www.media.link.com.mt
Numru 13,214
€0.55
Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Is-sistema finanzjarja lokali baqg[et b’sa[[itha minn Jesmar Baldacchino
Il-Bank ?entrali iddikjara lbiera[ li s-sistema finanzjarja lokali baqg[et b’sa[[itha tul is-sena li g[addiet, sostnuta minn titjib ekonomiku u livell ta’ qg[ad baxx. Il-Bank ?entrali ta’ Malta iddikjara dan meta ppubblika r-raba’ edizzjoni annwali tar-rapport dwar l-Istabbiltà Finanzjarja g[as-sena 2011 u l-ewwel xhur tal2012. Dan ir-rapport janalizza s-sistema finanzjarja ta’ Malta bliskop li jkattar it-tag[rif dwar is-sistema finanzjarja u dwar aspetti relatati mal-istabbiltà finanzjarja. Matul l-2011, l-assi talbanek kibru b’madwar 5.2%, bis-self jammonta g[al aktar min-nofs ta’ dan it-tkabbir. g[al pa;na 2
Il-Prim Ministru u s-Sinjura Gonzi jsellmu lill-eks Prim Ministru Dom Mintoff, li matul il-;urnata tal-biera[ kien espost g[all-pubbliku fid-da[la tal-Palazz tal-President (Ritratt> Michael Ellul)
Funeral statali dalg[odu minn Matthew Bonett
Bejn ilbiera[ u llum , Malta tinsab f ’ luttu nazzjonali hekk kif il - poplu Malti u G[awdxi qed jag[ti l - a[[ar tislima lill - eks Prim Ministru u eks Mexxej tal - Malta Labour Party , il -
Perit Dom Mintoff . Dalg[odu , fil Konkatidral ta ’ San :wann , il - Belt , se jsir il - funeral statali b ’ quddiesa præsente cadavere , immexxija mill Ar/isqof ta ’ Malta , Pawl Cremona ,
Ji]died l-investiment Kampjonat Premier L-investiment dirett barrani f’Malta ]died matul is-sena li g[addiet u kien stmat li jil[aq it-€12.5 biljun
Ara pa;na 2
Reb[a drammatika g[al Sliema Wanderers Ara pa;na 31
li tibda fl -1 0 . 30am . Net TV u Radio 101 se jxandru lfuneral f’xandira diretta waqt programm spe/jali, li jibda fid-9.30am. g[al pa;na 3
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
2 Lokali
Ri]ultati tajbin kon/entrazzjoni tas-self u tal-propjetà b[ala garanzija. L-aktar riskju sinjifikanti li ;ej minn barra s-sistema finanzjarja hu dovut g[asself mill-banek lil /erti setturi li g[addejjin minn sitwazzjoni batuta, b[as-setturi tal-kostruzzjoni u l-propjetà. G[all-kumplament tas-sistema finanzjarja, ir-Rapport tal-Bank ?entrali ta’ Malta josserva l-livell tar-riskju sistematiku b[ala wie[ed baxx. Il-Bank ?entrali fisser ukoll li min[abba li lqag[da ekonomika internazzjonali mhix favorevoli, listabbiltà finanzjarja g[adha qed taffa//ja l-isfidi.
minn pa;na 1
Is-self g[ax-xiri tad-djar u g[all-konsum irre;istraw ]ieda ta’ 8.6% u 1.2% rispettivament, filwaqt li sself lis-settur tal-kumpaniji kiber bi 2.6%. Dawn ir-ri]ultati tajbin filprofitti matul is-sena se[[ew peress li l-banek kellhom d[ul ta’ img[ax nett og[la u bilan/i baxxi ta’ titli taddejn statali ta’ dawk ilpajji]i fiz-Zona-Ewro li jinsabu fi kri]i. Ir-rapport jidentifika li rriskji ewlenin g[all-istabbiltà fi [dan is-sistema finanzjarja ;ejjin mil-livell ta’ self non-performing u l-
Ji]died l-investiment barrani f’Malta Sa tmiem is-sena l-o[ra, l-investiment dirett barrani li kien hawn f’Malta ]died bi ftit meta mqabbel mas-sena ta’ qabel, ji;ifieri l-2010, biex fl-a[[ar tas-sena 2011 kien stmat li dan linvestiment la[aq it-€12.5 biljun. Minn statistika ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika, jirri]ulta li l-iktar pajji]i li investew f’pajji]na kienu statimembri tal-Unjoni Ewropea, bit-total tag[hom jammonta g[al €8.9 biljun, 71% tat-total. Il-:ermanja, fis-sena 2011, investiet 56.3% tal-investiment totali. Mis-27 membru tal-Unjoni Ewropea kien hemm ]ieda ta’ €192 miljun fuq l-istess perijodu fl-2010. Dan l-investiment kollu li sar bejn Jannar u Di/embru tas-sena l-o[ra f’pajji]na, sar fl-istess ]mien li l-investiment f’pajji]i barranin
ammonta g[al €1.3 biljun, ji;ifieri dan l-investiment baqa’ fl-istess livell tas-sena ta’ qabel. L-istess statistika turi li matul it-12-il xahar tas-sena 2011, l-investiment barrani ;did li sar f’pajji]na kien jammonta g[al ftit iktar minn €371 miljun, u 80% ta’ dan l-investiment kienu intrapri]i fil-qasam finanzjarju u tal-assigurazzjoni kif ukoll kumpaniji tal-manifattura. Min-na[a l-o[ra, l-investiment totali li kellhom kumpaniji Maltin barra minn Malta fi tmiem is-sena l-o[ra kien fil-livell ta’ €1.3 biljun. F’dan il-ka] kien hemm tnaqqis ]g[ir fuq il-po]izzjoni tal-investiment Malti f’pajji]i barranin fi tmiem l-2010. L-akbar investiment li g[andhom il-kumpaniji Maltin barra jinsab f’pajji]i Ewropej, u anki f’dan il-ka] hu fl-oqsma tal-finanzi u l-assigurazzjoni.
Spi]eriji li se jift[u g[ada VALLETTA: New British Dispensary, 109#110 Triq San :wann; IL-{AMRUN: The Cross, 859 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz; BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24 Misra[ Sant’Elena; TALPIETÀ: Brown’s Shop No. 10, Yacht Marina Apartments, Triq Marina; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11 Triq Feli/ Borg; TAS-SLIEMA: Brown’s Pharmacy, 22A The Point Shopping Mall, Tignè; {AL BALZAN: Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar; ILMOSTA: Grognet Pharmacy, 41 Triq il-Kostituzzjoni; IL-MELLIE{A: Karizia Drugstore, 87 Triq George Borg Olivier; PAOLA: De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule; L-ISLA: Victory Pharmacy, 32 Triq il-Vitorja; {A}-}ABBAR: Polymer Pharmacy, Triq ix-Xg[ajra; I}-}EJTUN: Gerada Pharmacy, 46 Triq Mater Boni Consigli; I}-}URRIEQ: Salus Pharmacy, 21 Misra[ irRepubblika; {A}-}EBBU:: Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran;isk Farrugia; {AD-DINGLI: Santa Marija Pharmacy, Misra[ Fren/ Abela; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq 7 ta’ :unju 1919; KER?EM: Sokkors Pharmacy, Triq San Gregorju.
It-Temp
UV INDEX
9
IT-TEMP> Xemxi, bi ftit s[ab kultant VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: {afif, l-iktar min-Nofsinhar g[alLbi/, kultant ikun [afif g[al moderat BA{AR> {afif IMBATT> Ftit li xejn TEMPERATURA: L-og[la 34˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a tra//a nida
L-ALPA qed titlob ]ieda ta’ 35% Il-Union tal-Piloti, l-ALPA, sej[et g[ar-ri]enja tal-Kap E]ekuttiv tal-Air Malta, Peter Davies, hekk kif il-linja nazzjonali ddikjarat ilbiera[ li ]]idiet li qed titlob l-ALPA jammontaw g[al 35%. Fl-a[[ar minn sensiela ta’ stqarrijiet mil-linja nazzjonali tal-ajru u mill-Asso/jazzjoni tal-Bdoti tal-Ajru, l-ALPA /a[det l-akku]a li hi kienet ilkaw]a tat-telf ta’ €2.5 miljun li sofriet l-Air Malta billi mblukkat lill-kumpanija milli tikri ajruplan ie[or. L-ALPA akku]at lill-Air Malta li dan ;ara min[abba dik li ddeskriviet b[ala “inkompetenza talmanagement” tal-linja tal-ajru. L-ALPA qalet li kulma qed tinnegozja hi ]ieda ta’ 3% fissena fis-salarju ba]iku, larretrati li g[adhom ma t[allsux, u ]ieda ]g[ira fir-rata tassahra. Il-union tal-piloti qalet li ftit li xejn sar progress fit-tmexxija tal-Air Malta ta[t il-man-
agement il-;did [lief fl-iskemi tal-irtirar kmieni, u kompliet li r-rebranding li verament g[andha b]onn il-linja tal-ajru hi l-bidla tal-Kap E]ekuttiv. Fi twe;iba g[al dan, l-Air Malta insistiet li t-telf tal-kiri ta’ ajruplan sar min[abba lpo]izzjoni tal-ALPA u qalet li mhux veru li kien hemm tnaqqis fl-ekwipa;;, spe/jalment meta wie[ed iqis li g[axar piloti rritornaw malAir Malta wara li l-linja talajru Pollakka, l-OLT, falliet. L-Air Malta qalet li lpro/ess tar-ristrutturar kien diffi/li g[al kul[add u lunions l-o[ra kollha a//ettaw il-fatt li kul[add irid jag[mel is-sagrifi//ji, u wissiet li mhemmx /ans ie[or biex ilkumpanija tqum fuq saqajha. Kuntrarju g[all-unions lo[rajn, l-ALPA ma /ediet xejn u g[a]let li tqajjem kwistjoni fl-ag[ar ]mien possibbli g[al kul[add, inklu] g[all-membri tag[ha.
L-Air Malta qalet li ]-]idiet li qed titlob l-ALPA jammontaw g[al 35% u mhux 3%. Kieku veru dan hu l-ka], l-Air Malta tistieden lill-union biex il-ftehim ikun iffinalizzat illum stess. Il-Bord tad-Diretturi appella lill-ALPA biex din tara listampa s[i[a u mhux tie[u vanta;; minn sitwazzjoni li tista’ tfisser it-telf ta’ eluf ta’ impjiegi u miljuni ta’ ewro, partikularment lill-industrija tat-turi]mu. L-Air Malta qalet li hi ddispja/uta li l-vja;;i tag[ha se jkunu affettwati b’ri]ultat talkwistjoni li g[addejja, u se tkun qed issegwi s-sitwazzjoni mill-qrib u tav]a lillpassi;;ieri kollha b’xi bidliet li jinqalg[u. L-Air Malta qeda tav]a lillpassi;;ieri li se jsiefru mag[ha biex jikkonfermaw ilvja;; tag[hom minn qabel billi j/emplu fin-numru 52302000.
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena
IS-SIBT L-og[la 34˚C L-inqas 24˚C
IL-{ADD L-og[la 34˚C L-inqas 24˚C
IT-TNEJN L-og[la 33˚C L-inqas 24˚C
IT-TLIETA L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
L-ERBG{A L-og[la 32˚C L-inqas 22˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
9
9
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 32˚C xemxi, Al;eri 34˚C xemxi, Amsterdam 23˚C imsa[[ab, Ateni 40˚C xemxi, Li]bona 25˚C ftit imsa[[ab, Berlin 18˚C imsa[[ab, Brussell 22˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 15˚C imsa[[ab, Kopen[agen 19˚C imsa[[ab, Frankfurt 24˚C imsa[[ab, Milan 30˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 34˚C xemxi, Londra 20˚C ftit imsa[[ab, Madrid 29˚C xemxi, Moska 18˚C imsa[[ab, Pari;i 23˚C imsa[[ab, Bar/ellona 33˚C ftit imsa[[ab, Ruma 32˚C xemxi, Tel Aviv 32˚C xemxi, Tripli 36˚C xemxi, Tune] 38˚C xemxi, Vjenna 32˚C xemxi, Zurich 22˚C imsa[[ab, Munich 22˚C imsa[[ab, Stokkolma 19˚C ftit imsa[[ab, San Pietruburgu 19˚C ftit imsa[[ab.
I
ltaqa’ g[all-ewwel darba l-Kumitat Mag[]ul tal-Kamra dwar it-Tis[i[ talIstituzzjonijiet Demokrati/i. G[an-na[a talGvern kien hemm l-A;ent Prim Ministru Guido de Marco, u l-Ministri ?ensu Tabone u Ugo Mifsud Bonnici. G[an-na[a talOppo]izzjoni [adu sehem Duminku Mintoff u :u]è Cassar. Sar mag[ruf li l-Kumitat kien se jikkunsidra wkoll proposti u su;;erimenti mill-pubbliku dwar ir-riformi me[tie;a. Fil-Qorti kompla s-smig[ tal-ka] kontra 11-il }ejtuni mixlija b’diversi akku]i dwar corrupt practices fil-jum tal-elezzjoni. Filbidu tas-seduta, l-avukati difensuri o;;ezzjonaw g[all-mi]uri tas-sigurtà li kienu qed jittie[du mill-Pulizija barra lQorti u barra l-awla biex tin]amm l-ordni. Huma o;;ezzjonaw li l-bieb ewlieni talQorti kien g[al xi [in mag[luq u l-Qorti ordnat li jinfeta[ ming[ajr pre;uddizzju g[as-sigurtà tal-awla tal-Qorti u tan-nies fih.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Lokali 3
L-og[la awtoritajiet tal-pajji] u l-partiti politi/i taw l-a[[ar tislima lill-eks Prim Ministru Dom Mintoff, li matul il-;urnata tal-biera[ kien espost g[all-pubbliku fil-Palazz tal-President, fejn il-pubbliku wkoll kellu l-opportunità jag[tih l-a[[ar tislima (Ritratti> Michael Ellul)
L-a[[ar tislima minn pa;na 1
Matul il-;urnata tal-biera[, il-kadavru tal-Perit Mintoff kien espost g[all-a[[ar tislima tal-pubbliku fil-Palazz talPresident, il-Belt. Kienu bosta dawk li marru jag[tu l-a[[ar tislima lill-eks Prim Ministru Laburista, tant li l-kjuwijiet setg[u jidhru minn kmieni filg[odu. F’xi [inijiet matul il-;urnata, il-kju seta’ jidher anki mill-in[awi tal-Qorti. Fost dawk li marru jag[tu l-a[[ar tislima lill-Perit Mintoff kien hemm ilPresident ta’ Malta, George Abela, u sSinjura Margaret Abela, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u s-Sinjura Kate Gonzi, l-Ispeaker Michael Frendo, il-Presidenti Emeriti Eddie Fenech Adami u Ugo Mifsud Bonnici, l-Avukat :enerali Peter Grech, il-Prim Im[allef Silvio Camilleri, kif ukoll numru ta’ rappre]entanti ta’ g[aqdiet, unions u korpi kostitwiti. Fin-nofs ta’ nhar ta’ filg[odu g[amlu ]jara wkoll xi membri tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista kif ukoll lamministrazzjoni tal-Partit Nazzjonalista, immexxija mis-Segretarju :enerali Paul Borg Olivier. Aktar tard, il-Kap tal-Oppo]izzjoni u mexxej Laburista, Joseph Muscat, akkumpanjat mis-Sinjura Michelle Muscat, mexxa delegazzjoni tal-MLP, li tat l-a[[ar tislima lill-eks Prim Ministru Laburista. Kull min mar jag[ti l-a[[ar tislima lill-Perit Mintoff kellu l-opportunità li jiffirma l-ktieb tal-kondoljanzi li kien hemm barra l-Palazz tal-President.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
4 Lokali
Salut waqt il-funeral ta’ Mintoff Il-Fondazzjoni Wirt Artna [abbret li kif inhi t-tradizzjoni, se tag[ti salut bil-kanuni fil-Barrakka ta’ Fuq, li se jkunu sparati matul il-funeral statali tal-eks Prim Ministru Dom Mintoff. Is-salut se jkun qieg[ed jing[ata hekk kif il-korteo jitlaq mill-Konkatidral ta’ San :wann sal-mument tad-dfin.
Qorti Ingli]a se tidde/iedi l-futur ta’ tifla ta’ 10 snin minn Ray Abdilla
Il-Qorti tal-Appell ippreseduta mill-Im[allfin Giannino Caruana Demajo, Joseph Zammit McKeon u Robert Mangion, laqg[et it-talba biex it-tifla ta’ 10 snin, Ella Bridge, tintbag[at lura l-Ingilterra fejn ommha. Dan, biex tkun il-Qorti Ingli]a li tidde/iedi l-futur tat-tifla. Din id-de/i]joni ng[atat wara appell li sar mill-Avukat :enerali u d-Dipartiment tal-Istandards So/jali wara li ftit ;img[at ilu, ilQorti Kostituzzjonali, ippreseduta mill-Im[allef Joseph Azzopardi, idde/idiet li Ella g[andha tibqa’ Malta ma’ missierha, li mieg[u trabbiet, u mhux tmur lura l-Ingilterra. Fis-sentenza tag[ha, il-Qorti tal-Appell qalet li d-dritt li tkun irrispettata l-[ajja talfamilja kien miksur. Ing[ad li din mhix kwistjoni ta’ dritt favur missier it-tifla biss, i]da li g[andu jkun hemm bilan/ f’dak li g[andu x’jaqsam mad-drittijiet tal-partijiet kollha, inklu] dak tal-omm, li kienet hi li instigat dawn ilpro/eduri min[abba li d-dritti-
jiet familjari tag[ha kienu ;ew mittiefsa. Meta kien de/i] li xi [add jaqbad u ja[taf tifla, ma kienx qed jing[ata kas tad-drittijiet talomm li jkollha smig[ xieraq u li ti;i rrispettata l-[ajja tal-familja. L-Im[allfin qalu wkoll li minkejja li l-Qorti mhix wa[da ta’ ;urisdizzjoni kriminali, u li ma kienx il-kompitu tag[ha li tippenalizza lil missier it-tifla, meta wie[ed i[ares lejn id-drittijiet talpartijiet kollha ma jistax jaqbad u jg[id li l-missier hu l-;enitur ippreferut, anki fid-dawl tal-fatt li hu seta’ ji;i ppro/essat kriminalment. It-tliet Im[allfin qalu li l-fatt li l-a[jar interessi tat-tifla huma laktar [a;a importanti f’dan ixxenarju kollu. Issa jrid ji;i de/i] li l-istess interessi tal-minuri g[andhom ji;u protetti meta ttifla tmur lura l-Ingilterra, u dan skont il-Konvenzjoni ta’ The Hague, li g[andha tkun relevanti f’dan il-kuntest. Dan qatt ma g[andu ji;i mwarrab min[abba li missier it-tifla qabad u [a l-li;i b’idejh meta [ataf lit-tifla u
;abha Malta. Il-Qorti tal-Appell qalet li hi tapprezza x-xewqa ta’ missier ittifla li jakkumpanja lil bintu meta din tmur lura l-Ingilterra. Madankollu tapprezza wkoll li dan jista’ jsarraf f’inkonvenjenzi kbar. Hemm b]onn li jkun hemm l-anqas tbatija, aktar u aktar flinteressi tat-tifla. Hu minnu li l-pre]enza tat-tifla u l-;enituri tag[ha f’;urisdizzjoni legali tajba g[andha t[affef ilpro/ess dwar il-kustodja u l-fatt dwar f’liema residenza g[andha tissetilja t-tifla fil-futur. Il-Qorti tal-Appell qalet finalment li kollox g[andu ji;i de/i] fl-interess ta’ dawk kollha kkon/ernati, u li dan g[and jsir skont il-li;i u mhux b’azzjoni unilaterali bejn xi parti jew o[ra. Il-ka] imur lura g[al 2010, meta Richard Bridge u Niki Lee iddivorzjaw, bil-missier ji;i Malta mal-familja ;dida tieg[u. Ftit wara li telaq, martu bdiet ilpro/eduri legali biex bintha tmur lura l-Ingilterra. Fl-20 ta’ Ottubru ta’ sentejn ilu, Qorti Ingli]a qalet li t-tifla kienet in[ar;et mill-pajji] b’mod illegali. Kien g[alhekk li d-Direttur tal-Istandards u l-Welfare So/jali beda l-pro/eduri legali skont ilKonvenzjoni Internazzjonali dwar il-{tif tat-Tfal. Missierha kien appella minn din is-sentenza, i]da l-appell tieg[u da[al tard u ma kienx jg[odd. Hu, wara, [a l-ka] tieg[u quddiem il-Qorti Kostituzzjonali. Il-Qorti Kostituzzjonali kienet idde/idiet li t-tifla, Ella Bridge, g[andha tibqa’ Malta flimkien ma’ missierha u mal-familja l;dida tag[ha u mhux tmur lura lejn ir-Renju Unit. Il-Qorti, ippreseduta millIm[allef Joseph Azzopardi, kienet sabet li jekk it-tifla titne[[a mill-ambjent tal-familja kien se jinkisrilha d-dritt fundamentali tag[ha. I]da l-Qorti tal-Appell idde/idiet mod ie[or u issa din issaga se tkompli fl-Ingilterra.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Lokali 5
Kaw]a b’ur;enza biex Libjan jara lil ibnu Il-Vi/i Ministru ?ini] responsabbli mid-Dipartiment Internazzjonali, Liu Jieyi, akkumpanjat mill-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg qabel it-ta[ditiet uffi/jali bejn i]-]ew; na[at, ilbiera[ (Ritratt> Martin Agius)
Delegazzjoni tal-Gvern ?ini] f’Malta Delegazzjoni tal-Gvern ?ini] tinsab g[al ta[ditiet f’Malta u kellha di;à laqg[at mal-Gvern kif ukoll malog[la uffi/jali tal-Partit Nazzjonalista. Id-delegazzjoni ?ini]a, li tinsab f’Malta fuq stedina talPartit Nazzjonalista u hi mmexxija mill-Vi/i Ministru tad-Dipartiment Internazzjonali tal-Kumitat ?entrali tal-Partit Komunista ?iniz, Liu Jieyi, intlaqg[et flAjruport Internazzjonali ta’ Malta mis-Segretarju Internazzjonali tal-Partit Nazzjonalista, John Bonello.
F’laqg[a ma’ delegazzjoni tal-Partit Nazzjonalista mmexxija mis-Segretarju :enerali, Paul Borg Olivier, ;iet diskussa l-kooperazzjoni bejn i]-]ew; pajji]i u l-andament tas-s[ubija ta’ Malta flUE u kif din tista’ tkun ta’ benefi//ju g[a]-]ew; pajji]i, spe/jalment meta fl-2017 Malta mistennija tie[u lPresidenza tal-UE. F’din il-laqg[a, il-Vi/i Ministru ?ini] fa[[ar il[idma tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, spe/jalment flevakwazzjoni ta’ mijiet ta’ [addiema ?ini]i mil-Libja s-
sena li g[addiet, u anki ss[ubija ta’ Malta fl-UE u dd[ul tal-munita ewro. Tkellem ukoll dwar kif i/?ina tista’ titg[allem millmod kif Malta sa[[et lekonomija tag[ha. Fil-laqg[a ma’ delegazzjoni tal-Gvern immexxija millVici Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Barranin, Tonio Borg, ;iet diskussa l-kooperazzjoni bejn Malta u /-?ina fi [dan l-UE. Fit-ta[ditiet bejn i]-]ew; na[at qed ti;i diskussa wkoll il-politika barranija ta/-?ina, b’enfasi fuq l-Ewropa.
Ibrahim Mahmud Gihani ippre]enta kaw]a b’ur;enza fil-Qorti tal-Familja wara li allega li g[al dawn l-a[[ar erba’ snin ftit li xejn t[alla jara lit-tifel tieg[u. Hu tenna li f’dawn l-a[[ar g[axar xhur ra biss lil ibnu g[al [ames sig[at. L-eks mara tieg[u tg[ix f’Malta flimkien mal-familja tag[ha. F’din il-kaw]a, Gihan qed jg[id li l-libertajiet u d-drittijiet fundamentali tieg[u u ta’ ibnu qeg[din jinkisru bi sfida u b’disprezz lejn il-Qorti u lejn il-li;ijiet ta’ Malta. Il-ka] imur lura g[all2007, meta Gihani, li hu tabib, i]]ewwe; mara Libjana. Meta kienu qeg[din jistennew tarbija, huma dde/idew li l-mara twelled Malta biex it-tifel ikollu /ittadinanza Maltija. It-tifel twieled fit-18 ta’
Settembru 2008. Wara, huma marru lura lejn ilLibja, fejn ftit wara, il-koppja ddivorzjat. Ir-ra;el feta[ kaw]a filLibja meta martu kienet di;à [alliet il-Libja g[al Malta u sar jaf li l-eks mara tieg[u kienet qed tg[ix malfamilja tag[ha f’{al Balzan. Hu qal li hi qatt ma [allietu jara lill-ibnu, minkejja t-tentattivi kollha li saru minnu. Kull tentattiv g[all-medjazzjoni li sar, anki fil-Qorti, falla. Il-kaw]a b’ur;enza saret permezz tal-Avukat ta’ Ghidani, Emmy Bezzina, li wara li ppre]enta l-ka] filQorti g[amel ukoll konferenza stampa kantuniera bog[od mill-Qorti fejn qal li l-Qorti tal-Familja mhix attrezzata bi]]ejjed biex takkomoda kaw]i ta’ din ixxorta u li je[tie; li l-infrastruttura tal-Qrati tittejjeb.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
6 Intervista
Partit li dejjem emmen fil-familja, fis-solidarjetà, fix-xog[ol u fil-;ustizzja so/jali minn Gabriel Ellul
Il-Partit Nazzjonalista dejjem emmen fil-familja, fissolidarjetà, fix-xog[ol u fil;ustizzja. Dan kien kliem Charles Selvaggi, kunsillier Nazzjonalista tal-Imsida u kandidat tal-Partit Nazzjonalista, f’intervista li kellu ma’ dan il-;urnal. Matulha kellimna dwar x’[ajru biex isir kandidat talPartit Nazzjonalista, fost o[rajn. Xi tg[idli dwarek^
Jiena Charles Selvaggi u g[andi 45 sena. Twelidt ilG]ira imma g[ext [ajti lImsida. Kemm ili mi]]ewe;, dawn l-a[[ar 20 sena, noqg[od Gwardamanga imma g[all-quddies, dejjem ni;i filknisja parrokkjali tal-Imsida. Nipprova ninvolvi ru[i kemm jista’ jkun fl-attivitajiet talImsida u fil-fatt jien ukoll kunsillier tal-Imsida malPartit Nazzjonalista. G[andi ]ew;t itfal u l-mara tieg[i ta[dem b[ala mara taddar. Jiena na[dem b[ala general manager tal-lukandi u jien ukoll Segretarju talFederazzjoni tal-Lukandi, li tirrappre]enta l-lukandi ]g[ar. Permezz ta’ dan issegretarjat ;ieli ;ejt appuntat fil-Kumitat ta’ Azzjoni bejn Malta u l-Unjoni Ewropea fuq dak li g[andu x’jaqsam malambjent. B[ala sport in[obb insegwi l-futbol Taljan u n]omm malJuventus. Prattikajt ukoll ilkaraté, xi [a;a li g[amel ukoll ibni. B[ala passatemp, in[obb ukoll ng[aqqad ilbolol, g[alkemm il-[in biex ingawdi dan il-passatemp issa qed jonqos. Kif tiddeskrivi lilek innifsek^
Jiena nemmen [afna flonestà, u fil-fatt qatt ma nwieg[ed jekk naf li forsi ma nistax naqdi lil dak li jkun.
In[obb ukoll ni//ajta u dejjem nipprova nie[u l-a[jar li nista’ minn dak li toffrili l[ajja. G[aliex g[a]ilt lillPartit Nazzjonalista^ Il-Partit Nazzjonalista dejjem emmen fil-familja, fissolidarjetà, fix-xog[ol u fil;ustizzja so/jali. Il-Partit
Nazzjonalista dejjem [adem biex il-bniedem ikollu ddinjità tieg[u. Jekk in[arsu lejn il-passat tal-Partit Nazzjonalista, naraw kif dejjem iffoka fuq il-familja, fuq l-edukazzjoni. L-edukazzjoni hija pilastru importanti g[ax permezz tag[ha kul[add jista’ jtejjeb il-[iliet tieg[u. L-impenn talGvern b’risq l-edukazzjoni, matul din il-le;i]latura, jidher mhux biss bil-[idma tieg[u fl-Università imma f’numru ta’ istituzzjonijiet o[rajn, fosthom l-MCAST, l-ITS, ilHigher Secondary u t-Trades School. Kull ]ag[]ug[ illum g[andu l-opportunità li jikseb din il-professjoni li tixraqlu. Jien na[seb li, jekk in[arsu sew, anke l-Università, fejn 20 sena ilu kien hemm inqas minn elf student, illum flUniversità jattendu iktar minn 10,000 persuna. Dawn il-figuri g[alhekk juru kemm dan il-partit tassew [adem biex ilbniedem ikun fil-qofol tal[idma tieg[u.
X’temmen li hu r-rwol tal-politiku^ Na[seb li r-rwol tal-politiku nbidel matul i]-]mien. Qabel kollox, politiku tajjeb g[andu jkun dedikat kemm jista’ jkun fil-[idma tieg[u filParlament, billi jiddiskuti, iressaq il-mozzjonijiet me[tie;a. G[al politiku b[ali, fir-rigward tal-[idma tieg[i b[ala kandidat, il-politiku
g[andu j[abbrek biex i]omm
Charles Selvaggi li se jikkontesta mal-Partit Nazzjonalista fuq id-9 u l-10 distrett
Nemmen bis-s[i[ li l-;ejjieni tal-pajji] jista’ jitfassal biss b’de/i]jonijiet g[aqlin ta’ Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista komunikazzjoni man-nies, li jisma’. Iktar minn hekk, anke jekk kandidat ikun elett, g[andu j]omm dan il-kuntatt mal-poplu. Ma jistax jaqta’ minn dan l-impenn. X’tikkummenta dwar il-[idma politika tieg[ek s’issa^ Jiena nemmen li l-politika hi tassew g[odda li tista’ tintu]a biex isservi lin-nies u tg[inhom fil-problemi li jinqalg[ulhom. B[ala ]jajjar fid-djar tannies, nemmen li hemm b]onn ta’ kuntatt dirett mal-poplu. Hu g[alhekk li bdejt i]-]jajjar
tieg[i sena wara l-elezzjoni tal-2008. Kont indur id-djar tliet darbiet fil-;img[a, i]da issa sirt nag[mel hekk millinqas [ames darbiet fil;img[a. Kont ukoll Segretarju talKumitat ta]-}g[a]ag[ talImsida bejn l-1982 u l-1989. Dak i]-]mien kelli bejn 15 u 16-il sena. Iktar tard, wara li ffukajt fuq l-istudji tieg[i, filmanagement, catering u oqsma o[ra tat-turi]mu, idde/idejt li ner;a’ nibda nag[ti sehmi fil-politika, billi nikkontesta l-elezzjoni ;enerali tal-2008 fuq id-disa’ distrett.
X’[ajrek tikkontesta^
Din hi xi [a;a li dejjem xtaqt nag[mel, sa minn età zg[ira. Fil-fatt, min jiftakarni fl-iskola li kont immur jien, De La Salle, jista’ jg[id li anke b[ala student, dejjem urejt interess fil-politika. Imbag[ad ;ara li ftit qabel lelezzjoni tal-2008, kelli laqg[a fuq xog[ol mal-Prim Ministru. Minn kliemu kompla j[ajjarni biex nag[ti sehmi fil-partit b’dan il-mod u g[alhekk g[a]ilt li nikkontesta dik l-elezzjoni u kien proprju l-Prim Ministru Lawrence Gonzi li ssottometta n-nomina tieg[i. Fl-elezzjoni ;enerali tal-2008 ma kontx ;ejt elett i]da issa se nkun qed nikkontesta l-elezzjoni ;enerali li jmiss, din id-darba fuq id-9 u l-10 distrett. g[al pa;na 7
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Intervista 7
Charles Selvaggi f’laqg[a mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi
Il-Partit Nazzjonalista dejjem [adem biex il-bniedem ikollu d-dinjità tieg[u minn pa;na 6
U x’[ajrek tikkontesta l-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali fuq il-lokalità talImsida^ G[alkemm ma ;ejtx elett, g[a]ilt li nibqa’ nimpenja ru[i fil-politika u fil-fatt, proprju f’Marzu tal-2009, ikkuntestajt l-elezzjoni talKunsilli Lokali fuq illokalità tal-Imsida u ;ejt elett. X’g[amilt fl-Imsida fi]]mien li ilek kunsillier^
Sfortunatament hawnhekk ma setax isir [afna xog[ol min[abba n-nuqqasijiet fittmexxija Laburista, fosthom fit-tmexxija tas-Sindku tallokal.
Meta nag[mel i]-]jajjar fid-djar tan-nies tal-Imsida dejjem nitlobhom l-email address. B’hekk dejjem inkun nista’ n]omm kuntatt mag[hom. Fil-fatt, kull xahar nibg[atilhom email dwar il;rajjiet kurrenti tal-lokali, anke biex huma jkunu jistg[u jlissnu s-su;;erimenti tag[hom. :ieli nir/ievi xi emails lura u napprezza, b’mod partikulari, meta n-nies, anke meta jarawni fit-triq, juru lapprezzament tag[hom talli bg[attilhom l-email. Dan ikompli jikkonferma kemm dawn l-emails qed ikunu effettivi biex naqdi dejjem iktar lill-pubbliku bil-[idma politika tieg[i.
Kif t[ares lejn il;ejjieni tal-pajji]^ Nemmen bis-s[i[ li l;ejjieni tal-pajji] se jitfassal biss permezz tat-tmexxija tal-Partit Nazzjonalista. Dan
inkompli nikkonfermah jekk nara l-istat li pajji]na qeg[din fih, il-;id kollu li g[andna, fid-dawl tal-isfidi internazzjonali li jdawwru lil pajji]na. Nemmen ukoll li l-gvern f’Malta g[andu jibqa’ jis[aq fuq l-innovazzjoni u fuq ledukazzjoni, ]ew; oqsma li wettqu bidliet kbar g[al pajji]na.
Kieku tkun elett, fuq xiex tag[]el li tiffoka l[idma tieg[ek^
Min[abba li b[ala
Il-politiku g[andu j[abrek biex i]omm komunikazzjoni man-nies professjoni, jiena iktar iffukat fuq it-turi]mu, nixtieq li nu]a l-g[erf tieg[i f’dan ilqasam fl-irwol tieg[i b[ala membru parlamentari. Iktar minn hekk, nemmen li saru [afna avvanzi fil-qasam u g[ad hemm iktar xog[ol xi jsir f’dan ir-rigward. G[alhekk nixtieq niddedika ru[i fuq ledukazzjoni sportiva. Nemmen li bil-[idma talpoliti/i f’dan il-qasam, ilproblema tal-obe]ità f’pajji]na tista’ tkun indirizzata.
Hemm xi messa;; partikulari li tixtieq twassal^
Nixtieq nag[mel appell lil dawk kollha li qed jg[idu li ma jridux jivvutaw lil Partit Nazzjonalista. Jien ng[idilhom biex i[arsu lejn il-prestazzjoni li kellu dan ilpartit f’dawn l-a[[ar erba’ snin. G[alhekk, anke jekk ma jaqblux mal-[idma ta’ xi membri parlamentari, dejjem jistg[u jag[]lu millkandidati ;odda tal-partit biex dawn jaqduhom ukoll, bil-[idma politika tag[hom.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
8 Fit-triq tal-[ajja L-ewwel parti tal-[ajja tax-xog[ol tieg[i fit-tieni nofs tas-snin sittin kienet b[ala reporter ma’ ;urnal fi [dan il-Knisja. Il-[idma tieg[i kienet tinkludi rappurta;; regolari tas-seduti tal-Parlament u wkoll tal-Mass Meetings talpartiti politi/i li, dak i]-]mien, kellhom rwol u dimensjoni differenti milli g[andhom illum, meta l-mezzi ta’ komunikazzjoni so/jali ]viluppaw tant u saru parti mill-[ajja ta’ kuljum tal-
bniedem. Kienu bosta lokka]jonijiet fejn kont inkun irrid nirrapporta x’qal il-Pertit Dom Mintoff li, fil-perijodu li qed insemmi, kien il-Kap tal-Malta Labour Party u l-Kap talOppo]izzjoni. Wara li qtajt mirrappurta;; tal-Parlament u lMass Meetings, komplejt insegwi x-xena politika skont u fid-dawl tar-responsabbiltajiet varji li ;ew fdati f’idejja fil-qasam tax-xog[ol. Kont in[oss li l-Perit Mintoff
kien ikun jaf e]att xi jrid u x’sens ta’ direzzjoni se jie[u fl-argumentazzjoni tieg[u. Kellu [ila partikulari kif jikkomunika dak li jkun irid jg[id. Fil- mass meetings kien jitkellem bi lsien il-poplu. Meta s-su;;ett kien ikun xi ftit tqil biex dak li jkun jifhmu tajjeb, kellu l-mod tieg[u kif jispjegah [alli jkun jista’ jifhem kul[add.
{adem biex imexxi l-ideali tieg[u Fil-bidu tal-[idma tieg[i fil-qasam ;urnalistiku kienet g[adha g[addejja l-kwistjoni politikoreli;ju]a tas-snin Sittin. Kienu ]minijiet tqal u diffi/li li ;ew fi tmiemhom bil-ftehim ta’ pa/i li sar bejn il-Knisja u l-MLP fil-5 ta’ April 1969. Dan il-ftehim kien segwit minn perijodu ta’ relazzjonijiet relattivament kwieti bejn i]-]ew; na[at. :ara, i]da, li ma]-]mien l-ilma re;a’ beda jitqalleb. Imbag[ad fe;; it-tqanqil qawwi tas-snin Tmenin dwar l-iskejjel tal-Knisja u l-proprjetà tal-Knisja – maltemp kbir li ;ie ri]olt bis-sa[[a ta’ ftehim ta’ rikon/iljazzjoni li se[[ fis-27 ta’ April 1985 u li serva b[ala s-sies biex iddifferenzi bdew jin[allu wa[da wara l-o[ra. Biss l-iskop ta’ din il-kitba mhux li nag[ti limpressjonijiet personali tieg[i dwar dan il-qasam u #jew oqsma o[rajn fl-operat tal-Perit Mintoff fi]-]mien li hu kien fil-qofol tal-[ajja politika f’dawn il-g]ejjer. L-g[eruq tal-[sieb F’]g[o]iti, l-iktar meta bdejt insir mid[la dejjem i]jed dwar x’kellu xi jg[id jew jipproponi l-Perit Dom Mintoff lill-komunità ta’ dawn ilg]ejjer fir-realtajiet kif kienu je]istu dak i]]mien, bdejt nipprova nifhem a[jar l-g[eruq tal[sieb u l-vi]joni tieg[u.
Drajt noqg[od attent g[al kull [a;a sostanzjali li setg[et tg[inni f’din il-[a;a. Fost l-iktar [wejje; li baqg[u f’mo[[i, hemm kitba tieg[u stess li fe;;et fis-snin Tmenin. Fl1984, id-Dipartiment tat-Tag[rif tal-Partit tal[addiema [are; il-ktieb, “Lejn is-sema bidda[ka”. Dan il-ktieb, fis-Sensiela Kotba So/jalisti, kien dwar epigrammi ta’ Dwardu Ellul. Fil-bidu tal-ktieb, hemm “Tislima lil Dwardu Ellul” miktuba minn Dom Mintoff u datata 3 ta’ Frar 1984. Fl-introduzzjoni tat-tislima li ta lil Dwardu Ellul, Dom Mintoff jikteb hekk: “Missieri – li f’[ajtu kollha tliet xhur biss mar skola, i]da kien jg[addini bil-bosta fl-g[erf – darba qalli li lbnedmin b[as-si;ar. Hemm minnhom li g[andhom b]onn il-kenn tal-[itan – sa[ansitra bi//iet minnhom iridu jixxebilku wkoll – biex jie[du r-ru[. Hemm o[rajn li – b[all-[arrub, ]ebbu;, u tin, mhux biss jieqfu wa[idhom i]da wkoll jag[tu kenn lil [addie[or. Hemm [olqien li alla[ares jinqatg[u mill-post fejn jitwieldu u hemm o[rajn li jiksbu [ajja ;dida meta jinqatg[u g[al kollox mill-post tat-trobbija.” Fil-ktieb tieg[u “Rajt Malta Tinbidel”, Herbert
Il-mi]ien g[andu ]ew;t ikfief li fihom tkun trid tqieg[ed kollox u tarah fid-dawl ta/-/irkustanzi u r-realtajiet ta]-]mien
minn
Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt
mewtu tkellmet fis-sens li aktar minn biki g[at-telfa tieg[u, missierha kien ikun irid lil dawk li jsegwuh biex ja[dmu g[all-ideali tieg[u, li kienu jinkludu m[abbtu g[all-[addiema. Fakkret ukoll li hu kien jistmerr l-g[a]] u lpre;udizzju. Mhux kul[add kien jara jew ji]en l-istil u l-metodi tal-Perit Mintoff bl-istess mod. I]da na[seb li [afna jaqblu li skop fundamentali tal-Perit Mintoff kien li jimbotta ’l quddiem dak li kien jemmen fih biex i;ib Il-Perit Dom Mintoff> [ajja [abrieka, kontroversjali u mqanqla ’il quddiem l-g[ajxien f’Malta u tal-Maltin. Ganado jiddeskrivi lill-Perit Mintoff b[ala {olma kbira tieg[u, li [adem g[aliha qatig[, So/jalista konvint u riformatur minn ]g[o]itu li kienet li jara l-Malta [ielsa mill-pre]enza ta’ ba]i ried, kif kiteb fil-Malta Chronicle tal-15 ta’ Mejju militari barranija u tag[ti sehemha g[al pont ta’ 1939 – iktar minn sebg[in sena ilu – jara mibdula sliem bejn il-pajji]i, spe/jalment dawk tals-sistema so/jali medjevali li kienet te]isti f’dawn Mediterran. il-g]ejjer f’sistema so/jali o[ra li tkun g[ira Il - mi]ien g[andu ]ew;t ikfief li fihom tkun g[ad-dinja. trid tqieg[ed kollox u tarah fid - dawl ta/ Kul[add jaf b’liema dedikazzjoni u /irkustanzi u r - realtajiet ta] - ]mien u tal - post determinazzjoni l-Perit Mintoff [adem biex ilbiex tkun tista ’ tasal g[al u]in globali xieraq u bniedem batut f’dawn il-g]ejjer jintrefa’ mill;ust ta ’ [ajja mill - i]jed attiva u impenjattiva qag[da li kien fiha b’nis;a ta’ servizzi so/jali b[alma kienet dik tal - Perit Mintoff . dejjem a[jar. Il - President ta ’ Malta , George Abela ddeskriva lill - Perit Mintoff b[ala politiku u Kellu l-ideat tieg[u statista li kellu effett kbir fuq il - politika lokali Herbert Ganado, politiku ta’ esperjenza, jikteb kif ukoll fuq il - politika barranija ta ’ Malta . li darba fost l-o[rajn, waqt li kienu qed jitkellmu “ Kien politiku li ddedika [ajtu g[al pajji]u . fil-Parlament, il-Perit Mintoff qallu hekk: “Lili, Il - Perit Mintoff jibqa ’ mfakkar b[ala wie[ed mhux il-poter li ji;bidni. Jiena g[andi l-ideat mill - akbar fundaturi tal -welfare state tieg[i li rridhom jimxu u jirb[u.” f ’ pajji]na u [adem biex jg[olli l - livell tal Jiena na[seb li dan kien is-sens ta’ direzzjoni g[ajxien tal - Maltin kollha . Kellu l - ideal li jara ba]iku tal-Perit Mintoff fil-[ajja pubblika u lil Malta timxi ’ l quddiem permezz ta ’ ]vilupp politika twila, [abrieka, impenjattiva, ekonomiku u so/jali fl - oqsma kollha f ’ ambjent kontroversjali u mqanqla li g[ex. ta ’ pa/i , sigurtà u prosperità fir - re;jun tal Bint il-Perit Mintoff, Yana Mintoff Bland, wara Mediterran ,” qal il - President .
IN-NAZZJON ls-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Persona;; li jqanqal Illum u lbiera[ huma jiem ta’ luttu nazzjonali g[all-eks Prim Ministru Dom Mintoff li jwasslu biex illum waranofsinhar isir il-funeral statali tieg[u. Il-{amis rajna l-korteo funebri, bit-tebut tal-Perit Mintoff jg[addi u jintlaqa’ f’diversi lokalitajiet finNofsinhar ta’ Malta. Kien korteo twil, twil b[allinvolviment tieg[u fil-[ajja politika. G[adda minn postijiet li kkaratterizzaw [ajjet il-Perit Mintoff. Kienu postijiet li tellg[uh fil-glorja i]da kienu l-istess postijiet li permezz tag[hom kien da[al f’kontroversja. {afna kienu l-kummenti dwar dak li g[amel filpolitika, u [afna bilfors jibqg[u jkunu g[ax Mintoff kellu karriera mifruxa fuq 35 sena jmexxi l-MLP li qatta’ 16-il sena minnhom Prim Ministru. Karriera twila fil-politika, li tag[mlu wie[ed mill;ganti tal-politika Maltija. Kienu me[tie;a l-metodi li u]a^
Dak li se naraw illum se jkun funeral ta’ eks Prim Ministru: ;rajja li ftit ikollna b[alha. L-a[[ar darba li kellna ;rajja b[al din kienet 32 sena ilu filfuneral ta’ :or; Borg Olivier, u qabel dik, 50 sena ilu fil-funeral ta’ Pawlu Boffa. Fl-a[[ar snin kull sena kellna xi funeral statali – dawk ta’ Guido de Marco, ?ensu Tabone – funerali ta’ ]ew;
Presidenti ta’ Malta. Kellna funeral ie[or kbir dak ta’ Mary Fenech Adami, i]da ta’ Prim Ministru ilu dawn is-snin kollha – 32 sena. :rajjiet rari b[al dawn jag[tu okka]joni g[al [arsa lura lejn dak li wettqu u l-metodi li u]aw dawn il-mexxejja ewlenin u, fil-ka] ta’ Mintoff b’mod partikulari, g[all-mistoqsija ba]ika jekk dak li kiseb kienx je[tie; il-metodi li u]a. Ir-reazzjonijiet g[al din il-mistoqsija huma m[allta. Hemm min [adha qatta bla [abel kontra dawn il-metodi imma kien hemm min jadurah. I]da d-dibattitu jibqa’ hemm u se jibqa’ hemm g[al dejjem – parti mid-diskussjoni ta’ pajji]na. Kif kien hemm min qal fl-a[[ar ;ranet, li l-intenzjoni kienet tajba i]da l-metodu mhux bilfors taqbel mieg[u. Dejjem f’nofs il-kontroversja, anke sal-1998 G[alkemm l-a[[ar li kien Prim Ministru Mintoff, issa ilu 28 sena, xorta baqa’ protagonist kemm fil;rajjiet li wasslu g[ar-ritorn tad-demokrazija s[i[a wara l-1987 kif ukoll fil-waqg[a tal-Gvern Laburista 14-il sena ilu. Kien ukoll hemm fil-kampanja referendarja g[ad-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. Niftakruh mal-eks mexxej Laburista Karmenu Mifsud Bonnici, bil-modi tag[hom jikkampanjaw kontra d-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.
Dan ifisser li Mintoff dejjem kien f’nofs ilkontroversja. Il-kontroversja fost il-klassi politika u, aktar, il-kontroversja popolari. G[ax tajjeb jew [a]in Mintoff laqat [afna nies u effettwalhom [ajjithom, f’[afna ka]i b’mod qawwi. Dawk li g[andhom fuq 45 jew 50 sena lil Mintoff, lill-metodi li u]a u lir-ri]ultati tieg[u g[exuhom direttament, gawdew jew batew minnhom personalment u g[alhekk il-kummenti u t-tifkiriet ftit jistg[u jbiddlulhom fehma li ffurmaw fis-sod snin ilu. Il-b]onn ta’ aktar o;;ettività G[al o[rajn i]g[ar, il-kummenti issa u fil;ranet li ;ejjin jistg[u jkunu l-bidu ta’ anali]i – li wie[ed jittama kemm jista’ jkun li tkun o;;ettiva u bla wisq passjoni dwar ta’ dak li ;ara. {tie;a ta’ o;;ettività g[aliex diskussjoni bla wisq passjoni tista’ twassal biex jo[ro; ilkarattru veru tal-bniedem. Hemm [afna fa//ati g[al dawn is-snin. U l-
kontroversji li qanqal Mintoff tul [ajtu mhux fa/li jg[ibu wara mewtu g[ax jekk hemm xi [a;a li nistg[u lkoll naqblu fuqha hi li Mintoff, b’dak li g[amel u bil-metodi li u]a, qatt ma [alla lil [add biered.
L-immani;;jar tal-iskart Malta pajji] /kejken u ming[ajr dubju l-popolazzjoni kkumparata mad-daqs hi wa[da qawwija [afna. Min[abba din id-densità u nuqqas ta’ spazju l-attivitajiet kemm kummer/jali, industrijali, ]vilupp ekonomiku u tant attivitajiet o[ra umani jsiru fi 300 kilometru kwadru biss. Rapport tal-UE Ir-rapport ma[ru; mill-
Kummissjoni Ewropea dwar l-istat tal-immani;;jar taliskart fl-istati membri ppubblikat dan l-a[[ar jissottolinea l-isfidi qawwija marbutin ma’ dan il-qasam. Dan ir-rapport, li kien xi ftit tard fil-pubblikazzjoni tieg[u, jag[ti [arsa lejn l-isforzi li saru mill-pajji]i sas-sena
2010 fejn jid[lu s-separazzjoni, ir-ri/iklar u r-rimi ta’ skart li jkun prodott ta’ kuljum kemm f’termini ta’ skart muni/ipali kif ukoll skart goff u sa[ansitra f’xi ka]i industrijali. Kif [are; mir-rapport Malta g[ad g[andha [afna fejn timra[ biex til[aq il-miri Ewropej fil-qasam tal-iskart. Hekk kif pajji]na progressivament sar iktar g[ani dan ;ab mieg[u konsum dejjem iktar ji]died. Dan il-konsum ifisser li ta’ kull sena jintremew eluf ta’ tunnellati ta’ skart ta’ kull ;eneru kemm organiku jew le. F’bosta ka]i [afna minn dan l-iskart hu potenzjalment velenu] u mhux li jintrema bl-addo//.
Fl-2010 Malta rnexxielha tirre;istra tnaqqis ta’ sebg[a fil-mija fuq l-iskart ;enerat fil-passat. Dan fisser li kellna xejn anqas minn 248,672 tunnellata ta’ skart li kellu ji;i trattat b’xi mod
Dan l-iskart tal-a[[ar, jekk mhux dispost bil-g[aqal jaf ifisser tni;;is ambjentali u flilma li jkollu effetti kollaterali fit-tul. Statistika
Ftit statistika fuq Malta tag[tina stampa iktar /ara fuq dak li qieg[da ng[id. Fejn jid[ol skart muni/ipali dan jikkomprendi skart domestiku, dak tad-djar, imma wkoll skart ;ej minn attività kummer/jali, istituzzjonijiet, uffi//ji, negozji u tindif ;enerali. Fl-2010 Malta rnexxielha tirre;istra tnaqqis ta’ sebg[a fil-mija fuq l-iskart ;enerat fil-passat. Dan fisser li kellna xejn anqas minn 248,672 tunnellata ta’ skart li kellu ji;i trattat b’xi mod. Fejn jid[ol ir-ri/iklar dan tela’ g[al sebg[a fil-mija tattotal – ]ieda sostanzjali fuq is-sena ta’ qabel fejn ;ie ri/iklat biss erbg[a fil-mija tal-iskart. Barra minn hekk sitta filmija tal-iskart kien trattat u nstab u]u g[alih.
Dawn i/-/ifri jfissru li lmedja ta’ skart ;enerat minn kull persuna Maltija kienet ta’ madwar 600 kilogramm fissena. Din hi /ifra qawwija imma fl-istess [in 50 kilogramm inqas minn dak prodott fis-sena 2009. Din ir-rata Maltija tibqa’ wa[da g[olja meta tikkonsidra li l-medja Ewropea hi ta’ 500 kilogramm per capita. M’hemmx dubju li g[ad hemm qatig[ xi jsir flimmani;;jar tal-iskart f’pajji]na. L-istess rapport li semmejt fil-bidu jpo;;i lil Malta fuq in-na[a t’isfel tal-lista ta’ pajji]i li jonqoshom [afna f’dan ir-rigward. Fil-fatt Malta qieg[da fost l-a[[ar tlieta mal-Gre/ja u l-Bulgarija. Sforzi u investimenti kbar mill-Gvern Il-Gvern g[amel sforzi kbar
u investimenti massi//i biex is-sitwazzjoni tal-iskart f’pajji]na tmur g[all-a[jar. Biss jekk insemmu r-riabilitazzjoni tal-Mag[tab, i/-/entri ta’ ri/iklar tal-iskart u l-bring in sites fissru differenza enormi ta’ kif nittrattaw il-prob-
minn Caroline Galea info@carolinegalea.com
lem tal-iskart f’pajji]na. Baqa’ [afna xi jsir fejn tid[ol prevenzjoni u sforz akbar biex isir iktar ri/iklar u separazzjoni tal-iskart. G[alkemm ir-responsabbiltà finali dejjem taqa’ fuq ilGvern l-onus tal-;enerazzjoni tal-iskart taqa’ fuq kull wie[ed u wa[da minna. Kieku kollha kemm a[na nag[mlu sforz biex nu]aw bosta affarijiet, li jistg[u jintu]aw iktar minn darba flok jintremew, dan g[andu jfisser kambjament sostanzjali biex nersqu iktar vi/in talmiri li jixirqu lil pajji]na filqasam tal-immani;;jar taliskart.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
10 Ittri
Il-Klabb 3-16
Sur Editur, Nistqarr li wie[ed mill-aktar ]minijiet diffi/li g[alija, g[alkemm kont kburija, kien meta t-tifel beda jmur l-iskola. Kienet iebsa li wara tliet snin mieg[i, sa[ansitra waqaft mixxog[ol, ikun hemm il-firda. Kienet wisq iktar iebsa g[alih wara l-vaganzi tas-sajf biex jer;a’ jidra r-rutina. I]da llum il-;urnata jien irritornajt g[ax-xog[ol u g[andi ]ewgt itfal, tifla ta’ tliet snin u t-tifel li llum g[andu seba’ snin.
Sirt naf bl-inizjattiva talGvern tal-Klabb 3-16 u qed nibg[at lit-tfal tieg[i fil-Klabb ta’ San :wann, sakemm jien u r-ra;el tieg[i nkunu nistg[u mmorru g[ax-xog[ol. B’hekk ukoll it-tfal ma jinqatg[ux g[alkollox mill-ambjent tal-iskola. Qeg[din g[al qalbhom u kuljum ikunu qed jistennew li jmorru g[ax kuljum jag[mlu xi [a;a differenti: crafts, ]fin, kant, g[awm, tisjir u anke [ar;iet barra mill-klabb. Garanzija ta’ varjetà g[at-
Servizz e//ellenti fl-Isptar Mater Dei
tfal bi playworkers dedikati u ma[bubin. It-tfal qeg[din maqsumin skont l-etajiet u jing[ataw ukoll ta[ri; ta’ qari u kitba. It-tfal qeg[din i[ossuhom parti minn familja o[ra, ilfamilja 3-16 fejn jie[du gost kif ukoll jiksbu t-tag[lim g[all-[ajja ta’ kuljum u a[na b[ala ;enituri mo[[na mistrie[ li t-tfal tag[na qeg[din f’idejn tajba.
Maria Aquilina
San :iljan
Sur Editur, Nisimg[u [afna kritika dwar l-Isptar Mater Dei minn min g[andu l-interess li jtappan is-servizz mill-aqwa li jing[ata b’xejn f’dan l-isptar li llum hu modern u jixraq lill-poplu Malti. Jien nixtieq nesprimi l-apprezzament tieg[i u r-ringrazzjament lill-Gvern u lill-istaff kollu tal-Isptar g[as-servizz e//ellenti li r/evejt meta dan l-a[[ar kont g[all-kura flIsptar. Apprezzament spe/jali jmur g[all-istaff, tobba, infermieri u konsulenti f’Medical Ward 6. Is-servizz kien tassew tajjeb u ntenni, e//ellenti.
D. Saliba
Santa Venera
NET TV b’servizz mill-aqwa dwar il-festi Sur Editur, Kelma ta’ apprezzament g[as-servizz tajjeb li qed jag[ti NET TV dwar il-festi u l-kultura ta’ pajji]na li tant jammiraw it-turisti u parti kbira tal-poplu tag[na. Nifra[ lil NET TV g[allpre]enza f’diversi bliet u r[ula biex iwassal l-atmosfera u ttradizzjonijiet marbutin malfesti tag[na. Servizz e//ellenti li g[andu jkun inkora;;it u li jwassal fid-djar tal-Maltin informazzjoni interessanti dwar il-kultura tal-festi li tant ji;bdu folol Maltin u G[awdxin. Nawgura li dan is-servizz ikompli.
D. Borg
Birkirkara
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link .com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
A[barijiet ta’ Barra 11 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IN-NORVE:JA
Il-qattiel Breivik ikkundannat g[al 21 sena [abs Qorti ta’ Oslo ikkonkludiet id-drama li damet ix-xhur tinbena madwar Anders Behring Breivik meta kkundannat lillag[ar qattiel tal-massa flistorja tal-pajji] g[al 21 sena [abs u wara li sabitu “mentalment f’siktu” biex i[allas g[all-a;ir tieg[u. Breivik ammetta li qatel 77 ru[ u [alla ’l fuq minn 240 midruba meta fit-22 ta’ Lulju tal-2011 wettaq splu]jonijiet ta’ bombi fi/-/entru ta’ Oslo qabel mar fuq il-G]ira ta’ Utoeya, fejn u]a arma tan-nar biex jimmassakra kwantità ta’ ]g[a]ag[ inno/enti li kienu qed jattendu kamp tas-sajf. Il-qattiel baqa’ jinsisti sala[[ar li hu “f’sensih” u ma riedx jammetti [tija g[allakku]i mi;juba kontra tieg[u – anzi pprova ji;;ustifika lattakki b[ala “ne/essarji biex jevita li n-Norve;ja tispi//a ddominata mill-Islam”. Il-Prosekuturi kienu talbu biex il-qorti tiddikjara lil Breivik b[ala mhux-responsabbli ta’ g[emilu min[abba mard mentali; i]da l-[ames ma;istrati kienu unanimi li rra;el huwa mentalment f’siktu. G[aldaqstant, Breivik we[el il-pri;unerija g[al terrori]mu u qtil premeditat u bis-senten-
za massima ta’ 21 sena pri;unerija tista’ (anki) tkun esti]a fil-futur, u f’ka] li dan jibqa’ jitqies b[ala periklu g[as-so/jetà. Meta qrat il-verdett, ilma;istrat Wenche Elisabeth Arntzen qalet li l-qorti kkunsidrat li Breivik qed ibati minn /erti “karatteristi/i filpersonalità tieg[u”, i]da mhux minn xi forma ta’ psiko]i. Hi g[aldaqstant applikat sentenza ta’ “detenzjoni preventiva”, li hi terminu ta’ [abs “spe/jali” g[all-kriminali kkunsidrati ta’ theddida g[all[ajja normali. B’hekk, Anders Behring Breivik irid bilfors jiskonta minimu ta’ g[axar snin [abs, b’numru ta’ qraba tal-vittmi tieg[u, ilbiera[, jilqg[u b’sodisfazzjon il-qari tal-verdett finali u li g[al [afna jfisser “ser[an tal-mo[[ g[aliex se jdumu ma jisimg[u dwaru”. Qabel il-verdett, numru ta’ psikjatri ma[turin mill-qorti ma kenux qablu dwar l-istat tal-mo[[ ta’ Breivik, u waqt li w[ud li e]aminawh kienu ddikjarawh ski]ofreniku, kien hemm anki t-tieni e]ami, li sabu f’sensih. L-istess Breivik kemm-il darba tenna li g[alih, “il-kura psikjatrika tkun ag[ar mill-
:est ta’ sfida minn Anders Behring Breivik mal-wasla tieg[u, ilbiera[, fil-Bini tal-Qorti f’Oslo (Reuters)
mewt”, u li ma kellux jappella dwar kwalunkwe verdett li jsibu “tajjeb mil-lat mentali” – anki jekk il-Prosekuzzjoni tista’ tappella xorta mis-sentenza. Anders Breivik irid jiskonta s-sentenza fil-[abs ta’ lla (ta’ sigurtà massima) f’Oslo, u fejn kien ilu jin]amm i]olat g[al [afna ]mien wara li spi//a arrestat. Intant, ir-ri]ultat kien pjuttost mistenni wara l-impatt internazzjonali tad-delitti u
fost ir-rapporti dwar il-mod metikolu] u “mekkaniku’ adottat minn Breivik waqt ilka//a g[all-vittmi inno/enti. Il-qattiel tal-massa anki [are; jakku]a lill-Partit Laburista (fil-Gvern) Norve;i] dwar ilpromozzjoni ta’ multikulturali]mu u “talli ipperikola lidentità tan-Norve;ja”. Fil-;uri ta’ Breivik – li beda f’Marzu u baqa’ g[addej g[al g[axar ;img[at – instemg[u diversi rakkonti grafi/i ming[and ix-xhieda, li
irnexxielhom, kontra kull mistenni, ji]gi//aw mill-azzjonijiet brutali tal-qattiel; fosthom ]g[a]ag[ li kienu fuq il-G]ira ta’ Utoeya fil-jum fatali. Fl-istess [in, l-esperti dwar l-ideolo;ija estremista tallemin qalu, waqt il-;uri, li lideat ta’ Breivik m’g[andhomx jitwarrbu daqslikieku kienu “xi diskors ta’ mi;nun”, u meta l-attakki “stori/i’ tal2011 qanqlu wkoll dibattitu dwar in-natura tat-tolleranza u d-demokrazija fin-Norve;ja.
IL-:ERMANJA
Samaras jitlob lil Merkel biex il-Gre/ja ‘ting[ata n-nifs’ Il-Prim Ministru Grieg, Antonis Samaras, ilbiera[, f’Berlin, talab lill-Kan/illier tal-:ermanja, Angela Merkel, biex tag[ti “ftit tan-nifs” lillGre/ja. Min-na[a tag[ha, Merkel, li kellha laqg[a partikulari ma’ Samaras fil-kapitali :ermani]a, sostniet li m’g[andhiex “ti;;udika qabel i]-]mien” il-progress tal-Gre/ja rigward il-miri
g[ar-riforma u qabel rapport uffi/jali li g[andu jo[ro; ixxahar id-die[el. Merkel qalet ukoll li l:ermanja trid li l-Gre/ja tibqa’ tifforma parti mizZona-Ewro, i]da bil-patt li din tirrispetta l-impenji (miri) g[ar-riforma. Meta mbag[ad tkellem waqt konferenza tal-a[barijiet u fil-pre]enza ta’ Merkel, Samaras qal li l-Gre/ja
g[andha ]]omm ma’ dawn limpenji u l-obbligi li da[let g[alihom “u b[alma qed isir b[alissa”. Intant, hu g[amilha /ara li l-Gre/ja m’g[andhiex titlob aktar flus, g[alkemm “te[tie; i]-]mien biex tit[alla tie[u n-nifs mil-lat ta’ finanzi”. Il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), ilBank ?entrali Ewropew u lKummissjoni Ewropea – it-
“Trojka” li tag[ti l-fondi talemer;enza lill-Gre/ja – qed jevalwaw jekk il-pajji] hux
jag[mel progress bi]]ejjed lejn riforma tal-finanzi pubbli/i u meta l-a//ess kontinwu (tal-Gre/ja) g[all-pakketti tal-bailout jiddependi mirrapporti favorevoli ta’ dawn listess entitajiet. Angela Merkel u lPresident ta’ Franza, Francois Hollande, iltaqg[u nhar il-
{amis biex iddiskutew ilGre/ja u [e;;ew lill-Gvern ta’ Ateni [alli jinsisti birriformi diffi/li. Sadattant, il-Prim Ministru Samaras illum jivvja;;a lejn Franza g[al ta[ditiet malPresident Hollande, bilGre/ja, b[alissa, qed tipprova tiffinalizza pakkett ta’ qtug[ fl-infiq (tag[ha) ekwivalentwi g[al 11.5 biljun ewro g[assentejn li ;ejjin.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
12 A[barijiet ta’ Barra
L-ISTATI UNITI
Sparatura barra l-Empire State Building
}ew; ribelli ji;ru g[all-kenn waqt battalja mal-qawwiet tal-President Assad fl-in[awi ta’ Aleppo, lejn il-Lbi/ tas-Sirja (Reuters)
IS-SIRJA
Bumbardamenti fuq Damasku fost l-e]odu ta’ poplu L-Armata tal-President Bashar al-Assad, ilbiera[ da[let fis-subborg ta’ Daraya, f’Damasku, u wara li sparat xita ta’ balal fuq l-in[awi – fost il-qtil ta’ aktar Sirjani – waqt it-tielet u l-a[[ar jum tal-kampanja tal-Gvern biex ja[taf lura l-kontroll talin[awi, u minfejn (issa) irtiraw ir-ribelli li kienu qed jiddefendu /-/entru tal-belt. Is-subborg ta’ Daraya hu residenza g[as-SunniMusulmani u l-gwerrillieri ta’ kontra Assad, li kienu qed ju]aw dawn l-ibnadi biex jattakkaw lit-truppi tal-Gvern.
Sadattant, l-attivisti talOppo]izzjoni sostnew li f’dawn it-tlett ijiem ta’ inkwiet inqatlu tal-anqas tmenin ru[ – fil-parti l-kbira /ivili – u li fadal “[afna katavri qalb il-bini meqrud”, anki waqt li numru kbir ta’ /ivili qed jippruvaw ja[arbu lejn i/-/entru ta’ Damasku. L-Armata Sirjana ibbumbardjat lil Daraya minn po]izzjonijiet fuq ilMuntanja Qasioun, lejn itTramuntana tal-kapitali, u meta se[[ anki l-;lied f’numru ta’ subborgi tas-Sunni li ji//irkundaw Damasku,
inklu]i Qatan, Sbeineh, Qadam, Assali u Hajar alAsswad. Fi ]viluppi o[ra, ilUNHCR, l-a;enzija g[arrefu;jati tan-Nazzjonijiet Uniti, qalet li ’l fuq minn 200,000 refu;jat Sirjani [arbu lejn il-pajji]i ;irien waqt li l-kunflitt tas-Sirja kompla jintensifika. Dan ifisser li /-/ifra qab]et ilpronostiku ta’ “185,000 (refu;jat)” u meta fl-a[[ar ;img[a mat-30,000 fost dawn “il-ma[ruba” waslu flibnadi tal-Libanu, it-Turkija, l-Iraq u l-:ordan.
}ew; persuni nqatlu u talanqas tmienja sfaw midruba waqt sparatura li se[[et [abta u sabta barra l-Empire State Building fil-Belt ta’ New York. Wie[ed mill-mejtin huwa fil-fatt l-aggressur responsabbli mill-isparatura u li skont ir-rapporti qala’ tiri fatali ming[and il-Pulizija. Sadattant, l-awtoritajiet qalu li ma kien hemm l-ebda konnessjoni “ovvja” matterrori]mu u meta sal-biera[ kienu g[adhom g[addejjin l-investigazzjonijiet dovuti fil-pre]enza tal-a;enti talFBI. L-isparatura se[[et fil-[in tar-rush hour, ftit wara d9am ([in ta’ New York), u fuq bankina tal-Fifth Avenue barra l-bini ta’ Midtown Manhattan, fejn in[asdu bil-kbir it-turisti li
f’dan i]-]mien tas-sena jippakkjaw l-in[awi talEmpire State Building. L-isparar anki qajjem ammont ta’ paniku, bin-nies ji;ru ’l hinn mill-periklu fost il-kaos. Ladarba s-sitwazzjoni rritornat g[an-normal, il-Pulizija g[alqet izzona madwar l-Empire State Building, li hi fost l-akbar attrazzjonijiet u strutturi rikonoxxibbli tad-dinja. Ir-rapporti aktar tard fil;urnata ikkwotaw xi uffi/jali fis-sens li lisparatura x’aktarx li kienet konnessa ma’ “kwistjoni jew tilwima tax-xog[ol”, bla//ess mill-Fifth Avenue – arterja tat-traffiku prin/ipali fil-Belt ta’ New York – ji;i ddikjarat (temporanjament) ina//essibbli mill-in[awi ta’ 42nd Street u fuq direttiva tal-awtoritajiet.
L-I}RAEL
Akku]i kontra l-Iran
Il-Prim Ministru I]raeljan, Benjamin Netanyahu, ilbiera[ akku]a lill-Iran talli “a//ellera” il-progress fil[idma lejn il-produzzjoni talarmamenti nukleari. Dan, minbarra li sostna li r-re;im fundamentalista f’Tehran “qed jinjora totalment” iddomandi tal-Punent biex ira]]an il-programm atomiku tieg[u. Netanyahu qal dan iddiskors f’:erusalemm, lg[ada li xi sorsi diplomati/i infurmaw lill-a;enzija Reuters li l-Iran qed jistalla aktar magni “g[all-irraffinar tal-uranju (li jintu]a fil-produzzjoni tal-armi) ;o bunker li jinsab ta[t l-art. Mifhum, intant, li l-[idma kapa/i twitti t-triq g[al “espansjoni sinjifikanti” fil-[idma nukleari tal-
Iranjani. “Kien proprju lbiera[ li waslulna l-provi addizzjonali li l-Iran qed jistinka “blg[a;la” lejn il-kisba tal-armi nukleari, u meta mhu jag[ti kas xejn tad-domandi internazzjonali biex jirrispetta lobbligi tieg[u,” ;ie kkwotat Netanyahu skont stqarrija mill-Uffi//ju tal-PM I]raeljan. Intant, l-International Atomic Energy Agency (IAEA) – l-osservatur nukleari tan-Nazzjonijiet Uniti – insistiet biex l-Iran jindirizza s-suspetti dwar l-attivitajiet nukleari u jsegwi l-isforzi diplomati/i biex jirrisolvi lkwistjoni qabel jista’ jispi//a su;;ett g[al xi azzjoni militari min-na[a tal-Istati Uniti jew l-I]rael.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
A[barijiet ta’ Barra 13
NEW ZEALAND
Sar miljunarju b’/ikka... u spi//a l-[abs
Ra;el minn New Zealand li [arab lejn i/?ina wara li sar miljunarju “bi ]ball”, intbag[at il[abs g[al erba’ snin u seba’ xhur, b’din is-sentenza tikkonfermalu “il-wi// l-ie[or tal-fortuna”. Hui “Leo” Gao idde/ieda li ja[rab wara li se[[ ]ball o[xon min-na[a tal-Bank ta’ Westpac li pprovdielu overdraft ekwivalenti g[al 4.65 miljun lira Sterlina g[allkont personali tieg[u. Intant, il-qorti ta’ Rotorua, li g[addiet is-sentenza, anki kkundannat lilleks tfajla ta’ Gao – li jisimha Kara Hurring – g[al disa’ xhur detenzjoni, li trid tiskuntahom f’darha. Il-;uri tal-koppja – mag[rufa b[ala “il-miljunarji a//identali” – b’hekk ikkonkluda drama li qajmet interess kbir lil hinn minn New Zealand u /?ina; b’Gao u Hurring jinqabdu wara aktar minn sentejn ji]gi//aw il-;ustizzja. Gao, li spi//a arrestat u estradit minn Hong Kong f’Di/embru, ammetta li hu [ati rigward seba’ akku]i dwar serq. Intant, Hurring, f’Mejju li g[adda, instabet [atja dwar [asil ta’ flus, attentat ta’ frodi u serq – avolja spjegat li “ma kenitx [atja” u li “Gao kien taha x’tifhem li kien reba[ illotterija”. Min-na[a tieg[u, Gao ammetta fil-qorti li mhux se jkun jista’ j[allas lura lflus kollha li bihom seta’ jg[ix “il-fantasija ta’ miljunarju”.
Il-Mexxej tal-Korea ta’ Fuq, Kim Jong-un, i]ur Kumpanija ma’ Taqsima tal-Armata (Koreana) Komunista u li hi mag[mula mill-militar nisa f’dan ir-ritratt li [ar;et l-a;enzija tal-a[barijiet KCNA fi Pyongyang. Ma ssemmietx id-data meta ttie[ed ir-ritratt. Kim qed ja[seb biex i]ur i/-?ina x-xahar id-die[el bl-iskop li jiltaqa’ mal-Mexxejja l-;odda u ma’ protagonisti o[ra fil-Gvern ta’ Beijing li llum waslu biex jirtiraw (Reuters).
IR-RENJU UNIT
Se jsolvu l-misteru “ta’ sekli” dwar Richard III^ L-arkeolo;isti jistg[u jinsabu qrib li jsolvu l-misteru ta’ fejn jinsab midfun Richard III, l-a[[ar Re tal-Ingilterra li miet fl-eqqel ta’ battalja, u meta listori/i ilhom xejn anqas minn 500 sena “jistennew il-konferma”. Fil-fatt, l-iskwadri tal-arkeolo;isti proprju llum jibdew tfittxija g[allg[adam tar-Re fi/-/entru ta’ Leicester – e]attament f’art indikata g[allparke;;. Intant, l-eskavazzjoni se tikkon/entra f’in[awi fejn darba kien hemm residenza g[all-qassisin Fran;iskani, mag[rufa b[ala Greyfriars, u li ]ammet il-fdalijiet ta’ Richard III wara li nqatel fl-1485 waqt il-Battalja
ta’ Bosworth. Richard Buckley, g[annom tal-arkeolo;isti mill-Università ta’ Leicester, jemmen li “g[andhom tmenin fil-mija /ans” li jsibu l-bini (fdalijiet) ta’ Greyfriars, i]da /-/ansijiet jistg[u ma jkunux daqstant qawwija fir-rigward tal-g[adam tar-Re inkwistjoni. Buckley, b[ala kodirettur tas-Servizzi Arkeolo;i/i tal-Università ta’ Leicester, jispjega li mhux talli hu u s[abu jridu jsibu l-bini tal-Greyfriars, i]da mbag[ad “je[tie;u anki jsibu l-lokalità e]atta fejn indifen Richard III”. G[aldaqstant, il-[idma tinvolvi element qawwi ta’ xorti anki jekk l-arkeolo;isti
di;à g[andhom a//ess g[ad-DNA ta’ Richard III permezz ta’ kampjuni (swabs) li ttie[du minn dixxendenti dirett ta’ o[t ir-Re l-maqtul. F’ka] li jinstabu tassew il-fdalijiet tar-Re (wie[ed mill-aktar personalitajiet mag[rufa u tra;i/i fid-drammi talfamu] awtur William Shakespeare), mistenni li dawn jindifnu mill-;did filKatidral ta’ Leicester, li hu qrib [afna tas-sit indikat g[all-eskavazzjoni. Iz-zona ta’ Bosworth Field tinsab 25 kilometru ’l bog[od minn Leicester u Richard hu wie[ed mill-ftit Rejiet talIngilterra li l-qabar tag[hom g[adu misteru sal-lum.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra
IL-HAITI
Lesti g[all-qilla ta’ “Isaac”...
Xi pulizija jduru qrib it-trakkijiet maqlubin u t-tifrik ta’ sezzjoni tal-Pont ta’ Yangmingtan (Reuters)
I?-?INA
Jikkrolla pont ;did f’Harbin Tal-anqas tliet persuni mietu fl-ikkrollar ta’ parti minn pont ;did li kien inawgurat f’Novembru li g[adda fil-belt ta’ Harbin, filprovin/ja ta’ Heilongjiang. Dan il-pont sewa lekwivalenti ta’ multi-miljuni ta’ dollari biex jinbena, u rrapporti anki kkonfermaw “diversi midruba” b’ri]ultat tal-ikkrollar.
Intant l-awtoritajiet qalu li “[idma ta’ kostruzzjoni bladdo//” kienet fost diversi elementi li wasslu g[attra;edja, u anki se jinvestigaw jekk il-vetturi industrijali li g[addew minn fuq il-Pont ta’ Yangmingtan setg[ux kienu “mg[obbija ]]ejjed bilmaterjal”. Ix-xog[ol fuq il-pont inkwistjoni – twil aktar minn
[mistax-il kilometru u li jaqsam ix-Xmara Songhua – tlesta disa’ xhur ilu, u r-rapporti qalu li l-parti li kkrollat kienet tinkludi “rampa li f’daqqa wa[da tmejlet u /ediet g[al isfel bit-trakkijiet b’kollox”. Intant, dan kien is-sitt ka] fejn ikkrolla pont ewlieni fi/?ina minn Lulju tal-2011 sallum.
Eluf ta’ residenti fil-Haiti li ilhom aktar minn sentejn jg[ixu fit-tined b’konsegwenza ta’ terremot terribbli, sal-biera[ kienu qed i[ejju g[all-qilla tal-Maltempata Tropikali Isaac li kompliet tavvanza mir-re;jun talKaribew, u meta anki kellha tolqot bnadi tar-Repubblika Dominikana. Dan, wara li partijiet s[a[ ta’ Puerto Rico spi//aw assedjati minn [albiet ta’ xita “interminabbli” b’konsegwenza ta’ Isaac u bilmaltemp li qed javvanza mistenni anki jhedded linawgurazzjoni talKonvenzjoni Nazzjonali talPartit Repubblikan tal-Istati Uniti, li tibda nhar it-Tnejn f’Tampa, fl-Istat ta’ Florida. Fil-fatt, l-awtoritajiet Amerikani ma jeskludux ilpossibbiltà li jipposponu jew almenu “isibu lokalità o[ra” g[al din il-Konvenzjoni, u spe/jalment jekk Tampa tkun qed tidher b[ala “mira imminenti” ta’ Isaac.
Intant, u skont l-a[[ar tbassir, Isaac x’aktarx li ma jissuperax il-livell ta’ maltempata tropikali ladarba jaqsam mill-Haiti u rRepubblika Dominikana – u minn fejn imbag[ad mistenni jg[addi minn fuq Kuba lejn Florida. I]da l-meteorolo;isti qed jg[idu wkoll li ladarba Isaac, eventwalment, javvanza lejn il-Golf tal-Messiku kapa/i “jissa[[a[” g[al-livell ta’ urugan; fost il-pronostiku li – sa nhar it-Tlieta – jispi//a anki jolqot territorji qrib ta’ Alabama, Louisiana jew Mississippi fl-Istati Uniti. Wie[ed, i]da, lanqas m’g[andu jwarrab “lin/ertezzi tat-temp” meta jag[mel it-tbassir u meta lmaltempata, sal-biera[ kienet xi 265 kilometru lejn in-Nofsinhar ta’ Santo Domingo, il-kapitali tarRepubblika Dominikana, u xi 370 kilometru lejn ixXlokk ta’ Port-au-Prince, ilbelt kapitali tal-Haiti.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Attwalità 15
Skola b’differenza matul ix-xhur tas-sajf 48 student ipparte/ipaw f’attività li mmarkat it-tmiem tal-ewwel fa]i ta’ Skolasajf li ;iet organizzata millA;enzija Sedqa b’kollaborazzjoni maliStudent Services Department fi/-?entru Santa Venera fi [dan il-Kulle;; Santa Tere]a. Din l-attività kienet abbinata mas-Sena Ewropea g[all-Anzjanità Attiva u sSolidarjetà bejn il;enerazzjonijiet, kif ukoll kienet parti mill-programm li qed twettaq f’din l-iskola lA;enzija Sedqa. Waqt din l-attività t-tfal setg[u jaqsmu l-esperjenzi tag[hom permezz ta’ re/ti ]g[ar, kif ukoll ittellg[et esibizzjoni ta’ krafts ippreparati mit-tfal stess. Barra minn hekk, sabiex ittfal ifakkru wkoll is-Sena Ewropea g[al Anzjanità Attiva u s-Solidarjetà bejn il;enerazzjonijiet, saret ukoll intervista ma’ Maria Zammit Gallo li hija l-Anzjana tasSena tal-2009, fejn qasmet lesperjenza tat-tfulija tag[ha. Maria Zammit Gallo rrispondiet ukoll g[al numru ta’ mistoqsijiet im[ejjija mittfal stess. Sabiex tkompli torbot mat-tema mag[]ula, ittfal [ejjew ukoll xenetta blisem ‘G[andi pupa’ fejn fakkru kif fl-img[oddi t-tfal kienu jilag[bu bil-pupi ta//arruta. Fi tmiem l-attività, lA;enzija Sedqa tat ukoll tifkira /kejkna lit-tfal pre]enti. Pre]enti g[al din l-attività kien hemm Anna Maria Gilson, Service Manager, Projects & Initiatives, Saviour Saliba, Ko-ordinatur ta’ Skolasajf, u Jesmond Schembri, Direttur tal-Operat tal-A;enzija Sedqa. It-tema mag[]ula g[al Skolasajf ta’ din is-sena hija ‘Solidarjetà b’Impenn’ u g[at-tnax-il sena
U[ud mill-istudenti waqt l-ewwel fa]i ta’ Skolasajf organizzata mill-A;enzija Sedqa
konsekuttiva, l-A;enzija Sedqa qed ter;a’ tie[u sehem f’din l-inizjattiva bilprogrammi preventivi tag[ha mmirati lejn l-istudenti tarraba’, il-[ames u s-sitt sena talPrimarja. Il-programm li qed twassal l-A;enzija huwa maqsum f’]ew; fa]ijiet differenti. L-ewwel fa]i bdiet fit-23 ta’ Lulju u fiha pparte/ipaw i/-/entri ta’ {al Qormi San Bastjan, {al Qormi San :or;, Santa Venera u l-G]ira. It-tieni fa]i bdiet fit-13 ta’ Awwissu u fiha se jie[du sehem i/-/entri tal-Imsida,
{al Lija, il-Gudja u {al G[arg[ur. Hu mistenni li b’kollox jattendu madwar 455 tifel u tifla g[all-programmi mwassla mill-A;enzija Sedqa. Is-su;;etti trattati din issena huma: il-familja, ilvaluri, l-istrutturi differenti tal-familja, u l-kontribut tal-anzjani. Ma setax jonqos li ji;u diskussi wkoll il[bieb u l-influwenza li j[allu fuq xulxin (peer pressure), kif ukoll kif tie[u de/i]joni tajba, informazzjoni dwar il-vizzji
tal-alko[ol u d-droga, u lu]u e//essiv tal-internet. Il-parte/ipazzjoni fi Skolasajf mill-A;enzija Sedqa hi importanti [afna filkalendarju tal- A;enzija. Skolasajf hi mezz kif isServizzi ta’ Prevenzjoni jibqg[u jitwasslu g[and ittfal anke waqt ix-xhur tas-sajf b’mod aktar kreattiv u fejn jing[ataw il-[iliet me[tie;a sabiex it-tfal li jipparte/ipaw ikunu f’po]izzjoni li jibnu karattru aktar sod. L-A;enzija g[andha limpenn li tibqa’ g[addejja b’[idma kontinwa matul is-
sena kollha u tu]a l-mezzi kollha possibbli biex tibqa’ qrib il-pubbliku, spe/jalment it-tfal. Skolasajf, grazzi g[aliStudent Services Department li jorganizzaha, toffri ambjent edukattiv u rilassanti fejn lA;enzija Sedqa tista’ twassal il-messa;;i preventivi tag[ha fost it-tfal, anke jekk mhux permezz ta’ edukazzjoni formali. G[al aktar informazzjoni dwar l-A;enzija Sedqa u lprogrammi ta’ prevenzjoni li toffri, wie[ed jista’ j]ur is-sit www.sedqa.gov.mt.
Workshops g[all-Familja mill-A;enzija Appo;; L-g[an tal-Workshops g[all-Familja hu li jipprovdu ambjent li jg[in lill-;enituri ji]viluppaw lilhom infushom A;enzija Appo;; qed torganizza Family Workshops li se jibdew fil;img[at li ;ejjin. Dawn ilworkshops huma mmirati g[al ;enituri li qed jesperjenzaw sfidi f’[ajjithom, partikularment, i]da mhux biss, dawk relatati mattrobbija tat-tfal. L-g[an tal-Family Workshops hu: li jipprovdu ambjent li jg[in lill;enituri ji]viluppaw lilhom infushom; li jservu ta’ opportunità biex itejbu r-relazzjonijiet tag[hom ma’ [addie[or, spe/jalment ma’ wliedhom; li jg[inu lill-;enituri jifhmu l-im;iba tal-bnedmin – partikolarment l-im;iba tat-tfal biex jing[atalhom ta[ri; biex jiksbu
[iliet a[jar fit-trobbija ta’ wliedhom, kemm mil-lat emozzjonali kif ukoll kura in;enerali; li jag[tu sapport lillparte/ipanti biex dawn jaddottaw metodi po]ittivi ta’ dixxiplina; li ting[ata l-opportunità sabiex ji]viluppaw [iliet fil-[arsien tad-dar tag[hom, b[al kif iqassmu l-flus, nutriment, is-sa[[a u sigurtà fid-dar, kif tie[u [sieb id-dar, u kif g[andhom i]ommu dar e//; jg[inuhom sabiex ja[dmu [alli jkollhom [ajja aktar indipendenti u attiva fil-komunità. Dawn il-workshops jikkonsistu minn gruppi ta’ ;enituri (madwar 8 u 10 parte/ipanti) li jiltaqg[u darba fil-;img[a g[al sag[tejn, g[al
madwar sitt xhur. Ikun hemm ukoll min jie[u [sieb it-tfal. :enituri li ilhom dipendenti fuq isservizzi so/jali jew li huma f’riskju li jsiru dipendenti fuq is-servizzi so/jali jistg[u wkoll jibbenefikaw minn dawn il-Family Workshops. Parte/ipazzjoni hija ming[ajr [las u jsiru f’lokalità /entrali. Professjonisti li jixtiequ jirreferu familji g[al dawn il-workshops jistg[u jikkuntattjaw lill-A;enzija Appo;; fuq 2295 9000 waqt il[inijiet tal-uffi//ju, jew jibag[tu email fuq appogg@gov.mt. G[al aktar informazzjoni fuq il-Family Workshops tal-A;enzija Appo;; wie[ed jista’ j]ur
www.appogg.gov.mt. Dawk interessati li jattendu g[al dawn il-workshops huma mistiedna jattendu g[al laqg[a ta’ informazzjoni li se ssir nhar il{amis 13 ta’ Settembru fl-10.00 a.m. fil-bini tal-A;enzija Appo;; fi Gwardaman;a. Wie[ed jista’ jikkuntattja lill-A;enzija Appo;; fuq in-numri msemmija aktar ’il fuq sabiex jibbukkja u#jew g[al aktar informazzjoni. A;enzija Appo;; tifforma parti mill-Fondazzjoni g[al Servizzi ta’ {arsien So/jali (www.fsws.gov.mt) u tinkorpora A;enzija Sedqa (www.sedqa.gov.mt) u A;enzija Sapport (www.sapport.gov.mt)
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
16 ?inekritika minn Joe Calleja – jocal@me.com
THE EXPENDABLES 2
Stupidu i]da xalata ta’ azzjoni Direzzjoni> Simon West, {in> 102 minuti, ?ert.> 14, KRS
Dan il - film [adna lura numru ta ’ snin mhux [a]in meta l - films tal azzjoni kienu bdew jikkupjaw il - log[biet tal kompjuter u video games fil - mod kif l - artist jew artisti je[ilsu mill - g[adu daqslikieku kienu dubbien u fejn kien impossibbli til[aq tg[oddhom kollha ! B ’ hekk , filwaqt li b[ala storja ftit li xejn hemm ori;inalità u g[alhekk bilkemm ma jirri]ultax stupidu , imma tpatti g[al dan kollu x - xalata ta ’ azzjoni b ’ effetti spettakulari li , appuntu , qabel kienu possibbli biss fil - video games . Dan narawh sa mill prologu , jew ewwel sekwenza , twila , li nistg[u nsej[ulha sinfonija ta ’ sparar , anzi damdim itarrax , splu]jonijiet spettakulari u i;sma mbi//ra u rjus itiru . Din is - sekwenza mhux biss ma tag[milx g[ajb lil o[rajn simili , i]da
x ’ aktarx se tkun l - aqwa wa[da mill - blockbusters kollha li se nkunu rajna matul dan is - sajf . Il - film ilaqqag[na mill ;did ma ’ Church ( Bruce Willis) b[ala l - a;ent g[oli governattiv li xejn ma jkun jingwalaha ma ’ grupp tal - aqwa a;enti mmexxija minn Ross ( Sylvester Stallone) u li jinkludu wkoll lil Jason Stratham , Dolph Lundgren , Terrey Crews u wkoll lil Liam , il - membru ;did . Liam Hemsworth b[ala Bill , sniper ta ’ [ila g[adu ;ej mill - gwerra fl Afganistan . Dan jibg[athom fuq missjoni biex isalvaw osta;; minn ta[t idejn xi terroristi . Aktar tard narawhom isibu ajruplan ikkraxxjat li minnu esperta fil - ftu[ tas safes , Maggie ( Yu Nan) to[ro; kompjuter b ’ tag[rif sigriet importanti . I]da malli jag[mlu dan jattakkawhom grupp ta ’ gwerillieri mmexxija minn
Arnold Schwarzenegger, Sylvester Stallone u Bruce Willis f’The Expndables 2
Vilian ( Jean - Claude Van Damme) li kiesa[ u biered joqtol lil Bill qabel jitilqu fuq ajruplan . Issa Maggie tg[idilhom li fil - kompjuter kien
hemm indikat il - post e]att f ’ minjiera fejn ir - Russi qabel tmiem il - Gwerra Bierda kienu [bew kwantità kbira ta ’ plutonju . G[alhekk issa l -
grupp mhux biss jridu jivvendikaw il - qtil ta ’ Bill , imma jwaqqfu lil Vilian mill - pjan tieg[u li jbig[ il - plutonju lil min joffrilu l - aktar flus…
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
?inekritika 17 THINK LIKE A MAN
Kummiedja adulta laxka i]da mhux vulgari Direzzjoni> Tim Story, {in> 122 minuta, ?ert.> 14, KRS
Fl-Istati Uniti minn dejjem kienu u g[adhom ferm popolari kotba dwar kif tg[in lilek innifsek (self-help jew how to), u dan il-film hu ispirat fuq wie[ed mill-aktar kotba ri/enti u bestseller miktub mill-komiku Steve Harley bl-isem ta’ Act Like a Lady, Think Like a Man. Din il-kummiedja romantika infatti hi sensiela ta’ episodji mag[;una flimkien, bil-ktieb jintu]a b[ala l-kolla li tg[aqqadhom. Fil-verità, fil-pariri ta’ Harvey lin-nisa u lit-tfajliet ftit li xejn ;did aktar minn dawk li kull omm tag[ti lil bintha biex ma tg[a;;ilx i//edi g[at-tentazzjonijiet tal-ir;iel u ;uvintur, i]da flistess [in t[obbhom u tirrispettahom. Imma dawn jitqiesu b[ala rakkomandazzjonijiet ‘divini’ g[all-protagonisti femmili fil-film li jinkludu lis-single mnikkta Mya (Meagan Good), ilbusinesswoman Lauren (Taraji P. Henson), l-omm
single Candace (Regina Hall) u Kristen (Gabrielle Union), li lkoll qed ifittxu sie[eb dejjiemi. Dawn in-nisa ta[sibhom qed jattendu xi kors tallingwa hekk kif ju]aw illingwa;; ta’ Harvey biex jiddiskutu l-‘istrate;iji’ u lim;iba u sitwazzjonijiet waqt id-dates, bi kliem b[an-90-day rule, the chirpchirp sport fish jew cookie biex jirreferu g[all-parti intima femminili. Dawn in-nisa huma kkoppjati u ffittati minn ar/itipi maskili fosthom ilplayboy Zeke (Romany Malco), il-[alliem Dominic (Michael Ealy), Michael “tal-mamà” (Terrence Jenkins) u l-immatur Jeremy (Jerry Ferrara) li ma jridx irbit. L-aktar mumenti komi/i huma provduti mill-komiku Kevin Hart b[ala Cedric li jkun g[adu kif iddivorzja u li jag[milha wkoll ta’ narratur, Jenifer Lewis b[ala l-omm dominanti ta’ Michael, u l-awtur tal-ktieb stess Harvey li narawh fuq
Romany Malco, Gary Owen, Michael Ealy, Jerry Ferrara, u Terrence Jenkins li jsib il-ktieb li minnu qed jie[du l-pariri n-nisa tag[hom f’Think Like a Man
it-televi]joni joffri ruxxmata pariri dwar iddating. Diffikultà li fih il-film hi li jipprova jittratta [afna
ka]i f’salt u b’hekk il-film itul g[al fuq sag[tejn, u jista’ jin[ass im;ebbed. Huma l-cast simpatiku u ener;etiku li j]ommu l-film
g[addej, f’film li jirnexxi b[ala kummiedja g[alladulti, veru laxka, i]da qatt vulgari, aktar interessat flim[abba milli fis-sess.
DIARY OF A WIMPY KID 2> DOG DAYS
G[at-tfal u ma jdejjaqx lill-kbar Direzzjoni> David Bowers, {in> 94 minuta, ?ert> U, KRS
L-ewwel ]ew; films talWimpy Kid ibba]ati fuq ilkotba g[at-tfal ta’ Jeff Kinney ma kinux xi films kbar b[ad-diversi Step Up jew Bourne, imma t-tnejn kienu qab]u d-d[ul ta’ 75 miljun dollaru kull wie[ed mill-box offices tad-dinja kollha, u dan fuq ba;it ta’ inqas minn 20 miljun dollaru li sewa kull film. Kien inevitabbli,
g[alhekk, li jin[adem ittielet wie[ed li hu mnebba[ mit-tielet u r-raba’ ktieb hawn mi;burin fi ftit aktar minn sieg[a u nofs, u kien inkiteb li dan min[abba li lartisti ]g[ar mhux se jibqg[u tfal g[al dejjem, u g[alhekk ma jkunux konvin/enti ja[dmu film g[at-tfal li hawn, però ma jdejjaqx lillkbar li jakkumpanjawhom. Ner;g[u niltaqg[u ma’
Rowley (Robert Capron) u Greg (Zachary Gordon) jibdew jiffrekwentaw county club biex Greg jaqbad ma’ Holly (Peyton List) f’Diary of a Wimpy Kid> Dog Days
Greg (Zachary Gordon) li wasal biex item Grade 7 fliskola u [erqan g[allvaganzi tas-sajf li kien be[siebu jqattag[hom jilg[ab il-video games. Dan il-pjan tieg[u xejn ma jie[u gost bih missieru (Steve Zahn) li kien
L-aqwa films f’Malta Bejn il-15 u d-19 ta’ Awwissu – KRS 1.
2. 3. 4. 5.
Ted Brave The Dark Knight Rises Ice Age 4 – Continental Drift The Amazing Spider-Man
6. 7. 8. 9. 10.
Snow White & the Huntsman Marvel Avengers Assemble The Lucky One Dr. Seuss’ The Lorax Mirror Mirror
di]appuntat g[all-a[[ar bih min[abba li la kien interessat fi sport, la camping, la sajd u l-ebda attività barra d-dar. Dog Days probabbli f’diversi mumenti jin[ass illo;iku, imma xorta wa[da dak li jkun jie[u gost jassisti g[all-episodji avventuru]i ta’ Greg u l-ikbar [abib tieg[u Rowley (Robert Capron) biex jg[addu x-xhur tas-sajf. Meta missieru jipprojbilu li jkompli jqatta’ sig[at s[a[ bil-video games, Greg jibda jattendi l-county club lokali b[ala mistieden ta’ Rowley. Hemmhekk tattendi wkoll tfajla li kellu grazzja
mag[ha, Holly (Peyton List) li biex jimpressjonaha ja//etta li jilg[ab log[ba tennis, meta la hu u lanqas Rowley ma kellhom idea tallog[ba! Din hi biss sekwenza middiversi umoristi/i li nassistu g[alihom, fosthom waqt reanactment tal-gwerra /ivili, ;lieda mal-kelb tal-familja jew jispi//a g[arwien fisswimming pool tal-club. L-atturi kollha, kbar u ]g[ar, jag[mlu bi//a xog[ol tajba biex iwasslu l-karattri skont it-tpin;ijiet fil-kotba ta’ Kinney. Insomma, alternattiva tajba g[as-s[ana fi/-/inema bl-arja kundizzjonata.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
18 Madwarna
Programm mu]ikali f’Villa Rundle ‘Se[er il-:nien ma’ Rosabelle u l-{bieb’ hu programm ta’ mu]ika u kant mill-opri, musicals, kanzunetti Naplitani, Maltin u o[rajn imtella’ mill-Kunsill tal-Kultura fi [dan il-Ministeru g[al G[awdex. Jie[du sehem l-artisti G[awdxin is-sopran Rosabelle Pavia, ittenur Fabian Galea akkumpanjati fuq l-arpa minn Jacob Portelli. Se tag[mel id-debutt tag[ha ]-]ag[]ug[a Josephine-Marie Grima u se jie[u sehem ukoll bit-trumbetta Jason Camilleri. Dan il-programm mu]ikali se jsir nhar il-:img[a, 31 ta’ Awwissu fit-8 p.m. f’Villa Rundle ir-Rabat, G[awdex. Kul[add hu mistieden.
It-tenur Fabian Galea
Re/ensjoni
}mien il-{sad minn Vincent M. Galea
Fix-xhur li g[addew re;a’ ;ie pubblikat il-ktieb }mien il-{sad, damma ta’ kitbiet im]ewqa ta’ George N. Cassar. Il-ktieb hu mi]g[ud bi stejjer qosra, [afna minnhom ibba]ati fuq il-[ajja personali tal-awtur. Is-su;;etti varji li minnhom huma mnebb[a listejjer tista’ tg[id jinteressaw lil kul[add u jvarjaw minn sport sa laqmijiet u mis-solitudni saddixxiplina. L-esperjenza vasta talawtur fil-qasam edukattiv tista’ tg[id li tidher matul ilktieb kollu, g[ax minn kull silta tista’ to[ro; tag[lim siewi fuq diversi materji. {a;a interessanti li nsibu f’dal-ktieb u li tag[mlu differenti minn kotba o[ra ta’ stejjer qosra u esejs hi li fih insibu diversi forom ta’ kitba b[al ittra, djalogu u
sa[ansitra fi w[ud minnhom insibu wkoll xi vrus imqabbla f’g[amla ta’ poe]ija. Il-mod mexxej li bih hu miktub dal-ktieb flimkien mal-Malti idjomatiku u]at jag[mluh mhux biss adattat g[all-qari edukattiv imma wkoll g[all-u]u fl-iskejjel. G[aldaqstant, l-g[alliema tal-Malti tal-iskejjel privati, kemm dawk tal-Knisja u anke dawk indipendenti, meta ji;u g[all-g[a]la talkotba g[andhom jikkunsidraw dan il-ktieb b[ala parti mis-sillabu talMalti g[at-tielet sena. Mill-ktieb jo[or;u su;;etti li huma addattati biex fuqhom isiru diskussjonijiet u biex iservu b[ala mudelli g[all-komponimenti. Ninsabu fi ]mien meta filqasam edukattiv qed issir enfasi fuq tag[lim varjat li
Il-qoxra tal-ktieb ‘}mien il-{sad’ tal-awtur George N. Cassar
jil[aq l-abbiltajiet ta’ diversi studenti u }mien il-{sad jista’ jservi tajjeb biex jintla[aq dan il-g[an. Il-ktieb jista’ jservi wkoll ta’ stimolu g[al su;;etti differenti apparti l-Malti, b[al ng[idu a[na, jista’ jkun strumentali fil-lezzjonijiet tal-PSD u anke tar-reli;jon u g[alhekk jista’ fa/ilment iservi ta’ pont bejn diversi su;;etti. G[aldaqstant dan il-ktieb joffri l-opportunità tajba lillg[alliema tas-Sekondarja biex jaslu g[al dak li llum jissejja[ ‘integrated teaching. Wie[ed g[andu jinkora;;ixxi lil-librara inkarigati mil-libreriji taliskejjel biex ikunu /erti li fuq l-ixkafef tal-librerija jkollhom kopji ta’ dan ilktieb biex ikun jista’ jintu]a minn dawk kollha li j[ossu li jistg[u jag[mlu u]u minnu.
Is-sopran Rosabelle Pavia
Rumanz ;did minn Carmel Scicluna Barney l-Ispi]jar hu s-sitt ktieb u t-tielet rumanz ta’ Carmel Scicluna li mhuwiex g[all-bejg[ u se jing[ata b[ala donazzjoni lil-Librerija ?entrali ta’ Belt is-Seb[, il-Furjana. L-awtur [are; l-ispejje] kollha g[all-pubblikazzjoni ta’ dan ix-xog[ol sovversiv, satiriku u so/jo-politiku. Il-ktieb hu llegat b’qoxra iebsa minn John Magro, fih tliet mija u tnejn u sebg[in pa;na, jifta[ bi preambolu ta’ Paul Buhagiar, kritiku letterarju, u hu mqassam fi tliet taqsimiet li g[alkemm huma rrakkontati mill-istess narratur g[andhom stil u forom differenti minn xulxin. Li jorbothom flimkien huma l-awra kafkeska, il-ba[[ fil-qalb tal-bniedem postmodern u t-tema e]istenzjalista ddisprata beckettjana li sserrep tul il-ktieb kollu, u li l-awtur jibbilan/ja lpi] tqil u dipressiv tag[ha b’xeni li jaqsmu lill-qarrejja bid-da[k. Fl-iskor/a tal-ewwel taqsima hemm ir-rakkonti u l-praspar komi/i tal-klijenti li jmorru jixtru mill-ispi]erija ta’ Speditu Bartolo, il-proprjetarju, u Barney l-Ispi]jar, il-[addiem tieg[u. G[all-proprjetarju l-ispi]eriji u d-dol/eriji huma listess. Barney, mill-banda l-o[ra, mhuwiex interessat fil-flus, aktar hu interessat fil-[elsien spiritwali tieg[u u tal-klijenti, u t-tama li l-klijenti xi darba j[arsu lejn il-verità tal-[ajja fil-mirja ta’ [ajjithom biex jinteb[u li l-problemi tal-[ajja ma jin[allux b’xi medi/ini mill-ispi]erija, u altru li mhumiex dawk il-ftajjar li jfettqu u jinkwetaw fuqhom jum wara jum. Fl-iskor/a tat-tieni taqsima n-narratur jirrakkonta lpraspar ta’ tfulitu u j]ewwaqhom ma’ kummentarji so/jopoliti/i pun;enti filwaqt li jissokta jsawwar stampa satirika tas-so/jetà kontemporanja. It-tielet taqsima twarrab il-komi/ità g[alkollox u tirrifletti b’mod sobriju u intellettwali fuq il-ba[[ e]istenzjali talbniedem tal-lum li dara jg[ix ming[ajr Alla, jew tal-anqas xi g[amliet ta’ konnessjonijiet spiritwali. Trevor Zahra jikkummenta fil-bidu tal-ktieb li xi w[ud jistg[u jsibu dan ir-rumanz “qawwi ]]ejjed”. Jg[id ukoll li “ir-rumanz imiss ir-realtajiet tal-[ajja b’mod kliniku u li Scicluna ju]a stil li jaqbel sewwa mad-dinja klinika talispi]erija.” Paul Buhagiar, fl-introduzzjoni tieg[u, jistqarr li Scicluna hu “ru[ ittorturata li temmen bl-aktar mod intelli;enti u tibqa’ sal-a[[ar ti]en bejn na[a u o[ra tal-possibbiltajiet kollha.” L-awtur twieled fl-1969. Iggradwa fil-Farma/ija fl-1992. Attenda diversi korsijiet fil-kitba kreattiva. Kien korrispondent regolari tal-gazzetti, kien artikolista ta’ InNazzjon, u ta’ Spektrum li wara sar Fokus, magazins so/jokulturali tal-Mument. Barra l-kotba li kiteb g[andu sitt manuskritti ori;inali o[ra lesti biex jintraqmu u jaraw iddawl tal-pubblikazzjoni. Scicluna b[alissa qed ja[dem fuq rumanz ie[or g[alladolexxenti fejn kumpanija tal-immudellar u l-fotografija, immexxija minn familja ta’ untouchables, b’kuntatti tajbin mal-ma]unerija Maltija u barranija, tesplojta t-tfal sesswalment biex tag[ti servizzi professjonali e//ellenti li//rieki tal-pornografi sinjuruni, bi d[ul li jaqbe] il-mijiet ta’ eluf ta’ liri kull sena. Carmel Scicluna ja[dem ma’ tas-Sanità, u hu mi]]ewwe; u g[andu ]ew;t itfal.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Sbu[ija 19
Tfajla ?ini]a reb[et il-konkors Miss World L-avveniment tal-konkors Miss World wasal fi tmiemu wara [afna xhur ta’ preparazzjoni millorganizzaturi ta’ Miss World Jersey Limited, flimkien mal-gvern ta/?ina proprju g[ax hemm saret il-finali s-Sibt li g[adda f’Ordos. Dan kien wie[ed millikbar avvenimenti msemmijin matul is-sena kollha fejn kien hemm lakbar parte/ipazzjoni ta’ pajji]i li kisbet ir-rekord f’din is-sena. Fil-fatt ipparte/ipaw mhux inqas minn 116-il pajji], fosthom Malta. G[al dawn l-a[[ar 16-il sena dan il-konkors kien irrappre]entat minn Modelle International li ta’ kull sena kienu responsabbli g[al Malta biex tintg[a]el lambaxxatri/i Maltija g[al Miss World. Din is-sena Malta kienet rappre]entata minn Daniela Darmanin li aktar tard se
jkollna wkoll intervista esklussiva mag[ha dwar din l-esperjenza li ma tinsa qatt. Yu Wenxia, tfajla mi/?ina, ta’ 23 sena kienet inkurunata minn Ivian Sarcos, ir-rebbie[a tas-sena l-o[ra li kienet irrappre]entanta millVenezwela. Ivian temmet is-sena tag[ha b’[afna ]jarat li g[amlet f’diversi pajji]i fejn g[amlet tant ;id g[al tfal morda bil-kan/er. In;abru [afna flus wara s-slogan li tant ja[dmu g[alih l-organizzaturi ta’ dan il-konkors ‘Beauty with a Purpose’. Ivian tistqarr li din kienet sena li se tibqa’ ;;orr it-tifkiriet tag[ha tul [ajjitha kollha u xorta se tibqa’ ta[dem f’dan ilqasam biex tkompli dak li bdiet f’din is-sena b[ala Miss World. Yu Wenxia hi studenta u qieg[da tistudja biex tiggradwa b[ala g[alliema tal-mu]ika. Tg[id li g[andha passjoni kbira
Yu Wenxia timmudella bl-ilbies tal-ba[ar
g[all-mu]ika u g[alhekk g[a]let din il-karriera. L-avveniment millistadium ta’ Dongsheng f’Ordos ;abar ’il fuq minn 50,000 ru[ fejn g[amlu udjenza mill-isba[ minn kull pajji] minn madwar iddinja. Dan l-ispettaklu ntwera minn iktar minn 165 stazzjon televi]iv u rawh madwar ]ew; biljun ru[. Dan huwa l-aktar avveniment segwit wara lOlimpjadi. 116-il kontestanta kienu l-mudelli prominenti fuq palk mill-isba[ bi grafika u kuluri spettakulari u ma naqsux id-dwal fenomenali li kien hemm. Fit-tieni post ;iet Sophie Moulds, ta’ 19-il sena, li hi wkoll studenta, minn Wales. Jessica Kahawaty ta’ 23 sena mill-Awstralja u li qed tistudja l-li;i ;iet fittielet post. T[abbar li l-pajji] li se jospita dan l-avveniment ta’ Miss World is-sena ddie[la hu l-Indonesja.
It-tfajliet l-o[ra li [adu sehem fil-konkors Miss World ta’ din is-sena jifir[u lir-rebbie[a Yu Wenxia mat-t[abbir tar-ri]ultat
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
20 Festi minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net
Il-festa ta’ San Bartilmew Appostlu f’{al G[arg[ur F’{al G[arg[ur qed tkun /elebrata l-festa ta’ San Bartilmew Appostlu. G[ada, jum il-festa, fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni li se titmexxa mill Kappillan Dun Albert Schembri. Ilpane;ierku se jsir minn Monsinjur Ar/ipriet Joseph Sultana. Fil-5 p.m. tibda quddiesa u
fis-6.45 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San Bartilmew Appostlu mmexxija minn Monsinjur Girgor Grech. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona, kurunella u ssir /elebrazzjoni ewkaristika. ’ : G[ada fil11 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tas-So/jetà Festi ta
barra
Filarmonika San Bartilmew ta’ {al G[arg[ur. Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna, il-Banda San Filep ta’ {a]-}ebbu; u l-Banda tas-So/jetà Filarmonika Santa Marija tal-Mosta. Fil-11 p.m. jibda l-mar/ tan-nar mill-banda tasSo/jetà Filarmonika San Bartilmew.
‘For/ina 2012’ fuq NET Television
G[ada l-programm For/ina se jxandar fi tra]missjoni diretta l-festa ta’ San Bartilmew Appostlu minn {al G[arg[ur. Ix-xandira tibda fis-6.45 p.m..
Statwa ta’ San Bartilmew Appostlu li tinsab fil-knisja ta’ {al G[arg[ur
Il-Marsa
Il-festa ta’ Marija Re;ina Fil-Marsa qed tkun /elebrata l-festa ta’ Marija Re;ina. G[ada, jum il-festa, il-[in tal-quddies se jkun fis6.30 a.m. fit-8.30 a.m. u fid9.30 a.m. u fil-Kappella tadDuluri f’Race Course Street fil-11 a.m. Fis-6 p.m. tibda kon/eleL-istatwa tal-Konver]joni tal-Appostlu Missierna San Pawl li tinsab {al Safi
{al Safi
Il-festa tal-Konver]joni ta’ San Pawl F’{al Safi qed tkun /elebrata l-festa talKonver]joni tal-Appostlu Missierna San Pawl. G[ada fit-8.30 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni li se titmexxa minn Monsinjur Carmelo Aquilina. Il-pane;ierku se jsir minn Patri Deo Debono OSA. Fis-6 p.m. tibda quddiesa u wara tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talAppostlu Missierna San Pawl. Se jmexxi Patri Deo Debono OSA. Fid-d[ul tal-
pur/issjoni titkanta l-antifona ssir /elebrazzjoni ewkaristika u l-bews tarrelikwa. ’ : G[ada fl-10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda San Pawl ta’ {al Safi. Filg[axija se jkun hemm mistednin ilBanda tas-So/jetà Filarmonika Nicolò Isouard tal-Mosta u l-Banda Konti Ru;;ieru tal-Ka]in San Pawl tar-Rabat, Malta. Fil10.45 p.m. isir il-mar/ tala[[ar mill-Banda San Pawl ta’ {al Safi. Festi ta
barra
I]-}ejtun
Il-festa tal-Madonna ta/-?intura Fi]-}ejtun nhar il:img[a li ;ej, 31 ta’ Awwissu, se tkun /elebrata l-festa tal-Madonna ta/-?intura fil-knisja parrokkjali ta]-}ejtun. Fis-6 p.m. jibda t-talb ta’ filg[axija, fis-6 p.m.
tibda quddiesa li se titmexxa minn Monsinjur Carmelo Zammit, li din is-sena qed ji//elebra l50 sena mill-Ordinazzjoni Sa/erdotali tieg[u. Se jie[u sehem il-kor parrokkjali.
brazzjoni solenni tal-festa li se tkun ukoll bil-pane;ierku u se jmexxi Patri Raymond Calleja O.Carm. Fis-7.15 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Marija Re;ina. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u l-innu popolari u ssir
/elebrazzjoni ewkaristika. ’ : G[ada fil11a.m. se jibda mar/ millBanda Marija Re;ina talMarsa filwaqt li lpur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Marija ta’ {ad-Dingli. Festi ta
barra
Il-Wardija
Il-festa tal-Madonna tal-Abbandunati Fil-Wardija qed tkun /elebrata l-festa tal-Madonna talAbbandunati. Illejla fis-6 p.m. tibda translazzjoni solenni u wara tibda quddiesa integrata bil-kant tal-g[asar u se jmexxi Monsinjur Dun Joe Carabott. G[ada, jum il-festa, fis-7.30
a.m. ikun hemm quddiesa bilprietka. Fis-5.45 p.m. tibda quddiesa solenni li tkun integrata bil-kant tat-tieni g[asar u se jmexxi Monsinjur Dun Lino Grech. Il-prietka se ssir minn Patri Arthur Cutajar OFM Conv.
Fis-7.30 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talMadonna tal-Abbandunati u se jmexxi Monsinjur Dun Lino Grech. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni ewkaristika.
San :iljan
Il-festa ta’ San :iljan F’San :iljan qed tkun /elebrata l-festa ta’ San :iljan. G[ada, jum il-festa, fid-9.30 a.m. tibda quddiesa kantata solenni li se titmexxa minn Monsinjur Ar/isqof Emeritus :u]eppi Mercieca. Il-pane;ierku se jsir minn Patri Renald Loffreda O.Carm. Se jie[u sehem l-Amadeus Chamber Choir u l-Orkestra mmexxija minn Mro Brian Cefai u se ti;i anki esegwita
l-quddiesa Sancta Cecilia ta’ Gounoud. Fis-6 p.m. tibda quddiesa u jmexxi lKanonku Dun Karm Calleja. Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San :iljan, kapulavur tal-istatwarju Karlu Darmanin u se jmexxi Patri Victor Paul Farrugia O.Carm. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona Beate Juliane tas Surmast Paolo Nani, issir /elebrazzjoni
ewkaristika u jitkanta l-innu popolari tas-Surmast Angelo Pullicino. ’ : [ada fl10.30 a.m. jibda mar/ millBanda San :iljan bis-sehem ta’ diversi bandisti tasSo/jetà Mu]ikali Spinola. Filg[axija se jkunu mistiedna l-Banda tas-So/jetà Filarmonika Stella Maris u lBanda tal-G[aqda Mu]ikali Madonna tal-Karmnu talFgura. Festi ta
barra
G
IN-NAZZJON Is-Sibt 25 ta’ Awwissu, 2012
Festi 21 Il-Birgu
Il-festa ta’ San Duminku ta’ Gusman Fil-knisja tal-Lunzjata filBirgu qed tkun /elebrata lfesta ta’ San Duminku ta’ Gusman. G[ada fid-9.15 a.m. tibda l-quddiesa solenni pontifikali li se titmexxa millProvin/jal Patri Pawl Gatt OP. Il-pane;ierku se jsir millKanonku Dun Joe Sultana. Fis-6 p.m. tibda quddiesa blomelija u se jmexxi Patri Christopher Caruana OP. Fis7.15p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San Duminku ta’ Gusman u se jmexxi il-Provin/jal Patri Pawl Gatt OP bis-sehem talKomunità Dumnikana. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta lantifona u ssir /elebrazzjoni ewkaristika. ’ : G[ada filg[axija se jkun hemm tliet baned mistiedna. Dawn huma l-Banda San :or; ta’ Bormla, il-Banda }ejtun kif ukoll ilBanda ?ittadina Sliema. Il-Banda Prince of Wales Own tal-Birgu se tag[mel ilmar/ tal-a[[ar li se jibda fil10.45 p.m. Festi ta
barra
{al Qormi
Il-festa ta’ Santa Marija tal-Blat F ’ {al Qormi qed tkun /elebrata l - festa ta ’ Santa Marija tal - Blat fil kappella verament [elwa .
G[ada , jum il - festa , fis - 6 p . m . jibda r - ru]arju li jkun bil - litanija u fis 6 . 30 p . m . tibda quddiesa li se titmexxa minn Dun
Renè Cilia . Wara li tispi//a l - fun zjoni mill kappella , issir fiera b ’ risq il - festa tal Patrun San :or; Martri .
G[ajnsielem – G[awdex
Il-festa tal-Madonna ta’ Loreto F’G[ajnsielem, G[awdex, qed tkun /elebrata l-festa talMadonna ta’ Loreto. G[ada, jum il-festa, fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni mmexxija minn Monsinjur Mario Grech u se jag[mel ukoll il-pane;ierku ad unur Sidtna Ommna Marija Lauretana. Se ddoqq il-mu]ika lCappella Diacono ta[t iddirezzjoni ta’ Mro Monsinjur Dun :wann Galea. Fis-6.30 p.m. jibda l-g[asar solenni u se jmexxi l-Ar/ipriet Dun Frankie Bajada. Wara, tibda [ier;a l-pur/issjoni blistatwa tal-Madonna ta’ Loreto. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni ewkaristika. Se jmexxi l-Ar/ipriet Dun Frankie Bajada. ’ : G[ada se jkun hemm tliet baned mistiedna li huma l-Banda tas So/jetà Mu]ikali Santa Margerita Ver;ni u Martri ta’ Ta’ Sannat, il-Banda ?ittadina Leone tal-Belt Victoria kif ukoll il-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San Girgor ta’ Ta’ Festi ta
Il-Manikata
Il-festa ta’ San :u]epp G[ada jum il-festa fis-7 a.m. tibda quddiesa li se titmexxa mill-Kappillan Dun Reggie Magri. Fis-6 p.m. tibda quddiesa kantata bl-omelija u se jmexxi Dun Joseph Gambin. Waqt il-quddiesa se jie[u sehem il-Kor u l-Orkestra ta’ Marija Bambina talMellie[a. Fit-8 p.m. tibda [ier;a l-
pur/issjoni bl-istatwa ta’ San :u]epp u fid-d[ul issir /elebrazzjoni ewkaristika. ’ : G[ada mill-[in tad-9 a.m. il-quddiem se jkun hemm wirja tal-karozzi quddiem ilknisja u filg[axija se jkun hemm il-Banda Imperial tal-Mellie[a li se takkumpanja l-pur/issjoni. Festi ta
barra
I]-}urrieq
Il-kor parrokkjali Cantate Domino
barra
L-istatwa tal-Madonna ta’ Loreto f’G[ajnsielem, G[awdex
Ker/em. Il-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San :uzepp ta’ G[ajnsielem se takkumpanja l-pur/issjoni. Radju Lauretana qed ixan-
dar bi skeda dettaljata talfunzjonijiet kollha konnessi mal-festa. Radju Lauretana jxandar fuq il-Frekwenza ta’ 89.3 FM u dab + Digital Radio.
Il-kor parrokkjali Cantate Domino ta]-}urrieq qed ifakkar il-56 Anniversarju mit-twaqqif tieg[u permezz ta’ quddiesa ta’ radd il-[ajr li se tkun /elebrata g[ada l{add 26 ta’ Awwissu filKnisja Matri/i u Ar/ipretali ta]-}urrieq fis6p.m. Fi tmiem il-quddiesa se jitkanta l-innu tal-kor ‘Bil-
{lewwa bl-Im[abba’ fuq versi ta’ Dun Frans Camilleri u mu]ika ta’ Dun Mikiel D’Amato. Il-kor se jkun ta[t iddirezzjoni tas-Surmast Paul Portelli. Fl-istess jum qed tkun /elebrata l-festa ta’ Santa Klementina Martri. Wara, isir il-[ru; tal-istatwa ta’ Santa Katarina Ver;ni u Martri.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Il-Perit Mintoff NET Television, 08>30 Dokumentarju ta’ sieg[a, b’kitba u produzzjoni ta’ Dione Borg u munta;; ta’ Elena Tanti Gregoraci li j[ares kemm lejn il-kisbiet li g[amel dan il-politiku kif ukoll l-effetti, mhux dejjem po]ittivi, li dawn [allew. Bl-u]u ta’ filmati ori;inali, kif ukoll numru ta’ ritratti, id-dokumentarju j[ares lejn l-aspetti kollha ta’ Mintoff bil-[sieb li jag[ti stampa kemm jista’ jkun /ara ta’ min kien. 007 Bersaglio Mobile Raitre, 21>05 In[adem fl1985, dan hu l14-il film ta’
Dom Minitoff meta fl-2003 ;ie g[al programm fuq NET Television
L-a[[ar tislima lil Dom Mintoff NET Television, 09>30
Illum Malta se tkun qed tag[ti funeral statali lill-eks Prim Ministru Dom Mintoff. Se jittella’ programm bi produzzjoni ta’ Nathaniel Attard u pre]entazzjoni ta’ Robert Cremona dwar Mintoff li se jkun jinkludi xandira diretta tal-funeral millkorteo li jitlaq mill-Palazz Presidenzjali fil-Belt Valletta g[all-Konkatidral fejn
Prova d’amore La 5, 21>10 Ingrid Chauvin (firritratt) hi fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Fran/i] tal-2006 b’re;ija ta’ Gérard Cuq.
Fih naraw lil Elisa u lil Sabine, ]ew;t i[bieb li jkollhom delu]joni millim[abba. X’ji;ri i]da meta wa[da minnhom temmen li sabet ir-ra;el ta’ [ajjitha. Il-film se jer;a’ jintwera fuq dan l-istazzjon g[ada fis-18:40.
tkun kon/elebrata l-quddiesa praesente cadavere. Wara l-quddies insegwu wkoll il-korteo sakemm dan jasal sa [dejn il-Monument tal-Gwerra fil-Furjana. Mistieden fl-istudio biex jag[ti l-kummenti tieg[u se jkun hemm Victor Camilleri, l-editur ta’ il-mument, u li g[andu karriera twila fil-;urnali]mu.
James Bond u fost l-atturi naraw lil Fiona Fullerton, lil Roger Moore u lil Grace Jones li jidhru fir-ritratt. Bond jintbag[at fis-Siberja biex isib lil 003 li jkun qed jhedded li jrid jeqred Silicon Valley. Fost l-atturi nsibu wkoll lil Christopher Walken u lil Tanya Roberts.
Skoperti NET Television, 20>30 Fi ]mien il-Gwerra l-Bierda kien hemm bi]a’ li fuq il-g]ejjer Maltin jista’ jsir xi attakk b’armi nukleari. Biex l-Ingli]i j[arsu g[al din leventwalità kienu [asbu biex jag[mlu numru ta’ mtie[en tad-dqiq ta[t lart. Skoperti ]ar tnejn minnhom – dik tal-Mistra qrib ix-Xemxija u l-o[ra fil-lokalità li llum hi San :wann, qrib l-Iskola Primarja tal-Gvern. Programm bi produzzjoni ta’ Dione Borg. Skoperti NET Television, 21>32 Dan il-programm jo[odna r-Rabat fejn se naraw dwar kanali, bjar u kannierja ta[t l-art b’u[ud minnhom imorru lura g[al ]mien ir-Rumani. Jibdew minn ta[t iz-zuntier tal-knisja ta’ San Pawl fir-Rabat. B[ala mistieden spe/jali tal-programm se jkun hemm Patri Eugene Paul Teuma, li g[amel ri/erka dwar il-kanali u s-sistemi tal-ilma li hemm fir-Rabat. Programm bi produzzjoni ta’ Dione Borg. Storm Cell Raitre, 16>25
Mimi Rogers (firritratt) hi fost l-atturi ewlenin f’dan il-film ta’ azzjoni li n[adem fl2008 b’re;ija ta’ Steven R. Monroe. Dan il-film hu dwar di]astru naturali kka;unat min[abba lglobal warming. April Saunders, li l-;enituri tag[ha kienu spi//aw vittmi ta’ uragan, meta tikber tistudja dwar ittemp. I]da x’ji;ri waqt li tkun f’Seattle ma’ bintha?
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Tisliba 25 Mimdudin>1. Nag[ti bejn wie[ed u ie[or il-valur ta’ o;;ett (6) 4. Imke//i mnejn joqg[od b’mandat legali b’kulma kellu fil-post (8) 9. Wie[ed ;did li jkun da[al mal-patrijiet f’kunvent biex isir wie[ed minnhom (6) 10. Mo[bija f’[amsin tendina… m’g[andniex xi ng[idu! (8) 12. Ta’ Verdi jg[axxqu l-qalb waqt li ta’ Wagner il-mo[[! (4) 13. Il-la[am tal-barri (5) 14. Biex inhi mimlija lWardija! (4) 17. Kittieba (6) 18. u 20. Grupp ta’ nies tal-istess fehma dejjem flimkien (6) 20. Ara 18 21. Fil-bidu tal-Abbissinja
27. 28. 29. 32. 33. 34. 35.
hawn lok fond qisu bla qieg[? (6) G[all-kuntrarju mhumiex ]g[ar (4) Qabel durella, log[ba tattfal li jduru u jaqb]u bilfer[ (5) Il-be]]ieg[ jib]a’ minn tieg[u stess (4) Sabar u ra]na tan-nervi (8) Tg[id veru li ssib [afna nies x[a[ hawn? (6) G[amilna ti;rija bejnietna (8) ?angatura (6)
Weqfin>1. Nosserva (7) 2. Qilla u nuqqas ta’ [niena tispi//a bil-verità? (8) 3. Tnejn u [amsin karta tallog[ob f’pakkett (4) 5. {uta serp qisha sallura, tag[mel aljotta tajba (6) 6. Dan jitkellem bis-sinjali (4) 7. Qabel konna nsumu sew fih (6) 8. Tqieg[du minn tulu fuq sodda (6) 11. u 26. Amnistija (6) 15. B’wie[ed m’intix se tisker (5) 16. G[amilt ta’ ta[t fuq jew servejt l-ikel fil-platti (5) 19. Nuqqas ta’ kull g[amla ta’ [oss u kliem (8) 22. La Sunta trid hekk, tista’ ssir re;ina! (7) 23. Kinset (6) 24. Juri wi// b’ie[or (6) 25. Tal-[ut, hekk jg[ajjat li huma! (6) 26. Ara 11 30. Ne[[i [wej;ek minn fuqek! (4) 31. Milja ta]-]aqq (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin>1. Kostum; 4. Skappajt; 9. Pastur; 10. Supperva; 12. Abel; 13. Fidil; 14. Ikel; 17. Intimi; 18. u 20. Issara; 21. Malajr; 27. U]in; 28. Kal/i; 29. Stim; 32. Qartalla; 33. Me[lus; 34. Radikali; 35. Arkata. Weqfin> 1. Kaplati; 2. Suspetti; 3. Unur; 5. Krudil; 6. Pipa; 7. Afrika; 8. Tfalli; 11. u 26. Viva/i; 15. Xmara; 16. Ismar; 19. Pastilja; 22. Remissa; 23. Munqar; 24. Tifred; 25. Ma[lul; 30. Tank; 31. Qerr.
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Tisliba bin-Numri
In-numru 902, li mhux inklu] fil-lista ta’ numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn il-[ames listi.
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, ‘In-Nazzjon’, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, TalPietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. Ir-rebbie[#a jkun mitlub iwie;eb mistoqsija [afifa fuq it-telefon, g[alhekk mas-soluzzjoni tat-Tisliba tinsewx tni]]lu n-numru tat-telefon tag[kom. L-a[[ar premju ntreba[ minn Fortunata Spiteri, 109, Triq Sant’Antnin, ixXag[ra, G[awdex XRA 1110. SOLUZZJONI TA’ TISLIBA BIN-NUMRI
IN-NAZZJON Il-:img[a, 25 ta’ Awwissu,
26 Klassifikati PROPRJETÀ
€110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.
AVVI}I
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar tal-banju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
{a]-}ebbu;
Marsaskala
G{ALL-KIRI
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bilqoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
Is-Swatar
APPARTAMENT ]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta, combined kbira, k/ina fitted taloak, kamra tal-ikel, sitting room, kamra tal-banju, bilbejt. Kundizzjoni tajba [afna. ?emplu 79490444.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
Santa Venera
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti mill-bejt bil-washroom.
APPARTAMENT kbir flewwel sular fi blokka ta’ tnejn. Parzjalment lest, k/ina, living u dining area (open plan), tliet kmamar tas-sodda, wa[da minnhom ensuite u kamra tal-banju. Washroom, bejt u l-arja. Prezz €145,000. ?emplu 79050498.
Il-Fgura
{ANUT ;did fis-suq, Class 4, tajjeb g[al kull tip ta’ negozju. Lest minn kollox, fire alarm, security cameras, shutters, toilet e//. Bla rigal u livell mat-triq, parapett 33x10” ;ewwa 22x30” u isfel 35x22” ?empel biex tarah fuq 99442591.
Marsalforn
FLATS e]att [dejn il-ba[ar bl-g[amara, tv u fans u xXag[ra, G[awdex, maisonette l-ewwel sular komplut blg[amara u l-bejt. ?emplu 21551097, 99269053 jew 99221449.
G[al kull xog[ol
G[al kull xog[ol
TA’ madum tal-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ madum u plumbing, gypsum board kif ukoll kisi bil-;ibs, graffiato u ]ebg[a bi 30 sena esperjenza. ?emplu 79091057.
Gypsum Installation
TURNKEY CONTRACTORS, flat ceiling, wall lining, bulk head, partition, coving, sound proofing, painting e//. Kwalità importanti. Prezz bargain. Established 1995. ?emplu 99477655 jew
27632105. moderndesign@waldonet.net.mt
G{ALL-BEJG{
Ni]barazza
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa talbridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
DJAR u garaxxijiet, in;orr kull tip ta’ materjal, prezz ra;onevoli u Atlas highup sa [ames sulari bi truck 6 wheeler g[all-bejg[. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Mejda tal-pranzu
JIN{TIE:U Persuna
LI ta[dem di;à u min-na[a t’isfel ta’ Malta biex ta[dem part-time f’canteen. {inijiet flessibbli, kemm filg[odu kif ukoll waranofsinhar. Ibg[at sms bid-dettalji u l-[inijiet lil Peter fuq 99442591.
Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
27 GFA
Jittellg[u l-poloz tal-BOV GFA Cup Se ji;i introdott l-Award tal-plejer tax-xahar f’G[awdex L-ista;un tal-futbol G[awdxi 2012-2013 se jara rritorn tal-premju “Il-Plejer tax-Xahar” g[all-plejers li jilag[bu fil-kampjonat G[awdxi. Il-premju se jnkun organizzat mill-Gozo Football Assocation (GFA) u jkun mag[ruf b[ala “Il-BOV GFA Player of the Month”. Dan t[abbar waqt konferenza tal-a[barijiet li saret filkwartieri ;enerali tal-Bank of Valletta, fejn ittellg[u l-poloz tat-tazza G[awdxija “BOV GFA Cup” g[all-ista;un 2012-2013. Il-konferenza tal-a[barijiet tmexxiet minn Victor Denaro, i/-Chief Officer fi [dan il-
Bank of Valletta, u minn Elvin Grech u Joseph Bajada, il-President u s-Segretarju talAsso/jazzjoni G[awdxija talFutbol rispettivament. “A[na ninsabu fer[anin li qed ner;g[u nintrodu/u lPlayer of the Month g[allkompetizzjonijiet G[awdxin wara assenza ta’ [afna snin,” qal is-Sur Denaro. “Dan ilpremju g[andu l-g[an li jippromovi log[ob isba[ fil-futbol G[awdxi u jippremja lil dawk il-plejers li l-prestazzjoni tag[hom tkun ta’ livell og[la minn tal-bqija.” “Il-fa]i preliminari tal-BOV GFA Cup se tibda nhar lErbg[a 14 ta’ Novembru
2012, li g[andha tara 12–il tim mill-ewwel ]ew; divi]jonijiet jikkompetu g[al post fil-kwarti tal-finali. Irrebbie[a tal-ista;un l-ie[or, Xewkija Tigers FC, u l-finalisti, Xag[ra United, jg[addu awtomatikament g[all-kwartifinali. Il-finali tintlag[ab filGozo Stadium nhar il-{add 28 ta’ April 2013,” qal Elvin Grech. “Il-Bank of Valletta sar sinonimu mat-tazza G[awdxija u a[na ninsabu fer[anin li l-bank idde/ieda li jestendi lappo;; tieg[u billi jintrodu/i l-premju tal-plejer tax-xahar, li se jkompli jag[mel il-kampjonat iktar akkanit g[all-
pja/ir tas-supporters,” g[alaq is-sur Grech. Din se tkun l-40 edizzjoni ta’ din it-tazza. Il-Poloz tat-tazza G[awdxija huma dawn>
Round Preliminari
}ebbu; Rovers vs G[arb Rangers SK Victoria Wanderers vs Nadur Youngsters St Lawrence Spurs vs Ker/em Ajax Qala Saints vs Victoria Hotspurs G[ajnsielem vs Sannat Lions Oratory Youths vs Munxar Falcons
Kwarti-Finali
Rebbie[ Partita 1 vs Xag[ra United (bye) Rebbie[ Partita 2 vs Xewkija Tigers (bye) Rebbie[ Partita 3 vs Rebbie[ Partita 4 Rebbie[ Partita 5 vs Rebbie[ Partita 6
Semi-Finali
Rebbie[ K-F 1 vs Rebbie[ K-F 2 Rebbie[ K-F 3 vs Rebbie[ K-F 3
Finali
Rebbie[ Semi-Finali 1 vs Rebbie[ Semi-Finali 2
U*BET FA TROPHY
?IKLI}MU
Jittellg[u l-poloz tal-ewwel ]ew; rounds
Armstrong jista’ jitlef is-seba’ titli tat-Tour de France
Ilbiera[ ittellg[u l-poloz tal-ewwel ]ew; rounds tal-U*Bet FA Trophy, kompetizzjoni li fiha se jkunu qed jie[du sehem 60 tim. Din se tkun il-75 edizzjoni ta’ din it-tazza. Dawn issittin tim huma: tnax tal-Premier, tnax talEwwel Divi]joni, 14-il klabb mit-Tieni Divi]joni, 15-il klabb mit-Tielet Divi]joni, u 13 mill-kampjonat G[awdxi. L-ewwel round li se jintlag[ab bejn is-6 u l10 ta’ Settembru: 1. Attard vs Sirens 2. Ker/em Ajax vs G[ajnsielem 3. Mdina Knights vs Swieqi United 4. Nadur Youngsters vs G[arb Rangers 5. Xg[ajra Tornados vs Mtarfa 6. St. Lawrence Spurs vs Senglea Athletic 7. Xag[ra United vs Oratory Youths 8. Santa Lucia vs SK Victoria Wanderers 9. Qala Saints vs Xewkija Tigers 10. Ta’ Xbiex vs Munxar Falcons 11. Sannat Lions vs Kalkara 12. Marsaskala vs Victoria Hotspurs 13. G[axaq vs Marsa 14. Qrendi vs Luqa St. Andrew’s It-tieni round li se jintlag[ab bejn id-19 u l21 ta’ Ottubru: }ebbu; Rangers vs Mellie[a
Rebbie[ Partita 12 vs Rebbie[ Partita 14 Mqabba vs Kirkop United Dingli Swallows vs Naxxar Lions Gudja United vs Rebbie[ Partita 10 Rebbie[ Partita 3 vs Rebbie[ Partita 11 Vittoriosa Stars vs Msida St. Joseph Rebbie[ Partita 6 vs Rebbie[ Partita 2 Lija Athletic vs Si;;iewi Rebbie[ Partita 1 vs G]ira United G[arg[ur vs Rebbie[ Partita 5 M;arr United vs Rebbie[ Partita 8 }urrieq vs Fgura United St. Andrews vs Bir]ebbu;a St. Peter’s Pembroke Athleta vs Rebbie[ Partita 9 Rebbie[ Partita 13 vs St. Patrick St. Venera Lightnings vs Rebbie[ Partita 7 St. George’s vs Pietà Hotspurs Rebbie[ Partita 4 vs Marsaxlokk }ejtun Corinthians vs San :wann Id-dati tar-rounds l-o[rajn huma: It-tielet round li fih jilag[bu r-rebbie[a tattieni round u l-klabbs tal-Premier. – 30 ta’ November sat 2 ta’ Di/embru Ir-raba’ round – 18 sat-23 ta’ Jannar Kwarti tal-Finali – 17 ta’ Frar Semi-Finali – 10 u 11 ta’ Mejju Finali – 19 ta’ Mejju
Li/-/iklist Lance Armstrong jistg[u jitne[[ewlu s-seba’ titli tatTour de France li reba[ wara li hu ]vela li mhux se jappella konta l-akku]i li qed i;;ib kontrieh l-A;enzija ta’ Kontra d-Doping fl-Istati Uniti. Il-fatt li Armstrong ma /a[adx jew ma appellax dawn l-akku]i jfisser li hu, teoretikament, qed jaqbel li reba[ dawn it-titli billi g[amel u]u minn sustanzi ipprojbiti. Jekk jitne[[ewlu ttitli kollha li reba[, bla dubju Armstrong jitlef dak kollu li wettaq fil-karriera tieg[u. Fl-istqarrija uffi/jali li g[amel, Armstrong qal li kien iddejjaq jisma’ stejjer dwaru u qal li hu inno/enti; imma mbag[ad ma qalx li kien se jappella din idde/i]joni.
“Ilni nissaporti stejjer kotnrija sa mill-1999,” qal Armstrong. Skont ir-rapporti fil-;urnali, lil Armstrong mhux biss jistg[u jittne[[ewlu dawn it-titli, imma, dan i/-/iklist – li llum il-;urnata g[andu 40 sena – ikun sospi] milli jie[u sehem fi kwalunkwe kompetizzjoni. L-eks /iklisti Floyd Landis u Tyler Hamilton akku]aw lil Armstrong li kien jag[mel u]u minn sustanzi ipprojbiti. Armstrong irtira mill-isport fl-2011 – it-tieni darba li dan i/-/iklist g[amel dan. Armstrong hu l-aktar /iklist li qatt reba[ unuri f’dan lisport. Hu reba[ it-Tour De France mill-1999 sal-2005. Il-popolarità ta’ Armstrong kibret min[abba li hu reba[ dawn il-kompetizzjonijiet wara li kien g[eleb il-marda tal-kan/er.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
28 Sport
Juventus, champions tal-ista;un li g[adda
FOOTBALL TALJAN
Illum jibda l-kampjonat tas-Serie A Illejla jing[ata bidu g[allkampjonat Taljan bl-ewwel ]ew; partiti jkunu dawk bejn Fiorentina u Udinese u Juventus kontra Parma. I/champions Juventus m’humiex mistennija jfallu kontra Parma u dawn se jkunu qed jibdew jiddefendu l-kampjonat li reb[u sta;un ilu. Il-Bianconeri sta;un ilu kellhom sena mill-aqwa u ma tilfux partita u kellhom anke l-aqwa difi]a. Wie[ed irid jara kif Juventus se jkampaw mal-fatt li l-kow/ tag[hom, Antonio Conte ;ie sospi] g[al 10 xhur wara li dan ma infurmax lill-awtoritajiet b’log[ob immanipulat. Minflok Conte, g[all-10 xhur li ;ejjin se jkun qed imexxi ttim, il-vi/i ta’ Conte, Carrera. Matul is-sajf Juventus akkwistaw diversi players importanti fosthom il-koppja ta’ Udinese, Asamoah u Isla. Juventus di;a’ bdew b’]ew; reb[iet fl-ewwel ]ew; partiti uffi/jali tal-ista;un. Fil-finali tas-Super Cup kontra Napoli dawn reb[u wara l-[in barrani f’partita mimlija kontroversja. F’din il-partita skorja gowl mill-isba[ l-akkwist il-;did Asamoah u dan jidher li se jkun pedina importanti filmidfield ta’ Juventus li din issena se jkunu wkoll impenjati fi/-Champions League. G[all-partita kontra Parma se jkun nieqes il-goalkeeper Buffon li we;;a’ ftit koxxtu. Buffon kellu wirjiet millaqwa waqt il-Euro 2012 u player ie[or li kellu log[ob
stupend waqt il-Euro kien ilmidfielder Andrea Pirlo li sta;un ilu kien il-mo[][w ara s-su//ess ta’ Juventus. Milan, li spi//aw it-tieni sena ilu jibdew kontra Sampdoria. Milan sta;un ilu kellhom [afna injuries u wie[ed jista’ jg[id li dawn taw daqqa ta’ [arta kbira g[at-tamiet tar-Rossoneri li g[amlu minn kollox biex jirb[u l-kampjonat. Fil-fatt, ittim ta’ Allegri kien l-aktar tim li offra sfida denja lillBianconeri. Matul is-sajf kien hemm kontroversja kbira fil-kamp ta’ Milan wara li s-so/jetà bieg[et lill-attakkant Zlatan Ibrahimovic u lid-difensur Thiago Silva. {afna sostnew li ming[ajr dawn i]-]ew; players importanti tkun diffi/li [afna g[al Milan biex jissieltu kemm g[ar-reb[ talkampjonat kif ukoll ta/Champions League. Minbarra li bieg[u lil dawn i]-]ew; players din se tkun l-ewwel darba f’[afna snin li Milan mhux se jkollhom g[addispo]izzjoni players b[al ma huma Nesta, Gattuso u Seedorf. Dan tal-a[[ar ing[aqad ma’ tim Bra]iljan filwaqt li Nesta irtira millfutbol. Gattuso mar jilg[ab flI]vizzera u f’intervista ri/enti dan ikkritika [afna l-mod kif bih kienet qed timxi s-so/jetà matul dawn l-a[[ar tliet snin. Player ie[or li mhux se jkun qed jilbes il-gear ta’ Milan se jkun Filippo Inzaghi, attakkant li minn dejjem kien
imporanti g[al Milan, anke jekk matul l-a[[ar snin kienu ftit il-partiti li beda malewwel 11. Minflok Inzaghi se jkun hemm qed jie[u postu Pazzini li matul l-a[[ar jiem ing[aqad ma’ Milan. Dan ifisser li Pazzini, jekk jilg[ab u jiskorja fl-ewwel log[ba, jkun skurja l-ewwel gowl tieg[u ma’ Milan proprju kontra leks tim tieg[u. Il-fatt li telaq Ibrahimovic ifisser li [afna mirresponsabilta` fl-attakk se taqa` fuq Pato, player li matul l-a[[ar snin kellu [afna injuries. Fil-fatt, il-player Bra]iljen se jkun nieqes g[all-ewwel log[ba min[abba injury li sofra waqt sessjnoi ta’ ta[ri;. Pato, matul is-sajf sofra d-di]appunt li tilef ilfinali fl-Olimpjadi u bla dubju irid ipatti g[al din id-disfatta ma’ Milan. Tim li se jkun kapa/i jissielt g[ar-reb[ talkampjonat se jkun dak ta’ Napoli. Dawn fil-fatt kienu luniku tim li sena ilu g[eleb lil Juventus. Napoli, rebbie[ tal-Coppa Italia se jkollhom lil Pandev u lil Zuniga neqsin mill-ewwel log[ba kontra Palermo min[abba li dawn kienu ;ew sospi]i wara lin/identi li nqalg[u fil-finali tas-Super Cup Taljana. Il-kow/ tag[hom Walter Mazzarri ukoll se jkun sospi] partita min[abba li dan ipprotesta bl-a[rax waqt din il-finali li ntlag[bet f’Beijing. Napoli irnexxielhom i]ommu lill-attakkant Cavani i]da
kellhom ibieg[u lil Lavezzi li mar ma’ PSG flimkien ma’ Ibrahimovic u Thiago Silva. Minflok Lavezzi Napoli akkwistaw lill-attakkant promettenti Taljan, Insigne li di;a’ qed ikollu wirjiet millaqwa waqt il-preseason. Tim li jrid iwettaq reazzjoni wara dak li se[[ sta;un ilu hu Inter. Dawn, sta;un ilu lanqas g[amluha mal-ewwel erbg[a u b’hekk qed jilag[bu fl-Europa League. Nhar il-{add Inter jibdew l-avventura tag[hom kontra t-tim neo-promoss ta’ Pescara. It-tim li din is-sena se jkun immexxi minn Stramaccioni akkwista diversi players matul is-sajf fosthom lattakkant internazzjonali Taljan, Cassano. Minbarra Cassano, Inter akkwistaw ming[and Napoli l-midfielder [abrieki Walter Grgano u lillmidfielder ta’ Bologna, Mudingayi. Player li spikka waqt illog[b tal-preseason hu lattakkant Palacio li ing[aqad ma’ Inter ming[and Genoa u se jkun qed jifforma koppja ma’ sie[bu l-Ar;entin Milito. G[al captain ta’ Inter, Javier Zanetti din se tkun x’aktar’x l-a[[ar sena li dan se jkun qed jilbes il-flokk iswed u blu. Zanetti matul il;img[a g[aqqad it-800 log[ba ma’ dan it-tim li mieg[u reba[ diversi kampjonati matul dawn la[[ar snin. G[al log[ba kontra Pescara se jkun nieqes il-goalkeeper
il-;did ta’ Inter, Handanovic, li in;ab minflok Julio Cear. Handanovic kellu jkun operat u dan jista’ anke jitlef it-tieni log[ba tal-kampjonat kontra Roma. Intant, Roma se jkunu immexxija mill-kow/ Zeman li g[al darba o[ra se jkun qed imexxi lit-tim tal-belt kapitali Taljana. L-entu]ja]mu filkamp ta’ Roma hu wie[ed kbir min[abba r-ritorn ta’ dan il-kow/ kontroversjali. Roma jibdew l-impenji tag[hom kontra Catania u mhux mistennija jfallu.
Il-Programm
Serie A Illum
Fiorentina v Udinese Juventus v Parma
G[ada
Atalanta v Lazio Chievo v Bologna Genoa v Cagliari Milan v Sampdoria Palermo v Napoli Pescara v Inter Roma v Catania Siena v Torino
Serie B Illum
Bari v Cittadella Crotone v Brescia Grosseto v Novara Modena v Verona Pro Vercelli v Ternana Varese v Ascoli Cesena v Sassuolo Empoli v Reggina Juve Stabia v Livorno Padova vLanciano Spezia v Lecce
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Sport 29
Il-Programm Premier Illum
Swansea v West Ham Aston Villa v Everton Man Utd v Fulham Norwich v QPR Southampton v Wigan Sunderland v Reading Tottenham v West Brom Chelsea v Newcastle
G[ada
Stoke v Arsenal Liverpool v Man City
The Championship
Bristol City v Cardiff Blackburn v Leicester Blackpool v Ipswich Brighton v Barnsley Charlton v Hull Huddersfield v Burnley Middlesbrough v Crystal Palace Peterborough v Leeds United Sheff Wed v Millwall Wolves v Derby Watford v Birmingham
League One
Bournemouth v Preston Brentford v Crewe Carlisle v Portsmouth Colchester v Sheff Utd Coventry v Bury Doncaster v Crawley Leyton Orient v Hartlepool Notts County v Walsall Oldham v Stevenage Scunthorpe v Yeovil Shrewsbury v Tranmere Swindon v MK Dons
League Two
Accrington v Exeter Aldershot v Cheltenham Barnet v York Bradford v Wimbledon Burton Albion v Fleetwood Chesterfield v Rotherham Dag & Red v Gillingham Morecambe v Port vale Northampton v Southend Oxford Utd v Plymouth Torquay v Rochdale Wycombe v Bristol Rovers
Premier Sko//i]
Inverness CT v Celtic Dundee v Ross County Hibernian v St Johnstone Kilmarnock v Dundee Utd
G[ada
Aberdeen v Hearts Motherwell v St Mirren
I Div
Airdrie Utd v Dunfermline Cowdenbeath v Hamilton Morton v Falkirk Partick Thistle v Dumbarton Raith Rovers v Livingston
II Div
Alloa v Arbroath Ayr v Forfar Brechin v East Fife Queen of Sth v Albion Stranraer v Stenhousemuir
III Div
East Stirling v Elgin Montrose v Annan Athletic Peterhead v Queens Park Stirling v Clyde
G[ada
Berwick v Rangers
FOOTBALL INGLI}
Liverpool ma jistg[ux jer;g[u jfallu Wara t-telfa umiljanti ta’ 3-0 kontra West Brom, Liverpool ma jistg[ux jer;g[u jag[mlu passa falz jekk be[siebhom jissieltu g[ar-reb[ tal-kampjonat, kampjonat li ilu ma jintreba[ g[al aktar minn 15-il sena. Il-partita li jmisshom irReds hi propjra kontra /-champions Man City li mhux be[siebhom i/edu t-titlu li sena ilu reb[u fl-a[[ar minuti. 20 sena ilu Liverpool kienu meqjusa b[ala wie[ed millerba’ timijiet il-kbar filPremier i]da aktar ma g[addew snin dawn aktar bdew jitbieg[du millpo]izzjonijiet ta’ fuq fil-klassifika. Fl-a[[ar tliet sta;un Liverpool spi//aw fis-seba’ fissitt u fit-tmien post rispettivament u ilhom tliet snin ma jikkompetu fi/-Champions League. Man City, min-na[a tag[hom, se jkunu ;ejjin minn reb[a ta’ 3-2 kontra Southampton. A[bar [a]ina g[all-manager ta’ City, Roberto Mancini kienet linjury li sofra l-attakkant Sergio Aguero wara biss tmien minuti. Liverpool, wara t-telfa kontra West Brom irkupraw u matul il-;img[a, f’partita valida g[all-kwalifikazzjoni g[allEuropa League, reb[u 1-0 kontra Hearts. F’din il-log[ba l-
kow/ Rodgers serra[ diversi players titulari bl-iskop li kontra City, f’Anfield, dawn ikunu friski. Player li se jitlef il-log[ba kontra s-Citizens se jkun iddifensur Daniel Agger li tke//a fl-ewwel taqsima kontra West Brom. Intant, illum Cherlsea jilag[bu kontra Newcastle. B[alissa Chelsea huma l-leaders tal-kampjonat min[abba li dawn lag[bu, u reb[u ]ew; partiti. Matul il-;img[a Chelsea lag[bu kontra Reading u reb[u bi skor ta’ 4-2. Chelsea lag[bu din il-partita min[abba li ;img[a o[ra dawn huma impenajti fil-finali tasSuper Cup tal-Uefa kontra rrebbie[a tal-Europa League, Atletico Madrid. Fl-ewwel taqsima Chelsea urew futbol mill-aqwa i]da wara li marru fil-vanta;; qalg[u ]ew; gowls u kellu jkun gowl minn po]izzjoni ta’ offside ta’ Torres li re;a’ po;;ihom fil-vanta;;. Newcastle kisbu reb[a importanti ta’ 2-1 fuq Tottenham fl-ewwel partita talista;un u dawn jistg[u jag[tu sinjal ie[or ta’ qawwa jekk ji;bru l-punti kontra /Champions Ewropej. Man Utd se jkunu qed ifittxu l-ewwel reb[a tal-ista;un meta dawn, illum jiltaqg[u kontra Fulham ;ewwa Old Trafford.
Jonjo Shelvey ta’ Liverpool (xellug) waqt il-log[ba li dawn lag[bu matul il-;img[a kontra Hearts
Fl-ewwel log[ba tag[hom, Man Utd tilfu 1-0 kontra Everton f’partita fejn dawn tala[[ar kien [aqqhom jirb[u wara li anke laqtu darbtejn illasta. Jista’ jag[ti l-ka] li l-akkwist il-;did ta’ Man Utd, Robin van Persie jibda mill-bidu wara li dan kien da[al b[ala sostitut kontra Everton. Jekk ise[[ dan
ikun x’aktarx Danny Welbeck li jibqa’ barra. Welbeck matul il-;img[a ;edded il-kuntratt tieg[u mar-Red Devils b’erba’ snin. Man Utd ]gur li ma jistg[ux jer;g[u jwaqqg[u xi punti jekk be[siebhom jibqg[u jsegwu li/-champions Man City u Chelsea, li b[alissa di;à qeg[din sitt punti fuqhom.
WATERPOLO
Sliema jg[addu g[all-finali wara l-g[oti tal-penalties minn Stewart Said
San :iljan Giuseppe’s..........8 Sliema McDonalds. ...............8 (2-1),(3-3),(1-1),(2-3),(0-0), (0-0) (7-8 wara l-g[oti tal-penalties)
F’partita b’emozzjonijiet qawwija u f’battalja fil-ba[ar, Sliema McDonalds g[addew g[all-finali meta g[elbu g[attieni darba fil-play-offs lil San :iljan, 16-15, wara l-g[oti talpenalties. Il-partita la[qet ilqu//ata tag[ha fl-a[[ar sessjoni, meta kemm b’argumenti bejn il-plejers u t-tensjoni mi]-]ew; settijiet ta’ supporters, il-partita ]iedet filpressjoni. I]-]ew; timijiet kienu ppreparati, u mill-bidu sal-a[[ar il-partita kienet ibbilan/jata. Bi//a xog[ol kellhom i]-]ew; uffi/jali li kienu kostretti jwettqu diversi tke//ijiet. San :iljan [adu vanta;; minimu ta’ 2-1 fl-ewwel sessjoni. Il-partita bdiet ti]died fit-tensjoni ftit ftit, u fit-tieni sessjoni l-partita baqg[et ibbilan/jata, b’San :iljan jibqg[u jgawdu vanta;; ta’ goal salmistrie[. Wara li Karl Galea skorja, 6-4, fil-bidu tat-tielet
sessjoni, Sliema re;g[u naqqsu d-distakk. Sliema irnexxielhom i;ibu l-goal tal-parità fil-bidu tal-a[[ar sessjoni, meta nqala’ argument bejn il-plejers, u flazzjoni ta’ 6-6 tke//a Andrea Bianchi f’sitwazzjoni li [alliet lit-tim tieg[u b’ra;el anqas g[al erba’ minuti s[a[. De/i]joni kontroversjali o[ra li qajmet ilprotesti min-na[a ta’ San :iljan kienet mal-goal ta’ Gabarretta g[al 7-7. Il-partita baqg[et ibbilan/jata biex l-iskor sar-raba’ sessjoni kien 8-8, u l-partita g[addiet g[all-[in barrani, meta ma sar l-ebda goal u l-partita g[addiet g[all-g[oti tal-penalties. San :iljan: D. Camilleri, J.C.
Cutajar, N. Sutic (2), K. Galea (1), K. Dowling, M. Zammit (1), B. Letica (3), A. Bianchi, K. Mock, C. Gialanzè (1), P. Fava, D. Abela, M. Pisani Sliema: I. Gergely, J. Gabarretta (1), N. Lubrano (1), P. Privitera, M. Meli (1), J. Soler (3), D. Paolella, J. Brownrigg, C. Debono, F. Salamon, J. Falzon, M. Spiteri Staines (2), R. Coleiro Referees: Peter Balzan, Dante Saeli
Vanta;; g[all-G[awdxin Valletta Sterling. .............10 Otters Nivea .....................12 (2-4),(2-2),(4-4),(2-2)
Otters Nivea resqu pass ’il bog[od mill-finali meta flewwel play-off minn tlieta g[elbu lil Valletta Sterling, 12-10. It-tim G[awdxi kien jimmeritah ir-reb[a g[aliex kien iktar kompatt, filwaqt li t-tim tal-Valletta falla diversi okka]jonijiet fa/li li setg[u anki wassluh g[ar-reb[a talpartita. Differenza o[ra kienet fil-barranin, fejn Otters g[alkemm kellhom laqwa skorer tag[hom, Zoltan Radocz, nieqes, i]-]ag[]ug[ Ungeri] Daniel Angyal mela l-vojt tajjeb u skorja erba’ goals flimkien mat-tlieta ta’ Balatoni. Min-na[a l-o[ra, ilbarranin ta’ Valletta ddi]apuntaw: Robert Kovacs skorja gowl wie[ed filwaqt li David Zoltan, li kien qed jirritorna minn sospensjoni ta’ [mistax-il ;urnata, kien ine]istenti. It-tim ta’ Valletta ]gur li jrid itejjeb il-prestazzjoni jekk irid li jibqa b’/ans
g[all-finali, g[aliex kien wisq erratiku, filwaqt li Otters jistennew il-partita tal{add bit-tama li jg[addu g[all-finali. Id-differenza fil-partita se[[et fl-ewwel sessjoni meta Otters reb[u, 4-2. G[alkemm Valletta ;abu l-iskor 4-4, Otters re;g[u [adu ]ew; goals vanta;;, biex it-tieni sessjoni ntemmet f’parità. Iddistakk bejn i]-]ew; timijiet baqa’ b’]ew; goals fi tmiem is-sessjonijiet biex Otters finalment reb[u, 12-10. Valletta: A. Sammut, S. Meli, R. Calleja, A. Galea (2), T. Agius (2), S. Cachia (4), A. Galea, M. Cordina (1), R. Kovacs (1), D. Zoltan, A. Arrigo, E. Arrigo, K. Hyzler Otters: A. Cachia, G. Attard, G. Zammit, D. Angyal (4), S. Dimech, M. Balatoni (3), J. Paris (1), D. Schembri, E. Farrugia, K. Debattista, C. Martin, K. Scicluna, K. Grima Scott Referees: Alex DeRaffaele, Stefan Licari
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
It-timijiet tal-Premier
30 Sport
IN-NAZZJON Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
Sport 31
Sliema jirb[u fl-a[[ar mumenti minn Cristian Antony Muscat
2
BOV PREMIER
TARXIEN R. (2)
D. Cassar, C. Mamo, E. S. Dos Santos, A. Agius, D. M. Santos, K. Pulo, D. M. Bueno, O. Anonam, S. Bonnici, L. R. De Castro, J. Grioli Sostituzzjonijiet – M. Caruana flok A. Agius 60min, L. Galea flok K. Pulo 76min, S. Sadowski flok L. R. De Castro 83min
3
SLIEMA W. (1)
H. Bonello, J. Mintoff, J. Mifsud, B. Muscat, L. Martinelli, P. Barbetti, P. Gonzalez, M. Muchardi, A. Muscat, I. Woods, M. Ciantar Sostituzzjonijiet – M. Scerri flok P. Gonzalez 59min, A. Decesare flok A. Muscat 71min
Imke//i – D. Meira Santos 78min (T) Imwissija – L. R. de Castro 32min, D. Meira Santos 53min
79min, O. Anonam 73min, J. Grioli 89min, E. S. Dos Santos 90min (T), P. Barbetti 32min, J. Mintoff 50min, A. Decesare 79min, B. Muscat 86min (S) Skurjaw – D. M. Santos 20min, 26min (T), M. Ciantar 40min, O. El Ghaouti 90min, P. Barbetti 90min (S) Referee – Chris Lautier IN-NAZZJON Plejer tal-Log[ba – J. Grioli (T)
Sliema Wanderers irnexxielhom jeg[lbu lil Tarxien Rainbows, li kellhom wirja po]ittiva f’din il-log[ba bliskor ta’ 3-2, bl-a[[ar 2 goals talWanderers ji;u skorjati fid-90 minuta u l-ie[or fil-[in mi]jud mir-referee Chris Lautier. Qabel din il-log[ba, ;iet osservata minuta silenzju g[all-memorja taleks Prim Ministru Dom Mintoff, li [alliena nhar it-Tnejn filg[axija. Ilkow/ ta’ Tarxien Rainbows, Danilo Doncic, kien qed jikkow/ja g[allewwel darba kontra l-eks tim tieg[u, Sliema Wanderers. L-istess nistg[u ng[idu g[a]-]ew; plejers tar-Rainbows, Carlo Mamo u Orosco Anionam, li kienu qeg[din jilag[bu kontra l-eks tim tag[hom. Il-kow/ ta’ Sliema Wanderers, itTaljan Alfonso Greco, ta d-debutt lill-
Meira Santos ifalli fenalty de/i]iv g[al Tarxien. (Ritratt> Brian Grech)
plejer ta’ nofs il-ground Taljan, Paltemio Barbetti, hekk kif dan [a post Branislav Timotic. Fl-20 minuta, meritatament, Tarxien Rainbows fet[u l-iskor hekk kif ilBraziljan DANILO MEIRA SANTOS g[eleb lill-goalkeeper Henry Bonello permezz ta’ daqqa ta’ ras tajba. Fis-26 minuta, Tarxien Rainbows irduppjaw liskor meta DANILO MEIRA SANTOS g[al darb’o[ra re;a’ irnexxielu jsib ixxibka wara li kien ir/ieva minn korner ta’ Lucas De Castro – ikkonnettja tajjeb u permezz ta’ daqqa ta’ ras g[eleb lillgoalkeeper internazzjonali Bonello. Fl40 minuta, Sliema Wanderers naqqsu lmar;ni tal-iskor meta l-plejer ]ag[]ug[ MIGUEL CIANTAR – li s-sena l-o[ra kien misluf g[and Balzan FC – kellu xutt fil-baxx b’sa[[tu li ma ta l-ebda
/ans lill-goalkeeper David Cassar. Fil-ftu[ tat-tieni taqsima, Tarxien Rainbows komplew fuq l-offensiva, u propju fil-50 minuta huma reb[u penalty meta John Mintoff waqqa’ lill-awtur ta’ doppjetta f’din il-log[ba, Danilo Meira Santos, fil-kaxxa. I]da mill-11-il metru l-istess Meira Santos ra x-xutt tieg[u jintemm barra mil-lasti difi]i mill-goalkeeper tal-Wanderers, Bonello. Fil-55 minuta, Josef Mifsud ni]]el ilballun tajjeb lejn Alex Muscat. I]da lcaptain ta’ Sliema Wanderers kellu xxutt /entrali tieg[u imblukkat mill-goalkeeper tar-Rainbows, David Cassar. Fid-69 minuta. Sliema Wanderers kellhom /ans kbir li j;ibu l-iskor indaqs; i]da huma kienu ferm sfortunati meta wara li ir/ieva pass tajjeb ming[and Muchardi, Omar El Ghaouti
ra x-xutt tieg[u ja[bat mal-lasta qabel jintemm barra. Fid-79 minuta, Tarxien Rainbows qalg[u daqqa ta’ [arta meta spi//aw jilag[bu b’10 plejers wara li tke//a g[alihom il-plejer Danilo Meira Santos wara li kien ir/ieva ]ew; karti sofor fil-log[ba. Fid-90 minuta, Sliema Wanderrs irnexxielhom i;ibu l-iskor indaqs meta Muchardi g[adda tajjeb lejn OMAR EL GHAOUTI, li wara li g[eleb in-nasba tal-offside g[eleb lill-goalkeeper David Cassar permezz ta’ xutt insidju]. Meta konna qed nistennew it-tisfira finali tarreferee Lautier, Sliema Wanderers marru fil-vanta;; meta Muchardi ta assist lejn it-Taljan PALTEMIO BARBETTI, li b’xutt b’sa[[tu irnexxielu jeg[leb lil Cassar, biex ftit mumenti wara, ir-referee saffar it-tisfira finali.
Bilan/ assolut bejn Floriana u {amrun S. BOV PREMIER
FLORIANA (0)
1
J. Debono, D. Pisani, A. Brown, T. Farrugia, K. Farrugia, T. Cilia, A. Verma, V. Alhinho, B. Farrugia, C. Tremarco, C. Caruana Sostituzzjonijiet – R. Darmanin flok C. Caruana 56min, C. Borg flok B. Farrugia 60min, O. Bugeja flok V. Alhinho 70min
{AMRUN S. (0)
1
A. Cassar, G. Calabretta, R. Fenech, M. Grima, T. Scerri, T. Vella, D. Zerafa, A. Ivanov, A. Yoshev, L. Vitanov, N. Bozhov Sostituzzjonijiet – R. Spiteri flok T. Scerri 16min, D. Camilleri flok T. Vella 80min, A. Vergilov flok N. Bozhov 84min
Imke//i – R. Fenech 81min (H) Imwissija – A. Verma 65min, C. Borg 73min, A. Brown 83min
(F), M. Grima 68min, A. Yoshev 72min (H) Skurjaw – G. Calabretta 59min (H), R. Darmanin 79min (F) Referee – Marco Borg IN-NAZZJON Plejer tal-Log[ba – G. Calabretta (H)
{amrun Spartans u Floriana temmew il-konfront ta’ bejniethom fi draw ta’ 1-1. Il-kowc ta’ Floriana, Mark Wright, g[amel diversi tibdiliet hekk kif ta d-debutt lill-plejer Ingli] Aaron Brown, lil Arman Verma u lil Carl Tremarco, li [adu post Owen Bugeja, Thomas Paris u Ryan Darmanin rispettivament, waqt li Trevor Cilia ing[ata d-
debutt mill-bidu tal-log[ba. Hu [a post Clyde Borg. G[allGreens g[amel id-debutt ilgoalkeeper Jonathan Debono, li ng[aqad mag[hom ming[and Mosta b’mod uffi/jali l-:imgha wara nosfinhar, hekk kif [a post ilgoalkeeper ]ag[]ug[ Jurgen Borg, li kien il-goalkeeper sostitut. Min-na[a l-o[ra, il-kow/ ta’
Trevor Cilia ta’ Floriana jipprova xutt lejn il-lasta {amruni]a
{amrun Spartans, Stefan Sultana, ni]el bl-istess formazzjoni tal-;img[a l-o[ra. Huwa g[a]el il-formazzjoni 4-4-2, b’Terence Scerri jibda flattakk flimkien mal-plejer Bulgaru, Nikolay Bozhov. Wara kwarta log[ob, xutt ta’ Verma g[adda ftit barra millasti difi]i mill-goalkeeper Andrea Cassar. Minuta biss wara, {amrun Spartans qalg[u daqqa ta’ [arta meta we;;a’ il-plejer eks Valletta, Terence Scerri, li gie sostitwit minn Ryan Spiteri. Fid-59 minuta, {amrun
Spartans fet[u l-iskor millunika okka]joni li kienu [olqu sa dak il-[in meta minn kross ta’ Nikolay Boshov, ikkonnettja tajjeb il-BOV Plejer talLog[ba, GIANLUCA CALABRETTA, li anti/ipa lillgoalkeeper Jonathan Debono u permezz ta’ daqqa ta’ ras tajba tefa’ fix-xibka. Fl-74 minuta, l-awtur talgowl {amruni], Gianluca Calabretta, kellu x-xutt flg[oli tieg[u ji;i mdawwar f’korner bi bravura mill-goalkeeper eks Mosta, Jonathan Debono.
Fid-79 minuta, Floriana irnexxielhom i;ibu l-iskor indaqs meta sar ]ball banali tal-goalkeeper Cassar. Dan ipprova jiddribilja lil RYAN DARMANIN, imma l-attakkant Furjani] irnexxielu je[odlu l-ballun minn saqajh u bla ebda diffikultà tefg[u f’xibka vojta. }ew; minuti biss wara, {amrun Spartans spi//aw jilag[bu b’10 plejers meta tke//ielhom il-captain, Roderick Fenech, li ntwera l-karta [amra dirett wara foul fuq Aman Verma.
Is-Sibt, 25 ta’ Awwissu, 2012
32 Lokali
Anders Behring Breivik ilbiera[ intbag[at 21 sena [abs, il-massimu li jista’ je[el wara li nstab [ati bil-qtil ta’ 77 persuna f’massakru li wettaq fin-Norve;ja. Qabel ma ng[ata s-sentenza, Breivik g[amel sinjal ta’ salut bil-ponn. Minkejja li ng[ata 21 sena ta’ pri;unerija, il-[elsien tieg[u jista’ ji;i pospost kemm-il darba jista’ jkun g[adu ta’ theddida g[as-so/jetà (Ritratt>Reuters)
}ew; avvi]i legali li se j]idu l-multi imposti fuq ]vilupp abbu]iv Dawn l-avvi]i legali saru wara konsultazzjoni pubblika u diskussjoni fil-kumitat tal-Kamra minn Jesmar Baldacchino
Kienu pubblikati ]ew; avvi]i legali li jikkon/ernaw linfurzar fl-i]vilupp. Dawn lavvi]i legali se jid[lu fis-se[[ fl-24 ta’ Novembru li ;ej wara li kienet saret konsultazzjoni pubblika kif ukoll kienet diskussa fil-Kumitat talParlament dwar l-Ambjent u l-Ippjanar tal-I]vilupp. Kienu l-Kap E]ekuttiv talMEPA, Dr. Ian Stafrace u dDirettur tal-Infurzar, Alexander Borg, li g[addew linformazzjoni lill-;urnalisti dwar dawn i]-]ew; avvi]i legali, waqt il-briefing ta’ kull xahar mal-;urnalisti. Il-Kap E]ekuttiv tal-MEPA sostna li l-emendi fil-multi, li se j;ibu mag[hom l-avvi]i legali, huma [olqa o[ra fil-
katina tar-riforma li saret filMEPA u l-Ambjent. Hu qal li matul dawn l-a[[ar sentejn wara r-riforma, sar idDirettorat ghall-Infurzar u ttie[du mi]uri g[arregolamentazzjoni i]da issa wasal i]-]mien li jasal ilmessa;; li l-infurzar qieg[ed jittie[ed bis-serjetà. Dr. Ian Stafrace qal li lmulti g[andhom jitqiesu b[ala deterrent u mhux biex lAwtorità toqg[od ti;bor ilflus. Sa[aq li llum il-;urnata mhux possibbli li ]viluppatur li jibni f’zona ’l barra milli]vilupp japplika g[assanzjonar i]da fil-ka] ta’ dawk li jibnu illegalment imbag[ad jitolbu g[assanzjonar. Il-multi se jog[lew minn €2,300 g[al massimu
ta’ €50,000. Multi o[ra jvarjaw minn €2 kuljum g[al €50 skont kif tapplika l-ligi u skont l-i]vilupp kon/ernat. Kienu introdotti wkoll multi g[al min jikser is-si;illi li jitpo;;ew mill-MEPA fuq issit. Id-Direttur tal-Infurzar, Alexander Borg spjega kif ilmulti se jolqtu l-i]vilupp li se jsir b’mod abbu]iv u mhux konformi mal-li;i wara l-24 ta’ Novembru. Il-multi mhux se japplikaw g[al ]vilupp qabel din id-data sakemm ma jsirx xi ]vilupp ie[or ;did flistess post. Il-MEPA se tibqa’ tinvestiga l-ka]i li ser jaslulha, bl-i]viluppatur se jir/ievi avvi] kif inhuma mqassma lmulti li se japplikaw malewwel i]da jistg[u jkun
media•link COMMUNICATIONS
su;;etti g[ad-de/izjoni tattribunal fil-ka] li wie[ed japplika g[as-sanzjonar. F’kaz ta’ de/i]joni negattiva, li]viluppatur irid i[allas log[la bejn il-multa g[assanzjonar jew il-multi ta’ kuljum. Applikazzjoni f’zona ’l barra mill-i]vilupp ma’ tistax issir applikazzjoni g[assanzjonar mentri f’applikazzjonijiet o[ra l-multi se jibdew mal-ewwel g[alkemm huma su;;ett g[ad-de/i]joni tat-tribunal. Wie[ed i[allas l-og[la bejn il-multa g[as-sanzjonar jew ilmulta ta’ kuljum u jrid jifta[ kaw]a jekk jidde/iedi li jikkontesta l-multi i]da jekk ikun hemm multi pendenti irid l-ewwel i[allas il-bilan/ biex jo[or;u permessi ;odda g[al
]vilupp ;did fl-istess post. Il-Kap E]ekuttiv tal-MEPA, Dr. Ian Stafrace ikkonkluda billi sa[aq li l-azzjoni diretta mill-MEPA mhix se tibqa’ lunika soluzzjoni ghallAwtorità u hemm il-[sieb ta’ azzjoni kkordinata marRegistru tal-Artijiet biex ilbanek u n-nutara, fir-ricerki tag[hom, ikunu jafu li s-sit qed ikun mmultat u g[alhekk ma jkunx jista jinbiegh. Hu [e;;eg lill-i]viluppaturi biex jevitaw il-multi u jersqu lejn il-MEPA biex b’emendi ]g[ar isiru l-alterazzjonijiet flapplikazzjoni biex tkun konformi mal-li;i. Matul dawn it-tliet xhur li ;ejjin, ilMEPA se tkun qed tag[mel kampanja edukattiva dwar dan fil-;urnali u anke t-televi]joni.