Numru 13,330
€0.55
www.mychoice.pn
Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Malta e]empju e//ellenti g[all-Ewropa Angela Merkel tfa[[ar ir-ri]ultati finanzjarji ta’ Malta li qed tirnexxi [afna aktar minn pajji]i o[ra Robert Cremona jirrapporta minn Berlin
L-esperjenza ta’ Malta fleqqel tal-kri]i ekonomika u finanzjarja turi kif l-i]g[ar pajji] fl-UE kien kapa/i j;ib ri]ultati ekonomici mill-aqwa. Hekk sostniet il-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel f’konferenza tal-a[barijiet f’Berlin fi tmiem laqg[a kordjali li l-Prim Ministru Malti Lawrence Gonzi kellu mal-istess Kan/illier. Din illaqg[a saret e]att sentejn wara ]-]jara li Merkel kellha f’pajji]na, u kienet fuq stedina tal-Kan/illier innifisha. Angela Merkel qalet li Malta, bir-ri]ultati finanzjarji li kisbet fl-a[[ar xhur, hija e]empju e//ellenti g[allEwropa. “Malta qed tirnexxi [afna aktar minn pajji]i o[ra Ewropej”, sostniet Merkel. Hi qalet ukoll lil l-:erman-
ja tqis lil pajji]na b[ala sie[eb strate;iku mill-aqwa fuq livell Ewropew. Il-laqg[at f’Berlin, li g[alihom kien pre]enti wkoll ilMinistru tal-Affarijiet Barranin Malti Francis Zammit Dimech, iffukaw fost l-o[rajn fuq ir-relazzjonijiet bilaterali bejn i]-]ew; pajji]i. Merkel irrimarkat dwar ilfatt illi kemm fejn jid[ol turi]mu kif ukoll investiment :ermani], i]-]ew; pajji]i di;à mxew [afna fl-a[[ar snin. Wara l-laqg[a ma’ Merkel, Lawrence Gonzi tenna l po]izzjoni ta’ Malta li ta[dem biex ji;u konsolidati l-kisbiet tal-a[[ar snin u tkompli tibni fuqhom biex din il-g]ira tibqa tirnexxi fl-UE. g[al pa;na 3
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi flimkien mal-Kan/illier :ermani] Angela Merkel, f’laqg[a li fiha [are; /ar is-su//ess li pajji]na kiseb mil-lat ekonomiku
Bil-Fatti f’Idejna
Il-Lvant Nofsani
Rabta bejn Gvern responsabbli u finanzi fis-sod
Il-Lvant tal-Mediterran ma[kum minn maltemp kiefer, borra u kes[a
Ara pa;ni 4 u 5
Ara pa;na 16
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
2
Illum jiltaqa’ l-Kunsill :enerali Straordinarju tal-PN Illejla fid-Dar ?entrali talPartit Nazzjonalista se jiltaqa’ l-Kunsill :enerali bil-g[an li jiddiskuti u japprova l-manifest elettorali. Il-Kunsill :enerali li jibda fis-6.30 p.m. se jkun jinkludi pre]entazzjoni talManifest Elettorali misSegretarju :enerali talPartit Nazzjonalista Paul Borg Olivier, interventi mill-Kunsilliera, diskors mill-Vi/i Kap tal-Partit
Nazzjonalista u jag[laq dan il-Kunsill, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi. Il-manifest elettorali jinkludi fih il-prin/ipji ewlenin u lvi]joni tal-Partit Nazzjonalista g[all-qafas talProgramm Elettorali. It-tema ta’ dan il-manifest hi Futur fis-Sod: Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni u jinkludi g[axar kun/etti li huma iden-
tifikati mal-Partit Nazzjonalista u mibnija fuq il-ba]i tal-Politika tal-PN li hi x-xog[ol, is-sa[[a u ledukazzjoni. Dan il-manifest di;à ;ie ppre]entat lill-midja nhar itTlieta f’konferenza tal-a[barijiet li fiha s-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista ta [arsa estensiva dwar dak li se jkun qed joffri. F’dan id-dokument ilPartit Nazzjonalista qed jof-
fri l-vi]joni tieg[u g[all[ames snin li ;ejjin. Fl-2011 il-Partit Nazzjonalista kien nieda d-dokument L-G[eruq Tag[na – Fiex nemmnu u kif inwettqu dak li nemmnu, u lmanifest jorbot sew dan iddokument kif ukoll hu frott tal-bosta laqg[at li saru masso/jeta’ /ivili mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil.
2
L-MUT appellat lillGvern sabiex ju]a linfluwenza tieg[u fl-Unjoni Ewropea biex ji;u assigurati d-drittijiet tat-trade unions fit-Turkija u f’partijiet fit-Tramuntana ta’ ?ipru, fejn il-Gvern Tork g[ad g[andu influwenza. F’ittra li l-Union talG[alliema Maltin (MUT) bag[tet lill-Prim Ministru, esprimiet t[assib serju g[assitwazzjoni fit-Turkija u f’partijiet fit-Tramuntana ta’ ?ipru fejn il-Gvern Tork qed iwettaq ripressjoni kontra trade unions sal-punt li diversi attivisti mis-settur trejdunjonistiku qed ji;u arrestati wara li dawn jiddefendu d-drittijiet tal-membri tag[hom. L-MUT bag[tet din littra bl-iskop li l-Gvern ju]a l-influwenza tieg[u fuq id-diplomati/i ta’ dawn il-pajji]i sabiex issir [idma biex din ir-ripressjoni ma tibqax issir g[ax fi kliem lMUT, dan imur kontra lprin/ipji fundamentali talUnjoni Ewropea tas-solidarjetà u d-demokrazija, hekk kif it-Turkija qed tis[aq li trid issir membru tal-Unjoni Ewropea.
Super 5
It-Temp
UV INDEX
L-MUT favur drittijiet tat-trade unions fit-Turkija
In-numri tas-Super Five li telg[u l-biera[ huma 26, 13, 35, 18 u 3. {add ma qata’ l[ames numri. 38 qatg[u erba’ numri u reb[u €1,241.58 kull wie[ed u 1,467 qatg[u tliet numri u reb[u €37.52 kull wie[ed. Il-premju li jmiss se jkun mhux se jkun inqas minn €180,000.
IT-TEMP> Pjuttost imsa[[ab VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: Moderat g[al ftit qawwi mill-Punent BA{AR> Moderat li jsir lokalment moderat g[al qawwi filg[axija IMBATT> Ftit li xejn TEMPERATURA: L-og[la 16˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 288.2 mm IX-XEMX> Titla’ fis-07.13 u tin]el fis-17.06
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena
IL-{AMIS L-og[la 16˚C L-inqas 12˚C
IL-:IMG{A L-og[la 16˚C L-inqas 12˚C
IS-SIBT L-og[la 16˚C L-inqas 12˚C
IL-{ADD L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 17˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 5˚C imsa[[ab, Tel Aviv 12˚C imsa[[ab, Amsterdam 8˚C xita, Milan 5˚C im/ajpar, Tripli 18˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 1˚C ftit imsa[[ab, Ateni 9˚C xemxi, Lisbona 16˚C [albiet tax-xita, Londra 8˚C xemxi, Vjenna 7˚C imsa[[ab, Berlin 7˚C xita, Madrid 3˚C imsa[[ab, Zurich 0˚C im/ajpar, Brussell 5˚C xita, Moska -10˚C borra, Munich 4˚C imsa[[ab, il-Kajr 11˚C imsa[[ab, Pari;i 4˚C imsa[[ab, Dublin 7˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C xemxi, Tune] 16˚C imsa[[ab, St. Petersburg -4˚C borra, Al;eri 18˚C xemxi, Ruma 12˚C imsa[[ab, Kopen[agen 5˚C xita, Stokkolma 2˚C im/ajpar.
I
d-differenzi bejnietna je]istu, i]da dawn iridu jkunu midfuna bil-mod, bit-tbatija, i]da ]gur iridu jispi//aw. Flimkien nistg[u neg[lbu ddiffikultajiet kollha. Hemm b]onn sforz kbir ta’ altruwi]mu li jkun ta’ valur kbir u mbierek minn min [alaqna. Dan qalu l-A;ent President tar-Repubblika Pawlu Xuereb fil-laqg[a li kellu mal-Korp Diplomatiku fejn ing[ataw l-awguri g[as-sena l;dida. L-A;ent President qal li dan hu ]mien ta’ g[aqda bejn il-familji i]da wkoll ]mien li wie[ed jiftakar fit-tbatijiet ta’ [afna popli spe/jalment f’dawk il-pajji]i li qed ibatu l-;u[. F’messa;; lill-mi]]ew;in ;odda flokka]joni ta’ kon/elebrazzjoni li saret g[alihom fil-Konkatidral ta’ San :wann b[ala parti mill-Festa Familja, l-Ar/isqof :u]eppi Mercieca tkellem dwar il-[sara ta’ /erti ideat li jtellg[u u jrawmu fil-koppji mentalità ta’ egoi]mu, ta’ konsumi]mu u materjali]mu.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
3
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-Kan/illier :ermani] Angela Merkel jindirizzaw konferenza tal-a[barijiet fit-tmiem tal-laqg[a li kellhom ilbiera[
Fidu/ja li Malta tgawdi g[ajnuna sostanzjali mill-ba;it tal-UE minn pa;na 1
“Kienet laqg[a tajba [afna li fi tmiemha l-Kan/illier awgurat li pajji]na jibqa’ miexi ’l quddiem – u din hi l-mira tag[na, li nkomplu nissa[[u ekonomikament u no[olqu xxog[ol g[a]-]g[a]ag[ u l[addiema tag[na”, sostna lPrim Ministru. Il-Prim Ministru spjega li
Malta xorta g[andha sfidi kbar quddiemha, u g[alhekk hemm b]onn arran;amenti partikulari g[al pajji]na filBa;it li jmiss tal-UE... Ba;it li se jkompli ji;i diskuss fissummit Ewropew. Mistoqsi mill-;urnalisti dwar dak li qed titlob Malta mill-UE g[as-seba’ snin li ;ejjin, il-Prim Ministru qal li l-Gvern se jkompli jinsisti li pajji]na [aqqu pakkett akbar ta’ fondi. “Di;a’ g[amilna pass ’il quddiem f’Di/embru, i]da m’iniex sodisfatt b’dan biss.
G[amiltha /ara ma’ Merkel li pajji]na huwa re;jun partikulari li g[andu diversi ]vanta;;i, u dan il-Kan/illier fehmitu”, qal il-Prim Ministru. Lawrence Gonzi stqarr li hu jittama li sa Frar, meta suppost jer;g[u jiltaqg[u lKapijiet tal-UE fi Brussell, ikun hemm [jiel /ar dwar ilpakkett li se tie[u Malta g[asseba’ snin li ;ejjin. Hu sostna li n-negozjati g[al pajji]na se jkunu ibsin, i]da jinsab fidu/ju] li fl-a[[ar mill-a[[ar Malta se tkun qed tgawdi minn g[ajnuna sostanzjali. Il-Prim Ministru rrimarka wkoll li l-:ermanja hi sensittiva g[all-isfida tal-immigrazzjoni li minn ]mien g[al ]mien taffa//ja Malta, tant li fid-diskussjonijiet bejn Merkel u l-Prim Ministru Malti ssemma r-rwol ta’ pajji]na filMediterran u l-post li qed tie[u l-Libja f’dan ir-re;jun
bit-tmexxija l-;dida ta’ wara r-rivoluzzjoni. Il-:ermanja, flimkien ma’ Franza huma l-aktar ]ew; pajji]i li qed jg[inu lil Malta fejn tid[ol l-immigrazzjoni. Intant, wara l-laqg[a ma’ Angela Merkel, Lawrence Gonzi kellu ukoll laqg[at malMinistru tal-Affarijiet Barranin :ermani] Guido Westerwelle u mal-President tal-Bundestag il-Professur Norbert Lammert. Mal-Ministru Westerwelle, Lawrence Gonzi tkellem dwar l-importanza li l-UE tibqa’ ta[dem biex jikbru l-opportunitajiet ta’ xog[ol, u impjiegi b’pagi tajbin g[all-[addiema. F’Berlin, il-Prim Ministru ;ie mistoqsi ukoll dwar il-weg[di li qed jag[mel il-MLP f’dawn lewwel jiem tal-kampanja. Lawrence Gonzi sostna illi hija ironija kbira li ]ew; pro;etti li Muscat ilu ]mien twil jikkritika – it-tieni fa]i ta’ Delimara u l-
Il-:ermanja tqis lil pajji]na b[ala sie[eb strate;iku mill-aqwa fuq livell Ewropew interconnector – issa qed jibba]a l weg[da tieg[u talener;ija propju fuqhom. Dan juri kemm il-Gvern kellu ra;un jixpruna ’l quddiem dawn i]-]ew; pro;etti. Il-Prim Ministru sostna li dawn il-weg[di ta’ Muscat qed iqajmu [afna mistoqsijiet, spe/jalment dwar kif se ji;u finanzjati. Hu qal li l-PN fla[[ar sig[at analizza l-weg[di tal-MLP fil-qasam tal-ener;ija u se jkun qed jikkummenta dwarhom bejn illum u g[ada. “Il-PN qed joffri g[a]la ta’ sustanza, filwaqt li [addie[or qed joffri biss gimmicks”, sostna Lawrence Gonzi. Il-po]izzjoni tal-Gvern dejjem kienet konsistenti, li j]omm it-tariffi fl-inqas livelli b’mod sostenibbli. Huwa
g[alhekk li qed isir internconnector u l-Gvern irid li jsir pipeline tal-gas g[all-generazzjoni tal-elettriku, tenna lGvern fi stqarrija. Il-benefi//ju ta’ dawn linvestimenti g[andhom jitgawdew mill-konsumaturi, min-negozji u mill-industrija kollha billi t-tariffi jin]ammu fl-inqas livelli u b’mod li jkunu sostenibbli g[al pajji]. Din il-po]izzjoni tennieha l-Prim Ministru meta kritika lill-Oppo]izzjoni li trid li ;;ib il-gass bil-vapuri, minflok tag[mel pipeline talgass li jikkwalifika g[allfondi Ewropej. Bil-pjan talener;ija tal-Oppo]izzjoni lispiza tal-elettriku se jkollha tog[la.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
4
Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil juri l-manifest elettorali li se jkun diskuss il-lejla f’Kunsill :enerali (Ritratt> Joseph Galea)
Rabta bejn Gvern responsabbli u finanzi fis-sod Hemm rabta /ara bejn Gvern responsabbli u l-finanzi fis-sod u dak kollu li jaffettwak fil[ajja ta’ kuljum fosthom ixxog[ol u l-paga tieg[ek, ilpensjonijiet, i/-children’s allowance, l-investiment fledukazzjoni u l-investiment fis-sa[[a. Jekk ma jkollniex futur fis-sod u jinbidel il-gvern u jkun hemm gvern irresponsabbli, il-but tieg[ek ibati. Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil qal dan il-biera[ waqt iddiskussjoni Bil-Fatti f’Idejna li saret fil-Mellie[a li kellha ttema Futur fis-Sod u trattat lEkonomija. {adu sehem ukoll l-Ekonomista, Lino Briguglio u Mariosa Vella Cardona, Avukat. Id-diskussjoni tmexxiet mill-;urnalist Stephen Calleja. Attendew il-Kandidati kollha tad-Distrett. Fil-ftu[ tad-diskors tieg[u, Simon Busuttil irrefera g[a]]jara tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi fil-:ermanja fejn kellu laqg[a u konferenza tal-a[barijiet mal-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel li fer[et lill-Prim Ministru Malti g[ar-ri]ultati ekonomi/i li kis-
bet Malta. Simon Busuttil qal li Merkel li tmexxi l-akbar pajji] u l-aktar pajji] b’sa[[tu ekonomikament fl-Unjoni Ewropea fer[et lill-Prim Ministru tal-aktar pajji] ]g[ir fl-UE g[as-su//ess li kiseb. Merkel qalet ukoll li ?ipru talab l-g[ajnuna finanzjarja talUE min[abba l-kri]i li g[addej minnha. Simon Busuttil fakkar li Joseph Muscat ftit ilu kien ta parir lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi biex jikkopja l-ekonomija ta’ ?ipru imma lPrim Ministru ma [ax il-parir [a]in ta’ Muscat. Fin-negozjati biex l-UE tg[in lil ?ipru hemm kundizzjonijiet iebsa u Merkel qalet li ?ipru m’g[andux jistenna trattament preferenzjali. Il-Vi/i Kap tal-PN qal li dan ifisser kemm wie[ed irid joqg[od attent u jag[mel lg[a]liet responsabbli u fa[[ar il-[idma tal-Prim Ministru Gonzi u tal-Ministru Tonio Fenech li kien responsabbli mill-ekonomija ta’ pajji]na li [adu g[a]liet b’responsabbiltà u de/i]jonijiet diffi/li li llum taw ir-ri]ultati u Malta g[andha ekonomija b’sa[[itha,
Illum f’Malta hawn l-og[la rata ta’ nies ja[dmu b’rekord ta’ 153,000 ja[dmu full-time b’finanzi fis-sod li permezz tag[hom seta’ jsir l-investiment fix-xog[ol, fis-sa[[a u fledukazzjoni. Simon Busuttil irrefera wkoll g[al dak li qal ilProfessur Lino Briguglio u qal li l-Gvern jaf li jrid jag[mel iktar in/entivi biex aktar nisa jid[lu fid-dinja tax-xog[ol.Hu qal li llum f’Malta hawn log[la rata ta’ nies ja[dmu b’rekord ta’ 153,000 ja[dmu full-time. Hu qal li anke n-nisa ja[dmu ]diedu b’mod qawwi fl-a[[ar snin tant li minn 30 fil-mija telg[u g[al 44 fil-mija, imma baqa’ aktar xi jsir u fil-[ames snin li ;ejjin se jsiru aktar inizjattivi biex aktar nisa jid[lu fid-dinja tax-xog[ol. Dwar id-defi/it, Simon Busuttil qal li d-defi/it naqas u hu inqas mil-livell mitlub millUE tant li fl-a[[ar sentejn ni]el g[al ta[t it-3 fil-mija. Hu qal li l-mira tal-Gvern hi li jkollu ba;it bilan/jat imma dan ma
setax jintla[aq fl-a[[ar [ames snin min[abba l-kri]i ekonomika u finanzjarja li faqqg[et ftit xhur wara l-elezzjoni tal-2008. Il-Gvern Nazzjonalista g[amel g[a]liet responsabbli biex salva 5,000 impjieg u llum g[andna ekonomija b’sa[[itha u finanzi fis-sod u issa qed jirnexxilna wkoll nikkontrollaw id-defi/it. Hu qal li l-mira tal-Gvern tibqa’ li fil-[ames snin li ;ejjin jasal biex f’pajji]na jkollna ba;it bilan/jat u anke jkun hemm surplus u dan se jkun filProgramm Elettorali tal-PN. Simon Busuttil irrefera wkoll g[as-sitwazzjoni filGre/ja u fakkar li l-paga minima naqset minn €750 g[al €600 fix-xahar, il-pagi tal[addiema tal-Gvern tnaqqsu bi 15 fil-mija filwaqt li f’Malta fla[[ar ;img[at kien iffirmat ftehim kollettiv ;did g[all[addiema tal-Gvern u kellhom ]ieda fil-pagi.
Fakkar ukoll li fil-Gre/ja lpensjonijiet naqsu b’10 filmija. It-taxxa tas-sisa telg[et g[al aktar minn 33 fil-mija u lVAT minn 19 fil-mija telg[et g[al 23 fil-mija. Fakkar ukoll li l-finanzi fissod iwasslu wkoll g[all[olqien tax-xog[ol u xog[ol b’pagi tajbin u f’Malta g[andna rata baxxa ta’ qg[ad ta’ 6 fil-mija li hi fost l-inqas fl-UE. Imma fil-Gre/ja r-rata ta’ qg[ad hi ta’ 26 fil-mija, fi Spanja hi ta’ 26 fil-mija, filPortugall hi ta’ 16 fil-mija u f’?ipru r-rata ta’ qg[ad hi ta’ 12 fil-mija, id-doppju ta’ Malta. Hu qal minkejja dan, ilPN fil-Gvern se jibqa’ ja[dem biex kul[add isib xog[ol u dan jag[mlu billi jag[ti t-ta[ri; u jag[ti l-aqwa edukazzjoni biex kul[add ikun jista’ jsib ixxog[ol. Hu fakkar li kien il-Gvern Nazzjonalista li feta[ lUniversità g[al kul[add fl1987 u eluf ta’ ]g[a]ag[ illum qed jistudjaw fl-Università, flMCAST, fl-ITS u istituzzjonijiet o[ra.
g[al pa;na 5
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
5
Il-folla li attendiet g[all-attività fil-Mellie[a li kienet indirizzata mill-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil (Ritratt> Joseph Galea)
Gvern Nazzjonalista g[amel g[a]liet responsabbli biex salva 5,000 impjieg minn pa;na 4
Hu sellem lill-Ministri kollha li [admu biex l-edukazzjoni f’pajji]na mxiet ’il quddiem u qal li l-PN dejjem [alla wirt ta’ edukazzjoni mill-aqwa f’kull le;islatura. Hu qal li b’politika tajba fledukazzjoni, il-PN ta lg[odda, it-ta[ri; biex kul[add isib xog[ol u xog[ol a[jar. IlGvern Nazzjonalista investa miljuni ta’ ewro fl-edukazzjoni u dan hu biss frott talfinanzi fis-sod li g[andu pajji]na. Dwar il-Ba;it 2013, Simon Busuttil qal li jekk il-PN ikun fil-Gvern, il-Ba;it jg[addi mill-ewwel u l-in/entivi jid[lu fis-se[[ mill-1 ta’ Jannar ta’ din is-sena. Hu qal li l-PN biss jista’ jag[ti din ilgaranzija g[axil-Partit Laburista qal li jimplimenta lBa;it li qabel mieg[u imma fil-Parlament ivvota kontra. Hu sa[aq li l-aqwa garanzija biex il-Ba;it jitwettaq u lpoplu Malti u G[awdxi jgawdi mill-in/entivi u mi]-]idiet hi li jkun hemm Gvern Nazzjonalista. Irrefera wkoll g[al in/entivi li ng[ataw lin-negozji ]g[ar u s-self employed u qal li fla[[ar [ames snin is-self employed ]diedu b’aktar minn 4,500. Hu qal li nnegozji ]-]g[ar u s-self employed huma s-sinsla talekonomija u qed jo[olqu aktar postijiet tax-xog[ol.
Dwar il-proposta tal-Partit Laburista dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, Simon Busuttil qal li din il-proposta hi gimmick o[ra tal-Labour b[alma kienet il-weg[da li jne[[u l-VAT fl-1996 li wara kul[addvjaf x’;ara g[ax minflokha da[[lu s-CET li kienet titla’g[al 28 fil-mija. Hu qal li bil-proposta tieg[u ilLabour qed ibig[ il-[ut filba[ar. Hu qal li mal-PN fil-Gvern pajji]na jkollu futur fis-sod g[ax il-poplu di;à jaf li kellu passat fis-sod, g[andu pre]ent fis-sod u se jkollu futur fis-sod. Il-Gvern Nazzjonalista di;à ta rri]ultati u investa u [oloq ixxog[ol, tejjeb is-sa[[a u ledukazzjoni. Hu qal li l-PN g[andu lener;ija u l-ideat u lest li jkompli jmexxi lil pajji]na ’il quddiem. Il-Professur Lino Briguglio qal li f’Malta l-ekonomija tmexxiet tajjeb u l-Gvern ma jistax ikun ikkritikat dwar lekonomija. Hu qal li pajji]i fil-Mediterran u fin-na[a t’isfel tal-Ewropa, fosthom ?ipru, kellhom u g[ad g[andhom problemi ekonomi/i u finanzjarji kbar. Hu fakkar li meta faqqg[et il-kri]i internazzjonali, ilGvern Malti ra liema huma dawk l-oqsma spe/ifi/i li ntlaqtu u ta l-g[ajnuna biex dawn jirkupraw.
Hu qal li jekk il-poplu jitlef il-fidu/ja fil-gvern b[al ma ;ara f’pajji]i o[ra, il-poplu ma jsellifx lill-Gvern u b’hekk tin[oloq kri]i. Hu qal li kuntrarju g[al dan kull meta f’Malta l-Gvern jo[ro; stocks g[all-bejg[, dawn jin[atfu mill-ewwel. Hu qal li Malta ma kellhiex defi/it g[oli u d-differenza bejn in-nefqa u d-d[ul talGvern kienet a//ettabbli. Mariosa Vella Cardona qalet li Malta tinsab fit-triq ittajba dwar in-numru ta’ nisa ja[dmu bi qlig[ u qalet li dejjem irid jinstab bilan/ bejn ilfamilja u x-xog[ol u r-responsabbiltajiet jinqasmu bejn ilmara u r-ra;el. Irid ikun hemm ukoll flessibbiltà u g[alkemm dawk li ja[dmu mal-Gvern g[andhom flessibbiltà, irid isir aktar g[al dawk li ja[dmu mas-settur privat. Hi qalet li fl-a[[ar snin ing[ataw in/entivi, tnaqqis mit-taxxa u saru aktar childcare centres biex aktar nisa jid[lu fid-dinja taxxog[ol. Mariosa Vella Cardona qalet li Malta kienet kapa/i ]]omm l-ekonomija fis-sod g[ax il-Gvern investa fledukazzjoni, feta[ aktar korsijiet u llum i]-]g[a]ag[ jistg[u ja[tfu l-opportunitajiet li g[andhom quddiemhom bla ma jkollhom ebda restrizzjonijiet dwar l-g[a]liet personali.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
6
Tal-Labour ja[arbu Proposti li qed milli jippubblikaw jitwettqu jew l-istudji tekni/i l-MLP ivvota kontrihom Dak li [abbar Muscat huma gimmicks li sej[ilhom proposti, avolja dawn di;à qed isiru jew huma m[abbra fil-ba;it li Muscat u s[abu vvutaw kontrih. Kliem il-Ministru g[arRi]orsi u l-Affarijiet Rurali George Pullicino f’reazzjoni g[al dak li qal Muscat nhar l-Erbg[a. Fil-kummenti tieg[u George Pullicino qal li lGvern di;à qed jg[in lillfamilji ji;;eneraw l-ener;ija tag[hom. Fil-fatt 6,000 familja di;à nstallaw pannelli wara li applikaw g[al skemi tal-Gvern b’g[ajnuna totali ta’ €15-il miljun. B’hekk illum 3% tad-djar f’Malta investew f’pannelli fotovoltaj/i. {ar;u wkoll skemi g[al solar water heaters. :ew meg[juna wkoll 270 sid tan-negozju b’total ta’ €16-il miljun. F’Pembroke wie[ed isib ukoll skola li ti;;enera iktar ener;ija milli tu]a. Il-Gvern qed ja[dem biex jg[in ukoll lil dawk il-persuni li ma jistg[ux jistallaw pannelli fuq il-bjut tad-djar tag[hom. Tant li qed issir [idma biex il-mi]bliet talMag[tab u l-Qortin jintu]aw b[ala solar farms. Semma pero’ li biex dawn isiru f’Malta hawn numru ta’ sfidi min[abba d-daqs ta’ Malta u d-densità talpajji]. L-artijiet pubbli/i miftu[a huma jew artijiet tajbin g[all-agrikultura jew g[andhom valur qawwi ta’ estetika jew storika. Dan i[alli biss ftit art tajba biex tintu]a b[ala solar farm. Minkejja dan, il-Gvern di;à ta 67,000 metru kwadru ta’ spazju pubbliku g[all-istallazzjoni ta’ pannelli fotovoltaj/i minn kumpanija privata u se jin[are; tender g[al 40,000 metru kwadru ie[or. B’hekk il-pajji] mhux talli se jil[aq il-mira ta’ 20% ta’ ener;ija nadifa skont regoli tal-Unjoni Ewropea imma wkoll jaqbe] din il-mira. Il-Ministru staqsa wkoll kif il-Partit Laburista mhu jsemmi xejn fuq l-ener;ija mir-ri[. Hawn [a l-e]empju ta’ Sevilla fi Spanja fejn
g[al pannelli fotovoltaj/i li jissupplixxu 70,000 familja ju]aw art g[axar darbiet ikbar mill-Belt Valletta. Dan barra ]ew;t i/mieni kbar li jiffurmaw parti missolar farm. G[alhekk hi importanti l[idma tal-Gvern fuq ilpro;ett tas-Sikka l-Bajda biex tin;abar ener;ija ;;enerata mir-ri[ u l-pajji] ma jiddependix biss mixxemx g[all-ener;ija li ma t[ammi;x. Fl-a[[ar snin il-Gvern g[en ukoll lill-familji b’mod reali biex jiffrankaw. :ew istallati smart meters u tqassmu b’€14-il miljun f’bozoz energy saving lil 130,000 familja, proposta li l-Oppo]izzjoni mmexxija minn Joseph Muscat iddie[aq biha u qal li mhix possibbli. Muscat qed iwieg[ed ukoll proposta o[ra kkupjata minn skema li [are; ilGvern li permezz tag[ha 45,000 appliance tad-dar inbidlu g[al o[rajn i]jed effi/jenti u li ja[lu inqas. Qed jikkopja wkoll l-idea tal-water saving kit, apparat ]g[ir li jg[in biex tonqos il[ela tal-ilma tal-vit. Infatti dan l-apparat di;à tqassam f’G[awdex u kif t[abbar filBa;it irrifjutat minn Muscat, kienet se ti;i esti]a wkoll g[al Malta. Il-Minsitru George Pullicino fakkar ukoll fil[idma tal-Gvern biex ti;i prodotta ener;ija nadifa mill-iskart. Hu staqsa kif lanqas fuq din Muscat ma semma xejn. Forsi g[ax ilPartit Labusista g[adu kontra din it-tip ta’ ener;ija b[alma kien kontra l-impjant ta’ Sant’Antnin? George Pullicino fakkar li l-Gvern mhux talli investa fl-impjant ta’ Sant’Antnin imma wkoll ta rebate ta’ flus lilfamilji tal-madwar. George Pullicino fakkar li l-Gvern irid jil[aq il-mira ta’ 20% f’ener;ija nadifa skont regoli tal-Unjoni Ewropea sal-2020. Qal li dak li [abbar Muscat di;à qed isir jew kien Muscat u s[abu stess li waqqfu[ milli jse[[ meta vvutaw kontra lBa;it.
Minn Matthew Bonett u Kenneth Xuereb
Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat g[adu ma ppubblikax ir-rapporti tekni/i li fuqhom qed jibba]a l-proposta tieg[u dwar it-tariffi tad-dawl u lilma. Waqt attività politika lbiera[ quddiem il-power station tal-Marsa, mistoqsi g[al darba darbtejn minn INNAZZJON jekk hux se jippubblika r-rapporti tekni/i qabel l-elezzjoni, Muscat [arab milli jwie;eb. Mistoqsi minn ;urnalisti o[rajn dwar dak li qal ilMinistru Tonio Fenech dwar il-periklu mill-fatt li t-tankijiet tal-gass proposti millLabour se jinbnew fuq art reklamata mill-ba[ar, Muscat wie;eb li “forsi dehritlu l-Madonna u qaltlu hekk.” Muscat [arab milli jwie;eb dwar il-pubblikazzjoni tar-rapporti tekni/i wara li iktar kmieni filg[odu, il-kelliema talLabour dwar l-Utilitajiet, Marlene Farrugia [arbet milli twie;eb g[all-mistoqsija jekk il-MLP hux lest jippubblika dawn l-istudji
tekni/i qabel l-elezzjoni li ;ejja. Marlene Farrugia, li g[al xi ra;uni ma kinitx pre]enti g[all-konferenza stampa Laburista li fiha t[abbret ilproposta dwar l-ener;ija, kienet qed tie[u sehem filprogramm TVAM fuq listazzjon nazzjonali. Hi qalet biss li se jkunu ppubblikati “fil-mument opportun” u baqg[et tirrepeti l-istess meta kienet mistoqsija ripetutament jekk dan ilmument opportun hux qabel l-elezzjoni. IN-NAZZJON ipprova jie[u l-kumment ukoll talKelliem Ewlieni tal-Labour dwar l-Ener;ija Joe Mizzi i]da qalilna biex nibag[tulu l-mistoqsijiet bil-miktub. Tkellimna wkoll ma’ xi Sindki Laburisti qrib lin[awi ta’ Delimara li filpassat opponew bil-qawwa lestensjoni tal-power station. Fosthom is-Sindku Laburista ta’ Bir]ebbu;a Joe Farrugia li fl-a[[ar ;img[at, flimkien ma’ ]ew; kunsilli Laburisti o[ra, g[amlu kampanja kontra l-estensjoni tal-power sta-
tion ta’ Delimara. Staqsejniehom jekk kinux infurmati bil-pjani tal-Labour li jibnu ]ew; impjanti o[ra. “Iva, jiena naqbel, jiena naqbel li jsir l-investiment u jinvesti fih il-kuntrattur” qal Farrugia i]da meta kien mistoqsi qal li ma kienx ikkonsultat mill-Labour dwar ilpjani g[al Delimara. Anki s-Sindku ta’ Marsaxlokk Edric Micallef qal li ma jara xejn [a]in li tinbena power station o[ra. “G[ada kemm inbniet power station o[ra hemmhekk jigifieri l-fatt li se jkun hemm bini ie[or jew hekk, ma na[sibx li se jkun hemm xi inkonvenjent.” Ghamilna kuntatt ma’ Sindku Laburista ie[or, li flimkien mal-kunsill ta’ Bir]ebbu;a, oppona l-estensjoni tal-power station. IsSindku ta]-}ejtun Joe Attard li qalilna li jinsab imsiefer u ma jafx x’inhu g[addej. Staqsejnieh jekk kienx jaf bil-pjani tal-MLP qabel [alla Malta, Attard baqa’ jsostni li ma jaf xejn u li qieg[ed imsiefer.
Gvern Laburista jrid jag[mel e]ami ta’ kull dar Muscat ma jafx kemm hi l-ispi]a f’pagi tal-[addiema tal-Enemalta minn Matthew Bonett
Gvern Laburista ;did irid jag[mel e]ami ta’ kull dar f’Malta u f’G[awdex biex jara l-Maltin u l-G[awdxin kif qed jikkunsmaw id-dawl u l-ilma. Dawn huma l-ewwel dettalji li bdew [er;in dwar kif il-Malta Labour Party irid li jra[[as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Ilbiera[ filg[odu, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat sejja[ konferenza tal-a[barijiet f’Bulebel biex jispjega aktar dwar din il-proposta, wara li l-;urnata ta’ qabel, meta [abbarha, tqajmu bosta dubji dwar dak li qal. Waqt il-konferenza tala[barijiet, Muscat qal li qed jipproponi “e]er/izzju li qed isej[ulu Energy Efficiency Support”. Hu kompla jispjega kif kull dar isirilha e]ami tal-
mod ta’ kif qed tikkonsma lener;ija u l-ilma, biex b’hekk ikunu mag[rufa x’inhuma laktar drawwiet li qed iwasslu biex il-konsum tad-dawl ikun og[la mill-medja. Muscat enfasizza li l-Gvern se jkun qed i[allas g[al dan isservizz. Fl-istess konferenza tala[barijiet, Muscat kien mistoqsi wkoll mistoqsijiet b’rabta mal-Enemalta, i]da meta kien mistoqsi kif se jkun qed jiggarantixxi li l[addiema tal-Enemalta ma jitke//ewx, ma kienx kapa/i jwie;eb u qal biss li jekk laffarijiet jibqg[u kif inhuma, il-[addiema se jkollhom jitne[[ew. IN-NAZZJON staqsa lil Muscat ukoll dwar kemm hemm impjegati mal-
Enemalta u kemm hi l-ispi]a annwali f’sena. Madankollu, minkejja li qal li saru l-istudji kollha ne/essarji, Muscat ma kienx jaf iwie;eb u baqa’ jsostni li huma kemm huma, ma jitke//ewx. Il-Leader Laburista g[amel referenza wkoll g[all-PV panels u qal li jekk isir Prim Ministru, jrid li joffri l-possibbiltà li dawn jintu]aw anke b’mod kummer/jali. Hu qal ukoll li g[andu f’idejh rapport dwar postijiet fejn jistg[u ji;u stallati dawn il-PV Panels, i]da meta kien mistoqsi biex jelabora dwar dan ir-rapport, qal biss li ppreparawh tliet persuni. Hu semma lil Edward Mallia, lil “wie[ed kunjomu Youssif” u l-ie[or “kien qed jipprova jiftakar kunjomu.”
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
7
Politika ibba]ata fuq rekords ta’ su//essi Il-proposti tal-Partit Nazzjonalista g[all-elezzjoni ;enerali li jmiss huma msejsa fuq is-sensiela ta’ rekords li lMaltin irnexxielhom jiksbu f’dawn l-a[[ar snin, minkejja kollox. Kien b’dan il-kliem li l-Ministru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment Tonio Fenech iddeskriva lproposti tal-Partit Nazzjonalista waqt l-ewwel dibattitu elettorali organizzat mill-Awtorità tax-Xandir, u li fih [a sehem id-deputat Laburista Chris Cardona. Id-dibattitu, li xxandar ilbiera[ filg[axija fuq l-istazzjon nazzjonali, kien immexxi minn Joanna Spiteri u kien jitratta l-proposti ta]-]ew; partiti g[all-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu. Il-Ministru Fenech spjega li l-pjan politiku tal-Partit Nazzjonalista kien imfassal fuq tliet pilastri, ix-xog[ol, issa[[a u l-edukazzjoni. U dan mhux b’kumbinazzjoni, qal il-Ministru, i]da bl-g[an li lMaltin igawdu minn kwalità ta’ [ajja a[jar. Huwa bis-sa[[a ta’ din ilpolitika li f’dawn l-a[[ar [ames snin, pajji]na kiseb rekord wara ie[or, fit-turi]mu, fin-numru ta’ persuni li qed ja[dmu, fl-investiment barrani u fin-numru ta’ studenti li qed ikomplu bl-istudji tag[hom. Tonio Fenech semma kif f’dawn l-a[[ar [ames snin biss, f’pajji]na saru mal-160 pro;ett, b’investiment ta’ iktar minn €350 miljun, biex b’hekk in[olqu iktar postijiet taxxog[ol. Dan minbarra l-g[add ta’ inizjattivi li ;ew implimentati matul dawn is-snin, fosthom mi]uri ta’ tnaqqis ta’ taxxa u ta’ g[ajnuna finanzjarja. Kien bis-sa[[a ta’ dan kollu li n[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did u ;ew salvati mal-5.000 o[ra, bl-g[an li lMaltin igawdu minn xog[lijiet tajbin u ta’ dinjità. Min-na[a tieg[u, id-deputat Laburista Chris Cardona tkellem ukoll fuq ir-rekords li
Il-Ministru Tonio Fenech u d-deputat Laburista Chris Cardona fl-ewwel dibattitu politiku tal-Awtorità tax-Xandir (Ritratt> Michael Ellul)
kisbu l-Maltin f’dawn l-a[[ar snin, filwaqt li sa[aq fuq ilb]onn li pajji]na jissie[eb mal-moviment Laburista, li se jkun qed joffri direzzjoni ;dida g[al ;id ta’ Malta. B’reazzjoni g[al dan, ilMinistru Fenech qal li kliem b[al dan huwa inkwetanti. Pajji]na di;à miexi fid-direzzjoni t-tajba, spe/jalment meta mqabbel ma’ pajji]i barranin, qal Tonio Fenech.
biex ifassal il-politika tieg[u g[as-sena li ;ejja. Matul id-dibattitu, il-mistiedna tkellmu wkoll dwar ilpjan tal-ener;ija, kif propost mill-Malta Labour Party f’dawn l-a[[ar jiem. Il-pjan jinkludi l-bini ta’ power station ;dida o[ra, li ta[dem bilgass, b’investiment privat li jaqbe] it-€370 miljun u bilkonver]joni tal-power station tad-Delimara biex din tibda
Il-[idma politika m’g[andhiex tkun ibba]ata fuq slogans jew kliem fl-arja i]da fuq politika li g[andha l-g[an li jin[oloq iktar xog[ol Iktar minn hekk, meta mistoqsi dwar il-proposti li lPartit Nazzjonalista qed joffri g[all-elezzjoni li jmiss, ilMinistru Fenech semma kif dawn il-proposti jidhru b’mod konkret fl-a[[ar ba;it. Hu fakkar ukoll kif kien Muscat stess li, minkejja li vvota kontra dan il-ba;it, qal li se jkun qed i]omm il-qafas tieg[u
ta[dem bil-gass. Dan il-pjan tal-ener;ija talMalta Labour Party, qal Chris Cardona, se jkun qed iwassal biex il-power station talMarsa ting[alaq g[al kollox u jsir investiment f’zoni dedikati g[all-[a]na talener;ija tax-xemx. Fi kliem Cardona, dan il-pjan se jkun qed joffri lill-Maltin tnaqqis
fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma fi ]mien sena minn wara lelezzjoni ta’ Marzu li ;ej. Hu qal li dan kollu huwa “kredibbli u fattibli”. B’reazzjoni g[al dan ilMinistru Tonio Fenech qal li l-pjan tal-Malta Labour Party ma jag[milx sens. Wie[ed ma jistax jistenna ro[s fil-kontijiet tad-dawl minn pjan li se jkun qed jinvesti miljuni ta’ ewro biex pajji]na jo[loq iktar ener;ija milli g[andu b]onn, qal Fenech. Iktar minn hekk, il-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u lInvestiment talab lil Chris Cardona jispjega kif gvern Laburista se jirnexxilu jsib kumpanija privata li lesta li tinvesti dawk il-miljuni kollha u tintrabat li tbig[ l-elettriku bi prezz fiss g[al g[axar snin s[a[, minkejja t-tibdil filprezz internazzjonali tal-gass li jaf ise[[ aktar ’il quddiem. Hu fakkar li permezz ta’ dan il-pjan, il-Malta Labour Party se jkun qed ja[li wkoll l-investiment ta’ €200 miljun li sar fuq l-interconnector, investiment li fi kliem Tonio
Fenech, jekk ikun u]at tajjeb. L-g[an a[[ari tal-Partit Nazzjonalista huwa li joffri ddawl u l-ilma bl-ir[as prezz possibbli, bis-sa[[a tal-investiment li l-Gvern g[amel biex i]id l-effi/jenza fil-;enerazzjoni tal-ener;ija. Fil-fatt, fi kliem il-Ministru Fenech, fi tmiem id-dibattitu, l-investiment tal-Partit Nazzjonalista huwa wie[ed immirat g[all-;id tal-poplu Malti u G[awdxi. Il-[idma politika m’g[andhiex tkun ibba]ata fuq slogans jew kliem fl-arja i]da fuq politika li g[andha l-g[an li jin[oloq iktar xog[ol, li tippromwovi ledukazzjoni u li ttejjeb dejjem aktar is-servizzi tas-sa[[a. Bis-sa[[a tad-de/i]jonijiet li ttie[du f’dawn l-a[[ar xhur, il-Maltin u l-G[awdxin illum mhumiex b[all-bqija talEwropa, mhux qed ifittxu xxog[ol g[ax jinsabu qieg[da. Ninsabu xxurtjati li qeg[din f’din is-sitwazzjoni po]ittiva i]da g[andna napprezzaw dak li g[andna u nkomplu nibnu biex ikollna tassew futur fissod, spjega l-Ministru Fenech.
Pre]entatri/i tas-Super One tg[ajjar lil Tonio Fenech Gestapo Il-pre]entatri/i tal-istazzjon talPartit Laburista, Jackie Mercieca, infexxet tg[ajjar lill-Ministru talFinanzi, l-Ekonomija u l-Investiment Tonio Fenech waqt il-programm li tmexxi fuq il-l-istazzjon Laburista nhar it-Tlieta filg[axija. Jackie Mercieca qalet li l-Ministru
qed ja;ixxi ta’ Gestapo u l-KGB (pulizija sigrieti mill-:ermanja Na]ista u l-Unjoni Sovjetika mag[rufa g[all-atti barbari/i li wettqu), kif ukoll li qed jimxi ta’ tfal u b’arroganza. Jackie Mercieca nfexxet b’dan lattakk g[aliex il-Ministru qed jitlob lill-Partit Laburista jippubblika l-
istudji li suppost g[andhom u li wasslu g[all-proposta tag[hom dwar iddawl. Mistieden f’dan il-programm kien hemm ukoll l-eks editur tal-;urnal lOrizzont, Frans Ghirxi li kompla malpre]entatri/i waqt li kienet qed tattakka lill-Ministru.
Fi stqarrija l-Partit Nazzjonalisa qal li dan l-a;ir huwa xokkanti, waqt li sa[aq li dan it-tg[ajjir g[al domanda tfisser [a;a biss – li l-Malta Labour Party qed ja[bi r-rapporti u meta jintalab spjegazzjoni jinsa li Malta tag[na lkoll g[ax jinfexx jg[ajjar u jattakka.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
8 Lokali
Ikomplu jixhdu l-vittmi Mhux [ati li fil-;uri dwar stupru li qed pprova jsuq fuq jinstema’ bil-mag[luq l-g[arus tal-eks Quddiem l-Im[allef Lawrence Quintano, kompla jinstema’ l-;uri bil-mag[luq ta’ ra;el akku]at bi stupru ta’ tfajla ta’ 13-il sena u li kkorrompa lill-istess tfajla. Huwa qed ji;i akku]at ukoll li kkorrompa ]ew; tfajliet o[rajn u li bl-a;ir tieg[u offenda l-mist[ija tas-sess tag[hom. Fit-tielet jum tal-;uri komplew jixhdu l-allegati vittmi fejn ix-xhieda tag[hom qed tie[u kemxejn
fit-tul. F’[in minnhom intalab konfront bejn ix-xhieda tal-vittmi biex ji//araw xi punti lill-;urati. Minbarra li l-provi fil-;uri qeg[din jinstemg[u bilmag[luq, il-Qorti ordnat ukoll lill-mezzi tax-xandir biex la jissemmew ismijiet ta’ dawk ikkon/ernati u lanqas tissemma l-lokalità li ;ej minnha lakku]at u l-vittmi, u lanqas fejn se[[ew l-allegati reati. Ir-ra;el li hu millKottonera, g[andu jidher
g[alih l-Avukat Leslie Cuschieri, u hu minn dejjem /a[ad l-involviment tieg[u fil-ka]. Kienu l-Avukati talProsekuzzjoni mill-Uffi//ju tal-Avukat :enerali li talbu biex il-;uri jistema’ bilmag[luq. L-Avukat Aaron Bugeja u Beryl Buttigieg kellhom din it-talba milqug[a mill-Qorti. Fost ix-xhieda kien hemm linvestigaturi tal-ka], lIspetturi Louise Calleja u Paul Vassallo.
Baqa’ die[el f’]ew; karozzi u hedded lis-sidien b’sikkina Roderick Cilia ta’ 35 sena mi]-}ejtun li g[amel ]mien jg[ix {al G[axaq baqa’ die[el f’]ew; karozzi pparkjati fi Triq Santa Marija, {al G[axaq, u hekk kif is-sidien tal-karozzi marru fuqu biex jaraw x’kien ;ara, dan heddidhom b’sikkina. Il-kuntistabbli Joseph Attard li kien qed jixhed fil;bir tal-provi ta’ Cilia, li jinsab mixli b’theddid b’arma, li saq karozza b’manjiera perikolu]a u li g[amel [sara fuq ]ew; karozzi u li rre]ista
l-arrest, qal li l-akku]at ma kkopera xejn mal-Pulizija. Ix-xhud qal li wara li g[amel [sara fuq ]ew; karozzi, Cilia mar l-appartament tieg[u f’{al G[axaq u meta marru l-Pulizija biex ikellmuh u sussegwentament jarrestawh, dan g[all-ewwel ma riedx jift[ilhom. Il-Pulizija marru g[amlu wkoll tfittxija fil-karozza tieg[u tal-marka Rover, u hemm sabu s-sikkina li hedded biha lill-vittmi, flickknife u ]ew; turnaviti.
Cilia g[andu diversi kundizzjonijiet imposti fuqu, fosthom li ma jistax jersaq lejn il-lokalità ta’ {al G[axaq. Cilia li ma ja[dimx, kellu ka] ie[or f’Marzu li g[adda meta huwa kien twaqqaf minn Pulizija tat-traffiku fi Triq Vilambrosa fil-{amrun, u allegatament ta daqqa ta’ ponn lis-Sur;ent Paul Falzon. Il-Prosekuzzjoni fil-ka] ta’ {al G[axaq qed titmexxa mill-Ispettur Arthur Mercieca u l-Avukat Robert Abela qed jidher g[al Cilia.
Serq ta’ /ilindri tal-gass u diversi g[asafar Vincent Spalding ta’ 39 sena minn Bormla u Jonathan Gauci ta’ 30 sena mill-Birgu nstabu [atjin li fit-23 ta’ Jannar tal-2011, tard filg[axija meta kienu fil-Fortizza Rikasli, li tinsab fil-limiti tal-Kalkara, serqu disa’ /ilindri tal-gass propane, liema valur jammonta g[al madwar €200 g[ad-dannu ta’ /ertu Kenneth Cassar. Spalding u Gauci ammettew mal-Pulizija li kienu involuti fis-serq. Gauci wa[du nstab [ati li fl-istess ;urnata u anke tard filg[axija, fl-istess in[awi, seraq g[add ta’ g[asafar li jammontaw g[al €1,300 g[ad-dannu ta’ /ertu Lawrence Borg.
Il-fatti [ar;u minn dak li xehdu Lawrence Borg u Kenneth Cassar fejn g[all[abta tat-8.30 p.m. Borg kien mar il-forti u sab li kien hemm l-isgass. Hu re;a’ sakkar u telaq, i]da dak il[in kien innota li g[add kbir mill-g[asafar li kellu filkamra kienu nsterqu. Madwar nofs sieg[a wara re;a’ mar u sab li re;a’ kien hemm sgass u li kienu nsterqu ]ew; g[asafar o[ra. L-g[ada filg[odu huwa g[amel rapport lill-Pulizija u fl-investigazzjoni rri]ulta li kien hemm disa’ /ilindri ta’ Kenneth Cassar nieqsa. Fir-recordings tas-CCTV cameras li kien hemm filpost ;ew innotati ]ew; persuni.
Wie[ed minnhom ;ie identifikat mill-Pulizija b[ala Jonathan Gauci, u li [wejje; identi/i tieg[u waqt li kienet saret is-serqa nstabu fid-dar tieg[u. Waqt l-investigazzjonijiet tal-Pulizija, dawn kienu infurmati li l-persuna l-o[ra nvoluta kienet Vincent Spalding. Gauci tpo;;a ta[t ordni ta’ probtation g[al ]mien sena ta[t ordni ta’ servizz filkomunita’ g[al 40 sieg[a. Spalding min-na[a tieg[u ;ie lliberat bil-kundizzjoni li ma jag[milx reat ie[or fi ]mien sena. Il-prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Frank Sammut. Il-ka] instema’ quddiem il-Ma;itrat Doreen Clarke.
tfajla tieg[u Ian Bonello ta’ 40 sena minn {ad-Dingli ma nstabx [ati li waqt li kien qed isuq karozza pprova jwe;;a’ gravament lill-g[arus taleks tfajla tieg[u billi pprova jid[ol fih. Bonello lanqas ma nstab [ati mill-Ma;istrat Doreen Clarke, li saq b’manjiera traskurata u perikolu]a g[al fuq il-karozza ta’ Dennis Sammut. L-allegazzjoni filkonfront ta’ Bonello kienet li fil-15 ta’ Di/embru tal2008 meta Bonello kien qed isuq fi Triq l-Imdina, {’Attard g[all-[abta tat8.30 p.m. beda jissikka lil Sammut bil-karozza tieg[u. Sammut kien beda relazzjoni mal-eks sie[ba ta’ Ian Bonello u r-relazzjoni bejn l-ir;iel kienet [a]ina [afna. Sammut qal li huwa kien miexi ’l isfel minn Triq lImdina u nnota vann abjad jaqbe] il-karozzi u dan dejjem joqrob fil-vi/in tieg[u. Ftit wara [dejn roundabout ta’ fejn hemm pompa tal-petrol, skont Sammut, Bonello beda jross mieg[u u minkejja li rnexxielu jevitah, dan xorta baqa’ jsuq warajh. Qal li f’[in
minnhom ukoll tela’ fuq bankina u wara baqa’ sejjer lejn il-{amrun. Min-na[a tieg[u, Bonello qal li dakinhar huwa kellu [in tal-a//ess mat-tifel u li kien qed jirritornah [dejn lG[assa tal-Pulizija tarRabat, peress li hekk kien ordnat jag[mel. Qal li kien qatta’ l-[in tal-a//ess tattifel fir-residenza ta’ ommu, li toqg[od Birkirkara, u kif kien qed isuq lejn ir-Rabat ra lil Sammut isuq fiddirezzjoni opposta. Ian Bonello qal li ma kien ;ara xejn g[ax kemm hu kif ukoll Sammut baqg[u sejrin g[al triqithom, u wara li hu [a t-tifel l-G[assa baqa’ sejjer id-dar tieg[u f’{adDingli. Aktar tard qal li kienu /emplulu mill-G[assa ta’ Birkirkara biex ikellmuh dwar rapport li kien g[amel Sammut. Bonello kien innega li kien saq fi Triq lImdina. Il-Qorti qalet li hemm nuqqas ta’ provi fuq dan ilka] u mhijiex sodisfatta li se[[ xi in/ident u g[alhekk illiberat lill-Ian Bonello. IlProsekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Kevin J. Farrugia.
Probation wara li seraq il-karozza ta’ missieru Clifford Camilleri ta’ 29 sena, mill-G]ira, ing[ata ordni ta’ probation g[al perjodu ta’ sena wara li nstab [ati li seraq il-karozza ta’ missieru. Meta ;iet biex tag[ti s-sentenza, Doreen Clarke qalet li hija [adet inkunsiderazzjoni g[all-fatt li Camilleri qed jag[mel progress u dan kif irrimarkat l-uffi/jal tal-Pulizija Carmen Nygard. Il-ka] se[[ fit-13 ta’ Ottubru tal-2010, meta Clifford Camilleri kien qieg[ed ma’ missieru filbarriera mag[rufa b[ala ‘Ta’ Matti’. Dawn kienu hemm peress li l-missier kellu b]onn jag[mel xi ramel. Waqt li kienu hemm inqala’ di]gwid bejn it-tifel u missieru u ming[ajr ma qal xejn, Clifford Camilleri qabad il-karozza u telaq.
Meta missieru ;ie biex jitlaq mill-barriera, ma sabx ilkarozza u mar l-G[assa talPulizija biex jirraporta li din kienet insterqet. Il-missier xtaq ukoll li jittie[du passi kontra ibnu. Ittentattivi biex ikun hemm kuntatt ma’ Clifford Camilleri kienu inutli, u kien biss l-g[ada li t-tifel [alla lkarozza pparkjata [dejn iddar ta’ ommu, li ma tg[ixx mal-missier u g[andhom indirizz differenti. Meta kien xehed filQorti, il-missier qal li huwa mhux rapport ta’ serq kien mar jag[mel lG[assa u li ma kienx talab biex jittie[du passi kontra ibnu. Il-Qorti i]da middokumenti tal-Pulizija, rri]ultalha li l-missier verament kien g[amel rapport dwar serq.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Lokali 9
Iwe;;a’ gravi i]da mhux fil-periklu tal-mewt Ir-ra;el ta’ 34 sena millMellie[a li we;;a’ wara li ntlaqat minn rampa ta’ trailer, mhuwiex fil-periklu talmewt minkejja li l-kundizzjoni ta’ dan ir-ra;el hi wa[da ta’ natura gravi kaw]a tal-;rie[i serji li ;arrab fl-in/ident. L-in/ident se[[ nhar itTlieta g[all-[abta tas-6.20 p.m. fi Triq in-Naxxar, inNaxxar, fl-in[awi mag[rufa b[ala Tal-Balal. F’dak il[in, kemm ir-ra;el li
we;;a’ kif ukoll ra;el ie[or ta’ 30 sena mill-Mosta kienu qed jag[mlu xi xog[ol fuq trailer, meta g[al xi ra;uni, wie[ed minnhom safa ferut wara li ntlaqat mir-rampa tal-istess trailer. Ir - ra;el mill - Mellie[a ttie[ed l - Isptar Mater Dei fejn ;ie konfermat li qed isofri minn ;rie[i gravi . Il-Pulizija g[adha g[addejja bl-investigazzjonijiet dwar dan il-ka].
Live-in g[all-kappillani Bejn it-Tlieta 8 ta’ Jannar u l-{amis 10 ta’ Jannar 2013, il-kappillani tas-70 parro//a f’Malta jinsabu mi;bura fis-Seminarju talAr/isqof g[al live-in ta’ tlett ijiem. L-Ar/isqof Pawlu Cremona u l-Isqof Aw]iljarju Charles J. Scicluna qed jattendu g[al dan il-live-in flimkien malkappillani. Din is-sena, il-kappillani qed jirriflettu fuq it-tema
“Int imbag[ad meta ter;a’ lura g[as-sewwa, wettaq lil [utek”, li hija silta millVan;elu ta’ San Luqa, mag[]ula b’mod partikulari g[al din is-Sena tal-Fidi. Il-live-in jinkludi mumenti ta’ riflessjoni personali fuq kif il-kappillan jista’ jikber fil-fidi tieg[u, kif ukoll mumenti ta’ riflessjoni dwar kif din il-fidi tista’ ti;i trasmessa lillo[rajn.
Sptar privat ;did f’{al Qormi b’investiment ta’ €5 miljun Fix-xhur li ;ejjin f’{al Qormi se jinfeta[ sptar ;did, l-isptar privat St. Thomas. Dan l-isptar privat b’investiment ta’ [ames miljun ewro, pro;ett li bdew ja[dmu fuqu sentejn ilu, millkumpanija Caring First se jwettaq il-vi]joni tieg[u bissa[[a ta’ tliet ideali li jiffurmaw il-[sieb wara din lintrapri]a. L-ewwel ideal hu li joffru teknolo;ija aktar avvanzata, li joffru servizz fejn il-pazjent ikun il-qalb tal-intrapri]a u t-tielet li l-isptar St. Thomas ikun pont bejn issettur tas-sa[[a primarja u dak ta’ Mater Dei. Fix-xhur li ;ejjin dan l-isptar se jkun qed joffri diversi servizzi, u[ud minnhom li g[adhom ma bdewx ji;u offruti f’pajji]na b[al testijiet tad-demm li jindikaw li pazjent ikun f’riskju li jkollu attakk tal-qalb, u b’hekk ikun jista’ jie[u l-prekawzjonijiet me[tie;a. L-isptar St. Thomas se joffri 30 sodda ;dida g[all-kura medika u kirur;ika, ]ew; teatri g[all-operazzjonijiet, 13-il out-patient clinic, labo-
ratorju g[at-testijiet taddemm u tal-patolo;ija, dipartiment iddedikat g[al ka]ijiet ta’ emer;enzi ]g[ar, servizzi tal-oftalmolo;ija u dipartiment tar-radjolo;ija di;itali mg[ammar bl-aktar CT Scanner avvanzat u innovattiv li se jkun hawn f’pajji]na. Il-Ministru g[as-Sa[[a, lAnzjani u l-Kura filKomunità Joe Cassar ]ar dan l-isptar u rringrazzja lis-sid ta’ dan l-isptar Louis Buha;iar tal-investiment li qed iwettaq fis-settur tassa[[a f’pajji]na u li ’l quddiem bi[siebu jag[mel wkoll ftehim mal-Gvern sabiex lisptar joffri servizzi b’xejn lil pazjenti b[al ma di;à jsir permezz ta’ public private partnership mal-isptar St. James f’{a]-}abbar u f’TasSliema. Il-Ministru Cassar spjega wkoll kif matul is-sena l-o[ra fl-Isptar Mater Dei saru madwar 45,500 operazzjoni, ]ieda ta’ 1,745 operazzjoni meta mqabbel mas-sena 2011. Waqt li meta mqabbel massena 2007, l-a[[ar sena talIsptar San Luqa, l-operaz-
zjonijiet ]diedu b’aktar minn 12,700. Dan l-ammont ma jinkludix operazzjonijiet li saru fi sptarijiet privati, fosthom fl-Isptar St. James, fejn f’Di/embru li g[adda saret l1500 operazzjoni b’xejn talkatarretti wara ftehim bejn dan l-isptar u l-Gvern. Ryan Buhagiar, Direttur tal-Kumpanija Caring First spjega li l-isptar se jkun qed i[addem mal-50 persuna fuq ba]i full u part-time apparti n-numru ta’ spe/jalisti Sid l-Isptar St. Thomas Louis Buha;iar spjega kif b[ala kumpanija huma jemmnu li g[andu jkun hemm koperazzjoni bejn ilGvern u s-settur privat fejn jid[lu s-servizzi tas-sa[[a u dan min-na[a tag[hom di;à qed iwettquh, f’u[ud misservizzi li toffri Casa Serena f’San Pawl il-ba[ar li qieg[da f’public private partnership mal-Gvern sabiex tilqa’ lill-anzjani li ma jkunux iridu jibqg[u jg[ixu wa[edhom. U issa b’dan l-isptar se jkomplu jwettqu l-koperazzjoni tag[hom mal-Gvern filqasam tas-sa[[a.
Il-Gvern se jniedi A;enzija g[an-Natura
Ir-Ramla l-{amra wie[ed mis-siti ta’ Natura 2000
Malta l-ewwel pajji] fl-Unjoni Ewropea li se jkollu pjan [olistiku li se j[ares is-siti kollha ta’ Natura 2000. Kliem il-Ministru tat-Turi]mu, ilKultura u l-Ambjent Mario de Marco waqt konferenza tal-a[barijiet [abbar li l-Gvern se jniedi A;enzija g[anNatura. Din l-A;enzija se tkun awtonoma mill-MEPA. Fl-uffi/ini tal-MEPA, il-Ministru de Marco qal li se jsiru 30 pjan ta’ immani;;jar g[al madwar 34 sit ta’ Natura 2000, li jkopru madwar 13% tat-territorju Malti. Se jsir immani;;jar sostenibbli kemm talvalur ekolo;iku u anke dak so/jali ta’ dawn is-siti. Biex sit jikkwalifika man-Natura 2000, hemm numru ta’ kriterji ambjentali b[alma hi l-bijodiversità. Fost dawn is-siti wie[ed isib bosta rdumijiet, il-Buskett, is-Salini, il-Balluta f’Marsaxlokk, ir-Ramla l-{amra, Ta’ ?en/ u Kemmuna. De Marco qal li l-Kummissarju talUnjoni Ewropea responsabbli millAmbjent Janez Potocnik identifika lil Malta b[ala pajji] li kellu l-og[la rata
fost il-pajji]i kollha fl-UE ta’ zoni protetti. Il-pro/ess beda f’Ottubru tas-sena lo[ra u mistenni jkun lest sal-a[[ar ta’ Novembru. Mill-;img[a d-die[la se jibdew serje ta’ laqg[at mal-persuni kkon/ernati u ma’ diversi g[aqdiet fosthom il-kunsilli lokali, NGOs u ssidien ta’ art privata. L-idea mhix li dawn iz-zoni ji;u restritti u mag[luqa, i]da l-pubbliku se jkollu a//ess u l-opportunità biex jid[ol f’dawn il-postijiet u kull min ju]a dawn is-siti g[al attivitajiet varji se jkun jista’ jibqa’ jag[mel dan. Se ssir kampanja ta’ informazzjoni u edukazzjoni biex il-poplu jitg[allem dwar dawn is-siti ta’ valur imprezzabbli u b’hekk ji]died l-g[arfien u rra;uni g[alfejn dawn is-siti qed ji;u protetti. In-Network Natura 2000 hija mferrxa mas-27 pajji] tal-UE u tkopri madwar 20% tat-territorji kollha talUE. Meta wie[ed iqabbel il-kontinent Ewropew ma’ kontinenti o[rajn, l-UE g[andha l-ikbar network ta’ siti protetti li te]isti fid-dinja.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
10 Lil hinn minn xtutna
Ir-Repubblika ?eka> L-ewwel president elett mill-poplu Minn meta /?ekoslovakkja sfaxxat, b’mod pa/ifiku, fis-Slovakkja u r-Repubblika ?eka, din tala[[ar fl-1992 adottat kostituzzjoni g[aliha, u minn dakinhar il-President tarRepubblika minn dejjem in[atar bil-voti tal-membri eletti fil-Kamra tad-Deputati u s-Senat f’sessjoni komuni. Il-possibbiltà li dan jibda jin[atar direttament millpoplu tqanqalet kemm-il darba f’dawn l-a[[ar 20 sena fost kontroversji, l-aktar li dan seta’ jdg[ajjef gvern immexxi minn prim ministru. Imma l-a[[ar elezzjoni presidenzjali mill-Parlament fl-2008, li tellg[et bil-[niena lil Václas Klaus wara diversi tentattivi, kienet wa[da mqanqla u diffi/li, fost akku]i ta’ manuvri politi/i, allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, u pressjoni kbira fuq id-deputati u s-senaturi. Tant hu hekk li f’dik lokka]joni ssemmiet l-ewwel darba l-fra]i “il-Palermo ?eka” b’referenza g[allpressjoni u t-theddid. L-elezzjoni twalet is-sig[at min[abba diskussjoni dwar kif kellha ssir il-votazzjoni, bis-So/jalisti u l-{odor jissu;;erixxu li ssir billi dak li jkun jg[olli jdejh, sakemm fl-a[[ar din il-proposta ;iet a//ettata mi]-]ew; ferg[at tal-Parlament, u l-votazzjoni fil-fatt saret g[all-ewwel darba b’dan il-mod. IlKostituzzjoni ?eka ma tg[idx kif g[andhom jivvutaw fil-parlament f’dan il-ka], i]da biss li l-president g[andu jintg[a]el millParlament. Klaus kien iddikjara li dik is-sej[a g[al dak il-metodu tal-vot kienet parti minn strate;ija biex hu ma jer;ax jin[atar. Fil-fatt, dan ma kienx fixkel milli hu jin[atar g[at-tieni darba, avolja b’vanta;; ta’ 30 vot biss f’total ta’ 252 deputat u senatur. Hawnhekk il-Prim Ministru Petr Necas ta/?entru-Lemini Partit ?iviku Demokratiku (ODS) – li wara l-elezzjoni tal-2010 fforma gvern mal-partit Tradizzjoni, Responsabbiltà, Prosperità (TOP), imsie[eb fil-Partit Popolari Ewropew (PPE) – kien da[[al tibdil
minn Joe Calleja jocal@me.com
Kuntrasti> Il-President attwali, Václas Klaus (lemin) li ma jistax jer;a’ jikkontesta wara li serva darbtejn, u Vladimir Franz, b’90% ta’ ;ismu mimli tpin;ija
fil-metodu tal-[atra talPresident fil-programm elettorali tieg[u u ressaq ittibdil fil-li;i, u minkejja tfixkil mill-Partit Komunista ?ek u Morav (KSCM) il-li;i g[addiet b’xi emendi dwar is-setg[at u l-immunità talPresident, u din il-;img[a /?eki se jkunu jistg[u g[allewwel darba jivvutaw biex jag[]lu direttament ilPresident tal-pajji]. Fost [wejje; o[ra lPresident ma jistax jag[ti lgrazzja – b[alma g[allkuntrarju, jista’ jag[mel f’[afna pajji]i, inklu]a Malta – u l-immunità jgawdiha biss tul i]-]mien li jdum filkariga. Barra minn hekk, illi;i ttawwal il-lista tarra;unijiet g[aliex hu jista’ jitne[[a mill-kariga. Is-Senat jista’, bi qbil malKamra tar-Rappre]entanti, iressaq ilment kontrih filQorti Kostituzzjonali, mhux biss g[al tradiment, imma wkoll jekk il-Kamra tarRappre]entanti t[oss li kiser il-kostituzzjoni jew l-ordni kostituzzjonali. Hawn, i]da, irid ikun hemm l-appo;; ta’ tlieta minn kull [ames senaturi u ]ew; terzi taddeputati. Il-li;i g[addiet minkejja xi dubji li nwterew, fost o[rajn mill-Prim Im[allef tal-Qorti Kostituzzjonali, dwar ilmetodu u]at biex effettivament saret emenda kostituzzjonali.
L-emendi ma je[ti;ux bilfors l-approvazzjoni talPresident, u dan ma jistax ju]a l-veto kontrihom. Fil-fatt il-President Klaus (li ma jistax jer;a’ jikkontesta g[ax kien darbtejn President), kien kontra l-emendi g[ax, fost ra;unijiet o[ra, [ass li l-poplu kien g[adu mhux lest g[al pass b[al dan, li qiesu “]ball fatali”.
Wisq kandidati g[a]-]ew; na[at politi/i Dan g[ax jib]a’ li fil-fatt mhux se jkun il-poplu li ja[tar il-President, i]da lmedia, u dawk li jmorru jivvutaw sempli/ement jappruvaw dik l-g[a]la. Skont diversi esperti fil-li;i kostituzzjonali u so/jologi, dan il-metodu ;did mhux se jtejjeb is-sistema politika ?eka, u filwaqt li l-partiti politi/i xorta wa[da qed ikunu mda[[la f’din l-g[a]la, fl-organizzazzjoni u liffinanzjar tal-kampanja, forsi kien a[jar qabel meta filparlament il-politi/i kienu jaslu g[al ftehim dwar president imparzjali, b[alma kien sar fil-ka] ta’ Vaclav Havel. Filwaqt li r-rwol talPresident ?ek hu
Karikatura bid-disa’ kandidati li se jikkontestaw l-elezzjoni ta’ g[ada u pitg[ada
primarjament /erimonjali, irrebbie[ tal-elezzjoni li se ssir bejn g[ada l-{amis u l:img[a se jkun jista’ jinnomina tmienja mill-15-il im[allef tal-Qorti Kostituzzjonali (blapprovazzjoni tas-Senat). G[a]la li jista’ jkollha impatt fit-tul fuq il-pajji] min[abba l-poter ta’ din il-Qorti li jabroga li;ijiet li jg[addi lParlament u li tqishom b[ala li jmorru kontra lKostituzzjoni. Jekk din il-;img[a l-ebda kandidat ma jikseb ma;;oranza ta’ voti (50 filmija u vot mill-inqas) ikollu jsir it-tieni rawnd fil-25 u s26 tax-xahar. Skont l-a[[ar opinion polls li saru qabel [ejjejt din l-anali]i, l-ebda kandidat mid-disg[a li qed jikkontestaw ma kien mistenni jikseb din ilma;;oranza, u g[alhekk wisq probabbli /-?eki se jkollhom jer;g[u jmorru jivvutaw [mistax o[ra. L-elezzjoni ;enerali li saret fl-2010 wriet li l-ma;;oranza tal-elettorat ?ek mhux biss kienu g[adhom ma/-?entruLemin, i]da f’dik l-elezzjoni ]diedi bi 13.3 fil-mija, filwaqt li /-?entru-Xellug (So/jalisti, Komunisti, {odor u o[rajn) naqqsu l-persenta;; bi 11.3 fil-mija. Tg[id is-sitwazzjoni nbidlet kwa]i tliet snin wara? L-aktar min[abba li hemm wisq kandidati minn g[al kull na[a politika.
Mid-disa’ kandidati li se jikkontestaw, erbg[a huma Xellugin, bi tlieta minnhom kienu membri fil-Partit Komunista ?ekoslovakk qabel ir-Rivoluzzjoni talBellus li wasslet g[allwaqg[a tar-re;im! Dan wassal biex ix-Xellug f’din l-elezzjoni jinsab maqsum sew, bil-kandidat uffi/jali tas-So/jalisti Jiri Dienstbier qed ikollu jiffa//ja kompetizzjoni qawwija fost lelettorat Xellugi minn Milos Zerman u Jan Fischer, kandidati suppost indipendenti, u l-{adra Jana Bobosikova, Ewroxettika – ittlieta li huma post-Komunisti. Mill-banda l-o[ra, ilkandidat uffi/jali tal-partit ODS fil-gvern hu lEwroxettiku Premysl Sobotka li, dejjem skont l-opinion polls, ma tantx mistenni jmur tajjeb. Minbarra lilu, l-elettorat ?entru-Lemini jista’ jag[]el minn fost ]ew; kandidati o[ra: il-Prin/ep Karel Schwartzenberg kandidat tatTOP09, u Zuzana Roithiva li hi Membru Parlamentari Ewropew tal-Unjoni KristjanDemokratika-Popolari (KDUCSL). Fl-a[[ar nett hemm ukoll il-kandidat indipendenti Vladimir Franz, artist u kompo]itur, minbarra li hu lecturer fl-università, li huwa l-aktar mag[ruf g[ax g[andu madwar 90 fil-mija ta’ ;ismu miksi bit-tpin;ija! Skont i/-?entru g[allOpinjoni Pubblika (CVVM) 80 fil-mija ta/-?eki huma favur l-g[a]la diretta millpoplu, u 60 fil-mija mistennija jmorru jivvutaw.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Labour = In/ertezzi Labour = in/ertezzi. Dan hu dak li jirri]ulta millproposta tal-Labour Party u ta’ Muscat meta [abbar kif se jkun qieg[ed ira[[as il-kontijiet tad-dawl u lilma jekk ikun fil-gevrn. Lil hinn mill-impressjoni li ilu jag[ti Muscat u lLabour – li l-proposta li tant ilna nistennew tista’ titwettaq l-g[ada li jkun Prim Ministru – il-proposta tiddi]appunta lil kull min ja[seb b’mo[[u. Muscat i[ott flok jibni
Hu fatt li din hi proposta li tag[mel bil-maqlub ta’ dak li qieg[ed u li ilu jwieg[ed l-istess Muscat. Muscat ilu j[ambaq li bil-Labour tkun mo[[ok mistrie[! Li bil-Labour xejn mhu se jinbidel! Li bilLabour hemm il-kontinwità. Li bil-Labour il-pajji] ikompli jibni fuq dak li hemm! U minkejja dan il-paroli kollu, fl-ewwel proposta li [are; biha fil-kampanja elettorali hi bil-maqlub ta’ dak li wieg[ed. Hi proposta li minflok tibni t[ott. T[ott dak li hemm fl-impjant tal-Power Station ta’ Delimara biex bl-akbar arroganza, jimponi dak li jidhirlu, u skont hu, li hu biss tajjeb. Ebda konsultazzjoni. Ma sema’ ebda so/jetà /ivili. Ma sema’ ebda [addiema li j;orru esperjenzi twal fl-Enemalta. Ma kkonsulta mal-ebda kunsill lokali. Ma ddiskuta ma’ [add [lief ma’ min ried hu. Kellu jiddiskuti g[aliex il-proposta li [are; biha hi wa[da li se tara [a]na kbira ta’ gass tin[a]en mal-kosta u fil-Port ta’ Marsaxlokk. Hi proposta li
trid ukoll [afna studji li jwasslu g[al rapporti dettaljati dwar l-impatt ambjentali ta’ dak li jrid iwettaq Muscat jekk ikun fil-gvern. Jista’ jkun ukoll li Muscat, fil-proposta tieg[u qieg[ed jassumi li biex iwettaq dak li jrid hu, jinjora l-pro/ess tal-MEPA, u jinjora l-istudji ne/essarji dwar l-impatt ambjentali l-aktar meta fl-istess zona, il-Partit Nazzjonalsta elimna kull periklu mill-[a]na li kellha l-Enemalta f’dak li hu [a]na tal-gass li llum hi trasferita f’im[a]en f’impjanti ta[t l-art ming[ajr ebda impatt fuq l-ambjent. Muscat, dwar dak li qal li ilu ja[dem [afna filmag[luq u fil-mistur mill-pubbliku Malti u G[awdxi, g[andu fuq xiex jirrispondi [afna. Irid iwie;eb miljun mistoqsija dwar dak li jrid iwettaq jekk ikun fil-gvern. Muscat jag[mel l-stess b[al Sant... i[ott, i]arma u jistag[;na lill-pajji]
Dwar dak li qieg[ed jipproponi Muscat u lLabour Party, bla dubju li se nkomplu nisimg[u [afna. {afna se jkunu li se jid[lu fid-dettall u jistaqsu. Il-poplu llum sar jirra;una. Il-poplu llum mhu se tbellag[lu xejn. G[andu mo[[ biex ji]en u jirra;una. Il-proposta tal-Labour hi simili g[al dak li kien qed jipproponi u jwieg[ed il-Labour fil-kampanja tal-elezzjoni tal-1996 – liema elezzjoni kien reba[ u wara sab ru[u dahru mal-[ajt u ma ggvernax aktar
minn 22 xahar. Dakinhar, il-Labour kien wieg[ed li j]arma s-sistema tal-VAT. Kien wieg[ed ukoll li j[ott ;ebla ;ebla l-isptar ;did f’Tal-Qroqq li lkostruzzjoni tieg[u kienet fi stadju avvanzat. Kien wieg[ed ukoll li j[ott dak li kien inbena mill-Partit Nazzjonalista fir-relazzjoni tas-s[ubija bejn Malta u l-Unjoni Ewropea. Dawn il-weg[di jibqg[u f’mo[[na g[aliex b’dak li wieg[ed il-Labour, kien bata biss il-poplu. Bejn l1996 u l-1998, il-Labour iffri]a l-mixja ta’ Malta g[as-s[ubija fl-UE. }arma minnufih is-sistema talVAT u minflok da[[al sistema ta’ taxxa li kisser in-negozji, sta;nat l-ekonomija u ma n[oloq ebda xog[ol ;did. Fl-isptar il-;did li kien qed jinbena f’Tal-Qroqq, illum l-Isptar Mater Dei state of the art li bena gvern Nazzjonalista wara t-22 xahar talLabour fil-Gvern, il-Labour ukoll kien waqqaf kollox u pprova jibda mill-;did. Li]-]g[a]ag[, ilLabour ukoll kien ]armalhom l-istipendji. Labour won’t work
U llum, il-Labour immexxi minn Muscat irid i[ott il-Power Station ta’ Delimara. U mhux biss, irid jg[abbi lill-familji b’pi] ta’ €376 miljun kif ammetta li tiswa l-proposta tieg[u. Labour Party li j[ott minflok jibni, kif wara kollox jurina l-passat tal-Labour li esperjenzah kul[add. G[alhekk ‘Labour won’t work’. G[alhekk ‘Labour = In/ertezzi’.
Futur fis-sod> Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni Nhar it-Tnejn li g[adda fet[et b’mod uffi/jali l-kampanja elettorali li se twassal g[all-Elezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu. Elezzjoni li fiha a[na b[ala poplu g[andna quddiemna l-g[a]la. G[a]la bejn [ames snin ta’ aktar [idma minn Gvern Nazzjonalista ta[t it-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi u Simon Busuttil jew Gvern Laburista b’Muscat b[ala Prim Ministru u Louis Grech b[ala l-Vi/i Prim Ministru u Toni Abela fil-background biex i]ejjen. Futur fis-sod L-g[ajta tal-Partit
Nazzjonalista ma tistax tkun wa[da aktar adegwata g[al partit politiku li sarraf kliemu f’ri]ultati konkreti. L-g[ajta tal-Partit Nazzjonalista ma tistax tkun messa;; aktar /ar ta’ xi jkunu jfissru [ames snin o[ra ta’ Gvern Nazzjonalista.
L-g[ajta tal-Partit Nazzjonalista turi bi/-/ar li g[all-Partit Nazzjonalista, reb[a fid-9 ta’ Marzu tfisser aktar [idma g[al aktar xog[ol u xog[ol a[jar, servizz tassa[[a a[jar b’aktar investiment g[all-;id ta’ sa[[tek u b’aktar titjib fil-kwalità taledukazzjoni li ting[ata f’pajji]na. G[all-Partit Nazzjonalista, il-missjoni hija /ara. L-assigurazzjoni ta’ futur a[jar g[alina lkoll. L-assigurazzjoni li pajji]na jibqa’ fuq quddiem nett. L-assigurazzjoni li lpajji] jibqa’ jikseb ri]ultati li huma l-g[ira ta’ bosta pajji]i Ewropej. Anke l-ewwel diskorsi flewwel attivitajiet ta’ din ilkampanja huma xhieda ta’ dan. Fi kliem il-kandidati kollha tal-Partit Nazzjonalista tispikka l-vi]joni politika. Tispikka politika li g[andha
warajha s-sustanza u lkonkretezza. Malta tag[na lkoll Min-na[a l-o[ra, kellna l-
Malta Labour Party li [areg blg[ajta ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’. L-ewwel u qabel kollox, din l-g[ajta hi di]appuntanti g[ax ma toffri ebda [jiel ta’ xi jkun ifisser g[al pajji]na Gvern Laburista. Ma toffri ebda [jiel ta’ xi jkun ifisser g[alija u g[alik Gvern b’Muscat b[ala Prim Ministru. Ma toffri ebda [jiel ta’ xi jkunu l-prijoritajiet ta’ Gvern Laburista. It-tieni di]appunt hu forsi aktar ovvju g[al dawk li jsegwu b’/ertu interess il-politika Ingli]a. Ftit tal-;img[at ilu, il-mexxej Laburista Ingli] Ed Miliband g[amel diskors li baqa msejja[ b[ala ‘The One Nation Speech’.
L-g[ajta tal-Partit Nazzjonalista turi bi/-/ar li g[all-Partit Nazzjonalista, reb[a fid-9 ta’ Marzu tfisser aktar [idma g[al aktar xog[ol u xog[ol a[jar, servizz tas-sa[[a a[jar b’aktar investiment g[all-;id ta’ sa[[tek u b’aktar titjib fil-kwalità tal-edukazzjoni li ting[ata f’pajji]na
Meta wie[ed jara dan iddiskors, dlonk jinteba[ li kliem il-leader Laburista Muscat ma’ hu xejn g[ajr copy and paste ta’ kliem Ed Miliband. To[ro; g[alhekk bl-aktar mod /ar issuperfi/jalità ta’ kliem ilmexxej Laburista Malti, kliem li hu ferm ’il bog[od minn minqux fil-politika tieg[u i]da minflok, huwa biss kliem misruq minn mexxej politiku ie[or. Nislet biss bi//a minn kliem Ed Miliband li fiha dan stqarr, “If we work hard, and we work together, we can build One Nation. A proper strategy for integration, so that we have a fair nation not an unjust one. A nation with common bonds, a common life, where everyone has a stake, not a segregated society. “A confident nation, not an anxious one. And if we do that, we will all be stronger as a result.” Smajnieh imma jg[id...
Smajna lil Muscat jitkellem dwar ‘So/jeta ;usta’? Smajna lil Muscat jitkellem dwar ‘Pajji] wie[ed’? Smajna lil Muscat jitkellem dwar so/jetà
minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
li fiha kul[add g[andu rwol u sehem? Il-prosit g[al dan kollu evidentement mhux g[and Muscat u l-Malta Labour Party trid tmur i]da g[and Ed Miliband u l-eks Prim Ministru Ingli] Benjamin Disraeli li wkoll tkellem dwar it-tema ta’ nazzjon wie[ed, madwar mitt sena ilu!
Angelo Micallef hu kunsillier f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
12 Opinjoni
L-o[xon u l-irqiq Bla ma naf g[aliex, lewwel [a;a li nag[mel filg[odu kif inqum mis-sodda hi li mmur nixg[el ilkompjuter biex sakemm nin[asel u nlesti jkun la[aq xeg[el u qabad mal-internet. X[in inpo;;i fuq liskrivanija nara jekk waslitx xi email, [arsa lejn il-;urnali online, anzi qabel il-;urnali nid[ol Facebook u ;ieli a[bar insir nafha minn hemm u wara nibda l-;urnata. Ritwal ta’ kuljum li meta g[al xi ra;uni ma nag[mlux in[oss li bdejt il-;urnata b’xi [a;a nieqsa. Ftit ;img[at ilu r/ivejt email, li na[seb [afna minnkom ir/ivewha wkoll. Din l-email kien fiha karikatura maqsuma fi tnejn. Fl-ewwel parti kien hemm ra;el quddiem it-televi]joni u d-data 1990 u fit-tieni parti kien hemm ra;el quddiem ittelevi]joni u d-data 2012. Imma minkejja li ]-]ew; kwadri kienu juru ra;el quddiem it-televi]joni, ma kinux l-istess. Ra;el irqiq quddiem televixin o[xon Fil-kwadru bid-data 1990
kien hemm ra;el irqiq quddiem televixin ‘o[xon’, jew a[jar wiesa’ u fil-kwadru bid-data 2012 kien hemm televixin irqiq imma r-ra;el ta’ quddiemu o[xon. Ftakart fl-o[xon u l-iqiq. D[aqt u [assart l-email u komplejt
minn Fr Reno Muscat OP renosop@gmail.com
Illum it-televixin da[al f’kull dar... jew a[jar kwa]i f’kull kamra li g[andna d-dar u [afna ma joqog[dux ming[ajru
nag[mel dak li kelli nag[mel. Imma din il-karikatura ;eg[litni nirrifletti fuq kemm huwa minnu l-messa;; tag[ha. Meta kont g[adni tfal kont nisma’ lil min jg[id li g[ad ji;i ]mien li t-televixin ikun b[al inkwatru, nistg[u ndendluh mal-[ajt. Insomma kont nisma’ wkoll li g[ad inkunu nistg[u mmorru dawra fl-ispazju qisna sejrin ;urnata G[awdex. Il-progammi ta’ fantaxjenza, b[al Space 1999
Il-bniedem sar g[a]]ien, m’g[adux jo[ro; u jmur jara x’qeg[din jg[idu fil-pjazza g[ax it-televixin jg[idlu kollox, anzi jg[idlu iktar minn dak li jintqal fil-pjazza
aktar kienu jg[inuni biex nemmen dak li kont nisma’. Li mmorru dawra fl-ispazju g[adha [a;a li ma ;ietx attwata imma t-televixin li jiddendel mal-[ajt b[al inkwatru ilna ftit narawh issa. It-televixin illum sar parti mill-kultura tag[na l-poplu tat-tielet millennju. M’g[adux o;;ett ta’ klassi so/jali g[ax illum kull dar fil-pajji]i ]viluppati g[andha tal-inqas wie[ed. Televi]joni 24 sieg[a kuljum L-istazzjonijiet televi]ivi ]diedu u x-xandir ma g[adux
filg[axija biss imma sar erbg[a u g[oxrin sieg[a kuljum, sebat ijem fil-;img[a. Illum it-televixin sar il-baby sitter tat-trabi u tat-tfal u l-
assistent so/jali tal-anzjani; il[abib ta]-]g[a]ag[ u lkumpanija tal-kbar. Kull faxxa ssib xi [a;a tg[odd g[aliha f’kull [in tal-jum. Imma b’din il-kumdità kollha wasalna g[al dak li riedet tfisser il-karikatura li r/ivejt bl-email. Bil-[in li qeg[din ng[addu quddiem it-televi]joni naqqasna l-attività fi]ika. Ittfal saru jippreferu jilag[bu log[ba fuq it-televi]joni milli jmorru jilag[bu log[ba futbol xi mkien. U biex meta dawn jo[or;u mal-;enituri ma j[ossuhomx qishom ‘iltima mit-televi]joni’ ivvintawlhom il-video games portable. Qieg[ed insemmi t-tfal, imma l-kbar m’a[niex wisq differenti minnhom. Fil-bidu semmejt li filg[odu nqum
nixg[el il-kompjuter u nid[ol fuq l-internet. Illum l-intenet qieg[ed fil-but, immorru fejn immorru nibqg[u f’kuntatt il[in kollu permezz ta’ Facebook jew WhatsApp. Kumdità li lanqas qatt ma konna no[olmuha, imma li g[andha prezz mo[bi warajha. Mhux il-prezz li t[allas biex tixtri l-apparat jew biex ikollok is-servizz, imma prezz bil-wisq ikbar. Immedjatezza Il-bniedem sar g[a]]ien, m’g[adux jo[ro; u jmur jara x’qeg[din jg[idu fil-pjazza g[ax it-televixin jg[idlu kollox, anzi jg[idlu iktar minn dak li jintqal fil-pjazza. It-tifel m’g[adux imur illibrerija jissellef ktieb jew ilbiblijoteka jag[mel ir-ri/erkja g[ax l-intenet iwassallu kollox id-dar, it-tfajla m’g[adhiex iddur il-vetrini kollha tal-[wienet biex
tag[]el libsa li tog[;obha imma mid-dar tista’ tag[]el dak kollu li trid minn fuq linternet u nistg[u nibqg[u sejrin insemmu. Kemm huwa minnu lmessa;; tal-karikatura li r/ivejt. G[oxrin sena ilu konna differenti! U ma rrid nipponta subg[i lejn [add g[ax anke jien qieg[ed flistess ilma.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Mediarama#Ittri 13
Appell lill-ETC
Jien illum anzjan u nappella lill-ETC biex tkun ta’ g[assiesa tajba. Qed ng[id hekk g[aliex [afna milli jmorru jirre;istraw g[andhom il-job filg[axija, bla ma l-ETC u l-anqas limpjegati tal-gvern jag[tux kas tag[hom. Jien naf nies li ilhom bla impjieg 28 sena u dejjem bil-karozzi, g[al wa[da tnejn, u xi qoxra tal-ba[ar ukoll. Dawn in-nies qed jie[du l-benefi//ji kollha talgvern. G[aliex il-gvern ma jinvestigax lil kull bniedem mal-banek, x’jippossiedi u kif ;ew il-flus u minn fejn, [alli tinqata’ l-[ela li dawn in-nies qed i;ibu fil-pajji]. B’hekk biss tista’ taqbad u taqta’ dawn il-vizzji u mhux billi jg[id li hawn ilfaqar f’Malta. Dawn taparsi foqra, imma biex ja[tfu bla ma j[allsu bolla u taxxi.
Alan Borg
Il-Belt Valletta
Il-Gvern Laburista m’g[amilx minn kollox biex il-ka] ta’ Karen Grech ikun investigat^ Nag[mel referenza g[allintervista li Krista Caruana g[amlet lil ?ensu Moran (Onor. Ministru tas-Sa[[a u Ambjent) fil-;urnal talLabour Party, nhar il-{add 23 ta’ Di/embru, 2012, fejn f’paragrafu partikulari waqt li fakkar il-qtil ta’ Karen Grech nhar it-28 ta’ Di/embru, 1977 qal li dakinhar kienet l-unika darba li qatt ra lill-Perit Duminku Mintoff jibki u ]ied jg[id li l-gvern So/jalista g[amel minn kollox biex dan
il-ka] ji;i investigat bl-aktar mod serju, billi nistaqsi lil ?esnu Moran x’setg[et (allura) kienet ir-ra;uni li dejjem bl-istess argument, Duminku Mintoff ma bekiex lil Raymond Caruana (1960 – 1986) u, ukoll, jekk il-kliem ta’ Moran jistax jinftiehem li gvern So/jalista m’g[amilx minn kollox biex dan il-ka] ji;i investigat bl-‘aktar mod serju’.
Edward Torpiano
Il-Furjana
Jekk se ssuq... Tixrobx
L-anali]i tal-a[bar Wie[ed mill-a[jar programmi fl-iskeda ta’ NET-TV hu LAnali]i tal-Ahbar, prodott u ppre]entat minn Roderick Agius. F’edizzjoni qabel intemmet is-sena, il-programm iddiskuta l-a[[ar ktieb mit-trilo;ija li kkompona l-Papa Ratzinger. L-a[[ar volum jittratta, b’mod storiku u teolo;iku, inNatività ta’ Kristu u biex jiddiskutu l-kontenut, kienu mistednin fl-istudjow Oliver Friggieri, (Fr) Hector Scerri u Lawrence Attard Bezzina. It-tlieta tkellmu b’intelli;enza u o;;ettività. Dan il-ktieb ta’ Ratzinger di;à tqassam f’76 pajji] differenti f’edizzjoni ta’ miljun kopja. Il-kontenut ikopri 176 pa;na u Ratzinger jorbot il-messa;; tas-Salvazzjoni mal[ti;iet tal-lum, filwaqt li jiggan/ja l-istorja tan-Natività ma’ sorsi letterarji, artisti/i, stori/i u astronomi/i. B’mod kontroversjali, jikkontesta wkoll dettalji “tradizzjonali”, fosthom id-data tat-twelid ta’ Kristu, li fil-post fejn twieled Kristu ma kienx hemm bhejjem, li l-an;li qatt ma kantaw ilGlorja u li dawk l-istudju]i li jippruvaw juru li Kristu twieled f’Nazzaret (mhux f’Betlem) huma g[alkollox ]baljati. Dawn id-diver;enzi tal-Papa jkomplu jag[mlu l-ktieb interessanti. G[alkemm il-kontenut g[andu xe[ta akkademika, il-Vatikan jg[id li l-lingwa;; in]amm [afif biex ikun a//essibbli minn pubbliku lajk. Politika u Karnival Il-politika u l-Karnival ta’ spiss jikkrossjaw it-territorju. Fis-sena li g[adha kif intemmet, il-Karnival ;ie qabel ilMilied. Franco Debono offra spettaklu komiku gratwit, lewwel fil-bini tal-Where’s Everybody? f’{al Qormi (smajt li se jirran;awlhom dik l-ispe/i ta’ triq-wi//-il-qamar li twassal g[al g[andhom) u mbag[ad waqt “intervista” burleska ma’ Norman Vella (Saviour Balzan tal-Malta Today ma jni]]lux fl-istonku lil Vella, min[abba sintomi ta’ petulanza u maskerament) fuq TVHemm (b’“kumbinazzjoni” tal-WE? ukoll). Il-Karnival kompla l-g[ada fuq l-istazzjon nazzjonali, meta Norman Vella introdu/a “spoof” dwar Franco Debono u fisser kif il-politiku dissidenti kiteb poe]ija jisimha “’Tini ?ans”. Imma biex jitkompla l-motiv burlesk ta’ qabel il-Milied, kien hemm l-a[bar tal-proposta biex il-Karnival 2013 isir f’April, biex ikun evitat li jse[[ f’nofs kampanja elettorali. L-G[aqda li tirrappre]enta l-parte/ipanti tal-Karnival talbet biex ir-ritwal buffu jkun qed isir fl-ewwel jiem ta’ April. Il-partiti politi/i (kif mistenni), fuq din il-proposta ma qablux: il-Labour qal li lest g[al “kompromess u soluzzjoni” u l-Partit Nazzjonalista insista li l-Karnival g[andu jsir fi]]mien tradizzjonali tieg[u, mhux biss g[al ra;unijiet tradizzjonali, i]da anki g[aliex ekonomikament, jekk ji//aqilqu d-dati, se tie[u daqqa l-industrija tat-turi]mu g[ax l-operaturi tal-ivvja;;ar di;à g[andhom bosta bookings ikkonfermati. Il-karnival ta’ Berlusconi Qabel g[alqet is-sena kien hemnm spe/i ta’ karnivalata o[ra, din id-darba ;ejja minn [dan il-;ara tag[na, l-Italja. X’hemm straordinarju li ra;el ta’ 76 sena jitg[arras tfajla ta’ 27? Dawn affarijiet li ;raw, spe/jalment fejn jid[lu tfajliet li mhux biss g[andhom b]onn “sugar daddy”, imma jafu jikkalkulaw ukoll min hu u kemm huma [oxnin il-kontijiet bankarji tieg[u. Kollox jidher f’perspettiva differenti jekk ixxwejja[ ikun jismu Silvio Berlusconi. G[ax Berlusconi re;a’ g[arus. Il-biljunarju tal-“bunga”, li re;a’ se jikkontesta l-elezzjoni li jmiss, [abbar dan filprogramm Domenica Live fuq il-Canale 5, stazzjon tieg[u stess. Il-ma[buba l-;dida jisimha Francesca, Naplitana. Kif kien mistenni, il-partiti tal-Oppo]izzjoni [ar;u jakku]aw lil Berlusconi b’gimik ;dida, ji;ifieri li billi jidher ma’ tfajla li ji;i nannuha fil-wisg[a, irid ikompli jipprojetta imma;ni ]ag[]ug[a tieg[u nnifsu quddiem il-media u quddiem il-pubbliku. Berlusconi hu mag[ruf, fost o[rajn, g[all-hair transplants u sensiela ta’ facelifts li aktar ma jg[addi ]-]mien, aktar qed jag[tuh dehra tal-plastik f’wi//u. Naturalment, hemm min jg[ir [afna g[al dan ilpolitiku kkulurit.
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta‘ Jannar, 2013
14 Kalendarju {arsa lura lejn Novembru 2012
Il-Gvern investa €561 miljun f’benefi//ji so/jali fl-2012 b’]ieda ta’ 7 fil-mija fuq is-sena 2011 clinton.sammut@media.link.com.mt 1 ta’ Novembru 2012 Il-Bord tal-MEPA approva r-restawr u l-bini mill-;did tal-entratura ori;inali tasSaluting Battery fil-Belt Valletta li tinkludi t-twaqqig[ tal-gabbana li tintu]a b[ala ristorant u l-bini mill-;did talmaster gunner’s quarters. Jid[lu fis-se[[ diversi
inizjattivi li se j;ibu bidla g[all-a[jar lin-negozji ]-]g[ar u s-self employed. Tmut g[addasa Ingli]a li sabet ru[ha f’diffikultà waqt li kienet qed tog[dos flin[awi ta/-?irkewwa. Tqassmu /-/ertifikati lil 291 professjonist li ggradwaw b’Diploma fil-Management. Xehdet omm Margaret Mifsud, Thereza Mifsud, li qalet li l-Libjan kien hedded lil bintu ta’ tmien snin minn fuq Skype biex tg[idlu fejn kienet se tkun ommha filg[axija. 2 ta’ Novembru 2012 T[abbar li matul dawn la[[ar erba’ snin ;ew de/i]i 1,300 ka] mit-Tribunal talKonsumatur wara li l-
konsumaturi ressqu lmenti kontra xi negozji u kumpaniji. Issir id-dibattitu fuq Xarabank bejn i]-]ew; mexxejja politi/i fejn il-Prim Ministru Lawrence Gonzi sa[aq li l-Partit Nazzjonalista dejjem kien l-a;ent tal-bidla g[all-a[jar. L-g[a]la hi f’idejn min se nafdaw il-futur ta’ pajji]na. Jinstab g[adam uman f’Da[let Qorrot f’G[awdex, li hu ta’ ra;el li l-identità tieg[u mhix mag[rufa. 3 ta’ Novembru 2012 Il-Gvern [abbar li fl-ewwel disa’ xhur ta’ din is-sena ]ied in-nefqa tieg[u fuq ilbenefi//ji so/jali b’€36 miljun. Kwa]i sebg[a fil-mija aktar mill-istess perjodu fl2011, li jfisser investiment globali ta’ iktar minn €561 miljun. L-Ewroparlamentari
Nazzjonalista Simon Busuttil [abbar li se jippre]enta nnomina tieg[u g[all-elezzjoni ta’ Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista. 4 ta’ Novembru 2012 Imut Fr Renè Cilia, qassis ]ag[]ug[ ta’ 27 sena minn {al Qormi, f’in/ident tat-
traffiku waqt li kien sejjer i]}ejtun biex jag[ti s-servizzi tieg[u f’din il-parro//a. Ftit qabel it-3 p.m. splodiet il-kamra tan-nar mag[rufa b[ala ‘Tal-Qalb ta’ :esù’ qrib l-G[arb, G[awdex.
5 ta’ Novembru 2012 Tittella’ l-attività fuq ;img[a fl-Università ta’ Malta bl-isem ‘Discover University’ bl-iskop li tattira numru ikbar ta’ studenti lejn din l-istituzzjoni edukattiva.
Sar mag[ruf li tilfu [ajjithom erbat ir;iel flisplu]joni tal-Kamra tan-Nar Tal-Qalb ta’ :esù. Tnieda f’Malta s-servizz imsejja[ ‘Pay Safe Card’ minn kumpanija Awstrijaka li g[a]let lil pajji]na biex tkompli tinvesti grazzi g[allklima ekonomika ideali li g[andna f’pajji]na. :ie fi tmiemu l-pro/ess ;udizzjarju ta’ tliet Somali u Sudani] residenti fi/-?entru Miftu[ tal-Marsa li jinsabu mixlijin b’gang rape.
6 ta’ Novembru 2012 {al Qormi ta l-a[[ar tislima lil Dun Renè Cilia, is-
sa/erdot ]ag[]ug[ li tilef [ajtu f’in/ident tat-traffiku f’Tal-Barrani. Fil-Mellie[a kien inawgurat ;nien ;did iddedikat g[at-titlu presti;ju] ta’ Destinazzjoni ta’ E//ellenza li kisbet din illokalità fl-2009 mill-Unjoni Ewropea. L-investiment li g[amlet ilkumpanija Farsons wassal biex mhux biss ]ammet ilpo]izzjoni tag[ha fis-suq lokali, i]da wkoll ]iedet lesportazzjoni. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi flimkien mal-Ministru Tonio Fenech, ]ar ilkumpless il-;did ta’ Farsons – pro;ett li sar b’investiment totali ta’ €40 miljun. 7 ta’ Novembru 2012 Jibda d-dibattitu, fl-istadju tat-Tieni Qari, tal-Abbozz ta’ Li;i dwar il-Protezzjoni talEmbrijuni. Tmut Josette Bickle, mag[rufa b[ala r-re;ina tal[abs, fl-Isptar Mater Dei, fletà ta’ 41 sena. 8 ta’ Novembru 2012 Jean Pierre Debono, lAssistent Segretarju tal-Partit Nazzjonalista, ]vela li f’perjodu ta’ sena, l-MLP ressaq 187 rikors fil-Qorti bil-
g[an li j/a[[ad lil nies inno/enti mill-vot u jqa//athom minn fuq irre;istru elettorali. Waqt konferenza stampa dwar id-dritt tal-vot, i/Chairperson tal-AD Michael Briguglio ddikjara li hu ina//ettabbli li fis-seklu 21, lMLP g[adu jippersisti fittentattivi biex i/a[[ad lil /ittadini Maltin li jg[ixu barra
Wie[ed mill-anzjani li g[alqu mitt sena f’laqg[a mal-President ta’ Malta f’San Anton
mid-dritt tal-vot. Ni;erjan ;ie ordnat millQorti biex i[allas lill-eks martu s-somma ta’ €65,000 f’arretrati fuq manteniment tat-tfal. Il-mara qalet li ]ew;ha qatt ma ried tfal u li hu riedha tag[mel abort meta [ar;et tqila l-ewwel darba. T[abbret il-mewt tal;urnalist veteran, kontributur politiku u pijunier fil-qasam tal-kritika /inematografika Lino Cassar fl-età ta’ 77 sena. 9 ta’ Novembru 2012
24 skola li [adu sehem filprogramm Eko-Skola ng[ataw l-unur tal-Green Flag fl-okka]joni tal-g[axar anniversarju minn meta dan il-programm ambjentali fost listudenti beda jsir f’pajji]na wara inizjattiva ta’ Paul J. Pace. Ra;el ta’ 68 sena minn San Pawl il-Ba[ar ing[ata l-kura fl-Isptar Mater Dei g[all;rie[i li ;arrab waqt li kien miexi fi Triq il-Ka[li, f’San Pawl il-Ba[ar stess u persuna mg[ammda talbitu l-flus, u wara, imbuttatu. Jinstabu ]-]ew; subien li kienu rappurtati nieqsa. Dawn kienu Leonard Attard ta’ 13-il sena u Marc Luigi Alwan ta’ 14-il sena, it-tnejn li huma minn Wied il-G[ajn. Instabu f’G[awdex. Il-Ministru Tonio Fenech [abbar li se jikkontesta g[allelezzjoni ta’ vi/i kap tal-Partit Nazzjonalista, wara r-ri]enja ta’ Tonio Borg minn din ilkariga wara li dan ;ie nominat g[al Kummissarju
Ewropew. Is-Segretarju Parlamentari Mario Galea nieda l-va//in tal-influwenza sta;jonali waqt konferenza tal-a[barijiet fidDar tal-Anzjani fi]-}ejtun. L-avukat Robert Abela, li ji;i iben il-President ta’ Malta, talab lill-Qorti talAppell biex l-omm li x-xahar li g[adda ng[atat Ma[fra Presidenzjali jkollha sentenza ta’ xahar [abs mog[tija millMa;istrat Anthony Vella, ikkonfermata. U dan fuq nuqqas ta’ a//ess ta’ binha lejn missieru. 10 ta’ Novembru 2012 Indifnu l-ewwel ]ew; vittmi, George Gatt u Peppi Cini, tat-tra;edja tan-nar f’G[awdex, f’funeral wie[ed. Il-famu] [alliel li kien inqabad jisraq fil-fatt permezz ta’ CCTV camera, ing[ata sentenza ta’ erba’ snin [abs wara li ammetta l-akku]i kollha mi;juba kontrih. G[all-[abta tat-3 a.m. ]ew; vetturi [adu n-nar f’garaxx fi Triq il-Munxar, il-Munxar, G[awdex. 11 ta’ Novembru 2012 Erba’ ]g[a]ag[ kienu involuti f’in/ident fil-Coast Road fin-na[a ta’ Pembroke. :uvni ta’ 29 sena mill-Fgura ;arrab ;rie[i ta’ natura gravi,
]ew; ;uvintur ;arrbu ;rie[i [fief, waqt li t-tfajla li kienet passi;;iera ma sofrietx ;rie[i. Malta ng[aqdet malkumplament tal-pajji]i talCommonwealth u //elebrat Jum it-Tifkira li fih jing[ata
;ie[ lill-vittmi kollha ta]]ew; gwerer dinjija. 12 ta’ Novembru 2012 Il-komunità ]g[ira talMunxar f’G[awdex tat l-
a[[ar tislima lil Mario Gauci, ta’ 56 sena, mag[ruf b[ala “i/-?aqnu”, li tilef [ajtu flimkien ma’ tliet G[awdxin o[ra, fl-isplu]joni fil-kamra tan-nar fl-G[arb. T[abbar li 60 artist differenti taw b’donazzjoni lopri tal-arti tag[hom biex ji;u rkantati nhar it-23 ta’ Novembru fil-Palazz ta’ San Anton f’{’Attard. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi inawgura l-impjant il;did ta’ Gasco Energy f’Beng[ajsa, b’investiment ta’ €23 miljun. 13 ta’ Novembru 2012 Sar is-smig[ tal-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg g[allkariga ta’ Kummissarju Ewropew. Aktar minn 20,000 ru[ attendew g[all-Fiera talKtieb, li din is-sena da[let fit28 edizzjoni tag[ha. L-
esibituri kollha li pparte/ipaw f’din il-fiera stqarrew li l-fiera din is-sena kienet su//ess kbir. Il-Kulle;; tas-Subien Santa Klara f’Tas-Sliema flimkien ma’ Alan Deidun, ippre]entaw lil Francis Zammit Dimech mas-700 kopja ta’ dokumentarju li jittratta ]ew; siti marittimi id-Dwejra u Rdum Majjiesa. g[al pa;na 15
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta‘ Jannar, 2013
Kalendarju 15
Fl-2012 ;ew Malta 541,000 turist bil-cruise liners b’]ieda ta’ 10 fil-mija meta mqabbel mas-sena 2011 T[abbar mill-Unjoni Ewropea li l-Maltin huma liktar Ewropej li jg[ixu fit-tul bla mard serju jew di]abbiltà li b’xi mod tnaqqas lg[ajxien ta’ [ajja mimlija u s[i[a.
minn pa;na 14
14 ta’ Novembru 2012 Jing[alqu n-nomini g[all[atra ta’ vi/i kap tal-Partit Nazzjonalista. Tnieda l-Abbozz talIstandards g[all-fa/ilitajiet residenzjali relatati ma’ persuni li g[andhom il-vizzju tal-log[ob tal-azzard biex ikun stabbilit x’g[andu jkun il-livell ta’ servizz ba]iku li g[andhom joffru dawn iddjar.
26 ta’ Novembru 2012 Il-Gvern [abbar li b’investiment ta’ miljun ewro, nieda l-Programm Nazzjonali ta’ Screening g[all-Kan/er fil-Musrana. Ilprogramm se jibba]a fuq issu//ess li di;à nkiseb millProgramm Nazzjonali ta’ Screening g[all-Kan/er tasSider. L-istazzjon tal-Partit
Iktar minn 70 ]ag[]ug[#a li se jiggradwaw b[ala tobba wara l-quddiesa ta’ radd il[ajr tal-gradwazzjoni, intlaqg[u mill-Ministru Joe Cassar fil-Ministeru tieg[u.
Laburista Super One TV kien ikkundannat i[allas lillAvukat Malcolm Mifsud, isSindku ta’ Tal-Pietà, issomma ta’ elf ewro wara li mmalafamah fuq l-a[barijiet bl-iskop li jnaqqaslu ;ie[u.
15 ta’ Novembru 2012
:ew inawgurati fa/ilitajiet sportivi ;odda fl-Iskola Primarja San Bastjan f’{al Qormi. John Grima ta’ 66 sena mill-{amrun residenti San :iljan intbag[at 15-il sena [abs wara li nstab [ati b’importazzjoni ta’ droga. Hu we[el ukoll €30,000 multa. Saret il-quddiesa ta’ ringrazzjament g[all-istudenti li ggradwaw, 3,124 b’kollox. 16 ta’ Novembru 2012 Fil-Parlament Malti ]g[a]ag[ mill-Ungerija, Spanja, il-Litwanja u Malta [adu sehem f’simulazzjoni ta’ seduta tal-Parlament
Ewropew fejn dawn setg[u jesperjenzaw kif timxi seduta Parlamentari u jg[addu wkoll l-opinjonijiet tag[hom mhux biss billi jikkummentaw dwar su;;etti partikulari i]da wkoll billi jie[du l-voti. 17 ta’ Novembru 2012 Il-Malta Girl Guides nedew il-kampanja ‘Imma;ina Aktar’ bl-g[an li tag[ti imma;ni iktar wiesg[a lillasso/jazzjoni. T[abbar li l-familja Sale]jana se tkun ilprotagonista tal-kartolina talMilied tal-Prim Ministru g[al din is-sena. Din il-kartolina tintbag[at bix-xewqat talMilied u tas-Sena l-:dida mill-Prim Ministru Malti lil
bosta familji Maltin kif ukoll lil kapijiet ta’ stati barranin. Il-Ministru Tonio Fenech permezz tal-Fond g[al Kaw]i :usti alloka fond ta’ €35,000 lill-Asso/jazzjoni Dr. Klown, li tipprovdi s-servizz ta’ Clown Doctors fuq ba]i volontarja fil-wards talpedjatrija fl-Isptar Mater Dei. 18 ta’ Novembru 2012 G[all-ewwel darba
f’pajji]na ;iet organizzata Stiletto Fun Race li fiha pparte/ipaw mal-50 mara li g[a]lu li ji;ru seba’ kilometri
Monsinjur Charles Scicluna minuti wara l-[atra tieg[u ta’ Isqof Aw]iljarju fil-Konkatidral ta’ San :wann fil-Belt Valletta
bit-tkaken tag[hom li kellhom ikunu g[oljin minn tal-inqas 7.5 /entimetri. Dan kollu sar b’risq l-Istrina. B’rabta mal-Jum Dinji g[at-Tfal, l-Uffi//ju talKummissarju g[at-Tfal blg[ajnuna tal-Uffi//ju tal-Prim Ministru organizzaw ;urnata mimlija attivitajiet g[allfamilja fil-Palazz tal-Girgenti, is-Si;;iewi. 20 ta’ Novembru 2012
T[abbar li Andrew Farrugia bena ferrovija ta/-/ikkulata, twila 34 metru, li b[alissa tinsab g[all-wiri fi stazzjon tal-ferrovija fi Brussell. Il-Gvern talab lillkumpanija Norve;i]a Sargas biex tissottometti studju dettaljat dwar kemm verament il-proposta li kienet ressqet lill-korporazzjoni Enemalta sentejn ilu, hija fattibbli. 21 ta’ Novembru 2012 Il-Fondazzjoni Wirt Artna ppre/i]at li g[all-kuntrarju ta’
dak kollu li qed jallega Martin Baron, sid il-kiosk fi Triq il-Batterija, il-Belt, is-sit ori;inali u uniku tal-binja mag[rufa b[ala l-master gunner’s quarters dejjem kien fid-d[ul tas-Saluting Battery, fuq ix-xellug hekk kif tid[ol mit-tieni kan/ell. Dan hu fatt storikament dokumentat li ma jistax ikun mi/[ud. T[abbar li sal-a[[ar ta’ Ottubru tas-sena 2012, ;ew Malta total ta’ ftit aktar minn
542,000 turist abbord cruise liners. Dan ifisser ]ieda bi kwa]i g[axra fil-mija meta mqabbel mal-istess perjodu tas-sena 2011. 22 ta’ Novembru 2012 Il-Kamra tal-Kummer/, lIndustrija u l-Intrapri]a organizzat il-konferenza annwali dwar l-ist[arri; tal2012 im[ejji mill-kumpanija Ernst and Young, li jittratta lkompetittività ta’ Malta biex tattira l-investiment barrani. L-Abbozz ta’ Li;i dwar ilProtezzjoni tal-Embrijuni g[addiet mit-Tieni Qari u bi qbil bejn il-Whips ta]-]ew; gruppi parlamentari d-
diskussjoni se tkompli fi stadju ta’ kumitat fil-Plenarja. L-eks Prim Ministru u eks mexxej Laburista Alfred Sant [abbar li mhux se jikkontesta l-elezzjoni ;enerali li jmiss i]da qal li g[andu l-[sieb li jikkontesta f’isem l-MLP lelezzjoni g[all-Parlament Ewropew li se ssir fl-2014. Mara ta’ 67 sena sfat feruta wara li sfronda saqaf f’Timber Wharf, il-Marsa. 23 ta’ Novembru 2012 Fit-tielet jum ta//elebrazzjonijiet, Monsinjur
Charles Scicluna sar membru tal-Kapitlu Metropolitan u wara, l-attività kompliet b’velja ta’ talb immexxija mill-Ar/isqof ta’ Malta Pawlu Cremona. Il-Gvern u l-MUT ikkundannaw l-aggressjoni li
se[[et minn ;enitur fuq g[alliema fl-iskola sekondarja tas-subien f’Tal{andaq. {ames anzjani li g[andhom mitt sena jew iktar iltaqg[u mal-President ta’ Malta George Abela filPalazz ta’ San Anton. Il-Ministru George Pullicino [abbar skema ;dida tal-Wasteserv li permezz tag[ha familji li joqog[du daqs kilometru u nofs ’il bog[od mill-impjant tarri/ikla;; ta’ Sant’Antnin fillokalitajiet ta’ Marsaskala, {a]-}abbar u ]-}ejtun se jing[ataw kontribuzzjoni li tissarraf f’ro[s fil-kont talener;ija tag[hom. 24 ta’ Novembru 2012 Permezz ta’ quddiesa filKonkatidral ta’ San :wann,
Monsinjur Charles Scicluna kien ordnat uffi/jalment b[ala l-Isqof Aw]iljarju ta’ Malta. Attendew g[a//erimonja l-og[la dinjitarji Maltin u din kienet immexxija mill-Ar/isqof Pawlu Cremona.
25 ta’ Novembru 2012 L-impjant tar-ri/ikla;; ta’ Sant’Antnin f’Marsaskala feta[ il-bibien tieg[u g[allfamilji Maltin li ]aru limpjant biex jaraw mill-vi/in il-mod kif ja[dem u kif terz tal-iskart li nipprodu/u qed ji;i trattat u minnu jsir ir-
ri/ikla;; u sa[ansitra ti;i ;;enerata l-ener;ija.
27 ta’ Novembru 2012 :ie approvat fil-Parlament l-abbozz ta’ li;i g[allprotezzjoni tal-embrijuni, mag[ruf ukoll b[ala l-li;i talIVF, wara erba’ sig[at u nofs ta’ diskussjoni fil-Plenarja. Ungeri]a ta’ 38 sena, omm ta’ ]ew;t itfal, spi//at vittma ta’ argument li nqala’ fl-
appartament fejn kienet ilha tg[ix minn Mejju li g[adda, fi Triq Efesu, San Pawl ilBa[ar. Darren Charles Desira, ta’ 37 sena minn {a]-}ebbu;, kien ikkundannat 18-il sena [abs u mmultat 46 elf ewro wara li ammetta flok g[adda ;uri b’rabta ma’ sejba ta’ ]ew; kilogrammi kokaina. 28 ta’ Novembru 2012 Isir il-Ba;it g[as-sena 2013. Tonio Borg jirri]enja millKabinett u l-Parlament wara
li ;ie elett b[ala Kummisarju Ewropew. 29 ta’ Novembru 2012 Il-Gvern [abbar li n-numru ta’ koperattivi f’pajji]na issa tela’ g[al kwa]i 70, hekk kif
tliet koperattivi ;odda ;ew ippre]entati bi//ertifikazzjoni ta’ re;istrazzjoni.
30 ta’ Novembru 2012 Beda l-pro/ess talvotazzjoni g[all-[atra ta’ Vi/i Kap ;did tal-Partit Nazzjonalista. Il-kandidati li tefg[u n-nomina tag[hom g[al din il-kariga kienu
Simon Busuttil u Tonio Fenech. T[abbar li Malta baqg[et bil-[ames l-inqas rata talqg[ad fost is-27 pajji] membru tal-Unjoni Ewropea, b’6.6%. Dan jirri]ulta millistatistika tal-Eurostat g[axxahar ta’ Ottubru.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
16 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
L-ISTATI UNITI
L-2012 kienet l-aktar sena s[una
Nies jilag[bu bil-borra li f’dawn il-;ranet qed tin]el fuq Amman, il-kapitali tal-:ordan (ritratt Reuters)
Is-sena li g[adha kemm spi//at kienet l-aktar wa[da s[una qatt dokumentata flIstati Uniti. Xjenzjati fin - National Oceanic and Atmospheric Adminsitration ( NOAA) qalu li t - temperatura medja fl - Istati Uniti tul l - 20 1 2 kienet ta ’ 1 2 . 94 grad Celsius – 3 . 2 grad fuq il - medja g[as - Seklu 20 u grad aktar mill -1 998 – is - sena li s ’ issa kienet imni]]la b[ala l - aktar wa[da s[una fl - istorja .
Intqal li l-qofol tas-s[ana kien matul ix-xahar ta’ Lulju meta 61 fil-mija talpajji] kien g[addej minn nixfa kbira u n-nirien qerdu 9.2 miljun ettru ta’ kampanja. Barra minn hekk kien hemm 11-il di]astru filpajji] min[abba t-temp bittelf minnhom jaqbe] ilbiljun dollaru. Irri]ulta li kull tat Amerikan kellu temperatura aktar mis-soltu u 19-il stat kellhom sena rekord g[al dik li hi s[ana.
IL-LVANT NOFSANI
Maltemp u borra ja[kmu r-re;jun Il-Lvant tal-Mediterran b[alissa qed jin[akem minn maltemp qalil li ;ab mieg[u [afna kes[a u borra. Il-maltemp li qed jag[mel b[alissa hu kunsidrat b[ala l-ag[ar li laqat ir-re;jun g[al [afna snin. Fost l-ag[ar milquta huma t-Turkija, il-:ordan, l-I]rael, is-Sirja u l-Libanu. Ri[ qawwi u xita qalila kkaw]at [afna [sara f’diversi partijiet tal-Libanu
u [afna zoni fir-re;jun tal-Bekaa kienu bla elettriku u komunikazzjonijiet min[abba l-[sara li hemm. Barra minn hekk [afna r[ula spi//aw i]olati min[abba l-borra li ni]let. Il-kapitali Bejrut, min-na[a l-o[ra, kien hemm [afna partijiet li spi//aw mg[arrqa min[abba x-xita li ni]let. Matul il-;urnata tal-biera[ [afna borra ni]let fuq l-I]rael u x-Xatt tal-
Punent. Fuq :erusalemm bdiet nie]la lborra tlett ijiem wara li din il-belt spi//at mg[arrqa minn xita rekord. Infatti min[abba dik il-maltempata ta’ xita, diversi bliet fix-Xatt talPunent g[adhom mg[arrqa. Fil-Medda ta’ Gaza, Rafah kienet g[adha mg[arrqa hekk kif il-kosta kompliet tin[akem minn ba[ar qawwi
li qed jag[mel [sara lill-infrastruttura ta’ diversi pajji]i mal-kosta. Sadattant anki l-Gre/ja qed tkompli tin[akem minn maltemp. Min[abba lkri]i li jinsab fiha l-pajji], [afna qed imorru ji;bru l-injam biex i]ommu s[an u dan qed iwassal g[al tni;;is tal-arja. Infatti anli]i tal-arja wriet li llivelli ta’ tni;;is b[alissa hu tliet darbiet aktar mis-soltu
IN-NAZZJON Il-Gimg[a, 10 ta’ Jannar, 2013
A[barijiet ta’ Barra 17
L-ITALJA
Berlusconi jwa[[al fin-nisa L-eks Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi kellu kliem iebes fil-konfront ta’ tliet im[allfin nisa li g[ajjarhom “femministi u Komunisti” talli de/idew li kellu jag[ti lill-eks mara tieg[u €200,000 kuljum b[ala parti mill-ftehim taddivorzju tieg[u. F’Di/embru t[abbar li Berlusconi kien la[aq qbil dwar id-divorzju tieg[u ma’ Veronica Lario, li ]]ewwi;ha fl-1990. Hu qal dan waqt intervista t-Tlieta filg[axija fuq l-istazzjon Taljan La7. Din kienet l-ewwel darba li kkummenta pubblikament dwar id-divorzju tieg[u i]da ma elaborax fuq i//ifra li kienet irrappurtata fil-media Taljana [lief biex qal li kien ordnat i[allas €200,000 kuljum lill-eks mara tieg[u. Hu ]ied li dan kien jg[id [afna dwar min kienu lim[allfin ta’ Milan. Hu mbag[ad tenna allegazzjonijiet li g[amel fil-passat li l-im[allfin ta’ Milan qed jippersegwitawh minn mindu da[al fix-xena politika Taljana fl-1994 g[aliex ma kinux jaqblu mal-ideat politi/i tieg[u. Mal-qrati ta’ Milan,
Berlusconi g[andu passat ta’ problemi. F’Ottubru, qorti f’din il-belt ikkundannatu erba’ snin [abs g[al frodi ta’ taxxa. Hu se jappella g[al din is-sentenza. B[alissa f’din il-belt g[addej ukoll minn pro/ess marbut ma’ prostituzzjoni.
Ordnat i[allas €200,000 kuljum lill-eks mara tieg[u Berlusconi, li g[andu 76 sena, issa se jikkontesta biex jipprova jikseb il[ames mandat tieg[u filGvern f’elezzjoni li se ssir fl-24 ta’ Frar. Lario kienet talbet g[addivorzju fl-2009 g[ax akku]atu li kellu relazzjoni ma’ tfajla ta’ 17-il sena. Fl-intervista tat-Tlieta, Berlusconi qal ukoll li kien se jappella mid-de/i]joni dwar id-divorzju u ]ied li aktarx jil[aq ftehim amikevoli ma’ Lario g[ax mag[ha b[alissa g[andu relazzjoni tajba.
IL-:ERMANJA> Il-Knisja ta’ Wendelstein tidher miksija bis-sil; fuq il-muntanja li ;;ib l-istess isem qrib Bayrischzell. Din il-knisja tinstab f’g[oli ta’ 1,838 metru (ritratt> Reuters)
L-ISTATI UNITI
Talba g[at-talb bl-sms L-ikbar grupp ta’ patrijiet Fran;iskani fl-Istati Uniti [abbar li qed ja//etta talbiet g[at-talb permezz ta’ sms. L-ordni, The Friars of the Holy Name Province, li g[andu 40 paro//a u skejjel u /entri varji tul il-kosta fil-Lvant tal-Istati Uniti, kif ukoll gruppi fil-Perù u l-:appun, hu fost il-ftit gruppi reli;ju]i li qed joffru dan is-servizz di;itali.
Patri David Convertino, id-direttur e]ekuttiv tal-ordni, qal li n-nies il-[in kollu jg[idu lill-patrijiet biex jitolbu g[alihom u g[alhekk, hekk kif qed isir u]u dejjem akbar talsms, [ar;et din l-idea bit-titlu “Text Prayer Intention to a Franciscan Friar” u li qed issir ming[ajr [las. Dawn imbag[ad ikunu parti mittalba ta’ darbtejn f’;urnata tal-patrijiet u tal-quddiesa.
Din l-inizjattiva qed titqies b[ala sforz biex jattiraw li]-]g[a]ag[ kif ukoll biex tinfirex u tissa[[a[ ilfidi. Fl-ordni hemm 325 patri li l-età medja tag[hom hi ta’ 60 sena i]da Convertino qal li dawn qed jadattaw sew g[at-teknolo;ija moderna. Hu qal li kien patri ta’ 80 sena u ma jsib ebda diffikultà biex jibg[at sms.
Dan hekk kif il-Papa Benedittu XVI beda jag[mel u]u minn Twitter, fejn wie[ed jibg[at messa;;i qosra mag[rufa b[ala “tweets ”. Il -Vatikan qal li wara tmint ijiem li beda, il-Papa kellu 2.1 miljun segwa/i. Il-Papa jibg[at il-messa;; b’diversi lingwi fosthom l-G[arbi u hemm pjani li jibda jkun hemm ukoll messa;;i bi/-?ini] u l-Latin.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra L-ISTATI UNITI
Li tfal jitkellmu ]ew; lingwi hu tajjeb g[all-mo[[ Studju mill-University of Kentucky College of Medicine sab li anzjani li minn mindu kienu ]g[ar kienu jitkellmu b’]ew; lingwi kellhom il-kundizzjoni ta’ mo[[hom ferm a[jar minn dawk li kienu jafu lingwa wa[da biss. Skont MRI scans tal-mo[[, dawk li minn mindu kienu tfal kienu jitkellmu ]ew; lingwi kienu qed ju]aw mo[[hom b’mod aktar effi/jenti. Din ir-ri/erka kkonfermat
il-valur li l-attività mentali tkun kontinwament stimulata tul il-[ajja. Hekk kif in-nies jikbru fletà, il-kapa/ità li jadattaw g[al /irkustanzi mhux tassoltu jonqsu . I]da ri/erka ri/enti turi li dan jista’ jkun imra]]an billi wie[ed tul [ajtu jitkellem aktar minn lingwa wa[da – xi [a;a li jista’ jkollha l-g[erqu mill-esperjen]a li wie[ed kontinwament jaqleb bejn lingwa g[all-o[ra.
Dan l-istudju Amerikan issa wera li kif in-numru ta’ lingwi li wie[ed jitkellem jeffettwa l-attività tal-mo[[. It-Tabib Brian Gold millUniversità ta’ Kentucky li mexxa l-istudju qal li kien hemm b]onn aktar ri/erka biex ikun mag[ruf jekk wie[ed jitg[allem lingwa o[ra aktar tard fil-[ajja wkoll jistax ikun ta’ ;id. Ir-ri/erka kienet ippubblikata f’The Journal of Neuroscience.
L-UKRAJNA> Tfal f’kostumi tradizzjonali ji//elebraw il-Milied Ortodoss fil-belt ta’ Lviv. Dan hekk kif il-Milied skont il-Knisja Ortodossa ji;i /elebrat fis-7 ta’ Jannar. (ritratt Reuters)
IR-RENJU UNIT
Imfakkar il-150 sena tat-Tube Is-sistema tal-underground f’Londra, mag[rufa a[jar b[ala t-Tube g[alqet 150 sena minn mindu nfet[et. Kien fid-9 ta’ Jannar tal1863 li nfet[et l-ewwel sistema ta’ ferrovija ta[t l-art fid-dinja u dan kien proprju fil-kapitali Ingli]a u l-u]u mill-pubbliku beda jsir ;urnata wara. It-toroq iffullati ta’ Londra kienu wasslu biex jitfassal ilpro;ett u li eventwalment [adu ispirazzjoni minnu diversi bliet ewlenin o[ra madwar id-dinja. Esperti jsostnu li ming[ajr
it-Tube, Londra ma kinitx ti]viluppa fil-belt li hi llum. Esperti i]da qalu li l-akbar ]ball kien li s-sistema hemm linja wa[da allura jekk ikun hemm [sara fuqha, it-traffiku kollu fuqha jrid jtiwaqqaf filwaqt li f’dawk li nbnew wara fi bliet o[ra madwar id-dinja hemm ]ew; linji biex b’hekk is-servizz ikompli g[addej ming[ajr intoppi. Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, u mbag[ad aktar minn nofs seklu wara, f’Lulju tal-2005, il-ferroviji fit-Tube, kienu mira ta’ attakki terroristi/i meta mil-
itanti Islami/i splodew lilhom infushom fuq tliet vaguni differenti bil-konsegwenza li 52 persuna nqatlu. Illum, it-Tube hu essenzjali g[all-ivvja;;ar f’Londra u jin;arru aktar passi;;ieri fuq din is-sistema f’;urnata milli fuq ir-rotot kollha talferrovija madwar il-pajji]. B[ala parti mill-attivitajiet tal-anniversarju, il-{add se jer;a’ ssir il-vja;; ori;inali b’sensiela ta’ ferroviji ta’ dak i]-]mien li tran;aw apposta g[all-okka]joni u lvja;; se jkun tul ir-rotta ori;inali.
L-ISTATI UNITI
Twilight l-ag[ar film L-a[[ar parti fis-sensiela ta’ films ta’ Twilight kien iddomina n-nominazzjonijiet g[all-ag[ar film tal-2012 f’dawk li huma mag[rufa b[ala r-Razzie Awards. The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 2 kellu 11-il nominazzjoni lbiera[ fir-Razzies li n[olqu fl-1980 b’reazzjoni g[all-Oscars li
jing[ataw fi Frar. L-attur prin/ipali Robert Pattinson kien nominat b[ala l-ag[ar attur tal2012 u l-attri/i li ta[dem mieg[u fis-sensiela, Kristen Stewart kienet nominata b[ala l-ag[ar attri/i mhux biss g[al Twilight imma wkoll g[all-parti fil-film Snow White and the Huntsman.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
A[barijiet ta’ Barra 19
IR-RENJU UNIT
Virus ;did Il-British Health Protection Agency [abbret li hemm ver]joni ;dida ta’ virus li ja[kem lil [afna b[al dan i]-]mien tas-sena u li jikkaw]a taqlib u dardir kbir fl-istonku u hu mag[ruf b[ala norovirus. Intqal li l-ver]joni ;dida tal-virus, mag[ruf b[ala Sydney 2012, millAwstralja kien infirex lejn Franza, New Zealand, il:appun u r-Renju Unit u f’dan il-pajji] tal-a[[ar issa kien l-aktar tip komuni ta’ dan il-virus li qed jinstab. Intqal li s-Sydney 2012 qed jinfetta aktar nies flIngilterra u Wales mit-tipi l-o[ra tan-norovirus. Dan il-virus fe;; qabel lista;un tieg[u din is-sena fl-Ewropa u partijiet o[ra tad-dinja. G[alkemm il-virus jikkaw]a biss ftit ;ranet ta’ mard, hu responsabbli g[al miljuni ta’ infezzjonijiet kull sena.
L-E:ITTU> {mar jisfratta hekk kif ji;bed karettun f’Damietta, 100 kilometru mill-kapitali E;izzjana l-Kajr (ritratt Reuters)
L-ISTATI UNITI
L-ISTATI UNITI
T[assib dwar ix-xorb tad-dieta
G[alliema jarmaw ru[hom g[al li jista’ jkun
Esperti qed iqanqlu mistoqsijiet dwar jekk ix-xorb minerali tad-dieta jew diet drinks i]idux il-periklu li wie[ed jaqa’ f’dipressjoni. Dan wara li ri/erka sabet rabta. Ri/erka li saret fl-Istati Uniti fuq aktar minn 250,000 persuna sabet li d-diperessjoni kienet l-aktar komuni fost dawk li jikkunsmaw dawn id-diet drinks g[alkemm ma saritx ri/erka fil-fond dwar il-kaw]a g[al din ir-rabta. L-istudju issa se jkun ippre]entat waqt il-laqg[a annwali talAmerican Academy of Neurology. Min-na[a l-o[ra l-konsum tal-kafè kien marbut ma’ riskju anqas ta’ dipresjoni. Tul ri/erka mifruxa fuq g[axar snin, dawk li kkunsmaw erba’ laned ta’ xorb minerali tad-dieta jew fruit juice b’zokkor artifi/jali kuljum kellhom riskju akbar li jbatu b’dipresjoni. I]da esperti o[ra qalu li jista’ jkun hemm fatturi o[ra wara dan u mhux bilfors iz-zokkor artifi/jali. Gaynor Bussell tal-British Dietetic Association, qalet li flIstati Uniti hemm [afna pressjoni biex jonqos il-konsum taxxorb minerali min[abba l-obesità u jista’ jag[ti l-ka] li dawk li qed jixorbu d-diet drinks qed jag[mlu dan g[ax [oxnin [afna jew g[andhom id-dijabete, ]ew; fatturi li jikkaw]aw iddipressjoni.
G[alliema fi skejjel f’Texas u Ohio qed jiffullaw biex jattendu lezzjonijiet b’xejn fl-u]u ta’ armi tan-nar wara l-isparatura li kien hemm fliskola f’Connecticut. F’Ohio, aktar minn 900 g[alliem u impjegati tal-iskejjel issie[bu f’kors ta’ tlett ijiem li g[adu kemm in[oloq minn asso/jazzjoni lokali tal-armi tan-nar filwaqt li f’Texas kien offrut kors b’xejn g[al-li/en]ja g[all-;arr ta’ arma tan-nar li ra l-400 post li kien hemm g[ali[ jintlew immedjatament. Fl-14 ta’ Di/embru, 20 tifel u tifla ta’ skola primarja kif ukoll sitt adulti nqatlu f’Sandy Hook Elementary School f’Newtown f’Connecticut. Dan qanqal ag[a kbir fl-Istati Uniti partikularment peress li l-ma;;oranza tal-vittmi kienu tfal bejn issitta u s-seba’ snin u dwar jekk l-g[alliema g[andhomx jibdew ikunu armati. Ohio u Texas mhumiex l-ewwel Stati Ameirkani fejn qed ji;u offruti korsijiet b’xejn fit-ta[ri; fl-u]u ta’ armi tan-nar lill-g[alliema. Ftit ;ranet wara l-ka] ta’ Sandy Hook, madwar 200
g[alliem f’Utah attendew g[al korsijiet b’xejn minn attivisti favur il-pussess ta’ armi tan-nar. Mhux l-g[alliema kollha jaqblu b’dan il-pass bil-Ohio Parent Teacher Association tistqarr li fliskejjel ma jridx ikun hemm armi tan-nar u l-istess it-Texas State Teachers Association, li t[addan fiha 68,000 membru. I]da hemm min isostni li kieku kien hemm g[alliem armat f’Sandy Hook, dan kien iwaqqaf il-massakru li kien hemm minn ra;el ta’ 20 sena li qatel lilu nnifsu wara. Fil-ka] ta’ Ohio, mid-900 persuna li applikaw, 73 kienu g[alliema u g[axra fil-mija g[alliema tal-kindergarten. Intqal li 60 fil-mija kienu r;iel u 51 kienu g[alliema fis-Sixth Form. F’Ohio, lamministrazzjoni tal-iskola tista’ tidde/iedi jekk g[alliema jistg[ux j;orru armi jew le filwaqt li f’Texas g[alliem jista’ j;orr arma tan-nar fil-klassi. Wara l-ka] ta’ Sandy Hook, f’Texas illaxkaw aktar ir-regoli dwar il-;arr ta’ armi fi skejjel u postijiet pubbli/i fejn s’issa l-;arr ta’ armi kien projbit.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
21
20
L-g[a]la f’idejk
Edukazzjoni L-edukazzjoni hi l-qofol tali]vilupp tal-bniedem. Ledukazzjoni hi l-aqwa g[odda g[all-[olqien tax-xog[ol. Bledukazzjoni, il-bniedem jaf jag[raf jg[ix a[jar, jie[u de/i]jonijiet a[jar, jg[ix kwalità ta’ [ajja a[jar, igawdi sa[[tu aktar, u dan kollu jwassal g[al so/jetà aktar matura, aktar b’sa[[itha, aktar responsabbli u so/jalment aktar ;usta. Il-PN qieg[ed iwieg[ed li lpolitika tal-edukazzjoni tkun imsejsa, fost l-o[rajn, fuq dawn il-prin/ipji: • L-aqwa edukazzjoni ming[ajr [las, u g[al dan ilg[an jag[ti prijorità lil dan is-settur, ukoll meta ji;i biex jippjana l-finanzi tal-pajji]; • L-aqwa edukazzjoni possibbli, fil-livelli kollha, mill-kindergarten salUniversità; • Child-care centres u kindergartens tajbin, u b’child carers u kindergarten assistants professjonali g[all-ulied; Ja[dem mal-union talg[alliema, l-edukaturi u lg[alliema biex ji]gura li jkollhom ta[ri; kostanti u li jkunu mg[ammra bl-aqwa g[odda possibbli biex ikunu jistg[u jag[tu lit-tfal tag[na la[jar tag[lim possibbli.
• Il-Partit Nazzjonalista
minn dejjem fehem li biex jinkiseb il-;id komuni ma nistg[ux inkunu populisti, induru ma’ kull ri[ tal-pinnur tal-popolarità. • Il-Partit Nazzjonalista minn dejjem kien konvint li l-;id komuni jirrikjedi li nirriflettu laspirazzjonijiet tan-nies b’g[a]liet responsabbli, serji – anki jekk mhux dejjem popolari – u li npo;;u l-futur talMaltin u l-G[awdxin kollha fis-sod – vi]joni ekonomika u so/jali b’sa[[itha li ti;bed warajha poplu s[i[. • Fl-a[[ar erba’ snin ilPN [adem flimkien u kiseb is-su//ess g[al kul[add – li qed igawdih kul[add. Ma jg[idx li ma naqasx, u fejn dan ;ara, bl-umiltà kollha jitlob sku]a. IlPN hu determinat li jekk il-poplu jag[]el li jafdah, se jkompli jbiddel flimkien lil pajji]na biex int u wliedek tg[ixu a[jar.
Inkomplu nbiddlu flimkien lil pajji]na bi prin/ipji /ari li jag[tu garanzija ta’ futur fis-sod (Ritratti> Michael Ellul)
Manifest Elettorali> Il-vi]joni tal-PN g[alik u g[al pajji]na G[axar kun/etti
Fiex jemmen il-PN
‘Futur fis-Sod – Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni’, hu lManifest Elettorali tal-Partit Nazzjonalista g[allElezzjoni :enerali 2013. Manifest li ji;bor fih ilprin/ipji politi/i ewlenin li se jfasslu l-programm elettorali li permezz tieg[u l-Partit Nazzjonalista, b’g[a]liet responsabbli, bi[siebu jkompli j;ib dik ilbidla li tag[]el int – il-bidla vera, il-bidla responsabbli. Waqt li l-Partit Nazzjonalista qed jitlob il-fidu/ja tieg[ek, int g[andek id-dritt tkun taf bil-quddiem lg[a]liet ekonomi/i u so/jali tal-partit u l-kandidati tag[na, u dan qabel ma tkun taf il-programm tag[na. F’Novembru 2011, il-Kumitat E]ekuttiv tal-PN approva d-dokument ‘L-g[eruq tag[na – Fiex nemmnu u kif inwettqu dak li nemmnu’. Dokument ta’ [sieb u azzjoni politika li ji;bor dak li l-PN jemmen, spjegat f’10 kun/etti li huma identifikati mal-PN: • L-ispirazzjoni tag[na • Il-bniedem u l-familja • Il-libertà • Ir-responsabbiltà • Is-solidarjetà • Is-sussidjarjetà • Id-djalogu • Il-fidu/ja • Id-direzzjoni • L-identità
• Fi ‘gvern’ li ma jinda[alx fil-[ajja tan-
nies u li jippretendi li g[andu xi forma ta’ monopolju fuq il-verità. Jemmen fi ‘gvern’ li jo[loq l-opportunitajiet biex ilbniedem jimxi ’l quddiem [alli jil[aq ilmilja tieg[u. G[alhekk, mhux gvern ‘sid’ li jikkontrolla l-[ajja tieg[ek, imma gvern sie[eb li jipprovdi l-qafas me[tie; biex int til[aq il-milja tieg[ek. • Fis-sussidjarjetà, u g[alhekk fi gvern li jiddjaloga fejn dejjem ikun hemm pro/ess miftu[ fejn il-poplu, is-so/jetà /ivili, lg[aqdiet mhux governattivi u rrappre]entanti tal-[addiema u ta’ min i[addem ipo;;u madwar il-mejda taddiskussjoni flimkien mal-Gvern, u dde/i]jonijiet jittie[du flimkien, u dan isir dejjem fl-a[jar interess tal-familji u l[addiema. • Fis-solidarjetà u t-tolleranza, li g[andhom ikunu mwettqa dejjem u kullimkien, mhux biss fejn jaqblilna, jew fejn hu popolari, u mhux biss mal-poplu tag[na • Li ‘relazzjonijiet personali’ huma xi [a;a prezzju]a, fejn kul[add hu fil-libertà li jag[]el l-istil ta’ [ajja li jixtieq, u l-istat jille;i]la kull fejn hemm b]onn biex i[ares id-drittijiet u jistabbilixxi d-drittijiet f’relazzjonijiet ta’ koabitazzjoni kemm
eterosesswali kif ukoll omosesswali. Impenjat li fis-snin li ;ejjin ikompli jwettaq politika li tag[ti aktar libertajiet /ivili lill-persuni li jg[ixu f’relazzjonijiet differenti – fejn ir-relazzjonijiet personali jkunu dejjem aktar im[arsin u rikonoxxuti mill-istat, bl-obbligi u d-dmirijiet li dawn i;ibu mag[hom. • Li rridu nkomplu nsa[[u l-valur talfamilja Maltija waqt li niffa//jaw irrealtajiet il-;odda li da[lu fis-so/jetà tag[na, fosthom il-fatt li llum g[andna numru akbar ta’ koppji li jag[]lu li ji]]ew;u aktar tard f’[ajjithom g[aliex ittnejn li huma g[andhom karriera, professjoni jew impjieg biex itejbu lkwalità tal-[ajja tag[hom. G[andna wkoll ir-realtà li numru ta’ koppji jag[mlu lg[a]la li jg[ixu flimkien jew li jrabbu familja o[ra wara d-divorzju. G[andna aktar koppji ji]]ew;u jew jg[ixu ma’ barranin. G[andna wkoll ir-realtà ta’ koppji tal-istess sess li jg[ixu flimkien. IlPN irid il-;id lil kull wie[ed u wa[da minnhom, spe/jalment fejn ikun hemm ittfal, jew fejn ikun hemm xi persuna vulnerabbli, jew fejn ikun hemm l-abbu]. • Fix-xog[ol, li jag[ti dinjità lill-bniedem u jippermettilu jg[ix kwalità ta’ [ajja a[jar. Ifisser aktar xog[ol u xog[ol a[jar, u
xog[ol a[jar b’pagi tajbin, fejn il[addiem mhux biss ikun sodisfatt millimpjieg tieg[u, imma fis-sa[[a, fejn ilPartit Nazzjonalista ma jikkuntentax ru[u jekk mhux bl-aqwa servizz ming[jar [las – g[alhekk sptar state-of-the-art, medi/ini b’xejn, l-Ispi]jar tal-G[a]la Tieg[ek, sptar ;did g[all-kura tal-kan/er, u tobba u nurses im[arr;in u kwalifikati. • Li mal-PN jibqag[lek ‘aktar flus f’butek’, g[aliex kif g[amel f’dawn il[ames snin ta’ [idma, Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista, jitnaqqsu ttaxxi g[al sena wara l-o[ra u jag[ti in/entivi finanzjarji biex ipo;;i aktar flus fil-but tas-self employed u tal-[addiem. • Fl-edukazzjoni tieg[ek u ta’ wliedek m’hemmx log[ob, u l-PN ikompli jinvesti fi skejjel ;odda, fi klassijiet attrezzati, f’ta[ri; kontinwu u fi scholarships biex jing[ata l-aqwa u la[jar g[all-futur ta’ pajji]na. • Fil-finanzi tal-pajji] fis-sod permezz ta’ g[a]liet responsabbli u de/i]jonijiet g[aqlin, g[aliex hu biss jekk il-finanzi tag[na jkunu fis-sod li nistg[u nkomplu no[olqu aktar xog[ol f’pajji]na, ninvestu aktar fis-sa[[a u fl-edukazzjoni, u npo;;u aktar flus fil-but tal-familji u l[addiema.
Aktar Maltin, aktar Ewropej Il-Partit Nazzjonalista qieg[ed jintrabat li ja[dem biex a[na nsiru ‘Aktar Maltin u aktar Ewropej’. Dan isir billi: • Na[dmu biex nibqg[u fil-qalba tal-Ewropa u nipparte/ipaw biss[i[ fit-tfassil tal-futur talEwropa; • Inkomplu nsa[[u l-istima kbira li reb[et Malta fl-istituzzjonijiet Ewropej billi naraw lirrappre]entanza Maltija tkun talog[la kwalità f’kull istituzzjoni Ewropea; • Immexxu l-Presidenza tal-Unjoni Ewropea fl-2017 b’serjetà u b’su//ess sabiex isem pajji]na jkompli jikber fir-rispett u minn dan jiggwadanja l-poplu Malti u G[awdxi; • Ninnegozjaw bis-sa[[a tar-ra;uni u mhux bit theddid li jwassal biex ji]olana u jtellifna r-rispett; • Ninnegozjaw pakkett finanzjarju tajjeb.
Finanzi fis-Sod •
•
•
Il-vi]joni ekonomika tal-Partit Nazzjonalista hi ta’ pajji] fejn inti tkompli tg[ix kwalità ta’ [ajja a[jar, b’ekonomija li tkompli tikber u li to[loq aktar jobs, u jobs b’pagi tajbin, g[alik u g[all-g[e]ie] tieg[ek, aktar flus fil-but u aktar g[a]la fejn u fiex tonfoq flusek. Il-vi]joni so/jali tal-Partit Nazzjonalista hi ta’ pajji] li jkompli jo[loq l-opportunitajiet g[al kul[add biex [add ma jibqa’ lura – biex int u lg[e]ie] tieg[ek tirnexxu lkoll. G[alhekk l-investiment fledukazzjoni. Hu biss permezz tal-finanzi fis-sod li nistg[u nkomplu niggarantixxu aktar xog[ol u xog[ol a[jar, b’pagi tajbin, servizz tas-sa[[a tal-aqwa kwalità, edukazzjoni biex it-tfal u ]-]g[a]ag[ kollha jirnexxu, u aktar flus fil-but tieg[ek.
Sa[[a Sa[[tek g[al qalb il-Partit Nazzjonalista, u g[al sa[[tek, il-Partit Nazzjonalista se jkompli jinvesti kuljum, b’g[a]liet responsabbli. Inwieg[dek li l-politika tas-sa[[a tal-PN tkun mibnija fuq numru ta’ prin/ipji importanti fosthom: • li int tibqa’ ma t[allasx g[as-servizz tas-sa[[a, u g[al dan il-g[an ting[ata prijorità lil dan is-settur u fuq setturi o[rajn; • li jkompli jra[[as il-prezzijiet tal-medi/ini; • li jkompli jsa[[a[ il-kampanji tat-tilqim biex jitnaqqas il-mard li jista’ ji;i evitat qalb dawk l-aktar vulnerabbli.
Ix-Xog[ol Aktar xog[ol u xog[ol a[jar, b’pagi tajbin u aktar flus fil-but tieg[ek biex int u l-g[e]ie] tieg[ek tkomplu tg[ixu kwalità ta’ [ajja a[jar. Il-vi]joni ekonomika tal-PN mhix ilwage freeze – kif irid il-Labour – imma Malta b’ekonomija li tkompli tikber u to[loq ix-xog[ol u xog[ol a[jar b’pagi tajbin. Il-PN ta prova ta’ dak li kapa/i jag[mel. Labour won’t work. MalLabour ma ta[dimx. Hekk ;ara flimg[oddi u hekk ji;ri fil-;ejjieni. Il-PN se jkompli b’politika li ;;ib: • Aktar xog[ol u xog[ol a[jar • Xog[ol b’pagi tajbin • Aktar g[ajnuna u skemi g[allimprendituri fl-oqsma tal-manifattura, it-turi]mu u s-servizzi, kif ukoll g[assidien tan-negozji ]-]g[ar, inti]i biex ikattru x-xog[ol u l-investiment. • Il-persuni b’di]abbiltà huma rresponsabbiltà tag[na lkoll, u g[alhekk il-PN jibqa’ jintegra dejjem aktar waqt li jkompli ji]viluppa sservizzi personalizzati g[alihom. Ikompli jo[loq so/jetà ta’ opportunitajiet biex [add ma jibqa’ lura.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
22 Madwarna
‘It’s All About the Climb’ – xog[ol l-istudenta Nathalie Debono
‘Believing in Oneself II’ – xog[ol l-istudent Aaron Bezzina
‘Leaving the Nest’ – xog[ol l-istudent Christian Micallef
L-arti tal-istudenti tal-MCAST fil-kalendarju ta’ Banif Bank Inka , impasto fuq l - injam , collage, akrilika – dawn huma w[ud mill - materjali li l - istudenti u]aw biex jo[olqu sett ta ’ xog[ol tal - arti vibranti u kkulurit li Banif Bank ( Malta) plc ikkummisjona g[all - kalendarju tal - 20 1 3 . Ix - xog[ol , li jinterpreta l - i slogan
tal - Bank ‘ The Power of Believing ’, jirrifletti l - passjoni u l - ideali]mu ta] - ]g[a]ag[ u x - xewqa li wie[ed jg[ix il - [ajja b ’ kunfidenza u ambizzjoni . L - istudenti tat - tieni sena fl MCAST Institute of Art and Design li qed jippreparaw g[all -
Higher National Diploma in Fine Art setg[u jippre]entaw sa tliet b/ejje/ xog[ol u ng[ataw [afna libertà fl - g[a]la ta ’ stil u materjal . Ir - ri]ultat hu sett eklettiku ta ’ 1 2 - il bi//a xog[ol ippre]entati fil kalendarju ta ’ Banif Bank g[all 20 1 3 .
Il-kollaborazzjoni tal-Banif malMCAST kellha l-g[an li tag[ti lillistudenti pjattaforma biex jesibixxu xog[olhom u /-/ans ta’ opportunità li jqarrbu l-edukazzjoni tag[hom mal-aspettattivi tal-industrija. Kopja tal-kalendarju tista’ tinkiseb mill-ferg[at ta’ Banif Bank.
Vodafone //elebrat l-20 anniversarju tal-ewwel SMS Fil-jiem li g[addew Vodafone //elebrat l-20 anniversarju mill-ewwel SMS li qatt intbag[at minn Neil Papworth, In;inier li kien ja[dem ma’ kumpanija tas-servizzi Anglo-Fran/i]a IT Sema. Din il-kumpanija appo;;jat lil Vodafone flIngilterra u lil Vodacom f’Johannesberg biex jintbag[tu l-ewwel SMSs. Papworth bag[at l-ewwel SMS minn laboratorju permezz ta’ kompjuter lil Richard Jarvis, Direttur ta’ Vodafone li u]a mowbajl Orbitel 901. Neil Papworth kien qieg[ed jipprova juri li messa;;i jistg[u jintbag[tu ’l barra mill-ambjent tallaboratorju u jistg[u ja[dmu xorta wa[da. Fit-3 ta’ Di/embru 1992, Papworth mar f’wie[ed mis-siti ta’ Vodafone f’Newbury fl-Ingilterra u minn hemhekk bag[at lewwel SMS lil Richard Jarvis. L-ewwel SMS li qatt intbag[at kellu l-messa;; ‘Happy Christmas ’. Wara ftit tal-[in Papworth ir/ieva
konferma li kollox [adem sew u kif suppost. Ori;inarjament l-SMSs kienu ppjanat biex jintu]aw minn technicians biex jikkomunikaw u jag[mlu ttestijiet u kien hemm il-[sieb ukoll li jintu]aw minn assistenti biex jibag[tu messa;;i lill-img[allmin tag[hom. Ori;inarjament qatt ma kien hemm il-[sieb li l-u]u tal-SMS ikun mifrux kif inhu llum il-;urnata. “Bla dubju ta’ xejn, l-SMS kien ]vilupp li ntlaqa’ b’entu]ja]mu kbir u sar fenomenu inkredibbli u]at minn biljuni ta’ persuni madwar id-dinja li ju]aw ilmowbajl,” qal Sandro Pisani, Head of Marketing ta’ Vodafone Malta. “Kif iddikjarat minn Neil Papworth nnifsu, dan li]vilupp tant sempli/i sar popolarissimu ma’ persuni ta’ kull età aktar u aktar g[aliex ma jirrikjedix kapa/itajiet kbar. Pere]empju, f’Malta l-SMSs baqg[u popolari [afna.” Neil Papworth twieled f’Reading fl-Ingilterra. Hu studja x-xjenza tal-kompjuter u beda l- karriera tieg[u billi
Qisu lbiera[... fil-jiem li g[addew Vodafone //elebrat l-g[oxrin anniversarju tal-ewwel sms
kien jipprogramma n]ul ta’ [elikopters qabel ma da[al fid-dinja tattelekomunikazzjoni fl-età ta’ 21 sena. {adem b[ala developer, designer u
software architect ma’ Sema, sas-sena li g[addiet. Illum il;urnata Papworth jiddisinja prodotti ta’ Subscriber Data Management g[al-LTE u IMS ma’ Telekec.
Il-festa tradizzjonali ta’ Sant’Anton Abbati fix-Xag[ra
G[al sena o[ra, se ter;a’ ti;i organizzata l-festa tradizzjonali ta’ Sant’Anton Abbati fixXag[ra, G[awdex, bi programm ta’ /elebrazzjonijiet reli;juzi u so/jali li jil[qu l-qofol tag[hom nhar il-{add, 20 ta’ Jannar 2013. Sant’Anton igawdi devozzjoni spe/jali firra[al tax-Xag[ra, tant li kien l-ewwel patrun talistess parro//a bejn l-1688 u l-1692 qabel ma nbniet il-Knisja Parrokkjali li ;iet iddedikata lit-Twelid talVer;ni Marija. Din is-sena qed jitfakkar it-325 anniversarju mittwaqqif tal-Parro//a taxXag[ra u l-25 anniversarju mill-konsagrazzjoni talknisja ta’ Sant’Anton li kienet saret fit-28 ta’ April, 1988, minn idejn l-Isqof Nikol :. Cauchi, Isqof ta’ G[awdex. G[al aktar informazzjoni u dettalji, tistg[u tikkuntattjaw lir-Rettur ilKan. Dun :wann Sultana fuq 99826350 jew luffi//ju amministrattiv talKunsill fuq 21563737. IlKunsill jappella lil kul[add sabiex ji;i jgawdi din lewwel festa G[awdxija tassena 2013.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Madwarna 23
FIMBank jg[in lil Butterfly Children b’donazzjoni ta’ flus
Dan l-a[[ar, l-impjegati ta’ FIMBank taw is-somma ta’ €2,000 lil Butterfly Children, organizzazzjoni filantropika li ta[dem biex tqajjem g[arfien dwar l-Epidermolysis Bullosa (EB), grupp ta’ kundizzjonijiet medi/i ;eneti/i li jwasslu g[al [sara fil-;ilda, u xi drabi f’organi interni wkoll. ?erti tipi ta’ EB fit-tfulija jistg[u jkunu fatali, waqt li o[rajn ixekklu l-[ajja normali. Il-flus mi;bura millimpjegati ta’ FIMBank, flimkien ma’ dawk mog[tija minn benefatturi o[ra matul ikla li saret biex jin;abru lflus u fl-istess [in jitqajjem g[arfien dwar din ilkundizzjoni, u li kienet organizzata minn Butterfly Children, se jintu]aw g[arri/erka dwar l-EB. Butterfly Children tag[mel parti minn DEBRA, network globali ta’ gruppi nazzjonali li ja[dmu b’risq dawk li huma affettwati minn Epidermolysis Bullosa. G[al aktar tag[rif dwar lEpidermolysis Bullosa u Butterfly Children ]ur is-sit www.butterfly-children.com.
Il-portfolju tal-HP Integrity jittripla fl-effi/jenza tieg[u L-HP sa[[et il-portfolju tal-mission-critical Converged Infrastructure blHP Integrity systems innovattivi, bis-software HPUX u permezz ta’ titjib f’servizzi o[ra li qed jg[inuha tittripla l-effi/jenza tal-portfolju, i]]id il-velo/ità u toffri aktar protezzjoni g[all-investment li se jsir min-negozji ta’ xog[ol kritiku fl-g[axar snin li ;ejjin. It-tran]azzjonijiet huma bba]ati fuq it-titjib tal-HP u l-pro/essur Intel Itanium tas-serje 9500 u ji;u ppro/essati b’velo/ità ta’ tliet darbiet aktar mill;enerazzjonijiet ta’ qabel, u ju]aw 21 fil-mija inqas millener;ija. B’hekk il-klijenti jistg[u jfaddlu 33 fil-mija mill-ispejje] amministrattivi (TCO). Dawn is-soluzzjonijiet il;odda jista’ jsir titjib ie[or fuqhom, huma disponibbli l[in kollu u joffru l-effi/jenza li jkollhom b]onn il-klijenti tal-HP fix-xog[ol kritiku tag[hom billi jtejbu lproduttività tan-negozju tag[hom.
Il-Kap tar-Ri]orsi Umani ta’ FIMBank Bruno Cassar flimkien ma’ Anki Ellul, Katya Dingli Bennetti u Maria Spiteri minn Butterfly Children
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
24 Storja
Ir-Rumani jibqg[u fost l-aqwa /ivilizzazzjonijiet li qatt e]istew M’hemm l-ebda dubju li rRumani jibqg[u fost l-aqwa /ivilizzazzjonijiet li qatt e]istew tul il-medda tas-snin. Illum, kull wie[ed u wa[da minna, xi drabi smajna b’sistemi ta’ central heating jew g[amilna u]u minnhom, jew minn arja kondizzjonata u sistemi o[rajn simili. Dawn is-sistemi kollha g[andhom g[eruq li ;ejjin minn mhux inqas minn elfejn sena ilu, madwar mitt sena wara Kristu. Dan l-artiklu se jittratta dwar il-Hypocaust, sistema li kienu ju]aw ir-Rumani biex jin[aslu, kif ukoll se jag[ti spjegazzjoni dettaljata ta’ kif kienet tin[adem.
minn Christian Navarro chrisnavarro12188@gmail.com
g[all-bidu kien idum mhux [a]in peress li kien ikun hemm il-kobor. I]da meta larja kienet tis[on sew, hu stmat li t-temperatura kienet til[aq madwar 48 grad.
L-ori;ini tal-Hypocaust L-isem ‘Hypocaust’ ;ej min-nisel Antik Grieg, fejn ‘hypo’ tfisser ta[t u ‘caust’ tfisser ma[ruq, biex meta jing[aqdu ]-]ew; kelmiet flimkien ji;u ‘ta[t ma[ruq’. It-tifsira ‘ta[t ma[ruq’ hi lba]i ta’ kollox, ta’ kif kienet tin[adem din is-sistema, u iktar ’il quddiem inkunu nafu g[ala.
G[adu mhux ikkonfermat e]attament min [are; b’din linvenzjoni, imma skont larkitett Ruman Vitruvius, kien Sergius Orata, li kien mag[ruf man-nies ta’ madwaru b[ala negozjant prim. Dan tal-a[[ar hu mag[ruf ukoll li ivvinta l-kanali biex jikkontrolla l-mew; tal-ba[ar. Qabel l-invenzjoni tal-Hypocaust L-invenzjoni tal-Hypocaust seta’ kellha influwenza millfuklar. Il-fuklar kien tip ta’ forn li kien jinstab f’kull dar, u kien mag[mul mill-briks jew mill-;ebel. Dan kien jintu]a g[al ]ew; skopijiet: biex in-nies isajru fuqu, jew
kien jintu]a b[ala fireplace biex isa[[an id-dar.
G[aliex kienet introdotta din is-sistema^ Il-Gvernatur Ruman kien jintaxxa lin-nies skont kemm
kellhom pajpjiet [oxnin
Banju tipiku Ruman
stallati ;ewwa darhom. Min ma kellux pajpijiet [oxnin bi]]ejjed jew kellu nuqqas ta’ pajpijiet, ma kienx ikollu a//ess g[al ilma kemm mixtieq, u b’hekk kien ikollu provvista baxxa u ba]ika ta’ ilma. Ir-Rumani kienu indunaw b’din l-inkonvenjenza, u biex ikun hemm l-indafa ;ewwa lbliet u l-ir[ula, [assew il[tie;a li jinbena kumpless ta’ banjijiet pubbliki, fejn in-nies setg[u jg[idu kelma bejniethom u jin[aslu fl-istess [in. Din is-sistema kienet se tiswa [afna flus min[abba li kienu se jitwa[[lu [afna banjijiet u jintu]a ammont kbir ta’ ilma u materjal b[al madum, siment u [afna o[rajn. L-iskop primarju kien
L-isem ‘Hypocaust’ ;ej min-nisel Antik Grieg, fejn ‘hypo’ tfisser ta[t u ‘caust’ tfisser ma[ruq, biex meta jing[aqdu ]-]ew; kelmiet ji;u ‘ta[t ma[ruq’
li l-Hypocaust ti;i implimentata f’vilel u kumplessi pubbli/i biss Kif kienet ta[dem issistema tal-Hypocaust^ L-art kienet merfug[a minn pilastri, li l-qies tag[hom kien ta’ madwar ]ew; piedi lwie[ed. Ma;enb il-[ajt, kien
jinstab forn kbir biex jissuplixxi n-nar. Il-forn kien jie[u [siebu persuna wa[du, li kien jitfa’ l-injam biex ilforn ma jintefiex. L-arja s[una li kienet to[ro; minn ;ol-forn, kienet tg[addi minn bejn il-pilastri, filwaqt li ftit minnha kienet tibqa’ sejra ;ewwa l-[itan. L-arja s[una kienet ti//irkula mal-ispazji ta’ bejn il-pilastri u b’hekk kien ikun hemm [afna s[ana. Fil-[itan kien ikun hemm toqob jew tubi tal-fu[[ar. Parti mill-arja kienet tit[ol fihom biex i]]omm il-[itan s[an. It-tubi kellhom skop ie[or li g[alih kienu ji;u implimentati. Dan kien biex l-arja ]ejda tkun tista’ to[ro;. Il-fwar tal-arja kien
jevapora ’l fuq biex isa[[an lewwel saff ta’ fuq li kien tassiment, u awtomatikament lilma tal-banjijiet kien jibda jis[on bil-mod. Ftit mis-sistemi kienu jag[mlu u]u minn tankijiet li kienu implimentati fuq ilforn, li kienu jisse[ju Testudo. Dawn it-tankijiet kienu konnessi mal-banjijiet permezz ta’ tubu twil. It-tankijiet kienu jkunu mimlijin bl-ilma, u mit-tubu kien jg[addi l-ilma biex imur dritt g[all-banju. L-ilma b’hekk qatt ma seta’ jiksa[, g[ax it-tankijiet dejjem kien ikollhom in-nar jag[ti ta[thom u l-ilma s[un kien g[addej kontinwament minn ;ot-tubu. Sakemm il-forn kien iwaddab is-s[ana me[tie;a,
It-tqeg[id tal-banjijiet Il-banjijiet li kien ikollhom b]onn temperatura g[olja, kienu jitqieg[du e]att fuq, fejn kien jinsab il-forn. Dawn il-kmamar kienu s-sawna (laconicum) u l-kamra talbanju ta’ fejn in-nies setg[u jin[aslu bl-ilma ja[raq (caldarium). Il-banju li kellu ilma fietel (tepidarium) kien jinsab vi/in tag[hom it-tnejn. Il-kamra tal-banju fejn persuna seg[tet tin[asel blilma kiesa[ (frigidarium) u l-
kamra fejn kienu jin]g[u u j]ommu l-[wejje; tag[hom in-nies (apodyterium), kienu jitqieg[du ’l bog[od [afna minn fejn kien jinsab il-forn g[ax ma kellhomx b]onn s[ana jew ilma s[un.
Nikkonkludi billi ng[id… Ir-Rumani huma meqjusa fost wa[da mill-aqwa
/ivilizzazzjonijiet li qatt e]istew fil-qasam tal-in;inerija, il-kostruzzjoni u t-teknolo;ija. Dan juri bi/-/ar li sistemi b[al din, sistemi tad-drena;;, akkwadotti, kolossew, anfiteatru u [afna o[rajn, influwenzaw lil bosta in;iniera biex ikomplu javvanzaw u jirrinnovaw fuq it-teknolo;ija tal-img[oddi, biex waslu g[atteknolo;ija kif nafuha llum.
Ir-Rumani huma meqjusa fost wa[da mill-aqwa /ivilizzazzjonijiet li qatt e]istew fil-qasam tal-in;inerija, il-kostruzzjoni u t-teknolo;ija
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Ambjent 25
Ta[dita dwar il-graffiti fil-Forti Sant’Iermu
(it-tielet mix-xellug) Kurt Scerri, Uffi/jal g[all-Edukazzjoni ma’ GreenPak u Denise Brincat, Manager G[oli ma’ GreenPak jippre]entaw l-ewwel premju lil Deo Grech, is-Surmast tal-Iskola Primarja ta’ {al G[axaq, flimkien ma’ (mix-xellug) Emmanuel Zammit, is-Sindku ta’ {al G[axaq< Gwido Zammit, il-President tal-Kunsill tal-Iskola, u l-Assistenti Kapijiet tal-iskola Elizia Vassallo u Saviour Sammut. Green Gary, il-maskot ta’ GreenPak, kien pre]enti wkoll g[all-okka]joni.
L-inizjattiva ta’ GreenPak ‘Irri/ikla g[all-Istrina’ tikkontribwixxi €7,000 F’inqas minn xahrejn, mijiet ta’ tfal ;abru ’l fuq minn 2.7 miljun tapp talplastik, u l-pi] totali ta’ dan il-plastik ri/iklabbli jammonta g[al 8.4 tunnellati. It-tfal, li l-entu]ja]mu tag[hom ma naqasx biex jg[inu lil dawk li huma inqas ixxurtjati minnhom, [adu sehem bi [;arhom fledizzjoni ta’ ‘Irri/ikla g[all-Istrina’ ta’ din is-sena organizzata minn GreenPak. Dan l-isforz kollettiv wassal g[al donazzjoni ta’ € 7,000, ippre]entati millmembri ta’ GreenPak Coop
Society lill-President ta’ Malta George Abela matul l-Istrina 2012. Imnedija minn GreenPak f’Novembru li g[adda, din il-kampanja attirat ilparte/ipazzjoni ta’ 56 skola tal-primarja minn Malta u G[awdex. L-edukaturi ta’ GreenPak, flimkien malmaskot ta’ GreenPak, Green Gary, ]aru numru ta’ skejjel biex jispjegaw il-benefi//ji ta’ din l-inizjattiva u jfornuhom bil-boro] tarri/ikla;;. B’kollox, l-istudenti rexxielhom ji;bru ’l fuq minn 2.7 miljun tapp tal-
plastik li kienu ri/iklati minn GreenPak. L-Iskola Primarja San Benedittu f’{al G[axaq reb[et l-ewwel post b[ala log[la kontributur, b’medja ta’ 2,000 tapp tal-plastik g[al kull student. L-Iskola Primarja San Benedittu tal-Gudja kienet qrib b’medja ta’ 1,842 tapp tal-plastik g[al kull student. “Ir-rispons po]ittiv mog[ti mit-tfal tal-iskejjel primarji hu sinjal ta’ inkora;;iment li juri li l-;enerazzjoni ta’ wliedna hi sensittiva g[all-aspetti so/jali u ambjentali. Il-kampanja
ta’ GreenPak ‘Irri/ikla g[all-Istrina’ qed issir attività popolari li l-istudenti jkunu qed jistennewha bil[erqa qabel ma jieqfu g[allbtajjel tal-Milied,” qalet Denise Brincat, Manager G[oli ma’ GreenPak. G[al aktar tag[rif dwar liskema ta’ GreenPak g[all;bir tal-iskart, bring-in sites, u tag[rif ie[or min irid jista’ j]ur il-websajt ta’ GreenPak www.greenpak.com.mt jew jikkuntattja lill-kumpanija fuq 21661081 jew jibg[at email fuq info@greenpak.com.mt.
B[ala parti mil-ta[ditiet li jsiru ta’ kull xahar, minn Din l-Art {elwa, Denis Anthony Darmanin se jitkellem dwar il-graffiti li jinsabu f’Fort Sant’Iermu. Denis Anthony Darmanin g[andu Diploma flArkitettura Barokka. Hu wkoll ri/erkatur ta’ midalji u buttuni tal-uniformijiet militari. Fit-ta[dita li jmiss hu se j[ares lejn il-bosta graffiti ;ol-forti. Dawn jag[tu tag[rif dwar is-suldati li servew f’Sant’Iermu, liema kienu isimhom, ir-re;imenti tag[hom kif ukoll il-pajji]i li ;ew minnhom. Illum inqisu din l-informazzjoni b[ala ‘pa;ni mhux miktuba tal-istorja’. It-ta[dita, li se ssir illejla fis-6p.m., se ssir bl-Ingli] fis-Sala Im[allef M. Caruana Curran, 133, Triq Melita, il-Belt Valletta, fis6 p.m. D[ul b’xejn i]da ti;i apprezzata donazzjoni lil Din l-Art {elwa.
:ebla f’g[amla tonda bi graffiti fuqha
IN-NAZZJON
Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
TV#Radju 27 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Newsbuzz NET Television, 15>40 Il-programm tal-lum
se jkun ippre]entat minn Amy Monaghan u Thea Farrugia u b[as-soltu se jittratta a[barijiet mid-dinja tal-ispettaklu. Fost dawk li se nkunu qed nisimg[u u naraw dwarhom se jkun hemm il-kantanta Amerikana tal-mu]ika pop Kelly Clarkson (fir-ritratt fuq ix-xellug) li ;ieli wkoll g[amlitha ta’ attri/i, dwar Madonna, dwar il-koppja Becham u l-Korean PSY. Ma jonqsux it-Top 10 u l-Jukebox ta’ Newsbuzz.
Josianne Cardona Gatt
Caroline Galea
Il-Kunsilli Lokali Il-Mara tal-lum - NET Television, 14>05
Scontro tra Titani (Clash of the Titans) Italia 1, 21>10
Alexia Davalos u Sam Worthington (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi f’dan il-film tal-2010. Ta’ min ifakkar li film bl-istess isem kien in[adem lura fl1981 b’partijiet minnu kienu n;ibdu fil-g]ejjer Maltin, i]da kif wie[ed jista’ jobsor l-effetti spe/jali f’dak li se nkunu nistg[u naraw illum huma ferm aktar irfinuti. L’anno del signore Iris, 17>10 Film Taljan tal-1969 li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Claudia Cardinale (li tidher fir-ritratt hawn ta[t) lil Nino Manfredi u lil Enrico Maria Salerno. Il-film jo[odna lura g[as-snin ta’ meta kienet g[addejja l-battalja biex issir l-unifikazzjoni tal-Italja. }ew; membri tal-Carbonari jkunu nqabdu wara li ppruvaw jag[mlu attentat kontra l-istat tal-Papa f’Ruma.
Minn ]mien g[al ]mien Gloria Mizzi tiddedika dan il-programm g[all-Kunsilli Lokali billi tistiedna kunsillieri nisa minn lokalitajiet differenti biex ikunu diskussi affarijiet li jirrigwardaw dawk il-lokalitajiet. Kull meta saru dejjem kienu programmi popolari mat-telespettaturi, u j/emplu mhux bi ftit biex jg[addu l-kummenti tag[hom u anki jag[mlu xi mistoqsijiet. Il-mistiedna mill-Kunsilli g[al-lum se jkunu Josianne Cardona Gatt minn Birkirkara, Caroline Galea minn Santa Lu/ija u Graziella Galea minn San Pawl il-Ba[ar.
Graziella Galea
Il-manifest elettorali tal-Partit Nazzjonalista Anali]i tal-A[bar - NET Television, 20>30
Il-Partit Nazzjonalista din il-;img[a g[adu kemm ippubblika l-Manifest Elettorali bi t[ejjija g[all-programm elettorali g[all-Elezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu li ;ej. Bit-tema Futur fis-Sod – Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni, il-programm se janalizza l-[idma tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern fl-a[[ar [ames snin f’dawn it-tliet oqsma kru/jali g[all-kwalità tal-[ajja tal-poplu kollu. Bis-sehem ta’ esperti fl-oqsma msemmija, se naraw kif
il-kisbiet ta’ Malta u tal-poplu Malti fl-oqsma tax-xog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni f’din il-le;i]latura jawguraw tajjeb g[al futur fis-sod. Produzzjoni u pre]entazzjoni tra’ Roderick Agius.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
28 TV#Radju
Kri]i min[abba mara 06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Anali]i tal-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
10>30 11>55 12>00 12.30 13>00 15>00 15>05
Tentazione d’amore (Keeping the Faith) - La 5, 21>10
Edward Norton u Ben Stiller (it-tnejn fir-ritratt flimkien ma’ Jenna Elfman) ikunu ilhom [bieb minn /kunithom. Anki meta wie[ed isir sa/erdot Kattoliku u l-ie[or rabbi tar-reli;jon Lhudija, il-[biberija bejn
it-tnejn tissokta. Il-gwaj, i]da, jibda meta t-tnejn li huma jinnamraw mal-istess mara. Il-film in[adem fl-Istati Uniti fis-sena 2000 b’re;ija ta’ Edward Norton.
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Rakkonti Kanori - Salvator Mousù The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 )
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 Familja Wa[da (jinkludu 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 - Qari bilMalti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bullettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Notti magiche 21:05 Mu]ika u Sport 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 - Ru]arju 24:00 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Jg[idu
Newsdesk - Roberta Avellino Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar - David Thake u George Galea Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
Tag[hom i]-}g[a]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument matul il;img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Frott il-Kelma 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet . Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Cinescena 10:00 - BBC News Update 10:05 - L-Ewropa u l-Imperu 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 Darbtejn Insiru Tfal 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Bioneers 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 -
Aktar minn Saqaf fuq Rasek 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l-Erwie[ 12:45 - {dejn l-ilma fejn nistrie[ 13:00 - {olqa mal-Maltin ta’ barra 13:30 - Ift[ilna Mulej ilBieb tal-Fidi 14:00 - Nifhmu biex ng[ixu l-fidi tag[na 15:00 Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - IlKnisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - Vexillum 20:00 - {amsin Sena wara 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Lejn il-qawmien 23:00 {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell.
Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il-{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 - 101.8 Favourites 12:00 A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Classic Gold 21:00 - Reggae Party 24:00 - Mu]ika tal-passat.
TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Realtà 11:25 Lonely Planet, Best in China (r) 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - TVPM 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 - }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-Ewwel 18:25 - Telebejg[ 18:40 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - An;li 21:45 Venere 22:45 - Mixage 23:15 L-A[barijiet 23:35 - Il-{arsa ta’ Ru]ann 00:20 - TVPM. TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep. 1) 12:15 - Qatra Inka 12:45 Lonely Planet - Best in Asia 13:45 - Realtà 14:15 - Ruggers 14:45 - Meander 15:30 - Lonely Planet - Best in Asia 16:00 - The Truth about Food 16:50 Madwarna 17:20 - Waqtiet 17:25 - Realtà 18:30 - Mater Dei Hospital (l-I prog.) 19:00 Ruggers 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 The Truth about Food 20:30 A[barijiet bl-Ingli] 20:40 Bondi + 21:45 - Sensilhena 22:30 - Meander 23:00 - Ruggers 23:30 - 3 Pointer. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 - Vie 11:30 - Aroma Mattina 13:00 Kalamita (jinkludi ONE News fis-13:30 u fit-15:30) 16:30 Aroma Kitchen 17:30 - ONE News 17:40 - Aroma Kitchen 18:10 - Teleshopping 18:25 Programm Politiku 19:30 - ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 Attività Politika 22:15 - Nine-oThree 23:15 - ONE News. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 Fil-K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Dokumentarju 20:30 - Il-Parlament tal-Poplu (live) 21:30 - CNI 22:00 - News
22:30 - Motordrome. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00, id-09:00 u l11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 - Don Matteo 8 23:30 - Porta a porta 01:05 - Tg 1 notte 01:40 - Sottovoce. Raidue 07:00 - Cartoons 08:55 - La signora del west (TF) 09:40 Sabrina, vita da strega (TF) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 Seltz 14:45 - Senza traccia (TF) 15:30 - Cold Case 16:15 Numb3rs 17:00 - Las Vegas (TF) 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 19:35 - Il commissario Rex (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Zucchero - La sesión cubana 23:10 - Tg 2 notizie 23:25 - Made in Sud 00:40 - Anna Winter (TF) 01:25 - Vento di Ponente. Raitre 07:00 - Tgr buongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:10 La storia siamo noi 11:00 Codice a barre (attwalità) 11:30 Buopngiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:00 - Tg 3 L.I.S. 15:05 - Tgr piazza affari 15:10 La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 Geo & Geo 19:00 - Tg 3 20:00 Blob 20:10 - Piatti tipici dello spirito 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - L’infiltrato. Film 2011 23:05 - Lastoria siamo noi 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 Rai Educational - Arte Facta 01:35 - La musica di Raitre. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro (attwalità) 08:50 - Mattino cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg 5 13:40 -
Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne (talk show) 16:20 - Pomeriggio cinque (attwalità) 18:50 - Avanti un altro! (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 La grande magia - The Illusionist 23:50 - Supercinema 00:45 Striscia la notizia 01:40 - Uomini e donne (r). Rete 4 06:50 - T.J. Hooker (TF) 07:45 Miami Vice (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 2 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Lo sportello di Forum 15:30 Rescue Special Operations (TF) 16:35 - Herbie al rally di Montecarlo. Film ’77 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - The Closer (TF) 23:10 - Bones (TF) 01:00 Tg 4 night news 01:25 - Music line. Italia 1 06:50 - Cartoons 08:45 Everwood (TF) 10:35 - ER medici in prima linea 12:25 Studio aperto 13:05 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:00 - Fringe (TF) 15:55 - White Collar (TF) 16:45 - Chuck (TF) 17:40 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI: Scena del crimine (TF) 21:10 - Scontro tra Titani. Film 2010 23:10 - Stealth - Arma superma. Film 2005 01:20 Sport Mediaset 01:45 - The Shield (TF). La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:55 - Coffee Break (attw.) 11:00 - L’aria che tira (attwalità) 12:20 - Ti ci porto io... in cucina con Vissani 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 (TF) 14:05 - Professione assasino. Film ’72 15:40 - 4 donne e un funerale (TF) 16:50 - Il commissario Cordier (TF) 18:50 - I menù di Benedetta 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Servizio pubblico 23:45 - Omnibus Night 00:50 - Tg La 7 sport 01:15 Otto e mezzo (attwalità).
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
TV#Radju 29 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Stenba[ 10:00 Strada Rjali 12:00 - Muftie[ 12:15 - F. News 12:30 - Health News 13:00 - Niskata 15:00 Teleshopping 17:30 - News Point 18:15 - F. News 18:30 Klikk 19:40 - Muftie[ 19:56 Health News 20:15 - F. News 21:00 - Entertain Me 23:00 Muftie[ 23:15 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – All That Jazz (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 The 90s 14:30 - The 00s 15:00 Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 The 60s & 70s 20:30 - Rock Legend 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 12:50 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Una mamma per amica (TF) 14:50 - Ugly Betty (TF) 15:45 - Dawson’s Creek (TF) 16:30 - Ninì 17:20 - Le cose che amo di te (sitcom) 17:50 - Non ditelo alla sposa (reality) 18:45 - Exteme Makeover Home Edition 19:40 Ugly Betty (TF) 20:25 - Gossip Girl (TF) 21:10 -Tentazione d’amore. Film 2000 23:30 Uomini e donne. BBC Entertainment 07:15 - 3rd & Bird 07:25 Boogie Beebies 07:40 Tikkabilla 08:10 - Me Too! 08:30 - Buzz and Tell 08:35 My Family 09:05 - One Foot in the Grave 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 Doctors 11:20 - Casualty 12:10 - Bleak House 13:10 - My Family 13:40 - The Weakest Link 14:25 - EastEnders 14:55 Doctors 15:25 - Casualty 16:15 - Bleak House 17:15 - The Weakest Link 18:00 EastEnders 18:30 - Doctors 19:00 - Coast 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Gavin and Stacey 21:00 - Waking the Dead 21:50 - Blackadder Goes Forth 22:20 - Taking the Flak 22:50 - BBC Proms 2010. TCM
07:35 - Beau Brummell (U) 09:25 - Pennies from Heaven (AA) 11:10 - Gone with the Wind (PG) 14:45 - Bhowani Junction (A) 16:35 - Hot
Millions (U) 18:20 - Raintree County (A) 21:00 - Poltergeist (15) 22:50 - Shaft (15). MGM Movies 07:35 - Another Pretty Face. Film 2002 09:05 - A Perfect Stranger. Film ’94 (12) 10:35 MGM’s Big Screen 10:50 Inspector Clouseau. Film ’68 (U) 12:25 - In the Shadow of a Killer. Film ’92 (PG) 14:00 Vigilante Force. Film ’76 (X) 15:30 - In the Custody of Strangers. Film ’82 (15) 17:05 The Purple Rose of Cairo. Film ’85 (PG) 18:25 - Lisa. Film ’90 (15) 20:00 - Portrait of an Escort. Film ’80 (15) 21:40 The Amityville Horror. Film ’79 (X) 23:35 - Equus. Film ’77 (AA). GO Stars 07:30 - A Dog Named Christmas 09:05 - The International 11:00 Monk 11:45 - House 12:30 Horrible Bosses 14:05 - Judy
Moody & The Not Bummer Summer 15:40 - Julie & Julia 17:45 - The International 19:45 The Office 20:15 - House 21:00 - Remember The Titans 22:50 The Thing 00:30 - The International.
Diva Universal 07:00 - Quincy, M.E. 08:00 Mystery Woman: Game Time 09:38 - Love at First Sight 09:55 - Ironside 10:55 - Rex: A Cop’s Friend 11:55 - Quincy, M.E. 12:55 - Law & Order 13:55 Wolff’s Turf 15:55 - Ironside 16:50 - Quincy, M.E. 17:55 Mystery Woman: Game Time 19:37 - Great Women 19:50 Law & Order 20:50 - Great Women 21:00 - McBride: The Doctor Is Out, Really Out 22:48 - Polizia, Femminile, Singolare 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: No Cameras 08:10 - Dirty Jobs: Alligator Farmer 09:05 - Deadliest Catch 09:55 - Ultimate Survival: Land of Ice 10:50 - How Do They Do It?: Battery Power # Chocolate # Toothbrushes 11:15 - How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Mega Tunnel 12:35 - Rides: Customized 13:30 - Wheeler Dealers: BMW 840 14:25 - American Chopper: Senior vs Junior: Rick’s News 15:20 - Mythbusters: Soda Cup Killer 16:15 - Dirty Jobs: Alligator Farmer 17:10 Deadliest Catch 18:05 - Ultimate Survival: Bear Eats 19:00 - How It’s Made 20:00 - Extreme
Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 21:00 River Monsters: Special 3 22:00 - Hillbilly Handfishin 23:00 Trouble in Paradise. Iris 15:25 - Donne in bianco. Film ’98 17:10 - Nell’anno del signore. Film ’69 19:25 - A-Team (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:05 - Orgoglio e pregiudizio. Film 2005 23:20 - Oliver Twist. Film 2005 01:40 - Le avventure di Arsenio Lupin. Film ’57. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Glee 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Suits 17:30 - Whitney 17:52 2 Broke Girls 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 Suburgatory 20:30 - Dallas 21:15 - Supernatural 22:00 True Blood 23:05 - The Mentalist 23:50 - Alcatraz 00:40 - Boardwalk Empire 01:45 - 30 Rock. Biography Channel 07:00 - Schoolmum Makeover With Melanie Sykes: Deb Bourn 08:00 - Heir Hunters: Climpson & Morgan 09:00 - Vanished with Beth Holloway: Lunsford # Grinstead. Hardcore Pawn: 10:00 - The Gambler 10:30 Fool’s Gold. 11:00 - Kitchen Sink to Catwalk 12:00 -
Thintervention with Jackie Warner: Uphill Battle 13:00 Storage Wars: Operation Hobo 13:30 - Barter Kings: Four Wheeling and Dealing. Monster In Laws: 14:00 - Beautii is a Beast 14:30 - Debbie Does Damage. 15:00 - Hoarders: Beverly # Megan 16:00 - Kitchen Sink to Catwalk 17:00 Thintervention with Jackie Warner: Uphill Battle 18:00 Vanished with Beth Holloway: Lunsford # Grinstead 19:00 Storage Wars: Operation Hobo 19:30 - Barter Kings: Four Wheeling and Dealing 20:00 Heir Hunters: Climpson & Morgan. Hardcore Pawn: 21:00 The Gambler 21:30 - Fool’s Gold. 22:00 - Celebrity Ghost Stories: Aaron Carter # Chris McDonald # Kaya Jones # David Proval 23:00 - I Survived: Beyond and Back: Amanda, Matthew, Aimme.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - Monkey See Monkey Do 09:05 Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 Kipper 09:45 - Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 - Barney and Friends 10:40 Wobblyland 10:45 - Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - The Hoobs 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - Monkey See Monkey Do 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - Monkey See Monkey Do 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - Slim Pig 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 -
The Hoobs 18:50 - Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - Monkey See Monkey Do 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends 22:25 - Bob the Builder. Disney Channel 08:25 - Shake It Up 09:15 - Phineas and Ferb 09:50 - Phineas and Ferb 10:05 - Doc McStuffins 10:30 - Art Attack 10:55 - Jessie 11:45 - ANT Farm 12:35 - Wizards of Waverly Place 13:25 Shake It Up 13:45 - ANT Farm 14:40 - Jessie 15:00 - Avalon High 16:25 - Austin and Ally 16:45 - Phineas and Ferb 17:10 - ANT Farm 17:35 - Good Luck Charlie 18:00 - Jessie 18:30 That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Kim Possible 19:40 - Hannah Montana 20:05 Phineas and Ferb 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Fish Hooks 22:35 - Brandy and Mr Whiskers 23:25 - The Replacements.
06>45
Int fuq NET
09>00 10>00 11>30 12>00 12>05 14>00 14.05
Futur fis-Sod Qalb il-Familja Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Il-Mara tal-Lum
15>25 15>40 16>35 17>00 17>05 18>00 18>10 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00 23>30
Telebejg[ Newsbuzz Telebejg[ NET News Malta Llejla NET News Futur fis-Sod NET News Anali]i tal-A[bar NET News Futur fis-Sod Wheelspin NET News Futur fis-Sod
(b’waqfa g[al NET News fis-07>00)
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:30 - Rally Raid: Dakar 09:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 10:00 - IBU WC Biathlon 11:00 - WATTS 11:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 12:30 - IBU WC Biathlon 13:45 - World Challenge Tennis 15:45 - FIS WC Nordic Ski Jumping 16:45 FIS WC Nordic Ski Jumping: Zakopane, Poland: HS 134 Qual. (live) 18:00 - IBU WC Biathlon: Men’s Relay (live) 19:45 - Rally Raid: Dakar: Stage 6 (live) 20:15 - World Championship Darts: Frimley Green: QF (live) 23:00 European Tour Poker.
GO Sports 8 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Serie A: Rd 19: Parma v Palermo 11:00 - RaboDirect Pro12: Rd 13: Ulster v Scarlets. Barclays PL: 13:00 - Programme 29: PL World 13:30 - Wk 20: Southampton v Arsenal. 15:30 Serie A: Rd 19: Genoa v Bologna 17:30 - Aviva Premiership: Rd 13: Worcester Warriors v Leicester Tigers 19:30 - The Ligue 1 Show: Rd 20 20:00 PGA European Tour: Volvo Golf Champions: Day 1 00:00 - ATP 250 Series: Brisbane International: SF.
Eurosport 2 07:00 - World Challenge Tennis 09:00 - World Challenge Tennis: Adelaide: Day 2 (live) 12:30 GTA Road to Dubai 12:45 European Tour Snooker 14:00 -
Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - Borussia Dortmund v Vfb Stuttgart (r) 09:55 - Hamburg v Bayern Munich (r). 11:50 - FA Cup: Swansea v Arsenal (r) 13:55 2012 Alpari World Match Tour: Bermuda - Day 1 (r) 16:00 -
FIS WC Nordic Ski Jumping 15:00 - IBU WC Biathlon 16:00 - World Challenge Tennis 17:30 - ITSF WC, Table Soccer 18:45 FIS WC Nordic Ski Jumping 19:45 - Armwrestling 20:15 ITSF WC, Table Soccer 21:15 Promotion Tour Bowling 22:15 World Championship Street Workout 22:45 - FIS WC Nordic Ski Jumping 23:45 - Eurosport Top Ten.
GO Sports 1 07:00 - ATP 250 Series: Chennai Open: SF 12:00 - PGA European Tour: Volvo Golf Champions: Day 1 (live) 16:00 - Trans World Sport: Programme 1341 17:00 ATP 250 Series 2013: APIA International, Sydney. QF 21:00 - Serie A: Rd 19: Napoli v Roma 23:00 - The Ligue 1 Show: Rd 20 23:30 - Serie A: Rd 19: Fiorentina v Pescara 01:30 Barclays PL: Wk 20: Aston Villa v Wigan Athletic.
Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 16:35 - America's Cup: Naples - Day 5 (r) 18:15 - Vendee Globe 201213: Weekly Highlights (r) 19:15 - Mass Participation Series: AlpsDHuez (r) 20:10 - FA Cup: Swansea v Arsenal (r) 22:15 FIFA Beach Soccer WC Qual.: Italy v Israel (r) 23:35 - Mass Participation Series: AlpsDHuez (r) 00:30 - Bundesliga: Borussia Dortmund v Vfb Stuttgart (r).
GO Sports 2 09:30 - ATP 250 Series 2013: APIA International, Sydney. QF (live) 13:30 - Milan Channel.
Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: Venice Day 4 (r) 14:05 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:10 - Bundesliga: Hamburg v Bayern Munich (r) 17:05 - FA Cup: Swansea v Arsenal (r) 19:10 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 19:40 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Italy v Israel (r) 21:00 - Vendee Globe 2012-13: Weekly Highlights (r) 21:55 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:30 - FA Cup: Swansea v Arsenal (r).
GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Serie A: Rd 19: Parma v Palermo 11:00 - RaboDirect Pro12: Rd 13: Ulster v Scarlets. Barclays PL: 13:00 - Programme 29: PL World 13:30 - Wk 20: Southampton v Arsenal. 15:30 Serie A: Rd 19: Genoa v Bologna 17:30 - Aviva Premiership: Rd 13: Worcester Warriors v Leicester Tigers 19:30 - The Ligue 1 Show: Rd 20 20:00 PGA European Tour: Volvo Golf Champions: Day 1 00:00 - ATP 250 Series: Brisbane International: SF.
Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union (r) 09:35 - MFA Futsal League (r) 11:00 - BOV PL: Valletta v Hibs (r) 13:15 - Melita GFA 1st Div.: Xewkija T. v Nadur Youngsters (r) 15:05 Football Nurseries (r) 15:40 Malta Handball Association (r) 17:00 - Malta Basketball Assoc.: Hibs v Depiro (r) 18:25 - Malta Rugby Football Union (r) 20:05 Football Nurseries (r) 20:40 Melita GFA 1st Division 22:25 BOV PL: Valletta v Hibs (r) 00:40 - Malta Handball Association (r).
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
30 Avvi]i PN
AVVI}I POLITI?I {AL SAFI. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.
{AL BALZAN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a lit-tesserati kollha tal-lokalità li t-tesseri jistg[u jin;abru mill-Uffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il[inijiet tal-ftu[ huma mill5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.
L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem ilknisja ta’ San :or;).
SAN :ILJAN. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tallokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u lErbg[a bejn is-6.30 p.m. u s7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.
I}-}URRIEQ. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tallokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.
AVVI}I SO?JALI EMANUEL DELIA. Il-{bieb
ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw attività, il-:img[a, 11 ta’ Jannar fis-7 p.m. fl-Uffi//ju PN ta]-}urrieq. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
ROBERT CUTAJAR. Il-
{bieb ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Kun/ert Mu]ikali bit-tema “Malta lbiera[ ... illum ... u g[ada,” il-:img[a 11 ta’ Jannar fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, Bu;ibba. Prezz €7 u l-biljetti jinkisbu mill-Uffi//ji PN tal-Mellie[a, ta’ San Pawl il-Ba[ar u tan-Naxxar, jew ibg[at SMS fuq 79262101, 99824570 jew email lil robertcutajar72@gmail.com.
BIR}EBBU:A. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Ri/eviment g[at-Tesserati u l{bieb fl-okka]joni tas-Sena l:dida, il-:img[a, 11 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN tal-lokalità. ROBERT ARRIGO. Robert
Arrigo se jniedi l-kampanja elettorali, is-Sibt, 12 ta’ Jannar fis-7 p.m. fil-lukanda Hilton. Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi. Prezz €10 u g[all-bookings /emplu 23285000.
EMANUEL DELIA. Il-
{bieb ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw attività, is-Sibt, 12 ta’ Jannar fis-7 p.m. flUffi//ju PN ta’ Bir]ebbu;a. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
I}-}URRIEQ. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Get Together, is-Sibt, 12 ta’ Jannar fis-7 p.m. fl-Aida Hall, i]-}urrieq. DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Ri/eviment, is-Sibt, 12 ta’ Jannar fit-8 p.m. fil-Cortile Farmhouse, San :wann. G[all-biljetti b’xejn /emplu
Il-Partit Nazzjonalista – Re;jun G[awdex
Ikla tal-{bieb Nhar il-{add 13 ta’ Jannar Fil-Lukanda Calypso, Marsalforn, fin-12.30 p.m. Mistiedna spe/jali l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi, is-Sinjura Kate Gonzi u uffi/jali o[ra Menu> Buffet inklu]i l-ilma u l-inbid Biljetti mill-postijiet tas-soltu Prezz> €23
21232166, 79421071 jew 99462078 jew ibg[atu email lil david@davidcasa.eu.
JEAN-PIERRE FARRUGIA. Il-{bieb ta’ Jean-Pierre
Farrugia se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 15 ta’ Jannar fil-lukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 21237558 jew 99844499.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 15 ta’ Jannar f’Ferretti, il-Qajjenza. Prezz €5 u g[allbiljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826. KRISTY DEBONO. Il-
{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 16 ta’ Jannar fid9.30 a.m. fl-Orange Tree Hall, {al G[arg[ur. Prezz €5 bittrasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79692626 jew ibg[atu email lil info@kristydebono.com.
JASON AZZOPARDI. Il-
{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Jannar fixXara Lodge, limiti tar-Rabat. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 22985100 jew 99841333.
EDWIN VASSALLO. Il-
{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Jannar fid-9 a.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.
BEPPE FENECH ADAMI.
Il-{bieb ta’ Beppe Fenech Adami se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fis-San Antonio Hotel and Spa, Bu;ibba. Prezz €3. Biljetti ming[and il-helpers, /emplu 79493491 jew 79886711 jew ibg[atu email lil kampanjafenechadami@gmail.com.
CLAUDETTE BUTTIGIEG.
Il-{bieb ta’ Claudette Buttigieg se jorganizzaw Coffee Morning g[all-kostitwenti tat-tmien u t12-il distrett, il-:img[a, 18 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fis-Sunny Coast Resort, il-Qawra. Prezz €6 bit-trasport inklu]. G[al aktar informazzjoni ]ur ilpa;na ta’ Facebook fuq www.facebook.com#pages#Cla udetteButtigieg#545435958804741 jew /emplu 79276414, 99252900 jew 99440086. Jattendi l-Vi/i Kap tal-PN Simon Busuttil.
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642. BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200. BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038. G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567. L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382. L-ISLA. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5.30 p.m. u s-7 p.m. fl-
Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21806226 jew 99602472. IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456. L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979. L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852. L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603. IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507. IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com. PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222. RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954. TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633. IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529. SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086. SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt. IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033. VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849. I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Avvi]i PN 31
STEPHEN SPITERI. Il-
{bieb ta’ Stephen Spiteri se jorganizzaw Ri/eviment, isSibt, 19 ta Jannar fit-8.30 p.m. fil-Montekristo Estates. G[all-biljetti /emplu 99424827, 99886394 jew 79955555.
KRISTY DEBONO. Il-
{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Ikla f’g[eluq sninha, is-Sibt, 19 ta’ Jannar fit-8.30 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[attfal ta’ ta[t it-12-il sena. G[all-biljetti /emplu 79692626 jew ibag[tu email lil info@kristydebono.com.
MARIO DE MARCO. Il-
{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 22 ta’ Jannar fillukanda Qawra Palace, Bu;ibba. Tluq bil-privates fit8.30 a.m. mill-postijiet tassoltu. Biljetti b’xejn u g[allbiljetti /emplu 21444437, 21247049, 99450902 jew 21223911.
CHARLÒ BONNICI. Il-
{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw {ar;a Kulturali g[all-Palazz ta’ San Anton, it-Tlieta, 22 ta’ Jannar. Wara jkun hemm Coffee Morning fil-kafetterija tal-Palazz. Prezz €4 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79992238.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’
David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta 22 ta’ Jannar fil-Buskett Roadhouse, ir-Rabat. G[allbiljetti b’xejn /emplu 21232166, 79421071 jew 99462078 jew ibag[tu email lil david@davidcasa.eu.
MARK ANTHONY SAMMUT. Il-{bieb ta’ Mark
Anthony Sammut se jorganizaw Coffee Morning, itTlieta, 22 ta’ Jannar fid-9 a.m. fir-Razzett tal-{biberija, Marsaskala. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 79696073.
JOE CASSAR. Il-{bieb ta’
Joe Cassar se jorganizzaw Breakfast u Tombla, l-Erbg[a, 23 ta’ Jannar fl-10 a.m. fillukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €10 u g[all-bookings /emplu 79459227 jew 99468624.
ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a 23 ta’Jannar fid-9.30 a.m. f’Villa Arrigo, in-Naxxar Prezz €3 u g[all-bookings /emplu 23285000.
TONIO FENECH. Il-{bieb
ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il{amis, 24 ta’ Jannar fillukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 27327302 jew
79927302. Ikun hemm trasport provdut.
ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Serata ta’ Ikel ?ini], il-:img[a, 25 ta’ Jannar fit-8 p.m. fil-Jade Gardens Restaurant, San :iljan. Prezz €17 u g[allbookings /emplu 23285000.
VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Coffee Morning, il{amis, 31 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €4 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99239840 jew 21242599.
Coffee Morning, l-Erbg[a, 6 ta’ Frar fil-Buskett Roadhouse. Prezz €5, bittrasport inklu], u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79797178 jew 99242945.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 12 ta’ Frar f’Ferretti, il-Qajjenza. Prezz €5 u g[allbiljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Get Together, is-Sibt 2 ta’ Marzu fit-8 p.m. fl-Eden Lodge, i]-}urrieq. Prezz €5 u t-tfal b’xejn. Trasport provdut b’xejn. Biljetti ming[and ilhelpers, /emplu 99995742 jew 99490826 jew ibag[tu email lil info@tonibezzina.com.
CAROLINE GALEA. Il-
JASON AZZOPARDI. Il-
{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 5 ta’ Frar fi Splash & Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79992238.
{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning#Tombla, il-{amis, 14 ta’ Frar fid-9.30 a.m. fillukanda Preluna. Prezz €5 bit-trasport inklu]. G[al aktar dettalji ]uru l-website www.carolinegalea.com, ilpa;na ta’ Facebook fuq www.facebook.com#caroline.g aleawasmicallef, jew /emplu 99843564 jew 99491069.
FRANCIS ZAMMIT DIMECH. Il-{bieb ta’
MARK ANTHONY SAMMUT. Il-{bieb ta’ Mark
CHARLÒ BONNICI. Il-
Francis Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 6 ta’ Frar fid-9.30 a.m. fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. Prezz €5.50. Trasport provdut. G[all-biljetti jew informazzjoni /emplu 99449189.
PAULA MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw
da Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79992238.
Anthony Sammut se jorganizzaw Ikla, is-Sibt, 23 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €8 g[at-tfal. Ikun hemm trasport g[al min jixtieq.
CHARLÒ BONNICI. Il-
{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 28 ta’ Frar fil-lukan-
{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum il-Mara, it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fil-Montekristo Estates, {al Farru;. It-trasport jitlaq fit-8.30 a.m. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.
VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Party, l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. f’Villa Blanche, {al Far. Prezz €2 bit-trasport inklu] u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99239840 jew 21242599. AVVI}I O{RA SANTA VENERA. Il-
Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li r-refurbishment talbar tal-Uffi//ju PN “Dar il{addiem”, fi Triq Fleur de Lys, lest.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
32 Klassifikati PROPRJETÀ Bir id-Deheb#I]-}ejtun#{al Qormi APPARTAMENTI b’]ew; kmamar jew bi tliet kmamar tas-sodda, semi-finished u garaxxijiet (tpartit ikkunsidrat). ?emplu 99477271.
{a]-}ebbu;
DAR f’post /entrali u blarja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.
Is-Swatar
APPARTAMENT spazju], lest u komplut bl-g[amara b’kollox, bi tliet kmamar tassodda, k/ina fitted, living#kamra tal-pranzu b’gallarija, ]ew; kmamar tal-banju (wa[da ensuite) u utility room. Prezz €210,000. Garaxx ta’ tliet karozzi b’a//ess mill-komun inklu] fil-prezz. ?emplu 77467703.
Marsaxlokk
FLATS kbar quddiem il-
ba[ar, b’veduti u bi tliet kmamar tas-sodda. ?emplu 79843698.
G{ALL-BEJG{ JEW KIRI {al Qormi
{WIENET 150 sqm. ?entrali f’{al Qormi, limiti ta’ San Bastjan u snack bar /entrali armat b’kollox (tpartit ikkunsidrat). ?emplu 99477271.
KIRI TA’ BAR Bo//i Klabb Bir]ebbu;a
JINTLAQG{U applikazzjonijiet g[al kiri ta’ bar talbo//i f’Bir]ebbu;a mill-10 ta’ Jannar, 2013 sal-20 ta’ Jannar, 2013. Min hu interessat jirrikorri Bo//i Klabb f’Bir]ebbu;a stess.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’
soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
99422268 jew 21416705.
Caritas Malta Epilepsy Association
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1950 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
CARITAS Malta Epilepsy Association se jkollha llaqg[a li tag[mel kull xahrejn, g[ada l-:img[a 11 ta’ Jannar, 2013 fis-6 p.m. filCaritas Malta, 5, Triq l-Iljun, il-Furjana. Kull min hu interessat hu m[e;;e; jattendi.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-pranzu
Kamra tal-pranzu
TAL-KAWBA, tinkludi vetrina, sideboard b’erba’ bibien u bi tliet kxaxen fin-nofs, u mejda b’sitt si;;ijiiet. ?emplu 99800607.
Mejda tal-pranzu
KOMPLUTA b’sitt si;;ijiet, magna tal-[jata Singer Melody 60, wall unit, k/ina, one seater sofa, ]ew; si;;ijiet tal-injam b’cushions bojod tal-;ilda, tliet si;;ijiet talinjam, tapit kbir a[dar bilkannella, monitor tal-kompjuter, libsa tal-bridesmaid, pitturi ori;inali mpittrin g[allgosti tag[kom, kostum talKarnival g[all-kbar f’kundizzjoni tajba u elaborat, kien mixtri g[al show. ?emplu 79883916.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
Passatemp 33
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
L-ingassa 17
18
Mimdudin>5. Tqum wara wa[da (5) 6. Inti id[ol f’[anut [allas g[al xi [a;a (5) 7. Marda tal-ftuq (5) 10. Par g[al dan il-jum? (5) 11. Dawk li ji;u minnu (5) 12. Xa[am tal-annimali (5) 14. Makakkerija (5) 16. Dak li l-bniedem i[ossu obbligat li jag[mel (5) 17. u 18. Dawn g[andhom biex jg[ixu, bla ma ja[dmu biex jaqilg[u lflus (10) 18. Ara 7.
Weqfin>1. Ir-rikotta m’g[adhiex tajba, marret (6) 2. Fuq vapur issibhom ja[dmu (6) 3. Elf g[al elf darba (6) 4. G[al kollox hemm dan, ng[idu (6) 8. Le[[iet ta’ dwal mitluqa mas-s[ab tax-xita (5) 9. Ra;el qasir u o[xon minn ]aqqu (5) 12. Kamra verament ]g[ira (6) 13. ?aqliqiet (6) 14. Po;;ejtu fejn [add ma jsibu (6) 15. Nag[mel dak li kkmandajtni, b[al xi qadja pere]empju (6) Soluzzjoni tal-biera[
Mimdudin>5. Aptit; 6. I[o]]; 7. Mer/a; 10. Knist; 11. Rumba; 12. {arab; 14. Bidel; 16. Flokk; 17. Robbu; 18. Uqija. Weqfin>1. Martek; 2. Strett; 3. Bi//er; 4. E]ilja; 8. :idri; 9. Smida; 12. {asira; 13. Belbul; 14. Bekkum; 15. Libjan.
Dan il-cowboy qed jipprova jingassa ]-]iemel u wara [afna tentattivi rnexxielu. B’liema ingassa qabad li]-]iemel?
Sudoku
Il-valuri tal-ittri
Da[[al fil-kaxxi vojta ta’ kull ringiela, ta’ kull kolonna u ta’ kull kwadru ]g[ir ta’ 3 kaxxi bi 3 n-numri kollha mill-1 sad-9.
G[at-tfal
Log[ba [elwa li g[andha tqattag[lek ftit [in mhux [a]in biex issolviha. Ibdel in-numri mal-ittri, l-istess ittra dejjem listess numru biex tag[mel laddizzjoni wa[da korretta.
Soluzzjonijiet O;;ett Nru. 4 – e1; O;;ett Nru. 6 – e5; O;;ett Nru. 5 – b5 O;;ett Nru. 1 – f3. 797275 = 810386 Il-;ardinar
4027 + 4027 + 5057 + L-ingassa Dik bin-Nru. 2 Il-valuri tal-ittri
Irid jispi//a t-tisliba
Wie[ed Beansprout imqareb telaq ji;ri bil-lapes ta’ Bean. Bean irid jispi//a t-tisliba. Mnejn g[andu jg[addi biex jil[aq lil Beansprout u je[odlu l-lapes?
Il-;ardinar
Dan il-;ardinar qed jie[u [sieb il-pjanti u l-fjuri. Hawnhekk narawh qed isaqqihom. Erbg[a mis-sitt o;;etti t’hawn fuq jinsabu mo[bijin xi mkien fl-istampa. Ara ssibx liema huma u fejn qeg[din.
Sudoku
Irid jispi//a t-tisliba
Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
34 BOV III DIV.
Marsa jumiljaw lil G[axaq ................................ 1 .................................. 6
G[axaq Marsa
Marsa umiljaw lil G[axaq b’reb[a kbira 6-1 biex issa ilhom tmien log[biet ming[ajr reb[a. Marsa komplew jissieltu man-na[a ta’ fuq tal-klassifika u telg[u fit-tielet post b’27 punt. Kienu Marsa li fet[u l-iskor fit-22 minuta meta Sean Cutajar qassam lil BASIL CHIBUEZE, li skorja b’xutt b’sa[[tu minn tarf il-kaxxa. {ames minuti wara Marsa skurjaw gowl ie[or millisba[, meta Cutajar sab lil KIRSTEN BRINCAT ]markat li g[adda l-ballun minn fuq Fardell u xe[et
;ewwa. Sean Cutajar re;a’ kien strumentali fit-tielet gowl ta’ Marsa fil-35 minuta, meta qassam pre/i] lil DYLAN AGIUS, li kkonkluda fixxibka b’xutt fil-baxx. L-uniku gowl g[al G[axaq wasal mal-ftu[ tat-tieni taqsima b’xutt mill-isba[ ta’ RONALD SPINA fuq kross ta’ Colin Gatt. I]da Marsa ma qatg[ux qalbhom u skurjaw tliet darbiet f’temp ta’ erba’ minuti biex issi;illaw ir-reb[a kbira. L-ewwel kien JOSEF FELICE li sab ir-rokna taxxibka fuq pass ta’ Elland Vella fit-80 minuta, u tliet
minuti wara, kien l-istess ELLAN VELLA li ni]]el ismu mal-lista ta’ skorers. MALCOLM TIRCHETT issi;illa l-partita fl-84 minuta b’[arba tajba minn nofs ilground. : D. Grima, D. Agius, S. Cutajar, L. Cumbo, K. Scerri, B. Zammit, J. Felice, J. Rizzo, B. Chibueze, E. Vella, K. Brincat (Malcom Tirchett) : L. Fardell, J. Meilak (L. Camilleri), J. Fenech, N. Bilocca, C. Gatt, M. Busuttil, R. Spina, F. Schembri, L. Alla, C. Camilleri, F. Galea : Ismael Barbara Marsa
G[axaq
Referee
Sirens f’reb[a diffi/li ....................................2 ............................0 Sirens hu wie[ed mill-erba’ timijiet f’ras il-klassifika meta f’partita mimlija tensjoni g[elbu lil Swieqi United 2-0.
Sirens
Swieqi Utd
Kellhom ikunu ]ew; gowls lejn l-a[[ar li salvaw lil Sirens fl-assenza ta’ Kristian Galea u Lee Joe Schembri. L-ewwel azzjoni denja waslet min-na[a ta’ Swieqi fit28 minuta meta free-kick ta’ Ian Papagiorcopulo g[adda ftit barra. Sirens kellhom l-a[jar
/ans tal-partita fis-76 minuta b’xutt sabi[ destinat g[al-lasta ta’ Ryan Sciberras ;ie kklerjat f’korner u minuta wara, xutt mill-ewwel minn barra l-kaxxa ta’ Viotti g[adda ftit g[oli. Sirens fet[u l-iskor fil-85 minuta meta REUBEN BONETT g[eleb lil Falzon b’xutt fil-baxx u g[alqu lpartita fid-90 minuta meta Leonardi [arab max-xellug u ta lil RYAN SCIBERRAS li skorja b’xutt fil-baxx u g[alaq il-partita.
: G. Spiteri, C. Muscat (G. Gatt), D. Sant, A. Neda (M. Viotti), G. Falzon, R. Sciberras, C. Vella, A. Debattista, R. Bonett, C. Leonardi, M. Psaila (R. Theuma) : M. Falzon, B. Buhagiar, G. Refalo, S. Borg, I. Papagiorcopulo (J. Debono), A. Micallef (C. Borg), E. Catania, M. Fenech, S. Sammut, D. McKean (C. Dalli), R. Zammit : Alexie Tabone Sirens
Swieqi
Referee
Jitilfu l-ewwel post ... 0 ...…….…….... 0
Xg[ajra………………… Senglea……
Din il-partita kienet ferm kwieta u f’waqtiet twal anke monotona. I]-]ew; timijet dehru kon/entrati u determinati li ma jag[tux spazji lill-avversarji, billog[ob kollu jkun kumbattut f’nofs il-ground. Senglea b’hekk ni]lu fit-tieni post tal-klassifika bi 28 punt, wara Marsaskala, Mdina u Sirens li kollha g[andhom 30 punt. L-a[jar /ans g[al Senglea fl-ewwel taqsima wasal wara
biss erba’ minuti meta ttentattiv ta’ Philip Camilleri minn tarf il-kaxxa stampa mal-mimduda. Fil-bidu tat-tieni taqsima Xg[ajra dehru aktar agressivi u kellhom /ans taddeheb fil-50 minuta, meta Darren Galea, li kien ]markat, ipprova jaqbe] lillgoalkeeper, i]da dan kien pront u [adlu l-ballun qabel ma l-attakkant ta’ Xg[ajra kellu /ans jitfa’ fix-xibka. Senglea pprotestaw g[axar minuti mit-tmiem, meta daqqa ta’ ras ta’ Timmy
John Thomas li spi//at fixxibka ;iet senjalata b[ala offside. : R. Camilleri, G. Saliba, C. Xuereb, C. Magro, J. Abela, D. Axisa (A. Caruana), M. Portelli, A. Manaf, D. Wingfield, D. Galea, L. Grech (C. Micallef) : J. Mercieqa, E. Azzopardi, S. Aquilina, R. Galea, C. Dimech, V. Camilleri, P. Camilleri (T. Thomas), D. Xuereb, R. Tanti, K. Galea (R. Perkins), T. J. Thomas : P hilip Farrugia Xg[ajra
Senglea
Referee
F’g[eluq il-25 sena mit-twaqqif tan-nursery ta’ {amrun ;ew organizzati numru ta’ attivitajiet
FUTBOL LOKALI
In-nursery ta’ {amrun ti//elebra l-25 anniversarju Tmiem is-sena 2012 kien impenjattiv g[an-nursery ta’ {amrun li //elebrat il-25 anniversarju mit-twaqqif tag[ha. Fl-ewwel ;img[a ta’ Di/embru sar il-Firetech Football Festival fil-Victor Tedesco Stadium. G[al dan it-turnament [adu sehem total ta’ 22 tim li kienu komposti minn 300 tifel u tifla minn madwar g[axar nurseries f’Malta. Il-kategoriji ta’ timijiet li [adu sehem f’dan il-festival kienu g[al tfal imwielda fl2002, fl-2004, fl-2005 u fl2006. B[alma jsir f’festivals b[al dawn, ma ;iex dikjarat rebbie[ u kull parte/ipant, fla[[ar tal-festival, ing[ata memento. Minbarra li {amrun organizzaw il-Firetech Football Festival, timijiet min-nursery ta’ {amrun [adu sehem f’festivals li g[amlu klabbs lokali o[ra b[alma huma dawk ta’ Floriana, Birkirkara u St Andrews. Innursery ta’ {amrun [adet sehem ukoll f’attivitajiet li saru b’risq l-Istrina u bla dubju dan hu ;est sabi[ biex filwaqt li t-tfal jilag[bu lisport favorit tag[hom, ikunu qed jg[inu lil min hu filb]onn. Fis-16 ta’ Di/embru bdew l-attivitajiet relatati ma//elebrazzjonijiet tal-25 anniversarju. Tfal u staff tannursery attendew quddiesa fil-
knisja ta’ Blata l-Bajda u e]attament wara kien hemm numru ta’ log[ob g[at-tfal filgrawnd tal-Victor Tedesco. Ittim ta’ ta[t il-15-il sena ]ar id-Dar tal-Providenza. Fit-28 tax-xahar ;ew fi tmiemhom dawn i//elebrazzjonijiet u kien hemm reception li fost [afna attendew g[aliha l-Ministru Mario De Marco, Jean Pierre Farrugia, David Farrugia Sacco u s-Sindku tal-{amrun, Vince Bonello. Wie[ed jista’ jg[id li din kienet sena memorabbli g[annursery ta’ {amrun, u mhux biss inkwantu ta’ ri]ultati miksuba fil-grawnd. It-timijiet tan-nursery ta’ {amrun fl2012 kienu qed jilag[bu flog[la divi]jonijiet rispettivi tag[hom. F’Mejju li g[adda ttim ta’ ta[t is-17-il sena reba[ il-kampjonat ta’ Section A. F’Di/embru t-tim ta’ ta[t id-19-il sena temm is-sena filqu//ata ta’ Section A wara li g[eleb lil Valletta 1-0. Barra minn hekk, it-tim ta’ ta[t l14-il sena reba[ is-St Andrews Christmas Tournament meta fil-finali g[eleb lit-tim Taljan ta’ Catania. {amrun sar l-ewwel tim Malti li qatt reba[ din ilkompetizzjoni. Kull min hu interessat biex jifforma parti min-nursery jista’ j]ur l-uffi/ini tannursery jew jibg[at email fuq hamrunspartans@gmail.com.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’Jannar, 2013
Sport 35 BOV III DIV.
Mdina wkoll fost erbg[a fl-ewwel post Mdina.................................. 3 Luqa.................................... 0
Mdina telg[u fl-ewwel post tal-klassifika bi 30 punt flimkien ma’ Marsaskala, wara li kisbu reb[a 3-0 fuq Luqa, u Marsaskala kienu mi]muma fi draw ta’ 1-1 minn Santa Lucia. Din kienet is-sitt reb[a konsekuttiva g[al Mdina, li wara li kienu sofrew tliet telfiet konsekuttivi filbidu tal-ista;un, issa jidhru li qabdu ritmu tajjeb.
Il-partita ftit kellha storja, bil-log[ob ikun kollu dominat minn Mdina, fejn ir-ri]ultat seta’ kien ferm ikbar. Mdina fet[u l-iskor fil-35 minuta, meta Justin Buhagiar qassam lil ADRIAN GATT li wa[du quddiem il-goalkeeper xe[et fix-xibka b’xutt b’sa[[tu. Stephen Place skorja darbtejn fit-tieni taqsima biex issi;illa r-reb[a ta’ Mdina. Huma rduppjaw il-vanta;; fit-48 minuta, meta l-ewwel
tentattiv ta’ Place ;ie mblukkat tajjeb mid-difensur Psaila, i]da mir-rebound kien l-istess STEPHEN PLACE li skorja. Mdina ssi;illaw il-partita fil-65 minuta, meta Ayrton Buhagiar qassam lil Justin Buhagiar li ra x-xutt b’sa[[tu tieg[u minn tarf il-kaxxa ja[bat mal-wieqfa u STEPHEN PLACE kien pront da[al tajjeb bir-ras u xe[et ;ewwa.
Mdina: A. Micallef, J. Pace, D. Caruana, K. Formoza, J. Buhagiar, M. Fenech (Y. Grech), R. Southward (K. Grech), A. Gatt, A. Buhagiar, L. Busuttil, S. Place (C. Vella) Luqa SA: P. Psaila, M. Psaila, J. Cassar, C. Marmey (A. Curmi), M. Slavtchen, J. Good, A. Psaila, L. Vidal, L. Vella, G. Azzopardi, T. Edmond (E. Caruana) Referee: Shuan Micallef
Kif Jinsabu Marsaskala Mdina K. Marsa Sirens Senglea A. Xg[ajra T. Attard Mtarfa Swieqi U. Kalkara G[axaq Sta Lucia Qrendi Ta’ Xbiex Luqa SA
L R D T F K Pt
13 9 3 1 13 10 0 3 13 10 0 3 13 10 0 3 13 8 4 1 13 7 4 2 13 6 2 5 13 4 3 6 14 4 2 8 13 4 1 8 13 3 4 6 13 3 2 8 13 2 3 8 13 2 0 11 13 1 2 10
28 31 36 25 36 27 18 15 12 18 16
5 30 30 30 30 28 9 25 18 20 28 15 24 14 28 13 23 13 11 29 11 15 32 9 14 31 6 8 35 5 13 11 13 11
Ifallu ]ew; punti o[ra Marsaskala………….…… 1 Santa Lucia………………. 1 Wara li l-;img[a l-o[ra sofrew l-ewwel telfa, Marsaskala spi//aw draw 11 kontra Santa Lucia biex g[alkemm baqg[u fl-ewwel post bi 30 punt, issa ntla[qu minn Mdina li kisbu reb[a 3-0 fuq Luqa. Il-partita kienet wa[da bilan/jata, g[alkemm Marsaskala kienu ftit a[jar fla[[ar 20 minuta log[ob. LIskalin fet[u l-iskor wara 19il minuta log[ob, meta Matthew Gauci kkontrolla lballun tajjeb f’nofs il-kaxxa u qassam lejn ANDY PORTELLI li g[eleb lillgoalkeeepr b’xutt fil-baxx. Santa Lucia re;g[u da[lu fil-partita fis-36 minuta, meta l-captain JASON GALEA xe[et fix-xibka, b’[ar;a [a]ina talgoalkeeper Attard. Marsaskala assedjaw illasti avversarji spe/jalment
lejn tmiem il-partita, i]da lisforzi tag[hom ma ;ewx ippremjati. Fis-69 minuta, ilgoalkeeper Cilia salva tajjeb xutt b’sa[[tu ta’ Mathew Gauci minn tarf il-kaxxa. Huma kellhom /ans ie[or tajjeb fit-82 minuta, meta ddaqqa ta’ ras ta’ Milutinovic fuq korner ;iet salvata minn fuq il-linja minn Cilia. Santa Lucia lag[bu l-a[[ar sitt minuti b’ra;el inqas meta Brian Chetcuti tke//a g[al im;iba [a]ina. Marsaskala: R. Attard, S. Camilleri, M. Bajada (C. Lanzon), M. Milutinovic, C. Bordieri, J. Galdes, E. Gauci (N. Abela), M. Gauci, A. Portelli (M. Caruana), J. Gerada, B. Dalli Sta Lucia: R. Cilia, A. Genovese, H. Friggieri, C. Bugeja, J. Galea, B. Chetcuti, J. Fenech, M. Farrugia, J. Bugeja, K. Curmi (D. Bugeja), A. Sapiano Referee: Jules Ngangue
Reb[a o[ra mist[oqqa Attard...................................3 Ta’ Xbiex..............................1
Attard kisbu s-sitt reb[a tal-ista;un meta kif kien mist[oqq g[elbu lil Ta’ Xbiex 3-1. Attard kellhom kontroll tal-partita u wara li Ta’ Xbiex naqqsu l-iskor, Attard skorjaw ie[or u g[alqu l-partita. Ta’ Xbiex kellhom l-ewwel /ans tal-partita meta Colin Ciantar waqqa’ lil Christian Wismayer fil-kaxxa i]da mill11-il metru l-istess Wismayer ra x-xutt tieg[u ji;i salvat minn Attard. Fl-24 minuta Attard re;a’ kien protagonist meta dawwar f’korner konklu]joni ta’ Ferriggi. Fid29 minuta konklu]joni ta’ Jean-Paul Lapira g[al Attard iddawret f’korner minn Cini. Attard fet[u l-iskor fis-37 minuta meta minn free-kick ta’ Colin Ciantar, DANIEL MIZZI tefa’ ;ewwa meta qabbe] fuq Cini. Attard irduppjaw fl-40 minuta minn
penalty ta’ NIGEL SPITERI li g[eleb lil Cini. Ta’ Xbiex naqqsu l-iskor fl-54 minuta meta s-sostitut NICHOLAS SCICLUNA approfitta u skorja b’Attard jipprova jikklerja l-ballun. Attard skorjaw it-tielet gowl fis-70 minuta meta GEORGE SALIBA g[adda tajjeb u b’xutt fil-baxx g[eleb lil Cini. Fis-86 minuta Attard spi//aw b’g[axar plejers meta tke//a Jean-Paul Lapira. Attard: L. Attard, D. Gauci, C. Caruana, J. Gauci, J.P. Scerri (J.C. Cachia), C. Ciantar, N. Spiteri, G. Sailba, J.P. Lapira, E. Azzopardi, D. Mizzi (R. Filipov) Ta’ Xbiex: C. Cini, J. Pace (N. Scicluna), M. Agius, S. Hyzler, R. D’Amato, C. Wismayer (K. Seychell), J. Azzopardi, J. Ferriggi, A. Meyar De Melo, A. Dominicus, J. Azzopardi Referee: Anthony Bughagiar
Il-goalkeeper ta’ Mtarfa, Sammut, meg[lub minn freekick ta’ Clive Psaila li ta draw momentanju lil Qrendi (Ritratt> Martin Agius)
Jirb[u b’gowl fit-92 minuta Mtarfa……………………. 3 Qrendi…………………… 2 Gowl skurjat fl-a[[ar battuti tal-partita ta reb[a importanti lil Mtarfa fuq Qrendi. Il-partita kienet wa[da ferm kumbattuta u bilan/jata. B’din it-telfa, ilpo]izzjoni ta’ Qrendi saret wa[da prekarja. Kienu Mtarfa li fet[u liskor wara 24 minuta meta Zammit twaqqa’ fil-kaxxa, bir-referee jsaffar g[al penalty. Mill-11-il metru, OMAR SMIER ma falliex. Qrendi kisbu l-gowl taddraw inqas minn tliet minuti
wara, meta fuq free-kick ta’ CLIVE PSAILA f’tarf ilkaxxa, il-goalkeeper kellu [ar;a [a]ina, bil-ballun jispi//a fir-rokna tax-xibka. Fit-58 minuta Mtarfa re;g[u marru fil-vanta;;, meta fuq kross tas-sostitut Caruana, re;a’ kien OMAR SMIER li xe[et ;ewwa b’xutt mill-ewwel. G[axar minuti wara Qrendi re;g[u sabu rrokna tax-xibka b’xutt millisba[ minn tarf il-kaxxa ta’ CHRIS FARRUGIA li [asad g[alkollox lill-goalkeeper. Mtarfa salvaw il-partita fittieni minuta tal-[in mi]jud
b’xutt bid-dawra tas-sostitut GEORGE CURMI li kien g[adu kif da[al jilg[ab ftit tal-minuti qabel. Mtarfa: K. Sammut (D. Vella), J. Fenech, R. Sammut, A. Micallef (G. Caruana), L. Portelli, J. Munjao Mwema, A. Zahra, D. Haruna, R. Zammit (G. Curmi), P. Azzopardi, O. Smier Qrendi: B. Zammit, C. Psaila, D. Mula, L. Schembri, M. Ellul, C. Farrugia, A. Saliba (S. Sammut), A. Muscat, L. Magri, C. Shumba, R. Darmanin Referee: Julian Spiteri
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
36 Sport TENNIS
Isner eliminat f’Sydney u tikber il-lista ta’ dawk li jirtiraw Is-seed nru 1, l-Amerikan John Isner, kien eliminat minn Sydney International millkomptrijiott Ryan Harrison imma almenu [are; fuq ilcourt f’jum fejn komplew jirtiraw aktar plejers min[abba injuries u dan kompla j[arbat it-turnaments ta’ preparazzjoni g[all-Open talAwstralja. Gilles Simon, seed nru 2 irtira aktar qabel il-log[ba mal-a[[ar 16 f’Sydney b’injury f’g[onqu waqt li Kei Nishikori u n-numru 9 Janko Tipsarevic saru t-tieni u ttielet plejer li rtiraw millKooyong Classic li fih jie[du sehem tmien plejers ir;iel. In-numru 13 fid-dinja Isner sofra minn sel[a f’siequ lleminija li temmet ilparte/ipazzjoni tieg[u fitTazza Hopman il-;img[a lo[ra b’telfa 6-4, 6-4 kontra Harris u [allietu jikkontempla jekk jirtirax ukoll mill-Open tal-Awstralja. “Qed in[ossni a[jar. {afna a[jar milli [sibt imma xorta m’inix mija fil-mija. G[adni ma nafx, irrid nie[u de/i]joni dalwaqt. Forsi nista’ nirba[ log[ba jew tnejn imma f’dan l-istadju ma narax lili nnifsi nirba[ it-turnament kollu, ]gur.” L-Awstraljan Bernard Tomic ikkonferma li re;a’ sab il-forma meta wera service ferm a[jar u reba[ 7-6, 6-2 lis-seed nru 5 Fliorian Meyer. Is-seed nru 4 ta’ Sydney, Fernando Verdasco wkoll [are; tellief 6-3, 6-3 kontra Denis Istomin waqt li s-seed nru 6 Radek Stepanek irtira mwe;;a’ wara erba’ punti mil-log[ba tieg[u. L-irtirar tieg[u isegwi dawk tal-Fran/i]i l-o[ra Jo-Wilfried Tsonga u Richard Gasquet li rtiraw min[abba injury filhamstring u g[al ‘ra;unijiet personali’ rispettivament. L-eks Champion tal-US Open Juan Martin Del Potro, li jaf tajjeb xi jfisser li tibda ssena b’injury, beda l-2013 f’Kooyong b’reb[a 6-4, 3-6,
L-Amerikan Ryan Harrison li elimina lill-konnazzjonal seed nru 1 John Isner mis-Sydney International
7-6 fuq Paul-Henri Mathieu. Il-:appuni] Nishikori, numru 18 fid-dinja kien sfurzart jirtira bi problemi f’irkopptu waqt li Tipsarevic, rebbie[ f’Chennai il-;img[a lo[ra kien set minn ta[t kontra Marco Baghdatis meta rtira bi problemi fil-polz. A[barijiet po]ittivi waslu mit-temp f’Sydney b’temperaturi ta’ madwar 25 grad Celsius fi/-?entru Olimpiku tat-Tennis kontra l-40 grad li kien hemm jum qabel. Is-seed nru 1 Agnieszka Radwanska b’ton /ajtier qalet li kienet qed t[ossha ‘iffri]ata’ meta mqabbel mattemperatura li kien hemm fillog[ba mill-a[[ar 16 tag[ha kontra t-Taljana Roberta Vinci fejn reb[et 6-4,7-5. Il-Pollakka li hi n-nru 4 fiddinja u finalista telliefa f’Wimbledon is-sena l-o[ra, issa reb[et seba’ partiti konsekuttivi sa mill-bidu tas-sena wara s-su//ess f’Auckland il-
TAZZA AFRIKANA
}ambja j]ommu 19-il plejer Id-difensur veteran Chintu Kampamba t[alla barra mill-iskwadra ta’ 23 g[al }ambja li se jkunu qed jiddefendu t-titlu tat-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Id-de/i]joni li Kampamba ma jkunx inklu] fl-iskwadra, wara li ilu ming[ajr klabb sa minn :unju, ifisser li }ambja ]ammew 19 minn 23 plejer li g[enuhom jirb[u t-titlu kontinentali fil-Guinea Ekwatorjali u l-Gabon f’Jannar tas-sena l-o[ra. Il-holders komplew ilpreparazzjoni tag[hom bi draw ming[ajr goals kontra l-Marokk f’Johannesburg itTlieta u jilag[bu kontra nNorve;ja f’Ndola s-Sibt u kontra n-Namibja f’Nelspruit il-;img[a ddie[la fl-a[[ar ]ew; partiti ta’ [biberija qabel jibda tturnament. Huma jibdew jiddefendu t-titlu b’log[ba minn Grupp C kontra l-Etjopja f’Nelspruit fil-21 ta’ Jannar.
?IKLI}MU
Armstrong se jikser is-silenzju b’intervista fuq it-tv Lance Armstrong se jkun qed jikser is-silenzju tieg[u dwar is-sospensjoni g[al g[omru li ng[ata fi/-/ikli]mu u l-akku]i kontrih fuq doping waqt intervista li se tixxandar fuq ittelevi]joni l-;img[a d-die[la ma’ Oprah Winfrey. Dan [abbritu l-pre]entatri/i stess talprogramm. L-intervista li se tixxandar fuq l-Oprah Winfrey Network fis-17 ta’ Jannar se tkun lewwel wa[da li /-/iklist Amerikan se jkun qed jag[ti sa minn meta ;ie sospi] u tne[[ewlu s-seba’ titli tat-Tour de France li reba[. “Armstrong se jkun qed jindirizza l-allegat skandlu ta’ doping u snin ta’ akku]i ta’ qerq u li gideb dwar l-u]u tas-sustanzi projbiti matul il-karruiera tieg[u,” qal l-istazzjon fi stqarrija.
Nhar is-Sibt il-;urnal New York Times kien irrapporta li Armstrong, li g[andu 41 sena, kien qal lill-uffi/jali tal-asso/jazzjoni u ta’ kontra d-doping li kien qed jikkunsidra li jammetti li g[amel u]u minn sustanzi projbiti. The Times qalet li Armstrong kien qed jittama li jikkonvin/i lill-uffi/jali ta’ kontra ddoping biex i[alluh jer;a’ jibda jikkompeti f’avvenimenti atleti/i li jaqg[u ta[t il-Kodi/i tal-World Anti-Doping, li ta[tha t-Texan b[alissa hu sospi] g[al g[omru. Madankollu l-avukat ta’ Armstrong Tim Herman, aktar tard qal lil USA Today li ma kien hemm ebda negozjati mal-uffi/jali talanti-doping dwar xi ammissjoni. Armstrong dejjem /a[ad l-akku]i ta’ doping u qatt ma kien ippruvat li nstab po]ittiv.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’Jannar, 2013
Sport 37 FORMULA 1
De/i]joni din il-;img[a dwar Neurburgring u Istanbul Il-Kap kummer/jali talFormula 1 Bernie Ecclestone qal li Neurburgring mistenni li jkun qed jilqa’ fih il-GP tal-:ermanja din is-sena u l-ftehim jista’ jintla[aq din il-;img[a wara aktar negozjati. Ecclestone li g[andu 82 sena qal li l-kalendarju li kien approvat mill-FIA f’Novembru se jkollu disponibbli 19-il ti;rija minflok 20. Dan il-kalendarju g[andu t-ti;rija tal-:ermanja skedata g[as-7 ta’ Lulju f’/irkwit li g[ad irid ji;i konfermat u ti;rija o[ra f’post mhux mag[ruf flEwropa g[all-21 ta’ Lulju. Din kienet mistennija tkun g[all-GP tat-Turkija qabel twaqqfu n-negozjati min[abba problemi ta’ flus. Fil-;img[at li g[addew kien hemm spekulazzjonijiet li l-Grand Prix jista’ jsir fi Franza, fitTurkija u fl-Awstrija. Kien hemm anke offerta min-na[a tar-Red Bull biex jorganizzaw Grand Prix fl-
Awstrija fi/-/irkwit tag[hom. “ Na[seb li se nag[mlu Grand Prix f’Istanbul,” qal Ecclestone. Minkejja li lGrand Prix mistenni jsir fitTurkija, il-Ministru talIsport tal-pajji] qal li mhux se jag[ti flus lillorganizzaturi. Fl-a[[ar snin, Neurburgring u Hockenheim kienu jalternaw bejniethom b[ala l-postijiet fejn isir il-GP tal-:ermanja u din is-sena mistenni jkun dan talewwel li jorganizza tti;rija. Madankollu l-problemi finanzjarji ta/-/irkwit wasslu g[al /erti in/ertezzi. “ Suppost g[andu jkun Nuerburgring u se nag[mlu minn kollox biex dan ise[[. Se nkun qed nitkellem mag[hom,” qal il-biljunarju li kabbar il-kalendarju talF1 g[al destinazzjonijiet ferm bog[od mill-qalba talisport fl-Ewropa. Nuerburgring mistenni li jinbieg[ b’irkant aktar tard din is-sena.
Sauber jistg[u jimpressjonaw Is-sewwieq tal-Mercedes Sergio Perez qal li jemmen li dan l-ista;un it-tim jista’ jikseb reb[a u j[alli impressjoni tajba. Fl-ista;un li g[adda s-Sauber kellhom wirjiet po]ittivi u kienu erba’ darbiet fuq il-podju. Dan kien l-a[jar ri]ultat li kisbu fi sta;un sa minn meta Peter Sauber xtara t-tim. Tnejn minn dawn l-erba’ darbiet li sewwieq spi//a fuq ilpodju kien meta Perez spi//a fit-tieni post fil-Malasja, Grand Prix li kien mirbu[ minn Fernando Alonso. L-istess Perez spi//a fit-tieni post fil-Grand Prix ta’ Monza fl-Italja, Grand Prix li kien mirbu[ minn Lewis Hamilton talMcLaren li issa jinsab mal-Mercedes.
I/-/irkwit ta’ Neurburgring li mistenni jilqa’ fih il-GP tal-:ermanja din is-sena
FORMULA 1
Il-problema tal-Mercedes kienu l-fondi L-eks champion tad-dinja Michael Schumacher qal li ma kellux avventura po]ittiva mal-Mercedes min[abba li ttim kien nieqes mill-flus. Schumacher kien irtira millisport imma irritorna biex ing[aqad mal-Mercedes u g[amel tliet snin fejn qatt ma reba[ Grand Prix. Kienu [afna li stennew aktar minn dan is-sewwieq li b’kollox reba[ seba’ titli mondjali. Mhuwiex sigriet ilfatt li l-Mercedes ma jonfqux daqs manifatturi kbar b[alma huma l-Ferrari u r-Red Bull u fil-fatt Schumacher qal li din kienet il-problema ewlenija. “F’dawn l-a[[ar snin ir-Red Bull, bil-flus li kellhom g[addispo]izzjoni tag[hom setg[u jibnu tim li llum m’hawnx a[jar minnu. Meta kont malFerrari l-istess [a;a. Dawn kellhom flus kbar. MalMercedes storja o[ra. MalMercedes trid ta[dem b’li jtuk,” spjega s-sewwieq :ermani]. Minn meta Brawn xtara lil Mercedes fl-2010 l-ebda sewwieq ta’ dan it-tim ma spi//a mal-ewwel erbg[a. Schumacher irtira fl-a[[ar talista;un u minfloku lMercedes akkwistaw lil Lewis Hamilton, eks sewwieq talMcLaren. Flimkien ma’ Hamilton se jkun hemm qed isuq Nico Rosberg. Kienu [afna dawk li ma fehmux l-g[a]la ta’ Hamilton, sewwieq li dejjem ipprova jkun fost l-isfidanti g[at-titlu. Fabbrika ;dida Il-Ferrari bdew ja[dmu fuq il-bini ta’ fabbrika ;dida filkwartieri ta’ Maranello flItalja li se tkun id-dar tat-tim tag[hom fil-Formula 1. “L-ewwel t[affir beda biex isir il-pedament ta’ dik li se tkun id-dar tal-uffi/ini tal-
managers, l-in;iniera u l-istaff amministrattiv flimkien mal[addiema tat-tim tag[na,” qalu l-Ferrari fuq il-websajt. It-tim qal li l-post fejn se jinbnew dawn il-kwartieri kienu di;à propjetà tal-Ferrari u kien jintu]a b[ala parke;;. Dan jinsab fil-post bejn ilfamu] ristorant Cavallino u lbini e]istenti tat-tim li jmur
lura sa ]mien il-mibki fundatur Enzo Ferrari. Il-Ferrari, l-uniku tim li [a sehem f’kull kampjonat talFormula 1 sa mill-1950, b[alissa hu l-uniku tim li jibni l-karozzi tal-F1 u l-makni flistess post. {dejn dan il-bini hemm ukoll il-fabbrika li tipprodu/i l-karozzi sportivi tat-triq.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
38 Sport FUTSAL
MILL-KUNSILL TAL-MFA
Malta ttemm b’reb[a
Bajada ma’ Sliema
It-tim nazzjonali Malti talfutsal, fl-a[[ar log[ba tieg[u fit-tielet edizzjoni tat-turnament internazzjonali tal-Futsal reba[ 1-0 kontra l-Gre/ja. Dawn tal-a[[ar kienu reb[u kontra l-Ingilterra u l-Georgia. Malta kienet tilfet il-partiti kontrihom. Il-gowl tal-Maltin kontra lGre/ja wasal [ames minuti wara l-bidu tat-tieni taqsima u kien skurjat minn Kurt BARTOLO, li r/ieva tajjeb ming[and Shaun Vella. Minkejja li lejn l-a[[ar ilGre/ja g[amlet pressjoni kbira fuq il-lasti Maltin l-iskor finali baqa` dak ta’ 1-0.
Sorsi qrib il-klabb ta’ Sliema ikkonfermaw ma’ dan il-;urnal li l-midfielder Shaun Bajada ta’ Valletta se jing[aqad mag[hom b’self sal-a[[ar tal-ista;un. Prodott ta’ Floriana, Bajada g[amel ]mien twil jilg[ab ma’ Birkirkara qabel ma sena ilu ng[aqad ma’ Valletta. Bajada, fl-2010 kien anke vvutat l-Aqwa Player tas-Sena mill-MFA. Bajada jista’ jilbes g[allewwel darba l-flokk ta’ Sliema meta dawn jilag[bu kontra Hibs nhar il-{add li ;ej.
DIXXIPLINA
Birkirkara ming[ajr Camenzuli u Valletta ming[ajr Fenech Birkirkara se jkollhom lil Ryan Camenzuli nieqes g[allkonfront dirett ta’ nhar is-Sibt kontra Valletta filwaqt li dawn tal-a[[ar se jkollhom lil Ryan Fenech nieqes min[abba sospensjoni. Rodolfo Soares ta’ Hibs, David Zarate ta’ Qormi u Luigi Ruggiero ta’ Sliema huma t-tliet players l-o[ra li ;ew sospi]i log[ba. Mill-Ewwwel Divi]joni lplayers li ;ew sospi]i huma Mead Mifsud (Bir]ebbu;a), Douglas Da Silva (Marsaxlokk), Angus Buhagiar (Naxxar), Cleaven Frendo (Pietà) u Sheldon Grech (Vittoriosa). John Debattista ta’ Fgura u l-kow/ ta’ Gharghur Borislav Giorev ;ew sospi]i ]ew; log[biet kull wie[ed fit-Tieni Divi]joni. Josef Dalli (Fgura), David Cauchi (Mellie[a), Jonathan Mifsud (Pembroke), Rigers Ceka (Si;;iewi), Luke Desira (St Venera) u Roderick Spiteri (}ebbu;) ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed.
Mit-Tielet Divi]joni ;ew sospi]i Lawrence Vella (Luqa), Sinclair Camilleri u Stephen Place (Marsaskala), Vince Camilleri (Senglea), Brian Chetcuti (St Lucia) u Adrian Dominicus (Ta’ Xbiex) ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed filwaqt li Jean Paul Lapira ta’ Attard ;ie sospi] ]ew; log[biet. 18-il player ie[or minn diversi divi]jonijiet ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed u se jibqg[u sospi]i sakemm jag[mlu l-e]ami mediku. Dan wara li rri]ulta li l-players imsemmija fosthom erbg[a fil-Premier, Igor Coronado ta’ Floriana, Massimo Grima u Glenn Azzopardi ta’ {amrun u l-akkwist il-;did ta’ Valletta Demba Toure ma kinux g[amlu l-e]ami mediku skont kif stipulat fir-regolament numru 8 tar-regolamenti talkompetizzjoni u skont ilpro/edura dwar il-verifika ta’ testijiet medi/i mibg[uta lillklabbs tal-MFA fit-12 ta’ Di/embru.
Il-Kampjonati Ewropej tal-U17 f’Malta Il-fa]i finali tal-Kampjonat Ewropew g[at-timijiet ta’ ta[t is-17-il sena se ssir f’Mejju tal-2014 u t-tim nazzjonali Malti g[andu 18-il xahar biex i[ejji g[al din il-fa]i finali. Malta ntg[a]let minn fost 16-il pajji] Ewropew biex torganizza din l-edizzjoni. Dan kollu ;ie ]velat waqt l-ewwel laqg[a tal-Kunsill tal-MFA g[as-sena 2013. B[alissa f’Malta hawn rappre]entanti tal-UEFA li qd jispezzjonaw il-grawnds Maltin li fihom se jsir illog[ob. Il-log[ob se jsir f’[ames grawnds u t-timijiet, li se jkunu tmienja, se j[ejju g[al log[ob f’10 training grounds. Il-log[ob tal-fa]i finali se jsir bejn it-tieni u ttielet ;img[a ta’ Mejju ta’ sena o[ra. Min[abba din il-kompetizzjoni l-MFA trid li l-kampjonati domesti/i jintemmu sal-4 ta’ Mejju. It-tim Malti, immexxi minn Sergio Soldano se jilg[ab madwar 25 partita ta’ [biberija biex i[ejji bl-a[jar mod g[al din il-kompetizzjoni li hi ferm presti;ju]a. Malta, min[abba li se tkun il-pajji] li se torganizza din ilkompetizzjoni di;à g[addiet b’mod awtomatiku g[all-fa]i finali filwaqt li jridu jg[addu seba’ timijiet o[ra. It-timijiet
kollha jintlag[bu fl-ewwel rawnd u dawk li jg[addu flelite round jer;g[u jilag[bu kontra xulxin biex minnhom jg[addu sebg[a li jing[aqdu ma’ Malta. Tim li di;à jaf li se jkun flelite round hu dak tal:ermanja. Il-holders ta’ din il-kompetizzjoni huma lOlanda imma minkejja li dawn huma holders xorta wa[da jridu jilag[bu biex jikkwalifikaw g[all-fa]i finali li se ssir f’pajji]na. It-tim Malti, fil-perjodu talkarnival ta’ din is-sena se jmur fil-belt ta’ Verona flItalja g[al kamp ta’ ta[ri; u hemmhekkk se jilg[ab ukoll kontra Chievo u Padova. F’Marzu t-tim Malti se jmur g[al kamp ta’ ta[ri; filGre/ja filwaqt li fl-istess xahar Malta se tilg[ab ]ew; log[biet ta’ [biberija kontra lUngerija. Xahar wara, f’Malta se jsir turnament internazzjonali. Malta kontra l-Azerbaijan
Waqt l-istess laqg[a talKunsill t[abbar li t-tim nazzjonali tal-kbar tal-ir;iel, immexxi minn Pietro Ghedin, f’Awwissu li ;ej se jilg[ab kontra l-Azerbaijan. Malta se tkun qed tilg[ab barra minn darha. L-ewwel
LEAGUE CUP
Chelsea jitilfu f’darhom Chelsea tilfu l-ewwel leg tas-semi finali talLeague Cup kontra Swansea. Din hi t-tieni telfa li sofrew Chelsea f’darhom fi spazju ta’ ftit jiem wara li fi tmiem il-;img[a tilfu kontra QPR, tim li qieg[ed fil-qieg[ tal-klassifika tal-kampjonat. Fid-39 minuta Michu feta[ liskor u bir-reazzjoni tal-Blues ma tasalx, Swansea skurjaw fid-90 minuta permezz ta’ Graham. It-tieni leg hi fit-23 ta’ Jannar.
log[ba ta’ [biberija g[at-tim Malti, din is-sena se tkun fis-6 ta’ Frar kontra l-Irlanda ta’ Fuq. F’Marzu, it-tim Malti g[andu ]ew; log[biet validi g[ar-rawnd ta’ kwalifikazjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014 kontra l-Bulgarija u l-Italja rispettivament. It-tim tan-nisa kontra ?ipru
Illum, it-tim nazzjonali tannisa [alla Malta biex nhar isSibt li ;ej jilg[ab log[ba ta’ [biberija kontra ?ipru. G[at-tim Malti din illog[ba se tkun biex i[ejji g[ar-rawnd Preliminari talKampjonat tal-UEFA, rawnd li se jintlag[ab f’April fejn Malta se tilg[ab kontra lAlbanija, l-Lussemburgu u lLatvja.
Titne[[a l-prohibition ta’ Floriana
Floriana issa jistg[u jakkwistaw il-players wara li tne[[iet il-prohibition li ;iet imponuta fuqhom mill-MFA wara li dawn kienu naqqsu milli j[allsu lil Msida taddifensur Tyrone Farrugia. Mosta issa g[adhom kemm akkwistaw lil Farrugia ming[and Floriana u dawn tal-a[[ar issa setg[u j[allsu lflus lil Msida.
COPPA ITALIA
Juventus jeliminaw lil Milan
Juventus g[elbu lil Milan bi skor ta’ 2-1 biex g[addew g[as-semi finali tal-Coppa Italia. I/champions skurjaw it-tieni gowl wara li l-log[ba marret fil-[in mi]jud. Kienu Milan li fet[u l-iskor wara sitt minuti permezz ta’ El Shaarawy imma ma damux igawdu l-vanta;; g[ax fit-12-il minuta Giovinco ;ab id-draw. Minkejja li matul il-log[ba ]-]ew; na[at kellhom I/-/ansijiet tag[hom, liskor baqa` 1-1 sat-tmiem u l-log[ba marret fil[in mi]jud. Kien Vucinic li, fid-95 minuta skurja l-gowl li bih Juventus eliminaw lir-Rossoneri. Juventus issa jiltaqg[u kontra Lazio.
IN-NAZZJON Il-{amis, 10 ta’Jannar, 2013
Sport 39 TRASFERIMENTI
‘Lesti biex nakkwistaw anke lil Ronaldo’ Id-Direttur Sportiv ta’ PSG, Leonardo qal li l-klabb Fran/i] hu lest biex jitfa’ offerta g[all-winger ta’ Real Madrid, Cristiano Ronaldo. L-ispekulazzjonijiet li Ronaldo jista’ jitlaq minn Madrid bdew meta dan f’Novembru, wara log[ba kontra Malaga kien qal li hu mdejjaq u l-klabb kien jaf g[aliex hu mdejjaq. Il-kuntratt tal-eks player ta’ Man Utd jintemm sentejn o[ra. Fl-2009 il-klabb Spanjol kien [allas is-somma rekord ta’ 80 miljun lira sterlina. “PSG sar klabb li jista’ jag[mel kollox u xejn m’hu impossibbli g[alih. Nafu li Ronaldo g[adu marbut b’kuntratt ma’ Real Madrid. Huma ftit klabbs li jistg[u jakkwistaw player b[al Ronaldo u PSG hu wie[ed minnhom,” qal Leonardo. PSG, fil-;img[at li ;ejjin huma mistennija jiffirmaw kuntratt mal-Awtorità tatTuri]mu fil-Qatar, kuntratt li bih se jir/ievu s-somma ta’ 200 miljun lira sterlina fissena sal-2016 u bla dubju dawn l-ammonti kbar ta’ flus se jg[inu lid-diri;enza biex jittantaw xortihom u jakkwistaw lil wie[ed millaqwa players fid-dinja. Leonardo tkellem ukoll dwar id-difensuri Ashley Cole ta’ Chelsea u Patrice Evra ta’ Man Utd u qal li jemmen li l-players li g[andhom PSG f’dak iddipartiment huma bi]]ejjed u ]gur li g[alissa l-klabb mhux se j[ares lejn dawn it-tnejn. Fis-sajf li g[adda PSG akkwistaw lil Zlatan Ibrahimovic u lil Thiago Silva ming[and Milan, lil Verratti ming[and Pescara u lil Lavezzi ming[and Napoli. Fil-jiem li g[addew dawn akkwistaw ukoll lil Bra]iljan Lucas.
INCE – Skont rapporti fil;urnali Ingli]i Liverpool huma ferm vi/in li jakkwistaw lil Tom Ince ta’ Blackpool. Swansea wkoll huma interessati imma mhux lesti j[allsu s-somma ta’ sitt miljun lira sterlina. QUARESMA – Al Ahli
[abbru li akkwistaw lillwinger Portugi] Ricardo Quaresma li kien qed jilg[ab ma’ Besiktas. Quaresma, eks player ta’ Inter u Chelsea ffirma kuntratt ta’ sena u nofs mat-tim minn Dubaj. Quaresma, li g[andu 29 sena se jie[u post il-midfielder mill-Kamerun Achille Emana. F’Di/embru Besiktas temmew il-kuntratt ta’ tliet snin ta’ Quaresma, sitt xhur qabel ma dan kellu jiskadi. Quaresma se jilbes il-flokk ta’ Al Ahli g[all-ewwel
darba fil-21 ta’ Jannar meta dawn jilag[bu kontra Al Ain li huma fil-fatt i/-champions tal-pajji].
BALOTELLI – L-a;ent ta’ Mario Balotelli, Mino Raiola, qal li l-karattru talklijent tieg[u m’huwiex b[al ma iddeskrivieh il-President ta’ Milan Silvio Berlusconi. Dan tal-a[[ar, matul il;img[a qal li ji;ri x’ji;ri mhux se jakkwista lil Balotelli min[abba li, skont hu, dan i[assar lil dawk ta’ madwaru b[al tuffie[a m[assra. Matul dawn l-a[[ar snin kien hemm spekulazzjonijiet kontinwi li Balotelli jista’ jing[aqad ma’ Milan imma jidher li la darba hemm Berlusconi fit-tmun dan mhux se jse[[. “Kemm jien kif ukoll Balotelli ddispja/uti b’dak li qal Berlusconi. Berlusconi ma jafx lil Balotelli u kull min jaf lill-klijent tieg[i jaf x’tip ta’ persuna hu. Jien lest inlaqqa’ lil dawn it-tnejn. IdDirettur Sportiv ta’ Milan, Galliani jaf x’tip hu Balotelli u mhux l-ewwel darba li qal affarijiet sbie[ dwaru,” qal Raiola. Dan tal-a[[ar tkellem ukoll dwar l-attakkant ta’ Milan, Robinho u spjega li dan kien ferm vi/in li jitlaq lill-klabb imma lejn l-a[[ar tad-diskussjonijiet ma’ Santos kien hemm xi nuqqas ta’ qbil u t-trasferiment ma se[[x u issa l-futur tal-player hu f’idejn ir-Rossoneri. SNEIJDER – Il-President
tal-klabb Tork ta’ Galatasaray ikkonferma li lklabb se jakkwista lil Wesley Sneijder ta’ Inter. Jidher li ]ew; klabbs qablu fuq ilprezz ta’ 11-il miljun ewro filwaqt li Galatasaray qed joffru salarju ta’ 6.5 miljun ewro fis-sena lill-playmaker Olandi]. Issa hu f’idejn l-eks player ta’ Real Madrid biex ja//etta dan kollu u mill-;img[at li ;ejjin jibda jilg[ab ma’ dan il-klabb. Matul dawn l-a[[ar xhur Sneijder ma kienx qed ikun inklu] mal-ewwel 11 ta’ Inter. Jidher li minbarra Sneijder, Inter qed ja[sbu biex ine[[u anke lil playmaker ie[or, Alvarez. Dan tal-a[[ar jidher li se jing[aqad ma’ River Plate flAr;entina.
WISDOM – Id-difensur ta’ Liverpool, Andre Wisdom ;edded il-kuntratt tieg[u mar-Reds. Wisdom, li g[andu 19-il sena di;à skurja fl-Europa League f’Settembru li g[adda. Liverpool ma ]velawx b’kemm-il sena ;edded ilkuntratt.
Il-winger ta’ Real Madrid, Cristiano Ronaldo
SNOOKER U#17
FUTBOL
Brian Cini fil-fa]i finali
L-FA Ingli]a se tappella
Il-plejer Malti Brian Cini rnexxielu jg[addi g[all-fa]i finali tal-Kampjonat Ewropew Open U#17 li qed isir f’Malta wara li reba[ l-ewwel ]ew; log[biet tieg[u minn Grupp B. Cini g[eleb lill-Bel;jan Jan Corten 3-0 (64-20, 37-35, 5630) u wara [a 22 minuta biex g[eleb lil Alex Herout tarRepubblika ?eka 3-0 ukoll (888, 85-0 u 75-33). Cini rre;istra wkoll l-og[la brejk s’issa ta’ 85 fit-tieni frame ta’ din il-log[ba. Il-Malti l-ie[or fit-turnament, Chris Peplow ukoll jinsab b’/ans kbir li javvanza meta wara li tilef l-ewwel log[ba mal-Bel;jan Quinten Vermousen 2-3 (78-40, 41-55, 53-66, 51-41 u 42-67) reba[ ]ew; logb[iet meta g[eleb lillBel;jan Christian Corten 3-0 (76-5, 67-9, 63-27) u lillI]vedi] Johan Lindqvist 3-0 (55-37, 67-9, 63-27). Peplow kellu brejks ta’ 51, 48 u 40. I]-]ew; plejers Maltin jilag[bu l-a[[ar log[ba talgrupp tag[hom illum. Peplow jilg[ab fl-4 p.m. u Cini fil-5.30 p.m.. Il-log[ob kollu qed isir flApple Snooker Club f’Bu;ibba u d-d[ul hu b’xejn. FUTBOL
Ozil l-aqwa player Il-midfielder ta’ Real Madrid Mesut Ozil ;ie vvutat b[ala laqwa player internazzjonali tal:ermanja u kienu l-partitarji stess li vvutaw f’dan is-survey. Ozil, li g[andu 24 sena r/ieva 32.5% tal-voti. Miroslav Klose spi//a fittieni post b’13.9% filwaqt li fit-tielet post bi 13.1% spi//a Marco Reus. Ozil kien reba[ dan l-istess unur sena ilu. Fil-Euro 2012, Ozil mal:ermanja kien ivvutat darbtejn b[ala l-Aqwa Player talLog[ba.
L-FA Ingli]a kkonfermat li se tappella d-de/i]joni li kienet [adet il-UEFA dwar l-in/identi li kienu nqalg[u fl-a[[ar tallog[ba bejn l-Ingilterra u s-Serbja, log[ba ta’ timijiet nazzjonali ta’ ta[t il-21 sena li ntlag[bet f’Ottubru li g[adda. Id-difensur ta’ Tottenham Steven Caulker ;ie sospi] ]ew; partiti filwaqt li l-winger ta’ Blackpool Tom Ince ;ie sospi] log[ba. L-in/identi f’din il-play-off g[all-fa]i finali talkampjonati Ewropej inqalg[u meta l-Ingilterra skurjat fl-a[[ar minuta u kien hemm ;lied bejn il-players u membri tal-istaff ta]-]ew; na[at. Il-UEFA talbet lis-Serbja biex tilg[ab il-log[ba li jmiss fi grawnd bil-bibien mag[luqa min[abba li waqt il-log[ba kien hemm diversi partitarji li kantaw korijiet razzjali fil-konfront talplayers Ingli]i. Kien id-difensur Danny Rose li appella lil UEFA biex tie[u azzjoni wara li dan kien abbu]at b’mod razzjali. Pro Patria jilag[bu fi grawnd vojt It-tim ta’ Pro Patria se jkollu jilg[ab log[ba bi grawnd b’bibien mag[luqa wara li ;img[a ilu, fil-log[ba ta’ kontra
Milan kien hemm partitarji li kantaw korijiet kontra players. Il-midfielder ta’ Milan Kevin Boateng idde/ieda li jne[[i lflokk u ma jkomplix jilg[ab u kien g[alhekk li ;iet abbandunata l-log[ba meta s[abu segwewh fid-dressing rooms. Ta’ min jinnota li aktar kmieni din is-sena Pro Patria ;ew immultati [amest elef ewro min[abba in/identi simili.
Il-{amis, 10 ta’ Jannar, 2013
40 Lokali
Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil jitkellem ma’ wie[ed mill-bejjieg[a tal-monti lbiera[ f’Birkirkara (Ritratt> Michael Ellul)
Fl-a[[ar [ames snin is-self employed ]diedu b’4,500 In-negozji ]-]g[ar huma ssinsla tal-ekonomija ta’ pajji]na u fl-a[[ar [ames snin il-Gvern immexxi millPartit Nazzjonalista ta ri]ultati /ari fejn jid[lu negozji ]g[ar u self employed tant li llum innumru ta’ self employed f’pajji]na tela’ g[al 25,000, ji;ifieri 4,500 persuna aktar minn [ames snin ilu. Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil qal dan ilbiera[ f’kummenti lill-;urnalisti fi tmiem ]jara li g[amel fis-suq ta’ Birkirkara fejn iltaqa’ mal-bejjieg[a kif ukoll ma’ numru kbir ta’ nies li kienu qed jixtru, fosthom nisa, ir;iel, ]g[a]ag[ u anzjani. Simon Busuttil li kien akkumpanjat mis-Sindku ta’ Birkirkara, Michael Fenech Adami u mill-kandidati talPN g[all-Elezzjoni :enerali fuq it-Tmien Distrett u millkandidati g[all-elezzjonijiet
tal-Kunsilli Lokali ta’ Birkirkara, ing[ata mer[ba mill-isba[ u [afna nies fer[ulu g[all-[atra tieg[u u awgurawlu. Simon Busuttil spjega li ]]ieda fin-numru ta’ self employed ma ;ietx b’kumbinazzjoni imma b’politika /ara favur in-negozji u favur isself employed. Il-Gvern g[amel numru ta’ skemi u in/entivi favur dan is-settur fosthom il-MicroInvest, ilMicroCredit u lMicroGuarantee li kollha g[enu lil dawk li riedu jtejbu n-negozju tag[hom u [olqu aktar impjiegi. Hu qal li minn dan kollu jgawdi l-pajji] kollu kemm hu u b’hekk inkunu nistg[u npo;;u s-sisien finanzjarji ta’ pajji]na u tal-ekonomija tag[na fis-sod u b’hekk inkunu nistg[u no[olqu l-;id u minnu jgawdi l-poplu. Simon Busuttil spjega li biex wie[ed iqassam il-;id fil-
pajji], l-ewwel irid jo[loq il;id u hawn fejn hemm differenza kbira bejn il-Partit Nazzjonalista u l-Partit Laburista. Il-Partit Nazzjonalista l-ewwel ja[seb kif jo[loq il-;id u mbag[ad iqassmu u l-Partit Laburista jitkellem biss fuq kif se jqassam il-;id li g[adu lanqas biss ]era’ a[seb u ara kemm [asad u din hi d-differenza /ara bejn i]-]ew; partiti. Simon Busuttil fakkar li la[[ar memorja li g[andhom is-self employed u l-bejjieg[a tal-monti tal-Partit Laburista fil-gvern hi ta’ meta rabtu lcash registers mal-karozza tag[hom u dan kien ;ej minn gimmick kbira li l-Partit Laburista lag[ab qabel l-elezzjoni tal-1996. Wara kul[add induna li lcash register li rabat wara lkarozza tieg[u kellu jara kif se jsewwih g[ax din kienet kollha gimmick tal-Partit Laburista.
media•link COMMUNICATIONS
Il-Gvern g[amel numru ta’ skemi u in/entivi favur is-self employed li g[enu lil dawk li riedu jtejbu n-negozju u [olqu aktar impjiegi Il-Vi/i Kap tal-PN qal li lg[ajta tal-PN hi ‘Futur fisSod’ u din hi mibnija fuq pedamenti sodi tar-ri]ultati konkreti li l-PN fil-Gvern ta fl-a[[ar [ames snin. Hu qal li fil-[ames snin li ;ejjin irridu nibnu fuq dawn il-pedamenti biex inkomplu nag[tu aktar opportunitajiet g[an-negozji, g[as-self employed u fuq kollox kwalità ta’ [ajja a[jar g[all-poplu Malti u G[awdxi kollu. Simon Busuttil qal li filProgramm Elettorali tal-PN li se jkun ippubblikat dalwaqt, il-PN g[andu aktar ideat, aktar proposti u aktar in/entivi g[attkabbir ekonomiku. Hu qal li t-Tlieta l-PN ippubblika lManifest Elettorali tieg[u li
jkun approvat mill-Kunsill :enerali llum u l-Programm Elettorali se jkun fih inizjattivi ;odda g[all-[ames snin li ;ejjin. Hu fakkar ukoll li ta[t ilPartit Laburista fil-gvern innumru ta’ self employed naqas filwaqt li ta[t il-Gvern Nazzjonalista n-numru ta’ self employed ]died. Fakkar ukoll li Joseph Muscat kien qal li s-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea kienet is-salib tal-millennju g[al Malta. Hu qal li l-proposta ta’ Muscat fuq il-kontijiet tad-dawl u l-ilma hi l-gimmick tal-millennju. Hu qal li fil-jiem li ;ejjin il-PN se juri kif din il-proposta hi gimmick kbira.