2012_07_08

€0.75

Numru 2,118

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 www.media.link.com.mt

ANNIVERSARJU TA’ G{AJB G{ALL-PL

Il-Labour iperre/ lill-per/imes tal-‘Korea’

MARIJA HAMMETT

Omm u [addiema xempju g[al ]minijietna

Marija Hammett — irrebbie[a ta’ Be Prime Minister for a Day — hi omm u [addiema, xempju ta’ su//ess kif mara tista’ taqdi ]-]ew; rwoli b’effi/jenza fi ]minijietna.

F’intervista ma’ din ilgazzetta nsiru nafu kemm hi mara ta’ [iliet, kif jirnexxilha tla[[aq ma’ kollox u kif, madankollu, i]]omm lill-familja dejjem fl-ewwel post.

Issemmi wkoll x’effett [alliet fuqha l-esperjenza li tqatta’ jum fil-qrib mal[idma tal-PM. L-intervista f’pa;ni 14 u 15

Biex ninnegozjaw mal-UE irridu nies kapa/i — Muscat jg[id mod u jag[mel bil-maqlub

Waqt li Malta kienet qed tinnegozja d-d[ul fl-Unjoni Ewropea, Joseph Muscat kien enfasizza fuq limportanza assoluta li min imexxi dawn in-negozjati jkun xi [add kapa/i. g[al pa;na 4

IL-PRO:ETTI G{AD-DA{LA TAL-BELT. Dawk kollha li b[alissa jid[lu l-Belt Valletta jinnutaw li g[addejja [idma kbira fuq il-pro;etti l-kbar li se jag[tu lill-belt kapitali dehra mill-aqwa. Min[abba l-‘hoarding’ li hemm madwar il-pro;etti x’aktarx li [afna g[adhom ma jistg[ux japprezzaw bi]]ejjed dak li qed isir i]da minn dan ir-ritratt tal-fotografu tag[na Roberto Runza, wie[ed jista’ jibda jifhem a[jar kemm il-progress li sar f’dan ix-xog[ol kif ukoll is-sura tal-in[awi meta l-pro;etti jitlestew minn kollox.

Dettalji u ritratti f’pa;ni 2 u 3

L-Ewropa ]]id il-qg[ad ...Malta ]]id ix-xog[ol }ieda ta’ 500 ewro fil-paga medja fl-a[[ar sena Fil-klassifika tar-realtà ekonomika l-aktar importanti – dik li bniedem ikollu x-xog[ol, li ]ag[]ug[ isib ix-xog[ol u li [addiem, jekk irid, isib jibdel ixxog[ol g[all-a[jar – g[adu kemm re;a’ kellna konferma li a[na l-Maltin ninsabu fuq quddiem fl-Ewropa. I]-]ieda fix-xog[ol wasslet ukoll g[al ]ieda fil-pagi tal-[addiema.

I/-/ifri tal-Eurostat, l-uffi//ju tal-istatistika tal-Unjoni Ewropea, pubblikati nhar itTnejn li g[adda, juru li Malta qieg[da l-[ames mis-27 pajji] tal-Unjoni f’dawk li huma nies

ifittxu x-xog[ol. Aktar minn hekk, i/-/ifri juru li waqt li lbqija tal-Ewropa fl-a[[ar sena kienet qed i]]id il-qg[ad, Malta kienet qed tnaqqsu.

I/-/ifri tal-Eurostat juru li fla[[ar tnax-il xahar, bejn Mejju 2011 u Mejju li g[adda, flUnjoni Ewropea dawk ifittxu xxog[ol ]diedu minn 9.5 fil-mija g[al 10.3 fil-mija. Fis-17-il pajji] li g[andhom l-ewro, listess /ifri juru ]ieda ta’ aktar minn punt per/entwali fin-nies ifittxu x-xog[ol, minn 10.0 filmija f’Mejju 2011 g[al 11.1 filmija f’Mejju li g[adda.

F’kuntrast ma’ dan, fl-istess perijodu, Malta kienet qed tnaqqas ir-rata ta’ dawk ifittxu x-xog[ol minn 6.8 fil-mija g[al 6.0 fil-mija. Din ir-rata mhix dik tan-nies jirre;istraw g[axxog[ol imma hi r-rata tan-nies bejn il-15 u l-64 sena li fi st[arri; iwie;bu li qed ifittxu xog[ol ;did.

Ir-rata ta’ dawk jirre;istraw g[ax-xog[ol g[adha kemm kienet pubblikata wkoll u turi li dawk jirre;istraw f’Malta qeg[din fil-livell baxx [afna ta’ 4.2 fil-mija. g[al pa;na 2

Pre/i] mat-tletin anniversarju mill-ftehim infami bejn il-Labour u lKorea Komunista, is-Super One, nhar it-Tlieta filg[odu, ;ab lil Alex Sceberras Trigona — il-per/imes ta’ dak il-ftehim u llum Segretarju Internazzjonali tal-partit ta’ Muscat — jitkellem dwar dak li hu sejja[ il-‘ftehim’ sigriet man-NATO fir-rigward talPartnership for Peace.

Tassew li mhemmx limiti g[all-inde/enza tal-Labour li biex jitkellem dwar dan is-su;;ett fa]ull, g[a]el lilluniku bniedem f’Malta li kellu l-[ila jiffirma bilmo[bi ftehim ma’ pajji] komunista biex il-Gvern tal-Labour jakkwista armi, munizzjon u instructors Koreani [alli jintu]aw kontra l-istess poplu Malti.

Sceberras Trigona qal li lGvern Nazzjonalista “tmejjel bil-Parlament”.

Il-poplu jaf min [eba kollox lil kul[add u b’li qed jg[id qed ikompli jix[et ilmel[ fuq il-ferita li ikkaw]a.

Dwar il-ftehim mal-Korea ara pa;ni 6 u 7

Suppliment illum

2

Lokali

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Il-billboards tal-Labour u l-attakki personali 6,117-il talba g[all-ka//a fir-rebbieg[a L-Awtorità Maltija g[allAmbjent u l-Ippjanar (MEPA) ir/eviet 6,117-il talba g[al li/enzja spe/jali g[all-ka//a fir-Rebbieg[a.

Dan ]velah Mario de Marco, il-Ministru g[atTuri]mu, l-Ambjent u lKultura fi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Anthony Agius Decelis.

Il-Ministru de Marco fisser li minn dawn lapplikazzjonijiet, erbg[a kienu meqjusin b[ala invalidi peress li lapplikanti ma kellhomx li/enzja tal-ka//a valida tal-Pulizija (ji;ifieri li/enzja g[all-;arr ta’ arma tan-nar g[all-ka//a ta’ g[asafar fuq l-art) fiddata tal-g[eluq tal-applikazzjoni.

G[aldaqstant, sostna Mario de Marco, il-MEPA [ar;et b’kollox 6,113-il li/enzja g[all-ka//a firRebbieg[a.

Intant bi twe;iba g[al mistoqsija o[ra, il-Ministru de Marco qal li l-flus li jin;abru mil-li/enzja addizzjonali qed jintu]aw biex tit[addem is-sistema tal-Carnet de Chasse.

…huma biss manipulazzjoni u tbag[bis ma’ ritratti biex iwasslu messa;;i li jingannaw lill-poplu Meta fil-kampanja elettorali tal-1996, il-Partit Nazzjonalista kien [are; poster b’ritratt — ta’ veru, mhux manipulat — ta’ Alfred Sant u bil-kliem ta[tu ‘Ma tistax tafdah’, kien hawn reazzjoni qawwija tal-media laburista u minn numru ta’ opinjonisti li ikkummentaw li dik kienet kampanja ta’ attakki personali li ma kellhiex issir.

Il-Partit Nazzjonalista tilef dik l-elezzjoni i]da [afna Maltin u G[awdxin, wara li g[addew ix-xhur u bdew iduqu t-tmexxija ta’ Alfred Sant, mhux talli ma baqg[ux jikkundannaw dak il-poster talli bdew jg[idu li dak kien profetiku.

Il-Partit Laburista issa ilu g[addej b’kampanja ta’ billboards li jattakkaw personalment lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, biex jippruvaw jirridikolawh, iqanqlu mibeg[da kontra tieg[u u jpin;uh b[ala bniedem li ma jag[tix kas tannies u li hu maqtug[ minnhom.

G[all-kuntrarju ta’ dak li kien ;ara fl-1996, il-PL qed ipo;;i dawn il-billboards madwar Malta u G[awdex, mhux fi ]mien ta’ kampanja elettorali i]da waqt li g[adna ’l bog[od mill-elezzjoni.

Is-su;;ett ta’ dawn il-

billboards dejjem hu l-Prim Ministru i]da g[all-kuntrarju ta’ dak li ;ara fl-1996, limma;ini ta’ Lawrence Gonzi hi dejjem imbag[bsa, manipulata, b’montatura.

Min jag[mel hekk ifisser li tant il-messa;; li jkun irid iwassal hu qarrieq u giddieb, li biex jasal g[al dak li jrid ikollu jaqa’ g[all-falsità permezz tat-tbag[bis.

Interessanti li wie[ed jara x’kien jg[id il-Partit Laburista dwar kampanji ta’ billboards tal-PN fi ]minijiet o[ra.

Pere]empju, qabel lElezzjoni :enerali tal-1998, f’artiklu fil-Kull{add tad-9 ta’ Awwissu 1998, kien intqal li: “e]empju ie[or li jikxef ilmentalità miskina talmexxejja nazzjonalisti inkarigati mill-kampanja elettorali narawha fil‘billboards’ tag[hom.

“Dawn irriservawhom mhux biex jirb[u appo;; billi joffru alternattivi g[all;ejjieni i]da biex ikasbru lil Alfred Sant.”

“Din il-kwalità ta’ propaganda r[isa turi l-faqar tal-mentalità skaduta tan-nies qodma li qed ja[kmu l-Partit Nazzjonalista u juru g[aliex dawn in-nies m’g[andhomx il-[ila ji;bdu l-istess [abel flinteress tan-nazzjon…

“Dawn in-nies g[amew filpiki. Qed jifgaw f’demmhom.

Tilfu l-boxxla u kull sens ta’ direzzjoni… kollox biex ji]vugaw ir-rabja u lmibeg[da tag[hom g[all[idma ta’ Alfred Sant”.

Dawn l-a;;ettivi u lkwalifiki li l-Labour kien u]a fl-1998, joqog[du pre/i] g[all-kampanja ta’ manipulazzjoni u montaturi li ilu g[addej biha f’dawn ilbillboards tul din l-a[[ar sena.

Kampanja laburista diretta u immirata lejn il-persuna talPrim Ministru… “propaganda r[isa li tikkonferma l-faqar tal-mentalità skaduta tan-nies qodma” tal-PL. Il-Labour qed juri li biex jattakka lill-avversarju politiku tieg[u ma jag[]ilx ittriq tal-;enwinità i]da dik talfalsità, tat-tbag[bis, talmanipulazzjoni, tal-montaturi.

I]da minn partit li b[ala mexxej tieg[u g[andu bniedem li jifta[ar bil‘prin/ipju’ ta’ the end justifies the means x’tista’ tippretendi jekk mhux billboards mag[mulin b’ingann, b’ritratti mbag[bsin u b’montatura kolossali!

Tassew partit mibni fuq falsità ma[suba biex tinganna lill-poplu.

Min tassew ikollu l-fatti f’idejh mg[andux g[alfejn joqg[od ibag[bas mar-ritratti biex iwassal il-messa;; tieg[u.

Strate;ija g[aqlija tal-Gvern li qed trendi minn pa;na 1

F’/ifri separati pubblikati f’Malta fl-a[[ar ;ranet millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika u li huma r-ri]ultati dettaljati tal-ist[arri; li jsir fost il-[addiema, jirri]ulta li flewwel tliet xhur tas-sena dawk ja[dmu f’Malta ]diedu bi tlett elef.

L-ist[arri; wiesa’ li jsir fost il-[addiema juri li dawk li kienu qed ja[dmu f’pajji]na bejn Jannar u Marzu li g[addew kienu 171,270 – li jfissru ]ieda ta’ 3,247 fuq il168,023 li kienu qed ja[dmu flistess perijodu sena qabel.

Din i]-]ieda sostanzjali fin-

nies ja[dmu f’Malta hi ri]ultat partikulari ta]-]ieda fin-nisa ja[dmu li fl-a[[ar sena ]diedu minn 57,805 g[al 62,336.

Fl-istess st[arri;, il-[addiema jkunu mistoqsijin juru kemm g[andhom paga.

Minn dan jirri]ulta li l-paga medja f’Malta bejn l-ewwel tliet xhur tal-2011 u l-ewwel tliet xhur ta’ din is-sena ]diedet minn €15,117 g[al €15,620, ]ieda ta’ €503 fis-sena fil-paga medja.

Dan se[[ g[aliex meta jkun hawn ix-xog[ol il-[addiema u l-unions tag[hom jistg[u jitolbu titjib fil-pagi u lkundizzjonijiet b’ferm aktar

su//ess milli jistg[u jkollhom kieku jkun hawn qg[ad g[oli.

Barra minn dan, meta jkun hawn ix-xog[ol, [addiem jista’ jsib jibdel ix-xog[ol g[al wie[ed a[jar, [a;a li tkun ferm aktar diffi/li kieku jkun hawn il-qg[ad.

Dan kollu hu r-ri]ultat ewlieni tal-g[aqal u l-prudenza tal-Gvern Nazzjonalista li nnefqa tieg[u kien qed jibdilha minn sussidji li ma kenux irendu g[al investiment.

F’dawn l-a[ar snin il-gvern ]ied bil-qawwi l-investiment tieg[u fl-edukazzjoni ta]]g[a]ag[, fit-ta[ri; tal[addiema, fl-infrastruttura u l-

ambjent madwar il-pajji] kollu, fit-turi]mu u l-lukandi, filfabbriki li huma s-sinsla talmanifattura spe/jalizzata li nbniet f’Malta f’dawn l-a[[ar snin, u fin-negozji ]-]g[ar li qed igawdu minn [afna skemi favurihom.

B’hekk setg[u jin[olqu 20,000 post tax-xog[ol ;did fla[[ar erba’ snin b’[idma millGvern biex ikun prudenti f’kemm jonfoq u, aktar minn hekk, ikun g[aqli f’kif jonfoq u jag[mel in-nefqa tieg[u wa[da ta’ kwalità billi jibdilha minn sussidji g[al investiment li jirrendi fl-oqsma li jo[olqu xxog[ol.

Il-pro;etti tal-Belt mexjin skont il-pjan Il-pro;etti g[ad-da[la talBelt, li jinkludu l-Parlament il-;did u t-teatru fis-sit tatTeatru Rjal, mexjin skont ilpjan hekk kif ix-xog[ol issa beda riesaq lejn il-final tieg[u.

Hu mag[ruf li l-in[awi ta’ Bieb il-Belt u t-teatru l;did mistennija jitlestew minn kollox sal-a[[ar tassena filwaqt li l-bini talParlament il-;did ikun lest fl-ewwel kwart tas-sena ddie[la.

Waqt ix-xog[ol li g[addej b[alissa g[ad-da[la talBelt, instab, kif kien mistenni, il-bridge ori;inali li kien sar mill-famu] arkitett Tumas Dingli.

Dan ix-xog[ol qed ikun segwit b’attenzjoni millawtoritajiet kompetenti inkarigati mill-[arsien talpatrimonju ta’ pajji]na.

G[ar-rigward tal-‘bieb’ tal-belt kapitali, b[alissa qed jitpo;;ew blokki kbar tal-konkritt li mag[hom se jitwa[[lu ;ebel apposta biex ting[ata dehra eleganti.

Min-na[a l-o[ra, fid-ditch tal-Belt inbnew reservoirs apposta biex fihom jin[a]en l-ilma li jin;abar minn fuq is-saqaf tal-Parlament — ilma li se jkun jista’ jintu]a kemm g[all-[ti;iet talParlament innifsu kif ukoll ta’ ;nien ;did li se jkun qed jin[oloq fl-in[awi tad-ditch.

Sadattant, fil-jiem li g[addew ing[ataw dettalji dwar il-Malita Investments li g[andha f’idejha, fost lo[rajn, il-finanzjament ta’ dawn il-pro;etti tal-Belt.

Din il-kumpanija twaqqfet is-sena l-o[ra biex tixtri, ti]viluppa, tamministra u topera assi immobbli li jinkludu assi ta’ importanza strate;ika nazzjonali b[alma huma propju l-pro;etti tal-Belt.

Ritratti f’pa;na 3

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

A[barijiet Lokali

3

Il-Parlament il-;did

Progress fil-pro;etti ta’ d[ul il-Belt Valletta

Ritratt> Roberto Runza

It-teatru l-;did

Id-d[ul g[all-Belt

Ritratt> Martin Agius

Ritratt> Martin Agius

4 Lokali

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

tag˙rif Il-Mosta. L-G[aqda

Filantropika Talent Mosti millum il-{add sal-21 ta’ Lulju se tkun qed tippre]enta wirja artistika minn Fabrizio Fenech u Shaun Grech bit-titlu Wonderland of Art. Din se tkun fir-Razzett talMarki] Mallia Tabone fi Triq Wied il-G[asel. {inijiet tal-wiri: mit-Tnejn sas-Sibt mis-6 p.m. sad-9 p.m. {dud: mill-10 a.m. sa nofsinhar u bejn is-6 u d-9 p.m.

D[ul bla [las. Aktar tag[rif jinkiseb mis-sit www.talentmosti.org.

L-Imqabba. L-G[aqda tan-Nar Santa Marija qed torganizza BBQ fil-Pjazza tal-Imqabba nhar il:img[a 13 ta’ Lulju, mit-8.30 p.m. ’il quddiem. Ikun servut majjal jew ti;ie; u de]erta. G[allbookings wie[ed g[andu javvi/ina lil xi membru talG[aqda tan-Nar. Aktar tag[rif fuq www.santamarija.com jew ilpa;na uffi/jali tas-So/jetà fuq facebook.

• Is-Sezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija se tkun qed torganizza Gathering One Month to Go nhar is-Sibt 14 ta’ Lulju mit-8.30 p.m. ’il quddiem fil-Ka]in. Din illaqg[a tkun miftu[a g[allmembri u l-partitarji kollha.

L-Imsida. Il-grupp ta]]g[a]ag[ Passi Wara Kristu talparro//a San :u]epp se jorganizza attività so/jali b’risq listess grupp. Din se tkun barbecue li se jsir nhar il-:img[a 27 ta’ Lulju fis-7.30 p.m. filparke;; ta/-?entru Familja Mqaddsa fi Triq Johnny Catania.

Ikun hemm ukoll lotterija b’numru ta’ rigali. Il-prezz hu €10 g[all-kbar u €5 g[at-tfal ta[t l-10 snin. Booking millparro//a tal-Imsida jew fuq innumri 79464824 jew 79912990. jew ming[and il-membri talgrupp.

Banda Beland. L-G[aqda Mu]ikali Beland ta]-}ejtun ;iet mistiedna mill-Banda San :u]epp tal-Kalkara biex tie[u sehem f’nhar il-festa tal-Kalkara ad unur San :u]epp, li qed tkun /elebrata llum il-{add. Fis-6.30 p.m. il-banda tibda mar/ li jdur ma/-/entru tal-lokal u li jintemm b’daqq ta’ innijiet matul il-[ru; tal-pur/issjoni. Fid-9 p.m. ilBanda Beland se ttella’ programm ta’ mu]ika varjata qrib ix-xatt tal-Kalkara. Il-Banda se tkun ta[t id-direzzjoni talAssistent Surmast tag[ha Mro Tancred Grech.

Banda Sliema. Illum il-{add fis-7 p.m. il-Banda Cittadina Sliema tibda takkumpanja listatwa ta’ San :u]epp matul ilpur/issjoni fil-Kalkara. Il-Banda tkun ta[t id-direzzjoni tasSurmast Direttur Mro Ronnie Debattista.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn il-knisja parrokkjali ta]-}urrieq, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-temp> Ftit imsa[[ab, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi. IlVi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[> {afif u varjabbli, li jsir l-iktar mixXlokk. Il-Ba[ar> {afif. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura> 34˚C. Ix-Xita> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex tra//a nida. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 644.7mm. Ix-xemx> titla’ fis-5.52 u tin]el fit-20.22.

In-numri tal-lottu li telg˙u l-biera˙ 65 – 15 – 80 – 19 – 34

spiΩeriji LI JIFT{U LLUM VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15 Triq ir-Repubblika; IL{AMRUN: National Pharmacy, 17 Triq Santa Marija; {AL QORMI: Brown’s Pharmacy, 82 Triq ilVitorja; BIRKIRKARA: The Local Dispensary, Triq Kon K. Pirotta; LIMSIDA: Regional Pharmacy, Triq E.H. Furse; IS-SWIEQI: Penny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie[; TASSLIEMA: Harley Pharmacy, 1 Triq Nathalie Poutiatin Tabone; {’ATTARD: Misra[ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali; ILMOSTA: St. Joseph Pharmacy, 2 Triq iz-Zakkak; IL-QAWRA: Qawra Pharmacy, Earl’s Court#1, Triq lIm[ar; PAOLA: Fleming Pharmacy, 65 Triq {a]-}abbar; L-ISLA: Victory Pharmacy, 32 Triq il-Vitorja; MARSASKALA: Spi]erija San :wakkin, 1 Triq Sant’Anna; BIR}EBBU:A: Britannia Pharmacy, 5 Triq il-Bajja s-Sabi[a; L-IMQABBA: Mqabba Central Pharmacy, 5 Triq Santa Katerina; {A}-}EBBU:: Brown’s Pharmacy, 47 Vjal il-{elsien; IR-RABAT: Nigret Pharmacy, Triq iz-Zahar; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq 7 ta’ :unju 1919; IXXEWKIJA: St. John’s Pharmacy, 85 Triq l-Indipendenza.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Il-PN iniedi l-Lotterija Indipendenza Il-Partit Nazzjonalista nieda l-lotterija annwali tieg[u abbinata mal-festi talIndipendenza mag[rufa b[ala l-Lotterija

Indipendenza.

Il-lotterija ta’ din is-sena hi akbar minn tassoltu u mifruxa fuq perijodu itwal.

Filwaqt li din is-sena l-lotterija se trebba[ premju fil-;img[a lil xi wie[ed mill-;ugaturi u li jittella’ fuq NET Television, din is-sena ]died premju kuljum tul is-sebat ijiem tal-festi talIndipendenza li jsiru Fuq il-Fosos tal-Furjana.

Il-Lotterija propja se titla’ waqt l-a[[ar serata tal-festi, nhar il-{amis 20 ta’ Settembru, Fuq il-Fosos, u l-ewwel premju se jkun karozza Alfa Romeo Mito.

Il-biljetti g[al-lotterija se jintbag[tu lil kul[add fid-dar tieg[u i]da min ikollu xi diffikultà jista’ dejjem i/empel lill-Partit Nazzjonalista u jistaqsi g[al min hu responsabbli mil-Lotterija.

Aktar dettalji fl-avvi] f’pa;na 22

Malta bi pre]enza fil-Kuwajt Il-Gvern Malti [abbar li f’Settembru se jissa[[u rrelazzjonijiet bejn Malta u lKuwajt bil-ftu[ ta’ ambaxxata fil-Kuwajt.

Il-gvern qal li din l-ambaxxata se tkattar ir-relazzjonijiet ta’ [biberija u kooperazzjoni bejn Malta u l-Kuwajt. Fl-a[[ar snin, il-Gvern Malti g[amel sforzi kbar biex jintensifika rrelazzjonijiet ma’ numru ta’ pajji]i fil-Golf G[arbi bil-[sieb li jkun hemm kooperazzjoni aktar mill-qrib fl-oqsma politi/i u kummer/jali.

Sal-lum, Malta hi rappre]entata f’dan ir-re;jun millAmbaxxata Maltija f’Riyadh, ilkapital tal-Arabja Sawdita.

F’April 2010, il-Prim Ministru Gonzi, il-Vi/i Prim Ministru Borg u l-Ministru Tonio Fenech ]aru l-Kuwajt akkumpanjati minn delegazzjoni kummer/jali li permezz tag[ha kienu ffirmati [ames ftehimiet (ritratt fuq) u sar impenn mill-gvern talKuwajt li jer;a’ jifta[ ambaxxata f’Malta, kif fil-fatt se[[ fl-2011.

I]-]jara tal-Ministru Tonio Borg fil-Kuwajt ix-xahar l-ie[or kienet kisba o[ra g[all-Gvern Malti. Fit-ta[didiet li saru ma’ Sheikh Sabah Al-Ahmed AlJaber Al-Sabah, l-Emir talKuwajt, i]-]ew; na[at irrikonoxxew li Malta u l-

Kuwajt g[andhom relazzjonijiet b’sa[[ithom u interessi simili, li jirriflettu l-po]izzjoni ta’ pajji]i ]g[ar u indipendenti li jinsabu f’zoni politikament dinami/i.

Matul din i]-]jara, il-Ministru Tonio Borg iffirma ftehim dwar kooperazzjoni ekonomika u teknika mal-kontroparti tieg[u, Sheikh Sabah Khalid Al Hamad Al-Sabah.

Il-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg kellu laqg[a mal-Kamra tal-Kummer/ tal-Kuwajt, li fiha spjega kif Malta stabbiliet ru[ha b[ala /entru re;jonali talmanutenzjoni fis-settur talavjazzjoni.

Din i]-]jara tal-Vi/i Prim Ministru fil-Kuwajt serviet ukoll b[ala pjattaforma e//ellenti g[all-promozzjoni tas-servizzi offruti f’Malta filqasam tal-edukazzjoni, partikularment fl-Università ta’ Malta,

li g[andha rekord e//ellenti filprovediment tal-edukazzjoni u t-ta[ri; ta’ livell g[oli.

L-Università ta’ Malta b[alissa qed tilqa’ madwar 160 student mill-Kuwajt g[allkorsijiet fil-medi/ina u lin;inerija. Il-Ministru Tonio Borg enfasizza li Malta toffri wkoll servizzi e//ellenti fittag[lim tal-lingwa Ingli]a provduti minn aktar minn erbg[in skola /ertifikati biex joffru dan is-servizz f’Malta.

Il-Gvern ta’ Malta jemmen li l-Kuwajt hu stat li g[andu potenzjal enormi fejn jid[ol linvestiment f’Malta.

G[aldaqstant, il-gvern qieg[ed jistinka biex irrelazzjonijiet bejn Malta u lKuwajt ikomplu jissa[[u u lftu[ tal-Ambaxxata Maltija filKuwajt hu pass ie[or f’din iddirezzjoni.

Richard Cachia Caruana kiseb il-miljuni g[al Malta... Leo Brincat tellef il-miljuni minn pa;na 1

F’artiklu li kien kiteb f’l-orizzont tas-26 ta’ Lulju, 2000, hu kien qal dawn ilpre/i]i kelmiet: “Jekk irridu ninnegozjaw (mal-UE)

inqabbdu lil min hu kapa/i”.

Meta ntemmu dawk innegozjati mal-UE li matulhom in-negozjatur ewlieni ta’ Malta kien Richard Cachia Caruana, kienu [afna dawk il-politi/i ewlenin barranin li fer[u lil Malta g[aliex kienet kisbet laqwa pakkett finanzjarju minn fost l-g[axar pajji]i l-;odda li kellhom jissie[bu fl-UE fl-1 ta’ Mejju, 2004.

Aktar minn hekk, Richard Cachia Caruana kiseb g[al Malta pakkett finanzjarju millaqwa meta innegozja sehem Malta mill-Ba;it tal-UE g[assnin 2007 – 2013: somma li taqbe] l-elf miljun ewro.

Il-fatti — mhux il-paroli —

urew li Richard Cachia Caruana kien l-aqwa negozjatur li Malta seta’ jkollha quddiem l-Unjoni Ewropea.

Minkejja dan, Muscat ‘nesa’ dak li kien qal, li Malta je[ti;ilha “min hu kapa/i” biex jinnegozja mal-UE u b’mozzjoni li l-partit tieg[u ressaq fil-Parlament ‘qata’ ras’ Cachia Caruana u /a[[ad lil Malta mis-servizzi ta’ dan innegozjatur ta’ su//ess u b’esperjenza unika.

Interessanti li fost l-aktar nies li [admu g[at-tqa//it ta’ Cachia Caruana minn Rappre]entant Permanenti ta’ Malta fl-UE kien hemm id-Deputat Laburista Leo Brincat.

Dan Leo Brincat kien g[amel sena wa[da b[ala Ministru talFinanzi u kien l-awtur tal-Ba;it g[all-1998. F’dak il-perijodu kien fdat bis-sistema ta’ tassazzjoni — is-CET — li

kienet [adet post il-VAT. Fl-uniku Ba;it li Leo Brincat kien ressaq, hu personalment kien [abbar li l-Gvern Laburista kien se jda[[al mal-24 miljun ewro inqas minn din is-CET minn dak li kien ippreveda.

Li j;ibna g[all-paragun ovvju li filwaqt li Richard Cachia Caruana kiseb g[al pajji]na, matul dawn l-a[[ar 8 snin, miljuni kbar ta’ ewro, Leo Brincat kien tellef lil Malta miljuni ta’ ewro.

Fl-istess [in ta’ min ifakkar li f’dak l-istess Ba;it tal-1998, Leo Brincat kien faqa’ dahar ilMaltin b’g[add kbir ta’ taxxi — u[ud minnhom ;odda — u kontijiet tad-dawl u l-ilma oxxeni meta l-prezz ta]-]ejt dak i]-]mien kien ta’ 12-il dollaru kull barmil.

Dak hu li jfisser Muscat meta jg[id li pajji]na je[tie; ‘nies kapa/i’!

Lokali 5

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Sit ;did tal-a[barijiet biex jag[ti palata lill-MLP il-mument jista’ ji]vela li l-orizzont, il-gazzetta laburista mmexxija millGWU, se tag[mel websajt ;dida tal-a[barijiet, bilMalti, bl-iskop li twassal il-messa;; tal-MLP filwaqt li ting[aqad ma’ Super One, l-orizzont, itTor/a u l-Kull[add filkampanja laburista ta’ attakki personali fuq ilPrim Ministru Lawrence Gonzi u l-Partit Nazzjonalista.

Dan is-sit, bl-istess kuluri ta’ it-Tor/a — l-oran;jo u l-iswed — se jitmexxa minn Aleander Balzan, attivist laburista mag[ruf g[all-militanza tieg[u, u li hu ;urnalist mal-gazzetta laburista itTor/a.

F’dan is-sit se jkunu qeg[din jikkontribwixxu ;urnalisti tal-Union Press, fosthom John Pisani, filwaqt li se jkun hemm kontribuzzjonijiet minn attivisti laburisti b[al Cyrus Engerer u Simone Cini.

Il-Partit Laburista se jkun qed jirriklama lattivitajiet politi/i tieg[u f’din il-websajt.

Li;i ;dida dwar il-koperattivi Bl-iskop li jsa[[a[ iktar il-kun/ett tal-koperattivi fil-pajji], il-gvern qed jippjana li jintrodu/i li;i ;dida dwar il-koperattivi.

Id-dettalji dwar din illi;i ng[ataw f’konferenza tal-a[barijiet minn Jason Azzopardi, il-Ministru g[all-Kompetizzjoni, inNegozji ]-}g[ar u lKonsumatur, meta lbiera[ ]ar il-fa/ilitajiet talKoperattiva Rurali Manikata, fil-Manikata.

Il-Ministru Azzopardi tkellem dwar l-importanza tal-koperattivi u qal li l-i]vilupp talkoperattivi fil-pajji] kien wie[ed po]ittiv. Hu ;ab l-e]empju talKoperattiva Rurali Manikata, li bdiet fl-2007 u llum tamministra madwar 70 tomna art u g[andha 29 membru.

Minbarra l-g[elieqi, il-koperattiva tamministra wkoll l-armerija ta’ ]mien il-Kavallieri ta’ San :wann, li kienet titnu]a wkoll mis-Servizzi Ingli]i li kienu allokati f’G[ajn Tuffie[a. Kull sena, iz-zona amministrata minn din il-koperattiva jkollha ]jarat minn 3,300 student. Iz-zona tinkludi diversi fdalijiet arkeolo;i/i.

Il-Ministru Azzopardi qal li fil-pajji] hawn 55 koperattiva, li bejniethom i;;eneraw €80 miljun. Hu sostna li l-gvern jemmen li l-koperattivi jistg[u jikbru [afna fil-pajji]. Dwar l-abbozz ta’ li;i dwar il-koperattivi, il-Ministru Azzopardi qal li dan g[andu l-iskop li jsa[[a[ il-kun/ett tal-koperattivi fil-pajji].

Hu qal li l-pjani huma li l-abbozz ikun pubblikat sa tmiem issajf, u fost l-o[rajn se jkun qed jinkora;;ixxi t-twaqqif ta’ aktar koperattivi fost il-[addiema, jitkabbar l-impenn so/jali fost ilkoperattivi, u jitwaqqaf bank tal-koperattivi f’Malta.

Jason Azzopardi qal li l-fatti juru li l-banek tal-koperattivi kienu l-aktar li ma kinux affettwati [a]in mill-kri]i internazzjonali. G[al dan l-iskop, f’Settembru li ;ej se jsir seminar li g[andu jiffoka fuq it-twaqqif ta’ dan il-bank f’Malta.

Aspett ie[or essenzjali hu l-importanza ta’ iktar governanza u trasparenza fl-amministrazzjoni tat-tmexxija tal-koperattivi.

L-abbozz ta’ li;i ja[seb ukoll g[al mi]uri dwar /irkustanza fejn koperattiva tkun likwidata jew tkun se tinbidel f’kumpanija.

Il-miri tal-gvern f’dan l-abbozz huma wkoll li l-koperattivi jag[tu l-opportunità lill-persuni vulnerabbli biex jorgnaizzaw il-[iliet tag[hom b’sens qawwi ta’ solidarjetà.

L-10,000 donatur tad-demm Id-demm jintu]a f’firxa kbira ta’ kundizzjonijiet, l-aktar g[all-operazzjonijiet u b[ala parti mill-kura kontra l-kan/er.

Dan sostnewh l-infermiera fil-Blood Donation Mobile Unit, li lbiera[ fi]-}urrieq laqg[u l-10,000 donatur tad-demm minn meta lBlood Donation Unit re;a’ beda jintu]a fl2009.

Aldo Busuttil, l-10,000 donatur, qal li j[ossu sodisfatt kull darba li jag[ti d-demm g[aliex blg[otja tieg[u qed jg[in lil min hu fil-b]onn.

Il-Blood Donation Mobile Unit re;a’ beda ja[dem u jkun pre]enti fil-lokalitajiet minn Frar tal-2009, u sa issa ntu]a 684 darba.

Aldo Busuttil appella wkoll lil dawk ilpersuni li g[al xi ra;uni qatt ma taw id-demm biex jag[mlu dan l-;est nobbli.

Is-sena l-o[ra kienet sena rekord. B’kollox, matul l-2011, ing[ataw aktar minn 16,000 bor]a tad-demm. Fl-ewwel erba’ xhur ta’ din is-sena, di;à n;abru 6,000 bor]a demm – elf bor]a aktar fuq l-istess perijodu tas-sena l-o[ra.

Aldo Busuttil, l-10,000 donatur tad-demm g[al din is-sena

L-ewwel vittma tan-nar g[al din is-sena Joseph Mifsud tilef il-;lieda tieg[u mal-mewt wara aktar minn [ames ;img[at jissielet

g[al [ajtu fl-ITU. Mifsud, mag[ruf b[ala IdDuddu, kien qatta’ jiem s[a[

FOCUS 101 Imexxi> Noel Muscat Mistednin> Ian Castaldi Paris Marthese Portelli

fil-periklu tal-mewt wara in/ident fil-fabbrika tan-nar tas-So/jetà Filarmonika Santa Marija tal-Qrendi.

Joseph Mifsud, li kellu 27 sena, kien dilettant kbir tal-piroteknika u partitarju tal-istess so/jetà mu]ikali.

L-in/ident fil-kamra tan-nar Santa Marija kien se[[ fid-29 ta’ Mejju, fejn Mifsud kien sofra [ruq f’70 fil-mija ta’ ;ismu.

Prodott dullieg[ bla ]errieg[a F’xi g[elieqi fil-G[arg[ur beda jitkabbar b’mod naturali dullieg[ bla ]errieg[a. Dan ilprodott tant popolari issa se jkun disponibbli g[allkonumstaur Malti, mhux biss ming[ajr ]errieg[a i]da wkoll bla ma jitlef xejn mit-tjubija naturali tieg[u.

Id-dettalji dwar dan ittkabbir ing[ataw ilbiera[ f’konferenza tal-a[barijiet minn George Pullicino, ilMinistru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali, u millistudent u ri/erkatur Chrles Zahra.

Il-Ministru Pullicino tkellem dwar l-impenn talgvern li jinkora;;ixxi dawn linizjattivi, li permezz tag[hom is-suq Malti jkollu prodotti ;odda i]da dejjem bnini fissuq agrirkolu.

Fl-g[alqa tal-familja Zahra qed isiru tliet esperimenti prin/ipali, li jinkorporaw mhux inqas minn tmiem varjetajiet ta’ dullieg[a, fosthom erba’ dullig[at tat-tip bla ]errieg[a.

Charles Zahra hu iben ilbdiewa u g[amel dawn lesperimenti waqt it-te]i biex jiggrawda BSc filMediterranean Agro EcoSytems Management.

Il-pro;ettt tad-dullieg[ bla ]errieg[a qed isir fid-

Divi]joni tax-Xjenza Rurali u s-Sistemi tal-Ikel fl-Istitut tasSistemi Ambjentali flUniveristà ta’ Malta.

Jirri]ulta li d-dullieg[ bla ]errieg[a j]omm l-istess tog[ma tad-dullieg[ bi]]errieg[a, i]da hu aktar nutrittiv.

Aspett importanti f’dan ilpro/ess hu li l-esperimenti kollha qed isiru b’mod naturali.

Minbarra dan, id-dullieg[ bla ]errieg[a jdum perijodu itwal tajjeb g[all-ikel.

L-istudent u bidwi Charles Zahra tkellem dwar il-pro/ess li qed jag[mel biex id-dullieg[ jibda jkun prodott ming[ajr ]errieg[a u spjega kif qed isir dan il-pro/ess. Hu qal li ddullieg[ bla ]errieg[a j]omm il-kuluri ori;inali tieg[u u ma jitlef xjen mit-tjubija tieg[u.

Fost il-benefi//ji g[assa[[a li joffri dan id-dullieg[ hemm li jg[in fi/-/irkulazzjoni tad-demm u fil-muskoli, kif ukoll biex jissa[[a[ l-g[adam, spe/jalment fl-anzjani.

Id-dullieg[ hu wkoll g[oli fi tliet antiossidanti, li huma lvitamina ?, il-beta-carotena u l-lycopene.

Pre]enti f’din l-okka]joni kien hemm ukoll Philip Mifsud, Assistent Parlamentari.

6

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Attwalità politika

Tletin sena mill-ftehim infami ma’ Kim-il Sung

Attwalità politika

Il-ftehim tal-Labour mal-Korea Komunista

:abu armi u munizzjon biex jintu]aw kontra l-poplu IL-PER?IMES

L-isfond

Kif inkixef Minkejja li l-ftehim bejn il-Gvern Laburista u l-Korea Komunista kien iffirmat f’Lulju 1982, il-Maltin ma sarux jafu bih qabel Di/embru ta’ sena wara.

Kien infatti fil-5 ta’ Di/embru 1983 li f’mass meeting tal-Partit Nazzjonalista Fuq il-Fosos tal-Furjana li Eddie Fenech Adami, il-mexxej nazzjonalista kien ]vela li ‘esperti’ tal-Korea ta’ Fuq kienu qed i[arr;u lillpulizija u lill-armata fil-‘kontroll’ tal-folol.

Eddie Fenech Adami kien qal ukoll li lKoreani kienu taw armi lill-Gvern Laburista biex jintu]aw kontra l-Maltin li jiddimostraw kontra l-gvern. U dan, qal Fenech Adami, skont ftehim sigriet li kien iffirma l-Gvern Laburistat mal-Korea ta’ Fuq. F’dak il-meeting, il-Mexxej Nazzjonalista kien qara lill-folla kbira quddiemu lkontenut ta’ dak il-ftehim li fost l-o[rajn kien jistipula l-kwantità ta’ armi li l-Koreani kellhom jag[tu lill-gvern tal-Labour u l-

Il-Partit Laburista kien ‘reba[’ lelezzjoni perversa tal-1981 u minkejja li kien ;ab anqas voti mill-Partit Nazzjonalista (li kiseb 51%) xorta [ataf ilpoter. Il-PN ma setax ja//etta dik issitwazzjoni u beda kampanja intensiva ta’ laqg[at pubbli/i kbar biex iwissi lir-re;im bil-konsegwenzi ta’ dak it-tbag[bis li sar.

Min-na[a tieg[u, il-Gvern Laburista, flok a//etta li jid[ol fi ftehim mal-PN biex tinstab soluzzjoni politika, g[a]el it-triq tar-ripressjoni. Biex i]omm kontroll assolut tas-sitwazzjoni l-Labour kellu jirrikorri g[and l-ag[ar dittatur ta’ dak i]-]mien Kim-il Sung tal-Korea ta’ Fuq. L-ewwel ftehim mal-Korea Komunista kien finalizzat fil-25 ta’ Marzu 1982 u g[al Malta kien iffirma l-Ministru Lorry Sant (bil-prokura ta’ Alex Sceberras Trigona li kien il-Ministru tal-Affarijiet Barranin).

I]da l-ftehim li effettivament ;ie fis-se[[

kien dak iffirmat minn Sceberras Trigona nnifsu fi Pyongyang f’Lulju 1982 — b[al dan i]-]mien tletin sena ilu.

Kien ftehim iffirmat minn wara dahar ilpoplu u bi klawsola li tg[id li ]-]ew; na[at kellhom i]ommu l-kontenut ta’ dak ilftehim mistur biex [add ma jkun jaf bih.

ALEX SCEBERRAS TRIGONA mg[annaq ma’ Joseph Muscat wara li dan tal-a[[ar, ftit jiem wara li n[atar il-Leader tal-Labour kien qallu fil-ka]in laburista tar-Rabat> “Alex, postok fil-PL”. Fil-fatt, ftit ;img[at wara,Trigona kien elett is-Segretarju Internazzjonali ta’ Muscat u kien konfermat f’din il-[atra din is-sena. L-ewwel darba li Trigona kien jokkupa din il-kariga kien fl-1977 — 35 sena ilu

kundizzjonijiet li bihom kellhom ikunu inga;;ati f’Malta l-instructors Koreani.

Kien hawnhekk li Eddie Fenech Adami kixef li ]-]ew; gvernijiet qablu li dak ilftehim kellu jin]amm sigriet biex l-ebda pajji] ie[or ma jsir jaf b’dak il-ftehim infami iffirmat mil-Labour.

X’kien ifisser dak il-ftehim Il-kuntatti bejn il-partit talLabour u l-Korea Komunista ta’ Kim-il Sung kienu ilhom li bdew [afna qabel ma kien iffirmat ilftehim bejn i]-]ew; pajji]i f’Lulju, 1982.

Il-Malta Labour Party u lGeneral Workers’ Union kienu bnew relazzjonijiet mill-qrib [afna mal-Koreani u l-gazzetti laburisti kienu spiss jippubblikaw pa;ni s[a[ biex ifa[[ru lil Kim-il Sung, iddittatur Korean, u l-filosofija politika tieg[u.

Biex, ming[alihom, iqarrbu

Dawn kienu appo;;jaw il-ftehim sigriet mal-Korea ta’ Fuq

lill-Maltin mal-Korea Komunista, tal-Labour kienu jag[tu pubbli/ità kbira lil kull bi//a g[otja ‘b’xejn’ li l-Koreani kienu jag[tu lil Malta… loqom, fosthom demel artifi/jali!

Kienu waqqfu sa[ansitra Asso/jazzjoni ta’ {biberija Malta-Korea ta’ Fuq, immexxija prin/ipalment minn ;urnalisti laburisti u tal-GWU li spiss kienu jintbag[tu xi divertita filKorea ta’ Fuq by courtesy of Kim-il Sung.

Delegazzjonijiet laburisti — tal-partit u tal-gvern — u

delegazzjonijiet Koreani kienu ;ejjin u sejrin g[and xulxin daqs ix-xita.

I]da, kif jg[idu, [abib veru hu dak li ssibu meta g[andek b]onnu. U hekk ;ara g[aliex meta ;ie b’dahru mal-[ajt, ilGvern tal-MLP mar jittallab larmi u instructors militari ming[and il-Koreani li dritt taw widen u laqg[u t-talba.

Il-Labour ried juri snienu fi ]mien li [ataf il-poter kontra rrieda tal-poplu u biex jag[mel dan irrikorra g[and wie[ed millag[ar re;imi li qatt kien hawn u

Karmenu Vella

George Vella

li fil-fatt g[adu ja[kem fuq ilpoplu mi]erabbli ta’ pajji]u.

Il-ftehim li kien iffirma Alex Sceberras Trigona, barra milli kien ta’ theddida diretta g[allpoplu Malti, kien g[amel [sara kbira fir-relazzjonijiet ta’ Malta fil-qasam internazzjonali.

Tant li f’direttivi ibsin li lPresident Amerikan Ronald Reagan kien [are; kontra Malta fl-1986, kien hemm li kien ikun kunsidrat b[ala att ta’ ostilità jekk Malta tag[ti ‘a//ess militari’ lil numru ta’ pajji]i li kienu jinkludu lill-Korea ta’ Fuq.

Leo Brincat

Il-Maltin ta’ rieda tajba kienu daqu l-‘frott’ ta’ dak il-ftehim meta l-Pulizija tar-re;im mintoffjan kienet ing[aqdet malkriminal li tal-politika biex tipprova tra]]an il-protesti talPN f’Tal-Barrani, fir-Rabat u f’tant in/identi o[rajn bejn l1982 u l-1987.

I]da kif dejjem sostna Eddie Fenech Adami, is-sewwa finalment jirba[, u llum mhux biss il-poplu ma jridx jaf bilKorea Komunista i]da jikkundanna lil min irid jer;a’ jibda jit[abbeb mag[ha.

Joe Debono Grech

L-armi li taw lil-Labour…

F’Annex 1 tal-ftehim sigriet bejn Malta u l-Korea ta’ Fuq, kien hemm imni]]el l-ammonti ta’ armi u munizzjon li r-Repubblika Demokratika tal-Poplu tal-Korea kellha tag[ti lill-Gvern Malti.

Dawn kienu jikkonsistu f’pistoli, machine guns, kanuni u munizzjon relatat mag[hom.

Interessanti hu l-fatt li bejn l-ewwel ftehim iffirmat f’Marzu 1982 u t-tieni ftehim iffirmat f’Lulju 1982, kien hemm ]ieda qawwija filmunizzjon li l-Korea kellha tag[ti lil Malta.

F’dawk it-tliet xhur kienu ]diedu u intensifikaw l-

attivitajiet ta’ protesta pa/ifika mill-PN kontra lqag[da perversa f’pajji]na wara l-Elezzjoni tal-1981 u x’aktarx li din i]-]ieda kienet ta[seb biex l-hekk imsej[a ‘forzi tal-ordni’ jkollhom munizzjon bi]]ejjed g[al kull eventwalità.

Ir-ripressjoni l-kbira f’pajji]na kienet waslet biex tibda.

Fir-ritratti fuq tidher it-tip ta’ machine gun li lKoreani taw lil Malta fi kwantitajiet relattivament kbar (mitejn) u lemin jidher wie[ed mill-kanuni — 14.5mm A.A 4 barrelled MG — li kienu tpo;;ew g[ad-dispo]izzjoni tal-Armata ta’ Malta.

…u dwar l-instructors li bag[tulhom

Membri tal-SMU waqt it-ta[ri; tag[hom… simili g[al dak li kien ing[atalhom minn instructors Koreani

F’Artiklu 5 u f’Annex 2 tal-ftehim sigriet bejn Malta u lKorea ta’ Fuq jing[ad x’inhuma l-kundizzjonijiet miftehmin bejn i]-]ew; na[at dwar l-instructors militari Koreani.

Il-Gvern Malti kellu jipprovdi l-biljetti tal-ajru g[allvja;; bejn Malta u Pyongyang u l-ispejje] l-o[ra kollha involuti waqt it-titjira.

Malta riedet t[allas ukoll lill-instructors g[all-perijodu li jag[mlu f’pajji]na waqt li t[allsilhom it-trasport (inklu] xufier mag[hom) kemm idumu hawn flimkien ma’ salarji u g[at-tag[mir ta’ ta[ri; tul l-istess perijodu.

Il-Gvern Malti ntrabat ukoll li joffri protezzjoni g[allinstructors kemm idumu hawnhekk waqt li l-Koreani ntrabtu li l-instructors tag[hom jirrispettaw il-li;ijiet u ttradizzjonijiet lokali.

F’Annex 2 hemm spe/ifikat li s-salarji li jit[allsu linstructors Koreani g[andhom ikunu bl-istess rata li jit[allsu biha l-uffi/jali Maltin.

Hu mag[ruf li dawn l-instructors kienu jg[allmu lillPulizija u lis-suldati kif jikkontrollaw il-folol u jidher /ar li dak li tg[allmu ming[and il-Koreani u]awh f’diversi /irkustanzi fejn il-poplu kien qed jesprimi pa/ifikament loppo]izzjoni tieg[u g[ar-re;im li impona lilu nnifsu fuq ilpajji] meta l-poplu kien /a[[du, demokratikament, dan ilmandat.

L-ag[ar atro/itajiet, fil-fatt, kienu se[[ew minn dak ilgrupp ristrett ta’ pulizija, mag[ruf b[ala l-SMU, li fuq kollox kellu l-inkarigu ewlieni li bl-u]u tal-forza j]omm irre;im laburista fil-poter.

7

8

Opinjoni

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Il-PL g[ajjur g[as-su//essi tal-PN u ta’ Richard Cachia Caruana minn David Casa - david.casa@europarl.europa.eu

Dak li ;ara fil-jiem li g[addew fil-Parlament Malti fil-konfront ta’ Richard Cachia Caruana, jikkonferma l-ossessjoni politika tal-partit fl-Oppo]izzjoni li llum qabel g[ada jkun elett fit-tmexxija tal-pajji] billi ming[alih idg[ajjef lill-PN fil-gvern.

G[all-PL, l-interess personali ji;i l-ewwel u qabel kollox u ma jimpurtahx millinteressi nazzjonali.

Kull min xi darba [adem ma’ Richard jirrikonoxxi kemm dan [adem b’lealtà, professjonalità u serjetà g[all;id ta’ Malta u G[awdex.

Kul[add g[andu l-istil tieg[u ta’ kif imexxi u j;ib ru[u man-nies ta’ madwaru u Richard mhuwiex e//ezzjoni.

G[alkemm l-ebda stil mhu perfett, nasal biex ng[id li sserjetà f’xog[lu g[enitu jikseb il-massimu tar-rispett ming[and il-Maltin u lbarranin li [adem mag[hom matul i]-]mien u s-su//ess tieg[u kien is-su//ess ta’ pajji]na.

Il-jum tat-Tnejn 18 ta’ :unju ta’ din is-sena se jibqa’

mfakkar b[ala jum ikrah g[al pajji]na fejn fih tal-Labour u]aw il-Parlament tag[na b’mod vendikattiv, bl-istess mod ta’ kif g[amlu filkonfront tal-eks Ministru Carm Mifsud Bonnici.

Dan hu l-istil vendikattiv li jaf jag[mel il-partit ta’ Muscat. Il-politika vendikattiva tal-partit ta’ Muscat m’g[andha ebda limitu u issa qed naraw kif dan l-istess partit irid iqa//at l-irjus ta’ persuni inno/enti minn fuq ir-re;istru elettorali.

Dan hu l-ista;un politiku ;did li ilu jitkellem dwaru Muscat sa mill-ewwel jum li kien elett mexxej laburista; stil li j[allik ta[seb sa fejn tista’ twassal din il-kilba g[all-poter.

Ili na[dem ma’ Richard minn mindu hu kien lAssistent Personali tal-Prim Ministru Eddie Fenech Adami u jien kont l-Assistent Personali tal-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco.

Matul dawn is-snin kelli lopportunità na[dem direttament mieg[u u nista’

Richard Cachia Caruana jippre]enta s-sett tal-muniti ewro ‘Maltin’, lil Hans Poettering, li kien il-President tal-Parlament Ewropew, fil-pre]enza ta’ David Casa

na[lef g[ax-xog[ol kbir u utli li jag[mel g[al pajji]na.

Ng[id g[alija ftit rajt nies b[al Richard fejn ix-xog[ol u l-lealtà lejn il-pajji] hi l-ordni tal-;urnata. B[ala Membru Parlamentari Ewropew dejjem sibt l-akbar assistenza.

G[al Richard ma je]istux kompromessi u [inijiet. Ixxog[ol g[andu jittie[ed bisserjetà u bl-akbar professjonalità. Hu jemmen li

d-dedikazzjoni f’dak li tag[mel iwasslek biex tikseb is-su//essi mixtieqa fil-futur.

Richard la[aq dan l-g[an u kien parti mill-mo[[ ta’ tnejn mill-akbar mexxejja li qatt ra pajji]na: Eddie Fenech Adami u Lawrence Gonzi. Il-[sieb profond tieg[u waslu biex pajji]na kiseb ir-rispett talpajji]i l-o[rajn fl-UE. Illum li Richard irri]enja minn Rappre]entant

Permanenti ta’ Malta fl-UE, nifhem aktar minn qatt qabel kemm din il-persuna kienet importanti fil-[idma u ssu//ess ta’ pajji]na biex illum qed ingawdu l-frott ta’ [afna de/i]jonijiet ibsin.

Ninsab /ert li tal-Labour jirrikonoxxu dan kollu i]da Muscat u s[abu huma tant g[ajjurin g[al dan is-su//ess li lesti li jfarrku dak kollu li lPN g[amel tajjeb basta huma jkunu fis-si;;u tal-poter. Dan hu dak li jag[mel lil talLabour partit vendikattiv, partit ming[ajr identità.

Lil Richard Cachia Caruana nafu b[ala bniedem b’karattru b’sa[[tu u g[alhekk ninsab /ert li dan il-mument diffi/li mhux se jkun qed ifarrku u jtellfu milli fil-futur qrib jikseb is-su//essi mixtieqa.

Ninsab /ert li l-vendikazzjoni li saret fil-konfront ta’ Richard g[ad tissarraf mod ie[or f’qasir ]mien g[aliex, kif dejjem g[edna is-sewwa jirba[ ]gur.

Pajji]na tilef lil Richard g[ax hekk ried il-PL i]da l-PN re;a’ reba[ lil Richard lura.

Su//ess li [afna qed jinjoraw B[alissa ninsabu fl-eqqel talista;un turistiku. U g[alkemm a[na ngergru bis-s[ana u birri[ isfel, g[at-turisti li ;ejjin min-na[a ta’ fuq tal-Ewropa g[alihom Malta b[alissa hi ;enna!

Lulju u Awwissu dejjem ikunu l-aqwa xhur g[allindustrija turistika. Dawn huma xhur li fihom naraw ilwasla ta’ eluf ta’ turisti mhux biss mill-ajruport imma anke mill-portijiet tag[na b’wasliet permezz ta’ cruise-liners.

U jidher li l-2012 mhux se tkun b’inqas.

Opportunitajiet ta’ xog[ol Fl-a[[ar ;img[at kelli //ans nitkellem ma’ diversi persuni mid[la ta’ dan issettur. Tgergir dejjem ikun hemm i]da jidher li n-nies fil-

qasam turistiku qed i[ossu li din is-sena se tkun ferm a[jar mis-sena ta’ qabel.

Barra minn hekk, it-turisti huma varjati – koppji, ]g[a]ag[, anzjani, studenti u o[rajn li qed ji;u Malta biex jibdew il-cruise tag[hom filMediterran propju minn pajji]na.

Dawn it-turisti kollha qed iwasslu g[al domanda qawwija fuq il-lukandi u rristoranti tag[na. U anke dan il-fatt fih innifsu, qed iwassal biex l-imprendituri jimpjegaw

mag[hom aktar [addiema.

G[aliex le, g[al [afna studenti ]g[a]ag[ is-sajf jista’ joffri wkoll opportunità biex jid[lu f’impjieg part-time f’dan is-settur. Fuq kollox hu mezz tajjeb biex wie[ed jikseb esperjenza ta’ xog[ol, ma joqg[odx jintelaq id-dar, u jaqla’ xi [a;a tal-flus.

Dawn l-opportunitajiet, ]g[ar kemm huma ]g[ar, huma importanti [afna sew g[all-impjegat kif ukoll g[al min i[addem. L-isfortuna hi, li tisma’ imprendituri filqasam turistiku jg[idulek “m’iniex insib nies”.

Sfida o[ra g[all-qasam turistiku tibqa’ lkompetittività. Il-pajji] irid i]omm f’mo[[u li t-turist g[andu g[a]la kbira quddiemu, u g[alhekk irridu n]ommu lil Malta attraenti g[all-barrani. Dan irid ikun ‘kmandament’ anke g[an-nies involuti fis-settur.

Nibqg[u kompettitivi

Ma naffordjawx li nitilfu turisti g[al xejn b’xejn. Anzi, irridu nistinkaw biex Malta tibqa’ d-destinazzjoni ewlenija fir-re;jun talMediterran. Minn dan jiddependu [afna impjiegi, ilpagi ta’ eluf ta’ [addiema, u lg[ajxien ta’ bosta familji. {a n;ib e]empju b’esperjenza personali li ;ratli

dan l-a[[ar meta konna lG[adira u fl-istess nifs iffa//jajt ru[i ma’ mument ta’ sodisfazzjon u mument ta’ delu]joni – kont sodisfatt meta f’din il-bajja sibt gabbana li kienet nadifa pupilla, imma mbag[ad meta xtrajna x’nixorbu l-prezzijiet kienu fenomenali.

Tant hu hekk li smajt anke turisti jgergru ta’ kemm [allsu g[al ]ew; fliexken ilma. U dan mhux sew!

Huma dawn l-affarijiet ]g[ar li jistg[u jxekklu lkompetittività ta’ pajji]na.

Apparti affarijiet o[ra aktar serji li mhux se nid[ol fihom hawn. Imma tal-anqas, millftit li nistg[u, nippruvaw ng[inu biex l-esperjenza ta’ kull turist f’pajji]na tkun wa[da indimentikabbli.

Turi]mu fl-ir[ula

Nemmen ukoll li lesperjenza tat-turist tista’ tkompli tie[u dimensjoni akbar jekk nippre]entaw, b’mod aktar professjonali u koordinat, ir-rikkezzi li g[andna fl-ir[ula tag[na.

Dan l-a[[ar kelli esperjenza o[ra li xtaqt naqsam mag[kom. G[all-festa ta’ San :or; waslu f’{al Qormi grupp ta’ Sqallin li ;ew apposta minn Ragusa. Tlieta minnhom kienu f’Malta g[allewwel darba.

Stqarrew mieg[i li kienu impressjonati bil-festi li nag[mlu a[na f’Malta.

Ikkummentaw dwar l-armar, il-knejjes tag[na, il-mod kif nag[mlu l-pur/issjonijiet, ilmar/i briju]i u l-log[ob tannar. Dan tal-a[[ar hu aspett li tassew baqg[u jsemmu g[aliex qatt ma raw murtali b[al dawk li jsiru f’pajji]na.

Anke jien stess tg[allimt [afna minn din i]-]jara.

Nemmen li lokalitajiet b[al {al Qormi g[andhom japprofittaw minn dan it-tip ta’ ]jarat biex isir xi forma ta’ ftehim re/iproku jew ;emella;;.

Barra minn hekk, hu kru/jali li l-pajji] jirreklama aktar il-festi tradizzjonali tag[na g[ax dawn huma element uniku, u joffru valur mi]jud g[all-btala ta’ kull turist. Fuq kollox, irridu nirreklamaw aktar l-ispettakli pirotekni/i li ta’ kull ;img[a jsiru kemm f’Malta kif ukoll f’G[awdex.

Nibnu fuq dak li ksibna

Irridu napprezzaw minn fejn tlaqna u fejn wasalna.

Kull sena qed jirnexxilna ntejbu r-ri]ultati fit-tur]imu.

Minkejja l-isfidi kbar, u minkejja d-diffikultajiet li jiffa//jaw il-lukandi u rristoranti, il-gvern kien kapa/i jixpruna politika b’ri]ultati.

Kien kapa/i wkoll imexxi ’l

minn Robert Cremona robert.cremona@media.link.com.mt

quddiem inizjattivi u pro;etti li jg[inu lil dan is-settur, b[ax-xog[ol ta’ tisbi[ filbajjiet, tlestew numru ta’ toroq arterjali, sar ilWaterPark ta’ Bu;ibba u inizjattivi b[all-Isle of MTV li kien su//ess straordinarju.

Fuq kollox, it-turisti qed i[allu aktar flus f’pajji]na u qed jg[inu biex ir-rota ekonomika ddur. Dan hu lg[an a[[ari tag[na – li mitturi]mu jgawdi kul[add, inklu] l-ir[ula ]-]g[ar u dawk li forsi ftit huma asso/jati mat-turi]mu. G[aliex anke dawn g[andhom [afna x’joffru.

Robert Cremona hu Kunsillier tal-PN f’{al Qormi

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Opinjoni 9

Idea ta’ dilettant. Joseph Muscat l-ewwel [are; bil-proposta tal-‘living wage’ u mbag[ad ma semmiha qatt aktar. A;ir ta’ ‘amateur’ professjonali!

F’pa;ni o[rajn...

10 Is-sewwa jirba[ ]gur

11 Rivoluzzjoni filqasam tad-di]abbiltà

13 Partit mag[qud u l-elezzjoni li jmiss

19

Ittri lill-Editur:

Remieh sabi[!

Min hu d-dilettant Fil-politika ma jg[oddx biss dak li jing[ad i]da meta jing[ad.

Dak li bl-Ingli] jissejja[ it-timing.

Nie[du pere]empju dak li qed jg[id b[alissa l-Mexxej Laburista Joseph Muscat dwar il-Ministru tal-Finanzi ta’ pajji]na. F’diversi okka]jonijiet Muscat sejja[ b[ala ‘dilettant’ lill-Ministru Tonio Fenech, f’attentat biex jipprova jiskredita loperat tieg[u fil-qasam tal-ekonomija u l-finanzi.

I]da, kif jg[idu, ‘ix-xitan mg[andux [alib’, g[aliex waqt li Muscat kien qed jg[id dan, fi g]ira relattivament ]g[ira, mhux wisq ’il bog[od minn pajji]na, kienu qed ise[[u ]viluppi drammati/i fl-ekonomija tag[ha li malajr fakkru lil kul[add x’kien qed jing[ad, dwar dak il-pajji], f’pajji]na.

Qed nirreferu g[al ?ipru, b[alna fl-Unjoni Ewropea u b[ala fiz-Zona Ewro.

Ftit aktar minn sentejn ilu, Muscat kien qed jinsisti bis-sa[[a kollha biex nimitaw lil dak il-pajji] li, qal, kien qed jg[addina f’kollox. Fid-diskors tal-Ba;it 2011, il-Kap tal-Oppo]izzjoni kien qal li [add ma jista’ jg[id li ?ipru ma ntlaqatx mill-kri]i internazzjonali i]da, kri]i jew mhux kri]i, il-[addiema f’dak ilpajji] kienu g[addejjin a[jar mill-Maltin u l-ekonomija tieg[u qed taqta ’l quddiem ferm aktar minn Malta.

Il-bu]illis hu li propju fl-a[[ar ;img[at, tant ?ipru kien g[addej “a[jar minn Malta”, li l-Ministru tal-Finanzi tieg[u kellu jmur bil-kopp f’idejh quddiem iz-Zona Ewro u jitlobha bailout ta’ madwar 10 biljun ewro — daqs nofs l-ekonomija kollha tal-pajji].

Kieku, g[al mument wie[ed biss, il-Ministru tal-Finanzi tag[na [a l-parir ta’ Muscat biex jimita lil ?ipru, kieku llum kien jirran;ana g[al frisk.

Kieku, Tonio Fenech, mexa fuq il-parir tal-‘;enju’ li g[andha l-Oppo]izzjoni, kieku l-pajji] qed ilesti biex iniedi pjan ta’ awsterità liema b[alu u mhux qed i[ejji g[al ba;it ie[or f’Novembru ma[sub biex ikompli jistimula l-ekonomija.

Kieku [a l-parir ta’ Muscat, b[alissa Tonio Fenech qed jewhden kif se jaqta’ mill-kundizzjonijiet tal-[addiema u millmi]uri ta’ servizzi so/jali u mhux li jkompli jtejjeb dak li di;à g[andna.

I]da meta Muscat isemmi l-kelma amateur — dilettant — dritt ji;u f’mo[[ [afna nies diversi ideat u [olm ie[or tieg[u li kien [are; bihom matul is-snin, anke qabel ma sar Kap talOppo]izzjoni, li kollha nfaqg[u b[al b]ie]aq tas-sapun u qatt ma ssemmew aktar jew meta ssemmew nisslu tbissima!

Kien Muscat li, wara li kkumbatta d-d[ul f’pajji]na talHSBC, kien ippropona li jitwaqqaf bank bejn il-MLP u lGWU. Kien Muscat li f’[afna diskorsi kien issu;;erixxa li tidda[[al dak li hu beda jsej[ilha l-living wage biex wara li kienet kritikata minn kul[add ma semmiha qatt aktar.

Kien Muscat li issu;;erixxa li Malta tag[mel b[allIngilterra u tnaqqas ir-rata tal-VAT b’1 fil-mija biex, fi ]mien sena, l-Ingli]i re;g[u g[ollew l-istess rata bi 3 fil-mija.

U ma’ dik il-proposta biex nimxu fuq il-passi ta’ ?ipru, nistg[u n]idu o[rajn li ng[adu mill-istess Muscat jew millkonsulenti tieg[u fosthom dik li biex naqtg[u mill-qg[ad ta]]g[a]ag[ nibdew nag[tuhom minimum wage li tkun anqas minn dik li hi stabbilita.

A[na /erti li l-Maltin mg[andhomx b]onn ta’ [afna prietki u twissijiet biex jirrealizzaw ta[t liema gvern pajji]na jimxi ’l quddiem ekonomikament. Bi]]ejjed immorru lura g[all-a[[ar darba li l-Labour kien fil-gvern biex jiftakru fid-di]astru ekonomiku li ;ab fuq pajji]na, anke bit-tne[[ija tal-VAT — istigata fost l-o[rajn minn Muscat — u d-diffikultà li [olqu lillpajji] biex jirkupra.

Id-‘dilettanti’ fil-politika huma [afna. I]da waqt li u[ud i]ommu fommom mag[luq biex ma jinqabdux, o[rajn iparlaw u jisparlaw. Allura jkun [afna aktar fa/li biex taqbadhom.

10

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Opinjoni

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… e;ina ]ag[]ug[a ng[atat rigal spe/jali missa[[ara l-kbira> armarju ma;iku, li meta jinfeta[ f’post fejn kien hemm spirtu ta’ ;enero]ità, i;ib fer[ u hena fir-renju kollu. Irre;ina ;riet mas-saltna kollha, biex issib l-iktar nies ;eneru]i. Meta sabithom kollha, fet[et larmarju. Imma ma ;ara assolutament xejn spe/jali.

Darba wa[da, hi u tirritorna lejn il-kastell, irre;ina lem[et tifel ]g[ir u fqir jittallab. Ir-re;ina xtaqet tag[ti xi flus lit-tifel, imma ma kellhiex fuqha. Allura t-tifel staqsiha tistax tag[tih larmarju l-qadim, biex ibieg[u u jda[[al xi [a;a tal-flus minnu.

G[all-bidu r-re;ina rre]istiet, g[ax kienu qalulha li dak l-armarju kien ma;iku. Imma meta rat kemm kien fqir it-tifel, a//ettat li tag[tihulu. It-tifel [a l-armarju, u fet[u. F’kemm ili ng[idlek, millarmarju bdew itiru [afna affarijiet meravilju]i. U beda jinstema’ l-kanta ta’ kanzunetta> “G[aliex tfittixha fl-o[rajn^ It-tjubija dejjem tibda fik”.

Ir-re;ina, waqt li [adet gost b’kull ma ;ara, tg[allmet tkun ta’ e]empju ta’ virtù. Anzi saret laqwa re;ina li qatt saltnet fuq ir-renju tag[ha.

R

Int u jien Veru li nag[mlu [afna karità ta’ flus. Imma na[seb li

dan nag[mluh wara li nkunu warrabna g[all-me[tie;, g[allkapri// (e]. xi safra) u g[al xi [a;a li tista’ tinqala’ (tifdil).

Kull g[ajnuna g[andha s-siwi tag[ha, naturalment, imma lg[ajnuna fl-aqwa tag[ha titkejjel mhux mal-me[tie; jew kapri// tag[na, imma mal-indispensabbli tal-ie[or.

Mother Therese kienet t[obb tag[ti l-parir: “Love until it hurts”. {obb sakemm t[oss tassew il-prezz talim[abba.

Imma;ina kieku lkoll kemm a[na naraw li n]idu ftit ;enero]ità f’kull g[ajnuna li nippruvaw nag[mlu, x’differenza ssir. Anke tkun ;abra fil-knisja. Il-ftit i]jed ma

tag[mel differenza lil [add.

Imma l-ftit i]jed ta’ kul[add, tag[mel differenza sostanzjali fit-total mi;bur.

Issa dak li jg[odd g[allg[ajnuna tal-flus, jg[odd [afna iktar g[all-g[ajnuna li nag[ti personalment jien.

Pere]empju nista’ nag[ti 100 ewro b’ri]q il-kateki]mu filparro//a. Tajjeb. Imma jekk noffri lili nnifsi biex inkun katekista, inkun tajt kontribut ferm ikbar. G[ax katekist ma ;;ibux bil-flus.

Anke fil-familja, tista’ tkun ;eneru] [afna, billi tag[ti lpaga kwa]i kollha, u tal-parttime, ma tpejjipx u ma tixrobx e//. Tajjeb [afna.

Imma jekk ma’ flusek toffri wkoll il-pre]enza [ajja tieg[ek u interess ;enwin f’kull

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

membru tal-familja, ilkontribut tieg[ek isir indispensabbli.

Mela nag[mlu patt ilkoll kemm a[na: nibda jien.

In]idu l-kontribut personali tag[na, imqar ftit, kull fejn a[na involuti. Nibdew filfamilja. }gur li nkunu qed nag[mlu [afna ;id. U nkunu apprezzati ]gur iktar — almenu mill-Mulej.

Nerfg[u qlubna ’l fuq T[allinix inkejjel fl-im[abba, Mulej.

G[allimni n[obb kemm nifla[ sa ma n[oss il-qarsa tal-kontribut li nag[ti.

G[inni nag[ti ka] tal-indispensabbli tal-o[rajn qabel ma nqis il-kapri//i tieg[i.

Ag[mel li nag[ti iktar minni nnifsi u minn [ini milli minn flusi.

T[allinix ning[alaq fija nnifsi u fil-b]onnijiet tieg[i b’mod li ma n[ossx it-toqol tal-o[rajn.

Is-sewwa jirba[ ]gur Dawn l-a[[ar ftit xhur kienu ming[ajr dubju perjodu diffi/li [afna g[all-Partit Nazzjonalista. Partit fil-gvern li matul din il-le;i]latura [abbat wi//u ma’ numru ta’ sfidi partikulari spe/jalment fil-qasam ekonomiku bittaqlib kontinwu li baqa’ jhe]]e] lid-dinja tax-xog[ol u l-investiment.

Waqt dan kollu, il-gvern baqa’ g[addej b’serje ta’ riformi industrijali, so/jali u infrastrutturali. Ftit jew xejn in[ela [in biex dan il-pajji] jibqa’ miexi ’l quddiem akkost ta’ problemi li fil-fond u[ud minnhom setg[u kienu evitati bil-kbir.

Kien b’dispja/ir kbir ninnota li waqt li pajji]na baqa’ jinnaviga b’kawtela matul dan il-maltemp ekonomiku, kien hemm Oppo]izzjoni opportunista li b’serje ta’ inizjattivi u mozzjonijiet parlamentari sperat li tiddistabbilizza lillgvern sal-punt li dan ikollu j/edi l-armi.

Il-baraxx ta’ mozzjonijiet ta’ /ensura li ppre]entat lOppo]izzjoni hu prova /ara ta’ kemm hi nieqsa minn ideat u kienet mehdija biss titfa’ t-tajn ming[ajr konsiderazzjoni o[ra.

It-teatrini u d-dmug[ talkukkudrill li esprimiet lOppo]izzjoni f’dawn l-a[[ar xhur kien attakk orkestrat bi

Ix-xog[ol irid jibqa’ l-ewwel priorità tal-gvern ...ikunu x’ikunu /-/irkustanzi

strate;ija wa[da a[[arija. Filpro/ess ta’ dan kollu rajna Parlament li beda ji;;amja fost konsegwenzi iktar gravi.

Il-gvern tilef Ministru bi snin ta’ esperjenza u li [adem fuq temi ja[arqu fosthom ilproblema tal-immigrazzjoni illegali.

Ftit wara kellna naraw lirrappre]entant ewlieni Malti fl-Ewropa jix[et ir-ri]enja tieg[u wara erbatax-il sena ta’ xog[ol bla heda f’dan ilqasam delikat u kumplikat.

Ir-ri]enja tieg[u kellha ti;i f’mument delikat g[al pajji]na hekk kif qeg[din

ninnegozjaw il-pakkett finanzjarju li ;ej mill-Unjoni Ewropea g[all-perijodu 20132020. Imma dan kollu ftit inkwadra fil-kalkoli talLabour li, kif stqarr hu stess, g[alih the end justifies the means.

Issa biex inkun /ara. Qatt ma ppretendejt li Oppo]izzjoni, hi min hi, tkun xi darba for/ina g[al xi gvern. Nifhem u na//etta li xxog[ol ta’ kull Oppo]izzjoni hi li tiskrutinja, i]]omm ru[ha a;;ornata u tikkritika u twiddeb lill-gvern kull meta jkun hemm b]onn.

{add ma jippretendi li m’g[andhiex tkun rispettata l-og[la istituzzjoni talParlament. Fl-istess waqt wie[ed jistenna li l-Parlament ma jintu]ax biex jaqdi jew iservi a;enda parti;;jana jew forsi wkoll personali. Dan g[andu jsir ming[ajr bi]a’ jew favur.

Li ma jinftiehemx hu lattakk kontinwu li din lOppo]izzjoni qed tag[mel mhux biex ittejjeb l-operat governattiv jew tirrimedja xi nuqqas i]da li qed tag[mel minn kollox u akkost ta’ kollox tapplika strate;ija li b’alleanzi dubjuzi tipprova twaqqa’ l-gvern. Gvern li g[andu mandat /ar biex jiggverna g[al [ames snin.

Intant dan l-a;ir ftit jawgura tajjeb g[all-istil li g[andna nistennew fil-ka] li jkollna Gvern Laburista wara l-elezzjoni li ;ejja.

Intenni li dawn huma ]minijiet diffi/li u ta’ sfida g[all-Partit Nazzjonalista.

Dan xejn ma jnaqqas millmertu tal-[idma intensiva li wettaq dan il-partit fil-gvern tul dawn l-a[[ar erba’ snin u nofs.

Waqt li [addie[or jimmina l-operat u x-xog[ol governattiv nittama li l-gvern jibqa’ ffukat fuq l-issues li huma g[al qalb kul[add. Liprem fost dawn it-temi importanti jibqg[u x-xog[ol,

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

l-edukazzjoni u s-sa[[a.

Dawk li l-Ingli]i jg[idulhom bread and butter issues. G[al dawn l-a[[ar xhur il-klima politika saret osta;; ta’ log[ba parti;;jana li qed ti]vija lill-pajji] milli jibqa’ b’g[ajnejh fuq l-isfidi li g[andna quddiemna u li ;ejjin, iridu jew ma rridux.

Finalment fil-mument talg[a]la, ji;i meta ji;i, il-poplu kif dejjem g[amel ji;;udika lil dan il-partit mhux fuq dak li jg[id imma fuq dak li g[amel.

Dan g[andu jqawwi qalb kul[add u jserra[ ras kul[add li dan il-partit dejjem u qabel kollox fittex li jaqdi l-interess nazzjonali b’serjetà, konsistenza u b’ir;ulija.

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Opinjoni

11

Rivoluzzjoni fil-qasam tad-di]abbiltà Din is-sena hu stmat li fuq benefi//ji so/jali biss, ilGvern se jkun nefaq mas-749 miljun ewro, li tfisser ]jieda ta’ 124 miljun ewro fuq dik tas-sena 2008.

Irridu ng[iduha /ara u tonda li minbarra l-madwar 557 miljun ewro fis-sena allokati f’infiq g[allpensjonijiet, il-Gvern qed jonfoq 2.5 miljun ewro kuljum biex jag[ti servizzi lill-anzjani, lir-romol, lit-tfal f’riskju u lil persuni b’di]abbiltà. Dan kollu g[al ra;uni sempli/i imma sinifikanti [afna. Imexxi pajji]na hawn gvern li jimpurtah minn kull persuna, g[ax l-ewwel u qabel kollox, kull individwu g[andu dinjità Dan mhux biss bil-paroli i]da qed jissarraf bil-fatti.

Fl-a[[ar ;img[at smajna [afna dwar ix-xewqa ta’ Joseph Muscat, li l-Partit Laburista jkun l-ewwel pajji] fl-Unjoni Ewropea li jag[ti garanzija s[i[a ta’ g[ixien komunitarju lill-persuni kollha b’di]abbiltà. Qal li dan hu kun/ett li se j;ib rivoluzzjoni f’pajji]na.

B[ax-xewqat l-o[ra li esprima Muscat fl-a[[ar snin, din kienet espressa biex idoqq korda mal-;enituri ta’ persuni b’di]abbiltà li wie[ed ma jridx wisq biex jifhem u japprezza t-t[assib ;enwin tag[hom.

Fit-twe;iba tieg[u, il-Prim Ministru, filwaqt li irrikonoxxa li baqa’ [afna xi

jsir, fakkar ukoll dwar il[afna li sar g[al persuni b’di]abbiltà, kemm fis-settur edukattiv, fis-settur talimpjiegi u anki fis-servizzi ta’ akkomodazzjoni, mhux biss dawk offruti mill-Knisja i]da anki permezz ta’ djar li bena l-gvern.

G[all-kuntrarju talimpressjoni li ng[atat, l-hekk imsej[a ‘rivoluzzjoni’ li Joseph Muscat semma filqasam tad-di]abbiltà, hi rivoluzzjoni li Gvern Nazzjonalista ilu li beda jimplimenta pass pass g[al dawn l-a[[ar g[oxrin sena.

Kienet medda ta’ snin li matulha saru kisbiet importanti.

Fis-sena 2000, il-Parlament g[adda li;i b’mod unanimu f’dan il-qasam, il-Li;i Opportunitajiet Indaqs, li;i li tkopri lil kul[add u li g[amlet illegali kull diskriminazzjoni abba]i ta’ di]abbiltà f’oqsma differenti tal-[ajja.

Ma’ din insemmu l-Att tal2012 li jemenda li;ijiet varji, inklu] materji dwar iddi]abbiltà. Hawn, minbarra aktar kjarezza g[al-Li;i tassena 2000, ]died il-kun/ett ta’ fastidju u ]diedet ukoll emenda li organizzazzjonijiet li ja[dmu fis-settur taddi]abbiltà se jkunu jistg[u jressqu ka]ijiet il-qorti huma stess.

Insemmi wkoll il-Li;i talGuardianship li tinsab flistadju tat-tieni qari quddiem il-Parlament. Hawn il-Gvern

qed jipproponi li jekk ilpersuni b’di]abbiltà ma jkunux jistg[u jie[du [sieb [wejji;hom, jin[atar kustodju li jkun jista’ jirrappre]entahom b’mod iktar ekwu.

Dan minbarra t-twaqqif ta’ Bord li jkollu r-rwol li jirregola l-mod kif jin[ar;u jew jin]ammu ordinijiet g[all-kustodja, jappella minn de/i]jonijiet li jkunu ttie[du u jag[ti direzzjoni spe/ifika b’mod partikulari fejn ilkustodja tkun tinvolvi amministrazzjoni ta’ flus jew proprjetà.

Dan minbarra wkoll lg[add ta’ servizzi filkomunità, b’119-il persuna jibbenefikaw minn servizzi residenzjali f’14-il Dar differenti, kemm tal-Gvern kif ukoll ta’ organizzazzjonijiet nongovernattivi, li rridu ng[idu li f’[ames snin [adu 5.5 miljun ewro f’g[ajnuna mill-Gvern.

Dan minbarra s-servizzi provduti mill-A;enzija Sapport.

Insemmi b’e]empju sservizzi residenzjali offruti minnha lejl u nhar, permezz ta’ sitt idjar fil-Fgura, {al Kirkop, l-Imtarfa, Wied ilG[ajn u Bormla, b’dar o[ra tinfeta[ i]jed tard din is-sena f’Bir]ebbu;a. B’kollox ikunu qed jibbenefikaw iktar minn 50 persuna b’di]abbiltà.

Il-gvern ma jiqafx hawn.

Jixtri wkoll sodod mill-privat biex is-servizz lil persuni

b’di]abbiltà jing[ata minn residenzi o[ra. Tali ftehim hu m[addem fil-Fondazzjoni Arka, f’Dar Pirotta, f’Dar ilWens u f’Dar Nazareth#Dar lAr/ipriet Degabriele#Dar Jean Vanier, li f’servizzi bejniethom huma ta’ benefi//ju g[al 59 persuna b’di]abbiltà.

Hemm imbag[ad id-Dar tal-Mellie[a li minnha jibbenfikaw 11-il persuna o[ra li g[andhom di]abbiltà.

Dan kollu minbarra lin/entivi g[al [ajja indipendenti, skemi talAwtorita tad-Djar g[allpersuni b’di]abbiltà fejn listess Awtorità qed tirriseva l-ewwel 10% tal-postijiet ;odda g[al persuni b’di]abbiltà u qed ikunu stallati aktar lifts fi propjetajiet tal-Gvern.

Fta[na ?entri ta’ Matul ilJum, u ]idna aktar inklu]joni fis-sistema edukattiva b’riforma s[i[a fl-iskejjel, boro] ta’ studji u mi]uri ;odda fl-Università. {adna mi]uri ta’ sigurtà so/jali fosthom ]idna lallowance g[all-familji li g[andhom tfal b’di]abbiltà u ne[[ejna t-test tal-mezzi biex it-tfal kollha b’di]abbiltà jibbenefikaw.

Nidejna skemi ta’ inklu]joni fil-qasam taxxog[ol bi programmi apposta offruti mill-ETC. Fost dawn insemmi lprogramm Employment Aid Programme u Bridging the

minn Clyde Pulì clyde.puli@gov.mt

Gap flimkien mal-pro;ett Me21, fejn 430 persuna b’di]abbiltà ibbenefikaw minn ta[ri; u esperjenzi ta’ xog[ol.

Fl-a[[ar 20 sena Gvern Nazzjonalista bidel il-mod ta’ kif in[arsu lejn il-persuni b’di]abbiltà u b’konsegwenza ta’ hekk ilmod ta’ kif nitrattaw issues li jirrigwardaw lil dawn ilpersuni. Bis-sa[[a ta’ hekk persuni b’di]abbiltà saru aktar konxji u aktar vo/iferi dwar id-drittijiet tag[hom u dan, fih innifsu, hu po]ittiv.

Id-dinjità ta’ dawn ilpersuni jixraqilha rispett s[i[ kif jixraq lil kull persuna umana o[ra.

G[alhekk ir-rivoluzzjoni fil-qasam tad-di]abbiltà trid tibqa’ g[addejja, mhux g[al xi rikba politika, i]da g[aliex hekk jixraq lil dawn ilpersuni.

Noti dwar l-elezzjonijiet fil-Libja Il-votazzjoni tal-bierah filLibja g[alqet fit-8 p.m. – naturalment dan l-artiklu nkiteb ferm qabel. U rri]ultati huma mistennija sebat ijiem o[ra. Xorta wa[da, i]da, xi w[ud minn dawn l-osservazzjonijiet g[andhom ikunu utli g[al min irid jifhem x’;ara u x’se ji;ri.

• Xi /ifri u tag[rif: Votanti eli;ibbli – 3.3 miljun; irre;istraw 2.9 miljun (kienu esklu]i l-uffi/jali fir-re;im ta’ Gaddafi). ?entri ta’ votazzjoni li nfet[u bla ebda problema lbiera[: 94%.

Si;;ijiet allokati: 100 g[allPunent (it-Tripolitanja); 60 g[al-Lvant (in-na[a ta’ Benga]i u /-?irenajka); 40 g[all-Fezzan (provin/ja ]g[ira ta[t it-Tripolitanja li lkapitali tag[ha hi Sabha). Innumru ta’ kandidati: bejn wie[ed u ie[or, 3700, li jinkludu 585 mara (il-li;i elettorali stipulat li kull lista kellu jkollha xi kandidati nisa).

• Mhux veru dak li rrappurtaw xi a;enziji, li din

hi l-ewwel darba li l-Libja rat kampanja elettorali. Ta[t irRe Idris (1951-69), kien ikun hemm elezzjonijiet. Ta[t Gaddafi wkoll – u g[alkemm dawk l-elezzjonijiet kienu g[al karigi li ma kinux ikopru responsabbiltajiet importanti, madankollu dawk li rajt jien kienu jirrikjedu /ertu tip ta’ kampanja wkoll.

Id-differenzi did-darba huma: it-teknolo;ija – fit-TV kont tara reklami, u/u[ kif ukoll diskussjonijiet bejn ilkandidati u l-pubbliku; ilpartiti, li minnhom hemm bosta, i]da li jinkludu xi partiti I]lamisti (mhux xi [a;a li nibtet mittradizzjonijiet Libjani) u o[rajn laj/i; il-parte/ipazzjoni ta’ kandidati nisa; ledukazzjoni g[olja ta’ bosta kandidati (fi ]mien lindipendenza ma kien hemm prattikament ebda gradwat, u fil-bidu tal-epoka ta’ Gaddafi madwar 85% tan-nisa kienu mag[duda illitterati).

• Veru li fil-lvant, partikolarment fil-belt ta’ A;idabja, kien hemm xi attakki fuq il-bi//a l-kbira

ta/-/entri tal-votazzjoni. Irra;uni tidher li saret minn xi nies li jridu l-awtonomija g[al-Lvant. N aturalment, l-ebda attakk vjolenti mhu sinjal demokratiku tajjeb, i]da, mill-banda l-o[ra, wie[ed jista’ jara xi [a;a po]ittiva f’dawn l-attakki: il-fatt li nt[asset il-[tie;a li l-kaxex tal-voti jin[arqu jindika li min kien kontra l-elezzjoni [aseb illi kieku talab bojkott ma kienx hemm bi]]ejjed nies li se jag[tu kasu. F’dassens, l-attakki jindikaw mhux biss sentiment kontra lelezzjoni i]da wkoll juru li hemm sentiment qawwi favur.

• Il-partiti huma [afna, i]da l-ewlenin jistg[u jinqasmu f’]ew; gruppi ta’ tlieta.

Hemm dawk l-I]lamisti, jew a[jar: L-ewwel, il-Partit tal:ustizzja u l-I]vilupp, li g[andu ispirazzjoni tal-A[wa Misilmin (li reb[u lpresidenza fl-E;ittu). It-tieni, il-Partit tal-Patrja (il-Watan), immexxi minn Abdul {akim Bil[a;;, li kien imexxi grupp armat I]lamiku u wara kien

jikkmanda xi forzi tar-ribelli.

U hemm Al-Asala, grupp Salafista (ar/ikonservattiv), li bil-li;i kellu jkollu kandidati nisa, i]da fir-ritratti tag[hom dehru kollha b’wi//hom mg[otti.

Apparti (forsi) g[asSalafisti, wie[ed g[andu jinnota li l-partiti I]lamisti huma wkoll nazzjonalisti, ji;ifieri huma impenjati li j[arsu l-ewwel l-interess nazzjonali. Il-Partit tal:ustizzja u l-I]vilupp qed jie[u (kif jindika ismu) ilpartit li ilu jiggverna t-Turkija mill-2002, b’su//ess ekonomiku kbir, b[ala mudell. Il-Partit tal-Patrja hu impenjat li j[addan I]lami]mu moderat f’ambjent demokratiku.

• It-tieni grupp ta’ partiti hu dawk laj/i. Hemm l-Alleanza tal-Forzi Nazzjonali, ta[t iddirezzjoni tal-eks Prim Ministru tal-Kunsill Tran]itorju, Mahmud :ibril.

Hemm il-Partit tal-Front Nazzjonali, immexxi minn grupp li kien imexxi loppo]izzjoni minn barra lLibja g[al g[exieren ta’ snin.

minn Ranier Fsadni ranierfsadni@europe.com

U hemm il-Partit ?entrista Nazzjonali, immexxi mill-eks ministru tal-Kunsill Tran]itorju, Ali Tarhuni.

Huma kollha moderati, laj/i filwaqt li jag[rfu l-identità musulmana tal-Libja.

• Dak li ma jirriflettux dawn in-noti, i]da, hu s-sens ;enerali ta’ /elebrazzjoni filLibja. Id-diskussjonijiet u rreklami fit-TV f’dawn l-a[[ar ;img[at kont tarahom kwa]i l-[in kollu. U l-ispirtu dejjem kien: Kif nistg[u naqilbu lfolja^

12

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Opinjoni

Dan kollu g[aliex iddifendejt lil Alla!

jeanclaudemicallef@gmail.com

X’par idejn sodi g[andek^ Hemm min i[ossu b’sa[[tu g[aliex isabbat saqajh u hawn min i[ossu b’sa[[tu aktar ma jie[u b’id persuni li jikkonfermaw qbil.

Hawn min i[ossu sod binnuqqas ta’ [addie[or u hawn min i[ossu b’sa[[tu g[aliex jg[in lil [addie[or.

Dan kollu jiddependi fuq il-karattru, il-vi]joni u lg[anijiet tal-persuna.

Ta’ min wie[ed jirrifletti u janalizza wkoll lil min jidher b[ala l-aktar b’sa[[tu f’pajji]na… lill-mexxejja tag[na.

Mir-retorika wie[ed jaf jinstema’ ta’ /erta sa[[a i]da jaf ma jkunx ta’ stamina filwaqt li l-weg[diet jafu jkunu jidhru sodi imma filfatt ikunu biss du[[an u xejn tan;ibbli.

Meta tara kap ta’ partit li biex juri li hu sod ifa[[ar u jqabbel lilu nnifsu ma’ persuna;;i fi ]minijiet li ;abu l-firda u anke vjolenza f’pajji]na tibda tifhem xi jfisser g[alih ‘mexxej sod’.

Lili jinkwetani li l-hekk imsej[a ]minijiet tad-dlam fl-istorja tal-poplu tag[na xi w[ud iqisuhom b[ala ]minijiet ta’ glorja.

G[andek mexxej ta’ partit li g[alih hu ta’ stima li jinnamra ma’ re;imi jew dittaturi politi/i li jisfidaw lin-Nazzjonijiet Uniti.

Dan l-istess mexxej donnu j[ossu komdu li xi [add jivvendika ru[u minn avversarji politi/i tieg[u la darba jara lil xi wie[ed mittim oppost b’animosità lejn kollega tieg[u. G[alih, li tkun b’sa[[tek ifisser li tasal fejn trid bi skapitu ta’ [addie[or u mhux li g[aliex int b’sa[[tek mieg[ek jirnexxi [addie[or.

Mill-banda l-o[ra g[andek kap ta’ partit li ma jg[ajjatx b’kemm g[andu sa[[a imma b’kemm g[amlek b’sa[[tek.

Ma jurix kemm hu sod billi jipprova jfarrak l-avversarju imma billi jwettaq politika li

hi aktar soda minn dik talavversarju.

Dan l-istess kap g[adda minn bosta sfidi, anke interni, u matul il-pro/ess baqa’ sod meta bosta [asbu li seta’ j/edi jew irid juri qilla. I]da, fil-kwiet u anke minkejja l-inkwiet, baqa’ ffukat u sod. Ma nkwetax g[all-po]izzjoni tieg[u imma l-inkwiet tieg[u kien kif jara lill-pajji] ma jaqax lura u jkompli jilqa’ g[allisfidi.

L-inkwiet tieg[u kien kif jiddefendi l-post tax-xog[ol ta’ bosta u jkompli jikkonvin/i lil diversi li linteress tal-pajji] ji;i qabel kull interess personali.

Kif nafu, il-log[ob talidejn iwe;;a’. Inutli jkollok idejk sodi imma l-bqija batut g[aliex dan ikun ifisser li se tibqa’ tu]a idejk biss biex tasal. U hemm limitu. Meta tg[ajjat b’par idejn sodi — kun /ert li ma timxix b’idejk imma li mo[[ok imexxi lil idejk. Mhemmx g[aliex issabbat il-ponn biex tirba[ l-argument u f’mumenti b[al dawn taqla’ aktar minn par idejn b’/ap/ipa soda.

Fi]-]mien li ;ej se jkollok par idejn offruti quddiemek — id li tkompli ti[dok lejn futur sabi[ f’Malta Ewropea, bix-xog[ol, bil-g[aqal u b’vi]joni. Jew id li ti[dok lura g[all-kultura Mintoffjana li wkoll qed toffrilek garanzija fejn listess id falliet.

Ironikament, it-tnejn se jkunu m]ejnin bil-blu, ittnejn se jippruvaw jidhru kordjali imma t-tnejn jappartjenu g[al ir;iel differenti. It-tnejn jappartjenu g[al vi]jonijiet differenti, it-tnejn i[addnu filosofiji differenti u t-tnejn g[andhom id o[ra li ]]omm [bieb passati u aspirazzjonijiet differenti.

Komuni hemm int! Sta g[alik x’tifhem b’par idejn sodi u kif trid tutilizzahom.

Dan l-a[[ar fil-;urnal The Times, g[al aktar minn darba, iddefendejt lil Alla u l-li;ijiet tieg[u kontra xi de/i]jonijiet ta’ parlamentari li kienu ivvutaw kontra l-istess li;ijiet.

Urejt li g[andi nappo;;ja lil Alla u mhux lill-parlamentari, li mhumiex [lief sempli/i bnedmin bid-difetti kollha tag[hom u li [assejt li kienu qeg[din jix[tu ta[t saqajhom il-Li;i Divina.

Kont prudenti kemm stajt.

Imma, b’mod spe/jali b[ala sa/erdot, ma stajtx ma niddefendix lil Alla u l-Li;i tieg[u. Sfortunatament, qajjimt riefnu s[i[ fuq l-Internet. Iva, inkredibbli.

Jien internet ma g[andix.

G[andi ]ew; kompjuters u anki lap-top i]da mhux linternet. G[aliex? G[ax jiena ng[addi mhux inqas minn g[axar sig[at kuljum malkotba, naqra u nikteb. Bla ebda fta[ir ng[id li g[andi xi tlett elef ktieb b’erba’ lingwi differenti.

Tajjeb jew [a]in, billi naf kemm l-Internet hu interessanti, b]ajt li jfixkilni fix-xog[ol mal-kotba. Millbanda l-o[ra, [ames neputijiet tieg[i g[andhom l-Internet u, g[alhekk, nista’, jekk ikolli b]onn, ninqeda bl-g[ajnuna tag[hom.

Imma, g[alkemm m’g[andix internet u qatt ma w]ajtu, xorta wa[da d-destin ried li xi ftit ninkwieta ru[i b’dan l-imbierek ta’ Internet.

Wie[ed [abib tieg[i, ming[ajr ma g[idtlu jien, ;abli g[axar pa;ni s[a[ ta’ reazzjoni li kien hemm appuntu fuq linternet g[all-fatt li jien kont iddefendejt lil Alla u l-Li;i Divina.

Ner;a’ ng[id li, b[ala sa/erdot, lil Alla ddefendejt. U ddefendejtu kontra wirjiet ta’ nuqqas ta’ fidi li kienu wrew dawk [uti li jissej[u ‘parlamentari’. Dawn, ma[tura minn poplu prevalentement nisrani, ippreferew jix[tu ta[t saqajhom it-twemmin nisrani u jappo;;jaw ere]ija.

Dawk l-g[axar pa;ni urew /ar li, g[al xi ra;uni jew o[ra, ma qablux mieg[i. Dehrilhom li jien ]baljat bil-kbir. G[amlux dan min[abba sentimenti politi/i jew, ag[ar u ag[ar, g[ax m’g[adhomx jemmnu filli;ijiet ta’ Alla u xi w[ud forsi lanqas fl-istess Alla, dan assolutament ma nafux u ma nippretendix li nsir nafu.

Naf biss li min hu responsabbli g[all-a//ettar u dd[ul ta’ kitba fuq l-internet, ma qag[ad i[abbel mo[[u xejn li l-;lieda kienet biss min-na[a wa[da u li jien qatt u qatt ma kont qed inwie;eb g[al dawk lattakki u tg[ajjir kontra tieg[i.

minn Anton Gauci

...........................................

Tahom kull /ans li jiktbu u jkomplu jiktbu u jer;g[u jiktbu! Aktarx li dehrlu li kien qed jag[mel tajjeb, avolja jien qatt ma rrispondejt g[al dawk l-attakki. Kienx qed jimxi b’;ustizzja jew le, ]gur li jien ma nikkummentax.

D[aqt u bkejt

Meta qrajt dawk l-g[axar pa;ni, ridt u ma ridtx, qabadni d-da[q. G[aliex? G[ax listonaturi reli;ju]i u mhux reli;ju]i li fihom, hu min hu lqarrej, bilfors ida[[quh!

G[aliex bilfors?

Fost l-o[rajn g[as-sempli/i ra;uni li malajr tinduna sa fejn jistg[u jwasslu sentimenti politi/i anormali u pre]unzjoni ]ejda li titkellem awtorevolment fuq qasam li assolutament mhux tieg[ek.

Qasam ta’ Skrittura Mqaddsa u ta’ tag[rif reli;ju].

Mhux qasam tieg[ek g[al aktar minn ra;uni wa[da. Lewwel nett g[aliex qatt ma kont tabil[aqq im[arre; fih: seta’ kellek imbjankatura u ti]li; ta’ tag[lim, u seta’ anki lanqas dan ma kellek. U madankollu tippretendi li ssemma’ le[nek awtorevolment — [a;a li turi pre]unzjoni u anki stupida;ni.

Allura possibbiltà kbira li ti]balja, tg[id il-[merijiet li, irid jew ma jridx il-qarrej, li dan ida[[quh. U jekk jien nipprova niddetta fuq il-lingwa Russa jew dik ?ini]a, mhux bilfors no[ro; bi ftajjar li jda[[qu?

Imma anki bkejt

Tid[aq, iva. Imma tid[aq g[ax id-da[q ji;i b’mod spontanju u naturali, ming[ajr ma tkun trid. I]da mbag[ad, nitkellem mhux biss b[ala sa/erdot imma anki b[ala sempli/i nisrani, tassew bkejt.

G[aliex? G[ax, fl-a[[ar milla[[ar, dawn l-istess kittieba huma [utna!

Ulied Alla b[alna u, b[alna, ma[luqa biex jog[;buh [alli, g[ada pitg[ada, imorru jgawduh. Aktarx li xi darba anki mtellg[in fil-bi]a’ tal

Alla u mg[allma kif g[andhom jg[ixu [alli jog[;buh. Forsi anki, sa ftit ilu, lil dan Alla u l-li;i tieg[u kienu jpo;;uhom l-ewwel u qabel kollox.

U forsi kien dan l-a[[ar li [assew li m’g[andhomx ikomplu b’din il-mentalità qaddisa. Forsi [allew lil min ibieg[dhom minn Alla. Qari ta’ kotba []iena, [ajja fid-dnub, sentimenti mg[aw;a ta’ politika parti;jana blu jew [amra jew anki biss a[dar — skont liema partit jappo;;jaw mit-tlieta li g[andna f’pajji]na.

Il-qarrej qed jara, u jista’ jibqa’ /ert, li jien miniex se nuri sentimenti ta’ politika parti;jana, la lejn il-lemin u lanqas lejn ix-xellug jew lejn in-nofs. Xejn minn dan. Filkitba tieg[i, li qajmet dawk issentimenti ostili, jien tkellimt biss b[ala sa/erdot li jiddefendi lil Alla u l-Li;i Divina.

Fin-nofs jinzertax ikun hemm Gonzi jew Muscat jew Briguglio — dan assolutament ma hu affari tieg[i xejn. Lil dawn kollha nirrispettahom u n]ommhom b[ala [bieb. U ni]balja jekk, b[ala sa/erdot, na[sibha xort’o[ra jew in[ares lejn kuluri.

Imma mhux Alla u l-li;i tieg[u. Anzi hekk suppost li jkunu s-sa/erdoti kollha. Dawn anki jekk kardinali, isqfijiet u kappillani, ji]baljaw immensament jekk jag[lqu g[ajnejhom u [alqhom. Alla, immankabbilment, jikkastigana jekk nimxu b’din it-tattika.

Kumbinazzjoni jew le, dan la[[ar stess il-Kulle;; talKappillani ta’ pajji]na g[adda b[ala ri]oluzzjoni ewlenija tieg[u dak tat-tfittix tan-nag[;a li tkun tbieg[det mill-mer[la.

Jien minix se ng[addi ;udizzju u ng[id li dawk li, fuq linternet, kitbu kontra l-Li;i ta’ Alla, huma ng[a; li tbieg[du mill-mer[la. Miniex se nag[milha ta’ m[allef.

I]da, imbag[ad, lanqas se noqg[od lura milli nistaqsi jekk isqfijiet u kappillani u sa/erdoti humiex jiddefendu bla ebda bi]a’ din l-istess Li;i Divina.

U, kif obbligati, spe/jalment fi/-/irkostanzi attwali mhux sbie[ [afna ta’ pajji]na, bilkelma u bil-pinna.

B[alma lanqas noqg[od lura milli nistaqsi jekk dik l-ostilità kollha li qamet kontra l-kitba tieg[i kinitx ;ejja min[abba lfatt li, f’wa[da mill-[afna b/ejje/ ta’ kitba tieg[i f’The Times, jien iddefendejt lil Gonzi talli pprefera lil Alla milli lill-bnedmin.

Hawn mhix kwistjoni ta’ Gonzi u mhux Gonzi. Imma kwistjoni ta’ difi]a tal-Li;i Divina. Hekk g[edt u hekk ner;a’ ng[id!

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Opinjoni

13

L-g[aqda fil-PN u l-elezzjoni li jmiss Meta n[ares lejn il-PN, bilkuntrarju ta’ xi w[ud, jien nara Partit Nazzjonalista mag[qud u lest biex jirba[ lelezzjoni ;enerali li jmiss.

Hu partit li f’dawn l-a[[ar [ames snin [adem u [a de/i]jonijiet li wasslu biex ilpoplu Malti u G[awdxi jiffa//ja l-problemi ekonomi/i b’mod li ma kellux i;arrab ittbatija li ;arrbu popli o[rajn.

Kien gvern li [adem biex f’pajji]na jkun hawn ixxog[ol u ma jkunx hawn ilqg[ad li hemm f’pajji]i ferm akbar minn tag[na.

Jien in[ares lejn il-PN u nara partit mag[qud, b’Kunsill Amministrattiv, b’Kumitat E]ekuttiv u bil-membri talkumitati kollha mag[qudin f’fehma wa[da u b’lealtà lejn il-Prim Ministru Gonzi.

Ma narax issues li jaqsmu lpartit. Ma hemmx diskussjoni dwar x’g[andu jsir u li je[tie; li jkun de/i] li qed jaqsam lillKumitat E]ekuttiv bejn ]ew; ideat.

Jekk hemm diskussjoni din hi jekk g[andniex immorru g[al elezzjoni bikrija jew elezzjoni f’waqtha.

Din, i]da, hi de/i]joni ta’ opinjoni g[aliex, fl-a[[ar milla[[ar, hi de/i]joni ewlenija tal-Prim Ministru.

Meta n[ares lejn il-Grupp Parlamentari, nara tliet Deputati li f’okka]joni ta’ vot g[a]lu, bil-libertà s[i[a tag[hom, li jivvutaw b’mod differenti mill-kumplament tal-Grupp.

F’dak il-[in, nammetti, dehret firda ta’ opinjoni, vot u atte;;jament.

Dik il-firda [asdet lin-nies.

Fejn in-nies imdorrija tara l-

g[aqda rat firda. Fil-kummenti tieg[i dwar x’;ara, g[alhekk, noqg[od attent u nanalizza aktar f’dettall u ma ng[idx g[andna partit mifrud jew g[andna partit li qed inixxi ddemm.

Dan ng[idu bir-ra;un kollu g[aliex b[ala partit, bl-organi kollha tieg[u, hu partit mag[qud.

Ng[id li g[andna tliet deputati li fuq de/i]joni ta’ vot idde/idew li jivvutaw skont lopinjoni tag[hom milli b’lealtà lejn il-partit.

Dawn id-deputati idde/idew fil-libertà tag[hom u esprimew ru[hom kif dehrilhom huma u skont x’inhu tajjeb g[alihom personali.

Il-libertà twassal biex ikollok opinjonijiet differenti u, g[alhekk, mad-dritt fundamentali tal-espressjoni hemm id-dritt ta’ rispett u ta’ tolleranza.

Issa nifhem ukoll li b[alma kien hemm min kellu jittollera lil dawn it-tliet deputati jivvutaw kif [assew huma, hekk ukoll issa huma g[andhom ikunu tolleranti li jisimg[u u ja//ettaw li jkun hemm min ma jaqbilx mag[hom u juri fehmtu.

F’so/jetà liberali, ittolleranza hi dritt u dmir fundamentali g[aliex aktar ma hemm ideat differenti aktar je[tie; li jkun hemm rispett u tolleranza.

Hawn il-partit kellu kull dritt jg[id kif ja[sibha dwar id-de/i]joni ta’ dawn iddeputati u jekk il-Kumitat E]ekuttiv [assu fid-dmir li j/anfar, kellu dritt i/anfar latte;;jament li kien juri firda

fl-ideat tal-Grupp Parlamentari.

G[alhekk nemmen li dawn id-deputati g[andhom dmir li jittolleraw idea differenti minn tag[hom, ukoll jekk din l-idea tkun /anfira ;ejja min-na[a tal-E]ekuttiv tal-PN. Nemmen bis-s[i[ li dak kollu li ;ara fil-Parlament mg[andux jirrifletti ikrah fuq il-Partit Nazzjonalista.

Fil-Parlament, dak li ;ara kien tassew [a]in g[aliex kellek Oppo]izzjoni li ressqet ]ew; mozzjonijiet li permezz tag[hom riedet tinqeda b’sentiment ta’ membri parlamentari nazzjonalisti bil[sieb li tara lill-Ministru Carm Mifsud Bonnici u lAmbaxxatur ta’ Malta g[allUE jintalbu jirri]enjaw.

Fil-fatt dawn i]-]ew; personalitajiet kienu mitluba jirtiraw mhux g[aliex g[amlu xi [a;a [a]ina, mhux g[aliex wettqu xi skandlu, i]da fi]]ew; ka]ijiet g[aliex kien hemm min [ass li kellu jivvota kontra tag[hom.

Integri u serji

Kieku kemm Dr. Carm Mifsud Bonnici kif ukoll isSur Richard Cachia Caruana ma kinux accountable lejn ilgvern u l-poplu, kieku dawn wettqu xi de/i]joni li iffavoriet lilhom fuq livell personali kien ikun [aqqhom jirri]enjaw u [add ma kien jg[id xejn.

I]da l-ironija qieg[da li filka] ta’ Carm, waqt u wara li rri]enja kul[add baqa’ jg[id, inklu] l-Oppo]izzjoni li Dr. Carm Mifsud Bonnici kien persuna integra u serja.

L-istess kien qed jing[ad

g[al Richard Cachia Caruana, li hu ra;el tal-affari tieg[u u jrid li l-affarijiet isiru sewwa; minkejja dan kellhom jirri]enjaw.

Din, fil-fehma tieg[i, turi kemm dan il-vot kien in;ust.

G[alhekk dak li ;ara ma kienx ;ust; kellu mottiv differenti minn dak li talbet l-istess mozzjoni tal-Labour.

Dan l-argument ng[idu g[aliex irrid nuri li fil-Grupp Parlamentari ma hemm l-ebda firda i]da hemm biss xi deputati li kellhom idea differenti u dawn e]er/itaw lopinjoni tag[hom.

Il-problema personali li kellhom dawn it-tliet deputati issa ;iet problema espressa filpubbliku. G[alhekk in[oss li l-Grupp Parlamentari mg[anudx ikun kritikat g[aliex f’kull sitwazzjoni ;ab ru[u b’serjetà u responsabbiltà kbira u b’dinjità.

Dan kollu jwassalni biex g[alhekk nuri li f’din issitwazzjoni mhux minnu li g[andna partit maqsum. Mhux minnu li g[andna partit li qed inixxi d-demm.

Ir-realtà hi li g[andna tliet deputati li u]aw id-dritt tal-vot g[all-u]u personali tag[hom u l-problema ma hi ta’ [add [lief tag[hom u, fil-fehma tieg[i, trid tibqa’ biss riflessa fuqhom.

Il-partit issa g[andu jara x’inhu l-a[jar li jsir biex din is-sitwazzjoni tkun newtralizzata fl-inqas [in possibbli. Il-kliem ta’ kundanna min-na[a tag[na ddeputati ma jwasslu mkien.

Ma jistax ikun, fil-fehma tieg[i, li jkollna min jikkundanna biex jidher sabi[

minn Edwin Vassallo edwinvassallo@gov.mt

u jipprova jirba[ il-punti hu.

Din mhix sitwazzjoni ta’ reb[ ta’ punti u ammirazzjoni.

Din hi sitwazzjoni fejn irridu ninsew is-sentimenti personali u na[sbu biss fil-;id komuni.

Din hi sitwazzjoni li g[andha to[ro; lill-PN b’sa[[tu aktar milli kien. Din hi sitwazzjoni li tixhed kemm je[tie; li jkollna deputati li jivvalorizzaw ilvaluri u l-etika fil-partit u lParlament.

Ir-responsabbiltà ta’ soluzzjoni hi f’idejn dawk li ikkaw]aw il-problema.

Sakemm min ikkaw]a lproblema jara kif isolviha, ilpartit irid jara li l-[idma talgvern tibqa’ g[addejja biex ilpoplu ma jitlef xejn minn dak li akkwista fl-a[[ar snin.

Waqt il-prova kollox. Dan hu mument ta’ prova g[al kul[add u issa kollox jiddependi min kif se n;iebu ru[na u minn kif se nitkellmu.

Il-glorju] tal-istorja Maltija imtappan wa[da bil-kif Kos, kemm kellna ng[ixu esperjenzi mqanqla dan la[[ar fil-kamp politiku.

Waqtiet ta’ in/ertezzi u spekulazzjonijiet u tbassir li [allew u qed i[allu bosta [luq miftu[a u stennija li f’Malta tag[na ftit g[exna b[alhom, jekk qatt g[exna.

Gazzetti, radjijiet u televi]joni u dak kollu li jaslilna fi djarna b’mezzi elettroni/i, jiddominaw il-platt tal-;urnata. G[idut fit-toroq u x-xag[ri; [wienet u fi djarna mal-familja, u eluf ta’ okka]jonijiet frekwentati minna.

Kliemna jispi//a jintreba[ mill-istorja mqanqla politika Maltija li reb[et fuq kull attività jew manifestazzjoni fil-kalendarju tag[na li, normalment, qatt ma sfat mirbu[a u mxejna minn episodji tali.

Jidher li fl-a[[ar (jew kwa]i) tat-ti;rija politika governattiva, mhix se twassal sal-barkun, kif a[na mdorrijin li naraw lid-dg[ajjes tag[na fit-ti;rijiet tar-Regatta.

Qtajna nifisna, g[ajjejna u t[arbatna. Di]gwid u nuqqas ta’ qbil politiku ta’ kif jifhimha Deputat Parlamentari u ie[or, jekk mhux Oppo]izzjoni s[i[a kontra lGvern (jew xi ministru fih) kif rajna u segwejna ftit tal;img[at ilu, biex ma nsemmix ukoll dawk l-aktar ri/enti ta’ din l-istorja m[awra bilg[aqal. {alel ta’ akku]i u nuqqasijiet u pretensjonijiet u stennija li wasslu biex rajna Ministru Parlamentari /ensurat u mne]]a’ milluffi//ju fdat lilu mill-Prim Ministru.

Vot, li biex kien attivat, l-

Oppo]izzjoni Laburista sabet g[alih l-appo;; s[i[ ta’ Membru Parlamentari fuq inna[a tal-istess gvern. U bdiet storja konfu]a li nxebba[ha mal-borma bl-ikel li tlestili lmara, biex tarani nitpaxxa bittog[ma ta’ dak kollu li jkun irri]ultalha titfa’ ;o fiha, biex jin[ema.

U meta ti;i “ift[ilha l-bieb”.

Hux hekk jg[idu? Aktar ta[wir u g[a]liet ta’ gosti politi/i li issodisfaw lil min kien ilu ma jiffanga f’borom ifu[u, jekk mhux (g[allkuntrarju) fihom tog[ma xejn pja/evoli, biex l-istonku jasal ja[dimhom; bla ma jitfewwaq g[al darba darbtejn bilqawwi.

Il-kok i[ejji l-borom fuq innar u “dawk ta’ ;ewwa” jag[tuna ikla, li meta taraha fil-platt ma tkunx qed tistenna li se ssibha mnawra u

b’tog[ma qarsa u indi;estiva.

Waqtiet politi/i li dil;enerazzjoni tal-lum se jkollha x’tirrakkonta dwarhom lil dawk uliedhom jew qrabathom li g[ada pitg[ada ji[dulna postna meta [ajjitna jag[lqilha ]mienha.

Hawn min jistaqsi (u dawk li jistaqsu huma bosta) allura kif qatt kok jista’ ja//etta li lborma ikel tieg[u j[alli lil ta’ ;ewwa stess i[assruhielu? Din m’hemmx twe;iba g[aliha!

Biss, dax-xenarju twal u ;;ebbed bil-bosta u je[tie; jintemm. Jin[tie; li jintemm illum qabel g[ada.

Il-Parlament Malti m’g[andux jit[alla ji]irja daqstant b’g[a;la u qilla li qed nosservawha lkoll kemm a[na. Dan hu g[ajb goff u ina//ettabbli. Pajji]na jixraqlu wisq a[jar minn hekk.

It-tmunier ta’ dal-bastiment

minn Alfred Attard

politiku jrid jindirizza l-vapur ’il bog[od mill-[alel u lmaltempati. Dan hu li qed jistenna kulmin irid il-;id lillPartit Nazzjonalista fil-gvern.

G[aliex qed naqtg[u qalbna? Mhux a[jar jekk nintg[a]lu llum qabel g[ada?

14 Intervista

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

MARIJA HAMMETT – omm b’karriera u attiva fil-volontarjat

Taf xi trid u tirsisti biex tasal minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Dwar Marija Hammett dan l-a[[ar smajna [afna min[abba li kellha l-opportunità li tag[mel ;urnata ssegwi l-impenji tal-Prim Ministru wara li ntg[a]let fost dawk li kkompetew biex ikunu jistg[u jg[ixu din l-esperjenza. I]da dwar Marija hemm [afna aktar minn hekk.

T[ajjart immur insibha f’wie[ed mi/-child care centres li tmexxi biex niskopri aktar dwarha. Nistqarr li kelli lokka]joni nsir naf mara b’karattru u valur mill-aqwa.

Omm, mara tad-dar, mara b’karriera, mara dedikata g[allvolontarjat u [afna aktar.

Marija u [uha Ruben }ahra trabbew Wied il-G[ajn.

Kellhom tfulija sabi[a u msawra fuq responsabbiltà u valuri. Bil[aqq Marija hi t-tifla ta’ Trevor Zahra!

“Il-;enituri tag[na dejjem tawna edukazzjoni tajba u fi ftit kliem ma kien jonqosna xejn minkejja li ma kinux ifissduna u jag[tuna kull ma rridu.

Familja normali li kienet tg[ix bil-paga tal-papà biss u l-mamà kienet mara tad-dar.”

Tfulija li i]da ]viluppat f’sitwazzjoni xi ftit jew wisq diffi/li meta ta’ età ]g[ira ;iet nieqsa l-mamà tag[hom.

Trawma li Marija ma tista’ qatt tg[id li ssuperat u fil-fatt titbikkem meta ssemmiha.

“Kelli [mistax-il sena. Jien kont qed nag[mel l-O Levels u [ija l-A levels. {ajjitna baqg[et g[addejja ta’ studenti li konna u r-rwol ta’ ommi [adu fuq spallejh il-papà. Qatt ma naf li mort l-iskola u kelli nipprepara jien il-lunch. Konna nsibuh lest meta nqumu.

Sitwazzjoni iebsa “Illum il-;urnata li jien omm

nirrealizza kemm kienet iebsa g[alih din is-sitwazzjoni. Tilef lil martu i]da kellu jibqa’ g[addej bil-[ajja ta’ kuljum. Minn xiex g[adda l-Bambin jaf.”

Marija, i]da, tg[id li trid jew ma tridx xi ftit jew wisq esperjenza simili timmaturak i]da fundamentalment ilmaturità ;iet grazzi g[all-valuri sodi li ng[ataw meta kienu qed jitrabbew.

“Minn età ]g[ira kont in[ossni aktar matura mill-età li kelli. Forsi g[ax jien xi ftit ]atat i]]ejjed, dejjem kont prefect u dejjem kont ninvolvi ru[i fl-attivitajiet tal-iskola.

Flimkien ma’ ]ew;ha u t-tliet uliedha

Mat-tfal f’wie[ed mi/-child care centres tag[ha

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew “Definittivament li lesperjenza li g[addejt minnha mmaturatni. Dak i]-]mien malewwel konna [assejna li /erti responsabbiltajiet jinqasmu bejn tlieta.

“Kull nhar ta’ Sibt konna min ja[sel il-[wejje;, min imur jixtri... Insomma, naqsmu xxog[ol. I]da dan mhux g[ax ilpapà kien i;eg[ilna i]da g[ax konna n[ossu li hekk kellu jkun.”

Marija ]]ew;et ta’ 19-il sena, età li bosta ji;;udikawha b[ala ]g[ira. Hi tg[id li kienet [a;a naturali g[aliha li ti]]ewwe; ta’ dik l-età u effettivament meta ]]ew;et kienet t[ossha lesta u x-xog[ol naqsilha mhux ]didilha. “ Nirringrazja ’l Alla, ilna 19-il sena mi]]ew;in u g[andna ]wie; sod. Ma ]]ewwi;tx biex na[rab missitwazzjoni li kont fiha. Dejjem kont tal-opinjoni li rrid

nissetilja u jkolli familja.”

Marija kellha mudell tajjeb fuq xiex timxi u anke meta ;iet nieqsa ommha, missierha kkumpensa n-nuqqas u dejjem kien hemm g[al uliedu. Illum Marija g[andha tliet subien, likbar ta’ 17-il sena u l-i]g[ar ta’ 8 snin.

Meta kellha lit-tifel il-kbir ma kellhiex f’mo[[ha li tibqa’ ta[dem, tant li tat ir-ri]enja tag[ha i]da malajr bidlet lopinjoni. “ Irrealizzajt li ridt no[ro; na[dem g[ax kien diffi/ili g[alija li nkun full-time mummy u dde/idejt li na[dem part-time. Omm ir-ra;el kienet i]]ommilna t-tifel u kont na[dem erba’ nofstanhari fil;img[a. Meta mbag[ad g[alaq dawk is-sena u nofs kont bdejt nibag[tu child care centre li kienu di;à je]esistu.”

Sena wieqfa

Meta kellha t-tieni wie[ed baqg[et ta[dem wara li g[amlet sena wieqfa. Ix-xog[ol kien fl-amministrazzjoni. Filfatt l-ewwel xog[ol tag[ha wara li [ar;et mill-iskola kien b[ala tajpista i]da kompliet titla’ fil-livelli u spi//at ta[dem fl-accounts ma’ kumpaniji differenti.

Xog[ol li swieha [afna ’l quddiem. Fil-fatt Marija bidlet il-;eneru tax-xog[ol tag[ha bil-[ila tat-tifel il-kbir tag[ha.

Marija tirrakkonta hekk: “ Kien xi year 2 u kelli di;à

lit-tieni wie[ed li kien imur ilkindergarten. Dak i]-]mien kont na[dem full-time. Darba minnhom ;ie fuqi u qalli – taf li l-mamà ta’ Steve, il-best friend tieg[i, tkun id-dar meta hu ji;i mill-iskola? Ma ta[dimx, toqg[od id-dar.

“G[alih kienet xi [a;a ;dida g[ax dejjem jafni na[dem.

Kien [adha bi kbira li jista’ jkun hawn tfal li ommhom ma ta[dimx. Ried ikun jaf g[aliex jien mhux b[al omm Steve u jien bdejt in[ossni [atja.”

Mill-g[ada Marija tat irri]enja i]da riedet tara x’se tag[mel biex iddawwar ir-rota u bdiet i]]omm it-tfal tan-nies id-dar, babysitting.

“Minn grupp ]g[ir spi//ajt li t-tfal bdew ifaqqsu minn kullimkien. Bdiet ti;ri l-kelma u t-tfal ji]diedu sakemm spi//ajt li ma kellix fejn in]omm aktar tfal id-dar.

“Idde/idejt li nifta[ post, /entru. Kien g[alhekk bissa[[a tat-tifel li bdejt bl-attività li g[andi, dik li wasslitni biex ikolli ]ew; Child Care Centres, wie[ed il-Fgura u l-ie[or Marsaskala.

“Bdejt l-idea li t-tfal meta ji;u mill-iskola jsibuni d-dar u spi//ajt biex sibt posti, ilvokazzjoni tieg[i – it-tfal.”

I]da issa wasal i]-]mien biex Marija ssegwi tassew ilvokazzjoni tag[ha. Billi //entri huma tag[ha hi tqatta’ [afna mill-[in tag[ha fuq xog[ol amministrattiv li jrid isir. Fl-a[[ar ta’ Settembru se tag[mel pass lura.

“Bdejt na[dem mat-tfal i]da min[abba x-xog[ol li trid biex tmexxi post simili qed in[oss li mhux qed inqatta’ [in bi]]ejjed kif nixtieq mat-tfal. In[oss dan in-nuqqas u g[alhekk se nipprova nag[mel ix-xog[ol li veru n[obb, hands on mat-tfal.

“Kienet de/i]joni diffi/li u ili l-isba[ sena u nofs na[seb fuqha. Xahrejn ilu dde/idejt li nwaqqaf il-business i]da ng[addih kif inhu bl-istaff b’kollox lil [addie[or, jinbidel biss il-management. Jien intant applikajt biex na[dem jew g[al pa;na 15

Marija Hammett mad-Duka ta’ Gloucester li fl-14 ta’ Mejju ;ie Malta jirrappre]enta lill-Maestà Tag[ha r-Re;ina Eli]abetta II. Id-Duka talab hu biex personalment jiltaqa’ mal-membri kollha tas-St John Ambulance

Intervista 15

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Tixtieq aktar [in g[all-volontarjat minn pa;na 14

b[ala Kindergarten Assistant jew b[ala LSA. “G[amilt l-interview u ovvjament naraw x’ni;i offruta.”

Marija ma tib]ax mill-bidliet u lanqas mill-fatt li b[ala income ovvjament se jonqos. Trid issegwi l-passjoni tag[ha. Ma tib]ax lanqas minn sfidi ;odda u kien propju g[alhekk li dan la[[ar kellha l-opportunità li tqatta’ ;urnata mal-PM. T[ajret tid[ol g[allkompetizzjoni g[aliex dejjem kienet tg[id illi kieku kienet tifforma parti mill-gvern kienet tis[aq fuq l-importanza talparenting skills, min[abba lesperjenza li g[andha fil-[idma tag[ha mat-tfal.

“Meta l-Partit Nazzjonalista nieda din l-inizjattiva [assejt li din kienet opportunità e//ellenti biex inressaq l-idea tieg[i.

“Irrid ng[id li g[alkemm dejjem emmint fil-proposta tieg[i, qatt ma imma;inajt li din kienet se tintg[a]el minn kwa]i 2,000 proposta o[ra.” :urnata impenjattiva

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Marija Hammett Ktieb favorit: Meta jkolli /ans naqra ma g[andix xi

Jum mal-Prim Ministru, esperjenza unika g[al Marija

nid[ol membru volontier, mistoqsija li nistaqsu lil kul[add.

“Dak i]-]mien ma kellix il[sieb li nid[ol i]da [adt l-isfida u g[edt ‘g[aliex le?’ Xtaqt li dak li tg[allimt nibqa’ nipprattikah g[ax inutli, pere]empju, titg[allem it-teknika tas-CPI imbag[ad ma tipprattikaha qatt.

“D[alt membru u minn dak i]]mien bqajt g[addejja. G[andi rank, insuq l-ambulanza, ng[allem il-first aid u involuta fit-ta[ri; tad-divi]joni.”

Bdejt kwa]i nlaqlaq meta ;ejt biex nistaqsi lil Marija jekk ikollhiex [in liberu u f’dak ilka] x’tag[mel fih. Ovvjament hi wkoll g[andha dar li trid i]]omm u tie[u [sieb. Is-Sibt, fil-fatt, hi tg[id li tkun Cindirella d-dar.

Kull ftit tal-[in liberu tiddedikah lit-tindif, tisjir u xiri.

Fis-sajf, i]da, tipprova tiddedika aktar [in biex forsi

Marija tg[id li meta t[ares lura lejn din l-esperjenza taqbadha naqra dieqa u nostal;ija g[ax verament kienet esperjenza millisba[ g[aliha u tixtieq li g[adha ;ejja.

“Kienet ;urnata impenjattiva [afna i]da interessanti g[alla[[ar. Ma kienx hemm mument li fih ma kontx involuta f’dak li kien qed ise[[. Kienet okka]joni fejn mhux jien biss, i]da anke lpoplu in ;enerali jifhem kemm il-;urnata tal-Prim Ministru tkun wa[da mimlija daqs bajda.

“Kollox ikun skedat bil-[in u mhix [a;a fa/li li ]]omm mal[in skedat. Nista’ napprezza [afna aktar ir-responsabbiltà li ;;ib mag[ha kariga b[al din.

“Trid verament tkun persuna ta’ esperjenza twila fil-qasam politiku biex tirnexxi f’din ilkariga. Irrid ng[id ukoll li Dr Gonzi hu persuna ta’ kari]ma kbira u li verament t[ossok komda fil-pre]enza tieg[u.”

Intant Marija ssib [in ukoll g[allvolontarjat [a;a li timlilha qalbha u tixtieq li jkollha aktar [in g[alih.

Hi membru tasSt John u b[alissa tokkupa l-kariga ta’ Officer Grade 6. Hi tie[u [sieb it-ta[ri; talmembri kif ukoll ilHuman Resources.

Tag[mel parti midDivi]joni ta’ Ra[al :did.

“Ili [dax-il sena membru.

Bdejt billi g[amilt il-kors tal-first aid min[abba xxog[ol tieg[i g[aliex jekk tinqalag[lek emer;enza tat-tfal trid tkun taf x’g[andek tag[mel.

“Imbag[ad meta MARIJA HAMMETT> spi//ajt il-kors Omm u g[alliema staqsewni jekk irridx

tmur ftit il-ba[ar u forsi filg[axija to[ro; passi;;ata.

Ovvjament it-tifel i]-]g[ir g[ad g[andu tmien snin u minkejja li indipendenti [afna g[adu jiddependi fuq il-;enituri.

Marija hi tip li ma tantx tie[u gost tara lil binha mka[[al jilg[ab fuq il-kompjuter.

“Nipprova nibbilan/ja kollox, darbtejn fil-;img[a ng[allem ilfirsti aid. :ieli //empilli xi [abiba biex niltaqg[u g[al kafè.

Allura nag[]el post fejn nista’ nie[u t-tifel mieg[i u jkollu fejn jista’ jilg[ab biex nolqot ]ew; g[asafar b’;ebla wa[da.”

Kitbiet missierha

Mistoqsija o[ra li kienet f’mo[[i sa mill-bidu tal-intervista kienet propju dwar il-kitbiet ta’ missierha. Trevor Zahra hu sinonimu mal-kitbiet g[at-tfal u xtaqt inkun naf jekk hi u [uha kinux involuti fir-rakkonti.

“Niftakarna d-dar meta kien g[adu jittajpja g[ax ma kienx hawn kompjuters. Kien jikteb kapitlu u jaqrahulna. Konna nie[du pja/ir immens. Illum il;urnata jag[tini l-manuskritti qabel ma jippubblikahom biex nag[tih l-opinjoni tieg[i. “{ajjitna nisimg[u l-istejjer.

Biex nieklu jew biex norqdu.

Dejjem kellu fantasija ferventi u g[alhekk ;ieli ;ie fl-inkwiet g[ax meta konna nitolbuh biex jirrepetilna /erta storja ovvjament ma kienx jiftakar xi jkun qalilna u er[ilna mmeruh li mhux hekk.

“Attività li n[obb nag[mel mat-tfal hi li naqralhom jew a[jar nurihom l-istejjer.

Nurihom stampa u niddiskutu dak li qed jaraw.”

Marija g[andha xi [a;a li ti;bdek.

Ti;bdek bissempli/ità tag[ha, bin-naturalezza tag[ha u bil;enwinità tag[ha.

Kien unur g[alija li nsir nafha ftit aktar mill-qrib u kieku g[adni tifla ]g[ira (too late g[ax illum nanna) nixtieq li kieku jkolli lil Miss Marija tie[u [siebi biex tirrakkontali xi storja jew sempli/ement biex ingawdi aktar it-tbissima taz-zokkor tag[ha.

;eneru partikulari i]da jog[;obni [afna Roldal, qari light.

Film favorit: Sixth Sense.

Mu]ika favorita: Mu]ika Taljana u dik ta’ Whitney Houston i]da l-mu]ika in;eneru in[obbha [afna.

Lewn favorit: L-isfumaturi kollha tal-purple, lelà,vjola e//.

Sta;un favorit: Kollha g[andhom is-sabi[ tag[hom, biss forsi r-rebbieg[a g[andha xi ftit aktar se[er.

Il-vaganza ideali: Inkun fejn ikun g[alx nemmen li mhux il-post i]da ma’ min tkun. Jekk tkun ma’ persuni li huma qrib tieg[ek kullimkien sabi[. Basta li taqta’ ftit, titfi l-mobile u tistrie[... anke sa G[awdex.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el: I]]mien ta’ meta l-papà tieg[i kien ]g[ir. Fil-kotba tieg[u hu jsemmi [afna lin-nanna tieg[u li sikwit kien joqg[od g[andha. I]-}ejtun dak i]-]mien. I]-]mien immedjat ta’ wara l-gwerra u l-[amsinijiet. Kont nisma’ [afna rakkonti ming[andu li kienu jaffaxinawni. Kun/ett u Marinton, pere]empju, huma ]ew; karattri msejsa fuq iz-zijiet ta’ missieri li kienu jg[ixu flimkien u hu kien iqatta’ [afna [in mag[hom.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... il-mo[qrija fuq it-tfal u l-annimali. Insomma l-mo[qrija kerha fuq kollox u kul[add i]da wisq aktar kerha fuq dawk li ma jistg[ux jiddefendu ru[hom L-akbar pre;ju: Il-pre;ju tieg[i hu prattikament iddifett tieg[i. Jien twajba ]]ejjed u minkejja l-fatt li li tkun twajba qatt ma hu difett. Jista’ jkun g[ax [addie[or ikollu t-tendenza li jabbu]a minnek u mill-buona fede tieg[ek.

U l-akbar difett: Ara fuq!

L-ikel favorit tieg[ek: Jien kollox in[obb niekol i]da l-g[a;in in[obbu [afna.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu:

{afna affarijiet. Jien in[obb [afna l-volontarjat u niddedika [afna [in lill-volontarjat i]da nixtieq nag[mel aktar. Prattikament kieku jien sinjura kieku ma na[dimx biex inda[[al income i]da niddedika l-[in kollu tieg[i lill-volontarjat

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Fil-;eneru tax-xog[ol tieg[i b[ala child care kieku ma kontx mara ma kontx

nista’ nag[mlu. Jien dejjem ng[id li f’dan il-qasam hemm b]onn tas-sehem tal-ir;iel.

Kieku kellu ji;i ;uvni jitlobni xog[ol f’dan il-qasam na[tfu g[ax tant hawn b]onn li l-ir;iel jinserixxu ru[hom f’dan ix-xog[ol. Biss qisu li meta tisma’ child care tasso/jah purament ma’ mara. Di]grazzjatament fil-familja llum sikwit issib li l-figura maskili hi assenti u g[alhekk li jkun hemm figura maskili f’child care centre hu importanti.

Biss na[seb li mbag[ad hemm [afna ;enituri li jekk ikunu jafu li ra;el se jie[u [sieb lil uliedhom jiddejqu xi ftit g[ax g[ad hawn mentalità li mara biss kapa/i ta[dem mat-tfal. Fl-opinjoni tieg[i din hi purament stigma

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Li jien u l-familja tieg[i nkunu dejjem kuntenti.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih:

G[andi filosofija. Meta xi [a;a ti;i [a]ina ng[id li sinjal li dak kien imnalla. G[ad jg[addi ]-]mien u ng[id imnalla dak i]-]mien ;ietni [a]in g[ax kieku illum...

Dejjem nipprova n[ares lejn il-po]ittiv tas-sitwazzjoni.

Nipprova g[ax mhux fa/li li jirnexxilek dejjem.

Kif tarak g[axar snin mil-lum: B’anqas xog[ol u ;enn u l-possibbiltà li ngawdi lil uliedi, possibbilment lin-nisa jew tfajliet tag[hom u jkunu ssetiljati u g[al qalbhom u, g[aliex le, xi neputi jew neputija. Nanna g[ax il-kbir g[andu sbatax-il sena – imma mhux g[alissa ta!

Barra minn hekk nittama li finanzjarament inkun aktar setiljata Persuna;; li tammira: Lil missieri, bniedem li n[ares ’il fuq lejh, nadurah u n[obbu. Dak b[ala persuna f’[ajti.

B[ala persunalità nammira [afna lil Claudette Pace u nixtieq ikolli okka]joni niltaqa’ mag[ha. Naraha b[ala persuna li taf fejn inti mag[ha, intelli;enti, sharp u b’kari]ma e//ellenti

16

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Tfal

It-tfal tag[na TAG{RIF DWAR {IDMA B’RISQ IT-TFAL MALTIN MILL-MINISTERU TAL-FAMILJA

Attivitajiet g[at-tfal matul is-sajf mill-Appo;; A;enzija Appo;; toffri numru ta’ servizzi fil-komunità f’lokalitajiet differenti madwar Malta.

Fosthom insibu s-servizz f‘Birkirkara, li ja[dem bis-s[i[ biex jipprovdi [idma so/jali f’din ilkomunità kif ukoll jg[in lir-residenti f’oqsma varji biex itejbu l-kwalità ta’ [ajja tal-familji.

Minn ]mien g[al ]mien jitnedew pro;etti u attivitajiet immirati kemm g[all-adulti kif ukoll g[at-tfal biex jintla[aq dan l-g[an.

Tnejn mill-attivitajiet li qed jitwasslu fix-xhur tas-sajf lit-tfal ta’ din il-lokalità huma Water Games Challenge u sessjonijiet waqt Skolasajf.

Il-Water Games Challenge kienet attività organizzata fil-bidu ta’ Lulju mill-istess servizz fil-komunità b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Malti g[all-Isport u l-Parro//a ta’ Santa Marija f’Birkirkara. Din kienet immirata g[al tfal ta’ bejn is-6 u l-11-il sena li jattendu l-lezzjonijiet tadduttrina fil-Parro//a ta’ Santa Marija.

Madwar 60 tifel u tifla pparte/ipaw waqt log[ob bl-ilma. L-g[an kien li dawn it-tfal iqattg[u ftit [in b’mod differenti matul il-vaganzi, jag[mlu [bieb ;odda u jie[du gost flimkien.

Il-parte/ipanti kellhom i/-/ans jifhmu aktar is-sens ta’ komunità u parte/ipazzjoni waqt attivitajiet simili u kif dan jista’ jkun aktar ta’ ;id

g[alihom milli joqog[du d-dar quddiem it-televixin jew kompjuter.

Il-Kunsill Malti g[all-Isport g[en billi pprovda trasport u l-apparat ne/essarju g[al din l-attività, filwaqt li l-Parro//a ta’ Santa Marija pprovdiet post adekwat g[al dan il-g[an.

Pro;ett ie[or immirat g[at-tfal hu dak organizzat mis-Servizzi filKomunità ta’ Birkirkara talA;enzija Appo;; li jinvolvi sessjonijiet waqt Skolasajf li se jibdew fil-;img[at li ;ejjin. Dan qed isir b’kollaborazzjoni mal-uffi//ju ta’ Skolasajf fi [dan id-Direttorat tas-Servizzi Edukattivi fl-iskola Primarja ta’ Birkirkara.

It-tema prin/ipali g[al din is-sena hi

Solidarjetà b’Impenn. Is-sessjonijiet se ikunu qed jitwasslu lil madwar 50 tifel u tifla ta’ bejn it-8 u t-12-il sena.

L-g[an hu li t-tfal jifhmu aktar kif g[andhom jittrattaw lil kul[add indaqs u kif g[andhom juru solidarjetà malproxxmu tag[hom.

Dawn is-sessjonijiet se jiffukaw fuq solidarjetà ma’ persuni differenti fisso/jetà tag[na, [iliet so/jali li dawn ittfal g[andhom b]onn biex jikkomunikaw ma’ persuni o[ra, kif ukoll [iliet o[ra ba]i/i li ji;u b]onn fil-[ajja tag[hom ta’ kuljum.

G[al aktar informazzjoni dwar isServizzi fil-Komunità tal-A;enzija Appo;; il-pubbliku jista’ j]ur www.appogg.gov.mt.

{idma sportiva g[at-tfal f’San Pawl il-Ba[ar L-attività sportiva g[at-tfal, il-[arsien u l-a[jar ambjent g[al uliedna hi l-qofol talpolitika g[all-familja talMinisteru g[all-:ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u lFamilja. Din tidher f’numru kbir ta’ [idmiet u attivitajiet favur it-tfal fejn il-Ministeru jinsab attiv.

Dan g[aliex il-parte/ipazzjoni tat-tfal fis-so/jetà hi importanti kemm g[alihom kif ukoll ta’ ;id g[all-familja Maltija. Il-Ministeru jemmen li l-investment biex l-a[jar interessi tat-tfal ikunu m[arsa m’g[andux ikun biss wie[ed finanzjarju izda wkoll so/jali u sportiv.

Programm ;did fejn se jkun involut il-Ministeru g[all-

:ustizzja, Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja permezz ta/-?entru A//ess hu sSummer Sports Programme li se jkun organizzat f’San Pawl il-Ba[ar bejn is-16 ta’ Lulju u s-7 ta’ Settembru li ;ej.

Dan il-programm, li se jg[in fil-[iliet sportivi tat-tfal, se jsir permezz tal-fondi allokati mill-gvern.

Dan il-programm se jkun qieg[ed joffri l-opportunità lil 100 tifel u tifla bejn is-6 u l11-il sena li jg[ixu f’San Pawl il-Ba[ar biex jipparte/ipaw f’numru ta’ dixxiplini sportivi li jinkludu r-rugby, il-handball, ilbasketball, ir-wrestling, isself-defence, il-waterpolo, lg[awm u l-bo//i.

Il-prezz se jkun sussidjat bl-g[ajnuna tal-Ministeru talFamilja u dan biex ikun a//essibbli g[at-tfal kollha u b’hekk dawn it-tfal jing[ataw i/-/ans jipparte/ipaw f’dan ilprogramm fejn se jkunu f’po]izzjoni a[jar biex jie[du de/i]joni infurmata fuq iddixxiplina sportiva li jkunu jixtiequ jitg[allmu.

Il-Ministeru jemmen li lisport jg[in lit-tfal filformazzjoni tal-karattru u rrispett lejn it-tfal l-o[rajn.

Dan is-Summer Sports Programme qieg[ed isir ukoll bis-sehem tal-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar u //entru A//ess. Dawn i/-/entri tal-A//ess urew li kienu strumentali g[aliex joffru

numru ta’ servizzi li jinkludu, fost l-o[rajn, dawk so/jali.

I/-/entri A//ess li jinsabu fil-Birgu, fil-Qawra u fil-Belt Valletta, joffru wkoll servizzi diretti ta’ benefi//ju g[at-tfal b[alma huma Sajf Flimkien fejn it-tfal jiltaqg[u flimkien matul ix-xhur tas-sajf, ilHomework Club fejn it-tfal ikunu meg[juna millvoluntiera fl-istudji tag[hom u Klabb Sajf fejn diversi voluntiera joffru s-servizzi tag[hom u ammont sabi[ ta’ tfal jiltaqg[u flimkien g[al diversi attivitajiet.

G[at-tfal i]-]g[ar, i/-/entri tal-A//ess joffru wkoll servizzi ta’ Child Care.

Il-Ministeru jinsab impenjat ukoll f’[idmiet o[ra

li wkoll jg[inu lit-tfal u jsa[[u l-familja b[alma huma l-introduzzjoni tal-family friendly measures, ilbenefi//ju so/jali ta/Childrens’ allowance, il-leave tal-maternità u l-paternità kif ukoll leave f’ka] ta’ adozzjoni.

Il-qofol tal-[idma talMinisteru hi t-tfassil talpolitika nazzjonali g[at-tfal li se tkun qed tfassal l-a[jar mod u l-aqwa azzjonijiet iffukati lejn il-;id tat-tfal.

Sadattant l-applikazzjonijiet g[as-Summer Sports Programme jibqg[u jintlaqg[u sal-11 ta’ Lulju 2012. Aktar dettalji jinkisbu mi/-/entru A//ess tal-Qawra fuq 22697127.

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

}g[a]ag[

17

I]-]g[a]ag[ tag[na TAG{RIF DWAR {IDMA MWETTQA FOST I}-}G{A}AG{ MINN ‘A:ENZIJA }G{A}AG{’

Il-Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[ Jinkora;;ixxu li]-]g[a]ag[ isiru parte/ipanti attivi fil-lokalità tag[hom Il-pro;ett tal-Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[, li qed ikun amministrat minn A;enzija }g[a]ag[ b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Nazzjonali ta]}g[a]ag[ jag[mel parti mill-programm ta’ Empowerment li A;enzija }g[a]ag[ t[addem fuq livell lokali.

L-g[an ewlieni ta’ dan ilpro;ett hu li jinkora;;ixxi li]-]g[a]ag[ ta’ bejn lerbatax u t-tmintax -il sena biex isiru parte/ipanti attivi fil-lokalitajiet tag[hom.

Dan isir billi, bl-g[ajnuna ta’ [addiema ma]-]g[a]ag[ impjegati minn A;enzija ]g[a]ag[, il-kunsillieri ]g[a]ag[ jinvolvu ru[hom f’ri/erka biex jiskopru l[ti;iet u l-aspirazzjonijiet tal-lokalità tag[hom.

Wara, dawn i[ejju pjan ta’ azzjoni b’ba;it u jispjegaw l-intenzjoni tag[hom kif jistg[u jag[mlu l-bidliet me[tie;a.

Il-Kunsilli ta]-}g[a]ag[ jissottomettu l-proposti tag[hom biex imbag[ad, kumitat ma[tur mill-Kumitat Organizzattiv jag[]el l-aqwa tliet pro;etti.

It-tliet pro;etti mag[]ula jkunu allokati massimu ta’ €10,000 g[al kull wie[ed.

Ta’ min isemmi li minn mindu tnieda dan il-pro;ett tal-Kunsilli Lokali ta]]g[a]ag[ ipparte/ipaw fih ’il fuq minn sitt mitt ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a li kull wie[ed u wa[da minnhom ir/evew ta[ri; dwar tmexxija, team building, ta[dit fil-pubbliku, kif tag[mel ba;it u kif ja[dem Kunsill Lokali.

Barra minn hekk dawn i]]g[a]ag[ jesperjenzaw ilprin/ipji demokrati/i b’mod dirett peress li huma stess minn fosthom kellhom jele;;u s-sindku tag[hom, is-segretarju u l-uffi/jali o[ra.

L-Ewwel u t-Tieni Edizzjoni G[all-ewwel edizzjoni ta dan il-pro;ett kienu [adu sehem [mistax -il Kunsill bil-parte/ipazzjoni ta’ 144 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a.

It-tliet pro;etti rebbie[a

kienu dawk sottomessi millkunsillieri ]g[a]ag[ talImtarfa – Perspettiva }ag[]ug[a; {al Qormi – In[arsu lejn futur sostenibbli bl-inklu]joni ta’ kull membru fis-so/jeta; u Bormla – Bormla b’vi]joni ]ag[]ug[a.

G[at-tieni edizzjoni, lammont ta’ Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[ li ipparte/ipaw kwa]i irdoppja, bit-total ta’ kunsilli jitla’ g[al sebg[a u g[oxrin mag[mulin minn 236 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a.

Din id-darba r-rebbie[a kienu Bormla – Bormla b’;ejjieni edukattiv; dak ta’ {a]-}abbar – Naqraw u nilag[bu flimkien f’{a]}abbar u dak ta’ {al Kirkop, EduKrea Sajf 2011.

■ Il-Kunsill Lokali ta]-}g[a]ag[ ta’ Pembroke

■ Il-Kunsill Lokali ta]-}g[a]ag[ tan-Naxxar

It-Tielet Edizzjoni Propju nhar is-Sibt 30 ta’ :unju waqt attività f’ Dar ilMediterran g[all-Konferenzi t[abbru t-tliet pro;etti rebbie[a g[al din is-sena. Dawn kienu sSi;;iewi –Citta Ferdinand 2D vs 3D; Pembroke – Millpreistorja g[ad-dinja virtwali u n-Naxxar – Eko ;enerazzjoni.

G[al din is-sena n-numru ta’

parte/ipanti ]g[a]ag[ kien 265.

Waqt l-istess attività kienet imnedija uffi/jalment ir-raba’ edizzjoni tal-Kunsilli Lokali ta]-}g[a]ag[.

G[alhekk dawk i]]g[a]ag[ li huma interessati jipparte/ipaw jew jixtiequ aktar infromazzjoni huma m[e;;a jibag[tu imejl fuq josette.c.camilleri@gov.mt jew i/emplu fuq in-numru 23886180.

■ Il-Kunsill Lokali ta]-}g[a]ag[ tas-Si;;iewi

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Ir-regoli fil-log[ba tal-ballun Sur Editur, Dan l-a[[ar smajt li l-President tal-FIFA, is-Sur Blatter stqarr li ma tog[;bux ir-regola tal-g[oti tal-penalties biex tkun de/i]a lfinali ta’ xi kompetizzjoni. Jien b[alu ma tin]illix li minn ]ball ta’ player jisfuma kollox fixxejn. Fil-fehma tieg[i log[ba mibnija fuq il-kollettività g[andhom jerfg[u l-pi] f’daqqa l-[dax li huma. Kif? Niftiehmu, l-a[jar [a;a hi li jkun hemm replay jew jie[du ttazza sitt xhur kull wie[ed. Ittnejn ikunu [admu biex jaslu sa hemm. Naf li fl-img[oddi kienet hekk u wara kienet idda[[let ix-xorti tal-munita wkoll qabel dik kif nafuha llum. Sintendi dejjem bl-g[an biex jiffrankaw log[ba o[ra.

Je[tie; i]da li ssir ;ustizzja ma]-]ew; timijiet u n[oss li sibt sistema a[jar.

(1) Flok il-penalties tista’ ti]died nofs sieg[a o[ra, ma’ dik li tkun ing[atat u matulha ji]diedu s-sostituti g[al tlieta o[ra. Hemm ikun /ar min ikun im[ejji l-aktar fi]ikament u laqwa tim jo[ro; rebbie[.

(2) Soluzzjoni o[ra tista’ tkun li jing[ataw g[axar penalties, iva qabel il-partita, wie[ed kull wie[ed g[ax ilgoaler iwettaq dmiru mod ie[or. Min ikollu r-ri]ultat kontrih, tag[tih i/-/ans li jag[mel minn kollox biex li]balji li twettqu fl-g[oti tal-

Maltemp matrimonjali

penalties ji;u rran;ati kollettivament tul il-log[ba.

Imbag[ad jikkunsidraw kif ikunu ;ew bil-penalties.

Tista’ tintu]a dik tal-golden goal ukoll fit-tieni nofs sieg[a mi]juda. Jekk xorta tibqa’ listess wara l-ewwel wa[da.

Basta mhux il-penalties.

Madankollu na[seb li tajjeb jekk ikunu kunsidrati dawn li ;ejjin; g[ad li jidhru kumplikati m’humiex. Xi [a;a simili qed ji;ri fil-kompetizzjonijiet biex jg[addu millgruppi jekk xi timijiet jispi//aw indaqs. Filli se jg[addi team, ikun skurjat gowl fil-partita l-o[ra u jinbidel kollox. Minkejja l-konfu]joni s[i[a li fiha din indrat sew.

Hekk tindara sistema minn dawn li qed niproponi.

Dejjem nis[aq li r-ri]ultat g[andu jkun skont dak li se[[ matul il-log[ba ji;ifieri (a) jid[ol l-g[add ta’ corners favur it-tim; (b) min ikun skorja l-ewwel gowl matul il-log[ba f’ka] ta’ 1 –1; (/) min ikollu l-aktar pussess tal-ballun. Bil-kompjuter listatistika titla’ f’[akka t’g[ajn.

M’g[andux ikun hemm problema. Naturalment il-

players ikunu mg[arrfa qabel tibda l-partita b’dawn ilkondizzjonijiet u x’jista’ ji;ri minnhom.

Dawn it-tlieta li semmejt (a,

Sur Editur, Fl-a[[ar ta’ Mejju li g[adda, kien t[ababr li minn mindu dda[[al id-divorzju f’Malta kienu re;istrati 520 applikazzjoni..

Tqabbilhom ma]-]mien (ji;ifieri g[axar xhur) issib li kien hawn medja ta’ 52 applikazzjoni kull xahar.

Mg[andix dubju li dawk li ppjanaw id-d[ul tad-divorzju jinsabu fer[anin u trijonfanti li kollox mar bl-ordni u jinsabu fidu/ju]i li kollox jibqa’ sejjer hekk.

Sakemm il-poplu jibqa’ /i//i u kuntent jisma’ biss i/-/ifri, kollox jidher g[alih ward u ]ahar.

Meta jibdew [er;in ir-ri]ultati finali tad-divorzju mbag[ad jibda ji//aqlaq i]da sa dak i]-]mien il-problema tkun kibret bil-kif.

S.O.M.

Ra[al :did b u /) jitpo;;ew f’envelops separati si;illati. Wara li tintlag[ab in-nofs-sieg[a u jibqa’ ma jinbidel xejn, jintg[a]el wie[ed minnhom bi qbil ta]-]ew; kaptani filpre]enza tal-uffi/jali kollha talpartita. Din issir flok jing[ataw il-mis[utin penalties fl-a[[ar.

Jien li nkun biss spettatur ma narahomx, imma;ina xi j[ossu dawk li jfallu xi wie[ed minnhom. Forsi tista’ tidher xi ftit kumplikata imma kif tindara suppost tkun a[jar.

Il-frott tag[ha jkun li ma tintefa’ l-ebda [tija fuq lindividwu. :ustament irri]ultat jinkiseb kollettivament.

B[ala eks footballer dejjem kont kontra tag[ha din irregola g[aliex [tija ta’ wie[ed ibati t-team s[i[. Mhux sewwa hekk, g[alhekk nittama li xi [add iwassal dawn il-proposti tieg[i lis-Sur Blatter forsi naraw din is-sistema fis-se[[.

Xejn mhu perfett f’din iddinja, nippruvaw g[all-a[jar.

:OR: BIANCHI

{al Qormi

Il-mu]ika fil-knejjes Sur Editur, Jekk m’inhix sejra ]ball, ilKurja tal-Ar/isqof jew xi kummissjoni relatata, kienet [ar;et xi direttivi dwar ilkant u l-mu]ika li g[andhom jintu]aw il-knejjes. Jidher, i]da, li hawn u[ud li j[ossu li m’g[andhomx joqog[du g[ar-regoli stabbiliti u jag[mlu li jridu.

Id-direttivi kienu jg[idu li l-mu]ika li tindaqq waqt ilQuddiesa u waqt kun/erti fi knejjes, kellha tkun mu]ika sagra. U hekk g[andu jkun.

Il-knisja, anke waqt kun/ert, tibqa’ d-dar ta’ Alla u g[aldaqstant m’g[andhiex tindaqq mu]ika profana.

Jidher li mhux waqt ilQuddies biss ir-regoli stabbiliti dwar il-mu]ika li g[andha tintu]a, qed ikunu injorati i]da anke waqt it-ti;ijiet.

Dan l-a[[ar, inzertajt g[addejt minn quddiem kappella fejn kien qed ikun amministrat is-Sagrament ta]-]wie; u bdiet tindaqq is-

Il-pro;etti u x-xog[ol

Suppost qed nirfinaw

Sur Editur, Dan l-a[[ar t[abbar li 3,700 [addiem kienu qed ja[dmu fuq pro;etti li qed isiru mill-gvern.

Qed isir xog[ol f’diversi toroq, xog[ol fuq it-teatru, il-binja tal-Parlament u d-da[la ta’ Bieb il-Belt. Hemm ukoll xog[ol fuq restawr ta’ swar fil-Kottonera, fil-Belt Valletta u fl-Imdina.

Il-Union {addiema Mag[qudin (U{M) dejjem kienet favur li jsir investiment biex b’hekk jin[oloq ix-xog[ol u dejjem sa[qet li tali pro;etti g[andhom jitlestew fi]-]mien stipulat biex ma jkunx hemm [ela ta’ flus u l-ispi]a tag[hom tin]amm baxxa kemm jista’ jkun.

Sur Editur, Hawn Malta twieldu skejjel li esklusivament jg[allmu llingwa Ingli]a.

Wisq probabbli li dawn listudenti jaqraw gazzetti ta’ Malta miktubin bl-Ingli] biex ja;;ornaw ru[hom fuq affarijiet lokali.

Ma nafx g[ala l-isem tallokalità ta’ San :iljan, qed ikun tradott bl-Ingli] b[ala S. Julians (fil-plural) b[allikieku dar-ra[al jinkorpora i]jed

JOHN M. BRIFFA U{M – il-Furjana

minn ra[al wie[ed. Dan li]ball ilu jsir g[axar snin!

F’pajji]na g[andna [abta kif ]ball mag[mul apposta jew sforz l-injoranza fissu;;ett jid[ol daqslikieku ben fatt.

Na[seb li min jistampa ]balji b[al dawn ma jag[tix kas l-irqaqat i]da jien in[oss li din hi traskura;ni li mg[andhiex tit[alla g[addejja lixxa.

S. MANGION

{al Tarxien

signature tune tal-animated film ‘Beauty and the Beast’.

Din il-kwalità ta’ mu]ika hi adatta g[al ;o knisja?

Jew resqin bil-mod il-mod lejn sitwazzjoni b[al dik talilbies? Fejn l-g[arajjes, ilbridesmaids u l-mistednin jid[lu fi-knisja b’nofs ilbies u [add ma jg[idilhom xejn?

Na[seb li b[alma nara dan jiena, jarah [addie[or ukoll.

G[aliex id-dar ta’ Alla m’g[andhiex tkun rispettata anke fl-ilbies? Meta lg[arajjes jibbukkjaw knisja biex ji]]ew;u fiha, qed jing[atawlhom dawn iddirettivi?

Darba kont issu;;erejt li lg[arajjes g[andhom jing[ataw lista bil-miktub ta’ dak me[tie; u mistenni minnhom, jaqrawha sewwa u jiffirmawha.

X’qed isir ma nafx.

Nifhem li g[al kollox hemm [inu u postu.

EMILY BARBARO-SANT Il-Mosta

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Tony Zarb u l-kri]i internazzjonali

Remieh sabi[!

Sur Editur, Emminni li /ertu diskors ripetut min-na[a ta’ rappre]entanti tal-Partit Laburista waqt xi programm televisiv sar dejjem diska wa[da kontra l-Prim Ministru u b’da[qa sarkastika meta l-argument tag[hom ikun ma[nuq g[al kollox.

L-argumenti zopop tag[hom tant saru ma jag[mlux sens, tant saru jdejqu lis-semmieg[a, tant is-sewwa mag[ruf jippruvaw idawruh kollu favur tag[hom, li bilfors ma jibqg[ux kredibbli.

Dan l-a[[ar kellna lfamu]a tidwira flinterpretazzjoni ta’ mozzjoni dwar Carm Mifsud Bonnici, li f’daqqa wa[da nbidlet f’mozzjoni ta’ sfidu/ja.

Din g[addiet millParlament u, g[aldaqstant, il-Prim Ministru ma kellux triq o[ra, [lief li jonora demokratikament ilmozzjoni mressqa millOppo]izzjoni u g[aldaqstant kellu ja//etta r-ri]enja CMB. Wara li g[addiet ilmozzjoni, u wara li Carm Mifsud Bonnici bag[at irri]enja tieg[u u din kienet a//ettata mill-Prim Ministru, issa qed jo[or;u bl-g[ajta li l-Prim Ministru remieh.

Biex idawru kull sens ta’ demokrazija, i[awdu lim[u[ u jippruvaw ixewxu, qed iqabblu u jipparagunaw il-ka] tal-mozzjoni li kienet saret fil-Parlament dwar Austin Gatt u li din ma

Gotterdammerung Sur Editur, ‘Gotterdammerung’. Hekk kien jismu l-editorjal ta’ l-orizzont ta’ nhar l-Erbg[a 20 ta’ :unju 2012.

B’din il-kelma, li tfisser ‘l-g[aliex tal-allat’ l-orizzont ried ifisser li wasal it-tmiem tal-gvern nazzjonalista.

Dik il-gazzetta indipendenti tal-GWU ma tifhem xejn f’dan is-su;;ett. F’elezzjoni wara l-o[ra kienet tg[id li wasal dan l-g[aliex tal-Partit Nazzjonalista u f’elezzjoni wara l-o[ra waqg[et g[a//ajt.

Mill-banda l-o[ra wie[ed jista’ jg[id li l-orizzont jifhem [afna f’dan is-su;;ett g[ax ilu j;arrbu mill-1981!

FAVATI

Tas-Sliema

kinitx g[addiet bil-vot talIspeaker. }ew; mozzjonijiet li kellhom ri]ultat differenti.

Wa[da g[addiet u l-o[ra ma g[addietx.

Il-viltà hi, li issa qed jg[idu li huma ma kellhom xejn personali kontra Carm Mifsud Bonnici i]da biss kontra kif kien qed imexxi lministeru li kellu. F’dan ilkontest, qed isostnu, li Carm Mifsud Bonnici kien mormi meta l-Prim Ministru, a//etta r-ri]enja tieg[u.

Jien miniex se noqg[od niddefendi lill-Prim Ministru g[ax hu bniedem ta’ prin/ipju u intelli;enti bi]]ejjed u jaf x’inhu jag[mel fil-qasam politiku, u fejn tid[ol id-demokrazija jda[[alhom fil-but u jo[ro;hom.

Kemm [ar;u billboards dwar il-Prim Ministru… u min jaf x’g[ad irridu naraw aktar ’il quddiem!

Biss hu tajjeb li dawn imdorrijin jg[oddu l-flieles qabel ifaqqsu g[aliex qabel kull elezzjoni ;enerali jg[idu li se jirb[u u mbag[ad, meta jirba[ il-PN jg[idu li dan hu gvern ta’ ftit xhur.

Ta’ min isostni li bit-taqlib mondjali kollu li kien hawn dan l-a[[ar, Malta baqg[et g[addejja bil-;id kollu li twettaq ta[t it-tmexxija nazzjonalista u, g[aldaqstant, il-PN g[andu bi]]ejjed materjal biex jer;a’ jarmi lilhom flelezzjoni ;enerali li jmiss.

FRAN:ISK Il-Birgu

Sur Editur, {abib tieg[i li darba kien siefer ma’ delegazzjoni Maltija li kienet tinkludi lill-GWU irrimarkali li tal-GWU fortunatament donnu li meta jkunu barra jitkellmu b’mod aktar responsabbli milli jag[mlu hawn Malta.

Dan forsi g[ax l-udjenza barranija ma ta//ettax li jisimg[u [merijiet u trejjef li tal-union kontinwament jimbuttaw hawn Malta.

Ftakart f’dan meta smajt x’kellu xi jg[id Tony Zarb isSegretarju :enerali tal-GWU fil-Konferenza talOrganizzazzjoni Internazzjonali tax-Xog[ol li saret f’:inevra f’nofs ix-xahar ta’ :unju.

Is-Sur Zarb qal li “tista’ tg[id li Malta [ar;et tajjeb millkri]i”. Qal ukoll li dan kien kollu grazzi g[as-sistema b’sa[[itha finanzjarja u bankarja li te]isti f’Malta.

Is-Sur Zarb jaf ukoll li g[andna sistema finanzjarja u bankarja b’sa[[itha g[ax gvernijiet nazzjonalisti kienu [adu [sieb jg[addu le;islazzjoni tajba [afna li tirregola dawn is-setturi.

Barra minhekk gvern nazzjonalista kien [a [sieb jipprivatizza l-banek u ma [alliex fis-se[[ dik issitwazzjoni di]astru]a li sab fl1987 ji;ifieri dik fejn /erti

ferg[at tal-banek kienu mag[rufin b[ala tat-take away kif ukoll fejn kellna tarzna li bloverdrafts tag[ha kienet qed tipperikola li tni]]el il-banek g[arkupptejhom!

Nirringrazzja lis-Sur Zarb li f’:inevra ma rrepetiex il-gidba ta’ sie[bu Joseph Muscat li f’Malta ma sofrejniex wisq ilkri]i g[ax in-nies tan-negozju, minkejja kollox, baqg[u jimpjegaw in-nies.

Mill-banda l-o[ra kien ikun wisq li nippretendi li Tony Zarb jammetti li kien hemm [afna aktar fatturi li wasslu g[al din is-sitwazzjoni relattivament tajba g[al pajji]na.

B[al, pere]empju, il-vi]joni li nid[lu fl-UE u s-sodizza talgvern nazzjonalista fil-mi]uri li [a fil-ba;it nazzjonali kif ukoll il-[effa fil-mi]uri li [a l-gvern biex jg[in lill-industriji f’diffikultà.

L-g[aqal fir-relazzjonijiet internazzjonali ta’ Malta wkoll g[en biex ]ammejna, anzi tejjibna, il-livell tal-impjiegi.

Dan kollu hu ta’ mertu akbar g[all-gvern ta’ Gonzi g[aliex twettaq meta Malta hi pajji] bla ri]orsi naturali u b’ekonomija miftu[a bera[ u esposta g[al dak kollu li jkun qed ji;ri hemm barra.

MARK SPITERI Ra[al :did

Gvern legali — atti illegali Sur Editur, Deborah Schembri, avukat u apolo;ista ;dida tal-Partit Laburista, nhar it-Tlieta 5 ta’ :unju, filprogramm Bondi Plus qalet li l-Gvern Laburista ta’ bejn l-1981 u l-1987 kien fil-poter skont illi;ijiet tal-pajji], ji;ifieri kien gvern legali.

Qed nitkellmu dwar dak il-gvern laburista deskritt minn Joseph Muscat b[ala “moralment u fattwalment skorrett”.

Jista’ jkun li dak ilgvern kien legalment korrett i]da g[amel [afna affarijiet legalment []iena u dan kien ripetutament kundannat mill-Qrati u sa[ansitra minn organizzazzjonijiet internazzjonali b[all-ILO u mill-Parlament Ewropew.

Infakkar lis-Sinjura Deborah li anke /erti mexxejja notorji kienu [adu l-poter b’mod ‘legali’ u kienu ffurmaw gvern wara li kien bag[at g[alihom il-kap tal-istat.

F. CASSAR Il-Mellie[a

Il-kundanna tal-inno/enti Sur Editur, Peress li tal-Labour huma [afna dilettanti li jitolbu ri]enji ming[and dak u ming[and l-ie[or nistaqsi jekk jit[ajrux ike//u lil Karmenu Mifsud Bonnici minn delegat g[al g[omru tal-Partit Laburista u dan g[al ]ew; ra;unijiet.

Wa[da g[ax dan KMB hu favur u jmexxi ideat li huma

kontra dawk li l-PL issa qed jg[id li adotta, b[alma hi ss[ubija ta’ Malta fl-UE. It-tieni ra;uni to[ro; minn dak li ;ara fi ]mien meta KMB kien mexxej tal-PL u Prim Ministru ta’ Malta.

Qed nirreferi g[al dak i]]mien li l-labour kien filgvern kontra r-rieda espressa tal-poplu. Kien ]mien ittwettiq ta’ [ni]rijiet kontra l-

libertà u d-demokrazija. Kien ]mien li tid[ol [aj fid-depot tal-pulizija u jo[or;uk mejjet u jarmuk f’xi wied qiesek xkora ]ibel. I]da qed ninduna li m’a[niex se naslu g[ax talLabour u o[rajn mag[hom jinsistu biss g[ar-ri]enji ta’ nies inno/enti u li g[amlu l;id lil pajji]na.

JOE FARRUGIA

Birkirkara

20 Ittri lill-Editur

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Meta l-orizzont ikkundanna lil Mintoff Sur Editur, Kemm-il darba ktibtlek dwar kemm l-orizzont kwa]i invarjabbilment jikteb biex jikkundanna lin-nazzjonalisti.

Irrid inkun ;ust ma’ l-orizzont u nfakkar meta darba, fit-12 ta’ Novembru 1997, l-orizzont kien [are;

jattakka lil Dom Mintoff.

Fil-fatt l-editorjal kien jismu Dom Mintoff ]baljat u se nfakkar billi nikkwota bi//a ]g[ira minnu: “G[al l-orizzont ma je]istux kantunieri. Il-mod li bih qieg[ed ja;ixxi l-Perit Dom Mintoff fil-

Kwalifikata Sur Editur, Nhar it-Tlieta 5 ta’ :unju kien imiss lill-kandidata laburista ;dida Deborah Schembri li turi kemm hi tassew kwalifikata li to[ro; mal-Partit Laburista.

G[andha r-rekwi]iti kollha u aktar ta’ /ini]mu u insensittività u kienet ukoll lesta tag[milha ta’ apolo;ista g[al dak li wettaq il-labour filgvern.

Iddefendiet dak li kien g[amel il-Ministru Karmenu Vella fis-snin tmenin u qalet li JEKK kien hemm xi probelma fl-a;ir ta’ Vella, in-nazzjonalisti setg[u “fa/ilment jag[mlu mozzjoni”.

L-ewwel [a;a mhux il-ka] ta’ “jekk kien hemm xi problema’ fl-a;ir ta’ Karmenu Vella i]da l-Qorti sabitu [ati ta’ meta da[al bil-jott tieg[u fejn fil-fatt da[al bla ma segwa dak li jg[idu l-li;ijiet tal-pajji].

Qalet li l-PN, seta’ fa/ilment g[amel mozzjoni.

Taf din x’Parlament kellna dak i]-]mien?

Taf din li dak i]-]mien filParlament kienu jkissrulek snienek?

Taf din il-prin/ipjanta li dak i]-]mien l-Oppo]izzjoni ;ieli kellha ting[alaq fl-uffi//ju tag[ha fil-Parlament u timbarra l-bieb biex l-iskwadristi laburisti-faxxisti ma jid[lux g[alihom?

Taf din li l-iStrangers Gallery kienet tkun mimlija partitarji laburisti jg[ajru, ifixklu u jheddu lirrappre]entanti tal-ma;;oranza?

Taf din li trabbiet fillibertà u d-demokrazija li dak i]-]mien nies b’passat ta’ vjolenza kienu jpo;;u flispazju riservat g[all-esperti tal-gvern u minn hemm kienu joqog[du jag[mlu mossi biex jintimidaw lill-kelliema talOppo]izzjoni?

Parlament hu ]baljat.

“Il-Perit Mintoff kien ]baljat fil-ka] meta ried jitkellem dwar l-Unjoni Ewropea u kien ]baljat ukoll meta filjiem li g[addew insista li jitkellem dwar il-Ba;it fl-istadju li jidhirlu hu.” ?ert li dik il-kundanna kienet ta’

u;ig[ kbir fil-qalb laburista ta’ dik ilgazzetta. Imma dak i]-]mien hekk kienu jitolbu l-e]i;enzi politi/i laburisti b[alma issa jin[tie; li Dom Mintoff ikun ‘riabilitat’ g[all-;id tal-PL.

JOHN AGIUS {al Qormi

Jaraw… i]da ma jridux jaraw

Deborah Schembri u]at ilkelma ‘fa/ilment’. Il-kelma ‘fa/ilment’ f’dak i]-]mien kienet propizja [afna, imma g[all-fatt li l-membri talOppo]izzjoni setg[u ‘fa/ilment’ ikunu aggrediti u midruba kif fil-fatt ;ara g[al diversi drabi.

Taf din is-sinjura kemm-il darba membri tal-gvern talminoranza qasmu l-Kamra u [ebbew g[al Deputati Nazzjonalisti? In[ajjarha xi darba tqabbad lil xi [add ji;brilha l-kliem dispre;;jattiv, baxx u xewwiexi li kien ikun indirizzat lejn id-Deputati Nazzjonalisti mid-deputati laburisti. Tag[mel hekk u tiskopri lingwa;; kulurit [afna.

U llum ti;i Deborah Schembri u b’kelma wa[da tipprova tixkupa dan kollu ta[t it-tapit. Dan /ini]mu tal-og[la grad biex ma ng[idx perikolu]!

Qalet ukoll li ta//etta l-fatt li f’dak i]-]mien il-ma;;oranza ma kinitx qed tirrenja min[abba l-mod kif kienu lli;ijiet.

Il-ma;;oranza ma kinitx qed tirrenja g[ax dak i]-]mien kien hemm min b’abbu] u intenzjonatament fassal iddistretti biex jag[tu r-ri]ultat pervers li taw fl-Elezzjoni tal1981. X’arroganza minn din lapolo;ista ;dida ta’ dik l-akbar hold-up li qatt saret f’Malta.

X’insensittività!

Ma tafx xi prezz qares u g[oli kellu jit[allas mill-poplu Malti biex fl-a[[ar, minkejja dak li kienu ddikjaraw ilkapurjuni laburisti, da[lu lemendi ne/essarji biex dik ittra;edja ma tirrepetix ru[ha!

Emendi li da[lu bis-sa[[a tal-Partit Nazzjonalista u minkejja l-Partit Laburista.

MARIO BORG Il-{amrun

Sur Editur, Ftit ilu Silvio Parnis, dak li mlebleb biex isir l-ewwel ministru g[an nofsinhar ta’ Malta, qal li l-Gvern Nazzjonalista ma kien g[amel xejn g[an-na[a t’isfel ta’ Malta.

Nhar il-:img[a 1 ta’ :unju 2012 it-tromba tal-PL, ji;ifieri leditur ta’ l-orizzont kien pront fajjar editorjal fuq l-istess linji ta’ Parnis anzi ]ied li Gvern Nazzjonalista kien qed jag[mel hekk b’vendikazzjoni.

Issa kul[add jaf li Parnis kultant ibati mill-vista g[aliex lanqas scaffolding enormi masswar ma kien ra u donnu li leditur ta’ l-orizzont ;ralu b[alu Tnejn li milli jidher g[andhom g[ajnejhom mg[ammdin bilpolitika. Jien se nsemmi dak li ftakart mix-xog[lijiet imwettqa mill-gvernijiet nazzjonalisti finnofs in-nhar ta’ Malta.

L-ewwel ma taw Gvernijiet Nazzjonalisti, u dan fuq ba]i nazzjonali u mhux lin-nofs innhar ta’ Malta biss, kienet iddevoluzzjoni jew poter permezz tal-kunsilli lokali lir-residenti ta’ kull belt u ra[al. Tahom ukoll miljuni kbar ta’ ewro biex ikunu jistg[u ja[dmu.

Bid-d[ul ta’ Malta fl-UE dawn il-kunsilli lokali saru eli;ibbli wkoll g[al aktar fondi.

Kien hemm kunsilli li qadfu u l-lokalità tag[hom imxiet sew ’il quddiem. Kien hemm o[rajn li [admu inqas jew li ma g[amlu xejn [lief amministrazzjoni u manutenzjoni ordinarja. I]da dak jarawh ir-residenti ta’ kull lokalità.

Issa ni;u g[al xog[lijiet jew pro;etti partikulari. G[alina!

Il-bini mill-;did tat-triq ta’ Wied il-G[ajn ji;ifieri dik li kien ba]war Lorry Sant.

Il-bini mill-;did ta’ Triq Valletta fi]-}urrieq Il-bini mill-;did ta’ Triq Garibaldi, Marsa - {al-Luqa u lbini mill-;did ta’ Triq l-

G[assara tal-G[eneb fix-Xatt tal-Marsa.

Restawr ta’ Verdala flimkien mal-irran;ar u tkabbir tista’ tg[id tal-iskejjel kollha tan-na[a t’isfel ta’ Malta g[al standards g[oljin [afna.

It-tne[[ija tal-kalanka taddrena;; fix-Xg[ajra.

L-irran;ar u t-tisbi[ taxxatt tax-Xag[jra.

L-i]vilupp tal-Waterfront tal-Kottonera. }vilupp li [oloq impjiegi u li g[olla l-valur talpropjetà tar-residenti ta’ dik illokalità.

It-tisbi[ tax-xatt ta’ Wied il-G[ajn u l-infiq ta’ miljuni kbar ta’ ewro biex kienet imtejba u rran;ata s-sistema taddrena;; tal-lokalità li kien ji]broffa wara li tag[mel ix-xita.

Il-bini ta’ park kbir g[allfamilja fil-vi/inanzi tal-impjant ta’ Sant’Antnin f’Wied ilG[ajn.

Id-Dar tal-Anzjani f’Bormla fejn l-anzjani huma mi]mumin f’ambjent modern u li jixirqilhom. ?entru Sportiv talKottonera b’risq i]-]g[a]ag[ tal-in[awi.

Tne[[ija tal-[ajt tat-Tarzna f’Bormla u tisbi[ tal-in[awi permezz tal-pro;ett tal-Ba/ir Numru wie[ed.

Il-bajja u r-ramla ta’ Bir]ebbu;a li kien kabbar [afna sebba[ u rran;a l-Ministru Ninu Zammit.

Il-bini tal-pitch talWaterpolo ukoll f’Bir]ebbu;a bi standards moderni li dalwaqt se jibda.

Il-:nien tal-Kottonera (dak li b’g[aqal ta’ tfal il-Kunsilli talin[awi qag[du jfettqu dwar lisem tieg[u).

Iz-zuntier tal-Knisja ta’ Marsaxlokk u x-xatt tal-istess lokal.

Fa/ilità g[as-sajjieda ta’ Marsaxlokk li ffrankatilhom spejje] u li joqog[du jmorru Sqallija biex jag[mlu l-

manutenzjoni tal-opri tag[hom.

Ir-restawr tal-Kappella ta’ San :wann t’G[uxa.

It-tisbi[ tal-in[awi talVerdala Housing Estate.

Pro;ett li j[ares is-sit ta’ Wirt Dinji, l-Ipo;ew ta’ Ra[al :did.

It-tne[[ija tal-Oil Depot minn mas-swar fa//ata talKalkara u fejn se jsir ;nien sabi[ u innovattiv.

L-irran;ar u t-tisbi[ talpjazza ta’ quddiem il-knisja ta’ Sant Ubaldeska f’Ra[al :did.

It-tne[[ija tal-Power Station tal-Marsa u l-i]vilupp tal-Menqa.

Ir-restawr tal-Forti Sant An;lu li hu wie[ed mill-aktar postijiet sinifikanti fl-istorja ta’ Malta ukoll bi flus minn fondi Ewropej.

Il-;awhra ta/-?entru Sportiv ta’ {al Kirkop.

Il-Kulle;; San Benedittu f’{al Kirkop b’ambjent modern u ta’ klassi g[al ulied il[addiema.

Il-mu]ew marittimu talBirgu u r-restawr tal-Palazz talInkwi]itur.

Il-verità hi li kienu sittax-il sena ta’ gvernijiet laburisti li tista’ tg[id li g[amlu mill-inqas g[an-na[a t’isfel ta’ Malta u xejn g[all-Kottonera u dan g[ax tal-labour kien mo[[hom mistrie[ mill-‘fedeltà’ talvotanti tan-na[a t’isfel u allura abbu]aw minnhom.

Insejt ng[id li gvernijiet nazzjonalisti, b[alma g[amlu g[all-kumplament ta’ Malta, ipprovdew provista konsistenti ta’ ilma ta’ kwalità u provista ta’ dawl stabbli g[an-nofsinhar ta’ Malta u dan g[all-benefi//ju tal-Maltin, tal-industrija u tatturi]mu!

Konvint li barra dan kollu li semmejt [allejt barra [afna xog[lijiet u titjib ie[or li saru.

Il-memorja s’hemm waslet.

PAWLU AGIUS Ra[al :did

Ittri lill-Editur 21

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Il-U{M u l-PSC

Min imissu^

Sur Editur, Il-U{M ilha snin twal tiddefendi l-interessi tal[addiema tal-Gvern. Kellha ttwelid tag[ha f’dak is-settur.

G[alhekk ninsab /ert li lU{M fehmet l-implikazzjonijiet tal-ka] fejn Richard Cachia Caruana tressaq quddiem il-Parlament.

Ninsab /ert ukoll li l-U{M fehmet l-implikazzjonijiet ta’ dan il-pre/edent ikra[. }gur li l-U{M, li g[andha esperjenza vasta f’dan ilqasam, taf xi pressjoni tista’ ssir fuq min imexxi fis-settur pubbliku permezz ta’ din ilpro/edura ;dida li impjegat ikun ;udikat u kundannat minnies tal-politika.

Sur Editur, Id-deputat George Vella sostna li ebda uffi/jal pubbiku m’hu e]entat milli jkun analizzat dwar dak li hu linteress tal-pajji].

Wara Richard Cachia Caruana min imiss issa li jitressaq quddiem il-Parlament?

Forsi l-kap tal-a[barijiet talPBS? Forsi l-kap ta’ Transport Malta?

Forsi min imexxi s-servizzi tas-sa[[a?

Forsi l-kap tal-Enemalta?

Forsi min imexxi l-Air Malta?

Il-Kummissarju tal-Pulizija?

Forsi l-Auvkat :enerali?

I]da George Vella ]gur jaf li quddiem il-Parlament mhux uffi/jali pubbli/i biss jistg[u jin;iebu.

Ma ninsewx li l-Parlament jg[addi li;ijiet li jirregolaw

Ir-riperkussjonijiet u effetti []iena jistg[u jaffettwaw lillgradi kollha u mhux lil ta’ fuq biss. Ninsab /ert li l-U{M innotat id-dikjarazzjoni ta’ Deputat ewlieni laburista li ebda uffi/jal pubbliku ma hu e]entat mill-iskrutinju talParlament.

Il-U{M taf li l-uffi/jali fisServizz Pubbliku ikunu ;udikati permezz talKummissjoni g[as-Servizz Pubbliku li kienet imwaqqfa g[al dak il-g[an permezz talKostituzzjoni ta’ Malta.

Nistenna li l-U{M tippronunzja ru[ha dwar dan.

FRANS FARRUGIA Tas-Sliema

‘Onorevoli’ Sur Editur, B’dak li ;ara fil-ka] ta’ Richard Cachia Caruana sar aktar ur;enti li jitne[[a l-privile;; parlamentari almenu fejn jid[lu /-/ittadini komuni li issa sar iktar evidenti kemm tassew dawn kienu ‘komuni’ u esposti.

Dan kien pre/edent perikolu].

Nikkon/edi li l-privile;; parlamnetari jin]amm biss g[all-membri parlamentari bejniethom I]da le fejn jissemma ?ikku l-Poplu minn membru parlamentari g[ax dan tal-a[[ar ma jkollu ebda rimedju effettiv g[al dak li jfettillu jg[id fuqu xi onorevoli membru.

Wasal i]-]mien ukoll li t-titlu ta’ Onorevoli jispi//a fejn jid[lu l-Membri Parlamentari. Wara kollox, skont nofs il-kamra, in-nofs l-ie[or huma kollha nies ta’ kwalitajiet fqar u vi/i versa imma mbag[ad kollha jippretenduha ta’ onorevoli.

M. PISANI {’Attard

L-interess nazzjonali Sur Editur, Wa[da mill-akku]i giddieba kontra Richard Cachia Caruana kienet li dan [adem fl-interess ta’ pajji] barrani.

Din [add ma emminha g[ax kul[add jaf x’g[amel u x’irnexxielu jakkwista Cachia Caruana g[al pajji]na tant li pajji]i o[rajn kienu staqsew kif kien dan li Malta kien irnexxielha tasal daqshekk.

L-istorja hi li min akku]a lil Cachia Caruana b’din il-gidba kien hu li [adem kontra linteress ta’ art twelidu bili /a[[adna minn negozjatur u diplomatiku prim.

U dan g[amlu meta l-aktar

li g[andna b]onnu. Ji;ifieri lejlet li l-UE se tibda tiddiskuti l-ba;it tag[ha u fi ]mien meta se jkun hemm pressjoni kbira minn pajji]i o[rajn biex jippruvaw itaffu lqag[da mwieg[ra tag[hom.

Il-Partit Laburista /a[[ad lil pajji]na mis-servizzi ta’ Richard Cachia Caruana u n[oss sin/erament li [aqqu lkundanna tal-poplu Malti aktar u aktar g[aliex dan sar g[al ra;unijiet politi/i kif ukoll g[al ra;unijiet o[rajn li kul[add jista’ jimma;ina x’inhuma.

CH. MUSCAT Il-Mosta

Il-ka] ta’ Richard Cachia Caruana

Ma qbiltx mal-Prim Ministru Sur Editur, G[all-ewwel darba jiddispja/ini ng[id li ma qbiltx ma’ de/i]joni politika me[uda mill-Prim Ministru Gonzi meta dan a//etta r-ri]enja ta’ Richard Cachia Caruana.

L-ewwel [a;a Cachia Caruana hu inno/enti minn dak li akku]awh bih, tant li ma tressqet ebda prova kredibbli minn min akku]a[.

It-tieni, u din hi l-aktar [a;a serja, g[aliex dan pre/edent perikolu] li jista’ jkisser l-amministrazzjoni tal-pajji] u allura jweaqqaf il-progress kollu li jista’ jsir.

Infakkar li dan hu pre/edent li jista’ jaffettwa direttament it-30,000 persuna li ja[dmu malgvern li alla[ares jibdew ji;u so;;ettati g[al dan ittip ta’ pro/ess.

Fejn jid[lu l-impjegati tal-gvern hemm ilKummissjoni g[asServizz Pubbliku jew ilQrati biex ikunu investigati u ;udikati. {sara o[ra kbira li saret bir-ri]enja ta’ Richard Cachia Caruana kienet li Malta tilfet negozjatur u diplomatiku ta’ kalibru g[oli [afna u f’pajji] ]g[ir b[al tag[na dan kien tassew delitt kontra linteress tal-pajji].

M. MALLIA Il-Marsa

ukoll aspett tal-[ajja ta’ pajji]na. Allura xi onorevoli jistg[u jg[idu li fuq kwalunkwe [a;a tkun qed i]]ebla[ il-Parlament.

Tg[id g[ad titressaq xi mozzjoni biex ikun ;udikat xi ;urnalist li jirfes il-kallijiet b[al dawk li ssemmew filParlament?

Xi kap ta’ xi bank?

Xi Isqof ta’ G[awdex?

Xi trejdunjonista?

Il-Parlament g[andu biss dritt li jisfidu/ja ministru jew ine[[i ;udikant u dan b’vot ta’ ]ew; terzi. Il-Parlament qieg[ed hemm biex jaqdi lillpoplu u mhux biex ji;;udikah. G[al dak il-g[an g[andna l-Qrati.

U g[all-impjegati tal-Gvern hemm il-Kummissjoni g[asServizz Pubbliku.

:OR: FALZON In-Naxxar

L-inkwi]izzjoni moderna Sur Editur, B’dak li ;ara dan l-a[[ar fil-ka] ta’ Carm Mifsud Bonnici u bilka] ta’ Richard Cachia Caruana ftakart fl-inkwi]izzjoni ta’ ]mien l-img[oddi. Dik li kont tidher quddiemha di;à pre]unt [ati minn min se ji;;udikak.

Dak i]-]mien kien hemm ukoll min kien jinqeda bl-inkwi]izzjoni biex jit[allas minn kontijiet antiki personali.

Dawn ]gur mhumiex affarijiet progressivi i]da huma ;rajjiet li tefg[una lura lejn l-aktar ]minijiet retrogradi.

B. TANTI Birkirkara

Fran;iskan u qalil Sur Editur, Kien il-{add 5 ta’ Marzu f’{al Qormi u Joseph Muscat kien f’burdata riflessiva.

Qag[ad jitlob ma’ San Fran;isk u fakkar fil-firda li kien qajjem il-Partit Laburista meta g[axar snin ilu l-laburisti [admu kemm fel[u kontra ss[ubija ta’ Malta fl-UE. F’{al Qormi dakinhar kien qal li dik il-firda ma kinitx tajba.

Kien il-{add 24 ta’ :unju f’Marsaskala u Muscat nesa g[al kollox il-manswetudni fran;iskana li kellu fuqu tliet xhur ilu qabel u beda jattakka bi kliem a[rax lill-Prim

Ministru, lill-President Emeritu Eddie Fenech Adami, lil Richard Cachia Caruana u lil Louis Galea. Kien diskors li jnissel dik il-firda li tant kien tka]a biha f’ {al Qormi.

Imma dan hu Joseph Muscat. Filli bl-a[rax kontra l-UE u filli Ewropeista konvint. Filli fran;iskan manswet u filli qalil u jnissel il-firda. Daqqa jistad g[al dak u daqqa jistad g[all-ie[or.

Mhux ta’ b’xejn li f’Marzu li g[adda kont ktibtlek li anke kamaleonte jist[i minn Muscat!

M. AGIUS Ra[al :did

22

Internazzjonali

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

IR-RUSSJA

G[exieren ta’ mejtin f’maltemp u g[arg[ar fir-re;jun ta’ Krasnodar Tilfu [ajjithom ’il fuq minn mitt persuna wara [albiet tax-xita qawwija li kka;unaw g[arg[ar g[al g[arrieda, li straxxna r-re;jun ta’ Krasnodar lejn

in-Nofsinhar tar-Russja.

L-g[arg[ar ta’ matul il-lejl se[[ “b[al le[[a ta’ berqa” u b’[afna residenti bilkemm ikollhom i/-/ans li

jirrea;ixxu g[as-sitwazzjoni, u blawtoritajiet f’Moska jibag[tu liskwadri g[all-emer;enzi lejn l-in[awi milquta.

Mifhum li ’l fuq minn erbg[in ru[ mietu fil-belt ta’ Krymsk, b’vittmi o[rajn ikunu rrappurtati neqsin millin[awi ta’ Gelendzhik u Novorossiisk.

IR-RENJU UNIT

Aktar arresti Il-Pulizija, li qed tinvestiga attakk terroristiku potenzjali, qalet li arrestat lis-seba’ persuna – mara ]ag[]ug[a – lejn il-Lvant ta’ Londra, u meta l-awtoritajiet jinsabu fuq allert g[oli qabel jibdew lOlimpjadi tas-Sajf.

Intant, il-Pulizija qed tkompli tg[id li l-a[[ar arrest – u l-arresti f’Londra, jiem ilu, ta’ [amest ir;iel u mara o[ra ssuspettati dwar kumplott terroristiku – mhumiex “marbutin” mal-Log[ob, u anki jekk dawn qed jin]ammu “fuq suspett li kienu qed i[ejju jew jinstigaw l-azzjonijiet tatterrur”.

Il-kapijiet tas-sigurtà qalu wkoll li m’g[andhomx linformazzjoni li l-Olimpjadi jistg[u jisfaw il-mira talvjolenza, i]da fl-istess [in jammettu li l-avveniment kapa/i jippre]enta “o;;ettiv attraenti g[at-terroristi”.

IS-SERBJA

Trid tkun realistika dwar il-Kosovo L-Assistent Segretarju tal-Istat Amerikan, Philip Gordon, qal li s-Serbja m’g[andhiex g[alfejn tirrikonoxxi l-Kosovo formalment, i]da fl-istess [in g[andha tkun realistika u ter;a’ tibda djalogu prattiku mal-eks provin/ja tag[ha biex (anki) tistimola t-tentattivi g[as-s[ubija fl-UE. Gordon, li kien qed jitkellem waqt summit filKroazja, qal li “la l-Istati Uniti u lanqas l-UE ma jistennew irrikonoxximent minn Belgrad (g[all-Kosovo) f’dan il-punt”, i]da enfasizza li s-Serbja te[tie; tirrealizza l-vera sitwazzjoni.

Fl-istess [in, l-Assistent Segretarju tal-Istat Amerikan re;a’ tenna l-appo;; ta’ Washington g[ax-xewqa tasSerbja u l-Kosovo biex jissie[bu fl-UE.

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Internazzjonali

23

IL-LIBJA

Vot fost it-tensjoni Folol kbar ta’ Libjani emozzjonati ivvutaw fl-ewwel elezzjoni nazzjonali [ielsa g[al sittin sena u li tkompli tbeg[edhom mill-era tar-re;im pre/edenti li kien imexxi l-eks dittatur, Muammar Gaddafi.

Intant, il-Libjani llum qed jele;;u assemblea temporanja bl-inkarigu li tag[]el kabinett u Prim Ministru; i]da l-firda kbira fost ir-re;juni u l-in/identi vjolenti konsistenti fil-pajji] tefg[u dell fuq dan il-pro/ess storiku.

Fl-istess [in – u fost rapporti li f’Benga]i miet [addiem elettorali waqt lejliet il-vot (fil[in ta’ attakk minn persuni armati fuq helicopter) – [afna residenti fil-Lvant tal-Libja huma inkwetati li dan ir-re;jun sinjur fi]-]ejt ma jkollux irrappre]entanza xierqa flAssemblea.

Fil-fatt, ir-re;jun ing[ata sittin si;;u biss fl-Assemblea ta’ mitejn membru, u meta ta[t issistema li waqqaf il-Kunsill Transitorju Nazzjonali (li kien mexxa l-kampanja kontra Gaddafi) mal-mitt si;;u huma allokati lill-Punent u erbg[in o[ra lin-Nofsinhar Libjan.

Il-korrispondenti fil-Libja sadattant qed jg[idu li xi residenti tal-Lvant jemmnu li jistg[u jispi//aw emar;inati, listess b[alma kienu g[al g[exieren ta’ snin ta[t Gaddafi – u b’xi eks ribelli Libjani anki jheddu l-votazzjoni bit-twissijiet li “jimmiraw g[all-industrija ta]-]ejt” fl-in[awi spe/ifi/i.

G[aldaqstant, ing[alqu [ames terminals ta]-]ejt, inklu]i ta’ Brega u Ras Lanouf; u b’effett g[al parti sinjifikanti talkapa/ità Libjana g[allesportazzjoni ta]-]ejt.

Rapporti o[ra rreferew g[all[ruq ta’ dokumenti tal-vot f’uffi//ju ta’ Ajdabiya u g[al attakk fuq /entru elettorali ie[or f’Benga]i – bil-Kunsill Transitorju jipprova jtaffi ssitwazzjoni bid-dikjarazzjoni li l-Parlament il-;did m’g[andux ikun responsabbli biex ja[tar ilpanel li jrid ifassal ilKostituzzjoni l-;dida tal-Libja.

Il-kumitat jew panel ta’ sittin membru intant se jkun elett f’data o[ra u waqt vot separat.

Kwa]i tliet miljun Libjan kienu eli;ibbli biex jivvutaw g[at-tlett elef u u seba’ mitt kandidat li qed jikkuntestaw g[all-Kungress :enerali l-;did, u meta l-elezzjoni tinkludi numru sostanzjali ta’ partiti politi/i. Intant, il-pro/ess g[alaq ilbiera[ filg[axija, bl-ewwel ri]ultati parzjali jistg[u jing[ataw illum.

Residenti ta’ Benga]i jag[mlu ;esti ta’ trijonf qabel jivvutaw (Reuters)

IS-SIRJA

L-AFGANISTAN

L-inkwiet jinfirex g[al-Libanu

Jing[ata l-istatus ta’ “alleat ewlieni” mill-Istati Uniti

Il-kunflitt tas-Sirja kompla jinfirex, din id-darba g[al territorju tal-Libanu, fejn numru ta’ /ivili tilfu [ajjithom ta[t bumbardamenti millqawwiet tal-Gvern Sirjan, li ni]lu fuq il-villa;;i (Lebani]i) tat-Tramuntana.

Dan se[[ ladarba xi ribelli Sirjani qasmu l-fruntiera lejn il-Libanu, b’rapporti jg[idu li balal sparati mill-mortars ni]lu fir-re;jun ta’ Wadi Khaled, u spe/ifikament flin[awi ta’ al-Mahatta u villa;;i o[rajn.

I]da b’kuntrast mat-Turkija – li tis[aq /ar u tond li qed tag[ti kenn lir-ribelli li qed ji;;ieldu biex iwaqqg[u lillPresident Sirjan Bashar alAssad – il-Libanu mhux

mistenni jirrea;;ixxi b’aggressività g[allbumbardamenti, u meta anki “imminimizza” l-effett tal;lied regolari fl-artijiet talfrunteira.

Intant, ir-ribelli Sirjani kemm-il darba qed ju]aw itTramuntana tal-Libanu b[ala ba]i u bil-qawwiet ta’ Assad anki ;ieli jaqsmu l-fruntiera waqt il-ka//a “g[all-militanti” f’sitwazzjoni li qed thedded tensjoni ;dida fil-Libanu, li kien dam is-snin iddominat minn Damasku.

Fl-istess [in, l-Armata talLibanu [ar;et stqarrija qasira dwar l-isparaturi tal-mortars, i]da ma kienx hemm reazzjoni immedjata min-na[a tal-Prim Ministru u l-

Ministeru g[all-Affarijiet Barranin f’Bejrut, u fost inkwiet kontinwu li pajji]hom jista’ “jitkaxkar fil-kunflitt Sirjan”.

Fis-Sirja, l-Armata, ilbiera[ fet[et burraxka fuq l-ibliet tul il-provin/ja ta’ Aleppo lejn itTramuntana u fi sforz biex jinqalg[u r-ribelli li [adu lkontroll ta’ xi bnadi – i]da lhub kummer/jali, g[alissa, ma ;arrabx vjolenza qalila.

Fi ]viluppi o[ra, i/-?ina /a[det l-akku]i tal-Istati Uniti fis-sens li Beijing u r-Russja, “qed itellfu” ri]oluzzjoni g[all-kri]i tas-Sirja – u filwaqt li enfasizzat li m’g[andu jirnexxi l-ebda tentattiv “ta’ malafama” filkonfront tag[ha.

L-Istati Uniti ikkonfermat l-istatus ta’ “alleat ewlieni li mhux affiljat man-NATO” lill-Afganistan – li issa la[aq il-livell ta’ pajji]i b[all-Awstralja, l-E;ittu u l-I]rael.

L-istatus jag[ti lill-pajji]i a//ess “bi preferenza” g[allesportazzjoni tal-armi mill-Istati Uniti u kooperazzjoni ma’ Washington rigward aspetti ta’ difi]a.

L-a[bar ing[atat mis-Segretarju tal-Istat Amerikan, Hillary Clinton, li g[amlet ]jara sorpri]a fl-Afganistan u qabel issir il-konferenza ewlenija g[all-pajji]i-donaturi fil-:appun.

Il-konferenza partikulari fost o[rajn tiddiskuti l-g[ajnuna lil Kabul ladarba l-ma;;oranza tat-truppi barranin (ta[t it-tmexxija tan-NATO) jitilqu mit-territorju Afgan, fl2014.

24

Lokali

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Christopher Borg

Chairman ;did tal-Malta Forum For Internal Auditors Christopher Borg in[atar Chairman tal-Malta Forum For Internal Auditors (MFIA) wara li /-Chairman pre/edenti Eugenio Privitelli serva g[al perjodu ta’ sentejn, kif stipulat mill-istatut.

Is-Sur Borg u s-Sur Privitelli kienu tnejn mill-fundaturi ta’ dan il-Forum li kien stabbilit fis-sena 2007. It-tnejn kienu membri attivi tal-MFIA tul dawn il-[ames snin, g[alhekk il-bidla se tkun karatterizzata minn element ta’ kontinwità.

F’dawn l-a[[ar snin saru numru ta’ konferenzi u seminars ta’ kwalità li kienu organizzati mill-MFIA tul la[[ar snin bil-parte/ipazzjoni ta’ kelliema lokali u barranin ta’ kalibru g[oli, u dan il-livell se jin]amm. Fil-fatt, sa tmiem din is-sena, qed ikun ppjanati iktar inizjattivi.

Iktar dettalji dwar dawn lattivitajiet se jkunu disponibbli permezz tal-websajt tal-MFIA li kienet imnedija re/entement: www.fiamalta.org.

Bookings u mistoqsijiet g[andhom ji;u indirizzati lisSegretarju tal-Kumitat fuq andrefarrugia@mitcentre.com.

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

AWGURI LIL DANIELA DARMANIN Se tibda l-vja;; lejn i/-?ina g[all-finali ta’ Miss World Miss World Malta, Daniela Darmanin filjiem li ;ejjin se tibda l-vja;; tag[ha lejn i/-?ina biex ting[aqad mal-parte/ipanti kollha li se jie[du sehem fil-konkors Miss World, li din is-sena se jsir fit-18 ta’ Awwissu f’Ordos, i/-?ina.

Din hi t-62 edizzjoni ta’ Miss World, meqjus b[ala l-aktar avveniment presti;ju] fid-dinja fil-qasam tal-moda u s-sbu[ija.

Il-preparamenti g[al Daniela bdew minnufih hekk kif hi reb[et it-titlu ta’ Miss World Malta f’April li g[adda, filfinali li saret f’Dar il-Mediterran.

Ittie[du diversi photoshoots grazzi g[al

Bernard Polidano flimkien mal-make-up artist Natasha Polidano biex ikunu jistg[u jintbag[tu mill-ewwel g[and il-Miss World Ltd fejn tpo;;ew fuq il-websajt uffi/jali tag[hom.

Imbag[ad bdew id-diskussjonijiet fuq il-libsa li Daniela se tilbes g[all-finali talMiss World, xi [a;a li f’dan il-konkors ting[ata importanza kbira. Id-drapp kien sponsorjat minn Ivory & Co u disinjat minn Charles & Ron li flimkien se jkunu qed jikkompetu g[al Best Dress Designer Award li jing[ata kull sena fis-serata finali.

Fost l-ammont kbir ta’ attivitajiet fi/-

?ina, bi t[ejjija g[as-serata finali, Daniela mistennija tattendi diversi serati mill-isba[, fosthom attività bi skop filantropiku bis-slogan Beauty with a Purpose, Miss World Beach Beauty, Miss World Sports Women, Miss World Talent Final u Miss World Top Model.

Imbag[ad ovvjament tikkompeti wkoll g[at-titlu presti;ju] ta’ Miss World.

F’isem l-organizzaturi ta’ Miss World Malta, Claudia u Sue, li jirrappre]entaw lil Modelle International f’Malta, u f’isem il-qarrejja tag[na, nawguraw su//ess lirrappre]entanta Maltija f’dan il-konkors Daniela Darmanin.

Daniela Darmanin waqt il-konkors Miss World Malta, li hi reb[et f’April li g[adda.

(Ritratt> JJ Chircop)

26 COLLAGE ANNIVERSARJU

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Il-175 sena mit-twelid ta’ Achille Ferres Kittieb u storiku Senglean ta’ kalibru g[oli minn Fabian Mangion ......................................

L-istorja ta’ nazzjon hi [afna drabi mifhuma b[ala dik li ti;bor fiha xejn aktar minn kronaka ta’ ;rajjiet, sensiela ta’ avvenimenti memorabbli f’ordni kronolo;iku.

I]da f’sens aktar wiesa’, listorja hi aktar mifruxa g[aliex hi dokumentazzjoni s[i[a tal-istituzzjonijiet kollha tal-poplu, inklu]a lKnisja, li g[andha rwol importanti fl-e]istenza tag[hom. Dan hu l-mod li bih Achille Ferres [ares lejn l-istorja tan-nazzjon Malti.

Achille twieled l-Isla fis-7 ta’ Lulju 1837, mill-Kaptan Fran;isku, u minn Fran;iska, imwielda De Bertis. L-ismijiet l-o[ra li g[a]lulu kienu Spiridione, Joseph, Salvatore u Joachim.

Hu tg[ammed l-g[ada filKnisja Kolle;;jata, millKanonku :wakkin Audibert.

Edukatur

Fl-1854, meta kien g[ad kellu 16-il sena, ing[aqad mad-Dipartiment talEdukazzjoni, u sentejn wara, hekk kif iggradwa millUniversità ta’ Malta, kien appuntat surmast fl-iskola primarja sperimentali talGvern fil-Belt Valletta.

Fl-1882, wara 26 sena servizz, hu sar l-ewwel spettur fl-iskejjel. Linvolviment tieg[u filqasam edukattiv wasslu biex jindirizza xi kitbiet lit-tfal tal-iskejjel. Fost dawn ilpubblikazzjonijiet insemmu First elements of English Grammar u A new Practical and Easy Method of Learning the English Language (1881).

Fl-1862, meta kellu 25 sena, wera l-im[abba li kellu lejn l-Ilsien Malti billi ppubblika Notizie Storiche sull’Etimologia dei nomi appropriati a varie località dell’isola di Malta.

Dan kien studju xjentifiku dwar l-ori;ini, it-tifsir u ssuffissi tal-kliem fl-Ilsien Malti.

Achille Ferres (1837-1907)

Missier l-Ekkle]jolo;ija Maltija

Achille, li kien mi]]ewwe; lil Filomena, imwielda Brincat, flimkien ma’ karriera sabi[a fil-qasam taledukazzjoni g[aqqad [idma twila b[ala kittieb tal-istorja.

Hu da[al biex jikteb listorja tal-Knisja f’Malta u f’G[awdex f’]ew; kotba kumplimentari g[al xulxin, ji;ifieri Descrizione Storica delle Chiese di Malta e Gozo (1866) u Storia Ecclesiastica di Malta raccontata in Compendio (1877).

Dawn huma ]ew; kotba imprezzabbli li ]gur g[addew minn idejn kull min studja jew kiteb xi [a;a dwar listorja tal-Knisja f’Malta.

G[ad li f’dawn il-kotba nsibu bosta difetti u lakuni – u g[alhekk mhux dejjem huma a//ettati b’mod assolut millistori/i – huma g[alina leqdem dokumenti estensivi dwar is-su;;ett, u g[adhom sal-lum xog[lijiet utli ferm g[ar-referenza. G[al dawn ilkitbiet tieg[u, Achille Ferres jista’ jitqies b[ala missier l-

ekkle]jolo;ija Maltija.

Sena wara li lesta lpubblikazzjoni tal-istorja ekkle]jastika, fi Frar 1878, Malta bkiet it-telfa tal-Papa Piju IX. Achille Ferres ippubblika ktieb ta’ 554 pa;na bit-titlu L’Amore dei Maltesi alla Morte di Pio IX b’tifkira ta’ dan il-Papa.

L-im[abba li kellu Achille Ferres lejn l-Ordni ta’ San :wann [ajritu biex jikteb Memorie dell’Inclito Ordine Gerosolimitano Esistenti Nelle Isole di Malta (1881) u Il Maggior Tempio di S Giovanni Battista in Malta (1900).

Ferres jg[id li l-istorja ta’ pajji]na hi intimament marbuta mal-istorja tal-Ordni ta’ :erusalemm, li g[al 268 sena qasam il-glorja tieg[u mal-poplu tal-g]ira.

B’rikonoxximent g[al din il-kitba, l-Ordni :erosolmitan f’Ruma onora lil Ferres bittitlu ta’ Kavallier.

Kontribut lill-Folklor Malti

F’dawn it-tipi ta’ kotba ma tistenniex li ssib [wejje; li g[andhom x’jaqsmu malfolklor. Imma jekk taqrahom bir-reqqa tara li Ferres jag[ti bosta tag[rif illi kieku kellek tg[aqqdu flimkien, jag[mel kontribut sabi[ g[all-istudju tal-le;;endi u d-drawwiet f’Malta.

Bosta drabi, il-le;;enda tkun marbuta ma’ xi bini qadim jew knisja, jew ma’ xi ;rajja o[ra storika. Ta’ din ixxorta huma t-tradizzjonijiet fuq knejjes f’Malta u G[awdex li naqraw dwarhom f’dawn il-kitbiet ta’ Ferres.

Fit-tifkiriet tal-Ordni ta’ San :wann hu jsemmi wkoll id-divertimenti li da[[lu lKavallieri f’Malta, b[alma huma l-Karnival u t-ti;rija tad-dg[ajjes u l-:ostra nhar il-Vitorja.

Interessanti wkoll hu ttag[rif li nsibu fl-istess ktieb dwar xi funzjonijiet u /erimonji ta’ ]mien l-Ordni.

G[alkemm Ferres kiteb l-

Il-qoxra tal-ktieb ‘Descrizione Storica delle Chiese di Malta e Gozo’, pubblikat minn Ferres fl-1866

aktar bit-Taljan, hu g[andu wkoll [afna kitba bil-Malti mxerrda f’rivisti li kienu jo[or;u fi ]mienu.

Fil-Ward u }ahar kiteb sensiela ta’ artikli fuq isSantwarji tal-Madonna f’dawn il-g]ejjer, u fihom ifakkar xi le;;endi. G[alhekk, Ferres mhux biss [ejja t-triq biex kittieba o[rajn warajh setg[u ji;bru l-le;;endi qodma tal-Maltin, imma wkoll nistg[u ng[idu li, bilkitba tieg[u, Ferres [allielna tag[rif ta’ siwi dwar ittradizzjoni Maltija.

Fost kitbiet o[rajn ta’ natura reli;ju]a, insibu Il{ajja ta’ San Fran;isk ta’

Assisi (1880), L-Istorja talMadonna ta’ Liesse (1888) u Il-{ajja ta’ Sidna :esù Kristu miktuba g[at-Tfal tal-Iskejjel tal-Gvern (1894).

G[all-kontribut tieg[u filkultura nisranija u flattivitajiet filantropi/i, hu ng[ata t-titlu ta’ Kavallier talOrdni Pontifi/ju ta’ San Girgor il-Kbir.

Achille Ferres miet fl-età ta’ 69 sena, fl-1 ta’ Frar 1907, fid-dar tieg[u, numru 10, Triq Federiku, il-Belt Valletta. Hu kien marid bl-arterjosklerosis.

Il-funeral sarlu l-g[ada talmewt tieg[u u ndifen fi/?imiterju ta’ Santa Marija Addolorata.

COLLAGE KOTBA 27

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

It-tieni volum ta’ ‘Nismag[hem Jg[idu’ ta’ Paul P. Borg minn Partick Sammut ......................................

Paul P. Borg hu awtur prolifiku Malti u g[alliem taxxjenza. Hu twieled {al Balzan fl-1949. G[ex f’Birkirkara, imma qatta’ parti kbira minn tfulitu ji;ri fil-bera[ ta’ Selmun fejn tg[allem jikber, jg[ix u jirrispetta l-ambjent.

Borg hu poeta, rumanzier u [are; ukoll bosta kotba dwar is-snajja’ Maltin. {a l-edukazzjoni tieg[u flUniversità ta’ Malta, u f’kulle;;i fl-Italja u fil:ermanja fejn spe/jalizza b[ala Industrial Engineering Designer. Hu g[alliem talFi]ika fl-iskola ta’ San Andrea u kontributur regolari fuq ;urnali lokali, b’kitba kemm dwar l-ambjent u dwar il-;rajja so/jali tal-Maltin, kif ukoll b’kitba kreattiva.

Fost il-pubblikazzjonijiet tieg[u nsibu ;abriet ta’ novelli b[al Be]g[at (1986), Demg[at (2002) u Sunset in Mistra Valley.

Pubblikazzjonijiet o[ra huma Selmun u l-In[awi (1989); Minn Fuq g[al Isfel (1991); Selmun – A Story of Love (1996); Kelinu Vella Haber u lMoviment tal-Malti (2002); Qari Malti (2002); Snajja’ u Xog[ol il-Maltin (v.1 2000, u v.2, 2001); Nismag[hem Jg[idu; u Quest for Identity – the Mellie[a Experience.

Matul is-snin hu reba[ numru ta’ premjijiet letterarji, midalji u konkorsi, anki f’rabta mal-qasam taletnolo;ija.

Dan il-ktieb hu t-tieni fissensiela NISMAG{HEM JG{IDU u hu ba]at fuq ta[ditiet li Paul P. Borg g[amel ma’ [afna xju[ minn kull qasam tal-[ajja Maltija tal-img[oddi. U]a l-kelma ‘xju[’, g[ax dawk huma laktar nies li joqorbu lejn tag[rif awtentiku aktar u aktar jekk ma jkunux ‘imni;;sin’ bit-tag[rif u tag[lim l-iskola jew l-università.

Borg fittex kemm jista’ jkun nies li jkellmuh dwar [ajja u g[ajxien rigward snajja’ u xog[ol, jew dwar arti;janat, nies li dak li kienu jafu [aduh permezz ta’ tag[lim ming[and missirijiethom u mwassal lilhom aktarx b’mod orali u mhux affettwat milliskola jew mill-kotba.

Borg hawn ifakkar fil-qawl Malti, bin is-seng[a g[andu nofsha! Dawk li tg[allmu sseng[a permezz tal-kotba huma aktar tal-lum u Borg xtaq jorbot sewwa flimkien kemm il-[ajja mg[oddija kif ukoll il-[idma jew itteknolo;ija. L-element uman kien dak li dejjem fittex fitteknolo;ija.

L-awtur u ri/erkatur jemmen li wie[ed ma jistax jistudja so/jetà jekk ma jg[arbilx dak li g[amlet u kif g[amlitu biex dejjem tkun tista’ tg[ix a[jar.

Imma Paul P. Borg ma waqafx hawn. Il-bniedem, kif jaf kul[add, mhux bil-[ob] biss jg[ix. G[aldaqstant Borg fehem li kien jaqbel li jsib ukoll oqsma li jie[du lillbniedem Malti lil hemm mill[idma biss fi ]mien limg[oddi. Ma setax imur [afna [afna lil hemm mil-lum g[aliex ix-xju[ f’kull qasam dejjem jonqsu.

Imma tkellem ukoll ma’ artisti, pitturi u skulturi, b[alma huma Gabriel

Caruana, /eramista prolifiku, u :or; Fenech, li [alliena ftit ta]-]mien ilu, il-pittur li Borg laqqam ‘il-pittur tal-ambjent’ g[ax kien litteralment iffissat fuq l-ambjent rustiku u kampanjol tal-Mellie[a u kien ukoll jinkedd jara dan lambjent Malti jinbidel meta tkun g[adha mank nixfet i]]ebg[a minn fuq it-tila!

Borg ifittex l-identità Maltija u tkellem ukoll ma’ edukaturi u poeti sewwasew biex ikun jista’ jifhem a[jar ir-rabta tag[na lkoll mal-art tag[na, liema huma dawk ilkwalitajiet jag[mluna Maltin.

Borg ifittex fil-[idma ta’ kull qasam so/jali biex i]omm [ajja t-tifkira ta’ dawk ilkaratteristi/i li jag[mluna min a[na b[ala punt ta’ tluq biex inkunu nafu fejn sejrin.

Kien il-[sieb ta’ Borg li mbuttah il-[in kollu li jitkellem ma’ dawn kollha u laktar max-xju[ u jikteb dwarhom g[ax inteba[ kmieni f’[ajtu li ma’ kull xi[ u ma’ kull xi[a li jmutu, jintilfu mag[hom en/iklopediji s[a[ ta’ tag[rifiet.

Sab li t-tag[rif li kienu jirtu ta’ qabilna ming[and ta’ qabilhom kien aktar apprezzat minn dak li wie[ed jitg[allem mill-kotba tabilfors.

Imma l-[ajja tbiddlet. {a;a sewwa u xierqa li ledukazzjoni ]diedet. {a;a xierqa [afna li t-tag[lim ]died u nqatg[et l-injuranza reli;ju]a li kienet tkisser lisso/jetà kif jixhdu [afna minnies li Borg kellem. {a;a sewwa li nqerdu lmard, il-mewt tat-trabi, ittbatija ]ejda fuq ix-xog[ol… dan hu kollu xhieda ta’ progress.

Imma mbag[ad sab ukoll xhieda o[ra ta’ nies li flok tg[allmu aktar i[obbu lillambjent tag[hom, aktar tg[allmu jkissruh u jeqirduh

donnhom apposta!

“Fejn morna tajjeb u mxejna u fejn g[adna lanqas biss bdejna!” jg[id Borg.

Nismag[em Jg[idu fih ukoll glossarju fuq wara.

Hemm wie[ed isib kliem qadim li qajla jintu]a aktar jew li ma jintu]ax aktar.

L-elenku jinkludi wkoll espressjonijiet arakaj/i kif ukoll kliem tekniku li issa ntesa g[alkollox min[abba li t-teknolo;ija tbiddlet g[alkollox g[ax issa da[let terminolo;ija ta’ teknolo;ija o[ra ;dida minflokha.

Wie[ed isib lista s[i[a u impressjonanti ta’ e]empji mifruxin fuq xi 25 pa;na.

Paul P. Borg kiteb dwar [afna persuna;;i fil-ktieb: fissensiela hemm madwar 170 persuna;; jew aktar. Fost dawn naqraw dwar persuna;;i ta’ xog[ol, snajja’ u arti;janat b[al ng[idu a[na tal-pasturi, tal-kalkara tal-;ir, talkarettuni u [afna o[rajn.

Fost in-nies li huma protagonisti u li Paul P. Borg qies b[ala l-eroj so/jali hemm ?ikku Fenech ta’ Van;iela, ilbidwi li sar baruni, Spiru Sant il-politiku, Richard Sultana politiku ie[or, :u]eppi Borg l-img[allem tal-karettuni u bosta o[rajn.

Borg isostni li “dawn huma missirijietna u dawn huma dak kollu li a[na a[na b[ala Maltin. Il-[tie;a li nfittxu dawn in-nies eroj, min kienu u x’kienu jag[mlu, hi [tie;a kbira mhux biex noqog[du nibku lill-img[oddi, imma biex inkunu nafu sewwa min a[na u min konna u fuq kollox nifhmu a[jar min a[na u aktar minn hekk, fejn irridu naslu! Min ma jitg[allimx minn dak li jag[mel ikollu jer;a’ j;arrbu!”

Prosit tassew lil Paul P. Borg g[al din ilpubblikazzjoni ;dida.

Dokumentazzjoni ;dida dwar l-isplit fil-Partit Laburista Dokumenti tal-Kabinett talMinistri tal-Ewwel Gvern Laburista tal-1947 ta’ Pawlu Boffa mistennija jitfg[u dawl ;did fuq l-istorja moderna ta’ Malta.

Il-protagonisti f’dan ilKabinett kienu l-Prim Ministru Pawlu Boffa u lMinistri Dom Mintoff u Turu Colombo; u g[all-ewwel darba se tidher ittra tal-Prim Ministru Boffa fl-1949 li kienet tilqa’ r-ri]enja talMinistru Dom Mintoff millKabinett ftit ;img[at qabel lIsplit fil-Partit Laburista.

Dawn id-dokumenti huma

mi;bura fil-ktieb ;did PAUL BOFFA – Malta’s First Labour Prime Minister, ri/erkat u miktub minn Desmond Zammit Marmarà u maqlub mill-Malti g[allIngli] minn Anne Schranz, it-tifla tat-tifla ta’ Pawlu Boffa.

Il-ktieb se jo[ro; f’g[eluq il-50 anniversarju mill-mewt ta’ Pawlu Boffa u g[andu jkun g[odda ;dida g[al min jixtieq ikun jaf il-verità wara li nkixfet dokumentazzjoni ;dida dwar x’g[adda bejn Boffa u Mintoff waqt li lGvern Malti kien qed

jinnegozja mal-Ingilterra g[all-g[ajnuna ekonomika wara d-distruzzjoni li ;abet mag[ha t-Tieni Gwerra Dinjija fuq Malta.

Il-ktieb jag[ti tag[rif ;did dwar Boffa, il-bniedem, ittabib tal-poplu u l-politiku, li kien jinteressah biss li jg[olli l-livell tal-[ajja tal[addiema f’Malta u f’G[awdex.

Boffa kien il-mo[[ wara riformi so/jali kbar, b[alledukazzjoni primarja g[al kul[add, il-pensjonijiet taxxju[, id-dritt li f’Malta bniedem ikollu vot wie[ed

biss, irrispettivament millisfond so/jali tieg[u, iddrittijiet tal-vot g[an-nisa u r-rikonoxximent legali g[allIlsien Malti.

Il-ktieb hu illustrat b’ritratti ;odda miksubin minn kollezzjonijiet privati u sorsi uffi/jali f’Malta u firRenju Unit – u[ud minn dawn ir-ritratti g[adhom qatt ma dehru fil-pubbliku, fosthom ta’ Mintoff, Nerik Mizzi u Mabel Strickland.

PAUL BOFFA – Malta’s First Labour Prime Minister, jinbieg[ bil-prezz ta’ €12 mill-[wienet tal-kotba.

Il-ktieb ;did f’g[eluq il-50 sena mill-mewt ta’ Pawlu Boffa

28 COLLAGE SA{{A MENTALI

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Li;i li se tifhem it-tbatija u se ta[dem biex tnaqqas it-toqol tal-pi] Fl-a[[ar wasalna. Din hi li;i li ilha [afna tin[ema. Jekk kien hemm li;i li dwarha saret konsultazzjoni mill-aktar wiesg[a ]gur li hu l-Att tasSa[[a Mentali. G[andi fidu/ja li l-Parlament se jaqbel ma’ din il-li;i.

Ta’ min ifakkar li fl-istadju tad-drafting tal-abbozz, lOppo]izzjoni kienet rappre]entata minn Joe Abela.

Sie[bi Joe, l-ewwel u qabel kollox, hu professjonist filqasam tas-sa[[a. Imma mhux biss, Joe hu eks-Membru Parlamentari Laburista u bniedem li g[andu s-sa[[a mentali g[al qalbu [afna. Tant li llum Joe hu membru ma[tur mill-Gvern fil-Bord tal-Mount Carmel Hospital.

Kull bidu g[andu tmiem. U f’xi stadju ridna nag[lqu lkonsultazzjoni u ng[addu g[ad-diskussjoni u lapprovazzjoni ta’ dan l-abbozz fil-Kabinett. Fil-fatt ilKabinett iddiskuta u dde/ieda fuq dan l-abbozz nhar it-Tnejn 30 ta’ April 2012.

G[alkemm dan il-pro/ess ta’ konsultazzjoni kien twil, nemmen li ma kienx ]mien mitluf. Anzi kien pro/ess utli.

Diversi su;;erimenti u punti li tqajmu waqt dan il-pro/ess ta’ konsultazzjoni ;ew inkorporati fil-li;i.

Barra minn hekk, dan ilpro/ess wiesa’ ta’ konsultazzjoni g[en ukoll biex il-li;i ssib aktar appo;; u qbil fost il-firxa wiesg[a ta’ stake holders involuti f’dan issettur. Il-li;i li qed nippre]entaw issa ;iet vetted millAvukat :enerali tar-Repubblika Issa dan l-abbozz kien tradott g[all-Malti. B[alissa qed jer;a’ ji;i //ekkjat minna[a tal-Kummissarju. Il-pass li jmiss issa hu li li;i tibda ti;i diskussa fil-Parlament. Di;à sar l-ewwel qari tag[ha filParlament. Issa jmiss diskussjoni ;enerali fuq il-li;i li jsir fit-tieni qari.

Wara, fl-istadju tal-kumitat kull klawsola, tal-li;i tkun e]aminata bir-reqqa. Wara titressaq g[at-tielet qari.

Ringrazzjament

Irrid nie[u din l-okka]joni biex minn qalbi nirringrazzja lil diversi persuni li [admu qatig[ biex din il-li;i setg[et titwieled, tikber u timmatura.

Dan il-pro/ess wassal biex illum g[andna abbozz li nemmen li hu tajjeb [afna.

Ma nistax insemmi lil kul[add. Imma ma nistax ma nsemmix lil Dr Ray Scerri li kien il-mo[[ wara d-drafting u r-re-drafting ta’ din il-li;i.

Ray da[al g[al din il-bi//a xog[ol b’impenn, entu]ja]mu, u b’dedikazzjoni liema b[alha.

F’din il-li;i investa [afna u

Diskors tas-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u Kura fil-Komunità Mario Galea waqt il-pre]entazzjoni tal-Att il-;did tas-Sa[[a Mentali MARIO GALEA> “Issa s-servizz irid ikun g[all-klijent. U mhux il-klijent g[as-servizz”

[afna [in u [afna u [afna ener;ija.

Irrid nirringrazzja wkoll lil Dr John Cachia, Kummissarju tas-Sa[[a Mentali li minn mindu sar Kummissarju da[al sew f’din il-li;i. L-input tieg[u u tat-tim tieg[u kien ferm importanti.

Irrid nirringrazzja lillAvukat :enerali Dr Peter Grech tal-pa/enzja li [a bina.

Tal-[afna [in li tana. Ta’ kemm-il darba ksirnielu ddevozzjoni ;ejjin u sejrin g[andu kull darba li nbiddlu xi [a;a mil-li;i.

Fl-a[[ar u mhux l-inqas lisSinjura Kate Gonzi talinkora;;iment tag[ha u linteress tag[ha ma jaqta’ xejn f’din il-li;i. Kull meta ;ejna b]onnha dejjem sibnieha minkejja l-impenji tag[ha.

Minn wara l-kwinti

Irrid ni]]i [ajr ukoll lil [afna o[rajn li [admu minn wara l-kwinti. Xejn anqas lil [afna li fil-pro/ess ta’ konsultazzjoni g[amlu lkritika u su;;erimenti tag[hom. Lil dawn kollha ng[idilhom grazzi. Ilkoll flimkien g[amilna bi//a xog[ol tajba.

Irrid ng[id li sakemm din illi;i kienet qed tin[ema u tinbidel g[al ma nafx kemm-il darba, ma bqajniex skantati ma nag[mlu xejn.

F’dawn l-a[[ar erba’ snin sar investiment qawwi filqasam tas-sa[[a mentali filkomunità. Tant li fil-komunità biss f’dawn l-a[[ar erba’ snin investejna xejn anqas minn seba’ miljun ewro.

Frixna s-servizzi tas-sa[[a mentali fil-komunità. Tant li llum g[andna 160 professjonist ja[dmu filkomunità fil-qasam tas-sa[[a mentali. Fil-fatt, illum g[andna 40 lokalità f’Malta li g[andhom is-servizzi tassa[[a mentali fil-lokalità

tag[hom. Mhux biss. Fta[na [ames day centres g[allpersuni bi problemi ta’ sa[[a mentali. G[andna wkoll sitt klini/i fejn f’kull wa[da jattendi team multi dixxiplinarju.

Waqqafna wkoll il-Crisis Intervention Team li jitratta emer;enzi ta’ sa[[a mentali.

Fta[na tliet flatlets fejn numru ta’ persuni bi problemi ta’ sa[[a mentali qeg[din ikomplu jg[ixu fil-komunità.

Tul is-sena li g[addiet xejn anqas minn 14,000 ru[ u]aw dawn is-servizzi tag[na filkomunità. Hu fatt ippruvat li meta tinvesti fil-kura filkomunità g[all-problemi ta’ sa[[a mentali anqas nies ikollhom b]onn jid[lu g[allkura Mount Carmel.

U jekk ikollhom b]onn jidhlu, it-tul ta’ ]mien tag[hom fl-isptar ikun anqas.

Dan g[aliex ikunu jistg[u ji;u li/enzjati mill-isptar aktar kmieni biex ikomplu jkunu segwiti mit-teams tag[na filkomunità.

Ta’ min ifakkar li hi ddirezzjoni tal-G[aqda Dinjija tas-Sa[[a li fil-qasam tassa[[a mentali ninvestu kemm jista’ jkun f’servizzi filkomunità.

Il-li;i li qed nu]aw illum hi wa[da antika tal-1976. Il-li;i l-;dida hi client oriented. Lenfasi qieg[ed fuq il-klijent li ji;i b]onn is-servizzi tag[na.

Min-na[a l-o[ra l-enfasi talli;i l-antika hu fuq involuntary admissions. Fuq kif pazjent jista’ jidda[[al b’mod involontarju g[all-kura fl-isptar Monte Carmeli.

Fl-iqsar ]mien possibbli

L-enfasi fil-li;i tal-lum hu kif il-pazjent se jo[ro; minn Mount Carmel fl-iqsar ]mien possibli. Fuq il-fatt kif l-kura involontarja trid ting[ata fl-

Parti mill-udjenza waqt it-tnedija tal-Att il-;did tas-Sa[[a Mentali

iqsar ]mien possibbli.

G[all-ewwel darba dan labbozz se jippermetti li l-kura involontarja tista’ ting[ata wkoll fil-komunità u mhux aktar bilfors f’istituzzjoni.

Dan hu g[al kollox kun/ett ;did g[al Malta.

Din il-li;i titkellem [afna fuq professional accountability. Il-li;i antika kienet t[alli l-kura f’idejn ilprofessjonisti. Issa dde/i]jonijiet dwar programm ta’ kura jridu jittie[du flimkien mal-pazjent innifsu, ma’ min qed jie[u [siebu u mal-professjonisti.

Il-pazjent involut

Il-pazjent issa se jkun involut fit-tfassil ta’ programm ta’ kura li se jir/ievi. Nixtieq in]id li lkun/ett ta’ trusted person issa se jinbidel fil-li;i l-;dida.

Qabel kien awtomatikament in-next of kin. Illum it-trusted person se jkun mag[]ul millpazjent innifsu Ji;ifieri jista’ jkun membru tal-familja imma jista’ jkun [abib ukoll.

B’din il-li;i, ilKummissarju jrid japprova wkoll kemm il-pazjent se jdum l-isptar b’mod involontarju g[all-kura. Dan ifisser li din il-li;i se tassigura li diversi servizzi me[tie;a mill-klijent li qed jitpo;;a ta[t

programm ta’ kura jridu jing[ataw fl-iqsar ]mien possibbli. U b’mod multi dixxiplinarju. Kull professjonist se jkun kontabbli g[al g[emilu.

Irrid nag[laq billi nsostni li dan l-att li qeg[din nippre]entaw illum se jfittex li jipprote;i u j[ares id-drittijiet tal-klijenti tag[na. Din hi li;i li se tifhem it-tbatija u se ta[dem biex tnaqqas it-toqol tal-pi].

Din hi l-li;i li se tfittex li tintegra dawn il-klijenti filqalba tas-socjetà. Li;i li trid tifta[ il-bibien. Mhux tag[laqhom. Li trid ta[dem flimkien mal-klijent u mhux g[all-klijent. Li se tpo;;i lklijent l-ewwel u qabel kollox.

Fejn issa s-servizz irid ikun g[all-klijent. U mhux ilklijent g[as-servizz.

Din il-li;i ma t[arisx lejn ilmarda mentali u tieqaf hemm.

Imma din hi li;i li qed tifhem li wara l-marda, l-ewwel u qabel kollox, hemm bniedem.

Li jrid ji;i trattat b’rispett u b’dinjità. Tabil[aqq din hi li;i ta’ drittijiet. Li;i li se tipprote;i lill-klijent.

Dan l-abbozz hu mfassal biex jag[tina li;i li se tag[ti kwalità ta’ [ajja a[jar lil dawn il-klijenti.

Fuq kollox din hi li;i li tirrispetta, tag[der u t[enn.

COLLAGE KULTURA 29

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Parti mill-pro;ett EUR TEXT L-orkestra Fran/i]a Jeune Orchestre Atlantique tippre]enta l-patrimonju tal-mu]ika klassika Maltija fl-Università Il-{add 22 ta’ Lulju, lUniversità ta’ Malta se ti//elebra l-g[oxrin anniversarju tal-festival Evenings on Campus b’kun/ert sinfoniku mill-orkestra Fran/i]a Jeune Orchestre Atlantique.

Dan l-avveniment hu parti mill-pro;ett EUR TEXT li kien finanzjat bl-g[ajnuna talKummissjoni Ewropea filprogramm Kultura.

EUR TEXT jinvolvi erba’ organizzazzjonijiet minn erba’ pajji]i differenti: Franza, Malta, il-Polonja u rRepubblika ?eka. il-mument tkellem ma’ Ruben Zahra, direttur talorganizzazzjoni Soundscapes li qed tirrappre]enta lil Malta f’dan il-pro;ett Ewropew.

Jeune Orchestre Atlantique hi orkestra sinfonika ta’ [amsin bi//a li se tippre]enta repertorju minn Malta. X’tg[idilna dwar din it-taqsima talprogramm^

L-ewwel parti ta’ dan ilkun/ert se tkun tikkonsisti f’overtures u arias minn ]ew; opri ta’ Nicolò Isouard: Médecin Turc (1803) and Les Rendez Vous Bourgeois (1807).

Nicolò Isouard twieled proprju {a]-}ebbu; fl-1775.

Kien ;a mag[ruf fi ]mien ilkavallieri i]da fl-1800 mar jg[ix Pari;i fejn kiseb su//ess kbir.

Isouard kiteb 42 opra u l-bust tieg[u g[adu j]ejjen il-fa//ata tat-Théâtre de l’Opéra u talPalais Garnier f’Pari;i sal;urnata tal-lum.

G[alkemm Isouard hu kompo]itur Malti, ma tantx a[na familjari mal-mu]ika tieg[u. Dan il-kun/ert qed joffri l-opportunità lil kull min i[obb il-mu]ika klassika biex

jiskopri repertorju li jag[mel parti mill-wirt kulturali ta’ pajji]na.

G[at-tieni nofs talprogramm l-orkestra se tippre]enta s-sinfonija numru 9 ta’ Franz Schubert mag[rufa b[ala The Great.

Milli jidher din is-sinfonija nstabet wara l-mewt talkompo]itur. X’inhi listorja^

Fl-1838, g[axar snin wara lmewt ta’ Schubert, Robert Schumann skopra din issinfonija fid-dar ta’ [u lkompo]itur. Fuq talba ta’ Schumann, Mendelssohn idderie;a dan ix-xog[ol g[allewwel darba fil-21 ta’ Marzu

tal-1839 f’Leipzig.

Schumann iddikjara li kien g[adu qatt ma deher xog[ol b[al dan sa minn meta Beethoven kiteb l-a[[ar sinfoniji tieg[u. G[alkemm din is-sinfonija g[andha karattru romantiku, nistg[u ng[idu li hi l-a[[ar sinfonija kbira klassika.

Bosta drabi ninjoraw il-fatt li l-istrumenti tal-orkestra nbidlu tul is-snin. Il-[oss talistrumenti fi ]mien Isouard u Schubert hu differenti millistrumenti tal-lum. L-orkestra Jeune Orchestre Atlantique iddoqq proprju fuq strumenti tal-epoka klassika.

Xi tg[idilna dwar dan^

IL-KUN?ERT Isouard # Schubert – The Great se jittella’ nhar il-{add 22 ta’ Lulju, Atriju Vassalli, l-Università ta’ Malta, l-Imsida. Biljetti €8 mill-bieb jew mill-Communications & Alumni Relations Office Rm 133, Administration Bldg tal-Università. G[all-biljetti tistg[u wkoll tibag[tu email: eveningsoncampus@um.edu.mt; i//emplu 2340 2043#2142 jew tibag[tu sms: 79843480. G[al aktar informazzjoni: www.eurtext.eu u www.um.edu.mt#eveningsoncampus.

Karatteristika o[ra interessanti ta’ dan il-kun/ert hi li l-orkestra Jeune Orchestre Atlantique iddoqq ir-repertorju klassiku kollu fuq strumenti awtenti/i ta’ dik l-epoka.

Jeune Orchestre Atlantique toffri opportunità ta’ studju avanzat fuq strumenti orkestrali tal-perjodi klassiku u romantiku fl-akkademja Abbaye aux Dames f’Saintes, Franza.

Fil-fatt l-orkestra investiet f’xiri ta’ strumenti antiki awtenti/i: kollezzjoni ta’ arki g[all-istrumenti tal-korda, timpani, kif ukoll kollezzjoni s[i[a ta’ strumenti tar-ram u tal-qasba.

Il-programm ‘Kultura’ hu wie[ed mill-aktar importanti g[allkollaborazzjoni ta’ organizzazzjonijiet kulturali fl-Ewropa. Liema huma listituzzjonijiet li qed jorganizzaw EUR TEXT^

EUR TEXT jikkonsisti f’partnership ta’ erba’ g[aqdiet minn erba’ pajji]i tal-Ewropa: Abbaye aux Dames de Saintes (Franza); Soundscapes – Malta Association for Contemporary Music (Malta); Strzemiski Academy of Art ód (Polonja); Janáek Academy of Music and Performing Arts Brno (Repubblika ?eka).

EUR TEXT se jorganizza diversi pro;etti kbar fi Franza, Malta, il-Polonja u rReppublika ?eka, mis-sajf tal2012 sal-2014.

Organizzazzjonijiet o[ra lokali li qed jipparte/ipaw f’EUR TEXT huma: lUnivesità ta’ Malta, it-Teatru Manoel bl-International Valletta Baroque Music Festival u l-MCAST Institute of Art & Design.

Dan il-pro;ett qieg[ed isir ukoll bl-appo;; ta’ The Malta Arts Fund and Cultural Contact Point – Malta.

30 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

INGLOT iniedu s-Summer Look 2012

Sabi[ li tag[ti!

Banif Bank sponser ewlieni tal-Log[ob tal-FISEC - 2012 Banif Bank se joffri l-g[ajnuna tieg[u g[all-organizzazzjoni tal[ames edizzjoni tal-Log[ob tal-FISEC li se jsiru bejn il-5 u l-11 ta’ Lulju. Il-Kunsill Malti g[al-Log[ob tal-FISEC se jospita 800 student ta’ bejn l-14 u s-17–il sena li jattendu skejjel tal-Knisja Kattolika minn madwar disa’ pajji]i differenti, inklu] Malta.

Malta se tkun rappre]entata minn kontin;ent numeru] mag[mul minn madwar 200 student u coaches, li se jipparte/ipaw f’numru ta’ dixxiplini sportivi inklu] futsal, basketball, volleyball, table tennis, atletika, g[awm u futbol.

B[ala Bank Malti li g[andu l-komunità lokali g[al qalbu, Banif Bank hu impenjat li jg[in lin-nies jil[qu l-aspettattivi u xxewqat tag[hom. Skont il-valuri umanisti/i m[addna mill-Bank, Banif se jag[mel dak kollu possibbli biex jag[ti kontribut lilli]vilupp tal-komunità li jag[mel parti minnha. G[al dan il-g[an, il-Bank a//etta b’fer[ l-istedina tal-Kunsill g[al-Log[ob talFISEC tal-2012 biex joffri l-g[ajnuna g[all-edizzjoni ta’ din issena u jg[in lill-istudenti jwettqu l-[olm tag[hom.

G[alkemm dan il-log[ob jipprovdi opportunità lil dawk li qed jaspiraw li jsiru atleti biex jikkompetu ma’ studenti o[ra barranin, il-Log[ob tal-FISEC imur oltre minn hekk.

Dan il-log[ob hu intenzjonat biex jippromwovi stil ta’ [ajja a[jar, isa[[a[ it-twemmin reli;ju] u aktar minn hekk, jag[ti xi [a;a lura lill-komunità, kif inhu rifless fil-motto tal-Log[ob talFISEC – Sabi[ li tag[ti.

B[alma hi l-u]anza, parte/ipanti minn pajji]i differenti huma mitluba j;ibu mag[hom xi affarijiet tradizzjonali tal-pajji] sabiex jinbieg[u waqt bazaar organizzat matul dan lavveniment, li l-qlig[ kollu minnu jmur g[all-karità.

Banif Bank jixtieq jifra[ lill-Kunsill Malti g[al-Log[ob talFISEC immexxi mi/-Chairman Bro Martin Borg, fsc, g[axxog[ol kollu tieg[u biex ji;u organizzati dawn il-log[ob u jawgura kull su//ess lill-parte/ipanti kollha.

INGLOT Malta g[al darb ’ o[ra [ar;u look ;dida , din id - darba g[al dan il - perjodu tas - sena , is Summer Look 20 1 2 .

Din id - dehra hi ispirata minn ritratti u portraits tant mag[rufa ta ’ Marilyn Monroe b ’ enfasi partikulari fuq l - g[ajnejn u tinkludi lipstick a[mar viva/i .

Is - Summer Look hi disponibbli g[all-klijenti kollha ta’ INGLOT. Kulma trid tag[mel hu li //empel u tag[mel appuntament.

INGLOT Malta qed joffru offerti esklusivi li wie[ed m’g[andux jitlifhom.

Dawn jinkludu sett ta’ eye shadow b’xejn, li jiswa €15 meta tonfoq €75 ming[and INGLOT, Freedom palette ta’ [ames kuluri g[all-prezz ta’ €25, minflok €36, u INGLOT nail enamel b’xejn li jiswa €11 meta tonfoq € 50.

Biex tgawdu minn din lofferta spe/jali, tistg[u ]]uru l-[anut ta’ INGLOT, The Strand, Tas-Sliema, jew i//emplu fuq 20151515.

Tistg[u wkoll tid[lu fis-sit elettroniku rilevanti www.inglotmalta.com jew tibag[tu email fuq info@inglotmalta.com g[al aktar informazzjoni.

Tistg[u wkoll tag[mlu ‘like’ fuq il-pa;na talFacebook, INGLOT Malta, u tibbenefikaw minn offerti o[rajn. * Termini u kundizzjonijiet japplikaw .

Is-Serie A, il-Barclays Premier League u l-UEFA Champions League fuq GO sports GO – il-fornitur ewlieni ta’ komunikazzjoni quad-play u divertiment f’Malta – tikkonferma li s-Serie A, il-Barclays Premier League u l-UEFA Champions League se jintwerew fuq GO sports minn Awwissu 2012.

G[al perjodu ta’ ]mien limitat, partitarji akkaniti talfutbol se jkollhom l-opportunità li jabbonaw g[all-aqwa esperjenza ta’ sport b’rati li jg[oddu g[all-but ta’ kul[add.

GO sports Premium qed ji;i offrut g[al €14.99 fix-xahar biss meta l-klijenti jintrabtu g[al perjodu minimu ta’ abbonament ta’ 12-il xahar konsekuttivi.

GO biss tipprovdi l-aqwa kampjonati tal-futbol bi drittijiet esklussivi g[as-Serie A Taljan u l-UEFA Champions League sa Mejju 2015 u l-Barclays Premier League g[al sta;un ie[or. Bil-bidu tal-ista;un li jmiss, partitarji talfutbol jistg[u jistennew [erqana g[al esperjenza tal-futbol verament e//ezzjonali m]ewqa b’log[biet mill-Barclays Premier League, is-Serie A Taljan u l-UEFA Champions League live u esklussivi fuq GO sports Premium.

B[ala parti mill-kampanja kontinwa tag[ha biex ittejjeb lesperjenza b[ala telespettaturi g[all-klijenti tat-tv tag[ha, GO appgrejdjat il-fa/ilità tal-playout tag[ha u introdu/iet kemm l-istazzjon GO sports 1 HD kif ukoll total ta’ tmien stazzjonijiet SD fuq GO interattiv. Dan se jippermetti total ta’ tmien feeds simultanji live fi kwalunkwe [in, li jipprovdu g[all-[ti;iet live ta’ avvenimenti sportivi internazzjonali tal-og[la livell.

U dan mhux kollox! Fuq GO sports interattiv, l-abbonati tal-HD wkoll jir/ievu l-istazzjon ferm popolari PLTV HD l-uniku stazzjon HD 24#7 prodott f’isem il-Barclays Premier League u dedikat g[all-partitarji tag[hom minn madwar iddinja. Partitarji tal-futbol f’Malta, li huma abbonati ta’ GO sports fuq tv interattiv, ikollhom l-opportunità li jgawdu permezz ta’ HD l-aqwa talent ta’ log[ob fil-grawnd.

Fuq l-istazzjon PLTV huma jistg[u jsegwu coverage live tal-Premier League famu] mad-dinja kollha s-Sibt fis-1.45pm, fl-4pm u s-630pm u l-{add fis-2.30pm u fil-5pm.

Emirates tag[ti spinta lis-servizzi lejn i]-}ambja u ]-}imbabwe Emirates, wa[da mill-iktar linji tal-ajru li qed jikbru b’ritmu mg[a;;el, sa[[et limpenn tag[ha lejn i]}ambja u ]-}imbabwe meta [abbret li r-rotta DubajLusaka-Harare se tibda topera kuljum mill-1 ta’ Ottubru 2012.

Dan is-servizz, li b[alissa jopera [ames darbiet fil;img[a, kellu rispons b’sa[[tu minn mindu tnieda fl-1 ta’ Frar ta’ din is-sena.

Sal-lum, Emirates ;arret ’il fuq minn 43,000 passi;;ier fuq din ir-rotta.

Il-kapa/ità ta’ ;arr ta’ merkanzija ta’ 224 tunnellata u a//ess g[an-netwerk talEmirates lejn iktar minn 120 destinazzjoni madwar id-

dinja qeg[din di;à jg[inu lil diversi esportazzjonijiet mi]}ambja u ]-}imbabwe.

Fost prodotti ewlenin li jkunu trasportati minn Lusaka u Harare hemm fjuri friski, frott, [axix u prodotti sekondarji mill-industrija tarram.

Is-servizz ta’ DubajLusaka-Harare hu operat minn ajruplan tat-tip A330200 f’konfigurazzjoni ta’ tliet klassijiet, li joffri 12-il post ta’ lussu fil-Ewwel Klassi, 42 post fil-Klassi tan-Negozju, u 183 post spazju] fil-Klassi tal-Ekonomija.

It-titjira EK 713 titlaq minn Dubaj fid-9.25 a.m. u tasal f’Lusaka fis-2.35 p.m. biex minn Lusaka mbag[ad titlaq

Ir-rotta minn Dubaj g[al Lusaka u Harare hi operata bl-Airbus A330-200

fl-4.20 p.m. u tasal f’Harare fil-5.20 p.m.

It-titjira tar-ritorn titlaq minn Harare fis-6.50 p.m. u

tasal f’Lusaka fit-7.50 p.m. Ittitjira wara titlaq minn Lusaka fid-9.25 p.m. u tasal Dubaj fis-6.40 a.m. tal-g[ada.

Emirates topera titjira kuljum minn Malta lejn Dubaj, b’waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru.

COLLAGE MEDIA 31

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

Post-Rivoluzzjoni

L-ewforija dwar ir-Rebbieg[a G[arbija g[amlet il-wisg[a g[all-bosta tensjonijiet li ;abet mag[ha. Waqg[u ddittaturi, i]da l-pajji]i involuti g[adhom ma sabux irkaptu tal-kunflitti kbar li n[olqu.

Lilna jaslulna l-aktar la[barijiet kunfli;;enti milLibja, il-pajji] li l-aktar li jinteressana g[al ra;unijiet ekonomi/i. Malta t[oss ukoll li g[andha tkun privile;;ata mir-re;im il-;did min[abba ssehem qawwi li tat waqt ilqawmien imdemmi kontra Gaddafi, li spi//a blassassinju brutali tal-Kurunell.

Ix-xahar li g[adda kien hemm il-[tif momentarju talajruport minn fazzjoni ribella li tradizzjonalment kienet preferuta minn Gaddafi nnifsu.

Id-dinja tal-Punent kienet qed tosserva x’qed ji;ri u ma damux ma bdew jidhru lkonklu]jonijiet fil-media, fosthom li r-ribelli huma talistess pezza tar-re;im li ]barazzaw min-nofs: The rebels are just as revolting, esklama l-;urnalist segwit, Peter McKay tad-Daily Mail, u kompla bil-fehma li l-Libja ilha maqbuda f’taqlib liema b[alu minn mindu l-Ingiltrerra u l-alleati tag[ha g[enu lirribelli je[ilsu minn Gaddafi. }ied jikteb li dak li qed ji;ri fil-Libja – fejn qtajjiet ta’ fazzjonijiet armati qed jag[mlu li ji;ihom f’mo[[hom biex isa[[u l-istrate;iji g[all-poter – hu prova bi]]ejjed li ;eneralment, “ir-rivoluzzjonarji ta’ spiss jinbidlu f’mostri antidemokrati/i daqs dawk li jkunu ne[[ew mis-setg[a.”

McKay mar aktar ’il bog[od minn hekk u kkritika lill-Gvern ta’ Cameron li qed jipprova jimbotta li jkunu meg[junin ir-ribelli fis-Sirja li, skont hu, “mhumiex xi kollezzjoni ta’ umanitarji b’sens ta’ xi morali g[olja.”

Fil-fehma ta’ McKay (u ta’ bosta osservaturi politi/i o[rajn madwar id-dinja), ilka] tas-Sirja hu differenti g[al kollox minn dak tal-Libja, g[ax Assad, dittatur /iniku, g[andu [bieb b’sa[[ithom b[ar-Russja, l-Iran u /-?ina.

“U sakemm l-Ingilterra ma jkollhiex lil dawn il-pajji]i jaqblu dwar xi intervent, m’g[andhiex titwebbel b’ind[il militari.”

Kummentatur ie[or importanti, MohamadMahmoud Ould Mohamedou, kap tat-Taqsima tal-Medju Orjent u l-Afrika fi/-?entru tal-Politika tas-Sigurtà f’:inevra, jg[id li r-re;im

Marilyn Monroe> bomba sesswali (1926-1962)

provi]orju fil-Libja hu mifni b’kunflitti u argumenti interni u l-funzjonament tieg[u hu mge]wer f’segretezza kbira.

Jg[id li fi Tripli, pere]empju, hemm il-pre]enza qawwija ta’ Kunsill Militari li jopera indipendentement millKunsill Nazzjonali Transizzjonali.

Mohamedou ji;bed ukoll lattenzjoni li l-Libja “qed tg[um” fl-armi u l-[a]niet ming[ajr kontroll, materjal militari misruq u eluf kbar ta’ missili g[all-art u l-ajru.

Il-kollass tat-tmexxija awtoritarja wassal biex filLibja jin[oloq vakwu fejn tid[ol is-sigurtà, bl-ebda sinjal /ert ta’ apparat statali li qed jiffunzjona. Anzi, hemm taqtig[a g[all-konroll u lpoter bejn bliet b[al Tripli, Misurata u Zintan, fost o[rajn.

Biex ma nsemmux ilpressjoni tal-Berberi (10% talpopolazzjoni), li jridu awtonomija uffi/jali lingwistika u kulturali.

Mhux fil-Libja biss hemm it-ta[wid u l-inkwiet li ]viluppa wara r-rivoluzzjoni.

Fit-Tune]ija u fl-E;ittu hemm l-avvanzata /erta talfundamentali]mu I]lamiku, u fuq l-iskrins tat-TV re;g[u bdew jaslu x-xbihat talkunflitti armati bejn folol b’a;endi differenti, b[alma rajna ji;ri f’Misra[ Ta[rir.

Marilyn Monroe u l-[olma Amerikana

Inqis li RAI 3 hu stazzjon radjufoniku inkomparabbli fejn jid[lu l-istorja, l-arti u lkultura. U l-materjal ma jkoprix biss lill-Italja. Irri/erka u l-kwalità huma esti]i g[all-kumplament tad-dinja.

Wie[ed mill-aktar servizzi intelli;enti u informattivi li xxandar f’dawn il-jiem kien jiffoka fuq l-attri/i tra;ika Amerikana, Marilyn Monroe,

simbolu tal-{olma Amerikana fid-delu]joni tag[ha.

Ittimbrata b[ala l-bomba sesswali tas-snin [amsin, lattri/i bjonda u erotika kienet vittma perfetta talispekulazzjoni fil-media.

Fost it-tikketti li we[lu mag[ha b’mod notorju (u in;ust), kien hemm dik li lmara kienet sabi[a u sedu/enti, imma mo[[ha kien vojt.

Din il-fama kompliet ikkargat meta fl-1956, Monroe i]]ew;et liddrammaturgu famu] Amerikan, Arthur Miller.

Il-media kienet tog[xa tikkuntrastahom: l-awtur sobriju, politikament u kreattivament i//ar;jat, u lmara tieg[u, [afna i]g[ar minnu u meqjusa b[ala “ilmara l-aktar sesswalment meravilju]a tad-dinja”, imma stupida.

Hollywood kien esplojta kemm fela[ i]-]g[o]ija u ssbu[ija tag[ha. I]da forsi lattri/i g[enet biex in[olqot ilfama notorja tag[ha min[abba li a//ettat wisq li ta[dem partijiet sesswali. Imma lverità kienet li Monroe riedet tistudja t-teatru bis-serjetà, fuq l-iskema tal-metodu famu] ta’ Konstantin Stanislavski, sistema li g[adha u]ata estensivament sal-lum fit-ta[ri; g[all-palk u /-/inema, inklu] fl-Istati Uniti stess.

RAI 3 da[al ukoll fil-profil ta’ Arthur Miller u staqsa jekk fil-fatt, id-drammaturgu kienx i[ossu imbarazzat li ]]ewwe; mara mag[rufa biss g[assesswalità tag[ha. Miller kien wie[ed mill-intellettwali xellugin li kien suspettat b[ala komunist u li spi//a investigat mill-UnAmerican Activities Committee, konfrontazzjoni li Miller reba[ kompletament.

L-aktar parti interessanti tas-servizz Taljan kienet dik fejn kien diskuss id-dramm After the Fall, fejn Miller kien akku]at li u]a l-mewt ta’ Marilyn Monroe biex jesplojtaha.

Miller /a[ad din l-akku]a fl-awtobijografija tieg[u, Timebends (1987), u insista li mhux minnu li hu introdu/a l-karattri ta’ Quentin u Maggie (=Miller u Monroe) biex jattakka lmemorja tas-sie[ba mejta. Li ried jag[mel hu kien li juri permezz tad-dramm li “linno/enza tista’ tkun letali”.

Imma qal li [add ma fehem lintenzjoni tieg[u.

Marilyn Monroe mietet suwi/idata fl-1962, sena wara li ddivorzjat lil Miller.

Kellha 36 sena.

Kummenti dwar websajts li Ωort

Il-log[ob tal-azzard

So/jetà li temmen fiha nnifisha tifhem il-b]onn ta’ korpi regolatorji li j[arsu lill-istess so/jetà minn abbu]i li jistg[u j[allu warajhom konsegwenzi serji [afna, kemm fuq lindividwi u fuq il-familji.

Qasam li tag[mel x’tag[mel is-so/jetà xorta wa[da b’xi mod ja[dem fid-dieher jew fil-mo[bi hu dak tal-log[ob tal-azzard.

F’Malta g[andna lAwtorità g[al-Lotteriji u l- minn Salvu Felice Pace ....................................

Log[ob, li g[andha lwebsajt tag[ha fl-indirizz: sfelicep@go.net.mt www.lga.org.mt. Imwaqqfa b’Att tal-Parlament fl-2002, l-g[an prin/ipali ta’ din lAwtorità hu li tara li kull log[ob regolarizzat ikun ;ust u trasparenti g[al min jie[u sehem, tara li ma jsirux atti kriminali jew ta’ korruzzjoni relatati ma’ dan il-log[ob, tara li dan il-log[ob ma jintu]ax g[all-[asil tal-flus, u li t[ares lill-minuri u lil dawk fis-so/jetà li huma vulnerabbli.

Fis-sit issib tag[rif dwar l-istruttura ta’ din l-Awtorità, li hi responsabbli g[all-kaxxi tal-log[ob, g[al-log[ob imxandar fuq il-mezzi tax-xandir ta’ kull g[amla, casinos, swali kummer/jali fejn issir il-log[ba Bingo, il-Lotterija Nazzjonali, u lotteriji o[ra li jsiru ta’ kull ;img[a jew ta[t li/enzji li jo[or;u mill-istess Awtorità minn ]mien g[al ie[or. Issib ukoll l-ismijiet ta’ dawk li jikkostitwixxu din lAwtorità u l-Profil Korporattiv tag[ha.

Il-log[ob remot

Kienet il-vi]joni tal-Gvern Nazzjonalista li jara lil Malta fuq quddiem nett fil-qasam tat-teknolo;ija tal-informatika li wasslet biex Malta llum saret /entru tal-log[ob tal-azzard mill-bog[od. Din hi industrija li qed t[addem numru kbir ta’ [addiema u qed trendi d[ul tajjeb ta’ flus fl-ekonomija Maltija.

Ir-remote gaming hu settur dinamiku li qieg[ed jikber kontinwament. Bdejna fis-sena 2000 meta kienu [ar;u rregolamenti li kienu jirrigwardaw l-uffi//ji tal-offshore betting. Sentejn wara tpo;;ew fil-Parlament ir-regoli kollha me[tie;a g[al din l-industrija, u fl-2005 twaqqaf il-Malta Remote Gaming Council.

Il-websajt www.mrgc.org.mt tag[ti tag[rif dwar ix-xog[ol ta’ dan il-Kunsill li ja[dem fl-ambitu tal-Awtorità msemmija di;à. Il-Kunsill ji;bor fih l-istakeholders kollha f’din l-industrija, lil dawk li joffru s-servizzi tal-internet lil din l-industrija, lil dawk l-avukati m[arr;a f’dan il-qasam, kif ukoll lil kull min hu interessat li joffri l-log[ob talazzard b’mod remot b’li/enzja ma[ru;a minn Malta.

Din il-websajt toffri wkoll forum ta’ diskussjoni dwar ilproblemi li jinqalg[u u anki tiddiskuti pro;etti ;odda li jistg[u jwasslu g[al aktar ]vilupp f’din l-industrija.

Ir-remote gaming hu mifrux fuq l-internet, fuq listazzjonijiet tat-televixin di;itali, fuq il-mowbajls, ittelefon u l-fax. I]-]ew; websajts jag[tu tag[rif dwar l-erba’ klassijiet ta’ li/enzji ma[ru;a mill-Awtorità.

Tal-bi]a’ u tal-mist[ija

L-allegazzjonijiet libellu]i kontra l-Isqof ta’ G[awdex, Mario Grech, mill-;urnalist John Pisani ta’ l-orizzont, li saru madwar sena ilu, juru kemm din il-gazzetta Laburista titfa’ t-tajn ming[ajr ma t[ares lejn il-konsegwenzi.

Dan ma kienx xi ]ball li a[na lkoll nistg[u nie[du, dak li nkiteb f’l-orizzont fil-konfront tal-Isqof ta’ G[awdex kien g[al kollox bla sens u allura rridu nistaqsu: X’kienu l-veri intenzjonijiet wara l-[rejjef ta’ Pisani?

Nistennew risposta, bla ebda tama li nir/evuha.

32 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

L-inter/essjoni ta’ Marija Santissima Kull min, b’fidu/ja, jersaq lejn Ommna Marija biex ‘tinter/edi’ g[alih quddiem :esù Binha, jaf ]gur li Marija ma tiddi]appuntahx.

‘Tinter/edi’ tfisser ‘taqbe] g[al xi [add’, ‘tid[ol g[alih’.

‘Tidher minflok [addie[or’, ‘titlob g[al min hu fil-b]onn’.

Marija dan tag[mlu dejjem meta nitolbuha…

Imma dan biss tag[mel?

Bla dubju hi taqdi tajjeb luffi//ju ta’ ‘avukata tag[na’, i]da kull meta tag[mel petizzjoni g[alina quddiem :esù, HI tkun tistedinna u tistenna li ning[aqdu mag[ha fit-talba g[a]i]a tag[ha talMagnificat.

Meta tistedinna nkantaw ilMagnificat mag[ha (kemm bil-fomm kif ukoll bl-im;iba tajba tag[na nisranija) hi tkun tpo;;i fuq fommna t-tif[ir lil Alla li kull dixxiplu g[andu j[oss jivvibra fil-fond ta’ qalbu.

Il-Van;elu juri lil Marija b[ala mudell ta’ bniedma fer[ana, grata lejn Alla, bniedma kollha ammirazzjoni lejn il-Mulej li jag[mel g[e;ubijiet kbar.

Imma kif l-a[jar nirringrazzjawha meta naqilg[u xi grazzja blinter/essjoni tag[ha?

Alla jisimg[ek dejjem

Fil-Knisja kul[add hu liberu li jesprimi l-gratitudni tieg[u kif i[oss. Imma bla dubju, lakbar grazzi li hi tapprezza hu li a[na ng[idu ‘iva’ g[at-talba tag[ha “Ag[mlu kull ma jg[idilkom hu”. M’hemm xejn li jferra[ i]jed lil Ommna tas-sema milli meta tarana nikbru fl-ubbidjenza lejn ilKelma ta’ Binha :esù.

Hawn min ja[seb li a[na nirrikorru g[and il-Madonna,

g[ax :esù t-talb tag[na ma jisimg[ux, waqt li tag[ha jisimg[u. I]da mhux hekk, g[ax Alla jisma’ kull talba li ssirlu.

Meta nitolbu lil Marija biex ‘tid[ol g[alina’, ma nag[mlux hekk g[ax Alla rrabjat g[alina min[abba dnubietna, jew g[ax ma jist[oqqilniex li nidhru wa[idna quddiemu.

A[na mg[ammdin, u allura Alla hu tassew Missierna li j[obbna u ja//ettana kif a[na, g[alhekk jismag[na dejjem!

Wara kollox Hu r-rag[aj tajjeb tag[na.

Meta nitolbu lil Marija biex ‘tid[ol g[alina’, li nkunu nag[mlu hu li nitolbuha li Hi tippre]enta t-talba tag[na lil Binha. G[aliex? G[ax Marija, min[abba l-g[aqda s[i[a bejnha u bejn :esù, tg[aqqad it-talba tag[na ma’ tag[ha.

Hekk it-talba umli tag[na ssir talba qawwija quddiem Alla.

It-talba ta’ Marija dejjem tmiss il-Qalb {anina ta’ :esù, li jixtieq jarana kuntenti u fer[ana, li lest jag[tina dak li nixtiequ sakemm dan hu ta’ ;id g[alina.

Forsi qed tg[id f’qalbek: “Imma Marija kif tista’ t[oss in-niket u l-[ti;iet tag[na ladarba qeg[da fis-sema?”

Marija hi aktar sensittiva issa li qieg[da fis-sema. Il-glorja li tgawdi fil-;enna tg[inha biex tifhem u tinfeta[ g[al kollox g[all-im[abba kbira li g[andu Alla g[alina lbnedmin. U g[ax taf Alla kemm i[obbna u kemm hu [anin, tkompli tinter/edi g[alina mis-sema.

Alla jrid jarana kuntenti, imma kultant ma jag[tiniex dak li nixtiequ, jew g[ax ma jkunx ta’ ;id g[alina, inkella g[aliex ikun irid jag[tina xi ;id akbar. G[alhekk afdah dejjem, f’kull sitwazzjoni.

L-14-il {add Matul is-sena

Taf x’qaltilna Marija fit-tie; ta’ Kana: “Ag[mlu kull ma jg[idilkom HU”. {u l-parir tag[ha. Obdiha u mag[ha int ukoll tkun tista’ tg[id: “IsSetg[ani g[amel mieg[i [wejje; kbar!”

Il-qawwa ta’ Marija quddiem :esù

Hawn min i[ares lejn ilMadonna b[ala Dik li kapa/i tbiddel il-fehma ta’ Binha :esù: Dan veru jew le?

Le, g[aliex Alla m’huwiex xi tirann li g[andek b]onn timmanuvra jew tara b’min se tinqeda biex iddawru minn fehmtu. Alla tag[na hu Alla [anin li j[obbna.

Le, g[aliex Marija qatt ma tmur kontra r-rieda t’Alla. Hi l-bniedma ubbidjenti g[al kollox g[ar-rieda t’Alla. Hekk g[exet fuq l-art u fis-sema ma nbidel xejn. {siebha kien u g[adu biss li tara r-rieda t’Alla sse[[ dejjem u kullimkien. Hi ma tmur qatt kontra tieg[u. Trid biss dak li jrid Hu, g[ax konvinta millim[abba tieg[u.

Il-qawwa tag[ha ;ejja millpo]izzjoni ta’ Omm fil-[idma salvifika ta’ Binha: “qasmet b’qawwa ma’ Binha t-tbatijiet tieg[u u ng[aqdet b’qalb ta’ Omm mas-sagrifi//ju tieg[u waqt li b’im[abba tat ilkunsens tag[ha g[all-offerta tal-vittma li hi kienet willdet… U ng[atat liddixxiplu b[ala omm” (Lg 58).

Il-qawwa ta’ Marija ;ejja kollha bis-sa[[a talasso/jazzjoni tag[ha malPassjoni redentiva ta’ Binha.

Marija g[andha awtorità u kredibbiltà b[ala Omm u Sie[ba tal-Feddej, g[ax kontinwament tag[ti xhieda tal-im[abba tieg[u g[alina: “Hu li [abbna u li ta lilu nnifsu g[alina” (Ef 5:2).

Ftit [sibijiet 1 Qari> E]ekjel 2, 2-5< 2 Qari> 2 Kor 12, 7-10< Evan;elju> Mk 6, 1-6

G[aliex il-Qaddej tal-Mulej, il-predikatur tal-Kelma t’Alla, jiltaqa’ aktar ma’ /a[diet milli ma’ a//ettazzjoni: aktar isib min ji/[ad il-kelma milli min ja//ettaha?… Donnu lbniedem isibha bi tqila biex jag[raf il-limitazzjoni tieg[u u d-dnub tieg[u. Donnu ja[seb li jista’ jg[ix ming[ajr Alla.

Ma ji/[adx ’l Alla, i]da ma jinteressax ru[u f’kelmtu. U jittarrax; g[ax, kif jg[id il-Qawl Malti: “M’hemmx trux ikbar minn dak li ma jridx jisma’; m’hemmx g[ama ag[ar minn dak li ma jridx jara”.

Alla jibg[at il-messa;;ieri tieg[u

U dan jg[odd [afna g[an-nisrani ta’ kull ]mien. Hu msejja[ ta’ sikwit minn Alla biex jisma’ l-Kelma tassewwa, biex jibdel [ajtu u jikkonverti… i]da bosta drabi nnisrani jsodd widnejh biex ma jismax u jag[laq g[ajnejh biex ma jarax fejn hu sejjer.

U lin-nisrani li jkun sejjer ]mer/ Alla jibg[atlu l-profeti, il-messa;;ieri tieg[u, biex juruh fejn jinsab. Nie[du b’e]empju dak li jg[id il-Profeta E]ekjel, fl-ewwel lezzjoni.

Alla sejja[ lil dan il-Profeta u qallu: “Qieg[ed nibag[tek g[and ulied Israel, ;ens ta’ nies rashom iebsa, li irvellaw kontra tieg[i; dinbu kontra tieg[i… [a jkunu jafu li hemm profeta ;o nofshom”.

Kristu profeta — il-profeti llum

:esù wkoll, kien il-Profeta, il-Mibg[ut ta’ Alla, dak li ;ie fid-dinja biex idawwal lill-bniedem li kien fid-dlam. Kien hemm min laqa’ kliem Kristu; i]da bosta kienu dawk li ma laqg[uhx, tant li hu stess ilmenta u qal: “Ebda profeta ma hu bla ;ieh jekk mhux f’pajji]u u fost qrabatu u f’daru stess”. U :esù “baqa’ mistag[;eb bin-nuqqas ta’ fidi tag[hom”.

U llum ukoll, Alla jibg[at profeti o[ra, nies imqanqlin mill-Ispirtu s-Santu, biex ixandru l-A[bar it-Tajba tasSalvazzjoni, biex iwissu lil min hu fl-i]ball, biex jg[allmu lil min ma jafx, biex idawlu lil min hu bla twemmin jew ta’ fidi dg[ajfa. I]da bosta huma dawk li jkasbru l-kelma ta’ dawn ilprofeti ta’ llum, li lanqas biss ikunu jridu jag[tu widen.

Qed nilqg[uh il-messa;;^

{SIEB

Il-fidi ma tag[milx l-affarijiet fa/li, imma possibbli. – (Anonimu)

G[aliex illum [afna nsara ma jilqg[ux il-messa;; ta’ Kristu?

Nistg[u nsemmu tliet kaw]i ta’ dan: 1. Ji;ri li l-bniedem, meta jitbieg[ed minn Alla, tant tibda tog[;bu l-[ajja l-[a]ina li ma jkunx irid jinqala’ minnha.

Jin]el hekk fil-fond tal-[a]en li mbag[ad [ajtu tibqa’ mag[;una hekk… Alla jibqa’ jsejja[lu i]da hu ma jkunx irid ji//aqlaq.

2. It-tieni kaw]a g[aliex illum [afna ma jilqg[ux kliem is-sewwa hi din: li jinsabu mehdijin wisq fil-[sejjes u distrazzjonijiet tal-[ajja u g[alhekk m’g[andhom l-ebda mument ta’ skiet f’[ajjithom biex fih jistg[u jisimg[u l-eku tal-le[en ta’ Alla.

3. U t-tielet kaw]a hi l-kburija tal-[ajja: nies kuntenti u mimlijin bihom infushom li ma jridux jinteressaw ru[hom fi [wejje; spiritwali. Huma mkabbrin b’dak li kapa/i jag[mlu u li jafu.

Fr Charles Fenech OP

COLLAGE STORJA 33

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Il-Fratellanzi Reli;ju]i tal-g]ejjer Maltin L-ori;ini u l-iskopijiet nobbli li kellhom fl-img[oddi minn Emanuel Micallef ........................................

Fil-g]ejjer Maltin jo[or;u bosta pur/issjonijiet millknejjes tag[na, spe/jalment waqt ix-xhur tas-sajf.

F’dawn il-pur/issjonijiet, minbarra l-kleru u l-abbatini, jakkumpanjaw ukoll dawk imsej[in fratelli, mit-Taljan, li tfisser ‘a[wa’. L-aktar fratellanzi fil-pre]ent li g[adhom jidhru numeru]i huma dawk fil-Parro//a ta’ San :or; Martri, {al Qormi.

L-ori;ini li g[alihom twaqqfu bosta mill-Fratellanzi kienet biex iservu b[ala trade unions, biex i[arsu u jtejbu lg[ajxien tag[hom u tal-familji u jg[ollu l-qag[da tas-seng[a tag[hom.

G[alhekk, il-fratellanzi jistg[u jissej[u wkoll l-ewwel fanali fit-tbexbix g[all-bini ta’ /iviltà ;dida li g[amlet lillbnedmin konxji mill-jeddijiet u d-dmirijiet tag[hom g[all;id komuni ta’ bejniethom u ta’ g[ajrhom.

Qabel ma l-gvernijiet bdew joffru l-benefi//ji so/jali lil dawk li g[andhom b]onn, laktar min[abba l-mard jew ilfaqar, il-fratellanzi kienu di;à [ajt tal-kenn jipprovdu pensjonijiet lir-romol, id-dota u l-[las tat-ti;ijiet tat-tfajliet foqra, u affarijiet o[ra.

Kif g[idt fil-bidu, fratellanzi o[ra kellhom jikkultivaw is-seng[a tag[hom u o[rajn twaqqfu g[al skopijiet devozzjonali.

Fl-img[oddi, il-fratelli aktar mil-lum kellhom l-obbligu li jattendu g[as-seduti talfratellanza tag[hom u jattendu numeru]i fil-pur/issjonijiet.

Min kien jonqos li jattendi f’wa[da minn dawn ilfunzjonijiet, il-fratellanza li jkun imsie[eb fiha kienet timmultah billi j[allas xi xemg[a jew flus.

Pijunieri

Nistg[u ng[idu wkoll li lfratellanzi kienu pijunieri u taw spinta fix-xog[lijiet tassnajja’ u tal-arti. Fost l-o[rajn hawn diversi fratellanzi antiki li jkollhom l-Oratorji tag[hom bi skultura tassew sabi[a.

F’dawn l-Oratorji huma jiltaqg[u g[as-seduti mdawrin b’kaxxarezzi sbie[ fejn jerfg[u l-affarijiet talFratellanza, fosthom ventartal tal-fidda li juri xbieha talqaddis li g[aliha tkun imsemmija l-fratellanza, trie[i irrakkmati, fjuretti tal-ganutell bi [jut tad-deheb, lanterni u lKur/ifiss kif ukoll l-istandart u l-lampier tal-fidda mastizz.

Il-Vestizzjoni tal-fratelli l;odda ;eneralment issir filfesta tal-qaddis waqt Quddiesa kon/elebrata u jing[ata /ertifikat tas-s[ubija li l-antiki kienu jirreferu g[alih b[ala l-pa;ella. Fil-

Standard tal-fratellanza ta’ San Anton Abbati (Agostinjani Rabat, Malta). Ritratt me[ud minn Guido Lanfranco fl-1976

fratellanzi l-antiki, il-fratelli kienu mitluba li j[allsu mi]ata darba f’g[omorhom u jkollhom id-dritt li meta jmutu jindifnu fl-oqbra talfratellanza li jkunu mse[bin fiha.

Waqt il-pur/issjonijiet hi rregola li l-ewwel jo[ro; listandard qasir ta’ kulur a[mar li fl-img[oddi kien jin[are; waqt il-Vjatku. Ilfratellanza l-aktar antika to[ro; l-a[[ar wa[da u l-aktar re/enti to[ro; l-ewwel wa[da.

Wara l-istandard ta’ kull fratellanza jkun hemm tliet fratelli, tnejn i]ommu llanterni u wie[ed il-Kur/ifiss.

Ir-rettur tal-fratellanza jkun liebes il-medaljun bix-xbieha tal-Madonna jew tal-qaddis tal-fratellanza, u min jie[u [sieb imexxi l-fratellanza jkollu s-sur;entina, u l-fratelli l-o[ra li jakkumpanjaw i]ommu xemg[a (tor/a) f’idejhom.

Fis-seklu sittax bdew jitwaqqfu l-ewwel fratellanzi tas-Sagrament f’Ruma bilg[an li jxerrdu d-devozzjoni lejn l-Ewkaristija. Fl-1575, meta wasal f’Malta lInkwi]itur Monsinjur Pietru Duzzina, twaqqfu l-ewwel fratellanzi tas-Sagrament fuq dawk ta’ Ruma. Il-fratellanzi tas-Sagrament kienu jorganizzaw il-Vjatku u xi fratelli kienu jo[or;u ji;bru g[all-Vjatku.

F’xi paro//i g[adu jsir ilVjatku solenni {add fuq lG[id il-Kbir b[alma jin[are; mill-Knisja ta’ Porto Salvo (San Duminku), il-Belt.

Il-kuluri li jilbsu

Issa [a naraw daqsxejn liema huma l-fratellanzi u x’kuluri ta’ muzzetti jilbsu fuq kunfratija bajda.

Il-fratellanzi ta’ Santa Katerina, San Pawl u tasSagrament jilbsu muzzetta [amra. Il-fratellanza ta’ San

:u]epp u San Omobonu jilbsu muzzetta /elesti.

L-ewwel fratellanza f’Malta kienet dik ta’ San :u]epp tarRabat, Malta. Fl-oratorju tag[hom hemm statwa ta’ San :u]epp ix-xi[, li hu devot [afna mal-Maltin.

Ta’ San Omobonu twaqqfet San Pawl, il-Belt, fl-1611, u ti;bor fiha dawk li g[andhom is-seng[a tal-[ajjata.

Dik ta’ San Martin Isqof (Tat-tveren tal-inbid) fl-istess parro//a ta’ San Pawl jilbsu muzzetta ta’ kulur blu skur.

Il-fratellanzi ta’ San Mikiel u ta’ Santu Rokku (}urrieq) jilbsu muzzetta [adra.

B’muzzetta sewda jilbsu lfratellanzi tal-Kur/ifiss (ta’ :ie]u, Valletta, Bormla u lIsla), San Anton Abbati (Agostinjani Rabat, Malta), tal-Madonna ta/-?intura, TalIrxoxt (:i]witi, il-Belt), u San Vin/enz Ferreri (Porto Salvo, Valletta).

Il-fratellanzi tar-Ru]arju jilbsu muzzetta bajda u kuruna kbira tar-Ru]arju. Fi]]mien meta kienet topera lforka, il-fratellanza tarRu]arjanti ta’ San Duminku, il-Belt Valletta, kienet to[ro; ti;bor g[all-ikkundannati.

Dawn kienu jilbsu kunfratija bajda, barnu] abjad, kappell abjad bil-faldi kbar, /inglu abjad mal-qadd, kuruna tar-Ru]arju kbira ta’ lewn iswed, u f’idejhom karus bixxbieha ta’ wi// San :wann g[all-;bir.

Dawk il-fratellanzi li jxiddu muzzetta vjola huma l-fratelli tal-Madonna tal-Karmnu, i]}urrieq, b’labtu tad-drapp kannella. B’muzzetta vjola jilbsu wkoll il-fratellanzi tadDuluri u tal-Madonna talErwie[ ta’ Birkirkara. Kienu jilbsu wkoll b’muzzetta vjola l-fratelli tal-fratellanza tal-

Bumbardieri ta[t il-patro/inju ta’ Santa Barbara.

Dawn il-fratellanzi li se nsemmi issa jilbsu kunfratija u medalja ming[ajr muzzetta.

Il-fratellanza ta’ San Krispin u Krispinjanu, San Pawl il-Belt Valletta, tal-Kun/izzjoni San Fran;isk ta’ Putirjal, Valletta, Madonna tal-Karità San Pawl, Valletta, tal-An;lu Kustodju Karmelitani, Valletta, u talMadonna tad-Duttrina, {al Tarxien.

B’]ew; kuluri jilbsu lfratellanzi ta’ San Pietru u San Pawl tan-Nadur, kunfratija safra u muzzetta [amra, u tal-Via Sagra talBirgu jilbsu suttana [amra u muzzetta sewda.

Dawn l-a[[ar fratellanzi li se nsemmi [afna minnhom m’g[adhomx je]istu, fosthom ta’ Santa Elena talAr;entiera, Fratellanza tatTrinità Isla, Fratellanzi talKarità fl-ibliet tal-Birgu u ]}ejtun, u l-Kongregazzjoni tal-Onorati.

Kien hemm [afna fratellanzi o[ra tal-passat li jiena stajt ma semmejtx.

M’iniex qed nippretendi li dan l-artiklu tieg[i [are; minn xi pinna ta’ studju] – xejn minn dan – imma ta’ dilettant li jitpaxxa jara l-istandarti jmew;u u l-ilwien talmuzzetti li jilbsu l-fratelli waqt il-pur/issjonijiet li jsiru fl-ibliet u l-ir[ula tag[na.

Fl-a[[ar nett niddeskrivi lfratellanzi b[ala monument perenni fl-i]vilupp karitatevoli, devozzjonali u folkloristiku tal-g]ejjer tag[na.

Riferenzi>

Karmenu Ellul Galea, Fratellanzi u Xirkiet tas-Snajja’, 1981, Stamperija Il-{ajja.

Guido Lanfranco, Il-Fratellanzi Tradizzjonali, ‘Sag[tar’, Novembru 2001.

Tiftix li g[amilt jiena.

U[ud mill-ammont kbir ta’ fratelli waqt il-pur/issjoni ta’ San Mikiel li to[ro; mill-knisja ar/ipretali ta’ San :or; f’{al Qormi

34 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Opportunitajiet ta’ xog[ol g[a]-zombies Kumpanija qed issejja[ g[al xog[ol dawk li huma zombies jew jixtiequ li ja[dmu ta’ zombies.

Il-kumpanija Wish.co.uk qed tfittex lil dawn it-tip ta’ persuni biex jg[addu millesperjenza ta’ nies mejta imma [ajjin fi]-Zombies Manor House Experience qrib Manchester.

Il-kumpanija qalet li din l-esperjenza se tag[ti lopportunità lil dak li jkun li ji;;ieled ma’ zombies o[rajn fil-kampanja ta’ Chishire.

Richard Kershaw, wie[ed milli jmexxi lkumpanija, qal li baqa’

skantat li kien hemm mijiet ta’ fans ta]-zombies li applikaw minn madwar iddinja kollha li xtaqu ja[dmu mag[hom.

Hu kompla jg[id li peress li kien hemm aktar talbiet minn kemm xtaqu, issa min applika se jkollu jmur quddiem bord tal-g[a]la biex jara jintg[a]ilx. Min ikun mag[]ul se jag[mlulu rtokk professjonali b[al dawk li jintu]aw fil-films biex ]gur ikun jidher wie[ed mill-mejtin-[ajtin.

Fost il-kwalitajiet li zombie g[andu jkollu hemm dawk li jkun jidher, jimxi u jokrob b[al zombie.

Sejja[ lill-Pulizija g[ax g[amlulu sandwiches []iena Amerikan sejja[ lill-Pulizija biex jilmenta g[ax il-[anut minn fejn ordna s-sandwiches ma g[amluhomx kif xtaqhom hu. IlPulizija qalet li Rotherh LcLennon qalilhom li spe/ifikament talab li s-sandwiches ikunu bid-dundjan, per]ut, [afna ;obon u [afna mayonnaise.

Imma l-Grateful Deli f’East Hartford, f’Connecticut, [arbtu lordni, skont LcLennon. Hu allega li l-[anut xtaq jg[addih bi]]mien u kien g[alhekk li /empel lill-Pulizija.

Il-Pulizija qalulu li kull ma kellu jag[mel kien li ma j[allashomx.

Tila Azinheira, sidt il-[anut, qalet li aktar tard ir-ra;el talabhom sku]a g[al dak li g[amel g[ax irrealizza li kien esa;era.

Colin Miller, mhux Pavarotti, ikanta fl-Ingilterra

Il-Pavarotti li jkanta lill-passi;;ieri tal-ferroviji Ra;el li jixbah [afna lil Pavarotti qed ikanta u jferra[ lill-passi;;ieri tal-ferroviji wara li beda ja[dem ta’ g[assies. Colin Miller ;era ddinja jag[milha tat-tenur Taljan wara li dan kien kanta l-aria Nessun Dorma li waqt il-finali tat-Tazza tad-Dinja flItalja fl-1990.

Imma wara l-mewt ta’ Pavarotti fl-2007 x-xog[ol

naqaslu [afna lil Miller u spi//a ja[dem mal-Virgin Trains fl-istazzjon Trent Valley fi Staffordshire.

F’dan l-istazzjon jinfexx ikanta xi aria minn opra, laktar meta jittardjaw ilferroviji. Ir-ra;el ta’ 61 sena jammetti li ma jkantax tajjeb daqs lil min jixbah.

Pav, kif inhu mag[ruf ma’ s[abu, qabel kien ja[dem

b[ala bejjieg[ tal-[axix, imma issa bosta passi;;ieri jippu]aw mieg[u g[ar-ritratti.

Bintu se ti]]ewwe; aktar tard din is-sena imma di;à ordnatlu biex ma jkantax waqt i/-/erimonja. Qalet li tippreferi lil Coldplay.

“Affari tag[[a,” qal Miller.

“I]-]wie; hu tag[ha wara kollox!”

Skola titlob sku]a g[al ittra ‘tal-a[[ar’ ta’ tifel

Millie, il-qattusa g[assiesa tal-;ugarelli

Qattusa g[assiesa f’ma[]en tal-;ugarelli Ma[]en tal-;ugarelli f’Southampton fl-Ingilterra qed jimpjega l-ewwel qattusa fid-dinja b[ala g[assiesa.

Millie issa qed jg[asses u[ud mill-aktar ;ugarelli li jinbieg[u fil-pajji].

Il-ma[]en Bandai kienu jfittxu lil xi [add ta’ g[assies

meta l-impjegati ndunaw li kien hemm qattusa li l-[in kollu kienet ti;ri fil-post. Ma kinitx l-ewwel darba li marret mg[addba g[al xi [add li ma kellux ikun fil-post.

Il-manager tal-post, b’da[ka fuq wi//u, qal li l-;ugarelli issa g[andhom lil xi [add li se

j[arishom mill-[allelin, l-aktar issa meta dalwaqt jibdew ittalbiet g[all-;ugarelli g[al ]mien il-Milied, minkejja li g[adna f’nofs is-sena.

“L-aktar [a;a importanti g[alina,” qal ir-ra;el, “hi li ma tiddejjaqx tg[addi [inijiet twal wa[edha.”

Skola minn Staffordshire fl-Ingilterra talbet sku]a wara li ;ieg[let tifel jikteb ittra lil ommu taparsi qieg[ed imut. Wesley Walker, ta’ 14-il sena, intalab jikteb lil ommu li kellu marda li ma jistax ifiq minnha u kellu biss ftit sig[at jg[ix.

Imma meta Vicki qrat littra [asbet li binha kien se jikkommetti suwi/idju u kien se jitg[allaq. Fost affarijiet o[ra l-ittra kienet tg[id: “Qed nikteb din l-ittra biex ng[idlek sa[[a u nirringrazzjak talli tajtni l[ajja. Tibkix u m’g[andekx g[alfejn ikollok qalbek sewda imma ftakar fija meta kellna ]minijiet ta’ fer[ u kemm [adna gost flimkien.

Naf li xi drabi dejjaqtek, imma issa qieg[ed mannannu.”

Ommu qalet li l-ittra tahielha filg[axija u baqa’ sejjer fil-kamra tas-sodda tieg[u. Meta qratha telg[et ti;ri warajh g[ax stenniet li se ssibu mg[allaq g[ax kien qata’ qalbu mid-dinja.

Wesley, min-na[a tieg[u, qal li deherlu li l-e]er/izzju kien wie[ed normali fi klassi li l-iskop tag[ha kienet il-kreattività fil-kitba.

Rob Ridout, is-surmast tal-iskola, qal li qatt ma kienet l-intenzjoni tag[hom li jikkaw]aw xi diqa lil xi [add. Fil-fatt il-[sieb tag[hom kien il-kontra ta’ dak.

“Nisku]aw ru[na g[al kull ma ;ara,” temm jg[id.

COLLAGE PASSATEMP 35

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 Mimdudin 1. Qarnita ]g[ira (6) 3. Forsi aktar quddiem bewsa jew salib? (6) 7. :rejt ma’ o[rajn (7) 8. Xejn ma jifla[ (5) 9. :ie l-ewwel (5) 10. Xog[olhom jie[du [sieb il-bibien tal-iskejjel (9) 11. Ag[mel hekk biex titla’ l-bu]]ieqa (5) 13. Nin[bew warajhom fil-karnival (6) 15. Kbira fl-età, ng[idu a[na (6) 17. Tlaqna naraw in-Norma mod ie[or? (5) 21. G[amel l-in/ira u ttimbra fuq pakkett (9) 23. }gur li mhux xitwi (5) 24. Fi stat serju [afna (5) 25. {uta, g[al ftit mhix skorfina! (7) 26. Paga quddiem tnejn min-nies g[al dawn li ma jemmnux f’Alla? (6) 27. Mhux quddiemu jarawh? (6) Weqfin 1. Xorta ta’ ;lekk Spanjol qisu sidrija (6) 2. Ba[nana (5) 3. Artist tal-palk (5) 4. T[ares b’interess (7) 5. Il-vapur talla’ l-ankri u [are; mill-port (5) 6. Lea b’idi tag[mel affarijiet perfetti, ng[idu a[na (6) 7. }bul niexef tal-qmu[ (5) 12. Lilu trid biex tag[mel bigillata (3) 14. M’g[adux nej g[and il-kummissarju (3) 15. {uta pprofumata (6) 16. Tellieqa (7) 18. G[and il-bennejja ssib li g[adha ma saritx? (5) 19. Torba li tinbidel f’muntanja fil-Bibbja (5) 20. Il-lejl g[adda u issa qed …… (6) 22. Pronti g[al xi bi//a xog[ol (5) 23. :ita barra minn Malta tkun spe/i ta’ farsa? (5) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add 1 ta’ Lulju Mimdudin> 1. Akkost; 3. Dritti; 7. Esa;era; 8. Ga;;a; 9. :ifen; 10. Simpatiku; 11. Ifta[; 13. Safari; 15. Nistma; 17. Ponta; 21. }veljarin; 23. Litru; 24. Nemla; 25. Spettru; 26. Armati; 27.

Muniti.

Weqfin> 1. Arlo;;; 2. Stann; 3. Dramm; 4. Iggrava; 5. Bewsa; 6. Vaguni; 7. E[fef; 12. Tut; 14. Fin; 15. Ni]fnu; 16. Majnata; 18.

Tuttu; 19. Bniet; 20. Rumeni; 22. Russi; 23. Luttu.

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

15

16

pin PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba ta’ [mistax ilu hi: P. Barbara, 52, Triq l-Iskola, {al Safi.

Stramba… i]da vera Fis-27 ta’ Awwissu, 1960, lAmerikan James W. Rodgers kien kundannat g[all-mewt u kellu jkun iffu/illat ;img[a wara. Kif soltu jag[mlu lAmerikani, staqsewh x’kienet l-a[[ar xewqa tieg[u qabel jisparawlu. U e]att qabel ma s-sitt suldati [adu l-mira, b’da[ka sfurzata qalilhom: “Nixtieq nilbes malajr ;akketta bullet-proof…”. U tawhielu!

Is-salib tan-numri F’din il-ge;wi;ija ta’ numri, hawn salib iffurmat minn [ames numri f’forma b[al dik li tidher fuq il-lemin u li s-somma totali tas-salib tkun ta’ 36. Ara ssibx liema huma dawn il-[ames numri?

Il-Qawl Fejn hemm il-[dura ssib lilma. Dan ifisser li r-raba’ jrid min isaqqih; ifisser ukoll li m’hemmx effett ming[ajr kaw]a.

Soluzzjonijiet

Labirint Is-salib tan-numri

Imma;ina li qed tilg[ab il-biljard u inti bl-istikka (ara stampa fuq nett lejn ix-xellug) se tag[ti daqqa fuq il-bo//a. G[addieha minn dan il-labirint u waqqag[ha fil-pocket tal-mejda fuq in-na[a tal-lemin.

7 899 3

Labirint — Da[[al il-bo//a fil-‘pocket’

COLLAGE INTERVISTA 37

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

36 COLLAGE INTERVISTA

KELMTEJN MAD-DEPUTATI TIEG{EK

JASON AZZOPARDI

Inkomplu ninvestu fl-g[aqal u l-b]ulija tal-poplu Malti minn Gabriel Ellul ................................. gjellul@gmail.com

L-g[aqal u l-b]ulija tal-poplu Malti j;eg[luna nispikkaw meta mqabbla ma’ pajji]i barranin.

Dan kien kliem il-Ministru g[al Kompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u l-Konsumatur Jason Azzopardi, f’intervista li saritlu minn din ilgazzetta.

Kif tiddeskrivi lilek innifsek^

Diffi/li li nwie;bek g[ax ma n[obbx ni;;udika lili nnifsi.

Nipprova nkun jien – nipprova ng[id dak li nemmen u nemmen dak li ng[id. Nipprova nag[mel l-affarijiet billi nag[ti l-mija fil-mija tieg[i.

Inqis ru[i wkoll b[ala bniedem ferrie[i – in[obb il[ajja. Dan ;ej ukoll mill-fidi tieg[i, fidi li tg[idli li g[andi na[dem g[al dawk ta’ madwari.

Fl-a[[ar mill-a[[ar, il[ajja hi dik li tag[milha int.

Xi t[obb tag[mel fil-[in liberu tieg[ek^ Ma tantx g[andi /ans insegwi l-passatempi. Biss

fil-[in liberu tieg[i n[obb naqra, partikolarment lawtobijografiji u kotba filosofi/i. Meta jkolli /ans in[obb immur nimxi, imma dan nil[aq nag[mlu biss fittard.

In[obb ukoll il-ba[ar, g[alkemm m’g[andix [afna /ans biex insegwi dan ilpassatemp. In[obb il-futbol ukoll, xi [a;a li forsi writt minn missieri li kien plejer mat-tim tal-Hibs u malFloriana.

Kemm ilek attiv filpolitika^

Bdejt ninvolvi ru[i filpolitika meta kelli bejn wie[ed u ie[or sbatax-il sena.

Biss, din il-[ajra tieg[i filpolitika tmur lura g[al meta kont g[adni fl-iskola sekondarja – kont nattendi skola tal-Knisja, il-Kulle;; Stella Maris. Fl-istess ]mien, ji;ifieri fis-snin 1983 u 1984, kienet g[addejja l-;lieda taliskejjel.

Kien perjodu meta Gvern Laburista kien qed jag[milha impossibbli li l-iskejjel tal-

Knisja jkompli ja[dmu b[al qabel. Il-Partit Nazzjonalista kien fuq quddiem nett biex jiddefendi d-drittijiet talg[alliema u tal-istudenti.

Niftakar kif f’dak i]-]mien ommi u missieri kienu jie[du sehem fil-manifestazzjonijiet li kien jorganizza l-partit.

Niftakar /ar kif ommi kienet marida serjament imma minkejja dan kollu, xorta kienet tattendi.

Kont staqsejtha g[aliex qed tag[mel dan is-sagrifi//ju, mistoqsija li g[aliha hi wie;bet li dan kollu kien kwistjoni ta’ prin/ipju.

Ommi mietet fl-1986 u dan kollu g[enni nifforma lkarattru tieg[i.

Fid-dawl ta’ dan, g[aliex g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista^ Min[abba dak li g[addejt minnu f’]g[o]iti, kif di;à semmejt, identifikajt lillPartit Nazzjonalista ma’ ;lieda favur id-drittijiet, favur il-libertà, favur iddinjità, favur il-;ustizzja vera.

Minn dejjem identifikajt li l-Partit Nazzjonalista hu dak li jpo;;i l-prin/ipji demokristjani fil-prattika – ipo;;i lill-bniedem fi/-/entru tal-politika.

Kif kien jg[id Fr Peter Serracino Inglott, il-bniedem g[andu jkun fil-qalba tasso/jetà, dik is-so/jetà ta’ wens, ta’ sedqa. Dik hi ddifferenza bejn i]-]ew; partiti.

G[all-Partit Laburista, ilbniedem hu l-klijent tal-istat.

G[all-Partit Nazzjonalista, ilbniedem jitpo;;a fi/-/entru tas-so/jetà.

Kif bdejt l-involviment tieg[ek fil-partit^

L-involviment dirett tieg[i fil-partit beda meta jiena kont fil-post-sekondarja, meta ntlabt nag[ti sehmi filKumitat Sezzjonali ta’ Ra[al :did.

Xi sena wara bdejt na[dem ukoll b[ala parti millE]ekuttiv tal-M}PN. Dan kien ]mien meta ddakkart ukoll mill-entu]ja]mu ta’ dawk ta’ madwari.

Niftakar kif tg[allimt minn dawk li kellhom iktar esperjenza minni, fosthom Francis Zammit Dimech, George Pullicino u Carm Mifsud Bonnici.

Kien f’dan i]-]mien li bdejt naqra iktar, biex insir naf iktar dwar l-g[eruq tal-partit.

F’dan i]-]mien kont vi/in [afna wkoll ta’ Guido de Marco. Niftakar kif darba minnhom kien qalli li g[andi nkompli l-involviment tieg[i fil-partit u allura kont spi//ajt kunsillier tal-partit, meta kelli /-/ans ukoll nindirizza lKunsill :enerali. Dan se[[ g[all-[abta tal-1994, meta kont kwa]i temmejt il-kors tal-li;i.

Ftit wara li g[amilt iddiskors, id-deputat Mario Galea kien qalli li ma kellux dubju li l-partit g[ad isejja[li biex inkun kandidat g[allelezzjoni. Jien dan qatt ma kien g[addieli minn mo[[i.

Dan er;ajt smajtu ming[and Guido de Marco quddiem il-Kap tal-Partit Eddie Fenech Adami, f’walkabout li kien g[amel f’Ra[al :did.

Meta qorbot l-elezzjoni tal1996, kelli laqg[a mal-Kap tal-Partit fejn talabni nikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq ir-raba’ distrett.

Idde/idejt li na//etta – dak il[in g[idt li se n;ib ftit voti u l-partit ma jer;ax jitlobni li nikkontesta.

Biss, fl-1996, kont ksibt madwar 800 vot, [afna iktar minn kemm kont stennejt.

Dakinhar idde/idejt li jekk se ninvolvi ru[i fil-politika, se nag[mel dan b’impenn s[i[.

Fl-1998, imbag[ad, ;ejt elett – xi [a;a li [adtha wkoll b[ala sorpri]a.

Meta t[ares lura, liema kien l-iktar mument ta’ fer[ fil-karriera politika tieg[ek^

Wie[ed mill-aktar mumenti sbie[ fil-karriera ta’ Jason Azzopardi> ma[tur Ministru g[all-Kompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u l-Konsumatur f’Jannar li g[adda. Fir-ritratt jidher qed jie[u l-;urament fil-pre]enza tal-President ta’ Malta George Abela u l-Prim Ministru Lawrence Gonzi

L-iktar mument ta’ fer[ g[alija kien meta [adt il;urament biex sirt l-i]g[ar deputat tal-grupp parlamentari, fl-età ta’ 27 sena. Niftakar is-sens ta’ unur li kont [assejt dakinhar. Kont

ma[kum b’sens kbir ta’ unur u privile;; – l-elettorat afdani biex nirrappre]entah.

Niftakar kif Guido de Marco kien qalli biex nirrappre]enta lid-distrett filParlament u lill-Parlament fid-distrett.

Minbarra dan kien hemm ukoll il-waqt meta n[tart b[ala Segretarju Parlamentari g[an-Negozji }g[ar u lArtijiet, jew f’Jannar li g[adda meta l-Prim Ministru g[a]ilni biex naqdi ddmirijiet ta’ Ministru g[allKompetizzjoni :usta, Negozji }g[ar u lKonsumatur.

Dawn il-mumenti ma stennejthomx imma ;abu mag[hom fer[ u sodisfazzjon kbir. In/identalment, sirt li]g[ar Ministru wkoll, b’din il-[atra.

X’tiftakar mi]-]mien tieg[ek b[ala l-i]g[ar deputat tal-Parlament^

Jien ma kontx naf li li]g[ar deputat irid jifta[ ilParlament. Allura wara lelezzjoni tal-1998, il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami laqqag[na fejn tana rrwoli tag[na g[all-Parlament.

Fl-a[[ar ta’ din il-laqg[a qalilna meta se jinfeta[ ilParlament u kif jien g[andi nirrispondi lill-Ispeaker.

Dak il-[in ksa[t. Staqsejtu fuq xiex kien qed jitkellem u spjegali kif it-tradizzjoni tg[id kif hu l-i]g[ar deputat tal-Kamra li g[andu jressaq il-mozzjoni ta’ ringrazzjament lill-Ispeaker f’isem il-membri kollha talKamra.

G[amilt dan id-diskors, diskors li fih l-Oppo]izzjoni ma tistax tag[mel interruzzjonijiet, u niftakar kif Eddie Fenech Adami kien ikkwota bi//a mid-diskors tieg[i iktar tard.

tieg[u spi//a jiltaqa’ [amsin darba fis-sena, b’rapport e//ellenti bejn il-membri kollha tal-kumitat, minkejja li hemm membri mill-Gvern u l-Oppo]izzjoni.

Fl-a[[ar le;islatura kelli wkoll rekord tal-iktar deputat tal-Gvern li g[amel mistoqsijiet parlamentari.

Kont nag[mel hekk biex no[ro; it-tajjeb kollu li qed jag[mel il-Gvern.

Issemmilna xi [idma politika li g[amilt fille;islaturi li g[addew, qabel ma n[tart Segretarju Parlamentari jew Ministru^

}balji g[amilt – ma ji]baljax min ma jag[mel xejn. I]da g[andi sodisfazzjon minn dak li rnexxielna niksbu. Da[[alna mentalità li l-art pubblika g[andha prezz, li l-abbu] talart se jkun kontrollat.

Minn 70 spezzjoni fis-sena li kienu jsiru fl-2007, is-sena li g[addiet qbi]na d-990 spezzjoni fuq abbu] ta’ art pubblika.

L-azzjonijiet ta’ ]gumbrament ]diedu wkoll, flimkien max-xog[ol estensiv li qed isir biex il-160,000 file tal-Kummissjoni tal-Artijiet, li b’kollox jg[oddu mal-15-il biljun pa;na, ikunu skenjati b’mod intelli;enti [alli b’hekk il-pubbliku jkollu a//ess dirett g[alihom.

Qatt ma [ri;t g[allelezzjoni biex insir xi [a;a.

G[amilt g[axar snin backbencher u matulhom [dimt bla waqfien. Kont Chairman tal-Kumitat g[all-Affarijiet Barranin, Chairman talKumitat dwar l-Abbozzi talLi;ijiet, Chairman taddelegazzjonijiet barra minn Malta…

F’dan kollu dejjem tajt la[jar tieg[i. Insemmi kif ilKumitat g[all-Affarijiet Barranin kien jiltaqa’ erba’ jew [ames darbiet fis-sena.

Meta jiena sirt Chairman

Xi t[oss li kien ilkontribut tieg[ek f’din ille;islatura^

“

Min[abba dak li g[addejt minnu f’]g[o]iti, identifikajt lill-Partit Nazzjonalista ma’ ;lieda favur id-drittijiet, favur il-libertà, favur id-dinjità, favur il-;ustizzja vera

Dan minbarra l-[idma tieg[i fuq diversi li;ijiet fejn fost o[rajn irnexxieli nressaq li;i fuq id-disponiment tal-art pubblika. Insemmi wkoll irresponsabbiltà kbira li g[andi fir-rigward tal-qasam tannegozji ]g[ar, li huma lpedament tal-ekonomija Maltija.

F’dawn l-a[[ar snin, bilmertu ta’ kul[add, irnexxielna nixprunaw dan is-settur, permezz ta’ numru ta’ skemi. Fil-fatt f’dawn la[[ar snin rajna lil dan issettur jikber b’mod sostanzjali. B’hekk Malta saret l-g[ira tal-pajji]i barranin u mhux darba li Ministri barranin jistaqsuni kif jirnexxielna n[addmu ekonomija b[al din.

”

Temmen fl-imprenditur Malti^

Il-potenzjal tal-Maltin hu wie[ed inkredibbli. Meta tafda fl-imprenditur Malti, dan jafdak lura b’g[ajnejh mag[luqa.

B[ala Gvern urejna [afna fidu/ja fis-settur tan-negozji ]-]g[ar, fosthom permezz ta’ skemi li ja[fru t-taxxa, dik ta’ self sussidjat jew inkella liskema Business First.

Il-Malti huwa g[aqli, [awtiel u jaf jikkalkula.

Fl-a[[ar sentejn 550 negozju investew total ta’ 16-il miljun ewro u [adu taxcredit lura ta’ kwa]i sitt miljuni.

Fl-a[[ar mill-a[[ar, dan jixhed l-impenn tal-Gvern u l-b]ulija tal-poplu tag[na.

38 Avvi]i PN

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-

AVVI}I POLITI?I

AVVI}I SO?JALI

SAN PAWL IL-BA{AR. Il-

RA{AL :DID. Il-Kumitat

Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Diskussjoni Politika bit-tema ‘Il-{idma tal-Gvern ?entrali u San Pawl il-Ba[ar’ mal-Ministri George Pullicino u Tonio Fenech u d-Deputati Nazzjonalisti ?ensu Galea u Michael Gonzi, il-{add, 22 ta’ Lulju fil-11 a.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Mistieden spe/jali dDeputat Nazzjonalista Carmelo Mifsud Bonnici u tmexxi Daniela Bartolo.

{AL SAFI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, filpjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri tal-

Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue, il-:img[a, 13 ta’ Lulju fis-7 p.m. quddiem l-Uffi//ju PN tal-lokalità. Prezz €15 g[all-kbar u €7 g[at-tfal sa 11-il sena.

Biljetti mill-Uffi//ju PN, millhelpers tar-raba’ distrett jew /emplu 99229973, 99057917 jew 79290954.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw :urnata Sqallija, is-Sibt 14 ta’ Lulju. Tluq bil-katamaran g[al Pozzallo fil-5 a.m. u naslu lura Malta fil-11 p.m. }jara fis-suq ta’ Katania, Mount Etna u Auchan Shopping Complex. Prezz €145 u g[allbookings /emplu 79459227 jew 99468624.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Barbecue, il:img[a, 20 ta’ Lulju fit-8 p.m. fil-Grand Hotel Excelsior, ilFurjana. Prezz €26 g[all-kbar u €14 g[at-tfal ta’ ta[t it-12-il sena. G[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Tonio Fenech se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 21 ta’ Lulju fillukanda Sea Bank, il-Mellie[a.

Prezz €15 g[all-kbar u €10 g[at-tfal ta’ ta[t l-10 snin. G[allbookings /emplu 27327302, 79927302 jew ibag[tu email fuq fenechtonio@gmail.com.

MARIO GALEA. Il-{bieb ta’

Mario Galea se joganizzaw Barbecue, is-Sibt, 21 ta’ Lulju g[and Grabiel, Wied il-G[ajn.

Prezz €14 g[all-kbar u €5 g[attfal. G[all-biljetti /emplu 22992464, 99487102 jew 79369800, jew ming[and il-helpers tas-soltu.

PETER MICALLEF. Il-{bieb

ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 21 ta’ Lulju fit8.15 p.m. fil-Lukanda Pergola, ilMellie[a. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb

ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 21 ta’ Lulju fit8 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal. G[al aktar informazzjoni /emplu 79047870.

SAN PAWL IL-BA{AR. Il-

Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Ri/eviment g[atTesserati, eks Membri talKumitat eks Deputati tad-Distrett, Rappre]entanti tal-G[aqdiet Lokali u {bieb, l-Erbg[a, 25 ta’ Lulju fit-8.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Mistiedna spe/jali lPrim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi u s-Sinjura Kate Gonzi.

TONIO BORG. Il-{bieb ta’

Tonio Borg se jorganizzaw Barbecue, il-:img[a, 27 ta’ Lulju fil-lukanda Dolmen Resort, il-Qawra. Prezz €18 g[all-kbar u €9 g[at-tfal. Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 79807644.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe

Uffi//ju PN.

IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.

BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

{AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426.

{AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. fl-

Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-

Cassar se jorganizzaw Pasta Night, il-:img[a, 27 ta’ Lulju fit-8 p.m. fl-Uffi//ju PN talMosta. Prezz €10 u g[all-biljetti /emplu 79459227 jew 99468624.

{AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. fl-

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-

Uffi//ju PN.

{AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733.

Uffi//ju PN.

ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Barbecue, il-:img[a, 27 ta’ Lulju fit-8 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-adulti u €10 g[at-tfal ta’ bejn il-5 u t-12-il sena. G[al aktar informazjoni jew trasport /emplu 21433869.

IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-

CAROLINE GALEA. Il-{bieb

L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-

ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Barbecue, il:img[a, 27 ta’ Lulju fit-8 p.m. fil-lukanda Pergola, il-Mellie[a.

Prezz €17, li jinkludi l-ikel u ttrasport. Tfal nofs prezz. G[allbiljetti /emplu 99843564, 99491069 jew staqsu lill-helpers tas-soltu.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 28 ta’ Lulju fit-8.30 p.m. filLukanda Le Meridien, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

JASON AZZOPARDI. Il-

{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 4 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fid-Danish Village, l-G[adira. Prezz €18 g[all-kbar u €9 g[at-tfal. G[allbiljetti /emplu 99841333 jew 21666736.

BBQ mill-Ferg[at S{PN, SI}M, MNPN, M}PN U APAN Data: Il-:img[a 3 ta’ Awwissu Post: Il-Lukanda Cavalieri, San :iljan {in: Fit-8.30 p.m.

Prezz: €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal (minn 6 snin sa 12-il sena) Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi.

G[all-biljetti /emplu 79463770, 79490867, 99473932 jew 99470968.

Trasport €2 jew parke;; fil-Portomaso Parking (€3) ji;i provdut jekk mitlub.

Uffi//ju PN.

MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN.

Uffi//ju PN.

Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN.

IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11

a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.

39

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

SPORT Neptunes Emirates ji//elebraw ir-reb[ tal-BOV KO kontra r-rivali eterni, Sliema (Ritratti> Brian Grech)

WATERPOLO

Neptunes jirb[u n-KO g[all-21 darba SLIEMA...............................8 NEPTUNES.......................12 (4-3, 0-4, 1-3, 2-2)

Neptunes Emirates reb[u lewwel unur ma;;uri talista;un tal-ASA meta g[elbu lir-rivali, Sliema McDonalds, 12-8 fil-final tal-BOV Knock-Out tal-Ewwel Divi]joni u b’hekk ]ammew l-unur li reb[u l-ista;un li g[adda meta g[elbu lil Exiles.

B’hekk, Neptunes issa reb[u dan l-unur 21 darba kontra l-25 darba ta’ Sliema.

Fis-semi-finali, Sliema kienu eliminaw lil Sirens waqt li Neptunes issuperaw lill;irien, San :iljan.

Din kienet it-tieni log[ba de/i]iva dan is-sajf bejn i]]ew; rivali sportivi kbar wara li f’:unju, Sliema g[elbu lil Neptunes, 6-4, fil-final tatTazza tal-President.

Sliema kellhom ftu[ tajjeb u re[bu l-ewwel sessjoni, 4-3, imma g[alkemm Sergio Afric g[araf ira]]an lil Steve Camilleri u lil Ciric biex jillimita d-danni, g[al Neptunes spikka Michele Stellini, li kien f’vena e//ezzjonali u skorja wa[du sitt goals.

L-a[jar skorer g[al Sliema kien Salamon Ferenc b’erba’ goals.

Kienet it-tieni sessjoni li g[amlet id-differenza kollha

f’din il-log[ba – din issessjoni reb[uha Neptunes, 4-0, bi tliet goals ta’ Stellini u ie[or minn Molnar biex marru 7-4 minn fuq u mbag[ad g[alqu t-tielet sessjoni 10-5 minn fuq, b’hat-trick ie[or ta’ Stellini waqt li g[al Sliema luniku goal f’din is-sessjoni wasal fl-a[[ar ]ew; sekondi minn John Brownrigg.

Fl-a[[ar sessjoni, it-tim ta’ Sergei Markoch g[araf jikkontrolla r-reazzjoni fjakka ta’ Sliema biex is-sessjoni ntemmet 2-2 fejn g[al Sliema skorja Ferenc u Mark Meli imma Neptunes irrispondew b’goal fil-bidu u l-a[[ar tas-sessjoni minn Alaksander Ciric u b’hekk ]ammew l-unur b’reb[a meritata, 12-8.

Fi tmiem il-log[ba, Joe Caruana Curran, il-President tal-ASA, ippre]enta t-Tazza lil Niki Lanzon, il-captain ta’ Neptunes.

Sliema McDonalds: I.

Gergely, J. Gabarretta (1), N. Lubrano, P. Privitera, M. Meli (1), J. Soler (1), D. Paolella, J. Brownrigg (1), C. Debono, S. Ferenc (4), M. Rizzo, M. Spiteri Staines, R. Coleiro Neptunes Emirates: I. Bugeja, N. Lanzon (1), E. Aquilina, M. Stellini (6), G. Pace, A. Ciric (1), S. Camilleri (1), J. Camilleri, B. Lanzon, S. Gravina, R. Sciortino, T. Molnar (3), C. Mercieca Referees: Ivan Sciriha u Leonardo Ceccarelli

Marsascala Mor€ pattew g[ad-di]appunt tas-sena l-o[ra billi g[elbu lill-Otters u re[bu n-Knock Out tat-Tieni Divi]joni

Marsascala jpattu g[at-telfa tas-sena l-o[ra OTTERS........................................................11 MARSASCALA............................................12

(2-1, 2-4, 5-5, 2-2) Fil-finali l-o[ra g[at-Tieni Divi]joni, Marsascala Mor€ g[elbu lit-tim G[awdxi talOtters Nivea 12-11, biex b’hekk pattew g[attelfa li kienu ;arrbu fl-istess final is-sena l-o[ra kontra Ta’ Xbiex.

Biex g[addew g[all-finali, Marsascala kienu eliminaw lil Valletta, 24-21 aggregate, waqt li Otters g[elbu lil Ta’ Xbiex 36-27 aggregate.

Otters kellhom bidu tajjeb u g[alqu l-ewwel sessjoni 2-1 minn fuq b’goals ta’ Zammit u Paris wara li Marsascala kienu fet[u l-iskor minn Grixti. Imma t-tim ta’ Pierre Borg qaleb ir-ri]ultat fit-tieni sessjoni meta mar 5-4 minn

fuq bi tliet goals ta’ Matthew Pace, u kien dan il-vanta;; li g[enhom jirb[u t-tazza.

It-tielet sessjoni kienet wa[da bbilan/jata li ntemmet 5-5 biex Marsascala baqg[u igawdu goal biss vanta;; g[all-a[[ar sessjoni, li g[alqet 2-2 sabiex Otters kellhom jirrassenjaw ru[hom g[al dan it-titlu wara li tilfu 12-11.

Otters Nivea: Ad. Cachia, G. Attard (1) G.

Zammit, Z. Radocz (4), S. Dimech, M. Balatoni (1), J. Paris (2), D. Schembri (1), K. Scicluna, K. Debattista, C. Martin (2), E. Farrugia, K. Grima Scott Marsascala Mor€: K. Schembri, C. Mifsud, M. Pace (3), B. Muscat, J. Kayes (3), L. Grixti (1), J. Licari (3), J. Cremona, S. Micallef (1), G. Hedegus (1), D. Cassar, M. Fenech, K. Navarro Referees: Peter Balzan, Ronnie Spiteri

40

Sport

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 OLIMPJADI

“Malta fl-Olimpjadi” fuq Net TV Mil-lum, fuq NetTV bejn il-5.00 u s-6.00 ta’ filg[axija jing[ata bidu g[al serje ta’ programmi bl-isem “Malta fl-Olimpjadi”, li matulu se ting[ata mhux biss [arsa lejn il-parte/ipazzjoni ta’ Malta fl-Olimpjadi ta’ Londra 2012, i]da wkoll [arsa lejn il-parte/ipazzjoni Maltija fledizzjonijiet l-img[oddija.

Mistiedna fil-programm Julian Pace Bonello – chef de mission tal-kontin;ent Malti, Diane Borg u Rachid Chouhal, li se jie[du sehem fl-atletika, flimkien malkow/ tag[hom, Mario Bonello.

Se jkunu pre]enti wkoll leks atleti li [adu sehem filpassat, Jesmond Giordemaina, li fil-lotta kien [a sehem fl-edizzjonijiet tal1984 f’Los Angeles u fl1988 f’Seoul, kif ukoll latleta Deirdre Farrugia, li kienet [adet sehem flOlimpjadi ta’ Bar/ellona fl1992.

Matul il-programm se tixxandar ukoll intervista li Charles Camenzuli kien g[amel ma’ Nestor Jacono, li

Nestor Jacono, li fl-1948 fl-Olimpjadi ta’ Londra kien l-uniku atleta Malti li [a sehem fil-110 jardi

fl-1948 fl-Olimpjadi ta’ Londra kien l-uniku atleta Malti li [a sehem fil-110 jardi.

Se jintwerew ukoll filmati marbuta ma’ Londra u linfrastruttura li saret g[al

dawn l-Olimpjadi.

“Malta fl-Olimpjadi” g[andu produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli, b’direzzjoni ta’ ?ensu Arrigo u grafika ta’ Simon Borda.

Mhux mistenni strajk tal-linja waqt l-Olimpjadi It-trasport fil-kapitali Ingli]a, Londra, mhux mistenni li jkun milqut minn azzjoni industrijali fit-trasport pubbliku waqt lOlimpjadi minkejja kwistjoni pendenti dwar xi bonuses li ssewwieqa tal-famu]i London Buses g[andhom jie[du.

Dan intqal minn Peter Hendy, il-Kummissarju tatTrasport Pubbliku f’Londra.

Dawn il-famu]i “double deckers” u karozzi o[rajn b’sular wie[ed i;orru madwar sitt miljun u nofs passi;;ier kuljum fit-toroq i;;ammjati ta’ Londra.

Dawn il-karozzi se jkollhom rwol importanti fis-su//ess ta’ dan il-Log[ob. Is-sewwieqa ta’ dawn il-karozzi di;à waqfu mix-xog[ol g[al 24 sieg[a dwar talba ta’ 500 Lira Sterlina b[ala addizzjoni min[abba listress u x-xog[ol ]ejjed li se jkollhom waqt il-;imag[tejn tal-Olimpjadi fil-kapitali Ingli]a.

Hendy qal li minkejja li din it-talba g[ad ma ;ietx milqug[a u minkejja li ddiskussjonijiet g[adhom g[addejjin, hu ma ja[sibx li se jkun hemm azzjoni industriajli waqt l-Olimpjadi.

“Is-sewwieqa huma nies ra;onevoli u onesti, u jien nemmen li huma e//itati daqs kul[add biex jaraw li kollox jimxi sew f’dawn il-;ranet,”

qal Hendy.

Il-Kummissjoni tat-Trasport f’Londra qed t[e;;e; ukoll lill-abitanti ta’ Londra biex ja[dmu mid-dar u fejn jistg[u jibdlu l-[inijiet tax-xog[ol tag[hom. It-turisti normali mistennija li jonqsu f’dan ilperijodu, i]da t-turi]mu li se ji;;enera l-Log[ob mistenni li j]id il-vja;;i bi tliet miljuni kuljum.

Dwar il-kreazzjoni ta’ zoni ri]ervati g[at-traffiku relatat mal-Olimpjadi u dwar xi lanes ri]ervati g[at-trasport pubbliku, Hendy qal li l-g[an tal-Kummissjoni tieg[u mhux li jag[tu /-/itazzjonijiet i]da li jaraw li t-traffiku jimxi bl-a[jar mod possibbli, u jekk jista’ jkun ming[ajr dewmien ]ejjed.

Il-lanes apposta li se jkunu kkreati f’Londra se jkunu biss g[all-atleti, il-VIPs, l-uffi/jali, l-isponsors u g[all-membri talmedia u se jid[lu fis-se[[ biss jumejn qabel i/-/erimonja talftu[ tal-log[ob.

Hu qal ukoll li s-sinjali li saru fit-toroq huma /ari bi]]ejjed u m’g[andux ikun hemm konfu]joni. Hendy qal ukoll li l-u]u tar-roti g[andu jkun inkora;;it minkejja li Londra hi mag[rufa g[at-temp imxarrab tag[ha. G[al dan ilg[an in[olqu madwar 40 mil ta’ toroq ri]ervati biss g[arroti.

G{AWM

Phelps lest g[all-a[[ar Olimpjadi tieg[u Wara karriera jikser rekord wara ie[or u jirba[ midalja wara o[ra, g[al Michael Phelps, l-Olimpjadi ta’ Londra se jkunu t-tislima tieg[u liddinja tal-g[awm, fejn ming[ajr dubju mistenni li jing[ata tislima xierqa tal-effett li [alla fuq dan l-isport.

Michael Phelps la[aq ilqu//ata tieg[u fl-Olimpjadi ta’ erba’ snin ilu f’Beijing, meta kiseb rekord ta’ tmien midalji tad-deheb. Wara Beijing ma setax jil[aq livell og[la, u ji;ri x’ji;ri f’Londra, Beijing jibqa’ l-qu//ata tal-karriera brillanti tieg[u.

Il-coach ta’ Michael Phelps, Bob Bowman, qal li lOlimpjadi ta’ Londra mhuma se jibdlu xejn g[aliex Michael Phelps jibqa’ l-ikbar atleta flistorja tal-Olimpjadi. Phelps se jie[u sehem f’seba’ events f’Londra, wa[da inqas minn dawk li [a sehem fihom f’Beijing u f’Ateni.

Minkejja li Phelps g[adu meqjus fost l-aqwa fid-dinja, hu mhux mistenni li jirba[ isseba’ kategoriji li se jie[u sehem fihom. Dan, g[aliex Michael Phelps ilu tliet snin ma jwaqqaf rekord, filwaqt li r-rivali tieg[u qeg[din ikunu dejjem iktar velo/i.

Minn wara Beijing, Michael Phelps reba[ [ames midalji tad-deheb fil-kampjonati mondjali tas-sena 2009, u sentejn wara, hu reba[ erba’ midalji tad-deheb. Phelps qal li hu mhux se jkun ta[t pressjoni f’Londra g[aliex dak li kellu jirba[ reb[u u issa se jmur Londra biex jie[u gost u jiddeverti mal-kollegi tieg[u.

L-ikbar problema g[al Phelps kienet li jsib ilmotivazzjoni wara r-reb[ ta’ tmien midalji f’Beijing. Phelps bis-sa[[a tar-reb[iet tieg[u bena patrimonju finanzjarju kbir u llum prattikament ma jonqsu xejn.

I]da minkejja li g[andu rrekord ta’ tmien midalji taddeheb f’Olimpjadi wa[da u minkejja li kiseb 14-il midalja komplessiva fil-karriera Olimpika, g[ad hemm xi rekords li jista’ jikser. Fil-fatt hu jrid jirba[ tliet midalji o[ra, anki tal-fidda u l-bron], biex jil[aq ir-rekord tal-;innasta Sovjetika Larisa Latynina, li b’kollox reb[et 18-il midalja.

U jekk jirba[ erba’ midalji filkompetizzjonijiet individwali jil[aq lill-istess ;innasta li reb[et 14-il midalja f’kompetizzjonijiet individwali.

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Sport

41

It-teknolo;ija u d-dibattitu mhux se jieqfu fuq il-linja tal-gowl Dawk li jidde/iedu rregolamenti tal-futbol huma de/i]i li t-teknolo;ija fillog[ba mhux se tmur oltre mil-linja tal-gowl.

Madankollu hemm dik issensazzjoni skomda li kontroversja o[ra stil talhandball ta’ Thierry Henry, tista’ tqajjem dibattitu ie[or ;did.

Id-de/i]joni li ttie[det il[amis li tippermetti l-u]u taxxjenza biex tg[in lir-referee jidde/iedi jekk ballun ikunx qabe] il-linja tal-goal jew le, temmet g[axar snin argumenti u waslet wara pressjoni kbira mill-plejers, kow/is u media.

Wara li ta l-approvazzjoni tieg[u, l-International Football Association Board (IFAB) - responsabbli mirregolamenti tal-log[ba - u lFIFA, insistew li kwalunkwe forma o[ra ta’ teknolo;ija mhux se tkun kunsidrata.

Imma dawn kienu qalu e]attament l-istess kliem dwar it-teknolo;ija tal-linja tal-goal, anqas minn tliet snin sabiex imbag[ad g[amlu u-turn kbir wara l-famu] gowl ‘fanta]ma’ ta’ Frank Lampard g[allIngilterra kontra l-:ermanja fit-Tazza tad-Dinja tal-2010.

Il-President tal-UEFA Michel Platini hu fost dawk li qed jib]g[u li d-de/i]joni tal{amis se tkun qed tifta[ ilbibien g[al kull xorta ta’ teknolo;ija fil-log[ba talfootball.

“Jien mhux biss kontra tteknolo;ija fuq il-linja talgowl, imma kontra tteknolo;ija fiha nnifisha g[aliex din se tinvadi kull parti tal-football,” kien wissa l-;img[a l-o[ra.

“G[aliex m’g[andniex itteknolio;ija g[al de/i]joni fuq offside ukoll? U xi ng[idu fuq ‘l-id ta’ Alla’ ta’ Diego Maradona fl-1986? G[aliex m’g[andniex teknolo;ija biex naraw jekk Maradona messx il-ballun b’idu? Fejn se tieqaf? Mhux se tieqaf u jien kontra t-teknolo;ija.”

In-numru ta’ ka]i fejn ilgowls ing[ataw bi ]ball jew

t[assru bi ]ball min[abba li luffi/jali ma kienux kapa/i jaraw jekk il-ballun kienx qabe] il-linja tal-gowl jew le, huma relattivament ]g[ar. {afna mill-in;ustizzji waslu minn de/i]jonijiet []iena ta’ offside u penalties jew plejers li kienu tke//ew bi ]ball jew jibqg[u jilag[bu meta suppost tke//ew.

L-Ar;entina forsi gawdew mill-famu]a ‘Id t’Alla’ fl1986 imma mbag[ad kienu fuq in-na[a l-o[ra ta’ de/i]joni simili fil-Copa America disa’ snin wara meta l-Bra]iljan Tulio g[amel u]u min idu biex skorja gowl simili li kien ifisser draw 2-2 lejn it-tmiem.

Il-Bra]il spi//aw reb[u llog[ba bil-penalties.

Il-famu] handball ta’ Henry li wassal g[all-goal li bih Franza g[addew g[all-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-2010 g[ad-dannu tal-Irlanda, ma kienx ji;i evitat bitteknolo;ija tal-linja tal-goal.

L-anqas l-in/ident li fih kien involut id-difensur Olandi] Ronald Koeman filpartita ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja kontra lIngilterra.

Wara li kien t[alla jibqa’ fil-pitch minkejja li /a[[ad lil David Platt minn /ans /ar ta’ gowl, l-istess Koeman skorja l-ewwel goal fir-reb[a 2-0 talOlanda.

Replays fuq l-iscreen Fl-istess jum l-isforz ta’

Lampard ma kienx konvalidat waqt it-Tazza tad-Dinja tal2010, l-Ar;entina g[elbu lillMessiku 3-1 bl-g[ajnuna talewwel goal ta’ Carlos Tevez, li minn replays deher /ar li kien offside.

Ironikament l-iscreen talistadium espona l-i]ball meta wera replay tieg[u u l-plejers Messikani dawru lir-referee fejn talbuh jara l-filmat.

In/ident simili fil-futur mistenni li jifta[ id-dibattitu u jqajjem mistoqsijiet g[alluffi/jali tal-log[ba biex ikolhom a//ess g[al replays

Il-goalkeeper :ermani] meg[lub mix-xutt ta’ Frank Lampard fil-log[ba kontra l-Ingilterra waqt it-tazza tad-dinja fl-Afrika t’Isfel, liema gowl ma kienx konvalidat

John Terry, jtajjar il-ballun wara li deher li qabe] il-linja tal-goal fil-log[ba kontra l-Ukrajna waqt il-Euro 2012

tal-filmati li jkunu rawhom miljuni ta’ telespettaturi millkumdita` ta’ darhom.

Madankolu, l-membri talIFAB huma de/i]i li dan ma jse[[x.

“It-teknolo;ija tal-linja talgoals hi fejn tibda u tispi//a g[alina,” qal Alex Horne, Segretarju :enerali tal-FA Ingli]a u wie[ed minn erba’ rappre]entanti fil-board millAsso/jazzjoni Brittanika.

Waqt li ]-]ew; sistemi li qed ji;u ntrodotti jistg[u jinfurmaw lir-referee fi spazju

ta’ sekonda jekk il-ballun ikunx qabe] jew le, replays tal-filmati se jkollhom jew iwaqqfu l-log[ba jew jistennew sakemm l-azzjoni tintemm. L-ebda wa[da minn dawn l-g[a]liet m’hi sodisfa/enti.

Li twaqqaf il-log[ob biex tistudja talba g[al penalty, i/a[[ad lit-tim li jkun qed jiddefendi, li forsi jkun reba[ ;ustament il-ballun, millopportunita` li jibda l-kontraattakk tieg[u.

Mill-banda l-o[ra, jekk ji;i

permess li l-log[ob jitkompla, jista’ jwassal lir-referee biex jannulla ]ew; jew tliet minuti ta’ log[ob li possibilment ikunu jinvolvu in/identi o[ra.

“Is-sabi[ tal-log[ba f’mo[[i hu l-fluwidita` u ovvjament se nkunu qed inne[[u dan kollu li sa fejn naf jien hu [asra kbira,” qal is-Segretarju talFA ta’ Wales Jonathan Ford.

“Kien hemm [afna in/identi fejn il-log[ob baqa’ sejjer san-na[a l-o[ra tal-pitch wara li goal ikun ;ie m[assar. Meta se tieqaf?”

42

Sport

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Su//ess g[al Shakira Trot fid-debutt tag[ha minn Kenneth Vella

L-aktar ti;rija mistennija li saret il-:img[a filg[axija waqt il-35 laqg[a tal-ista;un kienet ri]ervata g[al ]wiemel tal-klassi Premier. Il-programm kien jinkludi g[axar ti;rijiet tat-trott fuq distanza qasira ta’ 2140m. It-ti;rija Premier intreb[et mid-debuttanta }vedi]a Shakira Trot, misjuqa minn Nathaniel Barbara.

Il-kwotat Arnie Sensation (Carmelo Farrugia) kien l-aktar velo/i fl-ewwel metri u [a lkmand minnufih. I]da fiddritta finali dan i]-]iemel beda jnaqqas mill-velo/ità u nqabe] minn Shakira Trot (Nathaniel Barbara), li rre;istrat l-ewwel

reb[a fi g]iritna fl-ewwel dehra tag[ha minn Bonus Kall (Shaun Portelli). Carnegie Hall (Darren Mizzi) da[al fir-raba’ po]izzjoni. Ir-rebbie[a kellha medja ta’ 1.17.3” fil-kilometru.

L-istess laqg[a inkludiet tliet ti;rijiet tal-klassi Gold. Fren/u Cassar talab lil Nacarat Campbell biex i]id il-pass dawra mit-tmiem tal-ewwel wa[da u dan il-Fran/i] akkwista l-ewwel reb[a sta;onali b’tul minn Natif de l’Hommee (Reuben Galea).

Baron GL (Noel Baldacchino) u L’Ideal de Fersan (Carl Caruana) da[lu warajhom f’dik l-ordni.

Il-photo-finish tal-[ames ti;rija Klassi Gold, li fiha l-Fran/i] Nacarat Campbell (Fren/u Cassar) kiseb l-ewwel reb[a sta;onali, b’tul minn Natif de l’Hommee (Reuben Galea) u Baron GL (Noel Baldacchino)

Little Nick (Darren Mizzi) kien kontinwament quddiem fit-tieni ti;rija Gold, u fl-a[[ar metri kompla jkollu kontroll

assolut biex irre;istra l-ewwel reb[a fi g]iritna b’tul u nofs minn Hulot (Jason Vassallo) u Love Heart (Shaun Portelli).

Rambo Lambo (Charles Camilleri) da[al fir-raba’ po]izzjoni.

Sprint qawwi 300m mittmiem tat-tielet ti;rija Gold wassal lil Pouvoir Magique (Noel Baldacchino) jie[u wkoll l-ewwel reb[a f’Malta.

Dan, minn Peasant Gallant (Shaun Portelli) u l-;odda Fran/i]i Ozerio (Herman McKay) u Plaisir d’Amour (Silvio Schembri).

Ir-ri]ultati kollha

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Loulou de la Rose (M. Ellul) {in – 2.47.4” (1.18.2”) 2. Orasi Index (K. Sciberras) 3. Ideal de Suce (S. Cutajar) 4. Esperalda Run (M.

Falzon)

II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Law Suit (L. Ghigo) {in – 2.45.5” (1.17.4”) 2. Obelix Blue (S. Vella) 3. Marlow As (C. Vella) 4. Phenix d’Or (A.

Farrugia)

. Klassi Bronze.

Dist – 2140m. 1. Ariane A (M. Falzon) {in – 2.47.6” (1.18.6”) 2. High Speed Night (M. Farrugia) 3. Stan du Bosq (C. Caruana) 4. Robin Grain (R. Clifton) . Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Napolitano Sun (D. Ellul) {in – 2.45.8” (1.17.5”) 2.

Quartz des Pinons (B. Zammit) 3.

Jet Space (C. Camilleri) 4.

Passons d’Ortige (O. Cauchi) . Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Nacarat Campbell (F. Cassar) {in – 2.45.9” (1.17.6”) 2. Natif de l’Hommee (R. Galea) 3. Baron GL (N. Baldacchino) 4.

L’Ideal de Fersan (C. Caruana) . Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. West Life (M. Mifsud) {in – 2.43.5” (1.16.4”) 2. Ouragan de Crouay (L. Mifsud) 3. Wonderofyou (J. Farrugia) 4. Lorenz de Noyelles (C. Camilleri) . Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Little Nick (D. Mizzi) {in – 2.42.6” (1.16”) 2.

Hulot (J. Vassallo) 3. Love Heart (S. Portelli) 4. Rambo Lambo (C. Camilleri) . Klassi Silver.

Dist – 2140m. 1. Bankir Zon (J. Farrugia) {in – 2.45.5” (1.17.3”) 2. Stoms Alex (C. Camilleri) 3.

Socrates (J. Briffa) 4. Oscar de France (D. Ellul) . Klassi Premier.

Dist – 2140m. 1. Shakira Trot (N. Barbara) {in – 2.45.5” (1.17.3”) 2. Bonus Kall (S. Portelli) 3.

Arnie Sensation (C. Farrugia) 4.

Carnegie Hall (D. Mizzi) . Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Pouvoir Magique (N. Baldacchino) {in – 2.41.8” (1.15.6”) 2. Peasant Gallant (S. Portelli) 3. Ozerio (H. Mc Kay) 4. Plaisir d’Amour (S. Schembri) III Ti;rija

IV Ti;rija

V Ti;rija

VI Ti;rija

VII Ti;rija

VIII Ti;rija

IX Ti;rija

X Ti;rija

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Sport

43

Wayne u Coleen Rooney jixtru t-tielet ]iemel minn Kenneth Vella Wara li ddi]appunta xi ftit dan l-a[[ar waqt ilkampjonati Ewropej talfootball li saru fil-Polonja u l-Ukrajna, il-Euro 2012, ilplayer internazzjonali Ingli] u ta’ Manchester United, Wayne Rooney, flimkien ma’ martu Coleen xtraw it-tielet ]iemel tag[hom.

Dan i]-]iemel, Pippy, inxtara g[as-somma ta’ £63,600, se jkun im[arre; minn Tom Dascombe u se jin]amm fl-istalel tal-[abib ta’ Rooney, Michael Owen li jinsabu f’Cheshire. Pippy g[andu sentejn u nxtara waqt l-irkant li sar f’Kempton.

I]-]ew; ]wiemel l-o[ra ta’ Wayne u Coleen Rooney huma Tomway u Switcharooney. L-istalel ta’ Michael Owen inxtraw minnu fl-2007 u huma mag[rufa b[ala l-Manor House Stables u fihom hemm mi]muma il-fuq minn mitt ]iemel.

Mitlub jikkummenta dwar ix-xiri ta’ dan it-tielet ]iemel tieg[u, Wayne Rooney qal li ried iwassal messa;; li bhalissa l-isport tat-ti;rijiet ta]-]wiemel huwa g[al qalbu daqs il-football. Hu ]ied jg[id ukoll li fix-xhur li ;ejjin mistenni jixtri xi ]wiemel o[ra.

L-im[abba ta’ Wayne Rooney lejn dan l-isport nibtet mhux biss grazzi g[al Michael Owen i]da Rooney ;ie influwenzat ukoll millmanager ta’ Manchester United Sir Alex Ferguson li wkoll hu sid ewlieni ta]]wiemel fl-Ingilterra u anki minn missieru. Ta’ min wie[ed ifakkar li Rooney twieled fil-belt ta’ Liverpool u fi tfulitu kien anki jsegwi mill-vi/in it-ti;rijet li kienu ji;u organizzati fil-korsa ta’

Aintree li tinsab fl-istess belt Ingli]a.

Dettori ji/[ad li se jirtira Fl-Ingilterra wkoll, iljockey ta’ dixxendenza Taljana Frankie Dettori, insista li m’g[andu l-ebda [sieb li jirtira mill-isport, allavolja dan l-a[[ar kien xi

ftit di]appuntat min[abba li naqas milli jing[ata ]iemel x’isuq f’jum id-Derby. Matul din is-sena Frankie Dettori mhux dejjem kien l-g[a]la ewlenija u awtomatika talistalel Godolphin tax-Sheikh Mohammed Bin Rashid Al Maktoum tal-Emirati G[arab Mag[quda.

Mistoqsi mill-gazzetta The Racing Post dwar il-futur tieg[u, Dettori ta’ 41 sena, ikkummenta li jemmen li g[ad fadallu mill-inqas [ames snin o[ra jkompli jsuq f’ti;rijiet kompetittivi madwar id-dinja.

Il-manager tal-istalel Goldolphin Simon Crisford iddeskriva x-xnig[at ta’dan la[[ar dwar Dettori b[ala bla ba]i u bla sens.

“Frankie g[adu g[atxan li jkompli jsuq u jirba[. Xejn ma nbidel min-na[a tag[na, Dettori g[adu l-ewwel g[a]la tax-Sheikh Mohammed ,” qal Crisford.

L-Irlanda t[ares lejn i/-?ina G[alkemm fil-qasam ekonomiku l-Irlanda

g[addejja minn diversi problemi mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-industrija tatti;rijiet ta]-]wiemel. Fl-a[[ar snin fil-pajji] twaqqfu diversi /entri tat-tag[mir li fihom hemm stazzjonati w[ud fost laqwa ]wiemel tal-galopp fiddinja.

Dan l-a[[ar t[abbar li ddiri;enti ta’ dawn I/-/entri

Wayne Rooney li dan l-a[[ar flimkien ma’ martu Coleen kompla jinteressa ru[u fl-isport meta xtraw it-tielet ]iemel tag[hom.

bdew ta[didiet biex l-istaljuni jibdew ukoll jintu]aw g[attag[mir sa[ansitra fi/-?ina.

Jidher li din id-de/i]joni tista’ t[alli qlieg[ ta’ madwar ]ew; miljun dollaru Amerikan g[a/-/entru Coolmore li hu laktar /entru Irlandi] mag[ruf fid-dinja.

Dilettanti ?ini]i g[andhom il-[sieb li jwaqqfu f’pajji]hom /entri tat-tag[mir, bl-u]u wkoll ta’ staljuni Irlandi]i.

B[alissa fi/-?ina dan l-isport qieg[ed jikber kuljum, spe/jalment wara li dan la[[ar t[abbar ukoll li lim[atri fuq it-ti;rijiet se jkunu wkoll legalizzati wara projbizzjoni li kienet tmur lura sal-1949, b’li;i mwaqqfa millmexxej Mao Tse Tung. Luffi/jali ?ini]i huma konxji

tal-popolarita` tal-isport flIrlanda fejn l-industrija ta]]wiemel hija kkunsidrata ttieni l-aktar b’sa[[itha wara dik tal-birra.

Barra dan, ftit tax-xhur ilu, delegazzjoni tal-asso/jazzjoni Fran/i]a Societe’ du Cheval Francais wkoll ]aret il-belt kapitali ?ini]a Beijing fejn hemmhekk l-uffi/jali Fran/i]i ddiskutew il-possibilita` li fi/?ina ji;u esportati xi dwieb biex jibdew jintu]aw g[attag[mir.

Tirtira Henrietta Knight It-trainer Ingli]a Henrietta Knight [abbret li rtirat millisport. Knight, ta’ 65 sena, li

g[al [afna snin kienet ukoll kap ta’ skola, tibqa’ mfakkra g[as-su//essi ta’ Best Mate.

Dan i]-]iemel im[arre; minnha reba[ il-famu]a Gold Cup tliet snin infila. {afna mi]-]wiemel li kienu m[arr;a minn din it-trainer brava, g[addew issa fl-istalel tal[abib kbir tag[ha Mick Channon.

F’kummenti lill-;urnalisti Ingli]i Henrietta Knight qalet li dde/idiet li tirtira min[abba ra;uni personali. Dan wara li ftit tax-xhur ilu ]ew;ha, l-eks jockey professjonali Terry Biddlecombe kellu attakk talqalb. Hi qalet li fi/-/irkustanzi rrealizzat li jkun a[jar jekk issa fi xju[itha tikkon/entra laktar fuq kif tista’ tgawdi lfamilja tag[ha. {afna gazzetti Ingli]i sellmu lil Knight u qalu li n-nuqqas tag[ha ]gur li se jin[ass fil-koros Ingli]i.

Degiorgio j[alli Mantorp

Is-sewwieq u trainer professjonali Malti fl-I]vezja Charles Degiorgio li telaq il-korsa ta’ Mantorp u issa jinsab stazzjonat f’Jagersro.

Dan l-a[[ar is-sewwieq u trainer professjonali Malti flI]vezja Charles Degiorgio [alla /-/entru li kellu filkumpless tal-korsa ta’ Mantorp u ttrasferixxa ]]wiemel tieg[u f’/entru li jinsab vi/in il-korsa ta’ Jagersro, fin-Nofsinhar talI]vezja vi/in il-belt ta’ Malmo. Matul il-jiem li g[addew g[amilt kuntatt ma’ Degiorgio dwar din idde/i]joni.

“Ng[idlek mill-ewwel li din ma kenitx de/i]joni fa/li. Kif taf inti l-korsa ta’ Mantorp g[andha sinifikat importanti g[alija. Hemmhekk [allejt

[afna [bieb, mhux biss trainers, sewwieqa u sidien i]da anki [addiema fl-istess korsa. Hija l-korsa li fis-snin li g[addew stabbilietni flI]vezja u fl-2010 kont anki spi//ajt l-a[jar trainer ta’ ]wiemel li ji;ru f’din ilkorsa,” ikkummenta Charles Degiorgio.

Is-sewwieq u trainer Malti qalli li ha din id-de/i]joni min[abba li fiz-zona ta’ Jagersro hemm sidien stabbiliti }vedi]i li ilhom jinkora;;uh imur hemmhekk u di;a` wrew interess li jag[tuh ]wiemel taghhom biex isuqhom u j[arri;hom.

“Barra dan, il-korsa ta’ Jagersro hija kkunsidrata fost dawk ewlenin fl-I]vezja u tinsab biss ftit kilometri bog[od minn pajjiz ie[or Skandinavu, id-Danimarka.

Dan jista’ jkabbarli /-/ans li anki nsuq xi ]wiemel hemmhekk,” tenna Charles Degiorgio.

Finalment Degiorgio rringrazzja lill-pubbliku sportiv Malti tal-appo;; kontinwu li jag[tih u lillKunsill Malti g[all-iSport, lawtorita` Maltija g[all-isport, li dejjem sabha warajh f’din lavventura tieg[u flIskandinavja.

44 Sport

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

FORMULA 1

Alonso jpo;;i lill-Ferrari fil-Pole f’Silverstone L-Ispanjol Fernando Alonso ta l-ewwel pole-position lill-Ferrari sa mill-2010 f’sessjoni ta’ kwalifika mifnija bix-xita.

Il-leader tal-Kampjonat mondjali, rebbie[ is-sena lo[ra f’Silverstone, se jkollu mieg[u fl-ewwel filliera lill-Awstraljan tar-Red Bull, Mark Webber, li ironikament hu wkoll leqreb rivali tieg[u filklassifika ;enerali wara tmienja minn 20 ti;rija filkalendarju dan l-ista;un.

Il-pole kienet l-ewwel wa[da g[all-Ferrari sa minn meta l-istess Alonso kien beda fuq quddiem fil-GP ta’ Singapore, f’Settembru tal2010, ji;ifieri 31 tellieqa ilu.

Is-seba’ darbiet Champion tad-Dinja, il-veteran Michael Schumacher, kiseb

it-tielet l-a[jar [in fuq Mercedes u se jkollu [dejh lill-konnazzjonal :ermani] Champion renjanti, Sebastien Vettel, fuq ir-Red Bull l-o[ra.

Is-sessjoni kellha titwaqqaf g[al sieg[a u nofs min[abba xita qliel.

Il-Bra]iljan Felipe Massa ukoll kiseb l-a[jar pjazzament din is-sena u se jibda mill-[ames post fuq ilFerrari l-o[ra [dejn ilFinlandi] Kimi Raikkonen tal-Lotus Renault.

Mis-seba’ sal-10 post se jkunu qed jibdew Pastor Maldonado fuq Williams, Lewis Hamilton fuq McLaren, Roman Grosjean fuq Lotus u Paul Di Resta fuq Force India.

Il-Britanniku Jenson Button fuq McLaren kiseb biss is-16-il post.

Fernando Alonso jg[addi minn [dejn Lewis Hamilton isellem lill-fotografi wara li kiseb il-pole

TAZZA TAD-DINJA 2014

Il-log[ba bejn l-Italja u Malta se tintlag[ab f’Modena Il-log[ba bejn l-Italja u Malta, valida g[allkwalifikazzjoni tat-Tazza tad-Dinja 2014 li se ssir fil-Bra]il, g[andha tintlag[ab flistadium ta’ Modena fil-11 ta’ Settembru.

Dan ;ie de/i] mill-Federazzjoni Taljana b[ala ;est ta’ solidarjetà wara t-terrimot li laqat din iz-zona.

Dan l-istadium huwa l-unika wie[ed firre;jun ta’ Emilia li fih jistg[u jintlag[bu

log[biet uffi/jali tal-FIFA u l-UEFA. Il-President tal-Federazzjoni Taljana, Giancarlo Abete, qal li l-federazzjoni u lfutbol fl-Italja huma impenjati li jag[tu kontribut konkret f’numru ta’ inizjattivi ta’ solidarjetà u biex jitran;aw l-impjanti sportivi fiz-zona milquta mit-terremot.

Malta se tilg[ab l-ewwel log[ba kontra Armenia f’Ta Qali fis-7 ta’ Settembru.

Louis Van Gaal jer;a’ l-kow/ tal-Olanda

TENNIS

L-Olanda re;g[u [atru lil Louis Van Gaal b[ala l-kow/ minflok Bert van Marwijk li rri]enja fl-a[[ar jiem wara li l-Olanda tilfu t-tliet partiti tag[hom fil-Euro 2012.

Van Gaal kien tke//a minn ma’ Bayern Munich fl2011 u se jkun qed imexxi lill-Olanda g[at-tieni darba wara li di;à kellu esperjenza bejn is-sena 2000 u 2002.

Fi stqarrija, l-FA Olandi]a qalet li l-kow/ ta’ 60 sena iffirma kuntratt ta’ sentejn u

se jkun assistit mill-eks captain ta’ Ajax, Danny Blind.

Van Gaal beda l-karriera b[ala kow/ ma’ Ajax fl-1991 fejn reba[ tliet kampjonati u Tazza Olandi]a. Hu reba[ ukoll it-Tazza UEFA fl-1992, i/-Champions League fl-1995, u re;a’ wasal sal-final sena wara. Minbarra lil Ajax hu mexxa wkoll lil Barcelona, lil AZ Alkmaar u lil Bayern Munich.

L-ewwel log[ba tieg[u mal-

Olanda se tkun partita ta’ [biberija fil-15 ta’ Awwissu kontra l-Bel;ju, waqt li lOlanda se jibdew l-impenji tag[hom g[all-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja kontra tTurkija fis-7 ta’ Settembru.

ZOLA – Gianfranco Zola, ilbiera[ in[atar uffi/jalment ilmanager tal-klabb ta’ Watford li l-ista;un li ;ej se jilag[bu fi/-Championship Pool. Zola kien ilu g[al dawn l-a[[ar ;img[at jissemma ma’ Watford.

ta’ 199km, li kienet is-seba’ wa[da, kienet qasira; imma l-5.9km tag[ha kienu ibsin bi]]ejjed g[all-kontendenti l-o[ra li [allew biss ]ew; /iklisti jissieltu bejniethom u li probabbilment se jibqg[u jisfidaw lil xulxin sa [mistax o[ra fl-a[[ar tappa f’Pari;i.

It-tappa ntreb[et mill-

Britanniku Chris Froome, li mar quddiem 100 metru mittmiem u g[eleb li/Champion renjanti, Cadel Evans b’]ew; sekondi, waqt li l-leader tat-tim Wiggins da[al it-tielet.

It-Taljan Vincenzo Nivali temm fir-raba’ post seba’ sekondi aktar lura.

Serena Williams tirba[ Wimbledon Wiggins jie[u r-riedni TOUR DE FRANCE

Serena Williams reb[et il-finali tal-individwali tan-nisa filGrand Slam ta’ Wimbledon g[ar-raba’ darba meta g[elbet lill-Pollakka seed nru 3, Agnieszka Radwanska, 6-1, 5-7, 6-2.

L-Amerikana kellha bidu e//ellenti u reb[et fa/ilment lewwel sett, imma mbag[ad kienet sfurzata ssofri r-reazzjoni tal-Pollakka, li reb[et it-tieni sett qabel finalment [adet la[[ar [ames games, li tawha l-14-il titlu grand slam tag[ha.

Il-{add issir il-finali tal-ir;iel bejn l-I]vizzeru Roger Federer u l-Britanniku Andy Murray.

Bradley Wiggins u Team Sky irrimarkaw lambizzjoni tag[hom flewwel tappa fil-muntanji fit-Tour de France meta [adu l-vanta;; overall, irreb[a fit-tappa u l-flokk tarRe tal-Muntanji f’La Planche des Belles Filles.

L-a[[ar telg[a tat-tappa

Sport 45

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 FUTBOL LOKALI

Valletta jibdew jiddefendu t-titlu kontra Tarxien I/-Champions, Valletta, se jibdew jiddefendu t-titlu ta’ Champions Maltin kontra Tarxien Rainbows wara li lbiera[ ittellg[u il-poloz talkampjonati Maltin mill-Kap E]ekuttiv tal-MFA, Bjorn Vassallo, u mi/-Chief Operations Officer tal-BOV, Michael Galea.

Hibernians, rebbie[a talU*Bet FA Trophy, se jilag[bu kontra Mosta, filwaqt li ttimijiet promossi ta’ Melita u Rabat Ajax se jibdew kontra Birkirkara u Qormi. Fillog[biet l-o[ra tal-ewwel ;urnata, {amrun Spartans jiltaqg[u kontra Balzan u Sliema Wanderers jibdew blisfida sportiva kontra Floriana.

Din is-sena se jkunu qed jer;g[u jie[du sehem 12-il klabb fil-Premier, 12 flEwwel Divi]joni, 14-il klabb fit-Tieni Divi]joni u 15-il klabb fit-Tielet Divi]joni, u 16-il klabb fil-kampjonati tannisa.

Il-Kampjonat Premier se jibda fis-17 ta’ Awwissu u jintemm fl-4 ta’ Mejju, u b[as-sena li g[addiet, ilpartiti se jintlag[bu l-:img[a s-Sibt u l-{add u kultant anki t-Tnejn. B’kollox se jintlag[bu 192 partita filKampjonat Premier u kull tim se jilg[ab 32 partita.

Il-Kampjonati tal-Ewwel, it-Tieni u t-Tielet Divi]joni se jibdew fl-14 ta’ Settembru.

Fl-Ewwel Divi]joni kull tim se jilg[ab 22 partita u 26 partita fit-Tieni u t-Tielet Divi]joni. F’din tal-a[[ar se jkunu qed jintlag[bu b’kollox 210 partiti tul il-kampjonat kollu.

Kif ;ie de/i] fl-a[[ar laqg[a tal-Kunsill, millEwwel Divi]joni ji;u promossi tnejn u jaqg[u tnejn, fit-Tieni Divi]joni ji;u promossi erbg[a u jaqg[u tnejn, u fit-Tielet Divi]joni se jkunu promossi erba’ timijiet ukoll u l-a[[ar tnejn ikunu jridu jer;g[u japplikaw.

Bjorn Vassallo rringrazzja lill-BOV tal-isponsorship, li issa da[al fit-tmien sena tieg[u. Vassallo qal li lista;un li g[adda kien

esperiment min[abba ttibdiliet drasti/i fil-format.

Dawn il-bidliet kienu su//ess u l-g[an intla[aq. Fil-fatt diversi ]g[a]ag[ ing[ataw lopportunità li jilag[bu minkejja ]-]ieda fin-numru ta’ barranin. Huwa qal li lMFA se tkompli tinvesti fli]vilupp ta]-]g[a]ag[.

Il-Kap E]ekuttiv tal-MFA qal li kemm il-Premier League kif ukoll l-Ewwel Divi]joni offrew kompetizzjoni u li l-ebda klabb ma sofra telf finanzjarju. Is-sitwazzjoni finanzarja tal-klabbs marret g[all-a[jar g[all-fatt li l-MFA irrinunzjat li tie[u l-gate money, l-investiment filfa/ilitajiet u l-impenn talklabbs biex itejbu l-prodott.

Vassallo [abbar ukoll li kien hemm ]ieda fin-numru ta’ nies fl-attendenza fiddivi]jonijiet kollha.

Michael Galea qal li l-g[an tal-bank huwa li titjieb illog[ba u ssir iktar professjonali biex b’hekk issir iktar popolari u tinteressa iktar lit-tfal. Huwa qal li rrwol tal-bank mhuwiex biss dak finanzjarju imma biex tipparte/ipa fil-komunità billi tag[ti xi [a;a lura.

Biex ifakkar it-tmien sena ta’ sponsorship tal-kampjonat Malti, l-BOV nieda edizzjoni limitata tal-BOV Premier League MasterCard Prepaid Card b’valur ta’ €150.

Wie[ed jista’ jixtri din il-card mill-;img[a d-die[la millferg[at kollha tal-BOV. L - Ewwel ;urnata tal kampjonati l - o[ra kollha hi din:

BOV Premier League B’Kara v Melita {amrun v Balzan Rabat A. v Qormi Sliema W. v Floriana Hibernians v Mosta Valletta v Tarxien

BOV I Div

B’Bugia SP v }ejtun C. Mqabba v St. Andrews L. M’Xlokk v G]ira Utd. Gudja Utd. v Lija Ath. Pietà H. v Dingli S. Naxxar L. v Vittoriosa S.

Michael Galea, i/-Chief Officer Operations tal-BOV, juri l-edizzjoni limitata tal-BOV Premier League MasterCard Prepaid Card b’valur ta’ €150

BOV II Div

G[arg[ur v San :wann St. George’s v Fgura Utd }urrieq v Msida SJ St. Patrick v Pembroke A. Kirkop Utd v Si;;iewi }ebbu; v Sta Venera Mellie[a v M;arr Utd

BOV III Div.

Swieqi v Sta Lu/ija Marsa v Sirens Senglea Ath. v Marsaskala Ta’ Xbiex v G[axaq Qrendi v Xg[ajra T. Luqa S.A. v Attard Kalkara v Mtarfa Mdina K. (bye)

BOV I Div. Nisa

Tarxien R. v Mosta M;arr Utd. v Gozo {amrun S. v B’Kara Pembroke Ath. v Hibernians

BOV II Div Nisa

Kirkop Utd. v Vittoriosa S. Naxxar L. v Melita St. Venera Y.B. v Fgura Utd. Lija#Iklin v Raiders (Luxol)

Il-programm kollu tal-ewwel round L-ewwel ;urnata

Birkirkara v Melita {amrun S. v Balzan Rabat A. v Qormi Sliema W. v Floriana Hibernians v Mosta Valletta v Tarxien R.

It-Tieni ;urnata

Birkirkara v Balzan Melita v Rabat A. {amrun S. v Floriana Qormi v Hibernians Sliema W. v Tarxien R. Mosta v Valletta

It-Tielet ;urnata

Birkirkara v Rabat A. Melita v Hibernians {amrun S. v Tarxien R. Balzan v Floriana Qormi v Valletta Sliema W. v Mosta

Ir-Raba’ ;urnata

Birkirkara v Floriana Melita v Valletta {amrun S. v Mosta Balzan v Tarxien R. Rabat A. v Hibernians Qormi v Sliema W.

Il-{ames ;urnata

Birkirkara v Hibernians Melita v Sliema W. {amrun S. v Qormi Balzan v Mosta Rabat A. v Valletta Floriana v Tarxien R.

Is-Sitt ;urnata

Michael Galea, i/-Chief Officer Operations tal-BOV juri l-isem ta’ Sliema Wanderers waqt it-tlug[ tal-poloz

Birkirkara v Tarxien R. Melita v {amrun S. Balzan v Qormi Rabat A. v Sliema W. Floriana v Mosta Hibernians v Valletta

Is-Seba’ ;urnata

Birkirkara v Valletta Melita v Balzan {amrun S. v Rabat A. Qormi v Floriana Sliema W. v Hibernians Mosta v Tarxien R.

It-Tmien ;urnata

Birkirkara v Mosta Melita v Floriana {amrun S. v Hibernians Balzan v Rabat A. Qormi v Tarxien R. Sliema W. v Valletta

Id-Disa’ ;urnata

Birkirkara v Sliema W. Melita v Tarxien R. {amrun S. v Valletta Balzan v Hibernians Rabat A. v Floriana Qormi v Mosta

L-G[axar ;urnata

Birkirkara v Qormi Melita v Mosta {amrun S. v Sliema W. Balzan v Valletta Rabat A. v Tarxien R. Floriana v Hibernians

Il-{dax-il ;urnata

Birkirkara v {amrun S. Melita v Qormi Balzan v Sliema W. Rabat A. v Mosta Floriana v Valletta Hibernians v Tarxien R.

46 Sport

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

Park vi/in li jsie[eb lil QPR ming[and Man Utd Queens Park Rangers a//ettaw li jakkwistaw lillmidfielder tal-Korea ta’ Isfel,

Park Ji-sung, ming[and Manchester United. Dan kien irrappurtat fil-media Ingli]a

ilbiera[.

Il-proprjetarju ta’ QPR, Tony Fernandes, ma riedx

jikkonferma dan l-akkwist u qal biss li l-klabb kien se jag[mel konferenza tal-

a[barijiet g[ada fit-3pm.

“Fil-klabb qed ji;ru [afna affarijiet. Akkwistajna [ames plejers u fadlilna aktar xi n[abbru,” qal in-negozjant tal-Malasja.

Rapporti qalu li ntla[aq ftehim ta’ madwar 5 miljun sterlina fejn QPR se jkunu qed i[allsu 2 miljuni mill-ewwel g[all-plejer ta’ 31 sena u li ssena l-o[ra ffirma kuntratt ta’ sentejn biex jibqa’ ma’ United sal-ista;un 2012-13.

Park, li lag[ab aktar minn 200 log[ba ma’ United sa minn meta ng[aqad mag[hom ming[and PSV Eindhoven fl2005, kien wie[ed mill-a[jar plejers fil-Premier League fla[[ar sta;uni.

KALOU – Il-klabb Fran/i] ta’ Lille akkwista lillattakkant internazzjonali ta’ Ivory Coast, Salomon Kalou, bil-g[an li jsa[[a[ l-attakk wara li bieg[ lil Eden Hazard li/-Champions Ewropej, Chelsea. Kalou, li g[andu 26 sena, kien ma’ Chelsea u t[alla jitlaq wara li dawn reb[u l-final ta/-Champions League.

MUTURI

Stoner fil-pole L-Awstraljan Casey Stoner fuq Honda kiseb il-poleposition g[all-MotoGP tal:ermanja li se jsir illum.

Stoner g[amel l-a[jar dawra f’minuta 31.796, anqas minn frazzjoni ta’ sekonda bog[od mir-rivali tal-Yamaha, lAmerikan Ben Spies, li se jkun qed jibda mit-tieni post wara li kellu [in ta’ 1:31. 989min.

Warajhom, fi spazju ta’ anqas minn sekonda bejniethom, hemm [ames sewwieq o[ra, bl-Ispanjol Dani Pedrosa fuq Honda jibda mit-tielet post, segwit mill-Britanniku Cal Crutchlow u l-Ispanjol Jorge Lorenzo, it-tnejn fuq Yamaha, il-:ermani] Stefan Bradl fuq Honda u l-Amerikan Nicky Hayden fuq Ducati.

It-Taljan tal-Yamaha, Andrea Dovizioso, kiseb ittmien post quddiem ilkonnazzjonal u eks Champion tad-Dinja, Valentino Rossi, li qed ikompli bl-ista;un diffi/li tieg[u mad-Ducati.

Sport 47

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012 BASKEBALL

Malta tirba[ il-midalja tal-bron] It-tim nazzjonali Malti tal-basketball reba[ il-midalja tal-bron] fil-kampjonati Ewropej tal-basketball li saru f’Serravalle, San Marino, meta fil-log[ba g[at-tielet u r-raba’ post g[eleb lill-istess San Marino, 96-57.

Kif jindika l-iskor, it-tim Malti kien totalment superjuri, fejn wara li reba[ lewwel sessjoni, 28-13, reba[ ukoll it-tieni sessjoni, 15-13, u mbag[ad wara l-mistrie[ iddomina l-a[[ar ]ew; sessjonijiet, li reba[hom ukoll, 27-15 u 26-16.

Samuel Deguara re;a’ kien f’vena millaqwa u kiseb xejn anqas minn 41 punt, waqt li kellu 15-il rebound.

Il-punti l-o[ra tat-tim Malti waslu minn Omar Said (15), Josh Jackson (9), Steve Schembri (9), C. Meier (6), A. Bonnici (6), N. Sultana (6), u ]ew; punti kull wie[ed minn S. Pace u D. Bugeja Fil-partiti l-o[ra li kellu, it-tim Malti reba[ lill-Iskozja, 75-64, lil Wales, 81-51, u tilef kontra Andorra, 65-75.

It-tim Malti ta[t it-tmexxija ta’ Joe Galea, li reba[ il-midalja tal-bron] f’San Marino

Aktar konfronti diffi/li g[all-atleti Maltin Matul il-jum tas-Sibt komplew isiru aktar kompetizzjonijiet matul l-64 edizzjoni tal-log[ob talFISEC li qed isir f’pajji]na.

It-timijiet Maltin f’kull dixxiplina sportiva sabu oppo]izzjoni diffi/li u fuq kollox dan il-log[ob qed jintu]a biex l-atleti Maltin ikomplu jiksbu aktar esperjenza internazzjonali.

Franza g[elbet 3-1 lit-team Malti A, kompost minn [afna players tat-tim nazzjonali Malti filkategorija. L-uniku goal g[al Malta wasal minn Antoine Attard. Fil-partita, l-o[ra lIngilterra g[elbet lil Malta B, 1-0.

Fil-Futsal, waslet ukoll lewwel reb[a g[at-team Malti meta dan g[eleb lil Franza 53, u l-Bra]il ;ab fix-xejn, 60, lill-Portugall. Fl-a[[ar log[ba tal-gurnata, it-tim Malti g[eleb lill-Portugall, 8-3.

Bdew ukoll ilkompetizzjonijiet talatletika, li qed isiru filMatthew Micallef St. John Track, il-Marsa, fejn illum saru l-heats u l-{add isiru ssemi-finali u l-finali tal100m, l-400m, l-1500m, it3000m, kif ukoll il-heats tal4X100m relay.

Fil-handball, it-timijiet Maltin sofrew ]ew; telfiet o[ra. Huma sabu g[adma iebsa biex jikkontrollaw ilqawwa tal-Portugall u Franza. Malta A tilfu 25-8 kontra l-Portugall, u Malta B tilfu 26-3 kontra Franza.

Fost il-[afna kompetizzjonijiet tal-g[awm fil-50m Breaststroke Preliminari tal-bniet, Amy Micallef spi//at fit-tielet post, u Michael Umnov temm fl-ewwel post u Julian Harding fit-tieni post fil-

kategorija tas-subien.

Fid-Doubles tat-Table Tennis tal-Bniet, Franza A reb[et id-deheb, Franza B lfidda, u l-Bron] intreb[et mill-Maltin Therese u Sacha Genovese.

Id-Doubles Subien intreb[u minn Franza B, Franza A [adu l-fidda, u Malta A permezz ta’ Andrea Portelli u James Camilleri reb[u l-bron].

Ri]ultati Basketball Subien

(Padiljun Ta’ Qali) Franza v Italja B Italja A v Portugall Malta v Flanders

87-47 78-56 47-83

Football

(Ground tas-Sirens) Franza v Malta A Ingilterra v Malta B

3-1 1-0

Futsal

(Università) Bra]il v Portugall Malta v Franza Malta v Portugall

6-0 5-3 8-3

Handball Subien

(Università) Malta A v Portugall Franza v Malta B

8-25 26-3

Volleyball Bniet

(Kottonera) Flanders v Ingilterra Olanda v Portugall Franza v Bra]il Malta v Italja

3-0 0-3 0-3 0-3

Ilbiera[ ing[ata bidu g[all-kompetizzjonijiet tal-atletika u l-g[awm, fejn il-Maltin kellhom ri]ultati m[allta (Ritratt> Brian Grech)

Log[ob g[al-lum

Basketball

(Ta’ Qali) 9am Portugall v Malta 11am Franza v Italja A 1pm Italja B v Flanders

Football

(Ground tas-Sirens) 9am Ingilterra vs Malta A 10.30am Franza vs Malta B

Futsal

(Università) 9.30am Malta vs Bra]il 11am Franza vs Portugall

Handball

(Università) 4pm Franza vs Malta A 5.30pm Malta B vs Portugall

Volleyball

(Kottonera) 9.30am Franza vs Ingilterra 9.30am Malta vs Portugall 11.30am Flanders vs Brazil 11.30am Olanda vs Italja

Atletika

(Marsa) 4pm – Isiru s-semi-finali u lfinali tal-100m, l-400m, l1500m, it-3000m u l-heats tal4X100m relay.

G[awm

(Tal-Qroqq) 10am – Jibdew sensiela ta’ heats fil-50m backstroke; 50m butterfly; 100m freestyle; 100m breastroke u l-finali tal200m medley.

Isir il-bazaar Il-{add fil-g[axija jsir ukoll il-bazaar tradizzjonali talFISEC. Matul dan il-bazaar, latleti mid-diversi pajji]i jbig[u souveniers tal-pajji]i tag[hom, bil-qlig[ kollu jmur g[all-familji fil-b]onn li jg[ixu fiz-zona ta’ San Pawl il-Ba[ar. Il-bazaar ilu ji;i organizzat sa mill-1997 u kien twaqqaf fuq inizjattiva talkunsill Malti tal-FISEC bilg[an li dan l-isport iservi wkoll b[ala mezz ta’ solidarjetà. Din is-sena, il-

bazaar se ji;i organizzat fuq iz-zuntier tal-knisja talQawra.

48

Lokali

Il-{add, 8 ta’ Lulju, 2012

IMMA:INA LIL MALTA F’IDEJN DAWN IT-TNEJN

Min jitlaq minn ta[t^ . Ng[iduha kif inhi, ftit kienu dawk li fl-a[[ar elezzjoni ;enerali tal-2008 kienu lesti ja[ilfu li l-Partit Nazzjonalista kien se jer;a’ ji;i konfermat fit-tmexxija tal-pajji]. Kienu g[addew ]ew; le;i]laturi infila li fihom il-partit kien ;ieb ma;;oranza ta’ [ames si;;ijiet. Sa dik il-;urnata f’Marzu, ebda partit ma kien irnexxielu j]omm ilma;;oranza tas-si;;ijiet u talvoti g[al le;i]latura o[ra. Biss, ir-ri]ultat dak kien. Vi/in kemm kien vi/in, daqs nofs si;;u, kien bi]]ejjed. Bi]]ejjed biex dan il-partit ing[ata mandat /ar. Ing[ata l-pi] u rresponsabbiltà li jmexxi ’l quddiem lill-poplu g[al din ille;i]latura, mentri l-Partit Laburista re;a’ sab ru[u fuq ilbankijiet tal-Oppo]izzjoni.

1

. Minn dak il-jum tlaqna biex naraw le;i]latura ta’ barra mis-soltu, ]gur mhux ordinarja.

U dan fuq ]ew; fronti, u mhux wie[ed. Dak estern fl-atti u lproblemi nazzjonali, Ewropej u internazzjonali, u dawk li inkredibbilment ]viluppaw flintern tal-partit innifsu. Idde/i]jonijiet politi/i li kellhom ji;u konfrontati f’dawn l-a[[ar erba’ snin kienu verament kompletament barra mis-soltu.

Ma kienx fa/li li titlaq ta[dem fid-dell kontinwu ta’ kri]i ekonomika internazzjonali.

2

Wa[da li la dehret tin;ema’ u anqas ma riedet turi l-impatt s[i[ tag[ha. Sitwazzjoni li baqg[et g[addejja xahar wara xahar. Kri]i li nfirxet lejn ilmunita ewro. :iebet g[arkupptejhom pajji]i ;irien u o[rajn fl-Unjoni Ewropea. IlGre/ja, il-Portugall, Spanja, lItalja, l-Irlanda u l-Ingilterra kellhom ilkoll jaffrontawha.

Kri]i li g[adha ma waqfitx u g[adha g[addejja sal-;urnata tal-lum. . I]da dan ma kienx bi]]ejjed. Rajna fl-ewwel seba’ xhur tas-sena li g[addiet lisplu]joni tal-vulkan ‘Libja’.

Il-;lied, l-inkwiet u l-[idma li saret kienet ta’ barra minn hawn. Pajji]na ssogra bil-kbir f’kull livell, spe/jalment g[al darb’o[ra f’dak ekonomiku.

B’attenzjoni u b’[idma diplomatika u nazzjonali milliktar attenta u delikata, il-Prim 3

Ministru rnexxielu jasal u jwassal lil dan il-poplu fuq quddiem biex ta sehem milliktar determinanti. IlMediterran hu llum ferm u ferm a[jar f’dawk li huma stabbiltà, pa/i u prospetti demokrati/i. Hemm pedament importanti g[all-futur tag[na lkoll. F’dan kollu ]amm il-kolp u rnexxielu j]omm ukoll lekonomija g[addejja. Fil-ba[ar imqalleb, fit-tempesti ta’ barra minn hawn, bqajna g[addejjin.

. Fl-intern tal-partit, laffarijiet anqas ]viluppaw b’mod normali. Kien hemm fissazzjonijiet, nuqqas ta’ qbil, diskors ]ejjed mag[mul apposta fil-miftu[ biex jo[loq l-inkwiet, kif ukoll tamiet milliktar komplikati u ]baljati. Tul il-le;i]latura kellna diversi sfumaturi ta’ dan. Persistenzi, persekuzzjonijiet, irjus iebsa u fitta;ni, li kienu jokkupaw huma wkoll parti mill-[in ta’ min kien involut. Fl-a[[ar xhur, dawn is-sentimenti ]bruffaw f’]ew; mozzjonijiet.

Inkredibbilment, membri talPartit Nazzjonalista eletti fi [danu vvutaw, g[ar-ra;unijiet tag[hom, kontra nies o[ra filpartit. Qatt ma kellna minn dan, u hu kundannabbli. Biss, dan kellu ji;i konfrontat minn dan il-Gvern. F’kelma wa[da, ma rajniex u ma kellna le;i]latura fa/li xejn, u quddiem dan kollu se nitilqu g[all;lieda elettorali minn ta[t ]gur.

4

. B’danakollu, il-Partit Nazzjonalista, li kellu jara ma’ wi//u dan kollu, ma tkissirx.

Wisq anqas ]broffa hu f’reazzjonijiet ]ejda. }amm mal-kalma u l-pa/i interna tieg[u. L-ir;ulija ta’ diversi [ar;et fil-bera[. Il-partit baqa’ ffukat f’dak li hemm b]onn li jsir. }amm quddiemu lprijoritajiet tal-pajji]. Il-[idma tal-Gvern ma waqfitx. Il5

media•link COMMUNICATIONS

bnedmin fi [danu wrew li kapa/i jaffrontaw sew dak li g[addej barra, kif ukoll dak li g[addej ;ewwa. Il-poplu g[andu llum quddiemu xhieda /ara li l-Partit Nazzjonalista hu mag[mul minn persuni ffurmati tajjeb, preparati u mimlija esperjenza. Partit ie[or, meta sab ru[u fi kri]i ekonomika u fl-intern tieg[u, ikkrolla kompletament. Mar g[al elezzjoni u baqa’ barra mill-gvern g[al, issa, erbatax-il sena. . Elezzjoni ;enerali llum, g[ada jew pitg[ada rridu naslu g[aliha f’din il-le;i]latura, ma hemmx dubju. Din hija ddemokrazija. Il-pajji] se jkollu g[a]la o[ra, g[al darb’o[ra.

Biss, dan il-Partit Nazzjonalista jitlaq, ]gur mhux forsi, minn ta[t. M’g[andux il-vanta;;i li g[andhom l-o[rajn. Partit filgvern minn dejjem jitlef lappo;; min[abba dde/i]jonijiet li jie[u, a[seb u ara f’dawn i/-/irkustanzi. Min jag[millu l-[sara g[andu ]gur, u bil-bosta. Din hi l-po]izzjoni li g[andna quddiemna. Ma hemmx [abi minnha. Irridu naffrontawha, ]gur. G[alhekk, f’dawn ix-xhur irridu nanalizzaw u nfiehmu a[jar g[ala, minkejja kollox, il-pajji] g[andu u jaqbillu li jag[]el lillPartit Nazzjonalista. Mhux biss g[ax il-Partit Laburista g[adu mhux preparat, mhux biss g[ax g[adu wie[ed li g[adu ma jsib 6

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

xejn [a]in fil-kuxjenza tieg[u li jwettaq azzjonijiet ]baljati, mhux biss g[ax il-kontenut politiku g[alih mhuwiex prijorità, imma l-aktar g[aliex il-Partit Nazzjonalista jibqa’ la[jar. Dan il-partit jibqa’ a[jar mhux biss g[aliex g[andu nies ta’ kwalità, imma iktar minn hekk g[ax g[adu wie[ed li kapa/i jibni programm, vi]joni g[all-futur aqwa g[al dan ilpoplu u g[al dan il-pajji].

Nitilqu ]gur fi ]vanta;;, assolutament minn ta[t; i]da dan ma jfissirx li b’xi mod se naqtg[u lura middeterminazzjoni li nikkonvin/u li l-pajji], b’dan il-Partit Nazzjonalista, kull darba jkompli javvanza.