2013_01_13

€0.75

Numru 2,145

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013 www.mychoice.pn

MATUL IS-SNIN TA’ RI?ESSJONI (2008 – 2011)

Malta fuq nett fl-Ewropa g[all-[olqien tal-impjiegi ■ Il-:ermanja (DE) u Malta (MT) — imdawrin b’/irku a[mar fit-tabella fuq il-lemin — kienu l-aktar ]ew; pajji]i li ]iedu r-rata tal-impjiegi f’pajji]hom fost [ames membri biss tal-Unjoni Ewropea tul is-snin ta’ ri/essjoni (2008 – 2011).

Dan jo[ro; minn rapport pubblikat din il-;img[a mill-Unjoni Ewropea li juri li l-impjiegi fil-:ermanja ]diedu bi 2.4 fil-mija, f’Malta bi 2.3 fil-mija, fil-Lussemburgu b’1.2 fil-mija, fil-Polonja b’0.5 fil-mija filwaqt li fl-Awstrija la kien hemm ]ieda u lanqas tnaqqis. Fil-pajji]i l-o[rajn kollha kien hemm tnaqqis fl-impjiegi.

Id-dettalji f’pa;na 4

Il-Labour bit-tattika tal-1996

Pjan tal-PN g[al G[awdex Waqt li kien qed jitkellem filprogramm Il-Fatti Kollha fuq Radio 101, ilbiera[, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ]vela w[ud millproposti li l-PN se jressaq lill-elettorat fil-jiem li ;ejjin fir-rigward ta’ G[awdex.

Dawn il-proposti jinkludu: ■ Trasport ;did bil-ferry bejn il-Port il-Kbir u G[awdex ■ It-twettiq tal-mina bejn i]-]ew; g]ejjer jekk l-istudji juru li hi vjabbli

■ Aktar ma qed jo[or;u dettalji ;odda fil-konfront tal-proposta tal-Labour dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, aktar qed jidher li l-Partit Laburista qed ju]a l-istess tattika tal1996 meta kien webbel lill-poplu li seta’ jne[[i lVAT biex suppost jiffrankalu l-flus.

L-hekk imsej[a ‘proposta’ ta’ Muscat, issa

li kienet analizzata u murija ta’ dak li verament hi, qed titqabbel mal‘lixka’ li Sant u Muscat kienu u]aw dak i]-]mien.

Din il-;img[a din ilgazzetta qed tfakkar il;rajjiet tal-1996 u tqabbilhom mal-fatti li qed ise[[u b[alissa.

Ara pa;ni 2, 3 u 8

ILLUM...

SUPPLIMENT POLITIKU

NEGOZJI }G{AR

■ In/entiv lil-lukandi G[awdxin biex itejbu l-livell tag[hom ■ Appo;; akbar g[at-turi]mu talkonferenzi f’G[awdex ■ Jibda ja[dem Kunsill Re;jonali g[al

G[awdex ■ G[ajnuna lil sidien ta’ farmhouses u residenzi ta’ kwalità ■ In/entivi lil negozji ]g[ar g[al aktar impjiegi Ara wkoll pa;ni 5, 6 u 7

Simon Busuttil issuperahom …iffa//ja tliet Deputy Leaders tal-Labour u reba[ kull konfront F’inqas minn xahrejn li l-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista ele;;a lil Simon Busuttil b[ala l-Vi/i Kap, l-istess Busuttil iffa//ja f’dibattiti fuq il-PBS tliet Deputy Leaders tal-Partit Laburista u, hi fehma ;enerali, li reba[ it-tliet konfronti.

Simon Busuttil iffa//ja lil An;lu Farrugia fil-programm Xarabank, lil Louis Grech filprogramm Dissett, u lil Toni Abela f’Bondiplus.

Kummenti fil-media indipendenti sostnew li Simon Busuttil hu konoxxenti [afna tal-issues kollha politi/i, jitkellem b’mod /ar u li jinftiehem, filwaqt li qed iwassal b’mod impekkabbli l-vi]joni talPartit Nazzjonalista g[al Malta.

Minkejja tentattivi mqan][a biex il-Labour ji/[ad dak li kul[add jaf u qal, il-wirja ta’ An;lu Farrugia kontra Busuttil kienet ir-ra;uni ewlenija g[all‘qtug[ ir-ras’ tieg[u minn Joseph Muscat fit-tieni l-og[la kariga tal-Labour b[ala Deputy Leader.

G[alkemm kien il-Labour stess li da[[al lil Farrugia fi kri]i, meta l-ewwel waqqfu milli jmur f’Xarabank — biex floku bag[at lil Franco Debono — u mbag[ad, 24 sieg[a wara, ilLabour dawwar ir-rotta, An;lu Farrugia kien meqjus li tilef g[al kollox id-dibattitu ma’ Simon Busuttil, anke fuq punti ewlenin tal-programm laburista. g[al pa;na 5

An;lu Farrugia

Louis Grech

Simon Busuttil

Toni Abela

Attwalità politika 3

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

2 Attwalità politika

Ix-xeb[ bejn il-weg[da tal-VAT fl-1996 u l-proposta tal-Labour dwar id-dawl u l-ilma WEG{DA ELEZZJONI 1996> Inne[[u l-VAT

WEG{DA ELEZZJONI 2013> Inra[[su l-kontijiet

1. Bil-proposta, Alfred Sant ma qal lil [add, lanqas lix- Shadow Minister tieg[u Lino Spiteri

1. Id-dettalji tal-proposta, Joseph Muscat ma qalhom lil [add, lanqas lid-Deputy Leader tieg[u An;lu Farrugia

2. Lino Spiteri irri]enja minn Ministru tal-Finanzi meta sab li l-proposta ma kinitx wa[da fattibbli

2. An;lu Farrugia kellu jirri]enja minn Deputy Leader wara li fuq Xarabank ma setax jiddefendi proposta li ma kien jaf xejn dwarha

B[ala ri]ultat tat-ta[wida tal-Labour dwar it-tne[[ija tal-VAT, il-Labour kien tilef lil Lino Spiteri minn Ministru (xellug) u qabel ma [abbar il-proposta tieg[u dwar id-dawl u l-ilma, din id-darba tilef lil An;lu Farrugia minn ‘Deputy Leader’ g[aliex ma kienx jaf iwie;eb dwarha fil-programm ‘Xarabank’

3. Alfred Sant, b[ala Prim Ministru, [a f’idejh il-pro/ess g[at-tne[[ija tal-VAT

3. Joseph Muscat jg[id li hu personalment irid ikun responsabbli g[at-twettiq tal-pjan

Il-proposta tal-Labour dwar id-dawl u l-ilma

4. Saret kampanja twila mill-partit kollu qabel biss l-uffi/jali u l-kandidati kienu jafu d-dettalji tal-proposta

4. Esponenti tal-Labour ilhom is-snin jg[idu li l-kontijiet se jitra[[su ming[ajr ma kellhom l-ebda dettalji

5. Kienet il-weg[da ewlenija tal- Labour fil-programm elettorali tal-1996

5. Hi l-weg[da elettorali ewlenija tal-Labour fil-programm elettorali tal-2013

6. Kien hemm xi korpi kostitwiti li, g[aliex [asbu li se jiggwadanjaw, [ar;u favur il-proposta

6. Xi korpi kostitwiti, g[aliex ja[sbu li l-proposta tal-Labour tista’ ta;evolahom, tkellmu favur

7. Il-GWU, bl-appo;; ta’ Joseph Muscat, g[amlet strajk ;enerali kontra l-introduzzjoni tal-VAT f’Malta

7. Il-GWU tibbojkottja laqg[a mal-PM g[ax qalet li l-Gvern m’a//ettax proposti tag[ha g[at-tra[[is tal-kontijiet

8. Il-Labour jag[ti ‘garanzija’ lill-poplu li se jiffranka l-flus

8. Il-Labour jag[ti ‘garanzija’ li l-poplu se jiffranka l-flus

9. Il-pajji]i kollha kienu da[[lu jew qed ida[[lu l-VAT waqt li l-Labour kien qed jipproponi t-tne[[ija tag[ha

9. Kieku l-proposta li qed jipproponi l-Labour hi daqshekk po]ittiva, kieku l-pajji]i kollha jag[mlu b[alu

10. Sant jintrabat li jekk ma jne[[ix il-VAT fi ]mien sitt xhur, jirri]enja

10. Muscat jintrabat li jekk il-pjan tal-ener;ija tal-Labour ifalli, hu jirri]enja

Qed ng[ixu mill-;did dak li kien ;ara fl-1996 Fl-ewwel ;img[a tal-kampanja elettorali g[all-Elezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu li ;ej kien konfermat li biex jipprova jasal g[all-g[an tieg[u li jsir l-i]g[ar Prim Ministru, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat lest jilg[ab kull tip ta’ log[ba anke jekk fin-nofs ikun hemm perikli serji g[all-ekonomija u g[all-poplu kollu.

Wara snin li ilu jwieg[ed li jekk ilPartit Laburista jkun fil-gvern, ira[[as ilkontijiet tad-dawl u l-ilma, sa fl-a[[ar nhar it-Tlieta li g[adda, b’[afna pompa i]da b’tag[rif skars, Muscat ‘[abbar’ ilpjan tieg[u li suppost g[andu jwassal g[al xi tip ta’ tra[[is tal-kontijiet.

Dan g[amlu ming[ajr i]da ma issostanzja dak li qal b’tag[rif tekniku importanti u li ming[ajru ma jistax ikollok l-istampa kollha.

Malajr [are; /ar li Muscaat qed jirrepeti kwa]i pass b’pass, l-istess tattika li kien wettaq il-Mexxej Laburista ta’ qablu, Alfred Sant, meta qabel l-Elezzjoni :enerali tal-1996 kien webbel lill-Maltin

kollha, i]da partikolarment lin-negozjanti u tal-[wienet, li kellu pjan biex malli jitla’ j]arma l-VAT u, b’hekk, il-Maltin kollha kellhom igawdu tra[[is fl-g[oli tal-[ajja.

Milli jidher dik il-gimmick kienet [admet mal-elettorat g[aliex Sant reba[ dik l-Elezzjoni i]da, wara r-reb[a, kien fadal il-bi//a xog[ol il-kbira li jwettaq dak li wieg[ed.

Immedjatament malli Sant [a ttmexxija tal-pajji] f’idejh u ;ie g[all-fa]i tat-twettiq — li wkoll kien taha timeframe ta’ sitt xhur — il-poplu beda jinduna li dak li kien intqal lilu qabel lElezzjoni kien kollu du[[an ma[sub biss g[ar-reb[ tal-voti.

U kul[add jiftakar kif meta, eventwalment, ‘ne[[a’ il-VAT, il-poplu mhux talli ma ffrankax, talli kellu jibda j[allas taxxa ;dida, is-CET, li f’[afna ka]i kienet og[la mill-VAT. U lkumplament ukoll kul[add jiftakru.

Il-Kaxxa ta’ Malta nfaqg[et g[al kollox

u kellhom jg[addu s-snin biex lekonomija u l-finanzi tag[na setg[u jer;g[u jibdew ;ejjin fuq saqajhom.

F’din il-kwistjoni tal-kontijiet taddawl u l-ilma, wie[ed jista’ jara xeb[ kbir ma’ dik il-bawxata tal-VAT. Din il-gazzetta, fil-[ar;a tas-27 ta’ Novembru, 2011 kienet ippubblikat rapport bit-titlu: Il-weg[da tal-Labour

dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma — Joseph Muscat qed jilg[ab l-istess log[ba li kien lag[ab dwar il-VAT — Kien jg[id li l-VAT titne[[a “ji;ri x’ji;ri” u issa jrid ira[[as il-kontijiet “ikun x’ikun” il-prezz ta]-]ejt.

Il-fatti kif qed ji]viluppaw b[alissa huma l-konferma ta’ dak li konna bassarna u qed juru li Muscat, li ried ittne[[ija tal-VAT fl-1994 ikunu x’ikunu /-/irkustanzi, hu l-istess Muscat li issa qed jipprova jbellag[ha lin-nies li jista’ joffri prezzijiet stabbli g[al 10 snin, ikun x’ikun il-prezz tal-gass!

Fil-ka] tal-VAT, Muscat kien kiteb li

mill-Partit Laburista ried garanzija /ara u tonda li hekk kif jitla’ fil-gvern ine[[i lVAT “ji;ri x’ji;ri”. Dan hu l-istess Muscat li, issa, b’[afna aktar du[[an mill-1994, qed jipprova jbellag[ha li se jkun jista’ jippre]enta kontijiet or[os minkejja dak kollu li qed jg[idlu min tabil[aqq jifhem.

Fl-Elezzjoni tal-1996, kien hemm [afna min ;enwinament emmen dak li kien qed jg[idlu l-Labour li se jkun a[jar wara li titne[[a l-VAT. Din id-darba r-riskju hu akbar g[aliex qed nitkellmu fuq ]ew; elementi li g[andu b]onnhom u ju]ahom kul[add — id-dawl u l-ilma.

Il-periklu tal-‘log[ba’ pre]enti hu aktar gravi g[aliex jekk il-poplu j[alli lil min jilg[ab il-log[ba tal-opportuni]mu jikkondizzjonalu l-mod kif ja[seb, irri]ultat i[ossu g[al tul ta’ ]mien.

Fil-ka] tal-VAT, il-Partit Laburista tellef lil Malta snin ta’ ‘finanzi fis-sod’.

Din id-darba l-effetti jkunu fuq firxa itwal ta’ ]mien u jolqtu lil kul[add.

Ji;ri x’ji;ri!

Joseph Muscat ma jqisx ilproposti tieg[u jekk humiex serji u vijabbli, i]da biss fuq kalkoli politi/i u elettorali.

Fl-1994, fil-Kull{add kien kiteb li l-Labour kellu jag[ti twe;iba li tne[[i kull dubju li hekk kif jitla’ fil-gvern, ine[[i lVAT, “ji;ri x’ji;ri”.

Bl-istess ra;unament, u blistess irresponsabbiltà, issa qed jag[mel weg[di dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma sempli/iment biex jie[u vanta;; elettorali… u wara, flok tra[[is, kul[add ikollu j[allas g[all-kapri// tieg[u.

Ji]balja Muscat u t[allas int.

4

Televi]joni

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Bon;u Muftie[ • 07.15 F. News • 7.30 Teleshopping • 09.15 F. News • 09.30 Holy Hour • 10:30 Klikk • 12.00 Muftie[ • 12.15 F. News • 12.30 Teleshopping • 13.00 Mitqlu Deheb • 15.00 SibtKuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 20.15 F. News • 21.00 Vespri • 23.00 Muftie[ • 23.15 F. News.

Iris

melita 176

07.30 Boston Legal • 09.00 Rescue Me. TF • 10.40 Donnie Brasco. Film ’97 • 13.00 Il genio della truffa. Film 2003 • 15.05 Tin Cup. Film ’95 • 17.30 Melinda e Melinda. Film 2004 • 19.30 Commedia Sexy. Film 2001 • 21.10 Il colore viola. Film ’85 • 23.50 Il cacciatore. Film ’78.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 3rd & Bird • 07.25 Nina and the Neurons • 07.40 Tikkabilla • 08.10 Me Too! • 08.30 The Weakest Link • 09.15 One Foot in the Grave • 09.45 Keeping up Appearances • 10.15 Gavin and Stacey • 10.45 The Old Guys • 11.15 Blackadder Goes Forth • 11.45 After You’ve Gone • 12.15 Keeping up Appearances • 12.40 Princess Margaret: A Love Story • 13.30 One Foot in the Grave • 14.00 Bleak House • 15.00 Doctors • 17.30 Shark Therapy • 17.55 Gavin and Stacey • 18.25 Dalziel and Pascoe • 19.15 Princess Margaret: A Love Story • 20.05 Friday Night Dinner • 20.30 Come Fly with Me • 21.00 Sherlock • 22.30 Waking the Dead • 23.20 Unforgiven.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.55 Hearts of the West (A) • 09.35 Hotel Paradiso (A) • 11.15 The Comedians (AA) • 13.45 The Adventures of Huckleberry Finn (U) • 15.30 Mrs Soffel (PG) • 17.20 Two Weeks in Another Town (A) • 19.05 The V.I.P.s (A) • 21.00 Get Carter (18) • 22.55 Grand Prix (A).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

08.15 K-9000. Film ’91 • 09.50 Absolute Strangers. Film ’91 (PG) • 11.20 Hannibal Brooks. Film ’69 (U) • 13.00 Valkyrie: The Plot to Kill Hitler • 14.55 MGM’s Big Screen • 15.10 What Did You Do in the War, Daddy?

Film ’66 (A) • 17.05 Saved! Film 2004 • 18.35 Cohen and Tate. Film ’88 (18) • 20.00 CrissCross. Film ’92 (15) • 21.40 Cadillac Man. Film ’90 (15) • 23.15 Liebestraum. Film ’91 (18).

07.15 Twist the Throttle: Ducati • 08.10 Mythbusters: Bottle Bash • 09.05 Destroyed in Seconds • 09.55 Extreme Engineering: Holland’s Barriers to the Sea • 10.50 American Loggers: Operation Winter Cut • 11.40 Dirty Jobs: Marble Maker • 12.35 Auction Kings • 13.05 Auction Kings: Vampire Hunting Kit • 13.30 Auction Hunters: Battle Bought • 14.00 Auction Hunters: Hot Wheels • 14.25 Gold Rush: Alaska: Gold, Guns, and Bears • 15.20 Gold Divers: One Bad Deal • 16.15 American Chopper: Junior Frustration • 17.10 Ultimate Survival: Louisiana • 18.05 Dual Survival: Hippo Island • 19.00 How It’s Made • 20.00 Around the World in 80 Ways • 21.00 Curiosity: Brainwashed • 22.00 Ultimate Cops • 23.00 Aircrash Confidential: Pilot Error.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 SMASH • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

07.00 Hoarders: Tra and Jill • 08.00 Barter Kings: Dune Buddies • 08.30 Barter Kings: Bah-Bam • 09.00 Barter Kings: Happy Camper • 09.30 Barter Kings: Four Wheeling and Dealing • 10.00 Hoarders: Janet and Christina • 11.00 Hoarders: Linda And Todd • 12.00 Hoarders: Tra and Jill • 13.00 Hoarders: Janet and Christina • 14.00 Hoarders: Linda And Todd • 15.00 Barter Kings: Dune Buddies • 15.30 Barter Kings: Bah-Bam • 16.00 Barter Kings: Happy Camper • 16.30 Barter Kings: Four Wheeling and Dealing • 17.00 Barter Kings: Divide and Conquer • 17.30 Barter Kings: Dune Buddies • 18.00 Barter Kings: Bah-Bam • 18.30 Barter Kings: Happy Camper • 19.00 Barter Kings: Four Wheeling and Dealing • 19.30 Barter Kings: Divide and Conquer • 20.00 A Gypsy Life for Me • 21.00 Duck Dynasty: High Tech Redneck • 21.30 Duck Dynasty: Ceo for a Day 22.00 American Pickers: When Horses Fly • 23.00 Storage Wars: The Full MontyBello • 23.30 Storage Wars: From Russia with Chucks.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 FIS WC Nordic Ski Jumping • 09.15 FIS WC Nordic Skiing: ChauxNeuve, France: Jumping (live) • 10.30 FIS WC Alpine Skiing: Adelboden, Switzerland: Men’s Slalom 1st Leg (live) • 11.30 FIS WC Alpine Skiing • 13.00 IBU WC Biathlon: Women’s Mass Start (live) • 13.45 FIS WC Alpine Skiing: Adelboden, Switzerland: Men’s Slalom 2nd Leg (live) • 14.15 FIS WC Nordic Skiing: Liberec, Czech Republic: Team Sprint (live) • 15.30 IBU WC Biathlon: Men’s Mass Start (live) • 16.15 FIS WC Nordic Skiing • 17.00 Masters Snooker • 18.45 World Championship Darts: Frimley Green: Final (live) • 21.00 Masters Snooker: Day 1: Mark Allen v Mark Davis (live) • 23.00 Rally Raid: Dakar • 23.30 Australian Open Tennis.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 Australian Open Tennis • 09.00 FIL European Championship Luge: Oberhof, Germany: Men’s, 1st Run (live) • 09.45 FIS WC Nordic Ski Jumping: Hinterzarten, Germany: Women’s (live) • 11.15 FIL European Championship Luge: Oberhof, Germany: Men’s, 2nd Run (live) • 11.45 FIS WC Nordic Ski Jumping • 13.00 FIS WC Nordic Skiing: Chaux-Neuve, France: Gunderson (live) • 13.45 FIL European Championship Luge • 14.00 Masters Snooker: Day 1: Neil Robertson v Ding Junhui (live) • 17.00 FIS WC Nordic Skiing • 18.00 FIS WC Alpine Skiing • 18.30 FIS WC Nordic Ski Jumping • 20.00 Snooker (live) • 21.00 Australian Open Tennis • 23.00 FIS WC Nordic Ski Jumping.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.45 10.00 10.30 12.00 12:30 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.15 17.00 17.05 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15 23.45

INT fuq NET U/u[ Futur fis-Sod Distinti Kisbiet Telebejg[ NET News Futur fis-Sod NET News Simpati/i (r) Kisbiet NET News Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks G[alik fl-Ewropa NET News, NET Sports, NET Meteo Déjà Vu NET News Replay NET News Futur fis-Sod.

DEBRA WINGER u ROBERT REDFORD f’xena mill-film LEGAL EAGLES (Rete 4 16.30).

Raiuno melita 150 GO Plus 201

TVM 07.00 08.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 18.40 20.00 20.45 22.25 23.15 23.35

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba TVAM Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets (r) Mixage (r) A[barijiet Venere (r) TV Hemm A[barijiet XFactor Only Fools and Horses A[barijiet Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 melita 104, GO Plus 104

07.00 News 08.00 Extraordinary Dogs 08.20 G[awdex illum 08.50 Kelma l-{ajja 09.00 Quddiesa. Live 09.45 Sensilhena 10.30 TVAM (r) 13.00 Ruggers 13.30 GFA Roundup 14.00 Starboard 14.30 Ti;rijiet Biss 15.00 3 Pointer 15.30 Paqpaq 16.15 Mixage 16.50 Luxdesign 18.00 Malta u lil Hinn Minnha 19.30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19.40 Il-{arsa ta’ Ru]ann (l-I ep.)

20.10 Dokumentarji 20.25 A[barijiet bl-Ingli] 20.30 Madwarna 21.00 Kontrattakk 23.00 Storjografija.

ONE 06.45 07.30 08.00 10.00 11.00 11.30 12.10 13.30 13.40 16.00 16.30 17.30 17.40 18.30 19.30 20.20 21.30 22.15 23.15 23.45

melita 103, GO Plus 103

Pink Panther (r) ONE News Folji Xandira politika Joe’s Kitchen (r) Ir-Rangers (Omnibus) Aroma Kitchen (r) ONE News Programm politiku Teleshopping L-Argument ONE News L-Argument Mass Meeting ONE News Diskors Joseph Muscat On D Road Nine-o-Three ONE News Mass Meeting

06.30 Unomattina in famiglia 09.35 Mixitalia 10.00 Linea verde orizzonti 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa messa 12.00 Angelus 12.20 Linea verde 13.30 Tg 1 telegiornale 14.00 Domenica in - arena 16.30 Tg 1 telegiornale 16.35 Domenica in - così è la vita 18.50 L’eredità 20.00 Tg 1 20.35 Tg Sport 20.40 Affari tuoi 21.30 L’isola 22.30 Speciale Tg 1 00.10 Applausi.

Raidue 07.00 10.10 10.50 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.35 01.00 01.20 02.00

melita 151, GO Plus 202

Cartoons Ragazzi c’è voyager A come Avventura Mezzogiorno in famiglia Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che Stadio sprint 90˚ minuto Cops - Squadra Speciale.

Tg 2 notizie NCIS (TF) Elementary La domenica sportiva Tg 2 notizie Sorgente di vita Lost. TF.

Raitre melita 11#152, GO Plus 203

07.35 The Big Valley. TF 08.25 The Captain’s Table. Film ’59 09.25 L’Ispettore Derrick. TF 10.15 Rai Educational 10.45 Tgr Estovest 11.05 Tgr Mediterraneo 11.30 Tgr Regioneuropa 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere salute 12.55 Rai Educational 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.30 Miniritratti 15.00 Tg 3 L.I.S. 15.05 Alla falde del Kilimangiaro 19.00 Tg 3 19.30 Tg regione 20.00 Blob 20.10 Che tempo che fa 21.30 Presa diretta 00.05 Tg 3 00.20 TeleCamere.

Canale 5 melita 16#154, GO Plus 205

08.00 Tg 5 mattina

08.50 Le frontiere dello spirito 10.00 Belli dentro. Sitcom 10.30 Benvenuti a tavola - Nord vs Sud 11.55 Melaverde 13.00 Tg 5 13.40 L’arca di Noè 14.00 Domenica live 18.50 Avanti un altro!

20.00 Tg 5 20.40 Striscia la domenica 21.30 Centovetrine 23.30 Distretto di polizia 10 01.30 Tg 5 notte 02.00 In memoria di me. Film 2006.

Rete 4 07.30 07.50 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 12.45 14.00 14.40 15.20 16.30 18.50 19.35 21.30 23.55

melita 14#153, GO Plus 206

Vita da strega Super partes Slow Tour Santa Messa Le storie di viaggio a...

Tg 4 Nuove scene da un matrimonio Pianeta mare Tg 4 Come si cambia Poirot: the Mystery of Hunter’s Lodge. Film ’91 Legal Eagles. Film ’86 Tg4 Telegiornale Il comandante Florent Lew Miserables. Film ’98 The Affair of the Necklace. Film 2001.

Italia 1 07.50 09.35 10.05 10.35 12.25 13.00 14.00 16.20 18.05 18.30 19.00 19.25 21.25 00.25

melita 20#155, GO Plus 204

Cartoons G.I. Joe Renegades Naruto Shippuden L’apprendista mago. Film 2010 Studio aperto Sport Mediaset Ladyhawke. Film ’85 Fire & Ice. Film ’84 La vita secondo Jim Studio aperto Cosi Fan Tutte MIB. Film ’97 Le iene show The Boat that Rocked.

Film 2009.

La 7 07.00 07.30 07.50 09.50 11.15 11.35 13.30 14.05 16.55 18.00 20.00 20.30 21.35 23:35 00.10 00.50

melita 23#156, GO Plus 207

Omnibus Tg La 7 Omnibus Ti ci porto io Ti ci porto io... in cucino con Vissani Josephine Ange Gardien Tg La 7 Salomone e la Regina di Saba The District. TF L’Ispettore Barnaby. TF Tg La 7 In onda Lady Henderson presenta Omnibus notte TG La 7 Sport Ad alto rischio. Film.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Simon reba[ il-konfronti kollha minn pa;na 1

Il-verità hi li fil-Labour lanqas komunikazzjoni bejn Muscat u Farrugia ma kien hemm fuq il-proposta dwar id-dawl u l-ilma u allura ma kinitx sorpri]a li Farrugia jidher mi]erabbli meta konfrontat fuq is-su;;ett.

Id-dibattitu bejn Simon Busuttil u An;lu Farrugia wasal wara li fit-8 ta’ Di/embru, 2012, il-Labour kien waqqaf lil Toni Abela milli jie[u sehem filprogramm Dissett ma’ Simon Busuttil u, g[aldaqstant, il-programm sar bil-parte/ipazzjoni talVi/i Kap Nazzjonalista biss.

Sadattant, b’[afna manuvri u mani;;i, Muscat sforza lil An;lu Farrugia biex jirri]enja minn Deputy Leader u, bi pjan ‘bizzilla’, impona lil Louis Grech minfloku.

Minkejja [afna log[ob u sku]i, finalment il-Labour a//etta li Louis Grech jie[u sehem f’dibattitu ma’ Simon Busuttil filprogramm Dissett li xxandar b[all-biera[ ;img[a.

Minkejja li l-Labour [a [sieb li dan id-dibattitu ma ji]vol;ix f’atmosfera konfrontattiva, Simon Busuttil ikkonferma lkwalitajiet kollha li l-poplu dara japprezzah g[alihom waqt li kien innotat ukoll li kien superjuri g[al Louis Grech kemm g[all-g[arfien tieg[u tal-fatti, kif ukoll g[all-vi]joni politika tieg[u.

F’dan id-dibattitu, Grech deher il-[in kollu jipprova jirrea;ixxi g[all-ideat ta’ Simon Busuttil u fl-ebda [in ma offra soluzzjonijiet li tistenna minn partit li ilu snin twal fl-Oppo]izzjoni.

Kien jonqos issa Deputy Leader ie[or laburista li kien g[adu ma [ax sehem f’diskussjoni ma’ Simon Busuttil. Kien jonqos Toni Abela, id-Deputy Leader

tal-Labour g[all-Affarijiet tal-Partit.

Din l-okka]joni nqalg[et nhar il-{amis li g[adda meta fil-programm Bondiplus kienet diskussa lhekk imsej[a ‘proposta’ talLabour dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma.

F’dan id-dibattitu mhux biss Busuttil kien superjuri g[al kollox u minn kull anglu fuq Toni Abela, i]da d-Deputy Leader laburista kien [afna ifqar milli kien An;lu Farrugia fuq Xarabank, anke g[aliex qatta’ l-bi//a l-kbira tal-[in jinterrompi waqt li ma wie;eb l-ebda mistoqsija rilevanti.

Wara l-wirja fqira g[alla[[ar ta’ Toni Abela, kienu [afna li fl-a[[ar sig[at staqsew jekk Muscat, issa, hux se jie[u l-istess passi fil-konfront ta’ Abela u jwarrbu mill-kariga tieg[u.

Sadattant An;lu Farrugia din il-;img[a iddikjara f’The Times li hu idde/ieda definittivament li ma jikkontestax l-elezzjoni u li l-involviment tieg[u filMalta Labour Party issa ntemm g[al kollox.

Nifhmu li l-Partit Laburista se jag[mel minn kollox biex sal-Elezzjoni :enerali jevita dibattiti ma’ Simon Busuttil [lief g[al edizzjoni ta’ Xarabank li ilha skedata u li fiha se jkun hemm dibattitu ie[or bejn id-Deputy Leaders ta]-]ew; partiti.

Dan id-dibattitu se jsir aktar tard milli kien ori;inarjament ma[sub min[abba dawk li kienu deskritti b[ala ‘ra;unijiet ta’ natura personali’ minna[a tal-Labour.

Kollox ma’ kollox dawn kienu xahrejn ta’ disfatti g[alLabour fi programmi politi/i fuq it-televi]joni billi kull darba dehru bla twe;ibiet g[all-wirjiet impressjonanti tal-Vi/i Kap Nazzjonalista, Simon Busuttil.

A[barijiet Lokali

5

Pro;etti ;odda g[al G[awdex Il-Partit Nazzjonalista dejjem [ares lejn G[awdex b[ala parti integrali minn dan il-pajji], u g[alhekk qed i[ejji pro;etti ;odda u utli jekk jing[ata lmandat g[all-[ames snin li ;ejjin.

Kien b’dan il-kliem li Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, ilbiera[ iddeskriva l-politika tal-Partit Nazzjonalista b’risq il-g]ira ta’ G[awdex, fil-programm Il-Fatti Kollha fuq Radio101.

Il-Prim Ministru qal li l-Partit Nazzjonalista hu determinat li jkompli jwettaq din il-vi]joni b’risq G[awdex, tant li b[ala proposti elettorali jwieg[ed li jixpruna l-[ila ta’ din il-g]ira biex tkompli tkattar l-industrija tag[ha tat-turi]mu.

Dan se jsir permezz ta’ in/entivi lil-lukandi, biex dawn ikunu jistg[u jseddqu s-servizzi u l-infrastruttura tag[hom [alli joffru servizz ta’ e//ellenza lil min i]ur din il-g]ira.

Se tkompli ting[ata prijorità lit-turi]mu tal-konferenzi, li fih innifsu ji;bed g[add kbir ta’ turisti lejn G[awdex. Dan, minbarra li se jkompli jsir sforz biex il-farmhouses u r-residenzi ta’ kwalità f’G[awdex ikomplu jittejbu u b’hekk jag[mlu minn G[awdex destinazzjoni turistika ta’ differenza.

Dan kollu se jsir fid-dawl tal[arsien tal-ambjent, li jibqa’ wie[ed mill-prin/ipji talpolitika tal-Partit Nazzjonalista b’risq G[awdex.

Hu g[alhekk li fil-programm elettorali tieg[u, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed ikompli ja[dem biex jimplimenta l-vi]joni Eko-G[awdex, li qed t[alli [afna frott.

Is-settur tan-negozji f’G[awdex se jibqa’ fi/-/entru tal-politika tal-Partit Nazzjonalista. Kif spjega lPrim Ministru, Gvern Nazzjonalista se jkun qed jinvesti €300,000 b[ala in/entiv biex aktar negozji jinvestu f’G[awdex u j[addmu iktar nies.

Lawrence Gonzi fil-programm Il-‘Fatti Kollha’

Minbarra dan, se jkomplu jing[ataw in/entivi b’risq lintrapri]i ]-]g[ar f’G[awdex, anki permezz ta’ in/entivi fiskali, fejn is-sidien igawdu minn tnaqqis fit-taxxa tad-d[ul tag[hom jekk jift[u negozji f’G[awdex u jo[olqu iktar impjiegi.

L-a//essibbiltà tibqa’ wie[ed mill-pilastri tal-Partit Nazzjonalista b’risq G[awdex fis-snin li ;ejjin. Il-Prim Ministru [abbar li fl-a[[ar sig[at kienet pubblikata l-a[[ar tender g[all-konsulenti ;eolo;i/i, biex jag[mlu studju xjentifiku dwar il-pro;ett talmina ta[t il-ba[ar bejn Malta u G[awdex.

Il-Prim Ministru qal li jekk dan l-istudju juri li dan ilpro;ett hu vijabbli, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed iwettqu.

Iktar minn hekk, b[ala parti mill-politika b’risq la//essibbiltà u t-tkabbir turistiku, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed joffri in/entiv ;did biex ikun provdut servizz ta’ trasport ;did bil-ba[ar bejn ilPort il-Kbir u G[awdex.

Jekk il-poplu Malti u G[awdxi jag[]el lill-Partit Nazzjonalista, se jkun hemm tis[i[ fil-[idma tal-Ministeru ta’ G[awdex, anki permezz ta’ Kunsill Re;jonali f’G[awdex.

Il-Partit Nazzjonalista qed jikkommetti ru[u wkoll li jinvesti 10% mill-fondi re;jonali tal-Unjoni Ewropea b’risq G[awdex – iktar mill-

medja li se tkun qed ting[ata lil distretti o[rajn.

Il-Prim Ministru qal li lMalta Labour Party, sfortunatament, [addan politika differenti lejn din il-g]ira g[aliex fl-1996, Gvern Laburista /ekken il-Ministeru ta’ G[awdex u baxxieh g[al Segretarjat Parlamentari. Dan sar ta[t it-tmexxija ta’ Alfred Sant, bl-appo;; ta’ Joseph Muscat, li dak i]-]mien kien jikteb biex jappo;;a t-tmexxija Laburista.

Lawrence Gonzi qal li g[adu jistenna l-proposti tal-Labour b’risq G[awdex, wara li f’Kungress Laburista li sar fisSannat, kien ittie[ed vot b’risq iktar xog[ol f’din il-g]ira bittixjir tal-idejn – turija ta’ kemm il-politika tal-Labour hi bla sustanza.

B’kuntrast ma’ dan, fl-a[[ar snin, il-Partit Nazzjonalista kompla juri l-impenn tieg[u lejn G[awdex bil-fatti.

Dan jidher mill-in/entivi li ng[ataw lin-negozji f’G[awdex, bil-g[an li jsa[[u l-industrija tax-xog[ol u lintrapri]i ]-]g[ar u l-medji.

L-edukazzjoni tal-G[awdxin kienet ukoll parti mill-pjan politiku tal-Gvern, bil-Partit Nazzjonalista joffri lillistudenti li ;ejjin minn din ilg]ira allowance biex ikunu jistg[u jg[ixu f’Malta matul issena akkademika.

Dawn l-istess studenti jir/ievu wkoll l-istipendju, b[al kull student ie[or f’Malta.

6

Attwalità politika

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

}ball o[xon li se jiswielek €200 miljun Fil-kalkoli tieg[u, il-Labour [a ]ball ta’ iktar minn €200 miljun u jekk ikun fil-gvern, il-poplu Malti se jkollu jag[mel tajjeb g[alih hu.

Fil-programm Il-Fatti Kollha fuq Radio 101 ilbiera[, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li lproposta tal-Labour Party g[all-ener;ija hi irresponsabbli u twassal biex il-kontijiet tad-dawl, flok jor[su, ji]diedu.

Fl-intervista mmexxija minn Trevor De Giorgio, ilPrim Ministru qal li l-politika tal-Labour hi bla sustanza.

Din il-“politika tax-xinxilli” qed tidher bi/-/ar fl-ewwel jiem tal-kampanja elettorali, anki permezz tal-proposta talener;ija.

Id-differenza bejn i]-]ew; partiti hi evidenti, u l-Partit Nazzjonalista jrid kampanja differenti, mibnija fuq irra;uni, fejn il-poplu Malti jifhem l-g[a]liet li g[andu quddiemu.

Meta l-Labour [abbar dan il-pjan il-;did, hu qal li din se ti;i tiswa lill-Maltin mat€360 miljun. Biss, il-Labour nesa jinkludi l-ispejje] talmoll, tal-bini tat-tankijiet talgass, tas-sistema tal-vapuri li jridu jinbnew apposta g[al Malta biex jipprovdulna lgass, u l-ispi]a li hemm b]onn issir biex titran;a l-art fejn se jkun qed isir dan ilpro;ett il-;did.

Dawn in-nuqqasijiet se jda[[lu lil pajji]na ;o [ajt, qal il-Prim Ministru, u se jkollhom effett [a]in [afna fuq l-ekonomija, in-negozji u l-industrija.

Hu fakkar kif kienu lkonsulenti tal-Malta Labour Party li sa[ansitra taw parir differenti minn dak li qed jipproponi l-Labour innifsu.

L-istess konsulenti qalu li jkun or[os jekk pajji]na jag[mel u]u minn pajp ta[t il-ba[ar biex jikseb ilprovista tal-gass li g[andu b]onn, proprju kif propost mill-PN. Dan, minflok is-servizz bilvapuri kif propost mil-Labour Party, spjega Lawrence Gonzi.

Hu ]ied li dwar il-pajp talgass, pajji]na jkun jista’ jikseb fondi mill-Unjoni Ewropea, li g[andhom itaffu l-pi] ta’ dan l-investiment minn fuq l-ekonomija Maltija.

Fid-dawl ta’ dan kollu, hemm b]onn li l-Labour Party jippubblika r-rapporti dettaljati tieg[u dwar din ilproposta l-;dida rigward lener;ija, qal il-Prim Ministru.

B’differenza ta’ €200 miljun fil-kapital ta’ dan ilpro;ett, il-Gvern Malti jista’ jwettaq investiment kbir f’qasam ie[or, li tassew ikun ta’ ;id g[all-Maltin.

Iktar minn hekk, il-Labour Party, tenna l-Prim Ministru, qed jiggarantixxi investiment privat u tra[[is ta’ 25% filkontijiet tad-dawl, ming[ajr ma jikkunsidra l-fatt li l-prezz tal-gass qed jog[la.

Hu g[alhekk li l-proposta tal-Labour g[all-ener;ija hi b[al “barmil mimli toqob”, qal il-Prim Ministru.

Filwaqt li l-Labour Party g[adu ma ppubblikax irrapporti wara l-proposti elettorali tieg[u, il-Prim Ministru [abbar li l-Partit Nazzjonalista se jkun qed jippubblika l-proposti talener;ija tieg[u fil-;img[at li ;ejjin.

Dawn il-proposti se jkunu msejsa fuq l-interconnector li b[alissa qed jinbena bejn Malta u Sqallija, pro;ett li fis-sena 2014 se jkun tlesta g[al kollox. Permezz ta’ dan l-investiment, spjega l-Prim Ministru, pajji]na se jkun jista’ jixtri l-elettriku minn pajji]i Ewropej, b’tariffi ir[as minn dawk pre]enti.

Bis-sa[[a ta’ dan il-pro;ett tal-Partit Nazzjonalista, ilpower station fil-Marsa se tkun tista’ ting[alaq g[al kollox.

Din il-power station kienet ta[dem bil-fa[am fi ]mien tmexxija Laburista.

Fil-proposti tal-ener;ija tieg[u, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed jinvesti fil-pajp tal-gass, anki permezz talfondi Ewropej, biex b’hekk pajji]na jkun jista’ jag[mel u]u minn din ir-ri]orsa g[allener;ija tieg[u.

Il-Prim Ministru jiltaqa’ ma’ sidien tal-[wienet f’G[awdex Il-Gvern irid jiggarantixxi futur fis-sod anki f’G[awdex, u g[alhekk wa[da mill-proposti tal-PN g[all-[ames snin li ;ejjin hi marbuta mala//essibbiltà lejn il-g]ira ta’ G[awdex.

Waqt ]jara li g[amel f’G[awdex ilbiera[ filg[odu, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi sa[aq li biex ti]died la//essibbiltà lejn G[awdex hemm b]onn ta’ link permanenti... u g[alhekk determinati li l-pro;ett tattunnel bejn i]-]ew; g]ejjer jitwettaq.

F’G[awdex, il-Prim Ministru g[amel numru ta’ ]jarat lil sidien tal-[wienet fil-belt Victoria, kif ukoll fi stabbilimenti kummer/jali.

F’kummenti lill-;urnalisti, Lawrence Gonzi qal li l-Gvern jinsab kommess li jkompli jinvesti f’G[awdex, li jsa[[a[ il-kun/ett ta’ Kunsill Re;jonali, li jidda[[lu aktar in/entivi fiskali g[an-negozji G[awdxin, u li jkun hemm g[ajnuna linnegozjanti ]-]g[ar biex dawn ikollhom aktar spazji fejn ja[dmu.

Il-Prim Ministru fakkar li lg]ira G[awdxija dejjem kienet

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi waqt ]jara li g[amel ilbiera[ lil xi sidien tal-[wienet f’G[awdex

fil-qalba tal-politika tal-PN u linvestiment li sar fl-a[[ar snin, di;à qed i;ib ir-ri]ultati.

Meta tkellem mas-sidien tal[wienet fir-Rabat, G[awdex, ilPrim Ministru re;a’ tenna ddeterminazzjoni tal-Gvern

pre]enti li jin[oloq xog[ol f’G[awdex g[all-G[awdxin.

Lill-;urnalisti, il-Prim Ministru qalilhom li sab appo;; qawwi fost is-sidien tal-[wienet g[all-inizjattivi li jsa[[u la//essibbiltà g[al G[awdex.

Skemi g[al aktar xog[ol g[all-G[awdxin f’G[awdex Il-Gvern, permezz tal-Malta Enterprise, se jie[u inizjattivi u jo[ro; skemi biex ikompli jin[oloq aktar xog[ol g[allG[awdxin, f’G[awdex.

Fl-a[[ar sentjen [ar;et liskema MicroInvest biex tg[in lin-negozji jinvestu u jo[olqu aktar impjiegi. Dawn l-iskemi kienu su//ess u wasslu biex gawdew 1,700 negozju li bejniethom iffrankaw €11.5 miljun u investew €35 miljun, u [olqu 600 impjieg, li kwart minnhom huma f’G[awdex.

Il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi, qal dan ilbiera[ waqt ]jara fl-impjant tal-kumpanija R.A. & Sons fix-Xewkija, G[awdex.Din il-kumpanija, li timmanifattura prodotti talkostruzzjoni, g[amlet investiment ta’ €500,000 li mistenni jitla’ g[al €800,000.

Il-Prim Ministru qal li bliskema MicroCredit, f’G[awdex gawdew [afna negozji u n[olqu 450 impjieg. Bl-iskema tattnaqqis ta’ sena taxxa g[al kull tarbija g[an-nisa li jirritornaw

Il-Prim Ministru waqt i]-]jara tieg[u fl-impjant tal-kumpanija R.A. & Sons, fix-Xewkija

fid-dinja tax-xog[ol, ibbenefikaw 700 mara G[awdxija. Bl-iskema Employment Aid Scheme gawdew 150 intrapri]a f’G[awdex u n[olqu 450 impjieg.

Lawrence Gonzi qal li l-PN hu impenjat li jkompli jtejjeb la//essibbiltà bejn G[awdex u Malta g[ax dan iwassal biex ilpotenzjal ta’ G[awdex jikber, u g[alhekk, minbarra l-istudji dwar il-mina, il-PN se jkun qed iqabbel ukoll soluzzjonijiet o[rajn fosthom tal-bridge.

Qal li bejn l-2008 u l-2011, ilProdott Domestiku Gross f’G[awdex kiber bi 11.7 filmija filwaqt li f’Malta kiber b’9.6 fil-mija.

Il-Prim Ministru qal li fl-UE, Malta kienet fost erba’ pajji]i li kellhom ]ieda fin-numru ta’ [addiema fl-a[[ar [ames snin u r-rata tal-qg[ad f’Malta hi fost linqas fl-UE. Illum Malta g[andha rekord ta’ aktar minn 152,000 persuna ja[dmu fulltime u r-rata tan-nisa li ja[dmu telg[et g[al 44 fil-mija.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

A[barijiet Lokali

Investiment ta’ €2.2 miljun f’bi//erija ;dida g[al G[awdex F’G[awdex, ilbiera[ wara nofsinhar kienet inawgurata uffi/jalment il-bi//erija l-;dida li bdiet topera matul din l-a[[ar sena, wara li sar xog[ol estensiv li kien jinkludi l-bini ta’ sezzjonijiet ;odda, ristrutturar u titjib tal-bini lqadim, kif ukoll ix-xiri u l-istallazzjoni ta’ apparat ;did u modern skont normi Ewropej.

Dan il-pro;ett kien jin[tie; investiment li la[[aq madwar €2.2 miljun minn fondi nazzjonali.

Il-pro;ett kien inawgurat mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi waqt attività li g[aliha, fost lo[rajn, kien hemm pre]enti wkoll Giovanna Debono, il-Ministru g[al G[awdex.

Din il-bi//erija llum qed tipprovdi fa/ilitajiet li jirrispettaw l-istandards stabbiliti mill-Unjoni Ewropea, fejn il-pro/ess tal-preparazzjoni talkarkassi jsegwi pro/eduri i;jeni/i li jiggarantixxu kwalità u sigurtà fil-prodott provdut lill-konsumatur.

Dan kien wie[ed mill-g[anijiet ewlenin ta’ dan il-pro;ett li kien indirizzat ukoll biex joffri servizzi a[jar lir-ra[[ala G[awdxin filwaqt li joffri wkoll sa[[a u sigurtà g[all-[addiema filpost tax-xog[ol.

It-titjib fil-fa/ilitajiet segwa programm ta’ [idma skont kif propost minn uffi/jali fidDirettorat tal-Pro;etti u l-I]vilupp fil-Ministeru

g[al G[awdex, bil-pariri ta’ konsulenti u bilkollaborazzjoni u l-approvazzjoni tas-servizzi veterinarji fi [dan il-Ministeru tar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali.

Ix-xog[ol tal-kostruzzjoni kien jinkludi sezzjonijiet ;odda biex b’hekk seta’ jkun akkomodat l-apparat kollu me[tie; biex jaqdi d-diversi esi;enzi fil-pro/ess tal-preparazzjoni tal-la[am.

B[alissa, dan l-apparat qed jintu]a fil-pro/ess tal-preparazzjoni tal-la[am ta/-/anga u talmajjal, i]da l-fa/ilitajiet tal-bi//erija jippermettu wkoll li eventwalment ji]diedu pro/eduri o[rajn skont il-[tie;a tar-ra[[ala u lbejjieg[a tal-la[am.

Dan il-pro;ett sewa wkoll biex ji]diedu numru ta’ impjiegi f’G[awdex, filwaqt li numru ta’ [addiema o[ra kienu inga;;ati biex joffru servizzi kemm fil-bi//erija ta’ G[awdex kif ukoll f’dik ta’ Malta, skont kif ikun me[tie;.

It-tis[i[ fis-servizzi u l-fa/ilitajiet filbi//erija ta’ G[awdex kienu wkoll ta’ kontribut fil-[idma tal-Gvern b’risq il-qasam agrikolu f’dawn l-a[[ar snin.

Il-fidu/ja tas-settur sa[[et l-impenn tal-Gvern u rri]ultat f’investiment massi//, li kompla jsa[[a[ il-kompetittività u l-kwalità tal-prodott agrikolu lokali.

Ir-ritratti f’din il-pa;na juru t-titjib li sar fil-bi//erija ta’ G[awdex biex kollox isir skont livelli stabbiliti mill-UE dwar pro/eduri i;jeni/i li jiggarantixxu kwalità u sigurtà fil-prodott provdut lill-konsumatur

7

8 Attwalità politika

Il-weg[di finta tal-Labour ta’ qabel l-elezzjoni M’hemmx g[alfejn tkun xi professur tal-istorja politika ta’ pajji]na biex tifhem li lMalta Labour Party jasal iwieg[ed kollox meta tkun riesqa xi elezzjoni ;enerali.

Din hi karatteristika li filLabour tg[addi minn epoka g[al o[ra u minn mexxej g[all-ie[or ta’ warajh.

Fis-snin sittin, il-Perit Duminku Mintoff, biex jasal jirba[ l-elezzjoni, kien qed iwieg[ed li Gvern Laburista j[addem lil kul[add fi ]mien tliet xhur.

Meta mbag[ad il-Maltin ‘ippruvawh’, fl-1971, minflok xog[ol g[al kul[add ir-realtà uriet li g[al [afna mis-16-il sena li g[amel fil-gvern, il-qg[ad f’pajji]na sploda g[al 10,000.

Wara Mintoff, ;ie Karmenu Mifsud Bonnici li iddedika [afna minn [inu biex jipprova jwettaq ilweg[da ta’ Jew b’xejn jew xejn g[all-Iskejjel talKnisja.

Hawn ukoll, flok twettaq dak li twieg[ed, il-pajji] g[adda minn ]mien ta’ tensjoni kbira u l-poplu ma [ax dak li kien imwieg[ed anzi [a sitwazzjoni ag[ar li tellfet li]-]g[a]ag[ studenti ]mien prezzju] u lill;enituri tag[hom g[addihom minn inkwiet kbir. }mien Alfred Sant, b[ala l-leader tal-Labour kien mimli b’weg[di finta jew weg[di di]astru]i, b[alma ;ara fil-ka] talVAT, li wassal g[al inkwiet kbir fost il-poplu kollu i]da l-aktar g[an-negozjanti u ssidien tal-[wienet. (Ara pa;na 2 u 3) Meta mbag[ad, fl-2003 [ass li kien dahru mal-[ajt, ;img[a biss qabel lElezzjoni :enerali ipprova ‘jixtri’ lil-elettorat b’weg[da artifi/jali billi wieg[ed li malli jitla’ filgvern je]enta lill-[addiema mill-income tax g[al xahrejn. I]da l-poplu ma belax din il-lixka.

Joseph Muscat, biex ikompli f’din il-vena, din il;img[a [are; bl-akbar weg[da finta permezz talhekk imsejja[ ‘pjan’ biex ira[[as il-kontijiet b’25 filmija. Gimmick li sa millewwel battuti tag[ha dehret u n[asset b[ala wa[da finta u mimlija fantasija.

U s-serje tkompli.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Ta[t Mintoff

Ta[t Karmenu Mifsud Bonnici

Ta[t Alfred Sant

Ta[t Muscat

Attwalità politika 9

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Muscat u Hollande

Fis-16 ta’ Marzu tas-sena lo[ra, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat iltaqa’ f’Pari;i ma’ Francois Hollande li dik il-[abta kien il-kandidat so/jalista g[all-elezzjoni presidenzjali ta’ Franza li kellha ssir xahrejn wara.

Il-laqg[a saret fil-kwartieri ;enerali tal-kampanja ta’ Francois Hollande u stqarrija tal-Malta Labour Party kienet qalet li f’dik il-laqg[a Hollande tkellem dwar ilb]onn ta’ vi]joni So/jalista Demokratika li tkabbar lekonomija u ]]id il-postijiet tax-xog[ol madwar l-Unjoni Ewropea.

Muscat kien rappurtat li xtaq lil Hollande il-[idma ttajba g[all-elezzjoni presidenzjali waqt li Hollande awgura l-isba[ xewqat lil Muscat u lill-partit tieg[u.

Fl-elezzjoni presidenzjali li saret f’Mejju, 2012 — tmien xhur ilu biss — Hollande reba[ bi 52 fil-mija fuq ilPresident Nicolas Sarkozy.

Il-poplu kien emmen ilpropaganda elettorali ta’ Hollande li flok awsterità wieg[ed lill-poplu Fran/i] tkabbir ekonomiku; flok qg[ad wieg[ed impjiegi u flok mi]erja, ;id u prosperità.

Barra minn hekk, l-opinjonisti u l-media Fran/i]a

Ir-ritratt ta’ Muscat ma’ Hollande li l-Partit Laburista ippubblika fis-suppliment tieg[u f’l-orizzont fl-ewwel jum tal-kampanja elettorali t-Tnejn li g[adda

kienu g[addejjin b’kampanja qawwija biex wara 17-il sena, kien me[tie; bidla fil-Presidenza u kien sew u xieraq li lpoplu ‘jipprova’ lis-so/jalisti ta’ Hollande.

I]da llum, tmien xhur biss bog[od mill-weg[di li g[amel Hollande, fiex jinsab il-poplu Fran/i]^ G[ad-disa’ xahar konsekuttiv, il-qg[ad fi Franza baqa’ jisplodi.

Ix-xahar li g[adda tressaq l-ewwel ba;it ta’ Hollande u

dan kien klassifikat b[ala laktar wie[ed iebes fi 30 sena.

L-industrija qed tiffa//ja l-akbar kri]i mill-gwerra ’l hawn.

Il-pi] tat-taxxi ]died u mhux naqas fuq il-[addiema kollha.

Il-President Hollande u lVi/i tieg[u, il-Prim Ministru Jean-Marc Ayrault — li qatt ma kellhom esperjenza ta’ gvern — qed ikunu kunsidrati b[ala amateurs u qed jirreferu g[alihom b[ala ‘l-apprentisti’.

Hollande hu l-President bl-aktar rata baxxa ta’ approvazzjoni fost il-poplu bi 33 fil-mija. Fl-istess ]mien — wara sitt xhur ta’ Presidenza — Nicolas Sarkozy kellu approval rate ta’ 53 fil-mija.

L-opinjonisti issa qed jg[idu li Hollande ma kienx qed jag[mel apprezzament tajjeb tal-fatti.

Mhux talli Hollande ma rnexxielux iwettaq il-weg[da tieg[u ta’ qabel l-Elezzjoni li jo[loq 60,000 job fil-qasam

tat-tag[lim u 150,000 job ie[or g[al ]g[a]ag[ li qed ifittxu l-ewwel impjieg, talli lqag[da tax-xog[ol sejra mill[a]in g[all-ag[ar.

Da[[al, b[alma kien wieg[ed, taxxa ta’ 75 fil-mija fuq is-sinjuri i]da, apparti li din kienet mi/[uda mill-Qorti Kostituzzjonali, wasslet biex dawk li kienu di;a j[allsu [afna taxxa u jo[olqu lkummer/, qed jitilqu minn Franza b’dannu mhux ]g[ir g[all-introjtu tal-pajji].

L-industrijalisti Fran/i]i qed jakku]aw lill-gvern ta’ pajji]hom li bil-mod li bih qed imexxi l-pajji] qed jostakola l-investimenti u linnovazzjoni.

Quddiem dan kollu, ilFran/i]i qed jirrealizzaw li filwaqt li Hollande kien wieg[ed politika ta’ tkabbir ekonomiku, issa rnexxielu jitfa’ lil pajji]u [afna aktar lura milli qatt kienu ta[t Sarkozy.

Dan hu konfermat minn st[arri; li sar fl-a[[ar jiem li wera li tnejn minn kull tliet Fran/i]i jg[idu li jippreferu li jer;g[u jitmexxew minn Sarkozy.

Il-Fran/i]i llum qed jirra;unaw hekk: “Kemm

konna a[jar meta konna na[sbu li konna ag[ar!”

10 A[barijiet Lokali

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

tag˙rif G[aqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes. Se tkun organizzata laqg[a g[all-membri kollha nhar il-{add li ;ej, 20 ta’ Jannar, fil-lokal talG[aqda fi Triq il-Lvant, il-Belt, fl10 a.m. Matul il-laqg[a jing[ataw la[[ar avvi]i rigward il-wirja annwali 2014 li se tkun bejn is-16 ta’ Frar u t-2 ta’ Marzu li ;ejjin.

In-Naxxar. Il-komunità tassorijiet Dumnikani se jag[mlu bazaar fil-kunvent tag[hom biswit il-kappella tal-Kun/izzjoni b’risq ilmanuntenzjoni tal-istess kappella, kuljum bejn is-27 ta’ Jannar u t-3 ta’ Frar. {inijiet tal-ftu[ bejn it-8.30 a.m. u n-12.30 p.m. u l-4 u s-6 p.m.

Lejla ta’ Talb. Il-Moviment Internazzjonali ta’ Talb Beatu Papa :wanni XXIII se jag[mel is-solita lejla ta’ talb g[all-pa/I u levan;elizzazzjoni ;dida tad-dinja nhar l-Erbg[a 16 ta’ Jannar bejn il5.30 u s-6.30 p.m. fil-knisja talMadonna tal-{erba f’Birkirkara.

Ikun hemm Quddiesa u wara ssir 20 minuta ta’ adorazzjoni. Kul[add mistieden, b’mod spe/jali d-devoti tal-Beatu Papa :wanni XXIII. Attività Missjunarja. L-Uffi//ju Missjunarju, flimkien mal-G[aqda Voluntiera Laj/i Missjunarji, qed jorganizzaw attività ta’ animazzjoni missjunarja nhar il-{amis 17 ta’ Jannar fis-6 p.m. f’numru 7, Triq ilMerkanti, il-Belt, fir-raba’ sular.

F’din il-laqg[a, Joshua u Romina Aquilina se jaqsmu l-esperjenzi tag[hom mill-missjoni tal-Malawi.

Jintwera wkoll powerpoint. Id-d[ul

b’xejn imma l-attendenza g[andha tkun konfermata fuq 21236962.

Il-Mosta. L-G[aqda Filantropika Talent Mosti tippre]enta L-Isfida Minquxa, wirja ta’ skultura minn Mario Borg fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone, Triq Wied il-G[asel, bejn illum il-{add u s-26 ta’ Jannar.

Miftu[a g[all-pubbliku mit-Tnejn sas-Sibt mill-5.30 p.m. sat-8.30 p.m. {dud: mill-10 a.m. sa nofsinhar u bejn il-5.30 u t-8.30 p.m. D[ul bla [las. G[al aktar informazzjoni ara www.talentmosti.com.

L-Imqabba. Selezzjoni millBanda Madonna tal-:ilju se tie[u sehem waqt attività tal-g[eluq uffi/jali tal-ewwel edizzjoni talpro;ett ‘It-Tag[lim Mu]ikali ta]}g[a]ag[ fil-Ka]ini tal-Banda’, organizzata mill-A;enzija }g[a]ag[ flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport u bil-kollaborazzjoni talG[aqda Ka]ini tal-Banda. Din lattività se ssir nhar il-:img[a 18 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. fis-Sala Sir Temi Zammit fl-Università ta’ Malta. G[al aktar informazzjoni /empel 99463468.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn l-entratura g[all-Kappella ta’ Santa Margerita, fiz-zona Santa Margerita, il-Mosta, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> Ftit imsa[[ab. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[: Moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral, li jsir [afif g[al moderat mill-Punent. Il-Ba[ar> Qawwi, li jsir moderat g[al qawwi. L-Imbatt> Baxx mill-Majjistral. L-Og[la Temperatura: 17˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a tra//a. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 289.6mm.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 8 – 31 – 68 – 75 – 51

spiΩeriji li jift˙u llum FLORIANA: Vilhena Pharmacy, 3 Triq Sant ’ Anna ; IL - {AMRUN : Darwin Pharmacy, 152 Triq il-Kbira San :u]epp ; {AL QORMI : Drugshop Dispensary , Vjal De La Cruz ; BIRKIRKARA : St . Paul ’ s Pharmacy , Triq Brared ; TAL PIETÀ: St. Luke’s Pharmacy, Triq San Luqa; PEMBROKE: Pembroke Pharmacy , 87 Triq Giuseppe Malfeggiani; TAS-SLIEMA: Stella Maris Pharmacy , 34 Triq Millner ; {AL BALZAN: Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar; {AL G{ARG{UR: St. Albert Pharmacy, Triq l-Oratorju; IL-MELLIE{A: Karizia Drugstore, 69 Triq :or; Borg Olivier; PAOLA: Brown ’ s Pharmacy , 45 Paola Hill ; BORMLA: Verdala Pharmacy, 57 Triq il - Gendus ; {A} - }ABBAR : Polymer Pharmacy, Triq ix-Xg[ajra; {AL G{AXAQ : St . Philip Pharmacy , Triq Iz - Zeppun ; {AL SAFI : Pasteur Pharmacy , Triq it Tellerit; {A}-}EBBU:: Brown’s Pharmacy , 47 Vjal il - {elsien ; IR RABAT: Ideal Pharmacy, 63 Triq ilKbira ; VICTORIA : Azzopardi Pharmacy , Triq il - Kapu//ini ; G{AJNSIELEM : Lauretana Pharmacy, 36 Triq l-Im;arr.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Ftehim bejn il-PN u l-PL Stqarrija kon;unta bejn il-Partit Nazzjonalista u l-Partit Laburista qalet li fid-dawl tal-fatt li ]-]ew; partiti ]iedu l-attivitajiet politi/i kif normalment ji;ri f’kampanji elettorali, f’laqg[at li kellhom mal-Kummissarju talPulizija, ftiehmu fuq punti biex l-attivitajiet isiru b’mod ordnat.

L-uffi/jali rispettivi ta]-]ew; partiti [e;;ew lill-partitarji biex l-entu]ja]mu tag[hom ma jwassal qatt g[all-ebda in/ident.

I]-]ew; partiti qablu li ta[t l-ebda /irkustanza, tul u wara l-kampanja elettorali, ma g[andhom jintu]aw trakkijiet u vannijiet mikxufa biex i;orru lin-nies fuqhom, u m’g[andhomx ikunu u]ati vetturi bla li/enzja.

Sar qbil ukoll li fil-ka]ini u l-propjetajiet ta]-]ew; partiti ma g[andux ikun hemm storbju u m’g[andhiex tindaqq mu]ika wara l-10 ta’ billejl.

Il-PN u l-PL qablu wkoll dwar sett ta’ linjigwida kif il-;urnalisti ta]-]ew; partiti j;ibu ru[hom waqt li jkunu jirrappurtaw lattivitajiet matul il-kampanja elettorali.

Paul Borg Olivier, is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista u Stefan Zrinzo Azzopardi, il-President tal-Partit Laburista, appellaw bis-s[i[ biex tul u wara l-kampanja elettorali, kul[add ja;ixxi bil-g[aqal, bilprudenza, b’tolleranza u b’rispett s[i[ lejn ilpoplu.

Nuqqasijiet fil-proposta tal-ener;ija tal-Labour – AD Michael Briguglio, i/-Chairperson tal-Alternattiva Demokratika, meta mistoqsi minn din il-gazzetta, sostna li hemm nuqqasijiet serji fil-proposta tal-ener;ija kif im[abbra mill-Malta Labour Party.

Briguglio kien qed jikkummenta wara attività fi Pjazza Sant’Anna, f’TasSliema, li matulha t[abbru sslogan u l-kandidati talAlternattiva Demokratika g[all-elezzjoni li ;ejja.

Brigulgio qal li l-proposta tal-Labour fiha ]ew; problemi partikulari, wa[da marbuta mat-time frame indikat minn

Joseph Muscat, u l-o[ra marbuta mal-prezzijiet.

“Ma nistax nifhem kif jistg[u jg[idu li se jra[[su lprezzijiet tal-gass jekk iddomanda g[all-gass fid-dinja qed ti]died,” tenna /-Chairperson tal-AD. “Jekk verament jemmen li lprezzijiet se jor[su, mela allura jippubblika l-istudji li g[andu u forsi jien l-ewwel wie[ed li nikkonvin/i ru[i u mmur nawguralu,” sa[aq Michael Briguglio.

Briguglio qal ukoll li lanqas it-time frames imsemmija minn Joseph Muscat g[all-

FOCUS 101

Pubblikat re;istru elettorali rivedut Il-Kummissjoni Elettorali ippubblikat ir-Re;istri Elettorali riveduti g[allElezzjonijiet :enerali u g[all34 Kunsill Lokali li g[andhom l-elezzjoni fid-9 ta’ Marzu.

Kull min kellu l-kwalifiki me[tie;a biex ikun re;istrat b[ala votant skont iddispo]izzjonijiet tal-li;i u ismu ma ;iex inklu] firRe;istru rispettiv, u kull votant li ismu, l-indirizz jew xi partikularitajiet tieg[u mhumiex murija b’mod korrett, g[andu sa nhar is-Sibt it-2 ta’ Frar, 2013, biex jag[mel appell lill-Uffi/jal Revi]ur.

Kull votant re;istrat li jg[id li, min[abba xi ra;uni legali, l-isem ta’ xi persuna g[andu jinqata’ barra mir-re;istru g[ax din m’g[andhiex ilkwalifiki me[tie;a, jista’ wkoll jag[mel appell lillUffi/jal Revi]ur.

Kull persuna li tixtieq tag[mel appell lill-Uffi/jal Revi]ur tista’ tikseb l-g[ajnuna mill-Uffi//ju Elettorali.

Kul[add hu mfakkar dwar limportanza li jivverifika li ismu jkun inklu] fir-Re;istru Elettorali.

Il-lista tal-persuni kollha re;istrati b[ala votanti fl-34 Re;istru tal-Kunsilli Lokali qed titqieg[ed fl-Uffi//ji rispettivi tal-Kunsilli Lokali u fl-G[ases tal-Pulizija.

Min jixtieq, jista’ jara rRe;istru tal-Elezzjonijiet :enerali fl-Uffi//ju Elettorali.

Ir-Re;istru jkun ukoll g[allbejg[ mid-Dipartiment tal-

implimentazzjoni tal-pro;ett ma jidhru reali. Sa[aq li ]]mien biex tinbena l-power station u l-pro/essi tattendering u l-assessjar ambjentali jie[du [afna aktar minn sentejn.

Matul l-attività t[abbru xi punti li se jkunu qed jidhru filmanifest tal-AD, ladarba dan ikun approvat mill-membri tal-AD. Fost l-o[rajn hemm enfasi fuq l-u]u tal-ener;ija nadifa.

Sadattant, l-Alternattiva [abbret li se jkollha kandidat jew kandidati fuq kull distrett elettorali.

Informazzjoni b[ala volumi jew fuq CD. Ta’ min jinnota li Uffi/jal Revi]ur jista’ jordna li l-isem ta’ xi persuna ji;i inklu], jew li ssir korrezzjoni ta’ isimha, lindirizz jew xi partikularitajiet o[ra tag[ha fir-Re;istru, jew li tit[assar ir-re;istrazzjoni tag[ha mir-re;istru minkejja li ma tkun saret ebda applikazzjoni minn qabel.

Il-lum mid-9.00 a.m. sal-10.30 a.m.

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add Tmexxi> Marion Pace Asciak Mistednin> Victor Scerri Therese Comodini Cachia Hubert Farrugia

NIKET

B’niket in[abbru l-mewt ta’ Charles Mallia, ta’ 72 sena mill-Fgura, li ;rat is-Sibt, it-12 ta’ Jannar, 2013, ikkonfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil ibnu u l-familja, qraba u [bieb.

Il-funeral se jsir g[ada t-Tnejn 14 ta’ Jannar fit-8.30am, g[all-Knisja parrokkjali tal-Fgura, fejn issirlu Quddiesa præsente cadavere, u wara, id-difna fi/-/imiterju ta’ {a]}abbar.

11

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

F’pa;ni o[rajn...

12 Tolleranza zero

13 Futur fis-sod fuq tliet sisien

14 G[aliex lilna u g[aliex mhux lilhom...

20

Ittri lill-Editur:

Dik bidla!

X’tg[allimna fl-ewwel ;img[a Illum tag[laq l-ewwel ;img[a tal-kampanja elettorali li se twassal g[all-Elezzjoni :enerali ta’ nhar is-Sibt 9 ta’ Marzu, 2013. Kienet ;img[a movimentata [afna b’[idma sfiqa mi]]ew; partiti ewlenin i]da li di;a bdiet tibg[at messa;;i importanti li minnhom l-elettorat g[andu jkun mg[ejjun a[jar biex jasal g[ad-de/i]joni tieg[u.

Matul din l-ewwel ;img[a kien hemm numru ta’ ]viluppi importanti i]da kieku kellna nag[]lu tlieta dawn ikunu lpubblikazzjoni min-na[a tal-Partit Nazzjonalista tal-Manifest Elettorali tieg[u; l-hekk imsej[a proposta tal-Labour dwar ilkontijiet tad-dawl u l-ilma; u ]-]jara tal-Prim Ministru fil:ermanja li g[alkemm ma kinitx tifforma parti mill-kampanja elettorali ;iet fi ]mien propizju biex titfa’ dawl fuq ir-rispett li sar igawdi pajji]na fil-qasam internazzjonali.

Il-pubblikazzjoni tal-Manifest Elettorali tal-Partit Nazzjonalista kien pass fundamentali biex fil-;img[at li ;ejjin ikun qed jit[abbar il-Programm Elettorali nazzjonalista g[al din l-Elezzjoni.

Dan il-manifest nistg[u nikkunsidrawh b[ala l-pedament li fuqu u madwaru jinbena l-Programm Elettorali. Dan iddokument ji;bor fih il-prin/ipji politi/i ewlenin li se jfasslu lprogramm li permezz tieg[u l-Partit Nazzjonalista, b’g[a]liet responsabbli, bi[siebu jkompli j;ib il-bidla f’pajji]na, il-bidla vera, il-bidla responsabbli.

Il-Partit Nazzjonalista introdu/a dan il-metodu g[aliex iqis li g[andu obbligu li jkun /ar [afna mal-elettorat u dan billi jg[id min tassew hu, fiex jemmen u x’tip ta’ programm je[tie; pajji]na biex il-bidla li beda l-Partit Nazzjonalista fil-gvern tkompli tisseddaq u, b’hekk, il-poplu kollu jing[ata futur fis-sod.

Permezz ta’ dan il-manifest, il-Partit Nazzjonalista qed jispjega lill-elettorat il-ba]i li fuqha qed isejjes l-g[a]liet ekonomi/i u so/jali tieg[u kif ukoll l-g[a]liet tal-kandidati nfushom li qed iressaq g[all-approvazzjoni tal-poplu.

Ovvjament, il-manifest iressaq l-argumenti ewlenin dwar finanzi fis-sod g[al vi]joni sostenibbli u juri fehmtu dwar ilpilastri ewlenin tal-politika nazzjonalista, ix-xog[ol, is-sa[[a u ledukazzjoni, waqt li juri kif bil-Partit Nazzjonalista fil-gvern pajji]na jiggarantixxi futur fis-sod.

Matul din il-;img[a kienet ]velata wkoll il-proposta laburista dwar id-dawl u l-ilma u nistg[u ng[idu b’/ertezza li

lanqas kienu g[addew 24 sieg[a biex kul[add jifhem li wara erba’ snin ta’ weg[di u propaganda fierg[a, il-Labour [are; bi pjan insostenibbli, mhux fattibbli u li flok iserra[ mo[[ in-nies, qala’ [afna problemi ;odda.

Kienet sorpri]a g[al [afna li wara dak i]-]mien kollu li matulu l-Labour tella’ l-aspettattiva tal-poplu fil-g[oli [afna, ippubblika pjan, anzi qafas ta’ pjan, ming[ajr l-ebda dokument ta’ pi] li jserra[ mo[[ in-nies kif waslu g[al /erti konklu]jonijiet. {add qatt ma stenna li l-Labour kien se jg[affi;ha b’dan ilmod g[alkemm il-passat tal-istess partit xejn ma kien jawgura tajjeb g[al din il-proposta ewlenija tieg[u g[all-elezzjoni.

Il-poplu kellu l-opportunità jisma’ lill-Ministru Tonio Fenech i;ib argument wie[ed wara l-ie[or biex juri li l-hekk imsejja[ pjan tal-Labour mhux talli ma jikkonvin/ix talli, jekk jit[addem, jista’ jwassal biss g[al wa[da minn ]ew; konklu]jonijiet: jew li jog[lew it-taxxi g[all-poplu jew ilkontijiet tad-dawl u l-ilma, flok jor[su, ikomplu jog[lew!

Fost dan kollu, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, g[amel ]jara ta’ ;urnata f’Berlin fejn, fost l-o[rajn, iltaqa’ malKan/illier tal-:ermanja, Angela Merkel, mag[rufa bi]]ejjed kemm l-abjad tg[idlu abjad u l-iswed tg[idlu iswed.

Kienu kliem ta’ inkora;;iment kbir g[al pajji]na dak li qalet Angela Merkel. Semmiet kif l-i]g[ar pajji] tal-Unjoni Ewropea hu ta’ e]empju g[al pajji]i [afna akbar minnu u li fi]-]mien ta’ kri]i internazzjonali Malta xorta wa[da rnexxielha tikseb ri]ultati e//ellenti.

Fost il-Labour kien hemm min g[adda rimarki dispre;;jattivi anke fuq dan. Mhemmx g[alfejn ng[idu li kummenti b[al dawn jo[or;u lill-Partit Laburista ta’ li hu. Li mhux veru g[andu g[al qalbu l-;id ta’ pajji]na i]da iffukat biss lejn direzzjoni wa[da: dik li jakkwista l-poter.

Il-kummenti daqstant favorevoli g[al Malta mill-mexxejja tal-aktar pajji] b’sa[[tu u importanti fl-Ewropa — bil-maqlub tal-Labour — jimla lill-poplu tag[na b’fidu/ja u ser[an tal-mo[[ biex ma j[alli lil [add idawwarlu d-direzzjoni li qabad.

12

Opinjoni

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

ISMA’ DIN (2)

1.

K

F’[afna ka]i jixirqilhom

ien hemm knisja partikulari li da[[let id-drawwa li nhar ta’ {add, lill-ir;iel kienu jwa[[lulhom warda mal-pavru tal-;lekk. Ma nafx e]att x’kien l-iskop.

Forsi biex i[ajruhom! G[all-ewwel l-idea ntg[o;bot [afna.

Imma naturalment, bi]-]mien bdiet tindara. Kien ;est sabi[ li sar rutina. Imma [add minnhom, xi [a;a li kienet saret ordinarja, g[al /ertu ra;el saret spe/jali [afna. Ejja nsemmuh Lorry.

Kif kien [iere; mill-knisja, b[as-soltu, bil-warda fuq ilpavru, resaq lejh tfajjel ]g[ir u staqsieh: “Mr, x’se tag[mel b’dik il-warda li g[andek mal-pavru^” G[all-ewwel, Lorry lanqas biss inteba[ fuq xiex kien qed jitkellem it-tifel, tant draha l-warda fuq il-pavru. Imma mbag[ad b[al inteba[, u qallu: “Qed tg[id g[al din^” — u miss il-fjura ta’ mal-;lekk.

It-tifel wie;bu: “Iva, g[al dik. Jekk int se tarmiha, nixtieq kieku tag[tihieli. Taf g[aliex^ G[ax nixtieq nag[tiha lin-nanna.

Il-;enituri tieg[i, is-sena l-o[ra, infirdu, bid-divorzju. Kont qed ng[ix ma’ ommi. Imma ma stajtx nibqa’ i]jed mag[ha. Allura bag[titni biex ng[ix man-nanna. U din in-nanna tant t[obbni, tant hi twajba mieg[i. U jien nixtieq noffrilha fjura sabi[a b[ala ringrazzjament g[all-im[abba tag[ha.”

Meta t-tifel spi//a, Lorry bilkemm fela[ jitkellem. G[ajnejh imtlew bid-dmug[, g[ax it-tfajjel kien misslu l-kordi ta’ qalbu.

Tella’ jdejh, ne[[a l-fjura, [ares lejn it-tfajjel, u qallu: “Din hi l-isba[ [a;a li smajt f’g[omri. Imma dil-fjura ftit wisq.

Jekk t[ares sew, quddiem il-pulptu tara bukkett fjuri. Mur hemm, u [udu mieg[ek lin-nanna. In-nanna jixirqilha lisba[, g[ax qed tag[tik l-a[jar”.

2.

Na[seb li l-iktar nanna famu]a fl-istorja kienet Sant’Anna g[ax kienet innanna ta’ :esù. Ma nafu xejn /ert fuqha [lief li tidher li rabbiet tifla tajjeb bi]]ejjed li st[oqqilha ti;i mag[]ula biex tkun Omm :esù. Min jaf :esù la[aqx lin-nanna [ajja^ Min jaf x’kienet tg[idlu u tirrakkuntalu Marija, lil :esù, dwar ommha Anna^ Min jaf :u]eppi kienx jie[u lil :esù g[and inNanna Anna^

In - nanniet huma wkoll kunjati u ;ieli r-relazzjoni mag[hom tbati xi ftit mill-

3.

psikolo;ija proverbjali ta’ dan l-istat. }gur li [afna nanniet jixirqilhom [afna i]jed apprezzament g[asservizzi ;eneru]i li jag[tu.

U meta nikbru u huma jixjie[u, mg[andna qatt ninsew l-im[abba li urewna. Mg[andniex nittraskurawhom, bl-isku]a li m[abbtin.

Fis-so/jetà tal-lum, bilkumplikazzjonijiet li [olqot (li spiss issej[ilhom progress), l-importanza tannanniet kibret. Sar g[andhom sehem kbir fittrobbija tan-neputijiet, u allura fit-tra]missjoni ta’

minn Dun Pawl Camilleri

................................................

pauca43@gmail.com

Mulej, :esù, kemm nixtieq li kont naf i]jed fuq ir-relazzjoni bejnek u bejn in-Nanna Anna.

Bierek, nitolbok, in-nanniet kollha biex jag[rfu jaqdu l-missjoni tag[hom

valuri imprezzabbli. Isso/jetà kollha g[andha tkun grata lejhom, g[ax kieku r-ri]ultati tat-tkissir tar-relazzjonijiet ikunu ferm iktar di]astru]i.

bl-ikbar delikatezza u dinjità.

Ag[ti lis-so/jetà, il-grazzja li tapprezza l-kontribut kbir li jag[tuha n-nanniet u ma tg[abbihomx b’pi]ijiet tqal li ma jkunux jifil[u j;orru.

Tolleranza zero F’dawn l-a[[ar granet, waqt li [afna minna konna mehdijin bil-festi u t-tlellix tal-Milied, madwar id-dinja kien hawn qawma kbira ta’ rabja kontra l-vjolenza fi]ika u sesswali kontra n-nisa.

Tfajla ta’ 23 sena fi New Delhi, l-Indja, kienet g[adha kif [ar;et mal-g[arus tag[ha minn /inema meta spi//at assaltata u l-vittma ta’ stupru mwettaq minn sitt ir;iel.

It-tfajla, li kienet studenta promettenti [afna, spi//at tilfet [ajjitha kaw]a tal-feriti serji li ;arrbet.

Fi New Delhi, il-ka]i ta’ stupru u attakki fuq in-nisa ta’ spiss jissemmew i]da dan il-ka] irnexxielu jiskatta serje ta’ protesti madwar ilpajji] kollu fejn in-nisa kollha qed jg[ajtu g[al aktar protezzjoni mill-awtoritajiet u g[al waqfa assoluta ta’ ka]i b[al dawn.

L-awtoritajiet f’dak ilpajji] ta’ spiss kienu kritikati anke mill-media internazzjonali talli donnhom kienu jag[lqu g[ajn wa[da meta ji;ru ka]i simili u talli jdumu jkaxkru saqajhom biex jassiguraw li ssir ;ustizzja ma’ min jikkommetti dawn ir-reati oxxeni.

Mal-mewt ta’ din it-tfajla fe;;et mew;a kbira ta’ protesti kontra l-awtoritajiet b’g[ajta kbira biex isse[[ ;ustizzja f’pajji] li jara xejn inqas minn ka] ta’ stupru

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com Waqt protesti fl-Indja g[al dak li se[[ lil tfajla ta’ 23 sena

rappurtat kull 20 minuta!

F’xi drabi minnhom ilpulizija lanqas biss ja//ettaw li j]ommu rapport dwar dan l-istupru. Dawn in-nisa kollha g[adhom qed jistennew li ssir ;ustizzja u li ssir riforma fil-[sieb f’pajji]hom!

Sonia Gandhi, f’diskors tag[ha qalet li l-Gvern hu kommess li jassigura li jeqred il-mentalità li te]isti li l-ir;iel fl-Indja jistg[u jwettqu reati b[al dawn.

I]da l-kliem tag[ha ma tantx ni]el tajjeb ma’ dawk li kienu qed jipprotestaw li insistew li l-gvern g[andu jimxi mill-kliem g[all-fatti b’mod immedjat.

Is-Segretarju :enerali tanNazzjonijiet Uniti, Ban-Ki

Moon, qal li “vjolenza fuq in-nisa qatt ma g[andha tkun a//ettata, sku]ata jew tollerata”.

Se jkun interessanti nsegwu kemm il-martirju ta’ din it-tfajla se jirnexxielu j;ib tibdil fil-mentalità u l[sieb f’dan il-pajji] li j[addan atte;;jamenti partikulari lejn in-nisa. {afna personalitajiet, kemm fl-Indja u anke madwar id-dinja urew iddi]gust tag[hom lejn din ittip ta’ vjolenza u fakkru filbi]a’ kbira li [afna nisa jg[ixu fiha mheddin minn din it-tip ta’ vjolenza anke f’darhom.

Din hi storja tal-biki filveru sens tal-kelma. A[na, b[ala umani, nifta[ru tant bil-

progress li ;ibna fid-dinja tag[na i]da xorta wa[da ma rnexxilniex inra]]nu annimali li jwettqu vjolenza kontra n-nisa.

Fl-opinjoni tieg[i hi [asra li wasalna fis-sena 2013 u g[adna qed nitkellmu dwar dawn il-ka]i ta’ [ruxijiet meta d-dinja ilha tant li qalet li g[andu jkun hemm tolleranza zero g[all-abbu] fi]iku u sesswali.

Tutto il mondo un paese jg[idu t-Taljani u ]gur li dan il-ka] qajjem kuxjenza dwar dawk il-[afna nisa f’tant u tant pajji]i, Malta inklu]a, li qed jg[ixu kuljum bil-bi]a’ tal-vjolenza f’darhom.

Kun il-vu/i g[al min m’g[andux.

Kun int il-vu/i ta’ min

qed jg[ix fil-bi]a’.

Tag[laqx g[ajnejk jekk taf b’xi [add li g[addej minn din l-esperjenza. Illum daqqa ta’ [arta wa[da i]da g[ada kapa/i tara lil dik il-mara f’qieg[ ta’ sodda!

Tkunx egoist jew egoista u tirra;una li mhix affari tieg[ek u ma jimpurtakx.

Bl-isforz kollettiv tag[na nistg[u nassiguraw so/jetà aktar b’sa[[itha fejn inkomplu dejjem ng[allmu li vjolenza b[al din mhix tollerata. Il-vittma ta’ vjolenza domestika mhix biss il-mara i]da hi s-so/jetà tag[na kollha kemm hi li int tappartjeni g[aliha.

Caroline Galea hi kandidata tal-Partit Nazzjonalista g[allElezzjoni :enerali fir-Raba’ u s-Sitt Distrett

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Anzjani

13

Bejn ix-xinxilli u s-sustanza Din il-;img[a bdejna lkampanja elettorali li g[andha twassalna g[all-Elezzjoni :enerali. Kif kien mistenni lpartiti nidew il-kampanji tag[hom u anki bdew jo[or;u xi proposti li fuqhom lelettorat se jkun qed jivvota.

Tal-Labour kienu pronti nidew il-kampanja fl-ewwel minuti tas-7 ta’ Jannar. Telqu g[all-kampanja bix-xinxilli u l-gimmicks. Nidew is-slogan u l-logo u barra bid-daqq.

G[al din l-attività lanqas biss kellhom id-di/enza jistiednu lill-media tal-Partit Nazzjonalista. Tg[id riedu jevitaw xi mistoqsijiet skomdi li forsi setg[u jnaqqru mis‘sieg[a tal-glorja’ tal-mexxej laburista^ Misteru.

Is-slogan li g[a]lu, Malta Tag[na Lkoll, u anki l-ewwel diskorsi ta’ Muscat jikxfu, jew a[jar ikomplu juru, listrate;ija tal-Malta Labour Party li biex jirba[ il-poter jipprova ja[bi l-passat xejn sabi[ tieg[u u jdoqq qanpiena li forsi tista’ tinzel g[asel ma’ dawk li g[adhom i[ossuhom skomdi bihom.

L-elo;ju fuq l-Indipendenza li g[amel Muscat, ikompli jikkonvin/ini mill-ipokrisija ta’ dawn in-nies. Iridu jidhru sbie[ biex jirb[u l-voti billi jippruvaw jg[attu l-passat imtappan tag[hom fejn g[amlu minn kollox biex

joqtlu s-sinifikat ta’ dan ilpass storiku.

Jekk Muscat veru jemmen fl-Indipendenza, g[aliex ma kienx a//etta aktar minn sfida wa[da li saritilhom biex jaqblu li Jum l-Indipendenza jkun dikjarat b[ala l-Jum Nazzjonali ta’ Malta^ U mbag[ad ;ejna g[attnedija tal-famu]i mi]uri dwar ir-rati tad-dawl u l-ilma li bi[siebu jie[u l-Malta Labour Party jekk jakkwista l-gvern f’Marzu li ;ej. B’mossa li ma tistax ma tfakkrekx fil-fro;a tas-CET#VAT li g[amlu 15-il sena ilu meta l-a[[ar kienu filgvern, Muscat [are; bi pjan biex ikun hemm power station o[ra li ta[dem bil-gass u li tinbena u titmexxa mill-privat.

Wieg[ed li r-rati ma jor[sux mill-ewwel imma wara l-2014 u l-2015.

Meta ;ustament mistoqsi x’ji;ri jekk is-settur privat ma jit[ajjarx jid[ol g[allinvestiment mistenni, Muscat esprima /ertezza li dan mhux se jkun il-ka].

Fi programmi televi]ivi li saru din il-;img[a l-Ministru Tonio Fenech ]armalhom kull argument li g[amlu favur dan il-pjan. }vela li bil-pjan talLabour jispi//a jsir investiment li ji;;enera ddoppju tal-ener;ija li g[andu b]onn il-pajji].

Dan juri kemm il-pjani tal-

Labour ma jag[mlux sens.

Il-Ministru Fenech staqsa wkoll dwar l-investiment addizzjonali li jkollu jsir biex jitwettaq dan il-pjan, biex jinxtraw tankers ;odda [alli jin;arr il-gass fihom meta Gvern Nazzjonalista di;à qed ja[dem fuq pjan biex jinbena pipeline tal-gass b’finanzjament tal-UE. Il-pjani tal-Malta Labour Party qed jitqiesu b[ala arja s[una anki min[abba li qed jassumi affarijiet li kwa]i impossibbli li jse[[u.

Fost dawn hemm il-bini ta’ power station f’perjodu ta’ sentejn, sintendi wara li jkun irnexxielu j[ajjar lis-settur privat jinvesti fi pro;ett b[al dan. }gur li li fil-;ranet li ;ejjin se nisimg[u aktar dwar dawn il-famuzi pjani tal-Labour varati b’xinxilli kbar u bi stage management mirqum.

Kieku dan kollu kien xi film tal-fantaxjenza jew xi produzzjoni teatrali wie[ed kien jifhem u ja//etta, imma din hi realtà b’konsegwenzi kbar.

Dan il-poplu di;à g[adda minn esperjenza kerha meta lgvern ta’ Sant kien [are; bilkawlata tas-CET b’konsegwenzi finanzjarji kbar.

Kif spjega tant tajjeb il-Prim Ministru, jekk dak i]-]mien

gvern ;did tal-PN seta’ b’xi mod jirran;a l-[sara li kienet saret, jekk il-Malta Labour Party jkun fil-gvern u jer;a’ jo[ro; bi fro;a, kif juru dawn il-pjani, il-konsegwenzi din id-darba jkunu di]astru]i.

Nhar it-Tnejn ukoll il-Partit Nazzjonalista nieda s-slogan u l-logo tieg[u. Futur fis-Sod – Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni hu slogan li jirrifletti l-pern tal-[idma li wettaqna f’dawn l-a[[ar [ames snin u li se jservi b[ala l-ba]i li fuqha nkomplu nibnu jekk ner;g[u ning[ataw l-inkarigu li mmexxu ’l-pajji].

G[aliex Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi [adem sew, [adem b’g[aqal u [adem b’determinazzjoni tal-g[a;eb, irnexxielu j]omm il-finanzi tal-pajji] fis-sod.

Kaw]a ta’ hekk in[olqot klima ekonomika tajba li permezz tag[ha setg[u jin[olqu l-20,000 impjieg ;did li n[olqu.

Grazzi g[all-finanzi fis-sod stajna nkomplu ninvestu fissettur tas-sa[[a biex niggarantixxu servizz ta’ kwalità li qed i;ib ukoll kwalità ta’ [ajja a[jar g[allpoplu Malti. G[aliex ;ibna lfinanzi tal-pajji] fis-sod stajna wkoll inkomplu ninvestu fledukazzjoni: nibnu l-iskejjel ;odda, ninvestu fl-g[alliema u l-professjonisti, inkabbru l-

minn Charlo Bonnici charlo.bonnici@gov.mt

MCAST u l-Università, nag[tu l-ischolarships.

L-elettorat Malti u G[awdxi jaf fejn qieg[ed mal-Partit Nazzjonalista u g[alhekk g[aliex mhux mazzun, kif ja[sbuh tal-Labour, mhux se jibla’ s-sunnara, i[ajrek kemm i[ajrek dak li qed jg[attu din is-sunnara bih.

Il-poplu Malti u G[awdxi m’g[andux b]onn ix-xinxilli imma jrid is-sustanza, politika ta’ sustanza g[aliex b’hekk biss ikollu l-garanzija li ma jitlifx dak li akkwista sa issa.

Minn dak li [are; fl-ewwel ;img[a tal-kampanja, hu lPartit Nazzjonalista li jista’ joffri din is-sustanza.

S’issa tal-Labour ikkonvin/ewna li jistg[u jaslu biss sax-xinxilli.

Futur fis-sod ba]at fuq tliet sisien Il-Partit Nazzjonalista hu garanzija ta’ futur fis-sod.

Dan bil-fatti u bl-approvazzjoni ta’ istituzzjonijiet internazzjonali u anke istituzzjonijiet finanzjarji.

G[alhekk dan hu l-partit li jista’ jipprovdi kontinwità u jiggarantixxi futur fis-sod.

Mal-PN taf fejn int!

Il-PN ifisser g[aqda fiddiversità. Il-logo tal-kampanja elettorali jirrifletti dan. Dan hu partit li jirrifletti ddiversità fis-so/jetà g[aliex jemmen f’so/jetà aktar inklusiva.

Il-PN hu l-partit li jemmen, jg[in u jinvesti f’min hu laktar vulnerabbli fis-so/jetà tag[na g[ax irid li l-kwalità tal-[ajja tieg[ek tkun a[jar.

Il-futur fis-sod hu ba]at fuq it-tliet sisien li l-PN jemmen fihom bis-s[i[ u li l-PN g[andu track record tajjeb f’dan ir-rigward: Xog[ol.

Sa[[a. Edukazzjoni.

Xog[ol

Illum Malta g[andha lakbar ammont ta’ nies li qatt kellha ja[dmu full-time.

F’dawn l-a[[ar [ames snin in[olqu 20,000 impjieg ;did.

Filwaqt li fil-pajji]i ;irien tag[na, ji]died il-qg[ad, Malta u l-:ermanja kienu luni/i pajji]i fl-Unjoni

b’hekk in[olqu anke aktar postijiet tax-xog[ol f’dan ilqasam.

Edukazzjoni

Il-PN hu l-partit li jemmen, jg[in u jinvesti f’min hu l-aktar vulnerabbli fis-so/jetà tag[na g[ax irid li l-kwalità tal-[ajja tieg[ek tkun a[jar.

Ewropea li ]iedu l-impjiegi.

G[all-[ames snin li ;ejjin il-PN irid jo[loq aktar xog[ol u xog[ol b’pagi a[jar.

Sa[[a

G[all-PN is-sa[[a hi prijorità.

Hi prijorità li l-poplu Malti jkun b’sa[[tu u jg[ix a[jar u aktar fit-tul. Kien g[alhekk li l-Gvern Nazzjonalista investa fl-infrastruttura u f’apparat

tekniku fil-qasam tas-sa[[a u fir-ri]orsi umani.

Ir-ri]ultat hu li llum numru ta’ operazzjonijiet isiru f’Malta; dan ifisser li saru 44,000 operazzjoni f’Mater Dei – 11,000 aktar milli kienu jsiru fl-Isptar San Luqa.

L-ispe/jalisti li bosta minnhom kienu jitilqu minn Malta wara li jtemmu l-istudji tag[hom, issa qed jibqg[u Malta u ja[dmu f’Mater Dei,

Ming[ajr investiment filqasam tal-edukazzjoni: ma jkunx hemm innovazzjoni, ma jkunx hemm investiment u g[alhekk ma jistg[ux jin[olqu impjiegi.

Il-PN minn dejjem emmen u investa fl-edukazzjoni g[ax g[andu l-vi]joni li semmejt.

Illum g[andna ri]ultati tajbin [afna f’dan il-qasam.

Aktar minn 83% talistudenti qed ikomplu blistudji tag[hom wara li jispi//aw l-iskola sekondarja.

Biex isir dan, il-Gvern investa fl-infrastruttura f’dan il-qasam u anke fir-ri]orsi umani. It-twaqqif tal-MCAST ;ab opportunitajiet g[al numru ta’ ]g[a]ag[ u flUniversità f’dawn l-a[[ar [ames snin il-korsijiet ]diedu b’208; ifisser li llum hemm firxa ta’ 703 kors differenti flUniversità.

Fil-[ames snin li ;ejjin ilPN ikompli jinvesti f’dan ilqasam, [alli nkomplu nkattru s-su//essi g[alik u g[allfamilja tieg[ek.

Minkejja ]-]minijiet diffi/li li g[addiet u g[adha g[addejja minnhom id-dinja

minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com

f’dawn l-a[[ar [ames snin, fejn il-kri]i ekonomika u finanzjarja kienet l-ag[ar li rat f’dawn l-a[[ar 80 sena, Malta g[elbet dawn l-isfidi u rnexxielha tirba[hom.

Dan mhux b’kumbinazzjoni i]da g[aliex il-PN g[andu vi]joni u dejjem g[amel la[jar g[a]la g[alik u g[allfamilja tieg[ek.

Fil-[ames snin li ;ejjin, ilPN se jkompli ja[dem f’din id-direzzjoni biex ikollna la[jar edukazzjoni u l-a[jar servizzi tas-sa[[a b’xejn.

Hu kru/jali g[al Malta li fil[ames snin li ;ejjin nag[mlu l-a[jar g[a]liet biex int tg[ix a[jar.

Hekk, int u l-familja tieg[ek tabil[aqq ikollkom futur fissod.

14

Opinjoni

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

G[aliex lilna u g[aliex mhux lilhom...

L-elezzjoni, u kull elezzjoni, hi g[a]la. Trid tag[]el l-ewwel nett bejn partit u ie[or u mbag[ad bejn persuna u o[ra.

U trid tag[]el ukoll bejn programm elettorali u ie[or. {afna drabi kull g[a]la ;;ib mag[ha ]ew; elementi. Tista’ tkun g[a]la li tindikalek lil min g[andek tippreferi, u tista’ tkun g[a]la li tindikalek lil min g[andek tiskarta. Mhux it-tnejn huma l-istess.

Wie[ed jista’, pere]empju, jivvota g[all-Partit Nazzjonalista g[ax hu l-partit li dejjem wasal g[all-e]ami talelezzjoni bl-a[jar preparazzjoni possibbli u bl-aqwa ri]ultati.

U wie[ed jista’ jasal biex jivvota Labour mhux g[ax ilLabour jista’ xi darba jil[aq issu//essi kbar li ;ab g[all-pajji] il-gvern, kull Gvern Nazzjonalista, i]da, g[aliex irid il-bidla li webbluh biha. Jew g[ax forsi ma kienx sodisfatt bi]]ejjed kif it-talbiet tieg[u ntlaqg[u.

G[al dawn l-a[[ar [ames snin, l-Oppo]izzjoni Laburista g[amlet minn kollox biex tqassar, kemm tista’, ille;i]latura tal-Gvern Nazzjonalista elett

demokratikament fl-2008.

Kull kritika imma;inabbli ni]let b[ax-xita qliel fuq kull mi]ura li [a l-Gvern Nazzjonalista. Intu]aw ilgambetti, il-gimmicks, it-tfixkil kollu possibbli u kultant anki impossibbli. Inqdew b’kollox u b’kul[add. U]aw kull arma li te]isti biex iwaqqfu jew iwaqqg[u l-Gvern.

I]da l-Gvern Nazzjonalista, kif jaf kul[add, wasal sal-a[[ar destinazzjoni tieg[u fil-[in kollu li tag[tih il-li;i, bilmerkanzija kollha abbord u bilkaptan u l-ba[rin tieg[u, qawwijin u s[a[.

Mela kull lo;ika g[andha twassalna biex il-vot ta’ kull Malti g[andu jmur g[allkandidati tal-Partit Nazzjonalista fl-Elezzjoni tad-9 ta’ Marzu, g[aliex: Kien il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern li [oloq ix-xog[ol, sa[[a[ kull livell taledukazzjoni, g[olla l-istatus talmara u seddaq is-sevizzi tassa[[a< Kien il-Partit Nazzjonalista fil-gvern li rnexxielu, le;i]latura wara l-o[ra, inaqqas it-taxxi, i]id is-servizzi so/jali u

j]id il-benefi//ji li j[allu l-flus fil-but tal-Maltin< Kien il-Partit Nazzjonalista fil-gvern u, b’mod partikulari, il-Prim Ministru Gonzi, li wera diplomazija u g[erf e//ezzjonali fil-ka] talliberazzjoni tal-Libja li g[aliha kiseb l-og[la tif[ir u ammirazzjoni mill-mexxejja tal-akbar pajji]i fid-dinja. Dan ;ab fidu/ja akbar fil-pajji], liema fidu/ja ssarrfet f’aktar investiment u [olqien taxxog[ol< Kien il-Partit Nazzjonalista fil-gvern li, partikularment f’dawn l-a[[ar [ames snin, kiseb l-aqwa /ertifikati dwar ilkontroll tad-defi/it nazzjonali, dwar il-progress tal-ekonomija, dwar l-aspirazzjoni tal-Maltin u l-G[awdxin u dwar bosta oqsma fis-settur tas-sa[[a< Kien il-Partit Nazzjonalista fil-gvern li kiser kull rekord fil-qasam tat-turi]mu u dan mhux biss fin-numru ta’ turisti li ji;u j]uru pajji]na kull sena i]da wkoll fil-mijiet ta’ eluf ta’ turisti li ;ew bil-cruiseliners< Kien il-Partit Nazzjonalista fil-gvern li baqa’ jag[ti l-

istipendju lill-istudenti, li g[olla l-livell tal-[ajja u ta stima kbira lill-pajji] fl-Unjoni Ewropea u fil-kumplament tad-dinja.

Min-na[a l-o[ra…

Kien il-Partit Laburista li ;ab kull sku]a biex jirrifjuta lpairing man-na[a tal-Gvern biex ifixkel kull pass ta’ ]vilupp fil-le;islazzjoni

parlamentari< Kien il-Partit Laburista li qag[ad gallarija fil-kwistjoni tal-Libja u [alla lill-Gvern wa[du jipprova jsolvi lproblemi enormi li din il-kri]i ;abet fuq pajji]na< Kien il-Partit Laburista li ftit ;img[at qabel l-elezzjoni ke//a vilment lid-Deputat Mexxej tieg[u biex jimbotta lil persuna li Muscat [aseb tista’ tikkompeti mal-Vi/iKap Nazzjonalista ;did Simon Busutttil< Fl-a[[ar nett kien il-Partit Laburista li, minkejja li qal li lBa;it li ressaq il-Gvern Nazzjonalista f’Novembru li g[adda kien wie[ed tajjeb u li kien se j]omm il-qafas tieg[u jekk jirba[ l-elezzjoni ta’ Marzu, xorta wa[da vvota

minn Philip Mifsud philip.mifsud@gov.mt

kontrih u /a[[ad lill-Maltin mill-benefi//ji enormi li bih kien mi]g[ud.

G[aldaqstant, il-lo;ika wa[edha g[andha twassal g[all-konklu]joni naturali li fid-9 ta’ Marzu, il-Maltin u lG[awdxin g[andhom imorru jivvutaw bi [;arhom u jivvutaw g[al kull kandidat nazzjonalista fil-lista taddistrett tag[hom.

Kull vot differenti jkun ifisser riskju enormi u bla b]onn g[all-pajji] u g[al kul[add.

L-g[a]] hu [a;a [a]ina Il-bruda spiss hi kunsidrata b[ala d-dnub tal-g[a]]. G[a]] fil-[wejje; tar-ru[ iwassal g[al dik li tissejja[ ‘bruda’. U anki l-kuntrarju. Il-bruda ;ejja mill-;ibda g[all-pja/ir, g[ax tinklinana biex na[arbu ssagrifi//ju.

Fina tinsab xe[ta biex nimxu fit-triq li fiha hemm linqas tfixkil g[alina, [a;a li tmewwet il-[idma tag[na.

Il-bruda hi inklinazzjoni lejn l-g[a]]. Anzi nistg[u ng[idu li huma l-istess [a;a!

Ta’ spiss marda tal-volontà tag[na li ta[rab minn kull sforz. Il-bniedem biered jipprova ja[rab dak kollu li jfixkel il-fer[ tieg[u u li jkun fih xi tbatija jew xi sagrifi//ju.

Il-bniedem g[a]]ien ma ji[ux pja/ir bix-xog[ol li jkollu jag[mel u, aktarx, jag[mel [a]in dak l-istess xog[ol.

Tarah ma jirrifjutax dak li g[andu jag[mel i]da jitnikker biex jag[mlu u, [afna drabi, i[allih g[al ‘darba o[ra’.

Il-bniedem tassew g[a]]ien juri antipatija g[ax-xog[ol, tant dak fi]iku kemm dak tarru[. L-idea li jg[ix kif g[andu jkun ma ;;iblux fer[, g[aliex titlob l-isforzi.

Fir-ru[

Imma ni;u g[al dik li hi bruda fi [wejje; tar-ru[. Din hi /erta antipatija g[all[wejje; spiritwali, li tispi//a biex tag[milna negli;enti f’dik li hi [idma tar-ru[,

b[alma huma t-talb u ssagramenti u [wejje; o[ra spiritwali. I;;eg[lna nnaqqsuhom jew anki n[alluhom g[al kollox. U g[al dan tarana n;ibu sku]i bla ebda sustanza!

Meta Alla [alaq l-ewwel ;enituri tag[na, Hu po;;ihom f’dak li ssejja[ ‘Il-:nien talEden’ u qalilhom biex jie[du [siebu u anki ja[dmuh. Hu ta’ [tie;a g[an-natura talbniedem li ja[dem biex hekk jimxi lejn il-mira tieg[u tala[[ar, li hi l-:enna.

Peress li l-bniedem mhux kreatura perfetta, hemm il[tie;a li n-natura tieg[u t[addem il-forzi tag[ha kollha [alli hekk tipprovdi dak li l-istess bniedem je[tie; tant spiritwalment kemm fi]ikament.

Il-li;i tax-xog[ol ;iet qabel ma l-bniedem ikkommetta ddnub ori;inali. I]da, imbag[ad, ix-xog[ol ma baqax g[all-istess bniedem sempli/i li;i tan-natura, imma sar anki kastig tad-dnub.

In-nuqqas jew dnub talbniedem g[a]]ien hu ta’ dak il-kobor tad-dmirijiet li hu jabbanduna. Iva, hu jikkommetti dnub gravi jekk i[alli dmirijiet me[tie;a g[assalvazzjoni tieg[u. Min[abba l-konsegwenzi ta’ [sara li j;ib mieg[u l-g[a]] fil-[wejje; tar-ru[, hu ta’ tfixkil kbir g[al dik li hi perfezzjoni tag[na.

Fil-Ktieb tal-Proverbji naqraw dan il-kliem: “G[addejt [dejn il-g[alqa ta’

wie[ed g[a]]ien, [dejn ilg[alqa tad-dwieli ta’ wie[ed bla mo[[< u rajtha kollha [axix [a]in, miksija kollha bil-[urrieq, u l-[itan tag[ha m;arrfa. {arist lejha u qg[adt na[seb< rajtha u [adt tag[lima: daqqa tong[os, daqqa torqod, daqqa torbot idejk biex tistrie[< u ji;i fuqek b[al [alliel il-faqar, u b[al wie[ed armat il-g[aks.”

(Prov. 24, 30-34).

U hu pre/i]ament dak li nsibu f’ru[ ta’ bniedem g[a]]ien. Fejn suppost li hemm il-virtù, tara l-vizzju.

B’ri]ultat ta’ dan, ittentazzjoni ssir aktar qawwija.

Fil-Ktieb ta’ Bin Sirak naqraw: “Itfg[u g[ax-xog[ol biex ma jitg[a]]inx, g[ax ilg[a]] jg[allem il-[a]en kollu.” (Sir 33, 28). U lProfeta E]ekjel jg[id li kien lg[a]] u s-suppervja li qerdu l-belt ta’ Sodoma (E]ek. 16, 48-50).

Is-Salvazzjoni Il-qalb u l-mo[[ tal-

bniedem ma jistg[ux jibqg[u ma ja[dmux g[al ]mien twil.

Jekk ma jit[addmux, malajr ikunu attakkati minn [afna [sibijiet u xewqat li jirb[uhom — [sibijiet ta’ natura senswali, ta’ ambizzjoni u suppervja, anki ta’ egoi]mu.

San Tumas ta’ Aquino jg[id li l-g[a]] mhux biss jix[tek fuq vizzji b[al dak tax-xorb u tal-log[ob, imma anki jwasslek g[ad-disperazzjoni.

Dak li hemm fin-nofs hi ssalvazzjoni eterna tag[na. Ilfatt li nonqsu mid-dmirijiet importanti tag[na jista’ jkun kaw]a tat-telfien etern tag[na.

Difatti fl-Evan;elju ta’ San Mattew naqraw li “kull si;ra li ma tag[milx frott tajjeb titqa//at u tinxte[et fin-nar.”

(Mt. 3,10).

Biex nikkumbattu l-g[a]], irridu nikkonvin/u ru[na li xxog[ol hu [a;a me[tie;a — me[tie;a tant g[al min hu fqir u tant g[al dawk li g[andhom l-g[ana. Din hi l-lezzjoni li tana San Pawl Missierna meta qalilna li min ma ja[dimx m’g[andux dritt jiekol.

Anzi din hi l-lezzjoni li tana Sidna :esù Kristu stess bilparabbola tas-si;ra tat-tin li ma tatx frott.

Iva, anki min hu g[ani g[andu ja[dem. Jekk ma ja[dimx g[alih innifsu, g[andu ja[dem g[all-o[rajn.

U difatti hemm bosta fqar li je[tie;u l-g[ajnuna, hemm bosta injoranti li je[tie;u ttag[lim, hemm bosta qlub ta’ min jg[inhom fittribulazzjonijiet tag[hom, hemm bosta familji li je[tie;u l-g[ajnuna tal-o[rajn, hemm numru kbir ta’ tfal li g[andhom ji;u m[arsa.

I]da, barra milli nipperswadu ru[na minn din il-verità tal-[tie;a tax-xog[ol, irridu nag[mlu l-isforzi me[tie;a biex nirb[u l-volontà tag[na. G[andna n]ommu quddiem g[ajnejna li ma hemm ebda bniedem ta’ min

minn Mons Anton Gauci

jag[dru daqs il-bniedem g[a]]ien.

Jista’ anki ji;ri li l-bniedem g[a]]ien, peress li ma jafx kif ju]a ]-]mien tieg[u, isir pi] g[alih innifsu u anki jispi//a [a]in. Jispi//a biex jiddejjaq mill-istess [ajja tieg[u.

Fost l-g[a]]enin hemm dawk li, imbag[ad, jag[tuha g[al-log[ob. Lil dawn ta’ min jg[idilhom li huma g[andhom jag[mlu mill-attivitajiet tag[hom [idma ta’ aktar [tie;a g[ad-dinja. Irridu niftakru u n]ommu tajjeb quddiem g[ajnejna x’inhu liskop tal-[ajja.

Alla po;;iena fid-dinja biex, appuntu, bil-[idma tag[na, niksbu post fil-[ajja ta’ dejjem. Imma ma ninsewx dak il-kliem ta’ Sidna :esù Kristu g[al dawk li jinsabu ma ja[dmux: “G[aliex qeg[din hawn il-jum kollu ma tag[mlu xejn^… Morru intom ukoll flg[alqa.” (Mt. 20, 6-7).

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Opinjoni

15

Meta Malta ma kinitx tag[na lkoll Meta rajt is-slogan tal-Parit Laburista g[al din l-elezzjoni ;enerali, Malta tag[na lkoll, tbissimt. Tbissimt g[aliex irrealizzajt kemm huma bla ideat il-Laburisti. U kemm jippruvaw iqarrqu. Malta tag[na lkoll hi di;à llum ta[t Gvern Nazzjonalista.

I]da dejjem kienet tag[na lkoll Malta? {arsa lura lejn x’kien ji;ri ta[t Gvern Laburista juri li f’dawk is-16-il sena li g[amlu fil-Gvern bejn l-1971 u l-1987 Malta kienet talLaburisti biss.

In-Nazzjonalisti kienu /ittadini tat-tieni klassi.

Tajjeb niftakru kif kienu ji;u trattati n-nazzjonalisti dak i]-]mien.

Ministru tal-Gvern Laburista kien stqarr li xxandir kellu jservi biex tinbena so/jetà so/jalista.

Mhux so/jetà Maltija, mag[quda u wa[da i]da so/jetà so/jalista.

Ministru ie[or — li g[adu sal-lum fil-Partit Laburista — kien fta[ar li kellu l-bibien tieg[u miftu[a biss g[al-Laburisti.

Ministru ie[or, tant kien demokratiku u, li g[alih Malta kienet biss tas-so/ja-

listi, li iddikjara li kien kontra l-proposta li jiggverna min ikollu l-ma;;oranza assoluta tal-voti. U li din lemenda g[all-kostituzzjoni kienet tg[addi biss over his dead body!

G[al dawn Malta ma kinitx tal-Maltin kollha i]da tal-laburisti biss.

I]da hemm [afna i]jed x’juri kemm il-Partit Laburista fil-gvern, kien qieg[ed hemm g[allpartitarji laburisti, jg[idu x’jg[idu llum u jippruvaw kemm jippruvaw inessu.

Tiftakru kif kont tie[u sett tat-televixin tal-kulur?

Ta[t gvern tal-Labour biex tie[u televixin tal-kulur ridt rakkomandazzjoni minn ministru jew deputat Laburista. F’[afna ka]i ridt ukoll t[allas.

Tiftakru kif kont tie[u sett tat-telefon? Kont trid titkarrab mal-ministri jew Deputati Laburisti. Kellhom listi, immarkati bil-blu jew bl-a[mar, biex minn fuqhom jidde/iedu lil min jag[tu s-servizz tat-telefon.

Jekk tkun immarkat bla[mar tie[du, jekk tkun bilblu tibqa’ tistenna. Li jkollok is-servizz tat-telefon

kien privile;; g[as-so/jalisti.

Tiftakru kif kont issib impjieg? Ridt tmur titkarrab wara l-bieb ta’ xi ministru jew deputat Laburista biex ikollok il-privile;; li ta[dem! Jew li titla’ f’xi lotterija kif ;ara f’G[awdex meta deputat laburista g[amel impjieg b[ala premju f’lotterija!

Tajjeb infakkru li tant Malta ma kinitx ta’ kul[add i]da tal-laburisti biss, li biex jirb[u ]gur u jibqag[lhom il-poter f’idejhom, illaburisti [asbu biex fl-Isptar San Vin/enz de Paule fi ]mien l-elezzjoni ma jkun jista’ jid[ol [add [lief ilkandidati tag[hom.

B’hekk assiguraw li lkwa]i elf anzjan li kien hemm hemmhekk jivvutaw lilhom.

Fi]-}ejtun sawtu partitarji nazzjonalisti li marru biex jivvutaw u ma [allewhomx jivvutaw.

F’G[awdex kien hemm [afna li tawhom ix-xog[ol bil-kundizzjoni li jivvutaw lilhom u qalulhom /ar u tond li kienu se jkunu jafu kif ivvutaw. U a[na nafu kif kienu jafu!

Jien g[andi diversi esperjenzi personali kemm il-laburisti kienu gvern g[al-laburisti biss. Illum se nsemmi wa[da.

Fejn noqg[od ma kienx hemm dawl elettriku. Kelli d-dawl permezz ta’ generator li kont in[addmu biex ikollna servizzi ba]i/i.

Ippruvajt kemm-il darba biex itellg[uli l-elettriku u kull darba jitolbuni i]jed.

Mhux qed nitkellem dwar xi lira jew tnejn (g[ax dak i]]mien konna bil-liri), i]da mijiet, u fl-a[[ar eluf.

Niftakar qisu lbiera[ ;iet persuna tkellimni u qaltli li jekk nag[ti l-kelma lil deputat laburista li kellna fuq id-distrett li kont nivvutalu, kien jirran;ali.

Tistg[u ta[sbu x’kienet irrisposta tieg[i!

Dawk kienu ]-]minijiet li fihom Malta ma kinitx tag[na lkoll. Tant li lanqas lakbar jum ta’ pajji]na — l-Indipendenza — ma stajna ni//elebraw. Malta hi tana lkoll illum. I]da llum bilwi// tost kollu l-laburisti jo[or;u bil-slogan-gimmick ‘Malta tag[na lkoll’.

Forsi kont nasal li nag[tihom xi ftit tal-

minn Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk

kredibbilià kieku dawn huma partit mag[mul minn elementi kollha kemm huma ;odda, bl-ebda rabta malimg[oddi, ma’ dak li se[[ qabel Mejju 1987. I]da mhux il-fatt! Fit-tmexxija g[ad hemm diversi persuni li kienu parti mill-klikka li tant wettqet [ni]rijiet f’isem il[akma.

Pajji]i o[rajn nies b[al dawn kellhom id-dekor li baqg[u pass lura. F’pajji]na dawn – u mhux kollha – biddlu t-ton i]da baqg[u fejn kienu. Nistg[u nafdawhom nies b[al dawn billi jo[or;u bil-gimmick ‘Malta tag[na lkoll’?

Il-qofol ta’ din l-elezzjoni Wara ;img[a ta’ kampanja, lakbar qilla kienet u g[adha dwar il-proposti tal-Partit Laburista g[all-bini ta’ impjant ;did, bl-idea li b’hekk se jkun jista’ jra[[as ilkontijiet tal-elettriku fid-djar b’2 fil-mija mis-sena d-die[la.

M’g[andix dubju li dilkwistjoni se tkompli ta[raq sa Marzu. I]da ma jidhirlix li hi l-kwistjoni fil-qofol ta’ din lelezzjoni.

Naturalment, dan mhux g[ax ma nag[rafx limportanza tad-dibattitu. IlPN qed jis[aq li /-/ifri talMLP ma jistg[ux jitwemmnu.

Li jmorru kontra d-dinja.

Meta Tonio Fenech jg[id li l-proposti qed jinjoraw disa’ fatti ba]i/i, dak li qed jg[id, essenzjalment, hu li m’g[andhom x’jaqsmu xejn ma’ kif ta[dem id-dinja talin;inerija, mad-dinja tas-suq, u mad-dinja amministrattiva tal-UE. Min-na[a tieg[u, il-MLP qed imerih fuq kull punt.

Xi [add qed ji]balja bil-kbir

Din mhix kwistjoni fejn wie[ed jista’ jg[id li l-verità tinsab x’imkien fin-nofs. Xi [add minnhom qed ji]balja bil-kbir. U l-i]ball tant hu kbir li hu irresponsabbli.

F’elezzjoni ;enerali ma

tistax tkun akbar l-importanza li tidde/iedi lil min tqis responsabbli u min hu lirresponsabbli.

I]da jekk na[sbu li allura fil-qofol tal-elezzjoni hemm kwistjoni teknika, nag[mlu ]ball. Jien jidhirli li fil-qofol ta’ din l-elezzjoni hemm kwistjoni ta’ vi]joni so/jali.

Biex nifhmu g[aliex, je[tie; inqisu wa[da millbidliet kbar so/jali li se[[ew f’Malta f’dawn l-a[[ar tmien snin ta’ s[ubija fl-UE. Qabel, in-nies li kienu jsiefru biex jistudjaw – imqar g[al xi ftit xhur – ma kinux [afna. Kienu addirittura anqas dawk li wara l-istudju kienu jag[mlu perijodu ja[dmu barra minn Malta.

Il-bi//a l-kbira ta’ dawn innies kienu /ertu tip ta’ professjonisti, l-aktar tobba u awdituri.

Il-[a;a interessanti hi li, filwaqt li kien hemm proporzjon minnhom li kienu jag[]lu li jibqg[u barra, ilbi//a l-kbira, wara li kienu jag[mlu l-esperjenza professjonali tag[hom, kienu jag[]lu li ji;u lura Malta.

Dan kienu jag[mluh anki jekk kienu sejrin tajjeb fixxog[ol. Kienu ji;u lura g[aliex riedu /ertu tip ta’ stil ta’ [ajja li jqisuh tajjeb biex trabbi familja.

Il-pre]en]a tal-qraba (spe/jalment in-nanniet) f’Malta, l-iskejjel u s-servizzi tas-sa[[a tajbin: dawn kienu essenzjali g[ad-de/i]joni tag[hom.

Kif kienet, naturalment, il-

possibbiltà li jsibu impjieg tajjeb. Fil-ka] talprofessjonisti b[at-tobba u laccountants, din ma kinitx problema.

X’inbidel f’dan l-a[[ar tmien snin? Li dak li qabel kienu jag[mluh biss (prattikament) it-tobba u laccountants, issa qed jag[mluh numru [afna akbar ta’ nies. Mhux biss ilprofessjonisti, i]da anki nies f’impjiegi mhux-professjonali.

Ja[sbu ji;ux lura Dawn ukoll, [afna minnhom, se jkunu qed

ja[sbu jekk ji;ux lura xi darba. Jien stess iltqajt ma’ [afna b[alhom.

Il-problema g[all-bi//a lkbira tag[hom hi din: Se jsibu impjieg li jag[tihom l-istess sodisfazzjon u qlig[ f’Malta?

Se jkollhom is-servizzi tajbin fl-edukazzjoni u fis-sa[[a li jsibu barra?

Din hi kwistjoni so/jali, mhux biss ekonomika.

G[aliex turini li din lelezzjoni ddur fuq il-vi]joni li

g[andhom, mhux il-politi/i, i]da l-;enerazzjoni li qed tersaq lejn il-mezz’età. Ilvi]joni li g[andhom g[alihom infushom li parti minn [ajjithom iqattg[uha barra, i]da mhux g[al dejjem.

Il-kwistjoni ta’ jekk dalpajji] hux maqsum fl-a[mar u l-blu ma jidhirlix li hi kwistjoni ta[raq g[al dawn innies. Fis-sens li je[duha b[ala [a;a naturali li m’g[andux ikun hekk. (Tispjega wkoll /erta indifferenza politika li g[andhom.)

Il-kwistjoni vera g[alihom hi jekk jistg[ux ikunu Maltin miftu[in g[ad-dinja, li wara li jkunu g[amlu l-esperjenza tag[hom, jistg[u jer;g[u ji;u u jsibu li Malta hi parti middinja ta’ vera, u mhux qed tipprova tg[ix f’bozza.

minn Ranier Fsadni ranierfsadni@europe.com

G[alhekk, importanti g[alihom l-argumenti dwar ilpolitika tal-ener;ija. G[ax min g[andu tort se jipperikola lill-pajji], u jag[milha impossibbli li huma jkollhom dik Malta li jixtiequ.

Jekk na[sbu li fil-qofol tal-elezzjoni hemm kwistjoni teknika, nag[mlu ]ball.

Jien jidhirli li fil-qofol ta’ din l-elezzjoni hemm kwistjoni ta’ vi]joni so/jali

16

Negozji }g[ar

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

In-negozju tieg[ek TAG{RIF U KUMMENTI DWAR IS-SETTUR TAN-NEGOZJI }G{AR U DAQS MEDJU

Tmien ;img[at o[ra u...

B[al-lum tmien ;img[at o[ra nkunu qed nistennew bil[erqa li jo[ro; ir ri]ultat talElezzjoni :enerali.

Fadal inqas minn 55 jum li fihom kull individwu jrid jevalwa sew kif g[andu jivvota meta f’dawk il-ftit sekondi li se jkollu l-karta talvot f’idejh, ikun irid jidde/iedi b’daqqa ta’ lapes, f’idejn min se j[alli l-futur tieg[u stess, ta’ familtu, tal[bieb tieg[u u fuq kollox ta’ pajji]u.

Jiem ta’ riflessjoni serja.

Jiem ta’ responsabbiltà kbira fuq kull votant. I]da huma jiem partikularment importantissmi g[as-sidien tan-negozji f’pajji]na, li fuqhom hi mibnija lekonomija Maltija.

Iva, huma l-madwar 66,000 negozju li jdawru r-rota talekonomija f’pajji]na. Innegozji ]g[ar u medji li huma meqjusin b[ala l-pulmun talattività kummer/jali. Huma fuq dawn l-imprendituri bilg[aqal li Malta tiddependi jekk tibqax miexja ’l quddiem jew taqbadx it triq tan-ni]la.

F’dawn l-a[[ar snin, grazzi g[all-politika tal Partit Nazzjonalista, pajji]na kompla miexi ’l quddiem b’ritmu sod. Minkejja diffikultajiet internazzjonali, rajna li f’pajji]na l-li/enzji tan-negozju komplew ji]diedu.

Rajna l-kummer/ lokali jkompli jikber. Rajna l[olqien ta’ 20,000 post taxxog[ol. Rajna fabbriki ;odda jift[u u o[rajn jespandu loperat tag[hom.

Rajna numru rekord ta’ kumpaniji li jirre;istraw loperat tag[hom mal-MFSA. Rajna mijiet ta’ negozji li ibbenefikaw minn miljuni ta’ ewro b’fondi Ewropej.

“...g[andna b]onn niggarantixxu li jkollna futur fis-sod biex inkomplu nirnexxu...”

Rajna eluf ta’ selfemployed li ibbenefikaw minn skemi u in/entivi li lgvern po;;a g[addispo]izzjoni tag[hom; fost dawn, il-Micro Invest, ilMicro Guarantee u Micro Credit.

Fuq kollox rajna settur tannegozju jkompli jinvesti u jo[loq ix-xog[ol.

Fadal biss 55 jum biex ilkoll ning[ataw l-opportunità li wa[edna, u ming[ajr [add ma jinda[lilna, nidde/iedu rridux inkomplu mexjin f’din id-direzzjoni.

Fadal 55 jum biex nirriflettu ftit fejn kien pajji]na [ames snin ilu, u fejn jinsab illum – 55 jum li fihom irridu na[sbu b’mo[[na u ni;;udikaw [olistikament jekk is-settur tan-negozju mexiex ’il quddiem jew le.

Qed ng[id [olistikament, g[aliex jista’ jkun, li fl-istess [in li pajji]na mexa ’l quddiem, kien hawn u g[ad hawn xi negozji li jinsabu g[addejjin minn diffikultajiet.

Dawn, jekk i[arsu lejn issitwazzjoni mil-lenti egoistika, jista’ jkun li fa/li jaqg[u fit-tentazzjoni li jibdew jaraw kollox iswed, u li kollox madwarhom qed jikkrolla. Ma ntihomx tort g[aliex, kif jg[id il-Malti, kul[add i[oss tieg[u. I]da lappell tieg[i lil dawn hu biex ma jaqtg[ux qalbhom.

Fil-[ajja tan-negozju nsibu li hemm mumenti ta’ n]ul u tlajja’.

Fi pro/ess ta’ negozju, kul[add jaf li jkollok mumenti

minn Anton Vella anton.vella@gov.mt

fejn bi tbissima tg[addi minn g[elieqi mimlija ward kif ukoll mumenti fejn, kontra qalbek, tkun kostrett tg[addi minn xi mog[dija mimlija xewk.

I]da fejn hemm iddeterminazzjoni, fejn ikun hemm il-kura;;, u fejn tibqa’ [ajja t-tama, l-imprenditur jaf jo[ro; minn kull diffikultà, u l-isfidi jag[raf idawwarhom f’opportunitajiet.

G[alhekk fil-mument talg[a]la, KUL{ADD, irid jag[raf jidde/iedi x’inhu la[jar g[al pajji]u qabel ma ja[seb fih innifsu.

Jekk pajji]na jibqa’ sod, lopportunitajiet g[al kull min irid ja[dem ji;u. I]da jekk pajji]na nitfg[uh ;ol-[ajt, ikunu inutli, imbag[ad, lisforzi tag[na, g[aliex b’pajji] fallut, ikun affettwat kul[add, u nbatu ilkoll.

Mela ejjew inkomplu n[ossuna kburin b’pajji]na.

Ejjew nibqg[u nag[tu dik ix-

xi [a;a lil pajji]na, g[aliex dak li tag[ti lil pajji]ek illum, l-istess pajji]ek jag[tihulek lura g[ada .

Prova ta ’ dan nistg[u narawh kif tul dawn l a[[ar snin kul[add gawda mis - su//essi li kiseb pajji]na . U g[aliex pajji]na minn dejjem kien tag[na lkoll, f ’ dawn l a[[ar snin stajna naraw kif kul[add seta ’ jgawdi mis su//essi fit - turi]mu .

Fl - a[[ar snin stajna nsegwu kif kull self employed seta ’ jibbenefika mill - fondi Ewropej .

Kull student u studenta setg[u jibqg[u javvanzaw u jistudjaw l - università .

Kull ;uvni u tfajla setg[u jkomplu jit[arr;u fl - MCAST . Kull tifel u tifla setg[u jkomplu jistudjaw fi skejjel mill aqwa .

Kull /ittadin seta ’ jag[mel u]u mis-servizzi talisptar b’xejn.

Kull anzjan u anzjana setg[u jgawdu millbenefi//ji li ng[ataw.

U, fuq kollox, kull /ittadin seta’ jibqa’ j[ossu kburi li hu Malti.

Fadal 55 jum, li fihom se jkun de/i] jekk il-pajji] jibqax miexi fid-direzzjoni ttajba, jew jibdilx iddirezzjoni. Hawn min b[alissa qed jg[idilna li hemm b]onn li nbiddlu ddirezzjoni. U x’direzzjoni hi din^ Intom taqblu li pajji]na je[tie; bidla fid-direzzjoni^ Jien ng[id li llum fa/li li

tag[raf twie;eb dawn ilmistoqsijiet. {ares madwarek… Ara fiex jinsabu pajji]i o[rajn Ewropej u fejn tinsab Malta. I]en ftit jekk dan il-gvern mexiex bilg[aqal jew le, b’mod spe/jali fejn immissu mal-ekonomija.

Irrifletti ftit jekk itte[dux id-de/i]jonijiet it-tajbin; b[al meta sse[ibna fl-Unjoni Ewropea.

Evalwa ftit jekk konniex fuq in-na[a t-tajba tal-istorja meta d[alna fiz-zona ewro.

A[seb ftit jekk konniex g[aqlin meta g[a]ilna li, b[ala pajji], nappo;;jaw lilLibjani fil-kaw]a ;usta g[allibertà u d-demokrazija.

Ftakar ftit, u i;;udika g[alik innifsek, jekk g[amilx tajjeb il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, meta g[a]el li jinjora g[al kollox il-pariri []iena li ipprova jtih il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscat, biex jimxi fuq il-passi ta’ ?ipru.

F’anqas minn tmien ;img[at o[ra, ilkoll qed inkunu mistiedna nag[tu sehemna. Je]isti obbligu fuq kull wie[ed u wa[da minna, li ma n[allux dan il-mument ja[arbilna minn idejna.

Ma nistg[ux nibqg[u gallarija u n[allu lil [addie[or jidde/iedi g[alina.

Ejjew, g[ax g[al darb’o[ra pajji]na qed isej[ilna, u dan hu mument storiku fejn kull wie[ed minna g[andu j[ossu kburi li jkun ta sehmu.

Ejjew inkunu a[na li nikkonsolidaw dak kollu li ksibna s’issa, u nkomplu mexjin ’il quddiem. Biex nag[mlu dan g[andna b]onn niggarantixxu li jkollna futur fis-sod, biex b’hekk inkomplu nirnexxu.

L-g[a]la hi g[al kollox f’idejk.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Anzjani

17

L-anzjani tag[na TAG{RIF DWAR {IDMA MWETTQA MIS-SEGRETARJAT PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI

Mentalità ;dida permezz tal-Li;i tas-Sa[[a Mentali Il-li;i l-;dida tas-sa[[a mentali hi orjentata favur ilklijent. Min-na[a l-o[ra lenfasi tal-li;i l-antika kienet fuq kif il-pazjent se jidda[[al b’mod involontarju g[all-kura fl-Isptar Monte Carmeli.

L-enfasi fil-li;i tal-lum hu kif il-pazjent se jo[ro; minn Mount Carmel fl-iqsar ]mien possibli.

Dan qalu Mario Galea, isSegretarju Parlamentari g[allAnzjani u l-Kura fil-Komunità waqt ]jara li g[amel lillUffi//ju tal-Kummissarju tasSa[[a Mentali u l-Anzjani.

Ta’ min ifakkar li din irriforma kienet imwieg[da fla[[ar programm elettorali.

Mario Galea spjega li issa li g[addiet din il-li;i l-kura involontarja trid ting[ata fliqsar ]mien possibbli u tista’ ting[ata wkoll fil-komunità u mhux aktar bilfors f’istituzzjoni.

Fil-;img[at li ;ejjin l-Uffi/-

/ju tal-Kummissarju se jkun qed jiltaqa’ ma’ diversi stakeholders biex ikun ]gurat li l-bidliet me[tie;a mitluba mil-li;i jkunu implimentati bla[jar mod possibbli.

Din il-li;i titkellem [afna fuq professional accountability. De/i]jonijiet dwar programm ta’ kura jridu jittie[du flimkien mal-pazjent innifsu, ma’ min qed jie[u [siebu u mal-professjonisti.

B’din il-li;i, il-Kummissarju jrid japprova wkoll kemm il-pazjent se jdum lisptar b’mod involontarju g[all-kura.

Mario Galea qal li lUffi//ju tal-Kummissarju jikkollabora u jikkopera ma’ entitajiet governattivi u NGO’s biex ikun ]gurat li lanzjani tag[na u persuni b’di]ordni mentali jkunu qed igawdu mill-a[jar kura u servizz.

Il-Kummissarju jilqa’ wkoll

ilmenti ming[and persuni li jbatu minn problemi ta’ sa[[a mentali u anzjani u ming[and il-qraba tag[hom u jinvestiga l-ilmenti.

Matul l-2012 l-Uffi//ju talKummissarju kien iffukat fuq ix-xju[ija attiva u jikkommetti ru[u biex l-inizjattivi dwar ixxju[ija attiva jibqg[u g[addejjin.

Mario Galea spjega li limpenn tal-Gvern jibqa’ li permezz tat-tis[i[ ta’ dan luffi//ju jkomplu jinfirxu ddrittijiet u l-protezzjoni talgruppi vulnerabbli.

L-g[an finali hu biex ikunu meg[juna individwi u lfamilji tag[hom [alli jie[du sehem aktar s[i[ fid-de/i]jonijiet li jirragwardaw lilhom u jg[ixu [ajja aktar indipendenti u produttiva.

Bis-sa[[a ta’ din ir-riforma hekk importanti, il-Gvern qed jassigura futur fis-sod g[allklijenti tas-sa[[a mentali.

Waqt l-inawgurazzjoni tal-‘ground’ il-;did fir-Residenza San Vincenz de Paul

Mario Galea, is-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani fil-ftu[ tan-‘Night Shelter’ fir-Residenza San Vincenz de Paul

{idma kontra d-dimensja Gvernijiet Nazzjonalisti [admu biex is-servizzi tassa[[a jibqg[u b’xejn waqt li diversi pajji]i barranin g[amlu [afna kompromessi u qatg[u l-budgets tag[hom g[as-sa[[a. Illum il-Gvern qed jag[ti iktar minn elf medi/ina b’xejn.

Id-dimensja kienet ta’ prijorità g[al dan il-Gvern matul din il-le;islatura.

Barra li issa bdew jing[ataw il-pilloli, sar [afna xog[ol ie[or li inkluda: Investiment ta’ 9 miljun ewro fi blokk ;did f’San Vin/enz de Paul li g[allewwel darba fih swali li huma dementia-friendly.

Grupp li twaqqaf misSegreterjat Parlamentari g[all-Anzjani u Kura filKomunità [adem fuq Strate;ija Nazzjonali dwar id-dimensja.

130 persuna li ja[dmu fil-qasam tal-anzjani ng[ataw ta[ri; minn professjonisti mill-Università ta’ Stirling dwar metodi ;odda ta’ Kura g[ad-Dimensja.

Kien organizzat kors g[all-carers li ja[dmu fiddjar tal-anzjani biex jibqg[u a;;ornati fuq il-kura taddimensja.

L-Activity Centre ta’

San Vin/enz de Paul qed iservi b[ala Day Respite g[all-pazjenti mill-komunità li jbatu mid-dimensja.

Mill-Isptar Karin Grech jing[ata servizz mill-memory clinic fejn persuni li jbatu bid-dimensja jkunu riferiti mit-tabib tag[hom.

Flimkien mal-Malta Dementia Society, isSegretarjat Parlamentari g[all-Anzjani u l-Kura filKomunità waqqaf helpline g[all-pubbliku. In-numru talhelpline hu Biex anki t-tfal jing[ataw tag[rif dwar ilkundizzjoni tad-dimensja ta’ qraba tag[hom, inkiteb ilktieb In-Nannu Nesa x’Jisimni, li tqassam fliskejjel pubblici, tal-Knisja u privati.

Dan barra lista twila ta’ servizzi li tinkludi l-postijiet ta’ kenn u wens g[al matul illejl, /entri ta’ matul il-jum, meals on wheels, it-telecare, il-home help, il-handyman service, is-servizz tar-respite, l-iskema tal-inkontinenza, servizzi ta’ fi]joterapija u occupational therapy, lMMDNA, il-Commcare, u lOutreach li persuni biddimensja jistg[u jag[mlu u]u minnhom.

2208 1826.

Is-servizzi li jing[ataw fir-Residenza San Vin/enz de Paul Ta[t Gvernijiet Nazzjonalisti, irResidenza tal-Anzjani San Vin/enz de Paul inbidlet mil-lejl g[an-nhar.

Fi ]minijiet o[rajn kien hemm min kien jib]a’ jg[ix hemm u kien hemm anzjani li assolutament ma ridux imorru hemm.

Gvernijiet Nazzjonalisti dejjem emmnu li l-anzjani tag[na g[andhom jg[ixu b’dinjità u [adu [sieb li rresidenzi tal-anzjani jkunu komdi u attrezzati bl-a[[ar kumditajiet.

Illum ir-Residenza tilqa’ bi kburija 1,200 klijent u g[andha iktar minn elf [addiem fi gradi differenti. Is-settur tal-anzjani sar jo[loq ix-xog[ol.

E]empju ta’ din it-trasformazzjoni hi l-Blokka :wanni Pawlu II li tilqa’ 144 resident.

Matul din il-le;i]latura qatt ma waqaf il-pro/ess ta’ modernizzar firResidenza San Vin/enz de Paul biex b’hekk l-anzjani jkollhom l-aqwa ambjent. Din hi weg[da elettorali o[ra li twettqet f’din il-le;i]latura. G[allPartit Nazzjonalista l-anzjani huma parti importanti mis-so/jetà.

Ir-Residenza g[andha wkoll isservizz ta’ night shelter. In-night shelters kienet weg[da elettorali o[ra li wettaq il-Gvern Nazzjonalista. Ilpro;ett-pilota tan-night shelter li sar flIstitut :esù Nazzarenu fi]-}ejtun, infeta[ f’Novembru 2010.

Dan is-servizz ;did fil-komunità kien ta’ su//ess kbir. Tant hu hekk li wara dan is-su//ess infeta[ night shelter ie[or, din id-darba fid-Dar tal-

Madonna tal-Mellie[a, b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali tal-Mellie[a.

In-night shelters g[enu biex lanzjani jibqg[u jg[ixu attivi filkomunitajiet tag[hom.

Konxji mill-importanza ta’ servizz g[oli, il-k/ina tar-Residenza llum t[ejji 2,850 ikla kuljum g[arresidenti u l-istaff kif ukoll il-meals on wheels.

Dan hu servizz li baqa’ jsir aktar popolari mal-anzjani sa mill-bidu tieg[u. Fis-sena 2000 [ar;u xejn inqas minn 50,000 ikla. Fis-sena 2011, kien hemm rekord fejn b’kollox tqassmu mad-90,000 ikla.

Dan ifisser ]ieda ta’ 40 fil-mija.

B[alissa madwar 350 anzjan qed ju]aw is-servizz.

Fattur importanti fir-Residenza hi llaundry. L-operaturi tal-laundry tarResidenza San Vin/enz de Paul iqassmu kuljum lir-residenti 2,500 li]ar, 400 investa u iktar minn 200 xkora ta’ laundry nadifa. Dan jassigura ambjent nadif.

Dan l-a[[ar infeta[ ukoll ground li se jintu]a mit-team ta’ {al Luqa St Andrews imma anki mir-residenti u listaff.

Dan kollu juri kemm l-anzjani huma g[al qalb il-Gvern Nazzjonalista. U hekk se jkompli f’le;i]latura o[ra jekk il-poplu jag[tih il-mandat.

Gvern Nazzjonalista jfisser futur sod g[all-anzjani tag[na wkoll u ser[an tal-mo[[ g[all-qraba tag[hom.

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Tal-Business ‘safe’ — il-Labour jinkixef

Ritratt ta’ plakka b’isem ta’ triq fil-Belt Valletta

G[al aktar titjib fil-Belt Valletta Sur Editur,

Hu fatt innegabbli li l-ekonomija nazzjonali marret tajjeb tul is-sena 2012, b’palata qawwija mill-industrija tat-turi]mu.

Aktar ma ]died ir-ritmu ta’ titjib fl-ambjent, aktar ;ew turisti g[aliex kul[add i[obb is-sbu[ija u l-kumdità.

Wasalx i]-]mien li, dawk responsabbli minn din lindustrija, jaraw jekk hemmx b]onn ur;enti li l-plakki b’isem it-toroq tal-Belt Valletta (nominata l-Belt Kapitali Ewropea g[as-sena 2018) ikunux riabilitati billi [afna minnhom tant huma traskurati li isem it-toroq bilkemm jinqara^ {afna mill-ir[ula ta’ Malta u G[awdex g[andhom plakki sbie[ u jinqraw fa/ilment. Tal-Belt Valletta, s’issa, ‘le’.

P. ZIGON {al Luqa

Xandir Laburista Sur Editur, Matul is-snin li ilhom flOppo]izzjoni, esponenti tal-Partit Laburista, inklu] eks impjegati tax-xandir pubbliku fi ]mien li kellna Xandir Mandra, regolarment i/arrtu [alqhom u jpe/ilqu kontra x-xandir tal-istat bl-aktar mod giddieb.

Ma’ dawn jag[tu sehemhom il-gazzetti talGWU spe/jalment l-orizzont.

L-ipokrisija bla qies ta’ dawn in-nies to[ro; minn dokument tal-Partit Laburista stess.

Qed nirreferi g[arRapport Annwali tal-MLP g[as-sena 1975. Se nikkwota[ kelma b’kelma.

“Il-partit tag[na re;a’ g[amel u]u tajjeb ferm mix-xandir fuq Radju Malta, Rediffusion u ttelevi]joni. Dan il-mezz ta’ komunikazzjoni , flimkien ma’ mezzi o[ra b[all-;urnali, bla dubju ta’ xejn kompla g[en [afna fit-tixrid tattwemmin laburista ma’ kull rokna ta’ Malta u G[awdex.

“Dawn il-mezzi kollha ta’ komunikazzjoni kienu strument qawwi

ta’ propaganda g[all[idma bla qies li qed iwettaq il-Gvern Laburista.”

Dak i]-]mien ix-xandir tal-istat kellu monopolju assolut. U lil xi ba[nan li ji;i jg[idli li dak kien tletin sena ilu ng[idlu li dik kienet il-konswetudni li baqg[et isse[[ bl-akbar abbu] sa ma fl-1987 [lisna mill-Gvern Laburista.

U aktar minn hekk ng[id li s-sitwazzjoni ta[t Joseph Muscat marret sa[ansitra g[all-ag[ar.

G[aliex issa, il-Labour qed jinfiltra wkoll stazzjonijiet u gazzetti privati u indipendenti.

Qed nirreferi g[all-ka] ta’ Sabrina Agius ta’ Radju RTK u dak li Muscat stqarr dwar infiltrazzjoni fl-emails tieg[u lil Sabrina. {a;a o[ra li rrid ng[id hi li meta partit, b’ammissjoni tieg[u stess, jg[id kemm hu sodisfatt bl-u]u parti;jan tax-xandir pubbliku, jien dak inqisu b[ala l-akbar corrupt practice possibbli.

An;lu Farrugia ]gur li jifhem il-punt tieg[i!

F. CASSAR Il-Marsa

Sur Editur, Kemm irrepeta Joseph Muscat li Gvern Laburista jkun safe g[al tal-business!

Kemm [ambaq dwar middle class ;dida. Ried ‘jisraq’ u[ud minn dik ilklassi so/jali lejn il-Partit Laburista.

Jaf li tradizzjonalment jib]g[u milLabour fil-gvern u dan mill-esperjenza tal-passat.

I]da issa, bir-reazzjoni tieg[u g[allmi]ura m[abbra fil-Ba;it tat-tnaqqis ’l isfel fl-income tax minn 35%, il-labour inkixef. {ar;et minnu l-;lieda antika tal-klassi li dejjem tkun mo[bija f’kull xellugi ta’ veru.

Issa l-Labour [are; jg[ajjat li dan ittnaqqis se jsir biex igawdu s-sinjuri.

Addio middle class.

Tal-business qed jindunaw kemm se jkunu safe mal-Labour. Daqs [aruf f’ga;;a ti;ri!

Dan qed ng[idu mill-esperjenza ri/enti tal-Labour meta kien fil-gvern bejn l-1996 u l-1998. Wara dawk ilweg[di kollha ta’ nifs ;did lis-settur privat kien g[amel [sara kbira lin-nies tan-negozju.

Fortunatament il[aqna [lisna minnu fi ]mien 22 xahar g[aliex kieku l-[sara kienet tkun [afna akbar.

CH. FARRUGIA Il-Mosta

Prosit Carm Mifsud Bonnici Sur Editur, B[as-soltu, qrajt b’interess l-artiklu ta’ Dr. Carm Mifsud Bonnici fil-[ar;a ta’ il-mument (30 ta’ Di/embru, 2012) ‘X’Sena g[addejna!’ U tassew hekk hu!

G[addejna sena li fiha kellna (b[ala Maltin) ftit minn kollox. L-Avukat Mifsud Bonnici ma kienx e//ezzjoni. I]da fl-artiklu msemmi, minkejja li hu wkoll daq mill-imrar li taf toffri l-[ajja, spe/jalment fejn jid[ol il-mard, sofra wkoll in;ustizzji minn min ma fela[x jarah kalm, seren, kolt, edukat, ra;el tal-familja u m]ejjen b’[afna valuri sbie[ li wiret u baqa’ j[addan mill-g[e]ie] ;enituri tieg[u.

Meta qrajt l-artiklu, ammirajt fih, li minkejja ttbatija kollha li g[adda minnha flimkien ma’ martu Sandra, uliedu u l-familja esti]a tieg[u, ma wera ebda sinjal ta’ mibeg[da lejn min kien ilka;un li kellu jwarrab il-ministeru li kien imexxi.

Inqis dan b[ala att erojku min-na[a ta’ Dr Carm Mifsud Bonnici li, fis-sieg[a tal-prova, baqa’ j]omm l-ir;ulija tieg[u, baqa’ juri l-umiltà tieg[u u n-natural kalm li j[addan.

Dr Carm Mifsud Bonnici g[araf ikun ra;el ta’ valuri u prin/ipji sodi u politiku m]ejjen b’[afna doni. Jalla l-partit tag[na jkollu aktar b[alu biex ikompli jissa[[a[.

EMILY BARBARO-SANT Il-Mosta

Kelma lill-kandidati ]g[ar laburisti

Sur Editur, Jiskantawni /erti kandidati ta’ età ]g[ira mal-Partit Laburista meta dawn ma jafu xejn minn xiex g[addejna u kif il-Gvern Laburista attwa l-politika tieg[u fis-snin sebg[in u tmenin.

Meta wie[ed ja[seb minn xiex g[adda l-poplu Malti fissnin sebg[in u tmenin wie[ed jikkonkludi li Malta kienet iggvernata minn partit li jmissu jist[i g[al li g[amel.

Qed ng[id g[all-Partit Laburista ta’ Mintoff u Karmenu Mifsud Bonnici.

Anke meta l-Partit Laburista tela’ fl-1996 immexxi minn Alfred Sant, deher /ar li bl-istess politika kien se jmexxi.

Niftakru f’dak li kien ;ara l-G[arg[ur meta l-Partit Nazzjonalista, skont il-li;i, ried iwa[[al il-pannelli ta’ NET Television u ma t[alliex. Is-sistema ‘komunista’ li tinstema’ biss ver]joni politika wa[da, kienet g[adha hemm.

Il-politika tal-Partit Laburista, jew kif kienu jsej[ulu ‘so/jalista’, kienet dejjem tal-mist[ija. Kienu jirreferu g[all-Ewropej b[ala Ta’ Kajjin’; kienu kontra lpajji]i demokrati/i u [bieb intimi tal-komunisti u ddittaturi.

Kien hawn eluf ta’ nies bla xog[ol u b’korpi tax-xog[ol li kien waqqaf bl-g[assa tassuldati fuq il-[addiema.

Il-pajji] kien nieqes minn [afna affarijiet ne/essarji.

Biex g[amel ftit g[ajnuna so/jali g[olla l-petrol minn erba’ xelini g[al lira-il gallun.

Il-bolla tax-xog[ol g[oliet infern u l-qg[ad sploda.

It-turi]mu kkollassa, affarijiet tal-ikel inferjuri, nuqqas ta’ zokkor u dol/eriji ma jistg[ux ja[dmu… u meta kien ikun hawn, jitqassam lill[wienet bis-suldati g[assa mat-trakk. }ejt imran;at, [alib tat-trabi ma ssibx jew bir-razzjon; qtug[ ta’ elettriku u ilma u lftit turisti li kien ikun hawn jimlew l-ilma ba[ar biex jitfg[uh fit-toilet; medi/ini tajbin mi]muma.

Taxxi fuq taxxi, bulkbuying, iffri]ar tal-pagi, swat u delitti misterju]i.

Min kien jixhed il-verità fil-Qorti kien ji;i msawwat barra l-qorti minn marmalja, u bla protezzjoni.

Fejn tid[ol l-edukazzjoni g[alaq l-MCAST u kellna numru limitat ta’ studenti li kienu je[tie;u parrinu biex jid[lu l-università.

F’kelma wa[da tmexxija Mintoffjana stil marksita li [alliet lil Malta lura u talmist[ija quddiem id-dinja demokratika. Ta’ din ilpolitika [a]ina je]istu dokumenti li jippruvaw dan.

Dawn li semmejt huma ftit mill-;rajjiet li ;arrab ilpoplu Malti.

Is-sabi[a hi li l-partit talLabour qed jg[id li dawk kienu snin tad-deheb u li jekk ikunu fil-gvern jer;g[u lura g[al dik l-istess politika.

G[all-kuntrarju, il-Partit Nazzjonalista kien u g[adu [abib tal-pajji]i demokrati/i u j[addan politika demokristjana li ;abet g[al pajji]na progress kbir f’kull settur.

Hemm differenza kbira bejn it-track record tal-Partit Nazzjonalista fil-gvern u dak tal-Partit Laburista.

L-istatisti/i nazzjonali u internazzjonali juru li Gvern Nazzjonalista mexxa l-pajji] bil-g[aqal, fil-progress u listabbiltà.

It-track record tal-Partit Laburista f’sittax-il sena filgvern kien antidemokratiku, ta’ di]astru fit-tmexxija u b’politika tixba[ lil taddittaturi.

Jiskantawni dawk ilkandidati laburisti ta’ età ]g[ira li dan kollu la jafuh u lanqas g[exuh. Lil dawn ng[idilhom: intom drajtu b’politika ta’ gvern demokratiku nazzjonalista, ta’ ;id u prosperità, u ma tafux fiex konna fi ]minijiet Gvern Laburista u t-tbatija u n-nuqqasijiet li kien hawn.

Nissu;;erilkom taraw idDVDs ta’ Malta fi ]mien gvernijiet laburisti li kienu jidhru fuq NET Television jew jaqraw il-ktieb Duminku Mintoff – professur taddemokrazija [alli jkunu jafu minn kliemu stess it-ta[wid li kien i[awwad u ma tafx fejn inti mieg[u.

Jifta[ru b’Duminku Mintoff. Dam Prim Ministru sakemm kellu l-flus talIngilterra u mbag[ad, meta spi//awlu u [add ma ried jg[inu g[ax [add ma kien jafdah — lanqas komunisti u dittaturi [bieb tieg[u — irri]enja minn mexxej u wikka lil Karmenu Mifsud Bonnici lill-Partit Laburista.

L-elezzjoni waslet. Attenti Maltin u G[awdxin lil min ittellg[u fil-gvern. {add ma jista’ jg[id li ma kienx jaf xi jsarraf Gvern Nazzjonalista u dak Laburista.

?ITTADIN {al Qormi

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Ittri lill-Editur

19

MCAST PN — MCAST PL Sur Editur,

Fil-bidu ta’ Di/embru 2012, kien hemm 625 student tal-MCAST li temmew korsijiet li jwasslu g[al Higher National Diploma u lawrji fil-grad ta’ ba/ellerat. Dan kien ifisser ]ieda ta’ 22% fuq in-numru ta’ gradwati fl-istess livell fuq is-sena ta’ qabel.

U l-MCAST fi ]mien il-Labour? Kienu g[alquh! Min jaf kieku nag[mlu billboard b’Muscat liebes gear tal-MCAST binnumru O fuq dahru?

CARMEL CASSAR

{al Qormi

Meta Alfred Sant ried i[allasna bil-bonds

Sur Editur, F’Ottubru li g[adda l-Gvern Nazzjonalista u l-unions kollha involuti ffirmaw ftehim kollettiv ;did li bi spi]a ta’ 190 miljun ewro g[as-sitt snin li ;ejjin se jag[ti ]ieda ta’ 2.5% fis-sena, kull sena. Dan minbarra ]idiet o[rajn g[all-g[oli tal-[ajja.

Meta lura fl-1987 Gvern ;did Laburista mmexxi minn Alfred Sant kien ukoll qed jiddiskuti mal-unions ftehim ;did kollettiv g[all-[addiema tieg[u li fil-verità kien g[alaq fil-31 ta’ Di/embru 1995. Il-U{M kienet bi prudenza stenniet ftit xhur biex il-gvern ;did laburista jsib postu.

Wara [afna taqtieg[ il-qalb u pressjoni min-na[a tal-U{M, f’Novembru 1997, il-Gvern Laburista sa fl-a[[ar kien ressaq il-proposti tieg[u li kienu sa[ansitra inferjuri g[al dawk li kien offra l-gvern pre/edenti Nazzjonalista.

Fil-fatt il-gvern ta’ Sant ma kien offra ebda ]ieda g[as-sena 1996 u ]ieda mi]era ta’ 1% g[assena 1997, li tit[allas bin-nifs u

b[ala bonds fis-sena 1999.

Aktar minn hekk il-gvern laburista, fil-proposta tieg[u g[all-ftehim kollettiv li kienet intbag[tet lill-unions, f’paragrafu 5.3 kien ippropona li “l-iskali tas-salarji pagabbli g[all-1999 u g[as-sena 2000 ikunu l-istess b[al dawk g[all-1998”.

Dan kollu kien ifisser fri]a fuq il-pagi.

Joseph Muscat kien fa[[ar ilpolitika ta’ dak il-gvern g[aliex kien qal li din kienet ra]]net talbiet ‘insostenibbli’ g[a]]idiet fil-pagi.

Illum Joseph Muscat di;a ppropona li ma j]idx il-paga minima! Konklu]joni wa[da hemm. Jekk il-[addiema talgvern iridu li g[as-sitt snin li ;ejjin igawdu fir-realtà l-ftehim kollettiv li kien iffirmat f’Ottubru hemm b]onn li jirsistu biex jer;a’ jkollna Gvern Nazzjonalista li ]gur ja[dem biex dak li fassal hu jirnexxi.

JOE BORG Il-Mosta

Il-borma Sur Editur, Fuq tlieta toqg[od il-borma. Hekk jg[id il-Malti.

Qed nirreferi g[all-borma tal-amministrazzjoni tal-;ustizzja li l-aktar tliet saqajn importanti tag[ha huma l-;udikatura, luffi//ju tal-Avukat :enerali u l-Pulizija.

Minn dak li ntqal ri/entement u minn dak li ;ara fil-passat ma tantx jidhru li hemm affarijiet sbie[ f’dan is-settur f’ka] ta’ Gvern Laburista.

Mill-Oppo]izzjoni, fl-2012, Evarist Bartolo u An;lu Farrugia g[amlu attakki kontra l-;udikatura. Bartolo sa[ansitra wasal isemmi ]ew; ;udikanti b’isimhom u qal li ma g[andux fidu/ja fihom. Lil Farrugia qatg[ulu rasu i]da Bartolo ma ;ralu xejn.

L-Oppo]izzjoni Laburista ddikjarat ukoll ru[ha kontra ]idiet fil-[lasijiet lill-;udikanti u dan meta di;a hu diffi/li li ssib min lest jid[ol g[al dik ir-responsabbiltà.

L-Avukat Josè Herrera ppronunzja ru[u li l-politi/i huma responsabbli g[all-uffi//ju tal-avukat ;enerali. Din dikjarazzjoni li jista’ jkollha implikazzjonijiet serji.

Fl-a[[ar kul[add jaf fil-passat kif il-pulizija kienet manipulata ta[t gvernijiet laburisti b’delitti koroh jitwettqu sa[ansitra filkwartieri ;enerali tal-Pulizija u dan mill-og[la uffi/jali tal-korp.

Imbag[ad kellna l-attakki kontra l-;ustizzja nnifisha bil-Qorti Kostituzzjonali mhux kostitwita g[al ]mien twil, tidwir talma;istrati f’kaw]i ja[arqu kontra l-gvern u diskorsi kontra lQrati u ;udikanti minn Prim Ministri Laburisti.

Karmenu Mifsud Bonnici kien sa[ansitra wasal jg[id li /erti ;udikanti kienu reazzjonarji u li kien wasal i]-]mien li l-pendlu jxaqleb lejn il-[addiema.

Dawn affarijiet serjissimi li jistg[u jaffettwaw il-[ajja [ielsa u demokratika tal-pajji].

Il-poplu g[andu joqg[od ferm attent u ji]en sew fejn jid[lu dawn l-affarijiet. ?ertament, f’dan il-qasam, gvernijiet nazzjonalisti g[andhom kredenzjali mill-a[jar!

JOE FARRUGIA Birkirkara

Tg[id nag[mlu b[alhom^ Sur Editur, Il-Gvern Nazzjonalista wasal biex itemm i]-]mien tieg[u.

Il-Ba;it ma g[addiex. Kien Ba;it li kul[add, inklu] lOppo]izzjoni, qal li kien ta’ ;id kbir g[all-pajji] u g[allpoplu.

Kien ukoll Ba;it li kien approvat mill-Unjoni Ewropea. Ji;ifieri l-vot talOppo]izzjoni u ta’ wie[ed ie[or elett f’isem il-PN, /a[[du lill-poplu kollu mill;id li kien [adem g[ali[.

Ftakart ukoll li lura fl-1987 gvern ;did nazzjonalista meta ;ie biex jippre]enta lBa;it tieg[u g[all-1988, kien

sab li fl-ewwel erba’ xhur tal1987 il-gvern ta’ minoranza laburista kien [arbat il-flus kollha li kien hemm u, i]jed minn hekk, kien nefaq flus li ma kellux. Sa[ansitra kienu pprogrammaw infiq ta’ flus tal-Gvern Taljan li kienu g[adhom ma waslux.

Dan bl-iskop pre/i] li jippruvaw jisirqu l-elezzjoni tal-1987 ukoll.

Dak kien corrupt practice, Sur An;lu Farrugia, inklu] ukoll l-impjieg ta’ 8,000 ru[ mal-gvern qabel l-elezzjoni.

Tmint elef ru[ li l-Gvern Nazzjonalista kien ]ammhom kollha fl-impjieg

minkejja li l-gvern irresponsabbli laburista ma kienx ipprovda g[all-pagi tag[hom.

Forsi jkun hawn min ja[seb li l-PN g[andu jag[mel b[alhom u j[arbat il-finanzi nazzjonali li b’tant sagrifi//ji u g[aqal kienu indukrati matul l-a[[ar snin.

Jien ma naqbilx anzi konvint li l-a[jar hu li nibqg[u serji sal-a[[ar kif dejjem konna g[ax g[alina nnazzjonalisti tassew li ‘ilMaltin ji;u l-ewwel u qabel kollox’!

MARIO AGIUS Il-{amrun

20 Ittri lill-Editur

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Muscat politikament ta’ [sara g[all-pajji] Sur Editur, Nhar il-:img[a 14 ta’ Di/embru, Clyde Puli inawgura l-European Jobs and Mobility Fair.

F’dik l-attività isSegretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport ippre]enta 519,345 ewro (aktar minn nofs miljun ewro) lil tnejn u g[oxrin grupp ta]-]g[a]ag[ li bbenefikaw mill-programm tal-Unjoni Ewropea Youth in Action.

Programmi simili tal-UE qed jipprovdu opportunitajiet lill-mijiet ta’ ]g[a]ag[ tag[na li jakkwistaw [iliet importanti g[all-[ajja personali u so/jali tag[hom u g[addinja tax-xog[ol.

Jirri]ulta li fl-a[[ar [ames snin gruppi ta]-]g[a]ag[ Maltin gawdew minn 3.6 miljun ewro f’fondi millUnjoni Ewropea biex wettqu 240 pro;ett.

U hawn fejn jid[ol Joseph Muscat u l-periklu politiku li jirrappre]enta g[al pajji]na, hu u l-partit tieg[u.

G[aliex Muscat, ftit tas-

snin ilu, [adem b’sa[[tu kollha biex Malta ma tisse[ibx fl-Unjoni Ewropea.

Jien konvint li din lattitudni tal-Partit Laburista kontra l-Ewropa u favur li]olament relattiv ta’ pajji]na ;ejja mill-filosofija so/jalista li kul[add ikun jiddependi mill-istat.

Is-so/jalisti ma j[arsux b’simpatija lejn programmi li j[ajru lil dak li jkun jirsisti u jaqdef g[al rasu u jkun indipendenti u ma ji;i b]onn [add. Jippreferu li kemm jista’ jkun il-poplu jin;ieb jiekol minn idejhom.

Li kieku g[addiet ta’ Muscat u tal-Partit Laburista dawn il-fondi ewropej li semmejt kienu jintilfu. U x’kienet tkun l-alternattiva so/jalista f’dan il-ka]^ Probabbli xi korp taxxog[ol!

Imbag[ad i]-]g[a]ag[ tag[na f’sitwazzjoni simili kien ikun aktar fa/li li jkunu integrati fil-;enerazzjoni so/jalista!

CH. MUSCAT Il-Mosta

Bela’ lsienu^ Sur Editur, Kul[add jaf kemm Edward Scicluna jkun pront jikkummenta u jippontifika fuq kull su;;ett. Ilu s-snin jag[mel hekk. I]da b’ammissjoni tieg[u stess dan l-a[[ar insista li darba kien irnexxielu ma jifta[x [alqu, bela’ lsienu u ma tkellimx u dan kien fuq su;;ett ja[raq [afna u ta’ importanza fundamentali g[al pajji]na.

Edward Scicluna kien qed jitkellem f’konferenza tala[barijiet nhar il-:img[a 7 ta’ Di/embru dwar fondi Ewropej u]ati minn Malta. Scicluna b[as-soltu attakka lill-Gvern Malti dwar il-278 miljun ewro fi pro;etti li minnhom gawda l-poplu Malti u li ;ew mill-UE. Kienet naturali u mistennija l-mistoqsija li tpo;;iet lil Scicluna g[ar-rigward ta’ dak li l-Partit Laburista kien jg[id li jekk nid[lu fl-UE pajji]na

kien se jie[u Lm1.5 miljun biss fis-sena.

Hawnhekk Scicluna qomos u enfasizza li dak i]-]mien ma kienx da[al f’dak id-dibattitu u stieden lill-;urnalisti pre]enti biex imorru jivverifikaw dan.

Forsi Scicluna kien g[amel hekk dak i]-]mien g[ax kien jaf li s-s[ubija ta’ Malta fl-UE kienet vitali i]da fl-istess [in ma riedx jo[odha kontra l-PL u indirettament jg[in lill-PN fil-missjoni tieg[u favur iss[ubija^ Mela dakinhar Scicluna kien tellifna mill-kummenti g[arfa tieg[u fuq su;;ett hekk importanti!

Imma issa l-kandidat laburista kien pront feta[ [alqu u allega li l-Gvern talPN ma g[amilx u]u s[i[ millfondi ewropej filwaqt li lura fl-2003 kien immuta meta lLabour ried itellifna kollox!

Jista’ jkun ukoll li Edward Scicluna be]a’ minn George Vella, Deputat Mexxej tal-PL li kien attakka lil kull min kien indipendenti u tkellem favur s[ubija. Vella kien g[ajjarhom li kellhom problemi ta’ flus u kienu qed jit[allsu mill-PN jew li kienu g[amlu hekk g[ax [ob]hom kien jiddependi mill-Gvern Nazzjonalista.

Bil-[aqq il-Kummissjoni Ewropea fa[[ret lil Malta g[all-[idma u l-isforzi tag[ha fl-u]u tal-Fondi Ewropej u kkonfermat li pajji]na qieg[ed fuq quddiem nett fl-Unjoni Ewropea fejn jid[ol l-u]u ta’ flus mill-UE fuq pro;etti spe/ifi/i.

Na[seb li Edward Scicluna kuntent issa b’dak li stqarret lUE.

F. DARMANIN {’Attard

Dik bidla!

Sur Editur, Fl-14 il-jum ta’ Di/embru kienet ibbukkjata log[ba futbol g[al fuq l-istazzjon nazzjonali TVM. L-uffi/jal inkarigat kien di;a pre]entat illista tal-players — il-line-up. Din kienet tinkludi lil An;lu Farrugia b[ala captain tal[omor u Simon Busuttil bil-flokk blu.

Imma l-coach tal-[omor biddel player u da[[al ie[or li kien re;istrat (anke mhux skont ir-regoli) ma’ tim ie[or.

Ir-referee, wara li kkonsulta ma’ uffi/jali o[rajn, ma a//ettax din il-bidla.

Issa jien ma nistax nifhem kif An;lu Farrugia a//etta din l-umiljazzjoni li jinbidel ma’ player ie[or li ma jaf xejn dwar il-pjan mistur tal-log[ba tal-[omor!

Il-familja tieg[i, li dejjem konna n[arsu lejn

il-Labour minn g[ajn favorevoli, rajna li dik ilmossa umiljat bis-s[i[ lill-player tag[na An;lu Farrugia u li kieku ;rat f’log[ba futbol, it-tim kollu u l-partitarji kienu jo[duha b[ala nuqqas ta’ rispett lejn il-‘klabb’.

Hekk [adniha a[na u hekk [adha l-mibg[ut An;lu, g[alhekk qed ng[idu ‘addio’ lill-partit tal-Labour li g[al ]mien twil appo;;ajna.

Sinjuri fit-tre;ija tal-eks partit li fih immilitajna, kandidat imwarrab mill-partit lie[or, fih i]jed stoffa mid-Deputy Leader tag[na, Sur Muscat^ Sewwa kienu qalulna li meta g[a]lu lilu b[ala mexxej tal-partit tag[na morna from the frying pan into the fire!

Staqsu lil An;lu.

IL-FAMILJA A.F. Victoria, G[awdex

Coleiro Preca — m’g[andniex b]onn bidliet kbar

Sur Editur, Meta f’Mejju 2008, M.L. Coleiro Preca kienet qed tikkontesta g[at-tmexxija talPartit Laburista, f’{’Attard kienet qalet li ma kienx hemm b]onn bidliet kbar fil-MLP. Mill-banda l-o[ra, Joseph Muscat, il-mexxej ;did talLabour, fl-istess ]mien kien qed jg[id li ried jag[mel terremot fil-partit.

Na[seb li ]-]mien uriena li Coleiro Preca kellha ra;un.

Il-PL ta[t Muscat baqa’ tista’ tg[id immexxi millistess nies u bl-istess stil ta’ dejjem (ji;ifieri demagogu u arroganti) li kien jitmexxa fissebg[inijiet u fit-tmeninijiet.

Tant hu veru dan li, pere]empju, fil-lejl ta’ bejn il{amis u l-:img[a 6-7 ta’ Mejju 2010 meta Muscat kien di;a ilu kwa]i sentejn mexxej tal-Labour, fil-Parlament,

min-na[a tal-membri laburisti kellna lejla isterika b’g[ajjat u twer]iq, espressjonijiet ta’ mibeg[da, salt insulti, theddid, ippuntar ta’ swaba ma’ wi// membri nazzjonalisti u twaddib ta’ kotba lejhom.

Kien sa[ansitra twaddab si;;u f’nofs il-Kamra. {afna nies dan kollu insewh.

Wara dik il-wirja brillanti lKap tal-Oppo]izzjoni l-;did Joseph Muscat sejja[ lillmembri tieg[u biex jitilqu ’l barra mill-Kamra.

Dan kollu kien ;ara ta[t Muscat li issa, [lief jg[id kemm hu moderat u safe mhux qed jag[mel. Sewwa kienet qalet Coleiro Preca li l-PL ma kellux b]onn bidliet kbar.

Fil-fatt baqa’ fejn minn dejjem kien!

J. FARRUGIA Birkirkara

Ja[bu dak li qed ji;ri fid-dinja Sur Editur,

Na[seb li kul[add b[alissa qed isegwi mill-qrib dak li jkunu qed jg[idu l-politi/i waqt il-kampanja elettorali.

Jien wie[ed minn dawk li nsegwi, prattikament, la[barijiet kollha fuq kull stazzjon. Li jolqotni [afna hu li minkejja li mhawnx stazzjon fid-dinja, u l-aktar fl-Ewropa, li kuljum ma jsemmix problemi kbar li g[addejjin minnhom [afna pajji]i Ewropej, l-istazzjon tal-Labour QATT ma jsemmi xejn.

Ja[seb li billi ja[bi l-fatti, il-Maltin mhux se jkunu jafu b’dak li g[addej.

Il-verità hi l-Maltin illum isegwu mill-qrib anke dak li qed ji;ri barra u l-ebda [abi mhu se j]elle; ilverità!

SAM. CARUANA {al Qormi

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Ittri lill-Editur

Il-Labour u t-ta[ri; garantit

{ofra dejn, [ofra dejn, [ofra dejn!

Sur Editur, Il-Labour ilu sa mis-snin [amsin ibe]]a’ lill-poplu Malti bid-dejn.

Kellu u ma kellux ra;un.

G[ax hemm dejn u dejn!

Nispjega ftit.

Kellna dejn li g[amluh gvernijiet nazzjonalisti u li kien dejn produttiv li g[en biex ji]viluppa l-pajji], b[al ng[idu a[na power stations, reverse osmosis, ajruport e//.

Imbag[ad kellna dejn wikkiel li g[amlu gvernijiet

laburisti u li ma rrenda xejn.

Dejn li sar biex isiru l-fabbrika tal-elf li qatt ma bdiet, talinkwatri tar-rix, tal-limi, ta//ikkulata, il-Metalfond (of Alfred Sant fame) e//.

Din it-tattika tat-twerwir bid-dejn, jekk m’inhix sejjer ]ball, kompliha l-Mexxej Laburista nnifsu meta qal li lgvern qed jonfoq i]jed f’img[ax fuq id-dejn milli fuq l-edukazzjoni.

Issa dan Joseph Muscat stilla u jg[id li jifhem!

Ifta[ il-bieb!

Sur Editur ,

Nixtieq nag[ti parir lill-kandidata laburista — ma nafx hix stilla jew super — Joanne Vella Cuschieri li hi wkoll avukat tal-ferg[a industrijali talmoviment tal-[addiema, il-GWU, biex meta tkun fl-iskola tal-Mellie[a u jkollha bieb mag[luq quddiemha g[andha tift[u u mhux tibqa’ g[addejja minn ;o fih!

Qed ng[id hekk g[aliex Vella Cuschieri qalet li dik l-iskola lanqas biss g[andha bibien u allura biex to[ro; ta’ mara xejn ma trid tinjora li hemm ostaklu u tipprova tibqa’ g[addejja dirett minn ;o fih!

J. CAMILLERI

San Pawl il-Ba[ar

Sa fejn naf jien il-gvern i[allas madwar nofs miljun ewro kuljum f’img[ax fuq iddejn li jit[allas lill-Maltin stess g[ax id-dejn li g[andna hu wie[ed lokali u allura dan l-img[ax innifsu jservi ta’ fjuwil g[all-makna ekonomika Maltija.

Mill-banda l-o[ra l-gvern jonfoq miljun u nofs ewro kuljum fuq l-edukazzjoni, li j;ibu tliet darbiet aktar millimg[ax li j[allas lill-Maltin fuq id-dejn nazzjonali.

Issa din l-ispi]a fuq ledukazzjoni kienet wa[da mill-katalisti tas-su//ess ekonomiku Malti.

Na[seb li Muscat, li trabba fil-politika ma’ Alfred Sant, tant da[litlu l-g[ajta laburista ta’ dak i]-]mien tal-[ofra, li issa re;a’ irxuxtaha u, minflok, qed jg[ajjat: dejn u defi/it.

U, b[alma kien g[amel ilmentor tieg[u, Muscat fro;a o[ra jer;a’ jag[mel.

FRANK BORG Il-G]ira

X’[in u meta jridu!

Sur Editur, Kultant issib xi bravu b[all-Professur Edward Scicluna jew /erti opinjonisti o[rajn li jg[idu li s - servizz tas sa[[a bla [las g[al kul[add jew l istipendji lill - istudenti ma humiex sostenibbli .

Ir - risposta fa/li . X ’ [in iridu huma u kull min ja[sibha b[alhom jista ’ jirrifjuta l - istipendju ta ’ uliedhom jew itih karità . Jista ’ wkoll , jekk irid , jibg[at lil uliedu jistudjaw barra u j[allas . U j[allas biz - zalza tafx !

Fil-ka] tal-b]onnijiet tas-sa[[a min irid jag[mel pja/ir lill-finanzi nazzjonali jista’ jmur jinqeda privat u j[allas. Hekk ikunu qed ipo;;u fil-prattika dak li jkunu qed ipa/p/u dwaru.

21

Fejn tid[ol sostenibbiltà, i]da, hemm materja li fil-fatt tista’ taffettwa [a]in kemm lis-servizz tas-sa[[a kif ukoll listipendji. Din hi l-eva]joni fiskali.

Kul[add f’Malta jg[ix u kul[add jaf x’qed ji;ri fejn jid[lu l-g[oti ta’ ri/evuti fiskali. Ibda minn /erti bejjieg[a minn stalls u spi//a bil-mekkanik, ]ebbig[, mastrudaxxa, avukat, e//.

Imma forsi g[all-Professur Scicluna mhux il-waqt li tissemma din il-materja spe/jalment meta Joseph Muscat [lief jg[id kemm se jkun safe g[an-negozju mhux jag[mel!

Jekk irridu li s-servizzi tas-sa[[a u ledukazzjoni jibqg[u sostenibbli mhux innaqqsuhom irridu i]da naraw li s-sorsi li jiffinanzjawhom jin;abru kollha!

IL-PROLETARJU

Sur Editur, Minn twe;iba parlamentari talOnor Dolores Cristina jirri]ulta li l-Korporazzjoni g[ax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC) ir/eviet 1,145 applikazzjoni g[all-programm ta’ ta[ri; ta[t it-Training Aid Framework (ko-finanzjat mill-Fond So/jali Ewropew) li, minnhom, 1,077 kienu eli;ibbli g[all-fondi.

Jirri]ulta wkoll li bis-sa[[a ta’ programmi implimentati din is-sena, kif ukoll fis-snin ta’ qabel, hemm 10,820 [addiem li qed ikunu m[arr;a ta[t l-iskema.

Qed ng[id dan kollu g[aliex ftit ilu tal-Labour, permezz ta’ Joseph Muscat, kienu qishom skoprew id-dinja u weg[du li Gvern Laburista jiggarantixxi t-ta[ri; lill-[addiema ]g[a]ag[.

Kien ikun ]gur, u dan b’garanzija, illi kieku g[addiet ta’ Joseph Muscat u tal-Labour dawn l-opportunitajiet ta’ ta[ri; li qed jiswew tant ta’ ;id lill-[addiema u lill-pajji] ma kinux ikunu possibbli g[ax dawn riedu li nibqg[u barra mill-UE. F’dan ir-rigward kull ma kien ikun kapa/i joffri lLabour fil-gvern kien ikun ilftu[ ta’ xi korp tax-xog[ol militarizzat u l-g[eluq talMCAST. Hekk kien sar mil-Labour fi ]mien is-snin tad-deheb li tant jifta[ru bihom!

M. AGIUS Ra[al :did

22

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Internazzjonali

IS-SIRJA

Ir-Russja ]]omm iebes dwar Assad Ir-Russja, ilbiera[ esprimiet lappo;; tag[ha g[all-isforzi ta’ Lakhdar Brahimi, il-mibg[ut internazzjonali g[all-kunflitt fis-Sirja, imma insistiet li t-tluq tal-President Sirjan, Basahar al-Assad, ma tistax tkun kundizzjoni g[al ftehim biex jintemm il-kunflitt fis-Sirja.

Dan, wara ta[ditiet nhar il:img[a mal-Istati Uniti u Brahimi f’:inevra, lI]vizzera.

Fil-laqg[a, Brahimi u dDeputat Segretarju tal-Istat Amerikan William Burns, idDeputat Ministru g[allAffarijiet Barranin Russu Mikhail Bogdanov, filwaqt li esprima appo;; g[al Brahimi,

qal li l-;ejjieni Sirjan kellu jkun de/i] mis-Sirjani nfushom ming[ajr ind[il minn barra jew kundizzjonijiet minn qabel.

Diversi pajji]i fil-komunità internazzjonali qed jinsistu li Assad g[andu jwarrab hekk kif il-kunflitt ilu jkaxkar minn Marzu tal-2011 u hu stmat li s’issa mietu tal-anqas 60,000 persuna.

Ir-Russja hi l-akbar alleat tas-Sirja tul dan il-kunflitt li ilu jkaxkar 22 xahar u ng[aqdet ma/-?ina biex timblokka tliet ri]oluzzjonijiet tan-Nazzjonijiet Uniti biex ipo;;u pressjoni fuq jew ine[[u lil Assad mill-poter.

I?-?INA> Torri mag[mul mis-sil; u mixg[ul minn ;ewwa waqt il-festival internazzjonali tassil; li qed isir f'Harbin. (ritratt Reuters)

IL-MALI L-ISTATI UNITI

Ma[kuma mill-influwenza L-influwenza fl-Istati Uniti uffi/jalment la[qet il-livell ta’ epidemija, b’7.3 fil-mija tal-imwiet li kien hemm il-;img[a li g[addiet ikkaw]ati minn pnumonja u l-influwenza.

Dan t[abbar mill-U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Il-bidu aktar qabel mis-soltu tal-influwenza, kif ukoll il-mod mg[a;;el kif infirxet, qed iwaddbu pi] kbir fuq it-tobba u l-isptarijiet, bil-konsegwenza li xi pazjenti qed ikollhom jistennew lejl s[i[ fis-swali tal-emer;enza sakemm jarawhom.

Is-soltu, l-influwenza fl-Istati Uniti til[aq il-qofol tag[ha lejn la[[ar ta’ Jannar u l-bidu ta’ Frar; imma s-CDC qalet li jidher li dan qed ise[[ issa.

F’Boston, il-ka]i sa issa huma g[axar darbiet aktar mis-soltu, tant li s-Sindku, Thomas Menino, din il-;img[a ddikjara stat ta’ emer;enza fil-qasam tas-sa[[a pubblika. F’Illinois, l-isptarijiet qed ikollhom jibag[tu n-nies id-dar g[aliex mhemmx aktar post, filwaqt li sptar f’Allentown, f’Pennsylvania, po;;a tinda barra biex jikkura lil dawk bis-sintomi tal-influwenza.

Is-CDC qal li s’issa din l-influwenza kkaw]at il-mewt ta’ 20 tifel u tifla, filwaqt li bejn l-2011 u l-2012, kienu 30 li mietu tul l-ista;un kollu tal-influwenza.

Intervent militari minn Franza Franza bdiet [idma militari fil-Mali kontra lmilitanti Islami/i li [adu l-kontroll tatTramuntana tal-pajji], kif ukoll biex jipprote;u lkapitali, Bamako.

Nhar il-:img[a, hekk kif beda l-intervent militari Fran/i], bdot ta’ [elikopter inqatel meta l[elikopter tieg[u ntlaqat waqt attakk fuq il-belt ta’ Mopti. L-attakk Fran/i] kien kontra konvoj ta’ ribelli li kienu diretti lejn il-belt.

Jean Yves Le Drain, il-Ministru tad-Difi]a, qal li mijiet ta’ truppi Fran/i]i kienu ntbag[tu lejn ilMali u kien hemm ajruplani militari lesti biex jintervjenu jekk ikun hemm b]onn.

Sadattant, diversi pajji]i tal-Punent tal-Afrika kienu qed ilestu biex huma wkoll jibag[tu stakkamenti militari lejn il-Mali waqt il-kampanja internazzjonali biex ti;i eliminata t-theddida talmilitanti Islami/i fil-Mali, li ilhom g[addejjin bilkampanja tag[hom g[all-a[[ar disa’ xhur.

L-intervent Fran/i] se[[ hekk kif nhar il{amis, ir-ribelli [adu l-kontroll ta’ Konna, belt

importanti u ba]i importanti biex javvanzaw lejn il-kapitali, Bamako.

I]da jidher li Franza mhux se tibg[at truppi lejn it-Tramuntana fejn stabbilew ru[hom ir-ribelli, u minflok se t[arre; l-Armata tal-Mali biex tag[mel dan hi.

Franza spiss qalet li r-ribelli, li g[andhom rabtiet mal-al-Qaeda, mhux biss issa kienu ta’ theddida g[all-pajji]i ;irien Afrikani, imma anki g[all-Ewropa.

Francois Hollande, il-President Fran/i], qal li Franza kienet qed ta;ixxi skont ir-ri]oluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti.

Catherine Ashton, il-kap tal-politika barranija tal-UE, [e;;et lill-komunità internazzjonali biex ta;ixxi fil-Mali u qalet li l-UE kienet se t[affef pjani biex tibg[at 200 suldat biex i[arr;u t-truppi tal-Mali.

L-uffi/jali Amerikani qalu li t-truppi ma kinux se jintbag[tu imma kienet qed tkun studjata l-possibbiltà biex tg[in lil Franza b’mezzi militari o[rajn.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Internazzjonali

23

IL-GRE?JA

Sensiela ;dida ta’ ta’ taxxi Il-Parlament Grieg approva sensiela ;dida ta’ taxxi min[abba l-irbit li kellu jie[u l-pajji] biex jing[ata l-g[ajnuna finanzjarja internazzjonali [alli ji]died id-d[ul tal-Gvern.

Il-mi]uri, li kienu approvati matul illejl bejn il-:img[a u s-Sibt, fost lo[rajn introdu/ew rata ta’ taxxa massima ta’ 42 fil-mija g[al dawk li

jaqilg[u aktar minn 42,000 ewro kull sena.

L-iskop ta’ dawn il-mi]uri hu li lGvern ida[[al 2.3 biljun ewro kull sena.

Il-mi]uri hu parti minn pakkett li kien approvat f’Novembru biex il-Gre/ja tkun tista’ tkompli ting[ata l-flus millbailout.

Fost l-o[rajn kienu eliminati [afna

e]enzjonijiet mit-taxxa kif ukoll ]diedet it-taxxa fuq il-propjetà u fuq il-profitti tal-kumpanji.

Yannis Stournaras, il-Ministru talFinanzi Grieg, qal li dawn kienu ne/essarji biex il-pajji] jing[ata 14.7 biljun ewro sal-a[[ar ta’ Marzu, apparti l-34.3 biljun ewro li ng[ataw ix-xahar li g[adda.

Dawn it-taxxi huma parti minn pakkett ta’ mi]uri ta’ awsterità ta’ 13.5 biljun ewro.

Imma dawn mistennija jkomplu j]idu l-pressjoni fuq il-poplu Grieg, li qed i[abbat wi//u ma’ tbatija liema b[alha, b’ekonomija fis-sitt sena ta’ ri/essjoni, u qg[ad li b[alu qatt ma kien hawn flEwropa fi]-]minijiet moderni.

IS-SOMALJA

L-I}VEZJA

Maqtul osta;; Fran/i]

Kuntrabandu tat-tewm

Raid mill-commandos Fran/i]i fis-Somalja biex ikun salvat a;ent sigriet Fran/i] li kien ilu mi]mum osta;; mill-2009, spi//a [a]in wara li l-osta;; aktarx inqatel flimkien ma’ suldat Fran/i] u suldat ie[or inqabad pri;unier.

Il-missjoni kienet biex ikun salvat Denis Allex, li kien f’idejn il-militanti Islami/i tas-Shabaab. Skont Jean Yves Le Drian, ilMinistru tad-Difi]a Fran/i], hekk kif it-truppi spe/jali Fran/i]i da[lu fil-post fejn kien mi]mum Allex, sabu re]istenza kbira.

Hemm in/ertezza dwar x’;ara minn Allex. Le Drian qal li kollox jindika li hu nqatel, imma ftit wara r-raid, is-Shabaab qal li kien g[adu [aj u kien qed ikun mi]mum f’post ie[or ’il bog[od minn fejn sar ir-raid Fran/i]. Mieg[u ntqal kien qed jin]amm is-suldat Fran/i] li [a sehem fir-raid.

L-awtoritajiet }vedi]i g[adhom kemm [ar;u mandat ta’ arrest internazzjonali g[al ]ew; Ingli]i ssuspettati li impurtaw illegalment g[axar miljun ewro f’tewm.

Skont l-investigaturi }vedi]i, dawn i]-]ew; Ingli]i kienu qed jag[mlu miljuni ta’ ewro illegalment billi jda[[lu bil-kuntrabandu ttewm mi/-?ina fl-Unjoni Ewropea permezz tan-Norve;ja. L-UE timponi dazju ta’ 9.6 filmija fuq it-tewm impurtat barra mill-UE; i]da

fin-Norve;ja, li g[andha fruntiera mal-I]vezja u mhix membru tal-UE, ma hemmx dazju fuq it-tewm impurtat. Min-Norve;ja, it-tewm kien qed jidda[[al bil-mo[bi fl-I]vezja u mbag[ad lejn il-bqija tal-UE bit-trakkijiet, biex hekk ikunu evitati d-dazji tal-UE. F’Di/embru li g[adda, ra;el Ingli] kien ikkundannat g[al sitt snin [abs talli da[[al tewm ?ini] bil-kuntrabandu fir-Renju Unit u evita li j[allas 2.5 miljun ewro f’dazji.

24

Lokali

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

L-iskema g[all-impjegati ta’ GO Jacqueline Cassar mat-tfal ta’ St Gorg Preca Home g[al tfal orfni fil-Kenja

L-iskema ta’ sponsorship tal-impjegati ta’ GO se ti//elebra l-ewwel anniversarju tag[ha. Liskema hi skont il-[idma kontinwa ta’ GO li tappo;;ja l-impjegati tag[ha f’diversi modi.

Tnediet spe/ifikament biex tag[ti appo;; lil dawk l-impjegati li jkollhom passjoni li tmur lil hemm mill-isfera tax-xog[ol tag[hom u tiffoka fuq firxa ta’ esperjenzi li jenfasizzaw inizjattivi mmirati fuq il-karità, l-arti, l-isport u l-ambjent.

Illum, kwa]i 12-il xahar wara li tnediet, liskema qed turi bi/-/ar li hi su//ess assolut u

di;à kisbet ri]ultati sodisfa/enti g[all-a[[ar fid-diversi sferi ta’ esperjenza li topera fihom.

L-iskema kienet partikolarment effettiva filqasam fejn l-impjegati talbu sponsorships lejn sehem f’inizjattiva ffukata fuq g[an umanitarju – li ming[ajr l-appo;; ta’ GO kien ikun diffi/li g[alihom li jipparte/ipaw.

Applikazzjonijiet dalwaqt se jkunu miftu[in g[al impjegati li huma interessati li jiksbu appo;; ta[t l-iskema ta’ sponsorship g[as-sena 2013.

Maskot ;did g[al Laferla Insurance

Ferlu hu karattru li tfassal minn Laferla Insurance Agency Ltd. L-idea li jkun hemm g[asfur b[ala maskot hi biex dan ilmaskot ikun marbut ukoll malarma tal-kumpanija.

Dan il-karattru hu simbolu ta’ appro// ;did li l-kumpanija qed tie[u. B[ala kulur, l-isfar intg[a]el g[aliex estetikament jaqbel mal-kuluri tal-kumpanija.

Wie[ed jista’ jinnota wkoll li g[ajnejn il-maskot huma [odor u b’hekk ti]died ir-rabta bejn dan il-karattru u l-logo tal-kumpanija.

Il-Fondazzjoni HSBC Malta tg[in tfal fil-foster care

Kien hemm atmosfera festiva bit-tfal jilag[bu u jkantaw g[anjiet tal-Milied fis-Sala Parrokkjali f’Pembroke waqt il-festin annwali sponsorjat mill-Fondazzjoni HSBC Malta u organizzat min-National Foster Carers Association (NFCAM) flimkien mal-Foster Care Unit tal-A;enzija Appo;;.

Il-Foster Care Unit jassenja t-tfal lill-familji li jistg[u jipprovdu ambjent sikur u ta’ inkora;;iment [alli b’hekk jg[inu lit-tfal qabel ma dawn jer;g[u jing[aqdu mal-familji naturali tag[hom.

Il-Fondazzjoni HSBC Malta ilha tg[in lill-Foster Care Unit sa mill-2002. Flimkien malg[ajnuna li ting[ata waqt ilfestin annwali tal-Milied, lHSBC jisponsorja g[add ta’ kotba li jing[ataw lit-tfal b[ala rigali tal-Milied.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

’

’ ;ewwa

F pa;ni ta

28 Edukazzjoni

29 Teatru

U[ud mill-esebiti fil-wirja ta’ Paul Haber

35 G[awdex

Wirja ta’ /eramika ta’ Paul Haber Fil-Mu]ew Nazzjonali tal-Arti sal-{add 20 ta’ Jannar Dan l-a[[ar fil-Mu]ew Nazzjonali tal-Arti, Fr Mario Zerafa, eks kuratur tal-istess mu]ew, inawgura wirja ta’ skulturi ta//eramika tal-artist G[awdxi Paul Haber.

Ispirati min-natura, ix-xog[lijiet ta’ Haber m’g[andhom b]onn l-ebda introduzzjoni, spe/jalment wara s-su//ess kbir li g[amlet il-wirja retrospettiva tieg[u fil-Bank of Valletta s-sena li g[addiet, u fil-Kunsill tal-Ewropa s-sena ta’ qabel.

L-a[[ar wirja tieg[u din is - sena kienet fl - istabbiliment famu] Harrods

fi/ - /entru ta’ Londra.

Filwaqt li fa[[ar ix-xog[ol ta’ Haber u l-kalibru tieg[u b[ala artist Malti li g[amel isem anki barra minn Malta.

Fr Mario fakkar fl-ewwel wirja ta’ Haber 40 sena ilu, li saret fil-mu]ew li llum hu riservat g[all-arkeolo;ija.

Dakinhar Haber kien g[adu kemm irritorna minn Londra minn fejn kien lewwel Malti li ggradwa fi/-/eramika.

Dak kien ]mien ie[or, meta artist idum ja[sibha [afna, u jara jekk wasalx biex

jag[mel l-ewwel wirja tieg[u fil-mu]ew.

Minn dakinhar ’l hawn Haber qatt ma [ares lura, u l-iskulturi ori;inali tieg[u fi//eramika ntwerew fl-Amerika, il-Kanada, l-Ingilterra, fl-Italja, il-:ermanja, idDanimarka, ?ipru u Franza.

I/-/eramika ta’ Paul Haber fl-ambjent kwiet tal-Mu]ew Nazzjonali tal-Arti fi Triq Nofsinhar il-Belt, toffri ]vog sabi[ u rilassanti, b’dimensjoni spiritwali.

Il-wirja tibqa miftu[a sal-{add li ;ej, l20 ta’ Jannar.

26 COLLAGE LETTERATURA

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Profil a;;ornat u bil-Malti ta’ Madre Margerita De Brincat PAOLO CALLIARI, ‘In[obbu l-Im[abba’. Profil Bijografiku tal-Qaddejja ta’ Alla Madre Margerita De Brincat, Fundatri/i tas-Sorijiet Fran;iskani tal-Qalb ta’ :esù, 1862-1952, It-Tieni Edizzjoni, im;edda minn P. Pier Giuseppe Pesce ofm, u maqluba g[all-Malti minn Dun :u]epp Gauci, Malta 2012, pp. 336 Re/ensjoni ta’ Francesco Pio Attard

Fit-28 ta’ Novembru 2012 tfakkar il-mija u [amsin anniversarju mit-twelid talQaddejja ta’ Alla Madre Margerita De Brincat, li fisseklu dsatax, flimkien ma’ Dun :u]epp Diacono, waqqfet f’G[awdex ilKongregazzjoni tas-Sorijiet Fran;iskani tal-Qalb ta’ :esù, mag[rufin lokalment b[ala s-Sorijiet ‘Tal-Istilla’.

Vir;inja De Brincat twieldet Ta’ Ker/em, G[awdex, fis-sena 1862. Sa minn età /kejkna wriet im[abba partikulari lejn :esù, u kkultivat fiha dawk il-virtujiet tar-ru[ li bihom setg[et ting[ata kollha kemm hi g[al Alla.

F’]g[o]itha, hi saret taf kmieni bl-Asso/jazzjoni talKuruna tat-Tnax-il Stilla talQalb ta’ :esù, li s-sa/erdot twajjeb Rabti Dun :u]epp Diacono kien waqqaf bilg[an li jkabbar iddevozzjoni lejn il-Qalb ta’ :esù fil-g]ira G[awdxija.

Meta mbag[ad Diacono [a l-pro;ett tieg[u pass ie[or ’il quddiem u talab lill-Isqof ta’ G[awdex i[allih iwaqqaf g[aqda reli;ju]a ta’ Terzjarji Fran;iskani, ix-xbejba Vir;inja ma damitx ma sabet postha fost l-ewwel membri ta’ din il-kongregazzjoni l;dida.

Maestra Vir;inja tal-Beata Margerita bdiet in-novizzjat tag[ha fil-15 ta’ Awwissu 1881. Sentejn wara g[amlet il-professjoni reli;ju]a.

Dun :u]epp Diacono millbidu tefa’ g[ajnejh fuqha u qasam mag[ha l-pi] tat-

tmexxija tal-Kongregazzjoni.

Fl-1884 ;iet ma[tura Segretarja :enerali, u wara serviet bosta drabi b[ala Superjura :enerali. Meta, fl1887, Dun :u]epp [abta u sabta g[amel f’mo[[u li jag[laq darba g[al dejjem id-Dar tal-Karità fi Triq Palma, Maestra Vir;inja [adet f’idejha t-tmexxija talKongregazzjoni u kienet hi li salvatha milli ting[alaq.

Dan kien mument de/i]iv fil-[ajja tag[ha, li minnu ’l quddiem il-[ajja talKongregazzjoni xxebilket [a;a wa[da mal-figura ispiranti u qaddisa ta’ Madre Margerita De Brincat, u kompliet tikber u tiffjorixxi matul i]-]mien, f’G[awdex u anki lil hemm mix-xtut talg]ejjer tag[na.

De Brincat mietet b’fama ta’ qdusija fit-22 ta’ Jannar 1952.

Fl-1988, id-Djo/esi ta’ G[awdex bdiet il-mixja twila tal-pro/ess li nittamaw li jwassal ma jdumx g[allbeatifikazzjoni u eventwalment ilkanonizzazzjoni ta’ Madre Margerita De Brincat.

Il-pro/ess djo/esan ing[alaq fis-sena 2000, u fl4 ta’ Marzu 2004 saret ilpre]entazzjoni uffi/jali talPositio quddiem ilKongregazzjoni tal-Kaw]i tal-Qaddisin f’Ruma.

Il-[ajja u l-ispiritwalità ta’ Madre Margerita, flimkien ma’ tag[rif dwar il-[idma tal-Kongregazzjoni tag[ha, li llum g[andha pre]enza fil-

L-Imdina Lejlija Kull meta n]urek waqt ix-xemx mitfija U l-[emda tieg[ek nilbes hekk ser[ana, :ewwa triqatek ftit li xejn dawlija In[oss l-img[oddi jqimek b[al sultana; Hekk g[eb illum b[al dejjem, din l-g[axija, Ftit ie[or, tas-serduk tidwi fuqana Is-sej[a biex ix-xemx ter;a’ bikrija U m;ammra ]]ur lil swarek b’dwal da[kana.

It-toroq rieqda u [olmija x-xena, L-arlo;; iwissi, ilebilbu l-kwiekeb, Is-skiet u il-mistrie[ fl-amar tal-Hena, U ]-]mien ;errej mal-few;a mfew[a riekeb; Dan tara msa[[ar, fis-sig[at dalmija, Waqt f’qalbek tilma bla mittiefsa d-dija.

Joe Zammit Tabona

kontinenti kollha tad-dinja, jinsabu mi;bura fil-ktieb ‘In[obbu l-Im[abba’, miktub minn Padre Paolo Calliari OMV, fl-1987, fuq talba tassorijiet infushom, u issa rivedut u m;edded minn

Padre Pier Giuseppe Pesce OFM.

Dawn i]-]ew; kelmiet tattitlu tal-ktieb ji;bru fihom lispiritwalità kollha ta’ Madre Margerita, li spiss kienet t[obb issejja[ lilha

nfisha, “il-ma[buba ta’ :esù”.

Dan l-a[[ar, dan il-volum ta’ tag[rif interessanti fuq ilfundatri/i tal-Fran;iskani tal-Qalb ta’ :esù nqaleb mit-Taljan g[all-Malti minn Mons. :u]eppi Gauci, sa/erdot G[awdxi li rri/erka, kiteb u ta bosta ta[ditiet, kemm f’Malta u kemm barra, dwar l-ispiritwalità ta’ din ilQaddejja ta’ Alla u s-sorijiet tag[ha.

Dan hu garanzija li din mhux biss hi traduzzjoni tajba, imma wkoll [ier;a mill-qalb ta’ promutur kbir tal-kaw]a tag[ha.

Il-kontenut tal-ktieb jiffoka bi pre/i]joni kbira u stil dettaljat, mibnija fuq xhieda mi;bura minn fuq fomm innies u o[ra dokumentata, fuq il-persuna storika u lfi]jonomija spiritwali ta’ Madre Margerita, wa[da li tibqa’ tnebba[ sal-lum ilKongregazzjoni mwaqqfa minn Dun :u]epp Diacono u minnha.

Tista’ tg[id li fl-34 kapitlu ta’ dan il-ktieb, mifruxa fuq 336 pa;na, hi mi;bura laktar ver]joni a;;ornata tal[ajja ta’ din is-soru G[awdxija.

Din il-pubblikazzjoni, issa wkoll fi lsienna, g[andha tg[in qabel xejn lill-qarrejja G[awdxin biex jiffamiljarizzaw i]jed ru[hom mal-persuna ta’ din il-figura spiritwali importanti li, nittamaw, g[ad tkun lewwel bint il-g]ira G[awdxija mg[ollija g[all;ie[ tal-altari.

‘Versi’ ssellem lil Karmenu Vassallo fi/-/entinarju minn twelidu L-a[[ar edizzjoni tar-rivista Versi ssellem lillpoeta Karmenu Vassallo li dis-sena ja[bat i//entinarju ta’ twelidu.

F’artiklu fil-fa//ata ta’ quddiem Alfred Massa jag[ti curriculum vitae qasira ta’ Vassallo, mag[ruf b[ala Il-Poeta tan-Nirien, u jsemmi l-kotba tal-poe]ija li [allielna.

L-editur juri kemm illum l-G[aqda Poeti Maltin saret mag[rufa sew barra minn xtutna; fattur li jitfa’ anki dawl fuq il-poe]ija Maltija.

Min-na[a l-o[ra, l-editur jilmenta li f’pajji]na mbag[ad l-G[aqda mhix mog[tija l-importanza li tixirqilha spe/jalment fil-media lokali.

Ir-rivista t[addan g[add ta’ poe]iji kemm ta’ poeti Maltin u anki barranin. Fiha rapport dwar is-Serata tal-Premjazzjoni tal-Konkors Nazzjonali tal-Poe]ija 2012, artiklu dwar il-

professur :u]è Aquilina (Patrick Sammut) u ]ew; artikli g[all-istudenti li se jag[mlu le]amijiet tal-Matsec u tal-Malti intermedju#avvanzat rispettivament.

Insibu wkoll re/ensjonijiet ta’ ]ew; kotba talpoe]ija, kritika letterarja tal-poe]ija Omm ta’ Karmenu Vassallo, a[barijiet mid-dinja talpoe]ija u rapport dwar serata li fiha l-poeta u eks President tal-G[aqda Poeti Maltin Alfred Massa n[atar b[ala President Onorarju ad vitam.

Din is-serata, li saret fid-Dar tal-Kejka f’{al Tarxien, kienet oeganizzata mill-G[aqda Poeti Maltin u mill-Kunsill Lokali ta’ {al Tarxien.

Aktar tag[rif dwar Versi jinkiseb ming[and leditur Patrick Sammut, 9, Triq it-Ta[[an, Mosta MST 4215.

COLLAGE KOTBA 27

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

L-Istorja tal-Koperattivi f’Malta Ri/erka dettaljata ta’ Francis Galea Nhar l-4 ta’ Di/embru 2012 fl-Aula Magna talUniversità l-Qadima ta’ Malta fil-Belt Valletta, saret it-tnedija tal-ktieb L-Istorja tal-Koperattivi f’Malta, xog[ol ta’ ri/erka minn Francis Galea.

L-iskop tal-[idma u rri/erka g[al dan il-ktieb kienet imnebb[a mill-Bord tal-Koperattivi bil-g[an li tibqa’ mfakkra s-sena 2012 b[ala s-Sena Internazzjonali tal-Koperattivi kif mag[]ula min-Nazzjonijiet Uniti.

G[al din l-attività attenda l-Ministru Jason Azzopardi kif ukoll il-membri tal-Bord tal-Koperattivi, tal-Fond ?entrali tal-Koperattivi, ilKunsill u l-impjegati ta’ Koperattivi Malta u bosta rappre]entanti minn diversi koperattivi u o[rajn interessati fil-Moviment Koperattiv.

Wara li l-awtur Francis Galea tkellem dwar l-iskop ta’ din l-attività u rringrazzja lill-APS Bank li sponsorjaw din il-pubblikazzjoni, hu stieden lic-Chairperson Wilfred Kenely biex jag[mel kelmtejn talokka]joni fejn spjega l[idma koperattiva, ix-

xog[ol imwettaq mill-awtur Francis Galea kif ukoll lg[anijiet tal-Bord talKoperattivi.

Hu sostna li g[alkemm sar bosta xog[ol dejjem jifdal [wejje; o[rajn xi jsiru, fosthom it-titjib fil-Li;i talKoperattivi.

Imbag[ad is-Sur Galea stieden li]-]ew; membri talpanel, ji;ifieri Saviour Rizzo u Dr Godfrey Pirotta, biex jag[mlu l-kritika tag[hom dwar il-ktieb li kien qed ji;i mniedi.

Is-Sur Rizzo, li anki kiteb l-introduzzjoni g[al dan ilktieb, spjega dwar il-[tie;a ta’ ktieb dwar l-istorja talkoperattivi mhux biss g[allkoperattivi nfushom i]da wkoll biex ktieb ta’ din ixxorta jidda[[al fis-su;;ett tal-Istudji So/jali fl-iskejjel tag[na.

B’hekk l-g[alliema jkunu jistg[u jfissru u jxandru aktar il-mudell koperattiv fliskejjel ta’ wliedna.

Il-Prof G. Pirotta qal li rri/erka ta’ Galea kienet [idma mixtieqa ferm g[allqasam koperattiv g[aliex kien je]isti vojt kbir.

Permezz ta’ dan il-ktieb se jing[ata ;ie[ lill-pijunieri

tal-bidu waqt li s-so/jetà Maltija tag[raf u tapprezza aktar il-mudell koperattiv.

Hu qal li b’dan it-tieni ktieb Francis Galea wera kemm il-koperattivi huma g[al qalbu u x-xewqa l-kbira biex dan il-Moviment jissokta jikber u jissa[[a[.

Il-Ministru Jason Azzopardi fa[[ar din linizjattiva tal-ktieb u qal li Malta fi/-/okon tag[ha rnexxielha wkoll t[alli tifkira tas-Sena Internazzjonali talKoperattivi.

Hu stieden lill-koperattivi u l-mexxejja tag[hom jistinkaw [alli jikbru u jissa[[u fil-kompetizzjoni tas-suq billi joffru servizzi u prodotti ta’ kwalità u bi prezz kompetittiv.

Dawk kollha li jixtiequ jiksbu kopja tal-ktieb L-Istorja tal-Koperattivi f’Malta, studju ta’ 260 pa;na ta’ ri/erka mifruxa f’[ames kapitli mimlija ritratti u dokumentazzjoni mill-1946 sal-lum, g[allprezz ta’ €10, g[andhom i/emplu l-Bord talKoperattivi fil-granet taxxog[ol fuq in-numru 21220115.

Il-qoxra tal-ktieb ;did ta’ Francis Galea dwar l-istorja tal-Koperattivi f’Malta

‘PUBLIC LIFE IN MALTA’

Pubblikazzjoni tad-Dipartiment tal-Public Policy fi [dan l-Università ta’ Malta Id-Dipartiment tal-Public Policy fi [dan l-Università ta’ Malta ppubblikat ktieb ;did bl-isem Public Life in Malta: Essays on governance, politics and public affairs in the EU’s smallest member-state.

Din il-pubblikazzjoni, editjata minn Mario Thomas Vassallo, tinkorpora xejn anqas minn sittax-il kontribuzzjoni minn awturi differenti, li lkoll jaqsmu l[sibijiet u r-ri/erki re/enti tag[hom dwar g[add ta’ temi.

Xi w[ud minn dawn it-temi di;à huma stabbiliti sew fix-

xjenza politika, b[al ng[idu a[na l-etika fil-governanza u lkorruzzjoni, waqt li o[rajn huma temi meqjusa b[ala emer;enti, partikolarment iddilemma tal-faqar, ir-riformi fl-edukazzjoni u fuq ixxog[ol, flimkien mal‘eman/ipazzjoni’ u l‘Ewropeanizzazzjoni’ tasso/jetà /ivili.

Il-ktieb hu maqsum f’]ew; taqsimiet. L-ewwel parti hi dedikata lid-dimensjonijiet politi/i u ta’ governanza fissistema politika Maltija.

It-tieni parti, imbag[ad, hi

mibnija fuq il-kun/ett tassussidjarjetà, li jamplifika ssehem tal-kunsilli lokali, lentitajiet edukattivi u sso/jetà /ivili fit-titjib tallivell u l-kwalità talg[ajxien.

Minbarra l-istudenti u lg[alliema, il-politi/i u lamministraturi, u l-qarrejja li tinteressahom il-Melitensia, dan il-ktieb hu wkoll ta’ interess g[al dawk li josservaw lil Malta millbog[od, ng[idu a[na lorganizzazzjonijiet internazzjonali jew l-

istituzzjonijiet Ewropej, ilmissjonijiet diplomati/i, ilkorporazzjonijiet transnazzjonali, u lorganizzazzjonijiet mhuxgovernattivi.

Permezz ta’ din ilpubblikazzjoni, id-Dipartiment tal-Public Policy qieg[ed jassigura l-kontribuzzjoni tieg[u b’risq it-tapezzerija Maltija, g[anja u unika, f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ politika, governanza u tfassil ta’ politika.

Il-ktieb jinsab g[all-bejg[ mil-librara ewlenin.

28 COLLAGE EDUKAZZJONI

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Is-Sindku ta’ Ra[al :did Roderick Spiteri u l-Kap tal-Iskola Kenneth Vella, jindirizzaw lill-istudenti, l-g[alliema u r-residenti

Inawgurat ;nien tal-komunità tal-iskola tal-bniet St Joseph Mater Boni Consilii f’Ra[al :did

Dan l-a[[ar, l-Iskola St Joseph Mater Boni Consilii ta’ Ra[al :did inawgurat ;nien tal-komunità fiz-zona ta’ Wied Blandun.

Dan il-pro;ett jag[mel parti mill-inizjattiva mag[rufa b[ala HSBC-ES Climate Initiative b’kollaborazzjoni mal-Eko-Skola.

Tliet g[alliema fi [dan liskola, Ruth Mansueto, Marika Betts u Cristina Mifsud, flimkien mal-kumitat

tal-Eko-Skola, [ar;u b’din lidea, li mill-ewwel ;iet a//ettata u ng[atat l-appo;; kollu possibbli mit-tmexxija tal-iskola u mill-kunsill lokali ta’ Ra[al :did.

Is-Sindku tal-lokalità, ilPerit Roderick Spiteri, millewwel offra kull g[ajnuna g[al din l-inizjattiva u [adem id f’id mal-kap tal-iskola Kenneth Vella biex din ixxewqa tal-istudenti u lg[alliema ssir realtà.

Matul i/-/erimonja talftu[, il-;nien kien imbierek minn Fr Dominic Mangani, u t[awlu l-pjanta Widnet ilBa[ar u s-si;ra tal-G[arg[ar, li huma l-pjanta u s-si;ra nazzjonali ta’ pajji]na rispettivament.

Saru wkoll diskorsi talokka]joni mis-Sindku, minn Sister Bernadette Galea, millPronvin/jal tal-Komunità tasSorijiet ta’ San :u]epp, minn Kenneth Vella u minn Nicole

Xi studenti j[awlu s-si;ra tal-g[arg[ar fil-;nien tal-komunità

Camilleri f’isem l-istudenti.

L-g[an ewlieni ta’ dan ilpro;ett hu li l-istudenti u rresidenti ja[dmu id f’id fi]]amma ta’ dan il-;nien, filwaqt li l-istudenti jkunu jistg[u anki jag[mlu u]u minnu waqt numru ta’ lezzjonijiet tax-xjenza, li ji;u organizzati matul is-sena.

Minbarra dan, pro;ett b[al dan jg[in biex jitnaqqas ittni;;is fl-arja u biex ilfieldwork tal-istudenti jkun

jista’ jsir biswit l-iskola stess.

Kull klassi se tkun responsabbli wkoll mi]]amma ta’ parti mill-istess ;nien, u matul is-sena l-bniet se jkollhom il-kompitu li ji]irg[u fjuri u xtieli, bilg[an li jtejbu l-ambjent tal;nien.

Pre]enti wkoll g[allokka]joni kien hemm numru ta’ residenti li joqog[du biswit l-iskola u l-;nien.

Penalty shoot-out bejn l-istudenti ta’ San Pawl il-Ba[ar u Justin Haber

Studenti tal-iskola primarja ta’ San Pawl il-Ba[ar u xi g[alliema tag[hom mal-goalkeeper tat-tim nazzjonali Malti Justin Haber

Fl-Iskola Primarja ta’ San Pawl il-Ba[ar kienet organizzata Penalty Shoot-out, li matulha n;abar xi ikel g[all-familji l-aktar fil-b]onn. B[ala goalkeeper g[al dan il-penalty shoot-out, l-iskola stiednet lillgoalkeeper tat-tim nazzjonali Justin Haber.

L-ammont kbir ta’ ikel li n;abar tqassam fil-festi talMilied. Fuq wi// l-istudenti tal-iskola ta’ San Pawl ilBa[ar deher l-e//itament g[all-fatt li dawn kienu se jippruvaw jiskurjaw lil wie[ed mill-goalkeepers favoriti tag[hom mix-xena tal-futbol lokali.

Min-na[a tieg[u, Justin Haber [alla lil dawk listudenti /kejknin jiskurjawlu xi erba’ goals ukoll, u flimkien mag[hom [a gost jara l-fer[ ta’ dawn it-tfal hekk kif il-ballun da[al fil-lasta.

L-iskola rringrazzjat lil Justin Haber g[addisponibbiltà u s-sens ta’ altruwi]mu li wera flimkien mat-tfal g[al dan il-g[an nobbli.

COLLAGE TEATRU 29

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Mill-;did Mario Micallef fl-aqwa tieg[u Kummenti dwar ‘Caravaggio’ fil-Kavallier ta’ San :akbu minn Oliver Friggieri

Il-monologi teatrali ta’ Mario Micallef aktarx huma wie[ed mill-aspetti li]jed ;odda fl-esperjenza teatrali re/enti.

G[al darba o[ra, bis-sa[[a talmonologu Caravaggio, pre]entat b’su//ess ftit ilu fil-Kavallier ta’ San :akbu, il-Belt Valletta, hu rnexxielu jirba[ l-attenzjoni s[i[a ta’ udjenza g[al aktar minn sieg[a.

Bla ebda e]itazzjoni jew waqfiet mhux mixtieqa, ming[ajr l-i/ken sforz mentali u fi]iku li jidher, hu ba[[ar g[al dan il-[in kollu ming[ajr waqfien u b’konsistenza li ]ammet lill-udjenza siekta u attenta ming[ajr l-i/ken waqt ta’ distrazzjoni. Vu/i wa[da, kontinwa, f’silenzju perfett u twil.

Il-;rajja paradossali u tra;ika ta’ Michelangelo Merisi da Caravaggio, mag[ruf biss b[ala Caravaggio, hi tra;edja mag[rufa, u dwarha nkiteb u g[adu qieg[ed jinkiteb [afna, u dejjem fid-dawl ta’ ri/erka ;dida fost studju]i li mhux dejjem huma Taljani jew Ewropej biss.

It-test iddeklamat minn Mario Micallef hu miktub minn Alfred Palma, li g[al darba o[ra rnexxielu tajjeb [afna jg[aqqad flimkien, f’nis;a drammatika wa[da, lill-fatti stori/i u lill-intwizzjonijiet li jinsiltu minn waqt g[al ie[or mill-istess fatti, kollha dokumenti tal-misterjo]ità tal-qalb umana, punt [arkieni fi [dan l-ispazju bejn ]ew; estremi fissi u stabbli: il;enju u l-viljakkerija.

B[ala ra;el, Caravaggio hu o;;ett ta’ stmerrija, u b[ala pittur hu isem famu]. Fejn jinsab il-Caravaggio lveru, dak li jeg[leb lill-ie[or, jifdih u g[alhekk fl-a[[ar mill-a[[ar isaffih^ Alfred Palma bil-[ila tipika tieg[u jlaqqa’ li]-]ew; na[iet kuntrastanti flimkien, u j;ellidhom flimkien minn waqt g[al ie[or, b[ala ]ew; sfidi morali li jinsabu jissieltu l-[in kollu flg[eluq a;itat ta’ kuxjenza m[awda.

It-test ta’ Palma jimxi fuq ]ew; binarji l-[in kollu, u l-udjenza hi mistiedna sottilment biex itterraq malawtur: bejn l-ammirazzjoni lejn ;enju tal-pinzell, u ra;el vjolenti u kriminali.

Palma aktar jis[aq fuq il-meskinità tan-natura tar-ra;el, qisha hi forza wisq is[e[ u wisq aktar determinanti mill-kwalità l-o[ra li biha l-artist ibiddel i]-]ebg[a f’meravilji li sa ]mienna baqg[u famu]i u superjuri g[al tant sperimentazzjonijiet li huma ]g[ar [dejn monumenti ta’ dan l-artist

Mario Micallef jinterpreta lil Michelangelo Merisi fil-monologu teatrali ‘Caravaggio’

u l-o[rajn fi ]mienu.

B[allikieku miktub apposta g[al Mario Micallef, aktar milli dwar Merisi da Caravaggio, it-test ta’ Alfred Palma n[ass naturali, dinamiku u ‘ma[rub, ‘mg[a;;el’ mill-bidu sala[[ar, ming[ajr waqfiet ]ejda jew devjazzjonijiet li setg[u jtellfu lattenzjoni minn fuq il-post veru u proprju fejn kienet qieg[da sse[[ lazzjoni kollha ta’ fuq il-palk: ilkuxjenza m[awda, imqallba ta’ pittur kbir li kien ukoll ra;el kundannabbli.

Mario Micallef mexa minn burdata g[al o[ra, b[as-soltu, b’naturalezza

e//ezzjonali, b’[akma tal-kelma tant s[i[a li biha biddel il-burdata bla ebda sforz. }ep Camilleri [alla lill-attur i[uf filkuxjenza mqallba tieg[u billi rridu/a leffetti tekni/i u l-aspetti l-o[ra tal‘palk’ g[al minimu. Camilleri re;a’ kien g[aqli [afna fix-xog[ol tieg[u billi din id-darba b[allikieku bena kollox, mill-ewwel battuta sal-a[[ar wa[da, fuq l-effett tekniku ewlieni, kwa]i wa[dieni li [akem matul iddramm kollu: il-kuntrast qawwi, provokanti, bejn id-dawl u d-dlam, ]ew; effetti tekni/i li l-alternanza

konsistenti, perjodika bejniethom baqg[et tfakkar minn silta g[al o[ra li t-tema kienet qieg[da sse[[ fil-prattika fil-kuxjenza tal-attur, u ma kienet xejn [lief il-;lieda bejn it-tajjeb u l-[a]in, bejn il-;enju u l-viljakk.

Id-dawl u d-dlam, imsie[ba u kuntrastati matul id-dramm kollu, baqg[u jidhru b[ala aspett vi]iv li jikkumplimenta l-minimali]mu li bih inbniet il-figura ta’ Caravaggio, ji;ifieri ta’ Mario Micallef, bniedem liebes l-iswed li l-[in kollu jitkellem dwar id-distinzjoni tajjeb-[a]in u li bi/-/aqliq ta’ rasu u tal-figura tieg[u kollha sikwit t[arrek bil-mod ta’ xi [add li qieg[ed ifittex id-dawl.

Id-dawl (it-tajjeb) hu mfittex g[all;ejjieni, u d-dlam (il-[a]in) hu m;arrab issa u hawn.

Fidil lejn il-verità storika, it-test iddeklamat b’mod brillanti minn Mario Micallef jibqa’ sal-a[[ar ma jifdix lil Caravaggio. B’pass dejjem aktar img[a;;el u dejjem konsistenti u m]ewwaq fit-tonalità, fir-ritmu, filpawsi u fit-tle[[in, Mario Micallef jasal dritt sal-final biex Caravaggio jidher g[all-a[[ar darba fil-perspettiva mag[]ula: is-solitudni morali kbira tieg[u, tra;edja li lanqas il-;enju artistiku ma jasal jifdi.

Mumenti ta’ rabja u patos, ;rajjiet u riflessjonijiet, flashbacks u kummenti dwar il-pre]ent: dawn u mezzi testwali u teatrali o[rajn taw lil Mario Micallef okka]joni o[ra biex, bil-mod l-i]jed naturali, jer;a’ juri l-[akma tal-kelma li g[andu, il-versatilità tal-burdati, issetg[a s[i[a fuq il-persuna tieg[u, u lintensità li biha jle[[en kundizzjonijiet diversi bil-karattru ta’ persuna;; li hu dejjem wie[ed, unitarju, fil-;enjalità daqskemm fil-[a]en.

Caravaggio re;a’ wera l-kategorija g[olja li jinsab fiha Mario Micallef b[ala attur ta’ klassi, kif ukoll il-kmand s[i[ li g[andu fuq il-memorja tieg[u.

G[al matul ir-rappre]entazzjoni kollha, twila bi]]ejjed biex tisfida lil kull attur, Mario Micallef [adem it-test b[al wie[ed li qieg[ed jitkellem minn jeddu dak il-[in.

G[all-mod kif il-monologu twil hu deklamat ming[ajr waqfien u e]itazzjoni, Mario Micallef hu di;à dak li hu proprju fi/-/entru tax-xena teatrali Maltija kollha. Mill-bqija, l-aspetti lo[ra tar-rextar kienu ma[duma bil-[ila u bil-kunfidenza li llum huma apprezzati mill-pubbliku kollu.

30

Intervista

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

RoseAnne Camilleri DeBono - Chief Executive Officer tal-POYC

Il-mara wara s-su//ess tal-POYC minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Meta tlabtha tag[tini kwotazzjoni li g[andha g[al qalbha, ikkwotat lill-President Obama.

Meta staqsejtha g[andhiex xi persuna li tammira, semmiet lil ommha. Dwar ix-xog[ol tag[ha titkellem b’passjoni u dwar il-familja bi m[abba u dedikazzjoni.

Dan kollu j[awwar mara li f’dak li tag[mel tag[ti lmija fil-mija tag[ha nfisha. Mara li taf fejn trid tasal u ta[dem biex tasal. Mara li ma g[andhiex [olm filkexxun g[aliex dak li tixtieq twettaq, twettqu grazzi g[all-fatt li mdorrija to[lom affarijiet li huma filpotenzjali tag[ha li twettaq u llum jew g[ada tag[milhom realtà.

Din hi ROSEANNE CAMILLERI DE BONO, gradwata MBA b’distinzzjoni minn Grenoble, il-magna instankabbli wara l-POYC (L-Ispizerija tal-G[a]la Tieg[ek) li llum waslet biex taqdi 120,000 persuna u tirba[ awards importanti grazzi g[all-e//ellenza li t[addan.

“Ma tantx domt g[aliex ridt RoseAnne qattg[et [afna inqum kmieni [afna. Kien ]mien minn [ajjitha {a]aktar xog[ol tas-sajf, biss }ebbu;, ra[al g[al qalbha xorta wa[da tani /erta [afna. Ra[al li hi t[oss li esperjenza tajba. Imbag[ad g[andu kultura kbira u kien

ra[al twelid bosta esponenti tal-kultura Maltija. “{a]-}ebbu; jista’ jitqies b[ala l-benniena ta’ g[add ta’ persuna;;i b[al Dun Karm, Dun Mikiel Xerri u Mikiel Anton Vassalli biex insemmi tlieta biss.

“Proprjament ma twelidtx hemm, i]da llum ili noqg[od San :iljan aktar minn 25 sena u g[alhekk i/-/ittadinanza qlibtha.”

Riedet issir avukat

RoseAnne ma kellhiex [utha u meta kienet ]g[ira kienet tg[id li trid issir avukat. Biss, kien ]mien meta din il-professjoni kienet immirata aktar lejn is-sess maskili u g[alhekk [adet listudju mani;erjali.

L-ewwel xog[ol li g[amlet kien f’lukanda fejn kienet responsabbli g[all-front desk.

g[amilt perjodu na[dem b[ala production engineer f’kumpanija tal-manifattura.

Kien xog[ol g[al qalbi [afna u g[as-sajf biss ukoll.”

Wara, RoseAnne da[let ta[dem il-Malta Development Corporation u minn hemm imxiet g[all-qasam tas-sa[[a fejn issa ilha g[al dawn la[[ar 25 sena.

“Id-dipartiment tas-sa[[a hu kbir, varju u enormi. Kont il-Head Office u kont na[dem [afna fil-qrib ta/-Chief Government Medical Officer Dr Antoine Vassallo.

Dejjem fil-Qasam tasSa[[a kont ukoll konsulenta mani;erjali fil-policy and planning directorate immexxi minn Dr Ray Xerri. Kienet sfida ;dida meta nidejna lHealth Vision 2000 u konna morna Copenhagen biex inniedu l-programm f’laqg[a

RoseAnne flimkien mar-ra;el Anthony u t-tifel Thomas Philip

RoseAnne Camilleri DeBono (CEO POYC) mat-tim tag[ha flimkien ma’ Joe Gerada (CEO FHRD) wara s-su//ess miksub fil-Malta People Awards 2012

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew mad-direttur ;enerali tadWHO. Fost xog[lijiet o[ra g[amilna wkoll ir-riforma filqasam tas-sa[[a mentali u nedejna l-ewwel kooperattiva fil-qasam tas-sa[[a, li llum tissejja[ KoLs Ltd.” F’dan i]-]mien ukoll RoseAnne kienet i/Chairperson tal-Hospital Management Commitee ta’ San Luqa.

Fi]-]mien l-influwenza pandemika, RoseAnne kienet tag[mel parti integrali millKumitat Nazzjonali talPandemic Preparedness u kitbet diversi dokumenti mmirati g[all-komunità kummer/jali u l-pubbliku in;enerali.

Pjan ta’ azzjoni

Hi kitbet ukoll il-Pjan Nazzjonali, u l-mudell talPjan ta’ Azzjoni tag[ha kien

rikonoxxut mill-European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) b[ala lmudell ideali g[all-pajji]i ]g[ar.

RoseAnne [admet ukoll filqrib ma’ diversi Segretarji Permanenti fil-Qasam tasSa[[a u f’Lulju 2008 kienet assenjata l-kompitu li tevalwa s-sitwazzjoni tal-pro;ett talIspi]erija tal-G[a]la Tieg[ek (POYC) li kien beda f’Di/embru 2007, biex wie[ed ikun jaf kif kienet g[addejja s-sistema tal-POYC u kif tista’ titkompla.

“Issottomettejna rapport u kien a//ettat. Is-sistema kienet qed tikber u wie[ed ried jara kif din tista’ tkun sostenibbli u tkun tista’ tifla[ il-kapa/ità kollha, ji;ifieri ssistema tibda tkun im[addma fuq linja nazzjonali, madwar Malta u G[awdex kollha.”

Sar [afna xog[ol ta’ ristrutturar tal-organizzazzjoni, sar refurbishment tal-uffi/ini fihom qed tit[addem is-sistema u sar investiment sostanzjali fl-IT. “Da[[alna diversi sistemi ;odda fosthom taddistribuzzjoni biex is-sistema tkun aktar effi/jenti fost affarijiet o[ra. Dan kollu sar fuq ba]i ta’ sentejn.

“Illum il-POYC g[andha lli/enzja ta’ wholesale dealer tal-farma/ewtika. Hi l-akbar operat lokali f’dan il-qasam g[aliex b[alissa hemm ’il fuq minn 84,500 pazjent li sa Frar qed nestimaw li jil[qu l120,000 pazjent li jag[mel u]u mil-POYC. Ji;ifieri pazjenti li g[andhom mard kroniku u li jie[du l-medi/ini b’xejn.

“B’kollox se jkun hemm 210 spi]eriji madwar Malta u G[awdex li joffru dan isservizz. Fil-;img[at li ;ejjin l-Iskema se ti;i esti]a g[al [dax-il lokalità fejn dan isservizz sal-lum g[adu mhux provdut biex b’hekk l-Iskema tal-POYC se tkun mifruxa fuq skala nazzjonali. {dax-il lokalità o[ra “B[alissa qeg[din fil-fa]i li qed nir/ievu lapplikazzjonijiet tal-pazjenti minn dawn il-[dax-il lokalità.”

L-Iskema tal-POYC hi

unika. Hi sistema li toffri kumdità kbira g[all-pazjent g[aliex mill-ispi]erija ta’ qrib id-dar wie[ed jista’ ji;bor ilmedi/ina li jkun intitolat g[aliha b’xejn. Jekk wie[ed iqis ukoll li anke s-servizz tas-sa[[a hu b’xejn f’pajji]na, bla dubju din hi [a;a unika.

“Is-servizz tat-tqassim talmedi/ini b’xejn mill-ispizeriji fil-komunità hu aktar personalizzat g[aliex permezz tal-Iskema tal-POYC wie[ed imur g[and l-ispi]jar ta’ fidu/ja.

“Normalment il-pazjent ikun ilu jafu lill-ispi]jar li jirre;istra mieg[u s-snin.

Mill-ispi]eriji ta/-?entri tasSa[[a, g[alkemm is-servizz ukoll huwa wie[ed professjonali, qatt ma seta’ jkun personalizzat: dik lattenzjoni individwali ma tistax ting[ata min[abba li jkun hemm [afna nies fil-kju jistennew biex jinqdew u l[in hu limitat.”

Reb[ ta’ awards Il-POYC e//ellat u dan

kien innutat mhux biss millAwditur :enerali li kien po]ittivament /ar filkummenti li g[amel fuq ittmexxija imma anke minn organizzazzjonijiet spe/jalizzati fl-anali]i ta’ tmexxija u b’reb[ ta’ diversi awards.

“Re/entement il-POYC immexxija minn RoseAnne reb[et l-ewwel post flExcellence through Innovation Award, kienet runner-up fl-Equal Opportunities Award u ng[atat ukoll i/-?ertifikat ta’ Rikonoxximent g[al Prattika Tajba fl-HR fil-kategorija taloverall achievement award waqt i/-?erimonja Annwali tal-Malta People Awards 2012 organizzata millFondazzjoni tar-Ri]orsi Umani u l-I]vilupp (FHRD).

Dawn ma kinux l-ewwel unuri li reb[et il-POYC g[aliex fit-2011 l-Ispi]erija tal-G[a]la Tieg[ek ing[atat ]ew; Malta People Awards mill-FHRD g[all-ewwel post relatat malPeople Management Impact on Business Success u Employee Engagement. g[al pa;na 31

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Intervista

Ri]ultat ta’ meta l-abbiltà fil-management te//ella minn pa;na 30

“Dawn l-awards kienu ta’

sodisfazzjon kbir g[aliex urew li g[andna tim u strate;ija li rnexxew. It-tim ja[dem tassew, u l-istaff ta’ hawnhekk hu dedikat u leali g[all-post tax-xog[ol tieg[u.

“Irnexxielna nibdlu lkultura u [dimna b’vi]joni po]ittiva u introdu/ejna metodi ta’ pratti/i ;odda li g[enuna biex nil[qu lg[anijiet tag[na.

“Ix-xog[ol hawn hu metikolu]. Jittratta medi/inali u kontinwament qed i[arsu lejn screen bil-kwalitajiet ta’ medi/ini u numri. I]da minkejja hekk, l-istaff turnover hu negli;ibbli “Dan hu wie[ed millkriterji li jkun ;udikat g[aliex juri kemm hemm relazzjoni tajba fuq il-post tax-xog[ol bejn il-management u listaff.”

RoseAnne tg[id li biex tie[u l-a[jar mill-individwu trid tinvolvih f’dak li tkun qed tag[mel. Trid tie[u lopinjoni g[aliex hu qed ja[dem u hu jista’ jindika ukoll jekk hemmx il-b]onn li ssir xi bidla.

“Kull proposta tkun evalwata u jekk hi idea valida, g[aliex le, tkun adottata.”

Din hi t-teorija li t[addan RoseAnne u /ertament hi wa[da li tiggarantixxi su//ess. Mhux ta’ b’xejn li ssena li g[addiet RoseAnne kienet ukoll nominata g[allPremju {addiem tas-Sena mill-istaff tag[ha.

“Kienet sorpri]a sabi[a [afna u apprezzajtha immens u dan l-a[[ar ;ejt mg[arrfa li rnexxielna niksbu b’su//ess l-ISO 9001:2008 certification.

“Dan huwa /ertifikat mog[ti mill-International Organization for Standardization. Rikonoxximent internazzjonali li hu xhieda tal-impenn tal-istaff biex dejjem itejjeb lilu nnifsu f’dak kollu li nag[mlu.

“Dan is-su//ess ji;i bi prezz. Prezz li jissarraf filb]onn li dejjem tipprova ttejjeb lilek innifsek u listandard tieg[ek.

Kul[add g[andu rwol “Issa l-istaff jammonta g[al 77 persuna; kul[add g[andu r-rwol spe/ifiku tieg[u u

kul[add hu konxju li g[andu rwol f’din l-organizzazzjoni g[ax kul[add hu pedina importanti.”

Biex dan is-su//ess seta’ jsir realtà ma tistax ma tag[milx elo;ju lill-[iliet mani;erjali ta’ RoseAnne. {iliet li, skont RoseAnne, huma ba]ati fuq leadership.

“Xi [add irid ikollu vi]joni i]da biex dik il-vi]joni titwettaq trid dejjem ta[dem u

trid l-appo;; tal-[addiema biex titwettaq b’su//ess.

G[alhekk trid tisma’ lil [addie[or. Trid tisma’ u jekk l-idea tkun valida allura trid tiffa/ilita biex dak is-su;;eriment isir.”

Il-mod kif RoseAnne t[ares lejn l-impjegati hu wie[ed notevoli. Hi ma t[arisx lejhom biss i]da wkoll lejn ilfamilji tag[hom u g[alhekk il-[ti;iet tag[hom.

“Nemmen li jekk bniedem se jkun kuntent fuq ix-xog[ol se jmur id-dar kuntent u lg[ada se ji;i g[al qalbu xxog[ol. G[andek g[alhekk attitudni a[jar u rendiment a[jar.

“L-attitudni po]ittiva lejn ix-xog[ol hi indispensabbli.

Nippruvaw g[alhekk nifhmu mill-a[jar kemm nistg[u lil xulxin biex b[ala unit s[i[ nirnexxu aktar.”

I]da RoseAnne mhix xog[ol biss. Hi mi]]ew;a lil Tony li hu l-Ambaxxatur ta’ Malta g[all-:ordan u g[andhom tifel, Thomas Philip, ta’ [mistax-il sena.

Mara sportiva

Hi sportiva wkoll. Kellha rrekord ta’ Malta g[al 12-il sena fil-100 metres sprint.

Kellha 14-il sena meta kisret ir-rekord waqt il-log[ob talFISEC. “G[adni xorta n[obbu lisport minkejja li nqtajt min[abba nuqqas ta’ [in.

Illum meta nsib i/-/ans nimxi. Nixtieq nag[mel commitment mieg[i nnifsi u

nipprovanimxi i]jed.

“Dejjem kelli l-mira li nag[mel PhD fir-ri/erka.

Aktar milli xewqa, hu pjan li bi[siebni nwettaq g[aliex dejjem xtaqt nag[milha. Kont se nibdieha ftit tas-snin ilu i]da ma stajtx niddedika /ertu [in g[all-istudju i]da issa wasal il-waqt.”

B[allikieku mhux bi]]ejjed, RoseAnne g[andha wkoll degree fl-Interior Design. Jog[;buha [afna ddjar antiki Maltin u lkaratteristi/i uni/i tag[hom.

“In[oss li huma djar li jilqg[uk aktar. Mhux g[ax iddjar moderni mhumiex sbie[ i]da g[andi passjoni g[addjar u anke l-g[amara antika.

Fortunatament dan l-a[[ar dawn id-djar qed ikunu rinnovati b’/erta reqqa u amor proprju g[all-passat.”

Dwar RoseAnne hemm [afna aktar xi tg[id g[aliex linteressi tag[ha huma varji u l-kisbiet tag[ha huma notevoli.

Biss, ma stajtx nag[laq din l-intervista u ma nirrimarkax dwar kwalità li nnutajt sakemm kont qed nitkellem mag[ha.

RoseAnne hi persuna professjonali u esperta f’xog[olha. Mara b’xog[ol ta’ responsabbiltà kbira i]da jirnexxilha to[loq siner;ija man-nies tag[ha biex flimkien ja[dmu g[assu//ess. Mara li kapa/i timmotiva lill-impjegati tag[ha u din hi /ertament irri/etta tas-su//ess tal-POYC.

31

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Roseanne Camilleri Ktieb favorit> In[obb naqra [afna u kollox, il-problema hi n-nuqqas ta’ [in. Il-qari favorit hu dak rigward letteratura Ingli]a li lejha g[andi passjoni. In[obb ukoll il-qari aktar light b[al thrillers u kotba b’tema storika.

Film favorit> Jog[;buni films ta’ azzjoni b[al ta’ James Bond , b’mod partikulari meta l-parti kien ja[dimha Sean Connery. Hemm storja warajha g[aliex kont iltqajt mieg[u lIngilterra u ma g[araftux. Kont f’ristorant u bqajt g[addejja dritt minn [dejh qisni xejn. Kien hemm i]da min ;ibidli lattenzjoni li dak kien l-attur li jinterpreta James Bond. G[alija Bond kien Roger Moore. Insomma wara qam u xejjirli u ovvjament akkwista fan. In[obb ukoll films ba]ati fuq kotba tal-letteratura b[al Pride and Pregudice. Il-klassi/i kif ukoll film black and white b[al Casa Blanca. Ovvjament id-dar mhux dejjem tista’ tara li trid int u spi//ajt biex nara l-futbol u sirt in[obb ukoll ir-wrestling g[aliex it-tifel i[obbu [afna.

Mu]ika favorita> Il-mu]ika klassika tog[;obni.

Jog[;obni [afna Enio Morricone u tog[;obni wkoll il-mu]ika normali li nisma’ fil-karozza. Ma nkunx naf x’qed ji;ri u min qed ikanta i]da r-radju n]ommu mixg[ul. Mu]ika ta’ [afna storbju ddejjaqni.

Lewn favorit> Il-kuluri kollha n[obbhom i]da forsi kulur li ma tantx jog[;obni hu l-gri] sakemm ma jkunx im]ewwaq ma’ lwien o[ra.

Sta;un favorit> Ir-rebbieg[a u s-sajf. Jien in[obb [afna s-sema blu. Il-bnazzi jag[tini attitudni po]ittiva lejn il;urnata.

Il-vaganza ideali> Break ideali jkun mal-familja – jien flimkien mar-ra;el u t-tifel. Kull meta morna cruise dejjem [adt gost [afna g[ax inkun nista’ nirrilassa ming[ajr ma noqg[od in;orr u ni;ri bil-bagalji ’l hemm u ’l hawn.

Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el^>

Tog[;obni l-era Vittorjana. In[obb [afna l-istorja u l-mara dak i]-]mien kienet tgawdi /ertu rispett. Minkejja li dan i]]mien g[andna l-ugwaljanza, nemmen li tlifna [afna minn dak li konna ngawdu qabel. Nemmen li stajna ksibna dak li ksibna ming[ajr ma tlifna dak li kellna. Kien hemm aktar rispett lejn il-mara, pere]empju lejn kif tindirizza lis-sess femminili. A[na nisa u minkejja li hu importanti li nimxu ’l quddiem ma jfissirx li rridu nitilfu l-identità tag[na.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi...> Meta ma jkunx hemm min jiddefendi lil dawk li ma jistg[ux jiddefendu ru[hom wa[idhom. It-tfal li qed ibatu l-;u[ u aktar u aktar in-nuqqas ta’ m[abba. Nemmen li t-tfal kollha g[andhom id-dritt li jesperjenzaw l-im[abba. Dan jag[milhom nies a[jar meta jikbru u j[arsu lejn il-[ajja minn perspettiva differenti. Filma;;or parti tal-ka]i jekk tkun ir/evejt [afna titg[allem tag[ti [afna wkoll.

L-akbar pre;ju> Il-perfezzjoni minkejja li nemmen li lperfezzjoni qieg[da biss f’idejn Alla. Jekk o;;ett nista’ nag[mlu hekk, ma noqg[odx qabel ma nag[mlu kif nixtieq u ma nakkomodax ru[i b’xi [a;a inferjuri.

U l-akbar difett> Il-perfezzjoni. Il-perfezzjoni hi l-g[adu tal-progress. Jien nesi;i [afna minni nnifsi u rrid kollox perfett. Qed nitg[allem g[aliex meta tikber tag[raf li dan ilfattur jista’ jostakolak fil-[ajja u ta[dem fuqu. Il-pre;ju tieg[i xi drabi jista’ g[alhekk ikun difett ukoll.

L-ikel favorit tieg[ek> L-g[a;in in[obbu, sempli/i a[jar.

In[obb ukoll is-sopop b’mod partikulari l-French onion soup u salads.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu^> Nixtieq aktar [in mat-tifel. Mhux g[ax m’g[andix i]da qed jikber, g[andu 15 u naf li eventwalment daqt jasal fil-punt li jkun kompletament indipendenti u g[alhekk narah anqas. B’hekk fil-ftit ]mien li baqag[li nixtieq ingawdih aktar. Jekk tistaqsi lilu, probabbilment jg[idlek li jien dejjem in[uf warajh.

Mill-bqija, jien persuna li ma no[lomx fil-g[oli. Pjuttost

no[lom dak li naf li jien kapa/i nwettaq inkella niddi]appunta ru[i [afna jekk le. Jekk no[lom b’xi [a;a, nibqa’ nsus sa ma nwettaqha u g[alhekk m’g[andix [olm sospi].

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Il-fatt li jiena mara la kien ta’ ostaklu u lanqas a;evolani. Forsi kont fortunata i]da kull fejn [dimt dejjem kelli x-xorti li n-nies ta’ madwari kienu ja//ettaw li hemm mara li qieg[da fuq l-istess livell talkapa/itajiet maskili. Ovvjament dejjem kelli rwol mani;erjali u l-kontribuzzjoni tieg[i dejjem kienet stmata u dejjem ing[atajt l-opportunità li nkompli nikber u nasal fejn wasalt illum.

Kieku kellek issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Is-sa[[a, ma hemm xejn a[jar minnha. Is-sa[[a mhux g[alija biss i]da g[all-umanità.

PIX 1 PIX 2 Pix 3 RoseAnne Camilleri DeBono (CEO POYC) flimkien mat-tim rebbie[ talMalta People Awards 2011

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih> Iva, re/entement [adt pja/ir nisma’ lil Obama fiddiskors li g[amel meta re;a’ n[atar President. Hu qal hekk – Together we are better then the sum of our individual ambition. Kieku kul[add jimxi b’dan l-ideal, nag[mlu tassew id-differenza. Ng[idu li l-unità tag[mel il-forza.

Dan hu pass lil hinn minn hekk. Kieku kul[add filkapa/itajiet kbar jew ]g[ar tieg[u jimxi b’din l-attitudni, kieku l-affarijiet ikunu ferm aktar fa/li.

Kif tarak minn hawn u g[axar snin o[ra^ Ma nafx, i]da nispera li nkun g[adni na[dem g[aliex m’iniex tip ta’ persuna li kapa/i nieqaf na[dem. Mhux min[abba lambizzjoni i]da t-tir tieg[i hu dejjem li jekk nista’

nag[mel xi [a;a biex intejjeb xi sitwazzjoni, allura rrid nag[milha. Ma noqg[odx bilqieg[da ngerger i]da nxammar u nag[milha.

Persona;; li tammira> Lill-mamà, illum ;iet nieqsa.

Apparti milli nammiraha, kienet ukoll punt ta’ referenza.

Meta jkolli xi problema nipprova nqieg[ed lili nifsi fi]]arbun tag[ha u nara kieku hi kif kienet tittrattaha. Bilmod kif kienet tittratta l-affarijiet kienet ferm differenti minni i]da aktar ma nikber aktar qed nifhem g[aliex kienet ta;ixxi b’dak il-mod. Nimmissjaha [afna. Lir-ra;el insibu ta’ spalla wkoll. Hu g[adda minn diversi esperjenzi fixxog[ol tieg[u u naqsmu [afna [sibijiet. Jisma’ u jifhem.

Imbag[ad hemm Napuljun Bonaparti, persuna;; li kellu vi]joni u kien tena/i. Forsi il-metolo;ija tieg[u llum hi diskutibbli i]da dak i]-]mien ma kellux triq o[ra fi//irkustanzi.

RoseAnne Camilleri DeBono waqt i/-/erimonja Premju Nazzjonali {addiem tas-Sena 2012 flimkien mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi u Chris Said

32 COLLAGE TEATRU

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

New Century Baroque u l-Grand Tour ta’ Malta Kun/ert ie[or mhux ta’ min jitilfu waqt il-Valletta International Baroque Festival 2013

Il-mu]i/isti ta’ New Century Baroque

L-ivvja;;ar barra mill-pajji] fejn wie[ed ikun twieled ma tantx kienet xi [a;a popolari qabel is-seklu li g[adda.

Kien f’nofs is-seklu g[oxrin li n-nies beda jkollha l-flus u l-mezzi biex tivvja;;a u kien hawnhekk li t-turi]mu kif nafuh illum beda jifforma – dak li llum jissejja[ itturi]mu tal-massa.

Il-kun/ett ta’ turi]mu ;ej mill-attività ta’ touring, xi [a;a li kienu jag[mluha biss is-sinjuri mis-seklu sittax ’il quddiem b[ala attività edukattiva qabel ma jid[lu fin-negozju, fid-diplomazija jew il-politika: kienu jivvja;;aw fuq rotta

spe/ifika, dik li kienet tissejja[ il-Grand Tour.

Il-bliet ewlenin waqt dan ilvja;; kienu jinkludu Londra, Pari;i, Ber/ellona, Ruma, Napli, Vjenna, Dresden, Berlin u Amsterdam. Sal-lum, dawn g[adhom fost l-aktar bliet turisti/i popolari!

Dawn il-bliet saru /entri kulturali b’sa[[ithom u g[adhom relevanti [afna sallum fl-Ewropa moderna. {afna mill-membri talorkestra New Century Baroque jivvja;;aw b’dan listess mod kif kienu jag[mlu waqt il-Grand Tour, hekk kif qed ikomplu jispe/jalizzaw u jistudjaw l-istrumenti.

Dawn l-istudenti minn universitajiet differenti jie[du sehem fi programmi ta’ skambju u jsiru professjonisti fuq livell Ewropew u jie[du sehem fi pro;etti kollaborattivi b[alma hi lEuropean Union Baroque Orchestra fejn [afna millmu]i/isti ta’ New Century Baroque ori;inarjament iltaqg[u.

B[al dawn il-mu]i/isti tallum, [afna mill-mu]i/isti u kompo]ituri barokki vvja;;aw u studjaw madwar l-Ewropa kollha u kien hekk li saru jafu bix-xog[ol ta’ xulxin u tg[allmu minn xulxin.

Il-programm li New Century Baroque se jtella’ nhar il-:img[a li ;ej filKnisja tal-:i]witi fis-7.30 ta’ filg[axija se jkun b’xog[lijiet ta’ dawn il-mu]i/isti li daru mal-Ewropa kollha.

Georg Muffat hu e]empju ta’ mu]i/ist kosmopolitan: G[alkemm twieled fl-Iskozja, studja l-mu]ika Fran/i]a ma’ Lully f’Pari;i u dik Taljana ma’ Corelli f’Ruma u spi//a ja[dem f’Salizburgu, Praga u Passau.

Archangelo Corelli tant kien figura importanti fisseklu tmintax li mu]i/isti minn madwar l-Ewropa kollha kienu jmorru Ruma biex jistudjaw u ja[dmu mieg[u.

Johann Sebastian Bach ma tantx kien jivvja;;a i]da grazzi g[all-kummer/ u lkomunikazzjoni li kienu ]viluppaw dak i]-]mien, irnexxielu jassimila [afna xog[lijiet u stili differenti.

Michelangelo Vella kien ta’ ori;ini Maltija u [afna mixxog[lijiet tieg[u kitibhom hawnhekk. G[aldaqstant, kien jaf sew x’kien g[addej flEwropa u bix-xog[ol tieg[u jista’ jitqies b[ala e]empju ta’ unità kulturali Ewropea.

L-i]viluppi kbar li se[[ew fl-edukazzjoni, il-kultura, ilkummer/ huma riflessi fitta[lit u l-i]vilupp tal-mu]ika barokka kif nafuha llum.

B[al fis-seklu sbatax, illum fis-seklu l-;did tag[na m’g[adx hemm wisq differenzi kulturali jew mu]ikali. Ukoll fl-era barokka, il-mu]ika kienet wa[da simili u li tg[aqqad ilkulturi differenti, xi [a;a li qed isse[[ permezz ta’ dan ilFestival Internazzjonali talBarokk fil-Belt Valletta.

Biljetti g[all-kun/ert ta’ New Century Baroque minn fuq www.vallettabaroquefes tival.com.mt jew millbooking office tat-Teatru Manoel bookings@teatrumanoel. com.mt jew bit-telefon 21246389.

COLLAGE MEDIA 33

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Xahar mill-massakru ta’ Connecticut G[ada jag[laq xahar ilmassakru tat-tfal u l-g[alliema fl-iskola fi Newtown, Connecticut. Ikun irrilevanti li tkompli titkellem dwar “ixxokk” li qanqal dan l-episodju ;did ta’ vjolenza mi;nuna. Id-

diskors irid ikun fuq kjavi differenti.

L-Istati Uniti tidher li hi sistematikament (u ritwalment) su;;etta g[al dan il-fenomenu ta’ vjolenza gratwita, ming[ajr provokazzjoni u ming[ajr razzjonalità. Il-media qed titkellem dwar “fenomenu ;did Amerikan”, filwaqt li qed ting[aqad mal-kor ta’ mistoqsijiet li qed jag[mlu l;enituri, l-edukaturi u l[addiema socjali.

Il-mistoqsija /entrali hi jekk it-tfal Amerikani humiex protetti minn isteri]mi fatali b[al dak ta’ Newtown. U lmistoqsija komplimentarja hi dwar kif se jkun assigurat li lawtoritajiet jie[du [sieb li jkun hemm azzjoni dwar sitwazzjoni intollerabbli.

Id-dehra tal-President Obama jimsa[ demg[a jew tnejn waqt indirizz sentimentali quddiem ilcameras mhijiex bi]]ejjed.

Il-messa;; tieg[u li dawn it-tra;edji jridu jieqfu, irid ikun ibbakkjat b’azzjoni konkreta.

Waqt li qed nikteb, g[addejja l-a[bar li lPresident qed ilaqqa’ lilluffi/jali responsabbli millinfurzar tal-li;i, lill-edukaturi u lil dawk b’responsabbiltajiet dwar is-sa[[a mentali.

Il-qattiel, ta’ min ifakkar, kien g[ad g[andu g[oxrin sena, u qabel il-massakru fliskola qatel ukoll lil ommu.

Biex imbag[ad, wara d-delitt insensat, dawwar l-arma fuqu nnifsu.

Il-kwistjoni tal-a//ess talarmi fl-Istati Uniti g[andha [afna implikazzjonijiet politi/i. Il-Kostituzzjoni tag[ti d-dritt li/-/ittadini li j]ommu arma biex jipprote;u lilhom infushom u lill-familja tag[hom mill-aggressjoni.

Il-kultura Amerikana hi mg[arrqa fil-vjolenza: bi]]ejjed tiftakar kif i//inema Amerikan dejjem e]alta l-vjolenza, ibda mid‘divertiment’ tal-qtil talIndjani nattivi, u spi//a fi spettakli kontemporanji li jimlew l-iskrin bi xmajjar ta’ dmija. L-Amerika hi wkoll per/imes, flimkien mal:appun, fil-produzzjoni ta’ log[ob di;itali vjolenti li jigglorifika l-qtil u jippremjah.

Imbag[ad, naturalment, hemm il-kultura Amerikana tal-aggressjoni bellika kull meta s-superpotenza t[oss li

Kummenti dwar websajts li Ωort Il-fidi fi djarna

Min jista’ jag[laq il-;er[a tal-;enituri u l-familjari fi tra;edji b[al dawn^

g[andha tinvadi pajji], ming[ajr ma tkun ikkalkulat il-konsegwenzi. L-Afganistan u l-Iraq huma tipi/i tad-dmija f’volum inkalkulabbli b[ala ri]ultat ta’ inva]jonijiet pre/ipitati minn mottivi paranoj/i jew e;emoni/i.

F’kelma wa[da, l-Amerika trid t[ares lejn il-psikolo;ija kulturali u kollettiva biex tibda tittratta onestament ilfenomenu tal-massakri b[al dawk ta’ Connecticut.

Trid tara wkoll x’qed iwassal g[al dawn il-massakri mill-perspettiva tal-insanità mentali, u tara x’qed iwassal g[all-emar;inazzjoni ta’ persuni li jispi//aw ‘jisnappjaw’ u jirribellaw b’vendikazzjoni estrema kontra s-so/jetà li ffurmathom.

Ta[sad li ti]ra’ Wara kollox, l-Amerika qed

ta[sad dak li ]erg[et fejn tid[ol il-kultura tal-armi flidejn. Il-Kostituzzjoni nfisha tal-Istati Uniti tag[ti dritt sagrosant li/-/ittadini biex jarmaw lilhom infushom, mhux biss g[all-awto-difi]a, i]da anki fil-ka] ta’ inva]joni jew biex ira]]nu ribelljoni.

Dawn huma jeddijiet li ilhom ;ejjin aktar minn 200 sena, imma li llum qed ikunu kontestati minn gruppi dejjem aktar joktru li jridu li jitwaqqaf il-potenzjal ta’ massakri nawsjanti b[al dak li re;a’ se[[ xahar ilu minn Adam Lanza, armat b’azzarin u b’]ew; pistoli.

Hemm element ironiku f’dak li wettaq Lanza: ommu kienet kollezzjonista tal-armi, li skont rapport fil-media, kienet qed tirri]ervahom f’ka] ta’ xi rvellijiet so/jali fil-belt fejn kienet qed toqg[od. Anki dan it-tip ta’ ;enn g[andu jkun studjat mnejn tnissel u min qed jippropagah.

Issa jrid jidher x’se jag[mel il-President Barack Obama. {afna qed jistennew azzjoni radikali, lil hinn mid-

demg[at ta/-/irkustanza u minn diskors ta’ xokk u konsolazzjoni. Irid jibda jidher safejn il-President Amerikan kapa/i jsarraf din la;itazzjoni momentarja ta’ sog[ba u kompassjoni f’termini reali li jinvolvu de/i]jonijiet politi/i kontra lkurrent.

In-narrativa li to[ro; millmassakru ta’ Connecticut hi kumplessa, anki min[abba messa;;i fil-media li jmeru lil xulxin. Ng[idu a[na: fejn inqatlet l-omm, fid-dar jew fliskola^ G[aliex intqal li kienet tg[allem fl-iskola stess u mbag[ad ing[atat ver]joni o[ra^ Il-media bdiet tg[id li je[tie; to[ro; ‘kontronarrativa’ li tqieg[ed kollox f’perspettiva storika, kulturali u so/jali differenti.

Adam Lanza kien “;enju tal-kompjuter u bniedem ta’ wa[du” (l-Amerikani jirreferu g[al xi [add b[al dan b[ala lone-nut). Kemm hemm nies b[alu fl-Istati Uniti^ Min jaf bihom^ Min qed jissorveljahom^ Kif jing[arfu kemm huma perikolu]i meta jid[lu f’[anut tal-armi u jixtru pistola^ Rapport fin-New York Times ]vela li Lanza kien ‘chillingly accurate’ fil-mira tieg[u. Min g[allmu^ Min tah it-ta[ri; ma ndunax li kellu elementi ta’ awti]mu u ski]ofrenija^ Hemm diskrepanzi o[rajn li qed tistaqsi dwarhom il-media Amerikana: jekk Lanza kellu f’mo[[u li jne[[i [ajtu, g[aliex instab liebes bulletproof vest^ Mnejn ;ab ilmijiet ta’ rounds ta’ munizzjon li kellu^ X’kien issehem tal-omm fil-grupp ta’ “difi]a kontra l-kaos”^ Kemm kien jaf b’dan binha^ {afna mistoqsijiet baqg[u ming[ajr twe;iba g[al jiem, anki g[al ;img[at s[a[. U dan il-fatt wa[du kompla wera li//ittadini ta’ Newtown li dak li ;ara seta’ b’xi mod kien anti/ipat.

Mhux fa/li li xxerred ilFidi f’so/jetà li g[al diversi ra;unijiet qed tag[]el it-triq tassekularizzazzjoni f’kull aspett tal-[ajja. I]da din ir-realtà m’g[andhiex taqta’ qalb dawk li b’dedikazzjoni u bi twemmin sod jg[o]]u ddon tal-Fidi.

Ftit ;ranet ilu ]ort ilwebsajt www.fidi.org.mt.

I/-?AM Productions International (CPI) hi minn Salvu Felice Pace e]empju ta’ dedikazzjoni u g[o]]a ta’ dan id-don. sfelicep@go.net.mt Din hi Production House tas-so/jetà missjunarja li a[na nafuha b[ala l-MSSP. L-iskop tal-websajt hu l-evan;elizzazzjoni kif ukoll il[olqien ta’ kuxjenza missjunarja. Is-sit hi g[odda importanti f’idejn is-sa/erdoti, katekisti, g[alliema tarreli;jon fl-iskejjel u anki g[all-;enituri.

Il-missjoni ta’ evan;elizzazzjoni llum trid issir b’kull mezz ta’ informatika ;dida li til[aq lill-poplu barra millbini tal-knisja. Din il-websajt hi xempju ta’ santwarju modern fejn int u jien nistg[u npo;;u ru[na fil-pre]enza t’Alla. ?AM Productions twassal ukoll il-fidi permezz ta’ features u programmi ta’ riflessjoni u diskussjoni li jintwerew fuq diversi stazzjonijiet tal-TV. Min irid jikkuntattja l-CPI jista’ jibg[at email lil: fidi@camcpi.org. F’din is-Sena tal-Fidi jixraq li nag[mlu ]jara spissa lil din il-websajt.

ELSA Malta

Sar a;;ornament dan l-a[[ar tal-websajt tal-European Law Students’ Assocation (ELSA). Is-sit www.elsa.org.mt tag[ti tag[rif siewi dwar din lorganizzazzjoni. L-ELSA g[andha kuntatti ma’ 300 Fakultà Universitarja tal-Li;i mifruxa f’47 pajji] Ewropew. Aktar minn 30,000 student tal-li;i, kif ukoll numru kbir ta’ avukati ]g[a]ag[, huma membri talELSA. Is-sit tag[ti impressjoni ta’ professjonalità li tixraq tassew lill-professjoni legali. Il-membri tal-Bord talELSA, kollha ]g[a]ag[, juru /erta maturità filpre]entazzjoni tal-vi]joni tag[hom g[all-futur.

Ta’ interess hi t-Taqsima bl-isem ta’ Moot Court – sistema ta’ qrati finta fejn isiru battalji legali bejn ]ew; gruppi ta’ studenti tal-li;i f’oqsma b[al dak tan-negozju dinji u tad-Drittijiet Umani fl-Ewropa.

Dawn is-simulazzjonijiet jag[tu esperjenza vasta lillparte/ipanti. ELSA tipprovdi wkoll seminars u konferenzi b’mod regulari.

Taqsima o[ra ta’ interess hi dik bl-isem ta’ STEP (Student Trainee Exchange Programme) li jikkonsisti fi pjan biex studenti u avukati ]g[a]ag[ Maltin u G[awdxin ikunu jistg[u jmorru barra minn pajji]na biex jie[du esperjenzi varji ta’ xog[ol legali u anki ji;u wi// imb wi// ma’ kulturi differenti.

Kull kuntatt ma’ ELSA jista’ jsir fuq numru 99244841jew b’email lil info@elsa.org.

G[andna biex nirb[u Sa meta taqraw din il-kolonna l-kampanja elettorali tkun bdiet tikkarga. A[na g[andna biex nirb[u.

Biddilna pajji]. Biddilna l-[ajja ta’ eluf ta’ Maltin u G[awdxin bl-opportunitajiet li tajniehom. :ibna

fostna industriji ;odda u qed nedukaw ]g[a]ag[ biex jid[lu g[al xog[ol ;did, nadif u bi [las tajjeb.

Meta [addie[or qed jitkellem dwar l-awsterità, a[na qed nitkellmu dwar ]idiet fil-pagi u t-tnaqqis fit-taxxa tad-d[ul. Il-bidla ;ibnieha a[na u lesti nkomplu fejn [allejna.

34 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Inxandru l-Evan;elju ta’ :esù Kristu (2)

Il-Mag[mudija tal-Mulej

‘Morru fid-dinja kollha, xandru l-Bxara t-tajba lill-[olqien kollu’ (Mk 16>15) minn Fr Raymond Gatt OP

B[ala nsara x-xandir tal-fidi bil-kliem u bl-g[emil jesi;i relazzjoni ma’ Alla permezz tat-talb.

L-evan;elizzazzjoni tesi;i ttalb: Alla nnifsu (l-Ispirtu sSantu) hu l-veru edukatur li jg[allimna kif g[andna nitolbu. Il-pedago;ija tal-fidi tfisser kif a[na b[ala nsara se nibqg[u ni;u edukati fil-fidi tag[na. Il-fidi mhijiex [a;a statika imma hi dinamika, li trid tikber biex tag[ti l-frott (il-parabbola ta]-]errieg[a).

Hawn jid[lu ]ew; affarijiet importanti fil-pedago;ija: ilkateke]i u l-katekumenat.

B’dan il-mod il-Knisja xxandar il-fidi b’mod attiv billi ti]rag[ha fil-qlub talkatekumeni u ta’ dawk li tikkatekizza biex l-esperjenza tag[hom t[alli l-frott.

Fil-Knisja nsibu ]ew; tipi ta’ katekumenat: dak ta’ qabel is-sagrament tal-Mag[mudija (isir f’kull djo/esi) u dak li jsir wara l-Mag[mudija (dan it-tip ta’ katekumenat qed isir f’/erti djo/esijiet spe/jalment fi Franza u fil-Mixja NeoKatekumenali).

Fil-katekumenat, in-nisrani jie[u formazzjoni kontinwa, li tinkludi element ta’ tag[lim, imma la hi formazzjoni g[all[ajja nisranija, g[andha tmur ’l hemm minn dan billi timmira lejn dak li hu ba]iku g[all-[ajja tan-nisrani.

Id-dinja u s-so/jetà li qeg[din ng[ixu fihom huma sfida kbira g[al [ajja nisranija.

F’era li ma tistax tissejja[ b[al fl-img[oddi ateista imma li flistess [in li Alla ma jid[ol imkien (min[abba ssekulari]mu, il-materjali]mu, il-konsumi]mu, l-edoni]mu, e//) l-evan;elizzazzjoni hi bilwisq me[tie;a llum. Fejn ilvaluri evan;eli/i g[ebu, ilKnisja trid tibda minn ground zero il-pedago;ija tag[ha.

Il-pedago;ija tal-fidi trid tibda mill-familja. Inutli t-tfal imorru jitg[allmu fuq il-[ajja nisranija jekk fid-dar ma jsibux il-;enituri li jsostnuhom billi jg[allmuhom u jg[addulhom il-fidi tag[hom.

Il-;enituri jridu jkunu l-ewwel katekisti.

Dan jitlob li l-;enituri jkunu ffurmati tajjeb u jg[ixu bilfatti t-twemmin tag[hom.

Imbag[ad il-familja tkun tista’ tkun ta’ dawl u tevan;elizza familji o[ra.

Il-Knisja kollha li xxandar il-fidi timmanifesta dan filknejjes lokali. G[alhekk fuq ba]i ta’ knisja lokali ssir itt[abbira, ix-xandir u lesperjenza tal-g[ajxien.

Fil-ktieb tal-Atti (2:42-47) naraw kif kienet tg[ix l-ewwel komunità nisranija. “U kienu j]ommu s[i[ fit-tag[lim talappostli u fl-g[aqda bejniethom, fil-qsim tal-[ob] u fit-talb”. Dawn huma l-erba’ elementi ta’ fraternità li jibnu l-komunità nisranija.

Hu l-Ispirtu s-Santu li ji;bor lil dawk li jemmnu filkomunitajiet li jg[ixu b’[e;;a l-fidi tag[hom, li jissa[[u billi jisimg[u l-Kelma tal-Appostli u bl-Ewkaristija, u li [ajjithom hi mog[tija g[asSaltna t’Alla. Kull nisrani jrid jag[raf ir-rwol li g[andu filKnisja u ta[t it-tmexxija tarrg[ajja jkun xhieda [ajja talVan;elu.

Quddiem dan kollu tajjeb li nag[rfu wkoll b[ala don talIspirtu t-ti;did u l-ener;ija li l-pre]enza ta’ gruppi u movimenti ekkle]jali qed jag[tu f’din il-[idma. Dawn huma msej[in biex ja[dmu [alli l-effetti ta’ [idmithom ikomplu jinfirxu u biex jikkomunikaw il-[e;;a tag[hom lil dawk il-forom ta’ kateke]i u ta’ xandir tal-fidi li tilfu l-[e;;a ori;inali.

Inxandru billi nwie;bu bi stil ;did Fid-dawl tas-sitwazzjoni li qed ng[ixu fiha, il-knejjes

lokali huma mitluba jag[mlu pass ;did, u jpo;;u mill-;did il-fidu/ja tag[hom fl-Ispirtu sSantu biex jiggwidahom [alli jwettqu b’fer[ u [e;;a dik il[idma li g[aliha :esù sejja[ lid-dixxipli tieg[u, ji;ifieri xxandir tal-Van;elu (Mk 16:15), u l-predikazzjoni tasSaltna (Mk 3:15).

Je[tie; li kull nisrani j[ossu msejja[ g[al dan il-kmand ta’ :esù u kliem San Pietru jistedinna u jg[idilna: “Kunu

dejjem lesti biex tag[tu twe;iba lil kull min jitlobkom il-g[ala tat-tama li g[andkom” (1 Pt 3:15).

G[alhekk in-nisrani jrid ikun dak li jwassal il-messa;; ta’ tama u ta’ salvazzjoni li tana :esù. U dan irid jag[mlu bi stil ;did “bil-[lewwa u birrispett; u n]ommu safja lkuxjenza” (1 Pt 3:16).

Irridu nwie;bu b’dik ilqawwa ;entili li ti;i mir-rabta ma’ Kristu fl-Ispirtu u b’dik id-determinazzjoni ta’ min jaf li l-g[an ta’ [ajtu hu l-laqg[a mal-Missier fis-Saltna tieg[u.

Kull nisrani jrid jag[ti ssehem tieg[u fl-ambjenti fejn jg[ix u fejn ja[dem. Irid ikun dawl fid-de]ert fid-dlam ming[ajr Alla u ta’ vojt firru[. U dan isir bil-kuntatt personali.

Il-frott tax-xandir tal-fidi L-g[an tal-pro/ess kollu tax-xandir tal-fidi hu li lKnisja tkun komunità ta’ xhieda tal-Van;elu. Imma lPapa Pawlu VI jg[id: “…jekk il-Knisja trid i]]omm [ajja lqawwa biex t[abbar ilVan;elu, hi g[andha b]onn tkun evan;elizzata l-[in kollu”. Il-missjoni tal-Knisja mhix fa/li meta tqis l-isfidi ewlenin li qed tippre]enta ddinja llum.

Il-familji nsara jridu jkunu tassew sinjal ta’ m[abba. Il-

komunitajiet insara jrid ikollhom spirtu ekumeniku u jkunu kapa/i jiddjalogaw ma’ reli;jonijiet o[ra. Jissa[[u linizjattivi fi [dan il-Knisja fejn tid[ol ;ustizzja so/jali u solidarjetà favur il-fqir. Li jidher iktar il-fer[ fl-g[otja sa/erdotali u l-[ajja konsagrata.

Il-frott tax-xandir tal-fidi jidher fil-kura;; li nkunu kapa/i niddenunzjaw linfedeltajiet u l-iskandli li jo[or;u mill-komunitajiet insara. U jkollna l-kura;; li nag[rfu u nammettu lfallimenti.

Fuq kollox irridu n]ommu l-kliem ta’ San Pawl li filwaqt li n[arsu lejn id-dg[ufija tag[na a[na nag[rfu l-qawwa ta’ Kristu li ssalvana (2 Kor 12:9; Rum 7:14).

Dan kollu jurina li l-[ajja nisranija trid tibqa’ ti;;edded bl-g[ajnuna tal-Ispirtu s-Santu biex b’hekk tkun preparata g[all-evan;elizzazzjoni.

{SIEB

Im[abba immatura tg[id ‘in[obbok jekk t[obbni’. Im[abba matura tg[id ‘In[obbok irrispettivament jekk t[obbnix jew le’. – Shantidas Adhikari

Manifestazzjoni tal-missjoni tal-Mulej Isaija 42>1-7< Salm 28< Atti 10>34-38< Luqa 3>15-16< 21-22 Il-{sieb Wara l-Manifestazzjoni tal-Mulej :esù fit-twelid tieg[u, wara li re;a’ wera l-missjoni tieg[u lit-tliet Slaten Ma;i flEpifanija, insibu t-tielet manifestazzjoni tal-Mulej :esù, dik fil-Mag[mudija tieg[u, li tifta[ il-[ajja pubblika tieg[u.

Din il-manifestazzjoni fil-Mag[mduija ta’ :esù turi lmissjoni /ara li :esù g[adu jwettaq fuq din l-art. Fil-le[en mis-sema li jtenni DAN HU IBNI L-G{A}I}, FIH ILG{AXQA TIEG{I, insibu l-konferma ta’ dak li :esù ;ie biex iwettaq fuq din l-art: ir-rieda tal-Missier, it-twettiq fittotalità tal-Pjan tas-Salvazzjoni. Hu l-mument li fih jit[abbar b’mod solenni: is-sema miftu[, il-[amiema, il-le[en talMissier, il-[idma u l-missjoni li :esù ;ie biex iwettaq.

Il-festa tal-lum hi mument importanti g[alina l-insara mhux biss g[aliex naraw il-mandat li g[andu :esù biex iwettaq ilmissjoni tieg[u, i]da wkoll g[aliex fl-istess mument nag[rfu li fil-Mag[mudija ta’ kull wie[ed u wa[da minna g[andna mandat li nxandru u n[abbru li s-Saltna tas-Smewwiet tinsab di;à fostna. Fil-Mag[mudija tag[na l-Knisja ta//ettana filkomunità tal-insara i]da dan id-dritt irridu npattu g[alih biddmir tag[na li nkunu nsara veri, [ajjin permezz tal-fidi.

Il-Kelma Fl-Ewwel Qari tal-lum, me[ud mill-Ktieb tal-Profeta Isaija, insibu lil Isaija jitkellem dwar qaddej ta’ Alla spe/jali. Hu qaddej li fuqu Alla jqieg[ed l-ispirtu tieg[u biex i;ib lill-;nus is-salvazzjoni li ti;i minn Alla: – il-;ustizzja. Fis-Salm Responsorjali minn Salm 28 insibu g[anja ta’ tif[ir lil Alla li l-glorja tieg[u dehret waqt il-Mag[mudija ta’ Kristu fejn Alla xandru b[ala ibnu u g[amlu salvatur tal-bnedmin.

Fit-Tieni Qari mill-Atti tal-Appostli nsibu l-bidu taddiskors ta’ Pietru fid-Dar ta/-?enturjun pagan Kornelju. Alla ma j[arisx lejn l-u/u[ i]da lejn kull min g[andu l-bi]a’ tieg[u. Pietru jippre]enta lil Kristu lill-pagani b[ala dak li ;ie konsagrat minn Alla bl-Ispirtu s-Santu u li g[adda [ajtu jfejjaq u jag[mel il-;id.

Fil-Van;elu ta’ San Luqa g[andna, fl-ewwel parti, lil :wanni l-Battista jfiehem min hu u x’kienet il-missjoni ta’ Kristu. Waqt il-Mag[mudija ta’ Kristu nsibu l-konferma missema tal-missjoni tal-istess :esù Kristu.

Il-{ajja 1. Fil-[ajja tag[na ta’ kuljum, kemm tassew qed ng[ixu b’konvinzjoni dak li r/evejna fil-mag[mudija? Kemm qed in[ossuna parti minn komunità ta’ fidi?

2. Kemm in[ossu, kull [in, il-pre]enza ta’ Kristu li jfejjaqna minn [tijietna u li jimxi mag[na fi dmirijietna?

3. :esù Kristu hu l-Qaddej ta’ Alla li wettaq ir-rieda ta’ Missieru. Kemm a[na disposti li nwettqu r-rieda ta’ Alla fil[ajja tag[na?

4. Fis-Salm Responsorjali tennejna li le[en il-Mulej hu setg[an. Kemm tassew qed nisimg[u, na//ettaw, ng[ixu u nxandru l-kelma ta’ Alla li writna fil-Mag[mudija tag[na?

Id-Djalogu Mulej, fil-manifestazzjoni tal-Mag[mudija tieg[ek qawwina bil-grazzja, biex nifhmu d-dmirijiet li r/evejna filMag[mudija tag[na. Grazzi, Mulej :esù. G[inni nfittxek kull [in fil-Kotba Mqaddsa u fl-Ewkaristija, [a nsa[[a[ dak li writt fil-Mag[mudija.

Fr Charles Fenech OP

COLLAGE G{AWDEX 35

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Pro;etti ta’ ;id g[al G[awdex Waqt ]jara li g[amlet fi/?entru G[awdxi tal-Arti u lArti;janat Wistin Camilleri, il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono fissret kif l-investiment li sar fil-bini tal-estensjoni l-;dida f’dan i/-/entru ssarrfet u se tkompli tissarraf f’opportunitajiet ta’ tag[lim matul il-[ajja g[al bosta persuni G[awdxin.

Il-Ministru qalet li dan ilpro;ett u o[rajn li saru matul dawn is-snin g[amlu differenza fil-kwalità tal[ajja f’G[awdex u se jkomplu jkunu ta’ ;id, anki fis-snin li ;ejjin.

Giovanna Debono qalet li f’G[awdex qatt ma saru

daqshekk xog[lijiet fl-istess waqt daqs dawk li twettqu jew li g[adhom qed jitwettqu f’din il-le;i]latura.

Fost dawn hi semmiet ilbini tal-ITS, il-bini ta’ skola sekondarja ;dida g[assubien, ir-restawr tas-swar li g[addej fi/-?ittadella, ittwaqqif ta’ dipartiment ;did tar-Radjolo;ija fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, il-bini mill-;did ta’ 20 kilometru ta’ toroq minn tarf sa ie[or ta’ G[awdex, il-bini tat-terminal tal-Im;arr u terminal ie[or ;did fi/-?irkewwa, il-bini ta’ bi//erija ;dida, u l-ftu[ ta’ /entru g[all-iskart goff, fost [afna o[rajn.

Dawn il-pro;etti kienu

Joseph Tabone, Restaurant Manager, reba[ il-Premju {addiem tas-Sena fit-Turi]mu f’G[awdex g[as-sena 2012, li jing[ata kull sena millAsso/jazzjoni tat-Turi]mu g[al G[awdex.

Din is-sena kienu nominati seba’ persuni, li lkoll ja[dmu fi stabbilimenti li joffru servizzi turisti/i differenti fissettur turistiku G[awdxi.

Giovanna Debono, ilMinistru g[al G[awdex, qalet li s-servizz mog[ti mill[addiema fis-settur turistiku g[andu influwenza qawwija fuq il-kwalità tas-servizz mog[ti lit-turisti li jistennew

valur g[al flushom. B’hekk, min ja[dem f’din l-industrija qed jikkontribwixxi filprogramm kontinwu tarreklamar, li g[andu l-g[an jattira aktar turisti lejn pajji]na.

Fost l-a[[ar ]viluppi li se[[ew matul dawn l-a[[ar xhur, Giovanna Debono semmiet l-inklu]joni ta’ G[awdex b[ala destinazzjoni turistika rurali fil-Pjan Nazzjonali dwar it-Turi]mu, il-kontinwazzjoni talpubblikazzjoni Let’s Gozo, kif ukoll it-tis[i[ tal-web portal tal-GTA www.islandofgozo.org.

possibbli grazzi g[allinvestiment minn fondi nazzjonali u miljuni ta’ ewro fi pro;etti ko-finanzjati minn fondi Ewropej.

Giovanna Debono fakkret li dawn kienu biss u[ud millpro;etti ewlenin li twettqu f’dawn l-a[[ar snin, minbarra xog[ol u inizjattivi o[rajn li komplew itejbu sservizzi u l-fa/ilitajiet f’diversi setturi, fosthom issa[[a, l-edukazzjoni, lekonomija, il-qasam so/jali, il-kultura u l-ambjent.

Kompliet tg[id li matul dawn il-[ames snin kienu implimentati wkoll linizjattivi mi;bura fil-pjan ta’ azzjoni marbut ma’ Eko-

G[awdex. Dawn kienu jinkludu fost o[rajn tindif filwidien, li ]ied il-[a]na talilma tax-xita b’aktar minn 43 miljun litru, programm ta’ afforestazzjoni f’siti pubbli/i f’G[awdex, kif ukoll aktar minn 60 pro;ett li twettqu fil-lokalitajiet kollha madwar G[awdex permezz ta’ ]ew; skemi b’investiment ta’ madwar ]ew; miljun u nofs ewro.

Giovanna Debono qalet li dan kollu qed jiswa u se jiswa ta’ ;id g[all-poplu G[awdxi kollu filwaqt li jkompli jsa[[a[ ukoll ilqasam tax-xog[ol f’G[awdex u l-potenzjal ta’ din il-g]ira b[ala destinazzjoni turistika.

minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Investiment f’intrapri]a Il-Premju {addiem tas-Sena 2012 fit-Turi]mu ;dida {afna imprendituri

Il-Ministru Giovanna Debono tippre]enta t-trofew lil Joseph Tabone

Ir-Restawr tal-G[ajn Inawgurat pro;ett tal-{asselin f’G[ajnsielem ta’ tisbi[ f’Ta’ Ker/em F’G[ajnsielem inbeda rrestawr tal-G[ajn tal-{asselin bil-g[an li l-poplu ta’ G[ajnsielem ikun jista’ jikseb lura sit ta’ valur storiku u karatteristiku ta’ dan ir-ra[al.

Dan il-pro;ett qed jitmexxa mill-Kunsill Lokali ta’ G[ajnsielem bl-appo;; finanzjarju tal-Pjan ta’ Azzjoni Eko-G[awdex 2010-2012.

Fil-fatt, permezz ta’ din liskema, il-Kunsill Lokali ta’ G[ajnsielem gawda minn g[otja ta’ €70,000 – dawn ilfondi se jservu wkoll biex isir ix-xog[ol tat-tindif f’Wied

Simirat.

Dan qalitu l-Ministru g[al G[awdex, Giovanna Debono, fi ]jara li g[amlet f’din lg[ajn, fl-okka]joni tat-tqeg[id tal-ewwel ;ebla f’dan ilpro/ess tar-restawr.

Giovanna Debono qalet li dan il-pro;ett jixhed issiner;ija li kien hemm bejn ilGvern u l-Kunsilli Lokali matul l-a[[ar snin u kif din issarrfet f’g[add ta’ pro;etti.

Hi qalet ukoll li dan ilpro;ett hu biss wie[ed minn g[add ta’ pro;etti li qed isiru b[alissa f’G[ajnsielem.

{idma li bdiet sena ilu fuq iz-zuntier tal-knisja tar-ra[al G[awdxi Ta’ Ker/em wasslet g[all-inawgurazzjoni tal-pro;ett tat-tisbi[, grazzi g[all-g[ajnuna min-na[a tal-Gvern, li la[[qet il-€108,000.

Dun Roberto Gauci spjega kif ix-xog[ol li sar fuq iz-zuntier kien jinkludi r-restawr, it-tisbi[ u l-a//essibbiltà, li lkoll intlaqg[u tajjeb.

Hu semma kif fost l-o[rajn sar restawr tal-idea ori;inali talarkitett, intu]a l-;ebel tal-qawwi ta’ G[awdex u n]ammet l-arma tal-komunità parrokkjali.

Il-kappillan tar-ra[al, Dun Brian Meilaq, irringrazzja lill-Gvern tal-fondi li alloka lir-ra[al biex dan il-pro;ett seta’ jkun possibbli u semma kif il-pro;ett li jmiss hu dak tar-restawr tal-knisja minn barra.

Min-na[a tieg[u l-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li inawgura xxog[ol tar-restawr u t-tisbi[ tal-knisja, dedikata lill-Madonna tasSokkors, semma kif iz-zuntier hu turija ta’ kif it-te]ori kbar li jing[addew lilna, g[andhom ikunu indukrati u g[andhom jissebb[u.

Il-Prim Ministru j]ur il-Belt Victoria f’g[eluq il-125 sena tag[ha F’g[eluq il-125 sena mittwaqqif tal-Belt Victoria, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi ]ar il-Banca Giuratale fejn intlaqa’ fost o[rajn misSindku Samuel Azzopardi.

Matul din i]-]jara, is-Sindku fisser kif dan il-125 anniversarju hu dovut g[al ]ew; persuni importanti g[ar-

Rabat – l-Ar/isqof Pietru Pace u /-/ivilista kbir Sir Adriano Dingli.

G[al din l-okka]joni, isSindku ppre]enta lill-Prim Ministru pubblikazzjoni ma[ru;a apposta g[al dan lanniversarju.

Matul l-istess ]jara, il-Prim Ministru kellu l-opportunità li

jsegwi ]ew; pro;etti li se jibdew is-sena d-die[la.

Pro;ett minnhom, fil-qalba tar-Rabat, se jiswa €1.5 miljun u se jinkludi materjali naturali u mhux tarmak, u fost o[rajn se jkun hemm tapit a[mar li jwassal g[all-Banca Giuratale, u tapit tal-lava li jwassal g[allmonument ta’ Kristu Re fl-

istess pjazza, Pjazza Indipendenza.

Il-pro;ett l-ie[or hu l-bini ta’ playground, li se jsir b’investiment ta’ €600,000.

Fl-istess okka]joni l-Prim Ministru ppre]enta donazzjoni ta’ €7,000 lill-Kunsill Lokali b’risq l-attivitajiet ta’ lejlet lEwwel tas-Sena.

G[awdxin g[arfu dejjem ibiddlu l-isfidi f’opportunitajiet u g[alhekk taw il-kontribut tag[hom biex pajji]na jilqa’ g[all-isfidi li jkollu quddiemu.

Hekk g[amlet ilkumpanija RA & Sons Limited, li g[amlet investiment sostanzjali biex tibda timmanifattura prodotti ;odda li jolqtu diversi [ti;iet fl-industrija tal-bini u f’xog[lijiet o[ra ta’ manutenzjoni u dekorazzjoni tal-bini.

Dawn il-prodotti se jkunu l-ewwel tax-xorta tag[hom immanifatturati lokalment.

Il-kumpanija ilha g[al dawn l-a[[ar 30 sena topera f’dan is-settur, anki b[ala a;ent ta’ prodotti simili manifatturati barra minn Malta.

Il-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono attendiet g[allinawgurazzjoni ta’ dawn il-prodotti u ddeskriviet din l-intrapri]a l-;dida b[ala wirja ta’ fidu/ja filpotenzjal tar-ri]orsi lokali, li tinkludi wkoll il-[ila u lkapa/ità tal-[addiem Malti u G[awdxi.

Investiment b[al dan jirrifletti wkoll ir-ri]ultati li kiseb il-Gvern Malti, li b’de/i]jonijiet g[aqlin g[araf iwie;eb g[all-isfidi li ;abet mag[ha l-kri]i ekonomika globali.

Il-Ministru Debono qalet li fl-2011, in-numru ta’ nies li ja[dmu g[al rashom f’G[awdex kien jammonta g[al 2,082 persuna, li jfisser 10% tas-selfemployed kollha f’Malta u G[awdex.

Raymond Attard, iddirettur tal-kumpanija, qal li jemmen li l-prodott immanifatturat lokalment huwa tal-aqwa kwalità u adattat g[all-[ti;iet tas-suq lokali u g[al dak barrani.

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Is-si;ra li belg[et rota

Mara tg[id li sabet rota mitlufa f’si;ra Ir-ra;el fis-sakra fuq it-titjira I]landa-Stati Uniti

Rabtuh mas-si;;u fuq ajruplan wara li xorob flixkun whisky Ra;el ta’ 46 sena millI]landa rabtuh mas-si;;u u g[alqulu [alqu waqt titjira mill-I]landa lejn New York wara li fuq l-ajruplan xorob flixkun whisky s[i[ u dejjaq g[add ta’ passi;;ieri.

Passi;;ier fuq l-ajruplan irrakkonta li r-ra;el wara li ni]]el il-flixkun kollu qabad ma’ ]ew; nisa li nzertaw kienu [dejh u beda jg[ajjat li kienu se jikkraxxjaw.

Dan ma kienx bi]]ejjed g[ax imbag[ad mar fuq

passi;;ier ie[or u pprova jifgah.

Kien hawnhekk li qamu xi passi;;ieri minn posthom, dawru lis-sakranazz u rabtuh f’titjira li kellha tie[u sig[at.

Il-kumpanija Icelandic Air ikkonfermat li l-in/ident tassew kien ;ara u li r-ra;el ittie[ed fi sptar vi/in lajruport meta ni]lu l-art.

L-isem tar-ra;el baqa’ ma ng[atax imma r-ritratt tieg[u li ttie[ed minn passi;;ier deher f’bosta ;urnali.

Mara ta’ 99 sena minn Washington fl-Istati Uniti qalet li fl-a[[ar sabet ir-rota li binha kien tilef aktar minn 50 sena ilu. Ir-rota sabitha f’nofs si;ra.

Helen Puz qalet li kienet ir/eviet ir-rota b’rigal ming[and xi ;irien tag[ha wara li sfat armla fl-1954. Puz, waqt intervista fuq l-ABC News, qalet li dak i]-]mien il-;irien kienu tassew ;eneru]i mag[ha.

Binha kellu tmien snin u g[ax ir-rota kienet tal-bniet ma tantx kien jie[u pja/ir jirkibha.

Darba minnhom mar fuq ommu u qalilha li kien tilifha imma ma kienx jaf fejn.

Puz kienet taf li ma riedx jirkibha aktar u g[alhekk ma ffittatux biex jer;a’ j;ibha lura.

Imma meta xi jiem ilu semg[et li kien hemm si;ra li belg[et rota marret tara x’kienet. Hi sabet ir-rota [ier;a mis-si;ra [ames piedi ’l fuq mill-art.

Binha, li kien mag[ha, g[araf li r-rota kienet dik li kien [eba f’si;ra ]g[ira li issa kienet kibret sew.

G[ama bil-vodka… beda jara bil-whisky Ra;el minn New Zealand l-ewwel tilef id-dawl ta’ g[ajnejh meta xorob il-vodka u mbag[ad re;a’ beda jara bis-sa[[a ta’ flixkun whisky.

Denis Duthie ta’ 65 sena, g[ama wara li xorob il-vodka li ma qablitx mal-medi/ina li kien jie[u tad-dijabete. Hu kien ji//elebra l-50 sena ta]]wie; tal-;enituri tieg[u b’vodka li kienu tawhielu l-istudenti tieg[u peress li hu g[alliem.

Ir-ra;el jirrakkonta li mar fil-kamra tas-sodda kmieni waranofsinhar u f’daqqa wa[da ra dlam biss u ma setax jara. Irrealizza li kien g[ama u

tad-dar [aduh malajr fi sptar fejn sabu li kien ivvalenat bil-formaldehyde.

Dan l-ivvalenament ji;i meta wie[ed jixrob ilmethanol u l-kura g[alih hi l-ethanol, sustanza li tinsab fix-xorb alko[oliku. Peress li ma kienx hemm ethanol bi]]ejjed fl-isptar intbag[at infermier jixtri flixkun whisky minn supermarket li battluh dirett fl-istonku tieg[u b’pajp qatra qatra.

Duthie dam mitluf [amest ijiem imma appena feta[ g[ajnejh sab li beda jara mill-;did.

Eluf jieklu kejk ta’ aktar minn mil

20,000 bi//a minn kejk ‘tal-Epifanija’ ta’ disa’ tunnellati u nofs

Eluf ta’ Messikani n;abru filbelt tal-Messiku fit-2 ta’ Jannar biex jieklu minn kejk mag[ruf b[ala ‘tal-Epifanija’.

Il-kejk, li kien fih tul ta’ ftit aktar minn mil, mag[mul minn [ames tunnellati dqiq, tliet tunnellati butir, tunnellata ta’ zokkor u ;amm, mijiet ta’ kili ta’ frott imqadded u 43,000 bajda, kien ji]en disa’ tunnellati u nofs.

Il-kejk kien devorat f’anqas minn nofs sieg[a waqt il-

festa tradizzjonali li ssir filbelt kapitali. Miguel Angel Mancera, is-sindku tal-post, kien minn tal-ewwel li kiel mill-kejk li qeg[duh fuq imwejjed fil-pjazza storika ta’ Zocalo Plaza. Tqassmu b’kollox 20,000 bi//a.

Hi tradizzjoni li fil-kejk jin[eba figurin ta’ :esù tarbija u min isibu jkollu jag[mel il-[elu mag[ruf b[ala ‘tamales’ g[al dawk kollha li jkunu kielu mill-kejk fil-festa tal-Kandlora.

COLLAGE PASSATEMP 37

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2012 1

Weqfin 1. Laqg[a tal-kunsill (6) 2. Skjavitù (5) 3. Rabti jinfixel meta jitwieldulu [afna minnhom! (5) 4. Rimarka li wie[ed jag[mel waqt diskursata (7) 5. {afna djar issibilhom il-bir ;o fiha (5) 6. {uta f’mazz karti tal-log[ob? (6) 7. Dan jie[u post ix-xemx bil-lejl (5) 12. u 14. Dokkijiet fit-tarzna (6) 14. Ara 12 15. Wie[ed li jie[u kollox bil-lajma (6) 16. {ar;et nies minn post perikolu] min[abba bini li se jaqa’ (7) 18. Ju]aha min ja[dem bil-labra u [ajta (5) 19. G[andna [amsa minnhom f’kull id, u [amsa o[ra f’kull sieq (5) 20. Temtem (6) 22. Din ta’ l-g[asafar jew tat-tjur tg[addi minn fuqna kultant ]mien matul is-sena (5) 23. Gendus li jag[tina la[am bnin u tajjeb (5)

15

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret nhar il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Sulari; 3. Aringa; 7. Remissa; 8. Tavla; 9.

Lakka; 10. Epifanija; 11. Safar; 13. Makakk; 15. Indaga; 17.

Imita; 21. Santa Rita; 23. Felul; 24. Milwi; 25. Tqarraq; 26.

Ugwali; 27. Kabina.

Weqfin> 1. Spalla; 2. Ramla; 3. Arani; 4. Intrata; 5. Isker; 6.

Damask; 7. Rokna; 12. u 14. Fjakki; 15. Issumu; 16. Granita; 18.

Telaq; 19. Xa[am; 20. Plajja; 22. Ittri; 23. Farka.

3

2

Mimdudin 1. Min jaf kemm in-nanniet irrakkontaw b[alha! (6) 3. B’xi mod bit-tberik, tfarfret mhux [a]in! (6) 7. Wie[ed jista’ jxettel fiha (7) 8. Martell tal-[adid (5) 9. Axxess li jkisser mutur? (5) 10. Alleanza (9) 11. Ma’ din titla’ l-bandiera (5) 13. Kwiekeb (6) 15. Ra[al /kejken f’G[awdex (6) 17. Kollha kemm hi (5) 21. Jirnexxilhom ja[arbu (9) 23. Jista’ jkun fuq l-istonku u tkun tajba g[all-kanun (5) 24. G[amlu dak kollu possibbli biex ]ejnu g[all-festa (5) 25. Xkora mimlija ramel u]ata waqt l-ibburdjar sabiex iddg[ajsa tal-qlug[ ma tinqalibx (7) 26. Wie[ed jippreparaha g[all-[abta tal-Milied (5) 27. Jinsab abbandunat bla [e;;a? (6)

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

16

pin PUBLICATIONS

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba tal-{add 30 ta’ Di/embru 2012 hi: Rita Chircop, 3, Aloisio Street, Qormi QRM 1287.

—

Mamà… Mamà…

Soluzzjonijiet 3 + 4 = 7; 4 – 3 = 1; 4 x 3 = 12; 8 ÷ 4 = 2;

Din g[at-tfal. I/-/kejken Karlu qed josserva dan il-log[ob matematiku. Frotta ugwali tikkorrispondi g[al numru ugwali. B’xi mod Karlu rnexxielu jsolvi dawn il-[ames operazzjonijiet… u int se jirnexxilek?

*

*

G[axar differenzi

Karlu josserva…

*

1. Parti mill-pista n-na[a tax-xellug ta’ dak li qed ini]]el il-punti; 2. Id-dahar tas-si;;u; 3. Il-qalziet tassieq ix-xellugija tar-ri;el li jni]]el il-punti; 4. Likwidu fil-flixkun fuq it-tavolina; 5. Il-qasba li ti;bed minnha biex tixrob; 6. Il-flixkun; 7.

Fejn te[el ir-ras mal-g[onq ta’ dak bil-wieqfa; 8.

Birilla nieqsa fil-parti tannofs; 9. Toqba ]ejda filbilja tan-nofs; 10. Bdil filpo]izzjoni tal-idejn ta’ dak li qed jilg[ab fuq il-lemin.

Dawn i]-]ew; stampi jidhru identi/i, ji;ifieri xorta f’kollox, i]da dik fuq il-lemin tvarja minn dik fuq ix-xellug f’g[axar differenzi

Karlu josserva

Sib g[axar differenzi

38 Avvi]i PN

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

AVVI}I SO?JALI

JEAN-PIERRE FARRUGIA.

Il-{bieb ta’ Jean-Pierre Farrugia se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 15 ta’ Jannar fil-lukanda Imperial, Tas-Sliema. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21237558 jew 99844499.

TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’

Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 15 ta’ Jannar f’Ferretti, il-Qajjenza.

Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’

David Casa se jorganizzaw Ri/eviment, l-Erbg[a, 16 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta]-}urrieq. G[al aktar informazzjoni /emplu 21232166 jew 99462078.

KRISTY DEBONO. Il-{bieb

ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 16 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fl-Orange Tree Hall, {al G[arg[ur. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79692626 jew ibag[tu email lil info@kristydebono.com.

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning, il{amis, 17 ta’ Jannar fix-Xara Lodge, limiti tar-Rabat. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 22985100 jew 99841333.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Jannar fid-9 a.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.

BEPPE FENECH ADAMI. Il-

{bieb ta’ Beppe Fenech Adami se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 17 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fis-San Antonio Hotel and Spa, Bu;ibba. Prezz €3. Biljetti ming[and il-helpers, /emplu 79493491 jew 79886711 jew ibag[tu email lil kampanjafenechadami@gmail.co m.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’

David Casa se jorganizzaw Ri/eviment, il-{amis, 17 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta’ Marsaxlokk. G[al aktar

informazzjoni /emplu 21232166 jew 99462078.

u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 79696073.

CLAUDETTE BUTTIGIEG.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe

Il-{bieb ta’ Claudette Buttigieg se jorganizzaw Coffee Morning g[all-kostitwenti tat-8 u t-12-il distrett, il-:img[a, 18 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fis-Sunny Coast Resort, il-Qawra. Prezz €6 bittrasport inklu]. G[al aktar informazzjoni ]ur il-pa;na ta’ Facebook fuq www.facebook.com#pages#Claud ette-Buttigieg#545435958804741 jew /emplu 79276414, 99252900 jew 99440086. Jattendi l-Vi/i Kap tal-PN Simon Busuttil.

STEPHEN SPITERI. Il-{bieb ta’ Stephen Spiteri se jorganizzaw Ri/eviment, is-Sibt, 19 ta’ Jannar fit-8.30 p.m. filMontekristo Estates. G[allbiljetti /emplu 99424827, 99886394 jew 79955555.

KRISTY DEBONO. Il-{bieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Ikla f’g[eluq sninha, is-Sibt, 19 ta’ Jannar fit-8.30 p.m. fillukanda Cavalieri, San :iljan.

Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal ta’ ta[t it-12-il sena.

G[all-biljetti /emplu 79692626 jew ibag[tu email lil info@kristydebono.com.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw {ar;a Kulturali g[all-Palazz ta’ San Anton, itTlieta, 22 ta’ Jannar. Wara jkun hemm Coffee Morning filkafetterija tal-Palazz. Prezz €4 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79992238.

Cassar se jorganizzaw Breakfast u Tombla, l-Erbg[a, 23 ta’ Jannar fl-10 a.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €10 u g[allbookings /emplu 79459227 jew 99468624.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a 23 ta’Jannar fid-9.30 a.m. f’Villa Arrigo, in-Naxxar Prezz €3 u g[all-bookings /emplu 23285000.

INGRID BROWNRIGG. Il-

{bieb ta’ Ingrid Brownrigg se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 23 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fil-Fanal, Wied il-G[ajn.

G[all-biljetti /emplu 79676823 jew 79206790 jew ibag[tu email lil info@ingridbrownrigg.com.

G[al aktar informazzjoni ]uru lpa;na ta’ Facebook www.facebook.com#ingridbrown rigg.pn.

IN-NAXXAR. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Coffee Morning, l-Erbg[a, 23 ta’ Jannar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità.

Prezz €3 mill-bar tal-Uffi//ju PN jew /emplu 79603401.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 24 ta’ Jannar fil-lukanda Imperial, TasSliema. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 27327302 jew 79927302.

Ikun hemm trasport provdut.

ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 22 ta’ Jannar fil-Limestone Heritage, isSi;;iewi. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Serata ta’ Ikel ?ini], il-:img[a, 25 ta’ Jannar fit-8 p.m. fil-Jade Gardens Restaurant, San :iljan.

Prezz €17 u g[all-bookings /emplu 23285000.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’

ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’

PETER MICALLEF. Il-{bieb

David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta 22 ta’ Jannar fil-Buskett Roadhouse, irRabat. G[all-biljetti /emplu 21232166, 79421071 jew 99462078 jew ibag[tu email lil david@davidcasa.eu.

Antoine Borg se jorganizzaw Pasta Buffet, il-:img[a, 25 ta’ Jannar fit-8 p.m. fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. Prezz €10 g[all-kbar u €7 g[at-tfal. Biljetti ming[and il-helpers tas-soltu jew /emplu 79703644 jew 27450114.

MARK ANTHONY SAMMUT.

RYAN CALLUS. Il-{bieb ta’

Il-{bieb ta’ Mark Anthony Sammut se jorganizaw Coffee Morning, it-Tlieta, 22 ta’ Jannar fid-9 a.m. fir-Razzett tal{biberija, Marsaskala. Prezz €5

Il-Partit Nazzjonalista – Re;jun G[awdex

Ikla tal-{bieb Illum il-{add 13 ta’ Jannar Fil-Lukanda Calypso, Marsalforn, fin-12.30 p.m.

Mistiedna spe/jali l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi, is-Sinjura Kate Gonzi u uffi/jali o[ra Menu> Buffet inklu]i l-ilma u l-inbid Biljetti mill-postijiet tas-soltu Prezz> €23

Ryan Callus se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 30 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. filLimestone Heritage, is-Si;;iewi.

G[all-biljetti u aktar informazzjoni /emplu 99847033, 79461207 jew 21461002 jew ibag[tu email lil info@ryancallus.com.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo

Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. f’Ferretti Restaurant, Bir]ebbu;a. Prezz €5.50 u l-biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 99900434. Ittrasport hu pprovdut u jitlaq millpostijiet tas-soltu.

VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €4 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99239840 jew 21242599.

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642.

BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.

BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.

G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.

L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.

L-ISLA. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5.30 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21806226 jew 99602472.

IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456.

L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.

L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.

L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.

IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507.

IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.

PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.

RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954.

TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.

IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.

SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.

SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033.

VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849.

I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN.

39

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

SPORT

FUTBOL

Valletta jirb[u l-konfront dirett I/-champions, Valletta, g[elbu lil Birkirkara 1-0 fil-konfront dirett tal-biera[ biex issa qed jokkupaw l-ewwel post wa[edhom b’36 punt. Valletta mhux biss g[elbu lit-tim ta’ Pawlu Zammit imma g[amlu dan b’10 players wara li tke//a Dos Santos min[abba ritaljazzjoni. Fl-ewwel log[ba tal;urnata, Qormi u Floriana spi//aw fi draw monotonu ta’ 0-0.

Ara pa;na 46

Kif Jinsabu Valletta Birkirkara Hibernians Mosta Tarxien R Sliema W Balzan Floriana Qormi {amrun S Melita Rabat A

L R D T F K Pt

18 10 6 2 37 14 36 18 9 6 3 35 17 33 17 10 2 5 34 22 32 18 10 1 7 32 20 31 18 9 4 5 34 30 31 17 9 3 5 28 16 30 18 7 4 7 30 29 25 18 5 7 6 25 24 22 18 6 3 9 25 29 21 17 3 4 10 20 40 13 18 2 4 12 16 48 13 17 0 6 11 10 37 6

TAZZA TAN-NAZZJONIJIET AFRIKANI

L-Etjopja trid t[alli impatt po]ittiv It-tim nazzjonali tal-Etjopja, minkejja li kul[add qed jistenna li se jiddi]appunta bilkbir, irid i[alli impatt po]ittiv u fl-istess [in jag[ti risposta lil dawk kolha li huma xetti/i dwar it-tim. Fil-jiem li g[addew il-manager ta’ Arsenal, Arsene Wenger qal li t-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani hi l-uniku kompetizzjoni fejn wie[ed ma jkunx jaf ilplayers li qed jie[du sehem.

Dan hu kumment kemmxejn kontroversjali minn na[a ta’ Wenger li kemm-il darba jakkwista players Afrikani.

Il-kow/ tal-Etjopja Sewnet Bishaw qal li lpjaii] irid juri li l-fatt li ikkwalifika ma kienx b’kumbinazzjoni. L-ewwel log[ba tal-Etjopja hi kontra l-holders ta’ din it-tazza, i]-}ambja.

L-Etjopja kienet ilha ma tie[u sehem fil-fa]i finali ta’ din il-kompetizzjoni g[al madwar 30 sena.

FUTBOL TALJAN

Fa/li g[al Inter kontra Pescara

Inter sabuha fa/li biex g[elbu lil Pescara bi skor ta’ 2-0 f’San Siro.

Fil-31 minuta Inter marru fil-vanta;; meta Cassano, b’finta tajba, [alla l-ballun g[addej li spi//a g[and PALACIO u dan tal-a[[ar dar mad-difensur u spara fix-xibka. Fil-54 minuta l-istess Palacio g[adda ballun lejn GUARIN li mill-vi/in g[amilhom 2-0.

Intant, Bologna kisbu reb[a kbira ta’ 4-0 f’darhom kontra Chievo. KONE po;;a lil Bologna fil-vanta;; wara 13-il minuta u minuta mimm tmiem l-ewwel taqsima GILARDINO skurja l-ewwel gowl tieg[u u Bologna marru jistrie[u 2-0 minn fuq filvanta;;.

Fid-59 minuta GILARDINO g[amilhom tlieta filwaqt li GABBIADINI, minuta mittmiem, g[amel l-iskor 4-0.

Serie A Bologna v Chievo 4-0 Inter v Pescara 2-0 Illum Torino v Siena Lazio v Atalanta Udinese v Fiorentina Cagliari v Genoa Parma v Juventus Napoli v Palermo Catania v Roma Sampdoria v Milan

Ri]ultati Lokali MFA BOV Premier

Vassallo Grp v Toly P

Qormi v Floriana Valletta v Birkirkara

0-0 1-0

}ejtun C. v B’Bugia SP Lija A. v Gudja Utd

2-2 1-0

Luqa SA v Mtarfa Kalkara v Mdina K Sta Lucia v Sirens Senglea A. v G[axaq Qrendi v Attard Marsa v Marsaskala Ta’ Xbiex v Xg[ajra T

1-0 0-1

I Div

III Div

YFA

}ebbu; 3-5 Qormi }ejtun 3-3 Mellie[a Gzira v Si;;iewi Kalkara v M`xlokk Mosta 2-0 {amrun Mgarr v Xghajra B`Bugia v Cottonera Marsa v Fgura Lija-Iklin v Mqabba GFA II Div

1-1 3-0 0-2 0-0 0-4

3-5 3-3 0-0 1-2 2-0

1-1 0-3 4-4 0-1

G[ajnsielem v Munxar F Qala S. v St. Lawrence S

1-4 2-2

Playmobil v Trelleborg

3-8

ISA

SWAN I Div

3-6

Zejtun AFC v Valletta SP 1-5 Tarxien AFC v Dingli E 2-0 Senglea G. v Ta’ :iorni W 0-2 Tal-Qroqq V. v Lija-Iklin 1-2 Ba[rija AFC v San :wann K 0-2 Marsaxlokk v B’Kara JRS 2-1

BASKETBALL (N)

Starlites SE v Honey A.

35-55

Si;;iewi v Bupa Luxol

70-92

Phoenix v Aloysians

16-10

La Salle C. v Kav. RS2

17-24

I Div

HANDBALL II Div. (N) (N)

I Div. (I)

La Salle v Phoenix SMS 25-22

I Div. (I)

Kavallieri v Aloysians VT 31-20

RUGBY

Kavallieri v Overseas 33-7 Overseas v Falcons 0-36 Kavallieri v Falcons 10-10 Stompers v Kavallieri 32-5 Overseas v Valletta 31-19 Overseas v Marauders 19-22 Attard Saracens v Gozo B. 0-22

Sport 40

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Sport lokali g[al-lum MFA Hibs Stadium – BOV Premier: 2 p.m. Rabat A. v {amrun S.,

4 p.m. Hibs v Sliema W.

Luxol St. – I Div: 2 p.m. St. Andrews v Mqabba, 4.15 p.m.

G]ira Utd v Marsaxlokk Centenary St. – II Div: 2 p.m. Pembroke A. v St. Patrick, 4 p.m. Fgura Utd v St. George’s Mosta S. – II Div: 2 p.m. San :wann v G[arg[ur, 4.15 p.m.

Si;;iewi v Kirkop Utd Sirens St – II Div: 2 p.m. St. Venera L. v }ebbu; R., 4.15 p.m.

M;arr Utd v Mellie[a G[arg[ur Grd – Nisa U#16: 9 a.m. Vittoriosa S. v {amrun S., 10 a.m. Melita v Hibernians, 11 a.m. Mosta v Pembroke A.

GFA Gozo St. – I Div: 1 p.m. Victoria H. v Xag[ra Utd, 3 p.m.

Sannat L. v Ker/em A.

IASC Tarxien Grd – I Div: 8.30 a.m. Rovers Utd v Msida RS, 9.45 a.m.

Mosta G. v Floriana A., 11 a.m. Burmarrad AFC v {amrun L.

BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15 a.m. (N) Luxol v Alyssa Ashley LBC, 1 p.m.

I Div. Atleta A to Z Electronics v Pavi Depiro, 2.45 p.m. (N) Hibs v Phoenix PP Qormi, 4.30 p.m. I Div. Tata Motors LBC v Floriana FF

SPARAR Bidnija – 10 p.m. Ikompli t-Trap GP sponsorjat minn Attard

Bros bl-a[[ar 50 plattina u l-finali.

HANDBALL Universita` - 9 a.m. U#15 (S) Kavallieri SMC v La Salle,

10.15 a.m. U#17 (S) Phoenix P. v Kavallieri RS2, 11.30 a.m.

U#17 (S) Luxol SM v Aloysians M.

HOCKEY Kordin – 9 a.m. White Hart v Rabat, 11 a.m. Qormi v Floriana YS

Sport 41

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Draw prezzju] g[al Bir]ebbu;a minn Christopher Cassar .............................................

}EJTUN .............................2 BIR}EBBU:A ................. 2

Andrè Farrugia ta’ }ejtun (nofs) qabel ipprova tentattiv fuq il-lasti ta’ Bir]ebbu;a (Ritratt> Alex DeGabriele)

Lija jirb[u fil-[in mi]jud LIJA A. ...........................1 GUDJA U. .......................0

Goal diskutibbli skorjat fla[[ar sekondi tal-log[ba ta reb[a lil Lija Athletic fuq Gudja United, f’log[ba ferm ibbilan/jata li b’ri]ultat ta’ draw kienet tkun iktar ;usta.

Il-log[ba kellha ftit azzjonijiet ta’ skor u ;iet de/i]a prattikament bl-a[[ar xutt tal-log[ba. Bis-sa[[a ta’ din ir-reb[a, Lija bdew it-tieni round b’mod po]ittiv u rritornaw momentarjament fl-ewwel post tal-klassifika.

L-ewwel taqsima kienet pjuttost deludenti, bi]-]ew; na[at jikkontrollaw tajjeb lil xulxin u ftit jag[tu spazju lill-attakki rispettivi. Fil-fatt l-azzjonijiet kienu verament ftit, bl-ewwel azzjoni tallog[ba tasal wara 25 minuta meta f’azzjoni konfu]a filkaxxa ta’ Lija, il-ballun wasal g[and Karl Azzopardi, li mill-vi/in ixxuttja dritt f’idejn ilgoalkeeper Bonnici.

Man-nofs sieg[a log[ob, daqqa ta’ [arta g[al Lija meta tilfu lill-plejer Albani] Erjon Beu, u din kienet bla dubju daqqa ta’ [arta g[al Lija.

Fis-36 minuta, Gudja re;g[u perikolu]i b’xutt bid-dawra ta’ Aleksandrov, li Bonnici salva tajjeb. E]att qabel il-mistrie[, l-ewwel azzjoni ta’ Lija meta Beppe Antignolo kien sfortunat x’[in ix-xutt bid-dawra tieg[u [abat mal-mimduda.

L-andament tal-log[ba ftit inbidel fit-tieni taqsima bi ftit azzjonijiet ta’ skor. Fil65 minuta /ans g[al Lija meta Rosalino De Almeida falla /ans tad-deheb kompletament wa[du quddiem il-goalkeeper Xerxen. Fis-77 minuta, Gudja perikolu]i b’xutt bomba ta’ Karl Azzopardi salvat minn Luke Bonnici b’diffikultà.

Fl-a[[ar minuti, Lija vi/in il-goal bi kross-shot perikolu] ta’ Evano Briffa, u erba’ minuti mit-tmiem, ilgoalkeeper ta’ Lija kien issalvatur tat-team meta salva tliet xuttijiet konsekuttivi minn Peter Paul Sammut, Aleksandrov u Cosmin Anton.

Fit-92 minuta, meta kollox deher li l-log[ba kienet se tintemm fi draw, wasal ilgoal ta’ Lija meta minn kross ta’ Evano Briffa kien DE ALMEIDA li skorja b’daqqa tar-ras.

Lija A: L. Bonnici, T. Fleri Soler, M. Fleri Soler, D. Scerri, E. Beu (R. De Almeida), E. Briffa, B. Fenech (D. Vukovic), A. Scicluna, A. Mercieca (D. Mintoff), B. Antignolo, A. Ige Gudja U: M. Xerxen, E. Bugeja, A. Abela, J. Tonna, R. Kovachev, E. Vella (P.P. Sammut), G. Chircop, K. Azzopardi, C. Anton, R. Sell, K. Aleksandrov Referee: Marco Borg

Penalty skorjat fl-a[[ar [inijiet ta punt prezzju] lil Bir]ebbu;a fil-;lieda tag[hom kontra r-relegation. Il-punt kien wie[ed mill-iktar immeritati g[al Bir]ebbu;a, li kellhom fl-akkwist il-;did tag[hom lil Martin Deanov, pedina ferm importanti li tista’ tag[tihom [ajja ;dida filbattalja ma’ Dingli kontra rrelegation.

Bir]ebbu;a kellhom bidu tajjeb u resqu qrib wara seba’ minuti meta xutt ta’ Martin Deanov kien salvat b’diffikultà mill-goalkeeper Tabone. }ejtun bdew jid[lu iktar fil-log[ba wara bidu tajjeb ta’ Bir]ebbu;a, u fil-21 minuta kienu }ejtun li marru fil-vanta;;.

Azzjoni ta’ korner u Kenneth Abela ni]]el ilballun tajjeb bir-ras lejn OLDI MAJTAR, li b’xutt fil-baxx g[eleb lil Casha. Bir]ebbu;a wettqu reazzjoni tajba u immedjata, u fil-25 minuta resqu qrib b’azzjoni personali ta’ Martin Deanov u xutt li mar ftit barra. Fit-28 minuta,

Bir]ebbu;a kisbu draw immeritat meta VINICIUS PEREIRA DOS SANTOS ir/ieva ballun tajjeb ming[and Glenn Tanti u g[eleb lil Tabone. }ew; minuti wara, Vinicius Pereira Dos Santos falla /ans tajjeb minn po]izzjoni ideali, u fit-32 minuta El Ghouti spara g[oli minn ]ew; passi bog[od.

Erba’ minuti minn tmiem lewwel taqsima, }ejtun mill;did fil-vanta;; meta EL GHOUTI skorja mill-vi/in wara kross ta’ Oldi Majtara. Fil-[in li kien baqa’, }ejtun mill-;did perikolu]i g[al darb’o[ra permezz ta’ El Ghouti.

Fit-tieni taqsima, xutt ta’ Martin Deanov g[adda ftit barra, u mas-sieg[a log[ob Ivan Casha salva lil s[abu meta dawwar f’korner b’diffikultà xutt ta’ Zahra.

Bir]ebbu;a bdew jag[fsu g[all-goal tad-draw u resqu qrib b’azzjoni ta’ Mazzitelli li kien im/a[[ad minn Tabone. }ew; minuti mit-tmiem, Bir]ebbu;a kellhom ta’ Goodlip kien im[assar min[abba offside, i]da meta kollox deher mitluf

Kif Jinsabu L R D T F K Pti Lija A 12 Naxxar L 11 Marsaxlokk 11 Gudja U 12 Vittoriosa S 11 Pietà H 11 St. Andrew’s 11 }ejtun C 12 G]ira U 11 Dingli S 11 Bir]ebbu;a SP12 Mqabba 11

7 6 6 5 5 5 5 4 2 2 2 0

2 4 3 4 3 2 2 5 6 2 2 3

3 19 12 1 18 10 2 23 14 3 23 16 3 16 14 4 22 13 4 16 17 3 11 8 3 14 15 7 10 24 8 17 29 8 11 27

23 22 21 19 18 17 17 17 12 8 8 3

Bir]ebbu;a salvaw punt.

Martin Deanov twaqqa’ filkaxxa minn Daniel Zahra u mill-[dax-il metru kien Vinicius Pereira Dos Santos li spara fix-xibka. }ejtun C: J. Tabone, A. Farrugia, D. Zahra, E. Azzopardi, C. Magro, K. Abela, Z. Vukovic, K. Zahra, A. Carabott (J. Spiteri), O. Majtara, O. El Ghaoti Bir]ebbu;a S.P: I. Casha, R. Mintoff, G. Tanti (M. Rizzolo Brisolla), K. Borg, F. Peplow (G. Goodlip), P. Camilleri, V. Periera Dos Santos, J. Farrugia, T. Dos Santos Mazzitelli, M. Deanov, R. Micallef Referee: Jude Amin Utulu

Sport

42

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Imut Ourasi fl-età ta’ 32 sena minn Kenneth Vella Ilbiera[ wara nofsinhar fi Franza t[abbret ilmewt ta]-]iemel le;;endarju Ourasi, fl-età ta’ 32 sena. Ourasi kien fost l-aktar ]wiemel ma[buba mhux biss mill-pubbliku sportiv Fran/i] i]da anki minn eluf ta’ dilettanti madwar id-dinja. Kien issimbolu tat-trott Fran/i] madwar id-dinja u jibqa’ mfakkar g[ar-reb[ tal-famu]a Prix d’Amerique erba’ darbiet, bejn l-1986 u l-1988 u fl-1990. Sallum dan g[adu l-uniku ]iemel fl-istorja talAmerique li reba[ din it-ti;rija presti;ju]a li ssir kull sena fil-korsa ta’ Vincennes, f’Parigi, erba’ darbiet.

Ourasi kien ilu marid g[al dawn l-a[[ar tliet ;img[at u kien qieg[ed ji;i kkurat fi/-/entru Haras de Gruchy fin-Normandija, fejn kien ilu

jin]amm g[al diversi snin. Min[abba dan il-mard, dan i]-]iemel famu] kellu jitraqqad. Pierre Lamy, id-direttur ta/-/entru, ikkummenta li din kienet ;urnata ta’ swied il-qalb mhux biss g[alih i]da anki g[all-eluf ta’ ammiraturi ta]-]wiemel madwar id-dinja. Hu kkonferma wkoll li ]-]iemel indifen ilbiera[ stess. Lamy ]ied jg[id ukoll li Ourasi kien ilu erbat ijiem ma jiekol u kien qieg[ed jib]a’ jimtedd mal-art biex jistrie[ min[abba l-bi]a’ li kellu li jekk jimtedd ma jer;ax iqum fuq saqajh.

Pierre Lamy ikkonkluda li ma kienx fa/li g[alih u g[al s[abu li jidde/iedu li jraqqdu li]-]iemel, i]da min-na[a l-o[ra ma setg[ux i[alluh ikompli jbati. Ourasi twieled fis-7 ta’ April 1980 u kien ji;i iben l-istaljun Greyhound u d-debba Fleurasie.

Ourasi

FUTBOL TAN-NISA

FUTBOL TALJAN

Draw bejn Malta u ?ipru

Antonio Conte jibqa’ ji/[ad

It-tim nazzjonali tan-nisa spi//a fi draw ta’ 1-1 kontra ?ipru f’log[ba ta’ [biberija li ntlag[bet fil-belt ta’ Paphos, f’?ipru.

Dorianne Theuma po;;iet lil Malta filvanta;; b’penalty fl-34 minuta, imma erba’ minuti wara t-tieni taqsima, Demetra Hadjivassili ;abet id-draw b’daqqa tar-ras.

-

’ Malta:

L ewwel 11 ta

S. Costantino, G. Zahra, R. D’Agostino, D. Theuma, Y. Carabott, R. Cuschieri, J. Flask, A. Sammut, S. Farrugia, C. Zammit, E. Xuereb

Il-kow/ ta’ Juventus, Antonio Conte, g[al darba o[ra re;a’ tkellem fuq il-piena li ir/ieva sena ilu u re;a’ qal li hu ma kienx jaf b’log[ob immanipulat. Conte kien ori;inarjament sospi] g[al 10 xhur min[abba li meta kien g[adu kow/ ta’ Bari kien jaf b’log[ob immanipulat, imma ma rrappurtax lill-awtoritajiet. Din is-sospensjoni ;iet imnaqqsa g[al erba’ xhur u

Conte irritorna fuq il-bank ta’ Juventus f’Di/embru li g[adda.

“Jien qatt ma kont naf bl-ebda ka].

Li player jimmanipula partita hi xi [a;a tal-mist[ija, u li kieku kont naf li player tat-tim tieg[i qed jag[mel dan kont naqtag[lu rasu barra,” qal Conte.

Intant, l-eks Direttur Sportiv ta’ Juventus, Luciono Moggi, se jikkontesta fir-re;jun tal-Piemonte mar-Riformisti Taljani, grupp politiku

li hu alleat mal-Popolo Della Libertà tal-eks Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi. Il-kow/ ta’ Roma, Zdenek Zeman, rivali kbir ta’ Moggi, hekk kif sar jaf li Moggi se jikkontesta g[all-elezzjoni qal, “Il-fatt li Moggi se jo[ro; g[all-elezzjoni juri l-istat li tinsab fih il-politika Taljana b[alissa.” Moggi kien ;ie sospi] millfutbol wara li nstab [ati li kien immanipula xi log[ob ta’ Juventus.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Sport

43

TROTT U GALOPP

Mark Cuschieri, l-a[jar sid tal-galopp fi Sqallija minn Kenneth Vella

Is-sena li g[addiet se tibqa’ wa[da memorabbli g[as-sid ewlieni Malti Mark Cuschieri.

Dan wara li Cuschieri stabilixxa ru[u b[ala sid ta]]wiemel tal-galopp fil-korsa tal-Mediterran f’Siraku]a fi Sqallija ftit tas-snin ilu issa spi//a l-a[jar sid ta’ ]wiemel fi Sqallija. Dan mhux kollox g[aliex ix-xahar li g[adda ]iemel propjeta` tieg[u reba[ l-aktar finali importanti li ssir kull sena fil-g]ira vi/in tag[na.

Mistoqsi dwar kif beda linteress tieg[u li jixtri ]wiemel tal-galopp u j[allihom ji;ru fi Sqallija, Cuschieri qal li kien tliet snin ilu li, flimkien ma’ persuni o[ra nvoluti fl-isport talgalopp fi g]iritna, telg[u Sqallija biex jixtru xi ]wiemel g[al Malta. Cuschieri minn dejjem kellu im[abba spe/jali lejn dan l-isport u kien iljockey Malti Oliver Briffa li nkora;;ih jixtri u jistabilixxi skuderija fi Sqallija.

“Dakinhar kont impressjonajt ru[i bil-fa/ilitajiet li joffri lkumpless tal-korsa talMediterran, bis-serjeta` li hemm u bil-pajsa;; talmadwar. Dan kollu [e;;i;ni nwaqqaf skuderija ta]]wiemel tieg[i hemmhekk, anki min[abba l-fatt li l-korsa ta’ Siraku]a tinsab biss sieg[a u nofs bog[od minn Malta,” tenna Mark Cuschieri.

Twaqqif ta’ skuderija

Minnufih Cuschieri kkuntattja [abib tieg[u lIngilterra u staqsih jekk kienx interessat jing[aqad mieg[u f’din l-avventura. Hu ]ied jg[id ukoll li bdew bi ftit ]wiemel, fosthom l-ewwel ]iemel li kellhom Sqallija li kien Mr La Valette. Fiddebutt tieg[u f’Sirakuza, dan i]-]iemel temm fit-tielet po]izzjoni, ri]ultat li mela lil Mark b’kura;;. Minn dakinhar Cuschieri ma [arisx lura, u b’kuntrast, illum g[andu 32 ]iemel, li jvarjaw

Mark Cuschieri (fin-nofs) flimkien ma’ familjari u [bieb Sqallin u Maltin wara s-su//ess ta’ Lord Unfuwain u Rock of Malta filkorsa tal-Mediterran f’Siraku]a fi Sqallija li saret fit-8 ta’ Di/embru li g[adda.

minn ]wiemel tal-;iri, g[al staljuni u dwieb.

Persuni professjonali Dwar is-su//ess li kellu fl-

ista;un li g[adda Mark Cuschieri ]ied jg[id li dan issu//ess ma kienx ikun possibli ming[ajr l-impenn u l-[idma kontinwa ta’ numru ta’ dilettanti u personalitajiet Sqallin. “Minn qalbi nirringrazzja lit-trainer Massimo Sardelli u l-jockey Antonio Cannella li kienu strumentali fir-reb[iet ta]]wiemel tieg[i,” ikkummenta Cuschieri. Barra lil dawn, ringrazzjament spe/jali g[andu jmur ukoll lejn it-team manager Roberto Crali, lejn it-tieni jockey Antonio De Luca, lejn Costantino li hu lmanager tal-iskuderija u lejn Maurizio Mascalzone.

Illum dawn il-persuni huma kollha impjegati fuq ba]i professjonali mas-sid Malti.

Is-su//ess li kellu fi Sqallija wassal lil Mark Cuschieri biex jivvja;;a regolarment lejn Sqallija kull ;img[a u fuq kollox biex jinvesti f’fa/ilitajiet ;odda u moderni tat-ta[ri; ftit kilometri bog[od mill-korsa.

Cuschieri intervistat minn ;urnalista ta’ stazzjon televi]iv Sqalli wara r-reb[a tal-finali importanti f’Di/embru

“In[ossni kburi wkoll li b[ala Malti rnexxili nsir lewwel sid barrani li spi//a lewwel fil-klassifika ;enerali tas-sidien g[all-korsa talMediterran fi Sqallija. Barra dan kuntent ukoll li s-sena li g[addiet spi//ajt fil-[ames post fil-klassifika ;enerali talaqwa sidien tal-galopp madwar l-Italja kollha. Dan irri]ultat jikkonferma wkoll ilprogress imwettaq mi]]wiemel tieg[i fl-a[[ar xhur u fuq kollox jixhed li /ertu tibdil li g[amilna filpreparazzjoni u fit-ta[ri; ta]]wiemel [alla wkoll il-frott mixtieq,” ikkummenta Mark Cuschieri. }wiemel favoriti

Mistoqsi dwar liema kienu ]-]wiemel determinanti fissu//essi tieg[u, Mark Cuschieri ma naqasx milli jsemmi lil Lord Unfuwain u Rock of Malta, li ji;i iben listaljun popolari Rock of Gibraltar. Innutajt ukoll li [afna drabi Cuschieri jippreferi jag[ti li]-]wiemel tieg[u isem li jfakkar direttament f’pajji]na. Dan ukoll iservi indirettament ta’ promozzjoni mhux biss g[al Cuschieri b[ala sid i]da anki g[al g]iritna.

L-akbar su//ess ta’ Cuschieri s’issa fi Sqallija wasal fit-8 ta’ Di/embru li g[adda meta ]ew; ]wiemel tieg[u - Lord Unfuwain u Rock of Malta - rnexxilhom jispi//aw fl-ewwel u t-tielet po]izzjoni fl-aqwa finali tassena f’Siraku]a. Dawn kienu misjuqa minn Gregorio Arena u Antonio Cannella rispettivament u kellhom ri]ultat presti;ju] quddiem attendenza sabi[a, fosthom numru sabi[ ta’ Maltin.

Cannella kien qieg[ed

Lord Unfuwain (Gregorio Arena) jidher jirba[ il-finali fil-korsa ta’ Siraku]a fi Sqallija.

jirritorna jumejn biss wara li kien [a sehem f’ti;rijiet ewlenin f’Milan u Ruma.

“Dak se jibqa’ jum memorabbli g[alija g[ax mhux fa/li li jkollok ]ew; ]wiemel proprjeta` tieg[ek li f’finali ta’ dan il-kalibru jispi//awlek mal-ewwel tlieta. Nie[u l-opportunita’ biex nirringrazzja lill-Maltin li kienu pre]enti u li tawni lappo;; tag[hom,” tenna s-sid Malti.

Il-finali, mag[rufa b[ala lCriterium del Mediterraneo saret fuq distanza ta’ 1200m u kienet miftu[a g[al ]wiemel ta’ sentejn.

Pjani futuri

Finalment mistoqsi dwar ilpjani futuri tieg[u, Mark Cuschieri qalli li din is-sena se jkompli jibni fuq issu//essi tal-ista;un li g[adda.

“Dan mhux biss bi preparazzjoni aktar intensiva ta]-]wiemel li g[andi b[alissa, i]da anki blinklu]joni ta’ ]wiemel ;odda u b’titjieb fil-facilitajiet tatta[ri; e]istenti li g[andi f’Siraku]a. F’dawn il-granet qed nittrasferixxi ]-]wiemel

tieg[i f’/entru ;did li jinsab ftit kilometri bog[od millkorsa fejn g[andi post g[al 31 stalla, paddocks, pixxina b’servizz ta’ hidroterapija u spa u korsa privata fuq 1200m. G[andi wkoll fa/ilitajiet o[ra ta’ ta[ri; g[a]-]wiemel. Dan barra servizzi o[ra.”

Mix-xahar id-die[el Cuschieri se jibda ja[dem ukoll fil-qasam tat-tag[mir u se jibda jkollu wkoll l-ewwel mohorien imwielda fi/-/entru tieg[u stess. Dan mhux kollox g[ax f’Mejju li ;ej g[axar mohorien proprjeta` ta’ Mark se jiddebuttaw f’tigrijiet kompetittivi f’Ruma.

Prosit u awguri Mark.

Ming[ajr dubju r-ri]ultati miksuba minnek huma wkoll xhieda tal-impenn u lentusja]mu tieg[ek. Fuq kollox prosit li mhux biss g[amilt unur lilek personali i]da anki lil pajji]ek. J’Alla li din is-sena ]-]wiemel tieg[ek jirnexxilhom jirrepetu ssu//ess li kellhom is-sena li g[addiet u, g[aliex le, j’Alla jkompli jtejbu fuq l-ista;un li g[adda.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

L-attakkant ta’ Man City, Carlos Tevez

TRASFERIMENTI

Mancini m’g[andux g[a;la dwar Tevez Il-manager ta’ Man City, Roberto Mancini, qal li fadal ]mien bi]]ejjed biex ikun de/i] il-futur tal-attakkant Carlos Tevez. Il-kuntratt ta’ Tevez jiskadi fis-sajf tal-2014 u minkejja li Tevez, xhur ilu, sostna li hu kuntent mat-tim, g[ad ma kienx hemm diskussjonijiet uffi/jali bejn id-diri;enza u l-player.

Sta;un ilu, Tevez kellu problemi mal-klabb wara li f’Settembru tal-2011 kien irrifjuta li jid[ol b[ala sostitut fil-log[ba ta/-Champions League kontra Bayern Munich, u wara dan largument mal-klabb l-eks player ta’ Man Utd qabad u telaq lejn pajji]u, l-Ar;entina.

Tevez kien irritorna lura lIngilterra lejn l-a[[ar perijodu tal-ista;un u kien g[en lit-tim jirba[ il-kampjonat proprju fla[[ar minuti tal-a[[ar log[ba kontra QPR. “Ma nafx x’g[andu f’mo[[u Carlos. G[ada fadal 18-il xahar biex jiskadi lkuntratt tieg[u u na[seb hemm /ans bi]]ejjed biex nitkellmu dwar dan,” qal Mancini.

Ta’ min jinnota li jekk Tevez ma j;eddidx il-kuntratt jista’ jitlaq b’xejn sena o[ra.

Dan l-ista;un, Tevez skurja disa’ goals.

Mancini qal li l-klabb jista’ j;edded il-kuntratt ta’ Tevez b’sena min[abba li dan g[andu 28 sena.

MODRIC – Skont xi rapporti fil-;urnali Ingli]i, Chelsea se jippruvaw jakkwistaw lill-midfielder offensiv ta’ Real Madrid, Luke Modric. Fis-sajf ta’ sentejn ilu, Chelsea di;à kienu ppruvaw jakkwistaw lil dan ilplayer ming[and Tottenham, imma kienu Real li akkwistaw il-firma tieg[u. Ma’ Real, Modric naqas milli jimpressjona u issa s-sid talBlues, Roman Abramovich, se joffri 22 miljun lira sterlina.

Chelsea g[andhom [sieb li jakkwistaw lil Modric biex jimla l-post vojt li se j[alli lveteran Frank Lampard wara li d-diri;enza [abbret li mhix se ;;eddidlu l-kuntratt. Real kienu [allsu s-somma ta’ 40 miljun lira sterlina g[al Modric. Man Utd, fil-passat ukoll kienu interessati f’Modric, imma meta dan mar ma’ Real, dawn akkwistaw lil Kagawa ming[and Borussia Dortmund.

WALCOTT – Il-manager ta’ Arsenal, Arsene Wenger, qal li jemmen li la darba Theo Walcott se j;edded il-kuntratt mal-klabb, dan se jkompli jitjieb. Il-player internazzjonali Ingli] hu mistenni jiffirma kuntratt ;did li bih se jir/ievi salarju ta’ 90 elf lira sterlina fil-;img[a.

Wenger qal li Waclott hu mistenni j;edded il-kuntratt sa tmiem ix-xahar.

Sport 45

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013 FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Chelsea jirb[u g[and Stoke... rimonta kbira minn Reading Chelsea pattew g[all-a[[ar [ar;iet deludenti filPremiership u l-Capital One Cup b’reb[a impressjonanti ta’ 4-0 kontra Stoke City filBritannia Stadium, u meta ]gur li l-attakkant tal-Potters, Jonathan Walters, ma jinsa qatt dawn id-90 minuta partikulari fejn ikkommetta ]ew; auto-goals u anki falla penalty.

Stoke rarament jag[tu wirjiet []iena quddiem ilpubbliku tag[hom, u qabel dan il-konfront kienu ;ejjin minn sensiela ta’ sbatax-il log[ba ming[ajr telfa (filBritannia) – madankollu, iddestin ried li tkompli ssekwenza negattiva tag[hom ma’ Chelsea u li ilhom ma jirb[ulhom fil-league mill1975.

Il-kalvarju g[al Stoke – u Walters – beda sekondi qabel tmiem l-ewwel taqsima meta Walters tefa’ l-cross ta’ Cesar Azpilicueta fix-xibka tieg[u stess, u bl-attakkant tal-Potters mill-;did ikun ‘protagonista’ fil-65 minuta bit-tieni autogoal, din id-darba fuq ilkorner ta’ Juan Mata.

Minn dak il-[in ’il hinn, illog[ba kienet kollha ta’ marka Chelsea, bi Frank Lampard jag[milhom 3-0 mill-penaltyspot (wara foul fil-kaxxa fuq Mata) u b’Eden Hazard jg[aqqad il-‘poker’ fit-73 minuta.

Intant, l-a[[ar drama kellha tkun ta’ Walters, anki meta llog[ba kienet mirbu[a u mitlufa – bl-internazzjonali Irlandi], li kien qed jag[mel il-mitt dehra tieg[u filPremiership, jitlef penalty fiddisg[in minuta biex sfuma //ans ta’ skor aktar rispettabbli g[at-tim tieg[u.

Dan ir-ri]ultat itella’ lil Chelsea fit-tielet post, [dax-il punt ta[t il-leaders talPremiership, Manchester United, li llum jilqg[u lil Liverpool f’Old Trafford f’dik li g[andha tkun l-aqwa log[ba tal-programm.

Reb[a g[al United tfisser li r-Red Devils jibqg[u j]ommu l-vanta;; komdu attwali f’ras il-klassifika u meta l-eqreb sfidanti, Manchester City, anki llum huma impenjati f’log[ba diffi/li g[and Arsenal.

Intant, Queens Park Rangers qeg[din jokkupaw l-a[[ar post tal-Premiership minkejja li kisbu punt prezzju] fi draw ma’ Tottenham u wara li Reading wettqu rimonta sorprendenti, fejn skurjaw tliet darbiet fl-a[[ar tmien minuti biex g[elbu lil West Bromwich Albion, 3-2.

Mill-banda l-o[ra, Aston

Villa komplew fit-triq tanni]la b’telfa o[ra, din id-darba kontra Southampton, u f’konfront li f’din il-fa]i talista;un jista’ jitqies b[ala ‘six-pointer’ importanti. Dan, meta qed ti[rax it-taqtig[a bejn il-klabbs lejn in-na[at ta’ isfel tal-klassifika u li qeg[din jistinkaw qatig[ [alli j]ommu posthom mal-elit tal-football Ingli].

LOFTUS ROAD: QPR u Tottenham spi//aw fi draw ta’ ming[ajr goals f’dan id-derby ta’ Londra, li anki kienet lewwel log[ba ta’ Harry Redknap – illum il-manager tal-Hoops – kontra l-eks klabb tieg[u, li ke//ieh minn manager f’Awwissu li g[adda.

Id-difi]a tal-Hoops iddefendiet b’g[aqal g[al [inijiet twal, bil-goalkeeper Julio Cesar iwettaq saves fuq Jermain Defoe u Emmanuel Adebayor, u b’Michael Dawson ixellef g[al barra waqt azzjoni perikolu]a o[ra ta’ Spurs.

VILLA PARK: Aston Villa ni]lu fiz-zona l-[amra tal-Premiership meta penalty skurjat fl-ewwel taqsima minn Rickie LAMBERT kien bi]]ejjed biex jag[ti tliet punti kru/jali lil Southampton. Ilpenalty ing[ata f’/irkustanzi kontroversjali wara li Jay Rodriguez tas-Saints waqa’ fil-kaxxa ming[ajr ma kien se[[ kuntatt u bil-log[ba tkompli g[at-telg[a g[allVillains, li l-aktar li marru qrib kien b’daqqa tar-ras ta’ Nathan Baker, li stampat malmimduda.

GOODISON PARK:

Everton spi//aw mi]muma fi draw ta’ 0-0 minn Swansea u meta ]-]ew; punti mitlufa jistg[u jiswew qares g[attentattivi tat-Toffees biex jiksbu post fi/-Champions League fl-ista;un li ;ej.

Everton [olqu sensiela ta’ /ansijiet, i]da naqsu milli jiskurjaw g[all-ewwel darba fi dsatax-il log[ba tal-league, u fejn il-goalkeeper tasSwans, Michel Vorm, wettaq saves tajbin fuq Victor Anichebe, Nikica Jelavic u Phil Neville.

CRAVEN COTTAGE: Lewwel goal g[al Franco DI SANTO fi tliet xhur salva punt g[al Wigan Athletic kontra Fulham, li kienu marru fil-vanta;; fl-g[oxrin minuta b’goal ie[or spettakolari talattakkant Grieg Giorgos KARAGOUNIS. Il-Latics heddew il-lasta ta’ Schwarzer anki qabel wasal il-goal ta’ Di Santo, u fejn xutt ta’ Shaun Maloney spi//a mxellef g[al fuq il-lasta wara azzjoni insidju]a.

Stoke v Chelsea 0-4> Jonathan Walters (xellug estrem bl-istripes) jiskorja ttieni auto-goal tieg[u, kmieni fit-tieni taqsima (Reuters)

CARROW ROAD:

Norwich City u Newcastle kienu involuti f’log[ba monotona li ftit ipprodu/iet azzjonijiet u bl-iskor finali ta’ 0-0 ikun prevedibbli fi//irkustanzi. Il-Canaries marru l-aktar qrib li ji]blukkaw irri]ultat meta fit-tieni taqsima, id-difensur Russell Martin laqat il-lasta b’xutt millbog[od, u b’Anthony Pilkington ifalli /ans tajjeb ie[or lejn it-tmiem.

STADIUM OF LIGHT:

Sunderland taw wirja impressjonanti kontra West Ham United u fejn kisbu lewwel reb[a tal-2013. Il-Black Cats g[alqu l-ewwel taqsima minn fuq b’goal ta’ Sebastian LARSSON u b’Adam JOHNSON jirdoppja mal-bidu t-tieni taqsima wara ]ball taddifensur Dan Potts. IlHammers rarament da[lu fillog[ba u b’Sunderland jissi;illaw ir-ri]ultat minn James McLEAN, li re;a’ sab ix-xibka minn angolu diffi/li.

MADEJSKI STADIUM:

Reading g[elbu lil West Bromwich Albion g[al ri]ultat li kien qed jidher impossibbli sa tmien minuti mit-tmiem, u fejn il-Baggies kienu qed igawu vanta;; doppju grazzi g[all-attakkant prolifiku Romelu LUKAKU (fid-19 u s70 minuta). Ir-reazzjoni tarRoyals, minkejja li tard, kienet enfatika, b’Jimmy KEBE inaqqas id-distakk fit-82 minuta u b’Adam LE FONDRE jiskorja penalty g[al ri]ultat parzjali ta’ 2-2 u b’diving header minn Pavel POGREBNYAK fil-[in mi]jud ja//erta r-reb[a kontra kull mistenni.

Ri]ultati u klassifiki Premier Ingli]

QPR v Tottenham Aston Villa v Southampton Everton v Swansea Fulham v Wigan Norwich v Newcastle Reading v West Brom Stoke v Chelsea Sunderland v West Ham

Illum

0-0 0-1 0-0 1-1 0-0 2-3 0-4 3-0

Man Utd v Liverpool Arsenal v Man City Kif Jinsabu L R D T F K Pti

Man Utd Man City Chelsea Tottenham Everton Arsenal West Brom Liverpool Swansea Stoke City West Ham Norwich Fulham Sunderland Southampton Newcastle Wigan Aston Villa Reading QPR

21 17 1 3 21 13 6 2 21 12 5 4 22 12 4 6 22 9 10 3 20 9 7 4 22 10 3 9 21 8 7 6 22 7 9 6 22 6 11 5 21 7 5 9 22 6 8 8 22 6 7 9 22 6 7 9 21 5 6 10 22 5 6 11 22 5 4 13 22 4 7 11 22 3 7 12 22 2 8 12

54 41 43 39 35 40 31 34 31 21 24 24 33 24 28 27 23 17 26 17

League One Illum

Bournemouth v Swindon Colchester v Scunthorpe Leyton Orient v Crewe MK Dons v Bury Oldham v Brentford Portsmouth v Notts Co Sheff Utd v Yeovil Shrewsbury v Hartlepool Stevenage v Doncaster Tranmere v Crawley

Illum

28 19 19 27 26 22 30 26 26 24 27 34 38 29 38 39 40 42 42 36

52 45 41 40 37 34 33 31 30 29 26 26 25 25 21 21 19 19 16 14

1-1 1-2 1-1 1-1 0-2

posp 0-2 1-1 1-2 2-0

Carlisle v Coventry Preston v Walsall

League Two

Wimbledon v Wycombe Aldershot v Accrington Bradford v Oxford Utd Burton Albion v Torquay Cheltenham v York Chesterfield v Northampton Dag & Red v Rochdale Exeter v Southend Fleetwood v Bristol Rov Gillingham v Port Vale Plymouth v Morecambe Rotherham v Barnet

2-2 2-0 1-2 2-1 1-1 3-0 2-1 3-0 0-3 1-2 2-1 0-2

The Championship

Barnsley v Leeds Utd Bolton v Millwall Brighton v Derby Bristol C v Leicester Burnley v Crystal P Cardiff v Ipswich Charlton v Blackpool Huddersfield v B’gham M’boro v Watford Notts For v Peterboro Hull v Sheff Wed Kif Jinsabu Cardiff City Hull City Crystal Pal M’boro Leicester Watford Millwall Leeds Utd Brighton Derby Co Notts For Blackburn Burnley Blackpool Charlton Bolton Wolves Huddersfield Ipswich Birmingham Sheff Wed Peterboro Bristol C Barnsley

2-0 1-1

2-1 0-4 1-0 0-0 2-1 1-1 1-2 2-1 1-3

L R D T F K Pti

26 18 2 6 27 15 4 8 26 13 8 5 26 15 2 9 26 13 5 8 25 12 4 9 26 11 7 8 26 11 5 10 25 9 10 6 26 10 7 9 26 9 10 7 26 9 9 8 26 10 6 10 26 8 10 8 26 8 9 9 26 8 8 10 27 9 5 13 26 8 8 10 26 8 6 12 26 7 8 11 27 8 4 15 26 8 1 17 25 6 4 15 26 5 6 15

48 38 50 46 44 47 39 38 35 40 36 36 40 43 34 39 33 31 27 33 31 37 38 26

Skozja I Div

Dumbarton v Partick T Dunfermline v Airdrie Falkirk v Morton Hamilton v Cowdenbeath Livingston v Raith

II Div

29 30 34 36 23 36 35 42 26 38 35 34 40 38 36 40 39 43 48 42 43 49 50 43

56 49 47 47 44 40 40 38 37 37 37 36 36 34 33 32 32 32 30 29 28 25 22 21

2-0 1-3 0-1 2-1 2-1

Albion v Queen of Sth 0-3 Arbroath v Alloa posp East Fife v Brechin 2-2 Forfar v Ayr 2-1 Stenhousemuir v Stranraer 0-0

III Div

Annan v Montrose Clyde v Stirling Elgin v East Stirling Queens Park v Peterhead Rangers v Berwick

2-1 2-1 3-4 0-0 4-2

46 Sport

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Valletta mill-;did wa[idhom fil-qu//ata minn Simon Farrugia .....................................

BOV PREMIER

VALLETTA (1)

1

Y. Cini, R. Briffa, L. Dimech, J. Caruana, J. Vandelannoite, W. Barbosa, D. Rocha Dos Santos, J. Gabriel Da Silva, D. Falzon, I. Zammit, I. Azzopardi Sost – M. Mifsud flok I. Zammit 53min, K. Magro flok D. Falzon 86min, J. Ogunuppe flok J. Gabriel Da Silva 90min

0

B’KARA (0)

R. Gauci, R. Scicluna, A. Mendoza, R. Muscat, J. Zerafa, E. Herrera, P. Fenech, Y. Hernandez, S. Haruna Shola, Z. Muscat, J. Benitez Sost – J.P. Mifsud Triganza flok Y. Hernandez 75min

Imwissija – Rocha Dos Santos, Barbosa (V), Z. Muscat, Scicluna,

Fenech (B)

Tke//a – Rocha Dos Santos (V) Skurjaw – Zammit 44min (V) Referee – Alan Mario Sant il-mument Player tal-Log[ba – Joao Gabriel Da Silva (Valletta)

Valletta fet[u tliet punti vanta;; fil-qu//ata tal-klassifika wara li filkonfront dirett kontra B’Kara [ar;u rebbie[a b’goal uniku, skurjat lejn tmiem l-ewwel taqsima. Il-Beltin kellhom jilag[bu g[al [inijiet twal b’g[axar players wara li tke//a Deni Rocha Dos Santos, wara li irritalja fuq Zach Muscat.

Kienet log[ba bbilan/jata fejn i]]ew; na[at kellhom il-mumenti tag[hom minkejja li l-azzjonijiet fuq il-lasti rispettivi kienu xi ftit skarsi.

L-attendenza g[al din il-log[ba kienet a[jar minn dik tal-;img[a li g[addiet fejn spikkat ir-rivalità sportiva li te]isti bejn i]-]ew; klabbs.

I]-]ew; timijiet kienu ;ejjin minn reb[iet konvin/enti fejn Valletta g[elbu lir-rivali Hibernians bl-iskor

Ian Zammit ta’ Valletta jiskorja l-uniku goal tal-partita (Ritratt> Joseph Galea)

ta’ 4-1, filwaqt li l-Istripes kisbu reb[a kbira wara li g[elbu lil Tarxien bl-iskor ta’ 5-0.

Valletta kellhom lil Ryan Fenech u lil Demba Tourè sospi]i g[al din illog[ba importanti, u posthom [aduh Joao Gabriel u Dyson Falzon. Ilgoalkeeper Manuel Bartolo kien qed jiskonta t-tieni log[ba sospensjoni, bi Steve Borg barra, imwe;;a’.

B’Kara kellhom lil Ryan Camenzuli sospi], b’Vukanac, Pereira u Sciberras neqsin. Mifsud Triganza, li fl-a[[ar log[ba kien strumentali fir-reb[a li l-Istripes kisbu, beda fuq il-bank.

Fl-ewwel round, il-konfront bejn dawn ir-rivali spi//a fi draw ta’ 1-1.

Fil-11 il-minuta, Valletta kienu sfortunati meta laqtu l-mimduda wara

li free-kick ta’ Barbosa stampa malmimduda b’Gauci meg[lub. B’Kara rrispondew fil-25 minuta hekk kif Herrera sab lil Jhonnattan, i]da lkonklu]joni mill-vi/in tieg[u ;iet salvata minn Cini.

Valletta [adu daqqa ta’ [arta [ames minuti minn tmiem l-ewwel taqsima wara li tke//a Deni Rocha Dos Santos g[al ritaljazzjoni fuq Zach Muscat. I]da minkejja li b’ra;el anqas, kienu l-Beltin li fet[u l-iskor meta fl-44 minuta kien hemm cross ta’ Joao Gabriel Da Silva, bil-ballun jasal e]att fuq ras IAN ZAMMIT, li sab ir-rokna tax-xibka.

Mal-bidu tat-tieni taqsima, Ryan Scicluna ittanta xortih b’xutt minn tarf il-kaxxa, li ni]el fuq ix-xibka. U fl-54 minuta [arba ta’ Gabriel, li

qassam lejn Mifsud, li kien g[adu kemm da[al minflok Ian Zammit; i]da l-konklu]joni tal-attakkant Belti kienet kompletament ]baljata.

B’Kara bdew jippruvaw ikunu aktar avventuru]i, u fil-65 minuta xutt mid-distanza ta’ Paul Fenech ;ieg[el lil Cini jtir minn tulu sabiex salva ballun li deher iddestinat g[arrokna.

Sat-tmiem, minkejja li B’Kara ppruvaw jinfdu lid-difi]a Beltija sabuha diffi/li li jag[mlu dan. Anzi kienu Valletta li fil-[in mog[ti ]ejjed resqu darbtejn vi/in li jissi;illaw irreb[a. L-ewwel meta free-kick angolat ta’ Barbosa g[adda ftit barra.

U ftit wara, meta Ogunuppe wa[du quddiem Gauci ra lill-goalkeeper Karkari] idawwar f’corner.

Qormi u Floriana ma’ joffru xejn

0

BOV PREMIER

QORMI

M. Farrugia, K. Thackray, M. Bartolo, J. Chetcuti, A. BelloOsagie, L. Sciberras, M. Gauci, J. Bondin, S. Wellman, M. Avila Perez, L. Grech Sost – A. Effiong flok J. Chetcuti 55min, C. Camoin flok L. Grech 65min, A. Cassar flok M. Bartolo 82min

0

FLORIANA

T. Warner, K. Farrugia, C. Tremarco, O. Bugeja, T. Paris, D. Pisani, J. Borg, R. Darmanin, B. Farrugia, C. Borg, S. Borg Sost – L. Casha flok R. Darmanin 71min

Imwissija – B. Farrugia, Tremarco (F) Referee – Kevin Azzopardi il-mument Player tal-Log[ba – Moses Avila Perez (Qormi)

Qormi u Floriana spi//aw ilkonfront ta’ bejniethom fi draw ta’ ming[ajr goals f’log[ba li kienet nieqsa [afna mill-azzjonijiet. Ri]ultat li ma’ g[en lil [add, biex issa t-tnejn li huma konxji li se jkunu qeg[din jilag[bu firRelegation Pool.

I]-]ew; timijiet tilfu fl-a[[ar konfronti tag[hom – Qormi tilfu kontra Balzan, filwaqt li Floriana sfaw meg[luba minn Mosta in/identalment bi skor identiku ta’ 2-1. G[al Qormi iddebuttaw Moses Avila Perez,

Clyde Camoin u Alfred Effiong, bit-tnejn tal-a[[ar jid[lu b[ala sostituti. Huma kellhom lil Edison Bilboa Zarate sospi], filwaqt li aktarx li g[al BelloOsagie din kienet l-a[[ar log[ba peress qed jissemma li se jing[aqad ma’ Sliema.

Floriana, li ne[[ew lil Tyrone Farrugia matul din il;img[a, kienu ming[ajr Mark Spiteri u Trevor Cilia, filwaqt li Igor Coronado kien sospi].

Fl-ewwel round, il-konfront bejn dawn i]-]ew; timijiet spi//a fi draw ta’ 2-2.

Bello Osagie ta’ Qormi (fin-nofs) fl-azzjoni kontra Floriana (Ritratt> Joseph Galea)

Kien biss fit-22 li waslet lewwel azzjoni denja, meta xutt ta’ Leighton Grech ;ie mdawwar f’corner minn Warner. G[axar minuti wara, konklu]joni mid-distanza ta’ Brooke Farrugia falliet il-mira g[al ftit. Biex lejn tmiem lewwel taqsima, Qormi kellhom ]ew; /ansijiet li jift[u l-iskor. Fl-40 minuta, Chetcuti qassam lejn Grech, li pprova

jqabbe] i]da Bugeja kklerja qabel seta’ jikkonkludi Avila Perez. U fit-42 minuta, freekick ta’ Wellman kien salvat minn Warner meg[jun millmimduda.

Mal-bidu tat-tieni taqsima Qormi tilfu /ans ie[or hekk kif fuq cross ta’ Avila Perez kien Bondin li minn quddiem illasta spara g[oli. Biex g[allkumplament tat-taqsima, il-

log[ob ]vol;a l-aktar f’nofs ilground, u kien biss g[axar minuti mit-tmiem li Floriana resqu vi/in b’xutt ta’ Luca Casha li Farrugia dawwar f’corner.

Biex l-a[[ar azzjoni tallog[ba waslet fil-[in mog[ti ]ejjed meta kien Avila Perez li pprova jsib lil Effiong, i]da lballun ma’ wasalx g[and lattakkant Qormi.

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

Sport

47

TENNIS

Su//ess g[al Tomic u Ferrer Jumejn qabel ma jibda l-Open Awstraljan, Bernanrd Tomic u Lleyton Hewitt – it-tnejn tal-Awstralja – kisbu su//ess meta reb[u titlu tas-Sydney International u l-Kooyong Classic rispettivament. Tomic reba[ l-ewwel titlu tal-ATP f’[ajtu meta g[eleb lil Kevin Anderson tal-Afrika ta’ Isfel, 63, 6-7, 6-3.

“Ilni biex nirba[ wie[ed minn dawn it-titli, u fl-a[[ar, b’[afna dedikazzjoni, wasalt,” qal Tomic.

Fil-finali l-o[ra, Hewitt g[eleb lil Juan Martin Del Potro bi skor ta’ 6-1, 6-4, biex reba[ il-Koyoong Classic.

Hewitt, matul dawn l-a[[ar snin kellu [afna injuries li ma [allewhx jilg[ab tennis b’mod konsistenti, u fl-ewwel fa]i ta’ din is-sena jidher li dan qed juri titjib g[aliex di;à reba[ kontra Milos Raonic u Thoams Berdych. Fl-ewwel round tal-Open Awstraljan ta’ din issena, Hewitt issa jilg[ab kontra nnumru disg[a fid-dinja, Janko Tipsarevic tas-Serbja. “Se tkun log[ba diffi/li kontra Tipsarevic, imma jien lest biex nag[ti l-massimu u qed i[ossni f’kundizzjoni fi]ika tajba biex nilg[ab din il-log[ba,” qal Tipsarevic.

Tomic bit-trofew tas-Sydney International

Murray se jitg[allem mill-i]balji

It-tennist Britanniku Andy Murray sostna li se jitg[allem mit-telfa li sofra fis-semi-finali tal-Open Awstraljan ta’ sena ilu kontra Novak Djokovic. Murray kien qed ifittex li jirba[ l-ewwel Grand Slam fil-karriera tieg[u, i]da ;ie eliminat mit-tennista li g[al dawn la[[ar tliet snin dejjem spi//a biex reba[ l-ewwel Grand Slam tas-sena.

Djokovic kellu b]onn madwar [ames sig[at biex reba[ kontra Muarry bi skor

ta’ 6-3, 3-6, 6-7, 6-1, 7-5. Murray, wara din it-telfa kompla ji]viluppa fil-log[ba tieg[u u sa[ansitra reba[ l-ewwel Grand Slam fil-karriera tieg[u aktar tard matul l-2012. “Tg[allimt [afna mit-telfa fis-semi-finali. Fil-kuntest ta’ dak li se[[ matul is-sena li g[addiet, dik it-telfa swietni [afna. Lg[abt tajjeb [afna fis-semi-finali u l-affarijiet tajbin li wrejt fil-log[ba u]ajthom matul issena,” qal Murray.

It-tennista Sko//i] tilef tliet finali ta’

Grand Slams u kienu dawn id-di]appunti li wassluh biex ikun aktar g[atxan g[as-su//ess. Fl-istess sena, Murray kellu jg[addi minn di]appunt akbar meta tilef fil-finali tal-Open ta’ Wimbledon kontra Roger Federer. Wara din ittelfa, Murray spi//a biex reba[ ilmidalja tad-deheb waqt l-Olimpjadi ta’ Londra meta f’finali ripetizzjoni ta’ Wimbledon reba[ kontra Federer.

Murray, imbag[ad, sar l-ewwel tennistta Britanniku f’dawn l-a[[ar 76 sena li reba[ Grand Slam meta fil-finali tal-Open tal-Istati Uniti g[eleb lil Novak Djokovic.

“Bla dubju, is-sena li g[addiet kienet laqwa sena tal-karriera tieg[i. Mhux biss irba[t l-ewwel Grand Slam f’[ajti imma anki rba[t id-deheb f’Londra u wasalt anki fil-finali tal-Grand Slam ta’ Wimbledon fir-Renju Unit,” qal Murray.

Din is-sena, fl-Open Awstraljan li jibda g[ada, Murray, fl-ewwel round jiltaqa’ kontra Robin Haase. “Qabel ma rba[t l-Open tal-Istati Uniti kien hemm [afna minn jiddubitani, u issa la darba rba[t Grand Slam kul[add jaf li jien kapa/i ner;a’ nag[milha,” kompla jg[id Murray.

FORMULA 1

?IKLI}MU

Perez u Button se jkunu ttrattati l-istess

Saugy jinnega l-allegazzjonijiet

Il-Kap tal-McLaren, Martin Whitmarsh, qal li ]-]ew; sewwieqa tat-tim, Jenson Button u Sergio Perez, se jkunu ttrattati l-istess, anki jekk Perez g[adu ;did fit-tim wara li [a post Lewis Hamilton.

Perez kellu sta;un millaqwa mas-Sauber fl-2012, fejn spi//a tliet darbiet fuq ilpodju.

Matul il-;img[a, Perez, sewwieq li g[ad g[andu 22 sena, ]ar g[all-ewwel darba l-fabbrika tal-McLaren fejn tkellem mhux biss ma’ sie[bu Button imma anki dwar il-fatt li anki hu lest

biex jissielet g[ar-reb[ tattitlu.

“Meta ting[aqad ma’ tim b[al dan, l-g[an tieg[ek irid ikun li tirba[ it-titlu. Ma tistax tikkuntenta b’xi [a;a inqas.

Kul[add qed ja[dem b’dak lg[an hawnekk, u la jien parti mit-tim irrid ukoll na[dem biex nirb[u t-titlu,” qal Perez.

Sena ilu, it-titlu reb[u g[attielet darba konsekuttiva ssewwieq tar-Red Bull, Sebastian Vettel. Dan tala[[ar ;ie inkurunat b[ala /champion proprju fl-a[[ar Grand Prix tal-Bra]il meta spi//a fis-sitt post, imma kien bi]]ejjed g[alih biex jispi//a

tliet punti fuq Fernando Alonso tal-Ferrari, li filklassifika spi//a tliet punti ta[tu.

“Kull sena, in-nies jiddibattu dwar min se jkun issewwieq prin/ipali tat-tim. Hu veru li Button jaf aktar it-tim, jaf aktar lill-istaff u l-mod li na[dmu bih. Madankollu nemmen li meta jtellqu, Jenson ikun irid jaqbe] lil Perez u vi/i versa,” qal Whitmarsh. Dan tal-a[[ar kompla billi qal li dawn i]]ew; sewwieqa se jkunu ttrattati bl-istess mod g[ax jemmen li l-kompetizzjoni hi tajba fi [dan it-tim.

BOXING

Haye g[adu jrid ji;;ieled kontra Klitschko Il-boxer Ingli] David Haye g[adu jrid ji;;ieled kontra Vitalo Klitschkos, u f’interevista li kellu lbiera[ qal li jemmen li Klitschko g[ad irid ji;;ieled kontra boxer li joffrilu sfida denja. F’Lulju tal-2011, Wladimir Klitschko, li ji;i [u Vitali, g[eleb lil Haye bil-punti u dan tal-a[[ar ilu minn dakinhar ’l hawn jitlob biex ji;;ieled kontra wie[ed mill-a[wa.

Sena ilu, Vitali [are; g[all-elezzjoni flUkrajna u kien qal li mhux lest ji;;ieled kontra Haye min[abba dawn l-impenji. Dwar dan, Haye qal li meta ltaqa’ ma’ Klitschko awguralu su//ess fil-kamp politiku, imma flistess [in fakkru li l-professjoni tieg[u hi dik ta’ boxer u talbu biex ji;;ieled kontrih.

Haye fakkar li l-unika ;lieda kbira li kellu Klitschko kienet kontra Lennox Lewis, u kien spi//a tilifha. “Klitschko ilu 10 snin filboxing u dejjem i;;ieled kontra boxers

inferjuri, u hu g[alhekk li reba[; imma minkejja li reba[ [add ma jiftakar f’reb[a kbira tieg[u g[ax ir-reb[iet li kiseb kollha kienu mistennija,” qal Haye.

Minn meta Haye tilef kontra Wladimir, hu ;;ieled biss darba kontra Dereck Chisora u kien [are; rebbie[. Intant, Dereck Chisora se japplika biex ter;a’ ting[atalu l-li/enzja talboxing wara li din ittie[det min[abba li waqt konferenza tal-a[barijiet fi Frar li g[adda kien spi//a fl-idejn ma’ Haye.

Chisora issa se jkun qed iressaq it-talba tieg[u quddiem il-Bord tad-Dixxiplina talKunsill tal-Boxing fir-Renju Unit. Jekk ting[atalu din il-li/enzja, Chisora hu mistenni ji;;ieled tliet darbiet fi spazju ta’ ftit xhur.

Chisora kien qed ji;;ieled matul l-a[[ar xhur min[abba li g[andu li/enzja tal-boxing ma[ru;a mill-Federazzjoni tal-Boxing filLussemburgu.

Martial Saugy, id-Direttur tal-Laboratorju }vizzeru li fih isiru t-testijiet taddoping, /a[ad li spjega li//iklist Lance Armstrong kif dan ma jinqabadx meta jkun qed jag[mel u]u minn dawn is-sustanzi. Fix-xhur li g[addew, is-seba’ titli tatTour De France li reba[ Lance Armstrong ;ew irtirati wara li l-A;enzija ta’ Kontra d-Doping tal-Istati Uniti (USADA) [ar;et rapport iddettaljat ta’ madwar elf pa;na li fih kien hemm spjegat li Armstrong g[amel u]u mill-aktar programmi avvanzati taddoping fid-dinja.

Min[abba li dan i/-/iklist ma /a[adx dawn ir-rapporti quddiem il-USADA jidher b[ala [ati, u kien g[alhekk li minbarra li ttie[du t-titli ;ie anki sospi] g[al g[omru.

Il-Union Internazzjonali ta/-?ikli]mu, jekk tkun ordnata mill-Kumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC), trid tirtira l-midalja tal-bron] li Armstrong reba[ waqt l-Olimpjadi ta’ Sydney. :img[a ilu kien hemm ukoll rapporti fil-media li Armstrong hu lest biex jammetti dawn l-akku]i kollha u b’hekk il-piena tista’ titnaqqas, u dan ikun jista’ jie[u sehem f’xi triathlons – xi [a;a li lmedia stess qed tispekula li jixtieq jag[mel Armstrong.

“Jien ma rajtx ir-ri]ultati

tat-testijiet ta’ Armstrong.

Jien ilni [ajti na[dem biex ni;;ieled kontra d-doping u jkun skandlu jekk jien nag[ti parir lil xi [add kif ma jinqabadx. Hu veru li jien iltqajt ma’ Amstrong, imma ]gur li ma tkellimniex fuq [a;a b[al din,” qal Saugy.

Saugy kien qed jirrispondi g[al allegazzjonijiet li g[amel Travis Tygart, ilKap tal-USADA, li qal li fl2002 Armstong u Johan Bruyneel, il-manager tat-tim li kien jikkompeti mieg[u Armstrong, iltaqg[u ma’ Saugy. Dan tal-a[[ar, skont Tygart, spjega lil dawn it-tnejn kif jag[mlu biex ma jinqabdux li qed jag[mlu u]u mill-EPO, sustanza qawwija u illegali, li skont ilUSADA, kienet wa[da mis-sustanzi li g[amel u]u minnha l-eks /iklist.

Armstrong hu mistenni jitkellem g[all-ewwel darba fil-pubbliku nhar il-{amis 17 ta’ Jannar, meta se jag[mel konferenza tala[barijiet fuq il-programm ta’ Oprah Winfrey.

Armstrong minn dejjem /a[ad li g[amel u]u minn dawn is-sustanzi u fil-fatt f’kull laqg[a li kellu wara li tne[[ewlu s-seba’ titli tatTour De France dejjem introdu/a ru[u b[ala wie[ed li g[eleb il-marda tal-kan/er u wie[ed li reba[ seba’ titli tat-Tour De France.

48

Lokali

Il-{add, 13 ta’ Jannar, 2013

WARA DAK IL-PAROLI KOLLU... IL-MUNTANJA WELLDET :URDIEN!

Mhux preparati . Partit fl-Oppo]izzjoni g[andu dmir lejn il-poplu.

G[andu dak li jipprepara ru[u biex jekk il-poplu jiddeciedi li jg[abbih bir-responsabbiltà talGvern, ikun preparat g[aliha.

Hemm min jie[u dan id-dmir b’attenzjoni u jid[ol fid-dettall; hemm min jittama li jkun jista’ jdoqq u ji]fen skont l-udit. Ilpajji] tag[na ma g[adux dak ta’ snin ilu. }viluppa, u min imexxi jrid ikun mag[;un blesperjenza u jifhem li se jkollu l-[ajjiet tal-bnedmin f’idejh.

Jag[raf il-kumplikazzjonijiet u fl-istess waqt g[andu tarf ta’ soluzzjonijiet li mhux i]idu flintoppi imma jne[[uhom.

Mexxej jista’ jg[id [afna u jwettaq ftit. Fl-Oppo]izzjoni g[andu dejjem vanta;; g[ax jista’ jg[id [afna fuq il-pajji], i]da ma g[andux fejn iwettaq [lief fil-partit tieg[u stess. . Issa dan il-partit flOppo]izzjoni, ftit snin ilu smajna lill-kap tieg[u jg[id li se jkun hemm terremoti kbar. {afna setg[u fehmu jew [adu l-impressjoni li kien se jkun hemm tibdiliet kbar. Jinbidlu lbnedmin, jinbidlu s-sistemi interni, ji;i trasformat il-partit u jinqata’ darba g[al dejjem mill-passat ikrah tieg[u. Illum il-;urnata, wara li issa g[addew [ames snin s[a[, il1

2

poplu tag[na g[andu quddiemu r-rizultat. Dan il-pro;ett ta’ bidla, ta’ riforma, ta’ [arsa differenti, effettivament saret jew baqa’ kollox l-istess? Ma hemmx dubju li fid-dehra, laffarijiet fa/ilment jinbidlu.

Dak li hu ikrah isir sabi[, dak li ma //aqlaqx jidher li //aqlaq.

Imma, ng[id jien li l-importanti hu dak li qed ifittex u jistaqsi lelettorat normali, moderat, progressiv li jrid il-;id ta’ pajji]u u ta’ familtu: saret bidla interna? . Niddejjaq nitkellem fuq dan, imma hu verament ne/essarju g[al min g[andu rasu fuq g[onqu, i]da hu ne/essarju li wie[ed jaffronta la[[ar ]ew; appuntamenti politi/i tal-partit laburista. La[[ar ]ew; punti li [adu f’idejhom l-attenzjoni nazzjonali ta’ dawk li issa bdew bi//a bi//a jsegwu biex jaraw fejn u kif sejrin je]er/itaw id-dritt tag[hom li jivvutaw. Il-kwistjoni An;lu Farrugia l-ewwel, u t-tieni lproposta g[at-tnaqqis talkontijiet tad-dawl u l-ilma kienu l-passi prin/ipali li fuqhom fet[u n-na[a tag[hom.

Fuq it-tnejn ng[id li l-messa;; mar kompletament il-kontra ta’ dak li attwalment riedu.

Irnexxielhom iwasslu lin-nies li 3

ma humiex preparati, u anzi li l-affarijiet iktar ma dehru li qed jinbidlu iktar effettivament baqg[u l-istess. . It-tne[[ija tad-Deputy Leader tal-Partit Laburista saret bl-iktar mod ]baljat. So/jetà demokratika tiddejjaq b’dawn il-metodi. Tiddejjaq tara li persuna, bniedem tinqatag[lu rasu [abta u sabta fuq pretesti infondati. L-effett ta’ dak le]er/izzju kien li diversi fehmu li ma kienx fid-diskors li kien qal g[ax kien hemm min g[o;bu u wera dan filpubbliku, imma l-esi;enzi politi/i. Xi [add dehrlu li ‘jaqblilhom’ li jne[[uh issa li sejrin g[all-elezzjoni ;enerali g[ax sejjer itellfilhom millvoti. L-ag[ar f’dan kien proprju li individwu li kien elett demokratikament fil-partit ji;i mne[[i b’daqqa ta’ mannara politika. Qamu diversi domandi. Diversi staqsew x’;ara hemm ;ew bejniethom, i]da l-iktar li dejqet kien ilmod arroganti, prepotenti u li tfakkrek fil-passat ta’ kif sar dan kollu. . Il-Partit Laburista f’din ilmossa wa[edha fl-opinjoni ta’ [afna irnexxielu juri li lest li jie[u de/i]jonijiet kontra ssewwa u ming[ajr rispett lejn id-dinjità li kull persuna 4

5

media•link COMMUNICATIONS

jixirqilha. Id-domanda li ;iet lewwel kienet jekk bniedem daqshekk qrib tal-partit, daqshekk ta’ ;ewwa, inqatg[etlu rasu f’daqqa, x’hemm preparat g[all-o[rajn, it-tieni jekk dawn li di;à flOppo]izzjoni g[ax qed i[ossu l-poter qrib qed jag[mlu dan, x’se jag[mlu wara lill-poplu meta jkunu fil-Gvern? Minn dak li rajt, qrajt u tkellimt hemm opinjoni /ara li kollox baqa’ l-istess fil-Partit Laburista. L-ordni tal-;urnata baqg[et dik li kienet u l-ispirtu intern baqa’ ma nbidel assolutament xejn. Il-partit b[all-passat baqa’ u t-terremoti ma sarux, il-partit mhux talli ma g[amilx progress lejn ilmoderazzjoni i]da baqa’ wie[ed estremist. . Din hi r-realtà li rridu nikkonfrontaw. G[ax ir-ri]ultat illum jidher /ar li g[addew [ames snin u ma nbidlux u anqas ippruvaw jippreparaw irwie[hom tajjeb. Il-proposta tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma kompliet affermat dan iktar.

Dawk li kien ilhom jittamaw u jag[tu l-benefi//ju tad-dubju, illum tilfuh. Anzi, diversi fehmu li hemm min fil-Partit Laburista li ja[seb li l-pajji] hu mimli daqshekk injoranti li mal-ewwel dikjarazzjoni se 6

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

ja//ettaw kollox u joqog[du bil-kwiet ming[ajr ma jistaqsu.

Na[seb li kien e]er/izzju li jindika l-falliment ta’ partit li hu effettivament maqtug[ mirrealtà. Partit li baqa’ bil-kap tieg[u jidde/iedi ming[ajr ma jikkonsulta ru[u mal-o[rajn, u forsi tne[[a d-Deputy Leader ta’ qabel g[ax kien i]omm dan id-di]astru milli jitwettaq. Hu x’inhu, [are; mill-iktar /ar li lPartit Laburista baqa’ ma huwiex preparat u jg[a;;el iwettaq [merijiet li bihom a[na lkoll nistg[u g[ada pitg[ada n[allsu l-konsegwenzi tag[hom. Jg[idu [a;a u huma o[ra.