www.mychoice.pn
Numru 13,248
€0.55
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
L-Awtorità tax-Xandir a;ixxiet ta’ for/ina g[al Muscat
Fir-ritratt jidher indikat f’kaxxa s-Sindku Laburista tal-Marsa Chris Spiteri, li kien mag[]ul b[ala wie[ed mill-u/u[ fil-homepage tas-sit personali ta’ Muscat
L-MLP kien ilu jaf bil-ka] i]da ma [ax azzjoni Is-Sindku Laburista tal-Marsa jirri]enja dwar allegat ka] ta’ pedofelija Il-Malta Labour Party ]amm mistur allegat ka] ta’ pedofelija ma’ numru ta’ subien li fih allegatament involut isSindku Laburista tal-Marsa, Chris Spiteri. Minkejja li l-Malta Labour Party kien ilu jaf b’dawn l-allegati ka]i x-xhur, kollox jindika li l-MLP ma [ax passi dwarhom, ]ammhom mistura u [allih filkariga li kellu. Chris Spiteri n[atar Sindku Laburista tal-Marsa fl-a[[ar elezzjoni tal-Kunsilli Lokali, f’Marzu li g[adda. L-allegat ka] tas-Sindku Laburista qed jitqies b[ala wie[ed mill-aktar xokkanti fix-xena politika lokali. Kien biss nhar it-Tlieta filg[axija, li mill-informazzjoni li g[andu IN-NAZZJON, Spiteri rri]enja minn Sindku u kunsillier fil-Marsa, kif ukoll mill-Malta Labour Party. Din ir-ri]enja jidher /ar li waslet min[abba li l-MLP induna li lmedia tal-Partit Nazzjonalista saret taf b’dawn l-allegati ka]i. Dan hekk kif illeader Laburista Joseph Muscat ir/ieva numru ta’ mistoqsijiet li dan il-;urnal bag[atlu dwar il-ka]. Fit-twe;iba tieg[u, l-MLP ikkonferma li bag[at g[al Spiteri, li min-na[a tieg[u
informa lill-partit li kien se jirri]enja minn Sindku kif ukoll mill-Malta Labour Party. Anke f’dan il-ka], kif ;ara f’ka]i o[ra, kif tikkonferma t-twe;iba tal-Malta Labour Party stess, jidher li Spiteri rri]enja minn jeddu u mhux g[ax ;ie m;ieg[el. U dan minkejja li l-Malta Labour Party kien jaf.
Is-Sindku Laburista tal-Marsa kien mag[]ul b[ala wie[ed mill-u/u[ fil-homepage tas-sit personali ta’ Muscat li kien imniedi ri/entament Sorsi li tkellmu ma’ dan il-;urnal qalu li Chris Spiteri mhux biss kien imbuttat mit-tmexxija Laburista fl-elezzjoni talKunsill Lokali f’Marzu li g[adda, i]da li kien qed jitqies b[ala star candidate g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss.
Summit 5+5 300 ;urnalist pre]enti f’pajji]na g[as-summit tal-5+5 li se tlaqqa’ Malta bejn g[ada u s-Sibt Ara pa;na 5
L-informazzjoni li wasslet g[and dan il-;urnal tg[id li l-MLP ilu jaf b’dawn lallegati ka]i g[al numru ta’ xhur, i]da ma ttie[du l-ebda passi qabel ir/ieva sensiela ta’ mistoqsijiet minn dan il-;urnal b’rabta mal-ka]. Fil-Marsa, qed jing[ad li l-allegati ka]i ta’ abbu] sesswali fuq tfal minn Chris Spiteri, li jidher li Spiteri ammetta li twettqu, g[amlu [sara kbira lit-tfal Marsin u lis-so/jetà fil-Marsa, tant li g[aqda ta]-]g[a]ag[ sfaxxat fix-xejn wara li allegatament, Spiteri abbu]a sesswalment minn membri tag[ha. Spiteri, li hu meqjus qrib [afna ta’ Muscat, kien qalibha lil Frans Debono b[ala Sindku fil-Marsa fl-elezzjonijiet lokali li saru f’Marzu li g[adda, u issa kollox qed jindika li t[alla jo[ro; g[al din l-elezzjoni mill-MLP minkejja li lpartit kien jaf x’;ara. Hu kien mag[]ul ukoll b[ala wie[ed millu/u[ fil-homepage tas-sit personali ta’ Muscat, li kien imniedi ri/entament. Minkejja li dan il-;urnal bag[at il-mistoqsijiet tieg[u lil Muscat kmieni t-Tlieta filg[odu, sal-biera[ waranofsinhar, Spiteri kien g[adu jinsab fuq il-homepage tas-sit personali ta’ Muscat.
Champions League Milan jeg[lbu lil Zenit u jakkwistaw l-ewwel reb[a tag[hom fi Grupp C
Ara pa;na 30
Id-de/i]joni talAwtorità tax-Xandir li ma t[allix lill-producers talprogrammi tal-istazzjon nazzjonali, il-PBS, jistiednu huma kelliema minn partiti politi/i u trid li lpartit jag[]el lill-kelliema hu, tix[et lil pajji]na 30 sena lura. Il-Partit Nazzjonalista qal dan fi stqarrija li fiha akku]a lill-Awtorità taxXandir, li a;ixxiet ta’ for/ina g[al Muscat u lLabour biex jinda[al u jiddetta biex dejjem tg[addi tieg[u kif ukoll biex ji//ensura l-libertà talespressjoni u d-deputati tieg[u stess biex jimbotta lil tal-klikka. L-Awtorità tax-Xandir, bid-de/i]joni tag[ha, agixxiet ta’ big brother – li tinda[al f’kollox u tippremja lill-MLP li jrid ji//ensura l-libertà talespressjoni. Latte;;jament tal-Labour jistona f’pajji] modern u Ewropew. Il-Partit Nazzjonalista sa[aq li l-Awtorità taxXandir qed tag[ti lok lillMLP jer;a’ jabbu]a missistema li [oloq il-Labour stess biex ikun jista’ jakku]a lill-PBS bi ]bilan/, kif g[amel fixxhur li g[addew meta skont l-MLP, il-kandidati tal-MLP ma kellhomx ji;u mag[duda mad-Deputati Laburisti biex tara jekk hemmx bilan/ jew le. B’din l-isku]a, sostna lPartit Nazzjonalista, lMLP kien akku]a lill-PBS bi ]bilan/. Il-Partit Nazzjonalista qal ukoll fl-istqarrija, li lAwtorità tax-Xandir imissha tist[i.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
2 Lokali
Il-BOV jg[addi minn test Ewropew Il-Grupp tal-Bank of Valletta g[adda minn test Ewropew importanti skont parametri stabbiliti millBank ?entrali Ewropew. It-Tier Ratio tal-BOV, li hu indikatur internazzjonali tas-sa[[a tal-balance sheet tal-bank hu ta’ 10.6%, ji;ifieri iktar mid-9% stabbilit b[ala minimu statutorju tar-regolamenti Ewropej. Dan [are; mir-rapport tal-Aworità Bankarja Ewropea li ;ie ppubblikat illum dwar kemm il-Banek Ewropej huma kapitalizzati tajjeb. Core Equity Tier 1 ratio hu t-test komuni minn serje ta’ indikaturi li juri kemm il-banek jifil[u g[al xokkijiet finanzjarji. Dan iqabbel il-kapital tax-shareholder mal-assi meqjusa riskju]i.
Charles Borg, il-Kap E]ekuttiv tal-Grupp, qal li s-sa[[a kapitali tal-BOV hi ri]ultat tal-prijorità strate;ika li l-Grupp jag[ti lill-capital management, blobjettiv ikun li ji;i ]gurat is-sostenibbiltà tal-Grupp u s-sistema finanzjarja Maltija fit-tul. Is-salvagwardji tal-kapital qeg[din hemm biex ji]guraw li jkun hemm kontinwazzjoni tan-negozju bankarju u dawn is-salvagwardji g[andhom jin]ammu b’sa[[ithom kull [in. Fisser ukoll li g[al din irra;uni l-Bank jag[mel tbassir intern fuq il-kapital u stress testing fuq ba]i regolari b[ala parti /entrali fuq il-pro/ess tar-risk management.
TIFKIRA
B’tifkira ghaziza f’gheluq it-tielet anniversarju mill-mewt ta’ JOSEPH VASSALLO
li mar jiltaqa’ mal-Mulej fl-4 t’Ottubru 2009 fl-eta’ ta’ 64 sena. Qatt minsi minn martu Rose, uliedu Jesmond u Rita, Audrey u zewgha Raymond, Carmen u zewgha Raymond, Sandro u l-mara Charlene, neputijiet, hutu u hut il-mara, il-familji taghhom, l-Ahwa Komunita’ Neokatekumenali, qraba u hbieb. Aghtih Mulej il-mistrieh ta’ dejjem.
It-Temp
UV INDEX
6
IT-TEMP> ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif g[al moderat mill-Majjistral li jsir [afif l-aktar mill-Punent BA{AR> [afif g[al moderat li jsir [afif IMBATT> ftit li xejn lokalment baxx millMajjistral g[all-ewwel TEMPERATURA: l-og[la 28˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 84.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.59 u tin]el fis-18.42
L-MLP jer;a’ jirrifjuta li jiddiskuti l-paga minima G[at-tieni darba fi ]mien ;img[a, il-Malta Labour Party irrifjuta li jibg[at kelliema tieg[u biex jiddiskutu lproposta tal-leader Laburista Joseph Muscat li jiffri]a lpaga minima. Wara li l-Labour irtira fla[[ar minuta mill-programm Iswed fuq l-Abjad imxandar fuq Net Television il-;img[a li g[addiet, l-istess ;ara tTlieta waqt programm fuq listazzjon tar-Radju RTK.
Il-programm, ‘Mill-Kliem g[all-Fatti’, ippre]entat minn Karl Wright, kien qed jiddiskuti s-su;;ett tal-paga minima u kienu mistednin rappre]entanti tal-unions u partiti politi/i. G[al dan il-programm attendew il-President talKumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista Marthese Portelli flimkien ma’ Tony Zarb u Josef Vella, isSegretarji :enerali tal-
General Workers’ Union u tal-Union {addiema Mag[qudin rispettivament. I]da l-MLP ma bag[at ebda rappre]entant tieg[u. Minn informazzjoni li g[andu IN-NAZZJON, il-produzzjoni tal-programm bag[tet l-istediniet permezz ta’ email kemm lill-partiti kif ukoll lill-unions. Kul[add ikkonferma li se jibg[at rappre]entant [lief il-Malta Labour Party.
Muscat m’g[andux fidu/ja f’deputati tieg[u stess Il-Partit Nazzjonalista qal li l-leader Laburista Joseph Muscat jist[i u ma g[andux fidu/ja f’deputati u kandidati tieg[u stess. Irid ji//ensura lil u[ud mid-deputati tieg[u biex ikun jista’ jimbotta lil dawk li jiffurmaw parti mill-klikka ta’ Muscat. Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista rrefera g[allka] tal-programm Bondi+, fejn il-producers stiednu direttament huma, kif ji;ri f’pajji] modern u Ewropew. F ’ dan il - kas kien mist -
Ir-ri]ultat tas-Super
ieden id - Deputat Laburista Charles Mangion , i]da l MLP o;;ezzjona u waqqaf lil Mangion biex minfloku jibg[at lil Karmenu Vella – wie[ed minn ta ’ ;ewwa u parti mill - klikka ta ’ Muscat . Il-Partit Nazzjonalista qal li Muscat m’g[andux fidu/ja fin-nies tieg[u – irid jag[]el hu min imur fejn. Jekk dawn l-esponenti Laburisti mhumiex, skont Muscat, kapa/i biex imorru fi programm ta’ diskussjoni, il-
Partit Nazzjonalista qal li a[seb u ara kemm huma kapa/i jie[du de/i]jonijiet minn karigi ministerjali. Dak li l-Labour ma jridx lill-PBS jag[mel, ji;ifieri li jistieden direttament, jag[mlu hu bil-media tieg[u, konferma ta’ kemm l-ipokresija talMalta Labour Party m’g[andhiex limiti. Dan, qal il-Partit Nazzjonalista, xejn ma jawgura tajjeb g[al futur ta’ pajji]na – konferma o[ra li Labour won’t work.
In-numri tas-Super Five li telg[u l-biera[ huma 37-12-18-42-6. {add ma qata’ l-[ames numri. 31 qatg[u erba’ numri u reb[u €1,590.67 kull wie[ed filwaqt li 1,379 qatg[u tliet numri u reb[u €41.72 kull wie[ed. Il-premju li jmiss mhux se jkun anqas minn €240,000.
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena
IL-{AMIS L-og[la 28˚C L-inqas 19˚C
IL-:IMG{A L-og[la 27˚C L-inqas 20˚C
IS-SIBT L-og[la 28˚C L-inqas 20˚C
IL-{ADD L-og[la 28˚C L-inqas 19˚C
IT-TNEJN L-og[la 27˚C L-inqas 21˚C
UV
UV
UV
UV
UV
6
6
6
6
6
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 27˚C xemxi, Al;eri 28˚C xemxi, Amsterdam 13˚C imsa[[ab, Ateni 30˚C xemxi, Lisbona 22˚C xemxi, Berlin 20˚C xemxi, Brussell 15˚C xita, il-Kajr 30˚C xemxi, Dublin 11˚C xita, Kopen[agen 15˚C imsa[[ab, Frankfurt 18˚C imsa[[ab, Milan 22˚C xemxi, Istanbul 26˚C xemxi, Londra 14˚C xemxi, Madrid 22˚C xemxi, Moska 13˚C im/ajpar, Pari;i 18˚C xita, Bar/ellona 25˚C xemxi, Ruma 23˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 29˚C ftit imsa[[ab, Tripli 32˚C ftit imsa[[ab, Tune] 28˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 21˚C xemxi, Zurich 18˚C imsa[[ab, Munich 18˚C imsa[[ab, Stokkolma 12˚C xita, St. Petruburgu 15˚C xemxi.
I
l-ftu[ ta’ Ka]in tal-Partit Nazzjonalista filMarsa nbidel f’mass meeting hekk kif folol ta’ nies in;abru biex ji//elebraw dan lavveniment b’tifsira ’l hinn minn dak politiku. Wara g[add ta’ snin fejn il-libertà u ddemokrazija kienu mhedda, l-espressjoni [ielsa tad-drittijiet fundamentali kienu //elebrati b’festa mill-poplu Malti. L-isem talka]in ‘:ustizzja fil-Libertà’ wkoll jissimbolizza l-kisbiet kbar li g[amel il-poplu malPartit Nazzjonalista wara snin ta’ madmad So/jalista. Fid-diskors tieg[u, il-Prim Ministru u Kap tal-PN Eddie Fenech Adami, enfasizza limpenn li da[al g[alih il-Gvern Malti biex jiggarantixxi x-xog[ol lill-[addiema kollha kif ukoll il-[olqien ta’ impjiegi ;odda g[all-[addiema li riedu jaqilg[u l-g[ajxien tag[hom b’xog[ol xieraq. Fil-Qorti jitressaq i]-]ag[]ug[ Edwin Cioffi mixli bil-qtil ta’ :anni Leprè.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Lokali 3
Aktar boro] ta’ studju u opportunitajiet g[a]-]g[a]ag[ minn Amy Borg
Star-Scholarships to achieve results hi skema ;dida ta’ boro] ta’ studju li minnha se jgawdu l-istudenti Maltin u G[awdxin li jixtiequ jkomplu jistudjaw fil-qasam tasservizzi finanzjarji u f’dak tad-digital gaming. B’kollox g[al din l-iskema l;dida ta’ scholarships il-Gvern se jkun qed jalloka madwar nofs miljun ewro. Dan ifisser li kull student jew studenta, fis-sena se jkunu qed jing[ataw €7,200. Din l-iskema ta’ Boro] ta’ Studji hi biss wa[da minn fost l-iskemi li offra l-Gvern matul dawn l-a[[ar sitt snin, fejn il-Gvern investa b’kollox madwar €20 miljun f’boro] ta’ studju li ng[ataw lil madwar 2,023 student u studenta Maltin u G[awdxin.
Skema ;dida ta’ boro] ta’ studju fil-qasam tas-servizzi finanzjarji u d-digital gaming Dan spjegawh il-Ministru g[allEdukazzjoni u x-Xog[ol, Dolores Cristina, kif ukoll il-Ministru g[allFinanzi l-Ekonomija u lInvestiment, Tonio Fenech, waqt ittnedija ta’ dawn il-boro] ta’ studju fi/-?entru tal-Informazzjoni talEdukazzjoni, fil-Furjana. L-applikazzjonijiet g[al dawn il-boro] ta’ studju jag[lqu l-{amis 15 ta’ Novembru. Id-Direttur tal-Life Long Learning fi [dan i/-?entru tal-Edukazzjoni, Mario Azzopardi, spjega ma’ dan il-;urnal kif ta[dem l-iskema l-;dida ta’ boro] ta’ studju. Din hi opportunità o[ra hekk kif il-Gvern qed joffri
aktar opportunitajiet g[al aktar ]g[a]ag[ biex jakkwistaw ri]ultati tajbin f’oqsma importanti g[al pajji]na b[alma hu fil-qasam tasservizzi finanzjarji u digital gaming. Di;à qed isir [afna min-na[a talMCAST u l-Università ta’ Malta, u din hi opportunità o[ra biex dawk li ja[sbu li jistg[u jmorru g[al xi kors li l-Università tieg[u hi rappre]entata Malta minn xi wa[da minn xi higher education institutions, ikunu jistg[u jid[lu g[al dan il-kors. Il-Ministru Cristina spjegat ukoll kif din hi skema kompettitiva u g[alhekk hu l-a[jar li dawk li japplikaw jaqraw sew ir-regolamenti u jekk ikun hemm xi dubju jistg[u jirreferu g[all-bord tal-appell jew anke lill-customer care ta/-?entru talEdukazzjoni li jinsab il-Furjana. Il-Ministru Tonio Fenech spjega li l-Gvern [ass li g[andu joffri dawn il-boro] ta’ studju fil-livell ta’ undergraduate fil-qasam tas-servizzi finanzjarji u digital gaming, minkejja li korsijiet simili huma offruti flUniversità ta’ Malta, g[aliex dawn huma oqsma li qed i[allu kontribut qawwi fl-ekonomija Maltija u lGvern g[araf jinvesti fihom. Tonio Fenech spjega wkoll kif dawk l-istudenti li g[al xi ra;uni ma jikkwalifikawx g[al dawn il-boro] ta’ studju, m’g[andhomx jaqtg[u qalbhom. Dan g[aliex jistg[u isibu g[ajnuna minn skema o[ra li toffri l-Malta Enterprise - Get Qualified. Skema o[ra li l-Gvern investa fiha madwar €7 miljun li ng[ataw lil aktar minn elf student u studenta li permezz tag[ha jistg[u jgawdu minn tax credit ta’ €20,000. Dawn it-tip ta’ skemi indirizzati lejn l-istudenti, juru kemm verament il-Gvern jemmen fl-edukazzjoni u g[alhekk qed jag[mel minn kollox biex jo[loq l-a[jar opportunitajiet biex i]-]g[a]ag[ jinvestu fil-futur tag[hom.
Reuben Sciberras, il-Kap tal-Komunikazzjoni tal-MIA, jippre]enta l-isponsorship lil Antonello Gauci, Chairman tal-Fondazzjoni Voices
Jibdew il-kun/erti minn Voices Din il-;img[a ng[ata bidu g[at-12-il edizzjoni tal-kun/erti tant popolari minn VOICES, fis-sala ewlenija ta’ Dar il-Mediterran g[all-Konferenzi, fil-Belt. Il-kumpanija Malta International Airport plc ippre]entat l-isponsor tag[ha g[all-kun/erti ta’ din is-sena minn VOICES waqt li kienu g[addejjin il-provi f’Dar il-Mediterran g[allKonferenzi, fil-Belt Valletta. Antonello Gauci, i/-Chairman talFondazzjoni VOICES, u Reuben Sciberras, il-Kap tal-Komunikazzjoni tal-MIA, irringrazzjaw lill-voluntiera kollha li bis-sa[[a tag[hom jittella’ dan il-kun/ert, u fa[[ru l-impenn ta’ dawk kollha li ja[dmu f’diversi g[aqdiet f’Malta b’mod volontarju u mill-qalb. Dream a little dream hi t-tema taledizzjoni ta’ din is-sena tal-kun/ert Voices. Aktar minn mitejn kantant u band live qeg[din joffru spettaklu ta’
mu]ika pop u rock f’g[axar shows. Irrepertorju mag[]ul se jkun jinkludi kanzunetti popolari ta’ kantanti b[al Beatles, Adele, Sting, Katy Perry, Zucchero, Queen, Abba, Pink Floyd, Whitney Houston u Michael Jackson. Voices beda b[ala kor ta’ mhux aktar minn 80 kantant u l-ewwel edizzjoni saret fl-1991. Wara dik is-sena saru g[axar edizzjonijiet o[ra talkun/ert, wie[ed kull sentejn. Permezz tal-edizzjoni ta’ din is-sena, il-Fondazzjoni Voices se tkun qed tid[ol g[al pro;ett Mamma Margerita, bini li joffri residenza g[al ]g[a]ag[ li m’g[andhom imkien fejn jg[ixu. Iddar se tkun immexxija mis-Salesjani. Il-flus li jkun fadal jitqassmu lil numru ta’ karitajiet kemm lokali kif ukoll internazzjonali, kif se[[ fis-snin li g[addew. B’kollox in;abru aktar minn miljun u nofs ewro mill-kun/erti kollha ta’ Voices.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
4 Lokali
Inizjattiva li qed tissarraf f’negozju ;did Il-Business Network International f’Malta (BNI Malta), organizzazzjoni li tiggarantixxi klijenti ;odda g[all-membri tag[ha, di;à [olqot 700 business referral g[all-membri Maltin tag[ha li ;;eneraw g[exieren ta’ eluf ta’ ewro f’negozju ;did. F’perjodu qasir ta’ 20 xahar, BNI Malta stabbiliet kapitli (chapters) f’ {’Attard, Tas-Sliema, u lBelt Valletta, bir-raba’ wie[ed qieg[ed jitwaqqaf f’San :iljan. Kollha ji;bru fi [danhom persuni involuti fin-negozji u motivati [afna. Il-format tal-laqg[at, talBNI Malta, li dejjem jispi//aw qabel id-9 a.m. biex ma jfixklux ir-ritmu tan-negozju matul il-;urnata, hu strutturat b’tali mod li jwassal g[al business referrals, ji;ifieri l-membri jg[addu xog[ol u kuntatti lil xulxin. BNI Malta issa se torganizza ;urnata g[all-vi]itaturi g[ada l-:img[a 5 ta’ Ottubru fil-Lukanda Corinthia Palace, f’{’Attard, li tibda fis-6.45 a.m. Din hi opportunità tajba g[allvi]itaturi biex isiru jafu u jaraw kif ta[dem il-BNI u jiltaqg[u ma’ membri o[ra tal-BNI Malta mill-erba’ kapitli. Din hi laqg[a o[ra bilg[an li l-membri u l-vi]itaturi ji]viluppaw in-negozju tag[hom billi jkabbru nnetwerk rispettiv tag[hom. Hu stmat li, inizjalment, kull vi]itatur li jattendi l-;urnata g[all-vi]itaturi tal-BNI jirrappre]enta mill-inqas €1,000 ta’ kummer/, anke jekk dak il-membru ma jissi[ibx. David Bullock, id-Direttur Nazzjonali ta’ BNI Malta, qal li l-BNI tisponsorja dawn il-;ranet g[all-vi]itaturi biex jg[inu [alli jitkabbar innegozju, biex jg[inu lillkapitli j]idu fil-membri kemm fil-kwantità kif ukoll fil-kwalità, u biex kull negozju jirnexxi. Anke jekk is-sitwazzjoni makroekonomika hi ’l bog[od minn dik ideali, it-tkabbir mg[a;;el li BNI qed tesperjenza hawn Malta, hu fl-istess linja li tinsab g[addejja minnu l-BNI f’pajji]i o[ra. L-g[an ewlieni tal-BNI hu li twassal g[al sales referrals
spe/ifikament g[all-membri u li l-membri jg[inu lil xulxin. G[alkemm g[adna flistadju inizjali f’Malta, BNI twaqqfet 26 sena ilu fl-Istati Uniti. JanKarl Farrugia, minn Regus Malta u Ambaxxatur ta’ BNI Malta, qal li n-negozjanti qed ji;u mistiedna jitg[allmu kif jistg[u jo[olqu l-kummer/ permezz ta’ din l-g[odda dinamika bl-isem ta’ business referral networking. “Il-[sieb tal-BNI jista’ jkun spjegat fi tliet kelmiet: min jag[ti jakkwista. Iktar ma tg[in lin-nies ikabbru nnegozju tag[hom, iktar se tressaq il-kummer/ lejk. Iktar ma Malta tifta[ lejn dimensjoni internazzjonali permezz tal-BNI, iktar qeg[din nirrealizzaw li ftit je]istu differenzi bejn ilmembri tal-BNI fl-Ewropa, fil-Golf G[arbi, fl-Istati Uniti, fl-Awstralja, jew flAsja. Wie[ed isib li l-membri tant huma motivati li g[andhom vanta;; distint fuq il-kompetituri tag[hom,” qal Carmel Bonello millBPC International li waqqaf il-Kapitlu de Paule, f’H’Attard, kmieni din issena.
Il-BNI qed tesperjenza tkabbir mg[a;;el f’Malta Ivan Azzopardi, id-Direttur Mani;erjali ta’ Cresta Property Services Ltd, u b[alissa President ta’ La Valette Chapter fil-Belt Valletta, qal li f’dawn la[[ar 20 xahar, membri talKapitli Maltin kellhom ukoll l-opportunità ta’ netwerking ma’ negozji o[ra f’diversi kapitli o[ra fl-Ingilterra, flItalja, ?ipru, il-Polonja, ilVjetnam, New Zealand, u lAfrika t’Isfel, fost o[rajn. Persuni li jixtiequ jsiru jafu aktar dwar il-BNI, huma mistiedna jikkuntattjaw lil JanKarl Farrugia fuq tel 25466601. Iktar tag[rif dwar il-;urnata tal-vi]itaturi talBNI Malta, jista’ jinkiseb ming[and Jankarl.Farrugia@regus.com jew billi persuna ]]ur ilwebsajt www.bni.com.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Lokali 5
300 ;urnalist g[as-summit tal-5+5 Prominenza fil-;urnali barranin minn Jesmar Baldacchino
Malta qed t[ejji l-a[[ar preparamenti biex g[ada u sSibt tlaqqa’ s-Summit tal-5+5 – it-tieni summit fuq livell ta’ kapijiet ta’ stat minn meta lpajji]i membri qablu dwar il[olqien tieg[u fl-1990 f’Ruma. L-ewwel summit fuq dan il-livell kien sar flAl;erija. Min[abba li se jattendu lkapijiet ta’ stat tal-10 pajji]i membri, l-organizzazzjoni tas-summit qed tinvolvi xog[lijiet kbar ta’ koordinazzjoni mad-delegazzjonijiet li se jipparte/ipaw, mal-membri tal-istampa u aspetti o[ra b[as-sigurtà. Il-5+5 hu maghmul millPortugall, Spanja, Franza, lItalja, Malta, il-Mawritanja, il-Marokk, l-Algerija, itTunezija u l-Libja. Dan issummit hu i]jed importanti mis-soltu min[abba li lavvenimenti li qed ise[[u b[alissa kemm fil-pajji]i talAfrika ta’ Fuq bil-mixja lejn id-demokrazija u l-kri]i ekonomika fiz-zona ewro flUnjoni Ewropea. Il-Vi/i Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Barranin, Tonio Borg ]ar i//entru tal-koordinazzjoni f’Sa Maison, minn fejn qed isir xog[ol importanti mad-delegazzjonijiet tal-pajji]i kollha membri tal-5+5. Fi/-/entru jinsabu mi;bura ri]orsi mill-
Uffi//ju tal-Prim Ministru, ilPulizija, is-sigurtà u s-sa[[a. Il-Vi/i Prim Ministru qal li Malta dejjem tilqa’ l-isfidi biex torganizza konferenzi kbar ta’ dan il-livell b[alma kienu /-CHOGM, i]-]jara talPapa u ]-]jara ta’ Bush u Gorbachev f’Malta. Tonio Borg spjega kif hawn interess g[al dan is-summit u dan jixhdu l-parte/ipazzjoni kbira. Filwaqt li kkonferma lattendenza tal-kapijiet ta’ stat tal-10 pajji]i membri, qal li se jattendu wkoll il-President talKummissjoni Ewropea Josè Manuel Barroso, ilKummissarju Ewropew Stefan Fule, is-Segretarju :enerali tal-Unjoni G[arbija tal-Maghreb Habib Ben Yahia, l-Ambaxxatur tal-Lega G[arbija Omnia Taha, il-Vi/i President tal-Assemblea Parlamentari tal-Mediterran Nabih Berri u s-Segretarju :enerali tal-Unjoni talMediterran Fathallah Sijilmassi. Il-membri ta’ dawn id-delegazzjonijiet di;à jammontaw g[al 3,000 persuna li mistennija li ji]diedu fl-a[[ar jiem. Mistennija jattendu wkoll aktar minn 300 ;urnalist. Issummit qieg[ed jing[ata wkoll prominenza f’sezzjoni tal-istampa internazzjonali spe/jalment f’;urnali Fran/i]i, il-Euronews u
;urnali o[ra fil-pajji]i talMaghreb. Il-;urnali internazzjonali rriferew g[all-importanza tal5+5 g[as-sigurtà fil-ba[ar Mediterran u s-su//ess li Malta qed tikseb fit-tfassil tieg[u. Qed ting[ata attenzjoni partikulari lil-Libja, g[aliex dan il-pajji] mhux rappre]entant f’fora o[ra internazzjonali [lief fil-5+5. Il-Vi/i Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Barranin, Tonio Borg qal li se jsiru wkoll laqg[at o[ra bilaterali bejn il-pajji]i fejn se ji;u diskussi setturi ta’ importanza kbira b[all-kri]i ekonomika u l-immigrazzjoni irregolari. {afna mill-kapijiet ta’ stat se ji;u akkumpanjati millMinistri tal-Affarijiet Barranin rispettivi li se jie[du sehem f’dawn il-laqg[at bilaterali, apparti s-summit propju tal-5+5. Tonio Borg qal li kollox jinsab ippreparat biex mil-lum il-{amis jibdew jaslu l-ewwel delegazzjonijiet. Matul din i]-]jara ilMinistru Tonio Borg ;ie ppre]entat bil-’pin’ uffi/jali tas-summit tal-5+5, li jilbsuh il-Kapijiet tal-Istat u lMinistri u ng[ata i]jed tag[rif fuq il-logo uffi/jali li permezz tal-g[aqda tal-kuluri talbnadar tal-pajji]i membri juri kif Malta hu pajji] li jippromwovi l-pa/i.
1,300 persuna kull kilometru kwadru minn Jerome Caruana Cilia
Id-densità ta’ pajji]na hi ta’ 1,300 persuna kull kilometru kwadru, aktar minn g[axar darbiet il-medja Ewropea. Malta g[andha laktar densità g[olja flEwropa, u fit-tieni post ti;i lOlanda b’490 persuna kull kilometru kwadru. Dan t[abbar waqt konferenza tal-a[barijiet li matulha ;ew ippre]entati rri]ultati preliminari ta/?ensiment li sar millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika g[all-2011. Id-Direttur :enerali talNSO, Michael Pace Ross, qal li dan i/-/ensiment kien su//ess. Semma li fattur interessanti kienet i]-]ieda fin-numru ta’ barranin li jg[ixu Malta, li ]diedu
b’66.8% f’sitt snin. Millpopolazzjoni kollha (416,055 persuna), 20,086 ji;ifieri 4.8% huma barranin. Hu qal li s-soltu dan i//ensiment isir kull g[axar snin, i]da din id-darba sara wara sitt snin biex pajji]na jkun konformi mal-pajji]i tal-UE. Il-parte/ipazzjoni kienet wa[da obbligatorja u fi/-/ensiment in;abret informazzjoni so/jo-demografika. Punt importanti kienet ilkunfidenzjalità li biha n;abret u n]ammet din linformazzjoni. L-ikbar tliet lokalitajiet f’termini ta’ popolazzjoni huma Birkirkara, il-Mosta u San Pawl il-Ba[ar, filwaqt li l-i]g[ar lokalità tibqa’ lImdina b’237 residenti.
Minkejja li n-nisa jibqg[u fil-ma;;oranza, id-distakk bejn i]-]ew; sessi qieg[ed dejjem jonqos. F’Birkirkara u l-Iklin ilpopolazzjoni ]diedet fl-1995, i]da naqset mill-2005 ‘l hawn. G[al kuntrarju, f’TalPietà kien hemm tnaqqis bejn l-1995 u l-2005, i]da wera tkabbir fil-popolazzjoni bejn l-2005 u l-2011. L-iktar tliet lokalitajiet f’Malta li g[andhom densità g[olja jibqg[u l-istess b[al dawk tal-2005 – l-Isla, TasSliema u l-Fgura. Fl-a[[ar 100 sena l-popolazzjoni Maltija kwa]i rduppjat. Fl-1911 il-popolazzjoni kienet tammonta g[al 211,564, filwaqt li llum hi ta’ 416,055 ru[.
Il-Forzi Armati ta’ Malta lbiera[ fakkret Jum l-Armata
L-armata rispettata L-armata Maltija ting[ata rispett kbir mill-poplu Malti u dan g[aliex kull membru tag[ha jiddefendi lil pajji]na u jsalva li/-/ittadini. Kien dan il-messa;; ewlieni li [are; mill-omelija ta’ Monsinjur Ar/isqof Pawlu Cremona waqt ilquddiesa li kkon/elebra flokka]joni ta’ Jum l-Armata fil-Konkatidral ta’ San :wann, fil-Belt Valletta. Monsinjur Ar/isqof semma kif g[all-kuntrarju ta’ pajji]i o[ra, Jum lArmata ;ie //elebrat f’atmosfera ta’ pa/i u b’hekk hi /elebrazzjoni ta’ pa/i. Irrefera g[al siltiet mill-bibbja li jirriflettu kif :esù
kien g[a]el lil suldati biex jag[tina tag[lima differenti dwarhom u biex wie[ed jimita l-parti umana tas-suldat. Qabel il-quddiesa, li pre]enti g[aliha kien hemm l-og[la uffi/jali tal-armata mmexxija mill-Birgadier Martin Xuereb kif ukoll ilKummissarju tal-Pulizija John Rizzo, i/-/erimonja bdiet b’parata minn Triq irRepubblika u spi//at quddiem il-Konkatidral ta’ San :wann fejn ing[ata salut ;enerali lill-Brigadier talForzi Armati ta’ Malta u salut nazzjonali lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi u lill-President ta’ Malta George Abela.
Nirien f’fabbrika f’{al Qormi Nirien ilbiera[ filg[odu [akmu wie[ed mill-im[azen tal-fabbrika Nylon Knitting li tinsab f’{al Qormi, vi/in supermarket li hemm fi Triq Manwel Dimech. Il-ka] ;ie rrappurtat lillpulizija g[all-[abta tad-8.45 a.m., meta minn diversi partijiet /entrali ta’ Malta wie[ed seta’ jinnota da[na kbira sewda tiela’ mill-fabbrika. Mill-ewwel issej[u fil-post
il-membri tal-Protezzjoni ?ivili li kkontrollaw in-nirien fi ftit [in. Il-[ruq jidher li se[[ fin-na[a ta’ wara tal-fabbrika, f’wie[ed mill-im[azen fejn jin]ammu xi batteriji. Il-fabbrika Nylon Knitting ilha g[al dawn l-a[[ar 30 sena tipprodu/i prodotti mag[mulin minn nylon u tessuti. {add ma we;;a’ f’dan lin/ident li qed ikun investigat mill-Pulizija.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
6 Intervista
Il-Partit Nazzjonalista ja[dem g[al kull Malti bla distinzjoni minn Gabriel Ellul
In-Nutar Ian Spiteri, kandidat ;did tal-Partit Nazzjonalista
Nemmen fil-Partit Nazzjonalista g[ax hu tassew dak il-partit li j]omm lill-individwu g[al qalbu. Tista’ tg[id li l-individwu jinsab fil-qofol tal[idma ta’ dan il-partit. Dan kien kliem in-Nutar Ian Spiteri, kandidat ;did
tal-Partit Nazzjonalista, f’intervista ma’ IN-NAZZJON. Matul l-intervista, Ian Spiteri tkellem dwar lg[a]la tieg[u li jikkontesta fi [dan il-Partit Nazzjonalista u l-mod kif jixtieq iservi jekk ikun elett b[ala membru parlamentari. Min hu Ian Spiteri^
G[andi 35 sena u mi]]ewwe; lil Simone. G[andi ]ew;t itfal, Michela u Mattea. Na[dem b[ala nutar u ggradwajt madwar tnax-il sena ilu. Ili 10 snin na[dem f’din il-professjoni. B[ala passatempi n[obb ilfutbol u l-isquash, g[alkemm ma tantx g[ad fadalli [in biex nipprattika dawn il-passatempi. G[aliex g[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista^ G[a]ilt lill-Partit Nazzjonalista g[ax verament nemmen li hu l-partit li g[andu lill-individwu g[al qalbu, f’kull aspett. Tista’ tg[id li l-individwu hu l-pilastru ewlieni tal-partit. Ovvjament, jekk g[andek il-bniedem g[al qalbek, bil-
[idma politika tieg[ek se tistinka biex ta[dem g[al kull persuna, ming[ajr ma tag[ti ka] l-istat so/jali li din il-persuna g[andha, jew inkella d-differenzi li je]istu bejn persuna u o[ra.
Kif bdejt l-involviment tieg[ek fil-Partit Nazzjonalista^ In-nannu tieg[i, Joseph Spiteri, mag[ruf b[ala “inNutar tan-Naxxar”, kien Ministru fi ]mien it-tmexxija ta’ :or; Borg Olivier. B’hekk, mit-trobbija tieg[i, dejjem kont involut b’mod indirett fil-politika. Madwar
sitt snin ilu kont intlabt biex nikkontesta l-elezzjoni talKunsill Lokali ta’ {al Balzan, u g[al numru ]g[ir ta’ voti, ma kontx ;ejt elett. Minn dak i]-]mien s’issa, bdejt ninvolvi ru[i filKumitat Sezzjonali ta’ {al Balzan, kif ukoll f’dawk tan-Naxxar u ta’ San Pawl il-Ba[ar. Issa g[a]ilt li nikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq il11 u t-12-il distrett.
G[aliex g[amilt dan il-pass, biex issa sirt kandidat ;did tal-Partit Nazzjonalista^
Kienet de/i]joni tqila [afna, de/i]joni li g[amiltha wara [afna [sieb. Nemmen li jien min jien illum grazzi g[all-Partit Nazzjonalista, li dejjem kien qieg[ed hemm biex jappo;;jani fid-de/i]jonijiet u l-[idma kollha tieg[i.
L-impenn u d-dedikazzjoni tieg[i fil-Partit Nazzjonalista jissa[[u meta niftakar fi]-]ew;t itfal ]g[ar tieg[i u kif il-futur tag[hom jiddependi mill-;ejjieni tal-pajji] tag[na G[alhekk nemmen li issa wasal i]-]mien li nag[ti sehmi f’dan il-partit, partit li verament g[andu g[al qalbu l-aspetti kollha tasso/jetà. Din id-dedikazzjoni tieg[i tkompli tissa[[a[ meta niftakar fi]-]ew;t itfal ]g[ar tieg[i u kif il-futur tag[hom jiddependi mill;ejjieni tal-pajji] tag[na. Temmen li l-kandidati ;odda g[andhom rwol importanti fil-partit^ Nemmen bis-s[i[ li l-kandidati ;odda huma ta’ valur kbir g[all-partit. Nemmen [afna fl-importanza ta’ w/u[ ;odda fil-partit, ta’ ideat ;odda. Il-kandidati ;odda huma dawk il-persuni li, b’ener;ija u b’ideat ;odda,
jistg[u jikkontribwixxu fi [dan il-partit biex nibqg[u na[dmu g[al Malta a[jar. Jonqos biss li n-nies jag[rfu sew il-valur tal-kandidati u ja[sbu sew qabel jix[tu l-vot tag[hom. Biss, bla dubju, a[na l-kandidati l-;odda nistg[u nag[tu kontribut siewi [afna. g[al pa;na 7
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Intervista 7
Il-;ejjieni tal-pajji] jiddependi bis-s[i[ minn min qieg[ed imexxi l-Gvern minn pa;na 6
U l-fatt li inti nutar, tassew li jg[inek fil-[idma politika tieg[ek^
Sin/erament na[seb li lprofessjoni tieg[i b[ala nutar tg[inni biex naqdi ddmirijiet tieg[i fil-politika. Ming[ajr ma trid, biex ta[dem b[ala nutar, trid tiddedika l-[in tieg[ek g[allo[rajn. Trid tieqaf u tisma’ lil dak li jkun. Trid tag[der lil min ikellmek. Fuq kollox, trid ta;ixxi. Nemmen li dawn il-valuri huma l-qofol tal-[idma tieg[i, kemm b[ala nutar, kif ukoll b[ala politiku. Fid-dawl ta’ dan, x’temmen li hu r-rwol tal-politiku^ Jiena dejjem nibba]a l[idma tieg[i fil-politika fuq il-kun/ett ta’ servizz. Jiena qieg[ed hemm g[an-nies. Jekk insir deputat, se jkunu n-nies li tellg[uni biex naqdi dik ir-responsabbiltà. G[alhekk, l-ewwel dmir tieg[i jmur lejn in-nies, lejn il-;id tag[hom, kif ukoll lejn il-Gvern u l-partit tieg[i. Dan id-dmir g[andek dejjem taqdih, g[ax hu permezz ta’ dan biss li tassew tista’ tkun ta’ servizz g[allo[rajn. Allura ner;a’ ng[id, il-
politiku g[andu jkun hemm biex jaqdi u jkun ta’ servizz.
Fuqiex tixtieq tiffoka l-[idma tieg[ek jekk tkun elett^
Se jkun unur kbir g[alija jekk inkun elett u ovvjament ma jien qed nistenna xejn aktar. B[ala nutar, in[obb [afna dak li g[andu x’jaqsam mal-bini, malindustrija u mal-ambjent. Settur ;did, li ;ibidli linteress, hu dak tal-gaming u l-betting. Dan is-settur qed jikber b’rata mg[a;;la u qed jikkontribwixxi [afna fl-ekonomija tal-pajji]. Nemmen li f’dawn laspetti kollha, f’dawn loqsma kollha, nista’ nkun ta’ kontribut. Kif t[ares lejn il-;ejjieni tal-pajji]^ Il-;ejjieni tal-pajji] jiddependi bis-s[i[ minn min qieg[ed fil-gvern. Jiena, b[ala persuna, nipprova nisma’ li]-]ew; na[at qabel
Ian Spiteri flimkien mal-familja tieg[u
ma nie[u d-de/i]jonijiet. Biss, meta wie[ed ja[seb sew, jinduna b’mod /ar kif il-Partit Nazzjonalista hu tassew dak il-partit li joffri ;ejjieni sod g[al pajji]na. Dan jg[odd f’kull kamp, flUnjoni Ewropea, flekonomija, fl-edukazzjoni u fis-sa[[a. Il-Partit Nazzjonalista dejjem baqa’ konsistenti f’dawn l-oqsma, anke issa, meta g[addejjin minn ]mien ta’ g[aw; ekonomiku dinji. U hi din il-konsisten-
za li twassal g[all-progress, progress li jtejjeb il-kwalità tal-[ajja tal-individwu. X’inhu l-messa;; lill-elettorat^ L - elezzjoni tinsab wara
l - bieb . Ti;i meta ti;i , vera ment nitlob lill - poplu Malti , li bil - vot tieg[u , juri sens ta ’ maturità u respon sabbiltà . Il - vot ta ’ kull individwu hu importanti [afna . Jista ’ jkun li hemm
Nemmen li l-Partit Nazzjonalista g[andu [afna aktar x’joffri. B’sens ta’ rieda tajba, nistg[u nkomplu nfasslu futur mill-isba[ g[al kul[add.
min i[ossu di]illu] i]da rridu naraw l - istampa koll ha . Malta hi kif inhi llum min[abba l-[idma politika tal-Partit Nazzjonalista, li verament g[andu g[al qalbu lil dan il-pajji], g[andu g[al qalbu l-wellbeing ta’ kull individwu. Jiena nemmen li l-Partit Nazzjonalista g[andu [afna aktar x’joffri. B’sens ta’ rieda tajba, nistg[u nkomplu nfasslu futur mill-isba[ g[al kul[add.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
8 Parlament
Tliet siti ta’ Park and Ride m[addma mill-Arriva Hawn tliet siti ta’ Park and Ride li jit[addmu millkumpanija Arriva ta[t ilkuntratt iffirmat fl-20 ta’ Novembru 2011 malkumpanija b[ala operatur tat-trasport pubbliku. Dan qalu Austin Gatt, ilMinistrru g[allInfrastruttura, Trasport u Komunikazzjoni bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Anthony Agius Decelis. Il-Ministru Gatt sostna li s-siti ta’ Park and Ride jin-sabu filFurjana, fil-Marsa u f’San :iljan u tag[hom l-Arriva t[allas €8,000, €3,000 u €4,000 fis-sena rispettivament. Transport Malta tg[addi dawn
l-ammonti lid-Dipartiment talArtijiet. Hu qal li dan il-ftehim hu g[al perijodu ta’ g[axar snin u g[alhekk fadallu iktar minn disa’ snin biex jiskadi. Hemm ukoll numru ta’ siti ta’ parke;; li fihom ikun hemm car park attendants li g[andhom li/enzja ma[ru;a minn Transport Malta. Austin Gatt ]ied li jista’ jkun hemm proprjeta’ o[ra talGvern li tinkludi spazji g[allparke;;i pubbli/i u li tista’ tkun ing[atat jew midDipartiment tal-Artijiet jew minn xi Ministeru ie[or b[ala parti minn xi kumpless b[al, per e]empju, il-parke;; talIsptar Mater Dei.
Benefi/jarji mill-Pensjoni tal-Wens
Il-Pensjoni tal-Wens tit[allas biss lil persuna (barra l-konjugi) li wa[idha tkun qed tie[u [sieb il-pazjent. Dan sostnih Chris Said, ilMinistru g[all-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u lFamilja bi twe;iba g[all-mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista Jean Pierre Farrugia. Il-Ministru Said fisser li fejn ikun hemm aktar minn
persuna wa[da tg[ix malpazjent\a ma tit[allasx ilpensjoni. Hu ]ied li d-dritt g[al din il-pensjoni hu wkoll su;;ett g[al test talmezzi. Chris Said kompla li b[alissa din l-iskema qed tkun studjata biex isiru rakkomandazzjonijiet g[al titjib b’ri]q il-;id tal-pazjenti u l-persuni li jkunu qed jie[du [siebhom.
Se jsiru studji preliminarji dwar it-tni;;is tal-[oss Transport Malta se tkun qed tibda studji preliminarji li g[andhom x’jaqsmu mattni;;is tal-[oss f’xi n[awi madwar it-toroq arterjali f’Malta. Triq Re;jonali f’Santa Venera se tkun inklu]a mal-lista ta’ postijiet
fejn se jsiru dawn l-istudji. Dan sostnih Austin Gatt, ilMinistru g[all-Infrastruttura, Trasport u Komunikazzjoni bi twe;iba g[all-mistoqsija parlamentari li saret midDeputat Nazzjonalista Jean Pierre Farrugia.
Hekk kif pri;unier jid[ol fil-Fa/ilità, isirulu numru ta’ mistoqsijiet, fosthom dwar jekk ja[dimx u f’liema seng[a jew [ila hu kapa/i
265 pri;unier assenjati b’xog[ol fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin B[alissa hemm 265 pri;unier li huma assenjati b’xog[ol fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin. Dan sostnih il-Prim Ministru Lawrence Gonzi bi twe;iba g[al mistoqsija li saret midDeputat u Whip tal-Grupp Parlamentari Laburista Joe Mizzi. Il-Prim Ministru fisser li dan in-numru jista’ jinbidel minn ;urnata g[all-o[ra g[al diversi ra;unijiet, fosthom jew g[ax pri;unier ikun skonta s-sentenza jew g[ax ma jkunx ta’ im;iba tajba. Intant minn dan il-grupp ta’ pri;unieri 181 minnhom qed jag[mlu xog[ol ta’ tindif, 20 iwettqu manutenzjoni ;enerali, 10 ja[dmu fil-k/ina, sebg[a ja[dmu fil-forn, tnejn fil-gym, erbg[a fl-officers’ mess, [amsa fl-im[a]en, tnejn fil-fitter workshop u [amsa fit-tuckshop. Seba’ pri;unieri jillegaw ilkotba filwaqt li tnejn o[ra jag[mlu xog[ol fil-workshop tal-ispraying, ie[or fil-work-
shop tal-mechanic, pri;unier ie[or ja[dem l-injam, disa’ jag[mlu xog[ol tal-elettriku, [amsa huma assenjati fl-iskola\librerija u erbg[a jag[mlu xog[ol fil-blokk amministrattiv. Il - Prim Ministru spjega li kif pri;unier jid[ol fil Fa/ilità , isirulu numru ta ’ mistoqsijiet , fosthom jekk ja[dimx u f ’ liema seng[a jew [ila hu kapa/i . Pri;unieri sentenzjati u dawk li di;à g[andhom is seng[a huma preferuti . Il-pri;unieri jridu jkunu medikament b’sa[[ithom g[al /ertu xog[ol. G[al xog[ol fejn hemm b]onn /ertu i;jene b[al k/ina u forn, il-pri;unieri jridu jkunu /ertifikati mittobba tal-Fa/ilità li huma [ielsa minn /ertu mard b[al Hepatitis. Iridu wkoll ikunu nodfa mid-droga u juru m;iba tajba. Il-Prim Ministru ]ied li jrid ikun a//ertat ukoll il-livell ta’ sigurtà billi l-pri;unieri, spe/jalment dawk li jkunu
ja[dmu f’diversi partijiet talFa/ilità u fejn ikun hemm lg[odda. Dwar pri;unieri li ja[dmu fi snajja’, ji;u kkonsultat luffi/jal tas-seng[a li mieg[u jista’ jkun li pri;unier se jkun assenjat. G[ar-rigward ta’ dawk li ja[dmu f’divi]joni fuq xog[ol ta’ tindif, il-livell ikun aktar baxx. G[al dan ixxog[ol, il-pri;unieri jintg[a]lu mill-uffi/jali inkarigati mit-taqsima. Dawk il-pri;unieri kollha li ja[dmu jie[du [las ta’ €6.99 fil-;img[a. Meta kien qed iwie;eb mistoqsija o[ra li wkoll saret mid-Deputat Joe Mizzi, ilPrim Ministru qal li matul dawn l-a[[ar [ames snin sar ta[ri; lill-uffi/jali tal-{abs. It-ta[ri; kien jikkonsisti filmod kif wie[ed ju]a arma, flu]u ta’ pepper spray, dwar kif wie[ed jie[u [sieb klieb im[arr;a, fil-kontroll u ]]amma u fil-kontroll tal-folol. Madwar 151 uffi/jal attendew xi tip ta’ ta[ri;.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Parlament 9
Diskuss it-Trattat inti] biex joffri aktar stabbiltà liz-zona ewro Il-Parlament ilbiera[ beda jiddiskuti t-Trattat dwar Stabbiltà, Koordinazzjoni u Governanza li hu inti] biex joffri aktar stabbiltà liz-zona ewro. Tonio Fenech, il-Ministru g[all-Finanzi, l-Ekonomija u l-Investiment spjega li tTrattat li qed ikun mitlub jirratifika l-Parlament, hu inti] li jkunu evitati sitwazzjonijiet b[al dak li n[olqu fl-a[[ar snin wara l-kri]i ekonomika internazzjonali. Minbarra s-sitwazzjoni talGre/ja, kien hemm pajji]i o[rajn li ntlaqtu b’mod negattiv u t-Trattat qed jo[loq mekkani]mu biex il-pajji]i jintrabtu li jsegwu regoli finanzjarji [alli ma tirrepetix ru[ha sitwazzjoni b[al dik li [olqot kri]i b’effetti negattivi fuq l-ekonomija u fuq limpjiegi. L-UE se tirrea;ixxi jekk Gvern ma jimxix kif suppost. Fl-istruttura li qed tin[oloq tibqa’ l-prerogattiva tal-pajji] li jara li l-affarijiet jimxu filqafas tal-ftehim ta’ Maastricht. It-trattat se jkun qed jag[ti i]jed sa[[a lill-Kummissjoni Ewropea biex te]er/ita l-poter tag[ha [alli dak il-gvern jie[u l-mi]uri ne/essarji. Kull gvern, qabel ma jippre]enta ba;it, irid jikkonsulta mal-KE biex jag[ti l-assigurazzjonijiet me[tie;a [alli jil[aq mal-miri li t-Trattat qed ipo;;i. It-Trattat ida[[al numru ta’ prin/ipji u regoli, fosthom, li kull gvern g[andu jimmira li jasal g[al livell ta’ ba;it li jkun bilan/jat, anzi jmur lejn surplus. Fil-ka] ta’ Malta ittnaqqis tal-i]bilan/ ilu ji;i mpo;;i b[ala prijorità minn dan il-gvern, sena wara o[ra, b’e//ezzjoni fl-2009 u l-2010 meta kien hemm il-kri]i finanzjarja. It-Trattat mhux wie[ed li ma jippermettix e//ezzjonijiet f’sitwazzjonijiet e//ezzjonali. Il-pro/ess li jmiss wara dan itTrattat hu r-revi]joni kostituzzjonali ta’ dawn il-provvedimenti. Ir-regola trid tintrodu/i kun/ett li min je//edi miri
Approvata r-ri]oluzzjoni biex ikun esti] i/-/ens tal-parke;; MCP Il-Kumitat tal-Verifika tal-Parlament, ippresedut mill-Vi/i Prim Ministru, Ministru tal-Affarijiet Barranin u Kap tal-Kamra tar-Rappre]entanti Tonio Borg, approva unanimament ir-ri]oluzzjoni, b’xi emendi, li biha se jkun finalizzat il-kuntratt bejn ilGvern u l-kumpanija li t[addem l-MCP Car Park fil-Furjana. Jason Azzopardi, ilMinistru g[allKompetizzjoni :usta, inNegozji }g[ar u l-
I]jed sa[[a lill-Kummissjoni Ewropea biex te]er/ita l-poter tag[ha
partikulari, il-gvern jer;a’ jmur il-Parlament u jippre]enta korrezzjoni. Il-KE fi Frar kienet ikkonkludiet li Malta ma kellhiex b]onn tadotta mi]uri ta’ korrezzjoni. Il-Qorti tal-:ustizzja se tkun tista’ tissanzjona pajji] li ma jimplimentax irregoli l-;odda tal-ba;it. ItTrattat qed jis[aq dwar liema oqsma g[andhom b]onn ikollhom koordinament. Id-Deputat Laburista Alfred Sant qal li g[alkemm hu se jivvota favur dan it-Trattat xorta jibqa’ jsostni li Malta da[let kmieni fiz-zona ewro u ma jaqbilx mal-argument talGvern li Malta ma kienx jirnexxielha teg[leb il-maltemp kieku kienet barra mizzona ewro. Id-Deputat Laburista qal li kul[add jaqbel li jkun hemm konver;enza bejn il-pajji]i membri fiz-zona ewro i]da ma jarax li qed issir xi [a;a konkreta biex din ilkonver;enza titwettaq. Qed jid[ol bil-mod il-kun/ett ta’ federali]mu u di;à saret proposta g[al unità bankarja li ti;bor ta[t struttura wa[da /entralizzata l-banek. G[alkemm il-proposta hi li
din l-istruttura tirrigwarda lbanek kbar, mhux esklu] li tispi//a tkun tinkludi l-banek kollha. Id-Deputat Nazzjonalista Karl Gouder qal li dan itTrattat irid jevita n-nuqqasijiet li kien hemm minn /erti pajji]i biex fil-kri]i ekonomika internazzjonali li g[addiet sabu ru[hom f’diffikultà. Hu importanti [afna li z-zona ewro tin]amm b’sa[[itha. G[alhekk qed ji;u mfassla kriterji biex ikunu evitati sitwazzjonijiet ta’ diffikultà ekonomika u meta dawn jin[olqu, l-pajji]i jkunu b’sa[[ithom bi]]ejjed biex ma jin;arrux mill-kurrent. Id-Deputat Laburista Karmenu Vella qal li t-Trattat qed ipo;;i ]ew; miri partikulari biex il-pajji]i membri ma jsibux ru[hom f’diffikultà. Dawn il-miri huma li li]bilan/ ma jkunx ta’ aktar minn tlieta fil-mija tal-prodott gross domestiku u li d-dejn ma jaqbi]x is-60 fil-mija. Karmenu Vella qal li g[alkemm l-Oppo]izzjoni se tivvota favur ir-ratifika tatTrattat ma jfissirx li qed ta//etta xi responsabbiltà tassitwazzjoni pre]enti.
Konsumatur, meta ressaq irresoluzzjoni, qal li dan ilpro;ett se jkun qed jindirizza l-[ti;iet partikulari talkomunità kummer/jali talBelt Valletta li talbet g[al iktar a//essibiltà. Il-parke;; se jissaqqaf u se jkun qed jakkomoda aktar minn 1,500 karozza. Meta l-pro;ett jitlesta, ilGvern se jillibera mitt post riservat fil-Belt li se jkunu trasferiti fil-parke;; g[atterminu kollu ta/-/ens, li ;ie esti] b’65 sena bi [las ta’ €200,000 fis-sena.
Imressaq ka] ie[or ta’ Ksur ta’ Privile;; Id-Deputat Franco Debono, fil-bidu tas-seduta tal-biera[ filg[axija, ressaq ka] ie[or ta’ ksur ta’ privile;; kontra tliet persuni li kkummentaw fuq il-;urnal elettroniku timesofmalta.com. Hu qal li l-website irrappurtat fedelment ir-rimarki tieg[u fil-Parlament fil-bidu tas-seduta tat-Tlieta, fosthom, it-theddida li r/ieva permezz ta’ SMS s-Sibt filg[axija. Franco Debono kien irrapporta dan ilmessa;; lill-Kummissarju tal-Pulizija i]da kien [afer lil min xtaqlu d-deni wara li l-Pulizija identifikatu. Id-Deputat Franco Debono, i]da, ressaq Ksur ta’ Privile;; kontra Manuel Camilleri, Philip Hili u Michael Borg talli kkummentaw fuq ir-rapport li ttella’ fil-;urnal elettroniku. Franco Debono sostna li Manuel Camilleri ddeskrivih b[ala “rikattatur”; Philip Hili qal li b[ala avukat tarra[al, Franco Debono
g[andu jkun jaf li g[alkemm [afer lil min heddu, il-Pulizija hi fi dmir li tinvestiga u jekk il-persuna kon/ernata tkun [atja, g[andu j[allas ta’ dak li g[amel – u dan minkejja li Franco Debono [afirlu. Skont Philip Hili, il-ma[fra ta’ Franco Debono serviet biss biex min bag[at ilmessa;; ma jkunx ikkastigat [afna i]da jie[u dak li [aqqu jekk jinstab [ati. Inkella, ikun qed jakku]a, ju;;udika u jag[ti sentenza lill-per/imes, xi [a;a li avukat tar-ra[al jaf li jista’ ji;ri f’pajji] demokratiku fejn id-dritt tal-li;i jipprevali. Michael Borg, min-na[a tieg[u, staqsa jekk ilma[fra ta’ Franco Debono kinitx mossa biex hu jidher qisu kien xi qaddis. G[aldaqstant id-Deputat Franco Debono ippre]enta l-ka] ta’ Ksur ta’ Privile;; lill-Ispeaker tal-Kamra tarRappre]entanti, biex issir linvestigazzjoni me[tie;a.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
10 Lil hinn minn xtutna
Il-Venezwela> Jhedded bi gwerra /ivili jekk ma jirba[x Mill-pajji]i eks satelliti Komunisti tal-Unjoni Sovjetika li ktibt dwarhom f’dawn l-a[[ar [mistax, din il;img[a mmorru fl-Amerika ta’ Isfel, f’pajji] li sfortunatament f’dawn l-a[[ar snin kien dejjem aktar riesaq biex isir Komunista, e]attament filVenezwela. Tilef 100 si;;u
Wara li kwa]i sentejn ilu e]att, is-So/jalista Hugo Chávez ra l-ma;;oranza ta’ ]ew; terzi fil-Parlament, li kien ilu jgawdi b’qerq wara ie[or, tg[ib, u l-Partit tieg[u jitlef kwa]i 100 si;;u f’Parlament ta’ 165, nhar il{add li ;ej il-poplu Venezweljan se jkollu x’aktarx l-ikbar /ans li je[les mill[akma tieg[u ta’ 13-il sena, meta jmur jivvota fl-elezzjoni presidenzjali. Dan fl-istess ]mien li sa[[et Chávez ta’ 58 sena issa ilha sejra lura, i]da kien biss fissajf tas-sena l-o[ra li hu ammetta pubblikament li n[akem mill-kan/er u li kien di;à ;ie operat biex tne[[ewlu ]ew; tumuri filpelvis. G[alkemm uffi/jalment ilpoplu ftit li xejn ji;i infurmat dwar sa[[tu, intelligence report li kien kixef ilWikileaks is-sena l-o[ra, kien jindika li Chávez kien fadallu biss bejn sena u sena u nofs [aj. Din is-segretezza qed tkompli tkabbar l-in/ertezza flinvestituri potenzjali, minbarra fil-poplu li g[andu dritt ikun jaf l-istat ta’ sa[[a ta’ min irid jibqa’ jmexxih g[al sitt snin o[ra. Meta waqt ilkampanja staqsewh dwar sa[[tu, Chávez sempli/ement qal: “Ninsab tajjeb, b[alma tistg[u taraw jekk t[arsu lejja.”
Minkejja dan, [afna tobba jissuspettaw li Chávez qed ju]a sterojdi u trattamenti o[ra biex jidher u j[ossu a[jar [alli jkun kapa/i g[all-appuntamenti tal-kampanja elettorali, u dawn jistg[u jo[olqu aktar problemi ta’ sa[[a wara. Iwarrab lil Chávez
Din hi ra;uni wa[da g[ala jidher li nhar il-{add il-poplu se jkollu l-ikbar /ans li jwarrab lil Chávez u je[les mis-sa[ta So/jalista li dan ;ab fuq il-pajji], minkejja li filParlament il-partit tieg[u g[ad g[andu ma;;oranza (veru ]g[ira ta’ g[axar si;;ijiet). I]da hu veru wkoll li kien listess Chávez li dg[ajjef issetg[at tal-Parlament biex minflok g[addiehom lill-kariga tal-President, meta sSo/jalisti kellhom ma;;oranza assoluta ta’ aktar minn ]ew; terzi fil-Parlament, wara li l-partiti fl-Oppo]izzjoni ]baljaw meta kienu bbojkottjaw l-elezzjoni tal-2006. G[alhekk, jekk – b[alma hemm xi opinion polls qed ibassru – ir-rival ta’ Chávez jin[atar President, dan ikollu aktar poteri mill-Parlament. Polls o[ra qed jag[tu reb[a, minima, lil Chavez, filwaqt li o[rajn po;;ewhom ras imb ras. Ni;u g[alhekk g[al dan irrival li huwa ra;uni ewlenija g[ala l-[akma ta’ Chávez tista’ tkun riesqa lejn tmiemha. Dan hu Henrique Capriles ta’ 40 sena li kien gvernatur tal-istat ta’ Miranda, u li g[all-ewwel darba rnexxielu jg[aqqad lill-partiti u movimenti tal-oppo]izzjoni warajh. Capriles intg[a]el appuntu minn koalizzjoni ta’ dawn ilpartiti mi;bura f’dik li ssej[et Mesa de la Unidad Democrática (MUD) jew
Henrique Capriles irnexxielu jg[aqqad lill-Oppo]izzjoni warajh
minn Joe Calleja jocal@me.com
Hugo Chávez> sa[[tu sejra lura u be]g[an li l-poplu jwarrbu
Moviment ta’ Unità Demokratika, f’assemblea nazzjonali fi Frar li g[adda, b’64.2 fil-mija tal-madwar tliet miljun /ittadin li marru jivvutaw f’dawk il-primaries. {a;a li inkwetat mill-ewwel mhux ftit lil Chávez u l-partit tieg[u, g[ax g[all-ewwel darba l-oppo]izzjoni dehret tassew mag[quda wara kandidat wie[ed. Hu dan, probabbli, li wasslu jibda kampanja mill-aktar aggressiva kontra Capriles, b’tg[ajjir li hu kandidat talborge]ija, tal-kapitali]mu u l-imperjali]mu, li hu omosesswali, Zionist u sa[ansitra g[ajru [an]ir, filwaqt li qed ibe]]a’#jhedded li jekk il-poplu ma jer;ax itella’ lilu tqum gwerra /ivili. Erba’ partiti ewlenin Intant fl-MUD hemm erba’ partiti ewlenin, il-
Movimiento Primero Justicia (PJ) ta’ Capriles, Patria para Todos (PPT), Proyecto Venezuela u Voluntad Popular, minbarra erba’ partiti o[ra i]g[ar. Capriles, fost [wejje; o[ra, qed jintrabat li j]omm xi w[ud mill-programmi so/jali popolari, filwaqt li be[siebu j]arma mi]uri ekonomi/i b[all-kontrolli monetarji u fuq il-prezzijiet li s-So/jalisti [asbu li bihom u b’mi]uri o[ra ta’ kontrolli, kienu se j[arsu lekonomija mill-maltemp ekonomiku finanzjarju internazzjonali, i]da minflok iggravaw il-problemi. U hawn allura ni;i g[al ra;uni o[ra ewlenija li lVenezweljani qed jikkunsidraw meta nhar il-{add se jmorru jivvutaw, apparti, naturalment, u fuq kollox, irrestawr tad-demokrazija: lekonomija.
Sa qabel faqqg[et il-kri]i mondjali, ir-ri/etti u medi/ini So/jalisti ta’ Chávez wasslu biex il-qag[d kompla ji]died u l-istess linflazzjoni, bir-ri]ultat li lmunita nazzjonali, il-Peso, ;iet ]valutata, u b’hekk kompliet tixxejjen is-sa[[a tax-xiri tal-Venezweljani. Il-gvern ta’ Chávez kien wie;eb billi mmanipula rrati tal-kambju u kompla sa[[a[ il-kontrolli fuq ilprezzijiet. Dan minbarra li, biex ira]]an dak li hu jsejja[ l-e//essi u l-ineffi/jenza talindustrija privata, Chávez, dejjem skont it-twemmin tipiku So/jalista tieg[u, kompla jinnazzjonalizza ruxxmata intrapri]i tal-privat, bil-konsegwenzi inevitabbli tal-kontra dak ma[sub, minbarra li dawn ilmi]uri swew flejjes kbar lill‘kaxxa’ Venezweljana u tnaqqis fil-Prodott Gross Domestiku. {atef 25 miljun metru kwadru ta’ art
B[ala e]empju wie[ed jissemma l-fatt li wara li Chávez, malli tela’ l-ewwel darba fl-1999 kien [ataf 25 miljun metru kwadru ta’ g[elieqi, sal-lum in[admu biss 500,000 metru kwadru. Dan wassal g[al skarsezzi enormi u b’konsegwenza ta’ hekk il-Venezwela qed ikollha bilfors timporta [afna prodotti vitali b[al qam[, ross, kafè u zokkor minn barra l-pajji]. B’ri]ultat ta’ din il-politika So/jalista, il-Bank Dinji ssena l-o[ra kklassifika lillVenezwela fil-172 post minn 183 pajji] fejn l-aktar ma jaq-
bilx isir kummer/ mag[hom, wara l-Iran (fil-166 po]izzjoni) u l-Afganistan (167). Problemi o[ra kbar li qed jinkwetaw bis-s[i[ lill-poplu Venezweljan huma l-kriminalità, l-infrastruttura u lhousing, u l-korruzzjoni. Dwar il-kriminalità bi]]ejjed insemmi li matul issena l-o[ra nqatlu 19,000 ru[, bir-rata tad-delitti tirdoppja minn meta Chávez [a l-poter. Tant kibret il-kriminalità, anki ta’ serqiet u [tif ta’ nies (fosthom ambaxxatur Messikan!), li l-2011 kienet l-aktar wa[da vjolenti fl-istorja talVenezwela. Meta la[aq president, Chávez kien wieg[ed li prijorità ewlenija kienet se tkun il-qasam tad-djar g[all-poplu. Minflok, il-bini ta’ residenzi g[all-poplu naqas, meta llum hu kkalkulat li hemm b]onn mat-tliet miljun dar u, b[assoltu hu qed iwa[[al fis-settur privat, u beda jissekwestra djar tal-privat. F’dik li hi infrastruttura, din ikkrollat g[alkollox: in/identi tat-traffiku ji]diedu min[abba toroq di]astru]i, ajruplani fost l-aktar qodma fl-istati Amerikani, bl-ind[il tal-gvern fit-trasport ikompli jg[arraq is-sitwazzjoni b’nuqqas ta’ spare parts min[abba l-kontrolli fis-suq tar-rati tal-kambju. Fl-a[[ar u mhux l-inqas, ilVenezweljani qed jinkwetaw dwar il-korruzzjoni u, naturalment, it-tnaqqir tal-libertà u ddemokrazija. Transparency International po;;iet lill-pajji] fl-g[axar post mill-a[[ar, filwaqt li l-Freedom House kklassifikat lill-Venezwela fil166 post mil-lista ta’ 196 pajji], fost tfixkil kontinwu lil media li ma taqbilx ma’ Chávez, bil-Gvern jikkontrolla mill-inqas sitt networks televi]ivi u ’l fuq minn 70 stazzjon re;jonali.
Bis-So/jali]mu, il-qg[ad u l-inflazzjoni komplew jikbru
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641#2#3 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Aktar xog[ol u pagi a[jar F’dawn il-;ranet, l-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika ppubblika r-ri]ultati ta’ st[arri; wiesa’ [afna li jsir fuq madwar 7,000 Malti u Maltija kull tliet xhur biex jie[u stampa /ara tal-impjiegi u talpagi li g[andhom il-[addiema b’mod ;enerali. Dan l-ist[arri; hu mag[ruf b[ala l-Labour Force Survey u l-valur tieg[u hu li jsir fuq kampjun kbir [afna ta’ nies u fih huma l-[addiema stess li jg[idu x’tip ta’ xog[ol qed jag[mlu, humiex ifittxu xi xog[ol ie[or u juru kemm jaqilg[u f’paga. Dan hu st[arri; li l-Unjoni Ewropea tara li jsir f’kull pajji] tag[ha [alli l-Unjoni tkun tista’ tqabbel ukoll bejn pajji] u ie[or u tag[mel il-paraguni. 20,000 job ;did li pattew g[al dawk li ntilfu jew tbattlu Ir-ri]ultati ta’ dan l-ist[arri; juru li fl-a[[ar 12-il xahar l-impjiegi komplew ji]diedu u n-nies ja[dmu
issa huma 3,600 aktar milli kienu sena ilu billi ]diedu minn 168,100 g[al 171,700. Jekk tie[u ]]ieda fl-impjiegi fuq l-a[[ar erba’ snin mill-2008, in-nies ja[dmu ]diedu bi 12,000, minn 159,800 g[al 171,700. L-impjiegi ]diedu bi 12,000 mill-2008 g[ax ilGvern [oloq 20,000 impjieg ;did li, wara li g[amlu tajjeb g[al dawk li ntilfu jew li tbattlu mill-2008, baqg[u minn fuq bi 12,000.
B’hekk, g[ax il-Gvern kien g[aqli u [oloq dawn l-impjiegi ;odda bl-investiment li ;ibed u blg[ajnuniet li ta lill-fabbriki, lil-lukandi u lid-ditti ]g[ar, illum f’Malta g[andna 12,000 ru[ aktar ja[dmu milli kellna fl-2008. }ieda qawwija [afna fin-nisa ja[dmu L-aktar li ]diedu ja[dmu huma n-nisa b’qab]a qawwija ’l fuq fl-a[[ar sena. Fl-2000, fl-etajiet bejn il-25 u l-55 sena – meta la jkunu qed jistudjaw u lanqas irtirati kmieni – nisa lanqas biss kellna terz ja[dmu. Illum g[andna sitta minn kull g[axra. Dan hu wkoll ri]ultat tal-in/entivi li l-Gvern ta lin-nisa li jo[or;u ja[dmu u li fl-a[[ar 12-il xahar ]diedu b’[ames punti per/entwali, minn 53% g[al 59%. Dawk ifittxu xog[ol fost l-anqas fl-Ewropa Jirri]ulta wkoll minn dan l-ist[arri; li dawk ifittxu xog[ol fl-a[[ar sena naqsu. Dan l-ist[arri;
ma jg[oddx biss lil dawk li qed jirre;istraw, imma wkoll lil kull min jg[id li jixtieq isib xog[ol ie[or anke jekk di;à g[andu xog[ol. Skont dan il-kejl l-aktar wiesa’, dawk ifittxu xog[ol f’Malta huma fost l-anqas fl-Ewropa kollha u Malta f’dan il-kejl importanti qieg[da ma’ dawk il-pajji]i fl-Ewropa li l-aktar
ipprovdew xog[ol lill-[addiema tag[hom u l-aktar li [elsuhom mill-qg[ad. }ieda ta’ €2,000 fis-sena fil-paga medja mill-2008 Hemm ukoll ir-ri]ultat dwar il-pagi f’dan list[arri; dettaljat. Mi/-chits tal-pagi ta’ dan lammont kbir ta’ [addiema mist[arr;a, jirri]ulta li lpaga medja fl-a[[ar sena ]diedet b’€500 biex issa l-paga medja hi ta’ €15,500 fis-sena. Din hi medja u naturalment ma jfissirx li kull paga hi dan lammont. Li jfisser hu li b[ala medja ta’ pagi, li w[ud ikunu aktar u o[rajn anqas, il-pagi b’mod ;enerali ]diedu, anke jekk mhux kollha b’dan lammont. Meta tqabbel il-paga medja issa ma’ dak li kienet fl-2008 meta kienet €13,400 fis-sena, il-paga medja llum hi €2,000 aktar fis-sena. Dan hu r-ri]ultat ta’ xi jg[idu l-[addiema u x’juru /-chits tal-pagi tag[hom meta mistoqsijin bis-serjetà u fuq numri kbar. Ir-ri]ultat hu: aktar xog[ol u pagi a[jar. Dan hu laqwa ri]ultat li jista’ jkollu pajji] fl-ekonomija g[ax din mhix l-ekonomija tal-kliem tqil u ta/-/ifri kkumplikati, imma l-ekonomija tan-nies, ta’ aktar impjiegi g[all-[addiema u ta/-/ifri li jiftiehmu, ilpagi aqwa li qed jaqilg[u l-[addiema Maltin illum.
Unur ie[or g[al pajji]na Fi tmiem din il-;img[a pajji]na se jkollu l-unur li jilqa’ lil bosta mexxejja Ewropej u G[arab fosthom lill-President Fran/i] Francoise Hollande g[al laqg[a. Din hi l-ewwel darba li din il-laqg[a se ssir minn wara l-waqg[a tal-eks dittatur Libjan Muammar Gaddafi. Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista ;ab unur lil Malta G[al darb’o[ra ta[t tmexxija tal-Partit
Nazzjonalista pajji]na jgawdi biss rispett fix-xena internazzjonali. G[al darb’o[ra Gvern Nazzjonalista jag[ti lil pajji]na okka]joni o[ra ta’ unur. Fil-passat kien l-istess Gvern Nazzjonalista li ospita /-CHOGM (Commonwealth Head of Governments Meeting) bl-attentendenza ta’ Tony Blair u r-Re;ina Eli]abetta t-tieni, fost o[rajn. Kien ta[t Gvern Nazzjonalista ta’ Eddie
Fenech Adami li f’pajji]na rajna dak il-mument storiku bejn il-President Amerikan George Bush u l-Mexxej Sovjetiku Mikhail Gorbachev. Hi [asra meta tara bosta attivisti tal-Malta Labour Party jippruvaw jibbanalizzaw din il-laqg[a hekk ta’ unur g[al pajji]na. Hi wkoll sa /ertu punt ironika li l-attivisti ta’ dak ilpartit politiku, li ;ab biss mist[ija u stmerrija bi [biberiji u rabtiet qawwija ma’ re;imi b[al dak talKorea ta’ Fuq u ta’ Caucescu fir-Rumanija, b[ala mexxej barrani fl-okka]joni ta’ Jum il-{elsien stiednu li wie[ed mill-ag[ar tiranni fl-istorja tal-Afrika ta’ Fuq! Il-partit politiku li g[adu sa dan is-sajf stess isemmi ttined waqt l-attivitajiet politi/i tieg[u g[al politi/i Komunisti ta’ pajji]i o[ra. Il-Kardinal Carlo Maria Martini Wie[ed mill-akbar im[u[
Filwaqt li l-Gvern Nazzjonalista kien dejjem iffukat li jg[olli isem Malta ma’ diversi pajji]i o[ra fid-dinja, tal-MLP kienu kapa/i biss li jistiednu lil Gaddafi f’Jum il-{elsien
minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
G[ada jibda s-summit ta’ 5+5 f’Malta, unur ie[or g[al pajji]na
fil-Knisja Kattolika, l-Isqof Emeritu ta’ Milan il-Kardinal Carlo Maria Martini, dan la[[ar [alla din id-dinja g[all[ajja ta’ dejjem. Wara mewtu, il-;urnal Taljan Corriere della Sera ppubblika intervista li kien [adlu ftit ]mien qabel mewtu. Intervista li qajmet [afna dibattitu anke lokalment i]da li b’[asra jkolli ng[id li n]ammet mistura [afna fejn jid[lu /-/rieki tal-Knisja. {asra ferm g[aliex ]gur li kliem dan il-Kardinal kien biss b’intenzjoni g[at-tis[i[ tal-Knisja. Il-pariri tal-Kardinal Martini huma mhux biss utli g[all-Knisja i]da nazzarda ng[id essenzjali u hemm b]onn li l-pariri tieg[u
jittie[du llum qabel g[ada. Nislet biss silta ]g[ira millintervista li laqtitni [afna. Se n[alliha bit-Taljan biex ]gur ma jintilef xejn mis-sens ori;inali tat-test kif approvat mill-Kardinal Martini nnifsu, “La Chiesa è rimasta indietro di 200 anni. Come mai non si scuote^ Abbiamo paura^ Paura invece di coraggio^ Comunque la fede è il fondamento della Chiesa. La fede, la fiducia, il coraggio. Io sono vecchio e malato e dipendo dall’aiuto degli altri. Le persone buone intorno a me mi fanno sentire l’amore. Questo amore è più forte del sentimento di sfiducia che ogni tanto percepisco nei confronti della Chiesa in Europa. Solo
l’amore vince la stanchezza. Dio è Amore. Io ho ancora una domanda per te, che cosa puoi fare tu per la Chiesa^” Prosit u grazzi! Il-;img[a li g[addiet grupp ta’ voluntieri ;ew inaddfu qalb il-kampanja fir-ra[al pittoresk ta’ Marsaxlokk. Kien b’dispja/ir kbir [afna li
ma stajtx ning[aqad mag[hom fil-;urnata nnifisha. F’ismi b[ala kunsillier u anke nazzarda ng[id f’isem ilKunsill kollu, ng[idilhom grazzi tal-[idma tag[hom firra[al tag[na. L-sforz kien ferm apprezzat minn kull Xlukkajr li g[andu g[al qalbu lil Marsaxlokk.
Angelo Micallef hu kunsillier f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
12 Mediarama#Ittri
Il-battalja navali ta’ Lepanto Biex Mintoff irebba[ lill-Partit Nazzjonalista Il - furja dwar Mintoff ipplakat sewwa . G[adhom jidhru ittri i]olati fil - media biex jippruvaw jivvalutaw jew jiddi]onoraw l - istil tal - aktar politiku merkurjali , kontroversjali u goff li qatt rat Malta . Is - salvatur - traditur re;a ’ sar salvatur biss hekk kif eluf [ar;u ta ’ Laburisti re;g[u faru bil - [e;;a ritrovata lejn l - ikona tag[hom . Minbarra l - ittri ;ieli jitfa//aw ukoll xi artikli “ esperti ” minn ekonomisti fuq quddiem li qed jer;g[u jwebblu lill - Maltin u lill - G[awdxin kemm jaqbel kieku l - pajji] jer;a ’ jikkunsidra r - ri introduzzjoni ta ’ politika ekonomika Mintoffjana . Fa//ati s[a[ tal - media para - Laburista mtlew b ’ dawn ir - reminixxenzi tal - ekonomija salvatri/i . Aktar artikli b[al dawn u l - Partit Nazzjonalista , providenzjalment , ikun da[al sew fit - tellieqa g[all Gvern . Mintoff jaf ikun “ is - salvatur ” tal - Partit Nazzjonalista fl - elezzjoni tas - sena d - die[la jekk il memorja kollettiva ter;a ’ tiftakar fi ]mien i/ /ikkulata bir - ramel , it - toothpaste tajjeb g[a] - ]wiemel u l - krietel tal - kappar im[assar , g[all - esportazzjoni . Is-Salvatur> skont min bata ta[tu Minbarra l - media , anki l - qasam tal - pubblikazzjoni qed jikkalkula l - kapital li jista ’ jag[mel minn fuq Dom Mintoff . Le . Ma jidhirx li l - ewwel pubblikazzjoni se tin[are; mill -“ fondazzjoni ” li twaqqfet mal - mewt tal - perit u li spi//at biex ulied Mintoff m ’ g[andhom x ’ jaqsmu assolutament mag[ha . Hemm in[awi serji o[ra , b[ad - ditta Horizons li x xahar id - die[el , g[all - Fiera tal - Ktieb , se jo[or;u volum kommemorattiv li jitkellem dwar il - merti u l vizzji ta ’ Mintoff . Naturalment , se jkun hemm kontribuzzjonijiet li jin/ensaw lis - salvatur , iqimuh u jtellg[uh fil - klassi ta ’ xi :or; Borg Olivier jew Eddie Fenech Adami , o[rajn li jg[idu dak li g[andu jing[ad , kif se[[ , ming[ajr dawrien mal - lew]a . U l - kronaka g[andha b]onn dawn il kontribuzzjonijiet . Mit - tag[rif li g[andi , hemm min se jiddokumenta x ’ sofra ta[t Mintoff u l - a;enti tieg[u tat - terrur . Nistennew jo[ro; il - ktieb . Il - media online di;à qed tag[tih [afna pubbli/ità . NET Television bl-iskeda l-;dida Mill - ;img[a li g[addiet NET Television beda g[addej bil - programmi g[all - ista;un il - ;did . Hemm
indikati sensiliet drammati/i li stabbilew ru[hom sew mat - telespettaturi , b[al Dejà Vu jew Simpati/i ( li ta ’ min jg[id , ilu g[addej g[al 230 episodju) . U hemm xog[ol ie[or ( Eklissi ) , mill - istess awtur tas - serje Rubini , li se jkun qed jesplora spazji ta ’ intri//i sopranaturali , bil - pre]enza tal - vampiri u erwie[ ma;i/i o[ra . Teleserje b[al din ( u o[rajn tal - istess tessut fuq stazzjonijiet o[ra) tag[ti xhieda li l - awtur lokali mhuwiex jirrestrin;i lilu nnifsu u qed jimra[ [afna aktar minn qabel . Naturalment , jibqg[u dawk il kittieba ankrati mal - folklor parrokkjali u d - dinja /kejna tad - Don Kamilliet ta ’ Malta sorpassata , i]da n - nies g[adha trid tan il - materejal . Fil - qasam tal - magazines jer;g[u jidhru pre]entaturi kari]mati/i b[al Louise Tedesco , Hector Bruno u Stephanie Spiteri , bil - weg[da li g[all - iskeda l - ;dida , se jkunu ttrattati features aktar profondi . F ’ nofs il - ;img[a , e]empju , il - programm ta ’ Spiteri se jkun qed jinkludi Wednesday Debate , bis - sehem ta ’ tmien mistednin li se jkunu qed jiddibattu dwar temi kontroversjali u o[rajn aktar newtrali . Min - na[a l - o[ra , xi [add b[al Josef Bonello , minbarra l - pultruna ta ’ filg[axija nett , se jkun involut b ’ show o[ra f ’ g[amla ta ’ log[ba ( Bozza tal Mija ) li tipprometti konkors intelli;enti bejn il parte/ipanti .
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Sur Editur, Fost il-[afna battalji li saru fuq il-ba[ar ta’ Trafalgar hemm dik tal-5 ta’ Ottubru tal-1805 bejn ilFran/i]i-Spanjoli kontra l-Ingli]i ta’ Navarino, dik tal-20 ta’ Ottubru tal-1827 bejn l-Ingli]i, Fran/i]i, Russi kontra Ottomani u l-E;ittu u dik ta’ Tsushima Strait bejn is-27 u t-28 ta’ Mejju tal-1905 bejn il-:appuni]i kontra r-Russi. L-Espanto (g]ira [dejn ilGre/ja) g[alina l-Maltin kienet liktar importanti storikament – Malta [adet sehem permezz talKavallieri kif ukoll ba[rin Maltin. Ir-reb[a Ewropea g[alina lMaltin kienet daqqa o[ra kontra t-Torok li riedu jie[du lil Malta sitt snin biss qabel din id-data tal-battalja (1565). Don Juan de Austria ({u r-Re ta’ Spanja Filippu II) kien ir-responsabbli tal-Forzi tal-Insara, u ta’ dawk li [adu sehem fit-taqbida tas-salib kontra – nofs qamar – Malta, Venezja, :enova u Savoya – ilkbar tal-Ottomani kienu Ali Pashà u Scirocco. In-numru tax-xwieni, kemm
banda, kemm o[ra, kien kwa]i listess. Fuq mitejn kull wie[ed. It-Torok fuq disg[in elf, lInsara ftit inqas. B’ri]ultat tal-battalja navali, li damet xi 12-il sena biex tintemm, mejtin min-na[a Torka kien hemm 16-il elf u tal-Liga Santa kienu biss kwa]i 8,000 ru[. G[erqu [afna vapuri. O[rajn qabdu bin-nar u o[rajn ;ratilhom [afna [sara. Is-sistema ta’ dak i]-]mien kienet li ssuldati jaqb]u fuq il-vapur talg[adu u jispi//aw kul[add ji;;ieled bix-xwabel sider ma’ sider. Is-seklu sittax g[all-Knisja Kattolika kien ta’ taqlib kbir: 1. Luteru qasam l-Ewropa fi tnejn — Kattoli/i u Protestanti 2. Neriku VIII infired millKnisja ta’ Ruma 3. Kalvinu qaleb lill-Olanda, lI]vizzera u l-Iskozja g[allKalvini]mu 4. U l-ag[ar li l-Papiet kienu qed jib]g[u li l-Italja taqa’ ta[t it-Torok Misilmin. G[alhekk San Piju V
Dumnikan (1566-72) organizza kru/jata ta’ talb mal-knejjes kollha tal-pajji]i li baqg[u fidili lejh, fuq kollox organizza la Liga Santa permezz ta’ Spanja (Filippu II) – Savoya, :enova, Venezja u Malta wkoll – kif spi//at it-taqtig[a tal-battalja navali ta’ Lepanto, li l-Papa stess di;à kif jaf bir-reb[a b’vi]joni mis-sema li kellu mill-Madonna tar-Ru]arju (fil-kor tal-knisja parrokkjali ta’ Marsaxlokk tistg[u taraw kwadru sabi[ fejn hemm x’;ara sewwa f’Lepanto fl-1571). Nitolbu issa wkoll lil Marija Ommna tar-Ru]arju biex taqbe] g[alina quddiem binha :esù biex l-Ewropa tibqa’ fidila lejn l-Evan;elju ta’ Kristu. L-atei]mu, lirreli;jo]ità ta’ [afna, issekulari]mu, ix-xalar u lindifferenza g[al Alla naqsu [afna. Ma n[allux lill-g[adu tal-Infern tg[addi tieg[u imma nirb[uh bir-ru]arju ta’ kuljum spe/jalment fix-xahar ta’ Ottubru.
Fr Charles Magro mssp
Ir-Rabat
San Fran;isk> il-bniedem penitenti minn Patri Mario Attard OFM Cap - frmarioa@gmail.com
Il-festa ta’ San Fran;isk li l-Knisja ti//elebra nhar l-4 ta’ Ottubru ta’ kull sena ;;ib mag[ha fer[, pa/i u tama kbira. Fer[ g[aliex San Fran;isk kien tassew il-bniedem li jifra[. Kien iqis ru[u b[ala parti /kejkna tal-[olqien. Imma g[al dan kien rikonoxxenti bil-kbir lejn Alla. Pa/i g[aliex il-Fqajjar ta’ Assisi [adem kemm fela[ biex ikun strument ta’ pa/i g[an-nies ta’ ]mienu u anki g[al dawk tal-;ejjieni. Tama g[aliex f’dinja li kienet mherrija bil-gwerra, ilmibeg[da u l-klikek, Fran;isku wassal il-messa;; tal-im[abba universali ta’ Alla. Fih kul[add hu mag[qud mieg[u fl-im[abba! Fran;isku g[ex minn qalbu l-virtù tal-penitenza. Ilmessa;; tal-Van;elu kien laqtu fil-la[am il-[aj. Inteba[ li fih kien g[ad hemm ilbniedem il-qadim bilvizzjijiet kollha tieg[u. Induna li qalbu kienet wisq marbuta mal-g[ana u mal[ajja komda. Seta’ j[oss fih li jekk jibqa’ sejjer hekk kien se jmut f’qasir il-g[omor. G[ax jekk jitlef il-fer[ tieg[u kif seta’ jg[id li qieg[ed tassew jg[ix? Il-kon/entrazzjoni tieg[u fuqu nnifsu kienet da[[litu f’qabar li minnu ma kellux triq o[ra g[ajr li jin[eles minnu nnifsu stess. L-iprem g[adu tieg[u. Li Fran;isku ried [ajja komda u avventuru]a kienet xi [a;a normali [afna g[al kull ]ag[]ug[ iben ta’
merkant Medjevali. Kull negozjant kien jo[lom li jara lil ibnu l-aqwa u l-a[jar. Wara kollox, Fran;isku kien qieg[ed i;orr mieg[u l-isem tal-familja tieg[u flimkien mal-faxxa so/jali li kien jappartjeni g[aliha. Meta kollox kien qieg[ed juri li kien se jirnexxi, Fran;isku [a majnata millkbar. Id-disfatta fil-karriera militari tieg[u ;abitu f’salib it-toroq. Kellu g[a]la kru/jali x’jag[mel. Jew i/edi g[al Alla inkella jwebbes rasu u jinqered. L-g[a]la li kellu quddiemu kienet reali u flistess waqt mimlija tbatija. X’se jag[]el? Lis-Sid tasSidien jew l-ilsir tal-qaddejja? Mal-qaddej l-esperjenza qarsa tal-falliment li kellu kienet wisq vi]ibbli u tan;ibbli g[alih biex ji/[adha. Donnu ma kien fadallu xejn g[ajr li jilg[ab l-a[[ar karta. Ji;ifieri dik li jafda l-;ejjieni tieg[u lisSid tas-Sidien. Biex tg[axxaqha l-[olma li kellu fi Spoleto mexxietu biex bilfors jie[u dik it-triq. Fran;isku g[a]el lil Alla b[ala s-Sid tieg[u. Ilkonsegwenzi ta’ din l-g[a]la kienu iebsa. Mar-ritorn tieg[u f’Assisi [afna bdew jikkritikawh, iwaqqg[uh g[a//ajt, i[arrku rashom. Tistg[u ta[sbu kif baqa’ missieru, li tant kellu pjanijiet kbar g[alih, mar-ritorn xejn trijonfanti ta’ ibnu. Nist[ajjel li qabditu ferne]ija. G[alkemm g[adda millkedda tal-falliment Fran;isku ma tilifx il-pa/i ta’ qalbu. Minflok kien iwarrab wa[du
fil-kampanja biex jitlob. Biex jissokta japprofondixxi lesperjenza tieg[u mal-pa/i li n]erg[et fih fil-[olma li kellu. Alla lill-[olma jag[milha realtà. L-im[abba li beda jitfa’ fil-qalb ta’ Fran;isku la[[amha bl-im[abba ta’ Fran;isku lejn il-foqra, spe/jalment l-im;iddmin. Fit-Testment San Fran;isk jurina kemm il-konver]joni tieg[u kienet reali. Jistqarr: “IlMulej ta lili, Fra Fran;isk, ilgrazzja li nibda nag[mel penitenza b’dan il-mod: Meta jien kont g[adni ng[ix fiddnub, id-dehra tal-im;iddmin kienet g[alija wisq morra. U lMulej innifsu mexxieni f’nofshom, u jiena wrejt [niena mag[hom. U wara li [allejthom, dak li qabel deherli li kien morr, inbidel fi [lewwa g[ar-ru[ u g[all-;isem” (1-3). Jekk jiena tassew irrid ninbidel fi Kristu, insib mumenti fil-;urnata meta ning[aqad mieg[u fit-talb? U t-talb li nitlob iwassalni biex in[enn g[alih fil-foqra u lbatuti ta’ ]minijietna? Minn bniedem mimli vendetta Fran;isku jsir ilpersuna li ja[fer. Fl-G[anja tal-{lejjaq g[anna: “Tkun imfa[[ar, Mulejja, f’min lest ja[fer g[al im[abbtek, u f’min i;arrab mard u tbatija. {ienja dawk li j;arrbu kollox fissliem g[ax minnek, l-Aktar G[oli, ikunu inkurunati.” Kemm lest li na[fer minn qalbi lil min iwe;;ag[ni? Fl-a[[ar nett il-laqg[a tieg[u ma’ :esù g[allmet lil Fran;isku biex ma ji;;udikahx fil-proxxmu. Iktar u iktar fis-sa/erdoti tieg[u.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Attwalità 13
Jum il-[olqien minn Paul Pace
X’inhu l-i]vilupp? Kif jitkejjel? Meta tista’ tg[id li pajji]ek hu ]viluppat? Jekk iddefinizzjoni ta’ x’inhu ]vilupp tislitha mid-diskors tal-i]viluppaturi ewlenin ta’ pajji]na kif ukoll mill-istqarrijiet politi/i jirnexxilek tasal g[allkonklu]joni li ]vilupp hu dak kollu li jwassal g[al tkabbir ekonomiku. G[alhekk, jekk l-attività li qed tag[mel ti;;eneralek aktar flus, i]jed proprjetà, u tkattir tal-;id, allura int ]viluppatur prim u tgawdi popolarità ma’ [afna nies influwenti u min[abba f’hekk g[andek ilpoter u ftit huma dawk li jmeruk. G[al [afna snin, f’pajji]na g[a]ilna li n[arsu (u nfittxu) lejn l-i]vilupp b’dan il-mod. Imma l-istorja ma tiqafx hawn! Prin/ipju ba]iku fl-ekonomija jg[id li kull [a;a li takkwista g[andha l-prezz tag[ha. X’kien il-prezz li t[allas g[al dan it-tip ta’ ]vilupp? U min [allas g[alih? {arsa madwar pajji]na turik kif ma]-]mien tlifna [afna mill-kosta tag[na jew blisku]a li sa nattiraw aktar turisti jew g[ax b]ajna nieqfu lil min b’mod illegali kkapparra art pubblika g[alih! Binjiet
Naraw ukoll kif irrovinajna l-karattru tal-bliet u l-ir[ula
tag[na biex intellg[u binjiet mostru]i li baqg[u vakanti! {arbatna u sfruttajna rri]orsi ta’ pajji]na bl-addo// u minbarra li ;;enerajna ttni;;is, /a[[adna lil dawk li ;ejjin warajna mill-opportunitajiet li ju]awhom! Filwaqt li missirijietna batew biex g[addewlna nazzjon mimli opportunitajiet biex a[na nkunu nistg[u ntejbu l-kwalità tal-[ajja tag[na, a[na sa nin]lu fl-istorja b[ala dik il-;enerazzjoni li g[addiet lil uliedha pajji] imne]]a’ mir-ri]orsi, nieqes mil-ispazji miftu[a, b’livelli g[olja ta’ tni;;is tal-arja, bir-ri]ervi tal-ilma [elu fi stat prekarju, u b’futur in/ert! Dan kien il-frott ta’ vi]joni ta’ ]vilupp li kienet ikkaratterizzata minn de/i]jonijiet []iena ffukati fuq miri immedjati ming[ajr pjanijiet fit-tul u [sieb bir-reqqa talkonsegwenzi ta’ dawn lg[a]liet. Dan kollu ;ara fuq medda ta’ snin u b[ala poplu mhux talli m’opponejniehx talli investejna fih. Mhux talli [allejna lill-awtoritajiet
jimxu b’dan il-mod, talli t[ajjarna nag[mlu b[alhom. Aktar minn qatt qabel, qed tin[ass il-[tie;a li nbiddlu lmod kif in[arsu lejn li]vilupp. Pajji]na, b’mod spe/jali, ma jifla[x ikompli g[addej xkanat biex isa[[a[ l-ekonomija askapitu talambjent ta’ madwarna (li qed i]ommna [ajjin) u t-tessut so/jali (li jag[milna nazzjon). It-triq g[al pajji]na hi g[al stil ta’ ]vilupp li hu sostenibbli, ji;ifieri ]vilupp li filwaqt li jfittex tkabbir ekonomiku ma jinsiex iddipendenza tieg[u fuq l-ambjent u r-responsabbiltà lejn is-so/jetà li suppost qed jaqdi. Madankollu, biex dan ise[[ jin[tie; li, kemm b[ala pajji] u kemm b[ala individwi, ne]aminaw l-istil ta’ [ajja li drajna ng[ixu fih… stil ta’ [ajja li drajnieh u nsibuha bi tqila biex inbiddluh. Fa/li [afna li nikkritika labbu] ta’ [addie[or filwaqt li nisku]a ru[i meta jkun imiss lili li nbill subg[ajja. Biex tkompli tg[axxaqha, il-media – kemm dik internazzjonali u
kemm lokali – tippre]entalna stili ta’ [ajja u ra;unar li lest jissagrifika l-;id komuni g[all-interessi tal-individwu. Nuqqas ta’ rispett Il-Papa :wanni Pawlu II kien sostna li l-kri]i ambjen-
tali globali hi biss sintomu ta’ kri]i fil-valuri ta’ so/jetà li warrbet is-sempli/ità, ilmoderazzjoni, id-dixxiplina u s-sagrifi//ju personali biex [addnet l-egoi]mu kollettiv, in-nuqqas ta’ rispett lejn lo[rajn u d-di]onestà. Hu jkompli jg[id li mdawwal mill-valuri Evan;eli/i u bittwettiq fil-prattika tat-twemmin li j[addan, in-Nisrani (aktar minn [addie[or) joffri soluzzjoni dejjiema g[allproblemi ambjentali; [afna aktar mil-li;ijiet u l-konvenzjonijiet li sfortunatament mhux dejjem [allew irri]ultati mistennija. E]empju per e//ellenza ta’ dan hu Fran;isku ta’ Assisi. Fran;isku kien ]ag[]ug[ li kellu kollox: familja nobbli, ;ejjieni sigur, popolarità u ;id. Madankollu, ma [alliex lil dan l-istil ta’ [ajja jtarrxu
Il-Papa :wanni Pawlu II kien sostna li l-kri]i ambjentali globali hi biss sintomu ta’ kri]i fil-valuri ta’ so/jetà li warrbet is-sempli/ità, il-moderazzjoni, id-dixxiplina u s-sagrifi//ju personali
mill-krib ta’ persuni li kienu fil-b]onn jew li jtappanlu lvi]joni tal-po]izzjoni tieg[u fl-ambjent ta’ madwaru u ddipendenza tieg[u minnu jew li jnessih li dak li g[andu kien don ta’ Alla l-Missier. Beda kollox billi nbidel hu: biddel l-istil ta’ [ajja tieg[u u l-g[a]liet li kien jag[mel, inqata’ mill-passat tieg[u u medd g[onqu biex jibni futur ;did. Kien g[alhekk li lKummissjoni Interdjo/esana Ambjent ipproponiet lillKnisja lokali sabiex tibda ti//elebra Jum il-{olqien illum l-4 ta’ Ottubru (festa ta’ San Fran;isk). Din il-proposta kienet a//ettata u dan il-jum issa da[al b’mod uffi/jali fil-Kalendarju Djo/esan. Imma dan xi jfisser? Festa o[ra? Dan il-jum g[andu jfakkarna li l-bidla vera u me[tie;a ssir mhux b’[afna paroli imma b’impenn s[i[ g[al stil ta’ [ajja sostenibbli. Il-motivazzjoni ta’ dan ti;i minn sens ta’ komunjoni li Alla l{allieq u Missier l-Umanità inissel fil-qlub ta’ dawk li j[arsu lejn l-ambjent b[ala don ([olqien) komuni g[al kul[add. Dan il-jum jikkonferma li l-bidla tista’ sse[[ mir-rieda soda ta’ individwu… minnek li qed taqra dan l-artiklu.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
14 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
WHITE HOUSE
Id-dibattitu ta’ Denver jittratta l-politika domestika
IT-TAJLANDJA> Qassis Buddist idawwar ritratt ma’ rasu waqt li jipprotesta, ma’ qassisin o[ra, quddiem l-Uffi//ju tan-Nazzjonijiet Uniti f’Bangkok. Mijiet ta’ dawn il-qassisin illum qed jinsistu g[all-intervent tan-NU kif ukoll g[all-protezzjoni tal-komunità Buddista f’Bangladesh wara l-a[[ar vjolenza f’dak il-pajji] u fejn in[arqu d-djar, it-tempji u l-monasteri. (Reuters)
L-IRAN
Tensjoni fil-kapitali Il-Pulizija Iranjana ;;ieldet ma’ dimostranti f’Tehran wara li l-munita lokali rial tilfet [afna mill-valur u fost tensjoni kbira fil-kapitali. Il-qawwiet tal-li;i u]aw ilgass tad-dmug[ biex iferrxu lin-nies u saru numru kbir ta’ arresti. Ing[ad ukoll li folol ta’ Iranjani anki n;abru barra l-bank /entrali u sej[u g[arri]enja tal-Gvernatur fost lg[ajjat kontra l-Gvern. Ir-rial ni]el sa livell baxx rekord fil-konfront mad-dollaru Amerikan u l-persuni involuti fil-kummer/, li spikkaw fil-protesti, huma
rrabjati dwar in-nuqqas ta’ direzzjoni mill-Gvern Iranjan f’din il-kri]i u fejn skont huma, il-prezzijiet komplew jitilfu l-istabbiltà, bil-kummer/ isir kwa]i impossibbli. Uffi/jali fl-Istati Uniti sostnew li l-kri]i tar-rial jirrifletti s-su//ess tassanzjonijiet ekonomi/i li kienu imposti fuq l-Iran min[abba l-programm nukleari tieg[u – i]da lAyatollah Ali Khamenei, ilMexxej Suprem Iranjan, g[amilha /ara li l-poplu tieg[u m’hu se j/edi qatt g[al pressjoni minn barra.
Il-President tal-Istati Uniti Barack Obama u l-isfidant Repubblikan Mitt Romney kmieni dalg[odu kellhom jikkonfrontaw lil xulxin f’Denver g[all-ewwel minn tlett dibattiti kru/jali qabel lelezzjoni ta’ Novembru g[allWhite House – u fejn iddiskors kellu jikkon/entra fuq kwistjonijiet ta’ politika domestika. I]-]ew; kandidati, fl-a[[ar jiem, kienu fil-parti kbira neqsin mill-attivitajiet talkampanji rispettivi u fejn damu s-sig[at mag[luqin mal-kollaboraturi biex jippreparaw g[al dan il-konfront importanti wi// imb wi//. Sadattant, kien mistenni li Romney – li ilu jikkritika lillPresident Demokratiku dwar ir-rekord ekonomiku tieg[u – ukoll kellu jwie;eb g[al diversi domandi ‘diffi/li’ u f’dan il-ka] rigward il-pjani tieg[u dwar it-taxxa u b’konnessjoni mal-politika g[allimmigrazzjoni. Fl-a[[ar xhur, Obama feta[ vanta;; ]g[ir fuq ir-rivali u skont l-opinjoni nazzjonali u
(anki) l-ist[arri; fis-swing states li se jidde/iedu l-elezzjoni. L-a[[ar statistika turi li lPresident qed igawdi appo;; ta’ 49 fil-mija kontra s-46 filmija g[al Romney, li qata’ lura mindu [are; rekording sigriet tieg[u waqt avveniment privat g[all-;bir ta’ fondi u fejn hu itenni li 47 filmija tal-Amerikani li ma j[allsux taxxa j[arsu lejhom infushom b[ala ‘vittmi’ minbarra li jiddependu fuq ilGvern g[all-g[ajnuna. Id-dibattitu fl-Università ta’ Denver anki ssemma b[ala lewwel opportunità g[allAmerikani biex jaraw lil Obama u lil Romney flimkien fuq il-palk u wara li dawn ilhom ix-xhur imexxu l-kampanji rispettivi fejn ressqu punti ta’ politika ewlenija lillvotanti waqt il-konvenzjonijiet ri/enti tal-partiti. L - osservaturi issa se jevalwaw kif dawn ir - rivali kbar se j;ibu ru[hom ta[t pressjoni , bl - attivisti wara l - kampanji rispettivi se jip pruvaw jaqb]u fuq kull
]ball jew inde/i]joni mill kamp l - ie[or . Madankollu t - triq g[all - White House g[adha twila f ’ dan il - peri jodu u l - kritika tar - rivali g[al xulxin hi pjuttost familjari g[all - miljuni ta ’ votanti fl - Istati de/i]ivi . Il-kampanja ta’ Romney tibba]a fuq it-twemmin li Obama falla fil-mod kif mexxa l-ekonomija u fejn irRepubblikan jirreferi g[arrata ta’ qg[ad g[olja (mat-8.1 fil-mija) u tkattir tax-xog[ol meqjus b[ala mhux sodisfa/enti. I]da waqt li Romney jis[aq li se jirnexxilu jdawwar lekonomija, Obama jinsisti li dan, fil-fatt, ma joffri xejn [lief pre]entazzjoni ;dida ta’ politika Repubblikana falluta u li wasslet g[all-kaos ekonomiku tal-2008. Il-President intant jipproponi ]idiet fit-taxxa g[allaktar Amerikani sinjuri biex jg[in inaqqas mill-i]bilan/ fil-ba;it federali u anki jtenni l-pjani ta’ Romney jispi//aw iwe;;g[u lill-Amerikani talklassi tan-nofs.
FRANZA
Is-sie[ba ta’ Hollande titlob apolo;ija lir-’rivali’ Segolene Royal Il-First Lady ta’ Franza Valerie Trierweiler ammettiet li ]baljat meta bag[tet ilmessa;;i fuq Twitter li kienu immirati kontra Segolene Royal, politika ewlenija u leks-sie[ba tal-President Fran/i] Francois Hollande. Trierweiler, ;urnalista mal;urnal Paris-Match, [olqot kontroversja meta u]at innetwerk so/jali biex tappo;;a avversarju dirett ta’ Royal waqt l-elezzjonijiet ta’ :unju g[all-Parlament. L-appo;; tag[ha g[all-politiku So/jalista dissidenti Olivier Falorni imbarazzat lil Hollande li kien g[adu kemm la[aq President u li kien [are; personalment favur Royal li spi//at titlef din it-taqtig[a elettorali.
Segolene Royal, li fl-2007 kienet il-kandidat So/jalista g[all-Presidenza, hi l-omm talerbat itfal ta’ Hollande u issa Trierweiler qalet lill-gazzetta Ouest-France li ‘ddispja/iha g[all-attakk li kien ]ball u li [alla impressjoni [a]ina’. Il-First Lady kompliet li ‘hi, dak i]-]mien, kienet g[adha ma rrealizzatx li ma baqg[etx /ittadina sempli/i’ u wieg[det li qatt m’hi se tirrepeti dan la;ir. Min-na[a tag[hom il-korrispondenti jg[idu li ilha g[addejja spekulazzjoni dwar ir-rivalità intensiva li te]isti bejn Royal (li fl-2007 tilfet ittentattiv g[all-Presidenza kontra Nicolas Sarkozy) u Valerie Trierweiler. Fl-istess [in, il-First Lady ta’
Valerie Trierweiler
Franza qed twarrab g[all-pjani biex ter;a’ tibda karriera fuq it-televi]joni i]da sostniet bla tlaqliq li m’g[andiex tirri]enja b[ala ;urnalista g[aliex trid ittella’ lit-tlett uliedha ming[ajr ma jkollha tiddependi fuq ilPresident g[all-flus.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
A[barijiet ta’ Barra 15 L-UNJONI EWROPEA
Inizjattiva o[ra lejn it-tkattir tal-kompetizzjoni g[all-benefi//ju ta/-/ittadin u l-intrapri]i Il-Kummissjoni Ewropea ressqet proposti ;odda inti]i biex jiffa/ilitaw il-moviment u n-negozju g[an-nies u lintrapri]i fi [dan l-UE. Is-Single Market Act II talKummissjoni g[andu erba’ skopijiet ewlenin u li jinkludu t-tkattir tal-mobilità ta/-/ittadini u n-negozju mal-fruntieri – u fejn anki jispikka impenn lejn l-a//ess g[all-finanzi aktar fa/li tul iz-zona Ewropea tas-27 pajji]. L-Att fl-istess [in ja[seb biex isa[[a[ is-sens so/jali tal-intrapri]a minbarra li jistimola l-fidu/ja tal-konsumatur, bil-Kummissjoni ssostni li dan l-Att partikulari fl-istess [in g[andu jkattar ixxog[ol tul ir-re;jun, u g[allbenefi//ju partikulari ta]]g[a]ag[. Is-Single market Act II isegwi l-ewwel Single Market Act li kien adottat f’April tassena l-o[ra, bil-Kummissjoni tispjega li t-tieni inizjattiva –
bil-pakkett ta’ prioritajiet spe/ifi/i – hi me[tie;a g[attkattir kontinwu ta’ programmi u strate;iji li jkomplu jiffa/ilitaw l-inizjattivi g[allinvestiment u moviment fi [dan is-suq komuni. L-Att inkwistjoni jinkludi tnax-il idea ewlenija ta[t erba’ kapitli u fost l-aktar li jispikkaw hemm li: il-[lasijiet online isiru aktar effi/jenti; li jinfet[u s-servizzi tal-ferrovija domesti/i (g[allpassi;;ieri) g[all-operaturi minn Stati-membri o[ra; li jit[affef il-ftu[ talispazju tal-ajru tal-UE fuq livell ta’ entità wa[da u s[i[a u li jinfet[u s-swieq talener;ija [alli l-500 miljun /ittadin tal-UE jistg[u jag[]lu l-provvista talener;ija minn madwar irre;jun s[i[ tal-Unjoni. Intant, il-Kummissjoni g[andha tressaq il-proposti
le;islattivi (ewlenin) kollha tal-Att-il ;did sar-rebbieg[a li jmiss – u bil-kumplament jitressqu sal-a[[ar tas-sena ddie[la. Dan fost tamiet li sSingle Market Act II jil[aq jid[ol fis-se[[ sar-rebbieg[a tal-2014. Michel Barnier, ilKummissarju Ewropew g[as-swieq u s-servizzi interni, qal li l-Att jipprovdi opportunità biex lekonomija tal-Ewropa tibbenefika minn stimolu qawwi u meta hu konvint li t-tnax-il azzjoni (ideat) li qed jippre]entaw g[andhom jing[ataw il-livell xieraq ta’ patro/inju politiku. Barnier enfasizza li din hi opportunità biex l-UE tu]a lvanta;; tad-deheb – f’dan issens is-suq uniku – g[attis[i[ tal-ekonomija mibnija fuq is-suq so/jali [alli din ter;a’ tkun kompetittiva filwaqt li timxi dejjem ‘il quddiem.
IN-NATO
Sena o[ra g[al Rasmussen L-Alleati tan-NATO qablu biex jestendu b’sena l-mandat ta’ Anders Fogh Rasmussen b[ala Segretarju-:enerali talAlleanza u li issa jrid jiskadi fl-a[[ar ta’ Lulju tal-2014. Dan ifisser li Rasmussen, li g[andu 59 sena, se jibqa’ fittmun tan-NATO anki waqt li l-qawwiet immexxija mill-istess Alleanza tal-Punent qed jikkonkludu r-rwol ewlieni ta’ kumbattimenti fl-Afganistan. Fil-fatt, hu g[andu jispi//a mill-karaiga ftit xhur biss qabel it-tmiem ippjanat talmissjoni tan-NATO fil-pajji] partikulari u li jasal fl-a[[ar tal-2014. L-ambaxxaturi tan-NATO qalu li kkonfermaw il-[ames
sena ta’ Rasmussen fittmexxija wara pro/ess ta’ konsultazzjonijiet u wara indikazzjonijiet ta’ ‘manuvri’ min-na[a ta’ su//essuri potenzjali; bl-eks-Ministru Taljan g[all-Affarijiet Barranin Franco Frattini jissemma b[ala kandidat possibbli. Rasmussen, eks-Prim Ministru Dani], kien [a ttmun tan-NATO f’Awwissu tal-2009 u fejn ra l-Alleanza tiffa//ja taqlib kbir flAfganistan u bil-qawwiet tag[ha kemm-il darba jisfaw fl-eqqel ta’ battalji ma’ militanti tat-Taliban. Intant, in-NATO qed tg[addi bil-mod ir-responsabbiltajiet tas-sigurtà lill-qaw-
wiet tal-Gvern Afgan u bliskop li l-Afgani jkunu qed je]er/itaw kontroll fuq is-sigurtà ta’ pajji]hom sal-a[[ar tal-2014. Fl-istess [in, it-truppi barranin tan-NATO flAfganistan din is-sena kienu su;;etti g[al attakki minn persuni armati lebsin l-uniformijiet tal-Armata jew talPulizija Afgana. Is-sena l-o[ra, il-Kunsill tas-Sigurtà tan-NATO approva kampanja ta’ bumbardamenti mill-qawwiet tal-ajru tal-Alleanza fuq il-Libja b[ala appo;; g[ar-rewwixta tar-Rebbieg[a G[arbija li kissret lir-re;im tal-eks-dittatur Libjan Muammar Gaddafi.
IN-NI:ERJA
Inva]joni ta’ kukkudrilli u [ippopotami b’konsegwenza tal-g[arg[ar Numru kbir ta’ annimali perikolu]i – fosthom kukkudrilli u [ippopotami – spi//aw fid-djar tan-nies u qalb il-komunitajiet fi//entru tan-Ni;erja, b’dan ise[[ b[ala ri]ultat ta’ g[arg[ar qerriedi. L-awtoritajiet qalu li dawn l-annimali in;arru mal-kurrenti tax-xmajjar li faqg[u l-art, u fejn kienu kontinwi r-rapporti ta’ resi-
denti fis-sens li kienu kostretti ja[arbu mid-dar min[abba l-pre]enza ‘xejn gradevoli’ ta’ xi [ippopotamu. Intant, mijiet ta’ eluf ta’ nies qed ikollhom jg[ixu b[ala refu;jati b’ka;un talag[ar ka] ta’ g[arg[ar g[al g[exieren ta’ snin (finNi;erja) li anki sewa l-[ajja ta’ mijiet, minbarra li qered g[al kollox zoni s[a[ ta’
art saqwija. Is-sitwazzjonijiet bl-annimali’ kienu rrappurtati, fost o[rajn, mill-Istat ta’ Benue u spe/jalment mill-ibliet ta’ Makurdi, Agatu, Logo u Adoka; bis-servizzi talemer;enza qeg[din ja[dmu mal-Gvern ta’ dan l-Istat u a;enziji relevanti o[ra [alli ja//ertaw li r-refu;jati jkunu jistg[u jmorru lura ddar.
L-Att partikulari g[andu jkattar ix-xog[ol tul ir-re;jun, u g[all-benefi//ju partikulari ta]-]g[a]ag[.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
16 Id-da[la tal-Belt
Id-da[la tal-Belt 17
Ritratti li juru l-fa]ijiet differenti tax-xog[lijiet fil-pro;ett tadDa[la tal-Belt kif disinjat mill-perit ta’ fama mondjali Renzo Piano. Il-pro;ett qed jissarraf f’diversi benefi//ji diretti, ewlenin fosthom li n[oloq xog[ol g[al mijiet ta’ [addiema u l-kuntratturi Maltin tg[allmu tekniki ;odda li qabel dan ilpro;ett, qatt ma kienu saru f’pajji]na
Il-pro;ett tad-Da[la tal-Belt miexi skont il-pjan u l-ba;it minn Kenneth Xuereb Ritratti> Michael Ellul
Ix-xog[lijiet fil-pro;ett tadDa[la tal-Belt Valletta mexjin skont il-pjan u l-ba;it. Sa issa n-nefqa kienet ta’ madwar €44 miljun u lpro;ett mistenni jkun lest sassajf li ;ej u mal-ba;it ori;inali ta’ €80 miljun. Dan qalu l-Ministru g[allInfrastruttura, it-Trasport u lKomunikazzjoni, Austin Gatt, ilbiera[ waqt ]jara fiddiversi fa]ijiet tal-pro;ett g[eluq is-sentejn minn meta beda x-xog[ol ta’ twaqqig[. Il-Ministru Austin Gatt ]ar diversi partijiet tal-pro;ett, ilbini tal-Parlament il-;did, ilpjazza u t-teatru miftu[, u qal li l-vi]joni ta’ Renzo Piano g[ad-Da[la tal-Belt qed issir dejjem iktar evidenti. Wie[ed seta’ jara mill-qrib ix-xog[ol li qed isir bil-;ebla tal-qawwi minn G[awdex li qed tg[atti kemm id-Da[la tal-Belt kif
ukoll il-bini tal-Parlament il;did. Austin Gatt qal ukoll li minbarra l-u]u a[[ari taddiversi partijiet, dan il-pro;ett kapitali kellu diversi benefi//ji diretti, ewlenin fosthom li n[oloq xog[ol g[al mijiet ta’ [addiema u lkuntratturi Maltin tg[allmu tekniki ;odda li qabel dan ilpro;ett, qatt ma kienu saru f’pajji]na. Dan minbarra li [oloq ukoll opportunità g[all-Maltin biex jinvestu fi special purpose vehicle Malita Investments. Austin Gatt spjega wkoll li xi partijiet tal-pro;ett, b[atteatru miftu[ u l-pjazza bejn it-teatru u fejn qabel kien hemm l-G[assa tal-Pulizija tal-Belt, mistennija jkunu lesti qabel u jkunu jistg[u jintu]aw mill-bidu tas-sena ddie[la.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Edukazzjoni 17
16 Edukazzjoni
20,000 student f’istituzzjonijiet ta’ edukazzjoni og[la
L-aqwa u l-a[jar opportunitajiet ta’ tag[lim g[all-istudenti
minn Joe Mikallef ritratti> Michael Ellul u DOI
Nhar it-Tnejn li g[adda nfet[u l-bibien ta’ diversi istituzzjonijiet ta’ edukazzjoni og[la biex hekk madwar 20,000 student irritornaw g[all-bankijiet tat - tag[lim wara l - vaganzi tas - sajf . L - Università ta ’ Malta, il - Kulle;;i tal MCAST u l - Istitut g[all - Istudji Turisti/i kienu fost dawk li laqg[u l - istudenti g[al din is - sena akkademika ;dida . Sena li matulha l - istudenti jkomplu bl - istudji u t - tag[lim tag[hom biex ikomplu ji]viluppaw [iliethom, il - kapa/itajiet tag[hom u anki t - talenti li g[andhom . F ’ dawn l - istituzzjonijiet ta ’ edukazzjoni og[la l - istudenti mhux biss isibu jistennewhom g[alliema dedikati u impenjati biex jg[inuhom f ’ dak kollu li jkollhom b]onn,
imma anki l - aqwa u l - a[jar tag[mir, laboratorji u fa/ilitajiet li jkollhom b]onn g[at - tag[lim u t - ta[ri; tag[hom . Grazzi g[all - investimenti kontinwi li l Gvern qieg[ed ikompli jag[mel fl - edukazzjoni – g[ax l - edukazzjoni hi wie[ed mis - setturi prijorità fil - politika tal - Gvern immexxi mill Partit Nazzjonalista – illum aktar u aktar ]g[a]ag[ qed jag[]lu li jissoktaw bl - istudju u t - tag[lim . Dan jag[mel lill - istess ]g[a]ag[ ippreparati ferm aktar g[ad - dinja tax - xog[ol mhux biss f’pajji]na imma wkoll lil hinn minn xtutna. Wie[ed jie[u gost jara ]g[a]ag[ li mhux biss jissoktaw bl-istudji tag[hom lil hinn minn xtutna
Studenti fl-Università ta’ Malta fl-ewwel jum ta’ sena akkademika ;dida – [e;;a u entu]ja]mu biex jiksbu storja ta’ su//ess
Studenti fl-Istitut g[all-Istudji Turisti/i (ITS) waqt il-laqg[a introduttiva g[al din is-sena akkademika ;dida li matulha jkunu jistg[u jitg[allmu u ji]viluppaw il-[iliet tag[hom
grazzi g[all-fatti li jirb[u boro] ta’ studju, imma anki lil bosta ]g[a]ag[ li jag[]lu li jkomplu jag[mlu karriera f’postijiet tax-xog[ol mill-aqwa mhux biss f’Malta imma wkoll lil hinn minn pajji]na. Din l-istorja ta’ su//ess fil-qasam edukattiv g[andu jkun kburi biha kul[add – il-Gvern li hu lmo[[ wara l-avvanzi kbar li saru, il-;enituri li jkomplu jg[inu u jimbottaw lil uliedhom biex jissoktaw jistudjaw, l-g[alliema u l-edukaturi kollha li bi m[abba u b’dedikazzjoni jg[inu lil uliedna fit-triq tal-istudju li jkunu qabdu u l-istess ]g[a]ag[ li jag[rfu jkomplu ja[tfu l-opportunitajiet li hawn madwarna. U opportunitajiet ta’ tag[lim u ta[ri; - kemm fl-
Università ta’ Malta, kemm fil-Kulle;;i talMCAST, fl-Istitut g[all-Istudji Turisti/i u anki f’istituzzjonijiet o[ra ta’ edukazzjoni og[la – hawn [afna. Qeg[din hemm biex i]-]g[a]ag[ ja[tfuhom u jkomplu jitg[allmu u jimxu ’l quddiem fil-[ajja. Naturalment dan kollu ma ji;rix b’kumbinazzjoni. :ara u ji;ri g[ax il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kontinwament jinvesti bil-qawwa kollha biex f’pajji]na jkun hawn fa/ilitajiet mill-aqwa ta’ tag[lim u ta[ri;. Skejjel u istituzzjonijiet ta’ edukazzjoni og[la kif jitolbu ]]minijiet tal-lum u kif jixirqu lill-istudenti Maltin u G[awdxin li [aqqhom kull tif[ir g[as-sagrifi//ji li jag[mlu biex ikomplu jistudjaw u jinvestu fil-[iliet tag[hom.
Studenti fl-Università ta’ Malta waqt l-ewwel laqg[a tag[hom fil-bidu ta’ din is-sena akkademika ;dida – esperjenza ;dida li se tlaqqag[hom ma’ [afna tag[lim ;did u opportunitajiet ;odda g[all-karriera tag[hom
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
18 A[barijiet ta’ Barra IR-RENJU UNIT
:OR:JA
Awgurju ming[and ir-Russja
Ra;el jimxi fi triq ta’ Tbilisi u fejn tispikka bandiera tal-koalizzjoni li jmexxi Bidzina Ivanishvili li g[andu jil[aq Prim Ministru ;did ta’ :or;ja. (Reuters)
Ir-Russja lbiera[ awgurat li r-reb[a elettorali tal-koalizzjoni (fl-Oppo]izzjoni) mmexxija mill-biljunarju Bidzina Ivanishvili tg[in biex tinnormalizza r-relazzjonijiet bejnha u Tbilisi – u wara li r-Russi u :or;ja kienu ;;ieldu gwerra qasira i]da qalila matul is-sajf tal-2008. Ir-Russja u Tbilisi kienu qatg[u r-rabtiet diplomati/i wara li l-qawwiet :or;jani sfaw umiljati f’din il-gwerra ta’ [amest ijiem u wara li l-Armata Russa da[let f’art ta’ :or;ja ddominata minn separatisti meta din spi//at attakkata mill-militar ta’ Tbilisi. Il-gwerra kienet intemmet bl-g[arfien ta’ Moska g[at-territorji separatisti ta’ Ossezja t’Isfel u Abka]ja b[ala ‘Stati indipendenti minn :or;ja’. Intant, Ivanishvili, li x’aktarx se jsir ilPrim Ministru ;did ta’ :or;ja, sejja[ g[arri]enja tal-President :or;jan Mikheil Saakashvili, li hu alleat kbir tal-Istati Uniti. Dan wara li l-partit ta’ Saakashvili – ilMoviment Nazzjonali Mag[qud – ;arrab telfa sinifikanti fl-elezzjoni ;enerali ta’ nhar it-Tnejn; b’kelliem g[all-Ministeru Russu g[all-Affarijiet Barranin issa jis[aq li s-so/jetà :or;jana vvutat g[all-bidla u fejn awgura li :or;ja tibda ta[dem lejn irrelazzjonijiet normali, kostruttivi u li jixhdu r-rispett lejn il-(pajji]i) ;irien tar-re;jun.
L-eliminazzjoni ta’ tifkiriet koroh x’aktarx li utli g[al kontra t-trawma
Ri/erka ;dida qed tg[id li n-nies jistg[u jkunu m[arr;in biex jinsew il-memorji koroh, u fost tamiet dwar ]vilupp ;did fit-trattamenti g[addipressjoni jew il-kundizzjoni mag[rufa b[ala post-traumatic stress disorder. L-istudju tal-psikolo;isti flUniversità ta’ St Andrews ji]vela li l-individwi jistg[u jkunu mg[allmin kif iwarrbu sentimenti asso/jati mattifkiriet emozzjonali; b’dan ifisser potenzjal aqwa g[al trattament fi/-/irkustanzi. Ir-ri/erka turi li g[alkemm l-individwi jkunu jistg[u jiftakru – u bi pre/izjoni – lkaw]a ta’ xi avveniment trawmatiku, it-ta[ri; kapa/i jg[inhom jinsew il-konsegwenzi u l-impatt personali asso/jat mal-memorja. It-tabiba Saima Noreen u lProfessur Malcolm MacLeod – mill-Iskola tal-Psikolo;ija (f’St Andrews) – [adu [sieb ir-ri/erka, b’ Noreen, b[ala lawtur ewlieni, tg[id li lkapa/ità li tg[in persuna tag[raf u tinterpreta avvenimenti emozzjonali mill-passat personali tag[ha tifforma lba]i ta’ dak li a[na b[ala individwi. Hi kompliet li r-ri]ultati talistudju juru li l-individwi jistg[u jkunu m[arr;a biex ma ja[sbux dwar memorji ta’ relevanza u sinifikat personali (g[alihom). Fl-istess [in, irri]ultati jipprovdu l-aktar provi diretti li l-bniedem g[andu spe/i ta’ kontroll fuq il-memorja awtobijografika tieg[u.
Ir-ri/erka kienet tinvolvi parte/ipanti li ;;eneraw tifkiriet emozzjonali b’reazzjoni g[al /ertu kliem ;eneriku inti]i biex jipprovdu stimolu xieraq. Il-parte/ipanti kienu mitluba jiftakru l-kaw]a ta’ avveniment minbarra l-konsegwenzi tieg[u u t-tifsira (jew impatt) sussegwenti g[all-individwu spe/ifiku. Imbag[ad kull parte/ipant kien mitlub li jipprovdi kelma wa[da li kienet personali g[alih u li ;;eddidlu l-memorja. F’sessjoni sussegwenti, ilparte/ipanti intwerew il-konnessjoni bejn il-kliem ;eneriku u l-kliem personali ‘tag[hom’ waqt li ;ew mitluba biex jew jiftakru fil-memorja asso/jata mal-kliem inkella biex ma ja[sbux dwarha. Il-punt interessanti hu li filwaqt li r-ri]ultati ji]velaw li lepisodju ‘awtobijografiku’ s[i[ ma spi//ax minsi, in-nies su;;etti g[all-istudju insew id-dettalji asso/jati mal-memorja inkwistjoni. U b[ala fattur spe/ifiku, lindividwi setg[u jiftakru x’ikkaw]a l-avveniment – i]da setg[u jinsew dak li se[[ u l-mod kif affettwalhom lemozzjonijiet. Il-Professur MacLeod, koawtur tal-istudju, tenna li lkapa/ità ta’ persuna li tapplika ru[ha g[al din is-sistema biex tinsa b’mod intenzjonali kapa/i tkun importanti g[all-bniedem u l-[ila tieg[u biex i]omm f’mo[[u d-dehriet pre/i]i ta’ dak li a[na u dak li nixbhu.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
A[barijiet ta’ Barra 19
Sitwazzjonijiet minn madwar id-dinja...
L-AWSTRALJA> Grupp ta’ surfers ]g[a]ag[ i[ejju biex jisfidaw il-mew; fil-bajja ta’ Coogee, f’Sydney, meta b[alissa ]-]mien hu ideali g[al dan il-passatemp tradizzjonali (Reuters)
L-AWSTRALJA> Kukkudrill jismu Rex, li ji]en mas-700 kilogramma, jikkonsma kwantità ta’ /anga fil-Wild Life Zoo ta’ Sydney. Din, fil-fatt, kienet l-ewwel ikla g[al Rex wara tliet xhur s[a[ ta’ rqad (Reuters)
IL-KOREA TA’ FUQ> Il-Mexxej Korean Komunista Kim Jong-Un ixejjer waqt li j]ur lit-taqsimiet militari ta’ pajji]u li huma stazzjonati fil-g]ejjer lejn il-Lbi/ ta’ Pyongyang. Sar mag[ruf li /?ina pposponiet it-talba tal-Korea ta’ Fuq biex Kim jibda ]jara f’Beijing matul ix-xahar li g[adda, min[abba l-preokkupazzjoni (f’Beijing) dwar il-bidliet fit-Tmexxija ?ini]a li jsiru darba kull g[axar snin. Il-posponiment kien dovut ukoll g[al fatturi o[ra li kienu je[tie;u l-attenzjoni ur;enti ta/-?ina (Reuters)
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
20 Jum Dinji g[all-Annimali
Jum Dinji g[all-Annimali minn Clinton Sammut
Il-kuxjenza favur lannimali fortunatament llum il-;urnata ]diedet u dan nistg[u narawh kemm mill-im[abba u r-rispett li nuru lejhom kif ukoll minnumru kbir ta’ g[aqdiet volontarji li g[andna f’pajji]na favur l-annimali. 81 sena ilu kien /elebrat l-ewwel Jum Dinji g[all-Annimali B[al llum 81 sena ilu f’Firenze ;ie stabbilit li l-4 ta’ Ottubru g[andha tkun il-;urnata dedikata g[all-
annimali kollha u din malajr bdiet ti;i //elebrata mad-dinja kollha. Malta fl2009 ;iet /elebrata g[allewwel darba flimkien malSPCA u numru ta’ g[aqdiet o[ra u l-attività kienet wa[da ta’ su//es kbir tant li din is-sena qeg[din jer;g[u jorganizzawha fuq skala ferm ikbar li se titella’ nhar il-{add 7 ta’ Ottubru fil-Park ta’ Ta’ Qali. G[al dan l-avveniment lSPCA ilha tipprepara sajf s[i[ u permezz tal-Uffi/jal tal-Edukazzjoni, Christina Pace, daret l-iskejjel tassajf kollha fejn g[allmet lill-istudenti kif g[andhom jie[du [sieb lill-annimali domesti/i tag[hom flimkien mar-
responsabbiltà li dawn i;ibu mag[hom. Saret ukoll kompetizzjoni u r-rebbie[#a se jit[abbru dakinhar talattività f’Ta’ Qali. L-attività se tibda b’quddiesa u wara jsir ittberik tal-annimali. Matul din l-attività se jkun hemm numru ta’ annimali fosthom dawk li nsibu fl-irziezet, rettili, mammiferi u g[asafar differenti. Se jkun hemm numru ta’ workshops ta’ kif wie[ed g[andu jie[u [sieb lillannimali tieg[u u se jsiru diskussjonijiet minn esperti f’dan il-qasam dwar il-kura u l-protezzjoni tal-annimali filwaqt li se ji;u diskussi temi o[ra fosthom limportanza tal-annimal fitterapija tal-bniedem u temi o[rajn.
Wenzu, wie[ed mir-residenti fl-SPCA li qeg[din ifittxu familja li lesta tilqag[hom
150 kelb u qattus fis-santwarju tal-SPCA
Din se tkun attività g[allfamilja kollha u kul[add hu mistieden jattendi. Se jkun hemm stalls tal-ikel, divertiment g[at-tfal, mu]ika, zumba, wirja talanimali, wirja mis-sezzjoni tal-klieb tal-Pulizija u [afna attivitajiet o[rajn. Is-So/jetà g[allProtezzjoni u l-Kura talAnnimali (SPCA), b[alissa tilqa’ ‘l fuq minn
150
kelb u qattus filkwartieri tag[ha fil-Furjana u qeg[din fil-fa]i li ji;bru la[[ar fondi biex ikunu jistg[u jibnu /-/entru l-;did tag[hom f’Ta’ Qali fejn hemm l-g[aqda tkun tista’ tilqa’ aktar annimali i]da flistess [in toffri servizz a[jar b’risq kull annimal. L-ispi]a totali biex ikun jista’ ja[dem dan i/-/entru hi ta’ madwar €100,000 fis-sena li jammontaw g[al € 5 g[al kull annimal kuljum.
Ix-xog[ol tal-SPCA mhux wie[ed fa/li u kuljum ikunu me[tie;a numru ta’ voluntieri kemm biex jie[du [sieb l-annimali kif ukoll biex ibig[u fil-[wienet talSPCA. Dawk kollha li jixtiequ aktar informazzjoni dwar l-SPCA jew huma interessati biex jadottaw xi annimali mis-santwarju huma m[e;;a jid[lu fis-sit elettroniku www.spcamalta.org jew i]uru l-pa;na fuq Facebook ‘SPCA Malta’.
G[ajnuniet lill-SPCA
Dawk kollha li jixtiequ jag[tu donazzjoni biex jg[inu lill-SPCA u lillannimali abbandunati huma m[e;;a jibag[tu SMS fuq:
Milo hu kelb li wkoll qieg[ed ifittex familja li lesta tilqg[u g[andha
€2.10 – 50617599 €4.19 – 50618199 €6.29 – 50618999 €10.49 – 50619299
Mument ta’ log[ob fil-bit[a tas-santwarju waqt li l-qtates jilag[bu mal-voluntieri u qtates o[rajn
IN-NAZZJON
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Anali]i tal-A[bar NET Television, 20>30 L-a[[ar verdett li taw istituzzjonijiet internazzjonali fuq ix-xejriet ekonomi/i ta’ pajji]na se jkun analizzat f’dan il-programm bi produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Roderick Agius bis-sehem tal-ekonomisti Vince Farrugia u Stephanie Vella flimkien mal-konsulent finanzjarju George M. Mangion. Naraw ir-ra;uni wara l-fehma fuq l-i]vilupp tal-ekonomija Maltija u s-su//ess fil-[olqien ta’ aktar postijiet tax-xog[ol li taw l-a;enziji ta’ kreditu internazzjonali Moodys u Fitch, kif ukoll tal-Forum Ekonomiku Dinji. Il-programm janalizza wkoll kif Malta qed jirnexxilha ]]omm b’sa[[itha f’dan it-taqlib ekonomiku u finanzjarju meta pajji]i o[ra Ewropej fil-Mediterran ma’ kull xahar qed ikomplu jiffa//jaw problemi fil-finanzi ta’ pajji]hom u fil-[olqien tax-xog[ol. Newsbuzz NET Television, 15>40 Iz-zekzik b’rabta mal-MTV Video Music Awards 2012 se jkun fost l-ingredjenti fil-programm tal-lum li se jkun ippre]entat minn
Christiana Camilleri u minn Amy Monaghan (fir-ritratt). Naraw ukoll siltiet mill-videos mu]ikali li reb[u l-aqwa unurui fl-awards, kif ukoll dawk li jinsabu fil-qu//ata tal-klassifika tal-mu]ika ta’ Newbuzz. Ikun hemm ukoll dwar films u numru ta’ kompetizzjonijiet. Wheelspin NET Television, 21>00 Naraw servizz dwar itToyota GT86 (fir-ritratt), l-ewwel karozza sportiv minn din id-ditta wara bosta snin, li kienet hawn Malta waqt l-Allstars
European Drifting Championships. Niltaqg[u ma’ Kevin Camilleri u ma’ Perry Newton, ]ew; sewwieqa tal-muturi li qed jirrappre]entaw lil Malta fil-Go Dakar Heroes Legend. Se jkun hemm ukoll text drive talkarozza Peugeot 208 1.2 litre active li se tkun mifruxa fuq numru ta’ xhur u preview dwar il-Fiera Internazzjonali ta’ Pari;i. Il-Mara tal-Lum NET Television, 14>05 Is-su;;ett g[ad-diskussjoni fil-programm tal-Gloria Mizzi g[al-lum se jkun i/-childcare centres. Dan hu su;;ett li
jinteressa lil kull ;enitur li ja[dem u li g[ad g[andu tfal ]g[ar. Jie[du sehem Marija Hammet (fl-ewwel ritratt xellug) , omm ta’ tlett itfal u li tmexxi ]ew; childcare centres. Rosette Thake (fit-tieni ritratt) li hi Managing Partner ta’ Vista Coop, Frances Mallia li hi Senior Executive Officer - Childcare fi [dan il-Fundazzjoni g[as-Servizzi E]ekuttivi (FES) u Adriana Vella, li hi nutar u omm. Malta Llejla NET Television, 16>55 Fost il-mistiedna ta’ Stephanie Spiteri g[al-lum se jkun hemm Odette Vella dwar iddrittijiet tal-konsumatur, George Bonello (li se jibda jkun fil--programm kull [mistax) dwar ix-xag[ar, dwar il-Van;elu ma’ Fr Joe Galea Curmi, ir-rokna tal-psikjatra Anton Grech, kif ukoll dwar films li qed jintwerew fis-/inemas lokali.
Il-Kap hu.... i]da tikkmanda hi 4 b’Wie[ed - NET Television, 21>35
L-ewwel programm minn din is-sensiela se jkollu b[ala mistednin erba’ nisa u ra;el – Angie Laus, Stellina Galea, Andrea Cassar u Gloria Mizzi fuq na[a u Salvu Mallia fuq l-o[ra biex jiddiskutu t-tema ‘Il-Kap hu... i]da tikkmanda hi’. Bi pre]entazzjoni ta’ Tano Vella u produzzjoni ta’ Tonio Bonello minn 24seven Media, dan il-programm, minbarra li se jibda jaqbad ma’ argumenti kontroversjali, mhux se jieqaf mad-diskussjoni fl-istudio. Dan g[all-fatt li Carmen Vella, l-assistenta tal-produzzjoni, se tkun qed iddurfil-bliet u l-ir[ula f’kull ambjent madwar Malta u tistaqsi lin-nies li tiltaqa’ mag[hom x’ja[sbu huma dwar is-su;;ett li jkun qed ji;i ttrattat.
Il-pre]entatur Tano Vella
L-anoressja u eating disorders o[ra .net - NET Television, 12>05
Il-programm tal-lum se jiddiskuti lanoressija u tipi o[ra ta’ eating disorders. F’din id-diskussjoni se jie[du sehem ilkantanta Claudia Faniello, innutrizzjonista Dorothy Scicluna, Sasha, Joanne Ellul Lanfranco (fir-ritratt xellug) u Claudia Calleja. Fl-istess programm insegwu wkoll l-a[[ar ]viluppi mill-Qorti b’kollegament live ma’ Ray Abdilla, kif ukoll l-a[[ar a[barijiet mix-xena internazzjonali. Jippre]entaw Louise Tedesco u Hector Bruno.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
22 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Anali]i tal-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet X’G[andna g[all-Weekend The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 )
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar - David Thake u George Galea Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
About a Boy - Un ragazzo - Canale 5, 23>40
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 Nie[du {sieb Darna 21:00 BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Ange-lus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Jg[idu
Tag[hom i]-}g[a]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument matul il;img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Frott il-Kelma 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet . Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Cinescena 10:00 - BBC News Update 10:05 - L-Ewropa u l-Imperu 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 Darbtejn Insiru Tfal 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Bioneers 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 -
Aktar minn Saqaf fuq Rasek 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 12:45 - {dejn l-ilma fejn nistrie[ 13:00 - {olqa mal-Maltin ta’ barra 13:30 - Ift[ilna Mulejn ilBieb tal-Fidi 14:00 - Nifhmu biex ng[ixu l-fidi tag[na 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - IlKnisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - Vexillum 20:00 - {amsin Sena wara 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Lejn il-qawmien 23:00 {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell.
Bastjani]i FM - 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 - Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 - All time Favourites 20:30 - Country Fever.
Film komiku tajjeb li n[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Paul u Chris Weitz li hu bba]at fuq ktieb ta’ Nick Hornby. Il-protagonist hu Will (Hugh Grant, fir-ritratt), ra;el fuq it-30 sena, g[ani, mhux mi]]ewwe;, u mdorri jo[ro; kull filg[axija u dejjem b’xi wa[da differenti mieg[u. Biex ikollu aktar opportunità jiltaqa’ ma’ nisa, jid[ol fi club suppost g[all-;enituri li qed irabbu lil uliedhom wa[idhom, taparsi hu kien mi]]ewwe; i]da mititlu l-mara. I]da meta jsir jaf lil Marcus g[ax ikun qed jiffrekwenta lil ommu, donnha [ajtu tinbidel mil-lejl g[an-nhar… TVM 06:30 - TVAM 09:00 TVHEMM (r) 10:20 - Lonely Planet, Best in China 10:50 Wirt, Arti u Kultura (r) 11:30 Storjografija (r) 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 - }ona 18:00 A[barijiet 18:10 - Sa[[tek lEwwel 18:20 - Telebejg[ 18:30 - TVHEMM 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - An;li 21:50 Venere 22:35 - Gladjaturi tatTieni Gwerra Dinjija 23:15 - LA[barijiet 23:35 - Mixage (r) 00:20 - TVPM.
20:30 - Il-Parlament tal-Poplu (live) 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 - Motordrome. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 10:15 - Visita pastorale e Santa Messa del Papa 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Qui Radio Londra 20:35 - Affari tuoi 21:10 - Il Commissario Nardone 23:30 Porta a porta 01:05 - Tg 1 notte 01:40 - Qui Radio Londra 01:45 - Sottovoce. Raidue 07:05 - Cartoons
TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Asteriks 12:15 Storjografija 12:45 - Sa[[tek lEwwel 12:55 - Lonely Planet China 13:25 - Nisa Straordinarji 14:25 - Ruggers 14:55 - Sa[[tek l-Ewwel 15:05 - Italiano per stranieri 15:25 - Lonely Planet China 15:50 - Gladjatura tatTieni Gwerra Dinjija 16:40 Madwarna 17:10 - Italiano per stranieri 17:30 - Dokumentarju 17:40 - }ona (r) 19:00 - Ruggers 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - 3 Pointer 20:10 - A[barijiet blIngli] 20:15 - Europa League pre-match programme 21:05 Football. Europa League. Liverpool v Udinese (live) 23:05 - Highlights Programme.
08:15 - Il nostro amico Charly (TF) 09:00 Dance! - La forza della passione (TF) 09:40 - Sabrina, vita da strega (TF) 10:00 - Tg 2 insieme estate 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Parliamone in famiglia 16:15 - La signora del west (TF) 17:00 - Dance! - La forza della passione (TF) 17:45 Tg 2 Flash L.I.S. 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Pechino Express 23:20 Tg 2 notizie 23:35 - Wikitaly 00:50 - Parlamento 01:00 - Close to Home (TF) 01:45 - I 3 investigatori e il castello del terrore. Film 2009.
ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 10:30 - Aroma Mattina 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE Newss 13:35 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Teleshopping 16:35 - Nie]el G[asel 17:30 ONE News 17:40 AromaKitchen 19:00 - Illostra 19:30 - ONE News 20:15 - IrRangers 20:30 - Prima Facie 21:45 - Ilsien in-Nisa 23:15 ONE News.
Raitre 07:00 - Tgr bongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:10 La storia siamo noi 11:00 Codice a barre 12.45 - Le storie Diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:50 - Tgr piazza affari 14:55 - Tgr 3 L.I.S. 15:00 - La casa nella prateria (TF) 15:50 Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 20:00 Blob 20:10 - Comiche all’italiana 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Boss (TF) 23:10 - La grande storia 24:00 - Tg 3 00:10 - Tg regione 01:05 - Scrittori per un anno 01:25 - La musica di Raitre.
Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Dokumentarju
Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful
14:10 - Centovetrine 14:45 Uomini e donne (talk show) 16:20 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro (kwi]]) 20:00 Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:20 - Lo show dei record 23:40 - About a Boy - Un ragazzo. Film 2002 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia. Rete 4 06:50 - Magnum PI (TF) 07:45 Pacific Blue (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carbinieri 5 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Lo sportello di Forum 15:30 Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 - Il bisbetico domato. Film ’80 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - The Mentalist (TF) 23:10 - The Closer (TF) 00:50 - Tg 4 01:05 L’italia che funziona 01:15 - Tg 4 night news 01:40 - Cantiamo insieme. Italia 1 08:45 - ER - Medici in prima linea (TF) 10:35 - Grey’s Anatomy (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:00 - Fringe (TF) 16:00 - Smallville (TF) 16:50 - Merlin (TF) 17:45 Trasformat (kwi]]) 18:30 Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - CSI: Scena del crimine (TF) 20:20 - Football. Europa League. PSV Eindhoven v Napoli 23:05 - UEFA Europa League 01:00 - Nip#Tuck (TF) 01:55 - Rescue Me e(TF). La 7 07:00 - Omnibus 09:55 - Coffee Break (attw.) 11:00 - L’aria che tira (attwalità) 12:20 - Ti ci porto io... in cucina con Vissani 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - Cristina Parodi Live 15:55 - Il commissario Cordier (TF) 17:50 Cristina Parodi Cover 18:25 - I menù di Benedetta 19:15 - G Day 20:00 - Tg La 7 20:30 Otto e mezzo 21:10 Piazzapulita 23:45 - Omnibus Night 00:50 - Tg La 7 sport 01:00 - G Day 01:40 - Otto e mezzo.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
TV#Radju 23 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Stenba[ 10:00 Strada Rjali 12:00 - Muftie[ 12:15 - F. News 12:30 - Health News 13:00 - Niskata 15:00 Teleshopping 17:30 - News Point 18:15 - F. News 18:30 Klikk 19:40 - Muftie[ 19:56 Health News 20:15 - F. News 21:00 - Entertain Me 23:00 Muftie[ 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 12:10 - Beautiful 12:30 Centovetrine 12:55 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 Una mamma per amica (TF) 14:50 - Ugly Betty (TF) 15:45 The OC (TF) 16:30 - ICarly (sitcom) 16:55 - Le cose che amo di te (sitcom) 17:50 - La tata (sitcom) 18:45 - Extreme Makover Home Edition 19:30 - Ugly Betty (TF) 20:25 - Una mamma per amica (TF) 21:10 - El internado (TF) 22:45 - Uomini e donne 23:55 - Charm School. BBC Entertainment 07:10 - Teletubbies 07:35 Green Balloon Club 08:00 Fimbles 08:20 - 3rd & Bird 08:30 - Poetry Pie 08:35 - My Family 09:05 - One Foot in the Grave 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 - North & South 13:00 - The
Impressions Show with Culshaw and Stephenson 13:30 - My Family 14:00 - The Weakest Link 14:45 - EastEnders 15:15 Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - North & South 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Monarch of the Glen 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Ideal 21:00 - Lennon Naked 22:25 - The Black Adder 22:55 - Fawlty Towers 23:25 Him & Her 23:55 - Elbow with
the BBC Concert. TCM 07:45 - The Band Wagon. Film ’53 (U) 09:35 - Travels with My Aunt. Film ’72 (AA) 11:20 Flipper. Film ’63 (U) 12:50 Seven Brides for Seven Brothers. Film ’54 (U) 14:30 - For Me and My Gal. Film ’42 (U) 16:15 Seven Hills of Rome. Film ’58 (U) 17:55 - Torpedo Run. Film ’58 (U) 19:30 - Live a Little, Love a Little. Film ’68 (A) 21:00 - A Star Is Born. Film ’76 (AA) 23:15 - Get Carter. Film ’71 (18). MGM Movies 07:05 - Submarine X-1. Film ’68 (U) 08:35 - Mission of the Shark. Film ’91 (PG) 10:10 MGM’s Big Screen 10:25 Fluke. Film ’95 (PG) 12:00 Rockula. Film ’90 (PG) 13:30 Women vs Men. Film 2002 14:55 - It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World. Film ’63 (U) 17:25 - 12 Angry Men. Film ’97 (U) 19:20 - Hendrix. Film 2000 (15) 21:00 - Last Tango in Paris. Film ’72 (X) 23:05 - Frankie and Johnny. Film ’66 (U). Diva Universal 07:00 - Kojak 08:00 - ER 09:55 - Ironside 10:55 - Cento Vetrine 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 Kojak 13:55 - Wolff’s Turf 15:50 - Ironside 16:50 - Quincy, M.E. 17:50 - The Casebook of Sherlock Holmes 18:50 Ironside 19:50 - Kojak 20:50 Great Women 21:00 - Rosemary and Thyme 23:00 - Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Steve Wyrick & Icee Bikes 08:10 Dirty Jobs 09:05 - Deadliest Catch: Striking Out 09:55 Ultimate Survival: Namibia 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 Extreme Engineering: Big Easy Rebuild 12:35 - Rides: The Moal 13:30 - Wheeler Dealers: Lotus Elan 14:25 - American Chopper: Aaron Bike 15:20 - Mythbusters 16:15 - Dirty Jobs: Animal Rendering 17:10 - Deadliest Catch: Numbers Game 18:05 Ultimate Survival: Zambia 19:00 - How It’s Made 20:00 - Dirty Jobs 21:00 - Robson’s Extreme Fishing Challenge 22:00 -
Hellriders: Sinister Moves 23:00 - Get Out Alive: Utah Library Shootout. Iris 10:50 - La pecora nera. Film ’67 13:05 - Marnie. Film ’64 15:35 La moglie più bella. Film ’70 17:35 - Colpo di fulmine. Film ’85 19:25 - Charlie’s Angels (TF) 20:10 - Starsky & Hutch (TF) 21:05 - Belfagor - Il fantasma del Louvre. Film 2001 22:45 - Lo sguardo dell’altro. Film ’97. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Glee 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Chase 17:30 - 2 Broke Girls 17:52 S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 - Suburgatory 20:30 - Alcatraz 21:15 Supernatural 22:00 - True Blood 00:10 - Game of Thrones 01:15 The Mentalist. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye 08:00 - Confessions of an Animal Hoarder 09:00 Snapped: Women Who Kill: Cynthia George 10:00 America’s Court with Judge Ross 10:30 - Real Housewives of Beverly Hills: Turn, Turn, Turn 11:30 - Eye for an Eye 12:00 Parking Wars 13:00 - Pawn Stars: Time Machines 13:30 Pawn Stars: Brothels and Busses 14:00 - Hoarders: Lisa # Bertha 15:00 - Hardcore Pawn: Blackout 15:30 - Hardcore Pawn: Gold Battle Begins 16:00 - Parking Wars 17:00 - Real Housewives of Beverly Hills: Turn, Turn, Turn 18:00 - Confessions of an Animal Hoarder 19:00 - Pawn Stars: Time Machines 19:30 Pawn Stars: Brothels and Busses 20:00 - Parking Wars 21:00 Hardcore Pawn: Gold at Gunpoint 21:30 - Hardcore Pawn: Fool’s Gold 22:00 Celebrity Ghost Stories: Billy
Dee Williams # Jenna Morasca # Dee Wallace # Kathrine Narducci 23:00 - My Ghost Story.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - The Hoobs 11:40 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens
18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Bob the Builder. Disney Channel 09:00 - The Lion King (U) 10:25 - Fish Hooks 10:40 - Good Luck Charlie 11:05 - Wizards of Waverly Place 11:55 - Phineas and Ferb 12:45 So Random 13:35 - The Suite Life on Deck 14:00 - Austin and Ally 14:25 - Shake It Up 14:50 Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 - Gotta Kick It Up 17:20 - Austin and Ally 17:45 - Austin and Ally 18:10 - ANT Farm 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Jessie 19:25 The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas 20:40 Jonas 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.
07>00 09>00 09>30 12>00 12>05 14>00 14.05
NET News Anali]i tal-A[bar (r) Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Il-Mara tal-Lum
15>20 15>40 16>35 16>55
Telebejg[ Newsbuzz Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00
(b’waqfiret g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Bozza tal-Mija Lift NET News Anali]i tal-A[bar Wheelspin NET News 4 b’Wie[ed NET News
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:30 - World Series by Renault Motor Racing 09:00 - China Open Tennis: Women’s Rd of 16: Beijing (live) 15:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football: QF (live) 16:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football 17:00 FIFA U#17 Women’s WC Football: QF (live) 19:00 UEFA Women’s Champ. League Football: Rd of 32, 2nd Leg:
Wolfsburg v RTP Unia Raciborz (live) 19:55 - World Series of Poker: F. (live) 20:00 - Fight Club 22:00 - World Series of Poker: F. (live).
Eurosport 2 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - World Superbike Series Motorcycle Racing 09:45 - Summer GP, Ski Jumping 11:00 - AFC Football Champ. League 12:15 - GTA Road to Dubai 12:30 - Eurosport 2 News 13:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football 14:00 - Summer GP, Ski Jumping 15:30 - ICC World Twenty20 Cricket: Semi-Final (live) 18:30 - China Open Tennis 19:30 - Eurosport 2 News 20:00 - Armwrestling 20:30 - PBA Tour Bowling 21:30 - China Open Tennis 23:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football. GO Sports 1 12:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Porto v Paris SaintGermain 14:00 - PL World 14:30 - PGA Alfred Dunhill Links Champ.hip: Day 1 (live) 18:30 - UEFA Champ. League: Matchday 2: AFC Ajax v Real Madrid 20:30 - Barclays PL: Week 7: Fulham v Man. C. 22:30 - Ligue 1: Rd 8: Preview 23:00 - Serie A: Rd 6: Udinese v Genoa 01:00 - Ligue 1: Rd 7:
Olympique Lyonnais v Girondins de Bordeaux. GO Sports 2 07:00 - ATP World Tour 500: China Open, Beijing: Last 16 (live) 15:30 - Milan Channel. GO Sports 7 07:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Man. C. v Borussia Dortmund 09:00 - Serie A: Rd 6: Parma v Milan 11:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2:
Zenit St Petersburg v Milan 13:00 - Aviva Premiership: Rd 5: Northampton Saints v London Wasps 15:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Arsenal v Olympiacos 17:00 - Barclays PL: Week 7: QPR v West Ham Utd 19:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Wednesday Highlights 19:30 - Ligue 1: Rd 8: Preview 20:00 - ATP World Tour 500: China Open, Beijing: Last 16.
GO Sports 8 09:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Man. C. v Borussia Dortmund 11:00 - Serie A: Rd 6: Parma v Milan 13:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2:
Zenit St Petersburg v Milan 15:00 - Aviva Premiership: Rd 5: Northampton Saints v London Wasps 17:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Arsenal v Olympiacos 19:00 - Barclays PL: Week 7: QPR v West Ham Utd 21:00 - UEFA Champ. League: Matchday 2: Wednesday Highlights 21:30 - Ligue 1: Rd 8: Preview 22:00 - ATP World Tour 500: Rakuten Japan Open: Last 16. Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: Eintracht Frankfurt v SC. Freiburg (r) 09:55 - FIFA 2014 WC Qual.: England v Ukraine (r) 11:50 Bundesliga: VfL Wolfsburg v 1FSV. Mainz (r) 13:40 - 2012 Alpari World Match Tour: France: Day 2 (r) 15:40 - STIHL Timbersports: Single Event (r) 16:10 - Fighting Spirit: It's Showtime #55 (r) 18:05 - WWE: NXT. UEFA Europa League: MD2: 19:00 - Neftci PFK v Inter (live) 21:05 - Liverpool v Udinese (live). 23:15 - WWE: NXT (r) 00:05 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Russia v Switzerland (r) 01:30 - America's Cup: San Francisco: Day 1 (live). Melita Sports 2 12:00 - America's Cup (r) 14:00 Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:00 Bundesliga (r). UEFA Europa League: MD2: 19:00 - Lazio v NK Maribor (live) 21:05 Newcastle Utd v Bordeaux (live). 23:10 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 01:45 - STIHL Timbersports: Single Event (r). Melita Sports 3 19:00 - UEFA Europa League: MD2: Panathinaikos v Tottenham H. (live) 21:05 - UEFA Europa League: MD2: PSV Eindhoven v Napoli (live). Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union: Overseas v Stompers (r) 09:50 - FMA Futsal Malta Assoc.: Balzan v Melita (r) 11:30 - BOV PL: Tarxien v Birkirkara (r) 13:35 - GFA SuperCup: Sannat v Nadur (r) 15:50 - Malta Handball Assoc.: Kavallieri v Phoenix (r) 17:10 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Athleta (r) 18:35 - Malta Rugby Football Union (r) 20:10 - Malta Rugby Football Union: Overseas v Stompers (r) 22:00 - BOV PL: Tarxien v Birkirkara (r) 00:05 - GFA SuperCup: Sannat v Nadur (r).
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
24 Kummer/
Emirates i]]id l-ispazju g[all-passi;;ieri u l-merkanzija lejn Malta Emirates, wa[da mill-aqwa linji tal-ajru internazzjonali fid-dinja u li qed tikber blaktar pass mg[a;;el, se tibda topera b’ajruplan ikbar, lAirbus A340-300, fuq irrotta Dubaj – Larnaka – Malta. Emirates bdiet topera b’dan l-ajruplan ;did mill-1 ta’ Ottubru 2012, u vja;;aturi u klijenti talmerkanzija minn Malta qed igawdu minn aktar si;;ijiet abbord, u spazju g[all-;arr ta’ merkanzija. B’total ta’ 267 seat u kapa/ità ta’ 13-il tunnellata spazju ta’ merkanzija, l-ajruplan il-;did [a post l-Airbus A330-200 li kien introdott f’April tal-2002. Emirates topera titjira kuljum fuq irrotta Dubaj – Larnaka – Malta – Larnaka – Dubaj. Paul Fleri Soler, manager ta’ Emirates g[al Malta, qal: “B’titjira kuljum, Emirates illum hi wa[da mil-linji talajru ewlenin f’Malta. Qed naraw tkabbir u [assejna lb]onn li noffru ajruplan li
jesa’ aktar kemm f’dawk li huma si;;ijiet kif ukoll fi spazju g[all-;arr ta’ merkanzija. L-A340-300 joffri lill-klijenti tag[na l-aqwa kumditajiet u fa/ilitajiet abbord waqt li l-membri talekwipa;; jitkellmu diversi lingwi u jipprovdu l-aqwa livelli ta’ servizz u attenzjoni matul it-titjira.” L-A340-300 kien iddisinjat g[all-aqwa kumdità waqt titjiriet twal u j;orr 12-il passi;;ier fl-Ewwel Klassi u 42 fil-Klassi tan-Negozju, waqt li joffri spazju sew g[al 213-il passi;;ier fil-Klassi tal-Ekonomija. Emirates toffri waqfien konvenjenti g[al passi;;ieri minn Malta li jsiefru millAwstralja jew il-Lvant Imbieg[ed u wkoll lejhom. Tag[rif dwar it-titjiriet u bookings hu disponibbli millUffi//ju tal-Bejg[ talEmirates billi //emplu 25577255, mill-a;enti talivvja;;ar, jew mis-sit www.emirates.com#mt.
Luke Coppini
Kap E]ekuttiv ;did g[al MIDI plc
L-Airbus A340-300 ta’ Emirates li beda jopera fuq ir-rotta ta’ Malta mill-1 ta’ Ottubru 2012
Tista’ tordna l-Hello Kitty Debit Card tal-Banif onlajn
Banif Bank issa qed joffri lill-klijenti lpossibbiltà li jordnaw il-Hello Kitty Debit Card tag[hom onlajn, ming[ajr il-b]onn li j]uru l-ferg[at tal-bank. Il-pro/ess hu sempli/i [afna. Wie[ed g[andu jid[ol fis-servizz tal-banking bl-internet Banif@st, jag[]el il-Main Menu, jag[fas fuq Debit Cards u jordna l-Hello Kitty Debit Card tieg[u. Ittieni pass hu li l-klijenti jag[]lu l-kont kurrenti jew dak ta’ tfaddil li jridu li lkard tkun asso/jata mieg[u u jag[]lu Request biex l-istruzzjonijiet tag[hom
lill-bank ikunu ppro/essati. Il-Hello Kitty Card tal-Banif hi prodott innovattiv u tnediet b’kollaborazzjoni malmarka famu]a madwar id-dinja Hello Kitty. Il-kard g[andha karatteristi/i o[ra apparti dawk ta’ kard standard li jag[mluha prodott uniku fis-suq Malti. Biex tibda, il-kard ti;i b’vaw/ers bi skontijiet minn [wienet ewlenin g[allammont ta’ €30. Minbarra hekk, il-klijenti tal-Banif jistg[u jmorru jixtru fil[wienet b’ser[an il-mo[[ li dak kollu li jixtru bil-Hello Kitty Debit Card hu kopert
Vodafone toffri n-nanoSIM il-;dida
Vodafone [abbret li mit-Tnejn 1 ta’ Ottubru bdiet toffri nnanoSIM. In-nanoSIM hi l-i]g[ar SIM li tinsab fis-suq b[alissa. Bl-introduzzjoni tan-nanoSIM, b’qies ta’ 12.3 x 8.8mm u bi [xuna mnaqqsa g[al 0.7mm, kwa]i 30 fil-mija i]g[ar mill-microSIM, dawk li jimmanifatturaw il-mowbajls issa g[andhom l-opportunità li jipprodu/u apparat li hu irqaq u aktar attraenti u li jo[loq bilan/ bejn il-[tie;a ta’ komponenti tajbin u disinn aktar ]viluppat. “In-nanoSIM tant hi rqiqa u /kejkna li biex tu]aha jkollok b]onn pinzetta,” qal Karl Galea, Terminals Senior Executive ta’ Vodafone Malta. “A[na kburin li se nkunu l-ewwel kumpanija f’Malta li se noffru lill-klijenti tag[na nnanoSIM. T[allux id-daqs iqarraq bikom. Is-SIM xorta tag[ti prestazzjoni tajba bi spazju vast g[all-memorja. Barra minn hekk, hu essenzjali li ni]guraw li l-klijenti tag[na ju]aw apparat mill-aqwa li ja[dem biss fuq in-nanoSIM.” In-nanoSIM xorta se jkollha frame ID-1, b[al [afna millplug-ins u microSIM cards i]da hi unika fil-[xuna li jfisser li ma tistax ji;i maqtug[a minn microSIM. In-nanoSIM tinstab fil-[wienet ta’ Vodafone. G[al aktar informazjoni ]ur wie[ed mill-[wienet ta’ Vodafone, /empel b’xejn minn linja Vodafone fuq 247 jew 999 9247 minn linja o[ra.
minn polza tal-assigurazzjoni fuq ix-xiri. Il-kard toffri wkoll a//ess b’mod dirett g[all-flus mill-kontijiet kurrenti u dawk ta’ tfaddil, minn kull Visa ATM madwar id-dinja. “Li tmur tixtri mill-[wienet issa hu aktar fa/li, sigur u aktar pja/evoli bil-Hello Kitty Debit Card mill-Banif,” qal Stephen Grech, il-Kap tal-Uffi//ju eChannels u Kards ta’ Banif Bank (Malta) plc. “U issa l-kard hi biss g[afsa ta’ buttuna ’l bog[od, g[all-konvenjenza tal-klijenti tag[na,” ]ied Stephen Grech.
B’effett immedjat, Luke Coppini, li g[andu 48 sena, in[atar Kap E]ekuttiv ta’ MIDI plc. G[al dawn l-a[[ar erbg[a snin, Luke Coppini, bi professjoni ta’ accountant kien ma[tur b[ala Chief Financial Officer u segretarju talkumpanija MIDI wara numru ta’ xog[lijiet ta’ senior management ma’ kumpaniji o[ra bba]ati f’Malta. Luke Coppini kien kontribut ewlieni g[alli]vilupp ta’ su//ess u lprestazzjoni ta’ MIDI. B[ala ri]ultat tal-[atra l;dida tieg[u se jmexxi lpro;etti importanti li jmiss u li waslu biex ikunu implimentati. Il-kariga ta’ Company Secretary se tittie[ed minn Darren Azzopardi. Gradwat fil-li;i, Azzopardi [adem b[ala segretarju g[all-Bord tadDiretturi tal-kumpanija, u assuma wkoll ir-rwol ta’ segretarju g[all-Kumitat E]ekuttiv tal-kumpanija minn Settembru 2011.
Melita ]]id l-istazzjonijiet b’films u serje ta’ Sony Pictures Television Minn dan ix-xahar klijenti ta’ Melita TV se jgawdu minn a//ess g[al ]ew; stazzjonijiet ;odda ta’ Sony Pictures Television li juru firxa wiesg[a ta’ films u serje tat-televi]joni b[al Las Vegas, The Tudors u Hustle flimkien ma’ films ta’ su//ess il-;urnata kollha. Sony Entertainment Television (Melita Channel 802) joffri sensiela ta’ programmi ta’ divertiment minn serjejiet umoristi/i g[al drama kif ukoll films immirati l-aktar g[al udjenza femminili. Sony Movie Channel (Melita Channel 805) hu stazzjoni ;did li joffri librerija ta’ films kontemporanji mis-snin 80, 90 u wara. Sony Movie Channel hu t-tieni stazzjoni li j;ib l-isem Sony li tnieda fir-Renju Unit wara Sony Entertainment Television li kien tnieda fl2011. Fl-iskeda ta’ Ottubru fuq
Sony Movie Channel insibu films b[al dawk g[all-familji, The Water Horse, g[all-films ta’ azzjoni b[al Vantage Point u Man in the Iron Mask li fih jie[u sehem Leonardo di Caprio. Movies4Men, li dan l-a[[ar inxtara minn SPT, hu ukoll parti mil-lista ta’ stazzjonijiet li juru l-films u jinkludi films klassi/i tal-gwerra, Westerns kif ukoll films ta’ azzjoni. Skeda s[i[a tal-programmi li jidhru fuq dawn i]-]ew; stazzjonijiet tinstab fuq is-sit rispettiv ta’ dawn l-istazzjonijiet, www.sonymoviechannel.co.uk u www.sonytv.com. “Dawn l-istazzjonijiet ;odda ta’ Sony ikomplu jsa[[u lpo]izzjoni ta’ Melita b[ala loperatur televi]iv li joffri laktar fierxa wiesg[a ta’ programmi ta’ divertiment minn stazzjonijiet tradizzjoni g[al
programmi On-Demand. “Sony Pictures Television hi kumpanija ewlenija fl-indistrija tat-televi]joni u divertiment u a[na kuntenti li issa l-klijenti tag[na jistg[u jgawdu minn firxa akbar ta’ programmi,” qal Michael Darmanin, Director of Business Services & Marketing ta’ Melita. “Kuntenti li se nkomplu nkabbru l-ftehim tag[na ma’ Melita, u n]idu l-istazzjonijiet tag[na bl-Ingli] biex b’hekk flimkien ma’ stazzjonijiet o[ra b[al AXN u AXN Sci-fi, il-klijenti ta’ Melita jistg[u jesperjenzaw il-firxa s[i[a ta’ films u serjejiet televi]ivi li joffri Sony Pictures Television,” ]iedet tg[id Kate Marsh, Senior Vice President, Western Europe, SPT Networks. G[al aktar informazzjoni dwar kif ta//essaw dawn listazzjonijiet ]uru www.meli ta.com jew /emplu 27270270.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Passatemp 25
Tisliba 1
2
3
5
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ibbilan/ja t-tielet mi]ien
Osserva b’attenzjoni kif qed jibbilan/jaw l-ewwel ]ew; imwie]en u wara sib kemm-il sfera trid biex tibbilan/ja t-tielet mi]ien.
Sudoku
16
17
18
Mimdudin>5. Ta l-og[la qima waqt li lema[ parti mill-g[adu? (5) 6. Tonfo[ lil min jippretendiha biha (5) 7. Bil-posta tasal din (5) 10. Lesta t-triq g[all[addie[or (5) 11. Mhumiex ;odda (5) 12. Il-paga mal-ewwel ta’
Jannar tag[millek ferita kbira! (5) 14. Tal-lapsijiet malajr jinkisru (5) 16. Dak li ;rali bil-mist[ija u sirt annimal qabel salib? (5) 17. Ma g[adhiex fis-sodda (5)
18.
La lilu, la lilha u lanqas lili (5)
Weqfin>1. Veru li qed ng[id (6) 2. Tistennihiex taqa’ f’[alqek! (6) 3. L-g[annej ;ieli jkanta wie[ed pront (6) 4. Tas-Swejz u tal-Panama, però ma jg[annux! (6) 8. u 9. Tatni fastidju (10) 9. Ara 8 12. Daqqew il-[ornijiet (6) 13. Tistg[u tkunu hekk, sa snienkom, ng[idu (6) 14. Tressaqx nar lejh (6) 15. Minnu jsiru s-sigarri (6)
Ibni l-karozzi
Kemm-il karozza tista’ tibni b[al dik li tidher fuq nett inna[a tax-xellug bil-b/ejje/ ta’ madwarha?
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin> 5. Salvu; 6. Indja; 7. u 16. Fuq ix-xwiek; 10. Twila; 11. Lussu; 12. Seta[; 14. Dinja; 17. u 18. Konfettura. Weqfin> 1. Ksu[at; 2. Bufula; 3. Mikiel; 4. {addmu; 8. u 9. Tistaqsuni; 12. Stinka; 13. {awwel; 14. Dwetti; 15. Avukat.
G[at-tfal
— Il-platti [silthom Tere], fejn hi l-ixkupa u l-pala?
Soluzzjonijiet
Qalb l-iskart
Sudoku
Dan ir-ra;el jidher li qed iqalleb fl-iskart, erba’ mit-tmien o;;etti t’hawn fuq jinsabu xi mkien mal-iskart. U]a l-ittri u numri biex tindika fejn jinsabu.
Tmien sferi
It-tielet mi]ien
Nru. 8 – b2 Nru. 4 – b5 Nru. 1 – f1 Nru. 7 – d3
Qalb l-iskart
In-Nru. 2
Id-dell tal-mostru
Tista tibni tlieta Ibni l-karozzi
Meta seba’ g[asafar (mhux fl-ordni) jitni]]lu korrettament firringieli mimdudin, l-ittri fid-djagonal jag[tuk l-isem ta’ g[asfur ie[or.
Sib l-g[asfur
Liema minn dawn l-erba’ dellijiet hu dak tal-mostru?
Sib l-g[asafar
WAGTAIL
Id-dell tal-mostru
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
26 Klassifikati PROPRJETÀ Is-Swatar
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar talbanju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz € 2 1 0 , 000 . Garaxx ta ’ tliet karozzi b’a//ess millkomun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
I]-}ejtun
TOWNHOUSE f’area kwieta imma mil[uqa minn kollox, fuq u isfel, fih [ames kmamar, boxroom, kamra tal-banju, bit[a interna u bir, bil-possibbiltà li jinbnew ]ew; kmamar o[ra. Bl-arja tieg[u u bla /ens. €116,500 ( Lm50 , 000) . Negozjabbli . ?emplu 79297662 jew 79807225.
Santa Venera
FLAT l-ewwel sular finished u furnished. Tliet kmamar tas-sodda wa[da ensuite, gallarija quddiem u wara u parti mill-bejt bil-washroom. €110,000 (Lm47,000) ?emplu 79990798.
Santa Venera
MAISONETTE kbir 330 metru kwadru fl-ewwel sular, bil-bejt tieg[u u b’garaxx jesa’ tliet karozzi jew erbg[a, f’post /entrali [afna. Jikkonsisti f’kamra tas-salott, ]ew; kmamar tal-banju u spare toilet, k/ina u living open plan, washroom u bit[a kbira bil-pool. Jinbieg[ b’[afna mill-g[amara u anki bl-air conditions. Ideali g[al min jixtieq jid[ol jg[ix fih jew g[al ra;uni kummer/jali. €465,874 (Lm200,000). Negozjabbli. ?emplu 99441832 jew 77471530.
VETTURI Peugeot 405 STD
AIR CONDITIONED, electric sunroof, Turbo u full extras, f’kundizzjoni tajba. ?emplu 99840070 jew 79840070.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ Tombla sheets u g[al kull xog[ol ta’ stampar
TAL-prima u cloak room b’kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.c om
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. ?emplu 99870665.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella,
monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
PRIVAT Ingli], Taljan u Fran/i]
O-LEVEL-IntermediateAdv-Sec-Matsec, EFL Monitoring Board – Conversation. ?emplu lil Chris Dowling fuq 99283974 jew 21335032.
JIN{TIE:U Electricians
BL-esperjenza jin[tie;u g[al impjieg immedjat fulltime. ?emplu lil ElectroFix, {al Qormi, 21675353.
Pizzar jew Kok
BIEX ja[dem f’restaurant f’Marsaxlokk. Is-Sibtijiet u l-{dud is-sena kollha. ?emplu 79863105.
Sales Assistants
BEJN il-25 u l-35 sena. Iridu jkunu smart, ikollhom edukazzjoni sekondarja. Lingwi: Malti, Ingli] u Taljan. ?emplu lil Pavilion, 21249222.
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
27 TABLE FOOTBALL
Valletta SC jer;g[u jirb[u l-GP ta’ Wales Il-Valletta Subbuteo Club beda l-impenji ta’ log[ob internazzjonali g[all-ista;un 2012-13 fi tmiem il-;img[a bir-reb[ tal-Gran Prix ta’ Cardiff g[at-tieni send konsekuttiva. Valletta reb[u l-grupp tag[hom b’punti massimi wara li g[elbu lil Hot Club Escosse u Cardiff bl-iskor identitku ta’ 4-0. Fil-kwarti tal-finali lag[bu mat-tim Spanjol Tiburones u reb[u 30 biex ikkwalifikaw g[assemifinali fejn lag[bu mattim Taljan Sessana u reb[u 31. Fil-finali Valletta ltaqg[u kontra l-Bel;jani ta’ Stenbart li qed jokkupa l-ewwel post fir-rankings tad-dinja u reb[u fa/iliment 3-1 biex [adu ttitlu. Fil-kategoriji individwali Joe Borg Bonaci li jifforma parti mit-tim Belti kien sfortunat meta tilef il-finali kontra Chris Dheur 0-1 wara l-
g[oti tax-shots. Il-plejers individwali l-o[ra kollha kkwalifikaw millgrupp tag[hom fejn Derek Conti tilef kontra l-Belti Joe Borg Bonaci fil-kwarti talfinali. Jean Carl Tabone tilef ma’ Dheur fis-semifinali filwaqt li l-Ingli] Matt Lampitt li jilg[ab mal-Belt kien ukoll eliminat minn Dheur filkwarti tal-finali filwaqt li Chris Thomas tilef bix-shots fil-konfornt tal-a[[ar sittax. Il-plejer Jason Pisani li [a sehem fil-kategorija talVeterani kien eliminat mitTaljan Montana mal-a[[ar sittax. It-tournament li jmiss g[attim tal-Belt issa hu /Champions League li se ssir f’Ateni bejn is-27 u t-28 ta’ Ottubru. Din se tkun l-ewwel darba li t-tim se jie[u sehem f’din il-kompetizzjoni wara li sentejn ilu kien ipparte/ipa flEuropa League f’Ruma.
It-tim ta’ Valletta Subbuteo Club
?IKLI}MU
Ri]ultat po]ittiv g[al Orchid fi Sqallija Dan l-a[[ar, erba’ membri Maltin tat-tim ta’ Orchid [adu sehem fil-maratona tal-Etna fi Sqallija. G[al din il-maratona [adu sehem madwar 400 /iklist mill-Ewropa. {afna minnhom kienu Taljani. Donatelle Camilleri, wa[da mill-membri tat-tim Orchid, kisbet ri]ultat po]ittiv meta spi//at fit-tieni post fil-kategorija tag[ha. Ir-rotta li kellhom jag[mlu /-/iklisti kienet twila u mimlija lava. It-tim Orchid ilu sena mwaqqaf u r-ri]ultati li kiseb s’issa, anke f’kompetizzjonijiet lokali, kienu sodisfa/enti [afna.
Tibdil fil-partiti tat-Trophy L-MFA [abbret tibdil fil-programm ta’ partiti tal-U*Bet FA Trophy. Il-partita Mqabba v Kirkop Utd li kellha tintlag[ab il:img[a 19 ta’ Ottubru se tintlag[ab is-Sibt 20 fil-Victor Tedesco Stadium fit-3 p.m. waqt li l-partita Vittoriosa Stars v Msida St. Joseph li kellha tintlag[ab is-Sibt 20 ta’ Ottubru issa se tintlag[ab il-:img[a 19 fis-Centenary Stadium fit-8 p.m. UEFA U#17
Uffi/jali Maltin fil-mini tournament
L-erba’ membri li [adu sehem fil-maratona fl-Etna
Ir-referee Trustin Farrugia Cann u l-assistent referee Duncan Sultana, it-tnejn fil-kategorija Elite, b[alissa qed jikkontrollaw partiti minn Grupp 9 tar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni talKampjonati Ewropej U#17 li qed jintlag[ab f’Malta. Sultana b[ala assistent referee u Farrugia Cann b[ala r-raba’ uffi/jal huma involuti fil-partiti li fihom qed jilag[bu l-I]landa, in-Norve;ja u l-Portugall. L-uffi/jali l-o[ra huma r-referees Awstrijak Alexander Harkam, l-Albani] Bardyhl Pashaj u r-Rumen Radu Marian Petrescu waqt li l-assistenti referees l-o[ra huma l-Awstrijak Witschnigg, l-Albani] Ridiger Cokaj u r-Rumen Radu Adrian Stefan Ghinguleac. L-uffi/jali tal-UEFA li qed jissorveljaw it-tournament li jintemm g[ada huma l-Bulgaru Ivan Borissov Lekov b[ala Delegat u /-?iprijott Costas Kapitanis u l-Finlandi] Anders Mattson b[ala osservaturi tar-referees.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
28 Sport FUTBOL F’G{AWDEX MELITA I DIVI}JONI
Xewkija jdawru telfa f’reb[a SK Victoria W................2 Xewkija T........................3 I/-champions Xewkija
Tigers irkupraw tajjeb mittelfa fl-ewwel [ar;a fil-kampjonat meta fil-konfront kontra tim ie[or ikkwotat, irnexxielhom jirkupraw minn ]vanta;; doppju biex kisbu reb[a drammatika lejn ittmiem u b’hekk akkwistaw ukoll l-ewwel punti tag[hom tal-kampjonat. Wara bidu xi ftit diffi/li, bdew jirkupraw tajjeb u wara l-intervall komplew jippersistu u hawn approfittaw millvanta;; numeriku biex kienu huma li [ar;u sodisfatti millpitch. G[al SK Victoria Wanderers, din kienet lewwel partita fil-kampjonat
li fiha l-vanta;; doppju wera li kienu qed jissodisfaw lambizzjonijiet tag[hom, i]da l-injury li sofra fl-ewwel taqsima l-attakkant tag[hom Edinson Sanchez Estrada, li kellu jinbidel, naqqset issa[[a tal-attakk tag[hom. Kienu l-Wanderers li [ar;u fuq l-attakk hekk kif fl-ewwel [inijiet kien il-goalkeeper debuttant Luke Vella li salva t-tentattiv ta’ Edinson Sanchez Estrada. Huma baqg[u jippruvaw u fil[ames minuta ]blukkaw irri]ultat meta minn free-kick ta’ Estrada, DAVID MONDAY mill-vi/in g[eleb lil Vella. Fl-24 minuta Sergio Paz xe[et ftit barra wara su;;eriment ta’ Mercieca.
Imbag[ad ]ew; minuti wara kien KENNETH MERCIECA li rdoppja b’xutt filbaxx wara kross ta’ Eman Bugeja. Xewkija wie;bu immedjatament b’tentattiv fil-baxx ta’ Shields imblukkat minn Vella. Fit-33 minuta t-Tigers re;g[u da[lu fil-partita meta minn su;;eriment ta’ Mark Camilleri, PAUL RAPA bir-ras g[eleb lil Vella. It-tieni taqsima kompliet tkun interessanti u fis-seba’ minuta Xewkija marru vi/in id-draw meta minn korner ta’ Elton Vella, Shields kompla lejn Mark Camilleri li g[olla l-mira mill-vi/in. Imbag[ad kienu lWanderers li setg[u kabbru
Nadur Youngsters jirkupraw Nadur Y............................3 Victoria H.........................1
Nadur Youngsters irnexxielhom jakkwistaw reb[a kontra Victoria Hotspurs u b’hekk wara ttelfa li [adu fl-ewwel konfront, [adu l-ewwel punti talkampjonat. G[alihom iddebutta Kalen Ganchev li fi sta;uni o[ra kien lag[ab f’G[awdex mal-istess avversarji ta’ Victoria Hotspurs. G[al Victoria Hotspurs, g[amlu d-debutt Joseph Refalo (eks SK Victoria W) u l-attakkant Ni;erjan Saturday Nanapere. Kienu Hotspurs li [olqu lewwel periklu fit-tielet minuta b’xutt fil-baxx ta’ Uchenna Anyanwu salvat minn Grima. Nadur wie;bu erba’ minuti wara bi kross ta’ Meilaq u daqqa ta’ ras ta’ Milos Stojanovic imblukkata minn Matthew Muscat. Nadur irnexxielhom jift[u l-iskor b’azzjoni personali u xutt minn barra l-kaxxa ta’
CHARLES HILI. Hotspurs imbag[ad ;abu d-draw fis-26 minuta b’daqqa ta’ ras ta’ NOEL BORG wara free-kick ta’ Anyanwu. Madankollu fis36 minuta n-Nadurin re;g[u marru minn fuq b’xutt angulat ta’ JOSEPH PORTELLI. F’reazzjoni ta’ Hotspurs fil41 minuta free-kick mit-tul ta’ Farrugia kien imdawwar g[al korner minn Grima u listess Grima mbag[ad salva tajjeb fuq Nkwocha. Wara l-mistrie[, Nadur komplew jippruvaw biex fittielet minuta xutt ta’ Milos Stojanovic kien imdawwar g[al korner minn Muscat u mill-istess korner Muscat salva bla ma ]amm il-konklu]joni ta’ Sandro Muller, i]da Joseph Portelli naqas li japprofitta meta g[olla l-mira mill-vi/in. Fuq in-na[a l-o[ra fit-tmien minuta free-kick ta’ Nanapere kien salvat minn Grima, b’Nadur jirrispondu bi freekick ta’ Simoncic salvat b’d-
iffikultà minn Muscat, i]da fis-17-il minuta l-istess ALEX SIMONCIC bi freekick ie[or kabbar il-vanta;;. F’risposta Rabtija fl-24 minuta Grima kien attent g[al tentattiv ta’ Nanapere. Fl-a[[ar [inijiet Hotspurs kellhom fejn jag[mlu t-telfa wa[da ristretta, i]da l-ewwel kien Daniel Farrugia li xe[et g[oli u fil[in mog[ti ]ejjed, Mark Grima wettaq save diffi/li fuq Nanapere. Nadur Youngsters FC: M. Grima, B. Meilaq, P. Camilleri, C. Hili, A. Simoncic (C. Debono), S. Attard, S. Muller, F. Camilleri, M. Stojanovic, K. Ganchev (J. Grima), J. Portelli. Victoria Hotspurs FC: M. Muscat, A. Tramboo, J. Agius, D. Farrugia, J. Farrugia, S. Nanapere, E. Nkwocha, U. Anyanwu, A. Camilleri (J. Azzopardi), J. Refalo, N. Borg (D. Bellotti). Referee: Clayton Pisani
l-vanta;; fl-20 minuta meta s-sostitut Oliver Farrugia wa[du fil-kaxxa falla l-mira. Xewkija kisbu d-draw fl-24 minuta permezz ta’ xutt millvi/in ta’ CHRISTIAN BUGEJA wara korner ie[or ta’ Vella. Fit-33 minuta lillWanderers tke//ielhom Sam Frank Bajada wara li kien muri t-tieni karta safra u fl44 minuta t-Tigers kisbu lgowl tar-reb[a. Kross ta’ Elton Vella u daqqa ta’ ras angulata ta’ DENE SHIELDS li spi//at ;ewwa.
SK Victoria Wanderers:
F.L. Vella, E. Bugeja, D. Monday, J.P. Grima, S.F. Bajada, E. Nwankwo, A. Adesina, E. Sanchez Estrada
Kif jinsabu I Div
L Xag[ra Utd 2 Ker/em A 2 Xewkija T 2 Nadur Y 2 Sannat L 1 Victoria H 2 SK Victoria W 1
R D T 1 1 0 1 1 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1
F K Pt 2 1 4 1 0 4 4 4 3 3 2 3 2 2 1 3 5 1 2 3 0
(O. Farrugia), S. Paz, C. Sciortino, K. Mercieca (S. Gatt). Xewkija Tigers FC: L. Vella, M. Xerri, M. Hrubsa, J. Vella, J. Cefai, C. Bugeja (S. Mizzi), P. Rapa (M. Portelli), E. Vella, R. Buttigieg, M. Camilleri (W. Cassar), D. Shields. Referee: Paul Caruana
Jibqg[u bla telfa Xag[ra Utd.............................................................................0 Ker/em A................................................................................0
Xag[ra United u Ker/em Ajax friski t-tnejn minn reb[a, affrontaw lil xulxin bit-tama li jiksbu reb[a o[ra u jkunu leaders assoluti f’dan il-bidu tal-kampjonat. Bi]-]ew; na[at bi pjan li jikkontrollaw lill-attakkanti rispettivi, il-partita kienet ikkaretterizzata b’bosta log[ob f’nofs pitch. G[al Xag[ra ddebutta l-Fran/i] Maurice Hongla (eks Sannat L), filwaqt li kienu ming[ajr is-sospi] John Camilleri. Kienu Xag[ra li [ar;u a[jar hekk kif fil-11-il minuta konklu]joni ta’ Joseph Vella kienet salvata f’korner minn Courtney Mercieca. Ker/em irrispondew b’xutt sabi[ ta’ Stoyko Sakaliev li g[adda /entimetri g[oli. Qabel intemmet it-taqsima Sabri Rais bir-ras ikkonkluda mal-;enb tax-xibka wara free-kick ta’ Kyumyurdzhiev Wara l-intervall il-log[ob baqa’ jkun interessanti. Ker/em ipprotestaw g[al penalty wara li Sakaliev spi//a mal-art u millkorner mog[ti minflok, l-istess attakkant Bulgaru kkonkluda ftit barra bir-ras. Fuq in-na[a l-o[ra l-United kienu vi/in li jift[u l-iskor permezz ta’ Hongla, li ra lil Courtney Mercieca jwettaq save diffi/li g[al korner. Fir-raba’ minuta tal-[in mog[ti ]ejjed, ix-Xag[rin kienu ferm vi/in li jakkwistaw it-tliet punti i]da Mercieca /a[[adhom minn dan b’save ie[or diffi/li fuq intervent ta’ Chris Camilleri. Xag[ra United FC: M. Vella, M. Azzopardi, S. Sultana, J. Bartolo (A. Farrugia), J. Portelli (D. Bartolo), M. Bezzina, J. Galea (M. Buhagiar), M. Hongla, S. Kostenski, J. Vella, C. Camilleri. Kercem Ajax FC: C. Mercieca, P. Kyumurdzhiev, A. Buttigieg, Ma. Tabone, M. Mamo, J. Azzopardi, S. Rais, S. Sakaliev, M.Vella (A. Mizzi), I. Xuereb (Mi. Tabone), K. Mifsud. Referee: Andrew Sammut
LOTTA
It-tieni edizzjoni tal-Malta Open Il-Federazzjoni Maltija Lotta se torganizza t-tieni edizzjoni tal-Malta Open Wrestling Championships. Din se ssir fl-Iskola Sekondarja tas-Subien tan-Naxxar nhar is-Sibt 8 ta’ Di/embru 2012. Dan wara s-su//ess tal-ewwel edizzjoni tas-sena li g[addiet meta t-tim nazzjonali Malti [are; rebbie[ fuq it-timijiet tal-Gran Brittanja u ta’ Wales. Ta’ min jiftakar ukoll li din is-sena l-Maltin reb[u l-Wales Open f’April u Kompetizzjoni Ingli]a fi Bradford fl-Ingilterra f’Awwissu. Dan juri li l-lotta Maltija qed tag[mel progress kbir ta[t id-direzzjoni tal-kow/ nazzjonali Jemond Giordimaina meg[jun mill-assistent tieg[u Abraham Vassallo.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Sport 29
Problemi g[al Vilanova wara l-injury ta’ Puyol Carles Puyol ]loga l-minkeb u se jag[mel xahrejn barra mil-log[ba. Dan ifisser li lkow/ ta’ Barcelona, Tito Vilanova, qed jiffa//ja problemi o[ra difensivi g[all-ewwel ‘Clasico’ f’La Liga l-{add li ;ej g[and Real Madrid. Waqt li kien qed jilg[ab lewwel log[ba tieg[u sa minn meta rritorna minn injury flirkoppa, Puyol waqa’ [a]in [afna meta og[la g[al ballun fit-tieni taqsima tar-reb[a 2-0 fuq Benfica minn Grupp G ta/-Champions League filPortugall u Vilanova kkonferma li se jitlef l-isfida ma’ Real Madrid. Il-player ta’ 34 sena li ssie[eb regolari tieg[u fil-qalba tad-difi]a, Gerard Pique, ilu ma jilg[ab sa minn meta we;;a’ siequ [mistax ilu, ittie[ed l-isptar g[al e]ami mediku qabel mar lura fil-kapitali Katalana fejn g[amel lejl ta[t osservazzjoni fi klinika u filg[odu deher b’moral tajjeb. “Bon;u lil kul[add. Ix-xemx dejjem ter;a’ to[ro;.. grazzi tal-messa;;i kollha tag[kom. Bewsa kbira,” kiteb Puyol fuq Twitter fejn ]ied jg[id li se jirritorna ma jdumx. Barcelona ]gur li se j[ossu n-nuqqas tieg[u g[aliex hu player li ma j/edi qatt u jekk Pique ma jil[aqx jirkupra sal{add, Vilanova jista’ jer;a’ jkun sfurzat jilg[ab lill-
akkwist il-;did Alex Song flimkien ma’ Javier Mascherano li minn midfielder kien konvertit g[al difensur /entrali. {add minnhom ma kkonvin/a fir-rimonta 3-2 ta’ Barcelona fuq Sevilla f’La Liga fi tmiem il-;img[a u Song g[ad irid jissetilja sewwa sa minn meta nag[aqad mag[hom ming[and Arsenal. Vilanova jista’ jilg[ab ukoll il-karta li jda[[al ]ag[]ug[ mill-akkademja, Marc Bartra jew Andreu Fontas imma dan ikun sogru kbir min[abba limportanza tal-log[ba. Reb[a g[al Barcedlona li reb[u s-sitt partiti li lag[bu s’issa u jinsabu ]ew; punti fuq Atletico Madrid f’ras il-klassifika, tpo;;ihom 11-il punt fuq ir-rivali eterni. It-tim ta’ Josè Mourinho, di;à tilef darbtejn, l-istess numru ta’ partiti li tilef fi sta;un s[i[ l-ista;un li g[adda meta reba[ il-Kampjonat. “Dejjem g[idt li g[andna lproblemi fid-difi]a /entrali imma se ng[addu minn dan ilmument,” qal Vilanova filkonferenza wara l-log[ba ta’ Benfica. “Din mhix kwistjoni dwar x’se jitilfu Barcelona g[al Clasico imma g[all-partiti l-o[ra kollha. Il-klabb kien sfurzat jilg[ab players mhux fil-po]izzjoni tag[hom,” qal Vilanova.
UEFA
Spanja to;;ezzjona g[al :ibiltà Spanja se tag[mel u]u mill-mezzi kollha legali disponibbli biex twaqqaf lit-territorju ]g[ir Brittaniku ta’ Gibiltà milli jing[aqad b[ala membru s[i[ fil-UEFA. Dan [abbru l-Ministru tal-Isport Josè Ignacio Wert. :ibiltà kienet a//ettata b[ala membru provi]orju fil-UEFA nhar it-Tnejn u de/i]joni dwar jekk hux se ti;i a//ettata b[ala membru s[i[ se ttitie[ed mill-Kungress tal-UEFA li se jsir f’Londra f’Mejju. Wert li ta[t il-ministeru tieg[u g[andu wkoll l-edukazzjoni u l-kultura qal li s-s[ubija provi]orja ta’ :ibiltà tfisser li ma jistg[ux jie[du sehem fil-kompetizzjonijiet tal-UEFA u l-ministeru tieg[u u dak tal-affarijiet barranin se ja[dmu biex iwaqqfu din is-s[ubija. Spanja ssostni li g[andha s-sovranità fuq :ibiltà li tinsab fittarf tal-peninsula Iberjana fid-da[la tal-Mediterran. Dan it-territorja ]g[ir b’popolazzjoni ta’ 28,000 kien /edut lill-Imperu Ingli] fit-trattat ta’ Utrecht fl-1713.
Carles Puyol jidher isofri minn u;ig[ kbir e]att wara li waqa’ [a]in kontra Benfica
Il-kwartett ta’ Shakhtar jista’ jkun l-ispirazzjoni tal-Bra]il Il-kow/ nazzjonali talBra]il Mano Menezes ma jistax ma jikkunsidrax il-players li hemm jilag[bu fil-Lvant tal-Ewropa hekk kif ipprovdew l-ispirazzjoni ta’ Shakhtar Donetsk fil-log[ba li ddominaw g[and Juventus fi/-Champions League tTlieta. Il-Bra]il dejjem ]amm lura milli g[a]el players li jilag[bu ma’ klabbs flEwropa tal-Lvant, partikularment il-kow/ tat-Tazza tadDinja tal-2006 Carlos Alberto Parreira li kien enfasizza limportanza li wie[ed ikun jilg[ab f’Kampjonat tradizzjonali mill-Ewropa talPunent. L-attakkant ta’ Zenit St. Petersburg Hulk u l-midfielder ta’ Dnipro Dnipropetrovsk Giuliano, huma l-uni/i ]ew; Bra]iljani ba]ati fl-Ewropa tal-Lvant fl-iskwadra g[allpartiti ta’ [biberija kontra lIraq u l-:appun fl-Ewropa dan ix-xahar. Madankollu, Willian, Fernandinho, Alex Teixeira u
Luiz Adriano, kollha ta’ Shakhtar, urew li m’hemmx ra;uni g[alfejn m’g[andhomx jiffjorixxu fuq livell internazzjonali wara li fet[u bera[ iddifi]a ta/-Champions tasSerie A fil-Juventus Stadium it-Tlieta. I/-Champions tal-Ukrajna kellhom kwa]i 60 fil-mija talpussess imma kellhom jikkuntentaw bi draw 1-1 wara li laqtu l-lasta fil-[in mi]jud. Willian li g[andu 24 sena kien l-a[jar fost s[abu u lkapa/itajiet tieg[u li jdawwar il-ballun lejn s[abu fil-midfield bi pre/i]joni tremenda, huma xi [a;a rari fil-football Bra]iljan illum. Ferdinandhino hu midfielder difensiv dinamiku b’passa;;i e//ellenti u xutt b’sa[[tu f’razza o[ra rari Bra]iljana fejn players filpo]izzjoni tieg[u jitrawmu biex jikkon/entraw fuq rwol ta’ difensur distruttiv. Il-[effa ta’ Teixeira u lmossi tieg[u wkoll impressjonaw fuq il-lemin waqt li Luiz Adriano kien ta’
theddida fl-attakk. Madankollu [add minnhom m’hu mag[ruf f’pajji]hom u l-esperjenza internazzjonali tag[hom f’daqqa kienet limitata g[al ]ew; dehriet is-sena l-o[ra minn Willian u [amsa g[al Fernandinho waqt li Luiz Adriano u Teixeira qatt ma lag[bu man-nazzjonal. Imma minkejja l-wirjiet po]ittivi tag[hom fejn g[enu lil Shakhtar jirb[u t-Tazza UEFA tliet snin ilu, il-media Bra]iljana mhux qed tinsisti li tridhom fin-nazzjonal, kuntrarju g[al dak li tag[mel g[all-players li jilag[bu filpajji] stess. “Willian di;à hu mag[ruf. G[andu talent enormi imma players o[ra b[al Teixeira wkoll spikkaw illum. It-tim kollu lag[ab tajjeb. Dan ittim kiber flimkien. G[andi players ta’ 23 u 24 sena li ilhom fl-istess skwadra sa minn meta kellhom 18. Jien bnejt dan it-tim u ma nib]g[u nilag[bu mkien,” qal il-kow/ ta’ Shakhtar Mircea Lucescu.
HANDBALL
Karabatic ji/[ad li lag[ab im[atra fuq il-log[ba investigata I/-Champion Olimpiku Fran/i] Nikola Karabatic, li jinsab ta[t investigazzjoni fuq frodi dwar skandlu ta’ manipulazzjoni ta’ log[ba, /a[ad li lag[ab im[atra fuq il-log[ba tal-handball li qed ti;i investigata Il-player ta’ Monptellier Karabatic tpo;;a ta[t investigazzjoni formali nhar it-Tlieta, jumejn wara li kien arrestat wara log[ba mill-Kampjonat Fran/i] mal-klabb tieg[u Montpellier g[and Paris St. Germain. “Se naqralkom l-istqarrija li g[amel Nikola Karabatic lill-im[allef,” qal l-
avukat tieg[u Eric Dupond-Moretti lill-media. “ L-istqarrija tg[id hekk. Staqsejtni jekk lg[abtx im[atra? Le ma lg[abtx im[atra. It-tfajla tieg[i lag[bet im[atra? Iva. Qalti dwarha? Iva. G[alfejn lag[bet im[atra? Ilha ssegwi lil Montpellier g[al sentejn u taf il-kampjonat Fran/i],” qal lavukat. Karabatic flimkien ma’ [uh Luka u Samuel Honrubia – eks pleyer ta’ Montpellier – kienu fost 15-il persuna minn Montpellier li qed jidhru qud-
diem l-Im[alfin Thomas Meindl u Marie-Christine Desplat-Didier. Honrubia li llum jilg[ab ma’ PSG, ammetta li lag[ab im[atra imma /a[ad li influwenza r-ri]ultat tal-log[ba. Il-prosekutur Brice Robin allega li total ta’ 87,880 ewro kienu ntlag[bu fuq partita mill-Ewwel Divi]joni bejn Montpellier u Cesson-Sevigne f’Mejju – 40 darba aktar in-normal g[al log[ba simili. {afna mill-im[atri ntlag[bu fl-istess [in tal-;urnata u 99.94 fil-mija minnhom intlag[bu li t-tim ta’
Cesson-Sevigne - li jinsab lejn l-a[[ar postijiet tal-klassifika - ikun qed jirba[ sal-mistrie[. Robin qal li l-investigazzjoni ffukat fuq il-players u l-qraba tag[hom wara li ]-]ew; chairmen u l-kow/is rispettivi ;ew me[lusa minn kull akku]a jew suspett. Karabatic mexxa lil Franza lejn ]ew; titli Olimpi/i konsekuttivi fl2008 u din is-sena. Honrubia wkoll reba[ id-deheb f’Londra. Karabatic u Honrubia ma [adux sehem fil-partita kontra Cesson.
IN-NAZZJON Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
Sport 31 RANKING TAL-FIFA DIXXIPLINA
Evaldo Dos Santos sospi] ]ew; partiti Il-Bra]iljan Evaldo Silva Dos Santos ta’ Tarxien Rainbows kien sospi] ]ew; partiti millKummissarju tadDixxiplina tal-MFA wara li tke//a fit-telfa 4-1 kontra B’Kara waqt li tliet players o[ra mill-Premier, Kane Farrugia ta’ Floriana, Firas Aboulezz ta’ Mosta u Clive Brincat ta’ Rabat Ajax ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed. Evaldo Dos Santos se jitlef il-partiti kontra Mosta li se jkollhom nieqes lil Aboulezz, kif ukoll il-partita kontra Hibs. Farrugia se jkun nieqes mil-log[ba li Floriana jmisshom kontra Qormi s-Sibt waqt li Brincat se jitlef il-log[ba li Rabat imisshom fl-istess jum kontra {amrun Spartans. Mill-Ewwel Divi]joni luniku player sospi] log[ba hu William Camilleri (St. Andrew) waqt li fit-Tieni Divi]joni Saviour Debono Grech ta’ Si;;iewi kien sospi] ]ew; partiti u log[ba kull wie[ed Kevin Fenech (Mellie[a), Neville Galea u Adrian Farrugia (Si;;iewi), Gianluca Vella (St. George’s) u Alan Tabone (}ebbu; R.) Franridge Schembri (G[axaq) u Anthony Bonnici (Qrendi) kienu sospi] ]ew; partiti kull wie[ed fit-Tielet Divi]joni u Adrian Psaila (Luqa SA), Carl Cremona (Marsa) u Claudio Gatt (Qrendi) log[ba kull wie[ed. UEFA
Maltin fir-Regions Cup
Ir-referee Malti tal-FIFA Clayton Pisani se jkun qed jikkontrolla partiti minn Grupp 8 tar-round intermedjarju talUEFA Regions Cup li se jsiru fir-re;jun tal-Veneto fl-Italja bejn il-5 u d-9 ta’ Ottubru. Hu se jkun assistit mill-assitent referee elite Paul Apap. It-timijiet li se jie[du sehem apparti l-organizzaturi Veneto (Italja) huma l-Western Estonja (Estonja), KujawskoPomorski (Polonja) u l-Eastern Finland (Finlandja). Ir-referees l-o[ra ma’ Clayton Pisani se jkunu Vasilis Dimitriou (?ipru) u Fariz Yusifov (Azerbaijan) waqt li t-Taljan Sebastiano Peruzzo se jkun irraba’ uffi/jal.
Il-Kolombja jitilg[u fost l-ewwel 10 Malta titlef 14-il po]izzjoni Il-Kolombja telg[u fost l-ewwel g[axar pajji]i fir-ranking tal-FIFA g[all-ewwel darba f’g[axar snin waqt li l-Bra]il ni]el fl-ag[ar po]izzjoni li qatt kien fiha minkejja li reba[ tliet partiti x-xahar li g[adda. Il-Kolombja ta[t il-Kow/ Ar;entin Josè Pekerman u mmexxija mill-forma tajba tal-attakkant ta’ Atletico Madrid Radamel Falcao, gawdew reb[iet konvin/enti ta’ 4-0 fuq l-Urugwaj u 3-1 fi/?ile fil-partiti ta’ kwalifkkazzjoni g[atTazza tad-Dinja tal-2014 li ntlag[bu f’Settembru. Dawn ir-ri]ultati xe[tu lit-tim millAmerika t’Isfel, li l-a[[ar li kkwalifika g[all-finali tat-Tazza tad-Dinja kien fl1998, mit-13 g[ad-9 post fil-klassifika
tar-ranking. Il-Bra]il, organizzatur tat-Tazza tadDinja tal-2014, ilhu ma jilg[ab log[ba kompetittiva sa mill-Copa America ssena l-o[ra u peress li l-partiti ta’ [biberija ftit g[andhom effett fuq dawn ir-rankings bis-sistema kumplessiva li jin[admu, spi//a kompla jin]el l-isfel fillista. Minkejja reb[iet 1-0 fuq l-Afrika t’Isfel, 8-0 kontra /-?ina u 2-1 kontra lAr;entina x-xahar l-ie[or, it-tim ta’ Mano Menezes ni]el fl-14-il post. I/-Champions Ewropej u tad-Dinja Spanja, baqg[u fl-ewwel post quddiem il-:ermanja waqt li l-Portugall tela’ fittielet post. Warajhom hemm l-Ar;entina, l-Ingilterra, l-Olanda, l-Urugwaj, l-Italja,
il-Kolombja u l-Gre/ja fost l-ewwel g[axra. It-tim Malti tilef xejn anqas minn 14-il po]izzjoni fuq ix-xahar l-ie[or u issa ni]el jokkupa l-153 post mill-139 post li kien jokkupa x-xahar l-ie[or wara telfiet konsekuttivi anke jekk minimi kontra lLatvja u l-Italja fil-kwalifikazzjoni tatTazza tad-Dinja tal-2014. Malta tinsab wara Curacao u Barbados, po]izzjoni fuq Aruba u tnejn fuq pajji] ie[or ]g[ir Ewropew Liechtenstein li qe djokkupa l-155 post. Ir-Repubblika ?entrali tal-Afrika fid49 post, g[as-seba’ xahar konsekuttiv baqg[u javvanzaw u issa da[lu g[allewwel darba fost l-ewwel 50 sa minn meta bdew ir-rankings.
FUTBOL
Imut Charlie Galea Il-biera[ [ar;et l-a[bar li l-eks difensur ta’ Floriana, Charlie Galea (fir-ritratt) miet. Galea, li kien difensur beda l-karriera tieg[u fil-[amsinijiet u temm l-istess karriera fis-sebg[inijiet. Galea kien jilg[ab ma’ Floriana u mag[hom reba[ diversi unuri. Galea reba[ il-kampjonat g[al erba’ darbiet, l-FA Trophy g[al tliet darbiet, is-Scicluna Cup g[al darba u t-Tazza tal-Milied g[al darbtejn. Barra minn hekk Galea reba[ ukoll tliet darbiet lIndipendence Cup u tliet darbiet it-tazza ‘Sons of Malta’. Galea mhux biss lag[ab ma’ Floriana i]da anke g[amel xi ]mien kow/ fin-Nursery tal-klabb. Il-quddiesa tal-funeral se ssir illum, 4 ta’ Ottubru, fil-knisja ar/ipretali tal-Furjana, fid-9 a.m.
EUROPA LEAGUE
Liverpool iridu jkomplu minn fejn [allew Illejla tintlag[ab it-tieni ;urnata tal-Europa League u Liverpool se jkunu qed ifittxu li jkomplu minn fejn [allew ;imag[tejn o[ra meta reb[u 5-3 kontra Young Boys. Illejla dawn g[andhom log[ba diffi/li kontra Udinese u fl-a[[ar [ames log[biet irReds reb[u tlieta. L-uniku telfa li sofrew f’dawn l-a[[ar [ar;iet kienet dik ta’ 2-1 kontra Mna Utd. Fl-a[[ar erba’ log[biet Liverpool skurjaw 13-il gowl. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom dawn skurjaw [amsa kontra Norwich. Udinese, minkejja li ilhom ma jitilfu [ames log[biet, minn dawn l-a[[ar [ames partiti reb[u biss wa[da. Din kienet ir-reb[a ta’ 2-1 kontra Milan filwaqt li l-bqija kienu draws. Fi tmiem il-;img[a Udinese ;ew mi]muma 0-0 minn Genoa u l-attakkanti ta’ Udinese se jippruvaw jiskurjaw g[all-ewwel darba fi tliet log[biet li lag[bu f’Anfield matul dawn l-a[[ar snin. F’partiti o[ra Inter jilag[bu barra minn darhom kontra Neftci u t-Taljani se jserr[u diversi players fosthom Zanetti, Cassano u Milito g[ax nhar il-{add dawn
Log[ob g[al-lum
Europa League Grupp A
A. Makhachkala v Young Boys Liverpool v Udinese
Grupp B
A. Coimbra v Hapoel TA At. Madrid v Vik. Plzen
Grupp C
Marseille v AEL Limassol B. M’gladbach v Fenerbahce
Grupp D
Club Brugge v Maritimo Newcastle v Bordeaux
Grupp E Louis Suraez u Steven Gerrard ta’ Liverpool fl-azzjoni kontra Young Boys
g[andhom id-derby kontra Milan. PSV, wara li g[elbu lil Venlo bi skor ta’ 6-0 g[andhom il-moral g[oli g[al meta llejla jaffrontaw lil Napoli flOlanda. Napoli fi tmiem il;img[a g[elbu lil Sampdoria biex baqg[u fit-tieni post talklassifika wara Juventus. Il-holders Atletico Madrid, li ilhom ma jitilfu 17-il log[ba jilag[bu kontra Viktoria Plzen u mhux mistennija jfallu kontra dan it-tim mir-Repubblika ?eka. Fi tmiem il-;img[a it-tim ta’ Falcao u s[abu g[eleb lil Espanyol 1-0.
Tottenham, wara d-draw kontra Lazio jilag[bu kontra Panathinaikos f’log[ba ferm delikata fil-Gre/ja filwaqt li Lazio jilag[bu f’darhom kontra Maribor. Lazio mhux mistennija jfallu milli ji;bru l-punti kontra Maribor, spe/jalment meta wie[ed iqis il-vena tajba li dawn g[addejjin minnha fil-kampjonat Taljan. Newcastle jilqg[u lil Bordeaux b’dawn tal-a[[ar ikunu ;ejjin minn telfa ta’ 2-0 barra minn darhom kontra Lyon. Il-Magpies se jkunu ;ejjin minn draw ta’ 2-2 kontra Reading.
Molde v Stuttgart S. Bucharest v FC Copenhagen
Grupp F
AIK Stockholm v Dnipro D. PSV Eindhoven v Napoli
Grupp G
Basel v Racing Genk Videoton FC v Sporting L.
Grupp H
FK Neftchi v Inter Rubin Kazan v P. Belgrade
Grupp I
Ironi Kiryat v Lyon Sp. Prague v At. Bilbao
Grupp J
Lazio v NK Maribor Panathinaikos v Tottenham H.
Grupp K
M. Kharkiv v R. Vienna Rosenborg v B. Leverkusen
Grupp L
Hannover v Levante Helsingborg v FC Twente
Il-{amis, 4 ta’ Ottubru, 2012
32 Lokali
G[eluq is-sentejn minn meta beda x-xog[ol ta’ twaqqig[ fil-pro;ett tad-Da[la tal-Belt fuq disinn tal-perit ta’ fama dinjija Renzo Piano, ix-xog[ol miexi b’ritmu fuq diversi fa]ijiet tal-pro;ett, b’diversi benefi//ji diretti, ewlenin fosthom li n[oloq xog[ol g[al mijiet ta’ [addiema Maltin. Ara wkoll pa;ni 16 u 17. (Ritratt> Michael Ellul)
Ma jinbidlu qatt…jilbsu kemm jilbsu b[an-nag[a;, jibqg[u lpup! Meta nkun qed in]ur iddjar, u nitkellem man-nies li jkunu laqg[uni fi djarhom, nisma’ [afna ideat u opinjonijiet ming[andhom. Meta nasal id-dar noqg[od nixtarr dak li nkun smajt, g[ax nemmen li karatteristika ta’ dak li jag[mel lill-Partit tag[na b’sa[[tu hu t-twemmin filpro/ess kontinwu ta’ ti;did permezz tad-djalogu. U d-djalogu dak hu, li tisma’ tixtarr u tirrea;ixxi g[al dak li jkun qed jg[id il-poplu. Fost ilkummenti li ;ieli nisma’ hemm dak li jistaqsi g[alfejn inkomplu nsemmu l-passat tal-MLP? Hemm min ja[seb li dan ma g[adux rilevanti g[al-lum. Ma naqbilx ma’ dan. Permezz ta’ dawn l-erba’ kelmiet se nipprova nag[ti xi ra;unijiet g[alfejn nemmen li ma nistg[ux in[allu lill-MLP, li sa[ansitra bidlu isimhom biex taparsi nbidlu, inessina lpassat tal-mist[ija tieg[u. Il-filosofu u kittieb Spanjol George Santayana, hu l-iktar mag[ruf g[al kwotazzjoni tieg[u – “Dawk li ma jiftakrux il-passat huma kkun-
dannati li jer;g[u jg[ixuh”. Hi bi//a g[erf ta’ min joqg[od fuqha, allavolja kultant i]-]mien inessi /erta dettalji. Bejn kaw]a ta’ nuqqas ta’ memorja tag[na l-bnedmin u bejn kaw]a ta’ min jag[mel apposta biex inessi, [afna drabi naraw li /ertu fatti jitilfu xi ftit mi/-/arezza tag[hom. Hu g[alhekk li nie[u pja/ir u napprezza ferm li kuljum, IN-NAZZJON tirriproduci lfa//ata tag[ha stess ta’ 25 sena ilu. B’dan il-mod, min b[ali, ilu s-snin fil-politika ji;i mfakkar b’/erta dettalji u fatti ta’ dakinhar, li mbaghad jara kemm g[ad g[andhom rilevanza qawwija llum. Nhar it-Tnejn li g[adda per e]empju kien hemm rapport ta’ dibattitu fil-Parlament dwar is-servizzi so/jali. Dakinhar, bil-wi// tost kollu, wara inqas minn [ames xhur ta’ gvern Nazzjonalista wara 16-il sena ta’ sta;nar ekonomiku ta[t il-Labour. Ilpo]izzjoni tal-Oppozizzjoni Laburista dakinhar kienet li ma hux sew li filwaqt li
hemm il-qg[ad (li [olqu u [allew huma!), il-Gvern qed jahseb biex itejjeb is-servizzi so/jali. Il-Ministru responsabbli mis-servizzi soc/jali ta’ dakinhar, Louis Galea, kien g[amel intervent fejn prova jispjega lill-Oppo]izzjoni li lGvern, b’g[aqal u responsabbiltà, kien qed ja[dem fuq ]ew; fronti – li jtejjeb issevizzi so/jali imma wkoll li j[arreg il-[addiema ta’ bla xog[ol biex ikunu lesti g[allopportunitajiet li l-gvern kien qed ja[dem biex i;ib. Il-po]izzjoni tal-Labour tallum mhi xejn [lief eku talpassat. Smajtu kif illum, Muscat, kif ikkonfermat anki mid-Deputat Laburista Owen Bonnici f’rekording ta’ xandira tieg[u, qed jg[id li l-paga minima ma g[andhiex ti]died jekk ma jkunx hemm titjib ekonomiku. L-istess ra;unament e]att ta’ 25 sena ilu. Ra;unament ba]wi li ma jie[u ebda kunsiderazzjoni ta’ min jiddependi g[all-g[ajxien tieg[u u tal-familja fuq ilpaga li jaqla’. L-istorja minn dak i]-]mien ’il hawn turina
media•link COMMUNICATIONS
[afna iktar affarijiet. Propju fl-istess ;urnata li IN-NAZZJON ippubblikat il-fa//ata ta’ 25 sena ilu, l-Unjoni Ewropea ppubblikat l-iktar /ifri ri/enti tas-sitwazzjoni tal-impjiegi fil-pajji]i membri. U dawn i/-/ifri jitkellmu wa[idhom. Malta g[andha wa[da mill-iktar rati baxxi ta’ qg[ad fl-Ewropa, filwaqt li ?ipru, li riedna nikkupjaw ilpolitika tag[hom il-bravu Muscat, irre;istrat l-og[la rata ta’ ]ieda fil-qg[ad flUnjoni Ewropea kollha – minn 8% f’:unju tal-2011 g[al 11.7% f’:unju ta’ din issena! Imissna n[allu f’idejh biex imexxi wkoll, jew nisimg[u minnu, ha nispi//aw b[all-I]landa. Bdejt billi g[idt li ma g[andniex in[allu lill-MLP inessina l-passat tieg[u, jibdel kemm jibdel ismu! Huma jag[mlu minn kollox biex jistakkaw ru[hom minn g[emilhom tal-img[oddi, u birra;un, g[ax hu g[emil ta’ min jist[i minnu. L-istorja dejjem urietna kif l-unika konsistenza li dejjem wera l-
minn Victor Scerri
MLP kienet il-konsistenza li dejjem fuq in-na[a l-[a]ina tal-istorja, u li mbag[ad jipprova jnessi fejn kien, u jirkeb fuq il-karru tal-politika ta’ su//ess tal-Partit Nazzjonalista. Ghalhekk hu dmir tag[na li niftakru u nfakkru, [alli ma ni;ux fi kliem Santayana, u jkollna ner;g[u ng[ixu dak li ]gur ma rridux ng[ixu, la a[na u wisq inqas uliedna.