2012_10_11

Page 1

www.mychoice.pn

Numru 13,254

€0.55

Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

L-MLP jg[awwe; il-fatti dwar stedina minn programm ta’ Net TV Ma j[allux lil Evarist Bartolo u Leo Brincat jie[du sehem

Tifla mis-St. Dorothy’s Junior School, tippre]enta lill-Ministru Dolores Cristina, bi//a xog[ol li g[amlet hi (Ritratt> Michael Ellul)

€44 miljun lill-iskejjel tal-Knisja matul din is-sena minn Charles Muscat

Il-Gvern se jkompli jipprote;i l-g[a]la tal-;enituri g[all-edukazzjoni ta’ wliedhom u g[alhekk mhux biss qed jinvesti fl-iskejjel tal-istat imma qed jg[in ukoll lill-iskejjel tal-Knisja u l-iskejjel Indipendenti biex dawn ukoll jag[tu laqwa livell ta’ edukazzjoni g[ax it-tfal kollha g[andhom id-dritt g[al investiment qawwi fl-edukazzjoni tag[hom. Dolores Cristina, il-Ministru talEdukazzjoni u x-Xog[ol qalet dan ilbiera[ waqt ]jara li g[amelt fis-St Dorothy’s Junior School f’Tas-Sliema. IlMinistru Dolores Cristina li kienet akkumpanjata mill-Kap tal-Iskola Sister Pauline Farrugia ltaqg[et mal-istudenti u mal-g[alliema fil-klassijiet tag[hom. St Dorothy’s Junior School tilqa’ madwar 320 studenta minn Pre Grade sa Grade 6 u wara dawn l-istudenti jkomplu il-livell sekondarju fl-Iskola St Dorothy’s f’{a]-}ebbu;. Din l-iskola ilha miftu[a mill-1962. Il-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol

qalet li l-Gvern ivvota aktar minn €44 miljun lill-iskejjel tal-Knsija g[al matul din is-sena. Hi qalet li l-iskejjel tal-Knisja qed igawdu wkoll minn ftehim ;did li sar bejn il-Gvern u l-Kurja li permezz tieg[u l-Gvern mhux biss qed i[allas is-salarji tal-g[alliema, tal-Learning Support Assistants (LSAs) u tal-istaff, imma wkoll i[allas is-salarji tal-professjonisti li jg[inu lit-tfal vulnerabbli. Dolores Cristina qalet li St Dorothy’s Senior School u l-Iskola Stella Maris tas-subien qed jie[du sehem fi pro;ett pilota fejn jid[lu is-su;;etti vokazzjonali. L-iskola St Dorothy’ s qed tipparte/ipa fil-pro;ett dwar l-ospitalità u l-Iskola Stella Maris qed tipparte/ipa fil-pro;ett dwar l-in;inerija. Hi spjegat li l-Gvern qed kemm jista’ jkun ja[dem mill-qrib mal-iskejjel talKnisja u dawk Indipendenti tant li hemm rappre]entant mill-iskejjel tal-Knisja filbordijiet li qed ifasslu l-politika edukattiva ta’ pajji]na u fir-riforma fl-

edukazzjoni. Dolores Cristina qalet li hu ta’ sodisfazzjon li l-ma;;oranza tal-iskejjel tal-Knisja da[[lu wkoll ir-riforma dwar kif it-tfal ji//aqilqu mill-primarja g[assekondarja kif ukoll dwar is-sistema talbench marking. Il-Ministru tal-Edukazzjoni u xXog[ol qalet li [afna skejjel tal-Knisja qed jag[mlu investiment qawwi biex itejbu l-fa/ilitajiet tag[hom u l-Gvern qed jg[in bl-iskema msej[a 15.2 % biex l-iskejjel ikomplu jinvestu. Il-Ministru Dolores Cristina rringrazzjat lis-sorijiet li jmexxu liskejjel St Dorothy’s u li qed jikkontribwixxu favur l-edukazzjoni f’pajji]na. Il-Kap ta’ St Dorothy’s Junior School, Sister Pauline Farrugia qalet li huma ja[dmu biex jag[tu edukazzjoni [olistika lit-tfal kollha u g[alhekk japprezzaw [afna l-g[ajnuna li l-Gvern jag[ti liliskejjel tal-Knisja.

Qorti

Il-Vatikan

Il-Kabinett japprova l-[atra ta’ M[allef u Ma;istrat

L-G[arbi jibda jintu]a uffi/jalment fil-messa;;i tal-Papa

Ara pa;na 2

Ara Pa;na 13

Hu verament talmist[ija kif il-Malta Labour Party qed idawwar il-mod kif deputati tieg[u lanqas biss wie;bu g[al stedina biex jie[du sehem fi programm fuq Net TV, u minflok jo[ro; jg[id li dan l-istazzjon qed jipprova jimbarra lirrappre]entanti tal-MLP minn fuq il-programmi tieg[u. Dan sostnewh ilproducers tal-programm ‘L-Istampa Kollha’ li jixxandar fuq Net TV kull nhar ta’ Tlieta filg[axija, wara li l-MLP, wara li [alliehom ;img[a bla risposta, fl-a[[ar minuta pprova jimponi fuqhom ]ew; kelliema differenti minn dawk li stieden ilprogramm. Il-programm ta’ din ilgimg[a tratta ledukazzjoni u fost lo[rajn il-mod kif ilLabourr kien bidel listipendji f’dejn g[allistudenti, kif Sant wieg[ed mod bil-miktub lillistudenti, imbag[ad g[amel bil-kuntrarju, u anke l-Ba;it Laburista fejn t[abbar it-tnaqqis flistipendji. G[al dan il-g[an ilprogramm stieden lixShadow Minister talEdukazzjoni Evarist Bartolo u lil Leo Brincat g[al pa;na 2


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

2 Lokali

L-MLP qed jinqeda bid-de/i]joni tal-Awtorità tax-Xandir biex jimponi min ikun mistieden jipparte/ipaw fi programm politiku, l-Uffi//ju talKomunikazzjoni Laburista lmenta mal-Awtorità taxXandir. Fi twe;iba g[al din l-ittra li wkoll intbag[tet lillAwtorità, il-Partit Nazzjonalista qal li mhu minnu xejn li je]isti xi forma ta’ ftehim bejn ilpartiti biex il-mistiedna filprogrammi ta]-]ew; na[at jintbag[tu mill-partiti politi/i, u l-MLP qed jipprova jqarraq u jag[ti impressjoni ]baljata. Li qed ji;ri issa, spjega lPartit Nazzjonalsita, hu li lPartit Laburista qed jinqeda bid-de/i]joni tal-Awtorità tax-Xandir biex ikunu lpartiti li jimponu fuq ilproducers min ikun mistieden fi programm ta’ diskussjoni – u dan imur kontra l-policy ta’ Net TV li jkunu l-producers, fillibertà li jistiednu huma lmistiedna fil-programmi tag[hom.

minn pa;na 1

li kienu l-a[[ar ]ew; Ministri tal-Edukazzjoni u tal-Finanzi tal-a[[ar Gvern Laburista. I]da filwaqt li ]-]ew; deputati laburisti g[al kwa]i ;img[a s[i[a ma we;bux g[all-istedina, minkejja li l-producers kienu ilhom ji;ru [amest ijiem warajhom, kien tard it-Tnejn filg[axija, lejliet ilprogramm, li l-Uffi//ju talKomunikazzjoni tal-MLP informa lill-producers li g[all-programm kienu se jattendu ]ew; kelliema differenti minn dawk mistiedna - Owen Bonnici u Deborah Schembri. G[all-producers ta’ ‘LIstampa Kollha’, dan ma kienx a//ettabbli u lprogramm sar xorta wa[da, ming[ajr is-sehem tal-MLP. B’rabta ma’ din idde/i]joni tal-MLP li g[al ra;unijiet li jafhom hu biss, ma j[allix lil Evarist Bartolo u Leo Brincat

Super 5 In-numri tas-Super Five li telg[u lbiera[ huma 23-16-4032-7. {add ma qata’ l-[ames numri. 25 qatg[u erba’ numri u reb[u €2,022.48 kull wie[ed filwaqt li 1,242 qatg[u tliet numri u reb[u €47.50 kull wie[ed. Il-premju li jmiss mhux se jkun anqas minn €280,000.

It-Temp

UV INDEX

6

IT-TEMP> il-bi//a l-kbira sabi[ li jsir ftit jew wisq imsa[[ab kultant VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: ftit qawwi mill-Majjistral BA{AR> moderat IMBATT> ftit li xejn li jsir baxx mill-Punent TEMPERATURA: l-og[la 29˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 84.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-07.04 u tin]el fis-18.34

L-MLP b’Sindku ;did fil-Marsa wara l-allegat ka] ta’ pedofelija

B’konsegwenza ta’ dak li ;ie rrappurtat fuq il-mezzi taxxandir u l-istampa ta’ Media.Link Communications dwar l-allegat ka] ta’ pedofelija mill-eks Sindku Laburista tal-Marsa Chris Spiteri, u li spi//a biex irri]enja mill-kariga, ilbiera[ f’laqg[a talKunsill ;ew ikkonfermati sSindku u l-Vi/i Sindku l-;odda tal-Kunsill. Filwaqt li l-kunsillier Josef Azzopardi n[atar Vi/i Sindku, is-Sindku pre/edenti Francis Debono n[atar Sindku. Fil-15 t’Ottubru mbag[ad se ssir byelection wara li l-Kummissjoni Elettorali kienet [abbret li bdiet tilqa’ n-nomini biex jimtela post Chris Spiteri fil-Kunsill talMarsa. Dan kollu b’konsegwenza tali]velar ta’ dan il-ka] xokkanti li

;ie mistur mill-MLP minkejja li d-Deputat Mexxej tal-Malta Labour Party, Toni Abela, kien ilu jaf b’dan l-allegat ka] ta’ pedofelija mwettaq misSindku Laburista Chris Spiteri mill-inqas sitt xhur imma ma kien [a l-ebda azzjoni qabel ma ]vela l-ka] dan l-istazzjon. U kien biss meta [are; filbera[ il-ka] li Spiteri rri]enja minn Sindku u Kunsillier filMarsa, u minn President talKumitat Lokali Laburista, u din ir-ri]enja jidher /ar li waslet min[abba li l-Labour induna li ;ie ]velat dan il-ka]. Il-{add, il-gazzetta ‘IlMument’ ]velat id-dettalji ta’ kif u meta d-Deputat Mexxej Laburista g[all-Affarijiet talPartit Toni Abela sar jaf blallegati ka]i ta’ pedofelija taleks Sindku Laburista tal-

Marsa Chris Spiteri, waqt programm fuq l-istazzjon Nazzjonali. Filwaqt li matul dan il-programm Toni Abela stess ikkontradixxa lilu nnifsu f’diversi /irkostanzi, ikkonferma li l-MLP kien jaf b’dawn il-ka]i qabel dan listazzjon bag[at il-mistoqsijiet lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat dwar dan l-allegat ka]. L-eks Sindku Laburista Chris Spiteri mhux biss kien imbuttat mit-tmexxija Laburista fl-elezzjoni talKunsill Lokali f’Marzu li g[adda, i]da kien qed jitqies ukoll b[ala star candidate g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss. Dan apparti milli kien mag[]ul ukoll b[ala wie[ed mill-u/u[ fil-homepage tas-sit personali ta’ Joseph Muscat li kien imniedi ri/entament.

Il-Kabinett approva l-[atra ta’ M[allef u Ma;istrat Il-Kabinett tal-Ministri approva n-nomina tal-Avukat Lorraine Schembri Orland b[ala M[allef fil-Qrati ta’ Malta. Dr. Lorraine Schembri Orland twieldet fil-21 ta’ :unju 1959 f’Tas-Sliema u ggradwat b[ala Avukat mill-Università ta’ Malta minn fejn iggradwat ukoll b’Ma;ister Juris fil-Li;i Ewropea u b’Diploma fil-Li;i Kanonika u :urisprudenza. Hi kienet involuta f’riformi le;islattivi fil-kostituzzjoni ta’ Malta u kienet ukoll Membru f’Kumitat Konsultattiv talKabinett dwar riformi fil-li;i /ivili. Fil-karriera tag[ha hi [admet [afna fil-qasam talle;islazzjoni kontra l-vjolenza domestika u spe/jalizzat fil-li;i ta]-]wie; u l-familja. Kienet ukoll l-ewwel mara eletta b[ala Membru fil-Kumitat tal-Kamra tal-Avukati u [admet ukoll fil-volontarjat, b[ala President tal-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa, Membru tal-

Bord Nazzjonali Konsultattiv dwar il-Bijoetika u membru tal-Bord imwaqqaf mill-Caritas (Malta) biex imexxi i/-?entru Riabilitattiv ta’ San Blas. Dr. Lorraine Schembri Orland hi mi]]ew;a lil George u g[andhom tifel, Kevin. Il-Kabinett tal-Minsitri approva wkoll innomina ta’ Dr. Natasha Galea Sciberras b[ala Ma;istrat fil-Qrati ta’ Malta. Hi twieldet fis-6 ta’ Ottubru 1976 u ggradwat b[ala Avukat mill-Università ta’ Malta fl-2003 u [admet prin/ipalment fil-qasam tal-li;i tal-familja u /ivili, filwaqt li kienet ukoll il-konsulenta legali tal-A;enzija Appo;;. Hi serviet ukoll b[ala segretarja tal-bord u konsulenta legali g[al Transport Malta u chairperson tal-Bord tal-Adozzjoni. Dr. Natasha Galea Sciberras hi mi]]ew;a lill-Avukat Vincent Galea u g[andhom [amest itfal.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena

IL-{AMIS L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C

IL-:IMG{A L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C

IS-SIBT L-og[la 29˚C L-inqas 22˚C

IL-{ADD L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C

IT-TNEJN L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C

UV

UV

UV

UV

UV

6

6

6

6

5

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 31˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 30˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 14˚C ftit imsa[[ab, Ateni 24˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 23˚C imsa[[ab, Berlin 09˚C imsa[[ab, Brussell 13˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 31˚C xemxi, Dublin 11˚C imsa[[ab, Kopen[agen 11˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 13˚C ftit imsa[[ab, Milan 18˚C imsa[[ab, Istanbul 22˚C ftit imsa[[ab, Londra 14˚C imsa[[ab, Madrid 24˚C imsa[[ab, Moska 05˚C xita, Pari;i 13˚C imsa[[ab, Bar/ellona 26˚C ftit imsa[[ab, Ruma 24˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 29˚C xemxi, Vjenna 12˚C imsa[[ab, Zurich 15˚C imsa[[ab, Munich 11˚C imsa[[ab, Stokkolma 07˚C imsa[[ab, San Pietruburgu 08˚C xita.

I

siru mag[rufa aktar dettalji dwar ilftehim bejn il-Gvern u l-unions firrigward tal-Iskema tal-{addiema Aw]iljarji u Ta[ri;. Il-ftehim kien qed jag[mel ;ustizzja ma’ dawk il-[addiema li ;ew maqbu]a mill-[addiema impjegati irregolarment mill-amministrazzjoni so/jalista qabel l-a[[ar elezzjoni. Il-ftehim kien deskritt ukoll b[ala wie[ed storiku g[all-fatt li se[[ wara laqg[at ta’ diskussjoni u djalogu bejn ilGvern u r-rappre]entanti tal-[addiema kollha. Dawn id-diskussjonijiet wasslu biex tfasslet u kienet approvata li;i li setg[et tit[addem favur l-interess tal[addiem. F’konferenza tal-a[barijiet il-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco u lMinistru Louis Galea tennew l-impenn li da[al g[alih il-Gvern li ma jtellef lg[ajxien lill-ebda [addiem anke jekk limpjieg tieg[u kien wie[ed irregolari.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Lokali 3

Disa’ /entri ta’ matul il-jum jilqg[u fi [danhom 394 persuna bi b]onnijiet spe/jali minn Jesmar Baldacchino

Waqt open day li saret fi/-/entru ta’ matul il-jum tal-A;enzija Sapport f’Marsaskala, il-Ministru g[all-:ustizzja, ilKonsultazzjoni u l-Familja, Chris Said iltaqa’ ma’ persuni bi b]onnijiet spe/jali li b[alissa qed jattendu dan i/-/entru ta’ matul il-jum kif ukoll mal[addiema. I/-/entru f’Marsaskala, fejn jattendu 64 persuna bi b]onnijiet spe/jali, huwa wie[ed minn 9 /entri li tmexxi lA;enzija Sapport fi [dan ilFondazzjoni g[as-Servizzi tal-{arsien So/jali. Waqt din i]-]jara lMinistru Said rrefera ghasservizzi ta’ matul il-jum li toffri l-A;enzija Sapport. Dawn jinkora;;ixxu lillpersuni bi b]onnijiet spe/jali ji]viluppaw il-[iliet me[tie;a biex jintegraw a[jar fis-so/jetà, filwaqt li jgawdu u jibbenefikaw minn ambjent addattat g[all-[ti;ijiet tag[hom. LA;enzija Sapport tg[in billi toffri firxa wiesg[a ta’ servizzi g[al persuni bi b]onnijiet spe/jali u dejjem tara kif tista’ to[loq inizjattivi u opportunitajiet g[all-inklu]joni tag[hom fis-so/jetà. Is-servizz ta’ matul il-jum jg[in biex persuni bi b]onnijiet spe/jali ji]viluppaw relazzjonijiet ma’ persuni o[ra. Waqt il[in li jqattg[u fi/-/entri, persuni bi b]onnijiet spe/jali jistg[u jipparte/ipaw b’mod attiv

waqt diversi attivitajiet b[al ganutell, arti;janat, pottery, card making u tisjir. Kull persuna g[andha ‘Individualised Support Plan’ li jinkludi pjan ta’ sapport imfassal skont il[ti;ijiet u t-tip ta’ di]abbiltà tal-persuna u mibni wkoll fuq ix-xewqat tag[hom.

Is-servizz ta’ matul il-jum jg[in biex persuni bi b]onnijiet spe/jali ji]viluppaw relazzjonijiet ma’ persuni o[ra Il-Ministru Said sostna li b[alissa hemm 9 /entri ta’ matul il-jum li jinsabu fillokalitajiet tal-Imtarfa, Sta Venera, Fleurs de Lys, {al Far, Swatar, Marsakala, ilBirgu u Ra[al :did, li flimkien qed jag[tu servizz lil madwar 394 persuna b’di]abbiltà. Waqt din l-open day tnieda wkoll fuljett informattiv dwar is-Servizzi ta’ Matul il-Jum. L-g[an ta’ dan ilfuljett huwa sabiex ilpubbliku in;enerali jifhem a[jar il-[idma li ssir f’dawn i/-?entri, kif ukoll fejn wie[ed jista’ jirreferi u japplika g[al dan isservizz.

Ilbiera[ filg[odu l-Prim Ministru Lawrence Gonzi attenda g[al attività so/jali organizzata mill-Moviment Nisa tal-Partit Nazzjonalista li g[aliha attendew numru sabi[ ta’ nisa. Waqt l-intervent tieg[u l-Prim Ministru qal li dan hu mument importanti [afna. Semma wkoll is-Summit tal-5+5 li fih bosta Presidenti u Prim Ministri ta’ pajji]i barranin kellhom kliem ta’ tif[ir g[at-tmexxija ta’ pajji]na. Hu sostna li b’differenza ma’ pajji]i barranin, Malta sejra tajjeb [afna u dan mhux b’kumbinazzjoni i]da huwa grazzi g[all-g[aqal u t-tmexxija soda.

Il-Ba;it irid jibba]a fuq is-sostenibbiltà finanzjarja L-Asso/jazzjoni ta’ Min I[addem (MEA) ippre]entat il-proposti tag[ha g[all- Ba;it 2013 li mistenni jkun diskuss fil-Parlament. L-MEA sa[qet li l-Ba;it u anke d-diskussjoni dwaru jridu jkunu bba]ati fuq is-sostenibbiltà tal-finanzi pubbli/i u mhux fuq opportuni]mu politiku. L-MEA qalet li l-Ba;it irid jibg[at messa;; favur listabbiltà finanzjarja, ba;it li ma jg[ollix l-aspirazzjonijiet tan-nies b’mod mhux realistiku u li ma jimponix spejje] fuq in-negozji fi ]mien ta’ in/ertezza ekonomika internazzjonali. Fil-proposti tag[ha l-MEA qalet li l-Gvern irid isib mezzi kif inaqqas in-nefqa biex jersaq lejn ba;it bilan/jat.LMEA qed tipproponi din listrate;ija b[ala mira fundamentali fil-memorandum lill-partiti politi/i qabel lelezzjoni ;enerali. Wie[ed mill-mezzi biex lekonomija tikber hu li ji]diedu l-impjiegi permezz ta’ policies

favur is-suq tax-xog[ol. S’issa l-ekonomija qed jirnexxilha to[loq ix-xog[ol fis-settur privat u politika favur is-suq tax-xog[ol tin/entiva aktar nies biex jid[lu fid-dinja taxxog[ol u anke l-mobilità. Aktar ma jkun hemm nies ja[dmu iktar ikun hemm d[ul g[all-Gvern mit-taxxa. L-MEA qed tipproponi tnaqqis fit-taxxa u in/entivi b[al dawk li kienu introdotti s-sena l-o[ra g[al koppji mi]]ew;a biex il-familji jibqag[lhom iktar flus fil-but. Proposta o[ra hi li l-[las g[alleave tal-maternità jkun firresponsabbiltà tal-Gvern. L-MEA trid li jkun hemm aktar informazzjoni dwar liskemi lil intrapri]i g[ax [afna negozji ]g[ar lanqas jafu blin/entivi disponibbli. Proposta o[ra tal-MEA hi li l-[in tal-ftu[ tal-iskejjel jitwal biex jakkomoda lill-;enituri ta’ tfal fil-primarja u fissekondarja li ja[dmu. Liskejjel li di;à bdew iwettqu dan bi prova g[andhom

jinfirxu mal-pajji] kollu. L-MEA trid li s-servizz ta/childcare jkun jista’ jintla[aq minn kul[add biex jinkora;;ixxi aktar nisa jid[lu fid-dinja tax-xog[ol. Il-Gvern g[andu j]id l-in/entivi li hemm b[alissa lill-familji li jridu ju]aw dawn is-servizzi. Dwar il-kummer/ malLibja, l-MEA qalet li g[andu jsir sforz akbar mill-Gvern u mill-imsie[ba so/jali biex isir iktar kuntatti mal-Libja. La[bar li l-MCAST se jifta[ kampus f’Misrata hu pass fiddirezzjoni t-tajba li g[andu jkompli jissa[[a[ b’in/entivi o[ra. L-MEA qed tipproponi wkoll li Malta tinvesti iktar flener;ija alternattiva biex titnaqqas id-dipendenza fuq i]-]ejt. L-in/entivi g[al pannelli fotovoltaji/i u solar water heaters kienu popolari kemm g[ad-djar u anke g[allindustrija u g[alhekk dawn lin/entivi jridu jkunu esti]i. Irid ikun hemm ukoll skemi biex ma jin[eliex ilma.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

4 Lokali

{araq i/-/ella tieg[u u wara hedded gwardjani tal-[abs

David Schembri ta’ 37 sena minn Tas-Sliema li fit-22 ta’ Jannar tal-2009 kien intbag[at g[al g[omru l-[abs wara li nstab [ati bil-qtil tal-eks ma[buba tieg[u Josette Scicluna, fil-11 ta’ April li g[adda [araq i/-/ella tieg[u tal-[abs u hedded diversi gwardjani tal-[abs, b’mod partikolari lil David Abela. Dan skont ix-xhieda ta’ diversi gwardjani tal-[abs fejn qalu wkoll li fi/-/ella tieg[u kellu tazza bil-[mie; uman u bott bl-isperma li kien lest li jitfg[u lil xi [add meta jkollu l-a//ess biex i[alltu bl-a/tu. Skont ix-xhieda, anke tal-istess Gwardjan David Abela, Schembri kellem [a]in lill-gwardjani u anke qalilhom li l-mewt biss tista’ tnessih minn /ertu affarijiet u li hu qatt mhuwa se jwe;;a’ lilu nnifsu, i]da kien lest li jwe;;a’ lil xi [add mill-

Gwardjani tal-[abs. Mix-xhieda tal-gwardjani fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin [are; li Schembri mhux biss [araq i/-/ella tieg[u i]da li kien hemm gwardjan partikolari li heddu kemm-il darba li kien se jag[mel [sara lilu u lill-familja tieg[u. Schembri allegatament anke bag[at risposta mal-Gwarjdan Godwin Agius fejn qallu li kien se jpattiha lillGwardjan David Abela. Wara li semg[et ix-xhieda ta’ diversi gwardjani, il-Qorti preseduta millMa;istrat Antonio Mizzi ddikjarat li hemm bi]]ejjed provi biex l-akku]at jitqieg[ed ta[t att ta’ akku]a. Schembri qed wie;eb mhux [ati li wettaq dawn ir-reati. L-Ispettur Spiridione Zammit li qed imexxi l-Prosekuzzjoni f’dan il-ka] qal

li huwa kien infurmat li kien hemm pri;unier li kien g[adu kemm [araq i//ella tieg[u f’divi]joni sitta, din kienet i/- /ella numru 17. Wara li /-/ella ;iet spezzjonata nstabet li kienet ma[ruqa kwa]i totalment fejn fost o[rajn ;ie anke distrutt issaqqu u l-plakek tad-dawl. Il-[sara fi//ella kienet stmata li hija ta’ €266. Huwa qal ukoll li l-akku]at kien ukoll hedded lil xi gwardjani fejn qalilhom li din ma kinitx se tieqaf hawn. LIspettur Zammit qal li Schembri kien g[a]el li ma jikkonsultax ma’ avukat u lilu beda jkellmu b’mod sarkastiku u li wara li kellmu u kien qed ji;i eskortat lejn i/-/ella beda jg[id kliem dispre;;attiv lejn il-Pulizija u l-familjari, liema kliem f’waqtiet kien ukoll oxxen.

Xehdet ukoll is-Sur;ent Justine Grech li qalet li dakinhar meta marret fejn i/-/ella li kienet qed taqbad u li wara ppruvat tkellem lil David Schembri dan qalilha li dakinhar ma kellux aptit ikellimha. Xehed ukoll il-Gwardjan Godwin Agius li qallu li ried iwe;;a’ lil xi [add mill-gwardjani u li kien hemm b]onn li jag[mel il-kontijiet mieg[u. Dan kollu g[ax xi ]mien ilu kien [adlu mowbajl li kellu mo[bi fis-“slipper” tieg[u. Xehed ukoll David Abela, li [afna mit-theddid kien indirazzat lejh . Huwa qal ma jafx g[aliex David Schembri kien imqabbad mieg[u. Abela qal li huwa kien mar biex jg[in [alli jintefa n-nar fi/-/ella u dan kien g[all-[abta tal-[amsa ta’ filg[axija. G[al Schembri deher l-Avukat Joe Brincat.

Il-Porporina jitke//a mill-awla fuq kummenti li g[adda Alfred Bugeja ta’ 56 sena mill-Belt u residenti fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin tke//a mill-awla tal-Qorti millMa;istrat Tonio Micallef Trigona wara li g[adda xi kummenti waqt li kien qed jinstema’ l-ka] tieg[u u ta’ Clive Agius ta’ 28 sena mill-Furjana. Il-kumpilazzjoni hija fuq serq ta’ magna mimlija sigaretti li kienet ;ewwa vann. Bugeja u Agius huma mixlijin li serqu wkoll il-vann li kien startjat waqt li salesman kien qed iqassam ix-xog[ol f’Santa Venera. Il-ka] se[[ f’Novembru tal-2008. Bugeja g[adda xi rimarki waqt li kien qed jixhed Clive Agius fejn dan beda jilmenta li ma kienx ing[ata d-dritt g[allavukat tal-fidu/ja tieg[u meta kien ;ie arrestat. Bugeja xehed ukoll fil-ka] tieg[u fejn b[al Agius qed ji;i akku]at li minbarra l-vann seraq b’kemm jiswew aktar minn €2,000 f’sigaretti.

Bugeja qal li l-Ispettur James Grech kien weg[du diversi affarijiet jekk jikkollabora fosthom li jressqu l-Qorti b’/itazzjoni u mhux b’arrest. Skont ilProsekuzzjoni s-sigaretti tpartu ma’ nofs gramma kokaina li dak i]-]mien kienet tiswa Lm20. L-Ispettur James Grech ;ab ukoll g[all-attenzjoni tal-Qorti s-sentenza mog[tija mill-Qorti Kostituzzjonali f’appell li g[amel l-Avukat :enerali filkonfront ta’ Charles Muscat mag[ruf b[ala “Il-Pips”, li ma kien hemm l-ebda ksur ta’ drittijiet fundamentali tal-akku]at meta saret l-istqarrija g[ax dan seta’ g[a]el li ma jibqa’ sieket fl-istqarrija. Din is-sentenza kienet qed tirreferi g[al ka] li se[[ fl2002. G[al Alfred Bugeja dehret l-Avukat Yana Micallef Strafrace u g[al Clive Agius dehret l-Avukat Veronique Dalli.

Mara tinstab mejta fil-ba[ar f’Bir]ebbu;a Mara ta’ madwar 56 sena lbiera[ filg[odu g[all-[abta tas-6.30 instabet mejta filba[ar fl-in[awi ta’ Wied ilBuni f’Bir]ebbu;a. Il-mara ntlem[et f’wi// il-ba[ar madwar [ames metri ’l barra mixxatt minn xi nies li kienu filpost li rrappurtaw il-ka] lillPulizija. Fil-post issej[u l-membri talForzi Armati li tellg[u lillmara fuq ix-xatt. Il-mara kienet liebsa l-[wejje; u filpost instabu xi affarijiet personali, inklu] xi pilloli li x’ak-

tarx kienet tie[u l-mara min[abba sa[[itha. Fil-post marru wkoll esperti tal-Qorti biex jag[mlu l-ist[arri; tag[hom. Minn informazzjoni li g[andu IN-NAZZJON, jirri]ulta li lmara li hi xebba [ar;et mid-dar ilbiera[ filg[axija u ma rritornatx. Hi tg[ix ma’ o[tha f’Bir]ebbu;a stess. L-investigazzjonijiet talPulizija dwar dan il-ka] qed jitmexxew mill-Ispettur Arthur Mercieca mid-Distrett ta]}ejtun.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Lokali 5

Tmien snin [abs u multa ta’ €23,000 wara li ammetta li ttraffika d-droga Christian Grech ta’ 28 sena minn San Pawl ilBa[ar ;ie kkundannat tmien snin [abs u mmultat €23,000 wara li ammetta flok g[adda ;uri quddiem lIm[allef Michael Mallia li asso/ja ru[u ma’ persuni biex jittraffika d-droga kokaina u li kellu fil-pusses tieg[u din id-droga. Il-ka] kien se[[ fl-20 ta’ Di/embru tal-2007 meta Grech kien f’San Pawl ilBa[ar u kien qed jistenna lil Ibrahim Koroma milLiberja. Kif il-Liberjan kien da[al fil-karozza ta’ Grech, il-pulizija g[amlet tfittxija fil-karozza u sabet numri ta’ mowbajls u Lm3,503, ekwivalenti g[al €8,160 fi flus kontanti. Dan kollu kien se[[ g[all-[abta tal16.00. Fuq il-persuna ta’ Koroma nstabu ]ew; pakketti li kien fihom 200 gramma ta’ trab abjad li rri]ulta li kien kokaina.

Wara saret tfittxija fl-appartament ta’ Koroma fejn kienet instabet aktar droga suspettu]a. Fil-fatt instabu 570 gramma sustanza kannella, li kienet eroina u 200 gramma o[ra li kienet kokaina. Meta saru l-e]amijiet kien ikkonfermat li t-trab abjad kien kokaina b’purità ta’ 51.7%, filwaqt li t-trab kannella kien eroina b’purità medja ta’ 41%. Koroma stqarr li kien qed jittrafika d-droga f’Malta u li dak il[in kien qieg[ed ibig[ 200 gramma kokaina lil Grech. Irri]ulta li Grech kien qed jixtri d-droga kokaina fuq ba]i regolari. Hu u Grech kienu ftiehmu li Grech kellu j[allas Lm2,000, ekwivalenti g[al €4,658 g[al kull mitt gramma kokaina. Ibrahim Koroma kien ikkundannat disa’ snin [abs u mmultat €23,000. G[al Grech deher l-Avukat Arthur Azzopardi.

Fil-Power Station ta’ Delimara g[addej investiment li se jla[[aq mad-domanda g[all-ener;ija u li se jag[mel il-;enerazzjoni tal-ener;ija f’pajji]na aktar nadifa

Il-;enerazzjoni tal-elettriku kibret bi 13.3 fil-mija Matul l-a[[ar 12-il sena l;enerazzjoni tal-elettriku f’Malta kibret bi 13.3 fil-mija filwaqt li fl-istess perijodu kien hemm ukoll ]ieda fittalba g[al ener;ija elettrika. Fis-snin 2009 u 2010 kien hemn tnaqqis sostanzjali fittalba g[all- elettriku. Dan jo[ro; minn /ifri ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) dwar il-konsum talener;ija f’Malta bejn is-sena 2000 u l-2011. L-istatistika turi li l-og[la ammont ta’ konsum ta’ ener;ija li kienet ;enerata kien fis-sena 2007 bi 2.30 miljun megawatt#hour u wara kien hemm 2.28 miljun

megawatt#hour fis-sena 2008. F’Lulju tal-2008 kien hemm l-og[la konsum ta’ ener;ija bi 242,991 megawatt#hour filwaqt li f’April tas-sena 2000 kien hemm l-inqas konsum bi 137,614 megawatt#hour. L-akbar domanda g[allelettriku fis-snin kollha bejn l-2000 u l-2011 kienet dejjem f’Lulju u Awwissu. Il-medja massima annwali kienet fl2005 u fl-2007 bi 363 megawatts. Min-na[a l-o[ra l-inqas medja annwali kienet ta’ 301 megawatts fl-2000 u 315 megawatts fl-2001. Matul is-sena 2010, is-settur domestiku assorba 27 filmija tal-konsum elettriku fil-

waqt li s-settur kummer/jali ikkonsma 29 fil-mija. L-istatistika tikkonferma wkoll li madwar 14 fil-mija tal-elettriku li jkun i;;enerat jintilef waqt id-distribuzzjoni jew b’xi mod ie[or. Sal-lum Malta tiddependi kompletament fuq i]-]ejt g[all-[ti;iet kollha ta’ ener;ija u ]-]ejt li jintu]a g[all-power stations jammonta g[al 75 fil-mija ta]]ejt kollu kkunsmat. Matul is-sena li g[addiet it-trasport fl-art ammonta g[al 19 fil-mija tal-konsum ta]-]ejt f’Malta filwaqt li ssettur industrijali u kummer/jali kkonsmaw 4 filmija.

Kumpens ta’ €73,240 g[al [addiem tal-ST mid-Direttur tal-Protezzjoni ?ivili Proposta g[all-kompetittività Il-Prim Awla tal-Qorti ?ivili preseduta millIm[allef Silvio Meli ordnat lid-Direttur tal-Protezzjoni ?ivili biex i[allas issomma ta’ €73,240 lil /ertu Pierre Farrugia, li kien impjegat b[ala technician mal-kumpanija ST Microelectronics . Farrugia kien ;arrab di]abbiltà permanenti fit13 ta’ Marzu tal-2002 u dan meta b[ala parti mixxog[ol tieg[u, kien qieg[ed jit[arre; b[ala uffi/jal g[at-tifi tan-nar, fis-Civil Protection Smoke House. Waqt dan it-ta[ri; Farrugia, li g[axar snin ilu kellu 29 sena, waqa’ g[oli

ta’ ]ew; sulari u konsegwenza ta’ dan l-in/ident, huwa kien we;;a’ serjament idejh il-leminija u kien anke ;ie operat lIsptar San Luqa. Mill-provi, fil-Qorti rri]ulta li kien hemm xaft li ma kienx mag[luq sew b’katina u kien g[alhekk li Farrugia waqa’ minn dak lg[oli kollu. L-Im[allef Silvio Meli sab li r-responsabbilità g[as-sigurtà waqt it-ta[ri; kienet taqa’ totalment tad-Direttur talProtezzjoni ?ivili u talab li tit[allas is-somma ta’ €73,240 f’kumpens. Ilkumpanija ST Microelectronics kienet e]onorata minn kull [tija.

tal-SMEs mill-Kummissjoni Ewropea Id-delegazzjoni Maltija filKumitat Tar-Re;juni laqg[et b’sodisfazzjon il-proposta talKummissjoni Ewropea g[allprogramm ;did dwar il-kompetitttività tal-intrapri]i ]g[ar u medji u sa[qet dwar il-b]onn li jonqsu l-ostakli li dawn lintrapri]i g[andhom bil-g[an li jkollhom a//ess inqas kumplikat g[as-swieq Ewropej. Id-delegazzjoni Maltija [adet sehem fis-sessjoni plenarja tal-Kumitat tar-Re;juni fi Brussell li f’[inijiet kienet preseduta minn Michael Cohen, il-Kap tadDelegazzjoni Maltija. Ir-rappre]entanti Maltin qalu li l-SMEs g[andhom rwol

kru/jali biex jintla[qu l-miri tal-Istrate;ija Ewropea 2020.Hu stmat li dawn lintrapri]i [olqu madwar 85 filmija tal-impjiegi ;odda flUnjoni Ewropea bejn is-snin 2002 u l-2010. G[alhekk lostakli li jfixklu l-[idma ta’ dawn l-intrapri]i huma wkoll ta’ ostaklu g[all-g[anijiet prin/ipali tal-istituzzjonijiet Ewropej u tal-mexxejja talpajji]i membri. Is-sessjoni plenarja approvat numru ta’ emendi li tressqu mid-delegazzjoni Maltija fosthom li d-de/i]jonijiet dwar tibdil fil-ba;it g[allSMEsjkunu de/i]i bejn ilpajji]i membri u mhux mill-

Kummissjoni Ewropea u li lSMEs jibqg[u jgawdu minn g[ajnuna finanzjarja massima. L-Assemblea tarRappre]entanti Lokali u Re;jonali Ewropej g[arfet limportanza li g[andha l-kompetittività biex ikun ]gurat tkabbir ekonomiku li jil[aq lill-familji [abrieka u li jo[loq iktar xog[ol u xog[ol a[jar. Ilprogramm il-;did se jkun qieg[ed jag[ti appo;; lil intrapri]i fil-kuntest ekonomiku u finanzjarju internazzjonali.Dan il-programm ;did imsejja[ COSME se jpo;;i l-innovazzjoni u rri/erka fuq quddiem nett tala;enda.


6 Lokali

IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Madwar 200 tifel u tifla gawdew minn jum fuq il-ba[ar organizzat mill-HSBC Malta Foundation u Captain Morgan Cruises

L-HSBC organizza jum fuq il-ba[ar g[at-tfal Madwar 200 tifel u tifla minn diversi istituzzjonijiet g[all-kura tat-tfal u NGOs f’Malta gawdew minn ;urnata fuq il-ba[ar organizzata millHSBC Malta Foundation u Captain Morgan Cruises. Id-dawra fuq il-ba[ar bdiet minn Tas-Sliema u t-tfal kellhom ;urnata mimlija attivitajiet. Wara waqfa f’Kemmuna g[all-ikla ta’ nofsinhar, kellhom l-opportunità li jgawdu ftit [in fi w[ud mill-isba[ bajjiet ta’ Malta. Josef Camilleri, il-Kap tasSostenibbiltà tal-HSBC Malta, qal li hu ta’ sodisfazzjon li dawn it-tfal, li w[ud minnhom qeg[din jiffa//jaw diffikultajiet f’[ajjithom, jilag[bu flimkien u jgawdu minn sempli/i divertiment [dejn il-ba[ar. L-HSBC Malta Foundation

torganizza dawn l-attivitajiet b[ala parti mill-g[ajnuna kontinwa li joffri l-bank g[at-tfal ]vanta;;jati f’Malta. Kevin Zammit Briffa, ilManager :enerali tal-Captain Morgan Cruises, min-na[a tieg[u qal li l-cruises talCaptain Morgan, minbarra li joffru ;urnata divertenti u rilassanti, jag[tu perspettivi u dehra ;dida tal-kosta, il-portijiet, u l-bajjiet ta’ Malta. Matul l-a[[ar g[axar snin, l-HSBC Malta Foundation g[amlet donazzjonijiet ta’ iktar minn €3 miljun g[attliet skopijiet prin/ipali tag[ha: biex titjieb il-kwalità tal-[ajja u l-edukazzjoni ta’ tfal ]vanta;;jati, biex tippromwovi u ta[dem favur ambjent aktar sostenibbli, u biex tippreserva l-wirt kulturali ta’ Malta.

Peter Rutter fost l-aqwa fl-Asset Management Peter Rutter, Fund Manager tal-Vilhena Global Themed Fund fi [dan il-JO Hambro Investement Management Limited (JOHIM) intg[a]el mil-lista twila ta’ ‘stilel’ flAsset Management waqt ittieni fa]i tal-Financial News (FN) 40 Under 40 Rising Stars of Asset Management. Il-FN tag[]el l-aqwa bejn ir;iel u nisa li qed jippromettu fl-industrija tal-Asset Management. F’dawn l-a[[ar tliet xhur, il-FN st[arr;et l-opinjoni tassuq u g[amlet lista twila ta’ ’l fuq minn 150 ‘stilla’ potenzjali li ja[dmu fl-industrija talAsset Management . Kull min ;ie nnominat ma jkunx g[alaq l-erbg[in sena sal-10 ta’ Settembru, hu bba]at flEwropa, fil-Lvant Nofsani jew fl-Afrika. Il-kandidati kienu evalwati minn bord editorjali tal-FN fuq erba’ kriterji: skont il-kisbiet tal-individwu, l-istatura tal-konsulenza tag[hom, ilpotenzjal tal-kwalitajiet g[addispo]izzjoni tag[hom u lpotenzjal li jil[qu f’karigi ta’ influwenza kbira.

Skont il-bord editorjali talFN, l-erbg[in kandidat mag[]ula mhumiex sempli/ement stock-pickers i]da multi-asset managers ta’ talent, li jiffukaw fuq lallokazzjoni tal-assets ukoll. Din l-g[azla ma kinitx miftu[a biss g[al fund managers i]da inkludiet konsulenti tal-marketing, esperti ta’ Exchange Traded Funds u strate;isti fl-iskemi tal-pensjonijiet. Fl-età ta’ 33 sena, Peter Rutter jokkupa l-kariga ta’ Investment Manager fi [dan il-global equity team filJOHIM u hu wie[ed mis-subinvestment managers ta’ Vilhena Fund Management Limited (VFM). Peter Rutter issie[eb malJOHIM f’April 2012, fejn ing[aqad mal-eks kollegi tieg[u tad-Deutsche Asset Management Charles Hemphill, Will Kenney u Stephen Barrow. Rutter hu parti importanti mit-tim u huwa responsabbli g[al $1.7 biljun f’ishma globali li g[andhom x’jaqsmu ma’ segregated global mandates.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Lokali 7

Imprenditur G[awdxi mag[]ul biex iwassal l-esperjenza tieg[u ta’ su//ess fi Brussell

Steve Caruana Smith li flimkien ma’ Joseph Rizzo waqqaf il-grupp Winter Moods fl-1985

Imut wie[ed mill-fundaturi ta’ Winter Moods T[abbret il-mewt ta’ Steve Caruana Smith, mag[ruf b[ala “is-Serp”, li hu eks membru u wie[ed mill-fundaturi talband popolari Winter Moods. Caruana Smith, kitarrist mill-Isla, kien ifforma lgrupp Winter Moods fl1985, flimkien mal-bassist Joseph Rizzo. Hu baqa’ mal-grupp sal-2006 u flimkien mal-band irrekordja erba’ albums Winter Moods, Morning

Ale, Butterfly House u Ordinary Men. Steve daqq ma’ Winter Moods fi Franza, il:ermanja u l-Italja. Fi stqarrija, il-membri ta’ Winter Moods qalu: “konna nqisu lil xulxin b[ala a[wa, ma kienx hawn b[alu. Steve hu parti importanti mill-istorja ta’ Winter Moods, idolu g[al [afna u ma[bub minn kull min kien jafu. G[alkemm ’il bog[od, se ng[o]]uh dejjem ;o qalbna.”

Imniedi s-servizz ta’ Caremark (Malta) Il-Ministru g[as-Sa[[a, lAnzjani u Kura filKomunità Joe Cassar, itTlieta nieda uffi/jalment Caremark (Malta). Caremark (Malta) hi kumpanija bi s[ab bejn Forestals Group u KDM Group of Companies u hi lewwel franchise ta’ Caremark UK li qed titwaqqaf barra r-Renju Unit. Fir-Renju Unit ilkumpanija hi rinomata b[ala kumpanija ta’ kura domi/iljari bi track record twil fl-g[oti tas-servizzi ta’ kura kif ukoll ta’ appo;; fid-djar. F’Malta, il-kumpanija se jkollha l-aqwa esperti talkumpanija mir-Renju Unit b’esperjenza intensiva f’dan is-settur. L-istaff Malti se ji;i m[arre; professjonalment ta[t Caremark UK. Il-Ministru Joe Cassar qal li matul il-mandat tieg[u b[ala Ministru tas-Sa[[a, hu dejjem fittex li jilqa’ u jappo;;ja inizjattivi li

;ejjin mis-settur privat kif ukoll organizzazzjonijiet mhux governattivi li jixtiequ jikkontribwixxu fissettur tas-sa[[a u l-kura f’Malta. Joe Cassar qal li l-Gvern dejjem jappo;;ja l-pjanijiet u l-pro;etti tas-sistema talkura tas-sa[[a pubblika. Bis-sa[[a ta’ Caremark (Malta) se jin[olqu mitt job ;did, li joffru firxa ta’ servizzi b[all-kura personali u servizzi ta’ appo;;. Caremark (Malta) g[addejja bil-preparamenti sabiex tifta[ dar ta’ kura bba]ata f’San :wann li toffri servizzi ta’ kura u appo;; lill-klijenti u tipprovdi wkoll opportunitajiet ta’ impjiegi g[al nies fil-komunità. Il-kumpanija se tkun qed toffri wkoll kura personali, g[ajnuna domestika u servizz ta’ kumpanija g[al persuni ta’ kull età bi b]onnijiet differenti fi djarhom u fil-komunità.

L-imprenditur G[awdxi, Alex Scicluna tal-Jubilee Foods, bejn il-15 u l-21 ta’ Ottubru se jkun qed jirrappre]enta lil Malta fi Brussell biex jaqsam lesperjenza ta’ su//ess tannegozju tal-familja li ilu mill-1995. Scicluna kien wie[ed mill-imprendituri intervistati g[al magazin li jag[]el fost l-aqwa imprendituri ta’ madwar lEwropa kollha, bl-isem The Secret of Success. Il-Kap tar-Rappre]entanza tal-Kummissjoni Ewropea f’Malta, Martin Bugelli, [abbar dan waqt konferenza tal-a[barijiet f’Dar l-Ewropa l-Belt Valletta, biex ta dettalji dwar i//elebrazzjonijiet li se jfakkru l-20 anniversarju mit-twaqqif tas-suq komuni. G[all-kommemorazzjoni tal-20 sena minn meta

twaqqaf is-suq komuni Ewropew fl-1 ta’ Jannar 1993, pilastru fundamentali g[at-tkabbir tal-Unjoni Ewropea, se jittellg[u diversi avvenimenti mifruxin mal-Ewropa kollha inklu] Malta, b’avveniment komuni g[all-pajji]i kollha jittella’ fil-15 ta’ Ottubru filParlament Ewropew fi Brussell. Min-na[a tieg[u, ilMinistru tal-Kompetizzjoni :usta, in-Negozji }g[ar u lKonsumatur Jason Azzopardi spjega li g[al dan lanniversarju, li jimmarka pass determinanti talEwropa, se tittella’ ;img[a ta’ attivitajiet bl-isem Single Market Week with Focus on SMEs li se ting[ata bidu llum b’seminar g[al nisa li ma ja[dmux u anke g[al dawk li g[andhom karriera professjonali u huma attivi

kif ukoll g[al studenti li qed jistennew biex jibdew innegozju tag[hom, li se ssir fil-Kitchen Garden fil-:onna ta’ San Anton, {’Attard. Sal-25 ta’ Ottubru se jsiru aktar attivitajiet, b’sessjonijiet ta’ informazzjoni li jelenkaw kif kumpaniji Maltin jibbenefikaw minn programmi b[al Erasmus u Leonardo da Vinci. Se jsiru wkoll workshops g[al studenti tal-iskejjel sekondarji fejn se ti;i ppubblikata Europe, My Business, pubblikazzjoni mtellg[a b’kollaborazzjoni mal-Junior Achievement (Young Enterprise) Malta. Dan apparti konferenzi, business breakfast f’lukanda stabbilita f’G[awdex u fiera dwar is-suq uniku fil-Belt Valletta bejn it-18 u l-20 ta’ Ottubru.

Warrants lil psikologi ;odda 21 psikologu ;odda, ilma;;oranza tag[hom nisa, ing[ataw il-warrant f’/erimonja li saret fi/-?entru A//ess fil-Belt Valletta. Dawn il-psikologi jipprattikaw il-professjoni tag[hom f’oqsma differenti, fosthom l-Edukazzjoni, isSa[[a u l-Forensika. F’kelmtejn tal-okka]joni, ilMinistru tal-:ustizzja, ilKonsultazzjoni Pubblika u lFamilja Chris Said qal li ledukazzjoni kienet, g[adha u tibqa prijorità g[all-Gvern

g[ax tibqa’ l-aqwa g[odda g[all-[olqien ta’ aktar xog[ol u xog[ol a[jar, u ta’ kwalità f’pajji]na. Il-Ministru Said fakkar li kull sena l-Gvern qed jinvesti sitt elef ewro fuq kull student u studenta, kif qed jinvesti flUniversità, li din is-sena g[andha 11,300 student – ilparti l-kbira tag[hom nisa, u fl-MCAST, fejn hemm mas6,000 student ie[or. Fakkar ukoll li kwa]i 19-il elf student illum jie[du bejniethom 23 miljun ewro

fis-sena fi stipendji u li din issena aktar minn 1,500 student gawdew minn scholarships biex ikomplu jistudjaw. Il-Ministru qal li bilprofessjoni relattivament ;dida tal-psikologi, il-Gvern hu wkoll kommess li jara sservizzi psikolo;i/i f’pajji]na jikbru u jinfirxu, inklu] fittag[lim fl-iskejjel. Pre]enti g[al din lokka]joni kien hemm ukoll Jason Copperstone f’isem ilMalta Psychology Profession Board.

Il-Partit Nazzjonalista ;ab il-bidla g[all-anzjani wkoll Il-Partit Nazzjonalista hu lpartit li ;ab il-bidla fil-pajji], inklu] g[all-anzjani. Dan kien il-qofol tal-messa;; tasSegretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Paul Borg Olivier meta indirizza llaqg[a ;enerali annwali talAsso/jazzjoni Pensjonanti u Anzjani Nazzjonalisti (APAN) ilbiera[ filg[axija fid-Dar ?entrali. Paul Borg Olivier qal li lanzjani g[andhom iwasslu lmessa;; tal-Partit Nazzjonalista, ifakkru filkisbiet miksuba mill[addiema, i]-]g[a]ag[ u lfamilji tag[hom. Aspett li jorbot mill-qrib mal-kwalità tal-[ajja tal-

anzjani hu dak tas-sa[[a fejn f’din il-le;i]latura saru investimenti kbar, ewlenin fosthom fl-Isptar Mater Dei, iktar medi/ini b’xejn u liskema tal-Ispi]erija talG[a]la Tieg[ek. Dan minbarra li l-pensjonanti issa qed jie[du ]-]ieda s[i[a talg[oli tal-[ajja u l-g[otja ta’ €300 g[all-anzjani li g[alqu 80 sena u li jg[ixu fid-dar jew mal-familji tag[hom. Il-Ministru tas-Sa[[a, lAnzjani u l-Kura filKomunità Joe Cassar qal li lLabour jikkritika l-qasam tassa[[a u ma joffri ebda soluzzjoni. Joe Cassar kompla li mid-diskorsi li jsiru millkelliema tal-MLP fuq is-

sa[[a, Marie Louise Coleiro Preca, jidher /ar li l-Labour m’g[andu xejn ippreparat. Min-na[a tieg[u, isSegretarju Parlamentari Mario Galea qal li fl-elezzjoni ;enerali li jmiss, il-poplu g[andu jafda lil min hu serju u mhux lil min g[alih il-futur hu l-ekonomija ta’ 30 sena ilu. Mario Galea qal li l-Parti Nazzjonalista minn dejjem kien fuq quddiem fit-tibdil u l-MLP kien jil[aq mal-bidliet snin wara, b[all-Kunsilli Lokali, il-liberalizzazzjoni tattelekomunikazzjoni, iss[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea u d-d[ul tal-munita ewro.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

8 Parlament

Tonqos ir-rata ta’ trabi li twieldu minn tfajliet ta[t is-16-il sena Fil-bini tal-Parlament nhar it-Tlieta filg[axija kompliet id-diskussjoni fi [dan ilKumitat Parlamentari g[allAffarijiet tal-Familja dwar ittqala fost l-adoloxxenti u dwar ix-xog[ol li qed isir biex din is-sitwazzjoni ti;i indirizzata. Id-Deputat Nazzjonalista Jean Pierre Farrugia, i/Chairman tal-Kumitat, sa[aq li g[andu jkun hemm servizzi aktar personalizzati filwaqt li jridu jkunu analizzati ddiffikultajiet li j[abbtu wi//hom dawn it-tfajliet. Matul din is-seduta ipparte/ipat ukoll Micheline Sciberras, id-Direttur :enerali tad-Direttorat g[as-Servizzi Edukattivi li spjegat li parti minn dan id-Direttorat, mag[ruf b[ala t-Taqsima “G[o]]a”, jiffoka fuq it-tqala fost l-adoloxxenti u joffri diversi servizzi mhux biss lil dawn l-ommijiet ]g[a]ag[ i]da wkoll lill-familji tag[hom. Micheline Sciberras qalet ukoll li minbarra servizzi ta’ intervenzjoni, dan il-Unit imexxi wkoll programm ta’ prevenzjoni u edukazzjoni sesswali fl-iskejjel. Fil-fatt, b[ala riflessjoni tal-fatt li lkurrikulu tal-iskejjel qed jinbidel biex jinkludi aktar dimensjonijiet, illum hemm fisse[[ dimensjoni tal-edukazzjoni sesswali li tirrifletti limportanza ta’ dan is-su;;ett spe/jalment fost i]-]g[a]ag[. Matul dawn l-a[[ar [ames snin sar investiment qawwi fir-ri]orsi umani hekk kif illum fl-iskejjel wie[ed jista’ jsib diversi [addiema so/jali, counsellors, psikologi, youth workers u spe/jalisti o[rajn. Micheline Sciberras irreferiet g[all-istatistika li tikkonferma li dan linvestiment qed i[alli l-frott filwaqt li fis-sena 2008 twieldu 74 tarbija minn ommijiet ta’ ta[t is-16-il sena, din is-sena twieldu 27. Hi qalet li dan in-numru qed

jonqos kull sena, b’medja ta’ 40 tarbija fis-sena matul dawn l-a[[ar snin. Hi sostniet ukoll li d-Direttorat flimkien ma’ entitajiet o[rajn joffru bosta programmi ta’ job empowerment u [iliet o[rajn biex dawn l-ommijiet ikunu jistg[u jitg[allmu aktar [iliet biex ma ji;ux dipendenti fuq il-benefi//ji so/jali u jkunu jistg[u jg[ixu [ajja indipendenti flimkien mat-tarbija tag[hom.

Qed jitmexxa programm ta’ prevenzjoni u edukazzjoni sesswali fl-iskejjel Matul dawn l-a[[ar snin ;ie rre;istrat ukoll titjib fost tfal bi problemi ta’ im;iba; aktar Learning Support Assistants ing[ataw i]jed ta[ri; u l-iskejjel bdew joffru aktar servizzi biex il-problemi ta’ dawn it-tfal ikunu indirizzati sa minn età ]g[ira. Intqal ukoll kif matul dawn la[[ar snin ma kien hemm ebda in/ident ta’ im;iba vjolenti serja fl-iskejjel. Dan juri ri]ultat tan;ibbli fil-[idma li saret f’dan il-qasam. Micheline Sciberras qalet ukoll li t-taqsima “G[o]]a” toffri wkoll servizzi ta’ appo;; g[all-familja ]ag[]ug[a u l-;enituri tag[hom, kif ukoll servizz ta’ pariri ta’ natura legali. Intqal ukoll li l-irwol tal-missier fittqala u t-trobbija tat-tarbija g[andha tkun enfasizzata. Matul din id-diskussjoni ssemmiet ukoll il-fa/ilità li wie[ed jakkwista kontra/ettivi, kif ukoll ittag[lim dwar dan u limportanza tal-astinenza biex ikun evitat il-mard sesswali. Kienu diskussi wkoll temi o[rajn b[al assentejizmu u kif dan jista’ ji;i indirizzat.

{addiema Maltin fil-Libja, fosthom dawk fil-Lukanda Corinthia fi Tripli, se jgawdu minn ]ieda fuq id-d[ul mit-taxxa b’effett tal-introduzzjoni tat-trattat il-;did

Benefi//ji minn trattat ;did dwar [elsien mit-taxxa doppja mal-Libja Mis-sena ta’ stima 2012 (sena ba]i 2011) da[al fis-se[[ trattat ;did dwar [elsien mit-taxxa doppja mal-Libja. Meta kien qed iwie;eb mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Joe Mizzi, Tonio Fenech, ilMinistru g[all-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment fisser li t-trattat il-;did jimxi malmudell tal-Organizzazzjoni g[all-Kooperazzjoni Ekonomiku u l-I]vilupp (OECD) li fuqu huma bba]ati ttrattati ta’ Malta u ta’ [afna pajji]i. Dan it-trattat issostitwixxa ttrattat pre/edenti mal-Libja li kellu format differenti mill-bqija tat-trattati u li min[abba l-mod

kif kien miktub kien jirri]ulta li kien biss il-pajji] fejn isir ixxog[ol li seta’ jintaxxa. Tonio Fenech qal li skont ittrattat il-;did, u kif hemm fittrattati li Malta g[andha ma’ kull pajji] ie[or, kemm il-pajji] fejn qed isir ix-xog[ol kif ukoll il-pajji] tar-residenza g[andhom dritt prima facie li jintaxxaw. Imbag[ad jid[ol fis-se[[ ilmekkani]mu tad-double tax relief li jing[ata fil-pajji] tarresidenza. G[alhekk ma tit[allasx taxxa doppja fuq listess d[ul. {addiema Maltin fil-Libja huma taxxabbli bil-15 fil-mija hawn Malta meta jikkwalifikaw ta[t id-dispo]izzjonijiet ta’ impjieg barra minn Malta. Din

it-taxxa mbag[ad tkun imnaqqsa bil-mekkani]mu taddouble tax relief jekk tkun qed tit[allas ukoll taxxa fil-Libja. Il-Ministru Fenech sostna li ]]ieda fuq id-d[ul mit-taxxa b’effett tal-introduzzjoni tattrattat il-;did dwar [elsien mittaxxa doppja bejn Malta u lLibja mistenni jkun min[abba lkun/ett ta’ double tax relief. G[al din ir-ra;uni m’g[andux i[alli konsegwenzi fuq kuntratti ta’ xog[ol bejn [addiema Maltin u min i[addem, bejn kuntratturi u azjendi\Gvern Libjan u lanqas m’g[andha taffettwa l-kompetittività ta’ kuntratturi Maltin meta dawn jikkompetu ma’ barranin g[al xog[ol fil-Libja.

826 carer mad-Dipartiment tas-Sa[[a Il-kumpanija Support Services Limited tipprovdi 826 carer lid-Dipartiment tas-Sa[[a. Dan qalu Joe Cassar, il-Ministru g[as-Sa[[a, l-

Anzjani u l-Kura fil-Komunità bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Charles Buhagiar.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Parlament 9

Malta baqg[et kompetittiva fi ]minijiet diffi/li

Malta, permezz tal-ewro, irnexxielha tibqa’ kompetittiva anke fi ]minijiet diffi/li. Il-problemi finanzjarji ma ;ewx min[abba l-munita ewro i]da min[abba l-mod kif imxew /ertu pajji]i flamministrazzjoni tal-finanzi tag[hom. Dan qalu Tonio Fenech, ilMinistru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment meta lbiera[ tkellem fi tmiem id-diskussjoni dwar it-Trattat g[all-Istabbiltà, Kordinazzjoni u Governanza. Il-Ministru Fenech qal li hu ma jaqbilx mad-Deputat Laburista Alfred Sant li g[al darb’o[ra tenna li Malta ng[aqdet kmieni fiz-zona ewro. Fid-diskors tal-g[eluq, Tonio Fenech qal li l-iskop tat-Trattat hu li joffri aktar stabbiltà ekonomika. Il-membri qed jintrabtu li jnaqqsu ddejn u gradwalment imorru lejn ba;its li jibbilan/jaw ilfinanzi. Hu sostna li t-Trattat mhux pjan ekonomiku li se jkun approvat mill-parlament; il-

Gvern mhux qed iressaq pjan biex jitwettaq b’li;i. It-trattat qed jo[loq struttura li jinvolvi lill-Parlament biex jikkoregi l-i]bilan/ li jkun qed isir. F’[afna pajji]i, fejn hemm dixxiplina fiskali, di;à hemm strutturi e]istenti. It-trattat qed iwassal biex dawn listrutturi le;islattivi jintla[qu [alli jkun hemm dixxiplina fiskali. Hu g[alhekk li qed ikun propost it-twaqqif ta’ Kummissjoni biex tissorvelja fuq l-operat fiskali tal-pajji]i u tara li dak li jsir ikun fillimiti stabbiliti. Is-sovranità se tibqa’ talParlament biex jidde/iedi i]da se jkun hemm sorveljanza biex ikun a//ertat li dak propost u de/i] jasal biex jintla[aq l-g[an li g[alih qed isir it-Trattat. Il-Ministru Fenech qal li tTrattat jag[raf li jista’ jkun hemm /irkostanzi fejn pajji] min[abba /irkostanzi partikulari jkun jista’ jipposponi l-mira ta’ bilan/ fiskali. Aktar qabel, id-Deputat

Laburista George Vella qal li wara l-mekkani]mu temporanju li sar mill-UE biex jg[in lill-pajji]i fiz-zona ewro li ntlaqtu negattivament mill-kri]i finanzjarja internazzjonali, jag[mel sens li n[oloq mekkani]mu ie[or biex jipprevjeni sitwazzjonijiet simili. F’dan il-ka] jag[mel sens li jkun hemm kontrolli stretti dwar l-obbligi tal-pajji]i biex, kemm hu possibbli, ikun evitat milli jaslu fi stat li jin[tie;u l-g[ajnuna. Hu importanti li jkun hemm mhux biss gwardjan tajjeb [alli jara li r-regoli stabbiliti jkunu osservati, i]da anke jkun hemm kontroll strett talinformazzjoni mog[tija. George Vella qal li tTrattat qed inaqqas parti missovranità finanzjarja talpajji]i i]da se jkun g[odda biex il-ba;its imfassla jkunu ba;its responsabbli li jaraw li ma j]idux l-i]bilan/ u ma jkabbrux id-dejn. Il-Kamra mbag[ad bdiet tiddiskuti t-Trattat klawsola klawsola.

Lejn drittijiet kostituzzjonali dwar l-u]u tal-internet

Fl-a;;ornament tas-seduta tal-biera[, id-Deputat Nazzjonalista Charlo Bonnici tkellem dwar il-pubblikazzjoni ta’ White Paper dwar id-drittijiet konstituzzjonali g[all-internet. Dan id-dokument se jag[ti bidu g[al pro/ess ta’ konsultazzjoni u diskussjoni biex eventwalment id-drittijiet imfassla jsiru li;i u jkunu inklu]i filKostituzzjoni. Charlo Bonnici qal li fl1999 il-Gvern kien alloka responsabbiltà ministerjali g[all-qasam tal-informatika.

Dan ;ab bidla fil-mentalità lejn kif il-pajji] i[ares lejn ilkompjuter. Pajji]na ma baqax i[ares lejn il-kompjuter b[ala theddida g[all-[addiema i]da b[ala g[odda biex tkompli ttejjeb il-livell tax-xog[ol u anke tkattar l-impjiegi. Dan il-pass feta[ ukoll orizzonti ;odda fit-tag[lim, bi]-]g[a]ag[ ikollhom lopportunità li jwessg[u ttag[lim tag[hom li [aduhom lejn opportunitajiet ;odda ta’ xog[ol b’pagi u kundizzjonijiet a[jar. Illum f’pajji]na g[andna 75

fil-mija tad-djar li g[andhom servizz broadband u 95 filmija tan-negozju li huma konnessi mal-internet. Dan kollu jkompli juri l-importanza tal-pass li ttie[ed millGvern biex il-poplu jkollu drittijiet minquxa filKostituzzjoni. Dawn id-drittijiet ipo;;u obbligi fuq l-Istat li ma jirrestrin;ux b’xi mod id-dritt g[all-konnessjoni mal-internet. Hemm ukoll obbligazzjonijiet biex ikun hemm infrastruttura g[alla//ess g[all-internet minn kul[add.

Il-Gvern lest li jag[ti amnestija g[al informazzjoni dwar allegati abbu]i Il-Gvern jinsab lest li jag[ti protezzjoni u amnestija lil min jixhed ta[t ;urament fil-Qorti sabiex to[ro; il-verità s[i[a dwar allegati abbu]i li wasslu g[all-mewt ta’ Nicholas Azzopardi. Azzopardi kien miet l-isptar f’April 2008 u ftit qabel kien allega li, meta kien arrestat kien issawwat u twaddab minn tieqa fuq in-na[a ta’ wara tad-Depot tal-Pulizija. }ewg inkjesti separati li kienu saru ma kienu sabu lebda irregolarità fil-kondotta tal-Pulizija. Meta kien qed iwie;eb mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Laburista Evarist Bartolo, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li matul dawn l-g[axar snin, kien hemm 13-il persuna li kienu involuti f’sitwazzjoni simili u 12 minnhom ma kinux Maltin. Erbg[a mit-tlettax we;;g[u

u ng[ataw il-kura u wie[ed miet wara diversi jiem rikoverat fl-isptar. Il-Prim Ministru ]ied li l-Pulizija g[amlet investigazzjoni f’kull ka]. Dwar /ertu kummenti li saru, inklu] dawk midDeputat Laburista Evarist Bartolo, g[ar-rigward talin/ident fejn kienet involuta persuna li mietet wara li kienet rikoverata l-isptar, ilPrim Ministru tenna li lGvern m’g[andu ebda interess ie[or g[ajr li to[ro; il-verità s[i[a. Hu qal li dan kien l-g[an ta’ dawn i]-]ew; inkjesti li saru. “G[al darb’o[ra niddikjara, temm jg[id il-Prim Ministru, li jekk xi [add jaf b’xi abbu] f’dan il-ka], ilGvern lest li jag[ti protezzjoni u amnestija lil min jixhed ta[t ;urament f’Qorti sabiex to[ro; il-verità s[i[a.”

Ippre]entata mozzjoni biex jitwaqqaf il-pro/ess dwar l-akkwist tal-Isptar St. Philips Id-Deputat Franco Debono lbiera[ filg[axija ppre]enta mozzjoni fil-Parlament fejn talab biex, il-pro/ess dwar l-akkwist mill-Gvern tal-Isptar St. Philips, jitwaqqaf sakemm il-pro/ess s[i[ tal-akkwist ikun e]aminat mill-Awditur :enerali jew ilKumitat tal-Verifika tal-Parlament. Fil-mozzjoni tieg[u, Franco Debono lmenta li l-Kamra tarRappre]entanti ma kinitx infurmata dwar l-akkwist tal-isptar, li se jinvolvi nefqa ta’ €12-il miljun fuq numru ta’ snin. Hu rrimarka li dan l-akkwist kien se jse[[ erba’ snin biss wara li l-Gvern feta[ l-Isptar Mater Dei. Id-Deputat Franco Debono sostna li l-pro/ess, li hu tant qrib elezzjoni ;enerali, kien qed iqajjem /ertu dubji li je[tie; li jkunu indirizzati. Il-mozzjoni tg[id li l-fatt li l-Ministeru tas-Sa[[a kien su;;ett g[al kritika qawwija min[abba tmexxija [a]ina u nuqqas ta’ vi]joni, dan jenfasizza i]jed il-[tie;a ta’ skrutinju parlamentari.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

10 Lil hin minn xtutna

Il-Litwanja> tappella biex ma jweg[dux bl-addo// “Is-sitwazzjoni ekonomika hi stabbli g[alissa, i]da mhux hekk f’diversi pajji]i madwarna. G[alhekk, minkejja d-deni talelezzjoni, il-politikanti g[andhom juru sens ta’ responsabbiltà, jevitaw esa;erazzjonijiet populisti u ma jweg[dux [wejje; li ma jistg[ux jitwettqu. Minflok g[andhom jikkon/entraw fuq dak l-aktar importanti g[all-pajji] u g[allpoplu.” Dan hu l-appell li g[amlet ilPresident tar-Repubblika talLitwanja Dalia Gribauskaite li bdiet il-kampanja g[all-elezzjoni parlamentari li se ssir nhar il-{add li ;ej

Dawk l-aktar vulnerabbli Hi kompliet tg[id li: “Issa li l-ekonomija sejra tajjeb irridu niffukaw fuq id-destin ta’ dawk l-aktar vulnerabbli, u dan je[tie; riforma tal-Welfare State u s-sistema tal-pensjoni tag[na. “Irridu nnaqqsu l-qg[ad u ssena d-die[la ng[ollu l-paga minima.” Dan hu diskors ta’ President li m’g[andha l-ebda partit i]da li fl-elezzjoni presidenzjali tal2009 kisbet rekord ta’ 68% biex saret l-ewwel president mara tal-pajji] u g[adha tgawdi popolarità u rispett kbir fost ilpoplu Litwan, i]da wkoll barra l-pajji]. L-istampa internazzjonali mill-ewwel laqqmitha l-“Iron Lady” Litwana (fil-fatt, ir-role

models politi/i tag[ha huma Margaret Thatcher u Mahatma Gandhi) g[ax minn dejjem tg[id li dak li t[oss tg[idu, anki meta kienet Kummissarju Ewropew, darba g[allFinanzi#Ba;it u darba o[ra g[all-Edukazzjoni u l-Kultura, minn fejn irri]enjat biex ikkontestat g[all-President tarRepubblika, u meta n[atret g[a]let li tie[u biss nofs issalarju tal-kariga. Il-Litwanja u l-elezzjoni G[alhekk, l-appell f’waqtu

tag[ha mistenni jkollu /ertu pi] meta l-Litwani jmorru jivvutaw il-{add, u ]gur ma jg[oddx

minn Joe Calleja jocal@me.com

Il-President Litwana Dalia Gribauskaite li tgawdi popolarità u rispett kbir

biss g[al dak il-pajji]! Imma [alli hawn inkompli dwar ilLitwanja, g[ax b[alma tafu u jixhed l-isem tal-anali]i tieg[i ta’ kull ;img[a, jien hawn nittratta dwar dak li jse[[ ’il barra minn xtutna, u mhux dwar politika lokali. Il-Litwanja ilha ggvernata mi/-?entru-Lemin g[al dawn la[[ar erba’ snin (wara nuqqas ta’ kwa]i g[axra), ta[t ittmexxija tal-Prim Ministru Andrius Kubilius tal-Unjoni Patrijottika–KristjanDemokrati/i Litwani (TS-LKD, membri fil-Partit Popolari Ewropew) f’koalizzjoni li inkludiet ukoll lill-Unjoni Liberali ?entrista (LiCS) u lillMoviment Liberali tarRepubblika tal-Litwanja (LRLS). Minkejja s-sitwazzjoni ekonomika estremament diffikultu]a, Kubilius huwa lewwel kap ta’ gvern li rnexxielu jtemm il-mandat s[i[ ta’ erba’ snin minn meta lLitwanja [elset mill-[akma Sovjetika Komunista Russa fl1991. Avolja l-kri]i ekonomika li bdiet fil-[arifa tal-2008 (malli Kubilius [a l-poter) laqtet blikrah lil-Litwanja, bil-Prodott Gross Domestiku (PGD) jonqos bi 15 fil-mija, il-gvern ma talabx g[ajnuna internazzjonali u rkuprat grazzi g[all-introduzzjoni ta’ politika ta’ awsterità u sagrifi//ji kbar mill-popolazzjoni.

Il-Prim Ministru Andrius Kubilius qed jittama li minkejja s-sagrifi//ji li l-poplu kellu jag[mel biex salvaw il-finanzi al-pajji], il-{add jer;a’ jivvutalu [alli jkompli bir-riformi g[all-;id ta’ dawk fil-b]onn

Prijoritajiet nazzjonali It-tnaqqis tad-defi/it kien ilprijorità nazzjonali tal-gvern ta’ Kubilius, hekk kif baqa’ jinsisti li m’hemm l-ebda kontradizzjoni bejn tkabbir ekonomiku u ttis[i[ tal-finanzi pubbli/i. Din ilpolitika kellha l-appo;; s[i[ talPresident Grybauskaite, li meta

kienet Kummissarju Ewropew g[all-Finanzi u l-Ba;it mhux biss ikkritikat lill-istess ba;its tal-Unjoni Ewropea li kienu jonfqu l-bi//a l-kbira tal-flus fuq ilbiedja, i]da fl-2008 anki lillGvern Xellugi Litwan immexxi mis-So/jalisti, g[an-nuqqas ta’ azzjoni quddiem il-kri]i finanzjarja li kienet riesqa. Illum il-Litwanja g[addejja mill-og[la rata tat-tkabbir b[ala persenta;; tal-PGD fl-Unjoni Ewropea, li wara li kien la[aq is-sitta fil-mija s-sena l-o[ra, fl2012 mistenni jkun ta’ tlieta filmija. Din i/-/ifra tista’ tidher baxxa, i]da ta’ min ifakkar li din ]diedet b’disg[a fil-mija fla[[ar sentejn. Fl-istess waqt l-inflazzjoni g[adha g[olja (4.2 fil-mija) kif ukoll il-qg[ad (14 fil-mija). Ilqg[ad kien tema ewlenija matul il-kampanja elettorali. Il-paga minima fil-Litwanja hi ta’ 800 litas (il-munita Litwana, g[ax ilpajji] g[adu ma da[alx fiz-zona ewro) li ji;u madwar €232 – huma biss ]ew; membri o[ra flUE li g[andhom paga minima aktar baxxa – ir-Rumanija u lBulgarja.

G[alhekk, il-President Grybauskaite insistiet fuq dawn i]-]ew; problemi partikulari fid-diskors tag[ha li bdejt bih. Min-na[a tieg[u, il-Prim Ministru Kubilius semma b[ala prijoritajiet g[al wara l-elezzjoni t-tnaqqis tad-dejn, l-i]vilupp talinfrastruttura, partikularment filqasam tal-ener;ija, u l-modernizzazzjoni tal-ekonomija talpajji], fi tkomplija tal-politika li wasslet lill-pajji] jibqa’ miexi ’l quddiem waqt li g[eleb il-maltemp li [akem lill-pajji]i madwaru u lid-dinja. Il-munita ewro Hemm ukoll il-kwistjoni talmunita unika, l-ewro, li l-

Litwanja qed tittama li tadotta fl-2014. Il-mexxej tal-Partit So/jal-Demokratiku (LSDP) Aligirdas Butkevicius u dak talMoviment Liberali (LRLS) Eligijus Masiulis, li jifforma parti mill-gvern ?entru-Lemini attwali, it-tnejn qed isostnu li lLitwanja m’g[andhiex tg[a;;el tadotta l-ewro – g[all-inqas sakemm il-kri]i fiz-zona ewro ma ti;ix solvuta. Imma x’qed toffri lOppo]izzjoni? L-ikbar partit fl-Oppo]izzjoni, is-So/jalisti ta’ Butkevicius li semmejt qabel, dejjem jikkritika l-mi]uri ta’ awsterità tal-Gvern u qed iwieg[ed li j]id l-ispi]a pubblika u fl-istess [in se jnaqqas it-taxxi lill-intrapri]i ]g[ar u medji (SMEs), kif ukoll

il-VAT fuq il-[axix u l-la[am b[ala l-prijoritajiet tal-Gvern. Dawn qed jg[idu wkoll li lesti jiffurmaw gvern mal-populista ?entrista Partit Laburista (DP) tal-biljunarju kontroversjali mwieled fir-Russja, Viktor Uspaskich, u ma’ dak Lemini Ewroxettiku Ordni u :ustizzja tal-eks President tar-Repubblika Rolandos Paksas. Ji;ifieri jekk dawn bejniethom jiksbu l-minimu ta’ 71 si;;u mill-141 filParlament biex ikunu jistg[u jiffurmaw gvern, din tkun koalizzjoni qawsalla xejn omo;enja ta’ Xellug-?entru-Lemin! Mhux ta’ b’xejn li xjenzjati politi/i Litwani qed juru dubji li f’ka] li s-So/jalisti jew ilLaburisti jirri]ultaw l-ikbar partit (b[alma bassru xi opinion polls) dan mhux ne/essarjament ifisser li se jirnexxilhom jiffurmaw gvern ta’ koalizzjoni bejniethom. Xi w[ud minn dawn ix-xjenzjati politi/i sa waslu biex ikkummentaw kif il-Partit Laburista tant hu bla prin/ipji jew valuri li ma je[duhiex bi kbira li jasal biex jissie[eb fi gvern mat-TS-LKD tal-Prim Ministru. Sadanittant, Kubilius qal li skont st[arri; fost dawk li dde/idew lil min se jivvutaw l-Unjoni Patrijottika–KristjanDemokrati/i Litwani g[andu jikseb l-istess appo;; daqs ilpartiti fl-Oppo]izzjoni. Nhar it-Tnejn inkunu nafu.

Il-mexxej So/jalista Algirdas Butkevicius (fuq ix-xellug) jittama li jifforma gvern mal-kap talPartit Laburista, il-biljunarju Viktor Uspaskich (fin-nofs), li fl-2006 kien [arab lejn ir-Russja g[ax ma kienx iddikjara d[ul ta’ miljuni ta’ litas, u dak tal-Ordni u :ustizzja Rolandos Paskas (fuq il-lemin) li kien tne[[a minn President tar-Repubblika g[ax abbu]a mill-poter u kixef sigrieti tal-istat


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Valur u potenzjal lil kull bniedem

Din il-;img[a, ix-xjenzjat Ingli] John Gurdon reba[ il-Premju Nobel g[all-Medi/ina, flimkien ma’ xjenzjat :appuni], g[al skoperti li huma g[amlu fi ]minijiet differenti u li ;abu rivoluzzjoni fil-bijolo;ija. Xejn straordinarju, wie[ed jista’ ja[seb – ilPremju Nobel g[all-Medi/ina jing[ata kull sena – u din is-sena reb[uh dawn i]-]ew; xjenzjati. Imma John Gurdon, meta kien g[adu tfajjel ta’ 15-il sena fl-iskola sekondarja, kien [a do//a kies[a [afna g[all-[olma tieg[u li jsir xjenzjat g[ax kien ;ie fost tal-a[[ar f’kull su;;ett tax-xjenza u kien ;ie proprju l-a[[ar minn 250 student filbijolo;ija. Kul[add g[andu jing[ata valur fl-edukazzjoni Fir-rapport ta’ kull sena, l-g[alliem tieg[u taxxjenza kien kiteb li l-ambizzjonijiet ta’ Gurdon g[al karriera fix-xjenza kienu ‘redikoli’ u li jekk Gurdon kien se jkompli jitg[allem ix-xjenza, kien se ja[li l-[in tieg[u stess u wkoll tal-g[alliema tieg[u. Dan it-tbassir John Gurdon giddbu b’mod spettakolari [afna u meta kellu 30 sena, fl-1962, kien g[amel l-ewwel pass biex instabu dawk li llum ilbijolo;ija ssej[ilhom ‘stem cells’ u li jistg[u

jintu]aw biex jitfejjaq mard li s’issa g[adu ma jitfejjaqx. Il-Kumitat tal-Premju Nobel fir-ra;unijiet li ta g[ar-reb[ ta’ Gurdon iddikjara li dak li Gurdon sab [amsin sena ilu, irrivoluzzjona l-[sieb dwar ilbijolo;ija u l-mod kif jikbru /-/elloli, u dan seta’ jwassal g[al aktar ]viluppi siewja [afna g[assa[[a. Il-Premju Nobel ta’ din is-sena juri kemm kul[add g[andu jing[ata valur fl-edukazzjoni u potenzjal bl-edukazzjoni. Tag[lim lil tfal ta’ kull abbiltà :ieli tisma’ kritika – mit-triq aktar milli filmezzi tax-xandir – li s-sistema tal-edukazzjoni

llum tiddedika wisq ri]orsi u wisq ener;ija biex ittfal kollha jitg[allmu u jil[qu l-potenzjal tag[hom, mill-i]g[ar klassijiet sa istituzzjonijiet b[allHigher Secondary u wara, fl-Università u t-tag[lim tal-adulti. ?erta kritika li ddejqek tismag[ha wkoll fuq ilfatt li llum fl-iskejjel qed isir tag[lim lil tfal ta’ kull abbiltà b’investiment ta’ miljuni kbar millGvern fil-Learning Support Assistants. Imma dan l-investiment tal-Gvern hu dikjarazzjoni kbira u importanti li kul[add – kull bniedem, hu min hu – g[andu valur. Kul[add g[andu jkollu

l-opportunità jil[aq il-potenzjal tieg[u – hu kemm hu dak il-potenzjal. U anke jekk is-sistema tal-edukazzjoni inklu]iva li ngawdu llum ma tipprodu/ix xjenzjati brillanti b[al John Gurdon, hemm valur kbir fit-tag[lim innifsu li hu pja/ir g[al min jitg[allem u missjoni g[al min jg[allem. G[ax bil-kontra ta’ dak l-g[alliem li b[al ried jikkundanna lil John Gurdon minn tfulitu, [afna g[alliema llum jistqarru li l-akbar sodisfazzjon jiksbuh mhux biss meta l-istudent l-intelli;enti jmur tajjeb kif jistennew imma, aktar, meta l-istudent iddiffi/li jil[aq il-potenzjal kollu tieg[u. G[alhekk, fl-edukazzjoni u bl-edukazzjoni, nistg[u u qeg[din nag[tu valur u potenzjal lil kull bniedem.

Investiment kontinwu fl-edukazzjoni Dan irid jitwettaq b’investiment kontinwu li jibqa’ jirriforma u j;edded g[al sistemi edukattivi li jibqg[u jpo;;u lill-bniedem fi/-/entru tal-edukazzjoni. Investiment li jista’ jibqa’ jsir kemm il-darba wkoll l-ekonomija ta’ pajji] tkun stabbli u b’sa[[itha. Investiment g[aliex l-ekonomija tkun qed to[loq ix-xog[ol – ri]ultat ta’ [addiema li temmew l-istudji u l-edukazzjoni tag[hom bi kwalifiki fid-diversi livelli u fid-diversi setturi tax-xog[ol.

Kwistjoni ta’ prijorità Tixg[el il-BBC News, ilEuronews, l-iSky News, isCNN, il-Fox News jew l-Al Jazeera u kollha ssibhom jiddiskutu s-sitwazzjoni ekonomika internazzjonali. Tara d-dibattiti politi/i flIstati Uniti, fir-Renju Unit, flItalja u fil-:ermanja u [lief fuq l-ekonomija tal-pajji] u lqag[da ekonomika internazzjonali ma tismax. Issegwi lParlament ta’ Spanja, il:ermanja, l-Italja, Franza u rRenju Unit u l-itwal dibattitu u l-aktar dibattitu li jqanqlu diskussjoni nazzjonali jkun ta’ natura ekonomika. F’Malta g[andna l-Gvern Nazzjonalista ta[t it-tmexxija tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi li po;;a l-ekonomija fuq quddiem nett tal-a;enda tieg[u. Gvern li [adem biex f’Malta flok qg[ad, sta;nar ekonomiku u faqar, naraw

aktar impjiegi, aktar investiment u kwalità ta’ [ajja a[jar. Gvern li grazzi g[all-[idma tieg[u flok mar g[and ilPresident tal-Kummissjoni Ewropea Barroso jiddiskuti ttermini g[al xi bailout, ra lillistess Barroso jiddikjara li lekonomija Maltija hi ferm aktar b’sa[[itha minn ta’ bosta pajji]i Ewropej. Gvern li flok jiddiskuti kif se jo[loq impjiegi ba]i/i kemm jikkontrolla llivell tal-qg[ad, qieg[ed jiddiskuti kif mhux biss jo[loq aktar jobs i]da jobs ta’ kwalità. Gvern li flok jiddiskuti ming[and min se jissellef issomma li jmiss, jiddiskuti minn fejn ;ej l-investiment li jmiss. Id-differenza bejn Malta u l-pajji]i ta’ madwarna mhix b’kumbinazzjoni. Hi r-ri]ultat dirett ta’ [idma g[aqlija ta’ Gvern Nazzjonalista li g[andu tim g[aqli b’kap g[aqli.

Il-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista [adem biex f’Malta flok qg[ad, sta;nar ekonomiku u faqar, naraw aktar impjiegi, aktar investiment u kwalità ta’ [ajja a[jar

Dak il-car park :u]! Il-leader Laburista u sie[bu l-MEP Edward Scicluna spiss

jifta[ru dwar kemm huma tajbin fl-economics. I]da jidher li l-prijoritajiet tal-Malta Labour Party huma kemxejn strambi meta wie[ed i]omm f’mo[[u s-sitwazzjoni ekonomija dinjija. G[aliex b[al donnu g[allMalta Labour Party l-jobs, linvestiment, it-tkabbir ekonomiku u l-kwalità ta’ [ajja a[jar huma kollha kwistjonijiet sekondarji. Huma kollha kwistjonijiet ferm inqas importanti milli nag[mlu diskussjoni fuq il-car parks u niddiskutu g[at-tieni darba f’sena lill-Ministru Austin Gatt. G[all-Malta Labour Party aktar importanti niddiskutu de/i]joni li issa tinstab sospi]a milli li niffukaw fuq lekonomija Ewropea. G[a]la kemxejn stramba g[al partit politiku li donnu jorbot il-weg[diet ta’ ;enna flart tieg[u mal-idea ta’ tkabbir ekonomiku. I]da tixeg[lu meta tixeg[lu fuq One News jew One Radio u One TV, [lief attakki fuq individwi ma

ssibx. Xejn sustanza, xejn proposti, xejn [sibijiet fuq lekonomija. Sempli/ement mudslinging. Bi]]ejjed wie[ed jara l-a[[ar ]ew; billboards tal-Malta Labour Party. Wie[ed ritratt tal-Prim Ministru, b’naqra editjar mhux [a]in u bla ebda kliem, u ie[or b[ala attakk fuq il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u bosta individwi o[ra, u[ud minnhom lanqas biss huma politi/i.

minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com

L-Isqof Scicluna

Nixtieq nifra[ lil Monsinjur Charles Scicluna g[all-[atra tieg[u b[ala Isqof Aw]iljarju tal-Ar/idjo/esi ta’ Malta. Nemmen li l-pre]enza ta’ Monsinjur Scicluna fil-Kurja Maltija hi ta’ gwadann g[allKnisja Maltija. Minn hawn nifra[lu u nawguralu l-isba[ xewqat. A city built by gentlemen for gentlemen Fl-antik, il-fra]i ‘A city built by gentlemen for gentlemen’

kienet forsi aktar popolari biex wie[ed jiddeskrivi l-Belt Valletta milli hi llum. I]da jien u nikteb dan l-artiklu fuq

Facebook xi [add kiteb dan listatus u awtomatikament ftakart fil-fatt li fi tmiem din il-;img[a to[ro; id-de/i]joni dwar jekk il-Belt fl-2018 hix se tkun il-Belt Kapitali Ewropea Kulturali. Minn hawn nawgura lil kull min [adem g[al dan l-g[an spe/jalment lill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta li naf li hu kunsill mill-aktar [abrieki. Angelo Micallef hu Kunsillier tal-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

FRANZA

Jinstabu armi u splussiv f’Pari;i

L-awtoritajiet Fran/i]i lbiera[ [abbru li kienu sabu grupp terroristiku perikolu] [afna wara sejba ta’ armi u materjal g[all-bini ta’ splussiv f’garaxx f’subborg ta’ Pari;i. Is-sejba saret b[ala parti minn investigazzjoni dwar terroristi I]lami/i fil-pajji] u fi tmiem il-;img[a dan wassal biex ikunu arrestati diversi persuni. Infatti l-

garaxx kien ta’ wie[ed minn dawk arrestati nhar is-Sibt. L-investigazzjoni u r-rejds li twettqu saru wara splu]joni ta’ hand grenade x-xahar li g[adda f’Pari;i. B’rabta mal’ dan il-ka] il-pulizija Fran/i]a qed i]]omm 12-il persuna. Manuel Valls, il-Ministru tal-Intern Fran/i], qal li kien hemm mijiet ta’ estremisti I]lami/i fi Franza kapa/i ta’ atti ta’ terrori]mu u li [afna

minn dawn kienu qed isiru perikolu]i waqt li jkunu l[abs. Il-Gvern Fran/i] qed ja[dem fuq li;i li tippermetti l-arrest ta’ nies li jkunu suspettati ta’ attivtià terroristika barra t-territorju Fran/i] Sadattant fil-Bel;ju seba’ persuni suspettati li huma militanti I]lami/i kienu arrestati fi Brussell.

Fil-qosor

Jirnexxilhom isalvawha Il-Pakistan: Tobba rnexxielhom jo[or;u balla minn tifla ta’ 14-il sena li sfat fil-mira tat-Taliban g[aliex spiss tkellmet favur li l-bniet imorru l-iskola. Malala Yousufzai xorta g[adha f’kundizzjoni kritika. Nhar it-Tlieta r;iel armati sparawlha f’rasha u g[onqha hekk kif telqet mill-iskola. Kien hemm ]ew;t ibniet o[ra li wkoll indarbu. Yousufzai hi mag[rufa [afna fil-Paksitan wara li ta’ 11-il sena bdiet i]]omm sod quddiem it-Taliban fil-pajji] wara li lGvern letteralment irtira mill-Wied ta’ Swat, fejn tg[ix, lillmilitanti I]lami/i.

Se tintu]a forza akbar

It-Turkija: Il-militar Tork ilbiera[ wissa li kien se jirrea;ixxi b’forza akbar jekk is-Sirja tkompli tispara bombi lejn territorju Tork. Dan hekk kif f’dawn l-a[[ar ;ranet kien hemm diversi in/identi simili wara ]ieda fil-;lied bejn ribelli u truppi Sirjani tul il-fruntiera. It-Turkija g[andha fruntiera ta’ 900 kilometru mas-Sirja u f’dawn il-;ranet issa[[et sew il-pre]enza militari.

It-Toyota ssejja[ lura miljuni ta’ karozzi Il-:appun: Il-kumpanija tal-karozzi, Toyota, [abbret li qed issejja[ lura aktar min 7.4 miljun krozza minn madwar iddinja min[abba swi// tat-twieqi difettu] li seta’ jikkaw]a nar, biex din tissewwa. Is-sej[a tinkludi xi mudelli tal-Yaris, RAV4 u Corolla ta’ bejn l-2005 u l-2010. Dan hu l-akbar pass simili minn kumpanija tal-karozzi mindu fl-1996, il-Ford sej[et lura tmien miljun vettura. It-Toyota qalet li fl-Ewropa hemm 1.39 miljun karozza li qed jissej[u lura.

Vot fl-2014

Ir-Renju Unit: L-Isko]ja se tivvota dwar l-indipendenza fl2014. L-a[bar ing[atat wara xhur ta’ nuqqas ta’ progress fitta[ditiet bejn il-Gvern f’Londra u l-amministrazzjoni Sko//i]a bba]ata f’Edinburgh. Fl-2014 se jkun imfakkar is700 anniversarju tal-Battalja ta’ Bannockburn, reb[a famu]a tal-Isko//i]i fuq l-Ingli]i. L-Isko]ja ilha mag[quda malIngliterra g[al dawn l-a[[ar 300 sena. B[alissa madwar 40 fil-mija tal-Isko//i]i huma favur l-indipendenza.

Boxer favorit

L-Ukrajna: Il-partit liberali fuq stil tal-Punent ta/-champion heavyweight tal-boxing, Vitaly Klitschko, jinsab fit-tieni post fl-ist[arri; tal-opinjoni pubblika wara l-partit tal-President Viktor Yanukovich. Fl-Ukrajna, fit-28 ta’ Ottubru se ssir lelezzjoni ;enerali.

Il-Labour mhux kredibbli

Ir-Renju Unit: Waqt il-konferenza annwali tal-Partit Konservattiv, il-Prim Ministru David Cameron ammetta li lekonomija kienet qed iddum aktar milli msitenni biex tirpilja i]da kien se jassigura li l-pajji] jer;a’ jqum fuq saqajh. Hu ]ied ukoll li l-Labour ma kinux aternattiva kredibbli.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13 IL-VATIKAN

Debutt tal-G[arbi

L-G[arbi g[amel id-debutt tieg[u b[ala wa[da mil-lingwi uffi/jali tal-Vatikan waqt l-udjen]a ;enerali ta’ kull nhar ta’ Erbg[a fi sforz li lmessa;; jasal a[jar lill-Insara kif ukoll lill-Musulmani filLvant Nofsani. Uffi/jali tal-Vatikan qalu li l-u]u tal-lingwa G[arbija, f’xandiriet diretti fuq il-mezzi tax-xandir madwar id-dinja,

se jg[in ukoll biex jitjiebu rrelazzjonijiet mal-I]lam. Ilbiera[, g[all-ewwel darba, sa/erdot qara ;abra tal-indirizz tal-Papa ta’ kull ;img[a bl-G[arbi flimkien malFran/i], l-Ingli], il-:ermani], l-Ispanjol, il-Portugi], isSlovakk, i/-?ek, il-Polakk, lUngeri] u r-Russu quddiem eluf ta’ nies fi Pjazza San Pietru.

Wara, il-Papa Benedittu nnifsu tkellem bl-G[arbi meta qal “il-Papa jitlob g[an-nies kollha li jitkellmu bl-G[arbi. Alla jberikkom.” Il-Vatikan qal li dan sar biex jintwera t-t[assib talPapa g[all-Insara fil-Lvant Nofsani u biex ifakkar kemm lill-Musulmani kif ukoll lillInsara biex ja[dmu g[all-pa/i fir-re;jun.

L-ISTATI UNITI> Il-membri tal-grupp Ingli] Led Zeppelin (mix-xellug g[al-lemin John Paul Jones, Robert Plant, Jimmy Page u Jason Bonham li [a post missieru John) waqt l-ewwel wirja tal-film tag[hom “Celebration Day” fi New York. Il-film jittratta kun/ert g[all-karità li l-grupp ta wara snin twal li nfirdu. (ritratt> Reuters)

IN-NORVE:JA

L-UE u Kohl fost dawk nominati g[al Nobel Hekk kif din il-;img[a bdew jit[abbru r-rebbie[a tal-premji Nobel f’diversi kategoriji, g[al dak li l-aktar ji;bed attenzjoni, in-Nobel g[all-Pa/i, hekk l-eks Kan/illier :ermani] Helmut Kohl u l-Unjoni Ewropea fost dawk nominati. In-Nobel g[all-Pa/i jit[abbar nhar il-:img[a u g[alih kienu nominati 188 persuna u 43 organizzazzjoni u b[al ma ji;ri kull sena hemm [afna spekulaz-

zjoni dwar min se jirba[. Qed jissemmew [afna b[ala favoriti g[al din issena Gene Sharp, studju] Amerikan li jikteb kontra lvjolenza, Ekho Moskvy (Radju Eku ta’ Moska) u lgrupp g[ad-drittijiet talbniedem Russu ‘Memorial’. Kristian Berg Harpviken, direttur tal-Peace Research Institute Oslo (PRIO), li kull sena jbassar min se jirba[, qal ukoll li kull tant ]mien il-premju jintreba[ minn xi

[add li wie[ed ma jkunx qed jistenna u ma eskludiex li din is-sena, jekk ikun hemm sorpri]a, tkun li l-premju jing[ata lil Thien Sein, ilPresident ta’ Mjanmar, eks Burma. Sadattant ilbiera[ t[abbar min reba[ in-Nobel g[allKimika u dan ing[ata li]]ew; xjentisti Amerikani, Robert Lefkowitz ta’ 69 sena u Brian Kobilka ta’ 57 sena, g[ar-ri/erka fuq i//elloli.

L-ITALJA

Monti jnaqqas u j]id xi taxxi Il-Prim Ministru Mario Monti [abbar tnaqqis fit-taxxa tad-d[ul biex jg[in lil dawk li g[andhom paga baxxa. Il-mi]ura t[abbret wara ta[ditiet li bdew it-Tlieta u komplew sas-seb[ tal-Erbg[a. Dan flimkien ma’ ]ieda ta’ wie[ed fil-mija fil-VAT u sensiela ta’ qtug[ ie[or fl-infiq talGvern f’pakkett g[al valur totali ta’ 11.6 biljun ewro. Dan sar biex l-Italja tibqa’ fuq it-triq biex

til[aq il-miri tal-ba;it li qablet mag[hom malUnjoni Ewropea. Monti qal li dan juri li l-mi]uri ta’ awsterità iebsa li kellu jintrodu/i bdew i[allu l-frott. I]da biex ipatti g[at-tnaqqis fit-taxxa tadd[ul, il-Gvern se jnaqqas in-nefqa fil-kura tassa[[a, universitajiet u t-trasport pubbliku kif ukoll ne[[a sensiela ta’ benefi//ji marbuta mal[las tat-taxxa. Kienet introdotta wkoll taxxa ;dida fuq it-transazzjonijiet finanzjarji.

L-ISTATI UNITI

Romney u Obama ras imb ras Hekk kif g[ad fadal anqas minn xahar g[all-elezzjoni presidenzjali Amerikana, sensiela ;dida ta’ st[arri; tal-opinjoni pubblika qed juru li l-Presdient Barack Obama u l-kandidat Repubblikan Mitt Romney jinsabu ras imb ras. Dan laktar bis-sa[[a tal-wirja tajba li g[amel Romney fiddibattitu tal-;img[a li g[addiet. G[al dan l-a[[ar xahar, Obama kellu distakk tajjeb fuq Romney. Strate;isti qalu li Obama g[ad g[andu vanta;; f’sensiela ta’ Stati Amerikani li huma mistennija li se jidde/iedu l-elezzjoni tas-6 ta’ Novembru. I]da hemm [jiel li Romney mistenni jag[mel pro;ress f’xi stati minnhom li s’issa kienu kunsidrati li ma jistax jiksibhom. Pennsylvania u Michigan, li sa ftit ;ranet ilu kienu meqjusa li se jintreb[u minn Obama, issa qed juru li lappo;; g[alih qed jonqos. Reb[a f’wie[ed minn dawn l-Istati Amerikan ikabbar sew il-possibbiltà ta’ reb[a g[al Romney u jnaqqas ilb]onn li jirba[ akkost ta’ kollox stati meqjusa kru/jali b[al Virginia u Florida.

I]-]ew; na[at insistew li mhux qed jag[tu importanza lill-ist[arri; u li huma dejjem emmnu li l-elezzjoni se tkun wa[da missielta sal-a[[ar. Sadattant issa hemm stennija g[ad-dibattitu li jmiss matul il-lejl ta’ bejn il-{amis u l-:img[a bejn il-Vi/i President Joe Biden u l-kandidat ta’ Romney g[al din ilkariga Paul Ryan, f’Kentucky.

Stennija g[ad-dibattitu tal-Vi/i Presidenti Ryan dan la[[ar qed ikun kawt fid-diskors li jag[mel peress li hu jitkellem l-aktar dwar finanzi u g[alhekk issa qed i]omm lura milli jkun spe/ifiku. G[al Biden, dan id-dibattitu hu importanti peress hemm pressjoni fuqu biex itejjeb is-sitwazzjoni g[all-Partit Demokratiku wara wirja batuta ta’ Obama fl-ewwel dibattitu tieg[u ma’ Romney f’Denver il-;img[a li g[addiet. Dibattitu li wassal biex Obama jirre;istra tnaqqis fl-ist[arri; tal-opinjoni pubblika.


14 A[barijiet ta’ barra

IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

IL-KANADA> Salamun jaqbe] mix-Xmara Capilano bis-sajjieda fl-isfond f’West Vancouver, fi British Columbia (ritratt> Reuters)

Il-:ERMANJA> Ajruplan tal-Air France jitlaq mill-ajruport ta’ Tegel f’Berlin (ritratt> Reuters)

L-ISTATI UNITI> Panda li twieled ftit ilu jidher waqt ic-check-up ta’ kull ;img[a fis-San Diego Zoo (ritratt> Reuters)


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

A[barijiet ta’ Barra 15 IR-RENJU UNIT

L-ag[ar [oss fid-dinja Skont ri/erka li g[adha kemm saret, l-ag[ar [oss fid-dinja g[all-bniedem hu dak ta’ sikkina fuq flixkun tal-[;ie; skont xjentisti li studjaw irreazzjoni tal-mo[[ tal-bniedem g[al /ertu [sejjes mhux pja/evoli. Fl-istudju, nies semg[u recording ta’ 74 [oss filwaqt li kienet qed tkun analizzata rreazzjoni tal-mo[[ minn MRI Scanner. It-tieni [oss, meqjus b[ala lag[ar, kien dak ta’ furketta fuq il-[;ie; u wara tal-;ibs fuq blackboard. Ir-ri/erka wriet li l-[sejjes mhux pja/evoli kellhom effett akbar fuq il-mo[[ minn dawk il-[sejjes meqjusa b[ala pja/evoli. L-istudju tmexxa minn Sukhbinder Kumar talUniversità ta’ Newcastle u li kien ippubblikat fil-Journal of Neuroscience. L-istudju jista’ jifta[ bibien ;odda fi problemi emozzjonali li jsofri bihom il-bniedem kif ukoll problemi fis-smig[ u lemikranja fejn jidher li min ibati b’din il-kundizzjoni tala[[ar ikun aktar sensittiv g[al [sejjes mhux pja/evoli.

IL-BRA}IL> Indjani tal-Amazonia jirrea;ixxu hekk kif jg[addi [elikopter hekk kif jimblukkaw trakkijiet u gafef li qed jintu]aw fil-bini ta’ diga f’Vitoria do Xingu qrib Altamira. (ritratt> Reuters)

L-I}RAEL

Netanyahu jsejja[ elezzjoni ;enerali bikrija

Il-Prim Ministru I]raeljan Benjamin Netanyahu sejja[ elezzjoni ;enerali bikrija fi sforz li jsa[[a[ il-po]izzjoni politika tieg[u. Skont l-a[[ar st[arri; tal-opinjoni pubblika, il-Partit Likhud ta’ Netanyahu g[andu jikseb l-akbar ammont ta’ voti fl-elezzjoni li se ssir fi ]mien tliet xhur. Qed ikun imbassar li

l-vot se jsir f’Jannar jew Frar. Netanyahu, li ilu fil-poter mill-2009, qal li sejja[ l-elezzjoni min[abba ttilwim li hemm bejn il-membri talkoalizzjoni li jmexxi min[abba qtug[ fil-Ba;it. L-elezzjoni li jmiss suppost kellha ssir sa Ottubru tas-sena d-die[la. Osservaturi qalu li l-kampanja elettorali mistennija tkun dominata minn

]ew; temi: l-Iran u l-ekonomija I]raeljana. Xi osservaturi qalu li jista’ jag[ti lka] li dan l-i]vilupp iwassal biex xi azzjoni militari kontra l-Iran tkun posposta imma o[rajn qalu li t-theddida hi serja wisq u jekk hu minnu li l-Iran hu qrib li ji]viluppa arma nukleari, attakk ikun prijorità, elezzjoni jew le.

Min-na[a l-o[ra x-xahar li g[adda, f’diskors fin-Nazzjonijiet Uniti, Netanyahu indika li attakk kontra l-Iran jista’ jistenna sar-rebbieg[a jew sa[ansitra s-sajf. Netanyahu jmexxi koalizzjoni ta’ [ames partiti li jikkontrollaw 66 si;;u f’Parlament, il-Knesset, mag[mul minn 120 membru.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

16 Feature

Feature 17

Il-Birgu jkompli jing[ata d-dehra sabi[a li tixraqlu b’aktar restawr minn Joe Mikallef, ritratti> Michael Ellul u DOI

Is-sensiela ta’ xog[lijiet ta’ restawr prattikament f’kull belt u ra[al li g[amel u qed ikompli jwettaq il-Gvern wasslet biex matul dawn la[[ar snin pajji]na ssokta jing[ata d-dehra sabi[a li tixraqlu. Huma xog[lijiet mill-aktar delikati dawk tar-restawr u rriabilitazzjoni. Xog[lijiet li jirrikjedu [afna [ila u dedikazzjoni. Jirrikjedu [afna impenn u attenzjoni. Fuq kollox, ix-xog[lijiet u lpro;etti ta’ restawr jirrikjedu investiment qawwi. Il-Gvern, u xi drabi bilparte/ipazzjoni tal-privat u o[rajn, dejjem da[al g[al dan ix-xog[ol b’entu]ja]mu kbir. Vetrina mill-aqwa ta’ dawn ix-xog[lijiet hi dawk li saru u li qed jissoktaw isiru filKottonera li nistg[u ng[idu li fl-a[[ar snin inbidlet mil-lejl

g[an-nhar grazzi g[allpro;etti li saru u qed ikomplu jsiru fiha. {olqa o[ra fis-sensiela ta’ xog[lijiet li qed isiru filKottonera, din id-darba filBirgu, hi fir-rigward tal-Foss tal-Birgu li se jinbidel fi ;nien rikreativ fejn il-familji jkunu jistg[u jirrilassaw f’ambjent fejn ikunu jistg[u japrezzaw aktar is-swar maestu]i li jdawru d-da[la tal-Birgu. George Pullicino, ilMinistru g[ar-Ri]orsi u lAffarjiiet Rurali, fil-jiem li g[addew ]ar ix-xog[lijiet ta’ restawr li qed isiru b[alissa fis-swar tal-Birgu. Proprju f’dawn il-jiem ukoll ilMEPA approvat il-[ru; talpermess g[ar-riabilitazzjoni tal-Foss tal-Birgu. Dwar dan il-pro;ett tkellimt mal-Ministru George

Investiment kontinwu biex il-Kottonera tkompli ting[ata d-dehra sabi[a li tixirqilha

Pullicino li fisser kif il-Foss tal-Birgu joffri medda ta’ art twila 300 metru f’kobor ta’ madwar 10,000 metru kwadru ta’ art. Din tg[aqqad minn ta[t l-entratura talBirgu (ji;ifieri ta[t Courve Port) u tibqa’ sejra sal-Posta ta’ Kastilja. George Pullicino kompla li sa ftit snin ilu l-ispazju quddiem il-Posta ta’ Kastilja kien okkupat bl-Oil Depot. Il-Gvern waqqa’ dan il-bini biex is-swar maestuzi jkunu jistg[u ji;u apprezzati a[jar u jer;g[u ji;u kif kienu ma[suba li jidhru ori;inarjament. Issa minflok dan il-bini li kien hemm se jsir ukoll ;nien biex jikumplimenta l-pro;ett tal-;nien tal-foss. Il-permess ta’ dan il-;nien qieg[ed quddiem il-MEPA g[allapprovazzjoni. Il-Foss talBirgu, il-Posta ta’ Kastilja kif ukoll l-ispazju ta’ quddiem se jing[aqdu flimkien wara li l-passa;;i ori;inali li hemm im[affrin fil-blat u mibnija fis-swar se jer;g[u jinfet[u g[all-u]u tal-pubbliku. George Pullicino fakkar kif il-Foss tal-Birgu kien mitluq u anki s-swar li jdawru l-foss kien je[ti;ilhom programm estensiv ta’ restawr. B’dan ilpro;ett se jin[oloq spazju ;did miftu[ li filwaqt li jikkumplimenta x-xog[ol ta’ restawr, jag[ti dehra iktar dinjitu]a lid-da[la tal-belt fortifikata tal-Birgu. Mistoqsi dwar ir-restawr li qed isir fil-Birgu, il-Ministru George Pullicino spjega li fil-Birgu qed isir restawr fuq is-swar b[ala parti mill-akbar pro;ett ta’ restawr li qed isir fuq is-swar ta’ pajji]na b’kofinanzjament millUnjoni Ewropea, b’investiment totali ta’ €36 miljun fuq is-Swar tal-Birgu, l-Imdina, il-Belt Valletta u /?ittadella f’G[awdex. Hu qal li d-ditch se jing[ata dehra ;dida u se jkun imsebba[ b’turf u ve;etazzjoni endemika kif ukoll b’passa;; ma[dum minn materjal ri/iklat, biex bi spazji ]g[ar fejn wie[ed jista’ joqg[od bilqieg[da jkun jista’ japprezza l-wirt naturali u arkitettoniku tal-

madwar. L-iskala ta’ dawn ilpassa;;i tirrispetta l-ambjent li qeg[din fih. Is-si;ar li hemm fil-foss se jibqg[u filfoss biss dawk is-sigar li b[alissa huma m[awlin fuq

tat tip tag[ha. Parti kbira minn dan il-Kapunier tinsab ta[t is-si;ar, g[alhekk dawk is-si;ar se jitmexxew biex dan il-Kaponier ji;i eskavat kompletament, irrestawrat u b’hekk jifforma parti mill-

(Fuq) dehra ta’ xog[lijiet ta’ restawr fis-swar tal-Birgu. Dawn ix-xog[lijiet g[andhom iwasslu biex dawn is-swar, kif sar fi swar o[ra fil-g]ejjer Maltin, jing[ataw id-dehra sabi[a u maestu]a li tixirqilhom. Ix-xog[lijiet ta’ restawr (fil-;enb) jag[mlu differenza kbira. Pajji]na g[andu patrimonju mill-akbar u hu importanti li dawn il-;awhar jing[ataw l-attenzjoni u l-kura li jixirqulhom

l-istrutturi tal-Kaponier ori;inali li nstab ta[t ilmaterjal mitfu[ ;ol-foss se jittie[du g[all-istess foss. B’hekk ma ssirx [sara lil dawn il-fdalijiet ori;inal li se jinkixfu biex is-sistema ta’ fortifikazzjonijiet ting[ata dehra kompluta. Dan il-Kaponier li nstab fil-Foss tal-Birgu jmur lura g[as-seklu tmintax u kien ma[sub li jifforma parti minn sistema ta’ difi]a li kienet tg[in biex id-difensuri talBirgu setg[u jil[qu l-partijiet esterjuri tad-difi]a tal-Birgu, spe/jalment billi jipprote;uhom huma u jaqsmu minn na[a g[all-o[ra tal-foss. Din l-istruttura talKaponier hi e]empju uniku

attrazzjonijiet tal-;nien biex jitgawda mill-pubbliku. Lilma g[at-tisqija ta’ dan il;nien se jintu]a minn ;ibjuni li di;à je]istu fl-in[awi u li b[alissa l-ilma tag[hom ma jintu]ax. Mistoqsi dwar ix-xog[lijiet li qed isiru b[alissa quddiem Courve Port, George Pullicino fisser li dawn se jwasslu biex ting[ata dehra ;dida lid-da[la ta’ din il-belt. Din id-da[la msebb[a se tkun il-bidu ta’ esperjenza unika li kull min se j]ur ilBirgu se jgawdi mid-da[la sal-Birgu sat-tul tal-mixja tad-ditch. Dan il-pro;ett ta’ restawr fil-Birgu se jkun qed jg[aqqad mixja minn tarf sa tarf tal-Birgu, minn Courve

Port, sal-Posta ta’ Kastilja. Dan qed isir ukoll permezz tal-[nejja li nbniet fid-da[la tal-Birgu u li re;g[et g[aqqdet il-Bastjun ta’ San :wann li kien twaqqa’ biex minn ;o fih tg[addi t-triq li hemm illum. Il-bini tal-arkata sar biex jer;a’ jintrodu/i sens ta’ kontinwità fil-linja tas-swar tal-Birgu u jer;a’ jg[aqqad il-bastjun biex eventwalment iservi ta’ mixja madwar din il-belt storika. Is-swar li jdawru dan ilfoss huma g[oljin madwar tmintax-il metru. Dan jindika kemm ix-xog[ol estensiv ta’ restawr kien wie[ed dedikat u li rrikjeda seng[a kbira. Waqt ir-restawr tal-Bastjun ta’ San :akbu, re;a’ ;ie mikxuf il-[ajt or;inali tas-

swar li nbena qabel l-Assedju l-Kbir tal-1565 fi ]mien irrenju tal-Gran Mastru La Vallette. Fuq il-bastjun ta’ San :akbu kienu saru xi alterazzjonijiet fi ]mien isseklu tmintax mill-in;inier militarji tal-Ordni ta’ San :wann, il-Fran/i] Charles Francois de Mondion. Din issejba storika u sinifikanti issa se tkun integrata fil-pro;ett ta’ restawr biex isservi wkoll ta’ attrazzjoni storika u kulturali. Mistoqsi dwar xog[lijiet o[ra li mistennija jsiru filBirgu, il-Ministru George Pullicino qal li ma’ din illista ta’ pro;etti fil-Birgu se jinbeda pro;ett ie[or dak ta’ pavimentar fit-toroq kollha tal-aktar parti antika tal-

Birgu, dik li tissejja[ ilCollachio. Is-sej[a g[allofferti ;iet ippublikata u hu mistenni li tag[laq iktar tard dan ix-xahar.

Hu qal li dan li qed isir filBirgu hu xiehda ta’ kemm ilGvern jemmen fil-potenzjal tal-Kottonera kif ukoll hu xhieda ta’ investiment favur livell ta’ g[ajxien a[jar g[arresidenti. Filwaqt li rringrazzja lill[addiema kollha involuti fuq dawn il-pro;etti, qal ukoll li dawn il-pro;etti

qed jo[olqu x-xog[ol kemm dirett biex isiru linterventi me[tie;a kif ukoll b’mod indirett. Dan g[aliex di;à lejn ilKottonera hu ma[sub , skont statistika tal-MTA, li jersqu man-nofs miljun turist fis-sena u b’dawn ilpro;etti dan in-numru ]gur li ji]died u dan i;ib mieg[u

akktar opportunitajiet ta ’ xog[ol f’dan is-settur. Tant hu hekk li l-Awtorità ta’ Malta dwar it-Turi]mu [ar;et compliance certificate lil tmien operaturi ;odda biex jipprovdu s-servizz ta’ guest house. Dan juri kemm l-investiment tal-Gvern filBirgu qed iwassal g[al tkattir ekonomiku fl-in[awi.

Xog[lijiet biex il-Foss tal-Birgu jinbidel fi ;nien rikreattiv g[all-familja kollha Fil-jiem li g[addew il-Ministru George Pullicino ]ar ix-xog[lijiet ta’ restawr fil-Birgu u [abbar li l-Foss tal-Birgu se jinbidel fi ;nien mill-isba[ g[all-familja kollha


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

18 Mediarama-Ittri

Serata ta’ mu]ika u letteratura fil-Belt

Dawk ta’ Hebdo ‘idjoti’

Hekk kif f’dawn l-a[[ar ;img[at id-dinja sfat mixg[ula (fil-veru sens tal-kelma, bin-nar i[e;;e; fit-triqat u l-pjazez ta’ tant bliet) bil-protesti vjolenti ta’ frazzjoni ]g[ira ta’ Musulmani (imma liskrins dawn il-folol i;ibuhom jidhru massi//i), f’Malta kellna naqilbu fuq stazzjonijiet barranin biex nie[du idea tal-fehma ta’ kif ja[sbuha esperti so/jo-politi/i u medjatici. Ma nistax nifhem kif fejn tid[ol l-a[bar internazzjonali, il-media Maltija dejjem ting[alaq fil-fortizza komda tag[ha, la tara, la tisma’ u la titkellem. }gur kien f’loku li tal-inqas, is-servizz nazzjonali jid[ol biex janalizza s-sitwazzjoni li n[olqot bil-film Innocence of Muslims u l-karikaturi li xandret ir-rivista satirika Charlie Hebdo. B[as-soltu, l-a[jar servizzi waslu mill-BBC, is-CNN u SKY (minkejja l-bias kollu). Imma l-aktar o;;ettivi nqis li kienu l-istazzjonijiet Fran/i]i. Segwejt diversi fehmiet fuq France 24 imma kien hemm stazzjon ie[or Fran/i], il-BFM – TV li sa[anistra ;ab lil Daniel Cohn-Bendit jag[ti l-fehmiet tieg[u. G[al dawk li g[andhom ’il fuq minn sittin sena, Cohn-Bendit (mag[ruf ukoll b[ala Danny l-A[mar), kien wie[ed mir-ribelli fero/i tas-snin sittin. Illum hu wie[ed mill-mexxejja tal-{odor, jirrappre]entahom fil-Parlament Ewropew. Cohn-Bendit ja[seb li ledituri ta’ Hebdo kienu “idjoti” meta ppubblikaw il-karikaturi offessivi, anzi, kompla jg[id li huma “masokisti”, g[ax setg[u anti/ipaw kif se jwe;;g[u huma u kif se jwe;g[u lil miljuni. Il-MPE qal lit-TV Fran/i] li l-karikaturi m’g[andhomx ikunu bbannjati, imma hemm limitu sa fejn tista’ tipprovoka lill-I]lami/i. PBS, l-Università u l-proposta V18

Kien hemm wie[ed mill-aktar attakki bla kompromess kontra xxandir lokali fuq il-magazin ta’ kull xahar, Sunday Circle. Fil-PBS m’hemmx infrastruttura biex ikun apprezzat xog[ol de/enti, m’hemmx direzzjoni u m’hemmx nies kwalifikati. L-istazzjon jintu]a b[ala ballun politiku u donnu g[andu l-iskop li j]omm lill-pubbliku mutu. Ma kienx attakkat biss TVM u lprodott lokali, i]da anki l-fatt li l-Maltin mhumiex im[arr;in biex ja[sbu anzi, mhumiex “sfidati” biex ja[sbu. Skont il-persuna intervistata mis-Sunday Circle, in-nuqqas ta’ professjonalità fit-TV lokali ;ej mill-Università, spe/ifikament mill-kors tal-komunikazzjoni, li la qed i[arre; lill-istudenti sew u lanqas mhu j[ejjihom g[ad-dinja tax-xog[ol. Issa ng[id g[alija, m’g[andi xejn kontra kritika ta’ dan il-livell. Altru. Imma l-d-dubji tieg[i jitqanqlu meta tkun taf min kien intervistat. J. P. Magro jintrodu/a lilu nnifsu b[ala scriptwriter (anzi, jg[allem l-iscriptwriting fl-Università) hu produttur tat-transmedia u skont ir-rivista, qed ja[dem fuq pro;ett li di;à kien ikkritikat b[ala pornografiku. Insomma, hawn Malta ma trid xejn biex tkun akku]at li qed tipprodu/i xog[ol pornografiku – anzi, jaqbillek tie[u dik il-fama! Imma aktar minn hekk, dan l-a[[ar Magro n[atar direttur artistiku tal-Pro;ett Valletta 2018. Issa jekk hawn Malta tant hawn medjokrità, mill-Università sat-televi]joni, u jekk l-og[la istituzzjoni tal-pajji] lanqas taf x’inhi tag[mel bil-kors tal-komunikazzjoni, (a) Malta x’se toffri g[all-Pro;ett Kulturali V18? (b) Magro g[aliex a//etta li jkun “Direttur Artistiku”? Forsi ta’ min jistaqsi wkoll x’tip ta’ kontribuzzjoni qed jag[ti lillUniversità u fit-transmedia. Dwar il-pro;ett “pornografiku”, prosit tal-kura;; u l-konvinzjoni. Hekk hu, martri ie[or. Il-200 sena li qieg[da lura l-Knisja

L-eku tal-istqarrija tal-Kardinal Martini sa fl-a[[ar la[aq lil Malta wkoll. Mill-irkejjen ta’ n[awi reli;ju]i xi [add ;ietu l-idea li jing[aqad mat-Times To Debate Conference li jmiss u jistaqsi jekk hux minnu, kif sostna ftit qabel miet, il-Kardinal Carlo Maria Martini, li l-Knisja Kattolika tinsab ]ew; sekli lura. Il-konferenza saret filbidu tax-xahar biex tiddiskuti l-akku]i ta’ Martini, li fost l-o[rajn insista li l-Knisja g[andha tammetti l-i]balji tag[ha u tid[ol g[al bidla radikali. Mill-qieg[. Il-konferenza suppost li staqsiet (sakemm qed nikteb g[ad m’hemmx rapport) jekk il-Knisja hux minnu li qed tirrifjuta li timxi ma]-]mien, jekk g[andhiex tadatta biex timxi ma’ dak li jridu taqsimiet so/jali tal-lum. Jekk il-Knisja aljenatx dejjem aktar so/jetà li qed tinbidel, li hi aktar liberali u aktar esigenti; jekk hux ;ustifikat li l-Knisja [adet u qed tie[u po]izzjonijiet ri;idi fuq kwistjonijiet tradizzjonali b[ad-divorzju, il-formazzjoni tal-familja jew l-IVF. Na[seb li g[al dawn il-mistoqsijiet il-Knisja di;à g[andha lesti risposti g[alihom, li jfisser li l-e]er/izzju tal-konferenza seta’ kien biss ko]metiku, g[ar-ri[ bla xita. B[alma ;ara min jaf kemm-il darba, ng[idu a[na bit-televi]joni jew ir-radju. MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net

Sur Editur, Lejla mu]iko-letterarja fet[et l-ista;un artistiku tal-[arifa g[asSo/jetà Maltija tal-Arti, Manifattura u Kummer/. L-avveniment se[[ fil-lejla tat-Tlieta 2 ta’ Ottubru f’Palazzo de la Salle fil-Belt Valletta. ‘Celebrating Art’ kien it-titlu ta’ din l-okka]joni li matulha numru ta’ awturi pparte/ipaw, fosthom Rita Saliba, Leanne Ellul, Renè A. Cilia, Andrè Mangion, Keith Azzopardi u Priscilla Cassar. Mag[]ula bil-[sieb li jikkontribwixxu minn oqsma differenti tal[ajja u b’esperjenzi diversi, l-awturi qasmu w[ud mix-xog[lijiet letterarji tag[hom mal-udjenza, waqt li l-mu]ika kienet pprovduta millpjanista u artista Grace Cassar. Il-lejla mu]iko-letterarja kienet su//ess u l-attendenza kienet tajba. Id-d[ul kien b’xejn u l-pubbliku kien mistieden jattendi. G[al aktar dettalji dwar avvenimenti simili li se jsiru mis-So/jetà Maltija tal-Arti, Manifattura u Kummer/ jinstabu fuq is-sit elettroniku www.artsmalta.org.

Marika Azzopardi

So/jetà Maltija tal-Arti, Manifattura u Kummer/

Id-Djarju tad-Dar tal-Providenza Sur Editur, Id-Djarju tad-Dar tal-Providenza g[as-sena 2013 qed jitqassam b[alissa f’kull dar ta’ Malta u G[awdex. F’dawn l-a[[ar ;imag[tejn g[add kbir ta’ voluntiera minn kull qasam tal-[ajja taw daqqa t’id fl-ippakkjar ta’ dawn id-djarji f’envelopes apposta. B[al fis-snin l-img[oddija, minbarra l-kalendarju dettaljat, id-djarju fih il-[inijiet tal-quddies kollu tal-{dud u ta’ matul il-;img[a fil-knejjes kollha ta’ Malta u G[awdex. Permezz ta’ dan id-djarju, li fih tag[rif li jag[mlu utli tul is-sena kollha, is-sostenituri jkollhom l-opportunità li juru s-solidarjetà tag[hom mad-Dar li toffri residenza lil madwar mitt persuna b’di]abbiltà bl-a[jar ambjent li jg[in fl-i]vilupp tag[hom.

Victor Formosa

Id-Dar tal-Providenza

Nipparte/ipaw f’mixja b’risq il-missjoni Sur Editur, Fl-okka]joni tal-:urnata Missjunarja li se ti;i //elebrata fil-21 ta’ Ottubru, nhar il-{add 14 ta’ Ottubru, lUffi//ju Missjunarju, b’kollaborazzjoni ma’ g[aqdiet missjunarji o[ra qed jorganizza ‘Mixja g[all-Missjoni’. Il-pubbliku li se jie[u sehem hu mitlub ikunu [dejn il-Laboratorju tal-Pa/i {al Far fid-9.30 a.m. minn fejn tibda l-mixja fl-10 a.m. u tispi//a ]-}ejtun. Wara ti;i //elebrata quddiesa filKnisja ta’ San Girgor, i]}ejtun, f’nofsinhar. Saru arran;amenti biex ikun hemm trasport mi]}ejtun sal-Laboratorju talPa/i bejn id-9 a.m. u d-9.30 a.m. Il-parte/ipazzjoni hi b’xejn, i]da min jixtieq jag[ti donazzjoni, jista’ jag[mel hekk liberament. F’ka] ta’ maltemp kbir, ilmixja tit[assar.

John Bason

Uffi//ju Missjunarju


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Kummer/ 19

Workshops ta’ ta[ri; u edukazzjoni g[all-kow/is tat-tennis GasanMamo dan l-a[[ar appo;;jat sensiela ta’ workshops g[all-kow/is tat-tennis Maltin bil-g[an li jtejbu l[iliet tal-plejers tat-tennis ]g[ar ba]ati f’Malta. Il-workshops li bdew f’Mejju 2012 kienu organizzati flimkien malFederazzjoni Internazzjonali tat-Tennis b[ala parti millprogramm ‘Tennis 10s’ f’Malta. “A[na naraw l-isport b[ala element importanti [afna fil[ajja tat-tfal,” qal Julian J. Mamo, id-Direttur ta’ GasanMamo. “Nittamaw li permezz tal-kontribut tag[na se nkomplu ng[inu lil dawn il-kow/is jg[allmu l-log[ba tat-tennis u mhux biss sett ta’ [iliet kif jag[mlu [afna minnhom fil-pre]ent. G[alhekk qed ng[inu lil dawn it-tfal li jibqg[u bil-

motivazzjoni fil-log[ba hekk kif jilag[bu u ji]viluppaw.” Il-workshops servew b[ala ta[ri; u edukazzjoni g[allkow/is tat-tennis minn kull klabb Malti. Dawn g[allmuhom dwar it-tmexxija ta’ festivals tat-tennis g[a]]g[ar skont ir-regoli u l-linji gwida tal-programm ‘Tennis 10s’. Dan it-tag[lim ing[ata minn Ronald Pothuizen u Mike Barrell, esperti filqasam tal-edukazzjoni talkow/is tat-tennis. It-tnejn li huma [admu ma’ federazzjonijiet tat-tennis minn madwar id-dinja inklu]i lAsso/jazzjoni tat-Tennis talIstati Uniti u l-Federazzjoni tat-Tennis Awstraljana. Klabbs lokali tat-tennis li huma parti mill-programm ta’ Malta ‘Tennis 10s’, dixxiplina li tipprovdi struttura ta’

]vilupp g[all-plejers ta’ ta[t l-g[axar snin permezz ta’ stadji bi tliet kuluri - a[mar, oran;jo u a[dar, issa qed ja[dmu flimkien biex jorganizzaw festivals nazzjonali tat-tennis ta’ ta[t it-tmien snin, l-g[axar snin u tnax-il sena. “Ir-ri]ultati tal-programm di;à huma evidenti,” qalet Claire Arrigo, Coordinate ta’ ‘Tennis 10s’ f’Malta. “Lewwel festival li sar fl-1 ta’ Mejju attendew g[alih 64 plejer ]g[ar tat-tennis minn g[axar klabbs differenti. Blappo;; kontinwu ta’ GasanMamo l-ewwel workshop tag[na kien ta’ su//ess kbir. Permezz ta’ dawn ilfondi a[na se nkunu nistg[u nkomplu bl-appo;; tag[na lejn plejers tat-tennis ]g[ar biex itejbu l-log[ba waqt li jgawdu dan l-isport.”

GasanMamo qed tg[in biex ikompli jitjieb il-livell tal-kow/is u l-plejers tat-tennis fil-g]ejjer Maltin

Stefan Camilleri< Reuben Balzan, President tal-Asso/jazzjoni< Carina Borg, Marketing Executive< u Stevan Pecorella

Vodafone f’kollaborazzjoni mal-Kamra tal-Avukati B[ala parti mill-vi]joni tag[ha li to[loq relazzjonijiet kummer/jali fit-tul ma’ setturi differenti tal-industrija Maltija, Vodafone Malta ng[aqdet mal-Kamra tal-Avukati biex toffri lill-membri tal-Kamra soluzzjonijiet tal-mowbajl u l-internet ma[suba apposta biex jil[qu l-[ti;iet spe/ifi/i tal-membri tal-professjoni. Permezz ta’ dan il-ftehim il-membri tal-Kamra talAvukati se jibbenefikaw minn tra[[is u tariffi preferenzjali fuq firxa vasta ta’ prodotti u servizzi fuq l-aktar netwerk velo/i u affidabbli ta’ Malta offruti minn Vodafone. Il-ftehim kien iffirmat minn Alexandre Froment-Curtil, Kap talMarketing ta’ Vodafone Malta, u l-President tal-Kamra talAvukati Reuben Balzan. I]-]ew; na[at esprimew is-sodisfazzjon tag[hom dwar din ir-relazzjoni ta’ [idma ;dida. “Is-s[ubija tag[na ma’ Vodafone ti]gura li l-membri tag[na jkollhom a//ess g[alla[[ar apparat li ja[dem bl-aktar teknolo;ija velo/i u avvanzata fis-suq b’rati vanta;;u]i,” qal Reuben Balzan, ilPresident tal-Kamra. Min-na[a tieg[u, Alexandre Froment-Curtil f’isem Vodafone qal li “l-kollaborazzjoni mal-Kamra tal-Avukati ssa[[a[ in-netwerk tag[na ta’ alleanzi strate;i/i f’Malta li permezz tag[hom Vodafone tkompli t[addan l-impenn tag[ha li tappo;;ja asso/jazzjonijiet professjonali fil-komunità Maltija.”

L-internet fibre power ta’ Melita issa jibda minn 30 megabits Il-klijenti ta’ Melita se jkunu qed igawdu minn esperjenza ta’ internet dejjem a[jar hekk kif il-kumpanija qed tniedi serje ta’ prodotti ;odda li joffru velo/ità akbar. B ’ mod immedjat il - klijenti kollha li jie[du pakkett ta ’ tliet servizzi televi]joni - internet - tele fonija fissa , se jgawdu minn internet b ’ velo/ità ta ’ 30 megabit kull sekonda b[ala prodott ba]iku . Dan hu prodott uniku f ’ Malta li hu l - frott ta ’ investi -

ment f ’ Malta f ’ infrastruttura ta ’ cable aktar b ’ sa[[itha . Operaturi o[ra lokali li ju]aw teknolo;ija tal-ADSL jirreklamaw velo/itajiet ta’ massimu ta’ 35 megabits f’lokalitajiet spe/ifi/i biss. Flimkien ma’ servizz ta’ video-ondemand, stazzjonijiet high definition, u prattikament telefonati bla limitu mil-linja tad-dar, il-Home Entertainment Pack ta’ Melita issa joffri wkoll velo/itajiet li jibdew minn 30 megabit kull sekonda.

Il-Home Entertainment Packs ta’ Melita jibdew minn €30 fix-xahar biss. Barra minn hekk, il-klijenti li japplikaw g[all-Fibre-Powered Home Entertainment Pack sal-a[[ar ta’ Ottubru 2012 jing[ataw velo/ità ta’ 60 megabit kull sekonda bla [las sala[[ar ta’ Jannar 2013 minnflok 30 megabit, b’rata ta’ €6 aktar fix-xahar li tibda tapplika minn Frar 2013 ’il quddiem. Il-klijenti li jid[lu g[al din l-offertà

jistg[u jer;g[u lura g[al velo/ità ta’ 30 megabit ming[ajr [las addizzjonali billi jimlew formola sempli/i fuq il-websajt ta’ Melita sal-15 ta’ Jannar 2013. Melita toffri l-aktar internet velo/i u affidabbli f’Malta u dan ;ie konfermat f’diversi okka]jonijiet fil-websajt internazzjonali www.netindex.com. Melita hi l-uniku operatur tal-internet f’Malta li joffri velo/itajiet ta’ 100 megabit kull sekonda madwar Malta kollha.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

20 Anniversarju

F’g[eluq il-[amsin sena tal-Kon/ilju Ekumeniku Vatikan II F’Ottubru li g[adda, permezz tal-Ittra Appostolika Porta Fidei, il-Papa Benedittu XVI sejja[ Sena tal-Fidi fil-Knisja Universali bejn Ottubru 2012 u Novembru 2013, biex ifakkar il-[amsin anniversarju mill-ftu[ tal-Kon/ilju Vatikan II (1962-1965). Fl-okka]joni tal-ftu[ uffi/jali tal-Kon/ilju, fil-Ba]ilika tal-Vatikan, nhar il-{amis 11 ta’ Ottubru 1962, fil-pre]enza ta’ fuq 2,500 Isqof, il-Papa :wanni XXIII, illum Beatu, kien g[amel diskors storiku programmatiku u profetiku bil-Latin, li baqa’ mag[ruf bl-ewwel tliet kelmiet tieg[u… Gaudet Mater Ecclesia. Fl-okka]joni tal-[amsin anniversarju minn din il-;rajja kbira, il-;urnal In-Nazzjon, fil-[ar;a tal-lum u fil-[ar;a ta’ g[ada, qed jipprodu/ih g[all-ewwel darba bil-Malti, bi traduzzjoni (mill-ver]joni Taljana) ta’ Francesco Pio Attard.

Id-diskors tal-Papa :wanni XXIII

(Il-{amis 11 ta’ Ottubru 1962 – l-ewwel parti)

{uti g[e]ie], 1. Tifra[ Ommna l-Knisja g[ax, b’don spe/jali talProvidenza Divina, wasal fla[[ar il-jum tant mixtieq meta, fuq il-qabar ta’ Pietru, g[ad-dell tal-Ver;ni Omm Alla, li tag[ha llum qed ni//elebraw bil-fer[ id-dinjità materna, qed jifta[ solennement il-Kon/ilju Ekumeniku Vatikan II. Il-Kon/ilji Ekumeni/i fil-Knisja 2.1. Il-Kon/ilji kollha – kemm l-g[oxrin Ekumeni/i u

kemm tant o[rajn Provin/jali u Re;jonali li mhux ta’ min iwarrab – li ;ew i//elebrati tul il-medda tas-sekli, jixhdu g[all-[ajja attiva tal-Knisja Kattolika u jinsabu mnaqqxa b[al imsieba[ jixeg[lu flistorja tag[ha. 2.2. Huwa u jsejja[ din lassemblea grandju]a, isSu//essur l-aktar ri/enti u umli tal-Prin/ep tal-Appostli, li qed ikellimkom, irid jipproponi li jirriafferma g[al darb’o[ra l-Ma;isteru tal-Knisja, li qatt ma ji]balja u jibqa’ sattemma ta]-]mien; Ma;isteru li f’dan il-Kon/ilju qed jippre]enta ru[u b’mod straordinarju lill-bnedmin kollha li hawn fid-dinja, waqt li j]omm f’mo[[u d-differenzi, lesi;enzi, u l-opportunitajiet tal-epoka kontemporanja. 2.3. Huwa u jifta[ dan ilKon/ilju universali, il-Vigarju ta’ Kristu, li qed ikellimkom, i[ares, kif hu naturali, lejn limg[oddi, u kwa]i jaqra lle[en im[e;;e; u inkura;;anti: g[alhekk bil-

qalb kollha ja[seb fil-merti tal-Papiet li g[exu fi ]minijiet eqdem u iktar ri/enti, u li mill-assemblej tal-Kon/ilji, mi]muma kemm fil-Lvant u kemm fil-Punent mir-raba’ seklu g[all-Medju Evu u sa ]mienna, g[addewlna x-xhieda ta’ le[en hekk g[a]i] u solenni. Huma j[abbru bla heda t-trijonf ta’ dik is-So/jetà umana u divina, ji;ifieri talKnisja, li ;;orr l-isem, id-doni tal-grazzja u l-valur kollu talFeddej Divin. 2.4. Jekk dan hu motiv ta’ fer[ spiritwali, xorta ma nistg[ux ni/[du l-fatt li fillinja twila ta’ dsatax-il seklu din l-istorja sfat imdella minn bosta mumenti ta’ diqa u mrar. Kien u g[adu jiswa dak li x-xwejja[ Xmuni b’le[en profetiku qal lil Marija Omm :esù: “Hu g[ad ikun ilwaqg[a u l-qawmien ta’ [afna…, sinjal li jmeruh” (Lq 2:34). U :esù nnifsu, meta kien kiber fl-età, wera bi/-/ar kif fi]-]mien kellhom i;ibu ru[hom il-bnedmin mieg[u, meta lissen dawk il-kelmiet misterju]i: “Min jisma’ lilkom, jisma’ lili” (Lq 10:16). U qal ukoll: “Min mhux mieg[i, hu kontra tieg[i; u min ma ji;borx mieg[i, ixerred” (Lq 11:23), kif insibu miktub f’San Luqa, li jag[tina wkoll l-espressjonijiet li kkwotajna ta’ qabel. 2.5. Wara kwa]i g[oxrin seklu, is-sitwazzjonijiet u lproblemi tant gravi li l-umanità je[tie; taffronta ma nbidlux; fil-fatt Kristu g[andu dejjem il-post /entrali tal-istorja u tal-[ajja; il-bnedmin jew jisimg[u minnu u mill-Knisja,

u hekk igawdu mid-dawl, ittjieba, l-ordni ;ust u l-;id talpa/i; jew inkella jg[ixu ming[ajru u ji;;ildulu u jibqg[u b’g[a]la tag[hom barra mill-Knisja, u g[alhekk jin[oloq fosthom ta[wid, irrelazzjonijiet bejn xulxin isiru diffi/li, u jfe;; il-periklu ta’ gwerer imdemmija. 2.6. Kull meta ji;u //elebrati, il-Kon/ilji Ekumeni/i jipproklamaw f’forma solenni din ir-rabta ta’ Kristu malKnisja tieg[u u jxerrdu ma’ kullimkien id-dawl tal-verità, imexxu fit-triq it-tajba l-[ajja tal-individwi, ta’ dawk li jg[ixu fil-familji u tas-so/jetà, iqajmu u jqawwu l-ener;iji spiritwali, u jg[ollu ’l fuq lerwie[ g[all-;id veru u li jibqa’ g[al dejjem. 2.7. A[na u nikkontemplaw l-epoki su//essivi tal-umanità tul dawn l-g[oxrin seklu talera Kristjana, quddiemna jidhru x-xhieda ta’ dan ilMa;isteru staordinarju talKnisja, ji;ifieri tal-Kon/ilji universali. Din id-dokumentazzjoni tinsab mi;bura f’bosta volumi ta’ imponenza liema b[alha, u ta’ min iqisha b[ala te]or qaddis, li jinsab mi]mum fil-Belt ta’ Ruma u fl-aktar biblijoteki /elebri taddinja kollha. Ori;ini u kaw]a talKon/ilju Ekumeniku Vatikan II 3.1. Dwar l-ori;ini u lkaw]a tal-avveniment kbir li

g[alih g[o;obna nsej[ulkom, bi]]ejjed insemmu mill-;did ix-xhieda, /ertament umli, imma li a[na nistg[u g[al pa;na 21

Il-korsija tal-Ba]ilika ta’ San Pietru fil-ftu[ tal-Kon/ilju Vatikan II, fil-11 ta’ Ottubru 1952


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Anniversarju 21

F’g[eluq il-[amsin sena tal-Kon/ilju Ekumeniku Vatikan II

Inkattru t-tag[lim b’mod effika/i minn pa;na 20

ni]guraw b[ala ppruvata: lewwel darba li [sibna f’dan ilKon/ilju kien kwa]i f’le[[a ta’ mument, u mbag[ad g[arrafna bih bi kliem sempli/i lill-Kulle;; Imqaddes tal-Kardinali f’dak il-jum hieni tal-25 ta’ Jannar 1959, festa tal-Konver]joni ta’ San Pawl, fil-Ba]ilika Patrijarkali tieg[u fuq via Ostiense. Dawk li kienu pre]enti [assewhom mill-ewwel kommossi, b[allikieku kien idda xi ra;; ta’ dawl sopranaturali, u dan urewh ilkoll bil-[arsa ta’ [lewwa fuq wi//hom u f’g[ajnejhom. Fl-istess [in xeg[el mad-dinja kollha interess qawwi, u l-bnedmin kollha bdew jistennew kwa]i bla sabar i/-/elebrazzjoni talKon/ilju. 3.2. F’dawn l-a[[ar tliet snin twettqet [idma intensiva biex jit[ejja l-Kon/ilju, blg[an li nindagaw b’iktar pre/i]joni u kullimkien liema hi, f’dan i]-]mien li qed ng[ixu fih, il-qag[da tal-Fidi, tal-prattika reli;ju]a, tas-sitwazzjoni tal-komunità Kristjana u fuq kollox Kattolika. 3.3. Mhux ta’ b’xejn li dan i]-]mien ta’ t[ejjija g[allKon/ilju jidhrilna li kien kwa]i l-ewwel sinjal u don tal-grazzja tas-Sema. 3.4. Mixg[ula mid-dawl ta’ dan il-Kon/ilju, il-Knisja tixtieq tikber, kif nittamaw, flg[ana spiritwali u, hi u tikseb il-[e;;a g[al ener;iji ;odda, t[ares b’/ertezza lejn i]]minijiet li ;ejjin. Fil-fatt, blintroduzzjoni opportuna ta’ /erti bidliet u bl-impenn g[aref tag[ha fl-g[ajnuna re/iproka, il-Knisja tixtieq li lbnedmin, il-familji u l-;nus tabil[aqq idawru [siebhom lejn ir-realtajiet sopranaturali. 3.5. G[alhekk hu dmir tag[na li rroddu [ajr minn qalbna lil Dak li minnu ;ej kull ;id g[a/-/elebrazzjoni ta’ dan il-Kon/ilju, u nfa[[ru blhena kollu l-glorja ta’ Kristu l-Mulej, li hu Sultan rebbie[ u etern ta]-]minijiet u l-;nus kollha. L-opportunità li ni//elebraw il-Kon/ilju 4.1. Hemm imbag[ad [a;a o[ra, [uti g[e]ie], li jiswa li nressqu g[all-kunsiderazzjoni tag[kom fuq dan l-argument. Biex ng[ollu aktar l-hena qad-

dis li f’din is-sieg[a solenni qed jolqot lil qlubna, jixraq li nosservaw quddiem din lassemblea grandju]a li l-ftu[ ta’ dan il-Kon/ilju Ekumeniku qed ise[[ propju f’/irkustanzi ta’ ]mien favorevoli. 4.2. Fil-fatt spiss ji;ri, kif di;à rajna a[na u nwettqu ta’ kuljum il-ministeru appostoliku tag[na, li, mhux b’inqas offensiv g[al widnejna, jaslilna l-kliem ta’ xi w[ud li, g[alkemm mixg[ula b’]elu kbir g[ar-reli;jon, jivvalutaw il-fatti ming[ajr bi]]ejjed o;;ettività u ;udizzju prudenti. Fil-kundizzjonijiet attwali tas-so/jetà umana, huma ma jaraw xejn aktar [lief rovina u inkwiet; jo[or;u jg[idu li ]minijietna huma wisq ag[ar meta nqabbluhom mas-sekli ta’ qabel; u jaslu wkoll salpunt li j;ibu ru[hom b[allikieku ma kellhom xejn x’jitg[allmu mill-istorja, li hi l-g[alliema tal-[ajja, u b[allikieku fi ]mien ilKon/ilji ta’ qabel kollox mexa [arir f’dak li g[andu x’jaqasam mad-duttrina Nisranija, mal-morali, mallibertà ;usta tal-Knisja. 4.3. Lilna jidhrilna li fermament m’g[andniex naqblu ma’ dawn il-profeti tal-isfortuna, li dejjem i[abbru l-ag[ar, donnhom qed jilm[u joqrob la[[ar tad-dinja. 4.4. Fil-qag[da pre]enti tal;rajjiet umani, fejn l-umanità donnha die[la f’ordni ;did tal-affarijiet, iktar g[andna naraw il-pjanijiet misterju]i tal-Providenza Divina, li jse[[u f’kull ]mien permezz tal-g[emejjel tal-bnedmin, u spiss lil hemm minn dak li dawn ikunu jistennew, waqt li bl-g[erf tag[hom ju]aw kollox, anki l-;rajjiet koroh talbnedmin, g[all-;id tal-Knisja. 4.5. Dan wie[ed fa/li jasal g[alih jekk iqis b’attenzjoni x’inhuma llum il-problemi u l-perikli ta’ natura politika u ekonomika. Dawn i]ommu lill-bnedmin hekk medhija, li jbieg[du l-interessi u t-t[assib tag[hom mill-fatt reli;ju], li jappartieni lill-Ma;isteru mqaddes tal-Knisja. }gur li din l-im;iba mhix nieqsa milli]ball, u g[alhekk bir-ra;un kollu m’g[andhiex ti;i approvata. Madankollu, [add ma jista’ ji/[ad li dawn is-sitwazzjonijiet ikkaw]ati talinqas g[andhom dan ilvanta;;, li hekk tne[[ew dawk il-bosta impedimenti li

bihom fi ]minijiet o[ra wlied din id-dinja kienu spiss ifixklu l-azzjoni [ielsa tal-Knisja. Bi]]ejjed daqqa t’g[ajn [afifa lejn l-istorja ekkle]jastika biex nosservaw bi/-/ar kif l-istess Kon/ilji Ekumeni/i, li l-;rajjiet tag[hom huma miktuba b’ittri tad-deheb fl-istorja talKnisja, spiss ;ew i//elebrati mhux ming[ajr diffikultajiet gravi u motivi ta’ diqa min[abba l-ind[il xejn f’postu tas-setg[a /ivili. Fil-fatt xi drabi l-Prin/pijiet ta’ din iddinja ;enwinament offrew li jie[du f’idejhom il-[arsien tal-Knisja, imma wisq drabi dan se[[ ukoll bi [sara u periklu spiritwali, g[ax spiss dawn kienu mmexxija minn kalkoli politi/i u taw wisq kas tal-interessi tag[hom. 4.6. Nistqarru li llum a[na milquta minn diqa kbira g[ax fostkom hemm nieqsa bosta Rg[ajja tal-Knisja, wisq g[e]ie] g[alina, li min[abba fil-Fidi ta’ Kristu huma marbuta fil-ktajjen jew imxekkla minn ostakli o[ra, u li ttifkira tag[hom i;;eg[ilna ng[ollu quddiem Alla talb [erqan g[alihom; minkejja dan, b’tama u fara; kbir g[alina, qed naraw ise[[ quddiemna l-fatt li l-Knisja, ma[lula sa fl-a[[ar minn tant impedimenti profani tas-snin l-img[oddija, minn dan itTempju tal-Vatikan, b[al minn /enaklu ie[or talAppostli, permezz tag[kom tista’ tg[olli ’l fuq le[inha, mimli b’aworità u maestà. L-g[an ewlieni talKon/ilju> li j[ares u jxerred id-duttrina 5.1. Dak li iktar minn kull [a;a o[ra jinteressa lillKon/ilju hu li d-depo]itu mqaddes tad-duttrina

Nisranija jit[ares u ji;i mg[allem f’g[amla i]jed effika/i. 5.2. Din id-duttrina t[addan lill-bniedem kollu, mag[mul minn ru[ u ;isem, u lilna, li ng[ixu fuq din l-art, tordnalna li ng[ixu b[ala pellegrini mexjin lejn is-Sema pajji]na. 5.3. Dan juri b’liema mod g[andha tkun ordnata din il[ajja fid-dinja, sakemm, wara li nkunu wettaqna d-dmirijiet tag[na, li g[andna lejn il-Belt tal-art u dik tas-Sema, naslu biex nil[qu l-g[an imwaqqaf g[alina minn Alla sa minn qabel. Fi kliem ie[or, il-bnedmin kollha, kemm b[ala individwi u kemm b[ala so/jetà,

U[ud mill-Padri Kon/iljari waqt Sessjoni Plenarja

sakemm din il-[ajja tippermettilhom, huma fid-dmir li jit[abtu bla waqfien biex jiksbu l-;id tas-Sema, u biex jag[mlu dan jinqdew bir-realtajiet ta’ din l-art, b’mod imma li l-u]u tal-;id li jg[addi ma jippre;udikax ilfer[ etern tag[hom. 5.4. Hu tabil[aqq minnu li l-Mulej g[amel din l-e]ortazzjoni: “Fittxu l-ewwel isSaltna ta’ Alla u l-:ustizzja tieg[u” (Mt 6:33). Dan “lewwel” jesprimi lejn fejn g[andhom ikunu diretti fuq kollox l-isforzi u t-t[assib tag[na; imma ma nistg[ux lanqas inwarrbu g[all-;enb ilkelmiet l-o[ra li nsibu dritt wara f’dan il-kmand talMulej: “u dan kollu jing[atalkom ukoll” (Mt 6:33). Fir-realtà, fil-Knisja dejjem kien u g[ad hemm dawk li, anki jekk jiddedikaw ru[hom bil-qawwa kollha g[all-prattika tal-perfezzjoni evan;elika, fl-istess [in jag[tu l-kontribut tag[hom b’risq ilprogress /ivili, biex mille]empji ta’ [ajjithom u talinizjattivi ta’ ;id tag[hom g[all-karità, jitqawwa u jistag[na mhux ftit dak kollu li hu l-og[la u l-iktar nobbli fis-so/jetà umana. 5.5. Imma biex din id-dutt-

rina til[aq il-bosta oqsma talattività umana, li jmissu malindividwi, il-familji u l-[ajja so/jali, qabel xejn hu me[tie; li l-Knisja ma twarrab qatt [arsitha minn fuq il-wirt qaddis tal-verità li hi r/iviet minn dawk ta’ qabilha; u fl-istess [in hemm b]onn li t[ares ukoll lejn il-pre]ent, li j;ib mieg[u sitwazzjonijiet u modi ;odda ta’ [ajja, u feta[ toroq ;odda g[all-appostolat Kattoliku. 5.6 G[alhekk il-Knisja ma baqg[etx indifferenti quddiem dawn il-kixfiet meravilju]i tal-;enju uman u g[al dak ilprogress ta’ ideat li minnu ngawdu llum, lanqas ma ]ammet lura milli ;enwinament tapprezzahom; imma, hija u ssegwi b’attenzjoni dawn il-fatti, ma tieqaf qatt twissi lill-bnedmin biex, ’il fuq mill-;ibdiet tar-realtajiet vi]ibbli, jg[ollu g[ajnejhom lejn Alla, g[ajn ta’ kull g[erf u ta’ kull ;miel, biex dawk li g[alihom intqal: “Imlew l-art u a[kmuha” (ara :en 1:28), ma jinsewx dak il-kmandament kbir: “Lill-Mulej Alla tieg[ek biss g[andek tadura u lilu biss taqdi” (Mt 4:10; Lq 4:8), biex hekk il-;miel li jg[addi tal-[wejje; ma[luqa ma j]ommx lura l-progress veru.

It-tieni parti ta’ din it-traduzzjoni tidher fil-[ar;a ta’ g[ada.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

TV#Radju 23

06>00 07>00 07>15 07>40 07>50

101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Anali]i tal-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)

09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet X’G[andna g[all-Weekend The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 )

17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:45 ?ama ?ama 09:00 - BBC 09:05 - Familja Wa[da (jinkludi 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 Newsline 12:45 - Tifkiriet 13:30 - Qari bil-Malti 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 A[barijiet 16:05 - Drivetime (jinkludi 17:00 A[barijiet) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Nwar 19:00 - Nitfa Kultura 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 Nie[du {sieb Darna 21:00 BBC News 21:05 - Maltin Biss 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Night Moods 23:00 - Xi qrajt, xi smajt 23:00 - Ru]arju 23:30 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Ange-lus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Jg[idu

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar - David Thake u George Galea Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

Tag[hom i]-}g[a]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument matul il;img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Frott il-Kelma 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet . Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Cinescena 10:00 - BBC News Update 10:05 - L-Ewropa u l-Imperu 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 Darbtejn Insiru Tfal 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Bioneers 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 -

Aktar minn Saqaf fuq Rasek 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 12:45 - {dejn l-ilma fejn nistrie[ 13:00 - {olqa mal-Maltin ta’ barra 13:30 - Ift[ilna Mulejn ilBieb tal-Fidi 14:00 - Nifhmu biex ng[ixu l-fidi tag[na 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - IlKnisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - Vexillum 20:00 - {amsin Sena wara 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Lejn il-qawmien 23:00 {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell.

Bastjani]i FM - 95 FM 06:30 - Ru]arju 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 - Fil-kumpanija ta’ Tony (jinkludi 08:00 u 12:00 - Angelus) 13:00 - Tempo on the Mix 17:00 - {annieqa :i]imin 17:30 - All Time Favourites 18:00 - Realtajiet Siekta 20:00 - All time Favourites 20:30 - Country Fever.

L’immagine del desiderio (The Chambermaid on the Titanic) - Iris, 23>35

Film drammatiku Fran/i] li n[adem fl-1997 b’re;ija ta’ Bigas Luna u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Romane Bohringer, lil Oliver Martinez u lil Aitana Ganchez-Gijon. Horty jirba[ invit biex jie[u sehem fl-inawgurazzjoni tat-tluq tal-vapur lussu] Titanic. Waqt li jkun hemm isir jaf lil Marie, ]ag[]ug[a li tkun se titla’ fuq il-vapur... TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Realtà (r) 11:25 - Lonely Planet, Best in China (r) 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Sa[[tek l-Ewwel 18:20 Telebejg[ 18:30 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - An;li 21:50 - Venere 22:35 - Gladjaturi tat-Tieni Gwerra Dinjija 23:15 - L-A[barijiet 23:35 - Mixage (r) 00:20 TVPM. TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Asteriks 12:15 - Qatra Inka 12:45 - Sa[[tek l-Ewwel 12:55 - Lonely Planet - China 13:25 - Realtà 14:25 - Ruggers 14:55 - Sa[[tek l-Ewwel 15:05 Italiano per stranieri 15:25 Lonely Planet - China 15:50 Gladjaturi tat-Tieni Gwerra Dinjija 16:40 - Madwarna 17:10 - Italiano per stranieri 17:30 - S. Morse (dok.) 17:40 - }ona (r) 19:00 - Ruggers 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Gladjaturi tat-Tieni Gwerra Dinjija 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:40 - Bondi + 21:45 - Sensilhena 22:30 - Meander 23:00 - Ruggers. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 10:30 - Aroma Mattina 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Teleshopping 16:35 Nie]el G[asel 17:30 - ONE News 17:40 - AromaKitchen 19:00 - Illostra 19:30 - ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 Prima Facie 21:45 - Ilsien inNisa 23:15 - ONE News 23:45 Kalamita (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Dokumentarju 20:30 - Il-Parlament tal-Poplu (live) 21:30 - CNI 22:00 - News

22:30 - Motordrome. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d-09:00) 09:55 - Santa Messa in occasione dell’apertura dell’anno della fede 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 La vita in diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 - Il Commissario Nardone 23:15 Porta a porta 00:50 - Tg 1 notte 01:25 - Sottovoce 01?55 - In Italia. Raidue 07:05 - Cartoons

08:15 - Il nostro amico Charly (TF) 09:00 Dance! - La forza della passione (TF) 09:40 - Sabrina, vita da strega (TF) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Parliamone in famiglia 16:15 - La signora del west (TF) 17:00 - Dance! - La forza della passione (TF) 17:45 - Tg 2 Flash L.I.S. 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 Pechino Express 23:20 - Tg 2 notizie 23:35 - Wikitaly 00:50 Parlamento 01:00 - Close to Home (TF) 01:45 - Acque profonde. Film ’96. Raitre 07:00 - Tgr bongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 Rai Parlamento - Spaziolibero 10:10 - La storia siamo noi 11:00 - Codice a barre 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12.45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - La strada per la felicità (soap) 14:00 - Tg regione 14:50 - Tgr Leonardo 15:05 - Tgr piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 Tg 3 20:00 - Blob 20:10 Comiche all’italiana 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Boss (TF) 23:00 - Volo in diretta 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 Tg regione 01:05 - Art news speciale 01:35 - La musica di Raitre. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful

14:10 - Centovetrine 14:45 Uomini e donne (talk show) 16:20 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro (kwi]]) 20:00 Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:20 - Lo show dei record 23:40 - Out of Sight - Gli opposti si attraggono. Film ’98 01:30 - Tg 5 notte 02:00 - Striscia la notizia. Rete 4 06:50 - Magnum PI (TF) 07:45 Pacific Blue (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carbinieri 6 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Lo sportello di Forum 15:30 Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 - Segni particolari: Bellissimo. Film ’83 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - The Mentalist (TF) 23:10 - The Closer (TF) 00:50 - Tg 4 01:05 L’italia che funziona 01:15 - Tg 4 night news 01:40 - Cantiamo insieme 2. Italia 1 08:45 - Trasformat (kwi]]) 09:30 - ER - Medici in prima linea (TF) 10:35 - Grey’s Anatomy (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:00 - Fringe (TF) 16:00 Smallville (TF) 16:50 - Merlin (TF) 17:45 - La scimmia (reality) 18:30 - Studio aperto 19:00 Studio sport 19:20 - CSI: Scena del crimine (TF) 20:10 Colombiana. Film 2011 23:15 Bangkok Dangerous - Il codice dell’assasino. Film 2008 01:10 Nip#Tuck (TF) 02:00 - Rescue Me (TF). La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:55 - Coffee Break (attw.) 11:00 - L’aria che tira (attwalità) 12:20 - Ti ci porto io... in cucina con Vissani 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - Cristina Parodi Live 15:55 - Il commissario Cordier (TF) 17:50 - Cristina Parodi Cover 18:20 - I menù di Benedetta 19:15 - G Day 20:00 Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Piazzapulita 23:45 Omnibus Night 00:50 - Tg La 7 sport 00:55 - Prossima fermata 01:15 - G Day 01:55 - Otto e mezzo.


IN-NAZZJON

Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

24 TV#Radju Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Stenba[ 10:00 Strada Rjali 12:00 - Muftie[ 12:15 - F. News 12:30 - Health News 13:00 - Niskata 15:00 Teleshopping 17:30 - News Point 18:15 - F. News 18:30 Klikk 19:40 - Muftie[ 19:56 Health News 20:15 - F. News 21:00 - Entertain Me 23:00 Muftie[ 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75 20:30 - Non Stop Music. La 5 12:30 - Centovetrine 12:55 -

Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Ugly Betty (TF) 15:45 - The OC (TF) 16:30 - ICarly (sitcom) 16:55 Le cose che amo di te (sitcom) 17:50 - La tata (sitcom) 18:45 Extreme Makover Home Edition 19:30 - Ugly Betty (TF) 20:25 Una mamma per amica (TF) 21:10 - El internado (TF) 22:45 Uomini e donne. BBC Entertainment 07:10 - Bobinogs 07:20 Gigglebiz 07:35 - Green Balloon Club Goes on Holiday 08:00 Fimbles 08:20 - 3rd & Bird 08:30 - Poetry Pie 08:35 - My Family 09:05 - One Foot in the Grave 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 - Ray Mears Goes Walkabout 13:00 - The Impressions Show

with Culshaw and Stephenson 13:30 - My Family 14:00 - The Weakest Link 14:45 EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Ray Mears Goes Walkabout 17:25 The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Monarch of the Glen 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Ideal 21:00 - Five Daughters 21:50 - Blackadder II 22:20 - Fawlty Towers 22:50 Him & Her 23:20 - BBC Electric Proms..

TCM 07:40 - Now, Voyager. Film ’42 (A) 09:35 - An American in Paris. Film ’51 (U) 11:28 Anchors Aweigh. Film ’45 (U) 13:45 - Rhapsody. Film ’54 (U) 15:40 - Meet Me in St Louis. Film ’44 (U) 17:30 - The Year of Living Dangerously. Film ’82 (PG) 19:25 - Marlowe. Film ’69 (AA) 21:00 - Pennies from Heaven. Film ’81 (AA) 22:45 Alex in Wonderland. Film ’70 (X) MGM Movies 07:10 - Tom Jones. Film ’63 (AA) 09:20 - The Scalphunters. Film ’68 (A) 11:05 - MGM’s Big Screen 11:20 - Still of the Night. Film ’82 (AA) 12:50 Solarbabies. Film ’86 (PG) 14:25 - Supernova. Film 2000 (15) 15:55 - Vigilante Force. Film ’76 (X) 17:25 - The ’70s. Film 2000 19:25 - A Star for Two. Film ’91 21:00 - Peter’s Friends. Film ’92 (15) 22:40 Just a Little Harmless Sex. Film ’99 (15). Diva Universal 07:00 - Kojak 08:00 - ER 09:55 - Ironside 10:55 - Cento Vetrine 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 Kojak 13:55 - Wolff’s Turf 15:50 - Ironside 16:50 - Quincy, M.E. 17:50 - The Casebook of Sherlock Holmes 18:50 Ironside 19:50 - Kojak 20:49 Great Women 21:00 - Rosemary and Thyme 22:00 - Rosemary and Thyme 23:00 - Quincy, M.E. Discovery Channel 07:15 - American Chopper:

Woodstock 40th for Bethel woods and Ringling Bros Bike 08:10 - Dirty Jobs: Locomotive Builder 09:05 - Deadliest Catch: Seeking the Catch 09:55 Ultimate Survival: Louisiana 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 Extreme Engineering: World’s Tallest Skyscraper 12:35 Rides: Dominator 13:30 Wheeler Dealers: Jaguar E-Type 14:25 - American Chopper: DECA Bike and Colmet Bike 15:20 - Mythbusters: Firearms Folklore 16:15 - Dirty Jobs: Sled Dog Breeder 17:10 - Deadliest Catch: No Season for Old Men 18:05 - Ultimate Survival: Ireland 19:00 - How It’s Made 20:00 - Dirty Jobs 21:00 Robson’s Extreme Fishing

Challenge 22:00 - Hellriders: Fallen Devil 23:00 - Get Out Alive: Jungle Abduction. Iris 09:20 - Col ferro e col fuoco. Film ’62 11:20 - La califfa. Film ’70 13:10 - La leggenda di Bagger Vance. Film 2000 15:45 - Il più grande colpo del secolo. Film ’67 17:35 - Delitti e profumi. Film ’88 19:30 - Charlie’s Angels (TF) 20:20 - Starsky & Hutch (TF) 21:10 - Excalibur. Film ’81 23:35 - L’immagine del desiderio. Film ’97. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Glee 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Suits 17:30 - 2 Broke Girls 17:52 S#*! My Dad Says 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 - Suburgatory 20:30 - Dallas 21:15 Supernatural 22:00 - True Blood 23:05 - The Mentalist 23:50 Alcatraz 00:40 - Boardwalk Empire 01:45 - 30 Rock. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye: 16 08:00 - Hoarders: Kerrylea # Lauren 09:00 Snapped: Women Who Kill: Ann Miller Kontz 10:00 - America’s Court with Judge Ross 10:30 Braxton Family Values: The Bermuda Triangle 11:30 - Eye for an Eye: 16 12:00 - Parking Wars. Pawn Stars: 13:00 Tattoos and Tantrums 13:30 Chopper Gamble. 14:00 Hoarders: Judy # Jerry. Hardcore Pawn: 15:00 - Gold Day in Hell 15:30 - Face Off. 16:00 Parking Wars 17:00 - Braxton Family Values: The Bermuda Triangle 18:00 - Hoarders: Kerrylea # Lauren. Pawn Stars: 19:00 - Tattoos and Tantrums 19:30 - Chopper Gamble. 20:00 - Parking Wars. Hardcore Pawn: 21:00 - Bad Blood 21:30 - Les Walks Out. 22:00 - Celebrity Ghost Stories: Erik Estrada #

Micah Sloat # Joan Osborne # Reginald Veljohnson 23:00 - My Ghost Story.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - The Hoobs 11:40 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny

Planets 18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Bob the Builder. Disney Channel 09:00 - Jonas 09:25 - So Random 09:50 - Hannah Montana 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Kim Possible 11:05 - Shake It Up 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 - Phineas and Ferb 12:20 Hannah Montana 12:45 - Disney Fairies 13:10 So Random 13:35 - The Suite Life on Deck 14:00 - Austin and Ally 14:25 - Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 - Good Luck Charlie 16:30 - Wizards of Waverly Place 16:55 The Suite Life on Deck 17:20 - Austin and Ally 17:45 - Phineas and Ferb 18:10 - ANT Farm 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Jessie 19:25 The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas 21:05 Good Luck Charlie 21:55 - Wizards of Waverly Place.

07>00 09>00 09>30 12>00 12>05 14>00 14.05

NET News Anali]i tal-A[bar (r) Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Il-Mara tal-Lum

15>20 15>40 16>35 16>55

Telebejg[ Newsbuzz Telebejg[ Malta Llejla

19>00 19>30 19>45 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00

(b’waqfiret g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Bozza tal-Mija Lift NET News Anali]i tal-A[bar Wheelspin NET News 4 b’Wie[ed NET News

(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)

Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:30 - Olympic Magazine 09:00 - UCI World Tour Cycling: Stage 3: MenTouGou to YongNing Town (live) 11:00 WATTS 12:00 - FIFA U#17 Women’s WC Football 13:00 -

Generali Ladies Linz Tennis 14:00 - Generali Ladies Linz Tennis: Round of 16 (live) 20:00 - Fight Club 22:00 Strikeforce Mixed Martial Arts 23:00 - European Tour Poker.

Links Championship: Day 4 14:00 - Ligue 1: Rd 8: AS Saint-

Etienne v AS Nancy Lorraine 16:00 - Barclays PL: Wk 8: Man. C. v Sunderland 18:00 - ATP World Tour 500: Rakuten Japan Open Championships, Tokyo: SF 23:00 - 2012 France Galop: Qatar Prix de l'Arc de Triomphe 00:00 - ATP Masters 1000: Shanghai Rolex Masters: Last 16.

Eurosport 2 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - Champions League Twenty20 Cricket 10:00 - Megane Trophy Motor Racing 10:30 - Generali Ladies Linz Tennis 12:00 - GTA Road to Dubai 12:15 - Eurosport 2 News 12:30 - UCI World Tour Cycling 13:30 - Champions League Twenty20 Cricket: Group Stage: Johannesburg, South Africa (live) 16:30 - UCI World Tour Cycling 17:30 - Champions League Twenty20 Cricket: Group Stage: Johannesburg, South Africa (live) 18:45 Eurosport 2 News 19:00 -

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: Hannover SV v Borussia Dortmund (r) 09:55 - FIFA 2014 WC Qual: England v Ukraine (r) 11:50 Bundesliga: Bayern Munich v Hoffenheim (r) 13:55 - 2012 Alpari World Match Tour: Bermuda: Day 1 (r) 16:00 America's Cup: World Series: San Francisco: Day 1 (r) 18:05 2012 UIPM Pentathlon: Men's Final: Rome Italy (r) 19:15 WWE: NXT 20:05 Bundesliga: Hannover SV v Borussia Dortmund (r) 22:00 Bundesliga: Bayern Munich v Hoffenheim (r) 00:05 - WWE: NXT (r) 00:55 - Bundesliga:

GO Sports 1 07:00 - Trans World Sport 08:00 - ATP Masters 1000: Shanghai Rolex Masters: Last 16 (live) 16:00 - PGA Portugal Masters: Day 1 (live + 1) 20:00 - PL World 20:30 - Turkish Airlines Golf World Final 2012: Day 3 00:30 - FIFA Futbol Mundial 01:00 - Serie A: Rd 7: Roma v Atalanta.

Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: San Francisco: Day 1 (r) 14:05 Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:10 - 2012 Alpari World Match Tour: Bermuda: Day 1 (r) 17:45 Bundesliga: Borussia Monchengladbach v Frankfurt (r) 19:40 - STIHL Timbersports: Team Event (r) 20:10 America's Cup: World Series: San Francisco: Day 1 (r) 22:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:50 - Bundesliga: Bayern Munich v Hoffenheim (r).

Champions League Twenty20 Cricket: Group Stage: Johannesburg, South Africa (live) 20:30 - Generali Ladies Linz Tennis: Round of 16 (live) 21:45 - Armwrestling 22:15 PBA Bowling 23:15 - UCI World Tour Cycling.

GO Sports 2 08:00 - Turkish Airlines Golf World Final 2012: Day 3 (live) 12:00 - Milan Channel. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 08:00 - PGA Alfred Dunhill Links Championship: Day 4 12:00 - Ligue 1: Rd 8: AS Saint-

Etienne v AS Nancy Lorraine 14:00 - Barclays PL: Wk 8: Man. C. v Sunderland 16:00 - ATP World Tour 500: Rakuten Japan Open Championships, Tokyo: SF 21:00 - 2012 France Galop: Qatar Prix de l'Arc de Triomphe 22:00 - ATP Masters 1000: Shanghai Rolex Masters: Last 16. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - PGA Alfred Dunhill

Borussia Monchengladbach v Frankfurt (r).

Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union: Cup F.: Stompers v Overseas (r) 09:40 - MFA Futsal League: Sportinmalta v Capital Boys (r) 11:00 - BOV PL: Birkirkara v Valletta (r) 13:15 Melita GFA 1st Div.: SKVW v Hotspurs (r) 15:00 - Malta Handball Assoc.: Aloysians v Luxol (r) 16:15 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Hibs (r) 17:35 - Malta Rugby Football Union: Cup Final: Stompers v Overseas (r) 19:10 - MFA Futsal League: Sportinmalta v Capital Boys (r) 20:30 - BOV PL: Sliema v Hibernians (r) 22:45 - Melita GFA 1st Div.: SKVW v Hotspurs (r) 00:30 - Malta Handball Assoc.: Aloysians v Luxol (r).


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Passatemp 25

Tisliba

Mimdudin>5. Avvertit, informat (5) 6. Il-fjura li to[ro; minn dawra! (5) 7. Russu jinbidel f’wie[ed li kien b’sa[[tu [afna! (5) 10. Log[ba bil-;iri ta’ meta konna tfal (5) 11. {ajra (5) 12. u 14. Li hu ta’ g[ajnuna

Weqfin>1. “Dak …!”, ng[idu g[al

14. 16. 17.

12.

18.

jew li hu mag[mul biex jg[in (10) Ara 12. Matul il-[in li fih… (5) Fil-[rejjef Maltin, jifhem kollox [a]in u jag[mel kollox bilmaqlub (5) {a n-nar (5)

2. 3. 4. 8. 9. 13. 14. 16.

min hu minn tag[na [afna (6) Rakkont (6) Xtaq xorti tajba (6) Tajjeb moqli u mimli bit-tamar (6) Fiha ]]omm il-la[am li tixtri (5) Nefaq il-flus g[and tal[anut (5) {a;a ta’ g[ajnuna g[all-g[ajjien (6) Ma jiktibx bix-xellug (6) Itajru l-flus? (6) It-tfal tieg[i (6)

Gradilja bin-numri In-Nru. 72423 jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja. Dan g[andu jg[inek mhux ftit biex issib fejn g[andhom jitni]]lu n-numri kollha f’dawn il-[ames listi.

Soluzzjoni tal-biera[

Mimdudin>- 5. Serje; 6. Oscar; 7. }ib;a; 10. Aruka; 11. :enna; 12. Giref; 14. Trott; 16. Swali; 17. Malja; 18. Orbot. Weqfin>- 1. Aspira; 2. Deriva; 3. :on;ut; 4. Artist; 8. Kutra; 9. Botni; 12. Grammi; 13. Fawwar; 14. :ol;ol; 15. Aspett.

G[at-tfal

Soluzzjonijiet

Sudoku Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9. Sudoku

Tag[rif

Dak bl-ittra ?

Id-dell tal-kok

Liema minn dawn il-[ames dellijiet hu verament dak tal-kok?

Gradilja bin-numri

Id-dell tal-kok

Marilyn Monroe kellha sitt swaba’ fuq sieq minnhom. Biex ta[rab mill-injieb tal-kukkudrill da[[al subg[ajk f’g[ajnejh u j[allik mill-ewwel. Il-yo-yos kienu darba u]ati b[ala arma fil-Filippini. Mexico City teg[req madwar g[axar pulzieri kull sena. Il-mo[[ ja[dem i]jed waqt l-irqad milli meta ssegwi t-televi]joni. Il-kulur blu hu l-favorit ta’ 80% tal-Amerikani. Hemm i]jed ti;ie; fid-dinja milli hemm nies. Tifel jew tifla ta’ erba’ snin b[ala medja tistaqsi aktar minn 400 domanda kuljum. L-ewwel sid tal-Marlboro Cigarette Company miet bilkan/er fil-pulmun.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

26 Klassifikati PROPRJETÀ

Is-Swatar

APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar tal-banju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem ilba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.

Santa Venera

MAISONETTE kbir 330 metru kwadru fl-ewwel sular, bil-bejt tieg[u u b’garaxx jesa’ tliet karozzi jew erbg[a, f’post /entrali [afna. Jikkonsisti f’kamra tas-salott,

]ew; kmamar tal-banju u spare toilet, k/ina u living open plan, washroom u bit[a kbira bil-pool. Jinbieg[ b’[afna mill-g[amara u anki bl-air conditions. Ideali g[al min jixtieq jid[ol jg[ix fih jew g[al ra;uni kummer/jali. €465,874 (Lm200,000). Negozjabbli. ?emplu 99441832 jew 77471530.

VETTURI

Capri Mk1 - 1968

CLASSIC 13 h.p. f’kundizzjoni perfetta u restawrata, mg[oddija mill-VRT, li/enzja u insurance m[allsin. Prezz ir[is ta’ €7,000. ?emplu 21444984 jew 79902212.

Peugeot 405 STD

AIR CONDITIONED, electric sunroof, Turbo u full extras, f’kundizzjoni tajba. ?emplu 99840070 jew 79840070.

AVVI}I

G[al kull xog[ol

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Ra;el

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa u xog[ol ta’ membrane u kull tip ta’ kisi u tibjid. Offerta spe/jali fuq liquid membrane. ?emplu 79407292.

TA’ 47 sena, jixtieq jiltaqa’ ma’ mara ta’ bejn l-40 u l-50 sena, armla, separata jew xebba, bi skop ta’ relazzjoni. Min hu interessat, jibg[at SMS fuq 79235937.

G[al kull xog[ol

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{

Tombla sheets u g[al kull xog[ol ta’ stampar

TAL-prima u cloak room b’kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll.

Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – minna[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. ?emplu 99870665.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.


Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

27 FUTBOL F’G{AWDEX – KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI

Xag[ra United wa[edhom fil-qu//ata

Xag[ra United FC..............1 Victoria Hotspurs FC.........0

Xag[ra United kisbu reb[a o[ra biex issa jinsabu wa[edhom fl-ewwel post talklassifika. Kienet reb[a sofferta f’partita bilan/jata bir-ri]ultat jibqa’ in/ert sal-a[[ar. Reb[a stretta li i]da tathom il-massimu tal-punti. Hotspurs, min-na[a tag[hom, jistg[u jg[idu li spi//aw b’idejhom vojta [tija tag[hom g[ax minkejja li fallew penalty, tilfu /ansijiet fa/li.

L-ewwel azzjoni waslet fis17-il minuta b’azzjoni ta’

korner g[al United fejn Mark Buhagiar ikkonkluda barra birras. Hotspurs wie;bu fil-25 minuta bi kross ta’ Nanapere lejn Uchenna Anyanwu li xe[et ftit g[oli bir-ras. Fir-raba’ minuta tat-tieni taqsima, Camilleri ni]]el lejn Michael Bezzina li xxuttja ftit barra minn tarf il-kaxxa. Sekondi wara Muscat ma [atafx kross ta’

Galea, i]da Chris Camilleri llobbja barra minn qag[da tajba. Fit-13-il minuta MAURICE HONGLA po;;a lil Xag[ra minn fuq meta l-konklu]joni tieg[u kienet imxellfa middifi]a Rabtija bil-ballun jinganna lill-goalkeeper Muscat u spi//a ;ewwa. Hotspurs wie;bu fid-19-il minuta bi kross ta’ Camilleri li [oloq konfu]joni i]da Pace naqas li

japprofitta bil-goalkeeper Vella barra minn postu u l-iskor finali baqa’ 1-0. Xag[ra United FC: M. Vella, S. Sultana, S. Kostenski, M. Azzopardi (J. Bartolo), M. Buhagiar (A. Farrugia), J. Galea, M. Bezzina, M. Hongla, C. Camilleri, J. Portelli (J. Xerri), J. Vella. Victoria Hotspurs FC: M. Muscat, J. Agius, J. Farrugia, D. Farrugia, J. Refalo, N. Borg (A. Tramboo), A. Camillleri (J.

SK Victoria W jirkupraw

II DIVI}JONI

Sannat Lions FC .................0 SK Victoria Wanderers. ...3

St Laurence S.........................2 Oratory Y. ..............................4

SK Victoria Wanderers irnexxielhom jirkupraw tajjeb mit-telfa li sofrew fla[[ar [ar;a meta kisbu reb[a tajba kontra Sannat f’partita li g[al [inijiet sostanzjali kienet bilan/jata. Madankollu appena lWanderers [adu vanta;; doppju huma g[arfu jikkontrollaw tajjeb u kif kien mist[oqq, [adu l-ewwel punti tag[hom. Sannat fet[u fuq l-attakk biex Franklin Vella salva ddaqqa ta’ ras ta’ Sunday Baala. Minuta wara f’risposta Rabtija, xutt ta’ Sergio Paz kien salvat f’]ew; attentati minn Adrian Parnis u mal-kwarta log[ob minn

korner ta’ Ajibade Adesina, xutt mill-ewwel ta’ Kenneth Mercieca spi//a ma’ sieq illasta. Fit-42 minuta KENNETH MERCIECA approfitta minn goal kick [a]in tal-avversarji u b’xutt minn barra l-kaxxa feta[ l-iskor. F’risposta talLions fil-45 minuta xutt ta’ Baala kien salvat parzjalment minn Vella u mirrebound l-istess attakkant kien sfortunat meta laqat illasta. Fil-[ames minuta tat-tieni taqsima Joshiah Buttigieg waqqa’ fil-kaxxa lil Adesina u mill-penalty SERGIO PAZ irdoppja. Sannat, fir-reazzjoni tag[hom kellhom xutt fuq il-;irja ta’ Baala wara pass tas-sostitut Cordina li

spi//a ftit barra. Fil-41 minuta l-Wanderers issi;illaw ir-reb[a b’gowl ta’ AJIBADE ADESINA li b’xutt fil-baxx wara kross tassostitut Lauran Dimech g[amilhom tlieta. Sannat Lions FC: A. Parnis, A. Debono, P. Buttigieg, P. Camilleri, D. Mercieca, N. Micallef (M. Cordina), S. Baala, J. Buttigieg (M. Formosa), R. Meilaq, K. Oladapo, M. Muscat.

SK Victoria Wanderers:

F.L. Vella, O. Farrugia, J.P. Grima, C. Sciortino, D.U. Monday, E. Nwankwo, E. Bugeja, K. Mercieca, A. Adesina, E. Sanchez Estrada (L. Dimech), S. Paz. Referee: Mario Apap

Jirb[u b’gowl f’kull taqsima Xewkija Tigers FC............0 Nadur Youngsters.............2

Nadur Youngsters b’gowl f’kull taqsima kisbu reb[a o[ra kontra Xewkija Tigers wara li iktar kmieni flista;un kienu eliminawhom mit-Tazza Indipendenza. B’hekk kisbu t-tieni reb[a tag[hom tal-kampjonat, su//ess li wasal wara li approfittaw minn ]ew; ]balji fid-difi]a tal-avversarji. Fit-tielet minuta kien hemm korner insidju] ta’ Elton Vella li kien imdawwar g[al korner ie[or. Nadur wie;bu [ames minuti wara bi freekick ta’ Alex Simoncic salvat minn Joseph Grech. Xewkija baqg[u insidju]i u fit-33 minuta kross ta’

Shields ma sab lil [add minn s[abu biex jikkonkludi. }ew; minuti wara minn korner ta’ Elton Vella, Josmar Vella bir-ras ikkonkluda ftit g[oli. }ew; minuti fuq il-[in, Grech ]amm il-ballun b’idejh barra l-kaxxa u ALEX SIMONCIC direttment minn freekick po;;a lil Youngsters fil-vantagg. Fit-tieni taqsima Xewkija [ar;u jfittxu d-draw fejn fittielet minuta freekick ta’ Shields spi//a barra. F’riposta Nadurija, huma kienu sfortunati meta fis-sitt minuta Charles Hili laqat ilmimduda wara azzjoni personali. Fit-38 minuta Dene Shields kien sfortunat li ma kisibx id-draw meta l-ballun

spi//a mal-mimduda u fit-43 minuta fuq in-na[a l-o[ra Nadur a//ertaw mit-tliet punti permezz ta’ KALIN GANCHEV li approfitta minn in/ertezza fid-difi]a tat-Tigers biex g[eleb lil Grech mill-vi/in. Xewkija Tigers FC: J. Grech, M. Xerri, J. Vella, M. Hrubsa, J. Cefai, E. Vella, F. Galea (M. Portelli), C. Bugeja, R. Buttigieg (P. Rapa), M. Camilleri, D. Shields.

Nadur Youngsters FC:

M. Grima, B. Meilak, F. Camilleri (P. Camilleri), S. Attard, A.Simoncic (C. Debono), M. Stojanovic, K. Ganchev, C. Hili, S. Muller, A. Portelli (C. Mercieca), J. Portelli. Referee: Alan Mario Sant

Kif Jinsabu I Div L R D T F K Pt Xag[ra Utd 3 Nadur Y. 3 Ker/em Ajax 2 SK Victoria W.2 Xewkija T. 3 Victoria H. 3 Sannat L. 2

2 1 0 3 2 0 1 5 1 1 0 1 1 0 1 5 1 0 2 4 0 1 2 3 0 1 1 2

1

2 0 3 6 6 5

7 6 4 3 3

1 1

L. Cassar), S. Nanapere, U. Anyanwu, E. Nkwocha (J. Pace). Referee: Kevin Azzopardi

Oratory Y. b’punti massimi Oratory Youths reb[u konfront ie[or dirett meta g[elbu li St Laurence Spurs b’erba’ gowls fl-ewwel taqsima u issa hu l-uniku tim b’punti massimi. Kienet partita wkoll b’waqtiet nervu]i li fiha tke//ew tliet plejers u l-iktar li marru [a]in kienu St Laurence. Oratory [ar;u fuq l-attakk u fl-14-il minuta kien MANWEL SCERRI li b’xutt sabi[ g[eleb li Micallef filwaqt li fil-21 minuta rduppjaw meta d-debuttant DANIEL BARTOLO b’xutt mill-ewwel tefa’ ;ewwa. Huma baqg[u l-a[jar biex man-nofs sieg[a JAMES TABONE birras kabbar il-vanta;;. St Laurence wie;bu erba’ minuti wara meta naqqsu liskor permezz ta’ xutt ta’ MARK SCIBERRAS. Madankollu, ma’ tmiem ittaqsima, Oratory re;g[u skurjaw b’xutt ta’ FRANK ATTAR. Gowl li ;ab protesti minn Spurs li tke//ielhom ilkow/ Victor Caruana g[al rimarki li g[adda. Wara l-intervall, il-log[ob baqa’ jkun pjuttost nervu] biex fid-disa’ minuta ]-]ew; na[at spi//aw bi plejer inqas meta tke//ew Shaun Attard (Oratory) u Mario Cutajar (St Lawrence). Spurs regg[u naqqsu l-iskor fis27 minuta b’xutt fil-baxx ta’ JOSEF DEBRINCAT u ftit wara St Lawrence tke//ielhom ukoll Franklin Grima wara li kien muri t-tieni karta safra. St Laurence Spurs FC: S.

Micallef, V.J. Saliba, J. Micallef, F.L. Grima, L. Pisani, M. Cutajar, M. Sciberras (R. Formosa), D. Borg (A. Cini), J. Theuma (J. Debrincat), D. Micallef, F. Cini. Oratory Youths FC: E. Fenech, C. Cardona, M. Scerri (O. Saliba), M. Cremona, C. Attard, S. Attard, Jo. Attard, K. Farrugia, F. Attard (D. Lautier), J. Tabone (M. Grech), D. Bartolo. Referee: Fyodor Zammit

Kif Jinsabu II Div L R D T F K Pt Oratory Y G[arb R St Lawrence S Munxar F }ebbu; R G[ajnsielem Qala S

2 2 0 0 7 2 6 2 1 0 1 4 2 3 2 1 0 1 6 6 3 2 1 0 1 4 5 3 1 1 0 1 2 4 3 2 1 0 1 1 3 3 2 0 0 2 1 3 0

Reb[a minima

G[ajnsielem FC...................1 Qala Saints FC. ..................0

G[ajnsielem irritornaw g[arreb[ meta fil-konfront ta’ kontra l-;irien Qala, li b[alhom kienu tilfu l-ewwel [ar;a tag[hom [ar;u rebbie[a b’gowl uniku tal-captain Joseph Attard u b’hekk [adu l-ewwel punti. Qala fid-29 minuta kellhom azzjoni personali ta’ Frank Paul Azzopardi li kkonkluda barra, imbag[ad fil-41 minuta G[ajnsielem fet[u l-iskor meta minn kross ta’ Adrian Cordina, JOSEPH ATTARD wara li reba[ dwell ma’ avversarju, b’xutt fil-baxx tefa’ ;ewwa. G[at-tieni taqsima fit-12-il minuta xutt kross tad-debuttant Josef Xerri (eks Xewkija T) g[al Qala, kien salvat mal-lasta minn Richard Sammut u mirrebound l-istess Sammut imblokka fuq Sean Muscat u listess Muscat imbag[ad xe[et barra fit-tieni tentattiv tieg[u. Qala wettqu l-a[[ar sforzi biex jevitaw it-telfa u fis-37 minuta kien Sammut li /a[[adhom meta salva b’diffikultà f’korner ix-xutt ta’ Mario Mifsud. G[ajnsielem FC: R. Sammut, R. Grima, J. Azzopardi, L. Buttigieg, C. Vella (B. Xuereb), S. Azzopardi, C. Tabone, K. Hili, A. Cordina, J. Attard, D. Hili (J. Vella). Qala Saints FC: K. Grima, M. Zerafa, J. Xerri, G. Cefai (J. Rapa), M. Buttigieg, M. Bonello, M. Mifsud, A. Vella (C. Caruana), D. Abela (J. Buttigieg), S. Muscat, F.P. Azzopardi. Referee: Sandro Spiteri


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

28 Sport

G[ada jifta[ il-Kampjonat Nazzjonali tad-Darts

Il-kumitat il-;did tal-MWA flimkien mas-Segretarju :enerali tal-KOM Joe Cassar

WEIGHTLIFTING

Jin[atar kumitat ;did tal-MWA L-Asso/jazzjoni Maltija talWeightlifting organizzat ilLaqg[a :enerali Annwali li fiha kien ippre]entat ir-rapport annwali u kien elett ilkumitat il-;did. Il-President Jesmond Caruana, is-Segretarju :enerali Jesmond Vassallo u Noel Coleiro, membru, kollha ]ammew il-po]izzjonijiet rispettivi tag[hom waqt li kien hemm bidla fil-kariga g[al Ramona Borg li minn PRO issa hi te]orier filwaqt li l-kumitat approva wkoll lil

Rodmar Pulis b[ala PRO. }ew; emendi g[all-istatuti kienu wkoll approvati u ;ie de/i] li s-sena finanzjarja u amministrattiva tal-Asso/jazzjoni g[andha tkun mill-1 ta’ Jannar sal-31 ta’ Di/embru minflok mill-1 ta’ Ottubru sat-30 ta’ Settembru tas-sena ta’ wara. Saret ukoll [atra ta’ President Onorarju ;did talasso/jazzjoni li hu Alfred Ellul Mercer. Matul l-istess laqg[a kien hemm pre]entazzjoni ta’

li/enzji g[all-uffi/jali tekni/i internazzjonali, Stephen Borg, Gayle Caruana, Rodienne Balzan u Ramona Borg. Il-President Jesmond Caruana g[alaq il-laqg[a billi ppre]enta pjan g[as-snin li ;ejjin b’enfasi kbira tkun fuq l-avvenimenti internazzjonali li se jsiru hawn Malta sena ddie[la. Il-laqg[a kienet issorveljata mis-Segretarju :enerali talKumitat Olimpiku Malti Joseph Cassar b[ala osservatur.

G[ada 12 ta’ Ottubru se jibdew il-kampjonati nazzjonali tad-darts, organizzati millMalta Darts Association, li din is-sena se jkunu maqsuma fi tliet divi]jonijiet bi tmien timijiet parte/ipanti. Fl-Ewwel Divi]joni /Champions Marsa St. Micheal’s Bar, se jibdew iddifi]a tat-titlu f’darhom kontra Juventitus Domus, filwaqt li Floriana Ajax JS Dimech se jkunu home kontra Pawla Wolves SC fil-partita tal;img[a. It-tim promoss ta’ St. Joseph BC ta’ {al G[axaq, ikun f’daru kontra ?a//u SC, filwaqt li fl-a[[ar partita Bu;ibba Bo//i Club, jiltaqg[u kontra }abbar SC. Fit-Tieni Divi]joni, Mqabba Lilly BC se jilag[bu kontra Duke of Conouth BC, filwaqt li Johnny’s Bar jilag[bu kontra Bormla Bo//i Club. Ittimijiet relegati Beland BC u PO’s Bar se jkunu kontra Manchester Conquest Bar u Xuereb Installations rispettivament.

draw, l-istess b[all-konfront bejn Senglea Youngsters u Rovers United.

Msida RS ....….................. 3 Floriana..... ….................... 0

Bla dubju ta’ xejn, il-klabb ta’ Msida wettaq partita tajba [afna u anki r-reb[a kienet mist[oqqa. Dan filwaqt li lklabb ta’ Floriana jrid jinsa malajr din il-prestazzjoni. Salmistrie[, Msida kienu b’gowl vanta;; grazzi g[al gowl skorjart minn NICHOLAS CONTI fl-24 minuta. Kif bdiet it-tieni taqsima kienu l-Ajax li bdew ikunu bil-pussess tal-ballun i]da kull darba l-attakki tag[hom bdew jisfaxxaw fix-xejn. Anzi ta’ spiss beda ji;ri li meta dawn bdew jitilfu l-ballun, irRed Stars bdew ikunu tant perikolu]i li bdew jersqu vi/in li jiskorjaw. Fil-fatt, fil-65 minuta GEORGE CHIRCOP skorja t-tieni gowl ta’ Msida u

[ames minuti wara kien LEE CUMBO li a//erta mir-reb[a tar-Red Stars meta skorja ttielet u l-a[[ar gowl. Referee – George Pitri

Cospicua ST ….................. 2 {amrun L. ….................... 2

Din kienet l-isba[ log[ba tal-;urnata mhux biss g[aliex fiha kienu skorjati erba’ gowls i]da g[aliex il-log[ba kienet ferm missielta u e//itanti. L-ewwel gowl tal-log[ba wasal fil-25 minuta meta kienu l-Bormli]i li fet[u liskor permezz ta’ DARREN SCIBERRAS. Fit-tieni taqsima {amrun Liberty [ar;u fuq l-attakk biex jiksbu l-gowl tad-draw u wara sitt minuti mill-ftu[ ta’ din it-taqsima irnexxielhom jag[mlu dan permezz ta’ SHAUN MICALLEF. {amrun ma kinux kuntenti u baqg[u jattakkaw biex [ames minuti wara d-draw huma

It-30 anniversarju Intant, il-kumitat tal-

Floriana Amateur Football Club, fl-okka]joni ta’ g[eluq it-30 sena mittwaqqif tal-G[aqda, se jorganizza partita darts filka]in stess il-{add 14 ta’ Ottubru. Jipparte/ipaw ilplejers pre]enti, kontra eks plejers li kienu jilag[bu mal-g[aqda. Il-logb[a tibda fl-10 a.m. u kul[add hu mistieden.

Websajt minn G[axaq FCYN In-Nursery ta’ G[axaq FC g[adha kemm nediet websajt ;dida – www.ghaxaqfcyn.com – ma[suba biex tkun is-sors prin/ipali g[at-tfal tag[ha u g[odda importanti ta’ komunikazzjoni g[all-;enituri tag[hom u g[al dawk kollha dilettanti. Din il-websajt mhux biss fiha g[add ta’ servizzi ;odda imma tirrifletti a[jar l-attivitajiet tal-klabb. Il-websajt hi parti minn pro;ett li imbarkat fuqu n-Nursery ta’ G[axaq FC is-sena l-o[ra bil-mira ewlenija tkun li ti;bed tfal ;odda fi [danha.

Jibda t-53 sta;un konsekuttiv tal-IASC Nhar il-{add 7 ta’ Ottubru l-Inter Amateur Soccer Competition (IASC), g[aqda tad-dilettanti tal-futbol, fakkret it-53 anniversarju mittwaqqif tag[ha li kien sar fl1959 meta tat bidu g[al sta;un ie[or ta’ futbol taddilettanti fuq ]ew; divi]jonijiet. Il-IASC mill-bidu nett bdiet t[addan id-direttivi tal-Malta Football Association u rregoli kollha li g[andha flistatut, fosthom li ta//etta massimu ta’ 18-il klabb biss u dawn iridu jkunu minn lokalitajiet differenti. L-g[aqda u lklabbs tag[ha ma jie[du sehem f’ebda kompetizzjoni o[ra i]da l-klabbs jistg[u bejniethom jorganizzaw attivitajiet. Fl-ewwel partiti millEwwel Divi]joni kienu biss Marsa Red Stars li [adu punti massimi b’reb[a fuq Floriana waqt li Cospicua St. Thomas u {amrun Liberty spi//aw

Fit-Tielet Divizjoni, it-tim ;did Cocks Sports Club, jiltaqg[u home kontra t-tim ;did l-ie[or Education Bar. Mosta Shangai, jiltaqg[u ma’ Floriana Ajax JS Dimech, filwaqt li Bormla Bo//i Club jilqg[u lil Ta’ Peppi’s Bar u Cospicua Dynamos jilag[bu kontra Sagra Familja Band Club. Ta’ min jg[id li Floriana Ajax JS Dimech, u Bormla Bo//i Club se jkunu rappre]entati b’]ew; timijiet. Filwaqt li Cocks SC u Education Bar huma ]ew; timijiet ;odda.

marru fil-vanta;; b’gowl ta’ STEFAN SULTANA. Cospicua ma /edewx u xe[tu kollox fl-attakk biex salvaw il-log[ba grazzi g[al penalty skorjat minn ANTHONY BRIGNOLI. Referee – Joe Camilleri

Senglea Y. …. .................... 1 Rovers U. ….... .................. 1

Senglea Youngsters u Rovers United ipprodu/ew log[ba tajba u interessanti li ntemmet fi draw ;ust ta’ 1-1. Senglea fet[u l-iskor flewwel taqsima permezz ta’ TREVOR THOMAS. Rovers wettqu reazzjoni tajba flewwel tasqima i]da Senglea ddefendew tajjeb il-vanta;; minimu tag[hom. It-tieni taqsima kompliet blistess ritmu bir-Rovers iktar attivi fl-attakk u kienu ppremjati fil-51 minuta meta CLINT ELLUL skorja minn penalty. Referee – Lorry Sammut

BO??I

Jit[abbru d-dati tal-finali Il-Federazzjoni Klabbs tal-Bo//i [abbret id-dati uffi/jali u l-post fejn se jintlag[bu l-finali tag[ha dan l-ista;un. Il-log[ob kollu jibda fis-6 p.m. L-ewwel finali se tkun inKnock-Out 1x1 li se tintlag[ab filpitch ta’ {a]-}abbar l-Erbg[a 17 ta’ Ottubru. Il-finalisti se jkunu rrebbie[a mis-semifinali bejn Fgura-}ebbu; u Qormi SB-Paola S. Jumejn wara, il-:img[a 19, issir il-finali tan-Knock-Out 2x2 fil-pitch ta’ Santa Lu/ija. Is-semifinalisti huma Qormi SB-B’Bu;a u }ebbu;-Msida. Il-:img[a 26 ta’ Ottubru jmiss il-finali tat-Tazza tal-An;lu, jew a[jar dik 3x3 fil-pitch ta’ {al Tarxien. Hawnhekk il-finalisti huma mag[rufa, Qormi San Bastjan u Birgu. L-a[[ar finali tkun is-Super Chossi Cup li fiha jiltaqg[u r-rebbie[a tal-Kampjonat li huma Paola S. kontra r-rebbie[a tat-Tazza talAn;lu. Din se tintlag[ab l-Erbg[a 31 ta’ Ottubru fil-pitch ta]}urrieq.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Sport 29 TAZZA TAD-DINJA 2014

Il-maskott armadillo jer;a’ ji;i vandalizzat Mudell tal-arja tal-maskott tat-Tazza tad-Dinja tal-2014, armadillo tne[[a minn postu wara li kien attakkat g[attieni darba f’anqas minn ;img[a minn vandali. Il-mudell li hu g[oli 7 metri tne[[a minn post vi/in l-Esplanade tal-Ministri fi Brasilia, triq enormi mdawra bil-bini pubbliku wara li xi ]g[a]ag[ taqqbuh bis-skieken u mwies. Il-;img[a l-o[ra mudell ie[or ta’ armadillo sofra [sarat wara li kien attakkat waqt dimostrazzjoni fil-belt tanNofsinhar ta’ Porto Alegre. Mudelli ta’ dan il-maskott tpo;;ew f’diversi bliet Bra]iljani, inklu] Sao Paulo. Il-maskott kien pre]entat uffi/jalment ix-xahar l-ie[or u ismu – Amijubi, Fuleco jew Zuzeco - se jkun de/i] minn votazzjoni pubblika. L-armadillo hu spe/i ta’ annimal indi;enu fil-perilu ta’ estinzjoni fil-Bra]il min[abba l-qerda tal-ambjent fejn jg[ix fir-re;jun tal-grigal tal-pajji] u d-differenza minn armadillos o[ra hi li dawn kapa/i jing[alqu kobba biex jiddefendu lilhom infushom minn predaturi.

DIXXIPLINA

Sospi]i mill-MFA Il-Kummissarju tad-Dixxplina tal-MFA lbiera[ ma ssospenda l-ebda plejer mill-Kampjonat Premier imma kienu diversi lplejers mid-divi]jonijiet l-o[ra li kienu sospi]i. Joseph Farrugia ta’ St. Andrew’s u Larry Lagana ta’ Vittoriosa Stars ;ew sospi]i ]ew; partiti kull wie[ed flEwwel Divi]joni waqt li millistess divi]joni kienu sospi]i log[ba kull wie[ed Clayton Micallef (Mqabba), Andrew Spiteri (Pietà H.) u Arab Siraj (Vittoriosa S.). Fit-Tieni Divi]joni Philip Taylor (Mellie[a) kien sospi] log[ba flimkien ma’ Matthew Borg I (Pembroke A.), Jeffrey Zammit (Sta Venera L.) u Lee James Agius (}ebbu; R.). Mit-Tielet Divi]joni kienu sospi]i ]ew; partiti kull wie[ed Matthew Gauci (Marsaskala) u Clive Psasila (Qrendi) u log[ba kull wie[ed Francis Zammit (Luqa St. Andrews) u Mark Farrugia (Qrendi).

Il-maskott armadillo qabel ma ;ie vandalizzat fi Brasilia

TAZZA AFRIKANA

BOXING

ming[ajr il-captain Keita Tyson jing[ata visa g[all-Awstralja Il-Mali Il-captain ta’ Mali Seydou Laico Traore minflok il-ples-Sudan lag[ab plejer

L-eks Champion talHeavyweight fil-boxing, Mike Tyson ing[ata l-visa biex ikun jista’ jid[ol fl-Awstralja g[al serje ta’ ta[ditiet organizzati x-xahar iddie[el. “Ninsabu kuntenti u e//itati u grati lejn il-gvern Awstraljan li ppermetta li tin[are; visa lil Mike Tyson uppermettielu j]ur lAwstralja g[all-ewwel darba,” qal Max Markson, Kap E]ekuttiv tattour promozzjonali Markson Sparks. Tyson kellu wkoll jag[mel l-istess ta[ditiet fl-Awstralja u fi New Zealand imma l-visa tieg[u kienet mi/[uda mill-Ministru tal-immigrazzjoni Kate Wilkinson wara li kienet approvata. Tyson li li skont tliet snin minn

sitta f’[abs fl-Istati Uniti g[al stupru u skont ir-regolamenti l;odda ta’ New Zealand kellu b]onn dispensa biex jid[ol filpajji]. Tyson li g[andu 46 sena kien iddomina x-xena tal-heavyweight fil-boxing fis-snin 80 imma kien arrestat g[al stupru fuq mudella ]ag[]ug[a Desiree Washington u skonta tliet snin [abs minn sitta. Huwa kompla j]id mal-lista negattiva tieg[u meta gidem widnejn ir-rivali tieg[u Evander Holyfield waqt ;lieda fl-1997, azzjoni li g[aliha kien skwalifikat u temporanjament sospi] millboxing. Tyson kien iddikjara falliment finanzjarju fl-2003 u rtira millisport professjonali tliet snin wara.

Keita hu wie[ed minn tliet plejers li kienu sfurzati jirtiraw mill-iskwadra g[all-partita mit-tieni leg tal-a[[ar rawnd ta’ kwalifikazzjoni tatTazza tan-Nazzjonijiet Afrikani fil-Botswana fi tmiem il-;img[a. Keita li telaq minn Barcelona biex sie[eb lil Dalian fis-Super League ?ini] aktar kmieni din issena, jinsab imwe;;a’ b[allattakkant Mustapha Yattabare u d-difensur Adama Tamboura. Il-kow/ Patrice Carteron sejja[ lil Ousame Berthe li jilg[ab fit-Tieni Divi]joni talAfrika t’Isfel u l-plejers ibba]ati Mali, Alou Bagayoko u Idrissa Nama

jers li g[andu mwe;;g[in g[all-partita tas-Sibt f’Gaborone. B’kollox bejn is-Sibt u l{add se jkunu qed jintlag[bu 15-il log[ba mit-tazza Afrikana bir-rebbie[a fuq la[jar mi]-]ew; legs jikkwalifikaw g[all-finali li se ssir f’Jannar is-sena d-die[la, flimkien mal-Afrika t’Isfel b[ala l-pajji] organizzatur. Ri]ultat mibdul Intant ir-reb[a 2-0 li sSudan kiseb kontra ]-}ambja f’log[ba ta’ kwalifikazzjoni mit-Tazza tad-Dinja, kienet mibdula f’reb[a 3-0 g[al }ambja mill-kumitat ta’ dixxiplina tal-FIFA. Il-FIFA qalet fi stqarrija li

CHAMPIONS LEAGUE

Il-kow/ ta’ Montpellier sospi] log[ba Il-kow/ ta’ Montpellier Rene Girard ing[ata log[ba sospensjoni fl-Ewropa talli g[amel mossa b’subg[u lejn il-kow/ avversarju Huub Stevens fi tmiem il-partiti kumbattuta kontra Schalke 04 mi/-Champions League. Il-UEFA qalet li l-kumitat tad-dixxiplina tag[ha mmulta wkoll 5,000 ewro lil Girard g[al ‘im;iba skorretta’ waqt id-draw 2-2 f’Gelsenkirchen fit-2 ta’ Ottubru. Girard li issa se jitlef illog[ba f’darhom kontra Olympiakos fl-24 ta’

Ottubru, kien ukoll sospi] g[al log[ba o[ra imma din ;iet sospi]a g[al perjodu ta’ tliet snin. I/-Champions Fran/i]i kienu mmultati wkoll 17,000 ewro talli l-partitarji tag[hom ‘xe[tu o;;etti u log[ob tan-nar fil-pitch u g[al kondotta [a]ina millplejers tag[hom ([ames karti sofor jew aktar).’ Montpellier kellhom [ames plejers b’karta safra u wie[ed imke//i imma xorta [adu draw fl-a[[ar minuta Wara l-log[ba l-kow/

Olandi] Stevens qal li ma kienx ra lil Girard jinsulentah fil-pitch imma ra l-ka] fuq it-televi]joni aktar tard. Stevens qal li kien ilmenta ma’ Girard waqt il-log[ba peress li kien il-[in kollu jipprotesta kontra r-referee. “Beda jitlob karta safra kull darba li tajna freekick lillavversarji u din hi xi [a;a li wie[ed m’g[andux jag[mel. Mhux ;ust,” qal Stevens. Girard kien qal li Schalke “ma rrispettawniex” u pattew prezz qares bid-draw fl-a[[ar.

Rene Girard

ineli;ibbli fil-partita tat-2 ta’ :unju u d-de/i]joni tfisser li s-Sudan, li kien fl-ewwel post fi Grupp D b’4 punti minn ]ew; partiti, ni]el fit-tielet post b’punt wie[ed waqt li }ambja telg[u b’sitt punti

Il-programm

Is-Sibt Ni;erja v Liberja (2-2) Senegal v Ivory Coast (2-4) Uganda v Zambja (0-1) Malawi v Ghana (0-2) Botswana v Mali (0-3) Ek. Guinea v DR Congo (0-4) Morokk v Mozambique (0-2) Tune]ija v Sierra Leone (2-2) Il-{add Al;erija v Libja (1-0) Etjopja v Sudan (3-5) Togo v Gabon (1-1) Angola v Zimbabwe (1-3) Niger v Guinea (0-1) Cameroon v Cape Verde (0-2) Burkina F.v R. ?entrali A. (0-1) Fil-parentesi r-ri]ultati tal-ewwel leg


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

30 Sport IL-:LIEDA KONTRA L-KORRUZZJONI FUTBOL

Lokomotiv ja[tru lil Ivanov

Lokomotiv Plovdiv ke//ew lillkow/ Emil Velv u minfloku [atru lil Goergi Ivanov li se jmexxi lit-tim Bulgaru sal-a[[ar tal-ista;un. Velev, li g[andu 49 sena, tke//a wara li kellu bidu di]appuntanti fil-kampjonat Bulgaru. Minn tmien log[biet reba[ biss log[ba. L-eks attakkant tal-Bulgarija, Ivanov, li g[andu 36 sena rre]enja minn kow/ ta’ Levski Sofia aktar kmieni matul din is-sena u din iddarba se jkun qed imexxi t-tim li mieg[u beda jilg[ab il-futbol. Cole u Lampard

Intant, skont rapporti fil-;urnali Ingli]i, id-diri;enza ta’ Chelsea mhux se toffri kuntratti twal lill-veterani Ashley Cole u Frank Lampard. Il-kuntratt tag[hom jintemm fi tmiem l-ista;un u jridu jaraw x’se jag[mel s-sena li ;ejja. Skont dawn ir-rapporti Chelsea se joffrulhom kuntratt ta’ sena birriskju li ma ja//ettawx u b’hekk jitilqu lill-klabb b’xejn. Lampard u Cole se jibdew jinnegozjaw kuntratt ;did f’Jannar. Fil-jiem li g[addew kien hemm rapporti li ]ew; klabbs ?ini]i huma interessati li jakkwistaw lil Lampard u hemm ukoll LA Galaxy interessati, it-tim li mieg[u jilg[ab David Beckham.

Darmanin Demajo jitlob aktar kura;; Qed nippruvaw nintrodu/u kultura fejn in-nies ma jib]g[ux jitkellmu jekk ikunu jafu bil-korruzzjoni. Nifhem li din hi sitwazzjoni tal-bi]a’. :ratilna dan l-a[[ar. Fortunatament kellna nies li kellhom ilkura;; li ji;u quddiemna u jg[idulna x’;ara. B’dan ilka] irridu nag[tu e]empju g[ax jekk se n[allu li l-plejers jing[aqdu flimkien u joqog[du jimmanipulaw u j;ibu r-ri]ultat li jridu huma – jekk in[allu dan jid[ol fil-futbol - nistg[u mmorru d-dar u nilag[bu ttable soccer u l-iscrabble.” Dan kien il-messa;; ta’ kura;; li pprova jwassal ilPresident tal-MFA Norman Darmanin Demajo waqt lintervent tieg[u fil-programm televi]iv .Net ilbiera[ meta kienet qed ti;i diskussa l-korruzzjoni fil-fubol Malti. Darmanin Demajo meta qal dan kien qed jirreferi g[all-partita li ssemmiet dan l-a[[ar mill-Ewwel Divi]joni bejn G]ira United u Naxxar Lions hekk kif fil-program kien qed ji;i

diskuss ukoll il-ka] dwar illog[ba Norve;ja v Malta fejn l-eks internazzjonali Malti Kevin Sammut ;ie sospi] g[axar xhur millFIFA. Il-President tal-MFA re;a’ tenna g[al darb’o[ra li fl-opinjoni personali tieg[u il-partita Norve;ja v Malta tal-2007 kienet wa[da mmanipulata u fiha kienu involuti bejn tlieta u erba’ plejers. “M’iniex ng[id li Kevin Sammut kien involut. Imma g[alija ]gur li dik kienet log[ba manipulata g[aliex ix-xhieda li taw lill-pulizija :ermani]a dawk li suppost avvi/inaw il-plejers Maltin, kien fiha [afna affarijiet li wie[ed bilfors irid ikun g[amilhom biex kien jafhom.” L-avukat ta’ Sammut, Lucio Sciriha li flimkien ma’ missieru Michael u Manuel Mallia qed jiddefendu l-plejer u l-appell ta’ Sammut kontra ssospensjoni, re;a’ tenna li l-investigazzjoni u l-interrogazzjoni ma sarux kif kellhom isiru u Kevin

Il-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo

Sammut ma ng[atax smig[ xieraq. Huwa qal li l-mira ta’ Sammut issa hi li jnaddaf ismu. L-Avukat Sciriha qal li g[ad m’hemmx data meta se jinstema l-appell u lpass li jkun imiss wara hu li jmorru quddiem il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv

(CAS). Huwa tenna li anke l-mod kif saret lindentifikazzjoni tal-plejers ma kienx wie[ed /ar u milli jidher l-investigaturi tal-UEFA qag[du fuq dak li kellu xi jg[id bniedem barrani li jifta[ar li mmanipula aktar minn 500 log[ba.

Fellaini tliet ;img[at barra Il-midfielder ta’ Everton Marouane Fellaini se jkollu jag[mel tliet ;img[at barra min[abba li we;;a’ rkopptu u se jitlef il-partiti ta’ kwalifikazzjoni mit-Tazza tad-Dinja tal-2014 li lBel;ju jmisshom kontra s-Serbja u l-Iskozja. Il-plejer influwenti ta’ 24 sena we;;a’ filpartita mill-Premier League kontra Wigan Athletic u se jkun qed jing[ata l-kura filBel;ju. “Fellaini sofra ti/rita ]g[ira fil-muskolu ta’ rkopptu. Issa se jag[mel tliet ;img[at barra. Intla[aq ftehim mal-klabb ta’ Everton sabiex il-

plejer jikkura ru[u fil-Bel;ju ” qalet l-FA Bel;jana fi stqarrija. Il-Bel;ju se jilg[ab kontra s-Serbja f’Belgrade g[ada u mbag[ad kontra l-Iskozja fi Brussell it-Tlieta. Il-Bel;jani jinsabu t-tieni fi Grupp A wara s-Serbja bid-differenza ta’ gowls, b’erba’ punti minn ]ew; partiti. Fellaini se jitlef ukoll il-partita ta’ Everton g[and QPR fil-21 ta’ Ottubru u se jkun qed jag[mel tellieqa kontra l-[in biex jil[aq jirkupra g[ad-derby ta’ Mersyside kontra Liverpool ;img[a wara f’Goodison Park.

INGILTERRA

Problemi g[al Newcastle Il-plejers ta’ Newcastle li g[andhom twemmin Musulman ma jridux jilbsu lflokk il-;did tal-klabb min[abba li dan g[andu logo tal-kumpanija Wonga, kumpanija li tislef il-flus. Min hu Musulman, skont irreli;jon, ma jistax jissellef jew jislef flus. Plejers b[alma huma Demba Ba, Papiss Cisse, Cheick Tiote u Hatem Ben Arfa huma kollha Musulmani. Fil-passat kien se[[ ka] simili meta l-attakkant Freddie Kanoute rrifjuta li jilbes ilflokk ta’ Seville min[abba li kellu logo ta’ kumpanija talim[atri. Kanoute kien la[aq ftehim mal-klabb biex jilbes il-flokk ming[ajr reklam fuqu. Shaykh Ibrahim Mogra, Segretarju :enerali tal-Kunsill tal-Musulmani fir-Renju Unit spjega li wie[ed ma jistax jislef jew jissellef flus g[ax ir-

Ir-reklam il-;did li se jkun fuq il-flokk ta’ Newcastle

reli;jon hi kontra l-interessi. “Meta wie[ed jissellef il-flus dak il-[in jiggwadanja imma fuq ba]i ta’ snin ibati g[ax linteressi huma kbar,” qal Mogra.

Newcastle la[qu ftehim malkumpanija Wonga matul la[[ar ;img[at u mill-ista;un li

;ej, fuq il-flokk tal-Magpies se jibda jkun hemm il-logo talkumpanija. Jekk partitarju ta’ Newcastle jissellef 50 lira sterlina biex jixtri l-flokk il-;did tal-klabb fi ]mien xahar irid i[allas 72 lira sterlina u dan juri kemm linteressi huma kbar.


IN-NAZZJON Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

Sport 31 TENNIS

Tintemm il-[olma ta’ Nishikori

Il-[olma tat-tennista :appuni] Kei Nishikori li jirba[ l-Open tal-:appun ;iet fi tmiemha hekk kif dan tilef 6-2, 1-6, 4-6 kontra Sam Querrey tal-Istati Uniti. Dan tilef din il-log[ba fit-tieni rawnd ta’ din il-kompetizzjoni. Nishikori, li qieg[ed fl-14-il post fir-rankings mondjali, beda tajjeb u reba[ l-ewwel set 3-1 imma Querrey wettaq reazzjoni mill-aqwa u reba[ illog[ba. Ta’ min jg[id li wara li reba[ l-ewwel set Nishikori we;;a’ l-g[aksa u kien hawn fejn dan beda jnaqqas ir-ritmu. “Ippruvajt nilg[ab imma Querrey kellu serve tajba. Di]appuntat [afna bil-fatt li mort fil-vanta;; imma ma ddefendejtux. Qed tu;ag[ni rkoppti u qed in[ossni g[ajjien,” qal Nishikori wara t-telfa. Intant, in-numru wie[ed fiddinja, Roger Federer talI]vizzera beda l-avventura tieg[u f’dan l-Open b’reb[a ta’ 6-3, 7-5 kontra Lu YenHsun tat-Tajwan. Federer issa jilg[ab kontra Stanislas Wawrinka li hu ukoll mill-

I]vizzera. Novak Djokovic, li jinsab fit-tieni post tar-rankings mondjali, reba[ 6-3, 6-2 kontra Grigor Dimitrov talBulgarija. It-tennista misSerbja [a biss 54 minuta biex reba[ din il-log[ba u issa Djokovic jilg[ab kontra Feliciano Lopez ta’ Spanja. Djokovic, wara li fi tmiem il-;img[a reba[ l-Open ta/?ina qed jittama li jkompli jiddomina fl-Asja. Thomas Berdych u Jo Wilfried Tsonga ukoll avvanzaw g[ar-rawnd li jmiss b’reb[iet kontra l-avversarji rispettivi tag[hom. L-Ingli]a Heather Watson reb[et l-ewwel partita tag[ha f’dan l-Open meta g[elbet lil Polona Hercog tal-Islovenja bi skor ta’ 6-4, 6-4. Watson, li hi t-tennista numru tnejn fl-Ingilterra reb[et l-ewwel set u minn hemm ma [arsitx lura biex issa, fir-rawnd li jmiss tilg[ab kontra Anabel Medina Garrigues ta’ Spanja jew kontra t-Taljana Camila Giorgi. Samantha Stosur, li hi t-tennista numru wie[ed reb[et

kontra Erika Sema biex g[addiet g[at-tieni rawnd.

Murray jg[addi b’walk over Il-Britanniku Andy Murray, rebbie[ tal-Grand Slam tal-US Open, g[adda g[at-tielet rawnd b’walkover wara li l-

avversarju tieg[u, Florian Mayer ma setax jilg[ab min[abba injury fil-polz. Murray ilu sentejn jirba[ dan l-Open issa se jilg[ab lewwel log[ba tieg[u f’dan lOpen g[ada kontra Alexander Dolgopolov tal-Ukrajna. “Ikun min ikun l-avversarju tieg[i se tkun diffi/li g[alija sakemm nidra t-temp,” qal Murray. Murray se jkun qed jipprova jirritorna g[ar-reb[ wara li dan, nhar il-{add tilef kontra Milos Raonic tal-Kanada f’dik li kienet semifinali tal-Open ta/-?ina. Qabel ma beda l-Open tal:appun Federer, li hu fl-ewwel post tar-rankings mondjali qal li jemmen li Murray hu kapa/i jaqb]u u jitla’ fl-ewwel post. “Se tkun diffi/li g[alija biex

Il-:appuni] Kei Nishikori fl-azzjoni kontra Sam Quarrey

nispi//a s-sena fil-qu//ata imma jien se nibqa’ na[dem biex nirba[ aktar Grand Slams. Din is-sena kienet wa[da ferm po]ittiva g[alija u rrid li sena o[ra nkompli nibni minn fejn [allejt,” qal Murray. Dan tala[[ar, matul din is-sena wasal sal-finali tal-Grand Slam ta’ Wimbledon u tilifha kontra Federer u xhur wara reba[ ilmedalja tad-deheb waqt lOlimpjadi li saru f’Londra.

Murray reba[ l-ewwel Grand Slam fil-karriera tieg[u ftit xhur ilu fl-Istati Uniti. “Meta tlift fl-Open talAwstralja mal-ewwel bdejt na[seb fil-Grand Slams ta’ Franza u ta’ Wimbledon. Mhux biss irrib nirba[ aktar Grand Slams imma anke dawn it-turnaments g[ax jg[inuk titjieb u anke biex ti;bor ilpunti g[ar-rankings,” temm jg[id l-Isko//i].

TAZZA TAD-DINJA 2014

?IKLI}MU

Il-partitarji jistg[u jbig[u l-biljetti

Rapport jikkonferma l-[tija ta’ Armstrong

Waqt it-Tazza tad-Dinja tal2014, il-partitarji jistg[u jbig[u l-biljetti li ma jkunux iridu u dan se jsir biex b’hekk ma jkunx hemm postijiet vojta waqt il-log[ob li se jsir fil-Bra]il. Kemm waqt lOlimpjadi li saru din is-sena kif ukoll waqt il-Euro 2012 li saret ftit ;img[at qabel lOlimpjadi kien hemm ka]ijiet fejn l-istejdjums kellhom [afna postijiet vojta, anke jekk l-organizzaturi kienu qalu li l-grawnds se jkunu mimlijin. Barra minn hekk il-FIFA se tistaqsi lill-isponsors biex jag[tu dettalji ta’ min se jkun qed ju]a l-biljetti li jing[ataw dawn l-isponsors. Thierry Weil, id-Direttur tas-sezzjoni tal-Marketing tal-FIFA spjega li ji;ri li [afna drabi l-isponsors jing[ataw il-biljetti u l-

membri tag[hom ma jmorrux g[al-log[ob. Il-partitarji mhux biss jistg[u jbig[u l-biljetti tag[hom wara li jidde/iedu li ma jattendux g[al-log[ob imma anke jista’ jag[ti l-ka] li jbig[u l-biljetti min[abba l-fatt li t-tim tag[hom ikun ;ie eliminat. Weil qal li s-sistema ta’ bejg[ ta’ biljetti tat-Tazza tadDinja se tkun ippruvata sena qabel, waqt it-Tazza talKonfederazzjonijiet. Il-prezz tal-biljetti biex wie[ed jattendi g[al-log[ob fil-Bra]il se jkun ]velat ix-xahar li ;ej. ‘Diffi/li g[all-Bra]il’ L-eks attakant Bra]iljan,

Ronaldo qal li minkejja li jemmen li t-tim nazzjonali se jag[mel minn kollox biex jirba[ it-Tazza tad-Dinja din se tkun xi [a;a diffi/li biex

isse[[. Barra minn hekk Ronaldo qal li minkejja li hemm min hu xettiku dwar jekk il-pajji] hux se jkollu kollox lest fl-2014, Ronaldo jemmen li kollox se jkun lest. “It-tim nazzjonali qatt ma kien f’po]izzjoni ag[ar minn din fir-rankings tal-FIFA. B[alissa t-tim g[addej minn ]mien diffi/li. Nixtieq [afna li kieku kont se nkun parti mit-tim li se jilg[ab din ilkompetizzjoni f’daru stess,” qal Ronaldo. Ronaldo qal dan id-diskors waqt li kien qed jattendi summit fi Stamford Bridge fejn hemmek iltaqa’ ma’ Fabrice Muamba, plejer ta’ Bolton li aktar kmieni matul din is-sena kien irkupra minn attakk talqalb li tah waqt li kien qed jilg[ab kontra Tottenham.

Skont rapport tal-USDA, li fih aktar minn elf pa;na, i//iklist Lance Armstrong kien ju]a w[ud mill-aqwa sustanzi pprojbiti matul il-karriera tieg[u. L-A;enzija Amerikana ta’ Kontra d-Doping ]velat permezz ta’ dan ir-rapport li Armstrong kellu wie[ed mill-aktar programmi spe/jalizzati fejn jid[lu do]i u tipi ta’ sustanzi. Armstrong minn dejjem /a[ad li kien g[amel u]u minn dawn is-sustanzi u fix-xhur li g[addew is-seba’ titli tat-Tour De France li reba[ Armstrong kienu ;ew irtirati u dan kien anke sospi] g[al g[omru minn kull kompetizzjoni ta//ikli]mu. Dan ir-rapport li g[amlet l-USADA sar wara li ng[atat xhieda ming[and 26 ru[, 15 minnhom /iklisti lillUnion Internazzjonali ta/-?ikli]mu (UCI), lill-A;enzija Dinjija ta’ Kontra d-Doping (wada) u l-Korporazzjoni Dinjija tat-Triathlon (WTC). F’dan ir-rapport mhux biss hemm dettalji dwar is-sustanzi li g[amel u]u minnhom Armstrong imma anke emails, pagamenti u informazzjoni xjentifika dwar dawn is-sustanzi. 11-il /iklist li kienu jsuqu fit-tim ta’ Lance Armstrong taw xhieda kontra Armstrong. FUTBOL

‘Man Utd misshom xtraw lil Hart’ L-eks gowler le;;endarju Gordan Banks qal li Man Utd se

L-eks plejer Bra]iljan Ronaldo (xellug) ma’ Fabrice Muamba

jiddispja/ihom li fil-passat tilfu /-/ans li jakkwistaw lillgowler Joe Hart, gowler li sta;un ilu reba[ il-kampjonat ma’ Man City u qed ikomplu juri log[ob mill-aqwa dan l-ista;un. “M’iniex konvint mill-kwalitajiet ta’ De Gea u Lindegaard. Nemmen li Ferguson seta’ akkwista gowler a[jar minn dawn it-tnejn. Na[seb li llum-il ;urnata Feguson jiddispja/ih li ma akkwistax lil Hart, gowler li g[alija hu laqwa fil-pajji] u nemmen li jista’ jsir l-aqwa wie[ed fiddinja,” qal Banks. Filwaqt li Joe Hart qed ikollu log[ob tajjeb ma’ City, kemm Lindegaard kif ukoll De Gea kultant qed jag[mlu xi ]balji li qed jiswew qares lir-Red Devils. “Meta qed nara lil Lindegaard u lil De Gea qed narahom jilag[bu b’nuqqas ta’ fidu/ja,” temm jg[id Banks.


Il-{amis, 11 ta’ Ottubru, 2012

32 Lokali

Turisti g[addejjin minn Triq il-Merkanti fil-Belt, hekk kif aktar Cruise Liners qed jag[]lu lil pajji]na b[ala wa[da mid-destinazzjonijiet tag[hom. Hu kkalkulat li kull turist li j]ur pajji]na permezz ta’ Cruise Liner jonfoq mas-€60 fil-ftit sig[at li jag[mel f’pajji]na. (Ritratt> Michael Ellul)

White paper biex jit[arsu d-drittijiet di;itali Kul[add g[andu jkollu d-dritt tal-u]u u l-a//ess g[all-internet minn Jesmar Baldacchino

Il-Gvern ippubblika white paper li tipproponi biex iddrittijiet di;itali jew a[jar iddrittijiet tal-individwu li jkollu a//ess u jag[mel u]u mill-internet ji;u m[arsa millkostituzzjoni. Il-pro/ess ta’ konsultazzjoni dwar din ilwhite paper ser jintemm fla[[ar ta’ Novembru. 30 sena ilu [add ma kien jimma;ina bil-penetrazzjoni kbira tal-kompjuters fid-dinja tal-lum u kif il-ma;;oranza tal-jobs isiru permezz u blu]u tal-kompjuter. Rapporti Ewropej qed jindikaw li sassena 2015, 90% tal-jobs ser ikunu orjentati lejn l-u]u talkompjuter. Dawn il-jobs qed ji]diedu b’rata ta’ 7% fissena. Waqt il-pre]entazzjoni ta’

din il-white paper il-Ministru g[all-Infrastruttura, itTrasport u l-Komunikazzjoni, Austin Gatt spjega kif sa ftit tas-snin ilu s-settur tal-ICT ma kienx je]isti f’Malta imma llum dan is-settur huwa pilastru ekonomiku g[aliex ilGvern kellu vi]joni /ara dwar l-u]u tal-informatika u mexa ’l quddiem. Huwa spjega kif l-internet sar parti mill-[ajja ta’ kuljum u l-Gvern huwa obbligat li jda[[al fis-se[[ il[arsien tad-drittijiet waqt fla//ess u l-u]u tal-informatika. Il-konsulent tal-Ministeru, Claudio Grech g[amel pre]entazzjoni dettaljata ta’ din il-white paper u fakkar kif fi Frar li g[adda, wara li kienu ;ew emendati l-li;ijiet dwar is-Cybercrime, il-Prim

Ministru Lawrence Gonzi talab li titfassal li;i li tirrikonoxxi d-drittijiet talindividwu fid-dinja di;itali. Din il-white paper qed tipproponi qafas differenti u distint minn li;ijiet o[ra li di;à qed jit[addmu f’pajji]i o[ra. Claudio Grech spjega kif ilMinisteru g[all-Infrastruttura, it-Trasport u lKomunikazzjoni kkummissjona studju li jpo;;i s-sisien g[al din il-li;i kif proposta fil-white paper li ;iet ippubblikata. Dan sabiex dawn id-drittijiet di;itali jid[lu fis-se[[ b[ala prin/ipju. Il-white paper tipproponi l-[arsien a[jar taddritt tal-a//ess g[all-internet, id-dritt g[all-a//ess tal-

media•link COMMUNICATIONS

informazzjoni onlajn, illibertà tal-espressjoni fuq linternet u d-dritt li persuna tag[]el hi l-informazzjoni li jinkisbu dwarha bl-u]u talinternet jew li jin]ammu dwarha fuq siti fl-internet. Ser ji;i rikonoxxut id-dritt li kul[add ikollu a//ess g[allinternet u l-broadband, li jkun jinkludi a//ess g[as-siti elettroni/i kif ukoll a//ess u tixrid ming[ajr tfixkil g[allinformazzjoni, sakemm dawn ma jkunux illegali. Dan jinkludi wkoll a//ess g[al siti so/jali u blogs li minnhom ser ji;i m[ares id-dritt tal-libertà tal-espressjoni. B’hekk ilwhite paper ser tintrodu/i linternet b[ala dritt fundamentali li minnu jista’ jag[mel u]u kul[add.

Matul id-diskors tieg[u, ilMinistru Austin Gatt sostna li fil-pre]ent f’Malta l[aqna sensiela ta’ rekords dwar la//ess g[all-internet, fejn ninsabu s-16-il pajji] fiddinja fl-u]u tal-internet bilbroadband. 98% tal-intrapri]i u l-postijiet tax-xog[ol u 75% tad-djar g[andhom a//ess g[all-internet bilbroadband. Austin Gatt sostna li r-rata talinvestiment f’pajji]na tiddependi fuq kemm Malta tibqa’ tikber fis-settur talinformatika. Kull min huwa interessat jista’ jara l-white paper fuq is-sit elettroniku mitc.gov.mt u jibg[at il-kummenti flindirizz elettroniku consultations.mitc@gov.mt


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.