2012_09_30

€0.75

Numru 2,130

Il-{add, 30 ta’ Settembru 2012 www.mychoice.pn

POPLU FER{AN… PAJJI} TRANKWILL

Tmiem il-;img[a mimli attivitajiet li qed ji;bdu eluf ta’ Maltin u turisti

Jekk kien hawn b]onn prova ta’ kemm il-Maltin huma poplu fer[an u kemm dan il-pajji] hu wie[ed trankwill din qed ting[ata fi tmiem din il-;img[a b’eluf kbar ta’ Maltin u turisti jipparte/ipaw bi [;arhom f’g[add ta’ attivitajiet tal-massa li qed ikunu organizzati f’in[awi u lokalitajiet differenti.

■ Ilbiera[ filg[axija sa kmieni dalg[odu, f’temp stupend, fit-toroq tal-Belt saret is-seba’ edizzjoni ta’ Notte Bianca – Lejl Imdawwal — idea mnedija g[all-ewwel darba minn Gvern Nazzjonalista fl-2006 li, minn sena g[al o[ra, baqg[et tissa[[a[ u twessa’ l-varjetà li toffri.

■ Tmiem il-;img[a, fil-fatt, feta[ nhar il:img[a li g[adda, meta fil-Belt Valletta wkoll saret l-ewwel edizzjoni tal-Festival tax-Xjenza (Science in the City) fi pjazez u wesg[at o[ra, u bis-sehem ta’ [afna ]g[a]ag[.

■ Matul il-;urnata tal-biera[ kellna wkoll ilftu[ tal-Malta International Airshow fl-ajruport, li wkoll ;ibed il-folol kemm ta’ Maltin kif ukoll ta’ turisti.

■ Filg[axija wkoll kienet organizzata fi]}ejtun il-festa folkloristika }ejt i]-}ejtun f’diversi n[awi f’din il-lokalità li wkoll kellha attendenza qawwija b’livell g[oli ta’ attivitajiet varjati g[all-gosti ta’ kul[add.

NOTTE BIANCA

Rapporti u ritratti f’pa;ni 2 u 3

L-ewwel pass fid-direzzjoni tal-ekonomija Mintoffjana …il-proposta tal-Labour g[all-iffri]ar tal-paga minima It-tif[ir g[all-politika ekonomika Mintoffjana li sar fl-a[[ar ;img[at mill-Malta Labour Party u b’mod partikulari minn Joseph Muscat u Edward Scicluna, malajr ittradu/a ru[u f’fatti.

Tant hu hekk, li f’mument rari li fih Muscat kixef idejh u l-pjani tieg[u jekk isib ru[u fil-gvern, f’attivitajiet tal-Labour il-;img[a lo[ra [abbar il-proposta laburista g[all-iffri]ar tal-paga minima.

Il-kun/ett tal-iffri]ar tal-pagi kien da[al f’pajji]na ta[t il-Gvern ta’ Duminku Mintoff fil-Ba;it li kien tressaq f’Novembru 1982 u baqa’ hekk fis-se[[ sakemm il-Labour spi//a mill-gvern fl-1987.

Kien Gvern Nazzjonalista mmexxi minn Eddie Fenech Adami li po;;a din il-fri]a ‘fil-fri]a’ billi re;a’ beda jag[ti ]idiet lill-[addiema.

Il-Gvern tal-Labour ma kellu lebda sku]a g[all-impo]izzjoni ta’ dik il-fri]a g[aliex kien ilu di;à [dax-il sena jmexxi lill-pajji] u ma seta’ j;ib l-ebda ;ustifikazzjoni li xi gvern ie[or qablu [alla kaxxa vojta.

L-ewwel jispara... u MBAG{AD jimmira! – L-editorjal f’pa;na 9

ARA WKOLL...

■ Carm Mifsud Bonnici ....P11 ■ Ryan Callus ................... P13 ■ X’qal Owen Bonnici...... P22

Muscat qed imur pass oltre minn dak li kien wettaq il-Gvern ta’ Mintoff g[aliex hu qed jintrabat li ma jg[ollix il-paga minima propju malli jid[ol fil-gvern.

U l-preokkupazzjoni ta’ [afna hi li jekk jasal biex jiffri]a l-paga minima a[seb u ara kemm ma ja[sibhiex darbtejn biex jer;a’ jiffri]a lkumplament tal-pagi l-o[rajn kollha! g[al pa;na 4

■ MUSCAT> DU{{AN U B}IE}AQ TAS-SAPUN.... Pa;ni 6 u 7

Elf student aktar se jkomplu jistudjaw G[ada tifta[ is-sena akkademika terzjarja ?ifri provi]orji li g[andha f’idejha din il-gazzetta juru li meta g[ada tifta[ is-sena akkademika fl-edukazzjoni terzjarja, se jkun hawn ’il fuq minn elf student aktar missena li g[addiet li se jkomplu bl-istudju tag[hom wara li temmew l-edukazzjoni sekondarja.

L-Università u l-Junior College, l-MCAST u l-Istitut g[all-Istudji Turisti/i (ITS) minn g[ada se jer;g[u jilqg[u l-istudenti li qed jie[du ledukazzjoni tag[hom hemmhekk flimkien ma’ numru ie[or kbir [afna li se jkunu qed jattendu dawn l-istituzzjonijiet g[all-ewwel darba.

Fix-xhur li g[addew intlaqg[u l-applikazzjonijiet minn studenti ;odda f’dawn listituzzjonijiet u f’kollha kienet re;istrata ]ieda fuq issena l-o[ra.

L-Università

L-MCAST

g[al pa;na 5 L-Istitut g[all-Istudji Turisti/i (ITS)

Edizzjoni o[ra mal-[ar;a tal-lum

4 A[barijiet Lokali

tag˙rif

Belt Valletta. Mill-biera[ sa

nhar l-Erbg[a li ;ej, il-Kunsill Malti g[all-Kultura u l-Arti se jtella’ wirja fuq skala nazzjonali ta’ vari pro/essjonali tal-:img[a Mqaddsa fis-Santwarju Ba]ilika tal-Madonna tal-Karmnu. Dawn il-vari se jkunu ;ejjin minn bliet u r[ula diversi li fil-jiem tal:img[a Mqaddsa jorganizzaw ilpur/issjoni tal-:img[a l-Kbira.

Il-wirja tinkludi kemm vari ta’ artisti Maltin kif ukoll barranin, ;ejjin minn epoki u stili differenti ma[duma kemm fil-kartapesta, imnaqqxa fl-injam jew imlibbsin bid-drapp. Il-wirja tinkludi kummentarju awdjo-vi]iv.

I]-}ejtun. Wirja ta’ o;;etti tar-rakkmu ma[duma misSorijiet tal-Istitut :esù Nazzarenu matul is-snin, li jinsabu fi knejjes u ka]ini. Illum il-{add mid-9 a.m. sa nofsinhar fil-knisja ta’ :esù Nazzarenu.

F’din il-knisja wie[ed jista’ jammira x-xog[ol fil-;ebla li fiha kif ukoll it-twieqi tal-istained glass, il-kolonni tal-ir[am bilkaptelli bi skultura kollha differenti, u aktar xog[ol, kif ukoll il-fdalijiet tal-Isqof Emanuel Galea. Fl-appartament tal-Isqof Galea, wie[ed jista’ jara o;;etti personali tieg[u b[al ilbies, ]raben, kotba u a//essorji o[ra.

So/jetà Al Jolson. Biex jitfakkar il-85 anniversarju millwiri tal-ewwel film mitkellem The Jazz Singer li ntwera fis-6 ta’ Ottubru 1927 fi New York, ilferg[a Maltija tas-So/jetà Internazzjonali Al Jolson se ttella’ wirja dwar l-ewwel film

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

talkies il-jum kollu bejn l-Erbg[a 3 u l-Erbg[a 10 ta’ Ottubru 2012 fl-intrata tal-kumpless ta/-/inema li jinsab fi Triq }abbar, il-Fgura.

Il-wirja fiha diversi ritratti u tag[rif interessanti dwar il-film imsemmi. Id-d[ul hu bla [las.

Kors fir-Reli;jon. Id-

direzzjoni tal-Istitut Kattoliku qed torganizza l-kors tar-Reli;jon (livell avvanzat) li jwassal g[alle]ami ta’ :unju 2013. Il-kors se jsir kull nhar ta’ Tnejn mill-5.30 sas-7.30 p.m. u jibda fit-8 ta’ Ottubru u jibqa’ sejjer sa Mejju 2013. Applikazzjonijiet misSegreterija tal-Istitut Kattoliku filg[odu mit-Tnejn sal-:img[a mid-9 a.m. sa nofsinhar u mill-5 sas-7 p.m. Il-[las g[all-kors kollu hu ta’ €120.

Bormla. Il-Club tar-Regatta jixtieq jav]a lill-pubbliku li llum il-{add, fl-10 a.m., fil-ma[]en tal-istess club se ssir il-laqg[a ;enerali annwali, li matulha ssir ukoll elezzjoni biex ikun ma[tur kumitat ;did.

Il-Mosta. Is-serata li kellha ssir nhar il-:img[a 14 ta’ Settembru – Ftu[ tat-Teatru Miftu[ – issa se ssir nhar il:img[a 5 ta’ Ottubru, fis-7 p.m.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn il-knisja parrokkjali ta’ {a]-}abbar (fi Pjazza Medjatri/i), mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-temp> Il-bi//a l-kbira sabi[, b’ammont varjabbli ta’ s[ab g[oli. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[> Moderat min-Nofsinhar ixXlokk, kultant ikun moderat g[al ftit qawwi. Il-Ba[ar> :eneralment moderat. L-Imbatt> Baxx min-Nofsinhar. L-Og[la Temperatura> 31˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex tra//a nida. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 83.4mm.

Ix-Xemx> titla’ fis-6.56 u tin]el fis-18.48.

{idma impenjattiva minn g[ada fil-Parlament Minn g[ada t-Tnejn, meta jer;a’ jifta[ wara l-vaganzi tas-sajf, il-Parlament Malti se jkun impenjat b’li;ijiet ta’ importanza biex il-poplu Malti jkompli jibbenefika mid-diversi inizjattivi talGvern.

Il-[idma tal-Parlament kienet diskussa lbiera[ filg[odu waqt intervista ma’ David Agius, il-Whip talGrupp Parlamentari talGvern, fil-programm Il-Fatti Kollha, fuq Radio 101.

Il-Whip Nazzjonalista qal li fix-xhur tas-sajf, minkejja li lParlament ma ltaqax, il-[idma baqg[et g[addejja, anki bilmistoqsijiet parlamentari.

Dawn se jibdew ikunu mwie;ba minn g[ada, filwaqt li se jitressqu wkoll numru ta’ li;ijiet, fosthom dwar i]]g[a]ag[ u l-edukazzjoni flisfond tal-professjoni ta]]g[a]ag[ fix-xog[ol.

Il-preperazzjoni ta’ diversi li;ijiet [adet xhur twal ta’ [idma, li fis-sajf intensifikat, biex issa dawn se jkunu qed jitressqu g[ad-diskussjoni.

Tul is-sajf sar xog[ol qawwi wkoll relatat mal-mod kif g[andhom jissa[[u rrelazzjonijiet tal-Parlament Malti mal-Parlament Ewropew.

David Agius qal li l-Ba;it hu l-aktar appuntament importanti g[all-gvern b’impenn li jressaq Ba;it b’kawtela fissitwazzjoni pre]enti.

DAVID AGIUS> Matul is-sajf sar xog[ol siewi u importanti, li issa jirrifletti ru[u fil-[idma parlamentari li ter;a’ tibda minn g[ada

Id-Deputat Nazzjonalista tkellem ukoll dwar l-isfidi li lGvern g[andu quddiemu filkumplament ta’ din ille;i]latura u spjega kif ilmozzjonijet u l-li;ijiet li se jressaq il-Gvern je[tie;u lma;;oranza tad-deputati filParlament biex ikunu approvati.

Fis-sitwazzjoni pre]enti, sostna David Agius, dan ilperijodu tal-Parlament Malti /ertament mhux se jkun fa/li.

Hu spjega kif ilma;;oranza tal-Gvern tiddependi minn deputat indipendenti u li l-Gvern se jkun qed ja[dem f’dawn ilparametri u skont il-pjan biex

il-[idma g[all-;id tal-poplu Malti tibqa’ g[addejja.

G[ada t-Tnejn se ssir laqg[a tal-Kumitat g[axXog[ol tal-Kamra biex tkun diskussa l-[idma talParlament fl-ewwel seduti tieg[u.

Kif isir wara l-mewt ta’ eks Prim Ministru Malti, is-seduta ta’ g[ada se tkun dedikata g[al tislima lill-Perit Dom Mintoff. Wara din it-tislima, il-Parlament se ja;;orna biex l-a;enda tax-xog[ol parlamentari tibda l-g[ada tTlieta.

F’laqg[a o[ra tal-Kumitat tax-Xog[ol tal-Kamra, imbag[ad, ikun de/i] liema li;ijiet jing[ataw prijorità minn fost l-erbatax-il li;i li hemm abbozzati.

Minbarra dan, il-Gvern se jibqa’ g[addej b’[idma o[ra politika, inklu] is-Summit 5+5 li fih se jie[du sehem disa’ kapijiet ta’ gvern.

Dan is-summit, fi tmiem il;img[a li ;ejja, se juri kemm Malta g[adha rilevanti biex tattira lejha inizjattivi b[al dawn.

David Agius tkellem dwar il-[idma tal-Ispeaker Michael Frendo fit-tis[i[ ta’ relazzjonijiet ma’ pajji]i barranin. Din il-[idma hi importanti biex il-pajji] ikompli jattira lejh linvestiment barrani g[aliex b’laqg[at b[al dawn tkompli tikber il-fidu/ja f’pajji]na.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 53 - 15 - 80 - 62 - 58

Spi]eriji li jift[u llum

VALLETTA: Royal Pharmacy, 271 Triq ir-Repubblika; IL-MARSA: San Raffaele Pharmacy, 247 Triq {al Qormi; SANTA VENERA: Lantern Pharmacy, Misra[ il-Kebbies; BIRKIRKARA: Rational Pharmacy, 74#75 Triq il-Wied; IL-G}IRA: Tony’s Pharmacy, 100 Triq Sir Patrick; SANT’ANDREW: Pembroke Pharmacy, 87 Triq Giuseppe Malfeggiani, Pembroke; TASSLIEMA: Harley Pharmacy, 1 Triq Nathalie Poutiatin Tabone; L-IKLIN: Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos; IL-MOSTA: St. Louis Pharmacy, Triq Calì; IL-QAWRA: El Medina Chemist, Triq il-Fliegu; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; L-ISLA: San Filippu Pharmacy, 155 Triq il-Vitorja; {A}}ABBAR: May Day Pharmacy, Triq il-Vittorja; BIR}EBBU:A: Britannia Pharmacy, 5 Triq il-Bajja s-Sabi[a; IL-QRENDI: Chrysanthemum Pharmacy, Triq San Nikola; {A}}EBBU:: Spi]erija {al Mula, Triq Dun Salv Ciappara; IL-BA{RIJA: Ba[rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti, k#m Triq l-Iskola; VICTORIA: Batu Pharmacy, 38 Triq Palma; IXXEWKIJA: St. John’s Pharmacy, 85 Triq l-Indipendenza.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

}vilupp li jista’ j;ib l-iffri]ar tal-pagi kollha minn pa;na 1

L-isku]a li Gvern tal-Labour kien ;ab fl-1982 kienet ir-ri/essjoni u l-qag[da ekonomikament [a]ina fil-kumplament tad-dinja. Issa jekk fl1 982 is - sitwazzjoni ma kinitx tajba , ]gur li bl-ebda mod ma resqet lejn il-qag[da internazzjonali pre]enti li l-ekonomisti qed jiddeskrivuha b[ala l-ag[ar kri]i fl-a[[ar 80 sena.

I]da filwaqt li Gvern Nazzjonalista llum baqa’ jiffa//ja din is-sitwazzjoni b’kura;;,

determinazzjoni u ri]ultati li huma konfermati minn organizzazzjonijiet internazzjonali ta’ fama, il-Labour di;a qed i/edi l-armi meta g[adu fl-Oppo]izzjoni.

Il-mod demoralizzanti kif Muscat di;a irrinunzja g[al titjib fl-andament ekonomiku ta’ Malta jista’ jarah u josservah kul[add l-aktar wara d-diskorsi tieg[u filKungress tal-Labour il-;img[a li g[addiet dwar il-paga minima.

A[barijiet Lokali 5

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

MEP tas-Sena dwar is-Sa[[a Matul din il-;img[a t[abbar li Simon Busuttil kien ivvutat minn s[abu dDeputati Ewropej — li jammontaw g[al aktar minn 700 — b[ala l-MEP tasSena dwar is-Sa[[a.

Dan ir-rikonoxximent ing[ata lil Busuttil g[axxog[ol li qed iwettaq fil[idma parlamentari tieg[u favur in-nies li jbatu middiabete.

Il-premju ng[ata lil Simon Busuttil mill-Kummissarju Ewropew Maros Sefcovic.

Ewroparlamentari talLabour ukoll kienu nominati g[al xi awards i]da, sfortunatament, ma ;abux voti bi]]ejjed.

Proposta xokkanti li tin/entiva /-cheap labour Skont l-Alternattiva Demokratika, il-proposta tal-iffri]ar tal-paga minima mill-Partit Laburista hi xokkanti.

Michael Briguglio, f’konferenza stampa, qal li lekonomija r[isa tal-Labour hi rigressiva u antikwata. Hu xokkanti kif il-Labour ittradixxa l-[addiema u qabe] fuq il-karru ta’ dawk pessimisti li jemmnu li l-pagi baxxi biss jistg[u jtejbu lkompetittività.

Briguglio qal li ]ieda fil-paga minima tg[in biex ittejjeb il-[ajja tal-[addiema u ]]id il-flus flidejn. Tkun ukoll ta’ in/entiv biex iktar persuni ja[dmu formalment u ti]died il-produttività.

Il-vi]joni ekonomika ta’ pajji]na g[andha t[ares lejn [addiema b’paga xierqa, u]u tajjeb tar-ri]orsi naturali u l-u]u tal-avvanzi teknologi/i, mhux lejn mudelli antikwati ba]ati fuq i/-cheap labour.

Angele Deguara, kelliema o[ra tal-AD, qalet li huma jemmnu li l-paga minima g[andha ti]died g[ax l-iffri]ar tal-paga jwassal biss g[al i]jed faqar.

Fl-Università kien hemm

4,739 applikazzjoni ;dida li jfisser ]ieda ta’ 742 fuq issena l-o[ra — ]ieda ta’ 18.5 fil-mija.

Fl-MCAST, wara lewwel sej[a kien hemm 3,174 applikazzjoni ;dida — ]ieda ta’ 255 applikazzjoni fuq issena li g[addiet — ]ieda ta’ 8.75 fil-mija.

Fl-ITS se jibdew 468 student — li jfisser 15-il student aktar mis-sena li g[addiet u 114 fuq sentejn ilu.

Ma’ dawn iridu ji]diedu listudenti li fl-a[[ar jiem

Il-pro;ett ta’ tisbi[ tal-Waterfront tal-Isla – li jiswa €1.6 miljun – kompla din il-;img[a. Dan il-pro;ett qed ikun kofinanzjat minn fondi tal-Unjoni Ewropea.

Dan il-pro;ett jinkludi numru ta’ xog[lijiet, fosthom pavimentar bil-;ebel tal-qawwi mill-Ma/ina sa Boiler Wharf, tarmak ;did fit-toroq, g[amara tat-triq u dwal ;odda tul ilpromenade, bdil tas-si;ar l-antiki ma’ w[ud ;odda, u rriallinjament tat-toroq.

B[ala ri]ultat ta’ dan il-pro;ett, is-si;ar e]istenti se jitmexxew biex ikun jista’ jsir ir-riallinjament tat-toroq. Is-si;ar l-antiki, li se jinbidlu ma’ si;ar ;odda, se jitmexew ftit metri ’l bog[od mill-post e]istenti tag[hom.

Is-si;ar l-antiki se jitpo;;ew fil-Park tas-Si;ar, f’Ta’ Qali.

Il-Ministru Cassar ikellem lil xi studenti tal-medi/ina li lbiera[ g[amlu testijiet tas-sa[[a b’xejn lil persuni li kienu f’]ew; kumplessi kummer/jali

Enfasi fuq il-prevenzjoni fil-Jum Dinji tal-Qalb

Paniku dwar il-‘Papa’ Minima

Il-paniku tal-Malta Labour Party dwar il-paprata ta’ Muscat li jiffri]a l-paga minima ma setax ikun enfasizzat aktar meta nhar il-:img[a li g[addiet bag[at nota lill-media g[al konferenza tal-a[barijiet.

Skont din in-nota, is-su;;ett tal-konferenza kellu jkun ilPapa Minima.

Tassew li qabdithom ferne]ija g[aliex qatt ma basru li ssuper leader tag[hom setg[et tiskappalu wa[da b[al din rigward il-paga minima.

Daqshekk tista’ to[odhom bis-serjetà lil tal-Labour!

}ieda o[ra tajba fl-istudenti li jkomplu jistudjaw minn pa;na 1

Is-si;ar tal-Isla se jitmexxew biss ftit metri bog[od

applikaw wara t-tieni sej[a g[ad-d[ul fl-MCAST. Flimkien ma’ dawn listituzzjonijiet g[ada se tibda wkoll is-sena skolastika flIskola Sekondarja Og[la Giovanni Curmi li wkoll rat ]ieda fin-numru ta’ studenti li applikaw biex jid[lu.

Imkejjen qrib il-Ministeru tal-Edukazzjoni qalu lil din ilgazzetta li l-Iskola Sekondarja Og[la qed issir dejjem aktar popolari ma’ studenti li jkunu jridu jkomplu jistudjaw wara li jtemmu l-edukazzjoni sekondarja.

Ta’ min wie[ed ifakkar li l-

istudenti kollha f’dawn listituzzjonijiet jir/ievu stipendju li jit[allas millgvern. U dawk li l-;enituri tag[hom huma fuq paga minima, jir/ievu ammont akbar.

I/-/ifra tal-istudenti Maltin li qed ikomplu bl-istudji tag[hom wara li jtemmu ledukazzjoni obbligatorja issa kwa]i rdoppja minn dak li Gvern Nazzjonalista kien wiret ming[and Gvern Laburista fl-1998.

Ara wkoll l-artiklu ta’ Clyde Puli f’pa;na 13

L-G[aqda tal-Istudenti talMedi/ina ta’ Malta, ilbiera[ fakkret il-Jum Dinji tal-Qalb permezz ta’ attività fejn ilpubbliku kien offrut numru ta’ testijiet b’xejn, fosthom it-test taz-zokkor fid-demm, talpressjoni u tal-pi] ideali.

L-attività, li bdiet filg[odu u kompliet sa kmieni wara nofsinhar, saret f’]ew; postijiet kummer/jali – filkumpless Baystreet f’San :iljan, kif ukoll f’The Point f’Tas-Sliema.

Matulha, l-istudenti talmedi/ina taw informazzjoni wkoll dwar ir-riskji li j;ib mieg[u t-tipjip, kif ukoll ilmod kif wie[ed g[andu jiekol biex i]omm ru[u b’sa[[tu.

Spikka wkoll il-Mobile Blood Donation Unit li kien hemm [dejn l-istess kumpless kummer/jali f’Tas-Sliema, b[ala parti minn din l-attività.

Iktar minn hekk, l-istudenti tal-medi/ina ppruvaw iqanqlu kuxjenza pubblika akbar dwar l-importanza li wie[ed jag[ti lorgani tieg[u wara mewtu, biex jintu]aw g[all-;id talo[rajn.

Pre]enti g[al din l-attività kien hemm ukoll Joe Cassar, il-Ministru tas-Sa[[a, lAnzjani u l-Kura fil-Komunità, u membri mid-Dipartiment talPromozzjoni tas-Sa[[a u lPrevenzjoni tal-Mard.

F’diskors, Charmaine Gauci – id-Direttri/i tad-Dipartiment – qalet li 80% tal-ka]i tal-mard tal-qalb jistg[u jkunu evitati u

hu g[alhekk li f’dawn l-a[[ar snin tnediet strate;ija kontra lmard li ma jitte[idx, bil-g[an li l-mard kroniku jitnaqqas u jwassal g[al inqas imwiet.

Din l-istrate;ija hi importanti [afna, g[aliex t[ares ukoll lejn mard b[all-puplesija u l-attakki tal-qalb, u ta[dem biex dan ilmard ikompli jitnaqqas.

Il-Ministru Joe Cassar fa[[ar lill-istudenti tal-medi/ina talinizjattiva tag[hom, filwaqt li sostna li l-[idma tag[hom favur il-prevenzjoni g[andha t[alli [afna frott.

Il-prevenzjoni, tenna lMinistru, g[andha tkun ilqafas tas-sistema tas-sa[[a f’pajji]na u wie[ed g[andu jkun kburi meta jqis li fil-jiem li g[addew l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Sa[[a (WHO) stqarret li s-sistema tas-sa[[a f’pajji]na hi mudell dinji.

B’iktar investiment filprevenzjoni, il-Maltin igawdu minn sa[[a a[jar u jkun hemm inqas b]onn ta’ sptarijiet u medi/ini. Dan jg[odd b’mod partikulari g[all-mard tal-qalb, li hu l-ka;un g[al iktar minn 50% tal-imwiet li g[andna f’pajji]na.

L-importanza ta’ din il[idma b’risq il-prevenzjoni talmard u l-impenn tal-Gvern g[al dan il-g[an jidher ukoll mill-fatt li fil-;img[at li ;ejjin se jkun qed jitnieda programm ta’ screening ;did, din id-darba g[all-kan/er tal-musrana lkbira, temm il-Ministru Joe Cassar.

■ Aktar a[barijiet lokali f’pa;ni 22 u 23

2 A[barijiet Lokali

28.9.2012 30.9.2012

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

A[barijiet Lokali 3

POPLU FER{AN… PAJJI} TRANKWILL

}EJT I}-}EJTUN

■ Edizzjoni o[ra brillanti ta’ Notte Bianca fil-Belt Valletta ■ Interess qawwi g[all-Malta International Airshow ■ Is-sitt edizzjoni tal-festa }ejt i]-}ejtun fi]-}ejtun ■ Il-Festival tax-Xjenza g[all-ewwel darba fil-Belt Numru kbir ta’ turisti pre]enti g[all-attivitajiet

Ritratti> Joseph Galea u Martin Agius

ILLUM FUQ RADIO 101

FOCUS 101 Illum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

Imexxi> Ryan Callus Mistednin> Claudette Buttigieg Paula Mifsud Bonnici

Il-Belt Valletta lbiera[ libset l-aqwa libsa tag[ha u offriet sig[at twal ta’ spettaklu, divertiment, kultura u atmosfera ma;ika li qajla naraw b[alha.

L-okka]joni kienet is-seba’ edizzjoni ta’ Notte Bianca – Lejla Mdawla organizzata mill-Kunsill Malti tal-Kultura u l-Arti fil-pre]enza ta’ eluf ta’ Maltin u turisti li [onqu l-belt kapitali sa minn tard wara nofsinhar u li baqg[u hemm anke wara li daqq nofs il-lejl.

Il-palazzi u l-mu]ewijiet fet[u bera[ il-bibien tag[hom, u l-postijiet pubbli/i b[allBer;a ta’ Kastilja, il-Palazz tal-President u l-Katidral ta’ San :wann, kienu mi]g[uda bin-nies appena fet[et Notte Bianca.

Fl-in[awi kollha tal-Belt kien hemm attrazzjonijiet ta’ mu]ika (korijiet, jazz, klassika u pjanu); wirjiet (arti, karikaturi u skultura); fiera talarti;janat, fiera tax-xjenza; drama u ma;ija u tours bi gwida.

G[all-[abta tad-9pm, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ng[aqad mal-pubbliku fittoroq u ltaqa’ personalment ma’ g[add kbir ta’ persuni pre]enti.

Veru li diffi/li tg[id jekk din kinitx l-aqwa edizzjoni s’issa i]da ]gur li tista’ ting[add fost il-kbar nett.

Aktar kmieni lbiera[, g[add kbir ie[or ta’ Maltin u turisti attendew g[all-ftu[ talg[oxrin edizzjoni tal-Malta International Airshow fuq lajruport internazzjonali ta’ Malta.

Il-wirja fl-ajruport kienet fet[et minn filg[odu, i]da lqofol intla[aq wara nofsi-

NOTTE BIANCA – LEJL IMDAWWAL

IL-FESTIVAL TAX-XJENZA (Science in the City)

nhar, bil-wirja aerobatika.

Minkejja li kontra dak im[abbar kienet nieqsa lparte/ipazzjoni tar-Red Arrows g[al ra;unijiet tekni/i, il-folla xorta setg[et tapprezza l-wirja ta’ diversi ajruplani, fosthom millajruplan ‘storiku’ Spitfire, li kien l-attrazzjoni spe/jali.

Kien hemm ukoll ajruplani o[rajn g[all-wiri fosthom wie[ed tal-Air Malta — Airbus A320 — bil-kuluri l;odda li adottat il-linja nazzjonali tag[na b[ala parti mir-rebranding tag[ha (Ara wkoll pa;na 22).

It-tieni sessjoni tal-Airshow issir illum fl-ajruport mis2pm ’il quddiem.

Ilbiera[ filg[axija wkoll fet[et il-festa folkloristika }ejt i]-}ejtun f’diversi n[awi ta’ din il-lokalità tant abbinata mal-produzzjoni ta]]ejt ta]-]ebbu;.

Din l-attività tfakkar il-ftu[ tal-ista;un tal-;bir ta]-]ebbu; g[as-salmura u l-g[asir tieg[u g[a]-]ejt u inkludiet ukoll ittifkira tal-istima li l-Gran Mastru kellu g[a]-}ejtun.

Il-Kunsill Lokali ta]}ejtun din is-sena [aseb g[al sistema ta’ park & ride biex il-mijiet ta’ familji li attendew setg[u jaslu sa/-/entru ta]}ejtun b’fa/ilità akbar. }ejt i]-}ejtun tintemm

dalg[odu b’aktar attivitajiet fil-qalba tal-lokalità.

G[all-ewwel darba din is-sena, fil-Belt Valletta wkoll saret il-Festival tax-Xjenza (Science in the City) li bdiet nhar il-:img[a u kompliet waqt Notte Bianca lbiera[ filg[axija.

F’din il-‘Fiera’, li wkoll kienet wa[da ta’ su//ess, ilmira ewlenija kienu ]]g[a]ag[ li lejhom kienu laktar indirizzati g[add kbir ta’ attivitajiet li inkludew wirjiet, rokna g[at-tfal, esperimenti, mu]ika, divertiment, ]fin, kun/erti, arti u diskursati bejn xjentisti u parte/ipanti.

Fil-Kavallier ta’ San :akbu kien hemm ukoll wiri ta’ films dwar ix-xjenza waqt li fi Pjazza San :or; ittella’ spettaklu b’temi xjentifi/i.

U jekk dan kollu ma kienx bi]]ejjed, fil-ground nazzjonali f’Ta’ Qali, illejla fil-5pm tintlag[ab ilpartitissima tal-Kampjonat Premier tal-futbol bejn Valletta u Hibernians li b[alissa jinsabu fl-ewwel post tal-klassifika.

Tassew tmiem il-;img[a ta’ spettakli g[all-gosti ta’ kul[add, bil-parte/ipazzjoni tal-eluf li kollha qed ji]vol;u f’atmosfera serena u rilassanti.

IL-MALTA INTERNATIONAL AIRSHOW

Attwalità 7

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

6 Attwalità

MUSCAT Du[[an u b]ie]aq tas-sapun Il-bawxata tal-living wage u tal-paga minima nazzjonali Tipika ta’ Muscat

Settembru 2010

Settembru 2012

Il-paga minima mhix qed tkun bi]]ejjed u allura je[tie; inda[[lu l-living wage

Il-living wage mitfug[a fil-bir tas-skieken u issa addio wkoll i]-]ieda fil-paga minima

L-ewwel artiklu ta’ Joseph Muscat dwar il-living wage f’it-Tor/a tas-26 ta’ Settembru 2010

Biex il-familja tg[ix [ajja di/enti Waqt laqg[a pubblika fi/?entru Laburista tan-Naxxar, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat tkellem dwar il-living wage u qal li dan il-kun/ett imur lil hinn mill-paga

minima i]da jfisser li jsir kalkolu ta’ kemm familja

jkollha b]onn flus fuq prodotti u servizzi essenzjali u fuq dan il-kalkolu, il-paga tag[ti lillfamilja /-/ans li tg[ix [ajja di/enti.

Min qed jie[u l-paga minima llum hu fqir i]da jekk a[na naqilg[u n-nies mill-

faqar inkunu qed no[olqu l;id g[ax il-poplu jsir aktar produttiv.

“Dawn huma l-kun/etti progressivi”, qal Joseph Muscat. (l-orizzont — 27 ta’ Settembru, 2012)

...u l-Profs x’qalilna^ Ma nag[mlux mod li kienet xi idea o[ra brillanti ta’ Edward Scicluna!

M

eta wie[ed iqalleb dak li qalu diversi nies rigward il-‘kun/ett’ ta’ Muscat dwar illiving wage, wie[ed isib li l-aktar bniedem li ippompja l-proposta kien Edward Scicluna — dak li Muscat iridu jkun il-Ministru tal-Finanzi tieg[u. Kiteb fuq li kiteb dwar il-living wage u fa/li li ssir il-mistoqsija: tg[id kien hu li bella’ din il-proposta lil Muscat b[alma kien bella’ l-proposta tal-i]valutazzjoni lil Alfred Sant?

Jg[id kif g[andha tkun Ir-reazzjonijiet li kien hemm malli ssemma fostna dan il-kun/ett (tal-living wage minn Muscat) kienu jvarjaw. U dan hu ovvju.

Laqg[uh tajjeb il-unions tal-[addiema. Mhux hekk l-g[aqdiet ta’ min i[addem.

Dawn tal-a[[ar jesprimu t[assib anke meta jaraw il-paga minima ti]died g[ax i[ossu li jew se jag[mlu telf, jew se tonqsilhom ilkompetittività li ;;ibhom f’periklu tas-swieq.

Wie[ed ikun irid jara x’forma ta’ kumpens jista’ jing[ata mill-istat lill-azjenda jew inkella lill-[addiema li ma jkunux igawdu minn paga ’l fuq mil-living wage.

Li qieg[ed ng[id hu li jista’ jinstab mod kif ikun ikkumpensat min jaqa’ ta[t il-living wage.

(Minn artiklu ta’ Edward Scicluna f’l-orizzont — 18 ta’ Ottubru, 2010)

G[aliex il-living wage L-idea tal-living wage hi li jitwassal il-messa;; li mhux dejjem il-paga minima flimkien mas-servizzi so/jali jwasslu biex familja tg[ix [ajja di/enti.

Hu importanti li s-so/jetà tag[na tag[raf dan u tirrikonoxxih. Billi l-faqar ]died sew f’pajji]na, hu tajjeb li nqajmu l-kun/ett tal-living wage.

(Kumment ta’ Edward Scicluna fil-Kull{add tal-14 ta’ Novembru, 2010)

Jekk hemm kwalità li tiddistingwi lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat fil-qasam politiku din hi linkonsistenza. L-ewwel jg[id [a;a u mbag[ad jg[id o[ra. Spiss, bi kliemu, iwaqqa’ dak li jkun qal u ;;ieled g[alih g[al snin twal.

Biex niftiehmu a[jar, Muscat jispe/jalizza fil-u-turns. Qatt ma tista’ tie[du bis-serjetà fuq dak li jkun qed jg[id g[aliex taf li g[ada pitg[ada se jdawwar kollox.

E]empji g[andna b[ax-xita.

Sentejn ilu pre/i] — f’Settembru 2010 — xi [add bellag[ha lil Muscat li politikament kien jaqbillu jibda jg[id li l-paga minima nazzjonali kif inhi b[alissa mhix bi]]ejjed biex familja tla[[aq mal-[ajja u allura kien me[tie; li f’Malta tidda[[al illiving wage g[aliex kien hawn [afna faqar.

U l-idea [adet b[al [u;;ie;a. IlLabour minn fuq s’isfel, i]da l-aktar Edward Scicluna, dak li Muscat irid jag[mlu Ministru tal-Finanzi, beda jikteb kullimkien kemm hi tajba u jg[id li kienet ilha f’mo[[u snin twal.

I]da kien hemm sezzjoni tasso/jetà Maltija li meta fliet din ilproposta sabet li mhix ward u ]ahar kif ipprova jag[ti l-impressjoni Muscat.

G[addew sentejn minn dik ilproposta u issa, f’daqqa wa[da, dik il-proposta ntefg[et fid-dustbin u, minflokha, waqt il-Kungress u lMass Meetings tal-Labour, Muscat [are; b’wa[da aktar gwappa: jiffri]a l-paga minima.

Wara li dam jonfo[ din ilproposta g[al sentejn s[a[, Muscat, kif dejjem g[amel kemm ilu filpolitika, qabad u remiha qisu qatt ma kien xejn. Nesa kemm ittama [addiema u familji u kemm imlilhom rashom li jekk jitla’ hu jsolvilhom il-problemi finanzjarji tag[hom.

F’dawn i]-]ew; pa;ni qed nippubblikaw ftit kwotazzjonijiet mill-[emel li hemm ta’ dak li qalu Muscat u Scicluna dwar din ilproposta biex kul[add, g[al darb’o[ra, jifhem kemm il-Mexxej Laburista u dawk ta’ madwaru ma’ tistax torbot fuq kliemhom g[aliex, kif jg[idu l-[bieb tag[na Taljani…

PAROLE SI FATTI NO.

IL-B}IE}AQ TAS-SAPUN TA’ MUSCAT JINFAQG{U MALLI JILTAQG{U MAR-REALTA`

il-mument — il-{add 17 ta’ Ottubru 2010

Waqt li l-Labour jitkellem dwar il-living wage…

Wissewh biex ma jitkellimx dwar il-living wage

Joseph Muscat tenna s-sej[a tieg[u biex tinbeda diskussjoni f’pajji]na dwar il-kun/ett tal-living wage [alli nistabbilixxu kemm familja g[andha b]onn flus biex tg[ix [ajja di/enti.

Huwa qal li din mg[andhiex tintefa’ fuq il-kumpaniji imma g[andha ssir b’mod li l-istat jg[in lil dawk il-kumpaniji li jimxu ta’ nies.

Il-pajji] irid iwie]en li]-]g[ir ukoll, lill-klassi medja li f’pajji]na t[ossha li ;iet abbandunata mill-gvern.

Ninsabu f’sitwazzjoni fejn waqt li l-PL qed jitkellem dwar illiving wage, il-Gvern ta’ Gonzi qed jg[id li bi ftit aktar minn ewro, jag[laq [alq kul[add. (l-orizzont — 4 ta’ Ottubru, 2012)

Irid ikollna minn issa l-kura;;, qabel ma tordnalna xi direttiva Ewropea, nibdew niddiskutu bejnietna l-kun/ett talliving wage, fejn nimmiraw li kul[add jaqla’ bi]]ejjed biex jg[ix [ajja di/enti.

Naf li fa/li tbe]]a’ b’dan il-kun/ett u kien hemm min wissieni

ma nitkellimx dwaru i]da jien konvint li kif kien hemm min kien kontra u mbag[ad ;ie mag[na meta pproponejna u wettaqna diversi mi]uri — fosthom il-paga minima — hekk ukoll dwar din.

Tletin sena o[ra ji;u mag[na u jindunaw li qeg[din fuq inna[a t-tajba tal-istorja.

(Joseph Muscat fid-Diskors tal-Ba;it — 1 ta’ Novembru, 2010)

Dawn huma l-kun/etti tal-Labour!

Waqt li l-gvern irid inaqqas il-pagi, min-na[a tieg[i dil-;img[a komplejt nispjega kif il-PL qed i[ares lejn ilkun/ett tal-living wage li l-ba]i tieg[u hi

li jit[addem mekkani]mu li permezz tieg[u l-pagi jin;iebu f’livelli li jkunu jistg[u jiggarantixxu [ajja di/enti lillfamilji Maltin u G[awdxin.

Min-na[a l-o[ra, l-Istat g[andu jara li

jkun hemm in/entiv g[al min i[addem biex i[e;;u jadotta l-prin/ipju tal-living wage.

Fl-a[[ar mill-a[[ar, permezz ta’ mi]ura b[al din ]gur li mhux biss il-pagi jkunu qeg[din jissa[[u i]da jikber ilkonsum b’titjib fl-ekonomija.

Din hi proposta innovattiva… Dawn huma kun/etti li qeg[din jissemmew

f’g[add ta’ pajji]i Ewropej.

F’Malta g[andna nag[mlu l-istess minn issa mhux meta dan il-kun/ett ikun ilu li beda jit[addem minn stati flEwropa. Na//etta li jkun hemm min ma jifhimx g[al kollox mill-ewwel dak li nressqu ’l quddiem.

(Joseph Muscat f’it-Tor/a — il-{add, 17 ta’ Ottubru, 2010)

8 Attwalità

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Ekonomija stabbli li qed to[loq il-postijiet tax-xog[ol Osservaturi ekonomi/i f’pajji]na kkummentaw li r-rapporti ri/enti ta’ a;enziji ta’ kreditu internazzjonali flimkien mal-Forum Ekonomiku Dinji jikkonfermaw li l-ekonomija Maltija hi stabbli u qed tattira investiment ;did li qed jo[loq aktar postijiet taxxog[ol.

Dan jo[ro; minn intervisti li se jixxandru nhar il-{amis li ;ej fit-8.30 p.m. fuq Net TV waqt il-programm Anali]i tal-A[bar pre]entat minn Roderick Agius.

Vince Farrugia, Direttur :enerali tal-GRTU qal li huma l-ekonomisti u lanalisiti internazzjonali li qeg[din jaraw u jirrappurtaw fuq il-fatti ekonomi/i ta’ Malta.

“Dawn qeg[din jag[tu kredtu lil Malta fl-anali]i tag[hom.”

L-ekonomista Stephanie Vella qalet li r-rapport ma[ru; mill-a;enziji ta’ kreditu internazzjonali b[all-Moody’s jirrikonoxxu l-avvanzi fl-a[[ar sentejn fl-i]bilan/ tal-Gvern.

“Mill-2010 g[all-2011, l-i]bilan/

naqas ta[t it-3 fil-mija, u mistenni li dan jibqa’ ta[t dan il-livell.”

Hi qalet li dan hu importanti [afna g[aliex isa[[a[ il-kredibbiltà internazzjonali ta’ Malta.

Goerge M. Mangion, konsultent finanzjarju qal li r-rapport ta’ Moody’s ikkonferma l-po]izzjoni ekonomika u finanzjarja ta’ Malta b’kummenti po]ittivi.

“Wa[da mill-kaw]iet prin/ipali kienet it-titjib fit-turi]mu u fis-setturi l-o[rajn b[al dawk finanzjarji u l-igaming.”

Hu ]ied li meta r-ri]ultati ta’ Malta miksuba fl-a[[ar sentejn jitqabblu ma’ dawk ta’ pajji]i tal-UE fil-Mediterran, pajji]na rnexxielu j]omm defi/it ta[t it-3 fil-mija.

Stephanie Vella semmiet kif dan linvestiment minn industriji ;odda f’Malta qed jag[ti garanzija ta’ ekonomija stabbli. “Hu dan linvestiment barrani li g[andu importanza g[al Malta biex ikomplu jin[olqu aktar postijiet tax-xog[ol.”

Vince Farrugia qal li jekk hemm pajji] fejn il-mudell Ewropew [adem sew [afna, dan hu Malta. “A[na qg[adna g[ar-regoli tal-pjan dwar ittkabbir u l-istabbiltà ekonomika kif miftiehem mill-UE. Malta ma nefqitx bl-addo//, fejn id-defi/it fil-Ba;it ma jitwessax sa /ertu livell ta[t it-3 filmija. Dan jg[odd ukoll f’dak li hu dejn nazzjonali. G[alkemm inqabe], dan sar sa /ertu livell.”

Vince Farrugia qal li pajji]i o[rajn m’g[amlux hekk. “Jekk tara x’;ara fi Spanja, fil-Gre/ja, fil-Portugall, flIrlanda u, sa /ertu punt, l-Italja, dawn qab]u l-livelli stabbiliti.”

Id-Direttur :enerali tal-GRTU semma kif pajji]i o[rajn [adu mi]uri li ]iedu d-dejn, filwaqt li l-mi]uri talGvern Malti fejn g[en g[arristrutturazzjoni tal-AirMalta, itTarzna, it-trasport pubbliku kif ukoll linvestiment fl-isptarijiet u fledukazzjoni.

“Kull fejn saru spejje], dawn kienu essenzjali g[all-poplu. Il-Gvern mit-

taxxi investa f’dak li hu importanti u ta’ dan ta’ min jag[ti kredtu lill-Prim Ministru.”

Stephanie Vella ddikjarat kif ilpostijiet tax-xog[ol f’Malta kienu salvagwardati. “L-ekonomija hi b[al rota. Ara x’qed ji;ri fi Spanja b’[afna qg[ad b’ri]ultat li n-nies m’g[andhomx x’jonfqu. B’differenza, f’Malta, hawn il-fidu/ja g[ax in]ammu l-postijiet tax-xog[ol u linfiq baqa’ g[addej. B’hekk ir-rota ekonomika Maltija baqg[et g[addejja.”

L-istess osservazzjoni g[addieha Vince Farrugia li semma kif il-Gvern, flimkien mas-settur privat, ta lg[ajnuna lill-industrija fit-ta[ri; u bi skemi finanzjarji. “Dawn il-flus kollha ntefqu f’pagi g[all-[addiema li nefquhom fl-ekonomija lokali.”

Vince Farrugia qal li l-ekonomija Maltija da[let mill-;did f’fa]i po]ittiva b’aktar tkabbir u rrimarka kif fl-a[[ar g[axar snin, l-ekonomija Maltija g[amlet trasformazzjoni kbira.

Kieku g[adha fis-se[[ li;i ta’ Sceberras Trigona Muscat i;ib f’Malta barranin biex joqog[du jin/ensaw lilu u lill-MLP Waqt programm televi]iv fuq is-Super One b[al-lum ;img[a, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat kellu mieg[u lil Gianni Pittella, il-Vi/i President tal-Parlament Ewropew min-na[a tal-Partit So/jalista Ewropew.

Dan l-ewroparlamentari Taljan ittie[ed f’dan ilprogramm biex jg[id lilludjenza kemm hu tajjeb Muscat u l-partit tieg[u.

Waqt li fa[[ar l-idea talKungress tal-Malta Labour Party, Pittella esprima xxewqa li jkun hawn aktar gvernijiet so/jalisti flEwropa.

Pittella kien rappurtat li qal ukoll li l-poplu Malti u G[awdxi g[andu jserra[ rasu li f’Muscat g[andu mexxej ta’ kompetenza, entu]ja]mu u passjoni.

Sa hawn m’hawn xejn taddinja l-o[ra i]da li hu ta’ interess hu l-fatt illi kieku ma kienx g[all-Partit Nazzjonalista kieku Muscat ma kienx jista’ jie[u mieg[u politiku Taljan biex idoqq iddiska tieg[u g[aliex kieku baqa’ l-Labour fil-gvern kienet tkun applikata l-li;i tal-ind[il barrani.

U x’kienet din il-li;i talind[il barrani?

Din il-li;i tal-ind[il barrani kienet tressqet mill-Ministru Alex Sceberras Trigona filParlament fl-1982 u kienet approvata bil-voti tal-Grupp Parlamentari Laburista li kien jinkludi numru ta’ deputati li

Joseph Muscat flimkien mad-Deputat Ewropew Gianni Pittella (lemin) waqt il-programm fuq is-Super One… ming[ajr l-ebda nd[il barrani!

g[adhom jimmilitaw filpartit ta’ Muscat: Leo Brincat, Joe Debono Grech, George Vella u Karmenu Vella.

Permezz ta’ din il-li;i, ilLabour kien [aseb li se jirnexxilu jaqta’ rrelazzjonijiet qawwija li lPartit Nazzjonalista kellu ma’ partiti u politi/i barranin, laktar fl-Ewropa.

Wara li din il-li;i ta’ Sceberras Trigona u Duminku Mintoff ;iet fisse[[, il-Gvern tal-Labour kien applikaha diversi drabi fil-konfront ta’ politi/i li kienu ;ew Malta jew biex jie[du sehem f’attivitajiet talPartit Nazzjonalista jew biex jitkellmu f’meetings tieg[u.

Il-:ermani] Kai Uwe Von Hassel u t-Taljan Massimo

Gorla kienu ]ew; vittmi ta’ din il-li;i li kienet g[amlet [sara kbira fl-imma;ini ta’ pajji]na fl-Ewropa.

Meta nhar l-Erbg[a 1 ta’ Settembru 1982 kien qed jag[mel il-winding-up ta’ din il-li;i infami fil-Parlament, Duminku Mintoff kien qal li din il-li;i kienet qed issir biex kull partit ikollu l-istess /ans u [add mill-partiti politi/i ma jivvanta;;ja ru[u bl-g[ajnuna ta’ xi barranin.

Mintoff qal ukoll li kien qed iwissi serjament li min jikser din il-li;i, hu min hu, se jkun kastigat skont il-pieni kontemplati fil-li;i.

Barra Sceberras Trigona, li kien il-promotur ewlieni ta’ din il-li;i, supporter qawwi ta’ din il-li;i kien Leo Brincat, li barra li kien

Deputat Laburista f’dik ille;islatura li fiha l-Labour iggverna kontra r-rieda talpoplu kif espressa fl-1981, hu kien ukoll is-Segretarju Internazzjonali tal-MLP. F’din il-kariga Leo Brincat kien ikollu kuntatti u negozjati ma’ [afna partiti u politi/i barranin — l-aktar dawk li kienu jappartjenu g[all-blokk komunista.

Din li-li;i infami sabet irre]istenza qawwija tal-Partit Nazzjonalista li ;;ildilha b’kull mezz sa ma fis-16 ta’ Lulju 1986, il-Qorti, preseduta mill-Im[allef Wallace Gulia, kienet iddikjarat din il-li;i b[ala anti kostituzzjonali.

Permezz ta’ din il-battalja tal-PN, il-partiti politi/i, inklu] dak tal-Labour, setg[u

jkomplu bil-kuntatti tag[hom ma’ partiti u politi/i barranin, kif ji;ri f’kull pajji] demokratiku.

I]da meta ner;g[u naraw lil Muscat jiddandan ma’ xi politiku barrani f’pajji]na g[andna nibqg[u niftakru illi li kien g[al s[abu tal-lum, Sceberras Trigona, Brincat, Debono Grech, George Vella u Karmenu Vella, dan ma kienx ikun possibbli.

Lanqas kien ikun possibbli li Muscat innifsu, f’Mejju tal2008, ftit jiem qabel lelezzjoni g[al Mexxej talLabour, jistieden f’Malta lil Martin Schulz, il-Kap talPartit So/jalista Ewropew, biex jag[tih palata u joqg[od ifa[[ru.

Dik l-azzjoni ta’ Muscat kienet sabet kundanna iebsa min-na[a tal-kontestanti lo[rajn g[al-leadership (Michael Falzon, George Abela, Evarist Bartolo u Marie Louise Coleiro Preca).

“Dan l-att”, qalu l-erba’ kontestanti, “fl-opinjoni tag[na hu nd[il fl-affarijiet interni tal-partit”.

Huma talbu lill-Partit So/jalista Ewropew jiddisasso/ja ru[u minn din lazzjoni u jikkundanna dak li g[amel Schultz.

L-istess nies li ressqu u approvaw din il-li;i infami g[adhom i[okku dahar Muscat biex jekk dan isir Prim Ministru jag[milhom Ministri. Dik hi l-istoffa li mdawwar biha Muscat.

9

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

F’pa;ni o[rajn...

11 G[a]la naturali

12 X’qed ji;ri madwarna

13 Lura lejn l-iskola

19

Ittri lill-Editur:

Wara l-festi tal-Indipendenza

L-ewwel jispara… u MBAG{AD jimmira!

Hemm tliet prin/ipji ba]i/i li jkunu mg[allmin lis-suldati fitta[ri; tag[hom g[all-u]u tal-armi: 1. Identifika sew it-target tieg[ek 2. Immira bi pre/i]joni dan it-target 3. Spara b’g[ajnejk miftu[in u kon/entrati fuq it-target Minn dawn it-tliet [ti;iet fundamentali, Joseph Muscat u lpartit tieg[u jwettqu wa[da biss sew… l-ewwel wa[da.

Il-Labour kapa/i [afna jidentifika t-target tieg[u: jew biex jipprova jiddistru;;i lil min ma jaqbilx mieg[u, jew biex jie[u vanta;; bl-azzjoni tieg[u. I]da mbag[ad i[awwad u jitfixkel f’saqajh stess fejn jid[lu t-tieni u t-tielet prin/ipju. G[aliex ilfatti qed juruna li, ta[t Muscat, il-Labour l-ewwel jispara … u mbag[ad jimmira!

G[andna diversi e]empji issa kif Muscat jaqbad iparla u jisparla u, wara, jew jiddispja/ih minn dak li jkun qal jew inkella l-fatti u r-reazzjoni tal-poplu juruh li ma kienx [aseb bi]]ejjed qabel fattarha. Jibqa’ l-fatt, i]da, li f’[afna ka]i li osservajna, il-paroli ta’ Muscat kixfu dak li jkollu f’mo[[u li jkun jixtieq jag[mel.

Nie[du b[ala e]empju l - kontijiet tad - dawl u l - ilma .

Minn snin ilu qabad u spara li jekk ikun fil - gvern ira[[ashom . Ma qag[adx jifli s - sitwazzjoni x ’ kienet sewwa sew meta g[amel din il - weg[da u , iktar minn hekk , x ’ setg[et tkun is - sitwazzjoni aktar ma jg[addi ] ]mien . Fil - fatt , aktar ma g[adda ] - ]mien il - prezzijiet ta] ]ejt fis - swieq internazzjonali re;g[u g[olew m ’ g[ola s sema — qrib il -1 20 dollaru - il barmil — u l - prospetti huma li jekk il - kri]i internazzjonali tittaffa , dawn , sa[ansitra , jog[lew aktar .

I]da Muscat spara… ming[ajr ma immira. Allura jkollu, issa, joqg[od jag[mel [afna tidwir mal-lew]a u ;innastika politika biex jipprova jqarreb il-bo//a lejn il-likk anke meta dan ma jkunx possibbli ming[ajr ma ssir [sara irreparabbli lillpajji] u b’effetti serji fuq il-poplu.

L-istess jista’ jing[ad g[al dak li qal Muscat aktar minn darba fl-a[[ar jiem dwar il-paga minima nazzjonali. F’laqg[a tal-Kungress Laburista fil-;img[a ta’ qabel, l-orizzont irrapporta lil Muscat jg[id hekk: “…]ieda fil-paga minima

mhux talli ma tiggarantixxix titjib fil-livell tal-g[ajxien imma tista’ ]]id l-in/ertezzi”.

Meta mbag[ad tkellem fil-mass meeting f’Ta’ Qali b[allbiera[ ;img[a, Muscat qal l-istess [a;a. Skont The Sunday Times, hu kien rappurtat hekk: “Increasing the minimum wage might draw applause, but it would lead to workers forcibly being self-employed with few rights.”

U dwar l-istess diskors fil-mass meeting, din il-gazzetta, b[al-lum ;img[a rrappurtat hekk:

“G[at-tieni darba fi ]mien ;img[a, il-Mexxej tal-Malta Labour Party, Joseph Muscat, tenna li Gvern Laburista ma j]idx il-paga minima g[aliex jekk din ti]died, il-[addiema jispi//aw bla xog[ol, jew min i[addimhom jaqlibhom selfemployed.”

Talli qal dawn l-affarijiet, Muscat, dakinhar tal-meeting ippretenda li napprezzawh g[aliex qal li qed ikun onest!

I]da meta mbag[ad inkixef xi tfisser tassew din il-proposta tieg[u ma baqax jifta[ar kemm hu onest i]da rrea;ixxa b[al wie[ed li jkun f’paniku.

Muscat kien spara bla ma mmira u meta mbag[ad beda jiffa//ja l-konsegwenzi g[al dak li kien qal ipprova jdawwar u jgerfex. Lanqas irrealizza li dokument uffi/jali tal-Labour dwar il-Kungress qal li “tkellimna fuq il-minimum wage u li din

ma tog[liex”.

L-elettorat Malti ]gur li f’dan l-episodju qed jara x’hemm lest g[alih jekk il-Labour ikun fdat bit-tmexxija tal-pajji]. U din hi biss bi//a ]g[ira [afna mill-‘potenzjal’ kollu ta’ dawk li bi kliemhom u b’azzjonithom iridu jer;g[u jirxuxtaw f’pajji]na l-ekonomija Mintoffjana.

10

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Opinjoni

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba…

R

eggie kien tifel b[all-o[rajn. Imma ma kienx jisma’> twieled hekk. Fir-ra[al kul[add kien jafu u j[obbu. Imma kien ji;i trattat b’mod differenti mill-o[rajn. It-tfal kienu jib]g[u li jwe;;g[uh. Il-kbar kienu jitrattawh kwa]i ta’ tarbija. U Reggie ma kienx jie[u gost.

Imma l-iktar li kien jiddejjaq kien sie[bu Michael, u ried li l-affarijiet jinbidlu. Allura ipperswada lil missieru, li kien is-Sindku tar-ra[al, biex ;urnata mill-Festival tar-ra[al jiddedikawha lil persuni neqsin mis-smig[. Dakinhar, in-nies kollha tar-ra[al kellhom jilbsu earplugs — isoddu widnejhom.

Kul[add [a gost bl-idea, g[ax lil Reggie kienu j[obbuh. Wasal ‘Jum is-Silenzju’, kif sej[ulu u kollha libsu l-earplugs bi tbissima> kul[add ji//ajta u ji]]ufjetta. Imma bdew ukoll jirrealizzaw kemm kienet diffi/li l-[ajja meta ma tisma’ xejn. Reggie kien kuntent jara n-nies jid[qu.

Dakinhar [add ma [aseb f’Reggie b[ala trux u ttrattawh b[all-o[rajn. Bil-;esti tieg[u, Reggie beda jikkomunika l-iktar u l-a[jar. U taw iktar kasu.

U skantaw kemm kien kapa/i jivvinta biex ifiehem.

Ji;ifieri ‘Jum is-Silenzju’ serva biex saru jafuh a[jar. Kull ma ried, fil-[ajja normali kien ftit iktar [in u attenzjoni. U tg[allmu li lin-nies trid tag[tihom l-opportunità biex juru kemm huma ta’ siwi.

Il-Festival kien ta’ fer[ kbir g[al kul[add.

Int u jien Sostanzjalment, u b[ala dinjità, il-bnedmin kollha huma l-istess u ndaqs. Imma fil-prattika jkun hemm differenzi kbar. Jien ma nil[aqx fil-g[oli, pere]empju,

daqskemm kien jil[aq, Alla ja[firlu, Mons. Carmelo Xuereb — meta jien kont in;ib sa spallejh.

Differenza b[al din ma tnaqqaslekx id-dinjità umana.

Imma tirrendi lill-ie[or kapa/i jag[mel xi [a;a, li int ma tkunx kapa/i tag[mel. U taf t[ossok inferjuri. (Jien g[addej kif jien!) ?erti differenzi ma jintreb[ux fa/ilment. Jekk tkun iqsar minn ie[or, dejjem tista’ ;;ib banketta u til[aq u tara daqsu. Imma differenzi o[ra ma jintreb[ux malajr

daqshekk… jew ma jintreb[ux. Importanti li [add ma j;ib ru[u b’sens ta’ superjorità ma’ min mg[andux l-istess kwalità li g[andu hu.

Importanti li [add ma jitratta lil [add b’disprezz.

Importanti li ma jkunux minsija jew imwarrba nies li jkollhom [ti;iet spe/jali.

G[ax, kif g[edna, sostanzjalment kul[add g[andu l-istess dinjità.

Mhux dejjem fa/li jew possibbli tifhem sew kif i[ossu min g[andu xi b]onn spe/jali. Imma l-im[abba vera tag[ti ]mien u spazju biex tifhem kemm tista’. Biex nevitaw u;ig[ bla b]onn u nag[tu l-ikbar possibbiltajiet possibbli, je[tie; in[alluhom jesprimu ru[hom u anke

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

nosservaw il-body language tag[hom. G[ax is-skiet jitkellem ukoll.

So/jetà matura, iktar u iktar jekk nisranija, g[andha tfittex l-ikbar integrazzjoni possibbli tal-membri kollha talkomunità, bla ma t[alli lil [add i[ossu inferjuri g[ax differenti.

A[na lkoll ulied Alla, a[wa ta’ :esù Kristu. X’irridu iktar?

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, inti t[obb lil kul[add bla ma tag[mel ebda differenza.

Ag[tina minn dil-kwalità tieg[ek biex minn [ajjitna ma ninsew lil [add u ma nwarrbu lil [add.

G[allimna nimxu ma’ [utna bi b]onnijiet

differenti b’mod li nirrispettaw dejjem id-dinjità tag[hom u b’mod li [add ma j[ossu umiljat jew inferjuri.

La Int t[obb lili, Mulej, lil min mg[andix in[obb jien?

Im[atra li di;à nsejt!

Ftit tal-jiem ilu kont qed inqalleb fil-kotba fil-librerija tag[na u nzertajt ktieb li nammetti kont ili ma ntih titwila. Dan kien il-ktieb Im[atra Li Di;a Insejt! hu ta’ Peter Darmanin, l-eks Assistent Segretarju :enerali u eks Te]orier tal-Partit.

Il-ktieb hu ;abra ta’ artikli li jmorru lura g[all-1989 u jibqg[u sejrin sad-data talpubblikazzjoni ji;ifieri sal1996. {assejt li kien xieraq li ner;a’ nifli[ ftit. Donni [assejt li l-kitbiet ta’ Darmanin, g[alkemm iwasslu biss sal-1996, g[ad g[andhom rilevanza u paralleli kbar anki llum, sittax-il sena wara.

Fl-istil inimitabbli ta’ Peter, [afna drabi jaqta’ u kultant pjuttost inflammatorju, hu jirrintra//a ftit mill-iktar mumenti straordinarji tal-istorja politika Maltija b’enfasi g[al ]mien it-tmexxija So/jalista tas-sebg[inijiet u tmeninijiet bil-mumenti mill-inqas apetitu]i li Malta kellha dduq matul dak il-perjodu.

Fl-istess ktieb Darmanin ma ntilifx jitkellem esklusivament fuq il-passat imma jag[mel osservazzjonijet g[al ;rajjiet tal-istorja ri/enti u lmekkani]mi tal-Partit Laburista matul i]-]ew; le;i]laturi bi tmexxija nazzjonalista li kienu kwa]i

waslu biex jintemmu flewwel xhur tal-1996.

Darmanin jag[mel u]u intelli;enti mis-sorsi u larkivji biex jinse; l-istorja tal-politika ta’ dak i]-]mien bl-isfidi tag[ha u l-impenn politiku li kellu b]onn pajji]na biex jer;a’ jqum fuq saqajh.

Forsi kienu dawn ilpassa;;i li l-iktar huma ta’ rilevanza g[all-perjodu politiku li g[addejjin minnu b[alissa. I]da l-iktar artiklu li laqatni g[ar-rilevanza pre]enti tag[na kien dak bittitlu Viva Alfred Tag[na.

F’dan l-artiklu Peter jag[mel ]ew; pronosti/i. Hu jg[id u jbassar li l-g[ajta g[all-kampanja elettorali tallabour g[al dik l-elezzjoni kienet sejra tkun il-VAT u labolizzjoni tag[ha jekk ilPartit Laburista jirba[ il-

gvern. Jg[id hekk: “Nilg[ab im[atra ma’ min irid, li l-aktar kelma popolari matul is-sena 1996, se tkun il-kelma VAT.” Darmanin ikompli ji]viluppa l-argument li lproposta biex titne[[a l-VAT kienet mossa parti;;jana u manuvra biex tintreba[ lelezzjoni. Ibassar li din ilmanuvra sejra tkun de/i]joni [a]ina imma li minnha lPartit Laburista ma jistax jer;a’ lura.

Intant illum nafu kemm Peter kellu ra;un fuq din g[aliex l-abolizzjoni tal-VAT fil-1997 kellha riperkussjonijiet kbar fuq l-ekonomija Maltija u kienet strumentali biex l-istess gvern ta’ Alfred Sant jisfaxxa wara biss tnejn u g[oxrin xahar.

B’xorti [a]ina, it-tieni pronostiku ta’ Peter, illi l-

Labour ma kienx se jirba[ dik l-elezzjoni, fallietlu, probabbilment fuq l-istess premessa tal-weg[da li titne[[a l-VAT! Nist[ajjilkom tistaqsuni kif dan kollu jista’ jkun rilevanti g[al ]mienna? Tassew ilparalleli je]istu fil-weg[da pre]enti li qieg[ed jag[mel il-pre]enti mexxej tal-Labour Joseph Muscat, fuq ilkontijiet tad-dawl u l-ilma.

B[al Darmanin jien ukoll /erta li ’l bog[od mill-kliem sabi[ ta’ movimenti progressivi u sofi]mi politi/i bi ftit sustanza, il-cavallo di battaglia Laburista filkampanja elettorali li jmiss [a t[oll u torbot fuq ilweg[da ‘solenni’ li jekk ilLabour jirba[ l-elezzjoni jitnaqqsu l-kontijiet tad-dawl u l-ilma.

G[al darba o[ra kontra lparir ta’ bosta esperti u ffa//jati b’realtajiet tas-suq u l-prezz ta]-]ejt, il-Partit Laburista jibqa’ jinsisti li ji;ri x’ji;ri reb[a laburista tfisser tra[[is fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma.

Kuntrarju g[all-pariri li lEnemalta g[andha b]onn isostni l-investimenti massi//i li qed tag[mel kemm fil-power stations tag[ha u l-interconnector bejn Malta u Sqallija, ilLabour xorta jemmen li jista’ jra[[as il-kontijiet ming[ajr skossi g[all-ekonomija jew

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

ming[ajr taxxi ;odda.

Proprjament lanqas nafu e]att kif se ja[dem dan ilmekkani]mu g[aliex konfrontat b’domandi pre/i]i Joseph Muscat /inikament jistqarr li dan kollu jg[idulna iktar tard!

Din hi pre/i]ament issitwazzjoni li fiha kien spi//a Alfred Sant fl-1996 u listorja tal-fro;a eventwali li, biex titne[[a l-VAT, spi//at idda[[let sistema (CET) li kien mekkani]mu inkompjut u ;ab mieg[u mhux biss instabbiltà ekonomika imma rabja g[al kif kienet implimentata ming[ajr konsiderazzjoni.

Imma g[a]i] qarrej… im[atra li di;a nsejt!

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Opinjoni

11

Lejn fejn iridu je[duna^ Fil-[ajja, fil-politika, tista’ tkun int innifsek u tista’ tipprova timita lil [addie[or.

Tista’ turi lilek innifsek f’dak li m’intix, jew tibqa’ tikkumbatti biex tkun li int.

Meta tkun dak li m’intix, tispi//a ti]balja. Dan hu li qed ji;ri pre]entement fil-Partit Laburista. Irid ikun dak li m’huwiex. Irid jidher f’termini li huma a//ettabbli g[al diversi setturi fis-so/jetà. G[alhekk telaq jg[id u jag[mel diskors, azzjonijiet li qed isiru mhux fuq xi linja ta’ prin/ipju, fuq xi linja ta’ valuri li huma kienu jew g[adhom i[addmu, imma g[all-espedjent politiku. Ma hemmx direzzjoni interna vera, ma hemmx boxxla /ara li permezz tag[ha l-elettorat jista’ jifhem u, jekk irid, jidentifika ru[u mag[ha.

Hemm minflok varjetà ta’ messa;;i li jo[or;u skont ludjenza. Messa;;i li j[awdu u, fl-istess [in, jikxfu dak li huma.

Fil-politika ta’ sustanza, lewwel linja li trid titlaq tikteb minnha hi dik li turi dak li int u dak li verament trid tirrappre]enta. F’dawn l-a[[ar snin, il-Partit Laburista, permezz tal-mexxej il-;did i]da ming[ajr esperjenza, irnexxielu jitlef lilu nnifsu.

Da[al fi sqaqien politi/i li minnhom irid bilfors imur lura.

Ftit ilu, il-[sieb kien li biex ittmexxija tkun a//ettabbli trid tibda timita lill-Partit Nazzjonalista, mentri issa 1.

2.

qeg[din jo[or;u bl-ideat tag[hom. Dak li ji;i naturali fi [dan il-partit fil-Gvern, f’dak tal-Oppo]izzjoni qieg[ed ji;i b’artifi/jalità. Altru temmen f’linja politika g[ax hi verament tajba u inti /ert li se tag[ti frott bnin lill-poplu, u altru tiddikjara l-affarijiet fuq xufftejk ming[ajr ma tifhem sewwasew x’qieg[ed tg[id.

Mexxej ta’ dawn il-g]ejjer g[andu, b[ala minimu, ikun jaf dwar xiex qed jitkellem u, almenu, jemmen b’parti sew minn qalbu f’dak li qieg[ed jg[id.

Meta ma tkunx /ar mieg[ek innifsek, meta ma jkollokx di;à l-ideat retti tieg[ek, allura tispi//a titmexxa minn [addie[or.

Tispi//a jkollok id-diskorsi importanti tieg[ek miktubin minn o[rajn. O[rajn li je[duk mhux fejn forsi trid tmur int, imma fejn iridu jmorru huma.

Jekk ma jkollokx l-ankri tassewwa politika fik, allura serra[ mo[[ok li m’intix se tinduna b’dak li jkun qieg[ed isir, u g[alhekk se titkaxkar.

Hekk qed nifhem li ;ralu lKap tal-Oppo]izzjoni fl-a[[ar meeting pubbliku f’Ta’ Qali.

L-isforz prin/ipali tieg[u kien li jikkon/entra iktar fuq ilforma milli fuq is-sustanza.

Iktar kif se jidher li qieg[ed jitkellem, ma’ min se jitqabbel, milli ma’ dak li hu verament ilmessa;;. Rajnieh u smajnieh irid juri lilu nnifsu b[ala mexxej partikulari passat.

3.

Rajnieh jipprova jimita lil dak li hu inimitabbli. Forsi qieg[ed jer;a’ jara l-filmati lantiki tad-diskorsi li kienu saru qabel fil-Menqa, li llum huma irrepetibbli. Salv li f’mo[[ /erti nies fi [dan il-grupp ta’ direzzjoni tal-partit ja[sbu, tajjeb jew [a]in, li l-elettorat laburista jrid jer;a’ jisma’ u jara l-istess spettakli li kien jara qabel. Is-Sibt li g[adda kien hemm /ar g[ad-dawl taxxemx li dak il-partit g[adu mwa[[al fil-passat tieg[u.

Sfortunatament g[adu ja[seb li l-pajji] baqa’ lura u fih ma sarx progress. G[adu ma fehemx li l-poplu hu iktar edukat u mg[arraf minn qabel.

G[alhekk jo[ro; bi proposti mwielda fil-passat u llum qed jing[adu lura. Hemm lista tag[hom li tarahom jo[or;u bi//a bi//a. Ma hemmx biss din id-dikjarazzjoni li l-pagi tal-[addiema m’g[andhomx ikunu m/aqalqa. Hemm o[rajn li nag[rfuhom filpinna ta’ min g[adu ja[seb li hu tajjeb li tikkontrolla nnegozju, l-edukazzjoni, issa[[a u l-bnedmin filb]onnijiet tag[hom. Ta’ min mill-passat irid jiddetta lil talpre]ent.

Li ta[seb biss li g[andek t[abbar politika ekonomika li fiha l-pagi tal-[addiema g[andhom ji;u ffri]ati sakemm, skont xi [add filPartit Laburista, jidde/iedi li l-pajji] [are; minn kri]i li se jid[lu fiha huma bil-proposti 4.

5.

]baljati tag[hom, hi verament inkredibbli. Ma titwemminx proprju g[ax konna qed nippruvaw na[sbu, u bil[niena nittamaw, li bilmexxej il-;did l-affarijiet i//aqilqu f’direzzjoni tajba.

Imma minflok qed ner;g[u nifhmu dak li qal Deputat Laburista ftit ta]-]mien ilu meta kkwota ;urnalist Sqalli li kien qal fi ktieb famu] li iktar ma jidhru li jinbidlu laffarijiet, iktar jibqg[u listess. Il-mimmi t’g[ajnejn ilPartit Nazzjonalista tul dawn l-a[[ar snin, b’mod partikulari f’din il-le;i]latura, kienu u baqg[u l-[addiema.

Bqajna ffukati biex insalvaw u n]idu fl-impjiegi f’dawn ilg]ejjer. Bqajna nfittxu strumenti ;odda biex nag[tu dinjità u fl-istess [in nassiguraw li jkun hemm pagi a[jar. Il-poplu, ]gur mhux forsi, illum japprezza ferm iktar li g[alkemm konna ssikkati [afna bil-pressjonijiet ekonomi/i li n[olqu minn barra minn xtutna, qatt ma waqajna f’din il-[merija.

Lanqas min i[addem ma jibla’ [a;a b[al din. Illum, min qieg[ed i[addem, min g[andu l-ispazju liberu li ju]a t-talenti tieg[u fil-kummer/ jag[raf li hi kontroprodu/enti li timxi ma’ din il-linja ekonomika.

Jag[raf li l-fri]a tal-pagi tnaqqas mill-parte/ipazzjoni attiva tal-[addiem. Min i[ares ’il quddiem, min irid ji;bed iktar xog[ol minn barra minn 6.

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

xtutna jag[raf li /-/avetta hi l-edukazzjoni u mhux ilkontroll tal-pagi. G[ax ledukazzjoni, illum ilkoll g[andna (mertu tal-Partit Nazzjonalista) nirrikonoxxu li hi /-/avetta biex il-[addiem Malti u G[awdxi ji;i stmat u mhux mormi. Il-Partit Laburista, sfortunatament, lura mill-passat g[andu f’rasu li se jsolvi l-problemi billi jiffri]ahom. Il-mentalità, illinja politika tag[hom hi g[al kollox ]baljata. Il-[addiem ma jixraqlux gvern immexxi minnhom proprju g[ax jitlef dak li g[andu llum.

G[alhekk, nibqg[u impenjati u determinati biex il-pajji] ma jaqax f’idejn tmexxija antika, imma jibqa’ f’idejn dik progressiva – dik tal-Partit Nazzjonalista.

L-g[a]la naturali Xi snin ilu, waqt li kont qed nistudja fl-Università ta’ Bolonja, kelli x-xorti kbira niltaqa’ ma’ lecturer li, sfortunatament, illum m’g[adux mag[na. Darba, waqt li kien qed imexxini fuq kif kelli nag[mel it-te]i finali tieg[i, qalli li fil-[ajja, limportanti hu li tkun taf li g[andek g[a]la u li kull g[a]la se twasslek fi triq.

Hemm g[a]liet li jwassluk fi sqaq dejjaq li diffi/li to[ro; minnu, imma hemm g[a]liet o[rajn li jwassluk biex timra[ fil-ftu[ tal-libertà tal-[sieb fejn tista’ tikber u tissa[[a[.

Fil-;img[at u x-xhur li ;ejjin, pajji]na se jid[ol f’kampanja elettorali. B[ali, [afna jiftakru li kien hemm ]mien meta kampanja elettorali kienet tfisser perijodu ta’ bi]a’.

Illum, dak i]-]mien g[adda u m’g[andix dubju li l-poplu tag[na la[aq maturità politika li permezz tag[ha qatt mhu se ja//etta li mmorru lura lejn dak i]-]mien.

Dan hu ]mien meta kull wie[ed u wa[da minna jridu

jag[mlu l-g[a]la tag[hom. Hu veru li l-g[a]la, in-numru wie[ed, jitpo;;a [dejn isem kandidata jew kandidat fuq distrett partikulari; i]da lkandidati kollha qed jag[mlu dan f’isem partit.

Dan ifisser li qed tag[]el partit minn ie[or. Iktar minn hekk, qed tafda kull m’g[andek issa u li jista’ jkollok fil-futur, f’idejn partit biex jiggverna g[all-;id talpajji], g[all-;id tieg[ek u ta’ wliedek.

Dan ifisser ukoll li lkandidati kollha jkunu di;à g[amlu l-g[a]liet tag[hom.

L-ewwel g[a]la hi dik li to[ro; g[all-elezzjoni. Kont ili na[seb jekk g[andix nag[mel dan il-pass millElezzjoni tal-1992.

Minn dak i]-]mien sal-lum, il-Partit Nazzjonalista talabni no[ro; g[al kull elezzjoni (:enerali, tal-Ewropa u talKunsilli Lokali). Allura kien hemm min staqsieni, “G[aliex [ri;t issa, meta t-triq g[allPartit Nazzjonalista hi daqshekk iebsa^” Mhemmx risposta wa[da

g[al din il-mistoqsija.

L-ewwel nett nemmen li xejn mhu /ar u xejn mhu ovvju f’din l-elezzjoni, u [add m’g[andu jg[odd il-flieles qabel ma jfaqqsu!

Nemmen g[alhekk li kull sforz individwali jista’ jwassal biex kollettivament, il-Partit Nazzjonalista jista’ jer;a’ jkun fil-gvern.

Nemmen li din hi telg[a wieqfa u iebsa, imma kieku ma nemminx f’dan, ma kontx no[ro; g[all-elezzjoni.

Issa li bdejt il-home visits u qed niltaqa’ mill-qrib mannies, ikolli ng[id li m’iniex qed nisma’ problemi straordinarji jew problemi li mhemmx soluzzjoni g[alihom.

Naturalment, kul[add tieg[u j[oss, u ladarba ma tkunx fiha l-istorja ma tistax ti;;udika u tg[id li “mhi xejn”.

Hemm min jg[id li l-Gvern Nazzjonalista g[amel ‘]ball’ f’din il-le;i]latura g[ax ma kienx qrib in-nies u ma semax dak li g[andhom x’jg[idu. Dan il-gvern kien qed jiffoka fuq kif se jsalva lill-pajji] u mhux kif se jaqdi

lill-individwu. Dan wassal biex illum qed ingergru u mhux nipprotestaw fit-toroq!

L-g[a]la naturali hi wa[da ta’ ser[an il-mo[[. Meta tag[mel g[a]la f’mument diffi/li jew delikat tmur g[al dik l-g[a]la li hi l-aktar wa[da /ara. F’mument b[al dan ma ti[ux riskji.

Meta tid[ol f’ristorant i;ibulek il-menu biex tag[]el xi trid tiekol. Issa, imma;ina li kieku kif tkun qed tag[]el mill-menu ti;i infurmat li lg[a;in li tkun g[a]ilt m’g[adux fuq il-menu, jew f’dak il-platt partikulari nbidlu l-ingredjenti u issa hemm ingredjenti li fil-fatt ma ridthomx g[ax ma t[obbhomx jew g[ax g[andek aller;ija g[alihom.

Bl-istess argument, kif tista’ tag[]el partit biex imexxilek pajji]ek meta ma tafx biex se jo[ro;, anzi ag[ar minn hekk, il-weg[da tal-lum qed tinbidel u sa g[ada ma tafx x’se ssir!

Jien g[amilt l-g[a]la naturali... ag[mel b[ali int ukoll. Ag[]el lill-Partit Nazzjonalista.

minn Claudette Buttigieg cbuttigieg@gmail.com

“G[aliex [ri;t issa, meta t-triq g[all-Partit Nazzjonalista hi daqshekk iebsa^”

12

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Opinjoni

Lura lejn l-g[eruq> Malta u PN Malta, i]-}ejtun u l-Partit Nazzjonalista huma t-tliet elementi qofol tal-identità tieg[i. Minn dejjem kont kburija li jiena Maltija u }ejtunija g[ax dawk kienu lvaluri li g[addewli l-;enituri tieg[i – [obb u kun kburi b’ pajji]ek .

Sirt nazzjonalista b’konvinzjoni g[ax fhimt, rajt u esperjenzajt id-differenza ta’ bejn Gvern Nazzjonalista u dak Laburista u allura biex nara lil pajji]i jkompli jimxi ‘l quddiem, jo[loq lopportunitajiet u reputazzjoni tajba barra minn xtutna li ssarraf f’investimenti, jiena konvinta li l-Partit Nazzjonalisa hu l-g[odda biex dan ikompli jse[[.

Wara esperjenza ta’ kwa]i g[axar snin fi Brussell, [assejt li Malta qieg[da tg[ajjatli u l-kapitlu tieg[i fi Brussell wasal fi tmiemu. Issa ng[idilkom hawn jien fostkom u ninsab kuntenta [afna b’din id-de/i]joni.

L-esperjenza tieg[i fi Brussell, spe/jalment fl-a[[ar

snin, g[allmitni [afna millaspett professjonali. I]da tatni l-opportunità li nosserva lil pajji]i aktar u napprezzah aktar. Minn dejjem kont patrijotta i]da meta tg[ix barra minn Malta, din issensazzjoni tissa[[ah.

Bi]-]mien bdejt nirrealizza li wasal il-waqt ukoll biex nag[ti l-kontribut tieg[i lil Malta.

Idde/idejt li n[alli l-karriera tieg[i fi Brussell u l-[ajja so/jali hemmhekk g[ax ;enwinament [assejt is-sens ta’ dover biex nag[ti lkontribut tieg[i f’Malta. Ma kinitx de/i]joni fa/li i]da kien pass naturali g[alija.

Min jiena^

}ejtunija li g[andi [afna g[al qalbi n-Nofsinhar ta’ Malta; ]ag[]ug[a ener;etika li g[andi dejjem g[al qalbi ssewwa u l-;ust.

Trabbejt fit-tmenijiet u, dak i]-]mien, li tkun mal-Partit Nazzjonalista fi]-}ejtun ma kinitx xi [a;a fa/li. Il-familja tieg[i kienet persegwitata u

sa[ansitra qlajna xebg[a. I]da dak i]-]mien g[adda u Malta, permezz tal-PN fil-Gvern, [ar;et minn ]minijiet diffi/li.

Mill-meeting Tal-Barrani, illum Malta toffri mhux biss libertà ta’ espressjoni u g[a]la vasta g[all-konsumatur i]da toffri l-opportunitajiet ta’ studju u xog[ol barra minn Malta.

Jiena kont wa[da minn dawk li [taft l-opportunitajiet li ;ab il-Gvern Malti g[alina l-Maltin, b’mod partikulari ss[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, u b[al [afna o[rajn Maltin u o[rajn li g[ad jag[mlu l-istess, jiena sarraft dik l-opportunità.

Fi Brussell [dimt malKunsill tal-UE u malKummissjoni Ewropea.

L-a[[ar xog[ol tieg[i filfatt kien mal-Kummissjoni Ewropea fejn kont responsabbli mir-relazzjoni mal-istampa fil-qasam talAgrikultura u l-i]vilupp rurali.

Din kienet esperjenza importanti immens fl-i]vilupp

professjonali tieg[i. Kienet esperjenza li g[allmitni na[seb b’mod globali biex na;ixxi fuq livell lokali. U hu propju dan li se noffri lil Malta – l-esperjenza tieg[i u l-ener;ija tieg[i biex pajji]i jkompli ji;;edded u jissa[[ah.

Rajt lil Malta tinbidel, tisbie[ u tissa[[a[. Dan kollu ;ie grazzi g[all-[idma g[aqlija tal-Gvern u dde/i]jonijiet li [a f’dawn issnin, spe/jalment fl-a[[ar erba’ snin, li kienu tant diffi/li fix-xena internazzjonali.

F’dawn l-a[[ar erba’ snin bdejt nirrealizza li, iva, Malta tinsab tassew f’idejn sodi.

Kont insiefer [afna min[abba x-xog[ol tieg[i u stajt nara realtajiet differenti u nitkellem man-nies tal-lokal.

Illum, b’wi//i minn quddiem, kburija ng[id li Malta g[andha ekonomija b’sa[[itha aktar mill-pajji]i Ewropej ;irien tag[ha b[allGre/ja, ?ipru, l-Italja, Spanja, Franza u l-Portugall. U dan bil-fatti.

minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com

Iva, ta’ dan jiena kburija u fi Brussell, meta kont nitkellem mal-kollegi u s[abi barranin kont nispejgalhom li s-su//ess ta’ Malta hu ri]ultat ta’ politika u de/i]jonijiet tajba tal-Gvern.

Ejjew inkomplu mixjin fiddirezzjoni li [adna biex issu//ess inkomplu nkattruh flimkien.

X’qed ji;ri madwarna^ F’dawn l-a[[ar ]minijiet iddinja kollha kienet qed titkellem dwar kri]i ekonomika. {afna pajji]i, inklu] dawk qrib tag[na, g[addejjin minn ri/essjoni u fl-istess [in qed jie[du mi]uri ta’ awsterità biex isalvaw lekonomiji tag[hom.

Pajji]i li huma fiz-zona ewro qed jag[mlu minn kollox biex jibqg[u jgawdu l-benefi//ji ta’ munita wa[da Ewropea.

F’Malta, sfortunatament, minflok g[andna Oppo]izzjoni li tg[in lillGvern biex ji;;ieled il-kri]i ekonomika li laqtet lid-dinja, [alli j[ares il-jobs tal[addiema, g[andna Oppo]izzjoni li mo[[ha biss biex tikseb il-poter akkost ta’ kollox.

Biex wie[ed japprezza aktar il-qag[da ta’ pajji]na f’dan ilperjodu diffi/li ta’ kri]i ekonomika globali, tajjeb li wie[ed jag[ti [arsa madwaru biex ikun jista’ jag[mel ilparaguni.

Malta hi pajji] fl-Unjoni Ewropea. Anke kieku ma kinitx membru, Malta xorta kienet tintlaqat direttament minn din il-kri]i g[aliex lekonomija tag[na tiddependi [afna fuq il-kummer/ malpajji]i ;irien tag[na.

Sfortunatament g[alina, kellna wkoll il-kri]i Libjana li [alliet effetti negattivi fuq ilkummer/ ma’ dak il-pajji].

Kull min isegwi x’qed ji;ri f’pajji]i qrib tag[na li huma wkoll membri tal-Unjoni Ewropea, wie[ed jinduna bilmi]uri li bdew jittie[du mill-

gvernijiet rispettivi biex jindirizzaw il-qag[da mwieg[ra tal-pajji]i tag[hom.

Nibdew bl.

F’Settembru tas-sena li g[addiet, meta Silvio Berlusconi kien g[adu Prim Ministru tal-Italja, dan kien di;a ]ied ir-rata tal-VAT minn 20 g[al 21 fil-mija. Ftit xhur ilu, il-Prim Ministru Taljan tal-lum, Mario Monti, [abbar li mix-xahar li ;ej ir-rata talVAT fl-Italja se ter;a’ ti]died minn 21 g[al 23 fil-mija, li hu daqs il-livell ta’ rata tal-VAT applikata fil-Gre/ja, l-aktar pajji] milqut [a]in mill-kri]i.

Ma’ din il-mi]ura, Monti kien [abbar ukoll diversi mi]uri estremi fiskali o[rajn, fosthom li titne[[a s-sistema ta’ medi/ini b’xejn u lintroduzzjoni ta’ taxxa ;dida fuq id-dar li wie[ed jabita fiha u propjetajiet o[ra. Din ittaxxa fuq id-djar abitati f’/erti postijiet titla’ g[al kwa]i 1,000 ewro fis-sena.

Minn barra dan, ]diedet ukoll is-service charge g[all;bir tal-iskart li f’/erti ka]i titla’ g[al 2000 ewro fis-sena, skont id-daqs tal-propjetà.

Filwaqt li r-rata tal-qg[ad kompliet telg[et g[al-livell ta’ 10.8%, il-prezz tal-petrol, diesel, elettriku u gass qed ikomplu jog[lew ukoll.

Min-na[a l-o[ra, wkoll g[olliet ir-rata tal-VAT minn 18 g[al 21 fil-mija. Fi Spanja, il-[addiema fis-servizz pubbliku din is-sena se jitilfu wkoll il-bonus tradizzjonali tal-Milied, filwaqt li lbenefi//ji g[all-qg[ad se Italja

Spanja

jonqsu b’10% wara sitt xhur mit-tmiem tal-impjieg.

Ta’ min jg[id li skont rapport tal-Eurostat f’:unju li g[adda, Spanja g[andha rata ta’ qg[ad li tla[[aq l-24.8%. Ix-xahar li g[adda l-Prim Ministru Rajoy ammetta li mhux possibbli g[alih li jkabbar u j]id in-numru ta’ impjiegi f’pajji]u. X’kuntrast qawwi mal-po]izzjoni ta’ pajji]na fejn hawnhekk qed nargumentaw dwar kemm jammontaw l-impjiegi ;odda ma[luqa! l-aktar li marru [a]in kienu l-[addiema fis-servizz pubbliku li tilfu numru ta’ vaganzi pubbli/i kif ukoll bonuses li huma ekwivalenti g[al aktar minn xahar salarju. Tnaqqsu wkoll il-pensjonijiet u l-[addiema tal-privat qed ikunu m;ieg[la ja[dmu 30 minuta kuljum aktar ming[ajr [las i]jed.

Naraw issa x’qed ji;ri f’ , pajji] ]g[ir b[al tag[na, li l-Kap talOppo]izzjoni kien indikah b[ala l-mudell li fuqu g[andna nimxu f’pajji]na. ?ipru llum g[andu rata tal-qg[ad ta’ 10.5%. F’Marzu li g[adda, ?ipru ]ied ir-rata tal-VAT minn 15 g[al 17 fil-mija u rrata ridotta tal-VAT minn 5 g[al 8 fil-mija.

Da[[al ukoll kontribuzzjoni ;dida li trid tit[allas minn impjegati jew eks-impjegati pubbli/i skont is-salarji tag[hom. L-istess japplika g[al impjegati u eks-impjegati fis-settur privat. Saret ukoll wage freeze fuq is-salarji tal[addiema tas-settur pubbliku.

Fil Portugall

?ipru

Ta’ min isemmi wkoll irrata tal-qg[ad fil-Gre/ja li hi ta’ 23.1%. Imma dwar ilGre/ja m’g[andix g[alfejn ng[id aktar g[aliex kul[add jaf x’mi]uri [orox ta’ awsterità kellhom jittie[du u li ;abu nkwiet kbir intern.

Filwaqt li qed ji;ri dan kollu madwarna, pajji]na kien kapa/i ji;;ieled il-kri]i ekonomika grazzi g[all-[ila tal-poplu tag[na u g[allg[aqal tal-Gvern pre]enti.

Ir-rata tal-qg[ad f’Malta kif rappurtata mill-Eurostat f’:unju 2012 kienet ta’ 6.2% li hi a[jar minn pajji]i b[allBel;ju (7.2%) u r-Renju Unit (8.1%).

Sadattant, g[alkemm ittie[du u se jibqg[u jittie[du mi]uri biex tissa[[a[ lekonomija ta’ pajji]na, xorta wa[da ma sarux mi]uri ta’ awsterità daqshekk iebsa b[al fil-pajji]i ta’ madwarna.

F’Malta ma tnaqqsux il-pagi tal-[addiema u lanqas ma tnaqqsu l-pensjonijiet, anzi dawn tal-a[[ar komplew ji]diedu. Lanqas ma sar tnaqqis fin-nefqa fuq servizzi essenzjali b[as-sa[[a pubblika jew l-edukazzjoni.

Impressjonanti wkoll il-fatt kif kull darba li f’Malta jo[or;u offerti g[all-bejg[ ta’ bonds jew investimenti o[ra, dawn jimtlew u jag[lqu millewwel ;urnata u ;ieli jkunu esti]i biex jissodisfaw lil min jixtieq jinvesti.

Dawn huma l-fatti li l-Gvern Nazzjonalista g[andu ra;un jifta[ar bihom. M’hemmx dubju li l-;id li kiseb pajji]na

minn Mario Rizzo Naudi mariorizzonaudi@gmail.com

ta[t gvernijiet nazzjonalisti jkun f’riskju li jintilef jekk jitla’ l-partit tal-Labour filgvern.

Dak li akkwistat Malta ma sarx b’kumbinazzjoni imma bi pjani ta’ [idma sfiqa biex jissa[[a[ il-pajji], pjani li lLabour lanqas jaf x’inhuma g[aliex m’g[andux. Kif tista’ tmexxi pajji] ming[ajr pjan?

Malta llum tinsab f’salib ittoroq u l-poplu g[andu g[a]la quddiemu. Jew jag[]el li jkompli miexi fit-triq tal[olqien tal-;id jew jag[]el li jibdel ir-rotta u b’g[ajnejh mag[luqa jersaq lejn lirdumijiet.

Ejja n[arsu madwarna, napprezzaw li g[andna u ma n[allux li dak li kiseb pajji]na jintilef min[abba l-ambizzjoni personali ta’ min irid isir Prim Ministru akkost ta’ kollox, ming[ajr pjani serji u konkreti g[all-;id ta’ pajji]na.

Opinjoni 13

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Lura lejn l-iskola Waqt li sa ftit tal-jiem ilu, [afna tfal kienu qed igawdu lbtajjel tas-sajf, l-awtoritajiet edukattivi kienu involuti f’[idma kontinwa jipprogrammaw is-sena skolastika li fet[et nhar itTnejn li g[adda. Dan waqt li kienu impenjati wkoll biex jassiguraw li jitlestew ixxog[lijiet ta’ manutenzjoni li jsiru kull sena f’[afna skejjel.

Il-bibien g[al sena skolastika ;dida nfet[u u raw 45,968 student u studenta jibdew sena ;dida fil-livell primarju u sekondarju, waqt li madwar 20,000 o[ra nafu li huma involuti fi studji postsekondarji.

Hekk, l-istudenti, milqug[a minn tim ta’ g[alliema kwalifikati u dedikati, bdew sena o[ra ta’ tag[lim f’ambjent sabi[ u nadif, u mg[ammar b’livell g[oli ta’ teknolo;ija.

qatt m’g[andna ninsew x’vi]joni, xi sfida u x’impenn huma involuti f’dal-pro;etti li j]ommu standard edukattiv g[oli.

Matul din il-le;i]latura, ilgvern baqa’ impenjat biex jipprovdi edukazzjoni ta’ kwalità lil kul[add billi jibni skola ;dida kull sena waqt li jissokta bix-xog[ol ta’ manutenjoni fl-iskejjel l-o[ra.

Dan minbarra li ]ied lg[add ta’ g[alliema kwalifikati, li tajjeb infakkru li fl-a[[ar erba’ snin ]diedu b’iktar minn elf, sakemm ilpajji] beda jgawdi erba’ skejjel mibnijin ;odda filKottonera, f’Pembroke, filMosta u f’G[awdex.

Skola ;dida kull sena attrezzati bl-aqwa teknolo;ija Fa/ilitajiet state-of-the-art fl-iskola, b’white boards interattivi, kompjuters, laboratorji tax-xjenzi u fa/ilitajiet sportivi, fost o[rajn, g[al [afna studenti saru l-ordni tal-;urnata, tant li

Prim Ministru Lawrence Gonzi nhar it-28 ta’ April tassena 2011.

F’din l-iskola, biswit issekondarja tas-subien inawgurata fl-2007, bdew de[lin l-ewwel studenti nhar it-Tnejn, biex issa l-Kulle;; San Injazju hu komplut b’]ew; skejjel sekondarji — wa[da g[as-subien u l-o[ra g[all-bniet; erba’ skejjel primarji, tliet /entri tal-kura

[afna drabi ma jkunux apprezzati bi]]ejjed g[ax ikunu ndraw. Hu g[alhekk li

Skola ;dida tal-Bniet f’Tal-{andaq L-a[[ar fil-lista tal-iskejjel ;odda hi appuntu l-iskola talbniet f’Tal-{andaq, fejn tpo;;iet l-ewwel ;ebla mill-

tat-tfal; u ]ew; klabbs 3-16.

Dan sakemm g[adna qed nistennew il-permessi talMEPA biex il-Kulle;; San Injazju ikollu l-Kumpless Sportiv tieg[u fuq ;ewwa.

Dan min[abba li l-fa/ilitajiet sportivi fuq barra di;a qed jiffunzjonaw, anki jekk se ji]diedu biex jakkomodaw lill-istudenti fl-iskola l-;dida tal-bniet.

L-istudenti ta’ dan ilKulle;; bdew jir/ievu ledukazzjoni tag[hom f’ambjent fi]iku mill-aqwa, li l-valur tieg[u jkompli je//ella bil-[idma tal-g[alliema u lprofessjonisti ta[t it-tmexxija serja tal-Prin/ipal.

L-Iskola Nazzjonali tal-Isport Fil-verità, din is-sena qed

ninawguraw ]ew; skejjel ;odda. Minbarra l-iskola sekondarja tal-bniet f’Tal{andaq, qed nift[u wkoll lIskola Nazzjonali tal-Isport f’{al Kirkop, li hi parti millKulle;; San Benedittu u li nhar it-Tnejn li g[adda bdiet tilqa’ l-ewwel 38 student#a flewwel klassi tas-sekondarja.

Il-ftu[ ta’ din l-iskola hu kisba o[ra g[as-sistema edukattiva u g[all-isport f’Malta. Kisba fl-edukazzjoni min[abba li qed twessa’ lopportunitajiet g[al uliedna biex jirnexxu, u kisba fil-

kamp sportiv g[ax hi skola immirata biex tkun xprun fli]vilupp u t-ta[ri; ta’ studenti li je//ellaw fil-kwalitajiet tag[hom biex isiru atleti ta’ stoffa internazzjonali.

G[alkemm pajji] ]g[ir ta’ ftit iktar minn 400,000 persuna, xorta nibqg[u impenjati li nisfruttaw kull talent fi]-]g[a]ag[ tag[na. Se nibqg[u nimplimentaw din ilfilosofija, eventwalment anki bit-twaqqif ta’ Kulle;; Nazzjonali tal-Arti.

L-Iskola Nazzjonali talIsport g[andha twassal lit-tfal biex jirnexxu kemm fl-isport kif ukoll fl-edukazzjoni akkademika. G[alhekk, dawn l-istudenti tal-iskola sekondarja se jing[ataw itta[ri; akkademiku kollu me[tie; mill-istituzzjonijiet g[all-edukazzjoni og[la waqt li tin]amm il-flessibbiltà malesi;enzi tat-ta[ri; sportiv.

Il-kun/ett tal-espo]izzjoni ta’ karriera doppja hi fundamentali f’dal-pro;ett.

Waqt li l-karriera ta’ atleta hi wa[da relattivament qasira, listudenti jkunu inkora;;iti g[at-tieni karriera meta dik sportiva tkun tidher riesqa lejn tmiemha jew f’paralelli]mu ma’ tal-ewwel.

Din l-Iskola Nazzjonali talIsport hi parti minn kullana ta’ inizjattivi li jag[mlu parti minn strate;ija ma[suba

minn Clyde Puli ................................... clyde.puli@gov.mt

apposta, u li tinkludi l-g[oti ri/enti ta’ boro] ta’ studju u anki t-twaqqif tat-taqsima sportiva fi [dan il-FAM. Biex uliedna jirnexxu lkoll Edukazzjoni bikrija,

primarja u sekondarja tajba hi l-ba]i ta’ ;enerazzjonijiet kwalifikati u m[arr;a b’su//ess. Dak li g[amilna hu l-ikbar prova ta’ dan issu//ess.

Dan waqt li ninsabu kburin li iktar minn 73% tal-istudenti tag[na qed ikomplu bl-istudji post-sekondarji tag[hom, /ifra kwa]i d-doppju ta’ dik li Gvern Nazzjonalista wiret ming[and Gvern Laburista fl1998.

X’;ara mil-living wage^ Matul din il-;img[a smajna [afna fuq il-paga minima.

Bir-ra;un li din saret largument tal-;img[a.

Joseph Muscat, f’diskors li g[amel fid-19 ta’ Settembru li g[adda qal:

“tkellimna fuq ilmimimum wage u li din ma tog[liex”.

G[all-Partit Nazzjonalista, dan ilkumment ifisser [a;a wa[da: wage freeze jew liffri]ar tal-paga minima.

Din il-kwistjoni mhux lewwel darba li kienet diskussa f’Malta. Fis-snin tmenin, il-Malta Labour Party kien da[[al wage freeze g[all-[addiema kollha Maltin. Dan ilu aktar minn tletin sena u allura ma ntikx tort tg[idli li qed na[seb fil-passat.

Izda jekk imbag[ad ng[idlek li l-istess nies li kienu parti minn Gvern Laburista li kien [a dik idde/izjoni g[adhom parti /entrali mill-Oppo]izzjoni Laburista jew mill-Malta Labour Party?

Din hi l-ironija izda hi sfortunatament ukoll verità.

Il-verità hi li fl-

eventwalità li Muscat jing[ata l-fidu/ja tal-poplu Malti, se jkollu ja[tar ministri dawn l-istess persuni.

L-istess gvern kien ukoll jintaxxa lill-[addiema li kienu fuq il-paga minima. Ilpolitika tal-Gvern Nazzjonalista hi g[al kollox differenti. Min jinsab fuq ilmimum wage il-Partit Nazzjonalista emmen li g[andu jkun e]entat mittaxxa tad-d[ul. Din hi politika li ta[seb ukoll fi]]g[ir i]da li, fl-istess waqt, tg[in lill-intraprenditur ikabbar l-operat tieg[u.

Il-[a;a ssir aktar serja meta wie[ed jikkunsidra li ftit tax-xhur ilu, il-Malta Labour Party g[amel plejtu s[i[ dwar il-living wage.

Kien qal li l-mimimum wage hi baxxa wisq u li trid tin[oloq living wage li permezz tag[ha tkun tista’ tg[ix [ajja ta’ livell a//ettabli.

Dan allura kien ifisser li l-living wage kienet se tie[u post il-mimum wage.

I]da x’;ara minnha l-living wage? X’inhi r-ra;uni li din il-proposta twarrbet

sentejn biss wara li kienet tnediet b’tant sa[[a?

Meta wie[ed jiffri]a lminimum wage ikun ukoll qed jiffri]a pagi o[ra. Dan g[aliex meta ti]died ilmimum wage, jin[ar;u dawk li jissej[u Wage Council Orders li ja;;ustaw il-pagi ta’ diversi [addiema f’kategoriji differenti.

B’hekk, meta wie[ed jiffri]a l-paga minima, ibati mhux biss min jinsab f’din il-kategorija i]da l[addiema tas-setturi kollha.

Fuq dan l-argument wa[du, to[ro; bi/-/ar iddifferenza bejn il-politika dwar l-ekonomija u xxog[ol tal-Partit Nazzjonalista u l-Malta Labour Party. Tal-ewwel hu kontra l-iffri]ar talminimum wage. Jekk nitkellem bil-fatti g[aliex dawn jistg[u jitwemmnu, matul dawn l-a[[ar erba’ snin, Gvern Nazzjonalista g[olla l-minimum wage b’€1,000.

Ma waqafx hawnhekk.

Kienu introdotti numru ta’ benefi//ji g[al dawk il[addiema li jinsabu fuq il-

paga minima. Dawn setg[u jag[mlu korsijiet ta’ ta[ri; mal-ETC u jing[ataw allowance ta’ €25 fil;img[a dawk l-istudenti li l-;enituri tag[hom jinsabu fuq il-paga minima jing[ataw stipendju og[la, l-istess g[a/-children’s allowance (minflok €350 jing[ataw kwa]i €1,000 f’ka] ta’ wild wie[ed) u dawk il-familji li joqog[du f’post mikri jing[ataw sussidju fuq il-kera tad-dar tag[hom.

Anke f’dan il-qasam biss, il-Partit Nazzjonalista kien katalist biex tejjeb isservizzi so/jali. {addie[or ja[seb li da[[al is-servizzi so/jali kollha hu!

Hu minnu li l-partit tal[addiema, illum sar ilPartit Nazzjonalista. Bi//ifra ta’ 20,000 post taxxog[ol ;did f’erba’ snin, 5,000 job salvat matul ilkri]i finanzjarja li laqtet lid-dinja u b’paga minima li ]diedet €1,000 f’erba’ snin, il-Partit Nazzjonalista hu l-partit tal-[addiema.

F’dawn l-erba’ snin, saret il-bidla fl-interess tal[addiem.

minn Ryan Callus

........................................... ryancallus@gmail.com

Gvern tal-PN introdu/a numru ta’ benefi//ji b’risq [addiema li jir/ievu paga minima

14

Opinjoni

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Il-programm popolari .net Din il-;img[a kienet wa[da ferm impenjattiva g[alija kemm mill-aspett ta’ xog[ol kif ukoll f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ [idma fil-lokal.

Ovvjament, dan kollu j]ommok attiv, u fl-istess waqt jitlob element ta’ kon/entrazzjoni partikolarment meta tid[ol g[al pro;ett ;did.

U dan hu propju dak li nidejna din il-;img[a – pro;ett ;did g[at-televi]joni li jidher li ntlaqa’ tajjeb [afna.

Programm televi]iv bi stil ;did Minn din il-;img[a fuq Net TV bdiet l-iskeda l-;dida li fiha qed ikun pre]entat ilprogramm .net — kuljum f’nofsinhar.

Dan il-programm, li hu ba]at fuq l-istil Taljan talprogrammi ta’ diskussjoni,

qed jitmexxa minn Louise Tedesco u Hector Bruno, bi produzzjoni tieg[i flimkien ma’ Basement Productions.

F’dawn is-sag[tejn qed ikunu diskussi temi kurrenti, a[barijiet li jkunu qed ji]viluppaw, stejjer mix-xena

internazzjonali, ;rajjiet millpassat, stejjer umani, avvenimenti sportivi, gossip u [afna aktar.

B’hekk, wie[ed malajr jista’ jinnota li ta’ kuljum iddiskussjoni qed tiffoka fuq dawk l-argumenti li jkunu qed jiddiskutu n-nies — u g[alhekk qed iqarreb dejjem aktar l-a[bar lejn ittelespettaturi.

Dan hu kun/ett ;did g[attelevi]joni lokali, ba]at fuq programmi li di;a kisbu popolarità kbira fl-Italja. U ma kienx fa/li biex l-ideat tag[na nippre]entawhom littelespettaturi — kellna kummenti sbie[, kellna wkoll kritika, imma fuq kollox kellna nies li fehmu li wasal i]-]mien li nippre]entaw xi [a;a differenti.

Din il-produzzjoni qed tippre]enta wkoll intervisti ma’ personalitajiet, investigazzjonijiet, ;rajjiet li jkunu qed ji]viluppaw u kummenti minn edituri ta’ ;urnali lokali.

Fuq kollox, qed jiddiskuti dak li jinteressa linnies, inklu] a[barijiet millQorti, a[barijiet ta’ barra u .net

.net

kronaka. Apparti dan, issu;;ett tal-programm jista’ jinbidel minn [in g[all-ie[or, b’mod spe/jali meta jse[[ xi in/ident jew a[bar ;dida li tkun g[adha kif da[let.

Il-pubbliku, min-na[a tieg[u, qed jipparte/ipa permezz ta’ telefonati live u anke b’diversi mezzi elettroni/i b[all-emails u facebook. Dan jag[mel millprogramm wie[ed aktar interattiv u l-istudjo qed isir b[al ‘pjazza virtwali’.

Il-programm qed isir blg[ajnuna ta’ Gabriella Farrugia u Clarissa Ellul.

Miftu[in g[al ideat differenti Net TV jibqa’ stazzjon tan-nies, fejn huma n-nies ilprotagonisti. U dan hu propju dak li qed joffri lprogramm .net f’din l-iskeda l-;dida.

Barra minn hekk, id-

diskussjoni qed toffri varjetà ta’ ideat minn mistednin li ;ejjin minn oqsma differenti, xi kultant anke b’ideat li jqajmu diskussjoni jew ftit kontroversja.

Fuq kollox, ma rridux

nib]g[u niddiskutu sakemm id-diskussjoni ssir b’mod matur.

L-istazzjon hu tal-Partit Nazzjonalista i]da mhux stazzjon li ji//ensura jew jag[mel sarima ma’ [alq xi [add. G[all-kuntrarju, kienu esponenti tal-MLP li g[a]lu li ma ji;ux fuq Net TV din il-;img[a wara stedina li saret g[all-programm Iswed fuq l-Abjad.

Attivitajiet f’{al Qormi Apparti x-xog[ol marbut mal-produzzjoni ta’ .net, din il-;img[a kienet ukoll wa[da impenjattiva g[aliex f’{al Qormi kellna l-attività Lejl f’Casal Fornaro.

Kienet attività su//ess li ;ibdet lejn il-Belt Pinto mijiet ta’ vi]itaturi.

Prosit kbira tmur g[allorganizzaturi, ilKummissjoni }g[a]ag[ Bastjani]i kif ukoll dawk kollha involuti partikolarment Nenu Debono.

G[alina, {al Qormi ji;i lewwel!

Robert Cremona hu Kunsillier tal-PN f’{al Qormi

minn Robert Cremona

Kun/ett ;did g[at-televi]joni lokali ba]at fuq programmi simili Taljani li kisbu su//ess

Il-Lvant Nofsani u l-g[atba tag[na Il-qtil tal-ambaxxatur Amerikan f’Benga]i dan la[[ar issa jidher li kellu x’jaqsam ma’ attakk terroristiku u mhux malprotesti kontra l-film Innocence of Muslims (li sar apposta biex jipprovoka lmisilmin jirvellaw kontra xxbihat vulgari tal-profeta Mu[ammed).

Madankollu, g[andna n[arsu lejn i]-]ew; avvenimenti f’qafas li jinsi;hom flimkien^ Il-punt tieg[i mhux li lprotesti, b’xi mod, xorta wa[da kienu responsabbli g[all-qtil ta’ Christopher Stevens u xi membri o[rajn tal-ambaxxata.

Qed nistaqsi jekk g[andniex naraw i]-]ew; avvenimenti – jew a[jar, ittlieta, g[ax g[andna n]idu lproduzzjoni tal-film ukoll – humiex parti mill-istess katina ta’ ;rajjiet li, talanqas mill-attakk tal-11 ta’ Settembru tal-2001, qed ipin;u r-relazzjonijiet bejn il-Punent u d-dinja musulmana b[ala wa[da ta’ antagoni]mu inevitabbli.

G[al Malta, din l-idea je[tie; li ni]nuha sew. Jekk inhi vera, tkun tfisser li a[na ninsabu fuq wa[da millfruntieri ta’ dan lantagoni]mu. Jekk hi falza – kif jien konvint – allura jaqblilna nifhmu sew kif u g[aliex hi falza sabiex

nikkunbattuha a[jar.

G[aliex jekk ti;ri l-idea – imqar jekk hi falza – xorta tista’ tibdel ir-re;jun li nag[mlu parti minnu f’zona ta’ taqbid.

L-a[jar ktieb g[all-qarrej ;enerali li sibt li jirrakkonta l-istorja ta’ dawn l-a[[ar 11 -il sena, tas-serje ta’ attakki terroristi/i, inva]jonijiet, battalji u splu]jonijiet so/jali u politi/i, hu The 9/11 Wars (Penguin) tal;urnalist Ingli], Jason Burke.

Burke hu ;urnalist ta’ The Guardian. Mag[ruf u mfa[[ar g[all-ktieb tieg[u Al-Qaeda (Penguin ukoll).

F’dak il-ktieb, minsu; minn [afna intervisti li g[amel flAfganistan u l-Pakistan kif ukoll fi bnadi o[ra, u fejn tkellem addirittura anki ma’ nies li kienu kwa]i g[amlu attakk suwi/ida huma stess, Burke kien wera kif g[andna nifhmu l-organizzazzjoni tal-Al-Qaeda – mod ori;inali u plawsibbli.

F’dan il-ktieb il-;did tieg[u naraw l-istess dettall ;urnalistiku u preparazzjoni.

Jiddiskrivi kif il-gwerra flAfganistan segwiet 9/11; leskalazzjoni li saret permezz tal-gwerra fl-Iraq; l-attakki u l-kontroversji fl-Ewropa fis-snin 2005 u 2006, fejn bosta kienu konvinti li ttaqbida mal-Al-Qaeda kienet waslet fil-bliet ewlenin

Ewropej u wriet, skont dawn, li l-misilimin flEwropa kienu lifg[a filkomma; u l-istadju li issa waslu fih, wara l-ewwel g[axar snin ta’ gwerra, lIraq, il-Pakistan u lAfganistan.

Burke jikkonkludi li mhemm ebda konflagrazzjoni globali li hi imminenti. Il-Punent ma tilifx il-gwerra u, g[alkemm lanqas ma reba[, irnexxielu j/ekken in-numru tal-attakki u jevita li jaqa’ fin-nases li riduh jaqa’ fihom Osama Bin Laden u s[abu.

Per e]empju, l-idea ta’ Bin Laden kienet li jipprovoka lill-Istati Uniti biex tinvadi l-Lvant Nofsani – bl-iskop li l-ispejje] tal-gwerra ji]bur]jaw il-finanzi Amerikani. G[alkemm fl2009 il-bilan/ militari Amerikan kien aktar middoppju ta’ dak li kien g[axar snin qabel, ma kienx bi]]ejjed biex ikisser lillAmerika.

I]da t-telliefa fost in-nies ordinarji ta’ bosta pajji]i huma [afna. Meta tg[odd in-nies li mietu – suldati, vittmi mill-[ajja /ivili, nies li nqatlu fi gwerer jew attakki terroristi/i (u rridu niftakru li l-Al-Qaeda qatlet [afna aktar misilmin milli nies ta’ twemmin ie[or), naslu g[an-numru ta’ 250,000 fl-a[[ar 10 snin.

Burke jag[ti kalkolu dettaljat, u meta jag[ti n numru konservattiv tan nies li ndarbu, allura t total tal - mejtin u l midrubin jasal g[al miljun ru[ .

Dan bla ma ninkludu dawk li baqg[u biex jibkuhom u dawk li spi//aw bla dar u mke//ija minn belthom min[abba l gwerra jew il - periklu .

Ir - rakkont ta ’ Burke g[andu biex iqawwilna qalbna . Juri – fid - dettall li jid[ol anki f ’ dak li tkixxfu s - servizzi sigrieti ta ’ pajji] b[al Franza – li l kontroversji li qamu fi Franza u d - Danimarka fl 2005 / 06 ftit kellhom x ’ jaqsmu mal - misilmin ta] - ]ew; pajji]i u aktar ma ’ serje ta ’ in/identi o[ra li, biex tifhimhom, aktar trid tkun taf dwar il politika milli dwar l - I]lam .

Naturalment, din il konklu]joni g[andha l imrar tag[ha g[aliex turi kif bosta ;urnalisti u a;enziji tal - a[barijiet fl Ewropa ma tawniex stampa tajba bi]]ejjed x ’ ;ara (g[aliex l - impressjoni baqg[et li l - problema kienet il - komunità musulmana fl - Ewropa) .

Je[tie; li jkollna ;urnali]mu fin, b[al ta ’ Burke, sabiex ma ningannawx lilna nfusna .

minn Ranier Fsadni

Il-Punent irnexxielu jevita n-nases li lestewlu Osama Bin Laden u s[abu

16 Intervista

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

FLEUR BALZAN — Pre]entatri/i, awtri/i tal-lirika, editri/i

I]-]ew; realtajiet ta’ Fleur minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Nistqarr li lil FLEUR BALZAN ftit li xejn kont nafha u [adt gost niskopri aktar dwar din il-mara tant femminili u affaxxinanti li g[a]let li tispe/jalizza, fost affarijiet o[ra, f’dinja li ;eneralment aktar nasso/jawha malir;iel – dik tal-karozzi. I]da Fleur, li g[andha flair g[al bosta affarijiet minbarra l-karozzi, hi wkoll awtri/i tallirika tal-kanzunetti, editri/i tal-magazin dwar il-karozzi Wheelspin u g[andha l-kumpanija tag[ha ta’ produzzjonijiet televi]ivi – b.right new media.

Spi//ajt biex ma’ Fleur m’g[amiltx l-intervista biss i]da g[amilt ukoll diskussjoni personali g[ax il-[lewwa u d-delikatezza tag[ha ;arrew id-diskors fuq affarijiet o[ra bl-aktar mod naturali. Insomma, intom il-qarrejja li issa drajtu l-kitba tieg[i di;à ntba[tu li se nlaqqag[kom ma’ persuna;; li kul[add ikun jixtieq b[ala [abiba, ;ara jew tal-anqas ikun jafha...

Trabbiet ir-Rabat i]da s-sjuf kienet tqattag[hom San Pawl il-Ba[ar ville;;jatura. Ta’ g[axar snin, min[abba nnegozju ta’ missierha li kellu lukanda l-Mosta, hi kienet tqatta’ [afna ]mien hemm.

“Jien l-i]g[ar wa[da minn erba’ a[wa. Tnejn bniet, Odette u Barbara, u [ija l-kbir Amadeo. Kelli tfulija sabi[a.

Familja mag[quda [afna i]da trabbejt fil-business u g[alhekk dejjem xog[ol.

“Konna nag[tu daqqa t’id u konna nilag[bu fid-dinja taxxog[ol. :lieda kwa]i kwa]i min se joqg[od fir-reception.

Meta mbag[ad bdejna nikbru, kul[add jara kif se jiskansa.”

Fleur g[andha kliem ta’ apprezzament lejn il-;enituri tag[ha li min[abba n-negozju tag[hom ;eg[luhom jag[mlu kull tip ta’ xog[ol g[ax kienu jqabbduhom jag[mlu kulma jkun hemm b]onn. Dan ilvalur sabitu iktar ’il quddiem fix-xog[ol tag[ha.

Kienet tg[id li trid issir avukata meta tikber u tg[id li g[adha sal-lum ittella’ u tni]]el jekk tibdiex din it-triq.

“Biss, tant ikolli x’nag[mel li naraha ftit diffi/li. Nixtieq inkun avukat mhux biex na[dem fil-Qorti i]da biex inkun naf aktar l-affarijiet tieg[i f’xog[li.”

Il-karriera ta’ Fleur [adet xejra differenti. L-ewwel ;ie t-televi]joni, imbag[ad ;iet ilmu]ika, minkejja li g[al Fleur kien ftit diffi/li biex tiftakar il-kronolo;ija ta’ kif se[[ew l-affarijiet.

“Bdejt fuq il-PBS bi programm sportiv dwar ilbasketball, sport li n[obb [afna. Il-mu]ika ;iet wara minkejja li kont di;à nikteb ilpoe]iji. Din l-im[abba kibret mieg[i u hi l-qafas tal-kitba tal-lirika tal-kanzunetti.”

L-isport dejjem [abbitu u dak i]-]mien kienet issegwi [afna l-basketball. Il-PBS kienu qed ifittxu lil xi [add

Fl-edizzjoni tal-Eurovision fl-2011

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew biex jag[mel programm dwar dan l-isport u [abiba tag[ha, li kienet di;à ta[dem fuq programmi sportivi, irreferietha g[al dan ilprogramm.

“Qatt ma kont missejt mattelevi]joni i]da ma ddispja/inix. Dak i]-]mien ilprogramm kien xi [a;a li nag[mel part-time. Kont inkun xog[ol il-lukanda matul il-;img[a u fi tmiem il;img[a na[dem fit-televi]joni.”

Minn hemm kellha diversi programmi sportivi differenti fosthom fuq sport li s-soltu ma tantx jing[ata importanza, b[an-netball, hockey u sport ie[or. Kienet tag[mel ukoll programm biex t[e;;e; linnies jipprattikaw l-isport.

G[amlet ukoll programm fuq it-ti;rijiet ta]-]wiemel g[al sena.

“Minn hemm qlibt g[allproduzzjoni. Kont nag[mel il-produzzjoni tal-programm Wheelspin. Ma kontx nippre]entah. Meta mbag[ad

Xog[ol fil-Motor Show ta’ :inevra

waqaft mill-PBS bqajt bilproduzzjoni ta’ Wheelspin.

“Il-kumpanija b.right new media waqqaftha fis-sena 2000, ba]ikament twieldet ftit qabel Wheelspin.”

Fl-ewwel erba’ snin Wheelspin kien ippre]entat minn Moira Delia u meta waqfet hi, [adet over Fleur, anke g[aliex il-programm jinvolvi [afna safar u b’hekk qatg[et fuq l-ispejje] talproduzzjoni.

Programm kien dwar ilkarozzi, argument li Fleur t[obb [afna. Ma stajtx ma nistaqsihiex x’kienet l-ewwel karozza li kellha u hawn skoprejt li kienet Vauxhall Nova. Il-li/enzja ;abitha sitt xhur wara li g[alqet it-18-il sena u billi [addmet mo[[ha, kellha l-karozza lesta, s[una s[una kif jg[id il-Malti.

“Kont webbilt lill-mamà ;;ib il-li/enzja ma’ o[ti sentejn akbar minni. Kont naf li l-mamà ma tantx kienet se ssuq g[ax kienet imdorrija li jwassalha l-papà jew [uti.

“Kienet se tag[laq il[amsin jew qribhom u meta ;abet il-li/enzja kont webbilt lill-papà jixtrilha karozza, dik li wara writt jien.”

Il-karozzi t[obbhom u li kien g[aliha jkollha mhux wa[da jew tnejn i]da aktar.

Attwalment g[andha tnejn, Fiat stilo u BMW 1 Series.

Tg[id li hemm diversi karozzi li tixtieq li jkollha lopportunità li ssuqhom.

“Fortunatament g[andi /ans insuq [afna karozzi differenti. Kull karozza napprezza l-kwalitajiet differenti tag[ha. Jog[;buni [afna l-karozzi li naraw filfieri, dawk li jkunu se jo[or;u fis-snin li ;ejjin. “:eneralment ikollhom xi feature partikulari li meta jo[or;u fit-triq ma jkollhomx.

Nixtieq li jkolli l-opportunità nsuq dawn il-karozzi li jkunu futuristi/i.

Mistoqsija o[ra li ma stajtx ma nistaqsihiex hi dwar lopinjoni tag[ha tas-sewwieqa nisa.

“Hemm nisa li jsuqu bilmod i]]ejjed u j]ommu ttraffiku warajhom filwaqt li jkollkom tendenza li ma j[arsux warajhom jew biex jaraw min hu ;ej min-na[a lo[ra u ma jag[mlux differenza bejn il-fast u sslow lane.

“Hemm imbag[ad dawk li huma aktar konxji, g[ajnejhom fuq it-triq u jsuqu skont ir-regoli. Issib li jixeg[lu l-indicator meta suppost, [a;a li l-ir;iel li forsi s-sewqan hu mnaqqax fihom, ma jag[mluhiex sforz il-kunfidenza ]ejda li g[andhom.”

g[al pa;na 17

Din is-sena waqt btala mal-familja fil-Gre/ja fl-okka]joni tal-gradwazzjoni ta’ Marijana, wa[da min-neputijiet

Intervista 17

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Flimkien ma’ Lewis Hamilton

Waqt intervista ma’ Jenson Button

Tbissima li diffi/li ma //edilhiex f’roundabout minn pa;na 16

Mill-karozzi g[all-mu]ika, dinja kompletament differenti.

Fleur tg[id li tixtieq li qatt ma jkollha g[alfejn tag[]el bejn karozzi u mu]ika i]da jekk ikollha tag[mel dan, tag[]el il-mu]ika.

“Il-karozzi n[obbhom u jag[tuni sodisfazzjon, spe/jalment jekk tkun xi karozza li tassew nixtieq insuqha. G[id li jekk jirnexxili, ikolli tbissima fuq fommi ;urnata s[i[a.

“I]da mbag[ad il-mu]ika tag[tini din it-trankwillità li na[seb ma nistax ng[ix ming[ajrha. L-hena tieg[i meta jien u Paul inkunu qed niktbu, hu l-mu]ika u jien illirika. Id-dar flimkien xog[olna jikkomplimenta lil ta’ xulxin.”

Paul mhu [add g[ajr Paul Gordimaina, is-sie[eb ta’ Fleur u guru fil-qasam talmu]ika. Fleur tg[id li l-ewwel ;eneralment titwieled ilmu]ika u wara hi tikteb ilkliem.

“Il-fatt li a[na koppja hu vanta;; u jg[inna peress li ma na[dmux b’mod individwali i]da flimkien. Nistg[u niddiskutu u nikkummentaw fuq ix-xog[ol u nibnu flimkien.”

Mu]ika, karozzi, imma [in liberu Fleur g[andha?

Nemmen li mhux fa/li u skoprejt li kelli ra;un.

“Meta nkun id-dar il-[in kollu bil-laptop nag[mel xi [a;a. M’hemmx nhar ta’ xog[ol u tmiem il-;img[a. Laktar [a;a li n[obb nag[mel meta jkolli ftit [in f’idejja hi li noqg[od id-dar g[all-kwiet, nisma’ ftit mu]ika rilassanti.

“Ma n[obbux immorru clubs u postijiet simili.

Xog[olna jlaqqag[na ma’ [afna nies u g[alhekk meta jkollna [in liberu nippreferu lkwiet we[idna jew ma’ erbat i[bieb.”

Fleur tg[id li fil-kamp talmu]ika tixtieq il-possibbiltà li tespandi f’pajji]i o[ra.

Wie[ed irid ifakkar li Fleur u Paul kitbu d-diska li biha Glen Vella rrappre]enta lil Malta fil-Eurovision fl-2011.

“Mhux daqshekk fa/li.

Irnexxielna nil[qu /erti pajji]i i]da din g[adma iebsa. IlKa]akistan, ir-Rumanija… Ilpossibbiltajiet ma jaqg[ux mis-sema u trid ta[dem g[alihom.”

Fleur issib is-sodisfazzjon tag[ha meta kanzunetta li tkun kitbet hi tkun interpretata tajjeb minn min ikantaha u tintlaqa’ tajjeb mill-pubbliku.

“Nemmen li t-tara; trid

titilg[u bil-mod. B’hekk tkun tista’ tgawdi s-sodisfazzjon li wasalt fit-tar;a li jmiss.”

F’din l-iskeda t’ NET Television Fleur se ter;a’ tkun qed tippre]enta lprogramm li tipprodu/i hi stess Wheelspin. Intant, li tkompli tippubblika wkoll ilmagazin li j;ib l-istess isem.

Dan jo[ro; kull tliet xhur u din hi t-tielet sena tieg[u.

“L-industrija tal-karozzi dan l-a[[ar g[addiet minn taqlibiet kbar u hawn Malta [assejnieha [afna. L-importazzjoni talkarozzi mill-:appun u millIngilterra kienet ta’ deterrent i]da Malta hawn dilettanti kbar tal-karozzi.

“Nemmen li g[andhom ikomplu ji]diedu l-in/entivi biex persuna tibdel il-karozza aktar spiss biex ingawdu arja aktar nadifa. Jekk jonqsu ftit il-prezzijiet u ji;u simili g[al dawk ta’ barra, nemmen li aktar nies jag[]lu li jixtru karozzi ;odda.”

Il-programm Wheelspin qed jixxandar kull nhar ta’ {amis fid-9 p.m.

I]da [ajjitha mhix mu]ika u karozzi biss. Tara li ssib [in g[all-familja li tant hi g[al qalbha, b’mod partikulari nneputijiet.

Su//essi kellha diversi u lokka]jonijiet importanti ma

naqsux b[al meta ltaqg[et mas-sewwieqa Jenson Button u Lewis Hamilton u intervistathom.

Insomma, diffi/li tara lil Fleur f’roundabout jew [ier;a minn sideroad u ma //edilhiex jekk titbissimlek.

Fleur g[andha dak il-gear aktar fil-[ajja. Gear li

jag[tiha dik l-ispinta extra biex tmexxi fuq ]ew; binarji separati i]da b’tant armonija l-karriera tat-televi]joni u dik tal-mu]ika.

Bi grinta li ;;ibha wkoll mill-karattru po]ittiv tag[ha u l-attitudni miftu[a lejn il-[ajja li tippermettilha tkompli ddawwar ir-rota.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Fleur Balzan Ktieb favorit: Bijografiji u xi avventura jew ktieb bi storja tajba. Insomma, il-qari kollu in;enerali.

Film favorit: Pay it forward, min[abba s-su;;ett li jittratta.

Mu]ika favorita: Mu]ika soul jew light jazz. Mu]i/isti b[al Luther Vandross u Earl Zinger, mu]ika sewda tista’ tg[id.

Lewn favorit: M’g[andix lewn partikulari i]da l-blu jog[;obni [afna.

Sta;un favorit: Il-[arifa u r-rebbieg[a, i]da n[obb ilbidla minn sta;un g[al ie[or u g[alhekk m’g[andix sta;un favorit.

Il-vaganza ideali: Btala li tinvolvi wkoll il-mu]ika.

In[obb immur Londra min[abba l-musicals u l-kun/erti.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el^:

Jog[;obni ]-]men meta kienu jilbsu dawk il-[wejje; twal u elaborati bil-bust. Il-moda ta’ dak i]-]mien aktar minn stil ta’ [ajja.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Bniedem li jist[oqqlu xi [a;a u ma je[odhiex g[ax m’g[andux sa[[a jew possibbiltà biex jissielet g[aliha. Kull bniedem g[andu jie[u dak li jist[oqqlu.

L-akbar pre;ju: Qalbi tajba [afna.

U l-akbar difett: Rasi iebsa xi kultant.

L-ikel favorit tieg[ek: Il-fenek stuffat, stil Malti.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu^:

Forsi nikteb xi ktieb.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^

?erti affarijiet li llum saru l-kamp tieg[i ma kinux fa/li li nid[ol fihom min[abba l-fatt li jien mara, anzi kienu ostaklu. I]da kollox ma’ kollox, meta ksibt il-fidu/ja u wrejt li kapa/i, l-affarijiet inbidlu. 13-il sena programm talkarozzi fihom. G[al affarijiet o[ra nemmen li ideali li tkun mara.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Probabbilment ma

nitlob xejn g[alija personali i]da g[all-umanità kollha – ittqassim a[jar tal-;id biex [add ma jbati l-faqar u l;u[.Nirringrazzja lil Alla li g[andi sa[[ti u l-familja.

G[alija bi]]ejjed.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih:

Ittratta lil [addie[or kif tixtieq li [addie[or jittratta lilek.

Kif tarak g[axar snin mil-lum^: Nittamaw li nkun qed nag[mel dak li qed nag[mel illum i]da forsi ftit aktar rilassata i]da nassumi li l-kontra se nkun.

Persona;; li tammira: Nista’ ng[idlek li Gandhi, i]da na[seb li l-aktar nies li nammira huma nies komuni, b[all;enituri tieg[i.

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Il-Qormi Wine Festival 2012 Sur Editur, Nhar il-:img[a 31 ta’ Awwissu u s-Sibt 1 ta’ Settembru f’{al Qormi kien organizzat b’su//ess ilQormi Wine Festival.

Fil-knisja ta’ San :or; g[adu kif kien restawrat lorgni l-kbir tal-pajpijiet u lattivitajiet tal-Qormi Wine Festival fet[u propju b’kun/ert fuq l-orgni li kien verament ta’ livell g[oli.

Fil-knisja kien hemm attendenza kbira tisma’ u tara fuq screen kbir lillorganista tal-Katidrarl talImdina, Mro. John Aquilina.

Wara, fuq iz-zuntier saret i/-/erimonja f’g[eluq is-70 sena mill-g[oti tal-George Cross lil Malta, fil-pre]enza tal-akbar tazza tal-inbid fiddinja.

Fost l-attivitajiet interessanti kien hemm rappre]entazzjoni tad-drama mill-praspar ta’ Wenzu u Ro]i tal-Avukat :or; Zammit.

Il-pre]entazzjoni tal-atturi kienet e//ellenti u t[allik imbissem.

Jiddispja/ini ng[id i]da li s-sound kien dg[ajjef u, [lief il-mu]ika, min kien fuq wara ma sema’ xejn.

Il-post fejn ittellg[et din id-drama kien il-ma[]en tal-armar u g[alkemm lambjent kien addattat, kien hemm [afna s[ana.

Post li hu addattat veru g[ad-drama u bog[od mid-daqq tal-bands hu dak li a[na l-Qriema nsej[ulu r-rixtellu ta’ ma;enb ilknisja.

Naf ukoll li f’{al Qormi g[andna kittieba tajbin taddrama u g[alhekk mhux biss g[andhom ikunu pre]entati kitbiet umoristi/i imma wkoll stori/i b[al ng[idu a[na l-;rajja ta’ kif {al Qormi sar belt u ;rajjiet o[ra.

G[alina li n[obbu /erta kultura, bil-kun/ert tal-orgni tal-knisja ta’ San :or; u blinterpretazzjoni tad-drama mill-kumpanija Anici, ilQormi Wine Festival 2012 og[la fil-livell tieg[u.

KONT HEMM

{al Qormi

Xog[ol serju ta’ restawr fuq it-Torri – Kavallier ta’ San :wann fil-Belt Valletta

Eleganza kullimkien Sur Editur, Ma tir/evix fuljett, ma tifta[x ;urnal, ma tattendix ta[dita so/jali li ma jkollhomx riferenza g[all-eleganza li g[andha jew jin[tie; ikollha lbelt kapitali Maltija. {a;a sewwa, g[ax m’hawnx pajji] li ma jag[milx l-almu tieg[u biex ilbelt ewlenija tieg[u tkun rifless tal-eleganza.

I]da fejn hi l-eleganza talBelt Valletta, minkejja lisforzi ;enwini li qed jag[mel il-Gvern fis-settur tar-restawr ta’ bini pubbliku u ndafa talambjent?

Hawn toroq li i]jed sofrew [sara milli raw ;id minn mindu tmessitilhom il-qieg[a tag[hom. Bankini, li kienu karatteristika ta’ belt Ewropea sej/enteska, u li kienu, b’mod

naturali, jag[tu protezzjoni lin-nies mexjin fit-triq, g[osfru, biex issa, f’xi [inijiet, issib karozzi kwa]i j[okku mieg[ek bla ma tkun intba[t bihom.

Twa[[lu puntali biex, jekk jista’ jkun, in-nies ma jkunux xkupati mill-vetturi i]da bejn il-puntali u l-[ajt tad-djar, skoppjaw si;;ijiet, tavolini, tabelli, qsari, li jimblokkaw listess passa;; bejn puntal u [ajt. Forsi din mhux g[al kollox ]baljat min ja[seb li hi mentalità ta’ ‘l-ewwel innegozju, imbag[ad in-nies’, li tirrifletti egoi]mu sfrenat.

Wara ]mien kbir fejn il-belt kapitali rabbiet qisha g[anqbuta kbira fuq it-toroq tag[ha, il-gvern ;ab is-sistema tal-optic fibre g[all-mezzi ta’ komunikazzjoni elettronika, u

ne[[a dik il-mis[uta g[anqbuta. {ares illum u ssib li dik lg[anqbuta ta’ wires, fildiferru u [bula re;g[et bdiet tintnisse;, kollha kemm hi b’kontravenzjoni! {afna bibien u aperturi ta’ djar u negozji jit[allew fi stat inkallat, iqa]]u lil kulmin jinteba[ bihom.

Dawn in-nuqqasijiet huma mhux biss negattivi fis-sens /iviku u morali i]da wkoll imewtu kull [ajra ta’ dawk i//ittadini li jixtiequ ja[dmu u jaraw il-Belt Valletta tie[u xi meritu b[ala ‘belt kapitali Ewropea g[all-2018’.

G[andna b]onn ta’ eleganza flok urban jungle: sens ta’ responsasbbiltà flok tribalità.

O.W.

‘Grazzi’ minn familja Maltija f’Georgia

Sur Editur, A[na l-familja Buhagiar, mit-tieni Komunità Neokatekumenali tal-Parro//a tal-Mosta, ilna ng[ixu hawn, bit-tmint itfal tag[na f’Tbilisi, Georgia, g[al aktar minn seba’ snin.

A[na nixtiequ nesprimu l-apprezzament tag[na g[all-benefatturi li urew il-;enero]ità tag[hom u l-im[abba g[all-missjoni permezz tal-Mission Fund.

A[na, b[ala familja mibg[uta fil-missjoni, ;ejna hawn, bl-uniku skop li ng[ixu fost lo[rajn u biex ninkora;;ixxu l-Komunità Kristjana billi nevan;elizzaw, nikkatekizzaw isSagrament ta]-}wie; u nkunu xhieda g[allim[abba t’Alla.

A[na grati [afna li qed nassistu u nkunu xhieda ta’ dan ix-xog[ol tal-Mulej fil-qasam Tieg[u.

A[na nweg[du t-talb tag[na ta’ kuljum g[allbenefatturi kollha tal-Mission Fund, [ajjin u mejtin.

Il-pubbliku jista’ jikkontribwixxi billi jibg[at bolli u]ati jew donazzjonijiet lillMission Fund, jew online jew minn trasferiment dirett tal-bank fuq wie[ed minn dawn il-kontijiet: HSBC (Account No.: 061 197 448 050); BOV (Account No.: 163 007 980 19); APS (Account No.: 200 008 207 62); jew BANIF (Account No.: 000 879 6310 001).

Aktar informazzjoni tinstab fuq il-websajt: www.missionfund.org.mt

JOSEPH, LORNA U L-FAMILJA

Tbilisi, Georgia

Abbu]i fil-komunità Sur Editur, Sa fejn naf jien, fil-Kodi/i ?ivili hemm klawsola li tg[id li “ma tistax tispara nar anqas minn 200 metru millabitat”.

Allura g[ala nhar il-{amis filg[axija, 6 ta’ Settembru, fit8.45pm fet[u n-nar il-kanuni li hemm f’dik il-bit[a tal:onna tal-Barrakka ta’ Fuq, Valletta, fa//ata tal-Port ilKbir?

Dan l-isparar sar mhux i]jed minn ftit metri fejn jg[ixu g[add ta’ familji beltin.

Din saret pantomima u qed iddejjaq lin-nies. L-ewwel nett ta[sadhom, g[ax la tkun prevista u lanqas im[abbra.

Meta fajru l-ewwel tir (minn g[oxrin wie[ed) dakinhar, [sibt li /edieli xi /int tal-bejt g[al isfel!

It-tieni nett, nistaqsi: “X’gost fih l-isparar u d-

du[[an no/iv li jferrex g[al ;od-djar u t-toroq”?

M’jienix kontra li madwar il-kanuni jkun hemm erba’ suldatini jie[du kura tal-post u l-armar i]da n[oss li hu in/ivili twerwer u tifga’ nnies, inklu]i trab fil-benniena.

Pajji]na g[andu b]onn, mhux irvell u anarkija, i]da kwiet u armonija.

B. TRESBY

Il-Belt, Valletta

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Festi tal-Indipendenza li rnexxew Sur Editur, Ma rridx in[alli aktar ]mien jg[addi biex nifra[ lill-Partit Nazzjonalista g[as-sebat ijiem ta’ Festi talIndipendenza li organizza Fuq il-Fosos tal-Furjana biex ifakkar it-48 anniversarju ta’ din il-;rajja kbira fl-istorja ta’ Malta.

Kienu ;ranet li fihom eluf ta’ Maltin u G[awdxin ing[aqdu flimkien biex g[al darb’o[ra jisimg[u l-kelma tal-Partit Nazzjonalista kif imwassla tant tajjeb millPrim Ministru u Kap talpartit, Lawrence Gonzi.

Laqatni [afna l-fatt li g[al-laqg[at ta’ djalogu kellna l-opportunità nisimg[u numru kbir ta’ kelliema li mhux ne/essarjament huma parti mill-Partit Nazzjonalista u li /ertament g[amlu dawn il-laqg[at ta’ djalogu [afna aktar kredibbli.

Apparti dik li nistg[u nsej[ulha politika, kien hemm ukoll attivitajiet o[rajn li l-Partit Nazzjonalista tant hu mag[ruf g[alihom fosthom ir-rappre]entazzjoni fuq ilpalk prin/ipali u fl-area tattfal.

G[al darb’o[ra n[oss li lpoplu Malti wera kemm g[adu j]omm f’qalbu limportanza tal-festa tal-

Indipendenza u li, minkejja kollox, [add ma rnexxielu jwaqqaf jew idg[ajjef millimportanza tag[ha fl-istorja ta’ pajji]na.

Issa li ninsabu daqshekk qrib tal-Elezzjoni :enerali, na[seb li jkun tajjeb li lPartit Nazzjonalista jkompli jibni fuq is-su//ess ta’ dawn il-festi biex ikun ]gur li jwassal il-messa;; tieg[u lill-akbar udjenza possibbli b’kull mod li jista’.

F’dawn il-festi stajna naraw b’g[ajnejna li mhux veru li l-poplu ma jifhimx u ma japprezzax dak li sar u li qed isir biex pajji]na jkompli jimmodernizza f’kull qasam.

G[aliex tassew li, kif qal il-Prim Ministru f’wie[ed mid-djalogi, il-Partit Nazzjonalista hu dak ilpartit li kapa/i u hu determinat li jwettaq ilbidliet biex pajji]na jkompli miexi ’l quddiem b’aktar xog[ol u b’pagi tajbin.

Il-festi tal-Indipendenza ;ew u marru i]da n[ossni konvint li din id-darba servew aktar minn snin o[ra biex jikkonfermaw li l-Partit Nazzjonalista g[adu b’sa[[tu u jista’ jaffronta lfutur b’fidu/ja.

ANT. CASSAR Santa Venera

Il-PN i]omm it-tradizzjoni Sur Editur, Wara ;img[a ta’ attivitajiet Fuq il-Fosos tal-Furjana li tassew kienet taqtag[lek nifsek, na[seb li nkun qed intenni l-fehma ta’ eluf ta’ nies o[rajn meta ng[id prosit u grazzi lill-organizzaturi tal-Festi tal-Indipendenza ta’ din is-sena.

Irrid infa[[ar partikularment lill-voluntiera kollha li taw sehemhom biex setg[u jsiru l-attivitajiet kollha imma l-aktar lil dawk li x-xog[ol tag[hom isir fil-kwiet, ming[ajr daqq ta’ trombi u x’aktarx fil-mag[luq.

Bil-festi ta’ din is-sena na[seb li l-PN ]amm it-tradizzjoni mhux biss ta’ dawn il-festi i]da li hu wkoll i/-champion lokali tal-organizzazzjoni.

P. MICALLEF

{al Qormi

Il-meeting tal-Indipendenza Sur Editur, Il-mass meeting talIndipendenza li sar Fuq ilFosos tal-Furjana nhar il{amis 20 ta’ Settembru li g[adda fakkar lili u lil [afna o[rajn fi ]minijiet o[rajn.

Naturalment, qed nirreferi g[al dik li hi attendenza tannies g[aliex niftakru li lmeetings tas-sebg[inijiet u ttmeninijiet ma kinux isiru flatmosfera ferri[ija u sabi[a li kellna din is-sena.

F’dawk i]-]minijiet li llum

inqisuhom b[ala mbieg[da [afna, il-meetings talIndipendenza (u anke lo[rajn) kienu jsiru fost tensjoni u bi]a’ reali [afna min[abba dak li konna g[addejna minnu di;a.

Imma issa mhux ]mien ta’ hekk. Issa ]mien li nkomplu n[arsu ’l quddiem biex lill-PN ner;g[u nag[]luh [alli imexxina g[al [ames snin o[ra.

GEORGE C.

{’Attard

Konkors ta’ kanzunetti professjonali [afna Sur Editur, Ng[id il-verità m’jinix xi wie[ed iffissat fuq il-mu]ika i]da napprezza [afna kull sforz li jsir, l-aktar minn ]g[a]ag[ bravi, biex flok jg[addu [ajjithom f’telf ta’ [in, jekk mhux ukoll f’vizzji li jeqirduhom, japplikaw [inhom biex iwettqu ttalenti li tahom Alla u, flistess [in, jag[tu pja/ir lil [addie[or.

Dan kien [sieb li g[adda minn mo[[i meta nhar itTlieta 18 ta’ Settembru kont Fuq il-Fosos tal-Furjana g[all-festi tal-Indipendenza u kien hemm is-serata finali tal-festival Kanzunetta Indipendenza.

Naf li kienu ilhom i[ejju g[al dan il-festival, kemm g[aliex ;ieli kont rajt ilprogramm fuq NET Television abbinat ma’ dan

il-festival kif ukoll g[aliex kont qrajt dwaru kemm f’În-Nazzjon kif ukoll f’din il-gazzetta.

I]da rrid nistqarr li ma kontx qed nistenna u nippretendi dak il-livell li kull min kien hemm seta’ japprezza waqt li eluf o[ra setg[u jsegwuh dirett fuq NET Television.

L-organizzazzjoni kienet mill-aktar effi/jenti, il-poplu attenda f’numru kbir [afna u kollox mexa b’mod li seta’ jag[ti pja/ir lil kul[add.

Waqt li kont Fuq il-Fosos kelli sorpri]a ]g[ira g[aliex iltqajt ma’ [abib tieg[i li ma jaqbilx mieg[i fuq ilpolitika. Qalli li kellu xi [add fil-familja tieg[u li kien qed jipparte/ipa fil-festival.

L-aktar li kont sodisfatt, i]da, kien meta dan il-[abib qalli: “Stajt nara b’g[ajnejja

kemm intom in-nazzjonalisti tag[mlu l-affarijiet bil-galbu u b’mod li tag[tu pja/ir lillpubbliku.”

G[aldaqstant nixtieq nuri l-apprezzament tieg[i u ta’ [afna o[rajn lillorganizzaturi ta’ dan ilfestival li /ertament jirrikjedi xhur twal ta’ [idma u organizzazzjoni minn wara lkwinti. Biex l-affarijiet isiru daqshekk tajjeb bilfors li jkun hemm nies dedikati u, issa li rajt b’g[ajnejja, ikolli ng[id li dawn in-nies iridu jkunu professjonali wkoll.

Jalla l-Konkors Kanzunetta Indipendenza jibqa’ jkun organizzat fuq dan il-livell g[aliex /ertament qed jg[in lill-kantanti li jie[du sehem u lix-xena mu]ikali kollha f’pajji]na.

M. DARMANIN {’Attard

20 Ittri lill-Editur

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Ma’ ta’ quddiem fl-edukazzjoni Sur Editur, Meta ftit ilu f’din il-gazzetta qrajt li l-edukazzjoni f’pajji]na llum tinsab mal-aqwa pajji]i fid-dinja fuq quddiem tal-Global Competitiveness Report malajr fhimt g[aliex l-attakki spissi u ripetuti tal-Malta Labour Party fuq dan is-settur.

Trid tkun jew qatt ma g[ext f’Malta, jew g[ajnejk mag[luqin g[al kollox bil-passjoni politika biex ma tirrealizzax li alla[ares ma kienx il-Partit Nazzjonalista fil-gvern biex uliedna u ulied uliedna jie[du edukazzjoni li t[abbatha ma’ dik ta’ kull pajji] ie[or fid-dinja.

Il-;enituri Maltin ikunu irresponsabbli u qed jonqsu minn dmirhom jekk, meta jmorru jivvutaw, ma j]ommux dan kollu quddiem g[ajnejhom.

ALEX CAMILLERI Santa Lu/ija

Ringrazzjament lill-Mission Fund mis-So/jetà tal-Museum Sur Editur, F’isem is-So/jetà tadDuttrina Nisranija, MUSEUM nixtieq nirringrazzja lill-Mission Fund g[ad-donazzjonijiet li minn ]mien g[all-ie[or jag[tu lill-Membri tasSo/jetà li qed iwettqu appostolat fil-missjoni.

Minbarra /-?entri li sSo/jetà tal-MUSEUM g[andha f’Malta u f’G[awdex, fejn b’mod volontarju l-membri jag[tu formazzjoni nisranija littfal, li]-]g[a]ag[ u lilladulti, is-So/jetà qed twettaq l-appostolat tag[ha

fl-Albanija, fl-Awstralja, flIngilterra, fil-Kenja, fil-Perù u f’dawn l-a[[ar snin, filPolonja u f’Kuba.

Kulmin jg[in lill-Mission Fund ikun qieg[ed jikkontribwixxi g[all-[idma tas-So/jetà tal-MUSEUM f’kull wie[ed minn dawn ilpajji]i g[ax iddonazzjonijiet tal-Mission Fund imorru direttament g[and il-membri f’kull missjoni li g[andha sSo/jetà.

JOE GALEA Segretarju :enerali MUSEUM {amrun

Diskriminazzjoni kontra l-kattoli/i Sur Editur, B[alissa, fil-Qorti Ewropea tadDrittijiet Umani fi Strasburgu g[addej il-ka] ta’ wa[da mara Ingli]a li kienet ta[dem malBritish Airways u li fl-2006 tke//iet mix-xog[ol g[ax baqg[et tinsisti li tilbes ;i]irana bil-kur/ifiss waqt il-[in taxxog[ol. Ka], dan, li qajjem sensazzjoni g[ax fin-nofs hemm il-libertà tat-twemmin.

A[na l-Maltin nirrealizzaw li fis-snin tmenin il-gvern immorali u skorrett laburista

Mintoffjan kien g[amel ferm ag[ar minn hekk u kien impona diskriminazzjoni reli;ju]a kontra uliedna?

Qed nirreferi g[all-g[oxrin punt penalità kontra tfal ;ejjin mill-Iskejjel tal-Knisja meta kienu ji;u biex jid[lu luniversità.

Nirrealizzaw li dak il-gvern ma kellu assolutament l-ebda dritt jag[mel dik il-[ni]rija lanqas kieku kienet filprogramm elettorali tieg[u u lanqas kieku kellu l-

ma;;oranza warajh a[seb u ara fil-po]izzjoni ‘perversa’ li kien fiha.

Dwar dawn l-affarijiet messu ilu li fuq NET TV saret sensiela ta’ diskussjonijiet fuq il-[a]in li kien impona fuqna Mintoff u l-gvernijiet tieg[u.

Dawk kollha li llum g[andhom ta[t it-tletin sena lanqas biss jo[olmu li kienu ;raw dawn l-affarijiet li g[andhom mill-inkredibbli.

PAUL FARRUGIA Ir-Rabat

L-Arkitett :or; Grognet de Vassè Sur Editur, Nhar il-5 ta’ Settembru tas-sena 1862 — 150 sena ilu — miet l-Arkitett u In;inier :or; Grognet de Vassè, li baqa’ mag[ruf g[all-pjanta tal-Knisja Rotunda tal-Mosta. :or; Grognet de Vassè twieled il-Belt Valletta fl-1774 minn ;enituri ta’ nisel Fran/i] u kien mg[ammed fil-Knisja Kolle;;jata ta’ San Pawl Nawfragu. {a l-istudju tieg[u f’Malta u fl-Italja fejn studja l-Matematika, ix-Xjenza, l-In;inerija u lArkitettura. Serva g[al xi ]mien fl-E;ittu, ja[dem ma’ Napuljun Bonaparte f’dipartimenti talin;iniera /ivili.

Kellu [afna g[al qalbu l-arkeolo;ija u meta kien Ruma sar membru f’Akkademja Arkeolo;ika, fejn ing[ata l-inkarigu biex jistudja dwar il-famu]a belt mitlufa ta’ Atlantide u wettaq ukoll ri/erka u xog[ol arkeolo;iku f’Malta. Kien studju] ukoll tallingwi fosthom tat-Taljan, tal-Fran/i], tal-Latin, talGrieg u dawk Orjentali.

L-isem :or; Grognet de Vassè hu marbut malbini tal-Knisja Rotunda tal-Mosta.

Kien fil-bidu tas-seklu 19, meta l-Kappillan Dun

Feli/ Calleja beda ja[seb biex jibni knisja ;dida u akbar fil-Mosta. Wara [afna [sieb u pariri, Calleja nieda konkors fost diversi periti biex i[ejju disinji u pjanti ta’ knisja ;dida. Wie[ed mill-periti kien propju :or; Grognet de Vassè, li [ejja pjanta ta’

knisja tonda b’koppla kbira li kienet differenti millbqija tal-knejjes tal-g]ira tag[na.

Mill-ewwel il-Kappillan Calleja ssa[[ar fuq ilpjanta ta’ Grognet de Vassè u dan g[ax fakkritu filPantheon ta’ Ruma fejn [afna snin qabel kien i//elebra l-ewwel Quddiesa tieg[u.

Il-Kappillan Calleja ma kellux ix-xorti jara l-bidu ta’ din il-knisja, g[aliex miet nhar l-20 ta’ Frar 1833, tliet xhur qabel ma tqieg[det l-ewwel ;ebla.

Ix-xog[ol tal-bini tar-Rotunda sar fuq medda ta’ 27 sena bejn l-1833 u l-1860, ta[t id-direzzjoni talPrim Bennej An;lu Gatt u :or; Grognet de Vassè.

Kien fil-bidu tal-1860 meta ntemm il-bini tarRotunda u, hekk, il-[olma tal-Kappillan Calleja u tal-poplu Mosti saret realtà.

L-Arkitett u In;inier :or; Grognet de Vassè miet sentejn wara fid-dar tieg[u fil-Belt Valletta.

Kien xieraq, u kif xtaq hu stess, indifen fil-knisja Rotunda tal-Mosta, fil-kappella tal-Madonna ta/?intura. Fuq il-qabar tieg[u hemm monument talir[am biex jibqa’ mfakkar g[al dejjem dan il-;enju kbir Malti fil-qasam tal-arkitettura.

B’tifkira tieg[u fil-Mosta hemm triq imsemmija g[alih, kif ukoll monument, xog[ol l-iskultur Mosti Savio Deguara, li ng[ata mis-So/jetà Piroteknika 15 ta’ Awwissu, fl-okka]joni ta’ g[eluq 400 sena mit-twaqqif tal-parro//a tag[na tal-Mosta.

IVAN SCERRI Mosta

Twe;iba ta’ Dr. Helena Dalli Sur Editur, Is-Sur Mallia g[o;bu jer;a’ jikteb. Din id-darba elenka lista ta’ affarijiet li kien qal id-deputat Mintoff lill-Gvern Laburista ta’ Alfred Sant.

Qag[ad jie[u l-iskomdu li jmur daqshekk lura, meta jekk jie[u gost jisma’ x’g[andu xi jg[id deputat lill-istess gvern tieg[u seta’ baqa’ fil-pre]ent u qag[ad jitpaxxa b’dak li qed jg[idu deputati tal-gvern pre]enti lill-gvern tag[hom.

Jekk forsi ma jafx b’dak li qed jg[id, pere]empju, id-deputat Franco Debono lill-gvern tieg[u stess, minkejja li jinteressah dan it-tip ta’ diskors, [a nag[tih ftit e]empji.

Il-Gvern Nazzjonalista ma jimxix fuq il-linji tad-demokrazija imma ta’ oligarkija; il-Prim Ministru Gonzi hu qabar imbajjad tal-azzjoni kattolika; il-grupp ta’ madwar il-Prim Ministru Gonzi hu klikka ta’ [a]en; il-Prim Ministru Gonzi u l-klikka tieg[u kissru d-demokrazija; il-Ministru Dolores Cristina mhux [ier;a g[all-elezzjoni wara li kienet imda[[la fi skandlu wara l-ie[or; ilMinistru Austin Gatt mhux se jkun qed jikkontesta l-elezzjoni wara l-iskandli tal-BWSC u tal-Arriva.

U mhux Deputati Nazzjonalisti pre]enti biss jitkellmu b’dan ilmod fuq il-Prim Minstru u l-Gvern. Insemmi, pere]empju x’qal dan l-a[[ar l-eks Ministru Michael Falzon, fost o[rajn, li Dr Gonzi m’g[andux kwalitajiet ta’ mexxej.

Jekk ikun irid i]jed e]empju ta’ din il-kwalità ta’ diskors, jaf fejn g[andu jfittex is-Sur Mallia, u m’hemmx g[alfejn imur lura l-annati. Jekk ifittex f’dawn l-a[[ar erba’ snin u nofs g[andu jsib [afna x’jissodisfalu l-gost tieg[u li jisma’ deputati jitkellmu kontra l-gvern tag[hom stess.

Imma s-Sur Mallia ma semma xejn minn dan. Naturalment dak li qal deputat lill-gvern tieg[u erbatax-il sena kien importanti, imma dak li qed jg[idu deputati llulm lill-gvern tag[hom mhuwiex importanti.

DR. HELENA DALLI {a]-}abbar NOTA EDITORJALI:

Ittri lill-Editur 21

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

JDG bis!

Sur Editur, Joe Debono Grech re;a’ g[amilha. Qal il-[merija li kien imiss!

Qed nirreferi g[al dak li qal nhar it-Tnejn 10 ta’ Settembru 2012 meta stqarr li g[alih lIndipendenza hi tannazzjonalisti biss.

L-Indipendenza hi talMaltin kollha g[ax bissa[[a tag[ha Malta saret stat sovran quddiem iddinja kollha!

Ara, hemm jum ie[or, i]da li donnu ma hu ta’ [add g[aliex fil-verità kien a non-event… g[alkemm mhux g[all-Kurunell Gaddafi, li kien ikkapparra wkoll dik l-okka]joni!

S. MERCIECA Il-Mosta

Tua!

Sur Editur, Rachel Tua, l-Uffi/jal g[all-Opportunitajiet Indaqs tal-Partit Laburista [adet sodisfazzjon kbir birritratt li immuntat b’ras Lawrence Gonzi fuq ilKurunell Gaddafi.

Issa peress li din Tua milli jidher tiddiletta blopportunitajiet indaqs ]gur li tkun l-ewwel wa[da li tammetti li a[na nnazzjonalisti g[andna listess opportunità, u i]jed, li nag[mlu ras Joseph Muscat fuq il-Kurunell Gaddafi.

Dan g[ar-ra;uni li waqt li l-Prim Ministru Gonzi kien ikkundanna millewwel l-e//essi ta’ Gaddafi kontra l-poplu tieg[u stess, Joseph Muscat kien ;ifa u ]amm lura milli jippronunzja ru[u qabel kien /ar li ddittatur Libjan kien tilef.

Jien ng[id li Muscat u lPL ]ammew lura milli jift[u [alqhom g[aliex kien hemm [biberija bejn ir-re;im Libjan u l-Partit Laburista.

Allura s-Sinjorina Tua, kif ;a g[edt, messha aktar po;;iet ras Joseph Muscat fuq il-figura ta’ Gaddafi u dan g[al ra;unijiet stori/i.

J. BUSUTTIL Mosta

Basta bil-flus!

Sur Editur, Kelli b]onn ninqeda ming[and tabib fil-klinika privata tieg[u.

F’din il-klinika konna madwar [mistax-il ru[ nistennew lillistess tabib.

G[alkemm kollha kemm a[na kellna l-[in g[allappuntament tag[na, kollox mar b’sieg[a u nofs tard g[aliex daqshekk ;ie tard ittabib.

Naturalment [add ma [a pja/ir i]da fl-ebda [in ma smajt it-tgergir u l-ilmenti li nisma’ kull meta nkun f’xi uffi//ju pubbliku fejn jing[ata servizz b’xejn mill-gvern.

Irrealizzajt li diversi nies jilmentaw [afna fejn ikunu qed jinqdew b’xejn u ftit li xejn jilmentaw fejn, biex jinqdew, i[allsu l-belli liri.

Tajba din!

F. CASSAR {al Luqa

Mintoffianomics — Scicluna Comics Sur Editur, Il-Prof. Edward Scicluna jrid jer;a’ jg[addina mill-madmad tal-politika ekonomika Mintoffjana.

Jistg[u jinkitbu volumi fuq dan is-su;;ett g[alkemm il-kliem ta’ Mintoff “kemm nixtieq kont kapa/i n;ib ix-xog[ol” jag[laq largument kollu b[ala r-ri]ultat finali ta’ dik il-politika.

Jien se nsemmi tliet punti biss fuq is-‘snin tad-deheb’ tal-politika ekonomika Mintoffjana.

Meta Mintoff tela’ fil-gvern fl-1971, mal-gvern kien hemm ja[dmu 20,000 ru[ jew 20% biss tal-[addiema kollha. Meta mbag[ad spi//a l-gvern so/jalista fl-1987 spi//ajna b’55, 43 jew 46% tal-[addiema ja[dmu massettur pubbliku.

Alfred Sant, dak i]-]mien President talPartit Laburista, kien wera l-inkwiet tieg[u li dik is-sitwazzjoni setg[et tispi//a “tifqa’ lkaxxa ta’ Malta”!

Ta[t Mintoff konna g[amilna ]mien twi

li f’Malta kien hawn restrizzjonijiet kbar biex jid[lu video recorders. Madankollu, fl-istess ]mien, Malta kienet imtliet bi [wienet li jikru jew ibieg[u l-video cassettes.

Ji;ifieri x’kuntrabandu kien hawn tant li Mintoff kien ta amnestija, in-nies kienu iddikjaraw ir-recorders illegali tag[hom, [allsu multa u ‘irran;ajna kollox’!

Tant kienet di]astru]a l-politika ekonomika Mintoffjana li l-a[[ar le;i]latura laburista (1981 – 1987) tibqa’ mfakkra g[allerba’ snin fri]a fuq il-pensjonijiet, il-pagi u lpromozzjonijiet u g[all-projbizzjoni li jsiru ftehimi kollettivi ;odda mas-settur privat.

Nirringrazzja lill-Prof Scicluna g[ax bilMintoffianomics tieg[u rnexxielu jfakkarna fil-[mar il-lejl li dik il-politika kienet g[addietna minnu.

Il-poplu Malti mhux se ja//etta li jer;a’ joqg[od g[al dik l-inkwi]izzjoni g[ax issa drajna fil-lussu.

M. AGIUS Il-Marsa

Baqg[u ma jifil[ux Sur Editur, Lura fl-1989 l-Alternattiva Demokratika b’Wenzu Mintoff u Toni Abela fuq quddiem nett tag[ha kienu jo[or;u gazzetta jisimha L-Alternattiva.

F’editorjal famu] li kien deher fil-[ar;a ta’ dik il-gazzetta tal-4 ta’ Novembru kienet saret kritika iebsa kontra dak li kien g[amel il-Gvern Laburista.

Fost affarijiet o[rajn dik il-gazzetta kienet qalet li dak il-gvern kien ja[dem biex “ixejjen l-oppo]izzjoni bit-theddid u bil-vjolenza” u li j]omm il-poter bil-qerq.

L-editorjal kien jg[id ukoll li dak il-gvern kien “isib ru[u jg[id li l-abjad iswed g[ax

Il-‘progressivi’

kbar u kbar [afna” li kien wettaq.

Illum, ta’ veru laburisti — ji;ifieri li jbiddlu kemm ibiddlu kollox jibqa’ l-istess — talLabour g[adhom imwa[[lin fil-po]izzjoni li labjad jg[idulu iswed g[ax ma jifil[ux jammettu s-su//essi ]g[ar, kbar u kbar [afna li l-gvern ta’ Lawrence Gonzi qed jag[mel fil-qasam ekonomiku u finanzjarju.

Su//essi konfermati mill-UE u mill-credit rating agencies.

Tisma’ mbag[ad lil Joseph Muscat jitkellem dwar li m’hawnx xog[ol u li n-nies bla flus filbut u malajr tikkonferma kemm il-Labour baqa’ jg[ix f’dinja g[alih!

ma kienx jifla[ jammetti l-i]balji ]g[ar,

JOHN BORG Birkirkara

Kitba kura;;u]a Sur Editur, Qrajt l-artiklu ta’ Jean Claude Micallef bit-titlu ‘Biddel :u]!’ fil-[ar;a ta’ il-mument tal-{add 16 ta’ Settembru, 2012.

Dan i]-]ag[]ug[ g[andu pinna tassew tajba u l-ewwel [sieb li ;ie f’mo[[i kien li nag[millu kura;; biex ikompli g[addej bil-kitba u bil-[idma tieg[u biex fl-istess [in jg[in [alli jinfet[u g[ajnejn dawk li huma ffissati b’/erti ideat li xejn ma jag[mlu ;id lil pajji]na.

Xtaqt [afna li nwassal direttament l-ideat lil dan i]]ag[]ug[ kittieb i]da, ng[id il-verità, ma ridtx nidentifika ru[i g[aliex jien wie[ed minn dawk li nemmen li l-Labour g[adu b[al ma dejjem kien, ji;ifieri li jipprova jfarrak lil min ma jaqbilx mieg[u.

Dan, jekk fhimt sew, kien wie[ed mill-argumenti li semma Jean Claude Micallef, ji;ifieri li l-lupu jibdel sufu i]da qatt g[emilu.

Mhux billi l-Labour issa beda jsejja[ lilu nnifsu Partit

Laburista, g[aliex kif urewna l-fatti tal-a[[ar ;img[at, huma g[adhom fuq l-istess ideat ta’ [afna snin ilu.

Dan juri li l-poplu ma jaqbillux jag[]el lil-Labour g[aliex flok partit mibdul isib partit li g[adu fejn dejjem kien u jirrepeti dak li g[amel fis‘snin tad-deheb’ tassebg[inijiet.

Nawgura futur sabi[ lil Jean Claude Micallef u lill-familja tieg[u.

NIXTIEQ IL-:ID San :iljan

Sur Editur, L-idea tal-Labour li jorganizzaw ‘kungress’ jista’ jkun li timpressjona lil min g[adu ]ag[]ug[ b[ala xi idea ‘progressiva’ i]da g[al min b[ali ilu jsegwi x-xena politika lokali g[al [afna snin jaf li din hi idea o[ra kkupjata minn dak li kien jag[mel ilPartit Nazzjonalista sas-snin sebg[in.

Meta l-Partit Nazzjonalista kien idde/ieda li jorganizza lilu nnifsu fuq linji aktar moderni kien irra;una li f’dinja li kienet di;à qed turi lewwel sinjali ta’ komunikazzjoni aktar effettiva, ma kienx jag[mel aktar sens li torganizza laqg[a li, potenzjalment, setg[u jattendu g[aliha eluf ta’ tesserati.

Il-PN kien g[amel strutturi aktar effi/jenti kif jikkomunika mal-membri tieg[u anke billi ta sa[[a akbar lill-Kunsill :enerali, li hu l-og[la organu tal-partit.

Din l-istruttura qdiet ferm tajjeb lill-PN fl-a[[ar tletin sena.

B’dan ridt nuri kemm talLabour huma ‘progressivi’ flideat tag[hom.

G. FARRUGIA Birkirkara

22 A[barijiet Lokali

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Owen Bonnici jikkonferma li Muscat jiffri]a l-paga minima u pagi o[rajn Id-Deputat Laburista Owen Bonnici, ilbiera[ re;a’ ikkonferma li Muscat jiffri]a lpaga minima u pagi o[rajn.

Ta’ dan, il-Partit Nazzjonalista irringrazzjah u [e;;u jkompli jikxef x’jag[mel Muscat jekk ikun fil-Gvern.

Dan intqal fi stqarrija talPartit Nazzjonalista li fiha jing[ad li f’intervent tieg[u fuq ONE Radio, id-Deputat Owen Bonnici kixef dak li jag[mel Muscat jekk ikun fil-Gvern.

Owen Bonnici qal:

“Allura x’qed jg[id Dr Muscat^ Qed jg[id li din ilpaga u anki pagi o[rajn – g[ax a[na rridu no[olqu middle class ;dida – ti]died meta l-ekonomija tfiq, meta lekonomija tissa[[a[, meta lfinanzi tal-pajji] ikunu fissod ta’ vera.”

Waqt konferenza tala[barijiet ilbiera[, id-Deputat Laburista fl-ebda mument ma /a[ad li qal dan il-kliem.

Il-Partit Nazzjonalista fakkar kif f’dokument uffi/jali tal-Partit Laburista ma[ru; nhar id-19 ta’ Settembru 2012, Muscat kien ikkwotat kelma b’kelma li qal:

“Tkellimna fuq ilminimum wage u li din ma tog[liex.”

Il-PN qal li g[aliex jaf li bi kliemu stess po;;a lil Muscat u lill-Partit Laburista dahrhom mal-[ajt, Owen Bonnici issa jrid ji//ensura lilu nnifsu u jag[mel sarima lill-Partit Nazzjonalista.

“Il-paniku li qieg[ed fih Muscat qed iwasslu biex jitfa’ lid-deputati tal-partit tieg[u stess fil-po]izzjoni umiljanti li jkollhom ji//ensuraw lilhom infushom,” qal il-PN. Muscat qed i[e;;i;hom ukoll jippruvaw jag[mlu sarima lill-Partit Nazzjonalista billi jift[u libell fil-Qorti. Muscat irid akkost ta’ kollox iwaqqaf lil kul[add milli jifhem tassew xi tfisser il-proposta tieg[u li jiffri]a lpaga minima u pagi o[rajn.

Fl-istqarrija, il-Partit Nazzjonalista sostna li lpolitika ta’ Muscat li jiffri]a l-paga minima u pagi o[rajn hi ta’ periklu kbir g[allg[ajxien tal-Maltin u lG[awdxin kollha.

(Fuq)> L-ajruplan waqt l-in]ul tieg[u f’Malta u (ta[t)> il-mer[ba li ng[ata hekk kif wasal f’{al Luqa

L-ewwel ajruplan tal-Air Malta bil-kuluri l-;odda Id-dehra l-;dida tal-ajruplani tal-Air Malta ntlaqg[et b’entu]ja]mu u ng[atat mer[ba sabi[a lbiera[ fil-Malta International AirShow.

L-AirBus A 320 tal-Air Malta 9H-AEN bil-kuluri l-;odda, kien l-attrazzjoni ewlenija fil-wirja tal-ajru ta’ din is-sena bi flypass fuq ir-runway 23-05.

In-numru tat-titjira ta’ dan l-ajruplan KM 070 intg[a]el biex ji//elebra s-70 anniversarju mill-g[oti tal-George Cross lil Malta.

Mal-in]ul tal-ajruplan il-Ministru Tonio Fenech u Peter Davis, ilKap E]ekuttiv tal-Air Malta, kellmu lill-istampa. Huma sa[qu fuq l-importanza tal-investiment ta’ 1.9 miljun ewro firrebranding tal-kumpanija.

Id-disinn il-;did kien deskritt b[ala frisk, kulurit u li juri sens ta’ kburija bil-kliem Il-Linja tal-Ajru tal-G]ejjer Maltin. Peter Davis qal ukoll li dan id-disinn jirifletti l-karatteristi/i uni/i talg]ejjer Maltin, il-wirt kulturali tag[na, is-simboli u l-ospitalità.

Min-na[a tieg[u l-Ministru Fenech qal li d-dehra l-;dida talajruplani tal-Air Malta hu l-ewwel pass f’sensiela ta’ pro;etti immirati g[all-Air Malta.

Pro;etti o[rajn f’dan il-qasam se jkunu finalizzati u komunikati fix-xhur li ;ejjin.

L-Avantech pre]enti fl-Airshow

Waqt il-Malta International Airshow li qed isir fi tmiem din il-;img[a f’{al Farru;, hemm il-parte/ipazzjoni attiva tal-kumpanija Avantech permezz tal-prodotti Canon.

Dawn il-prodotti jinkludu varjetà kbira ta’ lentijiet li jintu]aw minn fotografi professjonali f’attivitajiet kbar b[all-Olimpjadi u t-Tazza tadDinja.

L-Avantech g[a]let lAirshow b[ala l-avveniment ideali biex tesebixxi dawn illentijiet.

Il-fotografi tal-kumpanija qed jie[du ritratti ta’membri tal-pubbliku pre]enti flAirshow, iwa[[luhom fuq bord, u dak li jkun jista’ jie[u r-ritratt mieg[u ming[ajr [las minn fuq dan il-bord.

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

A[barijiet Lokali 23

L-Ordinazzjoni Episkopali ta’ Monsinjur Joe Alessandro minn Jerome Caruana Cilia

Fil-Konkatidral ta’ San :wann, il-Belt Valletta, ilbiera[ saret l-Ordinazzjoni Episkopali ta’ Monsinjur Joe Alessandro biex ikun Isqof Ku;itur tad-Djo/esi ta’ Garissa, filKenja, bid-dritt li jkun is-su//essur tal-Isqof Pawlu Darmanin.

F’din l-ordinazzjoni kkon/elebraw l-Ar/isqof ta’ Nairobi, il-Kardinal John Njue, flimkien mal-Ar/isqof ta’ Malta, Pawlu Cremona, u lIsqof ta’ Garissa, il-kapu//in Pawlu Darmanin.

Pre]enti kien hemm ukoll il-President ta’ Malta, George Abela, il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, in-Nunzju Appostoliku g[al Malta, Mons. Tommaso Caputo, u l-Isqof ta’ G[awdex, Mons. Mario Grech.

Waqt l-omelija, l-Isqof Pawlu Darmanin tkellem dwar l-importanza li wie[ed jg[ix ilfidi, u din rabatha mal-‘iva’ li Mons.

Alessandro ta lil Alla. Hu sostna li fil-[ajja reli;ju]a, wie[ed g[andu jg[ix il-faqar, ilkastità u l-ubbidjenza skont il-Van;elu.

Mons Darmanin irringrazzja lil Patri Alessandro talli a//etta din il-kariga l-;dida ta’ Isqof Ku;itur ta’ Garissa fil-Kenja u qal li g[andu jid[ol g[aliha bil-qawwa tassa/erdozju ta’ Kristu biex ikun verament Rag[aj tajjeb tal-mer[la tieg[u.

Il-motto li g[a]el il-Patri Kapu//in Joe Alessandro hu: Ag[mlu dak li jg[idilkom, b’referenza g[al dak li l-Madonna qalet fit-tie; ta’ Kana.

Patri Alessandro, f’:unju li g[adda, kien nominat mill-Papa Benedittu XVI biex ikun Isqof Ku;itur tad-Djo/esi ta’ Garissa, biex jg[in lill-Isqof ta’ Garissa, Monsinjur Pawlu Darmanin, Malti wkoll. Hu di;à serva g[al dawn l-a[[ar sentejn b[ala Vigarju ta’ din idDjo/esi fil-Kenja.

F’Lulju li g[adda, fl-istess Djo/esi ta’ Garissa, li tag[ha Monsinjur Alessandro in[atar Isqof Ku;itur, kienu saru numru ta’ attakki minn militanti Islami/i fuq ]ew; knejjes, li fihom inqatlu g[axar persuni u ndarbu erbg[in. Dakinhar, Mons Alessandro ma kienx f’Garissa imma fil-kapitali, Nairobi.

G[all-Ordinazzjoni tal-biera[ kien hemm pre]enza qawwija tal-komunità Kapu//ina Maltija, qraba ta’ Mons Alessandro u ;emg[a sabi[a ta’ Maltin u G[awdxin li xtaqu jassistu g[al dan il-mument sinjifikanti fil-[ajja ta’ dan il-patri ma[bub.

(FUQ)> Mument ewlieni waqt l-Oridnazzjoni Episkopali ta’ Mons Joe Alessandro (lemin) u (isfel)> il-kongregazzjoni kbira li attendiet g[a/-/erimonja fil-Konkatidral ta’ San :wann

Po]izzjoni tal-Moviment ta’ Kana g[al-Li;i tal-IVF Ir-reazzjoni tal-Moviment ta’ Kana dwar l-abbozz ta’ li;i li jipprote;i l-embrijun, l-IVF, kienet espressa f’dokument mifrux fuq l-aspetti kollha talabbozz.

Id-dokument, preparat millAvukat Robert Tufigno, jitkellem dwar l-assistenza medika, u qal li l-mod kif flabbozz l-IVF qed tkun pro;ettata b[ala ra;; ta’ tama g[all-koppji li ma jistax ikollhom tfal, tista’ ti]gwida.

L-IVF, sostna r-rapport, fih ammont ]g[ir ta’ su//ess u jinvolvi riskju, filwaqt li jrid ikun ikkunsidrat ukoll l-aspett ta’ effetti psikolo;i/i flimkien mal-kumplikazzjonijiet li jistg[u jinqalg[u g[allommijiet, l-ispejje] involuti u lfatt li l-pro/ess hu wie[ed artifi/jali.

Ir-rapport jittratta rregulazzjoni tal-assistenza medika, l-istatus tal-embrijun, id-dritt ta’ ;enituri prospettivi

g[all-assistenza medika, lassistenza medika b[ala metodu alternattiv ta’ prokreazzjoni u l-modi tattrattament.

Flimkien ma’ dan, ir-rapport jittratta wkoll dawk li jistg[u jmorru g[all-IVF, il-;enituri prospettivi u l-effetti tal-IVF fuq i]-]wie;, il-protezzjoni taddrittijiet tal-;enituri prospettivi u l-protezzjoni tad-dinjità talembrijun.

Aspett ie[or li jittratta rrapport hu dak tal-li/enzji talklini/i li jipprovdu l-assistenza medika. Ir-rapport isostni li labozz ta’ li;i ma jestendix lassistenza me[tie;a g[allassitenza medika meta din tkun me[tie;a qabel tibda lpro/edura.

Jg[id ukoll li meta jkun a//ettat li l-koppji g[andhom id-dritt li jkollhom it-tfal qed jitnaqqas il-valur tal-im[abba b[ala rigal tal-persuna ming[ajr l-istennija ta’ ri]ultati tan;ibbli.

24 Internazzjonali

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012 FIL-QOSOR Militanti jitilqu minn Kismayo IS-SOMALJA: Il-militanti Islami/i tal-grupp al-Shabab irtiraw mill-fortizza ta’ Kismayo fin-Nofsinhar tal-pajji] wara li sfaw attakkati mill-qawwiet tal-Unjoni Afrikana (UA) – u bil-Vi/i Prim Ministru tal-Kenja, Musalia Mudavadi, isostni li dan l-irtirar kapa/i ‘jaqta’ s-sinsla’ tal-istess militanti, li huma l-akbar g[adu tal-istabbiltà fis-Somalja. Intant, il-qawwiet Kenjani u Somali li bdew l-assalt fuq Kismayo (l-a[[ar fortizza ewlenija tal-al-Shabab fis-Somalja) inzertaw re]istenza qawwija mill-militanti, waqt li kmandant Somalu, ilbiera[, tenna li l-militar tal-UA kien g[adu ma da[alx fil-belt proprja. Illum hemm ammont kbir ta’ truppi Kenjani involuti mal-UA, li qed tipprova tirba[ lura l-kontroll tas-Somalja g[all-President Somalu ;did, Hassan Sheik Mohamud, li g[andu l-appo;; tan-Nazzjonijiet Uniti.

Grupp ta’ r;iel jimbuttaw karozza li ;arrbet [sarat estensivi waqt l-g[arg[ar fl-in[awi ta’ Villanueva del Trabuco, vi/in ta’ Malaga (Reuters)

SPANJA

G[arg[ar qattiel f’artijiet tan-Nofsinhar Tal-anqas g[axar persuni mietu f’g[arg[ar g[al g[arrieda, ikka;unat minn xita qawwija u li g[amel [erba minn diversi artijiet tan-Nofsinhar.

Fost il-vittmi kien hemm anzjana u tifla ]g[ira, b’rapporti jg[idu li l-qilla tal-g[arg[ar kienet tant li nqalbu numru ta’ karozzi, b’[afna djar u bini ie[or

i;arrbu [sarat konsiderevoli.

Kellhom jing[alqu wkoll diversi toroq, inklu]i arterji prin/ipali, b’mijiet ta’ Spanjoli jispi//aw jabbandunaw il-proprjetà tag[hom.

L-ag[ar in[awi milquta kienu l-provin/ji ta’ Malaga u Almería; l-istess b[arre;jun ta’ Murcia. Dan, fost l-evakwazzjoni ta’ mijiet

mir-re;jun ta’ Andalucia (li jinkludi Malaga u Almería) u wara li ni]let mal-[amsa u g[oxrin /entimetru xita nhar il-:img[a filg[odu biss.

Sadattant, il-pronostiku kien ta’ ‘aktar maltemp birrag[ad u [albiet tax-xita’ g[al Granada u bnadi o[ra fin-Nofsinhar ta’ Spanja, matul is-sig[at li ;ejjin.

IS-SIRJA

It-Turkija twissi lil Damasku It-Turkija indikat li g[andha tie[u azzjoni jekk kemm-il darba jkun hemm ripetizzjoni ta’ attakk bil-mortars fuq territorju tag[ha ‘min-na[a tas-Sirja’.

Nhar il-:img[a se[[et sparatura minn ;o territorju Sirjan u fejn balla ta’ mortar laqtet lix-Xlokk tat-Turkija, fejn irri]ultaw ‘[sarat fi djar u postijiet tax-xog[ol’ fiz-zona ta’ Akcakale, li tmiss malfruntiera.

Intant, il-Ministru Tork g[all-Affarijiet Barranin,

Ahmet Davutoglu, qal lill;urnalisti fi New York li pajji]u rrapporta l-in/ident lin-Nazzjonijiet Uniti u linNATO. Hu anki tenna li jekk ikompli dan it-tip ta’ ‘abbu]’ min-na[a tas-Sirja, allura tTurkija (li a//ettat il-mijiet tal-eluf tar-refu;jati Sirjani) ‘qed tirri]erva u lesta te]er/ita d-dritt g[al azzjoni’.

Sadattant re;a’ se[[ ;lied qalil f’Aleppo, l-akbar belt tas-Sirja, bl-istampa tar-re;im Sirjan issostni li r-ribelli sofrew ‘telfiet kbar’ fl-a[[ar

assalt kbir li beda nhar il:img[a u fejn il-qawwiet talPresident Bashar al-Assad qed jippruvaw ja[tfu lkontroll tal-in[awi kollha.

Mifhum li fil-;lied inqatlu l-g[exieren tan-nies, fost sinjali li r-ribelli mhumiex attrezzati biex jilqg[u g[alloffensiva, u fejn il-militar ta’ Assad qed jag[mel u]u s[i[ mit-tankijiet tal-gwerra u mill-‘monopolju tal-ajru’ – fejn waqt l-attakki qed jispikkaw kontinwament lajruplani u l-[elikopters.

Eluf jattendu parata ta/-/entinarju L-IRLANDA TA’ FUQ: Eluf ta’ nies [adu sehem f’kommemorazzjonijiet fil-belt ta’ Belfast li fakkru wa[da mill-aktar dati sinjifikanti fl-istorja tal-komunità lokali li trid lunjoni mar-Renju Unit. Il-mar/ ‘tas-sitt mili’ mi/-/entru ta’ Belfast g[al Stormont jimmarka l-mitt anniversarju tal-Ulster Covenant, imwaqqaf fl-1912, li jopponi t-tmexxija (g[allprovin/ja) minn Parlament f’Dublin. Ma kienx hemm rapporti ta’ inkwiet, minkejja li f’Belfast se[[et wa[da mill-akbar pre]enzi tal-pulizija tul l-a[[ar g[oxrin sena.

Jinfexx fi qtil wara li tke//a mix-xog[ol L-ISTATI UNITI: Ra;el f’Minneapolis (fl-Istat ta’ Minnesota) li spi//a mke//i mix-xog[ol, irritorna fuq il-post u qatel erba’ min-nies, inklu] sid il-kumpanija fejn kien ja[dem, qabel ikkommetta suwi/idju. L-aggressur, li anki [alla erba’ feruti, kien impjegat ma’ uffi//ju li jo[loq it-tabelli u s-simboli, blawtoritajiet ifissruh b[ala ‘ra;el tal-familja’ minbarra li rreferew g[al dan l-in/ident b[ala ‘tra;edja orribbli’.

Jispara b’arma replika g[all-President IR-REPUBBLIKA ?EKA: Il-President ?ek, Vaclav Klaus, kellu jittie[ed l-isptar fejn kien ittrattat g[al tben;il [afif wara li ra;el li ‘t[alla’ jersaq lejh spi//a jispara g[al fuqu b’pistola ta’ tip replika. L-in/ident se[[ meta Klaus kien qed jinawgura pont u l-filmati wrew lill-President jin[asad qabel kompla g[addej xorta bl-impenji tieg[u. Madankollu, il-membri tassigurtà ta’ madwar il-President kienu kkritikati bl-a[rax talli ppermettew din is-sitwazzjoni, u lanqas mhu /ar g[aliex dawn ‘bilkemm irrea;ixxew’ fil-[in meta r-ra;el [are; il-pistola.

Mifhum ukoll li dawn il-membri tas-sigurtà qalg[u /amata kif imiss ming[and il-President innifsu, li aktar tard sostna li ‘l-in/ident tant se[[ malajr li bilkemm kellu /-/ans li jib]a’.

Jilmentaw dwar ‘Jesus Christ Superstar’ IR-RUSSJA: Is-sidien ta’ teatru fil-belt ta’ Rostov-on-Don idde/idew li jwaqqfu produzzjoni tar-rock opera ‘Jesus Christ Superstar’ wara l-protesti ta’ Kristjani Ortodossi. Skont lOrtodossi, ir-rock opera ‘tag[ti l-idea ]baljata’ ta’ Kristu u wara li kumpanija Russa kienet qed ta[seb biex (ix-xahar iddie[el) ittella’ din il-produzzjoni ta’ Andrew Lloyd Webber fis-swali tar-Rostov Philharmonic. L-a[bar issorprendiet lillmembri tal-produzzjoni u waqt li kka;unat mhux ftit talg[adab meta s-‘sensittività dwar ir-reli;jon’ illum saret issue qawwija ta’ politika f’dan il-pajji].

IL-BELT TAL-VATIKAN

Jibda l-;uri ta’ Gabriele Sar l-ewwel smig[ fil-;uri ta’ Paolo Gabriele, l-eks serv ewlieni tal-Papa, u li llum hu kostrett li jwie;eb rigward serq aggravat.

Dan, wara li Gabriele nnifsu qal li kien [a d-dokumenti kunfidenzjali li mbag[ad ]velahom lill-istampa Taljana – g[alkemm fl-istess [in mhux jammetti l-[tija.

Filwaqt li Gabriele jista’ je[el sa erba’ snin [abs f’ka] li jinstab [ati, hu kapa/i jing[ata ma[fra mill-Papa – u meta mieg[u anki g[addej ;uri Claudio Sciarpelletti, tekniku tal-kompjuters, li hu akku]at b[ala kompli/i f’delitt.

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

25

Collage

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

26-27 Kotba ;odda

28-29 Oliver Friggieri

35 -

Il kardinal Martini

Jifta[ l-ista;un fit-Teatru Manoel Ara pa;na 31

26 COLLAGE LETTERATURA

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Xrara m[abba g[all-G[awdxin minsija ‘Kwadri tal-Img[oddi’ (2012) – Charles Bezzina – 123 pa;na Re/ensjoni ta’ Patrick Sammut

Kienet ix-xewqa tal-kittieb u poeta Charles Bezzina li mal-g[eluq tal-[amsin sena tieg[u jippubblika tliet kotba.

Din ix-xewqa saret realtà bil-pubblikazzjoni tal-;abra ta’ poe]iji RAXX TASSILENZJU, bil-ktieb dwar G[awdex u t-Tieni Gwerra Dinjija WHEN THE SIREN WAILED, u issa bil-ktieb KWADRI TAL-IMG{ODDI, li kollha [ar;u fl-2012.

Dan tal-a[[ar g[andu dedika li tg[id hekk: “biex nixg[el xrara m[abba g[al dawn l-G[awdxin minsija”.

Id-da[la

Kwadri tal-Img[oddi hu ktieb ta’ 123 pa;na. G[andu ‘Da[la’ mill-Professur Oliver Friggieri u ‘Kelmtejn lill-Qarrejja’ minn Charles Bezzina stess. Hawn Bezzina jg[id li l-;enesi ta’ dan il-ktieb kienu 20 poe]ija li hu kiteb u li jitkellmu dwar G[awdxin talimg[oddi.

Bezzina jikteb hekk: “Ilkarattri msemmija f’dan ilktieb huma nies komuni, i]da li bil-fattizzi, ilmanjieri u l-;entilezza partikulari tag[hom, [olqu [afna pinzellati fit-toroq u lpjazez.

“Fl-album qadim ta’ dawn in-nies jo[ro; l-ambjent G[awdxi ta’ dawk is-snin; stampi ta’ G[awdex ie[or kif kien bis-sabi[ u l-ikrah tieg[u.”

Dawk li jikteb dwarhom (21 b’kollox) Bezzina sar jafhom f’nofs is-snin sittin u l-a[[ar tag[hom, mela meta kellu biss minn erbg[a sa disa’ snin.

Kwadri tal-Img[oddi g[andu wkoll introduzzjoni dettaljata bl-isem ‘G[awdex f’nofs is-snin sittin’: hawn Bezzina jag[ti [arsa wiesg[a lejn G[awdex ta’ tfulitu, G[awdex b’ambjent sempli/i, rustiku u kampanjol. Kien ]mien meta l-[ajja kienet timxi bis-slow motion, u ma kienx hemm lg[a;la tal-lum.

Fl-introduzzjoni naqraw dwar it-toroq u l-pjazez, illog[ob tat-tfal, il-Knisja, tal[wienet, ix-xog[ol u lklassijiet so/jali, lemigrazzjoni lejn lAwstralja, il-Kanada, lAmerka u l-Ingilterra, ittallaba, il-mewt, l-ilbies, iddelizzji u l-passatempi, ledukazzjoni u r-Rediffusion.

Ta’ min jg[id li fi Kwadri tal-Img[oddi hemm episodji

li jorbtu mal-ktieb l-ie[or ta’ Bezzina, When the Siren Wailed. Fit-tnejn jispikkaw il-laqmijiet.

Fil-parti /entrali tal-ktieb insibu numru ta’ ritratti b#w, kemm tal-awtur stess meta kien g[adu tifel, kif ukoll tal-persona;;i li hu jitkellem dwarhom.

Spazji u attivitajiet partikulari Naqraw dwar l-g[eluq u lparrokkjali]mu f’G[awdex tas-snin sittin, ir-rwol talmara u l-[dim tal-bizzilla, u

spazji u attivitajiet partikulari. Hekk g[assinjuri kien hemm il-Ka]in tas-Sinjuri, u anki /-‘Circolo Gozitano’. Pjazza Savina kienet il-post fejn jarma lMonti. Il-Pjazza tat-Tokk, irRabat, kienet il-milja tal[ajja Rabtija.

Is-Central Office of Information kien /entru edukattiv g[all-poplu G[awdxi. Hu lok li jintrabat mal-poeta :or; Pisani li kien il-kap tal-uffi//ju f’G[awdex u li dejjem kellu l-g[an li jg[allem lillG[awdxin.

Bezzina jsemmi wkoll lispazju ta/-/imiterju u rigward dan jikteb: “G[ad jasal ]mien, jekk Alla [anin jislifni l-g[omor, li aktar inkun naf nies mejtin milli [ajjin.”

Hemm ukoll Triq Palma, il-lok fejn twieled, trabba u g[adu jg[ix l-istess awtur.

Il-[anut tal-barbier jinftiehem b[ala /entru fejn jiltaqg[u bosta nies minn ir[ula differenti u jaqsmu a[barijiet differenti.

Jissemmew iktar minn darba n-ni/e/ reli;ju]i.

Il-persona;;i Il-karattri G[awdxin li

jag[]el Bezzina huma varji: hemm l-g[alliem talmu]ika, il-barbier, tal-[elu, l-g[alliema, il-[ajjat, liskarpan, tal-karawett, illandier, tal-pitrolju, tal-mel[ u s-surmast.

Hemm imbag[ad o[rajn li jibqg[u miftakra b’laqamhom b[al :akki lMutu, Peppu n-Nag[;a, :u]eppi ta’ Bolom, :anni tat-Talent, Mari;wann ta’ G[ar Ilma, Pawlu tal-Pe//a, tal-Ixkora, :or; B]aru u :or; il-:urdien.

Bosta drabi Bezzina jid[ol fl-irkejjen profondi u misturin ta’ kull karattru li jiddeskrivi.

Kon/a tirrappre]enta l-

figura tal-mara determinata u b’sa[[itha li taf tfendi g[al rasha, anki jekk bi tbatija. Bolom jirrappre]enta kull bniedem li jinkwieta u jirrifletti fil-fond.

Bezzina moralista

Illum Bezzina jimma;ina lil dawn il-karattri f’post spe/jali fis-sema fejn huma apprezzati qatig[, ladarba fil-pre]ent fid-dinja tag[na m’g[adx hemm post g[alihom .

Bezzina jipprova ji;;ieled kontra l - kes[a u l - ba[[ f ’ qalbu billi jikteb dawn it - tifkiriet . Kontra l ba[[ hemm it - tifkira li ting[ata la[am u sura permezz tal-kitba. L-g[ajn tal-ilma g[al Bezzina (bniedem ta’ moralità soda) isir simbolu ta’ dak kollu li kien tajjeb u warrabnieh.

F’dan ir-rigward jikteb, “B’xorti [a]ina a[na qtajna sinjal li fired l-img[oddi mill-pre]ent u qridna kull tifkira li tfakkarna filpassat. Ridna nkunu moderni aktar minn [addie[or u b’hekk ma tg[allimniex sewwa l-lezzjoni.

In[oss li llum qeg[din inpattu qares g[aliha.”

Bezzina mill-ewwel jinftiehem ukoll b[ala kittieb ambjentalist, mela favur issafa tal-img[oddi. Hu dirett f’dak li g[andu jg[id rigward il-progress u l-prezz qares li qed in[allsu g[alih. Dan ilprogress iqabblu ma’ ‘malarja’ fil-poe]ija li tiddeskrivi lil :or; Gauci u Karistu Sultana.

Hu pre]enti l-[in kollu lkonfront jew paragun bejn limg[oddi u l-pre]ent.

Laqtiet awtobijografi/i L-awtur jag[ti wkoll lewwel lem[iet tieg[u u b’hekk jikteb dwar il-Pjazza tat-Tokk, il-[ajja [dejn il-Ka]in tal-Ljun il-Qadim, Pjazza San :or;, it-

tifkiriet tieg[u fi Triq Palma (fejn g[adu joqg[od sal-lum), l-iskola elementari, il-pre/ett u l-karattri ta’ tfulitu.

Bezzina jammetti li fil-ktieb hemm xi episodji awtobijografi/i: dan bl-iskop li jda[[al lill-qarrejja f’xi kmamar tieg[u u jurihom kwadri jew l-ewwel lem[iet personali mill-[ajja ta’ dik lepoka.

L-istil

Stilistikament Kwadri talImg[oddi hu miktub bi stil mexxej u ja[kmek minnufih

u j;ug[lek tg[ix dak li lawtur qed jikteb dwaru.

Ting[ata importanza lill[sejjes (il-qanpiena, l-g[ana tal-g[asafar, it-tpa/pi/ tannies, il-[oss tat-tuning fork tal-g[alliem tal-mu]ika, lg[ajta tal-bejjieg[, l-g[ag[a tax-xerrejja, il-qxur talkarawett ifaqqa’ ta[t issaqajn) u lill-irwejja[ (talkafè [ier;a mill-[wienet) tal-epoka deskritta minn Bezzina.

L-awtur hawn jinftiehem minnufih b[ala osservatur prim u akut, kapa/i jikteb deskrizzjonijiet mill-aqwa ta’ ambjenti u persuna;;i diversi. Dawk tieg[u huma ritratti umani mill-isba[ ta’ bnedmin normali li g[exu [ajjithom b’mod sempli/i, umli u tajjeb.

Kwadri tal-Img[oddi g[andu laqtiet poeti/i anki fil-partijiet ta’ pro]a.

E]empju ta’ dan hu meta Bezzina jikteb dwar :or; Gauci u Karistu Sultana: “Id-dinja kienet il-;enb u ttnejn li huma g[exu u mietu fix-xifer tag[ha.”

G[ajnejn Bezzina jg[arrxu kull rokna talispazji u tal-karattri li jiddeskrivi, u dan b’dettall kbir. Id-deskrizzjonijiet jirrendu l-kitba ta’ Bezzina pitturi mill-isba[, pitturi [ajjin. Dak li g[arrex fissnin sittin meta kien g[adu tifel bidlu f’kitbiet ta’ tifkira fil-pre]ent, [amsin sena wara.

Konklu]joni

Dan hu ktieb li ]gur jo[loq pont bejn il-kittieb sensittiv u l-qarrej daqstant sensittiv: lili qanqalli bosta tifkiriet marbutin mas-snin sebg[in u tmenin, tifkiriet marbutin ma’ persuni g[e]ie] qatig[ g[alija u li llum m’g[adhomx mag[na.

Mhux biss persuni, imma wkoll xbihat, irwejja[, [sejjes, u/u[, tog[miet, ilwien, materjali differenti, kollha marbutin ma’ img[oddi sabi[.

Il-bniedem imut u anki ttifkira tieg[u xi darba tispi//a fix-xejn. Imma kif jg[id il-qawl Latin, Verba volant, scripta manent (ilkelma ttir imma l-kitba tibqa’).

Kwadri tal-Img[oddi ta’ Charles Bezzina hu ktieb li jag[mel ;ie[ kemm lil dan l-awtur ta’ sensibbiltà straordinarja, kif ukoll lillpersuna;;i li ji;u mfakkra u deskritti b’tant [ajja.

COLLAGE KOTBA 27

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Imniedi r-rumanz ‘Il-Prin/ep tal-Warda Bajda’ Sentejn wara l-pre]entazzjoni tad-drama Il-Prin/ep talWarda Bajda b[ala serje televi]iva, FoxyNixy Productions nediet ir-rumanz bl-istess isem waqt serata mhux tas-soltu li saret fi/?entru Familja Mqaddsa, lImsida.

F’atmosfera ta’ teatru, irrumanz kien pre]entat lillpubbliku minn karattri [ajjin li [ar;u mill-pellikola u lktieb u t[alltu mal-udjenza, lebsin kostumi minn perjodi differenti f’animazzjoni interattiva.

B’manuskritt miktub apposta g[all-okka]joni millawtri/i nnifisha, Liliana Risiott tat il-[ajja lill-karattri tal-ktieb u d-drama tag[ha f’serata li ]ammet lilludjenza attenta tistenna x’se ji;ri.

F’temp ta’ 45 minuta, ilPrin/ep innifsu introdu/a listorja kif ti]vol;i firrumanz, li g[andu storja kontemporanja m[allta masse[er tal-le;;enda – su;;ett g[al qalb [afna qarrejja Maltin u G[awdxin.

Bit-tmun f’idejn David Dimech b[ala l-Prin/ep talWarda Bajda, ftit ftit bdiet tinqaleb pa;na wara l-o[ra permezz ta’ video clips qosra me[uda mid-drama li n[adem g[at-televi]joni waqt li l-karattri da[lu fis-sala inkiss inkiss bi spettaklu ta’ satira, kant u ]fin.

U[ud mill-aqwa atturi li [adu sehem fis-serje kienu fost dawk li taw sehemhom mill-;did waqt din il-

Il-Midalja tal-:ie[ minn Emanuel Micallef ........................................

G[adu kemm ;ie f’idejja la[[ar ktieb pubblikat minn Mary Haber li j;ib l-isem Il-Midalja tal-:ie[. L-ewwel edizzjoni ta’ dan il-ktieb kienet pubblikata fl-2004 u mill-ewwel intlaqa’ tajjeb.

Din is-sena Mary Haber ippubblikat it-tieni edizzjoni ta’ dan il-ktieb bi stampi bilkulur abbinati mal-[ajja ta’ Santa Katerina Laboure, lewwel promutri/i tal-Midalja tal-Madonna Mirakolu]a, kif ukoll ta’ qaddisin o[ra li xerrdu d-devozzjoni lejn lImmakulata. Hu ktejjeb stampat pulit [afna. {aber ilha sa mill-1962 tikteb kotba fuq il-Ver;ni Mbierka, qaddisin u spiritwalità nisranija u tqassamhom b’xejn lil kull min jitlobha. Fl-2004, meta [ar;et l-ewwel edizzjoni ta’ dan il-ktejjeb, is-Superjura ta’ Ulied il-Karità kienet kitbet lis-Sinjura Haber u qaltilha li l-[ajja li kitbet fuq Santa Katerina Labourè kienet laktar wa[da awtentika.

L-istorja ddur l-aktar madwar Santa Katerina Labourè, wa[da minn Ulied is-Sorijiet tal-Karità li lMadonna g[a]litha biex twassal il-messa;; tag[ha permezz tal-Midalja Mirakolu]a.

Il-Madonna waqt id-dehriet lil Santa Katerina Labourè kienet talbitha biex tag[mel domni, fuq quddiem ilMadonna tg[affe; is-serp a[dar u minn idejha [er;in ra;;i u madwarha l-kliem

miktub “O Marija mnissla ming[ajr dnub itlob g[alina li qeg[din ni;ru lejk”. Fuq wara l-monogramma tal-Ver;ni Mbierka, immuntata b’salib, u ta[tha, il-Qlub Imqaddsa ta’ :esù u Marija.

San :or; Preca, devot kbir tal-Midalja Mirakolu]a, ried li s-so/ji, it-tfal u ]g[a]ag[ li jattendu l-Museum jilbsu din il-domna tal-;ie[ f’;i]irana. :or; Preca semma wkoll ilKappella tal-M.U.S.E.U.M b[ala l-Kappella tal-Midalja Mirakolu]a.

Dawk interessati li jir/ievu dan il-ktieb g[andhom jiktbu lil Mary Haber f’dan lindirizz: BlkA#3, Binja Kordin, Pjazza Sant’Antnin, Ra[al :did PLA 1950, jew jikkuntattjawha fuq in-numru 21677867.

pre]entazzjoni. Fost dawn dawn spikkaw il-Gran Mastru, Ra;el Misterju] kif ukoll il-Kaptan Ingli] u ]}ingari.

Bil-kollaborazzjoni talkumpanija tal-karnival TalBanda Troupe, ittellg[et ]ifna G[arbija waqt li Lara Dimech akkumpanjat bilkitarra lil Katrin Risiott flinterpretazzjoni tas-silta mu]ikali immortali Greensleeves li g[aliha

Liliana Risiott adattat il-versi kif marbuta mal-istorja.

Fost diversi mistednin attendiet il-Ministru talEdukazzjoni u x-Xog[ol, Dolores Cristina.

Il-Prin/ep tal-Warda Bajda hu rumanz immirat lejn qarrejja adolexxenti u adulti b’a//enn partikolari g[al studenti tal-a[[ar sena taliskola primarja u dawk fliskola sekondarja, billi jinkludi numru ta’ le;;endi li

(Xellug)> Kopji tal-ktieb ‘ Il-Prin/ep tal-Warda Bajda’ ta’ Liliana Risiott, li fir-ritratt ta’ fuq tidher qed tiffirma r-rumanz tag[ha waqt is-serata tat-tnedija tal-ktieb

g[andhom g[eruq mediterranji, fosthom erbg[a minn G[awdex u li huma temi ta’ su;;etti fis-sillabu.

Ir-rumanz jinkludi wkoll glossarju.

28 COLLAGE LETTERATURA

COLLAGE LETTERATURA 29

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

FIDI, KNISJA U SO?J ETÀ F’MALTA LLUM minn Oliver Friggieri .....................................

Id-dinja g[arfet il-wasla talmillennju l-;did b[ala sinjal ta]-]mien marbut ma’ Sidna :esù Kristu.

G[addew biss ftit snin millmillennju l-;did, u fihom, minkejja epoka lajka u laj/ista, baqa’ xorta jin[ass is-sens li r-rabta tal-millennju ma’ Kristu hi bidu ;did, pass differenti, qab]a fi ]mien ie[or. Mhix [lief it-tidwira tal-arlo;; u tal-kalendarju min[abba li l-Istorja, b[annatura, ma tag[milx qab]iet.

Dan hu ]mien li j;ibna wi// imb wi// max-xejriet fundamentali tal-epoka.

Anki f’epoka nonKristjana, jekk mhux antiKristjana, il-proposta ta’ elfejn sena ilu g[adha llum ukoll sfida g[ad-dinja kollha tal-politika u tal-kultura.

Mela liema huma x-xejriet ewlenin ta’ ]mienna, jekk infittxuhom f’dawl Kristjan?

RIFLESSJONIJIET :ENERALI It-tifsira nisranija Il-qofol tat-tifsiriet kollha li jistg[u jing[ataw lill-

millennju tag[na jinstab biss fil-;rajja li bdiet f’Betlehem u li waslet sal-Golgota, u mbag[ad kompliet bilmisteru lilhinn mill-qabar.

It-twelid ta’ Kristu, filfaqar u fil-persekuzzjoni, hu t-tidwira ewlenija fl-Istorja kollha. Hi ;rajja li turi lgravità tal-[ajja, is-sens metafi]iku tag[ha, il-kuntratt morali li bih id-dinja hi marbuta ma’ Alla.

Kristu da[al fl-Istorja talbniedem, u minn hemm ’il quddiem il-bniedem issokta fi triqtu b’punt ta’ riferiment ;did g[al kollox. Aktar ma lokka]joni tie[u xe[ta ta’ festa ta/-/iviltà, aktar jikber il-paradoss tag[ha: hi okka]joni li trid tfakkar li //iviltà, bil-kisbiet u bilmi]erji ta’ elfejn sena, m’hi xejn aktar mill-isforz uman biex ting[araf ir-rabta bejn

Hekk hi l-istorja politika, li kellha tistenna sas-seklu g[oxrin biex tasal g[all-ideat elementari ta’ jeddijiet, [aqq u [ajja komuni. Bir-riga talVan;elu, din l-istess /iviltà g[adha ’l bog[od.

Is-sempli/ità profonda tieg[u tibqa’ turi /-/okon ta’ kull profondità superfi/jali li l-mo[[ in[eba warajha matul sekli s[a[. Sal-lum stess ilVan;elu jibqa’ ideal imbieg[ed, sinjal ta’ kontradizzjoni, realtà li nnatura umana g[adha trid tg[addi minnha.

It-triq lura mill-metropoli sa Betlehem u l-Golgota mhi [afifa xejn. Wara elfejn sena, i/-/iviltà tikkonfronta ru[ha mal-barbari]mu, u hi nnifisha hi sikwit barbara. Il-Van;elu jibqa’ attwali g[aliex mhux biss ilbiera[; hu wkoll il-qofol ta’ kull pro;ett tajjeb fi ]mienna.

Riflessjonijiet tal-awtur fid-dawl tat-trilo;ija tieg[u Hekk T[abbat il-Qalb Maltija, rumanz fuq ir-rabta bejn Knisja, sa/erdot, poplu u familja, klassijiet so/jali u pre;udizzji f’Malta tal-lum.

Rumanz li jiddeskrivi x’qieg[ed ji;ri f’Malta llum. Dawn huma l-kummenti tal-awtur dwar ir-rumanz (pubblikat minn Klabb Kotba Maltin) u r-realtà Maltija in-Natura u l-Kultura. I//iviltà kollha mhix aktar minn vja;; lejn xi mkien.

Elfejn sena minn meta twieled Kristu kienu wkoll mixja fi]-]mien u fl-ispazju tar-razza umana, imxej[a b’dan l-g[omor li matulu kellha tikkonfronta ru[ha mal-istqarrija essenzjali ta’ Kristu: “Jien it-triq, is-sewwa, il-[ajja”. Id-dinja nqasmet quddiem dan is-”sinjal talkontradizzjoni” u baqg[et titwie]en fuq il-bastun tarra;uni, im[axkna bejn l-issa u d-dejjem, ix-xejn u l-kollox, l-e]istenza u x-xewqa li lmibdi ma jintemm qatt.

Lilhinn minn din il-gravità, Kristu ma jiftihemx u la flumanità u lanqas fid-divinità tieg[u. Il-festa tieg[u mhux biss tferra[ i]da wkoll t[asseb, tifxel u tlewwem. IlMilied fih bikja wkoll. Fuq kollox din il-festa tberra[ ilbieb tat-tama, g[aliex il-[ajja

hi essenzjalment tbatija, u ttbatija mhix mixtieqa. Innatura ;;orr fiha l-oppost taxxewqa tag[ha.

Hemm tifsira tat-tbatija? Lg[aliex jitfisser mix-xjenza.

L-g[alfejn hu biss poe]ija, filosofija, teolo;ija, a[wa li jag[rfu nisel wie[ed.

L-assurd irid jitfisser, illimitu mhux sopportabbli, issens irid jinstab. L-ateizmu hu fa]i, pass fit-triq imwieg[ra ta’ min mhux biss ifittex imma jixtieq isib.

Il-Van;elu vs i/-/iviltà Kristjana

Dejjem kien attwali dan kollu, u milli jidher qatt ma kien me[tie; daqs illum, lepoka tat-teknolo;ija li telqet f’;irja li xorta wa[da g[ad jonqosha direzzjoni lilhinn mill-kumdità. Il-kumdità hi g[atx relattiv, u kull sodisfazzjon i;ib g[atx ;did.

L-ilma tal-[ajja jkollu jibqa’

L-individwu fi kri]i

jitfittex ’il barra mill-kultura kburija tad-digito, ergo sum.

Il-Van;elu, ktieb miktub di;à, hu l-kelma u l-[idma ta’ Sidna :esù Kristu. I/-/iviltà Kristjana, jew Nisranija, hi listorja tal-bniedem fid-dawl ta’ dak il-ktieb. Hi ktieb miftu[ dejjem, u l-umanità hi dejjem umana.

Sikwit, fl-isfond tan-nisel tag[ha, kienet u hi storja f’kuntrast, f’konflitt u fi sfida. {afna mill-ag[ar atro/itajiet ta/-/iviltà kollha saru fi [danha, u ebda kon/ett relattiv tal-morali u tal-istorja ma jista’ jisku]ahom.

Il-Kru/ifissjoni baqg[et ma tilfitx it-tifsira ori;inali, wa[danija, tag[ha: issolitudni fuq is-salib u flistorja.

L-arti nnifisha hi e]empju mill-akbar ta’ dan il-konflitt fundamentali bejn il-Van;elu u l-mixja tal-bniedem wara.

Jekk din hi so/jetà fi kri]i, mibdija [afna g[exieren tassnin ilu, fin-nofs tag[ha hemm il-persuna we[idha, dik li tifhem li kull progress politiku u teknolo;iku ma jistax ibiddlilha l-identità tag[ha.

L-abitant tal-g[erien u //ittadin tal-metropoli jiltaqg[u u jinteb[u li huma a[wa. L-g[atx u l-;u[ tag[hom huma l-istess. Ilqoxra tag[]ilhom minn xulxin, u n-natura turihom listess /ertifikat tat-twelid.

Bejn il-bniedem li jilg[ab bi]-]nied u l-bniedem li jorganizza l-bio;enetika hemm eluf ta’ snin li xorta wa[da jwasslu lejn is-sens ta’ issa u hawn. Toroq li jie[du lejn l-istess misra[, fejn isiru l-mistoqsijiet, joktru d-dubji u jitfittxu t-twe;ibiet li lkoll jistg[u jin;abru f’kelma wa[da: g[alfejn dan kollu?

Wild il-mistoqsija hi lmistoqsija.

Elfejn sena huma l-istorja tas-sens tat-twe;iba li ng[atat fit-triq bejn Betlehem u lGolgota. Il-mistennija, li ebda trijonf teknolo;iku ma jista’ jeg[leb, hi l-qawmien. Anki quddiem is-su//ess taxxjenza, il-bniedem kburi hu xewqan li jmiss il-qofol.

Kull avvanz teknolo;iku jkompli juri li l-bniedem kien u g[adu l-istess: xi [add li qiegh[d jittewweb biex jifhem u jsib il-permanenza.

Il-kumdità xjentifika hi temporanja; lill-essenzjali tibqa’ ma tmissux. Bebbuxu, ma[luq minn Alla, jibqa’ superjuri g[al kull katidral, mibni mill-bniedem. U madankollu l-bniedem aktar jistag[;eb quddiem kattidral milli quddiem bebbuxu.

Mhux dan hu l-paradoss meravilju] li l-umanità suppost tg[allmitu elfejn sena ilu? Mhux din hi d-distanza inkwetanti bejn Betle[em u lmetropoli? Liema mappa tista’ tinkludihom flimkien lil dawn i]-]ew; bliet opposti?

Is-seklu g[oxrin idur madwar l-individwu. Beda blindividwali]mu tas-snin bikrija, tipikament moderni, u spi//a bil-kollettivi]mu talindividwi, ilkoll imda[[lin f’sistema li tag[milhom listess, b’wi// wie[ed, b’uniformi li xejn ma jiddependi minnhom biex ibiddluha jew jin]g[uha.

Id-dinja tar-reklami u tassuq, id-dinja tad-divertiment u tal-moda, id-dinja tax-xog[ol u tal-e]i;enzi so/jali: dawn ilkoll jag[mluna l-oppost ta’ individwi. Jigglobalizzawna, ji;ifieri jag[mluna partijiet ta’ magna wa[da. Il-letteratura, g[allinqas minn ]mien Capek u Wells, ilha li [abbret dan kollu, i]da x-xjenza [arset inna[a l-o[ra.

Illum l-isfida l-kbira hi x’g[andu jsir biex il-bniedem ma jg[ibx quddiem l-o;;etti ma[luqa minnu stess filkompetizzjoni tieg[u man-

natura. Il-bioetika hi bieb miftu[ li juri x’jista’ ji;ri meta r-ra;uni ma tag[rafx li s-sentiment hu superjuri g[aliha, g[aliex jinkludiha u jivvja;;a biha fil-but. Issentiment hu umli, u din hi lezzjoni li s-seklu tilifha mattriq.

Fil-laboratorji ;odda tal[ajja umana l-bniedem qieg[ed jistaqsi x’se jag[mel bih innifsu, jesperimenta.

X’fadallu? Il-bniedem teknolo;iku, in;inier bla fruntieri, jittewweb b[al ta’ qablu. {afna kri]ijiet gravi ta’ ]mienna, l-i]jed fi [dan i]]g[o]ija, huma sewwasew irri]ultat tal-[akma tal-kultura tal-grupp. Qeg[din ji]diedu t-

tra;edji personali fl-oqsma mag[rufa kollha, u dan hu lkollettivi]mu morali li jispjega kollox. Is-so/jetà Maltija llum hi mg[obbija kif ma kienet mg[obbija qatt qabel sa issa b’sistema s[i[a ta’ problemi li jduru madwar l-individwu li tilef lindividwalità.

Il-mewt tal-individwali]mu hi mseddqa mill-fehma mxerrda, i]]ejjed, talglobalizzazzjoni. L-individwu modern u postmodern, imxejjen, umiljat, jirrea;ixxi billi jfittex individwali]mu ;did. I]da jonqsu ddirezzjoni. L-edukazzjoni ma [ejjitux; ma rawmitux fissentiment, ma bnitlux kollox fuq l-g[arfien tal-istorja, ma

ni]]litux sal-qieg[ tal-g[eruq biex imiss u jara. G[addietu minn sistema g[al o[ra, g[amlet l-esperimenti fuqu, u hu [are; minnha konvint li ma kellux g[alfejn jid[ol fiha. :ellditu mat-tradizzjoni, li m’hix [lief il-pre]ent li g[adda, u nessietu li l-pre]ent hu tradizzjoni li g[adha qieg[da tin[ema. Webblitu li jista’ jibda mill-bidu. Imma liema bidu?

Jekk qeg[din nissuspettaw li kellu ra;un McLuhan li xerred il-kelma ‘globalizzazzjoni’ u tant o[rajn biex b[allikieku jissimplifika realtà kumplessa g[al kollox, allura t-telfa ta’ l-individwalità hi s-se[[ fillivell personali ta’ kulma lglobalizzazzjoni jing[ad li tag[mel fil-livell kollettiv, interkontinentali u dinji.

Minn ]mienu ’l hawn, kontra kulma bassar, lelettronika ma qerditx lillkelma stampata, u hu nnifsu kiteb il-kotba. Il-kompjuter ukoll hu ktieb. Il-‘ktieb elettroniku’ hu xhieda brillanti tan-nervo]i]mu tag[na quddiem il-fantasija li joffri ktieb mitbug[. Xi jrid il-bniedem li mhux di;à finnatura qadima tieg[u?

I]da l-qag[da intellettwali tal-lum hi aktar inkwetanti minn hekk. Ilglobalizzazzjoni bis-sa[[a tal-media (l-illuministi nfushom kienu ilhom li [olmuha mod ie[or) xorta wa[da ma kinitx bi]]ejjed biex id-dinja ssir dinja wa[da. Il-;u[ qieg[ed joqtol mill-inqas terz talumanità. L-avvanz teknolo;iku g[adu ’l bog[od minn bosta pajji]i.

Id-di]livell so/jali hu qawwi [afna mhux biss bejn kontinent u ie[or, i]da anki fi [dan l-Ewropa stess. Mela l-globalizzazzjoni tal-medja hi kundizzjonata minn nuqqas ta’ globalizzazzjoni tal-kultura tal-;ustizzja.

L-apatija tista’ titnissel mill-informatika nnifisha, u dan hu l-oppost. Fl-isfond ta’ dan kollu hemm, fil-fehma tieg[i, kri]i o[ra: il-[sibijiet l-aktar profondi tas-seklu baqg[u ma ppenetrawx liddinja politika. Il-kotba l-kbar baqg[u l-esperjenza tal-ftit.

Is-semplifikazzjoni hi wie[ed mill-g[eliem tal-epoka.

Il-bniedem post-modern, i/-/ittadin tan-na[a tag[na tad-dinja, hu meqjus millistudju]i b[ala ‘robot hieni’.

Hieni meta jmissu ma jkunx g[aliex robot mhux xi [a;a u mhux xi [add.

Hu xi [add li ]viluppa ru[u f’xi [a;a: l-o;;ettivazzjoni tal-bniedem, il-bniedem b[ala o;;ett, il-bniedem li g[andu saqajh fuq l-g[atba talmillennju, fer[an u marbut, mimli tama u nieqes mirrispett lejh innifsu, jekk hu intelli;enti.

Seta’ kellna annimal razzjonali a[jar minn dan biex ikun hu li jag[laq millennju. U dak il-bniedem, a[na lkoll, xorta wa[da jemmen li hu [ieles.

Hu l-vittma tat-teknolo;ija, waqt li hu l-proprjetarju tag[ha g[aliex [alaqha u j[addimha hu. Jonqsu jsir issid tag[ha. Hu l-bniedem taxxewqat akbar minnu.

It-teknolo;ija stess qieg[da turi li hi mezz biex il-mo[[ intelli;enti jla[[aq mieg[u nnifsu fit-tellieqa. Mhix tellieqa li fiha tmiem.

G[alhekk hi esperjenza frustranti. Fl-istess [in hi xhieda tal-bravura talbniedem, il-mo[[ li g[adu ma jafx kif jeg[leb ilproblemi tal-bidu, qabel xejn l-g[ajxien fil-pa/i.

Forsi dan hu r-ritorn me[tie; lejn il-bidu.

Quddiem il-kompjuter l-idejn jistg[u ji]baljaw meta jispellu l-kliem tal-kindergarten.

It-tieni parti tidher {add ie[or

30 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

IL-BANDA MUNI?IPALI TA’ LIMASSOL FL-ISLA. Dalg[odu fl-10.00, il-Banda Muni/ipali ta’ Limassol, mag[mula minn 53 bandist, se tkun qed iddoqq mar/ijiet fit-toroq ewelnin tal-Isla. Il-banda minn ?ipru se tkun qed tag[ti kun/ert bla [las organizzat mill-Kunsill Lokali tal-Isla b’kollaborazzjoni mas-So/jetà Filarmonika La Vincitrice. Il-kun/ert ta’ dalg[odu jinkludi mar/i popolari Griegi u internazzjonali fosthom Radetsky March, Waves of Danube, Polka Trisch Trasch, Carmen, Abba Gold, Orpheus in the Underworld u Fete Triumphal. Kul[add hu mistieden biex jattendi.

Il-UEFA Champions League fuq iPhone tieg[ek

Il-Koordinatur tal-Programm tal-Ilma tal-HSBC Christopher D. Goode waqt il-pre]entazzjonii dwar ilpotenzjal ta’ Malta li tkun involuta fil-programm tal-Ilma ta’ US$100 miljun

Il-Programm tal-Ilma tal-HSBC pre]entat f’Malta B[ala parti mill-Programm tal-Ilma tal-HSBC, matul il[ames snin li ;ejjin, US$35 miljun se jkunu disponibbli b’risq pro;etti tal-ilma f’pajji]i fejn l-HSBC qed jopera, b[al Malta.

B[ala wie[ed mill-g[axar pajji]i bl-aktar skarsezza talilma, Malta se tkun qed tipparte/ipa b’mod attiv biex tirba[ fondi millProgramm tal-Ilma talHSBC Id-dettalji ta’ din l-iskema t[abbru minn Christopher Goode, il-Koordinatur talProgramm tal-Ilma talHSBC, li g[amel ]jara f’Malta biex jippre]enta lkriterji, l-iskop u l-o;;ettivi tal-programm lill-membri tal-a;enziji ambjentali Maltin, NGOs, u istituzzjonijiet edukattivi.

Wara s-su//ess miksub blHSBC Climate Partnership fl-2011, il-Programm talIlma tal-HSBC tnieda aktar

kmieni din is-sena.

Din l-inizjattiva ambjentali ta’ US$ 100 miljun – inklu]i l-US$ 35 miljun imsemmijin qabel – se tara lill-HSBC jg[aqqad il-forzi tieg[u ma’ dawk ta’ WaterAid, WWF u Earthwatch.

Il-programm globali se jipprovdi l-iskala me[tie;a biex iwassal provvisti talilma, protezzjoni u edukazzjoni dwar l-ilma, [alli dan il-programm, li hu l-akbar tax-xorta tieg[u li qatt da[let g[alih organizzazzjoni finanzjarja, ikun su//ess.

Il-pre]entazzjoni ta’ Goode kienet segwita b’ta[dita dettaljata minn Manuel Sapiano millAwtorità Maltija tar-Ri]orsi.

Iktar tag[rif u ri]ultati tarri/erki relatati mal-Programm tal-Ilma tal-HSBC jistg[u jinkisbu online fuq www.thewaterhub.org.

GO tinforma lill-partitarji akkaniti tal-futbol li issa hu possibbli g[alihom li jsegwu l-UEFA Champions League waqt li jkunu barra mid-dar sejrin minn post g[all-ie[or.

Dawk kollha li ju]aw liPhone 4 u l-iPhone 5 jistg[u jiddawnlowdjaw b’xejn il-GO Sports Mobile Match Tracker tag[hom mill-iTunes App Store biex jaraw partiti konnessi mal-UEFA Champions League.

Permezz tal-GO Sports Mobile Match Tracker, dawk li ju]aw iPhone 4 jew iPhone 5 jistg[u jaraw filmati talgowls kollha, il-penalties u lkarti l-[omor kollha matul log[ba live. Post-match highlights summary hu disponibbli e]att kif tispi//a llog[ba.

Barra minn dan, bil-GO Sports Mobile Match Tracker, kull min ju]a iPhone 4 u liPhone 5 se jir/ievi l-a[[ar a[barijiet, ri]ultati, fixtures u klassifi/i tal-UEFA Champions League a;;ornati kontinwament matul ilkampjonat, kif ukoll l-alerts g[all-a[[ar goals, prenotazzjonijiet, sostituzzjonijiet u half time scores matul il-log[biet.

Abbonament g[al kull log[ba jiswa €2.99. Inkella hemm il-Group Stage Pass li hu disponibbli g[al €19.99.

Dan jinkludi l-Matchday 1 (18-19 ta’ Settembru 2012),

Matchday 2 (2-3 ta’ Ottubru 2012), Matchday 3 (23-24 ta’ Ottubru 2012), Matchday 4 (6-7 ta’ Novembru 2012), Matchday 5 (20-21 ta’ Novembru 2012) u Matchday 6 (4-5 ta’ Di/embru 2012).

In-Knock Out Stage Pass hu disponibbli g[al €24.99.Dan jinkludi Rawnd ta’ 16 1st leg (mit-12 sal-20 ta’ Frar 2013), Rawnd ta’ 16 2nd leg (mill-5

sat-13 ta’ Marzu 2013), Kwarti ta’ finali 1st leg (fit-2 u t-3 ta’ April 2013), Kwarti ta’ finali 2nd leg (fid-9 u l-10 ta’ April 2013), Semifinali 1st leg (fit-23 u l-24 ta’ April 2013) u Semi finali 2nd leg (fit-30 ta’ April u l-1 ta’ Mejju, 2013). Fl-a[[ar nett, klijenti jiksbu l-a[jar valur meta jabbonaw g[all-ista;un kollu g[al €29.99 biss.

Polza ta’ assigurazzjoni g[al min jikri l-proprjetà GasanMamo Insurance g[adha kemm [ar;et polza ta’ assigurazzjoni ;dida ma[suba apposta g[al min jikri l-proprjetà.

Din il-polza hi maqsuma f’erba’ sezzjonijiet li jkopru polza komprensiva li tinkludi assigurazzjoni tal-bini u lkontenut li jappartjeni lis-sid tal-proprjetà, garanzija ta’ [las tal-kera (li tipprovdi assigurazzjoni g[all-[las tal-

kera u r-riskju li l-kera ma tit[allasx) flimkien ma’ assigurazzjoni ta’ obbligazzjonijiet legali.

L-assigurazzjoni tapplika g[al kull sezzjoni, fosthom assigurazzjoni tal-bini u lkontenut li jappartjeni lis-sid tal-proprjetà. Parti importanti ta’ din il-polza hi lassigurazzjoni tal-[las tal-kera f’eventwalità li l-bini jsir

inabitabbli jew f’ka] ta’ avveniment assigurat flimkien ma’ nuqqas ta’ [las ta’ kera f’/irkustanzi spe/ifi/i.

G[al aktar informazzjoni ]ur l-uffi/ju prin/ipali ta’ GasanMamo fil-Gzira jew wie[ed mill-ferg[at u a;enti tag[hom madwar Malta u Ghawdex jew /empel fuq 21345123 jew ]ur is-sit www.gasanmamo.com.

COLLAGE TEATRU 31

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Jibda l-ista;un tat-Teatru Manoel Attività differenti kwa]i kull ;img[a minn issa sal-a[[ar ta’ :unju 2013 It-Teatru Manoel g[adu kemm [abbar il-programm g[all-ista;un teatrali tieg[u 2012 – 2013. Mill-a[[ar ta’ Settembru sa :unju 2013 it-Teatru se jkollu attività differenti kwa]i kull ;img[a.

Ray Attard, CEO tat-Teatru Manoel, tkellem fuq ilpreparazzjoniijet g[al dan l-ista;un. “Il-missjoni talManoel hi li mhux biss nipprovdu divertiment g[al kul[add i]da li ninfurmaw u nedukaw, biex b’hekk intejbu l-[ajja kulturali ta’ pajji]na.

“L-g[an tag[na hu li nippre]entaw produzzjonijiet ta’ livell artistiku g[oli, li nkomplu nkabbru l-udjenza kif ukoll nipprovdu opportunitajiet g[all-artisti Maltin u barranin. Fl-ista;un li g[adda kellna l-opra, il-mu]ika, i]-]fin, id-drama u produzzjonijiet g[at-tfal.”

L-artisti minn barra ;ew minn Franza, l-Italja, lIngilterra, it-Litwanja, l-Awstralja, il-Portugall, irReppubblika ?eka, il-Polonja, Spanja, l-Awstrija, il:ermanja, il-Kanada, l-Ukrajna, is-Serbja, l-Olanda, lE;ittu u /-?ina.

L-ista;un li ;ej se jkompli jibni fuq dak li g[adda bi programm vast u interessanti li fih xi [a;a g[al kul[add.

L-ewwel attività wara n-Notte Bianca lbiera[, se tkun Jazz Jam session mal-pjanista Olandi] Mike del Ferro li se ssir fl-Istudio Theatre proprju llum il-{add 30 ta’ Settembru fis-6 p.m. Dettalji dwar din l-attività qed jidhru isfel nett f’din il-pa;na.

L-ewwel produzzjoni prin/ipali fit-Teatru tkun Akasha fit-2 u 3 ta’ Ottubru. Dan hu spettaklu ta]-]fin kontemporanju bi]-]effien u koreografu mag[ruf Mavin Khoo.

L-ewwel kun/ert orkestrali hu dak tal-European Union Baroque Orchestra li se jittella’ fil-11 ta’ Ottubru.

Il-programm mu]ikali tal-ista;un, ta[t id-direzzjoni ta’ Maestro Brian Schembri, jinkludi mu]ika varjata minn mu]i/isti Maltin u barranin.

Il-Malta Philharmonic Orchestra se ddoqq f’mhux inqas minn sitt kun/erti b’direzzjonijiet ta’ Michael Laus, Brian Schembri, Joseph Vella u Chris Hull. Issopran Gillian Zammit se tkanta fis-7 ta’ Mejju u lvjolinista Marcelline Agius flimkien mal-pjanista Joanne Camilleri se jag[tu kun/ert f’Sala Isouard fis-6 ta’ Di/embru.

Artisti minn barra jinkludu Istanbul Sazendeleri mitTurkija li se jdoqqu mu]ika mill-Ottoman Court fit-23 ta’ Ottubru. L’Ardeo Quartet minn Franza jidhru fit-13 ta’ Novembru, Carlos Bonell, li hu kitarrist klassiku, idoqq fis-26 ta’ Marzu u l-ista;un mistenni jag[laq bi]zfin flamenco ta’ Jerez Puro Esencia fl-a[[ar ta’ Mejju.

Insemmu wkoll is-soprano Emma Kirkby li tkanta filKatidral Anglikan fil-5 ta’ Di/embru kif ukoll dawk lartisti kollha li ;ejjin g[all-Valletta International Baroque Festival f’Jannar li ;ej.

L-opra ta’ dan l-ista;un se tkun Cavalleria Rusticana u I Pagliacci (14-17 ta’ Marzu). G[alkemm is-solisti se jkunu minn pajji]i differenti, il-produzzjoni se tkun wa[da Maltija disinjata minn Pierre Portelli bid-diretturi lokali Denise Mulholland u Nanette Brimmer.

Rappre]entazzjonijiet o[ra li jkunu g[addejjin matul l-ista;un kollu huma: il-programm edukattiv Toi Toi, ilkun/erti Spotlight Series f’Sala Isouard kif ukoll dak tad-drama li din is-sena fih seba’ drammi, tlieta minnhom bil-Malti, kif ukoll sensiela ta’ intervisti minn protagonisti tat-teatru Malti.

G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.teatrumanoel.com.mt.

L-Orkestra Filarmonika ta’ Malta> sitt kun/erti orkestrali fit-Teatru Manoel

Il-European Union Baroque Orchestra, li se ttella’ fit-Teatru Manoel l-ewwel kun/ert orkestrali g[al dan l-ista;un fil-11 ta’ Ottubru

Il-pjanist tal-jazz Mike del Ferro illejla fit-Teatru Manoel

Mike del Ferro

Il-pjanist Olandi] Mike del Ferro se jag[ti Jazz Jam session fl-Istudio Theatre illum il-{add 30 ta’ Settembru.

Mike del Ferro daqq f’iktar minn disg[in pajji] s’issa.

L-g[an tieg[u hu li jsib kollaborazzjonijiet ma’ mu]i/isti minn kulturi

differenti minn tieg[u.

Ir-ri]ultat hu li rnexxielu jg[aqqad elementi tal-mu]ika tal-punent ma’ dawk tal-Asia, l-Amerika t’Isfel u l-Afrika.

Il-Jazz Jam session tiskopri tekniki u stili differenti u tkun opportunità wkoll g[al dawk li j[obbu jew idoqqu l-mu]ika jazz biex jipparte/ipaw. Fil-

fatt huma m[e;;in biex jie[du mag[hom il-kitarri, drum sticks u fuq kollox il-vu/i tag[hom!

G[all-biljetti ]uru l-websajt www.teatrumanoel.com.mt jew /emplu 21246389. Ilbiljetti jinbieg[u wkoll millbieb tad-d[ul jekk ikun fadal postijiet.

32 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

ROCS Travel fi ftehim ma’ Doubletree by Hilton u Cumberland f’Londra

Issa tista’ tordna l-Hello Kitty Debit Card tal-Banif online Banif Bank issa qed joffri lill-klijenti l-possibbiltà li jordnaw il-Hello Kitty Debit Card tag[hom online, ming[ajr il-b]onn li j]uru lferg[at tal-Bank.

Il-pro/ess hu wie[ed sempli/i [afna. Wie[ed g[andu jid[ol fis-servizz talibbankjar bl-internet Banif@st, jag[]el il-Main Menu, jag[fas fuq Debit Cards u jordna l-Hello Kitty Debit Card tieg[u.

It-tieni pass hu li l-klijenti jag[]lu l-kont kurrenti jew dak ta’ tifdil li jridu li l-card tkun asso/jata mieg[u u jag[]lu Request biex listruzzjonijiet tag[hom lillBank ikunu pro/essati.

Il-Hello Kitty Card talBanif hi prodott innovattiv li tnidiet b’kollaborazzjoni mal-marka famu]a madwar id-dinja Hello Kitty. Il-card g[andha karatteristi/i o[ra apparti minn dawk ta’ card standard li jag[mluha prodott uniku fis-suq Malti.

Il-card ti;i b’vouchers bi

skontijiet minn [wienet ewlenin g[all-ammont ta’ €30. Minn barra hekk ilklijenti tal-Banif jistg[u jmorru jixtru fil-[wienet b’ser[an il-mo[[ li dak kollu li jixtru bil-Hello Kitty Debit Card hu kopert minn polza tal-assigurazzjoni fuq ix-xiri. Il-card toffri wkoll a//ess b’mod dirett g[allflus mill-kontijiet kurrenti u dawk ta’ tifdil, minn kull Visa ATM madwar id-dinja.

Stephen Grech, Kap talUffi/ju eChannels u Kards ta’ Banif Bank (Malta) plc, qal illi li tmur tixtri mill[wienet issa hu aktar fa/li, sigur u aktar pja/evoli bilHello Kitty Debit Card millBanif.

“U issa l-card hi biss g[afsa ta’ buttuna ’l boghod, g[all-konvenjenza talklijenti tag[na. Il-klijenti huma fi/-/entru tal-operat tag[na u l-Bank g[andu limpenn li jniedi fis-suq proposti ta’ valur g[allbenefi//ju tag[hom.”

G[al darb’o[ra ROCS Group jag[mlu mill-a[jar biex i;ibu l-aqwa rati g[all-aktar destinazzjonijiet popolari malMaltin. ROCS Travel g[adhom kemm g[alqu ftehim mad-Doubletree by Hilton filWest End u Victoria, kif ukoll Cumberland Hotel f’Londra.

Kemm id-Doubletree f’Victoria u West End kif ukoll il-Cumberland Hotel huma propjetajiet mag[rufa sew mal-Maltin g[al tant snin.

Cumberland hi lukanda ta’ erba’ stilel fil-qalba ta’ Londra u hi meqjusa b[ala wa[da mill-a[jar postijiet g[al dawk kollha li j[obbu s-shopping.

Din il-lukanda hi ftit metri bog[od minn Oxford Street, Hyde Park, Buckingham Palace, Big Ben u l-Parlament.

Il-lukanda Doubletree by Hilton ta’ erba’ stilel f’Victoria tinsab [dejn l-istazzjon talferrovija, u qieg[da qrib lajruport ta’ Gatwick. Dan hu konvenjenti [afna g[aliex wie[ed jista’ jasal fi ftit minuti g[al din il-lukanda.

Barra minn hekk il-linja Victoria hi ]ew; waqfiet ’il bog[od minn Oxford Circus u attrazzjonijiet o[ra b[al Westminster Abbey, ilKmamar tal-Parlament, Soho u Trafalgar Square.

Il-lukanda Doubletree ta’ erba’ stilel fil-West End qieg[da distanza bil-mixi g[all-British Museum, Covent Garden, Oxford u Regent Streets, id-Distrett Finanzjarju, Soho u [afna i]jed attrazzjonijiet.

Il-familji jistg[u jgawdu minn attrazzjonijiet famu]i b[at-Torri ta’ Londra, Tower Bridge, Buckingham Palace, il-Parlament, il-Katidral ta San Pawl u Madame Tussauds.

Fil-qrib ukoll issib il-London Eye li toffri veduti e//ezzjonali fuq Londra.

Pakketti tal-ivvja;;ar g[al Londra jibdew minn €349 biss. Dan jinkludi titjiriet birritorn mal-Air Malta, akkomodazzjoni ta’ erba’ stilel fid-Doubletree by Hilton fil-West End jew Victoria jew il-lukanda Cumberland li

tinsab f’Oxford Street kantuniera ma’ Marble Arch, kolazzjon tipiku Ingli] u ttaxxi kollha inklu]i.

G[al aktar informazzjoni, ]uru l-uffi//ji tar-ROCS Group il-Furjana jew ilMellie[a jew /emplu 20151515. Tistg[u wkoll i]uru l-websajt www.rocsholidays.com jew tibag[tu email direttament fuq travel@rocsgrp.com.

Tistg[u wkoll i]]uru lpa;na tal-facebook: www.facebook.com#rocsgro up.

Vodafone toffri n-nano SIM il-;dida

Mid-Denarivs sal-Ewro Wirja ta’ muniti fil-Ka]in tas-So/jetà Santa Marija tal-Imqabba Is-So/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V tal-Imqabba se ttella’ wirja bit-titlu From the Dinarivs to the Euro, flokka]joni tal-Festival

Mqabba mal-Medda ta]}mien li jkun organizzat mill-

Kunsill Lokali tal-Imqabba kull sena u li din is-sena se jsir nhar il-:img[a li ;ej, 5 ta’ Ottubru.

Din il-wirja tikkonsisti f’;abra ta’ muniti u karti tal-

flus li kienu jintu]aw f’Malta sa minn ]mien ir-Rumani sal;urnata tal-lum. Il-muniti esebiti huma kollha ori;inali u jkopru kull epoka minn ]mien ir-Rumani, ]mien ilKavallieri, l-Ingli]i u s-sistema De/imali fost l-o[rajn.

Se jkunu esebiti wkoll issettijiet tal-muniti Ewro ta’ kull pajji] kif ukoll muniti talEwro Kommemorattivi. Ilwirja se ssir fis-sala prin/ipali

tal-Ka]in u se tkun miftu[a tul is-serata kollha, ji;ifieri mis-6 p.m. sa tard bil-lejl.

Waqt li j]ur din il-wirja wie[ed se jkollu l-opportunità wkoll jammira s-sala tal-Ka]in li minnha infisha hi /entru talarti, li tinkludi pitturi tal-artist Paul Camilleri Cauchi.

Id-d[ul g[al din il-wirja hu bla [las. Wie[ed jista’ jsib aktar informazzjoni fuq www.santamarija.com.

Vodafone [abbret li mitTnejn 1 ta’ Ottubru se toffri in-nano SIM. In-nano SIM hi l-i]g[ar SIM li hawn fis-suq b[alissa.

Bl-introduzzjoni tan-nano SIM, b’qies ta’ 12.3 x 8.8mm u bi [xuna mnaqqsa g[al 0.7mm; kwa]i 30 fil-mija i]g[ar mill-micro SIM, dawk li jimmanifatturaw ilmowbajls issa g[andhom lopportunità li jipprodu/u apparat li hu irqaq u aktar attraenti u li jo[loq bilan/ bejn il-[tie;a ta’ komponenti tajbin u disinn aktar ]viluppat.

Karl Galea, Terminals Senior Executive ta’ Vodafone Malta, qal li nnano SIM tant hi rqiqa u /kejkna li biex tu]aha jkollok b]onn pinzetta. “Imma t[allux id-daqs iqarraq bikom; is-SIM xorta tag[ti prestazzjoni tajba bi spazju vast g[all-memorja.”

In-nano SIM se tkun fil[wienet ta’ Vodafone minn g[ada t-Tnejn.

G[al aktar informazjoni ]ur wie[ed mill-[wienet ta’ Vodafone, /empel b’xejn minn linja Vodafone fuq 247 jew 9999247 minn linja o[ra.

COLLAGE MEDIA 33

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

Kummenti dwar websajts li Ωort

Provokazzjoni u vjolenza

L-a[barijiet dwar ir-risposta vjolenti tad-dinja G[arbija wara l-film kompromettenti, li g[al darba o[ra jer;a’ jorbot ir-reli;jon Islamika malfanati]mu u d-delitti, baqg[u jaslu b’regolarità.

L-Amerika re;g[et fuq iddifi]a politika hekk kif baqg[et tixtered ir-rabja Musulmana. Sa[ansitra salAwstralja.

L-ewwel attakki se[[ew filLibja, imma qatt ma kien /ar x’kienu l-mottivi wara l-qtil tal-Ambaxxatur Amerikan u ttliet uffi/jali l-o[ra mieg[u.

L-ewwel indikazzjonijiet li dehru fil-media rabtu l-attakk fuq l-Ambaxxata f’Benga]i mal-filmat kontroversjali kontra l-Islam. Imma l-kurrent ma damx ma beda juri li lattakki setg[u kienu ;ejjin minn elementi sovversivi li jew baqg[u leali lejn ilmemorja ta’ Gaddafi, jew inkella minn dawk delu]i dwar kif qed “jitqassam ilpoter” fil-Libja.

I]da biex nibqg[u mar-rabja Islamika, hemm dawk lelementi fil-Punent li g[andhom manija marida biex jipprovokaw lill-Islami/i.

Il-messa;; subliminali hu li l-Musulmani ma jafux [lief ikunu vjolenti u barbari. Ilprovokaturi jibbankjaw fuq ilpsikolo;ija allarmista talIslami/i, li fil-verità jafu kemm huma reali l-interventi, aperti u mo[bija, tal-Punent f’territorji G[arab/Misilmin.

L-a[[ar aggressjoni (dikjarata b[ala ]ball) twettqet min-NATO, meta din attakkat po]izzjoni li fiha nqatlu, kiesa[ u biered, g[axar nisa Afgani. U fid-dawl tal-protesti Islami/i ta’ dawn il-;ranet u ;img[at, baqa’ jinxtered iddemm: Assalt mit-Talibani fejn hu stazzjonat il-Prin/ep Harry, tnejn maqtula u (sakemm qed nikteb) tmienja o[ra li spi//aw vittmi filprotesti kontra l-film provokatorju.

L-imwiet huma stmati b[allikieku kienu mwiet taddubbien fitt, ma[mu;, infettat.

I/-/ifri huma prova ta//ini]mu tal-Punent, li naturalment, jikkontja wkoll limwiet tas-suldati tieg[u b[allikieku kienu insetti huma wkoll.

Li jg[odd hu li l-Punent jidher jiddomina, fuq l-art, filba[ar u fis-sema, li jidher li linterventi gwerriera tieg[u huma kollha e]er/izzji ;eneru]i, moralment lodevoli, favur l-istallazzjoni tal-

Fuq il-Fosos

Ir-rivisti ‘Closer’ u ‘Chi’> ]ew; pubblikazzjonijiet li ma rre]istewx it-tentazzjoni li jippubblikaw ir-ritratti kompromettenti tal-Prin/ipessa

prattika ‘demokratika’.

Importanti g[all-Punent ilvokazzjoni li jrid jissottometti popli s[a[ g[al diktat neokolonjalista (illum ta[t forom [afna aktar sottili). {add m’g[andu g[alfejn jistag[;eb li r-reazzjoni Musulmana hi vjolenti u li lAl-Qaeda, ng[idu a[na, qed tappella lill-Islami/i biex ivaraw aktar attakki ta’ vendetta.

Ir-retorika tal-Punent hi epitomizzata f’messa;;i li jin[ar;u g[all-media internazzjonali mill-White House: Ix-xbihat li jaslu fuq liscreens tat-televi]joni huma disturbanti. Imma ejja ma ninsewx li g[al kull folla irrabjata, hemm miljuni li jixtiequ l-libertà u d-dinjità, u t-tama li tirrappre]enta lbandiera tag[na.

Min jaf kif tittie[ed din irretorika minfu[a fid-djar foqra ta’ dawk in-nisa Islami/i li filli qeg[din fid-dinja tal[ajjin u filli jitbi//ru millqawwiet tan-NATO u jsibu ru[hom f’[o;or Allah?

Grazzi g[al-libertà u t-tama u l-bnadar tal-Punent!

Il-ka] ta’ Kate Middleton

Il-ka] tar-ritratti ta’ Kate Middleton, ir-re;ina futura talIngilterra, b’sidirha barra, kompla jsir aktar intriganti hekk kif ir-rivista Taljana Chi u gazzetta popolari Irlandi]a, l-Irish Daily Star, idde/idew li l-iscoop ta[raq wisq biex jinjorawha.

Il-koppja Irjali, Kate u William, tidher li qed tpatti sew g[an-naività tal-mara li nnofs nudi]mu tag[ha jikkuntrasta bil-qawwi maddehra eleganti li s-soltu tag[ti tag[ha nfisha.

Il-media kompliet xeg[let mal-a[bar li l-Prin/ep jinsab irrabjat g[all-indiskretezza tal-

fotografi u li l-koppja se tie[u passi kontra r-rivista Closer. U g[alissa mhux mag[ruf jekk hux kontra mezzi o[rajn talistampa awda/i.

Ir-rivista, propjetà talMondadori ta’ Berlusconi, baqg[et tinsisti li Kate Middleton kienet qed tixxemmex f’chateau mnejn setg[et tidher mit-triq. U g[alhekk, b[al spe/i saret ‘proprjetà pubblika’.

B’koin/idenza mal-ka], inzertat f’Malta, Marcelle d’Argy Smith, l-eks editri/i tar-rivista sofistikata Cosmopolitan (it-Times lokali tidher li qed tkun tassew on the dot biex tikseb stejjer esklusivi), li tat parir lill-mara tal-Prin/ep/Duka ta’ Cambridge biex tirrevedi lvi]joni tag[ha dwar x’inhu moda u x’mhux: it-topless m’g[adux moda, u mart ilPrin/ep imissu jkollha pariri a[jar dwar x’tilbes u x’ma tilbisx.

L-eks editri/i av]at ukoll lil Kate Middleton, permezz tatTimes ta’ Malta, li trid ‘teditja’ l-gwardarobba tag[ha u tidde/iedi li ‘teditja’ anki ddar, g[ax in-nies tal-media jitkellmu dwar [afna imbarazz u jiktbu l-imbarazz ukoll, g[ax jappella.

“Id-Dukessa ta’ Cambridge trid teditja lilha nfisha g[ax suppost taf li hi wa[da millaktar nisa fotografati fid-dinja.

Li tixxemmex topless mhu moda assolutament xejn.”

Imma forsi wara kollox, ilka] serva b[ala diversiv psikolo;iku (u xi ftit erotiku) biex il-familja rjali tinsa xi ftit l-involviment tal-Ingilterra flesperimenti belli/i. Inklu] isso;;orn tal-Prin/ep Harry, issa stazzjonat fl-Afganistan, imdawwar bit-Talibani, mhux topless, imma lebsin ;gieget mimlijin porvli, lesti g[assuwi/idju u l-martirju.

I/-/irkustanzi ma jippermettulix li nkun pre]enti Fuq il-Fosos; i]da dak li sar hemm segwejtu, laktar it-tmiem grandju] meta tkellmu Paul Borg Olivier u Lawrence Gonzi.

Il-pre]entazzjoni ta’ Net Television kienet wa[da brillanti.

Kienet [a;a sabi[a wkoll li Paul Borg Olivier, l-g[ada tal-mass meeting, bag[at email lill-eluf ta’ minn Salvu Felice Pace Maltin u G[awdxin bil.................................... kontenut tal-messa;; sfelicep@go.net.mt prin/ipali li wassal Lawrence Gonzi.

L-email tifta[ f’video li juri kif gvernijiet Nazzjonalisti biddlu lil Malta. Il-kontenut juri l-industriji nodfa u moderni, it-teknolo;ija elettronika, l-ispazji pubbli/i, l-iskejjel moderni, l-opportunitajiet g[at-tfal /kejknin, g[a]]g[a]ag[ u g[all-anzjani.

Fuq il-Fosos tajna xhieda qawwija li l-Partit Nazzjonalista mhux il-partit moribond li ppruvaw ipin;u l-g[edewwa politi/i tieg[u. A[na g[andna biex immorru quddiem il-poplu Malti u G[awdxi, g[andna x’nuruh x’g[amilna tul is-snin li ilna fil-gvern, u x’g[andna ppjanat jekk il-poplu jer;a’ jag[tina l-fidu/ja tieg[u. Kif qal Gonzi, x’kapa/i nag[mlu flimkien fil-;ejjieni meta ji;i l-bnazzi, darba a[na konna kapa/i nag[mlu dak li g[amilna g[al pajji]na b’su//ess, waqt il-maltemp li [akem lill-Ewropa u lid-dinja kollha? mychoice.pn

Fil-websajt innovattiva www.mychoice.pn, issib taqsima bl-isem Action Centre, bil-Malti ‘Qalb l-Azzjoni’. Hawn issib lista ta’ kif INT tista’ tg[in lill-Partit Nazzjonalista f’dak kollu li jkollu b]onn waqt kampanja elettorali.

L-ewwel pass hu li inti toffri [inek b[ala voluntier. Meta tag[fas fuq il-kelma volunteer issib video li jurik x’tip ta’ xog[ol isir mill-voluntiera f’kull partit politiku tal-massa.

Hemm ix-xog[ol ta’ indirizzar ta’ ittri u materjal ie[or. {afna xog[ol, li g[alkemm mhux grandju], hu essenzjali biex ilmessa;; tal-partit jasal fejn g[andu jasal. It-tieni g[afsa ssir fuq il-kelma ‘canvass’ – hawn tiltaqg[u permezz ta’ video ie[or ma’ diversi persuni li da[lu g[al dan ix-xog[ol.

Il-canvassing personali jibqa’ element essenzjali f’kull kampanja elettorali, jinfirxu kemm jinfirxu l-mezzi elettroni/i. Li jmiss hi l-kelma donate – fejn naturalment issib appell g[all-g[ajnuna finanzjarja. Kampanja elettorali tqum [afna. Imbag[ad, fit-taqsima events issib lista ta’ laqg[at ippjanati. It-taqsima ‘My Voice’ titolbok tikkontribwixxi lfehmiet tieg[ek dwar dawn is-su;;etti: L-Ilsien Malti, ilkultura u l-kreattività, l-edukazzjoni, l-g[aqdiet mhuxgovernattivi, l-ambjent u l-kampanja, l-isport, il-log[ob di;itali u l-web, in-nar u l-festi u l-mu]ika.

G[andi vot^

F’taqsima o[ra tal-istess mychoice.pn, bl-isem campaign tools, issib invit biex int ti//ekkja jekk ismek hux miktub fla[[ar re;istru elettorali. Dan tista’ tag[mlu billi timla lformola li tin]el quddiemek. E]er/izzju ta’ malajr u fa/li [afna. Tista’ allura sserra[ rasek u sserra[ ras [addie[or ukoll li isimkom jinsab fir-re;istru.

Id[ol f’www.maltarightnow.com, fejn issib l-a[[ar a[barijiet u a//ess g[al www.mychoice.pn.

34 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Il-Knisja f’Malta t[ejji g[as-Sena tal-Fidi bi stedina lill-insara Fil-11 ta’ Ottubru li ;ej, ilKnisja f’Malta ting[aqad malKnisja Universali biex tniedi ‘Is-Sena tal-Fidi’.

Propju sena ilu, fl-Ittra Appostolika Porta Fidei (ilBieb tal-Fidi), il-Papa Benedittu XVI [abbar dan i]]mien spe/jali fil-Knisja Kattolika. Fi kliem il-Papa, “is-Sena tal-Fidi hi sej[a biex mill-;did nikkonvertu b’mod awtentiku lejn Kristu, ilFeddej wa[dieni tad-dinja”.

Il-Knisja f’Malta qed t[ejji programm ta’ attivitajiet bilg[an li l-Maltin jiskopru mill;did l-entu]jazmu tal-fidi tag[hom. Din l-istedina hi miftu[a g[al kull individwu g[alkemm, fuq xewqa talAr/isqof Pawlu Cremona O.P., se jsir a//enn fuq linsara prattikanti biex filwaqt li jiskopru mill-;did il-fidi, dawn iwasslu l-esperjenza tag[hom lill-o[rajn.

Dan jorbot ma’ dak li lAr/isqof qal kemm-il darba matul l-episkopat tieg[u, ji;ifieri l-[tie;a li n-nisrani jg[addi minn tradizzjoni u konvenjenza g[all-g[a]la ta’ fidi konxja u konvinta, f’kultura li kull ma tmur qed tinbidel.

Hu g[alhekk li matul din isSena ta’ Fidi, il-Knisja f’Malta se tibqa’ timpenja ru[ha f’evan;elizzazzjoni ;dida biex kif qal il-Papa “kull persuna tiskopri mill;did il-fer[ tal-fidi u lentu]ja]mu biex tikkomunikaha lill-o[rajn”.

Il-laqg[a annwali talAssemblea Djo/esana, li se ssir fil-5 u s-6 ta’ Ottubru, se toffri opportunità biex irrappre]entanti tal-Knisja, kleru u laj/i, flimkien malAr/isqof, jirriflettu fuq isSena tal-Fidi.

F’kull parro//a, flAssemblea li ssir fix-xhur ta’ Ottubru u Novembru, se ssir diskussjoni bil-g[an li ji;u stabbiliti inizjattivi konkreti li se jittie[du fil-parro//i.

L-ordnijiet reli;ju]i se joffru esperjenza ta’ fidi lilloperaturi pastorali fl-entitajiet kollha tal-Knisja. Dan filwaqt li se jkunu organizzati mumenti ta’ ti;did fil-fidi g[as-sa/erdoti u r-reli;ju]i.

Inizjattivi o[ra jinkludu: esperjenza ta’ kateke]i soda g[all-;enituri ta’ dawk li jkunu qed i[ejju g[assagramenti tad-d[ul fil-[ajja nisranija, tnax-il artiklu bi spjega dwar il-Kredu firrivista Flimkien, programmi

marbuta mat-tema tal-Fidi fuq il-media tal-Knisja u inserts fi programmi tat-TV u r-radju, u konferenzi pubbli/i dwar ilfidi.

Is-Sena tal-Fidi se tifta[ bi stedina mill-Isqfijiet permezz ta’ Ittra Pastorali li tinqara filknejjes kollha f’Malta u G[awdex nhar il-{add li ;ej, 7 ta’ Ottubru.

Il-{add ta’ wara, 14 taxxahar, l-insara kollha se ji;u mistiedna jag[mlu apprezzament tal-mag[mudija permezz ta’ rit apposta li se jsir f’kull quddiesa.

Filwaqt li /-/elebrazzjonijiet djo/esani ta’ Kristu Re u tal-V;ili ta’ Pentekoste se jwasslu messa;; marbut masSena tal-Fidi, se ssir ukoll /elebrazzjoni djo/esana fuq listess tema, li tikkommemora l-mitt sena mill-Kungress Ewkaristiku tal-1913.

Il-bidu tas-Sena ta’ Fidi fiddjo/esijiet kollha madwar iddinja se jsir fil-11 ta’ Ottubru, li ja[bat ukoll il-50 anniversarju mill-bidu talKon/ilju Vatikan II u lg[oxrin sena millpublikazzjoni tal-Kateki]mu tal-Knisja Kattolika.

Dakinhar ukoll, fil-Vatikan, se jifta[ is-Sinodu tal-Isqfijiet dwar l-Evan;elizzazzjoni :dida. Il-Konferenza Episkopali Maltija se tkun rappre]entata f’dan is-Sinodu mill-Isqof Mario Grech.

Is-Sena tal-Fidi tintemm fl24 ta’ Novembru 2013, festa ta’ Kristu Sultan.

• Tag[rif mi;bur mill-Uffi//ju Komunikazzjoni tal-Kurja tal-Ar/isqof.

Tazza ilma u skandli!

Numru 11>25,28< Salm 18< :akbu 55,1-6< Mark 9 >38-43,45,47-48

Il-{sieb

Hemm b]onn li ninbidlu biex nimxu wara :esù. Il-bidla trid tkun wa[da radikali, mill-qieg[. Dan jenfasizzah San Mark fil-messa;; li jag[ti fil-Van;elu tal-lum. Hemm b]onn li jkollna qalb kbira lejn dawk li huma tal-Messija.

Il-bidla tista’ sse[[ meta a[na nag[mlu bis-serjetà konver]joni lejn il-Mulej, konver]joni li tibda mill-fatt li a[na midinbin. Irridu nag[rfu x’inhu d-dnub tag[na u nag[mlu minn kollox biex inwarrbuh mill-g[emil tag[na.

Il-Kelma

Fl-Ewwel Qari tal-lum, mill-Ktieb tan-Numri, insibu lil Mosè jibda jaqsam ma’ xi w[ud id-don tat-t[abbir li i]da jibda jidher ukoll fost xi w[ud li ma kinux mag[hom fitTinda, il-post imqaddes. :o]wè jg[ir. Mosè jwissih. IsSalm Responsorjali, me[ud minn Salm 18, itenni li l-li;i tal-Mulej mhux talli ma tkissirx il-bniedem i]da tg[inu u tferr[u.

Fit-Tieni Qari tal-lum, me[ud mill-Ittra ta’ San :akbu, g[andna twiddib lill-g[onja li ma jaqsmux mill-g[ana tag[hom. Fil-Van;elu ta’ San Mark :esù jwissi kontra ddnub u l-iskandlu.

Jitfakkar il-15-il anniversarju mill-mewt ta’ Madre Tere]a Quddiesa fil-knisja dedikata lil Santa Marija ta’ Navicella fakkret il-15-il anniversarju mill-mewt ta’ Madre Tere]a.

Il-litur;ija solenni kienet /elebrata mill-Ar/ipriet tal-Ba]ilika ta’ San Pietru, il-Kardinal Angelo Comastri li qal li “Madre Tere]a ilha mejta 15-il sena, i]da l-memorja tag[ha g[adha [ajja, g[ax il-qaddisin dejjem i[allu marka. Kif darba qalet hi stess, listorja hi l-in/ineratur ta’ kull kburija. Hi kienet umli u hu appuntu min[abba f’hekk li g[adha [ajja, bl-e]empju tag[ha g[adu jaffaxxina lil kul[add.”

Il-Kardinal Comastri fakkar li “l-e]empju ta’ Madre Tere]a hu importanti mmens g[all-Knisja tal-lum, spe/jalment wara li lPapa sejja[ is-Sena tal-Fidi. Kull kri]i fi [dan il-Knisja g[andha g[eruqha fi kri]i ta’ fidi. Il-Papa qal dan f’[afna okka]jonijiet u Madre Tere]a rrepetietu [afna”.

Fi tmiem il-litur;ija, ]ew; relikwarji kienu esposti b’relikwiji ta’ Madre Tere]a li l-fidili setg[u jqimu.

Illum, il-Missjonijiet ta’ Karità, li bdiet Madre Tere]a ta’ Kalkutta, jammontaw g[al madwar 50,000 f’madwar 700 dar.

Is-26 Óadd matul is-sena

Il-{ajja

Madre Tere]a> il-;id li g[amlet f’[ajjitha jibqa’ jag[ti l-frott

{SIEB

Meta d-dinja tg[idlek “/edi”, it-tama tg[idlek “er;a’ pprova”. – Anonimu

1. B[ala nsara nistg[u nikbru fl-im[abba lejn :esù jekk minflok nippuntaw is-suba’ ta’ [tija lejn min hu fil-[a]en, ne]aminaw ftit lilna nfusna.

2. Ilkoll kemm a[na g[onja ta’ xi [a;a. Je[tie; li naqsmu dak kollu li g[andna ma’ [addie[or.

3. Id-dnub tag[na hemm b]onn li mhux nindunaw bih i]da nwarrbuh b’mod radikali minna.

4. Kemm fl-Ittra ta’ San :akbu kif ukoll fil-Van;elu ta’ San Mark issir enfasi g[all-g[ajnuna u l-karità. Ming[ajr dan il-pedament g[alxejn tkun kull stqarrija tag[na bilkliem li a[na tal-Mulej.

Id-Djalogu Mulej, g[inni nag[raf il-[tija tieg[i biex tassew naqta’ minni kull dnub, [alli kull [in inwettaq biss ir-rieda tieg[ek.

Fr Charles Fenech OP

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

COLLAGE

{SIBIJIET

35

IL-KARDINAL MARTINI> Le[en it-tama [elliesa minn Patri Mario Attard O.F.M. ......................................................

Qrajt b’interess kbir l-artiklu kritiku u interessanti ta’ Mario Azzopardi bit-titlu: Il-mewt tal-Kardinal li kien pubblikat nhar il-{add 16 ta’ Settembru fir-rubrika Media Forum.

Il-konklu]joni li ;bidt minnu, kemm b[ala nisrani u kif ukoll b[ala sa/erdot, hi kemm il-Kardinal Carlo Maria Martini kien tassew le[en ittama [elliesa. G[aliex qieg[ed ng[id hekk?

Qabel xejn tajjeb li nippre/i]a x’tama qieg[ed nit[addet fuqha. L-ittra ta’ San Pawl Appostlu lir-Rumani tippre]entahielna b[ala persuna: :esù Kristu. Huwa hu t-Tama li qatt ma tista’ tqarraq bina. Huwa hu t-Tama li qatt ma tg[ib. Qalilna: “U ara, jiena mag[kom dejjem, sal-a[[ar ta]-]mien” (Mt 28:20).

Barra minn hekk kien Hu li ppre]enta lilu nnifsu b[ala ttriq, il-verità u l-[ajja. U li [add ma’ jmur g[and il-Misser jekk mhux bih (ara :w 14:6).

Ara kemm kien /ert li hu biss l-unika tama li te]isti!

F’dan id-dawl jo[ro; sabi[ u naturali t-test bibliku ta’ San Pawl li jg[idilna: “Din it-tama (:esù Kristu) ma tqarraqx bina g[ax l-im[abba ta’ Alla ssawbet fi qlubna permezz talIspirtu s-Santu li kien mog[ti lilna” (Rum 5.5).

U x’jag[mel l-Ispirtu sSantu jekk mhux i;edded ilfehma, iqanqal persuni biex jixhdu g[all-verità li tifdi u li j[ajjar persuni g[aqlin u umli u j[ejjihom fl-iskola tieg[u tad-djalogu fl-im[abba?

Din kienet i/-/avetta li biha l-Kardinal Martini se[[lu jifta[ il-qlub ta’ eluf ta’ nies li l-Mulej laqqg[u mag[hom tul [ajtu.

Id-djalogu kien ja[lef bih g[aliex fih kien jara mezz qawwi ta’ kif wie[ed ikun jista’ jid[ol fil-qalb tal-ie[or bl-ikbar sin/erità, b’rispett u b’fidu/ja lejh u lejha. G[aliex permezz tad-djalogu kien jara

l-mod ta’ kif in-nies, im]ejna b’fehmiet differenti, jistg[u jersqu lejn xulxin u jibnu pontijiet li jg[aqqduhom flimkien b[ala familja. Hu [adem kemm fela[ biex b[ala sa/erdot, studju] u rag[aj talKnisja ta’ Alla jkun l-ewwel wie[ed li jg[ix dan l-ideal sublimi.

Fil-[idma pastorali tieg[u lKardinal Martini qies li dak li hu tad-dinja hu ta’ g[ajnuna siewja biex is-Saltna ta’ Alla tkun tista’ tinxtered fostna.

Hekk ng[idu a[na ta’ min wie[ed jammira lapprezzament tieg[u lejn irrwol tal-midja fid-dinja tallum. Spiss kien i[obb jg[id: “Il-midja, il-komunikazzjoni, huma me[tie;a fil-qies li jo[olqu pontijiet bejn in-nies”.

Is-sej[a tieg[u b[ala Isqof u Kardinal mhux talli qafluh fiddinja tieg[u talli iktar g[abbewh bir-responsabbiltà li jo[ro; mill-palazz tieg[u [alli jiltaqa’ wi// imb wi// malbniedem tal-lum li qieg[ed ibati.

F’dan ir-rigward g[o;obni [afna l-kumment li g[adda sSegretarju tal-Istat, il-Kardinal Tarcisio Bertone, fittelegramm li bag[at lillKardinal Ar/isqof ta’ Milan, Angelo Scola, fuq il-mewta ta’ Martini. “Kien jisma’ b’mod attent lill-bniedem fid-diversi kundizzjonijiet e]istenzjali u so/jali tieg[u.”

Hu nnifsu g[ex b’im[abba kbira d-djalogu billi b[ala missier prudenti, g[aqli u [anin g[amel kemm seta’ biex isir i]jed mid[la tal-problemi li l-bniedem kontemporanju qieg[ed jaffa//ja b’tant tbatija u qtig[ il-qalb.

Martini kien jemmen li biex il-Knisja tkun rilevanti g[al ]minijietna trid tara b’g[ajnejha u tmiss b’idejha dak li qieg[ed itaqqal lillbniedem fi/-/irkustanzi konkreti tal-lum.

Ta’ min ifakkar hawnhekk fid-djalogu [aj u fejjiedi li l-

Il-Kardinal Carlo Maria Martini

Kardinal kien i]omm malqarrejja tal-;urnal Taljan Corriere della Sera bis-sa[[a tar-rubrika li kellu fih kull xahar. G[al tletin sena s[a[, b’qalb kbira u umli, Martini kien disponibbli li jwie;eb g[al mistoqsijiet ta’ kull xorta li kienu jsirulu minn kull tip ta’ nies, ji;ifieri kemm minn dawk li jemmnu u kif ukoll minn dawk li ma kinux.

Il-familjarità u l-istudju tieg[u tal-Kelma ta’ Alla flimkien mal-esperjenza pastorali tieg[u g[enuh biss[i[ biex jifhem li biex ikun tassew rag[aj ta’ sinsla, u fuq kollox skont il-qalb ta’ Alla, ried tassew jag[mel tieg[u dak li l-ewwel ittra ta’ San Pietru titlob minn kull nisrani. A[seb u ara minn rag[aj!: “Kunu dejjem lesti biex tag[tu twe;iba lil kull min jitlobkom il-g[ala tat-tama li g[andkom” (1 Pt 3:15).

Li jaffaxxinani f’Martini hu l-fatt li hu m’g[amilx dan biss billi sempli/ement irrepeta b’mod pappagallesk x’tg[id ilKelma ta’ Alla u t-tag[lim talKnisja fuq diversi temi ja[arqu

li j[abbtu lill-bniedem ta’ ]mienna. Martini ]gur li ma kienx tal-fehma li ladarba Roma locuta est causa finita est.

Le. G[al dan il-Kardinal g[aref u mimli bl-Ispirtu sSantu l-Knisja kellha tibqa’ ti;;edded fl-Ispirtu l-[in kollu.

Ecclesia semper reformanda.

U alla[ares il-Knisja ma tibqax ta;;orna ru[ha ma]-]minijiet g[ax inkella tinxef u tmut!

G[ax il-Knisja mimlija blIspirtu s-Santu hi dik li tammetti fejn ]baljat u sta;nat.

Hi l-Knisja li tixtieq tikber g[ax inkella tikkankra.

Hu f’dan id-dawl li rridu naraw id-diversi stqarrijiet li fid-dehra tag[hom jidhru kontroversjali li dan ilKardinal g[amel. Hekk ng[idu a[na rigward il-kontra/ettivi Kardinal Martini qal li “f’/erti sitwazzjonijiet l-u]u tag[hom jista’ jitqies b[ala inqas [a]in”. Ka] minnhom hu jekk wie[ed mill-partners fi]-]wie; [a l-HIV u l-AIDS. Madankollu, b’sensittività kbira lejn il-kuxjenza tal-Poplu ta’ Alla, Martini feta[ g[ajnejn

l-awtoritajiet tal-Knisja biex qatt ma j[e;;u l-u]u talkontra/ettivi b’mod pubbliku.

U dan min[abba “r-riskju li tkun promossa attitudni irresponsabbli”.

Fil-qasam tal-mard terminali Kardinal Martini sa[aq fuq iddritt li pazjenti g[andhom “li jirrifjutaw it-trattamenti ta’ din ix-xorta u li t-tobba li jg[inuhom g[andhom ji;u m[arsa bil-li;i”. Hu nnifsu, imfarrak kif kien bil-marda qerrieda tal-Parkinsons, g[ex dan billi rrifjuta li jiekol u jixrob meta kien jaf li kien wasal fl-a[[ar ta’ [ajtu.

L-im[abba kbira u sin/iera tieg[u lejn il-Knisja wasslitu biex b’u;ig[ kbir jg[id: “Ilknejjes tag[na huma kbar u vojta. Il-burokrazija tal-Knisja tog[la ’l fuq. Ir-ritwali u lilbiesi tag[na huma pompu]i”.

Il-Knisja je[ti;ilha tkun umli bi]]ejjed li tammetti dnubietha spe/jalment kotra d-dg[ajfin.

“Ibda mill-Papa u l-Isqfijiet”.

G[al Martini dak li l-Knisja g[andha b]onn hu li “tibda vja;; ta’ bidla”.

Fl-a[[ar nett, rigward ilkwistjoni jekk id-divorzjati g[andhomx jitqarbnu jew le kulma l-Knisja g[andha tag[mel hu li tara kif tista’ tg[in lil dawn il-koppji f’dawn is-sitwazzjonijiet familjari kumplessi.

Liema missier li j[obb lil uliedu ma jid[olx fin-nar g[alihom? Il-Kardinal Carlo Maria Martini, g[ax [abb lillKnisja, i/anfarha: “Imma kontra tieg[ek g[andi li inti [allejt dik l-im[abba li kont urejt fil-bidu” (Apk 2:4).

Madankollu ta’ rag[aj g[aqli u responsabbli li kien, ifejjaqha billi jfakkarha: “Mela issa ;ib quddiem g[ajnejk fiex waqajt, indem, u er;a’ aqbad l-opri tieg[ek tal-bidu” (Apk 2:5).

Meta se nibdew int u jien, b[ala Knisja, in[obbu? Meta se nibdew inkunu il[na li jfejqu u mhux pa/pa/a fil-vojt tat-Tama [elliesa?

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ {anut tat-tè 10,000 pied fuq muntanja Jidher li hu l-aktar post g[oli g[al ristorant li jinsab 10,000 pied ’il fuq, fuq muntanja fl-Alpi Awstrija/i.

Il-[anut qieg[ed filqu//ata tal-Pitztal Glacier u wie[ed jasal g[alih billi ju]a ski lift ;did fuq il-muntanja Wildspitze.

Il-pro;ett se jkun sewa aktar minn £20 miljun u mistenni jinfeta[ sal-ista;un li jmiss tax-xitwa meta

Ir-ristorant ‘3,440’... 3440 metru fuq muntanja

jibdew jin;abru n-nies g[allvaganzi tal-iskiing.

Il-marketing manager Stefan Richter qal li l-post, li se jkun jista’ jservi 100 ru[ f’daqqa, se jkollu veduti millisba[. Imma xorta wa[da mhux se jkollu prezzijiet g[oljin avolja qieg[ed f’post daqshekk g[oli.

L-isem tar-ristorant se jkun 3440 g[ax jinsab 3,440 metru fuq il-muntanja.

X-Ray ta’ turist rieqed fis-sakra Graeme Hawley, minn viljakk g[al xitan (fuq ix-xellug) ma’ Ferdinand Kingsley

Tar;a o[ra ’l fuq g[all-‘Viljakk tas-Sena’ Attur mag[ruf li dejjem [adem il-parti tal-viljakk issa tela’ tar;a o[ra fil-[a]en g[ax ing[ata l-parti tax-xitan.

Graeme Hawley, ta’ 37 sena, li b[alissa ja[dem karattru mill-ag[ar fis-soap opera televi]iva Coronation Street, b[alissa qed ja[dem il-parti ta’ Satana fid-drammi talmisteri li jsiru fis-sajf f’York.

L-attur kien nominat g[allViljakk tas-Sena fl-2009 u fl-

2011 fil-British Soap Awards.

Il-parti li [adem f’Coronation Street tinvolvi [tif ta’ persuni u qtil. Issa f’York qed ja[dem parti mimlija b’aktar [a]en g[ax qed ja[dem ta’ xitan. Ja[dem mieg[u hemm Ferdinand Kingsley, attur ta’ 24 sena, li ji;i iben l-attur famu] Sir Ben Kingsley, li ja[dem il-parti ta’ Alla u ta’ Kristu fl-istess drammi.

Uffi/jali tas-sigurtà fl-ajruport ta’ Fiumicino f’Ruma [adu qatg[a kbira meta [are; x-ray li kien juri turist rieqed fuq i//inturin li jwassal il-bagalji g[all-ajruplani. It-turist ta’ 36 sena kien min-Norve;ja.

Jirri]ulta li r-ra;el tefa’ lbagalja fuq i/-/inturin u bla ma rah [add intefa’ fuqu u

raqad fil-pront. Hu vvja;;a mal-50 metru qabel ma nteb[u bih permezz tal-x-ray.

L-uffi/jali sej[u l-Pulizija imma meta dawn waslu sabuh rieqed, jon[or fis-sakra u lanqas jaf fejn kien qieg[ed.

Dan l-in/ident qajjem dubju dwar is-sigurtà li hemm flajruport g[ax ma jidhirx li din

qed tin]amm sew biex t[alla ra;el jg[addi b’dan il-mod sal-ajruplan.

Kelliem g[all-ajruport qal li qatt ma kien hemm xi problema ta’ sigurtà f’dan ilka] g[ax anki kieku ma rawhx, ir-ra;el qatt ma kien se jispi//a f’xi parti sensittiva tal-ajruport.

Inqabad jo[ro; 27 serp f’ajruport Ra;el Bra]iljan inqabad fl-ajruport ta’ Orlando jipprova jo[ro; 27 serp fuq ajruplan imma nqabad mill-uffi/jali tad-dwana.

Mateus Dal Maso kien fi triqtu lejn Sao Paolo.

Dal Maso kien xtara s-sriep minn [anut li jrabbi s-sriep u g[ad li kien jaf li hu kontra lLi;i li tesporta dawk it-tip ta’ sriep xorta wa[da pprova jo[ro;hom barra l-pajji].

Ir-ra;el ge]wer is-sriep fin-nylon u [biehom

fi speakers li kellu fil-bagolli. I]da meta lbagolli kienu qed ji;u //ekkjati bl-x-rays inqabdu u r-ra;el kien arrestat.

G[all-ewwel Dal Maso /a[ad li kellu s-sriep imma meta fet[u l-bagolli ma setax ikompli ji/[ad u tefg[uh jumejn il-[abs u wa[[luh multa ta’ $6,000.

Ir-ra;el t[alla jitlaq mill-pajji] imma jekk jer;a’ lura fl-Istati Uniti jkollu j[abbat wi//u ma’ sentenza ta’ sena [abs.

COLLAGE PASSATEMP 37

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Tisliba tax-xahar bi tliet premjijiet L-ewwel premju: Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd. Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.

1

Mimdudin> 8. Feta[ [alqu u qal xi [a;a (7) 9. Oppost, bil-maqlub (9) 13. Il-katina tal-arlo;; tal-but (5) 14. Isem l-ex Prim Ministru u President Emeritus ta’ Malta (5) 15. TAT-TARF (Anagramma) – i//attjajt (7) 16. Mill-ba[ar jinqabdu u dari

10

17.

16

18.

20.

22.

23.

25.

27.

30.

31.

32.

35.

36.

37.

39.

41.

42.

43.

44.

kont issibhom fuq skrivanija (7) Re/ipjent tal-metall li fih jitg[alla mis[un g[all-kafè (5) Bini g[oli b[al fortizza li mhux lakemm jitwaqqa’ (5) Issa kwa]i sar il-[in (5) Ma ja[rablu xejn minn ta[t g[ajnejh (6) Dik tal-Isqof hi sagrament tal-konferma tan-Nisrani fil-Fidi Kattolika (6) Mixja ]g[ira ta’ ]ew; passi? (7) Dawn ji;u bl-eluf ifittxu lklima tag[na (7) Kap ta’ kulle;; (6) Mhux qieg[ed kif jixtieq laktar g[ax g[andu xi jdejqu (6) Ma bqajtx hawn (5) Dawn jinbnew biex wie[ed jistkenn ta[thom mix-xita (5) Annimali, imma ng[idu li huma vapuri tad-de]ert (5) Dak li rrid nag[mel qabel nispara, inkella ma nolqotx (7) Nitfag[lu fuqu mis[un jag[li (7) Sog[ob bih [afna minn dnubietu (5) Ikkmanda waqt li dorna mod ie[or? (5) It-tifel fost it-tlieta li lilhom dehret il-Madonna ta’ Fatima (9) Tgerrex l-g[asafar (7)

Weqfin> 1. Laqxa tal-injam li tid[ollok ta[t il-;ilda (6) 2. Jo[ro; darba fil-bidu ta’ kull sena (8) 3. Tabib tal-annimali (11) 4. Ian b’xi mod, wara lPunent, jurina kewkba li tidher filg[axija (9) 5. Tajjeb tal-fenek (7) 6. Dawn i]ommu mat-tim tag[hom (10) 7. Tg[ajjatha jekk taqla’ daqqa (4) 10. Deher i]jed fuq l-o[rajn (6) 11. Jafu jmorru man-nies g[ax

g[andhom manjieri tajba (7) 12. Ti;i fl-ewwel tas-sena u forsi taqla’ xi [a;a tal-flus!

(6) 19. G[add ta’ fosos ]g[ar imdawrin fit-tond qishom

2

3

4

8

5

6

7

9

11

13

12

14

15

17

1

20

2

18

22

19

23

24

25

26

27

28

29

1

30

3

32

33

34

35

36

39

40

43

21.

24.

26.

28.

29.

30.

32.

33.

34.

38.

40.

warda ]g[ira ingastati f’/urkett (7) Pulizija ta’ dari (7) E]ilju (11) Tixjir ta’ mejt (10) Tke//ija mix-xirka talknisja kattolika (9) Din g[as-ser[an tar-ras fuq sodda (7) B[al [a;a li ssir ta’ kuljum (6) Titnawwar (8) Bi//a g[odda fina b’ponta tal-azzar li biha ttaqqab (6) Jinkiser jekk jaqa’ g[alkemm jista’ jsir ktieb tal-moda (7) Din rat mod ie[or ladarba saru jafuha sew issa (6) Il-kobra, pere]empju (4)

37

1

4

38

42

44

Soluzzjoni tat-Tisliba tax-Xahar ta’ Awwissu Mimdudin> 8. Kapital; 9. Misterju]; 13. Rotot; 14. Borok; 15. Fattart; 16.

Tba[ba[; 17. Matta; 18. A[dar; 20. I/ken; 22. }erniq; 23.

Biswit; 25. {erqana; 27. Milanes; 30. Aljoli; 31. Rimors; 32.

Vitor; 35. {abib; 36. Retti; 37. Ur;enti; 39. Rakkont; 41.

Jitma’; 42. Tapit; 43. Nit[an]er; 44. Djalett.

Weqfin> 1. Qastna; 2. Miktubin; 3. Qalbu [a]ina; 4. Biskuttin; 5.

Stuffat; 6. Frattarija; 7. Xuxa; 10. Dritti; 11. Premura; 12.

Stirat; 19. Dewwejt; 21. Ktejjeb; 24. Missjunarju; 26. Qaleb mo[[u; 28. Nistejqer; 29. Modista; 30. A[[ari; 32. Ve;etali; 33. Rkibtu; 34. Kretini; 38. Neputi; 40. Knis.

Ir-rebbie˙a tat-Tisliba ta’ Awwissu 1. Hamper bi prodotti ta’

Foster Clark: Doris Borg, 36, Triq Lanzon, {al Tarxien.

2. Kaxxa nbid Vignè d’Or: Frank Pace, 25, ‘Siddartha, Triq i]}ekkuk, {al Balzan.

3. Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons: Rowena Scicluna, 14, Triq F. Ebejer, LIbra;.

E. CALLEJA & SONS LTD. 31, BISHOP LABINI STREET, B’KARA BKR 05, MALTA TEL. 21447448#9 FAX> 21496507 E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

38 Avvi]i PN

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Avvi]i Partit Nazzjonalista AVVI}I POLITI?I

VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Diskussjoni Politika, illum il{add, 30 ta’ Settembru fl-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN Santa Lu/ija.

Kelliema Victor Scerri, Carm Mifsud Bonnici u l-Vi/i Prim Ministru u Vi/i Kap tal-PN Tonio Borg. Wara jkun hemm bibita.

CAROLINE GALEA. Il{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Diskussjoni Politika, il-:img[a, 5 ta’ Ottubru fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta’ {al Tarxien. Mistiedna spe/jali lMinistru Chris Said u l-President tal-E]ekuttiv tal-PN Marthese Portelli. Wara d-diskussjoni se jkun hemm bibita.

AVVI}I SO?JALI

GEORGE PULLICINO. Il{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Kun/ert, illum il{add, fis-7.30 p.m. fis-Sala tasSale]jani, Tas-Sliema. Prezz €8 u g[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 2 ta’ Ottubru.

Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 2 ta’ Ottubru fil-Buskett Roadhouse, ilBuskett. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 99995742 jew 99490826.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 4 ta’ Ottubru fit-8.30 a.m. f’Villa Arrigo. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Fenkata, is-Sibt, 6 ta’ Ottubru fit8 p.m. fil-Barri Restaurant, lIm;arr. Prezz €16.50 u g[allbookings /emplu 79459227 jew 99468624.

ROBERT CUTAJAR. Il{bieb ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 9 ta’ Ottubru fid-9.15 a.m. fil-Bingo Hall, Bu;ibba. Prezz €7. Biljetti jinkisbu mill-Uffi//ji PN tal-Mellie[a, San Pawl ilBa[ar u n-Naxxar, b’SMS lil 79262101 jew b’email lil robertcutajar72@gmail.com.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 11 ta’ Ottubru fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 27327302 jew 79927302.

ROBERT ARRIGO. Il{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw kun/ert mill-Pusè u l-band tieg[u, il-{amis, 11 ta’ Ottubru fit-Teatru tas-Sale]jani, Tas-Sliema. Prezz €6 u l-biljetti jinxtraw mill-uffi//ji jew /emplu 23285000.

TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Get Together, is-Sibt, 13 ta’ Ottubru f’MonteKristo Estates, {al Farru;. Prezz €5 u g[allbiljetti /emplu 99995742 jew 99490826.

MARIO DE MARCO. Il{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 16 ta’ Ottubru fil-Buskett Roadhouse, il-Buskett. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 16 ta’ Ottubru fid-9.30 a.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €5.50 u g[all-biljetti /emplu 99449189.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Breakfast u Tombla, l-Erbg[a, 17 ta’ Ottubru fl-10 a.m. fillukanda Soreda, il-Qawra. Prezz €10 u g[all-bookings /empel 79459227 jew 99468624.

AVVI}I O{RA

IN-NAXXAR. Il-Kumitat Sezzjonali qed jilqa’ l-offerti g[all-kiri tal-bar. Ikun ta’ vanta;; g[al dawk l-applikanti li joffru li jift[u l-bar filg[odu wkoll. Kull min hu nteressat g[andu ji;bor il-formoli u lkundizzjonijiet billi j/empel 79628370. L-applikazzjoni g[andha tintbag[at lil Uffi//ju PN Naxxar, Dar id-9 ta’ Mejju 1987, Vjal ix-Xog[ol, Naxxar.

L-applikazzjonijiet jintlaqg[u sal-;img[a, 12 ta’ Ottubru fis-6 p.m. Il-kumitat i]omm id-dritt li jirifjutta kwalunkwe offerta, anke l-aktar wa[da vanta;;ju]a.

Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizza Coffee Morning nhar l-Erbg[a 10 ta’ Ottubru f’Villa Arrigo.

Prezz> €5.50.

G[all-booking kellmu lill-helpers tas-soltu jew /emplu 99473932 jew 79603401.

Mistieden spe/jali l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi.

39

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

SPORT RUGBY

Reb[a kbira g[al Malta

Malta kisbet reb[a kbira firRugby League, l-akbar reb[a fl-istorja tag[ha kontra avversarji Ewropej meta g[elbet lid-Danimarka, 74-12, fil-Gentoffe Stadium ta’ Copenhagen, ilbiera[.

It-tim Malti kompla jattakka wara li anki kien bena vanta;; ta’ 26-6, fejn il-kow/ Anthony Micallef qal li kienet prestazzjoni kbira u kollettiva biex finalment jista’ jg[id li kienet prattikament wirja ming[ajr ]balji.

L-istilla ta’ Bradford Bulls Jarrod Sammut re;a’ kien fi klassi g[alih, waqt li Shawn Gilmour kien mag[]ul b[ala lplayer tal-log[ba hekk kif Malta reb[et id-Dove men+ care International Series g[all2012.

Malta kienet ukoll reb[et lewwel leg minn din is-series li kienet intlag[bet f’Malta f’:unju 24-12.

Il-goal bir-ras ta’ Ferdinando Apap ta’ Mosta kontra Floriana (Ritratti> Martin Agius)

BOV PREMIER

Sliema u Mosta ma’ ta’ fuq Sliema u Mosta komplew i]ommu l-pass mat-timijiet ta’ fuq fil-BOV Premier meta lbiera[ re[bu l-partiti rispettivi tag[hom.

Sliema g[elbu bit-tbatija lil Rabat Ajax, 2-0, bil-goals jiskorjawhom fl-a[[ar 10 minuti meta Rabat kienu sabu ru[hom bi player anqas. G[al Sliema spikkaw l-akkwisti l;odda li huma ppre]entaw jum biss qabel, hekk kif kien l-attakkant ta’ 22 sena, Luigi Ruggero, li skorja ]-]ew; goals tag[hom.

Fil-partita l-o[ra, Mosta komplew bis-serje po]ittiva meta g[elbu l-isfida ta’ Floriana, 3-1, b’]ew; goals kmieni fil-partita li wittew ittriq g[al din ir-reb[a. Minn dan ir-ri]ultat gawdew ukoll

Kif Jinsabu Valletta Hibernians Birkirkara Mosta Sliema W Floriana Tarxien R Qormi {amrun S Balzan Rabat A Melita

Ri]ultati lokali

L R D T F K Pt 5 5 5 6 6 6 5 6 6 6 6 6

5 5 4 4 3 2 2 2

0 0 20 4 15 0 0 16 7 15 0 1 12 4 12 0 2 16 10 12 1 2 10 8 10 2 2 9 9 8 1 2 7 6 7 0 4 8 14 6 1 3 2 10 17 6 1 1 4 9 13 4 0 1 5 3 14 1 0 1 5 6 20 1

Premier

Gudja Utd v Dingli S. St. Andrew’s v Lija A.

3-2 0-3

Si;;iewi v }ebbu; R. St. George’s v Sta Venera St. Patrick v M;arr Utd Fgura Utd v Pembroke Mellie[a v Msida

1-2 2-2 3-0 2-4 1-6

Ta’ :iorni W. v Senglea G.

1-2

Valletta SP v Tarxien

4-0

II Div.

Sliema, li issa qab]u lil Floriana fil-klassifika.

F’din il-partita, i]-]ew; timijiet spi//aw jilag[bu b’g[axar players.

Il-kampjonat Premier ikompli llum bil-partita Tarxien R v Birkrikara, u warajhom l-isfida diretta bejn il-leaders, Valletta, u Hibernians.

SWAN RBMC K#F Supercup II Div.

Fleur de Lys v Cospicua D. 0-1 Marsaxlokk v G[arg[ur B. 2-1 Mqabba v Ba[rija 1-2 S. :wann K. v Birkirkara JRS 1-0

ISA Portanier Supercup

Ara pa;na 47

G]ira Utd FC ji/[du kull akku]a bla ri]erva li xi uffi/jali talklabb personalment jew permezz ta’ terza persuna avvi/inaw xi players jew persuna o[ra mit-tim ta’ Naxxar biex jikkorrompuhom.

Il-kumitat i]id li l-ebda membru tal-Kumitat jew player tat-tim tieg[u ma kien interrogat mill-pulizija fuq ilka].

0-2 3-1

I Div.

ALLEGAT KA} TA’ KORRUZZJONI

Il-Kumitat ta’ G]ira United fi stqarrija g[all-istampa /a[ad bla ri]erva dak li kien irrappurtat f’sessjoni talmedia li l-log[ba tal-:img[a 28 ta’ Settembru bejn Naxxar Lions u G]ira United allegatament kien hemm involuta fiha xi forma ta’ korruzzjoni.

Il-Kumitat ta’ G]ira ji/[ad

Rabat A. v Sliema Mosta v Floriana

Fi stqarrija ffirmata misSegretarju Tyron Demanuele, G]ira Utd qed jitolbu lillPulizija u lill-Integrity Officer tal-MFA biex jekk hemm li/ken dubju li xi [add minn G]ira Utd FC kellu x’jaqsam ma’ dawn l-allegazzjonijiet, dawn g[andhom jibag[tu g[al din il-persuna jew persuni mill-aktar fis.

L-istqarrija ttemm tg[id li l-kumitat tal-G]ira jixtieq jg[in minn kull g[an biex jekk hemm ka] ta’ attentat ta’ korruzzjoni, dan jo[ro; fil-bera[ [alli min hu [ati jie[u dak li [aqqu, imma lkumitat jinsab iddisjpa/ut u rrabjat li isem il-klabb qed ji;i m[amme; b’dan ilmod.

Methode v Seifert

1-0

Qala S. v }ebbu; R. G[arb R. v Munxar F.

1-2 1-2

La Salle v Aloysians }

14-10

La Salle v Aloysians VT

18-13

Luxol v Loyola Athleta v Qormi Athleta v Luxol Loyola v Qormi

35-46 48-33 44-57 57-23

Depiro v Hibs

50-44

GFA II Div.

HANDBALL Supercup (N) Supercup (I)

BASSKETBALL St. James H. T’ment Grupp A

Grupp B

40 Sport

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

REPLAY ILLEJLA FID- 9.35PM

Diskussjoni dwar il-partitissima Hibs v Valletta

Wara li Valletta nhar it-Tnejn li g[adda ;abu fixxejn lil {amrun Spartans, i/-Champions renjanti fi tmiem il-;img[a jaffrontaw lil wie[ed mittimijiet sfidanti g[ar-reb[ tal-kampjonat Hibernians, f’partita li se tara wkoll lill-eks kow/ ta’ Hibernians Mark Miller ja[seb kif se jeg[leb tim li mieg[u fil-passat reba[ diversi unuri.

Replay se jiddiskuti u janalizza din il-partita fid-dettal. Fl-istudio se jkun hemm il-Vi/i President ta’ Valletta, Alexander Fenech kif ukoll it-tim Manager ta’ Hibernians Robert Micallef.

Ma tonqosx ukoll [arsa lejn il-partiti l-o[ra minn din il-;urnata tal-Kampjonat. Flimkien ma’ Hugh Caruana u Konrad Sultana, mistiedna o[ra fil-programm Clive Mizzi kow/

ta’ Tarxien Rainbows u Firas Aboulezz, lattakkant Libani] ta’ Mosta.

Bi pre]entazzjoni ta’ Christian Micallef u lpre]entatri/i l-;dida Joanna Camilleri, b[as-soltu ma jonqsux diversi stejjer interessanti mir-rubrika ‘Rajna u Smajna’, kif ukoll diversi filmati mixxena internazzjonali b’differenza.

Kul[add hu mistieden jag[ti l-opinjoni tieg[u permezz tal-email fuq replay@nettv.com.mt jew permezz tal-SMS fuq 50617092. Replay g[andu direzzjoni ta’ Clayton Tanti Gregoraci, mg[ejjun mill-grafika ta’ Simon Borda, bi produzzjoni ta’ Gorg Micallef, Christian Micallef, Roderick Vella, Matthew Paris, Kris Scicluna u Jacob Micallef.

Alan Curbishley (lemin) wie[ed mill-aktar kow/is ta’ esperjenza fil-futol Ingli] b’aktar minn 700 partita fl-og[la livell

SPORT EXTRA LLUM FIL-5 P.M.

Alan Curbishley intervistat fl-ewwel programm Mil-lum fuq NetTV jing[ata bidu g[al edizzjoni o[ra ta’ Sport Extra. Din se tkun it-13 il-sena li Sport Extra se j]omm lappuntament mad-dilettanti tal-isport lokali b’[arsa dwar dak li aktar minn 40 asso/jazzjoni tal-isport lokali jorganizzaw matul l-ista;un 2012-2013.

Bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli fl-ewwel programm f’din l-iskeda, se ssir anali]i dwar dak li wettqu l-atleti Maltin flOlimpjadi ta’ Londra fejn u[ud mill-atleti li [adu sehem fosthom William Chetcuti, Diane Borg, Rachid Chouhal u Nikki Muscat se jkunu mistiedna filprogramm.

Mistiedna o[ra huma Anthony DeBono u Maurice Zammit li kienu strumentali fit-twaqqif tal-Malta Lawn

Bowls Federation u dwar ilKampjonati tad-Dinja li se jsiru f’?ipru x-xahar iddie[el.

Fil-programm, minbarra servizzi dwar dak li qed ise[[ fix-xena tal-isport lokali b’enfa]i dwar parte/ipazzjoni internazzjonali fil-programm jixxandru bosta servizzi esklussivi marbuta malorganizazzjoni ta’ avvenimenti internazzjonali fi [dan il-federazzjonijiet internazzjonali.

Se tkompli s-serje ta’ intervisti esklussivi fejn flewwel programm ser tixxandar intervista ma’ Alan Curbishley, wie[ed millaktar kow/is ta’ esperjenza fil-futol Ingli] b’aktar minn 700 partita fl-og[la livell.

Il-programm g[andu direzzjoni ta’ Clayton Tanti Gregoraci b’munta;; tasservizzi minn Bernard Vella u grafika ta’ Simon Borda.

Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali – 3 p.m. Prem.

Tarxien R. v Birkirkara, 5 p.m. Prem. Valletta v Hibernians.

Vic. Tedesco St. - 3 p.m. I Div. Mqabba v Vittoriosa S., 5.15 p.m. I Div. Pieta` H. v Zejtun C. Centenary Stadium – 2 p.m. III Div. Mtarfa v Mdina K., 4 p.m. III Div. Kalkara v Xg[ajra T., 6 p.m. III Div. Ta’ Xbiex v Sirens Sirens Grd - 3 p.m. III Div. Senglea A. v Sta Lu/ija, 5.15 p.m. III Div. Luqa SA v G[axaq Luxol St. - 3 p.m. III Div. Swieqi Utd v Marsa, 5.15 p.m. III Div. Qrendi v Marsaskala

GFA Sannat Grd - 3 p.m. I Div.

SK Victoria W. v Xewkija T., 5.15 p.m. I Div. Xag[ra Utd v Ker/em A.

SPARAR Bidnija – 10 a.m. Sparatura

Trap g[all-Vivendo Group

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.40 p.m.

Programm s[i[ ta’ Ti;rijiet fejn jibdew il-Heats talPremier g[al-Kampjonat Cassar Fuels

BASKETBALL Universita` - Pre-season

T’ment Nisa: 9.30 a.m. Hibs v Starlites, 11 a.m. 3rd v 3rd, 12.30 p.m. Rebbie[a 1 v Rebbie[ 2, 2 p.m. Rebbie[ 2 v Rebbie[ 1, 3.30 p.m. St.

Sport 41

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Lija jissorprendu u jitilg[u l-ewwel ST. ANDREWS ..……….. 0 LIJA A. .………………… 3

Lija Athletics [asdu lillavversarji St. Andrew’s fejn kisbu reb[a sorpri]a li po;;iethom fl-ewwel post tal-klassifika flimkien ma’ Marsaxlokk. Minkejja li rri]ultat hu wie[ed sorprendenti ]gur li Lija ma serqu xejn g[aliex kien jimmeritahom dan is-su//ess wara wirja mill-aqwa.

Lija skorjaw goal kmieni u kkontrollaw tajjeb il-log[ba biex fil-bidu tat-tieni taqsima skorjaw ]ew; goals fi spazju ta’ ftit minuti, biex qatlu g[al kollox it-tamiet tas-Saints.

Ige u Erjon Beu kellhom log[ba mill-aqwa g[arrebbie[a fejn kellhom sehem fl-azzjonijiet importanti tatteam.

G[al St. Andrew’s [asda wara ]ew; reb[iet konsekuttivi. Is-Saints ilbiera[ qatt ma da[lu fillog[ba u lejn it-tmiem iridu jirringrazzjaw lil Towns li ma sofrewx ukoll telfa iktar umiljanti.

Lija dehru a[jar fl-ewwel minuti, u l-vanta;; tag[hom wara tmien minuti ma kienx sorpri]a. Kien Ige li beda lazzjoni li qassam lejn ANTOINE SACCO, li da[al tajjeb, dar mal-goalkeeper avversarju u minkejja li ssikkat xorta xe[et fix-xibka.

Wara din l-azzjoni kienet mistennija reazzjoni ta’ St. Andrew’s, li veru nxte[tu flattakk, i]da kienu neqsin mill-ideat. Fil-fatt ilgoalkeeper ta’ Lija, Bonnici, prattikament ma kellux x’jag[mel.

Lija bdew isibu spazju g[all-kontrattakki tag[hom, li ma kinux frekwenti, i]da l-ftit li tellg[u kienu perikolu]i.

Fit-32 minuta Lija resqu vi/in li jiskorjaw it-tieni goal meta Beppe Antignolo g[adda tajjeb fuq il-lemin u l-krossshot tieg[u kien salvat parzjalment minn Towns, i]da Erjon Beu naqas li jikkonkludi minn qag[da tajba.

Fit-42 minuta Erjon Beu mill-;did protagonist meta ipprova xutt sabi[ minn barra l-kaxxa, bil-ballun ja[bat mal-mimduda. Fl-a[[ar minuta tal-ewwel taqsima St. Andrew’s kellhom l-unika u l-isba[ azzjoni tag[hom meta Rumen Kerekov venven xutt sabi[ minn tarf il-kaxxa, i]da Bonnici kien ferm attent u dawwar f’korner b’diffikultà.

Kif bdiet it-tieni taqsima inizjattiva ta’ Ige, li pprova xutt minn barra l-kaxxa, li g[adda j[akkek ma’ sieq illasta. Kien is-sinjal tat-tieni goal ta’ Lija li wasal minuta

Azzjoni bejn Gudja u Dingli li l-United reb[u 3-2 u komplew bil-mument po]ittiv tag[hom (Ritratt> Martin Agius)

wara. Kien goal mill-isba[ ta’ ERJON BEU li skorja goal tal-istampi minn tarf il-kaxxa.

St Andrew’s b[al donnhom stenb[u min-nag[sa [elwa u kienu sfortunati minuta wara, meta minn xog[ol tajjeb ta’ Joseph Farrugia kien Kerekov li b’daqqa ta’ ras laqat ilmimduda.

Fil-51 minuta Lija skorjaw it-tielet goal. G[al darb’o[ra Beu protagonista b’[arba mill-aqwa fuq ix-xellug u kross fil-baxx lejn ANTOINE SACCO, li minn ]ew; passi bog[od spara fis-saqaf taxxibka.

St. Andrews xe[tu kollox fl-attakk, i]da kienu konfu]i fl-ideat u Lija amminstraw tajjeb il-log[ba u setg[u g[amluhom erbg[a fis-76 minuta meta Ige ]marka lissostitut Severino, li kien im/a[[ad minn Towns.

St. Andrew’s temmew ukoll il-log[ba b’g[axar plejers meta fil-[in mi]jud tke//a William Camilleri.

St. Andrew’s – M. Towns, N. Chetcuti, L. Cesareo, W. Camilleri, B. Said, S. Kadri (M. Desira Buttigieg 53min) , J. Farrugia, A. Amato (J. Briscoe White 53min), N. Vella Petroni (M. Hyzler 72min), R. Kerekov, T. Grozev Lija A – L. Bonnici, T. Fleri Soler, C. Giordmaina, M. Fleri Soler, D. Scerri, E. Beu (D. Vukovic 90min), E. Briffa, A. Scicluna, B. Antignolo (B. Camilleri 75min), A. Ige, A. Sacco (R. Sevmin) Referee – Alan Mario Sant

It-tieni reb[a g[al Gudja GUDJA U …………...…… 3 DINGLI S. ………..……… 2

Wara r-reb[a sorpri]a fuq Vittoriosa l-;img[a l-o[ra, Gudja United g[elbu lil Dingli Swallows, 3-1 biex kisbu ttieni reb[a konsekuttiva.

G[all-kuntraraju g[al Dingli Swallows, din kienet it-tielet telfa konsekuttiva u t-team immexxi minn Robert Magro jidher li se jkollu problemi kbar f’dan l-ista;un.

Ir-reb[a kienet meritata g[aliex Gudja kienu superjuri, spe/jalment fit-tieni taqsima, li huma g[amlu l-[in kollu flattakk.

Il-log[ba li bdiet f’xemx ti]re; u s[ana tremenda, ftit li xejn offriet spettaklu, bi]]ew; na[at ftit li xejn juru ideat quddiem il-lasta avversarja. Gudju friski mirreb[a fuq Vittoriosa bdew juru xi [a;a a[jar millavversarji u resqu qrib b’daqqa ta’ ras ta’ Kiril Aleksandrov minn azzjoni ta’ free-kick.

Dingli kellhom avversarju familjari fid-difi]a fejn sabu lill-eks plejer tag[hom, Francis Owusu, li ddebutta kontra l-eks team tieg[u. Lewwel xutt ta’ Dingli wasal f’nofs it-taqsima permezz ta’ Kurt Formosa.

Fil-25 minuta azzjoni tajba ta’ Dingli bi kross ta’ Etienne Farrugia lejn Senior David, li bir-ras impenja lil Xerxen. }ew; minuti wara, risposta ta’ Gudja b’xutt fil-baxx ta’ Ryan Sell imur barra.

Il-log[ba bdiet issir iktar movimentata u l-goalkeeper

ta’ Gudja, Xerxen, salva xutt qawwi ta’ Rio Micalef. Fid-29 minuta Gudja ferm vi/in li jift[u l-iskor meta Karl Azzopardi da[al tajjeb filkaxxa u qassam lejn Aleksandrov, li d-daqqa tarras tieg[u mill-vi/in kienet salvata b’diffikultà minn Farrugia.

Fil-31 Gudja marru filvanta;; meta minn free-kick mog[ti minn Kurtusic, kien Aleksandrov li kompla bir-ras lejn RYAN SELL, li millvi/in ma ]baljax. Ir-reazzjoni ta’ Dingli kienet wa[da immedjata u effettiva g[aliex tliet minuti wara kisbu l-goal tad-draw.

Free-kick ta’ Formosa lejn Senior David li bir-ras kompla lejn EVAIR GRECH, li b’daqqa ta’ ras o[ra mill-vi/in g[eleb lil Xerxen. E]att qabel intemmet l-ewwel taqsima, azzjoni tajba ta’ Dingli mibdija minn Senior David, li qassam lejn Kurt Pace, li minn qag[da angolata ra x-xutt tieg[u mblukkat minn Xerxen.

Seba’ minuti mill-ftu[ tattieni taqsima, Gudja mill-;did fil-vanta;; meta Peter Paul Sammut twaqqa’ fil-kaxxa minn Rio Micallef, u mill[dax-il metru IVAN KURTUSIC ma ]baljax. Din id-darba ma kienx hemm reazzjoni min-na[a ta’ Dingli u kienu iktar Gudja li resqu qrib it-tielet goal.

Fl-64 minuta, il-goalkeeper ta’ Dingli salva b’diffikultà xutt angolat ta’ Karl Azzopardi. Kwarta mittmiem, Gudja g[alqu l-log[ba

Kif Jinsabu

Lija A. Marsaxlokk Pietà H. St. Andrews Gudja U. Naxxar L. Vittoriosa S. }ejtun C. G]ira U. Mqabba Bir]ebbu;a SP Dingli S.

L R D T F K Pt 3 3 2 3 3 3 2 2 3 2 3 3

2 1 0 6 2 7 2 1 0 5 2 7 2 0 0 10 2 6 2 0 1 7 7 6 2 0 1 7 6 6 1 1 1 4 5 4 1 0 1 4 3 3 1 1 0 1 0 4 0 1 2 5 9 0 0 1 1 4 5 1 0 0 3 1 6 0 0 0 3 4 11 0

meta Peter Paul Sammut kellu azzjoni o[ra tajba u qassam lejn KIRIL ALEKSANDROV li b’xutt mill-isba[ spara lballun fir-rokna ta’ fuq taxxibka.

Gudja komplew jinsistu u Karl Azzopardi g[al ftit ma skorjawx ir-raba’ goal i]da kien im/a[[ad minn save brillanti ta’ Farrugia. }ew; minuti mit-tmiem Dingli g[amlu l-iskor iktar rispettabbli meta minn azzjoni ta’ korner kien EVAIR GRECH li skorja mill-vi/in.

Fil-ftit [in li kien baqa’ Dingli g[amlu sforz iddisprat, i]da kien tard wisq.

Gudja Utd – M. Xerxen, E. Bugeja, A. Abela, F. Owusu, R. Buhagiar, K. Polidano (K. Bonello 61min), I. Kurtusic, R. Sell (D. Bonnici 88min), K. Azzopardi, K. Aleksandrov, P.P. Sammut (G. Chircop 83min) Dingli S – J. Farrugia, K. Pace (R. Vella 46min), R. Briffa, R. Micallef, B. Guga, L. Konda, K. Formosa, S. David, E. Farrugia, E. Grech, L. Micallef (D. Cilia 63min) Referee – Fiodor Zammit

42

Sport

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

}g[a]ag[ Maltin fil-Eurocamp 2012 Erba’ ]g[a]ag[ mill-akkademja tat-tfajliet u l-;ivintur tal-MFA, Owen Amato, Joseph Mbong, Emily Pace u Rachelle Borg irrappre]entaw lil Malta waqt ilEurocamp 2012 li sar f’Wroclaw fil-Polonja dan l-a[[ar. Ilparte/ipanti kienu akkumpanjati minn Joe Mallia, Segretarju talkow/is u l-i]vilupp tal-Edukazzjoni fi [dan i/-/entru tekniku tal-MFA li kien kap tad-delegazzjoni.

F’dan l-avveniment li kien organizzat mill-UEFA u l-Unjoni Ewropeja attendew 250 parte/ipant minn 53 Federazzjoni tal-UEFA. Il-programm kien jikkonsisti f’workshop ta’ erbat’ijiem li kien jinvolvi g[add ta’ su;;etti varji fosthom li wie[ed jiekol ikel tajjeb g[as-sa[[a, integrazzjoni so/jali, rispett u team building. {adu sehem ukoll f’tournament 4-a-side ba]at fuq il-UEFA Street Football.

It-tliet pro;etti tal-football saru fis-sala /entinarja fil-belt Pollakka li hi wkoll meqjusa b[ala wirt mondjali tal-UNESCO. Saru wkoll workshops o[ra g[addelagati li keinu qed jakkumpanjaw lit-tfal.

I]-]g[a]ag[ Maltin li kienu l-Polonja Owen Amato, Joseph Mbong, Emily Pace u Rachelle Borg

Ferguson jidentifika lil Mourinho u Guardiola b[ala s-su//essuri tieg[u Il-manager ta’ Manchester United Alex Ferguson, li g[andu 70 sena, identifika lil ]ew; kandidati li jistg[u jkunu s-su//essuri tieg[u f’Old Trafford.

Ferguson qatt ma kien interessat li jikseb su//ess immedjat u ta’ darba. Dan hu lmod kif irnexxielu jmexxi b’su//ess u kontinwament jibdel it-tim ta’ Manchester United waqt li j]omm l-istess livell g[al dawn l-a[[ar 26 sena.

G[alhekk b[alissa qed ja[seb biex ikun /ert li meta eventwalment jirtira jkollu sehem fid-de/i]joni dwar min se jkun is-su//essur tieg[u.

Jose Mourinho u Pep Guardiola jinsabu f’mo[[ Ferguson g[ax dawn huma luni/i ]ew; kandidati li jistg[u jie[du kariga li hi virtwalment impossibbli. Dawn it-tnejn [admu mal-aqwa ]ew; klabbs fi Spanja u possibbilment anke fl-Ewropa u reb[u kampjonati domesti/i u titli Ewropej.

Jekk ja//erta lil Mourinho jew lil Guardiola, probabbilment tkun l-aktar [a;a importanti li qatt g[amel Ferguson g[all-United g[ax dan ja//erta su//ess u progress u jelimina l-possibbiltà li t-tim jaqta’ lura.

Jekk Mourinho jmexxi lil Man Utd fil-futur din tkun ittieni darba li dan qed ikun ja[dem fl-Ingilterra wara li snin ilu kien [a f’idejh lil Chelsea filwaqt li g[al Guardiola din tkun l-ewwel darba li ja[dem fil-Premier.

Guardiola, f’intervista re/enti qal li g[alissa g[adha ma ;itux il-[ajra li jer;a’ jibda jmexxi xi tim filwaqt li Mourinho, li b[alissa qed imexxi lil Real Madrid, qal li ]gur li fil-futur se jirritorna fl-Ingilterra.

Mourinho sta;un ilu reba[ ilkampjonat ma’ Real imma din is-sena kellu bidu negattiv filLa Liga filwaqt li Guardiola [alla lil Barcelona fi tmiem lista;un li g[adda u [a postu Tito Vilanova.

KAZAKHSTAN

Jordnaw replay u jissospendu r-referee g[al g[omru Il-klabb tal-Kazakhastan, Taraz, hedded li jirtira millPremier League tal-pajji] bi protesta wara li l-FA annullat ir-reb[a li kisbu fi tmiem il-;img[a u ssospendiet ir-referee g[al g[omru.

Il-Federazzjoni ordnat replay tal-log[ba li Taraz reb[u 1-0 kontra Tobol Kostanai u ssospendiet lirreferee Sergei Pasko g[al g[omru min[abba dak li sej[et kontroll mill-aktar ‘biased’.

L-assistent tieg[u Sergei Vasyutin kien sospi] sa tmiem l-ista;un.

“Ir-referees [afna drabi jag[mlu ]balji imma f’dan il-ka] ma kienux biss ]balji.

Kien kontroll ‘biased’ qal kelliem g[all-Federazzjoni, Ismail Bzarov. “Qed nit[abtu biex na//ertaw li l-

football tag[na jkun onest.”

Hu qal li /-charter talFederazzjoni fih klawsola li log[ba ter;a’ tintlag[ab f’ka] li l-uffi/jali ji;u ;udikati li ffavorew xi tim.

Taraz reb[u g[and Tobol Kostanai b’penalty diskutibbli tal-midfielder mis-Senegal Abdulai Diakate e]att qabel ilmistrie[. I]-]ew; na[at kellhom pleyer imke//i u Pasko [assar il-goal taddraw lejn it-tmiem li wassal g[al protesti kbar millpleyers ta’ Tobol.

Bzarov qal li g[addejja wkoll investigazzjoni biex ji;i determinat jekk Pasko kienx qed jiffavorixxi lit-tim b’mod personali jew inkella jekk kienx ;ie mxa[[am, liema ka] g[alhekk ikun iwassal biex jibdew pro/eduri kriminali.

INGILTERRA

Il-filmati juru l-verita - Anton Ferdinand Id-difensur ta’ QPR, Anton Ferdinand tkellem g[allewwel darba sa minn meta John Terry ta’ Chelsea g[adda kummenti razzisti fil-konfront tieg[u.

F’Ottubru li g[adda, wara lpartita bejn QPR u Chelsea Ferdinand akku]a lil Terry b’kummenti razzisti u min[abba f’hekk, dan tne[[a minn captain tat-tim nazzjonali Ingli].

Terry, f’Lulju li g[adda kien deher quddiem ilMa;istrati f’Qorti f’Westminster u ma nstabx [ati.

Minkejja li anke din il;img[a Terry ma nstabx [ati, l-FA issospendietu erba’ partiti u ;ie immultat 120 elf lira sterlina. Jiem qabel ma [are; dan il-verdett Terry [abbar li kien se jirtira mixxena tal-futbol internazzjonali.

“Jekk wie[ed i[ares lejn ilfilmati, juru l-verita` kollha.

Matul dawn l-a[[ar ;img[at

ir/evejt [afna messa;;i ming[and nies li akku]awni b[ala giddieb imma dawn innies kulma jridu jag[mlu hu li j[arsu lejn il-filmati,” qal Ferdinand fuq il-profil elettroniku tieg[u.

Waqt il-konferenza tala[barijiet li saret il-biera[ qabel il-log[ba ta’ Chelsea kontra Arsenal, id-diri;enti ta’ Chelsea irrifjutaw li jwie;bu mistqosijiet relatati malverdett li [adet l-FA dwar Terry.

Gordon Taylor, il-Kap talAsso/jazzjoni tal-Players qal li dan il-ka] dam ma nqata` u konsegwenza t’hekk, ;ab firda bejn il-players. “Dan ilka] dam kwa]i sena u nqata` wara li Suarez u Evra [adu b’idejn xulxin. Ikun a[jar jekk ninsew kollox u nkomplu na[dmu id f’id biex neliminaw ir-razzi]mu,” qal Taylor.

Intant, il-manager ta’ Man Utd, Alex Ferguson qal li jemmen li minkejja li Terry

FUTBOL

Wilshere jirritorna g[al-log[ob Il-midfielder ta’ Arsenal, Jack Wilshere, g[ada se jilg[ab lewwel log[ba tieg[u sa minn meta we;;a’ f’Lulju ta’ sena ilu.

Wilshere se jilg[ab mat-tim ta’ ta[t il-21 sena f’partita ta’ [biberija.

Wilshere kien strumentali g[al Arsenal imma sena ilu kellu problemi fl-g[aksa li wasslu g[al u;ieg[ fl-irkoppa u kellu ji;i operat.

“Li Wilshere se jer;a’ jibda jilg[ab hi a[bar tajba [afna g[alina. Minn dejjem kont nemmen li se jirkupra. Issa jrid joqg[od attent li ma jer;ax iwe;;a” qal il-manager ta’ Arsenal, Arsene Wenger.

irtira mill-futbol internazzjonali, d-difensur tarRed Devils, Rio Ferdinand xorta mhux se jirba[ post mat-tim nazzjonali.

Il-kow/ tat-tim nazzjonali Ingli], Roy Hodgson [alla lil Ferdinand barra mill-iskwadra li [adet sehem fil-Euro 2012.

Dan kien qal li [alla lil Ferdinand barra min[abba ra;unijiet ta’ futbol i]da [afna jemmnu li [alla lil Ferdinand barra biex jevita li jkun hemm tensjoni fid-dressing room g[ax Rio ji;i [u Anton.

“Hodgson idde/ieda li j[alli lil Ferdinand barra u na[seb li se jibqa’ j]omm ma’ dik idde/i]joni. Na[sen li tkun diffi/li g[al Hodgson biex jg[ajjat lil Rio lura fit-tim.

Min-na[a l-o[ra, ma nafx kemm Rio se jirritorna lura,” qal Ferdinand.

Ferdinand, f’intervista ri/enti qal li jekk ikun imsejja[ mat-tim ma jirrifjutax li jer;a’ jilbes ilflokk tat-tim nazzjonali.

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Sport

43

Il-veterinarju ta’ Varenne fuq ]jara f’Malta minn Kenneth Vella

Dottor Pio Iannarelli, ilveterinarju ta]-]iemel le;;endarju Taljan Varenne, se jkun g[al ]jara qasira f’Malta lejn l-a[[ar ta’ Ottubru. Iannarelli jibqa’ strumentali fis-su//essi li kellu “il Capitano” meta ftit tas-snin ilu kien reba[ l-aqwa ti;rijiet fil-kalendarju tat-trott mondjali fosthom il-Prix d’Amerique, l-Elitloppet, ilFinlandja Ajo, il-World Cup Trot u l-Gran Premio Lotteria d’Agnano. {afna jemmnu li s-su//ess li kellu Varenne kien dovut ukoll g[all-kapa/ita` ta’ Iannarelli li hu kkunsidrat fost l-aqwa veterinarji fl-Italja u fid-dinja. Iannarelli se jkun akkumpanjat minn membri tal-familja u matul i]-]jara tieg[u f’pajji]na se jkun ukoll qed jara xi ]wiemel ta’ sidien Maltin. Barra dan se jkun pre]enti wkoll g[al xi laqg[a fil-korsa tal-Marsa. Sidien o[ra Maltin interessati li jiltaqg[u ma’ Dottor Iannarelli jistg[u javvi/inawni personalment.

Kimberley Downs jirba[ fi Franza L-Amerikan ta’ sitt snin, Kimberley Downs, propjeta` tal-jockey Michael Sultana u

Jonathan Borg kellu su//ess ie[or barra minn xtutna. Din id-darba fi Franza, meta filkorsa ta’ Du Marais f’Gabarret reba[ il-Prix des Pyrenees li saret fuq distanza

twila ta’ 2550m. B’kollox disg[a kienu ]-]wiemel li [adu sehem f’din it-ti;rija, b’Kimberley Downs i[alli kollox g[all-a[[ar metri.

Attwalment, Kimberley Downs huma im[arre; minn David Henderson fil-Bel;ju.

Minn meta nxtara missidien Maltin, Kimberley Downs ;era b’kollox f’g[axar ti;rijiet; reba[ sitta f’Malta, wahda fil-Bel;ju u o[ra fi Franza. Ma setax jonqos li fi tmiem it-ti;rija, Borg u Sultana juru s-sodisfazzjon tag[hom g[al dan is-su//ess.

Huma kkonfermaw li ]]iemel se jibqa’ ji;ri filBel;ju u fi Franza fix-xhur li ;ejjin.

Sebastian K jeg[leb lil Commander Crowe Ri/entement, fil-korsa ta’ Aby fl-I]vezja saret ledizzjoni ta’ din is-sena tal-

kompetizzjoni Aby Stora Pris fuq ]ew; heats fuq distanza ta’ mil u fl-eventwalita` li ]]ew; heats jintreb[u minn ]wiemel differenti issir finali bejn i]-]ew; rebbie[a. Fost ittmien ]wiemel miktuba g[al din il-kompetizzjoni kien hemm il-popolari Commander Crowe u Sebastian K b’dan tal-a[[ar jeg[leb lil Commander Crowe darbtejn.

Fl-ewwel heat, misjuq minn Ake Svanstedt, Sebastian K irnexxilu jie[u po]izzjoni tajba sa mill-bidu nett tatti;rija u fl-a[[ar metri

Dottor Pio Iannarelli, veterinarju tal-le;;endarju Varenne li se jkun qed i]ur Malta lejn l-a[[ar ta’ Ottubru.

rnexxilu jikkontrolla lpressjoni ta’ Commander Crowe (Christophe Martens).

Id-Dani]a Mathilde Trojborg (Flemming Jensen) da[let ittielet quddiem Monster Drive (Peter Ingves). Sebastian K kellu medja ta’ 1.10.4” filkilometru.

Fit-tieni heat, l-eluf pre]enti stennew ir-reazzjoni ta’ Commander Crowe, i]da g[al darba o[ra re;a’ kien Svanstedt li b’Sebastian K qassam it-ti;rija b’intelli;enza u qasam il-linja finali l-ewwel f’medja ta’ 1.11.2” fil-kilometru u g[al darba o[ra minn Commander Crowe. Oracle (Stefan Melander) temm it-tielet minn Monster Drive. B’hekk issensiela ta’ reb[iet konsekuttivi li kellu Commander Crowe fl-a[[ar ;img[at twaqqfu minn Sebastian K, li ji;i wkoll iben l-istaljun Fran/i] Korean.

G[al Svanstedt dan kien ittielet su//ess tieg[u fl-Aby Stora Pris.

LOKALI

Jibda l-kampjonat Cassar Fuels Fil korsa tal Marsa se jibda l kampjonat Cassar Fuels g[al -

Tbassir

Sebastian K, b’su//ess importanti dan l-a[[ar fl-I]vezja.

-

-

]wiemel tal-klassi Premier. Dan permezz ta’ erba’ heats fuq distanza qasira ta’ 2140m u li se jag[mlu parti mill-41 laqg[a talista;un fuq disa’ ti;rijiet tat-trott. Mill-heats Premier 24 ]iemel iridu jg[addu g[as-semi finali.

L-ewwel heat tal-klassi Premier se tkun it-tielet ti;rija u tibda fit-2.45pm. Hawn se nsibu 12-il ]iemel li huma Shakira Trot, Magic de Assigny, Nuper, Oscar Mati, Nophenio de Lune, il-]did }vedi] Versace Boko, id-debuttant :ermani] Sultan November, Quick Cape, Maximal Value, Zilver Boko u ]ew; ]wiemel o[ra ;odda. Il-Franciz Oncle Sam u l-:ermani] Superior As. Misjuq minn Tony Demanuele, l-Olandi] Zilver Boko jibda favorit li jie[u t-tmien reb[a tas-sena minn Quick Cape (Julian Farrugia) u Oscar Mati (Rodney Gatt).

11-il ]iemel ie[or jipparte/ipaw fit-tieni heat Premier. Dawn huma Power Night Star, Livi Cantona, Nelson du Val, Noble d’Ete, Night Inlet, Cassius Hall, Gentle Way, Celebrity Photo, Nasko Pride, Veikko Hornline u Nabab du Chatelet. Hawnhekk Power Night Star (Mario Falzon) jibda kwotat ftit aktar millo[rajn.

Min-na[a l-o[ra tnax huma ]-]wiemel miktuba fit-tielet heat.

Dawn huma Arnie Sensation, Energy Launcher, Oscar de la Vallee, Matrix Reloaded, Count Of Life, Naxos de France, il;did Taljan Gjedo’ du Louvre, Op Le Cosseen, Troy Boshoeve, debuttant ie[or }vedi], St Andrew LB, Think Yatzee u Pinekiller. F’din il-heat nistennew taqtieg[a bejn Arnie Sensation (Carmelo Farrugia), Count Of Life (Samuel Bezzina) u Think Yatzee (Clint Vassallo).

Mir-raba’ u l-a[[ar heat ikunu mag[rufa l-a[[ar sitt semi finalisti. Hawn se ji;ru Max d’Avignere, Major Chaleonnais, Joker de Choisel, Ouragan du Crouay, Quipo de Billeron, Label Chouan, Mont Cenis Honey, Narval d’Ecajuel, Bonus Kall, Candy Fantasy u Target Player. F’idejn Charlo Debono, Major Chaleonnais jibda favorit li jie[u t-tieni reb[a konsekuttiva minn Label Chouan (David Ellul) u Ouragan d’Any (Frans Gauci).

L-ewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-2pm.

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2640m. Win – Loulou de la Rose.

Place – Kulls Nero, Nox Blue.

II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2640m. Win – Icare de Jemma. Place – Nolan Streamline, Vera LH. III Ti;rija. Klassi Silver. Dist 2640m. Win – Orage d’Urzy. Place – Soren Sufflor, Orage du Pont.

IV Ti;rija. Heat Kampjonat Cassar Fuels. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Zilver Boko. Place – Quick Cape, Shakira Trot.

V Ti;rija. Heat Kampjonat Cassar Fuels. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Power Nisht Star. Place – Livi Cantona, Gentle Way. VI Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Ygor Of Pass. Place – Oscar du Meu, Netter Williams.

VII Ti;rija. Heat Kampjonat Cassar Fuels. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Think Yatzee. Place – Arnie Sensation, Count Of Life.

VIII Ti;rija. Heat Kampjonat Cassar Fuels. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Major Chaleonnais. Place – Ouragan d’Any, Label Chouan.

IX Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Onwards Star. Place – Daring Daylight, Darco As.

44 Sport

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

BUNDESLIGA

Bayern i]ommu punti massimi b’goals lejn it-tmiem Il-leaders tal-Bundesliga, Bayern Munich, [allew kollox g[all-a[[ar biex g[elbu lil Werder Bremen 2-0 b’goals minn Luiz Gustavo u Mario Mandzukic hekk kif tawlu lbidu perfett li kellhom g[al dan l-ista;un g[al sitt reb[iet minn sitt partiti.

Il-Bra]iljan Gustavo skorja b’xutt minn 18-il metru fil-81 minuta u Mandzukic skorja ssitt goal tieg[u dan l-ista;un ]ew; minuti wara, biex issa Bayern g[andhom 18-il punt, [amsa aktar minn Eintracht Frankfurt, li jilqg[u lil Freriburg illum.

I/-Champions, Borussia Dormtund, ;abu fix-xejn lisfida ta’ Borussia Moenchengladbach u reb[ulhom 5-0 b’goals minn Reus (2), Subotic, Gundogan u Blaszczykowski.

Hoffenhaim ma[suda millin/ident ikrah bil-karozza talmidfielder Boris Vukcevic – li jinsab f’koma artifi/jali u filperiklu tal-mewt – [adu punt kull wie[ed fi draw ming[ajr goals kontra Augsburg.

Il-partitarji kellhom banner b’isem il-player ta’ 22 sena waqt li Hoffenheim ing[ataw l-g[a]la li jipposponu lpartita; imma wara li kkonsultaw mal-;enituri talplayer idde/idew li l-log[ba tintlag[ab.

“Kienet log[ba normali. Irri]ultat mhux importanti. Ridt nara lit-tim jissielet g[al Boris, u dak hu li rajt,” qal ilkow/ Markus Babbel.

Fil-jum li fih i//elebraw il125 sena mit-twaqqif tag[hom, Hamburg SV reb[u 1-0 fid-derby kontra Hanover 96, b’Rafael van der Vaart ji]marka lil Artjoms Rudnevs g[at-tieni goal tieg[u f’]ew; partiti.

Wara bidu [a]in dan lista;un, Hamburg issa telg[u fl-10 post bit-tieni reb[a fi tliet partiti.

Bayern Leverkusen komplew bil-forma tajba tag[hom u reb[u 2-0 kontra ttim promoss ta’ Greugher Fuerth, b’Sidney Sam jiskorja darbtejn.

VfB Stuttgart inqalg[u mill-

Ri]ultati

Nuremberg V VfB Stuttgart 0-2 B. Leverkusen V Greuther F. 2-0 B. Dortmund . M’gladbach 5-0 Hamburg SV V Hanover 96 1-0 Hoffenheim V FC Augsburg 0-0 W. Bremen V B. Munich 0-2 F. Dusseldorf V Schalke 04 0-2 Illum E. Frankfurt v Freiburg Wolfsburg v Mainz Kif Jinsabu L R D T F K Pt B. Munich E. Frankfurt B. Dortmund Schalke 04 Hanover 96 F. Duesseldorf B. Leverkusen W. Bremen Hoffenheim Hamburg SV Nuremberg B. M’gladbach Freiburg Wolfsburg Stuttgart Mainz Greuther F. Augsburg

6 5 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 5 5 6 5 6 6

6 4 3 3 3 2 3 2 2 2 2

0 0 1 0 2 1 2 1 1 2 4 0 1 2 1 3 1 3 1 3 1 3 1 3 2 1 2 2 1 2 2 1 2 3 1 1 3 1 1 4 0 2 4

19 14 16 12 14

2 18 7 13 8 11 7 11 9 10 6 2 10 9 7 10 9 10 7 10 12 7 8 10 7 7 11 7 7 12 6 7 8 5 2 8 5 5 12 5 4 8 4 2 10 4 2 10 2

a[[ar post tal-klassifika blewwel reb[a tag[hom 2-0 g[and Nuremberg, b’Vedad Ibisevic jiskorja goal u ja[dem ie[or.

El Shaarawy jiskorja l-goal tal-vanta;; g[al Milan kontra Parma

FOOTBALL TALJAN

Juventus i[arbtu lil Roma Juventus komplew bis-serje po]ittiva tag[hom u g[adhom ming[ajr telfa sa mill-ista;un li g[adda, meta ;abu fix-xejn lil AS Roma bi tliet goals flewwel 18-il minuta tal-log[ba g[al reb[a 4-1.

Kien Andrea Pirlo li feta[ liskor bi free-kick kmieni filpartita, meta kkonkluda b’xutt fil-baxx ta[t il-barriera fil-11il minuta. {ames minuti wara, Juventus ing[ataw penalty g[al handsball li forsi deher li se[[ barra l-kaxxa, u Arturo Vidal irdoppja.

Tliet minuti wara waslet daqqa o[ra g[al Roma meta din id-darba kien Alessandro Matri li skorja t-tielet goal hekk kif it-tim ta’ Zeman, lakbar g[adu g[all-partitarji Juventini lbiera[, qala’ tliet

goals fi tmien minuti li [arbtuh g[al kollox.

Fit-tieni taqsima Roma wrew titjib u naqqsu l-iskor minn Pentlay ta’ Osvaldo fid69 minuta g[alkemm Juventus baqg[u fil-kontroll u Giovinco g[amilhom 4-1.

Fil-partita l-o[ra li ntlag[bet fit-Tardini, Milan naqsu milli jkomplu jibnu fuq ir-reb[a ta’ nofs il-;img[a meta spi//aw fi draw 1-1 g[and Parma. Kienu Milan li fet[u l-iskor minn El Shaarawy fil-50 minuta, imma Galloppa kiseb id-draw g[al Parma g[axar minuti wara.

Ri]ultati Serie A

Parma v Milan Juventus v Roma

1-1

4-1

Log[ob g[al-lum

Udinese v Genoa Atalanta v Torino Bologna v Catania Cagliari v Pescara Inter v Fiorentina Lazio v Siena Palermo v Chievo Sampdoria v Napoli

Serie B

Crotone v Livorno 1-2 Empoli v Brescia 1-1 Juve Stabia v Padova 1-0 Novara v Ternana 1-2 Spezia v Reggina 1-0 Vicenza v Grosseto 2-1 Lanciano v Modena 1-1 Sassuolo v Ascoli 1-0 Verona v Bari 1-0 G[ada Cesena v Varese Cittadella v Pro Vercelli

Mats Hummels ta’ Dortmund fl-azzjoni ma’ Mike Hanke ta’ Moenchengladbach

FORMULA 1

Jit[abbar il-programm tas-sena d-die[la F’Londra t[abbar il-programm tal-Formula 1 g[as-sena ddie[la, fejn il-Grand Prix kontroversjali tal-Bahrain kien ikkonfermat, filwaqt li l-ewwel Grand Prix ta’ New Jersey ippjanat g[as-sena d-die[la g[adu fid-dubju.

Fi stqarrija tal-FIA intqal li l-Bahrain se j]omm postu u din se tkun ir-raba’ tellieqa minn programm ta’ 20 Grand Prix. Il-Grand Prix tal-Bahrain kien qajjem [afna protesti din is -sena min[abba l-protesti favur id-demokrazija filpajji], protesti appo;;ati mill-Musulmani Xiti, u li kienu ripressi mill-Gvern appo;;at mis-Sunni.

Il-Grand Prix tas-sena 2011 fil-Bahrain ma kienx sar, u lFamilja Irjali al-Khalifa u]at il-li;i marzjali biex setg[et torganizza l-Grand Prix ta’ din is-sena.

Grand Prix ie[or ta[t il-lenti g[as-sena d-die[la hu dak ta’ New Jersey vi/in New York. Dan hu programmat g[as-16 ta’ :unju, i]da g[ad hemm dubju jekk dan isirx jew le wara l-kummenti li ta l-kap tal-Formula 1, Bernie Ecclestone.

Dan wera t-t[assib tieg[u fejn qal li l-organizzaturi ta’ dan il-Grand Prix ma ]ammewx mal-kundizzjonijiet u l-[inijiet miftiehma u issa skada l-[in biex isir dan. Min-na[a tag[hom, l-organizzaturi ta’ dan il-Grand Prix laqg[u bilfer[a d-data tas-16 ta’ :unju u ma taw l-ebda kummenti dwar l-eventwali problemi msemmija minn Ecclestone.

Il-programm s[i[ u kif ;ej

17 ta’ Marzu – Melbourne Awstralja 24 ta’ Marzu – Sepang Malasja 14 ta’ April – Shanghai ?ina 21 ta’ April – Bahrain 12 ta’ Mejju – Bar/ellona Spanja 26 ta’ Mejju – Montecarlo Monaco 9 ta’ :unju – Montreal Kanada 16 ta ‘ :unju – New Jersey Stati Uniti 30 ta’ :unju – Silverstone Gran Britannja 14 ta’ Lulju - :ermanja (?irkwit g[ad irid jing[a]el) 28 ta’ Lulju – Budapest Ungerija 25 ta’ Awwissu – Spa-Francorchamps Bel;ju 8 ta’ Settembru – Monza Italja 22 ta’ Settembru – Singapore 6 ta’ Ottubru – Yeongam Korea t’Isfel 13 ta’ Ottubru – Suzuka :appun 27 ta’ Ottubru – Noida Indja 3 ta’ Novembru – Abu Dhabi 17 ta’ Novembru – Austin Stati Uniti 24 ta’ Novembru – Interlagos Bra]il

Sport 45

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012 FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Chelsea jeg[lbu lil Arsenal fid-derby ta’ Londra Il-leaders tal-Premier League, Chelsea, komplew bilbidu brillanti g[all-ista;un meta g[elbu lil Arsenal fidderby ta’ Londra, li ntlag[ab flEmirates Stadium u li bla dubju kien l-aktar konfront mistenni ta’ tmiem il-;img[a.

Fernando Torres u Juan Mata – li l-free-kick tieg[u ixxellef mad-difensur tal-Gunners, Laurent Koscielny, g[all-goal de/i]iv – kienu l-eroj tal-Blues fir-reb[a ta’ 2-1 u li jfisser li dawn g[adhom ming[ajr telfa mill-bidu tal-ista;un.

Intant, kien mistenni aktar minn Arsenal li wkoll kienu fet[u l-kampjonat b’mod impressjonanti u li din id-darba kellhom ibaxxu rashom g[al tim li deher [afna aktar kompatt u organizzat fid-difi]a u f’nofs il-ground.

Arsenal fet[u l-log[ba fuq lattakk, i]da ma setg[ux jippenetraw id-difi]a ta’ Chelsea, li tmexxiet b’abbiltà kbira mill-captain John Terry, li b[alissa qed jappella sospensjoni ta’ erbg[a log[biet min[abba abbu] fuq stil razzista.

Fil-fatt, Chelsea marru minn fuq b’goal opportunist ta’ Torres, li wara g[oxrin minuta approfitta mill-inde/i]joni ta’ Koscielny u dawwar ;ewwa lfree-kick ta’ Juan Mata; bilgoalkeeper Vito Mannone jinqabad fuq sieq wa[da.

Intant, il-Gunners wettqu reazzjoni ddeterminata u Gervinho irnexxielu jikseb iddraw tliet minuti mill-mistrie[, meta dar tajjeb u spara fissaqaf tax-xibka g[ar-raba’ goal tieg[u tal-ista;un.

It-tieni taqsima kienet daqstant ie[or immovimentata u Chelsea g[amluhom 2-1 fit53 minuta meta free-kick ie[or ta’ Mata g[eleb lil kul[add, sakemm intervjena Koscielny (li kellu log[ba fqira) li f’tentattiv iddisprat biex ibieg[ed il-periklu spi//a jmattar saqajh u jeg[leb lillgoalkeeper tieg[u.

Minn dak il-[in, Chelsea g[a]lu li jiddefendu r-ri]ultat u ja[dmu fuq il-kontrattakki, blisforzi tal-Gunners jisfumaw fix-xejn u fejn sabu lillgoalkeeper tal-Blues, Petr Cech, dejjem attent; partikularment meta kwarta mit-tmiem dan salva x-xutt tassostitut Olivier Giroud li deher iddestinat g[al ;ewwa wara li kien [abat ma’ dahar difensur.

Sadattant, Manchester United b’sorpri]a kbira tilfu f’darhom kontra Tottenham Hotspur bl-iskor ta’ 2-3 u g[al ri]ultat li jfisser l-ewwel reb[a g[al Spurs f’Old Trafford mill1989.

B’hekk ir-Red Devils tilfu lpass ma’ Chelsea, li issa fet[u vanta;; ta’ erba’ punti fuq ittim ta’ Sir Alex Ferguson, li lbiera[ sab ru[u minn ta[t wara biss ]ew; minuti meta Jonny Evans wettaq autogoal klassiku fuq ix-xutt ta’ Jan Vertonghen.

Tottenham dehru superjuri fuq l-avversarji li ma setg[ux jaqbdu l-art, u man-nofs-sieg[a log[ob Gareth Bale irdoppja g[al Spurs wara [arba velo/i u g[al ri]ultat ta’ 2-0 salmistrie[.

It-tieni taqsima fet[et b’United fuq l-attakk u dawn irnexxielhom inaqqsu d-distakk fil-51 minuta minn Nani, u blazzjoni tifta[ is-siparju g[al ]ew; goals o[ra fi spazju ta’ ]ew; minuti, bi Clint Dempsey jer;a’ jifta[ vanta;; doppju g[al Tottenham, u bir-Red Devils jer;[u jwie;bu minn Kagawa.

Minn dak il-[in kien infeta[ assedju fuq il-lasta ta’ Spurs b’United ikollhom ]ew; g[ajtiet validi g[al penalty u fejn anki laqtu l-lasta darbtejn mis-sostitut Wayne Rooney u Michael Carrick, i]da lpressjoni ma swiet g[al xejn u Spurs irnexxielhom jiddefendu r-ri]ultat b’mhux ftit tal-affann.

Fil-log[biet l-o[ra: GOODISON PARK: Everton wie;bu bl-a[jar mod g[all-goal bikri ta’ Southampton, li wasal minn Gaston RAMIREZ wara biss sitt minuti, u fejn fet[u sensiela ta’ attakki velo/i biex qalbu rri]ultat b’mod enfatiku salmistrie[. Il-goals tat-Toffees fir-reb[a ta’ 3-1 waslu minn Leon OSMAN, li kiseb iddraw ]ew; minuti biss wara ddo//a kies[a ta’ Ramirez, u blattakkant Kroat Nikica JELAVIC jag[laq id-diskors meta re;a’ sab ix-xibka darbtejn bejn it-32 u t-38 minuta.

CRAVEN COTTAGE: Lattakkant Bosnijaku Edin DZEKO da[al b[ala sostitut g[al Manchester City fl-a[[ar [inijiet tal-konfront ma’ Fulham biex skorja goal tipiku li a//erta l-punti g[at-team ta’ Roberto Mancini wara bidu in/ert g[all-a[[ar. Fulham marru fil-vanta;; wara biss g[axar minuti meta Mladen PETRIC ikkonverta penalty g[al foul fil-kaxxa ta’ Pablo Zabaleta u b’Mark Schwarzer fil-lasta tal-Cottagers iwettaq sensiela ta’ saves sbie[, sakemm Sergio AGUERO kiseb id-draw g[al City salmistrie[. Manchester City [ar;u fuq l-attakk fit-tieni 45 minuta, i]da kellhom jistennew sas-87 minuta meta l-cross ta’ Gael Clichy sab lil Dzeko filpost ideali u fejn ma ]baljax ilbersall.

CARROW ROAD: Liverpool kisbu l-ewwel reb[a tal-kampjonat meta g[elbu lil Norwich City barra minn darhom bl-iskor konvin/enti ta’ 5-2, u b’Luis SUAREZ jiskorja hat-trick. Ir-Reds taw forsi laqwa wirja tal-ista;un, b’Nuri SAHIN u Steven GERRARD ukoll isibu x-xibka, waqt li Steve MORISON u Grant HOLT g[amlu l-iskor aktar rispettabbli g[all-Canaries.

Arsenal v Chelsea 1-2> Il-midfielder tal-‘Blues’, Juan Mata, jinqata’ fl-ajru wara li jsofri l-foul tad-difensur ]ag[]ug[ Kieran Gibbs (xellug tar-ritratt) (Reuters)

MADEJSKI STADIUM:

Reading u Newcastle United [adu punt kull wie[ed minn log[ba kkumbattuta li spi//at 2-2, u meta tal-ewwel g[adhom qed ifittxu l-ewwel reb[a tal-ista;un. Kien Jimmy KEBE li po;;a lil Reading filvanta;; wara li ir/ieva ming[and Jobi McAnuff, b’Demba BA jikseb id-draw minuti wara, u bir-Royals jag[mluhom 2-1 b’daqqa ta’ ras ta’ Noel HUNT. Intant, kellu jkun mill-;did Demba Ba li skorja s-sitt goal tieg[u f’daqstant log[biet biex salva r-ri]ultat g[all-Geordies, b’Reading imbag[ad ikunu sfortunati meta laqtu l-lasta minn Jobi McAnuff.

BRITANNIA STADIUM:

Peter CROUCH skorja darbtejn fir-reb[a ta’ Stoke fuq Swansea, li issa sofrew it-tielet telfa konsekuttiva wara bidu tajjeb u bir-ri]ultat anki jfisser l-ewwel reb[a g[all-Potters f’dan l-ista;un. Crouch sab ixxibka bir-ras wara li ]marka ru[u minn korner wara biss tnax-il minuta, u bl-istess player jirdoppja mill-vi/in g[oxrin minuta wara g[al ri]ultat ta’ 2-0, li ma nbidilx.

STADIUM OF LIGHT:

Anki Sunderland kisbu lewwel reb[a tal-ista;un g[allispejje] ta’ Wigan, bi Steven FLETCHER jer;a’ jkun prolifiku bil-[ames goal tieg[u fl-istess ammont ta’ log[biet u li dde/ieda t-tliet punti. Wigan spi//aw il-log[ba b’g[axar players wara li tke//ielhom Jordi Gomez fit-48 minuta u ma damux ma sabu ru[hom minn ta[t meta Fletcher g[eleb lill-goalkeeper tal-Latics, Ali al-Habsi, wara xog[ol tajjeb ta’ James McClean. Il-Black Cats imbag[ad g[arfu jisfruttaw il-vanta;; numeriku u ftit kienu impenjati millavversarji.

Premership

Ri]ultati u Klassifiki

Arsenal v Chelsea Everton v Southampton Fulham v Man City Norwich v Liverpool Reading v Newcastle Stoke v Swansea Sunderland v Wigan Man Utd v Tottenham

1-2 3-1 1-2 2-5 2-2 2-0 1-0 2-3

Illum

Aston Villa v West Brom

G[ada

L Chelsea 6 Everton 6 Man Utd 6 Man City 6 Tottenham 6 West Brom 5 Arsenal 6 Fulham 6 Newcastle 6 West Ham Utd 5 Swansea 6 Stoke City 6 Sunderland 5 Liverpool 6 Aston Villa 5 Wigan 6 Southampton 6 Norwich 6 Reading 5 QPR 5

R 5 4 4 3 3 3 2 3 2 2 2

Bournemouth v Walsall Carlisle v Crawley Colchester v Hartlepool Leyton O v Doncaster MK Dons v Crewe Oldham v Coventry Portsmouth v Scunthorpe Preston v Yeovil Sheff Utd v Notts Co Shrewsbury v Swindon Stevenage v Bury Tranmere v Brentford

League Two

Wimbledon v Accrington Aldershot v York Bradford v Port Vale Burton v Northampton Chesterfield v Torquay Dag & Red v Wycombe Exeter v Bristol R Fleetwood v Barnet Gillingham v Rochdale Plymouth v Southend Rotherham v Oxford

1-1

0-1 2-2 3-0

1-1 2-3 1-3 1-2 1-0 0-1

Nottm Forest v Derby

D T F K 1 0 11 3 1 1 12 6 0 2 14 9 3 0 12 8 2 1 11 8 1 1 7 4 3 1 10 4 0 3 13 9 3 1 8 8 2 1 5 4 1 3 10 9 1 4 1 6 5 1 4 0 5 4 1 2 3 9 12 1 1 3 9 12 1 1 4 5 11 1 0 5 10 18 0 3 3 4 13 0 2 3 6 11 0 2 3 3 11

League One

Barnsley v Ipswich Bolton v Crystal P Bristol C v Leeds 2-3 Burnley v Millwall Cardiff v Blackpool Charlton v Blackburn Huddersfield v Watford Hull v Peterboro M’boro v Leicester Wolves v Sheff Wed Brighton v Birmingham

Illum

QPR v West Ham KIF JINSABU

The Championship

Pti 16 13 12 12 11 10

9 9 9 8 7 7 7 5 4 4 3 3 2 2

1-2 0-2 3-1 0-2 1-0 0-1 2-1 3-2 1-1 0-1 2-2 1-1 1-2 0-2 0-1 3-3 1-1 3-0 1-2 2-1 1-2 1-1 3-1

KIF JINSABU Brighton Cardiff Wolves Blackburn Leicester Huddersfield Blackpool Hull City Leeds Utd Crystal Pal M’Boro Barnsley Birmingham Bristol City Notts Forest Burnley Bolton Watford Charlton Derby Co. Sheff Wed. Millwall Ipswich Town Peterboro Utd

L 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 7 8 8 8 8 7 8 8 8 8

R 5 5 5 4 5 4 4 4 4 4 4 3 3 3 2 3 3 3 2 2 2 2 1 1

D T 1 2 1 2 1 2 3 1 0 3 2 2 1 3 1 3 1 3 1 3 0 4 2 3 2 3 1 4 4 1 1 4 1 4 1 4 3 3 2 3 1 5 1 5 3 4 0 7

F K Pti 5 16 9 16 7 16 12 15 9 15 9 14 10 13 11 13 14 13 13 13 14 12 12 11 9 14 11 17 16 10 10 9 10 15 15 10 10 12 10 12 15 10 9 10 9 12 11 8 11 17 7 11 17 7 6 16 6 8 17 3 14 15 12 16 13 14 16 13 15 12 12 12

Premier Sko//i]

Aberdeen v Hibernian Dundee v St Johnstone Hearts v Kilmarnock Inverness v Dundee U Motherwell v Celtic St Mirren v Ross Co

I Div

Airdrie Utd v Morton Cowdenbeath v Falkirk Hamilton v Dunfermline Livingston v Dumbarton Raith R. v Partick T.

II Div

Ayr v Brechin Forfar v Albion Queen of Sth v Alloa Stenhousemuir v Arbroath Stranraer v East Fife

2-1 1-3 1-3 4-0 0-2 5-4 2-3

1-1 0-3 5-0 1-1

3-0 4-2 1-0 2-2 2-6

46

Sport

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012 UEFA U#17

Malta tibda b’telfa It-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena feta[ limpenji tieg[u b’telfa, 2-1, kontra n-Norve;ja fi Grupp 9 tal-Kwalifikazzjoni g[allKampjonati Ewropej talistess kategorija li l-finali tag[hom se jintlag[bu bejn il5 u s-17 ta’ Mejju tas-sena ddie[la fis-Slovakkja. It-tim Malti hu mmexxi minn Branco Nisevic u Charlie Scerri.

I]-]g[a]ag[ Maltin xejn ma kellhom bidu tajjeb meta wara biss ]ew; minuti sofrew l-ewwel goal skorjat minn Zymer Bytyqi. Goal li [asad g[alkollox li]-]g[a]ag[ Maltin, tant li kellhom jg[addu 16-il minuta biex

wasal l-ewwel tentattiv g[allasta Norve;i]a.

Fit-28 minuta, l-iskor sar 20 meta wara li Bytyqi kellu xutt imblukkat f’corner, millazzjoni sussegwenti Iver Fossum g[amel l-iskor 2-0.

Imma b’Corbolan u Degabriele jissieltu filmidfield e]att qabel ilmistrie[, it-tim Malti mar vi/in li jnaqqas l-iskor minn Xuereb, li falla minn po]izzjoni tajba.

Madankollu ]ew; minuti mill-ftu[ tat-tieni taqsima, fit42 minuta kien il-captain Malti, Jurgen Degabriele, li naqqas l-iskor g[al Malta, u b’dan il-goal hu re;a’ qawwa qlub il-players Maltin. Imma

sat-tmiem, g[alkemm kien hemm xi azzjonijiet mi]-]ew; na[at, in-Norve;i]i kellhom aktar pussess u /ansijiet ta’ skor, u kienu m/a[[da millgoalkeeper Schranz, bilpartita tintemm 2-1.

Fil-partita l-o[ra mill-grupp li qed jintlag[ab f’Malta, ilPortugall g[eleb lill-I]landa 4-2 It-tim Malti lag[ab b’din ilformazzjoni: P. Schranz, K. Zammit (B. Jaccarini 66), K. Micallef, J. Sultana, D. Vella (A. Cassar 59), A. Xuereb, J. Degabriele, I. Montanar, C. Psaila, J. Corbolan, A. Attard (G. Tabone 55) Ir-referee tal-partita kien lAlbani] Bardhyl Pashaj.

Nadia Petrova

TENNIS

Petrova tissorprendi lil Radwanska f’Tokjo Ir-Russa Nadia Petrova issorprendiet li/-Champion renjanti, Agnieszka Radwanska, 6-0, 1-6, 6-3 fil-final tal-Pan Pacific Open biex inkurunat wirja mill-aqwa fit-tournament ta’ Tokjo.

Dan kien it-tieni titlu din is-sena g[al Petrova, li g[andha 30 sena, wara li kienet reb[et ukoll id-Den Bosch bi preparazzjoni g[al Wimbledon. Huwa wkoll it-12-il titlu fil-karriera tag[ha u l-aktar wie[ed presti;ju] sa issa g[aliex fih kienu qed jie[du sehem disg[a mill-aqwa 10 players nisa fit-tennis

mondjali.

B’din ir-reb[a, Petrova issa se tkun qed titla’ wkoll mit-18 g[all-14-il post firranking mondjali.

Petrova tat wirja e//ellenti fl-ewwel set, li g[alqitu b’ace; imma lPollakka malajr irkuprat fittieni set b’tennis mill-aqwa biex sfurzat is-set de/i]iv, fejn imbag[ad kellha tbaxxi rasha g[ar-Russa.

Petrova, li biex waslet sal-final eliminat players a[jar minnha b[al Sara Errani u Samantha Stosur, kellha l-a[jar sta;un tag[ha fl-2006 meta kienet reb[et [ames tournaments.

Ian Montanaro wi// imb wi// mal-goalkeeper tan-Norve;ja, Rossbach, bil-ballun ji;i mtajjar minn fuq il-linja min-nru 2, Jenssen, qabel seta’ jil[aq Antoine Attard (Ritratt> Martin Agius)

MUTURI

Lorenzo fil-Pole Il-leader tal-MotoGP, Jorge

Lorenzo, kseb il-pole-position g[all-Grand Prix ta’ Aragon li se jsir illum meta ssupera lirrivali tieg[u, il-kompatrijott Dani Pedrosa f’taqtig[a millaktar missielta.

Lorenzo tal-Yamaha g[amel l-a[jar dawra f’pajji]u hekk kif Pedrosa, li jinsab 38 punt warajh fil-klassifika overall, kiseb it-tieni l-a[jar [in fuq Honda.

Il-Britanniku Carl Crutchlow kien it-tielet l-aktar velo/i quddiem l-Amerikan Ben Spies, it-tnejn talYamaha.

It-Talajn u eks Champion Valentino Rossi kompla blista;un di]appuntanti tieg[u mad-Ducati meta kiseb biss ittmien l-a[jar [in.

Sport 47

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Ruggero jsalva lill-Wanderers b’goals lejn it-tmiem minn Simon Farrugia

0

BOV PREMIER

RABAT A.

J. Azzopardi, G. Geswaldi, C. Schembri, I. Carapic, N. Astrauskas, A. Smeir, M. Moral Fuster, D. Falzon, C. Brincat, Y. Cauchi, D. Azzopardi Sost: C. Gauci flok N. Astrauskas 85min, J. Felice flok M. Moral Fuster 86min

2

SLIEMA W. (0)

H. Bonello, L. Martinelli, C. Gatt Baldacchino, S. Biancardi, J. Mintoff, M. Muchardi, A. Muscat, P. Barbetti, A. Laudisi, I. Woods, M. Ciantar Sost: L. Ruggero flok A. Laudisi 46min, A. Decesare flok M. Ciantar 87min

Ammoniti – Brincat, Fuster (R), Gatt Baldacchino (S) Tke//a – Brincat (R) Skurjaw – Ruggero 84min, 92min (S) Referee – Bryan Markham Jones (Wales) il-mument Player tal-Log[ba – Matias Muchardi (Sliema W.) Sliema kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva wara li g[elbu lil Rabat Ajax b’]ew; goals skurjati lejn tmiem il-log[ba.

Kif jindika r-ri]ultat, din ma kinetx log[ba fa/li g[allWanderers. Kien biss meta kienu b’ra;el aktar li waslu lgoals li dde/iedew dan ilkonfront.

G[al Rabat din kienet irraba’ telfa konsekuttiva wara telfiet kontra B’Kara, Hibernians u Floriana u b’hekk komplew bis-serje negattiva tag[hom. Il-kow/, Silvio Vella, laqa’ lura lil Astrauskas wara ]ew; log[biet sospensjoni; i]da huma

3

kellhom lil Patrick Borg sospi] u Joseph Caruana u Ryan Micallef kienu neqsin. G[al Sliema kien hemm Beppe Muscat sospi], filwaqt li Mark Scerri kien imwe;;a’.

Appena minuta, Sliema resqu vi/in meta kien Miguel Ciantar li qassam fiddirezzjoni ta’ Alex Muscat, bil-konklu]joni tieg[u tkun imblukkata minn Azzopardi, u mir-rebound l-istess player xe[et barra. Fuq in-na[a lo[ra, xutt mid-distanza ta’ Azzopardi g[adda barra g[al ftit.

Kien hemm mumenti twal fl-ewwel taqsima fejn il-

BOV PREMIER

MOSTA (2)

1

FLORIANA (0)

J. Debono, T. Farrugia, D. J. Haber, M. Micallef, B. Pisani, O. Bugeja, K. Agius, L. Dimech, F. Apap, C. Campagnoli, R. Grech, O. Farrugia, C. Tremarco, V. Alhino, A. Verma, T. Cilia, Zongo, F. Aboulezz, D. S. Wasiu, R. Darmanin Mitev, O. Obiefule Sost: J. Bajada flok R. Grech 60min, D. Maia Dos Santos flok O. Obiefule 78min, S. Bezzina flok B. Agius 82min Imwissija – Tremarco, K. Farrugia, Bugeja, Debono (F) Tke//ew – F. Aboulezz (M), K. Farrugia (F) Skurjaw – Obiefule 9min, 68min pen, Apap 13min. (M) Wasiu 83min (F) Referee – Marco Borg il-mument Player tal-Log[ba – Daniel Mitev (Mosta)

Luigi Ruggero jidher iqabbe] fuq il-goalkeeper Azzopardi g[at-tieni goal ta’ Sliema (Ritratti> Martin Agius)

log[ob ]vol;a [afna f’nofs ground, bl-ebda difi]a ma’ tkun impenjata. Fil-fatt kien fl34 minuta li Rabat resqu vi/in meta minn cross ta’ Azzopardi, is-Slimi] Mintoff naqas li jikklerja, i]da Yan Cauchi m’approfittax meta kkonkluda dg[ajjef f’idejn ilgoalkeeper Bonello.

L-a[[ar azzjoni tal-ewwel taqsima waslet disa’ minuti mit-tmiem tag[ha fejn azzjoni personali ta’ Ivan Woods intemmet b’xutt minn tarf ilkaxxa mxellef f’corner.

Mal-bidu tat-tieni taqsima, il-Wanderers heddew il-lasta avversarja meta minn cross ta’

Muscat kien is-sostitut Ruggero li kkonkluda, i]da dan kien sfortunat li l-ballun [abat ma’ sieq il-lasta. U fis67 minuta, Rabat irrispondew meta minn free-kick ta’ Fuster, il-goalkeeper Slimi] Bonello laqa’ u ma ]ammx, bid-difi]a tal-Blues tikklerja ta[t paniku.

16-il minuta mit-tmiem, Sliema resqu vi/in meta Ruggero tefa’ g[an-nofs, b’Muchardi minn nofs ilkaxxa jixxuttja barra. U fis-76 minuta xutt angolat ta’ Chris Schembri spi//a g[oli fuq illasta difi]a minn Bonello.

Rabat spi//aw b’g[axar players meta 12-il minuta mit-

tmiem tke//a Clive Brincat g[at-tieni ammonizzjoni.

Sliema approfittaw u fit-80 minuta Azzopardi salva minn mal-art xutt b’sa[[tu ta’ Woods, u meta kollox beda jindika li l-log[ba kienet se tintemm fi draw wasal ilvanta;; ta’ Sliema skurjat minn LUIGI RUGGERO, li b’xutt b’sa[[tu minn angolu strett [asad g[al kollox lil Azzopardi. Fil-[in mog[ti ]ejjed Mintoff sab lill-istess LUIGI RUGGERO, li wara li qabbe] minn fuq Azzopardi wa[du b’lasta vojta po;;a lballun fix-xibka g[al skor finali ta’ 2-0.

Mosta jkomplu g[addejjin bir-reb[ Mosta kisbu r-raba’ reb[a konsekuttiva meta ;abu fixxejn lil Floriana, sabiex issa b’din ir-reb[a la[qu lil B’Kara fit-tielet post tal-klassifika, blIstripes b’log[ba anqas li jilag[bu llum kontra Tarxien.

Floriana, li kienu ;ejjin minn reb[a kontra Rabat bl-iskor ta’ 3-0, fl-a[[ar log[ba kellhom lil Brown u Borg neqsin min[abba sospensjoni, filwaqt li g[al Mosta kien hemm Daniel Bogdanovic li jinsab imwe;;a’ fit-tul. Kienet reb[a meritata g[al Mosta, li issa jidher li qabdu r-ritmu sew, filwaqt di]appunt ie[or g[al Floriana, li jidher li sa issa

Tyrone Farrugia ta’ Floriana jipprova jwaqqaf lil Obiefule ta’ Mosta

huma wie[ed mill-aktar timijiet inkonsistenti.

Kienu Floriana li resqu vi/in l-ewwel meta fil-[ames minuta kien cross min fuq il-lemin ta’ Tremarco b’]ew; players ta’ Floriana, Wasiu u Bugeja, jonqsu li jolqtu minn quddiem il-lasta. Biex kien Mosta li flewwel attakk tag[hom fet[u liskor. Fid-9 minuta pass pre/iz minn tliet kwarti ta’ ground ta’ l-eks Floriana, Micallef sab lil OBINNA OBIEFULE, u dan wara li avvanza tefa’ l-ballun fix-xibka.

Ir-reazzjoni ta’ Floriana naqset li tasal, biex fit-13 ilminuta Mosta irduppjaw. Minn corner mog[ti minn Mitev anti/ipa lil kul[add FERDINANDO APAP, u birras spara fix-xibka. Mosta komplew jikkontrollaw u jiddominaw fejn fil-21 minuta minn cross ta’ Mitev kien Zongo li kkonkluda ftit g[oli.

Floriana rrispondew erba’ minuti wara, b’Cilia jqassam fid-direzzjoni ta’ Darmanin, b’dan tal-a[[ar jara lkonklu]joni akrobatika tieg[u minn tarf il-kaxxa ti;i salvata mill-goalkeeper Haber.

Seba’ minuti minn tmiem lewwel taqsima xutt angolat ta’ Verma u b’Haber meg[lub kien Dimech li bir-ras qala’ minn fuq il-linja. Mill-istess corner mog[ti minn Verma stess Haber re;a’ salva b’diffikultà.

Dan kien l-a[jar mument g[al Floriana fejn bdew i]idu l-

pressjoni u fit-43 minuta kellhom xutt ta’ Wasiu minn tarf il-kaxxa, li Haber dawwar fuq il-lasta. Bl-a[[ar azzjoni tal-ewwel taqsima g[al ftit ma’ twassalx g[at-tielet goal Mosti meta Mitev qassam lejn Aboulezz, i]da x-xutt tieg[u kien imblukkat minn Debono.

Fit-52 minuta Duncan Pisani feta[ fuq Tremarco bix-xutt filbaxx tieg[u jg[addi j[akkek mal-wieqfa. Floriana kellhom /ans tad-deheb biex jid[lu fillog[ba, i]da Wasiu inkredibbilment ixxuttja g[oli meta wa[du quddiem il-lasta fuq pass ta’ Cilia.

Ta’ dan huma pattew qares g[ax wara li fis-66 minuta xutt fil-baxx ta’ Mitev ;ie salvat mal-art minn Debono, minuta wara, il-goalkeeper Debono waqqa’ lil Zongo fil-kaxxa birreferee jordna penalty. Floriana pprotestaw bil-player Kane Farrugia, in/identalment b’self ma’ Floriana ming[and l-istess Mosta, jintwera ]ew; karti sofor u jitke//a. Mill-[dax-il metru kien OBINNA OBIEFULE li kkonverta.

Din il-log[ba kienet mimlija emozzjonijiet – fit-72 minuta tke//a Aboulezz g[al Mosta. U ]ew; minuti wara minn corner ta’ Cilia kien Verma li indirizza l-ballun fil-lasta b’Agius jaqla’ minn fuq illinja.

Lejn l-a[[ar, pre/i]ament fit83 minuta, Floriana skurjaw ilgoal tal-konsolazzjoni permezz ta’ SUNDAY WASIU.

48

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Lokali

TASSEW IQEG{IDNA FIL-FRISK!

Ag[]el l-g[aqal... u bil-g[aqal Qeg[din noqorbu lejn tmiem ta’ le;i]latura o[ra u dalwaqt se nigu mitluba biex nag[mlu g[a]la. A[na, il-poplu Malti, g[andna d-dritt, u anki lobbligu nag[]lu, dejjem fla[jar interessi tal-Maltin u lG[awdxin kollha.

X’irridu n]ommu quddiem g[ajnejna meta naslu biex nag[mlu din l-g[a]la importanti g[alina u g[al uliedna?

Dawn l-erba’ snin u nofs kienu snin ta’ impenn politiku minn partit fil-gvern li ggverna b’g[aqal li wassal biex pajji]na baqa’ miexi ‘l quddiem minkejja l-isfidi ekonomi/i li laqtu lid-dinja kollha.

Ma hux kumbinazzjoni, li waqt li konna mdawrin minn kri]ijiet finanzjarji, u taqlib kbir fi xtutna min[abba lAfrika ta’ Fuq, a[na gawdejna perjodu ta’ stabbiltà ekonomika u finanzjarja liema b[alha.

Gawdejna minn politika ta’ Gvern li [a [sieb jiggarantixxi l-[ob]a ta’ eluf ta’ [addiema Maltin, biex ir-rota Maltija baqg[et iddur.

Din hi l-istabbiltà li l-pajji] g[andu, u li rridu nkomplu nibnu fuqha, [alli flimkien inkomplu nimxu ’l quddiem, frott tal-fidu/ja re/iproka li jgawdu l-poplu Malti u lGvern Nazzjonalista.

Bil-vot tieg[ek tista’ tiggarantixxi li tag[]el li nkomplu f’din it-triq ta’ stabbiltà, direzzjoni u ;id g[al kul[add. Dan jista’ jsir biss jekk bl-g[a]la komuni tag[na lkoll, in;eddu lill-Partit Nazzjonalista, u l-mandat li g[andu biex ikompli jamministra lill-pajji] g[alina lkoll.

A[na ma nippretendux li b[ala Partit Nazzjonalista g[andna xi si;;u garantit filgvern, imma nemmnu bissa[[a kollha li l-poplu Malti g[andu d-dritt li jkun iggvernat mill-partit li jkompli joffri programm politiku bl-a[jar g[a]la g[all-pajji], ji;ifieri g[alija u g[alik . . . {arsa lejn l-a[[ar erba’ snin u nofs jag[tuna konferma li lPN iwettaq dak li jemmen fih.

Dejjem po;;ejna lill-bniedem fi/-/entru tal-politika tag[na.

Ma ninsewx li l-PN fil-Gvern salva 5,000 impjieg u allura salva 5,000 familja meta pajji]i o[rajn kienu g[adhom qed jitfg[u l-[addiema ’il barra mix-xog[ol tort ta gvernijiet li ma kinux kapa/i j[addnu politika b’g[aqal u serjetà biex spi//aw sta;naw lekonomija.

Sfortunatament, lOppo]izzjoni baqg[et listess... baqg[et topponi bladdo// u bla [sieb kull proposta li ressaq Gvern

Nazzjonalista. U tajjeb li niftakru wkoll kemm-il proposta li [are; biha Joseph Muscat kienet ikkupjata minn xi politika ta’ pajji]i o[rajn li wasslithom fi kri]i... bi]]ejjed niftakru li riedna nag[mlu b[al Cipru!

Din hi konferma o[ra, jekk qatt kien hemm b]onn, li lpolitika tal-Labour i;;ib sta;nar. Mhux ta’ b’xejn li lLabour ta’ Muscat qed jipprova jnessina l-passat u sa[ansitra jipprova jnessina anke l-pariri li ta hu stess – tag[]el liema su;;ett tag[]el, il-Labour dejjem kien fuq inna[a l-[a]ina tal-istorja.

Li kien g[all-MLP, il-pajji] illum ma kienx ji]viluppa bilmod kif irnexxielu ji]viluppa.

Kien il-PN li g[amel l-g[a]liet it-tajba fit-tmexxija tal-pajji], u g[alhekk a[na wkoll g[andna noqog[du attenti meta ni;u biex nag[mlu lg[a]la tag[na.

Tajjeb li nsemmi l-g[a]la li g[amilt jien personali. F’dawn l-a[[ar snin servejt b[ala lPresident tal-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit, u f’dan lorganu tal-partit, rajt il-politika tal-partit tin[ema u tissarraf mill-Gvern ta’ Lawrence Gonzi g[all-;id ta’ kul[add.

Meta allura jien g[a]ilt li nirrispondi g[as-sej[a li no[ro; g[all-Elezzjoni :enerali, mill-ewwel g[araft

media•link COMMUNICATIONS

[a;a wa[da – li se mmur niltaqa’ man-nies armata birri]ultati po]ittivi li ksibna u armata bil-fatti – il-fatti dwar ix-xog[ol, dwar is-sa[[a, dwar l-edukazzjoni dwar il-politika barranija, dwar l-ambjent, dwar in-nisa li rritornaw fuq ix-xog[ol u dwar tant setturi o[rajn.

Dak li [addie[or illum qed ipa/pa/ dwaru b[ala li hu lba]i g[all-politika futura tieg[u, a[na di;à wettaqnieh, u g[andna pjani /ari dwar kif se nkomplu nibnu fuqu.

G[alhekk ma niskanta xejn li Muscat jibqa’ ma jg[id xejn dwar il-proposti tieg[u.

Jitkellem b’mod vag, jg[id dak li ja[seb irid jisma’ min ikun quddiemu, u jipprova jbig[ il[ut fil-ba[ar u l-g[asafar flajru.

A[na mhux hekk; a[na lesti nitkellmu dwar il-proposti tag[na. Proposti li mhux biss tkellimna dwarhom i]da jkomplu fuq dak li di;à wettaqna.

G[all-PN, is-snin li ilu filgvern kienu snin ta’ prova wara l-o[ra ta’ kemm immexxu b’g[aqal u serjetà.

B’rasna mg[ollija, u b’wi//na minn quddiem nistg[u nifta[ru bil-passi ta’ ;gant li g[amel ilpajji] ta[t it-tmexxija ta’ [afna nies differenti, i]da ta[t politika wa[da – dik tal-PN. Urejna bil-provi l-evoluz-

minn Marthese Portelli martheseportelli.consult@gmail.com

zjoni tal-partit sena wara sena id f’id mal-i]viluppi tasso/jetà, u tul is-snin inbidlu lu/u[ imma mhux il-frott li [allejna.

G[aldaqstant, meta l-poplu ji;i g[all-g[a]la, g[andu jag[]el lil min kien mieg[u flisfidi li kellu.

G[andu jag[]el lil min [oloqlu l-opportunitajiet, lil min g[enu jie[u l-opportunitajiet.

G[andu jag[]el lil min ma jib]ax jg[inu jaffronta l-futur, anzi jimlieh bil-kura;;.

G[andu jer;a’ jag[]el lillPartit Nazzjonalista.

Marthese Portelli hi President tal-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista u Kandidata g[ad-Disa’ Distrett