www.mychoice.pn
Numru 13,241
€0.55
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
U-Turn o[ra ta’ Muscat
}ieda qawwija ta’ gradwati fl-ICT mill-Università u l-MCAST
Kontradizzjoni ma’ dak li qal Muscat stess dwar il-paga minima [ames xhur ilu biss Id-dikjarazzjonijiet ri/enti tal-leader tal-Malta Labour Party Joseph Muscat li jekk ikun fil-Gvern, ikun hemm fri]a tal-paga minima, mhux biss huma kontradizzjoni talproposta tieg[u dwar illiving wage sentejn ilu, i]da wkoll kontradizzjoni ma’ dak li qal hu stess dwar il-paga minima [ames xhur ilu biss. Lejn l-a[[ar ta’ Marzu li g[adda, il-Caritas ippubblikat studju dwar irriskju tal-faqar u li fih kien hemm proposta li l-paga minima ti]died bi €22 fil;img[a. F’intervista fuq listazzjon tar-radju Laburista Super One u rrappurtata fil;urnali tat-Tnejn 2 ta’ April,
2012, Muscat qal li jaqbel ma’ ]ieda fil-paga minima “fil-prin/ipju”. Muscat kien ikkwotat jg[id li “fil-principju, il-Labour hu favur li l-paga minima tissa[[a[ i]da mhux ne/essarjament bl-istess mod e]att li qed tipproponi lCaritas” F’temp ta’ [ames xhur, Muscat re;a’ biddel ilpo]izzjoni u g[al darba darbtejn, kemm waqt ilKungress tal-Labour kif ukoll waqt il-mass meeting tas-Sibt li g[adda, Muscat g[amel U-turn u ddikjara li hu kontra ]-]ieda fil-paga minima. g[al pa;na 2
Muscat, jekk ikun fil-Gvern jiffri]a l-paga minima u je[odna lura g[a]-]minijiet ta’ gvernijiet Laburisti ta/-cheap labour u tal-fri]a fil-pagi li kienu ;abu qg[ad u sta;nar ekonomiku
MEP tas-Sena dwar is-sa[[a
Helen Mirren
L-Ewro Parlamentari Malti Simon Busuttil ing[ata rikonoxximent b[ala l-Membru Parlamentari Ewropew dwar is-sa[[a g[as-sena 2012
L-attri/i veterana u protagonista ta’ ‘The Queen’ se tkun onorata waqt pre]entazzjoni f’Malta
Ara pa;na 5
Ara pa;na 12
Il-politika tal-Gvern favur investiment kontinwu fis-settur tat-teknolo;ija tal-informatika mhux biss qed twassal g[al investiment barrani u lokali ;did li qed jo[loq il-jobs, i]da wkoll numru akbar ta’ gradwati fl-ICT millMCAST u mill-Università li qed ji]diedu sena wara sena. Bejn l-2010 u l-2011 kien hemm ]ieda ta’ aktar minn 20% fin-numru ta’ gradwati fl-ICT li wassal biex fl-2011 kien hemm kwa]i 3,050 gradwat. Minn dawn, 38% gradwaw f’livell 4 (A-Level jew Diploma); 19% gradwaw f’livell 5 (Higher National Diploma); 38% gradwaw f’livell 6 (Bachelors); u 5% ;abu masters jew postgraduate diploma. Is-su//ess li qed jikseb pajji]na fis-settur tatteknolo;ija kien elenkat minn Austin Gatt, ilMinistru g[allInfrastruttura, Trasport u g[al pa;na 4
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
2 Lokali
Programmi fuq NET TV u Radio 101 li jkopru s-setturi kollha tas-so/jetà L-iskeda ta’ programmi m[ejjija fuq NET TV u Radio 101 g[andha l-iskop li tkopri ssetturi kollha tas-so/jetà Maltija. L-iskeda ta’ NET TV u Radio 101 kienet trattata filprogrmam Newsdesk li xxandar ilbiera[ fuq Radio 101 u fih [adu sehem il-Media Manager ta’ NET TV, Louiselle Vassallo; u l-Kap ta’ Radio 101, Charles Saliba. Louiselle Vassallo qalet li NET TV kellu rispons tajjeb g[all-programm .net li qed jixxandar kuljum f’nofsinhar u sostniet li f’din l-iskema listazzjon kompla jsa[[a[ iddrama li hi tant popolari mattelespettaturi. Mistoqsija dwar l-elementi l;odda fl-iskeda, Louiselle Vassallo qalet li l-istazzjon kompla jtejjeb il-programm
‘Malta Llejla’, li se jinkludi wkoll diskussjoni. Louiselle
Vassallo rriferiet ukoll g[allprogrammi ta’ tema politika fosthom il-programmi ‘Listampa kollha’ u ‘Anali]i talA[bar’ u o[rajn. L-istazzjon se jinkludi wkoll il-programm ta’ satira politika ‘Lift’ flimkien ma’ programmi o[ra ta’ diskussjonijiet dwar diversi su;;etti. Is-Sibt filg[axija NET TV se jippre]enta programm divertenti ta’ mu]ika li g[andu jkun popolari ferm malpubbliku. L-istazzjon se jippre]enta wkoll programm dwar l-istorja tal-klabbs Maltin tal-futbol, programm dwar itti;rijiet ta]-]wiemel, dwar ilFormula 1, Wheelspin, Sportextra u Replay. Minbarra dawn l-istazzjon se jkollu wkoll programm dwar il-familja, l-
annimali, l-ikel u l-persuna. Il-Kap ta’ Radio 101 Charles Saliba tkellem dwar ilprogrammi li jixxandru fuq Radio 101 u qal li l-programmi jvarjaw bejn su;;etti differenti u se jolqtu lill-poplu Malti. Hu rringrazzja lis-semmieg[a ta’ Radio 101 li qed ikomplu j]idu fin-numru. Il-Kap ta’ Radio 101 qal li lkontenut mu]ikali kien irfinut waqt li ]died il-kontenut ta’
mu]ika moderna. Dwar il-mu]ika Maltija, Charles Saliba qal li d-djs g[andhom struzzjonijiet li jinkludu l-mu]ika Maltija filprogrammi. Radio 101 g[andu wkoll programm dedikat g[allmu]ika rock li fih ikunu trattati bands Maltin. Il-programm isir aktar interessanti g[all-fatt li /ertu mu]i/isti qed jipparte/ipaw dirett bil-mu]ika tag[hom.
It-Temp
UV INDEX
8
IT-TEMP> xemxi bi s[ab g[oli VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif g[al moderat mil-Lvant g[ax-Xlokk li jsir moderat BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 29˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 83.2 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.51 u tin]el fis-18.57
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
L-ERBG{A L-og[la 29˚C L-inqas 23˚C
IL-{AMIS L-og[la 29˚C L-inqas 24˚C
IL-:IMG{A L-og[la 28˚C L-inqas 24˚C
IS-SIBT L-og[la 29˚C L-inqas 24˚C
IL-{ADD L-og[la 29˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
7
6
6
7
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 31˚C xemxi, Al;eri 29˚C imsa[[ab, Amsterdam 17˚C xemxi, Ateni 29˚C xemxi, Li]bona 22˚C imsa[[ab, Berlin 21˚C xemxi, Brussell 15˚C xemxi, il-Kajr 31˚C ftit imsa[[ab, Dublin 10˚C xita, Kopen[agen 16˚C imsa[[ab, Frankfurt 13˚C imsa[[ab, Milan 20˚C imsa[[ab, Istanbul 26˚C xemxi, Londra 17˚C ftit imsa[[ab, Madrid 18˚C imsa[[ab, Moska 12˚C imsa[[ab, Pari;i 15˚C imsa[[ab, Bar/ellona 27˚C ftit imsa[[ab, Ruma 25˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 30˚C xemxi, Tune] 30˚C imsa[[ab, Vjenna 22˚C xemxi, Zurich 20˚C imsa[[ab, Munich 20˚C imsa[[ab, Stokkolma 10˚C imsa[[ab, San Pietruburgu 10˚C xita.
Muscat je[odna lura g[a]-]minijiet ta/-cheap labour u l-fri]a fil-pagi minn pa;na 1
Min-na[a l-o[ra, gvernijiet Nazzjonalisti kienu ne[[ew il-[las talIncome Tax fuq il-paga minima. Matul din ille;i]latura wa[edha, ilpaga minima ]diedet b’€1,000 fis-sena. Inizjattivi o[ra mnedija mill-Gvern Nazzjonalista biex jitjiebu l-prospetti ta’ persuni fuq il-paga minima, kienu skemi tal-ETC biex [addiema jsegwu korsijiet ta’ ta[ri; biex ikollhom iktar [iliet u /ansijiet ikbar li ji]diedu filpaga. Il-u-turn li qieg[ed jag[mel Muscat illum b’rabta mal-paga minima nazzjonali, te[odna lura g[a]]minijiet tal-gvernijiet Laburisti meta bilpolitika ta/-cheap labour u l-fri]a fil-pagi, f’pajji]na esperjenzajna qg[ad ta’ 10%. Dak li qieg[ed jitkellem dwaru l-Labour illum, u li jwettaq jekk ikun fil-Gvern, jie[u lil pajji]na lura g[a]]minijiet ta’ gvernijiet Laburisti li fissru sta;nar ekonomiku u qg[ad. Ifissru wkoll li g[al darb’o[ra ‘Labour won’t work’.
B[al-lum 25 sena
F
il-laqg[a tal-Unjoni Internazzjonali tad-Demokrati/i (IDU), il-Prim Ministru Malti Eddie Fenech Adami ltaqa’ ma’ g[add ta’ personalitajiet politi/i, f’Berlin tal-Punent, u li fiha [adu sehem fost o[rajn il-Prim Ministru Ingli]a Margaret Thatcher, il-President Fran/i] Jacques Chirac u l-Kan/illier :ermani] Helmut Kohl. Il-Prim Minsitru Eddie Fenech Adami enfasizza r-reb[a tal-Partit Nazzjonalista u t-transizzjoni tal-poter f’Malta wara la[[ar elezzjoni. Fiha l-poplu wera liddinja kollha li Malta se tibqa’ pajji] demokratiku. Tkompli l-kampanja negattiva tal-Partit So/jalista permezz tal-;urnal tal-GWU lorizzont, meta kummenti po]ittivi misSegretarju tal-Istat Amerikan dwar ilpolitika tal-Gvern il-;did Malti ;ew intepretati bil-maqlub. Il-;urnal li jappo;;ja lill-MLP qarraq meta dawwar fuq il-Gvern ;did Malti kummenti li saru dwar il-politika barranija ta’ ]mien Gvern So/jalista.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
4 Lokali
B[al xena minn film tal-bi]a’ minn Ray Abdilla
Kienet qisha xena minn film tal-bi]a’, xena li qatt ma tinsieha. Dan kien dak li sab ma’ wi//u l-eks Kuntistabbli tal-Pulizija Anthony Camilleri meta 25 sena ilu da[al fid-dar ta’ Maria Stella Magrin wara li l-;irien semg[u krib ;ej mid-dar tag[ha. Kif il-Kuntistabbli ]gassa u da[al fi dlam /appa, peress li d-dar ma kellhiex is-servizz tal-elettriku, ilpulizija tela’ t-tara; b’tor/ f’idejh. F’[in minnhom sab ma’ wi//u l-katavru talanzjana b’wi//ha ’l fuq u b’g[adira demm ta[t rasha. L-anzjana nstabet mejta flindana tat-tara;. Fid-dar tag[ha kien hemm ukoll artal g[ax kienet reli;ju]a [afna tant li fid-dar instabu wkoll diversi ritratti u santi ta’ qaddisin. Ix-xhieda talKunstistabbli Camilleri nqrat waqt il-;uri li da[al fit-tieni jum tieg[u quddiem l-Im[allef Lawrence Quintano, fejn Salvatore Mangion, ta’ 47 sena mi]}ejtun mag[ruf b[ala Kalan;, jinsab mixli bil-qtil ta’ Maria Stella Magrin, lanzjana ta’ 68 sena minn Bormla li fit-30 ta’ Ottubru 1986 kienet instabet mejta fid-dar tag[ha. Il-ka] li se[[ fid-29 ta’ Ottubru tal-1986, kien ;ie solvut 20 sena wara u dan g[aliex skont ilProsekuzzjoni, l-istess Saviour Mangion kien fta[ar ma’ xi persuni li kien wettaq omi/idju u ma nqabadx. Id-disa’ ;urati ;ew murija r-ritratti makabri tax-xena tad-delitt li kienu ttie[du mill-eks Sur;ent tal-Pulizija Charles Marsh. Marsh spjega x-xena makabra talanzjana waqt li l-;urati kienu qeg[din ji;u murija rritratti. Marsh qal li l-Pulizija sabuha diffi/li jg[addu mid-dar. Dan min[abba lammont ta’ imbarazz li kien hemm ji;ri ma’ kullimkien kif ukoll g[ax kien dlam /appa tant li biex jie[u rritratti kellu jg[inu lkollega tieg[u b’tor/. Charles Marsh qal li lewwel l-impressjoni talPulizija kienet li l-anzjana waqg[et u [abtet rasha u kien wara li ;iet im/aqilqa fuq wara ta’ g[onqha, li [dejn rasha ntlem[u marki tad-daqqiet ta’ sikkina. Fost ix-xhieda kien hemm ukoll dik tal-President Emeritus Ugo Mifsud Bonnici fejn dan spjega kif kien g[adu ;ej minn attività politika meta marru fuqu xi nies u qalulu li semg[u lil Magrin tokrob imma meta [abbtulha ma fet[itilhomx. Qal li mar i[abbtilha hu g[ax kien jafha imma meta baqg[et ma fet[itx,
idde/ieda li j/empel lillPulizija. Il-President Emeritus Mifsud Bonnici ddeskriva lil Magrin b[ala mara kwieta li die[la u [ier;a filknejjes u li kienet t[obb tqassam is-santi. Fl-istess waqt kienet mara ta’ wa[edha imma ma kienx jidher li kellha l-flus. Xehed l-espert forensiku Anthony Abela Medici li qal li x’aktarx li f’dan lomi/idiju kien hemm agressur wie[ed involut. Fil-;uri nqrat ukoll ixxhieda ta’ Paul Mallia, li dak il-lejl kien rieqed fiddar ta’ nanntu li tinsab [dejn ta’ Magrin. Fixxhieda li kien ta iktar qabel lill-Pulizija, hu kien qal li dakinhar, g[all-[abta tal11.30pm, kien qed idoqq xi mu]ika meta sema’ krib ;ej mid-dar tal-anzjana. Peress li kien jaf li Magrin ma kellhiex dawl, [aseb li setg[et [abtet ma’ xi [a;a jew waqg[et. Ftit tal-[in wara sema’ [oss u lanzjana re;g[et bdiet tokrob. Kien g[alhekk li hu u nanntu marru j[abbtu ddar ta’ Magrin imma din ma fet[itilhomx u g[alhekk marru jkellmu lil Ugo Mifsud Bonnici. Mallia kien iddeskriva lill-anzjana b[ala wa[da attenta g[al dak li ji;ri madwarha tant li meta kienu j[allu d-dawl mixg[ul kienet tmur tinformahom. Lill-Pulizija kien qalilhom ukoll li hi kienet torqod g[all-[abta tal-5.30pm. Fis-seduta tal-biera[ komplew jixhdu wkoll uffi/jali g[olja tal-Pulizija fosthom l-Assistent Kummissarju Pierre Calleja u l-eks Assistent Kummissarju Manuel Cassar, fejn it-tnejn li huma qalu li fl-istqarrijiet lillPulizija l-akku]at qatt ma wera xi sinjal ta’ emozzjoni jew rimors g[al dak li kien wettaq. Hu qed ji;i mixli b’erba’ Kapi ta’ Akku]a, l-ewwel wa[da tkun dik ta’ omi/idju, it-tieni kap li kellu fil-pussess tieg[u arma, it-tielet li ssekwestra lill- anzjana, u r-raba’ li kkommetta serqa ta’ madwar €14,000 mid-dar tal-anzjana. Ir-rapport lill-Pulizija kien sar mill-President Emeritus Ugo Mifsud Bonnici li kien sema’ lillanzjana tokrob. Magrin kienet ;ara tal-eks President ta’ Malta, dak i]-]mien Membru Parlamentari. G[al Mangion qed jidher l-Avukat Simon Micallef Stafrace filwaqt li lProsekuzzjoni qed titmexxa mill-Avukat Nadine Sant mill-Uffi//ju tal-Avukat :enerali.
6,500 persuna ja[dmu fl-ICT minn pa;na 1
Komunikazzjoni, li flimkien mal-Ministru tal-Finanzi, Ekonomija u Investiment, Tonio Fenech, kienu mistiedna tal-kumpanija 6PM li qed tinvesti u tespandi bara minn xtutna fis-settur tatteknolo;ija tal-informatika flokka]joni tal-[ames anniverarju minn meta kienet listed fil-Bor]a ta’ Malta Is-settur tat-teknolo;ija talinformatika qed i[addem madwar 6,500 persuna u qed jikkonferma l-potenzjal talpoplu Malti f’settur li kompla jikber b’ri]ultat talinvestiment kontinwu li lGvern g[amel fih. Il-Ministru Gatt qal li dan il-Gvern minn dejjem stinka biex jattira investiment minn kumpaniji lokali u barranin, b’mod spe/jali mis-settur talICT. Hu sostna li jinsab kuntent li kumpanija lokali 6PM, kumpanija li bdiet u nibtet f’Malta, til[aq mira b[al din. Id-de/i]joni li imprenditur jag[]el li l-kumpanija tieg[u jew tag[ha tibda tag[mel parti mill-Bor]a mhijiex de/i]joni fa/li. Ivan Bartolo, id-Direttur Mani;erjali ta’ 6PM u t-tim tieg[u mhux biss irnexxielhom jissie[bu malBor]a ta’ Malta, i]da rnexxielhom ukoll jo[or;u is[ma lill-pubbliku sabiex ikunu jistg[u jikbru u jissa[[u aktar. Su//ess b[al dan ma jservix biss ta’ gwadann g[al din ilkumpanija – i]da jservi wkoll b[ala inkora;;iment g[al impredituri o[rajn. Il-Ministru Austin Gatt fisser li s-su//ess ta’ kumpaniji f’Malta jservi g[al tkabbir ekonomiku, aktar
postijiet tax-xog[ol, u anki ta’ stimolu g[ar-ri/erka u linnovazzjoni. Fisser li l-Gvern g[araf jattiraw aktar investiment lokali u barrani b’in/entivi finanzjarji, bl-infrastruttura ne/essarja u flimkien malaspetti po]ittivi ta’ ekonomija b’sa[[itha. Il-Ministru Gatt qal li matul is-snin il-Gvern investa biex i]id l-opportunitajiet ta’ edukazzjoni u ta[ri; lil kul[add – permezz ta’ skemi b[al MyPotential, li llum saret Get Qualified, u sar possibbli g[al eluf ta’ studenti sabiex jie[du lura ammont sostanzjali mill-ispejje] tal-kors tag[hom hekk kif jiggradwaw.
Fl-2011 kien hemm kwa]i 3,050 gradwat fl-ICT Permezz ta’ fondi millUnjoni Ewropea l-Gvern offra tliet diplomas fl-ICT – isSecond Step – u aktar kmieni dan ix-xahar kien hemm 138 ra;el u mara li ggradwaw u da[lu fis-suq tax-xog[ol b’titlu ;did – dak ta’ ICT professional. Se jkollna opportunitajiet simili anke fil-futur qrib, qal il-Ministru Austin Gatt li fisser kif l-industrija tal-ICT qed tikber madwar id-dinja kollha u xejn inqas f’Malta. Skont statistika tal-NSO fla[[ar sena l-industrija tal-ICT f’Malta kibret b’i]jed minn €22 miljun, biex ma nsemmux tkabbir ie[or fosthom fis-settur tal-gaming, dak tal-interactive media u setturi o[ra. Il-Ministru Tonio Fenech qal li l-kumpanija 6PM ti;bor fiha bosta elementi li wittew
it-triq g[as-su//ess talekonomija ta’ pajji]na – innovazzjoni, flessibbiltà, investiment fil-kwalità tarri]orsi umani, ti;did kontinwu, [idma g[al kompetittività akbar, u sforz biex tanti/ipa l-bidliet fis-suq aktar milli sempli/iment tirrea;;ixxi g[alihom. Il-Ministru Fenech innota kif dan is-su//ess ta’ 6PM u lfidu/ja tal-management flekonomija ta’ pajji]na qed jissarraf f’[olqien ta’ jobs u lkumpanija llum t[addem mal100 ru[ – ]ieda ta’ 40% fla[[ar [ames snin biss. 6PM g[arfet tag[mel su//ess mill-fondi tal-UE, hekk kif aktar minn 50 persuna t[arr;u permezz tal-assistenza mog[tija mit-Training Aid Framework. Ibbenefikat minn skema importanti li l-Gvern da[[al matul din il-le;i]latura, il-Jeremie MicroCredit, im[addma mill-BOV. 6PM ibbenefikat minn soft loan ta’ nofs miljun ewro biex ti]viluppa suite ;dida ta’ software applications li g[adu kif tnieda. 6PM hi wa[da minn 350 negozju li gawdew minn €33 miljun f’loans biex investew aktar minn €54 miljun. Il-Ministru Fenech ]ied li ssu//ess ta’ din il-kumpanija jirrifletti t-tkabbir li kellna filqasam tal-ICT, wie[ed millpilastri tal-Vi]joni 2015 u lil hinn. Minkejja l-isfidi kbar li rajna fl-a[[ar erba’ snin, dan is-settur kompla jikber u jo[loq opportunitajiet ta’ xog[ol ta’ kwalità. Filwaqt li llum g[andna prattikament 1,700 negozju fil-qasam tal-ICT, dan jirrappre]enta ]ieda ta’ 600 negozju fl-a[[ar erba’ snin. Flimkien, dawn i[addmu qrib ta’ 6,500 impjegat.
Protest kontra l-PBS
Il-pre]entatri/i tattelevi]joni Claudette Pace u lkumpanija Clichè Media Entertainment, ippre]entaw Protest :udizzjarju fil-Prim Awla tal-Qorti ?ivili kontra lPublic Broadcasting Limited min[abba li mill-iskeda l;dida twaqqfet milli tkompli tippre]enta l-programm ‘Sellili’ min[abba li se tikkontesta l-elezzjoni ;enerali f’isem il-Partit Nazzjonalista. Il-protest jg[id li kien sar ftehim mal-PBS biex ilprogramm ikompli bejn Ottubru tal-2012 u :unju tal2013, kuljum mit-Tnejn sal:img[a. L-g[ada li Claudette Pace [abbret li se tikkontesta lelezzjoni ;enerali, ji;ifieri fit18 ta’ Settembru li g[adda, ;iet infurmata li ma setg[etx tippre]enta l-programm b’effett mill-1 ta’ Ottubru 2012 min[abba l-kandidatura
tag[ha. Ing[ad ukoll li din idde/i]joni ttie[det mill-Bord Editorjali fejn dan hu biss Bord Konsultattiv u qatt ma seta’ jie[u din id-de/i]joni, liema de/i]joni ta’ lanqas messha ttie[det mill-PBS. Claudette Pace qalet li hija qed t[oss li din mhi xejn g[ajr in;ustizzja, aktar u aktar meta l-programm tag[ha mhux wie[ed politiku. Il-protest jg[id ukoll li dan hu l-uniku mezz ta’ g[ajxien g[al Claudette Pace, u min[abba l-waqfien tag[ha mill-programm, hija qed ti;i m/a[[da milli tipprattika lprofessjoni tag[ha malkumpanija meta l-elezzjoni ;enerali g[adha ma t[abbritx u li qed tesponiha g[al konsegwenzi finanzjarji kbar, li dwarhom qed tirri]erva minn issa l-po]izzjoni tag[ha. Fil-protest tag[ha Pace
semmiet sentenza mog[tija mill-Qorti tal-Appell li kienet ing[atat fil-konfront talpre]entaturi John Bundy u Clyde Puli fil-31 ta’ Mejju, 2002, kontra l-Awtorità taxXandir fejn kien dikjarat li lfatt wa[du li wie[ed jiddikjara l-intenzjoni tieg[u li se jikkontesta b[ala kanditat flelezzjoni ;enerali mhix ba]i suffi/jenti biex xi [add jitwaqqaf milli jkompli je]er/ita l-professjoni tieg[u b[ala xandar. Claudette Pace u lkumpanija Clichè Media Entertainment qeg[din jitolbu lill-PBS sabiex ter;a’ tag[ti la//ess biex il-programm ikompli jixxandar mill-1 ta’ Ottubru li ;ej. B[alissa l-istess programm qed jixxandar b[ala parti mill-iskeda tas-sajf. Il-protest kien iffirmat millAvukat Tanya Sciberras Camilleri.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Lokali 3
Il-Festival ta/-?ikkulata li l-MLP [assar kien di;à qed ji;i reklamat L-MLP g[amel pressjoni biex il-Festival ta/-?ikkulata ;ie pospost min[abba l-mass meeting tal-Labour f’Ta’ Qali L-MLP g[amel pressjoni fuq il-Kunsill Lokali Laburista fil-{amrun biex jit[assar il-Festival ta/-?ikkulata fil-{amrun min[abba l-mass meeting li organizza l-Labour is-Sibt li g[adda f’Ta’ Qali, minkejja li di;à l-festival kien qieg[ed ji;i reklamat u jing[ata pubbli/ità. Diversi {amruni]i li tkellmu ma’ dan il-;urnal staqsew g[alfejn attività organizzata minn Kunsill Lokali kellha ti;i posposta min[abba li sar mass meeting ta’ partit politiku. IlFestival ta/-?ikkulata, li fl-a[[ar snin sar avveniment annwali u popolari fil-kalendarju tal-Kunsill Lokali tal{amrun, kellu jsir is-Sibt li g[adda, fit-22 ta’ Settembru, flistess ;urnata li l-Malta Labour Party organizza mass meeting f’Ta’ Qali. I]da kif ]velat il-gazzetta il-mument nhar il-{add li g[adda, dan il-festival ;ie pospost g[at-13 ta’ Ottubru wara pressjoni li saret minn uffi/jali g[olja fi [dan l-MLP fuq is-Sindku Laburista tal-{amrun Vince Bonello. Tant hu hekk li d-de/i]joni biex din l-attività tkun posposta ma tte[ditx mill-kunsilliera waqt xi laqg[a tal-Kunsill, i]da xi kunsilliera kienu mg[arrfa b’dan it-tibdil permezz tattelefonata mis-Segretarju E]ekuttiv tal-Kunsill Lokali tal{amrun. Il-Kunsill Lokali tal-{amrun kien beda jirreklama din lattività mill-bidu ta’ dan is-sajf, tant li ;iet reklamata wkoll f’maga]in li tqassam fid-djar kollha tal-{amrun. Il-festival kien qed ji;i reklamat ukoll permezz ta’ emails li [ar;u millistess Kunsill. Kif hemm miktub fl-editorjal tal-maga]in tal-Kunsill Lokali, din l-attività, “[afna nies anke li mhumiex mill-{amrun ikunu qed jistennewha. Ikunu qed jistennew anke dawk kollha li huma dilettanti ta/-/ikkulata” jg[id l-editorjal tal-maga]in. I]da minkejja din l-importanza li ng[atat fuq l-istess maga]in, l-attività xorta wa[da ;iet posposta u g[addiet talLabour g[ax l-MLP irnexxielu j[assar il-Festival ta/-?ikkulata, tg[addi tieg[u u jkun organizza mass meeting fl-istess ;urnata. Dan il-;urnal hu infurmat li l-Kunsill Lokali tal-{amrun kien pjana li jorganizza din l-attività fit-22 ta’ Settembru biex tkun l-a[[ar attività qabel it-tfal jirritornaw lura lejn l-iskola. L-attendenza g[al dan il-festival tkun wa[da numeru]a, u
tinkludi familji s[a[ bit-tfal, u anke numru sabi[ ta’ turisti. Anke d-dul/iera jkunu qed jistennew bil-[erqa din l-attività g[ax isservihom b[ala opportunità li jkunu jistg[u jippromwovu x-xog[ol tag[hom.
Aktar turisti fil-lukandi u stabbilimenti tal-akkomodazzjoni Matul Lulju li g[adda tturisti fil-lukandi, guest houses u aparthotels ammonta g[al 146,062, li jfisser ]ieda ta’ 3.6% fuq l-2011. Statistika ma[ru;a millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika wriet li n-numru ta’ wasliet ]died b’6.9% u 12.2% rispettivament f’lukandi ta’ [ames stilel u tliet stilel. B’kuntrast ma’ dan, kien hemm tnaqqis mar;inali ta’ 0.9% f’akkomodazzjonijiet ta’ erba’ stilel. L-iljieli totali telg[u bi 3.7% u ammontaw g[al ftit aktar minn miljun. }idiet kienu osservati fi kwa]i listabbilimenti talakkomodazzjoni kollha, bliljieli f’lukandi ta’ erba’ stilel ikunu fuq l-istess livell ta’ Lulju tas-sena li g[addiet. Likbar ]ieda kienet osservata f’lukandi ta’ [ames stilel, 10.3%, bit-total g[al din ilkategorija jil[aq 199,202. Il-wasliet totali f’Malta ammontaw g[al 138,145 – 3.9% aktar minn Lulju tassena li g[addiet. L-iljieli totali ammontaw g[al 975,275 bil-waqfa medja tkun ta’ 7.1 iljieli. L-iljieli li qattg[u t-turisti f’Malta telg[u fi kwa]i lkategoriji kollha tal-lukandi. Il-wasliet u l-iljieli f’G[awdex u f’Kemmuna ammontaw g[al 7,917 u 33,101 rispettivament. Fuq livell nazzjonali, kien hemm 158 stabbiliment talakkomodazzjoni li kienu qed ja[dmu matul Lulju u 142 minnhom kienu f’Malta.
Mixli li stupra lit-tifla tas-sie[ba ta’ ibnu Ra;el ta’ 61 sena minn Ra[al :did u residenti San :iljan, in]amm ta[t arrest preventiv mill-Ma;istrat Doreen Clarke wara li ;ie mixli li f’xi perjodu din issena, f’Manoel Island, ikkorrompa littifla tas-sie[ba ta’ ibnu li g[andha 14-il sena.
Ftit wara li nqrat l-akku]a u waqt li lakku]at kien qed ji;i eskortat barra lawla, l-akku]at beda jibki u deher [afna emozzjonat. Hu mifhum li dan ilka] kienu ilu sejjer g[al madwar sena, bl-akku]at li ismu ma jistax jissemma fuq ordni tal-Qorti, ji;i mixli wkoll li
b’g[emil ]ieni kkorrompa lill-istess tifla u li ]ammha kontra l-volontà tag[ha. Hu kien mixli wkoll li kkommetta attentat vjolenti fuq il-pudur tat-tifla. Mill-provi jirri]ulta li dawn l-atti kienu jsiru meta l-akku]at u membri o[ra tal-familja, inklu] il-vittma, kienu
jarmaw fuq il-monti u wara li j]armaw l-akku]at kien jie[u lit-tifla Manoel Island. L-Avukat Robert Abela deher g[allakku]at filwaqt li l-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Jason Francis Sultana.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Lokali 5
Omm Marokkina titlef [ajjitha
Il-BOV fost l-aqwa istituzzjonijiet finanzjarji A;enzija tar-rating po;;iet lill-Bank of Valletta fost l-aqwa [amsa fil-mija tal-istituzzjonijiet finanzjarji li ta[dem mag[hom, wara li e]aminat l-operazzjonijiet tieg[u. Planet Rating tat rating ta’ ‘A’ b’g[aqda stabbli. Dan ir-rating sar b[ala parti minn e]er/izzju min[abba l-involviment talBank fil-programm Joint Action to Support Microfinance Institutions – mag[ruf a[jar b[ala JASMINE. JASMINE hu ffinanzjat mill-Kummissjoni Ewropea u mill-Fond tal-Investiment Ewropew li jifforma parti mill-Grupp tal-Investiment Ewropew. Il-programm ;ie mniedi fl-2008 u jipprovdi assistenza lill-istituzzjonijiet finanzjarji tal-UE u lillorganizzazzjonijiet microfinance. Il-Bank di;à kien attiv mill-iskema mag[rufa b[ala JEREMIE u jixtieq jie[u vanta;; millprogramm JASMINE biex isa[[a[ ir-ri]orsi u jkun f’po]izzjoni a[jar biex jipprovdi a//ess g[allfinanzi lill-kumpaniji ;odda u lill-mikro-intrapri]i. “Dan l-e]er/izzju jag[mel parti minn strate;ija usa’ tal-bank biex jag[mel il-finanzi a//essibbli lill-SMEs permezz ta’ mekani]mi differenti li jistg[u jinkludi strutturi tal-UE, li jassistu u jag[ti appo;; lil dawn ilkumpaniji fi stadju differenti ta’ ]vilupp millbidu sat-tkabbir, fil-maturità u fil-fa]ijiet ta’ konsolidament,” qal i/Chief Office Credit, Albert Frendo. Planet Rating qalet li “lBOV g[andu jkun f’po]izzjoni li jikkonsolida l-po]izzjoni tieg[u fis-suq u j]omm il-prestazzjoni finanzjarja fil-futur qrib permezz ta’ titjib kemm dak ippjanat kif ukoll dak kontinwu”. Il-Kap E]ekuttiv talBank of Valletta, Charles Borg, laqa’ b’sodisfazzjon ir-rapport tar-ratings u qal li din hi konferma o[ra talprestazzjoni finanzjarja talBank anki jekk kien qed jopera fi klima ta’ interessi baxxi. Planet Rating qalet ukoll li BOV g[andu tim talmani;ment im[arre; u ta’ esperjenza li jag[ti direzzjoni b’sa[[itha u middle management f’oqsma kru/jali b’kapa/itajiet tajba. Il-qag[da stabbli tal-bank tirrifletti l-opinjoni talPlanet Rating li l-bank g[andu jkun f’po]izzjoni li jikkonsolida l-po]izzjoni tieg[u fis-suq u j]omm ilprestazzjoni finanzjarja tieg[u fil-futur qarib permezz tat-titjib kontinwu.
Omm Marokkina residenti Malta, Meryem Bu;eja, instabet mejta f’residenza fi Triq i/?ag[aq fl-Im;arr, qrib Castello Zammitello. Il-mara ta’ madwar 40 sena, omm ta’ ]ew;t ibniet ta’ sitt snin u tmien snin, instabet mejta lbiera[ filg[axija g[all[abta tad-9pm. Hi nstabet f’g[adira demm fil-kamra tas-sodda b’ferita gravi f’rasha. L-ewwel investigazzjonijiet tal-Pulizija jindikaw li l-mara mietet b’mod a//identali kaw]a ta’ waqg[a. Il-Pulizija stabbiliet li l-mara kienet ilha mejta g[al madwar 10 sig[at, u li kienet tbati minn kundizzjoni medika.
Ir-raba’ darba din is-sena li f’G[awdex ittellg[et attività ta’ g[arfien dwar is-sa[[a fejn isiru g[add ta’ testijiet u jing[ataw pariri dwar kif persuna tista’tie[u [sieb aktar ta’ sa[[itha
2,500 test b’xejn f’G[awdex f’kampanja ta’ g[arfien dwar is-sa[[a Is-su//ess ta’ dawn l-attivitajiet f’G[awdex huma xhieda wkoll ta’ kemm il-poplu qed isir aktar konxju ta’ sa[[tu G[add konsiderevoli ta’ G[awdxin u anke Maltin ikkonkorrew bi [;arhom g[all-attività ta’ g[arfien dwar is-sa[[a, fi tmiem il;img[a li g[adda, organizzata mill-Kumitat g[all-{arsien tas-Sa[[a fi [dan l-Isptar :enerali ta’ G[awdex. Din l-attività kienet mifruxa fuq in-nofs ta’ nhar ta’ filg[odu tal-:img[a 21 ta’ Settembru u ttellg[et f’kumpless kummer/jali, firRabat G[awdex. Is-servizzi li ng[ataw lillpubbliku matul din l-attività kienu jinkludu testijiet talpressjoni tad-demm u lpressjoni intraokulari, dawk tal-livell ta’ zokkor fid-demm, kif ukoll i//ekkjar tal-Body Mass Index relatata mal-pi]. B’kollox f’temp ta’ erba’ sig[at saru 755 test filwaqt li ng[ataw pariri dwar kif wie[ed jista’ jnaqqas il-pi]. Din hi r-raba’ darba din issena li f’G[awdex ittellg[et
attività ta’ din in-natura, fejn f’erba’ attivitajiet bejn Marzu u Settembru saru madwar 2,500 test b’xejn ’il barra mill-[itan tal-Isptar. Minbarra t-testijiet imsemmija, ing[ataw ukoll pariri ta’ fi]joterapista b’enfasi fuq la[jar po]izzjonijiet biex ti;i evitata [sara fid-dahar u o[rajn dwar il-kura tas-snien u dik orali. Intlaqg[u wkoll applikazzjonijiet g[al donaturi ;odda tal-organi filwaqt li saru wkoll sessjonijiet talg[oti tad-demm.
Pariri dwar kif wie[ed jista’ jnaqqas il-pi] Dawn l-attivitajiet ji;u organizzati b’mod volontarju minn grupp ta’ impjegati mi/?entri tas-Sa[[a u o[rajn li ja[dmu fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, li fil-[in liberu tag[hom jag[]lu li joffru dan
is-servizz lill-pubbliku. :eneralment dawn jittellg[u fi btajjel pubbli/i jew fi ;ranet o[ra li jkunu mistennija jattiraw aktar Maltin lejn G[awdex. Fil-jiem li g[addew, waqt i/-/erimonja tal-Premju {addiem tas-Sena tal-Isptar :enerali ta’ G[awdex, ilKumitat g[all-{arsien tasSa[[a ng[ata rikonoxximent g[al din il-[idma sfieqa u ;ie onorat bil-Premju Tim tasSena. Il-Ministeru g[al G[awdex fa[[ar lill-impjegati u lillmembri ta’ dan il-kumitat, g[all-inizjattiva u l-[idma kontinwa tag[hom, li jixhdu l-impenn li bih jipprovdu servizzi fl-Isptar t’G[awdex u l-interess li jippromwovu pratti/i tajbin g[as-sa[[a. Is-su//ess ta’ dawn lattivitajiet f’G[awdex huma xhieda wkoll ta’ kemm ilpoplu qed isir aktar konxju ta’ sa[[tu.
MEP tas-Sena dwar is-sa[[a L-Ewro Parlamentari Malti Simon Busuttil ing[ata rikonoxximent b[ala l-Membru Parlamentari Ewropew dwar is-sa[[a g[as-sena 2012. Dan ir-rikonoxximent ing[ata mill-Kummissarju Ewropew Maros Sefcovic g[ax- xog[ol li wettaq Simon Busuttil filParlament Ewropew favur in-nies li jbatu middijabete. Simon Busuttil hu l-Vi/i President tal-Working Group tad-dijabete flUnjoni Ewropea fi [dan il-Parlament Ewropew. Hu [adem flimkien ma’ diversi istituzzjonijiet sabiex il-b]onnijiet ta’ dawk li jbatu mid-dijabete jsiru parti mill-a;enda talUnjoni Ewropea. Simon Busuttil iddedika rrikonoxximent li r/ieva lil 51 miljun persuna madwar l-Unjoni Ewropea li jbatu mid-dijabete. F’pajji]na madwar 10% talpopolazzjoni jbatu minn din il-kundizzjoni. Fi [dan l-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea lEwro Parlamentari Malti Simon Busuttil hu ammirat g[ax-xog[ol li jwettaq u g[addedikazzjoni li g[andu lejn ix-xog[ol tieg[u sabiex dejjem jittie[du de/i]jonijiet li minnhom verament jistg[u jgawdu l-popli tal-pajji]i membri tal-Unjoni Ewropea.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
6 Intervista
Il-politika hi sej[a biex ta[dem g[all-o[rajn b’lealtà minn Gabriel Ellul
nkompli nseddaq il-[idma tieg[i mal-kostitwenza. Dan nemmen [afna fih u fil-fatt kont l-ewwel deputat li g[andi l-app personali tieg[i biex inkun aktar a//essibbli g[annies. Dejjem ippruvajt inkun qrib in-nies.
Ejjew inkunu maturi bi]]ejjed biex nag[]lu politi/i li verament jistg[u jie[du laqwa de/i]jonijiet, anke f’mumenti diffi/li. Hekk sostna David Agius, deputat u Whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista, f’intervista ma’ dan il-;urnal. Staqsejnieh dwar il-[idma tieg[u b[ala Whip f’din ille;i]latura, i]-]mien li [adem b[ala Kunsillier ta’ {‘Attard kif ukoll fuq il-mod kif i[ares lejn il-;ejjieni tal-pajji].
Meta ;ejt elett b[ala deputat, fuqiex [dimt^ Fl-ewwel le;i]latura tieg[i kont chairman tal-Kumitat talAbbozz tal-Li;ijiet. Niftakar kif f’dik il-le;i]latura kienu g[addew numru kbir ta’ li;ijiet, kollha ma[suba biex ikomplu jtejbu lil pajji]na. Barra dan, niftakar kif konna [dimna biex pajji]na jkollu lli;ijiet me[tie;a, ladarba
Xi tg[idli dwarek^ Jiena David Agius. G[andi 43 sena u flimkien ma’ marti Debbie, g[andna ]ew;t ibniet, Davinia u Desiree. B[ala passatempi n[obb [afna lisport, spe/jalment ilbasketball, il-;iri u l-futbol. Na[dem fl-amministrazzjoni tal-Freeport.
konna g[adna kemm isse[ibna fl-Unjoni Ewropea.
X’tikkummenta dwar lavvenimenti ta’ din ille;i]latura, spe/jalment fid-dawl tal-kariga tieg[ek b[ala l-Whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista^
Kif bdejt l-involviment tieg[ek fil-politika^ Fl-1987 isse[ibt mal-grupp
Studenti Demokristjani Maltin, l-SDM, fost l-o[rajn ma’ nies b[al Simon Busuttil u George Pullicino. Kont ukoll President tal-istess g[aqda. Tajt sehmi wkoll fil-Moviment }g[a]ag[ Partit Nazzjonalista. Fl-1989 in[tart is-Segretarju talInformazzjoni fi [dan il-Partit Nazzjonalista, filwaqt li iktar tard, meta nfeta[ l-istazzjon tar-radju Radio101, bdejt na[dem b[ala ;urnalist u pre]entatur. {dimt ukoll fuq listazzjon NET TV, fejn kont ukoll in-newscaster li xandar lewwel bullettin li kien intwera fuq dan l-istazzjon. Dan minbarra li kont pre]entajt programmi b[al Referendum, bi preparazzjoni g[all-pass li Malta kellha tag[mel biex tissie[eb fl-Unjoni Ewropea. Fl-1996, sirt membru talKumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista filwaqt li fl-2001 ikkontestajt l-elezzjoni talKunsill Lokali ta’ {‘Attard,
David Agius f’din il-le;i]latura serva b[ala Whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista
fejn kont ;ejt elett b[ala Kunsillier. Ikkontestajt lelezzjoni ;enerali fl-2003 u fl2008, fejn kont ;ejt elett. Li tintg[a]el mill-poplu biex tirrappre]entah huwa l-akbar sodisfazzjon li jista’ jkollok. G[aliex g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista^ Il-Partit Nazzjonalista, g[al dawn l-a[[ar elezzjonijiet, kien ukoll l-g[a]la naturali tan-nies. Hu l-partit li ta lopportunitajiet, li [a dde/i]jonijiet fil-mumenti ;usti
- l-Indipendenza, is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, ilftu[ tal-ekonomija tag[na u sse[ib fiz-zona ewro, il-libertà. Na[seb li g[alhekk, il-Partit Nazzjonalista jibqa’ l-g[a]la awtomatika.
B[ala Whip, irrealizzajt ix-xog[ol kbir li jkun qed isir wara l-kwinti
Il-[idma qasira tieg[ek b[ala kunsillier fiex kienet tinvolvi^ In[tart kunsillier ta’ {‘Attard fl-2001 u sentejn wara, fl-2003, sirt membru parlamentari. Biss, f’dan i]-
]mien qasir niftakar kif konna [dimna biex flimkien niksbu ;emella;; g[al din il-lokalità tag[na, tant li llum {‘Attard g[andu ;emella;; ma’ Pieve Emanuele, fir-re;jun ta’ Milan, fl-Italja. Ovvjament, il-[idma tieg[i b[ala kunsillier talbet ukoll li
Din kienet esperjenza li kabbritni b[ala politiku. B[ala Whip, f’dawn l-a[[ar [ames snin, rajt u smajt b’affarijiet li forsi mhux kul[add jaf bihom, imma li ]ammejthom f’qalbi g[ax hekk titlob is-serjetà. I]da permezz ta’ din lesperjenza, irrealizzajt kemm hi importanti l-lealtà, kemm hu importanti li na[dmu lkoll flimkien b[ala grupp, kemm hu importanti li l-politiku jne]]a’ lilu nnifsu minn dak li hu importanti g[alih u ja[seb f’dak li hu importanti g[allpajji]. Na[seb li f’dawn is-snin, b[ala Whip, irrealizzajt ixxog[ol kbir li jkun qed isir wara l-kwinti, u li [afna nies ma jkunux jafu bih. Na[seb ukoll li jekk ma jkollokx tmexxija g[aqlija, ma jkollokx dawk il-persuni li kapa/i jie[du d-de/i]jonijiet
g[al pa;na 7
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Intervista 7
David Agius, il-Whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista, [iere; mill-Parlament flimkien mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Grupp Parlamentari
Il-Partit Nazzjonalista hu l-partit li jo[loq l-opportunitajiet minn pa;na 6
f’waqthom, u fl-iktar mumenti importanti, il-pajji] imur lura. F’dawn l-a[[ar erba’ snin u nofs [adna de/i]jonijiet diffi/li u l-pajji], flok mar lura b[all-;irien tag[na, mexa ’l quddiem. G[aliex g[a]ilt li ter;a’ tikkontesta l-elezzjoni ;enerali^ Se ner;a’ nikkontesta g[ax jien g[adni ]ag[]ug[, g[adni ]g[ir fil-politika. Nemmen li dan jag[tini iktar ener;ija. Dejjem pruvajt nag[mel la[jar li nista’ g[all-;id talpoplu Malti u G[awdxi.
Id-de/i]joni li tikkontesta mhix wa[da fa/li. Biss, na[seb li, jekk dejjem i]]omm f’mo[[ok li l-politika hi sej[a biex, b’lealtà, ta[dem g[as-servizz tal-poplu, fla[[ar mill-a[[ar ikollok ri]ultati tajbin. Irrid inkun ta’ servizz g[allpoplu Malti permezz tal-Partit Nazzjonalista. Kieku kellek tkun elett, fuqiex tixtieq ta[dem^ Jien jog[;obni [afna l qasam tal - politika so/jali u dak marbut mal - familji , ]g[a]ag[ u sport . Nemmen [afna fl - g[ajnuna li
g[andha ting[ata lil dawk li huma fil-b]onn. Nemmen [afna wkoll fl-importanza talqasam sportiv, kif ukoll filkapa/itajiet ta]-]g[a]ag[ tag[na.
Bis-sa[[a ta’ de/i]jonijiet tajbin, pajji]na baqa’ miexi ‘l quddiem Biss, minkejja li dawn loqsma jinteressawni [afna, ovvjament jien dejjem lest li
nimxi skont ir-rieda tal-Kap tal-Partit, g[ax hu jaf x’inhu la[jar g[al pajji]na. Kif t[ares lejn il-;ejjieni tal-pajji]^
Pajji]na g[adda u g[addej minn ]minijiet diffi/li, ]minijiet li jirrikjedu de/i]jonijiet g[aqlin, g[a]liet tajbin. Hu importanti [afna li fil-;ejjieni jkollna politi/i li g[andhom l-esperjenza biex pajji]na jkompli jimxi ’l quddiem. Il-futur tag[na hu wie[ed po]ittiv, jekk nag[rfu ma ne[dux id-de/i]jonijiet il-[]iena. G[andek xi messa;; partikulari li tixtieq twassal^
Ejjew na[sbu g[all-futur tag[na u ta’ wliedna. F’kull mument tal-politika, se jkun hemm de/i]jonijiet li te[odhom fil-kwiet wa[dek - de/i]jonijiet li jkunu ta’ importanza nazzjonali, spe/jalment jekk inti jkollok responsabbiltà kbira. Il-poplu li jivvota darba kull [ames snin irid i]omm f’mo[[u li l-g[a]liet politi/i jsiru kuljum u jrid ikollna l-aqwa nies filpolitika, li huma maturi bi]]ejjed biex jie[du dawn id-de/i]jonijiet. Allura l-appell tieg[i huwa, ejjew inkunu maturi bi]]ejjed biex nag[]lu politi/i li verament jistg[u jie[du l-aqwa de/i]jonijiet, anke f’mumenti diffi/li.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
8 Lokali
RIDT bi [sibijiet innovattivi fil-Kamra tal-Kummer/ fil-Belt Valletta nhar il-:img[a li ;ej waqt l-attività ‘Ix-Xjenza fil-Belt’ u l-g[ada s-Sibt waqt in-Notte Bianca
{sibijiet innovattivi g[al futur isba[ tal-Università {sibijiet innovattivi, futur isba[. Qed ng[ixu f’dinja li l[in kollu qed tinbidel tant li kwa]i lanqas nag[rfuha. Dejjem b’aktar komunikazzjoni, i]da b’kompettività aktar [arxa, hi dinja fejn is-sistemi li konna mdorrijin bihom qed ikunu sfidati, u so/jetajiet stabbiliti qed ikunu sfurzati jadattaw u jevolvu biex ma jsirux bla rilevanza. L-innovazzjoni u r-ri/erka li to[loqha huma l-uni/i toroq g[al [afna so/jetajiet biex i]ommu l-livell ta’ g[ajxien li g[andhom u sa[ansitra jtejbuh. Dan japplika [afna g[al Malta u l-Maltin. Ir-Research Innovation and Development Trust (RIDT) qed jistieden lil min irid biex imur jara pre]entazzjoni bil-video dwar l-Università ta’ Malta, li apparti milli hi istituzzjoni akkademika b’sa[[itha, hi wkoll /entru importanti g[al pro;etti ta’ ri/erka ta’ klassi dinjija. RIDT se tkun pre]enti fil-Kamra tal-Kummer/ fi Triq ir-Repubblika, fil-Belt Valletta, waqt il-festival ‘Ix-Xjenza filBelt’ nhar il-:img[a 28 ta’ Settembru mis-6 p.m. ’l quddiem. ‘Ix-Xjenza fil-Belt’ hi lewwel attività nazzjonali f’Malta li g[andha ting[o;ob minn dawk kollha ta’ kull età li
huma kurju]i dwar kif laffarijiet ja[dmu u dwar xi tfisser ix-xjenza g[alina. {afna attivitajiet se juru, b’modi interattivi, x’jag[mlu rri/erkaturi g[as-so/jetà. ‘Ix-Xjenza fil-Belt’ hi parti mill-attività msej[a ‘Lejlet irRi/erkaturi’ (Reseachers’ Night) li ssir madwar l-Ewropa kollha fir-raba’ :img[a ta’ Settembru bl-g[an li tqarreb lillpubbliku lejn ix-xjenza u rri/erkaturi. Wilfred Kenely, Kap E]ekuttiv ta’ RIDT, qal li matul il-festival ‘Ix-Xjenza fil-Belt’, lUniversità se turi l-valur u lb]onn tax-xjenza u r-ri/erka fisso/jetà tag[na f’Malta. Se jkun ippre]entat ukoll kif din irri/erka tikkontribwixxi g[al kwalità ta’ [ajja a[jar. I]da, biex pro;etti ta’ ri/erka importanti jkunu jistg[u jkomplu, hemm b]onn finanzjament adegwat. Ming[ajr il-flus, il-pro/ess kollu talinnovazzjoni, u r-ri/erka li timbuttaha, sempli/ement ma jistg[ux jitkomplew. Il-missjoni ta’ RIDT hi kru/jali u t-Trust tilqa’ kontribuzzjonijiet – ]g[ar u kbar – minn gradwati, ilpubbliku u naturalment entitajiet u organizzazzjonijiet kummer/jali ta’ tipi varji. Isso/jetà tag[na kollha
tibbenefika minn finanzjament b[al dan, issa u fil-;ejjieni. L-Università ta’ Malta hi istituzzjoni ta’ [sibijiet innovattivi. Twaqqfet fl-1769 u kienet strumentali biex Malta kibret b[ala nazzjon. Matul is-sekli, l-Università tag[na pprodu/iet il-forza intellettwali ta’ Malta – gradwati li saru akkademi/i, [assieba, amministraturi, teknokrati, professjonisti, prim ministri u presidenti – ir;iel u nisa li ttrasformaw lil Malta f’pajji] /ivilizzat u ]viluppat filqalba tal-Ewropa. RIDT twaqqaf fl-2011, blg[an li jattira finanzi li jistg[u jsa[[u l-investiment f’ri/erka ta’ kalibru g[oli u ]vilupp f’kull fakultà tal-Università. RIDT g[andu pja/ir jilqa’ membri tal-pubbliku u rappre]entanti ta’ entitajiet filKamra tal-Kummer/ mis-6 p.m. ’l quddiem nhar il-:img[a li ;ej, 28 ta’ Settembru, biex jiddiskuti g[a]liet ta’ appo;;. G[al aktar tag[rif wie[ed jista’ j]ur is-sit www.ridt.org.mt. Nhar is-Sibt 29 ta’ Settembru, waqt in-Notte Bianca, RIDT, b’kollaborazzjoni ma’ Malta Café Scientifique, se jippre]enta serje ta’ erba’ ta[ditiet qosra filKamra tal-Kummer/. Is-sess, drogi, birra u d-dinja se jkunu s-su;;etti prin/ipali, u
‘Ix-Xjenza fil-Belt’ hi l-ewwel attività nazzjonali f’Malta li g[andha ting[o;ob minn dawk kollha ta’ kull età li huma kurju]i dwar kif l-affarijiet ja[dmu u dwar xi tfisser ix-xjenza g[alina. {afna attivitajiet se juru, b’modi interattivi, x’jag[mlu r-ri/erkaturi g[as-so/jetà l-pubbliku hu mistieden jie[u sehem. It-ta[ditiet ta’ 30 minuta l-wa[da jibdew kull sieg[a bejn it-8 p.m. u l-11 p.m. M’hemmx b]onn li wie[ed ikun studja xxjenza. Il-kelliema se jkunu Alessio Magro, Richard Muscat, Sandro Lanfranco, u Martin Polidano. Alessio Magro se jiddiskuti le]istenza tad-dinja fit-ta[dita tieg[u ‘In Search of Other Worlds’ li tibda fit-8 p.m. Richard Muscat jittratta l-effetti tal-abbu] tad-droga fuq il-mo[[ fil-pre]entazzjoni tieg[u ‘Sex, Drugs and Rock ‘n’ Roll’ li tibda fid-9 p.m. It-tielet ta[dita, li tibda fl-10 p.m. minn Sandro Lanfranco, se tkun ibba]ata fuq il-kosta Maltija bl-isem ta’ ‘Malta’s Coasts: beautiful living and dangerous’. Filwaqt li fil-11 p.m. Martin Polidano se jiddiskuti x-xjenza tal-birra u l-a[jar pinta. Ikun hemm si;;ijiet, i]da lg[add hu limitat, u d[ul hu
b’xejn. Malta Cafè Scientifique g[andha l-appo;; tal-Kamra tax-Xjenzjati ta’ Malta. Il-festival ‘Science in the City’ g[andu l-appo;; talProgramm FP7 tal-UE u lFond Malti tal-Arti. L-attività hi koordinata mill-Università ta’ Malta, imsie[ba malKunsill Lokali tal-Belt Valletta, MEUSAC, il-Kunsill Malti g[ax-Xjenza u Teknolo;ija, il-Kunsill Malti g[all-Kultura u l-Arti, Where’s Everybody, il-Kamra taxXjenzjati ta’ Malta, Notte Bianca, iCreatemotion, Lily Agius Gallery, il-Kavallier ta’ San :akbu, Microsoft Innovation Centre Malta, u rResearch, Innovation and Development Trust (RIDT) tal-Università. Aktar dettalji jinsabu fuq www.scienceinthecity.org.mt; u fuq Facebook www.facebook.com#ScienceIn TheCityMalta.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Lokali 9
Il-lingwi Ewropej fl-era di;itali Il-Jum Ewropew tal-Lingwi li qed ji;i //elebrat illum, jirrikonoxxi l-importanza tal-wirt g[ani kulturali u lingwistiku tal-kontinent Studju minn esperti Ewropej ewlenin tat-teknolo;ija lingwistika jwissi li hemm periklu li l-parti l-kbira tal-lingwi Ewropej jintilfu fl-era di;itali. Skont studju ;did li sar minn esperti Ewropej tat-Teknolo;ija Lingwistika, il-parti l-kbira tal-lingwi Ewropej qed jiffa//jaw l-estinzjoni di;itali. Permezz ta’ evalwazzjoni tal-appo;; teknolo;iku g[al madwar 30 mit-80 lingwa fl-Ewropa, l-esperti jikkonkludu li 21 minn dawn m’g[andhom l-ebda appo;; di;itali, jew inkella g[andhom appo;; dg[ajjef [afna. L-istudju sar fi [dan il-METANET, network Ewropew ta’ e//ellenza li huwa mag[mul minn 60 /entru ta’ ri/erka fi 34 pajji]. “Ir-ri]ultati tal-istudju tag[na huma mill-aktar allarmanti. Il-ma;;oranza tal-lingwi Ewropej qed ibatu serjament minn nuqqas ta’ ri]orsi u xi w[ud minnhom huma kwa]i kompletament
ittraskurati. F’dan is-sens, [afna mil-lingwi tag[na m’g[andhom l-ebda garanzija g[all-futur”, jg[id il-Professur Hans Uszkoreit, koordinatur tal-METANET, direttur xjentifiku fid-DFKI (?entru :ermani] tar-Ri/erka g[allIntelli;enza Artifi/jali) u koeditur talistudju. Il-koeditur l-ie[or tal-istudju, Georg Rehm (DFKI), fisser li hemm differenzi drammati/i fl-appo;; tatteknolo;ija lingwistika bejn il-lingwi Ewropej differenti, kif ukoll bejn oqsma differenti tat-teknolo;ija. Iddifferenza bejn il-lingwi ‘l-kbar’ u llingwi ‘]-]g[ar’ qed tkompli ti]died. Irridu ni]guraw li a[na ng[ammru llingwi i]g[ar u dawk b’nuqqas ta’ ri]orsi bit-teknolo;iji ba]i/i me[tie;a, inkella dawn il-lingwi huma destinati g[all-estinzjoni di;itali.” L-Unjoni Ewropea rnexxielha tne[[i kwa]i l-fruntieri kollha bejn il-pajji]i
tag[ha. I]da l-fruntieri invi]ibbli ma[luqa mill-barrieri lingwisti/i jkomplu jostakolaw l-iskambju talg[arfien u tal-informazzjoni. Jikkompromettu wkoll l-i]vilupp ta’ suq wie[ed di;itali, min[abba li jostakolaw il-moviment [ieles ta’ merkanzija, prodotti u servizzi.
Appell biex l-Ewropa tie[u azzjoni biex t[ares il-lingwi tag[ha fl-era di;itali Anki jekk it-teknolo;ija lingwistika g[andha l-potenzjal biex tnaqqas jew sa[ansitra telimina ostakli lingwisti/i permezz ta’ sistemi tat-traduzzjoni awtomatika u g[odod relatati, irri]ultati tal-istudju META-NET juru b’mod /ar li [afna mil-lingwi
Ewropej g[adhom mhumiex lesti g[al dan. Hemm nuqqasijiet kbar fit-teknolo;ija min[abba l-enfasi firri/erka fuq l-Ingli], min[abba nuqqas ta’ impenn u ta’ ri]orsi finanzjarji, u wkoll nuqqas ta’ ri/erka u vi]joni /ara tatteknolo;ija. L-Ewropa g[andha tie[u azzjoni biex t[ares il-lingwi tag[ha fl-era di;itali. Dawn jag[mlu parti importani mill-wirt kulturali tag[na u, g[aldaqstant, jist[oqqilhom ‘future proofing’. Illum l-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, il-Kunsill tal-Ewropa jimmarka lJum Ewropew tal-Lingwi, jum li jirrikonoxxi kemm hu important li lwirt g[ani kulturali u lingwistiku tal-kontinent tag[na ji;i m[ares u ]viluppat. Ix-xog[ol ta’ META-NET iservi biex niftakru fl-isfidi u lpossibbiltajiet li qed jiffa//ja l-wirt lingwistiku tag[na fl-era di;itali.
L-HSBC jappo;;ja l-g[ajnuna b’teknolo;ija avvanzata lil tfal b’di]abbiltà
Tfal li jir/ievu appo;; millAccess to Communication and Technology Unit (ACTU) se jibbenefikaw mill-a[[ar avvanzi fit-Teknolo;ija Assistiva li joffru soluzzjonijiet ;odda g[at-tfal b’di]abbiltajiet fi]i/i, komunikazzjonali, u diffikultajiet fit-tag[lim. “Il-Motion Tablet CL900, miksuba permezz ta’ appo;; mill-HSBC Malta Foundation, hu Teknolo;ija Assistiva sofistikata li tinkludi l-a[jar g[odod g[allkomunikazzjoni. Hu [afif, b’sa[[tu, u avvanzat tant li jippermetti lit-tim ta’ professjonisti dik il-mobbiltà u l-flessibbiltà li je[tie;u biex jg[inu lit-tfal fl-iskejjel kif ukoll fid-djar tag[hom,” spjega George Borg, Direttur tas-Servizzi tal-Istudenti. Imfassal apposta biex jintu]a ma’ tfal ta’ kull età u livell ta’ abbiltajiet, kif ukoll metodi differenti ta’ a//ess, il-Motion Tablet CL900 jinkludi ]ew; ver]jonijiet ewlenin ta’ softwer g[allkomunikazzjoni. Din itteknologija ta[dem b’Windows 7 u tinkludi speech engine u firxa wiesg[a ta’ vu/ijiet f’[afna lingwi differenti, inklu] il-Malti. Jista’ wkoll ikun immuntat fuq kwalunkwe si;;u tar-roti, walker jew qafas tas-sodda, u
Il-Ministru Dolores Cristina u mart il-Prim Ministru s-Sinjura Catherine Gonzi, jippre]entaw teknolo;ija komunikattiva ;dida lillAccess to Communication and Technology Unit
ja[dem g[al jum s[i[ fuq charge wie[ed g[all-aktar mobbiltà. “Il-komunikazzjoni hi punt /entrali g[ar-relazzjonijiet, l-
L-HSBC Malta Foundation qed tappo;;ja servizzi li jtejbu l-kwalità tal-[ajja ta’ [afna tfal u familji
identità tag[na, u l-modi kif nitg[allmu,” qalet il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol, Dolores Cristina. “L-appo;; tal-HSBC Malta Foundation g[all-ACTU hu e]empju /ar tasSostenibbiltà Korporattiva fil-prattika g[ax b’hekk ilFondazzjoni qed tappo;;ja servizzi li jtejbu l-kwalità
tal-[ajja ta’ [afna tfal u familji.” ACTU jaqa’ ta[t idDirettorat g[as-Servizzi Edukattivi, u jinkludi tim ta’ terapisti okkupazzjonali, terapisti tal-lingwa, u Learning Support Assistants b’ta[ri; spe/jalizzat biex jirrakkomandaw u jimplimentaw strate;iji g[al
komunikazzjoni a[jar. “It-tfal u l-istudenti li qed jiffa//jaw sfidi edukattivi jew ta’ komunikazzjoni g[andhom jir/ievu appo;; bl-g[ajnuna ta’ teknolo;ija ;dida biex jindirizzaw dawn l-isfidi kmieni u b’mod aktar effettiv,” qalet Catherine Gonzi, Chairperson talHSBC Malta Foundation.
c
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
10 Opinjoni
Mirja, [;ie;, kotba, fniek Wara dawra madwar mirja tajjeb li l-qarrej jiltaqa’ ma’ /ertu Charles, li qatt ma kien Karmenu. Waqt li qed iqalleb ir-ramel bil-bastun, f’daqqa jsib /appa [;ie;, [oxna, dawl minnha ma jg[addix, setg[et kienet bi//a minn flixkun, tazza, bi//a mill-[;ie;a ta’ tieqa. Kienet bi//a [;ie;a? Jew ;ebla li tiswa [afna. Tista’ ting[alaq f’kuruna tad-deheb, tista’ titniffed b’wajer u ssir ;ojjell. Bi//a [annieqa, jew dawl ta’ a[dar mitfi fuq saba’. Iterraq il-[sieb u jg[a;;el. “Aktarx fl-a[[ar mill-a[[ar kienet tassew [a;ra prezzju]a, xi [a;a li Prin/ipessa sewda kienet libset u hekk i;;erri subg[ajha fuq wi// l-ilma waqt li kienet bilqieg[da fuq il-poppa ta’ dg[ajsa tisma’ lilsiera jg[annu waqt li jaqdfu tul il-bajja.” La kien sab te]or, Charles seta’ jitlaq kollox warajh. U sie[bu…” (Solid Objects).
“F’daqqa l-mera bdiet ixxerred fuqha dawl li donnu kien se jwaqqafha, qisu a/idu li kien gidem u qata’ barra dak li ma kienx me[tie; u bla b]onn u j[alli biss dak li hu. Kienet dehra tas-se[er.” (Virginia Woolf - The Lady in the Looking Glass). Il-mera li ;;ieg[lek ta[seb Isabella qed tixjie[, hekk qed tg[idilha l-mera. Imma lmera ma tafx [sibijietha, [olmietha, it-tifkiriet tag[ha. Taf biss l-o;;etti li hemm fil-kamra. Il-mera ;;eg[ilha ta[seb, dakinhar tas-Sibt f’jum sabi[ tas-sajf. Il-mera tara munzell ittri mqeg[din fuq xulxin. Isabella kienet g[anja, mag[rufa, kienet terrqet madwar id-dinja. Imma fla[[ar mill-a[[ar din il-mera x’tambiha?
Virginia Woolf tlaqqag[na ma’ mera o[ra. {sibijiet o[ra f’nofs Jannar ta’ din is-sena meta dehret marka fuq [ajt. Meta ratha l-ewwel darba? Meta kienet /kejkna? Je[tie; li ta[seb sewwa. Ilmo[[ jist[ajjel qisu dak ta’ tarbija. Tg[id il-marka g[amilha musmar? Kif ma hemmx toqba? Misteru. Log[ba tal-[olqien Misteru l-[ajja tal-bniedem f’dinja fejn xejn ma hu mag[ruf, kollox log[ba tal[olqien qalb si;ar tal-injam u
Il-qoxra tal-ktieb ‘The Lady in the Looking Glass’ miktub minn Virginia Woolf
tal-gazzetti. Il-marka twassal lill-qarrej lejn mera o[ra. “Li kellha l-mera ssir bi//iet, iddehra tag[ha, u x-xbieha romantika bl-a[dar b[al dak ta’ qieg[ ta’ mas;ar ma tibqax hemm, u tibqa’ biss ilqoxra ta’ bniedem li jarawha nies o[ra, x’dinja tibqa’, bla
arja, vojta, g[era, tag[ti filg[ajn? Dinja li ma g[andniex ng[ixu fiha. Meta ni;u wi// imb wi// f’karozzi u ferroviji a[na qed in[arsu fil-mera..., il-le[[a bla [;ie; f’g[ajnejna.” (The Mark on the Wall).
Wirt kbir basta....
Missier i[alli lil bintu wirt kbir basta li hi taqra l-kotba kollha li hemm f’ librerija kbira. Hi u s[abha nisa jwaqqfu so/jetà biex g[al [ames snin jaqraw kotba u ji;bru tag[rif ta’ siwi dwar ilbnedmin, b’weg[da li jibqg[u xebbiet u jiltaqg[u [ames snin wara. Ti;i l-ewwel gwerra dinjija qattiela tal-bnedmin. Meta jiltaqg[u jistaqsu lil xulxin x’se jag[mlu huma, li ma jafux ir;iel, biex il-;ens uman jibqa’ fid-dinja. (A Society). Wara dawn il-qarrejja xebbiet, il-qarrej jibda j[ejji ru[u biex jiltaqa’ mal-fniek. Mara ]]ew;et u jkollha tie[u isem u kunjom ]ew;ha. Imma ismu ma jog[;obhiex. Iddehra ta’ ]ew;ha ma taqbilx ma’ ismu.
minn Joe Cassar stcassar@maltanet.net
T[ares lejh. Tinteba[ li qisu fenek u a[jar tibda ssejja[lu hekk. Taf bilFran/i] u hekk il-kelma fenek tinqaleb f’“lappin”. Darba waqt mixja jaraw fenek salva;; sabi[. Lil ]ew;ha t[obbu u g[alhekk tie[u l-isem ta’ Lapinova. “Hu kien is-sultan Lappin, hi s-sultana Lapinova. Kienu g[alkollox il-kuntrarju ta’ xulxin, hu kien me[jiel u jaf fejn g[andu jasal, hi kienet [siebha hemm, trid minn [addie[or. Hu kien isaltan fuq iddinja [abrieka tal-fniek, iddinja tag[ha kienet post bla wens, mistur fejn hi kienet laktar ti;;erra f’dawl ta’ qamar. B’dankollu l-oqsma tag[hom kienu jmissu ma’ xulxin, kienu s-sultan u ssultana tal-art tal-fniek u llibri” (Lappin and Lapinova). {ames novelli ta’ Virgina Woolf fis-sensiela ta’ kotba li semmejt il-;img[a l-o[ra ta[t ir-ras ‘Il-{rejjef ta’ Ludmilla’.
{ajr lil Agenda Book Shop
Isabella qed tixjie[, hekk qed tg[idilha l-mera. Imma l-mera ma tafx [sibijietha, [olmietha, it-tifkiriet tag[ha. Taf biss l-o;;etti li hemm fil-kamra
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, {amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Fri]a ;dida u antika B[alissa, madwar il-pajji], il-Labour g[andu billboards dwar il-Kungress Laburista li juru tifla suppost t[ares lejn futur li jg[aqqad lil-Labour. Imma jekk it-tifla tal-billboard g[andha lil missierha ja[dem bil-paga minima, [adet do//a kies[a g[ax l-unika idea li Muscat [are; biha filKungress tal-Labour ma kinitx dwar xi g[aqda imma hi li jiffri]a l-paga minima. Il-fri]a Mintoffjana
Edward Scicluna, li qed jaspira li jkun ilMinistru tal-Finanzi fi Gvern tal-Labour, qed jipprova jo[loq il-[rafa li l-Mintoffianomics kienet xi sistema ekonomika brillanti. U issa hu /ar li lideat tal-ekonomija Mintoffjana li Edward Scicluna qed jg[id li jrid jer;a’ jda[[al f’Malta mhumiex tieg[u biss imma wkoll, u aktar, ta’ Muscat. G[ax: • i/-cheap labour g[all-[addiema, • il-korpi b’dixxiplina militari u bla drittijiet ta’ xejn, • il-kontrolli politi/i, so/jali, teknolo;i/i u ekonomi/i, • l-imma]]rar tal-unions [alli ma jitolbux pagi tajbin, • in-nuqqas ta’ opportunitajiet ta’ edukazzjoni u ta[ri;, u
• l-fri]a fil-pagi g[al snin s[a[ kienu l-ba]i talekonomija Mintoffjana. Weg[da pubblika
Hu /ar ukoll li min irid jiffri]a l-pagi qal lil Muscat biex din mhux iweg[idhielu fil-privat biss imma li, biex jie[u lil Muscat bis-serjetà, Muscat irid iweg[idha wkoll fil-pubbliku. U mnalla. G[ax issa nafu li Muscat hu biss kopja tal-passat talLabour bil-fri]a tal-pagi li l-[addiema batew g[alle;i]latura kollha ta[t l-a[[ar Gvern s[i[ talLabour. Il-fri]a ;;ib il-qg[ad L-isku]a tal-a[[ar Gvern Laburista kienet li /cheap labour u l-fri]a fil-pagi jo[olqu l-impjiegi. Imma – bil-maqlub – bil-fri]a fil-pagi kien hawn qg[ad ta’ 10 fil-mija, ji;ifieri, kieku llum, 15,000 [addiem jirre;istraw. Kien Mintoff stess li ammetta li xtaq li kien jaf i;ib ix-xog[ol daqs kemm kien jaf jobrox il-flus. U l-qg[ad jibqa’ l-g[arqub ta’ Akille ta’ kull Gvern tal-Labour. Rigress so/jali L-idea ta’ Muscat ta’ fri]a fil-paga minima tixhed ukoll ir-rigress so/jali li qed ja[kem lil-Labour. Hu lil min qieg[ed fil-livell tal-paga minima – bl-anqas
paga – li gvern ta’ solidarjetà jrid jg[in. Dan hu [addiem li ma jikkuntentax joqg[od id-dar fuq isservizzi so/jali imma, la jista’ ja[dem, iqum filg[odu u jmur g[ax-xog[ol, [afna drabi xog[ol fi]iku. }ieda ta’ €1,000 fil-paga minima Il-Gvern Nazzjonalista – g[ax hu Gvern ta’ solidarjetà u qalbu mal-[addiema, • ne[[a t-taxxa minn fuq il-paga minima u anke
minn fuq pagi og[la, fl-a[[ar erba’ snin u nofs ]ied il-paga minima b’elf ewro fis-sena, • g[amel skemi biex il-[addiem bil-paga minima jit[arre; f’[iliet ;odda u jit[allas aktar, • tul din il-le;i]latura [oloq 20,000 impjieg ;did biex kull [addiem ikun jista’, jekk irid, ifittex xog[ol a[jar, isibu u javanza. Min-na[a ta’ Muscat, ir-ritorn g[all-passat jirrepeti l-istess tka]bir tal-[addiema li l-Labour g[amel bil-fri]a, bit-taxxa anke fuq il-paga minima, bil-korpi u bil-qg[ad. Min qal lil Muscat biex dak li jwieg[du fil-privat iweg[idhulu fil-pubbliku [aqqu prosit, mhux g[allidea tal-fri]a – g[al dik ]gur ma [aqqu l-ebda prosit – imma g[ax xeg[lilna dawl fuq dak li hu tassew Muscat. •
Id-differenza bejn i]-]ew; partiti tkompli tikber Fl-a[[ar jiem i]-]ew; partiti politi/i f’pajji]na indirizzaw mass meeting kull wie[ed. M’iniex se nid[ol fil-mertu li b[al dan i]-]mien sena lPartit Nazzjonalista dejjem jindirizza attività politika ta’ din ix-xorta min[abba l-festi tal-Indipendenza waqt li din id-darba l-Malta Labour Party ra kif jag[mel biex jivvinta sku]a ta’ kungress politiku biex jisraq ftit l-attenzjoni talmedia. Id-differenza
Se nitkellem dwar dak li skont jien kienu l-akbar differenzi bejn i]-]ew; mexxejja u partiti. Fuq na[a kien hemm il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li b’ton ta’ kura;; wassal ilmessa;; tieg[u lill-partitarji li kellu quddiemu u lil dawk leluf l-o[ra li segwew iddiskors tieg[u permezz tal-
mezzi tax-xandir. Fuq in-na[a l-o[ra kien hemm il-Kap tal-Oppo]izzjoni li quddiem l-attendenza li kellu quddiemu g[a]el li jg[olli le[nu u jinfexx f’g[ajjat sfrenat li kultant kien a//essiv u ming[ajr ra;uni. Ming[ajr il-b]onn li jkun isteriku, il-Prim Ministru tkellem dwar is-su//essi talPartit Nazzjonalista fil-Gvern, l-isfidi li kellu u g[adu qed i[abbat wi//u mag[hom b[ala Prim Ministru kif ukoll il;ejjieni ta’ pajji]na. Gonzi tkellem b’mod fattwali u elenka punti li jikkonfermaw l-akbar kisbiet tal-Partit Nazzjonalista f’dawn l-a[[ar snin. Politi/i li [allewna u li taw kontribut kbir B[ala kap tal-Partit
Nazzjonalista, Gonzi ma ddejjaq xejn jitkellem dwar il-
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi semma lil dawk il-politi/i li [allewna u li kienu ta’ unur g[al pajji]na, i]da l-MLP kulma g[amel hu li [eba l-imkatar li g[al snin twal [ammru l-u/u[
passat tal-partit tieg[u, ilpre]ent u l-futur. Fuq kollox, kellu l-unur li f’okka]joni b[al din u quddiem Fosos nies, isellem il-memorja ta’ politi/i kbar li [admu filPartit Nazzjonalista u li llum m’g[adhomx mag[na. Lawrence Gonzi u l-Partit Nazzjonalista m’g[andhomx g[alfejn jiddejqu jsemmu lil dawn in-nies g[ax l-istorja glorju]a tal-partit tag[na turi bi/-/ar li kienu dawn l-istess individwi li wasslu lil pajji]na g[at-triq li ninsabu fiha llum. Mhux l-istess jista’ jing[ad g[al Muscat. Il-mass meeting ta’ nhar is-Sibt li g[adda kien sforz kbir g[all-MLP biex jag[tu l-impressjoni li dawn inbidlu. Biddlu l-bnadar talpartit waqt li ma [allewx lillpartitarji tag[hom ju]aw limkatar il-[omor bl-emblema l-antika li g[al tant snin xejru biha lil Dom Mintoff, Karmenu Mifsud Bonnici u Alfred Sant. Jist[u mill-passat tag[hom
Din kienet prova /ara li talMLP qed jist[u mill-passat tag[hom. Kieku ma kienx
hekk, ma kinux jag[mlu hekk u jwaqqfu lil min kellu t-torca l-antika. Il-Partit Nazzjonalista qatt m’g[amel hekk u qatt mhu se jag[mel dawn ilkummiedji g[ax l-istorja talemblema tag[na hi parti missu//ess kontinwu ta’ pajji]na li tul is-snin reba[ sfida fuq o[ra. Il-maduma tal-Partit Nazzjonalista rat lil pajji]na jirba[ diversi elezzjonijiet importanti ta[t diversi mexxejja kbar, rat lil pajji]na jikseb l-Indipendenza, iwaqqaf il-vjolenza f’pajji]na, rat lil pajji]na jid[ol fl-Ewropa kif ukoll rat lil pajji]na jsa[[a[ lekonomija tag[na minkejja li a[na l-i]g[ar pajji] fl-Unjoni Ewropea. Il-bandiera tal-Partit Nazzjonalista g[andha storja kbira u li kull partitarju Nazzjonalist g[andu biex ikun kburi biha. L-ebda Nazzjonalist m’g[andu g[alfejn jist[i jxejjer ilbandiera li g[al tant snin rat lil pajji]na ji//elebra reb[iet importanti. Mhux l-istess jista’ jing[ad g[all-bandiera bl-emblema lantika tal-PL, jew a[jar talMLP. Joseph Muscat u tal-
minn David Casa david.casa@europarl.europa.eu
Labour jist[u mill-passat tag[hom. U xi ng[idu dwar it-ton qawwi li tkellem bih Muscat waqt l-attività ta’ nhar is-Sibt li g[adda. Muscat deher irrabjat u kultant anke mifxul fi kliemu stess. L-attitudni fid-diskors tieg[u ma tag[milx sens meta internament tal-Labour qed jifta[ru bil-vanta;; sostanzjali li g[andhom fuq il-Partit Nazzjonalista skont l-a[[ar st[arri;. X’qieg[ed jirrabjah Allura nistaqsi, x’qed
jirrabja lil Muscat biex tkellem b’dan il-mod u b’dan it-ton^ I]-]mien jag[tina parir u konvint li meta ji;i l-mument tal-g[a]la l-poplu Malti se jkun qed jer;a’ jag[]el lil dak il-mexxej u partit politiku li dejjem wasslu lil pajji]na g[as-su//ess mixtieq.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
FRANZA IN-NAZZJONIJIET UNITI
L-Og[la Qorti Barack Obama tikkonferma s-sentenza jikkundanna fil-ka] tat-tanker ‘Erika’ l-estremi]mu Il-President tal-Istati Uniti Barack Obama [e;;e; biex il-Mexxejja tad-dinja jing[aqdu kontra l-estremi]mu waqt diskors li g[amel lill-Assemblea :enerali tan-NU fi New York u f’summit li qed jittratta fuq kollox linkwiet tal-Lvant Nofsani. Obama sostna li hu lobbligu tal-pajji]i kollha li jitkellmu bis-sa[[a kontra l-vjolenza u rrefera kemmil darba g[all-Ambaxxatur Amerikan Christopher Stevens li nqatel jiem ilu waqt in/identi vjolenti filbelt Libjana ta’ Benga]i. Intant, il-President Amerikan g[amilha /ara li pajji]u ma jippermettix li l-Iran jikseb arma atomika u li l-Istati Uniti se tag[mel ‘dak kollu me[tie; biex tevita l-isfida ta’ Irannukleari li ma titra]]anx kif ;ieb u la[aq’. Il-programm nukleari talIran u l-konflitt fis-Sirja spikkaw waqt id-diskorsi tal-biera[ fl-Assemblea tan-NU, u fejn anki ng[atat importanza kbira lillprotesti ri/enti li se[[ew tul id-Dinja Musulmana wara /-/irkolazzjoni talfilmat li j]ebla[ lill-Profeta Mohammad; il-Fundatur tal-I]lam.
Il-President Obama waqt id-diskors fi New York (Reuters)
Intant, Obama akku]a lill-Iran b’li qed ‘jg[in i]omm dittatorjat fil-poter ;ewwa s-Sirja’ u sa[aq li issa wasal i]-]mien li jispi//aw i]olati dawk lentitajiet (pajji]i) bi prin/ipju politiku ewlieni li jibba]a fuq il-mibeg[da tal-Istati Uniti, l-I]rael jew il-Punent. Obama sejja[ mill-;did ‘biex jispi//a r-re;im talPresident Sirjan Bashar alAssad u t-tbatija tal-poplu (fis-Sirja)’ u wara li sSegretarju :enerali tan-NU Ban Ki moon feta[ issummit b’referenza g[asSirja li fissritha b[ala ‘katastrofi re;jonali li kapa/i t[alli impatt g[allkumplament tad-dinja’.
L-Og[la Qorti ta’ Franza – il-Cour de Cassation – ikkonfermat il-kundanna g[all-kumpanija ta]-]ejt Total SA b’konnessjoni malin/ident tal-1999 bit-tanker ta]-]ejt Erika li spi//a jikka;una di]astru ambjentali wara li nqalbu ’l fuq minn 30,000 tunnellata fuel flin[awi tal-kosta tal-Atlantiku. Il-verdett hu daqqa ta’ [arta g[al Total li ttamat li setg[et te[les mill-[tija konnessa ma’ wa[da millag[ar di]astri ta’ dan it-tip g[al Franza. L-avukati tag[ha intant [asbu li setg[u jaqilbu l-verdett tal-Qorti ta’ Pari;i li kienet ikkonfermat ir-responsabbiltà kriminali
ta’ Total rigward il-firxa ta]]ejt mhux irraffinat u ladarba l-Erika nqasam f’bi//iet matul maltempata. Sadattant, il-kumpanija Total kellha t[allas multa ta’ 375,000 ewro u kwa]i 400 miljun ewro lill-gruppi li [adu [sieb it-tindif tal-kosta. Fl-istess [in, u waqt li ma kien hemm l-ebda /ans li lkumpanija tirkupra dawn ilflus, l-avukati tag[ha ttamaw li setg[u jaqilbu d-de/i]joni tal-qorti fuq il-ba]i li l-Erika (ta’ sidien Taljani) kien qieg[ed barra l-ib[ra Fran/i]i u li dan kien qed iba[[ar ta[t bandiera Maltija meta g[ereq – ‘u f’liema sitwazzjoni lli;ijiet Fran/i]i setg[u
japplikaw b’mod limitat’. Il-Cour de Cassation anki dde/idiet, ilbiera[, li Total g[andha ;;orr responsabbiltà /ivili fl-in/ident tal-1999 li ni;;es il-kosta Fran/i]a talMajjistral u fejn – b[ala konsegwenza – inqatlu eluf ta’ g[asafar tal-ba[ar. Min-na[a tag[hom, osservaturi u attivisti talambjent fa[[ru din idde/i]joni b[ala ‘reb[a g[alli;ijiet li j[arsu l-ambjent’ u b[ala verdett kru/jali g[allfutur fejn il-kumpaniji ta]]ejt ‘ikollhom i[allsu’ g[al traskura;ni u ladarba jintu]aw il-vapuri li ma jkunux xierqa g[all-;arr ta’ /erti kunsinni.
IL-LIBJA
Sparaturi barra l-Kungress ta’ Tripli Eks ;ellieda ribelli li jridu g[arfien akbar mill-mexxejja ;odda ta’ Tripli kienu involuti fi sparaturi ‘qosra’ ma’ xulxin barra l-Kungress Nazzjonali fil-belt kapitali ta’ Tripli. L-in/ident se[[ jumejn wara li l-Kap tal-Kungress Libjan Mohammed Magarief [alef li jxolji lill-brigati talmilizzji illegali li ilhom jirrifjutaw biex iwarrbu g[allarmi mindu spi//at il-gwerra tas-sena l-o[ra li eliminat ir-
re;im tal-eks dittatur Libjan Muammar Gaddafi. Mifhum li l-a[[ar sparaturi kienu dovuti g[al argument waqt dimostrazzjoni u blin/identi jenfasizzaw l-istat prekarju tas-sigurtà fil-pajji]. L-in/identi wasslu g[allevakwazzjoni ta’ xi politi/i mill-bini tal-Kungress u li marru ;o lukanda vi/in; bilqawwiet tas-sigurtà jag[lqu la//essi g[all-in[awi filwaqt li sparaw fl-ajru bil-[sieb li
jikkontrollaw is-sitwazzjoni. L-Armata tal-Libja nhar il{add insistiet biex l-entitajiet ‘illegali’ armati fi Tripli u lmadwar ‘jitilqu mill-in[awi li suppost huma kontrollati millIstat jew mill-militar’ inkella kienu se jitke//ew bil-forza. Kollox jindika li l-Armata Libjana riedet tisfrutta l-a[[ar ]blokk fis-sitwazzjoni u wara li fil-jiem ta’ qabel kien se[[ l-irtirar ta’ milizzji minn Benga]i u Derna.
L-AKKADEMJA TAL-FILMS EWROPEA
L-attri/i Helen Mirren se ting[ata unur spe/jali f’Malta L-attri/i Britannika Helen Mirren se ting[ata premju li jirrikonoxxi dak kollu li kisbet fil-karriera tag[ha ming[and il-European Film Academy u ladarba din lorganizzazzjoni tqassam ilpremjijiet annwali f’Di/embru. Fil-fatt Mirren, li llum g[andha 67 sena u li mag[rufa l-aktar g[allinterpretazzjoni tar-Re;ina Eli]abetta tal-Ingilterra f’The Queen – liema parti reb[itilha Academy Award
(Oscar) – g[andha tattendi /-/erimonja talpre]entazzjoni tal-premjijiet li jsir f’Malta fl-Ewwel ta’ Di/embru. Meta wie;bet g[all-a[bar li ng[atat l-unur b’dedika g[all-European Achievement in World Cinema, Mirren qalet li hi ‘kienet rawmet l-im[abba tag[ha g[all-arti tal-films ladarba skopriet id-diversità kbira li te]isti fil-qasam talproduzzjonijiet (tal-films) fl-Ewropa’.
Hi kompliet li dan l-unur ifisser [afna g[aliha u t[ossha kburija li qed ting[add b[ala ‘attri/i li tirrifletti t-tradizzjoni Ewropea f’dan il-qasam’. Helen Mirren bdiet ilkarriera tag[ha fis-sittinijiet u l-films tag[ha (g[a//inema) jinkludu Age of Consent, The Long Good Friday u The Madness of King George. I]da kien fl1998, meta qaxxret ilkarattru tar-Re;ina Eli]abetta f’The Queen, li hi
kkonfermat postha tassew fost l-og[la livell ta’ atturi kontemporanji u ta’ fama dinjija. L-attri/i kienet anki innominata g[al Oscar g[allparti tag[ha fil-film The Last Station u fix-xhur li ;ejjin g[andha ter;a’ tid[ol firrwol tar-Re;ina g[al drama ma[dum g[all-palk bl-isem The Audience (miktuba minn Peter Morgan, l-istess script-writer ta’ The Queen) u li jifta[ f’Londra s-sena ddie[la.
Helen Mirren
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
A[barijiet ta’ Barra 13
KOSTA TAL-IVORJU> Suldati lokali jidhru waqt ir-ronda fil-belt ta’ Noe, li tinsab qrib il-fruntiera mal-Ghana. Dan wara li l-pajji] idde/ieda li jer;a’ jifta[ l-ispazju tal-ajru tieg[u g[al titjiriet mill-Ghana u filwaqt li j]omm mag[luqin il-fruntieri tal-art u tal-ba[ar mal-;ar. Is-sitwazzjoni rri]ultat minn sensiela ta’ attakki qattiela li se[[ew il-;img[a l-o[ra f’Abidjan, u wara in/identi simili fi n[awi ta’ Noe li jintu]aw g[al a//ess mill-fruntiera inkwistjoni. (Reuters).
IR-RENJU UNIT
IL-PAKISTAN
Trawmatizzati mid-drones Rapport Amerikan ]vela li /ivili fil-Majjistral talPakistan qed ikunu ‘terrorizzati’ u ‘trawmatizzati’ g[al 24 sieg[a kuljum min[abba l-attakki biddrones li qed jikkon/entraw fuq allegati mo[biet ta’ militanti. Is-Central Intelligence Agency (CIA) qed jie[u [sieb l-attakki b’dawn lin;enji li m’g[andhomx [tie;a ta’ pilota u f’dawn il-ka]i l-iskwadri tas-salvata;; li jmorru fuq il-postijiet spe/ifi/i biex jittrattaw il-midruba wkoll qed jisfaw maqtula waqt attakki segwenti tal-istess drones.
Mifhum li d-drones qatlu l-mijiet tal-militanti filPakistan, kif ukoll fil-Jemen u fl-Afganistan, bilPresident Amerikan Barack Obama jsostni li dawn ilmiri jiffurmaw ‘parti millista tat-terroristi attivi’. Filwaqt li l-attakki biddrones swew il-[ajja ta’ diversi mexxejja tal-AlQaida u t-Taliban filPakistan diffi/li biex wie[ed jevalwa l-iskala tal-imwiet fost /ivili peress li ri/erkaturi indipendenti m’g[andhomx l-a//ess g[az-zoni ddominati mit-tribuijiet qrib il-fruntiera komuni malAfganistan.
IN-NORVE:JA
Ix-xorti tkompli tid[ak Familja residenti fil-g]ira ta’ Austevoll kompliet tgawdi xorti inkredibbli u fejn – g[at-tielet darba – reb[et premju ta’ flus sostanzjali li kompla ‘tradizzjoni’ inkredibbli kull darba li mara fosthom tispi//a twelled. Hege Jeanette Oksnes, omm ta’ 29 sena, b[alissa qed ti//elebra t-tielet reb[a ta’ lotterija ‘fil-familja’ u wara li [uha Tord [a premju
ta’ xi 1.8 miljun ewro, ftit xhur biss wara li din welldet lit-tielet tarbija. Hege welldet g[all-ewwel darba fl-2006 u jum biss wara li missierha Leif kien reba[ mal-miljun ewro fillotterija nazzjonali. Imbag[ad, tliet snin wara, Hege nnfisha reb[et ’il fuq minn miljun ewro proprju f’lejliet it-tieni twelid u meta llum qed tindika li ‘tlett itfal huma bi]]ejjed’.
Il-BBC jitlob sku]a lir-Re;ina fil-ka] ta’ reli;ju] radikali In-network tal-BBC talab sku]a wara li ]vela li rRe;ina Eli]abetta, snin ilu, kienet qajmet it-t[assib tag[ha mal-Ministri Britanni/i rigward l-attivitajiet tarreli;ju] radikali Abu Hamza al-Masri. L-isku]a ng[atat wara li lkorrispondent dwar is-sigurtà Frank Gardner ]vela dettalji ta’ diskursata privata li kellu mar-Re;ina lil Radio 4 talBBC. Sadattant, l-indikazzjonijiet huma li Hamza jista’ jispi//a estradit lejn l-Istati Uniti u wara l-kliem spe/ifiku minna[a tal-Qorti Ewropea tadDrittijiet Umani bba]ata fi Strasbourg (Franza) – bilHome Office ta’ Londra jittama li dan kapa/i jse[[ fi ]mien tliet ;img[at o[ra. Id-de/i]joni tal-Qorti ta’ Strasbourg tfisser li Abu Hamza u erba’ suspettati o[ra dwar it-terrori]mu kapa/i jitressqu g[al pro/essi talqorti li jibba]aw fuq ka]i ta’ terrur fl-Istati Uniti u wara sensiela ta’ dewmien li jmorru lura g[all-a[[ar tas-snin disg[in. L-ewwel darba li Abu Hamza spi//a arrestat kien fl-
ma’ eks Home Secretary (Ministru g[all-Intern) dwar il-ka] spe/ifiku. Hi rari [afna li r-Re;ina
Abu Hamza al-Masri (Reuters)
2004 u Gardner tenna, waqt il-programm Today ( fuq Radio 4) li r-Re;ina kienet esprimiet il-preokkupazzjoni personali dwar il-ka] tarradikali u fi ]mien meta rRenju Unit kien g[adu qed jitmexxa mill-eks Gvern Laburista. Gardner ]vela li r-Re;ina kienet qaltlu, waqt laqg[a privata, li [assitha ddispja/uta g[all-fatt li Abu Hamza ma setax ikun arrestat u minbarra li ]velatlu li kienet tkellmet
tesprimi opinjoni fuq affarijiet b[al dawn u l-BBC – permezz ta’ ittra lill-Palazz ta’ Buckingham – tenna li ddiskursata messha n]ammet privata u li n-network u Frank Gardner jiddispja/ihom [afna talli waslu biex ji]velaw dak li ng[ad u g[al kwalunkwe sitwazzjoni imbarazzanti li setg[et in[olqot. Il-Palazz ta’ Buckingham u l-Home Office ta’ Londra baqg[u ma kkummentawx u meta r-Renju Unit qed jistenna l-i]viluppi ‘fl-impenn g[all-estradizzjoni ta’ Abu Hamza’ lejn l-Istati Uniti wara ;lieda ta’ tmien snin. Abu Hamza hu mfittex g[al allegazzjonijiet li kien involut f’kumplott g[at-twaqqif ta’ kamp g[al ta[ri; ta’ terroristi fl-Istati Uniti kif ukoll dwar sehem fil-[tif ta’ osta;;i talPunent fil-Jemen. F’ka] li jinsab [ati, dan ir-radikali jista’ je[el [abs g[al g[omru u meta ilu jargumenta li f’dawn i/-/irkustanzi ‘kapa/i jispi//a l-vittma ta’ trattament inuman u degradanti’’.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra
IL-KOREA T’ISFEL> Membri ta’ gwardja tal-unur jag[mlu manuvra spettakolari bl-azzarini tag[hom waqt dimostrazzjoni organizzata fil-kwartieri militari ta’ Gyeryong lejlet l-anniversarju tal-jum iddedikat lill-Qawwiet Armati ta’ dan il-pajji] (Reuters)
Sitwazzjonijiet minn madwar id-dinja...
IT-TAJLANDJA> Sajjied Tajlandi] jaqbad [ut abjad tat-tip ‘tilapia’ li jg[ammar fl-ilma [elu. Dan ir-ritratt ittie[ed f’fish farm fil-provin/ja ta’ Samut Prakarn (Reuters)
IL-:APPUN – IT-TAJWAN> Dan ir-ritratt juri vapur tal-gwardjani tal-kosta :appuni]a (fi/-/entru) u ie[or tal-gwardjani tal-kosta tat-Tajwan (aktar ‘l isfel) ‘jisparaw’ il-;ettijiet tal-ilma lejn xulxin fil-Ba[ar tal-Lvant ta/-?ina qrib g]ejjer (mag[rufa b[ala Senkaku, fil-:appun, u b[ala Diaoyu fost i/-?ini]i) li dwarhom g[addejja kwistjoni bba]ata fuq il-jeddijiet territorjali u qed tinvolvi lil dawn i]-]ew; pajji]i flimkien ma/-?ina (Reuters)
IN-NIKARAGWA> Tfajjel bil-kostum ji]fen vi/in ]effien liebes b[ala ‘La Gigatona’ fi triq ta’ Managwa. ‘La Gigatona’ hi rappre]entazzjoni tan-nisa Spanjoli ta]-]mien kolonjali u [olquha l-Indjani tan-Nikaragwa biex jirredikolawhom bis-sa[[a ta]-]ifna (Reuters)
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
A[barijiet ta’ Barra 15
L-ISTATI UNITI
Wi// ;did g[al MySpace In-network so/jali MySpace – li fl-a[[ar xhur kellu jg[addi minn gelgul ta’ problemi – [abbar irraba’ ‘riintroduzzjoni’ tieg[u ta[t desinn ;did u meta qed jipprova jikseb lura r-relevanza f’settur ta’ komunikazzjoni mill-aktar popolari. Il-websajt partikulari, li g[andu l-artist u kantant famu] Justin Timberlake fost il-proprjetarji, illum qed ja[seb biex jikkon/entra aktar fuq ilmu]ika, minbarra li joffri integrazzjoni akbar ma’ Facebook u Twitter. Madankollu, MySpace qed jiffa//ja l-kompetizzjoni iebsa minn entitajiet online li joffru konnessjoni bejn artisti u d-dilettanti tal-mu]ika u l-ispettaklu. Skont l-istatistika ta’ comScore, l-udjenza ta’ MySpace hi ta’ 54 miljuni; ji;ifieri ’l isfel sew mill-mijiet tal-miljuni rre;istrati fl-2005 u meta dan il-websajt kien g[adu fl-aqwa tieg[u. Messa;; fuq il-websajt li jirreferi g[ad-disinn ;did isostni li g[alkemm in-network (MySpace) qed jinbena kompletament mill;did, ‘dan g[andu jibqa’ jirrispetta l-g[eruq tieg[u b’mod kru/jali – u f’dan is-sens in-nies se jkollhom il-fa/ilità li jesprimu lilhom infushom bi kwalunkwe mod li jixtiequ’.
L-aircraft carrier ‘Liaoning’, li kien irrenovat minn tip ta’ vapur simili u antik li /-?ina kienet xtrat ming[and l-Ukrajna, jidher ankrat fil-Port ta’ Dalian. (Reuters)
I?-?INA
Jiddebutta l-aircraft carrier ‘Liaoning’ L-ewwel aircraft carrier ta/-?ina iddebutta fis-servizz u filwaqt li g[alissa g[andu jintu]a biss g[al ta[ri;, ilMinisteru tad-Difi]a f’Beijing g[amilha /ara li, ’il quddiem, g[andu j]id il-kapa/itajiet tieg[u biex jiddefendi l-interessi tal-istat. Il-‘Liaoning’ – twil xi tliet mitt metru u li ssemma wara l-provin/ja fejn saret renovazzjoni dovuta – beda l[ajja fuq il-ba[ar b[ala vapur ‘Sovjetiku’ tal-Ukrajna u li mbag[ad inxtara mi/-?ina. Sadattant, id-debutt tal-air-
craft carrier (li g[alissa mhux qed i;orr ajruplani) hu anki sinifikanti, fi ]mien meta l-:appun u pajji]i o[ra fir-re;jun tennew it-t[assib tag[hom dwar is-sa[[a navali ta/-?ina li aktar, kulma jmur, qieg[da tikber. Filwaqt li /-?ina u l:appun g[addejjin b’tilwima ta[raq dwar grupp ta’ g]ejjer polemiku]i fil-Ba[ar talLvant ta/-?ina, diversi pajji]i o[ra mix-Xlokk tal-Asja wkoll qed ikollhom id-differenzi ma’ Beijing rigward territorji fiz-zona spe/ifika.
Fl-istess [in – u fi ftit ;img[at o[ra – g[andu jittella’ l-Kungress tal-Partit Komunista f’Beijing li mistenni jwassal g[al transizzjoni ta’ poter lill-;enerazzjoni ;dida ta’ Mexxejja ?ini]i. Il-‘Liaoning’ ing[ata formalment lin-Navy ?ini]a waqt /erimonja fil-Port ta’ Dalian fejn attendew fost o[rajn l-og[la Mexxejja talpajji]. Intant, il-Ministeru tadDifi]a ta/-?ina [are; stqarrija fis-sens li dan l-aircraft
carrier hu ta’ sinifikat partikulari ‘g[aliex i]id ilkapa/ità tal-kumbattimenti g[all-qawwiet tal-ba[ar ?ini]i g[al livell modern’. Osservaturi barranin ukoll jaqblu li l-introduzzjoni talewwel aircraft carrier tenfasizza l-istatus ta/-?ina b[ala poter li dejjem qed jikber u meta l-Mexxeja Komunisti f’Beijing qeg[din jonfqu lbiljuni biex jimmodernizzaw il-qawwiet militari bl-iskop li din il-qawwa tkun anki riflessa lil hinn sew mill-fruntieri tag[hom.
IR-RENJU UNIT
L-eliminazzjoni ta’ tifkiriet koroh x’aktarx li utli g[al kontra t-trawma Ri/erka ;dida qed tg[id li n-nies jistg[u jkunu m[arr;in biex jinsew il-memorji koroh, u fost tamiet dwar ]vilupp ;did fit-trattamenti g[addipressjoni jew il-kundizzjoni mag[rufa b[ala post-traumatic stress disorder. L-istudju tal-psikolo;isti flUniversità ta’ St Andrews ji]vela li l-individwi jistg[u jkunu mg[allmin kif ‘iwarrbu’ sentimenti asso/jati mattifkiriet emozzjonali; b’dan ifisser potenzjal aqwa g[al trattament fi/-/irkostanzi. Ir-ri/erka turi li g[alkemm l-individwi jkunu jistg[u jiftakru – u bi pre/izjoni lkaw]a ta’ xi avveniment trawmatiku, it-ta[ri; kapa/i jg[inhom jinsew il-konseg-
wenzi u ‘l-impatt personali asso/jat mal-memorja’. It-tabiba Saima Noreen u lProfessur Malcolm MacLeod – mill-Iskola tal-Psikolo;ija (f’St Andrews) – [adu [sieb ir-ri/erka, b’ Noreen, b[ala lawtur ewlieni, tg[id li lkapa/ità li tg[in persuna tag[raf u tinterpreta avvenimenti emozzjonali mill-passat personali tag[ha tifforma ‘lba]i ta’ dak li a[na’ b[ala individwi. Hi kompliet li r-ri]ultati talistudju juru li l-individwi jistg[u jkunu m[arr;a biex ma ja[sbux dwar memorji ta’ relevanza u sinifikat personali (g[alihom). Fl-istess [in, irri]ultati jipprovdu l-aktar provi ‘diretti’ li l-bniedem
g[andu spe/i ta’ kontroll fuq ‘il-memorja awtobijografika tieg[u’.
Setg[u jinsew dak li se[[ u l-mod kif affettwalhom l-emozzjonijiet Ir-ri/erka kienet tinvolvi parte/ipanti li ;;eneraw tifkiriet emozzjonali b’reazzjoni g[al /ertu kliem ;eneriku inti]i biex jipprovdu stimolu xieraq. Il-parte/ipanti kienu mitluba jiftakru l-kaw]a ta’ avveniment minbarra l-konsegwenzi tieg[u u t-tifsira (jew impatt)
sussegwenti g[all-individwu spe/ifiku. Imbag[ad kull parte/ipant kien mitlub li jipprovdi kelma wa[da li kienet personali g[alih u li ;;eddidlu l-memorja. F’sessjoni sussegwenti, ilparte/ipanti ntwerew il-konnessjoni bejn il-kliem ;eneriku u l-kliem personali ‘tag[hom’ waqt li ;ew mitluba biex jew jiftakru fil-memorja asso/jata mal-kliem inkella biex ma ja[sbux dwarha. Il-punt interessanti hu li filwaqt li r-ri]ultati ji]velaw li lepisodju ‘awtobijografiku’ s[i[ ma spi//ax minsi, in-nies su;;etti g[all-istudju nsew iddettalji asso/jati mal-memorja inkwistjoni.
U b[ala fattur spe/ifiku, lindividwi setg[u jiftakru xi kkaw]a l-avveniment – i]da setg[u jinsew dak li se[[ u lmod kif affettwalhom l-emozzjonijiet. Il-Professur MacLeod, koawtur tal-istudju, tenna li lkapa/ità ta’ persuna li tapplika ru[ha g[al din ‘is-sistema biex tinsa b’mod intenzjonali’ kapa/i tkun importanti g[allbniedem u l-[ila tieg[u biex i]omm f’mo[[u d-dehriet pre/i]i ta’ ‘dak li a[na u dak li nixbhu’. Ir-ri/erka spe/ifika, iffinanzjata mill-British Academy, qed tidher filJournal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
16
Indipendenza 2012 17
Indipendenza 2012
Rotta tal-Arti 2012 minn Clinton Sammut, ritratti> Brian Grech
G[as-seba’ sena konsekuttiva lPartit Nazzjonalista laqa’ fi [danu lattività Rotta tal-Arti, li tittella’ fidDar ?entrali b[ala parti mi//elebrazzjonijiet tal-Indipendenza. Kien fil-11 ta’ Settembru meta numru ta’ artisti Maltin ta’ [iliet varji tellg[u u esponew numru ta’ esibiti fid-Dar ?entrali biex ikunu
jistg[u ji;u ammirati minn dawk kollha pre]enti li ji;u apposta biex jaraw dawn il-[iliet fl-aqwa tag[hom. It-talent lokali hu wie[ed sinjur kemm fil-[ila, l-imma;inazzjoni i]da wkoll fit-teknika u l-materjal u]at. Fil-fatt, ix-xog[lijiet li kienu esibiti kienu jvarjaw minn pittura, tinqix u
skultura fil-;ebla Maltija jew filbron] g[al xog[lijiet fi/-/eramika u l-fu[[ar. L-arti u d-disinn minn dejjem kienu f’qalb dan il-poplu u xhieda ta’ dan narawha f’monumenti uni/i u mill-aktar antiki fosthom fit-tempji neoliti/i u fl-g[erien. Din it-teknika u arti baqg[et ti]viluppa mas-snin
sakemm saret wa[da elaborata li turi l-[ila, id-dedikazzjoni i]da fl-a[[ar mill-a[[ar turi l-kapa/ità tal-artist innifsu. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ddeskriva t-320 bi//a xog[ol ta’ madwar 190 artist b[ala “Festa kollettiva ta’ arti Maltija minn idejn ulied pajji]na.”
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
18 Ittri
Inizjattiva tajba mill-Asso/jazzjoni Maltija tal-Azzjonisti }g[ar Sur Editur, Na[seb li [afna b[ali mhumiex esperti flinvestiment u g[alhekk jaraw fejn iqieg[du dak li faddlu g[ax ikunu jixtiequ li jir/ievu ritorn fuq flushom. Hu g[alhekk li f’pajji] b’li;ijiet li j[arsu lill-individwu mill-[sara, wie[ed jistenna li dak li jkun qala’ b’tant [idma u fuq medda ta’ ]mien, meta jinvesti ma jarahx itir mar-ri[. Ritorn xieraq fuq l-investiment jag[millek ilqalb tkompli tinvesti u hekk tkun qed tkompli tg[in lill-pajji]. I]da ritorn wisq ]g[ir, xejn jew anke telf ta’ parti jew il-kapital kollu li tkun
;emmajt jiskura;;ixxi malli twarrab dik ix-xi [a;a biex t[allihom f’idejn min ikollu b]onn leluf biex iwettaq attività ekonomika li tirrendi. Hi g[alhekk inizjattiva tajba dik li organizzat l-Asso/jazzjoni Maltija tal-Azzjonisti }g[ar b’konferenza edukattiva fuq it-tema tal-qlig[ u t-telf. Barra minn Malta jsiru bosta konferenzi b[al din li fihom investituri privati jiltaqg[u u jiddiskutu bejniethom biex jg[inu lil xulxin.
S. Debono
{al Kirkop
Tal-Labour comics wa[edhom Sur Editur, A[na tal-Partit Nazzjonalista g[andna biex nifta[ru bilPrim Ministru Lawrence Gonzi li dejjem jimxi mas-sewwa akkost li anke jbati hu u l-partit fil-Gvern. Fil-ka]i li se[[ew fil-Parlament matul din is-sena, bl-Oppo]izzjoni Laburista tie[u vanta;; politiku b’opportuni]mu sfrenat, il-Prim Ministru baqa’ konsistenti, sod u dejjem kien ta’e]empju. G[all-kuntrarju ta’ dan, kull persuna fi [dan il-Labour li g[amel atti []iena qatt ma twiddeb minn Muscat, anzi Muscat issekonda lil dawn il-persuni b[alma g[amel fil-ka] ta’ Joe Grima, tal-Perit Buhagiar fuq l-i]ball tat-toroq talMosta fejn qal li kien ]ball, u o[rajn. Dan hu xempju ta’ di]onestà li g[addej biha Muscat g[ax jib]a’ minn s[abu li jitilquh. Qatt ma rajna lil xi [add jitne[[a minn Muscat g[all-[sara li jkun g[amel, imma [alla kollox g[addej mar-ri[. Veru leader irresponsabbli. Lawrence Gonzi qed juri li lest ikompli jimxi fuq issewwa, filwaqt li Muscat irid jirba[ il-voti b’ingann li qed jo[loq u mhux bil-kapa/ità tieg[u g[ax jaf li ma jasalx. Dejjem mo[[hom fl-istipendji ta]-]g[a]ag[, biex inaqqsuhom, biex l-anzjani j[allsu g[all-pilloli, u f’affarijiet o[rajn li jwe;;g[u lill-poplu. Qatt ma jg[idu [a;a serja, dejjem idoqqu l-istess diska li kul[add xeba’ jisma’. Imaqdru wkoll il-progress li sar f’dawn l-a[[ar erba’ snin. }g[a]ag[, pensjonanti u familjari tib]g[u qatt minn dan ittheddid tal-Labour, g[ax dan hu l-uniku motto li g[andu, b[alma kien fis-snin 70 u 80. Qabel nag[laq irrid ng[id kelma lil Scicluna Comics li fla[[ar sab kappell ji;ih biex jikxfulu /erti affarijiet li [aseb li [add ma kien jafhom. Fost affarijiet o[rajn qal li Mintoff qatt ma kien Ministru tal-Finanzi, meta fil-fatt veru kien, g[ax min iddikjara kien jaf x’inhu jg[id.
G. Busuttil In-Naxxar
Il-car park fil-Furjana Sur Editur, Dan l-a[[ar [ar;et l-a[bar li l-car park ta’ quddiem ilPhoencia Hotel se jitkabbar u se jinkludi ;nien. A[bar tajba [afna. Issa nittamaw u nawguraw li wara dawn is-snin kollha, dan l-imbierek car park jitlesta minn kollox.
G. L. Camilleri
Il-Furjana
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikaz-zjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Volontarjat 19 Il-Vodafone Malta Foundation g[al darb’o[ra re;g[et tat l-appo;; s[i[ tag[ha lil Rockestra, kun/ert b’mu]ika rock millOrkestra Filarmonika ta’ Malta organizzat mill-Malta Community Chest Fund. Dan il-kun/ert jittella’ biex jin;abru fondi g[all-persuni fil-b]onn. G[ar-raba’ sena konsekuttiva l-kun/ert sar fl-MFCC Ta’ Qali s-Sibt 15 ta’ Settembru ta[t il-patro/inju talPresident ta’ Malta George Abela u s-Sinjura Abela. Rockestra ta’ din is-sena kien su//ess enormi b’interpretazzjoni impekkabbli millartisti ta’ w[ud mill-aktar kanzunetti popolari. “Rockestra hu wie[ed mill-avvenimenti laktar popolari tas-sajf u dan deher /ar milleluf ta’ persuni li attendew g[all-kun/ert tasSibt,” qal Martin Gregory mill-Vodafone Malta Foundation. “Meta rajt l-entu]ja]mu kbir u l-mod li bih ipparte/ipat l-udjenza kont il-veru sodisfatt li qed nappo;;jaw avveniment mu]ikali b[al dan. Aktar u aktar g[aliex Rockestra to[loq pjattaforma g[at-talent lokali u tag[ti lillartisti l-opportunità li juru t-talent tag[hom quddiem udjenza kbira. G[alina Rockestra hu avveniment importanti fil-kalendarju tag[na.” L-Orkestra Filarmonika ta’ Malta tat wa[da mill-aqwa prestazzjonijiet tag[ha ta[t id-direzzjoni mu]ikali ta’ Mro. Sigmund Mifsud u d-direzzjoni artistika ta’ Pawlu Borg Bonaci. Il-kun/ert kien jinkludi diski minn gruppi b[al Pink Floyd, Scorpions, Aerosmith, Zucchero, Procol Harum, Adele, Rolling Stones, Bon Jovi, Prince, Led Zeppelin u Santana fost o[rajn. Minbarra l-orkestra [adu sehem ukoll artisti lokali mag[rufa b[al Ivan Filletti, Ira
Su//ess g[al Rockestra 2012
Losco, Pawlu Borg Bonaci ta’ Fakawi, Richard Edwards, Mikaela, Matt ta’ Red Electrick, Glenn Vella, Chris Grech, Paul Sky, Chiara, Claudette Pace u Kenneth Calleja. L-esperjenza g[al dawn l-artisti kienet wa[da unika hekk kif taw wirja spettakolari flimkien mal-65 mu]i/ist tal-orkestra. Ilkorjografija ta]-]fin kienet f’idejn Felix Busuttil minn Yada Dance Company.
Interpretazzjoni impekkabbli mill-artisti ta’ w[ud mill-aktar kanzunetti popolari
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
20 Attwalità
GreenPak tirba[ il-battalja g[ar-rifu]joni tal-eko-kontribuzzjoni Il-membri re;istrati fl-iskema ta’ ri/ikla;; ta’ skart tal-ippakkjar ta’ GreenPak din il-;img[a bdew jir/ievu /-/ekkijiet ta’ rifu]joni g[all-ekokontribuzzjonijiet wara pressjoni li g[amlet GreenPak Coop Society mal-awtoritajiet. Il-materja kienet su;;ett ta’ nuqqas ta’ qbil, fil-fatt GreenPak ilha mill-2005 tinsisti li kumpaniji li qed jie[du sehem fl-iskema tag[ha kellhom dritt ikunu e]entati mill-[las ta’ din l-eko-taxxa peress li huma kienu qed i[allsu g[ar-ri/ikla;; tal-ippakke;;jar li jo[olqu fis-suq. Mario Schembri, Kap E]ekuttiv ta’ GreenPak Coop Society, qal: “Fl-a[[ar ksibna din il-mira importanti. GreenPak dejjem [admet flinteress ;enwin tal-membri tag[ha. Illum, dawk innegozjanti li huma membri ta’ GreenPak qed igawdu l-frott. Dan hu prova li GreenPak dejjem [addnet prin/ipju tajjeb meta tat parir biex lewwel isir ir-ri/ikla;; g[ax dan iwassal g[all-benefi//ji. Dan hu prova wkoll li
GreenPak kellha ra;un fl2006 meta tat parir linnegozjanti li ma kienx hemm l-g[a]la li ma jid[lux fi skema awtorizzata.” F’dawn il-;ranet, membri ta’ GreenPak qed jir/ievu rrifu]jonijiet li ilhom jistennew g[al kontribuzzjoni tal-ekotaxxa li kienu [allsu fis-snin 2006, 2007 u 2008. Matul dan il-perjodu, il-membri [allsu aktar minn €1 miljun f’ekotaxxa; issa dawn il-kumpaniji qed jie[du l-flus lura talli qed jag[mlu ri/ikla;;. L-azzjoni tal-gvern i;;ustifikat g[alla[[ar l-argumenti konsistenti ta’ GreenPak li kumpaniji li jid[lu g[ar-ri/ikla;; m’g[andhomx ukoll ikunu m;ieg[la j[allsu l-eko-taxxa. G[alkemm il-li;i tipprovdiha, permezz tal-Att tal-2004 dwar ilKontribuzzjoni Eko u permezz tal-Avvi] Legali 74 tal-2008, il-Gvern ]amm lura milli j[allas. F’Jannar 2011, l-Ombudsman, l-eks Prim Im[allef Joseph Said Pullicino, wara lment imressaq fl-2009 minn GreenPak, iddikjara li l-isku]i tal-Gvern biex ma jag[tix
GreenPak dejjem [addnet prin/ipju tajjeb meta tat parir biex l-ewwel isir ir-ri/ikla;; g[ax dan iwassal g[all-benefi//ji
e]enzjonijiet mill-eko-taxxa lil dawk il-kumpaniji li kienu qed jie[du sehem fi skemi organizzati ta’ ri/ikla;;, ma kinux a//ettabbli u setg[u j;ibu l-abbu]. Biex ittejjeb l-ambjent Malti permezz ta’ pratti/i tajbin ta’ negozju, GreenPak minn dejjem insistiet li hekk kif produttur isir membru ta’ GreenPak, skema li hi approvata mill-MEPA,
il-Gvern mill-ewwel g[andu jkun obbligat li jag[ti kreditu u e]enzjonijiet. “A[na dejjem iggwidati mill-[sieb li dak li qed tag[mel GreenPak imur lil hinn mis-sempli/i osservazzjoni tar-regolamenti. L-o;;ettiv tag[na hu li ni;bru lura materjal g[ar-ri/ikla;; blinqas spejje] possibbli, in]idu l-impenn ta’ Malta g[arri/ikla;; tal-iskart, u nevitaw
multi tal-UE f’dan il-qasam. Ma tistax tkun sempli/i i]jed minn hekk, i]da f’Malta l-affarijiet jikkumplikaw ru[hom bla b]onn, i]da fl-a[[ar is-sens komun dejjem jirba[. G[alhekk in-negozjant dejjem jaqbillu jissie[eb ma’ GreenPak,” qal Mario Schembri. “Issa nistennew bil-[erqa r-rifu]jonijiet g[all-perjodu 2009-2010, li g[ad iridu jing[ataw.”
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Kultura 21
Kun/ert mill-Istitut Kulturali Malti L-ewwel kun/ert talIstitut Kulturali Malti g[all-ista;un 2012#2013 se jsir nhar il-{add 14 ta’ Ottubru f’Le Meridien Hotel f’San :iljan fis-7 p.m. L-MCI se tippre]enta dduo ta’ vjolinisti Diane Vella u Alex Abela, li se jkunu akkumpanjati fuq ilpjanu minn Elaine Mercieca. Dawn it-tliet mu]i/isti qeg[din jie[du l-istudji talmu]ika bis-serjetà [afna u di;à g[amlu su//essi ;mielhom, minkejja ]]g[o]ija tag[hom. Huma se jdoqqu d-Double Concerto in Re minore ta’ Johann Sebastian Bach. Il-klarinettista Steve Gauci hu di;à stabbilit sew fid-dinja mu]ikali filg]ejjer tag[na. Hu se jdoqq programm virtuoso akkumpanjat fuq il-pjanu minn Christine Zerafa, li akkumpanjatu wkoll biex kiseb b’su//ess id-diplomi ta’ ALCM u LLCM. Il-grupp ta’ ]effiena minn The Ballet School se jippre]entaw numri spettakolari li huma [ejjew apposta g[all-kun/ert talMCI. Id-direttri/i taliskola, Mary Jane Bellia, g[a]let u[ud mill-isba[ ]ifniet mir-repertorju tag[hom biex jifta[ dan lista;un tal-MCI bil-kbir. L-udjenza ]gur li se ssib dan il-programm rilassanti
Ritratt storiku li juri mument importanti meta Dun Luret Callus, b[ala President tal-Banda San Filep, ippre]enta xabla tal-unur lil Lord John Gort, Gvernatur ta’ Malta, f’isem is-so/jetà /ivili ta’ Malta
Programm vokali u strumentali mill-Banda San Filep f’{a]-}ebbu; Se tittella’ wkoll rappre]entazzjoni [ajja tal-Vjatku Il-klarinettista Steve Gauci
u e//itanti fl-istess [in. Huwa bidu xieraq g[al sta;un li se jinkludi kemm artisti Maltin kif ukoll barranin. B[al dejjem, fil-kun/erti tal-Istitut Kulturali Malti kul[add huwa mistieden. Id-d[ul hu bla [las imma donazzjonijiet li jg[inu biex ikunu jistg[u jkomplu jittellg[u dawn il-kun/erti ji;u milqug[a bil-qalb. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb billi //emplu 21338923 jew 99800409, jew billi wie[ed jibg[at email fuq l-indirizz maltacultinst@yahoo.com.
Korsijiet fil-bini tal-presepju Il-Grupp Kulturali Natività fi [dan il-Moviment Kerygma qed jorganizza ]ew; korsijiet ta’ bini ta’ presepju fi/-?entru Kulturali Kerygma fil-Kunvent tad-Dumnikani, ir-Rabat. Dawn il-korsijiet kellhom su//ess kbir fil-parte/ipazzjoni b’talba kbira g[al korsijiet o[rajn. Sar kors g[at-tfal bejn is-sitta u l-g[axar snin, kors fuq disa’ ;img[at li beda l-Erbg[a 11 ta’ Lulju 2012 kif ukoll sar kors g[all-adulti u dawk ’il fuq minn 11-il sena, kors fuq disa’ ;img[at li beda s-Sibt 14 ta’ Lulju 2012. Il-kors tmexxa mill-koppja Antoine u Sera Barbara, nies esperti fil-qasam tal-bini tal-presepju u l-arti tan-Natività. Dawk kollha li pparte/ipaw se jesebixxu l-presepju tag[hom fil-wirja tal-presepji li l-Grupp Kulturali Natività se jorganizza bejn it-8 u s-16 ta’ Di/embru 2012 fil-kunvent tal-Patrijiet Dumnikani, ir-Rabat, Dawk li jixtiequ aktar tag[rif dwar din il-wirja jew jixtiequ jesebixxu l-presepju tag[hom g[andhom jiktbu lil movimentkerygma@gmail.com.
Filmat tal-1944 mi;jub millImperial War Museum ta’ Londra se jkun wie[ed millattrazzjonijiet spe/jali waqt ilprogramm mu]iko-letterarju li se jittella’ nhar is-Sibt 6 ta’ Ottubru 2012 fis-7.30 p.m. filpjazza ta’ {a]-}ebbu; millG[aqda Ka]in Banda San Filep AD1851. L-okka]joni hija tifkira tal[amsin sena mill-mewt ta’ Dun Luret Callus eks President u Direttur Spiritwali tal-istess g[aqda. Il-filmat li kien mi;bud minn fotografu tal-Militar Ingli] juri parti mi/-/erimonja tal-g[oti tax-xabla tal-unur lil Lord John Gort, Gvernatur ta’ Malta. F’din i/-/erimonja li kienet saret fuq inizjattiva talG[aqda tal-Banda San Filep,
Dun Luret b[ala l-President tal-G[aqda kien wie[ed millprotagonisti. Fost il-mu]ika li se ddoqq il-Banda San Filep, ta[t iddirezzjoni ta’ Mro Richard Bugeja, hemm Sword of Honour u Ave Maria, ]ew; kompo]izzjonijiet ta’ Adeodato Gatt, Salve Regina ta’ Mro Richard Bugeja, Recordare Domine ta’ Pietro Paolo Bugeja, Ave Maria ta’ Giulio Caccini u In Memory of Rev Loreto Callus ta’ Mro Michael Ciantar li se jidderie;i din l-istess kompo]izzjoni tieg[u. Jie[du sehem ukoll issopran Joan Mangion, it-tenur Joseph Aquilina u l-kantanta Albertine Abela. Minbarra l-konnessjoni malG[aqda tal-Banda San Filep,
Dun Luret kien Vi/i Ar/ipriet ta’ {a]-}ebbu; g[al 35 sena, prokuratur tal-festa talMadonna tar-Ru]arju u qassis ma[bub [afna mill-poplu g[all-[idma pastorali tieg[u. L-aktar li baqa’ mag[ruf Dun Luret kien g[all-impenn kbir tieg[u biex jie[u l-Vjatku lill-moribondi f’kull [in taljum jew tal-lejl, xitwa u sajf. G[alhekk se jintwera feature fuq il-Vjatku kif ukoll se ssir rappre]entazzjoni [ajja tal-Vjatku mis-St. Philip Pageant Group. Din se ssir nhar il-{add 7 ta’ Ottubru filg[odu. Tibda mill-pjazza g[all-[abta tal-10.15 a.m. Il-programm tas-Sibt hu bla [las u g[alih mistieden ilpubbliku. Min se jattendi huwa mitlub ikun bilqieg[da fis-7.15 p.m.
Kors ;did mid-Dipartiment tal-Istudji Orjentali fl-Ebrajk Modern Id-Dipartiment tal-Istudji Orjentali, filFakultà tal-Arti tal-Università ta’ Malta ilu g[al dawn l-a[[ar tnax-il sena joffri korsijiet f’numru ta’ lingwi Orjentali, b[allG[arbi, l-Ebrajk Klassiku, l-Aramajk, u /?ini]. Dan id-Dipartiment issa g[andu l-pja/ir kbir i[abbar it-tnedija ta’ kors ;did f’lingwa o[ra, dik tal-Ebrajk Modern. Mid-9 ta’ Ottubru 2012, id-Dipartiment tal-Istudji Orjentali se jkun qed joffri kors ta’ filg[axija fl-Ebrajk Modern. Se ssir sessjoni darba fil-;img[a kull nhar ta’
Tlieta mill-5 sas-7 p.m. fuq il-kampus talUniversità. Il-kors jispi//a f’Mejju tal-2013. Il-kors fl-Ebrajk Modern se jintrodu/i lill-istudenti tal-Università u lill-membri tal-pubbliku ;enerali g[al kun/etti ba]i/i fl-Ebrajk I]raelit, b’enfasi spe/jali fuq l-aspetti funzjonali, b’mod spe/jali dawk konversazzjonali, ta’ din il-lingwa. Lapplikanti m’g[andhomx g[alfejn ikollhom xi g[arfien minn qabel tal-Ebrajk Modern, u ma jin[tie;u l-ebda prerekwi]iti. Dan il-kors huwa offrut bla [las.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
22 TV#Radju minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Simpati/i NET Television, 20>30 Il-Kappillan jiltaqa’ ma’ Jason u jinfurmah li z-Ziju Salv mhux sew f’sa[[tu u je[tie; jag[mel xi testijiet. I]da min se jazzarda jg[idlu? Charlie jo[ro; ma’ Katrin u jiekol tu]]ana pastizzi wa[du. Ta’ Cassar jinkwetaw b’dan l-ikel ]ejjed u j[ajru lil Charlie jag[mel xi testijiet ukoll. U Charlie ma tantx hu kura;;u]! Jazon jo[lom [olma kerha b’Salvu, b’Charlie u b’Joe. Il-[olm i[abbar ir-realtà? PC Borg jinsab komdu fl-uffi//ju ta’ Leonard, jaqra l-gazzetta, jiekol u jixrob, sakemm...
Paul Borg Olivier
Beppe Fenech Adami
Michael Falzon
Stefan Zrinzo Azzopardi
Is-sajf politiku Malti Iswed fuq l-Abjad - NET Television, 21>35
Fl-ewwel programm ta’ din it-tieni sena ta’ Iswed fuq l-Abjad se naraw dwar is-sajf politiku u dak kollu li ntqal fil-festi tal-Indipendenza fuq il-Fosos tal-Furjana u waqt il-Kungress li l-MLP g[amel f’Ta’ Qali. G[all-Partit Nazzjonalista se jkun hemm b[ala mistiedna
tal-pre]entatur Stephen Calleja, Paul Borg Olivier li hu s-Segretarju :enerali tal-Partit u Beppe Fenech Adami, Assistent Parlamentari fil-Ministeru tal-Intern. G[all-MLP se jie[du sehem Stefan Zrinzo Azzopardi, ilPresident tal-Partit u Michael Falzon, kelliem g[all-Intern.
Malta Llejla NET Television, 16>55 Dan il-programm nhar ta’ Erbg[a jie[u xejra kemxejn differenti g[ax ikun jikkonsisti f’diskussjoni dwar xi su;;ett partikulari. Is-su;;ett mag[]ul g[al-lum hu ‘Fl-okka]joni tal-50 anniversarju tat-televi]joni f’Malta, x’lok g[andu x-xandir televi]iv illum’. Se jie[du sehem fid-diskussjoni mmexxija minn Stephanie Spiteri (fi-ritratt), ?ensu Arrigo Azzopardi, Anna Bonanno, Mary Grech, Alan Meadows, Manni Spiteri u Louiselle Vassallo. Foodies NET Television, 14>05 Fl-ewwel edizzjoni ta’ dan il-programm ;did bi pre]entazzjoni u produzzjoni ta’ Silvana Callus se niltaqg[u mal-kok Marvin Gauci. B’aktar minn g[axar snin esperjenza fi k/ejjen professjonali, inklu] anki esperjenza fi stabbilimenti tal-ikel bi stilel Michelin fl-Irlanda, Marvin jaqsam it-talent u t-teknika tieg[u fit-tisjir mat-telespettaturi. It-tema tal-programm se tkun il-[ut u l-frott tal-ba[ar. Foodies se jitkellem ukoll ma’ Charmaine Gauci, id-Direttur tad-Direttorat g[all-Promozzjoni tas-Sa[[a u Prevenzjoni tal-Mard, dwar l-erba’ prin/ipji g[al sigurtà fl-ikel. The Missing Rete 4, 21>10
Magdalena Gilkeson (Cate Blanchett) tkun tabiba li f’post pjuttost imwarrab tkun tg[ix flimkien ma]-]ew; uliedha bniet Lilly (Evan Rachel Wood) u Dot (Jenna Boyd, it-tlieta flimkien fir-ritratt). }ew;ha kien abbanduna l-familja g[oxrin sena qabel. L-istorja hi ambjentata fi New Mexico fl-1885. Naraw li ftit wara li Maggie, kif isej[ulha lill-omm, ikollha xi tg[id ma’ missierha, xi [add ja[taf b’osta;; lit-tifla l-kbira. X’tasal biex tag[mel l-omm biex i;;ib lil bintha lura qawwija u s[i[a? Il-film in[adem fl-2003 b’re;ija ta’ Ron Howard. Playing God Iris, 13>50
Daniel Duchovny u Angelina Jolie
(it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film tal-1997 b’re;ija ta’ Andy Wilson. Kirurgu jkollu l-li/enzja medika tieg[u Chit Chat NET Television, 15>45 Il-programm issa da[al fit-tielet sena tieg[u. It-tim ta’ tfal li jie[du sehem qed ikompli jikber u din is-sena se naraw xi w/u[ ;odda wkoll. Niltaqg[u proprju ma’ dawn it-tfal. Flimkien ma’ Janice Darmanin naraw kif marru fil-vaganzi tas-sajf u x’esperjenzi u avventuri kellhom. Interessanti wie[ed isemmi li s-sett tal-programm din is-sena sar proprju mit-tfal bl-g[ajnuna tal-g[alliema tal-arti Margot Sammut.
sospi]a wara li jwettaq operazzjoni ta[t l-influwenza ta’ xi drogi.
Lift NET Television, 17>30 Qabel is-serjetà ta’ NET News, mit-Tnejn sal-:img[a tistg[u ]]ommu l-appuntament mas-sitcom ambjentata f’lift ta’ blokk ta’ uffi/ini.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
TV#Radju 23
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club - Ch. Saliba A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ron Briffa (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Musica al fresco - Daniel Debono RnB Time - William Cauchi Fuzzbox - Christian Azzopardi Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
Timeline - Ai confini del tempo Italia 1, 23>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - Newsline 12:45 Tifkiriet 13:30 - Qari tarRumanz 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 BBC News) 18:00 - Bullettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19;00 - MillG]ira ta’ Calypso 19:50 Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 A[barijiet 20:05 - Qari tarRumanz (r) 20:30 - Il[na mi/?par 21:05 - Mu]ika u Sport 22:00 - L-A[barijiet 22:05 (ikompli) Mu]ika u Sport 23:00 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:03 - Ru]arju 23:30 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Kummentarju 12:30 A[na 13:15 - Rumanz 13:45 ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Lokal 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 Verset il-Lejl 20:45 - Eurovision Radio 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Forum 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Ta[t Sema Kwiekeb. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:45 Qari mill-Bibbja, 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:40 - Headlines 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bullettin 12.15 Afternoon Favourites (jinkludi
13:00 u 15:00 RTK Qosor, 14:00 BBC News) 15:30 L-ICT Magazine 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Summer Mix (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 - {sibijiet mal-Melodija 21:00 - Ru[ il-Kelma 22:05 Ru]arju 22:25 - Ripetizzjonijiet - Rakkont, Edukazzjoni, I]-}g[a]ag[ fis-Sajf, Consumer Affairs, Mu]ika. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Mill-Bokka taxXelter 10:00 - BBC News Update 10:06 - Mhux Kelma Bejn Tnejn 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali (r) 13:30 - Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Nis;a 20:00 - Classic FM 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Mixja ta’ 90 Sena ma’ Marija 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 - Qari tarRumanz 13:30 - Shalom 14:30 - Qari ta’ Rumanz 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - LejH Biss In[ares 16:00 Il-Kura;; Nofs il-Fejqan 17:00 - {ajjitna (r) 17:30 - Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:50 G[asar 18:00 - Angelus u Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - In-Nisrani f’Malta Llum 20:00 - Serenata Naplitana 20:30 - Qari tar-Rumanz (r) 21:00 - G[ajn ta’ :id 22:00 Sejja[li u Jien Inwie;bek 23:00 - Ru]arju 23:30 - Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 Toby’s Wall of Sound 24:00 Paul van Dyk. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi Angelus fit-08:00 u f’12:00) 18:00 - Italia.com 20:00 - L.S. Live.
Permezz ta’ magna ta]-]mien, grupp ta’ studenti flimkien mal-g[alliem tag[hom imorru fis-seklu 15. I]da xi [a;a tmur [a]in u jkollhom jibqg[u jg[ixu f’dak i]-]mien. Fost l-atturi f’dan il-film tal-2003 b’re;ija ta’ Richard Donner, insibu lil Frances O’Connor (li tidher fir-ritratt), lil Paul Walker, lil Gerard Butler u lil Billy Connolly. Ta’ min jinnota li dan tal-a[[ar fl-2003 kien xtara dwar f’ Ta’ Sannat G[awdex u g[amel il-g]ira tat-tliet g[oljiet b[ala l-ewwel dar tieg[u. TVM 07:00 - L-G[odwa t-Tajba 09:00 - Kids Zone 09:50 - }ona 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Teleshopping 13:10 Invisible Worlds (dok.) 14:00 A[barijiet 14:05 - Teleshopping 15:05 - World’s Best Paris Top 10 16:00 - A[barijiet 16:05 Teleshipping 17:05 - Life (dok.) 18:00 - A[barijiet 18:10 - Sellili 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Realtà 22:00 - Strike Back 23:00 - L-A[barijiet 23:15 - X’Joffri l-Kunvent (r). TVM 2 07:00 - News 12:00 - Malta u lil hinn minnha 14:00 - Alternative Medicines 15:00 - Mela Isma’ Din 15:10 - World’s Best Weird Food 16:00 - Sa[[tek Kollox 16:10 - Climate Wars 17:00 Ti;rijiet Biss (r) 17:40 Alternative Medicines 18:45 Madwarna 19:00 - A[barijiet blIngli] 19:05 - G[awdex Illum 19:30 - Mixage 20:00 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:10 -World’s Best Weird Food 21:00 - De/eduti 23:00 - Climate War. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Lilliput 09:35 - Nuni 09:45 Minuta Wa[da 09:50 - Londri 10:05 - Teleshopping 10:35 Hazzzard - Daily Update 10:40 Lapes u Karta 10:50 - Vidoes Mu]ikali lokali 11:00 Teleshopping 11:45 - Londri 12:00 - {ajjiet 12:15 Teleshopping 12:30 - Gazebo (r) 13:30 - ONE News 13:40 Teleshopping 14:45 - Emilja (ep. 34) 15:40 - Minuta Wa[da 15:45 - Londri 16:00 - Lilliput (r) 16:30 - Ieqaf 20 Minuta 16:55 - Clint on ONE 17:00 Team PL 17:30 - ONE News 17:40 - Team PL 18:05 Teleshopping 18:55 - Kur]ità 19:30 - ONE News 20:15 Flippers 20:45 - }vintura (ep. 1113) 22:20 - Fresh & Funky 23:15 - ONE News 23:45 - Team PL (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 13:00 - 1046 Music 15:00 Teleshopping 16:20 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 Teleshopping 19:00 - News
19:30 - M’Intix Wa[dek (live) 20:30 - Robert Musumeci Talk 21:30 - Dokumentarju 22:00 News 22:30 - Il-Parlament tal-Poplu (r). Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, fit-08:00, fid-09:00 u fil-11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Qui Radio Londra 20:35 - Affari tuio 21:10 - Per tutta la vita 23:20 - Porta a porta 00:55 - Tg 1 notte 01:30 - Qui Radio Londra 01:35 - Sottovoce. Raidue 07:00 - Cartoons
08:15 - Il nostro amico Charly (TF) 09:00 Dance! - La forza della passione (TF) 10:00 - Tg 2 insieme estate 11:00 - I fatti vostri (attwalità) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Parliamone in famiglia 16:15 - Army Wives (TF) 16:55 - La Signora del West (TF) 17:45 - Tg 2 Flash L.I.S. 17:50 - Tg Sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold case - delitti irrisolti (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 Tg 2 notizie 21:05 - Pechino Express 21:10 - Once Upon a Time (TF) 22:45 - 90˚ minuto Serie A 00:50 - Tg 2 notizie 01:10 Parlamento 01:25 - Lost (TF). Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 La storia siamo noi (attwalità) 11:00 - Codice a barre 12:25 Tg 3 fuori Tg 12:45 - Le storie diario italiano (attwalità) 13:10 La strada per la felicità 14:00 Tg regione 14:50 - Tgr piazza affari 14:55 - Tgr puliamo il mondo 15:10 - Tg 3 L.I.S. 15:15 - La casa nella prateria (TF) 16:05 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 Blob 20:10 - Comiche all’italiana 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Chi l’ha visto? 23:15 Doc 3 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 - Tg regione 01:05 Visioni private - Silvia Ronchey 01:35 - Fuori orario 01:40 -
Schegge Tv di Raffaele Andreassi 02:00 - Rai news.
Canale 5 08:00 - Tg 5 - mattina
08:40 - La
telefonata di Belpietro (TF) 08:50 - Mattino cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:20 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:20 - L’onore e il rispetto - Parte terza 23:40 - I cerchi nell’acqua (l-I puntata) 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia. Rete 4 07:45 - Pacific Blue (TF) 08:40 Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 5 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:05 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 - My Life - segreti e passioni 16:50 - Le ali delle aquile. Film ’57 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:10 - Siska (TF) 21:10 - The Missing. Film 2003 23:35 Sliver. Film ’93 01:55 - Tg 4 night news. Italia 1 07:00 - Cartoons
08:45 - ER Medici in prima linea (TF) 10:35 - Grey’s Anatomy (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Fringe (TF) 16:00 - Smallville (TF) 16:50 - Merlin (TF) 17:45 Trasformat (kwi]]) 18:30 Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - L’era glaziale 3 - L’alba dei dinosauri. Film cartoon 2009 23:00 Timeline - Ai confini del tempo. Film 2003 01:10 - Nip#Tuck (TF). La 7 07:00 - Omnibus 09:55 - Coffee Break (attwalità) 11:05 - L’aria che tira (attwalità) 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Cristina Parodi Live 15:55 - Il Commissario Cordier 17:55 - Cristina Parodi Cover 18:25 - I menù di Benedetta 19:20 - G Day 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Se stasera sono qui 23:05 - Non diteolo alla sposa 00:05 Omnibus notte (attwalità) 01:10 Tg La 7 sport 01:20 - Chiamata d’emergenza (TF).
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
24 TV#Radju Favourite Channel 08:00 - {in g[al Kollox 10:00 Newspoint 10:30 - L-Imqarbin 11:15 - Teleshopping 12:05 Kont Taf? 12:15 - F. News 12:30 - Teleshopping 13:00 - IlMadonna ta/-?oqqa 15:00 Teleshopping 16:30 - Newspoint 17:00 - Teleshopping 17:30 Nies B[alna 18:15 – F. News 18:30 - Mrs Prichard 19:45 Reporter 20:00 - Kont taf? 20:15 - F. News 21:00 - Mit-2 g[al 3 23:15 - Favourite News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 - Bell’ Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Kontra r-Ri[. La 5 12:30 - Centovetrine 13:05 -
Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Dirty Sexy Money (TF) 15:45 - The OC (TF) 16:30 - ICarly (sitcom) 16:55 - Samantha Chi? (TF) 17:50 - La tata (sitcom) 18:45 Extreme Makeover Home Edition 19:30 - Ugly Betty (TF) 20:25 - Una mamma per amica 21:10 - Il bacio che aspettavo. Film 2006 23:00 - Uomini e donne. BBC Entertainment 07:10 - Teletubbies 07:35 Garth and Bev 07:45 - Buzz and Tell 07:50 - Boogie Beebies 08:05 - Fimbles 08:25 - Buzz and Tell 08:30 - Little Human Planet 08:35 - Dinnerladies 09:05 - 2point4 Children 09:35 The Weakest Link 10:20 EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - North & South 12:10 Lark Rise to Candleford 13:00 Rob Brydon’s Annually Retentive 13:30 - Dinnerladies 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - North & South 16:35 Lark Rise to Candleford 17:25 The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Casualty 20:00 - My Family 20:30 - The Impressions
Show with Culshaw and Stephenson 21:00 - Money
21:50 - One Foot in the Grave 22:20 - Last of the Summer Wine 22:50 - Ideal 23:20 - Moses Jones. TCM 07:50 - Hearts of the West (A) 09:35 - The Wheeler Dealers (U) 11:25 - The Philadelphia Story (U) 13:15 - Where the Spies Are (A) 15:10 - White Heat (A) 17:05 - The Postman Always Rings Twice (A) 19:05 Logan’s Run (A) 21:00 - North by Northwest (PG) 23:15 - The Color Purple (15). MGM Movies 06:30 - Stone Cold. Film ’91 (18) 08:00 - Stagecoach. Film ’86 (U) 09:35 - Another Pretty Face. Film 2002 11:05 - Blacula. Film ’72 (X) 12:35 - Billion Dollar Brain. Film ’67 (A) 14:20 Timestalkers. Film ’87 (PG) 15:55 - A Midsummer Night’s Sex Comedy. Film ’82 (15) 17:20 - MGM’s Big Screen 17:35 - In the Heat of the Night: Who Was Geli Bendl? Film ’94 19:05 - Viva Maria! Film ’65 (A) 21:00 - Juggernaut. Film ’74 (A) 22:50 - Welcome to Woop Woop. Film ’97 (18). Diva Universal 07:00 - Rex: A Cop’s Friend 07:55 - Kojak 08:55 - The
Memoirs of Sherlock Holmes 09:55 - Ironside 10:55 - Cento Vetrine 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 - Kojak 13:55 - Diana Vreeland: The Eye Has to Travel 15:37 Great Women 15:50 Ironside 16:50 - Quincy, M.E. 17:50 - Rosemary and Thyme 18:50 - Ironside 19:50 - Kojak 20:50 - Great Women 21:00 Law & Order 23:00 - Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Sikorsky Bike 08:10 - Dirty Jobs: Vellum Maker 09:05 Deadliest Catch: Caught in the Storm 09:55 - Ultimate Survival: Jungle 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made: Baseball Gloves 11:40 - Extreme Engineering: Oil Rigs 12:35 Carfellas: Paddy Wagon 13:05 Carfellas: Cherry Mustang 13:30 - Wheeler Dealers: Lexus LS400 14:25 - American Chopper: Mercedes-AMG Bike 15:20 Mythbusters: Crimes and Mythdemeanours 16:15 - Dirty Jobs: Maggot Farmer 17:10 -
Deadliest Catch: Crossing the Line 18:05 - Ultimate Survival: Patagonia 19:00 - How It’s Made 20:00 - Engineering the European Champ. 21:00 - Flying Wild Alaska: One Flying Family 22:00 - Around the World in 80 Ways: Hold Your Hearses 23:00 - Dynamo: Magician Impossible. Iris 11:30 - Amore all’italiana - I superdiabolici. Film ’66 13:50 laying God. Film ’97 15:45 - Gli esecutori. Film ’76 17:35 Bellifreschi. Film ’87 19:25 Charlie’s Angels (TF) 20:10 Starsky e Hutch (TF) 21:05 L.A. Confidential. Film ’97 23:25 - Chi giace nella mia bara? Film ’64. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Full House 09:00 - The West Wing 09:50 - ER 10:40 - Films & Stars 11:05 - 2 Broke Girls 11:30 - The Mentalist 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - ER 14:30 - The West Wing 15:15 - Fringe 16:00 - Gossip Girl 16:45 - The Mentalist 17:30 - Supernatural 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Hollywood Buzz 19:30 - Films & Stars 20:00 - Suburgatory 20:30 - How I Met Your Mother 21:00 - 2 Broke Girls 21:30 Amazing Race 22:20 - Chuck 23:10 - Alcatraz 23:55 - Gossip Girl 00:40 - True Blood. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 08:00 - Confessions of an Animal Hoarder: Lauren and Jack 09:00 - Snapped: Women Who Kill: Michelle Hetzel 10:00 - America’s Court with Judge Ross 10:30 - Real Housewives of Beverly Hills: The Art of War 11:30 America’s Court with Judge Ross. Pawn Stars: 13:00 - Wise Guys 13:30 - The Pick, the Pawn and the Polish. 14:00 Jennifer Aniston 15:00 - Will Smith 17:00 - Real Housewives of Beverly Hills: The Art of War 18:00 - Confessions of an Animal Hoarder: Lauren and Jack. Pawn Stars: 19:00 - Wise Guys 19:30 - The Pick, the Pawn and the Polish. Hardcore Pawn: 21:00 - Pilot 21:30 Crazy Cash. 22:00 - Hoarders: Stacey # Roi. Hardcore Pawn: 23:00 - Dirty Tape 23:30 - Only in Detroit.
NET News L-Istorja tal-Futbol Malti (r) Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) Simpati/i NET News Foodies (b’waqfa g[al NET News fit-15>00) Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>30 21>35 23>00
(b’waqfiret g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Bozza tal-Mija Lift NET News Simpati/i NET News Iswed fuq l-Abjad NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - GTA Road to Dubai 08:45 - Toray Pan Pacific Open Tennis 10:00 - Toray Pan Pacific Open Tennis: Day 3: Tokyo (live) 13:45 - FIFA U#17 Women’s WC Football: Group C: Mexico v Brazil (live) 16:00 FIFA U#17 Women’s WC Football 17:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football: Group D: China v Germany (live) 19:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football 20:20 - Wednesday Selection 20:25 - Riders Club 20:30 - The Tour US PGA Tour Champ. Golf 21:30 - Spanish
Open Ladies Euro Tour Golf 21:40 - Golf Club 21:45 Mod70 Sailing 22:15 - Yacht Club 22:20 - Wednesday Selection 22:30 - Shanghai Masters Snooker 23:30 - FIFA U#17 Women’s WC Football.
Eurosport 2 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - Lamborghini Super Trofeo Motor Racing 08:30 FIFA U#17 Women’s WC Football 10:30 - Shanghai Masters Snooker 12:30 - Eurosport 2 News 13:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football 14:00 FIFA U#17 Women’s WC Football: Group D: Germany v Uruguay (live) 16:00 - J League Football 16:30 - WATTS 17:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football: Group C: New Zealand v Japan (live) 19:00 - Intimate Surfing 19:30 - Eurosport 2 News 20:00 - This Week on
World Wrestling Entertainment 20:30 - Pro Wrestling 21:30 Bigger’s Better Boxing 23:00 Toray Pan Pacific Open Tennis.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - The Hoobs 11:40 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens
07>00 09>00 09>30 12>00 12>05 13>00 14>00 14.05 15>20 15>40 16>35 16>55
18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks. Disney Channel 09:00 - Jonas LA 09:25 - So Random 09:50 Hannah Montana 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Kim Possible 11:05 - Shake It Up 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 - Phineas and Ferb 12:20 Timon & Pumbaa 12:45 - The Suite Life on Deck 14:00 - Austin and Ally 14:25 - Shake It Up 14:50 - Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 ANT Farm 16:00 - Frenemies 17:25 - Austin and Ally 17:45 - Phineas and Ferb 18:10 - ANT Farm 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Jessie 19:25 The Suite Life on Deck 19:50 - Lemonade Mouth (U) 21:30 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.
GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 4: Catania v Napoli 09:00 - Barclays PL: Wk 6: Liverpool v Man. Utd 11:00 ATP 250 Series: St Petersburg: F. 14:00 - Ligue 1: Rd 6: SC Bastia v Paris Saint-Germain 16:00 - Serie A: Rd 5: Fiorentina v Juventus 17:53 - FIFA Futbol Mundial. Serie A: Rd 5: 18:30 Pescara v Palermo (live) 20:45 Milan v Cagliari (live) 22:45 Serie A: Rd 5: Genoa v Parma 00:45 - PL World 01:30 - Barclays PL: Wk 6: WBA v Reading. GO Sports 2 20:45 - Serie A: Rd 5: Napoli v Lazio (live) 22:45 - Milan Ch. GO Sports 3 20:45 - Serie A: Rd 5: Chievo Verona v Inter (live) 22:45 Inter Channel. GO Sports 4 20:45 - Serie A: Rd 5: Torino v Udinese (live) 22:45 - Juve Channel.
GO Sports 5 20:45 - Serie A: Rd 5: Roma v Sampdoria (live) 22:45 - LFC TV. GO Sports 6 20:45 - Serie A: Rd 5: Catania v Atalanta (live) 22:45 - MUTV. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - Serie A: Rd 4: Inter v Siena 10:00 - Ligue 1: Rd 6:
Olympique de Marseille v Evian TG 12:00 - Aviva Premiership: Rd 4: Gloucester Rugby v London Wasps 14:00 - Ligue 1: Rd 6: Highlights 15:00 - Barclays PL: Wk 6: Chelsea v Stoke City 17:00 - RaboDirect Pro12: Rd 4: Leinster v Edinburgh 19:15 - PL World 19:45 - Trans World Sports 20:45 - Serie A: Rd 5: Genoa v Parma (live) 22:45 ATP 250 Series: St Petersburg: F. 02:00 - Barclays PL: Wk 6: Southampton v Aston Villa. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - Serie a: Rd 4: Inter v Siena 12:00 - Ligue 1: Rd 6: Olym-
pique de Marseille v Evian TG 14:00 - Aviva Premiership: Rd 4: Gloucester Rugby v London Wasps 16:00 - Ligue 1: Rd 6: Highlights 17:00 - Barclays PL: Wk 6: Chelsea v Stoke City 19:00 - RaboDirect Pro12: Rd 4: Leinster v Edinburgh 21:00 - PL World 21:30 - Trans World Sports 22:30 - Serie A: Rd 5: Genoa v Parma 00:30 - ATP 250 Series: St Petersburg: F. Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - Eintracht
Frankfurt v Borussia Dortmund (r) 09:55 - Bayern Munich v VfL Wolfsburg (r). 11:50 - 2013 UEFA European Champ.: England U#21 v Norway U#21 (r) 13:35 - Fighting Spirit: It's Showtime #54 (r) 15:50 - America's Cup: World Series: Newport: Day 2 (r) 17:25 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 1 (r). Bundesliga: 19:25 - Preview (r) 20:00 - VfB Stuttgart v Hoffenheim (live). 22:05 - WWE: RAW (r) 22:55 - America's Cup: World Series: Newport: Day 2 (r). Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga: Eintracht
Frankfurt v Borussia Dortmund (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:00 - 2013 UEFA European Champ.: England U#21 v Norway U#21 (r) 16:40 - Fighting Spirit: It's Showtime #54 (r) 18:55 FIFA Beach Soccer WC Qual.: Netherlands v Russia (r) 20:00 Bundesliga: Borussia M’bach v Hamburger SV (live) 22:05 Swedish ATG Horse Racing.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Passatemp 25
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ifred il-kpiepel minn mal-ixkupilji
16
Ibda mill-ittra ‘A’ u spi//a fl-ittra ‘B’ b’mod li tg[aqqad it-tikek kollha u tqieg[ed il-kpiepel u l-ixkupilji separati minn xulxin. 17
18
Mimdudin>5. Wa[da prezzju]a ma tfurx u lanqas tinten (5) 6. Werriet (5) 7. Minn tag[na [afna (5) 10. Speranza qabel l-a[[ar ta’ Frar? Tieklu! (5) 11. G[andu b]onn tabib (5) 12. Skappa minn ta[t idejn lg[edewwa (5) 14. L-u;ig[ tat-tfal flg[ajnejn? (5) 16. T[allihx mag[luq (5) 17. Ma ji;ux malajr (5) 18. Ejja i]jed ’l hawn (5)
Sudoku
Kur]ità
Weqfin>1. Il-werqa, tbielet (6) 2. Siefer bil-vapur (6) 3. Titilg[u skaluna skaluna (6) 4. Mhux wieqaf (6) 8. In-Nil jew il-Po, pere]empju (5) 9. Din taf taqbad anke ma’ Abram fil-ba[ar (5) 12. Jekk tiekol [afna jg[idulek qisek wie[ed! (6) 13. Pul/inell (6) 14. Remissa g[all-[a]na tal;wie] (6) 15. Nag[fsu l-gass talkarozza? (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin>5. Pagan; 6. Tibna; 7. Ordna; 10. Aptit; 11. Tfief; 12. Salmi; 14. Iddum; 16. Stiva; 17. Pagun; 18. Denbu. Weqfin>1. Spon]a; 2. Ingrat; 3. Stinat; 4. Waqqaf; 8. Ftila; 9. Gibda; 12. Skappa; 13. Istint; 14. Invada; 15. Midjun.
Il-banana
Il-banana ma ori;inatx millAmerika, imma mill-Asja: kienet introdotta qabel millAfrika u minn hemm fidDinja l-:dida mill‘conquistadores’ Spanjoli. Attwalment hi koltivata f’mijiet ta’ varjetajiet.
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
Ri/etta
Soluzzjonijiet ? – A – D – B. Il-va]un jissewwa bil-bi//a bl-ittra ‘F’. Tifel imqareb Ifridhom
Sider tat-ti;ie;a bil-lumi
Tifel imqareb
Dan it-tifel imqareb kien traskurat bil-katapulta. Kisser va]un sabi[. B’liema bi//a minn dawn immarkati bl-ittri jista’ jissewwa dan il-va]un?
Sudoku
G[andek b]onn> Ti;ie;a s[i[a, lumija kbira mqattg[a nofsijiet, zokk tal-klin, mel[ u b]ar g[at-tog[ma, ]ejt ta]-]ebbu;a jew butir. Sa[[an il-forn fuq temperatura 350 grad F. G[orok bi]-]ejt ta]-]ebbu;a jew butir il-;ilda tat-ti;ie;a. Aqbad sikkina taqta’ u bil-mod il-mod issepara l-;ilda tat-ti;ie;a mil-la[am tas-sidra. Da[[al in-nofsijiet tal-lumija ta[t il-;ilda bil-qoxra n-na[a ta’ fuq. Roxx mel[ u l-b]ar u po;;i z-zokk tal-klin. G[atti u da[[al l-forn g[al 45 minuta. Ne[[i l-g[atu u kompli baskat g[al 20 minuta o[ra, jiddependi mid-daqs tat-ti;ie;a.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
26 Klassifikati PROPRJETÀ
Santa Venera
APPARTAMENTI semifinished u garaxxijiet kompluti bil-lift. Jibdew minn €815,807 (Lm35,000). ?emplu 99477271.
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti mill-bejt bil-washroom. €110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.
Il-G]ira
Marsaxlokk
Bir id-Deheb
APPARTAMENT kantuniera fl-ewwel sular fi blokk ta’ tnejn. Fih tliet kmamar tassodda, salott u kamra talpranzu (combined), k/ina (fitted) bil-breakfast area, kamra tal-banju moderna u terrazzin fuq wara. €130,000. ?emplu 77582290.
FLATS kbar quddiem il-ba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tassodda. ?emplu 79843698.
Santa Venera
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
MAISONETTE kbir 330 metru kwadru fl-ewwel sular, bil-bejt tieg[u u b’garaxx jesa’ tliet karozzi jew erbg[a f’post /entrali [afna. Jikkonsisti f’kamra tas-salott, ]ew; kmamar tal-banju u spare toilet, k/ina u living open plan, washroom u bit[a kbira bil-pool. Jinbieg[ b’[afna mill-g[amara u anki bl-air conditions. Ideali g[al min jixtieq jid[ol jg[ix fih jew g[al ra;uni kummer/jali. €465,874 (Lm200,000). Negozjabbli. ?emplu 99441832 jew 77471530.
Santa Venera
G{AT-TWELLIJA
Is-Swatar
MAISONETTE bi tliet kmamar tas-sodda fully furnished. Prezz €158,397 (Lm68,000). ?emplu 99477271.
Il-G]ira
GROCER bi klijentela tajba. Kera baxxa. ?emplu 99467556.
G{ALL-KIRI Tas-Sliema
POST /entrali, appartament ;did bi tliet kmamar tassodda lest minn kollox. Billift. €800 fix-xahar u Marsaskala bi tlieta tas-sodda €400 fix-xahar. ?emplu 99477271.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa u xog[ol ta’ membrane u kull tip ta’ kisi u tibjid. ?emplu 79407292.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[al kull xog[ol ta’ stampar u sheets tat-tombla
B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e//. u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprinting press.com
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. ?emplu 99870665.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
PRIVAT Ingli], Taljan u Fran/i]
O-LEVEL-Intermediate-AdvSec-Matsec, EFL Monitoring Board – Conversation. ?emplu lil Chris Dowling 99283974 jew 21335032.
Jekk se ssuq... TIXROBX Jekk se tixrob... ISSUQX
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
27
I/-champion tad-dinja tat-Thai boxing jer;a’ j]ur Malta Matul dan ix-xahar re;a’ kien hawn f’Malta /-champion tad-dinja tat-Thai boxing Osman Yigin biex jag[ti seminar f’din id-dixxiplina. Dan sar b’kollaborazzjoni malGladiators Promotions Malta u l-World Kickboxing Network (WKN). Master Noel Mercieca u Isaac Chetcuti, il-fundaturi talGladiators Promotion, re;g[u ;abu lil din il-le;;enda tatThai boxing biex jippromwovu u jkabbru l-konnessjonijiet u l[biberija tal-isport tal-arti marzjali ma’ pajji]i u atleti barranin. G[al dan is-seminar [adu sehem 40 atleta minn tliet klabbs Maltin. Ma’ Osman ;ew ukoll Lello Perego u Allan Polek Gozdzick li huma atleti professjonali u reb[u g[add ta’ titli tad-dinja. Is-seminar f’Malta serva wkoll b[ala ta[ri; ta’ t[ejjija g[al dawn i]-]ew; atleti peress li se jkollhom taqbida fi Brussell. Kemm Perego kif ukoll Gozdzick t[arr;u flimkien ma’ Daniel “the Jet” Zarha, l-uniku atleta professjonali tal-kickboxing f’Malta, [alli j[ejji lilu nnifsu wkoll g[at-taqbida tieg[u li jmiss. Il-lezzjonijiet kienu maqsumin fuq tlett ijiem li matulhom Yigin u l-atleti
Parte/ipanti li attendew g[as-seminar tat-Thai boxing
tieg[u taw ta[ri; dwar ittekniki differenti tat-Thai boxing u l-applikazzjoni tag[hom fil-kompetizzjonijiet. Minkejja dan, sar ta[ri; separat g[all-atleti tal-Ying Yang Kickboxing. Dan itta[ri; kien aktar iffukat biex wie[ed itejjeb is-sa[[a fi]ika u l-istamina [alli j[ejji ru[u g[all-kompetizzjoni. Dan sar fuq barra f’bajja bir-ramel biex ikun aktar intensiv.
It-Thai boxing hu dixxiplina li ori;inat mit-Taljandja [afna snin ilu u hu l-isport nazzjonali tal-pajji]. Minkejja li jixbah lill-kickboxing hemm differenzi kbar bejniethom. Lakbar fosthom hi li matul ilkompetizzjoni l-atleta tat-Thai jista’ ju]a tekniki li jinvolvu lirkoppa u l-minkeb u kif ukoll “clinching” fejn jista’ jaqbad lill-atleta l-ie[or u jitfg[u malart.
B[alissa Master Mercieca, il-fundattur tal-Ying Yang Kickboxing, qed i[ejji lill-atleti tieg[u g[al bosta avvenimenti tal-kickboxing. Fosthom hemm kompetizzjonijiet fuq livell internazzjonali fl-Italja u f’Malta. U issa fil-klabb tieg[u filFgura, flimkien mat-ta[ri; talMMA, se jibda jkun hemm ta[ri; fil-boxing ukoll. Min[abba l-affiljazzjoni tal-
klabb mad-WKN, boxers lokali jistg[u jikkompetu filkompetizzjoni mag[rufa talboxing, Bigger’s Better, li tintwera wkoll fuq ilEurosport. G[al aktar informazzjoni dwar dan wie[ed jista’ j]ur issit www.yingyangkickboxing.com jew jikkuntattja lil Master Noel Mercieca fuq 79208283 jew merciecanoel@yahoo.co.uk.
Jibda l-34 sta;un konsekuttiv tas-SWAN Nhar is-Sibt 29 ta’ Settembru 2012 se jibda lista;un il-;did 2012-13 ta’ Swan Amateur Football Association (SWAN). Dan se jkun l-34 sta;un konsekuttiv. Minn meta beda jintlag[ab l-ewwel kampjonat fl-ista;un 1979-80 fi [dan lasso/jazzjoni u l-14-il sena konsekuttiva ta[t ilPresidenza ta’ Lino Bartolo, li re;a’ kien konfermat b[ala President fl-a[[ar laqg[a ;enerali, il-[idma talPresident flimkien malmembri tal-E]ekuttiv u talkunsill ma waqfitx. Dan l-ista;un se jkun wie[ed memorabbli fl-istorja fi [dan l-asso/jazzjoni g[ax aktar timijiet ta’ dilettanti, li l-iskop tag[hom hu biss li jilag[bu l-futbol u jie[du gost, komplew juru aktar interess biex jibdew jipparte/ipaw filkompetizzjonijiet li
torganizza l-asso/jazzjoni, fejn issa hemm 16-il tim, ji;ifieri l-massimu ta’ timijiet affiljati li jista’ jkollha lasso/jazzjoni mag[ha, weg[da o[ra li kien g[amel il-President attwali meta kien [a t-tmexxija talasso/jazzjoni, li jkun hemm ]ew; divi]jonijiet ta’ tmien timijiet jipparte/ipaw dan lista;un: tmienja fil-kampjonat tal-Ewwel Divi]joni li huma /-champions renjanti Valletta St. Pauli AFT, Ta’ :iorni Wolves FC, Tarxien AFC, Senglea Gunners, Tal-Qroqq Versity, Dingli Eagles AFC, Lija#Iklin AFC u }ejtun AFC. It-tmien timijiet l-o[ra li se jipparte/ipaw fil-kampjonat tat-Tieni Divi]joni huma Fleur De Lys AFC, Ba[rija AFC, M’ Xlokk AFC, Cospicua Dynamos, San :wann Knights, G[arg[ur Bushwackers, Mqabba AFC, u B’Kara JRS Stars.
Dan juri li s-SWAN kompliet tikber tissa[[a[ u ting[ata aktar fidu/ja mittimijiet dilettanti. Fil-pre]ent saret l-akbar asso/jazzjoni fi [dan l-MFA li torganizza log[ob kompetittiv fuq ba]i ta’ 11-A-Side. Minn dan l-ista;un lasso/jazzjoni se jkollha xejn anqas minn erba’ grawnds g[ad-dispo]izzjoni tag[ha f’{al Qormi, {al Tarxien, Santa Lu/ija u ta’ Marsaxlokk biex tla[[aq mad-domanda ta’ log[ob, grazzi g[all-MFA, li g[at-tielet sena konsekuttiva re;g[et offriet li t[allas lispejje] tal-grawnds u taluffi/jali tal-MFRA kollha (kif kienet wieg[det lillasso/jazzjonijiet membri wara l-bidla fl-amministazzjoni). Dan se jkun it-18-il sta;un konsekuttiv li l-uffi/jali talMFRA se jer;g[u jikkontrollaw il-log[ob kollu tal-asso/jazzjoni.
Fl-ewwel ;urnata talista;un il-;did se ssir il-finali ta’ Super Cup bejn il-holders Valletta St. Pauli u Tarxien AFC fil-grawnd ta’ {al Qormi bil-Beltin jibdew b[ala l-favoriti g[ar-reb[ talewwel unur sta;jonali fejn Tarxien AFC mistennija joffru oppo]izzjoni denja, biex fl-istess grawnd ukoll ting[ata bidu g[allkompetizzjoni ad unur l-eks segretarju Ray Bartolo Memorial Cup bejn Ta’ :iorni Wolves FC u Senglea Gunners FC. Fl-ewwel ;urnata wkoll g[andu jing[ata bidu g[allkampjonat tat-Tieni Divi]joni fejn fil-grawnd ta’ St. Lucija jilag[bu Fleur-De-Lys vs Cospicua Dynamos, u M’ Xlokk AFC vs G[arg[ur AFC, waqt li fil-grawnd ta’ {al Tarxien jilag[bu Mqabba AFC vs Ba[rija u San :wann Knights vs B’Kara JRS Stars.
YFA U#15
Ri]ultati
Sezz A Floriana v St. Andrew
0-4
Sezz B Pembroke A v Attard 5-0 }ebbu; R. v San :wann 0-4 }ejtun v St. Partrick 1-0 Qormi v Mellie[a 8-0 Sezz C2 Marsaskala v Si;;iewi
1-11
Sezz C3 Kirkop Utd v Luqa
16-0
U#17
Sezz C1 Gudja Utd v }urrieq
1-2
Sezz C2 Kalkara v Dingli S.
1-1
Sezz C3 Sta Venera v Fgura Utd 2-1
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
28 Sport
Tmiem Valletta u Mifsud il-;img[a ta’ football Malti fl-aqwa tag[hom
Anali]i u kummenti
dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
minn Simon Farrugia
Valletta u l-attakkant tag[hom Michael Mifsud kienu f’vena mill-aqwa hekk kif umiljaw lil {amrun Spartans meta [ar;u rebbie[a b’wie[ed mill-akbar ri]ultati f’dawn l-a[[ar sta;uni, 8-2. Kif jindika r-ri]ultat, id-dominju min-na[a tal-Beltin kien evidenti b’mod partikulari fl-ewwel taqsima meta skurjaw xejn anqas minn sitt darbiet. Kwalunkwe kumment ie[or dwar din il-partita, hu superfluwu.
L-azzjoni tal-penalty favur Valletta fl-ewwel taqsima bil-goalkeeper ta’ {amrun Curmi jimbotta lil Almeida (ritratt> Martin Agius)
Innutajna... • LI fil-Victor Tedesco Stadium kellu jsir l-air condition imma baqa’ ma ;iex installat filwaqt li s-sistema tal-internet f’kamra minnhom bdiet taqbad u f’kamra o[ra le bil-
•
;urnalisti pre]enti ma jistg[ux jag[mlu xog[olhom sew.
• LI l-problema ta’ parke;; [dejn il-Victor Tedesco Stadium hija enormi. Flakkwati tal-Istadium m’hemmx spazju ta’ parke;; adattat spe/jalment meta liskola ta’ fa//ata ma tifta[x.
Hemm min qed ikollu jipparkja ferm ’il bog[od sabiex ikun jista’ jasal g[al dan l-Istadium.
•
LI l-;urnalisti ma kellhomx fejn ipo;;u waqt li ssi;;ijiet fejn suppost joqog[du ttie[du minn persuni o[ra mhux awtorizzati. Dawn huma problemi li qed jinqalg[u fil-Victor Tedesco Stadium u nispera li ji;u ri]olti millaktar fis. LI fi tmiem il-;img[a kien hawn referees millFederazzjoni talLussemburgu li kkontrollaw diversi log[biet millKampjonat Premier birreferees Maltin jirre/iprokaw u jmorru filLussemburgu. Dan huwa
skambju ie[or fis-serje ta’ skambji li qed ta[dem fuqhom l-MFRA u li qed ikunu ta’ g[ajnuna u esperjenza g[ar-referees Maltin. •
LI waqt il-log[ba MostaQormi plejer ta’ Mosta li kien qed jag[mel ilwarming up qabad u g[amel il-b]onnijiet naturali tieg[u ma’ /int filground. Na[seb li dawn huma affarijiet li ji;ru biss f’pajji]na u ma narax g[aliex m’g[andhiex tittie[ed azzjoni peress li dawn l-in/identi mhux lewwel darba li ;raw.
Borg jirri]enja Minkejja li b’ra;el anqas g[al taqsima s[i[a u f’mumenti minnhom anki bi tnejn anqas, Hibernians kisbu l-[ames reb[a minn daqstant log[biet meta g[elbu lil Balzan f’log[ba li pprodu/iet minn kollox. Wara reb[iet kontra Mosta, Qormi, Melita u Rabat din irri]ultat fl-aktar wa[da diffi/li minn kif ]vol;ew l-affarijiet. G[al Balzan kienet ir-raba’ telfa dan lista;un u issa baqg[u b’punt wie[ed biss. Log[ba li kienet ukoll milquta b’diversi mumenti kontroversjali hekk kif tke//ew tliet plejers. Min[abba t-tke//ija ta’ Malcolm Licari, li kien g[adu die[el u lanqas mess il-ballun, il-President ta’ Balzan :or; Borg idde/ieda li jirri]enja u sejja[ il-ka] skandalu]. Licari tke//a talli deher jipprova jxejjer bis-sieq il-ballun meta kien filpussess tal-goalkeeper. Jekk hux dan il-fattur biss, wie[ed irid jistenna u jara. Nuqqas importanti g[al Ivan Zammit kien il-
Bra]iljan Pedrinho li kien sospi] filwaqt li Francica kien assenti wkoll. G[al Hibernians kien hemm neqsin Failla u Vandellanoitte. B’Kara naqsu li j]ommu l-livelli li la[qu fl-ewwel erba’ log[biet meta sfaw meg[luba minn Sliema Wanderers. Minkejja li kellhom il-pussess g[al tul ta’ [in l-Istripes naqsu li jsarrfuh f’azzjonijiet offensivi u gowls. Sliema kienu e//ellenti f’kull dipartiment bl-aktar li jispikka jkun Gatt Baldacchino li annulla g[alkollox lil Shodiya. Sliema wettqu erba’ bidliet mill-a[[ar dehra tag[hom fejn l-aktar li spikka kien l-Ar;entin Laudisi li kellu prestazzjoni tajba. B’Kara kienu ming[ajr Mifsud Triganza u Scicluna i]da Rowen Muscat kien mal-ewwel [dax. Kienet reb[a mist[oqqa g[all-Blues li wara telfiet kontra Mosta u Qormi jaspiraw li dak kien biss mument [a]in u ma jirriflettix il-valur tal-iskwadra. G[al Floriana ma kinitx fa/li jinfdu lid-difi]a organizzata ta’ Rabat li i]da /edew l-armi fit-tieni taqsima. Wara taqsima ming[jar gowls u bl-inklu]joni ta’ Duncan Pisani, it-tim ta’ Floriana deher mibdul u wara li wasal l-ewwel gowl minn Brown qatt ma kien hemm dubju dwar fejn sejrin il-punti. G[attieni log[ba konsekuttiva Floriana kienu ta[t il-gwida tal-kow/ Alan Lewer peress li Mark Wright g[adu barra minn xtutna. Tyrone Farrugia dubju] jekk jibdiex g[amilha mal-ewwel [dax bil-kow/ Rabti Silvio Vella jer;a’ jkun ming[ajr l-attakkant mil-Litwanja Astrauskas. Mosta kisbu t-tielet reb[a konsekuttiva wara li huma ;ew minn gowl minn ta[t sabiex g[elbu l-isfida ta’ Qormi biex komplew jitilg[u ’l fuq fil-klassifika. Wara t-telfiet kontra Valletta u Hibernians bdew jaslu reb[iet ukoll g[al Mosta kontra Sliema u {amrun biex Mosta bdew b[ala favoriti sabiex jiksbu l-punti massimi minn dan il-konfront kontra Qormi. Mill-banda l-o[ra, wara reb[a kontra Sliema, Qormi rritornaw g[at-telf u wara li fet[u tajjeb sofrew il-pressjoni tal-avversarji aktar ikkwotati minnhom. Mosta laqg[u lura lil Ryan Grech i]da kellhom lil Daniel Bogdanovic nieqes. G[al Qormi kien hemm g[al darb’o[ra n-nuqqas ta’ Triston Caruana. Jidher li Mosta issa qabdu r-ritmu fejn l-akkwisti li g[amlu qeg[din jag[tu l-frott mixtieq biex dak li aspiraw g[alih jista’ jirnexxi, ji;ifieri l-ewwel objettiv, dak li jispi//aw fi/-Championship Pool. It-tieni reb[a
Andrew Cohen ta’ Hibs jipprova ja[rab il-markatura stretta ta’ Balzan (ritratt> Joseph Galea)
Wara li g[elbu lil Balzan fl-a[[ar [ar;a tag[hom Tarxien kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva meta g[elbu lil Melita b’gowl f’kull taqsima. Din ir-reb[a po;;iet lir-Rainbows b’seba’ punti daqs Sliema Wanderers. Mill-banda l-o[ra, it-tim promoss ta’ Melita baqa’ jokkupa l-a[[ar post tal-klassifika b’punt wie[ed biss flimkien ma’ Balzan u Rabat Ajax. Il-qab]a g[al Melita mill-Kampjonat tal-Ewwel Divi]joni g[al dak Premier jidher li hi wisq g[alihom. Qeg[din jippruvaw ikunu kompetittivi imma diffi/li wisq u huma limitati [afna fir-ri]orsi tag[hom. Nemmen li din is-sena min tela’ se jer;a’ jin]el. Imma ]-]mien biss irid jag[tina parir.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Sport 29
Michael Mifsud jiskorja wie[ed mis-sitt gowls tieg[u kontra {amrun Spartans (ritratt> Martin Agius)
KUMMENTI WARA VALLETTA 8-2 {AMRUN
Kienet ;urnata fejn kollox beda ;ej tajjeb - Michael Mifsud (Valletta)
“Konna kollettivi u tajbin [afna matul id-disg[in minuta kollha.” Hekk qal lattakkant ta’ Valletta
Michael Mifsud meta tkellem ma’ dan il-;urnal wara li skorja xejn anqas minn sitt gowls kontra {amrun Spartans, tlieta minnhom fi spazju ta’ tliet minuti. “Ninsab kuntent bilprestazzjoni tieg[i. Din issena t-tim jinsab mag[qud aktar, grupp tajjeb ming[ajr ebda ismijiet. Kollha nilag[bu g[al xulxin. A[na nirrispettaw kull avversarju u nie[du kull log[ba bisserjetà. Tajjeb li niftakru li kul[add jo[ro; g[alina u b’hekk ma’ nafdawx. “Konna determinati li nag[lqu l-partita minn kmieni imma mhux b’dak
il-mod. Kienet ;urnata meta kollox beda ;ej tajjeb.” Dwar is-sitt gowls tieg[u Mifsud kompla, “Fer[an [afna fejn forsi l-unika dispja/ir huwa li ma ksirtx irrekord tieg[i stess fejn meta kont ma’ Sliema kont skurjajt sitta kontra Xg[ajra. Imma ]gur li dan g[amiltu bis-sa[[a ta’ s[abi g[ax wa[di ma jien xejn.” Finalment dwar il-log[ba li ;ejja kontra Hibernians Mifsud kellu dan xi jg[id, “Ser tkun log[ba diffi/li imma ninsabu preparati g[aliha wkoll. Hibernians g[andhom lil Mario Muscat u lil Dias neqsin imma dan ma jfisser xejn g[ax huma g[andhom riservi tajbin b[alna. Qed in[ares b’entu]ja]mu lejn din illog[ba.”
It-tim tal-;img[a M. Camilleri (Balzan)
F’log[ba diffi/li fejn kellu quddiemu attakkanti perikolu]i Camilleri salva llasta g[al diversi drabi. Verament li ;arrab tliet gowls imma ftit li xejn jista’ jing[ata t-tort. Konsistenti minn log[ba g[all-o[ra.
C. Gatt Baldacchino (Sliema W.)
Kellu log[ba tajba meta annulla g[al kollox lil Shodiya Haruna biex naqqas [afna s-sa[[a tal-attakk Karkari]. G[en mhux ftit biex Sliema Wanderers kisbu tliet punti o[ra prezzju]i.
O. Bugeja (Floriana)
Difensur ta’ 22 sena li beda l-ista;un b’mod po]ittiv. Minkejja li kien
hemm timijiet li ppruvaw jakkwistaw lil dan il-plejer, Bugeja pprefera li jibqa mal[odor fejn g[al Mark Wright huwa wie[ed mill-plejers imprezzabbli fl-iskwadra tieg[u
R. Conceicao (Balzan)
L-a[jar plejer ta’ Balzan fil-konfront kontra Hibernians. {oloq [afna azzjonijiet ta’ skor, reba[ penaly fuq Muscat li rri]ulta wkoll fit-tke//ija tal-gowler ta’ Hibernians. {asra li huma re;g[u [ar;u b’idejhom vojta.
B. Muscat (Sliema W.)
Plejer li kapa/i jiddefendi u jattakka wkoll. {afif [afna fil-[arbiet tieg[u fejn B’Kara ma setg[ux isibu mod kif iwaqqfu lil dan ilplejer ]ag[]ug[. L-esperjenza li akkwista meta kien b’self fl-a[[ar sta;uni swietu ;id biex issa sab post regolari fit-tim Slimi].
T. Cilia (Floriana)
Din kienet l-a[jar log[ba g[al Cilia kemm ilu li re;a’ ng[aqad ma’ Floriana. Plejer velo/i li bl-inklu]joni ta’ Pisani fit-tieni taqsima sab aktar spazju u g[amel aktar [sara biex Floriana skurjaw tliet darbiet ming[ajr risposta.
D. Mitev (Mosta)
Zach Muscat ta’ B’Kara jipprova jwaqqaf l-avvanz tal-Ar;entin Laudisi ta’ Sliema (ritratt> Alex Degabriele)
Midfielder ta’ klassi li lwirjiet tieg[u jikkonfermaw dan. Mutur f’nofs il-grawnd
ta’ Mosta. Jaf sew il-log[ba fejn Steve D’Amato qed jag[mel u]u tajjeb minnu. Plejer li rari jkollu ;urnata [a]ina.
A. Cohen (Hibernians)
F’log[ba li rri]ultat f’wa[da diffi/li Cohen ma waqafx tul il-partita kollha. Kien hemm mumenti meta Hibernians kienu b’inferjorità ta’ ]ew; plejers b’Cohen ikun kapa/i jopera bil-kontrattakki u j]omm ilpussess.
D. Dos Santos (Valletta)
Kien plejer ie[or li [adem [afna fit-tim Belti fir-reb[a storika li huma kisbu kontra {amrun Spartans bl-iskor ta’ 8-2. Deni huwa plejer ta’ kwantità u kwalità b’Miller jutilizzah bl-a[jar mod.
M. Mifsud (Valletta)
G[amel xi [a;a mhux tassoltu meta skorja sitt gowls f’log[ba wa[da u erba’ gowls f’erbatax-il minuta. Mifsud huwa attakkant ta’ klassi, letali u ma tistax tafdah. {amrun fdawh u kkastigahom.
A. Laudisi (Sliema W.)
Plejer Ar;entin li kien determinanti g[all-Blues f’reb[a iebsa i]da mist[oqqa kontra B’Kara. Bi plejers ta’ din ix-xorta Sliema kapa/i li jkollhom aktar wirjiet po]ittivi fit-tentattiv tag[hom li jirritornaw g[assnin tal-glorja.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
30 Sport
Ibrahimovic jista’ jiskorja Rafael Nadal aktar minn 30 gowl TENNIS
- Papin
g[adu in/ert L-eks Champion tal-Open ta’ Franza Rafael Nadal ma jafx meta se jkun fi]ikament tajjeb biex jirritorna jilg[ab imma insista li g[ad g[andu [afna snin quddiemu. Nadal, rebbie[ ta’ 11-il titlu Grand Slam qed jirkupra minn injury fi rkopptu ilu ma jilg[ab sa minn Wimbledon f’:unju. Mhux se nirritorna qabel inkun /ert li rkoppti mhux se tag[tini problemi kemm jekk dan ikun [mistax o[ra kif ukoll jekk irrid nistenna xahar ie[or,” qal Nadal li ta’ 26 sena issa ni]el fir-raba’ post fir-ranking mondjali. B[alissa Nadal jinsab barra min[abba ti/rita li g[andu fittendon ta[t il-galletta u min[abba f’hekk kif sfurzat jitlef anke l-Olimpjadi u l-US Open. G[ad mhux mag[ruf jekk hux se jil[aq ikun tajjeb g[all-
Rafael Nadal
finali tal-ATP World Tour f’Londra jew il-final tat-Tazza Davis kontra r-Repubblika ?eka li t-tnejn se jintlag[bu f’Novembru.
L-eks internazzjonali Fran/i] Jean-Pierre Papin jemmen li l-istilla l-;dida ta’ Paris St. Germain, Zlatan Ibrahimovic jista’ jiskorja aktar minn 30 gowl dan lista;un. L-internazzjonali }vedi] di;à skorja seba’ gowls f’[ames partiti f’Ligue 1 s’issa u Papin qed jistenna li lattakkant twil jikser ir-rekord personali tieg[u ta’ 28 gowl fi sta;un wie[ed li kien waqqaf meta kien ma’ AC Milan lista;un li g[adda. “Hu impossibbli li tipprevedi kemm se jiskorja gowls. Dejjem se jkun hemm xi partiti li fihom ma jiskorjax, injuries u anke sospensjonijiet. Se jkun diffi/li g[alih li j]omm ir-ritmu ta’ gowls li qed jiskorja,” qal Papin. “Mieg[u g[andu plejers kbar u tim qawwi u na[seb li jista’ jaqbe] it-30 gowl li skorjajt jien fl-ista;un 1989-90. Forsi r-rekord ta’ Josip Sklobar ta’ 44 gowl hu xi ftit
Zlatan Ibrahimovic
’il bog[od imma xorta wa[da nista’ ng[id li impressjonani [afna. Ma ng[irx g[alih
g[aliex g[andu kwalitajiet differenti milli kelli jien. Hu rari [afna li tara plejer bilfi]iku li g[andu hu, li kapa/i ji;ri u jdur daqshekk malajr quddiem il-lasta. Veru nie[u gost nara kombinazzjoni perfetta ta’ sa[[a u finezza,”
kompla Papin f’intervista fuq RMC. “Ifakkarni ftit f’Marco van Basten. G[andu l-istess stil ta’ log[ob imma mbag[ad na[seb li g[andu pre]enza fi]ika akbar.” Ibrahimovic se jkun qed jipprova jkompli j]id il-gowls tieg[u g[ada meta Paris St. Germain jilqg[u lil Sochaux.
G{AWM
Se ssir anali]i dwar ir-ri]ultat di]astru] tat-tim Olimpiku Awstraljan L-og[la awtorità sportiva fl-Awstralja g[a]let lil Kieren Perkins, rebbie[ ta’ ]ew; medalji Olimpi/i tad-deheb, biex ikun parti minn panel imqabbad biex jinvestiga rri]ultat di]astru] tat-tim nazzjonali tal-g[awm fil-Log[ob Olimpiku ta’ Londra. Dan wara rapporti ta’ bullying u ;lied ’il bog[od mill-pixxina. G[awwiema Awstraljani taw l-ag[ar wirja Olimpika tag[hom f’Londra fl-a[[ar 20 sena, fejn fallew li jirb[u titlu individwali u spi//aw biex reb[u medalja tad-deheb firrelay, sitt medalji tal-fidda u tliet medalji tal-bron]. It-tim Awstraljan tal-g[awn
kien ikkritikat bl-a[rax talli ntg[a]el l-ispe/jalista dwar il-butterfly Nick D’Arcy, li kien ordnat mill-Qorti s-sena l-o[ra biex i[allas id-danni talli kka;una feriti gravi fuq wi// g[awwiem Awstraljan tal-Log[ob talCommonwealth meta tah daqqa ta’ ponn f’bar fl-2008. L-awtorità Swimming Australia fil-pront [abbret li se tkun qed tmexxi studju rigoru], i]da dan arralhom fid-dawl ta’ diversi akku]i dwar favoriti]mu u ‘log[ob tat-tfal’ li [asdu lill-aktar stabbiliment sportiv li hu ffinanzjat [afna. Minbarra Perkins, li reba[
id-deheb fil-kategorija freestyle tal-1,500 metru filLog[ob ta’ Bar/ellona fl1992 u f’Atlanta fl-1996, ilKummissjoni Awstraljana talIsport (ASC) ukoll semmiet lill-g[awwiema Petria Thomas, rebbie[a Olimpika g[al tmien darbiet, biex isservi fuq il-panel. Minbarra li se jkun qed janalizza t-tmexxija tarri]orsi sportivi u l-programmi dwar l-i]vilupp tat-talent sportiv, il-panel ukoll se jkun qed jintervista lil diversi coaches u g[awwiema, fost o[rajn dwar l-effett tal-media so/jali fuq il-preparamenti tal-atleti.
FUTBOL
Plejers ta’ Lokomotiv Plovdiv se joqog[du g[al testijiet tal-verità Plejers u kow/is tal-klabb Bulgaru tal-ewwel divi]joni Lokomotov Plovdiv ;ew ordnati biex joqog[du g[al testijiet tal-verità. Dan wara li r-ri]ultat ta’ wie[ed b’xejn kontra Botev Vratsa s-Sibt qajjem t[assib li l-log[ba kienet imbag[bsa. Lokomotiv ;arrbu l-ewwel telfa tag[hom tal-ista;un kontra Botev Vratsa li kienu fil-qieg[ tal-klassifika wara [ames disfatti konsekuttivi.
Veselin Mareshki, is-sid ta’ Lokomotiv qal lill;urnalisti lbiera[ li kellu jkun /ert li ma kien hemm ebda fattur ie[or wara t-telfa tat-tim. Aktar kmieni dan ix-xahar, il-Union Bulgara tal-Football (BFU) qal li prosekutur qed jinvestiga ka]i ta’ tbag[bis f’erba’ log[biet lokali matul dan l-ista;un. It-tim ta]-]g[ar ta’ Spartak Pleven tke//a mill-kam-
pjonat Bulgaru ta’ ta[t id-19il sena min[abba tbag[bis fil-log[ob, anki qabel ma t[abbru r-ri]ultati tal-investigazzjonijiet. Rapporti fil-media qalu li t-tbag[bis fil-log[ob u l-korruzzjoni ilhom ise[[u filBulgarija g[al [afna snin, i]da [add qatt ma ttella’ lQorti bil-Kummissjoni Ewropea tikkritika lillawtoritajiet talli naqsu milli [adu azzjoni.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
Sport 31 BASKETBALL
Il-Kampjonati tal-Basketball Vidic xahrejn barra se jintlag[bu fl-Università FUTBOL
{sara enormi fil-padiljun f’Ta’ Qali ka;un tax-xita li g[amlet minn Chris Muscat
Il-maltempata li g[amlet aktar kmieni dan ix-xahar u li laqtet il-g]ejjer Maltin b’ammont kbir ta’ xita fi spazju ta’ ftit sig[at, wasslet biex saret [sara tremenda flart tal-padiljun tal-Basketball f’Ta’ Qali. Dan ifisser li lKampjonat lokali talbasketball li kellu jibda fi tmiem il-;img[a issa se jintlag[ab fl-Università. Min[abba l-[sara li saret flart il-Malta Basketball Association kellha wkoll tissospendi b’effett immedjat is-sessjonijiet kollha ta’ ta[ri; waqt li di;à bdiet bil-[idma tag[ha biex issewwi l-[sarat fejn sa[ansitra n;iebu esperti tal-parquet mill-Italja u flimkien mal-periti lokali evalwaw u spezzjonaw il[sara li saret. Minn e]ami li sar irri]ulta li l-ispon]a ta’ ta[t il-parquet xxarrbet g[al kollox u l-[sara
li saret fil-parquet, li mbag[ad xorob l-ilma issa hi wa[da rreparabbli. Kelliem g[all-MBA kkuntattjat minn dan il-;urnal ilbiera[ qal li wara lmaltempata huma kienu marru fuq il-post u naddfu kull fejn kien jidher ming[ajr ma indunaw li l-ilma kien la[aq da[al ta[t l-art. Imbag[ad jiem wara, biss[ana kbira li re;g[et g[amlet, il-parquet tela’ kollu u nqasam. Dan indunaw bih waqt sessjoni ta’ ta[ri; li kien qed jag[mel il-kow/ Taljan Mondoni meta nstema’ jfaqqa’ l-court. Jidher issa li s-somma ta’ 200,000 ewro li kien g[adda l-Gvern lill-amministrazzjoni pre]enti tal-MBA is-sena lo[ra g[all-bini ta’ strutturi ;odda fuq art devoluta millGvern lill-Asso/jazzjoni, issa se jintu]aw biex tissewwa l-
[sara kbira li saret ka;un ta’ xog[ol li fil-passat ma kienx sar kif suppost. L-MBA b[alissa qed tistenna s-surveyor sabiex jag[mel rapport dwar il-[sara li saret fejn di;à hemm kuntrattur lokali lest biex jibda bix-xog[ol [alli jlesti lart g[al parquet ;did. Dan ilparquet l-;did issa se jkun ukoll ulzat mill-art [alli filfutur ji;u evitati problemi simili ta’ g[arg[ar. L-MBA irringrazzjat li/Chairman tal-Kunsill Malti g[all-Isport Bernard Vassallo g[all-g[ajnuna imprezzabbli tieg[u talli fi ]mien daqshekk qasir il-KMS irnexxielu jipprovdi l-gym tal-Università fejn se jintlag[bu l-partiti talEwwel Divi]joni tan-nisa u lir;iel biss waqt li lkampjonati l-o[ra kollha g[alissa huma temporanjament sospi]i.
FUTBOL
Platini jrid it-Tazza tad-Dinja tal-Qatar fix-xitwa Il-President tal-UEFA Michel Platini hu determinat li t-Tazza tad-Dinja tas-sena 2022 fil-Qatar issir fix-xhur tax-xitwa tal-Ewropa. De/i]joni b[al din tkun tfisser bidla fil-kampjonati kollha tal-Ewropa g[al dak l-ista;un fejn ikun irid ji;i introdott waqfien ta’ xahar f’nofs il-kampjonati biex tkun tista’ tintlag[ab itTazza tad-Dinja. Platini qal li t-Tazza tad-Dinja fil-Qatar
trid tintlag[ab meta ttemperatura f’dan il-pajji] tippermetti li jintlag[ab ilfutbol. Il-president talUEFA qal li baqa’ g[axar snin g[all-edizzjoni talQatar u dan hu ]mien twil bi]]ejjed biex ikunu organizzati l-kampjonati biex issir waqfa ta’ xahar fix-xitwa. “Jannar hu diffi/li biex inwaqqfu l-kampjonati g[aliex ikun hemm l-
Olimpjadi tax-xitwa, i]da jekk nieqfu bejn Novembru u Di/embru, il-kampjonati jintemmu f’:unju minflok f’Mejju. U din m’g[andhiex tkun problema” qal Platini. Michel Platini qal li hu vvota favur il-Qatar g[ax jemmen li kien wasal i]]mien li t-Tazza tad-Dinja issir f’dik iz-zona tad-dinja wara li l-Qatar applika ming[ajr su//ess g[al [ames darbiet.
FUTBOL TALJAN
Juventus mi]muma minn Fiorentina Fl-unika log[ba tas-Serie A lbiera[ Juventus kellhom jikkuntentaw bi draw ta’ ming[ajr gowls kontra Fiorentina f’Firenze. Dawn kienu l-ewwel punti mwaqqg[a mi/-champions Taljani wara [ames log[biet mill-ftu[ tal-kampjonat. Ir-ri]ultat ta’ draw jista’ jitqies b[ala wie[ed ;ust anki jekk it-tim ta’ Fiorentina kien [aqqhom xi [a;a a[jar wara li lag[bu log[ba mill-aqwa. It-tim immexxi minn Vincenzo Montella kkonferma l-potenzjal kollu tieg[u meta ddomina g[al [inijiet twal spe/jalment fittieni taqsima. Il-Vjola kellhom ukoll l-
a[jar /ansijiet f’din il-log[ba spe/jalment lejn tmiem lewwel taqsima meta Jovetic kien anki sfortunat li daqqa ta’ ras tieg[u stampat malmimduda, filwaqt li Ljajic falla l-isba[ /ans tal-log[ba wara kontrattakk velo/i. Illum jintlag[bu tmien log[biet o[ra fejn tispikka llog[ba bejn Napoli u Lazio, filwaqt li ]-]ew; timijiet ta’ Milan jippruvaw iwaqqfu sserje negattiva tag[hom.
Il-Programm Serie A
Fiorentina v Juventus Illum Catania v Atalanta Chievo v Inter
0-0
Genoa v Parma Milan v Cagliari Napoli v Lazio Pescara v Palermo Roma v Sampdoria Torino v Udinese G[ada Siena v Bologna
Serie B
Novara v Spezia Ascoli v Cesena Bari v Pro Vercelli Brescia v Modena Grosseto v Juve Stabia Livorno v Cittadella Padova v Empoli Reggina v V.Lancian Sassuolo v Vicenza Ternana v Crotone Varese v Verona
1-0 1-0 2-1 2-1 2-2 2-2 2-0 0-1 0-0 1-0 0-3
Il-captain ta’ Manchester United Nemanja Vidic se jdum xahrejn barra millog[ob wara li g[amel operazzjoni fi rkopptu. Dan t[abbar fi stqarrija ma[ru;a minn Manchester United. Id-difesnsur Serb dam barra sitt xhur fl-ista;un li g[adda wara problemi fil-ligamenti ta’ rkopptu u kien biss filbidu ta’ dan l-ista;un li hu rritorna mal-ewwel tim. Flistqarrija ta’ Manchester United intqal li Vidic kellu b]onn operazzjoni filmeniscus. Ferguson serra[ liddifensur Serb fi tmiem il;img[a wara li l-plejer [ass
u;ig[ qawwi fi rkopptu, u minn iktar testijiet instab li Vidic g[andu b]onn jag[mel operazzjoni. It-telfa ta’ Vidic li g[andu 30 sena, se tkun daqqa ta’ [arta o[ra g[al Sir Alex Ferguson li g[andu ]ew; difensuri o[ra mwe;;g[in. Dawn huma Phil Jones u Chris Smalling. Manchester United kellhom bidu tajjeb fil-kampjonat fejn reb[u erba’ log[biet mill[ames log[biet li lag[bu, i]da minkejja dan ir-Red Devils dehru vulnerabbli fid-difi]a fejn l-uni/i difensuri /entrali li baqa’ fl-iskwadra huma Rio Ferdinand u Jonny Evans.
FUTBOL EWROPEW
Il-[ames reb[a g[al Bayern Munich Bayern Munich kisbu l[ames reb[a konsekuttiva meta lbiera[ g[elbu lil Wolfsburg 3-0. Kien Bastian Schweinsdteiger li feta[ liskor fl-24 minuta u l-Kroat Mario Mandzukic skorja doppjetta fit-tieni taqsima. F’log[biet o[ra millBundesliga draw spettakolari ta’ 3-3 bejn Eintracht Frankfurt u Borussia Dortmund, filwaqt li Schalke g[elbu lil Mainz 3-0 b’gowls ta’ Farfan minn penalty, Holtby u Pukki.
Ri]ultati
:ermanja - Bundesliga
Bayern v Wolfsburg E. Frankfurt v B. Dortmund Greuther v Dusseldorf Schalke v Mainz
3-0 3-3 0-2 3-0
Bradford C v Burton Chelsea v Wolves Crawley v Swansea Leeds v Everton Man City v Aston Villa MK Dons v Sunderland Preston v Middlesbrough
3-2 6-0 2-3 2-1 2-4 0-2 1-3
Ingilterra – League Cup
Dwell bejn Emanuel Pogatetz ta’ Wolfsburg u Mario Mandzukic ta’ Bayern
Southampton v Sheffierld W 2-0 Swindon v Burnley 3-1 West Ham v Wigan 1-4
Skozja – League Cup
Celtic v Raith R Hearts v Livingston Queen Of S. v Dundee U St.Johnstone v Queens Park St.Mirren v Hamilton Stenhousemuir v Inverness (Inverness g[adew 6-5 pen.)
4-1 3-1 0-1 4-1 1-0 1-1
L-Erbg[a, 26 ta’ Settembru, 2012
32 Lokali
E]er/izzju ta’ salvata;; fuq il-ba[ar li sar ilbiera[ filg[odu mill-Forzi Armati ta’ Malta hekk kif ing[ataw id-dettalji dwar il-fondi li l-armata qed tikseb mill-Unjoni Ewropea u mill-Gvern Malti biex issa[[a[ is-servizzi tag[ha b’risq il-poplu Malti (Ritratt> Roberto Runza)
Aktar tag[mir g[all-FAM b’fondi tal-UE minn Amy Borg
Il-Forzi Armati ta’ Malta (FAM) qed tkompli tinvesti f’tag[mir ;did biex twettaq il-[idma tag[ha, b[alma huma patrol boats u anke ajruplani b[a]-]ew; Marine Patrol Aircrafts, King Air B200. Mill-2007 ’l hawn il-Forzi Armati ta’ Malta di;à bbenefikat minn €31 miljun f’fondi mill-Unjoni Ewropea u sas-sena 2014 mistennija li tkun ir/eviet b’kollox madwar €43 miljun f’fondi li jaqg[u ta[t il-programm ‘Solidarity and Management of Migration Flows’, grazzi wkoll g[al finanzjament min-na[a tal-Gvern Malti li b’kollox se jammonta g[al aktar minn €17-il miljun. Dan gie spjegat aktar fid-dettall waqt konferenza tal-a[barijiet li matulha saret spjegazzjoni dwar ilpro;etti li qed ta[dem fuqhom l-arma-
ta fil-pre]enza wkoll tal-Assistent Parlamentari Beppe Fenech Adami. Wara l-pre]entazzjoni li saret millKurunell David Mifsud, il-midja kienet mistiedna tattendi g[al e]er/izzju ta’ salvata;; fuq il-ba[ar permezz tal-patrol boat P 61. Raphael Scerri, Direttur :enerali fluffi//ju tal-Prim Ministru, inkarigat sabiex jie[u [sieb diversi programmi u fondi tal-UE li pajji]na jkun applika g[alihom jew ikun jixtieq japplika g[alihom, spjega aktar fid-dettall dwar il-fondi li l-Forzi Armati ta’ Malta rnexxielha takkwista. Permezz tal-programm Solidarity and Management of Migration Flows, pajji]na rnexxielu jakkwista total ta’ €87,428,156 miljun minn erba’ fondi differenti, li huma The External Borders Fund (EBF), The European
Refugee Fund (ERF), The European Fund for the Integration of ThirdCountry Nationals (IF), u l-European Return Fund (RF). Dwar l-importanza ta’ dawn il-fondi l-Assistent Parlamentari Beppe Fenech Adami sa[aq dwar il-fatt li l-[ti;iet tal-pajji] ma jieqfu qatt u allura hu importanti li jkomplu jsiru investimenti ta’ dan it-tip. Beppe Fenech Adami qal li pajji]na rnexxielu j;ib aktar fondi permezz ta’ dan il-programm, li jammontaw aktar mill-fondi li pajji]i o[ra fl-Unjoni Ewropea rnexxielhom jakkwistaw g[aliex il-Gvern Malti qed ikompli ja[dem bil-g[aqal u juri kif pajji]na jirnexxielu jikkompeti ma’ pajji]i o[ra li huma ferm akbar minna fl-Unjoni Ewropea. Il-[idma tal-Forzi Armati ta’ Malta mhix limitata f’pajji]na biss, i]da
media•link COMMUNICATIONS
wkoll f’pajji]i o[ra. Il-Kurunell Andrew Mallia spjega kif din is-sena di;à pparte/ipaw f’dik li hi mag[rufa b[ala Joint Operation Poseidon – e]er/izzju li jikkontrolla l-fruntiera tal-art bejn il-Gre/ja u t-Turkija, e]er/izzju li mistenni jitkompla f’Di/embru ta’ din is-sena. B’kollox s’issa l-Forzi Armati ta’ Malta rnexxielha di;à tibbenifika minn fondi li bis-sa[[a tag[hom inxtraw patrol boats, qed jinbena hangar u nxtraw anke ajruplani b[alma huma ]-]ew; Marine Patrol Aircrafts King Air B200, fost o[rajn. Sas-sena 2014 il-Forzi Armati ta’ Malta mistennija tkompli tibbenefika minn aktar fondi tal-Unjoni Ewropea u li permezz tag[hom se jkompli jinxtara tag[mir li l-armata tu]a fil-[idma tag[ha.