www.media.link.com.mt
Numru 13,204
€0.55
It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Gwerra bejn An;lu Farrugia u Jason Micallef Kif ]velat il-gazzetta ilmument nhar il-{add li g[adda, l-a[bar uffi/jali li Jason Micallef se jkun kandidat fl-elezzjoni ;enerali, wasslet biex bdew manuvri fil[dax-il distrett, partikularment fil-Mosta, fejn kanvassers ta’ Micallef qed jg[idu li “]-]iemel tag[hom ‘il-King’ mhux biss tal-Marsa u l-{amrun imma issa anke tal-Mosta”. It-tensjoni fid-distrett issa kkargat sew bejn in-nies ta’ Micallef u tad-Deputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia, li jikkontesta u
Il-King jibqa’ jiddomina fuq Muscat
ji;i elett minn dan iddistrett. IN-NAZZJON hu infurmat minn persuni mid[la tal-MLP li dDeputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia qed jinsisti li Micallef g[andu “jitne[[a minn Chairman tas-Super One” g[ax skont Farrugia, “dan jag[tih vanta;; in;ust fuqu u ag[ar minn hekk hemm ir-riskju li hu jing[ata l-;enb mill-media Laburista biex Jason jimbotta lilu nnifsu”, qalulna s-sorsi tag[na. “An;lu Farrugia qed jinsisti dwar dan ma’ Muscat, i]da Muscat qed ikaxkar saqajh u qed jib]a’ jaffronta lil Micallef”,
(Ritratt> Michael Ellul)
Farrugia jinsisti li Jason jitne[[a minn Kap tas-Super One
Qadfa wara qadfa lejn il-Paralympics
Ta[ri; bla heda u determinazzjoni jwasslu li]-]ag[]ug[ Matthew Sultana biex fil-25 ta’ Awwissu li ;ej jitla’ Londra biex jikkompeti fi tliet dixxiplini differenti tal-g[awm
g[al pa;na 2
Storja f’pa;na 5
Qorti
Olimpjadi
DNA ta’ Al-Gadi nstabet fuq id il-vittma u fuq tissue
Irtirata l-medalja tad-deheb li reb[et l-atleta tal-Belarus Nadzeya Ostapchuk Ara pa;na 4
Ara pa;na 31
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
2 Lokali
Stennija g[at-tfaqqis tal-bajd tal-fkieren L-Awtorità Maltija g[allAmbjent u l-Ippjanar (MEPA) talbet ilkooperazzjoni tal-pubbliku biex hekk kif jibdew ifaqqsu l-bajd tal-fkieren li jinstabu fil-bajja tal-:nejna biex dawn ma jsibux ru[hom imfixkla jew f’periklu. Dan g[aliex il-fkieren li jkunu g[adhom kif faqqsu malajr jitilfu t-triq tag[hom lejn il-ba[ar, g[alhekk hu importanti li [add ma jkun hemm jew ju]a dwal artifi/jali. Barra minn hekk ikun g[alxejn li jing[ataw lg[ajnuna biex imorru lejn il-
ba[ar g[ax jintilef il-pro.ess li bih jidraw il-mekkani]mu biex bih ikunu jistg[u jfendu g[al rashom kontra annimali o[ra. Il-MEPA g[alhekk qalet li l-ebda fotografu jew cameraman ma g[andu jid[ol fil-bajja tal-:nejna filwaqt li ;urnalisti g[andhom jibqg[u ’l barra fiz-zona miftu[a g[all-pubbliku. Hekk kif il-bajd g[andu jibda jfaqqas il-MEPA g[andha tipprovdi ritratti u vidjos mi;budin b’tag[mir apposta sabiex il-fkieren ma jkunux esposti g[al ebda periklu.
9
minn pa;na 1
qalulna s-sorsi li tkellmu ma’ IN-NAZZJON, “ghax Muscat i[ossu ming[ajr sa[[a quddiem Micallef bilmistoqsija fuq fomm kul[add fil-kuriduri tal-Kwartieri Laburisti fil-{amrun tkun ‘X’jaf Jason fuq Muscat li qed iwassal biex l-eks Segretarju :enerali jibqa’ jiddomina fuq il-leader?”. Meta Jason Micallef kien Segretarju :enerali tal-MLP kien jesi;i li min jikkontesta l-elezzjoni ;enerali kellu jirri]enja minn kull kariga tieg[u filpartit u fil-media tal-partit; i]da, “issa dak li kien japplika g[al [addie[or ma jridx japplikah g[alih innifsu, fatt li qed jurta [afna lid-Deputat Mexxej Laburista”, komplew issorsi ta’ IN-NAZZJON. Minn informazzjoni li
Joseph Muscat
Jason Micallef
g[andu IN-NAZZJON, mhix l-ewwel darba li An;lu Farrugia ‘ta [asla lill-kamra tal-a[barijiet tasSuper One min[abba li, skont hu, ikunu injoraw xi diskorsi li jkun g[amel waqt xi attività tal-partit”. “Issa, l-affarijiet mistennija
jkomplu jeskalaw, g[ax b’Jason kandidat u kap talmedia Laburista, An;lu Farrugia ma jista’ qatt iserra[ mo[[u li hu se jkun qed jing[ata spazju fil-media talpartit li tieg[u hu d-deputat mexxej”, qalu s-sorsi ta’ INNAZZJON.
Jammettu li attakkaw ra;el
It-Temp
UV INDEX
Muscat qed jib]a’ jaffronta lil Micallef
IT-TEMP> Xemxi bi ftit s[ab VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: {afif mill-Punent il-Lbi/ li jsir varjabbli BA{AR> {afif g[al moderat li jsir [afif IMBATT> Baxx mil-Lbi/ TEMPERATURA: L-og[la 35˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 644.8 mm IX-XEMX> Titla’ fis-06.19 u tin]el fit-19.55
{amest ir;iel kienu mmultati €60 kull wie[ed wara li ammettew li kisru l-pa/i pubblika u attakkaw ra;el waqt protesta pa/ifika fl-in[awi tal-Mag[luq f’Marsaxlokk. L-in/ident se[[ il-{add filg[odu waqt protesta mir-residenti xlukkajri kontra l-mod kif il-bajja ta’ Il-Mag[luq kienet qed tintu]a min-nies li u]awha biex jikkampjaw. Il-[amest ir;iel Anthony Cini ta’ 37 sena mill-Fgura, Gerson Orsini ta’ 24 sena mirRabat G[awdex, Stephen Debono ta’ 44 sena minn {a]-}abbar, Francis Debono ta’ 69
sena minn Bormla u Mario Schiavone ta’ 40 sena minn Bormla wkoll tressqu l-Qorti lbiera[ waranofsinhar mill-Ispettur Priscilla Caruana. Mario Schiavone ammetta wkoll li sar re/idiv f’perjodu li qed jiskonta sentenza sospi]a. Il-Ma;istrat Antonio Micallef Trigona ]ied sentejn o[ra mas-sentenza sospi]a li kienet mog[tija lil Schiavone. Il-Ma;istrat wissa wkoll lill-akku]ati biex ma jersqux jew jintimidaw il-vittma ta’ dan lin/ident.
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena
IT-TLIETA L-og[la 35˚C L-inqas 25˚C
L-ERBG{A L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
IL-{AMIS L-og[la 34˚C L-inqas 24˚C
IL-:IMG{A L-og[la 35˚C L-inqas 24˚C
IS-SIBT L-og[la 34˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
9
9
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 29˚C xemxi, Al;eri 32˚C xemxi, Amsterdam 20˚C imsa[[ab, Ateni 29˚C xemxi, Lisbona 29˚C xemxi, Berlin 31˚C xemxi, Brussell 24˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 38˚C xemxi, Dublin 20˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C xemxi, Frankfurt 26˚C ftit imsa[[ab, Milan 27˚C imsa[[ab, Istanbul 26˚C xemxi, Londra 22˚C imsa[[ab, Madrid 30˚C xemxi, Moska 23˚C imsa[[ab, Pari;i 24˚C imsa[[ab, Bar/ellona 32˚C ftit imsa[[ab, Ruma 30˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 33˚C xemxi, Tripli 40˚C xemxi, Tune] 37˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 22˚C xemxi, Zurich 24˚C ftit imsa[[ab, Munich 23˚C xemxi, Stockholm 21˚C ftit imsa[[ab, St. Petersburg 19˚C xemxi.
I
l-Parlament jaqbel b’mod unanimu li jitwaqqaf Kumitat tal-Parlament g[attis[i[ tal-istituzzjonijiet demokrati/i talpajji]. Mozzjoni mressqa fl-a[[ar seduta qabel ilvaganzi tas-sajf g[arfet ix-xewqa espressa mi]-]ew; partiti ewlenin fil-programm elettorali tag[hom biex jissa[[u listituzzjonijiet u d-demokrazija tal-pajji] permezz ta’ tibdil fil-Kostituzzjoni. Il-mozzjoni pproponiet lil Guido deMarco, lil ?ensu Tabone u lil Ugo Mifsud Bonnici b[ala membri tal-Kumitat min-na[a tal-Gvern u lil Dom Mintoff u lil :u]è Cassar min-na[a talOppo]izzjoni. Il-Kumitat kellu jippre]enta r-rapport tieg[u sal-a[[ar ta’ Di/embru. Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami ]ar il-pro;ett tal-Freeport f’Marsaxlokk u qal li l-Gvern kien se j[ejji rapport biex wara li ntefqu miljuni kbar fil-pro;ett, dan jibda jirrendi qlig[ lill-pajji].
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Lokali 3
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi jinawgura l-Monument lill-Ba[[ara fil-Port il-Kbir
Tifkira tas-70 anniversarju mill-Konvoj ta’ Santa Marija minn Charles Muscat
Waqt i/-/erimonja ta’ tifkira tas-70 anniversarju mill-Konvoj ta’ Santa Marija li saret il-biera[ f’Ta’ Liesse fil-Port il-Kbir, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi inawgura l-Monument lillBa[[ara li tbierek millAr/isqof Pawlu Cremona. IlMonument ifakkar lillba[[ara Maltin u barranin li tul i]-]minijiet ba[[ru minn u lejn dawn il-g]ejjer, b’mod partikulari lejn il-Port il-Kbir. I/-/erimonja li kienet organizzata mill-Appostolat tal-Ba[ar fil-Kummissjoni Emigranti u mill-Kumitat g[at-Tisbi[ tal-Ambjent flUffi//ju tal-Prim Ministru, kienet tinkludi ver]joni drammatizzata bis-sehem talWorld War Two Living History Group, narrazzjoni, qari ta’ poe]iji, talb u kant mill-kor kif ukoll tribut lillba[[ara minn Fr Joe Borg, ilKappillan tal-Port. G[a/-/erimonja attendew numru kbir ta’ nies kif ukoll uffi/jali mill-Qawwa Navali Ingli]a u seba’ veterani li
kienu fuq xi wie[ed millbastimenti tal-Konvoj ta’ Santa Marija flimkien malqraba tag[hom. Fost dawn kien hemm Allan Shaw li kien abbord il-bastiment SS Ohio matul it-triq kollha sa Malta li matulha kien ibbumbardjat mill-qawwiet tal-ajru :ermani]i. Fid-diskors tieg[u, il-Prim Ministru tkellem dwar limpenn tal-Gvern favur g[arfien akbar tal-istorja u tal-wirt naturali ta’ Malta. Hu qal li /-/erimonja qed issir biex jitfakkru l-Maltin ta’ qabilna li tant issagrifikaw ru[hom matul i]-]mien biex [allewlna dan l-e]empju kbir ta’ g[aqal u qal li l-Port ilKbir jindika bilan/ impressjonanti bejn is-sbu[ija naturali u l-esperjenza storika. Il-Prim Ministru qal li rridu niggarantixxu li t-tfal u ]]g[a]ag[ ikunu jafu l-istorja dejjem aktar biex b’hekk japprezzaw lil pajji]na aktar. Hu qal li rridu naraw li l-Port il-Kbir ikompli jid[ol dejjem aktar fil-programm
ekonomiku, kemm f’dik li hi ekonomija interna kif ukoll opportunità turistika. Il-Port il-Kbir g[andu potenzjal uniku g[al Malta u tifkiriet b[all-grajja talKonvoj ta’ Santa Marija huma aspetti li lill-Port ilKbir jag[tuh valur akbar. Lawrence Gonzi fakkar li matul din is-sena pajji]na qed ifakkar is-70 anniversarju mill-g[oti tal-Midalja talGeorge Cross lill-poplu Malti li ng[atat g[all-qlubija li lpoplu Malti wera fid-difi]a ta’ pajji]na matul it-Tieni Gwerra Dinjija. B[al g[ada 70 sena Operation Pedestal jew a[jar il-Konvoj ta’ Santa Marija, da[al fil-Port il-Kbir bil-provvisti tant me[tie;a biex il-poplu seta’ jkompli jieqaf l-attakki tal-g[adu. Il-Prim Ministru qal li 70 sena wara, dawn il-memorji g[adhom ji;;eddu minn ;enerazzjoni g[al o[ra u qal li j[ossu kburi li pre]enti kien hemm numru ta’ persuni li ffurmaw parti mill-Konvoj ta’ Santa Marija.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
4 lokali
E]amijiet ta’ ta[t difrejn il-vittma u tissue qablu mad-DNA tal-akku]at Mill-e]amijiet forensi/i li nstabu ta[t difrejn tal-vittma u minn tissue li nstabet fuq in-na[a ta’ wara talkarozza tal-Avukat Margaret Mifsud, li fil-lejl ta’ bejn it-18 u d-19 ta’ April li g[adda, nstabet mejta f’karozza f’Ba[ar i/-?ag[aq f’/irkostanzi suspettu]i, irri]ulta li dawn jaqblu mad-DNA tal-akku]at. Dan [are; meta kompla jixhed ilKap tat-Taqsima tal-Omi/idiji Keith Arnaud meta kompla jixhed filkumpilazzjoni tal-Libjan Nizar l Mostafa Al-Gadi, ta’ 34 sena minn Tripli, mixli bil-qtil tal-eks mara tieg[u l-Avukat Margaret Mifsud. Hija nstabet mejta fil-karozza tag[ha f’Ba[ar i/-?ag[aq f’/irkostanzi suspettu]i. Wara li re;a’ sa[aq li l-akku]at kien qed isegwiha waqt li hi kienet ma’ s[abha f’ristorant fix-Xemxija u anke wara, ix-xhud qal li l-vittma mietet bejn is-1.00 a.m. u s-1.30 a.m. L-Ispettur Arnaud qal ukoll mirri]ultati forensi/i rri]ulta li l-Avukat Mifsud inqatlet u ma mitetx b’mewta naturali u li x’aktarx dan ;ara billi hi nqatlet mimduda fuq is-seat tag[ha stess u wara l-akku]at tella’ rreclining seat biex ti;i fil-po]izzjoni ta’ bilqieg[da. Huwa qal li fuq it-tissue nstab demm, b]ieq u ti/pis tal-lipstick li lkoll jaqblu mad-DNA ta’ Al-Gadi. Il-vittma nstabet b’wi//ha mserra[ lejn in-na[a tat-tieqa bid-demm ma’ [alqha u mne[irha. Re;a’ kkonferma li mill-investigazzjoni rri]ulta li din mietet permezz ta’ pressjoni fuq sidirha, li ma [allithiex timla lpulmuni bin-nifs u g[alhekk mietet min[abba nuqqas ta’ ossi;nu. Ix-xhud qal ukoll li mhux biss ilvittma kienet qalet lill-Pulizija f’rapport li g[amlet li hu kien qalilha li kapa/i joqtol ming[ajr ma j[alli warajh l-ebda tra//i, i]da anke omm il-vittma kienet semg[etu jg[id dan id-diskors. Minkejja li l-Avukat Martin Testaferrata Moroni Viani qal filQorti li m’hemmx provi bi]]ejjed biex il-klijent tieg[u jitqieg[ed ta[t Att ta’ Akku]a min[abba li [afna mix-xhieda tal-Ispettur Arnaud jidher
Il-Libjan Nizar l Mostafa Al-Gadi, ta’ 34 sena minn Tripli, mixli bil-qtil tal-eks mara tieg[u l-Avukat Margaret Mifsud
li qag[ad fuq dak li qalulu l-;enituri tal-vittma, u mhux fuq il-fatti reali, ilQorti fid-de/i]joni tag[ha qalet li hemm ra;unijiet bi]]ejjed biex Nizar l Mostafa Al-Gadi jitqieg[ed ta[t Att ta’ Akku]a. Fil-fatt l-Ispettur Keith Arnaud qal li fix-xhieda tieg[u u ta’ nhar lErbg[a li g[addew u anke tat-Tnejn filg[odu huwa ;abar il-provi kollha li se ji;u sostanzjati minn xhieda importanti f’dan il-ka], fosthom lesperti tad-DNA u dawk forensi/i u anke l-fatti li juru li l-akku]at kien dejjem segwa lill-vittma sakemm din inqatlet. Ix-xhud qal li t-te]i tal-Pulizija hija li dan [a lill-Avukat Mifsud minn Bu;ibba, wara li din wasslet lil se[bitha Astrid Bonnici wara li marru jieklu x-Xemxija, u wara li g[amel dak li kellu jag[mel. Wara huwa mar bil-mixi lejn Bu;ibba fejn [alla lkarozza tieg[u pparkjata fl-in[awi talEmpire Cinema u minn hemm mar Paceville. Al-Gadi, li l-professjoni tieg[u hija ta’ kok, qed iwie;eb li mhux [ati talakku]i mi;jubin kontrih. L-Ispettur Arnaud qal li l-akku]at ma qalx ilverità diversi drabi waqt li kien
mistoqsi mill-Pulizija dwar il-ka]. Qal fost affarijiet o[ra li kien f’post u rri]ulta li kien f’post ie[or. Ix-xhud qal li anke dakinhar tal-qtil tal-akku]at hu qal lill-Pulizija li kien ma’ tfajla Russa u li mar jag[ti lpetrol lill-karozza li kien qed ju]aha f’San Pawl il-Ba[ar. Mill-verifiki li saru mill-Pulizija, li sa[ansitra anke minn verifiki ma’ tal-pompa tal-petrol permezz ta’ CCTV Cameras u anke mill-ir/evuti mill-pompa tal-petrol, irri]ulta li Al-Gadi fl-ebda [in ma’ mar bil-karozza biex jag[tiha l-petrol. Fuq ir-Russa li qal li kien mag[ha hu ma taha l-ebda dettalji g[ax qal li ma kienx jaf. Dwar id-DNA li nstab mat-tissue u anke ta[t difrejn il-vittma li jaqblu ma’ tieg[u, l-akku]at qal lillPulizija li ta’ ta[t id-difrejn setg[u ;ew meta g[all-[abta tat-8.10 p.m. hu mar fejn id-dar tag[ha g[ax kellha tag[tih CV tieg[u stess u fil-karozza stess kellu x’jaqsam sesswalment. Ix-xhud qal li l-esperta t-Tabiba Marisa Cassar qalet li dan ma jistax ikun g[aliex li kieku [afna mid-DNA kien jitlaq g[all-fatt li wara l-vittma marret tiekol ma’ s[abha u bl-ikel u movimenti o[ra dan kien biss i[alli tra//i u mhux DNA qawwi kif instab,
li jfisser li l-vittma ma kellha ebda kuntatt ma’ xi [add ie[or wara. Ix-xhud qal ukoll li mit-telefonati u mix-xhieda rri]ulta li wara t-8.00 p.m. il-vittma kienet tkellmet ma’ ommha u mat-tfal u fit-8.30 p.m. kienet waslet Bu;ibba biex tmur g[and il-[abiba tag[ha. Allura kif jista’ jkun li lakku]at mar [dejn id-dar tag[ha fit8.10 p.m. g[amlu l-att sesswali u din fit-8.30 p.m. kienet Bu;ibba. Mistoqsi mill-Avukat Difensur talLibjan jekk jafx li l-vittma kellhiex xi relazzjoni ma’ xi [add ie[or hu qal li din ma kellhiex. Qal li meta kien staqsa lil ommha, din qaltilha li hija kienet tixtieq li ssib lil xi [add i[obbha, u tibda familja mieg[u, i]da huma kienu ji//ajtaw mag[ha billi jg[idulha li ma jistax ikun issib lil xi [add meta din kienet tkun dejjem ;ewwa mat-tfal. Dwar kif [aduha l-;enituri meta lAvukat Margaret Mifsud kienet [ar;et tqila mir-relazzjoni li kellha malakku]at u ex ra;el tag[ha, l-Ispettur Arnaud qal li ma [adux pja/ir g[al ]ew; ra;unijiet. Wa[da g[ax [ar;et tqila qabel i]-]mien u l-o[ra g[ax kienet g[adha tistudja biex issir Avukat. Ix-xhud qal li madankollu huma mill-ewwel a//ettaw lill-Al-Gadi, tant li beda jg[ix mag[hom. Wara ftit ta]]mien i]da kien hemm xi battibekk bejn l-akku]at u omm il-vittma u dan min[abba l-mod kif hu kien jitratta mat-tfal, peress li kien kemxejn goff. L-avukat tal-akku]at qal lill-Qorti li ma jistax jifhem kif kien hemm problemi kbar bejn il-koppja u sa[ansitra f’ka] ie[or dan qed ji;i akku]at li pprova jifgaha fl-24 ta’ Marzu li g[adda, meta dawn baqg[u jiltaqg[u u anke tippreparalu s-CVs. L-Ispettur Arnaud qal li l-fatt li baqa’ xi forma ta’ kuntatt bejniethom huwa min[abba t-tfal imma huwa ]gur li hi ma riditx ikollha x’taqsam aktar mieg[u. Il-ka] ikompli fl-20 ta’ Settembru li ;ej.L-Avukati Manwel Mallia, Arthur Azzopardi, u Kathleen Grima qeg[din jidhru b[ala parti /ivili g[an-nom tal;enituri tal-vittma, Tere]a u William Mifsud.
L-awtopsja fuq Mario Scerri g[adha biss fil-pro/ess u se tkompli llum L-awtopsja fuq il-katavru ta’ Mario Galea mag[ruf b[ala ‘Il-Pisirel’, ta’ 47 sena minn Tas-Sliema, li spi//a maqtul f’Paceville nhar il:img[a li g[addiet g[adha fil-pro/ess u mhijiex wa[da inkonklussiva kif kien irrappurtat f’xi mezzi o[ra tax-xandir. Dan ifisser li l-awtopsja se tkompli g[addejja u mistennija tkompli llum biex isiru aktar e]amijiet forensi/i. L-e]amijiet forensi/i qeg[din
jitmexxew mit-Tabib Forensiku Mario Scerri u li finalment g[andhom jiddeterminaw kif spi//a tilef [ajtu s-Slimi]. B’rabta ma’ dan il-ka], ]ew; persuni r;iel tressqu lQorti akku]ati b’dan il-qtil. Kien nhar is-Sibt filg[axija quddiem il-Ma;istrat Apap Bologna, li tressqu b’ur;enza l-Qorti Joseph Zahra minn San :iljan u Brian Cini minn Victoria G[awdex, li t-tnejn g[andhom 28 sena, akku]ati
bil-qtil ta’ Mario Galea. Il-ka] se[[ il-:img[a li g[addiet ftit qabel l-erbg[a ta’ filg[odu f’San :iljan wara argument ma’ xi persuni o[rajn. Zahra u Cini li wie;bu mhux [atja talakku]i mi;jubin kontrihom. Il-Qorti ordnat li jsir e]ami tossikolo;iku u tad-demm tal-vittma u li jsir e]ami fi]iku fuq l-imputati biex ikun mag[ruf xi ;rie[i ;arrbu. Il-Qorti ordnat ukoll biex l-
imputati jkunu e]aminati minn psikjatra u jekk ikun hemm b]onn jin]ammu fittaqsima forensika fl-Isptar Monte Carmeli fejn kien appuntant il-psikjatra Anton Grech. Dwar dan il-ka] kien interrogat ukoll xufier tat-taxi g[al dawn l-a[[ar 16-il sena li jidher li g[adda minn fuq il-vittma li kien mal-art wara li ntemmet il-;lieda. Robert Aquilina, saq minn fuq Mario Galea bil-karozza
BMW tieg[u, i]da millinterrogazzjonijiet tal-Pulizija [are; li Aquilina ma ndunax bil-vittma u waqqaf ilkarozza mill-ewwel meta sema’ xi g[ajjat tan-nies li kienu fil-post. G[al Joe Zahra deher lAvukat Michael Sciriha, filwaqt li g[al Brian Cini deher l-Avukat Gianluca Caruana Curran. IlProsekuzzjoni tmexxiet millIspetturi Keith Arnaud u Trevor Micallef.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Lokali 5
Persuna li g[andu potenzjal Ebi, il-kow/ Kien juri interess u meta tara l-interess ma tistax ma tag[tihx importanza. A[na imbuttajnieh sakemm sibna opportunità biex jikkompeti barra minn Malta. {dimna fuqu. Issa ilu sena jikkompeti u dejjem inaqqas il-[inijiet tieg[u. Urieni li jrid. Hu atte;;jament tajjeb li jkompli ja[dem u jirfina fuqu g[ax kull fejn morna dejjem naqqas il-[in tieg[u. Potenzjal de/i]ament hemm.
Kollox [a xejra o[ra g[al Matthew Sultana, li fir-ritratt jidher flimkien mal-kow/ Ebi Mohammadpour, wara li reba[ tliet midalji fl-International Disability Meeting f’Berlin, il-:ermanja (Ritratt> Michael Ellul)
Spirtu determinat u ambizzju] minn Doris Azzopardi
Matthew Sultana g[andu
15-il sena u b[alissa, minflok igawdi fil-kwiet il-vaganzi lil hinn mill-istudju tieg[u flaccounts u l-kompjuter, hu
qed jit[arre; bla heda biex i[ejji g[al-Log[ob Paraolimpiku li se jsir f’Londra bejn id-29 ta’ Awwissu u d-9 ta’ Settembru. I]da din l-opportunità g[al Matthew ;iet ming[ajr ma kienet mistennija, sitta bla [abel, kif jg[id il-Malti. Sa ftit tax-xhur ilu, ilParaolympics ma kinux fuq la;enda tieg[u. I]da kollox [a xejra o[ra meta re/entement kiseb g[alih su//ess kbir. Hu reba[ tliet midalji fil-kategorija tal-età tieg[u flInternational Disability Meeting li sar f’Berlin, il:ermanja. Tnejn fidda u wa[da bron] pre/i]ament. I]da mmorru pass lura. Kollox beda meta Matthew dde/ieda li jibda je]er/ita ftit ru[u fil-pixxina tar-Razzett tal-{biberija, sew biex ji//aqlaq ftit kif ukoll biex ine[[i ftit mill-pi] ]ejjed li kellu. Fil-pixxina kellu lassistenza ta’ Ebi Mohammadpour, li ja[dem b[ala terapista u trainer personali mal-Inspire u li llum hu l-kow/ ta’ Matthew. Hu ma damx biex inteba[ bilpotenzjal ta’ Matthew u minn
hemm it-tnejn li huma qatt ma [arsu lura. “Bdejt nie[u lezzjonijiet ba]i/i tal-g[awm madwar sentejn u nofs ilu fil-fa/ilitajiet tal-Inspire. Illum bit-ta[ri; intensiv tieg[i qed niffokka biex inkompli ntejjeb it-teknika tieg[i. Nit[arre; sitt ijiem fil-;img[a flimkien mal-kow/ Ebi Mohammadpour. B’kollox nag[mel disa’ sessjonijiet ta’ sieg[a u nofs il-wa[da mifruxin fuq sitt ijiem.” Ovvjament, b’dan it-tip ta’ ta[ri; intensiv il-potenzjal tieg[u g[al-log[ob Paraolimpiku ]died. Minn meta beda jie[u l-g[awm aktar bis-serjetà u fuq livell og[la, Matthew pparte/ipa f’diversi attivitajiet fosthom il-kampjonati nazzjonali, numru ta’ time trails u lInternational Easter Meet fejn ikkompeta ma’ atleti li ma g[andhomx di]abbiltà. Inkura;;anti ferm hu l-fatt li l-[inijiet ta’ Matthew mhumiex ’il bog[od minn dawk ne/essarji g[al kwalifikazzjoni u t-titjib fil-prestazzjonijiet tieg[u jawgura tajjeb fern. Imur il-pixxina filg[odu fis6-30 a.m. Jit[arre; b’mod intensiv u dan hu ne/essarju jekk irid jikkompeti. Lg[awm fih [afna teknika u issa jrid jirfina g[ax g[andu
Nipprova ma nwaqqafx it-ta[ri; u nag[ti kas l-istudju. Irrid insib kompromess
Il-;enituri tieg[i jemmnu fija i]da minnek irid ji;i. {add ma g[andu jibqa’ lura. Mhux g[awm biss je]isti. Kul[add g[andu potenzjal u tajjeb li wie[ed ju]ah b]onn jg[a;;el aktar u jaqbe] a[jar. Huma kollha naqriet li jrid jirran;a. “F’Berlin kienet l-ewwel darba barra minn Malta u nistqarr li kont ftit e//itat u kont qed nib]a’ ftit. I]da wara ftit bdejt nidra.” Matthew jg[id li sab appo;; kbir mill-familja u sab g[ajnuna kbira millInspire. Jg[id ukoll li sa issa dejjem irnexxielu jla[[aq mat-ta[ri; u l-istudju minkejja li s-sena d-die[la g[alih se tkun aktar iebsa g[ax irid jag[mel l-e]amijiet tal-O-levels. “Nipprova ma nwaqqafx itta[ri; u nag[ti kas l-istudju. Irrid insib kompromess.” Il-preparazzjoni ta’ Matthew hi wkoll fuq ba]i psikolo;ika. Hu determinat li jag[mel [iltu kollha, l-a[jar li jista’. “Se nkunu erbg[a: jien, ilkow/, uffi/jal u fi]joterapista. Se jkolli tim ta’ sostenn. Telg[in ukoll il-membri talfamilja g[al xi events i]da kellhom problema bil-biljetti g[ax kienu sold out i]da probabbilment se jirnexxilna n;ibuhom. Fil-Paraolympics, persuni b’tipi u livelli differenti ta’
di]abbiltà jikkompetu fiddixxiplini rispettivi tag[hom. Wara l-personalità mist[ija ta’ Matthew hemm spirtu determinat u ambizzju]. Spirtu tassew ne/essarju g[ax il-log[ob paraolimpiku hu kompetittiv [afna u hemm b]onn prestazzjonijiet e//ellenti biex wie[ed jikseb ri]ultati tajbin fil-heats preliminari li finalment iwasslu g[all-kwalifikazzjoni g[arrawnds finali. Matthew se jkun qed jirrappre]enta lil Malta fil-50 metru free fil-31 ta’ Awwissu fid-9.30am. 100 metru fly fl-1 ta’ Settembru fid-9.30am u fil-100 metru breast fit-8 ta’ Settembru fid9.30am. Forsi tistaqu x’di]abbiltà g[andu Matthew biex se jipparte/ipa fil-Paraolympics. Nemmen li dan mhux dettall importanti. Hu ferm aktar importanti li niffukaw fuq labbiltà straordinarja tieg[u. Il-kumplament hu irrilevanti. “Il-;enituri tieg[i jemmnu fija i]da minnek irid ji;i. {add ma g[andu jibqa’ lura. Mhux g[awm biss je]isti. {add ma g[andu jibqa’ lura g[ax kul[add g[andu potenzjal u tajjeb li wie[ed ju]ah.”
E]empju g[al persuni b’di]abbiltà Nathan Farrugia, Chief Executive, Inspire
Jien qed nitkellem kemm min-na[a talInspire kif ukoll mill-NCP (National Paraolympic Committee). Dawn huma g[aqdiet sportivi li ja[dmu ma’ persuna b’di]abbiltà fi]ika. A[na nadattaw l-isport g[ad-di]abbiltà. F’Malta hemm b]onn li nsa[[u lmentalità f’dan il-qasam. L-isport inklu]iv qieg[ed hemm biex il-persuna b’di]abbiltà nnifisha kif ukoll is-so/jetà jkunu aktar inklu]ivi. Ovvjament dawn l-opportunitajiet iservu biex nag[tu e]empju lil persuni b’di]abbiltà o[rajn [alli jit[ajru jipprattikaw lisport. Il-vanta;; li g[andha Malta hu li g[andna lg[aqdiet sportivi li g[andhom l-expertise fil-qasam tad-dixxiplina sportiva tag[hom u g[andna organizzazzjonijiet b[allInspire, li g[adha expertise f’dik li hi di]abbiltà. Flimkien mal-Kunsill Malti g[all-Isport, b[ala tim nistg[u nag[mlu differenza. Fil-25 ta’ Awwissu Matthew se jibda triqtu lejn Londra. In-Nazzjon jie[u l-opportunità biex jawgura lilu u lit-tim li tiela’ mieg[u kull su//ess.
Matthew Sultana waqt it-ta[ri; ilbiera[
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
6 lokali
Tonqos il-medja ta’ skart i;;enerat fid-djar Maltin Fi studju mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika dwar il-produzzjoni ta’ skart fi djar Maltin [are; li kuljum il-familji Maltin jo[or;u ma]-0.68 kg per capita, figura li ma nbidlitx mill-2002. Minna[a l-o[ra, il-medja taliskart solidu f’kull dar naqset b’4.2% g[al 2.17 kg, meta mqabbel ma’ g[axar snin ilu. Ri]ultati re/enti juru li likel jag[mel mal-50% taliskart kollu li jkun i;;enerat tul il-;img[a, u dan ikun segwit bl-iskart li jista’ jkun ri/iklat, filwaqt li l-aktar skart komuni hu tal-karti u l-kartun. Ilmaterjal ri/iklat jag[mel mat-38.4% tal-iskart ri/iklabbli tal-iskart kollu ;;enerat mid-djar Maltin, li jfisser ]ieda ta’ 8.3% fuq l-2002. Meta jitqabblu l-figuri tal-2002 ma’ dawk tal2011-2012 jidher li l-figuri tal-karta u l-kartun ]diedu b’4.9 punti per/entwali, b’]ieda minn 12.7% g[al 17.6%. Il-figuri dwar skart tal-plastik u [;ie; ]diedu bi 2.0% u 1.5% rispettivament, filwaqt li lammont ta’ skart tal-metall baqa’ l-istess.
Tibdil fil-kundizzjonijiet tal-libertà provi]orja g[al Fabio Psaila Kien hemm tibdil millIm[allef Lawrence Quintano fuq il-kundizzjonijiet tallibertà provi]orja fil-konfront ta’ Fabio Psaila ta’ 37 sena minn Santa Venera, mixli b’involviment fl-attentat ta’ serqa fuq il-kwartieri talHSBC u b’serqa fuq is-sid tal-kumpanija Gold Market, f’{‘Attard. Hu kien ing[ata libertà provi]orja fis-6 ta’ Awwissu li g[adda mill-Ma;istrat Audrey Demicoli fuq depo]itu ta’ €5,000 u garanzija personali ta’ €10,000. Madankollu, sar Appell mill-Avukat :enerali li bih dan talab kundizzjonijiet aktar ibsin. IlQorti tal-Appell laqg[et ittalba bil-garanzija personali titla’ minn €10,000 g[al €20,000. Il-Qorti ordnat ukoll li lammont ta’ depo]itu g[andu jibqa’ l-istess u li Psaila ma jersaqx fil-lokalitajiet talQrendi, {’Attard, in-Naxxar u r-Rabat u dan min[abba terzi persuni li jistg[u jmissu mal-ka]. Psaila ma kienx spi//a bniedem [ieles mill-ewwel peress li diversi multi li kellu kien baqa’ ma [allashomx u
g[alhekk kienu konvertiti f’[abs. Madankollu, ftit taljiem ilu hu [allas dawn ilmulti biex g[alhekk issa hu bniedem liberu. Fabio Psaila jinsab mixli fost o[rajn b’involviment flattentati ta’ hold-ups li saru fuq il-kwartieri ;enerali talHSBC f’{al Qormi, fit-30 ta’ :unju tal-2010, kif ukoll fuq il-;ojjellier Michael Mizzi f’{‘Attard fit-3 ta’ Di/embru tal-istess sena. Wara li kien se[[ l-a[[ar attentat, dak tal-Gold Market, Fabio Psaila kien g[osfor g[al tliet ;img[at, i]da lejn la[[ar ta’ Di/embru tal-2010 kien ta ru[u f’idejn il-Pulizija. Hu qed ji;i mixli bi 30 akku]a, li jinkludu li organizza g[aqda ta’ ]ew; persuni jew aktar bil-[sieb li jag[mlu reati kriminali u li asso//ja ru[u ma’ xi persuna jew persuni f’Malta bil-g[an li jwettaq delitt f’Malta u li g[alih hemm il-piena ta’ pri;unerija. Michael Mizzi, tal-Gold Market, kien qal fil-Qorti li dakinhar li sar l-attentat fuqu u fuq ibnu, huma kienu g[adhom kif g[alqu l-[anut u kienu g[adhom kemm waslu quddiem id-dar f’]ew;
karozzi separati. F’idejh, Michael Mizzi kellu l-bagalja li bejn flus kontanti u ;ojjellerija li kienet g[attiswija, kien hemm madwar €4,000. Hekk kif kien g[adu kif ipparkja, ra tliet persuni mg[ammdin sejrin g[al fuqu u waqt li talbuh il-bagalja, wie[ed minnhom tah daqqa fuq ix-xellug ta’ wi//u b’[adida. Mizzi waqa’ mal-art u kif kien qieg[ed jipprova jqum, l-aggressur tah daqqa o[ra f’nofs rasu. L-aggressuri mbag[ad telqu minn [dejh u kif kien qieg[ed iqum, ra persuna fl-art u dak il-[in [aseb li kien ibnu. Qal li madankollu skopra li lpersuna li kienet fl-art, kienet liebsa balaklava u mar ine[[ihielu biex jara jekk kienx jaf min hu l-aggressur, i]da qal li lill-aggressur qatt ma kien rah qabel. Ibnu Silvio Mizzi kien qal li [in minnhom, wie[ed millaggressuri waqg[etlu lpistola. Tnejn mill-aggressuri kienu se jippruvaw jaqbduha mill-art i]da hu kien [afif u [atafha qabilhom, waqt li laggressur l-ie[or mar fuq missieru. Dak il-[in, qal Silvio, ;ibed il-grillu tal-
arma. G[all-ewwel ma [aditx i]da mbag[ad ikkargarha u spara tir ’il fuq. Qal li dak il[in, jiftakar li waqt li tnejn mill-aggressuri dehru ji;ru lejn id-direzzjoni tar-Rabat, laggressur li kien fuq missieru rah jaqa’ fl-art. L-Ispettur Keith Arnaud kien qa; li parti millinvestigazzjonijiet tal-Pulizija kienet immirata li tistabbilixxi lil min kienet mikrija lkarozza Kia Avella li kien qieg[ed jag[mel u]u minnha Fabio Psaila. Mill-ist[arri; li sar, irri]ulta li din kienet mikrija lilu u kellha tkun irritornata tlett ijiem wara lattentat ta’ hold-up li sar fuq il-kwartieri tal-HSBC. Hu kien qal ukoll li lPulizija g[andha filmati me[duin fl-1 ta’ Lulju, li fihom jidhru Darren Debono, Vince Muscat u Fabio Psaila de[lin l-isptar privat Da Vinci, peress li Darren Debono kien safa milqut minn balla waqt l-attentat ta’ hold-up fuq il-kwartieri ;enerali tal-HSBC ftit taljiem qabel. L-Avukati Manwel Malia, Arthur Azzopardi u Kathleen Grima qeg[din jassistu lil Fabio Psaila.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
8 lokali
Ta[ri; g[al tobba gradwati f’Malta qabel ma jispe/jalizzaw minn Hermann Micallef
Il-Gvern solva l-problema li kien qieg[ed jesperjenza ssettur tas-sa[[a meta numru sostanzjali ta’ tobba Maltin kienu jitilqu minn pajjizna biex ikomplu jistudjaw barra minn Malta. Peress li l-programmi ta’ spe/jalizzazzjoni jirrikjedu numru ta’ snin ta’ studju, [afna minn dawn it-tobba kienu jil[qu jibnu [ajja personali u professjonali barra minn Malta u fl-a[[ar mill-a[[ar jispi//aw jg[ixu hemmhekk. Dan kollu nbidel meta fl2008, il-Gvern Malti sar lewwel Gvern li g[amel ftehim mal-Foundation Programme tar-Renju Unit. Dan hu programm ta’ ta[ri; ta’ sentejn g[al tobba gradwati qabel dawn jid[lu fi programm ta’ spe/jalizzazzjoni. Grazzi g[al dan il-ftehim, in[oloq il-Foundation Programme Malta, li hu mmexxi minn tim ta’ spe/jalisti Maltin u li permezz tieg[u t-tobba ;odda Maltin setg[u jag[]lu li jibqg[u jistudjaw hawn Malta stess. Dan il-;urnal ]ar ilFoundation School fl-Isptar Mater Dei. It-Tabib Tonio Piscopo, id-Direttur talFoundation School, spjega lvanta;;i ta’ dan il-programm ta’ ta[ri; li qed isir proprju f’Malta. Hu fisser kif kienu saru diskussjonijiet malFoundation Programme tarRenju Unit u twaqqaf programm ta’ sentejn f’Malta li jipprovdi l-istess /ertifikat li jo[or;u bih wara sentejn fir-Renju Unit. Pernezz ta’ dan i//ertifikat, it-tobba ;odda jkunu jistg[u jkomplu blispe/jalizzazzjoni tag[hom kemm f’Malta, jekk jag[]lu li jibqg[u f’Malta, jew f’pajji]i o[rajn fl-Unjoni Ewropea. Mistoqsi jekk hemmx lok li dan il-programm jissa[[a[, it-Tabib Piscopo, li hu wkoll konsulent dwar il-mard infettiv, sostna li hemm strutturi fil-post fejn ilprogramm ikun rivedut kontinwament. Kull ftit xhur jintbag[tu surveys kemm lit-trainees kif ukoll lit-trainers sabiex jing[ata feedback; kull sena ssir laqg[a mal-Kunsill Mediku li jag[mel quality assurance ta’ dan ilprogramm. Fl-a[[ar milla[[ar, il-Kunsill Mediku Malti jara li dan il-programm qieg[ed fuq livell tajjeb u jag[mel irrakkomandazzjonijiet tieg[u
Tobba waqt sessjoni ta’ spjega qabel ma jag[mlu prattika ta’ dak li qed jitg[allmu
dwar fejn g[andu jinbidel. Tonio Piscopo stqarr li s’issa l-programm baqa’ jissa[[a[ u n-numri komplew ji]diedu b’numru ta’ tobba Maltin u o[rajn barranin. It-Tabib Piscopo analizza l-livell ta’ su//ess li qed jinkiseb fost it-tobba Maltin u barranin li qed isegwu dan il-programm f’Malta. Hu qal li mill-feedback li jkollha liskola, il-programm hu milqug[ tajjeb [afna; hemm oqsma li jistg[u jissa[[u u tittie[ed azzjoni fuqhom. Sostna li hemm [afna trainers li ;ew im[arr;a lokalment [alli jkunu jistg[u jipprovdu t-ta[rig u fuq dan il-feedback kollu, l-Iskola tmexxi u tie[u azzjoni. S’issa, kompla Tonio Piscopo, in-numri qed juru li t-tobba lokali qed japprezzaw dan il-programm. Caroline Galea, Manager tal-Foundation School, tie[u [sieb l-amministrazzjoni ta’ dan il-programm. Hi qalet li n-numru dejjem ji]died ta’ tobba li qed jing[aqdu ma’ din l-iskola jfisser li lammistrazzjoni ti]died ukoll. Caroline Galea sostniet li lIskola hi responsabbli minn numru ta’ fatturi fosthom li tara li kull tabib li jibda maliskola jkollu l-programmi
Kull tabib ikun espost g[al spe/jalizzazzjonijiet differenti g[al sena s[i[a, ji;ifieri, kull tabib jing[ata programm ta’ tliet xhur g[al sena s[i[a, b’kollox erba’ programmi.. Dan ifisser li kull tabib, ikun espost g[al spe/jalitajiet differenti li ovvjament huma importanti [afna g[at-ta[ri; tat-tobba. Hi qalet li wie[ed millvanta;;i ta’ din l-iskola, hu li kull tabib jaf li kull sena x’inhuma l-ispe/jalitajiet li hu se jqatta’ il-[in tat-ta[ri; fihom, jaf min hu leducational supervisor tieg[u u jkunu allokati l-clinical supervisors, ji;ifieri dawk ilkonsulenti li t-tobba se jkunu qed ja[dmu mag[hom fisswali. Meta jibdew it-ta[ri;, ittobba m’g[andhomx biss xog[ol kliniku i]da wkoll xog[ol abbinat mat-ta[ri; tag[hom, ta[ri; li fl-a[[ar mill-a[[ar se jwassal g[allispe/alizzazzjoni tag[hom. Parti minn dan it-ta[ri; hi l-online modules, jew leLearning, u l-ePortfolio li hi sistema elettronika fejn kull tabib ini]]el, i]omm rekord
ta’ dak li jkun qed jara, jitg[allem u jag[mel biex isir tabib a[jar u jil[aq ilkompetenzi ne/essarji sabiex jg[addi minn dan ilprogramm. It-Tabib Etienne Muscat hu wie[ed mid-diretturi ta’ din l-iskola kif ukoll koordinatur prin/ipali fit-tim li jag[ti appo;; lit-trainees. Hu qal li dan il-programm jipprovdi mhux biss kurrikulu ta’ tag[him lit-tobba ;odda, i]da wkoll servizz ta’ appo;; li jibda mill-iktar ba]iku kif ukoll appo;; permezz talmentors jew educational supervisors. Kull tabib li qed jag[mel dan il-programm g[andu abbinat mieg[u tabib senior li jiggwidah; il-programm g[andu wkoll [ames training programme directors u kull wie[ed minnhom g[andu grupp ta’ tobba li jirrekordja l-livell ta’ su//ess tag[hom. Dan biex fl-a[[ar tas-sena jil[qu l-livell mitlub minnhom. Education supervisor jie[u r-rwol ie[or: jekk jinduna li
xi wie[ed jew wa[da mittobba mhux qed jil[qu l-livell me[tie;, hu jikkoordina lisforzi li jridu jsiru, jifhem id-diffikultajiet tat-tobba kon/ernati u jindirizzahom. It-Tabib Josef Micallef, li hu kollega ta’ Etienne Muscat, hu koordinatur prin/ipali dwar it-ta[ri; fil[iliet tat-tobba gradwati. Jis[aq li l-pazjent hu /-/entru tat-ta[ri; li, fost o[rajn, jinkorpora wkoll il-[iliet filkomunikazzjoni, [idma ma’ professjonisti o[rajn u fuq kollox [iliet klini/i. Josef Micallef fisser li lIskola tara li t-tobba jil[qu llivell mitlub biex ikunu kapa/i jag[mlu /erti affarijiet ma;enb il-pazjent. Fl-ewwel ;imag[tejn, it-tobba jitg[allmu kif jie[du d-demm u kif jie[du testijiet o[rajn. Fit-tag[lim prattiku. jintu]aw il-manikini, imbaghad ikollhom esperjenza diretta mal-pazjent; it-tobba jkunu f’numri ]g[ar mat-trainers li jg[allmuhom it-teknika e]atta mbag[ad matul dawn issentejn ikunu supervised minn tobba i]jed senior, b’assessments ]g[ar li jkunu regolari [alli l-livell ikun dak me[tie;. g[al pa;na 9
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissju, 2012
Lokali 9
It-tobba waqt is-sessjoni prattika fuq manikin
Programm ta’ ta[ri; li jwassal g[all-istess /ertifikat li jing[ata fir-Renju Unit minn pa;na 8
Barra minn hekk issir sessjoni ta ’ tliet sig[at fi gruppi ]g[ar fejn isiru simulazzjonijiet ta ’ xenarji ta ’ emer;enza u t - tobba , quddiem it - trainers , jimmani;;jaw il -‘ pazjenti ’ f ’ sitwazzjonijiet diffi/li . Il - programm ma j[arisx biss lejn [iliet klini/i i]da wkoll kif jitkellmu mal pazjenti , ma ’ tobba o[rajn u fl - a[[ar mill - a[[ar ikunu m[arr;a meta ji;u biex ja[dmu waqt g[ases fl emer;enza jew fl - isptar . Madankollu , sostna t - Tabib Micallef , it - tobba jing[ataw ta[rig formali b[al advanced life support . Ir - reputazzjoni tajba li kiseb il - Foundation Programme ta ’ Malta, kif ukoll il - fatt li pajji]na g[andu sptar modern , irrifletta f ’ ]ieda fin - numru ta ’ tobba ;odda li riedu jistudjaw f ’ pajji]na . Fil - fatt dan l - interess ma kienx
limitat g[al tobba Maltin biss . Illum , tobba minn diversi pajji]i qed japplikaw biex isegwu dan il - programm u jibdew it - triq ta ’ spe/jalizzazzjoni f ’ Malta . Mill - 2009 sal - lum , kien hemm 262 tabib li bdew dan it - ta[ri; – 207 kienu Maltin u G[awdxin filwaqt li 55 kienu barranin . IN - NAZZJON [a r reazzjonijiet ta ’ ]ew; tobba Maltin li g[adhom kif bdew dan il - programm . It Tabib Neville Borg qal li s ’ issa t - trainers qed jag[mlu l - almu tag[hom biex jg[inu lit - tobba ;odda b[alu . “ Kul[add qed jg[inna biex nie[du din il - ba]i essenzjali ... s ’ issa x - xog[ol mhux fa/li i]da bl g[ajnuna tat - trainers qed nimxu ’ l quddiem u bit ta[ri; li jtuna ikunu nistg[u jibqg[u g[addejjin bl - ispe/jalizzazzjoni ,” stqarr it - Tabib Borg . It - Tabib Gabriel Galea
wkoll g[adu kemm beda dan il - programm . Hu g[a]el dan il - programm f ’ Malta g[ax l - i standards huma e]att b[al barra , it ta[ri; li qed jir/ievu t tobba ;odda hu e]att b[al barra u / - /ertifikat li jir/ievu wara sentejn ta ’ tag[lim hu wkoll b[al barra ; fuq kollox g[andek il - benefi//ju li qieg[ed Malta . Hu stqarr li fl - a[[ar [ames ;img[at kellu ta[ri; tajjeb [afna u qed jie[u gost mal - pazjenti u mal kollegi Filwaqt li ]ied li jekk jibqa ’ sejjer hekk , g[alih , tkun esperjenza sabi[a . It - Tabib Karl Cutajar temm dawn is - sentejn li g[enuh [afna biex ikun jista ’ jibda jispe/jalizza . Hu qal li g[alih dawn is sentejn kienu pont bejn l Università u biex ikompli fil - karriera tieg[u ; kienu sentejn ta ’ ba]i u ta ’ ta[ri; , sew teoretiku kif ukoll prattiku .
L-enfasi ta’ dan il-programm hi l-pazjent u kif it-tabib jikkomunika tajjeb mieg[u It - Tabib Cutajar fisser kif hu kien e]aminat fuq il prattika minn nies ta ’ esperjenza u ta ’ pa/enzja kbira . Il - prattika servietu g[all quddiem fl ispe/jalizzazzjoni u l - kors wera , fost o[rajn , idea ;enerali dwar x ’ toffri l medi/ina llum . Dan il - programm ta ’ tag[lim g[en lit - Tabib Cutajar biex tejjeb l g[arfien mediku tieg[u . Hu fa[[ar dan il - kors g[ax mexxieh ’ il quddiem u sostna li l - programm kien imfassal biex wie[ed ja[dem mal - pazjent . Intant b[alissa g[adu kif beda fid - Dipartiment tal Ostetrija u l - :inekolo;ija b[ala trainee hemmhekk . Kollox ma ’ kollox , dan
il - programm g[amel differenza kbira g[all pazjenti Maltin min[abba l - fatt li naqqas il - b]onn li l - isptar , u s - servizzi tas sa[[a , ju]aw is - servizz ta ’ tobba barranin . Il - programm qed joffri l opportunità biex tobba ;odda jing[ataw l - aqwa ta[ri; possibbli f ’ Malta . Il - Gvern fa[[ar it - tim ta ’ spe/jalisti li jmexxu l Foundation Programme f ’ Malta li qed jag[mlu unur g[al pajji]na permezz tal - livell g[oli ta ’ ta[ri; li qed iwasslu . Dan ;ie rikonoxxut ukoll mill - istess Foundation Programme tar - Renju Unit li s - sena li g[addiet estenda l - kollaborazzjoni permezz ta ’ dan il programm sal - 20 1 6 .
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
10 Intermezz
INTERMEZZ MONDJALI Rassenja kulturali internazzjonali
Il-;rajja matul i]-]mien u mwassla lilna matul i]-]mien, u l-ispazju b[ala art u ambjent naturali, ma jistg[u qatt jinfatmu minn xulxin
Malta mil-lenti etnografika “G[amilna sforz imqan]a[ biex nidhru li a[na xi [add ie[or.”
– Paul P. Borg
Nismag[hem Jg[idu> it-tieni volum ta’ Paul P. Borg dwar l-antropolo;ija kulturali
Minbarra li hu rumanzier ta’ kalibru, Paul P. Borg kiseb il-fama ta’ etnografu ewlieni li qed jikkontribwixxi [afna biex jin[oloq profil qawwi tal-identità Maltija permezz tar-ri/erka kontinwa tieg[u f’dan il-qasam tax-xjenza so/jali. B[ala grupp qed jie[u lil Maltin minn sferi diversi tas-so/jetà, minn [addiema tas-seng[a u bdiewa sa persuni konnessi mal-attività li llum ng[odduha mal-folklor, mal-briedel, mal-festi pubbli/i (b[allkarnival), mal-arti u l-kitba letterarja, fost o[rajn. Borg jesplora tag[rif empiriku dwar kif g[exu (jew g[adhom jg[ixu) dawn in-nies, fiex jemmnu, kif g[addew [ajjithom, x’kienu l-valuri tag[hom u kif ikkultivawhom jew estendewhom, x’ja[sbu dwar l-ambjent li trabbew u g[exu fih. Ir-ri/erka ta’ Borg tirrappre]enta antropolo;ija kulturali fl-aqwa sens tal-kelma, evidenza perfetta tal-;enesi Griega tal-etnografija (il-kitba dwar innies). Borg jid[ol b’mod inaljenabbli fil-lista ta’ kontributuri primarji, ibda minn De Soldanis, :an Feran;isk Abela, Castagna u Dun Xand Cortis u kompli fost o[rajn b’Temi Zammit, Patri Manwel Magri, Guido Lanfranco u :or; Mifsud Chircop, li t-telfa tieg[u ftit snin ilu tat daqqa ta’ [arta qawwija lil din id-dixxiplina f’Malta. Aktar minn sempli/ement kollezzjoni
Paul P. Borg g[adu kemm [are; it-tieni volum ta’ intervisti tieg[u bit-titlu djalettali, Nismag[hem Jg[idu (edizzjoni tal-awtur u distribuzzjoni talBDL), ;abra ta’ kitbiet dokumentati dwar snajja’, g[ajdut u karattri mill-[ajja Maltija. L-ewwel volum kien [are; fl-2007. I]da tipikament, Nismag[hem Jg[idu hu aktar minn sempli/i kollezzjoni ta’ intervisti. Hemm linterventi persistent tal-awtur, bir-riflessjonijiet pun;enti tieg[u dwar kif il-Maltin tal-lum mhux biss ]valutaw l-ambjent naturali, i]da qed jikkontribwixxu bl-aktar mod sadiku biex jisradikawh. Dan il-mottiv ta’ protesta f’Paul P. Borg ji;ri kontinwament fix-xog[ol kollu tieg[u, anki dak kreattiv. Borg kiseb isem rispettabbli b[ala kronista ambjentali u folkloristiku u fost ix-xog[lijiet l-aktar ikkwotati tieg[u hemm l-istudji intensi li ppubblika dwar in[awi b[all-Wied tal-Mistra jew Selmun. Ir-riflessjoniiet li jag[mel l-awtur u li jippunte;;jaw l-intervisti f’din it-tieni ;abra jittradixxu /erti elementi romanti/i-nostal;i/i, i]da fuq kollox, dawn huma interventi ta’ rabja imra]]na (jew tal-inqas, kontenuta), li fil-qofol tag[ha hemm twemmin morali li l-Maltin ma jistg[ux jibqg[u indifferent dwar kif qed jitilfu l-identità awtentika tag[hom. Jirrifletti
Borg jirrifletti dwar kif il-Maltin kontemporanji donnhom wasslu g[all-qtug[ bejn i]-]mien u lispazju: “Il-katina ma taqta’ xejn ta’ ;rajjiet imqeg[din flambjent tag[hom jew ir-rabta tal-bniedem mas-sens ta’ ]mien u spazju b’xi mod ma kienx aktar meqjus mill-;enerazzjoniiet tal-lum. “Il-grajja matul i]-]mien u mwassla lilna matul
minn Mario Azzopardi marpardi@maltanet.net
Lura lejn l-img[oddi> akkwarell ta’ Edward Caruana Dingli
i]-]mien, u l-ispazju b[ala art u ambjent naturali, ma jistg[u qatt jinfatmu minn xulxin. Meta tlifna dan is-sens qridna l-ambjent, tlifna djar qodma, ;arrafna [itan tas-sejjie[, qa//atna l-[arrub b’ebda skruplu ta’ xejn, ukoll fil-qalba ta’ xi skejjel f’wi// l-istudenti tag[na, bnejna fl-isba[ ambjenti naturali, kellimna lil uliedna bi lsien barrani, warrabna idjomi u qwiel Maltin u g[amilna sforz imqan]a[ biex nidhru li a[na xi [add ie[or.” Dawn ta’ Borg mhumiex [sibijiet nostal;i/i, imma parti minn manifest morali ta’ intellettwali impenjat, ta’ awtur li qed jifhem it-t[arbit kappri//u], bla sens u bla kuxjenza, tal-fre;ju li qed isir fil-pajji]. Forsi g[alhekk li f’din il-;abra, Borg qed jintervista mhux inqas minn sitt awturi b[ala oma;; xieraq lil erwie[ sensittivi. Jew forsi g[alhekk li lawtur jintervista lil “dilettanti” ta’ attività kreattivaestetika, b[as-sehem taghhom fil-gost tal-karnival spontanju, il-bini tal-vari u l-istatwetti jew ilkostruzzjoni tal-istrumenti mu]ikali. Diversi intervisti jikkon/entraw fuq persuna;;i konnessi mal-edukazzjoni, l-aktar dik innovattiva, b[al dik li l-kronista g[amel ma’ Brother Martin Borg tal-Provin/ja tal-Freres. Brother Martin kien wie[ed mill-pijunieri kbar li da[al biex jintrodu/i t-
Il-katina ma taqta’ xejn ta’ ;rajjiet imqeg[din fl-ambjent tag[hom jew ir-rabta tal-bniedem mas-sens ta’ ]mien u spazju b’xi mod ma kienx aktar meqjus mill-;enerazzjonijiet tal-lum
tag[lim tax-xjenzi. Kien hu li beda jinstiga biex skejjel reli;ju]i jintrodu/u l-laboratorji g[all-kimika jew il-bijolo;ija. Interessanti wkoll l-intervista ma’ Rosaria Lacy D’Amato, fi]joterapista bint ir-raba’ li madankollu ppreferiet karriera medika u serviet b[ala ners flIsptar King George V. Fl-eqqel tal-gwerra D’Amato kienet qed tistudja fil-King’s College ta’ Londra, biex imbag[ad spe/jalizzat fil-kura tal-poljo meta faqqg[et f’Malta l-epidemija. Lil hinn mill-vista professjonali-akkademika, Paul P. Borg jiddedika l-aktar partijiet /entrali ta’ Nismag[hem Jg[idu lil dawk il-karattri li fehmu l[ajja u l-kumplikazzjonijiet tag[ha mhux mill-università jew mill-kotba, imma mit-triq, mimm fuq ilba[ar jew mill-g[alqa. F’din il-lista jid[lu erwie[ bi stejjer viva/i i]da wkoll, b’narrattiva iebsa, li tixhed determinazzjoni f’wi// it-tbatija u n-niket. Ikomplu l-filliera nies li g[addew minn esperjenzi singulari: Lateo l-Internat fl-Uganda, ?ikku ta’ Van;iela (il-bidwi li sar Baruni), Toni l-kok man-Navy, :iljan ta’ Strada Stretta, Tereza u ]ew;ha n-na;;ar li g[ama meta [aditlu ni//a fuq ix-xog[ol. U hemm l-e//entri/i, b[al Joni Sant tal-{amrun jew Richard Sultana tal-Partit tal-Farfett, li f’elezzjonijiet re/enti kienu joffru divertiment gratwit lil ko// nies li kienu jmorru g[all-mitings tag[hom, ji]]uffjettaw bl-iskerzi li kellhom xi jg[idu. Sultana kien [are; g[all-politika “g[ax qaltlu lMadonna” u l-Joni kien jiddjaloga mas-sriedak li kellu, jisimhom Platun, Sokrati, Domedes u Bojto, “dak li kiteb il-Mefistofli.” It-tnejn kienu joffru g[ors s[i[ fil-pubbliku, imma Paul P. Borg ma ji]]uffjettax bihom. Anzi jtellag[hom b[ala eroj (jew antieroj) li g[andhom twiddib serju x’jg[addu lis-so/jetà. G[ax dawn ukoll huma parti mit-tessitura etnografika ta’ Malta, bil-kontradizzonijiet kollha tag[ha.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
L-g[aqal politiku j;ib ir-ri]ultati {ames snin ilu f’dawn il-;ranet ta’ Awwissu, kienu bdew l-ewwel sinjali li d-dinja kienet se tid[ol fil-kri]i ekonomika li ilha daqstant tkidd [afna pajji]i. Kri]i dinjija f’[afna fa]ijiet
L-ewwel fa]i tal-kri]i [akmet lid-dinja bankarja meta [afna banek ;ew f’xifer il-falliment min[abba investimenti []iena li g[amlu fis-suq tal-proprjetà Amerikan. Sadattant, id-dinja kienet qed tbati prezzijiet g[oljin ferm ta]-]ejt, qmu[, g[alf u ikel; bi]-]ejt jog[la g[al 150 dollaru kull barmil. Imbag[ad id-dinja da[let f’re/essjoni li kienet lag[ar wa[da fi 80 sena b’[afna pajji]i g[adhom s’issa jnaqqsu l-;id li jo[olqu, jew sta;nati. Ir-re/essjoni kkaw]at il-qg[ad g[oli li [afna pajji]i qed i[abbtu wi//hom mieg[u u li qed i[assar il-[ajja ta’ miljuni kbar ta’ [addiema u ]g[a]ag[ madwar id-dinja. Il-fa]i ta’ b[alissa hi wkoll wa[da ta’ diversi pajji]i f’falliment li tant smajna fuqu. Il-kri]i dinjija fe;;et meta l-Gvern Nazzjonalista kien g[adu fl-ewwel xhur talle;i]latura tieg[u. }mien diffi/li f’bidu ta’ le;i]latura li s-sitwazzjoni dinjija kif kompliet ti]viluppa, baqg[et tiddomina u bla dubju kkaratterizzat id-de/i]jonijiet politi/i tul din il-le;i]latura.
I]da tul il-[ames snin li g[addew, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Kabinett tal-Gvern, baqa’ ffukat u jag[ti attenzjoni massima lil kull ]vilupp li se[[ tul din il-kri]i dinjija. Il-prijorità kienet li f’pajji]na jibqa’ jin[oloq ixxog[ol u l-ekonomija tkompli to[loq attività. Prijorità biex ma jintilfux impjiegi fl-ag[ar ]minijiet tar-re/essjoni dinjija. Il-Gvern intervjena b’g[aqal f’dawk l-azjendi li kienu f’diffikultà u g[enhom biex jinvestu minflok ma jaqtg[u qalbhom kif ;ara f’pajji]i o[ra. Riformi ekonomi/i li taw ir-ri]ultati
F’din il-kri]i dinjija li twalet [ames snin, lg[aqal tal-Gvern Malti wassal biex Malta evitat lag[ar effetti tal-kri]i u qed tgawdi rekord ta’ xog[ol, investiment u turi]mu. Dan ;ara g[ax il-Gvern g[amel riformi ekonomi/i li tejbu l-mod kif ta[dem l-ekonomija tag[na. Il-Gvern bidel ukoll parti min-nefqa tieg[u minn sussidji li ftit kienu jirrendu, g[al investiment filfabbriki, fil-lukandi u fid-ditti biex itejbu l-[idma tag[hom, ibig[u aktar u jimpjegaw aktar [addiema. Il-Gvern dawwar ukoll is-sussidji fuq l-ener;ija li qabel kienu jitilqu barra l-pajji] f’importazzjoni ta’ ]ejt g[al g[ajnuna biex il-familji jinvestu f’ener;ija mix-xemx. B’dawn id-de/i]jonijiet u b’o[rajn fil-linja tal-
prudenza, illum f’Malta nitkellmu fuq l-aqwa ri]ultat – il-[addiema full-time issa jaqb]u g[allewwel darba l-150,000. Quddiem dan ix-xenarju li esperjenza b’mod po]ittiv il-poplu Malti, l-MLP u Muscat jibqg[u negattivi. Muscat jibqa’ jg[id li jrid ibiddel anke f’setturi ewlenin tal-ekonomija tag[na li pajji]na qieg[ed ja//ella fihom. Muscat jibqa’ jikkonferma kemm hu verament amateur meta jibqa’ jirrifjuta li jammetti li bl-g[aqal tal-Gvern, fl-a[[ar erba’ snin in[olqu aktar minn 20,000 job. Muscat, g[alkemm jippretendi li hu ekonomista, ma jafx jag[mel iddifferenza bejn i]-]ieda fl-impjiegi u impjiegi ;odda. Dan g[aliex Muscat ma jafx il-kun/ett ba]iku tal-ekonomija. U jrid li l-poplu jafdalu lqasam sensittiv tax-xog[ol f’idejh. Is-serjetà tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi tidher bir-ri]ultati. Malta g[andha l-[ames l-anqas rata ta’ qg[ad fl-Unjoni Ewropea u li flimkien mal-:ermanja, Malta rat ]ieda fin-numru ta’ impjiegi meta mqabbel mal-2008. F’Malta rekord ta’ xog[ol
Il-mertu li llum Malta titkellem fuq rekord ta’ xog[ol flok kif jitkellmu [afna pajji]i fuq il-qg[ad hu tat-tmexxija tal-Prim Ministru li [a d-de/i]jonijiet id-diffi/li. Fa/li tkun popolari – imma huma l-g[aqal u dde/i]jonijiet l-ibsin li j;ibu r-ri]ultati veri.
L-“a[na” f’Santa Marija 1. Ninsabu lejlet mhux biss wa[da mill-g[e]e] festi tag[na, i]da wa[da li tirrappre]enta [afna u mill-vi/in dak li a[na b[ala nazzjon. Min a[na u minn fejn ;ejjin.
Devozzjoni lejn Sidtna Marija
X’sawwarna u x’g[a;inna. G[ax il-festa ta’ Santa Marija, g[ad li llum m’g[adhiex /elebrata bl-istess devozzjoni, kif ;ralhom festi o[ra wkoll, kif kien isir snin ilu, tg[allimna [afna dwar fiex kien jemmen ilpoplu Malti, anki qabel iddomma tal-Assunta ;iet proklamata mill-Knisja. 2. Filwaqt li d-domma talfidi tal-Assunta ;iet dikjarata mill-Papa f’nofs is-seklu dsatax, f’Malta tag[na kien ilu li kien hawn statwi, skultura, pitturi u vari dedikati lilha. G[andek vari u pitturi ta’ Santa Marija f’/erti parro//i n-na[a t’isfel ta’ Malta, u
fejn g[ad g[andna l-isba[ u l-ikbar festi, interni u esterni, li jsiru b[al g[ada, li g[andhom mitejn sena u fuqhom. Ji;ifieri ferm u ferm qabel ma l-Knisja Kattolika ddikjarat id-domma tal-fidi. Marjanu Gerada u Xandru Farrugia, biex insemmi tnejn biss mill-aqwa artisti Maltin, [admu u pprodu/ew fost lisba[ opri Marjani proprju f’;ie[ l-Assunta qabel l1854. 3. Kif qal il-Prof. Oliver Friggieri kemm-il darba, salbiera[tlula stess f’kitba f’dan il-;urnal, Santa Marija hi festa reli;ju]a li kisbet ukoll tifsira storika: “f’festi b[al din tidher a[jar il-kuxjenza nazzjonali tal-Maltin li minn ]mien g[al ie[or kellhom il[ila juru li l-konvinzjoni reli;ju]a tag[hom kienet ukoll realtà politika, kulturali…ir-rikkezza ta’ tradizzjoni qadima b[al din hi e]empju ie[or ta’ kemm ilMaltin kellhom mhux biss
Prof. Oliver Friggieri kemm-il darba qal li Santa Marija hi festa reli;ju]a li kisbet ukoll tifsira storika
twemmin f’Alla imma wkoll twemmin fihom infushom u f’pajji]hom. Il-kult Marjan
“Il-kult Marjan kollu f’Malta, b[al f’din lokka]joni, juri kif missirijietna, foqra u m/a[[din anki minn alfabelt, kellhom xorta wa[da sens qawwi ta’ stima lejhom infurshom.” 4. Fil-festa ta’ Santa Marija turi kemm il-Maltin raw fir-reli;jon mhux biss [arsa lejn is-sema, imma wkoll [arsa lejhom infushom b[ala poplu s[i[. Kien mod kif il-Maltin, ikompli Friggieri, g[elbu s-sens jew kumpless ta’ inferjorità nazzjonali li kien ;ej minn sekli ta’ [akma barranija li /a[ditna mill-istima li kien [aqqna. Forsi g[alhekk ukoll, il-kobor u l-infiq asso/jat ma’ dawn il-festi.
Vi/in il-€90,000 g[all-festa
Fil-fatt, il-;img[a li g[addiet, wara li attendejt serata mill-isba[ f’;ie[ Santa Marija f’wie[ed millisba[ ir[ula li g[andna finna[a t’isfel ta’ Malta, bqajt milqut meta membru tal-
kumitat qalli kemm ti;i tiswa l-festa ta’ g[ada. B’kollox, mill-bidu tal-kwindi/na sa tmiem l-ottava jkunu nefqu vi/in id€90,000, bejn nar, armar, mari/i, kun/erti, ikliet e//. U sal-icken /ente]mu ji;bruh mill-partitarji u sponsors. 5. Hi wkoll okka]joni o[ra biex ni//elebraw il-volontarjat. Kemm bradelli, plan/ieri, bandalori, gastri, pilandri, ganutell, statwi u vari, ornamentali, dekorati, mirquma, minquxa u indurati, jsiru jew saru biex i]ejnu fl-okka]joni tal-festa ta’ g[ada? L-importanza tal-volontarjat
Kollha [ar;u jew jo[or;u l-aqwa fost is-snajja’ talMaltin. Min se jikkalkula lprezz tal-[idma tal-id biex saru? G[ax dan kollu volontarjat li ma ;;ibx prezzu. Parti o[ra tal-“a[na” tag[na u li sawwar l-identità tag[na u jag[milna kburin min a[na.
minn Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
6. Il-festa t-tajba lillMaltin u l-G[awdxin kollha, spe/jalment dawk li ji//elebraw il-festa ta’ Santa Marija u jalla lkoll ma ninsewx li l-festa hi mezz g[al fini. Mhix fini fiha nnifisha. Sta g[all-“a[na” tag[na, fil;ewwieni tag[na, li dejjem infittxu l-g[ala, il-fini veru, g[al dak li qed ni//elebraw.
Il-festi anki jo[or;u l-aqwa fost is-snajja’ tal-Maltin
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
12 Ittri
G[adna bla ATM fil-Qrendi Sur Editur, Re/entement ;ie rrappurtat li l-BOV installa ATM ;dida f’{al Lija. Definittivament din kienet a[bar tajba g[ar-residenti ta’ {al Lija, biss it-3,000 residenti Qrendin jistg[u jibqg[u jo[olmu. Fil-passat wie[ed kien isib ferg[a tal-Mid-Med Bank fil-pjazza tal-Qrendi. Minn meta l-HSBC issostitwixxa dan il-bank, ilferg[a ng[alqet u g[alhekk ir-residenti Qrendin t[allew ming[ajr ebda servizz bankarju, hu x’inhu. Ovvjament mhux qed nikkontesta din id-de/i]joni g[ax nemmen li din idde/i]joni g[andha ti;i interpretata fil-kuntest ta]]minijiet tal-lum u l-bidliet globali fil-prattiki bankarji g[andhom ji;u kkunsidrati.
Madanakollu, din il-bidla setg[et ma inkwetatx lil dawk ir-residenti Qrendin li jsuqu, li jistg[u fa/ilment imorru fi r[ula ;irien b[allImqabba jew i]-}urrieq, jew dawk li jistg[u jirrikorru g[all-internet banking. Imma xi ng[idu g[al dawk ir-residenti o[ra li la jsuqu u lanqas ju]aw l-internet banking? }gur li ATM fil-Qrendi tkun ta’ konvenjenza g[arresidenti u ;;ib servizzi bankarji eqreb lejn ilkomunità Qrendija. Hemm bosta entitajiet li huma lesti li jikkooperaw dwar din il-kwistjoni u nittama li dan l-appell, li ti;i installata ATM fil-Qrendi, ji;i kkunsidrat serjament mill-banek.
Karl Agius Il-Qrendi
Is-Sa/erdot tal-Irxoxt Sur Editur, Awwissu hu xahar importanti [afna fil-[ajja parrokkjali tal-Mosta g[ax sewwasew f’nofsu, ti;i //elebrata l-festa tat-Tlug[ is-Sema ta’ Ommna Marija. Din is-sena, aktar minn snin o[ra, dan ix-xahar wera ru[u aktar impenjattiv, billi fih tfakkar ukoll, il-50 anniversarju mill-Ordinazzjoni Sa/erdotali ta’ Monsinjur Joe Carabott, eks Ar/ipriet talakbar parro//a f’Malta – ilMosta – g[al 22 sena (19812003). Il-poplu tal-Mosta ried jifra[ ma’ Monsinjur Carabott u mieg[u wkoll irodd [ajr lil Alla g[all-;id kbir li g[amel mieg[u u permezz tieg[u, anke jekk g[addew g[axar snin minn meta [alla ttmexxija tal-parro//a. Biex jibqa’ mfakkar dan lanniversarju sabi[ u anke b[ala apprezzament lejn Monsinjur Carabott, grupp ta’ tlieta min-nies, Salvinu Zahra, Mark Micallef u Emily Barbaro-Sant, bi qbil malAr/ipriet Dun Albert Buhagiar u bil-kollaborazzjoni ta’ numru sabi[ ta’ [bieb, ikkummissjonaw lill-artist Dione Borg, biex ipitter kwadru#portrait ta’ Monsinjur Carabott biex jing[atalu b[ala rigal. G[al din l-okka]joni, ilgrupp organizzattiv organizza serata nhar it-Tlieta 7 ta’ Awwissu 2012 fis-Sala Papa Wojtyla, il-Mosta, li kienet im]ejna g[all-okka]joni. Waqt is-serata, li fiha Monsinjur Joe Carabott ;ie ppre]entat u inawgura l-pittura, Anne-Marie Agius kantat l-Ave Maria, Panis Angelicus u You Raise Me Up – siltiet adattati g[all-okka]joni u li tulhom kienet akkumpanjata fuq l-orgni mit-tabib organista Hugo Agius Muscat. Id-diskors tal-okka]joni t[alla f’idejn Mario Thomas Vassallo, li bl-aktar mod
Parti mill-pittura li ng[atat lil Monsinjur Joe Carabott
ori;inali [are; fil-bera[ ilkarattru sod imma twajjeb talMonsinjur u l-mod kif mexxa l-parro//a g[al kwa]i kwart ta’ seklu. Ma naqasx, li fost affarijiet o[ra, isemmi nnumru sabi[ ta’ vokazzjonijiet li [ar;u mill-parro//a tul ilparrokat tieg[u. Mario Vassallo ddeskriva lill-eks Ar/ipriet Carabott b[ala s-“Sa/erdot tal-Irxoxt aktar milli tal-:img[a l-Kbira g[ax kien jemmen fil-qawwa tal-ispirtu ta’ Alla li jqanqal u jmexxi lill-Knisja”. Sejja[lu wkoll “bniedem b’[afna fa//ati” g[ax Dun Joe kien jadatta ru[u g[al kull /irkustanza li tinqala’ “fejn in-nies jag[]lu li jiftakru fa//ata aktar minn o[ra”. Fi tmiem is-serata ng[ata ritratt tal-pittura ffirmat millMonsinjur lil dawk pre]enti b[ala rikordju tal-okka]joni flimkien ma’ nota ta’ ringrazzjament minnu li ;iet apprezzata [afna. Il-Monsinjur ta wkoll tifkira lil dawk li ]ejnu s-serata bit-talenti li Alla l-Imbierek g[o;bu j]ejjinhom bihom, u tifkira o[ra lil dawk li bl-inizjattiva li [adu, se[[et opra o[ra sabi[a. Biex dawk pre]enti jkollhom /ans jiltaqg[u mal-Monsinjur, sar ri/eviment fil-bit[a talOratorju Marija Immakulata, li g[alih attendew ukoll ilqraba tal-Monsinjur u membri
tal-kleru [bieb tieg[u. Din ma kinitx l-unika attività li saret ad unur Monsinjur Joe Carabott fil-Mosta. I]]ew; baned Mostin – Nicolò Isouard u Santa Marija, organizzaw kun/ert mu]ikali ad unur tieg[u kif ukoll sar ri/eviment mill-G[aqda tanNar 15 ta’ Awwissu. ?elebrazzjoni o[ra li kien mistieden imexxi Monsinjur Carabott saret il-:img[a 10 ta’ Awwissu fir-Rotunda. Dakinhar [abat is-37 sena minn meta l-Ar/ipriet ta’ dak i]-]mien Monsinjur Bartilmew Bezzina qieg[ed kuruna tad-deheb fuq ras ilMadonna fil-kwadru titulari tar-Rotunda. Flimkien malAr/ipriet Buhagiar, Monsinjur Carabott mexxa kon/elebrazzjoni li fiha [adu sehem 30 sa/erdot u[ud minnhom Mostin li fil-ma;;oranza tag[hom ;ew ordnati fi ]mien il-parrokat tieg[u. Bi knisja mimlija nies, Monsinjur Carabott radd [ajr lil Alla g[all-grazzji kbar li g[amel mieg[u. G[an-nom tal-kleru u l-poplu tal-Mosta, l-Ar/ipriet Buhagiar ippre]entalu ikona tal-fidda, rigal tal-okka]joni. Kien imiss lill-Monsinjur li jg[addi l-pittura lill-Ar/ipriet biex jir/eviha f’isem ilparru//ani [alli fil-jiem ta’ wara ssib postha ma’ o[rajn fis-sagrestija tar-rotunda. Dan intlaqa’ b’/ap/ip kbir minn dawk pre]enti. U hekk ;ew fi tmiemhom i/-/elebrazzjonijiet organizzati ad unur Monsinjur Carabott. Nitolbu lill-Mulej i]omm idejh fuqu [alli jkompli jkun ta’ e]empju, kif dejjem kien, g[alina lkoll – sa/erdot ]elanti u [abrieki, pre]enti, u ta’ e]empju g[all-parru//ani bi kliemu u b’g[emilu. Nawgurawlu lkoll ad multos annos.
Emily Barbaro-Sant Il-Mosta
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
A[barijiet ta’ Barra 13 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IL-PANAMA> Fekruna tidher fuq kukkudrill fiz-zoo ewlieni ta’ Panama City (ritratt Reuters)
IS-SIRJA
FRANZA
Ir-ribelli jwaqqg[u T[assib dwar il-prezz ajruplan militari tar-re;im internazzjonali tal-ikel Ribelli fil-Lvant tas-Sirja qed isostnu li rnexxielhom iwaqqg[u ajruplan militari tal-Gvern i]da r-re;im Sirjan qed isostni li l-ajruplan i;;arraf min[abba ra;unijiet tekni/i. Filwaqt li fil-;lied fuq l-art ir-ribelli qed jag[tu ;lieda iebsa lir-re;im tal-President Sirjan Bashar al-Assad, dawn qed isofru l-akbar telfiet tag[hom min[abba l-attakki mill-ajru kontinwi. S’issa kontra l-ajruplani r-ribelli ma jidhirx li g[andhom xi armi tajbin [lief g[all-kanuni g[al kontra l-[bit mill-ajru. Tul dawn l-a[[ar xhur, irre;im Sirjan kull ma jmur aktar qed jirrikorri g[allajruplani militari kontra rribelli. It-televi]joni tal-Istat Sirjan qed isostni li l-ajruplan i;;arraf min[abba ra;unijiet
tekni/i waqt li kien fuq missjoni ta’ ta[ri; u kienet bdiet tfittxija g[all-bdot li ntqal li [are; mill-ajruplan qabel ma ;;arraf.
Hu stmat li tliet miljun Sirjan g[andhom b]onn g[ajnuna Min-na[a l-o[ra r-ribelli minn Mohassen po;;ew filmat fuq l-internet talajruplan g[addej fost sparar qalil lejh u f’daqqa’ wa[da jisplodi vampa nar. Sorsi fi [dan ir-ribelli qalu li l-ajruplan inzerta ntlaqat wara li ttajjar fil-baxx [afna fejn il-kanuni setg[u jolqtuh i]da ma kienx hemm informazzjoni jekk il-bdot salvax.
Ir-ribelli spiss ilmentaw li ma jistg[u jag[mlu xejn kontra l-ajruplani ta’ Assad u appellaw kemm il-darba lil Punent biex jag[tuhom l-armi g[al kontrihom. Sadattant illum mistenni sSirja Valerie Amos, il-kap talferg[a umanitarja tanNazzjonijiet Uniti, biex tiddiskuti kif tista’ ti]died lg[ajnuna g[all-popolazzjoni. I]da diplomati/i qalu li qabel ma jkun hemm xi /ans li lg[ajnuna tibda titwassal lil dawk fil-b]onn, il-;lied irid ibatti. Madwar tliet miljun Sirjan aktarx g[andhom b]onn a//ess g[all-ikel peress li min[abba l-;lied, is-settur agrikolu fis-Sirja sta;na. Barra minn hekk, [afna fabbriki tal-medi/ini fis-Sirja g[alqu u g[alhekk hemm nuqqasijiet kbar.
Franza, l-Istati Uniti u l-Messiku, b[ala President tal-G20, l-20 pajji] l-aktar sinjuri, se jsej[u konferenza lejn tmiem ixxahar biex jiddiskutu jekk hemmx b]onn summit ta’ emer;enza biex jiddiskutu l-prezz li dejjem qed ji]died tal-qmu[. Prezz li kien effettwat [a]in [afna min[abba lag[ar nixfa fl-Istati Uniti f’nofs seklu. Nhar il-:img[a, ilprezz tal-qam[irrum la[aq prezz rekord wara li dDipartiment talAgrikoltura Amerikan naqqas it-tbassir g[all[sad bi 17 fil-mija u dan qanqal t[assib li fid-dinja se jer;a’ jkun hawn kri]i tal-prezzijiet tal-ikel b[alma kien hawn fl-2008.
Apparti minn hekk, hemm t[assib li r-Russja tista’ ter;a’ tra]]an lesportazzjoni tal-qmu[ wara li l-maltemp din issena g[amel [afna [sara. Sentejn ilu, wara nixfa kbira fir-Russja, Moska kienet waqqqfet lesportazzjoni g[al kwa]i sena u hemm bi]a’ li tista’ ter;a’ tag[mel listess. Is-sena li g[addiet, lOrganizzazzjoni tal-Ikel u Agrikoltura (FAO) qalet li f’Lulju, il-prezz tal-ikel ]died b’6 fil-mija – aktar milli kien fl-2008 meta kien hemm il-kri]i. Il-G20, wara l-kri]i tal2008, kienet [olqot ferg[a biex tikkonfronta ]idiet drasti/i fil-prezz internazzjonali tal-ikel.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra SPANJA
Eluf ja[arbu min-nirien fil-G]ejjer Canary Hekk kif il-Pulizija tat-Tifi tan-Nar qed jikkumbattu nar kbir fil-foresta f’La Gomera fil-G]ejjer Canary, madwar 1,000 persuna kellhom ikunu evakwati matul il-lejl bejn il-{add u t-Tnejn. Iz-zona milquta l-ag[ar min-nirien f’La Gomera hi dik ta’ La Valle Gran Rey fejn l-a//ess hu mblukkat min-nirien li qed jinfirxu mis-s[ana kbira li hemm u rri[. Hemm ukoll nar ]g[ir li qed jaqbad f’Tenerife. Apparti n-nirien fil-g]ejjer Spanjoli, hemm ukoll nirien kbar fi Spanja nnifisha. }ew; pulizija tat-tifi tannar mietu waqt li kienu qed jippruvaw jikkontrollaw nar f’Torremanzanas, ra[al qrib Alicante. Hawn jinsabu impenjati tmien [elikopters u sitt ajruplani apparti lpulizija tat-tif tan-nar fuq lart. Anki f’La Gomera qed jintu]aw ajruplani spe/jalizzati u n-nar issa qed
javvanza minn tliet direzzjonijiet. Matul il-lejl bejn il-{add u t-Tnejn 910 persuna kienu evakwati minn Valle Gran Rey filwaqt li minn nhar il:img[a, aktar minn 5,000 persuna kellhom ikunu evakwati.
Kellha l-aktar xitwa niexfa f’70 sena Skont il-media Spanjola, madwar 3,000 persuna kellhom jabbandunaw djarhom f’Valle Gran Rey i]da s’issa ma kienx hemm rapporti ta’ vittmi. Spanja din is-sena ntlaqtet [a]in [afna min-nirien filkampanja wara l-aktar xitwa niexfa f’dawn l-a[[ar 70 sena u f’dawn l-a[[ar ;ranet ittemperaturi fil-G]ejjer Canary kienu ta’ madwar 40 grad Celsius.
Pulizija tat-Tifi tan-Nar waqt il-[idma kontra n-nirien f’Alicante fil-Lvant ta’ Spanja (ritratt Reuters)
IT-TURKIJA
Ma[tuf Membru Parlamentari Membru Parlamentari Tork li hu ta’ nisel Kurd in[ataf qrib il-belt ta’ Tunceli. Is-suspetti huma li hu n[ataf mir-ribelli Kurdi tal-PKK li qed ji;;ieldu g[allawtonomija fix-Xlokk tat-Turkija. Sa fejn hu mag[ruf din hi l-ewwel darba li r-ribelli Kurdi [atfu Membru Parlamentari Tork. Kelliem g[all-partit ta’ Husehin Aygun, il-
politiku ma[tuf, qal li hu n[ataf meta waqaf f’roadblock bejn il-bliet ta’ Ovacik u Tunceli Osservaturi qalu li l-[tif ta’ Aygun hu misteru peress li dan kien attivista Kurd li kien jistinka g[ad-drittijiet tag[hom. Il-[tif se[[ fi ]mien ta’ tensjoni kbira bejn il-PKK u l-Armata Torka tul il-fruntiera hekk kif issa anki l-Kurdi tul il-fruntiera mas-Sirja qed jitolbu g[al aktar awtonomija.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
A[barijiet ta’ Barra 15
IL-KOLOMBJA> Mument waqt wirja mir-Red Bull X-Fighters matul il-festival tas-sajf fil-kapitali Kolombjana Bogota (ritratt Reuters)
IR-RENJU UNIT
L-ismijiet l-aktar popolari g[at-tfal Bella u Jacob huma fost laktar ismijiet popolari g[attrabi li twieldu s-sena li g[addiet. Dan grazzi l-aktar g[all-kotba u films tassensiela Twilight. Bella, li hu l-isem tal-eorina fis-serje Twilight, g[allewwel darba da[al filklassifika tal-aktar 100 isem popolari mal-bniet u tni]]el fid-69 post. Jacob, isem karattru ie[or,
[a post l-isem George fil-lista tal-ismijiet l-aktar popolari g[as-subien biex mit-12-il post spi//a fis-seba’ post. I]da kienu l-ismijiet Harry u Amelia li spi//aw filqu//ata nett b[ala l-ismijiet laktar popolari g[at-trabi flIngilterra u Wales minflok Oliver u Olivia li kienu flewwel po]izzjoni fl-2010. Skont l-Uffi//ju nazzjonali tal-Istatistika, aktar minn
7,500 tifel u 5,000 tifla ng[ataw dawn l-ismijiet issena li g[addiet.
Harry u Amelia l-aktar ismijiet popoalri Osservaturi qalu li ra;uni tista’ tkun il-popolarità talPrin/ep Harry kif ukoll ilkarattru ta’ Harry Potter u l-
kantant tal-grupp One Direction Harry Styles. Min-na[a l-o[ra William, lisem ta’ [u l-Prin/ep Harry, mis-seba’ post fl-2010 spi//a fl-g[axar post s-sena li g[addiet. Catherine, isem mart il-Prin/ep William, jinsab fis57 post permezz tal-isem Katie. I/-/ifri juru li numru ta’ ismijiet ]diedu fil-popolarità tul l-a[[ar sena.
Fost l-ismijiet ‘;odda’ fillista tal-100 isem popolari kien hemm Tommy, Blake, Frankie, Elijah u Jackson filwaqt li Aiden, Bradley. Sam, Brandon u Kieran m’g[adhomx fil-lista. Fil-ka] tal-bniet apparti Bella, anki Willow, Elsie, Kayla, Francesca u Lydia da[lu fil-lista g[all-ewwel darba minflok Maisy, Tilly, Aimee, Libby, Alexandra u Laila.
IL-KANADA
Ji]diedu d-dehriet tal-UFOs Proprju 65 sena wara lfamu] in/ident ‘ta’ Roswell’ qed jidher li l-aljeni – irrispettivament mid-diversi teoriji tal-passat – jidhru li ‘skoprew il-Kanada’; fejn issena l-o[ra kien hemm numru rekord ta’ dehriet tal-UFOs lejn it-Tramuntana talfruntiera. F’dawn i/-/irkustanzi, ilgrupp Ufology Research irrapporta xejn anqas minn 986 dehra ta’ UFO tul ilKanada li jfisser medja ta’ xejn anqas minn tliet dehriet kuljum. Intant – g[alkemm irrapport bl-isem The 2011 Canadian UFO Survey jistqarr
li l-ma;;oranza tad-dehriet kienu sempli/i dwal tat-toroq jew ajruplani ta’ diversi daqsijiet u tipi – tal-anqas tmien ka]i fost id-986 huma kkunsidrati entitajiet mhux mag[rufa u ta’ kwalità partikularment misterju]a. Chris Rutkowski, id-direttur inkarigat mir-ri/erka ma’ Ufology li hu bba]at f’Winnipeg, ikkonferma li kull sena l-aktar dehriet tal-UFOs qed ikunu rappurtati minn Ontario – meta llum id-dehriet qed ise[[u f’numru ta’ zoni wara li fil-passat l-enfasi (rigward dehret tal-UFOs) ikkon/entrat fuq it-territorji tal-Punent.
Fl-istess [in – g[alkemm [dax fil-mija tad-986 in/identi rrappurtati m’g[andhomx spjegazzjoni – l-ebda wa[da mid-dehriet spe/ifi/i ma jinvolvu allegazzjonijiet ta’ kuntatti ma aljeni. U l-istudju – skont ma kien irrappurtat minn CBS News – jg[id li kuntrarju g[allopinjoni popolari, m’hemm lebda prova fissa u konkreta li xi ka] tal-UFO jinkludi fost o[rajn il-kuntatti mal-ekstraterrestrali. ’Il fuq min-nofs id-dehret tal-UFO matul is-sena l-o[ra kienu jinvolvu dwal fis-sema ta’ diversi forom – millplattina klassika sa boomerang
bir-ri]ultati tal-istudju juru li [afna nies qed ikomplu jirrappurtaw dwar o;;etti m’humiex tas-soltu li jaraw fis-sema u fejn f’xi ka]i ma te]isti l-ebda spjegazzjoni /ara jew ovvja. Sadattant, Rutkowski jg[id li [afna mill-osservaturi talUFOs huma piloti, pulizija u individwi b’kapa/ità tajba ta’ osservazzjoni u sens ta’ ;udizzju. Rutkowski mbag[ad jirrakkonta ka] ri/enti fejn xi [add ra o;;ett gri] u jleqq – fil-forma ta’ diska – li deher daqslikieku mdendel ta[t lis[ab fuq l-in[awi ta’ Morris, fejn dam g[al xi minuta u nofs. –
Dan il-ka] ma setax ikun spjegat b’mod spe/ifiku jew konvin/enti, bir-rapport itenni li ]-]ieda fl-ammont tal-UFOs tista’ anki tkun relattata ma’ sens ta’ g[arfien akbar fost ilpopolazzjoni ;enerali li je]istu l-a;enziji li ji;bru r-rapporti spe/ifi/i – minbarra l-websajts privati li jippermettu lin-nies jg[idu tag[hom dwar l-allegati dehriet ta’ dawn l-o;;etti. Spjegazzjoni o[ra, mbag[ad, tista’ tkun li aktar UFOs qeg[din tassew jenfasizzaw il-pre]enza fi]ika tag[hom fis-sema, u li r-realtà mhix daqshekk imwarrba minn kull sens ta’ imma;inazzjoni.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
16 A[barijiet ta’ Barra
IL-PERU> Jaguar jixrob l-ilma fiz-zoo Parque de Las Leyendas fil-kapitali tal-Peru, Lima (ritratt Reuters)
IL-VATIKAN
IR-RENJU UNIT
L-eks butler tal-Papa Benedettu XVI se jg[addi pro/ess b’rabta ma’ inkjesta rigward informazzjoni sensittiva dwar il-Vatikan li fil-bidu tas-sena bdiet tidher fil-media Taljana. Ilbiera[ il-Vatikan [abbar ukoll li se jitressaq il-Qorti anki lil Claudio Sciarpelletti, espert tal-kompjuters, b’rabta mal-ka]. Din hi l-ewwel darba li fil-ka] issemma li kien hemm persuna o[ra. F’Mejju, Paolo Gabriele kien arrestat wara li l-Pulizija sabu ittri kunfidenzjali u dokumenti o[ra flappartament tieg[u filVatikan. Dan wara li f’April il-Papa [atar kummissjoni biex
Im[allef ordna li t-tobba jistg[u jitfu l-magna li qed i]]omm [aj tifel minkejja li l-;enituri, Insara devoti, appellaw mieg[u biex dan ma jsirx g[ax qed jittamaw f’miraklu. L-Im[allef idde/ieda dan wara li stqarr li ma kien hemm ebda tama li t-tifel, li g[andu tmien snin, jirkupraw wara li kkrolla l-pulmun tieg[u u kien ]baljat li jin]amm [aj u possibbilment fi stat ta’ tbatija. Il-;enituri tat-tifel kienu stqarrew li jemmnu li hu kien g[adu konxju u li kien hemm /ans ta’ intervent Divin u ji;i salvat. I]da l-Im[allef qal li kellu jaqbel mat-talba tal-isptar u jintfew il-magni wara li ttobba qalu li kollox kien qed
li tintefa L-eks butler tal-Papa Jordna l-magna tal-[ajja ta’ tifel se jg[addi pro/ess jinstab is-sors li kien qed jikxef dawn id-dokumenti li allegatament kienu jikxfu korruzzjoni u tilwim serju ;ewwa l-Vatikan. Gabriele, li g[andu 46 sena, b[alissa qed jg[ix ta[t arrest fid-dar tieg[u. Lavukat tieg[u qal li hu ammetta li seraq iddokumenti i]da qal li kien qed jag[mel dan fl-interess tal-Knisja Kattolika. L-arrest ta’ Gabriele kien se[[ wara li [are; g[allbejg[ ktieb kontroversjali flItalja li fih kien hemm kopji ta’ korrispondenza bejn ilPapa u s-segretarju personali tieg[u jiddiskutu korruzzjoni u a;ir [a]in fost uffi/jali talVatikan.
ikun ta’ xejn. Hu ]ied li apparti li t-tifel kien di;à marid serjament, jekk jibqa’ jin]amm [aj kien hemm riskju ta’ aktar kumplikazzjonijiet u infezzjonijiet. Il-ka] instema’ nhar il:img[a fit-taqsima talfamilja tal-Og[la Qorti Ingli]a li g[andha l-poter tidde/iedi “fl-a[jar interess” tan-nies li huma meqjusa mhux kapa/i jg[idu jekk iridux ikomplu bit-trattament mediku jew le. Irri]ulta li mat-twelid ittifel kellu problemi serji b’sa[[tu i]da g[al dawn la[[ar snin g[ex [ajja normali. I]da wara operazzjoni li kellu b]onn f’:unju, sa[[tu marret g[allag[ar u kellu jin]amm [aj
b’magna li [adet post il[idma ta’ qalbu u l-pulmun. Wara xahar fuq il-magni, it-tobba ma raw ebda titjib u min[abba t-tip ta’ magna li qed tintu]a, aktar ma pazjent idum fuqha aktar hemm /ans ta’ infezzjonijiet u li jsofri mewt [esrem u mimlija tbatija. It-tobba dde/idew g[alhekk li l-magni g[andhom jintfew i]da l-;enituri rrifjutaw li jag[tu l-kunsens u fl-a[[ar mument qabdu avukat biex sfida t-talba li l-isptar g[amel fil-qorti. L-omm qalet li g[alkemm ta//etta l-evidenza medika, hi kienet temmen li binha kien konxju li kienet [dejh u li lfamilja tieg[u ma tilfitx ittama u kienet tafda [afna f’Alla.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
A[barijiet ta’ Barra bir-Ritratti 17
1
Il-100 anniversarju tal-Qawwa tal-Ajru Russa 1 Bombers tat-tip Tupolev Tu-22M, li jaslu f’distanzi twal, g[addejjin minn fuq il-ba]i tal-ajru ta’ Zhukovsky barra Moska 2 Ajruplan militari tat-tip Su-35 mal-in]ul tieg[u waqt l-air show li sar nhar il-{add f’Zhukovsky biex ji//elebra l-100 anniversarju tal-Qawwa tal-Ajru Russa 3 }ew; ajruplani tal-grupp aerobatiku Ingli] tar-Red Arrows waqt wirja li saret f’Zhukovsky nhar il-{add 4 Ajruplani tat-tim aerobatiku Russu, ir-Russ, waqt l-air show li sar nhar il-{add dedikat lill-100 anniversarju tal-Qawwa tal-Arju Russa
2
4
3
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
18 Tag[rif
Skema ta’ HSBC Premier esti]a g[all-Hilton u The Point Il-punti li jing[ataw permezz tal-u]u talMasterCard tal-HSBC Premier issa jistg[u jissarrfu f’kupuni tal-flus g[and Hilton Malta u The Point. Dan minbarra l-g[a]la lo[ra ta’ KMiles tal-Air Malta. Kupuni tal-flus g[al The Point jistg[u jintuzaw f’kull [anut fil-kumpless tax-xiri f’Tignè, TasSliema, filwaqt li l-kupuni ta’ Hilton Malta jistg[u jintu]aw g[all-akkomodazzjoni jew f’ristoranti ta’ Hilton Malta: Oceana, Bottega del Vino, Blue Elephant, Gazebo u Merkanti Beach Club. Speranza Catania, ilKap tal-Premier Proposition tal-HSBC Malta, sostniet li minbarra [afna benefi//ji u privile;;i disponibbli g[allklijenti Premier, dan ittitjib fl-iskema ta’ lealtà tal-HSBC Premier MasterCard jippermetti lill-klijenti biex jag[]lu li jsarrfu dawn il-punti g[and stabbilimenti millaktar presti;ju]i f’Malta. Il-klijenti tal-HSBC Premier jistg[u j/emplu lill-HSBC Premier direttament fuq 21489100 biex jifdu l-punti ta’ lealtà u jag[]lu bejn l-Air Malta KMiles ikkreditati lillkont tal-Flypass tag[hom, jew kupuni g[all-Hilton jew The Point. Il-punti g[all-Hilton jew il-kupuni tal-flus ta’ The Point jintbag[tu direttament lill-klijent bil-posta rre;istrata u jinfdew bir-rata ta’ kupuni ta’ €25 g[al kull 5,000 punt miksub. HSBC Premier i]id malfirxa tas-servizzi bankarji tradizzjonali billi joffri lill-klijenti a//ess g[al servizzi bankarji esklussivi u opportunitajiet ta’ investiment, inklu]i sservizzi personalizzati u lesperti tal-ippjanar talfinanzjarji me[tie;a [alli l-klijenti jag[mlu l-a[jar u]u mill-;id tag[hom, ikunu fejn ikunu fid-dinja. Meta jissie[bu malHSBC Premier, ikun assenjat lill-klijenti relationship manager li jipprovdi punt ta’ riferenza personalizzata g[all[ti;iet bankarji kollha, kif ukoll ta’ gwida esperta biex jibnu, imexxu u jipprote;u l-;id tag[hom.
Ritratt (fuq) Dawn ix-xog[lijiet ta’ restawr qed jitwettqu bl-aktar mod professjonali bl-iskop li l-Mit[na ta’ Kola tin;ieb lura g[all-kundizzjoni ori;inali
Ritratt (lemin) Xog[lijiet fuq ir-rikostruzzjoni u r-restawr tal-mekkani]mu intern issa jinsabu fl-a[[ar stadji tag[hom filwaqt li dalwaqt jibdew xog[lijiet ta’ tiswija u manutenzjoni fuq il-;ebla li tinstab fit-tromba tal-mit[na
Pro;ett ta’ restawr fil-Mit[na ta’ Kola Heritage Malta qed tniedi pro;ett biex jer;g[u jin[admu partijiet mill-makkinarju, kemm dak estern, kif ukoll dak intern, tal-Mit[na ta’ Kola. Anali]i li saret fuq l-injam intern talmekkani]mu tal-mit[na sabet li dan kien jiddeterjora b’mod avvanzat, li f’xi ka]I kien ta’ periklu g[all-istabbiltà strutturali tat-torri tal-mit[na. Min[abba numru ta’ fatturi, u biex ikunu rispettati l-karatteristi/i ori;inali tal-mekkani]mu, l-injam spe/jalizzat me[tie; g[al dan il-pro;ett ma setax ikun fornut lokalment imma kellu ji;i importat minn barra.
Xog[lijiet fuq ir-rikostruzzjoni u rrestawr tal-mekkani]mu intern issa jinsabu fl-a[[ar stadji tag[hom. Fil-jiem li g[addew, il-mekkani]mu tal-mit[na ;ie ]armat biex isirulu xog[lijiet ta’ tiswija u restawr fuq l-elementi li g[andhom jin]ammu; wara jkunu integrati dawk lelementi ;odda. Fil-;ranet li ;ejjin hu ma[sub ukoll li jsiru xog[lijiet ta’ tiswija u manutenzjoni fuq il-;ebla li tinstab fittromba tal-mit[na. Dawn ix-xog[lijiet ta’ restawr qed jitwettqu bl-aktar mod professjonali minn Heritage Malta, bl-iskop li l-Mit[na ta’
Kola tin;ieb lura g[all-kundizzjoni ori;inali. Hu ma[sub li x-xog[lijiet fuq din il-mit[na jitlestew sa qabel tmiem issena. Il-Mit[na ta’ Kola fix-Xag[ra, G[awdex, hi wa[da minn diversi mtie[en e]istenti fil-g]ejjer Maltin li jmorru lura g[al ]mien il-Kavallieri ta’ San :wann. Din il-mit[na nbniet fis-seklu tmintax proprju fir-renju tal-Gran Mastru Manuel de Vilhena. Lejn l-a[[ar tas-seklu dsatax, il-Mit[na ta’ Kola g[addiet f’idejn ilfamilja Grech li baqg[et t[addimha g[al aktar minn mitt sena.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Ivvja;;ar 19
Esplora l-belt meravilju]a ta’ Rio de Janeiro mal-Emirates Il-Bra]il hu mag[ruf g[allospitalità, kuluri, attivitajiet mimlija ritmu b[alma huma lwirjiet tas-samba u l-Karnival ta’ Rio, kif ukoll l-im[abba kbira li g[andhom in-nies g[all-futbol. Kull sena, il-Bra]il jilqa’ miljuni ta’ turisti. Jing[ad li Rio de Janeiro hu l-iktar belt fl-emisfera t’isfel tad-dinja li tilqa’ vi]itaturi. Rio se tkun qed tospita t-Tazza tad-Dinja fl-2014 u l-Log[ob Olimpiku li jmiss fl-2016, u di;à qed tittrasforma ru[ha f’destinazzjoni popolari u interessanti. Emirates topera titjira kuljum lejn Rio de Janeiro minn Dubaj. Il-vja;;aturi jistg[u jiskopru din id-destinazzjoni meravilju]a filwaqt li jesperjenzaw il-lussu tal-kabini privati, is-seats li jin]lu u jinbidlu f’sodda g[al mistrie[ filKlassi tan-Negozju, u l-ispazju u kumdità li jinsabu fil-Klassi tal-Ekonomija. Is-sistema ta’ divertiment tal-Emirates, ice, toffri 1,400 kanal ta’ divertiment on-demand biex tolqot ilgosti partikolari ta’ kull passi;;ier. Dan flimkien ma’ ikel mill-ifjen li joffri tog[ma bil-quddiem tad-destinazzjoni qabel il-wasla. Rio de Janeiro
Jekk wie[ed i]ur Rio de Janeiro fuq negozju jew inkella g[all-btala, isibha ferm diffi/li biex jirre]isti lattrazzjonijiet ta’ g[add ta’ postijiet mag[rufa b[allMu]ew tal-Arti Kontemporanja, l-istatwa ikonika ta’ Kristu r-Redentur, u x-Sugar Loaf Mountain fejn wie[ed jista’ j]urha b’mod fa/li permezz tal-funikular. Madankollu dawn il-postijiet
inkella g[al ]jarat o[ra ta’ interess. Filg[axija l-funikular iwassal lil vi]itaturi fuq Sugar Loaf Mountain biex hemmhekk jaraw il-panorama sabi[a tal-belt ta[thom filwaqt li jieklu ikel mixwi fuq il-bbq f’ristorant tipiku Bra]iljan. Bejn ir-raba’ u l-[ames jum> Iguacu Falls (permezz ta’ titjira)
Il-;urnata tibda bi ]jara bilmixi li twassal lill-vi]itaturi f’canyon, b’veduta ta’ qtug[ in-nifs ta’ ’l fuq minn 240 kaskata (waterfalls). L-g[ada filg[odu, il-vi]itaturi jmorru jaraw il-panorama tal-kaskati mix-xaqliba tal-Ar;entina, u jaqsmu l-Pont ta’ Tancredo Neves fi triqithom lejn ilPark Nazzjonali ta’ Iguacu biex jaraw il-pjattaforma sospi]a fix-xifer ta’ Devil’s Throat li hi l-ikbar kaskata. Il-waqfa g[al-lejl tkun f’Iguacu. Mis-sitta sad-disa’ jum> Manus - Amazon
Kull min i]ur Rio de Janeiro jsibha ferm diffi/li biex jirre]isti l-attrazzjonijiet ta’ g[add ta’ postijiet mag[rufa
familjari huma biss id-da[la g[all-belt vibranti mimlija attrazzjonijiet li j]ommu lillvi]itatur okkupat g[al kwalunkwe tul ta’ btala. Is-36 bajja f’Rio de Janeiro huma famu]i mad-dinja kollha, u f’kull wa[da minnhom il-vi]itaturi jsibu [ajja mimlija attivitajiet ta’ divertiment. Il-belt toffri wkoll g[add ta’ g[a]liet g[al dawk li jfittxu ikel, mu]ika u divertiment, ;enwinament Bra]iljan.
Esplora l-Bra]il bl-Emirates Holidays
Matul i]-]jara f’Rio de Janiero, il-vi]itaturi jistg[u jag[]lu li jesploraw il-Bra]il mal-Emirates Holidays, ilferg[a tal-ivvja;;ar talEmirates. }jara ta’ 13-il jum#12-il lejl tie[u lillvi]itaturi fil-qalba tal-pajji], minn Rio de Janeiro salforesta ta’ Amazon u lkaskati ta’ Iguacu.
Mill-ewwel sat-tielet jum> Rio de Janeiro
Mal-wasla fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Rio de Janeiro, trasport ikun provdut lejn il-lukanda. L-g[ada filg[odu, il-vi]itaturi j]uru lMuntanja Corcovado, il-post fejn tinsab l-istatwa famu]a ta’ Kristu r-Redentur u ]-]jara tkompli matul il-bajjiet mag[rufa ta’ Rio. It-tielet jum ikun iddedikat g[ax-xiri, jew
Wara t-titjira lejn Manus, mag[rufa b[ala l-Belt talForesta, u ]jara madwar ilbelt, il-vi]itaturi jaraw ilforesta tal-Amazon. Hawnhekk, wie[ed jista’ jesperjenza l-g[ana distintiva tal-g[asafar ikkuluriti tropikali, l-arja friska talforesta, g[add kbir ta’ fjuri e]oti/i u si;ar twal immens. Fid-disa’ jum, il-vi]itaturi j]uru r-ri]erva naturali g[axxadini u wara l-vja;; tarritorn lejn Manus jitkompla fuq dg[ajsa. Id-destinazzjoni li jkun imiss tkun Salvador permezz ta’ titjira. Mid-disa’ sat-tnax-il jum> Salvador
Wara ]jara ta’ nofstanhar f’Bahia, il-belt kapitali storika ta’ Salvador, g[al filg[axija wie[ed jista’ jag[]el li jara xi spettaklu tipiku ta’ Bahia biex jifhem u japprezza aktar ilkultura Bra]iljana. L-a[[ar jumejn huma liberi u wie[ed jista jqatta’ l-[in kif jixtieq fost varjetà ta’ ]jarat. Fla[[ar ;urnata, trasport ikun provdut lejn l-ajruport g[attijira tar-ritorn lejn Rio. Lil hinn mill-Bra]il
Veduta ta’ qtug[ in-nifs ta’ ’l fuq minn 240 kaskata
Il-vja;;aturi jistg[u jag[]lu li jestendu l-btala tag[hom lejn il-pajji] ;ar, l-Ar;entina, grazzi g[ad-destinazzjoni l;dida tal-Emirates bejn Rio u Buenos Aires. Ir-rotta DubajRio de Janiero-Buenos Aires hi operata bil-Boeing 777-300ER. Emirates ittir ukoll kuljum minn Dubaj lejn Sao Paulo, il-Bra]il.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
20 Madwarna
Il-parro//a Madonna ta’ Lourdes f’Ra[al :did minn Clinton Sammut
A[na l-Maltin g[andna n[ossuna fortunati li kwa]i kull [a;a li g[andna madwarna kemm fl-ir[ula u l-bliet g[andha storja li l-g[eruq tag[ha jmorru g[exieren ta’ snin lura u anki f’/irkustanzi partikulari, anki eluf kbar ta’ snin ilu.
pre]enti b[alissa hu lKappillan Dun Christopher Galea. Il-festa tal-Madonna ta’ Lourdes issir l-ewwel {add wara s-17 ta’ Awwissu. Tin[are; l-istatwa titulari ma[duma mill-injam millartist Samwel Bugeja (19202004) li tlestiet f’Awwissu tas-sena 1980 u n;iebet filparro//a tal-Madonna ta’ Lourdes permezz ta’ pellegrina;; mill-paro//a matri/i ta’ Kristu Re fl-istess lokalità.
It-twaqqif tal-paro//a Madonna ta’ Lourdes
Ftit tal-;ranet ilu kelli xxorti nag[mel ]jara fil-knisja parrokkjali ta’ Lourdes f’Ra[al :did fejn b[alissa qeg[din jag[mlu l-preparamenti g[all-festa tal-patruna tag[hom li se tkun i//elebrata fid-19 ta’ Awwissu. Din ilknisja g[andha storja interessanti warajha spe/jalment meta tqis il-fatt li ;iet iddikjarata parro//a fl-1974, relattivament ftit tas-snin ilu. Id-devozzjoni lejn ilMadonna ta’ Lourdes f’Ra[al :did tmur lura sas-seklu 19 fejn fi Triq it-Telg[a ta’ Ra[al :did twaqqfet ni//a ddedikata g[all-istess Madonna. Jing[ad li din in-ni//a kienet popolari mhux biss mal-Pawlisti imma ma’ g[add kbir ta’ [addiema li kienu jg[addu minn hemm biex imorru j[ottu jew jg[abbu l-fa[am. Bil-popolazzjoni dejjem tikber ta’ din il-lokalità, il-kappillan Dun Fran;isk Xuereb lura fis-sena 1937 [ass il[tie;a li tinbena kappella f’dawn l-akkwati, i]da Monsinjur Mikiel Gonzi kellu xewqa o[ra, dik li flok kappella tinbena knisja ddedikata lill-Madonna ta’ Lourdes. Fil-11 ta’ Frar tal-1963 sar pellegrina;; li beda minn dak i]-]mien il-parro//a ta’ Kristu Re sal-post fejn kellha tinbena l-knisja fejn hemm twa[[al salib. Xahrejn wara nxtrat lart u seta’ jibda l-pro/ess talbini tal-knisja, li l-pjanti g[aliha saru b’xejn mill-perit Joe Xuereb, neputi tal-kappillan Dun Fran;isku Xuereb, u l-bini kien t[alla f’idejn
Dun Christopher Galea, il-Kappillan tal-parro//a Madonna ta’ Lourdes
Carmelo Mifsud, bennej minn {al Qormi. Wara li tlestew il-pedamenti nhar Santa Marija tas-sena 1963, l-Ar/isqof Mikiel Gonzi qieg[ed l-ewwel ;ebla tieg[u u sal-a[[ar tas-sena ta’ wara, ji;ifieri l-1964, il-knisja kienet lesta g[all-u]u tag[ha. It-tberik tal-artal u tal-knisja li g[andha kampnar wie[ed bi stil romantiku modern u li hi mibnija fuq stil modern, sar fit-8 ta’ Frar 1965 mill-istess Ar/isqof. F’din il-knisja nsibu pittura tal-artist Emvin Cremona, wa[da fuq il-mural tat-tabernaklu u tirrappre]enta l-manifestazzjoni tal-{niena ta’ Alla bl-inter/essjoni tal-Madonna. Elf ru[ f’attendenza
Ming[ajr ebda skantament u wara li tikkonsidra li din ilknsija kienet tara sa[ansitra elf ru[ fil-quddies tal-{add, fit-22 ta’ Settembru 1974 din il-knisja kienet iddikjrata parro//a u b’hekk awtomatikament il-parro//a ta’ Kristu Re nbidlilha t-titlu tag[ha g[al matri/i. L-ewwel kappillan li serva fiha wara li saret parro//a kien Dun Victor Zammit McKeon filwaqt li dak
Il-festa tal-Madonna ta’ Lourdes
Nhar il-{add li ;ej 19 ta’ Awwissu se tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna ta’ Lourdes f’din il-lokalità. IlKappillan Dun Christopher Galea fil-messa;; tieg[u [e;;e; lill-Pawlisti kollha biex kul[add jie[u sehem attiv f’din il-festa, kemm dawk li g[adhom kemm ;ew kif ukoll dawk li joqog[du ’l bog[od g[aliex din hi festa tal-Madonna ta’ Lourdes li tkun su//ess biss bil-kooperazzjoni ta’ kul[add. Il-Kappillan tefa’ sfida importanti g[al din il-festa fejn kull parru//an g[andu jag[raf l-importanza tal-festa u jag[mel distinzjoni bejn dawk l-aspetti primarji fejn wie[ed jie[u [sieb ru[u u jing[aqad b[ala komunità ming[ajr dawk l-affarijiet li huma sekondarji u li mhumiex daqstant importanti.
Il-programm tal-festa
Illum it-Tlieta 13 ta’ Awwissu, V;ili ta’ Santa Marija, il-quddies se jkun b[al ta’ nhar ta’ {add. G[ada l-Erbg[a 15 ta’ Awwissu, ilFesta ta’ Santa Marija, barra li l-quddiesa hi kmandata, ilquddies ikun b[al tal-{add. Il-{amis 16 ta’ Awwissu hu Jum il-Paro//a. Fis-6pm jibda ru]arju millmembri tal-g[aqdiet u wara tibda quddiesa mmexxija mill-Kanonku Dun Vin/enz Cachia, il-Kappillan ta’ Kristu Re. Il-:img[a 17 ta’ Awwissu hu Jum il-Familja. Fid9:30am ti;i //elebrata quddiesa g[all-anzjani u l-morda fejn se jing[ata s-sagrament tal-morda. Fis-6pm jibda rru]arju u wara l-quddiesa li g[aliha hu mistieden kul[add b’mod spe/jali l-familji. Is-Sibt 18 ta’ Awwissu, lejlet il-festa, fis-7:30am se ssir quddies bit-Te Deum. Fis6pm quddiesa u fis-7pm transulazzjoni solenni bir-relikwa tal-Madonna ta’ Lourdes mi/?entru Parrokkjali. Imexxi Monsinjur Joe Carabott. Il-{add 19 ta’ Awwissu, jum il-festa, se jsiru numru ta’ quddisiet bejn is-7am u l10am. Fis-7:30pm tibda l-
L-istatwa tal-Madonna ta’ Lourdes li l-festa tag[ha se ti;i //elebrata fid-19 ta’ Awwissu
pur/issjoni fejn l-istatwa tkun akkumpanjata minn numru ta’ innijiet Marjani. Wara tid[ol l-istatwa u ting[ata l-barka sagramentali. G[aqda Nar u Armar
Fil-parro//a tal-Madonna ta’ Lourdes twaqqfet g[aqda bl-isem G[aqda Nar u Armar. Il-membri tag[ha jag[mlu
xog[ol siewi kemm matul issena u wkoll b’mod spe/jali matul il-;ranet tal-festa. Dan ix-xog[ol jing[ata minn dawn il-membri b’mod volontarju u li kieku ma kienx g[al dan ilfatt ]gur li l-festa ma tistax issir fuq dan il-livell g[oli ta’ professjonalità. Din l-g[aqda hi mmexxija mill-avukat Duncan Borg Myatt.
Wa[da mill-[idmiet li saru mill-G[aqda Nar u Armar fl-istess parro//a
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Sajf Flimkiem NET Television 18.10 Fost is-su;;etti li se jkunu ttrattati fil-programm tal-lum se jkun hemm dwar pro;ett li jirrigwarda d-dijabete u li dwaru se jag[ti tag[rif Mario Grixti, li hu Senior GP bba]at fi/-?entru tas-Sa[[a tal-G]ira,
filwaqt li Charles Camenzuli se jkollu b[ala mistieden lil Mauro Pace Parascandalo li se jitkellem dwar maratona b’risq Puttinu Cares li se ssir nhar il-:img[a, is-17 ta’ Awwissu.
(Hawn fuq u ta[t) E]empji ta’ log[ob tan-nar mill-kamra tal-Imqabba
Il tesoro dell’Amazzonia (The Rundown) Italia 1 21>10 Film ta’ avventura Amerikan li n[adem fl-2003 b’re;ija ta’ Peter Berg u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil The Rock, Rosario Dawson u Seann William Scott, li jidhru fir-ritratt hawn fuq. Beck ikun spiss jitqabbad biex ji;ri wara nies li g[andhom jag[tu xi flus. Il-bi//a xog[ol ta’ prijorità li jkollu tkun dik li jsib lil Travis, tifel ta’ boss, li jkun jinsab fil-;ungla tal-Amazonja jag[mel bi//a xog[ol partikulari. Liberty Stands Still Raidue 00>35 Film thriller, koproduzzjoni :ermani]a u Kanadi]a, li n[adem fl2002 b’re;ija ta’ Karl Skogland u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Wesley Snipes, lil Linda Fiorentino u lil Oliver Platt. Eks bodyguard ja[taf b[ala osta;; lill-mara ta’ negozjant bl-armi. Ikollu motiv personali g[aliex g[amel hekk, u jkun lest jag[mel minn kollox biex jivvendika ru[u minnu... La scuola La 5 21.10
Anna Galiena u Silvio Orlandi (li t-tnejn jidhru firritratt flimkien ma’ ]ew; atturi o[ra li g[adhom tfal), ikun g[alliema f’Istituto Tecnico filperiferija ta’ Ruma. Listudenti ma jkunux fost dawk ideali, u l-kap tal-iskola, li jkun qed jistenna promozzjoni u li ji;i ttrasferit minn hemm, ftit li xejn ikun qed i[abbel rasu. I]da numru ta’ g[alliema, b’mod partikulari l-Professur Vivaldi u l-Professoressa Majello jkunu determinati li jag[mlu dak kollu possibbli biex lill-istudenti jag[tuhom /ans ta’ futur tajjeb fil-[ajja u l-karriera li jag[]lu....
Xandira diretta tal-wirja tal-log[ob tan-nar mill-Imqabba For/ina - NET Television 21.00
Edizzjoni spe/jali ta’ For/ina, lejlet Santa Marija, li se tiffoka primarjament fuq il-log[ob tan-nar li jkun hemm fl-Imqabba, xog[ol l-G[aqda tan-Nar Santa Marija li kienet l-ewwel rebbie[a tal-kompetizzjoni tal-log[ob tan-nar f’Malta fil-Port il-Kbir fl-2006. Din l-istess Kamra anki reb[et il-kampjonat dinji tal-log[ob tan-nar f’Ruma mag[ruf b[ala Caput Lucis, fl-2007. Din is-sena l-Imqabba qed tfakkar kif jixraq is-70 sena tal-Konvoj ta’ Santa Marija billi kienet wie[ed mill-ir[ula l-aktar milqutin fit-Tieni Gwerra Dinjija, min[abba li tinsab qrib l-ajruport. Se jkun hemm rikostruzzjoni piroteknika tal-Konvoj ta’ Santa Marija bil-log[ob tan-nar, flimkien ma’ rakkont qasir u mu]ika adattata. In-nar tista’ tg[id kollu se jkun sinkronizzat mal-mu]ika. Fil-wirja se ssir ukoll tifkira kif jixraq permezz ta’ feature dwar il-Kappillan tal-Imqabba Dun Nazzaren Caruana li miet ix-xahar li g[adda. Ix-xandira se jkollha wkoll intervisti u tag[rif dwar il-festa titulari ta’ Santa Marija fl-Imqabba.
Dun Nazzaren Caruana
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu 2012
22 TV#Radju
Issib appo;; min-nies 06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101
Qui dove batte il cuore - Canale 5 21>10
Novalee (Natalie Portman, fir-ritratt ma’ Ashley Judd) tkun tfajla ta’ 17-il sena, li wara li jitlaqha l-g[arus, tispi//a bla flus, u jkollha twelled it-tarbija f’[anut kbir f’Oklahoma.
I]da mhux kollox [a]in g[aliha, g[ax issib nies li lesti jg[inuha u sa[ansitra jag[tuha kenn f’darhom. Il-film in[adem fl-2000 b’re;ija ta’ Matt Williams.
(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05
Mu]ika bla Kummetn - Diski Maltin Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Ix-Xtajtiet Tag[na The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfiet g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 u fil-17>00)
17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:35 MillMedia Internazzjonali, 07:50 Avvi]i tal-Mewt, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet filqosor) 08:45 - ?ama ?ama 09:00 - BBC News 09:05 Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 Newsline 12:45 – All Time Favourites 13:30 - Qari bilMalti 14:00 A[barijiet 14:05 E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin ta’ lA[barijiet 18:15 - Il-Maltin Min Huma? 19:00 - Nwar 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bilMalti (r) 20:30 – Bomerang 21:00 - Nice ’N Easy 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Xi qrajt, xi smajt 22:10 - Ru]arju 22:30 – Il-Kun/ert ma’ Albert Storace 23:30 - Ripetizzjoni ta’ programmi. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Klassika 15:30 - Drive Time 15:45 ONE News 16:00 - Mhux g[atTfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 Rush Hour (jinkludu 17:15 :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - ONE Beat Box 21:45 ONE News 22:00 Kummentarju 22:05 - Fr Colin u l-{bieb 24:00 Flimkien 02:00 - Bla Kantunieri (r). RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet filQosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:40 -
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Musica al freddo 80s Corner Fuzzbox - Eric Montfort Night Style - Joe Vella
Headlines 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 – Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:30 - Bir-Rispett Kollu (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – BSummeer Mix! (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 21:00 Mer]uq - ra;; ta’ a[bar tajba 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Ktieb fl-Idejn 10:00 - BBC News Update 10:06 - Pri]ma 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - KL 17 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Teatru Miftu[ 20:00 – Ikoni Mu]ikali I 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 – {ajjitna 11:00 - Ara Ommok 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Ti]wiqa Mu]ikali 14:00 - Jiena Hu l{ob] u l-{ajja 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 – Il-Ma[bub tal-Mulej 16:00 Il-Kappillan Tieg[ek 17:00 {ajjitna (r) 17:30 – Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 – Mulier 20:00 – Ninbidlu f’:esù permezz ta’ Marija 21:00 - Bejn {sieb u Armonija 22:00 - G[and Min Imorru Mulej? 23:00 - Ru]arju 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Nathan & Talitha 18:30 - A[barijiet 18:40 – Bay Beats 20:00 – Ben Glover 22:00 - Carl Bee 24:00 - CR2 records. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 – Il-{sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony 13:00 – All Time Favourites 16:30 L-G[a]la Tieg[i 18:30 – Flashback 20:30 – All Time Favourites.
TVM 07:00 - L-G[odwa t-Tajba 09:00 - Kids Zone 09:50 - }ona 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Teleshopping 13:10 Wild Africa (dok.) 14:00 A[barijiet 14:05 - Teleshopping 15:05 - Planets. Dok 16:00 A[barijiet 16:05 - Teleshopping 17:05 - True Stories 18:00 A[barijiet 18:10 - Sellili 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:40 Il-Kristu tal-Kerrejja (ep. 7) (r) 21:45 - International Short Film Festival 23:00 - L-A[barijiet 23:15 - Is-Sajf mas-Salv (r). TVM 2 07:00 - News 12:50 - Luxdesign 14:00 - Sa[[tek l-Ewwel 14:10 -
Journey from the Centre of the World 15:00 - Mela Isma’ Din 15:10 - Museum Secrets 16:00 Sa[[tek Kollox 16:10 - Oceans 17:00 - G[a]liet 17:30 - Mela Isma’ Din 17:40 - Journey from the Centre of the World 18:30 Waltzing Matilda 19:00 - A[barijiet bl-Ingli] 19:05 - Madwarna 19:30 - Ti;rijiet Biss 20:00 A[barijiet g[al dawk neqsin missmig[ 20:10 - Museum Secrets 21:00 - F’Salib it-Toroq 22:00 Mela Isma’ Din 22:10 - Ocenas (r).
ONE 07:00 - Flippers (r) 07:30 - ONE News 07:45 - :awhra Maltija (r) 08:00 - Stylish Living (r) 08:30 ONE News 08:50 - Clint on ONE 09:00 - Lilliput 09:30 Nuni 09:40 - Minuta Wa[da 09:45 - Londri 10:00 Teleshopping 10:35 - Hazzard Daily Update 10:40 - Lapes u Karta 10:50 - Vidoes Mu]ikali lokali 11:00 - Teleshopping 11:45 - Londri 12:00 - {ajjiet 12:15 - Teleshopping 12:35 Fresh & Funky (r) 13:30 - ONE News 13:40 - Teleshopping 14:40 - Xablott (ep. 9 u 10) 15:45 - Minuta Wa[da 15:47 Londri 16:00 - Lilliput (r) 16:30 - Expressions 16:55 - Clint on ONE 16:55 - Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 :awhra Maltija (r) 17:55 - Better Living Sajf 19:30 - ONE News 20:15 - Flippers 20:45 -MadDaqqa t’G[ajn 21:45 - Klassi G[alina (ep. 7) 22:15 - }ona Sport Sajf 22:45 - Stejjer Qosra 23:15 - ONE News. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’
Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News 19:30 - Il-Parlament tal-Poplu 20:30 - Madagascar (r) 21:30 Bejnietna (r) 22:00 - News 22:30 - Stylish Weddings (r). Raiuno 06:45 - Unomattina estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00, 08:00 u 09:00) 10:00 - Tg 1 10:10 - Unomattina vitabella 11:05 - Un ciclone in convento (TF) 12:00 - E state con noi in tv 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Don Matteo 7 15:10 - Capri 17:15 Heartland (TF) 18:00 - Il commissario Rex (TF) 18:50 Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 - Techetechete - il nuovo che fu 21:20 - Last Cop - ultimo sbirro (TF) 23:10 - Passaggio a Nord Ovest 00:10 - Premio Roma Danza 2012 01:05 - Tg 1 notte 01:40 - Sottovoce. Raidue 07:10 - Tutti odiano Chris ((TF) 07:30 - Cartoons 10:15 - La complicata vita di Christine (TF) 10:35 - Tg 2 insieme estate 11:20 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 Tg 2 E... state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Senza traccia (TF) 14:45 - Army Wives (TF) 15:30 - Guardia costiera (TF) 16:15 - Blue Bloods (TF) 17:00 - 90210 (TF) 17:50 - Tg 2 Flash L.I.S: 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case - delitti irrisolti (TF) 19:35 - Ghost Whisperer (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - La spada della verità (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 Fratelli d’Italia 00:35 - Liberty Stands Still. Film 2002. Raitre 08:00 - Superstoria
08:40 - Il giustiziere di mezzogiorno. Film ’75 10:10 - La storia siamo noi (dok.) 11:10 - Tg 3 minuti 11:15 - Agente Pepper (TF) 12:00 - Tg 3 12:15 - Per un pugno di libri 13:10 - La strada per la felicità 14:00 - Tg Regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Tgr piazza affari 14:50 Tg 3 L.I.S. 14:55 - La casa nella prateria (TF) 15:45 - Fantozzi subisce ancora. Film ’83 17:10 Geo Magazine 2012 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:05 - Un caso per due (TF) 21:05 - 31˚ Festival del Circo del
domani 23:20 - Tg regione 23:40 - Correva l’anno 00:40 Lezioni dalla crisi 02:00 - Rai news 24. Canale 5 08:00 - Tg 5 - mattina
08:35 - Le dieci vita del gatto Titanic. Film 2007 10:20 - I Cesaroni (TF) 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Inga Lindstrom Ombre dal passato. Film 2005 16:15 - Mamma all’improvviso. Film 2005 18:30 - La ruota della fortuna 20:00 - Tg 5 20:40 Veline 21:20 - Qui dove batte il cuore. Film 2000 23:40 - Lo squalo 2. Film ’78. Rete 4 07:45 - Più forte ragazzi (TF) 08:40 - The Sentinel (TF) 09:50 Detective Monk (TF) 10:50 Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Pacific Blue (TF) 12:55 Distretto di polizia 4 13:50 Poirot 16:05 - My Life - Segreti a passioni 16:35 - Kim. Film ’50 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (TF) 20:10 - Siska (TF) 21:10 - Chase (TF) 23:00 Criminal Intent (TF). Italia 1 07:20 - Hannah Montana (sitcom) 08:10 - Cartoons 10:30 Dawson’s Creek (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Gossip Girl (TF) 15:55 - Glee (TF) 16:45 - Giovani campionesse (TF) 17:40 - Love Bugs 3 (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:25 - CSI: NY (TF) 21:10 - Il tesoro dell’amazzonia. Film 2003 23:15 - Il bivio 01:15 - Nip#Tuck (TF). La 7 07:00 - Omnibus - Rassegna Stampa 07:45 - Tg La 7 07:50 L’Ispettore Barnaby (TF) 08:40 JAG - Avvocati in divisa 09:55 In onda 10:35 - JAG - Avvocati in divisa 11:30 - Agente speciale Sue Thomas (TF) 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 Il tesoro dello Yankee Zephyr. Film ’81 16:10 - Il Commissario Cordier (TF) 18:00 - I menù di Benedetta 18:55 - Cuochi e fiamme 20:00 - Tg La 7 20:30 Cash Taxi (kwi]]) 21:10 - In questo mondo di ladri. Film 2004 23:00 - Oltre la ragione Film 2004 01:00 - Tg La 7 01:05 - Tg La 7 Sport 01:10 -Per un pugno di diamanti. Film ’75
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
TV#Radju 23 Favourite Channel 08:00 - Ashram 10:00 - Ftakar Candid 11:15 - Teleshopping 12:05 - Kont taf? 12:15 - F. News 12:30 - Teleshopping 13:00 - Ipokriti 14:20 - Nintrefa ’l Fuq 15:00 -Teleshopping 16:30 - 7F 17:00 - Teleshopping 17:30 - {in g[al Kollox (jinkludi 18:15 F. News) 19:45 - Reporter 20:00 - Kont Taf? 20:15 - F. News 21:00 - Potovanja 22:00 - Take Me 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 - 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 - 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 - Romantica 17:00 - Teleshopping 18:00 Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 12:30 - Centovetrine 13:05 Non diteol alla sposa 14:00 Una mamma per amica (TF) 14:50 - Trust Me (TF) 15:45 The OC (TF) 16:30 - Beautiful People (TF) 17:20 - Chante! (TF) 17:50 - Dharma & Greg (sitcom) 18:15 - Non ditelo alla sposa 19:20 - Cosi Fan Tutte 19:40 - The OC (TF) 20:25 Una mamma per amica (TF) 21:10 - La scuola. Film ’94 23:15 - Make Me Perfect (reality). BBC Entertainment 07:15 - Teletubbies 07:40 - The Roly Mo Show 07:55 - Nina and the Neurons 08:10 - Me Too! 08:30 - As Time Goes By 09:00 - One Foot in the Grave 09:35 The Weakest Link 10:20 EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Himalaya with Michael Palin 12:15 - Dinnerladies 12:45 - One Foot in the Grave 13:20 - As Time Goes By 13:50 - The Weakest Link 14:35 EastEnders 15:05 - Doctors 15:35 - Himalaya with Michael Palin 16:30 - One Foot in the Grave 17:05 - The Weakest Link 18:00 - EastEnders 18:30 Doctors 19:00 - Bleak House 19:30 - Bleak House 20:00 Gavin and Stacey 21:00 London Hospital 21:55 - 2point4 Children 22:25 - Rob Brydon’s Annually Retentive 22:55 afterlife 23:45 - Beautiful People.
TCM 07:45 - Gunsmoke
08:45 - The High Chaparral 09:45 - How the West Was Won. Film ’62 (U) 12:30 - Trail of Robin Hood. Film ’50 (U) 13:45 - Gunsmoke 14:50 - The High Chaparral 16:00 - Monte Walsh. Film ’70 (A) 18:05 - The Searchers. Film ’56 (U) 20:25 - Carson City. Film ’52 (U) 22:00 - Murder at 1600. Film ’97 (15). MGM Movies 08:45 - The Manhattan Project. Film ’86 (PG) 10:40 - Sketch Artist II: Hands That See. Film ’95 (18) 12:15 - Mr Wonderful. Film ’93 (15) 13:55 - 12 Angry Men. Film ’97 (U) 15:50 Report to the Commissioner. Film ’75 (AA) 17:40 - Smile. Film ’75 (A) 19:30 - Full Circle. Film ’96 (12) 21:00 - Stone Cold. Film ’91 (18) 22:30 Child’s Play. Film ’88 (15) 23:55 - MGM’s Big Screen. Diva Universal 07:00 - Rex: A Cop’s Friend 07:55 - Kojak 08:55 - Rosemary and Thyme 09:55 - Ironside 10:55 - McLeod’s Daughters 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 Kojak 14:00 - ER 14:55 - ER 15:50 - Polizia, Femminile, Singolare 16:00 - Ironside 17:00 - Quincy, M.E. 18:00 - JAG 19:00 - Ironside 20:00 - Kojak 21:00 - Rex: A Cop’s Friend 22:00 - Rex: A Cop’s Friend 23:00 - Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - Deadliest Catch: Lobstermen: I Smell a Nightmare 08:10 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 09:05 - Mythbusters: Airplane Hour 10:00 - How Do They Do It? 10:30 - Destroyed in Seconds 10:55 - Ultimate Survival: Extreme Desert 11:50 Wheeler Dealers: Ford Cosworth 12:45 - Overhaulin’: College Girl’s Camaro 13:40 - American Chopper: Senior vs Junior: Invitation Accepted 14:35 Dirty Jobs: Animal Barber 15:30 - Mythbusters: Alaska Special 2 16:25 - Deadliest Catch: Lobstermen: Mohawks and Madness, Goodness and Gladness 17:20 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 18:15 River Monsters: Lair of Giants 19:10 - How It’s Made 19:40 How Do They Do It? 20:05 Crash Course 20:35 - Crash Course 21:00 - Mythbusters: Duel Dilemma 21:55 - Moments
of Terror 22:50 - Ross Kemp on Gangs: Poland 23:45 - Ultimate Survival: Sierra Nevada. Melita Movies 10:20 - Stuart Little 11:45 Marmaduke 13:15 - Crimes of Passion 14:42 - Hollywood Buzz 15:05 - Unstoppable 16:40 Hollywood Buzz 17:05 - The Client List 18:35 - The Karate Kid 21:00 - Rise of The Planet of The Apes 22:45 - Flashbacks of A Fool 00:30 - 41 Year Old
Virgin
Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - How I Met Your Mother 11:30 - The Mentalist 12:15 - Person of Interest 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 Fringe 16:00 - Gossip Girl 16:45 - 2 Broke Girls 17:07 30 Rock 17:30 - Gossip Girl 18:15 - Days of Our Lives 19:00 Films & Stars 19:30 - Mike & Molly 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Alcatraz 21:15 Fringe 22:00 - Hung 22:30 True Blood 23:35 - Chuck 00:25 - Game of Thrones. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye. The Locator: 08:00 - The Promise 08:30 - A Sons Search. 09:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 2 10:00 - Snapped: Women Who Kill: Monique Johnson 11:00 America’s Court with Judge Ross 11:30 - Eye for an Eye. Ultimate Tourist Scams: 12:00 - Mortgage Scam - Cyprus 12:30 - Phone Jacker Scam. 13:00 - Storage Wars: Brandi’s First Time 13:30 - Pawn Stars: Ready Set Pawn 14:00 - Braxton Family Values:
Getting the Band Back Together 15:00 - Pregnant in Heels: Clueless. Ultimate Tourist Scams: 16:00 - Mortgage Scam Cyprus 16:30 - Phone Jacker Scam. 17:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Reunion Part 2. The Locator: 18:00 - The Promise 18:30 - A Sons Search. 19:00 - Storage Wars: Brandi’s First Time 19:30 - Pawn Stars: Ready Set Pawn. Ultimate Tourist Scams: 20:00 - Mortgage Scam - Cyprus 20:30 - Phone Jacker Scam. Hardcore Pawn: 21:00 - Gold Hustle 21:30 Sibling War. 22:00 - Lorraine Kelly’s Next Big Fat Challenge.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 9:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Oswald 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 Anthony Ant 11:15 - The Hoobs 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 - Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Oswald 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets
06>30 07>00 09>30 10>30 12>00 12>30 13>00 14>00 14>05 15.00 15<05 16>00 17>00 18>00 18>10 19>10 19>15 19>45 20>30 21>00
18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 - Gazoon 19:00 - Tork 19:15 - Dougie in Disguise 19:25 Pingu 19:30 - Gazoon 19:35 - Angelina Ballerina 19:50 - Gazoon 19:55 - The Hoobs 20:25 - Pingu 20:30 - Tiny Planets 20:35 - Pingu 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder. Disney Channel 09:00 - Jonas LA 09:25 - So Random 09:50 Hannah Montana Forever 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Jake and Blake 11:05 - Sonny with a Chance 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 Phineas and Ferb 12:20 - Timon & Pumbaa 12:45 - The Suite Life on Deck 14:00 - Austin and Ally 14:25 - Shake It Up 14:50 - Phineas and Ferb 15:10 - Cars Toons 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 - High School Musical 2 (U) 17:40 Jessie 18:05 - ANT Farm 18:30 - Good Luck Charlie 19:20 - So Random 19:40 - Cars Toons 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas LA 20:40 - Shake It Up 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.
21>30 21>35 23>00
Bejni u Bejnek NET News X’Fattart Teleshopping X’Hemm g[all-Ikel^ Bejni u Bejnek Simpati/i NET News Teleshopping NET News Simpati/i Teleshopping Insiru Nafu Lil... NET News Sajf Flimkien Tlug[ tas-Super 5 (ikompli) Sajf Flimkien NET News G[alik fl-Ewropa For/ina, Lejlet il-Festa Santa Marija, l-Imqabba NET News (ikompli) For/ina NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - WATTS
09:15 Olympic Games 11:00 - Western & Southern Open Tennis 12:00 Rogers Cup Tennis 13:00 Horse Racing Time 13:15 WATTS 14:00 - Together to London 15:45 - Clasica Ciclista San Sebastian UCI World Tour Cycling: Day 1 (live) 17:15 Western & Southern Open Tennis: Day 2: Women’s (live) 23:00 - Porsche Super Cup Motor Racing 23:30 - World Superbike Champ. Series. Eurosport 2 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - Rogers Cup Tennis 09:30 - Eneco Tour of
Benelux UCI World Tour Cycling 11:00 - British Superbikes Motorcycle Racing 12:15 - WATTS 12:30 Eurosport 2 News 13:00 Rogers Cup Tennis 15:00 Eneco Tour of Benelux UCI World Tour Cycling 16:30 - J League Football 17:00 Summer GP Ski Jumping: Qual.: Courchevel, France (live) 18:00 - World Superbike Champ. Series 18:30 - Eurosport 2 News 20:45 - WC Speedway 21:45 - World Superbike Champ. Series 22:45 WATTS 23:00 - Australian Football Magazine. GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 8: Udinese v Novara 09:00 - Ligue 1: Rd 1: OGC Nice v AC Ajaccio 11:00 2012 US PGA Championship: Day 2 16:00 - Barclays PL: Preview of the Season 17:00 ATP Masters 1000: Western & Southern Open, Cincinnati: Rd 1 # Rd 2 (live) 23:00 - Ligue 1: Rd 1: Paris Saint-Germain v FC Lorient 01:00 - ATP Masters 1000: Western & Southern Open, Cincinnati: Rd 1 # Rd 2 (live). GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - ATP Masters 1000: Rogers Cup: QF 16:00 - The Six Nations 2012: Scotland v England 18:00 - Serie A: Rd 10: Roma v Milan 20:00 - FIFA Futbol Mundial 20:30 - HBO World Boxing Championship: Super Featherweight Fight:
Adrien Broner v Vincente Escobedo 23:30 - Barclays PL:
Wk 6: Tottenham H v Liverpool 01:30 - Serie A: Rd 5: Siena v Lecce. Melita Sports 1 08:00 - Copa Libertadores:
Fluminense v Boca Juniors: dtd. 24.05.12 (r) 10:00 - Bundesliga: Hertha Berlin v Borussia Dortmund: dtd. 18.02.12 (r) 11:55 - NBA: Chicago @ Miami: dtd. 29.01.12 (r) 14:05 America's Cup: World Series: Newport: Day 4 (r) 15:40 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 2 (r) 17:45 German Super Cup: Bayern Munich v Borussia Dortmund (r) 20:20 - The FA Community Shield: Chelsea v Manchester City (r) 22:55 - 2012 UIPM Pentathlon: Woman's Final: China (r) 00:00 - Bundesliga: Hertha Berlin v Borussia Dortmund: dtd. 18.02.12 (r). Melita Sports 2 12:00 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 2 (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:05 - NBA: Chicago @ Miami: dtd. 29.01.12 (r) 17:15 - WWE: NXT (r) 18:05 - The FA Community Shield: Chelsea v Manchester City (r) 20:40 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meeting 23:15 German Super Cup: Bayern Munich v Borussia Dortmund (r). Malta Stars 08:00 - Melita GFA 1st Div.: Xewkija v SKVW: dtd. 25.01.12 (r) 09:50 - AME Cup: 3th Place Group: Qormi v Hamrun (r) 11:30 - Malta Basketball Assoc.: Depiro v Floriana: dtd. 31.03.12 (r) 12:55 - MRFU Cup: Kavallieri v Overseas (r) 14:30 BOV Premier League: Birkirkara v Hibernians: dtd. 28.04.12 (r) 16:35 - MFA Futsal League: Naxxar Motors v Excess RP (r) 17:55 - Melita GFA 1st Div.: Ghajnsielem v Xaghra: dtd. 01.02.12 (r) 19:40 - AME Cup: 3th Place Group: Qormi v Hamrun (r) 21:20 - Malta Basketball Assoc.: Depiro v Floriana: dtd. 31.03.12 (r) 22:45 - MRFU Cup: Kavallieri v Overseas (r) 00:20 - BOV Premier League: Birkirkara v Hibernians: dtd. 28.04.12 (r).
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
24 Passatemp
Tisliba
Mimdudin>5. {ut li konna
6. 7. 10. 11. 12. 14. 16. 17. 18.
nag[mluhom pulpetti (5) Jekk ta’ studju ma tixtrix fihom (5) Bi//a mill-istorja (5) Bnadi (5) Tista’ tkun fer[a bla din (5) u 14. Skantajtu (10) Ara 12 Ma tajtx g[al kollox (5) u 18. X’jaf jag[mel lispjun? (5,5) Ara 17.
Weqfin>1. Età avvanzata (6) 2. Edukati u eleganti (6) 3. Fejn joqog[du n-nies (6) 4. Ji;i jarana (6) 8. {ut li jservi b[ala lixka g[all-pixxispad (5) 9. Di;à sirt naf (5) 12. Interferenza (6) 13. Kunjom (6) 14. Limitu ta’ dak li jkun (6) 15. Tempesta ta’ rwiefen (6)
Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin>- 5. Abbli; 6. Armla; 7. S[abi; 10. Stima; 11. Xelin; 12. Eredi; 14. Pa;;i; 16. Spara; 17. Ni/e/; 18. ?moss. Weqfin> 1. Faqqus; 2. Mid[la; 3. {arbux; 4. Padrun; 8. u 13. Tilef il-pa/i; 9. Ple;;; 12. Emmint; 14. Peri/i; 15. Irossu.
U/u[ fuq it-tila Kif qed tara fuq it-tila, l-pittur di;à beda jiddisinja r-ritratt ta’ erbg[a mill-ir;iel li qed jippo]aw quddiemu. Ara tindikax ta’ min huma l-erba’ w/u[ li beda jpitter dan l-artist? Soluzzjonijiet
G[at-tfal
Sudoku
Qwiel Tpin;ija Pin;i din l-istampa tassew simpatika bil-kuluri li tippreferi.
Is-sawt u ]-]mien ibi]]lu l-g[a]]ien. Dan ifisser li l-g[a]] filbniedem jinqered bid-dixxiplina u bi]-]mien. Isma’ kollox u ag[mel li trid. Dan ifisser li g[andek tie[u parir ming[and kul[add u ag[]el l-a[jar triq li jkun hemm miftu[a g[alik.
U/u[ fuq it-tila
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
(1) Wi// ir-ra;el bixxalla ma’ g[onqu, Tirrikonoxxih mill-forma tal-wi// u x-xag[ar. (2) It-tielet mix-xellug in-na[a ta’ fuq. Tirrikonoxxih millmusta//i u l-forma tar-ras. (3) L-ewwel wie[ed fuq ix-xellug fuqnett. Tirrikonoxxih minn xag[ru u minn widnejh. (4) It-tieni wie[ed minn fuq bil-flokk kollu rigi. Tirrikonoxxih milliskarsezza tax-xag[ar u ssuf folt ta’ fuq g[ajnejh.
Sudoku
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Klassifikati 25 PROPRJETÀ
AVVI}I
Is-Swatar
G[al kull xog[ol
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz € 210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess millkomun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
Marsaskala
APPARTAMENT ]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta, combined kbira, k/ina fitted taloak, kamra tal-ikel, sitting room, kamra tal-banju, bilbejt. Kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79490444.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Santa Venera
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti mill-bejt bil-washroom. €110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Gypsum Installation
TURNKEY CONTRACTORS, flat ceiling, wall lining, bulk head, partition, coving, sound proofing, painting e//. Kwalità importanti. Prezz bargain. Established 1995. ?emplu 99477655 jew 27632105. moderndesign@ waldonet.net.mt
Ni]barazza
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Trasport bejn l-Ingilterra u Malta
GANGA Transport Services, Triq Wied il-G[ajn, {a]}abbar }BR2703. Is-soluzzjoni tieg[ek g[al ;arr ta’ karozzi bejn l-Ingilterra u Malta. Store fl-Ingilterra. ?emplu 21803271 jew 99153153.
G{ALL-BEJG{
Boxing
72 video bil-magazines dwar l-aqwa boxers, €50 kollha
jew €1 l-wie[ed. Tapit 275cm x 315cm a[dar bilwine €30. ?emplu 21243433.
G[al kull xog[ol ta’ stampar u sheets tat-tombla
B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press) – 3
Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-
na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur, e//. u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress. com
G[amara
TAL-pine tal-kamra tas-sodda – gwardarobba ta’ sitt bibien, gradenza b’erba’ kxaxen u bil-mera fuqha u ]ew; komodini bil-kxaxen. Kundizzjoni perfetta, €700 biss. Sodda super king size bil-headboard tar-ram. Kwa]i ;dida €450. ?emplu 99498584.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
Pushchair
3 wheeler Neoato Reverso Sport, kundizzjoni perfetta, ftit u]ata, €125. Puschair Inglesina, kundizzjoni tajba [afna €50. ?emplu 79409398.
PRIVAT
Malti
FORMS 1–5: Se jing[ataw lezzjonijiet g[ar-resits ta’ Settembru. ?emplu 79288881.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
26 Avvi]i PN
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN AVVI}I POLITI?I VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’
99459055, jew ibag[tu email fuq mark@markanthonysammut.com.
kuljum mill-5 p.m. ’l quddiem u l-{add anke filg[odu.
Victor Scerri se jorganizzaw Diskussjoni Politika, il-{add, 30 ta’ Settembru fl-10.30 a.m. flUffi//ju PN Santa Lu/ija. Kelliema: Victor Scerri, Carm Mifsud Bonnici u l-Vi/i Prim Ministru u Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Tonio Borg. Wara jkun hemm bibita.
MARIO DE MARCO. Il-{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 1 ta’ Settembru fit-8.30 p.m. f’La Grotta Restaurant, fil-lukanda Seabank, il-Mellie[a. Prezz €20 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21444437, 21247049 jew 99450902.
TAS-SLIEMA. Il-Kumitat
CAROLINE GALEA. Il-{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Diskussjoni Politika, il-:img[a, 5 ta’ Ottubru fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN ta’ {al Tarxien. Mistiedna spe/jali l-Ministru Chris Said u l-President talE]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista Marthese Portelli. Wara ddiskussjoni jkun hemm bibita.
PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’
{AL SAFI. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.
{AL BALZAN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet talftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.
L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;). SAN :ILJAN. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.
I}-}URRIEQ. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.
AVVI}I SO?JALI CHRIS SAID. Il-{bieb ta’ Chris Said se jorganizzaw Barbecue, il:img[a, 17 ta’ Awwissu fit-8 p.m. f’Ta’ Mena, Marsalforn. Prezz €10 g[all-kbar u €5 g[attfal. G[al aktar informazzjoni u biljetti /emplu 79558860.
CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo Mifsud
Bonnici se jorganizzaw Barbecue, il-:img[a, 31 ta’ Awwissu fit8.30 p.m. f’Ta’ Grabiel, Marsaskala. Prezz €15 g[all-kbar u €7 g[at-tfal. Il-biljetti jinkisbu ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 99900434. Trasport millpostijiet tas-soltu hu pprovdut.
MARK ANTHONY SAMMUT.
Il-{bieb ta’ Mark Anthony Sammut se jorganizzaw Pasta Night, il-:img[a, 31 ta’ Awwissu fis-7.30 p.m. fi :nien Raymond Caruana, il-Gudja. Prezz €8 g[all-kbar u €5 g[at-tfal. G[allbiljetti /emplu 79696073 jew
Philip Mifsud se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 1 ta’ Settembru fil-lukanda Topaz, Bu;ibba. G[al aktar informazzjoni /emplu 21462304 jew 99263914.
{A}-}EBBU:. Il-Kumitat
Sezzjonali ta]-}g[a]ag[ PN se jorganizza Lejla Maltija, il:img[a, 7 ta’ Settembru fit-8 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Prezz €15 u biljetti jinbieg[u mill-bar tal-Uffi//ju PN jew /emplu 79460242.
ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’ Antoine Borg se jorganizzaw Tombla u Barbecue, is-Sibt, 8 ta’ Settembru fis-7.30 p.m. filBuskett Roadhouse. Prezz €18 g[all-kbar u €12 g[at-tfal. G[allbiljetti /emplu 27450114, 79703664 jew ibag[tu email fuq antoine@antoineborg.com. AVVI}I O{RA IL-G}IRA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ jikkuntattja lill-President tal-Kumitat Sezzjonali PN Sliema fuq 99824277. Il-Kumitat jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
TONIO BORG. Il-Vi/i Prim
Ministru u Vi/i Kap tal-PN Tonio Borg jilqa’ lill-pubbliku fluffi//ju tieg[u f’Birkirkara bejn it-8 a.m. u l-10 a.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22042235 jew 21232873.
DAVID AGIUS. Min jixtieq jil-
taqa’ ma’ David Agius jista’ jag[mel dan ming[ajr b]onn ta’ appuntament kull nhar ta’ Tnejn wara l-4 p.m., f’187 Triq Santa Katerina {’Attard jew /emplu 79423101 jew 21417507 g[al appuntament fil-;ranet l-o[ra. David Agius hu Deputat g[as-7 Distrett ({a]-}ebbu;, {adDingli, ir-Rabat, l-Im;arr u lImtarfa) u g[all-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, il-Mosta u l-Imdina).
ROBERT ARRIGO. Robert
Arrigo jav]a li qed jiltaqa’ ma’ kull min jixtieq jiltaqa’ mieg[u, kuljum bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-uffi//ju tieg[u, 60 Triq Depiro, Tas-Sliema. ?emplu 23285000 jew 79492885.
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. L-offerti g[andhom jintbag[tu lisSegretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Uffi//ju PN G]ira, Triq Manoel De Vilhena, il-G]ira. IlKumitat jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
Azzopardi qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tieg[u, fl-uffi//ju 26, Triq Bormla, Paola. G[al appuntament /emplu 22985100 jew 22985104.
SAN PAWL IL-BA{AR. Il-
CHARLÒ BONNICI. Charlò
JASON AZZOPARDI. Jason
Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar flUffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jibag[tu lofferti tag[hom indirizzati lisSegretarju Kumitat PN San Pawl il-Ba[ar jew i/emplu 99456411 jew 99642765. Il-Kumitat Sezzjonali PN jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
Bonnici jixtieq jav]a li jiltaqa’ ma’ min ikun jixtieq jiltaqa’ mieg[u, bla appuntament, fluffi//ju tieg[u f’20, Triq ilQarsajja, {’Attard, kull nhar ta’ {amis bejn it-3.30 p.m. u l-5.30 p.m.. Min jixtieq appuntament fluffi//ju tal-Mosta, jista’ j/empel 21430752 jew 79796667 jew jibg[at email fuq info@charlobonnici.com.
IL-QRENDI. Il-Kumitat
JOE CASSAR. Joe Cassar jix-
Sezzjonali PN jav]a li l-Uffi//ju PN jinsab miftu[ ta[t management ;did wara t-tisbi[ u limmodernizzar li sar fl-a[[ar ;img[at. L-Uffi//ju PN qed ikun miftu[ kuljum bejn is-7 a.m. u tard filg[axija b’fa/ilitajiet b[al big screen u organizzar ta’ ikliet. G[al aktar informazzjoni /emplu 99479383.
L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali
PN jixtieq jav]a li l-bar talUffi//ju PN tal-lokalità re;a’ nfeta[ ta[t management ;did. Ilbar qed ikun miftu[ is-Sibt u l{add mill-5 p.m. ’l quddiem, u jintwerew log[ob tal-Premier Ingli] u s-Serie A Taljan.
IL-MOSTA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità re;a’ jinsab miftu[ kuljum ta[t management ;did. TAL-PIETÀ. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa qed jitmexxa minn management ;did. Qed ikunu servuti appetizers u jintwera l-football live. Qed ikunu organizzati ikliet, fosthom fenkati, la[am ta]-]iemel u majjal mimli. G[all-bookings tistg[u //emplu 99298312 jew 21244956. Il-bar qed ikun miftu[
tieq jav]a li qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tas-7 Distrett (ir-Rabat, {a]-}ebbu;, {ad-Dingli, lIm;arr u l-Imtarfa) u tal-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, ilMosta u l-Imdina) kull nhar ta’ Tnejn u {amis bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22992418.
MARIO DE MARCO. Mario de
Marco qed jiltaqa’ mal-pubbliku kull nhar ta’ {amis mill-4 p.m. sal-5.30 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 9 Brittania House, Triq l-Ifran, ilBelt Valletta u bejn il-5.30 p.m. u t-8 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 833 Triq il-Kbira San :u]epp, il{amrun. G[al appuntament /emplu 21255265 jew 22915022.
CAROLINE GALEA. Caroline
Galea tixtieq tav]a lill-kostitwenti li qed tilqa’ lin-nies fl-uffi//ju tag[ha f’25 Tarxien Road, Paola (quddiem il-Palace), kull nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ Erbg[a bejn il5.30 p.m. u s-7.00 p.m. ming[ajr il-b]onn ta’ appuntament.
NOEL GALEA. Noel Galea jix-
tieq jav]a li qed jilqa’ lin-nies fluffi//ju tieg[u nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ {amis filg[axija u s-Sibt filg[odu. G[al appuntament /emplu 99458101 jew 21641281. Email: noel.galea@global.net.mt.
{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642. BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200. BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038. G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567. L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382. L-ISLA. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5.30 p.m. u s-7 p.m. fl-
Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21806226 jew 99602472. IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456. L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979. L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852. L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603. IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507. IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com. PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222. RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954. TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633. IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529. SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086. SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt. IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033. VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849. I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.
It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
27 BOWLING - KAMPJONATI MONDJALI TAS-SINGLES
Abela u Caruana Scicluna se jirrappre]entaw lil Malta Sue Abela u Justin Caruana Scicluna se jirrappre]ataw lil Malta f’dawk li se jkunu lewwel edizzjoni tal-kampjonati tas-singles. Dawn ilkampjonati se jsiru fil-belt ta’ Limassol, f’?ipru u jibdew fit18 ta’ Settembru u jintemmu fis-26 ta’ Settembru. G[al dawn il-kampjonati se jkun hemm jie[du sehem xejn inqas minn 52 nazzjon u kull wie[ed minn dawn il-pajji]i se jkollu ]ew; bowlers. Il-partiti tar-rawnds ta’ kwalifikazzjoni jsiru fuq erbat ijiem filwaqt li r-rawnds finali jsiru fuq jumejn. Ir-rawnds finali jsiru fuq ba]i ta’ knockout. Biex intg[a]lu ]-]ew; bowlers Maltin sar turnament lokali fl-Eden Super Bowl. Dan it-turnament sar fuq tlett ijiem u matulhom intlag[bu 24 partita. Fil-kategorija tal-ir;iel Caruana Scicluna kellu jistenna sal-a[[ar biex g[amel /ert mir-reb[a. Rankin Camilleri
kien fl-ewwel post wara tmien log[biet. Dan ;ab total ta’ 1664 punt, medja ta’ 208 punti. B’dan l-ammont ta’ punti Camilleri kien 25 punt quddiem Caruana Scicluna li kien jinsab fit-tieni post b’total ta’ 1639 punt, medja ta’ 204.8 punti. Fit-tielet post kien hemm Neil Sullivan li kellu 1628 punt filwaqt li fir-raba’ post kien hemm Mauro Anastasi b’1605 punti. Fit-tieni jum ta’ kompetizzjoni l-bowlers kollha naqqsu xi ftit ir-ritmu imma minkejja dan [add ma qabe] lil [add. Camilleri baqa’ fl-ewwel post b’total ta’ 3249 punt, medja ta’ 203 filwaqt li Caruana Scicluna kellu 3237 punt, medja ta’ 202.3. Fit-tieni jiem Caruana Scicluna kellu wirjiet millaqwa u ;ab skors ta’ 234, 230 u 238 u dawn g[enuh [afna biex inaqqas id-distakk. Neil Sullivan, fit-tielet post, issa
kellu 3173 filwaqt li Anastasi kellu 3140 punt. It-tielet jum kien wie[ed de/i]iv u Camilleri, li kien leader, kellu wirja tajba u ;ab total ta’ 4856 punt, medja ta’ 202.3. Minkejja li kellu wirja tajba kien Caruana Scicluna li spikka f’dan l-a[[ar jum biex ibbukkja post fil-kampjonati mondjali tas-singles. Dan g[amel hekk billi ;ab skors g[olja ta’ 254, 235 u 258 g[al total ta’ 4896 punt, medja ta’ 204. Intant, fil-kategorija tan-nisa Sue Abela g[elbet l-isfida ta’ Swift u Carannante biex tmur tilg[ab f’dawn il-kampjonati flimkien ma’ binha. Minkejja li Abela kkwalifikat g[al dawn il-kampjonati ]gur li ma kellhiex il-wirjiet li hi mag[rufa g[alihom. Wara l-ewwel jum Abela spi//at flewwel post b’total ta’ 1552 punt, medja ta’ 194 filwaqt li fit-tieni post issegwiha kien hemm Tiziana Carannante li
(mix-xellug g[al-lemin) Justin Caruana Scicluna, Sue Abela u r-runners up Melissa Swift u Rankin Camilleri
;abet total ta’ 1498 punt, medja ta’ 187.2. Joanna Attard kienet tinsab fit-tielet post b’total ta’ 1425 punt filwaqt li Melissa Swift, li kienet fir-raba’, kellha 1368 punt. Fit-tieni jum i/-champion nazzjonali rnexxielha tiddefendi l-ewwel post anke jekk kellha sessjonijiet li fihom
;abet punte;; baxx b[al 148 u 150. Fi tmiem it-tieni jum ta’ log[ob Abela kellha total ta’ 2975 punt, medja ta’ 185.9, 73 punt aktar minn Carannante li kienet fit-tieni post. Fit-tielet post kien hemm Swift li b’total ta’ 2857 punt qab]et lil Attard li kellha 2791 punt.
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
BASKETBALL LOKALI
Reb[a g[al Ludvic Ghigo fl-I]vezja
Floriana jakkwistaw seba’ plejers
B[alissa numru ta ’ sewwieqa Maltin jins abu l - I]vezja fejn qed ikollhom l - opportunità jie[du sehem f ’ ti;rijiet ma ’ sewwieqa minn dan il - pajji] Skandinavu . Wara li nhar l - Erbg[a li g[adda kien Ivan Carabott li reba[ ti;rija fil - korsa ta ’ Solvalla permezz ta ’ Lajo Zenit , il - {add kien imiss li] ]ag[]ug[ Ludvic Ghigo li jtemm rebbie[ f ’ ti;rija simili li saret
fil - korsa ta ’ Mantorp . Din it - ti;rija saret fuq distanza ta ’ 2 1 40m u kellha bidu bil - karozza tat - tluq . Barra Ghigo [adu sehem ukoll Gilbert Farrugia , Mario Farrugia u Karl Debono . F ’ medja ta ’ 1.1 5 . 6 ” fil kilometru , Ghigo temm rebbie[ bi] - ]iemel My Entertainer u kien seg wit minn Carlos Dreamgirl ( Ulf Ohlsson) u French Call ( Per Gunnar Karlsson) .
Dan l-a[[ar ing[alaq is-suq tat-trasferimenti tas-sajf g[al basketball lokali u kif kien imwieg[ed fil-Laqg[a :enerali Annwali, il-kumitat talFloriana Basketball Klabb [adem bla heda biex f’g[eluq il-35 sena anniversarju mittwaqqif jibni skwadra b’sa[[itha li ti;;ieled g[allunuri ta[t it-tmexxija g[al darb’o[ra tal-kow/ Paul Ferrante. Minbarra li l-a[wa Chris u Steve Sammut ;eddew ilkuntratti tag[hom, il-klabb iffirma mieg[u seba’ plejers o[ra biex kompla jissa[[ah. Ing[aqdu mal-klabb g[alkollox Jeremy Curmi u Clayton Calleja li s-sena l-o[ra kienu mislufa ming[and
Eurobasket u Athleta rispettivament. Filwaqt li Curmi ntu]a l-aktar fil-kategoriji ta]-]g[ar, Calleja kien parti integrali mill-iskwadra li ssena l-o[ra ;abet l-aqwa ri]ultati fl-istorja tal-klabb. I]-]ew; plejers iffirmaw kuntratti ta’ tliet snin kull wie[ed. Wara li rtira mil-log[ba Adrian Sultana, il-klabb [aseb biex isib sostitut validu tieg[u u ffirma lill-plejer Sassoun Saakian. Flimkien ma’ Saakian, iffirma wkoll il-plejer Ungeri] Gabor Szokreny li kien beda jit[arre; mal-iskwadra lejn la[[ar tal-ista;un li g[adda. B[ala barrani, il-kumitat inga;;a lill-plejer Phillip
Thomas, li wara karriera brillanti mal-Università ta’ Portland State se jkun qed jilg[ab g[all-ewwel darba barra minn pajji]u proprju mat-tim ta’ Floriana. Thomas jilg[ab b[ala center u hu twil sitt piedi u disg[a u se jkollu r-responsabbiltà li jimla l-vojt kbir li [alla warajh il-plejer Evan Fjeld li l-ista;un li g[adda kellu sta;un e//ezzjonali. L-a[[ar u mhux l-inqas, fla[[ar ;ranet tas-suq tattrasferimenti l-klabb ikkonkluda dawn li jistg[u jitqiesu b[ala l-ikbar ]ew; akkwisti fl-istorja tal-klabb. Dawn huma l-plejer nazzjonali Dirk Schembri u David Camilleri.
IN-NAZZJON It-Tlieta 14 ta’ Awwissu, 2012
28 Sport
Olimpjadi mimlija su//essi, L-Olimpjadi ta’ Londra 2012 li ntemmu l-{add kienu mimlija b’su//essi sportivi, drama u mumenti ta’ fer[ u biki. Usain Bolt reba[ l-unur talaktar ra;el velo/i fid-dinja u t-tim tieg[u Gamajkan tarrelay ipprovda tliet mumenti e//itanti li jibqg[u filmemorja tal-log[ob. IxShowman beda l-impenji b’rekord fil-100m u kompla billi sar l-ewwel ra;el li ]amm it-titlu tal-100 u l200m fejn il-:amajkani [adu l-ewwel tliet postijiet. Wara dan kien l-a[[ar frazzjonista fir-relay 4x100m li reba[ b’[in rekord tad-dinja. Il-mument li fih Bolt u Yohan Blake [arsu lejn xulxin fi tmiem il-200m birrebbie[ jag[mel subg[u ma’ [alqu biex isikket lillpretendent i]g[ar minnu, kien mument ie[or klassiku. “In[ossni tajjeb u kuntent [afna b’dak li g[amilt. :ejt hawn biex insir le;;enda u hekk sirt, g[alhekk ninsab kuntent bija nnifsi. Hi xi [a;a sabi[a. Dejjem no[or;u u nag[tu l-aqwa tag[na. Iddarba l-o[ra konna qawwija, illum konna qawwija, g[alhekk g[alija kien unur li naqsam dawn il-mumenti sbie[ u li nag[mel affarijiet straordinarji u kuntent [afna. Issa rrid biss ingawdi dawn ilmumenti,” qal Bolt wara li reba[ it-tielet midalja Olimpika tieg[u u s-sitt wa[da f’total. L-Amerikan Michael
Il-Klassifika tal-Midalji D
It-tim :amajkan li kompla jiddomina r-relay (mix-xellug) Usain Bolt, Yohan Blake, Michael Frater u Nesta Carter, li reb[u d-deheb f’[in rekord
Phelps sellem lil dawn lOlimpjadi b’rekord ta’ midalji. L-aqwa g[awwiem li qatt rat id-dinja u possibilment l-aqwa atleta Olimpiku ta’ kull ]mien sellem il-log[ob b’wirja millaqwa fir-relay tal-4x100m medley. Hu temm il-karriera bi 18-il midalja tad-deheb u total ta’ 22 midalja. Phelps g[amel dak kollu li kien immira li jag[mel u issa ddinja tal-g[awm tilfet titan fil-pixxina. “Hekk kif tlajt fuq il-podju stajt in[oss id-dmug[ nie]el u g[edt lil Nathan, ‘arahom ;ejjin u din tista’ tkun kattiverja hawn fuq’ u
mbag[ad bdew ;ejjin u ppruvajt in]omm imma mbag[ad idde/iedejt li nintelaq. Dak li ;ara, ;ara, u dawn huma l-a[[ar mumenti fil-karriera tal-g[awm tieg[i,” qal Phelps. Ye Shiwen reb[et ]erw; midalji tad-deheb f’Londra imma r-rekord tal-400m individual medley li farrket, fejn tejbet [ames sekondi fuq il-[in personali tag[ha, kien xi [a;a straordinarja. Wie[ed mill-aqwa kow/is Amerikani qal li dan kien ri]ultat li ma jitwemminx u sa[ansitra indika li seta’ kien hemm xi u]u ta’ sustanzi illegali. Dan wassal g[al reazzjoni rabbju]a fi/-?ina u [afna akku]awh b’razzi]mu. “Jekk ta[seb ftit fuq dan, a[na qatt ma sfidajna atleti li jirb[u d-deheb minn pajji]i o[ra anke dawk li reb[u [afna midalji. Ma nafx g[alfejn qed ni;i dubitata talli rba[t wa[da. Na[seb li tta[ri; tag[na hu aktar iebes minn dak ta’ pajji]i o[ra u barra dan, g[amilna sforz kbir biex nippreparaw tajjeb g[al dawn l-Olimpjadi,” qalet Ye. Pre/i]joni u rekord L-a[[ar tliet Olimpjadi kienu kummiedja ta’ ]balji g[at-tim tan-nisa tal-Istati Uniti fil-4x100m relay fejn ]balji fil-bdil tal-baton, /a[[duhom mill-podju. Imma din id-darba baqg[u
L-Amerikan Michael Phelps, l-aqwa atleta fl-istorja talOlimpjadi fejn jid[ol reb[ ta’ midalji
kon/entrati u pre/i]i tant li f’40.82 sekondi farrku rrekord pre/edenti ta’ 41.37 sek imwaqqaf mill-:ermanja tal-Lvant fl-1985. Spikkat ukoll Allyson Felix li tul il-karriera Olimpika tag[ha g[amlet hat-trick ta’ midalji fil-200m, 4x100m u l4x400m. David Rudisha reba[ it800m u kiser ir-rekord taddinja tieg[u stess. Ilprestazzjoni kienet meqjusa mi/-chairman tal-log[ob Sebastian Coe b[ala l-aqwa
wa[da fl-Olimpjadi. }gur li dawk pre]enti se jibqg[u jiftakruh ja[rab quddiem sallinja finali f’minuta 40.91 sekonda, f’wirja ta’ sa[[a li ma titwemminx. “Ippreparajt ru[i tajjeb [afna g[al dawn l-Olimpjadi u ma kellix dubji. Kif rajtu, anke meta bdejt kont kunfidenti u mort quddiem g[ax kont naf li stajt nikkontrolla t-ti;rija,” qal Rudisha. Wara snin jissieltu biex ji;u inklu]i fl-Olimpadi, il;ellieda nisa fl-a[[ar kellhom il-kumment tag[hom. Lewwel wa[da li [adet iddeheb fuq ir-ring kienet ilBritannika ta’ 29 sena Nicole Adams li fost ix-xog[ol li kienet tag[mel qabel kien hemm dak li tpo;;i l-madum u ta[dem extra fi spettakli televi]ivi. Imma finalment kienet [olma li kellha minn tfulitha li rnexxielha twettaqha. Meta Mo Farah reba[ il5,000m biex ]ied mat-titlu tal-10,000m li kien reba[ ;img[a qabel, anke Bolt deher sorpri] u g[amel il’Mobot’, il-forma tal-ittra M fuq rasu, mossa li g[amel Farah wara r-reb[a fil5,000m. Farah, imwieled ilMogadishu imma /ittadin Britanniku, sar l-ewwel Britanniku li qatt reba[ deheb fuq distanza twila u sar biss is-seba’ atleta li qatt g[amel double billi reba[ il-5,000m u l-10,000m. “F’mo[[i bdejt ng[id lili nnifsi li rrid nasal, ridt nag[mel ftit sforz ie[or u lfolla kienet e//ezzjonali tant li g[amlitli kura;; enormi,” qal Farah. L-g[awwiema mil-Litwanja Ruta Meilutyte kienet g[awwiema li [add ma sema’ biha qabel l-Olimpjadi imma rritornat f’Vilnius b[ala eroj. g[al pa;na 29
F
Stati Uniti 46 29 ?ina 38 27 Renju Unit 29 17 Russja 24 25 Korea t’Isfel 13 8 :ermanja 11 19 Franza 11 11 Italja 8 9 Ungerija 8 4 Awstralja 7 16 :appun 7 14 Kazakhstan 7 1 Olanda 6 6 Ukrajna 6 5 Kuba 5 3 New Zealand 5 3 Iran 4 5 :amajka 4 4 Rep. ?eka 4 3 Korea ta’ Fuq 4 0 Spanja 3 10 Bra]il 3 5 Belarus 3 5 Afrika t’Isfel 3 2 Etjopja 3 1 Kroazja 3 1 Rumanija 2 5 Kenja 2 4 Danimarka 2 4 Polonja 2 2 Azerbaijan 2 2 Turkija 2 2 }vizzera 2 2 Litwanja 2 1 Norve;ja 2 1 Kanada 1 5 }vezja 1 4 Kolombja 1 3 Georgia 1 3 Messiku 1 3 Irlanda 1 1 Slovenja 1 1 Serbja 1 1 Ar;entina 1 1 Tune] 1 1 Rep. Dom. 1 1 Trinidad u Tobago 1 0 Uzbekistan 1 0 Latvja 1 0 Al;erija 1 0 Bahamas 1 0 Uganda 1 0 Vene]wela 1 0 Grenada 1 0 Indja 0 2 Mongolja 0 2 Tajlandja 0 2 E;ittu 0 2 Slovakkja 0 1 Armenja 0 1 Bel;ju 0 1 Finlandja 0 1 Taipei 0 1 Estonja 0 1 Malasja 0 1 Bulgarija 0 1 Puerto Rico 0 1 Indone]ja 0 1 Portugall 0 1 Montenegro 0 1 Botswana 0 1 ?ipru 0 1 Gwatemala 0 1 Gabon 0 1 Moldova 0 0 Qatar 0 0 Singapor 0 0 Gre/ja 0 0 Marokk 0 0 A. Sawdita 0 0 Kuwajt 0 0 Bahrain 0 0 Afganistan 0 0 Tajikistan 0 0 Hong Kong 0 0
B
29 22 19 33 7 14 12 11
5
12 17
5 8 9 6 5 3 4 3 2 4 9 5 1
3 2 2 5 3 6 6 1
0 2 1 12
3 4 3 3 3 2 2 2 1
0 3 3 1
0 0 0 0 0 4 3 1
0 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1
T
104
87 65 82 28 44 34 28 17 35 38 13 20 20 14 13 12 12 10 6 17 17 13 6 7 6 9 11
9
10 10
5 4 5 4 18 8 8 7 7 5 4 4 4 3 2 4 4 2 1 1 1 1 1
6 5 3 2 4 3 3 3 2 2 2 2 2 2
0 0 0 0 0 0 2 2 2 2
2 2 2 2
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1
IN-NAZZJON It-Tlieta 14 ta’ Awwissu, 2012
Sport 29
drama u mumenti ta’ fer[ u biki minn pa;na 28
Ta’ 15-il sena saret lewwel g[awwiema milLitwanja li reb[et midalja tad-deheb meta temmet lewwel fil-100m breaststroke. Biex g[amlet dan kellha tirre]isti g[al attakk qawwi tal-Amerikana Rebecca Sonim, champion tad-dinja ta’ dan l-event. Meilutyte tg[ix ma’ missierha Saulius fi Plymouth fl-Ingilterra fejn tistudja u tit[arre; imma issa trid ftit ;img[at ta’ mistrie[ filLitwanja qabel tibda s-sena skolastika. “G[adni ma rridx nemmen dak li g[amilt. Imma ]gur li dan se jservi biex ikabbar lg[awm f’pajji]i.” Biki ta’ fer[
Chris Hoy beka dmug[ ta’ fer[ wara li reba[ is-sitt midalja Olimpika fi//ikli]mu u sar l-aktar atleta Olimpiku fir-Renju Unit li reba[ midalji. Fl-età ta’ 36 sena Hoy reba[ kemm il-Keirin kif ukoll it-team sprints biex tella’ t-total g[al seba’ midalji. Madankollu, Hoy insista li l-qaddief Steve Redgrave li reba[ [ames midalji tad-deheb f’[ames Olimpjadi differenti, kien su//ess akbar minn tieg[u. Bradley Wiggins hu /iklist Britanniku ie[or li kellu sajf li se jibqa’ jiftakru hekk kif wara li sar l-ewwel Britanniku li reba[ t-Tour de France, jiem wara sar lewwel /iklista li reba[ itTour u t-time trial individwali fl-Olimpjadi flistess sena. “Na[seb li qatt ma jien se ner;a’ nag[mel dan li g[amilt. Nirba[ it-Tour u nirritorna f’pajji]i u nirba[ midalja tad-deheb flOlimpjadi.” Britanniku ie[or, Ben Ainslie, ukoll da[al fil-kotba tar-rekords meta reba[ irraba’ deheb konsekuttiva fissailing. Ainslie reba[ fidda f’Atlatana fl-1996 u minn dakinhar reba[ midalja taddeheb f’kull Olimpjadi li saru. Il-President Amerikan Barack Obama jrid jiltaqa’ mag[ha, li kunjomha hu anagramma g[al ‘USA Gold’. Din hi l-;innasta Gabby Douglas, imlaqqma l-’flying squirrel’, saret l-ewwel Amerikana li reb[et titlu Olimpiku fl-individual allround tan-nisa. Il-fencer Taljana Valentina Vezzali saret wa[da minn erba’ atleti biss fl-istorja talOlimpjadi tas-Sajf li reb[u [ames midalji fl-istess avveniment individwali meta [adet bron] fil-Foil tan-nisa. It-tliet atleti l-o[ra li g[amlu dan huma t-tiratur :ermani]
Il-;innasta Amerikana Gabby Douglas imlaqqma l-’flying squirrel’ li ta’ 16-il sena saret l-ewwel Amerikana li reb[et titlu Olimpiku fl-individual all-round tan-nisa
Ralf Schumann, is-Slovakk Michal Martikan tal-kenuri slalom u l-Judoka :appuni] Ryoko Tani. Vezzali g[amlithom ukoll sitt midalji tad-deheb meta g[enet lit-tim Taljan jirba[ ilFoil. Il-Blade Runner tal-Afrika t’Isfel Oscar Pistrious ukoll kiteb l-istorja meta sar lewwel atleta ming[ajr saqajn li [a sehem fl-Olimpjadi. Hu ;era fl-400m individwali u fir-relay tal-4x400m fejn lAfrika t’Isfel waslu sal-finali. Madankollu g[ad hemm dubji kbar dwar jekk issaqajn artifi/jali jag[tux vanta;; lil Pistorious. Ka]i ta’ doping
I]da mhux kollox kien
ward u ]ahar. Kien hemm ukoll numru ta’ ka]i ta’ doping li tappnu dan illog[ob. L-aktar wie[ed li jibqa’ jissemma hu dak ta/champion tal-mixja ta’ 50 km Alex Schwarzer li quddiem kamra mimlija ;urnalisti beka meta ddeskriva kif xtara ssustanza EPO u esprima wkoll l-g[ejja mill-isport jumejn wara li tke//a millOlimpjadi fuq doping. Hu qal li kompla jikkompeti min[abba pressjoni esterna minkejja li hu xtaq jirtira u probabbilment idde/ieda li jie[u l-EPO g[ax kien im[asseb li seta’ jmur tajjeb fl-20 u l-50 km. Il-badminton ukoll kien fla[barijiet g[al ra;unijiet
Chris Hoy beka bil-fer[ wara li reba[ is-sitt midalja Olimpika fi/-/ikli]mu u sar l-aktar atleta Olimpiku fir-Renju Unit li reba[ midalji
[]iena. Il-kap tal-badminton ?ini] kellu jitlob sku]a pubblika wara li t-tim tilef partiti apposti. Tmien plejers tke//ew mil-log[ob talli g[amlu dan bil-g[an li jkollhom polza fa/li aktar ’il quddiem fit-turnament. L-ewwel mara Imma forsi l-aktar storja sinifikanti minn dawn lOlimpjadi ta’ Londra kienet li
kienu l-ewwel log[ob li fihom t[allew jikkompetu nisa mill-Arabja Sawdita u dan fisser li kull pajji] li [a sehem g[all-ewwel darba kellu rappre]entanza ta’ atleti nisa u r;iel. Kienet il-judoka Ali Seraj Abdulrahim Shaherkani, ]ag[]ug[a mist[ija b’rasha mg[ottija li l-parte/ipazzjoni tag[ha damet 80 sekonda i]da qalg[et applawsi kbar.
Membri tat-tim Fran/i] tal-handball jag[mlu l-mossa popolari ta’ Usian Bolt wara li reb[u d-deheb
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
30 Sport PARTITA TA’ {BIBERIJA
It-tim Malti jista’ jwaqqaf rekord It-tim nazzjonali Malti jista’ jwaqqaf rekord jekk illejla jirba[ il-partita ta’ [biberija kontra San Marino. Dan g[aliex, fl-istorja, Malta qatt ma reb[et erba’ partiti ta’ [biberija konsekuttivi. Fil-passat kien hemm ]ew; okka]jonijiet fejn it-tim Malti reba[ tliet partiti konsekuttivi. Fl-1981 Malta kienet reb[et kontra l-Indonesja, kontra t-Tajlandja u kontra tTune]ija filwaqt li bejn l1999 u l-2000 Malta kienet irre;istrat tliet reb[iet wara xulxin kontra l-Libanu, kontra l-l-Qatar u kontra lAzerbaijan. Minkejja dan, Malta qatt ma rnexxielha tirba[ ir-raba’ konfront u tista’ tag[mel dan illejla fit-8.30 pm fl-Istadio Olimpico ta’ Serravalle. F’Awwissu ta’ sena ilu Malta reb[et 2-1 kontra rRepubblika ?entrali talAfrika filwaqt li reb[et bi skor identiku kontra lLiechtenstein fi Frar li g[adda. It-tielet reb[a konsekuttiva f’partiti ta’ [biberija waslet fl-ewwel partita ta[t it-tmexxija talkow/ nazzjonali Pietro Ghedin meta Malta, f’:unju li g[adda, reb[et 2-1 kontra l-Lussemburgu. L-a[[ar tliet partiti li lag[bu San Marino kienu kollha partiti validi mirrawnd ta’ kwalifikazzjoni g[all-Euro 2012. San Marino
tilfu 11-0 kontra l-Olanda f’Settembru filwaqt li tilfu 5-0 kontra l-I]vezja [amest ijiem wara t-telfa umiljanti kontra l-Olanda. L-a[[ar log[ba internazzjonali li lag[bu San Marino kienet f’Ottubru fejn tilfu 4-0 kontra l-Moldova. L-a[[ar partita ta’ [biberija ta’ San Marino kienet f’Awwissu ta’ sena ilu meta kienu tilfu bi skor minimu ta’ 1-0 kontra r-Rumanija. Il-partita li se tilg[ab Malta se tkun l-a[[ar log[ba tat-tim nazzjonali qabel ma jibda limpenji tieg[u fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014. Fis-7 ta’ Settembru Malta tilg[ab f’Ta’ Qali kontra l-Armenja filwaqt li erbat ijiem wara f’Modena tilg[ab kontra l-Italja. Impenn g[all-U#21 Intant, it-tim nazzjonali ta’ ta[t il-21 sena illum jilg[ab partita ta’ [biberija kontra lLiechtenstein. Din il-partita li se tibda fit-8 pm se tintlag[ab f’Kordin u se tkun importanti g[all-kow/ Ray Farrugia biex jara lkundizzjoni tal-players tieg[u
qabel ma dawn jilag[bu partita valida mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[all-Euro 2013. Fis-6 ta’ Settembru Malta tilg[ab barra minn darha kontra l-Ukrajna. L-iskwadra kollha li g[andu Ghedin g[addispo]izzjoni tieg[u hija din:
Il-kow/ tat-tim nazzjonali Malti, Pietro Ghedin waqt sessjoni ta’ ta[ri; (ritratt> Domenic Aquilina)
Goalkeepers - Andrew
Hogg, Justin Haber Difensuri - Alex Muscat, Andrei Agius, Luke Dimech, Roderick Briffa, Ryan Camilleri, Steve Borg Midfielders - Gareth Sciberras, John Mintoff, Paul Fenech, Ryan Fenech, Shaun Bajada Attakkanti - Andrè Schembri, Andrew Cohen, Daniel Bagdanovic, Etienne Barbara, Michael Mifsud
Toshack jitlaq lill-Ma/edonja John Toshack se jirri]enja minn kow/ nazzjonali tal-Ma/edonja wara li rrifjuta li jmur jg[ix fil-pajji] Balkan. “Il-kow/ tal-Ma/edonja John Toshack mhux lest li jil[aq it-talba ta/-Chairman talFederazzjoni Ilco Gjorgjioski u a//etta li jittermina l-kuntratt tieg[u,” qalet ilFederazzjoni tal-Ma/edonja fi stqarrija. Toshack li hu minn Wales kien ilu tmien partiti fit-tmexxija tat-tim u l-unika reb[a
tieg[u waslet fil-partita ta’ kwalifikazzjoni g[all-Euro 2012 kontra Andorra f’Settembru. Toshack li [a t-tmexxija tat-tim f’Awwissu tas-sena l-o[ra issa se jitlef i/-/ans li jilg[ab kontra pajji]u stess fil-partiti ta’ kwalifikazzjoni tat-Tazza tad-Dinja tal-2014. Hu kien mexxa wkoll lil Wales bejn l-2004 u l2010. Il-Ma/edonja g[ada se tilg[ab partita ta’ [biberija kontra l-Litwanja.
Neuer u Chamberlain iwe;;g[u Il-goalkeeper :ermani] Manuel Neuer se jitlef ilpartita ta’ [biberija kontra lAr;entina g[ada wara li sofra injury f’qaddu firreb[a ta’ Bayern Munich kontra Borussia Dortmund fis-Super Cup :ermani]a. Floku mistenni jibda RonRobert Zieler waqt li lgoalkeeper ta’ 20 sena ta’ Borussia Moenchengladbach issejja[ fl-iskwadra minflok Neuer. Ter Stegen kellu partita negattiva fl-a[[ar dehra internazzjonali tieg[u meta qala’ [ames goals fit-telfa 53 kontra l-I]vizzera f’Mejju. Intant il-winger Ingli] Alex-Oxlade-Chamberlain
ukoll irtira mill-iskwadra Ingli]a g[all-partita ta’ [biberija kontra l-Italja g[ada min[abba li we;;a’ lg[aksa. Il-winger ta’ 18-il sena ta’ Arsenal sar it-tielet plejer li rtira mill-iskwadra ta’ Roy Hodgson wara l-goalkeeper Joe Hart u Daniel Sturridge. G[al-log[ba f’Berne kontra l-Italja Hodgson sejja[ lid-difensur ta’ Manchester City Joleon Lescott waqt li l-Italja se tkun ming[ajr Mario Balotelli min[abba li g[andu infezzjoni f’g[ajnejh u floku Prandelli sejja[ lil Diego Fabbrini ta’ Udinese.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
Sport 31 OLIMPJADI
Irtirata l-medalja li reb[et Ostapchuk Il-medalja tad-deheb li reb[et l-atleta tal-Belarus Nadzeya Ostapchuk filkategorija tas-shot put tannisa ;iet irtirata wara li nstabet po]ittiva li g[amlet u]u minn sustanza ipprojbita. Wara li reb[et il-medalja, Ostapchuk kienet e]aminata darbtejn u nstabet darbtejn po]ittiva. Il-medalja tad-deheb tag[ha issa ng[atat lil Valerie Adams ta’ New Zealand filwaqt li l-fidda
reb[itha r-Russa Evgeniia Kolodko. Il-medalja talbron] ing[atat lil Gong Lijiao ta/-?ina. Ostapchuk reb[et id-deheb b’tefa’ ta’ 21.36 metri filwaqt li f’Lulju, f’Minsk kienet irre;istrat tefa’ ta’ 21.58 metri, li hu l-aqwa ri]ultat sa mill-1998. Ostapchuk kienet inkurunata champion taddinja fl-2005 u saret champion Ewropea sentejn ilu.
Intant, Adams, li issa ng[atat il-medalja tad-deheb qalet. “Ma nistax nemmen b’din l-a[bar. Se ndum biex na//ettaha. Din l-a[bar se tkompli tinkora;;ixxi atleti b[ali biex jikkompetu b’mod nadif.” Qabel ma beda l-a[[ar jum ta’ Log[ob tal-Olimpjadi kienu sospi]i 11-il atleta li kienu nstabu po]ittivi. Ilkampjuni tal-atleti jibqg[u mi]mumin fil-laboratorji g[al massimu ta’ tmien snin.
L-atleta mill-Belarus, Nadzeya Ostapchuk bil-medalja tad-deheb li issa tte[ditilha lura
CHAMPIONS LEAGUE
Terry jista’ jilg[ab fl-ewwel log[ba tal-grupp
Wara t-telfa kbira kontra Olympia Cluj, Birkirkara lbiera[ kisbu ri]ultat rispettabbli kontra 1° Dezembro
CHAMPIONS LEAGUE
Telfa minima g[al Birkirkara Wara d-disfatta bit-telfa kbira 0-8 kontra Olympia Cluj tar-Rumanija s-Sibt, Birkirkara lbiera[ wettqu reazzjoni brillanti u kien biss goal fit-18-il minuta li /a[[adhom minn draw storiku kontra l-qawwa ta’ 1° Dezembro tal-Portugall. G[alkemm i/-Champions Maltin g[amlu [inijiet twal ira]]nu l-furja tal-avversarji li fi s[ana tremenda ppruvaw jiksbu reb[a akbar, Birkirkara baqg[u kon/entrati u m’g[amlux l-istess ]balji li g[amlu fl-ewwel log[ba. Dezembro [ar;u jfittxu goal kmieni u ppressaw lillKarkari]i fil-kaxxa tag[hom, madankollu qatt ma kienu perikolu]i sakemm fit-18-il minuta wara serje ta’ corners wasal il-goal li dde/ieda llog[ba, skorjat minn Andreia Silvia. Kien biss fl-a[[ar sekondi ta’ tmiem l-ewwel taqsima li l-Karkari]i kellhom l-unika azzjoni denja g[al-lasta avversarja fejn setg[u anke kisbu d-draw imma x-xutt ta’ Debono kien imblukkat. Fit-tieni taqsima l-andament baqa’ l-istess bil-Karkari]i jasssorbu u b’xi mod
jimblukkaw kull attakk talavversarji li baqg[u kmandi assoluti imma ma rnexxilhomx jer;g[u jinfdu ddifi]a Karkari]a. G[al din il-partita Birkirkara lag[bu b’din ilformazzjoni: J. Xuereb, Feasey, Debono (Xerri 81min), Zahra, Parnis, Farrugia, Cuschieri, Vella, Cilia (Buttigieg 78 min), Fenech (Cardona 64 min), Pace. Il-{amis Birkirkara issa jilag[bu l-a[[ar log[ba talgrupp kontra Glentoran talIrlanda ta’ Fuq
Il-captian ta’ Chelsea, John Terry se jkun jista’ jilg[ab lewwel log[ba tal-gruppi fi/Champions League wara li ssospensjoni li kellu tnaqqset mill-UEFA. Terry kien tke//a fit-tieni leg tas-semi finali sena ilu kontra Barcelona u kien we[el sospensjoni ta’ tliet log[biet. Terry skonta l-ewwel log[ba ta’ sospensjoni filfinal mirbu[a kontra Bayern Munich u se jkun ukoll sospi] g[all-finali tas-Super Cup kontra Atletico Madrid li se
tintlag[ab fil-31 ta’ Awwissu. Minkejja li spi//aw fis-sitt post fil-kampjonat, Chelsea g[addew awtomatikment g[all-edizzjoni ta’ din is-sena b[ala holders u jkunu jafu ma’ min se jilag[bu fl-ewwel log[ba meta jittellg[u l-poloz ta/-Champions League fit-30 ta’ Awwissu. Ivanovic mhux sospi] Id-difensur ta’ Chelsea
Branislav Ivanovic se jkun jista’ jilg[ab fl-ewwel partita tal-Premiership fi tmiem il-
;img[a kontra Wigan. Il{add Ivanovic tke//a filfinali tal-Community Shield kontra Man City imma mhux se jkun sospi] g[all-ewwel log[ba tal-kampjonat min[abba li l-partita bejn City u Chelsea ma kinitx klassifikata b[ala log[ba kompetittiva. Ivanovic kien muri karta [amra diretta mir-referee Kevin Friend fl-ewwel taqsima u Chelsea kellhom jilag[bu g[al [in twil b’10 players.
FUTBOL INGLI}
Bonus kbir g[all-plejers ta’ Man City Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i l-plejers ta’ Man City ing[ataw bonus ta’ 6.2 miljun lira sterlina bejniethom tar-reb[ tal-kampjonat f’Mejju li g[adda. Ta’ min jinnota li flIngilterra l-ammont ta’ bonus li jkun se jing[ata lill-plejers ikun miftiehem minn qabel ma jibda l-ista;un. Man City reb[u l-kampjonat proprju fl-a[[ar minuti meta reb[u 3-2 kontra QPR. Il-ple-
jers ta’ Man City ma [adu l-ebda bonus g[all-prestazzjonijiet fi/-Champions League g[ax dawn ma g[addewx g[all-fa]i tan-knockout. L-aktar plejer li r/ieva flus kien il-goalkeeper Hart li lag[ab il-partiti kollha tal-kampjonat. Dan ir/ieva madwar 446,000 lira sterlina, ji;ifieri bejn wie[ed u ie[or 11-il elf lira sterlina g[al kull partita. – L-internazzjonali Wigan
:appuni] Ryo Miyachi ffirma kuntratt mal-klabb tal-Premier Ingli] Wigan Athletic b’self g[al sta;un wie[ed. Il-plejer ta’ 19-il sena kien sie[eb lil Arsenal wara li impressjona lillmanager Arsene Wenger meta kien g[al prova fl-2010, imma lag[ab darbtejn biss mal-klabb minn Londra, it-tnejn filLeague Cup qabel g[amel erba’ xhur misluf lil Bolton Wanderers.
It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu, 2012
32 Lokali
Dan il-pro;ett sar bi spi]a ta’ €430,000 u jinkludi pavimentar, dwal, railings ;odda, restawr tal-fa//ati u anke funtana li tfakkar ukoll il-wasla tal-ilma fil-Mellie[a madwar 100 sena ilu
Aktar investiment fi spazji miftu[a Tul din il-le;i]latura, ilGvern investa aktar minn qatt qabel fi spazji miftu[a g[arresidenti u t-turisti. Spazji li kienu jintu]aw mill-vetturi qed jing[ataw lura lillpubbliku biex jitgawdew millfamilji li j]uruhom. Dan qalu l-Prim Ministru Lawrence Gonzi meta lbiera[ inawgura x-xog[lijiet li saru fi Pjazza :wanni Pawlu II fil-Mellie[a, l-a[[ar f’ordni kronolo;ika, minn sensiela ta’ spazji miftu[a li qed jing[ataw lura lill-Maltin u l-G[awdxin biex igawdu minn kwalità ta’ [ajja a[jar. Spazji o[ra li ng[ataw lillpubbliku minflok t[allew mitluqa jew okkupati millkarrozzi huma Pjazza San :or; fil-Belt, Pjazza Sant’Anna f’Tas-Sliema, :nien George Bonello Dupuis fi Qui si Sana, lAdventure Park f’Ta’ Qali, il:nien ta’ Pembroke, il-Water
Park f’Bu;ibba u l-Park ta’ Wied il-G[ajn li qed jitlesta. Din hi l-politika tal-Gvern li jkompli j]id l-ispazji miftu[a biex familji Maltin u turisti jistg[u jgawdu l-;miel ta’ pajji]na qal il-Prim Ministru. Il-Mellie[a mhix biss lokalità residenzjali kbira i]da hi wkoll zona turistika importanti. Il-Gvern hu impenjat li jkompli jinvesti fil-lokalità g[ar-residenti biex ikompli jtejjeb il-kwalità ta’ [ajja. Flimkien mal-Kunsill Lokali, il-Gvern qed jinvesti f’park g[all-familja f’Selmun biex joffri aktar spazji miftu[a b’fa/ilitajiet sportivi. B[alissa g[addej ix-xog[ol fuq il-Bypass tal-Mellie[a, kompla l-Prim Ministru, li g[alkemm b[alissa qed toffri ftit inkonvenjenza, ladarba titlesta din it-triq se toffri aktar sigurtà g[ar-residenti u g[as-sewwieqa.
Il-Kunsill qed ikun meg[jun ukoll jorganizza attivitajiet fosthom l-Iljieli Melli[in li jkomplu juru l;miel u l-wirt storiku talMellie[a. Il-Prim Ministru tkellem ukoll dwar l-importanza tallokalità fil-qasam turistiku. Hu qal li bil-pro;etti li qed isiru qed jo[ro; aktar filbera[ il-wirt storiku u l-;miel ta’ pajji]na, ;miel u te]ori li jinsabu f’kull belt u ra[al. Kulmin se j]ur din il-pjazza se jsib stedina tilqg[u bilkliem “Minn dan i/-/entru tal-Mellie[a, bil-bibien miftu[a, nistednuk tiskopri listorja, il-kultura u l-;miel naturali li g[andha din illokalità. Mer[ba fostna.” L-istedina tinsab fuq plakka ta’ inawgurazzjoni li g[andha forma ta’ bieb miftu[ b[ala stedina lil kulmin jasal ilMellie[a. Fid-diskors tieg[u fl-
media•link COMMUNICATIONS
Flimkien mal-Kunsill Lokali tal-Mellie[a, il-Gvern qed jinvesti f’park g[all-familja f’Selmun biex joffri aktar spazji miftu[a okka]joni tal-inawgurazzjoni, Robert Cutajar, is-Sindku talMellie[a elenka lista ta’pro;etti li twettqu fillokalità. Pjazza :wanni Pawlu II hi [olqa o[ra f’katina twila ta’ pro;etti u inizjattivi li wettaq il-Kunsill fl-a[[ar erba’ snin, qal isSindku. Hu enfasizza l-fatt li [afna minn dawn il-pro;etti saru bil-kollaborazzjoni tal-Gvern i]da anke b’g[ajnuna finanzjarja mill-fondi tal-UE. Fil-fatt il-Kunsill talMellie[a bbenefika f’aktar minn €1 miljun f’erba’ snin minbarra li mijiet ta’ ]g[a]ag[, artisti, mu]i/isti, bdiewa, ra[[ala, sportivi u
[afna o[rajn intbag[tu fi skambju barra minn xtutna. Filwaqt li rringrazzja lil dawk li kellhom sehem fittwettiq tal-pro;ett, Robert Cutajar qal li l-pro;ett bi spi]a ta’ €430,000 sar pavimentar, dwal, railings ;odda, restawr tal-fa//ati u anke funtana li tfakkar ukoll il-wasla tal-ilma fil-Mellie[a madwar 100 sena ilu. Robert Cutajar tkellem ukoll dwar il-pro;ett talBypass tal-Mellie[a u filwaqt li sku]a ru[u g[al kull inkonvejent qal li ladarba jitlesta, dan hu pro;ett ie[or li minnu se jgawdu kemm ilMelli[in kif ukoll dawk li j]uru l-lokalità.