2012_10_28

€0.75

Numru 2,134

Il-{add, 28 ta’ Ottubru 2012 www.mychoice.pn

I]-]g[a]ag[ Maltin kuntenti bil-pre]ent u fidu/ju]i fil-futur Ri/erka xjentifika li saret fost i]-]g[a]ag[ Maltin sabet li 86 fil-mija huma kuntenti waqt li l-ma;;oranza ta]-]g[a]ag[ huma ottimisti u j[ossuhom preparati g[all-futur waqt li qed jaraw ;ejjieni a[jar g[alihom infushom.

Dan il-mod ottimist kif i]]g[a]ag[ Maltin jikkunsidraw il-qag[da tag[hom jo[ro; minn ri/erka kummissjonata minn A;enzija }g[a]ag[, la;enzija tal-gvern li tie[u [sieb l-aspetti kollha ta]]g[a]ag[ Maltin.

Aktar dettalji f’pa;na 15

Il-Labour jg[awwe; fix-Xandir Serje ta’ gideb dwar ix-xandir nazzjonali fl-a[[ar ;img[at xe[tet dawl ;did fuq listrate;ija tal-Labour biex jimminaw il-kredibbiltà taxxandir nazzjonali.

Fi spazju ta’ ftit jiem, saru allegazzjonijiet jew tag[wi; dwar il-veru kontenut fi programmi tal-PBS, minn kelliema jew mill-media talLabour, li tant kienu l-maqlub tal-verità li ma j[allu l-ebda dubju li l-g[an hu li dak li ma jistg[ux jaslu g[alih bil-verità qed jippruvaw jiksbuh bilgideb.

Jidher, i]da, li l-effett ta’ dan il-gideb hu bil-maqlub ta’ li jrid il-Labour g[aliex minn survey g[al ie[or, l-udjenza tal-PBS qed ti]died, bilbulettini tal-a[barijiet u programmi ta’ ;rajjiet kurrenti jil[qu livelli rekord.

Rapport s[i[ f’pa;na 2

IL-{ATRA TA’ VI?I KAP TAL-PARTIT NAZZJONALISTA

G[ada jibda l-pro/ess

It-terminal tal-passi;;ieri fi/-?irkewwa li mistenni jinfeta[ fil-;img[at li ;ejjin

Gvern li ja[dem… u r-ri]ultati jidhru L-a[[ar ;img[at kienu impenjattivi [afna fil-[idma tal-gvern f’diversi oqsma u kienu karatterizzati minn ri]ultati konkreti f’u[ud mill-aktar oqsma kru/jali g[all-poplu.

Jekk wie[ed jie[u biss ix-xahar ta’ Ottubru, li jintemm fi ftit jiem o[ra, isib li fl-edukazzjoni nfet[u laboratorji ;odda flUniversità u ng[ataw mijiet ta’ scholarships biex studenti Maltin ikomplu jispe/jalizzaw.

Fil-qasam tas-sa[[a, jinsab avanzat ix-xog[ol fuq l-istallazzjoni ta’ PET#CT Scanner fl-Isptar Mater Dei filwaqt li g[addejjin negozjati avanzati g[all-kiri tal-Isptar St. Philip’s biex jintu]a g[ar-riabilitazzjoni.

Infeta[ ukoll teatru g[alloperazzjonijiet fl-Emer;enza tal-‘Mater Dei’.

Fil-qasam tax-xog[ol,

Edizzjoni o[ra ta’ mal-gazzetta tieg[ek illum

kien iffirmat ftehim kollettiv li jkopri 30,000 [addiem fissettur pubbliku b’]idiet filpagi, mi]uri family-friendly u b’titjib fl-effi/jenza ;enerali tas-servizz g[all-pubbliku.

G[al dik li hi kultura, Malta ntg[a]let mill-UE biex fl-2018 ikollha lill-Belt Valletta b[ala l-Belt Kulturali Ewropea.

Fl-istess xahar pajji]na organizza b’su//ess kbir illaqg[a 5 + 5 bejn pajji]i Ewropej u o[rajn mill-Afrika ta’ Fuq fid-djalogu EwroMediterranju bil-pre]enza ta’ politi/i ewlenin Ewropej fosthom Barroso, Monti, Hollande u Rajoy.

Dan kollu waqt li l-pajji] miexi ’l quddiem fit-tlestija ta’ pro;etti kapitali kbar fosthom: L-aquarium nazzjonali fil-Qawra Il-lift tal-Belt Valletta Il-pro;etti g[ad-da[la

tal-Belt, fosthom Parlament ;did It-terminal tal-passi;;ieri fi/-?irkewwa Toroq arterjali importanti f’Malta u G[awdex L-isptar tal-onkolo;ija biswit Mater Dei. Il-park nazzjonali f’Wied il-G[ajn Ir-restawr ta’ kilometri ta’ swar L-iskola l-;dida f’Tal{andaq Il-BioPark, /entru taxxjenza u r-ri/erka Campus ;did g[allMCAST Fakultà ;dida tal-IT flUniversità … u tant pro;etti o[rajn ma[suba, mibdija u esegwiti minn gvern dinamiku li g[addej b’[idma ener;etika b’risq il-poplu Malti.

Ara wkoll pa;ni 6 u 7

Malta qalbet g[all-[in tax-xitwa — dawwar l-arlo;; tieg[ek sieg[a lura

G[ada filg[axija mistenni jibda l-pro/ess g[all-[atra ta’ Vi/i Kap ;did tal-Partit Nazzjonalista wara r-ri]enja tal-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg li kien nominat millGvern Malti b[ala Kummissarju fl-Unjoni Ewropea.

Fil-laqg[a ta’ g[ada talKumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista jkunu de/i]i ddati tal-ftu[ u l-g[eluq tannominazzjonijiet kif ukoll iddata meta g[andha ssir lelezzjoni propja.

F’din l-elezzjoni, aktar minn 900 membru tal-Kunsill :enerali se jkunu qed jele;;u l-[ames Vi/i Kap tal-PN fla[[ar 40 sena.

Id-dettalji f’pa;na 4

L-ewwel pagi bi]-]ieda g[al tal-gvern

Il-[addiema tal-gvern filjiem li ;ejjin g[andhom jir/ievu l-ewwel paga tag[hom bi]-]ieda li ng[atatilhom fil-ftehim kollettiv il-;did li kien iffirmat il-;img[a l-o[ra.

L-arretrati lill-[addiema kollha mistennija jing[ataw fl-a[[ar ta’ Novembru. Ilkundizzjonijiet il-;odda huma b’se[[ mill-bidu ta’ din is-sena.

Gejtu Vella, eks Segretarju :enerali tal-U{M u kandidat tal-Partit Nazzjonalista, f’artiklu f’din il-[ar;a, jg[id li ]-]ieda tvarja minn 250 ewro g[all-[addiema fi skala 20 u tibqa’ tiela’ g[al 1,080 ewro fi skala 1.

Il-gvern se jkun qed jo[ro; 190 miljun ewro tul ilperijodu tal-ftehim (2012 – 2016) li jkopri madwar 30,000 [addiem tal-gvern.

Ara l-artiklu ta’ Gejtu Vella f’pa;na 48

2 A[barijiet Lokali

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Tal-Labour qed jippruvaw jimminaw ix-xandir nazzjonali bit-tg[awwi; Il-kampanja sistematika talLabour kontra x-xandir nazzjonali fl-a[[ar ;img[at kienet intensifikata permezz ta’ akku]i mg[aw;a b’mod biex jisfruttawhom favur tag[hom u b’gideb sfa//at.

Fl-a[[ar ;img[at, Gino Cauchi, il-Kelliem Laburista dwar ix-xandir — u li kien jifforma parti mill-kamra tala[barijiet fl-ag[ar ]minijiet ta’ Xandir Malta — kien fuq quddiem f’din il-kampanja ma[suba biex tpin;i lil-Labour b[ala l-underdog fix-xandir ukoll.

Waqt konferenza tal-a[barijiet aktar kmieni dan ix-xahar, Cauchi g[amel ]ew; stqarrijiet dwar la[barijiet ta’ TVM li wara irri]ulta li jew ma kinux veri jew li ddawru b’mod qarrieq biex jag[tu tifsira differenti minn dik vera.

Fl-ewwel ka], Gino Cauchi, qal li Natalino Fenech, il-Kap tal-A[barijiet tal-PBS, f’intervista kien qal li l-bilan/ fl-a[barijiet ma je]istix.

Mill-fatti li xxandru millPBS stess, jirri]ulta li dak li qal Natalino Fenech kien li lbilan/ fl-a[barijiet ma je]istix filli inti tippubblika kull ma jsir u kull ma jing[ad i]da fejn u meta dak li jsir u dak li jing[ad ikollu valur ta’ a[bar.

Ji;ifieri dak li jg[odd mhux

Oppo]izzjoni ta’ dak i]-]mien — Eddie Fenech Adami — talli l-;urnalisti kellhom direttiva /ara biex dan lanqas biss ma jissemma b’ismu.

Id-direttiva lill-;urnalisti ta’ Xandir Malta fl-1985, biex il-Kap talOppo]izzjoni ta’ dak i]-]mien, Eddie Fenech Adami, ma jissemmiex b’ismu

tant min jg[id jew jag[mel xi [a;a i]da jekk dak li jg[id jew li jag[mel jikkostitwix valur ta’ a[bar.

Ka] ie[or li ssemma minn Gino Cauchi jirrigwarda diskors li kien g[amel idDeputat Franco Debono li fih iddikjara li ma kienx se jivvota favur il-Ba;it.

Skont Gino Cauchi l-PBS ma tax importanza lil din la[bar.

I]da l-fatti huma pre/i] bilmaqlub. Irri]ulta li fil-bulettin tal-a[barijiet inkwistjoni, listqarrija ta’ Franco Debono mhux biss issemmiet, talli

kien hemm tliet riferenzi g[aliha fosthom minnewscaster fl-introduzzjoni g[al din l-a[bar.

L-aktar gidba ri/enti talLabour fuq ix-xandir ;iet b[al-lum ;img[a meta l-media laburista qalet li l-a[barijiet ta’ TVM ma g[amilx referenza g[all-pre]enza tal-Kap talOppo]izzjoni Joseph Muscat fi/-/erimonja li matulha Mons Victor Grech kien mog[ti lunur ta’ ‘?ittadin Ewropew’.

Mill-fatti li xandar il-PBS, irri]ulta li mhux talli saret referenza g[all-pre]enza ta’ Muscat f’dik l-okka]joni talli

deher prominenti fl-ewwel filliera fil-filmat li deher.

Hu /ar li l-Labour qed jipprova jpin;i lilu nnifsu b[ala vittma ta’ /ensura mix-xandir meta dan assolutament mhux minnu.

Din il-;img[a stess, bulettini tal-a[barijiet fuq il-mezzi talPBS, g[al aktar minn darba bdew b’xi [a;a li qal jew g[amel il-Kap tal-Op-po]izzjoni.

Dan hu f’kuntrast assolut ma’ dak li kien isir minn Xandir Malta ta’ ]mien Gino Cauchi meta mhux talli kienu ji//ensuraw kull [a;a li kien jg[id jew jag[mel il-Kap tal-

(Gino Cauchi kien idda[[al ja[dem f’Xandir Malta ta’ 17-il sena, fl-1985, is-sena li ;iet fis-se[[ iddirettiva dwar isem Eddie Fenech Adami).

L-Oppo]izzjoni llum, kif g[andu jkun f’pajji] /ivili u demokratiku, g[andha l-istess a//ess g[ax-xandir daqs kull partit ie[or u dan japplika kemm g[all-bulettini tala[barijiet kif ukoll g[al kull programm ta’ ;rajjiet kurrenti.

Minkejja dan kollu lOppo]izzjoni tibqa’ tag[mel dawn l-attakki biex tikkundizzjona kemm lill;urnalisti kif ukoll lill-Awtorità tax-Xandir li g[andha l-obbligu li tirregola x-xandir u tkun watchdog g[al dik li hi imparzjalità.

It-test dwar kemm stazzjon hu kredibbli g[andu x’jaqsam ukoll mal-livell ta’ udjenza li jkollu u fil-ka] tal-istazzjon nazzjonali hu mag[ruf li fla[[ar ]minijiet l-udjenza g[alla[barijiet ta’ TVM mhux talli ma ddg[ajfitx, talli baqg[et i]]id biex issa kisret kull rekord.

Marlene Farrugia kostretta tikkontesta distrett ‘;did’ Id-deputat Laburista Marlene Farrugia, fl-a[[ar ;img[at bag[tet nota lill-eletturi tasSitt Distrett ({al Qormi, isSi;;iewi u {al Luqa) biex tinfurmahom li hi kienet se tikkontesta g[all-ewwel darba

dak id-distrett g[aliex “ilpartit ilu jitlobni biex nikkontesta fuq distrett ie[or”.

I]da l-verità hi xorta o[ra.

Marlene Farrugia se tikkontesta fuq dan id-distrett g[aliex hi qed tara li fid-

FOCUS 101 Illum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.

Imexxi> Mistednin>

Noel Muscat Claudette Buttigieg Robert Cutajar

distrett li minnu kienet eletta fl-a[[ar elezzjoni — il-[ames distrett — mg[andha l-ebda /ans li ter;a’ tkun eletta.

Fil-fatt, fl-Elezzjoni :enerali tal-2008, Marlene Farrugia kienet ukoll ikkontestat ]ew; distretti — il-[ames u s-seba’ — i]da f’dan tal-a[[ar se jikkontesta s-sie[eb tag[ha Godfrey Farrugia u allura ma riditx tkun f’kompetizzjoni mieg[u.

Min-na[a l-o[ra, Marlene Farrugia nnifisha, f’kumment ri/enti li tat lil gazzetta lokali kienet ilmentat li fid-‘distrett’ qed imexxulha l-kelma li hi se

tikkontesta wkoll g[allelezzjoni tal-Parlament Ewropew li jmiss fl-2014.

Marlene Farrugia stqarret li min kien qed imexxi dik ix-xnieg[a qed jag[mel dan “biex itellifni l-voti flelezzjoni ;enerali li jmiss”.

Min-na[a l-o[ra, hi stess ikkonfermat mal-istess gazzetta li l-proposta biex tikkontesta l-elezzjonijiet Ewropej kienet saritilha mill-mexxej laburista nnifsu.

Sorsi fil-Labour qalu lil din il-gazzetta li kien hemm diversi attentati biex Marlene

Farrugia ma ter;ax tkun eletta fl-elezzjoni ;enerali li jmiss u l-fatt li fil-{ames Distrett imbuttaw lil Edward Scicluna hu wie[ed mill-aktar sinjali /ari.

F’dan il-{ames Distrett jikkontestaw ukoll George Vella u Karmenu Vella waqt li hemm numru ie[or ta’ deputati u kandidati li wkoll se jikkontestaw fosthom Joe Sammut u Luciano Busuttil.

It-tama ta’ Marlene Farrugia hi li, g[allinqas, tkun eletta f’elezzjoni ka]wali jekk /erti kandidati stabbiliti jkunu eletti minn ]ew; distretti!

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

A[barijiet Lokali

L-ekonomija Maltija ]ammet tajjeb u mxiet ’il quddiem mertu ta’ Lawrence Gonzi

3

– Lord Douglas Hurd

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi g[andu jing[ata kredtu g[all-istrate;ija ekonomika tieg[u, li kienet flessibbli u adattabbli, u b’hekk wassal biex lekonomija ]g[ira u miftu[a ta’ Malta tieqaf tajjeb fi ]minijiet ta’ kri]i u tkompli miexja ’l quddiem.

Dan hu l-;udizzju ta’ Lord Douglas Hurd, politiku ewlieni Ingli], flintroduzzjoni ta’ rapport dwar Malta, fir-rivista Ingli]a FIRST. Din ir-rivista tin[are; b’mod regolari mill-organizzazzjoni FIRST, li hi forum g[all-mexxejja dinjin fl-oqsma tal-industrija, il-finanzi u t-tmexxija governattiva.

Douglas Hurd, li hu /-Chairman talAdvisory Council tal-FIRST f’Londra, serva b[ala Segretarju tal-Istat fi gvernijiet immexxijin minn Margaret Thatcher u John Major.

Il-Prim Ministru Gonzi, nhar il:img[a kien Londra biex, fost impenji o[rajn, ikun pre]enti g[at-tnedija ta’ dan ir-rapport dwar Malta, kif ukoll jindirizza sala ppakkjata bi studenti talLondon School of Economics dwar ilqag[da pre]enti fil-Mediterran u lopportunitajiet li jo[or;u minnha.

Fl-introduzzjoni tieg[u g[ar-rapport tal-FIRST, Lord Hurd jispjega limportanza tar-rwol ;eografiku ta’ Malta bejn l-ekonomiji ‘maturi’ talEwropa u dawk ‘emer;enti’ tal-Afrika ta’ Fuq. Wara li jsemmi li fl-a[[ar ]minijiet, Malta qab]et il-medja taz-Zona-Ewro g[al dak li hu tkabbir ekonomiku, Lord Hurd jirreferi g[as-su//ess ta’ pajji]na f’oqsma partikulari, b[alma huma tturi]mu, l-elettronika, il-Freeport, isServizzi Finanzjarji, l-ICT u lmanifattura, b’enfasi fuq il-valur mi]jud, b[alma huma l-farma/ewtika u s-settur tas-semi-conductors.

Lord Hurd semma wkoll kemm filpassat Malta u r-Renju Unit kellhom rabta mill-qrib bejniethom, rabta li kompliet ti;;edded anki fi ]minijietna, b[al meta fl-2005 f’Malta kien organizzat b’su//ess is-Summit talCommonwealth (CHOGM).

Semma wkoll is-sehem ta’ Malta, u partikularment dak tal-Prim Ministru Gonzi, fil-kri]i tal-Libja u l-laqg[a tal5+5, li saret dan l-a[[ar.

Il-Prim Ministru Lawrene Gonzi flimkien ma’ Lord Douglas Hurd, nhar il-:img[a li g[adda, f’Londra, waqt it-tnedija tar-rapport dwar Malta mir-rivista ‘FIRST’

Il-Gvern Malti iffukat biex jidentifika l-opportunitajiet u jmur dritt g[alihom Il-Prim Ministru intervistat ■ Sadattant, fl-istess rapport kienet pubblikata intervista mal-Prim Ministru, li saritlu minn Waqas Ahmed, il-Head of Special Projects talFIRST. F’din l-intervista, il-Prim Ministru Lawrene Gonzi tkellem fost l-o[rajn dwar l-esperjenza tieg[u f’din il-kariga fl-a[[ar tmien snin u jg[id li filwaqt li bejn l-2004 u l-2008 hu kellu jmexxi lill-pajji] fi]-]minijiet tal-bidu tass[ubija tal-UE, fit-tieni term – dak ta’ wara l-2008 – hu ried li pajji]na jie[u l-aqwa benefi//ji mis-s[ubija fizZona-Ewro.

Waqt li semma l-kri]i internazzjonali fl-a[[ar erba’ snin, Lawrence Gonzi fakkar li Malta kienet wie[ed milla[[ar pajji]i li da[lu f’ri/essjoni, i]da wkoll fost tal-ewwel li [ar;u minnha.

Lawrence Gonzi qal li l-Gvern tieg[u hu ffukat biex jidentifika l-

opportunitajiet li jinqalg[u u li jmur dritt g[alihom biex, hekk, jirnexxilu

jikseb ri]ultati sinjifikanti g[all-pajji].

Mistoqsi kif jara r-rwol ta’ Malta fiddinja fil-50 sena li ;ejjin, il-Prim Ministru qal li pajji]na jrid ikompli ja[dem fl-isfond ;eografiku tieg[u g[aliex minnu nnifsu dan jag[tina lvanta;;i.

B[ala e]empju semma l-qasam talener;ija nadifa, kif, permezz ta’ Malta, din tkun tista’ titwassal mill-Afrika ta’ Fuq lejn l-Ewropa permezz ta’ pipelines tal-gass u l-panelli fotovoltaj/i.

Lawrence Gonzi semma wkoll ilqasam tas-servizzi finanzjarji, li fih Malta hi kunsidrata minn ta’ quddiem nett fir-re;jun.

“B’hekk,” temm il-Prim Ministru, “Malta tinsab fit-triq it-tajba biex tikkonsolida l-istatus re;jonali tag[ha u tkun tista’ tinfeta[ g[al opportunitajiet ;odda li joqog[du pre/i] mal-vokazzjoni naturali tag[ha li tkun pont bejn ]ew; kontinenti importanti.”

G[all-pa/i u l-prosperità fil-Mediterran – Tonio Borg Id-djalogu re;jonali 5+5 g[andu potenzjal li jwassal g[al pro;etti konkreti fir-re;jun tag[na.

Dan stqarru Tonio Borg, ilMinistru tal-Affarijiet Barranin, f’intervista pubblikata filmagazine FIRST. F’din l-intervista, Tonio Borg jenfasizza li dak li qed jo[ro; missitwazzjoni ;eopolitika filMediterran irid ikun meg[jun b’relazzjonijiet ta’ kooperazzjoni akbar fuq i]-]ew; na[at tar-re;jun.

Id-djalogu politiku g[andu jissarraf fl-oqsma tal-kummer/ re;jonali, l-i]vilupp talinfrastruttura tal-ener;ija u ttrasport, u inizjattivi so/jali u ekonomi/i biex titwettaq il-vi]joni ta’ Mediterran fil-pa/i u lprosperità g[a/-/ittadini kollha.

4 A[barijiet Lokali

tag˙rif

Ir-Rabat. Il-maratona annwali ta’ tlett ijiem snooker millG[aqda Mu]ikali L’Isle Adam bit-tema Together for Kenya tag[laq illum b’diversi attivitajiet, fosthom Halloween Party, Car Wash, Mini Motor Show, Dinner Dance, Quddiesa, Mustang Car Show, mar/ millBanda L’Isle Adam, Afternoon Tea and Bingo u bosta attivitajiet o[ra. Jistg[u jintbag[tu donazzjonijiet fuq dawn in-numri sms 50617381 (€2.33), 50618093 (€4.66), 50618932 (€6.99), 50619209 (€11.65).

Jew fl-account numbers BOV 40014602247 jew HSBC 054163084051.

L-Imqabba. Is-Sezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija llum il{add se tag[ti bidu g[a//elebrazzjonijiet tal-20 sena mittwaqqif tag[ha permezz ta’ Quddiesa fil-knisja parrokkjali tal-Imqabba fl-10 a.m. Wara lQuddiesa ssir il-pre]entazzjoni tal-logo uffi/jali ta’ dan lanniversarju mill-uffi/jali talKa]in u wara jsir ta[wil ta’ si;ar fil-pjazza tal-Imqabba.

Poe]ijaPlus. Stedina biex ti;i u taqra l-kitbiet tieg[ek g[ada tTnejn 29 ta’ Ottubru fis-7.30 p.m. fil-bit[a tat-Teatru Manoel.

Dawk li jixtiequ jaqraw g[andhom jibag[tu email lil: vincefabri@hotmail.com.

Tas-Sliema. Se jsir bazaar nhar il-:img[a, is-Sibt u l-{add, 2, 3 u 4 ta’ Novembru mit-8 a.m. sat-8 p.m. kuljum fi/-?entru Sant’Antnin fil-parro//a Madonna tas-Sacro Cuor f’TasSliema, [dejn Simler’s Confectionery. Ikun hemm

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

varjetà ta’ affarijiet g[ad-dar, kotba, pjanti, affarijiet antiki kif ukoll ilbiesi ;odda tal-pre/ett talbniet, drappijiet u tapezzerija.

Il-Balluta. Il-Kungress Annwali tat-Terzjarji talMadonna tal-Karmnu se jsir illum il-{add fil-knisja parrokkjali tal-Balluta, fil-5.30 p.m. It-Terzjarji huma mitluba jin;abru fil-knisja fil-5.15 p.m.

Se jkun hemm Ru]arju meditat fuq il-Misteri tad-Dawl, kif ukoll kant u feature mill-Kanonku Fr John Ciarlò. Din i/-/elebrazzjoni marjana tag[laq permezz ta’ Quddiesa fis-6.30 p.m. {al Qormi. The Black and White Stars Goes Halloween, organizzat mill-Anici Stars Supporters fil-Ka]in mit-8 p.m. ’il quddiem, nhar il-{amis 1 ta’ Novembru. D[ul b’xejn u kostumi idealment tal-okka]joni.

Gasan Zammit Motors. Lg[aqda kummer/jali strate;ika tan-negozju tal-karozzi u in;enji tal-ba[ar bejn il-kumpanija Gasan Group u Zammit Group kienet approvata mill-Uffi//ju tal-Kompetizzjoni :usta. Ilkumpanija l-;dida Gasan Zammit Motors Limited mistennija tibda topera formalment fl-1 ta’ Novembru 2012.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit mill-pjazza ta’ quddiem il-knisja parrokkjali tal-Qrendi, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti ddemm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta tal-identità.

it-temp illum

It-temp> Pjuttost imsa[[ab, li jsir il-bi//a l-kbira msa[[ab, b’[albiet tax-xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad kultant. Il-Vi]ibbiltà> Tajba, minbarra f’xi [albiet tax-xita. Ir-Ri[> {afif g[al moderat mill-Majjistral, li jsir ftit qawwi g[al qawwi. Il-Ba[ar> Moderat g[al qawwi, li jsir qawwi. L-Imbatt> Baxx min-nofsinhar, li jsir mill-Punent Majjistru.

L-Og[la Temperatura> 25˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 0.5mm. Ix-Xita> mill-1 ta’ Settembru 140.1mm.

Ix-Xemx> titla’ fis-6.21 u tin]el fil-17.11.

In-numri tal-lottu li telg˙u ilbiera˙ 87 — 24 — 55 — 22 — 29

spiΩeriji IL-FURJANA: Vilhena Pharmacy, 37 Triq Sant’Anna; {AMRUN: Thomas’ Pharmacy, 796 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Anici Pharmacy, Triq Anici; BIRKIRKARA: {erba Pharmacy, 183 Triq il-Kbira; TALPIETA`: Charing Pharmacy, Triq ilMimosa, G’Mangia; TA’ GIORNI: Spi]erija Mer[ba, Shop 2, Triq Lapsi; TAS-SLIEMA: The Economical Dispensary, 86#87 Triq Sir Adrian Dingli; {’ATTARD: M4 Pharmacy, Triq il-Linja; IL-MOSTA: St. Joseph Pharmacy, 2 Triq iz-Zakkak; BU:IBBA: Promenade Pharmacy, St. Paul’s Court, Triq Pioneer; PAOLA: Brown’s Pharmacy, 45 Paola Hill; IL-BIRGU: Vittoriosa Pharmacy, 9 Triq il-Mina l-Kbira; {A}-}ABBAR: Felice Dispensary, 95 Triq is-Santwarju; I}-}EJTUN: St. Catherine Pharmacy, Triq l-Isqof Emanuel Galea; I}-}URRIEQ: Bronja Pharmacy Sonata, Triq ilBronja; {A}-}EBBU:: Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran;isk Farrugia; {AD-DINGLI: Santa Marija Pharmacy, Misra[ Fren/ Abela; VICTORIA: Castle Pharmacy, 2 Misa[ l-Indipendenza; SANNAT: Pisani Pharmacy Bini :did, Triq Sannat.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

G[ada jibda l-pro/ess g[all-[atra ta’ Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista G[ada filg[axija g[andu jiltaqa’ l-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista flewwel minn numru ta’ pro/eduri li jridu jwasslu g[all-[atra ta’ Vi/i Kap Nazzjonalista wara r-ri]enja ta’ Tonio Borg.

Kien b[al-lum ;img[a li Tonio Borg bag[at ir-ri]enja tieg[u minn din il-kariga wara li fil-jum ta’ qabel hu kien nominat mill-Gvern Malti b[ala l-Kummissarju Malti fil-Kummissjoni Ewropea biex jie[u post John Dalli li kien irri]enja fil-jiem ta’ qabel.

L-E]ekuttiv g[ada jidde/iedi d-data ta’ meta g[andha ssir l-ewwel elezzjoni g[all-[atra ta’ Vi/i Kap u anki g[at-tieni elezzjoni, f’ka] li jkun hemm b]onn.

De/i]joni o[ra li jie[u lE]ekuttiv hi b’rabta mad-dati ta’ meta jift[u u jag[lqu nnominazzjonijiet minn dawk interessati li jikkontestaw ilkariga.

In-nominazzjonijiet iridu jkunu proposti minn g[axar tesserati li almenu tlieta minnhom iridu jkunu membri

tal-Kumitat E]ekuttiv u#jew tal-Grupp Parlamentari.

Kull nominazzjoni trid tkun akkumpanjata minn dikjarazzjoni iffirmata talkandidat#a li ja//etta nnomina u, skont l-Istatut, dawn in-nominazzjonijiet g[andhom jaslu g[and isSegretarju :enerali tal-partit mhux aktar tard minn g[axart ijiem qabel is-seduta msej[a g[al dan l-iskop.

Aktar minn 900 Il-Vi/i Kap ikun elett millKunsill :enerali tal-partit f’seduta mlaqqg[a apposta g[al dan l-iskop.

Il-Kunsill :enerali fih ’il

fuq minn 900 persuna u, fost l-o[rajn jinkludi lill-membri kollha tal-organi uffi/jali talpartit (E]ekuttiv, Amministrattiv, l-MEPs, Grupp Parlamentari u kandidati approvati).

B[ala kunsillieri hemm ukoll rappre]entati l-kumitati lokali, 15-il membru minn kull ferg[a tal-partit u kunsillier wie[ed minn kull lokalità tal-kunsilli lokali.

Biex ikun dikjarat elett, ilkandidat g[andu j;ib ]ew;

terzi tal-voti mitfug[a. Jekk wara l-ewwel elezzjoni [add ma j;ib il-ma;;oranza rikjesta, ikun eliminat ilkandidat li jkun ;ab l-inqas numru ta’ voti u ter;a’ ssir elezzjoni bejn il-kandidati li jibqg[u.

Din il-pro/edura tibqa’ tkun segwita sakemm kandidat i;ib il-ma;;oranza msemmija.

Jekk ebda wie[ed milla[[ar ]ew; kandidati ma jkun ;ab il-ma;;oranza rikjesta, jer;a’ jkun hemm sej[a mill-;did g[annominazzjonijiet u f’din ilfa]i wkoll, biex ikun dikjarat elett, il-Vi/i Kap irid i;ib ]ew; terzi tal-voti mitfug[a.

Din il-pro/edura tibqa’ tkun segwita sakemm kandidat i;ib din ilma;;oranza i]da jekk l-ebda wie[ed, f’dan l-istadju, ma jkun ;ab il-ma;;oranza rikjesta, ikun elett dak ilkandidat li j;ib il-ma;;oranza tal-voti mitfug[a.

Fi kwalunkwe ka], lelezzjoni bejn il-kandidati fittieni sej[a g[an-nominazzjonijiet issir fi ]mien xahar millewwel elezzjoni.

Is-su//essur ta’ Tonio Borg se jkun il-[ames Vi/i Kap tal-PN f’40 sena Dak li fil-;img[at li ;ejjin ikun elett b[ala Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista se jkun il-[ames wie[ed li okkupa din il-kariga fla[[ar 40 sena (1972 – 2012).

Qabel l-1972, il-kariga ta’ Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista kienet ilha ftit vakanti l-aktar min[abba l-fatt li ma kienx qed ikun possibbli li tintla[aq il-ma;;oranza ta’ ]ew; terzi rikjesta millistatut tal-partit.

Fl-1972, sar sforz biex kandidati interessati fil-kariga, u li filfatt kienu di;à ikkontestaw l-ewwel elezzjoni (Carmelo Caruana, Guido de Marco, Ugo Mifsud Bonnici u ?ensu Tabone), jaqblu fuq persuna wa[da. Hekk ;ara u s-Sibt 24 ta’ :unju, 1972, ?ensu Tabone kien elett Vi/i Kap tal-partit. ?ensu Tabone — li qabel din il-kariga kien is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista — dam iservi ta’ Vi/i Kap sa Mejju 1977 meta wara l-elezzjoni ta’ Eddie Fenech Adami b[ala Kap tal-partit, kellha ssir elezzjoni o[ra g[all-Vi/i Kap. Fl-elezzjoni li saret f’Mejju 1977, Guido de Marco, kien in[atar il-Vi/i Kap il-;did. Ma kien hemm l-ebda kontestant ie[or f’dik l-elezzjoni.

Guido de Marco dam fil-kariga ta’ Vi/i Kap g[al 22 sena s[a[ li matulhom il-Partit Nazzjonalista g[adda minn perijodu iebes flOppo]izzjoni sa ma fl-1987 [a l-gvern.

Meta f’April 1999, Guido de Marco n[atar President ta’ Malta hu kien awtomatikament irri]enja mill-kariga politika.

Fl-elezzjoni li saret biex jimtela l-post ta’ Guido de Marco, kien Lawrence Gonzi li ;ie elett mill-Kunsill :enerali, f’Mejju 1999, wara li fis-snin ta’ qabel (1997 – 1999) kien okkupa l-kariga ta’ Segretarju :enerali.

Meta fl-2004, Lawrence Gonzi kien elett il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, re;g[et qamet il-[tie;a li jimtela l-post ta’ Vi/i Kap. F’elezzjoni li saret fil-Kunsill :enerali f’Marzu 2004, Tonio Borg kien elett b[ala l-Vi/i kap il-;did, kariga li baqa’ j]omm sal{add li g[adda meta rri]enja wara li kien nominat g[all-post ta’ Kummissarju tal-Unjoni Ewropea.

Ta’ min ifakkar li, skont l-Istatut tal-Partit Nazzjonalista, elezzjoni g[all-post ta’ Vi/i Kap issir jew meta, g[al xi ra;uni, ilpost isir vakanti u wara kull elezzjoni ;enerali.

F’dan is-sens, Guido de Marco kien elett kull darba wara lElezzjonijiet :enerali tal-1981, 1987, 1992, 1996 u 1998 filwaqt li Tonio Borg kien elett ukoll wara l-a[[ar Elezzjoni :enerali tal2008. F’kull wa[da minn dawn l-elezzjonijiet, Guido de Marco u Tonio Borg ma kinux kontestati.

?ensu Tabone 1972 – 1977

Guido de Marco 1977 – 1999

Lawrence Gonzi 1999 – 2004

Tonio Borg 2004 2012

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

A[barijiet Lokali

5

Il-;lieda lill-kan/er hi pilastru ewlieni fil-[idma tal-Gvern fil-qasam tas-sa[[a Il-;lieda lill-marda qerrieda talkan/er hi wie[ed mill-pilastri ewlenin tal-[idma tal-Gvern fil-qasam tas-sa[[a, kemm fuq livell tal-prevenzjoni kif ukoll fil-livell tal-kura.

Dan qalu Joe Cassar, ilMinistru tas-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità, meta lbiera[ indirizza l-Malta Oncology Symposium, organizzat mill-Malta Cancer Foundation, bis-sehem ta’ diversi professjonisti internazzjonali, inklu]i dawk Maltin, biex jiddiskutu limportanza tal-istudju u ttrattament li jing[ata g[allmarda tal-kan/er.

Joe Cassar semma kif ilGvern wettaq diversi pro;etti u investimenti, u se jkompli jag[mel dan biex jassigura li l-pazjenti tal-kan/er jing[ataw l-a[jar kura.

Il-Ministru Cassar qal li minbarra l-investimenti fla[jar tag[mir li jintu]a g[attrattament tal-kan/er, ilGvern hu impenjat li jinvesti fit-ta[ri; tal-komunikazzjoni g[all-professjonisti fil-qasam tal-Onkolo;ija.

Joe Cassar, il-Ministru tas-Sa[[a, jidher jitkellem fil-ftu[ tal-konferenza oraganizzata mill-‘Malta Cancer Foundation”

Propju f’:unju li g[adda, il-Gvern nieda serje ta’ lectures dwar dan.

Il-kors, li kien organizzat fi/-?entru tal-Onkolo;ija flIsptar Boffa, kellu l-g[an li ttobba, l-infermiera, lispi]jara u l-ispe/jalisti li ji;u f’kuntatt mal-pazjenti li jsofru mill-marda tal-kan/er, ikunu m[arr;in dwar kif g[andhom jg[addu l-a[bar lilhom u lill-familjari tag[hom.

Il-Ministru Cassar semma wkoll kif i/-?entru talOnkolo;ija, biswit l-Isptar Mater Dei, mistenni jkun miftu[ is-sena d-die[la – pro;ett li qed isir b’investiment ta’ kwa]i €60 miljun, b’85% tal-fondi ;ejjin mill-fondi strutturali tal-Unjoni Ewropea.

Fil-pre]ent, fl-Isptar Sir Paul Boffa, fejn jing[ata ttrattament g[all-marda talkan/er, hemm 27 sodda.

Fi/-?entru l-;did se jkun hemm 96 sodda.

Il-Gvern nieda wkoll programm ta’ prevenzjoni tal-kan/er, li jinkludi lProgramm Nazzjonali talBreast Screening, u dalwaqt ukoll il-Programm ta’ screening g[all-kan/er talmusrana. Dawn qeg[din isiru biex kemm jista’ jkun, [add ma jkollu g[alfejn ju]a dan i/-/entru.

I]da l-Gvern xorta wa[da

qed jinvesti biex min ikollu b]onn ikun jista’ jing[ata lkura f’/entru modern u attrezzat bl-aqwa teknolo;ija.

Fi tmiem id-diskors tieg[u, il-Ministru Joe Cassar irringrazzja lill-Malta Cancer Foundation li ta[dem biss[i[ fejn jid[lu l-kura u lprevenzjoni tal-kan/er u biex ittejjeb il-kwalità tal-[ajja tal-pazjenti u anki tal-qraba tag[hom.

L-AD trid tiddikriminalizza l-u]u tad-droga

Anthony Chircop, is-Sindku (fin-nofs) u l-kunsillieri ta’ Tas-Sliema, waqt il-konferenza tal-a[barijiet, ilbiera[

{inijiet aktar komdi u realisti/i g[all-;bir tal-iskart f’Tas-Sliema Il-Kunsill Lokali ta’ TasSliema [abbar tibdil fil[inijiet tal-;bir tal-iskart f’din il-lokalità, fejn mill-1 ta’ Novembru li ;ej, il-;bir tal-iskart tal-bor]a s-sewda se jibda jsir bejn is-7 u l10.30 ta’ filg[axija, bi prova g[as-sitt xhur li ;ejjin.

Dan, sakemm il-;bir taliskart jibda jsir regolarment f’dawn il-[inijiet millkollettur il-;did tal-iskart, li g[andu jkun assenjat wara la;;udikazzjoni tat-tender fil;ranet li ;ejjin.

Id-dettalji ng[ataw waqt konferenza stampa fl-uffi//ju tal-Kunsill Lokali ta’ TasSliema, mis-Sindku, Anthony Chircop, u lkunsillieri tal-lokalità.

Anthony Chircop spjega kif [afna nies jo[or;u l-

iskart qabel ma jitilqu g[axxog[ol jew sa[ansitra matul il-lejl ta’ qabel u b’hekk issistema pre]enti qed twassal biex l-iskart jin[are; sig[at twal qabel ma jin;abar.

Minbarra d-dehra kerha tal-boro] u n-nuqqas ta’ i;jene, hemm i/-/ans ukoll li dawn il-boro] jispi//aw i[amm;u t-triq kollha.

Ittie[det id-de/i]joni wkoll li matul it-tliet xhur tas-sajf, il-;bir tal-iskart isir ukoll matul il-jum tal-{add.

Is-Sindku spjega kif bissistema tal-;bir filg[axija, [afna mir-residenti jkunu ddar u jkunu aktar komdi li jo[or;u l-iskart dak il-[in.

Il-kunsilleri spjegaw kif bis-sistema l-;dida se jittaffa wkoll it-traffiku g[aliex din is-sistema se t[alli impatt

inqas fit-traffiku peress li l;bir se jsir f’sieg[a inqas mill-[in li s-soltu jkopri meta jin;abar filg[odu.

Ing[atat attenzjoni wkoll g[al dawk ir-residenti li joqog[du fi blokk ta’ appartamenti u li m’g[andhomx post fiss apposta fejn i[allu l-iskart, u g[alhekk il-kollettur il-;did se jkun qed ji;bor l-iskart mil-livell tal-garaxxijiet biex il-boro] ma jit[allewx aktar fuq il-bankina.

Il-kunsillieri spjegaw ukoll li l-Kunsill se jiffirma kuntratt ;did ma’ kollettur privat tal-knis tat-toroq u lbankini biex dan ix-xog[ol isir aktar frekwenti.

Se ji]diedu wkoll ilkontenituri tal-iskart fit-toroq bl-introduzzjoni ta’ konte-

nituri li permezz tag[hom tista’ ssir is-separazzjoni taliskart fuq il-promenade.

It-tbattil ta’ dawn ilkontenituri l-;odda se jibda jsir ukoll mill-kollettur taliskart biex dawn jitnaddfu aktar ta’ spiss.

Is-Sindku Anthony Chircop sostna li g[alkemm il-Kunsill Lokali ta’ TasSliema qieg[ed jibba]a din il-kampanja fuq l-infurzar, mill-banda l-o[ra se jag[fas fuq l-edukazzjoni biex liskart jonqos konsiderevolment millokalità.

Fejn ikun innutat nuqqas ta’ rispett lejn l-indafa f’TasSliema, se jintbag[tu lgwardjani lokali biex jimmultaw fejn ikun hemm il-ka].

L-Alternattiva Demokratika appellat lillpartiti biex “joqog[du ’l bog[od mill-populi]mu” u japprovaw proposta tag[ha g[ad-dikriminalizzazzjoni tad-droga f’ka] ta’ u]u persunali.

Din il-proposta g[allelezzjoni li jmiss t[abbret minn Michael Briguglio, i/-Chairperson tal-AD. Mistoqsi jekk b’din ilproposta ji]diedx l-abbu], Briguglio wie;eb li trid issir enfasi mill-Istat fuq programmi effettivi ta’ edukazzjoni.

Qal li pajji]i b[allPortugall, li ddikriminalizzaw id-droga g[all-u]u persunali, ma rawx ]ieda sinjifikanti flabbu].

Robert Callus, kelliem ie[or tal-AD, qal li hemm xi anomaliji fil-li;ijiet.

Hu qal li g[andu jkun hemm distinzjoni bejn iddrogi t-tqal u dawk [fief, g[aliex jekk jitqieg[du ddrogi kollha f’keffa wa[da jin[oloq in/entiv biex it-traffikanti jag[mlu profitti akbar.

Il-kelliema sa[qu li lpolitika tad-droga g[andha tkun ba]ata fuq ir-ri/erka u mhux fuq ilpopuli]mu.

8

Opinjoni

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Lesti biex jaqtg[u l-irjus!

Minn ]mien g[al ]mien, lesponenti tal-MLP jinqabdu x’g[andhom lest kieku kellhom jirb[u l-poter, li tant g[andhom kilba g[alih!

Minkejja li qed jippruvaw jag[mlu l-almu kollu tag[hom biex ja[bu x’inhu verament ilMLP, id-dikjarazzjonijiet li huma stess qed jag[mlu qed jikxfuhom. Kif ;ibduli lattenzjoni [afna nies, fosthom nies serji u ta’ integrità fi//ivil, kif jista’ jkun li partit politiku ma jg[idx il-proposti fundamentali tal-politika tieg[u, imbag[ad jiddikjara x’se jag[mel fuq ka]i ta’ indivdwi fil-post tax-xog[ol tag[hom^ Qed nirreferi g[addikjarazzjoni kontroversjali u perikolu]a li g[amlet iddeputat Laburista Helena Dalli, li stqarret li l-MLP filgvern se jkun qed ibiddel ilpo]izzjoni ta’ persuni fissettur pubbliku li fil-fehma tal-MLP ma jist[oqqilhomx ikunu hemm. Ji;ifieri, se jkun il-partit li jkun qed jissorvelja l-operat tas-servizz pubbliku^ Din id-dikjarazzjoni g[andha tifta[ g[ajnejn [afna nies, u tifta[hom bera[.

Tixg[el bozza [amra, g[ax turi li misto[bija ta[t ilpolitika ta’ [rief u nag[a; li qed jipprova jippro;etta lMLP, hemm lupu lest biex jer;a’ je[odna lura g[all-istil

tat-tmexxija li dejjem wera Gvern Laburista – tmexxija tal-kumitati tal-;irien, u talpre]enza omnipotenti talpartit fl-istrutturi u flamministrazzjoni pubblika.

Minkejja li d-Deputat Laburista ippruvat ti;;ustifika d-dikjarazzjoni bil‘meritokrazija’, xorta kixfet lilha nnifisha, g[ax ilmeritokrazija g[andha titkejjel mill-organi stabbiliti bil-li;i u mill-amministrazzjoni pubblika, u mhux millPartit!

L-unika meritokrazija li jag[raf il-Labour hi li min mhux mag[na, kontra tag[na!

I]da x’wassal lid-Deputat Laburista Helena Dalli tag[mel din id-dikjarazzjoni^ U issa li g[amlitha, din tfisser li l-MLP di;à g[andu pjan lest dwar lil min se jke//i jew ibiddillu postu u lil min se jpo;;i floku^ G[all-poplu Malti, i]da partikularment g[all-impjegati tal-gvern, dawn id-dikjarazzjonijiet g[andhom importanza kbira.

Bid-dikjarazzjoni tag[ha, id-deputat Laburista Helena Dalli donnha riedet tg[id li lpo]izzjonijiet fis-settur pubbliku u fl-awtoritajiet b[alissa mhumiex jintreb[u abba]i tal-kapa/itajiet talpersuni li [aduhom, ji;ifieri bil-meritokrazija.

Donnha qed tg[id li dawn

kollha huma nies inkompetenti u bla kwalifiki, li n[atru biss min[abba l-kulur politiku tag[hom.

Kul[add ikejjel b’xibru, jg[id il-Malti, g[ax dan juri bi/-/ar li hekk g[andhom f’mo[[hom li jag[mlu huma kieku xi darba jkollhom issa[[a li jtajru l-irjus u jla[[qu n-nies g[ax ixejru l-maktur tal-Labour! Ma g[andi l-ebda studju jew informazzjoni talkulur politiku tal-kapijiet tasservizz pubbliku li hemm issa.

Ma a[niex ng[ixu la firRussja ta’ ]mien Stalin, u lanqas f’Malta ta’ ]mien ilLabour. I]da mid-dehra, isSinjura Dalli g[andha dawn il-listi lesti mmarkati bil-blu u bl-a[mar!

Imma Malta ]g[ira u n-nies mag[rufa, u a[na nafu li flog[la po]izzjonijiet ta/-/ivil u l-awtoritajiet tal-gvern hemm ta[lita sana ta’ nies ;ejjin minn sfondi politi/i ta’ kull kulur. Bi]]ejjed in[arsu lejn log[la kariga fil-pajji], fejn ilgvern innomina b[ala President, persuna li ;ejja mill-kamp politiku divers minn dak tal-gvern.

Prova iktar minn hekk talmeritokrazija u l-o;;ettività min-na[a tag[na ]gur li ma hawnx. Li kieku Helena Dalli kienet xi deputat ;did Laburista li ma jiftakarx ilpassat tal-gvernijiet Laburisti,

forsi setg[et ting[ata lbenefi//ju tad-dubju. I]da b[al eluf ta’ Maltin, Helena Dalli u deputati o[rajn Laburisti jiftakru sew i]-]minijiet tal-gvernijiet Laburisti talpassat, u kul[add jaf tajjeb ferm kif l-MLP kien ja;ixxi fil-karigi u l-promoz-zjonijiet.

Il-poplu Malti jaf li ddiskriminazzjoni politika filpost tax-xog[ol kienet l-ordni tal-;urnata u li din kienet titwettaq fil-firxa kollha talpostijiet li fihom kellu poter il-gvern Laburista. Kul[add jiftakar kif l-entitajiet pubbli/i kienu ddominati minn impjegati Laburisti, u kif inNazzjonalisti sistematikament kienu jitwarrbu u jinqab]u.

Id-dikjarazzjoni ta’ Helena Dalli turi x’hemm ma[]un g[all-poplu Malti jekk jitla’ lLabour. Id-dikjarazzjoni ta’ Helena Dalli tidher li hi flistess linja ta’ dak li kien iddikjara d-deputat Laburista Silvio Parnis meta indika li lMLP kellu n-nies lesti biex jamministraw kieku reba[ lelezzjoni ;enerali li g[addiet.

Huma dikjarazzjonijiet inkwetanti li juru kemm filverità, il-Labour ma nbidilx.

Il-poplu jaf kemm il-Labour wettaq diskriminazzjoni politika fil-konfront ta’ dawk li ma jaqblux mieg[u, u s-snin tmenin huma l-akbar konferma ta’ xi tfisser il-

minn Marthese Portelli President Kumitat E]ekuttiv PN Kandidata tad-9 Distrett

meritokrazija Laburista.

Flok jg[idilna bil-proposti dwar ix-xog[ol, dwar is-sa[[a u dwar l-edukazzjoni li qed jg[id li g[andu, il-Labour jippreferi jg[id kif se jqa//at l-irjus. Il-verità hi li l-poplu Malti g[andu kur]ità kbira biex ikun jaf il-proposti tag[hom dwar ix-xog[ol, dwar is-sa[[a u dwar ledukazzjoni.

Dejjem jekk g[andhom, u mhux ma g[andhomx idea, g[ax fil-fond ta’ qalbhom huma jafu li a[na qeg[din fittriq it-tajba, u li l-unika [a;a li jridu jbiddlu hi nofs l-u/uh biex ji;u kollha [omor. Hu tassew ka] ta’ politika li t[ammar il-wi//!

Il-valur tas-solidarjetà Matul din il-;img[a spikkat mill-;did is-solidarjetà li g[andu l-poplu Malti u G[awdxi – spikkat partikularment f’]ew; okka]jonijiet meta kien imsejja[ biex jikkontribwixxi g[al kaw]i ;usti.

Dan se[[ meta kul[add ing[aqad wara l-kaw]a ta’ tifla ta’ 3 snin li qed tissielet kan/er rari [afna u, f’okka]joni separata meta saret ;abra b’risq il-Caritas.

G[ajnuna kbira li/-/kejkna Leah Xuereb L-istorja tat-tifla ta’ 3 snin, Leah Xuereb, li fl-a[[ar jiem serqet il-qlub ta’ bosta min[abba l-kan/er rari li g[andha fl-istonku, kellha ]volta po]ittiva hekk kif ilGvern din il-;img[a [abbar li se j[allas is-somma ta’ kwart ta’ miljun ewro g[all-

operazzjoni li je[tie; li ssir fuq din it-tifla ta’ tliet snin.

Kien it-Tnejn filg[axija meta l-Ministru tas-Sa[[a, Joe Cassar, [abbar li l-Gvern kien lest jo[ro; din is-somma, biex Leah tkompli bil-kura li di;à qed tir/ievi fir-Renju Unit. Dan it-trattament hu l-a[[ar /ans biex din it-tifla ssalva [ajjitha.

It-trattament li se tie[u Leah Xuereb se jsir fi sptar f’Texas,

l-Istati Uniti. Dan hu l-uniku sptar fid-dinja li joffri din ilkura li te[tie; it-tifla Maltija.

Fil-fatt, f’dan l-isptar ikunu ttrattati tumuri li jattakkaw listonku.

Kien il-;img[a l-o[ra li l;enituri ta’ Leah saru jafu mittobba li kien me[tie; li t-tifla tmur Texas. Dan, wara l-kura li hi di;à ir/eviet fl-Isptar Great Ormond Street ta’ Londra.

Ikolli nammetti li kont impressjonat bir-rispons kbir tal-Maltin g[al dan il-ka] – lewwel nett g[aliex kienu qed jikkontribwixxu g[al kwa]a li ftit konna nafu dwarha – i]da minkejja dan, il-Maltin xorta [assewhom fid-dmir li joffru lg[ajnuna. Din hi l-vera solidarjetà!

It-tieni, g[aliex f’inqas minn 12-il sieg[a, in;abru kwa]i 60,000 ewro minn persuni diversi. Tassew impressjonanti!

Jien kelli x-xorti nitkellem ma’ omm Leah, Zhana Xuereb – mara li tittra]metti sens qawwi ta’ determinazzjoni, avolja taf li t-triq quddiemha u quddiem il-familja tag[ha hi ferm u ferm diffi/li.

Zhana taf li t-tama tat-tifla tag[ha tinsab fil-kura spe/jali li se tir/ievi fl-Istati Uniti, u g[alhekk tinsab grata

immensament g[all-fatt li lGvern offra li j[allas l-ispejje] ta’ dan it-trattament.

Kieku dawn l-ispejje] ma t[allsux, din it-tifla kienet /ertament t[allina.

164,000 ewro b’risq il-Caritas Il-;rajja ta’ Leah se[[et ftit tal-jiem biss wara l-;abra kbira li saret b’risq il-Caritas u x-

xog[ol kbir imwettaq minn Mons Victor Grech.

F’din il-;abra rajna somma ta’ kwa]i 164,000 ewro – kollha flus li se jmorru biex din il-missjoni li welled Mons Grech b’risq in-nies li jinsabu fil-vizzju tad-droga, tkompli titwettaq g[ax-xhur u s-snin li ;ejjin.

Din il-;img[a wkoll, listess Monsinjur Victor Grech ir/ieva uffi/jalment midalja kommemorattiva li tirrappre]enta l-Premju ?ittadin Ewropew, u li kienet pre]entata mill-Membri Parlamentari Ewropej g[al Malta, Simon Busuttil u Louis Grech – unur tassew mist[oqq.

Monsinjur Grech kien deskritt b[ala l-bniedem li biddel il-mentalità kif il-poplu j[ares lejn il-faqar, permezz tal-[idma tieg[u fil-volontarjat.

Fid-diskors tieg[u, Monsinjur Grech wera apprezzament g[all-fatt li reba[ dan l-unur fl-istess jum meta hu //elebra g[eluq it-83 sena tieg[u.

Mons Grech qabbel dan il;est mal-;enero]ità tal-Maltin – li hu ddeskriva b[ala l-isba[ rigal f’g[eluq sninu – u ddedika dan ir-rigal lill-Caritas, lill-[addiema tag[ha u lin-nies li fiha sabu l-wens.

Poplu mog[ni b’valuri kbar Minkejja l-kritika li ssir

frekwentament, u minkejja li kultant nintilfu f’litanija ta’ kritika u negattività, dak li se[[ din il-;img[a hu xiehda /ara li a[na poplu mog[ni b’valuri kbar u li dejjem issibna meta jkun me[tie;.

Li hu importanti hu li nippre]ervaw dawn il-valuri.

Ma nistg[ux inkissru lpedamenti ta’ dak li jag[milna Maltin. Is-solidarjetà, l-g[aqda, il-familja, il-b]ulija, huma kollha elementi li a[na rridu ng[addu lill-;enerazzjonijiet futuri, g[aliex huma propju dawn il-valuri li jag[mluna tabil[aqq Maltin.

Robert Cremona hu kunsillier tal-PN f’{al Qormi

minn Robert Cremona

Xiehda /ara li a[na poplu mog[ni b’valuri kbar u li dejjem issibna meta jkun me[tie;

9

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

F’pa;ni o[rajn...

10 Roadmap g[al imkien

11 Gvern ta’ kul[add

14 Bidla

21

Ittri lill-Editur:

{sibijiet dwar il-Parlament il-;did

{idma fuq il-fronti kollha Di;a s-sitwazzjoni kienet wa[da kumplikatissima bil-kri]i internazzjonali bla pre/edent li [akmet lid-dinja u partikularment lill-Ewropa fl-a[[ar erba’ snin. Ma’ din ]id problemi ta’ natura lokali u b’hekk ikollok stampa reali ta’ dak li l-Gvern Nazzjonalista mmexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi kellu jiffa//ja f’din il-le;i]latura.

Kul[add hu konvint illum li meta, finalment, din ille;i]latura tg[addi g[all-istorja, dawk kollha li jirra;unaw b’mo[[hom — u mhux b’mo[[ [addie[or — ikollhom jaslu g[all-konklu]joni li fil-verità din il-le;i]latura kienet l-aktar wa[da diffi/li biex titmexxa u biex f’dan l-isfond kollu, ilgvern seta’ jiffunzjona u jaqdi dmiru lejn l-elettorat li ele;;ih.

Wasal ukoll issa, fi ftit xhur o[ra, ]mien il-kontijiet u lanali]i. Jin;ibdu l-konklu]jonijiet u, g[aliex le, isiru anke lparaguni. Bejn din il-le;i]latura u le;i]laturi o[rajn. Bejn dak li kiseb pajji]na u dak li kisbu pajji]i o[ra. U l-aktar paragun ovvju hu dak meta pajji]na jitqabbel mal-kumplament talpajji]i tal-Unjoni Ewropea; kemm ma’ dawk id-disg[a l-o[ra li ssie[bu mag[na fl-UE fl-2003, kif ukoll l-o[rajn li kienu qabilna. L-istatistika ma[ru;a mill-Eurostat tag[mel dan [afna aktar fa/li.

Minn dak li nistg[u naraw s’issa, dan il-paragun jista’ jsir fuq l-aktar oqsma vitali tal-[ajja f’pajji]na, b[al pere]empju, ixxog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni.

Jekk nitkellmu dwar ix-xog[ol insibu lil pajji]na mal-a[jar grupp ta’ pajji]i fl-Unjoni Ewropea b’wa[da mill-anqas rati ta’ qg[ad u bin-numru ta’ dawk li g[andhom full-time job f’livelli rekord li qatt ma ntla[qu qabel, ’il fuq minn 150,000 persuna u eluf o[rajn b’part-time.

Fil-qasam tas-sa[[a g[adu kemm sar mag[ruf st[arri; talUnjoni Ewropea li ]vela li 82 fil-mija tal-Maltin huma sodisfatti bil-kura tas-sa[[a waqt li l-ma;;oranza tal-Maltin jemmnu li l-livell tas-sistema tal-kura tas-sa[[a g[andu jibqa’ jog[la fis-sena li ;ejja, b’rata li kienet l-og[la fl-Ewropa.

Fl-edukazzjoni, Malta g[adha wie[ed mill-ftit pajji]i

b’sistema li tg[in lill-istudenti biex ikomplu jistudjaw, permezz tal-istipendji u dan g[amilha possibbli biex, fi ftit snin, dawk li jkomplu bit-tag[lim wara l-età obbligatorja kwa]i rduppjaw biex illum i/-/ifra telg[et g[al aktar minn 83 fil-mija.

Allura b’daqshekk g[andna nkunu kuntenti u ng[idu li wasalna?

Kuntenti u sodisfatti iva, i]da ng[idu wkoll li dak li nkiseb f’dawn l-oqsma u o[rajn g[adu mhuwiex bi]]ejjed.

Tant mhuwiex bi]]ejjed li l-gvern g[addej b’[idma determinata biex ikompli jinvesti fl-edukazzjoni, fis-sa[[a u fi kwalunkwe inizjattiva li to[loq ix-xog[ol.

Fil-[ar;a tal-lum din il-gazzetta qed tag[ti [arsa [afifa lejn u[ud mill-kisbiet tal-gvern u tal-poplu Malti f’xahar wie[ed biss, f’Ottubru, li ji;i fi tmiemu fi ftit jiem o[ra.

Il-[idma ma taqta’ xejn u fost g[add kbir ta’ pro;etti li g[addejjin b[alissa hemm u[ud li huma tabil[aqq sostanzjali.

Il-bini tal-MCAST; il-bini ta’ sptar tal-Onkolo;ija; il-bio park; l-aquarium nazzjonali, il-pro;etti g[ad-da[la tal-Belt Valletta, it-terminal tal-passi;;ieri fi/-?irkewwa u numru ta’ toroq arterjali importanti. Dawn huma u[ud mill-pro;etti ta’ natura nazzjonali li jkomplu jikkonfermaw kemm dan hu gvern li, g[alkemm iffa//jat bi sfidi ;ganteski, irnexxielu jwassal ilvapur tal-istat qrib il-port minkejja l-maltemp qawwi.

L-Oppo]izzjoni Laburista, f’dan kollu, g[amlet biss ostakli, re]istenzi u gimmicks biex takkwista vanta;; politiku massimu. Ma kkontribwiet po]ittivament qatt u f’xejn u kull kisba g[all-pajji] saret minkejja t-tatti/i distruttivi tag[ha.

A[na konvinti li l-poplu kapa/i jag[mel din l-anali]i… u anke a[jar minn din g[aliex jaf li waqt li f’pajji]na g[addejja din il-[idma propo]ittiva kollha, pajji]i o[rajn g[addejjin bi qtug[ u posponimenti ta’ pro;etti ;odda u b’mi]uri ta’ awsterità kull fejn iddawwar wi//ek.

Ir-rekord ta’ dan il-Gvern jifla[ il-paraguni g[aliex ix-xog[ol li wettaq qed jag[ti l-frott u r-ri]ultati nistg[u narawhom b’g[ajnejna u mmissuhom b’idejna.

10

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Opinjoni

IL-{ADD MA’ DUN PAWL

Mela darba… arba kien hemm sinjur xi[ u [anin, li meta [ass il-mewt qrib, ried i[alli ;idu lil xi ]ag[]ug[ bravu u onest. Lil sie[bu qallu li jrid jag[mel g[a]la g[aqlija.

Sie[bu qallu> “Meta tbieg[ xi [a;a, ag[ti bqija ]ejda. Min i;iblek i]-]ejjed lura, tkun taf li hu onest.” Ix-xi[ a//etta l-parir u dde/ieda li jippruvah.

Dil-konver]azzjoni kien qed jismag[ha wie[ed suppost [abib tax-xi[ imma fil-fatt kien jg[ir [afna g[alih. Ikkonsulta sa[[ar li tefa’ se[er fuq il-muniti tas-sinjur. Il-muniti li jmiss is-sinjur, [addie[or beda jarahom b[ala l-iktar [a;a li jixtieq hu. Allura [add ma kien se jirritorna ]-]ejjed lis-sinjur. It-tama kienet li s-sinjur i[alli kollox lin-neputi ta’ dassuppost [abib tax-xi[, u ;ar tieg[u.

Il-pjan irnexxa. {add ma rritorna xejn. Min ra djamant, minn bi//a xog[ol ta’ arti, minn duwa ta’ fejqan, u l-bqija. Meta x-xi[ kwa]i qata’ qalbu, il[abib tax-xi[ bag[at lil neputih, u qallu b’kollox.

Insista li jirritorna ]-]ejjed. Imma meta r/ieva lmuniti bis-se[er fuqhom i]-]ag[]ug[ ra fihom il;id li kellu zijuh. Billi [aseb li zijuh kien da[aq bih, ]amm il-muniti g[andu. Tilef kollox, u zijuh ke//ieh.

Is-sinjur qassam xi ;id lil xi qaddejja tieg[u, fosthom bi ]ball, lil ]ag[]ug[ li kien kiber fil-Palazz tieg[u. Fil-muniti, i]-]ag[]ug[ ra medi/ina li setg[et tfejjaq lix-xi[. Mill-ewwel irritornaha lis-sinjur. Ixxi[ fieq. Imma l-iktar li fera[ kien li sab ]ag[]ug[ onest. U g[amlu prokuratur ta’ ;idu kolllu.

D

Int u jien Darba qrajt storja o[ra li sa /ertu punt tixba[ lil din.

F’parro//a kbira fi Franza, il-

kappillan ;ab predikatur tajjeb minn parro//a ’l bog[od, biex jag[ti kors ta’ E]er/izzi.

Tg[idx kemm marru nies u kemm sar ;id!

G[odwa minnhom, tul dik il-;img[a, il-predikatur rikeb il-karozza tal-linja biex imur jag[mel xi qadja. Qata’ lbiljett ming[and ix-xufier, [a l-bqija u mar f’popstu. Qabel tefa’ l-bqija fil-but, inteba[ li x-xufier kien tah xi [a;a ]g[ira i]jed. Beda jtella’ u jni]]el jekk imurx jag[tihielu lura, dix-xi [a;a ]g[ira. Fla[[ar idde/ieda li jqum minn postu u jmur biha.

Ix-xufier qallu: “Int m’intix ilPredikatur ta’ l-E]er/izzi?”

“Iva”. “Ilbiera[ ;ejt nisimg[ek, b’kumbinazzjoni, u lqattni.

Bdejt intella’ u nni]]el ni;ix inqerr. Dalg[odu, malli rajtek, ridt nara kemm int konvint minn dak li qed tg[id fil-prietka.

Kieku ma ;ibtlix i]]ejjed lura, avolja ftit, addio qrar. Imma la kont ra;el u ;ibthomli, illejla, jekk jog[;bok, stennieni [a ni;i nqerr.”

L-onestà anke fil-[wejje; ]g[ar hi sinjal ta’ maturità u ta’ r;ulija. L-e]attezza mhix skruplu. Skruplu tara l-[a]in fejn ma je]istix. L-e]attezza tag[mel kollox kif suppost.

Anke fejn ma jarawhx lo[rajn. Anke fejn probabbli ma tinqabadx.

G[ax l-onestà totali tirrispondi lill-kuxjenza personali tieg[ek u finalment

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

lil Alla. Ma rridx ng[addi ;udizzji. Hawn [afna nies sostanzjalment onesti. Imma jista’ jkun li fejn tid[ol dik id-daqxejn li tiffavorik, ittentazzjoni tkun kbira.

Issib min jg[idlek: “Daqskemm jisirqu lilna!”

Allura intitolat ‘tisraq’ int?

Semmai fittex li ssir ;ustizzja, mhux tkun di]onest int.

Nerfg[u qlubna ’l fuq Mulej, g[inni nkun persuna onestissima anke fl-irqaqat u fil-[wejje; ]g[ar.

Ma rridx inkun skruplu] imma rrid inkun e]att sa l-anqas /ente]mu.

Int lil dawk t[obb, Mulej, li jkunu fidili anke fil-ftit.

Ag[tini l-grazzja li jkolli kuxjenza kwieta bla rimorsi u bla skrupli.

Roadmap g[al imkien Din kienet le;i]latura diffi/li g[all-Partit Nazzjonalista filgvern. Le;i]latura mmarkata minn diversi sfidi mhux biss ta’ natura internazzjonali u lokali imma mhux anqas minn trikki trakki interni.

Dawn l-elementi kollha flimkien g[amlu l-pi] fuq ittmexxija ta’ pajji]na iktar diffi/li mis-soltu. I]da dan ma fissirx li g[al xi mument ilGvern ma baqax miexi b’xog[lu. Fl-isfond ta’ dan kollu f’pajji]na twettqu serje ta’ riformi importantissimi u ntla[qu kwa]i l-miri kollha tal-programm elettorali tal-PN tal-2008.

Issa baqa’ biss ftit xhur biex din il-le;i]latura tintemm hekk kif il-mument tal-g[a]la jer;a’ jaqa’ f’idejn il-poplu.

Il-poplu issa jrid ji]en, jixtarr u jikkalkula x’sar u xi twettaq f’dawn il-[ames snin, x’qieg[ed jipproponi gvern ie[or nazzjonalista u mhux anqas l-alternattivi ta’ Partit Laburista fil-gvern.

Hawn fejn jibda l-bu]illis!

Fuq na[a wa[da g[andek lil Lawrence Gonzi iffukat fuq it-temi prin/ipali u l-isfidi talpajji]. Mill-banda l-o[ra g[andek Oppo]izzjoni li s’issa g[adha ma tridx tg[idilna x’inhuma l-pjani g[al pajji]na. Muscat qieg[ed iwieg[ed roadmap. Mappa bid-direzzjonijiet. Imma ta’ Muscat ir-roadmap bla sinjali.

Ir-roadmap bla direzzjoni. Ir-

Il-PN fil-gvern [adem bla heda biex i;ib ix-xog[ol

roadmap tal-Labour hi roadmap li ma twasslek imkien.

Hu sew li l-Labour iwieg[du li j]idu l-isforz biex l-ekonomija Maltija tie[u spinta o[ra ’l quddiem. Hu sew li l-Labour jixtieq li lkontijiet tad-dawl u l-ilma jor[su. Hu sew li tal-Labour jixtiequ jo[olqu middle class ‘;dida’ (g[alkemm din ma nafx xi jridu jfissru biha!)

Hu sew kieku tista’ tfaqqa’ subg[ajk u naqilbu l-power stations mi]-]ejt g[all-gass.

Hu sew kieku r-riforma talArriva til[aq il-milja tag[ha b’servizz a[jar u titnaqqas ilkon;estjoni infernali li g[andna fit-toroq tag[na.

Hu gost u pja/ir kieku l-

pajji] iroxx g[exieren ta’ miljuni f’refunds fuq ilkarozzi. Il-problema hi li talLabour jibqg[u ma jg[idulniex, jew a[jar ma jafux, kif se jag[mlu dan kollu. G[alhekk ir-roadmap tal-Labour ma twasslek imkien.

Il-Partit Nazzjonalista, tul din il-le;i]latura, [adem bla heda biex i;ib ix-xog[ol.

Mhemmx dubju li bosta mittrasformazzjonijiet fil-pratti/i u l-metodolo;ija ta’ kif jin;ieb ix-xog[ol f’pajji]na a//elleraw f’dawn l-a[[ar snin. Ambjent ekonomiku stabbli jistimola l-investiment kemm intern u kif ukoll dak barrani. Spe/jalment f’/iklu ekonomiku internazzjonali

diffi/li b[al dak pre]enti, lisfida li tippreserva l-impjiegi u tkattar ix-xog[ol hi impri]a mhux biss diffi/li imma wa[da li tirrikjedi kreattività, flessibbiltà u kapa/ità li tifhem xejriet ekonomi/i li f’dinja moderna jinbidlu millejl g[an-nhar.

Mill-banda l-o[ra g[andna Partit Laburista li fil-qasam tax-xog[ol ma jikkonvin/ix.

Pjuttost l-oppost. Partit Laburista li jibqa’ sieket quddiem l-isfidi ta’ pajji]na u ma jipproponi xejn. Imma taqtg[ux qalbkom. Qalulna li dalwaqt jg[idulna… filmument opportun.

Muscat ta’ spiss jitkellem dwar il-b]onn ta’ iktar in/entivi biex tikber lekonomija. Muscat isostni fuq l-importanza ta’ iktar impjiegi ‘g[all-;id tal-familji Maltin u G[awdxin’. Muscat jirra;una dwar l-effetti ta’ deficits governattivi e//essivi u lisfida biex tonqos il-[ela u ti]died l-effi/jenza.

Mistoqsi kif se jag[mel dan kollu, ir-risposta, b[as-soltu tkun eva]iva u mimlija du[[an.

Din hi po]izzjoni li turta u turi di]rispett lejn lintelli;enza tal-elettorat tag[na. Aktar ma jg[addi ]]mien, esponenti ewlenin laburisti qed ikunu ssikkati fuq issues b[all-IVF, ilpartnerships /ivili, lekonomija, l-istipendji, it-

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

trasport. Dahrhom mal-[ajt, ir-risposta standard issa saret: “Issa naraw. Ng[idulkom filmument opportun. {udu pa/enzja issa ng[idulkom!”

Din hi strate;ija r[isa li ma nistax nifhem kif tista’ tre;;i sal-elezzjoni.

Ner;a’ ntenni dak li bdejt bih. Baqa’ ftit xhur g[allelezzjoni ;enerali li jmiss. Hu obbligu u dover tal-Partit Laburista li jikxef il-karti.

Hemm b]onn li l-poplu jkun jaf g[al xiex qed jivvota. Ilpoplu jrid ji]en, jipparaguna u jifli.

X’inhi din il-bi]a’ kollha tal-Labour biex jg[idulna x’qeg[din ja[mu g[al pajji]na?

X’qeg[din jistennew?

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Opinjoni

11

Gvern ta’ kul[add Ri/entement g[adna kif smajna li kien iffirmat ftehim kollettiv ie[or g[all[addiema ta/-?ivil.

Permezz ta’ dan il-ftehim il[addiema kollha fis-servizz pubbliku se jie[du ]ieda ta’ 2.5% fis-salarji tag[hom u se jkompli jkollhom titjib filkundizzjonijiet tax-xog[ol billi jkompli ji]diedu wkoll dawk il-mi]uri msej[a family-friendly measures.

Dan il-ftehim ifisser li kwa]i 30,000 [addiem talgvern se jie[du ]ieda fissalarju fi ]mien meta f’[afna pajji]i madwarna l-[addiema ta/-?ivil, mhux ]idiet qed jie[du, imma fri]ar jew addirittura tnaqqis fis-salarji tag[hom.

Staqsu lill-[addiema ta/?ivil fl-Irlanda, fil-Gre/ja, fi Spanja, fil-Portugall u fisSlovenja li kienu milquta mil-mi]uri ta’ awsterita’ li [adu l-gvernijiet ta’ pajji]hom.

Pere]empju, skont rapport tal-Unjoni Ewropea, sittax-il pajji] fl-Ewropa jew naqqsu jew iffri]aw il-pagi kollha talg[alliema. Kien hemm biss erba’ pajji]i ewropej li ]iedu

s-salarji tal-g[alliema minnofs is-sena 2010 ‘l hawn.

Qed nikkwota mis-sit talinternet: http:##ec.europa.eu#ireland# press_office#news_of_the_ day#eu-teachers-pay-report_ en.htm Na[seb li kull familja f’Malta u G[awdex g[andha lil xi [add jew xi w[ud li ji;u minnha, u li ja[dmu malgvern.

Il-gvern hu l-akbar employer f’Malta. U allura ftehim b[al dan tista’ tg[id li se jolqot b’mod po]ittiv lil [afna familji f’pajji]na.

Dan hu l-;id li dejjem [adem g[alih il-Partit Nazzjonalista fil-gvern.

I]da, sfortunatament, meta taqra l-;urnali tal-partit talLabour jew tara Super One TV, ma tisma’ xejn fuq dan kollu, b[al donnu Malta qisha g[andha ]ew;t u/uh, dak ta’ veru u dak kif impin;i mill-media laburista.

Meta mbag[ad xi [add isemmilhom dawn il-mi]uri, jibdew jikkritikaw u jsibu ddifetti, jew jg[idu li ]-]idiet huma ftit. L-ebda ]ieda ma

qatt tista’ tkun bi]]ejjed u lGvern Nazzjonalista jixtieq li jkun f’po]izzjoni li jag[ti [afna aktar, imma dan hu gvern responsabbli u ma jistax jag[ti dak li Malta ma tkunx tifla[ g[alih, kif qed iwieg[ed Joseph Muscat fuq [afna affarijiet o[ra.

X’differenza mill-pajji]i lo[ra li naqqsu l-pagi!

X’differenza mill-fri]a li ppropona Joseph Muscat stess!

Almenu g[andna gvern li dejjem ]amm kelmtu mal[addiema tieg[u, ]idilhom is-salarji tag[hom u tejbilhom il-kundizzjonijiet tax-xog[ol. Ara malLabour, il-[addiema talgvern ma jafux fiex qeg[din g[ax Joseph Muscat qatt ma qalilhom xejn x’se jag[mlilhom.

G[alhekk, bir-ra;un li l[addiema tal-gvern ikejlu lil Muscat mill-azzjonijiet li g[amlu dawk ta’ qablu g[ax lanqas ma jistg[u jkejluh mid-diskorsi li jag[mel hu, g[aliex fil-fatt qatt ma qal xejn fuq il-[addiema talgvern. G[andhom ra;un il[addiema tal-gvern jib]g[u

mill-fri]a fil-pagi, mittransfers vendikattivi, minn promozzjonijiet biss g[allaburisti tal-qalba.

L-uniku partit tal[addiema f’dan il-pajji] hu lPartit Nazzjonalista g[aliex dejjem irnexxielu j]id limpiegi, joffri opportunitajiet ;odda lill-[addiema, itejbilhom il-pagi u lkundizzjonijiet tax-xog[ol u jag[mel minn kollox biex i[arsilhom l-impjieg tag[hom fi ]minijiet ta’ kri]i internazzjonali.

U minn dan kollu gawda kul[add, laburisti u nazzjonalisti. G[ax dan ilgvern ma jag[milx avvi]i li jaqdi nazzjonalisti biss. Dan il-gvern ma jag[milx li;ijiet li bihom inaqqar id-drittijiet tal-[addiema fil-post taxxog[ol kif g[amlu l-laburisti meta kienu jiggvernaw.

Dan hu gvern ta’ kul[add, gvern li jemmen fil-poplu Malti u mhux fil-pika parti;;jana jew filvendikazzjonijiet.

Il-Partit Nazzjonalista g[alhekk ilu jmexxi lil pajji]na, g[aliex, minkejja l[afna gideb ta’ xi w[ud, il-

minn Mario Rizzo Naudi mariorizzonaudi@gmail.com

poplu g[araf li anke jekk inti laburist, inti xorta rispettat u tgawdi wkoll mil-;id ta’ pajji]na ta[t dan il-gvern.

Fuq kollox il-[addiem ja[dem biex jaqla’ l-flus g[alih u g[all-familja tieg[u u mhux g[all-glorja ta’ xi partit fil-gvern. G[alhekk a[na tal-Partit Nazzjonalista, il-bieb tag[na dejjem miftu[ g[al kul[add, anke g[al min hu ta’ fehma differenti, g[aliex g[alina li jg[odd hu l-;id tieg[ek u ta’ pajji]na.

Determinati li nkomplu nne[[u iktar burokrazija . Kull amministrazzjoni trid minnha nnifisha ammont ta’ burokrazija. Il-[a]in hu meta l-burokrazija ti;;enera aktar burokrazija, ir-red tape jo[noq flok jg[in, jifga’ flok jiggwida. Fost l-iktar li jbatu mill-burokrazija ]ejda, ;iri u mili ]ejjed ta’ karti, huma appuntu n-negozji ]-]g[ar u sself employed. Kien u hu g[alhekk li dan il-Gvern [a numru ta’ mi]uri fl-a[[ar erba’ snin biex inaqqasha u fejn hu possibbli jeliminaha.

Fil-fatt, fir-rapport talKummissjoni Ewropea li [are; ;img[a ilu jing[ad /ar li n-negozji Maltin huma fost l-aqwa fl-Ewropa u hu mbassar li hekk se jibqg[u sejrin fix-xhur li ;ejjin proprju grazzi g[al mi]uri li [adna biex ]idna l-effi/jenza u naqqasna l-burokrazija.

i]da ma jridx jg[idlek x’jag[mel bih wara li jkun fil-Gvern.

. Xtaqt nistieden lilek li qed taqra dan l-artiklu biex issaqsi lilek innifsek jekk kull darba li l-Partit Laburista semma l-burokrazija qattx semma’ idea jew ippropona inizjattiva wa[da li hi wa[da biex inaqqas il-burokrazija jew jin/entiva lin-negozju.

Mill-banda l-o[ra, dan ilpartit fil-Gvern [are; b’[emel inizjattivi u mi]uri li, kif anke rrimarkat ilKummissjoni Ewropea ;img[a ilu, wasslu biex tassew jg[inu lis-self employed ]-]g[ar u biex jonqos ir-red tape. Il-Partit Laburista jrid il-vot tieg[ek,

dejjem jekk ma jinvolvix ikel jew sa[[a, mhux se jkollu aktar g[alfejn japplika g[al li/enzja mid-Dipartiment talKummer/, i]da wara li dan i;ib il-permess tal-MEPA, sid in-negozju jrid biss jinforma lid-Dipartiment tal-Kummer/ permezz ta’ notifka li se jibda negozju ;did. Sid in-negozju se jkun jista’ jinforma liddipartiment sa[ansitra sa 30 ;urnata minn meta jkun beda l-attività kummer/jali.

1

2

. Dan il-partit fil-Gvern ma jg[ejja qatt ibiddel. Ibiddel g[all-ahjar l-ambjent ekonomiku li fih joperaw il[wienet u n-negozji tag[na biex jirb[u [in u flus, u jnaqqsu l-ispejje]. Ftit taljiem ilu [abbart bidliet radikali fil-[ru; tal-li/enzji tan-negozji, bidliet li se jkunu jfissru iktar effi/jenza, inqas ;iri u anqas [ela ta’ [in g[annegozji Maltin. Irridu noffru lin-negozji l-a[jar biex ja[dmu fl-a[jar ambjent possibbli. Irridu noffru flessibbiltà.

3

. Fost il-proposti li [abbart li se ji;u kollha fis-se[[ mill1 ta’ Novembru li ;ej, min ikun se jifta[ negozju ;did, 4

. Bidla radikali o[ra li ];ur se tirrifletti aktar effi/jenza hi li meta wie[ed ikun se jifta[ post kummer/jali ;did, 5

g[alkemm xorta jibqa’ obbligat li j;ib il-permess ne/essarju mill-MEPA, mhux se jkollu b]onn jissottometti kopja /ertifikata tal-permess tal-MEPA u lanqas kopja talfloor plan tal-bini kummer/jali kif inhu l-ka] sal-lum. Wie[ed se jkollu b]onn biss jipprovdi n-numru tal-permess tal-ippjanar ma[rug mill-MEPA. Se jkun hemm ukoll pro/essar e[fef tal-[las li jintalab g[alli/enzja fil-bidu tal-pro/ess.

B’hekk in-negozjant ma jkollux b]onn jer;a’ jkun ikkuntattjat qabel to[rog illi/enzja. . Dan se jkun qed ifisser iffrankar ta’ [in. }ew; mi]uri radikali kbar, effettivi u ambizzjuzi i]da li ]gur se jissarrfu f’;id g[an-negozji Maltin u G[awdxin kollha.

Qed inkomplu na[dmu biex no[olqu aktar in/entivi li jg[inu lil dan is-settur u m’a[niex se nieqfu hawn.

Ifisser li dan il-Gvern kien kapa/i jisma’, ikollu l-umiltà jammetti li kellu x’ibiddel, u kellu l-kura;; ibiddel.

6

. Il-;img[a, l-o[ra flimkien ma’ sie[bi Tonio Fenech, ]ort il-Business First. Nistqarr li kull meta nitlob g[all-update ta’ kemmil persuna ]aritu jew talbet xi informazzjoni, dejjem nibqa’ sorpri]. Dan is-servizz qieg[ed tassew jag[mel [afna ;id g[an-negozji 7

Maltin u G[awdxin. Minn Jannar ’l hawn, ji;ifieri minn meta beda jopera, di;à kien hemm 8,300 negozju li g[amlu kuntatt ma’ dan i//entru. Ta[t saqaf wie[ed, negozjant isib mat-52 servizz offrut mill-Gvern. Il-fatt li luffi//ju tal-Business First hu fi Gwardaman;a allura fi//entru, jg[in ukoll li wie[ed ma jaqtax qalbu j]uru. Fi]]jara li g[amilna ltqajna ma’ xi nies li propju g[amlu u]u tas-servizz. Kont ferm sodisfatt meta smajt mara tispjega li min[abba li ma setg[etx tmur hi marru uffi/jali tal-Business First id-dar tag[ha u tawha linformazzjoni li xtaqet. Dan hu tassew servizz ta’ red carpet. Iltqajna wkoll ma’ negozjanti barranin li spjegaw kemm sabu g[ajnuna minn dan isservizz. . Meta tara li l-Business First hu pjattaforma u punt ta’ riferiment biex eluf ta’ negozji jinqdew bl-a[jar mod possibbli, ovvjament tkun kuntent. I]da rridu nag[mlu iktar. Mhux se nieqfu hawn, se nkomplu na[dmu u nwettqu iktar fl-interess tan-negozji tag[na. Fil-fatt waqt i]-]jara, sie[bi Tonio Fenech [abbar li l-Gvern qed jikkunsidra li jara kif jista’ jkompli jwessa’ sservizzi ta’ Business First fost l-o[rajn billi jwaqqaf desk spe/ifiku g[all-internazzjonalizzazzjoni li jkun 8

minn Jason Azzopardi ................................... jason.azzopardi@gov.mt

joffri informazzjoni dettaljata fosthom dwar swieq varji. . Dan kollu qed nag[mluh g[aliex jimpurtana, g[aliex irridu noffru bidla g[all-a[jar, g[ax nemmnu fil-potenzjal li j[addnu n-negozji tag[na, g[aliex ma rridux burokrazija.

Qed nag[mluh g[ax kapa/i.

G[ax g[andna l-ideat u g[andna l-ener;ija li nbiddlu u nkomplu nbiddlu. Stajna g[a]ilna li nparlaw jew inpa/p/u kif jag[mel [addie[or li jrid jibqa’ gallarija. I]da d-dmir tag[na kien, u hekk g[amilna u se nibqg[u, li noffru servizzi ta’ kwalità li juru rispett veru lisself employed u lin-negozji ]g[ar. Rispett u m[abba lejn ix-xog[ol li jo[olqu dawn leluf ta’ negozji.

9

12 Klassifikati

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

TERRACED HOUSE 21x65, tliet kmamar tas-sodda u garaxx ta[t id-dar kollha.

Prezz: €291,000. ?emplu 79205334 jew 27031226.

f’post /entrali, tliet kmamar tas-sodda, main bix-shower, k/ina separata, salott u tal-ikel, kamra tal-banju, ]ew; gallarijiet circa 162 metru kwadru, lift u livell mat-triq, xog[ol tal-g[ola kwalità. Prezz negozjabbli. ?emplu 79385330.

Bir id-Deheb u {al Qormi

Il-{amrun – Il-Kun/izzjoni

PROPRJETÀ

{a]-}ebbu;

APPARTAMENTI b’]ew; tas-sodda jew tlieta, semi-finished, bil-lift u garaxxijiet u [wienet /entrali 150sqm. ?emplu 99477271.

Il-G]ira

APPARTAMENTI ;odda

APPARTAMENT bejn tnejn komplut bl-g[amara, appliances kollha, lest biex tid[ol fih. Open plan bil-k/ina taloak b’]ew; kmamar tas-sodda kbar, kamra tal-banju, 3#4 talarja tieg[u u ]ew; kmamar o[ra fuq il-bejt. Prezz

€99,000. ?emplu 77225358 jew 77010374.

b’veduti u bi tliet kmamar tassodda. ?emplu 79843698.

Is-Swatar

Marsaxlokk

APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina fitted, living#kamra talpranzu b’gallarija, ]ew; kmamar tal-banju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.

Marsaxlokk

FLATS kbar quddiem il-ba[ar,

MAISONETTES u flats bilveduti garantiti u bit-terrazzin kbir jikkonsistu fi tliet kmamar tas-sodda, lesti minn kollox inklu]i l-kmamar tal-banju e//. Servuti bil-lift sal-livell tal-garaxxijiet, garaxxijiet ta’ karozza wa[da jew tnejn jekk trid. Prezz €114,000 (Lm48,940). ?emplu 77777521.

ta’ membrane u kull tip ta’ kisi u tibjid. Offerta spe/jali fuq liquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

GARAXX tajjeb g[al karozza jew store. Wara l-poliklinika.

Livell mat-triq. ?emplu 79309266 jew 21496039.

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

{a]-}ebbu;

:uvni

G{ALL-KIRI

{al Qormi

GARAXX industrijali 90 twil x 20 wisa’. ?emplu 99277073.

L-Imrie[el

GARAXX g[all-kiri, 21ft x 80ft u fih 14-il filata. Fih isservizzi kollha. ?emplu 79308666.

Tas-Sliema

?ENTRALI bi tliet kmamar tas-sodda, highly finished u bil-lift. Prezz €800 fix-xahar. ?emplu 99477271.

VETTURI

Peugeot 405 STD

AIR CONDITIONED, electric sunroof, Turbo u full extras, f’kundizzjoni tajba. ?emplu 99840070 jew 79840070.

AVVI}I

Accounts

VAT, taxxa, pagi, e//. Xog[ol effi//jenti g[all-b]onnijiet tieg[ek. Rati moderati [afna.

Ni;i fil-post. ?emplu jew ibag[tu sms fuq 79283252.

Ftu[ tad-drena;; (bil-bowser) BIL-power jet service.

Prezzijiet minn €25. ?emplu 99282014.

G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa u xog[ol

TA’ 27 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ tfajla bi skop serju. Min hu interessat jibg[at email fuq melita25_1985@hotmail.com.

Ni]barazzaw – trasport

NI}BARAZZAW djar, garaxxijiet, ;onna, fabbriki e//. minn kull skart. Prezzijiet tajbin. Nittrasportaw kull materjal, g[amara, ;ebel, torba e//. Ni;bru [adid u aluminju bla [las, ukoll cookers, washing machines, gi]ers, bibien u twieqi tal-[adid jew aluminju e//. ?emplu 21433352, 79081719 jew 99499619.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

ZG Computers

G{AL kull problema fil-kompjuter. Inkunu fuq il-post dik il-;urnata stess. ?emplu lil Chris fuq 99424703. Jing[ata anti-virus b’xejn mas-servizz.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 G{ALL-BEJG{

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. ?emplu 99870665.

Mejda tal-pranzu

KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet tal-injam, tapit kbir a[dar bil-kannella, monitor talkompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[allgosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.

Toilet seats

Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, mag[mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u kif tixtiquhom intom, g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Tombla sheets u g[al kull xog[ol ta’ stampar

TAL-prima u cloak room b’kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press)– 3

Triq Melita, il-Belt Valletta.

Kif issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com

JIN{TIE:U

Europcar

G{ANDHA b]onn [assiela talkarozzi tal-kiri fuq ba]i parttime. ?emplu 25761000 u staqsu g[al David.

Mastrudaxxi

BL-esperjenza full-time#parttime ma Vanwood Furniture. ?emplu 21465646 jew 99495803.

Klassifikati 13

14

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Opinjoni

Vi]joni biex int tkompli tg[ix a[jar Matul dawn l-a[[ar snin, b’mod partikulari fil-[ames snin li g[addew, komplejna nbiddlu wi// pajji]na g[alla[jar.

B’mod fi]iku tara ’l dan ilpajji] jitbiddel u jisbie[.

Bil-fondi mi;bura mittaxxi tag[na u bl-g[ajnuna tal-Unjoni Ewropea qed isiru g[exieren ta’ pro;etti biex dan il-pajji] ikollu d-dehra li tixraqlu, dehra ta’ pajji] li issa hu parti integrali millUnjoni Ewropea u pajji] li qieg[ed fuq quddiem nett fizzona mediterranja.

Ji;uni f’mo[[i ftit pro;etti: ir-restawr tas-swar li qed jer;g[u jie[du lforma majestu]a li jixraqilhom u qed jer;g[u jag[tu dehra mill-isba[ lillBelt Valletta.

Belt li issa wkoll se tkun hi l-Belt Kapitali Kulturali talEwropa fl-2018.

It-toroq ;odda li qed isiru skont standards ewropej u li b’hekk verament darba g[al dejjem se nkunu solvejna lproblema tat-toroq f’pajji]na.

Il-pjazez Maltin u G[awdxin li qed jinbidlu

minn carparks mitluqin g[al pjazez mill-isba[ li jistg[u jitgawdew mill-familji Maltin u G[awdxin, parks u [afna pro;etti o[rajn li verament jag[mluk iktar kburi li int Malti jew G[awdxi.

Dan kollu qed nag[mluh g[al ]ew; ra;unijiet. Lewwel wa[da, u l-iktar wa[da importanti; g[ax a[na rridu nkomplu ntejbu lkwalità tal-[ajja tag[na lkoll.

Irridu li jkollna iktar spazji miftu[a fejn inkunu nistg[u ingawdu l-g[e]ie] tag[na; irridu li ng[ixu [ajja iktar b’sa[[itna g[ax hekk jixraqilna.

I]da iktar minn hekk ukoll irridu nag[mlu hekk biex intejbu l-prodott Malti g[atturisti. Sena wara sena qed niksru records fit-turi]mu u dan proprju g[aliex il-prodott Malta u G[awdex qed isir isba[ u a[jar u l-esperjenza tat-turisti li ji;u j]uruna dejjem qed issir esperjenza isba[.

Fl-a[[ar mill-a[[ar itturi]mu hu l-akbar industrija f’pajji]na li minnha jieklu eluf ta’ Maltin u G[awdxin u

Il-bidla

{adt ir-ru[ meta f’diskussjoni ta[t it-tinda Fuq il-Fosos waqt il-festi tal-Indipendenza, smajt lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi jg[id li l-Partit Nazzjonalista hu l-partit talbidla u se jkompli jag[mel bidla f’dan il-pajji].

Hu b’sens ta’ kura;;, li tkun Prim Ministru, li tmexxi partit fil-gvern u tg[id li filpajji] je[tie; bidla. Fil-passat, mexxejja fl-istess po]izzjoni kienu pjuttost jg[idu li l-pajji] “g[andu jkompli miexi ’l quddiem” jew je[tie; li “n;eddu”. L-idea li kienet ting[ata kienet wa[da ta’ kontinwità. I]da fl-a[[ar elezzjoni l-elettorat wassal messa;; importanti — li minkejja li l-ma;;oranza riedet lill-Partit Nazzjonalista fil-gvern, riedet ukoll bidla.

I]da jekk il-PN stess qed jg[id li dan il-pajji] miexi ’l quddiem, g[aliex il-b]onn ta’ din il-bidla? G[aliex tin[ass il-[tie;a li titwettaq din ilbidla meta hemm ri/etta li qed tiffunzjona g[al dan il-pajji]?

G[alija t-twe;iba hi ovvja u dan g[aliex in[ossha u nismag[ha kuljum. {afna nies li nitkellem mag[hom ma tantx g[andhom g[al xiex igergru fuq ilpolitika tal-Partit Nazzjonalista i]da g[andhom [afna x’jg[idu dwar il-mod kif titwettaq din il-politika.

Kien hemm ]mien meta konna kunfidenti wisq. Kellna

ri]ultati li pajji]i Ewropej o[rajn kienu biss jimma;inaw. Konna nafu li lpolitika tag[na kienet l-a[jar u [sibna li l-missjoni tag[na konna qed inwettquha.

Sfortunatament, filParlament kellna xi deputati li [assewhom komdi jitkellmu fuqhom infushom biss. La[barijiet kienu mhux fuq issues importanti b[ax-xog[ol u l-edukazzjoni, i]da kienu fuq min la[aq fejn.

In-nies li qed in]ur fid-djar huma interessati fuq dawn ilkwistjonijiet sa /ertu punt i]da biss kur]ità b[ala meta konna naraw Grande Fratello.

Min se jitkellem kontra min u min se jelimina lil min!

B[ala ri]ultati konna qed in[ossu li ma konniex popolari. Minkejja r-ri]ultati ekonomi/i tal-gvern, is-survey pubblikati fil-gazzetti juru li n-nies qed i[arsu n-na[a lo[ra. Kif stajna nispjegaw li konna qed nag[mlu l-;id, filwaqt li l-Malta Labour Party ma g[andux politika fuq l-ebda tema?

Jidher li jekk issir elezzjoni llum, ikollna lil Muscat b[ala Prim Ministru. Ir-ra;uni kif naraha jien hi li n-nies [assewna arroganti. Qisu konna qed ng[idu “m’hemmx b]onn tg[idilna, a[na nafu”.

Is-sena l-o[ra l-Prim Ministru ta messa;; importanti lill-partitarji nazzjonalisti u lill-elettorat

allura m’hemmx dubju li iktar ma ji;u j]uruna turisti iktar titjieb il-kwalità tal[ajja ta’ eluf ta’ Maltin u G[awdxin.

I]da l-vi]joni tag[na ma tiqafx biss fuq dak li nistg[u mmissu b’idejna u naraw b’g[ajnejna. Irridu nibqg[u nassiguraw li t-tliet pilastri tas-so/jetà tag[na jibqg[u b’sa[[ithom. Irridu nassiguraw li kull min ;enwinament qed isib post tax-xog[ol ikun kapa/i jsib dak ix-xog[ol li l-iktar i[ossu g[al qalbu.

Irridu nkomplu nin/entivaw lil min i[addem biex jinvesti iktar, biex ikabbar in-negozju tieg[u [alli jkun f’po]izzjoni li jimpjega iktar nies.

G[andna diversi skemi li qed ituna ri]ultati tajbin [afna, b[all-MicroInvest u MicroCredit, i]da ]gur li fissnin li ;ejjin irridu nag[mlu iktar biex no[olqu iktar postijiet tax-xog[ol. {loqna 20,000 job flimkien mas-settur privat flerba’ snin li g[addew u dan be[siebna nkomplu

nag[mluh fis-snin li ;ejjin.

M’hemmx dubju li l-futur ta’ dan il-pajji] jiddependi fuq kemm se nkunu kapa/i n[arr;u ]-]g[a]ag[ tag[na bl-a[jar mod possibbli. Irridu nkomplu ninvestu kemm nifil[u fl-iskejjel tag[na, flistituzzjonijiet postsekondarji u terzjarji.

Irridu naraw li nkomplu noffru l-iktar teknolo;ija avvanzata possibbli g[attag[lim i]da rridu wkoll inpo;;u bil-qieg[da malg[alliema u l-edukaturi biex flimkien inkomplu nfasslu pjan strate;iku g[alledukazzjoni.

Irridu naraw x’nistg[u nag[tu iktar lill-g[alliema tag[na biex ikunu f’po]izzjoni li joffru l-a[jar edukazzjoni possibbli.

Dan kollu ma nistg[ux nag[mluh jekk ma jkollniex poplu b’sa[[tu u allura ssa[[a fuq quddiem nett talvi]joni tag[na. Poplu b’sa[[tu jg[ix iktar u a[jar u allura nag[tu l-kelma tag[na li nibqg[u ninvestu flus kbar biex nibqg[u noffru l-a[jar servizz tas-sa[[a possibbli.

kollu. Il-PN se jag[mel bidla.

L-arroganza mhix aktar cool.

Tana lkoll struzzjonijiet biex nisimg[u aktar li//ittadin kull meta mmorru n]uruh f’daru. Mhux biss nisimg[uh u n[alluh isemma’ le[nu i]da nie[du azzjoni fuq dak li jg[idulna l-istess /ittadini. B’hekk bdiet tin[oloq struttura fejn il-Prim Ministru kellu aktar kuntatt dirett mas-so/jetà /ivili.

Illum id-diskors hu wie[ed /ar; il-PN hu l-partit tal-bidla.

Il-bidla m’g[andhiex tkun wa[da superfi/jali, b[al pere]empju bdil fl-u/uh ta’ xi nies f’xi karigi ’l hawn u ’l hemm. Il-bidla trid tkun usa’ u tinkludi kif namministraw dan il-pajji].

Il-PN irid ikun il-partit miftu[ g[al ideat ;odda; miftu[ g[al aktar parte/ipazzjoni u g[al aktar involviment. Irridu n[arsu lil hinn mid-Dar ?entrali, lil hinn mill-ministeri u l-kunsilli lokali. Hemm talent hemm barra li ma rridux ninjoraw jew nib]g[u nisimg[uh jew nie[du parir ming[andu.

Fid-djar li ]ort f’din ilkampanja elettorali ltqajt ma’ nies li g[andhom kapa/ità liema b[alha. Ma sibthomx f’xi uffi/ini tal-gvern jew awtoritajiet i]da fil-k/ejjen ta’ darhom. Hekk donnu qed isibu l-opportunità li jesprimu s-sens komun.

In[oss li, b[ala kandidat, ix-

xog[ol tieg[i hu li nressaq dawn i/-/ittadini, jew g[allinqas l-ideat tag[hom, ’il quddiem fit-tfassil ta’ politika u de/i]jonijiet.

It-tibdil g[alihom mhux li llum g[andhom deputtat X u wara jkollhom deputat Y. Ittibdil vera jse[[ meta //ittadini jag[rfu l-ideat tag[hom fil-politika li nipprattikaw.

Na[seb li l-PN hu l-uniku partit li g[andu l-g[odda biex iwettaq dan. Il-Malta Labour Party hu aktar kon/ernat li jirba[ l-elezzjoni. Il-politika tieg[u ma tistax la taraha u lanqas t[ossha. Fi]-]jarat fiddjar ta’ familji Laburisti, meta tiddiskuti l-politika tal-partit tag[hom, ma tistax tmissha u r-risposta klassika biex jaqtg[u fil-qasir hi li “hemm b]onn bidla”.

X’tip ta’ bidla jridu g[adu misteru g[alija u nissuspetta anki g[alihom. Il-Malta Labour Party g[adu qed jippro;etta lilu nnifsu b[ala klikka kbira u hemm ;irja sfrenata b[alissa bejn dawk li jridu jkunu parti minn din ilklikka.

Il-kandidati tal-MLP qed jitkellmu fuq il-ministeru ‘tag[hom’ u di;à qed iwieg[du favuri malli u jekk isiru ministri. Il-;ranet ta’ luttu nazzjonali g[al Dom Mintoff, kienu riflessjoni tajba ta’ kif il-partit ta’ Muscat g[ad g[andu

minn Karl Gouder info@karlgouder.com

A[na g[andna vi]joni, vi]joni li dan il-pajji] ikun ilpost fejn kull wie[ed u wa[da minna nkunu nistg[u nil[qu l-potenzjal kollu tag[na hekk kif nifhmuh kull wie[ed u wa[da minna.

Hekk g[amilna fis-snin li g[addew u hekk be[siebna nibqg[u nag[mlu fis-snin li ;ejjin.

minn Malcolm Mifsud Sindku tal-Pietà mmifsud@gmtd.net

nostal;ija g[al ]mien l-eks mexxej tag[hom. G[all-MLP, dak kien i]-]mien tad-deheb tag[hom. Verament in[oss li ttibdil li qed joffru hu biss ta’ xi u/uh i]da l-politika ta’ min hu ;ewwa u min hu barra qed tin[ass sew.

Jien m’jinix kandidat ta’ status quo. Jien ukoll irrid inkun fil-partit tal-bidla, fejn il-[afna j[ossuhom parti minn mixja u mhux osservaturi.

Jien kandidat konvint talPartit Nazzjonalista u kandidat li se na[dem biex il-bidla tant mistennija fil-fatt issir realtà.

L-Avukat Malcolm Mifsud hu kandidat tal-Partit Nazzjonalista fuq l-Ewwel Distrett

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

}g[a]ag[

15

I]-]g[a]ag[ tag[na TAG{RIF DWAR XOG{OL FOST I}-}G{A}AG{ MALTIN IMWETTAQ MINN ‘A:ENZIJA }G{A}AG{‘

Clyde Puli jindirizza lil dawk pre]enti waqt is-seminar li fih tnediet din ir-ri/erka

POLITIKA LI TINDIRIZZA L-B}ONNIJIET TA}-}G{A}AG{

A;enzija }g[a]ag[ tippubblika l-ewwel ri/erka 86% ta]-]g[a]ag[ Maltin huma kuntenti Il-ma;;oranza ta]-]g[a]ag[ huma ottimisti u j[ossuhom preparati g[all-futur u jaraw futur a[jar g[alihom Meta fl-1993 tnediet l-ewwel Politika Nazzjonali ta]}g[a]ag[ il-gvern kien sa[aq fuq l-importanza tar-ri/erka g[all-benefi//ju ta’ tfassil ta’ politika ta]-]g[a]ag[ ba]ata fuq evidenza.

Kien propju g[alhekk li f’dak l-istess ]mien kien twaqqaf dak li llum hu mag[ruf b[ala d-Dipartiment tal-Istudju ta]-]g[a]ag[ u lKomunità fl-Università ta’ Malta.

Aktar tard meta twaqqfet A;enzija }g[a]ag[ wie[ed mill-pilastri ewlenin tag[ha kien ir-ri/erka. L-importanza tar-ri/erka fil-qasam ta]]g[a]ag[ issostnih ukoll lUnjoni Ewropea li flistrate;ija tag[ha g[a]]g[a]ag[ bit-titlu ta’ Investiment u Responsabilizzazzjoni tis[aq fuq limportanza ta’ tfassil talpolitika msejsa fuq l-evidenza.

G[al dan l-iskop A;enzija }g[a]ag[ [asset il-b]onn li tikkummissjona ri/erka, lewwel wa[da tax-xorta tag[ha f’Malta, li to[ro; li lperspettivi ta]-]g[a]ag[ tag[na, ji;ifieri, ri/erka li tag[ti stampa /ara tal-[ajja u

s-so/jetà tag[na kif jarawha ]]g[a]ag[.

Dan sar bil-g[an li na//ertaw irwie[na li lpolitika li titfassal tkun wa[da li tolqot u tindirizza l-veri b]onnijiet ta]-]g[a]ag[.

Ir-ri]ultati tar-ri/erka Ir-ri]ultati ta’ din ir-ri/erka

xjentifika kienu pubblikati dawn l-a[[ar ;img[at bl-isem ta’ Mirrors and Windows: Maltese young people’s of themselves, their families, communities and society.

Meta wie[ed i[ares lejn din ir-ri/erka jo[ro; li s-sejbiet f’din ir-ri/erka juru stampa pjuttost po]ittiva ta]-]g[a]ag[ tag[na, li tmur lil hinn minn per/ezzjoni pre;udikata li jista’ jkollha /erta faxxa ta’ nies fil-konfront ta’ dan issettur li llum jammonta g[al kwart tal-popolazzjoni Maltija.

Fost affarijiet o[rajn irri/erka wriet li l-ma;;oranza ta]-]g[a]ag[ Maltin huma kuntenti u qeg[din i[arsu lejn il-futur tag[hom b’sens ta’ ottimi]mu.

I]-]g[a]ag[ tag[na j[ossuhom motivati biex

{arsa fuq fuq lejn xi /ifri rilevanti 80% ta]-]g[a]ag[ Maltin huma po]ittivament motivati 86% ta]-]g[a]ag[ jiddeskrivu lilhom infushom li huma kuntenti 80% ta]-]g[a]ag[ jg[idu li l-familja u l-[bieb huma s-sorsi prin/ipali talkuntentizza tag[hom 70% ta]-]g[a]ag[ huma sodisfatti bis-sistema edukattiva 74% ta]-]g[a]ag[ jg[idu li j[ossuhom fi]ikament b’sa[[ithom 90% tal-parte/ipanti jg[idu li qatt ma abbu]aw mid-droga 97% ta]-]g[a]ag[ iddeskrivew il-familja b[ala importanti 85% ta]-]g[a]ag[ huma kuntenti bis-so/jetà kontemporanja Il-ma;;oranza ta]-]g[a]ag[ huma ottimisti u j[ossuhom preparati g[all-futur u qed jaraw futur a[jar g[alihom infushom 68% ta]-]g[a]ag[ ma jsibuhiex diffi/li jikkonformaw man-normi tas-so/jetà 94% jifhmu li hu importanti li jobdu l-li;ijiet

jirnexxu fl-istudju u fixxog[ol bi kwa]i tliet kwarti ta]-]g[a]ag[ Maltin jg[idu li huma sodisfatti bis-sistema edukattiva f’pajji]na.

I]-]g[a]ag[ g[adhom iqisu l-familja b[ala istituzzjoni importanti [afna f’[ajjithom u g[adhom isibu fiha sors ewlieni ta’ kuntentizza.

Il-ma;;oranza ta]]g[a]ag[ Maltin ipo;;u importanza kbira fuq losservanza tal-li;ijiet u juri wkoll li g[andhom sens /iviku.

Minn dan l-ist[arri; [are; ukoll li ]-]g[a]ag[ Maltin g[andhom numru ta’ similaritajiet fl-istil ta’ [ajja ma’ ]g[a]ag[ Ewropej.

I]-]g[a]ag[ Maltin b[al dawk Ewropej iqattg[u l-[in

liberu tag[hom jaraw ittelevi]joni, jisimg[u l-mu]ika, ju]aw l-internet, jilag[bu bilkompjuter u jitkellmu mal[bieb. {are; ukoll li 94% ta]]g[a]ag[ Maltin g[andhom kompjuter jew laptop u a//ess g[all-internet.

I]-]g[a]ag[ Maltin b[al dawk Ewropej jg[idu li ma tinteressahomx il-politika parti;jana i]da huma interessati f’issues politi/i li jolqtulhom [ajjithom.

Minkejja dan, ta’ min isemmi li meta mqabbla ma’ pajji]i Ewropej i]-]g[a]ag[ Maltin huma fost l-aktar li huma membri affiljati f’partit politiku, huma aktar so/jalment attivi u huma aktar inklinati li jag[tu priorità lil-

laqg[at mal-[bieb u l-kuntatt so/jali.

Din ir-ri/erka hi bi//a g[odda tajba g[al dawk li ja[dmu fil-qasam ta]]g[a]ag[ biex isiru jafu aktar li]-]g[a]ag[ mill-vi/in, waqt li huma stess jg[idulna kif qed jinbidlu u kif qed jirreagixxu g[all-bidliet ta’ madwarhom.

B’din ir-ri/erka issa g[andna stampa ta’ kif i]]g[a]ag[ ja[sbuha dwar diversi temi, x’ja[sbu dwar listituzzjonijiet, dwar dawk li ja[dmu mag[hom u dwarhom infushom.

Min hu interessat jista’ jkollu kopja ta’ din ilpubblikazzjoni billi jni]]el din ir-ri/erka minn fuq is-sit ta’ ‘A;enzija }g[a]ag[’: www.agenzijazghazagh.gov.mt

16 Intervista

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

FRIDA CAUCHI – attri/i, pre]entatri/i u direttri/i

Minn tfulitha kienet determinata li ssir attri/i minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Bosta huma dawk li lil FRIDA CAUCHI jasso/jawha mat-teleserje ‘Ipokriti’. Dan sakemm kisbet ilpopolarità immensa t-teleserje ‘Simpati/i’ u [adet over Dora, il-mamà tat-televi]joni.

Frida, li t-teatru hu integrat fiha, hi attri/i versatili, professjonali u attenta [afna f’xog[lha.

Attri/i li studjat it-teatru u llum, li hu l-g[ajxien tag[ha, tara li fi [dan Herman Bonaci Productions hi tag[ti l-a[jar tag[ha g[al produzzjonijiet ta’ kwalità li g[alihom il-kumpanija hi rinomata.

Iltqajt ma’ Frida fl-uffi//ju tag[ha fejn ukoll ikunu ffilmjati l-puntati ta’ ‘Simpati/i’ u flimkien tkellimna ftit dwar il-bidu tal-karriera tag[ha u kif minn parti ta’ tifel imqareb fl-età ta’ disa’ snin waslet g[assu//ess u l-popolarità li g[andha llum.

Trabbiet il-{amrun flimkien ma’ ]ew; [utha subien, wie[ed [ames snin u l-ie[or [mistax-il sena i]g[ar minnha. Frida hi l-kbira.

Tirrakkonta li kellha tfulija ferrie[a. }mien sabi[ li fih setg[et tilg[ab barra fit-triq f’/orma tfal jilag[bu flimkien.

“Il-;enituri tieg[i kienu ]g[ar, il-mamà kellha 20 sena meta kellha lili.

G[alhekk kienet qisha tifla mieg[i u kont qrib [afna tag[hom. Aktar qisna [bieb.

Tfulija sabi[a.”

Frida minn dejjem kellha idea /ara ta’ dak li riedet tag[mel meta tikber. Riedet issir attri/i, kif fil-fatt saret.

“Il-mamà kienet t[obb [afna t-teatru u z-ziju tar-

F’Disneyland, Pari;i

rispett, Mario Grima, kien imexxi l-{amrun Dramatic Company. Dejjem kien mo[[i li nfittex nikber biex nibda nirre/ta. Apparti dan, fl-istess triq tag[ha kienet toqg[od Mrs Degiorgio li kienet torganizza l-festival taz-Zecchino d’Oro u Sanremo ta’ Malta.”

Ta’ sitt snin u nofs bdiet tkanta u tie[u sehem filfestivals. I]da f’mo[[ha dejjem kellha r-re/tar. Ta’ disa’ snin zijuha taha lewwel parti. Dik ta’ tifel imqareb.

“Konna [dimna play fissala open air ta’ Anici Band Club, {al Qormi. Minn hemm bdiet i]]id ladrenalina biex inkompli fitteatru. Domt snin twal nie[u

Frida waqt li qed tippre]enta l-programm ‘Flimkien’

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew sehem fil-plays taz-ziju.

Qabel kien hawn [afna teatri u produzzjoni kont ti;ri biha minn teatru g[al ie[or, minn ra[al g[al ie[or, kull tmiem il-;img[a, sa[ansitra f’G[awdex.”

Frida bdiet tattendi g[allezzjonijiet tad-drama lMTADA (Manoel Theatre Academy of Drammatic art).

Wara sentejn waqfet. Waqfa ta’ kwa]i g[axar snin li hi tiddeskriviha b[ala w;ig[ ta’ qalb. I]da wara, Frida rritornat u bil-kbir.

“Bdejt kors mal-MASK u John Suda, li kien tutor hemm, mill-ewwel g[arafni.

Kien l-1988. Minn hemm ;iet l-opportunità g[attelevi]joni.”

“Bdejt b’affarijiet ]g[ar b[al xi play li kont na[dem mal-Maleth imbag[ad tin;ibed g[at-televi]joni.

Kienu plays li ma kinux jin;ibdu fuq il-palk i]da fuq site apposta. Plays b[al ‘Dejjem Tieg[ek’ ta’ Mariella Pisani Bencini li biha reb[et il-Premju Francis Ebejer li saret fuq ittelevi]joni.”

Kien meta Frida saret taf lill-a[wa Bonaci u bdiet tirre/ta mag[hom li lpopolarità tag[ha splodiet.

Il-parti li [admet fit-teleserje ‘Ipokriti’ baqg[et f’mo[[ kul[add.

“Qab]a kbira g[aliex filwaqt li t-teatru g[andu ludjenza tieg[u, it-televi]joni hu vetrina ferm u ferm akbar u vasta. Meta bdejt nidher f’’Ipokriti’ kienu javvi/inawni nies li jafuni u jg[iduli li ma kinux jafu li jien nirre/ta.

“Is-snin kollha li [dimt fitteatru ma tawnix l-espo]izzjoni li tani t-televi]joni.”

‘Ipokriti’ kien folja ;dida fil-produzzjonijiet tatteleserje. Stil kompletament differenti li [a l-format tieg[u fuq ‘Dallas’ u ‘Dynasty’, teleserje Amerikani li kienu popolari [afna Malta.

“Min kien interessat fillinja teknika seta’ japprezza d-differenza li kien hemm.

Er[ilu li llum meta naraw lewwel episodji nitbissmu i]da kien hemm qab]a.

Ovvjament, ma]-]mien, ilkwalità kompliet titjieb.”

Ir-re/tar g[at-televi]joni hu aktar impenjattiv u jirrikjedi [in, dedikazzjoni u [afna xog[ol. Xog[ol ta’ kontinwità, perfezzjoni, editjar, u [afna aktar. Forsi meta wie[ed jara puntata minn teleserje ma jkunx konxju ta’ kemm xog[ol hemm wara dik in-nofs sieg[a jew tliet kwarti storja.

“A[na na[dmu [afna minn qabel biex fis-sajf nie[du break sewwa. G[amilna Lulju, Awwissu u Settembru weqfin.

“Biss, tul il-kumplament

tas-sena l-;urnata tag[na ma tieqaf qatt.

“No[ro; mid-dar fit-8.30 a.m. u nid[ol lura f’xi nofsillejl. Billi jien mhux biss attri/i i]da parti millcrew ukoll, allura kuljum irrid inkun hemm fejn qed niffilmjaw anke jekk ma jkollix parti jien.

“Filming ikollna erba’ darbiet fil-;img[a u darba jew darbtejn fix-xahar ikollna l-{add ukoll. Ixschedules lill-atturi, qed nikteb xi skripts, insib ilpostijiet fejn niffilmjaw u n;ib il-permessi. “:urnata twila i]da dejjem xog[ol differenti u vast u g[alhekk g[alija interessanti anke jekk inkun g[ajjiena.”

I]da Frida ma kinitx tirre/ta biss. G[amlet disa’ snin ta[dem ma’ persuni b’di]abbiltà fil-care centres tal-Gvern. Dan ix-xog[ol kellha titilqu meta bdiet ilkarriera televi]iva tag[ha i]da sal-lum g[adha t[oss innuqqas tieg[u.

“Kif d[alna fil-linja talprogrammi kelli nieqaf mixxog[ol g[aliex il-[in beda jonqos u l-impenji ji]diedu.

Kienet we;g[a ta’ qalb g[aliex kien xog[ol li kont na[dem bi m[abba.

“Is-sodisfazzjon hu li meta niltaqa’ ma’ xi [add min-nies li kont iltqajt mag[hom min[abba x-xog[ol, huma jag[rfuni u j[ossuhom kburin li jien kont l-g[alliema tag[hom. Anzi xorta baqg[u jsej[uli teacher.”

Lura g[all-karriera ta’ attri/i. Il-produzzjonijiet li Frida kellha sehem fihom reb[u diversi premjijiet. ‘IlMadonna ta/-?oqqa’ kien nominat u reba[ premju millAwtorità tax-Xandir. Biss, Frida tg[id li kull produzzjoni hi b[ala tarbija u kollha g[andhom l-importanza tag[hom.

Sodisfazzjon kbir g[al Frida u l-kumpanija Herman Bonaci Productions hu li ‘Simpati/i’ wasal biex f’din l-iskeda, isseba’ sensiela, jaqb]u l-250 episodju. g[al pa;na 17

Intervista 17

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Mill-parti ta’ tifel imqareb g[al Dora, il-mamà tat-televi]joni minn pa;na 16

“Kienet [olma, niftakar.

Meta bdejna kont ng[id li nixtieq nag[mlu xi [a;a li tibqa’ sejra g[al 250 episodju.

‘Simpati/i’ rnexxielu. Interess g[ad hemm u g[adu popolari [afna man-nies. Sodisfazzjon ie[or f’’Simpati/i’ hu li meta niltaqa’ man-nies jg[iduli li jie[du pja/ir g[ax hu nadif.

“Ma hemmx e]empji []iena u jistg[u jafdaw lit-tfal we[idhom jarawh g[ax mo[[hom ikun mistrie[.

“Niltaqg[u wkoll ma’ nies tal-kleru jew sorijiet li jg[iduli li jsegwuh u jinkura;;una nkomplu sejrin hekk g[ax hemm [afna affarijiet po]ittivi fih. Xhieda li biex tkun popolari ma hemmx g[alfejn tkun sensazzjonali.”

‘Simpati/i’, is-sensiela televi]iva li da[let fil-qlub u fid-djar tal-Maltin.

Sitwazzjonijiet li bosta drabi nasso/jawhom ma’ episodju jew ie[or ta’ [ajjitna. Frida

[admet [afna karattri differenti tul il-karriera tag[ha u tg[id li l-akbar sfida joffruhielha persuna;;i li huma kompletament differenti mill-karattru tag[ha.

“Hilda f’’Ipokriti’ u Mariella f’’Sal-Qu//ata’ huma karattri li offrewli sfida.

Dora f’’Simpati/i’ hu karattru simili g[al tieg[i f’/ertu sens i]da jog[;obni g[ax g[at-tfal jien il-mamà tat-televi]joni u ja[sbu li s-set hu tassew id-dar tag[na. Hu rwol ta’ responsabbiltà sa /ertu punt.”

Il-familja ta’ ‘Simpati/i’ tiltaqa’ wkoll meta ma tkunx qed tiffilmja u tirre/ta. :ieli [ar;u flimkien jew organizzaw xi attività.

Ovvjament, ma]-]mien /erta siner;ija bejniethom bilfors tin[oloq.

Frida tg[id li /erti sitwazzjonijiet li jinkitbu fliskript huma sitwazzjonijiet li jkun ;raw lilhom fil-[ajja ta’ kuljum.

Intant, meta ma tkunx

Mal-mamà (attri/i wkoll) [utha Noel u Claudio – in-neputija Carly (attri/i wkoll fuq it-televi]joni), it-tfajla ta’ [uha Claudio, Alexia, u l-mara ta’ [uha Noel, Marika

impenjata fit-televi]joni fissajf Frida t[obb il-ba[ar.

T[obb tmur tg[um f’xi zona remota mhux iffullata. Tg[id li t[obb toqg[od we[idha u lba[ar jag[tiha l-ener;ija u lispirazzjoni g[al ideat ;odda.

“Fix-xitwa jekk tkun ;urnata sabi[a nfittex lokalità [dejn il-ba[ar sakemm ittemp jippermetti g[al xi mixja. Jew inkella l-kampanja g[al xi picnic. Id-dar ukoll kapa/i nsib mezz kif nirrilassa nag[mel xi crafts i]da [in ma tantx insib. Minn kartolini g[al affarijiet dekorattivi.

Kreattiva mhux [a]in.”

Buttons, il-kelba ta’

‘Simpati/i’ kienet ta’ Frida

i]da postha ma [aditux kelba o[ra g[ax [in g[al kelb m’g[andhiex. G[andha par g[asafar i]da tie[u [sieb ukoll l-g[asafar ta’ barra li jmorru kuljum g[all-ilma u lcrackers. Fis-sajf fejn tkun ville;;jatura tie[u [sieb ilqtates u barra li titmag[hom, jekk ikollhom b]onn veterinarju, i;;ibhulhom.

L-appuntament ma’ ‘Simpati/i’ kull nhar ta’ Erbg[a fuq NET TV se jwassal sala[[ar ta’ Marzu u mill-1 ta’ April fit-8.30 p.m. hi u Herman Bonaci se jippre]entaw ilprogramm ta’ varjetà ‘Premier’.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Frida Cauchi Ktieb favorit: G[alija importanti li naqra kuljum inkella ma norqodx. In[obb il-bijografiji u fiction,

basta storja tajba, u jekk nibda ktieb u ma jog[;obnix, ma nkomplihx.

Film favorit: Il-films in[obbhom [afna u film li impressjonani hu La vita è bella. G[amilt ;img[a nibki wara li rajtu. In[obb [afna t-thrillers.

Mu]ika favorita: Kull tip barra r-rock u heavy metal li g[al tul ta’ [in tg[ajjini. In[obb [afna lmu]ika tal-musicals u anke l-klassika.

Lewn favorit: Fid-dar l-isfar g[ax jag[tini [afna [ajja u ener;ija u b[ala [wejje;, il-blu miftu[.

Sta;un favorit: Sa ftit ]mien ilu kont in[obb is-sajf g[ax il-;urnata titwal u ngawdi [afna aktar barra i]da llum is-s[ana saret tg[ajjini. Is-sajf sabi[ jekk tgawdih, mhux jekk ta[dem. Ix-xitwa mbag[ad b’dik il-kes[a ]ejda ddejjaqni. L-a[jar ir-rebbieg[a u l-[arifa i]da f’pajji]na ma tantx ingawduhom.

Il-vaganza ideali: Safra sa Londra fejn inkun nista’ nsegwi t-teatru u l-musicals. Insiefer fejn insiefer dejjem nara x’joffri t-teatru tal-lokal. Is-safar tieg[i hu safar kulturali g[ax in[obb in]ur il-mu]ewijiet u postijiet ta’ interess.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el^:

Min[abba l-karattru tieg[i nemmen fl-importanza talmara li jkollha postha fis-so/jetà u hemm [afna epoki passati li fihom l-eman/ipazzjoni tal-mara kienet batuta. Allura f’dawk i]-]minijiet kont inkun ribellu]a.

Narani nilbes ta’ ra;el biex nibg[at messa;;. I]da na[seb li mmurr lura fis-seklu 12 fi ]mien Santa Chiara. I]da g[alija ideali l-epoka li qed ng[ix fiha – dak l-ilbies ta’ dak i]-]mien ma jg[oddx g[alija.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi...: Li dak li jkun ma jistax jesprimi dak li jixtieq b’mod liberu (sakemm tkun xi [a;a tajba). Id-diskrepanza bejn is-sinjur u lfqir ukoll iddejjaqni [afna. Nippretendi li fi]-]mien li

qed ng[ixu llum il-faqar ma g[andux je]isti.

L-akbar pre;ju: Qalbi tajba.

U l-akbar difett: Ng[a;;el [afna – impulsiva tant li jkun hemm min jie[dok [a]in u g[alhekk nipprova nikkontrolla ru[i.

L-ikel favorit tieg[ek: Is-sopop fix-xitwa u l-[ut.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: Nixtieq g[andi l-[in biex ner;a’ naqbad

nag[mel xi sport kif kont qabel anke biex in]omm aktar b’sa[[ti. Nixtieq ukoll nitg[allem indoqq issaxaphone. Fil-qasam tat-teatru nixtieq insib il-[in inkompli nikteb screen play li g[andi f’mo[[i – ;eneru differenti.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Ma na[sibx li g[amel differenza – kont nasal xorta.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Xejn

g[alija – li fid-dinja jkun hawn bilan/. Li g[allinqas kul[add ikollu saqaf u g[ajxa ta’ lejla.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Live and let live – ming[ajr ma tirfes

lil [add. Nipprova wkoll li kuljum nara lil xi [add jitbissem, imqar persuna wa[da.

Kif tarak g[axar snin mil-lum: Nittama li jkolli l-ener;ija li g[andi llum. Na[seb ukoll li jkun qed jiddispja/ini li ma g[amiltx l-affarijiet li xtaqt nag[mel fl-g[axar snin li jkunu g[addew.

Persuna;; li tammira: Kont nammira [afna lil Lady D g[ax minkejja l-[ajja li kellha baqg[et mal-poplu – umli. Il-bniedem, hu x’inhu, hu uman u qatt ma g[andu j[ares lejn [addie[or minn fuq g[al isfel.

Programm li je[odna lura fi ]mien il-Premier il-Belt meta kien immexxi mill-familja Bonaci. Programm bl-udjenza u orkestra live u b’mistiedna partikulari li t-telespettaturi jie[du pja/ir jer;g[u jarawhom.

Tlaqt lil Frida wara li g[edna ]ew; kelmiet ta’ nisa li a[na fuq argumenti differenti. Mag[ha t[ossok komda g[ax hi persuna sensibbli [afna u tg[id laffarijiet kif inhuma ming[ajr kantunieri i]da ming[ajr ma twe;;a’ lil [add. Attri/i brava li [admet b’[ilitha kollha biex waslet bis-sa[[a tat-talent li g[andha u d-determinazzjoni li tiddistingwiha.

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

It-turisti u l-pro;etti fil-Birgu Sur Editur, Wie[ed jie[u pja/ir bl-i]vilupp li qed isir mill-gvern /entrali fil-Birgu — ]vilupp li, kif qal tajjeb il-Ministru George Pullicino, se jkun wie[ed mill-aktar postijiet attraenti g[atturisti f’Malta.

Il-Kottonera saret tista’ tg[id il-mimmi ta’ g[ajnejn Gvern Nazzjonalista g[aliex t[ares kull fejn t[ares tara l-progress kbir li sar u li qed isir g[at-tisbi[ tal-Kottonera.

Ibda mill-yacht marina, il-manutenzjoni tasswar, it-twessig[ ta’ toroq, djar g[ax-xju[, sports centre, mas;ar, u pro;etti o[rajn kbar b[al dak ta’ Forti Sant An;lu… dawn ]gur li g[ad jag[tu frott g[all-ekonomija ta’ Malta meta dawn ikunu kompluti minn kollox.

In[oss, i]da, li meta tg[arbel dan il-;id kollu, xi nies mill-Kottonera ma japprezzawx bi]]ejjed ix-xog[ol siewi li qed isir mill-

Mist[oqq il-Premju ‘?ittadin Ewropew’ Sur Editur, In[ossni konvinta li l-poplu Malti fil-ma;;oranza kbira tieg[u, jing[aqad mieg[i biex nawguraw Happy Birthday lil Mons Victor Grech f’g[eluq it-83 sena tieg[u li [abat fid-19 ta’ Ottubru.

Mons Grech, g[omru u ]mienu [adem fl-g[alqa talMulej. Alla l-Imbierek sejja[lu biex isir sa/erdot u hu, permezz tal-grazzja tassa/erdozju li r/ieva fl-1956, wie;bu: “Hawn jien Mulej, ;ejt nag[mel ir-rieda tieg[ek”. U dan g[amlu f’diversi oqsma tal-[ajja fosthom b[ala Rettur tasSeminarju.

B[ala rikonoxximent g[all-[idma tieg[u l-aktar fost dawk [utna bil-vizzju tad-droga jew l-alko[ol — ismu sinonimu mag[hom, ilMembri Parlamentari Ewropej Simon Busuttil u Louis Grech, flimkien, innominawh g[all-Premju ‘?ittadin Ewropew’, premju li tassew jist[oqqlu g[alkemm hu /kejken paragunat mal-;id kbir li g[amel.

Minn qalbu, il-poplu Malti jifra[lu, jawguralu kull ;id u sa[[a, [alli jkompli jag[ti dak li jrid minnu lMulej permezz tal-g[ajnuna lil min je[tie;ha spe/jalment permezz tas-servizzi tieg[u l-aktar mill-Caritas.

Awguri lil Mons Victor Grech u ad multos annos.

EMILY BARBARO SANT Il-Mosta

Gvern Nazzjonalista; anzi kultant kull nitfa ]g[ira li jaraw kontra, dejjem ida[[lu lpolitika fin-nofs. Daqqa min[abba dewmien ]ejjed li g[addejjin bihom /erti pro;etti; daqqa min[abba li l-karozzi tal-linja ma jaslux fil-[in; daqqa li a[na minsijin meta wie[ed iqabbel it-trasport ma’ bnadi o[ra. Dejjem igorru u ma japprezzawx il-pro;etti kbar li qed isiru.

L-atmosfera laburista, fil-fehma tieg[i, g[adha hemm u n[asset aktar dan l-a[[ar meta kellna l-funeral tal-eks Prim Ministru Duminku Mintoff. Episodju li g[adda u li se jibqa’ mni]]el fl-istorja.

Hu x’inhu l-fatt, kul[add g[andu mo[[ biex ji]en u jg[arbel dak kollu li qed isir millgvern /entrali g[at-tisbi[ tal-Kottonera biex ji]died u jkabbar it-turi]mu lejn in-na[a ta’ hawnhekk.

Maltin, kif ukoll turisti, spe/jalment dawk li kienu hawn fil-gwerra u re;g[u ;ew biex i;eddu l-memorja jibqg[u impressjonati bissbu[ija tar-restawr tas-swar li qed isir f’pajji]na.

It-turi]mu lejn dawn in-na[at kull ma jmur qed ji]died u ’l quddiem, meta x-xog[ol jitlesta kollu, spe/jalment meta l-Forti Sant An;lu jer;a’ jinfeta[ g[all-pubbliku, jibda j[abbatha ma’ bliet o[rajn barra pajji]na.

L-appell tieg[i hu biex ma’ dawn il-pro;etti jkollna wkoll lokalitajiet apposta fejn wie[ed ikun jista’ jaqdi l-b]onnijiet naturali tieg[u.

Hemm b]onn ur;enti ta’ dawn il-public conveniences u l-kunsilli lokali huma fiddmir li jipprovdu postijiet adekwati g[allkonvenjenza ta’ kul[add.

FRAN:ISK Il-Birgu

Appell b’risq il-missjoni fil-Kenja Sur Editur, Snin ilu kont ng[in f’kumitat li kien ja[dem b’risq ilMissjoni tal-Kapu//ini, f’Garissa, fil-Kenja.

Fil-bidu tas-snin tmenin meta n[atar isqof ta’ Garissa Mons Pawlu Darmanin OFM Cap, personalment kont [dimt [afna u, permezz ta’ kuntatti, telefonati u ittri filgazzetti, kont ittallabt [wejje;, kitarri, typewriters, fridges u affarijiet o[ra li bihom kienu mtlew ]ew; containers kbar li ntbag[tu lmissjoni ta’ Garissa.

Mag[hom kienu ntbag[tu wkoll, sa[ansitra lbiesi talpre/ett, tal-gri]ma u tat-tie; u]ati, ]raben ;odda li offrew ]ew; fabbriki Maltin, u somma ;mielha ta’ flus.

Mons Darmanin, kien u baqa’ rikonoxxenti [afna g[al dak kollu li kien ing[ata b’risq il-missjoni.

Ftit qabel telaq lejn Garissa, kien talabni nara nsibx mod kif nakkwistalu apparat g[al sistema ta’ PA li jkun jista’ ju]aha fil-knisja tieg[u f’Garissa.

Dik il-[abta kont ng[allem fil-Junior Lyceum tal-Blata l-Bajda, dawwart nota malistaff kollu u, sa filg[axija kelli l-flus g[all-apparat me[tie;. L-Isqof Darmanin kien ;ie jiekol g[andi u

ppre]entajtlu l-apparat li xtaq. Kien kuntent qisu reba[ lotterija nazzjonali. Il;enero]ità tal-Maltin u G[awdxin li g[enu dakinhar kienet tassew kbira.

Illum nixtieq nag[mel appell ie[or li jixba[ lil dak ta’ dakinhar.

Ftit ilu, [abib kbir tieg[i, il-Kapu//in Fr Joe Alessandro n[atar Isqof Koadjutur ta’ Garissa. Fra[t u fra[tlu mill-qalb. Fr Alessandro g[andu [afna g[al qalbu l-[idma f’Garissa u l-Bambin [abbu wkoll [afna meta [elisha millmewt wara li xi nies sparaw fuq il-karozza li kien qieg[ed isuq fl-imwarrab, waqt il-qadi tieg[u f’Garissa, u laqtuh f’saqajh.

Illum, l-Isqof Mons Joe Alessandro, qieg[ed hawn Malta (Kunvent talKapu//ini, il-Furjana), i[ejji biex jitlaq lejn Garissa fuq il-missjoni ;dida tieg[u jg[in lil [uh l-Isqof Mons Pawlu Darmanin. G[andu mag[na sat-3 ta’ Novembru li ;ej.

B’inizjattiva tieg[i, bil;entilezza kollha qed nitlob lill-qarrejja tieg[ek jog[;obhomx joffru xi [a;a tal-flus li Mons Alessandro jkun jista’ jie[u mieg[u Garissa.

Din l-inizjattiva [adtha jien u ppermettieli nissokta biha Mons Alessandro, meta g[arraftu biha u stidintu biex ji;i jiltaqa’ mal-familja tieg[i, f’dari, nhar il-31 ta’ dan (Ottubru).

Qieg[ed ;entilment nistieden lil min jixtieq jikkontribwixxi (flus biss… je]istu problemi kbar, illum biex jintbag[tu Garissa [wejje; u containers) jindirizza /-/ekk tieg[u hekk: Bishop Mgr Joe Alessandro, OFM, Cap. U jibag[tu lili fl-indirizz ta’ hawn ta[t. Flimkien ma//ekk, g[andhom jintbag[tu l-partikularitajiet kollha, isem u kunjom, u l-indirizz ta’ min qed jibg[at i/-/ekk.

Mons Alessandro se jibg[at ittra hu personali, li biha ji]]i [ajr g[all-ammont ta’ kontribut li jing[ata, iffirmata minnu stess, b[ala ri/evuta, lil kull min jikkontribwixxi.

Dawn l-offerti jridu jaslu g[andi bil-posta jew blidejn, sa nofsinhar ta’ nhar lErbg[a 31 ta’ Ottubru.

Filg[axija, l-offerti jing[ataw lil Mons Alessandro li, mill-g[ada, jibg[at l-ittra ta’ radd il-[ajr.

JOE ZAMMIT CIANTAR Santa Lu/ija

‘Grazzi’ u ‘prosit’ wara l-festi tag[na Sur Editur, Issa li l-ista;un tal-festi ilu ftit li spi//a nixtieq f’isem leluf ta’ dilettanti ng[id prosit lil dawk kollha li ja[dmu b’risq il-festi talparro//i tag[na.

Kul[add jaf li l-festi huma parti mill-kultura tag[na lMaltin. Huma festi uni/i fiddinja. Fil-festi jsir [afna xog[ol volontarju u numru kbir ta’ persuni ta’ kull età joffru [afna mill-[in tag[hom biex il-festi jkunu ta’ su//ess.

Prosit mill-qalb lillKappillani, Retturi u kumitati tal-ka]in tal-baned, kif ukoll g[aqdiet tal-armar u tan-nar.

Il-festi, minbarra li huma mezz ta’ qima lejn Alla u lejn il-Qaddisin tieg[u, huma wkoll wirja [ajja talfidi tag[na.

Permezz tal-festi, diversi persuni juru t-talenti tag[hom, u dan permezz talmu]ika, tal-pittura talpavaljuni u bandalori, xog[ol ta’ statwi ;odda u bix-xog[ol tan-nar.

Hi drawa sabi[a li ta’ kull sena kull parro//a, ka]in jew g[aqda b’konnessjoni mal-festa tippubblika l-ktieb tal-festa.

Illum dawn il-kotba saru minjieri u xmara ta’ tag[rif dwar il-parro//a, il-lokalità u l-istorja tag[ha. F’dawn ilkotba ssib artikli mill-aktar interessanti. Fost id-diversi kotba tal-festi li ta’ kull sena nag[mel mezz biex nakkwista kopja tag[hom kemm dak tal-Ka]in talBanda Nicolò Isouard talMosta.

G[al dawn l-a[[ar 15-il sena din il-pubblikazzjoni kienet u g[andha f’idejn Frans Deguara, l-Editur u /Chairperson tal-Kummissjoni Pubblikazzjonijiet talKa]in Banda Nicolò Isouard.

Dan ix-xog[ol ta’ impenn kbir u dedikazzjoni, Frans jag[mlu mill-qalb u dan b’im[abba spe/jali lejn Santa Marija, il-Mosta u lBanda Nicolò Isouard.

Kull sena jkun a[jar missena ta’ qabel. Dan grazzi g[all-[idma professjonali tieg[u.

Prosit ukoll lil numru kbir ta’ kontributuri li bil-kitba u l-artikli tag[hom jag[mlu dan il-ktieb tal-festa wie[ed spe/jali u interessanti.

Kelma tal-a[[ar. Il-festi tal-parro//a tag[na huma wirt tag[na l-Maltin. Hu fiddmir tag[na li nkomplu na[dmu biex il-festi li jsiru madwar Malta u G[awdex ikunu mezz ta’ qima vera lejn Alla u okka]joni ta’ g[aqda bejn il-poplu tag[na.

JOHN BORG

Birkirkara

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Dawk l-G[awdxin!

Sur Editur, Dan l-a[[ar sirna nafu li

b[alissa g[andna elf student G[awdxi jistudjaw fl-Università ta’ Malta.

Dan hu numru ferm akbar minn kemm kien hemm studenti b’kollox flUniversità ta’ Malta fi ]mien il-Labour qabel l1987.

Alla jbierek, grazzi Gonzi PN u prosit G[awdex.

JOE BARTOLO Birkirkara

Giddieb!

Sur Editur, Tal-Labour qieg[da ;o fihom li jg[ajru lil dak u lill-ie[or giddieb! Wie[ed minnhom hu the great survivor, il-Perit Karmenu Vella, eks ministru filgvern politikament skorrett u fi ]mien ta’ 10,000 ru[ jirre;istraw g[ax-xog[ol barra eluf o[rajn fil-korpi tax-xog[ol. Kien ukoll ministru g[al ftit ta]-]mien fil-gvern ]iffa ta’ Alfred Sant.

Issa dan Karmenu Vella donnu li g[andu ]ew; personalitajiet. Wa[da meta jitkellem b[ala esponent tal-PL u allura r[ilu jxerred il-mi]erja u qtig[ il-qalb billi jg[id li l-Maltin jinsabu batuti [afna.

Il-personalità l-o[ra to[ro; meta jitkellem b[ala /-Chairman ta’ kumpanija lokali tal-ivvja;;ar u allura er[ilu jifta[ar kemm qed ji]died in-numru ta’ Maltin li jsiefru fuq cruise tant li dan sar parti mill-istil ta’ [ajja tal-Maltin.

Fil-verità l-Maltin jafu li ekonomikament u so/jalment qatt ma kienu komdi daqs kemm qeg[din illum.

Il-Maltin jafu wkoll min hu giddieb fil-weg[di politi/i u fid-diskors politiku parti;jan tieg[u.

JOHN BORG Birkirkara

I/-/ek/ieka ta’ Muscat Sur Editur, Kien il-{add 15 ta’ Lulju u, fi]-}ejtun, Joseph Muscat beka bikja kbira. Qal li m’hawnx flus fi bwiet in-nies, tal-[wienet m’huma jbieg[u xejn, [afna tfal qed je[lu fl-e]amijiet u ma jkomplux jistudjaw u li m’hawnx xog[ol [lief dak ta//ek/ik.

Erba’ gidbiet, wa[da akbar mill-o[ra. {a nikkummenta dwar l-a[[ar gidba ji;ifieri dik dwar ix-xog[ol.

Ftit ilu [ar;et l-istatistika uffi/jali tal-NSO dwar l-impjiegi f’pajji]na g[al Mejju li g[adda.

Jirri]ulta li l-[addiema full-time telg[u g[all151,000 (rekord tar-rekords).

L-impjiegi part-time ]diedu wkoll g[al 54,370 persuna. Dan kollu l[aqnieh g[ax ]diedu limpjiegi mas-settur privat li qed jimpjega 73 filmija tal-[addiema kollha. }diedu wkoll finnumru s-self employed. U Joseph Muscat i/ek/ek i/-/ek/ieka, jibki u jeqred.

Ma nag[tihx tort sa barra g[ax is-su//ess talgvern fl-impjiegi jfisser telf politiku g[alih.

JOSEPH FARRUGIA

Birkirkara

Malta A3 u A+ u l-Labour junk Sur Editur, Fil-bidu tax-xahar ta’ Settembru, l-a;enzija internazzjonali Moody’s [ar;et credit rating ta’ A3 lil Malta u kkonfermat l-ekonomija b’sa[[itha ta’ pajji]na.

Issa ftit ilu l-a;enzija l-o[ra tal-kreditu FITCH fir-rigward ta’ Malta ]ammet il-credit rating ta’ A+. Dan ukoll hu konferma ta’ fidu/ja u li l-

ekonomija ta’ pajji]na sejra tajjeb i]da FITCH wissiet ukoll li wara l-elezzjoni f’Malta l-affarijiet jistg[u jinbidlu.

Il-Labour qaleb dan kollu ta’ ta[t fuq bil-[sieb li jo[olqu d-dubju u ssir il-[sara. Qalu li jitla’ min jitla’ fil-gvern lekonomija tibqa’ g[addejja xorta wa[da. Nistaqsi: x’ekonomija hi? Il-Labour

ifa[[ar il-Mintoffianomics.

Politika din li kienet tinkludi kull xorta ta’ issikkar ta/-/intorin inklu] fri]a fuq il-pagi, pensjonijiet, bulk buying, infrastruttura tar-ra/an/, korpi tax-xog[ol, restrizzjonijiet kbar fuq issafar u fuq l-importazzjoni u nuqqas endemiku ta’ xog[ol. }id ma’ dan it-ta[wid u kuntrasti kollha l-proposta ta’ Joseph Muscat u Owen Bonnici dwar l-iffri]ar talpaga minima u pagi o[rajn ilproposta ta’ Muscat dwar il-

Sur Editur, Dan l-a[[ar tal-PBS stiednu lid-deputat laburista Charles Mangion biex jie[u sehem fi programm televi]iv.

Il-Partit Laburista qal ‘le’ mhux dak i]da [addie[or.

Jekk m’inhiex sejjer ]ball Charles Mangion hu dak li kien serva b[ala Kap talOppo]izzjoni sakemm tbattal post fil-Parlament biex Joseph Muscat, il-kap il-;did tal-Labour ikun jista’ jie[u postu u jin[atar hu b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni.

Meta kien lest Muscat, Mangion warrab.

ANTHONY FALZON

Il-Mosta

U/u[

mhux dejjem jg[id li kollox sta;nat.

Tassew li l-Labour f’Malta rating wie[ed [aqqu — dak ta’ JUNK, ibda minn Joseph Muscat, kompli f’Karmenu Vella u spi//a f’Edward Scicluna li kollha kemm huma jippretendu li jifhmu flekonomija.

J. BUSUTTIL Il-Mosta

Sa[ansitra anqas!

Sur Editur, Il-Prof. Edward Scicluna ilu jikteb u jirrakkomanda li listipendji tal-istudenti u sservizzi tas-sa[[a u talmedi/ini bla [las dejjem u lil kul[add m’humiex sostenibbli.

Dan kien f’kuntrast ma’ dak li kien qed jg[id il-PL. Meta mbag[ad Scicluna [abbar li kien se jikkontesta mal-Partit Laburista, Joseph Muscat qal li Scicluna kellu jinsa lkonvinzjonijiet personali tieg[u u jimxi skont il-politika tal-PL. G[al xi ]mien Edward Scicluna kien qag[ad kwiet dwar dan kollu i]da issa [are;

Charles Mangion

living wage u l-proposta lo[ra ta’ Edward Scicluna li ]]g[a]ag[ jit[allsu b’anqas mill-paga minima u malajr jo[ro; x’rebus g[andu l-PL f’dan ir-rigward.

Dan kollu juri li gvern futur laburista di;a g[andu ;ewwa fih i]-]errieg[a tad-diskordja.

Ikolli ng[id li filwaqt li lgvern ta’ Alfred Sant kien ]amm biss g[al 22 xahar, gvern futur laburista ta[t Muscat i]omm sa[ansitra anqas!

IL-PROLETARJU Il-{amrun

Sur Editur, Mela dawk li [ar;u bilproposta tal-mist[ija li jiffri]aw il-paga tal-fqar wa[[lu salt billboards mattoroq bil-kitba My choice of friends b’ritratt fuq quddiem ta’ Lawrence Gonzi u warajh jidhru Richard Cachia Caruana, Pawlu Borg Olivier, Austin Gatt, George Pullicino u persuna o[ra mhux fil-politika.

Lawrence Gonzi ma g[andu xejn xi jg[id dwar s[abu fil-Partit Nazzjonalista g[ax kollha nies serji.

I]da Joseph Muscat mhux hekk. Dan l-a[[ar il-Mexxej Laburista nieda home page fis-sit personali tieg[u li wara ftit ;ranet kellu jnaqqas wie[ed mir-ritratti tan-nies li kellu mdawrin mieg[u.

Qed nirreferi g[ar-ritratt ta’ Chris Spiteri, is-sindku stilla tal-Marsa li tne[[a wara li Joseph Muscat induna li tal-gazzetti saru jafu b’allegat ka] ta’ pedofelija ta’ Spiteri.

Dik choice of friends, Sur Muscat!

S. MALLIA

Ir-Rabat

20 Ittri lill-Editur

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Xiri bl-internet Sur Editur, Joseph Muscat ftit ilu mhux [a]in kien semma li jer;a’ jda[[al ilbulk buying mill-gvern b’xiri ta’ servizzi u prodotti. Edward Scicluna bil-Mintoffianomics tieg[u implika li jer;a’ jkollna limport substitution.

Joseph Muscat dan l-a[[ar

f’laqg[a bil-bibien mag[luqin li kellu ma’ tal-business kellu intervent dwar ix-xiri bl-internet.

Joseph Muscat qal li se jie[u [sieb dan kollu. Sistema wa[da hemm biex jikkontrolla. Jer;a’ jda[[al il-b]onn ta’ li/enzja talimportazzjoni.

Dan ifisser dewmien u periklu

ta’ korruzzjoni. Imbag[ad Joseph Muscat jg[id li jrid ine[[i lburokrazija ]ejda!

Dan kollu di;a g[addejna minnu ta[t il-Labour.

Jien, biex fit-tmeninijiet kont impurtajt kompjuter wie[ed ]g[ir (tal-log[ob di;itali) kelli napplika g[al-li/enzja tal-importazzjoni u

niffirma dikjarazzjoni li ma kontx se nke//i [addiema. Dan kollu meta jien innifsi kont impjegat ma’ [addie[or.

Dan x’Labour hu^ Mela barra li jiffri]a l-i]g[ar paga mhux se j[allina nibqg[u nixtru bl-ir[is!

P. GALEA Il-{amrun

Ambulanzi Sur Editur, Dan l-a[[ar tal-Labour qabdu mal-ambulanzi. Sa mistoqsija parlamentari g[amlu dwar kemm ilhom fis-servizz dawn ilvetturi.

Mela dawn tal-Labour darba kienu fil-gvern. Kien ]mien, kif jg[idu hma, tad-deheb. Hemm trid tara kemm kienu ilhom fisservizz l-ambulanzi. Bil-politika tar-ra/an/ tag[hom sa kienu ;abu mill-Kanada ]ew; ambulanzi second hand mimlijin blimbarazz u li sa mill-bidu nett kien hemm bihom problema filprovista tal-ispare parts.

Imma forsi dakinhar kien hemm skopijiet o[rajn wara l-mi;ja ta’ dawk i]-]ew; ambulanzi.

MILO DODGE Il-{amrun

Ir-re tal-pinnuri

Monument g[all-Gvernatur Hastings fil-Belt Valletta

Merg[at tarija Merg[at tarija fejn nimra[ immur fejn mal-;urnata nira’ nkun fil-bera[ tal-g[oljiet u fl-ilqug[ tal-widien in-nibbieta nqa//at u l-ikel inlaqqat in[arbex u nnawwar l-g[eruq tal-madwar induq u nomg[od nitrejjaq noqg[od u f’dik il-bixra kwieta in[awwar id-dieta u nira’ ndum u g[al qalbi nkun g[ax fil-merg[at insib dak kollu li rrid.

PHILIP CASSAR I]-}urrieq

Rinaxximent Sur Editur, Min irid jara kif ;nien pubbliku, b’[ajt periferali mwaqqa’, passa;;i m[arbtin, bankijiet imkissrin, si;ar mitluqin, flower-pots nixfin u parapetti mikulin, jista’ jinbidel f’wie[ed li jpaxxi l-g[ajnejn u l–ispirtu, g[andu jsib imqar sieg[a [in, biex i]ur il-:nien ta’ Hastings, fil-Belt Valletta.

Bis-sa[[a ta’ gvern li jinteressah il-benesseri tal-poplu bi ftehim mal-Unjoni Ewropea, ittrasforma dan il-post minn de]ert g[al ;enna tal-art.

Sa[ansitra saru tiswijiet kbar fis-swar li jaqtg[u l-Belt missubborg tal-Furjana: xog[ol li g[andu jg[a;;eb kif [itan li g[andhom madwar 400 sena fuq dahrhom, ;ew jidhru qieshom g[adhom kemm tlestew.

Hawn messhom jittie[du ttfal tal-iskejjel [alli jaraw kif lg[aqal jista’ jg[aqqad is-sabi[ mal-istorja militari ta’ Malta.

Forsi ’l quddiem g[ad ting[ata i]jed attenzjoni lillmonument li hemm f’nofs ilparti ta’ fuq tal-;nien.

G[alkemm mag[mul fuq stil Grieg Klassiku u jinkorpora lfdal tal-Gvernatur Ingli], lEwwel Marki] ta’ Hastings (1754 – 1826), [afna mill-;ebla tal-baldakkin saret imtabba’ bliswed. Restawr jista’ j;ibha bajda mill-;did u jsa[[a[ issaqaf tieg[u g[ax fix-xquq li g[andu qeg[din jinbtu xtieli selva;;i.

B’hekk il-;nien ikompli jisbie[ u jag[mel unur lill-istat ta’ Malta.

N.W. Il-{amrun

Sur Editur, F’Joseph Muscat tal-Labour g[andhom mexxej re talpinnuri.

Nie[du d-d[ul ta’ Malta flUnjoni Ewropea. L-ewwel kien kontra bil-kbir, ‘Salib talMillennju’ u s-sensiela Made in Brussels e//.

Imbag[ad sar Ewropeista

konvint u jrid li nsiru l-aqwa fl-Ewropa.

Issa tal-Labour qed jitkellmu dwar li jer;g[u jift[u lftehim bejn Malta u l-UE. Tassew li Joseph Muscat jist[oqqlu t-titlu ta’ Re talPinnuri.

MARIO GALEA Il-{amrun

Min ;ej l-ewwel^ Sur Editur, Joseph Muscat, wara li [arbitlu li jiffri]a jew ma j]idx il-paga minima, biex iben;ilha qal li se jra[[as il-kontijiet tad-dawl u lilma.

Dwar dan nistaqsi mistoqsija sempli/i: Min se ji;i l-ewwel il-fri]a jew ir-ro[s?

Qed ng[id dan g[aliex jekk ikollna nistennew b[alma qal Muscat li t-tariffi jor[su meta naqilbu l-power station li ta[dem bil-gass, iridu jg[addu tal-anqas seba’ snin o[ra.

Mill-banda l-o[ra, il-paga minima tista’ tkun iffri]ata immedjatament. Dan ma jkunx a//ettabbli. Barra dan jien, b[ala [addiem, u nippretendi l-unions kollha b[ali, qatt ma nistg[u na//ettaw li l-paga minima ma ti]diedx g[ax dan, barra li jfisser tbatija g[all-aktar [addiema u familji vulnerabbli, ikun ifisser ukoll li niffri]aw il-pagi u l-pensjonijiet kollha.

M. CARUANA {ad-Dingli

2

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

?inema

On the Road (KRS – 18)

Skyfall

(KRS – PG)

Ninsabu fis-seklu 21 u dan it-23 film ta’ James Bond allura kellu ja;;orna l-azzjoni u t-temi li jaffronta. Fil-fatt, f’[in minnhom, fil-film, l-a;ent ‘Q’ (Ben Whishaw) jistaqsi lilla;ent 007 (Daniel Craig), kollega tieg[u: “X’kont qed tistenna, pinna li tisplodi? (b[alma ;ieli kellu 007 f’films o[ra). Illum m’g[adniex nag[mlu dawk l-affarijiet.”

Fil-fatt, il-film, u anki dak li rajna qablu, Quantum of Solace, jixbah lil films dwar a;enti sigrieti b[al dawk ta’ Bourne. Mill-banda l-o[ra jidher li l-producers, forsi biex ji//elebraw il-50 anniverarju mill-ewwel film ta’ Bond, Dr. No, re;g[u da[[lu elementi minn films tal-img[oddi, b[allkarozza Aston Martin minn Goldfinger u l-kukkudrilli li konna rajna f’Live and Let Die. Naraw lil Bond fi kri]i emozzjonali wara li tfallilu missjoni f’Istanbul u l-ismijiet ta’ numru ta’ a;enti sigrieti o[ra jispi//aw f’idejn xi [add mhux mag[ruf. Imma 007 imur f’Shangai u Macaw de/i] li jsib min kien dan, g[as-superjuri tieg[u ‘M’ (Judi Dench) u Mallory (Ralph Fiennes).

Ikun hemm l-inkwiet ukoll f’Londra fejn splu]joni teqred il-bini tal-a;enzija tag[hom MI6, u jidher /ar li ‘M’ tinsab fil-periklu.

L-azzjoni u l-esa;erazzjonijiet ma jonqsux, u s-sorpri]i lanqas, filwaqt li niltaqg[u ma’ karattri ;odda, hekk kif minbarra lil ‘Q’ insibu lil Eve (Naomie Harris) u t-tentatri/i Severine (Berenice Marlohe), ilkoll ta[t id-direzzjoni ta’ Sam Mendes.

Il-fenomenu Amerikan tal-Beat Generation u l-Hippy tas-snin sittin ftit li xejn in[ass f’pajji]na, u g[alhekk film li jittratta dwar wie[ed mirrappre]entanti tal-fenomenu u l-a;ir u l-im;iba ta’ ribelljoni ta]-]g[a]ag[ u l-abbu] middrogi, sess u xorb, ma tantx jappella g[alina.

Tul is-sag[tejn li jtul l-film ibba]at fuq l-awtobijografija tal-kittieb Jack Kerouac (meqjusa b[ala, appuntu, ilmanifest, jekk mhux il-bibbja, tal-Beat Generation), naraw lillprotagonist, il-kittieb Sal Paradise (Sam Riley) – li jirrappre]enta lil Kerouac –

jibda vja;; li jittama li jispirah fil-kitba, hekk kif mieg[u jmorru l-ikbar [abib Dean (Garrett Hedlund) u mart dan, li jkollha biss 16-il sena, Marylou (Kristen Stewart).

Aktar tard jing[aqad mag[hom Carlo (Tom Sturridge).

Minn hawn ’il quddiem nassistu g[al laqg[at li jkollhom ma’ numru ta’ karattri

m]ewqa, fosthom il-[abiba ta’ Dean, Camille (Kirsten Dunst), il-kittieb e//entriku Old Bull Lee (Viggo Mortensen), irra[[ala Terry (Alice Braga) u lbejjieg[ ]dingat (Steve Buscemi).

B’cast konvin/enti mmexxi minn Riley, forsi l-film ]amm fidil wisq mal-ktieb ta’ Kerouac, u l-kitba mhux dejjem tittradu/i tajjeb f’film.

Mademoisselle Chambon (KRS – 14) Deher /ar li r-re;ista Stéphane Brizé f’dan ilfilm Fran/i] la ried jinbex b’qag[diet imbarazzanti u kummer/jali, u lanqas jipprovoka, i]da ried jesplora b’mod konvin/enti emozzjonijiet mhux mistennija u mhux imfittxija.

Dan huwa li ji;ri f’ra[al ]g[ir u kwiet fitTramuntana ta’ Franza bejn bennej [iemed imma pittma, Jean (Vincent Lindon), mi]]ewwe; feli/ement, u l-g[alliema single ta’ ibnu Veronique (Sandrine Kiberlain).

Filwaqt li t-tnejn i[ossu l-attrazzjoni re/iproka, din fihom aktar tnissel sensazzjoni ta’ imbarazz milli passjoni, hekk kif hu jsewwilha tieqa jew hi ddoqqlu l-vjolin,

ming[ajr [add minnhom ma jie[u ‘azzjoni’.

Tant hu hekk li jistg[u jispi//aw jinnervjaw lill-udjenza daqskemm “idumu ;ejjin biha”, b[alma ;ieli ng[idu bil-Malti.

Imma b[alma bdejna ng[idu, dan isir apposta bl-iskop pre/i] tad-direttur Brizé.

Il-koppja Lindon-Kiberlain (li fil-;ajja vera darba kienu mi]]ew;in lil xulxin) tikkonvin/i minkejja li m’hemmx [afna djalogu li jenfasizza kemm is-silenzju kultant ifisser ferm i]jed mill-kliem.

B[alma ma kinitx il-fehma ta’ dawk li [admuh ma kienx hemm l-iskop li jinbxu jew jipprovokaw, lanqas kellhom l-intenzjoni li ji;;udikaw l-a;ir tal-protagonisti tar-rakkont.

Shadow Dancer (KRS – 14) L-isem ta’ dan il-film hu dak mag[ruf bih l-a;ent sigriet tal-MI5 Ingli]a Mac (Clive Owen) waqt i]-]mien ikrah tal-attentati talIRA fl-Irlanda ta’ Fuq. Dan narawh jinterroga lil membru talIRA, Colette (Andrea Riseborough), li tispi//a arrestata meta jfallilha attentat b’bomba f’Londra.

Hi jkollha tag[]el bejn sentenza twila ta’ [abs bog[od minn binha, jew tag[milha ta’ spjuna fuq il-familja tag[ha, ukoll imda[[la fl-IRA. Ma ddumx ma tinduna li l-mexxejja tal-IRA di;à kienu qed jissuspettaw li fosthom kien hemm min qed jittradihom malIngli]i, filwaqt li Mac jibda jib]a’ li s-superjuri tieg[u qed ja[bu minnu.

Ir-re;ista James Martsh jiddrie;i b’id soda l-film, hekk kif ji]vela kull dettall b’mod sottili, b’movimenti meqjusa talkameras, interpretazzjonijiet kredibbli u fi ftit djalogu.

Dan ifisser li min qed jara l-film irid i[abbel mo[[u, g[ax hawn xejn ma jing[ata bl-img[arfa, kif ng[idu bil-Malti. Il-film joqg[od [afna fuq l-intelli;enza ta’ min qed jarah, u dan jista’ jag[mlu thriller li j]ommok, jew inkella jiffrustrak, skont kif tie[du. Risenborough qatt ma interpretat parti b’daqstant intri//i interni u li jinvolvuk fid-dilemma li g[addejja minnha.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Intervista

3

{arsa lura b’vi]joni g[all-futur minn Doris Azzopardi .......................................

Keep me in mind. Kif tista’ tinsa vu/i u personalità b[al tieg[u^ Dan l-a[[ar bi pja/ir iltqajt ma’ Mike Spiteri, wie[ed mill-BIG tax-xejra mu]ikali Maltija u skoprejt li g[andu CD ;dida qed tin[ema fil-forn flimkien ma’ diversi pro;etti o[ra. Kantant li g[ajjex u g[adu jg[ajjex lillfamilja bit-talent tieg[u. {a;a li /ertament mhux fa/li tag[milha f’pajji] /kejken b[alma hi Malta.

I]da l-ambizzjoni m[allta mal-entu]ja]mu u l-[olm li jekk ta[dem g[alih jista’ jsir realtà, jikkaratterizzaw lil Mike li jirnexxilu j;orrok mieg[u fid-dinja tieg[u, dominata, iva, mill-mu]ika, i]da wkoll mill-im[abba kbira g[all-familja tieg[u u g[an-natura.

“Re/entement ;ietni l-idea biex ni;bor xi kanzunetti bil-Malti kif ukoll bl-Ingli] li qatt ma nstemg[u. I]da din mhix se tkun CD kif nafuha s-soltu b’xi tnax-il kanzunetta.

“Se jkun fiha anqas i]da huma kanzunetti li baqg[u g[al xi ra;uni jew o[ra fil-kexxun. U[ud ipparte/ipajt bihom f’xi festivas barra minn Malta u hawn qatt ma nstemg[u. Wa[da minnhom kont ipparte/ipajt biha f’festival l-E;ittu. Instemg[et hemm u daqshekk. “:ieli niltaqa’ man-nies li jwaqqfuni u jg[iduli biex nag[tihom xi kanzunetta ;dida. Maltin g[andi xi tlieta. B’kollox forsi jkun fiha xi tmien kanzunetti.”

Mike jg[id li din is-CD mhux se jag[milha biex jaqla’ l-flus minnha i]da aktar g[as-sodisfazzjon tieg[u.

Barra minn dan il-pro;ett qed isawwar pro;ett ie[or b’konnessjoni ma’ pajji]na.

“Jien ni;i ispirat [afna mill-ambjent naturali ta’ madwarna. Wa[da millaffarijiet li jolqtuni hi l-[oss ta]]aq]iq. Fost kollox, i]-]aq]iq talirdieden li dari kienu aktar numeru]i fl-g[elieqi tag[na.”

Dan il-[oss ispirah ukoll g[aliex asso/jah mal-fatt li hemm il-[iseb li jkunu stallati l-irdieden fuq is-Sikka lBajda biex ji;;eneraw l-elettriku.

“G[amilt paragun bejn l-irdieden antiki u dawk tal-futur. Pro;ett li qed na[dem fuqu.”

Ma nafx e]attament fejn irid jasal b’dan il-[sieb i]da /ertament li lfantasija ta’ Mike g[andha firxa wiesg[a [afna.

Intant, minn argument g[al ie[or u ma’ Mike tkellimt ftit dwar kif kantant jista’ jg[ix bil-mu]ika biss f’pajji]na.

“Kultant il-pubbliku in;enerali ma jkunx konxju minn xiex jg[addi artist.

Jarawha b[ala dinja tat-tlellix i]da ma jkunux konxji kemm fiha n]ul u tlajja’.

Filli tkun qed ta[dem tajjeb u filli jkun hemm bidla. Mhux xog[ol li jipprovdilek paga fissa, [inijiet stabbli u sigurtà. Ma joffrilekx leave u sick leave.

“Hemm imbag[ad argumenti o[ra.

Artist g[andu familja. Familja li qatt ma tista’ tgawdi l-Milied u l-festi importanti mieg[u g[aliex il-festi huma l-qofol tax-xog[ol tieg[u.

Solitament familja to[ro; tiddeverti fil-Milied jew anke jekk toqg[od iddar, tkun mi;bura flimkien. Jien qatt ma stajt inqatta’ l-Milied ma’ marti u wliedi g[ax inkun xog[ol.”

Mike qalli li artist irid imantni lillfamilja b[al kull missier ie[or. Il-mara tieg[u ta[dem u tag[ti daqqa t’id sewwa u toffri dik l-istabbiltà.

Hu jsostni li l-fatt li n-nies dejjem jarawh pulit bis-suit fuq il-palk ja[sbu li hu xi big man – xi wie[ed tat-tajjeb.

I]da hu bniedem b[al [addie[or u mhux xi Phil Collins bil-kont tal-bank tieg[u.

Mike beda kmieni [afna fid-dinja tal-mu]ika u j[ares lejn il-bidu talkarriera tieg[u b[ala ]mien sabi[.

Beda mal-gruppi u meta beda jikseb il-popolarità beda jaqla’ l-ewwel flus

mill-mu]ika li hu jg[id li g[al dak i]]mien kienu flus tajbin. Ovvjament il[ob]a kienet tinqasam bejn anqas artisti milli hawn illum u kant live kien ikun apprezzat [afna. Jibqa’ fatt li ssuq hu ]g[ir u mhux fa/li biex jirnexxilek tg[ix u tg[ajjex familja b’karriera simili.

“L-ewwel introjtu tieg[i mill-mu]ika kont nonfqu fuq id-diski. Kien ikollok xi stero bil-labra u l-longplays. Biex tikteb il-lirika tad-diska kont trid toqg[od tg[olli u tni]]el il-labra.

Imbag[ad ;ew il-casettes u t-tapes birreels. Kont tixtri batteriji f’batteriji g[aliex jin[lewlek malajr. Kienet [ajja o[ra, ]mien sabi[. Hekk bdejt. Kien ikollna xi amplifier u nduru mieg[u qisu xi tarbija. Illum it-teknolo;ija g[amlet passi ta’ ;gant ’il quddiem.

Kollox kompjuterizzat.”

Mike tkellem ukoll fuq il-[ajja talclubs li dak i]-]mien kienu ferm differenti minn tal-lum. Kellhom ilmu]ika live bl-udjenza mdawra mieg[ek.

“Bdejt il-karriera tieg[i u dejjem kont ambizzju] li rrid li l-mu]ika tkun l-g[ajxien tieg[i u ridt nag[mel xi [a;a differenti.

“Kont influwenzat [afna mill-bands u mill-istil tal-mument – soul u rythm and blues sakemm ;ie ]mien ilhippies, ]mien il-Woodstock b’Country Joe and the fish, Jimmy Hendrigs, Cool u Carlos Santana, b’[oss innovattiv.”

Mike jiftakar imur it-talkies jara lfilms li jinkludu l-mu]ika u minn hemm beda jikber fih dak li hu jiddeskrivih b[ala ;u[ g[all-mu]ika.

“Mal-band konna ndoqqu live, mu]ika ta’ veru, lil hinn mill-mu]ika teknolo;ika tal-lum.” Hawn Mike g[amel paragun mal-;ranet tal-lum meta hu fa/li li wie[ed jibda jkanta u hawn [afna li jag[mlu dan i]da lma;;oranza ji]vinaw fix-xejn f’qasir ]mien.

“Ikunu g[adhom ]g[ar u forsi ma jkunux konxji bi]]ejjed. Forsi ma jkunux jafu x’;ej g[alihom, it-tbatija li tinvolvi karriera simili u s-sagrifi//ji li

hemm marbutin mag[ha.”

Tkellimna wkoll fuq is-sbu[ija talmu]ika u kant live fil-konfront ta’ dak playback. Hu tal-fehma li l-live hu xi [a;a straordinarja u inkomparabbli.

“Jekk tkanta Yesterday illum, g[ada se to[ro; differenti g[ax linterpretazzjoni qatt ma tkun pre/i]a listess. Waqt li qed tkanta live hemm in-nar. B[al [u;;ie;a taqbad.

G[andek in-nar, ir-ru[ li to[ro; minn ;o fik. Il-kant playback hu xi [a;a aktar kummer/jali.”

Mike g[adu jemozzjona ru[u meta jitkellem fuq il-mu]ika u l-kant. Jg[id li n-nar li tnissel fih snin twal ilu g[adu mkebbes fir-ru[ u jsostni li jinkwieta biss jekk jinteba[ li dik ilfjamma qed tnaqqas mill-qawwa tag[ha.

“Illum g[andi 57, daqt nag[laq 58 sena. G[adni no[lom. Il-[olm inizjali tieg[i ng[id li attwajt 75 fil-mija tieg[u. Hemm affarijiet li g[adni nixtieq nag[mel, mhux biex il-karriera tieg[i tkun kompluta tafx, g[ax g[adni nista’ no[lom [olm ;did.”

Ftit tas-snin ilu reba[ il-Konkors Kanzunetta Indipendenza, xewqa li dejjem kellu. Irrappre]enta lil Malta fil-Eurovision fl-1995. {a sehem f’diversi festivals barra minn xtutna, u aktar.

“B’karriera b[al tieg[i dejjem g[andek x’tiskopri u x’titg[allem. Trid tkun pre]untu] biex tg[id li wasalt.

Nistqarr li forsi jien kont xi ftit fortunat biex irnexxieli ng[ix bilmu]ika u li tal-età tieg[i bqajt g[addej.

Il-Mulej kbir u l-appo;; tal-familja kien determinanti.”

Mike jg[id li issa jixtieq inaqqas xi ftit biex igawdi ftit aktar lill-familja. Hu jistqarr li sa issa [ajtu kienet jew ikanta jew rieqed.

“I]da tibda tinduna li madwarek hemm il-ward, in-natura, it-tfal qeg[din jikbru.

Trid tibda tapprezza dak li g[andek madwarek g[ax inkella jkun tard wisq u tiskopri li mill-[ajja tkun tlift [afna.

“Noqg[od {ad-Dingli u nistqarr li kien hemm ]mien meta ma kontx nara x-xemx tielg[a. Li tqum filg[odu u

jirnexxilek tara sbie[ il-jum hi xi [a;a straordinarja.”

Mike g[amel [ames snin fil-kumitat tal-Eurovision. B’hekk, barra millesperjenza ta’ parte/ipant kellu wkoll dik fl-amministrazzjoni fejn g[amel [ames snin. L-argument baqa’ jinteressah [afna.

“Kienet esperjenza sabi[a [afna g[ax tiskopri xi jkun g[addej minn wara l-kwinti meta ma tkunx front liner qed tkanta. Iltqajt ma’ [afna nies dak i]-]mien u jekk Alla jrid is-sena ddie[la se nattendi g[al kungress li jsir fi Spanja li g[alih jattendu unions talmu]ika u ;ejt mag[]ul biex immur hemm nag[ti l-esperjenzi tieg[i filEurovision. “Kont avvi/inat dan la[[ar. G[adha kif spi//at l-a[[ar edizzjoni. Ikun hemm rappre]entati mal-UBU. Di;à g[amilt /eri kuntatti biex niskopri aktar dwar il-kontenut tal-konferenza u g[andi xi su;;erimenti li nixtieq ng[addi.

“Se nitkellem ]gur fuq il-live performance fil-Eurovision. Meta mort jien fl-1995 kienet wa[da mill-a[[ar edizzjonijiet li saru live, fl-Irlanda.

Issa qed nag[mel ftit ri/erka u qed na[dem fuqha biex nag[ti sehmi b’mod professjonali kemm jista’ jkun.”

Mike hu tip ta’ persuna li jekk g[andu kejk ma jaqbadx u jieklu wa[da. Jara l-interess ta’ [addie[or u jemmen li fejn hemm l-g[aqda bejn ilkantanti, kompo]ituri u awturi, ilpro;ett jibbenefika. G[alhekk jitkellem dejjem f’interess mhux biss tieg[u i]da ta’ kul[add. F’dan ilkungress dan hu l-iskop prin/ipali tieg[u.

B[alissa Mike g[addej b’ri/erka talg[eruq minn fejn ori;inaw /erti bands, il-[oss tag[hom, il-kimika ta’ kif artist irrekordja ma’ ie[or u l-ambjent ta’ meta ori;inaw /erti bands.

Esperjenza sabi[a [afna kienet meta rrekordja l-Bel;ju. Il-produttur talmaterjal li rrekordja kien Mel Gayner, id-drummer tas-Simply Mind. Meta tiltaqa’ ma’ dawn in-nies tiskanta kemm titg[allem. L-esperjenzi u lg[arfien mir-ri/erka li jag[mel ikomplu jarrikkixxu l-bagalja ta’ Mike.

Bagalja li tippermettilu jitkellem g[al sig[at dwar grupp jew ie[or, kantant jew epoka mu]ika. Bagalja li Mike [adem g[aliha anke jekk kellu jag[mel is-sagrifi//ji.

I]da kieku Mike Spiteri ma qabadx il-linja tal-mu]ika, x’kien jag[mel?

Kieku kien ikun ambjentalista.

“Illum ng[ix {ad-Dingli u ;ieli no[ro; bix-shorts g[all-kwiet nosserva l-ambjent u na[seb li kieku kont nie[u l-linja ambjentali g[ax mhux biss jaffaxxinani i]da n[oss li nista’ nara lil hinn minn xena sabi[a u na[dem biex tibqa’ intatta kemm jista’ jkun.”

Mike hu missier ta’ tliet ulied.

Familja unita li dejjem kienet warajh, is-sigriet tas-su//ess tieg[u wie[ed jista’ jg[id, ming[ajr ma jne[[i xejn mit-talent tieg[u. Talent, don minn Alla i]da li /ertament Mike kkultivah u ]viluppah bl-g[araq ta’ ;binu.

4

Televi]joni

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Bon;u Muftie[ • 07.15 F. News • 7.30 Teleshopping • 09.15 F. News • 09.30 Holy Hour • 10:30 Klikk • 12.00 Muftie[ • 12.15 F. News • 12.30 Teleshopping • 13.00 Mitqlu Deheb • 15.00 SibtKuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 20.15 F. News • 21.00 Vespri • 23.00 Muftie[ • 23.15 F. News.

NET Television

Iris

12.00 12:30 14.00 14.05 15.00 15.05 16.15 17.00 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45

melita 176

10,25 L’ultimo missione. Film 2007 • 12.40 Corti del Festival del Cinema Nuovo • 13.00 La papessa. Film 2009 • S.Y.N.A..P.S.E. - pericolo in rete.

Film 2001 • 17.35 Rails & Ties. Film 2007 • 19.30 Come le formiche. Film 2007 • 21.05 Witness - Il testimone. Film ’85 • 23.00 La guerra dei roses.

Film ’89.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.10 The Large Family • 07.20 Gigglebiz • 07.35 Teletubbies • 08.00 Little Robots • 08.10 Spot’s Musical Adventures • 08.15 The Weakest Link • 09.00 Strictly Come Dancing • 09.45 Keeping up Appearances • 10.15 Blackadder II • 10.45 Fawlty Towers • 11.20 Lead Balloon • 11.55 The Weakest Link • 12.40 Lark Rise to Candleford • 13.30 My Family • 14.00 ’Allo, ’Allo! • 14.30 One Foot in the Grave • 15.00 Doctors • 17.25 The Green Green Grass • 17.55 Big Bear Diary • 18.20 Great Expectations • 19.10 Lark Rise to Candleford • 20.00 Ideal • 20.30 Twenty Twelve • 21.00 Mistresses • 21.50 Silent Witness • 22.40 Five Daughters • 23.30 Monarch of the Glen.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.45 Ice Station Zebra. Film ’68 (U) • 10.05 The Oklahoma Kid. Film ’39 (U) • 11.25 The Tender Trap. Film ’55 (A) • 13.20 Quo Vadis. Film ’51 (A) • 16.05 Viva Las Vegas. Film ’64 (U) • 17.30 White Heat. Film ’49 (A) • 19.20 Flipper’s New Adventure. Film ’64 (U) • 21.00 Poltergeist. Film ’82 (15) • 23.00 Demon Seed. Film ’77 (AA).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

07.15 Solarbabies. Film ’86 (PG) • 08.50 Inspector Clouseau. Film ’68 (U) • 10.25 Smile. Film ’75 (A) • 12.15 Savage Harvest. Film ’80 (AA) • 13.40 In the Heat of the Night: Who Was Geli Bendl? Film ’94 • 15.10 MGM’s Big Screen • 15.25 Women vs Men. Film 2002 • 16.50 Saved! Film 2004 • 18.20 The Wicked Lady. Film ’83 (18) • 20.00 Equus. Film ’77 (AA) • 22.14 Thieves Like Us. Film ’74 (AA).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 Motor City Motors: Amphibious Motorcycles • 08.10 Mythbusters: Greased Lightning • 09.05 Destroyed in Seconds • 09.55 Extreme Engineering: Azerbaijan’s Amazing Transformation • 10.50 American Loggers: Big Freeze, Big Trouble • 11.40 Dirty Jobs: Goose Down Plucker • 12.35 Auction Kings • 13.05 Auction Kings: Iwo Jima Sword # Cathouse Chairs • 13.30 Auction Hunters: Quadzilla Attacks! • 14.00 Auction Hunters: Sink or Swim • 14.25 Scrappers • 14.55 Scrappers • 15.20 Dirty Great Machines • 16.15 World’s Top 5: Earthmovers • 17.10 Ultimate Survival: Jungle • 18.05 Dual Survival: After the Storm • 19.00 How It’s Made: Turbochargers # Enchiladas # Watches • 19.30 How It’s Made • 20.00 You Have Been Warned: Epic Stunts • 21.00 Dynamo: Magician Impossible • 22.00 River Monsters: Special • 23.00 Extreme Fishing with Robson Green: Sri Lanka.

Melita More

melita 802

08.00 Films & Stars • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Person of Interest • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

07.00 Parking Wars • 07.30 Pawn Stars: Gold Diggers • 08.00 Pawn Stars: Trail Breaker • 08.30 Pawn Stars: Deals from Hell • 09.00 Pawn Stars: Chumlee’s Dummies • 09.30 Pawn Stars: Strike, Spare, Boom • 10.00 Hoarders: June and Doug • 11.00 Hoarders: Michelle and Kim • 12.00 Hoarders: Dennis and Nadene # Erin and Malinda • 13.00 Hoarders: June and Doug • 14.00 Hoarders: Michelle and Kim • 15.00 Pawn Stars: Gold Diggers • 15.30 Pawn Stars: Trail Breaker • 16.00 Pawn Stars: Deals from Hell • 16.30 Pawn Stars: Chumlee’s Dummies • 17.00 Pawn Stars: Strike, Spare, Boom • 17.30 Pawn Stars: Gold Diggers • 18.00 Pawn Stars: Trail Breaker • 18.30 Pawn Stars: Deals from Hell • 19.00 Pawn Stars: Chumlee’s Dummies • 19.30 Pawn Stars: Strike, Spare, Boom • 20.00 Picker Sisters: Don’t Be a Pecky Head • 20.30 Picker Sisters: Must Love Rust • 21.00 Barter Kings: Diamond in the Rough • 21.30 Barter Kings: Rock and a Hard Place • 22.00 American Pickers: The Return of Hobo Jack • 23.00 Pawn Stars: Bugs Money • 23.30 Cajun Pawn Stars: Speed Demons.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 ISU GP Figure Skating • 09.15 FIS World Cup Skiing • 09.45 FIS World Cup Skiing: Men’s Giant Slalom 1st Leg: Soelden, Austria (live) • 10.45 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis • 12.15 FIS World Cup Skiing • 12.45 FIS World Cup Skiing (live) • 13.30 International Championship Snooker: Day 1: Chengdu, China (live) • 15.00 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis • 16.00 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis: Final (live) • 18.00 ISU GP Figure Skating • 18.30 ISU GP Figure Skating: Gala Exhibitions (live) • 19.45 International Championship Snooker • 20.45 Boxing • 22.45 Horse Racing Time • 23.00 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.30 Eurosport 2 Morning News • 08.00 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis • 10.00 NCAA Big Ten American Football • 12.00 International Championship Snooker: Day 1: Chengdu, China (live) • 15.00 ISU GP Figure Skating • 16.30 Champions League Twenty20 Cricket: Final: Johannesburg, South Africa (live) • 19.30 Eurosport 2 News • 20.00 TEB BNP Paribas WTA Championship Tennis • 21.30 ISU GP Figure Skating • 23.00 International Championship Snooker.

melita 102, GO Plus 102

07.00 08.30 10.00 11.00

20.30 21.30 21.35 23.15

NET News Telebejg[ U/u[ Djalogu Partit Nazzjonalista Anali]i tal-A[bar Telebejg[ NET News Newsroom (r) NET News Simpati/i (r) Kisbiet Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks G[alik fl-Ewropa NET News, NET Sports, NET Meteo Déjà Vu NET News Replay NET News.

LUCAS HAAS u HARRISON FORD f’xena mill-film tal-1985 WITNESS (Iris 21.05)

23.15 ONE News 23.45 Attività Politika 01.00 Bla A;enda (r).

Raiuno melita 150 GO Plus 201

TVM 07.00 08.00 09.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 18.40 20.00 20.40 21.30 23.15 23.35

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Wonders of the Solar System TVAM Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets (r) Venere (r) A[barijiet Mixage (r) TV Hemm A[barijiet Sinbad XFactor A[barijiet Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 07.00 08.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 12.00 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.15 16.50 18.00 19.30 19.40 20.25 20.30 21.00 23.00

melita 104, GO Plus 104

News Extraordinary Dogs G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa. Live Sensilhena TVAM (r) Wonders of the Solar System Ruggers GFA Roundup Starboard Ti;rijiet Biss 3 Pointer Paqpaq Meander Luxdesign Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet g[al Dawk Neqsin mis-Smig[ Asteriks A[barijiet bl-Ingli] Madwarna Kontrattakk Storjografija.

ONE 07.30 08.00 09:35 10.10 10.30 11.45 12.05 13.30 13.40 14.30 16.00 16.30 17.00 17.30 17.35 18.45

melita 103, GO Plus 103

ONE News Folji Looks (r) Dance (r) Attività Politika Ieqaf 20 Minuta (r) Aroma Kitchen (r) ONE News Ir-Rangers. Omnibus (r) TX (r) Dhouse (r) Teleshopping L-Argument ONE News (ikompli) L-Argument Diskors Joseph Muscat 19.30 ONE News 20.15 Arani Issa 22.35 On D Road

06.30 Unomattina in famiglia 09.25 Santa Messa presieduta da Papa Benedetto XVI in occasion dell’Anno della Fede 11.30 A Sua Immagine 12.00 Angelus 12.20 Linea verde 13.30 Tg 1 14.00 Domenica in 16.30 Tg 1 telegiornale 16.35 Domenica in 18.50 L’eredità 20.00 Tg 1 20.35 Rai Tg sport 20.40 Affari tuoi 21.30 Questo nostro amore 23.35 Speciale Tg 1 00.40 Tg 1 notte 01:05 Applausi.

Raidue 07.00 08.50 09.40 10.25 12.15 13.00 13.30 13.45 15.40 17.10 18.10 19.30 20.30 21.00 21.45 22.35 01.00 01.20 02.00

melita 151, GO Plus 202

L’albero azzurro Battle Dance Pole Position GP F1 Indja Pole Position Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che Stadio sprint 90˚ minuto GP F1 Indja Tg 2 notizie NCIS. TF Hawaii Five-O. TF La domenica sportiva Tg 2 notizie Sorgente di vita The Great Raid. Film 2005.

Raitre melita 11#152, GO Plus 203

07.00 Wind at My Back.

TF 07.55 Angoscia. Film ’44 09.45 L’Ispettore Derrick. TF 10.45 Tgr Estovest 11.05 Tgr Mediterraneo 11.30 Tgr Regioneuropa 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere salute 12.55 Se una frafalla batte le ali...

13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.30 In 1#2 h 15.00 Tg 3 L.I.S. 15.05 Alla falde del Kilimangiaro 19.00 Tg 3 20.00 Blob 20.10 Che tempo che fa 21.30 Report 23.25 Tg 3 23.35 Tg regione 23.40 Boris. Sitcom 00.409Tg 3 00.50 TeleCamere salute 01.50 Piccoli calbresi a Sun sul Lagbo Maggiore.

Canale 5 08.00 08.50 09.40 10.00 10.30 11.55 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.15

23.05 01.10 01.40

melita 16#154, GO Plus 205

Tg 5 mattina Le frontiere dello spirito Tg com Belli dentro. Sitcom Benvenuti a tavola - Nord vs Sud Melaverde Tg 5 L’arca di Noè Domenica live Avanti un altro!

Tg 5 Striscia la domenica La vita e una cosa meravigliosa. Film 2010 Il Guidice Mastrangelo Tg 5 notte Striscia la domenica.

Rete 4 07.20 08.20 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 13.10 14.00 14.40 17.00 18.55 19.35 21.30 23.45 00.50

0150

melita 14#153, GO Plus 206

Vita da strega Lavita dei mammiferi Magnifica Italia Santa Messa Le storie di viaggio a...

Tg 4 Pianeta mare Donnavventura Tg 4 L’amore ritorna. Film 2003 Un esercito di 5 uomini.

Film ’69 Tg4 Telegiornale Il comandante Florent Tierra de Lobos Terra!

Tutti gli uomini del re.

Film 2006 Tg 4 night news.

Italia 1 melita 20#155, GO Plus 204

07.00 La vita secondo Jim. Sitcom 07.45 Cartoons 10.20 Moto. GP Awstralja 12.25 Studio aperto 13.00 Sport Mediaset 14.00 GP Moto Awstralja 15.00 Fuori giri 16.00 Golden Skate Awards 17.35 Tutto in famiglia. Sitcom 18.30 Studio aperto 19.00 La vita secondo Jim. Sitcom 19.30 Rush Hour. Film ’98 21.25 CSI: NY. TF 23.10 Zelig off 00.25 Road Trip. Film 2000.

La 7 melita 23#156, GO Plus 207

07.00 Omnibus 07.30 Tg La 7 10.00 Maratona di Venezia.

Attwalità 13.30 Tg La 7 14.05 Le pistole di magnifici 7.

Film ’69 16.10 Monsieur Batignole Film 2002 18.00 L’Ispettore Barnaby. TF 20.00 Tg La 7 20.30 In onda 21.30 S.O.S. Tata 23.35 Omnibus notte 00.40 TG La 7 Sport 00.50 Colpo di mano a Creta.

Film ’57.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 DÉJÀ VU

Mhux kul[add jilqa’ lil Josie bil-fer[

TV#Radju

5

radju

NET Television 20.30

Radio 101

Waslet l-ewwel ;urnata tal-iskola.

Josie tidde/iedi li tmur g[ax-xog[ol.

Tinsisti ma’ missierha (Joe Izzo, firritratt) li g[andu jmur id-day centre waqt li hi ma tkunx hemm, i]da hu jag[mel ta’ rasu.

L-iskola issa nsibu lil dawk li huma ffissati fuq l-ischolarships. Hemm min ikun lest li jag[mel kollox biex jie[du hu. Jacob ukoll imur l-iskola, i]da jibqa’ ftit mi;bud ma’ Beth.

Josie ma ssibx lil kul[add lest biex jilqag[ha b’/ertu fer[. G[aliex?

Luke jag[milha /ara mas-Sur Portelli li jkun a[jar jekk ma ja[dimx ma’ Beth. Is-Sur Portelli jie[u nota ta’ dan f’mo[[u. Sadanittant Beth issir taf x’;ara lil missier Luke u jiddispja/iha [afna, tant li tidde/iedi...

Luke jag[ti l-brazzuletta lil Cassandra. L-istess brazzuletta li kien ta lil Sally... l-istess li kien ta lil Beth... xi tfissir din Cassandra g[alih?

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandolari - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Djalogu • 11.55 Avvi]i tal-Mejtin • 12.30 Well-Being - Karl Agius • 13.00 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante - Joe Fenech • 22.30 Mid-Dinja tal-Mar/i - Nenu Aquilina • 23.00 Djalogu • 24.00 Italomix.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

101 FM

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 ONE Breakfast • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club • 08.50 Mill-:urnali • 10.30 Pajji] li jixraq lil Uliedna • 14.00 Il-{add fuq ONE • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.45 Memorji u Nostal;ija • 22.00 Stetoskopju • 00.00 Music Box. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

U?U{

Il-[in g[ad-dispo]izzjoni tag[na NET Television 10.00

Il-pre]entatri/i Massimiliana De Martino flimkien mal-mistednin tag[ha llum se titkellem dwar il-[in.

Kif qed inqattg[u l-[in tag[na ta’ matul il;urnata jew ta’ billejl? Xi kultant ng[idu kif jg[addi daqshekk malajr il-[in? Kemm qed ikollna x’nag[mlu aktar minn missirijietna jew

n-nies ta’ qabilna? Forsi qed nag[mlu aktar affarijiet?

Kemm qed inqattg[u [in fuq il-kompjuter jew quddiem it-televi]joni? Kemm suppost qed nag[tu [in lit-tfal, lill-familja?

Direzzjoni ta’ Fr Louis Mallia MSSP. Produzzjoni e]ekuttiva ta’ CAM Productions.

NETWORKS

X’inhu l-Halloween^ NET Television 18.40 X’inhu l-Halloween? X’tilbsu g[all-Halloween? Din il-festa qisha Karnival? Halloween kontra r-reli;jon?

Tax-xitan?

Mistednin spe/jali waqt il-programm Tenishia (ritratt ta[t). Mag[hom naraw l-esperjenza tag[hom ta’ dawn l-a[[ar jiem meta ;ew fil-50 post fi klassifika tar-rivista popolari Ingli]a DJ Mag li ta’ kull sena tag[tina l-lista tal-aqwa 100 DJ minn madwar id-dinja.

Imexxi l-programm Mark Azzopardi.

Produzzjoni tieg[u stess assistit minn Jerome Caruana Cilia.

LA VITA È UNA COSA MERAVIGLIOSA (Canale 5 21.05) - Nancy Brilli u Gigi Proietti (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film komiku Taljan li n[adem fl-2010 b’re;ija ta’ Carlo Vanzina. Pulizija kapa/i [afna jing[ata l-inkarigu j]omm g[ajnejh fuq

bankier li jkun issuspettat li qed iwettaq affarijiet b’mod irregolari. Fost l-atturi nsibu wkoll lil Enrico Brignano u lil Vincenzo Salemme.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 G[aqqad il-Kelma • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.15 Mill-Kotba li Wasslulna • 13.05 Jg[idu Tag[hom i]-}g[a]ag[ • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Fi {dan il-Mulej • 19.05 Ru]arju • 19.25 L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek!

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 BBC World Service • 10.00 Cantiam • 11.00 Classic FM • 12.00 Mu]ika u Pittura • 13.00 Putumayo Radio Show • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Malti A[jar • 13.30 IlMediterran • 14.00 Il-{add Kumpanij (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Il-Kappillan Tieg[ek (r) • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

6

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Attwalità

Heritage Malta tifta[ il-bibien ta’ Bighi llum Heritage Malta, l-a;enzija nazzjonali g[all-mu]ewijiet, konservazzjoni u lwirt kulturali, qed torganizza Open Day illum il-{add 28 ta’ Ottubru f’Bighi, il-Kalkara.

Se jsiru diversi attivitajiet u wirjiet matul il-;urnata biex dawk pre]enti jifhmu aktar ix-xog[ol ta’ din la;enzija biex ti]gura futur lill-passat tag[na.

Matul il-;urnata kollha se jsiru ]jarat bi gwida ta’ Bighi. Dawn jibdew mill10.30 a.m. sal-4 p.m. u se jipprovdu [arsa ;enerali tax-xog[lijiet kollha li hi involuta fihom Heritage Malta.

Dawk pre]enti se jkollhom lopportunità j]uru l-laboratorji talkonservazzjoni u x-xjenza b’esperti li se jispjegaw ix-xog[ol tag[hom f’dan il qasam. Programmi interattivi u animati g[at-tfal se jibdew fl-10.30 a.m. u fis-2.30 p.m.

Se jkun hemm ukoll informazzjoni dwar il-mu]ewijiet u s-siti ta’ Heritage

Malta, pre]entazzjonijiet awdjovi]ivi kif ukoll mudelli 3D tat-tempji megaliti/i. Dawk pre]enti se jkollhom l-opportunità jaraw u jag[tu l-opinjoni tag[hom fuq il-websajt il-;dida li Heritage Malta se tniedi aktar tard matul din is-sena.

Barra minn hekk, ikun hemm wirja tal-arti minn [addiema ta’ Heritage Malta kif ukoll workshops minn artisti u skulturi. Atturi militari janimaw i//entru ta’ Bighi u l-pubbliku jkollu lopportunità j;edded il-memorji permezz ta’ ]ew; xarabanks li g[addew f’idejn Heritage Malta g[allKollezzjoni Nazzjonali li se jkunu g[all-wiri f’din l-attività.

Id-Divi]joni tal-Konservazzjoni fi [dan Heritage Malta tipprovdi konservazzjoni preventiva, konservazzjoni u restawr u servizzi dijanjosti/i xjentifi/i g[all-mu]ewijiet u siti kollha ta’ Heritage Malta. Din iddivi]joni tinkludi makkinarju state-of-

the-art tad-dijanjostika u laboratorji ta’ konservazzjoni fejn issir konservazzjoni ta’ kull tip ta’ artefatti.

Dawn jinkludu pitturi, metalli, /eramika, ;ebel, tessuti, kotba u xog[lijiet ta’ arti fuq il-karta u l-injam.

Barra minn hekk, Bighi jospita wkoll luffi/ini amministrattivi ta’ Heritage

Malta.

I/-/entru ta’ Bighi se jkunu miftu[ g[all-pubbliku mill-10 a.m. sas-6 p.m. u l-a[[ar entratura tkun fil-5 p.m. D[ul b’xejn. Aktar dettalji u l-programm s[i[ tal-attivitajiet li qed ji;u organizzati jinstabu fis-sit elettroniku www.heritagemalta.org.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Mu]ika

7

minn Noel D’Anastas

‘I love you so much’

L-album il-;did ta’ Freddie Portelli Propju erbg[in sena ilu, fla[[ar ta’ Frar tal-1972, il;urnali ta’ dak i]-]mien kienu rrappurtaw li Freddie Portelli kien telaq lill-Malta Bums.

It-Times tat-3 ta’ Marzu 1972 tirrapporta f’kumment li kien ta Freddie li l-isem talgrupp il-;did li kellu jifforma kien se jismu ‘Freddie and the Road Devils’. Minn dak i]]mien Freddie kien kiseb su//essi kbar bil-Black Train u anke f’dik li hija karriera solista hekk kif [are; bosta diski li baqg[u mag[rufa.

F’dawn l-a[[ar jiem, Freddie Portelli [are; album ;did, kollu kemm hu bl-Ingli] bi w[ud mis-su//essi tieg[u.

I;ib l-isem ta’ ‘I Love You So Much’, l-isem ukoll tattrack il-;dida li biha s’issa

jkun [are; 270 diska g[allbejg[, sew fuq CDs kif ukoll fuq vinyls.

Freddie jiddedika dan lalbum lil dawk kollha li baqg[u jsegwu b’tant lealtà lartistrija tieg[u kif ukoll lil dawk ix-xandara u ;urnalisti li daqqew u rrappurtaw dak li g[amel dan il-kantant, mu]i/ista u songwriter ta’ w[ud mill-aqwa diski li nkitbu fir-repertorju Malti.

L-album ‘I Love You So Much’ ji;bor fih 24 track kollha miktuba minn Freddie Portelli, fosthom I’m a Dreamer, Heaven, Losing Again, Good to be Free, April Marie u t-title track li tag[laq dan l-album.

Tkellimt ma’ Freddie u qalli li din is-sena kienet

wa[da mill-aktar snin impenjattivi b’kun/erti u shows ma jaqtg[u xejn. Jg[id li l-entu]ja]mu qawwi minna[a tas-segwa/i tieg[u jistimulah biex ikompli

g[addej.

L-album [are; g[all-bejg[ fil-[wienet ewlenin tad-diski ftit tal-jiem ilu u skont Freddie s’issa hemm indikazzjoni ta’ bejg[ tajjeb.

“Jekk dan ikun kif qed jirri]ulta s’issa, allura hu

mistenni li na[dem fuq album b’diski ;odda bil-Malti, kif i[obbu l-Maltin,” jikkummenta Freddie Portelli.

Nostal;ija tas-sittinijiet

Nicole Azzopardi tirba[ fl-Armenja Nicole Azzopardi, ilkontestanta f’wa[da milledizzjonijiet li g[addew talJunior Eurovision, re;g[et lura minn Yerevan fl-Armenja wara li rrappre]entat lil Malta fil-festival internazzjonali ‘Yerevan Is Calling’ li sar fuq erbat ijiem bejn is-6 u l-14 ta’ Ottubru 2012.

F’dan il-festival hi rnexxielha tirba[ ]ew; trofej u tliet diplomi g[ar-reb[ tag[ha g[all-a[jar prestazzjoni f’dik li hi interpretazzjoni ta’ kanzunetta bl-Armen kif ukoll unur ie[or g[at-tieni post fl-a[jar kanzunetta bl-Armen fuq parir ta’ panel ta’ ;urija separata li inkludiet lill-artista Fran/i]a ta’ dixxendenza Armenjana, Rosy Armen. Il-festival intreba[ minn Hila ben David, finalist fil-Eurovision Song Contest g[al I]rael u rebbie[ ta’ bosta festivals prominenti.

Il-festival kien maqsum fi tliet kompetizzjonijiet mifruxa

fuq erba’ serati. Fl-ewwel lejla, il-kontestanti kantaw kanzunetta minn pajji]hom filwaqt li t-tieni kompetizzjoni kienet iddedikata g[allmu]ika internazzjonali. Fittielet kompetizzjoni l-artisti interpretaw kanzunetta miktuba minn artisti millArmenja, il-post li fih sar ilfestival.

Fl-a[[ar lejla sar kun/ert gala li matulu ng[ataw ilpremjijiet lir-rebbie[a.

Tmintax-il artist minn sbataxil pajji] [adu sehem f’din lewwel edizzjoni tal-festival. Fost dawn hemm Evelina Saszenko, il-kantanta li rrappre]entat lilLitwanja fil-Eurovision Song Contest f’Dusseldorf sena ilu, fl2011, u Alisher Karimov minn Kazakhstan, li rebah id-deheb fil-Hollywood World Championship of Performing Arts.

Nicole kantat kanzunetta blArmen bl-isem Im Anune Hayastane, li jfisser ‘Jien

jisimni Armenja’. Din tittratta l-istorja tar-Repubblika talArmenja.

Glen Vella, l-g[alliem tag[ha flimkien ma’ Vera Boyajyan, i/-Chairperson talkomunità tal-Armenja f’Malta, g[enu lil Nicole tipprepara g[al dan lavveniment.

L-g[an ewlieni ta’ dan ilmanifest kien li jippromwovi l-kultura tal-Armenja kif ukoll jg[in g[all-i]vilupp firrelazzjoni kulturali mal-pajji]i parte/ipanti. F’din il-mawra, il-parte/ipanti kellhom lopportunità j]uru postijiet ta’ interess storiku u kulturali.

‘Yerevan Is Calling’ kien organizzat minn Yerevan City Hall flimkien ma’ EMI-BI blassistenza tal-Ministeru talKultura tal-lokal. L-ispettaklu kien imxandar dirett millistazzjon nazzjonali tal-istat u minn stazzjonijiet o[ra barranin. Ara wkoll www.nicole.com.mt.

L-entu]ja]mu kbir li kien hemm nhar is-Sibt, 20 ta’ Ottubru fl-MFCC kien wie[ed mist[oqq g[all-interpretazzjonijiet [ajjin ta’ w[ud mill-aqwa siltiet tas-snin sittin li po;;ew lil Mike Pender, Wayne Fontana, Dave Berry u Brian Poole flaqwa tas-su//ess tag[hom.

Attendenza numeru]a segwiet l-interpretazzjonijiet ta’ dawn il-kantanti li g[alkemm l-età tag[hom tidher li g[amlet tag[ha, il-vu/ijiet u l-kari]ma ta’ dawn il-kantanti baqg[u hemm.

Dawk li kienu pre]enti u jiftakru dawn is-su//essi, ]gur li tqanqlu fihom memorji [elwin ta’ ]g[o]ithom u [afna minnhom ma waqfux ikantaw filwaqt li o[rajn t[ajru ji]fnu xi ]ifna wkoll. O[rajn li jiftakru biss dan is-su//ess jindaqq fuq ir-radju jew jafu biss dak li semg[u ming[and ta’ qabilhom, apprezzaw is-sbu[ija ta’ kanzunetti miktuba b’sens u artistrija.

Il-kun/ert ‘Solid Silver 60’s Show’ kien imqassam u organizzat tajjeb, ippre]entat minn Showsmalta. Il-band li akkumpanjat lil dawn l-artisti tas-sittinijiet kienet il-Vanity Fare, mu]i/isti fini li naqqxu sew il-[sejjes tal-gruppi ta’ dik l-era, b[al The Searchers li Mike Pender kien ikanta mag[hom, The Tremeloes li mag[hom kiseb fama Brian Poole u l-Mindbenders li kienet takkumpanja lil Wayne Fontana. Dan il-grupp kien ;ie Malta f’kun/ert li kien sar flistadium tal-G]ira fl-1966 meta kien daqq il-grupp Freddie & the Dreamers bis-sapport ukoll tal-grupp lokali, The Boys.

Brian Poole tana xi hits kbar fosthom Do You Love Me, Someone Someone u l-famu]a Twist and Shout li qajmet lil kul[add minn fuq is-si;;u. Mike Pender tana Don’t throw your love away b’da[la sabi[a dwar is-su//ess tag[ha filklassifika, Sugar and Spice u Sweets for my Sweet. Needles and Pins ni]let g[asel. Dave Berry ta’ The Cruisers interpreta wkoll diski popolari tieg[u u inkluda Little Things li kienet hit fl-1965. Wayne Fontana tana Um Um Um Um Um u Game of Love fost diski o[ra.

Fi tmiem il-kun/ert, l-erba’ kantanti kantaw flimkien f’ovazzjoni kbira minn dawk li tpaxxew g[al kull kanzunetta li twasslet b’tant nostal;ija tal-era tad-deheb.

SA{{A

Attwalità 7

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

6 Attwalità

Gvern tar-ri]ultati

EDUKAZZJONI

F’xahar wie[ed biss…

Fl-Isptar Mater Dei, b[alissa g[addejja [idma intensiva biex jitlesta l-istallar ta’ PET#CT Scanner li se jag[milha possibbli li sal-a[[ar ta’ din is-sena, 25 pazjent fil-;img[a jsirilhom scan biex ikun determinat jekk g[andhomx kan/er. B’dan il-mod, l-g[oti talkimoterapija lill-pazjenti involuti jkun aktar pre/i] b’benefi//ji aqwa. Din il-magna ta[dem ukoll f’ka]i ta’ problemi tal-qalb u b’kollox se jkun sar investiment ta’ 2 miljun ewro li huma frott ta’ ftehim li sar bejn il-Gvern Malti u l-Gvern }vizzeru.

PET#CT SCANNER FL-ISPTAR MATER DEI>

Matul dan ix-xahar, wara li l-Gvern impjega mieg[u 200 infermier ;did, beda jintu]a teatru ;did g[all-operazzjonijiet fit-Taqsima tal-Emer;enza fl-Isptar Mater Dei. Il-Ministru Joe Cassar spjega li apparti t-tobba u l-infermieri, fid-divi]joni tal-emer;enza issa hemm ukoll erba’ konsulenti dedikati esklusivament g[allkirur;ija ;enerali. Bi]-]ieda fin-numru ta’ infermieri ;odda dan it-teatru issa g[andu r-ri]orsa umana allokata lilu u b’hekk se ti]died l-effi/jenza li minnha se jgawdu dawk il-pazjenti li ji;u b]onn din it-taqsima.

TEATRU :DID G{ALL-OPERAZZJONIJIET FL-EMER:ENZA>

Kisbiet g[all-poplu matul Ottubru Frott ta’ ippjanar g[aqli li jifrex fit-tul

Waqt li pajji]i o[rajn g[addejjin minn pro/ess ta’ tnaqqis ta’ kundizzjonijiet g[all-[addiema, qtug[ ta’ nefqiet f’servizzi u posponimenti ta’ pro;etti min-na[a tal-istat, f’Malta bqajna g[addejjin b’rittmu tajjeb ta’ inizjattivi fl-interess tal-poplu u biex ilMaltin ikollhom [ajja a[jar.

Ix-xahar ta’ Ottubru, li wasal biex jispi//a, ma kienx e//ezzjoni f’pajji]na u matulu segwejna [idma ma taqta’ xejn mill-Gvern f’diversi oqsma, prin/ipalment fuq tnejn mill-aktar settur vitali g[all-poplu tag[na: ledukazzjoni u s-sa[[a.

Fil-ka]i kollha li qed insemmu llum il-gvern wasal g[al ri]ultati konkreti frott ta’ ippjanar g[aqli li jifrex fuq tul ta’ ]mien. Ri]ultati li qed ipo;;u lil

Malta dejjem aktar ’il fuq meta titqabbel ma’ pajji]i o[rajn li min[abba l-kri]i attwali mhux talli mhumiex sejrin ’il quddiem talli qed jaqg[u lura.

F’Ottubru se[[ew ukoll avvenimenti li po;;ew lil Malta b’aktar sa[[a filqasam internazzjonali kemm g[allpre]ent kif ukoll g[all-futur u dan jiswa [afna biex pajji]na jikseb ilfidu/ja tant me[tie;a li minnha jiddependi g[al kollox l-investiment barrani li jsa[[a[ il-potenzjal tas-suq tax-xog[ol f’pajji]na.

Jekk Malta jirnexxilha tag[mel dan kollu fi ]mien ta’ kri]i, wie[ed jista’ biss jimma;ina x’tista’ tag[mel meta lirwiefen jikkalmaw u s-sitwazzjoni ti;i g[an-normal.

Ftehim kollettiv ;eneru] g[all-[addiema tal-Gvern 190 miljun ewro fuq sitt snin…

Kundizzjonijiet a[jar u titjib fl-effi/jenza

Nhar it-Tnejn 15 ta’ Ottubru kien iffirmat il-ftehim kollettiv il-;did fissettur pubbliku li jirregola lkundizzjonijiet tat-30,000 [addiem talgvern.

B’investiment ta’ 190 miljun ewro mifruxa fuq sitt snin, dan il-ftehim — bejn il-Gvern u l-unions li jirrappre]entaw firxa wiesg[a ta’ [addiema tal-gvern — ja[seb biex itejjeb il-kundizzjonijiet tax-xog[ol tal-[addiema filwaqt li jwassal g[al servizz pubbliku a[jar.

L-iffirmar sar wara perijodu li fih saru negozjati esklusivi bejn il-gvern u l-unions kon/ernati — sebg[a b’kollox — u wassal biex il-[addiema

jing[ataw ]ieda ta’ 2.5 fil-mija tas-salarju tag[hom.

Barra minn dan, il-ftehim ja[seb g[al aktar family-friendly measures fosthom il-kun/ett ta’ reduced hours li issa kien esti] g[al ;enituri ta’ tfal li g[andhom sa 16-il sena u mhux biss g[al ;enituri b’ulied li g[andhom 10 snin.

L-unions kollha kellhom kliem ta’ tif[ir g[al dan il-ftehim kollettiv u l-U{M, lakbar union fis-settur pubbliku, qalet li ttitjib se jin[ass immedjatament g[aliex ilpaga ta’ Ottubru se tkun bi]-]ieda miftiehma filwaqt li l-arretrati (il-ftehim hu b’se[[ mill-1 ta’ Jannar ta’ din is-sena) se jing[ataw mal-paga ta’ Novembru Ara wkoll pa;na 48

Il-5+5 f’Malta G[addejjin negozjati twal u dettaljati biex il-Gvern jiffirma ftehim li permezz tieg[u jikri l-Isptar St. Philips [alli jkun jista’ ju]ah b[ala sptar ta’ riabilitazzjoni. Hu kalkulat li g[al dan l-iskop, il-gvern se jkun qed i[allas biss madwar 20 ewro g[al kull sodda kuljum fi sptar li se jkun jista’ jilqa’ fih pazjenti ftit tal-;img[at wara li jkun iffirmat il-ftehim. L-union tal-infermieri u l-qwiebel, l-MUMN, stqarret li dan il-ftehim ikun fl-interess talpazjenti, tal-professjonisti u tal-pajji] u se jkun pass ie[or ’il quddiem fil-qasam tal-kura tas-sa[[a.

Dan l-isptar se jkun jista’ jg[in ukoll biex tonqos il-load minn fuq l-Isptar Mater Dei u b’hekk ilpazjenti jkunu jistg[u jing[ataw attenzjoni akbar anke g[aliex fl-a[[ar xhur ittaffiet bil-kbir ilproblema ta’ nuqqas ta’ infermieri li kienet ilha g[addejja g[al ]mien twil. L-Oppo]izzjoni Laburista, flok g[enet biex dan il-ftehim seta’ jse[[, g[amlet l-ostakli kollha possibbli.

KIRI TAL-ISPTAR ST. PHILIP’S G{AR-RIABILITAZZJONI:

Bejn l-5 u s-6 ta’ Ottubru sar f’pajji]na s-Summit tal-5+5 ([ames pajji]i Ewropej u [ames pajji]I Mediterranji) bilpre]enza ta’ u[ud mill-aktar politi/i importanti fir-re;jun tal-Mediterran.

L-Italja, Spanja, Franza, il-Portugall, ilLibja, il-Mawritanja, it-Tune]ija, lAl;erija u l-Marokk kienu rappre]entati mill-President jew il-Prim Ministru tag[hom u, g[al darb’o[ra, l-istampa

internazzjonali kienet iffukata fuq dak li kien qed ji;ri f’pajji]na.

Laqg[a ta’ importanza politika kbira li kienet ukoll ta’ presti;ju g[oli g[al pajji]na.

Nhar it-Tlieta 2 ta’ Ottubru, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi inawgura laboratorji ;odda fid-Dipartiment taxXjenza fl-Università ta’ Malta. Dawn il-laboratorji saru b’investiment ta’ miljun ewro, fondi tal-Unjoni Ewropea u tal-Gvern Malti u huma mg[ammra bl-aqwa apparat li bih l-istudenti jag[mlu esperimenti, ri/erka u studji fosthom dawk marbutin mal-farma/ewtika.

Din hi rabta importanti [afna g[aliex f’pajji]na g[andna industrija tal-

■ Nhar it-Tlieta li g[adda, it-23 ta’ Ottubru, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ippre]enta shcolarships lil 315il student f’]ew; skemi apposta – il-

Malta Government Shcolarship Scheme (MGSS) u l-iStrategic Educational Pathways Scholarship (STEPS).

Dawn il-boro] ta’ studju kienu maqsumin f’29 dottorat u 286 Master, li 63 minnhom ing[ataw fl-iskema MGSS u 252 fl-iskema STEPS.

Laboratorji ;odda fl-Università farma/ewtika li qed ti]viluppa u t[addem mijiet kbar ta’ [addiema.

Industrija li ]viluppat fl-a[[ar snin blinizjattiva tal-Gvern Nazzjonalista.

L-Università qed ta[dem id f’id ma’ din l-industrija l-aktar f’dawk li huma ri/erka u innovazzjoni u b’hekk qed tkun ta’ spalla tajba biex din l-indus-

Aktar scholarships g[a]-]g[a]ag[ Maltin Din l-innovazzjoni, mibdija minn Gvern Nazzjonalista fl-2006, issa qed tag[ti ri]ultati mill-aqwa, u mit-twaqqif tag[ha sal-lum, di;à kien hemm aktar minn 2,000 persuna li gawdew minn dawn il-boro] ta’ studju.

Meta qasam dawn l-ischolarships, ilPrim Ministru, Lawrence Gonzi, qal li

trija tkompli tissa[[a[ u tiffjorixxi f’pajji]na.

L-istudenti li qed jag[mlu u]u minn dawn il-laboratorji ;odda stqarrew limportanza ta’ dan l-investiment u kemm dan qed jg[inhom biex ikunu preparati biex jid[lu fid-dinja taxxog[ol li hemm tistennihom.

Lecturers fid-Dipartiment tal-Kimika qalu li t-teknolo;ija fl-industrija dejjem qed ti]viluppa u jekk ma tag[milx linvestiment me[tie; taqa’ lura u ma tibqax aktar kompetittiva.

permezz tag[hom qed ikun ]viluppat ilpotenzjal tal-pajji] u titjieb il-[ila ta’ pajji]na fil-kompetittività, filwaqt li dak li jgawdi minnhom ikun qed jil[aq ilmilja tieg[u.

Sadattant, dan ix-xahar ukoll, il-Gvern [abbar li fil-;img[at li ;ejjin se jkun qed jag[ti boro] ta’ studju fi skema ;dida g[al dawk l-istudenti li jkunu jridu jkomplu jispe/jalizzaw fil-qasam tas-servizzi finanzjarji u f’dak taddigital gaming.

KULTURA IL-BELT VALLETTA

Il-Belt Kulturali Ewropea 2018 Il-jum tal-:img[a 12 ta’ Ottubru g[ad jibqa’ jissemma fl-istorja kulturali ta’ pajji]na g[aliex dakinhar il-Belt Valletta kienet uffi/jalment mag[]ula biex tkun il-Belt Kulturali Ewropea fl-2018.

Biex reb[et dan it-titlu presti;ju], Malta kellha tg[addi mill-g[arbiel fin ta’ ;urija internazzjonali esperta mmexxija minn Manfred Gaulhofer, li flisfond maestu] tal-Konkatidral ta’ San :wann [abbar li minn dak li rat il-;urija setg[et tin;ibed ilkonklu]joni li l-organizzaturi Maltin kienu f’po]izzjoni li jil[qu dak mistennii u mitlub minnhom.

Minn issa ’l quddiem tibda [idma biex Malta to[ro; minn dan l-impenn bl-unuri kollha.

8

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Kultura

Festa Italiana Kantanti Taljani tal-operetta f’kun/ert fit-Teatru Manoel Kantanti Taljani tal-operetta mil-Laboratorio Lirico Europeo ta’ Milan se jippre]entaw il-kun/ert Festa Italiana, nhar is-Sibt 1 ta’ Di/embru 2012 fis-7.30 p.m. fit-Teatru Manoel, il-Belt Valletta.

Festa Italiana hi /elebrazzjoni tal-aktar kanzunetti popolari Taljani u Naplitani, musicals u operetti tant g[al qalb il-pubbliku lokali.

B’talba ;enerali kienu mistiedna l-artisti ferm apprezzati mid-dinja taloperetta mmexxija millkomiku u cantattore mag[ruf Walter Rubboli, flimkien mas-soprano#soubrette Tiziana Scaciga della Silva, it-tenur Andrea Bragiotto, issoprano Barbara Fasol, immexxijin mill-pjanista u direttri/i mu]ikali Mro Debora Mori millConservatorio Giuseppe Verdi ta’ Milan.

L-ewwel parti hi dedikata lill-melodija tipikament Taljana u Naplitana u jkunu esegwiti, fost o[rajn, ilfamu]i kanzunetti popolari ta’ Cesare Andrea Bixio: La strada nel bosco tal-1943; Violino Tzigano tal-1934; Torna tal-1930; Solo per te Lucia tal-1930; Ma cos’è questa crisi tal-1933; kif ukoll Ciriciribin tal-1898; I’ te vurria vasà tal-1900; Ti voglio tanto bene tal-1938; ittenur Andrea Bragiotto u ssoprano Barbara Fasol ikantaw b[ala dwett ilkanzunetta Fiorin Fiorello tal1930 u s-soprano#soubrette Tiziana Scaiga della Silva flimkien mal-cantattore Walter Rubboli jinterpretaw is-silta ferm sabi[a Roma non fa la stupida stasera mill-

musical ‘Rugantino’ tal-1962 ta’ Armando Trovajoli.

Kanzunetti o[rajn huma Barbera e Champagne li Giorgio Gaber kanta fis-sena 1969; Il bacio tal-1840; E spingole francese tal-1868; Un’ora sola ti vorrei tal-1938; Ti voglio tanto bene tal-1938 u Ti parlerò d’amor tal-1945.

Il-finale tal-ewwel parti jinkludi erba’ kanzunetti Naplitani: Maria Marì; Malafemmina; Funiculì Funiculà u O surdato nnamurato.

It-tieni parti hi mimlija g[a]liet brillanti minn diversi operetti; tifta[ bis-silta komika Gastone tal-1924 talfamu] komiku Ettore Petrolini, interpretata minn Walter Rubboli. L-g[a]liet mill-operetti jinkludu minn ‘Scugnizza’ ta’ Mario Costa Salomè, Una rondine non fa primavera, u Veder Napoli e poi morir; Canzone della Margherita minn ‘Cin ci Là’; Sigismondo u Mi pare un sogno minn ‘Al Cavallino Bianco’; Toujour l’amour minn ‘Ballo al Savoj’; O rosa di Stambul minn ‘La Rosa di Stambul’; u b’talba ;enerali lpopolari Luna tu minn ‘Il paese dei campanelli’ li twassal g[all-gran finale bissiltiet Hurrà Hurrà minn ‘La Principessa della Czarda’; Oh Cin ci Là; E’ scabroso le donne studiar minn ‘La Vedova Allegra’, u o[rajn.

Walter Rubboli jinterpreta wkoll il-partijiet ta’ bassobuffo fl-opri ‘Rigoletto’ u ‘Manon Lescaut’, flimkien mas-sehem ewlieni tieg[u floperetti ‘Al Cavallino Bianco’; ‘La danza delle libellule’; ‘Cin ci Là’; ‘La duchessa del Bal Tabarin’; ‘Il paese dei campanelli’ u ‘La

Vedova Allegra’.

Is-soprano Barbara Fasol hi mag[rufa g[allinterpretazzjonijiet tag[ha b[ala Rosina fl-opra ‘Il Barbiere di Siviglia’ ta’ Gioacchino Rossini; Lisa fis’Sonnambula’ ta’ Vincenzo Bellini; Norina fid-’Don Pasquale’ ta’ Gaetano Donizetti; u Musetta f’’La Boheme’ ta’ Giacomo Puccini.

It-tenur Andrea Bragiotto g[andu repertorju wiesa’ li jinkludi l-opri ‘Don Giovanni’ ta’ Mozart; ‘La Traviata’ ta’ Giuseppe Verdi u ‘L’elisir d’amore’ ta’ Gaetano Donizetti , kif ukoll f’ diversi operetti. Parti ewlenija fil-kun/ert tag[milha ssoprano#soubrette ferm mag[rufa Tiziana Scaciga della Silva, attiva [afna flopri u fl-operetti f’diversi teatri madwar id-dinja bilversatilità artistika tag[ha f’’Adriana Levouvreur’ ta’ Francesco Cilea; Micaela fil’Carmen’ ta’ Georges Bizet; u Mimì f’’La Boheme’ ta’ Giacomo Puccini li interpretat fl-a[[ar xhur f’teatri tal-opra fl-Italja.

Il-kritiku mu]ikali mag[ruf Albert G. Storace se jintrodu/i kull silta bil-valur mu]ikali u l-kontenut artistiku tag[ha.

Il-kun/ert Festa Italiana hu pre]entat minn Fiesole Artistic Productions bilkollaborazzjoni tal-Istitut Taljan tal-Kultura.

Il-booking isir mit-Teatru Manoel, Triq it-Teatru lAntik, Il-Belt Valletta.

Tistg[u //emplu 21246389. }uru www.teatrumanoel. com.mt jew ibag[tu email fuq

bookings@teatrumanoel.com.mt.

Kultura

9

10

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Stejjer mill-klinik

{aga mo[;a;a> minn Joseph Mangion, couple and family therapist & systemic practitioner

Riflessjonijiet fuq ;rajjiet ta’ xi w[ud min-nies li ;ew g[at-terapija g[ax ma fel[ux i;orru aktar it-toqol tat-ti;rif li kienu jinsabu fih u xtaqu forsi jitfarr;u, jistabru, jin[jew, jin[elsu jew jitwennsu xi ftit.

L-g[anja tat-tfajjel Xandru Xandru kien ikkundanat sitt xhur pru;inerija u spi//a fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin. Kien jaf li hemm kien se jirb[u g[ax mhux l-ewwel darba li xellef difrejh mal-;ustizzja.

Ma damx bix-xokk tal-bidla minn barra g[al ;ewwa g[ax beda j[ossu tajjeb meta sab min iwennsu, jie[u [siebu u jg[allmu l-[a]en kollu taddinja.

G[idli ma’ min tag[milha u ng[idlek x’int jew ma’ min rajtek xebbahtek.

Dan kollu g[ajdut il-Malti, u hekk ;ralu Xandru g[ax f’g[eluq is-sitt xhur tassentenza x-xog[ol g[o;bu hemm ;ew u ftit wara li [are;, re;a’ da[al g[al ]mien itwal b’offi]a akbar.

Kellu biss 17-il sena u kien di;à ilu ju]a d-droga sentejn. Biex i]omm ilvizzju li qabbduh is-sangisugi, li jafu biss jerdg[u demm [addie[or, kellu jisraq l-ewwel lil ta’ ;ewwa, imbag[ad wessa’ /-/irku g[an-nies ta’ barra.

Ommu mifnija bl-inkwiet ta’ binha, kontra qalbha qalet lill-ma;istrat li a[jar binha ;ewwa [aj milli barra mejjet.

Xandru kellu g[a]la bejn tlieta: programm ta’ riabilitazzjoni, l-Isptar Monte Karmeli jew il-[abs. L-g[a]la kien g[amilha di;à qabel [are; u

g[a]el fejn l-inqas hemm sforz, qalb nies li kien jaf u fejn kultant kien isib lg[a]i]a xbintu d-droga.

Sa mi/-/okon, Xandru kien imqarqa/ u fuq tieg[u u kien jie[u gost jag[milha ma’ min hu akbar minnu u jag[mel affarijiet bil-kontra ta’ dak li suppost jag[mel. Kien hemm min feta[ g[ajnejn ommu li binha kien se jg[alliha meta jikber u hekk donnu li ;ara.

Forsi d-destin jew ix-xorti talbniedem jew is-so/jetà li trabba fiha.

Jista’ jkun li a[na wkoll im/appsin ma’ din il-kundanna ta’ dan it-tfajjel jew ta’ tant o[rajn vittmi ta’ so/jetà pjuttost [anina imma wkoll miskina?

Kemm hawn tfal u ]g[a]ag[ li g[andhom b]onn g[ajnuna u kura spe/jalizzata min[abba t-trobbija u lim;iba diffi/li tag[hom u jispi//aw ji;;errew mat-toroq jitg[allmu jg[ixu l[ajja tat-triq g[ax m’hawnx min jilqag[hom. Donnu llum xi w[ud ma jridux ‘xkiel’ jew l-‘irmixk’ tas-so/jetà ma’ saqajhom, anki jekk huma djar tattfal, g[ax hemm il-bi]a’ li t-tajjeb jiddakkar mill-[a]in.

Forsi llum ftit hawn nies li jo[or;u g[onqhom biex jixprunaw servizzi terapewti/i li jil[qu tfal u ]g[a]ag[

‘sfrattati’ li ;ew ikkundannati biex ikun hawn g[a]liet o[rajn barra l-Fa/ilità Korettiva ta’ Kordin jew l-Isptar Monte Karmeli jew ji;ru barra b’sentenza sospi]a. Dawn il-ftit nies li ssib mhux dejjem ikollhom appo;; ta’ min suppost qieg[ed hemm biex jipprote;i dawn l-ulied mitlufa tas-so/jetà tag[na.

Forsi hawn minna li na[slu jdejna waqt li nikkundannaw il-;enituri ta’ dawn it-tfal jew l-ambjent fejn trabbew jew l-istituzzjoni li ma tag[milx bi]]ejjed g[alihom jew nippruvaw ng[attu xturna billi ng[idu li hemm ba;it limitat u hemm prijoritajiet o[ra.

Forsi a[na parti mill-folla u l-vu/i tag[na hi dik tal-politiku jew tal-qassis li huma wkoll pre]enti jaraw nies

inno/enti kkundannati jerfg[u s-salib bla [tija. Li tkun differenti tista’ to[loq skumdità u diskorsok ma jibqax diplomatiku u politikament korrett u tista’ ti;i mag[dud mhux aktar malmag[]ulin filwaqt li l-kotra g[ajtet “sallbu, sallbu”.

Kultant bl-omertà tag[na nkunu qed nag[]lu l-mewt fuq il-[ajja.

L-a[[ar li [are; Xandru ma damx ma re;a’ da[al, imma din id-darba fil-qabar tal-familja b’OD. Miskin issa qieg[ed mal-mejtin u a[na g[adna mal-[ajjin.

X’tag[mel int meta tisma’ b’xi ;rajja tra;ika ta’ xi ]ag[]ug[ jew ]ag[]ug[a?

X’qed tag[mel biex bi kliemek u g[emilek ikollna kultura tal-[ajja u mhux tal-mewt?

L-g[anja ta’ Tessie, omm Jeremy Tessie kienet taf minn wi// ]ew;ha li nqala’ xi [a;a. Hi kienet g[adha mu;ug[a bloperazzjoni imma dak il-[in insiet kollox u riedet tkun taf x’;ara g[aliex minflok tbissima b[at-tfal ta’ qabel issa kien hemm id-dmug[ fuq xfar g[ajnejn ]ew;ha.

Ma setax joqg[od idur mal-lew]a u qalilha li l-baby hu Downs. L-omm indiehxet u mal-u;ig[ ta’ qalbha re;a’ beda l-u;ig[ tal-punti ta/?esarja.

Semmewh Christopher. Ma

kienx fa/li g[al Tessie li ta//etta lil din it-tarbija u kull meta kienet tisqiha wi//ha kien jitnikket u minn mo[[ha jibdew g[addejjin xena wara xena l-;rajjiet li minnha kien se jg[addi dan Chris meta jikber u jsir ;uvni.

Kienu mumenti diffi/li u tqal g[all-familja kollha imma sabet l-g[ajnuna u lappo;; biex titg[allem ta//etta lil din it-tarbija.

Tg[allmet t[addan lil Chris b[ala s-salib tag[ha.

Chris biddel il-[ajja ta’

Tessie u l-familja tag[ha. Ma baqg[ux kif kienu, qisu kollox ward u ]ahar, imma donnu aktar sar ikun hemm tlajja’ milli n]ul mal-[alel tal-[ajja ta’ kuljum.

Kemm hu diffi/li biex t[addan is-salib u twa[[du mieg[ek tul [ajtek kollha?

Kemm hawn nies b’kura;; ta’ sur i;orru salibhom fissilenzju u b’[afna pa/i f’qalbhom g[ax g[arfu li dik hi triqthom li g[ad twassalhom g[all-Golgota tal-glorja?

Kemm hawn minna kapa/i naraw it-toqol ta’ tant nies li qed i;orru slaleb f’qalbhom tqila mal-passi [fief ta’ ri;lejhom?

Kemm minna huma miftu[a g[all-[ajja u dak kollu li ;;ib mag[ha - sa[[a, mard, fer[ u niket firrelazzjonijiet tag[na?

Min ma g[andux salib g[andu domna, ng[idu biex nikkunslaw meta n[arsu lejn l-o[rajn u narawhom forsi a[jar minna f’dak il-mument tal-[ajja.

Forsi jekk in[arsu lil hemm nifhmu aktar kemm it-triq tas-salib hi realtà vera g[al [afna minna u kultant ninsew il-gwaj li hemm madwarna ta’ tant nies li ta’ kuljum i;orru salibhom b’mod mistur jew imxandar malerbat irjie[ tad-dinja u li a[na mhux dejjem ninteb[u bihom, anki jekk g[andna g[ajnejn biex naraw u widnejn biex nisimg[u, fomm biex nitkellmu, qalb biex in[ossu u jdejn biex nag[mlu xi [a;a bis-sens.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Stejjer mill-klinik

11

Mejtin fost il-[ajjin! Min hu jew min hi^ Min jara wi// Alla^ Se naqsam mag[kom x’nifhem b’parental alienation.

Ommi u missieri sseparaw wara [afna taqtig[ il-qalb u ansjetà. Konna g[ajjejna nisimg[u ;lied u g[ajjat u fla[[ar b[al donnu waqaf kollox. Ftit wara skoprejna li matul il-;img[a konna se nkunu ma’ ommi g[and innanna u fi tmiem il-;img[a g[and missieri.

Id-dar fejn konna noqog[du milli jidher kienet ta’ missieri qabel i]-]wie; u kien tahielu n-nannu Wistin, u b’konsegwenza t’hekk ommi sabet ru[ha barra mid-dar g[and ommha.

Konna sirna qisna /ippitatu ni;ru minn dar g[al o[ra biex igawduna t-tnejn. Ftit kien hemm min qatt ta kas ta’

x’nixtiequ a[na. Missieri ma tantx dam wa[du g[ax skoprejna li kellu [abiba li spiss kienet ti;i biex taparsi ssajrilna u tag[mel xi [asil ta’ [wejje;. Kient t[obb taqbad konversazzjonijiet mieg[i fuq ommi, u mhux l-ewwel darba li kienet tg[awwini kontriha.

Jien kont nuri li m’iniex nie[u gost, imma missieri ma kien jg[id xejn u bilkemm ma kienx jaqbel mag[ha. Hu kien jixtrilna [afna affarijiet li minn ommi qatt ma [adna. Wara ftit ]mien, kliem din il-mara beda qisu je[el ma’ mo[[i u mhux l-ewwel darba li bdejt nirrispondi lil ommi meta nkun g[andha u ng[idilha li hi qatt ma [abbitna. Kont naf li kien kliem li jwe;;a’ g[ax mhux l-ewwel darba li rajt id-

dmug[ f’g[ajnejha. Imma b[al qisu qalbi bbieset u sirt nag[ti aktar kas il-[abiba ta’ missieri.

Il-velenu kontra ommi kien beda ja[dem anki f’[uti u ftit ftit matul il-;img[a konna nag[mlulha [ajjitha mi]erja u meta kbirt indunajt kemm bikkejt lil ommi intortament min[abba lsien ta’ mara li kienet qed tag[mel minn kollox biex tid[ol hi minflokha.

Kemm hawn nies li bi lsienhom we;;g[u u firdu familji u tfal bejn il-;enituri.

It-tixwix li jrewwa[ u jxettel il-mibeg[da fi qlub tant teneri li fa/li tistampa f’qalbhom u f’mo[[om dak li trid int.

X’wi// g[ad jaraw differenti dawn in-nies minn dak li rat il-Veronika?

Ieqaf u a[seb [afna

Dovik u Ro]i flimkien jg[annu

Hemm [afna stazzjonijiet fit-telg[at.

U nies jg[annu g[anjiet spirtu pront jew tal-;rajjiet u forsi int ukoll tista’ tinse; g[anja tieg[ek ta’ ;rajjiet u realtajiet ta’ [afna tbatijiet u telg[at imwieg[ra, ta’ tant nies li qed jimxu triqathom mg[obbija b’salibhom u b’salib [addie[or, xi drabi kkundannati bla [tija bit-tama li fuq il-qu//ata, wara t-tisliba, hemm it-tmiem u bidu ta’ [elsien s[i[.

Wara l-mewt hemm il-[ajja.

Imma int qed tistenna li tmut biex tibda tg[ix?

Min jixtieq ikompli din il-konversazzjoni jista’ jiktibli fuq josephm@maltanet.net.

Dovik kien surmast tal-iskola fi]-]mien imma llum ma jin;abarx g[ax i]-]mien [alla l-marki tieg[u f’;ismu kollu. Kien g[ama ftit wara li rtira imma qatt ma qata’ qalbu u tg[allem jg[ix bin-nuqqas tad-dawl.

Kien hemm martu li b’[afna dedikazzjoni u m[abba kienet iddur bih, avolja hi wkoll bilkemm kienet timxi. Kienu jwie]nu lil xulxin u jsabbru lil xulxin fi ]minijiet iebsa u mudlama aktar minn dak li kien jara Dovik. :ara li darba kuntrattur ried iwaqqa’d-dar ta’ ma;enbhom u ftit [abbel g[ajnu minn dawn i]]ew; erwie[ twajba li qatt ma g[amlu deni lil [add. {affer ming[ajr ma ta kas tal-[sara li kien qed jag[mel f’dar Dovik. Meta x-xwej[a qaltlu li kellhom kullimkien konsenturi u lmadum tal-kamra tal-banju kien qed jinqala’, il-cowboy ta’ kuntrattur qalilha biex jekk trid tfittxu bil-qorti.

Ix-xwej[a qalet lir-ra;el u dan qalilha biex ikellmu lil xi [add. :ew xi qraba u tka]aw kif il-kuntrattur po;;a lil dawn i]-]ew; anzjani fil-

Meta waqajna g[al xulxin g[at-tieni darba Kont naf li kien mi]]ewwe; u g[andu t-tfal, imma hu kien nebbiexi u d[uli.

Kelli 18-il sena u hu kien il-boss tieg[i. Malajr da[let ilkunfidenza u mhux l-ewwel darba li kliemna kien ikun fih aktar minn sens wie[ed.

Min jittarraf ji;;arraf u min jersaq lejn in-nar jin[araq. Kien hemm min feta[li g[ajnejja u widdibni li kont die[la fi sqaq mag[luq. Jien kelli g[amad ma’ g[ajnejja u [sibt li t-triq hi watja u dak li kont qed in[oss kien g[al dejjem u kliemu kien ;enwin.

Ma tantx g[adda ]mien li b[al bdejt nara x’basla kont d[alt fiha.

Wara ftit xi [add qalli li kien qed jara lil xi [add ie[or, barra lili. {assejt b[al dehxa ti;ri ma’ ;ismi kollu u fhimt xi tfisser t[obb skont hu. G[amejt wara persuntu u kliemu zokkri. Bdejt in[ossni li kont waqajt f’[ofra fonda li mhux fa/li nitla’ minnha.

Spi//ajt bla xog[ol u domt ma er;ajt bdejt na[dem. {assejtni li tlift ;ie[i ma’ kul[add u bdejt nistmerr lili nnifsi. Qatt ma qomt mill-waqg[a tieg[i u qisni xja[t f’daqqa. Bluha u furja talmument li swewni qares.

Kemm nisimg[u llum li nies jaqg[u g[al [addie[or u jinsew x’[allew warajhom. Kemm u;ig[ u tbatija bla b]onn, xi drabi b’kapri// ta’ waqg[at ippjanati?

periklu min[abba nuqqas ta’ [sieb. Kellmu lillkuntrattur f’isimhom, imma dan kien jaf jitkellem aktar [a]in milli tajjeb u be]g[u jxellfuha mieg[u.

Dovik kien idawwar wi//u lejn fejn kellhom xbieha tal-Madonna u jitlob g[al dan il-bully li kien jara biss flus, u ma’ martu kien jg[id posta wara posta ru]arju g[all-b]onnijiet tieg[u.

Darba ;ew xi nies biex taparsi jka[[lu u jirran;awlhom fejn inqala’ imma l-[sara kienet ferm akbar.

Dovik u martu Rosa mietu f’dar ormaj ikkundannata b’kapri// [addie[or. Kienu jafu x’[asset dik l-omm tal-Mulej meta ltaqg[et ma’ binha tiela’ l-g[olja tas-salib, u mietu msabbra li forsi jsibu l-;ustizzja fid-dinja l-o[ra.

Wara mewthom kien hemm min prova jie[u r-ra;un wara li wiret posthom u rnexxielu.

Meta staqsewh fejn kien meta l-qraba tieg[u kienu [ajjin hu biex ji//ajta imma b’serjetà kien jg[id “issa l-[aj mal-[aj u l-mejjet malmejjet”.

14

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Tag[rif

Wirja ta’ arti sagra

In-Nadur u l-kult Nisrani tieg[u Fl-okka]joni tas-Sena tal-Fidi li g[adha kemm ;iet inawgurata, kif ukoll fl-okka]joni ta’ g[eluq it-325 sena mill-Fondazzjoni talParro//a, il-Kunsill Lokali tan-Nadur qed itella’ wirja ta’ opri ta’ arti sagra bl-isem ‘In-Nadur u l-kult Nisrani tieg[u – Vja;; ta’ tliet sekli u kwart ta’ fidi’.

F’din il-wirja qed ji;u esibiti numru ta’ opri ta’ valur imprezzabbli li flimkien qed iwasslulna [jiel mill-kult Nisrani talpoplu Naduri matul i]-]minijiet.

Minn tifkiriet tal-ewwel snin tal-parro//a, in-nis;a tal-kult lejn il-patruni tal-parro//a l-Appostli San Pietru u San Pawl, iddevozzjoni lejn il-korp imqaddes ta’ San Koronatu, il-kult Marjan, dak lejn is-Sagrament, id-devozzjoni lejn il-Passjoni li tmur lura lejn is-sena 1752, l-espansjoni ta’ dan il-kult blintroduzzjoni tal-pur/issjoni bl-istatwi tal-misteri tal-Passjoni fissena 1913, it-tlestija tal-koppla u tal-bini tal-knisja monumentali mitt sena ilu u t-ti]jin ta’ dan it-tempju b’opri mill-isba[, flimkien ma’ parte/ipazzjoni mill-parro//i tal-Qala u ta’ G[ajnsielem li g[al kwa]i ]ew; sekli s[a[ kienu jag[mlu parti f’dik li hi kura spiritwali mill-parro//a tan-Nadur, dan kollu wie[ed ikun jista’ jammirah f’din il-wirja li hi l-ewwel wa[da minn sensiela li se tkopri tliet sekli u kwart ta’ storja minsu;a mal-fidi.

Din il-wirja, li d-d[ul g[aliha hu b’xejn, qed tittella’ f’Sala Joe Tabone li tinsab fil-bini amministrattiv tal-Kunsill Lokali nNadur, u se tkun miftu[a mill-:img[a 9 ta’ Novembru sal-{add 25 ta’ Novembru. Tifta[ bejn it-8 a.m. u l-4 p.m. u mis-6 p.m. sat-8 p.m.

Wirja ta’ presepji u o;;etti li g[andhom x’jaqsmu mal-Milied L-Awtorità Maltija tat-Turi]mu (MTA) b[as-snin l-img[oddija qed ter;a’ t[ejji biex tippre]enta wirja ta’ presepji u o;;etti li g[andhom x’jaqsmu mal-Milied.

Il-wirja se tittella’ b[as-soltu fil-kurituri t’isfel tal-Ministeru tat-Turi]mu, Ambjent u Kultura, Triq il-Merkanti, il-Belt Valletta, bejn it-Tnejn 17 ta’ Di/embru, 2012 u l-{add 6 ta’ Jannar, 2013.

B[alma ;ara fl-img[oddi, f’dan il-bini /entrali, il-wirja se jmorru jarawha mhux biss ilMaltin u l-G[awdxin i]da wkoll bosta turisti.

Is-sena li g[addiet ]aru din il-wirja mas-6,500 persuna.

G[aldaqstant, min hu interessat li jie[u sehem fil-wirja b’xi presepju jew xi o;;ett ie[or talarti jew arti;janat marbut mal-Milied jista’ jikkuntattja lil Martin Morana, Manager Events, blemail address martin.morana@visitmalta.com (jew bit-telefon 22915136) biex tintbag[atlu formola tal-applikazzjoni.

Pro;etti ;odda minn Sara Grech B[alissa Sara Grech Ltd qed topera mill-kwartieri tag[ha fl-imsida. L-indirizz l-;did hu ‘The Emporium’, Rue D’Argens, l-Imsida.

Din i/-/aqliqa saret biex tkun tista’ takkomoda ttkabbir re/enti li jinkludi t-

tisbi[ tal-ferg[at ta’ TasSliema, il-Fgura u San Pawl il-Ba[ar kif ukoll it-tnedija li se ssir fil-futur qrib ta’ ]ew; ferg[at ;odda, dik ta’ {‘Attard u o[ra f’Portomasso.

It-tisbi[ fil-ferg[at kollha se joffri lill-klijenti aktar

privatezza, ambjent aktar pja/evoli u diversi privile;;i g[all-klijenti.

Il-[inijiet tal-ftu[ twalu biex il-komunikazzjoni talklijenti tkun aktar komda u effettiva. Il-ferg[at jift[u mit8 a.m. sat-8 p.m. matul il;img[a u mid-9 a.m. sas-6 p.m. is-Sibt u l-{add. Dan biex il-kljent ikun jista’ jixtri jew jikri l-proprjetà meta jkun l-aktar konvenjenti g[alih.

L-a;enti u [addiema ta’ Sara Grech huma impenjati biex joffru lill-klijenti servizz li ma j[abbatha ma’ [add kif ukoll appro// onest li jkun sew amikevoli kif ukoll professjonali. L-a;enti talproprjetà g[andhom ir-ri]orsi ne/essarji li jiggarantixxu li laspettattivi tal-klijent jintla[qu minnufih kif ukoll assistenza akkurata biex ting[ata valutazzjoni tajba tal-proprjetà tul il-pro/ess kollu li jwassal g[al bejg[ jew xiri li jkun ta’ benefi//ju g[all-klijent.

G[al aktar informazzjoni tistg[u tikkuntattjaw lill-head quarters ta’ Sara Grech billi //emplu 23470000 jew ]uru ssit www.saragrech.com.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Anniversarju

15

Is-So/jetà Filarmonika King’s Own f’/elebrazzjonijiet ta’ /entinarju It-8 ta’ April hu jum importanti g[as-So/jetà Filarmonika King’s Own. Din il-;urnata timmarka lanniversarju minn meta lBanda ?ittadina King’s Own reb[et it-titlu ta’ ‘E//ellenza’ fil-kompetizzjoni internazzjonali tal-mu]ika ‘Torneo of Peace and Harmony’ li kienet organizzat mill-belt ta’ Algiers fl-1912.

Fil-fatt, din is-sena, isSo/jetà qed ti//elebra lewwel /entinarju minn dan lakkwist importanti.

Fis-sena 1912, il-Kunsill Muni/ipali ta’ Algiers waqqaf kumitat ta[t id-direzzjoni tasSindku, Charles de Galland, biex jorganizza kompetizzjoni internazzjonali tal-mu]ika fis7 u t-8 ta’ April 1912.

Billi dak i]-]mien, f’Algiers kien hemm komunità mdaqqsa ta’ Maltin, il-ka]ini tal-baned Maltin kienu mg[arrfin b’din ilkompetizzjoni. Il-komunità f’Algiers waqqfet ukoll kumitat g[al dan lavveniment u Sir B. Cave C.B. li kien il-Konslu Ingli] f’Algiers f’dak i]-]mien, ing[a]el b[ala l-patrun ta’ dan il-kumitat.

Il-Banda King’s Own u banda o[ra lokali g[amlu larran;amenti tag[hom biex jie[du sehem f’din ilkompetizzjoni tant presti;ju]a. B’kollox, f’dan ilkonkors ipparte/ipaw erbg[in banda minn diversi pajji]i inklu]i Franza, l-Italja, lI]vizzera u l-Bel;ju.

Ori;inarjament, kien ippjanat li l-festival ikun inawgurat mill-President ta’ Franza nnifsu imma, min[abba li dan inzerta kien indispost, il-Gvernatur :enerali tal-Al;erija ppresieda l-inawgurazzjoni minfloku.

G[al din l-okka]joni, ilbastimenti li kienu fil-port dak

i]-]mien ;ew mixg[ulin.

Barra minn dan, diversi binjiet tal-belt ta’ Algiers kienu m]ejnin bil-girlandi tal-liedna u r-rand kif ukoll bl-emblema tar-Repubblika Fran/i]a.

Min[abba li l-ewwel jum talfestival inzerta wkoll jum lG[id il-Kbir, il-qniepen talKatidral ta’ Al;iers semmg[u le[inhom ukoll. Min kien pre]enti qal li, kullimkien filbelt ta’ Al;iers, wie[ed kien jisma’ l-mu]ika tindaqq middiversi baned li kienu qed jie[du sehem fil-konkors.

Waqt kelmtejn tal-ftu[, isSindku ta’ Algiers qal li hu kien ]ar Malta u sellem ukoll lill-komunità Maltija li kienet tg[ix f’Algiers.

Il-Banda King’s Own, li dak i]-]mien kienet ta[t iddirezzjoni tal-Kommendatur Aurelio Doncich, ipparte/ipat fit-taqsima spe/jali talkompetizzjoni g[all-og[la unur ta[t it-titlu ta’ ‘E//ellenza’. Il-Banda rnexxielha tirba[ dan it-titlu presti;ju] u ng[atat Kuruna tal-Fidda g[at-Taqsima ‘Lettura a vista’ u o[ra g[allprestazzjoni e//ellenti tag[ha.

Midalja tal-Fidda ng[atat ukoll lill-Kommendatur Aurelio Doncich g[addirezzjoni sublimi tieg[u.

Barra minn dawn, il-Banda kienet ippre]entata wkoll b’dawn id-Diplomi: • L-Ewwel Premju filKompetizzjoni g[allPrestazzjoni fit-Taqsima ‘E//ellenza’; • Diploma ta’ Unur mirbu[a fit-Taqsima ‘E//ellenza’ talKompetizzjoni; • L-Ewwel Premju fil‘Lettura a vista’ fit-Taqsima ‘E//ellenza’; u, • Premju g[ad-Direzzjoni, mog[ti lill-Kommendatur Aurelio Doncich, fil-

Il-banda ta’ Algiers

Kompetizzjoni g[al dik li hi Prestazzjoni.

Din kienet l-ewwel darba li banda Maltija rnexxielha takkwista unuri internazzjonali barra l-pajji].

Fost il-bi//iet mag[]ulin biex jindaqqu mill-Banda, kien hemm wa[da jisimha ‘Elegia’ li tant intg[o;bot millPresident tal-:urija, ilProfessur Delmas, li talab kopja tal-partitura [alli din ilbi//a mu]ika sabi[a tkun tista’ tindaqqq ukoll minn baned Fran/i]i. Qabel [alla Al;iers, Pascal Ellul ippre]enta lill-Banda standard Fran/i] f’isem il-komunità Maltija-Al;erina.

Aktar kmieni din is-sena, isSo/jetà Filarmonika King’s Own [adet [sieb twaqqaf Kumitat Spe/jali biex jorganizza diversi attivitajiet biex ji//elebraw dan i//entinarju. Dan il-Kumitat huwa mag[mul mill-President Alfred Camenzuli, li huwa wkoll President Onorarju tasSo/jetà ad vitam, il-Vi/i President Vincent Piccinino, is-segretarju George R. Gusman, it-te]orier Marvic Borg, PRO Joseph Borg u lmembri Ivan Grixti, Dominic Galea, Vincent Galea, Anthony Zahra, Pio Borg, Michael Zammit, Charles Ellul, Marlene Buttigieg u Jurgen Briffa.

Fost id-diversi attivitajiet li di;à saru biex jikkommemoraw dan lavveniment importanti kien hemm kun/ert ta’ mu]ika funebri li sar fil-5 ta’ April 2012, {amis ix-Xirka, quddiesa ta’ radd il-[ajr bilparte/ipazzjoni tal-Orkestra

Kappella Bugeja flimkien mal-Kor :esù Nazzarenu li kien ta[t id-direzzjoni ta’ Patri Salv Galea OP., filBa]ilika ta’ San Duminku, ilBelt, nhar is-Sibt, 14 ta’ April kif ukoll mar/ briju] li sar isSibt, 21 ta’ April 2012.

G[al din l-okka]joni nkiteb Innu Kommemorattiv ;did, intitolat ‘Mitt Sena E//ellenza’. Il-versi huma ta’ Fr Edmund Teuma OFM Conv., filwaqt li l-mu]ika hi ta’ Maestro John Galea. Dan l-innu ndaqq g[all-ewwel darba fil-pubbliku nhar isSibt, 28 ta’ Lulju 2012 lejlet il-festa ta’ San Duminku, waqt kun/ert li sar mill-Banda ?ittadina King’s Own ta[t ittmexxija ta’ Maestro John Galea stess.

Nhar is-Sibt, 13 ta’ Ottubru 2012 saret ukoll ikla kommemorattiva fl-Osborne Hotel, il-Belt, li g[aliha attendew numru sabi[ ta’ membri tas-So/jetà King’s Own u l-qraba tag[hom.

Barra minn hekk, matul din is-sena, is-So/jetà [adet [sieb ukoll ippubblikat kalendarju

kommemorattiv b’[afna ritratti awtenti/i dwar lavveniment li kien sar f’Algiers fl-1912.

Fost l-attivitajiet li g[ad iridu jsiru, insibu l-kun/ert annwali mill Banda ?ittadina King’s Own li, din is-sena se jsir nhar is-Sibt, 17 ta’ Novembru 2012 fl-Awditorju tal-Istitut Kattoliku, ilFurjana. Huwa xieraq li, f’dan il-Kun/ert, il-Banda King’s Own se tesegwixxi l-istess programm li bih kienet reb[et it-titlu presti;ju] ta’ E//ellenza fl-1912.

Nhar is-Sibt, 8 ta’ Di/embru 2012 imbag[ad, filka]in, se jsir get-together g[all-membri tas-So/jetà King’s Own. F’dik lokka]joni, se tinkixef ukoll plakka kommemorattiva flintrata tal-ka]in.

Fl-a[[ar i]da ]gur mhux linqas, ta’ min jg[id ukoll li, fil-;ranet sbie[ tal-festi talMilied, numru ta’ membri tasSo/jetà vvolontarjaw biex jag[mlu ]jarat lil nies anzjani rikoverati kemm fl-isptarijiet kif ukoll fi djar g[all-anzjani.

Doncich

Maestro John Galea

Ittri lill-Editur 21

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Il-middle class il-;dida ta’ Muscat Sur Editur, Joseph Muscat qed jg[id li jrid jo[loq middle class ;dida.

Jekk isir Prim Ministru dan se jkun b]onn g[ax ]gur, mhux forsi, ilmiddle class b’sa[[itha li g[andna tispi//a tmur lura bil-politika ta’ tba]war ftit ’l hawn u tba]war ftit ’l hemm.

G[adna niftakru meta lLabour ta’ Muscat kien wieg[ed “nifs ;did lissettur privat” biex imbag[d kien spi//a g[oddu fga[.

It-termometru ta/-/iviltà Sur Editur, Bir-ra;un kollu l-Gvern pre]enti qieg[ed jiffoka fuq lanzjani Maltin u G[awdxin g[ax huma b[as-saborra li ]]omm vapur stabbli f’wi// il-ba[ar.

Pass importanti se[[ fl1993 meta g[en qatig[ fittwelid tal-Università tat-Tielet Età, miftu[a espressament g[at-tag[lim addizzjonali talanzjani.

Inzertajt kont wie[ed minn tal-ewwel li t[ajru jid[lu b[ala studenti, g[alkemm kont qbi]t l-età tal-pensjoni.

Niftakar li jirrappre]enta lill-gvern kien hemm Dr. Ugo

Mifsud Bonnici (dak i]-]mien Ministru tal-Edukazzjoni) u li kellu sehem kbir fissalvazzjoni tal-iskejjel wara di]ordni bla tarf.

Ma konniex i]jed minn [amsa u g[oxrin f’din listituzzjoni ;dida i]da millewwel daret fuq sisien sodi. U l-kelma ;riet, u n-numru ta’ studenti beda jikber. Dejjem kellna lecturers tajbin, ibda minn dawk li g[allmuna fuq is-sa[[a fl-età tag[na u spi//a minn dawk li kienu jorganizzawlna ]jarat kulturali fil-G]ejjer Maltin u barra.

Wara [ames snin akkademi/i [assejtni

sodisfattissimu u warrabt kemm g[ax ridt niddedika l[in g[al [ti;iet o[rajn kif ukoll nag[mel post g[al [addie[or billi n-numru ta’ studenti kien qieg[ed jimla ssala tat-tag[lim.

Dan l-a[[ar stag[;ibt u [assejtni fer[an meta smajt li nnumru ta’ studenti tela’ g[al 726, u barra mill-ferg[a tal-Furjana hemm o[rajn f’Tas-Sliema u f’Victoria ta’ G[awdex.

Dan g[andu biex isa[[a[ is-sinsla ta’ pajji]na kontra lmew; ta’ edoni]mu li jhedded li jherri s-so/jetà Maltija.

M. AGIUS Ra[al :did

My choice of friends Sur Editur, Tal-Labour [ar;u billboard bit-tema My Choice of Friends.

Naturalment kien b’referenza g[al Lawrence Gonzi.

Issa jien imma;inajt billboard ie[or bl-istess titlu my choice of friends i]da din id-darba dedikat lil u bir-ritratt ta’ Joseph Muscat u li jinkludi: Ritratt tal-MEPA b’referenza g[al meta fl1998 [ar;itlu l-permess tal-bini fi ]mien rekord ta’ tlett ijiem u kontra rregolamenti tag[ha stess.

L-MDC u l-METCO li kienu tawh xog[ol ta//ek/ik.

Il-magna tal-partit fi ]mien it-tellieqa g[all-kap tal-PL lura fl-2008.

Dik choice of friends, Sur Muscat!

ALF. DARMANIN {’Attard

B.F.M.

Gwardaman;a

Fl-ispazju tal-Konkatidral Sur Editur, Fra[t meta qrajt li qeg[din jippjanaw biex ji]bg[u mill-;did ilkan/elli ta’ quddiem i//imiterju komunali li hemm fi Triq Merkanti, il-Belt Valletta, u li jag[mel parti mill-ispazju tal-Konkatidral ta’ San :wann.

Probabbli li ftit nies jobsru li f’dan i/-/imiterju (campo santo) hemm ilfdal ta’ dawk l-insara li ssieltu u mietu fl-Assedju ta’ Sant’Iermu fl-1565.

Fl-istorja dawn meqjusin b[ala eroj kbar g[ax kollha mietu jitqabdu fl-e[rex battalja biex Malta ma taqax filjasar.

Wara l-pro;ett talkan/elli l-inkarigati jistg[u jaraw hemmx b]onn li jin]ebg[u mill;did il-wi// tat-tliet arlo;;i fil-fa//ata talKonkatidral.

Wie[ed minnhom (dak li suppost jimmarka isem il-;urnata) bilkemm jinqara.

J. GATT Il-G]ira

{sibijiet dwar il-Parlament il-;did Sur Editur, Hekk kif kull ;urnata li tg[addi qed tqarribna dejjem aktar lejn it-tlestija talbini tal-Parlament ;did fid-da[la tal-Belt, spiss ji;u f’mo[[i /erti [sibijiet li jmorru lil hinn mill-bini fi]iku ta’ din l-istituzzjoni li hi indispensabbli g[al kull demokrazija.

Jien in[oss li f’din il-le;i]latura rajna affarijiet li ma nistg[ux insej[ulhom wisq edifikanti u li xejn ma kienu ta’ e]empju laktar g[at-tfal tag[na.

Na[seb li fil-le;i]latura li jmiss, ilmembri tal-Parlament g[andhom jag[tu kelma lill-poplu li ma jirrepetux /erta m;iba deplorevoli ta’ u[ud mid-deputati li, minn fuq, ma jidhrux li kienu lesti jnaqqsu mill-privile;;i tag[hom, anzi f’/erti ka]i kien hemm min sejja[ biex i]idhom.

Mhux qed nitkellem dwar

kundizzjonijiet finanzjarji. Dawk g[andhom jitjiebu immedjatament ming[ajr [add ma jkun opportunista u ju]a dan l-argument, b’mod ipokrita, kontra min irid tassew jelimina anomaliji.

Fil-Parlament il-;did, g[andu jing[ata aktar pi] lill-opinjoni pubblika u dan billi /-/ittadin kwalunkwe jkollu aktar spazju biex iwassal fehmtu b’kull mod u fuq kull su;;ett.

G[alkemm il-Parlament hu regolat minn pro/eduri li ilhom is-snin jiffunzjonaw, je[tie; naraw li dawn ikunu a;;ornati biex jipprovdu dan l-ispazju g[al le[en i//ittadin li, f’kull ka], g[andu jkun fi//entru tal-[idma tad-Deputati kollha.

Jien nifhem ukoll li l-aktar [a;a importanti g[all-bniedem hi l-libertà talkelma u tal-espressjoni i]da n[ossha in;ustizzja kbira li /erti Deputati jabbu]aw

minn din il-libertà billi jattakkaw persuni li ma jkunux pre]enti fil-Kamra u li, allura ma g[andhom l-ebda dritt li jwie;bu f’dak l-istess post.

Fl-opinjoni tieg[i g[andu jkun hemm salvagwardji xierqa biex ma jsirux attakki in;ustifikati fuq nies li ma jkunux imda[[lin direttament fil-qasam politiku.

Nemmen li jekk se jkollna — kif jien /ert li se jkollna — binja ta’ Parlament moderna u effi/jenti, daqstant ie[or g[andhom ikunu moderni u ;usti rregolamenti li jorbtu lill-membri talKamra. :ie[, fuq kollox, lil min [adem biex, sa fl-a[[ar, Malta jkollha Parlament state-ofthe-art li hu ta’ unur g[alina u ta’ attrazzjoni g[at-turisti.

J. PORTELLI

San :wann

24

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Tag[rif

GO tniedi l-ewwel network 100% fibra f’Malta Servizzi ;odda tal-internet superfast b’velo/ità sa 200Mbps

Markus Golder, i/-Chief Commercial Officer ta’ GO jindirizza l-konferenza tal-a[barijiet waqt it-tnedija ta’ rapido, il-Fibre to the Home ta’ GO

GO g[adha kemm nediet Rapido – sensiela ;dida ta’ servizzi tal-internet supervelo/i mwassla permezz tat-teknolo;ija tal-fibra ottika.

Is-servizz rapido jil[aq velo/itajiet ta’ 200 Megabits is-sekonda, b’velo/ità darbtejn aktar minn cable u mwassal fuq teknolo;ija 100% fibra ottika dritt g[ad-dar talklijenti.

Wara provi li saru b’su//ess f’partijiet minn Ta’ Xbiex u San :iljan, GO issa bdiet implimentazzjoni estensiva ta’ Fibre to the Home (FTTH) madwar Malta b’bidu f’{’Attard fl-in[awi TalMirakli.

Klijenti li jag[]lu Rapido jistg[u jistennew li jgawdu minn downloads supervelo/i, appo;; e//ezzjonali g[al apparat u users multipli, log[ob ming[ajr ebda lag – u aktar. Il-klijenti jistg[u jag[]lu

minn fost tliet pakketti Rapido multiplay bi speeds li jvarjaw skond il-[ti;iet tag[hom.

Skont l-impenn tag[ha li dejjem tipprovdi b’mod konsistenti prodotti u servizzi mill-aktar avvanzati, GO ilha bosta snin li fet[et it-triq f’Malta g[at-teknolo;ija talfibra ottika. Soluzzjonijiet talfibra ilhom g[al ]mien twil jiffurmaw parti mill-firxa ta’ prodotti li jindirizzaw il-[ti;iet ta’ klijenti tan-negozju li g[andhom b]onn komunikazzjonijiet konsistenti, affidabbli u ultravelo/i fil-[inijiet kollha.

Waqt it-tnedija ta’ din linizjattiva l-;dida, Michael Mertsch, i/-Chief Technical Officer ta’ GO qal li fix-xhur u s-snin li ;ejjin, GO se tkun qed tniedi velo/itajiet qawwija [afna tal-internet b’esperjenza e//ezzjonali li tiffoka fuq lu]u minn diversi nies f’daqqa

fid-djar kollha madwar Malta.

Markus Golder, i/-Chief Commercial Officer ta’ GO, qal li Fibre to the Home hu rivoluzzjonarju u jfisser velo/itajiet ming[ajr limiti g[al streaming, downloads u uploads aktar mg[a;;lin, li jipprovdi esperjenza unika.

“Ir-rivoluzzjoni issa waslet fid-djar tal-klijenti.”

Rapido ji;i fi tliet varjanti – 35Mbps, 75Mbps u 200Mbps.

Jibdew minn €55 biss kull xahar u qed ji;u offruti fis-suq bi velo/ità g[olja [afna, konnessjoni broadband bla limitu. Barra minn hekk ilklijenti jiksbu telefonati bla limiti lejn in-numri fissi ta’ GO, sa 400 minuti b’xejn talmowbajl kull xahar u IPTV b’aktar minn 70 stazzjon.

Is-servizz tal-IPTV ji;i b’karatteristi/i interattivi li jinkludu restart, catch-up, pause, rewind u record.

Xeni mill-atti unici ta’ teatru socjali li jiffurmaw il-minifestival

Jitnieda l-ewwel minifestival ta’ drama so/jali Progett bejn l-A;enzija }g[a]ag[ u /-?entru tad-Drama

L-A;enzija }g[a]ag[, b’asso/jazzjoni ma/-?entru tad-Drama f’Malta, qed tniedi g[all-ewwel darba f’Malta Mini-Festival tatTeatru So/jali.

Il-pro;ett qed isir ta[t lawspi/i tal-Ministeru talEdukazzjoni u s-Segretarjat Parlamentari g[a]}g[a]ag[ u Sport.

Il-[sieb hu li jkunu ffurmati gruppi ta’ atturi ]g[a]ag[, li flimkien ma’ awturi u re;isti stabbiliti jo[olqu atti uni/i li jirriflettu sitwazzjonijiet komunitarji attwali.

Il-Mini Festival, miftu[ g[al atturi ta’ bejn it-18 u t30 sena, jesplora temi so/jali u l-iskritti jridu jin[olqu b’mod kollettiv, biex imbag[ad ikunu ‘strutturati’ minn awturi ta’ nota. L-istil jit[alla f’idejn il-gruppi rispettivi.

Min-na[a ta/-?entru tadDrama qed jing[ad li din linizjattiva tikkumplimenta

x-xog[ol li jsir mi/-?entru fil-qasam tat-Teatru Komunitarju, fejn studentiatturi adulti j]uru diversi lokalitajiet u jo[olqu ‘argumenti bit-teatru’.

G[all-ewwel edizzjoni hemm erba’ atti uni/i li se jkunu qed jikkompetu g[al premjijiet ta’ flus u /ertifikati. Fil-lista ta’ awturi # re;isti hemm Kristabel Catania, Natasha Turner, Andrè Mangion, Clive Piscopo, Anthony Ellul, Ivan De Battista u Albert Marshall. L-istili jvarjaw mill-psiko-drama sal-kummiedja sewda.

Is-serata tal-a;;udikazzjoni hi mmarkata g[at-2 ta’ Novembru. Id-drammi rebbie[a mbag[ad ikunu pre]entati f’]ew; serati g[all-pubbliku, fi/-?entru tad-Drama, fid-9 u l-10 ta’ Novembru. G[al tag[rif dwar il-biljetti: 21220665 u 23886182.

• Ara wkoll pa;na 29

It-tfal matul i/-/erimonja tal-kompetizzjoni tal-HSBC World Environment Day ta’ din is-sena

Kompetizzjoni tal-HSBC Malta tinkora;;ixxi l-ekonomija ambjentali It-tfal li qeg[din jie[du sehem fil-kompetizzjoni g[all-Jum Dinji tal-Ambjent din is-sena ng[ataw tag[rif dwar il-kun/ett ta’ Ekonomija Ambjentali (Green Economy) – tema mag[]ula mill-Programm Ambjentali tan-Nazzjonijiet Uniti.

Apparti l-premjijiet g[alla[jar tliet sottomissjonijiet, ing[ataw /ertifikati u

premjijiet edukattivi lillparte/ipanti kollha. Dan sar biex jippremjaw u jinkora;;ixxu kuxjenza ambjentali fost it-tfal.

Il-Programm Ambjentali tan-NU jiddefinixxi lEkonomija Ambjentali b[ala wa[da li twassal g[al titjib fil-[ajja umana u g[al so/jetà aktar ;usta.

L-HSBC Malta Foundation hi impenjata li tinvesti fil-

komunità li tfittex li ;;ib benefi//ji fit-tul fis-so/jetà fi tliet oqsma ewlenin: ittitjib fil-kwalità tal-[ajja g[at-tfal ]vanta;;ati, li twassal g[al ambjent iktar sostenibbli u li t[ares il-wirt Malti.

Iktar tag[rif dwar lattivitajiet tal-HSBC Malta Foundation jinsab fittaqsima ‘Sustainability’ ta’ www.hsbc.com.mt#csr.

Offerti vanta;;u]i g[al Dubaj mill-Emirates Intraprendituri Maltin, nies avventuru]i u dawk li jfittxu btala pja/evoli u rilassanti jistg[u jibbenefikaw minn offerti vanta;;u]i g[al Dubaj sal-31 ta’ Di/embru 2012.

Emirates Holidays, ilferg[a tal-ivvja;;ar tal-linja tal-ajru Emirates, qed tniedi pakketti ta’ btala li jibdew

minn €696 g[al kull persuna.

Il-vja;;aturi jistg[u jag[]lu minn numru ta’ lukandi ta’ 3, 4 jew 5 stillel u l-pakketti jinkludu l-biljett tal-ajru fil-Klassi talEkonomija, erbat iljieli akkomodazzjoni bilkolazzjon, room tax u service charges, ittrasferimenti minn u lejn l-

ajruport u l-assistenza flajruport ta’ Dubaj.

Emirates Airline ittir kuljum bejn Malta u Dubaj, b’waqfa f’?ipru. It-titjira EK 108 titlaq minn Malta fit-2.45 p.m. u tasal f’Dubaj fis-0.55 a.m. tal-g[ada. Ittitjira EK 107 titlaq minn Dubaj fit-8.10 a.m. u tasal Malta fis-1.20 p.m.

-

,

Il {add 28 ta

25

’ Ottubru, 2012

Collage

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

27

Spettaklu mu]ikali

‘Fenkata Mu]ikata’ b’risq id-Dar tal-Providenza • Ara pa;na 29

28-29

Attivitajiet teatrali

31

Media

35

It-Tisliba tax-Xahar bi tliet premjijiet

26 COLLAGE KOTBA

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

:abra ta’ poe]iji bit-Taljan minn ]ew; poeti Maltin Mario Attard#Patrick Sammut> SPONDE AMANTI. ‘:abra ta’ Poe]iji bit-Taljan’. Five Star Printing Ltd., Qormi 2012. pp. 62. ISBN 978-99957-0-305-9 Re/ensjoni minn Alfred Massa ...................................................

Wie[ed jinnota d-differenza bejn poe]iji Taljani u poe]iji bit-Taljan. Fil-fatt jien u]ajt it-tieni fra]i u mhux talewwel. Dan g[ax din il-:abra g[andha titqies b[ala poe]iji Maltin peress li r-ru[ tag[hom hi ru[ Maltija.

Ng[iduha, pubblikazzjonijiet ta’ din ix-xorta ma tantx huma komuni f’pajji]na.

Hu fatt mag[ruf li l-G[aqda Poeti Maltin tat sehem kbir biex poeti lokali jit[ajru jippubblikaw vrushom billingwa danteska. Hawn ta’ min jg[id li ]-]ew; poeti li tawna din il-:abra, it-tnejn huma membri ta’ din lG[aqda.

Il-ktieb Sponde Amanti j[addan 42 poe]ija; 21 ta’ Mario Attard u 21 ta’ Patrick Sammut. }ew; poeti li ]gur m’g[andhomx b]onn ta’ introduzzjoni g[ax it-tnejn huma mag[rufin sewwa f’dan il-qasam letterarju. It-tnejn huma poeti bravi u g[andhom [akma tajba ferm tal-ilsien Taljan.

Mario Attard

Fil-fehma ta’ Amerigo Iannacone, li g[amel id-Da[la g[al din il-:abra, i]-]ew; poeti g[andhom diversi aspetti li jixxiebhu filwaqt li g[andhom o[rajn li huma g[al kollox differenti minn xulxin. Asserzjoni ovvja peress li t-tnejn ;ejjin millistess pajji] u t-tnejn huma

prodott tal-istess ]mien.

Min-na[a l-o[ra, naqbel perfettament ma’ Iannacone li fil-versi ta’ Attard hemm dik in-niskata ta’ pessimi]mu. ?erti temi trattati jitkellmu we[idhom; b[al ng[idu a[na 2 Novembre, L’inverno, L’autunno, Sotto l’Ombra della Croce u o[rajn, il-qarrej /ertament li jistenna li se jiltaqa’ ma’ dan.

I]da ma jonqosx l-interess fil-bniedem ta’ ]mienna, b[alma ma tonqosx it-tama u x-xewqa g[al dinja a[jar.

Attard jinkwieta jara bnedmin jag[lqu g[ajnejhom quddiem il-problemi tal-o[rajn. Il-versi Per un amico, Se non ora quando? u Come le vele huma e]empji /ari.

Wie[ed jinnota wkoll filpoe]ija ta’ Mario Attard /erta spiritwalità li Iannacone jsej[ilha spiritwalità fra;iskana.

Imma mbag[ad g[andna dik l-ispiritwalità (jew reli;jo]ità) diretta b[al Maria, A cinquan’anni compiuti u 2 novembre. Tema o[ra trattata fil-poe]iji ta’ Attard hi lim[abba tieg[u lejn in-natura – Sotto il legno della croce u Spazi confusi. }ew; poe]iji li g[o;buni ftit aktar minn o[rajn huma La vita u Nel cuore della città.

Patrick Sammut

Patrick Sammut min-na[a lo[ra jin[ass xi ftit aktar

romantiku fis-sens wiesa’ talkelma. ?ertament, tispikka lim[abba tieg[u lejn il-familja; lejn ommu li [alliet din iddinja (Il tuo sguardo), lejn martu u lejn uliedu.

Il-fer[ patern il-poeta jesprimih fil-versi Appuntamento notturno meta minn fommu to[ro; l-g[ajta ta’ ringrazzjament lill-{allieq hekk kif jara f’idejh il-frott ta’ m[abbtu u ta’ m[abbet martu.

Sammut hu konxju millproblemi ta’ madwaru; b’danakollu, it-tama g[al ;ejjieni a[jar ma tonqsux, kif jurina fil-poe]ija A Pasqua; su;;ett minnu nnifsu ottimist, spe/jalment g[alina l-insara.

Imma l-idea ta’ “jum ;did” tin[ass f’diversi poe]iji b[al L’uccello del mattino u A quest’ora del mattino.

Interessanti l-im[abba li poeta g[andu g[al art twelidu li j;arrabha l-aktar meta jkun bog[od minnha. Fl-istess waqt wie[ed jinnota wkoll il;ibda li g[andu lejn l-Italja u lejn l-ilsien Taljan kif jistqarr fil-versi Questa lingua di terra.

B[al Mario Attard, Patrick Sammut g[andu ammirazzjoni kbira lejn lambjent, spe/jalment lejn dak rurali. Imma g[alih i/-/entru tal-[olqien hu l-bniedem.

Bir-ra;un kollu g[alhekk, jiddejjaq jara dinja mifnija bi gwerer u bi tra;edji naturali li [tija tag[hom jintilfu bosta

Il-fa//ata tal-ktieb ‘Sponde Amanti’ ta’ Mario Attard u Patrick Sammut

[ajjiet waqt li o[rajn jg[addu minn tbatijiet ibsin [afna.

Sammut jidher li jemmen anki fid-destin; hekk almenu jag[ti x’wie[ed jifhem filpoe]ija Sono tutte parole queste.

Kollox ma’ kollox, Sponde Amanti hi :abra poetika li titfa’ dawl fuq id-dinja ta’ ]mienna mil-lenti ta’ ]ew; poeti Maltin kontemporanji.

Hi wkoll :abra li turi ]ew; poeti b’opinjonijiet u b’esperjenzi personali li ;abru tul [ajjithom.

G[al dawk mid[la tal-ilsien Taljan dan hu ktieb rakkomandabbli. Sponde Amanti jista’ jinkiseb direttament ming[and l-awturi fuq sammutpatrickj@ yahoo.com. Jiswa €6, posta inklu]a.

Malta tie[u sehem fil-Festival tal-Letteratura TANPINAR f’Istanbul

Il-Konslu :enerali ta’ Malta f’Istanbul Reuben Gauci (fin-nofs) jir/ievi tifkira tal-okka]joni mid-delegazzjoni Maltija> Joyce Grech, direttur e]ekuttiv tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, u l-awtur Charles Casha

Il-Festival tal-Letteratura TANPINAR (ITEF) joffri opportunità lil dawk li g[andhom g[al qalbhom il-letteratura. Ilparte/ipanti ji;u minn madwar g[oxrin pajji].

Dan il-festival, imsemmi g[all-kittieb famu] Ahmed Hamdi Tanpinar, issa wasal fir-raba’ sena tieg[u u sar f’erba’ bliet fitTurkija, li huma Istanbul, Ankara, Izmir u Hatay.

Din is-sena Malta [adet sehem g[allewwel darba f’dan il-festival u ddelegazzjoni Maltija kienet tikkonsisti minn Charles Casha b[ala awtur u Joyce Grech, id-Direttur E]ekuttiva tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb.

Id-delegazzjoni Maltija kellha lopportunità li tiltaqa’ ma’ awturi minn pajji]i Ewropej u tiddiskuti dwar il-kitba, it-traduzzjoni, l-industrija talpubblikazzjoni u l-bejg[ u r-reklamar talkotba.

B[ala awtur Charles Casha kellu ]ew;

]jarat fl-Iskola Istek Bilge Kagan (skola privata) fejn kellem lill-istudenti dwar ilkarriera tieg[u b[ala kittieb, dwar Malta u l-Ilsien Malti, u wie;eb diversi mistoqsijiet interessanti li g[amlu listudenti u xi g[alliema.

Joyce Grech [adet sehem attiv f’diskussjonijiet organizzati mill-Grupp Professjonali tal-Festival, fejn kienu diskussi problemi li g[andhom x’jaqsmu mal-Industrija tal-Pubblikazzjoni u diffikultajiet li jinqalg[u fit-traduzzjoni ta’ xog[lijiet letterarji minn ilsien g[al ie[or.

Din i]-]jara setg[et issir bil-g[ajnuna tal-Orange Travel Group u l-appo;; kontinwu ta’ Reuben Gauci, Konslu :enerali ta’ Malta f’Istanbul.

Charles Casha kellu diversi intervisti dwar il-karriera tieg[u, il-kotba li kiteb u Malta.

Joyce Grech kellha wkoll intervista dwar l-industrija tal-pubblikazzjonijiet f’Malta u l-qag[da ;enerali tal-kotba f’Malta.

22

Internazzjonali

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 L-E:ITTU

Sej[a biex jin[atfu persuni tal-Punent

Ra;el jipprova jsalva li jista’ minn dar meqruda f’Santiago de Kuba (f’Kuba) wara l-qilla ta’ ‘Sandy’ (Reuters)

L-ISTATI UNITI

Tavvi/ina wa[da mill-ag[ar maltempati g[al snin L-Urugan Sandy naqas millivell inizjali tieg[u, i]da filpre]ent qed ji;;enera xorta lag[ar sekwenza ta’ maltemp g[al g[exieren ta’ snin, u blelementi, ilbiera[, jil[qu jg[addu minn fuq il-Bahamas huma u javvi/inaw il-kosta tal-Grigal tal-Istati Uniti, fejn mistennija j[allu stra;i s[i[a.

Fil-fatt, il-maltemp ;ie mlaqqam Frankenstorm jew super-storm mill-esperti tattemp, u dan g[aliex g[andu jg[aqqad flimkien l-elementi ta’ /iklun tropikali u l-aktar maltemp a[rax ta’ bixra xitwija.

L-Amerikani fiz-zoni talGrigal anki qed jiftakru fil‘Maltempata tas-Seklu’ li laqtet fl-1993 u li [alliet impatt ‘terribbli u distruttiv’.

Intant, il-Gvernaturi fl-Istati madwar l-East Coast kollha ddikjaraw stati ta’ emer;enza, bl-uffi/jali jwissu lir-residenti biex jibqg[u fi djarhom u ja[]nu l-ikel, l-ilma u lbatteriji.

Is-sitwazzjoni hi tali li lqawwiet tal-ba[ar Amerikani anki [ar;u direttivi biex ilvapuri kollha fiz-zona ta’ Norfolk, fl-Istat ta’ Vir;inja, jibqg[u ‘weqfin fejn ikunu’ sakemm jg[addi l-ag[ar talmaltemp.

L-Urugan Sandy, qabel kien straxxna l-artijiet talBahamas, lejn ix-Xlokk ta’ Florida, u aktar kmieni fil;img[a [alla ‘wied ta’ qerda’ f’Kuba.

L-esperti meteorolo;i/i issa qed ibassru li s-super storm

tavvanza lejn it-Tramuntana, imbag[ad ‘iddur’ lejn il-kosta tal-Istati Uniti fejn x’aktarx tolqot it-territorju Amerikan partikulari fil-lejl ta’ g[ada jew nhar it-Tlieta – probabbilment l-in[awi bejn North Carolina u New England.

Il-maltemp g[andu lpotenzjal li jikka;una g[arg[ar qawwi waqt li j[arbat g[al kollox is-sistemi li jipprovdu l-ener;ija g[al re;juni s[a[ tal-Istati Uniti.

Intant, l-esperti ma jeskludux l-in]ul tal-borra ‘anki sal-in[awi ta’ Ohio, aktar lejn i/-/entru tal-pajji]’ u bl-elementi x’aktarx jaffettwaw ‘bil-kbir’ livvja;;ar bl-ajru tul iz-zoni tal-East Coast.

Il-Kap tal-Al-Qaida, Ayman al-Zawahri, sejja[ biex ilMusulmani ja[tfu persuni talPunent b[ala osta;;i waqt li insista biex dawn jissie[bu fir-rewwixta tas-Sirja u ja//ertaw ‘li l-E;ittu jimplimenta l-li;i ri;ida taxXarija’.

Ir-rapporti ta’ kliemu kienu bba]ati fuq filmat (ta’ ]ew; partijiet) li //irkula fuq ilwebsites Islami/i, u fejn AlZawahri, fost o[rajn, jis[aq ‘biex il-Musulmani jaqbdu li/-/ittadini tal-pajji]i li qed ji;;ieldu kontra l-Islam’.

Madankollu, hemm ukoll indikazzjoni li l-Al-Qaida tista’ tinsab ta[t pressjoni, b’Al-Zawahri jammetti li lfilmat ‘kellu jo[ro; qabel’, i]da fil-fatt waqa’ lura ‘min[abba l-kundizzjonijiet tal-gwerra qalila’.

Zawahri fl-istess [in jakku]a lill-komunità internazzjonali talli tat lillPresident Sirjan, Bashar alAssad, ‘il-li/enzja biex joqtol’ waqt li qed jipprova jra]]an lir-ribelli, inklu]i gruppi Islami/i, li qamu kontra t-tmexxija tieg[u.

Il-Kap tal-Al-Qaida, imbag[ad g[amel mistoqsijiet diretti lillPresident E;izzjan, Mohammed al-Morsi (Musulman), rigward lintenzjonijiet tieg[u filkonfront tal-I]rael, ilKristjani li jg[ixu fl-E;ittu u l-li;i Xarija.

Lanqas ma naqas milli jixli lill-President tal-Istati Uniti, Barack Obama, b[ala ‘giddieb’ u ‘wie[ed millakbar sostenituri talI]raeljani’.

L-IRAN

Tit[assar ]jara mill-Parlament tal-Ewropa L-Iran [assar i]-]jara (f’Tehran) li kellha tag[mel delegazzjoni mill-Parlament tal-Ewropa wara li l-grupp talab biex jiltaqa’ ma’ ]ew; attivisti Iranjani – it-tnejn pri;unieri politi/i – li reb[u lakbar unur tal-Unjoni Ewropea g[al [idma li tkattar ir-rispett g[ad-drittijiet umani u l-[sieb [ieles.

Il-Parlament tal-Ewropa ikkonferma li l-Premju Sakharov qed jing[ata lil Nasrin Sotoudeh, avukat g[ad-drittijiet umani, u lil Jafar Panahi, produttur talfilms.

Ir-re;im Iranjan idde/ieda b’dan il-mod wara li xi uffi/jali tal-Parlament Ewropew sostnew li ‘riedu li d-delegazzjoni tiltaqa’ ma]]ew; attivisti’.

Qabel, kien ma[sub li ddelegazzjoni kellha tivvja;;a lejn Tehran proprju f’dawn iljiem, u b’uffi/jali Iranjani, ilbiera[, jis[qu li d-delegazzjoni Ewropea kienet insistiet bil-laqg[a ma’ Sotoudeh u Panahi b[ala ‘kundizzjoni ;dida’ u bil-konsegwenza li ‘Tehran ma qabilx u allura dde/ieda li j[assar din i]-]jara g[ad-delegazzjoni’.

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 IS-SIRJA

Bumbardamenti waqt il-festa tal-Musulmani L-Armata tal-Gvern Sirjan, ilbiera[ sparat balal talartillerija g[al fuq diversi bnadi tal-pajji], minkejja li kien issejja[ waqfien mill;lied b’rispett g[all-festa Musulmana ta’ Eid al-Adha.

Ir-rapporti (mill-attivisti) irreferew g[al sparar u bumbardamenti fil-kapitali, Damasku, u bis-sitwazzjoni tapplika wkoll g[all-belt ta’ Deir Ezzor, lejn il-Lvant tasSirja, u l-in[awi li jikkontrollaw ir-ribelli filprovin/ja ta’ Aleppo.

Il-ftehim g[all-waqfien mill-;lied suppost li beda jkun infurzat nhar il-:img[a; i]da l-aggressjoni ma waqfitx u spikkat fost o[rajn l-isplu]joni ta’ karozza-bomba fl-in[awi tal-kapitali Sirjana.

Fl-istess [in, l-attivisti tennew li mietu mal-mija u

[amsin ru[ ‘fl-ewwel jum talwaqfien mill-;lied iddikjarat’, u meta skont ir-rapporti, ilmilitar tal-President Sirjan, Bashar al-Assad, ‘feta[ il;urnata (tas-Sibt)’ bl-isparar tal-mortars fl-in[awi ta’ Douma, subborg ta’ Damasku.

L-osservaturi fl-art fl-istess [in tennew li ‘ma jarawx differenza’ bejn is-sitwazzjoni ta’ qabel u issa, ;aladarba ‘da[al fis-se[[’ il-ftehim g[all-waqfien mill-;lied li ng[ad se jkun effettiv g[al erbat ijiem wara li kien innegozjat minn Lakhdar Brahimi, ir-Rappre]entant tanNazzjonijiet Uniti u l-Lega G[arbija g[as-Sirja.

Brahimi qed jittama li b’dan il-ftehim, ’il quddiem ikunu kapa/i jwittu l-ba]i g[al pro/ess s[i[ g[all-pa/i fisSirja.

IR-RENJU UNIT

In/entiv biex in-nisa jaqtg[u t-tipjip kmieni Ir-ri]ultati ta’ studju spe/ifiku ppubblikat fil-;urnal Lancet jag[tu in/entiv ;did lin-nisa ]g[a]ag[ li jpejpu [alli jieqfu minn dan il-vizzju qabel jag[lqu l-età tat-tletin sena – u f’liema ka] jirnexxilhom jevitaw ‘kwa]i kompletament’ is-sogru ta’ mewta bikrija b’ka;un ta’ mard irrelatat mat-tabakk.

L-istudju jibba]a fuq aktar minn miljun mara fir-Renju Unit u bir-ri]ultati juru li dawk li baqg[u [ajjithom kollha bilvizzju tat-tipjip spi//aw mietu xi g[axar snin qabel in-nisa li ma waqg[u qatt g[alih.

Intant – u b[ala punt interessanti – in-nisa li waqfu

mit-tipjip qabel la[qu l-età tattletin sena, tilfu (b[ala medja) xahar ‘biss’ ta’ [ajja meta mqabblin man-nisa li ma jpejpux.

Fl-istess [in, in-nisa li ma komplewx ipejpu ‘fl-età ta’ erbg[in sena’, tilfu sena ta’ [ajja meta mqabbla mal-medja.

L-esperti tas-sa[[a qalu li listudju bl-ebda mod m’g[andu jitqies b[ala ‘li/enzja g[attfajliet biex jaqbdu t-tipjip’.

Fl-istess [in, l-impatt tattipjip g[all-mara ‘matul il[ajja’ beda jkun analizzat proprju f’dawn i]-]menijiet peress li n-nisa qabdu jpejpu fuq skala kbira [afna aktar tard mill-ir;iel.

Internazzjonali

23

L-ITALJA

Berlusconi qed jippjana li jibqa’ fil-politika L-eks Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi ]vela li g[andu jibqa’ fil-politika meta [are; bid-diskors spe/ifiku waqt li kien qed jirrea;ixxi g[as-sentenza dwar frodi fiskali li g[addietlu Qorti ta’ Milan, nhar il-:img[a.

Berlusconi, li kien qed ikellem lill-istazzjon tattelevi]joni Canale 5 (li jifforma parti mill-imperu tieg[u ta’ Mediaset), spjega li ‘i[ossu obbligat li jibqa’ fil-kamp politiku’ bl-iskop li jipprote;i lit-Taljani millhekk imsej[in ‘in;ustizzji so/jali’.

Madankollu, ma hux /ar jekk Berlusconi – illum membru fil-kamra t’isfel talParlament – jistax qed jindika li g[andu ‘jer;a’ jimmira g[all-og[la kariga politika’, inkella jibqax b[ala entità politika (mhux L-ISTATI UNITI

Obama ‘di;à fil-vanta;;’ Hu kkalkulat li sa erbg[in filmija tal-Amerikani li jivvutaw fl-elezzjoni g[all-Presidenza g[andhom jil[qu je]er/itaw id-dritt qabel il-Jum Uffi/jali (tal-elezzjoni) tas-6 ta’ Novembru – bl-ist[arri; fost l-Amerikani li vvutaw di;à qed juri vanta;; ‘komdu’ g[all-President Demokratiku Barack Obama fil-konfront tal-isfidant Repubblikan, Mitt Romney.

Obama u Romney, it-tnejn [e;;ew lis-sostenituri rispettivi biex mhux biss jivvutaw, i]da biex anki ‘jo[or;u kmieni’.

Dan, filwaqt li dDemokrati/i u r-Repubblikani qed imexxu l-kampanji b’mod intensiv, u partikularment f’numru ta’ Stati kru/jali (mag[rufa b[ala swingstates), bl-iskop li ja//ertaw mill-massimu tal-appo;; qabel is-6 ta’ Novembru.

Fl-istess [in, il-kampanja ta’ Obama – li fl-2008 kien ibbenefika mill-konkorrenza bikrija tal-votanti – g[amlet enfasi spe/jali biex issostenituri Amerikani anki din id-darba jivvutaw kmieni kemm jistg[u.

Skont l-a[[ar tag[rif ta’ Reuters#Ipsos li n;abar fil;img[at ri/enti, Obama g[andu erbg[a u [amsin filmija tal-vot kontra d-disg[a u tletin fil-mija g[al Romney, u meta s’issa vvutaw mattmintax fil-mija tal-votanti re;istrati.

Silvio Berlusconi (Reuters)

eletta) ta/-/entru-lemin.

Fl-istess [in, u meta rrefera g[as-sentenza ta’ erba’ snin [abs li we[el – u li be[siebu jappella minnha – Berlusconi g[amilha /ara li ‘jkun hemm ilkonsegwenzi’. Intant, din issentenza m’g[andhiex tkun infurzata qabel l-eks PM

jil[aq je]awrixxi l-appelli kollha li jista’ jag[mel.

Madankollu, l-a[[ar diskors ta’ Berlusconi qed jitqies b[ala partikularment sorprendenti, u wara li dan, proprju nhar l-Erbg[a, kien iddikjara li ma kellux jikkuntesta l-elezzjonijiet tas-sena d-die[la b[ala Kap tal-Partit Popolo della Libertà (PDL) u fejn kien effettivament ‘ikkonkluda’ perijodu ta’ kwa]i dsatax-il sena b[ala l-politiku ‘Numru Wie[ed’ ta/-/entru-lemin.

Is-sentenza tal-qorti filkonfront ta’ Berlusconi tinkludi [ames snin projbizzjoni g[all-kampanji politi/i; i]da peress li din ma tid[olx fis-se[[ qabel ikunu e]awriti l-appelli kollha, leks PM Taljan jista’ jikkuntesta g[all-Parlament fl-elezzjonijiet ;enerali ta’ April li ;ej.

28 COLLAGE TEATRU

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

‘Plautus Straight’ ter;a’ ssir

L-atturi protagonisti fil-kummiedja ‘Se Jkollna Baby’, l-ewwel produzzjoni tal-Valletta Dramatic Company g[al dan l-ista;un

Im[abbar l-ista;un teatrali tal-Valletta Dramatic Company Tnaqqis ta’ 20 fil-mija fuq il-biljetti tad-d[ul minn George Maggi .................................

Dejjem attiva u dinamika, ilkumpanija teatrali Valletta Dramatic Company, g[adha kif [abbret tliet rappre]entazzjonijiet millaqwa g[all-ista;un teatrali li g[adu kemm beda.

Kull min japprezza l-kultura teatrali u mu]ikali jaf xi jsarrfu l-produzzjonijiet ta’ din ilkumpanija popolari u g[alhekk m’g[andux jitlef wa[da minnhom. Kull min jibbukkja t-tliet produzzjonijiet f’daqqa jkollu tnaqqis ta’ 20% filbiljetti tad-d[ul.

■ L-ewwel rappre]entazzjoni hi kummiedja li se ssir fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana bl-isem Se jkollna baby! Din ilkummiedja b’sitwazzjonijiet

divertenti, kif taf to[loq tajjeb din il-kumpanija teatrali, se ssir nhar is-Sibt l-1 ta’ Di/embru fis-6.30 p.m. kif ukoll il-{add 2 ta’ Di/embru fil-5 p.m. Jie[du sehem bosta atturi mag[rufa.

■ It-tieni attività, g[al dawk li japprezzaw il-kant Naplitan, se tkun il-kun/ert vokali u strumentali tant mistenni Kantanapoli. Dan se jsir ukoll fit-Teatru tal-Istitut Kattoliku l-Furjana nhar isSibt 2 ta’ Frar fis-7 p.m. u l{add 3 ta’ Frar 2013 fis-6 p.m. Jie[du sehem kantanti famu]i Maltin mill-kamp operistiku u vokali kif ukoll l-orkestra ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Archibald Mizzi.

■ Mill-Istitut Kattoliku

g[at-Teatru Manoel il-Valletta Dramatic se tippre]enta lkummiedja Ma kenitx ti;ie;a!

Din se tkun pre]entata s-Sibt 16 ta’ Frar fis-7.30 p.m. kif ukoll nhar il-{add 17 ta’ Frar 2013 fis-6.30 p.m. }gur li din il-kummiedja se tkun ideali g[al ]mien il-Karnival. Atturi mag[rufa fil-qasam talkummiedja jag[tu l-[ajja lil din ir-rappre]entazzjoni spe/jali.

B[as-soltu, g[all-booking tistg[u //emplu lill-Valletta Dramatic Company 21234555, 99429447 jew 21582243. Sadattant tistg[u wkoll tibbukkjaw mill-Istitut Kattoliku l-;urnata kollha binnumru 21238429 u mit-Teatru Manoel 212463898,

www.teatrumanoel.com.mt Tinsewx li ting[ataw ittnaqqis ta’ 20% meta tibbukkjaw it-tliet rappre]entazzjonijiet f’daqqa.

Dwar dan il-programm teatrali, tlabt il-kumment ta’ George Micallef, id-Direttur tal-Valletta Dramatic Company. Hu qalli li lkumpanija tieg[u dejjem timmira li b’dak li tippre]enta til[aq l-aspettattivi talpubbliku in ;enerali. B’hekk kul[add jo[ro; mis-swali sodisfatt.

Hu awgura lill-atturi, kantanti, mu]i/isti u lil ta’ wara l-palk kull su//ess b[assnin ta’ qabel u lill-udjenza sig[at memorabbli ta’ divertiment u mistrie[.

Wara sitt rappre]entazzjonijiet fl-Isplendid Bar, fi Strada Stretta, il-grupp teatrali Bakkanti se jag[mel rappre]entazzjoni o[ra flistess post nhar il-{add, 4 ta’ Novembru fit-8 p.m.

Kelliem g[al Bakkanti qalilna li wara l-kummenti po]ittivi li waslulhom g[al din il-produzzjoni, xtaqu jikkuntentaw lil dawk kollha li ma la[qux biljetti g[al xi wa[da mirrappre]entazzjonijiet li saru s’issa u g[alhekk idde/idew li jtellg[u rappre]entazzjoni o[ra nhar il-{add li ;ej.

Plautus Strait g[andha kitba ta’ :or; Peresso u direzzjoni ta’ Keith Borg.

Jie[du sehem: Alison Abela, Louise Fenech, Gilbert Formosa, OliviaAnn Marmarà, Mandy Mifsud, Lilian Pace, :or; Peresso, David Scicluna Giusti u Aldo Zammit.

Biljetti jistg[u jinkisbu minn www.activemalta. com jew billi tikkuntattjaw lil Bakkanti fuq info@bakkanti.com jew billi //emplu 77088099.

Voices for a Cause 2 Il-{amis l-1 ta’ Novembru fis-7.30 se jkun pre]entat kun/ert fil-music room talKavallier ta’ San :akbu b’risq i/-?entru Tbexbix, ta’ Bormla.

Il-kun/ert se jkun immexxi mill-kantanta Amerikana Deborah Harrison u fih se jie[du sehem is-sopran Marilyn Buckle Buhagiar u Stephanie DeGiorgio Wismayar, il-mezzo sopran Jessica Camilleri, il-baxx Josef Cassar, il-baritonu Ivan Vella u l-pjanista Elizabeth Leonardi.

Il-biljetti jinbieg[u g[allprezz ta’ €7. G[allbooking tistg[u //emplu 21223216 jew email fuq boxoffice@sjav.org jew issit www.sjcav.org.

Mozart /elebrat b’kun/ert fl-Imdina L-Erbg[a 14 ta’ Novembru fit-8 ta’ filg[axija, l-Animae String Quartet se ti//elebra wie[ed mill-aqwa kompo]ituri fid-dinja – Wolfgang Amadeus Mozart – f’kun/ert fil-Palazzo de Piro Cultural Centre, l-Imdina.

L-Animae String Quartet hu kwartett li m’ilux iffurmat, i]da li di;à daqq g[allpubbliku f’Malta. Dan ilkwartett hu ffurmat minn erba’ mu]i/isti internazzjonali li ;ejjin minn pajji]i differenti fl-Ewropa. Ana Martinez Tos

u Inmaculada Munos Salguero li jdoqqu l-vjolin huma minn Spanja, waqt li Lucie Kucharova, mir-Repubblika ?eka, iddoqq is-cello, u lMalti Karl Mifsud idoqq ilvjola.

Wolfgang Amadeus Mozart hu wie[ed mill-kompo]ituri laktar sinifikanti u li baqa’ dejjem popolari fil-mu]ika klassika.

Minkejja li tilef [ajtu ta’ età ]g[ira, g[aliex kien g[ad kellu biss 35 sena, ikkompona ’l fuq minn 600

bi//a xog[ol u sar wie[ed mill-kompo]ituri klassi/i laktar popolari.

Il-programm f’dan ilkun/ert se jippre]enta xog[lijiet li baqg[u mag[rufin u ma[bubin sal-lum.

Il-kun/ert hu organizzat minn Barocco Foundation bilkollaborazzjoni ta’ Palazzo de Piro u l-Bank of Valletta. Ilbiljetti jistg[u jinkisbu g[allprezz ta’ €25. Wie[ed jista’ j/empel fuq in-numru 21450560 jew jibg[at email fuq: events@xarapalace.

Il-membri tal-Animae String Quartet

COLLAGE TEATRU 29

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Renato Dimech fil-parti tal-fenek flimkien mat-tfal s[abu Thea Farrugia u Craig Roy Vella

Il-Fenek l-A[mar ta’ Trevor }ahra fl-Istitut Kattoliku Dawk kollha li xi darba jew o[ra qraw il-ktieb ta’ Trevor }ahra Il-Ktieb tal-Fenek lA[mar, ]gur li se jkunu qed jistennew bil-[erqa lproduzzjoni teatrali li se tittella’ nhar il-{add li ;ej, 4 ta’ Novembru, fl-Istitut Kattoliku.

L-idea ta’ George Cremona ori;inat mirrakkont f’dan il-ktieb u mbag[ad ittrasformat ru[ha g[al ta[lita ta’ re/tar u mu]ika bl-isem Fenkata Mu]ikata. Il-qlig[ kollu minn din il-produzzjoni se jmur b’risq id-Dar talProvidenza.

Waqt konferenza tala[barijiet li saret fil-jiem li g[addew, kien spjegat kif ori;inat l-idea u x’kien liskop tag[ha.

Il-konferenza tala[barijiet kienet indirizzata mill-koordinatur George Cremona, mill-awtur Trevor }ahra, mid-direttri/i Josette Ciappara u mid-Direttur tad-Dar tal-Providenza Fr Martin Micallef.

Din is-sena ta[bat ukoll g[eluq il-25 sena mill-mewt tal-fundatur ta’ din id-Dar Monsinjur Mikiel Azzopardi. Waqt is-serata, mistennija ting[atalu tislima bil-kanzunetta ori;inali Wisq Aktar mill-Kliem.

Se tkun serata li matulha l-arti tal-palk u d-drama ta[t id-direzzjoni g[aqlija tal-

veterana fid-drama Josette Ciappara se jitwa[[du ma’ su//essi mu]ikali bil-Malti u se jwasslu storja mu]ikali [elwa [afna li g[andha tog[;ob lill-familja kollha.

L-atturi ewlenin huma Renato Dimech (il-fenek) u s[abu Thea Farrugia u Craig Roy Vella, ]ew;t itfal li g[ad li j[obbuh immens, jinkuh [afna u jag[mlulu [ajtu skont hu “anqas fa/li” .... g[ax, ng[iduha, il-fenek g[andu fehma kemxejn stramba fuqna l-bnedmin!

Il-kantanti jinkludu lil Augusto Cardinali, David Azzopardi, Debbie Scerri, Eleanor Cassar, Enzo Gusman, Fr Karm Debattista, Freddie Portelli, Ira Losco, J Anvil, Mary Rose Mallia, Mike Spiteri, Nadine Axisa, Philip Vella, The Greenfields u Vince Fabri.

Ma’ dawn jing[aqdu wkoll grupp ta’ ]effiena mmexxi minn Jade Schembri u ]ew; korijiet tat-tfal – wie[ed mill-iskola ta’ Sant’Iermu l-Belt u lie[or il-Kor Mirabitur ta[t id-direzzjoni ta’ Simone Attard.

Il-biljetti, bil-prezz ta’ €10 (sala) jew €8 (gallarija) jistg[u jinxtraw mill-booking office talIstitut Kattoliku (21238429) jew online minn www.istitutkattoliku.com#

Tliet studenti waqt it-ta[ri; tag[hom fi/-?entru tad-Drama

Sena ;dida g[a/-?entru tad-Drama ta’ Malta Teatru-Forum dwar il-ka] tal-mara li nbag[tet il-[abs fuq ka] ta’ kustodja Aktar minn 600 student#a fletà bejn il-[ames snin u ssebg[a u sittin sena, dan ixxahar bdew jew qed ikomplu l-istudji teatrali u performattivi tag[hom fi/?entru tad-Drama tal-Gvern fi Blata l-Bajda.

Din is-sena kien hemm ]ieda qawwija o[ra ta’ 10% fir-re;istrazzjonijiet, mifruxin fuq ta[ri; teatrali kif ukoll filBallet Klassiku, }fin Orjentali, Free Style u }fin Spanjol, b’kon/entrazzjoni fuq l-istil Flamenco.

I/-?entru tad-Drama (Malta Drama Centre) jag[mel parti mid-Direttorat g[allEdukazzjoni Matul il-{ajja fi [dan il-Ministeru talEdukazzjoni.

Bosta mill-istudenti li qed ikomplu l-istudji issa ;ejjin minn ri]ultati po]ittivi [afna minn istituzzjonijiet presti;ju]i barranin, b[alLondon Academy of Music and Drama, in-National Association of Dance, lAlianza Flamenca, ir-Royal Academy of Dance, u lIspanish Dance Society.

Grupp ie[or ta’ studenti

adulti tad-drama fis-sajf li g[adda kkwalifikaw b’li/enzjat mog[ti minn Trinity College ta’ Londra.

Disg[a mill-[dax-il student / a li resqu g[all-e]ami f’din iddiploma kkwalifikaw b’distinzjoni.

G[as-sena 2012#13 re;a’ feta[ il-kors tat-Teatru filKomunità, fejn l-istudenti adulti jirri/erkaw u jippre]entaw teatru-forum imnebba[ minn issues so/jali tal-mument. B[alissa dan ilgrupp qed ja[dem fuq ver]joni drammatizzata talistorja li nqalg[et sewwa sew f’dawn il-;img[at, fejn mara ntbag[tet il-[abs u mbag[ad in[elset b’digriet presidenzjali fuq materja ta’ kustodja ta’ iben koppja separata.

It-Teatru Komunitarju jimxi fuq stil outreach, u x-xog[ol ikun pre]entat u diskuss f’g[add ta’ n[awi f’Malta.

Kelliema g[a/-?entru tadDrama qalet li hu t-twemmin ta/-?entru li t-teatru jkollu relevanza so/jali u ma jibqax lura milli jmiss temi li jkunu affettwaw il-fehma pubblika:

“Dan it-teatru g[andu l-iskop li jqanqal reazzjonijiet kriti/i, biex l-udjenzi ma jibqg[ux passivi biss, imma ja;ixxu b’mod konkret waqt irrappre]entazzjoni stess.

Din is-sena wkoll infeta[ kors g[all-I]vilupp talPersonalità Permezz tatTeatru. {afna mill-istudenti li jattendu /-?entru tad-Drama matul is-sena akkademika / prattika, ikollhom l-

opportunità li jag[tu rappre]entazzjonijiet pubbli/i, inklu] it-televi]joni.

Ta’ min josserva wkoll li minn [dan i/-/entru statali tad-Drama qeg[din jo[or;u gradwati li jew jiffurmaw ilgruppi tag[hom stess, jew jinga;;aw ru[hom f’teleserials li jixxandru fuq stazzjonijiet differenti.

Aktar kmieni din is-sena, ilMinistru tal-Edukazzjoni Dolores Cristina [abbret li lGvern iffinalizza arran;amenti biex jibda jinbena l-Istitut tal-Kreattività, li se jinkorpora flimkien lIskola tad-Drama, l-Iskola talMu]ika u l-Iskola tal-Arti.

30 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Vodafone toffri s-Samsung Galaxy S III bil-kulur bron]

Il-President George Abela juri lill-;urnalisti l-bibs tal-Fun Run 2012 waqt il-Konferenza Stampa li nediet Il-President’s Charity Fun Run. Mieg[u s-Sinjura Abela u Joaquim F. Silva Pinto

Banif Bank jer;a’ jappo;;ja l-President’s Charity Fun Run G[ar-raba’ sena konsekuttiva Banif Bank (Malta) plc qed jappo;;ja l-President’s Charity Fun Run li se tittella’ l-{add 2 ta’ Di/embru b’risq L-Istrina 2012.

Dan l-avveniment annwali hu xhieda tas-solidarjetà tal-Maltin.

Il-Fun Run kibret minn sena g[all-o[ra u l-a[[ar edizzjoni rat rekord ta’ parte/ipanti li la[aq il-11,000 ru[.

Il-Banif jemmen fix-xog[ol siewi li tag[mel il-Malta Community Chest Fund li til[aq numru kbir ta’ kaw]i ;usti billi kull sena tg[aqqad lill-komunità biex tipparte/ipa f’att ta’ solidarjetà. Ix-xog[ol u l-kontribuzzjonijiet annwali tal-Fond jag[mel tibdil konsiderevoli fil-[ajja ta’ [afna individwi u familji.

Tul dawn l-a[[ar tliet snin

il-Fun Run irnexxielha ti;;enera mijiet ta’ eluf ta’ ewro g[all-Istrina, bl-appo;; tal-Banif Bank.

Il-Bank jittama li jkun ta’ e]empju u j[e;;e; individwi u organizzazzjonijiet biex jinvolvu ru[hom f’din ilmanifestazzjoni fantastika ta’ solidarjetà li tlaqqa’ flimkien nies minn kull parti tasso/jetà.

Vodafone huma l-uni/i operaturi fil-g]ejjer Maltin li se joffru s-Samsung Galaxy S III bil-kulur bron], li hu esklusiv g[al Vodafone.

Il-Galaxy S III g[andu disinn mill-isba[, display mill-aqwa u joffri prestazzjoni tajba u b’hekk hu meqjus b[ala wie[ed mill-aqwa smartphones g[all-2012. Hu wkoll wie[ed mill-aktar mowbajls popolari f’Malta u ta’ kwalità g[olja.

B’display HD ta’ 4.8 pulzieri li jag[ti kulur perfett u b’[in ta’ rispons aktar velo/i, is-Samsung Galaxy S III g[andu karatteristi/i addizzjonali ta’ software kif ukoll disinn isba[ mis-Samsung Galaxy S II. Id-disinn minimal organic tal-Galaxy S III jidher fiddehra tieg[u filwaqt li nnatura tal-mowbajl tipprovdi esperjenza aktar komda b’u]u aktar fa/li.

Fost [afna affarijiet o[ra l-S III g[andu kamera ta’ 8 megapixels simili g[al tal-S II u tie[u ritratti u ti;bed videos full HD. Il-prezz tal-ismartphone hu ta’ €649 jew g[al prezz

imnaqqas ta’ €499 fuq liSmartphone 30 plan, €399 fuq l-iSmartphone 50, €299 fuq l-iSmartphone 70 u b’xejn fuq l-iSmartphone 95.

Tista’ tinkiseb aktar informazzjoni billi //empel fuq 247 b’xejn min linja Vodafone, jew 99999247 min linja o[ra.

Barra minn hekk tista’ ]]ur [anut ta’ Vodafone jew i//empel lill-customer service.

L-HP b’seba’ HP Deskjet Ink Advantage printers ;odda L-HP [abbret li kabbret ilportfolju tal-HP Deskjet Ink Advantage printers b’seba’ printers ;odda li joffru aktar g[a]liet g[al stampar ta’ kwalità tajba bi prezz ra;onevoli, li jinkludu teknolo;iji li qatt ma kienu fis-suq b[all-istampar dirett ming[ajr wires u li ma je[tie;x network.

Bis-sistemi l-;odda talistampar tat-tip Ink Advantage, l-HP qed tkompli tag[mel l-istampar ta’ kwalità affordabbli g[al min jipprintja mid-dar u g[all-klijenti tannegozji ]-]g[ar, tant li issa, bl-istess prezz, jistg[u jipprintjaw id-doppju talammont ta’ pa;ni li kienu jag[mlu qabel.

Issa, mal-HP Deskjet Ink Advantage printers il-;odda, fis-suq hawn ukoll ]ew; cartridges ;odda - is-serje talHP 650 u tal-HP 655.

Dawn il-cartridges tal-HP tista’ tipprintja bihom sa 600 pa;na u joffru dokumenti ta’ kwalità g[all-arkivji u ritratti bl-istess kwalità tallaboratorju.

Irba[ vja;; ta’ 5 stilel g[al Ruma Qatt kellek [olma biex i]]ur ilbelt ta’ Ruma? Il-belt mimlijia storja u kultura, mu]ewijiet, monumenti, ikel tradizzjonali Taljan? Dan hu /-/ans tieg[ek!

Kulma g[andek tag[mel hu li tixtri ]-]ejt ta]-]ebbu;a ta’ Borges ta’ 100ml jew 750ml u timla l-kupun mehmu] malflixkun. Ladarba dan isir, inti g[andek imbag[ad tibg[at ilkupun fl-indirizz: Practical Trading LTD. Triq A.J. Coleiro, Tal-{andaq, Qormi, QRM 4000.

Din il-kompetizzjoni bdiet fit-18 ta’ Ottubru u tispi//a fid-29 ta’ Novembru. Ir-rebbie[a jit[abbru fid-dati li ;ejjin: 1, 8, 15, 22 u 29 ta’ Novembru.

Il-premjijiet kollha jinkludu

titjiriet mal-Airmalta, akkomodazzjoni fil-lukanda ta’ [ames stilel La Griffe Luxury fuq Via Nazionale f’Ruma u ttaxxi inklu]i.

Barra minn hekk jekk tixtri ]ejt ta]-]ebbu;a ta’ Borges inti wkoll tid[ol fil-/ans li tirba[ il-premju finali fejn ir-rebbie[ igawdi minn safra g[al seba’ ljieli f’La Griffe Luxury Hotel, f’ Ruma, g[al ]ew; persuni, inklu]i t-titjiriet, it-taxxi u lakkomodazzjoni fuq ba]i B&B. La Griffe Luxury Hotel tinstab fuq Via Nazionale bejn Piazza della Repubblica u Piazza Venezia, il-post ideali fejn tista’ tgawdi din l-belt tant sabi[a.

Kull ;img[a, rappre]entanti ta’ Borges se j]uru d-dar talpersuna tal-kupun rebbie[ biex jivverifikaw li jkollu ]-]ejt ta]]ebbu;a Borges fil-k/ina. Ilpersuna g[andha wkoll twie;eb xi mistoqsija sempli/i.

G[al aktar informazzjoni dwar din il-kompetizzjoni, ]uru www.facebook.com#pages# Borges-Malta-by-PracticalTrading#147872538658166 jew websajt www. practicaltrading.com.mt.

Tistg[u wkoll i//emplu lil ROCS Group g[al aktar informazzjoni dwar il-vja;; lejn Ruma fuq 20151515 jew tistg[u ]]uru s-sit elettroniku www.rocsgrp.com jew www.facebook.com#rocsgroup.

COLLAGE MEDIA 31

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

TVM ji//elebra b’dokumentarju

Kif kien xieraq, TVM i//elebra l-50 anniversarju ta’ televi]joni f’Malta b’dokumentarju estensiv b’ri/erka u kitba ta’ Sandro Vella u pre]entazzjoni ta’ Peppi Azzopardi. Is-servizz ressaq g[all-attenzjoni tattelespettaturi, personalitajiet li llum m’g[adniex naraw jew nisimg[u, fosthom Mannie Spiteri, Maurice Tanti Burlò, Mary Grech, Mary Drury u o[rajn b[al Anna Bonanno, li dan l-a[[ar re;g[et dehret filkamra tal-a[barijiet wara assenza twila.

Tfakkru stilel o[rajn b[al Charles Arrigo, wie[ed millaktar personalitajiet ma[buba u rispettati li qatt kellu xxandir awdjo f’Malta, u kien hemm mumenti emottivi meta s-servizz kommemorattiv ;ab lil o[t Arrigo titkellem dwar [uha.

I]-]mien ta’ Charles Arrigo kien i]-]mien meta, minkejja n-nuqqas ta’ ri]orsi, l-affarijiet kienu jittie[du b’serjetà kbira.

U anki ]mien meta l-produtturi u l-pre]entaturi kienu jit[arr;u mal-BBC. Dak i]-]mien ma kinux tollerati, ng[idu a[na, il[na li ma tissaportihomx, kif nisimg[u illum fuq l-istazzjon nazzjonali, il[na ming[ajr ta[ri; ta’ xejn fit-teknika vokali. Hu providenzjali li talinqas g[ad baqa’ il[na talkalibru ta’ Joe Dimech, Ruth Amaira jew Antonia Micallef.

Kien ;ust li jitfakkru personalitajiet li m’g[adhomx fid-dinja tal-[ajjin, i]da kien in;ust li ma ssemmewx persuni li tant taw ener;ija lil TVM imma li s-servizz injorahom g[al kollox. G[andi f’mo[[i nies b[al Mario Ascione, Mario Ellul jew Joe Borg Ghigo.

Kien hemm enfasi fuq iddrama televi]iva u kien mistenni li jissemmew teleserials pijunieri; imma ]gur li setg[u jissemmew pro;etti drammati/i o[rajn li kienu jsiru bi sforzi tremendi meta rri]orsi kienu tant limitati u primittivi. Meta x-xandir televi]iv kien g[adu ming[ajr kulur, f’Television House kienu jsiru studio productions kbar ta’ awturi b[al Ugo Betti, G.B. Shaw, Henrik Ibsen, Eduardo de Filippo, Diego Fabbri u o[rajn moderni b[al Pinter, de Obaldia, Sartre u jew Anouihl.

Kienu jin[admu produzzjonijiet e//ellenti ta’ awturi lokali b[al Calleja, Doreen Micallef, Diacono u Chetcuti. I]da dwar dawn kollha, is-servizz

Kummenti dwar websajts li Ωort

Kulle;; globali f’Malta

Mary Grech, wa[da millpilastri ta’ Television Malta, fuq ilfa//ata tal‘Gwida’ filbidu tas-snin sittin, meta beda jxandar l-MTV

kommemorattiv mank iddedika ]ew; minuti. Jista’ jkun li [afna mill-materjal t[assar, i]da sa ftit ilu TVM kien juri kull sena, fi ]mien il:img[a l-Kbira, ix-xog[ol kbir li kien sar bid-dramm Kristu fl-I]barra (Processo a Gesù) ta’ Fabbri.

F’dik il-produzzjoni, imqassma fuq tliet episodji, kienu ;;ebbdu sal-limitu rri]orsi ba]i/i li kien hemm disponibbli, ix-xog[ol in[adem fl-istudio u fuq barra, u kien mobilizzat ir-ra[al s[i[ ta’ {al Qormi (San :or;) fi pro;ett komunitarju straordinarju, bil-Qriema jipprovdu kostumi, attrezzamenti, djar, kantini, uniformijiet tas-suldati, jeeps, muturi u mijiet ta’ extras li libbsu lilhom infushom biex jie[du sehem attiv fi produzzjoni ming[ajr pre/edent.

Il-filming kien in;ibed ukoll f’in[awi b[at-tarzna, bi Kristu jit[allat mal-[addiema u jxandar il-messa;; radikali tieg[u.

I]da hawn ukoll, iddokumentarju kommemorattiv injora kollox. G[adu mhux tard biex id-dokumentarju jer;a’ jkun rivedut u jidda[[al dak li g[andu jidda[[al g[allkompletezza (u g[all ;ustizzja).

Aktar suwi/idji

Il-prezz tal-interventi Amerikani fil-Medju Orjent din is-sena rre;istra l-mewt numru 2000. Daqshekk inqatlu suldati Amerikani fitterritorji okkupati. I]da hemm a[bar o[ra aktar drammatika.

Matul l-2012 (sa issa) kien hemm aktar suwi/idji militari milli mwiet waqt ilkumbattiment.

Din is-sena, ir-rata tas-

suwi/idji fost is-suldati hi log[la wa[da s’issa flAfganistan. Fl-ewwel 155 jum ta’ din is-sena, di;à kienu ne[[ew [ajjithom 154 suldat, /ifra li tfisser 18% aktar missuwi/idji mwettqin g[allistess perjodu s-sena li g[addiet.

Kull ferg[a militari Amerikana qed tirrapporta ]ieda fir-rata tas-suwi/idji, kemm fl-Afganistan kif ukoll fl-Iraq. Hu /ar li dawk issuldati li huma f’kuntatt dirett mar-realtà brutali tal-kunflitt, huma l-aktar vulnerabbli u laktar li jsofru minn mard mentali.

Mal-brutalità tal-gwerra hemm anki l-ostilità popolari li qed juru n-nies komuni kontra l-pre]enza Amerikana.

Il-bumbardamenti ta’ bil-lejl bl-ajruplani-droni – fejn qed jinqatlu bosta /ivili – qed ikomplu jaggravaw issitwazzjoni.

Fenomenu ie[or g[andu x’jaqsam mal-bosta assalti sesswali li qed ikun hemm fost it-truppi, ri]ultat ie[or tad-depressjoni kronika li issa xterdet sew fost is-suldati.

Dwar is-suwi/idji, ironikament u ‘klinikament’, it-tort jintefa’ direttament fuq is-suldati li jwettqu l-att.

Kmandant Amerikan, ilMa;;ur Dana Pittard, kiteb ftit ilu li “personalment xeba’” jara suldati joqtlu lilhom infushom u j[allu lil s[abhom biex itemmu loperazzjoni.

Il-messa;; tieg[u lissuldati: Kunu adulti, a;ixxu b[ala adulti, u ta[arbux millproblemi reali, imxu kif qed nimxu a[na.

Il-kmand kien ordnat biex jirtira dak li qal dwar issuwi/idji, imma m’g[amilx apolo;ija.

Tal-Labour dejjem imaqdru u fejn tid[ol SmartCity ma jarawx [lief dak li jaqblilhom. I]da l-giddieb g[omru qasir. Ftit ;ranet ilu kellna a[bar li g[andu jkollha effetti sbie[ [afna fuq Malta b[ala /entru ta’ e//ellenza fl-edukazzjoni.

Kumpanija bl-isem ta’ EIKON International mag[rufa fil-qasam taledukazzjoni spe/jalizzata minn Salvu Felice Pace [abbret li se tifta[ kulle;; .................................... globali fi Smart City Malta. sfelicep@go.net.mt Il-websajt talkumpaniija bl-indirizz www.eikonholding.com tiddeskrivi l-vi]joni tag[ha b[ala kollaboratur ma’ Universitajiet Internazzjonali li l-g[an tag[ha hu li toffri edukazzjoni ta’ kwalità g[olja li twassal g[all-kwalifiki akkreditati kemm mill-awtoritajiet Maltin kif ukoll minn Universitajiet ta’ fama. L-EIKON di;à g[andha pro;etti simili fl-Indja u filLvant Nofsani. Din il-kumpanija tibni campus apposta g[all-b]onnijiet tal-istudenti, klassijiet ta’ kobor varji, auditorium, laboratorji state of the art kemm fl-Informatika kif ukoll fit-teknolo;ija u fa/ilitajiet biex ikunu jistg[u jsiru konferenzi bil-link tal-video.

L-EIKON temmen li l-edukazzjoni li tag[ti qed twassal g[al ;enerazzjoni ;dida ta’ ]g[a]ag[ professjonali b’kapa/itajiet partikulari fl-oqsma tag[hom. smartcity.ae

Il-websajt www.smartcity.ae g[andha newsletter elettronika bl-isem e-Connect. L-ittra tippro;etta l-pro;ett f’Malta b[ala network ta’ opportunitajiet. L-indirizz fejn issib din in-newsletter hu kemmxejn kumplikat, i]da jekk tpo;;i f’magna ta’ tfittix ‘eikon f’Malta’ ssib dan it-tag[rif.

Fl-ewwel pa;na tan-newsletter issib l-a[bar li l-Eikon qed tistabbilixxi l-ewwel kampus Ewropew f’Malta fi SmartCity. Imbag[ad Fereed Abdulrahman, is-CEO ta’ SmartCity jintrodu/i dan il-pro;ett ambizzju] li se jpo;;i lil Malta fuq nett fil-qasam tat-teknolo;ija tal-informatika kemm fl-Ewropa kif ukoll fl-Afrika ta’Fuq. L-g[an talEikon hu li j;ibu f’Malta studenti minn diversi pajji]i biex jistudjaw hawn fostna.

Fin-newsletter hemm stampi ta’ kif se ji]vol;i l-pro;ett SmartCity Malta b’laguna fi/-/entru u b’attrazzjonijiet kemm ta’ restoranti ta’ klassi u postijiet ta’ divertiment.

Jissemmew ukoll il-fa]ijiet tnejn u tlieta tal-i]vilupp li qed isir u tissemma wkoll l-ewwel binja f’Malta li qed tinbena fi SmartCity b’effi/jen]a fl-u]u tal-ener;ija.

Il-Kulle;; Globali Malti jinsab fi stadju avvanzat tant li l-Eikon fi [siebha tibda l-korsijiet f’Malta f’Jannar tas-sena d-die[la. Gidba o[ra tal-Labour li fi Smart City mhu qed isir xejn.

Tpa/pi/ li rrenda

Kull meta n[ares lejn il-billboard tal-Labour li Gonzi jpa/pa/ biss, niftakar kif it-tpa/pi/ ta’ Gonzi wassal g[al 20,000 post tax-xog[ol ;did, salvazzjoni ta’ madwar 5000 job, industriji ;odda, nodfa u b’pagi mill-aqwa, ]ieda finnumru ta’ studenti li jibqg[u jistudjaw u allura aktar stipendji, infrastruttura ;dida fil-pajji], aktar operazzjonijiet u o[rajn ;odda f’Mater Dei, skejjel ;odda attrezzati b’kollox u [afna aktar... .

Tal-Labour jeqirdu biss jafu!

32 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

{arsa po]ittiva lejn il-Knisja Kattolika llum

It-30 {add matul is-sena

A People of Hope ktieb#intervista bejn il-Kardinal Timothy Dolan, Ar/isqof ta’ New York u l-;urnalist mag[ruf John L. Allen Jr. 1. Il-Knisja Kattolika

Mistoqsija: Lil dawk li huma barra mill-Knisja, x’tg[idilhom dwar il-Knisja Kattolika?

Il-Kardinal: Ng[idilhom hekk: {arsu. L-aktar [a;a importanti f’[ajti hi rrelazzjoni tieg[i ma’ Alla.

G[aliex inkella [ajti hi bla sens. Issa biex inkabbar u nsa[[a[ ir-relazzjoni tieg[i ma’ Alla, ma naf bl-ebda istituzzjoni fuq wi// din l-art li kapa/i tg[inni daqs ilKnisja Kattolika.

Jekk trid li tassew tag[raf, t[obb u taqdi lil :esù Kristu, jien nistiednek tid[ol fil-Knisja Kattolika.

Il-Knisja Kattolika ]gur tg[inek tag[raf, t[obb u taqdi lil :esù Kristu, bl-a[jar mod possibbli.

Il-Knisja tg[inek ti]viluppa dak li hemm l-a[jar fik, dak li hemm l-aktar nobbli fik, dak li hu l-aktar awtentikament uman fik.

2. Kristu Iva, il-Knisja Le!

Mistoqsija: Xi tg[idli g[al dawk il-moderni li jg[idu “Kristu Iva, il-Knisja Le”?

Il-Kardinal: Inwe;ibhom bil-kliem tat-teologu Henri De Lubac: “X’kontu tafu dwar Kristu, kieku ma kinitx ilKnisja li qalithulkom?”

Kif fil-[ajja pubblika tieg[u, [afna ma g[arfux iddivinità ta’ Kristu min[abba lumanità tieg[u… hekk qed ji;ri wkoll illum. Bosta ma jag[rfux li Kristu jinsab filKnisja, min[abba d-dg[ufija tal-membri tag[ha.

Father Ron Rolheiser, sa/erdot g[aref lil dawk li jg[idu “Kristu iva, il-Knisja le”, jiddiskrivihom hekk: a[na rridu Sultan, i]da ming[ajr Saltna. a[na rridu Rag[aj, i]da ming[ajr Mer[la. a[na rridu Missier, i]da ming[ajr Familja. a[na rridu :eneral, i]da ming[ajr Armata. a[na rridu nemmnu, i]da ming[ajr irbit, ming[ajr ma nkunu membri ta’ xi istituzzjoni. I]da dan hu ra;unament ]baljat.

G[ax Kristu g[adu jxerred il-grazzja u l-[niena tieg[u permezz tal-Knisja.

3. Fidi u tama

Mistoqsija: Kif g[andek tippre]enta messa;; ta’ tama lid-dinja tas-seklu XXI?

‘Tallab ag[ma’ :eremija 31>7-9< Salm 125< Lhud 5>1-6< Mark 10>46-52

Il-{sieb

Il-Kardinal: Mhux bi]]ejjed li tinsisti fuq it-tama fiha nfisha.

It-tama trid to[ro; mill-fidi.

Ir-ra;uni g[ala jien bniedem ta’ tama hi pre/i]ament g[aliex jien bniedem ta’ fidi.

Il-fidi tg[idli li hemm Alla, li j[obbni, li jg[o]]ni fuq il-pala ta’ jdejh.

It-tama tg[idli li Alla j]omm kelmtu.

A[na nies ta’ tama g[ax g[andna lil Kristu. Tiftakar dak it-tallab tal-Atti talAppostli: “Tistg[u tag[tuni ftit flus?” L-Appostli we;buh: “Deheb u fidda m’g[andniex.

I]da dak li g[andna se nag[tuk; f’isem :esù qum u imxi.”

4. X’g[andha l-Knisja llum^ Lil :esù Kristu… u bi]]ejjed!

Mistoqsija: Kif se noffru ttama lid-dinja tal-lum?

Il-Kardinal: Naf li d-dinja, bil-[a]en tag[ha, tibg[at dan il-messa;;: “Ma baqax tama.

Ma tistg[ux tirb[u.” U lfjaski u l-frustrazzjonijiet i;ieg[luk temmen il-messa;; tad-dinja.

I]da l-messa;; meravilju] tal-Kristjane]mu hu: “Iva tistg[u tirb[u”. Infatti Kristu di;à reba[. G[alhekk it-tbatija u l-u;ig[ ta’ qalb li naraw madwarna huma biss g[al ftit ]mien.

Iva nistg[u nipperseveraw, g[ax nafu li a[na f’idejn tajba – f’idejn Alla li j[obbna. Naf li din il-[a;a [afifa biex tg[idha, i]da tqila biex tg[ixha.

I]da jekk a[na nemmnuha u ng[ixuha, id-dinja t[ares lejna u tara t-tama.

La l-gvernijiet, la l-flus, u lanqas is-setg[a ma jistg[u joffru t-tama a[[arija.

Madankollu hemm Bniedem li qam mill-mewt u jrid jaqsam din ir-reb[a mag[na filKnisja. Dan il-bniedem hu Bniedem u Alla, l-Iben ta’ Alla, :esù. Hu :esù li g[andu l-[ila jag[tina t-tama a[[arija.

5. It-Talb

Mistoqsija: X’ifisser it-talb

g[alik?

Il-Kardinal: G[all-grazzja

t’Alla jien trabbejt ;o familja fejn il-fidi hi l-bidu u t-tmiem ta’ kollox.

It-talb ifisser kollox g[alija.

Minn kmieni filg[odu, fil[amsa neqsin kwart ta’ filg[odu, nifta[ il-bieb talkappella privata tieg[i u hemm fuq si;;u n[ares lejn lArtal, lejn it-Tabernaklu, lejn il-Kur/ifiss.

Nipprova niddedika lewwel sieg[a tal-;urnata g[at-talb.

Kemm in[ossni nistrie[ u nie[u r-ru[ b’din is-sieg[a talb.

Nifhimha li xi drabi jkolli distrazzjonijiet, jew in-ng[as jag[mel bija.

I]da ;eneralment dan il-[in tat-talb insibu importantissmu.

Hekk in[ejji ru[i g[al ;urnata xog[ol.

Imbag[ad wara mmur ni//elebra l-Quddiesa, li hi laqwa talba.

It-talb hu l-mel[ tal-fidi.

{SIEB

Ittama fil-Mulej, ]omm s[i[ u qawwi qalbek. Ittama fil-Mulej – Salm 27:14

Tallab ag[ma sema’ li ;ej :esù u sfa//atament g[amel ilkura;;, ne[[a kull mist[ija u beda jg[ajjat: “Ikollok [niena minni.” Ilkoll kemm a[na nag[mlu mumenti mill-[ajja tag[na fid-dlam. L-i]ball hu li xi kultant, minkejja li nkunu fid-dlam, ma nittallbux. Nist[u jew nidraw id-dlam u ma jkollna l-ebda xewqa li nfiqu. L-ag[ma jag[tina e]empju.

Kif kellu l-ewwel indikazzjoni li riesaq lejh :esù, beda jg[ajjat. Ried jag[mel l-esperjenza ta’ fejqan li :esù biss seta’ jag[tih. Kellu g[atx g[all-veru dawl.

G[andna a[na dan l-g[atx biex nibdlu l-[ajja tag[na?

G[andna a[na dan il-g[atx biex ng[ajtu lil :esù biex ifejjaqna? :esù kontinwament imissna bl-im[abba tieg[u u jg[idilna: Il-fidi tieg[ek fejqitek. Imma jrid ikollna fidi qawwija b[al dik tat-tallab ag[ma. Kemm nistg[u ng[idu li g[andna din il-fidi? Dan hu {add fejn il-litur;ija tift[ilna g[ajnejna g[all-veru dawl i]da fuq kollox trid tag[mlilna kura;;. Hemm tama kbira g[all-fejqan tag[na!

Il-Kelma

Fl-Ewwel Qari tal-lum, me[ud mill-Ktieb tal-Profeta :eremija, g[andna silta fejn Alla jidher b[al rag[aj tajjeb li ji;bor flimkien dak li fadal mill-mer[la tieg[u, ji;ifieri lLhud ta’ wara l-e]ilju ta’ Babel. Wara t-tisfija, dan il-poplu se jibni ;ens ;did. Dan ise[[ g[ax Alla hu [anin. Dan ilkobor ta’ g[emil insibuh fis-Salm 125 – KBIR F’G{EMILU L-MULEJ MAG{NA! Fit-Tieni Qari tal-lum, me[ud mill-Ittra lil-Lhud, g[andna l-idea tal-qassis il-kbir li kien me[tie; li ji;i mag[]ul millbnedmin. Xog[ol il-qassis hu li joffri s-sagrifi//ju li jpatti g[ad-dnubiet. Kristu hu l-aqwa qassis il-kbir li Alla jag[]lu biex bl-offerta tieg[u jpatti g[ad-dnubiet tal-o[rajn.

Fil-Van;elu tal-lum, me[ud minn San Mark, g[andna lg[ajta ta’ Bartilmew bin Timew, tallab ag[ma. Ried lillMulej ifejqu. Il-Mulej itenni li l-fidi tieg[u stess fejqitu.

Il-{ajja

1. Irridu li tassew il-Mulej imissna u jfejjaqna mill-[a]en tag[na? Li jag[tina d-dawl mill-;did?

2. Kemm qeg[din nittallbu u nitolbu lilu biex ikun mag[na kull [in, spe/jalment fil-mumenti li n[ossuna mitlufin b’nuqqas ta’ fidi?

3. Kemm qed nuru l-fer[ tag[na f’[ajjitna li l-Mulej hu pre]enti mag[na? Qeg[din nag[tu xhieda fi djarna u fil-post tax-xog[ol tag[na?

4. Il-Mulej jersaq lejn il-persuni bi [ti;iet spe/jali biex ifejjaq u jqawwi l-qalb. Din hi l-missjoni tag[na l-insara.

Qieg[ed tag[ti sehmek?

Id-Djalogu

Mulej :esù, Inti li missejt u tajt id-dawl lit-tallab ag[ma, nitolbok in]el [dejja u miss il-pjagi u l-problemi tieg[i.

G[inni kull [in nikseb id-dawl, li bih nag[raf nimxi warajk kull [in.

Fr Charles Fenech OP

COLLAG ANNIVERSARJU 33

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Il-[idma tal-Kon/ilju> ir-relazzjoni tag[na ma’ Alla Kitba ta’ Tony Castle – Traduzzjoni minn Francesco Pio Attard .....................................................................................................

Il-Beatu Papa :wanni XXIII kellu jissara g[al kwa]i erba’ snin biex irnexxielu jifta[ ilKon/ilju tieg[u, u issa fl-a[[ar ftit xhur kellu ji;;ieled ukoll ma’ kan/er terminali fl-istonku.

Kien di]appunt qares g[alih meta fehem li qatt ma kien se jg[ix bi]]ejjed biex jara ttwettiq tal-[idma tal-Kon/ilju.

Madankollu, [a r-ru[ meta lisqfijiet djo/esani (meqjusa l‘barranin’ mill-Kurja Rumana), [atfu l-kontroll tal-Kon/ilju minn ta[t idejn i/-‘/irku lqadim’ tal-kardinali ba]ati f’Ruma.

Kompla j[ossu i]jed sodisfatt meta, wara l-ftu[ tal-Kon/ilju, bdew jaslulu bosta xewqat sbie[ minn mexxejja ta’ pajji]i, fosthom il-President Khrushchev tal-Unjoni Sovjetika u l-President Kennedy tal-Istati Uniti ta’ lAmerika.

Kapijiet ta’ reli;jonijiet o[ra kbar tad-dinja bag[tu t-tislimiet tag[hom, b[ar-Rabbi Brodie, lOg[la Rabbi Ingli], il-Patrijarka Athenagoras ta’ Konstantinopli, u l-Ar/isqof Michael Ramsey ta’ Canterbury. Insara ta’ fama dinjija, b[al Martin Luther King, Billy Graham u Roger Schutz ta’ Taize weg[duh ittalb tag[hom g[as-su//ess talKon/ilju. Hekk se[[et sa fla[[ar il-[olma tat-Twajjeb Papa :wanni.

Kif mexa l-Kon/ilju

Ir-ritratt li juri l-Padri Kon/iljari kollha (g[allinawgurazzjoni kien hemm 2,860), bilqieg[da f’dik issolennità kollha f’San Pietru, im]ejna bl-ifejn ilbies, ji]gwidak daqsxejn…

L-albi, l-istoli, il-mitri u lkapep tag[hom libsuhom biss g[a/-/erimonji tal-ftu[ u talg[eluq. G[al waqt il-[idma tag[hom fi gruppi u fissessjonijiet plenarji, meta kienu jsiru d-diskorsi u jg[addu l-voti, kienu jilbsu l-[wejje; ekkle]jastiku normali tag[hom.

Dokumenti g[ad-diskussjoni u abbozzi finali tag[hom g[allapprovazzjoni kienu jit[ejjew mill-Kummissjonijiet u jin[admu mill-gruppi tallingwi; imbag[ad ir-ri]ultati kienu ji;u pre]entati lillKon/ilju kollu. Hawn kienu jsiru d-diskorsi favur din jew dik il-po]izzjoni.

Xejn ma kien ji;i finalizzat jekk qabel ma jg[addix mill-vot u mbag[ad, meta jintla[aq qbil fuqu, jitressaq g[allapprovazzjoni tal-Papa. Dan ma [ax sehem fid-diskussjonijiet u d-dibattiti, irrifjuta li jxaqleb ma’ xi na[a, u [alla kollox f’idejn l-isqfijiet; imma segwa [afna mid-diskussjoni permezz ta’ link televi]iv apposta.

Il-Papa Pawlu VI fil-ftu[ tattieni sessjoni tal-Kon/ilju Vatikan II, nhar id-29 ta’ Settembru 1963. Wara l-mewt tal-Papa :wanni XXIII, il-Papa Pawlu ra li tkompli titwettaq sal-a[[ar il-[idma tal-Kon/ilju, ippresieda fuq tliet sessjonijiet u segwa x-xog[ol importanti fl-oqsma tal-litur;ija, lekumeni]mu, il-[ajja reli;ju]a u l-evan;elizzazzjoni

Progress bil-mod

Ix-xog[ol fuq l-ewwel dokument, il-Kostituzzjoni fuq il-Litur;ija, dam g[addej ;img[at s[a[. Sadattant filBa]ilika ta’ San Pietru kienu g[addejjin stili differenti ta’ kult litur;iku.

G[alkemm kien fi stat kontinwu ta’ w;ig[, il-Papa :wanni wera li ma kienx tilef is-sens ta’ umori]mu li kellu.

Meta nstema’ l-[oss ta’ tnabar [iere; mill-Ba]ilika, xi [add staqsieh x’kien qed ji;ri. IlPapa :wanni wie;eb: “Ma nafx, imma na[seb qed jippreparaw biex jg[allu kardinal!”

Wasal Novembru u waqg[et dalma fuq il-Kon/ilju g[ax ftit li xejn kien hemm xog[ol lest g[all-;img[at tad-dibattitu; kienu me[tie;a iktar sessjonijiet. Fit-8 ta’ Di/embru l-Papa g[alaq l-ewwel sessjoni.

S’issa kienu ;ew diskussi lLitur;ija, ir-Rivelazzjoni, lEkumeni]mu, ilKomunikazzjonijiet u n-natura tal-Knisja, imma l-ebda wa[da f’forma finali.

Wie[ed mill-a[[ar ;esti li g[amel il-Papa :wanni kien li kiteb ittra personali lill‘Isqfijiet tal-Kon/ilju’ biex ifakkarhom li g[alkemm kienu qed jie[du ]mien ta’ mistrie[ mill-Kon/ilju, ix-xog[ol kellu jkompli. Bag[tilhom g[oxrin abbozz ta’ dokument ;did.

It-Twajjeb Papa :wanni jmut

Fit-3 ta’ :unju 1963, il;urnal nazzjonali Ingli] The Daily Herald [are; bit-titlu kbir fuq quddiem Quddiesa ma’

N]ul ix-Xemx, imbag[ad itTmiem. Is-sottotitlu kien jg[id: “100,000 g[arkupptejhom malmewt tal-Papa” u “Il-velja twila tintemm fit-7.49”.

Ir-rapport jifta[ bil-kelmiet: “Il-Papa :wanni miet il-lejla fit-7.49 p.m. – disa’ minuti wara li ntemmet fi Pjazza San Pietru Quddiesa kbira ma’ n]ul ix-xemx g[all-b]onnijiet tieg[u. Hekk intemmu erbat ijiem ta’ agunija g[all-Papa bidwi ta’ wie[ed u tmenin sena li g[al iktar minn sena kien sofra b’dinjità tumur ikrah flistonku tieg[u”.

Il-Papa Pawlu VI

Wara l-mewt tal-Papa :wanni, l-ikbar ansjetà talPadri Kon/iljari kienet jekk ilPapa li jmiss kienx sa jkompli bil-Kon/ilju; ma kienx marbut!

Ma kellhomx g[alfejn jinkwetaw, g[ax fil-21 ta’ :unju kien elett il-Kardinal Montini, [abib u sostenitur talPapa :wanni, li g[a]el l-isem ta’ Pawlu VI. L-ewwel ;est tieg[u kien li [abbar li lKon/ilju kellu jissokta; [abbar ukoll li kienu sa jintg[a]lu xi laj/i Kattoli/i biex jie[du sehem fih u li mal-osservaturi nsara mhux Kattoli/i kienu se jing[aqdu rappre]entanti tarReli;jonijiet tad-Dinja.

Feta[ it-tieni sessjoni fid-29 ta’ Settembru 1963.

Il-[idma tal-Kon/ilju

M’g[andniex spazju hawn biex nimxu xahar b’xahar malistorja tal-Kon/ilju. Dak li jinteressana l-i]jed hu l-frott ta’ din l-assemblea.

Hawn se n[arsu l-ewwel lejn

id-dokumenti li jittrattaw irrelazzjoni tag[na ma’ Alla, u ddarba li jmiss naraw dawk li j[arsu lejn ir-relazzjoni tag[na ma’ xulxin u mad-dinja.

Il-Kostituzzjoni fuq il-Litur;ija Mqaddsa Sacrosanctum Concilium

Prin/ipji ;enerali: Kristu hu

dejjem pre]enti fil-Knisja tieg[u; fil-komunità tieg[u ta’ fidi, il-Poplu ta’ Alla, u permezz tag[ha, hu kontinwament jag[ti ;ie[ u qima lill-Missier. G[alhekk kull /elebrazzjoni litur;ika hi lazzjoni ta’ Kristu nnifsu; l-ebda azzjoni o[ra ma tg[addiha.

Il-qima pubblika li nag[tu lil Alla hi l-g[emil l-aktar g[oli u perfett tal-Knisja hi l-g[ajn li minnha nixorbu l-qawwa spiritwali tag[na biex ng[ixu l[ajja Nisranija.

Il-Litur;ija m’hix /erimonjal estern; titlob li wie[ed ikollu lfidi u n-nies g[andhom jersqu lejn dan l-att ta’ qima b’dispo]izzjonijiet xierqa. Hu fid-dmir tal-kleru li jara li dawk li jie[du sehem fil-litur;ija, jag[mlu dan billi “jie[du sehem [aj fiha, ikunu jafu x’ikun qed isir, u jkollhom frott minnha”.

Il-Knisja tixtieq li l-poplu tag[ha jasal g[al “sehem s[i[, konxju u attiv” fl-Ewkaristija u /elebrazzjonijiet litur;i/i o[ra.

Il-funzjonijiet g[andhom ikunu /ari u dinjitu]i, b’sempli/ità nobbli, u jinftiehmu min-nies ordinarji.

L-Ewkaristija: Il-laj/i g[andhom i[ossuhom milqug[in u involuti flEwkaristija fil-parro//a. Listruttura tal-Quddiesa g[andha tkun i]jed sempli/i, biex kul[add jista’ jie[u sehem attiv fiha. “It-te]ori tal-Iskrittura g[andhom jinfet[u aktar”; b’/iklu ;did ta’ tliet snin ta’ qari. It-Talbiet Universali jer;g[u jidda[[lu u tintu]a llingwa vernakulari fi//elebrazzjoni kollha. Il-fidili ji;u m[ajra jir/ievu t-Tqarbina Mqaddsa f’kull Quddiesa u possibbilment ta[t i]-]ew; spe/i.

Punti importanti taddokument: Il-Misteru

Paskwali hu mqieg[ed mill;did fil-post /entrali tieg[u; isSagramenti huma xi [a;a komunali, mhux biss att personali ta’ qima; il-laj/i u lkleru t-tnejn g[andhom rwoli importanti; il-litur;ija mhix f’idejn il-kleru biss; l-Iskrittura g[andha mill-;did il-post li jixirqilha, b[ala l-Litur;ija talKelma; issir distinzjoni importanti bejn il-partijiet li ma jinbidlux (dawk li ;ew

mg[oddija lilna b’mod divin, e]. l-ilma fil-Mag[mudija) u lpartijiet li jinbidlu (dawk li mal-medda ta]-]mien jistg[u jvarjaw, e]. il-lingwa li tintu]a).

Il-Kostituzzjoni fuq ir-Rivelazzjoni Divina Dei Verbum

Sfond: Dan id-dokument g[adda wara pro/ess drammatiku. Erba’ darbiet ilPadri Kon/iljari rrifjutaw labbozzi tal-Kummissjoni Teolo;ika. Kien biss fir-Raba’ Sessjoni li l-Kostituzzjoni ntlaqg[et kwa]i b’vot unanimu.

Il-Bibbja tinsab fi/-/entru tal-Fidi Nisranija, imma fil[ajja Kattolika anki tTradizzjoni tokkupa dan ilpost. Kif nistg[u nsiru nafu lil Alla: Kif jikkomunika malbnedmin? Fuq na[a wa[da, irriformaturi Protestanti kienu ddikjaraw li bil-“Bibbja biss”; il-Knisja Kattolika kienet wie;bet billi ]ammet lillKattoli/i milli jaqraw il-Bibbja fil-lingwa tag[hom!

L-istudju tal-Bibbja fost ilProtestanti, fis-seklu dsatax, kien sfida l-idea li l-Bibbja g[andha tinftiehem b’mod litterali. Fl-1943, il-Papa Piju XII, bl-en/iklika tieg[u Divino Afflante Spiritu, approva listudji tal-Bibbja fost ilKattoli/i. Dan id-dokument kien ba]i importanti g[addokument li [are; il-Kon/ilju.

Ispirazzjoni u interpretazzjoni: Il-Knisja

]]omm li l-kotba tat-Testment il-Qadim u l-:did huma qaddisa g[ax inkitbu ta[t lispirazzjoni tal-Ispirtu s-Santu, imma Alla g[a]el a;enti umani fi ]minijiet u ambjenti so/jali partikulari. A[na u nfittxu u ninterpretaw l-intenzjoni talawturi umani, biex naslu g[al dak li Alla ried jikkomunikalna, irridu noqog[du attenti li nistudjaw tajjeb il-forom letterarji u lkuntest storiku u so/jali.

Punti importanti taddokument: Ir-‘rivelazzjoni’

turi lil Alla, li hu m[abba, li jfittex li jid[ol fi [biberija mag[na; il-Knisja t[ares lejn lIskrittura u t-Tradizzjoni b[ala ]ew; g[ejun li flimkien jiffurmaw id-depo]itu wa[dieni tal-Kelma ta’ Alla; huma approvati metodi stori/i-kriti/i ta’ interpretazzjoni Biblika; ilVan;eli huma ta[lita unika ta’ storja u interpretazzjoni teolo;ika.

F’dawn l-artikli qosra, qed niskopru l-[idma rivoluzzjonarja tal-Ispirtu sSantu, [amsin sena ilu; din il[idma g[adha g[addejja…

34 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Instab imsajjar fejn isajru l-[ut g[allippakkjar L-awtoritajiet f’Santa Fe Springs f’Kalifornja [abbru li impjegat ta’ 62 sena ssajjar u miet f’impjanti fejn ikun ippakkjat il-[ut fil-landi tal-marka Bumble Bee Foods.

Josè Melena nstab mejjet meta nfet[et ilfabbrika tal-ikel fis-7 a.m.

Erika Monterroza, kelliema g[adDipartiment tal-Ikel u sSa[[a, qalet li [add g[adu ma jaf kif ir-ra;el spi//a fl-impjant fejn jissajjar il[ut qabel ikun ippakkjat.

Pat Menke, kelliema g[all-Bumble Bee Foods, waqt li espremiet in-niket tag[ha g[all-mewt tarra;el mal-familja tieg[u, qalet li x-xog[ol talippakkjar tal-ikel kien se jieqaf g[al ;img[a biex ji]guraw li dak li jo[ro; mill-post ikun [ieles minn kull kontaminazzjoni.

Serqu l-flus li lanqas kienu fi/-/irkolazzjoni

Elizabeth Escalona – omm mostru. Fuq il-lemin tidher il-vittma tag[ha> bintha Jocelyn

99 sena l-[abs g[al omm li wa[[let idejn bintha bil-kolla mal-[ajt Omm minn Dallas fl-Istati Uniti, li sawtet lil bintha ta’ sentejn u wa[[litilha jdejha bil-kolla mal-[ajt intbag[tet 99 sena l-[abs.

Il-prosekuzzjoni talbet biex Elizabeth Escalona tintbag[at 45 sena sena maqfula imma lim[allef qatag[ha li jist[oqqilha piena ferm akbar.

Il-qraba tal-mara bdew jibku fl-awla meta ng[atat issentenza lill-mara ta’ 23 sena

u ommha u o[tha talbu biex titnaqqsilha s-sentenza.

Imma l-Im[allef Larry Mitchell qal li l-mara sawtet lil bintha bl-aktar mod selva;; u [aqqha tkun kastigata sew.

Tfal tal-mara qalu lillawtoritajiet li ommhom attakkat lil Jocelyn Cedillo f’Settembru tas-sena l-o[ra g[ax ma kinitx g[adha tg[allmet kif tag[mel filpotty. Il-Pulizija qalet li l-

mara tat bis-sieq lil bintha fuq l-istonku tag[ha, laqtitha b’buqar tal-[alib u mbag[ad g[amlitilha l-kolla tas-Super Glue ma’ idha u ]ammithielha mal-[ajt biex twa[[alha mieg[u.

Ir-rapport jg[id li l-omm u]at anki s-super glue mal-kappell ta’ g[ajnejn it-tifla biex ]ammithomlha mag[luqin Barra minn hekk Jocelyn sofriet minn dmija f’mo[[ha,

ksur ta’ kustilja, diversi marki fuq ;isimha ta’ swat u spi//at f’koma g[al jumejn. It-tifla kellha l-;ilda nieqsa minn idha fejn kellha l-kolla.

Waqt is-smig[ tal-kaw]a nstema’ recording ta’ Escalona ta’ meta kienet g[adha teenager thedded lil ommha li se toqtolha.

It-tifla b[alissa qed titrabba minn nannitha flimkien ma’ tliet [utha o[ra.

L-aktar ]raben ‘tal-bi]a’’

L-FBI Amerikana ammettiet li kienu nsterqu numru ta’ karti ta’ $100 b’disinn ;did li lanqas kienu g[adhom da[lu fi//irkolazzjoni.

Il-flus insterqu minn fuq ajruplan li kien g[adu kif ni]el fl-ajruport Internazzjonali ta’ Philadelphia International Airport li kien telaq minn Dallas.

L-investigaturi jg[idu li l-karti l-;odda tal-$100 g[andhom diversi elementi sofistikati biex ma jkunux ikkupjati u stampati foloz, b[allistampa tal-Liberty Bell li tisparixxi u [ajta blu ta’ sigurtà fin-nofs ta’ kull karta.

Van der Vyver bi]-]arbun stramb tag[ha

Artista mill-Afrika ta’ Isfel [olqot par ]arbun g[an-nisa b’takkuna g[olja mmens li meta tilbsu ssib ru[ek qisek ilbist ]arbun bil-maqlub.

Min jilbsu jrid ida[[al il-ponot ta’ subg[ajh b[allikieku libes ]arbun ta’ ballerina.

Waqt li l-effett ikun b[al re-interpretazzjoni artistika ta’ takkuna g[olja, i]-]raben i;ieg[lu lil min jilbishom jimxi b’mod tassew stramb, qisu g[asfur b’saqajn irqaq twal, il-[in kollu se jaqa’ u ma jaqax.

I]-]raben, imlaqqma ‘Sbie[ u tal-bi]a’’ huma kollaborazzjoni bejn l-artista tal-arti Leanie van der Vyver u René van den Berg, disinjatur Bel;jan ta]-]raben.

Van der Vyver, li tidher tilbes i]-]arbun f’video li jidher f’Youtube, iddisinjatu b[ala parti mit-te]i universitarja tag[ha.

L-iskop tag[ha kien li to[loq xi [a;a artistika li tisfida l-ideal ta’ x’jidher sabi[ b’xi [a;a ori;inali stramba u mhux mistennija.

COLLAGE PASSATEMP 35

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Tisliba tax-Xahar bi tliet premjijiet L-ewwel premju: Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd. Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.

Mimdudin> 8. Ian b’vers jifforma l-isem ta’ din il-mara (7) 9. Fl-awla kriminali jqum biex jaqra l-verdett (4,5) 13. I]jed [afif (5) 14. Skont il-qawl, din teg[leb il-qawwa (5) 15. Ma jirb[ux (7) 16. Tpin;i fuq it-tila (7) 17. Tajra li tikka//ja annimali ]g[ar u tbejjet fil-g[oli (5) 18. Lest g[all-gwerra (5) 20. Limi g[all-irfinar tal-u/u[ (5) 22. Dnub ]g[ir (6) 23. Re/ipjent g[all-;arr talilma (6) 25. Skansajt mill-mewt (7) 27. Wa[da mill-ikbar si;riet fl-Ewropa mag[rufa g[allinjam sabi[ tag[ha (7) 30. Fuqha tie[u rikba ;o Venezja (6) 31. Tag[mel ta’ ta[t fuq (6) 32. Midas jipprovdi ikel fin g[all-flieles (5) 35. Dari l-quddiesa kienet issir b’din il-lingwa (5) 36. Pjan, pro;ett jew [sieb imfassal (5) 37. Ra[al li llum jifforma parti mi]-}urrieq (7) 39. Mog[dija, kuritur (7) 41. Jekk tal-gass juru ferm i]jed minn tal-pitrolju (5) 42. Il-kwalità ta’ o;;ett mg[obbi bis-snin (5) 43. G[a;in twil u rqiq qisu ]igarelli (9) 44. Mix[ut minn tulu fl-art (7) Weqfin> 1. {ut g[ax-xiwi li nsibu nixtru fi ]mien il-lampuki (6) 2. Milqutin minn kollox u ma jonqoshom xejn (8) 3. Paroli bla sens (7,4) 4. Ma[dum bil-[ajt tal-gan/ (9) 5. B[alma huma t-Thames, in-Nil u l-Volga (7) 6. Strument mu]ikali g[amla ta’ vjolin imma wisq akbar jindaqq wieqaf bil-kordi [oxnin (10) 7. {ut mag[ruf li jag[mel 10.

11.

12.

19.

21.

aljotta tajba jew tjur li jbejtu fi blat g[oli (4) ?ek/ek snienu u tkexkex bil-kes[a li [ass (6) Dak li g[amilna f’[anut ladarba kellna l-flus (7) Bomba tal-festa tar-ra[al (6) Waqtiet li jfakkruk f’dan il-;urnal (7) Im[anxar, bi gri]mejh

1

2

3

4

8

5

6

7

9

10

11

13

12

14

15

16

17

1

20

2

18

22

19

23

24

25

26

27

28

29

1

30

3

32

33

34

35

36

39

40

43

maqtug[a (7) 24. Dehra favur, sinjal li aktarx hekk (11) 26. Ta’ minn rajh, jeddu jew g[ax irid (10) 28. In]el lava, u nbidel f’;elatina tal-pitrolju! (9) 29. Qajjem paniku u bi]a’ bi kliemu (7) 30. Mixja bil-qab]a b[al dik ta’ ]iemel (6) 32. Taffejna s-sog[ba, ikkonfortajna (8) 33. F’sala skantati ssib l-istat Amerikan (6) 34. Kabbar l-affarijiet b’diskorsu (7) 38. L-g[adu tal-;urdien? (6) 40. G[oti ta’ daqqiet (4)

37

1

4

38

42

44

Soluzzjoni tat-Tisliba tax-Xahar ta’ Settembru

Ir-rebbie˙a tat-Tisliba ta’ Settembru

Mimdudin> 8. Tkellem; 9. Kuntrarju; 13. Polka; 14. Eddie; 15. Fattart; 16. Klamari; 17. Kitla; 18. Torri; 20. Appik; 22. Attent; 23.

Gri]ma; 25. Passejn; 27. Turisti; 30. Rettur; 31. Skomdu; 32.

Tlaqt; 35. Tined; 36. I;mla; 37. Nimmira; 39. Nisomtu; 41.

Nidem; 42. Ordna; 43. Fran;isku; 44. Tnaffar.

1. Hamper bi prodotti ta’

Weqfin> 1. Skalda; 2. Almanakk; 3. Veterinarju; 4. Punentina; 5.

Stuffat; 6. Partitarji; 7. Ajma; 10. Spikka; 11. Edukati; 12.

Strina; 19. Ru]etta; 21. Pjantun; 24. Turufnament; 26.

Sturdament; 28. Skomunika; 29. Im[adda; 30. Rutina; 32.

Timmoffa; 33. Trapan; 34. Figurin; 38. Indrat; 40. Serp.

Foster Clark: Jane Zarb, Seafront Court, Flat 6, Marina Alley 1, Pietà.

2. Kaxxa nbid Vignè d’Or: Emmanuel Pace, 16, Flat 1, Triq San :wann, Bormla.

3. Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons: Spiru Curmi, ‘Omm tal-{niena’, Pjazza tal-Knisja, Munxar, G[awdex.

E. CALLEJA & SONS LTD. 31, BISHOP LABINI STREET, B’KARA BKR 05, MALTA TEL. 21447448#9 FAX> 21496507 E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

38 Avvi]i PN

AVVI}I POLITI?I

ANTOINE BORG.

Diskussjoni Politika ma’ Antoine Borg, il-{amis, 8 ta’ Novembru fis-6.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tarRabat (Malta). Wara jkun hemm ri/eviment. G[al aktar informazzjoni /emplu 79703644.

{AL SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni,

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

jista’ j/empel 79051529.

{AL BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, filpjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’il quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.

L-ISLA. Is-Segretarju tal-

Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.

{AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq

il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).

SAN :ILJAN. Membri talKumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.

I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda.

AVVI}I SO?JALI

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’ Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 30 ta’ Ottubru fid-9 a.m. fil-lukanda Vivaldi, San :iljan. G[al aktar informazzjoni /emplu 21462304 jew 99269314.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta 30 ta’ Ottubru fil-Buskett Road House.

Prezz €4 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21232166, 99462078 jew 79421071.

EDWIN VASSALLO. Il{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw attività so/jali, isSibt, 3 ta’ Novembru fil-lukanda Cavalieri. Prezz €12 g[all-kbar u €6 g[at-tfal bejn is-6 snin u t-12il sena. G[all-biljetti jew aktar informazjoni /emplu 21433869.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’ Francis

PAULA MIFSUD BONNICI.

Il-{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 7 ta’ Novembru filBuskett Road House. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79797178 jew 99242945.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 8 ta’ Novembru fit-8.30 a.m. f’Villa Arrigo. Prezz €5 u g[al biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Pasta Lunch, Tombla u Te, il{add, 11 ta’ Novembru fin-12.30 p.m. f’Villa Arrigo, in-Naxxar.

Prezz €6 u g[all-bookings /emplu 23285000.

TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 13 ta’ Novembru fil-Buskett Roadhouse, il-Buskett. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826.

GEJTU VELLA. Il-{bieb ta’ Gejtu Vella se jorganizzaw ri/eviment fil-Lukanda Phoenicia fil-Furjana nhar is-Sibt 17 ta’ Novembru, fis-7.30 p.m. Prezz €10. G[all-biljetti /emplu 9971824, 27509064, 99440171 jew 99856415.

JASON AZZOPARDI. Il{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 20 ta’ Novembru fillukanda Coastline, is-Salina.

Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.

Zammit Dimech se jorganizzaw Ikla g[al g[eluq sninu, is-Sibt, 3 ta’ Novembru fit-8.30 p.m. fillukanda Radisson Blu Resort, San :iljan. Prezz €25 u g[all-biljetti /emplu 99449189.

FRANS AGIUS. Il-{bieb ta’ Frans Agius se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 22 ta’ Novembru fil-lukanda Canifor, ilQawra. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 99883314 jew 99492534.

CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 6 ta’ Novembru fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Tluq tat-trasport fid-9 a.m. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 99476633 jew 99445269.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Ikla fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu, il-:img[a, 30 ta’ Novembru fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, ilQawra. Prezz €22 g[all-kbar u €12 g[at-tfal. G[all-bookings /emplu 23285000.

L-APAN qed torganizza weekend break fis-Suncrest Hotel, il-Qawra, bejn it-2 u l-4 ta’ Novembru.

Prezz> €85 kull persuna, li jinkludi l-ikel kollu u t-trasport.

G[all-bookings /emplu 21420513, 21521684, 79040544 jew 99463677.

39

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

SPORT Ri]ultati lokali Premier

Floriana v Tarxien R. B’Kara v Hibernians

2-3 1-0

Naxxar L. v Marsaxlokk St. Andrews v Dingli S.

2-0 2-0

Mdina K. v G[axaq Attard v Swieqi Utd Mtarfa v Xg[ajra T. Senglea A. v Ta’ Xbiex Sta Lucia v Luqa SA Marsa v Qrendi Sirens v Kalkara

2-3 1-0

Valletta v B’Kara Sliema W. v St. Patrick Melita v Paola San :wann v Mosta Rabat v St. Andrew’s Qormi v Mellie[a Lija#Iklin v }urrieq Dingli S. v Luqa

4-2 5-1 2-4 1-2 0-2 2-1 3-1 0-2

{amrun v Floriana Mellie[a v Tarxien B’Bu;a WM v M;arr Utd Naxxar L. v Balzan Y.

3-2 2-3 0-2 2-0

G[ajnsielem v G[arb R Oratory Y. v }ebbu; R.

2-1 4-0

I Div.

III Div.

YFA U#17

U#15

GFA II Div.

ISA Catania Cup S#F Playmobil v Actavis (Actavis 5-4 bil-pen) Methode v De La Rue SWAN I Div.

2-1 3-0 6-1 2-0

2-2 3-1

}ejtun AFC v Senglea G. Tarxien AFC v Lija#Iklin AFC Tal-Qroqq V v Ta’ Giorni W. Dingli E. v Valletta SP

2-1 4-1 3-3 0-0

B’Kara JRS v Cospicua D. San :wann K. v M’Clokk

3-0 1-3

Vittoriosa L. v Marsa SM }ejtun RS v Valletta S

2-1 2-1

II Div.

MAFA

BASKETBALL St. James H. Shield II Div.

Bell SN Suns v Mellie[a T Miscela Mtarfa v Si;;iewi

49-37 20-58

HANDBALL MHA Cup (I)

Luxol SM v HMS Eurosport 18-15 La Salle BHS v Phoenix SMS 29-18 Aloysians VT v Kavallieri RS2 19-19

B’Kara jnaqqsu d-distakk mal-leaders B’Kara FC naqqsu d-distakk minn mal-leaders, Valletta, g[al erba’ punti meta g[elbu lil Hibernians fl-isfida diretta bejn ]ew; timijiet li kienu qed jokkupaw it-tieni post. Il-goal li dde/ieda l-partita skurjah issostitut Jean Pierre Mifsud Triganza lejn tmiem il-log[ba.

B’hekk, Hibs jidher li g[adhom ma irkuprawx millperijodu negattiv li qabdu dan l-a[[ar, l-istess b[alma ma irkuprawx Floriana li wara li fet[u l-iskor huma spi//aw biex kienu meg[luba 3-2 minn Tarxien Rainbows.

Id-disa’ ;urnata tintemm illum, bl-a[[ar ]ew; partiti filVictor Tedesco Stadium, fejn fit-3pm Balzan jiltaqg[u kontra Mosta, u fil-5pm {amrun v Qormi.

Ara pa;na 46

Kif Jinsabu Valletta Birkirkara Sliema W Hibernians Mosta Tarxien R Balzan {amrun S Floriana Qormi Melita Rabat A

Mifsud Triganza li skorja l-goal importanti g[al B’Kara fl-azzjoni kontra Hibs (Ritratti> Trevor Sollars)

L R D T F K Pt 9 9 9 9 8 9 8 8 9 8 9 9

7 6 5 5 5 4 3 2 2 2

2 0 1 2 1 3 1 3 0 3 2 3 1 4 4 2 3 4 1 5 1 1 7 0 3 6

25 19 18 18 18 15 12 14 13 12 10 5

6 9 9 15 12 14 14 19 16 19 28 18

23 19 16 16 15 14 10 10 9 7 4 3

?IPRU

Schembri jiskorja kontra Hogg L - attakkant Malti Andrè Schembri skorja fir - reb[a 2 - 0 ta ’ Omonia Nicosia kontra Enosis Paralimni , it - tim li mieg[u jilg[ab il goalkeeper internazzjonali Malti

Andrew Hogg , fil Kampjonat ?iprijott . Il goals ta ’ Omonia waslu wara li lil Enosis tke//ielhom Kolanis , fit 78 minuta . Leandro De Almeida fit - 84 minuta

Marsaskala FC jippre]entaw l-iskwadra Marsaskala FC ippre]entaw l-iskwadra tag[hom g[al dan lista;un kif ukoll l-isponsors il;odda li g[andu l-klabb, bilmira ewlenija li dan il-klabb, relattivament ;did fil-football Malti, ikompli jibni fuq ilprogress li sar sa issa.

Dan l-ista;un, il-klabb g[andu 13-il player ;did, u biex jindirizza l-problema li m’g[andux players tieg[u, din is-sena l-klabb investa f’erba’ players li saru tal-klabb.

Dawn huma Juan Galdes, Matthew Gauci, il-goalkeeper Renald Attard u ]-]ag[]ug[ ta’ 14-il sena Andrè Cutajar.

Dan kollu sar mertu talPresident, in-Nutar Rueben Debono, u bis-sa[[a talisponsors BILOM Group, Tew mi Motoring School, Mr. Mortiz Fernando, Sportika, Powerade u Unicare Ltd. L-Assistent Parlamentari fi [dan il-Ministeru talEdukazzjoni u x-Xog[ol,

Stephen Spiteri, pre]enti g[allokka]joni f’isem il-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u lInvestiment, Tonio Fenech, ippre]enta /ekk lill-Klabb ta’ Marsaskala. Dawn il-flus ing[ataw mill-Fond g[allKaw]i :usti biex jg[inu finanzjarjament lil dan ilKlabb.

F’kelmtejn tal-okka]joni, Stephen Spiteri irringrazzja lillKumitat u lil kulmin jag[mel parti minn dan il-Klabb u fer[ilhom g[all-entu]ja]mu u l-ener;ija li g[andhom biex ikomplu jkabbru l-interess tallog[ba fost it-tfal u ]-]g[a]ag[ Skalin.

Hu qal li dan il-klabb g[andu jkun ta’ e]empju g[al ir[ula u bliet o[rajn madwar Malta u G[awdex sabiex ma jaqtg[ux qalbhom u fejn ma hemmx, jift[u klabbs o[rajn tal-futbol fejn it-tfal u ]]g[a]ag[ tag[na jkunu jistg[u jit[arr;u f’din id-dixxiplina li

L-Assistent Parlamentari fi [dan il-Ministeru tal-Edukazzjoni u x-Xog[ol, Stephen Spiteri, jippre]enta l-g[otja mill-Fond tal-Kaw]i :usti lin-Nutar Rueben Debono, il-President ta’ Marsaskala FC

tg[inhom fi]ikament, tag[tihom formazzjoni edukattiva, tiddixxiplinahom, kif ukoll tibnilhom karattru sod.

Il-Klabb li g[andu wkoll Nursery li fil-ftit snin li ilha mwaqqfa t[arre; 100 tifel, qed jitlob ukoll lill-awtoritajiet sabiex ikollu pitch di/enti fejn

jista’ jkompli t-ta[ri; tieg[u, peress li dak li ju]aw b[alissa fl-iskola ta’ Marsaskala hu]g[ir wisq u mhux ideali.

Din is-sena, il-klabb g[andu b[ala kow/ lil Alan Mifsud, meg[jun minn Joseph Cutajar, waqt li Louis Facciol qed jie[du [sieb it-ta[ri; tannursery.

feta[ l - iskor g[al Omonia , u fis - 86 minuta Andrè Schembri xe[et lill partitarji f ’ delirju ta ’ fer[ meta a//erta mir - reb[a billi skorja lill - [abib rivali Andrew Hogg .

RUGBY

Telfa minima g[al Malta

It-tim Nazzjonali Malti tarRugby feta[ l-impenji tieg[u fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Ewropej, b’telfa minima, 2019, fil-Kroazja.

Din kienet id-disa’ darba li Malta lag[bet mal-Kroazja. La[[ar darbtejn kienu g[atTazza tal-Ewropa 2010-12, fejn Malta kienet reb[et ilwa[da u tilfet l-o[ra.

F’din il-kompetizzjoni li tintlag[ab fuq sentejn, Malta qed tilg[ab f’divi]joni 2A, li hi t-tielet divi]joni fl-Ewropa.

Dawn il-partiti jservu wkoll ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja 2015, organizzata mill-Bord Internazzjonali tarRugby u li se ssir fl-2015.

Il-komunità Maltija tarrugby kienet mistiedna lMarsa, fejn segwiet l-isfida live fuq screen kbir, u issa sSibt li ;ej it-tim Malti jkun flazzjoni f’pajji]na kontra lLitwanja.

Ara pa;na 40

40 Sport

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

RUGBY

It-tim nazzjonali j[ejji g[all-isfida kontra l-Litwanja

It-tim Nazzjonali Malti tarRugby u l-Unjoni tar-Rugby f’Malta (MRFU) jinsabu fi t[ejjija intensiva g[a]-]ew; partiti internazzjonali, li huma l-ewwel log[ob lejn it-Tazza tad-Dinja 2015, organizzata mill-Bord Internazzjonali tarRugby (IRB) kull erba’ snin sa mill-1987.

L-ewwel log[ba kienet ilbiera[ fil-Kroazja, telfa minima 19-20. Din tat bidu g[at-taqtig[a g[at-Tazza tanNazzjonijiet Ewropej, li tintlag[ab fuq sentejn u li Malta fiha tilg[ab f’divi]joni 2A, li hi t-tielet divi]joni flEwropa.

Nhar is-Sibt 3 ta’ Novembru, Malta se tilg[ab kontra l-Litwanja, din id-darba fil-Hibs Stadium, f’Kordin.

Din il-log[ba tibda fis-2.30 p.m. u l-biljetti jistg[u jinxtraw online jew minn diversi [wienet, jew mill-bieb.

G[al darb’o[ra, il-Malta RFU qed twieg[ed ;urnata g[allfamilja kollha. L-isport tarRugby hu mag[ruf mad-dinja kollha b[ala sport nadif, b’atmosfera ferrie[a, fejn sa[ansitra l-partitarji ta]-]ew; na[at ipo;;u flimkien u jgawdu l-log[ba flimkien ming[ajr tilwim, anki fl-og[la

It-tim Nazzjonali Malti jinsab immotivat g[al wirja o[ra po]ittiva f’pajji]na

livelli tal-log[ba. F’Malta, listess ji;ri! Din se tkun il-51 log[ba internazzjonali tarrugby g[al Malta u f’kull log[ba, l-atmosfera tkun isba[ minn dik ta’ qabilha!

It-tazza tan-Nazzjonijiet Ewropej – li kif g[edna tintlag[ab fuq sentejn – se tintemm fl-2014 u ssarraf ukoll fi kwalifikazzjoni g[atTazza tad-Dinja 2015, li se tintlag[ab l-Ingilterra.

Dawk kollha li g[adhom

SPORT EXTRA ILLUM FIL-5PM

jistennew i]-]mien opportun biex jibdew isegwu t-tim nazzjonali tar-Rugby, dan i]]mien wasal! It-tim Nazzjonali Malti tal-ir;iel hu dak it-tim nazzjonali li jinsab fl-og[la grad internazzjonali, billi jinsab fil-45 post minn aktar minn 120 pajji] li jilag[bu r-Rugby Union maddinja kollha.

Mill-kodi/i tal-isport tarrugby li je]istu, dak tar-Rugby Union huwa l-aktar popolari

mad-dinja kollha, u fil-fatt, mill-Olimpjadi li jmiss f’Rio de Janeiro fl-2016, ir- Rugby Union se jing[aqad mal-lista tad-dixxiplini meqjusa b[ala dixxiplini Olimpi/i.

Il-Malta RFU tistieden lil dawk li jixtiequ ji;bdu rritratti jew xi videos waqt illog[ba kontra l-Litwanja biex jibag[tu isimhom u kunjomhom, in-numru talidentità u n-numru tas-sett /ellulari tag[hom, lil:

admin@mrfu.org.

Aktar informazzjoni fuq illog[ob internazzjonali fuq 9988 1266, filwaqt li jekk wie[ed jixtieq i]omm ru[u a;;ornat ma’ dak li qed ji;ri fil-kamp Malti tar-rugby, jista’ jing[aqad mal-Malta RFU fuq diversi siti: www.maltarugby.com, www.facebook.com/maltarfu, www.twitter.com/maltarfu, jew ifittex Malta RFU fuq ilgoogle.

REPLAY ILLEJAL FID-9.35 PM.

Il-Financial Fair Play Intervista ma’ tolqot il-klabbs^ Kaboud Me Dam kif kellu vot ta fidu/ja, is filmati mix xena Il Kampjonat Premier qed

Fil-[ames edizzjoni ta’ Sport Extra se tixxandar intervista li Charles Camenzuli g[amel f’dawn il;ranet ma’ Carole Kaboud Me Dam tal-Kamerun, li [adet sehem f’]ew; Olimpjadi u li hi meqjusa b[ala wa[da millaqwa atleti Afrikani, rebbie[a ta’ bosta midalji f’g[add ta’ edizzjonijiet tal-Log[ob talAfrika.

Fil-programm se ssir enfasi dwar l-edizzjoni ta’ din issena tar-Rolex Middle Sea Race, filwaqt li mal-mistiedna b[as-soltu fi Sport Extra ikunu ttrattati bosta argumenti marbutin ma’ diversi dixxiplini. Mistiedna filprogramm, is-sewwieq ]ag[]ug[ Malti tal-karting Gianluca Dingli dwar l-a[[ar su//essi barra pajji]na, John Zammit, il-President talAsso/jazzjoni Maltija BMX, kif ukoll i/-/iklist Julian Delia dwar l-attivitajiet li saru fi tmiem il-;img[a.

Mistieden ie[or filprogramm hu Ramon Ortega Montes, uffi/jal fi [dan ilFederazzjoni Internazzjonali tat-table tennis, meqjus b[ala espert fis-settur tekniku u li f’dawn il-;ranet qed imexxi kors f’pajji]na.

Fi Sport Extra jixxandru wkoll servizzi marbutin ma’ dak kollu li qed ise[[ fix-xena

-

jie[u ]volta interessanti.

Valletta jidher dak it-tim superjuri, u meg[jun mill-fatt li l-isfidanti tag[hom fallew aktar punti f’ri]ultati hekk meqjusa ‘sorpri]a’, baqa’ [afna log[ob, u fi tmiem il;img[a g[andna aktar partiti li ]gur se jkompli jag[tu stampa o[ra tal-kampjonat.

Mal-filmati, il-goals u lintervisti mal-protagonisti, flistudio, il-President ta’ Qormi, Redino Apap, li ri/entement

’

-

segretarju ta’ Hibernians, Steve Abela, u l-plejers Thomas Paris ta’ Floriana u Julian Galea ta’ Melita. Ma jonqsux ukoll l-interventi millmistiedna residenti Hugh Caruana, Matthew Paris u Konrad Sultana.

Bi pre]entazzjoni ta’ Christian Micallef u Joanna Camilleri, b[as-soltu ma jonqsux diversi stejjer interessanti mir-rubrika ‘Rajna u Smajna’, kif ukoll diversi

-

internazzjonali b’differenza.

Kul[add hu mistieden jag[ti l-opinjoni tieg[u permezz talemail fuq replay@nettv.com.mt jew permezz tal-SMS fuq 50617092. Replay g[andu direzzjoni ta’ Clayton Tanti Gregoraci, meg[jun millgrafika ta’ Simon Borda, bi produzzjoni ta’ :or; Micallef, Christian Micallef, Roderick Vella, Matthew Paris, Kris Scicluna u Jacob Micallef.

Sport lokali g[al-lum

MFA V. Tedesco St – 3 p.m. Prem.

Carole Kaboud Me Dam tal-Kamerun

tal-isport lokali, fosthom lg[awm sinkronizzat, il-bo//i u l-hockey, kif ukoll filmati promozzjonali ma[ru;a millfederazzjonijiet internazzjonali ma’ avvenimenti ta’ skala mondjali.

Il-programm g[andu produzzjoni u pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli, b’direzzjoni ta’ Clayton Tanti Gregoraci, bi grafika ta’ Simon Borda u munta;; tasservizzi minn Mariaelena Tanti Gregoraci.

Balzan v Mosta, 5 p.m. Prem. {amrun S. v Qormi Centenary St – 3 p.m. II Div. St. Venera L. v G[arg[ur, 5 p.m. II Div. San :wann v St. Patrick Ch. Abela St – 3 p.m. II Div. Si;;iewi v Fgura Utd, 5.15 p.m. II Div. Msida SJ v St. George’s Sirens – 3 p.m. II Div. M;arr Utd v Pembroke A., 5.15 p.m.

5II Div. }urrieq v }ebbu; R. Sannat Grd. – 11 a.m. Nisa Gozo v B’Kara G[arg[ur Grd – Nisa U#16 9 a.m. M;arr Utd v Pembroke A., 10 a.m. Melita v Mosta, 11 a.m. Hibernians v {amrun

S., 12 p.m. }ejtun C. v Vittoriosa S.

GFA Gozo St. – I Div. 2 p.m.

Nadur Y. v SK Victoria W., 4.15 p.m. Sannat L. v Xag[ra Utd

IASC Tarxien Grd – II Div. 8.30

a.m. Luqa J v B’Bugia T., 9.45 a.m. Mqabba A. v }abbar CB, 11 a.m. }urrieq W. v M;arr F.

SPARAR Bidnija – 10 a.m. Sparatura

Trap g[all-GABA Diamonds Trophy

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30 p.m.

Programm ta’ tmien ti;rjiet bi tliet finali millKampjonat Cassar Petroleum

BASKETBALL Università – St. James H.

Shield II Div. 9.30 a.m.

Phoenix Qormi Z v Starlites, 11.15 p.m. (N) Hibs v Starlites, 1 p.m. (N) PPP Qormi v Luxol, 2.45 p.m. (I) Bupa v A to Z Athleta, 4.30 p.m. (N) Honey A. v A Ashley LBC, 6.15 p.m. (I) Tata Motors v Floriana FF

HOCKEY Kordin – Challenge Cup

Grp A 9 a.m. Floriana YS v White Hart

Sport 41

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

St. Andrew’s wa[edhom fl-ewwel post minn Christopher Cassar

DINGLI S. ……………..… 0 ST. ANDREWS ……...….. 2 St Andrews telg[u flewwel post tal-klassifika b’reb[a mmeritata fuq Dingli Swallows, li b’din it-telfa baqg[u fil-post ta’ qabel la[[ar fil-klassifika.

Minkejja li r-reb[a kienet immeritata u St Andrew’s dejjem kienu superjuri, ilwirja tag[hom ma kinitx xi wa[da spettakulari, u t-team ]gur li g[andu iktar potenzjal.

Il-log[ba, fil-verità ftit li xejn kienet e//itanti, bi ftit azzjonijiet ta’ skor. Is-Saints skurjaw l-ewwel goal wara kwarta, u fil-bidu tat-tieni taqsima skurjaw it-tieni goal biex ne[[ew kull dubju ta’ fejn kienu sejrin il-punti. Illog[ba, li kienet milg[uba fi

spirtu sportiv, kellha tmiem mill-iktar konfu], bir-referee Utulu jke//i lil Guga u lil Sapiano ta’ Dingli, li b’hekk temmew il-log[ba b’disa’ plejers u ming[ajr punti.

Dingli kellhom iktar millog[ob fit-tieni taqsima, hekk kif St Andrew’s qag[du jamministraw il-log[ba u ju]aw l-arma tal-kontrattakki, anki jekk ftit li xejn kellhom azzjoni ta’ kontrattakki perikolu]i.

Kienu Dingli li fet[u tajjeb u [olqu l-ewwel periklu meta minn azzjoni ta’ korner kien hemm id-daqqa ta’ ras ta’ Senior David, li kienet salvata b’diffikultà millgoalkeeper Towns. Irrisposta ta’ St. Andrew’s waslet ftit wara bi free-kick ta’ Grozev, li kien salvat

b’diffikultà mill-goalkeeper Jeffrey Farrugia.

Mal-kwarta log[ob, St. Andrew’s marru fil-vanta;; meta MICHAEL GRIMA skorja goal tajjeb b’azzjoni personali. Is-Saints bdew issa jilag[bu a[jar, u fit-22 minuta re;g[u resqu qrib meta xutt mill-vi/in ta’ Rumen Kerekov kien salvat minn Farrugia, li kien meg[jun mil-lasta.

Ftit sekondi mil-ftu[ tattieni taqsima, St Andrew’s skurjaw it-tieni goal meta minn kross ta’ Kerekov kien MARK HYZLER li minn tarf il-kaxxa spara xutt li spi//a fir-rokna ta’ fuq tax-xibka.

Ftit wara, /ans ie[or g[al St. Andrew’s, b’azzjoni ta’ Briscoe White u kross lejn Kerekov, u l-goalkeeper ta’

R. Mangion ta’ M’Xlokk fl-azzjoni kontra Naxxar L.

Naxxar i]ommu l-pass NAXXAR L. ……….…….. 2 MARSAXLOKK …….….. 0 Naxxar telg[u momentarjament fl-ewwel post fil-klassifika meta g[elbu lil Marsaxlokk, 2-0, b’]ew; goals skurjati kmieni fillog[ba. G[al Marsaxlokk daqqa ta’ [arta o[ra wara ddaqqa ta’ [arta u leliminazzjoni fl-FA Trophy kontra Nadur.

Ilbiera[, Marsaxlokk qatt ma da[lu fil-log[ba – wara li sofrew i]-]ew; goals ippruvaw jag[mlu reazzjoni fjakka, i]da Naxxar amministraw tajjeb ferm il-vanta;; tag[hom biex kisbu t-tielet reb[a f’dan lista;un, fejn qeg[din dejjem juru li jistg[u jkunu fost ilprotagonisti u l-favoriti g[attaqtig[a g[al post fil-Premier.

Fl-ewwel minuta, Naxxar kienu fil-vanta;; meta Serino Junior qassam lejn Darren Falzon, li ni]]el tajjeb lejn ANGUS BUHAGIAR, li b’xutt fil-baxx xe[et fix-xibka.

Tliet minuti wara, azzjoni ta’ Ewurun, li da[al fil-kaxxa bejn

g[add ta’ plejers, fejn twaqqa’ minn Clarke, bir-referee Caruana mal-ewwel jordna lpenalty, li minnu PABLO DOFFO ma ]baljax b’xutt li xe[et lill-goalkeeper Omar Borg in-na[a l-o[ra.

Il-kumplament tat-taqsima kien pjuttost monotonu, binNaxxarin f’kontroll assolut u bix-Xlukkajri ma jkunux kappa/i jag[mlu mqarr azzjoni wa[da perikolu]a.

B[al ma ;ara fl-ewwel taqsima, Naxxar bdew tajjeb ittieni taqsima u kienu sfortunati fit-48 minuta, meta Mattia Del Negro qassam lejn Darren Falzon, li kkontrolla l-ballun tajjeb; i]da x-xutt tieg[u [abata ma’ sieq il-lasta. Ftit minuti wara, Naxxar mill-;did perikolu]i meta minn azzjoni ta’ korner mog[ti minn Doffo, id-daqqa tar-ras ta’ Sunday Eboh kienet salvata b’diffikultà minn Omar Borg.

L-ewwel tentattiv ta’ Marsaxlokk wasal fil-55 minuta, meta free-kick ta’ Rupert Mangion kien salvat

b’diffikultà mill-goalkeeper Julian Azzopardi. Tmien minuti mit-tmiem, Marsaxlokk kienu sfortunati li ma da[lux mill-;did fil-log[ba meta minn free-kick ta’ Dylan Micallef, id-daqqa ta’ ras ta’ Matthew Paul Clarke [abtet malmimduda.

Fl-a[[ar minuta, Marsaxlokk spi//aw ukoll il-log[ba b’g[axar plejers meta Andrè Grabowski kien muri t-tieni karta safra wara foul ikrah fuq André Rocha Da Silva.

Naxxar L – J. Azzopardi, J. Vella, L. Micallef, S. Eboh, P. Doffo, V. Bellia, I. Serino Junior (A. Rocha Da Silva), M. Del Negro, A. Buhagiar (G. Camilleri), A. Ewurun, D. Falzon Marsaxlokk – O. Borg, T. Farrugia, J.C. Vella, K. Scicluna, M. Clarke, A. Grabowski, D. Da Silva Silveira (D. Grech), W. Chircop (D. Micallef), R. Mangion, G. Caruana, D. Attard Referee – Paul Caruana

Dingli Farrugia salva b’diffikultà. Ir-risposta ta’ Dingli waslet permezz ta’ Senior David, li x-xutt tieg[u minn tarf il-kaxxa g[adda ftit barra.

Fil-[in mi]jud kien hemm ta[wida f’nofs il-ground, b’g[add ta’ plejers ji;u flidejn u r-referee Utulu ke//a lil Jonathan Sapiano u lil Bledjon Guga.

Dingli S – J. Farrugia, R. Briffa, F. Cauchi (R. Micallef), L. Konda, K. Formosa, S. David, B. Guga, E. Farrugia, E. Muscat (R. Vella), E. Grech, L. Micallef (J. Sapiano)

Kif Jinsabu St. Andrew’s Pietà H Lija A Naxxar L Marsaxlokk Gudja U }ejtun C G]ira U Vittroriosa S Bir]ebbu;a SP Dingli S Mqabba

L R D T F K Pt 5 5 4 5 5 4 4 5 4 5 5 5

4 0 1 11 7 12 3 1 1 15 6 10 3 1 0 9 4 10 3 1 1 7 5 10 2 1 2 5 6 7 2 1 1 7 6 7 1 2 1 3 2 5 1 2 2 7 10 5 1 1 2 5 6 4 1 0 4 5 10 3 1 0 4 5 13 3 0 2 3 6 9 2

St. Andrew’s – M. Towns, N. Chetcuti, C. Cumbo, B. Said, W. Camilleri, B. Diacono, J. Briscoe White, M. Hyzler (N. Vella Petroni), M. Grima (Z. Gatt), R. Kerekov, T. Grozev (K. Mifsud Bonnici) Referee – Jude Amin Utulu

42

Sport

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Esmeralda Run u Napol de Mai jirb[u l-ewwel finali Minn Kenneth Vella

Nhar il-:img[a filg[axija, i]-]ew; finali ta’ Condition Races mill-kompetizzjoni Cassar Petroleum g[al ]wiemel mill-klassijiet Bronze u Copper fuq distanza ta’ 2140m intreb[u minn Esmeralda Run u Napol de Mai. Dawn kienu jag[mlu parti mis-46 programm tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott u kienu lewwel minn sensiela ta’ [ames finali li qed isiru f’dan it-tmiem il-;img[a.

Fil-finali ewlenija, dik g[al ]wiemel tal-klassi Bronze, Marchallach (Rodney Gatt) kellu l-kmand g[al parti twila tad-distanza.

I]da fid-dritta finali naqqas ferm mill-velo/ita` tieg[u u nqabe] minn Napol de Mai (Ronald Cassar) li rnexxilu jirre;istra l-ewwel reb[a tassena. Law Suit (Noel Baldacchino) u Syllabub (Charles Camilleri) da[lu fit-tielet u r-raba’ post rispettivament.

Disg[a kienu ]-]wiemel li ;rew fil-finali tal-klassi Copper. Wara li fl-ewwel battuti l-ewwel po]izzjoni alternat bejn Esmeralda Run (Redent Magro) u Dandy (Robert Polidano) kien fla[[ar 400m li Magro [a kontroll assolut bid-debba tieg[u u qasam il-linja finali l-ewwel b’tul mill-istess Dandy. Jet Starline (Mario Fenech) u Orasi Index (Kevin Sciberras) da[lu warajhom f’dik l-ordni.

G[al Esmeralda Run din kienet ir-raba’ reb[a tassena.

Il-laqg[a nkludiet ukoll ti;rija normali tal-klassi

Redent Magro fuq Esmeralda Run jirba[ il-finali tal-Klassi Copper quddiem Dandy (R. Polidano) u Jet Starline (M. Fenech) (Ritratt> Brian Grech)

Premier fuq distanza ta’ mil.

Candy Fantasy (Melvin Farrugia) kien quddiem tul id-distanza kollha u rnexxilu jikseb it-tieni reb[a nfila tieg[u minn Mars (Rodney Gatt) u Magic de Assigny (Julian Farrugia). Narval d’Ecajuel (Carmelo Micallef) temm fir-raba’ post.

Fl-ewwel minn ]ewg ti;rijiet g[al ]wiemel talklassi Gold, Quebec (Mark Mifsud) [alla kollox g[addritta finali biex akkwista lewwel rebha sta;jonali minn Key Value (Mark Tanti).

Oolong (Cliferty Calleja) u Paradis du Lupin (Ramon Briffa) kellhom ukoll prestazzjoni tajba.

Verament missielta kienet

it-tieni ti;rija Gold, b’Petrus du Vivier (Mark Desira) jirnexxilu jaqbe] lil Novak (Tony Demanuele) propju fuq il-linja finali. Orion de Chapeau (Chris Vassallo) u Lime Casted (Charles Camilleri) kellhom ukoll pjazzament po]ittiv. G[arrebbie[ dan kien il-[ames su//ess tas-sena.

Matul l-istess programm, is-sewwieq ]ag[]ugh Charlo Debono gie premjat b[ala la[jar sewwieq g[ax-xahar ta’ Ottubru. Dan wara li fost l-o[rajn kien reba[ ]ew; ti;rijiet ewlenin fi klassi Premier u Silver b’Major Chaleonnais u Zerbin rispettivament. Dan barra bosta pjazzamenti o[ra flistess perjodu.

Ir-ri]ultati kollha

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 1640m. 1. Loulou de la Rose (M. Ellul) {in – 2.06.4” (1.17.1”) 2. Flying Cowboyland (R. Magro) 3. Koechel Baz (C. Mifsud) 4. Mailbag (C. Farrugia) II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 1640m. 1. Divinis (C. Camilleri) {in – 2.06.4” (1.17.1”) 2. Polytain (D. Baldacchino) 3. Widget (M. Ellul) 4. Above Roland (G. Attard) III Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 1640m. 1. Count Wiesnievski (R. Gatt) {in – 2.03.4” (1.15.3”) 2. Notice As (C. Caruana) 3.

Darco As (M. Tanti) 4. Onwards Star (R. Magro) IV Ti;rija. Finali Cassar Petroleum Condition Race. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Esmeralda Run (R. Magro) {in – 2.46.2” (1.17.6”) 2. Dandy (R. Polidano) 3. Jet Starline (M. Fenech) 4. Orasi Index (K. Sciberras) V Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 1640m. 1. Quebec (M. Mifsud) {in – NTR 2. Key Value (M. Tanti) 3. Oolong (C. Calleja) 4.

Paradis du Lupin (R. Briffa) VI Ti;rija. Finali Cassar Petroleum Condition Race. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Napol de Mai (R. Cassar) {in – 2.46.1” (1.17.6”) 2. Marchallach (R. Gatt) 3. Law Suit (N. Baldacchino) 4. Syllabub (C. Camilleri) VII Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 1640m. 1. Candy Fantasy (M. Farrugia) {in – 2.04.4” (1.15.9”) 2. Mars (R. Gatt) 3. Magic de Assigny (J. Farrugia) 4. Narval d’Ecajuel (C. Micallef) VIII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 1640m. 1. Petrus du Vivier (M. Desira) {in – 2.03.1” (1.15.1”) 2. Novak (T. Demanuele) 3.

Orion de Chapeau (C. Vassallo) 4. Lime Casted (C. Camilleri)

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Sport

43

Frankel irtirat wara l-14-il su//ess infila minn Kenneth Vella

I]-]iemel Ingliz Frankel ikkonferma li g[andu jkun ikkunsidrat wie[ed mill-aqwa ]wiemel li qatt rat id-dinja talgalopp. Dan wara li s-Sibt li g[adda reba[ it-ti;rija Champion Stakes li saret fil-korsa ta’ Ascot fir-Renju Unit. Frankel kien misjuq mis-solitu Tom Queally u b’dan is-su//ess irnexxilu jie[u l-14-il reb[a konsekuttiva minn daqstant ti;rijiet fil-karriera tieg[u.

Fl-a[[ar battuti ta’ din itti;rija, li saret quddiem attendenza kbira ta’ aktar minn 32,000 spettatur, Frankel irnexxilu jeg[leb l-isfida ta’ Cirrus Des Aigles fl-a[[ar metri u g[addih b’distakk ta’ ]ew; tulijiet u nofs.

Il-folla kbira pre]enti ma naqsitx milli kontinwament tinkora;;ixxi lil Frankel matul it-ti;rija, spe/jalment wara li fl-ewwel metri kellu wkoll bidu kwiet. B’dan is-su//ess, Frankel irnexxilu jtella’ ssomma mirbu[a f’reb[ ta’ flus fil-karriera tieg[u g[al kwa]i tliet miljun lira sterlina. Fi tmiem it-ti;rija u wara li saret il-premjazzjoni uffi/jali, sid i]]iemel, il-Prin/ep Khalid Abdullah, ikkonferma li wara s-su//ess fi/-Champion Stakes i]-]iemel se jkun irtirat u issa se jibda biss jintu]a g[attag[mir. Hu ]ied jg[id ukoll li kull tag[mira se tiswa s-somma ta’ 100,000 sterlina. Huwa stmat li f’temp ta’ ftit snin Abdullah se jkun da[[al kwa]i mitt miljun sterlina mittag[mir ta]-]iemel.

Frankel huwa im[arre; minn Sir Henry Cecil li b[alissa qed jikkumbatti wkoll il-marda talkan/er. Cecil ikkummenta li dan hu l-aqwa ]iemel li qatt kellu fil-karriera tieg[u b[ala trainer. “Illum Frankel re;a’ kkonferma l-klassi kbira tieg[u g[aliex min[abba x-xita li ni]let fl-a[[ar jiem il-wi// talart tal-korsa ma kienx adatttat g[al ]iemel li g[andu /ertu kwalitajiet b[al Frankel. L-art tqalet [afna,” tenna Cecil.

Bis-su//ess fi/-Champion Stakes, Frankel sar ukoll laktar ]iemel li kellu su//essi f’ti;rijiet tal-livell ta’ Grupp wie[ed.

77 [addiem jissograw li jitilfu xog[lhom B[alissa l-kri]i fl-isport tatti;rijiet ta]-]wiemel fl-Italja

Frankel, ikkunsidrat l-a[jar ]iemel li qatt rat id-dinja tal-galopp fl-Ingilterra b’14-il reb[a konsekuttiva u minn daqstant dehriet fil-karriera

m’g[andiex limitu. Dan l-a[[ar 77 [addiem fi [dan il-kumpless tal-korsa ta’ Agnano g[amlu protesta u ppre]entaw ittra uffi/jali lis-sindku tal-belt Luigi De Magistris biex jintervjeni minnufih [alli lkorsa ta’ Agnano ma ting[alaqx. Dan wara li lkumpanija li tmexxi l-korsa ddikjarat li falliet u li m’g[andiex aktar flus biex torganizza t-ti;rijiet u t[allas is-salarji tal-[addiema.

L-istess sitwazzjoni hija evidenti f’Ruma fejn qed jintqal li l-korsa ta’ Tordivalle tista’ ting[alaq – u flokha jinbena l-istadium il-;did talclub tal-football ta’ Roma - u f’Firenze fejn di;a` t[assru numru ta’ laqg[at ta’ ti;rijiet tat-trott u galopp. Dawk involuti f’dan l-isport fl-Italja huma rrabjati wkoll g[allGvern Taljan li [alla l-isport jispi//a f’din il-kri]i u ma ntervjenix. Il-Gvern Taljan i[oss li b[alissa l-pajji] g[andu prioritajiet ferm aktar importanti mill-isport ta]]wiemel.

Sir Henry Cecil, it-trainer ewlieni Ingli] flimkien ma’ Frankel

LOKALI

Tliet finali mill-Cassar Petroleum L-aktar ti;rija mistennija li ssir illum wara nofsinhar filkorsa tal-Marsa se tkun ilfinali tal-kampjonat Cassar Petroleum g[al ]wiemel talklassi Premier fuq distanza qasira ta’ 2140m. Din se tag[mel parti mis-47 laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott.

Il-finali Premier se tkun is-seba’ ti;rija u tibda fl4.20pm. 12 se jkunu ]]wiemel finalisti. Dawn huma Zilver Boko, Shakira Trot, Veikko Hornline, Noble d’Ete, Think Yatzee, Count Of Life, Livi Cantona, Mont Cenis Honey, Troy Boshoeve, Matrix Reloaded, Maximal Value u Celebrity Photo.

Din g[andha tkun finali ferm bilan/jata fejn fiha nistennew dwell interessanti bejn Think Yatzee (Clint Vassallo) u Mont Cenis Honey (Noel Baldacchino) li mhux biss ;ejjin minn ]ew; reb[iet konsekuttivi i]da gejjin ukoll minn su//ess fis-semi finali.

Il-programm tal-lum se jinkludi wkoll ]ew; finali ta’ Condition Races fuq listess distanza i]da miftu[a g[al ]wiemel mill-klassijiet Gold u Silver. Il-finali Gold se tkun il-[ames wa[da u tibda fit-3.30pm. F’idejn Noel Baldacchino Ollico

Pellois jibda l-aktar kwotat li jie[u t-tielet reb[a nfila quddiem Netter Williams (Redent Magro) u Ygor Of Pass (Tony Demanuele).

12-il ]iemel ie[or se ji;ru fil-finali tal-klassi Silver li tibda fis-2.15pm. Hawnhekk attenzjoni spe/jali se ting[ata lil Orio de Marancourt (Frencu Cassar), Lucas Ness (Mario Farrugia) u Socrates (James Briffa).

L-ewwel ti;rija tal-klassi Bronze tibda fis-1.30pm.

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Bronze.

Dist – 1640m. Win – Nolan Streamline. Place – Abzolute Pepper, Ocean Gede.

II Ti;rija. Klassi Silver.

Dist – 1640m. Win – Morgan Kane. Place – Petit Veinard, Nerlo Villetot.

III Ti;rija. Finali Cassar Petroleum Condition Race.

Klassi Silver. Dist – 2140m.

Win – Orio de Marancourt.

Place – Socrates, Lucas Ness.

IV Ti;rija. Klassi Silver.

Dist – 1640m. Win – Notre Joyeux. Place – Willesden Hanover, Ocean Brillouard.

V Ti;rija. Finali Cassar Petroleum Condition Race.

Klassi Gold. Dist – 2140m.

Win – Ollico Pellois. Place – Ygor Of Pass, Netter Williams.

VI Ti;rija. Klassi Gold.

Dist – 1640m. Win – Lion

Mcguire. Place – Soren Sufflor, Deli du Ling.

VII Ti;rija. Finali Cassar Petroleum Klassi Premier.

Dist – 2140m. Win – Think Yatzee. Place – Mont Cenis Honey, Livi Cantona.

VIII Ti;rija. Klassi Silver.

Dist – 1640m. Win – Bella Notte. Place – Stonecreek, Obiscus del Fa. }wiemel tal-galopp imwielda Malta Il-Kunsill tal-MRC qed jinforma lis-sidien li

g[andhom ]wiemel imwielda Malta u li huma wlied ]wiemel tal-galopp li issa jistg[u jirre;istrawhom bla [las filwaqt li jistg[u ju]aw ilkorsa g[at-ta[ri; u l-ga;;a tat-tluq fil-[in riservat g[al ]wiemel tal-galopp. Din ilkon/essjoni qed ting[ata sala[[ar tas-sena u jekk irrispons ikun po]ittiv il-kunsill jie[u de/i]joni g[as-sena ddiehla. It-ta[ri; ta’ dawn i]]wiemel ma jistax isir fisserkin u ]-]wiemel Maltin irid ikollhom il-micro chip u jsirilhom passaport.

Il-kunsill i]omm id-dritt li jirrifjuta re;istrazzjoni u jie[u l-passi kontra dawk is-sidien li jabbu]aw. Dawk interessati f’din l-inizjattiva mitlubs jkelmu lil xi uffi/jal tal-club jew inkella lil Charles Pace li hu l-ko-ordinatur tat-ti;rijiet tal-galopp.

44 Sport

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

BUNDESLIGA

L-ewwel reb[a g[al Dortmund barra minn darhom Goals minn Neven Subotic u Mario Goetze taw l-ewwel reb[a li/-Champions, Borussia Dortmund, barra minn darhom, f’partita li ntlag[bet fil-borra g[and Freiburg, biex naqqsu ddistakk minn mal-klabbs ta’ fuq.

Schalke 04 telg[u fit-tieni post b’reb[a, 1-0, kontra Nuremberg, b’goal ta’ Jefferson Farfan jinkuruna ;img[a memorabbli li matulha reb[u wkoll id-derby tar-Ruhr Valley kontra Dortmund, kif ukoll g[elbu lil Arsenal fi/-Champions League.

Dorrtmund, li g[elbu lil Real Madrid nhar l-Erbg[a, kienu ddominati g[al [inijiet twal fl-ewwel taqsima fuq art miksija bis-sil;, fejn Freiburg laqtu l-lasta minn Fallou Diagne.

Wolfsbug, li ke//ew lil Felix Magath matul il-;img[a u [atru floku lil Lorenz Guenther Koestner, inqalg[u minn qieg[ il-klassifika meta [adu l-ewwel reb[a fi tmien partiti, 4-1, kontra Fortuna Dusseldorf.

L-Olandi] Bas Dost skorja darbtejn g[al Wolfsburg, li kienu skurjaw biss ]ew; goals fit-tmien partiti pre/edenti.

Ri]ultati

Fortuna D. v Wolfsburg 1-4 Mainz v Hoffenheim 3-0 Greuther F. v W. Bremen 1-1 Freiburg v B. Dortmund 0-2 Schalke v Nuremberg 1-0 Augsburg v Hamburg 0-2

Illum

Stuttgart v E. Frankfurt Bayern M. v B. Leverkusen Hannover v B. M’gladbach L R D T F K Pt

B. Munich 8 Schalke 9 E. Frankfurt 8 B. Dortmund 9 Mainz 9 Hamburg 9 B. Leverkusen 8 Hannover 8 W. Bremen 9 Freiburg 9 Fortuna D. 9 Stuttgart 8 B. M’gladbach8 Hoffenheim 9 Nuremberg 9 Wolfsburg 9 Augsburg 9 Greuther 9

8 6 6 4 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1

0 0 26 2 1 18 1 1 19 3 2 20 2 3 12 1 4 11 3 2 13 2 3 16 2 4 15 2 4 13 4 3 7 3 3 8 3 3 9 2 5 13 2 5 7 2 5 6 3 5 5 3 5 6

2 24 8 20 11 19 11 15 10 14 11 13 11 12 13 11 14 11 12 11 12 10 14 9 16 9 20 8 15 8 16 8 13 6 15 6

Hat-trick mill-Ungeri] Adam Szalai – l-ewwel wie[ed tieg[u fil-Bundesliga – mexxa lil Mainz lejn reb[a, 3-0, fuq Hoffenheim, li issa nqab]u fil-klassifika millistess Mainz u telg[u punt ta[t Dortmund.

FORMULA 1

Daniel Caligiuri ta’ Freiburg fl-azzjoni ma’ Maro Reus ta’ Borussia Dortmund, f’log[ba li ntlag[bet fil-borra

Goal tal-attakkant Nils Petersen e]att qabel ilmistrie[ salva draw, 1-1, lil Werder Bremen g[and ittim promoss ta’ Greuther Fuerth, li ni]lu f’qieg[ ilklassifika b’sitt punti.

Il-leaders, Bayern Munich, li g[andhom punti massimi, 24, illum jilqg[u

lil Bayer Leverkusen u jista’ jkollhom lura lill-winger Olandi] Arjen Robben, wara erba’ ;img[at barra b’injury.

Eintracht Frankfurt, li g[andhom 19-il punt, jistg[u jer;g[u jitilg[u fittieni post jekk jirb[u llum g[and Stuttgart.

FUTBOL

Ir-Red Bull fuq quddiem Kagawa xahar barra I/-Champion u leader talFormula 1, Sebastien Vettel, kiseb il-pole-position g[allGP tal-Indja hekk kif ir-Red Bull i//elebraw it-tielet sessjoni tal-kwalifiki dan lista;un bil-karozzi tag[hom fl-ewwel filliera.

L-Ispanjol Fernando Alonso, l-eqreb rivali ta’ Vettel fil-klassifika u sitt punti wara l-:ermani] meta fadal erba’ tlielaq g[at-tmiem, se jibda mill-[ames post fi//irkwit internazzjonali ta’ Buddh.

Vettel kien reba[ mill-pole fl-ewwel ti;rija li qatt saret flIndja s-sena l-o[ra, u f’;urnata o[ra s[una kiseb il-

[ames pole tal-ista;un u l-35 wie[ed fil-karriera.

Id-darbtejn Champion taddinja g[amel biss 13-il dawra kontra l-21 ta’ Alonso u t-23 ta’ Hamilton, u jekk ma jkollux xi sfortuna jista’ jistenna li jikseb fa/ilment irraba’ reb[a konsekuttiva l{add.

Fl-ewwel filliera [dejh se jkollu lill-Awstraljan Mark Webber tal-istess Red Bull.

Warajhom fit-tieni filliera se jkun hemm is-sewwieq talMcLaren, Lewis Hamilton, u Jenson Button, waqt li Alonso fil-[ames post se jkollu [dejh lil sie[bu, il-Bra]iljan Felipe Massa.

Il-midfielder offensiv ta’ Man Utd, Shinji Kagawa, se jag[mel xahar barra wara li we;;a’ rkopptu fl-ewwel taqsima tal-partita bejn Man Utd u Braga. Skont ilmanager ta’ Man Utd, Alex Ferguson, l-injury ta’ Kagwa hi simili g[al dik ta’ Ashley Young. Kagawa kompla jilg[ab g[al 20 minuta u ggrava l-injury.

Minbarra li Kagawa se jitlef il-log[ob ta’ Man Utd fil-kampjonat, hu se jitlef ukoll il-log[ba mat-tim nazzjonali :appuni] kontra lOman, mir-round tal-

kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja.

Intant, id-difensuri Chris Smalling u Phil Jones huma qrib li jirritornaw wara li tilfu l-ewwel fa]i tal-ista;un min[abba injury.

Il-midfielder ta’ Chelsea, Frank Lampard, se jdum ;imag[tejn barra min[abba li we;;a’ l-pexxul u kellu jinbidel fit-telfa, 2-1, fi/Champions League kontra Shakhtar Donetsk.

Dan iffiser li Lampard se jitlef il-partiti kontra Man Utd, dik tal-lum u dik ta’ nhar l-Erbg[a, fil-Leage Cup.

FUTBOL

Il-Copa America fl-Istati Uniti L-edizzjoni tal-Copa America tal-2016 se ssir flIstati Uniti u g[aliha se jie[du sehem 16-il tim, 10 minnhom mill-Amerika ta’ Isfel u sitta mill-Federazzjoni tal-CONACAF. Fl-2016, ilkompetizzjoni tkun qed ti//elebra l-100 anniversarju.

Il-Copa America tal-2015 se ssir fi/-?ile min[abba li lBra]il g[a]el li ma jorganizzax il-Copa America,

peress li fl-2014 se jorganizza t-Tazza tad-Dinja u fl-2016 se jkollu lOlimpjadi.

Il-:appun irtira mill-Copa America sena ilu min[abba ttsunami li laqat il-pajji], u issa, flimkien mal-Messiku, dawn ;ew mistiedna jie[du sehem fl-edizzjoni ta’ tliet snin o[ra. Il-holders tal-Copa America huma l-Urugwaj, li g[elbu lill-Paragwaj 3-0.

MUTURI

Stoner fil-pole

Casey Stoner injora l-u;ig[ li g[andu fl-g[aksa u waqa kmieni fil-kwalifikazzjoni biex kiseb il-pole-position g[alla[[ar GP ta’ pajji]u, waqt li Jorge Lorenzo baqa’ bi/-/ans g[at-tieni titlu mondjali.

Stoner, li se jirtira fi tmiem lista;un, qed jipprova jikseb issitt reb[a konsekuttiva tieg[u fuq i/-/irkwit ta’ Phillip Island; imma [a [asda kbira meta 20 minuta mit-tmiem deher jaqa’ minn fuq il-mutur u [are; izappap qabel kompla.

Il-leader tal-klassifika, Jorge Lorenzo tal-Yamaha, spi//a aktar minn nofs sekonda wara Stoner, u kulma jrid hu li jispi//a quddiem Dani Pedrosa biex ja//erta mir-reb[ tat-titlu mondjali. Lorenzo g[andu 23 punt fuq Pedrosa. Il-Britanniku Carl Crutchlow kiseb ir-raba’ post fuq Yamaha, waqt li tTaljan Valentino Rossi se jibda mit-tmien post.

Sentenza sospi]a g[al Melandri

Intant, l-eks sewwieq Champion tad-Dinja Marco Melandri ing[ata sentenza sospi]a ta’ 19-il xahar [abs talli ivvitna residenza fittizja fl-Ingilterra biex jevita miljuni ta’ ewro f’taxxa fl-Italja bejn l2003-05.

Il-prosekuturi qalu li waqt li s-sewweiq tal-BMW suppost kien residenti [dejn i/-/irkwit ta’ Donnington Park, il-flus u l-assi tieg[u wrew li l-interess finanzjarju tieg[u baqa’ f’Ravenna.

I/-Champion tal-2002 filkategorija 250cc di;à la[aq ftehim mal-awtoritajiet Taljani tat-Taxxa fuq id-djun li kellu mag[hom.

Sport 45

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012 FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Man City jirb[u ‘l-itwal log[ba’ tal-Premier Manchester City telg[u fittieni post tal-klassifika (punt ta[t il-leaders, Chelsea, li jilag[bu llum) wara li g[elbu lil Swansea City b’diffikultà kbira fl-Etihad Stadium – u b’din il-log[ba se tibqa’ mfakkra b[ala l-itwal wa[da fl-istorja tal-Premiership wara li r-referee Martin Atkinson idde/ieda li j]id xejn anqas minn tnax-il minuta addizzjonali mas-sieg[a u nofs stabbiliti.

L-hekk imsejja[ ‘time added-on’ kien dovut g[allinjuries koroh li sofrew ilgoalkeeper tas-Swan,s Michael Worm, u d-difensur ta’ City, Micah Richards, li ttnejn kellhom jin[ar;u fuq stretcher f’in/identi separati.

Intant, kien l-attakkant Ar;entin Carlos Tevez li dde/ieda log[ba pjuttost nieqsa mill-azzjonijiet wara sieg[a log[ob, b’goal millisba[ li sewa t-tliet punti g[attim ta’ Roberto Mancini, li deher ibati l-effett talumiljazzjoni li sofra f’nofs il;img[a g[and Ajax waqt limpenn ta/-Champions League.

Hu minnu wkoll li lgoalkeeper ta’ City re;a’ kellu wirja o[ra tajba, u b’dan isalva lil City darbtejn b’saves fuq tentattivi ta’ Michu, u b’Pablo Hernandez ukoll ja[li okka]joni fa/li biex isib ixxibka g[al Swans.

Sadattant, g[ajnejn iddilettanti kollha tal-Premier League se jkunu fuq Stamford Bridge g[al-log[ba li tintlag[ab illum wara nofsinhar bejn Chelsea u Manchester United – b’reb[a g[all-Blues tift[ilhom vanta;; ta’ seba’ punti fuq irRed Devils f’ras il-klassifika, meta dawn i]-]ew; timijiet b[as-soltu huma fost ilprotagonisti assoluti g[arreb[ tal-kampjonat.

Chelsea irnexxielhom jirb[u seba’ minn tmien konfronti tal-Premiership, i]da ne]lin g[al din il-log[ba ming[ajr il-captain influwenti John Terry. Dan, meta United, li wkoll huma ddeterminati g[at-tliet punti, g[andhom attakkanti insidju]i li jistg[u jift[u bera[ lil kull difi]a, u

b’Wayne Rooney u Robin van Persie it-tnejn g[addejin minn vena formidabbli.

Fil-log[ob tal-biera[: VILLA PARK: Aston Villa komplew bil-bidu di]astru] g[all-ista;un, fejn tilfu ]ew; punti o[ra fi draw ta’ 1-1 ma’ Norwich City. IlVillains fet[u fuq nota tajba meta Christian BENTEKE skorja goal tajjeb man-nofs sieg[a log[ob, i]da wara lmistrie[ tke//ielhom iddifensur Joe Bennet, u b’Norwich jix[tu kollox fuq lattakk sakemm Wes Hoolahan g[adda ballun perfett lil Michael TURNER, li sab ixxibka bir-ras.

EMIRATES STADIUM: Arsenal g[elbu lil Queens Park Rangers f’derby ta’ Londra biex pattew g[alla[[ar [ar;iet deludenti filleague u fl-Ewropa.

Madankollu, it-tim ta’ Arsene Wenger ma kkonvin/iex u kellu jkun goal ta’ Michael ARTETA, skurjat [ames minuti mit-tmiem, li a//erta mit-tliet punti, u bl-i]blokk ise[[ wara t-tke//ija ta’ Stephane Mbia g[al QPR. IlGunners issa qed jaqsmu rraba’ post tal-Premier flimkien ma’ Everton.

MADEJSKI STADIUM: Reading u Fulham qasmu sitt goals f’derby ie[or ta’ Londra, li baqa’ in/ert sala[[ar, u bi]-]ew; timijiet jikkuntentaw b’punt kull wie[ed. Ir-Royals g[alqu lewwel taqsima fil-vanta;; grazzi g[al Mikele LEIGERTWOOD (li kien qed jilg[ab kontra l-eks tim) u bittieni taqsima tipprodu/i xita ta’ goals, fejn Fulham qalbu rri]ultat minn Bryan RUIZ u Chris BAIRD, u sakemm Garath McCLEARY g[amilhom 2-2, [ames minuti mit-tmiem. L-e//itament ma battiex u Dimitar BERBATOV re;a’ sab ixxibka g[al Fulham fit-88 minuta; i]da l-a[[ar kelma kellha tkun tas-sostitut Hal ROBSON-KANU, li skorja mill-vi/in g[al Reading u g[at-3-3 finali.

BRITANNIA STADIUM: Sunderland jistg[u jilmentaw

Arsenal v QPR 1-0> Mikel Arteta (it-tieni mix-xellug) jiskorja l-goal importanti li ta r-reb[a lill-Gunners (Reuters)

li kien [aqqhom aktar minn punt fid-draw ta’ 0-0 g[and Stoke City, u meta d-difensur tal-Potters, Robert Huth, deher imiss il-ballun b’idu filkaxxa waqt tentattiv lejn illasta ta’ Steven Fletcher.

Stoke kellhom aktar millog[ob, i]da sabu lillgoalkeeper avversarju, Simon Mignolet, dejjem attent, spe/jalment meta fl-ewwel taqsima kellu jwettaq saves tajbin fuq ix-xuttijiet ta’ Charlie Adam u Ryan Shawcross.

DW STADIUM: Wigan kisbu l-ewwel reb[a f’darhom g[all-ispejje] ta’ West Ham United, bil-Hammers jonqsu milli juru l-forma tajba tala[[ar impenji. Il-Latics ]blukkaw ir-ri]ultat wara tmien minuti meta volley ta’ Ivan RAMIS [alla lil Jussi Jaaskelainen i[ares, u fil-bidu tat-tieni taqsima irduppjaw liskor b’xutt ta’ James McARTHUR. West Ham rarament impenjaw lil Ali AlHabsi fil-lasta ta’ Wigan, u kien pjuttost b’sorpri]a li ddifensur James TOMKINS skorja konsolazzjoni bir-ras fil-[in mi]jud.

FOOTBALL TALJAN

Milan itaffu l-problemi

Milan taffew xi ftit ilproblemi kbar li g[andhom dan l-ista;un meta g[elbu lil Genoa b’goal ta’ El Sharaawy fis-77 minuta u nqalg[u minna[a t’isfel.

B’din ir-reb[a meritata – g[aliex kienu l-a[jar tim g[al [inijiet twal – Milan qab]u lill-istess Genoa fil-klassifika u issa g[andhom g[axar punti.

Fil-partita l-o[ra, Siena u Palermo – l-a[[ar ]ew; timijiet fil-klassifika – spi//aw fi draw ming[ajr goals f’ri]ultat li ma kkuntenta lil [add g[aliex

b’dan il-punt Siena, li kellhom sitt punti mnaqqsin, baqg[u fl-a[[ar post bi tliet punti biss waqt li Palermo ing[aqdu ma’ grupp ta’ timijiet b’seba’ punti.

Illum, il-leaders, Juventus, jilag[bu g[and Catania flewwel log[ba tal-;urnata li tibda fin-1.30pm, waqt li lpartiti ta’ filg[axija se jkunu Roma v Udinese u Napoli v Chievo.

Ri]ultati

Serie A

Siena v Palermo Milan v Genoa

0-0 1-0

Illum

Catania v Juventus Bologna v Inter Fiorentina v Lazio Pescara v Atalanta Sampdoria v Cagliari Torino v Parma Napoli v Chievo Roma v Udinese

Serie B

Brescia v Pro Vercelli Grosseto v Ternana Padova v Bari Spezia v Cittadella Vicenza v Crotone Empoli v Modena Novara v Varese Reggina v Ascoli Verona v Lanciano

Premership

Aston Villa v Norwich Arsenal v QPR Reading v Fulham Stoke v Sunderland Wigan v West Ham Man City v Swansea

The Championship

1-1 1-0 3-3 0-0 2-1 1-0

Illum

Everton v Liverpool Newcastle v West Brom Southampton v Tottenham Chelsea v Man Utd Chelsea Man City Man Utd Arsenal Everton Fulham Tottenham West Brom West Ham Swansea Newcastle Stoke City Liverpool Sunderland Wigan Norwich City Aston Villa Reading Southampton QPR

L 8 9 8 9 8 9 8 8 9 9 8 9 8 8 9 9 9 8 8 9

R 7 6 6 4 4 4 4 4 4 3 2 1

2

1

2

1 1

0

1

0

D T F K 1 0 19 6 3 0 18 9 0 2 21 11 3 2 14 6 3 1 15 9 2 3 19 14 2 2 15 12 2 2 12 9 2 3 13 11 2 4 14 13 4 2 9 12 6 2 8 9 3 3 10 12 6 1 6 8 2 5 10 16 4 4 7 18 3 5 7 14 4 4 11 17 1 6 13 24 3 6 7 18

League One

Brentford v Hartlepool Bury v Walsall Carlisle v Bournemouth Crawley v Oldham Crewe v Yeovil Leyton O v Coventry Notts Co v Doncaster Scunthorpe v MK Dons Shrewsbury v Colchester Stevenage v Swindon Tranmere v Preston

League Two

1-1 1-1 1-1 0-3 0-0 4-2 1-1 2-0 2-0

Ri]ultati u Klassifiki

Northampton v Port Vale Accrington v Bristol R Wimbledon v Gillingham Burton v Bradford Cheltenham v Exeter Chesterfield v Barnet Dag & Red v Aldershot Rochdale v Fleetwood Rotherham v Plymouth Southend v York Torquay v Morecambe Wycombe v Oxford

Pti 22 21 18 15 15 14 14 14 14 11 10

9 9 9 8 7 6 4 4 3

2-2 1-1 2-4 1-1 0-1 0-1 0-2 0-3 2-2 0-4 1-1 2-0 1-0 0-1 1-0 3-0 0-1 0-0 0-0 1-0 0-0 1-0 1-3

Barnsley v Nottm Forest Blackburn v Watford Blackpool v Brighton Cardiff v Burnley Ipswich v Sheff Wed Leeds v Birmingham Leicester v Crystal P M’boro v Bolton Millwall v Huddersfield Peterboro v Derby Wolves v Charlton Bristol City v Hull L Cardiff 13 Leicester 13 M’boro 13 Crystal Pal 13 Blackburn 13 Hull City 13 Notts Forest 13 Wolves 13 Huddersfield 13 Brighton 13 Leeds 13 Blackpool 13 Derby 13 Burnley 13 Millwall 13 Watford 13 Birmingham C 13 Bolton 13 Barnsley 13 Charlton 13 Peterboro Utd 13 Sheffield Wed 13 Bristol City 13 Ipswich Town 13

R 9 8 8 7 6 7 5 6 6 5 5 5 4 5 4 5 4 4 4 3 4 3 3 1

D T F 1 3 26 1 4 20 1 4 21 3 3 23 5 2 19 1 5 20 6 2 20 3 4 18 2 5 18 4 4 16 4 4 20 3 5 22 5 4 18 2 6 26 4 5 23 1 7 17 4 5 15 3 6 19 3 6 15 5 5 14 0 9 16 3 7 18 2 8 24 4 8 10

1-4 1-0 1-1 4-0 0-3 0-1 1-2 2-1 4-0 3-0 1-1 1-2

K Pti

15 28 12 25 18 25 21 24 14 23 18 22 14 21 14 21 19 20 9 19 19 19 18 18 18 17 29 17 24 16 21 16 21 16 22 15 20 15 15 14 20 12 23 12 28 11

26 7

Premier Sko//i]

Aberdeen v Dundee Celtic v Kilmarnock Hearts v Ross County Inverness v St Johnstone St Mirren v Dundee Utd

2-0 0-2 2-2

Dumbarton v Airdrie Dunfermline v Cowdenbeath Falkirk v Partick Thistle Hamilton v Raith Rovers Livingston v Morton

3-4 3-0 0-0 0-1 2-2

Alloa v Albion Ayr v Arbroath Brechin v Stenhousemuir Stranraer v Forfar

5-1 2-0 7-2 4-1

Annan Ath v E. Stirling Montrose v Elgin Peterhead v Stirling Queens Park v Berwick Clyde v Rangers

5-2 2-2 2-2

I Div

II Div

III Div

1-1

0-1

1-1

illum

46

Sport

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

Eddie De Viliers u l-ekwipa;; tal-jott Hi Fidelity, ir-rebbie[a tar-Rolex Middle Sea Race (Ritratti> Joseph Galea)

IBBURDJAR

Tmiem e//ezzjonali g[ar-Rolex Middle Sea Race F’Dar il-Mediterran g[allKonferenzi intemmet uffi/jalment it-33 edizzjoni tar-Rolex Middle Sea Race, fejn kienu ppre]entati l-unuri lir-rebbie[a kollha millMinistru tat-Turi]mu, Mario de Marco, fil-pre]enza ta/Chairman tal-KMS, Bernard Vassallo, xi uffi/jali g[olja tar-Royal Malta Yacht Club immexxija mill-Commodore Gowdin Zammit, u rappre]entanti tal-isponsors u Transport Malta, kif ukoll lambaxxatur Irlandi] g[al Malta u s-sinjura tieg[u.

Il-qofol ta/-/erimonja kienet il-pre]entazzjoni tattrofew lil Eddie De Viliers tal-jott Hi Fidelity, millAfrika ta’ Isfel, li kien iddikjarat ir-rebbie[ overall wara li irnexxielu jid[ol lura f’Marsamxett f’maltempata u xita qliel, biex l-Afrika ta’ Isfel saret id-disa’ pajji] li pprovdiet rebbie[ g[al din itti;rija klassika ta’ 606 mili nawti/i.

De Viliers qal li din il;img[a kienet l-isba[ u l-

aktar ;img[a memorabbli filkarriera tieg[u.

Hi Fidelity, bil-[in ikkore;ut, g[amel id-distanza f’[amest ijiem, 18-il sieg[a u 38 minuta. Fit-tieni post spi//a jott ie[or minn Klassi 2, Speedy, kwa]i sieg[a wara, waqt li CP-Act Banks Sailing Racing ta’ Klassi 3 temm ittielet overall.

Fid-diskors tieg[u, ilMinistru tat-Turi]mu Mario Demarco qal li din il-Middle Sea Race kienet il-[olma ta’ John u Paul Ripard u po;;iet lil Malta fuq il-mappa taddinja fejn jid[lu l-ibburdjar u t-ti;rijiet offshore ta’ klassi.

Ir-rebbie[a tas-sena l-o[ra, Lee Satariano u Chris Ripard fuq il-jott Artie RTFX, spi//aw l-ewwel fi klassi 4 u l-[ames overall bil-[in ikkore;ut, waqt li jott ie[or Malti, Commanche Raider, temm fit-13-il post overall.

Il-maxi-jott RAN reba[ Klassi 1 bis-sitt post overall.

Interessanti l-fatt li l-maxijott Sloven Esimit Europa 2, li g[at-tielet darba irnexxielu

(Mix-xellug) l-iskippers ta’ Commanche Raider, Artie u XP Act, waqt wa[da mill-pre]entazzjonijiet

jkun l-ewwel jott lura Malta wara tlett ijiem, 13-il sieg[a, 33 minuta u 15-il sekonda, bil-[in ikkore;ut, ;ie kklassifikat fid-39 post

quddiem il-jott ta’ Arthur Podestà, Elusive, li hu l-uniku skipper li [a sehem fledizzjonijiet kollha tal-Middle Sea Race.

Din is-sena [adu sehem 83 jott – ]ieda ta’ 5 jotts fuq issena l-o[ra – hekk kif kulma jmur it-ti;rija qed tikber minn sena g[al o[ra.

Sport 47

Il-{add, 30 ta’ Settembru, 2012

Mifsud Triganza de/i]iv g[all-Istripes minn Simon Farrugia BOV PREMIER

1

B’KARA (0)

0

HIBERNIANS

R. Gauci, E. Herrera, J. Zerafa, D. Balzan, B. Muscat, R. Soares, R. Camilleri, B. R. Camenzuli, R. Muscat, N. Kristensen, M. Dias, J. Vukanac, G. Sciberras, A. Lima, S. Pisani, A. Cohen, Mendoza-Corujo, Z. Muscat, C. Failla, J.P. Farrugia J. De Conceicao, S. ShodiyaSost: J. Nwoba flok S. Haruna Pisani 67min, J. Bezzina flok Sost: J.P. Mifsud Triganza J.P. Farrugia 86min, A. flok S. Shodiya-Haruna Ribeiro flok B. Muscat 55min, R. Scicluna flok Z. 92min Muscat 68min, I. Atkpan flok R. Gauci 77min Imwissija – Muscat, Jhonnattan, Herrera, Camenzuli (B), Lima, Dias (H) Skurjaw – Mifsud Triganza 87min (B) Referee – Esther Azzopardi Farrugia il-mument Player tal-Log[ba – M. Dias ( Hibernians)

:miel ta’ goal skurjat minn Mifsud Triganza tliet minuti minn tmiem il-log[ba ta tliet punti lil B’Kara, li b’hekk reb[u l-konfront dirett kontra Hibernians. B’din ir-reb[a u wara d-draw ta’ Valletta kontra Rabat Ajax nhar il:img[a, id-distakk minn mal-leaders issa ni]el g[al erba’ punti.

I]-]ew; na[at kienu ;ejjin minn ri]ultati negattivi, fejn Hibernians kisbu biss punt mill-a[[ar tliet log[biet wara telfiet kontra Valletta u Sliema u draw fl-a[[ar log[ba kontra Tarxien. Millbanda l-o[ra, B’Kara

2

BOV PREMIER

FLORIANA (2)

T. Warner, A. Brown, T. Paris, T. Cilia, A. Verma, F. Jeffers, K. Farrugia, D. Pisani, R. Darmanin, T. Farrugia, C. Borg Sost: S. Wasiu flok A. Verma 60min, J. Borg flok T. Cilia 60min, B. Farrugia flok C. Borg 73min

Shodiya-Haruna ta’ B’Kara jipprova jg[addi lil Rodolfo Soares ta’ Hibs

minkejja bidu tajjeb g[allkampjonat tilfu r-ritmu fla[[ar log[biet, meta sfaw meg[luba minn {amrun u Floriana, ;ew draw ma’ Valletta u reb[u biss kontra Tarxien.

Hibernians kienu ming[ajr is-sospi]i Pulis u Levnaic, filwaqt li Muscat ;ie rrelegat g[al fuq il-bank – blavversarji tag[hom, B’Kara, ikunu ming[ajr Paul Fenech, li kien jiskonta log[ba sospensjoni.

L-ewwel mumenti tallog[ba kienu neqsin [afna mill-azzjonijiet fuq il-lasti rispettivi, u kien biss fit-23

minuta li waslet l-ewwel azzjoni b’xutt ta’ Jean Paul Farrugia, li spi//a ftit g[oli.

Minuta wara, B’Kara irrispondew bi free-kick ta’ Jhonnattan, li g[adda ftit barra.

G[al darb’o[ra kien hemm tul ta’ [in meta l-log[ob ]vol;a f’nofs ground, u lejn tmiem it-taqsima, pre/i]ament fl-44 minuta, minn cross ta’ Shodiya kien Jhonnattan li spara fuq il-;enb tal-lasta. Bla[[ar azzjoni tat-taqsima tasal minn B’Kara, meta Herrera feta[ fuq Sciberras, bil-cross fil-baxx tieg[u jg[addi minn quddiem il-lasta, b’Jhonnattan

3

Tarxien jissuperaw lil Floriana u jsa[[u s-sitt post

TARXIEN R. (2)

N. Vella, S. Sadowski, C. Mamo, E. Silva Dos Santos, R. Bajada, D. Meira Santos, K. Pulo, M. Tanti, D. Fenech, O. Anonam, S. Bonnici Sost: L. Romulo de Castro flok C. Mamo 46min, A. Agius flok S. Sadowski 82min, C. Fenech flok R. Bajada 85min

Imwissija – Paris (F), Sadowski, Meira Santos, Silva Dos Santos (T) Skurjaw – Darmanin 4min, Jeffers 27min (F), Pulo 17min, Meira Santos 39min, 72min (T) Referee – Malcolm Spiteri il-mument Player tal-Log[ba – Karl Pulo (Tarxien R.)

Jeffers ta’ Floriana jipprova xutt kontra Tarxien

Tarxien komplew bil-mixja po]ittiva wara li g[elbu lil Floriana, 3-2, f’log[ba missielta, fejn ir-Rainbows sa[[ew is-sitt post b’14-il punt. Mill-banda l-o[ra, Floriana komplew jiddi]appuntaw u mal-ewwel disa’ log[biet kisbu disa’ punti biss.

Fil-fatt, Floriana kisbu punt wie[ed biss mill-a[[ar tliet log[biet, fejn ;arrbu telfiet kontra Mosta u Valletta u draw kontra Qormi. Dawn irri]ultati wasslu wkoll biex [atru lil Stephen Azzopardi b[ala l-kow/ li beda b’telfa kontra l-;irien, Valletta, il;img[a li g[addiet. Floriana kienu ming[ajr Owen Bugeja, waqt li Alinho di Brown u Ryan Darmanin bdew malewwel [dax.

Tarxien, li ;abru erba’ punti fl-a[[ar ]ew; log[biet tag[hom b’reb[a fuq Mosta u draw fid-derby kontra Hibs, kellhom numru ta’ players sospi]i, Grioli, Caruana, Andrezinho u Bueno, filwaqt li laqg[u lura lil Silva Dos Santos.

Floriana [adu vanta;; kmieni hekk kif fir-raba’ minuta kien Duncan Pisani li tefa’ cross fil-kaxxa minn fuq

jonqos li jikkonkludi meta kien pass ’il bog[od millballun.

B’Kara komplew ikunu laktar avventuru]i fl-attakk, u fit-52 minuta, minn free-kick ta’ Jhonnattan, il-goalkeeper ta’ Hibernians laqa’, i]da ma’ ]ammx, bil-ballun fortunatament g[alih u g[al Hibernians jispi//a finalment f’idejh. {ames minuti wara, xutt filbaxx ta’ Mifsud Triganza – li kien g[adu kif da[al flok limwe;;a’ Shodiya-Haruna – kien salvat mal-art minn Balzan. Biex tlettax-il minuta mit-tmiem, l-Istripes kienu

il-lemin, bil-goalkeeper Vella jonqos li jsalva waqt li kien issikkat minn Jeffers, bilballun jaqa’ f’saqajn RYAN DARMANIN, li b’lasta vojta po;;a l-ballun fix-xibka.

Minuta biss wara, Floriana vi/in li jirduppjaw meta minn cross ta’ Cilia kien Darmanin li bir-ras ikkonkluda ftit barra.

Tarxien kisbu l-goal taddraw kontra x-xejra tal-log[ob meta fis-17 il-minuta kellhom free-kick minn tarf il-kaxxa mog[ti minn Evaldo, li Warner laqa’, i]da li ma ]ammx, biex mir-rebound, KARL PULO b’xutt angolat fil-baxx sab ir-rokna taxxibka. Floriana dehru li n[asdu xi ftit minn dan il-goal, u bdew isibuha diffi/li biex jinfdu d-difi]a avversarja.

Minkejja dan, fis-27 minuta, free-kick ta’ Verma stampa mal-mimduda, b’Vella meg[lub u da[al FRANCIS JEFFERS, li b’hekk skorja lewwel goal tieg[u malGreens.

Man-nofs sieg[a log[ob, Floriana setg[u ]iedu goal ie[or; i]da Vella dawwar f’corner xutt b’sa[[tu ta’ Jeffers. Biex kienu r-Rainbows li kisbu d-draw, sitt minuti minn tmiem it-taqsima. Pulo

sfurzati jag[mlu sostituzzjoni meta we;;a’ l-goalkeeper Gauci, biex floku da[al Aktpan.

Bil-goalkeeper Karkari] jissejja[ fl-azzjoni fit-80 minuta, meta salva xutt ta’ Cohen wara li free-kick ta’ Failla kien parzjalment ikklerjat mid-difi]a ta’ B’Kara. I]da kienu B’Kara li skurjaw il-goal tar-reb[a, tliet minuti mit-tmiem, meta kien Zerafa li qassam lura lejn JEAN PIERRE MIFSUD TRIGANZA, li minn tarf ilkaxxa venven xutt g[ar-rokna ta’ fuq tax-xibka, fost il-fer[ tal-partitarji tal-Istripes.

approfitta minn inde/i]joni fid-difi]a ta’ Floriana u wara li avvanza, tefa’ cross g[an-nofs lejn l-i]markat DANILO MEIRA SANTOS, li millvi/in tefa’ ;ewwa.

L-ewwel azzjoni tat-tieni taqsima waslet minn Tarxien meta kien Pulo li b’xutt angolat minn ;ol-kaxxa impenja lil Warner, li tar minn tulu sabiex dawwar f’corner.

Ir-Rainbows komplew ikunu laktar insidju]i meta fil-65 minuta Anonam impenja lil Warner b’xutt fil-baxx.

Fil-fatt kienu Tarxien li marru g[all-ewwel darba filvanta;; meta fit-72 minuta, issostitut De Castro sab lil DANILO MEIRA SANTOS, b’dan tal-a[[ar wara li avvanza b’xutt baxx g[arrokna g[eleb lil Warner. U Meira Santos ikkonkluda fuq il-lasta ]ew; minuti wara, fi tmiem azzjoni personali.

Disa’ minuti mit-tmiem, Floriana ittantaw xortihom b’xutt mid-distanza ta’ Tyrone Farrugia, li Vella dawwar f’corner. I]da sat-tmiem huma ftit kienu perikolu]i, biex re;g[u [ar;u b’idejhom vojta minn log[ba li fiha kien mistenni [afna aktar minnhom.

48

Lokali

Il-{add, 28 ta’ Ottubru, 2012

G{ALISSA BIL-{LEWWA... IMBAG{AD BID-DNEWWA

Investiment kbir mill-Gvern fil-[addiema F’dawn l-a[[ar granet, rajna u smajna a[bar mill-aktar po]ittiva mill-qasam tarrelazzjonijiet industrijali f’pajji]na. A[bar li wasslet biex eluf ta’ [addiema fissettur pubbliku permezz talunions tag[hom se jibdew igawdu minn ftehim kollettiv ;did.

Ftehim kollettiv li jag[mel ;ie[ lill-unions kollha li [adu sehem fid-diskussjonijiet, kif jag[mel ukoll lill-Gvern.

Permezz ta’ dan il-ftehim kollettiv, il-Gvern qed jag[ti sinjal qawwi u /ar li l-g[an tieg[u hu li jkompli jinvesti fil-[addiema ta’ pajji]na.

Hu fatt mag[ruf li l[addiema Maltin u G[awdxin huma ri]orsa prezzju]a f’pajji]na. B’dan linvestiment hu mistenni li tkompli ti]died l-effi/jenza filwaqt li l-motivazzjoni tal[addiema tkun wa[da akbar.

Il-[addiema fis-settur pubbliku issa g[andhom ftehim kollettiv ;did li jkopri perjodu ta’ sitt snin.

Tie[u pja/ir tara fuq ilmezzi tal-istampa u x-xandir lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi flimkien mal-og[la rappre]entanti talamministrazzjoni u n-

negozjaturi principali g[anna[a tal-Gvern u l-og[la uffi/jali tas-seba’ unions ewlenin li jirrappre]entaw eluf ta’ [addiema f’kull grad u qasam f’pajji]na jiffirmaw ftehim kollettiv li fih diversi benefi//ji u opportunitajiet ;odda g[all-[addiema.

Ftehim kollettiv li permezz tieg[u se jitjiebu l-kundizzjonijiet tax-xog[ol u ji]diedu l-pagi tal-[addiema fis-servizz pubbliku kollu, sena wara l-o[ra, sas-sena 2016.

Dan il-ftehim kollettiv se j;ib ukoll obbligi u responsabbiltajiet godda fuq il-partijiet involuti wkoll.

Ma hemmx l-i/ken dubju li dan il-ftehim kollettiv wasal wara diskussjonijiet twal u intensivi bejn il-partijiet kollha involuti. F’kull negozjati kull parti tipprova tikseb dak li ta[seb li jkun la[jar fi/-/irkustanzi. Nifhem li hekk ;ara f’dawn in-negozjati wkoll.

Issa li pajjizna sar ju]a sew id-djalogu so/jali b[ala strument importanti biex i[oll g[oqod u diffikultajiet fir-relazzjonijiet industrijali, dawk involuti saru jifhmu a[jar il-po]izzjoni ta’ xulxin

li kultant jistg[u jkunu kontrastanti.

Madankollu dan il-ftehim kollettiv hu ri]ultat taxxog[ol siewi li sar bejn dawk kollha li [adu sehem f’dawn id-diskussjonijiet.

Dwar i]-]ieda fil-pagi wie[ed tajjeb jinnota li din is-sena, l-2012, il-[addiema koperti b’dan il-ftehim kollettiv se jkunu qed jie[du ]ieda ta’ 11.8 miljun ewro li tvarja minn 250 ewro g[all[addiema fi skala 20 u tibqa’ tiela’ sa 1,080 ewro g[all[addiema li huma fi skala 1.

Il-[addiema kollha minn skala 1 sa skala 20 se jer;g[u jie[du l-istess ]ieda fis-sena 2013 u fis-sena 2014.

Ma’ dawn i]-]idiet, matul l-a[[ar sentejn tal-ftehim kollettiv, il-[addiema kollha koperti b’dan tal-ftehim se jer;g[u jie[du ]ieda o[ra li tammonta b’mod kollettiv g[al 12.5 miljun ewro fissena 2015 u 12.5 miljun ewro o[ra fis-sena 2016.

Permezz ta’ dan il-Ftehim Kollettiv il-[addiema koperti b’dan il-ftehim kollettiv se jkunu qed jie[du ]ieda ta’ 190 miljun ewro mifruxa bejn is-sena 2012 u s-sena 2016.

media•link COMMUNICATIONS

Dan l-investiment fil[addiema u fid-dipendenti tag[hom se jkompli jtejjeb il-kwalità tal-[ajja ta’ eluf ta’ [addiema.

Il-ftehim jipprovdi wkoll g[al diversi klawsoli o[rajn ma[suba biex titjieb kemm l-effi/jenza kif ukoll ilproduttività tal-[addiema koperti b’dan il-ftehim kollettiv.

G[al dan il-g[an, lawtoritajiet kon/ernati se jag[mlu l-almu tag[hom kollu biex kemm l-i]vilupp tal-[addiema kif ukoll itta[ri; ikun aktar iffukat fuq esi;enzi li jista’ jkollu b]onn is-servizz minn ]mien g[al ]mien.

Fuq kollox kienu introdotti diversi kundizzjonijiet tax-xog[ol ;odda bil-g[an li jkomplu jtejbu l-opportunitajiet g[all-[addiema fissettur pubbliku.

Mhux kumbinazzjoni li pajji]na, minkejja dak li qed ji;ri f’diversi pajji]i madwarna, baqa’ miexi ’l quddiem. X’kuntrast: il[addiema f’pajji]na jkomplu jie[du pagi u kundizzjonijiet tax-xog[ol a[jar minkejja l-maltemp ekonomiku filwaqt li eluf

minn Gejtu Vella gvella@melita.com

ta’ [addiema f’pajji]i ;irien tag[na jkollhom il-pagi tag[hom imnaqqsa filwaqt li o[rajn jitilfu l-impjieg tag[hom.

Dan il-ftehim kollettiv jo[rog bi/-/ar x’inhuma lg[anijiet, il-valuri u lprin/ipji tal-Gvern Nazzjonalista g[all-futur tal-[addiema f’pajji]na.

Gvern li jemmen li s-sinsla ta’ pajji]na hi l-[addiema u g[alhekk kontinwament jinvesti bis-s[i[ biex il[addiema jkomplu jie[du la[jar opportunitajiet.