2012_08_02

www.media.link.com.mt

Numru 13,194

€0.55

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

?entru b’servizzi b’xejn g[al kundizzjonijiet relatati mal-ikel minn Mario Frendo ‘Dar Kenn g[al Sa[[tek’ hu pro;ett li se jwassal g[at-twaqqif ta’ /entru li se jipprovdi servizzi b’xejn g[al persuni li jbatu minn kundizzjonijiet relatati mal-ikel, b[all-anorexia, il-bulimia u l-binge eating.

Il-Gvern se jipprovdi lbini ta’ dan i/-/entru li se jilqa’ d-Dar Kenn g[al Sa[[tek, se jkunu pprovduti s-servizzi professjonali u t-tmexxija kollha ta’ dan i/-/entru mill-Ministeru tas-Sa[[a u Kura fil-Komunità li se jfisser investiment ta’ €1 miljun fis-sena, filwaqt li l-Malta Community Chest Fund se tkun qed tinvesti €2 miljun sabiex tirrinova l-bini u jil[aq l-aspettativi tal-pjani tal-pro;ett. g[al pa;na 4

Illum it-tiratur Malti William Chetcuti (lemin) se jie[u sehem fir-rawnds tal-kwalifikazzjoni fid-Double Trap bit-tama li jispi//a mal-ewwel sitta biex jie[u sehem fir-rawnd finali li ssir illum stess. Chetcuti kiseb id-dritt li jie[u sehem fl-Olimpjadi ta’ Londra meta f’April ta’ sena ilu reba[ it-Tazza tad-Dinja tad-Double Trap li kienet saret f’Beijing. Flimkien ma’ Chetcuti, f’Londra hemm il-kow/ tieg[u Jimmy Bugeja (xellug).

Il-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa jappo;;ja l-Abbozz ta’ Li;i dwar l-IVF Servizz li se jing[ata b’xejn mill-Gvern lil koppji bla tfal minn Charles Muscat Il-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa jaqbel u jappo;;ja l-Abbozz ta’ Li;i li qed jippre]enta l-Gvern dwar l-IVF u li se jag[ti tama ;dida, b’servizz b’xejn mill-Isptar Mater Dei, g[al koppji li jixtiequ jkollhom it-tfal i]da jiltaqg[u ma’ diffikultajiet.

Il-po]izzjoni /ara tal-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa kienet dikjarata minn Mary Gaerty, il-President talKunsill Nazzjonali tan-Nisa, meta lbiera[ laqg[et lil Chris Said, il-

Ministru tal-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u l-Familja, waqt ]jara li g[amel lill-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa, fi Blata l-Bajda.

L-abbozz tal-li;i dwar ilProkreazzjoni Medikament Assistita jew IVF li qed joffri l-Gvern tfisser mill-Ministru Chris Said b[ala tama ;dida g[al koppji bla tfal. Il-li;i hi bba]ata fuq diversi prin/ipji fosthom li tit[ares il-[ajja tal-embrijuni u talomm u li [ajja umana tibda sa mit-

tnissil tal-embrijun.

Il-Ministru Chris Said fakkar li dan is-servizz se jibda jing[ata b’xejn flIsptar tal-Gvern Mater Dei lil dawk ilkopppji li jikkwalifikaw g[al dan isservizz skont id-direttivi tal-Awtorità g[al Protezzjoni tal-Embrijuni li se titwaqqaf dalwaqt.

Din l-istess Awtorità trid tiddefinixxi x’inhi relazzjoni stabbli bejn koppja biex it-tfal jikbru f’familja fejn hemm l-omm u l-missier. Hu qal

MLP

Uffi//ju tal-Ombudsman

Muscat g[andu jg[id x’passi se jie[u fil-konfront ta’ Charles Buhagiar b’rabta ma’ kalkoli []iena ta’ eluf ta’ ewro

Il-[idma tal-Uffi//ju tal-Ombudsman issa[[et b’]ew; Kummissarji ;odda responsabbli g[all-Ambjent u l-Ippjanar, u ie[or g[as-Sa[[a

Ara pa;na 2

Ara pana 3

li fil-jiem li ;ejjin il-Gvern se jressaq l-Abbozz ta’ Li;i dwar il-Koabitazzjoni u d-de/i]joni tal-Awtorità trid ukoll tirrifletti d-definizzjoni ta’ koppja stabbli ta’ dik il-li;i.

Chris Said spjega li l-li;i proposta tipprojbixxi l-iffri]ar tal-embrijuni [lief f’ka]i spe/ifi/i u tipprojbixxi wkoll li jkun hemm donaturi. Hu qal li kull embrijun irid jintu]a biss g[al skop ta’ tqala. g[al pa;na 5

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

4 Lokali

Dar Kenn g[al Sa[[tek minn pa;na 1

Id-dettalji dwar dan ilpro;ett u t-twaqqif ta’ ‘Dar Kenn g[al Sa[[tek’ ing[ataw ilbiera[ f’konferenza tala[barijiet mill-President ta’ Malta George Abela u l-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

‘Dar Kenn g[al Sa[[tek’ se tkun /entru li minna se jkunu provduti servizzi b’xejn.

F’kummenti lil INNAZZJON, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li dan i/-/entru hu [olqa o[ra f’katina ta’ pro;etti f’oqsma differenti tas-sa[[a, fosthom i/-?entru talOnklo;ija u /-?entru g[al kundizzjonijiet mentali.

‘Dar Kenn g[al Sa[[tek’ se jittratta kundizzjonijiet relatati mal-ikel u se jkun lewwel tax-xorta tieg[u f’Malta u mistenni jibda jag[ti s-servizzi tieg[u ssena d-die[la.

Il-President ta’ Malta George Abela rrikonoxxa li l-Gvern a//etta mill-ewwel li jid[ol g[al dan il-pro;ett u l-ewwel pass kien li jressaq mozzjoni fil-Parlament li permezz tag[ha bini pubbliku fl-Imtarfa, jew dak a[jar mag[ruf b[ala l-Ex Sisters’ Quarters, ji;i trasferit lil MaltaCommunity Chest Fund biex ji;i ]viluppat f’dan i/-/entru.

Il-Malta Community Chest Fund se tkun qed tinvesti €2 miljun sabiex tirrinova l-bini u jil[aq laspettativi tal-pjani talpro;ett. Il-Gvern min-na[a l-o[ra se jkun qed ikopri lispejje] kollha sabiex i/?entru jkun jista’ jibqa’ jopera b’investiment ta’ madwar €1 miljun fis-sena.

T[abbar ukoll ftehim malMinisteru tas-Sa[[a, lAnzjani u l-Kura fil-

Komunità sabiex ji;u provduti professjonisti u terapisti li se jkunu qed jag[tu s-servizz tag[hom minn dan i/-/entru.

B[ala parti mill-pro/ess ta’ pjanar, il-President George Abela ]ar /entri simili f’Todi u Pieve, flItalja. F’Malta, l-A;enzija Nazzjonali tal-Istatistika u d-Direttur tal-Informazzjoni u Ri/erka fid-Dipartiment tas-Sa[[a, wettqu studju li rri]ulta li Malta tinsab f’livelli ndaqs ma’ dawk ta’ pajji]i Ewropej f’dak li g[andu x’jaqsam kundizzjonijiet relatati mal-ikel.

?entru ie[or f’katina ta’ pro;etti f’oqsma differenti tas-sa[[a Matul il-konferenza tala[barijiet kienu pre]enti wkoll il-Ministru Jason Azzopardi u l-Ministru Joe Cassar, kif ukoll il-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat.

Kienet pre]enti wkoll Joanne Ellul Lafranco, i]]ag[]ug[a li pparte/ipat flinizjattiva ‘Be Prime Minister for a day.’ Joanne qasmet ma’ dawk pre]enti lesperjenza tag[ha bilkundizzjoni tal-Anorexia.

Joanne kienet issu;;eriet diversi proposti lill-Prim Ministru f’dan ir-rigward.

Twaqqfet ukoll Fondazzjoni Kenn g[al Sa[[tek li se tkun qed tmexxi /-?entru, b’rappre]entanza talMalta Community Chest Fund u tal-Ministeru tasSa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità.

Inizjattiva fi Skola Sajf biex aktar tfal ikunu jafu xi tfisser li wie[ed ibati mill-kundizzjoni tad-dimensja (Ritratt> Michael Ellul)

Aktar tag[lim dwar il-kundizzjoni tad-dimensja minn Edward M Camilleri Fl-okka]joni tas-Sena Ewropea g[as-Solidarjetà bejn il-:enerazzjonijiet, it-tfal li jattendu ‘Skola Sajf’ qed jitg[allmu dwar l-effetti talkundizzjoni tad-dimensja.

Dan qed isir permezz ta’ ktieb ikkulurit inti] li jg[allem lil dawn it-tfal b’mod [afif dwar diffikultajiet li jiltaqg[u mag[hom persuni li jbatu b’din il-kundizzjoni.

Kienu ppubblikati aktar minn 11,000 kopja ta’ ktieb tal-awtur Malti Trevor Zahra li jispjega lil dawn it-tfal leffetti tal-kundizzjoni taddimensja.

Il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol, Dolores Cristina, u s-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u l-Kura filKomunità, Mario Galea ltaqg[u ma’ tfal u anzjani waqt ]jara fl-iskola Primarja tal-Msida li tag[mel parti mill-Kulle;; Santa Tere]a fejn kienet g[addejja sessjoni

ta’ Skola Sajf.

Is-Segretarju Parlamentari Mario Galea fa[[ar din linizjattiva filwaqt li tenna limportanza li aktar tfal ikunu jafu xi tfisser li wie[ed ibati mill-kundizzjoni tad-dimensja biex ikun jista’ jg[in lil dawn il-persuni bl-a[jar mod possibbli.

Ktieb immirat lejn l-anzjani biex jag[rfu s-sintomi ta’ din il-kundizzjoni u jfittxu l-g[ajnuna Permezz ta’ dan il-ktieb, ittag[lim qed isir b’mod li permezz tieg[u t-tfal jistg[u jitg[allmu ming[ajr ma jiddejqu fuq su;;ett li aktar mhu se jg[addi ]-]mien aktar se jsir komuni, hekk kif aktar

ma ti]died l-età tal-persuni, aktar ikun hemm /ans li wie[ed jibda juri sintomi sinonima ma’ din ilkundizzjoni.

T[abbar ukoll li Trevor Zahra se jkun qed jikteb ktieb ie[or immirat lejn lanzjani dwar l-istess kundizzjoni, b’tali mod li jkunu jistg[u jag[rfu ssintomi ta’ din il-kundizzjoni u jfittxu l-g[ajnuna.

Il-Ministru Dolores Cristina fa[[ret din linizjattiva u sa[qet li g[ad hemm [afna xi jsir biex dawn it-tfal ikunu jistg[u jitg[allmu kif g[andhom i;ibu ru[hom ma’ qrabathom u persuni o[rajn li jbatu minn din il-kundizzjoni.

Tkellmet ukoll fuq ilbenefi//ji li toffri ‘Skola Sajf’ u inizjattivi o[rajn b[al ‘Klabb 3-16’ g[at-tfal li jattendu fihom, biex dawn ji]viluppaw fuq livell personali u so/jali.

In/ident tat-traffiku

Mara ta’ 48 sena ta’ nazzjonalità Pakistana we;;g[et b’mod gravi i]da mhux fil-periklu tal-mewt wara li kienet involuta f’in/ident tat-traffiku kmieni lbiera[ filg[odu, fi Triq il-Belt Valletta, f’{’Attard.

Il-mara, li kienet passi;;iera, we;;g[et wara li lkarozza li kienet qed tinstaq minn ra;el ta’ 43 mill-Imsida, kienet involuta f’in/ident tattraffiku wara li s-sewwieq tilef il-kontroll tal-vettura.

Fil-vettura kien hemm ukoll passi;;iera o[rajn li ma ;ralhom xejn.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Lokali 5

L-MUT tressaq proposti lill-partiti politi/i

minn Jesmar Baldacchino L-MUT g[alhekk b[alma di;à g[amlu unions o[ra ressqet il-proposti tag[ha lillpartiti politi/i biex ikunu inklu]i fil-programmi elettorali rispettivi tag[hom.

Fit-tnedija ta’ dawn ilproposti, il-President talMUT, Kevin Bonello, fisser li sa mill-1919, il-Union Maltija tal-G[alliema, lMUT, dejjem kienet proattiva fil-qasam edukattiv ta’ pajji]na u kienet ukoll xprun g[al [afna millprogress u l-ideat li ;ew imwettqa matul i]-]mien kemm g[all-benefi//ju talg[alliema kif ukoll talistudenti.

Fuq dan l-aspett, l-MUT qed tressaq proposti biex irresponsabbiltà tal-;enituri fledukazzjoni ta’ wliedhom jissa[[u u wara konsultazzjoni wiesg[a jkunu wkoll abbinati mas-sigurtà so/jali. Kevin Bonello spjega li jridu jonqsu dawk il;enituri li jkollhom l-ulied biex jakkwistaw il-benefi//ji so/jali biex imbag[ad i[allu lil uliedhom g[al ri[hom.

Kevin Bonello fisser li f’pajji] fejn hawn fissazzjoni fuq ir-ri]ultati u l-e]amijiet, xi kultant ninsew li ledukazzjoni mhix biss liskola i]da tasal ukoll millfamilja u l-komunità.

Hu ssu;;erixxa li jkunu infurzati parenting skills avvanzati g[al dawn il;enituri biex ji;u ggwidati fledukazzjoni li g[andhom jag[tu lil uliedhom. IlPresident tal-MUT qal li f’pajji]na r-ri]ors uman hu importanti [afna u wliedna

huma l-futur tal-pajji].

Kevin Bonello g[amel referenza g[ar-rispett lejn lg[alliema u d-diffikultajiet li jsibu fil-klassijiet kif ukoll kummenti li ji;u indirizzati lejn mhux biss mill-istudenti i]da wkoll mill-;enituri tag[hom. Qal li r-rispett lejn l-g[alliem g[andu ji]died permezz ukoll tadde/i]jonijiet li jistg[u jittie[du mill-politi/i talfutur.

L-MUT temmen li ledukazzjoni mhix ballun politiku u mhux ;ust li xi partit ju]a statistika li ma tkunx favorevoli biex jikseb xi vanta;; politiku. Hu qal li g[andhom jid[lu fis-se[[ riformi fil-li;ijiet tal-2004 li jikkon/ernaw ir-rappre]entati tal-health & safety fl-iskejjel filwaqt li ssu;;erixxa li liskejjel f’G[awdex g[andhom jaqg[u ta[t irresponsabbiltà tal-Ministeru tal-Edukazzjoni u mhux i]jed tal-Ministeru g[al G[awdex.

L-MUT ressqet ukoll proposti li jikkon/ernaw iddifferenza fl-età bejn lg[alliema u l-istudenti li fi kliem il-President tal-MUT, din set kompli tikber.

Prosposti o[ra kienu jirrigwardaw irrikonoxximent tal-kwalifiki, il-gradi tal-g[alliema u luniformijiet.

Il-President tal-MUT qal li l-MCAST m’g[andux jitqies b[ala kompetitur talUniversità i]da dan hu istitut vokazzjonali importanti.

Kevin Bonello fa[[ar idde/i]joni tal-Gvern li jinbena kampus ;did fl-ITS.

Mary Gaerty, il-President tal-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa, li fir-ritratt tidher titkellem dwar l-Abbozz ta’ li;i dwar l-IVF fil-pre]enza tal-Ministru Chris Said, fa[[ret id-de/i]joni tal-Gvern li dan is-servizz se jing[ata b’xejn fl-Isptar Mater Dei (Ritratt> Michael Ellul)

Tama ;dida g[al koppji bla tfal minn pa;na 1

Il-Ministru Chris Said qal li b[alissa l-Abbozz ta’ Li;i jinsab g[al-konsultazzjoni u qed isiru laqg[at kontinwi ma’ dawk kollha interessanti bl-iskop li l-li;i tkun irfinuta meta tkun ippre]entata filParlament fil-bidu ta’ Ottubru li ;ej.

Hu qal li permezz tal-li;i lGvern se jkun qed jipprovdi servizz spe/jalizzat bl-aqwa apparat u anke bl-aqwa esperti kemm lokali kif ukoll barranin li qed jag[tu l-pariri tag[hom. Il-Ministru Chris Said qal li matul is-sena ddie[la fl-Isptar Mater Dei mistennija jsiru 250 cycle talIVF u fis-snin ta’ wara jintla[aq il-massimu ta’ madwar 500 cycle fis-sena.

Mary Gaerty, il-President tal-Kunsill Nazzjonali tanNisa, qalet li l-Kunsill jaqbel

u jappo;;a din il-ligi li tipprovdi l-[arsien talembrijuni umani. Il-Kunsill jaqbel ukoll li t-trattament talIVF ikun regolat u li jing[ata lil koppji tas-sess oppost f’familja stabbli.

F’kummenti lil INNAZZJON, Mary Gaerty qalet li l-po]izzjoni talKunsill Nazzjonali tan-Nisa dwar dan l-abbozz ta’ li;i hi po]ittiva min[abba li hi li;i mag[luqa fejn fost l-o[rajn ma jistax isir cloning. Hi qalet li l-Kunsill jixtieq tkun spjegata aktar x’inhi relazzjoni stabbli fil-li;i.

Hi fa[[ret ukoll il-fatt li dan is-servizz issa se jibda jing[ata b’xejn mill-Gvern fl-Isptar Mater Dei. Sal-lum, koppji li kienu jistg[u j[allsu g[al dan is-servizz biex ikollhom it-tfal setg[u jag[mluha, imma kien hemm

ukoll [afna koppji li riedu jie[du dan is-servizz imma ma setg[ux i[allsu.

Fissret ukoll li issa, min[abba li s-servizz se jibda jing[ata b’xejn fl-Isptar Mater Dei, huma se jkollhom opportunità ;dida.

Sadattant, il-Ministru Chris Said fa[[ar il-[idma talKunsill Nazzjonali tan-Nisa li dalwaqt ji//elebra 50 sena mit-twaqqif tieg[u. Hu qal li l-Kunsill kien strumentali g[all-avvanz tal-mara Maltija fis-so/jetà.

Fl-a[[ar snin f’Malta kellna ]ieda qawwija ta’ nisa li da[lu fid-dinja tax-xog[ol u fakkar li l-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa se jkun rappre]entat fil-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD) permezz tal-Kumitat tas-So/jetà ?ivili.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

2 Lokali

Muscat g[andu jg[id x’passi se jie[u fil-konfront ta’ Charles Buhagiar Erbg[a u g[oxrin sieg[a wara r-ri]ultati tal-inkjesta dwar xog[lijiet ta’ toroq fil-Mosta, fejn irri]ulta li x-shadow Minister Laburista Charles Buhagiar g[amel kalkoli []iena ta’ eluf ta’ ewro, il-mexxej laburista Joseph Muscat g[adu sieket u ma qalx x’passi se jie[u fil-konfront ta’ Buhagiar - li jekk ikun Prim Ministru, Muscat jag[mlu Ministru responsabbli mit-toroq.

Il-Partit Nazzjonalista qal dan b’reazzjoni g[ar-rapport ta’ inkjesta dwar ilKunsill pre/edenti tal-Mosta, li sab ukoll li x-xog[lijiet tat-toroq saru b’mod irresponsabbli u b’nuqqasijiet serji.

Il-Partit Nazzjonalista rrimarka li mirrapport [are; li Charles Buhagiar kien qal lill-kunsill tal-Mosta li kien immexxi minn ma;;oranza laburista, li l-pro;ett tat-toroq kien se jiswa €187,000. I]da

fix-xhieda quddiem il-bord ta’ inkjesta qal li kien [a ]ball u l-pro;ett, fil-verità spi//a jiswa €333,000.

Dwan dan irrimarka wkoll il-Kunsill ;did tal-Mosta, li qal li l-Kunsill u wisq iktar ir-residenti tal-Mosta, qed ibag[tu, hekk kif min[abba l-i]ball o[xon filkalkoli ta’ Buhagiar, kien se jkollu j[allas id-differenza bejn l-istima ori;inali u dik irran;ata.

Fil-fatt il-Kunsill di;à [are; mas€6,000 fuq xog[lijiet li kienu g[adhom ma tlestewx. G[alkemm din l-ispi]a se ting[ata lura mill-Gvern.

Il-Kunsill tal-Mosta qal ukoll li se jiddiskuti r-rapport tal-inkjesta fil-jiem li ;ejjin u jara x’azzjonijiet g[andhom jittie[du.

Fl-istqarrija tieg[u, il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat, li tant

Charles Buhagiar qal lill-kunsill tal-Mosta b’ma;;oranza laburista, li l-pro;ett tat-toroq kien se jiswa €187,000, imbag[ad fix-xhieda quddiem il-bord ta’ inkjesta qal li kien [a ]ball u l-pro;ett, kien sewa €333,000 jitkellem dwar l-accountability u ttrasparenza, g[andu jg[id x’passi se jie[u fil-konfront tax-Shadow Minister Charles Buhagiar. “Bid-de/i]jonijiet []iena li kien [a l-Kunsill lokali talMosta meta kien immexxi minn ma;;oranza laburista, u bl-istimi []iena tax-Shadow Minister laburista, il-Kunsill Lokali dda[[al fi sqaq birresidenti jbatu l-konsegwenzi,” sostna l-Partit Nazzjonalista.

Il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat

hu fid-dmir jg[id x’passi se jie[u filkonfront ta’ Buhagiar, filwaqt li sskiet tieg[u jkompli jqajjem mistosijiet kbar dwar l-a;ir ta’ Charles Buhagiar.

Fi stqarrija separata d-dipartiment tas-Sa[[a qal li bil-kuntrarju g[al dak li qal Franco Mercieca ma kien hemm l-ebda rapport kontra d-de/i]joni talbord. Mhux talli hekk imma l-membri tal-bord kollu li fuqu kien Mercieca approva r-ri]ultati tas-selezzjoni.

Super 5 In-numri tas-Super Five li telg[u lbiera[ huma 34, 4, 32, 38 u 12. {add ma qata’ l-[ames numri. 15 qatg[u erba’ numri u reb[u €3,215.76 kull wie[ed, filwaqt li 858 qatg[u tliet numri u reb[u €65.59 kull wie[ed. Il-premju li jmiss mhux se jkun inqas minn €175,000.

G[al darb o[ra l-Oppo]izzjoni titfa’ t-tajn qabel ma tivverifika l-fatti

Tifkira

Kuntrarjament g[al dak li qed talludi l-oppo]izzjoni laburista, ebda kandidat li mhux kwalifikat ma kien inga;;at b[ala Konsulent Kirurgu.

Kif kien spjegat wara pro/ess trasparenti u li kien jinkludi diskussjonijiet bejn ilGvern, il-MAM, ilKummissjoni dwar is-Servizz Pubbliku u l-Uffi//ju talAvukat :enerali, saru lemendi me[tie;a sabiex ikunu jistg[u jin[ar;u l-imsemmija sej[iet g[all-applikazzjonijiet g[all-karigi ta’ konsulenti.

Dawn is-sej[iet fil-fatt re;g[u n[ar;u u l-kandidati qed jistennew li jkunu msej[a g[al interview. Dan ikompli jikkonferma dak li g[edna qabel, u /ioè li ebda kandidat

It-Temp

UV INDEX

10

Kontra dak li qed tg[id l-Oppo]izzjoni, ma kien inga;;at l-ebda Konsulent

IT-TEMP xemxi VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ [afif u varjabbli BA{AR [afif IMBATT ftit li xejn TEMPERATURA l-og[la 34˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 644.7 mm IX-XEMX titla’ fis-06.09 u tin]el fit-20.08

mhux kwalifikat ma kien impjegat mal-Gvern.

Il-Gvern fi stqarrija qal li jidher ovvju li l-oppo]izzjoni jew trid tqarraq bil-poplu jew ma tafx kif jit[addmu lpro/essi tal-g[a]la talKummissjoni dwar is-Servizz Pubbliku. Ir-rwol ta’ kull Ministru huwa li wara li jkun lest il-pro/ess, li jkun kollu kemm hu ppatro/inat millPSC, jiffirma, f’isem il-Gvern, l-appointment tal-kandidati mag[]ula. Il-fatt li loppo]izzjoni laburista jidhrilha li l-Ministru jista’, jew g[andu, b’xi mod jinterferixxi l-pro/ess tal-PSC, ifisser li l-opo]izzjoni g[adha marbuta mal-pratti/i tal-passat fejn il-ministri kienu jidde/iedu fuq kollox u fuq

kul[add.

Mhux hekk biss, jidher ukoll li l-esponenti tal-partit laburista lanqas bejniethom ma jafu xi jridu. L-ewwel g[amlu kampanja biex ilgvern ixandar l-ismijiet talmembri tal-Bord, u meta dawn ing[ataw, g[ax wie[ed mill-membri huwa kandidat laburista, issa jridu lil [addie[or jerfa’ rresponsabbiltà.

Fi stqarrija separata ddipartiment tas-Sa[[a qal li bil-kuntrarju g[al dak li qal Franco Mercieca ma kien hemm l-ebda rapport kontra dde/i]joni tal-bord. Mhux talli hekk imma l-membri kollha tal-bord li fuqu kien Mercieca approva r-ri]ultati tasselezzjoni.

B[al-lum 25 sena

I

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

IL-{AMIS L-og[la 34˚C L-inqas 23˚C

IL-:IMG{A L-og[la 34˚C L-inqas 24˚C

IS-SIBT L-og[la 34˚C L-inqas 24˚C

IL-{ADD L-og[la 35˚C L-inqas 24˚C

IT-TNEJN L-og[la 36˚C L-inqas 24˚C

UV

UV

UV

UV

UV

10

9

9

9

9

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 33˚ xemxi, Al;eri 33˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 25˚C xemxi, Ateni 35˚C xemxi, Li]bona 26˚C xemxi, Berlin 25˚C xemxi, Brussell 26˚C xemxi, il-Kajr 37˚C xemxi, Dublin 18˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C imsa[[ab, Frankfurt 27˚C xemxi, Milan 31˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 25˚C ftit imsa[[ab, Londra 20˚C imsa[[ab, Madrid 33˚C xemxi, Moska 31˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 26˚C xita, Bar/ellona 32˚C xemxi, Ruma 31˚C xemxi, Tel Aviv 37˚C xemxi, Tripli 33˚C xemxi, Tune] 36˚C xemxi, Vjenna 27˚C xemxi, Zurich 27˚C xemxi, Munich 28˚C xemxi, Stokkolma 19˚C imsa[[ab, St. Petersburg 18˚C xita

ssir ;ustizzja ma’ [addiema tal-Casino li wara li kienu tke//ew in;ustament mill-impjieg tag[hom ta[t amministrazzjoni So/jalista, ing[ataw lura l-impjieg u setg[u jirrapportaw lura g[ax-xog[ol.

Minbarra l-g[oti tal-impjieg lura, il-[addiema kienu assigurati wkoll li se jsiru l-emendi me[tie;a fil-li;i biex ikunu protetti fix-xog[ol tag[hom.

Sadanittant sar mag[ruf li bejn ix-xoljiment tal-Parlament fl-14 ta’ Frar, 1987 u t-8 ta’ Mejju, jum qabel l-Elezzjoni :enerali kienu impjegati 3,978 persuna mal-Gvern jew Korpi Parastatali. Minnhom kien hemm 550 li qabel l-impjieg li ng[ataw, kienu qed ja[dmu fissettur privat filwaqt li 331 kienu impjegati mad-Dejma. Kien hemm ukoll 1,199 li kienu jirre;istraw g[ax-xog[ol u 1,898 li ma jirri]ultax li kienu qed jirre;istraw g[axxog[ol.

Il-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco [abbar li kienet se titwaqqaf Skola talMediterran g[all-:urnalisti b[ala parti mi/?entru ta’ Komunikazzjoni fil-Mediterrran.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Lokali 3

Ma[tura ]ew; kummissarji ;odda fl-uffi//ju tal-Ombudsman Dawn il-[atriet ser isa[[u l-[idma ta’ dan l-uffi//ju b’risq i/-/ittadin minn Jesmar Baldacchino :ew ma[tura ]ew; Kummissarji ;odda flUffi//ju tal-Ombudsman wara l-emenda li saret fil[idma ta’ dan l-Uffi//ju.

Charles Messina n[atar b[ala l-Kummissarju g[as-Sa[[a bi qbil bejn il-Prim Ministru u lKap tal-Oppo]izzjoni filwaqt li l-Perit David Pace in[atar Kummissarju g[all-Ambjent u l-Ippjanar u b’hekk ser ikun qieg[ed jassumi rresponsabbiltajiet li qabel kienu tal-Perit Joe Falzon, li kien jokkupa l-kariga ta’ Uffi/jal Awditur tal-MEPA. Joseph Said Pullicino spjega kif fil-ka] tal-[atra ta’ David Pace, huwa kien informa lil Joe Falzon bittibdil li ser isir u l-[atriet fluffi//ju tieg[u fis-26 ta’ Lulju li g[adda u ]ied jg[id li Falzon kien wera x-xewqa li ma jkunx ma[tur b[ala Kummissarju. Huwa spjega wkoll kif kien informa lillGvern u l-Oppo]izzjoni binnomina tieg[u i]da baqa’ ming[ajr risposta sa]-]mien stipulat mil-li;i ta’ tliet ;img[at u g[alhekk bil-poteri tal-li;i nnifisha kien hu stess li [atar lil David Pace f’din ilkariga ;dida. L-Uffi//ju talOmbudsman kellhu ja[tar ukoll Kummissarju li jkun responsabbli millEdukazzjoni i]da bi qbil malpartijiet kollha din il-[atra issa ser ting[ata f’Novembru li ;ej.

L-Ombudsman qal li dawn il-[atriet tal-Kummissarji ;odda ser issa[[u l-[idma talUffi//ju tal-Ombudsman. IlKummissarji mhux ser ja[dmu indipendentament mill-Ombudsman i]da ser

ikollhom l-istess poteri u obbligi tal-li;i u ser ikunu qed jintervjenu biss fil;ustizzja /ivili u lamministrazzjoni pubblika.

Said Pullicino qal li l-uffi//ju tieg[u mhux partit politiku i]da qieg[ed hemm biex jg[in li/-/ittadini bil-Kummissarji jkollhom l-indipendenza li ja[dmu fuq il-ka]ijiet li jaslulhom. Huwa qal li l-[sieb wara l-[atra tal-Kummissarji l-;odda hija li dawn ja[dmu mill-qrib fuq l-ilmenti li jaslu fl-uffi//ju dwar amministrazzjoni li ma tkunx ;usta u jag[tu rakkomandazzjonijiet birrapporti li jaslu quddiem ilParlament g[ad-diskussjoni fil-Kamra tar-Rappre]entanti.

G[alhekk dawn il-[atriet ser jissarrfu f’differenza kbira floperat tal-Uffi//ju talOmbudsman.

F’kummenti mal-;urnal INNAZZJON, il-Kummissarju g[all-Ambjent u l-Ippjanar, David Pace spjega kif lilmenti u r-rapporti li qabel kienu f’idejn l-Uffi/jal Awditur tal-MEPA, issa ser imorru f’idejn l-Uffi//ju talOmbudsman ming[ajr pre;udizzju lejn i/-/ittadini.

Min-na[a l-o[ra fil-kummenti tieg[u ma’ dan il-;urnal, ilKummissarju g[as-Sa[[a, Charles Messina sostna li l[idma tieg[u ser tibda billi jindirizza l-ilmenti dwar issa[[a li waslu jew jinsabu pendenti quddiem lOmbudsman. Joseph Said Pullicino ]vela wkoll li luffi//ju mmexxi minnu ser jikber wara li ;ie mg[arraf li l-post biswit issa ser isir parti mill-Uffi//ju tal-Ombudsman.

Il-Perit David Pace jie[u l-;urament tal-[atra b[ala Kummissarju g[all-Ambjent u l-Ippjanar

Charles Messina n[atar b[ala l-Kummissarju g[as-Sa[[a

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

6 Intervista

Kburi li f’]g[o]iti g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista minn Gabriel Ellul

Jien kburi li f’]g[o]iti g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista minn jeddi, spe/jalment fid-dawl ta]]minijiet li Malta kienet g[addejja minnhom qabel lelezzjoni tal-1987. Minkejja li kienu ]minijiet diffi/li g[al Malta, il-Partit Nazzjonalista dak i]-]mien [addan vi]joni u rnexxielu jwettaqha fis-snin li ilu fil-gvern.

Dan kien kliem l-Assistent Parlamentari u d-Deputat Nazzjonalista Charlò Bonnici, f’intervista li kellu mal-;urnal IN-NAZZJON, li matulha kellimna dwar il-mod kif da[al fil-[ajja politika u kif i[ares lejn Malta fil-;ejjieni.

X’[ajrek taqbad il-karriera politika tieg[ek^

Ili ninvolvi ru[i fil-politika mill-1988, meta kont ninvolvi ru[i l-iktar fil-public policy.

Dan kien i]-]mien meta lPartit Nazzjonalista seta’ jibda jiggverna, wara snin twal ta[t tmexxija Laburista u jien kont na[dem ma/-/ivil, qrib tal-Ministru George Hisler, u iktar tard ma’ Antoine Mifsud Bonnici u Louis Galea, fost o[rajn.

B’hekk stajt napprezza l-mod li bih jitmexxa l-gvern.

F’perjodi differenti ta’ [ajti, g[amilt ukoll [idma diretta fil-partit. Fil-bidu ta’ ]g[o]iti kont attiv fil-Moviment }g[a]ag[ Partit Nazzjonalista, billi kont nattendi l-laqg[at li kienu jkunu organizzati minn dan ilmoviment minn ]mien g[allie[or.

Iktar tard, wara l-elezzjoni tal-1996, intlabt ng[in fittwaqqif tal-istazzjon tal-partit, NET TV. Niftakarna nag[mlu l-preparamenti ne/essarji biex

dan l-istazzjon jibda jiffunzjona. Wara dan, sirt lewwel Kap tal-A[barijiet ta’ NET TV. Dan se[[ fl-eqqel tal-kampanja elettorali tal1998. Kien imiss imbag[ad li fis-sena 2003 nkun parti misSegretarjat ta’ Louis Galea.

I]da wara dan kollu, wara tant snin ta’ [idma ma’ politi/i, fis-sena 2006 ;ietni l[ajra li nag[ti sehem iktar dirett fil-poltika. G[alhekk kont idde/idejt li nikkontesta l-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali tal-2007, u kont ;ejt elett b[ala Vi/i Sindku ta’ {’Attard.

Kien biss ftit xhur wara li ;ejt mistieden mill-Partit biex nikkontesta l-elezzjoni ;enerali tal-2008, li matulha kont ;ejt elett fuq il-11-il distrett.

L-istudji tieg[ek effettwaw il-[idma tieg[ek fil-politika^

Jien gradwajt fil-;erjatrija u l-komunikazzjoni, ]ew; su;;etti li b’xi mod jew ie[or dejjem kelli b]onnhom matul il-karriera politika tieg[i. Dan jg[odd f’kull qasam li [dimt fih matul il-karriera professjonali tieg[i, anke fi]]mien meta kont Kap talA[barijiet ta’ NET TV.

G[aliex g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista^

Jien kburi li lill-Partit Nazzjonalista g[a]iltu jien.

Meta kelli 16 jew 17-il sena, kont idde/idejt li nissie[eb ma’ dan il-partit, li kien i[addan il-valuri li jien nemmen fihom. Kien ]mien diffi/li g[al Malta, ]mien differenti.

Kien proprju fi ]mien ]g[o]iti li stajt nag[raf iddifferenza kbira li te]isti bejn

L-Assistent Parlamentari Charlò Bonnici waqt l-intervista mal-;urnalist Gabriel Ellul

il-Partit Laburista u dak Nazzjonalista. Minkejja ddiffikultajiet ta’ dan i]-]mien partikulari fl-istorja ta’ Malta, niftkar kif dan i]-]mien kien ukoll wie[ed ta’ glorja g[allPartit Nazzjonalista. Kien ]mien meta l-Partit Nazzjonalista ma be]ax jesprimi l-ideat tieg[u g[allfutur ta’ pajji]na, il-vi]joni tieg[u g[all-;ejjieni.

Din l-g[a]la tieg[i fil-Partit Nazzjonalista kompliet tissa[[a[ meta rajt kif pajji]na beda jimxi ’l quddiem ta[t it-tmexxija ta’ Gvern Nazzjonalista.

X’tikkummenta dwar il-[idma tieg[ek b[ala Vi/i Sindku ta’ {’Attard^

Fil-ftit ]mien li g[amilt b[ala Vi/i Sindku, minn Marzu 2007 sa Marzu tal2008, [dimt fuq diversi

Meta kelli 16 jew 17-il sena, kont idde/idejt li nissie[eb mal-Partit Nazzjonalista, li kien i[addan il-valuri li jien nemmen fihom inizjattivi ]g[ar biex ir-ra[al ta’ {’Attard ikompli jitjieb.

Fost dawn insemmi l-impenn tal-Kunsill biex ikompli jtejjeb il-komunikazzjoni tieg[u man-nies, permezz ta’ numru ta’ noticeboards ;odda, fosthom f’zoni b[al dik ta’ wara l-kappella ta’ San Pawl.

Indirizzajna wkoll ilproblema tat-traffiku fillokalità, biex illum din bdiet tissolva. Dan minbarra l[idma kulturali li saret f’{’Attard, fejn jien kont ukoll [dimt biex tkun organizzata g[all-ewwel

darba ‘Lejlet {’Attard’.

Nemmen li dan kollu seta’ jsir g[ax [dimna flimkien, jien u s[abi, biex ikollna {’Attard a[jar.

Xi spikka matul il-[idma tieg[ek f’din il-le;i]latura^

Din il-le;i]latura kienet wa[da interessanti, wa[da impenjattiva. Fil-bidu tal[idma tieg[i f’din ille;i]latura, peress li jien kont ;ejt elett g[all-ewwel darba b[ala membru parlamentari, ridt nidra l-pro/eduri ta’ dan ix-xog[ol ;did. Ma je]istix kors ta’ ta[ri; g[all-membri g[al pa;na 7

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Intervista 7

Charlò Bonnici waqt wa[da mill-attivitajiet li attenda g[alihom fir-rwol ta’ Assistent Parlamentari

Hu ta’ sodisfazzjon li l-[idma tieg[ek t[alli impatt po]ittiv minn pa;na 6

parlamentari. Anzi, dan ixxog[ol jirrikjedi li wie[ed jidra wa[du l-mod kif isiru laffarijiet. Biss, minkejja dan, kelli x-xewqa li nibda nie[u sehem fil-kumitati parlamentari u nsegwi millqrib ir-regolamenti parlamentari.

Hu g[alhekk li matul din ille;i]latura kont pre]enti g[al [afna mis-seduti. {assejt li hu d-dmir tieg[i li nag[mel dan u nemmen li dan kollu offrieli wkoll opportunità tajba biex nitg[allem.

F’dawn l-a[[ar snin, in[tart ukoll Assistent Parlamentari fi [dan il-Ministeru g[allInfrastruttura, Trasport u Komunikazzjoni. G[alija din kienet esperjenza sabi[a, spe/jalment min[abba li kelli /-/ans na[dem ma’ Ministru [abrieki li rnexxielu jag[mel [idma kbira g[al Malta.

Din l-esperjenza offrietli wkoll i/-/ans li na[dem fis-

setturi tieg[i, dawk li jien kont studjajt u t[arri;t fihom - il-komunikazzjoni, l-ICT. Fit-tieni parti talle;i]latura, l-iktar [a;a li tatni sodisfazzjon kienet i]]jajjar li bdejt nag[mel fiddjar tan-nies. Ippruvajt nag[mel b’mod kostanti, g[al parti kbira mil-le;i]latura, g[ax nemmen li n-nies huma fil-qofol tal-politika. Jien in[ossni inutli kieku n]ur ilParlament ming[ajr ma nkun naf x’qieg[ed jinkwieta linnies li jien qieg[ed nirrappre]enta.

X’inhi dik l-okka]joni ta’ fer[ li tispikka meta int t[ares lura lejn l-istorja politika ta’ pajji]na^ Bla dubju, ir-reb[a talPartit Nazzjonalista flelezzjoni ;enerali tal-1987.

Malta kienet ilha g[exieren ta’ snin ta[t tmexxija Laburista u din ir-reb[a kellha mag[ha l-weg[da ta’ bidla g[al Malta a[jar.

Bis-sa[[a tal-Partit Nazzjonalista, il-poplu Malti reba[ [afna sfidi li konna niffa//jaw fil-passat Din l-emozzjoni ta’ fer[ kompliet tissa[[a[ meta dakinhar, nhar it-12 ta’ Mejju, rajt dawk l-eluf ta’ nies b’fer[ ;enwin g[al din il-bidla flistorja ta’ pajji]na.

Kif t[ares lejn Malta g[as-snin li ;ejjin^

Bis-sa[[a tal-Partit Nazzjonalista, il-poplu Malti reba[ [afna sfidi li konna niffa/jaw fil-passat.

Irnexxielna nissie[bu malUnjoni Ewropea, irnexxielna niffurmaw parti miz-zona ewro. Dan minkejja t-tfixkil kontinwu tal-Partit Laburista.

G[alhekk il-;ejjieni jippre]enta l-isfida biex ilPartit Nazzjonalista jkompli j]omm il-kwalità tal-[ajja f’livell g[oli.

Il-Partit Nazzjonalista jrid

ikompli jkabbar l-aspettattivi tal-Maltin, xi [a;a li rnexxielu jag[mel matul i]]mien kollu li l-Partit Nazzjonalista ilu fil-Gvern, spe/jalment meta wie[ed iqis it-tibdil kbir li Malta g[addiet minnu matul dan il-kwart ta’ seklu. Insemmi biss il-qasam tal-edukazzjoni, qasam li hu wie[ed mis-su//essi prin/ipali ta’ dan il-Partit. Ittitjib f’dan il-qasam wassal biex l-istudenti Maltin isiru iktar maturi u jkunu jistg[u jirra;unaw a[jar.

Nemmen ukoll li pajji]na qed jiffa//ja sfidi fil-qasam so/jali, fejn irid ja[dem biex ikompli jsa[[a[ il-familji Maltin, jg[in biex isostnihom, fid-dawl tat-tibdil so/jali li pajji]na g[addej minnu.

X’tag[mel fil-[in liberu tieg[ek^

Nemmen li l-bniedem g[andu jiddedika parti mill[in tieg[u g[all-mistrie[. Il[in liberu tieg[i niddedikah g[at-tgawdija tal-familja, spe/jalment f’dawn ix-xhur tas-sajf, meta fi tmiem il;img[a n[obbu mmorru lba[ar. Fil-fatt, il-ba[ar hu lpassatemp tieg[i.

Tixtieq tkompli tag[ti sehmek fil-politika fis-snin li ;ejjin^

In[oss li l-[idma politika tieg[i g[adha kemm bdiet.

Na[seb li, permezz talpolitika, nista’ noffri iktar g[all-;id tal-o[rajn. In[oss li hu ta’ sodisfazzjon kbir li ta[dem u tara l-impatt kbir li l-[idma tieg[ek t[alli fuq innies.

Jekk bil-politika nista’ nkompli nag[ti s-sehem tieg[i g[all-;id tal-o[rajn, be[siebni nkompli nag[ti sehmi f’dan il-qasam.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

8 Lokali

S[ana aktar minn normal f’Lulju li g[adda Sa minn meta fet[et il-fa/ilità tag[ha f’Malta f’Ottubru 2010, il-150 [addiem ta’ SR Technics Malta g[amlu xog[ol fuq madwar 60 ajruplan

?ertifikazzjoni g[al SR Technics g[al manutenzjoni ta’ Airbus A320 u Boeing 737 Il-kumpanija SR Technics g[adha kif ir/eviet i//ertifikazzjoni mill-Federal Aviation Administration (FAA) biex tag[mel xog[ol ta’ manutenzjoni, tiswija u servizzi o[ra ta’ titjib fuq ajruplani Airbus A320fam u Boeing 737NG fil-fa/ilità tag[ha fil-Park tal-Avjazzjoni, f’{al Safi.

Dan t[abbar fi stqarrija ta’ SR Technics li fiha ntqal ukoll li l-fa/ilità talkumpanija b[alissa hi l-uniku wa[da f’Malta li g[andha din l-approvazzjoni li permezz tag[ha tista’ tag[mel xog[ol fuq ajruplani msej[a Nregistered.

Sa minn meta fet[et ilfa/ilità tag[ha f’Malta f’Ottubru 2010, il-150 [addiem ta’ SR Technics Malta g[amlu xog[ol fuq madwar 60 ajruplan permezz tal-li/enzja European Aviation Safety Agency (EASA). Dawn jinkludu ILChecks g[al ajruplani Airbus A319 ta’ EasyJet kif ukoll xog[ol ta’ manutenzjoni fuq erba’ ajruplani o[ra talkumpaniji fl-Ewropa.

F’Settembru 2011 beda xxog[ol fuq l-ewwel End of Lease, EOL-Check ta’ EasyJet. Ix-xog[ol kollu sar fil-hangar tal-kumpanija li fih 4,000 metru kwadru g[al

]ew; ajrupalni narrowbody fil-Park tal-Avjazzjoni f’{al Safi, fl-Ajruport ta’ Malta.

Andrè Wall, il-President ta’ SR Technics qal li Malta hi parti importanti mill-portafoll ta’ SR Technics u hi /-/entru ta’ e//ellenza g[al manutenzjoni ta’ ajruplani narrowbodied. Hu qal li //ertifikazzjoni mill-FAA g[al fa/ilità f’Malta se twassal biex SR Technics tipprovdi servizz uniku g[al ajruplani re;istrati fl-Amerika ta’ Fuq. Hu qal li l-fa/ilità f’Malta kisbet esperjenza fix-xog[ol ta’ manutenzjoni u g[alhekk i/-/ertifikazzjoni tal-FAA hi importanti [afna.

It-temperatura medja matul Lulju li g[adda li kienet ta’ 28.5 Grad Celsius qab]et ittemperatura medja ta’ 25.9 Grad Celsius bi 2.6 gradi. Bejn id-9 u t-12 ta’ Lulju l-og[la temperatura kienet [ames gradi jew aktar og[la mill-medja u g[alhekk kienet meqjusa b[ala heathwave.

Minn statistika ma[ru;a mill-Uffi//ju Meteorolo;iku fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta dwar it-temp f’Lulju li g[adda, jirri]ulta li kien hemm tlett ijiem li kienu inqas s[an u t-temperatura ni]let ta[t il-medja ta’ 30.7 Grad Celsius fit-23 tax-xahar meta l-og[la temperatura kienet ta’ 30.3 grad, fl-24 tax-xahar l-og[la temperatura kienet 28.3 grad u fil-25 kienet 30.1 grad. Wara l-25 taxxahar, it-temperatura bdiet tog[la mill-;did u la[qet il-massimu ta’ 37.6 gradi fid-29 tax-xahar.

L-og[la temperatura f’Lulju kienet fil-11 taxxahar u la[qet 40.7 Grad Celsius, dan ifisser 10 gradi aktar min-normal.

L-og[la temperatura qatt re;istrata f’Lulju la[qet it-42.7 gradi celsius u dan ;ara fid-9 tax-xahar tal1988 .

L-inqas temperatura f’Lulju li g[adda kienet ta’ 21.1 gradi celsius u din kienet re;istrata fl-24 tax-xahar.

L-iktar lejl frisk f’Lulju kien dak tat-2 tax-xahar fl-1923 meta ttemperatura ni]let g[al 13 .9 grad.

F’Lulju li g[adda f’pajji]na kellna medja ta’ 12-il sieg[a u 12-il minuta ta’ xemx kuljum li jfisser medja ta’ 24 minuta aktar mill-medja f’Lulju.

L-MIA appella lil pubbliku biex joqg[od attent g[al indi/i UV min[abba li qed jil[qu livelli g[olja.

FATTA tfa[[ar il-pro;ett tal-;nien f’Pembroke Il-FATTA - lAsso/jazzjoni tal-A;enti g[all-Ivja;;ar u t-Turi]mu fa[[ret lill-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu – l-MTA g[all-investiment ;did ta’ ;nien f’Pembroke li sar b’investiment ta’ €2.6 miljun u li kien inawgurat itTlieta mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

Fi stqarrija, il-FATTA qalet li dan il-pro;ett hu turija ta’ kemm l-MTA hi impenjata u kommessa biex mhux biss tippromwovi lil pajji]na b[ala destinazzjoni turistika, imma aktar minn hekk. L-investiment li qed isir mhux biss hu indirizzat biex jitgawda mit-turisti li j]uru pajji]na, imma wkoll mill-Maltin stess.

Il-FATTA awgurat ukoll lill-MTA g[ar-ri]ultat rekord li kiseb pajji]na finnumru ta’ turisti li ;ew

Malta f’:unju 2012. L-iljieli li qattg[u hawnhekk ]diedu b’ 23%. Barra minn hekk, dawn it-turisti [allew flekonomija Maltija €129 miljun, li jfisser €5-il miljun aktar mill-istess xahar sena ilu. }ieda ta’ aktar minn 13%. L-istatistika tal-NSO turi li f’:unju li g[adda ;ew Malta aktar minn 147,000 turist, li jfisser ]ieda ta’ aktar minn 8,600 fuq l-istess xahar is-sena l-o[ra, jew 6.2%.

Il-fatt li pajji]na kiseb dawn ir-ri]ultati po]ittivi fi ]mien meta [afna mit-turisti ;ejjin minn pajji]i li g[addejjin minn sitwazzjoni ekonomika daqstant diffi/li, turi kemm il-vi]joni u lpolitika li qed jaddotta lgvern permezz tal-Ministeru tat-Turi]mu, il-Kultura u lAmbjent u l-MTA qed jag[tu l-frott.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Lokali 9

Taljan mixli b’[asil ta’ flus u frodi jer;a’ jitlob libertà provi]orja It-Taljan Fabio Zulian, li hu akku]at bi frodi ta’ madwar €172,000 g[ad-dannu tal-Casino di Venezia, re;a’ ppre]enta talba o[ra g[allibertà provi]orja fil-Qorti tal-Ma;istrati.

Hu re;a’ n]amm ta[t arrest preventiv wara li lQorti preseduta millMa;istrat Miriam Hayman, it-Tnejn, re;g[et /a[det ittalba g[all-[elsien millarrest, anke jekk dan ilu arrestat minn Ottubru li g[adda.

L-avukat tieg[u, Stefano Filletti, ippre]enta diversi prin/ipji fis-sottomissjonijiet tieg[u, u fost affarijiet o[ra qal li Zulian huwa inno/enti sakemm ma jinstabx [ati u qal li dak li qal l-Avukat :enerali, li qed jo;;ezzjona min[abba li hu m’ammettiex l-akku]i mi;jubin kontrih, imur kontra l-prin/ipji talli;i u l-;ustizzja.

Aktar minn hekk, qal lAvukat Filletti, Zulian ma telaqx minn Malta illegalment, i]da sempli/ement

mar l-Italja kif kellu kull dritt li jag[mel, i]da ]balja g[ax ma ;iex lura.

Madankollu hu qatt ma pprova jista[ba mil-li;i g[ax baqa’ jg[ix fl-istess indirizz Taljan li hu kien ta lillQorti.

Sadanittant, peress li kiser il-kundizzjonijiet tal-Qorti, kellu j[allas ammont ta’ flus konsiderevoli. Ing[ad ukoll li l-ka] ilu g[addej madwar sitt snin u g[adu fi stadju fejn il-Pulizija g[adha g[addejja bil-provi tag[ha.

L-avukat Filletti kkwota wkoll sentenza Kostituzzjonali re/enti filka] ta’ Jovica Kolakovic kontra l-Avukat :enerali fejn din qalet li l-bi]a’ li lakku]at jista’ ja[rab, mhix wa[idha ra;uni valida biex persuna ma ting[atax il[elsien mill-arrest g[ax ilQorti tista’ timponi restrizzjonijiet, fosthom kundizzjonijiet iebsa. Zulian di;à [allas €162,000 talli kiser il-kundizzjonijiet tal-libertà provi]orja.

Somalu jg[id li attakka Somalu ie[or biex jiddefendi lilu nnifsu Abdulnasir Mohammed Abdullahi ta’ 23 sena, imwieled is-Somalia, qal li hu ta daqqa ta’ mus lil ]ag[]ug[ ta’ nazzjonalità Somala wkoll biex jiddefendi lilu nnifsu. Hu qal li Mohammed Haji Abdilwahid kien jiffittah u ta’ spiss jitolbu bi i[allaslu x-xorb jew jag[tih xi flus.

Hu qal li biex ibe]]g[u wrieh il-mus, i]da l-allegat vittma, flok be]a’, mar malajr fuqu, u hu fil-pront tah daqqa bil-mus f’sidru. Dan [are; meta lErbg[a bdiet il-kumpilazzjoni quddiem il-Ma;istrat Anthony Vella hekk kif Abdullahi qed ji;i mixli bl-attentat ta’ qtil ta’ Abdilwahid.

Abdullahi, li m’g[andu lebda indirizz fiss f’Malta, qed ji;i akku]at li wettaq dan ir-reat nhar il-:img[a 27 ta’ Lulju li g[adda g[all-[abta tas-6 p.m. fil-Marsa.

L-Ispettur Kevin Farrugia, li kien l-ewwel xhud, qal li kien ir/ieva telefonata li quddiem lG[assa tal-Pulizija tal-Marsa, kien hemm persuna ta[t ilbankina mal-art u bid-demm.

Hu mar fuq il-post u sab lin[awi di;à mag[luqa u lvittma ttie[ed l-Isptar Mater Dei fejn kien i//ertifikat, mittabib Patrick Farrugia, li kien fil-periklu tal-mewt.

Wara aktar st[arri; millPulizija biex isibu min kien wettaq dan ir-reat, l-g[ada, g[alkemm il-vittma ma tantx seta’ jitkellem, kien qal lillIspettur Carlos Cordina li kien /ertu Abdullahi li tah bil-mus, u li kien tah mhux biss daqqa wa[da, i]da tnejn, wa[da flistonku tieg[u u l-o[ra f’idejh.

Qal ukoll li dan ukoll kellu xi jg[id mal-Pulizija u li darba kellu ka] mag[hom. L-Ispettur Farrugia qal li minn st[arri; instab li kien hemm persuna wa[da li kellu xi ka] mag[hom u dan ;ie arrestat bl-istess isem li tahom il-vittma.

Ix-xhud qal li l-akku]at ikkoopera mal-Pulizija u qalilhom li ma setax jissaportih aktar. Hu qal ukoll li dakinhar tal-in/ident kien fis-sakra u kien xorob flixkun vodka u g[axar fliexken birra. Qal ukoll li hu kellu xi jg[id mal-vittma xi erba’ darbiet o[ra u dejjem g[ax kull darba jmur fuqu u jitolbu xi [a;a, flus jew xorb, l-aktar.

Xehed ukoll l-Ispettur Carlos Cordina li qal li l-akku]at tant ikkoopera mag[hom li wriehom fejn kien rema l-mus, fi :nien Belevedere fil-Marsa.

Minn aktar st[arri; irri]ulta li nstab demm fi :nien Juan Mamo fejn beda l-argument.

Instab ukoll id-demm fuq il-

pont tal-Marsa, fi Triq Balbi u xi ]ew; toroq o[rajn.

L-Ispettur Cordina qal li meta hu staqsa lill-akku]at g[aliex kien qed i]omm mus fuqu, dan qallu li biex jiekol il[ut. Dwar il-qag[da fi]ika talvittma, ing[ad li qed jirkupra malajr anke jekk id-daqqa li qala’ messitlu l-imsaren.

Xehdet ukoll is-Sur;ent Suzanne Mifsud li kkonfermat li t-tabib Farrugia //ertifika li Mohammed Haji Abdilwahid kien fil-periklu li jitlef [ajtu.

Abdullahi ;ie mixli wkoll li kiser il-pa/i puibblika u li sar re/idiv. Is-Somalu, li g[alih deher l-Avukat tal-G[ajnuna Legali Cedric Mifsud, qed ji;i akku]at li attakka lil Abdilwahid b’sikkina fil-;nien li jinsab wara l-G[assa talPulizija tal-Marsa, u li ;arr arma bla li/enzja u permess talKummissarju tal-Pulizija.

Hu qed ji;i mixli wkoll li fera gravament lil Abdilwahid u li d-delitt ta’ qtil ma se[[x min[abba xi [a;a a//identali u indipendenti mill-volontà tieg[u. L-akku]at m’g[andu ebda indirizz fiss, u g[adu mi]mum ta[t arrest preventiv.

Il-ka] se jkompli fit-30 ta’ Awwissu li ;ej u jekk jil[aq jirkupra jista’ jixhed ukoll Mohammed Haji Abdilwahid.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

10 Opinjoni

Kwalità ta’ [ajja a[jar bis-sa[[a tal-vi]joni tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern Matul dawn l-a[[ar ;img[at kelli l-opportunità niltaqa’ ma’ bosta nies li ;ejjin minn oqsma differenti tal-[ajja u ta’ [ila differenti. Okka]jonijiet b[al dawn ng[o]]hom g[ax dejjem nie[u gost mhux biss g[ax in[oss il-polz tan-nies b’dak li jixtiequ u ja[sbu i]da wkoll biex personalment nitg[allem mill-esperjenzi li g[addew minnhom huma stess.

L-aktar [a;a li laqtitni kienet l-esperjenza ta’ ra;el, li hu sid ta’ negozju ]g[ir, li stqarr mieg[i li bis-sa[[a tal-Gvern u l-in/entivi li tah seta’ jkompli jinvesti fil-[anut tieg[u kemm f’termini ta’ spazju kif ukoll ta’ varjetà u servizz. Tant kemm kienet ta’ g[ajnuna liskema li minkejja li kien wasal f’punt li jne[[i l-[anut, issa g[all-grazzja ta’ Alla, irpilja u sejjer tajjeb.

U nixtieq nie[u dan il-punt g[all-argument tal-lum u nfakkar ftit x’seta’ ;ralu dan is-sid tan-negozju kieku lGvern sema’ mill-MLP fuq pariri li tawh jew ag[ar minn hekk, kieku kien hemm l-MLP fil-gvern u qabdu u g[a]qu bla ma kkonsultaw ma’ [add.

Niftakar li meta konna de[lin f’tali kri]i l-MLP kienu ssu;;erew li l-flus flok ikunu investiti fi pro;etti kapitali g[andhom imorru dritt fil-but tan-nies biex dawn ju]awhom kif jixtiequ.

Fil-fehma tieg[i din kienet idea tal-biki u tad-da[k flistess [in filwaqt li kienet mossa populista biex jidhru kemm i[obbu lill-poplu u flistess [in ikunu qed idawru lingassa ma’ g[onqu.

U dan li qieg[ed ng[id nissostanzajh bil-kbir. Ejja nie[du l-e]empju tal-pro;ett ta’ Bieb il-Belt flimkien ma’

minn Clinton Sammut clintonsammut@gmail.com

Kull vot mhux lill-Partit Nazzjonalista hu vot lill-MLP

Aktar kmieni din il-;img[a l-Prim Ministru Lawrence Gonzi inawgura uffi/jalment :nien Pembroke li hu spazju ie[or ta’ rikreazzjoni g[at-tfal u l-familja kollha

dak tal-Parlament il-;did u tant o[rajn. Dawn swew lill -istat 80 miljun ewro, /ifra sostanzjali u li l-Oppo]izzjoni maqdret kemm fel[et biex dan l-investiment ma jsirx u ;abet mitt elf sku]a fuq g[ala ma g[andux issir. L-ebda wa[da ma kellha argument politiku sod.

Kieku dawn it-80 miljun ewro kellhom jinqasmu fuq ilpopolazzjoni tag[na per capita, ji;ifieri kull ras, kbar u ]g[ar, il-poplu kien se jmissu biss 190 ewro. Kif jaraw din i//ifra [afna jg[idu li kieku nefquhom biex xtraw xirja ta’ ;imag[tejn, jew xtraw xi parts g[all-karozza u li mhumiex xi valur kbir, u dan hu fatt.

Imma t-80 miljun ewro fi pro;ett kapitali taf x’fisser?

Aktar xog[ol u xog[ol ta’ kwalità, u g[al dawk il-mijiet ta’ [addiema u kumpaniji li

qed ja[dmu hemm ]gur mhux 190 ewro jie[du kull xahar. Ilkumpanija, minbarra li t[allas il-paga tal-[addiema li qeg[din ja[dmu hemm bi qlig[, qed t[allas lil o[rajn tal-fabbrika u tag[mel investiment fi [danha biex tkun aktar kompetittiva.

Fl-istess waqt, il-[addiem li qieg[ed ja[dem ]gur li l-paga tax-xahar ma tammontax biss g[all-190 ewro u l-paga li jie[u mhix ta’ darba biss i]da baqag[lu xhur s[a[ o[ra jir/eviha. Ara xi ]ball kien se jsir mill-MLP kieku kienu filgvern.

Min-na[a l-o[ra, kelli lopportunità li nitkellem ma’ persuna li kien ja[dem fitTarzna, u g[alkemm qieg[ed ja[dem f’xog[ol ie[or illum il;urnata u ta’ kwalità a[jar u b’inqas periklu, xorta kellimni b’dik id-diqa g[ax dak ixxog[ol kien ferm g[al qalbu.

Il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista [adem u jkompli ja[dem biex ikattar l-opportunitajiet tax-xog[ol g[all-[addiema Maltin u G[awdxin

Hu stess qalli li g[alkemm it-Tarzna spi//at dan sar mhux b’kapri// g[ax bil-flus li kienu jmorru f’sussidji llum il;urnata qed inkomplu mixjin ’il quddiem u bl-investiment li sar, hu l-ewwel wie[ed gawda f’impjieg ma’ kumpanija barranija li fet[et il-bibien g[all-ewwel darba f’Malta.

Dan ifisser li a[na b[ala poplu g[andha noqog[du b’g[ajnejna miftu[in g[al x’qieg[ed isir madwarna u nkunu a[na l-im[allfin ta’ x’inhu ji;ri u mhux in[allu lil min jaqtg[alna qalbna bil[merijiet ming[ajr ba]i soda.

Il-Gvern nimma;inah b[al kirurgu, persuna li jag[millek anali]i u skont kif jo[or;u rri]ultati, ja[dem. Forsi g[al xi numru ta’ nies il-Gvern bidde/i]jonijiet tieg[u kien kirurgu li qatg[alhom filla[am il-[aj u gergru, u g[amlu dan bir-ra;un g[ax [add ma j[obb jintlaqat [a]in.

Imma meta tinduna g[aliex g[amel hekk il-Gvern tinduna li dak li g[amel, g[amlu sforz l-interess li g[andu fik. U hekk hi l-politika. Il-Gvern g[araf fejn huma l-partijiet li mhumiex daqshekk ta’ rendiment g[all-pajji] u f’xenarju ta’ re/essjoni l-Gvern [a dawn id-de/i]jonijiet biex dak li jiffranka mis-sussidji u affarijiet o[ra jpo;;ih flinvestiment li se jrendi fi profitt u assigurazzjoni taxxog[ol u impjieg.

{afna jg[idu li mhux sejrin jivvutaw g[al xi ra;uni jew o[ra. Jien persuna li qatt ma nd[alt kif wie[ed g[andu jivvota. Kulma dejjem tajt hu ra;unijiet g[aliex g[andu jivvota lill-Partit Nazzjonalista u xejn iktar u llum se nag[mel l-istess.

Kull vot mhux lill-Partit Nazzjonalista g[alkemm ma tajtux lill-MLP, xorta hekk iffisser g[ax dak hu vanta;; lejhom.

Jekk t[oss fil-kuxjenza li g[alik l-isforz li sar mill-Gvern f’numru ta’ oqsma so/jali fosthom l-edukazzjoni, sa[[a, ekonomija u [afna o[rajn, u li minnhom ]gur xi [in jew ie[or int jew xi [add minn familtek qieg[ed jibbenefika minnhom, forsi f’servizz ta’ sa[[a b’xejn, stipendji jew investiment filkumpaniji li int jew xi [add li taf qieg[ed ja[dem fiha bissa[[a ta’ hekk, sew tag[mel ma tivvutax.

Imma g[al kull azzjoni hemm konsegwenza u dan hu prin/ipju naturali fil-[ajja. Jekk jitla’ lMLP fil-Gvern u ibnek jew bintek imorru jissellfu g[ax listipendju jsir hekk u flok meta jag[lqu 23 sena imorru jibdew ja[dmu u j[allsu xi loan fuq karozza jew dar biex ’il quddiem isibuha, ikollhom i[allsu lillGvern tal-istipendju li tahom.

Jekk bl-MLP fil-gvern int jew ]ew;ek titilfu l-post tax-xog[ol min[abba nuqqas ta’ investiment fis-sod imbag[ad ng[idu ‘ara x’g[amilna b’idejna’ g[ax ikun tard wisq. Opportunità darba ti;i, jekk titlifha tkun tliftha.

F’idejkom g[all-;udizzju.

Nivvutaw lil dawk li g[andhom g[al qalbhom il-poplu u l-;id tieg[u, li jafu fejn iridu jaslu u mhux lil dak li jrid ikun l-i]g[ar prim ministru ta’ Malta u li ladarba jitla’, jara x’jista’ jba]war minn hemm u minn hawn g[ax [ajjitna hawn fin-nofs flimkien ma’ dik tal-g[e]ie] tag[na

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

82% ta]-]g[a]ag[ ikomplu jistudjaw L-i]vilupp ta’ kull pajji] jiddependi fuq irri]orsi li jag[raf i[addem tajjeb u jtejjibhom biex ibig[ aktar, l-aktar lill-barranin. Dari konna ng[idu li a[na f’Malta m’g[andniex ri]orsi naturali. Li Malta m’g[andhiex ]ejt. Argument ]baljat. Ri]orsi naturali fil-fatt g[andna – ixxemx, il-kampanja u l-ba[ar, li ji;bdu lit-turisti; u x-xemx li llum nistg[u ndawruha f’ener;ija nadifa.

Imma g[andna aktar, anzi g[andna l-aqwa ri]orsa – il-bniedem innifsu. Mo[[ il-Maltin, lintelli;enza tag[hom, idejhom, b]ulithom.

Biex a[na l-Maltin ikollna xog[ol li j[allas pagi tajbin, ma nistg[ux nikkompetu bi/-cheap labour; fabbriki li ji;u sempli/ement g[ax ikollna pagi baxxi g[al xog[ol li ftit li xejn je[tie; edukazzjoni jew ta[ri;.

Dak kien il-mudell ekonomiku Malti ta’ Gvern So/jalista fis-snin 70 u 80 meta ;enerazzjoni ta’ ]g[a]ag[ tilfu l-futur tag[hom bl-Università mxekkla, Polytechnic mag[luq u skejjel tassnajja’ biex taparsi g[amlu l-edukazzjoni sal-età ta’ 16-il sena. Politika li ;abet l-og[la livelli ta’ qg[ad.

Illum, g[andna fabbriki u ditti li jinvestu f’Malta u jag[mlu hawnhekk prodotti jew jag[tu servizzi ta’ valur; prodotti u servizzi li j;ibu l-flus u allura li je[tie;u [addiema ta’ [ila edukati sa livell g[oli u m[arr;in tajjeb.

G[alhekk mill-1987 ’l hawn, l-enfasi qawwija ta’ kull Gvern Nazzjonalista kienet iffukata fuq Università miftu[a bera[ u li toffri aktar korsijiet u opportunitajiet ;odda ta’ studji; MCAST modern b’istituzzjonijiet li jindirizzaw il-[ti;iet tal-industriji f’pajji]na u o[rajn ;odda li qed ji]viluppaw b[alma huma s-settur farma/ewtiku, dak marittimu, tat-teknolo;ija talinformazzjoni u l-qasam tal-manutenzjoni tal-ajruplani; istituzzjonijiet ;odda ta’ edukazzjoni og[la b[alma hu l-Istitut g[all-Istudji Turisti/i, l-ITS, li g[alih ukoll ilGvern se jinvesti f’kampus ;did u modern.

A[bar tajba wkoll li tikkonferma li l-politika talGvern fis-settur importanti tal-edukazzjoni, qed tag[ti l-frott. Hi politika li qed tintlaqa’ dejjem aktar minn aktar ]g[a]ag[ u studenti li qed jaraw futur fis-settur importanti tax-xog[ol f’pajji]na. }g[a]ag[ li qed jag[rfu l-[tie;a li jkomplu jiksbu aktar ta[ri; u kwalifi/i biex jirrispondu g[at-talbiet tal-industrija – l-aktar f’dawk l-oqsma li huma innovattivi u li qed jag[]lu li jinvestu proprju f’pajji]na u mhux f’pajji] ie[or min[abba r-ri]orsa umana tag[na – i]-]g[a]ag[.

F’10 snin irduppjaw l-istudenti li jkomplu jistudjaw Din hi politika ta’ Gvern li qed jag[ti opportunitajiet li]-]g[a]ag[ f’oqsma li qabel lanqas biss konna no[olmu li jkollna; u li qed jing[ataw f’istituzzjonijiet fejn ]g[a]ag[ [erqanin li jitg[allmu, qed jirb[u futur ;did.

L-a[bar li [ar;et il-;img[a l-o[ra, li issa g[andna 82 fil-mija ta]-]g[a]ag[ Maltin li qed ikomplu jistudjaw wara l-età obbligatorja ta’ 16-il sena, hi a[bar mill-aktar po]ittivi.

Din hi qab]a qawwija mill-40 fil-mija li kienu jibqg[u jistudjaw g[axar snin ilu. Dan ifisser li f’g[axar snin, i]-]g[a]ag[ li qed ikompu jistudjaw wara s-16-il sena rduppjaw. A[bar tajba [afna g[ax l-aqwa ri]orsa tag[na ma tistax tkun i]-]ejt, imma hi n-nies.

Politika li qed tag[ti opportunità li]-]g[a]ag[ Dan, i]-]g[a]ag[ jafuh. I]-]g[a]ag[ qed

ikomplu juru li din hi politika li tift[ilhom opportunitajiet ;odda mhux biss ta’ studji, i]da wkoll fil-futur ta’ xog[ol li jag[tihom sodisfazzjon u pagi tajbin.

I]-]ieda li qed ikun hemm sena wara o[ra fi studenti li jid[lu f’istituzzjonijiet edukattivi hi xhieda o[ra ta’ kemm i]-]g[a]ag[ qed jilqg[u din il-politika favur l-edukazzjoni. Fl-MCAST, g[assena akkademika li se tifta[ f’Ottubru li ;ej, di;à kien hemm ]ieda ta’ 8% ta’ studenti ;odda fuq issena li g[addiet – konferma o[ra tas-su//ess li qed jikseb pajji]na bl-investiment kontinwu li l-Gvern qieg[ed iwettaq fl-edukazzjoni, li hi /-/avetta tali]vilupp tal-poplu u tal-familji Maltin u G[awdxin.

Poplu xxurtjat li ngawdu lingwa materna Ftit hawn pajji]i b’popli ta’ mhux aktar minn nofs miljun ru[ li g[andhom l-unur u lprivile;; li jg[idu li g[andhom lingwa materna li hi tag[hom.

Ftit hawn

Ftit hawn pajji]i li g[andhom storja ta’ [akma barranija wara l-o[ra li g[andhom l-unur u lprivile;; li jg[idu li g[andhom lingwa li tassew baqg[et [ajja u vibranti, anzi li mal-mi;ja ta]-]mien kibret u kompliet tid[ol fi sferi ;odda.

Hu ta’ unur u privile;; g[alina l-Maltin li g[andna lingwa bi storja rikka li tinkludi nies b[al Ru]ar Briffa, Karmenu Vassallo,

Dun Karm Psaila u kittieba kontemporanji b[al Oliver Friggieri u Mario Azzopardi.

G[alhekk ikun tassew ]ball kbir, jekk mhux oxxen, jekk b[ala poplu ma nkunux kburin bil-lingwa tag[na u ma narawx li din tkompli tissa[[a[, ti;;edded ma]]minijiet u ssir dejjem aktar lingwa li bl-ebda mod [add f’dawn il-g]ejjer ma jkun jqisha b[ala xi lingwa inferjuri jew tat-tieni klassi.

Il-Kunsill tal-Malti F’dan kollu ]gur g[adu u g[andu jibqa’ jkollu rwol kbir il-Kunsill tal-Malti, li wie[ed irid jg[id tul i]-]mien li ilu

mwaqqaf wettaq [idma siewja u tassew po]ittiva.

Ikun tassew ]ball jekk b’xi

G[andha nib]g[u g[al-lingwa Maltija g[ax din parti mill-identità u l-kultura tag[na filwaqt li ma narawx il-lingwa Ingli]a b[ala theddida

Ejja ma narawx l-Ingli] b[ala theddida g[al Malti i]da b[ala lingwa o[ra li b[ala Maltin g[andna nkunu nafu mod nimminaw il-[idma talKunsill tal-Malti u ta’ kull organu ie[or li ja[dem favur it-tis[i[ tal-lingwa nattiva tag[na lkoll.

Naturalment b[al kull entità o[ra kul[add hu su;;ett li xi darba jew o[ra ji]balja u nemmen li dan l-a[[ar qeg[din naraw politika lingwistika ]baljata fejn jid[lu s-sinjali g[at-traffiku fit-toroq.

Nhar il-{add li g[adda The Sunday Times kellha storja mill-aktar interessanti fejn uriet li sinjali tat-traffiku li saru ri/enti saru bil-Malti biss u dan b’detriment /ar g[al bosta turisti li ji;u f’pajji]na.

B’mapep li jg[idulhom biex imorru Paola, Gozo, St. Julian’s jew l-Airport dawn issa qed ji;u ffa//jati b’tabelli li jg[idulhom biss Ra[al :did,

G[awdex, San :iljan u LAjruport. X’hemm daqshekk [a]in f’tabelli bilingwi fejn filwaqt li jintu]a l-Malti g[aliex a[na Maltin jintu]a wkoll l-Ingli] g[al bosta turisti li ji;u^ Fuq kollox qeg[din nitkellmu fuq lingwa li hi parti mit-tradizzjoni tag[na wkoll, rikonoxxuta b[ala lingwa uffi/jali filkostituzzjoni ta’ Malta u li suppost mhijiex g[alina xi lingwa aljena. Possibbli li g[al xi w[ud il-pre]enza talver]joni Ingli]a [dejn dik Maltija hi daqshekk pre]enza ta’ theddida^ Ejja nimxu lil hinn minn kumpless ta’ inferjorità ddoqq! Ejja ma nib]g[ux mill-pre]enza tal-Ingli] f’pajji]na. Ejja ma narawx l-

minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com

Ingli] b[ala theddida g[al Malti i]da b[ala lingwa o[ra li b[ala Maltin g[andna nkunu nafu. Ejja ma narawx lill-Ingli] u l-Malti b[ala g[edewwa fi gwerra i]da b[ala ]ew; lingwi importanti g[al pajji]na.

Ejja ma n[allux ilfundamentali]mu lingwistiku jirkibna u minflok nimxu fittriq ta’ vera bilingwi]mu fejn g[andna lingwa li hi tassew tag[na, nattiva u materna u o[ra uffi/jali li tg[inna fiddinja globalizzata tal-lum.

Angelo Micallef hu kunsillier f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-lokalità ta’ Marsaxlokk.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

12 Mediarama#Ittri

Is-su//ess ta’ TVAM ’Analizza’ Il-programm ta’ filg[odu TVAM fuq l-istazzjon nazzjonali kien su//ess. G[alaq l-ewwel sena televi]iva tieg[u bil-per/ezzjoni li qed jaqdi servizz tajjeb g[all-pubbliku.

L-unika o;;ezzjoni tista’ tkun li l-programm fih do]a qawwija wisq ta’ politika li di;à wriet sintomi perikolu]i ta’ isteri]mi bejn in-na[at opposti tal-kamp politiku. Ikun ta’ [sara g[all-istess klassi politika jekk fl-iskeda li jmiss TVAM ma jag[rafx “jikkontrolla” lintolleranza tal-politi/i lejn l-avversarji.

Biex tag[laq l-ewwel skeda, l-istazzjon nazzjonali stieden diversi personalitajiet biex jag[tu l-fehmiet tag[hom dwar il-breakfast show.

L-ewwel intervent sar mis-Segretarju :eneral tal-GWU, Tony Zarb, li qal li TVAM hu programm “interessanti” u “importanti li jkun qed jaqdi lill-Maltin u ’l-G[awdxin kollha.”

Kien mistieden ukoll il-;urnalist tat-Times, Christian Peregin, li wkoll fisser li l-programm hu “interessanti” g[ax qed jifli sew ilmedia u “jmur fl-isfond tal-istejjer li jxandru l-;urnali.” Peregin iqis li TVAM irnexxielu jibni “image o;;ettiva” g[all-istazzjon nazzjonali.

Martin Bugelli, b[ala rappre]entant tal-Unjoni Ewropea, iqis li l-programm offra varjetà u “ir-relevanza hi l-fulkrum li jibba]a fuqha” g[as-su//ess li kiseb. Tal-istess fehma hu Reuben Zammit, Kap tal-programmi tal-PBS li fisser li b’dan il-programm, l-istazzjon nazzjonali “kiteb storja ;dida.” Fl-a[[ar nett kien mistieden jag[ti l-fehma tieg[u David Agius, il-Whip g[an-na[a tal-Gvern.

Fil-fehma tieg[u, TVAM hu servizz li qed iqanqal “mistoqsijiet u diskussjonijiet serji, kif ukoll movimentati.”

Il-kummenti tieg[i dwar il-programm dejjem kienu tnejn, (a) jista’ jkun hemm do]a e//essiva ta’ politika u (b) hemm deficit /ar fejn jid[lu l-kultura u l-arti. Jekk tqis, ng[idu a[na, il-frekwenza (anki in/identali) tal-a[bar sportiva, l-elementi kulturali (minkejja r-relevanza anki ekonomika tieg[u, spe/jalment mill-aspett turistiku) hu tassew imkittef.

Na[seb ukoll li jkun imperattiv li jo[ro; profil tal-pubbliku li qed isegwi TVAM. Min qed jarah jew jisimg[u, anzjani, pensjonanti, nisa tad-dar? Nies tax-xog[ol? U ]-]g[a]ag[?

Kantanta#awtri/i versatili F’dawn il-;img[at, bosta programmi fuq l-istazzjonijiet kollha ppre]entaw l-a[[ar edizzjonijiet tag[hom g[all-iskeda tar-rebbieg[a u refg[u g[as-sajf. Fost dawn kien hemm il-programm Looks (OneTV), ippre]entat b’mod simpatiku minn Marlene Magri u Joe Scibberas, li pprodu/ew ukoll is-sensiela.

Dan il-programm kellu ta[lita effettiva ta’ tradizzjonali]mu u materjal kurrenti, inklu]i intervisti li tefg[u dawl ;did fuq personalitajiet lokali mill-isferi kollha.

L-a[[ar intervista kienet merfug[a g[all-kantanta u attri/i MaryRose Mallia, li matul karriera twila baqg[et i]]omm il-kari]ma naturali tag[ha.

Mallia kienet dehret g[all-ewwel darba b[ala kantanta fl-1968, meta kellha biss 15-il sena. F’dik is-sena kienet reb[et edizzjoni bikrija tal-Malta Song Festival u kantat b[ala protagonista f’operetta li s-Surmast Joseph Vella kien idderie;a fil-Kulle;; tal-G[alliema f’San :iljan.

Minn hemm Mallia ma [arsitx lura, g[amlet is-snin tkanta b’kuntratt fil-:ermanja u intensifikat is-sehem palkoxeniku tag[ha, inklu] is-sehem pjuttost re/enti tag[ha f’sensiliet (b’xorti [a]ina, ta’ spiss medjokri) g[at-televi]joni.

Aktarx li s-sehem indiskriminatorju tag[ha f’xog[ol li mhux g[all-altezza tat-talent tag[ha hu ;ej min-nuqqas ta’ pretensjoni li dejjem kellha din l-artista versatili.

Quddiem il-kameras ta’ Looks, Mallia g[amlet oma;; lil missierha, li mieg[u kelha rabta qawwija sakemm miet. Irrikonoxxiet li missierha kien taha parir siewi li baqg[et issegwi sal-lum, tifta[arx, [alli lil [addie[or ifa[[rek u ]omm saqajk mal-art.

Art Media Agency Il-Media Art Agency (AMA) hi a;enzija tal-a[barijiet online dwar id-dinja internazzjonali tal-arti fil-forom kollha tag[ha.

Wa[da mill-ispe/jalizzazzjonijiet tag[ha hi l-anali]i tas-suq artistiku, inklu]i a[barijiet dwar kif qed jinbieg[u kapulavuri b[al dawk ta’ Munch, Rothko, Miro u Bacon, fost o[rajn.

I]da l-AMA altru li ma tiqafx hemm: kull ;img[a toffri mitt servizz relatati mal-mu]ej, galleriji, fieri kulturali, festivals, spettakli varji, intervisti u a[barijiet kulturali kurrenti minn kullimkien, b’enfasi fuq l-Ewropa, l-Amerika, l-Afrika u l-Medju Orjent.

Fl-edizzjoni pre]enti qed jing[ata tag[rif partikulari dwar il-wirja annwali tar-Royal Academy ta’ Londra, fejn hemm tqsima esklussiva dedikata “lill-artisti tar-Re;ina”, bil-[sieb li din l-esibizzjoni ta[bat mhux biss mas-sittin anniversarju tal-monarka Britannika imma anki mal-edizzjoni 2012 tal-Log[ob Olimpiku f’Londra.

Dawk interessati li jir/ievu b’xejn irrirvista elettronika tal-AMA g[andhom japplikaw f’dan l-indirizz: dropbox@artmediaagency.com.

MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net

Il-Partit Korrispondenti Nazzjonalista barranin Editur g[amel bidliet kbar Surri/erkaturi Jien parti minn grupp ta barranin li ta[t ,

’

Sur Editur, Fil-jiem li g[addew kellna konferma o[ra tal-bidliet li kapa/i jag[mel Gvern Nazzjonalista. It-tlestija tal-bini mill-;did talpont tal-breakwater hu, kif qal il-Ministru Austin Gatt, simbolu tal-bidliet li qed iwettaq Gvern Nazzjonalista.

G[al-Labour u g[al Muscat, dawn il-pro;etti huma kollha ]ejda. Ma jemminx li pajji]na jrid jinvesti biex ikompli jimmodernizza lil pajji]na.

L-MLP i[alli lil pajji] jista;na.

Muscat, bil-politika tieg[u, jista;na lill-popu Malti. Muscat ma jafx mod ie[or.

. Micallef Il-Mosta

M

L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, n-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma.

Ittri bin-nome-de-plume ma ji;ux ippubblikati.

L-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.

id-direzzjoni ta’ Georgios Terzis qed na[dmu fuq ktieb dwar il-[idma talkorrispondenti barranin.

Jien responsabbli millkapitlu dwar Malta.

Nixtieq li nintervista ;urnalisti, fotografi jew persuni o[ra li jag[mlu xi xog[ol g[al xi organizzazzjoni barranija tal-media.

L-intervista ddum anqas minn sieg[a.

Dawk li jixtiequ jg[inu f’dan il-pro;ett u ja//ettaw li ji;u intervistati jistg[u, jekk jog[;obhom, jikkuntattjawni bl-email fuq joseph.borg@um.edu.mt jew i/emplu 79440481 preferibbilment qabel l-14 ta’ Awwissu.

Fr Joe Borg

Birkirkara

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Tag[rif 13 Is-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl ta[tar superjur ;enerali ;did Fid-disa’ Kapitlu :enerali sSo/jetà Missjunara ta’ San

Pawl [atret lil Fr Mark Grima mssp b[ala Superjur :enerali tag[ha g[as-sitt snin li ;ejjin.

F’dan il-Kapitlu :enerali, delegati tas-So/jetà millFilippini, Malta, il-Perù, ilPakistan, l-Awstralja, Ruma, u l-Kanada, iddiskutew temi differenti fuq l-andament ta’ din is-So/jetà, imwaqqfa millQaddej t’Alla Monsinjur :u]eppi De Piro, fl-1910.

Fr Mark Grima twieled f’{al Tarxien u studja filKulle;; Missjunarju ta’ San Pawl, ir-Rabat. Hu llawrjat mill-Università ta’ Malta, All Hallows College, Dublin, lIrlanda, u mill-Università Gregorjana f’Ruma. F’dawn la[[ar snin kien involut sew fil-[idma tal-formazzjoni tasSo/jetà Missjunarja ta’ San Pawl, b’mod partikulari fittwaqqif u tmexxija talInternational House of Formation, li l-istess Socjetà g[andha f’Manila, il-Filippini.

Ma’ Fr Mark Grima ntg[a]lu wkoll it-tliet Kunsillieri li jg[inuh fil-[idma tieg[u. Dawn huma Fr Martin Galea, Fr Mario Micallef u Fr Frankie Cini (ara r-ritratt).

Pubblikazzjoni Is-Sezzjoni }g[a]ag[ fi [dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju tal-

Imqabba, g[adha kemm ippubblikat id-39 edizzjoni talfuljett Il-Fjur.

Din l-edizzjoni spe/jali b’format mill-aktar attraenti tiffoka b’mod partikulari fuq i/-/elebrazzjonijiet tal-festa tal-Madonna tal-:ilju 2012 li saru fl-Imqabba f’:unju li g[adda u tinkludi xelta varjata ta’ ritratti bil-kulur tal-aspetti kollha tal-festa tal-Madonna tal-:ilju fosthom nar, armar, briju u banda.

Wie[ed isib ukoll artikli ta’ interess ;enerali, kif ukoll intervisti ma’ personalitajiet Imqabbin. Ma jonqosx ilprogramm ta’ attivitajiet im[ejjija mis-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju g[al Awwissu u Settembru 2012.

Hemm ukoll kompetizzjoni bi premju.

Min jixtieq jakkwista kopja ming[ajr [las ta’ dan il-ktieb g[andu jibg[at sms bl-isem u l-indirizz fuq 79853044. Aktar informazzjoni tinkiseb millwebsajt uffi/jali tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju www.talgilju.com.

Mar/

Nhar is-Sibt 4 ta’ Awwissu 2012 il-Banda ?ittadina Sliema, fuq stedina tas-So/jetà Filarmonika San Pietru filKtajjen, se tag[mel servizz ta’ mar/i briju]i madwar it-toroq ta’ Bir]ebbu;a.

Is-servizz jibda fit-8 p.m. miz-zona msej[a Tal-Papa fi Triq Marconi u jintemm

Fr Mark Grima mssp flimkien ma’ Fr Martin Galea, Fr Mario Micallef u Fr Frankie Cini

f’Misra[ il-Knisja quddiem ilKa]in tal-Banda San Pietru filKtajjen. Il-Banda Sliema, immexxija mis-Surmast Direttur Mro Ronnie Debattista, iddoqq diversi mar/i briju]i fosthom l-Innu Mar/ Sacro Cuor ta’ Lino Samut.

Ringrazzjament Il-Mission Fund (VO#0015) tixtieq

tirringrazzja lil dawk ilkoppji kollha li offrew donazzjoni b’risq il-[idma tal-Missjunarji Maltin, minflok ma qassmu

souvenirs fit-tie; tag[hom.

G[al informazzjoni /emplu 21413664 jew 99262626.

Korsijiet Il-Kunsill Lokali ta’ {al Tarxien flimkien mad-Direttorat g[at-Tag[lim Tul il-{ajja se joffri korsijiet g[all-adulti (’il fuq minn 16-il sena) fil-Malti, lIngli] u l-Matematika ba]i/i.

L-applikazzjonijiet jistg[u jimtlew mill-websajt www.eveningcourses.gov.mt, jew irrikorru fl-Uffi//ju talKunsill. G[al aktar informazzjoni /emplu 21666688.

:ie[ San Pawl il-Ba[ar Ta’ kull sena l-Istitut So/jo-

Kulturali San Pawl jonora lil xi persuna jew persuni li jkunu ddistingwew ru[hom permezz tal-[idma tag[hom u jkunu ta’ ;ie[ g[al San Pawl il-Ba[ar.

Din is-sena l-Kunsill talISKSP g[a]el lil Sammy Cremona biex dan ing[ata lunur permezz tal-g[oti talMidalja San Pawl, :ie[ San Pawl il-Ba[ar.

Din il-midalja kienet ippre]entata mill-Im[allef Emeritu Franco Depasquale.

L-Iskola Primarja tas-Si;;iewi tg[in lill-Mission Fund Nhar il-:img[a 20 ta’ Lulju, il-Kap tal-Iskola Primarja tasSi;;iewi flimkien mal-istaff tieg[u organizzaw barbecue b’risq il-Mission Fund.

Il-preparamenti g[al din lattività saru kollha mill-istaff tal-iskola waqt il-vaganzi tassajf tag[hom. Fl-indirizz tieg[u lil dawk li attendew, idDirettur Spiritwali tal-Mission Fund, Fr Marcellino Micallef OFM, tkellem dwar il-pro;ett li sar is-sena l-o[ra millMission Fund fi sptar immexxi minn Sr#Dr Maria Borda MMM f’Singida, it-Tanzanija.

Il-Kap tal-Iskola, Patrick Decelis, ippre]enta s-somma

ta’ €1,300 li n;abret minn din l-attività lil Sylvia Ebejer, ilPresident tal-Mission Fund, filpre]enza ta’ membri o[ra talKumitat. Parti minn din issomma ng[atat minn Michael Schembri, wie[ed mill-membri tal-istaff tal-iskola.

Din mhix l-ewwel darba li listaff tal-Iskola Primarja tasSi;;iewi organizza attivitajiet ta’ ;bir ta’ fondi b’risq ilMission Fund. F’attività li saret fl-20 ta’ Mejju li g[adda, ng[ataw €150 lill-Mission Fund. Fl-14 ta’ :unju mbag[ad, il-Mission Fund kienet ir/eviet donazzjoni o[ra ta’ €715 li n;abret mill-

istudenti u l-;enituri tag[hom li attendew lezzjonijiet ta]]umba li saru minn Graziella Buttigieg.

F’Lulju tas-sena l-o[ra kien sar barbecue ie[or li fih ing[atat donazzjoni o[ra ta’ €630 lill-Mission Fund.

Il-fondi li jin;abru minn dawn l-attivitajiet imorru kollha g[all-b]onnijiet talmissjunarji Maltin u G[awdxin li qed ja[dmu f’40 pajji] madwar id-dinja biex ixandru l-Bxara t-Tajba. Il-Kumitat talMission Fund jixtieq jirringrazzja lill-Kap tal-Iskola Primarja tas-Si;;iewi u l-istaff tieg[u g[al dawn l-inizjattivi.

Il-pre]entazzjoni lill-Mission Fund minn Patrick Decelis, il-Kap tal-Iskola tas-Si;;iewi

Il-Mission Fund (Reg No: VO#0015) jorganizza numru ta’ attivitajiet o[ra ta’ ;bir ta’ fondi biex ikun jista’ jg[in lillmissjunarji. Donazzjonijiet regolari jintbag[tu lillmissjunarji kollha fuq ba]i ta’ roster. Dawn id-donazzjonijiet jintu]aw g[al skopijiet spe/ifi/i differenti b[al pere]empju biex jinxtraw laffarijiet ba]i/i lill-foqra, g[all-medi/ini, biex jitmexxew l-orfanatrofji jew g[ax-xog[ol pastorali.

Barra minn hekk, kull sajf grupp ta’ madwar 24 voluntier, ta[t id-direzzjoni tad-Direttur Spiritwali, imorru f’xi art talmissjoni biex jg[inu fi pro;ett ta’ kostruzzjoni. Mill-1992 ’l hawn, il-Mission Fund wettqet 22 pro;ett edukattiv jew tassa[[a fl-Al;erija, it-Tune]ija, il-Kenja, il-Gwatemala, il-Perù u t-Tanzanija. Dawn il-pro;etti kienu jikkonsistu f’bini ta’ skejjel, sptarijiet, djar g[allfamilja foqra, /entru g[allpersuni bi b]onnijiet spe/jali, /entru parrokkjali, impjant talbiogas u fishfarm.

Il-pro;ett ta’ din is-sena jikkonsisti f’bini ta’ estensjoni ta’ skola sekondarja tal-bniet immexxija mill-:i]witi f’Jarkhand, Maharo, l-Indja, fejn hemm il-missjunarja Maltija Marcette Buttigieg.

Din l-estensjoni se ssservi biex takkomoda madwar 250 tfajla

tribali li jg[ixu f’villa;;i remoti. Il-familji li jg[ixu f’dawn il-villa;;i joqog[du ;o djar mag[mula mit-tajn fejn m’hemm l-ebda fa/ilitajiet sanitarji, elettriku, servizzi tassa[[a u lanqas a//ess g[alledukazzjoni.

G[al [afna minn dawn ilfamilji, l-a//ess g[as-servizzi edukattivi mhux bi]]ejjed g[ax huma jkollhom b]onn ukoll post de/enti fejn wie[ed isib fa/ilitajiet ne/essarji biex ikun jista’ jkompli l-istudji tieg[u.

Il-bini ta’ dan il-pro;ett se jindirizza dawn in-nuqqasijiet billi jipprovdi kmamar bilb]onnijiet ba]i/i fejn wie[ed jista’ jistudja f’ambjent adegwat. Dan se jg[in biex ti]died ir-rata pre]enti ta’ 13 fil-mija tan-nisa Santali li huma litterati. Livell a[jar ta’ edukazzjoni jsarraf f’titjib fillivell tal-[ajja tag[hom.

Dawk kollha li jixtiequ jg[inu fit-twettiq ta’ dan ilpro;ett huma mitluba jibag[tu d-donazzjoni tag[hom lillMission Fund, Eureka Court, Blokk A Flat 6, Triq il-Kbira, il-Mosta MST 1018. Inkella jistg[u jag[mlu trasferiment bankarju f’wie[ed minn dawn il-kontijiet: HSBC 044 102 184 001, BOV 400 170 189 51 jew APS 200 00 66129-5.

G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ jid[ol fil-websajt www.missionfund.org.mt.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

14 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

FRANZA> Moana (xellug) balena tat-tip Killer Whale ta’ 16-il xahar flimkien ma’ ommha Wikie (it-tieni mix-xellug) waqt wirja f’Marineland f’Antibes. Moana, li minkejja l-isem hi ra;el, hu twil 2.5 metru u ji]en 800 kilogramma u twieled f’Marineland is-sena li g[addiet. (Ritratt> Reuters)

IS-SIRJA

Missili g[al kontra l-ajruplani f’idejn ir-ribelli Ir-ribelli li qed ji;;ieldu biex ine[[u l-President Sirjan Bashar al-Assad kisbu ammont ]g[ir ta’ missili g[al kontra l-ajruplani.

Skont rapport mill-NBC News, l-Armata {ielsa tasSirja kisbet madwar 20 minn dawn l-armi li twasslu lilhom mill-fruntiera Torka mas-Sirja.

Sorsi qalu li jidher li l-Istati Uniti, li hi kontra li jing[ataw armi lir-ribelli, ma kinitx wara din il-kunsinja. Imma sorsi filGvern Amerikan ilhom ;img[at jg[idu li /erti Gvernijiet G[arab, fosthom lG[arabja Sawdija u l-Qatar, ilhom jag[fsu biex dawn ilmissili jing[ataw lir-ribelli .

Ftit ;ranet ilu, Laurent

Fabuis, il-Ministru talAffarijiet Barranin Fran/i], qal li jidher li l-G[arbja Sawdija u l-Qatar kienu qed jipprovdu armi lir-ribelli.

F’dawn l-a[[ar ;ranet, lattakki mill-ajru kontra rribelli ]diedu partikolarment f’Aleppo, it-tieni l-akbar belt Sirjana u x-xena ta’ ;lied qalil b[alissa.

X’tip ta’ missili ng[ataw lirribelli mhux mag[ruf. Hemm [afna tipi minn dawn il-missili g[al kontra l-ajruplani minn dawk li jtiqisu primittivi g[al dawk sofistikati [afna.

Il-President Amerikan Barack Obama kien kritikat minn xi politi/i Amerikani g[aliex mhux qed jag[mel

wisq biex jg[in ir-ribelli Sirjani. Ix-xahar li g[adda, kelliem g[all-White House qal li dawk il-pajji]i li qed jikkunsidraw li jag[tu l-armi lir-ribelli Sirjani g[adhom ja[sbuha darbtejn.

Manuvri militanti Torok ]ew; kilometri mill-fruntiera Sirjana Wara l-waqg[a tad-ditattura ta’ Gaddafi, esperti jikkalkolaw li bejn 10,000 u 15,000 missila g[al kontra lajruplani nsterqu mill-[a]niet

tad-ditattura u [add ma jaf fejn spi//aw.

Sadattant ilbiera[ bdew manuvri ta’ tankijiet talgwerra Torok qrib il-fruntiera mas-Sirja.

Dawn il-manuvri saru wara sensiela ta’ /aqliq militari min-na[a tat-Torok tul ilfruntiera mas-Sirja fosthom anki stazzjonar ta’ missili sofistikati g[al kontra lajruplani.

S’issa i]da m’hemm ebda [jiel li truppi Torok qed ilestu biex jaqsmu l-fruntiera.

Fil-manuvri tal-biera[ [adu sehem madwar 25 tank talgwerra fid-distrett ta’ Nusaybin fil-provin/ja ta’ Mardin - ]ew; kilometri mill-

fruntiera Sirjana – u hu mistenni li dawn idumu sejrin diversi ;ranet.

Il-Gvern Tork, apparti tt[assib g[al dak li qed ji;ri fis-Sirja b’mod ;enerali hu nkwetat ukoll dwar rapporti li grupp militanti Kurd qed jie[u l-kontroll taz-zoni Kurdi fit-Tramuntana tas-Sirja. Dan il-grupp g[andu rabtiet malPKK, il-grupp militanti Kurd Tork.

It-Turkija wissiet li jekk ikun hemm attakki minn militanti Kurdi ba]ati fisSirja, hi tista’ tintervjeni kontrihom. Fil-passat, itTurkija spiss attakkat ba]ijiet tal-PKK fit-Tramuntana talIraq.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15

IL-FILIPPINI> Mew; kbir fil-bajja ta’ Manila min[abba t-tifun Saola li beda ja[kem il-Filippini u li ;ab mieg[u maltemp kbir li wassal g[al diversi g[arg[ar biex s’issa kkaw]a l-mewt ta’ 12-il persuna (ritratt Reuters)

IL-LIBJA

?IPRU

Saif al-Islam ma jridx jg[addi pro/ess f’pajji]u

Lejn qtug[ fil-pagi u ]idiet fit-taxxi

Saif al-Islam, wie[ed mit-tfal tal-eks ditattur Libjan Muammar Gaddafi, irid li jg[addi pro/ess quddiem il-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) f’The Hague fl-Olanda u mhux f’pajji]u, il-Libja.

Skont id-dokumenti li l-avukati ta’ Saif taw lill-ICC, intqal li jekk hu jing[ata l-piena tal-mewt wara pro/ess fil-Libja, din tkun qtil.

Saif, li g[andu 40 sena, qed jin]amm mill-milizzja tal-belt Libjana ta’ Zintan. Hu mfittex ukoll mill-ICC g[al reati kontra l-umanità.

S’issa l-Gvern ;did Libjan qed jirrifjuta li jestradih lejn lOlanda g[ax isostni li dan g[andu jg[addi pro/ess f’pajji]u.

F’:unju l-ICC kienet bag[tet xi avukati biex jiltaqg[u mieg[u i]da dawn kienu arrestati ftit wara l-laqg[a u n]ammu g[al tliet ;img[at.

Sadattant, seba’ [addiema umanitarji Iranjani n[atfu minn grupp armat f’Benga]i. Is-sebg[a huma [addiema tal-ferg[a Iranjana tas-Salib l-A[mar u kienu waslu l-Libja nhar it-Tnejn.

Negozjati li qed isiru malawtoritajiet ?iprijotti dwar bailout qed jag[fsu biex ikun hemm aktar qtug[ fil-pagi tal[addiema ta/-/ivil kif ukoll ]idiet fit-taxxi.

Uffi/jali mill-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), il-Kummissjoni Ewropea u l-Bank ?entrali Ewropew il-;img[a li g[addiet kellhom ta[ditiet f’?ipru i]da ma waslu g[al ebda konklu]joni. Issa se ssir ]jara o[ra, aktarx f’Settembru.

Vassos Shiarly, il-Ministru tal-Finanzi ?iprijott, qal li kien hemm /erti affarijiet li ma kinux a//ettabbli u hemm b]onn aktar diskussjoni. Hu

ma elaborax i]da rapporti f’?ipru qalu li fost l-affarijiet hemm it-tne[[ija ta]-]ieda filpagi skont l-g[oli tal-[ajja g[alkemm il-Gvern aktarx ja//etta tnaqqis fil-pagi. ?ipru sar il-[ames pajji] taz-zona ewro li talab g[al bailout ix-xahar li g[adda.

Shiarly i]da insista li dde/i]joni dwar x’mi]uri se jidda[[lu kienet se tkun f’idejn ?ipru u mhux dawk li se jsellfuh il-flus.

Il-Gvern ?iprijott di;à introdu/a qtug[ fil-pagi ta//ivil is-sena li g[addiet kif ukoll ]ieda ta’ tnejn fil-mija fil-VAT din is-sena u ]ieda din is-sena fit-taxxa fuq il-

qlig[ tas-settur privat.

I]-]ew; banek ewlenin ?iprijotti rre;istraw telf kbir min[abba s-sitwazzjoni Griega u kellhom jitolbu g[ajnuna mill-Gvern. Dawn i]-]ew; banek qed jitolbu 2.4 biljun ewro, l-ekwivalenti ta’ aktar minn g[axra filmija ta’ dak li jipprodu/i lpajji].

Minbarra li qed jitlob lg[ajnuna tal-Unjoni Ewropea, ?ipru talab lirRussja [ames biljun ewro.

Is-sena li g[addiet ?ipru ssellef 2.5 biljun mir-Russja.

Mhux mag[ruf kemm qed jitlob ?ipru mill-Unjoni Ewropea u l-IMF.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

16

Feature

Feature 17

Professjonalità u servizz a[jar fis-sa[[a mentali fil-komunità minn Clinton Sammut

G[all-bniedem b[ala [lejqa so/jali hu indispensabbli li jkollu ma’ min jitkellem u dejjem ifittex il-kumpanija ta’ nies o[ra fejn jista’ jifforma relazzjonijiet u kuntatti kemm verbalment, fi]ikament u anki b’numru ta’ metodi o[ra fosthom bilkitba.

Il-kura u l-bniedem

Persuna li tbati minn problemi ta’ sa[[a mentali hi importanti g[al numru ta’ nies u b’hekk il-Gvern qieg[ed ikompli jinvesti biex jibqa’ jag[ti aktar servizzi

Meta jkun hemm dan ilkuntatt bejn bniedem u ie[or il-persuna ming[ajr ma tkun taf, b[al meta tifta[ qalbek ma’ xi [add, tkun qed t[ossha a[jar u sodisfatta biha nnifisha.

G[alkemm dan hu fattur ]g[ir, dan il-kuntatt u lkomunikazzjoni jg[inu wkoll il-mentalità tal-individwu biex tkun wa[da b’sa[[itha u attiva, u llum il-;urnata qeg[din naraw ]viluppi ;odda fil-qasam tas-sa[[a f’dan ir-rigward.

Forsi xi w[ud indunaw minn artikli pre/edenti li lkura tal-bniedem fuq livelli differenti qieg[da kemm

jista’ jkun ting[ata filkomunità jew forma ta’ komunità u mhux bilfors f’istituzzjonijiet formali tassa[[a.

Il-pazjent jew il-persuna li tkun qieg[da tbati minn xi problemi ta’ sa[[a j[ossuhom ferm a[jar meta dawn jibqg[u fil-komunità kemm jista’ jkun fejn jistg[u jiltaqg[u ma’ s[abhom u nies li jafu, milli jittie[du u jispi//aw f’xi sptar jew post ie[or mhux familjari g[alihom.

Meta din il-kura ting[ata f’ambitu b[al dan imsemmi u fejn il-pazjent i[ossu kuntent u komdu, g[alkemm ikun hemm xi w;ig[, il-kura ta[dem ferm a[jar, u l-fejqan fejn dejjem hu possibbli jsir ferm aktar malajr.

Tul dawn l-erba’ snin ilGvern g[amel investiment qawwi fil-qasam tas-sa[[a mentali fil-komunità u dan hu vi]ibbli mi/-/ifra li ;iet investita, dik ta’ xejn anqas minn seba’ miljun ewro.

Iktar servizzi u istituzzjonijiet Is-servizzi tas-sa[[a

mentali espandew u sa[ansitra nfirxu filkomunitajiet tag[na u llum g[andna mal-40 lokalità f’Malta li g[andhom isservizzi tas-sa[[a mentali fillokalità tag[hom stess.

Barra minn hekk infet[u tliet day centres ;odda g[allpersuni bi problemi ta’ sa[[a mentali fi]-}ejtun, f’Ra[al :did u fil-Furjana fejn dawn ikollhom l-assistenza kollha me[tie;a filwaqt li xorta jkunu jistg[u jintegraw flimkien ma’ numru ta’ nies

o[ra kemm dawk li huma milquta mill-kundizzjoni kemm ukoll dawk li mhumiex, fosthom il-helpers u l-assistenti li jindukrawhom.

B’kollox in-numru ta’ day centres madwar Malta li jie[du [ieb persuni bi problemi ta’ sa[[a mentali issa tela’ g[al [amsa. Imma g[all-Gvern dan ma kienx bi]]ejjed u sa[ansitra nfet[u iktar klini/i g[all-kura ta’ sa[[a mentali fosthom insibu dawk f’Ra[al :did, {al Kirkop u l-Furjana.

Il-bini u /-/entri wa[edhom mhux se jservu xejn ta’ ;id ming[ajr il-professjonisti u assistenti o[ra li jistg[u jg[inu lill-pazjenti jg[ixu [ajja a[jar, b’kuri adegwati.

G[alhekk il-Gvern impjega g[add ta’ professjonisti u llum hawn madwar 160 professjonist#a ja[dmu filkomunità ma’ pazjenti bi problemi ta’ sa[[a mentali.

Id-Dipartiment tas-Servizzi tas-Sa[[a Mentali filKomunità la[aq o;;ettiv importanti [afna matul din ille;i]latura, dik li nieda lCrisis Intervention Team, ji;ifieri grupp ta’ persuni li joffru s-servizz ta’ appo;; intensiv lil nies li jkunu qed jesperjenzaw kri]i psikjatrika u jg[inuha t[ossha a[jar kemm jista’ jkun.

Matul is-sena 2011, it-team segwa 928 persuna, li minnhom 99 biss idda[[lu lisptar, filwaqt li 817-il persuna ;ew rilaxxati mitteam u komplew ji;u segwiti jew mill-Out Patients talIsptar Mater Dei jew minn xi team psikjatriku ie[or li qieg[ed ja[dem fil-komunità.

Il-kundizzjoni tas-sa[[a mentali ma tolqotx biss lil persuni anzjani jew dawk avvanzati fl-età i]da kapa/i tolqot ukoll lil ]g[a]ag[ u tfal

Crises Intervention Team Il-Crisis Intervention Team beda s-servizz tieg[u f’Di/embru 2010 mill-Isptar Mater Dei. Il-Crisis

Intervention Team ji;i msejja[ f’ka] ta’ attentati ta’ suwi/idju jew pazjenti li tinqalg[alhom kri]i marbuta ma’ problemi ta’ sa[[a mentali.

Pass importanti kien il-

Il-Gvern impjega numru ta’ professjonisti biex ikun jista’ joffri servizz ta’ kwalità a[jar

ftehim mal-Awtorità tad-Djar fejn inbniet skema ta’ supportive housing g[allpersuni li jo[or;u mill-Isptar Monte Carmeli. L-g[an hu li fi flats b[al dawn joqog[du numru ta’ pazjenti li jistg[u jo[or;u mill-Isptar Monte Karmeli biex jg[ixu filkomunità imma m’g[andhomx dar fejn joqog[du.

G[al dan il-g[an infet[u tliet flats matul din l-a[[ar sena biex jospitaw tali individwi.

Il-Gvern jemmen li wara kull pazjent hemm persuna, persuna li hi importanti g[al numru ta’ persuni o[ra fosthom ma[bubin tag[ha, uliedha, neputijiet, a[wa u anki ;enituri, g[alhekk kull investiment li sar, se jgawdu

minnu numru ta’ nies o[ra frott l-g[aqal u l-effi/jenza li bena l-Gvern matul is-snin.

G[al kull persuna li f’waqt kri]i mentali [elsitha b’wi// il-;id jew li sabitha komda tie[u t-trattament tag[ha filkomunità b’kunfidenzjalità kbira u b’pass ta’ ;gant biex tg[ix a[jar u f’ser[an ilmo[[ tant me[tie;.

Id-day care centre offrut mill-Gvern b’risq dawk li jbatu minn xi kundizzjoni mentali biex ikunu jistg[u jintegraw ma’ nies o[ra

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

18 A[barijiet ta’ Barra

L-AWSTRALJA> Pulizija u uffi/jali ambjentali jidhru [dejn balena mejta tat-tip ‘Humpback’, li ti]en 30 tunnellata, li nstabet fuq il-blat f’Newport, f’Sydney (ritratt Reuters)

IR-RENJU UNIT

L-ISTATI UNITI

Miet Gore Vidal Kienet ir-Re;ina li offriet

T[abbret il-mewt talkittieb Amerikan Gore Vidal fl-età ta’ 86 sena, firresidenza tieg[u f’Hollywood Hills f’Los Angeles, min[abba kumplikazzjonijiet minn pulmonite.

Vidal kien kolonna talletteratura Amerikana u xxog[lijiet tieg[u jinkludu sensiela ta’ novelli stori/i Burr, 1876, Lincoln u The Golden Age, fost o[rajn.

Hu kien beda jikteb b[ala suldat ta’ 19-il sena bba]at fl-Alaska. It-tielet ktieb li [are;, The City and the Pillar, fl-1948 kien qajjem kontroversja fl-Istati Uniti peress li kien wie[ed minn tal-ewwel li fihom ilkarattru ewlieni kien omosesswali. Vidal kien karattru kontroversali u fil-

li tidher ma’ James Bond

Gore Vidal

fatt kellu xi jg[id ma’ [afna kittieba ta’ ]mienu.

Vidal kien qrib [afna talfamilja Kennedy mit-tieni ]wie; ta’ ommu hekk kif irra;el, Hugh Auchincloss, imbag[ad kien sar ukoll ilmissier tar-rispett ta’ Jacqueline Kennedy. I]da mbag[ad kien spi//a biex kisirha minn mal-familja Kennedy.

Fil-ftu[ tal-Log[ob Olimpiku f’Londra, spikkat ix-xena fejn ir-Re;ina Eli]abetta II dehret flimkien mal-attur Daniel Graig li ja[dem il-parti ta’ James Bond. Din ix-xena spi//at bir‘Re;ina’ taqbe] bil-paraxut.

Skont Frank Cottrell-Boyce, li kiteb ix-xena g[ad-direttur Danny Boyle, kienet irRe;ina stess li qalet li offriet li tie[u sehem fix-xena – lewwel darba li r-Re;ina Eli]abetta II irre/tat parti f’film.

Kien hemm dawk li jissej[u stunt doubles li mbag[ad qab]u bil-paraxut fl-Olympic Park minn [elikopter ftit qabel ir-Re;ina ddikjarat illog[ob miftu[.

Cottrell-Boyce qal li meta

Boyle g[amel kuntatt ma’ Buckingham Palace biex jing[ata l-permess biex issir din ix-xena, kul[add kien sorpri] meta mhux ;ie lpermess i]da anki messa;; li kienet lesta tidher fiha wkoll.

Hu qal li l-;bid tax-xena mexa [arir u kien hemm nies fl-istadium li [asbu li verament kienet ir-Re;ina li qab]et bil-paraxut mill[elikopter.

Kien rappurtat li mal-ewwel ;bid tax-xena, ir-Re;ina ma g[amlitx ]ball wie[ed. Fixxena hi tidher titlaq minn Buckingham Palace ma’ James Bond, parti ma[duma minn Craig, u mbag[ad titla’ fuq [elikoper bil-klieb tag[ha j[arsu lejhom.

Il-[elikopter imbag[ad

jittajjar minn fuq Londra lejn l-Olympic Park fejn imbag[ad ir-Re;ina u Bond jaqb]u lbarra. It-tnejn li qab]u fil-fatt kienu Gary Connery (fil-parti tar-Re;ina) u Mark Sutton (fil-partit a’ Bond) li ni]lu xi mkien [dejn Stratford Station.

Il-film b’kollox kien fih erba’ minuti u nofs u x-xena fil-palazz in;ibdet fl-istudju privat tar-Re;ina i]da biex in;ibdet ix-xena kien hemm b]onn tliet sig[at. Ix-xena n;ibdet fis-27 ta’ Marzu hekk kif ir-Re;ina kienet qed tlesti g[a/-/elebrazzjonijiet tal:ublew tad-Djamanti u Craig kien qed ja[dem fuq il-flim ;did ta’ James Bond Skyfall.

Hu stmat li /-/erimonja talftu[ rawha 27 miljun persuna fir-Renju Unit biss.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

A[barijiet ta’ Barra 19

IR-RENJU UNIT

Qorti tordna li tarbija g[andha tit[alla tmut Im[allef idde/ieda li tarbija li twieldet bi [sara serja f’mo[[ha tista’ tit[alla tmut anki jekk il-;enituri, li huma reli;ju]i [afna, riedu li din tin]amm [ajja.

L-Im[allef qal li ma kienx realistiku li lkundizzjoni tat-tifel li g[andu sena u jinsab f’koma, titjieb.

Hu ammetta li l-;enituri kienu jemmnu li “fejn hemm il-[ajja hemm ittama” u li min[abba l-fidi tag[hom ma kinux jaqblu li ventilatur tat-tifel g[andu jintefa’.

I]da filwaqt li fa[[ar iddinjità tal-;enituri, lIm[allef qal li t-tarbija tin]amm [ajja mit-tobba “ma tistax tkun kollox.”

L-Im[allef Hedley g[araf il-pi] kbir tad-de/i]joni tieg[u i]da qal li kien flinteress tat-tarbija li titne[[a mill-magni li qed i]ommuha [ajja.

Fir-Renju Unit, f’[afna ka]i fejn il-pazjenti mhux mistennija jirkupraw minn feriti fil-mo[[ jew di]abilità

kbira, il-qraba jaqblu mattobba li l-magni g[andhom ji;u mitfija. I]da meta ma jkunx hemm qbil, tintalab de/i]joni tal-qorti.

Din kienet l-unika tarbija ta’ koppja mi]]ew;a i]da f’Mejju t-tarbija kellha in/ident i]da l-isptar fejn qed ting[ata kura qalu li kien kollu g[alxejn i]da l;enituri riedu li t-tifel tag[hom jing[ata kull /ans biex jitjieb apparti li raw sinjali ta’ tama.

Il-;enituri riedu li tin]amm [ajja I]da l-Im[allef ikkwota rapport ta’ konsulent talisptar li qal li fl-opinjoni tieg[u t-tarbija ma kellhiex aktar “l-istint uman u xxewqa li tg[ix”.

Issa hu f’idejn it-tobba jidde/iedu meta jitfu lmagni.

IT-TAJLANDJA> Ba[rin tal-Qawwa tal-Ba[ar tat-Tajlandja j;orru fekruna lura fil-ba[ar fis-Sea Turtle Conservation Center of the Royal Thai Navy f’Sattahip. Madwar 980 minn dawn il-fkieren li huma fil-periklu li jg[ibu, in[elsu lura fil-ba[ar b[ala parti mi/-/elebrazzjonijiet g[al g[eluq it-80 sena tar-Re;ina Sirkit. (Ritratt> Reuters)

L-ITALJA L-ISTATI UNITI

Ix-xorti ta’ fans tal-grupp ‘The Who’ G[axar fans tal-grupp rock Ingli] ‘The Who’ bidlu biljetti li kienu [allsu g[al kun/ert li kien t[assar fl-1979 f’Rhode Island g[al biljetti g[al kun/ert li l-grupp se jag[ti fi Frar.

Il-kun/ert tal-1979 kien t[assar wara li 11-il persuna kienu mietu mg[aff;a f’kun/ert tal-grupp ;imag[tejn qabel f’Ohio.

I]da dawn l-g[axar dilettanti kienu ]ammew il-biljetti, li mbag[ad tpo;;ew g[all-wiri f’[anut lokali g[al dawn is-snin kollha, ma’ biljetti g[all-kun/ert li se jag[ti l-grupp s-sena ddie[la fl-istess post fejn kellu jsir dak ori;inali fl-1979.

Il-biljetti ori;inali kellhom prezz ta’ 11.50 dollaru kull wie[ed filwaqt dawk g[all-kun/ert tal-2013 ivarja fil-prezz bejn 72 u 143 dollaru.

Mill-grupp ori;inali kull m’g[add fadal [ajjin huma Roger Daltrey u Pete Townshed, l-o[rajn Keith Moon miet fl-1978 u John Entwistle fl-2002.

Il-grupp se jag[ti 36 kun/ert fl-Istati Uniti tal-album “Quadrophenia”.

Il-Kolossew se jissewwa b’donazzjonijiet privati L-awtoritajiet Taljani approvaw pjan kontroversjali g[ar-restawr tal-Kolossew permezz ta’ donazzjonijiet privati u bix-xog[lijiet jibdew f’Di/embru.

Il-kumpanija ta]-]raben lussu]i ‘Tod’s’ se tag[ti 25 miljun ewro g[all-[idma li mistennija ddum sentejn u nofs. Waqt li qed isiru xxog[lijiet, il-Kolossew se jibqa’ miftu[ g[an-nies.

F’dawn l-a[[ar ;ranet sar mag[ruf li l-bini storiku kien imejjel fuq na[a u min[abba l-kri]i finanzjarja li hemm fl-Italja, il-Gvern kull ma jmur qed idur g[all-

privat biex ig[inu filmanutenzjoni tal-monumenti stori/i.

Il-Kolossew, mibni 2,000 sena ilu, ra ]ieda fin-numru ta’ vi]itaturi tul dawn la[[ar snin minn madwar miljun g[al sitt miljuni kull sena. Dan grazzi l-aktar g[all-film ‘Gladiator’.

Mariarosaria Barbera, irresponsabbli g[all-wirt storiku ta’ Ruma, qalet li permezz tax-xog[ol ta’ restawrar li se jsir, ilpubbliku se jkollu a//ess g[al 25 fil-mija aktar talKolossew.

Rigward l-iskopertà li l-

Kolossew kien qed jitmejjel b’madwar 40 /entimetru fuq in-na[a tan-Nofsinhar, Rossella Rea, id-direttur talKolossew, qalet li rri]ulta li din ma kinitx problema kbira i]da kienet se tkompli l-g[assa biex ikun mag[ruf e]attament il-kaw]a.

Rigward il-manutenzjoni li se jsir fuq il-Kolossew, Rea qalet li l-affarijiet ]ejda li hemm ;ewwa b[al gabbini g[all-biljetti, [anut tal-kotba u t-tojlits kienu se jitpo;;ew barra l-monument u lKolossew kien se jirritorna g[all-kulur ori;inali li kellu meta nbena.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

20 Kummer/

Malti jirba[ premju internazzjonali wara invenzjoni ambjentali Hydro-Electric Power Worldwide hu pro;ett minn Joe Spiteri Sargent mill-Fgura li reba[ in-National Energy Globe Award g[al Malta g[all-2012.

Il-premju kien ippre]entat lil Joe Spiteri Sargent fil-jiem li g[addew waqt serata biex tikkoin/idi mal-Jum Dinji talAmbjent.

Il-;urija internazzjonali, ippreseduta minn Maneka Gandhi, evalwat 1,175 pro;ett minn 115-il pajji] g[al dan ilpremju ambjentali, b[alissa laktar presti;ju]i fid-dinja.

Energy Globe qed wettqet ukoll Global On-Line Action Day fuq www.energyglobe.info fil-5 ta’ :unju.

Spiteri Water Pump, li ti;;enera l-elettriku ming[ajr ma tu]a karburant, ;iet ]viluppata minn Joe Spiteri Sargent, u ng[atat il-Premju

Nazzjonali fil-kategorija Nar, wa[da minn [ames kategoriji li jistg[u jing[ataw il-premju.

Il-kategoriji l-o[ra huma: Dinja, l-Ajru, Ilma u }g[a]ag[.

L-International Energy Globe ting[ata g[assostenibbiltà, u kienet inizjattiva tal-in;inier Awstrijak u ambjentalist, Wolfgang Neumann. Ilha, kull sena, mill-1999 tirrikonoxxi l-pro;etti li “jag[mlu u]u bil-g[aqal u ekonomiku tar-ri]orsi u ju]aw sorsi ta’ ener;ija alternattiva”.

Spiteri Water Pump topera ta[t wi// l-ilma u tu]a ener;ija idrostatika mo[bija fl-ilma. Dan il-fenomenu hu pre]enti b’mod naturali fi kwalunkwe korp ta’ ilma.

Dan it-trasferiment ta’ ener;ija jipprodu/i kaskata artifi/jali li mbag[ad tipprodu/i l-elettriku permezz

Aktar nies jaqilbu ma’ Melita Mobile Statistika ma[ru;a mill-Awtorità Maltija talKomunikazzjoni (MCA) g[all-ewwwel sitt xhur ta’ din issena turi li Melita Mobile ;ibdet l-akbar numru ta’ nies li qalbu minn operatur g[al ie[or f’dan il-perjodu. Dan jirri]ulta meta wie[ed jikkalkula l-klijenti li jaqilbu minn operatur g[al ie[or u j]ommu n-numru e]istenti tag[hom.

L-istatistika turi li Melita Mobile reb[et madwar 2,500 klijent fl-ewwel sitt xhur tal-2012. Ir-ri]ultati g[alloperaturi l-o[ra jvarjaw minn 20 klijent ;did g[al telf ta’ aktar minn 3,000 klijent rispettivament fl-istess perjodu.

Din ix-xejra qed tkompli fuq l-istess linji ta’ dak li kien qed ji;ri fil-perjodi ta’ qabel fejn jidher /ar li Melita Mobile qed tkun l-g[a]la prin/ipali g[all-klijenti li di;à g[andhom servizz tal-mowbajl u jag[]lu li j]ommu n-numru tag[hom.

“Ninsabu kuntenti b’dan ir-ri]ultat. Filwaqt li mhux kull klijent jag[]el li j]omm in-numru tieg[u meta jaqleb minn operatur g[al ie[or, l-a[[ar /ifri jpo;;u lil Melita Mobile b[ala l-g[a]la li toffri l-aktar valur lill-klijenti. Dawn irri]ultati po]ittivi jsegwu wkoll statistika o[ra ppubblikata mill-MCA li kkonfermat li Melita Mobile issa g[andha aktar minn [dax fil-mija tas-suq u li l[aqna s-60,000 klijent fi tliet snin minn mindu bdejna noperaw,” qal Michael Darmanin, Direttur tal-Business Services and Marketing ta’ Melita.

Statistika tal-MCA turi wkoll li kwa]i kwart tal-minuti tat-telefonati kollha li saru minn mowbajl f’Malta saru minn klijenti ta’ Melita Mobile.

Melita hi l-aktar operatur li qed jikber malajr f’Malta u jibqa’ l-operatur li joffri l-aqwa valur b’rati ta’ telefonati li jibdew biss b’10/ kull minuta lejn l-operaturi lokali kollha u messa;;i minn 1/ biss lejn kull operatur lokali.

G[al aktar informazzjoni ]uru l-[wienet jew iddistributuri awtorizzati ta’ Melita jew is-sit www.melita.com.

ta’ sistema idroelettrika.

Bl-isfruttar tal-forzi disponibbli mill-;ibda talgravità, il-forzi tal-ilma u lproprjetajiet tal-flussi fluwidi, ammont ta’ ener;ija /kejkna tintefaq biex jo[olqu ]bilan/, biex effettivament tkun konvertita ener;ija ikbar hekk kif il-forzi naturali jirrestawraw l-ekwilibriju.

Skont Joe Spiteri Sargent, il-benefi//ji ewlenin ta’ dan il-prodott innovattiv huma li s-sistema g[andha spejje] baxxi [afna g[at-tmexxija u topera ming[ajr l-u]u ta’ elementi konsumabbli. Barra minn hekk, tista’ titqieg[ed f’tank kbir mimli bl-ilma jew ta[t, fuq l-art fi kwalunkwe sit, b[al de]ert, postijiet b[al Malta bla ebda nixxieg[a ta’ ilma, jew ta[t bini kbir b[al lukandi jew villa;;i i]olati fid-dinja. Din is-sistema tipprodu/i l-ener;ija 24

Joe Spiteri Sargent bi/-/ertifikat tal-Premju Energy Globe 2012 g[al Malta

sieg[a kuljum, sebat ijiem fil;img[a. M’hemmx emissjonijiet minn dan ilpro/ess ta’ trasferiment ta’ ener;ija.

Dawk kollha li jid[lu fis-sit www.energyglobe.info jiksbu

informazzjoni dwar konservazzjoni tal-ener;ija fid-dar permezz ta’ sistemi interattivi biex janalizzaw u jaraw g[a]liet ta’ sistemi fotovoltaj/i permezz ta’ g[odda tax-xemx.

MaltaPost to[ro; il-kollezzjoni ta’ bolli ’Olympics 2012’ Fil-jiem li g[addew MaltaPost [ar;et ]ew; settijiet ta’ bolli li jikkommemoraw ilLog[ob Olimpiku ta’ Londra ta’ din is-sena. Il-bolli, b’valur ta’ €0.37 u €2.11, juru l-logo tal-Log[ob Olimpiku u lil Wenlock – il-maskot talLog[ob.

“Il-Bureau Filateliku talMaltaPost xtaq ifakkar limportanza tal-Olimpjadi – lakbar avveniment sportiv fiddinja,” spjega Joseph Gafà, CEO ta’ MaltaPost plc. “B’26 tip ta’ sport differenti, 10,500 atleta u miljun spettatur isegwu l-azzjoni, il-log[ob tal2012 mistennija jkunu l-akbar li qatt saru. B’hekk, a[na nemmnu li hu importanti ferm li Malta tfakkar dawn lattivitajiet internazzjonali, spe/jalment peress li w[ud mill-aqwa atleti Maltin se jirrappre]entawna f’Londra.”

I]-]ew; bolli jenfasizzaw ]ew; karatteristi/i ferm importanti tal-Olimpjadi ta’ din is-sena – il-logo u lmaskot.

Il-logo jirrappre]enta nnumru 2012, bi/-/rieki talOlimpjadi integrati fi]-]ero.

Dan kien disinjat biex ikollu kuluri li jikkumplimentaw ilkuluri tal-logos tal-isponsors u l-kuluri li jispikkaw huma l-

Il-bolli ma[ru;a minn MaltaPost biex jitfakkru l-Olimpjadi 2012 li qed isiru f’dawn il-jiem f’Londra

a[dar, il-ma;enta, l-oran;jo u l-blu. Il-logo se jintu]a fuq ilbolla tas-€0.37.

Sadanittant, wie[ed mi]]ew; maskots uffi/jali tallog[ob hu Wenlock li se jkun fuq il-bolla ta]-€2.11.

Wenlock u l-maskot l-ie[or Mandeville (li se jirrappre]enta l-Log[ob Paralimpiku) kienu mag[]ula minn 100 disinn sottomessi minn a;enziji internazzjonali.

Id-disinn ta’ Wenlock juri dawl ta’ taxi ta’ Londra, kamera li tag[tih /ans ji;bed l-azzjoni kollha u bands ta’ [biberija b’[ames kuluri ta//rieki tal-Olimpjadi.

Is-sett ‘London 2012 Olympic Games’ kien ddisinjat minn Sean Cini u

[are; fuq miniature sheet b’]ew; bolli b’valur ta’ €0.37 u €2.11. Il-folja g[andha qies ta’ 120mm x 80mm u l-bolli g[andhom qies ta’ 44mm x 31mm b’perforazzjoni ta’ 13.9 x 14.0 (comb.). Il-bolla kienet stampata offset b’watermark tas-Salib ta’ Malta minn Printex Ltd. Is-sett jinsab g[all-bejg[ mill-ferg[at kollha talMaltaPost. L-ordnijiet jistg[u jsiru onlajn fuq www.maltaphilately.com jew bil-posta mill-Bureau Filateliku, MaltaPost p.l.c.

305, Triq {al Qormi, ilMarsa, MTP 1001. Tistg[u //emplu 25961740 jew tibag[tu email fuq info@maltaphilately.com.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Don’t Stop Me Now NET Television, 20>30 Edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm ippre]entat minn Eileen Montesin li fih naraw l-avventura ta’ g[axar parte/ipanti kemm fil-kant kif ukoll f’[iliet o[rajn. It-tema tal-kant fil-programm tallum se tkun il-kuluri. Lil Nicola Marie Cutajar (fir-ritratt), narawha tkanta dwett ma’ Jürgen Manicolo li waqt Déjà Vu nafuh b[ala Jacob.

Rigward Nicola, ta’ min jg[id li hi ammiratri/i tal-kantanta Whitney Houston, qed tistudja biex issir infermiera u t[obb [afna l-annimali. Il-bi//a xog[ol mhux tas-soltu li se naraw lill-parte/ipanti

kollha jie[du sehem fiha se tkun treasure hunt li se ssir f’Villa Psaigon f’{ad-Dingli.

The Uninvited Italia 1, 23>50

Film drammatiku tal-2009 li g[andu lil Emily Browning fil-parti talprotagonista Anna. Wara li tmut ommha, tkun ippruvat twettaq suwi/idju u g[alhekk intbag[tet g[al g[axar xhur f’istituzzjoni psikjatrika.

Meta to[ro; issir taf li missierha beda relazzjoni ta’ m[abba mal-infermiera li kienet qed tg[ix mag[hom qabel biex tikkura lil ommha. Ispirat minn film li n[adem fil-Korea t’Isfel sitt snin qabel.

Blonde Ambition Canale 5, 21>20 Film Amerikan tal-2007 b’re;ija ta’ Scott Marshall li g[andu b[ala protagonista lil Jessica Simpson (fir-ritratt fuq il-lemin). Hi tkun marret New York u [alliet darba g[al dejjem il-kampanja fejn tkun trabbiet. L-affarijiet fi New York xejn ma jkunu fa/li, u s-sorpri]i mhux dejjem pja/evoli ma jonqsux. I]da narawh kif fl-a[[ar mill-a[[ar teg[leb bosta diffikultajiet, tibni karriera u jse[[ilha anki ti;bed l-attenzjoni tar-ra;el li tkun saret t[obb.

Il-pre]entaturi Ronald Briffa u Mireille Bonello mal-kok Neil Darmin

Min jivvja;;a overland Sajf Flimkien - NET Television, 18>10

Programm varjat g[all-a[[ar u li fost o[rajn matulu se jkun hemm Tonio Cini, il-President tal-Malta Motorsport Association li llum se jag[ti tag[rif li g[andu jinteressa sew lil dawk li jit[ajru jag[mlu xi vja;; bil-karozza overland.

Noel Castillo jag[ti tag[rif dwar il-Birgufest, naraw lill-artist Alfie Gatt ipin;i. Ikun hemm ukoll dwar moda u r-rokna tat-tisjir.

Un sacco bello Rete 4, 23>05 Carlo Verdone (fir-ritratt xellug) hu l-protagonist f’dan il-film Taljan tal-1980 b’re;ija tieg[u stess.

Il diario di Suzanne per Nicholas Canale 6, 16>30

Film drammatiku Amerikan li n[adem apposta g[at-televi]joni fl-2005 u li hu bba]at fuq rumanz tal-2001 b’kitba ta’ James Patterson li jargumenta dwar l-importanza tal-bilan/ fil-[ajja ta’ dak li jkun. Il-protagonista hi Dr Suzanne Bedford, parti interpretata minn Christina Applegate (li tidher fir-ritratt fuq ix-xellug). Hi ssir taf affarijiet ;odda dwar in-namrat tag[ha minn djarju li kienet kitbet l-ewwel mara tieg[u g[al binhom Nicholas.

Sud La 7, 21>10

Film drammatiku Taljan li n[adem fl-1993 b’re;ija ta’ Gabriele Salvatore u li g[andu fost latturi ewlenin lil Silvio Orlando, Francesca Neri u Renato Carpentieri. Naraw x’jag[mlu erbg[a min-nies bla xog[ol u liema mod ju]aw biex jipprotestaw dwar il-qag[da tag[hom ma’ deputat fil-Parlament.

Narawh jinterpreta karattri differenti, fosthom forsi laktar li ssorprenda dik b[ala hippie b’xag[ru twil.

I tre moschettieri La 7, 14>10 Lana Turner, Oliver Reed

u Michael York huma fost l-atturi ewlenin f’din il-ver]joni /inematografika tal-ktieb mag[ruf ta’ Alexandre Dumas li n[admet fl1973. Naraw kif tlett i[bieb ixekklu l-pjani li jkollu l-Kardinal Richelieu kontra r-re;ina.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

22 TV#Radju

Tiskopri li g[andha poter ;did Mind the Men! - Nella mente degli uomini - Canale 5, 23>10 06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101

Wara li tie[u xokk elettriku, Maja (Valerie Neuhaus) tinduna li akkwistat poter ;did, dak li tkun taf x’inhu g[addej minn mo[[ l-ir;iel.

B’dan il-mod issir taf dwar tradimenti li jkunu qed jag[mlu xi r;iel ta’ [biebha...

Dan il-film hu :ermani] u n[adem fl-2010.

}gur li [afna li j[obbu l-films jiftakru f’dak ta’ g[axar snin qabel li kien i;ib l-isem ta’ What Women Want u li kellu b[ala protagonisti lil Mel Gibson u lil Helen Hunt, li fih i]da l-poteri kienu g[and ir-ra;el li jkun jaf x’inhu g[addej minn mo[[ in-nisa.

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05

Mu]ika bla Kumment - Snin Sittin Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Il-Festa Tag[na The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 u fil-17>00)

17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 Nie[du {sieb Darna 21:00 BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms.

RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 05:45 Qari mill-Bibbja, 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News)

Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Musica al fresco Disco inferno - Tony Borg Fuzzbox - Lito Night Style - Joe Vella

15:30 - I]-}g[a]ag[ fis-Sajf (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Summer Mix (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 21:00 - Fil-:nien 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet - Rakkont, Mer]uq, Stilista, Wellbeing, Mu]ika.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Cam-pus 09:30 - Nis;a 10:00 BBC News Update 10:05 - I’m Alright! 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Il[na mi/-/par 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Ilbies lImperatur 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 Mill-Bit[a g[all-:enna 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 Ru]arju l-Erwie[ 13:00 Qawsalla ta’ Kari]mi (r) 14:00 Nifhmu Flimkien is-Sa[[a Mentali 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - {ajjitna (r) 17:30 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 - G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 G[annu lil ismu 20:00 - MillG]ira tat-Tliet G[oljiet 21:00 Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 Lejn il-qawmien 23:00 Ru]arju 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell.

Bastjani]i FM - 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 - Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 - All time Favourites 20:30 - Country Fever.

TVM 07:00 - L-G[odwa t-Tajba 09:00 - Kids Zone 09:50 - }ona 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Teleshopping 13:10 - Art of Germany (dok.) 14:00 A[barijiet 14:05 - Teleshopping 15:05 - Early Flight (dok.) 16:00 - A[barijiet 16:05 - Teleshopping 17:05 - Earth - The Power of the Planet (dok.) 18:00 - A[barijiet 18:10 - Sellili 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Is-Sajf masSalv 21:30 - Mill-Im[a]en talFesta 22:00 - Absolutely Fabulous 22:30 - Swim Up 23:00 - L-A[barijiet 23:15 International Short Film Fest.

TVM 2 07:00 - BBC - Days the Shook the World (dok.) 07:50 - BBC Extraordinary Women (dok.)

08:40 - BBC - Beast Legends (dok.) 09:30 - Olympics.

ONE 07:00 - Flippers 07:30 - ONE News 07:45 - :awhra Maltija (r) 08:00 - }ona Sport Sajf (r) 08:30 - ONE News 08:50 - Clint on ONE 09:00 - Lilliput 09:30 Nuni 09:40 - Minuta Wa[da 09:45 - Londri 10:00 Teleshopping 10.30 - Hazzzard Daily Update 10:35 - Lapes u Karta 10:50 - Vidoes Mu]ikali lokali 11:00 - Teleshopping 11:45 - Londri 12:00 - {ajjiet 12:15 - Teleshopping 12:30 Mad-Daqqa t’G[ajn (r) 13:30 ONE News 13:40 - Teleshopping 14:45 - Nies B[alna (ep. 5) 15:40 - Minuta Wa[da 15:45 - Londri 16:00 - Lilliput (r) 16:30 Stylish Living 16:55 - Clint on ONE 17:05 - Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 - Team PL 18:05 - Teleshopping 18:20 Starmakers 19:30 - ONE News 20:10 - London 2012 20:30 Flippers 21:00 - }vintura (ep. 4) 22:00 - DJ Vision (r) 22:45 - On D Road 23:15 - ONE News 23:45 - Team PL. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina

ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Il-Parlament tal-Poplu 20:30 - Forum 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 Motordrome (r).

Raiuno 06:45 - Unomattina estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d09:00) 10:00 - Tg 1 10:10 Unomattina vitabella 11:05 - Un ciclone in convento 12:00 - E state con noi in TV 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 Don Matteo 6 15:10 - Capri 17:15 - Heartland (TF) 18:00 - Il commissario Rex (TF) 18:50 Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 - Techetechete - Il nuove che fu 21:20 - Superquark 23:35 - L’incredibile viaggio della tartaruga. Film 2009 01:00 - Tg 1 notte 01:35 - Sottovoce.

Raidue 07:10 - Vite sull’onda (sitcom) 07:30 - Cartoons 10:00 - Art Attack 10:45 - Tg2 notizie 10:50 - Olimpiadi di Londra 13:00 - Tg 2 giorno 13:15 - Olimpiadi di Londra 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Olimpiadi di Londra 22:30 - Tg 2 notizie 00:30 Buonanotte Londra 01:45 - Tg Parlamento 02:00 - Spaziio 1999 (TF).

Raitre 08:00 - I bambini ci guardano.

Film ’44 09:30 - La storia siamo noi (dok.) 10:30 - Cominciamo bene 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:55 - La casa nella prateria (TF) 15:45 - Ci sta un francese, un inglese e un napoletano. Film 2008 17:20 - Geo Magazinee 2012 19:00 - Tg 3 20:00 - Blob 20:15 - Cotti e mangiati (sitcom) 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Law & Order - I due volti della giustizia (TF) 23:20 - Tg regione 23:25 - Tg 3 linea notte estate 24:00 - L’evaso. Film ’71 01:30 Scrittori per un anno 02:00 - La musica di Raitre.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:35 - La banda Olsen al circo. Film 2006

10:20 - I Cesaroni 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 Rosamunde Pilcher 16:30 - Il diario di Suzanne per Nicholas.

Film 2005 18:30 - La ruota della fortuna 20:00 - Tg 5 20:40 Veline 21:20 - Blonde Ambition.

Film 2007 23:10 - Mind the Men! - nella mente degli uomini.

Film 2010 01:10 - Tg 5 notte 01:40 - Veline.

Rete 4 07:45 - Più forte ragazzi (TF) 08:40 - The Sentinel (TF) 09:50 Detective Monk (TF) 10:50 Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Pacific Blue (TF) 12:55 Distretto di polizia 4 13:50 Poirot 16:05 - My Life - Segreti e passioni (soap) 16:35 - Una pistola per Ringo. Film ’64 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:10 - Siska 21:10 - Due imbroglioni e... mezzo! (ir-IV u la[[ar parti) 23:05 - Un sacco bello. Film ’80 01:00 - Tg 4 night news 01:30 - Vintage dance parade 8.

Italia 1 07:20 - Hannah Montana (sitcom) 08:10 - Cartoons 10:30 Dawson’s Creek (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Gossip Girl (TF) 15:55 - Glee (TF) 16:45 - Giovani campionesse (TF) 17:35 - Mercante in fiera 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: NY (TF) 21:10 - Human Target (TF) 23:50 - The Uninvited. Film 2009 01:40 - Nip#Tuck.

La 7 07:00 - Omnibus Estate 2012 09:55 - In onda 10:35 - Ultime dal cielo (TF) 11:30 - Agente speciale Sue Thomas (TF) 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:10 - I tre moschettieri. Film ’73 16:10 - Il commissario Cordier (TF) 18:00 - I menù di Benedetta 18:55 Cuochi e fiamme 20:00 - Tg La 7 20:30 - In onda 21:10 - Sud. Film ’93 22:55 - La valigia dei sogni 23:35 - Mystery. Film ’87 00:25 - Tg La 7 00:30 - Tg La 7 sport 01:40 - Cold Squad (TF).

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

TV#Radju 23 Favourite Channel 08:00 - Makura 10:00 - One Star Hotel 10:30 - Mad-Daqqa Ni]fnu 11:15 - Teleshopping 12:05 - Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Teleshopping 13:00 - {in g[al Kollox 15:00 Teleshopping 16:30 - Favourite Cinema 17:00 - Teleshopping 17:30 - The Design Work Workshop 18:15 – F. News 18:30 - (ikompli) The Design Work Workshop 19:45 - Reporter 20:00 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 - Armar Festi 22:00 - Duggan 23:15 - F. News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music.

La 5 10:15 - Tempesta d’amore 11:15 - Alisa Segui il tuo cuore 12:00 Beautiful 12:30 - Centovetrine 13:15 - Che trucco 13:35 - Spose Extralarge 13:45 - Giro Giro Bimbo 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Guidice Amy (TF) 15:40 - The OC (TF) 16:30 - Eastwick (TF) 17:20 Chante! (TF) 17:55 - Dharma & Greg (sitcom) 18:15 - Non ditelo alla sposa 19:40 - The OC (TF) 20:20 - Una mamma per amica (TF) 21:10 - El internado (TF) 22:45 - Beautiful (soap).

BBC Entertainment 06:55 - Fimbles 07:15 Teletubbies 07:40 - The Roly Mo Show 07:55 - Forget-MeNot Farm 08:10 - Fimbles 08:30 - My Family 09:00 - Last of the Summer Wine 09:30 - The Weakest Link 10:15 EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - Casualty 12:05 - Bleak House 13:05 - My Family 13:35 - Last of the Summer Wine 14:05 - Roger and Val Have Just Got In 14:35 - EastEnders 15:05 - Doctors 15:35 - Casualty 16:25 - Bleak House 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Monarch of the Glen 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Ideal 21:00 - The Queen’s Diamond Jubilee 22:30 - Supernova 23:00 - The Old Guys 23:30 - Twenty Twelve.

TCM 07:40 - Gunsmoke

08:40 - The High Chaparral 09:40 - Buffalo Bill. Film ’44 (U) 11:20 - The Grapes of Wrath. Film ’40 (A) 13:45 - Gunsmoke 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Western Union. Film ’41 (U) 17:50 Spencer’s Mountain. Film ’63 (A) 20:05 - Advance to the Rear.

Film ’64 (A) 22:00 - Navy Seals. Film ’90 (15).

MGM Movies 06:45 - New York, New York.

Film ’77 (A) 09:25 - Carry on Columbus. Film ’92 (PG) 10:55 MGM’s Big Screen 11:10 - Till There Was You. Film ’91 (PG) 12:40 - Still of the Night. Film ’82 (AA) 14:10 - Billion Dollar Brain.

Film ’67 (A) 16:00 - Oleanna.

Film ’94 17:30 - The Mechanic.

Film ’72 (A) 19:10 - Blood Oath.

Film ’91 (15) 21:00 Futureworld. Film ’76 (A) 22:45 Timestalkers. Film ’87 (PG).

Diva Universal 07:00 - Rex: A Cop’s Friend 07:55 - Kojak 08:55 - Rosemary and Thyme 09:55 - Ironside 10:55 - McLeod’s Daughters 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 Kojak 14:00 - Rex: A Cop’s Friend 16:00 - Ironside 17:00 Quincy, M.E. 18:00 - JAG 19:00 - Ironside 20:00 - Kojak 21:00 - We’ll Meet Again (12) 22:51 - Great Women 23:00 Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - Deadliest Catch: Thick as Thieves 08:10 - Extreme Fishing with Robson Green: Zimbabwe and Zambia 09:05 Mythbusters: Superhero Hour 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Urban Survivor 11:50 - Wheeler Dealers: First Gen Land Rover Range Rover 12:45 - Rides: Hollywood Speed 13:40 - American Chopper: Senior vs Junior: PJD Bike 14:35 - Dirty Jobs: Steam Ship Cleaner 15:30 Mythbusters: Coffin Punch 16:25 - Deadliest Catch: Graduation Day 17:20 - Extreme Fishing with Robson Green 18:15 River Monsters: Hidden Predator 19:10 - How It’s Made 19:40 How Do They Do It? 20:05 Sons of Guns: World’s Largest Machine Gun 21:00 - Nothing Personal: Blood Ties 21:55 American Chopper: Senior vs Junior: Senior Reaches Out 22:50 - Inside Death Row 23:45 - Rising: Rebuilding Ground Zero: Reclaiming the Skyline.

Melita Movies 10:00 - 13 Going On 30 11:40 Diary of A Wimpy Kid: Rodrick Rules 13:20 - Taken From Me: The Tiffany Rubin Story 14:52 Hollywood Buzz 15:15 - Cinema Verite 16:45 - The Longest Yard 18:40 - Wall Street: Money Never Sleeps 21:00 - In America 22:45 - Conviction 00:30 - Let Me In. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - How I Met Your Mother 11:30 - Brothers and Sisters 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Gossip Girl 16:50 - Suburgatory 17:15 - 2 Broke Girls 17:40 - How I Met Your Mother 18:15 - Days of Our Lives 19:10 - Brothers and Sisters 20:00 - Mike & Molly 20:30 - Desperate Housewives 21:15 - Supernatural 22:00 - True Blood 23:05 - Person of Interest 23:55 - Entourage 00:25 - Bored To Death 00:50 - Alcatraz.

Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye: Who Pimped My Ride?

08:00 - The Locator: A Mother’s Secret 09:00 - Real Housewives of Beverly Hills: My Mansion Is Bigger Than Your Mansion.

Snapped: Women Who Kill: 10:00 - Elizabeth Reynolds 10:30 Linda Henning. 11:00 - America’s Court with Judge Ross 11:30 Eye for an Eye: Who Pimped My Ride?. Ultimate Tourist Scams: 12:00 - Gambling Scam: Malaysia 12:30 - Identity Scam Theft: USA. 13:00 - Storage Wars: Stairway to Hemet 13:30 - Pawn Stars: Moon Walking 14:00 - Confessions of an Animal Hoarder 15:00 Hoarders: Season 2 Follow Up: Augustine, Judi, Dennis, Nadene, Bob and Deborah. Ultimate Tourist Scams: 16:00 - Gambling Scam: Malaysia 16:30 - Identity Scam Theft: USA. 17:00 - Real Housewives of Beverly Hills: My

Mansion Is Bigger Than Your Mansion 18:00 - The Locator: A Mother’s Secret 19:00 - Storage Wars: Stairway to Hemet 19:30 Pawn Stars: Moon Walking.

Ultimate Tourist Scams: 20:00 Gambling Scam: Malaysia 20:30 Identity Scam Theft: USA. Hardcore Pawn: 21:00 - Les’ Big Gamble 21:30 - Pilot. 22:00 - I Survived: Beyond and Back: Dean, Tony, Lisa 23:00 - My Ghost Story.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Oswald 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 Anthony Ant 11:15 - The Hoobs 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 - Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Oswald 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets

18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - Dougie in Disguise 19:25 Pingu 19:30 - Gazoon 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - Gazoon 19:55 - The Hoobs 20:25 - Pingu 20:30 - Tiny Planets 20:35 - Pingu 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder.

Disney Channel 09:00 - Recess 09:25 - So Random 09:50 Hannah Montana Forever 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Jake and Blake 11:05 - Sonny with a Chance 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 Phineas and Ferb 12:20 - Timon & Pumbaa 12:45 - Jessie 13:10 - ANT Farm 13:35 - Good Luck Charlie 14:00 - Shake It Up 14:50 - Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 Avalon High (U) 17:25 - Wizards of Waverly Place 17:50 - Jessie 18:15 - ANT Farm 18:40 Good Luck Charlie 19:30 - So Random 19:50 The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas 20:40 Shake It Up 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 Wizards of Waverly Place.

06>30 07>00 09>30 10>30 12>00 12>30 13>00 14>00 14>05 15.00 15>05 16>00 17>00 18>00 18>10 19>35 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00

Bejni u Bejnek NET News X’Fattart Teleshopping X’Hemm g[all-Ikel^ Bejni u Bejnek Simpati/i NET News Teleshopping NET News Simpati/i Teleshopping Insiru nafu lil...

NET News Sajf Flimkien Lift NET News Don’t Stop Me Now NET News (ikompli) Don’t Stop Me Now Anali]i tal-A[bar (r) NET News

Sport fuq il-Cable Eurosport 07:00 - English Breakfast 08:30 - Olymp. Swimming 09:30 Olymp. Games: Day 6 (live) 11:00 - Olymp. Swimming: Heats (live) 13:15 - Olymp.

Rowing: F. (live) 14:00 Olymp. Games: Day 6 (live) 15:30 - Olymp. Canoe Slalom (live) 16:40 - London Eye 16:45 - Olymp. Canoe Slalom (live) 17:30 - Olymp.

Gymnastics: Artistic: Women’s Individual All-Around F. (live) 19:10 - London Eye 19:15 Olymp. Games: Day 6 (live) 20:30 - Olymp. Swimming: F. (live) 22:00 - Together to London 22:30 - Olymp.

Games: Day 6 (live) 23:45 Olymp. Basketball: Prel. Men (live).

GO Sports 1 07:00 - Barclays PL: Wk 23: Man. Utd v Bolton W 09:00 PGA Austrian Golf Open: Day 4 13:00 - Serie A: Rd 31: Lecce v Roma 15:00 - FIFA Futbol Mundial 15:30 Barclays PL: Wk 25: Man. Utd v Stoke City 17:30 - The Champ.: Wimbledon 2012: Men's Doubles F. 21:30 - PL World 22:00 - ATP World Tour 500: Citi Open, Washington DC: Last 16 (live) 02:00 - Trans World Sport.

GO Sports 2 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - Serie A: Rd 32: Napoli v Atalanta 10:00 - Barclays PL: Wk 24: Arsenal v Man. Utd 11:50 - The Champ.: Wimbledon 2012: Andy Murray v Jo-Wilfried Tsonga 15:00 HBO World Boxing Champ.: Super Featherweight Fight:

Adrien Broner v Vincente Escobedo 18:00 - Barclays PL: Wk 27: Man. Utd v Liverpool 20:00 - WGC Bridgestone Invitational: Day 1 (live) 00:00 - Roma Channel.

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: 1.FC Koln v FC Schalke: dtd. 28.01.12 (r) 09:45 - Copa Libertadores: Defensor Sp. v Chivas Guadalajara: dtd. 28.03.12 (r)

11:45 - NBA F.: Game 2: Miami @ Oklahoma (r) 14:05 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 2 (r) 16:30 America's Cup: World Series: Newport: Day 2 (r) 18:05 2012 UIPM Pentathlon: Men's F.: Rome Italy (r) 19:15 WWE: NXT 20:05 - NBA F.: Game 2: Miami @ Oklahoma (r) 22:25 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Ukraine vs. Spain (r) 23:50 - WWE: NXT (r) 00:40 - Bundesliga: 1.FC Koln v FC Schalke: dtd. 28.01.12 (r).

Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: World Series: Newport: Day 2 (r) 13:35 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 14:40 - Copa Libertadores: Defensor Sp. v Chivas Guadalajara: dtd. 28.03.12 (r) 16:40 - NBA F.: Game 2: Miami @ Oklahoma (r) 19:00 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 2 (r) 21:25 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Ukraine vs. Spain (r) 22:50 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 01:25 2012 UIPM Pentathlon: Men's F.: Rome Italy (r).

Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union: Overseas v Alligators: dtd. 27.03.12 (r) 09:35 - AME Cup: Qormi v Birkirkara (r) 11:10 - BOV PL: Valletta v Balzan: dtd. 14.04.12 (r) 13:20 - Melita GFA 1st Div.: Xewkija v Nadur: dtd. 04.05.12 (r) 15:25 - Prel. Rd 2011: Excess

RP Bidnija v KMF Zelezarec Skopje (r) 16:50 - Malta Basketball Assoc.: Siggiewi v Depiro (r) 18:10 - Malta Rugby Football Union: Overseas v Alligators: dtd. 27.03.12 (r) 19:45 - AME Cup: Mosta v Hamrun (r) 21:25 - BOV PL: Valletta v Balzan: dtd. 14.04.12 (r) 23:35 - Melita GFA 1st Div.: Xewkija v Nadur: dtd.

04.05.12 (r) 01:40 - Prel. Rd 2011: Excess RP Bidnija v KMF Zelezarec Skopje (r).

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

24 Pubblikazzjonijiet

Tnieda l-volum ‘:rajjiet is-So/jetà Mu]ikali u Filarmonika Leone - G[awdex’ Fil-Ministeru g[al G[awdex fil-Belt Victoria saret i/-/erimonja tat-tnedija tal-volum ;did ta’ Grazio A. Grech bl-isem :rajjiet isSo/jetà Mu]ikali u Filarmonika Leone G[awdex f’g[eluq il-150 sena mit-twaqqif tal-Banda Leone.

Fost o[rajn attendew ilMinistru g[al G[awdex Giovanna Debono, l-A;ent President Anton Tabone, isSindku tal-Belt Victoria Samuel Azzopardi u lMembru Parlamentari Frederick Azzopardi.

Saru introduzzjoni millawtur Grazio A. Grech u diskors mill-President tasSo/jetà Filarmonika Leone Michael Caruana.

Id-diskors prin/ipali sar minn Tonio Portughese li kien mistieden jag[mel anali]i kritika dwar il-valur awtentiku tal-pubblikazzjoni u kemm til[aq il-livelli mitluba mill-metodolo;ija tarri/erka professjonali.

Tonio Portughese spjega kif l-awtur e]er/ita awtodixxiplina fil-kitba tieg[u u sa[[a[ kull ;rajja deskritta b’dokumentazzjoni pre/i]a b[ala evidenza konkreta. Tul il-15-il kapitlu nsibu pro/ess ta’ kostruzzjoni tal-kronolo;ija mit-twelid talBanda Leone 150 sena ilu u li]viluppi mhux biss mu]ikali u kulturali i]da l-bidliet so/jali kbar sal-lum.

Il-kitba hi mexxejja u b’fa/ilità komunikattiva [afna g[ax l-awtur wera dixxiplina fl-espressjonijiet u fillingwa;; kif titlob il-

metodolo;ija xjentifika g[al xog[ol li jil[aq il-kredenzjali ta’ wie[ed teknikament professjonali.

Fil-valur xjentifiku talpubblikazzjoni Tonio Portughese spjega wkoll limportanza ta’ [ames kriterji fundamentali li permezz tag[hom jista’ jitkejjel ilvalur professjonali ta’ din irri/erka li titlob impenn qawwi ta’ metikolo]ità. L-awtenti/ità tal-pubblikazzjoni tmur ’il bog[od mit-tentazzjoni li tillimita ru[ha g[al wa[da /elebrattiva, trijonfalistika.

L-anali]i teknika turi li lfatti huma lkoll imsa[[a minn g[ejun ta’ ri/erka bid-dettalji pre/i]i tag[hom; l-ori;ini ta’ kull dokumentazzjoni hi dikjarata biex b’hekk minn jevalwa l-valur tax-xog[ol storiku, ikun jista’ jivvaluta lawtenti/ità tieg[u f’kull ;rajja deskritta; kull g[ajn u l-awtur tag[ha huma identifikati, kif ukoll l-integrità u l-[arsien tal-awtenti/ità ta’ kull evidenza.

Fil-fatt, il-ktieb g[andu mijiet ta’ riferenzi, [afna minnhom minn arkivji pubbli/i, privati u parrokkjali, u [afna ritratti, u[ud minnhom inediti u b’valur g[oli g[ad-dilettanti talistorja so/jali ta’ G[awdex.

Missjoni g[all-e//ellenza kulturali Il-pubblikazzjoni tag[ti ritratt dettaljat talevoluzzjoni tal-missjoni kulturali tas-So/jetà

Filarmonika Leone minn pijuniera tal-kultura

bandistika g[al dik mifruxa fl-oqsma tal-opra, tal-folkor, tal-organizzazzjoni tal-festa ta’ Santa Marija, u ta’ su//essi internazzjonali.

Hemm dettalji pre/i]i ta’ kull opra li saret fit-Teatru tal-Opra Aurora, b’tag[rif dwar kull surmast li dderie;a l-orkestra; ilkantanti ta’ fama; id-diversi re;isti u producers ta’ kull opra; koreografi; surmastrijiet tal-kor; tag[rif metikolu] li jkopri ;rajjiet mill-ewwel opra - Madame Butterfly ta’ Giacomo Puccini fl-1977 sat-Tosca, dejjem ta’ Puccini, fis-sena 2011; hemm tag[rif tassew dettaljat dwar il-fundaturi :or; Tabone u Mro Dirjanu Lanzon, Presidenti, Presidenti Onorarji, Diretturi Spiritwali kif ukoll onorarji, membri onorarji g[al g[omorhom kif ukoll dwar is-sehem tal-Banda Leone bis-servizzi kollha tag[ha b’mar/i u programmi mu]ikali, tag[rif li jibda mid-9 ta’ Frar 1887 fil-festa ta’ San Pawl fil-Belt Valletta, inklu]i wkoll ilpa;ni sbie[ tal-mawriet flItalja bil-mument memorabbli tal-15 ta’ Settembru 1993 meta f’Ruma l-Banda Leone daqqet il-Marcia Pontificia waqt udjenza mal-Papa :wanni Pawlu II, u ]jarat memorabbli o[ra flUngerija, ir-Repubblika ?eka, l-Awstrija u tTune]ija.

Tonio Portughese analizza l-valur tekniku tal-

Il-qoxra tal-ktieb ‘:rajjiet is-So/jetà Mu]ikali u Filarmonika Leone - G[awdex’

pubblikazzjoni ;dida u semma lill-famu] filosfu Taljan Benedetto Croce li dwar il-valur tal-istorja b[ala g[ajn ta’ tag[limiet g[all-pre]ent jistqarr li “Kull storja rakkontata denjament issawwar ukoll kif ji]viluppaw l-aspetti tal[ajja pre]enti, tiddetermina u tinfluwenza l-istorja kontemporanja b’dak li qed ng[ixu llum.”

Il-progress so/jali u kulturali G[aldaqstant, il-[idma b’tant pre/i]joni u pa/enzja tal-awtur twassal biex ilpubblikazzjoni tikseb ilkredenzjali ta’ xog[ol

storiku li jipprodu/i narrattiva xjentifika bi profondità antropolo;ika g[ax kull kisba deskritta hi dovuta g[all-impenn u g[ad-den ta’ tant voluntieri b[ala muturi tal-progress so/jali u kulturali. L-awtur la[aq il-g[an li ji;bor il;rajjiet kollha tal-img[oddi u dawk aktar re/enti lkoll marbutin mat-tliet anniversarji spe/jali: it-

Mument waqt is-serata li fiha saret it-tnedija tal-ktieb ‘:rajjiet is-So/jetà Mu]ikali u Filarmonika Leone - G[awdex’

tmenin sena mill-ewwel e]ekuzzjoni tal-innu attwali tal-Banda Leone; g[eluq ilmitt sena tal-innu A Maria Assunta ta’ Mro Orlando Crescimanno; u fuq kollox, l-anniversarju tal-150 mittwaqqif tal-Banda Leone fl1863 b[ala l-ewwel banda ta’ G[awdex.

Tonio Portughese jirrakkomanda li dan ixxog[ol waqt li jikseb ilkredenzjali ta’ ri/erka awtentika g[andu jinqara minn kull min g[andu g[al qalbu l-patrimonju kulturali fid-diversi espressjonijiet tieg[u: so/jali, reli;ju]i u kulturali.

Il-volum g[andu jsib postu denjament filMelitensia g[ax jag[ti log[la ;ie[ lill-e//ellenza flarti, fil-mu]ika u fil-kultura, it-tfittxija tal-og[la livelli li animat, g[adha t[e;;e; u tibqa’ tistimola lir-ru[ tasSo/jetà Filarmonika Leone fil-vja;; tag[ha b[ala promotri/i ewlenija, dinamika u distinta tal-wirt mu]ikali u kulturali ta’ pajji]na.

Il-pubblikazzjoni tinkludi dettalji pre/i]i ta’ kull opra li saret fit-Teatru tal-Opra Aurora, b’tag[rif dwar kull surmast li dderie;a l-orkestra

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Passatemp 25

Tisliba 1

2

3

5

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Mimdudin>5. Jekk marda hi hekk, taf tiggrava (5) 6. Tistkenn ta[t wa[da (5) 7. Si;ra li tin]amm fostna g[a]-]ina tal-;onna u ttoroq (5) 10. Ferg[a bid-dawl ta’ linfa (5) 11. Tisma le[nu fl-opra (5) 12. Il-katuba l-antika (5) 14. Dari kienu ju]awha g[atta[mil tas-snien wara likel (5) 16. Forma tonda tawwalija (5) 17. Ni]]el fuq karta (5) 18. Il-qawl jg[idilna li fejn tid[ol ix-xemx, ma jid[olx dan! (5)

Weqfin>1. G[a]i] (6) 2. Ng[idu li a[jar wa[dek f’gorbo;, milli f’dan mannies! (6) 3. Qaleb borma mis[un jag[li fuqu u … (6) 4. Ma[lu; tal-qoton (6) 8. Tnehida (5) 9. Dak kustodju, dejjem mieg[ek (5) 12. Frak tal-weraq niexef mag[mul g[at-tipjip (6) 13. Il-[in waqt il-quddiesa, li l-qassis ja[sel idejh (6) 14. Ta[bita tal-qalb (6) 15. Strument tad-daqq (6)

Tisliba bin-numri

In-numru 173 jinsab maqtug[ mil-lista ta’ [ames figuri u mni]]el fejn suppost biex jg[inek issib in-numri l-o[ra kollha.

Sudoku

Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>5. Rabba; 6. Polpa; 7. ?erna; 10. Tifli; 11. Traba; 12. Qares; 14. Tifel; 16. Panew; 17. Mulej; 18. Qabel.

Weqfin>1. :ranet; 2. u 13. Panedispanja; 3. Sponut; 4. Lapida; 8. Sfura; 9. Tafja; 12. Qadima; 14. Trejqa; 15. Lokali.

G[at-tfal

Soluzzjonijiet In-nri 2 u 4.

It-tewmin

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.

Kur]ità

Tisliba bin-numri

Fis-sena 600 s-sodda kienet g[adha s-simbolu ta’ opulenza u ta’ poter. Ftit kienu l-iffortunati li setg[u jkollhom wa[da. In-nies komuni kienu jorqdu fuq it-tiben jew fuq il-qieg[a tal-art.

Sudoku

It-tewmin

Wie[ed minn dawn ir-ritratti hu dak ta’ Percy, imma jekk tosservahom tajjeb g[andek issib ukoll lil Jason, [uh it-tewmi.

Liema huma t-tewmin?

IN-NAZZJON

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

26 Klassifikati PROPRJETÀ

VETTURI

Is-Swatar

Citroen C2 VTR

APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess millkomun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.

SEWDA dejjem iggaraxxjata. Extras jinkludu VTR alloys, bucket seats bi trimmings oran;jo, electric windows u mirja, power steering, kundizzjoni tajba [afna. 42,000km, mudell 2006. Sid wie[ed. Prezz €6,500 o.n.o. ?emplu 99056674.

Marsaskala

AVVI}I

APPARTAMENT ]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta, combined kbira, k/ina fitted tal-oak, kamra tal-ikel, sitting room, kamra tal-banju, bil-bejt.

Kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79490444.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem il-ba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tassodda. ?emplu 79843698.

Santa Venera

FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tassodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti millbejt bil-washroom. €110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Gypsum Installation

TURNKEY CONTRACTORS, flat ceiling, wall lining, bulk head, partition, coving, sound proofing, painting e//.

Kwalità importanti. Prezz bargain. Established 1995. ?emplu 99477655 jew 27632105. moderndesign@waldonet.net. mt

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Trasport bejn l-Ingilterra u Malta

GANGA Transport Services, Triq Wied il-G[ajn, {a]}abbar }BR2703. Issoluzzjoni tieg[ek g[al ;arr ta’ karozzi bejn l-Ingilterra u Malta. Store fl-Ingilterra. ?emplu 21803271 jew 99153153.

G{ALL-BEJG{ G[al kull xog[ol ta’ stampar u sheets tat-tombla

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e//. u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpre ss.com

Boxing

72 video bil-magazines dwar l-aqwa boxers, €50 kollha jew €1 l-wie[ed. Tapit 275cm x 315cm a[dar bilwine €30. ?emplu 21243433.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[allkbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Pushchair

3 wheeler Neoato Reverso Sport, kundizzjoni perfetta, ftit u]ata, €125. Puschair Inglesina, kundizzjoni tajba [afna €50. ?emplu 79409398.

PRIVAT Malti

FORMS 1–5: Se jing[ataw lezzjonijiet g[ar-resits ta’ Settembru. ?emplu 79288881.

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

27

Ir-Renju Unit jirba[ l-ewwel medalji tad-deheb Ilbiera[ kienet ;urnata mill-aqwa g[ar-Renju Unit li reba[ l-ewwel medalji tad-deheb tieg[u. L-ewwel medalja reb[uha l-koppja Helen Glover u Heather Stanning filkategorija tad-doubles tar-rowing filwaqt li t-tieni medalja tad-deheb reba[ha /-/iklist Bradley Wiggins fit-time trial talir;iel.

G[al Wiggins dan kien su//ess doppju fi spazju ta’ ftit xhur wara li reba[ it-Tour de France. Intant, l-g[awwiema ?ini]i komplew jimpressjonaw f’dak li hu qbi] sinkorinzzat hekk kif ilbiera[ reb[u r-raba’ medalja f’din id-dixxiplina. I/?ina qed tipprova tirba[ it-tmien medalji li hemm g[addispo]izzjoni li hemm f’din id-dixxiplina.

Il-koppja Helen Glover u Heather Stanning li reb[u l-ewwel medalja tad-deheb g[ar-Renju Unit

Fil-qosor

Illum jispara William Chetcuti

Illum, fl-10am, it-tiratur Malti William Chetcuti jie[u sehem fir-rawnds tal-kwalifikazzjoni fid-Double Trap bittama li jispi//a mal-ewwel sitta biex jie[u sehem fir-rawnd finali li ssir illum stess u tibda fit-3pm.

Chetcuti, fil-grupp tieg[u se jkollu jikkompetu kontrih Francesco D’Aniello tal-Italja, Peter Wilson tal-Ingilterra, Richard Bognar tal-Ungerija, Vasily Mosin tar-Russja u Anton Glasnovic tal-Kroazja. Minbarra dan il-grupp li fih se jkun hemm William, se jkun hemm tliet gruppi o[ra.

Chetcuti se jispara fi tliet rawnds, 50 plattina kull rawnd u l-aqwa sitt tiraturi jg[addu g[all-barrage finali.

Chetcuti kiseb id-dritt li jie[u sehem fl-Olimpjadi ta’ Londra meta f’April ta’ sena ilu reba[ it-Tazza tad-Dinja tad-Double Trap li kienet saret f’Beijing.

Passi dixxiplinarji kontra tmien players Il-Federazzjoni talBadminton issospendiet tmien players tal-badminton li skont il-Federazzjoni ma g[amlux [ilithom biex jirb[u l-partiti rispettivi tag[hom.

Erba’ pari ta’ players, tnejn minnhom mill-Korea t’Isfel, par mi/-?ina u par millIndonesja ;ew sospi]i imma mhux esklu]i mill-Olmpjadi.

Dawn il-players g[amlu diversi ]balji intenzjonati g[ax huma di;à kienu kkwalifikaw g[all-fa]i tala[[ar tmienja u riedu jimmaniuplaw il-partiti li kien fadal. {afna membri ta’ timijiet jinsabu mdejqin bil-fatt li lformat tal-kompetizzjoni inbidel u minflok knockout diretta qed ikun hemm irround robin u huwa g[alhekk li /erti timijet qeg[din jag[mlu minn kollox biex jevitaw lil xi timijiet o[ra. IdDelegazzjoni ?ini]a di;à fet[et investigazzjoni dwar dawn il-partiti.

‘Irrid inpatti fl-Olimpjadi li jmiss’ L-g[awwiema Taljana,

It-Tiratur Malti tad-Double Trap William Chetcuti waqt sessjoni ta’ ta[ri; ilbiera[ f’Londra (Ritratt> Paul Zammit)

Federica Pellegrini qalet li tinsab di]appuntanta bilwirjiet li kellha f’dawn lOlimpjadi u se tag[mel minn kollox biex fl-Olimpjadi li jmiss, dawk fil-Bra]il, din tirritorna bl-aqwa mod.

Pellegrini ma reb[et l-ebda medalja fl-g[awm anke jekk kien hemm aspettazzjonijiet kbar. “Ma kontx fil-forma tajba. Jien tajt il-massimu tieg[i imma sfortunatament ma kienx bi]]ejjed biex nirba[. Ma jiddispja/ini xejn ta’ dak li g[amilt, “ qalet Pellegrini.

Din tal-a[[ar kompliet tg[id li se tistrie[ g[al sena u wara tibda t[ejji mhux biss g[all-Olimpjadi i]da anke g[all-kampjonati mondjali u dawk tal-FINA.

Barra minn hekk, sena ilu, waqt il-kampjonati mondjali r-Renju Unit ma reba[ lebda medalja u wara dawn il-kampjonati kienu tke//ew tliet membri tal-istaff.

White di]appuntant bil-wirjiet Il-Kap tal-Asso/jazzjoni tal-Judo fir-Renju Unit,

Shin A Lam ma ta//ettax il-medalja L-atleta tal-fencing millKorea t’Isfel, Shin A Lam

Design White qal li jinsab ferm di]appuntant bil-wirjiet tal-judokas Ingli]i flOlimpjadi ta’ Londra. White attakka lil dawn il-judokas li skont hu m’g[amlu l-ebda sagrifi//ju biex jirb[u f’pajji]hom stess.

Ta’ min jinnota li s’issa, mill-judokas kollha Ingli]i li [adu sehem, wie[ed biss irre;istra reb[a u meta wie[ed iqis li matul dawn la[[ar snin il-Gvern investa madwar tmien miljun lira sterlina fuq dan l-isport, dawn ir-ri]ultati huma di]appunt kbir.

Barra minn hekk, f’Dartford hemm /entru talJudo li ;ie jiswa [ames miljun lira sterlina.

White, li kkompeta flOlimpjadi tal-1984 u tal1992 qal li dakinhar it-tim tal-judo Ingli] kellu biss madwar 3 elef lira sterlina biex jipprepara u attakka lill-judokas talli dawn ma g[amlux u]u sew mill-flus li ;ew investiti f’dan l-isport matul dawn l-a[[ar erba’ snin.

Ta’ min jinnota li r-Renju Unit ilu ma jirba[ medalja f’din id-dixxiplina sa minn meta Kate Howey reb[et ilfidda fil-kategorija ta’ ta[t is-70kg waqt l-Olimpjadi ta’ Sydney fis-sena 2000.

qalet li mhijiex kuntenta bilfatt li se ting[ata medalja spe/jali wara li nhar it-Tnejn li g[adda nqalg[et kontroverjsa kbira. A Lam kien ming[aliha li l-;lieda kontra l-:ermani]a Britta Heidemann ;iet fi tmiemha imma fil - fatt kien fadal sekonda li fiha l :ermani]a ;abet punt prezzju] li bih g[addiet g[all - finali .

Hekk kif tiflet A Lam g[amlet madwar sieg[a tibki u kellha tkun meg[juna minn xi uffi/jali biex [ar;et mis-sala li fiha kienet qed issir il-;lieda. “ Il - medalja li se jag[tuna mhux se n[ossni a[jar biha g[ax mhijiex medalja Olimpika. Mhux se na//etta r-ri]ultat g[ax nemmen li kien hemm ]ball,” qalet A Lam. Minn na[a tieg[u, il-Kap tal-Kumitat Olimpika talKorea Park Yung-Sung qal li l-kumitat ja//etta li xi drabi fl-isport ikun hemm ]balji ;enwini.

Il-protest li g[amel ilKumitat ma ntlaqax u fi stqarrija uffi/jali qal li jissimpatizza ma’ A Lam. G[adhom ma ng[atawx dettalji ta’ meta A Lam se ting[ata l-medalja spe/jali.

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

28 Sport Fil-qosor

Irrabjati b’dak li ;ara

L-IOC u l-Kumitat li qed jorganizza l-Olimpjadi qalu li huma rrabjati b’dak li ;ara lbiera[ meta tmien players ma g[amlux [ilithom biex jirb[u l-partiti rispettivi tag[hom u b’hekk jimmanipulaw il-log[ob li jmiss.

“Din hi [a;a ina//ettabbli. Lill-federazzjonijiet g[amilnielhom /ara li l-atleti jridu jag[mlu l-almu tag[hom biex jirb[u u din kienet wa[da mir-regoli,” qal kelliem talIOC, Mark Adams.

Il-Kap tal-Kumitat Organizzattiv, Sebastain Coe qal, “Min irid jara log[ba immanipulata b’dak il-mod? Nittamaw li lfederazzjonijiet involuti jag[tu l-pieni xierqa lil dawn ilplayers.”

(Mix-xellug g[al-lemin) Kateryna Tarasenko, Nataliya Dovgodko, Anastasiia Kozhenkova u Yana Dementieva tal-Ukrajna wara li reb[u l-kategorija tan-nisa tal-quadraple sculls

ROWING

Tasal l-ewwel medalja tad-deheb g[ar-Renju Unit Il-koppja Helen Glover u Heather Stanning reb[u lmedalja tad-deheb filkategorija tad-doubles tarrowing. Din kienet l-ewwel medalja tad-deheb li reba[ irRenju Unit.

Ta’ min jinnota li pre]enti g[al dan is-su//ess kien hemm l-a[wa William u Harry li kienu akkumpanjati minn 25,000 partitarju Ingli].

Fit-tieni post spi//aw Kate Hornsey u Sarah Tait talAwstralja filwaqt li fit-tielet post kien hemm il-koppja minn New Zeal and Juliette Haigh u Rebecca Scown.

Il-koppja Ingli]a mal-ewwel bnew vanta;; tajjeb u ddefendew dan il-vanta;; sala[[ar. Bla dubju, din ir-reb[a se ttaffi l-pressjoni li hemm fuq il-Kumitat Olimpiku tarRenju Unit li min[abba li qed jorganizza dawn il-log[ob qieg[ed ta[t pressjoni biex latleti tal-pajji] i;ibu r-ri]ultati.

Stanning, li hi parti millarmata Ingli]a ng[atat permess biex t[alli l-armata fuq mod temporanju biex tikkompeti flOlimpjadi u fil-fatt, din sa sena o[ra tista’ ter;a’ ssib ru[ha fl-Afghanistan. “Ma nistg[ux nemmnu x’g[adu kemm ;ara. Se ndum [afna

biex ni;i f’tieg[i wara dan issu//ess storiku,” qalet Glover wara li reb[et id-deheb.

Wara l-ista;un ferm po]ittiv li kellhom dawn it-tnejn wie[ed kien qed jistenna su//ess minn na[a tal-Ingli]i, su//ess li ;ie konfermat ilbiera[.

Su//ess g[all-:ermanja It-tim :ermani] li [a sehem fil-kategorija tal-men’s eight reba[ il-medalja tad-deheb biex b’hekk il-:ermanja bdiet il-;urnata minn fejn [alliet nhar it-Tlieta wara s-su//ess kbir fid-dixxiplina talEquestrian.

I-reb[a tat-tim :ermani] kienet wa[da mistennija,

spe/jalment meta wie[ed iqis li dawn reb[u l-a[[ar tliet kampjonati mondjali u ilhom ma jitilfu tliet snin. Fit-tieni post spi//aw il-Kanadi]i li offrew biss sfida denja lit-tim :ermani] fit-tieni parti tattellieqa filwaqt li fit-tielet post spi//a t-tim Ingli] biex b’hekk fir-rowing, ir-Renju Unit reba[ ]ew; medalji minn tliet kategoriji li saru lbiera[.

“Kienet diffi/li g[alina biex nirb[u g[ax l-Ingli]i offrewlna sfida tajba fl-ewwel 1000 metru,” qal wie[ed millmembri tat-tim :ermani],

Richard Schmidt.

“Ridna nie[du ftit ta’ riskju lejn l-a[[ar biex pruvajna nirb[u d-deheb imma sfortunatament l-affarijiet ma marrux kif xtaqna,’ qal l-Ingli] Phelan Hill.

Minkejja li l-:ermanja kienet favorita dan ir-ri]ultat ma ni]ilx tajjeb mat-tim Ingli] li kien qed jittama li jkun aktar vi/in tal-:ermani]i.

L-ewwel deheb g[all-Ukrajna L-Ukrajna [adet l-ewwel medalja tad-deheb f’din iddixxiplina grazzi g[ar-reb[a li kisbu Kateryna Tarasenko, Nataliya Dovgodko,

Anastasiia Kozhenkova u Yana Dementieva filkategorija tan-nisa talquadraple sculls.

Dawn g[elbu l-isfida tal:ermanja li reb[et medalja o[ra f’din id-dixxiplina u tal-Istati Uniti li reb[u lbron].

Din ir-reb[a minn na[a tat-tim mill-Ukrajna kienet wa[da mistennija wara li dawn iddominaw l-ista;un.

La l-:ermani]i u lanqas lAmerikani ma offrew sfida denja lit-tim tal-Ukrajna li ddomina mill-bidu sal-a[[ar.

Il-Federazzjoni tal-Badminton issospendiet tmien plejers tal-badminton li skont il-Federazzjoni ma g[amlux [ilithom biex jirb[u l-partiti rispettivi tag[hom u b’hekk jimmanipulaw il-log[ob li jmiss. Erba’ pari ta’ plejers, tnejn minnhom mill-Korea t’Isfel, par mi/-?ina u par mill-Indonesja ;ew sospi]i imma mhux esklu]i mill-Olimpjadi. Fir-ritratt jidhru l-par tal-Korea t’Isfel, Kim Ha-na u Kim Min-jung tal-Korea t’Isfel u /-?ini]i Wang Xiaoli u Yu Yang.

Michael Phelps bil-medalja tad-deheb li reba[ nhar it-Tlieta

Phelps minn dejjem emmen fih innifsu L-g[awwiem Amerikan Michael Phelps qal li minn dejjem kien jemmen li jista’ jil[aq livelli li [add qatt ma kien la[aq qabel u fil-fatt g[amel dan nhar it-Tlieta meta sar l-aktar atleta li qatt reba[ medalji waqt l-Olimpjadi b’total ta’ 19 .

Grazzi g[ar-reb[ ta’ ]ew; medalji nhar it-Tlieta Phelps g[adda lil Larisa Latynina tal-Unjoni Sovjetika li reb[et total ta’ 18.

“S’issa l-karriera tieg[i hi wa[da mill-aqwa imma fadalli x’noffri. Minn dejjem g[idt li kollox possibbli. F’mo[[i ilni ng[id li jien kapa/i nag[mel xi [a;a li [add qatt ma g[amel,” qal Phelps.

Phelps reba[ total ta’ 15-il medalja tad-deheb, tnejn talfidda u tnejn tal-bron]. Tmienja minn dawn il-medalji taddeheb waslu erba’ snin ilu waqt l-Olimpjadi ta’ Beijing.

‘Phelps mhux l-aqwa atleta’ Il-Kap tal-Kumitat li qed jorganizza l-Olimpjadi, Sebastain Coe qal li l-g[awwiem Michael Phelps mhuwiex l-aqwa atleta li qatt kien hemm fl-Olimpjadi, anke jekk dan sar l-iktar atleta li qatt reba[ medalji fl-istorja talOlimpjadi.

“Hu veru, dan hu rekord impressjonanti imma ma naqbilx li hu l-aqwa atleta,” qal Coe. Min reba[ l-aktar medalji 19 - Michael Phelps, G[awm 18 - Larisa Latynina, :innastika 15 - Nikolai Andrianov, :innastika 13 - Edoardo Mangiarotti, Fencing 13 - Takashi Ono, :innastika 13 - Boris Shakhlin, :innastika 12 - Paavo Nurmi, Track and Field 12 - Bjorn Daehlie, Cross-Country Skiing 12 - Alexei Nemov, :innastika 12 - Sawao Kato, :innastika 12 - Birgit Fischer, Canoeing 12 - Natalie Coughlin, G[awm 12 - Dara Torres, G[awm 12 - Jenny Thompson, G[awm 11 - Mark Spitz, G[awm

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Sport 29

Laboratorju li se jibdel f’/entru ta’ ri/erka Il-laboratorju li b[alissa qieg[ed jintu]aw biex fih isiru t-testijiet fuq l-atleti, wara l-Olimpjadi se jkun mibdul f’/entru tar-ri/erka.

Skont l-uffi/jali li qed jie[du [sieb dan il-laboratorju dan se jkun wie[ed mill-aqwa /entri fid-dinja.

Matul l-Olimpjadi qed isiru u se jsiru total ta’ 6,000 test u s’issa di;à kien hemm xi atleti li nstabu [atja li g[amlu u]u minn sustanzi projbiti. Dan i/-/entru ta’ ri/erka se jkun u]at minn xjentisti li se jkunu qeg[din ja[dmu biex ji]viluppaw tipi ta’ medi/ini ;odda.

Dawn ix-xjentisti se jir/ievu l-informazzjoni ming[and istituzzjonijiet o[ra ta’ ri/erka kif ukoll ming[and Universitajiet minn madwar id-dinja biex b’hekk l-i]vilupp fil-medi/ini jkompli jmur ‘il quddiem.

Il-fatt li dan il-laboratorju se jibqa’ jkun u]at ladarba jispi//aw l-Olimpjadi hu fatt po]ittiv, spe/jalement meta

wie[ed iqis li qabel l-olimpjadi kien hemm bi]g[a li ladarba jintemmu l-olimpjadi il-postijiet relatati ma’ din ilmanifestazzjoni sportiva kienu se jispi//aw abbandunati.

Ir-Renju Unit se jipprova jenfasizza fuq il-medi/ina g[ax matul dawn l-a[[ar snin l-ekonomija tal-pajji] kienet qed tiffoka [afna fuq il-medi/ini. Min[abba li kien hemm kri]i fl-ekonomija lindustrija tal-medi/ina firRenju Unit ma setg[etx tkompli tipprodu/i dawk lammonti kbar li xi darba kienet tag[mel.

Il-Prim Ministru Ingli] David Cameron fa[[ar dan il-pro;ett li se jkompli jag[mel ;id lill-pajji] wara s-su//ess li s’issa kienu dawn l-Olimpjadi. Dan i//entru li se jkun qieg[ed filLvant ta’ Londra se ji;i jiswa tmien miljuni kull sena u l-Istituzzjoni Nazzjonali tas-Sa[[a fir-Renju Unit se t[allas din is-somma.

I/-?ini]a Li Xiaoxia waqt il-finali kontra Ding Ning

TABLE TENNIS

Li Xiaoxia tirba[ finali ?ini]a

Li Xiaoxia reb[et il-medalja tad-deheb meta din, fil-finali g[elbet lill-kompatrijotta u favorita, Ding Ning bi skor ta’ 4-1. Li Xiaoxia, li tinsab fit-tielet post tar-rankings mondjali, approfittat mill-i]balji li g[amlet i/-champion tad-dinja.

Il-partita kienet wa[da missielta u f’[in minnhom Ding Ning ;iet murija l-karta [amra u tne[[iela anke punt min[abba li marret g[al time-

out kmieni wisq.

Ta’ min jinnota li minn kemm ilu li ;ie introdott dan l-isport fl-Olimpjadi, fl-1988, i/?ina reb[et kull medalja tad-deheb fil-kategorija individwali.

Il-medalja tal-bron] intreb[et minn Feng Tainwei ta’ Singapore. Din tal-a[[ar g[elbet lil Kasumi Ishikawa bi skor ta’ 4-0.

:INNASTIKA

Uchimura jirba[ id-deheb Il-:appuni] Kohei Uchimura reba[ il-medalja tad-deheb filkategorija individwali. Uchimura, li kien il-favorit, g[eleb l-isfida tal-:ermani] Marcel Nguyen u ta’ Leyva Danell tal-Istati Uniti li spi//a fit-tielet post.

Uchimura reba[ din il-kompetizzjoni b’total ta’ 92.960 punt filwaqt li l-eqreb rivali tieg[u ;ab 91.031.

Min qed jirba[ il-medalji Nazzjon

D

F

B

1. ?ina 17 2. Stati Uniti 12 3. Franza 5 4. Korea ta’ Fuq 6 5. Korea t’Isfel 4 6. :ermanja 3 7. Italja 3 8. Kazakstan 3 9. :appun 2 10. Russja 2 11. Renju Unit 2

9 8 3 2 0 8 4 0 4 4 3

4 9 5 4

T

30 29 13 12 1 5 2 13 2 9 0 3 11 17 5 11 4 9

Il-koppja ta/-?ina Luo Yutong u Qin Kai jid[lu fl-ilma qishom sikkina ta[raq fil-butir

Erbg[a minn erbg[a g[a/-?ina L-g[awwiema ?ini]i komplew jimpressjonaw f’dak li hu qbi] sinkorinzzat hekk kif ilbiera[ reb[u r-raba’ medalja f’din id-dixxiplina. I/-?ina qed tipprova tirba[ it-tmien medalji li hemm g[ad-dispo]izzjoni li hemm f’din id-dixxiplina.

Il-koppja ?ini]a, Luo Yutong u Qin Kai ;abu total ta’ 477 punt fil-kategorija tal-qbi] minn 3m. Spikkat [afna qab]a li dawn it-tnejn g[amlu u li swietilhom 104.88 punt. Ta’ min jinnota li din, s’issa kienet l-aktar qab]a li ng[atat punti.

Intant, fit-tieni post spi//aw Evgeny Kuznetsov u Ilya Zakharov li ;abu total ta’ 459.63 punt filwaqt li fit-tielet post spi//aw l-Amerikani Troy Dumais u Kristian Ipsen.

Dawn tal-a[[ar ;abu total ta’ 446.70 punt.

FUTBOL – Il-Bra]il ma sabhiex diffi/li biex reba[ bi skor ta’ 3-0 kontra New Zealand. L-iskorers kienu Silva, Damiao u Sandro

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

30 Sport ?IKLI}MU

Wiggins jikkonferma l-qawwa tieg[u Ir-rebbbie[ tat-Tour De France, l-Ingli] Bradley Wiggins reba[ il-medalja taddeheb fit-time trial tal-ir;iel biex kompla jikkonferma lqawwa tieg[u f’dan l-isport.

Barra minn hekk, din kienet it-tieni medalja tad-deheb li reba[ ir-Renju Unit ilbiera[.

Wiggins, b’din ir-reb[a sar l-aktar atleta Ingli] li qatt reba[ fl-Olimpjadi. Wiggins qabe] lil Steve Redgrave li kien reba[ total ta’ sitt medalji.

I/-champion tat-Tour de France g[eleb l-isfida tal:ermani] Tony Martin li spi//a t-tieni u ta’ sie[bu lIngli] Chris Froome. Id-distakk bejn Wiggins u bejn Martin kien dak ta’ 42 sekonda u dan juri kemm Wiggins kellu tellieqa mill-aqwa.

Ta’ min jinnota li Wiggins, wara li sar l-ewwel Britanniku li qatt reba[ itTour de France kien qal li lg[an prin/ipali tieg[u hu li jirba[ id-deheb fl-Olimpjadi u dan fil-fatt irnexxielu jag[mel hekk.

Armstrong tiddefendi t-titlu L-Amerikana Kristin

Armstrong iddefendiet it-titlu tat-time trial li kienet reb[et erba’ snin ilu f’Beijing.

Armstrong, li llum-il ;urnata g[andha 38 sena g[elbet l-isfida tal-:ermani]a Judith Arndt li spi//at ittieni u ta’ Olga Zabelinskaya ta-Russja li spi//at fit-tielet post.

Armstrong, wara li kienet reb[et id-deheb f’Beijing kienet qalet li se tistrie[ mill-isport imma ftit wara re;a’ bdiet tit[ajjar biex ter;a’ mhux biss tikkompeti i]da anke tiddefendi dan ittitlu, xi [a;a li rnexxielha tag[mel.

Ir-rotta li reb[et Armstrong ilbiera[ kienet twila 29km u l-Amerikana spi//at 15-il sekonda quddiem Arndt. Zabelinskaya spi//at 22 sekonda wara Armstrong.

Armstorng kellha bidu mill-aqwa u fil-fatt, meta //iklisti waslu fl-ewwel

L-Amerikana Kristin Armstrong li ddefendiet it-titlu tat-time trial

check point, wara 9.1km, din kellha l-aqwa [in.

Warajha kien hemm Linda

Villumsen ta’ New Zealand u din ;iet maqbu]a minn Arndt aktar tard fit-tellieqa.

Biex spi//at it-tieni Arndt g[addiet lill-Olandi]a Marianne Vos.

SPARAR

Kim Jang-mi tirba[ id-deheb

JUDO – Song Dae-Nam g[eleb lil Asley Gonzalez tal-Kuba fil-finali tal-kategorija tad-90kg biex reba[ il-medalja tad-deheb. Il-Fran/i]a Lucie Decosse g[elbet lill-:ermani]a Kerstin Thiele biex reb[et il-medalja tad-deheb fil-kategorija tas-70kg.

KAYAK – It-Taljan Daniele Molmenti reba[ il-medalja tad-deheb hekk kif ;ab total ta’ 93.43 punt. Fit-tieni post spi//a Vavrinec Hradilek tar-Repubblika ?eka u fit-tielet spi//a Mateusz Polaczyk tal-Polonja

Kim Jang-mi tal-Korea t’Isfel reb[et il-medalja tad-deheb fil-kategorija tal-pistola mill-25m imma kienet se titlef din il-medalja g[ax tilfet vanta;; kbir li kienet bniet aktar kmieni matul il-kompetizzjoni. Biex reb[et Jang-mi g[elbet l-isfida ta/-champion renjanti mi/-?ina Chen Ying.

Kim, kellha vanta;; ta’ sitt punti wara li rre;istrat rekord Olimpiku ta’ 591 minn 600. Fir-rawnd finali tilfet [afna punti u kienet se titlef imma rkuprat tajjeb biex reb[et iddeheb b’total ta’ 792.4 punt, punt aktar mi/-?ini]a Chen Ying. Olena Kostevych tal-Ukrajna reb[et il-bron] b’788.6 punt.

It-tiratur mill-Korea t’Isfel, Kim Jang-mi fl-azzjoni

IN-NAZZJON Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

Sport 31 G{AWM

Gyurta jirba[ u jwaqqaf rekord dinji Ri]ultati Basketball

Kanada v Franza ?ina v Angola Awstralja v Bra]il Renju Unit v Russja

60-64 76-52 67-61 61-67

Field Hockey

Spanja v Awstralja Bel;ju v Olanda New Zealand v Indja Afrika ta’Isfel v Renju Unit Pakistan v Ar;entina Handball

Norve;ja v Korea ta’ Fuq Montenegro v Angola Franza v }vezja Renju Unit v Bra]il Spanja v Danimarka

0-5 1-3 3-1 2-2 2-0 27-27 30-25 29-17 17-30 24-21

Futbol tal-ir;iel

Bra]il v New Zealand E;ittu v Belarus :appun v Honduras Spanja v Marokk Messiku v }vizzera Korea ta’ Isfel v Gabon

3-0 3-1 0-0 0-0 1-0 0-0

Volleyball Rep. Domenikana v :appun

Al;erija v Russja Serbja v Turkija Renju Unit v Italja Waterpolo

Ungerija v ?ina Italja v Russja Spanja v Stati Uniti Renju Unit v Awstralja

0-3 0-3 0-3 0-3

11-10 4-7 9-9 3-16

L-Ungeri] Daniel Gyurta reba[ il-medalja tad-deheb filkateroija tal-breastroke 200m u waqqaf rekord dinji b’[in ta’ 2.07.28’. Ir-rekord pre/edenti kien sar fl-2009 waqt il-kampjonati mondjali f’Ruma permezz tal-Awstraljan Christian Sprenger.

Ir-Renju Unit kompla ji;bor il-medalji fil-jum tal-biera[, u fl-g[awm kien Michael Jamieson li reba[ il-fidda wara li spi//a wara Gyurta. Fit-tielet post da[al il-:appuni] Ryo Tateishi.

Il-:appuni] l-ie[or, Kosuke Katijama spi//a fir-raba’ post u dan ifisser li ma rnexxielux jirba[ l-istess event g[al tliet darbiet konsekuttivi waqt lOlimpjadi.

Adrian jirba[ fl-a[[ar Nathan Adrian tal-Istati Uniti reba[ il-100m freestyle hekk kif la[aq mess il-[ajt talpixxina qabel James Magnussen tal-Awstralja. Adrian irre;istra [in ta’ 47.52’ filwaqt li Magnussen g[amel [in ta’ 47.53’. Il-Kanadi] Brent Hayden spi//a fit-tielet post.

Cesar Cielo, l-g[awwiem Bra]iljan li kien il-holder ta’ din il-kategorija u anke cham-

pion mondjali ddi]appunta ferm u spi//a fis-sitt post.

Minkejja li matul is-snin lIstati Uniti minn dejjem kienu dominanti fl-g[awm, l-a[[ar rebbie[ tal-100m freestyle kien Matt Biondi li reba[ f’Seoul fl-1988.

Liuyang twettaq rimonta I/-?ini]a Jiao Liuyang wettqet rimonta mill-aqwa biex reb[et il-medalja tad-deheb filkategorija tal-200m butterfly.

Fl-a[[ar 50m Liuyang kienet tinsab fit-tieni post imma din ]iedet mar-ritmu u spi//at biex reb[et b’[in ta’ 2.04.06’. Dan is-su//ess hu t-tieni wie[ed g[al Liuyang fi spazju ta’ sena wara li sena ilu reb[et it-titlu mondjali.

Fit-tieni post spi//at l-

Gyurta tal-Ungerija bil-medalja tad-deheb li reba[ fil-200m breaststroke

iSpanjola Belmonte Garcia u fit-tielet post spi//at il:appuni]a Natsumi Hoshi. Ilholder tat-titlu, Liu Zige ta/?ina spi//at fit-tmien post.

Deheb g[all-Istati Uniti It-tim tan-nisa tal-4X200m reba[ il-medalja tad-deheb. Ittim tan-nisa g[eleb l-isfida tat-tim Awstraljan u dak Fran/i]. Schmitt tal-Istati Uniti kienet ‘il bog[od minn Coutts tal-Awstralja i]da irnexxielha til[aqa u event-

walment tg[addiha biex reb[et id-deheb.

I/-?ini]a Jiao Liuyang li reb[et il-200m butterfly

FUTBOL

David Villa jirritorna g[at-ta[ri; L-attakkant ta’ Barcelona David Villa re;a’ beda jit[arre; wara li dan irkupra minn operazzjoni li kienet saritlu f’irkopptu wara li we;;a’ waqt partita f’Di/embru li g[adda. Villa, li tilef anke l-Euro 2012 min[abba din linjury kien we;;a’ waqt li Barcelona kienu impenjati fit-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs u bla dubju l-klabb Spanjol [ass in-nuqqas ta’ dan il-player.

Minbarra Villa, anke l-captain tal-

klabb Katalan Carles Puyol irritorna g[at-ta[ri; wara li anke hu kien operat f’irkopptu.

Skont rapporti fil-;urnali Spanjoli ddiri;enti ta’ Barcelona se jibdew jitkellemu ma’ Puyol dwar kuntratt ;did. Il-kuntratt ta’ Puyol jintemm fi tmiem l-ista;un li ;ej.

Qabel ma Barcelona jibdew lavventura tagh[om fil-kampjonat dawn jilag[bu partiti ta’ [biberija

kontra PSG, Man Utd u Dinamo Bucharest.

ARBELOA - Id-difensur ta’ Real Madrid Alvaro Arbeloa ;edded ilkuntratt tieg[u b’sentejn sa tmiem lista;un tal-2016. “Ninsab ferm kuntent bil-fatt li l-klabb g[ad g[andu b]onni u minn na[a tieg[i se nibqa’ nag[ti l-kontribut tieg[i,” qal Arbeloa.

Arbeloa, player li kellu avventuri

WATERPOLO

Sliema wa[edhom fl-ewwel post minn Stewart Said

Jag[mlu /ert fit-tielet sessjoni Exiles Ferretti..................5 Sliema McDonalds........13 (2-3),(1-1),(1-5),(1-4)

Sliema McDonalds telg[u wa[edhom f’ras il-klassifika meta f’partita kwieta g[elbu lil Exiles Ferretti 13-5. It-tim ta’ Sergio Afric kien l-a[jar tim fl-ilma fejn wara ]ew; sessjonijiet bilan/jati, [adu r-riedni tal-partita fit-tielet sessjoni. Minn na[a tag[hom Exiles krollaw fittielet sessjoni fejn il-problema tag[hom kienet li minn g[axar man-ups ma skorjawx wie[ed. G[al Sliema kien hemm nieqes Michael

Rizzo Sliema rnexxielhom jie[du vanta;; ta’ gowl meta reb[u l-ewwel sessjoni. Il-partita baqg[et bilan/jata fit-tieni sessjoni bil-log[ob ikun mexxej fejn wara li Toth kien ;ab l-iskor indaqs, John Soler skorja ttieni gowl personali biex sal-mistrie[ Sliema baqg[u jgawdu l-gowl vanta;;.

Sliema g[alqu l-partita fittielet sessjoni meta skorjaw [ames darbiet kontra l-gowl ta’ Peter Borg biex marru 94 minn fuq. L-a[[ar sessjoni kienet biss formalità b’Sliema jirb[bu l-a[[ar sessjoni wkoll biex issa jis-

tennew il-konfront kontra San :iljan.

Exiles: A. Borg Cole, J. Rizzo Naudi, K. Rizzo Naudi, D. Pace Lupi, T. Sullivan, S. Vassallo, J. Spiteri Staines (1), K. Griscti, S. Galea Pace, P. Borg (1), A. Kunac (2), M. Toth (1), K. Lanzon Sliema: I. Gergely, J. Gabarretta (3), N. Lubrano, P. Privitera (2), M. Meli (1), J. Soler (3), D. Paolella, J. Brownrigg (1), C. Debono, F. Salamon (2), C. Cluett (1), M. Spiteri Staines, R. Coleiro Referees: Fabio Ricciotti, Mario Dalli

ma’ Liverpool u Deportivo la Coruna, ing[aqad ma’ Real fl-2009 u sta;un ilu reba[ il-kampjonat.

PIENAAR- Everton [abbru li lmidfielder Steven Pienaar re;a’ ng[aqad mag[hom ming[and Tottenham g[as-somma ta’ 4.5 miljun lira sterlina. Il-player mill-Afrika t’Isfel iffirma kuntratt ta’ erba’ snin mat-Toffees. L-ewwel darba li Pienaar lag[ab ma’ Everton kien fl-2007.

Ri]ultati u Programmi Champions League BATE Borisov v Debrecen 1-1 IK Shmona v FK Neftchi 4-0 Sheriff v Dinamo Zagreb 0-1 Molde v Basel 0-1 AEL Limassol v P. Belgrade 1-0 Anderlecht v Ekranas 5-0 Copenhagen v Club Brugge 0-0 Maribor v Dudelange 4-1 Europa League Illum

Anji Makhachkala v Vitesse Arnhem KuPS Kuopio v Bursaspor Arsenal Kyiv v NK Mura Dila Gori v Anorthosis AIK Stockholm v Lech Poznan APOEL Nicosia v Aalesund Tel Aviv v PAOK Saloniki Kalmar v Young Boys Bern

Ried v Legia Warsaw Ruch Chorzow v Viktoria Plzen Tromso v Metalurg Donetsk Heerenveen v Rapid Bucuresti Twente v Mlada Boleslav Servette v Rosenborg Steaua Bucurest v Trnava Asteras Tripolis v Maritimo Gomel v Liverpool Genk v Aktobe Horsens v Elfsborg Red Star v Nicosia Videoton FC v AA Gent Dundee Utd v Dynamo Moscow Eskisehirspor v Marseille Hajduk Split v Inter St. Patricks v Hannover Athletic Bilbao v Slaven Belupo Sarajevo v Zeta Golubovci Novi Sad v Rapid Vienna Admira Wacker v Sparta Prague

Il-{amis, 2 ta’ Awwissu, 2012

32 Lokali

L-Awstraljan Clayton Fredericks hekk kif waqa’ minn fuq i]-]iemel waqt li kien qieg[ed jie[u sehem fl-isport ekwestriju fl-Olimpjadi ta’ Londra. (Ritratt> Reuters)

In-nefqa fil-benefi//ji tas-Sigurtà So/jali ]diedet b’sebg[a fil-mija Matul l-ewwel sitt xhur ta’ din issena n-nefqa fil-benefi//ji tas-Sigurtà So/jali ]diedet b’7 fil-mija g[al €390.4 miljun u dan ifisser ]ieda ta’ €25.4 miljun fuq l-istess perijodu ssena li g[addiet.

Dan jo[ro; minn /ifri ma[ru;a millUffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika dwar in-nefqa tal-Gvern fil-benefi//ji tassigurtà so/jali g[al perijodu bejn Jannar u :unju 2012.

I]-]ieda kienet dovuta l-aktar g[al nefqa akbar fil-pensjonijiet tal-irtirar,

fi/-Children’s Allowance u fil-bonus.

G[alhekk i]-]ieda kienet fuq benefi//ji kontributorji li ]diedu b’€19.1 miljun u fuq benefi//ji mhux kontributorji li ]diedu b’€6.3 miljun.

L-NSO qal li ]-]ieda fil-benefi//ji kontributorji kienet min[abba ]ieda ta’ €13.2 miljun fil-pensjonijiet tal-irtirar li ammontaw g[al €183.4 miljun flewwel sitt xhur ta’ din is-sena. Ilpensjonijiet tal-invalidità naqsu b’€1.2 miljun. Il-pensjonijiet tarromol ]diedu b’€1.3 miljun filwaqt li

l-bonus kontributorju ]died b’€5.5 miljun.

Il-benefi//ji mhux kontributorji ]diedu b’€6.3 miljun fuq l-istess perijodu tas-sena l-o[ra. Dan kien dovut l-aktar g[al nefqa akbar fi/Children’s Allowance li ]diedu bi €3.2 miljun u Assistenza So/jali li ]diedet b’€1.7 miljun. Il-benefi//ji lo[ra kollha ta[t l-iskema mhux kontributorja kellhom ftit ]idiet.

In-nefqa fuq il-Benefi//ji tas-Sigurtà So/jali fit-tieni kwart ta’ din is-sena

media•link COMMUNICATIONS

kienet tla[[aq €183.6 miljun ji;ifieri ]ieda ta’ €8.3 miljun meta mqabbel mal-istess perijodu s-sena ta’ qabel.

I]-]ieda kienet dovuta g[al ]ieda ta’ €6.6 miljun fil-benefi//ji kontributorji u ]ieda ta’ €1.7 miljun fil-benefi//ji mhux kontributorji.

I]-]ieda fil-benefi//ji kontributorji kienet dovuta g[a]-]ieda ta’ €6.7 miljun fil-pensjoni ta]-]ew; terzi. I]]ieda fil-benefi//ji mhux kontributorji kienet dovuta g[al ]ieda ta’ €0.9 miljun fl-assistenza so/jali.