www.mychoice.pn
Numru 13,257
€0.55
It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Servizz e//ellenti f’Mater Dei Pazjent iqabbel is-servizz f’Malta ma’ dak fl-Awstralja minn Matthew Bonett
Fid-djalogu li organizza lbiera[ il-Partit Nazzjonalista f’{al Tarxien, il-;enituri staqsew diversi mistoqsijiet lill-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi. Fir-ritratt, Epifanio Vella, ;enitur nieqes mid-dawl, jidher qed jistaqsi lill-Prim Ministru.
Muscat ma jg[id xejn dwar il-prijoritajiet tieg[ek u ta’ wliedek Xejn dwar ix-xog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni Ara pa;na 5
g[al pa;na 4
It-Turkija
Karozzi
Tag[laq l-ispazju tal-ajru g[al titjiriet Sirjani
Ti;i fi tmiemha edizzjoni o[ra tal-Imdina Grand Prix
Ara pa;na 10
{afna drabi, a[na lMaltin imdorrijin nie[du laffarijiet forgranted. Filfatt, [afna mill-kritika li ssir fuqna b[ala poplu hi li a[na mdorrijin b’edukazzjoni u servizzi tas-sa[[a b’xejn. I]da lGvern pre]enti dejjem [adem u stinka, u jibqa’ jwieg[ed li jibqa’ joffri laqwa servizzi kemm tassa[[a kif ukoll taledukazzjoni ming[ajr [las. Diversi drabi, nindunaw li a[na l-Maltin b[al donnu ng[ixu f’;enna tal-art meta nqabblu s-servizzi li ning[ataw f’Malta ma’ dawk li ji;u offruti barra minn Malta. L-aktar li mdorrijin li nikkumparaw hu ma’ pajji]i Ewropej, u dan birra;un, peress li llum Malta tg[ix ir-realtà tal-Unjoni Ewropea. I]da tajjeb ukoll li kultant, in[arsu lil hinn mill-Ewropa, u naraw x’qed ji;i offrut f’pajji]i
Ara pa;na 16 u 17
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
4 Lokali
Johnny Agius
{dejn l-Awstralja s-servizz f’Malta hu e//ellenti minn pa;na 1
o[ra u nqabbluh mas-servizzi offruti f’Malta. Fl-a[[ar jiem, IN-NAZZJON iltaqa’ ma’ Johnny Agius, Malti ta’ 56 sena, li ta’ 24 sena mar lAwstralja fejn g[ex u [adem g[al 30 sena. Sena u nofs ilu, i]da, hu u l-familja tieg[u dde/idew li jirritornaw lura Malta u jgawdu l-bqija ta’ [ajjithom f’pajji]na. Ma’ INNAZZJON, Johnny Agius tkellem dwar is-servizz tassa[[a li ji;i offrut fl-Isptar Mater Dei u qabblu ma’ dak fl-Awstralja. L-aktar [a;a li laqtitu u baqa’ sorpri] biha kienet leffi/jenza li hemm fl-isptar nazzjonali f’Malta, kemm fisservizz li ji;i offrut, kif ukoll fl-im;iba tal-istaff, linfermiera, it-tobba u lprofessjonisti. “Ibda mill-bniedem li jie[u [sieb il-car park, sakemm ;ejt biex inkellem in-nersis”. Johnny Agius qal li [a pja/ir li f’kull pass li g[amel, ;ie mistoqsi mistoqsijiet simili, biex b’hekk ikunu /erti minn dak li jkunu qed jag[mlu. Fil-jiem li g[addew, flIsptar Mater Dei, Johnny Agius g[amel operazzjoni tal-morliti. Qalilna li mill-ewwel ;urnata meta rah il-professur sa dakinhar li g[amel loperazzjoni, g[addew biss g[axar ;img[at. Qalilna wkoll li [a;a li kull Malti g[andu jg[o]] hu l-fatt li s-servizz tas-sa[[a f’Malta hu b’xejn. Mar lura filmemorja, madwar 14-il sena ilu, u rrakontalna esperjenza li kellu fl-Awstralja meta ried jag[mel endoscopy. Qalilna li din il-pro/edura ;iet tiswieh $600, u ladarba lesta u qam mil-loppju, kien kwa]i m;ieg[el jitlaq ’il barra mill-Isptar, inkella kien ikollu j[allas aktar. “F’Malta s-sitwazzjoni kompletament
bil-kontra”, qal Johnny Agius, “g[ax wara li ;ejt f’tieg[i, g[amluli x’niekol u tawni l-ilma, u kwa]i kelli nkun jien li offrejt is-sodda tieg[i lil [addie[or”. Ma’ IN-NAZZJON, Johnny Agius enfasizza li hu fl-ebda [in ma ried imaqdar lAwstralja, g[ax dik hi t-tieni art tieg[u, u ma jistax jg[id li s-servizz tas-sa[[a flAwstralja mhuwiex tajjeb, i]da [dejn dak Awstraljan, is-servizz f’Malta hu e//ellenti. “Anke meta ;ejt biex nag[mel il-pre-operation consultation bqajt skantat g[ax niftakar sakemm in]ilt ming[and il-professur g[al g[and l-infermieri, sular wie[ed, kienu di;à qed jistennewni g[ax xi [add minn fuq kien av]ahom li kont nie]el.” Johnny Agius tkellem ukoll dwar l-ambulanzi, u qal li flAwstralja, anke biex tu]a lambulanza trid t[allas. Hu spjega li hemm sistema ta’ ‘membri’, u kull min mhuwiex membru jkollu j[allas mijiet jekk mhux eluf ta’ dollari meta ji;u g[alih bl-ambulanza. F’appell indirett li g[amel, Johnny Agius qal ukoll li hu ma jmurx l-isptar g[al kull [a;a ta’ xejn. F’rakkont ie[or li g[amel ma’ IN-NAZZJON, Agius qal li darba mar ilklinika ta’ San :wann biex ine[[i farka [adid minn g[ajnejh, i]da sab il-klinika mag[luqa, u g[alhekk, ilpulizija li kien hemm g[assa qallu biex imur l-isptar. Qalilna li l-isptar aktar dam miexi min-na[a g[all-o[ra tal-isptar milli biex sarlu lintervent u ne[[ewlu l-fraka. F’ka] simili li kellu flAwstralja, Johnny Agius qal li dam tal-anqas disa’ sig[at sakemm inqeda mill-Isptar. “Dik hi d-differenza, b’mod spe/jali fl-effi/jenza”, fisser Johnny Agius.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
2 Lokali
Muscat irid li Muscat ipo;;i l-ewwel l-interess l-elezzjoni ssir mal-festi tal-Milied parti;jan minn Jesmar Baldacchino
Jipprova jfixkel lill-Gvern billi jimpika mal-pazjenti Il-Gvern ipo;;i l-interess tal-pazjent l-ewwel kif wera bilftehim li la[aq dwar l-Isptar St.Philip’s. Muscat ipo;;i lewwel l-interess parti;jan u l-pika politika. Bil-pika politika ta’ Muscat, il-pazjenti ma jmorrux ’il quddiem. Fi stqarrija biex iwie;eb g[ad-diskors tal-Mexxej Laburista Joseph Muscat fix-Xg[ajra, il-Ministeru tas-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità qal li l-Gvern f’dawn l-erba’ snin kompla ]ied u tejjeb is-servizzi tas-sa[[a favur il-pazjenti u min ikollu b]onn kura medika. B’ri]ultat tal-kwalità tal-[ajja li qed jg[ix il-poplu Malti u G[awdxi u s-servizzi ta’ prevenzjoni u ta’ kura li qed jing[ataw, illum il-Maltin qed jg[ixu aktar fit-tul. Dan ifisser li s-servizzi ta’ riabilitazzjoni jkun hemm b]onn ji]diedu. U hekk qed jag[mel dan il-Gvern. Il-Ministeru fisser li Muscat wera li ma jafx jag[mel iddifferenza bejn sptar akut, b[alma hu l-Isptar Mater Dei, u sptar ta’ riabilitazzjoni. Mhux veru li St Philip’s se jkun u]at b[ala estensjoni ta’ Mater Dei, g[ax fin-natura tag[ha, ilkura li se ting[ata hi ferm differenti. Muscat mhux jifhem iddifferenza ba]ika u g[alhekk ikompli jikkonferma kemm ma g[andu l-ebda vi]joni fil-qasam tas-sa[[a. Il-Ministeru sa[aq ukoll li Muscat g[a]el li ma jg[idx ilverità. Lanqas ma hu veru li l-Gvern ]amm xi [a;a mistura. Il-Gvern kien ta informazzjoni fil-Parlament f’:unju 2010 wara li kienet [ar;et sej[a ta’ interess. Il-Gvern mexa b’mod mill-aktar serju u kif di;à ddikjara, il-pro/ess se jitpo;;a g[al skrutinju tal-istituzzjonijiet ta’ pajji]na. I]da bilpo]izzjoni li [a l-Labour, Muscat qed jipprova jfixkel lillGvern billi jimpika mal-pazjenti. It-temp
UV INDEX
5
IT-TEMP> ftit jew wisq imsa[[ab li jsir il-bi//a l-kbira msa[[ab b’[albiet tax-xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad VI}IBBILTÀ> ;eneralment tajba IR-RI{: [afif g[al moderat mix-Xlokk li jsir moderat g[al ftit qawwi BA{AR> [afif g[al moderat li jsir moderat IMBATT> baxx mix-Xlokk TEMPERATURA: l-og[la 27˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 10.6 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 94.8 mm IX-XEMX> titla’ fis-07.08 u tin]el fis-18.28
Waqt l-attività politika fixXg[ajra, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat qal g[al iktar minn darba li l-Prim Ministru Lawrence Gonzi g[andu jie[u de/i]joni malajr wara li fi kliemu ilu sena ja[li l-[in talpoplu. Dan ifisser li Muscat irid li ssir l-elezzjoni filMilied. G[alkemm f’nifs wie[ed qal li l-Gvern g[andu jkun responsabbli u g[andu jressaq il-ba;it, Muscat qal li lPrim Ministru g[andu jsejja[ lelezzjoni. Din qed titqies b[ala dikjarazzjoni /ara li jrid li lelezzjoni ssir mal-festi talMilied. Filwaqt li qal li hi responsabbiltà tal-Gvern li jressaq il-ba;it, Muscat qal ukoll li l-Gvern qieg[ed jilg[ab bl-istabbiltà tal-pajji] g[aliex qieg[ed jirriskja li jibda s-sena ming[ajr ba;it. Hu kkritika lill-Prim Ministru li rabat il-ba;it ma’ vot ta’ fidu/ja fil-Gvern g[aliex fi kliemu issa ma jistax idur g[and l-MLP g[aliex hu m’g[andux fidu/ja la fil-Prim Ministru u lanqas fil-Partit Nazzjonalista. Fi stqarrija bi twe;iba g[al dan, il-Partit Nazzjonalista sostna li Muscat imissu jist[i li jrid i[arbat il-festi tal-Milied u n-negozju abbinat ma’ dawn i]-]mien ta’ festi fl-g[atx li g[andu li jsir prim ministru. Listqarrija tg[id li sa din il;img[a stess, Muscat kien qieg[ed jg[id li hu jrid li lGvern iressaq il-ba;it u li m’g[andux g[a;la biex issir
Roadmap li ma twassal imkien u ma jg[id xejn dwar ix-xog[ol, l-edukazzjoni u s-sa[[a elezzjoni, i]da issa biddel fehmtu u jrid l-elezzjoni. Fix-Xg[ajra, Muscat qal li lMaltin qed i[ossuhom foqra u mhux qed jaslu sal-a[[ar taxxahar. Qal li Gvern tal-Labour jer;a’ jibni ‘middle-class’ ;dida, g[alkemm ma qalx kif ser jag[mel dan. Muscat re;a’ wieg[ed li jra[[as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma i]da hawnhekk ukoll ma qalx kif jew b’kemm. Muscat fa[[ar il-Kungress tal-MLP u ddeskrivieh b[ala e]er/izzju demokratiku kbir. Dan meta waqt l-istess Kungress meta sar f’Ta’ Sannat f’G[awdex, issoluzzjoni g[ax-xog[ol kienet biss bit-tixjir tal-idejn. B[allmexxej ta’ qablu Alfred Sant, Muscat g[al darb’o[ra re;a’ qal li l-MLP g[andu ‘roadmap’. G[all-kuntrarju ta’ dak li qal il-President tal-Kummissjoni Ewropea, Josè Manuel Barroso waqt is-Summit tal-5+5 meta fa[[ar lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, lill-Gvern u l-ekonomija ta’ pajji]na, Muscat sostna li Gonzi qed i;ibna d-da[ka tal-barranin. Dwar dan, fi stqarrija l-Partit Nazzjonlista qal li Muscat ma qal xejn fuq il-prijoritajiet talfamilji. Ma qal xejn dwar limpjiegi, is-sa[[a u ledukazzjoni i]da jrid li tafda l;ejjieni tieg[ek u tal-familja
tieg[ek f’idu. L-istqarrija tkompli li Muscat jag[]el li jkun negattiv imma ma joffrix is-soluzzjonijiet. Matul l-attivita politika, Muscat ikkritika wkoll idde/i]joni tal-Gvern favur ilpazjenti li jikri l-Isptar St. Philips. Hu qal li l-Prim Ministru ma jimpurtahx millpoplu u l-Parlament. Fil-;urnal il-mument tal-biera[, i]da kien is-sid ta’ St. Philip’s stess, Frank Portelli, li ]vela kif deputati tal-MLP kienu qed weg[duh li Gvern Laburista jag[mel u]u minn dan l-isptar. Dwar dan fl-istqarrija tieg[u, il-Partit Nazzjonalista sostna li l-attakk ta’ Muscat fuq l-u]u favur il-pazjent tal-Isptar St. Philip’s isegwi l-attakk ta’ Muscat kontra l-bini ta’ sptar ;did g[all-kan/er. Fix-Xg[ajra tkellmu wkoll Clayton Bartolo, Silvio Schembri u Anton Refalo, fejn jispikka l-kumment ta’ Schembri li l-familji Maltin u G[awdxin m’g[andhomx flus biex jixtru l-la[am u l-[ut. Anton Refalo fa[[ar lil Agatha Barbara u ddeskriva lill-Partit Nazzjonalista b[ala lpartit tal-[a]en u talkorruzzjoni. Dawn ilkummenti negattivi huma simili g[al dawk li kien g[adda aktar kmieni din is-sena, deputat ie[or tal-MLP, Joe Debono Grech..
B[al-lum 25 sena
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IT-TNEJN L-og[la 27˚C L-inqas 20˚C
IT-TLIETA L-og[la 27˚C L-inqas 22˚C
L-ERBG{A L-og[la 26˚C L-inqas 18˚C
IL-{AMIS L-og[la 26˚C L-inqas 16˚C
IL-:IMG{A L-og[la 27˚C L-inqas 18˚C
UV
UV
UV
UV
UV
5
5
5
5
5
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 26˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 25˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 10˚C imsa[[ab, Ateni 27˚C imsa[[ab, Li]bona 21˚C ftit imsa[[ab, Berlin 13˚C ftit imsa[[ab, Brussell 10˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 30˚C xemxi, Dublin 09˚C imsa[[ab, Kopen[agen 08˚C xita, Frankfurt 10˚C xita, Milan 15˚C im/ajpar, Istanbul 25˚C xemxi, Londra 12˚C ftit imsa[[ab, Madrid 18˚C ftit imsa[[ab, Moska 08˚C imsa[[ab, Pari;i 09˚C xita, Bar/ellona 23˚C ftit imsa[[ab, Ruma 21˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 29˚C xemxi, Vjenna 16˚C ftit imsa[[ab, Zurich 13˚C imsa[[ab, Munich 14˚C imsa[[ab, Stokkolma 08˚C imsa[[ab, San Pietruburgu 05˚C ftit imsa[[ab.
Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami kellu laqg[at ma’ diversi mexxejja tal-Commonwealth waqt il-laqg[a tal-Prim Ministri talCommonwealth f’Vancouver fil-Kanada. Flimkien mal-Prim Ministru kien hemm ukoll ilMinistru tal-Affarijiet Barranin ?ensu Tabone. Fl-g[oti tal-[atra lil seba’ kapijiet ta’ dipartimenti, l-A;ent Prim Ministru Guido de Marco spjega l-[sieb tal-Gvern dwar isServizz ?ivili u sa[aq li /-?ivil mhu g[asservizz tal-ebda partit i]da qieg[ed g[asservizz tal-poplu kollu. L-A;ent Prim Ministru qal li /-?ivil hu s-sinsla ta’ kull amministrazzjoni. Jekk ikun hemm ?ivil tajjeb u serju, ikun hemm amministrazzjoni tajba u serja. Imfakkar ukoll it-tmien anniversarju tatTnejn l-Iswed, meta l-marmalja So/jalista fleqqel tal-vjolenza tag[ha attakkat id-dar ta’ Eddie Fenech Adami (dakinhar Kap talOppo]izzjoni) meta fid-dar kien hemm martu u wliedu. Aktar qabel is-So/jalisti da[lu u g[amlu [erba fl-istamperija ta’ The Times fil-Belt.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Lokali 3
G[al sena o[ra l-Forzi Armati ta’ Malta fet[et il-bibien tag[ha fil-barracks ta’ {al Luqa g[al ‘open day’. Kienu bosta dawk li [adu l-opportunità u raw b’g[ajnejhom diversi sezzjonijiet fi [dan il-Forzi Armati fosthom dawk tal-Iskwadra Marittima u l-Emergency Rescue Corps. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi flimkien mas-Sinjura Kate Gonzi u l-Assistent Parlamentari Beppe Fenech Adami ]aru din l-‘open day’ u ddawru fuq il-post mill-Brigadier u Kmandant tal-Forzi Armati ta’ Malta, Martin G. Xuereb. (Ritratti> Joseph Galea)
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
6 Lokali
Servizz tal-ATM mill-kumdità tal-karozza
L-ATM tal-Bank of Valletta fil-pompa tal-Petrol ta’ JM Petrol Station f’Tal Barrani, i]-}ejtun Il-Bank of Valletta installa t-tieni Drive-through ATM f’Malta. Din l-ATM, li tinstab fil-pompa tal-Petrol ta’ JM Petrol Station f’Tal Barrani, i]-}ejtun, hi ddisinjata biex tintu]a ming[ajr ma wie[ed ikollu g[alfejn jo[ro; millkarozza tieg[u. Din l-ATM tipprovdi l-istess servizzi li joffru l-ATMs l-o[ra. Dan ifisser li l-klijenti jistg[u ji;bdu l-flus, jaraw ilbilan/ tal-kontijiet tag[hom, jiddepo]itaw, i[allsu l-kontijiet u jag[mlu l-mobile topups mill-kumdità tal-karozza tag[hom. Michael Galea, i/-Chief Officer Operations fi [dan ilBank of Valletta, qal li l-Bank jinsab sodisfatt mit-tnedija ta’
din it-tieni drive-through li qed tirrispondi g[ar-rispons qawwi li l-Bank kellu millklijent wara l-ewwel drivethrough installata mill-Bank of Valletta f’G[ajn Buqana, fil-pompa tal-petrol li hemm fit-triq bejn il-Mosta u rRabat. Dawn id-drive-throughs joffru esperjenza ;dida lillklijenti. B’din l-ATM, li tinsab f’arterja prin/ipali tat-traffiku, il-Bank qed ikompli jag[mel is-servizzi bankarji aktar a//essibbli g[al min m’g[andux /ans imur il-bank, u b’hekk ilBank qed jirrispondi iktar g[all-istil tal-[ajja tal-klijenti tieg[u, li dejjem qed jinbidel.
Il-MEPA favur li jkunu salvati s-si;ar Meta l-MEPA tkun qed tanalizza pro;etti ta’ ]vilupp, il-policy hi li tinkora;;ixxi li s-si;ar il-maturi jkunu salvati. F’/erti ka]i hemm b]onn permessi spe/ifi/i biex wie[ed jaqla’ si;ra, u minkejja dan, il-MEPA dejjem inkora;;iet il-[arsien tas-si;ar, anki fi pro;etti fejn is-si;ar ma kinux im[arsin bil-li;i. Il-MEPA irreferiet g[al stqarrijiet li dehru fil-media u qalet li jekk is-si;ar ma jistg[ux jit[allew fil-post min[abba l-esi;enzi tal-pro;ett, ikun me[tie; li s-si;ar jer;g[u jit[awlu. Jekk lanqas dan ma jkun possibbli, il-MEPA f’/irkustanzi e//ezzjonali tippermetti t-tne[[ija tas-si;ar u titlob li jit[awlu si;ar o[rajn minflokhom, u n-numru tas-si;ar il-;odda jkun akbar mis-si;ar li jkunu tne[[ew.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Lokali 7
Ji]diedu l-kaw]i ;odda, i]da ji]diedu wkoll il-kaw]i de/i]i minn Hermann Micallef
Ix-xog[ol fil-kaw]i /ivili filQrati, Tribunali u l-Bordijiet wassal g[al xejriet po]ittivi matul l-ewwel tmien xhur ta’ din is-sena, meta mqabbla malewwel tmien xhur tas-sena lo[ra. Minn studju li sar minn Chris Said, il-Ministru g[all-:ustizzja, il-Konsultazzjoni Pubblika u l-Familja, jirri]ulta li l-istatistika xxejjen il-per/ezzjoni ]baljata li /-/ittadin mhux qed jirrikorri g[all-Qrati Maltin min[abba xi ra;uni jew o[ra. I/-/ifri juru mod ie[or. Filwaqt li fl-ewwel tmien xhur tas-sena l-o[ra kienu ippre]entati 3,167 kaw]a ;dida fid-diversi Qrati, Tribunali u Bordijiet (inklu]i wkoll lAppelli u dawk Kostituzzjonali), sa Awwissu ta’ din is-sena kien hemm 3,541 kaw]a ;dida – ]ieda ta’ 12% fuq perijodu ta’ 12-il xahar. Minkejja din i]-]ieda qawwija fin-numru ta’ kaw]i ;odda, il-;udikatura xorta wa[da assorbiet din i]-]ieda fil-kaw]i tant li filwaqt li fl-ewwel tmien xhur tas-sena li g[addiet kienu nqatg[u 3,030 kaw]a, sa Awwissu ta’ din is-sena ;ew de/i]i 3,290 kaw]a – ]ieda sinjifikanti ta’ 8%. Dwar in-numru ta’ kaw]i pendenti, hu minnu li dan ]died minn 10,683 minn Jannar sa Awwissu tal-2011 g[al 10,934 fl-ewwel tmien xhur ta’ din issena. I]da din hi ]ieda ta’ 2% biss meta wie[ed iqis li kien hemm ]ieda ta’ 12% fil-kaw]i ppre]entati; u dan juri li d-disposal rate tal-;udikatura kienet qawwija. Il-Ministru Said spjega lil INNAZZJON li jekk kull Qorti, Tribunal u Bord ikunu analizzati separatament, wie[ed isib diversi sinjali po]ittivi f’u[ud minnhom. Hemm xejra favorevoli fil-Bordijiet, u ji;ifieri dawk dwar l-Arbitra;; tal-Artijiet, il-Kontroll tal-Kiri tar-Raba’ u l-Bord li Jirregola lKera. Fit-tliet ka]ijiet, in-numru ta’ kaw]i pendenti naqas bi 8%, 8% u 3% rispettivament. Fl-istess tliet Bordijiet, in-numru ta’ kaw]i de/i]i kien wie[ed sinjifikattiv, fejn kienet irre;istrata ]ieda ta’ 75%, 45% u 15% rispettivament. Fil-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili u fil-Qorti tal-Ma;istrati, ukoll kien hemm tnaqqis fin-numru tal-kaw]i pendenti. Kien irre;istrat tnaqqis ta’ 5% finnumru tal-kaw]i pendenti filPrim’Awla, u 0.5% fil-Qorti talMa;istrati. Fil-Prim’Awla wkoll, innumru ta’ kaw]i maqtug[a ]died. Filwaqt li bejn Jannar u Awwissu tal-2011 kienu nqatg[u 1,076 kaw]a, matul lewwel tmien xhur ta’ din issena kienu de/i]i 1,178 – li jfisser ]ieda ta’ 9%.
Chris Said qal li n-numru ta’ kaw]i differiti fl-Appell Inferjuri, fil-Qorti tal-Familja u fit-Tribunal ta’ Revi]joni Amministrattiva kien wie[ed impressjonanti. Fl-Appell Inferjuri, filwaqt li bejn Jannar u Awwissu 2011 kienu ;ew de/i]i 74 kaw]a, dan ]died g[al 164 fuq l-istess perijodu din issena, jew a[jar ]ieda ta’ 121%. Fil-Qorti tal-Familja kienet irre;istrata ]ieda ta’ 108% finnumru tal-kaw]i de/i]i flewwel tmien xhur ta’ din issena meta mqabbla mal-istess perijodu fl-2011. I]da l-akbar ]ieda tinsab fitTribunal ta’ Revi]joni Amministrattiva fejn bejn Jannar u Awwissu tal-2012, kienu de/i]i 94 kaw]a mqabblin mat-28 kaw]a fl-istess perijodu s-sena l-o[ra – ]ieda ta’ 235%. Kien hemm ukoll xejriet po]ittivi fl-andament tal-kaw]i kriminali, li jinkludu ;urijiet u appelli, kemm superjuri kif ukoll inferjuri, matul l-ewwel seba’ xhur ta’ din is-sena, meta mqabbla mal-ewwel seba’ xhur tas-sena li g[addiet. Meta wie[ed jie[u l-kaw]i kollha tal-Ma;istrati (sommarji, kumpilazzjonijiet, inkjesti, dwana, kolli]jonijiet, ALE u distrett fost l-o[rajn) isib li filwaqt li kaw]i de/i]i bejn Jannar u Lulju 2011 kien hemm 10,145, dan ]died b’mod impressjonanti g[al 16,148 flewwel seba’ xhur ta’ din is-sena – ]ieda ta’ 59%. Dan jindika impenn ;enwin minn kull min hu involut fil-qasam tal-;ustizzja. Min-na[a l-o[ra, kien hemm tnaqqis minimu ta’ 1% (minn 13,029 g[al 12,862) fin-numru tal-kaw]i pendenti. Kien irre;istrat ukoll progress fl-Appelli Superjuri, fejn kien hemm tnaqqis ta’ 34% finnumru tal-kaw]i pendenti. Iddisposal rate tal-kaw]i talAppelli Inferjuri ukoll juri xejriet po]ittivi, fejn minkejja li kien hemm ]ieda ta’ 13% fin-numru ta’ kaw]i ;odda, in-numru ta’ kaw]i de/i]i ]died minn 193 fl2011 g[al 262 fl-2012 – ]ieda ta’ 36%. Sena ilu kien hemm preokkupazzjoni dwar in-numru tal;urijiet pendenti, fejn sal-ewwel seba’ xhur tas-sena, l-ammont kien tela’ g[al 109. B’impenn sar progress kbir u sal-ewwel seba’ xhur ta’ din is-sena, innumru tal-;urijiet pendenti naqas g[al 86 – tnaqqis ta’ 21%. Il-Ministru Said sostna li jekk wie[ed ikollu je]amina erba’ kategoriji ta’ kaw]i fil-Qrati talMa;istrati li huma l-aktar impenjattivi, isib titjib konsiderevoli, u dan hu aktar sinjifikanti meta wie[ed iqis lammont kbir ta’ kaw]i ta[t dawn il-kategoriji.
Kien hemm ]ieda tajba ferm fl-ammont tal-kumpilazzjonijiet li ;ew de/i]i din is-sena, imqabbel mas-sena l-o[ra. Minn 1,010 kaw]i de/i]i fl-ewwel seba’ xhur tal-2011, l-ammont tela’ g[al 1,465 fl-istess perijodu din is-sena – ]ieda qawwija ta’ 45%. Dan irri]ulta fi tnaqqis ta’ 1% fin-numru tal-kaw]i pendenti f’din il-kategorija. Titjib ie[or kien irre;istrat flinkjesti, fejn l-ammont ta’ inkjesti de/i]i bejn Jannar u Lulju ta’ din is-sena kien 962, imqabbel ma’ 581 inkjesta konklu]a fl-istess perijodu s-sena lo[ra, jew ]ieda ta’ 66%. Dan ;ie rifless fi tnaqqis ta’ 1% finnumru ta’ inkjesti pendenti. Il-kaw]i tat-traffiku wkoll raw titjib peress li n-numru ta’ kaw]i de/i]i tela’ g[al 1,097 din issena, imqabbel mat-802 de/i]i fl-ewwel seba’ xhur tas-sena lo[ra – ]ieda ta’ 37%. In-numru ta’ kaw]i pendenti tat-traffiku b’hekk naqas b’10%. Chris Said ikkummenta li lakbar numru ta’ kaw]i hu dak tad-Distrett, u hawn kien irrappurtat titjib sinjifkanti. Filwaqt li l-kaw]i ;odda ]diedu b’4% g[al 4,317-il kaw]a fl-ewwel seba’ xhur ta’ din is-sena, in-numru ta’ kaw]i de/i]i ]died minn 3,481 fl-2011 g[al 5,870 bejn Jannar u Lulju ta’ din is-sena – ]ieda qawwija ta’ 69%. Barra minn hekk, kien hemm tnaqqis globali ta’ 4% fin-numru talkaw]i pendenti tad-Distrett.
L-istatistika xxejjen il-per/ezzjoni ]baljata li /-/ittadin mhux qed jirrikorri g[all-Qrati Maltin (Ritratt> Michael Ellul)
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
8 Opinjoni
Il-passat hu l-mera tal-futur Nistg[u n[arsu lejn il-futur ming[ajr ma nag[tu [arsa lejn il-passat? Kif u kemm g[andna n[arsu lejn il-passat? Il-MLP jakku]a lill-Partit Nazzjonalista li j[obb jiftakar u jsemmi [afna l-passat. Mistoqsijiet importanti qabel l-g[a]la
Tg[id g[aliex ma jridniex niftakru fil-passat? Dawn ilmistoqsijiet ji;uni f’mo[[i ta’ spiss u perswa]a li meta lpoplu jissejja[ biex jag[]el liema partit se jkun qed jiggvernah jag[mel dawn il-mistoqsijiet wkoll u jidde/iedi fejn jitfa’ l-vot tieg[u skont il-passat u l-futur tal-partiti politi/i. Il-politika ma ssirx billi twieg[ed [afna affarijiet li ma jistg[ux ise[[u. G[alkemm il-[olm hu sabi[ nafu wkoll li mhux dejjem ise[[. Jo[ro; /ar li l-MLP u Joseph Muscat aktar mo[[hom fil-poter milli l;did tal-poplu Malti u G[awdxi. Kemm se ndumu nisimg[u lil Muscat iwieg[ed ;enna fuq l-art jekk nafdawh bit-tmexxija? Kemm se ndumu nisimg[u lil Muscat jitkellem fuq road map li meta jazzarda jipprova jitkellem dwarha jid[ol biss fl-isqaqien?
Kemm se ndumu nisimg[u lil Muscat jg[idilna li mhux il-waqt li jg[idilna kif se jkun qed imexxi ’l-pajji] jekk jirba[ l-elezzjoni? Meta se jkun qed jg[idilna? Wara lelezzjoni ;enerali? Hemmhekk ikun tard wisq. Il-poplu g[andu dritt ji;;udika partit kemm fuq dak li wettaq u dak li qed jipproponi li jwettaq. Ir-rekord tal-MLP fil-Gvern
G[all-;id tal-politika Maltija, verament nawgura li Muscat jg[idilna /ar u tond dwar x’inhuma l-pjani tieg[u u dwar kif se jkun qed jwettaq il-[olm kbir tieg[u. Qed i[alli lil poplu ji;;udikah fuq dak li l-Labour g[amel jew ma g[amilx f’dawn is-snin kollu fl-Oppo]izzjoni u fi]]mien, g[alkemm qasir, li lpoplu kien fdah bil-Gvern. }gur li l-passat tieg[u ma jag[millu ebda ;ie[. Ma g[andniex g[alfejn immorru [afna lura biex niftakru li fit22 xahar li g[amel fil-Gvern, irnexxielu jag[ti sorpri]i koroh lill-poplu Malti u G[awdxi kollu li kien fdah bil-Gvern. Kellna d-d[ul tat-taxxa fuq il-medi/ini, i]-]ieda fil-kontijiet tad-dawl u tal-ilma meta l-prezzijiet ta]-]ejt kienu
[afna ir[as milli huma llum, id-d[ul tat-taxxa fuq is-safar, fuq il-credit cards, fuq i//ertifikati tal-mard – politika li kienet tg[akkes lill-batut. Kien tilef ir-ru[ so/jali li tant kien jifta[ar biha. Irnexxielu j[alli l-marka tieg[u anke fuq l-ekonomija g[ax da[[al taxxa fuq o;;etti mag[mula Malta, fuq prodotti importati. }ied il-qg[ad. Lill-istudenti naqqsilhom l-istipendju. Bag[athom jiddejnu qabel ma bdew jaqilg[u x’jieklu. Sfortunament g[all-pajji], kull element li waqqa’ lGvern Laburista dakinhar g[adu hemm sal-lum. U allura l-futur ta’ Malta ta[t ilLabour di;à nafu kif jista’ jkun. Partit Nazzjonalista lfutur tieg[ek
Il-Partit Nazzjonalista hu lfutur ta’ pajji]na u dan minkejja li l-MLP jipprova jikkonvin/i lill-poplu jivvota Labour g[ax il-Partit Nazzjonalista ilu [afna filgvern. Il-fatt biss li l-Partit Nazzjonalista ilu tant ]mien jiggverna hu /ertifikat wa[du ta’ kemm g[andu politika tajba tant li l-poplu ripetutament g[a]el lill-Partit Nazzjonalista b[ala l-gvern li
g[andu jmexxih. Il-passat ta’ dan il-partit hu wie[ed glorju], passat li ma j[ammrilniex wi//na, passat li jpo;;i lil Malta fuq quddiem nett fuq il-mappa taddinja.. Il-Partit Nazzjonalista filgvern irnexxielu j;ib bidliet li fissru aktar xog[ol u xog[ol a[jar, ]ied il-pagi tal[addiema u naqqas l-income tax, [oloq ambjent ekonomiku tajjeb biex jitkattar 20,000 post tax-xog[ol. Gvern Nazzjonalista investa kemm fela[ fl-istituzzjonijiet kollha tal-edukazzjoni u investa kemm hemm b]onn biex jag[ti stipendju lill-istudenti fil-livelli kollha. Il-Partit Nazzjonalista jemmen fil-[iliet ta’ poplu Malti u rnexxielu jbiddel il-pajji] g[al wie[ed li fih kul[add jista’ jirnexxi b’[iltu b’edukazzjoni miftu[a – hu min hu, ;ej mill-liema livell so/jali gej. Bidla li trid INT
U g[aliex il-passat hu lmera tal-futur, l-aqwa g[a]la tibqa’ l-Partit Nazzjonalista. B’Muscat Prim Ministru, pajji]na jer;a’ jmur lura filpassat ikrah tal-Labour. B’Lawrence Gonzi Prim Ministru, il-poplu Malti jaf fejn qieg[ed u jaf fejn se
minn Paula Mifsud Bonnici mifbon@maltanet.net
jmur – pajji]na jibqa’ jkollu garanzija ta’ xog[ol u xog[ol a[jar, jibqa’ jikseb ir-ri]ultati li rnexxielu jikseb anke meta l-ba[ar kien tant imqalleb u lmew; kien ;ej minn kull na[a. Fidu/ju]a li l-poplu Malti ma jridx jitlef dak li rnexxielu jakkwista b’[iltu u blg[ajnuna li l-Gvern Nazzjonalista dejjem g[araf jag[ti lill-poplu Malti u G[awdxi kollu. G[ax jemmen fik, il-Partit Nazzjonalista se jkun kapa/i jkompli j;ib ilbidla li trid INT.
Paula Mifsud Bonnici hi lPresident tal-Kunsill :enerali PN u Kandidata fuq l-Ewwel Distrett
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Il-mistoqsijiet u t-twe;ibiet tan-nies Il-Labour Party b[alissa g[addej b’kampanja jis[aq li l-pajji] g[andu problema kbira bil-policy – anki jekk issa fil-fatt irtirata – li l-car parks ikunu pprivatizzati formalment. Ng[idu ‘formalment’ g[ax kull min jipparkja f’car park jaf li dawn di;à jitqiesu minn min imexxihom b[ala business privat. {add ma jemmen li l-argument hu fuq xi car parks
Suppost fuq hekk hu l-argument – fuq il-privatizzazzjoni formali tal-car parks. Imma [add f’Malta mhu jemmen li l-argument li g[addej fil-Parlament u barra minnu, hu fuq xi car parks. Anzi, kul[add jaf li l-argument kollu hu fuq kif il-Labour jista’ jtajjar lill-Ministru Austin Gatt – u lil min ikun imissu warajh, imbag[ad – kif tajjar lill-Ministru Carm Mifsud Bonnici u lirRappre]entant Permanenti ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, u kif il-Labour jista’ jag[mel biex ilba;it li jmiss ma jitressaqx. Din hi l-log[ba – fuq il-Ministri fil-mira u fuq ilba;it – mhux fuq xi car parks. Log[ba li titfa’ dawl qawwi fuq il-Labour u fuq il-leader tieg[u, Joseph Muscat. Muscat ji]fen g[all-mu]ika ta’ [addie[or
L-ewwel nett, turi li l-oppo]izzjoni llum mhux
qed imexxiha Muscat ; anzi , Muscat ;ab lilu nnifsu b[al ]effien li qed ji]fen g[al mu]ika li jidde/idiha [addie[or . Bil - konsegwenzi kollha ta ’ min ji]fen g[al mu]ika li ma jikkontrollax hu . It - tieni , Muscat qed ja[seb li [add g[adu ma induna x ’ inhi l - log[ba tieg[u u ta ’ min qed idoqqlu biex ji]fen . Ming[ajr ma g[adu biss daq l - iebes ta ’ meta tkun qed tmexxi u tidde/iedi , Muscat di;à qed juri li ming[alih jista ’ – kif ng[idu bil - Malti – jg[atti x - xemx bl - g[arbiel . U Muscat lanqas mhu jinduna li n - nies qed jistaqsu mistoqsija sempli/i li jifhmuha sewwa u li fil - fatt jafu x ’ inhi t - twe;iba g[aliha : G[aliex Muscat irid akkost ta ’ kollox li l - ba;it li jmiss ma jitressaqx ? U dan , minkejja li Muscat jipprova juri mod ie[or u jg[id bil kontra ta ’ dak li jkun jixtieq biex g[al dar b ’ o[ra jipprova jqarraq u jilg[ab bl - emozzjoni tan - nies . Il - fatti huma fatti u Muscat ma jistax ja[rab minnhom . Muscat ma jistax ja[rab il - verità u r - realtà li qed ng[ixu b[alissa . Dan se jkun l - a[[ar ba;it ta ’ le;i]latura – il ba;it li fih Gvern juri xi frott qata ’ bil - [idma tieg[u . U llum kul[add jirrikonoxxi – minn mexxejja Ewropej sa/ - /ifri uffi/jali sal - eluf ta ’ [addiema ;odda li bdew ja[dmu fl - a[[ar snin
li l - Gvern ta ’ Lawrence Gonzi [oloq ix xog[ol , u [oloq ix - xog[ol minkejja dinja ta ’ maltemp . In[olqu fl - a[[ar erba ’ snin 20 , 000 job . –
X’tip ta’ budget jag[mel Muscat^
Budget qabel l - elezzjoni jaqta ’ frott il - [idma ta ’ dil - le;i]latura . U l - mistoqsija li qieg[da fuq in - na[a l - o[ra tal - munita u li qed jistaqsu wkoll in - nies hi : kieku kellu ma jitressaqx il ba;it u ssir elezzjoni li jirba[ha Muscat , x ’ tip ta ’ ba;it iressaq Muscat f ’ Jannar ? Hawn [afna min jiftakar x ’ budgets kien ressaq il - Labour ta ’ Sant , b ’ Muscat i/ap/ap . Iva Muscat kien qieg[ed hemm , fil - qalba tal magna Laburista jappo;;ja lill - Gvern tal Labour f ’ kull ma g[amel , inklu] fil - mumenti ta ’ inkwiet li g[adda minnu l - Labour u li wass luh biex ma setax jibqa ’ jiggverna u jikkrolla wara 22 xahar . Id - differenza hi /ara . Mal - Prim Ministru Lawrence Gonzi taf fejn irid ikompli jmexxi lill - poplu tag[na . Taf fejn qieg[ed mieg[u . Taf fejn irid jasal . Ir - ri]ultati li ksibna s ’ issa jitkellmu wa[edhom . Ma ’ Muscat [add g[adu ma jaf x ’ se jkun qed jag[mel . U fl - unika weg[da li g[amel s ’ issa – li jra[[as il - kontijiet tad - dawl – ma qalx kif u meta jimplimentaha . Ma nafux kif se jag[mel tajjeb g[al din .
INTIETEF
Bi preparazzjoni g[all-Ba;it Dan l-a[[ar Din il-fra]i tista’ tfisser [afna. U skont f’liema kuntest tu]aha wkoll. Din il-
fra]i g[amel u]u minnha ‘dan l-a[[ar’ Toni Abela. Bla ma nid[ol fil-ka] taleks Sindku Laburista talMarsa, Chris Spiteri, f’dan ilka] Toni Abela, id-Deputat Mexxej tal Malta Labour Party qed jipprova jg[atti xxemx bl-g[arbiel. L-ewwel qal li sar jaf bil-ka] ‘dan la[[ar’. It-ton li bih qal din il-fra]i jag[tik x’tifhem li ‘dan la[[ar’ tfisser ilbiera[, jew ftit sig[at ilu jew tal-anqas din il;img[a. Imbag[ad fl-istess nifs qal li kien ilu x-xhur isegwi lka]! Din lanqas tistennieha minn avukat musta//un b[al Toni Abela! B’min irid jid[aq Toni Abela? Jew g[adu ja[seb li tista’ tg[id li trid u l-poplu
jibla’ kollox? Min ja[seb hekk ikun qed juri l-arroganza tieg[u fil-konfront talpoplu. Mhix xi [a;a ;dida minn Toni Abela! San Filippu
Minbarra li jien imsemmi g[alih, u minbarra li hu lqaddis patrun ta’ {a]}ebbu;, g[andu sptar privat imsemmi g[alih ukoll. Sptar li l-Gvern kien qed jixtri sabiex ikompli jsa[[a[ is-servizz tas-sa[[a tajjeb li g[andna f’pajji]na. Wara pro/ess pjuttost twil jidher li kien intla[aq ftehim biex dan l-isptar ikun trasferit lill-Gvern. Bis-sa[[a ta’ dan il-ftehim il-pazjenti, ji;ifieri a[na, konna se nkunu moqdijin a[jar. Il-Gvern tul dawn l-a[[ar snin ;a kien qed jag[mel u]u minn servizzi ta sparijiet privati fejn numru ta’ operaz-
Ikun qed jonqos il-Gvern jekk ma jippre]entax il-Ba;it u jkun qed jo[loq sitwazzjoni li tista’ tkun potenzjalment perikolu]a g[as-sostenibbiltà finanzjarja tal-pajji]
zjonijiet kienu qed isiru fihom. I]da bis-sa[[a tal-ftehim mil[uq il-Gvern kien se jkollu kontroll assolut fuq dan lisptar u allura seta’ jimmani;;ja a[jar ir-ri]orsi disponibbli. Dejjem bil-[sieb li l-pazjent jing[ata servizz a[jar. I]da kien hawn min din ma g[o;bitux. Kien hawn min kien i[ossu komdu jikkritika lill-Gvern g[ax in-nies ma jing[atawx sodda mill-ewwel meta jkollhom b]onn il-kura f’Mater Dei. Kien hawn min kien jaqbillu li jixxandru filmati ta’ nies jistennew fil-kurituri. G[aldaqstant er;ajna esperjenzajna sitwazzjoni simili g[al dik tal-parke;;i! Moda ;dida
Din donnha li hi moda ;dida. Moda li to[ro; minn kif ]vol;iet is-sitwazzjoni filParlament ri/entement. Moda li tipprova twaqqa’ dak kollu li qed jipproponi l-Gvern. Ma tridx tkun g[aref [afna biex tinduna li qed tintu]a din it-tattika millOppo]izzjoni bil-kompli/ità ta’ membri parlamentari o[ra.
Irrispettivament mis-sustanza, issa qed nara li jipproponi x’jipproponi l-Gvern dawn xorta se jaraw kif jag[mlu biex iwaqqfu kull inizjattiva. F’kelma wa[da, lanqas jekk il-Gvern jipproponi lilma ji]fen, g[aliex xorta wa[da jippruvaw iwaqqfuh. U dan dejjem fl-interess ta//ittadin, tan-nazzjon u taddemokrazija!
minn Philip Mifsud Philip.Mifsud@pmaperiti.com
Lejn il-Ba;it
Minkejja dawn i/-/irkustanzi diffi/li, il-Gvern xorta wa[da kkon/entrat u ffukat fuq il-Ba;it g[as-sena ddie[la. Il-Gvern determinat li jressaq Ba;it g[as-sena 2013. Ba;it realistiku bl-involviment tal-imsie[ba so/jali kollha. Ikun qed jonqos il-Gvern jekk dan ma jag[mlux. Jekk il-Gvern ma jippre]entax ilBa;it ikun qed jo[loq sitwazzjoni li tista’ tkun potenzjalment perikolu]a g[assostenibbiltà finanzjarja talpajji]. I]da l-Ba;it mhux biss jersaq irid, irid jg[addi wkoll. Sabiex jg[addi jrid jikseb l-
appo;; tal-ma;;oranza taddeputati. Dan wara li jittie[ed vot. F’din il-le;i]latura kellna diversi voti importanti, forsi aktar milli stennejna wkoll. I]da n[ossni /ert li l-aktar vot importanti ta’ din ille;i]latura se jkun il-vot fuq il-Ba;it g[as-sena 2013. Meta dan jasal irridu nuru min verament a[na u fiex nemmnu!
Philip Mifsud hu Membru Parlamentari u kandidat fisseba’ distrett – {a]-}ebbu;, ir-Rabat, l-Im;arr, l-Imdina, {ad-Dingli u l-Imtarfa
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IT-TURKIJA
Tag[laq l-ispazju tal-ajru g[al titjiriet Sirjani Hekk kif qed ikomplu jikbru lin/identi bejn is-Sirja u t-Turkija, ilGvern Tork ilbiera[ [abbar li kien qed jipprojbixxi titjiriet tal-ajruplani kollha Sirjani mill-ispazju tal-ajru Tork. Dan se[[ ftit ;ranet wara li kien inter/ettat ajruplan tal-passi;;ieri Sirjan minn ajruplani militari Torok g[aliex fuqu qal il-Gvern Tork kien hemm armamenti Russi g[all-militar Sirjan.
Kelliem g[all-Ministeru talAffarijiet Barranin Tork qal li l-ajruplani militari Sirjani di;à kienu projbiti milli jid[lu fl-ispazju tal-ajru Tork u issa dan kien se jibda japplika anki g[al dawk /ivili. Is-Sibt, is-Sirja qalet li kienet se tipprojbixxi l-ajruplani kollha Torok milli jid[lu fl-ispazju tal-ajru Sirjan. F’dawn l-a[[ar ;ranet ]diedu lin/identi tul il-fruntiera li taqsam i]]ew; pajji]i fejn il-militar Sirjan jis-
para lejn it-territorju Tork u f’/erti ka]i anki qatlu /ittadini Torok. Dan wassal g[al diversi ka]i fejn it-Torok sparaw lejn il-militar Sirjan kif ukoll biex i]-]ew; pajji]i jsa[[u lpre]enza militari tag[hom tul il-fruntiera. Sadattant il-Human Rights Watch [abbret li l-militar Sirjan qed ju]aw bombi Russi mag[rufa b[ala ‘cluster bombs’ fuq zoni /ivili waqt ;lied f’Maarat al-Numan. Dawn il-bombi
jferrxu mijiet ta’ bombi ]g[ar tul zona vasta. Xi w[ud minnhom jisplodu immedjatament filwaqt li o[rajn jisplodu wara perjodu ta’ ]mien jew inkella meta jintmessu. Il-kri]i Sirjana, li ilha tkaxkar g[al dawn l-a[[ar 20 xahar, qed twassal ukoll biex ir-relazzjonijiet bejn itTurkija u r-Russja jmorru g[all-ag[ar partikolarment wara li kien inter/ettat l-ajruplan Sirjan min[abba l-pre]enza ta’ diversi Russi abbord.
IL-MAWRITANJA
Jindarab il-President Il-President tal-Mawritanja Mohamed Ould Abdel Aziz ittie[ed Franza g[all-kura wara li ndarab f’in/ident li g[adu mhux /ar. Ftit qabel ma ttie[ed Franza, hu deher fuq it-televi]joni nazzjonali minn sodda fi sptar biex jappella g[all-kalma u qal li kien intlaqat minn tiri ta’ arma tan-nar sparati bi ]ball minn sudlati. Abdel Aziz jitqies mill-Punent b[ala alleat importanti kontra l-pre]enza dejjem tikber tal-al-Qaeda fit-Tramuntana talAfrika. Hu kien tela’ fil-poter f’kolp ta’ stat fl-2008. Rapporti qalu li hu ndarab tard is-Sibt filg[axija meta suldati fet[u n-nar fuq il-konvoj tieg[u madwar 40 kilometru mill-kapitali Nouakchott. Sorsi qalu li hu ndarab fl-istonku. Hu kien fi triqtu lejn il-kapitali minn Toueila fejn g[andu residenza. Fl-appell tieg[u, Abdel Aziz qal li ried iserra[ mo[[ kul[add li kien g[adu [aj wara “in/ident li se[[ bi ]ball.” Hu deher mg[otti sa g[onqu u wie[ed ma setax jara lkobor tal-feriti li kellu. Mhu qed jintqal xejn dwar x’;ara mis-suldati li fet[u nnar.Il-Mawritanja hi ikbar mit-Turkija i]da g[andha biss popolazzjoni ta’ 3.5 miljun persuna u parti kbira tal-pajji] hu de]ert. L-ISTATI UNITI> Uffi/jal tal-Florida Fish and Wildlife Conservation Commission i]omm g[ajn misterju]a li nstabet f’Pompano Beach fi Florida. Hemm [afna spekulazzjoni ta’ liema kreatura tista’ tkun min[abba l-kobor u issa qed isiru testijiet tad-DNA biex ikun mag[ruf. (ritratt> Reuters)
IL-:ERMANJA
Jinsisti li l-Gre/ja mhux se tfalli
Il-President tal-Mawritanja Mohamed Ould Abdel Aziz
Wolfgang Schaeuble, il-Ministru tal-Finanzi :ermani], ilbiera[ insista li minkejja dak kollu li qed jintqal, il-Gre/ja ma kinitx se tfalli. Imma hu wissa li jekk il-Gre/ja to[ro; mizzona ewro, il-grupp ta’ pajji]i li ju]aw l-ewro, dan kien se jag[mel [sara kemm liz-zona ewro imma wkoll lill-Gre/ja. Hu qal dan waqt laqg[a ma’ industrijalisti ewlenin f’Singapore.
Hu qal li l-Gre/ja trid twettaq [afna riformi serji u ibsin u kul[add hu fidu/ju] li l-Gvern Grieg se jag[mel dak li hu ne/essarju. Il-Gre/ja b[alissa g[addejja f’ta[ditiet dwar sett ;did ta’ mi]uri ta’ awsterità u riformi fi skambju g[all-pagament li jmiss tal-bailout biex il-pajji] isalva mill-falliment. Il-Gre/ja qed tittama li til[aq qbil sat-18 ta’ Ottubru meta jsir is-summit tal-mexxejja talUE.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
A[barijiet ta’ Barra 11
IR-RENJU UNIT
Daqshekk “Territorials” Philip Hammond, is-Segretarju tad-Difi]a Ingli], qal li aktarx dik mag[rufa b[ala t-Territorial Army wara 92 sena ta’ storja kienet se tispi//a min[abba riformi fil-militar Ingli] biex tkun addattata aktar g[as-seklu 21. F’intervist ma’ The Sunday Telegraph, qal b[ala effett talbidla fil-kultura, hemm sej[a biex l-isem Territorial Army ma jkomplix jintu]a min[abba l-impressjoni li tag[ti u jkun hemm isem li juri integrazzjoni akbar mal-Armata. Hammond qal li l-pjan hu li jirdoppja n-numru ta’ suldati part-time g[al 30,000 sal-2020 u dawn jibdew jit[arr;u flimkien mat-truppi normali. Ir-riservi se jibdew iservu g[al sitt xhur darba kull [ames snin. Dan fl-istess [in li l-armata regolari tonqos minn 102,000 g[al 82,000 sudlat u l-vojt jimtela minn suldati part-time.
FRANZA
Qed jiddispja/ihom li ne[[ew lil Sarkozy
IL-PORTUGALL> Pustier i;orr xbieha ta’ kelb il-ba[ar waqt protesta quddiem il-Parlament Portugi] f’Li]bona kontra l-mi]uri ta’ awsterità li kienu introdotti fil-pajji] wara li ntalbet g[ajnuna finanzjarja internazzjonali. (ritratt> Reuters)
Skont st[arri; tal-opinjoni pubblika li [are; ilbiera[, kieku kellha ter;a’ ssir l-elezzjoni Presidenzjali fi Franza b[alissa, il-President attwali Francois Hollande kien ji;i ras imb ras mal-prede/essur tieg[u Nicolas Sarkozy. Dan hekk kif il-popolarità talmexxej So/jalista Fran/i] qed tkompli dejjem aktar tonqos ftit xhur biss wara li kien elett. Hollande kien kiseb 51.6 fil-mija tal-vot kotnra 48.4 fil-mija favur Sarkozy fil-vot li sar f’Mejju. Dan l-aktar min[abba rabja li kien hemm g[aliex Sarkozy kienx irnexxielu jnaqqas il-qg[ad u min[abba l-karattru li kellu. I]da st[arri; li sar millIfop li kien ippubblikat ilbiera[ fil-Journal du Dimanche, sab li kieku kellha ter;a’ ssir l-elezzjoni, Sarkozy kien jeg[leb lil Hollande fl-ewwel fa]i talvot Presidenzjali u mbag[ad
L-ISTATI UNITI
fit-tieni vot, skont is-sistema Fran/i]a, dawn kienu se ji;u ras imb ras b’50 fil-mija talvot kull wie[ed. Dan l-ist[arri; hu kuntrast kbir b’vot simili li kien sar sitt xhur wara li Sarkozy kien elett President fl-2007, li kien ikkonfermah b[ala rebbie[ mal-elettorat Fran/i] filkonfront tal-kandidat So/jalista Segolene Royale. L-appo;; g[al Hollande beda jonqos drastikament wara li tela’ fil-poter – minn aktar minn 60 fil-mija g[al anqas minn 41 fil-mija b[alissa. Dan hekk kif ilqg[ad kompla ji]died u la[aq l-g[axra fil-mija, l-og[la fi 13-il sena. Hollande wieg[ed li f’sentejn kien se jqajjem lekonomija Fran/i]a u jnaqqas il-qg[ad, i]da list[arri; qed juri li l-Fran/i]i qed jitilfu t-tama li jista’ jwassal il-vi]joni li vvutawlu g[aliha.
Theddida miz-tsunami Fl-Istati Uniti u l-Kanada qed ti]viluppa theddida ;dida g[all[lejjaq tal-ba[ar. Dan min[abba kreaturi ;odda li qed jin;arru tul l-O/ean Pa/ifiku mal-fdalijiet ta’ tsunami li kien laqat il-:appun sena ilu. B[alissa tul il-kosta fitTramuntana tal-kontinent Amerikan mal-O/ean Pa/ifiku qed jibdew jaslu [afna fdalijiet li kienu tkaxkru miz-tsunami :appuni]. Xjentisti huma m[assba li dawn il-[lejjaq tal-ba[ar, li f’/irkustanzi normali ma kinux jaslu sal-kosta Amerikani, jistg[u jibdew ifaqqsu hemmhekk u jo[olqu theddida g[all-kreaturi tal-lokal. Ri/erkaturi s’issa identifikaw kwa]i 60 kreatura tal-ba[ar li normalment jinstabu f’ilma baxx madwar il-:appun. Fost dawk li huma inkwetati l-aktar dwarhom huma tip ta’ stilla talba[ar li hi meqjusa fost il-100 spe/i fid-dinja li jeqirdu n-natura ta’ postijiet o[ra. Dan it-tip ta’ stilla tal-ba[ar b’xi mod jew ie[or kien spi//a fl-ib[ra tatTa]manja u wara li faqqsu u qerdu qieg[ il-ba[ar, spi//aw jieklu lil xulxin. Instab ukoll tip ta’ alka mag[ruf b[ala “wakame”. Din tikber maljar u spiss fil-:appun timblokka apparat li jkun malkosta. Qed jinstab ukoll [afna tip ta’ arzell li jg[ix biss f’ib[ra :appuni]i. Esperti qalu li dawn il-[lejjaq f’/irkustanzi normali ma jg[ixu vja;; daqshekk fit-tul peress li l-ambjent fil-bqija tal-O/ean Pa/ifiku hu differenti [afna. Qed ikun imbassar li g[ad hemm [afna tunnellati ta’ tifrik miz-tsunami jasal mal-kosta Amerikana fix-xhur li ;ejjin. Hu stmat li madwar [ames miljun tunnellata ta’ fdalijiet spi//aw fil-ba[ar min[abba ztsunami. Qed ikun imbassar li dan it-tifrik miz-tsunami jista’ jkompli jdur fil-ba[ar g[al 15-il sena o[ra.
IL-:ERMANJA
Sej[a biex jitwaqqaf it-tkabbir tal-UE Norbert Lammert, il-President tal-Bundestag, it-Tieni Kamra tal-Parlament, qal li l-Unjoni Ewropea ma tistax ta//etta pajji]i membri ;odda g[alissa peress li l-membri pre]enti jridu jag[mlu [afna xog[ol biex issa[[u l-g[aqda ta’ bejniethom. Il-kummenti tieg[u aktarx idejqu lill-Kroazja li qed tittama li tissie[eb is-sena d-die[la, kif ukoll pajji]i o[ra mir-re;jun tal-Balkani li qed jittamaw li jissie[bu. Hu qal dan f’kummenti lill-;urnal :ermani] Welt am Sonntag li [are; g[all-bejg[ ilbiera[. Il-politiku :ermani] qal li l-membri tal-UE tant kellhom xog[ol ur;enti xi jwettqu biex tissa[[a[ l-g[aqda li ma setg[ux i[allu l-ambizzjoni g[al darb’o[ra tie[u post il-prijoritajiet g[all-istabbiltà tal-UE. Lammert qal li l-Kroazja ma kinitx lesta g[as-s[ubija g[alissa u l-UE ma tridx tag[mel l-istess ]ball li g[amlet biss[ubija tal-Bulgarija u r-Rumanija. Hu qal li l-eks pajji]i li kienu jiffurmaw il-Jugoslavja kellhom il-[sieb li jsiru membri tal-UE imma qal li dawn iridu jo[olqu huma stess il-kundizzjonijiet tajba biex jissie[bu u mhux jistennew l-UE biex tg[idilhom.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
12 A[barijiet ta’ Barra IL-MALI
Jg[idu li se “jift[u l-bibien tal-infern”
L-ISTATI UNITI> Ra;el jie[u ritratt tas-Space Shuttle Endeavour li n;arret minn Los Angeles lejn il-California Science Center f’Inglewood. Il-vja;; ittardja b’g[axar sig[at peress li minn /erti toroq, ix-Shuttle ma setg[etx tg[addi g[aliex il-gwiena[ kienu se jolqtu s-si;ar. (ritratt> Reuters)
IT-TUNE}IJA
Elezzjoni ;enerali f’:unju Il-koalizzjoni politika li qed tmexxi t-Tune]ija mmexxija mill-moviment I]lamiku, Ennahda, ilbiera[ [abbret li kien intla[aq qbil biex f’:unju tas-sena ddie[la ssir elezzjoni Presidenzjali u Parlamentari fil-pajji]. Dawn se jsiru fit-23 ta’ :unju bil-President talpajji] ji;i elett darba direttament mill-poplu. Il-qbil intla[aq wara [afna kritika millOppo]izzjoni li l-Ennahda jrid jikkontrolla l-Gvern u jevita l-elezzjonijiet. L-Ennahda kien reba[ lewwel elezzjoni [ielsa li saret fil-pajji] f’Ottubru
wara r-rivoluzzjoni li kien hemm fil-pajji] is-sena li g[addiet u li tat bidu g[al dik li tlaqqmet “irRebbieg[a G[arbija.” Dan il-moviment I]lamiku jmexxi koalizzjoni ta’ Gvern li tinkludi ]ew; partiti sekulari, il-Kungress g[ar-Repubblika u lEttakatol. Il-ftehim issa jrid ikun approvat mill-Parlament temporanju fejn il-koalizzjoni g[andha ma;;oranza ta’ 217-il si;;u. Sadattant fi ]vilupp ie[or l-Istati Uniti lbiera[ [e;;et lit-Tune]ija biex tressaq lil dawk li x-xahar li g[adda kienu attakkaw l-
Appell mill-Ambaxxatur Amerikan f’Tune] Ambaxxata Amerikana f’Tune]. Fl-istess [in, ilGvern Amerikan qal ukoll li kien se jkompli jappo;;ja lpro/ess demokratiku fitTune]ija. L-appell sar minn Jacob Wells, l-Ambaxxatur Amerikan g[at-Tune]ija, f’ittra lill-poplu Tune]in f’g[eluq xahar mill-attakk. Dan fl-istess ]mien meta kien inqatel l-Ambaxxatur Amerikan g[al-Libja hekk kif bdew isiru protesti f’pajji]i G[arab min[abba film kontroversjali li
tpo;;a fuq l-internet. Nhar il-:img[a, ilmexxej tal-al-Qaeda, lE;izzjan Ayman alZawahiri, sejja[ biex ikomplu l-protesti. Walls insista li minkejja dak li ;ara, dan ma kienx se jeffettwa r-relazzjonijiet bejn i]-]ew; pajji]i. It-Tune]ija qed tistenna li l-Istati Uniti tiggaratixxi parti minn madwar 2.5 biljun dollaru li t-Tune]ija g[andha b]onn biex tg[in lill-ekonomija Tune]ina tqum fuq saqajha.
Militanti I]lami/i b’rabtiet mal-al-Qaeda filMali heddew li kienu se “jift[u l-bibien tal-infern” g[a/-/ittadini Fran/i]i jekk Franza tkompli tag[fas g[al intervent armat fil-pajji]. Dan it-theddid sar hekk kif fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo saret laqg[a g[al dawk ilpajji]i li jitkellmu bilFran/i] fejn il-President ta’ Franza, Francois Hollande, mistenni j[e;;e; biex tintbag[at minnufih forza militari Afrikana biex jitke//ew ilmilitanti I]lami/i li [adu lkontroll tat-Tramuntana tal-Mali. Rigward it-theddid li sar, Hollande qal li dan kienx se jeffettwa d-determinazzjoni ta’ Franza li telima l-militanti I]lami/i fil-Mali. Fir-re;jun b[alissa militanti I]lami/i qed i]ommu sitt /ittadini Fran/i]i osta;;. F’Mali hemm sitwazzjoni kaotika b[alissa wara li f’April sar kolp ta’ stat fil-kapitali Bamako u filkonfu]joni li kien hemm, militanti I]lami/i [ar;u fuq l-offensiva u [adu lkontroll ta’ ]ew; ter]i tatTramuntana tal-pajji]. Issa pajji]i Afrikani u tal-Punent qed jikkunsidraw intervent militari biex jie[du lura l-kontroll tatterritorju kontrollat millmilitanti I]lami/i. Nhar il-:img[a, ilKunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti talab li fi ]mien 45 ;urnata g[andu jitressaq pjan g[al intervent militari internazzjonali fil-Mali. Dan wara li g[addiet ri]oluzzjoni biex ikomplu l-isforzi biex tintemm il-kri]i fil-Mali.
It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
13 FUTBOL LOKALI
Balzan g[adhom ming[ajr President Sal-biera[ il-kumitat ta’ Balzan FC g[adu bla President uffi/jali wara li Gorg Borg [abbar li rri]enja mill-kariga li ilu jokkupa g[al dawn l-ahhar snin fi [dan ilklabb. Dan ;iet ]velat ilbiera[ waqt il-programm ‘Replay’ fejn ]vela li nhar il-Erbg[a li g[adda ltaqa’ l-kumitat ta’ Balzan fil-pre]enza ta’ Borg madankollu l-kumitat baqa’ ming[ajr soluzzjoni. Borg re;a’ tenna li se jibqa’ membru fil-kumitat i]da mhux aktar b[ala President u dan wara li kien di]appuntat mid-de/i]joni li [a l-bord talappell fil-ka] tas-sospensjoni tal-plejer Malcolm Licari. Flistess waqt il-kumitat ta’ Balzan FC g[adu ma ddentifikax su//essur ideali g[al flok Borg. Il-kumitat ta’ Qormi se jitlob vot ta’ fidu/ja F`{al Qormi l-affarijiet
attwalment ma tantx jinsabu mexjin kif mixtieq u wara li
;img[a ilu l-President Redino Apap reba[ vot ta’ fidu/ja filkumitat stess, issa ;ie de/i] li l-President u l-kumitat kollu se jmorru g[al vot ie[or ta’ fidu/ja quddiem il-membri tal-klabb waqt laqg[a ;enerali straordinarja li se ssir nhar ilErbg[a 24 ta’ Ottubru. Skont ‘Replay’ waqt din listess laqg[a l-membri se jkunu mg[arrfa bil-po]izzjoni finanzjarja tal-klabb. Qorm FC g[adhom kemm nidew kampanja ta’ abbonamenti bil-[sieb li j]idu l-introjtu talklabb ming[and il-partitarji. Aktar ]viluppi fil-klabb ta’ Floriana FC
Kif kien ]velat ;img[a ilu, Floriana matul din il-;img[a kkonkludew it-trasferimenti ta’ Francis Jeffers u Tony Warner u g[aldaqstant mistennija jkunu involuti fil-partitissima kontra Valletta nhar il-{add li ;ej. Il-goalkeeper Warner di;à g[amel id-debutt tieg[u f’partita ta’ [biberija li
Vettel jirba[ fil-Korea t’Isfel Ara pa;na 14
Floriana lag[bu u tilfu kontra }ejtun Corinthians bl-iskor ta’ 2-1. F’din l-istess partita ]ew; plejers Furjani]i kienu involuti fi ;lieda bejniethom, i]da mhux mag[ruf jekk il-klabb hux ser jie[u passi dixxiplinari kontrihom. Intant, il-kow/ Mark Wrig[t g[adu ma rritornax Malta u lg[ajdut fil-klan Furjani] huma li mhux ser jirritona lura f’Malta. Floriana kienu f’negozjati ma’ John Buttigieg sabiex jie[u f’idejh it-tmexxija tal-klabb, filwaqt li din il;img[a saru wkoll tentattivi sabiex jirritorna fit-tim tekniku Danilo Doncic. Minkejja dan, ftehim bejn ilpartijiet g[adu ma ntla[aqx, u mhux esklu] li minn dak indikat ma jsir xejn u jibqa’ jmexxi t-tim, l-Ingli] Alan Lewer. Jesmond Zerafa jil[aq qbil
Wara li ;img[a ilu ;ie ]velat li l-kow/ Jesmond Zerafa kien jinsab
f`diskussjonijiet ma’ ]ew; klabbs mill-kampjonat Premier, fl-a[[ar jiem komplew jintensifikaw iddiskussjonijiet ta’ Zerafa ma’ dawn i]-]ew; klabbs. Jing[ad li Zerafa la[aq ftehim verbali ma’ dawn ilklabbs i]da l-og[la uffi/jali ta’ dawn g[adhom ma [adux de/i]joni li jke//u l-kow/ attwali tag[hom peress li din se tkun qed tfisser spi]a akbar ladarba l-klabb irid jag[mel tajjeb min[abba li jkun qed itemm il-kuntratt tal-kow/ [esrem. Jing[ad li ]-]ew; klabbs qed ifittxu g[ajnuna finanzjarja barra mill-kumitat li jiggarantilhom appo;; finanzjarju jekk ike//u lillkow/ pre]enti u ja[tru lil Jesmond Zerafa. G[alhekk lg[a]la ta’ fejn se jkun qed immur Zerafa se tkun de/i]a fuq liema klabb minn dawn it-tnejn se jkun qed jidde/iedi l-ewwel li jid[ol f`din l-ispi]a finanzjarja u l-probabbiltà taf
Zammit vi/in li jissie[eb lil CD Nacional B[alissa t-tfajjel ta’ 16-il
sena Kurt Zammit qed jag[mel trial mal-klabb Portugi] ta’ CD Nacional, jidher li dan it-talent Mosti jista’ jissie[eb lil dan il-klabb wara li [alla impressjoni tajba. Zammit fadallu ;img[a o[ra ma’ dan il-klabb biex ti;i fit-tmiemha l-prova ta’ xahar. Dan il-;urnal tkellem malPresident ta’ Mosta, George Galea li fa[[ar l-impenn talplejer u qal li mhux se jkunu qed ifixklu fit-trasferiment ta’ dan il-plejer. CD Nacional jilag[bu fl-og[la divi]joni Portugiza u fil-passat kellhom diversi plejers ta’ isem fosthom il-fenomenu Portugi] Cristiano Ronaldo li dam sentejn jilg[ab mag[hom.
Ri]ultati Lokali
TAZZA AFRIKANA
MFA III Div
Kwalifikazzjoni storika tal-Etjopja L-Etjopja kisbet kwalifikazzjoni storika g[atTazza tan-Nazzjonijiet Afrikani hekk kif fit-tieni leg reb[et 2-0 kontra s-Sudan biex reba[ ilkonfront b’aggregate ta’ 5-5. Fl-ewwel leg dawn kienu tilfu 5-3 u b’hekk g[addew grazzi g[a]-]ew; gowls li kienu skurjaw barra minn darhom. Adane Girma u Saladine Said skurjaw dawn i]-]ew; gowls. L-Etjopja kienet ilha ma tg[addi g[all-fa]i finali tatTazza Afrikani 31 sena. Cape Verde wettqu sorpri]a meta dawn eliminaw lil Kamerun, anke jekk dawn tilfu t-tieni leg 2-1. Cape Verde, pajji] b’popolazzjoni ta’ madwar biss 5000,000 ru[ [asdu lil kul[add meta g[addew b’aggregate ta’ 3-2 wara li dawn reb[u l-ewwel leg 2-0. Dan hu bla dubju di]appunt kbir g[all-Kamerun, tim li fissnin li g[addew sal-kwarti finali tat-Tazza tad-Dinja. Wara li reb[u l-ewwel leg 2-0, Cape Verde kienu qed jistennew li lKamreun se jo[or;u malewwel fuq l-attakk. Heldon po;;a lil Cape Verde fil-vanta;; bi free kick mill-
tkun li l-eks kow/ ta’ Valletta se jkun qed imexxi klabb li dan l-ista;un g[amel diversi akkwisti.
isba[ u ftit wara l-Kamerun ;abu d-draw b’Emana imma xorta kellhom b]onn tliet gowls o[ra biex jg[addu. Il-Kamerun skurjaw it-tieni gowl permezz ta’ Oling li kien da[al b[ala sostitut. G[all-Kamerun irritorna lattakkant Eto’o li kien qed jirrifjuta li jilg[ab mat-tim min[abba li kien sospi] g[ax [adha kontra l-Federazzjoni. Din hi t-tieni darba konsekuttiva li l-Kamerun mhux se jkun qed jie[u sehem fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Il-fa]i finali talkompetizzjoni tibda f’Jannar. Ri]ultati
Al;erija v Libja Etjopja v Sudan Togo v Gabon Angola v Zimbabwe Niger v Guinea Cameroon v Cape Verde Burkina F.v Rep. ?entrali A
Serie B
Vicenza v Padova Cesena v Crotone Cittadella v Modena Empoli v Ascoli Sassuolo v Varese Spezia v Ternana Verona v Grosseto V. Lanciano v P. Vercelli
2-0 2-1 2-0 2-0 2-1 1-1
0-2 0-0 0-3 0-3 4-0 1-1
2-0 1-1
Attard v Mtarfa Xg[ajra v Mdina K Qrendi v Sta Lucia Ta' Xbiex v Marsa Kalkara v Marsaskala Luqa SA v Sirens Swieqi Utd v Senglea A
1-1 1-2 0-2 1-5 0-1 0-7 1-4
B'Kara v Melita Gozo v Tarxien R Pembroke A. v Kirkop Utd
6-0 3-0 2-0
Gozo v Rinunzi#Strong O. Moscow v ARF Ialoveni
3-2 4-0
Si;;iewi v Mqabba G]ira Utd v Dingli S Kalkara v Sirens Attard v St Lu/ia Fgura Utd v G[axaq Floriana v Sliema Pieta` v St Andrew }ebbu; v Rabat Qormi v }ejtun B’Kara v Mellie[a M’Xlokk v Xg[ajra Marsa v B’Bu;ia Naxxar L v Marsaskala St Venera v Mqabba
0-2 1-2 0-1 2-0 8-1 0-8 2-0 2-0 10-0 8-1 1-2 1-0 7-0 1-6
}abbar CB v }urrieq W M;arr F. v Safi AFC B'Kara SJ v G]ira Utd
4-6 2-1 4-1
Valletta SP v Valletta S Cospicua R. v Marsa WS
2-1 3-2
U#16 Bniet
GFA Regions Cup YFA
IASC II Div
MAFA
BASKETBALL
St. James H. Shield (Ir;iel II Div) Si;;iewi v P. Qormi 56-47 St. James H. Shield (Nisa) Luxol v Loyola 37-43 St. James H. Shield (Ir;iel I Div) Athleta v P. Depiro 69-62 St. James H. Shield (Nisa) McD. Depiro v Hibs 47-41 St. James H. Shield (Ir;iel I Div) Floriana FF v Si;;iewi 67-80
HANDBALL
Kavallieri RS2 v Luxol SM Kavallieri RS2 v Luxol
18-26 13-18
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
14 Sport
Sebastian Vettel tar-Red Bull quddiem sie[bu Mark Webber (warajh) u Fernando Alonso tal-Ferrari (wara Webber)
Vettel jitla’ fil-qu//ata ...jirba[ fil-Korea t’Isfel u jaqbe] lil Alonso b’sitt punti I/-champion renjanti Sebastian Vettel reba[ ilGrand Prix tal-Korea t’Isfel biex tela’ fil-qu//ata tal-klassifika tas-sewwieqa meta issa fadal biss erba’ Grand Prix. Vettel, li beda t-tellieqa mittieni post, spi//a biex qabe] lil sie[bu Mark Webber li kien beda mill-pole position u da[al fl-ewwel post filwaqt li Alonso, li qabel dan il-Grand Prix kien leader tal-klassifika, spi//a fit-tielet post. Vettel issa hu fil-kontroll assolut wara li lbiera[ qabe] lil Alonso li kien ilu filqu//ata sa mill-Grand Prix ta’ Valencia. Din kienet ittielet reb[a konsekuttiva g[al Vettel dan l-ista;un u issa kollox jidher li s-sewwieq :ermani] se jirba[ it-tielet titlu konsekuttiv. Vettel ma tantx kellu bidu tajjeb dan l-ista;un u fil-fatt, sa Mejju kien reba[ biss ilGrand Prix tal-Bahrain. Hekk kif is-sewwieqa bdew isuqu fl-Asja Vettel beda jirba[ u ji;bor il-punti filwaqt li filGrand Prix ta’ ;img[a ilu, dak f’Suzuka, Alonso kellu jirtira fil-bidu u dan kompla jqarreb lil Vettel lejh. Alonso kien ilu fl-ewwel post talklassifika sa mill-Grand Prix ta’ Valencia li sar f’:unju. Ir-reb[a li kiseb ilbiera[ Vettel kienet ir-raba’ wa[da ta’ dan l-ista;un u l-25 wa[da fil-karriera tieg[u. Issa Vettel g[andu 215-il punt filwaqt li Alonso g[andu 209. Ta’ min jinnota li din kienet l-ewwel darba dan l-ista;un li ]ew; sewwieqa tal-istess tim jispi//aw fl-ewwel u fit-tieni post rispettivament.
“Il-bidu kien importanti. Indunajt li Webber kellu xi diffikultajiet u kien g[alhekk li qbi]tu. Kelli bidu perfett u dan g[eni [afna,” qal Vettel wara l-Grand Prix. Webber g[amel xog[ol tajjeb biex jiddefendi l-vanta;; ta’ sie[bu Vettel u fil-fatt dan da[al tmien sekondi warajh. Alonso, li kien beda t-tellieqa mir-raba’ post kien jaf li kellu bilfors jikseb ri]ultat tajjeb biex jibqa’ fil-qu//ata imma dan ma se[[x. Alonso, fil-bidu qabe] lil Hamilton tal-McLaren imma ma rnexxilux jersaq vi/in talkoppja tar-Red Bull. “Xorta ninsab kuntent bil-wirja tieg[i llum,” qal Alonso. Il-Ferrari, f’dik li hi klassiifka tal-kostrutturi issa telg[u fit-tieni post quddiem ilMcLaren. It-tim Taljan g[andu 290 punt filwaqt li lMcLaren g[andhom 284. Flewwel post hemm ir-Red Bull b’367 li jidhru li g[al darba o[ra se jer;g[u jirb[u anke ttitlu tal-kostrutturi. Ta’ min jinnota li minn kemm ilu jsir dan il-Grand Prix, ji;ifieri mill-2010 , dan intreba[ biss mill-McLaren, mill-Ferrari u mir-Red Bull u lbiera[ Vettel kompla j]omm din it-tradizzjoni. Ikompli jitjieb Is-sewwieq tal-Ferrari,
Felipe Massa qed ikompli jtejjeb ir-ri]ultati tieg[u hekk kif l-ista;un qed joqrob lejn tmiemu. Massa, li kellu bidu ferm negattiv dan l-ista;un, spi//a fir-raba’ post quddiem Kimi Raikkonen tal-Lotus. Fix-xhur li g[addew id-
diri;enti tal-Ferrari kienu talbu lil dan is-sewwieq Bra]iljan biex itejjeb irri]ultati tieg[u kemm biex jag[ti l-punti lit-tim kif ukoll biex dawn jikkonfermawh ladarba jintemm il-kuntratt. Raikkonen baqa’ fit-tielet post fil-klassifika tassewwieqa. Di]appuntanti kienet it-tellieqa ta’ Janson Button, sewwieq tal-McLaren li kellu jirtira wara biss dawra min[abba li [abat fih Kobayashi tas-Sauber. F’dan l-in/ident kien hemm ukoll involut Nico Rosberg talMercedes li ukoll [a daqqa ming[and Kobayashi. Button issa jinsab 84 punt ta[t illeader Vettel. : 1. Sebastian Vettel – RedBull, 2. Mark Webber - RedBull 3. Fernando Alonso - Ferrari 4. Felipe Massa - Ferrari 5. Kimi Raikkonen - Lotus 6. Nico Huelkenberg - Force Kif spi//aw
India 7. Romain Grosjean - Lotus -
:
Klassifika tas Sewwieqa
1.
2. 3. 4. 5. 6. 7.
Sebastian Vettel – 215 punt Fernando Alonso – 209 punt Kimi Raikkonen – 167 punt Lewis Hamilton – 153 punt Mark Webber – 152 punt Jenson Button – 131 punt Nico Rosberg – 93 punt -
:
Klassifika tal Kostrutturi
1. 2. 3. 4. 5. 6.
RedBull – 367 punt Ferrari – 290 punt McLaren – 284 punt Lotus – 255 punt Mercedes – 136 punt Sauber – 116 punt
Vettel ji//elebra r-reb[a fil-Grand Prix tal-Korea t’Isfel
KUMMENTI WARA L-GRAND PRIX
‘G[ad fadal [afna’ Ir-rebbie[ tal-Grand Prix tal-Korea t’Isfel, Sebastian Vettel qal li minkejja li issa g[andu sitt punti vanta;; fuq Alonso fadal [afna biex jirba[ il-kampjonat. Vettel beda din it-tellieqa erba’ punti wara Alonso u spi//a reba[ il-Grand Prix filwaqt li Alonso spi//a t-tielet. Ta’ min jinnota li sena ilu Vettel kien reba[ dan il-Grand Prix u b’hekk irrepeta dan is-su//ess. “E//itat g[at-tlielaq li jmiss. It-tim ilu sejjer tajjeb sa mill-Grand Prix tal-:appun u rridu nibqg[u sejrin hekk biex nirb[u t-titlu,” qal Vettel. “G[amilna pass ie[or ’il quddiem. Kelli mumenti diffi/li fil-kampjonat u issa nittama li l-affarijiet jibqg[u ;ejjin tajjeb,” kompla jg[id Vettel li qed jimmira li jirba[ it-tielet titltu konsekuttiv. Vettel ]vela li b[al kul[add, kien inkwetat bil-fatt li r-roti mhux se jtuh sal-a[[ar. “Iva, konna inkwetati g[ax matul is-snin rajna sewwieqa jispi//aw bir-roti mikula,” qal Vettel.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Sport 15 TAZZA AFRIKANA
Abbandunata l-log[ba bejn is-Senegal u l-Kosta tal-Ivorju Il-log[ba valida g[allkwalifikazzjoni g[at-Tazza tanNazzjonijiet Afrikani bejn is-Senegal u l-Kosta tal-Ivorju f’Dakar kellha tkun abbandunata min[abba li nqala’ ;lied kbir. Il-Kosta tal-Ivorju kienu reb[u lewwel leg 4-2 u hekk kif l-attakkant tal-Kosta tal-Ivorju skurja ]ew; gowls fit-tieni leg, numru kbir ta’ partitarji qab]u fil-grawnd, waddbu o;;etti ibsin u anke qabdu n-nar. Il-pulizija kellhom jitfg[u gass taddmug[ biex iwaqqfu lil dawn ilpartitarji li ma bdex ja//ettaw telfa. Il-log[ba kellha tkun abbandunata 14il minuta qabel it-tmiem. Minnufih intbag[tet vettura f’nofs il-grawnd li ;abret lill-uffi/jali tal-partita biex dawn ma jwe;;g[ux. Jidher li l-Kosta tal-Ivorju se jing[ata reb[a imma s’issa ma kienx hemm stqarrijiet uffi/jali min-na[a tal-Konfederazzjoni tal-Futbol flAfrika. Drogba po;;a lill-Kosta tal-Ivorju fil-vanta;; bi free kick mill-aqwa, ftit minuti wara li kienet bdiet it-tieni taqsima. Fil-71 minuta l-eks player ta’
l-pulizija jippruvaw jevitaw l-o;;etti li bdew iwaddbu l-partirarji tas-Sengal
Chelsea g[amilhom tnejn meta skurja minn penalty. Kien hawnhekk fejn inqala’ l-inkwiet kollu li wasssal biex il-log[ba kienet abbandunata. Ta’ min jinnota li fil-65 minuta il-
TENNIS
Djokovic jeg[leb lil Murray Novak Djokovic g[eleb lil Andy Murray fil-finali tal-Masters ta’ Shanghai bi skor ta’ 5-7, 7-6, 6-3. Djokovic kien jidher li se jitlef imma wettaq reazzjoni u reba[ kontra Murray. Dan tal-a[[ar kien ilu sentejn fuq xulxin jirba[ dan it-titlu. B’din ir-reb[a, Djokovic patta g[at-telfa li kien sofra fil-finali talUS Open kontra l-istess Murray u g[at-telfa li sofra Djokovic kontra Murray fis-semifinali talOlimpjadi ta’ Londra, xahar qabel il-US Open li Novak Djokovic kien sar f’Settembru. “Kienet log[ba mill-aqwa u wa[da twila. Domna tliet sig[at u nofs nissieltu imma issa drajtu dan it-tip ta’ log[ob,” qal Djokovic wara r-reb[a. Dan tal-a[[ar, li qieg[ed fit-tieni post tar-rankings mondjali qal li kull meta jilg[ab kontra Murray ikun qed jistenna partita diffi/li. Min-na[a tieg[u Murray kien qed jittama li jkompli jibni fuq is-su//ess li kiseb fil-US Open u fl-Olimpjadi ta’ Londra. B’din ir-reb[a li kiseb fuq Murray, issa Djokovic reba[ disg[a minn 16-il darba li dan lag[ab kontra t-tennista Sko//i]. “Din kienet telfa di]appuntanti imma fil-passat tlift log[biet aktar diffi/li u aktar imporanti. Nemmen li se nirkupra malajr minn din it-telfa,” qal Murray fi tmiem il-log[ba.
log[ob di;à kellu jieqaf g[ax kien hemm persuna li da[al fil-grawnd biex jattakka lil Drogba u dan kellu jkun eskortat ’il barra. Fil-log[ba kien hemm diversi
plejers Afrikani li jilag[bu fil-Premier Ingli] fosthom Gervinho ta’ Arsenal, l-a[wa Toure ta’ Man City, Tiote, Dema Ba u Cisse ta’ Newcastle u Diame ta’ Wets Ham Utd.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
16
Sport
Sport 17
Tlett ijiem ta’ spettaklu ta’ antik u modern fl-Imdina Grand Prix Ilbiera[ ;ew fi tmiemhom tlett ijiem li matulhom sar il-Grand Prix tal-Imdina. Dan il-Grand Prix tal-Imdina sar fuq medda ta’ 2.2 kilometri u bejn nhar is-Sibt u l-{add saru t-tlielaq. Fl-ewwel jum saret Hill Climb l-Imta[leb filwaqt li fit-tieni jum, fil-Pjazza ta’ quddiem il-Katidral tal-Imdina saret wirja ta’ dawn il-karozzi, kemm antiki kif ukoll moderni. Il-{add filg[odu f’kundizzjonijiet ideali, fl-isfond tas-swar tal-Imdina kien hemm fl-azzjoni madwar 70 parte/ipant. Quddiem pubbliku numeru] saru dawriet ta’ dimostrazzjoni maqsuma f’seba’ gruppi b’mod li dawk pre]enti setg[u jaraw mill-qrib vetturi li huma parti mill-istorja tas-sewqan. (Ritratti> Michael Ellul, Joseph Galea u Trevor Sollars)
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
18 Sport MOTOGP
Pedrosa jitfa’ pressjoni fuq Lorenzo Dani Pedrosa reba[ il-Grand Prix tal-:appun g[at-tieni sena konsekuttiva biex issa jinsab 28 punt ta[t illeader Jorge Lorenzo tal-Yamaha li spi//a fit-tieni post. Hekk kif fadal tliet Grand Prix g[al tmiem l-ista;un xorta jidher li Lorenzo se jirba[ it-titlu imma Pedrosa, b’din ir-reb[a, ]gur li ta sinjal li mhux lest i/edi daqshekk malajr. Il-wirjiet li qed ikollu Pedrosa qed ikunu mill-aqwa u dan fil-fatt, reba[ erbg[a mill-a[[ar [ames Grand Prix u jekk jibqa’ sejjer hekk jista’ jag[ti lka] li jkun hemm sorpri]a. “G[amilt dak li kelli nag[mel. L-uniku dispja/ir tieg[i hu li Lorenzo qed jispi//a t-tieni f’kull Gramnd Prix li nirba[ u b’hekk xorta jikseb ammont konsiderevoli ta’ punti,” qal Pedrosa hekk kif reba[ dan il-Grand Prix fl-Asja. Fit-tielet post spi//a Alvaro Bautista tal-Honda u dan ifisser li fuq il-podju kien hemm tliet Spanjoli. Lorenzo, li kien champion fl-2010 beda mill-pole position imma dan ma g[arafx jiddefendi l-vanta;; li kellu u spi//a t-tieni. Din kienet is-sitt darba li dan beda mill-Pole u fl-ewwel fa]i tat-tellieqa kien fl-ewwel post imma Pedrosa attakkah tajjeb u minn hemm ’il quddiem baqa’ fl-ewwel post. Minn dawn is-sitt darbiet li Lorenzo beda mill-ewwel post, [amsa minnhom spi//a biex xorta ma reba[x il-Grand Prix rispetttiv. L-uniku darba li dan reba[ mill-pole position kien flewwel Grand Prix tal-ista;un li kien sar fil-Qatar. “G[amilt minn kollox biex nibqa’ vi/in ta’ Pedrosa imma ma stajtx
Dani Pedrosa tal-Honda quddiem Jorge Lorenzo tal-Yamaha waqt il-Grand Prix tal-:appun
nil[qu. Madankollu g[adni fl-ewwel post u jekk inkun mo[[ni hemm kapa/i nirb[u,” qal Lorenzo. Hekk kif kien fadal 13-il dawra g[at-tmiem Pedrosa attakka lil Lorenzo u qab]u. Fil-karriera tieg[u Pedrosa qatt ma reba[ [ames Grand Prix u dan hu rekord personali g[alih imma jista’ jag[ti l-ka] li minkejja li se jkun kiseb rekord dan xorta ma jispi//ax b[ala champion. Lorenzo issa g[andu 310 punt filwaqt li Pedrosa issa g[andu 282. I/champion renjanti Casy Stoner g[andu total ta’ 197 punt. Bautista spi//a fit-
tielet post wara li reba[ sfida ma’ Cal Crutchlow tar-Renju Unit. Dan tala[[ar ma setax ikompli jisfida lil Bautista min[abba li fl-a[[ar dawra n[lielu t-tank tal-fjuwil. Stoner spi//a fil-[ames post u dan hu ri]ultat po]ittiv meta wie[ed iqis li dan g[adu kemm ;ej minn operazzjoni fl-g[aksa. Fil-fatt waqt it-tellieqa kien hemm mumenti dejn dan naqqas mirritmu u wara t-tellieqa ammetta li kien g[adu qed i[oss xi ftit u;ig[. Valentino Rossi, rebbie[ tat-titlu seba’ darbiet, spi//a fis-seba’ post fuq Ducati.
:
Kif spi//aw
1. 2. 3. 4.
Dani Pedrosa - Honda Jorge Lorenzo - Yamaha Alvaro Bautista - Honda Andrea Dovizioso - Yamaha -
:
Klassifika tas Sewwieqa
1. 2. 3. 4. 5.
Jorge Lorenzo - 310 Dani Pedrosa - 282 Casey Stoner - 197 Andrea Dovizioso - 192 Alvaro Bautista - 144
G{AWM
Thorpe kien waqa’ f’depressjoni
Ian Thorpe
L-eks g[awwiem Ian Thorpe ]vela li fil-passat kien waqa` f’depressjoni. Thorpe ]vela dan fl-awtobijografija tieg[u fejn sa[anistra qal li tant kemm kien f’depressjoni li anke [aseb f’suwi/idju. Fil-karriera tieg[u dan lg[awwiem Awstraljan reba[ il-medalja tad-deheb waqt lOlimpjadi g[al [ames darbiet imma anke dan is-su//ess xorta ma kienx bi]]ejjed g[alih biex ikun kuntent f’[ajtu. Thorpe qal li kien hemm perjodu twil fejn dn beda jixrob ammont kbir ta’ alko[ol bit-tama li jinsa kollox u jkun jista’ jorqod. “L-uniku mod li kont norqod hu li nisker imma ;ieli anke bix-xorb xorta ma
kontx norqod,”qal Thorpe. Thorpe qal li dan il-perjodu ikrah kien bejn l-2002 u l2004, perjodu li fih kien qed jit[arre; biex jiddefendi t-titli li kien reba[ erba’ snin qabel. Thorpe kien reba[ tliet medalji tad-deheb waqt l-Olimpjadi ta’ Sydney, fl-400m freestyle, 4 x100 freestyle u fil-4x200m freestyle. Thorpe, erba’ snin wara, reba[ l-400m freestyle u fil200m freestyle. “Waqt li kont qed in[ejji g[all-Olimpjadi ta’ Ateni abbu]ajt mill-alko[ol. Kont dejjem wa[di u kelli pressjoni kbira biex ner;a’ nirrepeti s-su//ess,” qal Thorpe. “Tant kemm kont imdejjaq li bdejt nippjana u na[seb kif u
fejn se noqtol lili nnifsi imma meta ;ejt biex nag[milha stenba[t u indunajt li kont se nag[mel ;ennata. Fil-passat g[ext ;ranet li anke llum il;urnata jaqbadni l-bi]a’ nitkellem fuqhom,” kompla jg[id l-Awstraljan. Dan tal-a[[ar qal li [add ma kien jaf bil-problemi tieg[u, lanqas membri tal-familja tieg[u. “Issa nemmen li wasal il-mument fejn nitkellem fuq dawn il-problemi li g[elibt,” temm jg[id Thorpe. Thorpe irtira mill-isport fl2006 meta kien g[ad g[andu 24 sena. Fix-xhur li g[adddew Thorpe re;a’ rritorna fl-isport u [a sehem fit-trials g[allOlimpjadi ta’ Londra imma ma g[addiex.
OLIMPJADI
Rogge jer;a’ jikkunsidra lil Londra Il-President tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali, Jacques Rogge qal li g[alih mhux problema jekk il-belt ta’ Londra ter;a’ torganizza l-Olimpjadi fl20 sena li ;ejjin. F’Awwissu li g[adda saru l-Olimpjadi ta’ Londra u [afna kienu dawk li fa[[ru l-mod li bih kien organizzat dan il-log[ob.
Mistoqsi jekk ja//ettax lil Londra biex ter;a’ torganizza edizzjoni o[ra Rogge qal, “Ma nafx kemm ikun hemm min irid jer;a’ jag[mel dak kollu imma min-na[a tieg[i ma nsibhiex problema.” Rogge kompla billi qal, “Minn dejjem se jkun hemm kompetizzjoni kbira bejn il-bliet biex jorganizzaw l-Olimpjadi. Wie[ed irid
jara jekk Londra tkunx interessata li ter;a’ torganizza l-Olimpjadi g[ax biex torganizza xi [a;a b[al din trid il-[in u l-flus.” Rogge tkellem ukoll dwar l-istadium Olimpiku u qal li jemmen li dan, ladarba spi//aw l-Olimpjadi xorta se jibqa’ jintu]a. Fil-passat kien hemm grawnds fi bliet ta’ pajji]i li organizzaw edizzjonijiet tal-pas-
sat, li spi//aw abbandunati. Fost dawn ilbliet hemm Ateni fil-Gre/ja fejn ilgrawnds spi//aw fi stat [a]in. “Minn dak li naf se jkun tim tal-futbol li se jie[u dan il-grawnd u b’hekk m’g[andix dubju li l-klabb se jkompli ju]a u ji]viluppa dan il-grawnd,” temm jg[id Rogge.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Sport 19 TAZZA TAD-DINJA U19
Malta ttemm l-impenji b’reb[a
Malta temmet l-impenji tag[ha fil-grupp talkwalifikazzjoni tal-kampjonat Ewropew ta’ ta[t id-19-il sena b’reb[a ta’ 4-0 kontra San Marino. It-tim Malti, immexxi minn Branco Nisevic, tilef darbtejn fl-ewwel ]ew; log[biet validi minn Grupp 3, bl-iskor kbir ta’ 5-0, kontra l-Olanda u kontra l-Polonja rispettivament. Malta marret fil-vanta;; wara 38 minuta meta minn penalty, Zerafa feta[ l-iskor u sa tmiem l-ewwel taqsima l-iskor baqa’ dak ta’ 1-0. Hekk kif bdiet ittieni taqsima l-Maltin ]iedu rritmu u fil-fatt skurja tliet gowls o[ra. Malta ng[atat penalty ie[or fis-57 minuta u mill-11-il metru, Bezzina ma ]baljax. Kien Micallef, li fit-72 minuta g[amilhom u tliet minuti wara Montebello skurja r-raba’ u la[[ar gowl Malti. Intant, ir-rebbie[ ta’ dan ilgrupp huma l-Olanda wara li dawn g[elbu lill-Polonja bi skor ta’ 3-1. Qabel il-log[ba, dawn i]]ew; timijiet kellhom punti massimi. Il-formazzjoni: J. Borg, G. McKay,
D. Zerafa , S. Arab. R. Camenzuli, B. Muscat, J. Bezzina, A. Micallef, L. Grech, R. Spiteri, L. Montebello
TAZZA TAR-RE:JUNI
G[awdex jibda b’reb[a It-tim G[awdxi li qed jie[u sehem fit-Tazza tar-Re;uni beda l-avventura tieg[u b’reb[a ta’ 3-2 kontra Rinuzi-Strong talLatvja. Dawn tal-a[[ar marru fil-vanta;; wara 39 minuta permezz ta’ Vitalijs Puzirevskis. Erba’ minuti wara l-bidu tattieni taqsima Gozo ;abu d-draw b’gowl ta’ Michael Bezzina. Ftit minuti wara Kenneth Mercieca po;;a lill-G[awdxin fil-vanta;; u Anthony Portelli, fit-78 minuta g[amilhom tlieta minn penalty. Romans Simanovskis ta’ Rinuzi-Strong naqqas id-distakk ]ew; minuti qabel ma ntemmet il-partita. It-Tlieta 16 ta’ Ottubru 2012 G[awdex jilag[bu kontra FC Olimp Moscow tar-Russja fil11.30am u ATF Ialoveni talMoldova jaffrontaw lil RinuziStrong tal-Latvja fis-2.30pm. L-a[[ar ;urnata tal-log[ob tkun il-{amis 18 ta’ Ottubru 2012 fejn fil-11.30am l-G[awdxin jilag[bu kontra ATF Ialoveni tal-Moldova, filwaqt li fis2.30pm Rinuzi-Strong talLatvja jaffrontaw lil FC Olimp Moscow tar-Russja. Il-log[ob mistenni li jsir kollu fil-Gozo Stadium minbarra la[[ar ;urnata jekk ikun il-ka] li ]-]ew; log[biet ikunu de/i]ivi g[al minn jirba[ il-Grupp. F’dan il-ka] il-log[ba Rinuzi-Strong talLatvja kontra FC Olimp Moscow tar-Russja tintlaghab fisCentenery Stadium f’Ta’ Qali.
L-Ingli]i ming[ajr Lampard u Bertrand Il-kow/ nazzjonali Ingli] Roy Hodgson ilbiera[ [a a[bar [a]ina o[ra dwar xi plejers tieg[u hekk kif sar jaf li g[al-log[ba ta’ nhar it-Tlieta kontra l-Polonja se jkollu neqsin lil Frank Lampard u lil Ryan Bertrand. Dawn it-tnejn ma lag[bux fil-log[ba li l-Ingli]i reb[u kontra San Marino u minkejja li Hodgson kien qed jittama li dawn jirkupraw g[al-log[ba f’Varsavja, dan ma se[[x. L-Ingli]i se jkollhom nieqes ukoll lill-winger Theo Walcott li we;;a’ kontra San Marino. L-Inglilterra tinsab fil-qu//ata ta’ grupp { b’seba’ punti minn erba’ log[biet.
Frank Lampard
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
20 Sport
Think Yatzee misjuq minn Clint Vassallo (bin-numru 3), jirba[ it-ti;rija mis-semifinali Premier (Ritratt> Joseph Galea)
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Think Yatzee f’forma stupenda Minn Kenneth Vella
Fil-korsa tal-Marsa lbiera[ waranofsinhar kienu mag[rufa l-a[[ar sitt ]wiemel finalisti tal-kampjonat Cassar Petroleum g[al ]wiemel talklassi Premier. Dan wara li saret it-tieni semifinali fuq distanza ta’ 2140m u li kienet tag[mel parti mill-44 laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet tat-trott. Is-semifinali Premier intreb[et mill-favorit Think Yatzee misjuq minn Clint Vassallo. Tnax kienu ]-]wiemel li ;rew fis-semifinali Premier. Veikko Hornline (Carl Caruana) kien fost l-aktar ]wiemel li bdew b’sa[[ithom wara l-bidu uffi/jali. G[al [afna metri dan kien kontinwament segwit minn Nelson du Val (Salvu Cutajar) u Matrix Reloaded (Rodney Gatt). Is-semifinali [adet ]volta o[ra fl-a[[ar 500m tag[ha meta fuq inna[a ta’ barra bdew javvanzaw fost l-o[rajn ilfavorit Think Yatzee, Livi Cantona (Charles Camilleri) u Troy Boshoeve (Salvu Vella). Kien Think Yatzee li mar quddiem f’nofs id-dritta finali biex [a t-tielet reb[a sta;onali u t-tieni wa[da infila minn Veikko Hornline u Troy Boshoeve. G[addew ukoll g[all-finali Matrix Reloaded,
Livi Cantona u Noble d’Ete (Raymond Clifton). Think Yatzee kellu medja ta’1.15.9” fil-kilometru. Il-programm inkluda wkoll ti;rija normali tal-klassi
Premier ukoll fuq distanza qasira. Fiha [dax kienu ]]wiemel li [adu sehem. Kien Oros de Reve (Charles Camilleri) fost l-aktar velo/i wara l-karozza tat-tluq. Matul l-ewwel dawra dan il-Fran/i] feta[ vanta;; ta’ tul minn Versace Boko (Warren Spiteri) u Orion d’Ostal (Darren Mizzi). I]da hekk kif iz-]wiemel daru g[ad-dritta finali tag[hom, Oros de Reve ma seta’ jag[mel xejn quddiem il-qawwa taddebuttant Dani] Mars li f’idejn sidu stess, Josef Cassar [a l-ewwel reb[a flewwel dehra. G[al Cassar din kienet ukoll l-ewwel reb[a fil-karriera tieghu. Skip Dimanche (Charlò Debono) u Versace Boko (Warren Spiteri) temmew fit-tielet u rraba’ post rispettivament. Lewwel reb[a ta’ Mars fi g]iritna waslet f’medja ta’ 1.15.8” fil-kilometru. Mill-kumplament tatti;rijiet, numru ta’ ]wiemel ikkwalifikaw g[all-finali diversi ta’ Condition Races organizzati bl-g[ajnuna wkoll ta’ Cassar Petroleum. Flewwel ti;rija tal-klassi Gold,
Netter Williams (Redent Magro) ma naqasx milli jakkwista t-tielet reb[a tassena u t-tieni wa[da infila tieg[u. De/i]ivi g[alih kienu l-a[[ar 500m. Baron GL (Clint Vassallo), Naja In Blue (Mario Falzon) u Podium (Julian Farrugia) da[lu warajh f’dik l-ordni. Ozerio (Noel Baldacchino) [a l-ewwel reb[a f’Malta fittieni ti;rija Gold. L-a[[ar 300m kienu determinanti g[al dan i]-ziemel biex jeg[leb lisfida ta’ Keeping Quality (Charles Magro). Okir de Leau (Brian Hili) u Side Spin (Julian Farrugia) kellhom ukoll pjazzament po]ittiv. Fl-ewwel minn ]ew; ti;rijiet tal-klassi Silver, ilfavorit Orio de Marancourt ma falliex milli jirre;istra rraba’ reb[a konsekuttiva. Misjuq mill-veteran Frencu Cassar, dan il-Fran/i] kellu sprint qawwi fl-a[[ar 300m u qasam il-linja finali l-ewwel b’tul quddiem Rally Simb (James Briffa), Marco Barbes (Kevin Sciberras) u Lotus du Goth (Andrew Spiteri). Lucas Ness (Maro Farrugia), li kien g[al [afna [in fl-ewwel post waqt it-tieni ti;rija Silver, /eda kollox madwar 150m mill-linja finali. Dan inqabe] minn Phebus de la Cour (Mark Desira). I]da l-;urija
skwalifikat lil Phebus de la Cour min[abba ;iri [a]in biex ir-reb[a ng[atat xorta lil Lucas Ness minn Lass John (Darren Grima), Darco As (Mark Tanti) u Daring Daylight (Oliver Bonello). Taqtig[a bejn ]ew; ]wiemel fid-dritta finali waqt l-uniku ti;rija tal-klassi Bronze, wasslet lil Marchallach (Rodney Gatt) biex jie[u t-tieni reb[a tassena bi ftit minn Napol de Mai (Ronald Cassar). Ilfavorit Icare de Jemma (Tony Demanuele), li kien g[al
[afna [in quddiem, seta’ biss itemm fit-tielet post quddiem Linus Spot (Darren Mizzi). Il-laqg[a fet[et b’ti;rija g[al ]wiemel tal-Klassi Copper. Kurt Saliba, permezz ta’ Ksar, [alla kollox g[alla[[ar 400m , mar quddiem f’nofs id-dritta finali biex dan il-Fran/i] [a l-ewwel reb[a sta;onali. Dan minn Orasi Index (Kevin Sciberras) u Kung Fjalar (Joseph Tabone) li flimkien da[lu fit-tieni post, segwiti minn Silvio Baldwin (Mario Falzon).
Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Ksar (K. Saliba) {in – 2.47.9” (1.18.5”) 2. Orasi Index (K. Sciberras) - Kung Fjalar (J. Tabone) 4. Silvio Baldwin (M. Falzon) II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Marchallach (R. Gatt) {in – 2.45.1” (1.17.1”) 2. Napol de Mai (R. Cassar) 3. Icare de Jemma (T. Demanuele) 4. Linus Spot (D. Mizzi) III Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Orio de Marancourt (F. Cassar) {in – 2.46.5” (1.17.8”) 2. Rally Simb (J. Briffa) 3. Marco Barbes (K. Sciberras) 4. Lotus du Goth (A. Spiteri) IV Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Lucas Ness (M. Farrugia) {in – 2.45.7” (1.17.4”) 2.Lass John (D. Grima) 3. Darco As (M. Tanti) 4. Daring Daylight (O. Bonello) V Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Mars (J. Cassar) {in – 2.42.3” (1.15.8”) 2. Oros de Reve (C. Camilleri) 3. Skip Dimanche (C. Debono) 4. Versace Boko (W. Spiteri) VI Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Netter Williams (R. Magro) {in – 2.42” (1.15.7”) 2. Baron GL (C. Vassallo) 3. Naja In Blue (M. Falzon) 4. Podium (J. Farrugia) VII Ti;rija. Semi Finali Kampjonat Cassar Petroleum. Dist – 2140m. 1. Think Yatzee (C. Vassallo) {in – 2.42.3” (1.15.9”) 2. Veikko Hornline (C. Caruana) 3. Troy Boshoeve (S. Vella) 4. Matrix Reloaded (R. Gatt) 5. Livi Cantona (C. Camilleri) 6. Noble d’Ete (R. Clifton) VIII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Ozerio (N. Baldacchino) {in – 2.42.9” (1.16.1”) 2. Keeping Quality (C. Magro) 3. Okir de Leau (B. Hili) 4. Side Spin (J. Farrugia)
?IKLI}MU
Lance Armstrong lest biex ikun ittestjat L-avukat ta/-/iklist Lance Armstrong, Tim Herman qal li /-/iklist hu lest biex ikun ittestjat bl-appart tal‘lie detector’ biex jin[eles mill-akku]i li kien hemm dwar darba g[al dejjem. Matul dawn l-a[[ar jiem ;ie ]velat rapport tal-A;enzija ta’ Kontra dDoping fl-Istati Uniti (USADA), [ar;et rapport li fih ]velat li Armstrong [a laqwa sustanzi pprojbiti u kellu programm spe/jalizzat tag[hom. Fix-xhur li g[addew ;ew irtirati sseba’ titli tat-Tour De France li reba[ Armstrong fis-snin li g[addew. Il-Bord ta/-?ikli]mu fl-Awstralja se
jiltaqa’ din il-;img[a biex jie[u de/i]joni dwar Matt White, /iklist li kien fit-tim ta’ Armstrong li ammetta li kien jag[mel u]u minn sustanzi pprojbiti. Il-President tal-Bord Klaus Mueller qal li tista’ ting[ata ma[fra bliskop li l-akku]ati jkomplu jikxfu lverità dwar l-iskandlu tad-doping. Eks /iklist ie[or, David Millar, li hu imwieled Malta, qal li fil-passat [afna /iklisti kienu jib]g[u jikxfu l-verità imma jemmen li ladarba [are; dan irrapport xokkanti tal-USADA, se jkunu [afna li jo[or;u fil-bera[. “Fil-passat jekk titkellem dwar
doping kont tkun i]olat. Kien hemm min tkellem u ammetta u hekk ;ralu. Illum il-;urnata dan mhux il-ka],” qal Millar li kien sospi] sentejn fl-2004 min[abba doping. Armstrong minn dejjem /a[ad li g[amel u]u minn dan it-tip ta’ sustanzi u fil-passat kien anke il-protagonista ta’ reklami tal-kumpanija Nike fejn fihom jg[id /ar u tond li t-ta[ri; tieg[u wasslu g[ar-reb[ tat-titli tat-Tour De France u mhux dak li ja[sbu n-nies. “Armstrong hu lest biex ikun ittestjat. Naf li anke jekk it-test juri li dan qed jg[id il-verità xorta se jkun hemm min
se jibqa’ xettiku min[abba r-rapporti li [ar;u. Nixtieq li min ta xhieda kontra Armstrong ikun ittestjat ukoll g[ax jista’ jkun li huma qed jigdbu biex i[amm;u lil wie[ed mill-aqwa /iklisti li hu l-g[ira ta’ kul[add f’dan l-isport,” qal Herman. Intant, il-Union Internazzjonali ta/?ikli]mu (UCI), g[ada ma qalitx x’se tkun id-de/i]joni wara li analizzat irrapport tal-USADA. Jista’ jag[ti l-ka] li din tne[[i t-titli li reba[ Armstrong u tissospendih g[al g[omru jew inkella tie[u l-ka] quddiem il-Qorti Arbitrarja tal-Isport (CAS).
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Ittri 21
Differenza /ara bejn i]-]ew; partiti Sur Editur, Id-differenza fl-attitudni f’kull /irkustanza bejn i]]ew; partiti taqtag[ha b’sikkina. Fis-seduta Parlamentari tat-Tlieta, 9 ta’ Lulju 1974, Pawlu Carachi talab lill-Ispeaker li jing[ata si;;u fin-nofs, wara li [assu delu] g[all-a[[ar bilmod kif ;ab ru[u mieg[u ministru (Patrick Holland) Laburista b[alu. Dawn li ;ejjin huma siltiet mill-ktieb ‘Pawlu Carachi: Il-:urnalista u l-Politiku’, awtobijografija tal-istess Pawlu Carachi. Nikkwota: “U, imbag[ad g[amiltha /ara li jien ridt si;;u fin-nofs b[ala ;est ta’ protesta kontra t-trattament [a]in li ;arrabt minn
ministru tal-gvern tieg[i... Sadattant jien bqajt sejjer dritt fil-Kamra tag[na, il-Labour Room. “Id-diskussjoni kienet s[una, it-tbaqbiq ukoll. Issoponejt min kien qed jag[tini ra;un, min tort. Kienet kwistjoni ta[raq. Tant ta[raq li ma naqasx li ma kienx hemm persuna partikulari li ppruvat ixxejjirli xi daqqa ta’ ponn. Marret ]mer/. “Flok lili, laqtet lill-Avukat John Buttigieg. Niftakar qisu llum, Johnnie dar lejja u daqsxejn immella[ qalli: ‘Prosit Pawl, laqqattha jien.’ “Fil-fatt intlaqat ]brixx. Il-kelma ;riet b[al le[[a ta’ berqa. Wara sirt naf li anke bdew i/emplu lillka]ini Laburisti barra l-Belt biex jid[lu g[al
dimostrazzjoni ostili kontra Carachi. Barra l-Palazz kien hemm folla mdaqqsa rrabjata tistennieni. “Hekk kif xrift mill-bieb tal-Palazz g[al Misra[ Re;ina Vittorja, xi [add ta l-mi//a, splu]joni ta’ tg[ajjir, insulti u ;iri g[al warajja. Il-Pulizija ti;ri warajhom biex ma jsawtunix... “Il-folla insensata na[seb, lanqas biss kienet taf bit-tort kbir bil-mod kif Ministru ttratta lil wie[ed minn s[abu Laburisti, lil wie[ed mis-suldati talazzar...” (pp 129-130). X’differenza bejn i]-]ew; partiti! G.L. Camilleri Il-Furjana
Grazzi minn Georgia Sur Editur,
A[na, il-famija Buhagiar, mittieni Komunità Neokatekumenali tal-Paro//a tal-Mosta, ilna ng[ixu hawn, flimkien bit-tmint itfal tag[na f’Tbilisi, Georgia, g[al aktar minn seba’ snin. A[na nixtiequ nesprimu lapprezzament tag[na g[all-benefatturi li wrew il-;enero]ità tag[hom u l-im[abba g[allMissjoni permezz tal-Mission Fund. A[na, b[ala familja mibg[uta fil-missjoni, ;ejna hawn, bl-uniku skop li ng[ixu fost l-o[rajn u biex ninkora;;ixxu l-komunità Kristjana billi nivvan;elizzaw, nikkatekizzaw is-sagrament ta]]wie; u nkunu xhieda g[all im[abba ta’ Alla. A[na grati [afna li qed nassistu u nkunu xhieda ta’ dan ix-xog[ol tal-Mulej fil-qasam tieg[u. A[na nwieg[du t-talb tag[na ta’ kuljum g[all-benefatturi kollha tal-Mission Fund, [ajjin u mejtin. Il-pubbliku jista’ jikkontribwixxi billi jibg[at timbri u]ati jew donazzjonijiet lill-Mission Fund. Donazzjonijiet jistg[u jintbag[tu online jew minn trasferiment dirett tal-bank fuq wie[ed minn dawn il-kontijiet: HSBC (Account No. 061 197 448 050), BOV (Account No. 163 007 980 19), APS (Account No. 200 008 207 62) jew BANIF (Account No. 000 879 6310 001). Aktar informazzjoni tista’ tinstab fuq il-websajt www.missionfund.org.mt.
Joseph, Lorna u l- familja
Tbilisi, Georgia.
Unur kbir g[al Malta Sur Editur,
Nixtieq nuri l-apprezzament tieg[i g[al [idmet il-Gvern Malti biex fil-jiem li g[addew laqqa’ f’Malta g[add ;mielu ta’ Kapijiet ta’ Stat g[al-laqg[a tal-5+5. {aqqhom kull tif[ir dawk limpjegati ta/-?ivil li sa minn xhur qabel [admu qatig[ biex din il-laqg[a mhux biss setg[et issir, i]da saret bl-akbar su//ess possibbli. {aqqhom kull tif[ir ukoll ilmembri tal-Pulizija, tas-Sigurtà u tal-Armata li matul il-jiem tassummit [admu biex kollox mexa [arir u kif ippjanat. {aqqhom kull tif[ir il-politi/i kollha Maltin li tkellmu b’mod po]ittiv dwar dan is-su//ess li kiseb pajji]na b’din l-esperjenza li ]gur li tag[mlilna unur b[ala pajji]. Minn dik l-avventura storika g[al pajji]na g[andna [afna x’nitg[allmu – li minkejja li a[na /kejnin dejjem a[na kapa/i nqumu g[all-isfidi li jkollna u ndawruhom fi stejjer ta’ su//ess g[al pajji]na.
Nigel Micallef In-Naxxar
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
22 Intervista
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (18) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw it-tmintax-il parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nkomplu nitkellmu dwar il-qasam vast tal-edukazzjoni (it-tieni parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri,
bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.
Huma oqsma li fihom wie[ed jesi;i li persuna tkun g[addiet mill-e]amijiet, inkella jkun hemm biss di]astri. I/-/ertifikati, g[alhekk, huma kuntratt serju, me[tie;, u huma kisba ta/-/iviltà. L-e]ami jista’ jkun serju, u fuq kollox, kompetenti, onest, u anki sodisfa/enti – g[al min jistudja. G[andu jkun okka]joni li fiha l-kandidat juri dak li jaf, u mhux jinqabad f’dak li ma jafx. Student g[andu d-dritt ikun kalm u kuntent li sejjer g[al e]ami, b[alma mbag[ad jo[ro; aktar kuntent u kalm – g[aliex ikun wera dak li jaf. Jekk student jistudja, din g[andha tkun [a;a normali. tax ikun mod ie[or g[aliex Malta g[andha /iviltà Aktar minn twessig[ tal-wi// (superantika, u g[aliex it-tag[lim tal-ulied hu mog[ti fi/je, superfi/jalità), ne[tie;u l-[ila li importanza ewlenija mill-;enituri. Involviment nin]lu fil-qieg[ tal-istudju (approakbar tal-;enituri jista’ jiggarantixxi li kulma fondiment, profondità). Mhux jinkiseb fl-iskola ma jin[eliex fid-dar. ng[umu fi spazji usa’ fil-wi//, imma nin]lu fl-istess post fil-qieg[; Hemm imbag[ad l-iskejjel mhux in]ommu fil-wi//, imma tal-Knisja fejn ukoll qed isir nog[dsu. xog[ol tajjeb [afna, u l-Knisja Mhux ftit fuq [afna, imma [afna [aqqha [afna tif[ir f’dan fuq ftit. Hi l-mog[dija mill-opinjoni ir-rigward. G[alliema dedikati... g[all-konklu]joni, ji;ifieri l-g[arfien talMissjoni importanti [afna li istudju b[ala xi [a;a wisq aktar millbosta drabi qed issir b’[afna qari. m[abba. Id-differenza bejn il-qari u l-istudju Il-Knisja hi pijunier anki fil-qasam Lura lejn l-iskola> Illum hawn diversi modi u metodi kif isir it-tag[lim hi l-approfondiment, il-qari ripetut taledukattiv. Sikwit il-fundaturi ta’ ordniDawn il-mudelli jag[tu importanza kbira, ovvja, istess konklu]jonijiet esperti. jiet reli;ju]i kellhom f’mo[[hom li jipprovdu lill-ilsien tal-pajji]. {arsa lejn pajji]i ]g[ar o[ra Hekk mexa l-bniedem fix-xjenza, u na[seb li strutturi so/jali essenzjali, b[at-tag[lim u s-sa[[a, turi li hemm triq sabi[a, fejjieda, li jaqblilna hekk g[andu jimxi fl-oqsma kollha. L-istudju u l-aktar favur it-tfal foqra. L-g[alliema dedikati u nimxu fiha. Il-lingwa nazzjonali tag[milna veru jitlob dejjem interess, kon/entrazzjoni, u professjonali f’dawn l-iskejjel qeg[din jag[tu Ewropej a[jar, tifta[na u timmaturana bl-a[jar [afna pa/enzja. U fl-a[[ar joffri sodisfazzjon servizz kbir lill-Knisja u lill-pajji]. mod. G[arfien a[jar tal-ilsien popolari jnaqqas lkbir g[al dejjem. Kul[add jifra[ u jifta[ar esklu]joni so/jali. b’dak li jaf. Mhux din hi d-dinja li nixtiequ? Hemm ukoll l-iskejjel tal-privat. L-esperjenza tieg[i f’dan il-qasam, l-aktar Hawnhekk, anki fuq livell personali, Ng[addi g[all-kwistjoni tal-e]amijiet. fil-livell terzjarju, g[allmitni dan: (1) il-kors nistqarr esperjenza mhux po]ittiva mija G[aliex tant e]amijiet u testijiet^ G[aliex g[andu jkun e]empju tal-importanza tal-konfil-mija. B[al donnu l-finanzi ji;u l-ewwel u nibqg[u nag[sru fl-istudent^ Bir-ri]ultat li tenut, u tal-pja/ir li joffri l-istudju; kors utli u qabel kollox. B[al donnu /erti u]anzi – ftit jifdallu [in jipprattika dak li verament pja/evoli, anki jekk diffi/li; (2) il-kors g[andu b[at-tag[lim tal-Malti bl-Ingli] – jibqg[u i[obb... Spazju limitat immens jwassal g[al e]ami, li g[andu jkun imbieg[ed g[all-isport, g[all-arti, g[all-mu]ika, u g[al jkarkru... Mhux fa/li tmexxi u ti;;estixxi kemm jista’ jkun mi]-]mien li matulu jkun sar passatempi o[rajn, u g[all-i]vilupp skola privata. L-ispejje] huma kbar... g[al il-kors; l-a[jar ]mien g[al e]ami ta’ kors mibdi tat-talent... kul[add. Il-[in ‘[ieles’ hu me[tie;. Dwar l-e]amijiet f’Ottubru huwa Mejju#:unju, u jekk jista’ Nifhem li skola privata hi sfida finanzjarja kbira. jista’ jing[ad dan li ;ej fil-qosor. L-e]amijiet jkun, anki Mejju#:unju ta’ aktar minn sena Hi servizz lill-komunità kollha, l-aktar f’pajji] wara; (3) kull kandidat jista’ jifhem li s-sillabu ]g[ir fejn id-distanzi so/jali u kulturali, barra milli huma l-a[jar, forsi l-uniku, mezz biex jitkejjel illivell ta’ kompetenza mil[uq mill-kandidat. kollu hu materjal g[all-e]ami, imma hemm lfi]i/i, mhux suppost ikunu kbar. Dwar it-tag[lim Dan jg[odd f’kull su;;ett, u wie[ed malajr essenzjali, u hemm il-kontorni tieg[u; l-e]ami tal-ilsien nazzjonali: hemm il-mudelli Ewropej li jifhem kemm hu me[tie; jekk, pere]empju, tishu a//ertament li nkiseb l-g[erf u ntla[aq ilg[andhom imexxuna biex inkunu tassew semma l-Medi/ina, jew il-Li;i, jew l-Arkitettura. livell. a;;ornati.
Bla dubju, illum l-iskejjel tal-Istat saru l-aqwa skejjel fil-pajji]. Skejjel mg[ammra b’kollox. Bl-aqwa g[alliema. Bl-aqwa ri]orsi. Bl-aqwa fa/ilitajiet. Wie[ed g[andu jirrikonoxxi dan. Xejn ma ;ara b’kumbinazzjoni. Anki hawn se[[et rivoluzzjoni u evoluzzjoni. Kull gvern, f’kull pajji], jista’ jkollu l-a[jar skejjel g[aliex kull gvern g[andu l-a[jar mezzi. Kull Gvern Malti g[araf dan, tant li l-edukazzjoni sikwit saret argument politiku, u kull partit jag[tiha importanza ewlenija fil-manifest elettorali. Ma jis-
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Intervista 23
Kotba ;odda ta’ spiss. Kotba emendati jew mibdula kompletament. Bil-konsegwenza li l-kotba ma jistg[ux jintirtu. Forsi pi] finanzjarju li jista’ jkun ikkontrollat. Fuq kollox, hemm il-[tie;a ta’ dan l-a;;ornament kontinwu^ Biex ma nid[lux ukoll fl-aspett tal-uniformi, li wkoll g[andi [afna ri]ervi dwar /erti affarijiet... L-edukazzjoni titlob il-bilan/ bejn dak li hu kostanti, u ma jitbiddilx, u dak li hu varjabbli, u li jitbiddel. Ng[idu a[na, in-numri ma jitbiddlux imma l-metodu kif dawn ikunu mg[allma lit-tfal jista’ jitbiddel. Nie[du dejjem il-vitamina ?, imma fi prodotti diversi. Kisbiet antiki tajbin g[andhom jin]ammu. Mhux kull tibdil hu g[all-a[jar, u lanqas g[allag[ar. It-Taljani jg[idu li ‘bandiera qadima tag[mel ;ie[ lill-kaptan’. Hekk nemmen jien ukoll, basta ma jkollux bandiera biss... L-uniformi hi ma[suba biex trawwem sens ta’ appartenenza, ta’ min inti, u sens ta’ grupp. Hi kwistjoni ta’ opinjoni, u gosti. Kif t[ares lejn l-issue tal-istreaming fost l-istudenti^ It-tfal bravi [afna u t-tfal inqas bravi g[andhom jit[alltu ma’ xulxin fi klassi wa[da^ Bit-tfal bravi ma jistg[ux jaqdfu kemm iridu, u t-tfal inqas bravi bi pressjoni ]ejda fuqhom biex ila[[qu mal-o[rajn, u bi tfal li forsi jispi//aw jaqtg[u qalbhom... Il-kwistjoni tal-istreaming hi dejjiema. Ma hemmx soluzzjoni g[aliha, u kull po]izzjoni g[andha r-ra;unijiet validi tag[ha, kemm favur u kemm kontra. Il-kaw]a hi wa[da biss, eterna: inNatura ma hix demokratika, u ma g[amlet lil [add b[al [add. Anki t-tewmin huma differenti. Anki fl-
istess individwu hemm aktar minn personalità wa[da. U l-istess persuna ma hix kapa/i fl-oqsma kollha. Hu diskors twil li l-psikolo;ija tg[allimhulna tajjeb. Fi ]mienna nstab il-misteru meravilju] tadDNA. Ilu hemm minn ]mien Adam u Eva, u sibnieh issa: a[na differenti, u uni/i. Tassew li Alla [alaq univers mimli sorpri]i li donnu hu mag[mul biex il-bniedem isir g[aref u fl-istess [in jinduna kemm hu ]g[ir. Kull pass xjentifiku tal-bniedem hu stedina biex il-bniedem jifra[ – u jin]el g[arkopptejh, b’umiltà, u bi stag[;ib. Univers mimli simetrija, iffirmat kollu kemm hu minn id wahda. Nistag[;bu: imma huma t-tfal li jistag[;bu, u g[edna di;à li t-tfulija tinsab fi kri]i. Kull esperjenza o[ra turina li m’a[niex b[al xulxin, b[al fl-isport. Ilkoll nistg[u ng[umu imma mhux ilkoll a[na g[awwiema tal-istess [ila. Ilkoll nistg[u nkantaw, imma mhux ilkoll inkantaw tajjeb... Ilkoll ni;ru imma mhux bl-istess [effa. Xi jfissru l-kampjonati sportivi? X’jimplikaw il-kompetizzjonijiet f’kull qasam ie[or? In-Natura tqassam kif jidhrilha hi, u hi kapri//u]a. Nistg[u a[na, bis-sistemi tag[ha, nisfidawha? U sa liema punt? Jista’ jing[ad li f’din id-diversità hemm anki l-u;ig[. Iva, u s-sistema edukattiva trid tit[abat biex tnaqqas l-u;ig[ kemm tista’. Filqasam edukattiv il-fatt li m’a[niex l-istess ifisser mhux biss realtà interessanti, imma wkoll problema. Hi sfida permanenti g[all-g[alliema u g[all;enituri. L-inklu]joni hi l-ideal.
Lura lejn l-iskola> L-edukazzjoni ssawwar lill-bniedem li jikber u jifforma wkoll il-[sibijiet tieg[u
Dan l-impenn kollu minn kul[add, u xorta jifdal persenta;; ta’ tfal li huma fil-periklu tal-illitteri]mu. Dan il-fattur jinkwetani [afna. Il-fatt li persenta;; ta’ studenti ma joqog[dux g[all-e]amijiet tal-O-Levels nifhmu g[ax forsi jkunu qed jissoktaw l-i]vilupp ta’ [iliethom f’oqsma o[rajn, imma li jibqa’ jkollna persenta;; ta’ tfal li fl-età ta’ sittax-il sena jfallu mill-aktar aspetti ba]i/i ta’ tag[lim, jinkwetani ferm. L-illitteri]mu hu /ertifikat fl-esklu]joni. Hu problema nazzjonali, gravi u perikolu]a [afna. Meta persuna to[ro; mill-iskola nieqsa mill-[ila li taqra u tikteb bil-Malti u bl-Ingli], dik hi persuna esklu]a, imqieg[da mill-bidu fi ]vanta;; ta’ kull xorta. Dan se jinfluwixxi [a]in fuqha nnifisha, daqskemm fuq il-familja u fuq is-so/jetà s[i[a. Je[tie; nib]g[u mill-illitteri]mu. Kull sforz g[andu jsir biex ikun iggarantit li kull persuna to[ro; milliskola bil-[ila li taqra u tikteb.
Min[abba li ma hix [a;a diffi/li li persuna titg[allem kif taqra, u tikteb, u min[abba li g[andna g[alliema mill-aqwa, kemm fil-kompetenza u kemm fid-dedikazzjoni, allura bilfors li hemm xi [a;a xi mkien li ma hix qieg[da ta[dem. Ittag[lim tal-Malti, b[ala l-ilsien nazzjonali, g[andu jing[ata importanza dejjem akbar (anki fid-dawl tal-Unjoni Ewropea) biex ikun iggarantit li ebda persuna ma to[ro; mill-iskola nieqsa mill-[ila li taqra u tikteb bil-lingwa tag[ha. Hu dritt fondamentali li g[andu kull Taljan flItalja, u kull Fran/i] fi Franza, u f’kull pajji] ie[or fejn l-u]u tal-lingwa nazzjonali hu meqjus b[ala dritt kostituzzjonali. Persuna illitterata titlef [afna drittijiet. Grazzi g[all-Kulle;;i tal-MCAST, illum aktar u aktar ]g[a]ag[ qed jissoktaw jitg[allmu u jimxu ’l quddiem. Qed jirnexxilhom jag[mlu karriera, qed
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Ilkoll nistg[u ng[umu imma mhux ilkoll a[na g[awwiema tal-istess [ila... Ilkoll nistg[u nkantaw, imma mhux ilkoll inkantaw tajjeb
jirnexxilhom isibu impjieg u jaqilg[u flus tajba. Xejn kumbinazzjoni, imma tajjeb li wie[ed jirrealizza li sa ftit ilu [afna u [afna minn dawn it-tfal kienu jintilfu g[ax ma kellniex l-opportunitajiet li qed joffri l-MCAST illum. Kull persuna g[andha talenti differenti u s-sistema edukattiva tista’ twessa’ l-opportunitajiet biex tkopri t-talenti kollha. L-MCAST g[andu importanza kbira f’dan id-dawl. Nag[laq b’punt importanti [afna – l-edukazzjoni mhux biss g[at-tfal u ]-]g[a]ag[. L-edukazzjoni trid tissokta tul [ajjitna, u wie[ed jie[u gost [afna jara l-adulti u l-anzjani li jissoktaw bit-tag[lim tag[hom. G[ax fil-verità, taf kemm taf, qatt ma taf bi]]ejjed. L-g[erf hu l-g[arfien ta’ kemm naf ftit; l-injoranza hi l-privile;; li ma nkunx naf li ma naf xejn. Lopportunitajiet ta’ edukazzjoni lill-adulti ]diedu [afna. Ix-xandir jista’ jag[ti sehem ewlieni fil-;lieda kontra l-illitteri]mu, u fil-pre]entazzjoni ta’ programmi edukattivi, minn diskussjoni sa dokumentarju. L-edukazzjoni permanenti, ji;ifieri g[all-pubbliku adult u g[al kul[add, titlob li jitfassal programm li jinqeda bil-kompetenza ta’ tant Maltin f’bosta oqsma ta’ studju. Investiment fl-edukazzjoni hu investiment fil-pa/i, fir-rispett u fil-maturità. {add ma jid[ol il-:enna bl-edukazzjoni biss, imma ]gur li biha jkun sab it-triq li tag[ti g[aliha. Bil-mod il-mod jitg[allem jaqra l-mappa...
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli
MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN
(14)
Monument lil Enrico Mizzi minn Michael Galea
Fi/-/entru tal-Belt Valletta fi Pjazza San :wann, quddiem il-Knisja ta’ San :wann, hemm monument sempli/i fil-forma tieg[u, i]da dinjitu], dedikat lil Enrico Mizzi. Enrico Mizzi, bin Fortunato Mizzi u Maria Sofia xebba Folliero de Luna, twieled fil-Belt Valletta fl-1885. Studja l-Li;i fl-Università La Sapienza ta’ Ruma u ssokta l-istudji tieg[u flUniversità ta’ Urbino, fejn iggradwa Duttur talLi;i fl-1911. Mexa fuq ilpassi ta’ missieru: da[al fil-politika. Fl-1917, Enrico Mizzi ;ie arrestat mill-awtoritajiet kolonjali Ingli]i u g[adda court martial fuq akku]i ta’ sedizzjoni. :ie kkundannat sena [abs, liema sentenza aktar tard inbidlet fi twissija. Fl-1921 Mizzi waqqaf il-Partito Democratico Nazionalista, li fl-1926 ng[aqad mal-Unione Politica Maltese ta’ Sir Ugo Mifsud biex ;ie ifformat il-Partit Nazzjonalista. Fl-1940, xahar qabel ma l-Italja ddikjarat gwerra lill-Ingilterra, Enrico Mizzi u 42 /ittadin Malti ie[or, li kienu meqjusa b[ala li kellhom sentimenti Taljani, ;ew internati u fl-1942 kienu deportati
fl-Uganda, l-Afrika. Meta n;ieb lura f’Malta fl-1945, Enrico Mizzi ssokta l-attività politika tieg[u u fl-1950 sar l-Prim Ministru ta’ Malta. Miet fl-20 ta’ Di/embru 1950 – bilkemm tliet xhur wara li kien da[al f’din ilkariga. Ing[ata funeral statali. I/-/elebrazzjonijiet tal-Indipendenza ta’ Malta fil-21 ta’ Settembru 1964 kienu jinkludu uffi/jalment il-kxif tal-monument dedikat lil Enrico Mizzi. Il-kelliem ewlieni f’dik i/-/erimonja tal-inawgurazzjoni kien :or; Borg Olivier, is-su//essur ta’ Enrico Mizzi b[ala Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista. Id-diskors spontanju u improvizzat – Borg Olivier ma kienx i[obb jaqra diskorsi – kien interrott b’applawsi ta’ approvazzjoni mill-folla kbira pre]enti. “In[ossni kburi nikxef il-bust ta’ kollega tieg[i f’mument meta Malta qed ti//elebra t-twelid tag[ha
ta’ Stat Sovran. Jien kont l-id il-leminija ta’ Nerik matul [ajtu. Illum ma konniex inkunu hekk hienja kieku ma kellniex patrijotti b[alu fostna. Jalla Malta fl-istat ;did tag[ha tkun kif dejjem xtaqha Enrico Mizzi: g]ira hienja bil-prosperità f’kull pass tal-poplu tag[ha”. Il-monument tbierek minn bin Nerik Mizzi, Dun (aktar tard Mons.) Fortunato Mizzi. Il-monument hu xog[ol l-iskultur Malti Vincent Apap (1909-2003) u n[adem fil-bron] fil-fonderija Laganà ta’ Napli fl-Italja. Dwar Enrico Mizzi nkiteb: “:entlom li ma kien jobg[od lil [add u ta’ nisrani tabil[aqq li kien, ma kienx jag[raf mibeg[da lejn l-avversarji politi/i tieg[u. Kien patrijott sin/ier: qieg[ed l-interessi ta’ Malta qabel kull [a;’o[ra, ukoll qabel l-interessi tieg[u stess – u dan hu l-isba[ /ertifikat ta’ onestà u integrità politika. G[ana u kabbar lil Malta kulturalment.”
(Fuq) il-Monument kif inhu illum. Sfortunatament, l-aktar fis-snin 70, kemm-il darba kien vandalizzat. F’Di/embru 1975 kienet tkissret il-ba]i filwaqt li lbust g[eb. Kien instab f’:unju tas-sena ta’ wara mill-Pulizija qrib G[ar Dalam.
(Xellug) Il-monument dakinhar li kien inawgurat b[ala parti mill-festi tal-Indipendenza. Qrib il-monument jidhru :or; Borg Olivier u Fortunato Mizzi, iben Enrico Mizzi
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Eklissi NET Television 20>30 Wara dak i]-]mien kollu li jkun g[adda, Shaifa, Ganeviere u Kristal imorru lura Malta biex ikomplu l-pjan tag[hom. Antoine jidher li [a g[alih sew u ma jkunx irid ja[frilha lil Saira.
Tidde/iedi li tmur g[andu biex tkellmu. Min hu Derrek u xi pjan jidher li qed jin[ema g[al Shaifa? Min jisparixxi fil-lukanda fejn ikunu ;ew iqattg[u l-ewwel jiem? Epifanja tidher de/i]a li tie[u l-ktieb L-Eklissi xi mkien... fejn tie[du? U g[aliex? Newsroom NET Television 21>35 Fost is-su;;etti li se jkunu ttrattati fil-programm tal-lum se jkun hemm dwar il-Belt Valletta li ntg[a]let b[ala l-Belt Ewropea tal-Kultura g[all-2018, dwar li l-Unjoni Ewropea reb[et il-Premju Nobel g[all-Pa/i ta’ din is-sena, u fuq vena kemxejn differenti
naraw intervista li saret lil James
Micallef Grimaud li jag[mel pittura billi jisprejja mal-[itan. Sa issa l-aktar li spikkaw ixxog[lijiet tieg[u li g[amel f’San :wann. Pre]entazzjoni ta’ Simon Vella Gregory (fir-ritratt). .net NET Television 12>00 Fost il-mistednin g[all-programm tal-lum se jkun hemm il-President
NEToons NET Television 15>40 Mill-k/ina Maya tipprepara wrap tal-banana. Fir-rokna tal-esperimenti
Juan u Tessa jitilg[u fuq kartuna bajd u jaraw tifla[homx. Spiru l-Ispettur jiltaqa’ ma’ xi [add u jispi//a jitkellem dwar il-fenkata mmu]ikata, attività li se titella’ fl-4 ta’ Novembru b’risq id-Dar tal-Providenza. Emeritu Eddie Fenech Adami li se jitkellem dwar il-15 ta’ Ottubru 1979 li sar mag[ruf b[ala t-Tnejn l-Iswed, meta grupp ta’ partitarji tal-MLP kienu attakkaw u kissru kemm id-dar tal-istess Fenech Adami (ara ritratt), dak i]-]mien Kap tal-Oppo]izzjoni, kif ukoll il-Progress Press li tippubblika l-gazzetti The Times u The Sunday Times. Fl-istudio se jkun hemm numru ta’ ]g[a]ag[ li se jistaqsu dak li jixtiequ jsiru jafu.
L-Istorja tal-Futbol Malti NET Televison 22>30 Il-programm tal-lum se jiffoka fuq it-team ta’ Sliema Wanderers. Minbarra introduzzjoni mill-istoriku Carmel Baldacchino, se jkunu
intervistati Sammy Nicholl (fir-ritratt meta kien fl-aqwa tieg[u), Lorrie Cuschieri, Alex Gollcher, Victor Scerri, Edward Aquilina u Noel Turner.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
26 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>55 08>00 08>05 09>00 09>05
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Anali]i tal-:urnali Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101
A Beautiful Mind - Canale 5, 23>40
(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Russell Crowe u Jennifer Connelly (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2001 b’re;ija ta’ Ron Howard. Il-film hu ispirat mill-[ajja tal-matematiku John Nash, li fl-1994 reba[ il-Premju Nobel g[allEkonomija.
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 TV Hemm 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 - Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Ewropa 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:15 - Sport Action 20:45 - Pajji] li Jixraq lil Uliedna 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Bla Kantunieri 23:00 -
Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 Serali.
RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 RTK qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 RTK Qosor) 13:30 - Kaskata Kulturali 14:00 - BBC News 14:30 -
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
Intietef 15:00 - RTK Qosor 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - Rapport Finanzjarju 15:40 Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Il-Qanpiena l-O[ra 18:00 - RTK Qosor 18:05 Sports Desk 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 {sibijiet mal-Melodija 20:50 Kaskata Kulturali 21:00 Kelma ta’ Wens 22:00 - IlQaddis tal-Jum 22:05 Ru]arju 23:00 - Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Sa[[a 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali 13:30 - University Matters 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - Cinescena 20:00 Cantiam 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Il-Verità Te[liskom 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 Ru]arju l- Erwie[ 13:00 Qari ta’ Rumanz 13:30 Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 - Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 Ru]arju 19:30 - Qari Reli;ju] 20:00 - Italia Leggendaria 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Ta’ xulxin g[al dejjem 22:00 - {udni f’Idejk 23:00 {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 Fil-kumpanija ta’ Tony 13:00 - Tempo on the mix 17:30 – All Time Favourites 18:30 – Don’t Stop the Music 20:00 Mu]ika Klassika.
TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Dissett (r) 11:25 - The Great Romances of the 20th Century 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 - }ona 17:05 Life Primates 18:00 - A[barijiet 18:10 - Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-Ewwel 18:25 - Teleshopping 18:40 - TV Hemm 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:40 }afira 21:50 - Gadgets 22:35 L-Akbar Fenomeni tan-Natura 23:15 - L-A[barijiet 23:35 Storjografija (r) 00:20 - TVPM (r). TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Lenti 12:15 - .EU 12:45 - Sa[[tek l-Ewwel 12:55 - Great Romance (dok.) 13:25 - Dissett 14:25 - Starboard 14:55 - Italiano per stranieri 15:25 - Great Romance (dok.) 15:50 - L-Akbar Fenomeni tan-Natura (dok.) 16:40 - G[awdex Illum 17:10 Madwarna 17:20 - Sa[[tek lEwwel 17:30 - Waqtiet 17:40 Zona (r) 19:00 - Starboard 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Nature’s Greatest Events 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:40 - Close-up 21:45 - Gadgets 22:15 - Asteriks 23:00 - Wirt, Arti u Kultura 23:30 - Starboard. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 10:30 - Aroma Mattina 12:00 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 - (ikompli) Kalamita 16:20 - Teleshopping 17:30 ONE News 17:40 - Better Living 18:25 - Teleshopping 19:00 Illostra 19:30 - ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 - FisSustanza 22:10 - DHouse 22:45 - Zona Sport 23:15 - ONE News 23:45 - Team PL 00:05 Kalamita (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75
18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 - Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 21:30 Dokumentarju 22:00 - News. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi 07:00, 08:00 u 09:00 - Tg 1) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 La vita in diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 - Sposami 23:20 - Porta a porta 00:55 - Tg 1 notte 01:30 - Sottovoce 02:00 - Real School. Raidue 06:40 - Cartoons
08:00 - Il nostro amico Charly (TF) 09:30 Sorgente di vita 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Pechino espresso 14:05 - Parliamone in famiglia 16:15 - La signora del West (TF) 17:45 - Tg 2 flash 17:50 - Tg 2 sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case Delitti irrosolti (TF) 19:35 Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 NCIS - Los Angeles (TF) 21:50 Blue Bloods (TF) 22:40 - The Good Wife (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 - Almost True (dok.) 00:35 - Parlamento 00:45 - Protestantesimo 01:15 - Close to Home (TF). Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 Rai parlamento 10:10 - La storia siamo noi 11:00 - Codice a barre (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie Diario italiano 13:10 - La strada per la felicità 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:05 - Tgr piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 Blob 20:10 - Comiche all’italiana:Franco Franchi e Ciccio Ingrassia 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Che tempo che fa 22:40 - Sfide 24:00 - Tg 3 linea notte 00:10 - Tg regione 01:05 Fuori orario. Cose (mai) viste 01:15 - Rapporti prefabbricati. Film ’82.
Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 Uomini e donne (talk show) 16:20 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro (kwi]]) 20:00 Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Squada antimafia 4 Palermo oggi 23:40 - A Beautiful Mind. Film 2001 02:00 - Tg 5 notte. Rete 4 06:50 - Magnum PI (TF) 07:45 Pacific Blue (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 6 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:40 - Il Comandante Florent: Il rapimento. Film ’99 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Quinta colonna 24:00 - 1997 Fuga da New York. Film ’81 01:55 - Tg 4 night news. Italia 1 07:00 - Cartoons 08:45 Trasformat (kwi]]) 09:30 - ER Medici in prima linea (TF) 10:35 - Grey’s Anatomy (TF) 12:25 Studio aperto 13:05 - Studio sport 13:40 - Cartoons 15:00 Fringe (TF) 16:00 - Smallville (TF) 16:50 - Merlin (TF) 17:45 La scimmia (reality) 18:30 Studio aperto 19:00 - Studio sport 19:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Colorado 23:45 - Zelig off 01:00 - Undici. La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La7 09:55 - Coffee Break 11:00 L’aria che tira (attwalità) 12:20 Ti ci porto io... in cucina con Vissani 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Cristina Parodi live 15:55 - Il commissario Cordier (TF) 17:45 - Cristina Parodi cover 18:20 - I menù di Benedetta 19:15 - G Day 20:00 - Tg La 7 20:30 Otto e mezzo 21:10 - L’infedele 23:45 - Omnibus notte 00:50 Tg La 7 sport 00:55 - Madama Palazzo 01:35 - G Day.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
TV#Radju 27 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Stenba[ 10:00 Strada Rjali 12:00 - Muftie[ 12:15 - F. News 12:30 - Health News 13:00 - Niskata 15:00 Teleshopping 17:30 - Niltaqg[u 18:15 - F. News 18:30 - (ikompli) Niltaqg[u 19:40 - Muftie[ 19:56 - Health News 20:15 - F. News 21:00 - Bejnietna 23:00 Muftie[ 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 – 80s Classics 10:00 - 90s Classics 11:00 – 2000s-2009s Classics 11:30 - Teleshopping 13:30 – 2010 Onwards 14:30 Drama Bronx 15:00 - Wasal il{in g[all-Maltin 15:30 Bell’Italia 16:00 – Romantica 17:00 – Teleshopping 18:00 – Total Request 20:00 - Bingo 75. La 5 12:30 - Extreme Makeover Home Edition 13:35 - Love Bugs 2 (sitcom) 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Ugly Betty (TF) 15:45 - October Road (TF) 16:30 - ICarly (sitcom) 16:55 - Le cose che amo di te (sitcom) 17:25 - La tata (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 19:05 - Aspettando amici 19:10 - Che trucco! 2 19:30 - Ugly Betty (TF) 20:25 Una mamma per amica (TF) 21:10 – The Ramen Girl. Film 2008 23:00 - Uomini e donne. BBC Entertainment 07:05 - Bobinogs 07:15 Gigglebiz 07:30 - Green Balloon Club 07:55 - Balamory 08:15 Little Prairie Dogs 08:25 Poetry Pie 08:30 - ’Allo, ’Allo! 09:00 - The Green Green Grass 09:30 - The Weakest Link 10:20 - Orangutan Diary 10:50 Doctors 11:20 - Sahara with Michael Palin 12:10 - Steve Coogan: The Inside Story 13:00 - Lab Rats 13:30 - The Green Green Grass 14:00 - The Weakest Link 14:50 - Orangutan Diary 15:20 - Doctors 15:45 Sahara with Michael Palin 16:35 - Steve Coogan: The Inside Story 17:25 - The Weakest Link 18:10 - EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - The World’s Toughest Driving Tests 20:00 - The Green Green Grass 20:30 - The Stephen K Amos Show 21:00 Silent Witness 21:50 - Last of the Summer Wine 22:20 - As
Time Goes By 22:50 - Jam and Jerusalem 23:20 - Lark Rise to Candleford. TCM 07:50 - Blackboard Jungle. Film ’55 (X) 09:30 - Julie. Film ’56 (A) 11:05 - The Fastest Gun Alive. Film ’56 (A) 12:35 - Mrs Soffel. Film ’84 (PG) 14:25 The Two Mrs Carrolls. Film ’47 (A) 16:00 - The Trouble with Girls. Film ’69 (U) 17:40 - Wife vs Secretary. Film ’36 19:05 The Sandpiper. Film ’65 (A) 21:00 - Wild Rovers. Film ’71 (PG) 23:10 - Fame. Film ’80 (AA). MGM Movies 07:50 - What Did You Do in the War, Daddy? Film ’ (A) 09:45 Sketches. Film ’92 11:25 - The Golden Seal. Film ’83 (PG) 13:00 - Ring of the Musketeers. Film ’94 (15) 14:25 - Bonanza: Under Attack. Film ’95 15:55 The Mechanic. Film ’72 (A) 17:35 - Undercover Blues. Film ’93 (12) 19:05 - Valkyrie: The Plot to Kill Hitler 21:00 - I’ve Been Waiting for You. Film ’98 22:30 - MGM’s Big Screen 22:45 - Body and Soul. Film 2000. Diva Universal 07:00 - Kojak 08:00 - ER 09:50 - Ironside 10:50 - Cento Vetrine 11:50 - Quincy, M.E. 12:48 Kojak 13:45 - L’Amour Fou (PG) 15:44 - La Prova 15:50 Ironside 16:50 - Quincy, M.E. 17:50 - The Casebook of Sherlock Holmes 18:50 Ironside 19:50 - Kojak 20:50 Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:49 - Great Women 23:00 - Quincy, M.E. Iris 11:15 - Una storia d’amore. Film ’69 13:10 - Un tassinaro a New York. Film ’87 15:35 - 7 cervelli per un colpo perfetto. Film ’72 17:30 - Nerone. Film ’76 19;25 Charlie’s Angels (TF) 20:15 Starky & Hutch (TF) 21:05 Heat - La sfida. Film ’95 24:00 La cuccagna. Film ’62. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Unique Machine Bike 08:10 Dirty Jobs: Mattress Recycler 09:05 - Deadliest Catch: Storm Season 09:55 - Ultimate Survival: South Dakota 10:50 How Do They Do It? 11:15 How It’s Made 11:40 - Extreme
Engineering: Coaster Build-Off 12:35 - Street Customs: Christian Audigier’s Hummer 13:30 Wheeler Dealers: Range Rover P38 14:25 - American Chopper: 10th Anniversary Bike 15:20 Mythbusters: Holiday Special 16:15 - Dirty Jobs: Camel Rancher 17:10 - Deadliest Catch: Blow Up 18:05 Ultimate Survival: Yukon 19:00 - How It’s Made 20:00 - Man, Woman, Wild: The Amazon Jungle in the Flood 21:00 Ultimate Survival: Men vs Wild Jake Gyllenhaal 22:00 - Ultimate Cops 23:00 - River Monsters: Flesh Ripper. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Alcatraz 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 - Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 - Boardwalk Empire 23:20 - Game of Thrones 00:25 - S#*! My Dad Says 00:50 - 30 Rock 01:15 - Dallas. Biography Channel 07:00 - America’s Court with Judge Ross 07:30 - Eye for an Eye: 14 08:00 - Hoarders: Linda # Steven 09:00 - Snapped: Women Who Kill: Ashleigh Pechaluk 10:00 - America’s Court with Judge Ross 10:30 Braxton Family Values: It’s My Party 11:30 - Eye for an Eye: 14 12:00 - Parking Wars. Pawn Stars: 13:00 - Backroom Brawl 13:30 - Fortune In Flames. 14:00 - American Pickers: The Belly Dance 15:00 - Pawn Stars: High Stakes 15:30 - Cajun Pawn Stars: Trick or Trade 16:00 Parking Wars 17:00 - Braxton Family Values: It’s My Party 18:00 - Hoarders: Linda # Steven. Pawn Stars: 19:00 - Backroom Brawl 19:30 - Fortune In Flames. 20:00 - Parking Wars. Hardcore Pawn: 21:00 - Gold Hustle 21:30 - Blood Lines. 22:00 - The Real Housewives of New Jersey: Stick It 23:00 Pregnant in Heels: Rosie’s Relationship Retreat.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - P.B. Bear and Friends 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 - Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - The Hoobs 11:40 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - P.B. Bear and Friends 13:10 Wildlife 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 P.B. Bear and Friends 17:35 - Wobblyland 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny
Planets 18:20 - Pingu 18:25 - The Hoobs 18:50 Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Bob the Builder. Disney Channel 09:00 - Jonas 09:25 - So Random 09:50 - Hannah Montana 10:15 - Fish Hooks 10:40 - Kim Possible 11:05 - Shake It Up 11:30 - Wizards of Waverly Place 11:55 - Phineas and Ferb 12:20 Hannah Montana 12:45 - Disney Fairies 13:10 So Random 13:35 - The Suite Life on Deck 14:00 - Austin and Ally 14:25 - Shake It Up 14:50 Phineas and Ferb 15:15 - Jessie 15:40 - ANT Farm 16:00 - Good Luck Charlie 16:30 - Wizards of Waverly Place 16:55 - The Suite Life on Deck 17:20 - Austin and Ally 17:45 - Phineas and Ferb 18:10 - ANT Farm 18:35 - Good Luck Charlie 19:00 - Jessie 19:25 - The Suite Life on Deck 20:15 - Jonas 21:05 - Good Luck Charlie 21:55 Wizards of Waverly Place.
07>00 09>00 09>30 12>00 12>05 14>00 14.05
NET News Flusek (r) Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Jekk Jog[;obkom
15>20 15>40 16>35 16>55
Telebejg[ NEToons Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Bozza tal-Mija Lift NET News Eklissi NET News Newsroom L-Istorja tal-Futbol Malti NET News
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
(b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - World Cup Qual. Football 10:00 - Generali Ladies Linz Tennis 11:00 Kremlin Cup Tennis: Day 01 (live) 14:45 - Mats Point 15:15 - World Cup Qual. Football 16:45 - World Cup, World Tour 17:45 - Brazilian Football 18:00 - FIFA U#17 Women’s World Cup Football 19:15 - Kremlin Cup Tennis 20:45 - WATTS 21:00 - This
Week on World Wrestling Entertainment 21:30 - Pro Wrestling 22:30 - Total KO 23:30 - Kremlin Cup Tennis. Eurosport 2 07:30 - Eurosport 2 Morning News 08:00 - Champions
League Twenty20 Cricket 10:00 - World Cup Qual. Football 11:30 - World Cup, World Tour 12:30 - Eurosport 2 News 13:00 - German Superbowl American Football 15:00 - World Cup, World Tour 16:00 - Kremlin Cup Tennis 17:30 - Champions League Twenty20 Cricket: Group Stage: Johannesburg, South Africa (live) 18:45 - Eurosport 2 News 19:00 - Champions League Twenty20 Cricket: Group Stage: Johannesburg, South Africa (live) 20:30 World Cup, World Tour 21:30 - Kremlin Cup Tennis 23:00 UCI World Tour Cycling. GO Sports 1 07:00 - ATP World Tour 500: Rakuten Japan Open Champ., Tokyo: Highlights 08:00 Barclays PL: Wk 8: Chelsea v Norwich City 10:00 - ATP Masters 1000: Shanghai Rolex Masters: Last 16 18:00 - Serie A: Rd 7: Siena v Juventus 20:00 - ATP Masters 1000: Shanghai Rolex Masters: Highlights 21:00 - Heineken Cup: Rd 1: Northampton Saints v Glasgow 23:00 - Turkish Airlines Golf World Final: Day 2. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Turkish Airlines Golf World Final: Day 2 14:00 Serie A: Rd 7: Milan v Inter 16:00 - Barclays PL: Wk 8:
Tottenham H v Aston Villa 18:00 - Heineken Cup: Rd 1: Ulster v Castres 20:00 - PGA Portugal Masters: Day 1 00:00 - Serie A: Rd 7: Torino v Cagliari 02:00 - 2012 France Galop: Qatar Prix de l'Arc de Triomphe.
GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Turkish Airlines Golf World Final: Day 2 16:00 Serie A: Rd 7: Milan v Inter 18:00 - Barclays PL: Wk 8:
Tottenham H v Aston Villa 20:00 - Heineken Cup: Rd 1: Ulster v Castres 22:00 - PGA Portugal Masters: Day 1 02:00 - Serie A: Rd 7: Torino v Cagliari. Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - FC.
Augsburg v Werder Bremen (r) 09:50 - Bayern Munich v Hoffenheim (r). 11:40 - WWE PPV: Hell in a Cell (r) 14:45 Bundesliga: FC Schalke v VfL Wolfsburg (r) 16:35 - 2012 Alpari World Match Tour: Bermuda: Day 2 (r) 18:30 STIHL Timbersports: Team Event (r) 19:00 - Bundesliga: fc. Augsburg v Werder Bremen (r) 20:50 - WWE PPV: Hell in a Cell (r) 23:55 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Netherlands v Belarus (r) 01:15 - STIHL Timbersports: Team Event (r). Melita Sports 2 12:00 - FIFA 2014 WC Qual.: England v San Marino (r) 14:10 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings. Bundesliga: 15:15 - Borussia
Monchengladbach v Frankfurt (r) 17:05 - Hannover SV v Borussia Dortmund (r). 19:00 America's Cup: World Series: San Francisco: Day 3 (r) 21:05 - STIHL Timbersports: Single Event (r) 21:35 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:10 - 2012 Alpari World Match Tour: Bermuda: Day 2 (r). Malta Stars 08:00 - BOV PL: Mosta v Qormi (r) 10:05 - Melita GFA 1st Div.: Sannat v Ghajnsielem (r) 11:50 - Malta Handball Assoc.: Luxol v Kavallieri (r) 13:05 - Malta Basketball Assoc.: Athleta v Siggiewi (r) 14:35 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Stompers (r) 16:05 - MFA Futsal League: ZC Exess v Paola Downtown (r) 18:15 - BOV PL: Mosta v Qormi (r) 20:22 Melita GFA 1st Div.: Sannat v Ghajnsielem (r) 22:10 - Malta Handball Assoc.: Luxol v Kavallieri (r) 23:25 - Malta Basketball Assoc.: Athleta v Siggiewi (r) 00:55 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Stompers (r).
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
28 Passatemp
Tisliba
11. 12. 14. 16. 17. 18.
o[ra sakemm jispi//a (5) Tella’ l-[wejje; fuq bejt biex jinxfu (5) Tajra tal-pri]a li fiddlam tifta[ par g[ajnejn daqsiex! (5) Issepara (5) Lewn is-sema (5) Tiekol sa ma tag[mel hekk (5) In-nannu kien isajjar fuqu (5)
Weqfin>1. Tag[tih lil min taqbe] g[alih (6) 2. Qasam id-drapp (6) 3. L-g[ajta tieg[u tkexkex l-annimali l-o[ra tal;ungla (6) 4. Xog[lu fuq il-ba[ar (6) 8. Jintlibes minn fuq u minn ta[t (5) 9. A[bar ;ejja minn xarba? (5) 12. Ji]nu kemxejn aktar milli suppost (6) 13. Vapur hekk ma ji//aqlaqx (6) 14. Fallimenti li mhux ta’ min jifta[ar bihom (6) 15. Dmirijiet (6)
L-Anomaliji Il-kelma ‘anomalija’ tfisser inkonsistenza, irregolarità, [a;a li mhux soltu ssir. F’din ix-xena hawn evidenti tnax-il anomalija. E]: it-telefon fuq nett in-na[a tax-xellug jinsab inarja. Baqa’ [dax-il anomalija o[ra u dawn g[alik! Soluzzjonijiet
Sudoku
Mimdudin>5. Folja ta’ ktieb (5) 6. Qajjem paniku waqt ;ita wara l-bidu t’April? (5) 7. Fiha l-ikel i]omm g[al [afna ]mien (5) 10. Tag[tih lag[qa wara l-
Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin>- 5. Armla; 6. Imrar; 7. Fjakk; 10. Rikeb; 11. Marfa; 12. Perit; 13. Pizez; 16. Ramon; 17. Isqra; 18. Italo. Weqfin>- 1. Ma;;ur; 2. Tajjeb; 3. Bikkem; 4. Sraqna; 8. Xkora; 9. Prezz; 12. Pja/ir; 13. Trapan; 14. Prosit; 15. Zokkor.
Sudoku Dak bl-ittra :
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 in-numri kollha mill-1 sad-9.
In-nu//ali tax-xemx
G[at-tfal
Va]un antik
Fuq it-TV s-Sur Piet lema[ va]un antik u bejnu u bejn ru[u qal li kellu b[alu e]att. Liema minn dawn l-g[axar va]uni hu b[al dak li s-Sur Piet ra fuq it-TV?
L-anomaliji
Mnejn g[andu jg[addi Mr. Bean biex jie[u lura n-nu//ali tax-xemx?
Va]un antik
1. Is-serratura mwa[[la mal-[ajt. 2. Il-mara liebsa l-fardal ta’ wara quddiem. 3. It-TV qed ja[dem avolja mhux ipplaggjat mal-elettriku. 4. Il-flixkun fuq ilmejda g[andu l-kitba barra mit-tikketta. 5. Il-bikkerin vojt m’g[andux fuqiex jieqaf. 6. Il-handle tal-magg jinsab ’l isfel wisq. 7. Ir-ra;el qed i]omm [uta f’idejh. 8. L-istess ra;el liebes in-nu//ali mdawwar. 9. L-istess ra;el g[andu widintu mdawra ’l ;ewwa. 10. Il-vit tal-ilma mdawwar ’l fuq. 11. Il-paralum tal-lampa jinsab maqlub.
:iblu n-nu//ali tax-xemx
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Klassifikati 29 PROPRJETÀ
G{ALL-KIRI
Bir id-Deheb u {al-Qormi
Tas-Sliema
APPARTAMENTI 2#3 tassodda, semi-finished, bil-lift u garaxxijiet u [wienet /entrali 150sqm. ?emplu 9947 7271.
Is-Swatar
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living # kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar tal-banju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 7746 7703.
?ENTRALI bi 3 kmamar tassodda, highly finished u billift. Prezz €800 fix-xahar. ?emplu 9947 7271.
VETTURI
Peugeot 405 STD
AIR CONDITIONED, electric sunroof, Turbo u full extras, f’kundizzjoni tajba. ?emplu 9984 0070 jew 7984 0070.
AVVI}I
G[al kull xog[ol
PRIVAT
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa u xog[ol ta’ membrane u kull tip ta’ kisi u tibjid. Offerta spe/jali fuq liquid membrane. ?emplu 7940 7292.
Mu]ika
G[al kull xog[ol
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem il-ba[ar, bil-veduti u bi tliet kmamar tassodda. ?emplu 7984 3698.
TEORIJA u prattika. Attenzjoni individwali minn g[alliem spe/jalizzat fittag[lim tal-pjanu, l-orgni, strumenti tal-korda u l-kant liriku. ?emplu 9909 8880 jew 21 470555.
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bit-travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok. Nikkavraw travi tal-[adid bl-
injam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 9960 2436.
Ra;el
appliance. ?emplu 21 371559, 27 371559, 21 493285, 7988 4497 jew 9947 2570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 9942 2268 jew 21 416705.
G{ALL-BEJG{
TA’ 47 sena, jixtieq jiltaqa’ ma’ mara fl-età bejn l-40 u l50 sena, armla, separata jew xebba, bi skop ta’ relazzjoni. Min hu interessat jibg[at SMS fuq 7923 5937.
G[amara antika
Tiswijiet fil-pront u fil-post
Mejda tal-pranzu
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u llabour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare-parts g[al kull tip ta’
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am, u gwardarobba kbira. ?emplu 9987 0665. KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one-seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam bil-cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bil-
kannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[all-gosti tag[kom, kostum tal-Karnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 7988 3916.
Tombla sheets u g[all-kull xog[ol ta’ stampar
TAL-prima u cloak room b’kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press)– 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – minna[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e//, u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21 244627 jew 7937 3700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
30 Fil-Lenti
Insiru nafu a˙jar lil...
Joseph Zammit Isem u kunjom
Joseph Zammit.
Data tat-twelid
13 ta’ :unju 1989.
Lokalità fejn toqg[od {al Safi.
X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu
Huwa x-xog[ol tieg[i. Ili na[dem g[al-[ames snin b[ala attur fuq il-palk, inkanta flimkien ma’ o[ti f'ti;ijiet u funerali, nikteb, u na[dem ukoll b[ala attur u wie[ed mill-kittieba tas-sitcom Lift fuq NET Television.
G[andek xi delizzji^
Kont fortunat bi]]ejjed li d-delizzju tieg[i hu xog[li wkoll! Imma barra minn hekk, il-qari huwa dejjem delizzju li nid[ol fih sew.
L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa Il-play li g[amilt Jannar li g[adda jisimha When You Hear My Voice. Kienet esperjenza fejn
Dr Bruce Wall minn Londra ni]el hawn Malta bil-kumpanija tieg[u London Shakespeare Workout, biex jorganizza pro;ett li fih g[en lil ]g[a]ag[ fi/-?entru tar-Riabilitazzjoni ta’ Kordin permezz tat-teatru u l-letteratura. Qattajt xahar il-[abs ma’ dawn in-nies li tant urew talent u emozzjoni meta tellajna x-show, li [alliet impatt enormi. F’dan il-pro;ett ukoll [dimt ma’ artisti u kompo]ituri mill-West End li ;ew jg[inuna, allura hemmhekk irnexxieli nag[mel kuntatti tajba ma’ nies barra minn xtutna. Din kienet esperjenza li ma ninsa qatt u li tag[tni sodisfazzjon kemm professjonali, u kif ukoll mil-lat uman.
Xi [a;a li ddejqek
Nies li meta tiltaqa’ mag[hom g[all-ewwel darba jippre]entaw ru[hom b[ala xi [add li hu a[jar minnek. Turi nuqqas ta’ de/enza, edukazzjoni, manjieri u tippre]enta l-ammont ta’ injoranza u arroganza li jkollha l-persuna.
Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna
Onestament, ma nistax insib xi in/ident partikulari li [allieli impatt daqstant kbir li minnu r/evejt xi lezzjoni essenzjali. Min-na[a l-o[ra, imbag[ad, nemmen li kull [a;a li ti;ri f’kull mument ta’ [ajtek hija xi [a;a li minnha tiggwadanja xi lezzjoni b’xi mod jew ie[or.
Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u l-i]vanta;;i^
Fej jid[ol xog[li f’Malta, sfortunatament, l-i]vanta;;i huma akbar mill-vanta;;i. B[ala teatru, f'Malta jkollok [afna iktar opportunitajiet, u tkun tista’ tiggwadanja iktar esperjenza. Jiena, biss biss, nag[mel medja ta’ g[axar plays fis-sena u qieg[ed fil-libertà li nikkrea pro;etti. Barra minn Malta, i]da, it-teatru hu kkunsidrat b[ala professjoni li tkun tista’ tg[ix minn fuqu. Fix-xena tat-televi]joni mbag[ad, hija ovvja li barra minn Malta, dan ix-xog[ol juri ammont kbir ta’ serjetà u ri]orsi minfuqa fuqu.
Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf l-a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju jew l-internet, u g[aliex^ Personalment nippreferi nir/ievi u naqra l-a[barijiet minn fuq l-internet. Dan g[as-sempli/i ra;uni li hi iktar effi/jenti u li
bl-ikbar fa/ilità tkun tista’ tara opinjonijiet differenti, li tnaqqas il-periklu li tir/ievi informazzjoni falza jew li ma tkunx korretta g[al kollox.
G[alik xi jfissru dawn^: • l-im[abba – •
L-g[an prin/ipali tal-[ajja.
il-[biberija
–
•
Essenzjali g[allkarattru.
il-libertà –
Dik li i;;ieldu u mietu n-nies g[aliha.
i/-/ensura – Ina//etabbli. • ir-reli;jon – Dritt, i]da mhux dmir. • is-safar – •
IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Qed nag[mlu prommozzjoni fit-triqat ta’ Besanconn fi Franza g[all-International Theatre Students Festival li jsir hemmhekk. Mhux talli kienet esperjennza sabi[a ta’ teatru ma’ Whats Their Names Theatre, i]da kienet ukoll l-ewwel darba li qatt sifirt f’[ajti. Jien nidher lejn nofs ir-ritratt liebes bl-abjad u b’kappell f’idi
•
Kul[add dejjem ikollu b]onnu iktar u iktar.
il-mewt –
L-ag[ar [a;a li jkollok ta//etta.
Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ Ottubru, 2012
Konsumatur 31
Pratti/i kummer/jali qarrieqa fir-rigward tal-konsumatur Kull meta a[na l-konsumaturi ninzertaw xi offerta li tinteressana jew xi riklam li ji;bdilna l-attenzjoni je[tie; li noqog[du attenti li l-informazzjoni offruta lilna tkun wa[da ;enwina u li l-bejjieg[ ma jkunx qieg[ed je]er/ita pratti/i kummer/jali qarrieqa. Kriterji mhux stabbiliti mill-li;i Pratti/i kummer/jali qar-
rieqa jistg[u jkunu attivitajiet promozzjonali li jkunu mmirati g[all-konsumaturi i]da ma jkunux ;ew mnieda skont kriterji stabbiliti fil-li;i u g[aldaqstant mhux dejjem jistg[u jkunu ;usti fir-rigward tal-konsumatur. Dawn it-tip ta’ pratti/i jistg[u jqarrqu bin-nies u j;ieg[lu lill-konsumatur jixtri dak li fir-realtà m’g[andux b]onn spe/jalment jekk joffru informazzjoni ]baljata jew i[allu barra informazzjoni li tista tkun importanti biex ixxerrej ikun jista jag[mel de/i]joni ta’ xiri tajba. Jista’ jag[ti l-ka] ukoll li linformazzjoni provduta millbejjieg[ ma tkunx spjegata b’mod konkret jew tkun ambigwa u g[alhekk il-konsumatur jista jasal biex jie[u de/i]joni [a]ina min[abba nuqqas ta’ informazzjoni /ara li tkun qed ting[atalu. G[aldaqstant je[tie; li qabel ma nag[]lu dawk lo;;etti li rridu nixtru, noqog[du attenti u naraw li linformazzjoni offruta mag[hom hija spjegata b’mod /ar u li tinftiehem. :ieli jinzerta li sid il-[anut ju]a pratti/i kummer/jali aggressivi biex jippromovi lbejg[ tal-prodotti jew isservizzi tieg[u. Dawn it-tip ta’ pratti/i mhumiex a//ettab-
bli spe/jalment meta wie[ed jag[mel u]u mill-forza fi]ika u ju]a attitudnijiet ]baljati mal-konsumatur. Meta jiffita x-xerrej
Prattika o[ra aggressiva tista’ tkun meta lkummer/jant jiffitta lix-xerrej billi jag[millu ]jarat personali fid-dar tieg[u u jinjora t-talbiet tal-konsumatur biex jitlaq. Jista’ jag[ti l-ka] ukoll li lbejjieg[ jinforma lill-konsumatur li jekk dan ma jixtrix ming[andu, ix-xog[ol u lg[ajxien tieg[u se jkunu pperikolati. Dawn it-tip ta’ pratti/i huma kollha []iena u jekk konsumatur jiltaqa’ ma’ sitwazzjonijiet ta’ dan it-tip, ikun xieraq li jinforma minnufih lill-Awtorità Maltija g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur. Offerti foloz huma e]empju /ar ta’ attivitajiet o[ra qarrieqa fil-konfront tal-konsumatur. Dan ji;ri meta ssidien tal-[wienet jirriklamaw li qed jag[tu xi [a;a b’xejn meta fil-fatt dan ma jkunx minnu. Konsumatur jista’ wkoll jiltaqa’ ma’ /irkustanzi fejn ji;i mg[arraf li reba[ xi kompetizzjoni li qatt ma jkun [a sehem fiha u meta ji;i biex ji;bor il-premju dan ji;i mitlub biex i[allas xi flus biex ikun jista jing[ata rrigal.
suppost tiskadi. G[aldaqstant dawn it-tip ta’ offerti limitati jistg[u jinkura;;ixxu lill-konsumatur biex jixtri fi ]mien stipulat u g[alhekk hu ma jkunx qed jing[ata /-/ans li jg[arbel laffarijiet sewwa qabel ma jag[mel de/i]joni ta’ xiri. Ix-xerrej ta’ spiss jiltaqa’ wkoll ma’ riklamar ta’ prodotti li hu bba]at fuq ilbi]g[at tan-nies b[al meta /erti prodotti jwieg[du l-
fejqan ta’ mard kroniku jew di]abbiltajiet varji. Ta’ min wie[ed isemmi wkoll l-iscams li b[ala definizzjoni huma skemi mfassla biex iqarrqu bil-konsumatur u je[dulu flusu. Dawn l-iscams jistg[u ji;u ta[t diversi forom u jistg[u ji;u ppre]entati lill-konsumatur b’mod attraenti [afna sabiex huwa ma jindunax blingann li jkun qed ji;i espost g[alih.
minn Melanie N. Camilleri melanie-n. camillier@mccaa.org
L-iscams F’ka] ta’ offerti limitati, ix-
xerrej g[andu wkoll joqg[od b’seba’ g[ajnejn g[ax dawn l-offerti jistg[u jkunu foloz spe/jalment jekk ikunu offerti li jag[tu l-impressjoni li huma g[al ;urnata wa[da biss meta fil-verità jibqg[u g[addejjin wara li l-offerta
Je[tie; li qabel ma nag[]lu l-o;;etti li rridu nixtru, noqog[du attenti u naraw li l-informazzjoni offruta mag[hom tkun spjegata b’mod /ar u li tinftiehem
Riklami qarrieqa u li mhumiex skont il-kriterji tal-li;i jistg[u jwasslu lill-konsumatur jag[mel akkwist li mhux veru ikollu b]onn