2012_08_13

www.media.link.com.mt

Numru 13,203

€0.55

It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Jason Micallef jibda kampanja aggressiva fil-Mosta Wara li g[al darba o[ra

Il-[olqien tax-xog[ol hu l-akbar mertu g[as-su//ess li g[amilna flimkien Il-Partit Nazzjonalista jag[ti dan is-su//ess lilek minn Gabriel Ellul

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi sostna li l-Partit Nazzjonalista dejjem wera fidu/ja s[i[a fil-[iliet talpoplu Malti u din il-fidu/ja sarrafha fil-[olqien ta’ aktar impjiegi u fl-aqwa edukazzjoni g[al pajji]na.

Il-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, f’intervista li lbiera[ ixxandret fuq Radio101, waqt il-programm Fokus 101, li tmexxiet minn Trevor De Giorgio, fakkar flimportanza tal-investiment li l-Gvern qieg[ed jag[mel fledukazzjoni tal-poplu Malti.

Dan l-investiment jidher flistorja kollha tal-Partit Nazzjonalista, spe/jalment f’dawn l-a[[ar snin, bil-ftu[ ta’ skola ;dida kull sena, b’investiment s[i[ flMCAST, bil-ftu[ ta’ fakultajiet ;odda flUniversità, jew inkella bl-

investiment fl-Istitut g[allIstudji Turisti/i. Dan kollu, tenna Lawrence Gonzi, qieg[ed i[alli ri]ultati po]ittivi.

I]da dan, kompla l-Prim Ministru, jo[loq kuntrast mal-politika tal-MLP, li fissnin tat-tmexxija tieg[u g[alaq il-Polytechnic, maqdar i/-/ertifikati universitarji u qabbilhom ma’ karta tal-in/ova, u kellu l-inqas numru ta’ studenti flUniversità. Proprju filkampanja elettorali li g[addiet, l-MLP ried li f’Malta jkollna r-repeater class, minflok jg[in lil dawk li je[lu biex ikomplu jisfruttaw it-talenti tag[hom, kompla Lawrence Gonzi.

Huwa g[alhekk li l-politika tal-Partit Nazzjonalista, politika mmirata li ttejjeb il[iliet tal-Maltin, hi wkoll

L-Olimpjadi ta’ Londra ;ew fi tmiemhom bi/-/erimonja tradizzjonali tal-g[eluq li g[aliha kienu pre]enti l-atleti kollha tal-pajji]i, il-Prim Ministru Ingli], David Cameron, u l-Kap tal-Kumitat li organizza l-Olimpjadi, Sebastian Coe. Diane Borg ;arret il-bandiera Maltija. Erba’ snin o[ra l-Olimpjadi jsiru f’Rio de Janeiro, il-Bra]il.

g[al pa;na 5

Ara l-pa;ni sportivi

Anniversarju

L-Iran

Tifkira akbar tas-70 anniversarju tal-Konvoy ta’ Santa Marija.

Veterani li servew fil-konvoj pre]enti g[at-tifkira f’Malta

Mijiet ta’ maqtula u midruba f’]ew; terremoti kbar li laqtu f’zoni tal-Majjistral

Ara pa;ni 6 u 7

Ara pa;na 10

reba[ fuq Joseph Muscat u g[addiet tieg[u biex jikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq id-distrett talMosta, l-eks Segretarju :enerali Laburista, u llum Kap tas-Super One, Jason Micallef, beda kampanja aggressiva fil-Mosta fejn bag[at ittra kollha tif[ir dwaru nnifsu f’kull dar.

Dan, fl-istess waqt li lcanvassers ta’ Micallef qed iduru fil-[wienet, il-ka]ini u l-pjazza tal-Mosta jg[idu lil kul[add li “i]-]iemel tag[hom se jitla’ u Muscat se jkollu bilfors jag[mlu Ministru”.

“Muscat ma jkollu l-ebda g[a]la o[ra. Jason dejjem jirba[ fuq Muscat,” qed jg[idu wkoll in-nies ta’ Micallef. Kif di;à ]velajna, l-g[erq tar-reb[iet li Jason jag[mel fuq Muscat jinstab fir-risposta g[at-twe;iba, “X’jaf Jason fuq Muscat?”

F’ittra li bag[at, l-eks Segretarju :enerali Laburista ddeskriva lilu nnifsu b[ala “moderat u progressiv” u li qed jo[ro; g[al pa;na 5

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

2 Lokali

Muscat jikkonferma Kuntistabbli li hu amateur jidda[[al minn Jesmar Baldacchino

l-isptar Kuntistabbli tal-Pulizija, Jean Paul Vella, qed isofri minn ;rie[i [fief wara li lbiera[ kellu jaqbe] madwar sular g[oli biex evita milli jintlaqat mill-armi li kellu f’idejh ra;el ta’ 57 sena, li kien qed ja;ixxi b’mod aggressiv fid-dar tieg[u stess.

Ir-ra;el kellu f’idejh ]ew; armi li jaqtg[u u bil-ponta u g[alhekk kellhom jintervjenu l-Pulizija fir-residenza tieg[u, f’{a]-}abbar. Kif fallew it-tentattivi min-na[a tal-Pulizija, sar attentat biex il-Pulizija tid[ol fir-residenza minn ;o gallarija; i]da dan ir-ra;el re;a’ aggredixxa lillmembri tal-Korp, din id-

darba b’[ames armi li jaqtg[u u bil-ponta.

Hawnhekk, il-Pulizija kellhom ju]aw it-taser gun sabiex titwaqqaf din laggressjoni.

Wara li dawn ittie[du lisptar g[all-kura me[tie;a, ;ie //ertifikat li lKuntistabbli tal-Pulizija kien qed isofri minn ;rie[i ta’ natura [afifa filwaqt li rra;el ta’ 57 sena qed isofri minn ;rie[i ta’ natura gravi.

Bil-ka] ;iet infurmata lMa;istrat Consuelo Scerri Herrera, li [atret diversi esperti sabiex jassistuha flinkjesta. L-investigazzjonijiet tal-Pulizija b’rabta ma’ dan il-ka] g[adhom g[addejjin.

Tifkira

B’tifkira g[a]i]a f’g[eluq l-ewwel anniversarju millmewt ta’ Joseph Cachia, li miet fit-13 ta’ Awwissu, 2011, fl-età ta’ 75 sena. Qatt minsi minn uliedu Mariella u ]ew;ha Joseph, Carmen u ]ew;ha Raymond, Ruth u ]ew;ha Godfrey, in-neputijiet u nnisa u l-ir;iel tag[hom, pro-neputijiet, [utu u [ut ilmara, qraba u [bieb.

It-Temp

UV INDEX

9

IT-TEMP ftit imsa[[ab, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ [afif g[al moderat min-Nofsinhar g[alLbi/, li jsir moderat BA{AR [afif, li jsir [afif g[al moderat IMBATT ftit li xejn, li jsir baxx mil-Lbi/ TEMPERATURA l-og[la 33˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 644.8mm IX-XEMX titla’ fis-06.18 u tin]el fit-19.56

Muscat, ilbiera[ re;a’ wera kemm hu amateur. Re;a’ wera kemm jippretendi u jg[id li hu ekonomista u ma jafx jag[mel id-differenza bejn i]-]ieda flimpjiegi u impjiegi ;odda.

Dan iddikjarah il-Partit Nazzjonalista fi stqarrija, b’risposta g[al intervista rrekordjata u li xxandret fuq ilmedia Laburista lbiera[ filg[odu.

Il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat irid li int tafdah blimpjieg tieg[ek, i]da b’diskorsu juri li ma jafx il-kun/ett ba]iku tal-ekonomija. Kull student li jkun qed jistudja l-economics O level jaf kif in[olqu 20,000 impjieg; i]da Muscat jibqa’ ji]balja.

Dan hu l-istess bniedem li jippretendi li nies ta’ 30 sena ilu b[al Karmenu Vella, Alex Sciberras Trigona, Joe Debono Grech u Leo Brincat g[andhom imexxu l-ekonomija talpajji], imexxu l-edukazzjoni ta’ wliedek u jkunu fdati filfutur tieg[ek u ta’ wliedek.

Il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat i;ib il-qg[ad, “Labour won’t work”, u li dawn huma l-istess nies li fallew meta kienu Ministri ta[t Mintoff, Karmenu Mifsud Bonnici u ta[t Sant. Issa jrid jer;a’ jag[milhom Ministri.

Muscat ikkritika l-g[otjiet li se jing[ataw lill-membri talKorp tal-Pulizija u qal li din qed ting[ata g[ax qabel l-elezzjoni.

Filwaqt li kkritika lpo]izzjoni li qed jie[u l-Gvern dwar il-Pulizija, Muscat qal li l-MLP g[andu xi proposti, i]da fl-ebda [in waqt l-intervista ma ]vela x’inhuma dawn il-proposti konkreti g[all-Korp tal-Pulizija. Minflok, hu qal li dawn se ji;u diskussi waqt il-

Kungress Nazzjonali tal-MLP li se jsir fil-;img[at li ;ejjin.

Muscat qal li mhux lest li joqg[od jg[id li se jag[ti xi flus iktar mill-Gvern.

Matul din l-intervista, Muscat b[alma fil-passat kien g[amel il-prede/essur tieg[u Alfed Sant, re;a’ semma li lMLP g[andu roadmap u sa[aq li l-partit g[andu quddiemu proposti li se ji;u diskussi waqt il-Kungress Nazzjonali.

Muscat irid li inti tafdah bl-impjieg tieg[ek, i]da b’diskorsu juri li ma jafx il-kun/ett ba]iku tal-ekonomija Dan juri li l-programm elettorali tal-MLP g[adu mhux lest, g[alkemm Karmenu Vella, li tqabbad minn Muscat biex ifassal dan il-programm, kellu ]-]mien biex ilestih.

Muscat innifsu kemm-il darba fil-passat sa[aq li l-MLP jinsab lest g[all-elezzjoni, g[alkemm m’g[andux programm elettorali mfassal.

Muscat ;ie mistoqsi dwar ilmi]ura m[abbra mill-Gvern b[ala g[ajnuna lil dawk li jkunu se jixtru l-ewwel propjetà tag[hom. Muscat ammetta li din il-mi]ura hi tajba. Hu qal li kull sena ji]]ew;u mal2,500 koppja u sostna li g[alkemm il-mi]ura kif im[abbra hi tajba, ikkritikaha wkoll g[ax qal li din saret ta’ malajr. Muscat ma qalx jekk lMLP hux lest li jinkludi din lg[ajnuna lill-first-time buyers

fir-roadmap.

Mistoqsi dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, Muscat semma l-€25 miljun li lGvern g[adda lillKorporazzjoni Enemalta biex ma jog[lewx il-kontijiet u qal li allura jista’ jsir xi [a;a biex it-tariffi jor[su. G[alkemm ma qalx kif l-MLP lest li jnaqqas il-kontijiet tad-dawl u l-ilma jekk ikun fil-Gvern, qal li jemmen li l-Gvern qed ja[dem biex isib metodi alternattivi biex inaqqas il-kontijiet taddawl u l-ilma. Hawnhekk ikkritika lill-Gvern g[aliex din il-[idma qed issir qabel l-elezzjoni.

Joseph Muscat tkellem dwar il-postijiet tax-xog[ol u qal li mhux minnu li n[olqu 20,000 post tax-xog[ol.

Fi stqarrija, il-Ministeru g[all-Finanzi, l-Ekonomija u lInvestiment qal li Muscat ma jafx jag[mel differenza bejn limpjiegi ma[luqa u ]ieda flimpjiegi, u minflok qed i[awwad i]-]ew; affarijiet biex jipprova jag[ti limpressjoni li ma n[olqux 20,000 impjieg.

Muscat tkellem ukoll dwar is-surplus u qal li l-mira talGvern li jibda jkun hemm bilan/ sas-sena 2015 mhix kredibbli, u minflok qal li lba;it li ;ej se jkun wie[ed ta’ qabel l-elezzjoni. Hu attakka lill-Ministru g[all-Finanzi, Tonio Fenech, u akku]ah li qed ju]a diskors tal-avukati biex jaljena lill-poplu.

Fl-istqarrija tal-Partit Nazzjonalista bi twegiba g[al dan id-diskors, il-Partit Nazzjonalista qal ukoll li Muscat g[andu jg[id g[aliex qed jimpika mal-Pulizija u ma jridx li ting[ata ]-]ieda li [abbar il-Gvern.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena

IT-TNEJN L-og[la 33˚C L-inqas 23˚C

IT-TLIETA L-og[la 35˚C L-inqas 24˚C

L-ERBG{A L-og[la 36˚C L-inqas 24˚C

IL-{AMIS L-og[la 32˚C L-inqas 24˚C

IL-:IMG{A L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C

UV

UV

UV

UV

UV

9

9

9

9

9

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 27˚ ftit imsa[[ab, Al;eri 35˚C xemxi, Amsterdam 23˚C xemxi, Ateni 32˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 26˚C xemxi, Berlin 21˚C xemxi, Brussell 24˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 37˚C xemxi, Dublin 16˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 23˚C ftit imsa[[ab, Milan 26˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 26˚C bir-rag[ad, Londra 26˚C xemxi, Madrid 30˚C xemxi, Moska 23˚C imsa[[ab, Pari;i 26˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 30˚C imsa[[ab, Ruma 29˚C imsa[[ab, Tel Aviv 33˚C xemxi, Tripli 32˚C ftit imsa[[ab, Tune] 35˚C xemxi, Vjenna 21˚C ftit imsa[[ab, Zurich 23˚C ftit imsa[[ab, Munich 21˚C xemxi, Stokkolma 20˚C imsa[[ab, St. Petersburg 16˚C imsa[[ab

F

’attentat biex jipprova jfixkel attività g[all-familja organizzata mill-Partit Nazzjonalista f’G[awdex, l-MLP

ippre]enta rikors kostituzzjonali fejn sostna li meta applika g[all-permess g[al meeting politiku ma’ kienet saret ebda talba o[ra.

Il-PN wera bil-provi li t-talba g[allattività tal-familja f’G[awdex kienet 15il jum qabel l-applikazzjoni tal-MLP. Dan il-ka] spi//a quddiem il-Qorti Kostituzzjonali.

Il-passi;;ieri f’karozza tal-linja [elsuha [afif meta b’mod a//identali, il-vettura [adet in-nar waqt li kienet qed tag[ti servizz fir-rotta bejn il-Belt u r-Rabat. Il-passi;;ieri, fosthom xi anzjani u tfal, irnexxielhom jin]lu fil[in mit-trakk malli nnutaw li kien hemm xi d[a[en u [ruq. Il-karozza tal-linja la[qet inqerdet g[al kollox.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Lokali 3

L-ewwel zona pedonali fil-Mellie[a minn Rebecca Borg

Fi/-/entru storiku tal-Mellie[a, illejla, il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, se jinawgura l-pjazza f’Misra[ i]-}jara talPapa :wanni Pawlu II, ilMellie[a, imsemmija g[a]]jara li l-Papa g[amel l-ewwel darba li ;ie f’pajji]na. Din se tkun l-ewwel zona pedonali fil-Mellie[a.

Ix-xog[lijiet fuq dan ilpro;ett, li sar bejn il-Gvern u l-Kunsill Lokali tal-Mellie[a, li jqarreb lejn l-€440,000, damu g[addejjin g[al ftit iktar minn tliet xhur, u dawn jinkludu pavimentar ;did, bdil ta’ bankijiet u railings, t[awwil ta’ si;ar ;odda indi;eni, restawr tal-fa//ati tal-bini li hemm fil-pjazza, u bdil tal-bibien u t-twieqi tag[hom. Ix-xog[lijiet inkludew ukoll dwal ;odda, funtana f’nofs il-pjazza, u anki nqala’ u re;a’ tpo;;a mill-;did tara; antik fl-akwata

min[abba l-[sara li kienet saret mill-g[eruq tas-si;ar.

Robert Cutajar, is-Sindku tal-Mellie[a, fisser f’kummenti li ta lil INNAZZJON, kif dan hu mument importanti g[allMelli[in g[ax b[alissa qed isiru pro;etti li huma parti minn katina ta’ pro;etti li saru fl-a[[ar snin, fejn il-vi]joni komuni bejn il-Kunsill Lokali u l-Gvern qed tissarraf f’valur mi]jud g[al pajji]na, g[atturisti u g[al dawk kollha li j]uru din il-lokalità.

Tlett ijiem o[ra, ji;ifieri l{amis meta jing[ata bidu g[all-[ames edizzjoni talIljieli Melli[in, organizzati wkoll mill-Kunsill Lokali talMellie[a, se ti;i inawgurata lplayground ta’ wara l-Knisja, li saret ukoll b’investiment mill-istess Kunsill. Ixxog[lijiet li saru jinkludu pavimentar ;did, restawr ta’

Pro;ett mill-isba[ fi/-/entru storiku fil-Mellie[a, li jkompli fil-katina ta’ pro;etti ta’ tisbi[ li joffru aktar spazji miftu[a u ta’ rikreazzjoni g[all-pubbliku (Ritratti> Michael Ellul)

[ajt, bankijiet u dwal ;odda, apparat g[al-log[ob tat-tfal, u /-/int li kien hemm inbidel f’gallarija. Din linawgurazzjoni, li se ssir misSindku tal-lokalità stess, Robert Cutajar, se ssir waqt serata mu]ikali li se tittella’ fl-istess post; se ji;i inawgurat ukoll bust tal-artist Mellie[i George Fenech, li miet ftit tax-xhur ilu.

Kif fisser is-Sindku Robert

Cutajar, dawn ix-xog[lijiet huma fost diversi inizjattivi o[ra li saru fl-a[[ar snin. Fost il-pro;etti li saru hemm ;onna ;odda, wesg[at li kienu abbandunati g[al numru ta’ snin u ng[ataw g[at-tgawdija tal-pubbliku, il-ftu[ tad-dayand-night shelter, bini mill;did ta’ ]ew; toroq ewlenin, Triq l-G[armier u Triq ilKbira, kif ukoll fil-;img[at li ;ejjin se ji;i inawgurat il-Park

tal-Familja. Dan, apparti rri;enerazzjoni ta’ Selmun u lIm;ieba[, li wa[edhom biss swew €1.8 miljun.

Il-Kunsill Lokali talMellie[a jav]a li saru arran;amenti sabiex fil-jiem tal-attivitajiet li se jittellg[u fl-Iljieli Melli[in, se jkun hemm offrut is-servizz ta’ Park-and-Ride b’xejn minn u lejn dak li qabel kien ilbelleview.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

4 Lokali

Protesta pa/ifika f’Marsaxlokk spi//at fi ;lieda minn Joanna Mifsud

Protesta pa/ifika organizzata minn grupp ta’ residenti Xlukkajri u li kellha tkun mixja ma’ Marsaxlokk, spi//at fi ;lieda hekk kif xi residenti wrew l-g[adab tag[hom li lbajja fiz-zona mag[rufa b[ala Tal-Mag[luq, f’Marsaxlokk, spi//at zona ta’ kampe;; illegali.

Ir-residenti ilmentaw li dawn il-kampijiet qed jokkupaw lispazju tal-bajja kollha biddetriment g[alihom, li lanqas jistg[u jin]lu l-ba[ar bit-tfal min[abba l-[mieg li qed ikun hemm, u skont kliemhom, lanqas i[allulhom spazju fuq irramel.

Ir-residenti qed jilmentaw

ukoll li dawn il-persuni qed jarmu d-drena;; fil-ba[ar min[abba li ma hemmx fa/ilitajiet sanitarji. Ir-residenti – li kienu jg[oddu madwar g[oxrin ru[ – stiednu lill-media pre]enti jimxu mag[hom lejn il-bajja mimlija tined sabiex jaraw b’g[ajnejhom l-istat li qieg[ed fih ix-xatt.

Kien hawnhekk li madwar 25 ru[ mill-kampijiet avvi/inaw il-grupp ta’ nies li kienu qed jipprotestaw. Wie[ed mirresidenti beda jitkellem ma’ xi r;iel dwar il-[sara li sab fiddg[ajsa tieg[u u dwar il-[sarat u s-serq li qed isir minn fuq dg[ajjes tas-sajjieda; u jidher li dan qed ise[[ biss fis-sajf.

F’dan il-mument beda argument bejniethom u sitta min-nies tal-kampe;; daru g[arresident li kien g[adu kif tkellem dwar il-[sarat li qed isibu maddg[ajjes. Ir-resident, Christopher Aber, ta’ 33 sena, ;arrab ;rie[i [fief f’wi//u. Fil-post issej[u wkoll il-pulizija li mal-ewwel bdew l-investigazzjonijiet tag[hom fuq il-ka] immexxija mill-Ispettura Priscila Caruana u mis-Sur;ent Joe Cauchi.

Pre]enti g[al din il-protesta kien hemm is-Sindku ta’ Marsaxlokk u l-Kunsillier Angelo Micallef, li ;ew jag[tu l-appo;; tag[hom lir-residenti.

Fi stqarrija, il-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk ikkundanna l-

vjolenza li sofra r-resident, filwaqt li talab li ssir ;ustizzja.

Il-Kunsill spjega wkoll kif b[alissa hemm bye-law li qed tistenna l-approvazzjoni – din il-bye-law mistennija tirregola din is-sitwazzjoni b’rabta malattivitajiet fil-bera[ f’Marsaxlokk. Il-bye-law filfatt titkellem direttament dwar il-kampe;; u anki dwar ilbarbecques, u l-g[an tal-byelaw hu li l-bajjiet ta’ Marsaxlokk ma jintu]awx b’mod illegali b’detriment lejn ir-residenti u lejn l-ambjent firra[al tas-sajjieda. Il-bye-law mistennija tid[ol fis-se[[ f’nofs Settembru, l-ewwel data possibbli skont il-li;i.

L-Arriva tkompli tinvesti fis-sigurtà g[all-passi;;ieri L-Arriva kompliet tinvesti fis-sistemi tas-sigurtà g[all-passi;;ieri tat-trasport pubbliku Malti, bil-g[an li toffri dejjem aktar ser[an il-mo[[ u ssa[[a[ is-sigurtà g[al kull min ju]a s-servizz.

Dan l-investiment issarraf f’]ieda finnumru ta’ Service Standard Managers, li xog[olhom hu li ji]guraw li kemm il-

klijenti tal-kumpanija u kemm il[addiema jgawdu minn vja;;i siguri u ambjent tax-xog[ol sigur.

Kuljum, is-Service Standard Managers jinfirxu man-netwerk tat-trasport pubbliku kollu u jwettqu spezzjonijiet bla mistenni fuq rotot varji u f’[inijiet varji tal-;urnata.

Dawn ji//ekkjaw g[al nuqqasijiet varji

fis-servizz, abbu]i, im;iba [a]ina jew inkella mhux-mixtieqa min-na[a talpassi;;ieri, u wkoll min-na[a tal[addiema tal-kumpanija.

Dan, bil-g[an li l-Arriva toffri servizz dejjem a[jar u li jirrifletti dejjem it-talbiet u l-[ti;iet tal-klijenti kif ukoll l-istandards li l-Arriva hi impenjata twassal.

Velja tal-Assunta quddiem is-Santwarju Ta’ Pinu

G[ada t-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, lejlet issolennità tat-Tlug[ fisSema ta’ Marija, se ti;i organizzata g[as-sittax-il sena konsekuttiva, il-Velja tal-G[id tal-Assunta filmisra[ ta’ quddiem isSantwaru Ta’ Pinu, flG[arb, G[awdex.

Ix-xewqa li tibda ssir din il-velja kien uriha Dun Mikiel Attard, sa/erdot min-Nadur li d-Djo/esi ta’ G[awdex g[adha kemm fet[et il-pro/ess tal-kaw]a tal-beatifikazzjoni tieg[u.

Din i/-/elebrazzjoni tikkonsisti f’kant u salmi me[uda mil-Litur;ija talKnisja tal-Lvant u talPunent, kif ukoll filQuddiesa tal-V;ili, li tibda fit-8pm u titmexxa millIsqof ta’ G[awdex, Mario Grech. Ma’ tmiem ilvelja, fl-10.30pm, titkompla fis-Santwarju l-Adorazzjoni Ewkaristika organizzata mill-Moviment Ewkaristiku Djo/esan, u jkun hemm quddiesa o[ra f’nofsillejl.

It-tema mag[]ula g[al din is-sena hi Ma’ Marija, pellegrini lejn isSema, pajji]na. IsSantwarju Ta’ Pinu hu /entru Marjan ta’ pellegrina;;i s-sena kollha.

Il-pellegrini Maltin li jixtiequ jie[du sehem jistg[u jikkuntattjaw lil Radju Marija fin-numru tat-telefon 21 453105, li b[as-soltu qed jorganizza t-trasport permezz talcoaches. L-istess velja tixxandar ukoll fuq listazzjon 102.3FM Stereo.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Lokali 5

Il-Labour i;ib il-qg[ad u jitfa’ lill-pajji] 30 sena lura minn pa;na 1

L-ittra li bag[at l-eks Segretarju :enerali Laburista fejn iddeskriva s-sitt snin li g[amel b[ala Segretarju :enerali tal-MLP b[ala “sitt snin ta’ bidla kbira”, anki jekk b[ala Segretarju :enerali ma reba[x elezzjoni ;enerali wa[da

Muscat se jkollu bilfors jag[mlu Ministru minn pa;na 1

biex ikun ta’ servizz g[allMalta Labour Party. Micallef jibqa’ mfakkar g[al dikjarazzjoni li g[amel ftit qabel lelezzjoni ;enerali tal-2008, meta qal li, “Gvern Laburista se jkun Gvern tal-Laburisti”.

Iddeskriva s-sitt snin li g[amel b[ala Segretarju :enerali tal-MLP b[ala “sitt snin ta’ bidla kbira”, anki jekk b[ala Segretarju :enerali ma reba[x elezzjoni ;enerali wa[da.

Din l-ittra tqassmet flistess ;urnata meta Muscat kien mistoqsi jekk Micallef kienx se jibqa’ jmexxi sSuper One, issa li hu kandidat. Muscat wie;eb li “hu ma jarax li din hi kwestjoni ta’ xi importanza partikulari, u li g[alih ftit li xejn tag[mel differenza”.

Dwar dan, il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat g[andu ra;un, g[ax jekk Micallef jibqax imexxi Super One jew le ma tag[mel ebda differenza lill-familji Maltin, [lief lid-deputat mexxej Laburista An;lu Farrugia,

Canvassers ta’ Jason Micallef fil-Mosta jg[idu li jekk Muscat ikun Prim Ministru, lil Jason jag[mlu Ministru g[ax Muscat ma jkollu ebda g[a]la o[ra meta Jason dejjem jirba[ fuq Muscat rival kbir ta’ Micallef u li, kif di;à ]velajna, qed jag[mel pressjoni kbira fuq Muscat biex ine[[i lil Jason Micallef minn Kap tas-Super One. I]da, il-kandidatura tieg[u tag[mel differenza kbira – g[all-ag[ar – lill-familji Maltin, qal il-Partit Nazzjonalista, li spjega kif b’Muscat b[ala Prim Ministru, Micallef ikun Ministru, u flimkien ma’ Alex Sceberras Trigona, Karmenu Vella u Leo Brincat jix[tu lil pajji]na 30 sena lura. Labour won’t work. IlLabour i;ib il-qg[ad, qal ilPartit Nazzjonalista.

Fi ]vilupp ie[or, An;lu Farrugia, li b[alissa jinsab imsiefer, hekk kif sar jaf bl-

ittra ta’ Micallef qabdu paniku u n-nies tieg[u qed imexxu l-kelma li Jason mhux ta’ min jorbot fuqu u li mhux denju jkun filParlament.

Is-sorsi tag[na qalulna li f’dawn il-;ranet li jwasslu g[all-festi ta’ Santa Marija fil-Mosta, tin[ass tensjoni kbira bejn in-nies ta’ An;lu u n-nies ta’ Jason, u li skont issorsi tag[na, din mistennija teskala fil-;ranet tal-festi meta kemm id-deputat mexxej Laburista, kif ukoll leks Segretarju :enerali talMLP se jkunu qeg[din jattendu kemm jifil[u ri/evimenti fil-lokalità u jkunu pre]enti fil-pjazza u ;ewwa l-ka]ini biex jarahom kul[add.

Appell g[all-g[oti ta’ demm I/-?entru tal-G[oti tad-demm qed jitlob lil dawk li g[andhom demm O positive u O negative biex jirrikorru malajr kemm jista’ jkun u jag[tu d-demm fi/-?entru ta’ Gwardaman;a, li jifta[ mit-Tnejn sal-{add mit-8am sas-6pm, jew fi/-?entru fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, li jifta[ mit-Tnejn sas-Sibt mit-8.30am sal-11.30am.

Nhar l-Erbg[a, f’jum Santa Marija, ilmobile blood donation unit se jkun ma;enb

il-Knisja ta’ San :akbu, fix-Xg[ajra, mit8.30am sas-1pm.

Lok ie[or fejn jista’ jing[ata d-demm hu fil-foyer tas-swali l-kannella fl-Isptar Mater Dei fil-ground floor, li jkun miftu[ kull nhar ta’ Tnejn g[all-kumdità tal-impjegati tal-Isptar, kif ukoll g[al dawk li jkunu qed i]uru l-pazjenti, mis-2pm sas-7pm.

Kull min jersaq biex jag[ti d-demm irid jippre]enta l-karta tal-identità.

investiment dirett filkapa/itajiet tal-poplu Malti. Ilpolitika tal-Partit Nazzjonalista hi investiment fil-[addiem Malti, sostna l-Prim Ministru.

Dan jidher bil-fatti – bil[olqien ta’ 20,000 job ;did f’dawn l-a[[ar erba’ snin u nofs, bir-rapport tal-Kummissjoni Ewropea fejn Malta ;iet ikklassifikata li g[andha l[ames l-inqas rata ta’ qg[ad flUnjoni Ewropea, jew inkella bi/-/ertifikat talOrganizzazzjoni Dinjija taxXog[ol fejn Malta u l-:ermanja ;ew ikklassifikati b[ala l-uni/i ]ew; pajji]i fl-Ewropa li raw ]ieda fin-numru tal-impjiegi meta mqabbel mal-2008.

L-MLP, tenna Lawrence Gonzi, jg[id li dan mhux veru.

Hu jag[]el li jigdeb g[ax mhux kapa/i ja//etta dawn ir-ri]ultati po]ittivi, li jixhdu l-[iliet talpoplu Malti u G[awdxi, kompla l-Prim Ministru.

Il-politika tal-MLP tibg[at lil Malta 30 sena lura. Bi]]ejjed wie[ed iqis l-a[[ar le;i]latura meta l-MLP kien fil-Gvern.

Fit-22 xahar ta’ tmexxija Laburista, bejn l-1996 u l1998, il-Labour kien ;ab rovina fuq pajji]na, qal Lawrence Gonzi. F’dak ilperijodu daqstant qasir, f’Malta ;ew introdotti 33 taxxa ;dida.

Il-Labour ne[[a t-taxxa talVAT biex introdu/a taxxa ikbar. F’dak il-perijodu, Malta kellha l-og[la numru ta’ persuni jirre;istraw g[axxog[ol u ]ieda inkwetanti fiddefi/it. Kien f’dan i]-]mien ukoll li, wara weg[da li mhux se jag[mel hekk, il-Labour mess l-istipendju tal-istudenti u biddlu f’self, filwaqt li g[olla lprezz tad-dawl u l-ilma fi ]mien meta l-prezz ta]-]ejt kien fl-inqas tieg[u.

Il-kompetenza tal-MLP tidher ukoll mill-;rajjiet tal-lum, kompla Lawrence Gonzi, filwaqt li rrefera g[ad-diversi pariri []iena li ir/ieva ming[and il-Kap talOppo]izzjoni, Joseph Muscat.

Fosthom jispikka l-parir ta’ Muscat li Malta tadotta politika b[al dik fil-Gre/ja jew lI]landa, ]ew; pajji]i li llum jinsabu fl-eqqel ta’ kri]i ekonomika. L-istess jista’ jing[ad g[all-parir ta’ Muscat kontra l-privatizzazzjoni tattarzna, qal il-Prim Ministru, jew inkella l-appelli tieg[u kontra kull riforma li wettaq il-Gvern.

Il-Prim Ministru rrefera wkoll g[all-artiklu li Alex Sceberras Trigona ftit tal-jiem

ilu kiteb fil-;urnal The Times, artiklu li fih l-eks Ministru Laburista qal li fil-pre]ent, Malta hi nieqsa middemokrazija. Dan, meta kien listess Sceberras Trigona li fl1981 ifforma parti minn gvern Laburista li mexxa lill-pajji] kontra r-rieda tal-ma;;oranza tal-poplu. Lawrence Gonzi qal li dawn il-kummenti huma ta’ skandlu g[al Malta. Hu semma wkoll kif, g[al Muscat, lartiklu ta’ Sceberras Trigona kien e]er/izzju akkademiku tajjeb, kumment li fi kliem Lawrence Gonzi juri nuqqas ta’ professjonalità.

Il-Partit Nazzjonalista jirrikonoxxi s-sagrifi//ji li int tag[mel u hu sforz ta’ dan li pajji]na miexi ‘l quddiem u jo[loq il-jobs Huwa g[alhekk importanti li l-poplu Malti jag[mel paragun bejn il-politika ta]-]ew; partiti.

Il-Partit Nazzjonalista qed ikompli jinvesti f’oqsma li jo[olqu x-xog[ol, b[atturi]mu, li qed jara t-tkabbir, minkejja l-problemi kollha li ddinja g[addejja minnhom. Qed jinvesti fis-servizzi finanzjarji, li tant kiber li hemm b]onn ta’ [afna aktar [addiema Maltin biex jaqdu l-b]onnijiet industrijali ta’ dan il-qasam, qal il-Prim Ministru.

Il-Partit Nazzjonalista qed ikompli l-investiment tieg[u fis-settur tat-teknolo;ija informattika, settur li wkoll qed jara tkabbir sostanzjali.

Dan, minbarra investiment f’oqsma ;odda, li joffru opportunitajiet tax-xog[ol milla[jar lill-poplu Malti, fosthom dak tal-Bijofarma/ewtika, kompla Lawrence Gonzi.

Fi kliem il-Prim Ministru, ilPartit Nazzjonalista bena infrastruttura li lesta tilqa’ lisfidi u l-opportunitajiet kollha li l-futur i;ib mieg[u. Dan jippermetti wkoll li l-kwalità tal-[ajja tal-Maltin tkompli titjieb – tippermetti li l-Maltin igawdu [ajja tajba, minkejja lisfidi li Ewropej o[rajn g[addejjin minnhom.

G[all-Partit Nazzjonalista, is-su//ess ta’ pajji]na hu kollu dovut g[all-[addiem Malti, temm jg[id Lawrence Gonzi.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

6 Storja

Pittura ta’ Pawlu Camilleri Cauchi li qeg[da fil-knisja parrokkjali tal-Qrendi u li turi l-konvoj ta‘ Santa Marija

Tifkira akbar tas-70 anniversarju tal-Konvoj ta’ Santa Marija minn Hermann Micallef

L-Appostolat tal-Ba[ar fi [dan il-Kummissjoni Emigranti, bl-g[ajnuna talUffi//ju tal-Prim Ministru, illejla se jorganizza t-tifkira tas-70 anniversarju mill-wasla tat-tanker Ohio u ta’ bastimenti o[rajn li kienu g[amlu parti minn konvoj ta’ vapuri li salvaw lil Malta milli taqa’ ta[t il-qawwiet Faxxisti u Na]isti matul itTieni Gwerra Dinjija. Ittifkira se ssir fejn Ta’ Liesse, il-Belt.

Pre]enti g[all-okka]joni se jkun hemm, fost o[rajn, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi u l-Ar/isqof ta’ Malta Pawl Cremona.

Simon Cusens, Chairman tal-kumitat organizzattiv

fisser li l-edizzjoni ta’ din issena se tkun ikbar minn o[rajn li saru fis-snin li g[addew u dan g[ax, fost o[rajn, se j]uru Malta diversi nies distinti fosthom uffi/jali mill-Qawwa Navali Ngli]a.

Il-Kumitat Organizzattiv stinka [afna biex stieden numru ta’ veterani li kienu fuq xi wie[ed mill-bastimenti fil-konvoj, li lkoll g[andhom fuq id-90 sena. Peress li sa[[ithom hi kemmxejn fra;li, dawn il-veterani huma akkumpanjati minn qraba u carers. Wie[ed minnhom, Allan Shaw, hu marid bilkan/er i]da ma riedx jitlef din it-tifkira.

Allan Shaw kien abbord lSS Ohio tul il-vja;;

drammatiku kollu, fejn ilbastiment kien ibbumbardjat kontinwament mill-qawwiet tal-ajru tal-Luftwaffe mindu beda d-destinazzjoni tieg[u mill-Iskozja 70 sena ilu.

Veterani o[rajn li se jattendu l-avveniment illejla huma Jim Bowie li serva abbord il-bastiment Melbourne Star, Jim Bates li kien fuq id-destroyer HMS Wilton, John Suddaby li kien ba[[ar abbord il-vapur HMS Kenya u Herbert McNeil li kien abbord il-bastiment HMS Furious.

Mag[hom se ting[aqad Madeleine Mahon, l-armla ta’ Terrence Mahon – veteran li serva abbord l-HMS Ashanti.

Hu kien jg[ix Malta sakemm

miet xahar ilu.

Din is-sena se jinkixef monument f’;ie[ il-ba[[ara kollha; il-monument jikkonsisti f’ankra li tmur lura g[all-1845 u li ng[atat minn Cassar Ship Repair. Dan ilmonument jinsab firroundabout qrib il-Knisja Ta’ Liesse ‘l isfel minn Victoria Gate, il-Belt.

F’Malta di;a’ hawn ]ew; tifkiriet dwar il-ba[[ara, wie[ed f’;ie[ dawk in-nies li servew fil-Merchant Navy u o[ra f’;ie[ dawk il-persuni li kienu fir-Royal Navy. B’dan il-monument il-;did se jkun qed jing[ata rikonoxximent lill-ba[[ara kollha Maltin u barranin li servew f’Malta matul is-snin.

Il-bastiment Melbourne Star, li kien wie[ed mill-vapuri fil-konvoj, jintlaqa’ fil-Port il-Kbir mill-banda tar-Royal Malta Artillery (RMA)

Il-Kummissjoni G[olja Ngli]a f’Malta wkoll hi involuta f’dan l-avveniment tant li assistiet biex stiednet f’pajji]na numru ta’ persuni distinti. Fosthom illejla se jkun hemm il-First Sea Lord Admiral Sir Mark Stanhope u li se jkun qed jirrapre]enta rRoyal Navy.

Louise Stanton, ilKummissarju G[oli Ngli] ikkummentat li “.....ir-Renju Unit jirrikonoxxi, u apprezzat [afna, ir-rwol kru/jali li Malta kellha matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Il-Konvoj ta’ Santa Marija b’mod partikulari, kien ta’ importanza strate;ika: aktar minn 400 ru[ tilfu [ajjithom g[al pa;na 7

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Storja 7

Tfal Maltin fil-Barrakka t’Isfel jifir[u u jxejru l-bnadar hekk kif il-vapuri ankraw f’Malta

Veterani li servew fil-konvoj pre]enti g[at-tifkira f’Malta minn pa;na 6

f’attentat biex tkun salvata Malta li kienet assedjata i]da l-moral g[oli li ;ab it-tanker Ohio biex wassal il-provvisti essenzjali, g[amel impatt fissu//ess miksub mill-Alleati fil-Mediterran....”.

Il-programm matul ittifkira se jinkludi ver]joni drammatizzata bis-sehem tal-World War Two Living History Group, immexxi minn Colin Micallef. Se jitqieg[du kuruni quddiem il-monument il-;did filwaqt li numru ta’ kuruni o[rajn se jintefg[u minn fuq patrol boat tal-Forzi Armati ta’

Malta fil-Port il-Kbir.

Il-mument solenni tattifkira se tkun minuta silenzju g[al dawk ilba[[ara li tilfu [ajjithom tul il-konvoj mid-9 sal-15 ta’ Awwissu 1942. Dan ilmument se jkun segwit b’salut.

G[ada t-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, Jim Hutchison, veteran u eks bug[addas li serva fuq HMS Phoebe, se jkun qed i[alli l-marki talpali ta’ idejh f’Bay Street.

Lura g[al 70 sena ilu, listorja tfakkar kif matul lewwel nofs tal-1942, Malta

kienet assedjata b’1,655 bumbardament mill-ajru.

F’Awwissu tal-1942, Operation Pedestal tnediet mir-Renju Unit b[ala attentat determinat biex isalva lil Malta.

Protetti minn 53 bastiment tar-Royal Navy, il-vapuri merkantili Port Chalmers, Clan Ferguson, Melbourne Star, Brisbane Star, Ahneria Lykes, Santa Elisa, Rochester Castle, Empire Hope, Glenorchy, Dorset, Deucalion, Warangi u Wainarama, flimkien mat-tanker Ohio, da[lu filMediterran fl-10 ta’

Awwissu bid-destinazzjoni tag[hom tkun Malta.

Il-Qawwiet Taljani u Na]isti rnexxielhom jg[arrqu disa’ bastimenti merkantili wara diversi attakki qliel. Fit-13 ta’ Awwissu 1942, Port Chalmers, Rochester Castleu Melbourne Star waslu Malta segwiti minn Brisbane Star l-g[ada.

I]da ma kien hemm ebda sinjal mit-tanker Ohio, li kien mg[obbi b’]ejt, fuel, pitrolju u provvisti o[rajn b[al ikel. Sa fl-a[[ar, lOhio, bl-g[ajnuna ta’ erba’ minesweepers, da[al fil-Port

il-Kbir fil-15 ta’ Awwissu 1942. Minn 85,000 tunnellata ta’ provvisti, 32,000 tunnellata biss la[qu waslu Malta - volum ta’ provvisti li kien suffi/jenti biex salva lill-g]ejjer Maltin milli jaqg[u ta[t l-g[adu.

Is-su//ess ta’ Operazzjoni Pedestal ma kinitx biss reb[a g[all-poplu Malti i]da lwasla ta’ provvisti essenzjali fissru sa[[a ;dida u moral g[oli g[all-alleati stazzjonati f’pajji]na biex setg[u jra]]nu l-attakki tal-Field Marshal Erwin Rommel flattentat tieg[u biex javvanza mill-Afrika ta’ Fuq.

L-Imqabba tfakkar il-Konvoj ta’ Santa Marija Spettaklu bid-dwal, wirja u rikostruzzjoni piroteknika fil-festa tar-ra[al Ir-ra[al tal-Imqabba se jkun qed ifakkar b’diversi attivitajiet is-70 sena mid-d[ul tal-Konvoj ta’ Santa Marija. Dan se jsir waqt li r-ra[al se jkun qed ji//elebra l-festa ta’ Santa Marija f’dawn il-;ranet.

Illum it-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, i]]g[a]ag[ tas-So/jetà Santa Marija tal-Imqabba se jtellg[u spettaklu li jfakkar l-anniversarju tal-Konvoj b’elementi innovattivi fuq il-fa//ata tas-sede tas-So/jetà. Dan l-ispettaklu se jinkludi dwal, mu]ika, filmati, rakkont, nar, karti u elementi ori;inali mlaqqg[in b’mod kreattiv.

L-ispettaklu se jsir wara l-mar/ tatTielet Tridu tal-festa.

Fl-ispettaklu tal-log[ob tan-nar lejlet il-festa ta’ Santa Marija, g[ada t-Tlieta, 14 ta’ Awwissu filg[axija, lG[aqda tan-Nar Santa Marija talImqabba se tag[mel rikostruzzjoni

bil-log[ob tan-nar ta’ simboli importanti tal-Konvoj ta’ Santa Marija. Din ir-rikostruzzjoni se tinkludi wkoll bi//iet ta’ mu]ika u [oss li mag[hom se jkunu sinkronizzati elementi tal-log[ob tannar.

L-ispettaklu tan-nar ta’ lejlet ilfesta ta’ Santa Marija fl-Imqabba se jinkludi wkoll ]ew; spettakli pirotekni/i sinkronizzati ma’ mu]ika mag[rufa u ma’ log[ob tan-nar ma[ruq minn fuq torri g[oli kif ukoll log[ob tan-nar tradizzjonali. Dan lispettaklu se jintwera dirett millImqabba f’edizzjoni spe/jali talprogramm tal-festi ‘For/ina’ fuq Net TV mid-9 p.m. ‘il quddiem.

Flimkien ma]-]ew; attivitajiet filjumejn ta’ qabel Santa Marija, sabiex ifakkru l-anniversarju tal-Konvoj, se ssir ukoll wirja fil-ka]in tas-So/jetà

Santa Marija fl-Imqabba dwar itTieni Gwerra Dinjija u l-Konvoj ta’ Santa Marija. Din il-wirja se tibqa’ miftu[a sa nhar l-Erbg[a li ;ej, 15 ta’ Awwissu, mis-7 p.m. ‘il quddiem.

Fis-sala fejn se ssir din il-wirja, hemm ukoll serje ta’ pitturi li wa[da minnhom saret 20 sena ilu, fil-50 anniversarju tal-Konvoj ta’ Santa Marija. Hi mpittra mill-Kavallier Pawlu Camilleri Cauchi u tirrappre]enta lil Santa Marija fissema fuq il-g]ejjer Maltin bil-Konvoj die[el waqt li hu attakkat millqawwiet Na]isti.

Ir-ra[al tal-Imqabba kien wie[ed mill-aktar ir[ula li laqqtuha fit-Tieni Gwerra Dinjija min[abba li kien qrib l-istrippa tal-ajruport li kienet g[adha kemm inbniet qrib l-Imqabba flin[awi Ta’ Kandja u ta’ {al Farru;.

L-ir[ula ta’ qrib l-ajruport – kemm l-

Imqabba kif ukoll {al Luqa – kienu fil-mira tal-[bit spiss fuq l-ajruport.

L-1942 kienet l-ag[ar sena tatTieni Gwerra Dinjija g[al Malta u anke g[all-Imqabba. Il-bi//a l-kbira tal-mejtin tal-gwerra Mqabbin mietu bejn Jannar u Awwissu tal-1942. Fid9 ta’ April 1942, [bit waqqa’ partijiet mill-knisja parrokkjali ta’ Santa Marija - il-koppla u l-Kappellun talAgunija, g[alkemm il-kampnar ma waqax min[abba t-toqol tal-qniepen, l-aktar tal-qanpiena l-kbira li kienet telg[et g[axar snin qabel.

Il-ka]in ta’ Santa Marija fil-pjazza tal-knisja parrokkjali tal-Imqabba kien ;ie rekwi]izzjonat millawtoritajiet biex jintu]a b[ala uffi//ju tal-Gvern fil-gwerra. LImqabba kellha wkoll g[add kbir ta’ xelters li setg[u jesg[u l-bi//a l-kbira tal-popolazzjoni ]g[ira tal-Imqabba.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

8 Opinjoni

Tliet punti…

Il-festi

Ninsabu fl-aqwa tal-ista;un tal-festi tal-bliet u l-ir[ula tag[na. Avvenimenti li lpoplu g[adu jg[o]] u jistenna b’[erqa kbira u li fihom jipparte/ipa bil-kbir. ;img[a ta’ attivitajiet reli;ju]i ffukati fuq u madwar il-Qaddis#a patrun# tal-lokalitajiet tag[na, kif ukoll ;img[a attivitajiet ta’ massa, organizzati b’mod mill-aktar popolari fil-qalba tal-knisja u ta/-/entri talparro//i tag[na.

Dan hu ]mien ta’ pja/ir u divertiment li sa[ansitra ji;bed lejh numru ta’ emigranti li minkejja li jinsabu ’l bog[od minn art twelidhom, qatt u xejn ma ne[[ilhom jew inaqqsilhom dik il-;ibda patrijottika u ta’ m[abba li huma g[andhom f’qalbhom lejn pajji]hom u lejn il-Qaddis#a patrun#a tag[hom.

Apparti dan l-element patrijottiku, il-festi tag[na joffru element turistiku millaqwa. Fil-fatt f’kull festa naraw numru sostanzjali ta’ turisti jitpaxxew u jiddevertu flimkien man-nies tal-lokal waqt il-mar/i u attivitajiet kulturali o[ra li ji;u organizzati f’dawn il-festi.

Dawn mhux biss jag[mluha ta’ spettaturi, i]da bosta drabi jipparte/ipaw huma wkoll filbriju u fl-attivitajiet li jkunu organizzati. Il-knejjes tag[na joffru wirjiet ta’ o;;etti ta’ valur kbir kemm artistiku kif ukoll storiku.

It-ti]jin u l-ornamenti li jintramaw fil-pjazez u t-toroq tag[na joffru spettaklu u dehra verament attraenti u li jpaxxu l-g[ajn.

Imbag[ad xi ng[idu g[allorganizzazzjoni tal-mar/i briju]i li joffru spettakli mu]ikali uni/i, li j;eg[luk tid[ol fl-ispirtu ta’ festa u bla ma trid issib ru[ek ti]fen u tiddeverti mal-mi;emg[a.

L-istess nistg[u ng[idu g[al-log[ob tan-nar kemm dak tal-art kif ukoll dak talajru, spettaklu li ji;bed numru kbir ta’ nies, l-aktar dawk dilettanti li mhumiex ftit, laktar dawk tal-kulur.

Imma l-qofol tibqa’ dik ilpur/issjoni mimlija kuluri ta’ standardi, ilbies rikk millmembri tal-kleru u bl-istatwa devota u sabi[a, armata kollha deheb u fidda, tg[addi merfug[a b’maestrija kbira u b’solennità liema b[alha minn numru ta’ r;iel li j[ossuhom

minn Euchar Mizzi mizzieuchar@gmail.com

fejn ]orna l-krema ta’ dan irre;jun Pollakk, fosthom ilminjieri tal-mel[, Chestachowa, Zakopane,Wadowice, il{niena Divina, Ojcow u Auschwitz.

Fl-a[[ar ;img[a ta’ dan ixxahar se mmexxi ;ita o[ra ta’ sebat ijiem fl-Italja, organizzata mill-parro//a talQala, fejn se n]uru Assisi, Cascia u Ruma fost l-o[rajn. ;iti li minnhom titg[allem [afna, tgawdi n-natura, isserra[ il-menti u dduq ilbenna ta’ kultura u ttradizzjoni ta’ pajji] differenti minn tieg[ek. Dan hu dak li jserra[ lill-bniedem u li tant jag[millu ;id kemm fi]ikament kif ukoll psikolo;ikament, kulturalment u so/jalment.

Il-politika Il-politika hi xi [a;a [ajja u li ma tieqaf qatt. Madankollu wie[ed jistenna li fis-sajf din ukoll tie[u l-off tag[ha u jekk

Il-festi tag[na barra li joffru divertiment li kull min jattendi joffri spettaklu s[i[ tal-log[ob tan-nar kemm dak tal-ajru u tal-art, fejn dawn ji;bru numru kbir ta’ turisti

kburin li huma l-mag[]ulin f’din il-funzjoni l-aktar importanti tal-festa tar-ra[al.

L-element reli;ju] f’dan i]]mien tas-sena jimmanifesta ru[u b’mod mill-aktar qawwi, prattiku u effika/i.

Element ie[or li wkoll g[andu l-importanza tieg[u hu dak ekonomiku. M’hemmx dubju li dawn il-festi ji;;eneraw kummer/ kbir.

Dan isir kemm f’dak li hu ikel u xorb kif ukoll f’dak li hu lbies tal-okka]joni, ti]jin u

Apparti l-element patrijottiku, il-festi tag[na joffru element turistiku mill-aqwa fejn f’kull festa naraw numru sostanzjali ta’ turisti jitpaxxew u jiddevertu

armar ta’ djar tal-lokalità li f’dan i]-]mien partikulari jilbsu l-libsa annwali tal-festa tar-ra[al.

G[alhekk hu fatt li l-festi tag[na huma element reli;ju], tradizzjonali, kulturali, so/jali u ekonomiku mill-aqwa u lkoll kemm a[na obbligati li nag[mlu [ilitna biex dan in]ommuh, nikkonservawh, intejbuh u anke ng[o]]uh biex jitgawda anke mill;enerazzjonijiet futuri tag[na.

Il-vaganzi

Hekk kif is-sajf i;ib mieg[u l-festi tag[na, l-istess ]mien i;ib mieg[u wkoll il-vaganzi.

G[alhekk tara li bosta nies jippjanaw il-vaganza tag[hom matul dan il-perijodu tas-sena.

Illum il-;urnata li wie[ed jie[u vaganza barra minn

Malta mhix xi ri rarità i]da normalità. G[alhekk huma [afna dawk in-nies li jibdew mill-bidu tas-sena jistudjaw u jaraw fejn imiss li jmorru dan is-sajf.

Hemm dawk li mhux biss isiefru fis-sajf i]da anke fi ]mien l-G[id jew g[allMilied u l-Ewwel tas-Sena.

Dan il-fenomenu ;ieg[el ittwaqqif ta’ bosta a;enzija talivvja;;ar.

Il-kompetizzjoni hi tajba u dan jo[loq u jtejjeb kemm ilvarjetà kif ukoll il-kwalità ta’ tours organizzati lejn diversi pajji]i kemm fl-Ewropa kif ukoll barra mill-Ewropa.

Jien din is-sena kelli lpja/ir u x-xorti li mmexxi tour fi Krakovja, fil-Polonja, organizzat g[all-parro//a tanNadur. Sebat ijiem mill-isba[

ma tiqafx g[al kollox almenu tnaqqas sostanzjalment mitritmu tag[ha tas-soltu u tippermetti lill-bniedem li jirrilassa u jie[u l-mistrie[ tieg[u wkoll.

Pre]entament anke f’pajji]na, minkejja li lpolitika ftit li xejn g[andha l‘vaganzi’ tag[ha, i]da b[alissa naqset mid-do]a mhux [a]in, kif wie[ed jistenna.

B’daqshekk mhux qed ng[idu li fil-pajji] m’hawnx arja ta’ politika parti;jana.

Huwa tajjeb li l-bniedem iwarrab g[all-mument interessi diversi u jikkon/entra ftit aktar fuq ilfamilja li bla dubju tippretendi u timmerita aktar attenzjoni u aktar kura f’dan i]-]mien ta’ vaganzi u ta’ divertiment sta;unali.

Il-familja g[andha dritt g[all-mistrie[ tag[[a f’dan l-ista;un hi wkoll. G[alhekk kien apprezzat hafna lappell tal-Prim Ministru sabiex f’dawn il-;ranet kul[add jipprova jie[u lmistrie[ tieg[u spe/jalment fejn jid[lu l-familji u t-tfal.

Mela ejjew ingawdu dawn il-jiem ta’ mistrie[ biex wara nkunu aktar mistrie[a u ppreparati biex inkompli bil-[idma tag[na ta’ kuljum.

Minn qalbi nixtieq vaganzi tajba u ta’ kwalità lill-poplu kollu Malti u G[awdxi.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Muscat bla ebda kontroll u dg[ajjef Matul l-a[[ar jiem, il-leader Laburista, Joseph Muscat, kompla jo[ro; kemm l-affarijiet interni tal-partit tieg[u u o[rajn li qed jo[or;u issa wkoll fil-bera[ u fuq il-media, mhux qieg[ed ikollu lebda kontroll tag[hom.

B’diversi avvenimenti li [ar;u fil-media matul din l-a[[ar ;img[a, Muscat kompla juri kemm verament hu bla ebda kontroll, kemm verament Muscat hu dg[ajjef u ma jista’ jag[mel xejn g[aliex hemm esponenti ewlenin mill-partit tieg[u li qeg[din jg[idu u jag[mlu dak li jridu, u Muscat ma jifdallu l-ebda triq g[ajr dik tad-difi]a.

Muscat jiddefendi

Muscat spi//a jiddefendi lill-eks Ministru Laburista tat-tmeninijiet, Alex Sceberras Trigona.

Muscat [arab mill-mistoqsijiet tal-;urnalisti wara li Jason Micallef sfidah u ma ]ammx il-kelma li kien tah li ma jikkontestax l-elezzjoni ;enerali li jmiss.

Muscat ma a;ixxiex lanqas fil-konfront ta’ Charles Buhagiar wara d-disfatta li dan g[amel fil-Kunsill Lokali tal-Mosta ta[t it-tmexxija tal-eks Sindku Laburista. Muscat iddefenda wkoll il-messa;; talbillboard li [are; fit-toroq il-Partit Nazzjonalista bil-messa;; “Labour won’t work” b’billboard ie[or ta’ difi]a.

Dan kollu ;ara biss fl-a[[ar ;img[a, meta suppost il-politika tnaqqas min[abba l-vaganzi tassajf, li huma fl-aqwa tag[hom f’dan i]-]mien tassena. I]da g[al Muscat u l-MLP, l-a[[ar ;img[a kienet ;img[a ta’ disfatti.

A;ir insensittiv biex iddefenda lil Sceberras Trigona Rajna lil Muscat bl-aktar mod insensittiv u tal-

mist[ija jiddefendi lil Alex Sceberras Trigona, illum l-ispalla ta’ Muscat fil-politika barranija talLabour u ta’ Muscat. L-anali]i ta’ Muscat g[al dak li kiteb Alex Sceberras Trigona f’The Times, li qal li “il-Gvern mhuwiex demokratiku”, kienet wa[da ta’ e]er/izzju akkademiku. Muscat, b’din id-difi]a, ikompli jag[ti aktar provi konkreti kif il-Labour ta[t Muscat ukoll jie[u lill-pajji] lura 30 sena – g[a]-]minijiet ta’ meta Alex Sceberras Trigona kien Ministru ta[t il-gvernijiet vjolenti ta’ Mintoff, li kien imexxi b’id tal-[adid u li kiser il-libertà talespressjoni u ;ab rovina lil eluf ta’ ]g[a]ag[ Maltin.

Jason Micallef jer;a’ jirba[ fuq Muscat Muscat [are; dg[ajjef ukoll quddiem “il-King” tas-Super One, Jason Micallef, li sfida lil Muscat u ma ]ammx il-kelma li tah f’Jannar li g[adda li jag[mel sagrifi//ju u ma jikkontestax l-elezzjon biex imexxi l-media tal-MLP. Jason Micallef sfida lil Muscat u beda jwitti t-triq u ja[dem g[all-

kampanja elettorali b[ala kandidat, u injora g[al kollox lil Muscat – konferma o[ra kif Jason Micallef qieg[ed ikompli jirba[ fuq Muscat.

Din ir-reb[a li g[amel Jason Micallef fuq Muscat kompliet tifta[ il-ferita tad-dg[ufija ta’ Muscat meta l-eks Chairman tal-media Laburista, Alfred Mifsud, iddikjara li dak li kien jg[odd g[alih fil-

Labour meta kellu jirri]enja mit-tmexxija tal-media Laburista g[ax kien iddikjara li se jikkontesta lelezzjoni ;enerali, g[andu jg[odd ukoll g[al Jason Micallef. Iffa//jat bil-;urnalisti, Muscat kien dg[ajjef u [arab mill-mistoqsijiet. Wera li m’g[andux po]izzjoni u li m’g[andux kontroll fuq is-sitwazzjoni.

Ta[wida mill-eks Ministru Laburista Charles Buhagiar Muscat ukoll kien iffa//jat bit-ta[wida u l-fro;a li g[amel l-eks Ministru Laburista Charles Buhagiar, flimkien mal-eks Kunsill Laburista talMosta, meta fi stima li kien ta lill-Kunsill, kien [a ]ball ta’ €150,000 fi pro;ett ta’ xog[lijiet fit-toroq – fro;a li Charles Buhagiar ta diversi ver]jonijiet dwarha u issa ddefenda l-ka] irresponsabbli tieg[u b[ala ]ball mhux tieg[u i]da ta’ min ittajpja.

Messa;; /ar li l-Labour jibqa’ ma jinbidilx... u je[odna 30 sena lura Il-;img[a li g[addiet kienet ;img[a li fiha lLabour bag[at [afna messa;;i dwar l-istat dg[ajjef li jinsab fih. Messa;;i li juru lil Muscat bla ebda kontroll. Messa;;i li ma jawgurawx ser[an ilmo[[. G[all-kuntrarju, messa;;i /ari li l-Labour jibqa’ ma jinbidilx.

Nies li g[adu mdawwar bihom Muscat, li je[duna g[all-gverniijiet ta’ ]mien Mintoff – i]-]mien tattmeninjiet – huma ingredjent qawwi li l-Labour je[odna lura g[al dawk i]-]minijiet – je[odna 30 sena lura.

INTIETEF

Il-Labour ma ja[dimx Tal-Brazen

Alfred Sant g[amel [afna ]balji. Imma ma g[amilx kollox [azin. Tal-anqas kien irnexxielu jnaddaf il-MLP minn [afna elementi li fissnin ta’ qabel kienu [amm;u bis-s[i[ lill-istess partit.

Mhux biss partitarji, imma wkoll uffi/jali, deputati, eks ministri, e//. I]da meta fissena 2008 la[aq kap tal-partit Muscat ried jag[mel moviment. Ried jer;a’ ji;bor lil kul[add. Feta[ il-kaxxa ta’ Pandora. U min [are; minnha^ Alex Sceberras Trigona! Tal-HMS Brazen!

Tal-ftehim sigrieti! Mhux biss [are;, i]da integra ru[u sew tant li sab il-post ta’ Segretarju Internazzjonali!

Lezzjonijiet fid-demokrazija

Minn ]mien g[al ]mien Alex Sceberras Trigona

jag[mlilna pja/ir. Jifta[ [alqu u jg[id xi [a;a. Hekk g[amel meta kien hemm millkwistjoni tal-Libja u lwaqg[a tar-re;im ta’ Gaddafi.

Hekk re;a’ g[amel ftit tal;ranet ilu. Ried jag[tina lezzjoni fid-demokrazija.

Tajba wkoll din! Min g[amel [ames snin u nofs jiggverna kontra r-rieda tal-poplu issa jrid jag[tina lezzjoni fiddemokrazija.

Jekk irid jista’ jipprova. Ma jimpurtax. Aktar ma jifta[ [alqu aktar a[jar. La ma nbidilx sal-lum allura konvint li ma hu se jinbidel qatt.

minn Philip Mifsud philip.mifsud@pmaperiti.com

E]er/izzju akkademiku

Minn Alex Sceberras Trigona ma kontx nistenna a[jar. Imma minn Muscat kont nistenna a[jar! L-anqas [a;a li kont nistenna hi li kien jiddisasso/ja ru[u minn dak li qal u kiteb AST. Kien

Muscat wieg[ed terremot fil-MLP u b’sorpri]a mill-kaxxa tal-Pandora qab]u u/u[ antiki fosthom ta’ Toni Abela, Alex Sceberras Trigona u o[rajn

Alex Sceberras Trigona kien wie[ed mill-u/u[ antiki li Muscat re;a’ talbu ji;i lura

jg[id li dik kienet l-opinjoni ta’ AST u ma tirriflettix l-opinjoni tal-partit. Seta’ g[amilha. Ma kinitx tkun l-ewwel darba. I]da ma g[amilhiex. G[a]el li jiddefendih. Qalilna li l-kitba ta’ AST kienet e]er/izzju akkademiku tajjeb [afna. Xi [lew hux.

Kemm jaf jaqbe] g[al ta’ madwaru.

Ma ja[dimx

Muscat irid jog[;ob lil kull[add . Ma jrid inaffar lil [add, lanqas lil AST .

Kif jg[idu jrid jin[abb ma ’ Alla u max - xitan . Muscat se jiltaqa ’ mal i]viluppaturi u jg[idilhom li jridu jisimg[u fl - istess [in se jiltaqa ’ mal ambjentalisti u anke lilhom

jg[idilhom dak li jridu jisimg[u.

L-importanti li jikseb il-vot tag[hom. Imbag[ad, jekk ikun Prim Ministru, jidde/iedi hu u jiddi]appuntahom it-tnejn.

Bit-triq li qabad Joseph Muscat qed juri li l-metodi tieg[u ma ja[dmux. Il-Labour ma ja[dimx.

Jag[mel [a;a wa[da, jer;a’ jpo;;i fuq quddiem nett lil Alex Sceberras Trigona, lil Karmenu Vella, lil Leo Brincat u lil Joe Debono Grech, lil Evarist Bartolo, lil George Vella, lil An;lu Farrugia u lil Toni Abela.

F’kelma wa[da, il-Labour jer;a’ je[odna tletin sena lura!

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

L-E:ITTU

Jinqatlu xi ssuspettati militanti fis-Sinaj

Tal-anqas sitt ir;iel armati ssuspettati b[ala militanti nqatlu mit-truppi tal-Armata E;izzjana, li mexxew ir-raids fuq l-in[awi li ssemmew b[ala “mo[biet g[all-estremisti” filpeni]ola tas-Sinaj.

Ir-raids ikkon/entraw fuq villa;; qrib il-belt ta’ AlArish u meta l-militar qed iwie;eb g[all-qtil, jiem ilu, ta’ sittax-il gwardjan tal-fruntiera waqt attakk ta’ militanti fuq g[assa tal-pulizija – b’dan la;ir ikun anki l-ag[ar aggressjoni kontra t-truppi E;izzjani fis-Sinaj g[al [afna snin.

Il-qtil irrappurtat fil-villa;; ta’ Al-Ghora ifisser li ssuspettati militanti sofrew “lewwel vittmi” mindu lqawwiet E;izzjani bdew ilkampanja fis-Sinaj, u fost rapporti li mietu wkoll tliet suldati E;izzjani o[ra.

Membri tal-iskwadri tas-salvata;; jirkupraw persuna midruba waqt tfittxija g[all-vittmi qalb ir-radam ta’ villa;; meqrud f’lokalità mhux-identifikata lejn il-Majjistral tal-Iran (Reuters)

L-IRAN

}ew; terremoti j[allu stra;i u telf ta’ [ajja fuq skala kbira }ew; terremoti qawwija li laqtu l-in[awi lejn ilMajjistral tal-Iran qatlu qrib it-300 ru[, minbarra li [allew qrib 5,000 midruba – il[addiema tas-salvata;; qed iduru qalb l-irdum talvilla;;i milquta, waqt li lparamedi/i qed ji;;ieldu ;lieda ddisprata mal-[in biex isalvaw il-[ajja.

Sadattant, l-isptarijiet tazzona qed jippruvaw ila[[qu mal-eluf tal-vittmi li ]gi//aw mill-kaos, u meta eluf ta’ residenti fl-in[awi qed ikollhom jorqdu fil-kampijiet jew barra fit-toroq min[abba l-inkwiet dwar it-the]]i] sekondarju tal-art – birre;jun qed ikompli jitrieg[ed.

L-awtoritajiet talemer;enza appellaw g[al

aktar tined u provisti ba]i/i o[ra g[an-nies li spi//aw esposti g[all-elementi [orox u li ma jissugrawx imorru lura lejn binjiet weqfin li x’aktarx jinsabu fi stat perikolu] g[all-a[[ar.

L-ammont tal-mejtin mistenni jitla’ fis-sig[at li jmiss u meta anki hemm ilmijiet maqbudin ta[t irradam li ma jintla[qux milliskwadri tal-g[ajnuna.

Mijiet ta’ residenti tilfu litteralment kollox fitterremot, li qered ammont ta’ djar u mer[liet ming[ajr ra]an, bl-akbar livelli ta’ [sara – u bl-akbar ammont ta’ vittmi – jirri]ultaw qalb il-villa;;i rurali madwar libliet ta’ Ahar, Varzaghan u Harees, lejn il-limiti tal-belt prin/ipali ta’ Tabriz.

Sadattant, l-isptarijiet f’Tabriz, Ardabil u bliet o[ra ;irien qed ikomplu jda[[lu lmidruba meta hemm “issriebet tan-nies” li qed jistennew it-trattament u blistaff bilkemm jista’ jla[[aq man-numru tal-pazjenti.

L-ewwel terremot li laqat ir-re;jun irre;istra 6.4 fuq lIskala Richter, u kellu lepi/entru tieg[u lejn ilGrigal ta’ Tabriz – hub kummer/jali ’l bog[od mizzoni li jipprodu/u ]-]ejt u mill-mag[rufa fa/ilitajiet nukleari tal-Iran.

It-tieni the]]i]a, li rre;istrat 6.3 fuq l-Iskala, laqtet xi [dax-il minuta wara qrib Varzaghan, bil-Vi/iMinistru tal-Intern Iranjan, Hassan Ghadami, jikkonferma li tnax-il villa;;

inqerdu kompletament, u b’sittin villa;; o[ra j;arrbu ’l fuq minn [amsin fil-mija [sarat b’konsegwenza tatthe]]i]. Ma’ dawn hemm anki g[exierien ta’ villa;;i li ;arrbu livelli ta’ stra;i differenti.

Sadattant, mas-16,000 persuna fiz-zona l-milquta ng[ataw kenn ta’ emer;enza, bl-awtoritajiet Iranjani jwissu li /-/ifra tal-mejtin se tispara ’l fuq malajr f’ka] li ma j[affux l-impenji g[all-fejda.

Sal-[in li morna g[allistampa, l-iskwadri tassalvata;; kienu g[adhom ma la[qux “madwar g[axar jew g[oxrin villa;;” wara li nqerdu t-toroq li jwasslu g[alihom – bl-uniku a//ess probabbli jidher li huwa millajru.

:enerali m;ieg[la jirtiraw...

Fi ]viluppi o[ra, ilbiera[, ilPresident I]lamiku tal-E;ittu, Mohammed Mursi, [are; direttivi li j;ieg[lu l-irtirar talog[la ]ew; :enerali E;izzjani, li huma l-Kap talItaff tal-Armata, Sami Enan, u Hussein Tantawi – li kien mexxa l-pajji] wara li tqa//at l-eks President Hosni Mubarak fix-xitwa tal-2011.

Fl-istess [in, Mursi, li anki [atar ]ew; :enerali b[ala ssu//essuri ta’ Enan u Tantawi, [assar dikjarazzjoni kostituzzjonali li ta[seb biex tillimita l-poteri Presidenzjali u li l-Kunsill tal-Armata amministrattiv kien [are; f’:unju u lejn l-g[eluq talelezzjoni li kkonfermat lil Mursi fil-poter.

IS-SIRJA

Ir-ribelli anti-Assad jesi;u l-[tie;a ta’ “no-fly zone” Ir-ribelli li qed ji;;ieldu biex ike//u lill-President Sirjan Bashar alAssad je[tie;u l-protezzjoni tan-nofly zones b’sorveljanza barranija – u minbarra z-zoni tas-sigurtà qrib ilfruntieri (tas-Sirja) mal-:ordan u tTurkija.

Sadattant komplew il-battalji bejn il-qawwiet ta’ Assad u r-ribelli filbelt ta’ Aleppo, lejn it-Tramuntana tas-Sirja – bit-tankijiet tal-gwerra u lartillerija tal-Gvern jift[u bumbardamenti kontra l-avversarji fid-distrett ta’ Saif al-Dawla, qrib id-

distrett ta’ Salah al-Din, li f’dawn la[[ar jiem serva b[ala /entru talgwerra ewlieni.

Sadattant, Abdelbasset Sida, li jmexxi l-Kunsill Nazzjonali Sirjan – l-akbar koalizzjoni ta’ gruppi antiAssad – qal li l-Istati Uniti irrealizzat li r-ribelli qeg[din ibatu fl-assenza ta’ no-fly zone, li tista’ ttellef lil Assad mis-superjorità tal-ajru f’din il-kri]i.

Hu qal dan l-g[ada li s-Segretarju tal-Istat Amerikan, Hillary Clinton, sostniet li pajji]ha u t-Turkija g[andhom jistudjaw il-mi]uri

possibbli biex jg[inu lill-avversarji ta’ Assad. Madankollu, Clinton indikat li dan ma jfissirx li jista’ hemm xi de/i]jonijiet imminenti minn dan ir-rigward.

Fil-fatt, Clinton qalet li filwaqt li wie[ed jista’ jiddiskuti azzjoni potenzjali, ma jitti[dux idde/i]jonijiet irra;unati ming[ajr lanali]i intensiva u l-ippjanar me[tie; – spe/jalment fejn jid[lu //irkustanzi b[al tas-Sirja.

Min-na[a tag[hom, ir-ribelli qalu li “qed jilliberaw” diversi zoni minn

ta[t il-kontroll tal-qawwiet ta’ Assad; i]da l-ajruplani tal-gwerra u lartillerija tar-re;im qed jo[olqu lakbar problemi, minbarra li huma lakbar ka;un g[at-telf tal-[ajja u lqerda qalb il-komunitajiet /ivili.

Ir-ribelli fil-pre]ent qed jespandu t-territorju Sirjan ta[t il-kontroll tag[hom, li jinsab vi/in il-fruntiera mat-Turkija. Dan, mindu l-Armata ta’ Assad irrinfurzat il-qawwiet g[all-offensiva fuq Aleppo – l-akbar belt Sirjana u l-hub ekonomiku talpajji].

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

A[barijiet ta’ Barra 11

L-ISTATI UNITI

Romney u Ryan qed iduru l-Istati “de/i]ivi”

Mitt Romney, il-kandidat Repubblikan g[all-elezzjoni Presidenzjali, u Paul Ryan, il-kandidat mag[]ul ta’ dan il-partit g[all-kariga ta’ Vi/i President Amerikan, qed iduru f’numru ta’ Stati ewlenin biex ikattru lappo;; li je[tie;u [alli jirb[u l-elezzjoni ta’ Novembru g[all-White House.

Fil-fatt, kien fl-Istat importanti ta’ Virginia li (nhar is-Sibt) ing[atat ilkonferma tar-running mate Repubblikan, u b’dan it-tour jinkludi waqfiet f’North Carolina, Florida, Ohio u lIstat ta’ Wisconsin, fejn trabba Paul Ryan.

Sadattant, Ryan wieg[ed li jsalva lill-Istati Uniti minn “qg[ad g[oli, tnaqqir midd[ul personali u l-pi]ijiet enormi tad-dejn”; i]da lkampanja tal-President Demokratiku Barack Obama tinsisti li l-istess Ryan jissimbolizza biss politika ekonomika “difettu]a” u li twassal g[al “]balji katastrofi/i”.

Paul Ryan imexxi lbudget committee tal-Kamra tar-Rappre]entanti Amerikana, waqt li hu lawtur ta’ “ba;it alternattiv” kontroversjali li fl-istess [in “ikkonfronta” il-pjani talPresident Obama matul l2011 u matul din is-sena.

Mitt Romney, li g[andu 65 sena, introdu/a formalment lil Ryan quddiem mijiet ta’ sostenituri entu]jasti talPartit Repubblikan f’Norfolk (Virginia) waqt li kien abbord il-bastiment talgwerra USS Wisconsin, li llum ;ie irtirat mis-servizz.

Ftit wara l-konferma, Romney u Ryan waqfu g[al

]mien f’Ashland, fl-Istat ta’ Virginia, qabel komplew jivvja;;aw lejn North Carolina u Stati o[rajn meqjusa b[ala spe/ifikament importanti g[all-elezzjoni Presidenzjali li jmiss u fejn irRepubblikani qed jittamaw li jgawdu minn swing fost il-votanti li tiggarantilhom ir-reb[a.

Fi ftit aktar minn ;imag[tejn, Mitt Romney se jkun ikkonfermat formalment b[ala n-nominat Repubblikan g[all-Presidenza waqt il-konvenzjoni tal-Partit li ssir f’Tampa, Florida.

L-a[[ar st[arri; talopinjoni jissu;;erixxi tellieqa missielta bejn Romney u l-President Obama, u fost indikazzjonijiet li tal-a[[ar qed igawdi vanta;; ]g[ir fuq il-kandidat Repubblikan.

Paul Ryan...Irid isalva pajji]u ‘mid-dejn u l-qg[ad g[oli’ (Reuters)

L-EKWADOR> Dilettanti tal-;lied mal-barrin jikkonfrontaw barri waqt il-parata 'La Octava de Montalvo' fil-villa;; ta' Juan Montalvo f'San Pedro, f'Cayambe, li jinsab lejn it-Tramuntana mill-kapitali Quito. Din kienet wa[da mill-attivitajiet g[all-mijiet tal-indi;eni li [adu sehem f'/elebrazzjoni ta' ringrazzjament wara li ;img[at u xhur ta' [idma qalb l-g[elieqi '[allew il-frott mixtieq' (Reuters)

L-ISTATI UNITI

L-in;iniera tan-NASA sodisfatti bil-missjoni fuq Mars L-in;iniera tan-NASA huma kuntenti u sodisfatti dwar kif [admet is-sistema tal-in]ul g[at-tag[mir esploratorju Curiosity (u li hu anki mag[ruf b[ala “rover”) li proprju ;img[a ilu g[amel touchdown storiku fuq ilPjaneta Mars wara pro/ess ferm ikkumplikat.

Dawn l-in;iniera issa g[andhom ftit jiem biex je]aminaw id-data trasmessa minn din il-vettura waqt lin]ul u bl-anali]i tindika li “laspetti kollha tad-d[ul florbita ta’ Mars u s-sekwenzi ta’ pro/eduri g[all-in]ul” imxew ftit jew wisq malprogramm u skont it-tbassir inizjali.

L-in]ul ta’ Curiosity se[[

fuq livell /att tal-Gale Crater – [ofra fonda fuq iz-zona ekwatorja ta’ Mars – u minkejja li g[ad irid isir downlink lura lid-dinja ta’ [afna mill-informazzjoni rre;istrata mis-sensors talvettura spazjali, il-ftit tag[rif fil-pussess tal-in;iniera jippermetti g[al rikostruzzjoni tal-mumenti kru/jali tattouchdown.

Id-data partikulari kienet intenzjonata biex tg[in lillin;iniera u x-xjenzati biex jaraw x’seta’ se[[ li kieku lmissjoni falliet, i]da fil-fatt kien hemm “ftit li xejn sorpri]i”, bix-xjenzati mal-Jet Propulsion Laboratory (JPL) ta’ NASA (in-National Aeoronautics and Space

Administration) isostnu li kollox mar tajjeb, minkejja lminuti ta’ ansjetà kbira e]att qabel l-in]ul.

Sadattant – u fost issodisfazzjon li s-sistema g[all-in]ul setg[et ta[dem daqstant tajjeb – hemm anki lfidu/ja fost l-in;iniera li jistg[u anki jtejbu l-pre/i]joni tal-in]ul li kieku jing[ataw opportunità o[ra.

Il-missjoni ta’ Curiosity sadattant hi pass ie[or importanti lejn irrealizzazzjoni ta’ [olma li ilha tossessjona lill-umanità g[al sekli s[a[ – u f’dan is-sens li l-bniedem ikun jista’ jag[mel l-ewwel mixja storika fuq Mars, jew kif inhi mag[rufa, “Il-Pjaneta l-{amra”.

L-INDJA

Tipprova tistimula l-ekonomija bl-g[otja ta’ telefons lill-foqra Il-Gvern Indjan qed jikkunsidra pjani biex jitqassmu miljuni ta’ telefons /ellulari – b’xejn – lill-aktar familji fqar, u fost it-tamiet li dan il;est jg[in biex jg[olli lil dawn innies minn sitwazzjoni ta’ faqar iddisprata.

L-uffi/jali jemmnu li l-iskema intitolata “Mowbajl (telefon) f’Idejn Kul[add” kapa/i twassal g[al rivoluzzjoni fis-servizzi tal-Gvern b’risq il-foqra. Dan, peress li liskema tkun qed toffri ’l fuq minn 200 miljun persuna ming[ajr ilkonnessjonijiet telefoni/i b’a//essi g[al servizzi bankarji u siti g[all-

informazzjoni li jistg[u jg[inuhom i]idu l-introjtu tag[hom.

Hemm ukoll il-[sieb li l-iskema tipprote;i l-benefi//ji tal-Istat (g[allfoqra) minn [addiema /ivili korrotti, bil-konsulenti g[all-Prim Ministru Indjan, Manmohan Singh, jikkonfermaw li l-kun/ett jimmira “g[al titjib fil-kwalità tal-[ajja ta’ miljuni ta’ familji fqar fiz-zoni u lin[awi rurali tal-Indja”.

Skont il-kalkoli, din l-iskema g[andha tiswa “xi [a;a ta[t (lekwivalenti ta’) biljun lira Sterlina”, u fejn g[all-bidu se jibbenefikaw mas-sitt miljun familja li jg[ixu “ta[t

il-livell stabbilit tal-faqar”, u li jfisser d[ul ta’ anqas mill-(ekwivalenti ta’) 63 lira Sterlina fix-xahar.

Sadattant, parti mill-ispirazzjoni wara din l-iskema ;ejja mis-sistema bankarja M-PESA tal-Kenja, li tibba]a fuq it-telefon /ellulari u li biha l-foqra jistg[u jittrasferixxu lflus minbarra li jir/ievu l-pagamenti permezz tal-messa;;i sms.

Skemi simili li kienu introdotti flIndja sal-lum spi//aw bl-intoppi g[aliex miljuni ta’ residenti f’dan ilpajji] m’g[andhom l-ebda dokumentazzjoni ta’ identità uffi/jali.

Madankollu, l-iskema tal-“Mowbajl

f’Idejn Kul[add” g[andha tibbenefika mill-pro;ett ta’ identifikazzjoni ambizzju] u uniku tal-Gvern Indjan, li qed ja[seb biex jirre;istra d-dettalji bijometri/i ta’ kull /ittadin filwaqt li jo[ro;lu numru tas-sigurtà, li jg[in biex l-individwu jkollu a//ess g[asservizzi tal-Gvern online.

Dan, meta sal-lum, ’il fuq minn 200 miljun Indjan di;à ng[ataw numri tal-identifikazzjoni ;odda u blIndja di;à tg[addi minn snin ta’ rivoluzzjoni fil-qasam tat-telefons /ellulari li naqqset mid-diffikultajiet g[all-miljuni tal- foqra biex jirre;istraw mas-sistema.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra

SPANJA

“Infern” fil-G]ejjer Kanarji

IL-MESSIKU> }effiena bl-ilbies tradizzjonali jie[du sehem fir-raba’ festival bit-tema “Jalisco is Culture” fi Pjazza Liberacion, fi Guadalajara. Skont l-istampa lokali, xejn anqas minn seba’ mitt koppja [adu sehem f’dan il-festival partikulari li kien i//elebrat b[ala “trijonf ta’ kulur u spettaklu”. (Reuters)

L-iskwadri g[allemer;enzi fil-G]ejjer Kanarji fi tmiem il-;img[a re;g[u kkonfrontaw nirien ;odda qalb foresta u fost levakwazzjoni ta’ madwar 5,000 ru[ mir-residenzi tag[hom.

L-a[[ar rapporti qalu li n-nirien “qatg[u” il-linji tad-dawl u l-a//essi mittoroq fil-g]ira ta’ Tenerife; l-uffi/jali fil-g]ira La Gomera (vi/in [afna ta’ Tenerife) tennew li nnirien li qabdu fl-in[awi qerdu parti minn ri]erva naturali “ta’ valur ekolo;iku inkalkulabbli”.

Spanja qed tbati in/idenza partikulari ta’ nirien qalb foresta wara laktar xitwa niexfa f’dawn l-a[[ar sebg[in sena u meta qabdu wkoll in-nirien fir-re;jun ta’ Galicia, aktar lejn i/-/entru tal-pajji].

Filwaqt li l-awtoritajiet f’La Gomera, jiem ilu, [asbu li kienu kkontrollaw emer;enza ta’ nirien simili, dawn issa ammettew li n-nirien “intensifikaw” waqt li Tenerife ukoll re;g[et spi//at ma[kuma millfjammi.

L-ISTATI UNITI

Qed jorbtu l-e]er/izzji u l-attività fi]ika mat-titjib fir-ri]ultati akkademi/i Filwaqt li l-iskejjel tal-Istati Uniti qed inaqqsu mill-[in iddedikat g[all-e]er/izzju, irri/erkaturi qed jinsistu li laktar tfal fi]ikament attivi u li jag[mlu l-aktar e]er/izzji kapa/i jikkon/entraw aktar waqt il-lezzjonijiet, minbarra li jipprodu/u l-aqwa ri]ultati fl-iskola.

G[al dawn is-snin, l-attività fi]ika u “l-istimolu mentali” g[at-tfal kienu su;;etti g[addibattitu u partikularment wara li [afna skejjel qatg[u mill-[inijiet spe/ifi/i g[alle]er/izzju biex i[allu aktar spazju g[all-[idma akkademika.

Intant, Sandy Slater, li studjat l-edukazzjoni fi]ika f’Chicago, tg[id li l-a[[ar skoperti g[andhom jenfasizzaw l-importanza talattività fi]ika fost it-tfal. Hi mbag[ad tispjega li waqt li ilhom jafu dwar “ir-rabtiet ovvji u fit-tul” bejn din lattività u s-sa[[a, wie[ed m’g[andux iwarrab ilbenefi//ji anki mil-lat akkademiku – bir-ri/erka

tissostanzja t-teorija.

Amika Singh, li [admet fuq l-istudju, qalet li r-ri]ultati jfissru li l-iskejjel g[andhom jag[tu l-prijorità lill-[idma akkademika u “daqstant ie[or lill-e]er/izzju”, u din il-[a;a anki te[tie; tkun enfasizzata mill-familji.

Ir-ri/erkaturi jsostnu wkoll li “breaks qosra u regolari (bejn il-lezzjonijiet) fejn it-tfal jag[mlu xi [a;a differenti” jistg[u jg[inuhom jikkon/entraw aktar waqt il[inijiet tat-tag[lim.

Singh u l-kollegi tag[ha evalwaw erbatax-il studju li qabblu l-attività fi]ika tat-tfal mal-marki tag[hom f’su;;etti b[all-matematika u l-lingwi.

Hawnhekk wie[ed jibba]a fuq ]ew; tipi ta’ rapporti.

F’g[axar hekk imsej[a observational studies, irri/erkaturi talbu lill-;enituri, lill-g[alliema jew lill-istudenti nfushom dwar “kemm” huma attivi. L-e]er/izzju mbag[ad kien segwit fuq perijodi li varjaw minn ftit xhur sa ftit snin u fejn ir-ri/erkaturi

setg[u janalizzaw ir-ri]ultati tal-[idma akkademika.

Fl-erba’ studji l-o[ra, grupp ta’ tfal ing[ata [in addizzjonali g[all-klassijiet tal-PE u e]er/izzji o[ra ta’ benefi//ju g[as-sa[[a – u bittest scores ta’ dawn jitqabblu ma’ ta’ grupp ie[or ta’ tfal li ma g[amlux l-e]er/izzji ]ejda.

Meta r-ri/erkaturi staqsew lill-istudenti dwar il-[in li qattg[u fl-e]er/izzji, sabu li dawk b’rati og[la ta’ e]er/izzju fi]iku “marru a[jar fil-klassi”.

U tlieta fost l-erba’ studji li kienu jinvolvu “interventi ta’ e]er/izzju fi]iku” sabu li listudenti li ng[ataw aktar ]mien g[al dawn l-interventi kisbu ri]ultati superjuri f’dak li jirrigwarda l-[idma akkademika.

Ir-ra;uni g[al dan tista’ tkun li t-tfal i;ibu ru[hom a[jar u jikkon/entraw aktar ladarba jag[mlu bi]]ejjed e]er/izzju. Imbag[ad hu minnu li l-attività fi]ika tistimula /-/irkulazzjoni taddemm g[all-mo[[ minbarra li (anki) ttejjeb il-burdata tal-

Tfal waqt l-e]er/izzju fi]iku... l-iskejjel g[andhom jag[tu l-istess prijorità lil dan id-tip ta’ attività daqs kemm jag[tu lill-[idma akkademika (Reuters)

individwu.

L-a[[ar ri/erka tissu;;erixxi li [afna tfal flIstati Uniti ma jing[atawx il[in g[all-PE irrikmandat u promoss mill-American Heart Association – ji;ifieri ta’ sag[tejn u nofs fil-;img[a, minbarra g[oxrin minuta ta’ break (recess) kuljum.

Sadattant, Amika Singh tg[id li filwaqt li r-ri]ultati

tar-ri/erka jissu;;erixxu li lattività fi]ika u s-su//essi filkamp akkademiku jistg[u “jimxu id f’id”, xorta mhemmx il-ba]i g[al pressjoni “fissa u diretta” fuq l-amministraturi tal-iskejjel rigward il-[in li dawn jiddedikaw g[all-PE, il-breaks (tal-iskola) u tipi ta’ attivitajiet o[ra li jaqtg[u mirrutina.

It-Tnejn, 13 ta‘ Awwissu, 2012

13

Jintemmu l-Olimpjadi ta’ Londra L-Istati Uniti l-aktar pajji] li reba[ midalji tad-deheb

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

14 Sport

Ir-rebbie[a tal-a[[ar jum

?IKLI}MU – Jaroslav Kulhavy

BOXING- Anthony Joshua tar-Renju Unit wara li reba[ ilkategorija tal-91kg

BOXING- Vasyl Lomachenko tal-Ukrajna (it-tieni mil-lemin) wara li reba[ fil-kategorija tas-60kg

MARATONA- Kiprotich tal-Uganda hekk kif reba[ il-medalja tad-deheb

VOLLEYBALL- It-tim Russu ji//elebra r-reb[a fil-finali kontra l-Bra]il

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Sport 15 MARATONA

L-ewwel midalja g[all-Uganda fl-a[[ar jum Stephen Kiprotich talUganda reba[ l-ewwel midalja g[al pajji]u hekk kif reba[ il-maratona tal-ir;iel.

Kiprotich g[eleb l-isfida talkoppja mill-Kenja, Abel Kirui u Wilson Kipsang.

Kiprotich mar fuq quddiem meta kien fadal biss sitt kilometri g[al tmiem ittellieqa, u minn hemm dan latleta ma [arisx lura u reba[ id-deheb.

Ta’ min jinnota li fl-istorja tal-Olimpjadi, l-Uganda reb[et biss ]ew; midalji, dik tal-biera[ u dik tad-deheb, li kien reba[ John Aki-Bua waqt l-Olimpjadi ta’ Munich fl-1972. Bua kien reba[ din

il-midalja fil-kategorija tal400m hurdles.

F’;urnata xemija f’Londra, Kiprotich la[aq lill-Kenjani wara 30 kilomteru. L-atleta mill-Uganda reba[ f’[in ta’ sag[tejn, tmien minuti u sekonda, ji;ifieri spi//a 26 sekonda quddiem Kirui, li spi//a fit-tieni post.

Kipsang, li spi//a fit-tielet post, kien minuta u 10 sekondi wara l-leader, Kiprotich. Kipsang kellu bidu tajjeb u kien bena vanta;; tajjeb, i]da aktar ma g[adda l-[in dan beda jnaqqas il-pass u ;ie mil[uq minn Kirui u Kiprotich.

Stephen Kiprotich tal-Uganda fl-azzjoni

“Irrid inkompli nitjieb” L-isprinter mill-:amajka, Usain Bolt, qal li jrid ikompli jitjieb u mhux se jikkuntenta b’dak li kiseb sa issa. Waqt lOlimpjadi ta’ Londra, Bolt reba[ il-100m, it-200m u anki r-relay. Dan ifisser li Bolt iddefenda t-titli tal-100m u t200m li reba[ erba’ snin ilu waqt l-Olimpjadi ta’ Beijing.

“Jien bniedem li n[obb nag[mel affarijiet li [addie[or qatt m’g[amilhom. Dawn huma l-affarijiet li jag[mluk le;;endarju u uniku,” qal Bolt. Il-100m, Bolt reba[ha f’[in rekord fl-Olimpjadi, filwaqt li r-relay, it-tim :amajkan reba[ha f’[in

rekord mondjali.

Il-kompatrijott ta’ Bolt, Yohan Blake, hekk kif reba[ ir-relay qal, “Ba]ikament wie[ed jista’ jg[id li a[na m’a[niex bnedmin. M’a[niex normali, na[seb li a[na millispazju.”

Bolt hu mistenni jikkompeti fil-laqg[a f’Lausanne, fit-23 ta’ Awwissu; imma g[adu mhux mag[ruf jekk hux se jtellaq fil-100m jew fit-200m.

Fl-istess intervista Bolt qal li mhux be[siebu jirtira u qal li issa jrid isib xi [a;a li tkompli timmmotivah wara ssu//ess li kiseb f’dawn la[[ar [ames snin. “F’Rio se

tkun diffi/li g[alija. Blake u Weir ikollhom 26 sena u jien ikolli 30 sena. Se tkun diffi/li g[alija biex niddefendi ttitlu,” qal Bolt.

“M’iniex lest biex nirtira g[alissa. Dan l-isport in[obbu wisq. Is-su//ess kollu li kisbt f’[ajti hu grazzi g[al dan lisport,” kompla l-aktar bniedem velo/i fid-dinja.

Bolt qal li be[siebu jirtira meta jkollu 30 sena. “}gur li qatt ma jien se ninteressa ru[i fil-400m. Li j[ajjarni hu li nikkompeti fil-Long Jump.

Minn dejjem ridt nipprova lLong Jump,” temm jg[id Bolt.

BOXING

Lomachenko jikkonferma l-qawwa tieg[u Vasyl Lomachenko ikkonferma l-qawwa tieg[u fil-boxing meta reba[ ilmidalja tad-deheb filkategorija tal-lightweight. Din kienet it-tieni midalja taddeheb li reba[ dan il-boxer waqt dawn l-Olimpjadi.

Lomachenko beda b[ala lakbar favoirt li jirba[ iddeheb u ma ddi]appuntax u g[eleb lil Han Soon-chul filfinali bi skor ta’ 19-9. Ta’ min jinnota li pre]enti g[al din il-log[ba kien hemm ilboxer mill-Ukrajna, Vladimir Klitschko.

Erba’ snin ilu, Lomachenko reba[ ukoll il-midalja taddeheb f’Beijing, fil-kategorija tal-featherweight. Fl-ewwel round, Lomachenko mar 7-2 minn fuq u l-Korean ma kellu l-ebda risposta g[all-qawwa ta’ Lomachenko.

Aktar ma beda jg[addi l[in, id-differenza bejn dawn i]-]ew; boxers kompliet tidher u Lomachenko kompla jersaq aktar lejn ir-reb[a.

Kien biss fl-a[[ar round li Lomachenko naqqas ftit irrittmu, i]da xorta kkontrolla kif ried.

Hekk kif intemmet il;lieda, Lomachenko i//elebra din ir-reb[a flimkien ma’ Klitschko, li ni]el fir-ring jg[annqu u jawguralu.

“Ninsab ferm kburi b’Lomachenko. M’hijiex xi [a;a komuni li tirba[ ]ew; midalji tad-deheb flOlimpjadi. Nixtieq nara lil Lomachenko jikkompeti f’livell professjonali,” qal Klitschko.

Intant, il-midalji tal-bron] reb[uhom Yasniel Toledo Lopez ta’ Kuba u Evvaldas Petrauskas tal-Litwanja.

Il-Gvern se jibqa’ joffri l-g[ajnuna finanzjarja Il-Prim Ministru Ingli], David Cameron, qal li lGvern Ingli] se jibqa’ joffri lg[ajnuna finanzjarja lill-atleti biex dawn ikomplu jiksbu su//ess b[al ma g[amlu waqt l-Olimpjadi ta’ Londra.

Il-flus tal-Gvern u talLotterija Nazzjonali se jing[ataw lillfederazzjonijiet ta’ dixxiplini differenti biex dawn ikomplu j[arr;u lill-atleti.

Sa qabel bdew l-events tala[[ar ;urnata, ir-Renju Unit

kien reba[ 28 midalja taddeheb u total ta’ 62 midalja, u dan il-pajji] kien ilu ma jirba[ daqsekk midalji sa mill-1908. Fil-klassifika talmidalji, ir-Renju Unit kien jinsab fit-tielet post jum qabel tmiem l-Olimpjadi.

“Ma rridux nikkuntentaw b’dak li rba[na. Irridu nkomplu nirb[u u s-su//ess li kisbu l-atleti f’Londra ]gur li se jispira lit-tfal i]-]g[ar li qed jipprattikaw xi sport u li jo[olmu li xi darba

jirrappre]entaw lil pajji]hom waqt l-Olimpjadi,” qal Cameron f’diskors li sar ilbiera[.

“Nista’ nikkonferma li lGvern se jibqa’ jinvesti madwar 120 miljun lira sterlina fis-sena biex l-isport ikompli jmur ’il quddiem, u b’hekk, fl-Olimpjadi li jmiss li se jsiru fil-Bra]il, ner;g[u mmoru tajjeb, u jekk jista’ jkun a[jar milli morna f’Londra,” temm jg[id Cameron.

DOPING

Atleta jista’ anki jinstab [ati sal-2020 Sakemm beda l-a[[ar jum tal-Olimpjadi, kienu total ta’ [dax-il atleta li ;ew sospi]i min[abba li nqabdu ju]aw sustanzi ipprojbiti; imma dan in-numru jista’ jibqa’ jikber sal-2020. Dan, g[aliex ilkampjuni tat-testijiet li jsiru fuq l-atleti jibqg[u jin]ammu sa tmien snin o[ra, u mhux l-ewwel darba li atleta li jkun reba[ xi midalja jsir jaf snin wara li din il-midalja tkun ;iet irtirata.

Ka] simili se[[ matul il;img[a li g[addiet meta //iklist Amerikan Tyler Hamilton, li kien reba[ iddeheb fl-Olimpjadi ta’ Ateni fl-2004, itti[ditlu l-midalja wara li t-tieni kampjun tieg[u ikkonferma li dan kien po]ittiv.

Fost dawk li ;ew sospi]i mill-Olimpjadi ta’ Londra hemm il-judoka Amerikan Nick Delpopolo, li nstab po]ittiv g[al marijuana. Dan tal-a[[ar qal li din issustanza kienet f’/ikkulata li kiel.

Atleta ie[or li kellu j[alli Londra wara li nstab po]ittiv kien il-Kolumbjan Diego Palomeque. Dan tal-a[[ar instab po]ittiv g[all-istess sustanza li nstabet po]ittiva g[aliha /-/iklista Russa Victoria Baranova.

Bla dubju, l-aktar atleta li ssemma fejn jid[ol iddoping kien it-Taljan Alex Schwazer, li wara li nstab [ati g[amel konferenza tala[barijiet fejn spjega x’wasslu biex jie[u din issustanza u qal li ta ru[u b’idejh g[ax bdiet tnigg]u lkuxjenza.

Minkejja li ma nstabitx po]ittiva, kien hemm akku]i li l-g[awwiema ?ini]a Ye Shiwen g[amlet u]u minn xi sustanzi. Dan, min[abba lfatt li l-wirjiet ta’ din lg[awwiema kienu tant tajbin

li rre;istrat [inijiet aqwa minn g[awwiema b[al ma huma Ryan Lochte. }ew; atleti o[ra li nstabu po]ittivi kienu Hysen Paluku, weightlifter millAlbanija, u Dimitris Chondrokoukis, atleta Grieg li jikkompeti fil-high jump.

Waqt dawn l-Olimpjadi kien hemm ukoll atleti li kienu qed jie[du sehem wara li skontaw ]mien ta’ sospsensjoni wara li filpassat kienu nstabu po]ittivi.

Fost dawn kien hemm Asli Cakir Alptekin, tatTurkija. Din kienet skontat sentejn ta’ sospensjoni wara li nstabet po]ittiva fl-2004 u f’Londra spi//at biex reb[et il-1,500m tan-nisa. Atleta mag[ruf ie[or kien lisprinter Amerikan Justin Gatlin.

Kien hemm ukoll l-Ingli] Dwain Chambers, li ftit taxxhur qabel ma bdew lOlimpjadi reba[ ka] quddiem is-CAS biex jie[u sehem f’Londra.

Chambers kellu jappella quddiem is-CAS g[ax lAsso/jazzjoni Olimpika tarRenju Unit kienet g[amlet regola li l-atleti li jkunu instabu [atja ta’ doping ma jistg[u qatt aktar jikkompetu fl-Olimpjadi, anki wara li dawn jiskontaw issospensjoni li jkunu ng[ataw.

“Jekk issaqsuni nippreferix li dawn l-atleti mhux qeg[din hawn ng[id iva. Dawn ippruvaw iqarrqu bir-regoli u mhux sew li jer;g[u jikkompetu,” qal dwar dan Sebastian Coe, ilkap tal-Kumitat li organizza dawn l-Olimpjadi.

Sa qabel bdew l-events tal-a[[ar ;urnata kienu saru total ta’ 4,686 test – 3,729 minnhom tal-urina u 957 tad-demm.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

16 Sport VOLLEYBALL

Ir-Russi jwettqu rimonta It-tim tal-ir;iel tar-Russja wettaq rimonta mill-aqwa biex reba[ il-finali kontra l-Bra]il bi skor ta’ 3-2. Il-Bra]il kien reba[ l-ewwel ]ew; sets u kul[add [aseb li din kienet se tkun reb[a fa/li g[all-Bra]il, i]da d-destin ried li r-Russi jdawru r-ri]ultat.

Din kienet l-ewwel midalja tad-deheb li reba[ dan il-pajji] f’din id-dixxiplina f’dawn l-

a[[ar 32 sena. Ir-Russi sfurzaw decider wara li l-iskor tas-sets kien 19-25, 20-25, 29-27, 25-22.

Fl-a[[ar set, ir-Russja reb[et 15-9, u reb[et ilmidalja tad-deheb fost i/-/elebrazzjonijiet kbar tal-players u l-istaff tar-Russja.

L-a[[ar darba li r-Russja reb[et id-deheb filvolleyball kien fl-1980, meta l-Olimpjadi kienu saru proprju f’Moska.

?IKLI}MU

Su//ess g[al Jaroslav Kulhavy I/-champion mondjali, Jaroslav Kulhavy tarRepubblika ?eka, [asad lillI]vizzeru Nino Schurter biex reba[ il-midalja tad-deheb filcross-country tal-mountian bike. Kulhavy mar fil-vanta;; meta kien fadal biss 100m u reba[ din it-tellieqa ta’ distanza ta’ 31.7km.

I/-/iklist Kulhavy g[amel din ir-rotta f’[in ta’ sieg[a, 31 minuta u 16-il sekonda. Fittieni post spi//a Schurter, filwaqt li fit-tielet post spi//a t-Taljan Marco Fontana. Dan tal-a[[ar spi//a 24 sekonda wara l-leader, Kulhavy.

Dawn it-tliet /iklisti nqag[tu mill-kumplament talavversarji meta kienu g[addew [amsa minn seba’ laps. Di]appunt kbir f’din ittellieqa kien l-Awstraljan Dan McConnell, li spi//a fil-21 post.

Il-holder, Julian Absalon ta’ Franza, kellu jirtira wara li kellu l-[sara fir-roti u b’hekk ma setax jirba[ it-tielet titlu konsekuttiv.

Absalon kien reba[ iddeheb kemm fl-Olimpjadi ta’ Ateni kif ukoll f’Beijing.

Absalon kellu jirtira fit-tieni minn total ta’ seba’ dawriet.

“Ma setg[etx ;ratli xi [a;a ag[ar minn hekk. Kif bdejt

intellaq, mal-ewwel indunajt li kelli xi [a;a [a]ina fir-roti, imma [sibt li kont qed niffissa,” qal Absalon.

BOXING – Serik Sapiyev

tal-Kazakhstan /a[[ad lil Freddie Evans tar-Renju Unit meta fil-finali talwelterweight g[elbu bi skor ta’ 17-9. Din kienet l-ewwel midalja tad-deheb li reba[ ilKazakstan f’din id-dixxiplina waqt dawn l-Olimpjadi. Ta’ min jinnota li l-Kazakstan, matul dawn l-a[[ar snin, ipprodu/a diversi boxers, u sena o[ra, dan il-pajji] jorganizza l-kampjonati mondjali. Il-midalji tal-bron] reb[uhom Taras Shelestyuk tal-Ukrajna u Andrey Zamkovoy tar-Russja.

Jake Varner tal-Istati Uniti reba[ il-midalja tad-deheb talkategorija tas-96kg. Dan reba[ id-deheb meta fil-finali reba[ kontra Valerii Andriitsev talUkrajna. Din kienet it-tieni midalja tad-deheb li reb[et lIstati Uniti f’din id-dixxiplina.

Varner, li sena ilu spi//a fittielet post waqt il-kampjonati mondjali, i//elebra bil-kbir hekk kif intemmet il-;lieda.

Robeisy Ramirez Carrazana ta’ Kuba, boxer li g[ad g[andu 18-il sena, kiseb reb[a

storika fil-kateogirja talflyweight. Fil-finali, Robeisy Ramirez Carrazana g[eleb lil Tugstsogt Nyambayar talMongolja.

Ta’ min jinnota li tmien snin ilu, Roniel Iglesias Sotolongo reba[ l-ewwel midalja tad-deheb g[al Kuba f’din id-dixxiplina, u Ramirez Carrazana temm stennija ta’ tmien snin g[al dan issu//ess.

“Kif indunajt li rba[ intfajt mal-art g[ax din hi [olma.

G[ad g[andi 18-il sena u di;à sirt champion Olimpiku,” qal Ramirez Carrazana.

:INNASTIKA – Fl-a[[ar jum tal-Olimpjadi, it-tim Russu tal-;innastika ritmika reba[, g[ar-raba’ darba konsekuttiva, id-deheb f’din id-dixxiplina. Fit-tieni post spi//a t-tim Taljan, li matul dawn l-a[[ar tliet snin reba[ tliet titli mondjali u b’hekk kien hemm [afna li kienu qed jistennew li t-Taljani jwaqqfu d-dominju Olimpiku tarRussi. Ir-Russi kellhom wirja mill-aqwa, wirja li biha ;abru 57,000 punt. Fit-tieni post spi//aw il-Belarus, li ;abu 1,500 punt inqas, filwaqt li tTaljani spi//aw fit-tielet post.

Azzjoni mill-partita bejn Spanja u l-Istati Uniti

BASKETBALL

L-Istati Uniti tiddefendi t-titlu

It-tim tal-ir;iel tal-Istati Uniti g[amel dak li kien mistenni minnu u reba[ ilmidalja tad-deheb meta filfinali reba[ kontra Spanja bi skor ta’ 107-100. Minkejja li t-tim Amerikan iddomina kull partita f’Londra, filfinali kellu jit[abat biex reba[ kontra tim li offra sfida denja.

B’din ir-reb[a, l-Istati Uniti iddefendew il-midalja tad-deheb li reb[u erba’ snin ilu f’Beijing. Ta’ min jinnota li erba’ snin ilu, lAmerikani kienu wkoll reb[u d-deheb kontra Spanja.

Strumentali g[all-

Amerikani kien Kevin Durat, li skurja 30 punt, filwaqt li g[al Spanja l-aqwa skorer kien Juan Carlos Navarro, li g[amel 21 punt.

HANDBALL – It-tim talir;iel ta’ Franza iddefenda ttitlu li kien reba[ erba’ snin qabel f’Beijing meta filfinali tal-biera[, kontra lI]evzja, reba[ bi skor ta’ 2221. Din kienet partita missielta [afna, u strumentali g[all-Fra/i]i re;a’ kien Thierry Omeyer.

Il-midalja tal-bron] f’din id-dixxiplina reb[itha lKroazja meta fil-finali reb[et 33-26 kontra l-

WATERPOLO

Il-Kroazja teg[leb lill-Italja

Jaroslav Kulhavy tar-Repubblika ?eka, hekk kif reba[ il-cross country tal-mountian bike

It-tim tal-ir;iel talKroazja g[eleb lill-Italja bi skor ta’ 8-6 biex reba[ lewwel midalja tad-deheb sa minn meta l-pajji] ma baqax jifforma parti millJugoslavja. L-Italja kellha bidu tajjeb, imma aktar ma g[adda l-[in, il-Kroazja bdew de[lin aktar filpartita.

Fit-tieni taqsima, ilKroati iddominaw.

Strumentali g[all-Kroazja kien il-goalkeeper, Josip Pavic.

L-Italja reb[et l-ewwel sessjoni, 2-1, filwaqt li fittieni sessjoni l-Kroati reb[u 2-0. Fit-tielet sessjoni re;g[u reb[u l-Kroazja bi skor ta’ 2-1. Ir-raba’ set intemm fi draw ta’ 3-3 g[al

skor finali ta’ 8-6.

Intant, il-partita de/i]iva g[all-midalja tal-bron] kienet wa[da missielta bejn is-Serbja u lMontenegro. Is-Serbja reb[et bi skor ta’ 12-11 f’partita bejn ]ew; nazzjonijiet li huma rivali ta’ xulxin.

“Din ma kinitx partita.

Din kienet gwerra bejn ]ew; pajji]i. Il-players taw qalbhom g[ax ma ridux jitilfu kontra lMontenegro,” qal Filip Filipovic, player Serb.

L-istess Filipovic qal li jippreferi li reba[ ilmidalja tal-bron] kontra lMontenegro milli tilef ilfinali kontra tim ie[or u [a l-fidda.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Sport 17

Ir-rebbie[a tal-a[[ar jum

:INNASTIKA- It-tim Russu tan-nisa wara li reba[ il-kateogirja tal-;innastika rittmika

WATERPOLO – Players u membri tal-istaff tal-Kroazja ji//elebraw wara li fil-finali reb[u kontra l-Italja

Min reba[ il-midalji Nazzjon

D

1. Stati Uniti 46 2. ?ina 38 3. Gran Brittanja 29 4. Russja 24 5. Korea t’Isfel 13 6. :ermanja 11 7. Franza 11 8. Italja 8 9. Ungerija 8 10. Awstralja 7

F

29 27 16 25 8 19

B

T

29 104 22 87 19 64 33 82 7 28 14 44 11 12 34 9 11 28 4 5 17 16 12 35

Ri]ultati Basketball

Ar;entina v Russja Stati Uniti v Spanja Handball

Ungerija v Kroazja }vezja v Franza Volleyball

Bulgarija v Italja Russja v Bra]il Waterpolo

HANDBALL- Players Fran/i]i ji//elebraw wara li reb[u l-finali kontra l-i}vezja

BASKETBALL- Lebron James u Kevin Durant ji//elebraw ir-reb[a fil-finali kontra Spanja

Stati Uniti v Awstralja Spanja v Ungerija Montenegro v Serbja Kroazja v Italja

77-81 107-100 26-33 21-22 1-3 3-2

9-10 8-14 11-12 8-6

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

18 Sport

Edizzjoni o[ra li ntemmet b’su//ess Ilbiera[ ;ew fi tmiemhom lOlimpjadi, l-akbar manifestazzjoni sportiva u bla dubju din kienet wa[da ta’ su//ess fejn ma kien hemm lebda problemi kbar u kull min kien pre]enti Londra fa[[ar il-mod li bih ;ie organizzat dan il-log[ob.

Bla dubju, il-protagonisti ta’ dan il-log[ob kienu /?ini]i li kienu l-aktar poplu li reba[ medalji tad-deheb. Lattenzjoni kollha kienet fuq lisprinter Usain Bolt li g[al darba o[ra re;a’ kiseb su//ess filwaqt li l-g[awwiem Amerikan Phelps sellem lOlimpjadi bl-aqwa mod.

Borg tispikka fost il-Maltin L-atleta Diane Borg spikkat fost il-[ames atleti Maltin li kienu fl-azzjoni f’Londra

hekk kif din irnexxielha tg[addi mir-rawnd preliminari tal-100m u kkwalifikat g[allewwel rawnd. Borg g[addiet g[ar-rawnd li jmiss b’[in ta’ 12-il sekonda.

L-a[[ar fl-azzjoni kien Rachid Chouhal li [a sehem fil-100m tal-atletika u spi//a fir-raba’ post u ma g[addiex g[ar-rawnd li jmiss. Dan kiseb [in ta’ 10.83 sekondi, li hu l-a[jar [in tieg[u din issena.

Wie[ed jista’ jg[id li minkejja li hi diffi/li, il-poplu Malti baqa’ xi ftit di]appuntat g[all-midalja olimpika li baqg[et ma waslitx anke jekk kien hemm tamiet qawwija li jista’ jiksibha William Chetcuti.

L-atleti l-o[ra wkoll taw laqwa tag[hom – Nikki Muscat kellha prestazzjoni

tajba fl-g[awm fil-50m freestyle anki jekk ma rnexxilhiex ittejjeb il-[in tag[ha. Prestazzjoni po]ittiva kellu wkoll l-g[awwiem Andrew Chetcuti, li minkejja li ma kkwalifikax fil-heats talg[awm tal-100m freestyle, irnexxielu jwaqqaf rekord nazzjonali.

Tispikka Ye Shiwen }gur li l-aktar atleta

femminili li spikkat matul dawn l-Olimpjadi kienet i/?ini]a ta’ 16-il sena, Ye Shwien li fil-kategorija tal400m Individual Medley talg[awm, mhux biss reb[et imma waqqfet rekord mondjali b’[in li kien a[jar minn dak ta’ g[awwiema r;iel b[al ma hu Ryan Lochte.

Ya Shiwen, g[al din irreb[a, aktar milli tif[ir ir/eviet kritika u kien hemm [afna li ssuspettaw li din g[amlet u]u minn sustanzi projbiti imma din fil-pront /a[det dawn l-akku]i u qalet li r-ri]ultati tag[ha huma ri]ultat tat-ta[ri; li g[amlet matul is-snin.

Il-wirjiet ta’ Ye Shiwen ]gur li komplew jikkonfermaw kemm iddistakk bejn in-nisa u l-ir;iel fl-isport qed ikompli jonqos aktar ma jg[addi ]mien.

Wie;eb lil min iddubitah L-isprinter tal-:amajka, Usain Bolt, hekk kif reba[ ilfinali tal-100m ta risposta lil dawk li matul l-a[[ar xhur kienu ddubitawh. Dan

g[aliex, sena ilu dan kien tilef it-titlu mondjali min[abba li ;ie skwalifikat u barra minn

L-isprinter Usain Bolt

hekk tilef ukoll darbtejn kontra sie[bu Yohan Blake waqt it-trials tal-:amajka li saru ftit ;img[at qabel lOlimpjadi.

Kien hemm ukoll spekulazzjonijiet li Bolt kellu injury u fil-fatt dan kien mar il-:ermanja g[and it-tabib tieg[u. I]da fil-mument talprova Bolt mhux biss [are; rebbie[ i]da waqqaf record Olimpiku.

Wara li raw il-wirjiet tieg[u, [afna qed isostnu li jekk dan l-atleta jipperfezzjona l-[ru; tieg[u

jikseb aktar ri]ultati li ji;u mni]]la fil-kotba tal-istorja.

Ikompli jikkonferma l-qawwa tieg[u

Qabel ma bdew dawn lOlimpjadi [afna kienu [asbu li l-g[awwiem Amerikan Michel Phelps mhux se jkun daqstant motivat wara li erba’ snin ilu dan irnexxielu jirba[ rekord ta’ tmien medalji taddeheb. Madankollu l-g[atx g[as-su//ess ta’ dan lg[awwiem kienu g[adu wie[ed kbir u matul lOlimpjadi li g[adhom kemm ;ew fi tmiemhom Phelps kompla jirba[ u ni]]el ismu flistorja.

Dan g[aliex Phelps mhux biss le[aq ir-rekord li kellha Larisa Latynina imma anke spi//a biex sar l-aktar atleta li qatt reba[ medalji waqt lOlimpjadi.

Phelps reba[ total ta’ 22 medalja, 18 minnhom taddeheb, tnejn minnhom fidda u tnejn o[ra tal-bron]. Bla dubju wie[ed jista’ jargumenta li Phelps hu l-aqwa atleta li qatt kien hawn fid-dinja, g[alkemm hemm min ja[sibha mod ie[or, fosthom il-Kap talKumitat li qed jorganizza lOlimpjadi, Sebastain Coe. Din se tkun l-a[[ar darba li Phelps [a sehem waqt lOlimpjadi u bla dubju ma setax isellem l-Olimpjadi b’mod a[jar minn dan.

Sena memorabbli

L-atleta Diane Borg

I/-/iklist Bradley Wiggins

}gur li kellu sena memorabbli /-/iklist Ingli] Bradely Wiggins. Dan g[aliex

Wiggins fi spazju ta’ xahrejn reba[ it-Tour De France u reba[ il-medalja tad-deheb fittime trial tal-ir;iel biex kompla jikkonferma l-qawwa tieg[u f’din id-dixxiplina.

Wiggins, wara li reba[ itTour de France ma damx ji//elebra u fil-fatt jum wara kien di;à lura f’pajji]u jit[arre; g[all-Olimpjadi. Dan kollu tah il-frott g[ax kien hu li kiseb su//ess f’Londra quddiem il-pubbliku tieg[u stess.

Minbarra li reba[ dawn i]]ew; unuri, Wiggins kellu ssodisfazzjon li sar l-aktar Ingli] li qatt reba[ medalji tad-deheb waqt l-Olimpjadi, b’total ta’ sebg[a, erbg[a minnhom tad-deheb.

Murray ipatti g[ad-disfatta It-tennista Britanniku Andy Murray patta g[ad-disfatta li

kellu ftit xhur ilu meta dan kien tilef il-finali tal-Grand Slam ta’ Wimbledon meta filfinali f’Londra g[eleb lil Federer, l-istess tennista li kien reba[lu fil-Grand Slam.

Murray, wara l-finali talGrand Slam kien deher ferm di]appuntant u l-midja Ingli]a kienet [e;;itu biex jinsa minnufih dik li kien ;ara u jiffoka fuq l-Olimpjadi.

Murray g[amel dan bl-aqwa mod u g[eleb lill-I]vizzeru Federer 6-2, 6-1, 6-4. Bla dubju, wara dak kollu li ;ara, u l-fatt li l-Olimpjadi kienu qed isiru f’Londra ]gur li dan kien ta’ motivazzjoni kbira g[al Murray.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Sport 19 FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Man City jeg[lbu lil Chelsea fil-Community Shield Manchester City, i/Champions tal-Ingilterra, bdew l-impenji tag[hom fuq nota po]ittiva meta lbiera[ reb[u l-Community Shield g[all-ispejje] ta’ Chelsea, u wara log[ba kumbattuta f’Villa Park, li ]gur ma kenitx nieqsa mid-drama.

Il-log[ba tal-biera[, b[assoltu, fet[et is-siparju fuq ilkampjonat il-;did tal-football, u filwaqt li s-Citizens urew lintenzjonijiet tag[hom biex jibnu fuq is-su//ess tas-sena l-o[ra, Chelsea anki jista’ j[osshom sfortunati wara li lag[bu [afna mil-log[ba b’g[axra min-nies wara li tke//ielhom id-difensur Serb, Branislav Ivanovic, g[al foul ikrah fuq Aleksandar Kolarov.

Fl-istess [in, it-team immexxi minn Roberto Mancini deher kumpatt u in/i]iv g[al [afna [inijiet tallog[ba u mistenni jkun g[adma iebsa g[al kul[add waqt li jiddefendi t-titlu tieg[u – anki jekk l-istess Mancini qed jilmenta talli lklabb ma kienx daqstant attiv f’dan is-suq tat-trasferimenti.

Sadattant, Chelsea nefqu ’l fuq minn sittin miljun lira Sterlina fuq players g[al dan il-“close season”, waqt li luniku /aqliq min-na[a ta’ City t[abbar ilbiera[ u jidhru li [adu lill-midfielderdifensur Jack Rodwell ming[and Everton, anki jekk dan it-trasferiment i[oll u jorbot fuq l-e]ami mediku.

Madankollu, tliet goals skurjati fit-tieni taqsima minn Yaya Toure, Carlos Tevez u Samir Nasri (kollha fi spazju

ta’ tnax-il minuta) urew ilqawwa tas-Citizens, li g[arfu jisfruttaw it-tke//ija ta’ Ivanovic u jwie;bu bl-a[jar mod g[all-i]vanta;; li kienu sofrew [ames minuti millmistrie[.

Wara li l-ewwel erbg[in minuta tal-log[ba kienu pjuttost nieqsa minn azzjonijiet fuq i]-]ew; lasti, kien Fernando Torres li wera l-istint pur ta’ striker meta ;era g[all-ballun ta’ Ramires u g[eleb b’kalma kbira lillgoalkeeper ta’ City Costel, Pantilimon, li kien qed jilg[ab minflok ir-regolari Joe Hart.

I]da l-bilan/ ma damx biex idur favur City, li sekondi wara sabu ru[hom b’vanta;; numeriku meta Ivanovic da[al b’tackle ikrah fuq Kolarov u mal-ewwel intwera l-karta l-[amra ming[and irreferee Kevin Friend, minkejja li ma kienx ;ie ammonit qabel.

Dan ippermetta biex Manchester City jift[u t-tieni taqsima b’determinazzjoni, u fil-fatt kellhom jistennew biss sat-53 minuta biex jiksbu lparità, meta Yaya Toure g[eleb lill-goalkeeper ta’ Chelsea, Petr Cech, b’xutt filbaxx – u b’City anki jirduppjaw sitt minuti wara minn Carlos Tevez, li ]gi//a l-attenzjoni tad-difensuri talPensioners biex jispara fissaqaf tax-xibka.

Chelsea ftit kellhom twe;iba, b’John Terry u David Luiz ma jsibux tarf ta’ Tevez u sie[bu l-Ar;entin Sergio Aguero – bit-tielet goal ta’ City jasal fil-65 minuta minn Samir Nasri, li

Il-captain ta’ Manchester City, Vincent Kompany, jg[olli l-Community Shield f’Villa Park, fost il-fer[ tal-players s[abu (Reuters)

mattar saqajh g[all-ballun pre/i] ta’ Kolarov.

Filwaqt li l-log[ba dehret mag[luqa, Chelsea sabu ftit ri]ervi tal-ener;ija u ppruvaw inaqqsu d-distakk – kif fil-fatt g[amlu g[axar minuti mittmiem, meta Pantilimon ma ]ammx ix-xutt ta’ Daniel Sturridge u s-sostitut Ryan Bertrand (li kien da[al jilg[ab minflok l-attakkant Bel;jan, Eden Hazard) irrea;;ixxa malajr biex skorja mirrebound.

Minn dak il-punt ’il hinn, Chelsea xe[tu kollox fuq loffensiva; i]da l-attakkanti ta’ City setg[u jisfruttaw l-ispazji biex itellg[u sensiela ta’

kontrattakki perikolu]i, tant li fil-[in mi]jud, Aguero falla /ans ideali biex jiskorja rraba’ goal ta’ City, b’Cech isalva b’saqajh fuq ix-xutt qawwi tal-Ar;entin.

Meta tkellem ftit qabel ilpre]entazzjoni tal-Community Shield, Vincent Company, ilcaptain ta’ Manchester City, qal li wie[ed ma jistax jaqra wisq f’dan ir-ri]ultat u fi stadju tal-ista;un hekk bikri, g[alkemm skont hu, lindikazzjonijiet huma ta’ sta;un ie[or missielet bejn il;ganti stabbiliti tal-Premier u – forsi – klabbs o[ra li jistg[u jo[or;u b[ala protagonisti sorpri]a.

Ri]ultati FUTBOL INGLI} Charity Shield

Man City v Chelsea

League Cup

Blackpool v Morecambe

:ERMANJA Tazza Domestika

B. Munich v B. Dortmund

OLANDA

Utrecht v F. Rotterdam Twente v Groningen Heerenveen v NEC Nijmegen Vitesse Arnhem v Den Haag Ajax v AZ Alkmaar

2-3 1-2

2-1 0-1 4-1 0-2 2-2 2-2

TRASFERIMENTI

Adebayor se jirritorna ma’ Tottenham

Philippe Mexes

L-attakkant ta’ Man City, Emmanuel Adebayor, jidher li se jer;a’ jirritorna ma’ Tottenham. Skont rapport fil;urnali Ingli]i, City se jag[tu lil Adebayor is-somma ta’ 5 miljun lira sterlian biex dan jin[all minn mal-kuntratt li g[andu u jmur jilg[ab f’White Hart Lane.

Sena ilu, Abedayor kien di;à jilg[ab ma’ Tottenham; imma dan kien fuq self u ddiri;enti tal-Ispurs u anki lkow/ il-;did, Andres Villas Boas, xtaqu li l-attakkant mit-Togo jibqa’ ma’ Tottenham.

Tottenham, sena ilu spi//aw fir-raba’ post, imma mhux se jie[du sehem fi/-

Champions League min[abba li minflokom se jkunu Chelsea li jie[du sehem b[ala l-holders tat-tazza.

MEXES – Skont rapporti fil-;urnali Taljani, iddifensur ta’ Milan, Philippe Mexes, se jing[aqad ma’ Arsenal u Milan jakkwistaw lill-attakkant Nicklas Bendtner. Il-kow/ nazzjonali ta’ Franza, Didier Deschamps, qal li Mexes jista’ jitlaq lil Milan, u dan kompla ]ied ma’ dawn lispekulazzjonijiet.

Matul l-ista;un li g[adda, Mexes kellu diversi injuries u minkejja li telaq Thiago Silva u irtira Alessandro Nesta jidher li Allegri mhux se jibda

b’Mexes mal-ewwel [dax.

“Lil mexes nafu sew u naf li jekk dan ma jkunx qed jilg[ab jag[]el li jitlaq,” qal Deschmaps.

B[alissa, Mexes qed jitt[arre; wa[du f’Milanello, wara li irritorna l-Italja biex jassisti g[at-twelid tat-tifel tieg[u.

BRIGHI – Torino [abbru li akkwistaw b’self g[al sena lill-winger ta’ Roma, Matteo Brighi. Dan tal-a[[ar, li g[andu 31 sena, se jkun qed jilg[ab mat-tim li g[adu kemm ;ie promoss fl-og[la divi]joni Taljana. Sena ilu, Brighi kien fuq self ma’ Atalanta u lag[ab biss 11-il darba.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

20 Sport WATERPOLO

Draw bejn Sliema u Neptunes f’battalja fil-ba[ar minn Stewart Said

Punt vanta;;

Sliema McDonalds..............8 Neptunes Emirates..............8 (2-3),(3-1),(2-2),(1-2) Quddiem folla numeru]a, Neptunes Emirates u Sliema McDonalds spi//aw fi draw ta’ 8-8, f’partita bbilan/jata.

G[at-tim ta’ Sliema ]gur spikka l-goalkeeper ta’ Sliema, Istvan Gergely, b’g[add ta’ saves biex salva punt g[at-tim tieg[u. Minna[a ta’ Neptunes, dawn sabu quddiemhom pilastru li salva g[add ta’ blalen u /a[[adhom minn /ans tajjeb g[al post filfinali, fejn issa Sliema baqg[u j]ommu punt vanta;; b’partita wa[da g[al tmiem ittieni fa]i.

Il-partita kienet wa[da bbilan/jata, bl-iskor dejjem jibqa vi/in, filwaqt li ]-]ew; timijiet [adu vanta;;i minimi.

Dan il-konfront kien ukoll g[adma iebsa g[a]-]ew; referees g[aliex il-partita flilma kienet battalja, birreferees ikollhom jirrikorru g[al diversi tke//ijiet. I]]ew; timijiet kellhom l-

iskwadra kollha, bl-e//ezzjoni ta’ Michael Rizzo g[al Sliema. Dan il-konfront kien il-[ames wie[ed dan l-ista;un, b’Neptunes u Sliema jerb[u ]ew; partiti kull wie[ed, filwaqt li dan il-konfront kien l-ewwel draw tal-ista;un bejn dan i]-]ew; timijiet.

Il-partita bdiet mill-bidu b’tensjoni qawwija. L-ewwel sessjoni ntreb[et minn Neptunes, 3-2; i]da s-Slimi]i wie;bu b’reazzjoni tajba fejn dawru l-iskor fit-tieni sessjoni.

Fi tmiem it-tieni sessjoni nqala’ xi inkwiet fis-side ta’ Sliema u l-attenzjoni ntilfet ftit mill-partita. Fit-tielet sessjoni, il-partita baqg[et ibbilan/jata, bi Sliema jibqg[u jgawdu vanta;; minimu. La[[ar sessjoni kienet dik de/i]iva, bil-partita tibqa’ in/erta sal-a[[ar, fejn Tomas Molnar ;ab l-iskor indaqs minuta u nofs mit-tmiem.

Sliema: I. Gergely, J. Gabarretta

(1), N. Lubrano (1), P. Privitera, M. Meli, J. Soler (1), D. Paolella, J. Brownrigg (1), C. Debono (1), F. Salamon (3), C. Cluett, M. Spiteri Staines, R. Coleiro Neptunes: I. Bugeja, N. Lanzon, E. Aquilina, M. Stellini

(1), Z. Mizzi, A. Ciric (2), S. Camilleri (2), J. Camilleri, G. Pace, S. Gravina, R. Sciortino, T. Molnar (2), C. Mercieca (1) Referees: Ivan Sciriha

Qabel il-partita Sliema vs Neptunes, Peter Perotti, i/Chief Officer tal-BOV, u sSur Joe Caruana Curran, ilPresident tal-ASA, ippre]entaw l-unuri tal-plejer tax-xahar ta’ Lulju: fl-Ewwel Divi]joni l-unur intreba[ minn Timmy Agius ta’ Valletta, filwaqt li Steve Camilleri ta’ Neptunes reba[ l-aqwa plejer tax-xahar filKampjonat Premier.

Fl-ewwel post

Valletta Sterling..................8 Marsascala MOR€...........16 (0-1),(3-3),(2-7),(3-5) Marsascala MOR€ g[amlu /ert mill-ewwel post meta fa/ilment g[elbu lil Valletta Sterling, 16-8. Ir-re]istenza ta’ Valletta damet ]ew; sessjonijiet, hekk kif fit-tielet sessjoni Marsascala iddominaw is-sessjoni biex g[amlu /ert mill-partita. Minna[a tag[hom, il-Beltin

Istvan Gergely ta’ Sliema, isalva tentattiv ta’ xutt ta’ player ta’ Neptunes

lag[bu b’barrani wie[ed wara li l-Ungeri] David Zoltan ;ie sospi] 15-il ;urnata.

Wara li fl-ewwel ]ew; sessjonijiet il-partita kienet ibbilan/jata b’Marsascala jkunu ftit a[jar, fit-tielet sessjoni, Marsascala [adu lkontroll tal-partita u ddominaw is-sessjoni, bilbarrani tag[hom, Joseph Kayes, jiskorja erba’ goals f’din is-sessjoni. Bil-partita de/i]a, fl-a[[ar sessjoni rajna

diversi tibdiliet fuq i]-]ew; na[at, biex finalment Marsascala reb[u, 16-8.

Valletta: A. Sammut, S. Meli

(1), R. Calleja, A. Galea (2), T. Agius, S. Cachia (2), A. Galea, J.C. Farrugia, R. Kovacs (2), A. Arrigo, E. Arrigo. K. Hyzler (1) Marsascala: K. Schembri, G. Hedegus (1), M. Pace (1), B. Muscat, J. Kayes (7), L. Grixti, J. Licari (3), J. Cremona, S. Micallef (1), R. Scerri (2), D. Cassar, M. Fenech (1), K. Navarro Referees: Peter Giordano, Ronnie Spiteri

ASM

Onorati /-champions tal-ista;un li g[adda ...U/uh ;odda fil-Kumitat

Players ta’ Bayer bit-trofew wara r-reb[a fil-finali

FUTBOL :ERMANI}

Bayern Munich jibdew b’reb[a Bayern Munich reb[u l-finali tas-Super Cup tal:ermanja bi skor ta’ 2-1 f’dik li hi l-ewwel partita talista;un. Bayern Munich, li sena ilu spi//aw fit-tieni post fil-kampjonat, tilfu t-tazza domestika kontra l-istess Borussia Dortmund u tilfu l-finali ta/-Champions League f’darhom stess kontra Chelsea.

Wara sitt minuti kienu Bayern li marru fil-vanta;; permezz ta’ Mandzukic, u [ames minuti wara, Bayern ]iedu ma’ dan il-vanta;; permezz ta’ Muller. L-iskor fl-ewwel taqsima ntemm 2-0 favur it-tim mill-Bavarja.

Borussia Dortmund g[amlu minn kollox biex jer;g[u jid[lu fil-partita u kwarta mit-tmiem kien is-solitu Lewandowsi ta’ Dortmund li naqqas id-distakk.

Bla dubju, din ir-reb[a hi l-aqwa mod li bih bdew l-ista;un Bayern Munich wara li sena ilu tilfu kull kompetizzjoni proprju fl-a[[ar.

Dan l-a[[ar, lAssocjazzjoni organizzat sereta spe/jali biex tonora li/champions tal-muturi u lkarozzi tal-ista;un li g[adda.

Din i/-/elebrazzjoni, din issena saret f’Ta’ Zaccu, isSi;;iewi.

F’din l-attività kien hemm parte/ipazzjoni numeru]a mill-G[awdxin, fejn ;ew ippre]entati t-trofew tarrebbie[a tal-a[[ar ]ew; attivitajiet u li/-champions tal-ista;un li g[adda. Issewwieqa tal-quadbikes ukoll kienu ppre]entati bit-trofej g[at-ti;rijiet li g[amlu flattività ta’ bil-lejl. Joseph Falzon u Stefan kienu runners-up g[all William Sant.

Fil-kategorija Karozzi Klassi A, Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmo reba[ g[all-ewwel darba dan ittitlu. Runner-up tieg[u b’punt inqas f’din il-klassifika spi//a l-eks champion kemm-il darba f’din il-klassi, Patrick Cassar, fuq Opel Corsa. FilKlassi B tal-istess kategorija spi//a Matthew Borg fuq Opel Nova, segwit minn Mario Scicluna fuq Opel Corsa.

Fil-Kategorija tal-Muturi re;a’ reba[ il-[ames titlu Clayton Camilleri fuq KTM. Dan irnexxielu jirba[ ilkampjonat u kien segwit minn Carmel Borg fuq Suzuki RMZ 250cc. FilKlassi B tal-istess sezzjoni

spi//a Turu Micallef fuq Honda, segwit mir-RunnerUp tieg[u Charles Borg minn G[awdex, fuq Honda wkoll.

Il-kategorija tal-young drivers intreb[et minn Kyle Camilleri fuq Suzuki RM 85cc.

Il-Kampjonat Trials kien ilu ma jkun organizzat 11-il sena. Wara din il-waqfa, dan il-kampjonat intreba[ minn Damon Bonello fuq GasGas, li kien segwit mir-Runner-Up veteran Robert Caruana fuq Gas Gas ukoll, u minn Gary Debono fuq Montesa. Fi klassi B tal-istess kategorija spi//a David Dimech fuq GasGas, li kien segwit mirRunner-up Wayne Zahra fuq GasGas ukoll.

Intant, ;urnata qabel, lAsso/jazzjoni organizzat ilLaqg[a :enerali Annwali li g[all-ewwel darba saret filKumpless Sportiv ta’ {al Kirkop. Matul din il-laqg[a ;ew approvati l-Minuti tala[[ar AGM, li saret f’Lulju tal-2011, kif ukoll il-Minuti tal-EGM, li saret f’Settembru tal-2011. Il-membri approvaw unanimament irrapport finazjarju 2011-2012, li jkun ukoll approvat millAwdituri.

F’dan l-AGM ;ew approvati disa’ emendi li jikkon/ernaw l-ASM b’mod ;enerali u l-eventwalità tass[ubija ta’ g[aqdiet sportivi o[ra mal-ASM. Il-President qal li dan huwa pass ie[or ’il

quddiem biex l-ASM tasal fil-post li jixirqilha b[ala Federazzjoni tal-Muturi f’Malta.

F’din il-Laqg[a kienu mistennija l-Elezzjonijiet talVi/ijiet u l-Assistenti talASM, kif ukoll il-kumitat tasSezzjoni g[all-ista;un li jmiss. L-ASM se jkollha tliet u/uh ;odda, fosthom lAssistent Segretarju, is-Sur Franscis J. Azzopardi, lAssistent Kaxxier, Charles Camilleri, u President ;did g[al Motocross, John B. Cassar.

Ma kien hemm l-ebda tibdil fil-Kumitat tal-Autocross kif ukoll f’dak tat-Trials, li lista;un li g[adda kien kumitat Ad-interim. Dawn kienu kollha eletti skont ilkwota kif jitlob l-istatut talASM. Il-Kumitat E]ekuttiv kompla jissa[[ah, sa[aq ilPresident Deguara fi tmiem tad-diskors tieg[u. Hu irringrazzja wkoll lillkummissjoni mmexxija minn J. Anastasi, li b’serjetà kbira mexxiet dawn l-elezzjonijiet u l-g[add tal-voti kollu.

Il-President qal ukoll li g[al din is-sena l-E]ekuttiv se jkollu [dax-il persuna fuq il-mejda tal-Kumitat E]ekuttiv. Fl-a[[ar nett, hu irringrazzja lill-Kunsill Malti g[all-Isport talli pprovdew dan il-post sabi[ u utli g[al din il-Laqg[a :enerali talASM.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Ittri 21

Il-Labour l-aktar li g[andu bluff Sur Editur,

Tal-Labour qalulna li se jag[mlu kungress biex, skont stqarrija ma[ru;a fid-9 ta’ Awwissu 2012 mill-Uffi//ju talKomunikazzjoni tal-Partit Laburista, “jag[ti spazju lill-membri biex jag[tu sehemhom fuq dak li jolqothom, hekk kif se jservi ta’ pjattaforma biex jitfasslu l-linji-gwida talmanifest elettorali”.

Mela kif ftit ;img[at ilu, Joseph Muscat qalilna li lpartit tag[hom kien lest g[all-elezzjoni, tigi meta ti;i^ U l-programm elettorali ma kienx suppost qed jinkiteb minn Karmenu Vella^ Dan x’;ara f’daqqa wa[da^ Qata’ qalbu^ Na[seb li l-partit talLabour l-iktar li g[andu bluff!

Lanqas jafu xi jridu.

G. L. Camilleri Il-Furjana

Muscat jiddi]appunta g[aliex mhux kapa/i jmexxi l-pajji] Sur Editur Muscat kompla jinkixef kemm il-Labour kien il-ka;un tat-ta[wid u tal-falliment tul it-tmexxija Laburista filMosta. Illum qieg[ed jo[ro; aktar fil-bera[ it-ta[wid li g[amel il-Labour f’din illokalità – li verament [adha wkoll lura flok ’il quddiem.

Il-ka] tal-eks Ministru Laburista Charles Buhagiar, li [a ]ball b’€150,000 fi pro;ett tat-toroq fil-Mosta, hu konferma o[ra kemm Muscat ipprova g[al darb’o[ra ji]vija lill-Mostin u ma jkunx onest li t-tmexxija tal-Lbaour fillokalità tal-Mosta falliet u hi

storja tal-mist[ija.

Kien inutli l-isforz li g[amel Muscat biex isalva lil din illokalità billi lejlet l-elezzjoni lokali f’Marzu li g[adda, ipprova juri li se jkun Labour ;did fil-Mosta.

Il-Labour ma tistax tafdah.

Kull darba li jing[ata /ans biex imexxi lokalità, f’[afna okka]jonijiet ifalli.

Jiddi]appunta.

Hu l-istess Muscat u lLabour ta’ Muscat li llum qieg[ed ji;;ieled b’kull mezz possibbli biex jirba[ ittmexxija tal-pajji].

Nistaqsi jien, kif jista’ qatt jag[mel dan meta lanqas hu

kapa/i jmexxi lokalità^ Kif lil Muscat nistg[u nafdawh bittmexxi tal-pajji] meta nafu bitta[wid li jsir mill-ma;;oranza Laburista fit-tmexxija tallokalitajiet^ Muscat qieg[ed jitlef ilfidu/ja. Dak li wieg[ed, issa li g[addew erba’ snin ta[t ittmexixja tieg[u tal-MLP, qieg[ed juri li ma irnexxilux iwettqu. Muscat kellu /-/ans kollu juri li kapa/i jmexxi fillokalitajiet bis-serjetà.

Il-Kunsill Lokali tal-Mosta, b’ma;;oranza Laburista, kien fi]-]mien ta’ Muscat. U lKunsill Laburista fil-Mosta falla. Dan [are; ukoll mill-

a[[ar dikjarazzjoni li g[amel il-Kunsill il-;did b’ma;;oranza Nazzjonalista li beda ja[dem bi ]bilan/ qawwi ta’ €78,000 – li g[al kunsill lokali hu [afna u mhix /ifra ]g[ira.

Il-Labour fil-Mosta hu mera tal-Labour kif ikun jekk ikun fil-Gvern. Labour bla kontroll.

Labour li jie[u r-riedni f’idejh ming[ajr ebda kontrolli.

Labour li jiddi]appunta, din iddarba mhux biss lill-Mostin, i]da lil Malta u G[awdex kollha.

Labour li je[odna wkoll lura flok ’il quddiem.

M Attard Il-Mosta

Kooperazzjoni u serjetà Sur Editur Kelma ta’ apprezzament g[allkooperazzjoni u s-serjetà li ntweriet wara l-ka] mhux tas-soltu li se[[ fil-Bajja tal:nejna, meta assistejna g[al fekruna li telg[et fil-bajja u biedet fir-ramel.

Dan kien ka] rari. Ka] ukoll li dawk li

kienu interessati f’dan l-avveniment, b’mod partikulari bl-inizjattivi li [adu nNature Trust Malta, g[amlu minn kollox biex bl-appo;; li ng[ataw millawtoritajiet, jittie[du l-inizjattivi kollha me[tie;a biex dan l-avveniment ikun su//ess.

Nawgura li minn din l-esperjenza, ilpubbliku jkompli jeduka ru[u biex b[ala poplu nuru wkoll rispett lejn in-natura, u f’dan il-ka], in-natura fl-ambjent marittimu.

A. Cassar

San Pawl il-Ba[ar

L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[allpubblikazzjoni f’din ilpa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert

Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.co m.mt.

L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min

jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma.

Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u lEditur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm ilpunt tag[ha.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

22 Intervista

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (9) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw id-disa’ parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar il-festa ta’ Santa Marija (l-ewwel parti) li qed tkun i//elebrata f’dawn il-jiem u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom.

Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, F’dawn il-jiem qed ni//elebraw il-festa tant g[a]i]a ta’ Santa Marija. Inti kif t[ares lejn din il-festa li hi tant g[al qalb il-Maltin^ Il-festa tal-Assunta hi okka]joni ewlenija fost i//elebrazzjonijiet Marjani lokali kollha ta’ matul issena kollha. Hi festa reli;ju]a li, b[al xi festi Maltin o[rajn, kisbet ukoll tifsira storika.

F’festi b[al din tidher a[jar il-kuxjenza nazzjonali tal-Maltin li minn ]mien g[al ie[or kellhom il-[ila juru li l-konvinzjoni reli;ju]a tag[hom kienet ukoll realtà politika, kulturali.

Kull reli;jon, kull fidi titrabba u tg[ix fil-[amrija kulturali. U hekk ukoll ji;ri fl-oppost: kull sforz politiku, ideolo;iku li sar u jibqa’ jsir biex tinqered il-fidi ma jistax jirnexxi jekk ma jifridx lill-fidi mill-kultura. Hi ‘biss’ kwistjoni ta’ qtug[ tal-konnessjoni bejn id-divin u l-uman. Hi konnessjoni kulturali, mg[oddija minn ;enerazzjoni g[al o[ra bissa[[a ta’ dik li tissejja[ tradizzjoni.

Ir-rikkezza ta’ tradizzjoni qadima b[al din

hi e]empju

bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna.

Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.

ie[or ta’ kemm il-Maltin kellhom mhux biss twemmin f’Alla imma wkoll twemmin fihom infushom u f’pajji]hom. Il-kult Marjan kollu f’Malta, b[al f’din l-okka]joni, juri kif missirijietna, foqra u m/a[[din anki minn alfabett, kellhom xorta wa[da sens qawwi ta’ stima lejhom infushom. Kellhom pakkett ]g[ir f’idejhom: fidi, ;ebla, kelma. Kellhom sens spiritwali, kellhom il-[ila li ju]aw il-;ebla, u kellhom id-don ta’ lingwa li ]ammithom s[a[, kreattivi.

Dan kollu ma kienx bi]]ejjed biex iqallag[hom listima, imma kien bi]]ejjed biex huma stess jistmaw lilhom infushom. Kull sa[[a ti;i minn ;ewwa.

Il-festa ta’ Santa Marija, min[abba r-rabta tag[ha mal-istorja ta’ Malta, turi kemm il-Maltin raw firreli;jon mhux biss [arsa lejn is-sema, imma wkoll [arsa lejhom infushom b[ala poplu s[i[.

Fil-qima lejn il-Madonna l-Maltin g[arfu wkoll figura nazzjonali, il-mara li tid[ol fl-Istorja. Hemm diversi elementi li juru dan: l-arkitettura, il-pittura, l-iskultura, il-letteratura.

Naqblu li l-festa ta’ Santa Marija g[andha g[eruq profondi [afna. G[al xiex wie[ed g[andu jattribwixxi din id-devozzjoni^ Sikwit fi ]mienna l-kelma ‘devozzjoni’ ting[ata tifsira negattiva, b[allikieku hi xi [a;a inferjuri, i]da ma hix hekk. Fis-sens wiesa’, lajk, il-kelma tindika r-rispett li a[na jista’ jkollna lejn xi qasam jew xi persuna;;. Iddevozzjoni te]isti fil-qasam tal-isport, l-i]jed tal-futbol, fil-qasam tal-mu]ika meta napprezzaw kompo]itur jew kantant, u l-bqija. Hi kelma li tindika passjoni g[al xi [add u xi [a;a.

X’differenza hemm bejn l-entu]ja]mu qawwi li bosta ]g[a]ag[ g[andhom g[al /erti tipi ta’ mu]ika u g[al /erti kantanti? Immorru ftit lura, meta l-kanzunetta bdiet issir il-forma mu]ikali l-aktar apprezzata u mxerrda.

Minn Edith Piaf u Elvis Presley ’l hawn, biex insemmi biss ]ew; img[allmin tal-img[oddi, id-devozzjoni tal-;enerazzjonijiet ]g[a]ag[, u anki adulti, bdiet tixbah lill-mod kif il-;enerazzjonijiet ta’ qabel kienu jqimu lill-qaddisin. Il-mudell komportamentali hu l-istess. Issa fil-qasam reli;ju] il-qima lejn il-Madonna hi universali daqskemm fondamentali, u r-ra;uni hi ovvja.

Santa Marija> Il-;rajja tal-Konvoj kompliet isseddaq u tag[ti prominenza storika lil-lealtà tal-Maltin lejn il-Madonna

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Intervista 23

Fil-ka] Malti, u mhux Malti biss, hemm ir-rabta qadima mal-identità nazzjonali, mal-istorja talpajji]. Ix-xejra l-aktar interessanti ta’ din ittradizzjoni tinsab, mill-;did, fil-fatt li l-Maltin ma jifirdux is-sens reli;ju] mis-sens storiku. Il-fidi jrid ikollha wkoll rilevanza lil hinn mill-istess fidi.

Fil-verità kif ta[seb li bdiet in-namra tal-Maltin mal-festa ta’ Santa Marija^ Il-festa hi wisq eqdem mill-;rajja tal-Konvoj fi ]mien it-Tieni Gwerra Dinjija. Il-qima lejn ilMadonna f’Malta hi marbuta tradizzjonalment anki ma’ San Luqa. Is-santwarju famu] talMellie[a hu /-/entru ta’ dan il-kult qadim.

Il-;rajja tal-Konvoj, imbag[ad, kompliet isseddaq u tag[ti prominenza storika lil din il-lealtà tal-Maltin lejn il-Madonna. Saru diversi studji dwar dan il-qasam.

Diversi parro//i llum jipprovdu ri/erka fil-livell distrettwali li, fil-prattika, qieg[da tibni a[jar listorja tal-pajji] kollu. Bis-sa[[a ta’ tant ri/erka parrokkjali qieg[da tinkiteb l-Istorja tal-Maltin, u mhux biss l-Istorja ta’ Malta.

It-tnejn mhumiex l-istess g[aliex dan kollu ssawwar meta l-poplu Malti kien g[adu kolonja, u pjuttost kolonja m/a[[da mill-istima. Il-kumpless nazzjonali tal-inferjorità, li kien u jidher li se jibqa’ fostna, kien meg[lub fil-qasam reli;ju] proprju b’dan is-sens ta’ kburija u /ertezza li lpoplu sab fil-figuri sagri tieg[u, ewlenija fosthom il-Madonna. F’diversi aspetti l-poplu Malti spi//a biex lill-Madonna g[amilha ‘Maltija’. Dan ma jidhirx fl-ikonografija biss.

B’devozzjoni lejn Santa Marija, fil-fehma tieg[i, nistg[u nifhmu wkoll tradizzjoni ta’ fidu/ja ta’ poplu fih innifsu, fidu/ja miksuba anki bis-sa[[a tal-konvinzjoni li l-Madonna hi patruna tieg[u, tie[u [siebu, tiffavorih u l-bqija.

Fil-qieg[ ta’ kollox hemm sa[ansitra l-idea li lpoplu Malti hu l-poplu ta’ Alla. Dan hu [sieb komuni fil-Letteratura bit-Taljan u bil-Malti.

Missirijietna ma kienu boloh f’ebda qasam tarreli;jo]ità tag[hom. Kull devozzjoni g[andha ssens prattiku tag[ha. Kienet, u hi dejjem, investiment, mod ta’ kif ti;ma’ te]or fejn ebda susa ma tgerrem...

Illum qed nag[mlu festa lil Marija mtellg[a s-Sema. Nag[mlu festi b’/elebrazzjonijiet kbar [afna. B’[afna storbju u kuluri. Madankollu, ftit xhur ilu wkoll g[amilna festa lil Marija – i]da dakinhar id-Duluri. Anki dakinhar ba[ar ta’ nies. Kif tispjega dan kollu^ L-akbar festa Maltija lill-Madonna ma hix ilfesta ta’ Santa Marija, li hi festa kbira [afna, imma hi l-festa lill-Madonna Addolorata, ilMadonna mnikkta, id-Duluri. Fil-festa tad-Duluri hemm impenn nazzjonali li ebda festa o[ra, lanqas il-festi nazzjonali, ma g[andhom.

Ebda ;urnata o[ra fil-kalendarju Malti ma tista’ titqabbel mal-Jum tad-Duluri. Eluf kbar [afna ta’ Maltin, fl-istess ;urnata, u fl-istess [in, f’bosta parro//i fi]-]ew; g]ejjer, jin;abru madwar ilfigura ta’ mara mnikkta min[abba t-tra;edja ta’

Santa Marija> Ir-rikkezza tat-tradizzjoni qadima tad-devozzjoni tal-Maltin lejn il-Madonna turi kemm il-Maltin kellhom mhux biss twemmin f’Alla imma wkoll twemmin fihom infushom u f’pajji]hom

Binha. Hi l-unika ;urnata li fiha l-Maltin ta’ kull kulur politiku jimxu pass pass, spalla ma’ spalla ma’ xulxin, ilkoll siekta (is-silenzju Malti hu dejjem ‘sagrifi//ju’, wisq aktar mis-sawm), ilkoll imnebb[in minn figura ta’ Omm, u l-bqija.

Snin ilu kont ippruvajt nesprimi dan kollu filpoe]ija ‘L-Akbar Mass Meeting’, ji;ifieri lpur/issjoni tad-Duluri f’kull belt u ra[al. Hu tabil[aqq il-‘mass meeting’ l-i]jed iffullat, wisq akbar minn ta’ kull wie[ed mi]-]ew; partiti lejlet kull elezzjoni.

Din il-prominenza tal-Madonna fil-kultura Maltija hi riflessa, fost l-o[rajn, fil-kotra ta’ ismijiet ‘Marjani’ li g[andhom il-Maltin, nisa u r;iel: Marija, Marì, Marjana#Marjanna, Marie, Mariette, Miriam, Mary, Marjoe, Mario, Marjanu, Dolor, Dolores, Dorothy, Assunta, Sunta, Karmenu#Karmena, kif ukoll ismijiet komposti b[al Marija-Kon/etta, Marija-Stella, Marie-Josè, Rose-Marie, Mary-Rose, Marija-Kristina u

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Fil-kunflitt g[all-Indipendenza bejn :or; Borg Olivier u Dom Mintoff kellu sehem ukoll l-Ar/isqof Mikiel Gonzi, imwieled il-Birgu, u hu wkoll iben il-Port

o[rajn.

Hi tassew [asra li dan il-mertu tant kbir talMaltin hu m[assar u mg[ajjeb bid-dag[a b’dawn l-ismijiet. L-estremi jimplikaw lil xulxin, u jekk fuq na[a hemm ir-rispett, id-devozzjoni, fuq inna[a l-o[ra hemm id-di]rispett, l-insult.

B[as-soltu, kull tradizzjoni [a]ina tissaffa bledukazzjoni. Bi programm nazzjonali kontra ddag[a u l-implikazzjonijiet koroh tieg[u, din lemblema mhux mixtieqa ta’ Malta tista’ titne[[a wkoll. L-edukazzjoni hi g[odda effettiva, anzi ma hemmx [liefha. Il-motiv tad-dag[a sikwit mhux id-dag[a.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’Awwissu, 2012

24 Storja

MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN (5)

Il-Kennedy Memorial Grove minn Michael Galea

Biex it-tifkira ta’ John Fitzgerald Kennedy, il-35 President tal-Istati Uniti tal-Amerika, ma tintesiex, kien hemm il-[sieb li jitwaqqaf il-Kennedy Memorial Grove (monument imsawwar b’mas;ar) L-inawgurazzjoni ta’ dan ilmonument saret fid-29 ta’ Mejju 1966. Dik id-data kienet tfakkar jum it-twelid tal-President Kennedy u kienet ukoll Memorial Sunday fl-Amerika.

Fost il-mistednin distinti kien hemm il-Prim Ministru ta’ Malta, Dr :or; Borg Olivier u membri tal-korp diplomatiku. :emg[a kbira assistiet g[a/-/erimonja. IsSur Victor .J. Castillo, Vi/iChairman tal-Kumitat, li kien twaqqaf biex jie[u [sieb dik linizjattiva, g[amel indirizz minflok Dr Carmelo Caruana, Chairman tal-Kumitat, li ma setax ikun pre]enti. Hu fisser is-sinifikat ta’ dik i//erimonja: “Il-pro;ett seta’ jse[[ bil-[idma tal-Gvern u l-;enero]ità tal-Maltin, ukoll ta’ dawk li jinsabu barra

minn Malta”.

Fid-‘Dedication Address’ il-Gvernatur :enerali Sir Maurice Dorman qal: “John Kennedy offered the world a style of leadership different in quality and brightness from anything which we had seen before.”

L-Ar/isqof Mikiel Gonzi bierek il-monument.

John Fitzgerald Kennedy twieled fid-29 ta’ Mejju 1917 fi Brookline, Massachusetts, it-tieni minn disa’ a[wa.

Missieru Joseph P. Kennedy kien g[ani u serva b[ala ambaxxatur f’Londra (193740). John studja f’Harvard, u fit-Tieni Gwerra Dinjija serva fin-‘Navy’ Amerikana. Kiteb ]ew; kotba li kienu su//ess: ‘Profiles in Courage’, li reba[ il-Pulitzer Prize u ‘Why England Slept’. La[aq

Il-perit Joseph M. Spiteri fil-post waqt li l-bini tal-monument kien g[adu g[addej

Il-monument kif jidher illum me[ud min-na[a ta’ wara

President tal-Amerika fl-1960 u kien l-ewwel kattoliku li ;ie elett f’dik il-kariga. {afna drabi bniedem jibqa’ famu] g[aliex ikun jaf jie[u de/i]joni tajba f’mument ta’ prova u quddiem sitwazzjonijiet diffi/li. Hekk kien fil-ka] ta’ Kennedy: f’Ottubru 1962 huwa ;ieg[el lir-Russja Komunista ta’ Nikita Kruschev i]]arma lba]i missilistika tag[ha f’Kuba — kien hemm riskju reali ta’ Tielet Gwerra Dinjija.

F’Novembru 1963 Kennedy ;ie assassinat f’Dallas. Jinsab midfun f’Arlington National Cemetery.

F’g[eluq dik i/-/erimonja tal-inawgurazzjoni talmonument li jinsab [dejn is-Salini ta’ Ba[ar i/-?ag[aq, tkellem l-Ambaxxatur Amerikan f’Malta, George J. Feldman. “Jien ]gur li lpoplu ta’ Malta li bena dan

il-monument hekk ;enero]ament jaqsam mieg[i t-tama li kemm idum wieqaf, tibqa’ wkoll aktar minnu t-tifkira ta’ dak li lilu jag[ti ;ie[”.

G[al dik l-okka]joni l-President Amerikan Lyndon B. Johnson bag[at telegramm fejn esprima f’isem il-poplu Amerikan l-apprezzament lill-poplu ta’ Malta g[at-twaqqif ta’ dak il-monument. “It is fitting that the man who had a love for the sea should receive tribute from a courageous island nation…

May the late President’s ideals that glow in the hearts of the Maltese help to strengthen the ties of friendship between the two countries.”

29 ta’ Mejju 1966 - Dakinhar tal-inawgurazzjoni tal-monument, b’ba[rin Amerikani skjerati fuq i]-]ew; na[at

Waqt i/-/erimonja nqara messa;; mibg[ut minn Jacqueline Kennedy. “Li l-President jibqa’ ji;i mfakkar u t-tifkira tieg[u ti;i m;edda b’dan il-mod g[andu tifsira kbira.” {a sehem stakkament ta’ uffi/jali u ba[rin millbi//a tal-gwerra USS Joseph F. Kennedy Jr. Kien in[are; sett ta’ ]ew; bolli b’tifkira ta’ dik lokka]joni tal-inawgurazzjoni tal-monument.

Il-monument hu xog[ol il-Perit Joseph M. Spiteri.

Fid-diskors tieg[u Maurice Dorman kien qal: “I like to think that the President would have approved this memorial for its sensitive proportions, its simplicity, lack of ostentation, its natural grace and strength. It has a sense of style.”

JFK jibqa’ jissemma g[ad-diskorsi tieg[u – /ari u in/i]ivi. Fil-fatt waqt dik i/-/erimonja nstemg[u recordings ta’ siltiet minn diskorsi ta’ Kennedy.

‘I believe that our times require imagination and courage and perseverance.’

‘Let us never negotiate out of fear but let us never fear to negotiate.’

‘Ask not what America will do for you, but what together we can do for the freedom of man.’

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Il nome della rosa Raitre 21>05

Film thriller li n[adem fl-1986 li hu bba]at fuq ktieb ta’ Umberto Eco bi storja ambjentata f’kunvent talpatrijiet fisseklu 14. Lil Sean Connery (fir-ritratt flimkien ma’ Urs Althaus) narawh b[ala Fran;iskan li jibda jindaga dwar sensiela ta’ qtil li jkun se[[ fil-kunvent waqt kon/istorju.

ta’ Katrine. Hu film ta’ avventura mmirat l-aktar g[at-tfal. Il-film hu twil 85 minuta.

Fantozzi contro tutti Raitre 15>45

Paolo Villaggio jinterpreta g[al darb’o[ra l-karattru ma[luq minnu stess ta’ Fantozzi. Dan ikun bniedem be]]ul li spiss jaqla’ fuq wi//u.

Suppost li jkollu ;img[a btala, i]da matulha jispi//a fi klinika spe/jalizzata biex jirqaq, isir jaf li martu t[obb lil [addie[or u jkun kostrett li jie[u sehem f’tellieqa tar-roti.

Amelia Canale 5 21>10

Hilary Swank u Ewan McGregor (it-tnejn fir-ritratt) huma fost il-protagonisti f’dan ilfilm bijografiku dwar Amelia Earhart, l-ewwel mara li qasmet bl-ajru wa[idha fuq l-O/ean Atlantiku. Il-Film in[adem bir-re;ija ta’ Mira Nair fl-2009.

The Kingdom Rete 4 21>10

Jennifer Garner (fir-ritratt hawn fuq) hi fost l-atturi f’dan il-film Amerikan tal-2007 li g[andu re;ija ta’ Peter Berg. L-FBI jibg[at skwadra spe/jali fl-Arabja Sawdija biex jindagaw dwar attentat imdemmi li [alla bosta vittmi /ivili.

:nien Pembroke li kien inawgurat dan l-a[[ar

G[add ta’ pro;etti f’Pembroke Newsroom - NET Television, 20>30

Fl-a[[ar ftit snin saru g[add ta’ pro;etti f’Pembroke u fi]-]ona tal-madwar, bl-a[[ar pro;ett ikun dak ta’ :nien Pembroke. Naraw servizz dettaljat dwar dak kollu li sar u li minnu qed igawdu kemm in-nies tal-lokal, kif ukoll dawk li jfittxu l-in[awi biex iqattg[u ftit Man Up + NET Television 21>35 Il-programm

Il tempo dei templari - Il ritorno al passato Canale 5 08>35 Film Dani] tal-2007 b’re;ija ta’ Giacomo

Campeotto u li g[andu lil Julie Grundtvig Wester (fir-ritratt fit-tieni kolonna fuq) fil-parti Il cavaliere di Lagardère Rete 4 24>00

Marie Gillain

(fir-ritratt), Fabrice Luchini, Daniel

Auteuil u Vincent Perez hu fost l-atturi f’dan il-film Fran/i] tal-1997. L-istorja hi ambjentata f’Nevers, fi Franza fil-bidu tas-seklu 18. Naraw xi jsir mit-tifla tad-Duka, wara li missierha jinqatel.

Il-film hu twil 127 minuta.

se jiffoka primarjament fuq il-partita Neptunes v Sliema li saret fil-Pixxina Nazzjonali lbiera[ u li ddeterminat min se jispi//a flewwel post fi tmiem it-tieni fa]i tal-Kampjonat.

L-aktar plejer li qed jispikka g[an-na[a ta’ Sliema hu John Soler (fir-ritratt fuq), filwaqt li tan-Neptunes hu Steve Camilleri (fir-ritratt ta[t)

tal-mumenti tal-mistrie[.

Servizzi ie[or se jkun dwar l-opportunità li qed jing[ataw it-tobba li jkunu g[adhom kemm la[qu. Fejn qabel dawn kienu jie[u l-esperjenza tal-ewwel snin fil-karriera tag[hom barra minn xtutna, illum jistg[u jag[mlu dan hawn Malta stess.

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

26 TV#Radju

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club

Jixtieq lura l-iben li ma kienx jaf li kellu Un soffio per la felicità (Like Dandelion Dust) - Canale 5 23>30

Rip (Barry Pepper, fir-ritratt ma’ Mira Sorvino) ikun g[adu kif [are; mill-[abs fejn skonta sentenza min[abba li kien isawwat lil martu.

I]-]mien fil-[abs ikun serva biex irriforma ru[u, u llum ikun bniedem ;did.

Isir jaf li martu kienet welldet tifel, it-tifel tieg[u, i]da anki g[ax kienet wa[idha, g[a]let li tag[tih biex jitrabba fi [dan familja.

Rip ikun irid li jing[ata l-kustodja tat-tifel li sa ftit qabel lanqas biss kien jaf li kellu. I]da l-affari xejn ma tkun wa[da fa/li.

Il-film in[adem fl-2009 b’re;ija ta’ Jon Gunn u reba[ numru ta’ premjijiet f’festivals differenti.

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05

Mu]ika Bla Kumment - Snin 80 Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 u fis-17>00)

17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 BBC 09:05 – Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bilMalti 14:00 A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 – Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – - Nwar 19:00 - Maltin Biss (r) 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 Solidarjetà 21:00 - Countdown 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:03 – Ru]arju 23:30 Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 - Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Ewropa 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:15 - Sport Action 20:45 - Pajji] li Jixraq lil Uliedna 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Bla Kantunieri 23:00 Woodenman Jukebox 24:00 Music FM 02:00 - Serali.

RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 RTK qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:30 - Mis-Swieq talFlus 15:40 - Fil-:nien (jinklu-

Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Musica al fresco Club 90s Fuzzbox - Michael Bugeja Night Style - Joe Vella

di 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Summer Mix! (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - {sibijiet mal-Melodija 21:00 - Int fjn sejjer? 22:00 Il-Qaddis tal-Jum 22:05 Ru]arju 22:25 - Ripetizzjonijiet - Rakkont, Gallarija, LAvukat # Nutar, Gastronomijai.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Triangolu 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 Bioneers 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - KL 17 20:00 Draguni, Kastelli, Reijiet u R;ejjen 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Qari mill-Iskrittura Mqaddsa 11:30 - Nitg[allmu Naqraw l-

Evan;elju skont San :wann 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 14:30 - Shalom 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - Mulej x’inhu l-bniedem biex int ta[seb fih? 16:00 Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - {ajjitna (r) 17:30 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 - G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - Qari Reli;ju] 19:30 - Ift[u l-Bibien 20:00 - Naturali 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 Nixtarru kitbet San :or; Preca 22:00 - {udni f’Idejk 23:00 Ru]arju 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed.

Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony 13:00 - Tempo on the mix 17:30 – All Time Favourites 18:30 – Don’t Stop the Music 20:00 Mu]ika Klassika.

TVM 07:00 - L-G[odwa t-Tajba 09:00 - Kids Zone 09:50 - }ona 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Teleshopping 13:10 Century of Flight (dok.) 14:00 Report 14:05 - Teleshopping 15:05 - World’s Best: Awesome Superstructres (dok.) 16:00 Report 16:05 - Teleshopping 17:05 - Frozen Planet 18:00 Report 18:10 - Sellili 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:40 X’Joffri l-Kunvent 21:30 - DCI Banks: Aftermath 23:00 - LA[barijiet 23:15 - G[awdex Illum (r).

TVM 2 07:00 - News 12:00 - Malta u lil hinn minnha 14:00 - Sa[[tek lEwwel 15:00 - Mela Isma’ Din 15:10 - Wild Africa eps. 1 16:00 - Sa[[tek Kollox 16:10 - True Stories 17:00 - Starboard 17:30 Mela Isma’ Din 17:40 - Planets 18:30 - Asteriks 19:00 - A[barijiet bl-Ingli] 19:05 - MillIm[a]en tal-Festi 19:30 Trekking 20:00 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:10 Wild Africa 21:00 - De/eduti 22:00 - Mela Isma’ Din 22:10 True Stories 23:00 - Is-Sajf ma’ Salv.

ONE 07:00 - Flippers (r) 07:30 - ONE News 07:45 - Kur]ita (r) 08:00 Expressions (r) 08:30 - ONE News 08:50 - Clint on ONE 08:55 - Minuta Wa[da 09:00 Lilliput 09:30 - Nuni 09:40 Minuta Wa[da 09:45 - Londri 10:00 - Teleshopping 10:35 Hazzard Daily Update 10:40 Lapes u Karta 10:50 - Vidoes Mu]ikali lokali 11:00 Teleshopping 11:45 - Londri 12:00 - {ajjiet 12:15 - Rifless (r) 13:30 - ONE News 13:40 Teleshopping 14:45 - Emilja (ep.

16) 15:40 - Minuta Wa[da 15:45 - Londri 16:00 - Lilliput (r) 16:35 - Ieqaf 20 Minuta 16:55 - Clint on ONE 17:05 Teleshopping 17:20 - Hazzzards - daily update 17:30 - ONE News 17:40 - Kur]ita (r) 17:66 Mu]ika lokali 18:05 Teleshopping 18:35 - Te]ori 18:45 - Kudos 19:30 - ONE News 20:15 - Flippers 21:45 Lejn il-Kungress tal-PL 23:15 ONE News.

Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura

18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - {abbejtek 20:30 Stylish Weddings (r) 21:30 - Dokumentarju 22:00 News 22:30 - M’Intix Wa[dek (r).

Raiuno 06:45 - Unomattina estate (jinkludi 07:00, 08:00 u 09:00 - Tg 1) 10:00 - Tg 1 10:10 - Unomattina vitabella 11:05 - Un ciclone in convento 12:00 - E state con noi in tv 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Don Matteo 7 15:10 - Capri 17:15 - Heartland (TF) 18:00 - Il commissario Rex 18:50 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 - Techetechete - Il nuovo che fu 21:20 - La vittoria di Luke - The 5th Quarter. Film 2010 23:05 - Nel cuore della Cina - Matteo Ricci 00:15 - Tg 1 notte 00:50 - Sottovoce 01:25 Real School 01:50 - Sansone contro i pirati. Film ’63.

Raidue 07:00 - Protestantesimo 07:30 Cartoons 10:15 - La complicata vita di Christine (TF) 10:35 - Tg 2 insieme estate 11:20 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amico Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E... state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Senza traccia (TF) 14:45 - Army Wives (TF) 15:30 - Guardia costiera (TF) 16:15 - Blue Bloods (TF) 17:00 - 90210 (TF) 17:50 - Tg 2 Flash L.I.S: 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case - delitti irrisolti (TF) 19:35 - Ghost Whisperer (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 21:55 - Una scatenata Coppi di Sbirri (TF) 22:50 - Supernatural (TF) 23:35 - Tg 2 notizie 23:50 - Stracult - il meglio di 01:20 Sorgente di vita 01:55 - Ritratto di donna velata (l-I parti).

Raitre 07:30 - Tg Buongiorno regione 08:00 - Superstoria 08:35 - La ballata dei mariti. Film ’64 10:15 - La storia siamo noi (dok.)

11:15 - Agente Pepper (TF) 12:00 - Tg 3 12:15 - Per un pugno di libri 13:10 - La strada per la felicità 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Tgr piazza affari 14:55 - La casa nella prateria (TF) 15:45 - Fantozzi contro tutti. Film ’80 17:15 - Geo Magazine 2012 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 - Cotti e mangiati (sitcom) 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Il nome della rosa. Film ’86 23:25 - Tg regione 23:30 Tg 3 linea notte estate 23:45 -

FIL - Felicità interna lorda 00:40 - La musica di Raitre - ‘La piccola volpe astuta’ ta’ Leos Janacek.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:35 - Il tesoro dei templari - Il ritorno al passato. Film 2007 10:20 - I Cesaroni 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful 14:10 - Una fidanzata per papà. Film ’63 16:15 Innamorarsi a Venezia. Film 2007 18:30 - La ruota della fortuna 20:00 - Tg 5 20:40 - Veline 21:20 - Amelia. Film 2009 23:30 - Un soffio per la felicità. Film 2009 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Veline.

Rete 4 06:50 - Magnum PI (TF) 07:45 Più forte ragazzi (TF) 08:40 The Sentinel (TF) 09:50 Detective Monk (TF) 10:50 Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Pacific Blue (TF) 12:55 Distretto di polizia 4 13:50 Poirot - Memorie di un delitto.

Film ’95 16:05 - My Life Segreti e passioni (soap) 16:55 Il commissario Navarro - Un buon poliziotto. Film ’97 18:55 Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:10 - Siska (TF) 21:10 - The Kingdom. Film 2007 24:00 - Il cavaliere di Lagardère. Film ’98.

Italia 1 07:20 - Hannah Montna (sitcom) 08:10 - Cartoons 10:30 Dawson’s Creek (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Gossip Girl (TF) 15:55 - Glee (TF) 16:45 - Giovani campionesse (TF) 17:40 - Love Bugs 3 (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: NY (TF) 21:10 - Plastik Ultrabellezza (reality) 00:40 Rookie Blue (TF) 01:35 - Nip # Tuck (TF).

La 7 07:00 - Omnibus - Rassegna stampa 07:50 - L’Ispettore Barnaby (TF) 09:40 - JAG Avvocati in divisa (TF) 11:30 -

Agente Speciale Sue Thomas (TF) 12:30 - I menù di Benedetta 14:05 - Sissi, la favorita dello zar.

Film ’59 16:10 - Il commissairo Cordier (TF) 18:00 - I menù di Benedetta 18:55 - Cuochi e fiamme 20:00 - Tg La 7 20:30 In onda 21:10 - Videocracy basta apparire. Film 2009 23:00 Film cronaca 23:35 - Un capo in incognito - Hooters (reality) 00:30 - Tg La 7 00:35 - Tg La 7 sport 00:40 - Countdown Dimensione Zero. Film ’80.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

TV#Radju 27 Favourite Channel 08:00 - Festi 10:00 - 7F 10:30 Favourite Cinema 11:15 Teleshopping 12:05 - Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Teleshopping 13:00 - Il-Madonna ta/-?oqqa 15:00 - Teleshopping 16:30 - Newspoint 17:00 Teleshopping 17:30 - Nies B[alna 18:15 - F. News 18:30 Mrs Prichard 19:45 - Reporter 20:00 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 - Mit-Tnejn g[al 3 23:15 - F. News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75.

La 5 12:10 - Beautiful (soap) 12:30 Centovetrine 13:05 - Che trucco 13:35 - Spose Extralarge 14:00 Una mamma per amica (TF) 14:50 - Trust Me (TF) 15:45 The OC (TF) 16:30 - Beautiful People (TF) 17:20 - Chante!

(TF) 17:50 - Dharma & Greg (sitcom) 18:15 - Non ditelo alla sposa 19:20 - Così Fan Tutte 19:40 - The OC (TF) 20:25 Una mamma per amica (TF) 21:10 – Elisa di Rivombrose (l-X parti) 23:00 - Make Me Perfect (reality).

BBC Entertainment 07:15 - Teletubbies 07:40 - The Roly Mo Show 07:55 - Nina and the Neurons 08:10 - Me Too! 08:30 - ’Allo, ’Allo! 09:00 - The

Impressions Show with Culshaw and Stephenson 09:30 - The Weakest Link 10:15 - Chimp Family Fortunes 11:15 - Doctors 11:45 - Himalaya with Michael Palin 12:40 - New Tricks 13:30 - The Weakest Link 14:15 Chimp Family Fortunes 15:15 Doctors 15:45 - Himalaya with Michael Palin 16:35 - New Tricks 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 Doctors 19:10 - Himalaya with Michael Palin 20:00 - One Foot in the Grave 20:35 - Katy Brand’s Big Ass Show 21:00 Spooks 21:50 - Dinnerladies 22:20 - As Time Goes By 22:50 - London Hospital 23:45 - Gavin and Stacey.

TCM 07:45 - Thunder Over the Plains.

Film ’53 (U) 09:20 - The Big

Trail. Film ’30 (U) 11:40 - I Died a Thousand Times. Film ’55 (A) 13:45 - Gunsmoke 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Trail of Robin Hood.

Film ’50 (U) 17:15 - Catlow.

Film ’71 (A) 19:10 - How the West Was Won. Film ’62 (U) 22:00 - Super Troopers. Film 2001 (15).

MGM Movies 07:20 - Electra Glide in Blue.

Film ’73 (X) 09:10 - Eight Men Out. Film ’88 (12) 11:10 - Ring of the Musketeers. Film ’94 (15) 12:35 - Sketches. Film ’92 14:15 - Valdez Is Coming. Film ’71 (AA) 15:45 - Undercover Blues.

Film ’93 (12) 17:15 - The ’70s.

Film 2000 19:15 - Blow Out. Film ’81 (X) 21:00 - Full Circle.

Film ’96 (12) 22:30 - MGM’s Big Screen 22:45 - Conflict of Interest. Film ’93 (18).

Diva Universal 07:00 - Rex: A Cop’s Friend 07:55 - Kojak 08:55 - Rosemary and Thyme 09:55 - Ironside 10:55 - McLeod’s Daughters 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 Kojak 14:00 - Pretend You Don’t See Her (PG) 15:50 Great Women 16:00 - Ironside 17:00 - Quincy, M.E. 18:00 JAG 19:00 - Ironside 20:00 Kojak 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:53 - La Prova 23:00 - Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - Deadliest Catch: The Island 08:10 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 09:05 Mythbusters: Confederate Steam Gun 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Northern Australia 11:50 Wheeler Dealers: Jensen Interceptor 12:45 - Hot Rod Apprentice: Hard Shine: Judgement Day 13:40 American Chopper: Senior vs Junior: Hair Club For Men Part 1, Carolina Carports Part 2 14:35 - Dirty Jobs: Wild Goose Chase 15:30 - Mythbusters: Seesaw Saga 16:25 - Deadliest Catch: Lobstermen: I Smell a Nightmare 17:20 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 18:15 -

River Monsters Goes Tribal 19:10 - How It’s Made 19:40 How Do They Do It? 20:05 The Real Hustle 21:00 - One Man Army: Deadliest Guy on the Block 21:55 - Nothing Personal: Young Guns 22:50 - Extreme Fishing with Robson Green: USA 23:45 - I Shouldn’t Be

Alive: Nightmare Canyon.

Melita Movies 10:00 - Marmaduke 11:30 Ramona and Beezus 13:15 Fever Pitch 14:55 - X-Men: First Class 17:05 - Transporter 3 18:50 - Tristan and Isolde 21:00 - Unstoppable 22:40 - Edge of Darkness 00:35 - Deadly Encounter.

Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 Hollywood Buzz 11:05 - How I Met Your Mother 11:30 - The Mentalist 12:15 - Person of Interest 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 - Gossip Girl 16:45 Desperate Housewives 17:30 How I Met Your Mother 17:52 Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - 30 Rock 19:30 Top Gear 20:30 - Person of Interest 21:15 - The Mentalist 22:00 - Game of Thrones 23:05 Supernatural 23:55 - Alcatraz 00:40 - Bored To Death 01:05 Hung 01:35 - Entourage.

Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye 17. The Locator: 08:00 - A Daughter’s Last Hope 08:30 Truth About Dad. 09:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 1 10:00 - Snapped: Women Who Kill: Cindy Sommer 11:00 - America’s Court with Judge Ross 11:30 Eye for an Eye 17. Ultimate Tourist Scams: 12:00 - Tea Ceremony Scam - China 12:30 Love Rat Scam - Turkey. 13:00 - Storage Wars: The Drone Wars.

Pawn Stars: 13:30 - Bare Bones 14:00 - Buy the Book 14:30 Cannons & Klingons 15:00 Going Postal 15:30 - Sub for Sale. Ultimate Tourist Scams: 16:00 - Tea Ceremony Scam China 16:30 - Love Rat Scam Turkey. 17:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 1. The Locator: 18:00 - A Daughter’s Last Hope 18:30 - Truth About Dad. 19:00 Storage Wars: The Drone Wars 19:30 - Pawn Stars: Bare Bones.

Ultimate Tourist Scams: 20:00 Tea Ceremony Scam - China 20:30 - Love Rat Scam - Turkey.

Hardcore Pawn: 21:00 - Bad Blood 21:30 - Les’ Revenge.

22:00 - Braxton Family Values:

Getting the Band Back Together 23:00 - Pregnant in Heels: Clueless.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 9:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Oswald 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 Anthony Ant 11:15 - The Hoobs 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 - Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Oswald 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets

18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - Dougie in Disguise 19:25 Pingu 19:30 - Gazoon 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - Gazoon 19:55 - The Hoobs 20:25 - Pingu 20:30 - Tiny Planets 20:35 - Pingu 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder.

Disney Channel 09:00 - Jonas LA 09:25 - So Random 09:50 Hannah Montana Forever 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Jake and Blake 11:05 - Sonny with a Chance 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 Phineas and Ferb 12:20 - Timon & Pumbaa 12:45 - The Suite Life on Deck 14:00 - Shake It Up 14:50 - Jessie 15:10 - Cars Toons 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 - High School Musical (U) 17:30 - Wizards of Waverly Place 17:55 Jessie 18:20 - ANT Farm 18:45 - Good Luck Charlie 19:10 - So Random 19:30 - Cars Toons 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas LA 20:40 - Shake It Up 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.

07>00 09>30 10>30 12>00 12>30 13>00 14>00 14.05 15>00 15>05 16>00 17>00 18>00 18>10 19>45 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00

NET News Chit Chat Teleshopping X’Hemm g[all-Ikel Bejni u Bejnek Simpati/i NET News Teleshopping NET News Simpati/i Teleshopping Déjà Vu NET News Sajf Flimkien NET News Newsroom NET News Man Up + La Famiglia NET News

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - Together to London 10:15 - Olympic Games 11:45 - World Superbike Champ.

Series 12:30 - World Supersport Serie 14:00 WATTS 14:45 - Together to London 16:30 - Mats Point 17:00 - Western & Southern Open Tennis: Day 1: Women’s (live) 20:45 - WATTS 21:15 -

This Week on World Wrestling Entertainment 21:45 - Pro Wrestling 22:45 - Together to London.

Eurosport 2 06:30 - Eneco Tour of Benelux UCI World Tour Cycling 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - World Superbike Champ. Series 09:00 - World Superbike Champ. Series 10:30 - Rogers Cup Tennis 12:30 Eurosport 2 News 13:00 -

Eneco Tour of Benelux UCI World Tour Cycling 14:30 Rogers Cup Tennis 17:00 Eneco Tour of Benelux UCI World Tour Cycling 18:30 World Superbike Champ. Series 19:30 - Eurosport 2 News 20:00 - WC Speedway 21:00 Western & Southern Open Tennis: Day 1: Women’s (live) 23:00 - Rogers Cup Tennis.

GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 4: Palermo v Cagliari 09:00 - 2012 US PGA Championship: Day 1 14:00 - ATP Masters 1000: Rogers Cup: Fina 17:00 - ATP Masters 1000: Western & Southern Open, Cincinnati: Rd 1 (live) 23:00 - Ligue 1: Rd 1: OGC Nice v AC Ajaccio 01:00 - ATP Masters 1000: Western & Southern Open, Cincinnati: Rd 1 (live).

GO Sports 2 07:00 - ATP Masters 1000: Rogers Cup: Last 16 17:00 The Six Nations 2012: France v Italy 19:00 - Ligue 1: Rd 1: Highlights 20:00 - ATP Masters 1000: Rogers Cup: Highlights 21:00 - Roma Channel.

Melita Sports 1 08:00 - The FA Community Shield: Chelsea v Manchester City (r) 10:35 - German Super Cup: Bayern Munich v Borussia Dortmund (r) 13:10 - 2012 UIPM Pentathlon: Men's Final: Rome Italy (r) 14:20 - WWE: Money In The Bank (r) 17:25 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 1 (r) 19:25 -

FIFA Beach Soccer World Cup Qual.: Moldova vs. Portugal 20:45 - The FA Community Shield: Chelsea v Manchester City (r) 23:20 - German Super Cup: Bayern Munich v Borussia Dortmund (r).

Melita Sports 2 12:00 - Copa Libertadores: Velez Sarsfield v Santos: dtd.

18.05.12 (r) 14:10 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:15 - The FA Community Shield: Chelsea v Manchester City (r) 17:50 German Super Cup: Bayern

Munich v Borussia Dortmund (r) 20:25 - America's Cup: World Series: Newport: Day 3 (r) 22:00 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:35 - Copa Libertadores: Velez Sarsfield v Santos: dtd. 18.05.12 (r).

Malta Stars 08:00 - BOV Premier League: Qormi v Hamrun: dtd. 28.04.12 (r) 10:15 - Melita GFA 1st Div.: Nadur v Ghajnsielem: dtd.

19.01.12 (r) 12:00 - AME Cup: SF 2: Balzan v Sliema (r) 13:50 - Malta Basketball Assoc.: Depiro v Floriana: dtd.

03.03.12 (r) 15:35 - Malta Rugby Football Union: Alligators v Kavallieri (r) 17:15 MFA Futsal League: Melita v Exiles: dtd. 02.04.12 (r) 18:35 BOV Premier League: Qormi v Hamrun: dtd. 28.04.12 (r) 20:55 - Melita GFA 1st Div.: Nadur v Ghajnsielem: dtd.

19.01.12 (r) 22:40 - AME Cup: SF 2: Balzan v Sliema (r) 00:30 - Malta Basketball Assoc.: Depiro v Floriana: dtd.

03.03.12 (r).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta‘ Awwissu, 2012

28 Passatemp

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Mimdudin>5. G[andu l-[ila (5) 6. Mara li tista’ ter;a’ ti]]ewwe; (5) 7. Dawn li nag[milha mag[hom jien (5) 10. Rispett (5) 11. Munita ta’ qabel ma bdew i/-/ente]mi (5) 12. Werriet (5) 14. Subien lebsin pulit fitti;ijiet, jie[du [sieb jerfg[u l-kuda tal-g[arusa (5) 16. Ta tir (6) 17. Da[liet im[affra fil-[itan fejn jid[lu l-istatwi (5)

18.

?anfira jew twiddiba kif imiss (5)

Weqfin>1. Bettie[ li baqa’ ]g[ir (6) 2. Qag[da ta’ [biberija ;ewwiena (6) 3. {uta /atta, qisha sparlu (6) 4. Proprjetarju ta’ sit (6) 8. u 13. Ma kellux aktar rasu mistrie[a (5, 2-4) 9. Garanti (5) 12. G[amilt hekk g[ax veru rajt b’g[ajnejja (6) 13. Ara 8 14. Kunjom (6) 15. Jissikkaw ma’ xulxin (6)

Soluzzjoni tal-biera[

Mimdudin> 5. u 6. Pa/enzju]a; 7. Danza; 10. O/ean; 11.

Lilek; 12. Tafja; 14. Sadiq; 16. :dida; 17. Fatat; 18. Abela.

Weqfin> 1. Apollo; 2. Ingann; 3. Kzazel; 4. Pa/ikk; 8. {effa; 9.

Alida; 12. Troffa; 13. Ardita; 14. Saddad; 15. Qantar.

FIGJIG

Iffittja n-numri kollha fil-lista ta’ hawn fuq. In-numri jinsabu mni]]lin skont in-numru tad-di;itali.

In-numri ]g[ar nett jindikaw kemm hawn numri fil-kaxxi f’kull linja mimduda jew wieqfa.

Sudoku

?ess – Ma nistax ni]]ewwe;… imma nista’ nqieg[dek fuq il‘waiting list’.

Soluzzjonijiet

Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 in-numri kollha mill-1 sad-9.

Jirba[ l-abjad

Sudoku

Problema ta’ A. Spooner. Imissu jilg[ab l-abjad. Kif jista’ dan jirba[ il-log[ba f’]ew; mossi?

Kur]ità

Figjig Jirba[ l-abjad

– Ma nistg[ux nibqg[u niltaqg[u hekk… s[abna l-[in kollu qed jitkellmu fuqna.

F2 – E2.

Skont statistika li [ar;et m’ilux irri]ulta li aktar nies imutu biddaqqiet ta’ ]ew; ta’ [mar milli minn in/identi tal-ajru.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Klassifikati 29 PROPRJETÀ

AVVI}I

Is-Swatar

G[al kull xog[ol

APPARTAMENT spazju] , lest u komplut bl - g[amara b ’ kollox , bi tliet kmamar tas - sodda , k/ina fitted , living#kamra tal - pranzu b ’ gallarija , ]ew; kmamar tal - banju ( wa[da ensuite) u utility room . Prezz € 2 1 0 , 000 .

Garaxx ta ’ tliet karozzi b ’ a//ess mill - komun inklu] fil - prezz . ?emplu 77467703 .

Marsaskala

APPARTAMENT 2#3 tas - sodda , combined kbira , k/ina fitted tal - oak , kamra ta l - ikel , sitting room , kamra tal - banju , bil - bejt . Kundizzjoni tajba [afna . ?emplu 79490444 .

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem il - ba[ar , b ’ veduti u bi tliet kmamar tas - sodda . ?emplu 79843698 .

Santa Venera

FLAT l - ewwel sular finished u furnished . Tliet kmamar tas - sodda wa[da ensuite , gallarija quddiem u wara u parti mill - bejt bil - washroom . €11 0 , 000 ( Lm47 , 000) ?emplu 79990798 .

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Gypsum Installation

TURNKEY CONTRACTORS, flat ceiling, wall lining, bulk head, partition, coving, sound proofing, painting etc. Kwalità importanti. Bargain Price.

Established 1995. ?emplu 99477655 jew 27632105. moderndesign@waldonet.net. mt

Ni]barazza

DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA ’ fridges , freezers , washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570 .

Servizz fil - pront .

Tiswijiet

MAGNI tal - [jata . G[al service u tiswijiet fil pront ta ’ magni tal - [jata . ?emplu 99422268 jew 2 1 4 1 6705 .

Trasport bejn l - Ingilterra u Malta

GANGA Transport Services , Triq Wied il G[ajn , {a] - }abbar }BR2703 . Is - soluzzjoni tieg[ek g[al ;arr ta ’ karozzi bejn l - Ingilterra u Malta . Store fl - Ingilterra . ?emplu 2 1 80327 1 jew 99 1 53 1 53 .

G{ALL-BEJG{ Boxing

72 videos bil-magazines dwar l-aqwa boxers, €50 kollha jew €1-il wie[ed. Tapit 275cm x 315cm a[dar bilwine €30. ?emplu 21243433.

G[al kull xog[ol ta’ stampar u sheets tat-tombla

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e//. u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonnici printingpress.com

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew;

si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor talkompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Pushchair

3 wheeler Neoato Reverso Sport, kundizzjoni perfetta, ftit u]ata, €125. Puschair Inglesina, kundizzjoni tajba [afna €50. ?emplu 79409398.

PRIVAT Malti

FORM 1 – 5: Se jing[ataw lezzjonijiet g[ar-resits ta’ Settembru. ?emplu 79288881.

JIN{TIE:U Nies

BIEX jaqtg[u l-g[eneb. ?emplu lil Meridiana Wine Estate, Ta’ Qali bejn 9.00am u l-4.00pm fuq 21413550.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

30 Fil-Lenti

Insiru nafu a˙jar lil...

Jackie Bartolo Isem u kunjom

Jackie Camilleri (avolja n-nies b[ala Bartolo jafuni).

Kunjom xbubitek (f’ka] ta’ mara mi]]ew;a) Bartolo.

Data tat-twelid

25 ta’ Novembru 1965.

Lokalità fejn toqg[od {al Lija.

X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu

Ili na[dem b[ala attrici kemm fuq il-palk kif ukoll fit-televi]joni g[al dawn l-a[[ar 25 sena. {dimt f’diversi plays u pantomimi. I]da n-namra tieg[i hija t-televi]joni, fejn ppre]entajt u [adt sehem f’diversi programmi g[at-tfal b[al Minibugz u anki f’teledrammi, l-aktar ri/enti f’Déjà Vu (fis-sajf qed tintwera ripetizzjoni tal-ewwel sensiela, filwaqt li minn Ottubru li ;ej nibdew naraw episodji ;odda, li naturalment l-iffilmjar g[aliha di;à qed isir).

Jekk l-affarijiet imsemmija fit-twe;iba ta’ qabel mhumiex l-impjieg ewlieni tieg[ek, x’tag[mel aktar^

Na[dem b[ala Assistent Prin/ipal fid-Dipartiment tas-Sigurtà So/jali, il-Belt.

G[andek xi delizzji^

G[andi [afna, imma [in bi]]ejjed m’g[andix.

L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa Ix-xog[ol fit-televi]joni.

Xi [a;a li ddejqek

Hemm [afna affarijitet li jdejquni sfortunatament i]da l-aktar li jdejquni huma l-krudeltà fuq l-annimali u l-gideb!

Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna Il-[ajja hija mimlija b’esperjenzi sbie[ u anki koroh. Sfortunatament huma l-koroh li j[allu impatt. I]da trid tkun inti nnifsek u minn kull esperjenza fil-[ajja, titg[allem tie[u it-tajjeb anki mill-[a]in, avolja xi kultant ta[seb li jkun impossibbli. Kull nifs li nie[du hija esperjenza ;dida, g[alhekk dejjem g[andna nutilizzaw kull ;urnata li tg[addi milla[jar li nistg[u. L-isba[ esperjenzi ssibhom anki f’affarijiet sempli/i g[alla[[ar li forsi ma tantx nag[tu ka]hom g[ax narawhom ta’ kuljum.

Dawn l-esperjenzi, kemm sbie[ u anki koroh, i;ag[luni nikber.

Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u l-i]vanta;;i^

Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf l-a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju jew l-internet, u g[aliex^ It-televi]joni – g[aliex hija l-aktar media li n[obb

Li ng[ix Malta hija vanta;; kbir, g[ax in[oss li pajji]na huwa ;ojjell fil-Mediterran. Pajji] mimli bi storja u b’te]ori kbar li ma ssib imkien insegwi. b[alhom! Xemx, ba[ar ka[lani, [dura fil-kampanja. Il-fatt li ng[ixu fuq g]ira jista’ jkun ta’ vanta;; G[alik xi jfissru dawn^: kif ukoll ta’ ]vanta;;. Vanta;; kbir huwa li • l-im[abba – L-im[abba tal-;enituri tieg[i, kullimkien vi/in, tasal fi ftit minuti l-im[abba tar-ra;el tieg[i, l-im[abba tal-qtates (meta ma te[ilx fit-traffiku!!) i]da tieg[i. L-im[abba tfisser [afna g[alija, f’kollox. mill-banda l-o[ra xtaqt l kieku Hija kbira u m’g[andha tispi//a qatt. konna mag[qudin mal-Ewropa • il-[biberija – Meta tkun sin/iera, hija sabi[a biex b’hekk inkun nista’ immens. naqsam minn pajji] g[all-ie[or fa/ilment, • il-libertà – Hekk g[andhom ikunu l-annimali, peress li jien fil-libertà u mhux maqfula fil-ga;e;! in[obb [afna • i/-/ensura – B]onnju]a, meta tkun bis-sens. s-safar!

• ir-reli;jon – Alla g[alija huwa il-GPS ta’ [ajti – ming[ajru nintilef ]gur!

• is-safar – Ma ng[ixx ming[ajru!!! Tini l-muntanji u s-sil;, il-[dura u l-fjuri, pajji]i u kulturi differenti. L-akbar kastig g[alija jkun li ma nsifirx.

• il-mewt – Nib]a’ [afna minnha u ma n[obbx nitkellem fuqha. Il-firda kerha wisq!

IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Dan ir-ritratt favorit tieg[i, li dejjem in]ommu [dejn is-sodda. Juri lili ma’ Felix, il-qattus g[a]i] tieg[i li kont adottajt, jew a[jar ng[id adottani hu.

L-im[abba li kellu g[alija, kienet unika. Kien jorqod [dejja, wi//u [dejn wi//i, u bis-saqajn tieg[u f’idi.

Nimmissjah [afna. Issa ilu sentejn li [alliena u g[alkemm g[andi qtates o[ra, dejjem g[andu post uniku f’qalbi. Qatt ma ninsieh.

Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

Konsumatur 31

Nipprote;u lilna nfusna mir-ra;;i perikolu]i tax-xemx minn Melanie N. Camilleri melanie-n.camilleri@mccaa.org.mt

G[andna dejjem naraw li noqog[du attenti meta nkunu l-ba[ar u fejn jista’ jkun nevitaw il-qilla tax-xemx

Is-s[ana kiefra tas-sajf bdiet tassew tin[ass b’mod spe/jali issa li qeg[din fix-xahar ta’ Awwissu u g[aldaqstant ilkonsumaturi li j[obbu jqattg[u [inhom [dejn ilba[ar g[andhom ja[sbu biex jixtru dawk il-prodotti li jipprote;uhom mir-ra;;i taxxemx.

In]ommu lilna nfusna infurmati

Importanti [afna li lkonsumatur joqg[od attent mill-qilla tas-s[ana u kemm jista jkun tajjeb li j]omm lilu nnifsu infurmat dwar kif jista’ jipprote;i lilu nnifsu mill[sara li tag[mel ix-xemx b’mod spe/jali jekk ma jitte[dux il-prekawzjonijiet li hemm b]onn.

L-aktar ra;;i perikolu]i g[alina huma dawk Ultra Vjola li huma r-ra;;i UVA u UVB li jikkaw]aw il-;ilda tag[na li tin[araq jew titkemmix.

Dawn ir-ra;;i hekk perikolu]i jistg[u wkoll ikunu ka;un ta’ tipi differenti ta’ kan/er tal;ilda. Biex nipprote;u lilna nfusna minn dawn ir-ra;;i nistg[u nu]aw diversi prodotti mag[mulin apposta biex nindilku bihom waqt li nkunu esposti g[ax-xemx fil[in tag[na [dejn il-ba[ar.

Apparti l-u]u ta’ dawn ilkremi, tkun [a;a g[aqlija li matul il-[in li nqattg[u fixxemx nilbsu kpiepel, nu//alijiet tax-xemx u [wejje; adegwati sabiex

L-UE [ar;et rakkomandazzjoni fl-2006 biex it-tikketti fuq il-prodotti kollha li jipprovdu protezzjoni kontra r-ra;;i tax-xemx jibdew jinkludu logo ;did li jindika protezzjoni kontra r-ra;;i UVA

kemm jista’ jkun nib]g[u g[all-;ilda tag[na u nipprote;uha mill-[sara li jikkaw]aw ir-ra;;i perikolu]i tax-xemx.

L-a[jar protezzjoni possibbli

Kull darba li nixtru dan ittip ta’ prodotti fosthom ilkremi li jipprote;una kontra r-ra;;i UVA u UVB, je[tie; li noqog[du attenti g[attikketti biex ni]guraw lilna infusna li l-prodotti qed joffrulna l-protezzjoni kollha me[tie;a.

L-Unjoni Ewropea [ar;et rakkomandazzjoni fl-2006 sabiex it-tikketti fuq ilprodotti kollha li jipprovdu protezzjoni kontra r-ra;;i tax-xemx jibdew jinkludu logo ;did li jindika protezzjoni kontra r-ra;;i UVA. Bis-sa[[a ta’ dan il-logo, li hu standard Ewropew, ilkonsumatur g[andu lpossibbiltà li jidentifika prodotti li jipprovdu lminimu ta’ protezzjoni

kontra dawn ir-ra;;i spe/ifi/i.

Is-Sun Protection Factor (SPF) juri l-ammont ta’ protezzjoni li prodotti ta’ dan it-tip jipprovdu kontra rra;;i UVB. Dan ilProtection Factor jista’ jvarja skont il-protezzjoni li lkrema toffri kontra r-ra;;i tax-xemx. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni Ewropeja tirrakkomanda li minbarra lSPF fuq dawn il-prodotti, ilkonsumaturi g[andhom ukoll jing[ataw informazzjoni me[tie;a dwar jekk ilprotezzjoni hix wa[da baxxa, medja, g[olja jew g[olja [afna.

G[a]liet aktar bil-g[aqal Bis-sa[[a ta’ dan it-tip ta’ informazzjoni, il-

konsumaturi jistg[u jag[mlu g[a]liet aktar g[aqlin u infurmati meta jidde/iedu x’tip ta’ kremi jg[oddu g[alihom sabiex jipprote;uhom mir-ra;;i dannu]i tax-xemx.

Il-Kummissjoni Ewropea

[ar;et ukoll istruzzjonijiet dwar kif g[andu jsir ittikkettar u l-ittestjar ta’ dan it-tip ta’ prodotti. Wie[ed mis-su;;erimenti talKummissjoni Ewropea kien li jitnaqqsu n-numri differenti ta’ SPF sabiex lg[a]liet g[all-konsumaturi ma jkunux daqshekk ikkumplikati.

F’dan ir-rigward, ilKummissjoni Ewropea ssu;;eriet ukoll li prodotti li joffru SPF ta’ anqas minn 15 m’g[andhomx jibqg[u ji;u rriklamati.

Ta’ min jiftakar li lapplikazzjoni ta’ dawn ilkremi protettivi g[andha tkun wa[da frekwenti g[aliex ikun inutli li nixtru laqwa prodotti g[al sa[[itna jekk ma nu]awx dawn ilprodotti kif inhu xieraq.

Il-krema protettiva g[andha ti;i u]ata spiss b’mod partikulari kull darba li nitilg[u mill-ba[ar u anki meta x-xemx ma tkunx tin[ass daqshekk qawwija.

Ir-ra;;i UVA u UVB jibqg[u jikkaw]aw il-[sara lill-;ilda tag[na anki meta xxemx ma tkunx qed tin[ass direttament b[al meta t-temp jinzerta msa[[ab jew ikun irri[.

Nevitaw il-qilla taxxemx F’dawn ix-xhur tas-sajf,

wie[ed g[andu jevita li joqg[od fix-xemx bejn il[dax ta’ filg[odu u l-erbg[a ta’ waranofsinhar u kemm jista’ jkun jindilek bil-kremi protettivi anki waqt li jkun qed jag[mel il-qadjiet tieg[u ta’ kuljum kif ukoll isuq jew jonxor fuq il-bejt.

It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu, 2012

32 Lokali

Aktar spazji miftu[a u rinnovati f’ambjent li jag[ti aktar postijiet tar-rikreazzjoni lill-publiku u [ielsa mit-traffiku. Fil-Mellie[a, illum ji;i inawgurat pro;ett mill-isba[ ta’ tisbi[ fil-qalba ta/-/entru storiku tal-lokalità. (Ritratt> Michael Ellul) Ara wkoll pa;na 3.

Fiex wasalna! Fejn wasalna^ L-IVF, kif u meta se jkun provdut u rregolarizzat dan isservizz f’pajji]na, qed ji;i diskuss [afna b[alissa. Ilqofol tad-diskussjonijiet qed jevolvu madwar ]ewg fra]ijiet ewlenin: Min jistg[a;eb u forsi anki jitka]a b’“fiex wasalna!”, u min jistaqsi, b’kur]ità, b’interess u anki sa[ansitra forsi b’[erqa,” Fejn wasalna?”

A[na, b[ala Gvern g[andna d-dover u l-obbligu li nisimg[u u nindirrizzaw lil kul[add; lil dawk li qed jistg[a;bu u forsi jitka]aw, u lil dawk li, g[al ra;uni jew o[ra, qed jistaqsu.

Fiex wasalna!

Nifhem u napprezza li hemm min g[andu riservi fuq is-servizz tal-IVF. Hemm min isibha diffi/li jifhem kif ilbniedem jista’ jipparte/ipa u jintervjeni bis-sa[[a tatteknolo;ija fil-prokreazzjoni.

Hemm o[rajn li qed ibatu biex ji;;ustifikaw l-idea li lbniedem ju]a mezzi mhux naturali g[all-prokreazzjoni.

Hemm o[rajn li b’konvinzjoni jikkundannaw l-azzjoni tal-bniedem li tu]a tteknolo;ija bil-g[an ta’ prokreazzjoni.

Kul[add g[andu dritt g[al opinjoni, u kul[add g[andu dritt li jifhem u jg[ix dak li jemmen hu, b[ala individwu.

Imma naf u nifhem ukoll li lGvern g[andu mhux biss iddritt imma anki d-dover li jirregolarizza dak li jag[mel l-individwu, bil-g[an li jipprote;i d-drittijiet ta’ kull individwu fis-so/ejtà. Bil-li;i tal-protezzjoni tal-embrijun, il-Gvern qed jistabbilixxi lparametri, mi]uri, u binarji li jipprote;u kull individwu, kull bniedem, anki lil dak li g[adu fil-;uf tal-omm. B’din il-li;i, il-Gvern qed ifittex li jiddetta l-obbligazzjonijiet, kif ukoll jipprote;i d-drittijiet ta’ kull ;enitur prospettiv, talprofessjonisti, u tieg[u stess b[ala amministrazzjoni talpajji], imma din il-li;i tiddetta wkoll id-drittijiet talbniedem li g[adu ma twelidtx!

Is-servizz tal-IVF mhuwiex xi [a;a tal-futur. Qieg[ed hawn mag[na, f’pajji]na. IlMaltin qed ifittxu u ju]aw dan is-servizz fis-settur lokali tal-privat jew barra minn xtutna. Filwaqt li nirrispettaw lil min jitka]a b’fiex wasal pajji]na, napprezzaw u nafu li l-mod a[[ari li bih nistg[u nindirrizzaw din ir-realtà tal-

milqug[a, u se tg[inuna fittriqitna biex naslu fejn g[andna naslu, flimkien.

minn Joe Cassar

lum hi li l-Gvern jirregolarizza dan is-servizz f’qafas legali. Qed infittxu li nag[mlu dan b’impenn, u serjetà kbira. G[alhekk ;iet ]viluppata u ppubblikata l-li;i tal-protezzjoni tal-embrijun li b[alissa qieg[da miftu[a g[all- konsultazzjoni ma’ kull min g[andu interess li jin[oloq qafas legali li jag[raf lil kul[add, anki lil dawk li g[adhom ma twildux.

Is-sej[a tag[na, b[ala Gvern, f’dan il-mument hu li l-istedina g[all-konsultazzjoni tal-li;i ti;i tassew milqug[a mis-setturi kollha tas-so/jetà.

Jien /ert li din is-sej[a se ti;i

media•link COMMUNICATIONS

Fejn wasalna^ Peress li l-imsemmija li;i tal-protezzjoni tal-embrijun issa ;iet ippubblikata, [afna qeg[din jistaqsu allura….fejn wasalna? La darba ;iet ippubblikata l-li;i, donnu qam interess kbir f’meta u fejn se jigi offrut is-servizz tal-IVF fis-settur pubbliku. Hemm

min qed jistaqsi g[ax ilu ]mien jistenna li dan is servizz jibda jing[ata fi [dan is-servizzi tas-sa[[a pubbli/i.

Hemm min qed jistaqsi g[ax forsi urtat li r-ri]orsi tal-pajji] se jintu]aw fuq dan it-tali servizz g[ajr servizz ta’ natura o[ra.

Jien konxju ta’ din iddiversità ta’ interess. Nixtieq nie[u l-opportunità biex infiehem lil kul[add li sservizz se jkun offrut midDipartiment tas-Sa[[a, flIsptar Mater Dei, fil-futur qrib. Nixtieq nispjega li la//ess g[al dan is-servizz mill-pubbliku se jkun determinat minn linji gwida internazzjonali, li se jintu]aw biex jidderi;u l-pazjenti addatti (appropriate), li

jinsabu fi/-/irkustanzi favorevoli (favourable), fi]]mien addatt (at the right time), lejn dan is-servizz ;did tal-IVF. Qed infiehem dan g[ax nixtieq inserra[ mo[[ dawk li qeg[din sempli/iment jistennew, u anki mo[[ dawk li qed jinkwetaw, li l-Gvern tassew hu mixi b’g[aqal u bi [sieb serju, biex jassigura li rri]orsi li qed ji;u investiti fisservizz tal-IVF jil[qu l-iskop tal-infiq ie[or tal-gvern, ji;ifieri, li ji;u indirizzati lb]onnijiet tal-poplu bl-iktar mod effi/jenti u effettiv, u li titkattar is-sa[[a u jikber il;id fost il-poplu tal-pajji].

B’attenzjoni u b’sensittività qeg[din nag[mlu pass wara ie[or.

Kwa]i wasalna. Bilkooperazzjoni ta’ kul[add, ftit xhur o[ra nkunu nistg[u ng[idu li wasalna fejn kellna naslu. L-importanti hu li, la darba naslu, kemm jista’ jkun, kul[add ikollu mo[[u mistrie[, kemm dawk li b[alissa qed jg[idu “fiex wasalna!”, u kemm dawk li qed jistaqsu “fejn wasalna?”….. se nkomplu nag[mlu [ilitna lejn dan ilg[an.