tlielaq li saru mill-Awstralja sal-Amerika, reba[ fit-toroq ta’ Monaco u kien inkurunat Champion talFormula 1, imma f’aktar minn 10 snin jipprova, g[adu qatt ma reba[ il-GP ta’ pajji]u. Reb[a din id-darba tkun litteralment il-biljett ideali g[aliex wi// is-sewwieq tal-McLaren din is-sena hu stampat fuq il-biljett tad-d[ul u lprogramm tal-ispettaturi. Button qed jissuspetta li jista’ jxerred xi demg[a jekk jispi//a fuq il-podju, u b’numru kbir ta’ segwa/i leali, hu u sie[bu Lewis Hamilton dejjem huma favoriti f’darhom, anke jekk mhux se jkunu l-uni/i li se jippruvaw jikkontrollaw l-emozzjonijiet tag[hom. “Dejjem [sibt dwar x’jista’ jkun li tirba[ il-GP tar-Renju Unit. Imma;inajtu imma qatt ma taf fi/-/ert qabel isse[[,” qal i/-champion tal-2009. “Meta kont tifel kelli l-istess sensazzjoni dwar li ntellaq f’Monaco u li nirba[ dan il-GP. G[amilt dan bi stil meta fl-2009 pparkjajt fil-post il-[a]in u ;rejt lejn il-linja tat-tmiem. Imma ma kontx naf li kont se nag[mel hekk. Li tirba[ meta jkollok [afna partitarji u nies li jkunu ilhom jappo;;awk g[al [afna snin u g[enuk filmumenti diffi/li, ifisser [afna g[al sewwieq.” Button mhux il-favorit wara li t[abat biex kiseb il-punti u jipperfezzjona lkarozza sa minn meta reba[ l-ewwel ti;rija fil-GP tal-Awstralja. Barra dan, ir-rekord li g[andu f’daru xejn mhu inkora;;anti. Spi//a darbtejn ir-raba’ fl2004 u l-2010, u darbtejn o[ra l-[ames. Post fuq ilpodju deher probabbli s-sena lo[ra sakemm inqalg[etlu rota min[abba li skorfina ma kenitx marbuta sewwa wara li da[al fil-pit 12-il dawra mit-tmiem. Silverstone hu wie[ed millaktar /irkwiti velo/i fil-kalendarju u g[andu jipprovdi s-sa[[a lillkarozza, imma dan se jag[mel
ukoll kontendent lill-Britanniku Hamilton li reba[ dan il-GP fl-2008. Timijiet o[ra wkoll se jog[;obhom dan i//irkwit. Red Bull ilhom fil-pole g[al dawn l-a[[ar tliet snin fl-Ingilterra u l-karozzi tag[hom kienu ferm velo/i fl-a[[ar ti;rija f’Valencia qabel i/Champion Sebastian Vettel sofra minn [sara flalternator. Il-{add jista’ jikkonferma l-bi]a’ ta’ [afna li /Champions re;g[u g[amlu pass ie[or kbir ’il quddiem. Fernando Alonso tal-Ferrari, rebbie[ f’Valencia biex feta[ 20 punt vanta;; filklassifika wara tmien ti;rijiet minn 20, reba[ f’Silverstone s-sena l-o[ra f’ti;rija mimlija argumenti tekni/i. Il-Mercedes u l-Lotus ukoll se jkunu velo/i imma l-Williams, rebbie[a f’Bar/ellona bilVenezwelan Pastor Maldonado u s-Sauber, jistg[u joffru sorpri]a. De Villota titlef g[ajnha l-leminija Intant is-sewwieqa Spanjola Maria De Villota tinsab fil-periklu tal-
mewt wara li [abtet waqt li kienet qed tittestja l-karozza tal-Marussia. De Villota baqg[et die[la fi trakk li kien ipparkjat f’zona vi/in ta//irkwit ta’ Silverstone. Wie[ed mit-tobba li kien fl-ambulanza li biha ttie[det l-isptar, qal li De Villota g[andha grie[i serji u tista’ anke titlef [ajjitha. Skont lewwel rapporti, lhelmet li kellha De Villota tkissret mal-impatt mat-trakk. Rapport mediku qal li s-sewwieqa tilfet g[ajnha l-leminija. De Villota, li g[ad g[andha 32 sena ti;i bint l-eks sewwieq talFormula 1, Emilio De Villota. It-test driver tal-Marussia, Maria de Villota li tinsab fil-periklu tal-mewt
Nadal jirtira minn log[ba g[all-karità min[abba l-Olimpjadi
Rafa Nadal irtira millog[ba tat-tennis g[allkarità fil-Bernabeu Stadium ta’ Real Madrid biex jil[aq jirkupra minn problema fi rkopptu g[all-Olimpjadi. Dan [abbru n-numru 2 fiddinja lbiera[. Nadal kien sorpri] minn Lukas Rosol tarRepubblika ?eka fit-tieni round ta’ Wimbledon il;img[a l-o[ra u kien mistenni jilg[ab partita ta’ esibizzjoni kontra n-numru 1 fid-dinja Novak Djokovic fl-14 ta’ Lulju. “Nixtieq nitlob sku]a lil kul[add, spe/jalment lillpartitarji li kienu di;à xtraw il-biljetti g[al din il-
kaw]a ;usta,” qal Nadal li reba[ il-midalja tad-deheb fl-Olimpjadi ta’ Beijing. Hu qal ukoll li t-tobba qalulu li qed ibati minn infezzjoni fit-tendon u jrid jistrie[ g[al 15-il ;urnata. Dan l-avveniment organizzat minn Real Madrid u Rafa Nadal Foundation, kien mistenni li jattendi rekord ta’ attendenza g[al-log[ba tennis. Nadal u Djokovic se jkunu qed i;orru l-bandiera ta’ Spanja u tas-Serbja waqt i/-/erimonja tal-ftu[ fl-Olimpjadi ta’ Londra fis27 ta’ Lulju.
OLIMPJADI
David Millar fit-tim Britanniku David Millar, i/-/iklista Ingli] imwieled Malta u li kien ammetta ka] ta’ doping fl-2004, kien inklu] fit-tim Britanniku g[atti;rijiet fit-toroq waqt lOlimpjadi ta’ Londra. Millar t[alla jikkompeti fl-Olimpjadi wara li dde/i]joni ta’ sospensjoni g[al g[omru li tatu lAsso/jazzjoni Olimpika Britannika, kienet dikjarata nvalida millQorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) f’April.
I/-/iklist ta’ 35 sena kien sospi] sentejn sal2006 wara li stqarr li kien g[amel u]u missustanza erythropoietin (EPO). I/-/iklisti l-o[ra fit-tim huma /-Champion tadDinja Mark Cavendish, Bradley Wiggins, Chris Froome u Ian Stannard. Froome u Wiggins kienu wkoll mag[]ula fit-time trial individwali. Il-log[ob jibda fis-27 ta’ Lulju.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
30 Sport PLAYER TAS-SENA TAL-MFA
Rangers mhux se jilag[bu fil-Premier Sko//i] It-timijiet rivali mhux se j[allu lil Rangers jilag[bu fil-Premier League Sko//i] l-ista;un li ;ej wara li t-tim minn Glasgow jinsab fi kri]i finanzjarja. G[adu mhux mag[ruf fejn Rangers li reb[u lkampjonat Sko//i] 54 darba se jilag[bu sta;un ie[or u jista’ jkollhom jibdew mit-Tielet
Divi]joni tal-Kampjonat Sko//i]. Problemi g[al Oman Sadanittant l-Oman jistg[u ji;u sospi]i mill-futbol internazzjonali u millkwalifiki tat-Tazza tad-
Dinja jekk ti;i infurzata ordni tal-Qorti li tannulla lelezzjonijiet talFederazzjoni li saru s-sena l-o[ra.
TENNIS – WIMBLEDON
Federer vs Djokovic fis-S#F Roger Federer ;ab fix-xejn lil Russ Mikhail Youzhny 6-1, 6-2, 6-2 biex g[adda g[as-semifinali ta’ Wimbledon. Din hi t-32 darba li s-surmast }vizzeru wasal sa semifinali ta’ grand slam fejn issa jilg[ab kontra n-Numru 1 Novak Djokovic li reba[ 6-4, 6-1, 6-4 fuq il-:ermani] Florian Mayer. Is-semifinali l-o[ra se tkun bejn Andy Murray u Wilfred Tsonga. Fost in-nisa Agnieszka Radwanska eliminat lill-eks sie[ba tag[ha fid-doubles Maria Kirilenko 7-5, 4-6, 7-5 u saret l-ewwel Pollakka li waslet sas-semifinali ta’ grand slam u llum tilg[ab kontra s-seed numru 8 Angelique Kerber g[al post fil-finali.
Failla g[at-tieni darba Clayton Failla ta’ Hibernians reba[ l-unur tal-Aqwa Plejer tasSena tal-MFA g[at-tieni darba filkarriera tieg[u wara s-su//ess fl2009. Dan t[abbar mill-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo fil-pre]enza tas-Segretarju Parlamentari Clyde Puli. Il-finalisti l-o[ra g[al dan l-unur kienu William Barbosa (Valletta FC), Jonathan Caruana (Valletta FC), Andrew Cohen (Hibernians FC) u Dennis Rocha dos Santos (Valletta FC). Matul din il-;img[a Failla se jkun ukoll qed jing[aqad fis-sagrament ta]-]wie;. Dan l-ista;un kien wie[ed mill-aqwa g[al Failla li matul :unju reba[ ukoll l-unur ta’ Player tas-Sena tal-;urnal ‘InNazzjon’. L-unur kien ing[ata g[all-ewwel darba f’nofs is-snin 60 u kien intreba[ minn Lolly Debattista. Plejer wie[ed biss reba[ dan l-unur tliet darbiet Gilbert Agius fl-1997, 2001 u l-2007 waqt li Hibernians kellhom 15-il plejer li reba[ dan l-unur. G[al dan l-unur ivvutaw it-12-il membru tal-Kunsill tal-Premier, selezzjoni ta’ ;urnalisti lokali u membri tal-Kunsill tal-MFA.
Clayton Failla (Ritratt> Dominic Aquilina)
BASKETBALL
WATERPOLO
Reb[a o[ra
Neptunes l-ewwel tim fil-finali
It-tim nazzjonali Malti tal-basketball reba[ 81-51 kontra Wales millKampjonati Ewropej f’San Marino. It-tim Malti kellu bidu tajjeb u temm l-ewwel sessjoni 25-14 imbag[ad kompla hekk fit-tieni sessjoni biex mar jistrie[ 50-21 minn fuq. B’Samuel Deguara jikseb 20 punt u 12-il rebound, ittim Malti kompla jiddomina 70-33 sa tmiem it-tielet sessjoni biex fir-raba’ sessjoni Wales wettqu reazzjoni imma ma kienx bi]]ejjed biex i/a[[du littim Malti mir-reb[a. Wara r-reb[a fuq l-Iskozja flewwel ;urnata llum Malta tfittex it-tielet reb[a kontra San Marino.
minn Stewart Said
San :iljan Giuseppe’s....14 Neptunes Emirates..........15 (4-4),(2-2),(3-6),(5-3)
Agg: 21-29 Neptunes g[addew g[allfinali meta g[elbu lil San :iljan 15-14 wata li reb[u wkoll l-ewwel leg14-7. Nieqes g[al San :iljan kien hemm il-kow/ Karl Izzo, sospi]. Wara li l-ewwel ]ew; sessjonijiet ntemmu f’parita, it-tielet sessjoni kienet kru/jali b’ Neptunes jiskorjaw tliet gowls konsekuttivi u fet[u vanta;; li wassalhom g[al reb[a u post fil-finali. San :iljan: D. Camilleri,
J.C. Cutajar (1), D. Brguljan (8), K. Galea (1), B. Plumpton, M. Zammit (1), B. Letica (2),
A. Bianchi (1), R. Mock, C. Gialanze, K. Mock, D. Abela, M. Pisani Neptunes: I. Bugeja, N. Lanzon (2), E. Aquilina, M. Stellini (2), G. Pace (1), A. Ciric (2), S. Camilleri (4), J. Camilleri, B. Lanzon, S. Gravina, R. Sciortino, T. Molnar (3), C. Mercieca (1) Referees: Mario Dalli, Christian Congiu
Otters Nivea.....................18 Ta’ Xbiex Amigos...........12 (3-0),(4-4),(6-3),(5-5) Agg: 36-27
Otters Nivea g[addew g[all-ewwel darba g[all-finali tan-knock-out meta g[elbu lil Ta’ Xbiex 18-12. Otters [adu vanta;; tajjeb li baqg[u j]ommuh tul il-partita.
G[all-G[awdxin spikkaw John Paris u Duncan Schembri li skorjaw g[axar gowls bejniethom filwaqt li g[al Ta’ Xbiex spikka lUngeri] Laszlo Suranyi b’[ames gowls. Otters: Ad. Cachia, An.
Cachia, G. Zammit, Z. Radocz (1), S. Dimech (1), M. Balatoni (2), J. Paris (4), D. Schembri (6), K. Scicluna, K. Debattista (1), C. Martin (1), E. Farrugia, K. Grima Scott (2) Ta’ Xbiex: L. Borg, J. Cremona, A. Galea (1), M. Asciak, L. Suranyi (5), C. Bugeja (1), K. Galea (1), J. Tabone, S. Cini, C. Saliba (1), R. Attard (1), O. Zammit, Y. Szeles (2) Referees: Alex DeRaffaele, Massimo Anigleri
Handanovic ma’ Inter Il-goalkeeper Sloven Samir
Handanovic ing[aqad ma’ Inter ming[and Udinese wara ftehim li fih id-difensur Davide Faraoni se jkun qed imur ma’ Udinese. L-akkwsit ta’ Handanovic jista’ jfisser tmiem l-era ta’ Julio Cesar ma’ Inter. SIGURDSSON – Il-midfielder I]landi] Gylfi Sigurdsson sie[eb lil Tottenham ming[and Hoffenheim fil-Bundesliga biex sar l-ewwel akkwist tal-manager il-;did Villas Boas. VAN PERSIE – L-attakkant Olandi] ta’ Arsenal Robin Van Persie mhux se j;edded il-kuntratt mal-Gunners. Van Persie qal li wara laqg[a mal-manager Arsene Wenger u l-Kap E]ekuttiv Ivan Gazidis, jidher /ar li mhux qed jaqblu kif g[andu jimxi ’l quddiem il-klabb.
IN-NAZZJON Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
Sport 31 EUROPA LEAGUE
Irridu nkunu dixxiplinati fil-pitch Illum fis-7 p.m. Birkirkara se jkunu qed jilag[bu l-ewwel leg mir-round ta’ kwalifikazzjoni tal-Europa League filHibs Ground f’Kordin kontra Metalurg Skopje talMa/edonja. Din se tkun wa[da minn 37 partita li se jintlag[bu llum. Minbarra B’Kara, se jkunu mpenjati wkoll fl-istess kompetizzjoni barra minn xtutna Floriana u Hibernians. F’konferenza tal-a[barijiet lejlet din il-partita il-kow/ ta’ B’Kara Paul Zammit qal li partita b[al din hi diffi/li g[al kwalunkwe tim Malti min[abba li b[alissa hu diffi/li li tipprepara tim tajjeb. Hu qal li bl-ista;un li g[adda jintemm ftit ;img[at ilu, lplejers ma kellhomx wisq mistrie[ u kien jippreferi li kieku g[andu skwadra ferm akbar g[al din il-log[ba. “Ippruvajna mil-a[jar li stajna biex in;ibu l-plejers li ridna imma ma rnexxilniex. Madankollu kuntent bliskwadra li g[andi u bl-attitudni fejn qed inkomplu nintrodu/u plejers ;odda. Se niltaqg[u kontra tim qawwi u qed nistennew log[ba diffi/li. A[mna g[amilna l-a[jar li stajna fil-preparazzjoni u nittamaw li nag[mlu u]u millaffarijiet li a[na qawwija fihom.” Zammit qal ukoll li Gareth Sciberras u Paul Fenech jinsabu dubju]i g[al din il-partita imma se jistenna l-konferma tat-tabib filg[odu qabel
jidde/iedi l-formazzjoni. Hu qal li jekk ikunu dixxiplinati tattikament, il-partita jista’ jkollha storja differenti imma li hu ]gur hu li se jag[tu lmassimu. Nicola Vucanac qal li l-partitarji numeru]i Karkari]i ]gur li se jkunu qed jistimulawhom g[al dan il-konfront diffi/li. Il-kow/ ta’ Metalurg Aleksandar Vloha qal li hu kellu l-istess problemi ta’ nuqqas ta’ mistrie[ u preparazzjoni tajba u min[abba injuries ma ;iex blaqwa skwadra imma din mhux sku]a. Hu qal li l-mira tieg[u hi li jiskorjaw gowl f’Malta. “:ejna biex nilag[bu futbol tajjeb u niksbu ri]ultat tajjeb g[aliex din hi biss l-ewwel taqsima. Fil-Ma/edonja lkampjonat minn sena g[al o[ra nie]el ’l isfel g[aliex laqwa plejers imorru jilag[bu barra waqt li l-futbol Malti tiela l-fuq u dan rajnih ilbiera[ bir-reb[a ta’ Valletta. Naf li B’Kara g[andhom attakk qawwi u perikolu]. Nirrispettawhom imma mhux qed nib]g[u minnhom. Di;à lg[abna darbtejn o[ra flEwropa u qatt ma g[addejna mill-ewwel rawnd, issa nittama li din id-darba jirnexxielna,” temm Vloha li qal li ssa[[a tat-tim tieg[u hi fil-kollettiv. Sadanittant Birkirkara FC [abbru wkoll li d-d[ul g[al din il-partita se jkun b’xejn,
– Paul Zammit (kow/ B’Kara)
kemm g[all-partitarji Maltin kif ukoll g[al dawk ta’ MK Metalurg Skopje talMa/edonja. Il-klabb Karkari] [a din linjizattiva sabiex jag[ti opportunita` lil kul[add igawdi minn log[ba ta’ livell ewropew u l-atmosfera li ;;ib mag[ha. G[aldaqstant ilklabb se jkollu wkoll numru ta’ stewards li m’humiex se jittolleraw im;ieba mhux xierqa, spe/jalment wara li lmulta kbira ta’ 15,000 ewro li ng[ata l-klabb min[abba bbuwjar razzista minn xi partitarji waqt log[ba mill-istess kompetizzjoni s-sena l-o[ra. Il-klabb g[alhekk i[e;;e; lill-partitarji kollha tieg[u jattendu u jag[tu l-appo;; littim. Elfgsborg v Floriana Illum ukoll fis-6 p.m. [in
lokali, Floriana se jkunu qed jilag[bu kontra t-tim qawwi }vedi] ta’ IF Elfsborg filBoras Arena ta’ Boras. Floriana li g[adhom
ming[ajr kow/ uffi/jali u qed jitmexxew mill-plejer Ivan Woods se jkunu qed jag[mlu minn kollox biex jevitaw telfa bi skor kbir kontra avversarji li b[al kwalunkwe tim Skandinavu jiddominaw filcrosses u blalen fil-g[oli. Floriana wrew nuqqasijiet kbar fil-Euro Cup li ntlag[bet f’pajji]na fl-a[[ar jiem, partikolarment mil-lat fi]iku u dan jista’ jkollu effett fuq irri]ultat illum. Elfsborg jinsabu fil-bidu tal-Kampjonat fl-I]vezja fejn di;à lag[bu sitt partiti li minnhom tilfu l-ewwel wa[da 1-0 g[and Malmo u la[[ar wa[da fi tmiem il;img[a 5-1 g[and Atvidaberg. L-iskwadra tag[hom hi ffurmata minn plejers }vedi]i g[ajr g[all-attakkant Ni;erjan ta’ 22 sena Abdulrahman, inNorve;i]i Fridgeirsson u Jorgensen u l-goalkeeper Dani] Stuhr-Ellegaard. Il-partita ta’ ritorn tintlag[ab nhar it-Tlieta filHibs Ground fil-5.30 p.m. FK Sarajevo v Hibs Tim ie[or Malti fl-azzjoni mill-ewwel rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-Europa League se jkun dak ta’ Hibernians li fis-7.30 p.m. se jkun qed jilg[ab kontra t-tim ta’ FK Sarejevo mill-Bo]nja Herzegovina. Il-partita se tintlag[ab fil-Hase Olympic Stadium.
Hibernians jidhru preparati
Studenti ta’ Stella Maris fil-World Sports Festival Grupp ta’ 40 student mill-Iskola Sekondarja tal-Kulle;; Stella Maris tal-G]ira se jirrappre]entaw lil Malta fil-World Sports Festival li se jsir fi Vjenna bejn illum u t8 ta’ Lulju. Din se tkun l-ewwel darba flistorja lokali tal-isport g[alliskejjel li Malta se tie[u sehem f’dan il-festival multidixxiplinarju li din is-sena se jkun fis-sitt edizzjoni tieg[u. L-istudenti Malti li se jie[du sehem fi tmien dixxiplini sportivi huma: Badminton: Jack Attard Cassar, Garrett Bonello, Luigi Grech, Keith Montebello Bowling: Kurt Attard, Luke Gauci Squash: Andrew Montebello G[awm: Ryan Cachia, Samuel Hoiles, Matthew Micallef, Steven Zarb, Jerome Zerafa Gregory Table Tennis: Jason Borg Millo, Thomas Micallef, Miguel Montebello, Nicholas Montebello, Miguel Pullicino Tennis: Shaun Borg, Jeremy
Il-grupp ta’ 40 student mill-kulle;; ta’ Stella Maris qabel marru Vjenna
Gatt, Andrea Naudi, Gianluca Naudi Lotta: Neil Farrugia, Jamie Anthony Grech Futbol: Zachary Azzopardi, Adrian Bonavia, Luke Anthony Borg, Francesco Borg Bonello, Jan Buhagiar, Omar Elouni, Deandre Grima, Norbert Kawka, Andrea Lucia, Jake Mangion, Isaac Mousu, Zak Sciberras, Liam
Tanti, Dale Valletta, Nathan Vella, Malcolm Vella Vidal, Julian Zammit Il-kontin;ent se jkun jinkludi wkoll lill-uffi/jali Tarcisio Azzopardi, Manrico Bugeja, Emanuel Cilia u Diane Farrugia. Il-Kap tad-Delegazzjoni se jkun Kevin Azzopardi. Numru ta’ ;enituri u qraba qed jakkumpanjaw li]-]g[a]ag[ Maltin.
tajjeb g[al dan il-konfront wara li l-;img[a l-o[ra reb[u l-Euro Cup li saret f’Malta bi preparazzjoni g[al din ilkompetizzjoni. Madankollu l-avversarji li se jkun qed jiffa//ja t-tim ta’ Michael Woods se jkunu ferm aktar differenti u diffi/li minn dawk Maltin. Woods s’issa kellu bidu e//ellenti b[ala kow/ ta’ Hibs li l-ista;un li g[adda reb[u ttieni l-akbar unur tal-futbol Malti, l-FA Trophy. Fil-fatt it-tim minn Ra[al :did kiseb tliet reb[iet minn tliet partiti imma kontra Sarajevo se jkollu b]onn l-esperjenza kollha tal-goalkeeper Mario Muscat, Clayton Failla u Andrew Cohen li huma s-sinsla tattim. Sarajevo lag[bu [ames partiti fil-Kampjonat li minnhom reb[u wa[da, ;ew draw tnejn u tilfu t-tnejn l-o[ra. Bala barranin fit-tim hemm sitt plejers Serbi u l-attakkant ta’ 19-il sena mis-Senegal secouba Diatta. L-aqwa skorer tat-tim hu Haskic li ta’ 23 sena lag[ab 30 log[ba u skorja tmien gowls. Il-partita ta’ ritorn tintlag[ab b[al-lum ;img[a fil-Hibs Ground u tibda fis7.30 p.m. Il-partiti tat-timijiet Maltin g[al-lum huma dawn: 6 p.m.: Elfsborg v Floriana 7 pm.: Birkirkara v Metalurg Skopje 7.30 p.m.: Sarajevo v Hiberninans
RANKING TAL-FIFA
Il-Bra]il jin]el fil-11-il post
Il-Bra]il ni]el fil-11-il post fir-ranking talFIFA, l-ag[ar po]izzjoni li qatt kien fiha waqt li Tahiti avvanzaw 41 po]izzjoni wara r-reb[a sorprendenti tag[hom fit-Tazza tan-Nazzjonijiet talO/eanja u jinsabu fil-138 post. Il-prestazzjonijiet fil-Euro 2012 kellhom impatt sostanzjali fuq il-klassifika g[al dan ix-xahar bi/Champions Ewroperj Spanja j]ommu l-ewwel post, il-:ermanja jitilg[u fit-tieni post u r-runners up l-Italja mit-12-il post javvanzaw g[as-sitt post. Mill-banda l-o[ra l-Olanda mxew fid-direzzjoni opposta u mir-raba’ ni]lu fit-tmien post wara leliminazzjoni fit-tieni rawnd. Il-Bra]il, g[all-ewwel darba [are; minn fost lewwel g[axra sa minn meta bdew ir-rankings fl1993 wara telfiet kontra l-Messiku u l-Ar;entina f’partiti ta’ [biberija x-xahar l-ie[or. L-Urugwaj baqa’ t-tim bl-og[la po]izzjoni firranking mill-Amerika t’Isfel fit-tielet post, segwit mill-Ar;entina fis-seba’ post. L-og[la tim b’ranking mondjali mill-Afrika hu dak ta’ Ivory Coast fis-16-il post. It-tim Nazzjonali Malti avvanza ]ew; postijiet u jinsab fil-145 post mill-147 li kien ix-xahar l-ie[or. Fl-ewwel g[axar postijiet u bil-po]izzjoni li kienu fiha x-xahar l-ie[or fil-parentesi, issa hemm: Spanja (1), il-:ermanja (3), l-Urugwaj (2), lIngilterra (6), il-Portugall (10), l-Italja (12), lAr;entina (7), l-Olanda (4), il-Kroazja (8), idDanimarka (9)
Il-{amis, 5 ta’ Lulju, 2012
32 Lokali
20,000,000 sehem mill-Malita Investments L-offerti g[all-ishma se jift[u nhar it-Tnejn 23 ta’ Lulju Malita Investments [abbret li se tkun qed to[ro; 20,000,000 sehem ordinarju b’valur ta’ 50/ ta’ ewro kull sehem g[all-pubbliku bilg[an li tkun tista’ tiffinanzja l-pro;ett tad-da[la tal-belt. F’ka] ta’ talba mill-pubbliku li te//edi dan l-ammont se jkunu qed jin[argu wkoll 10,000,000 sehem addizzjonali. Dan t[abbar waqt konferenza tal-a[barijiet indirizzata mi/-Chairperson tal-Malita Investments Kenneth Farrugia. Farrugia semma kif ilGvern ta’ Malta g[amel investiment ta’ €25 miljun f’din il-kumpanija, filwaqt li ttrasferixxa titlu tal-art okkupata mill-Malta Inernational Airport u lValletta Cruise Liner Terminal. Dan wassal biex Malita Investments la[qet kapital ta’ €59 miljun qabel il-[ru; tal-ishma. Huwa fakkar ukoll kif Malita Investments b[alissa tinsab g[addejja bil-pro;etti tal-Parlament u t-Teatru Miftu[ b’kuntratt mal-Gvern Malti. B’hekk, id-d[ul talkumpanija se jkun qed ji;i minn erba’ fondi ewlenin li se jiggarantixxu introjtu
garantit kull sena sakemm jiskadu /-/nus. Farrugia tenna wkoll kif il-kumpanija se tkun f’po]izzjoni li to[ro; ]ew; dividends, wie[ed f’April u l-ie[or f’Ottubru fi tmiem is-sena finanzjarja talkumpanija, bl-ewwel dividend mistenni li jitqassam f’April 2013. L-offerti g[al dawn lishma se jinfet[u g[allpubbliku nhar it-Tnejn 23 ta’ Lulju u jag[lqu l-:img[a 27 ta’ Lulju. Malita Investments se tkun qed tu]a l-fondi mi;bura mill-bejg[ ta’ dawn l-ishma biex tiffinanzja lpro;ett ta’ Bieb il-Belt u t[allas /ens ta’ €100,000 lill-Gvern kull sena. Finanzjament ie[or se ji;i permezz ta’ fond ta’ €25 miljun mill-Gvern, self millEuropean Ivestment Bank li jla[[aq mal€40 miljun u self minn banek o[ra. Malita Investments PLC twaqqfet mill-Gvern fl-2011 biex tixtri, ti]viluppa, tamministra u topera assi immobbli, li jinkludu wkoll assi li g[andhom importanza strate;ika nazzjonali b[alma huma lpro;etti tal-Belt.
Qabel il-[ru; tal-ishma Malita Investments plc. g[andha kapitalizzazzjoni ta’ €59 miljun
Ix-xog[lijiet fuq il-lift tal-barrakka mexjin ;mielhom. Il-pro;ett qed isir b’investiment ta’ ]ew; miljun ewro u nofs u hu kofinanzjat mill-Unjoni Ewropea. Il-lift se jkun fih ]ew; kabini g[all-passi;;ieri u kull kabina se tkun tesa’ 21 passi;;ier. Kull sieg[a, il-lift se jkun jista’ j;orr sa 800 passi;;ier. (Ritratt> Martin Agius)
media•link COMMUNICATIONS