2013_01_27 by maltarightnow dotcom

€0.75

Numru 2,147

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Il-PN se jkun /ar kemm jiswew il-proposti tieg[u Il-Partit Nazzjonalista mhux biss ippre]enta Programm Elettorali li j[ares lejn il-[ti;iet tal-poplu biex ikompli jtejjeb il-qag[da tieg[u, i]da se jkun l-ewwel partit f’pajji]na li, g[ada t-Tnejn, ikun /ar mal-poplu u jg[id in-nefqa me[tie;a biex il-proposti jissarrfu f’realtà u kif din se tkun finanzjata. Dan qalu l-Prim Ministru Lawrence Gonzi, meta lbiera[ filg[odu tkellem fil-programm Il-Fatti Kollha, fuq Radio 101 (rapport f’pa;na 5). ■ F’]ew; okka]jonijiet o[ra, ilbiera[, Lawrence Gonzi spjega fit-tul punti mill-Programm Elettorali, l-ewwel waqt ]jara g[and ra[[al }ebbu;i (rapport f’pa;na 6) u, filg[axija, waqt attività ta[t it-tinda f’{al Qormi (rapport f’pa;ni 6 u 7).

L-ewwel ‘gradwati’ mir-repeater class tal-Labour! Bdew [er;in l-ewwel ‘gradwati’ mir-repeater class li l-Labour ried iwikki lil pajji]na biha [ames snin ilu! Din il-proposta kienet mi/[uda mill-poplu flelezzjoni u, b’hekk, il-Labour kellu jirrepeti [ames snin o[ra fl-Oppo]izzjoni. Fl-a[[ar jiem stajna naraw li minn din irrepeater class beda jinqata’ lfrott ukoll. Kul[add jiftakar li fl-a[[ar elezzjoni, il-Labour kien iddikjara li kellu misprints filprogramm tieg[u. Din iddarba, ir-repeaters tal-Labour, imxew pass ie[or. Flok misprints fil-programm g[addew g[al misprints fuq ilbillboards. Nhar il-{amis li g[adda Muscat [abbar li l-Labour lest jag[ti tablet lit-tfal tar-raba’ sena primarja biss i]da, b’g[a;eb ta’ kul[add, l-g[ada filg[odu l-Labour [are; billboard li jg[id: ‘Tablet g[attfal mill-Year 4’. Konferma o[ra li, kif jg[id Evarist Bartolo, aktar ma jinbidlu affarijiet fil-Labour aktar jibqg[u l-istess!

LAWRENCE GONZI ilbiera[ filg[axija ng[ata laqg[a sabi[a f’{al Qormi, fejn [a sehem f’attività tal-kampanja elettorali, ta[t it-tinda, bit-titlu ‘Int u l-Prim Ministru’. F’din l-attività, Lawrence Gonzi tkellem fit-tul dwar il-proposti konkreti u innovattivi tal-Programm Elettorali tal-Partit Nazzjonalista pubblikat nhar il-:img[a f’laqg[a straordinarja tal-Kunsill :enerali.

Qab]a o[ra ta’ kwalità g[all-poplu Malti kollu Il-Programm Elettorali Nazzjonalista ta’ fejda g[all-Maltin u l-G[awdxin Kien hawn reazzjoni po]ittiva [afna g[allProgramm Elettorali talPartit Nazzjonalista — Qab]a o[ra ta’ kwalità — 125 proposta biex nag[mlu qab]a ta’ kwalità fil-[ames snin li ;ejjin — approvat mill-Kunsill :enerali nhar il:img[a filg[axija. Dan hu programm li, bilfirxa kbira ta’ aspetti tal[ajja u tal-kategoriji kollha li se jibbenefikaw minnu, jirrispondi bis-s[i[ g[axxewqat tal-Maltin u lG[awdxin li, permezz tieg[u, se jkunu jistg[u jwettqu l-pass li jmiss lejn [ajja a[jar. Il-programm hu ri]ultat ta’ konsultazzjoni wiesg[a li kienet tinkludi:

■ Qrib il-mitt laqg[a ta’ KUNTATT ta’ Lawrence

Gonzi u Simon Busuttil ma’ g[aqdiet tas-so/jetà /ivili. ■ Mijiet ta’ laqg[at ta’ focus groups immexxija millA}AD. ■ Eluf ta’ su;;erimenti tal-pubbliku permezz tas-sit mychoice.pn Fil-jiem li ;ejjin, dan iddokument importanti se jkun is-su;;ett ewlieni li bih Lawrence Gonzi u l-Partit Nazzjonalista kollu se jmorru g[and il-poplu, ifiehmuh u jiddiskutuh waqt li jixxandar ittag[rif kollu b’rabta ma’ kemm jiswa u kif se jkun finanzjat. Il-programm se jkun ilboxxla li fuqu jimxu l-PN u pajji]na fis-snin li ;ejjin. Ara wkoll pa;na 10

Edizzjoni o[ra mal-[ar;a tal-lum

Dawk li se jgawdu... Dawn huma fost dawk il-kategoriji tal-poplu li se jgawdu mill-Programm Elettorali tal-PN ■ Il-familji kollha ■ Ommijiet bit-tfal ■ {addiema bla xog[ol ■ {addiema b’kuntratt ■ Pensjonanti li ja[dmu ■ Persuni b’di]abbiltà ■ Negozjanti ■ Negozjanti ;odda ■ Self-employed ■ Operaturi turisti/i ■ Lukandiera ■ Bdiewa, ra[[ala,

sajjieda ■ {addiema b’paga minima ■ Dawk li j[allsu t-taxxa b’35% ■ Werrieta ■ Apprendisti ■ I]-]g[a]ag[ kollha ■ Sidien ta’ [wienet ■ Dawk fil-volontarjat ■ Tfal tal-iskola ■ Studenti terzjarji ■ Studenti tal-mu]ika, l-arti, id-drama u ]fin ■ L-istudenti kollha

L-ipokrisija tal-Labour dwar il-korruzzjoni

■ Id-diabeti/i ■ Pazjenti tal-kan/er ■ Min jie[u medi/ini b’xejn ■ Tfal vulnerabbli ■ Ambjentalisti ■ L-G[awdxin kollha ■ Min ju]a sorsi ta’

ener;ija

■ L-isportivi ■ Id-dilettanti tal-motor

sport

■ L-anzjani ■ Persuni invalidi ■ Ir-romol ■ Votanti ]g[a]ag[ ■ Persuni gay ■ Membri tal-Armata ■ Il-pulizija ■ L-g[alliema ■ Il-[addiema tas-sa[[a ■ Il-pri;unieri ■ Il-konsumaturi ■ Sidien f’Home

Ownership Schemes

■ L-immigranti ■ Min i[obb l-annimali

Illum...

Kellhom star witness… u ‘baqg[u b’idejhom fuq ]aqqhom’ Hi xejra kostanti li meta tkun riesqa elezzjoni, tal-Labour jippruvaw jiggranfaw ma’ xi allegazzjoni ta’ korruzzjoni u jirkbu fuqha g[all-gwadann tal-voti. Hekk g[amlu f’kull elezzjoni mill-1992 ’l hawn u hekk qed jag[mlu b[alissa. I/-champion tal-Labour g[al dawn lallegazzjonijiet qed ikun id-deputat u eks Ministru Laburista Evarist Bartolo. I]da fatti li qed nippubblikaw illum juru li Bartolo hu l-inqas wie[ed indikat biex jag[mel kampanja b[al din g[as-

ARA WKOLL PA:NI 8 u 9

sempli/i ra;uni li meta hu kellu g[addispo]izzjoni xhud kredibbli, affidabbli u awtentiku dwar korruzzjoni kbira li twettqet ta[t Gvern So/jalista, kulma g[amel kien li baqa’ b’idejh fuq ]aqqu. Dan mhux kliem li qed tivvinta din ilgazzetta i]da hu parti minn stqarrija gravi u ta’ responsabbiltà li kienet saret millAvukat Wenzu Mintoff, eks Deputat Laburista u llum attiv [afna fl-MLP.

Il-ka] jinvolvi skandlu li kien kalkulat li sewa lill-pajji] madwar Lm10 miljun u jikkon/erna abbu]i sfa//ati li kienu twettqu b’rabta ma’ self u overdrafts lil partitarji mag[rufa laburisti mill-MidMed Bank (li kien jitmexxa mill-gvern) bejn l-1984 u l-1986. F’dak il-ka], il-Mid-Med Bank kien [are; miljuni ta’ liri Maltin f’self ming[ajr garanzija ta’ xejn u [afna minn dak is-self kien baqa’ mhux irkuprat.

g[al pa;na 2

Suppliment Politiku

L-edukazzjoni

2 Attwalità Politika

Irridu nimxu fuq il-passi ta’ Malta — eks President ?iprijott

George Vassilliou, eks President ta’ ?ipru, kien ikkwotat mill-;urnal Cyprus Mail, ta’ nhar il-{amis li g[adda, li qal li jekk pajji]u jrid li l-ekonomija tikber u ji;bed lejh l-investiment barrani, kellu jimxi fuq il-passi ta’ Malta. Dan ]velah Robert Cutajar, is-Sindku tal-Mellie[a u kandidat g[all-elezzjoni ;enerali, fil-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista, nhar il-:img[a. Vassilliou qal ukoll li Malta g[andha tkun ta’ e]empju g[al ?ipru f’[afna oqsma. Bil-maqlub ta’ Vassilliou, ilMexxej Laburista Malti kien ta parir lill-PM Gonzi biex jimxi fuq il-passi ta’ ?ipru!

Minn fuq kienu tawh transfer minn pa;na 1

Wenzu Mintoff, li fi]-]mien li se[[ew dawn il-ka]i, kien impjegat fil-Legal Office ta’ dan il-bank, kien ivvoluntarja biex jag[ti l-informazzjoni kollha ta’ fatti li kien jaf bihom personalment lil diversi persuni fil-Labour, fosthom lil Evarist Bartolo li kien isSegretarju tal-Bord talVi;ilanza u d-Dixxiplina talMLP. X’kien g[amel Bartolo b’dik l-informazzjoni? Kien mar g[and il-Pulizija biex tinvestiga? Xejn minn dan. Fi kliem Wenzu Mintoff innifsu, kulma ;ara kien li kul[add baqa’ b’idejh fuq ]aqqu u hu, talli wettaq dmiru, kien qala’ transfer! U llum, Evarist Bartolo jrid jippontifika u jg[addi l;udizzji.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Il-;enwin u l-falz ■ Nhar it-Tnejn li g[adda f’{al Balzan, Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista tkellem dwar dak li hu sejja[ b[ala l-;enwin u l-falz fix-xenarju politiku lokali ta’ b[alissa. Dan jo[ro; minn de/i]jonijiet u mi]uri li [a jew qed jie[u Gvern Nazzjonalista u l-po]izzjoni li [a jew qed jie[u dwarhom il-Labour ta’ Muscat. Il-PN jippjana bil-g[aqal, jipproponi u jwettaq u Muscat jipprova jie[u rikba politika b’opportuni]mu ta’ konvenjenza. Il-fatt hu li l-;enwin biss jista’ jag[tik garanzija. il-mument illum qed jag[ti lista qasira ta’ ;rajjiet u sitwazzjonijiet li minnha jo[ro; l-opportuni]mu u l-falsità tal-istrate;ija ta’ Muscat immirata biss g[al gwadann politiku.

1. L-UNJONI EWROPEA

IL-:ENWIN: Il-PN jidde/iedi li post Malta g[andu jkun flUnjoni Ewropea. Ja[dem bis-s[i[ g[al snin twal u jirnexxielu jipperswadi lill-poplu. Jirnexxilu jda[[al lil Malta fl-UE u jag[mel su//ess minn din is-s[ubija. IL-FALZ: Il-Labour u Muscat jag[mlu battalja ta’ 10 snin kontra s-s[ubija u l-‘g[ada’ li nid[lu jibdew jg[idu li Malta kien jaqblilha bis-s[ubija u Muscat jiddikjara li hu Ewropeista ‘konvint’ 2. IL-VAT

IL-:ENWIN: Gvern Nazzjonalista jda[[al it-taxxa ;usta u me[tie;a tal-VAT. Il-Labour jitla’ fil-gvern u jne[[iha. Gvern ie[or nazzjonalista jer;a’ jda[[alha fis-sistema u tibda tirrendi l-miljuni lill-Kaxxa ta’ Malta. IL-FALZ: Muscat fuq quddiem fil-;lieda kontra l-VAT u japprova bis-s[i[ it-tne[[ija tag[ha minn Sant. Illum din it-taxxa hi stabbilita u qatt ma ssemmiet aktar minn Muscat! 3. IL-PARTNERSHIP FOR PEACE

IL-:ENWIN: Gvern Nazzjonalista jda[[al lil pajji]na f’din linizjattiva b’risq il-pa/i i]da l-Labour jo[ro;ha. Fl-2008, fost protesti qawwija tal-Labour, gvern tal-PN jer;a’ jda[[al lil Malta fil-PfP. IL-FALZ: Il-Mexxej Laburista kien fuq quddiem g[al snin twal kontra s-s[ubija fil-PfP i]da f’xi ]mien, ftit xhur ilu — g[aliex ja[seb li jaqbillu — bil-mo[bi Muscat idawwar il-po]izzjoni u jsir jaqbel mas-s[ubija. 4. L-HSBC

IL-:ENWIN: Il-Partit Nazzjonalista fil-gvern, jipprivatizza l-

Mid-Med Bank u floku j;ib wie[ed mill-aqwa banek fid-dinja, lHSBC. De/i]joni li g[olliet il-fama u l-affidabbiltà ta’ pajji]na f’g[ajnejn il-barranin. IL-FALZ: Muscat jag[mel battalja personali u jiddikjara li din kienet l-akbar hold-up. Meta jara li din id-de/i]joni g[amlet ;id kbir lil Malta, jirtira baxx baxx u qatt ma jsemmi aktar dan is-su;;ett. 5. IL-LIBJA

IL-:ENWIN: Lawrence Gonzi jiddikjara sa mill-bidu nett tar-

rivoluzzjoni fil-Libja, li Malta hi fuq in-na[a tal-poplu u li Gaddafi kellu jitlaq. Mill-kliem g[all-fatti, il-PN jie[u de/i]jonijiet tqal biex jg[in lil-Libjani. IL-FALZ: Muscat jibqa’ b’[alqu mag[luq dwar il-kwistjoni g[al xhur twal u jkun biss wara li kien ]gur li Gaddafi kien spi//a li feta[ [alqu biex jg[id li hu wkoll mal-poplu Libjan!

6. L-EWRO

IL-:ENWIN: Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi jidde/iedi li pajji]na g[andu jissie[eb fiz-zona ewro u j[ejjih biex jg[addi minn test ie[or quddiem l-UE. Malta tg[addi mill-e]ami u tadotta b’su//ess kbir il-munita ewropea. IL-FALZ: L-ewwel jg[id u jikteb li din hi de/i]joni [a]ina ta’ Gonzi i]da meta jara s-su//ess ta’ pajji]na jibda jg[id li hu g[amel il-parti tieg[u biex pajji]na jibda ju]a l-ewro. 7. L-ISTIPENDJI

IL-:ENWIN: L-istipendji jidda[[lu u jissa[[u mill-PN waqt li l-Labour fil-gvern i]armahom. Il-PN idawwar din id-de/i]joni u jibqa’ jwessa’ l-faxxa ta’ studenti li jgawdu minn dan il-benefi//ju rari [afna f’pajji]i o[rajn. IL-FALZ: Japprova li l-istipendji jiddawru f’self u, issa, filwaqt li jg[id li jrid i]ommhom, jipproponi, b[ala kandidat tieg[u, ekonomista li g[al snin twal g[amel battalja kontra l-istipendji. 8. I?-CHILD-CARE CENTRES

IL-:ENWIN: Gvern Nazzjonalista kien pijunier f’dan il-qasam li bena mix-xejn. Bnihom, kattarhom u g[enhom kemm fela[. IlPrim Ministru j[abbar li proposti tal-U{M f’dan ir-rigward se jid[lu fil-programm elettorali tal-PN. IL-FALZ: Tlett ijiem wara din id-dikjarazzjoni, Muscat jo[ro; jg[id li l-Labour g[andu pjan — l-istess wie[ed tal-U{M — biex i/-child-care centres isiru bla [las. 9. IL-MIDDLE CLASS

IL-:ENWIN: Kien il-Partit Nazzjonalista li welled u sa[[a[ ilmiddle class f’pajji]na u baqa’ jsostniha b’mi]uri u de/i]jonijiet, inklu] fl-a[[ar Ba;it, bi tnaqqis fl-og[la rata tal-income tax li ja;evola lil din il-‘klassi’ IL-FALZ: Wara [afna fta[ir u paroli vojt dwar il-middle class, il-Mexxej Laburista jiddikjara li l-mi]ura tal-gvern dwar it-tnaqqis tal-income tax ta;evola lis-sinjuri. 10. EDDIE FENECH ADAMI

IL-:ENWIN: Il-Partit Nazzjonalista u l-poplu Malti kollha jibqg[u eternament grati g[al dak li wettaq Eddie Fenech Adami filkarriera politika tieg[u li, bil-fatti, ;abet f’Malta x-xog[ol, il;ustizzja u l-libertà. IL-FALZ: Muscat attakka g[al snin twal lil Eddie Fenech Adami u pprova, sa[ansitra, jirridikolah. Issa, b’opportuni]mu u g[allkonvenjenza, qed ifa[[ru u je]altah. Ja[seb li l-poplu mg[andux memorja!

Attwalità Politika 3

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

L-u]u tal-fa[am Fl-1974, Gvern Laburista beda ju]a l-fa[am biex i[addem il-power station tal-Marsa. Fil-Programm Elettorali tal-PN fl-1987 intqal /ar u tond li l-[ruq tal-fa[am kien qed jikkaw]a periklu g[as-sa[[a tan-nies, tal-ambjent u problemi o[ra kif te[les mill-irmied li jibqa’. “U dan”, kien ]ied il-programm tal-PN, “meta l-prezz ta]-]ejt ro[os”. Il-PN fil-gvern baqa’ ja[dem u jistinka biex je[les lill-pajji] u linnies milqutin minn din il-problema sa ma elimina l-u]u tal-fa[am. Issa ilu ’l fuq minn 15-il sena li ma baqax jintu]a l-fa[am fil-power station tal-Marsa u, naturalment, qatt ma ntu]a f’Delimara.

Il-muntanja enormi tal-fa[am fil-Menqa tal-Marsa — fi ]mien Gvern Laburista — li tne[[iet minn Gvern Nazzjonalista, l-ewwel u qabel kollox b[ala protezzjoni g[as-sa[[a tan-nies tal-in[awi

Il-Labour g[andu l-fa[am miblul X’qal il-Labour… 11 TA’ JANNAR, 2013: “Min-na[a tieg[u, il-Mexxej Laburista iddeskriva l-estensjoni li saret f’Delimara u li ta[dem bil-heavy fuel oil, l-aktar fjuwil li j[amme;, b[ala ‘fabbrika tal-kan/er’” (l-orizzont)

■

■ 14 TA’ JANNAR, 2013: “Matul l-istess konferenza stampa, Muscat kien mistoqsi wkoll dwar il-pjan tal-PL dwar l-ener;ija u sostna li l-power stations li ja[dmu blHFO huma fabbrika tal-kan/er u l-a]ma. Din mhix kwistjoni ta’ numri i]da li mhux tajjeb li tintu]a teknolo;ija li mhix tajba ambjentalment u lanqas g[assa[[a. Din hi l-vera bomba li rridu nne[[u minn pajji]na”. (l-orizzont) ■ 15 TA’ JANNAR, 2013: “Joseph Muscat qal li n-na[a t’isfel ta’ Malta spi//at qisa dumping site tal-pajji], xi [a;a li mhix a//ettabbli aktar. Qal li dan qed iwassal g[al in/idenza g[olja tal-kan/er. Irrimarka li gvern ;did hu kommess li jag[laq dawn il-fabbriki tal-kan/er.” (l-orizzont) ■ 17 TA’ JANNAR, 2013: “Fl-intervent tieg[u, Joseph Muscat stqarr li ma fela[x jisma’ l-affarijiet tal-HFO. ‘Dawn huma affarijiet li joffendu s-sens komun’ qal Muscat. G[alhekk kien kburi bil-pjani tag[hom g[aliex waqt li dak li qed jg[idu g[andu x’jaqsam mal-ekonomija, g[andu x’jaqsam ukoll mas-sa[[a”. (l-orizzont)

QERQ Biex jag[mel il-proposta tieg[u dwar l-ener;ija tidher aktar kredibbli, il-Labour sfrutta rapport li t-Tabib Victor Calvagna, konsulent dwar il-kan/er tat-tfal, kien g[amel f’Marzu 2005. Il-Labour immanipula dan ir-rapport b’mod li jkun jidher u ting[ata l-impressjoni li l-power station ta’ Delimara hi ta’ riskju g[all-poplu g[aliex i]]id ir-riskju talkan/er. Fi stqarrija pubblika, itTabib Calvagna /a[ad dan kategorikament waqt li ta dettalji li juru li, g[allkuntrarju, kienet il-power station tal-Marsa, im[addma bil-fa[am minn Gvern Laburista, li setg[et kabbret ir-riskju tal-kan/er.

X’qal it-Tabib Calvagna... L-istudju li g[amel f’Marzu 2005 kellu x’jaqsam mat-tni;;i] ambjentali mill-mi]bla tal-Mag[tab u l-power station tal-Marsa u kif dawn kienu jeffettwaw f’termini ta’ rata ta’ kan/er lil min joqg[od qrib tag[hom. ■ Ir-ri]ultati kienu urew li waqt li ]-]ew; siti ma kienu qed jikkaw]aw l-ebda effett fuq l-in/idenza tar-rata ta’ kan/er, filka] tal-power station tal-Marsa din kienet tolqot ka]i ta’ kan/er tal-pulmun fis-sens li aktar ma wie[ed ikun ’il bog[od minnha aktar tonqos l-in/idenza. ■ Fil-power station tal-Marsa kien jintu]a l-fa[am u mhux ilheavy fuel oil li qed jintu]a b[alissa f’Delimara. Biex tkompli tag[qad, il-fa[am g[all-power station tal-Marsa kien jin]amm fil-Menqa (ara ritratt fuq) espost g[all-elementi, bir-ri]ultat li r-ri[ kien iferrxu fuq l-aktar in[awi qrib. ■ Jekk wie[ed jasal g[all-konklu]joni li l-power station talMarsa kienet il-ka;un, wie[ed ikollu jwa[[al fil-fa[am u]at b[ala l-aktar fossil fuel li wassal g[al ]ieda fl-in/idenza talkan/er. ■ Il-power station ta’ Delimara hi g[al kollox differenti minn dik tal-Marsa fil-konfront tan-nies tal-qrib. F’Delimara hemm /umnija og[la u bi precipitators li l-Marsa ma kellhiex, u li ma kellhiex ukoll sistema biex tnaqqas l-emissjonijiet. ■ Il-power station tal-Marsa kienet tipprodu/i 52% tal-[ti;iet elettri/i ta’ Malta waqt li dik ta’ Delimara kienet tipprovdi biss 20 fil-mija. ■

4 Attwalità Politika

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

tag˙rif Biennale tal-Arti Sagra. IlFondazzjoni :wanni Pawlu II (JP2 Foundation) tistieden lillartisti kollha biex jie[du sehem fit-tieni edizzjoni tal-Biennale talArti Sagra 2013 li se ssir matul ix-xahar ta’ Mejju li ;ej. Dawk interessati g[andhom jibag[tu lapplikazzjoni tag[hom sal-31 ta’ Jannar. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb fuq l-email: jp2gozosab@gmail.com jew minn Facebook fuq Sacred Art Biennale. Poe]ijaPlus. Stedina biex ti;i u taqra l-kitbiet tieg[ek g[ada tTnejn 28 ta’ Jannar fis-7.30 p.m. fil-bit[a tat-Teatru Manoel. Dawk li jixtiequ jaqraw ix-xog[lijiet tag[hom huma mitluba jibag[tu email lil: vincefabri@hotmail. com.

G[aqda Poeti Maltin. Nhar isSibt li ;ej, 2 ta’ Frar, l-G[aqda Poeti Maltin se ttella’ g[at-tieni darba Qari ta’ Poe]ijji f’Cafè Rocher, il-Belt. L-ewwel esperjenza kienet wa[da po]ittiva [afna f’atmosfera rilassanti. Kul[add mistieden jattendi. Birkirkara. Nhar il-{amis 31

ta’ Jannar fil-knisja ta’ Santu Rokku jibdew id-devozzjonijiet tal-{mistax-il {amis ta’ Santa Rita. Programm ta’ kull nhar ta’ {amis: Quddies fl-10 a.m., 5.30 p.m., 7 p.m. Fis-6 p.m. {sieb fuq Santa Rita u ?elebrazzjoni Ewkaristika.

Wara li tkellmu l-esperti... Tas-Sliema. Cake Sale b’risq il-festa 2013 nhar is-Sibt 2 u l{add 3 ta’ Frar fuq iz-zuntier talknisja parrokkjali tal-Madonna tas-Sacro Cuor waqt il-[inijiet tal-Quddies. Ikun hemm varjetà ta’ home-made cakes u gallettini bi prezzijiet ir[as. L-Imqabba. L-G[aqda Armar Santa Marija qed torganizza Ikla Bejn il-{bieb nhar il-:img[a, l-1 ta’ Frar, mit-8 p.m. ’l quddiem fil-Ka]in Santa Marija. G[all-ikel ikun hemm risotto, majjal jew ti;ie; u de]erta. G[all-bookings avvi/inaw lill-membri tal-G[aqda tal-Armar. {al Qormi. Kompetizzjoni bil-

kostumi tal-Karnival fl-10 ta’ Frar mill-10 a.m. ’l quddiem quddiem il-Ka]in tal-Banda Anici. Prezz: €5 kull applikazzjoni. }ew; kategoriji: Foam u {jata. Etajiet minn 4 sa 12-il sena. Jing[ataw trofej lil min ji;i l-ewwel, it-tieni u t-tielet u trofew g[all-iktar kostum ori;inali. Applikazzjonijiet millbar tal-ka]in jew membri tasSezzjoni }g[a]ag[ Stillieri sal:img[a 8 ta’ Frar.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn quddiem il-knisja tas-Salib Imqaddes, Zona Sant’Andrija, {a]-}abbar, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> :eneralment ftit imsa[[ab, bil-possibbiltà ta’ xi [albiet i]olati tax-xita, li jsir pjuttost imsa[[ab. Il-Vi]ibbiltà> :eneralment tajba. Ir-Ri[: Majjistral it-Tramuntana moderat, li jsir mill-Majjistral moderat g[al ftit qawwi sa filg[axija. Il-Ba[ar> Qawwi, li jsir moderat g[al qawwi. L-Imbatt> Baxx mill-Punent Majjistru, li jsir ftit li xejn. L-Og[la Temperatura: 15˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 8.9mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 329.9mm. Ix-Xemx> Titla’ fis-07.06 u tin]el fil-17.23.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 68 – 26 – 36 – 50 – 13 – 23 – 59 – 5

spiΩeriji li jift˙u llum VALLETTA: New British Dispensary, 109#110 Triq San :wann; IL-{AMRUN: Thomas’ Pharmacy, 796 Triq il-Kbira San :u]epp; SANTA VENERA: St. Venera Pharmacy, 532 Triq il-Kbira San :u]epp; BIRKIRKARA: Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira; IL-G}IRA: St. Matthews’ Pharmacy, Triq ix-Xatt; SAN :ILJAN: Balluta Pharmacy, 30 Triq il-Kbira; TASSLIEMA: Mrabat Pharmacy, Triq lImrabat; IKLIN: Il-Mehriez Pharmacy, 31 Triq Giovanni Curmi; IL-MOSTA: Sta. Margherita Pharmacy, Vjal il-Qalbiena Mostin, Santa Margherita Estate; ILMELLIE{A: Mellie[a Pharmacy, 111 Triq :or; Borg Olivier; PAOLA: De Paola Pharmacy, 36 Pjazza Antoine De Paule; BORMLA: White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1 Fuq San Pawl; FGURA: Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla; GUDJA: Medicaid Pharmacy, 62 Vjal it-Torri; {AL KIRKOP: Prestige Pharmacy, 16 Triq San :u]epp; {A}-}EBBU:: Santa Marija Pharmacy, 40 Triq l-G[asfura; RABAT: Nova Pharmacy, 142 Triq il-Kulle;;; FONTANA: Fontana Pharmacy, Triq ilG[ajn; IL-QALA: St. Joseph Pharmacy, 28 Pjazza San :u]epp. Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu. Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u. Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Il-KPMG

Dr Peter Gatt

Dr Anne Fenech

L-In;inier John Pace

Tal-Labour jag[lqu [alqhom g[al kollox {afna qed jinnutaw li wara [afna daqq ta’ trombi, billboards, supplimenti, konferenzi tala[barijiet u xenati o[ra, matul din il-;img[a, il-Labour kwa]i nesa g[al kollox il-proposta ewlenija tieg[u g[al din lelezzjoni: il-[rafa dwar kif qed jg[id li jista’ jra[[as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma wara sena li jkun fil-gvern. Jista’ jkun li dan hu ri]ultat ta’ kummenti li esperti ewlenin fillinja tag[hom g[amlu b’rabta ma’ din l-hekk imsej[a proposta. U[ud mill-kummenti kienu dawn: ■ Il-KPMG [admet i/-/ifri skont il-proposta tal-Labour u sabet li l-kontijiet jog[lew b’5 filmija fuq dawk tal-lum ■ Dr Peter Gatt, ;eolo;ist ewlieni, iddikjara li l-art li fuqha l-Labour qed jipproponi ]ew; tankijiet enormi bil-gass, hi

radam u mhux b’sa[[itha bi]]ejjed ■ Dr Anne Fenech, esperta internazzjonali fil-qasam marittimu, iddikjarat li diffi/li [afna jinstabu l-vapuri adegwati biex iwasslu l-gass f’Malta, u allura jkollok tixtrihom bi spi]a kbira ■ L-In;inier John Pace, eks manager tal-Enemalta, qal li lproposta tal-Labour mhix fattibbli, la mil-lat ta’ spi]a u lanqas g[at-time-frame li qed jipproponi ■

It-Tabib Victor Calvagna,

/a[ad li l-power station ta’ Delimara hi ‘fabbrika tal-kan/er’ kif iddikjaraha l-Professur Joseph Muscat! (Ara wkoll pa;na 3) U, milli jidher, il-lista se tkompli titwal, kif jo[ro; minn dak li qal ilbiera[ Alan Deidun, espert fil-qasam tal-ambjent (Ara rapport ta[t).

Alan Deidun iqajjem dubji kbar dwar l-istudji tal-proposta Laburista Jikkritika lil-Labour g[all-mod kif ikkwotah Espert ie[or li qajjem dubji dwar il-pjan tal-Labour g[allener;ija hu Alan Deidun, ambjentalist u lek/erer flUniversità ta’ Malta. Fil-programm ‘Futur fisSod’, fuq Radio 101, ilbiera[ hu spjega kif it-time-frames li qed jipproponu l-Mexxej Laburista Joseph Muscat u listar candidate Konrad Mizzi, ma jag[mlux sens. Alan Deidun qajjem dubji dwar kif dan jista’ jsir g[aliex, skont hu, f’kull EIA li [a sehem fih hu, il-pro/ess [a bosta xhur u kultant anki s-snin. L-Environmental Impact Assessment (EIA) hu studju intensiv dwar liema effetti jista’ j[alli l-pro;ett propost, kemm fuq l-ambjent kif ukoll fuq is-so/jetà. Alan Deidun spjega kif wara li jsir l-EIA, dan irid jg[addi g[and il-MEPA, imbag[ad wara ter;a’ ssir anali]i tieg[u. Wara li ji;i fi tmiemu dan listudju, tkun trid issir konsultazzjoni pubblika, li wa[idha tie[u tal-anqas sitt ;img[at. L-ambjentalist enfasizza li qabel ma jipproponi pro;ett b[al dak, wie[ed irid jag[mel valutazzjoni tas-sitwazzjoni mil-lati kollha. Spjega wkoll kif l-EIA firrigward tal-power station talBWSC mhux tajjeb g[allpower station li qed jipproponi l-Labour, billi din hi kompletament differenti minn dik tal-BWSC. Fl-istess programm, Alan

Alan Deidun

Deidun ikkritika lill-Malta Labour Party g[all-mod kif [adulu parti minn artiklu u kkwotawh b’tali mod li ma jirriflettix l-argument tieg[u flistess artiklu.

“Milli jidher, il-MLP ma tantx japprezza esperti objettivi,” spjega Alan Deidun, waqt li irrefera wkoll g[allProfessur Edward Mallia u tTabib Victor Calvagna (ara pa;na 3), li wkoll kienu kwotati mill-esponenti u lmedia Laburisti b’mod skorrett. Alan Deidun fakkar li, filpjani tieg[u, il-Partit Nazzjonalista wkoll qed jinsisti li jintu]a l-gass biex ikun ;enerat l-elettriku f’pajji]na. Il-proposta tal-PN hi differenti g[aliex hi ba]ata fuq investiment f’pipeline tal-gass minn Sqallija, finanzjat millUnjoni Ewropea.

Attwalità Politika 5

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

G[ajnuna lil 8,000 persuna biex isiru aktar indipendenti Matul l-2012 madwar 8,500 persuna g[amlu u]u mis-servizz tal-Commcare – servizz offrut mill-Gvern li joffri programm ta’ kura fil-komunità biex jg[in lill-persuni jsiru iktar indipendenti. Dan qalu Mario Galea, is-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u l-Kura filKomunità, waqt ]jara lbiera[ fl-uffi//ji tal-Commcare, fl-Isptar tar-Riabilitazzjoni Karen Grech. It-tim tal-Commcare huwa tim multidixxiplinarju mag[mul minn 10 nurses, midwife, social worker, occupational therapist, fi]joterapisti u seba’ assistenti so/jali, li jg[inu lill-persuni li jkunu tilfu l-indipendenza tag[hom min[abba problemi ta’ mobbiltà, di]abbiltà, u problemi so/jali u mard ie[or. Wara li persuna tkun g[amlet talba g[as-servizz, issir ]jara li matulha jsir assessment tal-[ti;iet tal-persuna u jitfassal programm ta’ g[ajnuna u kura madwar il-b]onnijiet tal-persuna kon/ernata. F’u[ud mill-ka]i, il-persuna tkun riferita g[al dan is-servizz mit-tobba, lisptarijiet, professjonisti u entitajiet o[rajn. Dan il-unit huwa responsabbli wkoll biex jawtorizza servizzi o[rajn li jing[ataw mill-Gvern, b[al servizzi ta’ respite, telecare u s-servizz talMMDNA. L-occupational therapist fittim tal-Commcare jag[ti l-apparat me[tie; li jista’ jg[in lill-persuna tikseb l-indipendenza tag[ha iktar malajr. B[alissa g[addejjin ukoll diskussjonijiet mal-Isptar Mater Dei biex jitfasslu programmi ta’ kura g[all-pazjenti li jo[or;u minn Mater Dei u li jkollhom b]onn iktar g[ajnuna fid-dar tag[hom. Mario Galea irrefera wkoll g[allOutreach Team li jg[in persuni li jkunu tilfu l-kapa/ità li jie[du [sieb tag[hom infushom b’mod indipendenti. Filwaqt li rringrazzja lill-istaff kollu fil-programmi tal-Commcare, Mario Galea fakkar li matul is-sena li g[addiet, 3,173 klijent ;did bdew igawdu minn dan is-servizz minbarra 5,271 persuna o[ra li kienu di;à g[amlu u]u mis-servizz u re;g[u talbu l-g[ajnuna. Peter Micallef, l-Assistent Parlamentari fil-Ministeru g[as-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità, qal li l-esperjenza tieg[u ta’ tabib tlaqqg[u ma’ numru ta’ familji li jkunu je[tie;u dan it-tip ta’ g[ajnuna, u mhux l-ewwel darba li huwa rrefera familji g[asservizz tal-Commcare, li qed jg[in iktar persuni jg[ixu b’mod indipendenti fi djarhom.

Programm elettorali li hu l-ewwel tat-tip tieg[u f’pajji]na

“Il-programm elettorali tal-Partit Nazzjonalista – b’125 proposta – hu lewwel wie[ed tat-tip tieg[u f’pajji]na billi qatt ma kellna programm elettorali li kien jinkludi l-ispi]a ta’ kull proposta m[abbra fih.” Hekk sostna Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, ilbiera[ waqt il-programm Il-Fatti Kollha, fuq Radio101, immexxi minn Trevor de Giorgio. Il-programm elettorali g[andu l-isem Qab]a o[ra ta’ kwalità, min[abba li jiffoka fuq sitt oqsma li g[andhom ikomplu jixprunaw lil Malta ’l quddiem, qal il-Prim Ministru. IX-XOG{OL: L-g[an tal-Partit Nazzjonalista minn dejjem kien il-[olqien tax-xog[ol, u dan issarraf f’iktar impjiegi ta’ kwalità g[all-Maltin. F’din ille;i]latura pajji]na [oloq iktar minn 20,000 impjieg ;did, tenna l-Prim Ministru, filwaqt li semma’ kif dan innumru jaqbel sew mal-g[add ta’ studenti li ggradwaw tul dawn l-a[[ar [ames snin. Il-proposti elettorali tal-Partit Nazzjonalista jridu jkomplu jibnu fuq dan is-su//ess biex l-ekonomija Maltija tkompli timra[ f’setturi ;odda li qed ikunu ta’ su//ess, b’mod partikulari lmanifattura, is-servizzi finanzjarji, issettur tal-avjazzjoni, it-turi]mu, il-log[ob di;itali, it-teknolo;ija tal-informatika, issa[[a u l-edukazzjoni. IL-PENSJONI: Il-pensjoni li ting[ata mill-gvern m’g[andhiex titnaqqas min[abba li persuna tkun qed tir/ievi pensjonijiet o[rajn. Dan jg[odd g[al min jir/ievi l-pensjonijiet tat-te]or, pensjonijiet privati jew dawk tas-servizzi minn barra, sostna l-Prim Ministru, li wieg[ed li bilPartit Nazzjonalista fil-gvern, dawn lindividwi xorta se jkunu qed jir/ievu lpensjoni s[i[a tag[hom. Il-Partit Nazzjonalista qed iressaq ukoll numru ta’ proposti li g[andhom itejbu lpensjoni tad-di]abbiltà, tal-invalidità u tarromol. Iktar minn hekk, Lawrence Gonzi spjega kif dawk kollha li ja[dmu iktar minn xog[ol wie[ed part-time, jistg[u jag[]lu li j[allsu l-bolla fuq iktar minn xog[ol part-time wie[ed, biex b’hekk jir/ievu pensjoni og[la iktar ’il quddiem. L-INVESTIMENT BARRANI: Fi kliem il-Prim Ministru, il-proposti nazzjonalisti se jkomplu jibnu gvern Malti stabbli, li j[e;;e; l-investiment barrani lejn il-g]ejjer Maltin. B[alissa qed ng[ixu fi ]mien ta’ opportunitajiet, bl-Ewropa u l-Afrika jservu b[ala swieq ideali biex a[na lMaltin nimir[u fihom. Dan l-g[an jista’ jkompli jintla[aq billi Gvern Nazzjonalista ja[dem g[al iktar tnaqqis ta’ taxxi, iktar in/entivi lil min irid

LAWRENCE GONZI> Proposti li joffru ra;uni /ara g[aliex il-poplu g[andu jivvota lill-PN

jifta[ negozji ;odda, iktar skemi favur lindustrija. TNAQQIS FIT-TAXXA: Il-Partit Nazzjonalista, se jwettaq dak kollu msemmi fil-Ba;it, u, b’hekk, fi ]mien tliet snin, dawk kollha li jaqilg[u sa 60,000 ewro fis-sena se jkollhom tnaqqis fit-taxxa tad-d[ul minn 35% g[al 25%. Dan, minbarra mi]uri o[rajn ta’ tnaqqis ta’ taxxa, fosthom it-tne[[ija tat-taxxa talboll meta wie[ed jg[addi l-proprjetà tieg[u lil uliedu. IN-NEGOZJI: Il-Partit Nazzjonalista, anki kif pre]entat fl-a[[ar Ba;it, qed iwieg[ed li dawk li jift[u negozju ;did ma j[allsux taxxa tad-d[ul g[all-ewwel sentejn, fost o[rajn. Dawn l-iskemi b’risq il-[olqien ta’ negozji ;odda ji]diedu skont diversi /irkustanzi, fosthom jekk mara tag[]el li tid[ol g[al dan l-impenn, jew inkella jekk in-negozju jinfeta[ f’G[awdex. L-INDUSTRIJA: Gvern Nazzjonalista se jkun qed joffri 100 miljun ewro lillindustrija fuq perijodu ta’ [ames snin, biex dawn il-kumpaniji jkunu jistg[u jinvestu f’teknolo;iji ;odda, fissostenibbiltà, fir-ri/erka, fl-i]vilupp u fittfittxija g[al swieq ;odda. Dan g[andu jg[in biex l-industriji jkomplu jikbru u jo[olqu aktar impjiegi. Il-Prim Ministru fakkar li f’dawn l-a[[ar erba’ snin, Gvern Nazzjonalista investa mal-200 miljun ewro f’tax-credits b’risq lindustrija, li wasslu biex l-industrija Maltija tinvesti 500 miljun ewro. Il-lum fuq Radio 101

L-EDUKAZZJONI: Il-Partit Nazzjonalista minn dejjem ta importanza lilledukazzjoni. Fil-le;i]latura li jmiss, Gvern Nazzjonalista se jkun qed itejjeb il-qasam tal-edukazzjoni b’diversi modi, fosthom bl-g[oti ta’ tablet pc lit-tfal kollha – fil-primarja u fis-sekondarja – kemm jekk jattendu fi skola tal-Gvern, tal-Knisja jew tal-Privat. Din g[andha sservi b[ala g[odda li twassal biex it-tfal Maltin jifhmu iktar il-b]onn li wie[ed ju]a t-teknolo;ija fit-tag[lim tieg[u. Iktar minn hekk, Gvern Nazzjonalista se jkun qed jinvesti f’vouchers g[al kull min irid li wliedu jing[ataw servizz ta’ childcare. Se jkun qed joffri wkoll lopportunità li min ja[dem ju]a xi ;ranet mis-sick-leave tieg[u meta wliedu jkunu morda. IS-SA{{A: Matul il-programm, ilPrim Ministru semma wkoll is-settur tassa[[a u l-importanza tas-servizz tas-sa[[a fil-kwalità tal-[ajja tal-Maltin. Fost o[rajn, hu sa[aq fuq il-;lieda kontra lmarda tad-dijabete, marda li tolqot 10% tal-popolazzjoni ta’ Malta. Dan se jsir b’iktar inizjattivi b’risq programmi ta’ screening kontra din ilmarda u b’iktar medi/ini b’xejn, qal ilPrim Ministru. Dawn huma ftit mill-proposti tal-Partit Nazzjonalista b’risq il-poplu Malti, tenna Lawrence Gonzi, li fakkar kif dan ilprogramm elettorali joffri ra;uni /ara g[alxiex wie[ed g[andu jivvota lill-Partit Nazzjonalista.

FOCUS 101

Bejn id-9 u l-11 ta’ filg[odu — Anali]i tal-gazzetti tal-{add Imexxi> Marion Pace Asciak Mistednin> Richard Sladden Marthese Portelli ?ensu Galea

6 Attwalità politika

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Gvern Nazzjonalista ;did ikompli jg[in lir-ra[[ala Matul il-[ames snin li ;ejjin, Gvern Nazzjonalista ;did se jkompli jg[in lir-ra[[ala biex itaffilhom parti mill-impatt tal-prezz internazzjonali talg[alf; u dan isir b’kordinazzjoni malKoperattiva tal-Majjali. Ir-ra[[ala se jkunu wkoll meg[juna permezz talintroduzzjoni tat-tariffa talener;ija ta’ billejl, li se tkun bejn 7 u 26 fil-mija or[os min[abba li r-ra[[ala ju]aw ammont ta’ ener;ija matul illejl biex isa[[nu l-irziezet u lill-annimali tag[hom. Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, qal dan ilbiera[, waqt ]jara li g[amel fir-razzett tal-majjali tarra[[al Mario Abela, f’{a]}ebbu;, b[ala parti millattività bl-isem ta’Qalb il-Bdiewa u r-Ra[[ala. Il-Prim Ministru kien akkumpanjat minn George Pullicino, il-Ministru g[arRi]orsi u l-Affarijiet Rurali, u mill-kandidati tal-PN tasSeba’ Distrett. Lawrence Gonzi qal li lindustrija tal-majjali g[ad g[andha sfidi quddiemha, fosthom biex tikkompeti malimportazzjoni. Fl-a[[ar snin, din l-industrija g[amlet qab]a ta’ kwalità u ]iedet leffi/jenza u l-produttività. Dan sar bil-g[ajnuna li ng[atat mill-Gvern, g[aliex jekk din l-industrija tmut, ibati l-konsumatur. Fl-a[[ar [ames snin saret qab]a fil-kwalità f’din lindustrija u anki permezz tal-

g[ajnuna tal-fondi tal-UE. Mario Abela gawda minn dawn il-fondi u llum qed jibni tinda ;dida, l-ewwel wa[da tax-xorta tag[ha f’Malta, skont l-ispe/ifikazzjonijiet talUE dwar il-[arsien talannimali. Dan ir-ra[[al g[amel investiment ta’ €250,000 firrazzett tieg[u u ng[ata €124,000 f’g[ajnuna millProgramm g[all-I]vilupp Rurali Ewropew. Il-Prim Ministru qal li fil;img[at li ;ejjin, il-Gvern Malti se jkompli bin-negozjati mal-UE dwar il-pakkett ta’ fondi g[as-snin 2014 u 2020, u li minnhom se jgawdu wkoll ir-ra[[ala, il-bdiewa u ssajjieda. Il-Gvern qed ja[dem ukoll biex ma jkunx hemm abbu]i dwar l-importazzjoni talla[am tal-majjal, u biex ilkonsumatur ikollu linformazzjoni dwar il-prodott frisk lokali. Fil-Programm Elettorali talPartit Nazzjonalista hemm inizjattivi biex gvern ;did nazzjonalista jalloka flus apposta biex jitjiebu t-trejqiet u s-sqaqien li jwasslu g[allirziezet u l-g[elieqi tag[hom. Se ssir skema li tg[in lillbdiewa u lir-ra[[ala jinvestu fl-g[elieqi u fl-irziezet tag[hom biex ikunu jistg[u jattiraw l-agro-turi]mu. Il-Prim Ministru qal li se ssir ukoll [idma biex lirziezet li m’g[adhomx jintu]aw ikunu irran;ati u jintu]aw g[al xi u]u aktar importanti.

Il-Programm Elettorali tal-Partit Nazzjonalista dwar il-bdiewa, ir-ra[[ala u s-sajjieda

G[ada l-istudji dwar kemm jiswew il-proposti tal-programm elettorali ...u kif se jkunu finanzjati G[ada t-Tnejn, il-Partit Nazzjonalista se jippre]enta listudji dwar kemm se jiswew il-proposti tal-Programm Elettorali u kif dawn se jkunu finanzjati. Dan juri li l-PN qed iressaq proposti konkreti u sostenibbli li jo[olqu aktar xog[ol, i[allu aktar flus filbwiet tan-nies bit-tnaqqis tattaxxi u b’aktar investiment fissa[[a u fl-edukazzjoni. Lawrence Gonzi, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, qal dan ilbiera[ filg[axija, meta kien intervistat mill-pre]entatur Peter Carbonaro, waqt l-attività Int u l-Prim Ministru, li saret f’{al Qormi, filwaqt li l-animatur kien Jean Claude Micallef. Lawrence Gonzi qal li lProgramm Elettorali tal-Partit Nazzjonalista hu r-ra;uni g[ala l-poplu Malti u G[awdxi je[tie; jivvota lill-PN. IlProgramm Elettorali hu tajjeb g[al pajji]na, ikompli jpo;;i lfinanzi ta’ pajji]na fis-sod, u b’ekonomija li to[loq ixxog[ol. Qal li Muscat qed jg[id li mhux veru li fl-a[[ar [ames snin in[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did, u dan juri li hu qed jaqta’ qalbu li jo[loq ixxog[ol. Il-Prim Ministru spjega li fla[[ar [ames snin, millMCAST, mill-Università u mill-ITS iggradwaw 20,000 student u studenta, u qal li kieku ma [loqniex dawn ilpostijiet tax-xog[ol, kieku g[andna [afna aktar nies ifittxu x-xog[ol. Fakkar ukoll li fil-[ames snin li g[addew, eluf ta’ nisa re;g[u da[lu lura fid-dinja tax-xog[ol u llum rekord ta’ nisa qed ja[dmu, u madwar 11,000 pensjonant qed jie[du pensjoni s[i[a u ja[dmu. Hemm ukoll il-fatt li l-età tal-pensjoni telg[et minn 61 sena g[al 62 sena, u dan ifisser li hemm aktar nies li baqg[u

ja[dmu. Lawrence Gonzi qal li dawn ir-ri]ultati jikkonfermaw li [loqna x-xog[ol u Malta g[andha fost l-inqas rati ta’ qg[ad fl-UE. 20,000 post tax-xog[ol Statistika tal-Labour Force

Survey tikkonferma li f’pajji]na n[olqu aktar minn 20,000 post tax-xog[ol fil[ames snin li g[addew, minkejja li dawn kienu snin diffi/li. Il-Prim Ministru qal li se nkomplu no[olqu aktar postijiet tax-xog[ol fil-[ames snin li ;ejjin jekk is-

sitwazzjoni internazzjonali titjieb. Il-Programm Elettorali talPN jinkludi proposti favur lindustrija, skemi biex aktar nies jift[u negozju u ma j[allsux taxxa u bolla g[al sentejn, u nisa li jift[u negozju jkollhom tliet snin ma j[allsux taxxa u lanqas bolla, u dan jg[odd anki fil-ka] ta’ negozju f’G[awdex. Dwar l-anzjani, Lawrence Gonzi qal li hemm proposti biex il-pensjonanti li g[andhom pensjoni tasservizz, tat-te]or u privata, ma g[al pa;na 7

Attwalità politika 7

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

€1,000 lil kull tarbija li titwieled biex jibdew i;emmg[u g[all-pensjoni minn pa;na 6

jitilfu xejn mill-pensjoni ta]]ew; terzi tag[hom. Ir-romol li jir/ievu pensjoni tar-romol u ja[dmu, jibqg[u jie[du pensjoni ming[ajr tnaqqis. Jekk jer;g[u ji]]ew;u, ma jitilfu xejn u jibqg[u jie[du l-pensjoni. Proposta o[ra importanti filProgramm Elettorali tal-PN hi li t-trabi li jitwieldu se jing[ataw €1,000 f’kont imsejja[ Pension Account g[at-Tfal, biex jibdew i;emmg[u g[all-pensjoni tag[hom. Dan minbarra benefi//ji o[rajn, fosthom, i/children’s allowace, it-tablet li l-importanza tieg[u hi lkontenut edukattiv li t-tfal ikunu qed jitg[allmu, skejjel ;odda, interactive whiteboards, kompjuters u benefi//ji o[ra. Dwar il-proposta tas-sick

leave, il-Prim Ministru qal li l;enituri li ja[dmu issa se jkunu jistg[u jie[du s-sick leave tag[hom meta jkollhom lit-tfal morda. Din il-proposta kienet a//ettata b’entu]ja]mu mill;enituri u se tkun diskussa ma’ min i[addem, u b’hekk jinstab bilan/ bejn ix-xog[ol u lfamilja. It-tariffi tal-ener;ija Il-Prim Ministru spjega wkoll li t-tariffa tal-ener;ija g[al matul il-lejl se ssir g[ax sal-a[[ar ta’ din is-sena, iddjar kollha se jkollhom l-

ismart meters u pajji]na se jkollu l-interconnector ma’ Sqallija, li hu cable talelettriku. B’din il-proposta, it-tariffa matul il-lejl se tor[os bejn 7 u 26 fil-mija, u minnha se

jgawdu l-familji, in-negozji u l-industriji, u dan bla ma nonfqu €600 miljun f’power station li m’g[andniex b]onnha u bla ma nibnu ]ew; tankijiet tal-gass daqs il-knisja tal-Mosta ma;enb il-power station ta’ Delimara b’periklu kbir g[ar-residenti. Fl-attività tkellem ukoll Efrem Buttigieg, missier, li qal li fil-qasam taledukazzjoni, il-Partit Laburista fil-gvern dejjem esperimenta; hu fakkar fil-;lieda kontra liskejjel tal-Knisja fis-snin tmenin, u kif [ames snin ilu lLabour [are; bil-proposta tarRepeater Class. Qal li l-proposta tat-tablet hi tajba g[all-edukazzjoni u anki g[as-sa[[a tat-tfal. Fakkar ukoll li kien Gvern Nazzjonalista li introdu/a tteknolo;ija fl-iskejjel.

Attwalità politika 9

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

8 Attwalità politika

L-ipokrisija tal-Labour dwar il-korruzzjoni Fl-a[[ar jiem, id-Deputat Laburista Evarist Bartolo ipprova jag[milha ta’ ‘Sherlock Holmes’ f’allegat ka] ta’ korruzzjoni. B[alma g[amel f’ka]i o[ra fl-a[[ar [ames snin, Bartolo tg[idx kemm ippontifika. Dwar wie[ed mill-ka]i li kien da[al fihom, kien g[amel konferenza tal-a[barijiet malKap tal-Oppo]izzjoni u interessanti [afna dak li kien qal dakinhar u kif japplika meta mbag[ad ti;i biex tqabbel il-paroli mal-fatti. Skont l-orizzont tad-19 ta’

Awwissu, 2010, Evarist Bartolo “argumenta li meta jkollok rabta mill-qrib u [idma id f’id bejn kumpaniji privati, partit politiku, awdituri, avukati, uffi/jali pubbli/i u gvern tkun qed to[loq l-a[jar ambjent fejn ilkorruzzjoni mhux biss ma teqridhiex bl-g[eruq u x-xniexel i]da tkun qed t[alliha twarrad bil-kruha kollha tag[ha”. Min jaqra dan g[andu jifhem li Evarist Bartolo jinsab fuq xi pedestall u minn dak l-g[oli jista’ jallega, iwiddeb, jakku]a u jo[loq stejjer kemm irid u kif irid u jippretendi li [add m’g[andu jikkontestah. I]da Evarist Bartolo, g[al numru ta’ snin, kien ukoll isSegretarju tal-Bord talVi;ilanza u Dixxiplina talMLP qabel l-1992. F’dak il-perijodu kien qam il-ka] gravissimu ta’ abbu]i sfa//ati li kienu twettqu b’rabta ma’ self u overdrafts lil partitarji mag[rufa laburisti mill-Mid-Med Bank (li kien jitmexxa mill-Gvern) bejn l1984 u l-1986 — kunsidrat b[ala l-akbar skandlu politiku li qatt se[[ f’pajji]na. Dwar dan il-ka] kienet saret inkjesta mill-Im[allef John Anastasi li b’kollox [adet madwar erba’ snin — inkjesta li r-rapport tag[ha kien jikkonsisti f’39 volum ta’ xhieda u konklu]jonijiet li minnha [ar;u fatti tal-wa[x. Abbu]i li kienu twettqu favur nies qrib [afna tal-Partit Laburista, bil-kompli/ità ta’ nies imla[[qin fil-partit u filgvern ta’ dak i]-]mien, kif

Xi fatti li [ar;u mir-rapport ta’ inkjesta li kienet saret dwar il-Mid-Med Bank

IL-PAROLI TA’ EVARIST BARTOLO

“

Evarist Bartolo argumenta li meta jkollok rabta mill-qrib u [idma id f’id bejn kumpaniji privati, partit politiku, awdituri, avukati, uffi/jali pubbli/i u Gvern tkun qed to[loq l-a[jar ambjent fejn il-korruzzjoni mhux biss ma teqridhiex bl-g[eruq u x-xniexel i]da tkun qed t[alliha twarrad bil-kruha kollha tag[ha. — l-orizzont, il-{amis 19 ta’ Awwissu, 2010

ukoll persuna;;i o[rajn filMid-Med Bank u istituzzjonijiet finanzjarji o[rajn. U allura fejn jid[ol Evarist Bartolo? Lil Evarist Bartolo kien da[[lu fil-kwistjoni l-Avukat Wenzu Mintoff, eks Deputat Laburista u li llum hu attivist flistess partit. Dak i]-]mien Wenzu Mintoff kien imexxi lAlternattiva Demokratika. Ftit jiem wara lpubblikazzjoni tar-Rapport ta’ Inkjesta dwar l-abbu]i fil-MidMed Bank, Wenzu Mintoff kien g[amel konferenza tala[barijiet li fiha ta dettalji ta’ dak li hu nnifsu ra jitwettaq f’dak il-bank bejn l-1984 u l1986 u allega li g[alkemm kienu infurmati minnu b’dak kollu li ;ara, mexxejja so/jalisti kienu baqg[u b’idejhom fuq ]aqqhom. Kellem lill-kbarat F’dik il-konferenza tala[barijiet li kienet saret nhar isSibt 14 ta’ Novembru 1993, Wenzu Mintoff kien qal li dwar dan kollu hu kien kellem lil Wistin Abela, lil Karmenu Mifsud Bonnici, lil Duminku Mintoff u, aktar tard, lil Alfred Sant. Wenzu Mintoff kien qal ukoll: “Wara l-elezzjoni tal-1987 bqajt ni;;ieled fil-Partit Laburista fuq il-kwistjoni talkorruzzjoni u l-vjolenza sakemm fl-1989 deher bi/-/ar li l-Bord tal-Vi;ilanza ma

riedx ji//aqlaq minkejja li lil Evarist Bartolo (Segretarju tal-Bord) kont g[addejtlu lista b’ismijiet ta’ kumpaniji

li l-parti l-kbira minnhom jissemmew fir-rapport talIm[allef Anastasi.”

Wenzu Mintoff ]ied li jekk Alfred Sant kien qed jiskanta li l-Prim Ministru (Eddie Fenech Adami) qag[ad bilqieg[da fuq dan ir-rapport g[al xhur s[a[ wara li kien konklu], kemm g[andu g[aliex jiskanta aktar li Karmenu Mifsud Bonnici, u warajh Alfred Sant stess u Evarist Bartolo qag[du g[al snin s[a[ b’idejhom fuq ]aqqhom minkejja li kienu infurmati b’dak li ;ara! G[al dawn l-akku]i ta’ Wenzu Mintoff kienet saret konferenza tal-a[barijiet ta’ twe;iba mill-eks Ministru :u]è Abela, li g[al numru ta’ snin kien i/-Chairman tal-Bord talVi;ilanza, akkumpanjat millProf. Edwin Grech, membru, u minn Evarist Bartolo, b[ala li kien Segretarju tal-Bord talVi;ilanza. F’dik il-konferenza kien intqal li l-ittra dwar dawn labbu]i li kienet intbag[tet minn Wenzu Mintoff — u li ma kinitx iffirmata — kienet ;iet mg[oddija minn Evarist Bartolo lill-Bord f’Novembru 1989 u li l-Bord kien beda jinvestiga kumpaniji u persuni msemmija fl-ittra ta’ Wenzu Mintoff. I]da Wenzu Mintoff, f’ittra o[ra li kien bag[at lill-Bord talVi;ilanza, jistqarr li Evarist Bartolo kien infurmah li billi lBord ma kellux il-mezzi u rri]orsi biex jag[mel il-verifiki ne/essarji, kien diffi/li g[alih li jistabbilixxi l-provi ;aladarba ma kellux a//ess g[all-files tal-

”

Skandlu ta’ madwar Lm10 miljun

“

Aktarx li l-iskandlu dwar self li sar mill-Mid Med Bank qabel l-1987 kontra l-prattika bankarja stabbilita jista’ jitla’ g[al somma qrib l-Lm10 miljun. “Din l-informazzjoni twasslitilna minn imkejjen qrib is-settur bankarju li e]aminaw id-39 volum im[ejjija (fl-inkjesta) mill-Im[allef John Anastasi u li huma mid[la mal-g[add kbir ta’ ka]i ta’ self ie[or xejn ortodoss i]da li ma kinux e]aminati billi t-terminu tal-inkjesta ntemm. — IL-:ENS, 12 ta’ Novembru 1993

”

gvern u tal-bank i]da qallu wkoll li “fix-xhur li ;ejjin ilBord kien mistenni jikkon/entra fuq kodi/i ta’ etika g[all-futur”. Wenzu Mintoff ]ied jikteb: “Minn dak li kien qalli

Evarist Bartolo g[alija kien aktar minn ovvju li l-Bord ma riedx jew ma setax ji//aqlaq u l-unika triq li kien fadalli kienet li din ilkwistjoni nikkumbattiha minn barra l-partit quddiem min kien jistabbilixxi l-fatti.” Rabta mill-qrib Evarist Bartolo llum jg[id li rabta mill-qrib u [idma id f’id bejn kumpaniji privati, partit politiku, uffi/jali pubbli/i u lGvern to[loq ambjent g[allkorruzzjoni.

Issa jekk kien hawn ka] b’dawn l-ingredjenti kollha ]gur li dan kien l-iskandlu tal-Mid Med Bank u, allura, Evarist Bartolo kif jiddefendi ru[u mill-akku]i li kien g[amillu Wenzu Mintoff^

Il-verità hi li minkejja li kellu l-informazzjoni kollha me[tie;a, mg[oddija minn persuna serja u affidabbli b[alma hu Wenzu Mintoff, ilBord tal-Vi;ilanza tal-MLP QATT ma [a passi dwar persuni implikati f’dan l-akbar skandlu ta’ korruzzjoni f’pajji]na. Jista’ Evarist Bartolo jibqa’ jippontifika kif qed jag[mel b[alissa u [add ma jsemmilu dan il-ka] li jibqa’ g[al dejjem ta’ dejjem tebg[a kbira fuq ilPartit Laburista u fuq dawk li mexxewh matul is-snin?

Self ‘]g[ir’ ■ Wa[da mill-istejjer li jo[or;u mir-rapport tal-Im[allef Anastasi turi kif kien isir it-tberbiq ta’ flus id-depo]itanti. Kien kalkulat li mal-Lm1.5 miljun ‘intilfu’ f’self ]g[ir ta’ madwar Lm2,000 li sar lil g[add kbir ta’ persuni, l-aktar mi]-}ejtun u {a]-}abbar. Min issellef g[al karozza, min g[at-tie; u min g[al elf ra;uni o[ra.

Il-Branch tat-take away ■ Fil-perijodu ta’ bejn l-1984 u l-1986, il-Mid-Med Bank kien sar mag[ruf g[all-mod le;;er li bih kien jawtorizza s-self lil persuni partikulari. Dan kien japplika l-aktar g[all-ferg[a tal-Mid-Med Bank fi]}ejtun li kienet saret mag[rufa f’ambjenti finanzjarji b[ala “ilbranch tat-take away”. Kien hemm ka] meta persuna marret il-bank u irtirat Lm200,000 fi flus kontanti b[ala self u dan bl-awtorizzazzjoni ta’ rjus kbar.

Pa/ew kollox b’Lm1,000! ■ Meta mbag[ad ir-rapport jitkellem dwar mani;;i li g[andhom x’jaqsmu ma’ kumpaniji, allura l-pi] u l-ammonti jikbru [afna aktar. F’ka] minnhom ir-rapport isemmi li kumpanija partikulari kienet issellfet is-somma ta’ Lm360,000 mill-Mid-Med Bank i]da b’xi mod irnexxielha tpa/i kollox billi [allset lura Lm1,000 biss… u li x’aktarx [aduhom l-avukati involuti fil-ka] u b’hekk il-bank ma da[[al xejn lura. Fir-rapport jing[ad li g[al-laqg[a bejn il-bank u l-kumpanija kien hemm pre]enti Ministru Laburista.

Xorbu man-nofs miljun lira ■ Kumpanija o[ra li kienet involuta fil-qasam tal-kostruzzjoni xorbot man-nofs miljun lira Maltin ming[ajr ma l-bank irkupra xejn minn dak li kien tieg[u bi dritt… tieg[u u tal-poplu Malti.

Ir-rapport dwar il-konferenza tal-a[barijiet b’rabta mal-iskandlu tal-Mid Med Bank kif deher fl-ewwel pa;na ta’ il-mument tal-{add 14 ta’ Novembru 1993.

Il-Mid-Med jag[mel tajjeb ■ Ka] ie[or kbir kien dak ta’ kumpanija o[ra li xorbot madwar Lm1.3 miljun. F’dan il-ka], mal-Mid-Med Bank kien imda[[al ukoll lInvestment Finance Bank. Meta kien /ar [afna li s-self ma’ din il-kumpanija kien telf, billi kienet prattikament falluta, l-Investment Bank irtira i]da kontra kull ra;uni lMid-Med da[al g[as-self tal-Investment Bank u ta lid-ditta Lm150,000 o[ra.

Sparpaljar galore ■ Kien hemm kumpanija o[ra li [adet wa[edha miljun lira o[ra u l-flus Alla m’g[amilhom. F’ka] ie[or, kumpanija rinomata g[all-intri//i ng[atat fuq it-Lm300,000 u dan kontra l-prattika bankarja normali u sa[ansitra meta kien hemm diversi uffi/jali tal-bank li kienu qed jg[idu li mg[andux isir.

IL-FATTI SKONT WENZU MINTOFF

Minn dak li qalli Evarist kien /ar li l-Bord ma riedx jew ma setax ji//aqlaq

— WENZU MINTOFF

F’konferenza tal-a[barijiet li kienet saret nhar is-Sibt 13 ta’ Novembru 1993, Wenzu Mintoff kien ta dettalji ta’ dak li kien jaf hu b[ala impjegat fil-Legal Office tal-Mid-Med Bank bejn l-1984 u l-1986. Kien qal li sab ru[u wi// imb’wi// ma’ irregolaritajiet u abbu]i fl-g[oti ta’ self u overdrafts mill-istess bank. Wenzu Mintoff stqarr li hu beda jirrealizza li filwaqt li kienu jkunu applikati b’reqqa liema b[alha rregolamenti bankarji fil-ka] ta’ ammonti ]g[ar mislufa lil individwi privati, dawn listess regoli kienu konsistentement jitwarrbu fil-ka] ta’ grupp limitat ta’ nies mag[rufa g[all-attività, [biberija u kuntatti politi/i li kellhom fil-Partit Laburista. L-eks Deputat Laburista qal li /erti nies li kienu ssemmew fir-rapport tal-inkjesta talIm[allef Anastasi kienu jmorru l-uffi//ju b’arroganza u prepotenza kbira u jinsistu biex il-kuntratt tag[hom ikun iffirmat avolja l-po]izzjoni legali tag[hom ma kinitx tkun konfermata min[abba djun pre/edenti fuq il-propjetà offruta b[ala garanzija jew min[abba difetti fit-titolu jew ri/erki mhux kompluti fuq listess propjetà.

“

Minn dak li kien qalli Evarist Bartolo g[alija kien aktar minn ovvju li l-Bord ma riedx jew ma setax ji//aqlaq u l-uniku triq li kien g[ad fadalli kienet li din il-kwistjoni nikkumbattiha minn barra l-partit… — WENZU MINTOFF, 15 ta’ Novembru, 1993

Wenzu Mintoff kien qal li dan il-grupp ta’ nies, meg[jun minn u[ud f’karigi pjuttost g[oljin fil-Partit Laburista, inklu]i kandidati u Deputati, baqg[u jmorru g[al aktar u aktar filwaqt li l-ksur fir-regoli u l-pratti/i bankarji beda ji]died b’mod aktar sfa//at. Hu semma diversi ka]i partikulari li kienu ;ew g[all - attenzjoni tieg[u u ]ied li fi/ - /irkustanzi li kien sab ru[u fihom kien idde/ieda li jinforma b ’ kollox lil Wistin Abela , li dak i] - ]mien kien il Ministru tal - Finanzi kif ukoll lill - Prim Ministru Karmenu Mifsud Bonnici u lil Duminku Mintoff . I]da Wenzu Mintoff stqarr li flok ittie[du passi kontra min wettaq dawn l abbu]i , il - Bank [a passi kontrieh billi ng[ata

”

trasferiment g[all - Qorti . Wenzu Mintoff stqarr li wara l-Elezzjoni tal-1987 kien mar jinforma lil Alfred Sant, li sadattant la[aq Mexxej u wkoll lil Evarist Bartolo li kien is-Segretarju tal-Bord tal-Vi;ilanza u Dixxiplina i]da, fi kliem listess Wenzu Mintoff,

kul[add baqa’ b’idejh fuq ]aqqu. F’ittra li kien bag[at linNutar :u]è Abela, li fi]]mien in kwistjoni kien imexxi l-Bord tal-Vi;ilanza tal-MLP, Wenzu Mintoff kiteb hekk:

“Minn dak li kien qalli Evarist Bartolo g[alija kien aktar minn ovvju li lBord ma riedx jew ma setax ji//aqlaq u l-uniku triq li kien fadalli kien li din il-kwistjoni nikkumbattiha minn barra l-partit.”

Responsabbiltà politika

“

Wie[ed jistenna wkoll de/i]jonijiet politi/i dwar responsabbiltajiet politi/i differenti l-aktar min[abba li d-diskors dwar self stramb fil-Mid-Med Bank kien jinstema’ anke qabel il-bidla fl-amministrazzjoni (1987) u minn nies li kienu mid[la tal-amministrazzjoni Laburista. — IL-:ENS, 12 ta’ Novembru 1993

”

“

Ir-responsabbiltà g[all-irregolaritajiet li se[[ew g[andu jerfag[ha kull min kellu anke l-i/ken dover li j]omm dawn l-irregolaritajiet milli jse[[u. Mhux biss i/-Chairman u l-uffi/jali g[oljin tal-Mid-Med Bank u tal-Bank ?entrali biss g[andhom responsabbiltà i]da wkoll dawk il-politi/i li kienu jafu (g[ax ;ew infurmati) b’dak li kien qed ise[[ u m’g[amlu xejn. — CARMEL CACOPARDO, 16 ta’ Novembru 1993

”

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

10 Opinjoni

INT fil-Programm Elettorali tal-PN U[ud mill-mi]uri fil-Programm Elettorali tal-PN kif jolqtu kategoriji differenti ta’ Maltin u G[awdxin QAB}A O{RA TA’ KWALITA` FIX-XOG{OL I/-childcare tkun finanzjata mill-Gvern b’sistema ta’ vouchers li tkun tista’ tintu]a f’/entri talg[a]la tieg[ek — skema li tibbenefika [addiema full-time, part-time jew b’[inijiet

flessibbli

A;;ustamenti fil-[las tal-bolla minn [addiema part-time Pensjonant li jibqa’ ja[dem jibda j[allas nofs il-

bolla

Il-Gvern jirdoppja n-numru ta’ persuni b’di]abbiltà impjegati mieg[u Bdiewa, ra[[ala u sajjieda jkunu rikonoxxuti

b[ala intrapri]i biex ikunu jistg[u jibbenefikaw minn in/entivi finanzjarji, kemm nazzjonali kif ukoll Ewropej

QAB}A O{RA TA’ KWALITA` FL-EDUKAZZJONI Tablet personali lill-istudenti u g[alliema kollha g[all-u]u fil-klassi u d-dar }g[a]ag[ li jag[lqu 20 sena jing[ataw massimu ta’ 500 ewro biex i]uru pajji] fl-Unjoni Ewropea L-istipendji tal-istudenti ji]diedu pro rata skont l-g[oli tal-[ajja Titwaqqaf Akkademja tal-Arti g[al studenti talmu]ika, l-arti, id-drama u ]-]fin Il-culture card tinfirex g[all-istudenti kollha Ji]diedu aktar ?entri Klabb 3-16 mal-[mistax li

di;a hawn miftu[a b[alissa li fihom jattendu tfal

ta’ bejn it-3 u s-16-il sena Il-vouchers g[as-servizzi ta’ child-care services

tkun tg[odd ukoll g[al ommijiet u missirijiet li jkomplu jistudjaw

QAB}A O{RA TA’ KWALITA` FIS-SA{{A :enituri jkunu jistg[u ju]aw is-sick leave anke

meta jimirdu uliedhom

Min ibati bid-diabete se jkollu ]ieda fi screening u f’g[ajnuna b’rabta ma’ din il-marda ?entru tal-Onkolo;ija li se jtejjeb il-kwalità talkura ta’ pazjenti bil-kan/er Jekk medi/ina tkun out of stock, dawk intitolati g[al medi/ini b’xejn jing[ataw kumpens biex

ikunu jistg[u jixtruha privatament

Il-pro/edura tal-fertilizzazzjoni assistita (IVF) lil

min ma jistax ikollu tfal tkun introdotta b[ala

parti mis-servizz tas-sa[[a pubblika g[allkonvenjenza ta’ min je[tie;ha G[ajnuna personalizzata lil persuni

vulnerabbli

QAB}A O{RA TA’ KWALITA` TAL-{AJJA

QAB}A O{RA TA’ KWALITA` FI DRITTIJIETEK

QAB}A O{RA TA’ KWALITA` F’G{AWDEX

L-ambjentalisti se jkunu involuti fit-twaqqif ta’ a;enzija ;dida — A;enzija Natura—g[all[arsien tal-biodiversità, siti protetti, parks

I]-]g[a]ag[ ta’ 16-il sena jing[ataw id-dritt li jivvutaw fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali Jitwaqqaf Fond ta’ Solidarjetà li fih jit[allsu 0.5% tat-taxxa tad-d[ul li t[allas int u tag[]el int l-g[aqdiet tas-so/jetà /ivili li tridhom

Ting[ata e]enzjoni mit-taxxa sa 200,000 ewro lil kull negozjant li jifta[ negozju ;did f’G[awdex Biex l-G[awdxin ikollhom opportunitajiet akbar ta’ xog[ol, issir [idma mas-settur privat biex jinfet[u aktar lukandi five-star Il-bini ta’ link permanenti bejn i]-]ew; g]ejjer — jekk ikun vijabbli—biex tiffa/ilita t-tra;itt ta’ dawk li jaqsmu bejn i]-]ew; g]ejjer Ikun esti] is-servizz tal-kimoterapija b’risq ilpazjenti G[awdxin tal-kan/er In/entivi lill-familji u negozji G[awdxin biex ikomplu jinvestu f’ener;ija alternattiva G[ajnuna lil bdiewa u sajjieda b’rabta mas-

naturali u ri]ervi naturali

Il-familji se jgawdu minn tnaqqis bejn 7% u 26% fir-rati tad-dawl permezz ta’ night tariff L-isportivi jing[ataw aktar scholarships bl-istess mod ta’ scholarships f’oqsma o[ra akkademi/i Jinfeta[ pension account g[al kull tarbija li titwieled jew tkun adottata u fih jitpo;;ew 1,000 ewro biex tissa[[a[ il-kultura tat-tifdil L-anzjani jing[ataw mis-servizz tas-sa[[a

apparat spe/jali me[tie; biex jibqg[u jg[ixu f’darhom

jibbenefikaw

Pjan li j[ares il-b]onn ta’ kull eks pri;unier wara li jkun [are; mill-[abs Tg[addi l-li;i dwar civil partnerships g[al

koppji gay

Persuni li ja[dmu fil-qasam tal-annimali jsibu l-g[ajnuna tal-istat fit-tmexxija ta’ g[aqdiet u sanctuaries waqt li jissa[[u r-regoli g[as-sa[[a u s-sigurtà tal-annimali

settur turistiku

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

F’pa;ni o[rajn...

12 Direzzjoni /ara kristall

13 Sa[[tek g[al qalbna

15 Futur fis-sod vs fantasija popolista

Ittri lill-Editur:

Ta[wid Muscatjan

Il-;enwin biss ji;i bil-garanzija Fl-a[[ar jiem nistg[u ng[idu li l-kampanja elettorali [adet ]volta ;dida hekk kif il-Partit Nazzjonalista [abbar ilProgramm Elettorali tieg[u bit-titlu Qab]a o[ra ta’ kwalità — 125 proposta biex pajji]na jag[mel qab]a o[ra ta’ kwalità fil-[ames snin li ;ejjin. Dan il-programm jispikka b’mod partikulari g[all-ideat innovattivi tieg[u li di;a qed juru li [arbtu u gerfxu lillavversarji politi/i li b[al xejn ma kinux qed ja[sbu li se jkollhom kampanja elettorali li fiha se jkunu qed jiddominaw bl-ideat tag[hom g[al disa’ ;img[at s[a[. Il-metodu tal-Partit Nazzjonalista, i]da, hu wie[ed lo;iku u ba]at fuq il-kun/ett li triq twila trid timxiha bi//a bi//a, u dejjem tara li l-pass li jmiss tkun qed tmiddu fis-sod. Il-pro/ess kien twil. Il-Partit Nazzjonalista ltaqa’ ma’ numru kbir ta’ g[aqdiet u asso/jazzjonijiet tas-so/jetà /ivili. Lawrence Gonzi u Simon Busuttil semg[u dak kollu li dawk kon/ernati, aktar iffukati fuq is-su;;ett partikulari tag[hom, xtaqu jwasslu g[all-attenzjoni tal-politi/i. Imbag[ad, kmieni f’din il-kampanja elettorali, il-PN iddiskuta u idde/ieda dwar il-Manifest Elettorali li fuqu kellu jistrie[ il-programm elettorali. Sett ta’ prin/ipji u direzzjonijiet li fuqhom ji//entra u jdur il-[sieb kollu ‘nazzjonalista’. Kien wara dawn il-pro/essi — ming[ajr manuvri artifi/jali u superfi/jali kif i[obb jag[mel [addie[or — li wasal i]]mien li l-PN jippubblika l-proposti tieg[u biex pajji]na jag[mel qab]a o[ra ta’ kwalità. Il-Programm Elettorali approvat mill-Kunsill :enerali talPartit Nazzjonalista nhar il-:img[a li g[adda, jolqtok millewwel g[al numru ta’ ra;unijiet i]da l-aktar g[aliex hu

media•link COMMUNICATIONS

tabil[aqq inklusiv. Fil-mira tieg[u hemm il-kategorija kollha tal-poplu Malti u G[awdxi u l-[ti;iet tag[hom. Mit-tfal sal-anzjani; mi]-]g[a]ag[ san-nisa; mill-[addiema sas-self-employed. Insomma tassew li [add ma jit[alla jaqa’ lura bil-proposti tal-Partit Nazzjonalista. Hu fuq kollox programm li se jag[ti palata kbira biex ittliet pilastri ewlenin tal-politika tal-Partit Nazzjonalista — ix-xog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni — ikomplu jisseddqu u, hekk, il-poplu u l-pajji] ikomplu sejrin ’il quddiem. Il-Programm Elettorali tal-Partit Nazzjonalista fih g[add kbir ta’ mi]uri li biex jitwettqu kollha jkunu jridu le;i]latura s[i[a i]da l-poplu g[andu garanzija importanti fir-rigward tat-twettiq tieg[u. Il-passat tal-PN jixhed g[all-;enwinità talproposti tieg[u. Jekk wie[ed imqar jifli ftit il-Programm Elettorali tal-PN tal-Elezzjoni :enerali tal-2008, malajr isib li dan twettaq prattikament kollu. U dan fi ]minijiet ta’ kri]i ming[ajr pre/edent. Dik hi l-garanzija tat-twettiq ta’ dak li l-PN qed jipproponi g[al li ;ej. Hu biss il-;enwin li jista’ jag[ti lgaranzija. Il-falz, li mo[[u biss biex jipprova jikkopja lori;inal, qatt ma jista’ jag[tik din il-garanzija. Wara l-pubblikazzjoni tal-Programm Elettorali, il-Partit Nazzjonalista jista’ j[ossu fidu/ju] g[all-kumplament ta’ din il-kampanja elettorali g[aliex jaf li barra li qed jibni fuq pedamenti sodi li hu stess stinka biex iqieg[ed f’posthom, issa g[andu wkoll pjan b’sa[[tu [afna g[al li ;ej. Tassew li jekk il-politika ta’ gvernijiet nazzjonalisti fi]]mien li g[adda kienet ba]ata fuq il-kun/ett Biex [add ma jibqa’ lura issa qed narawh inaqqax kun/ett ie[or importanti b’dan il-programm: Biex kul[add jimxi ’l quddiem.

Opinjoni

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

ISMA’ DIN (4)

T[obb lil min jinten^

Omm ta’ tlieta (14, 12, 3) kienet g[adha kemm iggradwat. Ftit qabel, il-Professoressa tas-So/jolo;ija tathom pro;ett jismu Tbissem. Kull student kellu jitbissem lil tliet persuni u jiddokumenta r-reazzjoni tag[hom. Din l-omm kienet titbissem lil kul[add u allura [asbet li kellha homework fa/li. Ftit wara li ng[atat il-pro;ett, hi, ]ew;ha u binhom i]-]g[ir, marru Mc Donald’s, g[odwa f’Marzu. Kienu fil-kju jistennew li jinqdew. F’daqqa wa[da, kul[add, inklu] ]ew;ha, beda jersaq lura. Hi ma //aqalqitx imma [arset biex tiskopri g[aliex l-o[rajn sejrin lura. Lem[et ]ew; ir;iel fqar, li minnhom kienet [ier;a ri[a terribbli. Meta [arset f’wi// l-iqsar fosthom, lem[et par g[ajnejn blu, “mimlijin dawl t’Alla”, waqt li kien qed ifittex li ji;i milqug[. “Bon;u”, qal lil kul[add, waqt li beda jg[odd il-ftit muniti li kellu f’idejh. It-tieni ra;el, li kien sempli/i, beda jilg[ab b’idejh. Sie[bu kien is-salvazzjoni tieg[u. Denise, dik l-omm, bdiet tibki meta lem[ithom. Biex jibqg[u fir-ristorant, ordnaw kafè, g[ax s’hemm setg[u jaslu. Kul[add beda j[ares lejn Denise, li baqg[et [dejhom. Denise ordnat ]ew; breakfasts ]ejda u [adithom fuq il-mejda ta]-]ew;t ir;iel. Imbag[ad qabdet f’idejha jdejn ir-ra;el qsajjar, u qaltlu: “Din mg[amilthiex g[alikom biss… Il-Mulej qed ja[dem bija biex jag[tikom it-tama”. Meta marret [dejn ]ew;ha, bid-dmug[ nie]el, ]ew;ha qalilha: “Qalbi, il-Mulej g[alhekk tak lili biex tag[tini t-tama”. Ma kinux imorru knisja, imma kienu jemmnu. U [assew is-sbu[ija talim[abba, lejn xulxin, u lejn l-o[rajn. Il-Professoressa qrat ilhomework ta’ Denise lill-klassi kollha. Bil-;est tag[ha, Denise messet lil kull min kien g[and Mc Donalds: ]ew;ha, binha, klijenti, wejters… u lill-Professoressa u lill-istudenti kollha. Bil-homework tag[ha tg[allmet tilqa’ lil kul[add. Kif qalet Denise: “In[obbu n-nies u nu]aw l-o;;etti” u “mhux in[obbu l-o;;etti u nu]aw in-nies”.

Bis-simpatija u l-antipatija, ftit jew wisq ibati kul[add.

{afna nies li naraw, anke kuljum, probabbilment huma g[alina newtrali. Ma jolqtuniex, la ’l hemm u lanqas ’l hawn. Imma kultant, anke persuni li naraw g[al ftit, jafu jo[olqulna sens ta’ antipatija jew ta’ simpatija. Kultant lanqas tkun taf tag[ti ra;unijiet. Il-kimika! U s’hemm mhemm xejn [a]in. Umani a[na! Imma lil min kapa/i

t[obb^ Lil min fa/li t[obb, biss^ Lil min jaqbel mieg[ek biss^ Lil min joffrilek ebda forma ta’ sfida, biss^ Ovvja,

e[fef t[obb lil min hu simpatiku g[alik. Imma :esù, bl-ikbar sempli/ità, staqsiena: “Jekk t[obbu lil min i[obbkom, xi [las jist[oqqilkom^ Jekk tag[mlu l-;id lil min jag[mel il-;id lilkom, xi [las jista’ jkollkom^ Jekk issellmu lil [utkom biss, xi tkunu tag[mlu ]ejjed^” (Mt 5,46-47; Lq 6,32-22). Cioè inti t[obb biss lil min fa/li t[obb^ Ejjew nibdew illum, ilkoll, nibda minni. Nippruvaw nag[tu ftit iktar attenzjoni u rispett lil min ma tantx jin]lilna malajr, g[al diversi ra;unijiet. Jekk

Mulej, kemm inbati b’burdati b’gosti u bi [merijiet! Infittex biss il-fa/li u l-pja/evoli. Lil min ma jin]illix, na[arbu. Wessag[li qalbi, Mulej, biex tilqa’ fiha

minn Dun Pawl Camilleri

................................................

pauca43@gmail.com

nag[mluha lkoll, anke b’sagrifi//ju, ]gur li n[allu effett po]ittiv kbir fil-familji tag[na, fil-postijiet taxxog[ol tag[na, fil-kumitati tag[na u kullimkien.

anke lil min mhux fa/li t[obb. G[inni nog[la ’l fuq mill-egoi]mu tieg[i u fl-im[abba n[ares i]jed lejn dak li nista’ nag[ti milli minn dak li nista’ nie[u. Alla[ares imxejt mieg[i bl-antipatija.

Direzzjoni /ara kristall Dejjem emmint li l-ewwel vittma ta’ kull kampanja elettorali tkun il-verità. Dan ng[idu spe/jalment meta nosserva x’qieg[ed ji;ri f’dawn il-jiem qliel talkampanja hekk kif il-Partit Laburista jinsisti li jibqa’ jag[ti l-impressjoni li pajji]na qieg[ed f’xi xifer ta’ rdum ekonomiku u li miexi ming[ajr direzzjoni. Joseph Muscat ta’ spiss i[obb itenni li pajji]na g[andu b]onn bidla fiddirezzjoni. Jinsisti li din ilbidla hi s-soluzzjoni g[al pajji]na. Ma na[sibx, Joseph Muscat. Tabil[aqq jekk hemm xi [a;a li fuqha ma naqbilx mieg[ek hi propju din: Jekk verament hemm xi [a;a li m’g[andniex b]onn hi propju bidla fid-direzzjoni u nispjega g[aliex. Mhemmx dubju li dawn la[[ar ftit snin kienu mmarkati minn kri]i ekonomika li [akmet bosta mill-pajji]i ;irien tag[na flEwropa. Dawn kienu snin karatterizzati minn tnaqqis ekonomiku, ]ieda notevoli fil-qg[ad u mew;a ta’ mi]uri ta’ awsterità. Dawn, flimkien, ;abu pajji]i [afna ikbar u b’sa[[ithom minna g[arkupptejhom u g[aff;et miljuni ta’ [addiema u eluf ta’ familji. Il-qg[ad, spe/jalment fost i]-]g[a]ag[, sploda waqt li lissikkar ta/-/inturin naqqar laktar benefi//ji so/jali

Cipru kellu jbati l-konsegwenzi g[al de/i]jonijiet []iena li ttie[du

essenzjali ta’ bosta familji u anzjani. Kuntrarju g[all-qag[da ekonomika f’pajji]i b[allGre/ja, Spanja, il-Portugall u ?ipru, pajji]na innaviga dan il-maltemp b’g[aqal, sens ta’ konsistenza u vi]joni /ara ta’ x’g[andu jsir. Tassew, jekk trid tikkritika lill-Partit Nazzjonalista filgvern f’din il-le;i]latura ]gur li ma tistax tikkritikah fuq is-sens ta’ direzzjoni li kellu. Din id-direzzjoni, li tant jixtieq ibiddel il-Labour, ;abet ri]ultati u rekords

f’oqsma b[ax-xog[ol, linvestiment, it-turi]mu, issa[[a u l-edukazzjoni. G[alkemm dan id-diskors ma jdoqqx g[al widnejn talLabour, i/-/ifri u l-fatti ftit hemm x’tag[mel biex tmerihom. Kien propju ftit ta’ ]mien ilu li survey talEurostat ikkonferma li Malta hi t-tieni l-aqwa pajji] f’termini ta’ produttività fost is-sbatax-il pajji] taz-Zona Ewro. Kienet biss l-Estonja li kellha ri]ultat a[jar. Dan kollu fid-dawl ta’ realtà fejn l-ekonomija fizzona ewro /kienet flok kibret.

Intant, l-istess Kummissjoni Ewropea g[adha kemm temmet pro/edura kontra d-defi/it e//essiv li Malta kienet qed issofri waqt li kkonfermat li t-tkabbir ekonomiku g[assena 2013 g[andu ji]boq dak tas-sena li g[addiet. Dawn huma /ertifikati li kkonfermawhom organi indipendenti barranin li ]gur ma jista’ jakku]ahom [add b’xi favoriti]mu lejn ilGvern. Imma tal-Labour ma jridux jisimg[u b’dan. Il-kampanja qed tikxef in-nuqqas ta’ sustanza fil-politika talLabour, nieqsa minn ideat konkreti u pro;etti fattibbli. Ikomplu bil-mantra ta’ kuljum, itambru li g[andna b]onn bidla fid-direzzjoni. {afna kliem sabi[ li meta tag[sfru ma ssib xejn. Imma, ja[astra, jista’ xi [add jg[idli g[aliex g[andna b]onn bidla fid-direzzjoni^ Tassew nemmen li dawn il-kliem g[al darba o[ra mhuma xejn [lief parti millitanija ta’ sofi]mi u kliem fierag[ li tal-Labour saru esperti fih. Din qisha b[as-slogan ‘Malta tag[na lkoll’. G[al darba o[ra nsaqsi, jista’ xi [add jg[idli xi jridu jg[idu biha din^ B[allikieku pajji]na tajnieh lil xi [add u m’g[adux tag[na! Fi ftit ;img[at o[ra l-poplu hu msejja[ biex jag[mel g[a]la /ara u skjetta. Il-

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

poplu hu mitlub ji]en, ja[seb u jag[]el. Imma possibbli li tassew pajji]na g[andu b]onn ta’ bidla fiddirezzjoni^ Il-fatti u /-/ifri ]gur mhumiex jindikaw hekk. Issa ji;;udika l-poplu. Ma ninsewx li bidde/i]joni tad-9 ta’ Marzu tassew jista’ jkollna bidla fid-direzzjoni. Iva, bidla fiddirezzjoni li taf idda[[al pajji]na fil-[ajt. G[al darba o[ra l-poplu g[andu f’idejh id-destin tieg[u. Konvinta li l-Maltin u l-G[awdxin jag[mlu l-g[a]la l-;usta.

Caroline Galea hi kandidata nazzjonalista g[all-Elezzjoni :enerali firRaba’ u s-Sitt Distrett

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Opinjoni

A[na u x-xog[ol L-aktar mumenti diffi/li li jien, b[ala politiku, ikolli niffa//ja hu meta quddiemi jkolli persuna li, g[al xi ra;uni jew o[ra, jew tkun tilfet ix-xog[ol tag[ha jew tkun qed tbati biex issib ixxog[ol. Qalbi ting[afas meta nisma’ d-disprament talpersuna li jkolli quddiemi hekk kif tkun qed tirrakkontali l-esperjenzi taghha. Minkejja l-pressjoni li lpolitika [afna drabi titfa’ fuqna, lilna li qeg[din fiha, f’mumenti b[al dawk nimtela b’determinazzjoni biex jekk ikun possibbli nara kif ng[in lil dik ilpersuna li jkolli quddiemi. B’kelma tajba. B’parir tajjeb. B’azzjoni po]ittiva u konkreta. Iva, ix-xog[ol hu ssalmura tal-;isem. Ixxog[ol hu dak li jlibbes lillpersuna bid-dinjità u bi skop biex dik il-persuni tqum filg[odu u t[ares b’mod po]ittiv lejn il-;urnata.

Mhux ta’ b’xejn li a[na, b[ala Partit Nazzjonalista, b[ala partit li jimpurtana mill-bniedem, dejjem tajna importanza lix-xog[ol. G[alhekk dejjem [dimna u rsistejna biex no[olqu xxog[ol g[all-Maltin u lG[awdxin. Dan g[amilnieh f’/irkustanzi differenti wkoll. {loqnieh meta fiddinja kien hawn stabbiltà ekonomika u anki meta, b[alma ;ara f’dawn l-a[[ar [ames snin, id-dinja g[addiet u g[adha g[addejja minn taqlib kbir. Tal-Labour ma jistg[ux ini]]luha li a[na rnexxielna no[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did. Lanqas donnhom ma jni]]luha li fleqqel tal-kri]i finanzjarja fl2008#2009 salvajna mal5000 impjieg b’azzjoni po]ittiva u f’waqtha. Fuq firxa ta’ perjodu li jmur lil hinn minn le;i]latura wa[da assigurajna li l-livell talqg[ad f’pajji]na jkun l-inqas

possibbli. U dan irnexxielna nag[mluh. Nag[mluha /ara, minkejja dawn l-isforzi kollha, minkejja dawn ir-ri]ultati inkora;;anti, a[na xorta ninkwetaw meta jkollna nies li ma ja[dmux. G[alhekk investejna u g[adna ninvestu fit-ta[ri; g[aliex nemmnu li t-ta[ri; i]id l-opportunitajiet lill[addiema tag[na biex ikollhom mobbiltà akbar u possibbiltà akbar biex ikollhom mhux biss ixxog[ol imma xog[ol a[jar. Imma m’g[amilniex dan biss. {sibna li nfittxu investiment ;did f’setturi li llum huma aktar imfittxija minn setturi tradizzjonali b[alma hu dak talmanifattura. G[alhekk li g[amilna enfasi fuq is-settur finanzjarju, tad-digital gaming, tal-farma/ewtika u tal-avjazzjoni. G[alhekk ]ewwi;na b’mod effettiv it-ta[ri; u ttag[lim, partikularment permezz tal-MCAST, mad-

dinja tax-xog[ol. Illum huma bosta ]-]g[azag[ li bdew karriera f’xi wie[ed minn dawn l-oqsma. Lg[aqal li wrejna qed jirrendi u jibqa’ jirrendi jekk fille;i]latura li jmiss jer;a’ jkun hemm fit-tmexxija talpajji] il-Partit Nazzjonalista. A[na kommessi li jekk ilpoplu jer;a’ jafdana bittmexxija tal-pajjiz, fil-[ames snin li ;ejjin a[na mhux biss ner;ghu no[olqu 20,000 impjieg ie[or imma aktar. Biss biss fil-[ames snin li ;ejjin mal-20,000 student se jiggradwaw mill-Università, irridu n]idu n-numru ta’ nisa li jid[lu fid-dinja taxxog[ol anki f’mi]uri li di;à [adna u ohrajn li qed inwieg[du fil-Programm Elettorali tag[na. Se nkomplu wkoll in]idu n-numru ta’ anzjani fiddinja tax-xog[ol. Dan kollu jkompli jag[mel lil pajji]na wie[ed aktar kompetittiv u dan jikkontribwixxi biex lekonomija taghna tibqa’ tikber.

minn Charlò Bonnici charlo.bonnici@gov.mt

Iva, il-Partit Nazzjonalista wera di;à li hu l-uniku partit f’Malta li kapa/i jo[loq ixxog[ol g[all-Maltin u lG[awdxin. Il-Partit Laburista, minkejja li jippretendi li hu partit tal-[addiema, qatt ma rnexxielu j[alli impatt fuq dan is-settur daqskemm [allejna a[na. Allura kif jista’ ji;i fdat biex f’pajji]na jibqa’ jin[oloq ix-xoghol u xog[ol ahjar?

Sa[[tek g[al qalbna G[all-Gvern Nazzjonalista, issettur tas-sa[[a hu wie[ed mill-pilastri ewlenin tasso/jetà. Flimkien maledukazzjoni u x-xog[ol, issa[[a bil-fatti tpo;;iet fuq quddiem fl-a;enda tal-Partit Nazzjonalista. Forsi hawn min ja[seb li lmessa;; mag[]ul mill-PN: -

FUTUR FIS SOD

— Xog[ol

hu biss slogan. Il-fatt stori/i juru li kull meta l-PN g[azel messa;;, dan dejjem sar skont il-valuri li j[addan il-partit u skont il-vi]joni tieg[u. Hekk sar meta fl-1987, ilPN kien g[a]el Xog[ol :ustizzja Libertà b[ala lmessa;; elettorali g[al dik lelezzjoni tant kru/jali biex in;ibu l-libertà f’pajji]na. Kien messa;; tant me[tie; f’dak il-perjodu diffi/li li minnu kienet g[addejja Malta. L-istess prin/ipju kien attwat ukoll din id-darba meta l-PN g[a]el messa;; marbut max-xog[ol, is-sa[[a u ledukazzjoni. Dan hu messa;; li jorbot ma]-]minijiet li g[addej minnhom il-pajji] illum. Il-politika tal-PN fil-gvern dejjem tat prijorità lis-sa[[a tant li fl-1921 il-Gvern Nazzjonalista kien di;a wera t-t[assib tieg[u dwar issitwazzjoni tal-Isptar :enerali. Kien propju fl-1923 li lPrim Ministru Nazzjonalista ta’ dak i]-]mien, Sir Ugo Mifsud, kien ressaq abbozz ta’ li;i biex jinbena sptar ;did. Sa[[a Edukazzjoni

Minkejja li ori;inarjament dan l-Isptar ma kellux jinbena fi Gwardamangia u allura kien hemm tibdil fil-pjani, fl-1930 tpo;;iet l-ewwel ;ebla talIsptar San Luqa — sptar li serva g[al tant snin u li ta kontribut kbir lill-poplu Malti. Tul is-snin, il-MLP g[amel tentattivi kbar biex jipprova jda[[al il-mentalità fil-poplu Malti li hu kien il-partit tassa[[a f’Malta. Bla ma nnaqqsu mill-mertu ta’ investimenti li saru filpajji] tul is-snin minn kull gvern fil-qasam tas-sa[[a, irridu nirrikonoxxu li kien ilPN li kellu l-aqwa vi]joni g[al dan is-settur. Il-bidliet fis-settur tas-sa[[a sa minn wara l-elezzjoni ;enerali tal-1987 [allew marka po]ittiva fuq is-sa[[a fil-pajji] u biddlu l-mentalità ta’ kif jing[ataw is-servizzi tas-sa[[a. Bla dubju, wa[da mill-akbar marki po]ittivi li [alla Gvern Nazzjonalista kien il-bini tal-Isptar Mater Dei. Minkejja l-kritika kollha li saret g[al dan l-isptar, il-fatti huma li l-Isptar San Luqa ma setax jibqa’ jaqdi l-[ti;iet talpopolazzjoni Maltija. Bl-Isptar Mater Dei, Malta tpo;;iet fuq quddiem fissettur mediku fid-dinja blaqwa servizzi offruti. B[al f’kull pro;ett ie[or ta’ fejda g[all-poplu Malti, ilMLP g[a]el li jkun negattiv. G[all-MLP, il-bini ta’ sptar ;did g[all-poplu Malti kien kapri// — dikjarazzjoni li

baqg[et imni]]la fl-istorja politika Maltija b[ala wa[da mill-iktar dikjarazzjonijiet kontroversjali. Il-verità hi li ]-]mien tana parir, u g[al darb’o[ra [are; bl-iktar mod /ar li l-PN kien [a d-de/i]joni t-tajba. Il-MLP spi//a g[amel u-turn klassika meta fl-1996 iddde/ieda li flok i[ottu, kif kien hemm min ippropona, ikabbru u jikkonvertih fi sptar ;enerali. Dan ;ab tibdil fil-pjanti bilkonsegwenza li, fl-1998, ilgvern ;did Nazzjonalista ried jadatta g[al dik il-bidla flistrate;ija. Minn kapri//, il-MLP spi//a jsejja[ dan ilmonument ta’ Gvern Nazzjonalista b[ala state-of the-art. Minbarra li lesta l-Isptar Mater Dei, Gvern Nazzjonalista ]ied linvestiment f’dan l-isptar, investiment li permezz tieg[u qed isiru operazzjonijiet li qabel qatt ma kienu jsiru f’Malta u qed jin;iebu professuri barranin biex iwettqu interventi medi/i f’Malta biex jinqata’ l-iskari;; tal-Maltin li jkollhom imorru jsiefru barra l-pajji] biex jing[ataw il-kura. Dan minbarra l-[idma talgvern biex it-tobba u lprofessuri Maltin jibqg[u jispe/jalizzaw f’Malta u allura r-ri]orsa umana u l-kapa/itajiet tag[hom ma jintilfux. Flimkien mal-bini tal-Isptar Mater Dei, il-gvern sa[[a[

ukoll il-kura fil-komunità. Minbarra s-servizzi fi/-/entri tas-sa[[a fil-lokalitajiet, fl2011, it-tobba fi/-/entri tassa[[a g[amlu eluf ta’ vi]ti b’xejn fid-djar min[abba li lpazjenti ma setg[ux jo[or;u. L-investiment fi/-/entri tassa[[a kompla dejjem jissa[[a[ waqt li t-tobba talfamilja issa jistg[u jordnaw ittestijiet tad-demm b’xejn g[all-pazjenti tag[hom direttament huma. Kif kien imwieg[ed, Gvern Nazzjonalista [oloq l-iskema Spi]erija tal-G[a]la Tieg[ek fejn iktar minn 76,000 persuna qed ji;bru l-medi/ini b’xejn mill-ispi]erija tal-lokalità. Din l-iskema llum hi mifruxa f’57 lokalità b’g[a]la ta’ 159 spi]erija. Qabel din liskema s-76,000 persuna kienu ji;bru l-medi/ini minn [ames spi]eriji biss. Il-Gvern qed jag[ti wkoll 1,334 tip ta’ medi/ina b’xejn li dawk intitolati g[alihom u qed jinvesti bil-qawwi fil-;lieda kontra l-kan/er. Is-su//ess ta’ Mater Dei ma jitkellimx biss mill-kwalità tas-servizzi li qed jing[ataw ilpazjenti i]da wkoll mi]-]ieda fl-effi/jenza. F’Mater Dei qed isiru medja ta’ 120 operazzjoni kuljum. Issena li g[addiet biss saru 44,000 operazzjoni li hi ]ieda ta’ 11,000 operazzjoni fuq dawk li kienu jsiru fl-Isptar San Luqa. Is-sena li g[addiet biss saru 524,000 vista fl-outpatiens, li

minn Marthese Portelli martheseportelli.pn@gmail.com

jfisser aktar mid-doppju li saru fl-a[[ar sena fl-Isptar San Luqa meta fl-2007 saru 252,000 vista. Dawn huma w[ud mirri]ultati li dan il-gvern kiseb fis-settur tas-sa[[a. Dan hu settur li kontinwament ja;;orna ru[u u g[alhekk irriformi u l-bidliet iridu jkomplu jitwettqu. Dawn ir-ri]ultati huma ta’ sodisfazzjon g[allgvern u l-PN i]da mhumiex ittmiem. Il-gvern u l-PN mhumiex sodisfatti li g[amlu dawn il-kisbiet g[aliex jemmnu li l-poplu jrid ikompli jing[ata l-aqwa servizzi tas-sa[[a. B[al f’diversi setturi o[rajn, il-politika laburista dwar dan is-settur mhix mag[rufa — tibqa’ mo[bija u jekk te]isti lpoplu ma jafhiex.

Marthese Portelli hi President Kumitat Ezekuttiv PN u Kandidata tad-9 Distrett

Opinjoni

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Il-bidla

Issa li da[let sew ilkampanja elettorali, tisma’ u[ud jitkellmu fuq il-b]onn ta’ bidla. {afna drabi din ti;i min-na[a tal-Oppo]izzjoni li targumenta li billi g[andna partit li ilu iktar minn g[oxrin sena fil-gvern, hemm b]onn din il-bidla biex Malta jkollha gvern li j[ares lejn il-futur b’ mod differenti. Imma, ng[id jien, hemm vera l-b]onn ta’ bidla^ Nittama li ma nibdewx nirra;unaw li l-bidla trid issir dejjem, ji;ri x’ ji;ri u jkun hemm min ikun hemm filgvern. Meta bniedem imexxi familja b’sistema tajba u li tkun qed tg[in lil dik ilfamilja timxi ’l quddiem fil[ajja, dan jibqa’ g[addej b’dik is-sistema biex ilfamilja ma tbatix. Mela blistess argument, g[aliex g[andu jkun hemm bidla ta’ gvern li dejjem mexxa lil Malta ’l quddiem^ Minn Malta kolonja g[al Malta indipendenti, minn pajji] ]g[ir u i]olat g[al membru tal-Unjoni Ewropea, sa[ansitra fiz-zona ewro u llum, f’mument ta’ ri/essjoni, wa[da mill-ekonomiji li g[adha tikber fl-Ewropa.

Allura ma na[sibx li largument li tibdel g[aliex ilek [afna jg[odd f’dan il-ka]. Tibdel biss jekk ikun hemm b]onn. {a;a o[ra importanti. Dan kien gvern li f’mumenti tajbin investa u kabbar lil Malta b’mod li minn pajji] arretrat sar pajji] modern u Ewropew b[al pajji]i o[rajn. Dan se[[ fl-infrastruttura, flinformatika, fl-ekonomija, fis-settur finanzjarju u dak tat-turi]mu u dejjem mexxa ’l quddiem is-settur tax-xog[ol. Dan kien gvern li f’mument ta’ ri/essjoni be]a’ g[axxog[ol tan-nies u kabbar lekonomija. Ovvjament u[ud jistg[u jg[idu: imma g[aliex ma naqqasx it-taxxi millbidu^ G[aliex ma nvestiex iktar^ Irridu nifhmu li dan hu mument ta’ ri/essjoni, fejn hu diffi/li [afna li ]]omm lekonomija tikber u tikkompeti ma’ pajji]i fejn ilpagi huma inqas minn tag[na. O[rajn tismag[hom jg[idu li l-gvern i[obb jisku]a ru[u billi jg[id li barra hemm ri/essjoni s[i[a u f’pajjizi Ewropej o[rajn, b[al Spanja, il-Gre/ja u l-Portugall hemm di]astru s[i[ ekonomiku u nnies jipprotestaw fit-toroq.

Jg[idu wkoll li, ovvjament, il-Gvern Malti jidher sabi[ jekk iqabbilna ma’ dawn ilpajji]i. Na[seb irridu nifhmu li Malta ma tistax tinqata’ minn pajji]i o[rajn tal-istess Unjoni Ewropea u din je[tie; nifhmuha darba g[al dejjem. Ma nistg[ux nibqg[u bilmentalità antika li nistg[u ninqatg[u mid-dinja u b’hekk, ming[alina, nistg[u ng[ixu a[jar. Fid-dinja tal-lum kull pajji] jiddependi mill-o[rajn u, g[alhekk, ekonomikament kull ma ji;ri madwarna jeffettwana. Dan juri bi/-/ar li fejn tid[ol tmexxija ekonomika dan il-gvern g[amel mossi u passi tajbin g[aliex f’sitwazzjoni b[al din, lekonomija tag[na baqg[et miexja ’l quddiem. Dan hu fatt li ma jista’ jmerih [add. Jista’ jkun hemm min jg[id li jien g[andi n-na[a tieg[i u ]gur mhux se nie[u na[a o[ra jew ng[id kontra l-gvern. Fil-verità, biex nag[mlu ;id lill-partit tag[na g[andna nitkellmu fuq i]-]ewg na[at. Nemmen li ma konniex perfetti u kien hemm ]balji li saru matul il-le;i]latura. Ma na[sibx li jista’ jkun

hawn xi gvern li jista’ jkun perfett u ma ji]baljax. ?erti affarijiet setg[u saru a[jar u jista’ jkun li /erti investimenti setg[u t[allew g[al mumenti o[rajn, i]da fa/li titkellem mill-Oppo]izzjoni, fa/li titkellem minn barra meta m’g[andek xejn x’titlef. Qatt ma konna u qatt mhu se nkunu perfetti; we;;g[u ammont ta’ nies u ntilfu ammont ta’ voti ]gur, i]da meta tqabbel in-na[a po]ittiva man-na[a negattiva, xorta kien gvern li g[amel su//ess. Nixtieq ner;a’ mmur lura g[all-kun/ett ta’ bidla. Jekk nanalizzaw i]-]ew; partiti kbar Maltin, na[seb li filverità wara iktar minn g[oxrin sena fil-gvern, xorta l-Partit Nazzjonalista juri likbar bidla fir-ri]orsi umani tieg[u u bil-kbir. Meta tifli x’;ara fil-Partit Nazzjonalista li fil-gvern u ming[ajr il-b]onn ta’ bidla — g[aliex fil-fatt dejjem reba[ — bidel in-nies, nemmen li liktar gvern modern u mibdul wara d-9 ta’ Marzu, jista’ jkun gvern ie[or immexxi mill-Partit Nazzjonalista. Bidla ma tfissirx tibdel biex tkun biddilt, ma jfissirx tibdel

minn Ruben Teeling rubenmlt@hotmail.co

biex sempli/iment ikollok u/uh ;odda imma tfisser bdil fejn hemm b]onn u fejn jasal il-mument. G[alhekk, l-argument li Gvern Nazzjonalista g[andu jinbidel g[as-sempli/i ra;uni li ‘ilu hemm [afna’ ma jag[milx sens. U anke jekk irridu nemmnu f’dan largument, xorta Gvern Nazzjonalista ie[or jag[ti likbar garanzija ta’ bidla. Nag[mlu kura;; u ma n[allu lil [add jaqtg[alna qalbna.

Ruben Teeling se jikkontesta l-elezzjoni talKunsill Lokali f’{a]-}abbar

IT-TOROQ LI JESG{UNA

Malta tag[na lkoll – anakroni]mu minn Charles V. Schembri - charlesschembri@onvol.net “It-toroq li jesg[una” kienet sensiela fil-;urnali tal-PN lejn tmiem is-snin tmenin. Kienu s-snin meta l-PN kien fil-pro/ess ta’ rikonciljazzjoni fost ilpoplu u j[addem politika ta’ inklusività. Il-firda li [alla l-MLP ma kinitx biss wa[da ta’ ideat u prin/ipji i]da firda

msejsa minn re;im politiku li inkora;;ixxa antagoni]mu ffukat li ta’ spiss wassal g[al bi]g[at u in/ertezzi. Bil-parte/ipazzjoni ta’ kul[add pajji]na se[[lu jo[ro; minn kri]ijiet politici, so/jali u ekonomi/i, segwa ttriq tal-progress, sar pajji] aktar miftu[ u integra ru[u fil-Komunità Ewropea. Tul is-snin wassal le[nu u identifika ru[u b[ala nazzjon f’kuntest internazzjonali mhux b’oppo]i]]joni u b’theddid i]da b’politika ta’ perswa]joni miksuba fost poplu li fuq dak li g[andu x’jaqsam mal-[ajja ta’ kuljum [adem bi s[i[ b[ala poplu wie[ed. L-iskop ta’ din is-senisiela hu biex b’mod o;;ettiv u kritiku l-proposti tal-partiti dwar il-vi]joni, l-ideat, lo;;ettivi u l-mod kif dan jintla[aq jitpo;;ew fil-mizien. I]-]ew; partiti [ar;u s-slogans tag[hom. Il-PN g[a]el it-tema ta’ d. Slogan imsejjes fuq snin twal ta’ [idma li jipprometti kontinwità b’vi]joni /ara g[all-;ejjieni. Slogan li jispira fidu/ja f’ambjent karatterizzat Futur fis

minn sfidi so/jali, ekonomi/i u ambjentali u li qed jevolvi f’so/jetajiet diversi lejn orjentazzjoni li tbarri fruntieri. Min-na[a tieg[u, il-PL g[azel ittema ta’ . Slogan li jinstema’ sabi[ meta maqtug[ mirrealtajiet li ng[ixu fihom. Slogan anakronistiku, negattiv li jnissel sentimenti ta’ firdiet u divi]jonijiet fost il-klassijiet so/jali, /ivili u ekonomi/i u li jrid inissel l-idea li f’Malta mhux kul[add hu meqjus indaqs. Hu slogan anakronistiku g[aliex ma g[adux i]-]mien meta l-pajji] hu maqsum fuq kun/etti u prin/ipji so/jo-ekonomi/i. Dawk i]-]minijiet spi//aw bil-kisba tal-Indipendenza. Il-pro/ess kompla jissa[[a[ b’politika ta’ inklusività fost i/-/ittadini kollha. Illum i/-/ittadin kiseb id-dritt li b’[iltu u b’fhemietu jista’ jipparte/ipa bis-s[ih fil-progress tal-pajji]. Kien hemm ka]i fejn min[abba /irkustanzi u[ud baqg[u lura. Din parti mill-[ajja. U hu hawn fejn il-gvern tal-PN g[a]el li jintervjeni u kif hu fid-dmir skont ittwemmin demokristjan jassisti fejn hemm b]onn bla ma jimponi. Dan is-slogan tal-PL ifakkar fiz]minijiet meta fil-pajji] kien hawn divi]jonijiet ta’ klassi. Dan juri kemm il-PL g[adu mxekkel mill-passsat. Il-PL qed jg[id li l-prin/ipju talmeritokrazija se jkun l-ordni tal;urnata. Din fil-fatt hi l-ordni talMalta tag[na lkoll

;urnata llum u kienet imsa[[a tul amministrazzjonijiet nazzjonalisti. Dan ma jfissirx li ma se[[ewx ]balji, kif forsi wkoll in;ustizzji. Imma dan se[[ew ma’ nies ta’ kull kulur politiku. It-tajjeb hu li llum hemm r-rimedju. Biss l-enfasi min-na[a tal-Labour fuq il-meritokrazija hi wkoll xamma ta’ ;ustifikazzjoni biex kull min [assu baqà lura jing[ata spinta. Il-PL se jkun qrib il-poplu kollu. Kien hemm ]mien meta l-MLP kien ilpartit tal-[addiema; u tal-[addiema biss. Kien iffoka biss fuq servizzi so/jali, i]da kien minsi l-mutur ekonomiku. Mhux l-istess jing[ad g[all-PN li waqt li ssokta jassisti lillindividwu fejn me[tie;, g[ax ilpersuna hi l-pern tas-so/jetà, fl-istess [in kien qed jixpruna s-settur ekonomiku, direttament b’in/entivi u indirettament bi ]vilupp infrastrutturali u edukattiv. Il-PL, qed jg[id il-PN, ;ab fix-xejn il-klassi tan-nofs. Dan punt kru/jali li l-PL hu fid-dmir li jispjega a[jar jekk ma jridx jispi//a meqjus partit irrilevanti. Il-PL g[adu jemmen li lklassi tan-nofs g[adha dik ta’ snin ilu, meta dawk b’anqas opportunitajiet kienu g[adhom qed jg[inu lilhom infushom itejbu l-[iliet u l-kundizzjonijiet tag[hom. Il-klassi tan-nofs illum twessg[et. Jekk g[all-PL il-klassi medja hi dawk l-individwi f’/erti setturi tad-dinja tax-

xog[ol, il-PL ]baljat u ]baljat bi kbir. L-e]i;enzi u l-aspettattivi g[al [ajja a[jar ma g[adhomx il-prerogattiva ta’ dik li konna nirreferu g[aliha b[ala lklassi tan-nofs. U dan bla ma jintesa li hemm min g[ad g[andu diffikultajiet. Skond il-PL mhux se jkun hawn aktar i/-/ittadini tal-ewwel u t-tieni klassi. Li tipprova tikkonvin/i elettorat bil-[iliet u bil-vi]joni tieg[ek hu a//ettabbli i]da li tipprietka missjoni li se ti;;ieled kontra fatti li ma g[andhomx g[eruq ta’ verità hi nuqqas ta’ kredibbiltà fl-abbiltajiet tieg[ek li tipperswadi u fil-kwalitajiet tieg[ek ta’ mexxej. Forsi l-PL g[adu ma jistax jirrassenja ru[u mal-fatt li ]]mien meta tkeses il-mases spi//a. Dawn il-po]izzjonijiet tal-PL qed inisslu dubji mhux biss fost dawk li g[adhom inde/i]i i]da wkoll fost listess nies tieg[u li kull mhu qed jistennew hi politika kredibbli, politika alternattiva li jistg[u jqabblu ma’ dik tal-Partit Nazzjonalista. Se jkun diskuss g[ala l-Maltin iridu jag[]lu dawk it-toroq li jesg[uhom. Dawk it-toroq li se jkunu qed ifasslu huma stess b’tip ta’ tmexxija li, b’rispett s[i[ lejn il-persuna f’qafas wisa ta’ ordni so/jali, te[tieg t[ares il[ti;iet u l-fehmiet ta’ persuni u setturi diversi, waqt li tassisti kull fejn hemm il-b]onn. Mhux ta’ b’xejn hu slogan anakronistiku, negattiv u divi]iv. Malta tag[na lkoll

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Opinjoni

Futur fis-sod vs fantasiji populisti Minkejja li g[addew biss tliet ;img[at mill-bidu talkampanja elettorali di;à qed tidher bi/-/ar id-differenza bejn i]-]ew; partiti u liema partit qed jilg[ab g[allgallarija u liema partit qed i;ib l-interess tal-poplu lewwel. Il-Partit Nazzjonalista hu dak il-partit li g[andu [idma rekord li tag[millu ;ie[ u vi]joni g[al futur fis-sod. Il-Partit Laburista jibqa’ partit populist li aktar jitkellem fuq dak li jg[idulu ssurveys milli jipprova jistimula lin-nies biex ja[sbu dwar dak li vera g[andhom b]onn. Ma hemmx paragun bejn dak li qed jipprometti lPartit Nazzjonalista u lfantasija populista tal-labour. Il-programm elettorali talPN, li kien approvat nhar il:img[a, wara li aktar kmieni kien approvat il-manifest bilprincipji, juri kemm il-Partit Nazzjonalista jiggarantixxi futur fis-sod g[aliex jibni fuq ix-xog[ol, l-edukazzjoni u ssa[[a. L-g[a;la tal-Labour u l-g[atx g[all-poter> Lewwel tliet ;img[at talkampanja juru l-g[atx li g[andu l-Labour g[all-poter. Infakkar li l-Labour lanqas indenja jistenna lill-President ta’ Malta jxolji l-Parlament li ma g[amilx konferenza tal-

a[barijiet minuta wara nofsillejl. Dakinhar Muscat ma qal xejn ta’ sustanza g[ajr li kkonferma kemm il-kampanja tieg[u hi gimmick. Imma lg[atx g[all-poter i;ieg[lek tirrikorri g[al dawn listrate;iji. Il-Labour irid lin-nies jafdawh u permezz ta’ gimmicks b[al dawn flimkien ma’ boards u streamers sbie[,

vi]wal kulurit u ingravajjet blu b’enfasi fuq l-image aktar milli fuq il-kontenut politiku, qed ifittex li b’g[a;la u aggressività ja[taf il-poter. I]da n-nies tafu bi]]ejjed. {abi, gideb u kalkoli []iena: Wara li nfaqg[et ilbu]]ieqa tal-laburisti rigward il-kontijiet tad-dawl u l-ilma li bil-pjan li g[andhom mhux

talli ma jor[sux i]da ji]diedu b’[amsa fil-mija, nistennew aktar [rejjef mill-MLP kif jag[mel kull elezzjoni. Niftakru lil Mintoff iwieg[ed xog[ol g[al kul[add fi ]mien tliet xhur u lil Sant iwieg[ed li jne[[i lVAT biex wara kollox da[[al it-taxxa tas-sisa u 33 taxxa ;dida fi ]mien 22 xahar biex il-poplu ]diditlu t-taxxa sa 29%. Biex tkompli l-politika talqerq, qabel elezzjoni o[ra, kien wieg[ed xahrejn tax holiday i]da n-nies ma emmnitux. Waqt li l-MLP jurik iddebba u jqabbi]lek il-[mara, Muscat mhux qed jg[id ilverità. {eba diversi spejje] li bis-sistema li qed jipproponi huma ne/essarji. Muscat [eba numru ta’ spejje] li jla[[qu lmiljuni kbar u li huma b]onnju]i biex jitwettaq ilpjan tieg[u. {eba wkoll iddettalji fir-rapporti tal-esperti li qabbad hu stess. Muscat mhux qed ikun korrett meta qed jippre]enta lproposti tieg[u dwar lener;ija alternattiva b[allikieku huma proposti ;odda, meta jaf li dawn ilproposti qed isiru di;à. Muscat gideb li Malta g[andha l-og[la in/idenza ta’ kan/er u a]ma meta fil-fatt dan mhux minnu u pajji]na g[andu l-anqas rata ta’ in/idenza ta’ kan/er fl-UE u

minn Clyde Puli clyde.puli@gov.mt

r-re;jun tag[na g[andu l-aktar rata baxxa ta’ a]ma. Fil-fatt ]ew; onkolo;isti qalu li lLabour qed jallarma. Muscat gideb ukoll meta qal li Profs Mallia di;à indentifikalhom artijiet imdaqqsa biex isiru pro;etti kbar ta’ pannelli meta, ftit wara, Profs Mallia giddeb lil Muscat. Il-kalkoli tal-Labour huma []iena g[aliex l-esperti tieg[u stess qed jg[idulu li s-sistema tieg[u se ti;;enera ener;ija bi prezz og[la minn dak li qed jipproponi il-Partit Nazzjonalista. Gas down ;ol-[ajt: IlLabour qed jinjora l-fatti li qed jippre]entawlu l-esperti u qed iwebbes rasu biex jibqa’ g[addej b’dan il-pro;ett. Qed ja[bi mill-poplu diversi spejje] addizzjonali fosthom €50 miljun g[all-moll talvapuri; €40 miljuni b]onju]i biex tissoda l-art fejn se jibni ]ew; tankijiet; €100 miljun g[all-vapuri biex i;orru l-gass u malajr tinduna li Muscat [eba miljuni kbar ta’ ewro! L-esperti qed jg[idulu li lpower station li l-Labour qed

jipproponi se ti;;enera [afna aktar ener;ija milli g[andu b]onn il-pajji] u li je[tie; aktar studji dwar iz-zona fejn se jkun qed isir il-pro;ett u kif se jid[lu l-vapuri. I]da Muscat se jibqa’ g[addej. L-esperti b[al KPMG, u sa[ansitra l-esperti tieg[u stess qed jg[idulu li l-g[a]la tal-PN li jsir l-interconnector u l-pipeline tal-gass hi ir[as mill-pro;ett tieg[u. I]da Muscat se jibqa’ g[addej. L-esperti qed jg[idulu wkoll li l-gas pipeline hi aktar sigura mill-mod tat-trasport li qed jipproponi hu. I]da Muscat se jibqa’ g[addej. Muscat ji]balja u t[allas int: Il-Gvern ilu li ddikjara li l-;enerazzjoni talelettriku g[andha ti;i millgass i]da mhux bil-vapuri i]da permezz ta’ pipe mal-

Ewropa li g[alih ikun hemm finanzjament mill-Unjoni Ewropea waqt li l-proposta tal-MLP ma tikkwalifkax g[al fondi Ewropej g[aliex ti]olana mill-Ewropa. Li ;;ib il-gass bil-vapuri jiddependi mix-xiri tal-vapuri u t-tra;itt li jistà jintlaqat mittemp, [sara u manutenzjoni. Il-[a]na li skont huma ssir f’tankijiet kbar daqs il-knisja tal-Mosta tipperikola s-sigurtà tar-residenti. G[al darb’o[ra Muscat qed ji]balja u jrid itellifna fondi mill-Unjoni Ewropea kif g[amel meta kien g[amel kampanja qalila kontra d-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea u kif g[amel meta d[alna meta ried, akkost ta’ kollox, itellifna l-fondi g[allimmodernizzar tal-impjant ta’ Sant’Antnin. Dawn huma l-istess nies li jiffanfraw li fir-referendum g[ad-d[ul fl-Unjoni Ewropea,

jew ivvutaw kontra jew astjenew kif smajna middikjarazzjonijiet ta’ Sant, Muscat, Toni Abela u Louis Grech fost o[rajn! Biex jag[tina assigurazzjoni Muscat qed jg[id li jekk ilpjan li g[andu dwar ilkontijiet ifalli u lest li jirri]enja i]da dak li ma taniex assikurazzjoni fuqu, g[aliex ma jistax, hu li jekk ida[[alna f’[ajt, hu jitlaq u j[allilnailproblemi li jkun tefag[na fihom hu ma’ wi//na. G[a]la /ara – futur fis-sod: Meta tqis il-;id li

g[amel Gvern Nazzjonalista f’dawn l-a[[ar [ames snin, ]gur li ma g[andekx fiex titfixkel meta tmur tivvota fid9 ta’ Marzu. Niftakru li ta[t innazzjonalisti, g[andna rekord ta’ 153,000 persuna ja[dmu; 20,000 post tax-xog[ol ;did; 20,000 gradwat millUniversità, l-MCAST u l-ITS; ]ieda ta’ €2,000 fis-sena filpagi tan-nies; rekord ta’ turisti li j]uruna li [allew biljun ewro u nofs f’pajji]na; ftu[ ta’ 167 fabbrika ;dida; g[ajnuna millGvern meta xi fabbriki kienu fil-periklu u kienu salvati 5,000 post tax-xog[ol u li eventwalment kabbru u impjegaw aktar [addiema. Dawn huma fatti li ma jin]lux mal-partit ta’ Muscat. Fatti li juru s-su//essi ta’ dan il-gvern fl-oqsma li jinteressaw lilek u lill-familja tieg[ek. A[na mmorru quddiem lelettorat b’wi//na minn quddiem, fejn g[andna biex nifta[ru b’dak li wettaqna, ri]ultat ta’ vi]joni, sustanza u serjetà. Hemm b]onn ta’ g[a]la tajba biex dak li ksibna ma jintilfx i]da nkomplu nkabbruh. Din l-g[a]la g[andha tkun vot g[all-kandidati kollha tal-Partit Nazzjonalista.

16 Negozji }g[ar

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

In-negozju tieg[ek TAG{RIF U KUMMENTI DWAR IS-SETTUR TAN-NEGOZJI }G{AR U DAQS MEDJU

‘Il-futur fis-sod’ hu b]onn Il-komunità kummer/jali b’mo[[ha mistrie[ biss bi Gvern Nazzjonalista {mistax ilu g[edtilkom li kien fadlilna 55 jum ta’ riflessjoni biex tasal dik il-;urnata li fiha, a[na lkoll ning[ataw i/-/ans li nidde/iedu l-futur tag[na, ta’ uliedna u ta’ pajji]na. Illum ippermettuli nfakkarkarkom li fadal biss 41 jum. F’dawn il-41 jum li fadal, jien perswa] li ]-]ew; partiti se jkomplu jag[mlu minn kollox biex jippruvaw jinfluwenzaw lopinjoni tag[na. Sa issa g[addew l-ewwel tliet ;img[at tal-kampanja elettorali u ;a wie[ed jista’ jibda jqabbel dak li qed jipproponu ]-]ew; partiti. Hemm ba[ar jaqsam. Qed naraw li je]istu g[anijiet prin/ipali kompletament differenti. L-g[an ewlieni tal-Labour hu li akkost ta’ kollox ikun filgvern u li jirnexxilu jele;;i wie[ed mill-i]g[ar prim ministri li qatt kellha Malta. I]da, i]jed minn hekk, ma ssibx sustanza politika, g[aliex bis-slogan ta’ ‘Malta tag[na ukoll’, u paroli fil-vojt, b[al ‘bdil ta direzzjoni’, u road maps, ma huma qed jittra]mettu xejn g[ajr fantasija u superfi/jalità. Ag[ar minn hekk issa qed jer;g[u jirrikorru, b[al fis-snin img[oddija, g[at-tattika ta’ tfig[ ta’ tajn u allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, u jasso/jawhom mal-politi/i. Tattika li, b’mod sistematiku, il-Labour dejjem jadotta fla[[ar jiem ta’ kampanja elettorali. Nistaqsi: anke jekk il-ka]i li jsemmu huma vera, g[aliex ma n[ar;ux qabel^ G[aliex qed jissemmew issa^ Ir-risposta hi /ara; akkost ta’ kollox iridu jie[du vanta;; politiku. Hekk g[amlu f’kull elezzjoni, u hekk qed jippruvaw jag[mlu issa. Min-na[a l-o[ra l-objettiv tal-Partit Nazzjonalista hu li permezz ta’ aktar investiment fix-xog[ol, sa[[a u edukazzjoni, qed jikkommetti ru[u li jkompli jiggarantixxi finanzi fis-sod u futur fis-sod.

minn Anton Vella anton.vella@gov.mt

Il-futur kummer/jali ta’ pajji]na hu garantit biss minn Gvern Nazzjonalista li jista’ joffri i]jed ri]ultati po]ittivi b[al dawk li nkisbu fl-a[[ar [ames snin

Il-Partit Nazzjonalista g[andu track record li jitkellem g[alih innifsu. Di;a iddikjara li se jkompli jibni fuq dak li b’g[aqal g[araf jibni s’issa. :a wera bil-fatti li l-politika li mexa biha, [alliet il-frott, u kisbet is-su//essi fis-setturi kwa]i kollha. Ri]ultati po]ittivi fil-[olqien tax-xog[ol, kontroll fuq ilqg[ad, su//essi fit-turi]mu, avanzi kbar fil-qasam tal edukazzjoni, investimenti f’intrapri]i ;odda fil-qasam talfarma/ewtika, l-avjazzjoni, i-gaming, u ICT, fost l-o[rajn. Di;a ippre]enta Ba;it tajjeb, li sa[ansitra anke tal-Labour ;a iddikjaraw li se jkunu qed i]ommuh. U issa kien

pubblikat iswed fuq l-abjad il-programm elettorali, b’[emel ta’ inizjattivi o[ra ;odda g[all-[ames snin li ;ejjin.

L-imprendituri Maltin mhux bil-weg[diet fl-arja jag[mlu kura;; jinvestu. Is-sidien tannegozju jridu s-ser[an talmo[[ u li jit[allew ikomplu jimir[u u jkabbru n-negozji tag[hom u mhux ni]gwidaw-

hom b’weg[diet u fissazzjonijiet ta’ bdil fiddirezzjoni. Biex ikompli jkollna attività kummer/jali qawwija, hemm b]onn inwarrbu dak kollu li jista’ jo[loq l-in/ertezza. Hemm b]onn ma n[allux lil min jid[aq bina darb’o[ra, kif kienu da[qu bina fl-1996, meta qalulna li biex in-negozju jtuh nifs ;did, kien hemm b]onn titne[[a l-VAT. Ja[asra kemm rajna cash registers jitkaxkru wara wara l-karozzi! Irran;awna dakinhar! Illum Muscat qed jg[idilna li fil-passat g[amlu ]balji, imma issa tg[allmu minnhom u mhux se jer;g[u jag[mlu hekk. Ifakkarni fit-tifel tieg[i ta’ [ames snin, li meta jinduna li jkun g[amel xi [a;a [a]ina, pront jg[idli: “I do not do it again dad”! Imma, ta’ tifel li hu, ma tantx i]omm mal-kelma li jtini, u dlonk jer;a’ ji]balja. Muscat qed jag[mel l-istess. Qed ja;ixxi ta’ tifel, li jipprova jixtrina billi jg[idilna li mhux se jirrepeti l-i]balji talpassat.

I]da jien /ert li mhux se j]omm kelmtu. G[aliex, kif jg[id il-Malti, lil min tafu mhemmx g[alfejn tistaqsi g[alih. Tal-labour mhux kredibbli

Tafu g[aliex ma nafdahx lill-partit tal-Labour^ G[aliex jien xbajt ni;i tradut darba wara l-o[ra. Xbajt bil-Labour li llum jg[idli [a;a u g[ada jg[idli o[ra. G[alija mhumiex kredibbli . Ippermettuli nfakkarkom ftit: Meta fta[na u illiberalizzajna s-suq, ilLabour kien kontra, u li kien g[alihom [allejna kollox ikun kontrollat mill-gvern i]da llum qed jipprova jifta[ar bis-settur privat. Meta waqqafna l-kunsilli lokali, tal-Labour kienu kontra, u llum qed jinqeda bihom Meta g[amilna lapplikazzjoni biex Malta tid[ol fl-Unjoni Ewropea, tal-Labour g[amlu kru/jata s[i[a kontriha u issa qed jg[id li jrid ikun laqwa fl-Ewropa!

Meta ipproponejna li pajji]na jadotta l-munita ewro, tal-Labour sibnih kontrina, u riedna ni]valutaw il-lira biex illum kellu ja//etta l-fatt li mnalla d[alna. Meta bdejna nibnu l-Isptar Mater Dei, kienu jg[idulna li dak kien kapri// ta’ Fenech Adami, u wara ;ie l-Kap Laburista u ammetta li kien state-of-the-art. Kull meta tkellimna fuq il-pro;ett ta’ Smart City, ilLabour dejjem irrefera g[alih b[ala pro;ett-fanta]ma u issa qed jg[id li tant hu tajjeb li jrid ikomplih. Waqt il-;lied fil-Libja, tal-Labour qag[du gallarija, biex wara ippruvaw jie[du lkrettu… u llum i]ieg[lu bihom. Meta l-Partit Nazzjonalista ried jibda jibni lewwel fa]i tal-power station f’Delimara, tal-Labour kienu jipprotestaw li se nirrovinaw lambjent i]da llum l-istess Labour qed jipproponi l-bini ta’ ]ew; tankijiet tal-gass daqs ir-Rotunda tal-Mosta… u addio l-ambjent! A[na rridu kaptan li filmaltemp ikompli jkollu par idejn sodi, u mhux wara li jda[[al il-vapur ;o sikka, jaqbe] il-ba[ar u j[allina ng[erqu.

41 jum importanti Fadal 41 jum, li fihom kul[add irid jirra;una bil-kalma u ma j[allix il-gimmicks, l-ewforija u tteatrini jqarrqu bih. L-Oppo]izzjoni hi organizzata biex ti]gwidana minn dak li verament hu importanti f’[ajjitna: ix-xog[ol, is-sa[[a u ledukazzjoni. Tliet pilastri li

fuqhom nistg[u niggarantixxu futur fis-sod. Huma dawn li jaffettwaw il[ajja tag[na ta’ kuljum. Huma dawn it-tliet ingredjenti li g[andna b]onn biex inkomplu nibnu fis-sod, fuq dak li ;a g[andna. 41 jum jistg[u jidhru twal i]da

daqs[ekk jistg[u jkunu qosra jekk nibqg[u ma nag[tux widen u ma nisimg[ux sew dak li qed jing[ad. Meta tisimg[u, fittxu s-sustanza. Meta jkellmukom i]nu ftit il-fatti. Meta ssegwu d-diskorsi politi/i g[arfu g[a]lu bejn min qed ikun responsabbli fi kliemu u dak li qed ikun vojt u irresponsabbli. Meta

t[arsu madwarkom apprezzaw x’konna kapa/i nibnu flimkien. Xog[olkom hu li f’dawn l-a[[ar 41 jum , kull meta tiltaqg[u ma’ s[abkom, komplu u]aw l-arma talkonvinzjoni, u komplu ipperswadu li l-Partit Nazzjonalista biss jista’ jag[ti lill-komunità kummer/jali f’pajji]na futur fis-sod.

Anzjani 17

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

L-anzjani tag[na TAG{RIF DWAR {IDMA MWETTQA MIS-SEGRETARJAT PARLAMENTARI G{ALL-ANZJANI Messa;; mis-Segretarju Parlamentari MARIO GALEA

Il-;urnata minn filg[odu turik Il-kampanja elettorali kompliet tikkonferma s-superfi/jalità ta’ Muscat. Muscat bena l-politika tieg[u fuq il-[rejjef. Iwieg[ed kollox lil kul[add. Din il-kampanja elettorali qed tikkonferma li Muscat g[adu mhux lest biex jiggverna. Bidde/i]jonijiet []iena li jie[u, Muscat ida[[al lill-pajji] gas down ;ol-[ajt. Fil-politika ma tistax tkun popolari ma’ kul[add.

I]da Muscat qed jag[]el ilgimmicks minflok is-sustanza. Anki s-slogan tieg[u Malta Tag[na Lkoll mhu xejn [lief gimmick. I]-}ejtun u lkumplament ta’ Malta ma kinux f’idejn il-Maltin fi ]mien ilLabour! Muscat ipprova ja[taf ilkampanja elettorali bi proposta dwar id-dawl u l-ilma. Proposta zoppa u li se titfag[na gas down

fil-[ajt. Proposta li minnha se nbatu lkoll. Ironikament, il-konsulenti m[allsa mill-Partit Laburista stess i//ertifikaw li l-proposta tal-Partit Nazzjonalista hi l-a[jar u l-ir[as proposta. Muscat qed iwieg[ed kollox lil kul[add. G[andu pjan biex jirba[ l-elezzjoni, i]da mhux biex jiggverna. Dak li g[andna llum nistg[u

fa/ilment nitilfuh. G[andna servizzi tas-sa[[a tajbin g[aliex g[andna finanzi fis-sod. Jekk Muscat jie[u de/i]jonijiet []iena jkollu jag[mel tajjeb billi, fost l-o[rajn, inaqqas l-ispi]a minn fuq is-sa[[a u l-edukazzjoni. Fid-9 ta’ Marzu se nag[mlu g[a]la importanti. G[a]la g[all[ames snin li ;ejjin. Fid-9 ta’ Marzu vvota g[al futur fis-sod. Ivvota g[all-Partit Nazzjonalista.

Sala ;dida g[al tlieta u tletin pazjent fl-Isptar ta’ Riabilitazzjoni Karin Grech

Mario Galea jiltaqa’ mal-pazjenti tas-sala l-;dida fl-Isptar Karin Grech

L-Isptar tar-Riabilitazzjoni Karin Grech illum joffri 271 sodda. Matul dawn il-[ames snin, in-numru ta’ sodod ;odda provduti mill-Gvern tela’ g[al madwar elf. Dan qalu Mario Galea, isSegretarju Parlamentari g[allAnzjani u Kura fil-Komunità waqt ]jara li g[amel fil-ward il-;dida fl-Isptar Karin Grech. Din il-ward tilqa’ 33 klijent. L-Isptar tar-Riabilitazzjoni Karin Grech Sptar joffri servizzi varji minn tim multidixxiplinarju li jinkludi tobba, nurses, physiotherapists, occupational therapists, social workers, spi]jara, speech therapists u carers. L-Isptar g[andu tmien wards tal-;erjatrija u ward o[ra g[arriabilitazzjoni fi]ika. L-Isptar joffri programm ta’ kura ta’ wara kundizzjoni akuta u riabilitazzjoni lillpazjenti adulti u anzjani.

Mario Galea spjega li matul l,2012 kienu investiti €420,000 f’refurbishment. Matul l-2011, kien hemm 1,208 pazjenti trasferiti millIsptar Mater Dei g[all-Isptar tar-Riabilitazzjoni Karin Grech. Fl-2012 b’kollox kienu trasferiti1,406. Fid-diskors tieg[u, Mario Galea semma wkoll is-servizz tal-Memory Clinic. Din issena kien hemm 70 ka] ;did u kien hemm 364 follow-up. Servizz importanti ie[or hu d-Dementia Helpline li jg[in lill-persuni li l-qraba tag[hom g[addejjin minn din lesperjenza. Dan is-servizz intu]a minn 281 persuna. In-numru talHelpline hu 2208 1826 Mario Galea temm li matul l-2012 saru kwa]i 47,000 sessjoni ta’ occupational therapy u 85,000 sessjoni ta’ fi]joterapija.

Postijiet komdi g[all-wens matul il-lejl In-night shelters joffru kenn u wens g[al matul il-lejl g[all-anzjani tag[na. Wara s-su//ess tan-night shelters fi]-}ejtun u l-Mellie[a, ilgvern feta[ it-tielet night shelter fir-Residenza San Vin/enz de Paul, f’{al Luqa. Fil-ka] tar-Residenza San Vin/enz is-servizz kompla jitjieb g[aliex ir-residenti tan-night shelter qed ikollhom ukoll it-trasport minn darhom g[an-night shelter u vi/iversa. Carer qed jag[ti l-assistenza tieg[u lill-anzjani li ju]aw dan is-servizz. L-anzjani li ju]aw dawn il-postijiet g[andhom kamra tas-sodda g[alihom, kamra tal-banju, k/ina, living room u, fil-ka] ta’ San Vin/enz de Paul, hemm ukoll terrazzin. Kull anzjan li ju]a dawn innight shelters jie[u l-breakfast hemm. Filg[axija, l-anzjani jistg[u jin;abru u joqog[du jitkellmu ftit bejniethom jew jaraw it-televixin flimkien. F’kull [in ta’ matul il-lejl fin-night shelter ikun hemm membru talistaff. Kull sodda fiha nurse call button.

Il-Prim Ministru u s-Sinjura Gonzi, flimkien mas-Segretarju Parlamentari Mario Galea u s-Sinjura Galea waqt l-inawgurazzjoni tan-‘night shelter’ fir-Residenza San Vin/enz de Paul

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Lottu u lotteriji Sur Editur, F’Jannar tal-2002 kont ktibt lill-Ministru tal-Finanzi ta’ dak i]-]mien li ma kienx jaqbel li x-xog[ol tadDipartiment tal-Lottu Pubbliku jkun privatizzat g[aliex il-funzjoni taddipartiment ma kinitx biss wa[da kummer/jali i]da wkoll li jipprote;i l-pubbliku billi ma jorganizzax log[ob b’biljetti bi prezz g[oli jew jag[mel reklamar e]a;erat biex i[ajjar lill-pubbliku jipparte/ipa i]jed fil-log[ob jew li j]id il-varjetà tallog[ob. G[edtlu wkoll li f’idejn operatur privat, li l-g[an prin/ipali tieg[u hu l-qlig[, ilpopolarità tal-log[ob tarriskju (chance) ti;i sfruttata min[abba l-kilba jew fra;ilità tal-lag[ba. Dak i]-]mien il-Maltin kienu jilag[bu mad-Lm19 miljun (madwar 41 miljun ewro) fissena f’Lottu u Super 5.

Il-lum id-direttur talkumpanija privata li tmexxi dan il-log[ob [are; jifta[ar li l-Maltin qed jonfqu mat-80 miljun ewro fis-sena fillog[ob organizzat millkumpanija tieg[u, u se jkompli j]id il-varjetà u lprezz tal-biljetti. G[al-Lotterija li se tibda ssir kull xahrejn, il-biljetti se jkunu jiswew 10 ewro-il wie[ed! Min mhux se jipprova jippriva ru[u minn 60 ewro fis-sena minn dak li hu essenzjali biex jirba[ miljun^ U dan minbarra linfiq fil-log[ob l-ie[or. Minbarra l-banek tal-lottu, li llum saru qishom minika]inos, g[andna erba’ ka]inos kbar u ruxxmata [wienet tal-log[ob tal-azzard imferrxin fl-ibliet u r[ula ta’ Malta u G[awdex; f’dawn ilpostijiet, fit-taparsi coffee mornings, fis-swali tat-tombla u f’log[ob illegali ]gur li jintefqu xi 80 miljun ewro

Sena ;dida, bniedem ;did ri]oluzzjoni li ssir g[all-;id li g[addiet, sena o[ra kienet li ting[add ma’ dak li ;iebet …issa na[sbu ’l quddiem g[ax i]-]mien li g[adda qdiem kollox f’idejk g[al sena o[ra bil-grazzja li tg[ixha kollha il-mumenti ta’ fer[ naqsmu u tan-niket il-jiem innaqqsu na[sbu biss li ]-]mien g[addej lesti nkunu g[al li ;ej ni//ar;jaw [ajjitna sewwa biex ng[ixuha b’aktar [lewwa. *

L-im[abba u tag[ha kull ;id B’qalbi jien xtaqtek u b’ru[i fittixtek l-im[abba u tieg[ek kull ;id, g[alkemm in[bejt minni tieg[ek [allejtli t-tama li nsib dak kollu li rrid. Bi kliemi [abbibtek b’g[emili [ajjintek g[ax fik insib il-[elsien, u g[al dejjem nibqa’ irridek g[alija tieg[ek infittex l-g[arfien.

CARMEL POPRTELLI

Tas-Sliema

Sur Editur, Pawlu Farrugia mir-Rabat, f’il-mument tat-23 ta’ Di/embru li g[adda, semma t-tfixkil li qeg[din isibu [utna nsara fiddrawwiet reli;ju]i tag[hom. Fl-Awstralja, art komparattivament ver;ni u fejn illum hemm miljun persuna ta’ nisel Malti u nisrani, kienet projbita manifestazzjoni dwar ilPassjoni ta’ Sidna :esù Kristu, bl-isku]a li lImsallab seta’ jbe]]a’ littfal. I]da l-parata pubblika ta]-zombies (figuri makabri ta’ mejtin) ma be]]a’ lil [add!

Il-Kor Cantate Domino fil-;ranet tal-Milied

’Il Quddiem

o[ra, jew i]jed, kull sena. Kultant nisimg[u xi karba mill-Caritas u g[aqdiet o[rajn dwar il-pjaga tal-log[ob talazzard f’pajji]na – i]da din tkun qisha g[ajta fid-de]ert. Min g[andu b]onn jisma’ ma jismag[hiex! X’qed isir biex il-pubbliku jkun prottet mil-log[ob talazzard u r-reklamar esa;erat b’weg[diet fierg[a^ X’qed isir biex inkunu nafu x’inhu n-numru ta’ persuni li huma ma[kuma mill-vizzju tallog[ob u x’effett dan qed i[alli fil-familji milquta^ Forsi ma rridux insaqsu g[aliex ma nixtiqux ikunu nafu t-twe;iba. Il-karità nisranija u l-impenn so/jali jitlob mod ie[or. Il-vizzju tallog[ob tal-azzard i;ib povertà, tensjoni, tifrik fil-familji, tbatija lit-tfal inno/enti u kriminalità.

Ma n[allux min ibaxxina

PHILIP CASSAR I]-}urrieq

Sur Editur, Il-Kor Parrokkjali Cantate Domino ta]-}urrieq kien mistieden ikanta g[anjiet talMilied fl-Isptar Monte Carmeli f’{’Attard, nhar itTnejn 17 ta’ Di/embru 2012. Il-membri tal-kor daru masswali tan-nisa numri 3b, 7 u 8 u s-swali tal-ir;iel numri 2 u 7. Il-membri tal-kor da[lu wkoll fl-estensjoni ta’ San Vin/enz de Paul fejn hemm lanzjani u kienu mdawrin fisswali Santa Bernardetta, Santa Giovanna Antida u San :or;. Il-{amis 20 ta’ Di/embru 2012 il-kor [a sehem filQuddiesa tan-novena filKnisja Matri/i u Ar/ipretali ta’ Santa Katarina V.M. fejn i/-/elebrant tal-Quddiesa kien il-Kappillan tal-Parro//a ta’ Santa Marija tal-Qrendi, Dun Mario Mifsud. It-Tnejn 24 ta’ Di/embru 2012, lejlet il-Milied, saret i//erimonja tradizzjonali tal-lejl tal-Milied fl-istess parro//a. Fil-11pm bdiet il-musical mit-tfal tal-MUSEUM u f’nofsillejl saret ittransulazzjoni bil-Bambin mill-artal ta’ Santu Rokku sal-

artal ma;;ur, li tmexxiet millAr/ipriet Dun Charles Attard bis-sehem tal-Vi/ijiet Dun Glen Buhagiar, Dun David Torpiano u tal-abbatini. I]-]ew;t itfal Luciana Abdilla u Luke Sultana g[amlu l-prietka tal-Milied. Wara bdiet il-Quddiesa kon/elebrata mill-istess sa/erdoti. It-Tnejn 31 ta’ Di/embru, 2012, l-a[[ar jum tas-sena, ilkor re;a’ [a sehem waqt ilQuddiesa tas-6pm li kienet kon/elebrata mill-Ar/ipriet Dun Charles Attard flimkien mal-Vi/ijiet u bl-g[ajnuna talabbatini. L-Ar/ipriet g[amel ilprietka wara l-qari tal-Van;elu u lejn tmiem il-Quddiesa tkanta t-Te Deum Laudamus b[ala ringrazzjament lil Alla g[al dak kollu li g[amel mag[na matul is-sena. Imbag[ad kien espost isSagrament Imqaddes g[alladorazzjoni li ntemmet bilBarka Sagramentali. Il-kor kien dirett minn Mro. Paul Portelli F.L.C.M.

PRE}ENTI

I]-}urrieq

F’Kalifornja (li g[andha l-belt kbira ta’ San Francisco – g[ax kienu lFran;iskani li l-ewwel g[exu u ]viluppaw lagrikultura f’diz-zona) kien projbit il-wiri ta’ presepji fil-;onna pubbli/i. Drawa li kienet ilha te]isti 40 sena. Ftit ;img[at o[ra, f’Malta jkollna l-Karnival. Nittama li — b[al filpassat — l-awtoritajiet talordni pubbliku jfakkru li hi kontravenzjoni li nies paj]ana jilbsu taparsi sorijiet g[ax dak l-a;ir joffendi l-Fidi tal-poplu Malti.

FEDRO

L-Imsida

Prekawzjoni

Sur Editur, Qrajna fil-media li s-Sibt 5 ta’ Jannar 2013 insterqu ]ew; pissidi mimlijin bl-Ostji millkappella tal-Isptar Sir Paul Boffa. L-e]or/ista Patri Franco Fenech OFM g[amel appell lill-awtoritajiet tal-Knisja biex il-Kurja ta[tar kummissjoni li tie[u [sieb li f’dawn ilpostijiet is-Sagrament jin]amm f’post di/enti u denju li jilqa’ lEwkaristija u li jkun sigur. Jien, li ili nie[u [sieb ilkappella ta’ Santu Rokku (Santa Rita) f’Birkirkara malerbg[a u [amsin sena u minn tfuliti g[allmuni li fittabernaklu m’g[andux ikun hemm [afna Ostji konsagrati a[seb u ara ]ew; pissidi mimlijin bl-Ostji konsagrati! G[alhekk mhix [a;a tajba li jkun hemm tant Ostji fitTabernaklu. Tajjeb g[alhekk li nibdew a[na li nie[du [sieb il-kappelli u l-knejjes biex dan jibqa’ jitwettaq b[alma kien isir dejjem u kif suppost biex fitTabernaklu jin]ammu ftit Ostji.

JOHN TONNA

Amministratur tal-Knisja Santu Rokku (Santa Rita) Birkirkara

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Ittri lill-Editur

Mhux ]balji i]da bi strate;ija

Sur Editur, Mela darba, An;lu Farrugia, b’referenza g[al Alfred Sant, kien qal li ma jistax ikun li l-PL joqg[od ilaqqa’ ddelegati tieg[u fil-konferenza ;enerali biex ikunu rubber stamp g[al dak li jkun di;a de/i] minn fuq.

Wie[ed il-lvant u l-ie[or il-punent Sur Editur, Nhar il-{add 23 ta’ Novembru 2008 f’Wied ilG[ajn, Joseph Muscat, kien ta parir lill-Prim Ministru Gonzi biex jag[mel b[allGvern Laburista Ingli] u jnaqqas ir-rata tal-VAT biex jibqa’ aktar flus fi bwiet in-nies. Charles Mangion, ilkelliem laburista g[allI]vilupp Ekonomiku, isServizzi Finanzjarji u lPensjonijiet, fil-programm Bondi Plus ta’ nhar il{amis 1 ta’ Novembru 2012 qal li l-Malta Labour Party immexxi minn Muscat (iva dak l-istess wie[ed li tkellem f’Wied il-G[ajn) mhux se jnaqqas it-taxxi g[aliex kif qeg[din b[alissa huma adekwati. Wie[ed kien jistenna minimu ta’ koordinazzjoni mill-aqwa tim mag[qud li hawn fid-dinja! Barra minn hekk sentejn ilu kienu qabbdu lil Karmenu Vella biex jikteb il-programm elettorali fejn wie[ed jippre]umi li dan, almenu, g[amlu b’konsultazzjoni ma’ s[abu x-shadow ministers lo[rajn. Meta wie[ed jiftakar ukoll kif l-a[[ar Ba;it talGvern Nazzjonalista sposta lil-Labour tant li qalu li se jaddottawh, almenu filqafas tieg[u, nit[assru lil Karmenu Vella fil-bi//a xog[ol li qalu li suppost kien qed jag[mel!

P. FALZON

{al Qormi

Issa, ta[t Joseph Muscat, tal-Labour ;ew a[jar. Id-delegati tal-konferenza :enerali tal-Labour qed ikunu ffa//jati bl-aktar ‘fatti kompjuti’ serji u huma ma jifdlilhom ebda triq o[ra [lief li jkollhom ja//ettawhom.

Hekk ;ara meta tne[[iet il-kariga ta’ Segretarju :enerali tal-partit (Jason Micallef) u hekk re;a’ ;ara meta tne[[a An;lu Farrugia minn Deputat Mexxej u ppre]entawlhom ilkandidatura wa[danija ta’ Louis Grech.

Imbag[ad Joseph Muscat jg[id li tg[allem mill-i]balji. {eqq, forsi g[alih dawn mhux ]balji i]da ‘strate;ija’.

FRANS FARRUGIA Tas-Sliema

Ta[wid Muscatjan Sur Editur, Inkredibbli. Veru [awwadni [a nifhem. Se nikteb fil-qosor xi punti kif ;ew f’mo[[i bla ebda ordni lo;ika jew kronolo;ika. Imma fl-a[[ar bilfors tasal g[all-konklu]joni li l-Maltin ma jistg[ux jaffordjaw l-esperiment li jag[]lu lil Joseph Muscat biex imexxihom. G[aliex ]gur ida[[alna fil-[ajt. Diversi punti, wa[edhom, huma di;a gravi [afna. A[seb u ara meta ddommhom f’kullana. Tlaqna. EWROPA: Ma’ Sant g[amel kampanja qalila kontriha, l-aktar bilprogramm televi]iv Made in Brussels. Tana l-parir x’nag[mlu bil-vot. Qal li lpartnership reba[. Qal li jekk il-PN jibqa’ sejjer bil-pro;ett tad-d[ul flEwropa, se jkun wikkiena bis-Salib talmillennju! I}LANDA: Tahom parir pru]untu] biex ma jid[lux fl-Unjoni Ewropea. G[al ftit semg[u minnu… u ddispja/ihom. Applikaw biex jid[lu f’Lulju 2009, g[ax indunaw li l-parir ta’ Muscat kien di]astru]. ?IPRU: Fid-diskors tal-Ba;it 2011, Joseph Muscat tg[idx kemm g[ajjar lil Gonzi li ma jifhimx fl-ekonomija u li Gonzi jmissu jag[mel b[al ?ipru. Illum ?ipru talab bail-out ta’ 17.5 biljun ewro u g[andu problemi kbar. LIBJA: Waqt li Gonzi [a po]izzjoni kif bdiet il-battalja g[ad-demokrazija filLibja u ]amm hawn dawk i]-]ew; ajruplani#bdoti li [arbu mil-Libja, Muscat baqa’ gallarija, jistenna x’se ji;ri. Meta l-battalja ntreb[et mill-poplu, Muscat wera li taparsi hu favur il-poplu Libjan. Mur emmnu. MEXXEJ: Qabel l-Elezzjoni g[al Mexxej tal-Partit, ;ab Malta lil Martin Schultz dakinhar kap tas-So/jalisti Ewropej, biex jag[tih palata. Tg[idx x’ittra iebsa kitbu kontra dan l-ind[il bla skruplu l-kontendenti l-o[ra: George Abela, Evarist Bartolo, Michael Falzon, Marie Louise Coleiro Preca. Ta’ min jer;a’ jaqraha. TONY BLAIR: Biex jiddefendi lpo]izzjoni ;dida tieg[u taparsi favur lEwropa, kien qal li Tony Blair ukoll beda kontra l-Unjoni Ewropea u spi//a favuriha. Ftit wara sibna li Tony Blair, fil-pre]enza ta’ Joseph Muscat stess kien qal li hu kien minn dejjem favur lEwropa. Kien rieqed? {a ]ball? {awwad?

SANT: Lil dak li wera d-dokument tal-vot, wara r-Referendum ta’ l-Ewropa, biex juri li ma vvutax, issa dde/ieda li jo[or;u jikkontesta fl-elezzjoni g[allParlament Ewropew. Insult lill-poplu Malti. MINTOFF: Meta Mintoff kien qed jo[odha kontra Sant, Muscat kiteb illi kieku kien [addie[or, kieku ilhom li ke//ewh. Imbag[ad, g[ax qabillu, beda jie[u r-ritratti mieg[u u jg[id kemm kienet t[obbu n-nanna. SCEBERRAS TRIGONA: Lil dak li baqa’ jissemma g[at-Trattat sigriet u infami ma’ re;im komunista mill-ag[ar, Muscat qallu: “Postok fil-partit”. U baqa’ sakemm ra li jie[u l-post ta’ Segretarju Internazzjonali tal-Partit. Wara 30 sena. U qalftu lil Joe Mifsud. JASON MICALLEF: Joseph Muscat baqa’ sakemm ne[[ieh minn Segretarju :enerali tal-MLP. Tefg[u jie[u [sieb il-media tal-Partit. Fera[lu li g[all-;id tal-partit, kien a//etta li ma jo[ro;x g[all-elezzjoni. Biex imbag[ad bela’ kollox u [allih jo[ro;. Min jaf x’jaf Jason Micallef dwar Joseph Muscat! AN:LU FARRUGIA: Jekk ried iqalftu missu qalftu qabel, u mhux g[arra;uni li tah. Jekk Muscat ma skruplax jimmanuvra u jtajjar lejliet l-elezzjoni, lid-Deputat Mexxxej, kemm mhux se jimpurtah li jtajjar lilek, int min int? LOUIS GRECH: Ma skruplax jimmanuvra biex id-Delegati jtellg[u lil Grech avolja jaf li kien ie[or li vvota kontra d-d[ul fl-Unjoni Ewropea — g[arra;uni, qal Grech, li be]a’ li mmorru lura fis-servizzi finanzjarji. Veru nies ta’ ;udizzju! DEBONO GRECH: Interessanti, u qisha ntesiet, li ftit sig[at wara li Joseph Muscat sar mexxej, Joe Debono Grech irri]enja b’mod immedjat mill-MLP. {add ma jaf g[aliex. Kif [add ma jaf kif re;a’ lura u xi jfisser it-tg[anniq bejn Muscat u Debono Grech. ADRIAN VASSALLO: F’Mejju 2012, fuq Bondi +, Vassallo feta[ attakk fuq Joseph Muscat u g[ajru dittatur, g[aliex Muscat, wara li Adrian Vassallo ivvota kontra d-divorzju, qallu li jrid i[allas il-konsegwenzi. {add ma jaf kif ftit ;ranet wara re;a’ bela’ kollox. MARIE LOUISE COLEIRO PRECA ukoll kellha t-trouble fuq id-

divorzju. Qalet li heddew lilha u lillfamiljari tag[ha g[aliex kienet kontrih.

Qalet li mhux se tikkontesta l-elezzjoni li ;ejja. {add ma jaf kif, wara ftit, re;g[et belg[et kollox. HELENA DALLI: Muscat ma //ensurahiex meta waqt konferenza stampa g[amlet diskors s[i[, mhux ]elqitilha kelma, dwar kif, jekk ikunu filgvern se jag[mlu audit dwar il-[addiema tal-gvern. KARMENU VELLA: Apparti li Muscat qabbad lil dal-veteran biex jiktiblu l-programm, ma //ensurahx meta Karmenu Vella qal li l-pakkett ta’ ftehim mal-Unjoni Ewropea jista’ jkun diskuss mill-;did — xi [a;a li ttellef mill-kredibbiltà politika ta’ Malta. EDWARD SCICLUNA: Muscat jippre]entah b[ala chief star candidate minkejja d-diskors kollu li qal kontra listipendji u kontra s-sa[[a b’xejn. U ma //ensurahx meta tkellem fuq minimum wage i]g[ar g[a]-]g[a]ag[ u meta waqt li semma propju l-edukazzjoni u s-sa[[a qal li dejjem jistg[u jie[du minn hawn u jqieg[duh hemm. Dan x’diskors hu? QORTI: I//ensura lil An;lu Farrugia fuq kliem li qal dwar il:udikatura. Ma //ensurahx meta g[amel l-istess fil-Parlament. Kif ma //ensurax lil Evarist Bartolo meta tkellem ag[ar minn An;lu. U ma //ensurax lilu nnifsu meta qal li tg[id x’tg[id il-Qorti, hu jrodd miljuni ta’ ewro f’taxxa lil min kien [allasha. Se nieqaf hawn. Ma semmejtx il-living wage u l-minimum wage — ta[wida s[i[a; l-istqarrija li the end justifies the means; it-tif[ir lill-Korea; it-terremot li kellu j;ib; it-tif[ir lil Sant meta g[olla ddawl u l-ilma; x’qal fuq it-turisti waqt ilkri]i fit-Tune]ija; x’qal fuq l-immigranti meta ]amm mat-Taljani; dwar Cyrus Engerer, Nikki Dimech, Pawlu Chetcuti Caruana; il-ka]in tas-Si;;iewi; l-im[abba g[al Zapatero li falla lil Spanja e//. Basta jxejjer u jbewwes, u jilbes lingravata blu. Basta biddel l-arma u lbandiera. Artifi/jali u po]i vs ;udizzji serjissimi ]baljati u g[a]liet falluti. Quddiem dan kollu — u min jaf kemm iktar li nsejt — il-poplu tag[na ma jistax jie[u ]ball hu. Muscat ifisser di]astru g[al Malta. Ma tistax tafdah. Bil-provi. Anzi b’[afna provi.

JOHN BORG Mellie[a

20 Ittri lill-Editur

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Ipokrita fil-politika

Sur Editur, Joseph Muscat f’diskors li kien g[amel fil-Belt Valletta nhar il-:img[a 14 ta’ Jannar 2011 kien qal: “Se mmexxi fuq il-passi talgvernijiet laburisti li telg[u wara l-1971”. Joseph Muscat, f’diskors fil-Valletta Waterfront nhar it-Tnejn 7 ta’ Jannar 2013 qal: “Tg[allimna mill-i]balji li [adna fil-passat. Inbdilna”.

Komuni fi]-]ew; diskorsi hemm il-fatt li t-tnejn saru fix-xahar ta’ Jannar u li, fi]]ew; okka]jonijiet, Muscat sab min i/ap/aplu g[all‘kapolavuri’ li kien qed jg[id. Komuni wkoll il-fatt li kien politikament ipokrita fi]-]ew; diskorsi.

J. BORG

Santa Venera

Gvern tal-laburisti Sur Editur, Il-Labour, ta[t il-‘moderat’ u ‘progressiv’ Joseph Muscat issa [are; bl-g[ajta Malta tag[na lkoll. I]da l-king tieg[u, Jason Micallef, jg[id li jkunu gvern tal-laburisti! Issa fhimt xi jridu jg[idu bil-fra]i Malta Tag[na lkoll. Jifhmu li Malta tag[hom,

ji;ifieri tal-laburisti kollha. Wara kollox il-kartelluni bil-kliem Malta Tag[na lkoll kienu f’idejn ilpartitarji laburisti u l-istess karba tkun e]att wara Joseph Muscat u s[abu talpartit.

P. FARRUGIA Il-Mosta

Muscat, Bartolo u KMB> im[awdin Sur Editur, Le mhux qed ng[id li dawn it-tliet sinjuri huma m[awdin f’sens [a]in. Forsi kien ikun a[jar li kieku u]ajt il-kelma m[alltin. Ftakart fihom g[aliex dan l-a[[ar Joseph Muscat re;a’ fakkarni li hu ;ej minn familja m[allta politikament. Forsi dan qalu biex jakkwista xi voti^ I]-]ew; sinjuri l-o[rajn, ji;ifieri Bartolo u Mifsud Bonnici, ukoll ;ejjin minn familji politikament im[alltin i]da t-tnejn li huma, spe/jalment Mifsud Bonnici, xorta g[amlu dak li kellhom jag[mlu u ma qag[du j;ibu rispett lil [add… almenu politikament!

M. FENECH {’Attard

Il-Labour iwe;;a’ lill-familjari Sur Editur, Il-Labour, bid-de/i]jonijiet li jie[u, jissorprendi u jwe;;a’ lill-familjari u lil dawk madwar dawk li jkunu ntlaqtu b’dawk idde/i]jonijiet. Hekk kien stqarr Jason Micallef meta tne[[iet il-

kariga ta’ Segretarju :enerali tal-Partit Laburista. Hekk ;ara fil-ka] tarri]enja ta’ An;lu Farrugia minn Deputat Mexxej.

JOHN FALZON

In-Naxxar

Avvenimenti mo[bija Sur Editur, X’u[ud qeg[din jiktbu fil-gazzetti dwar avvenimenti li s’issa kienu misturin millpubbliku in ;enerali. Wie[ed (G. Pisani) minn {a]-}ebbu; (f’il-mument tas-6 ta’ Jannar) semma kif tal-

Labour tant kienu kontra min ma jaqbilx mag[hom li ma [amlux electronic broadcaster stallat fuq il-bejt tal-ka]in nazzjonalista fi Pjazza Repubblika fil-Belt, li telg[u u qatg[ulu l-komunikazzjoni. Niftakar sew dak il-broadcaster. Kien juri lkliem ji;ri fuq strixxa skura, jag[ti l-a[barijiet fil-qosor u ma jinsolenta lil [add. I]da, f’daqqa wa[da, qata’. Ma kontx naf g[ala. G[all-informazzjoni ta’ [afna li ma jafux

safejn jaslu xi laburisti, ippermettuli nsemmi li f’dawk l-in[awi tal-Belt, lejlet l-Elezzjoni ta’ Mejju, 1986, fuq ix-xaqliba tal-istess pjazza (propjament fejn hemm il-Ka]in Malti), dehru slaleb mi]bug[in [omor fuq il-bankina, quddiem [afna mill-istabilimenti ta’ hemmhekk. Kul[add rahom i]da [add ma kien jaf g[aliex saru. Ma]-]mien telg[et fil-wi// l-a[bar li dawk is-slaleb kienu jimmarkaw dawk l-istabbilimenti g[all-[ruq mar-reb[a laburista. In[alli lill-poplu Malti jimma;ina x’kien ma[]un g[alih kieku l-Labour ;abha ]ew; f’dik l-elezzjoni.

F.W.

Il-Belt, Valletta

Kollox hu! Sur Editur, Nhar il-{add 15 ta’ Novembru 2013, il-Partit Nazzjonalista [are; stqarrija dwar dak li kien qal dakinhar stess Joseph Muscat fil-Mosta. Fost affarijiet o[rajn ilPartit Nazzjonalista akku]a lil Muscat li pprova jie[u l-mertu ta’ [addie[or. Kwa]i e]att xahar wara, fit22 ta’ Di/embru 2012, /erta sinjura laburista mag[rufa mill-Mosta akku]at lil Joseph Muscat li hu ipokrita, mhux f’sensih u li “fil-partit dejjem

isemmi lilu nnifsu — qatt ma jsemmi x’g[amlu l-o[rajn”. L-istess re;a’ g[amel nhar it-Tnejn 7 ta’ Jannar filValletta Waterfront; Joseph Muscat bil-kemm ma qalx li d[alna fl-Unjoni Ewropea u g[amilna l-progress kbir li g[amilna bis-sa[[a tieg[u! Tassew li g[al Muscat the end justifies the means jew, forsi ja[seb li akbar ma tkun il-[rafa, aktar titwemmen!

P. MICALLEF

{al Qormi

Il-medi/ini b’xejn

Sur Editur, Kif ;a ktibtlek f’ittra o[ra, id-Deputat Mexxej ;did tal-PL Louis Grech fid-dibattitu ma’ Simon Busuttil f’Dissett tas-Sibt 5 ta’ Jannar 2013 qal li mhux sewwa li Busuttil kien qed imexxi scare campaign kontra l-Labour. Issa jien se nfakkar fi scare campaign tal-Labour li b’Gonzi filgvern il-medi/ini u s-sa[[a ma kinux se jibqg[u b’xejn. Ilmedi/ini hemm g[adhom bla [las u, barra minn hekk, ]diedu finnumru u l-ispi]a tag[hom g[all-gvern kibret sew. I]da issa [a naraw x’kien g[amel il-Labour l-a[[ar li kien filgvern, fil-Ba;it g[all-1998. Kien g[amel taxxa ta’ 1.16 ewro fuq kull medi/ina li jkollok fuq ir-ri/etta tat-tabib u li dak i]-]mien kienu jin;abru kull xahar. Tafu x’kien qal dak i]-]mien Joseph Muscat dwar din it-taxxa^ Ta’ so/jalista li hu kien stqarr “min hu ;enwin mhux se j[oss xi pi] ta’ barra minn hawn” u li “min qed jisraq il-medi/ini se jibda ja[sibha darba darbtejn”. Kien qal ukoll li bl-ammont ta’ medi/ini li kienu [er;in wie[ed seta’ ja[seb li nofs Malta kienet marida f’qieg[ ta’ sodda! Qed tara Sur Louis Grech kif ja[dem il-Labour tieg[ek^ Fejn jaqbel jag[mel scare campaign giddieba u bla ba]i u fejn jaqbel jag[mel apology campaign sa[ansitra biex jisku]a l-aktar taxxa vili fuq issa[[a!

MARIO BORG Il-{amrun

{asra u [sara

Sur Editur, Qed jo[ro; aktar /ar kemm tal-Labour ma humiex preparati biex jie[du f’idejhom it-tmexxija talpajji]. Mhux preparati g[aliex mhux kwalifikati. ‘L-aqwa tim’ li Joseph Muscat jifta[ar bih jikkonsisti f’qabda eksministri ri/iklati ta’ ]mien Mintoff u KMB u f’o[rajn ‘;odda’ li issa la[qu wrewna xi jsarrfu. Ibda mill-Professur Edward Scicluna, l-avukat tal-i]valutazzjoni, ta’ servizzi tas-sa[[a bi [las, tat-tbag[bis fl-istipendji tal-istudenti, tal-import substitution u li qal li Gvern Laburista jista’ jibdel id-direzzjoni talministeri kollha, u spi//a fid-Deputat Mexxej ;did Louis Grech li f’tellieqa bejnu u bejnu malajr sabuh biex jie[u post ‘sie[bu’ An;lu Farrugia. Jekk it-tir tal-Labour jirnexxi jkun [asra u ta’ [sara g[al pajji]na li wara kollox, bil-gvern tal-PN miexi tajjeb [afna spe/jalment meta wie[ed iqis i/-/irkustanzi kollha li kellna n[abbtu wi//na mag[hom. Gvern Nazzjonalista biss jista’ jag[ti garanzija li nibqg[u ngawdu dak li rnexxielna nibnu flimkien.

JOHN MUSCAT

{al Luqa

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Ittri lill-Editur

Ma rnexxielhomx Sur Editur, L-ebda pjan, l-ebda tentattiv minn kull min ipprova j]omm lill-gvern milli jkompli jiggverna lil pajji]na sal-a[[ar, ma rnexxa. G[al [ames snin s[a[ l-intoppi u t-tfixkil ma waqfux. Imma kellna tmexxija soda, g[aqlija u ta’ [ila, li ebda mew;a ma waqqfitu milli jasal sat-tmiem tal-le;i]latura. Mhux hekk biss; irnexxielu jxejjen u j;ib fixxejn kull tentattiv minn dawk li l-interess tag[hom kien biss li jfixkel u jpin;i ikrah lil pajji]na. Tant li bqajna g[addejjin; bqajna mexjin ’il quddiem; baqa’ jkollna su//essi li minnhom gawda l-poplu kollu. Pajji]na sar l-g[ira ta’ dawk il-pajji]i li konna n[arsu lejhom b[ala a[jar minna. Tassew li ma kienx kollox ward u ]ahar u kellna nag[mlu ssagrifi//ji — u g[adna — imma dawn swew biex ma n]ilniex g[arkupptejna. B[alma naraw u nisimg[u dwar pajji]i ;irien tag[na fl-Ewropa. Waqt li f’dawn il-pajji]i rajna li g[adna naraw protesti kontra mi]uri ibsin li farrku tant [addiema anzjani u familji.

F’pajji]na rajna /elebrazzjonijiet minn tant studenti u xog[ol g[al tant [addiema. Li ma ;ralniex b[al dawn il-pajji]i mhux b’kumbinazzjoni imma grazzi g[all-gvern nazzjonalista, li tul i]-]mien, f’kull amministrazzjoni, mexxa lill-pajji] ’il quddiem. Anke meta [addie[or tefa’ l-pajji] lura u kwa]i fgah, kien gvern nazzjonalista li re;a’ tah innifs. Ma rridx ninftiehem li Gvern Nazzjonalista hu xi wie[ed perfett u ma ji]baljax. }balja u nemmen li kien hemm min we;;a’ minn dawn l-i]balji, u jalla min we;;a’ tinstema’ l-karba tieg[u. Il-we;g[a ma titfejjaqx bil-weg[di imma titfejjaq billi ssir ;ustizzja ma’ dak li jkun bla dewmien. Din hi l-[idma, dan hu x-xog[ol li g[andu jsir fil-kampanja elettorali. Kull vot hu imprezzabbli g[aliex minnu jiddependi l-futur tal-g[ejxien tag[na lkoll.

ANTHONY DUCA {al G[axaq

Louis Grech u l-bi]a’

Sur Editur, Nhar is-Sibt 5 ta’ Jannar 2013, waqt il-programm Dissett, Louis Grech, Deputat Mexxej ;did tal-PL flok An;lu Farrugia, akku]a lill-Vi/i Kap Nazzjonalista Simon Busuttil li kien qed i[addem scare campaign. Grech qal li dan mhux sew. Nistaqsi: Jaqaw dan Louis Grech waqa’ mill-qamar? Waqt l-istess programm, Louis Grech ammetta li kien ivvota kontra d-d[ul ta’ Malta fl-UE. Forsi kien g[amel hekk g[aliex tal-Labour kienu werwruh li bis-s[ubija kienu se ji;bruh bil-lieva, jew li konna se nimtlew bl-AIDS jew li kienu se jibdew jg[addu l-missili minn fuqna jew li kienu se ji;u l-Isqallin kollha bla xog[ol biex ja[dmu hawn Malta? Jew forsi kien emmen lil Alfred Sant meta waqt ilmeetings fl-industrial estates kien isemmi listi twal blismijiet ta’ ditti u industriji li skont hu kienu se jfallu ka;un tas-s[ubija? Jew forsi s-Sur Grech kien emmen il-[rafa l-o[ra ta’ Sant li bis-s[ubija Malta kienet se tie[u miljun u nofs biss fi flus kontanti? Jew be]a’ s-Sur Grech li kienu ;ejjin is-sajjieda talEwropa kollha jistadu fl-ib[ra territorjali Maltin jew li lbdiewa tag[na kienu se jinqatlu bil-;u[ jew li l-istudenti ewropej kienu kollha ;ejjin jistudjaw bla [las f’pajji]na? Hekk kien iwerwirna l-Labour dak i]-]mien. Forsi Louis Grech kien konvint li, bis-s[ubija fl-UE, Malta kienet se titlef in-newtralità tag[ha? Dik kienet ]gur scare campaign, Sur Grech. Kampanja fa]ulla u giddieba ma[duma biex tal-Labour itellfu l-futur ta’ pajji]na.

MARK BORG Il-Marsa

Il-manifest laburista u l-low-cost airlines

Sur Editur, Meta ftit tas-snin ilu l-Gvern Nazzjonalista beda jinnegozja mal-kumpaniji tal-ajru lowcost biex dawn jibdew joperaw minn Malta, talLabour u l-GWU kienu [ar;u qatta bla [abel kontrihom. Sa[ansitra artikolista regolari kien kritiku [afna lejn dawn il-kumpaniji u sa wasal biex g[ajjarhom arroganti meta dawn kienu weg[du li kienu se j;ibu eluf ta’ turisti lejn Malta. I]da llum kul[add jaqbel li l-kumpaniji tal-ajru low-cost kienu vitali biex sena wara l-o[ra kellna rekord ta’ turisti li ]aru Malta. Nippretendi li issa l-Labour jg[idilna x’inhi l-politika tieg[u dwarhom u jekk g[adux ja[sibha l-istess fuq din il-materja importanti. Wara kollox, nhar it-Tnejn 7 ta’ Jannar 2013, Joseph Muscat, meta kien qed jitkellem fil-Waterfront , qal li kienu tg[allmu mill-i]balji talpassat. Issa naraw kemm!

JOE FARRUGIA

Birkirkara

Bla fidu/ja

Sur Editur, Jien li jien nazzjonalist m’g[andix fidu/ja fil-Mexxej Laburista Joseph Muscat. X’tistenna! Lanqas g[andu fidu/ja fih dak li kien idDeputat Mexxej tieg[u!

M. CARUANA

Ra[al :did

Inklu]iv

Sur Editur, Joseph Muscat qed jg[id li lLabour fil-gvern ikun inklu]iv u ma j[alli lil [add barra. Anke fl-Oppo]izzjoni pprova li jkun hekk. Mill-korrispondenza li kellu ma’ Sabrina Agius, ;urnalista ma’ Radju RTK, kien [are; li Joseph Musat kien xtaq li jkun inklu]iv ukoll fejn tid[ol l-influ-

wenza tieg[u fl-istazzjonijiet tax-xandir u talgazzetti indipendenti fosthom anke f’The Times. Ma nafx kemm u fejn irnexxielu jasal f’din linklu]joni tieg[u. Naf biss li kif kultant jimpostaw l-affarjiet /erti gazzetti donnu li xi [a;a rnexxielu jag[mel!

CH. FARRUGIA

Il-Mosta

Tony Zarb u x-xemx laburista Sur Editur, Tony Zarb,

is-Segretarju :enerali tal-GWU qieg[ed fuq ixxwiek li titla’ x-xemx ;dida laburista. Jekk qed jirreferi g[al Joseph Muscat, lil Zarb ng[idlu li min kien l-aktar vi/in ta’ dik ix-xemx in[araq u spi//a fixxejn. Jien qed nirreferi g[al An;lu Farrugia, in-numru tnejn ta’ Muscat. Wara kollox is-Segretarji :enerali ta’ qablu ta’ ]mien lg[aqda statutorja mal-Partit Laburista ukoll hekk kien ;ralhom, in[arqu u ;ew fix-xejn bi [sara g[all-[addiema Maltin.

IL-PROLETARJU Il-{amrun

Joseph Muscat, illum, ilbiera[

Sur Editur, Id-diskors li Joseph Muscat g[amel fil-ftu[ tal-kampanja elettorali nhar it-Tnejn 7 ta’ Novembru fil-Valletta Waterfront wa[du g[andu jrebba[ l-elezzjoni lill-Partit Nazzjonalista. Ng[id g[aliex. Dak iddiskors jikkonsisti flammissjoni minn Muscat li l-Labour fil-gvern m’g[andux biex jifta[ar (la semma lil Mintoff u lanqas is-servizzi so/jali) i]da semma bi kburija lil Fortunat u Nerik Mizzi, lIndipendenza u d-d[ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea u l-progress kbir li g[amilna. Tant li bil-kemm ma qalx li dan kollu sar bis-sa[[a

tieg[u, hu li kien i/champion anti-Ewropa, salib tal-millennju! Qal ukoll: “Tg[allimna mill-i]balji li [adna fil-passat. Inbdilna.” Dik ammissjoni o[ra diretta li kienu ]baljati filpolitika tag[hom. Li nbidlu g[ad iridu jippruvawh! I]da issa g[adni kemm ftakart li, sentejn ilu, filBelt, Muscat kien wieg[ed li kien “se jmexxi fuq il-passi tal-gvernijiet li telg[u wara l-1971”. Din ipokrisija politika lampanti. Irid ikollok g[ajnejk mag[luqin g[al kollox biex ma tarahiex!

G. CARUANA I]-}urrieq

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Internazzjonali

L-IRAN

Iwissi li attakk kontra s-Sirja jkun ifisser gwerra

L-INDJA> Pulizija waqt wirja fi/-/elebrazzjonijiet ta’ Jum ir-Repubblika, f’Jammu. L-Indja, ilbiera[ i//elebrat l-64 anniversarju minn mindu saret Repubblika. (Ritratt> Reuters)

L-ISTATI UNITI

Burt Reynolds l-isptar

L-Iran, ilbiera[ wissa li kwalunkwe attakk kontra sSirja kien se jitqies b[ala attakk kontra l-Iran. Din it-twissija saret minn Ali Akbar Velayati, ajjutant ewlieni g[all-Mexxej Suprem Iranjan, l-Ayatollah Ali Khamenei. Din sa issa kienet l-aktar twissija /ara mill-Iran rigward x’jag[mel fil-ka] ta’ intervent militari kontra sSirja – alleat ewlieni ta’ Tehran. Sa issa, l-Iran kemm wissa lill-Punent diversi drabi kontra intervent militari fisSirja. Dan, fost rapport li lIran qed jg[in militarment lir-re;im tal-President Bashar al-Assad, l-aktar permezz ta’ uffi/jali militari. L-Iran qies lis-Sirja b[ala parti mit-tarka re;jonali ta’ oppo]izzjoni, kemm lejn ilPunent kif ukoll lejn l-I]rael.

F’Settembru, uffi/jal militari Iranjan kien ikkwotat li qal li l-Iran kien se jie[u azzjoni jekk l-Istati Uniti tattakka lis-Sirja. Fl-2006, l-Iran, li hu pajji] Xi’ita Musulman, u s-Sirja, li l-President Bashar alAssad hu ta’ twemmin Alawita, li hi ferg[a Xi’ita, kienu ffirmaw patt militari. I]da ftit hu mag[ruf dwar id-dettalji tieg[u u jekk kienx hemm o[rajn involuti fih. Sa issa, minkejja [afna pressjoni g[al intervent militari internazzjonali, mhemmx [jiel ta’ dan. Min-na[a l-o[ra, hemm diversi pajji]i G[arab, bilQatar minn ta’ quddiem, li qed jg[inu r-ribelli Sirjani fil-;lieda tag[hom kontra rre;im ta’ Assad. Sadattant, qed ikompli jikber it-t[assib g[as-

sitwazzjoni umanitarja kemm fis-Sirja kif ukoll fil-pajji]i ;irien, fejn eluf kbar ta’ Sirjani qed ja[arbu biex ifittxu l-kenn mill-;lied. Fost il-pajji]i milqutin lag[ar hemm il-:ordan, fejn ta’ kull jum madwar 5,000 refu;jat mis-Sirja qed jid[lu. In-Nazzjonijiet Uniti wissiet li n-numru ta’ refu;jati Sirjani fil-pajji]i ;irien jista’ jaqbe] il-miljun persuna sa :unju jekk ilgwerra ma tiqafx. Hemm ukoll t[assib kbir peress li lanqas inNazzjonijiet Uniti mhi qed tla[[aq mal-ammont ta’ nies li qed ja[arbu mis-Sirja. Sa issa hu stmat li dan ilkunflitt wassal g[all-mewt ta’ 60,000 persuna u wassal biex fis-Sirja stess hemm ]ew; miljun persuna li kellhom ja[arbu mill-;lied.

L-attur veteran Amerikan Burt Reynolds jinsab rikoverat fit-taqsima tal-kura intensiva ta’ sptar fi Florida. Hu dda[[al wara kumplikazzjonijiet wara li marad blinfluwenza. Reynolds, li g[andu 76 sena, sar famu] fis-snin sebg[in g[al films b[al Deliverance, The Longest Yard u Smokey and the Bandit. L-a[[ar su//ess tieg[u kien fl-1997, meta reba[ Golden Globe g[all-parti f’Boogie Nights. Dan l-a[[ar hu kellu diversi problemi f’sa[[tu, fost lo[rajn fl-2010 meta kellu jag[mel bypass tal-qalb.

FRANZA> Nies i[arsu lejn balena ta’ 18-il metru, li nstabet fuq bajja f’Les Sables d’Olonne, fil-Punent ta’ Franza. (Ritratt> Reuters)

Il-PORTUGALL

Esodu ta’ ]g[a]ag[ min[abba l-kri]i finanzjarja Aktar minn tnejn fil-mija talpopolazzjoni tal-Portugall emigraw mill-pajji] tul dawn l-a[[ar sentejn min[abba lkri]i finanzjarja u ekonomika. Il-pajji] kien fost dawk li kellu jadotta mi]uri iebsa ta’ awsterità biex jevita lfalliment, u wara li ng[ata lg[ajnuna finanzjarja millUnjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali. José Cesario, is-Segretarju tal-Istat g[all-Emigrazzjoni, qal li sa 240,000 persuna kienu telqu mill-pajji] mill2011. Fil-ma;;oranza tag[hom,

dawn kienu ]g[a]ag[ b’edukazzjoni ta’ livell g[oli. Fil-parti l-kbira, dawn marru ja[dmu l-I]vizzera jew flAngola, eks kolonja Portugi]a fl-Afrika. Fl-I]vizzera, ilPortugi]i huma l-akbar komunità barranija. Cesario qal li fl-2012, bejn 25,000 u 30,000 Portugi] kienu emigraw lejn l-Angola – madwar 10,000 aktar mis-sena ta’ qabel. Il-Portugall hu mag[ruf b[ala pajji] ta’ emigranti, imma fis-snin disg[in, hekk kif l-ekonomija tal-pajji] bdiet sejra tajjeb, dan naqas sew u

anzi [afna bdew jirritornaw. L-uffi/jal Portugi] ]ied li anki l-Portugi]i li qed jemigraw lejn il-Mozambique kienu qed ji]diedu, g[alkemm [afna kienu qed jippruvaw isibu [ajja ;dida aktar qrib pajji]hom, inklu] fil:ermanja, l-Olanda u firRenju Unit. Hu qal li kien biss min[abba l-problemi ekonomi/i li hemm filma;;oranza tal-pajji]i Ewropej flimkien ma’ livelli g[olja ta’ qg[ad li ]amm lemigrazzjoni milli tkun ferm akbar, qal Cesario.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Internazzjonali

L-E:ITTU

:lied u vittmi f’Port Said Madwar 20 persuna nqatlu firrassa minn dimostranti rrabjati g[all-kundanna li ng[atat lil 21 persuna g[all-mewt min[abba tra;edja li kienet ;rat fi stadium tal-football. Dan, fost l-inkwiet kontinwu li hemm g[addej fl-E;ittu. Vetturi armati u pulizija militari kienu stazzjonati matul il-;urnata tal-biera[ fit-toroq ta’ Port Said, min[abba lvjolenza li kien hemm. Bl-imwiet tal-biera[, ilvittmi f’dawn it-tlett ijiem ta’ vjolenza fl-E;ittu qorbu t-30. Mijiet indarbu fil-;lied malPulizija, li sparaw il-gass taddmug[ wara li d-dimsotranti waddbu l-bombi tal-petrol u o;;etti o[rajn lejhom. L-inkwiet beda hekk kif ilpajji] beda jfakkar it-tieni anniversarju mit-tne[[ija tal-

president Hosni Mubarak f’rivoluzzjoni – id-dimostranti qed jakku]aw lill-President Mohammed Mursi u lill-alleati Islamisti tieg[u li ittradewhom. Din il-firda qed tkompli ]]omm lill-E;ittu lura milli jqum fuq saqajh, u hemm itt[assib dwar l-elezzjoni Parlamentari li se ssir f’April. L-avversarji ta’ Mursi qalu li hu naqas milli j]omm ilweg[diet ekonomi/i tieg[u, kif ukoll li jkun President talE;izzjani kollha, kif kien wieg[ed. Nhar il-:img[a, madwar g[axar persuni nqatlu fi vjolenza li [akmet il-port ta’ Suez, u fejn issa hemm larmata ddur fit-toroq biex i]]omm l-ordni. Il-vjolenza tal-biera[ f’Port

L-ISTATI UNITI

Obama jirringrazzja lil Clinton Il-President Amerikan, Barack Obama, irringrazzja pubblikament lil Hillary Clinton, isSegretarju tal-Istat Amerikan, waqt intervista flimkien fuq listazzjon Amerikan CBS. Dan, hekk kif Clinton waslet biex tispi//a mill-kariga u minflokha se jil[aq is-Senatur John Kerry. Obama u Clinton kienu avversarji fil-kamp Demokratiku biex jikkontestaw l-elezzjoni Presidenzjali g[all-Partit Demokratiku fl-2008. Clinton ammettiet li kollaborazzjoni simili dehret improbabbli [afna fl-2008;

imma dak li wassal lil Obama jitlobha tkun is-Segretarju talIstat u dak li wassalha ta//etta kien l-im[abba li t-tnejn li huma kellhom lejn il-pajji]. Fl-intervista, Obama qal li ried jirringrazzjaha pubblikament g[al dak li g[amlet, g[aliex ja[seb li se titni]]el b[ala wa[da milla[jar Segretarji tal-Istat li qatt kellha l-Istati Uniti. L-intervista se tixxandar illum, u hi l-ewwel wa[da minn mindu Obama [a l;urament g[at-tieni mandat u l-ewwel darba li deher flimkien ma’ Clinton fuq ittelevi]joni.

IL-HONDURAS> Suldat jirrabja ma’ mara wara li tatu daqqa f’wi//u b’basket mimli ilma, waqt protesta quddiem il-Parlament f’Tegucigalpa, kontra l-abbu]i fuq in-nisa fil-pajji]. Studju ri/enti wera li fil-pajji], kull xahar, jinqatlu medja ta’ 41 mara. (Ritratt> Reuters)

L-ITALJA

Sejba interessanti fl-ib[ra Sqallin L-arkeolo;isti li qed ja[dmu fuq fdalijiet ta’ vapur fl-ib[ra Sqallin sabu [ames kanuni kbar minn vapur In;li] li aktarx g[ereq f’battalja navali kbira kontra l-flotta Spanjola. L-istudju]i qed jag[mlu t-tfittxija tag[hom flib[ra barra Siracusa, u aktarx il-vapur kien vittma tal-Battalja ta’ Capo Passaro, f’Awwissu tal-1718.

Is-sejba ta’ dawn il-kanuni aktarx issa se twassal biex ikun stabbilit il-post e]att fejn saret din il-battalja famu]a. Skont l-arkeolo;isti, il-kanuni, minkejja li kien ilhom 300 sena f’qieg[ il-ba[ar, jinsabu f’kundizzjoni tajba [afna. Fil-battalja kienu [adu sehem aktar minn 60 bastiment tal-gwerra; din spi//at f’telfa g[allIspanjoli.

Lokali

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Kumpanija ;dida tal-assigurazzjoni minn fornitur stabbilit tas-servizzi finanzjarji Allcare Insurance Limited re/entement kienet awtorizzata mill-Awtorità g[as-Servizzi Finanzjarji ta’ Malta biex mill1 ta’ Jannar 2013 tag[mel tran]azzjonijiet fil-klassijiet kollha tan-negozju talAssigurazzjoni barra

Assigurazzjoni tal-{ajja. L-assiguratur il-;did ;ej minn Grupp ta’ Kumpaniji li jinkludi Allcare Insurance Agency Limited, li ilu jopera b[ala a;enzija ta’ assigurazzjoni fis-suq lokali g[al aktar minn 25 sena.

Il-pass li ttie[ed biex tkun stabbilita kumpanija lokali ta’ assigurazzjoni hu xhieda tassu//ess tal-kumpanija sal-lum. I/-Chairman tal-Allcare Insurance Limited, Eric Schembri, jistqarr li “kien pass naturali g[an-negozju

tag[na” u li “dan il-pass se jippermettilna nkomplu nibnu fuq il-punti po]ittivi tag[na u jag[tina aktar kontroll fuq iddestin tag[na.” Il-kumpanija se tkun qed toffri firxa wiesg[a ta’ prodotti tal-assigurazzjoni inklu]i dawk relatati mal-vetturi, id-dar, livvja;;ar, is-sa[[a u l-in;enji tal-ba[ar. Il-kumpanija se tkun qed tipprovdi wkoll g[all-[ti;iet kollha tal-assigurazzjoni tannegozju, kummer/jali, industrijali u professjonali. Meta ttie[det id-de/i]joni biex jibdew il-preparazzjonijiet biex tkun imwaqqfa Allcare Insurance Limited, ittis[i[ tal-management team tal-;estjoni tal-kumpanija sar prijorità. Il-kumpanija nnominat lil Ramon Mizzi b[ala Group Head, lil David Mallia b[ala Chief Financial Officer u lil Joe Avellino b[ala Technical Director. Judith Galea, li pre/edentement kienet Chief Executive Officer tal-Allcare Insurance Agency Limited ;iet ma[tura b[ala Chief Executive Officer tal-Allcare Insurance Limited. Simon Schembri kien nominat b[ala Corporate Services Director u Compliance Officer u Eric Schembri Chairman talkumpanija. L-azzjonisti tal-Allcare Insurance Limited huma listess azzjonisti tal-Allcare Insurance Agency Limited, ji;ifieri La Laguna Limited, Global Management Services Limited u Tumas Group Company Limited. L-uffi//ji tal-Allcare Insurance Limited jinsabu fejn ir-roundabout tal-Università, lImsida.

Heritage Trail ta’ San Pawl

Nhar il-{add 10 ta’ Frar Heritage Malta se torganizza heritage trail li se tinkludi ]jarat fil-Katakombi ta’ San Pawl u f’San Pawl Milqi. Dan il-heritage trail se jiddiskuti r-relazzjoni bejn lEvan;elju, il-folklor u levidenza arkeolo;ika dwar San Pawl, li influwenza konsiderevolment il-wirt kulturali Malti. Biljetti mill-mu]ewijiet u siti kollha ta’ Heritage Malta g[all-prezz ta’ €12 g[alladulti u €10 g[all-membri. Dawk li se jie[du sehem g[andhom jiltaqg[u ma’ rappre]entant ta’ Heritage Malta fil-9 a.m. barra l-bini tal-MEPA fil-Furjana. Aktar tag[rif fuq 23954242 jew 79734490.

’ Jannar, 2013

Il {add 27 ta

Collage

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

’

’ ;ewwa

F pa;ni ta

28 Il-karità f’Malta

29 L-aqwa films f’Malta fl-2012

30-31 Janice Darmanin

35 G[awdex

MISS WORLD MALTA 2013. {amsa u g[oxrin tfajla bejn is-17 u l-25 sena, minn lokalitajiet differenti minn Malta u G[awdex, fil-;img[at li ;ejjin se jkunu qed jikkontestaw g[all-aktar titlu presti;ju] fil-qasam tal-moda u sbu[ija. Sue Rossi u Claudia Calleja minn Modelle International b[as-soltu huma l-organizzaturi ta’ dan il-kuntest nazzjonali li jwassal lir-rebbie[a tieg[u biex tirrappre]enta lil Malta fil-konkors Miss World, li l-finali tieg[u tkun segwita minn miljuni kbar ta’ telespettaturi. Il-finalisti kollha se jkunu qed jie[du sehem fi programm bl-isem Miss World Malta – edizzjoni Indone]ja li se jibda jixxandar minn April li ;ej fuq NET TELEVISION.

26 COLLAGE LETTERATURA

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Iz-zija li marret l-Awstralja ‘Il-{ajja Mqallba taz-Zija Rhoda’ – Rumanz ta’ Alfred Massa Re/ensjoni tal-Ma;istrat Joe Cassar

:rajja ]g[ira ta’ nies ]g[ar. Min qieg[ed f’Malta, g]ira, min qieg[ed fl-Awstralja, g]irakontinent. Mill-Awstralja hemm min ji;i Malta g[all-btala, fejn jiltaqa’ man-nies u jiftakar minn xiex ikun g[adda, g[ax l-img[oddi ma jista’ j[assru [add. Xi [add jie[u gost bih, xi [add jiddejjaq xi ftit, u hekk iz-Zija Ro]i, illum Rhoda, li marret l-Awstralja g[ax ma kinitx taqbel ma’ missierha, li kien jinda[lilha, “fl-a[[ar qatg[etha li tin]el Malta. “Dak il-[in stess kitbet linneputija biex tara kellhiex ilpja/ir toqg[od g[andha. Il-[sieb tag[ha kien li tibqa’ Malta g[al tliet xhur”. Hekk jikteb Alfred Massa firrumanz, Il-{ajja Mqallba tazZija Rhoda, li g[adu kemm xandar, imma li kiteb xi ]mien ilu. :rajja sabi[a, li ta’ qabilna kienu jsej[u amena lettura. Ilqarrej jaqra, jie[u gost, ma joqg[odx ja[seb, u jg[arbel. Kitba ’l bog[od mir-reali]mu, g[alkemm drabi, id-daqqa talmikteb ta’ Massa tag[ti x’jifhem lill-qarrej jekk irid jifhem. Iz-Zija Rhoda tasal fil-mitjar ta’ Malta, fejn qed jistennewha n-neputija Anna u ]ew;ha Philip, flimkien ma’ ]ew; ulied,

Christian u Gabriella. It-tfal jarawha nie]la minn ajruplan, “mara twila mhux [a]in, ftit imba//a, wi//ha kemxejn imfaqqa’, liebsa dublett qasir skur u ;ersi /ar. F’rasha kellha kappell, kbir, tond, lewn il;ersi.” It-tfal jog[xew quddiem irrigali taz-zija. G[alihom kollox avventura. Ma jafux bl-eluf ta’ Maltin li [allew il-g]ejjer Maltin biex isibu g[amara a[jar. Rhoda hi bniedma li m’g[andha sabar imkien, fil[ajja t[ossha wa[idha, tfittex lim[abba u l-fer[, li f’[ajjitha qatt ma sabet g[al ]mien twil. In-neputija Anna hi mara kwieta. }ew;ha Philip hu xi ftit nervu], li bla ma jaf malajr jiddejjaq b’/erti nies. Minn hawn u minn hinn, lim;iba taz-zija tibda t[asseb lillqraba Maltin tag[ha. G[alkemm tie[u gost to[ro; mat-tfal [a tara Malta u G[awdex, kif to[ro; manneputija u ]ew;ha tag[mel [afna [in mag[luqa f’kamritha, minn fejn i//empel ta’ sikwit. Bil-mod il-mod, il-kittieb jibni sfond ta’ misteru madwar il-[ajja ta’ Rhoda, li l-bi//a lkbira ta’ [ajjitha tkun g[addietha fl-Awstralja, imma f’qalbha g[andha rabtiet ma’ Malta.

Il-protagonist hu l-misteru, li g[alih fil-letteratura bbrilla Edgar Allan Poe (1809-1849). “Fl-Awstralja, [ajjitha t[abblet b[al kobba suf li tilfet it-tarf tag[ha.” :rajja m]ewqa b’fer[ u tbatija li jinbtu millproblemi li kull bniedem jiltaqa’ mag[hom u jrid jara x’se jag[mel. Bil-mod il-mod, il-[ajja mqallba taz-zija tinfeta[, u fla[[ar, hi stess tirrakkonta [ajjitha, il-[ajja li taf hi. Jista’ jkun li ;raw [wejje; o[ra; imma l-kittieb i[alli f’idejn ilqarrej, li jekk irid jista’, waqt li qed jaqra, jibni ;rajja o[ra aktar fil-wisa’, fid-dellijiet mo[bija qalb il-pa;ni tar-rumanz. Massa kiteb rumanz popolari fit-tifsir tat-termini mog[tija minn ‘Dizzjunarju ta’ Termini Letterarji’: “rakkont [afif, imfassal biex jiddeverti u x’aktarx biex jg[allem, u sikwit biex jolqot lemozzjonijiet”. Jissemmew ilfesti Maltin, kif ji;u /elebrati. Jing[ata l[aqq fuq l-im;iba tan-nies ma[luqa fir-rumanz, drabi iebes [afna.

(Fuq)> Il-qoxra tal-ktieb ;did ta’ Alfred Massa ‘Il-{ajja Mqallba taz-Zija Rhoda’. (Xellug)> L-awtur tar-rumanz

COLLAGE TAG{RIF 27

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Irba[ iPhone 5 kuljum ma’ GO GO qed t[abbar offerta attraenti g[all-klijenti mowbajl GO Pay As You GO. Qed tag[ti iPhone b’xejn kuljum minn issa sal-14 ta’ Frar – Jum San Valentinu – ]mien ideali biex il-klijenti jirb[u rigal sabi[! Dawk kollha li jittoppjaw il-mowbajl tag[hom Pay As You GO b’€10 jew aktar ikollhom i/-/ans li jirb[u la[[ar iPhone. Hemm total ta’ 30 smartphone iPhone 5 x’jintreb[u ta[t din l-offerta fantastika ming[and GO. GO tistieden lill-klijenti talmowbajl tag[ha Pay As You GO jipparte/ipaw u jippruvaw xortihom biex jirb[u l-iPhone l-aktar innovattiv fis-suq. L-offerta hi valida g[allklijenti kollha GO mobile li huma abbonati g[al kwalunkwe GO Pay As You GO plan meta jittoppjaw online, permezz ta’ recharge voucher jew permezz ta’ kwalunkwe mekkani]mu ie[or tat-top-up biddenominazzjonijiet eli;ibbli tat-top-up ta’ GO li huma ta’ €10, €20 jew €50. It-top-ups kollha eli;ibbli li jsiru tul il-;urnata matul ilperjodu tal-offerta awtomatikament jipparte/ipaw f’lotterija li t-tlug[ tag[ha jsir fil-jum tax-xog[ol li jmiss. Il-premjijiet se jittellg[u fil;ranet tax-xog[ol mit-Tnejn sal-:img[a u r-rebbie[a di;à qed jit[abbru fuq il-pa;na Facebook ta’ GO www.facebook#go.com.mt kuljum minbarra s-Sibtijiet, il-{dud u l-festi Pubbli/i. Rebbie[a li jkunu g[amlu top-ups spe/ifikament f’dawn il-;ranet jittellg[u u jit[abbru fil-;urnata tax-xog[ol li jmiss. Ritratti tar-rebbie[a qed jittellg[u kuljum fuq ilpa;na Facebook ta’ GO. L-iPhone 5 hu l-irqaq, le[fef, u l-aktar iPhone velo/i li qatt kien hawn u ji;i b’karatteristi/i ewlenin fosthom id-display Retina ta’ 4 pulzieri, teknolo;ija tal-wireless ultravelo/i, Apple A6 chipset u

IOS 6, video 8mp#1080p, F2.4 iSight camera b’panoramas 28mp, data LTE#DCHSPA+#EVDO, konnettur ;did tad-dawl u [afna aktar! G[al aktar informazzjoni fuq l-offerta ‘Irba[ iPhone kuljum ma’ GO’, il-klijenti jistg[u jaslu wasla sa wie[ed

mill-[wienet ta’ GO jew irresellers esklusivi f’Malta u G[awdex. Jistg[u wkoll i/emplu customer care fuq 146 b’xejn mill-linja GO mobile tag[hom, i/emplu Freephone 80072121 jew i]uru s-sit www.go.com.mt.

COLLAGE

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

TIFKIRIET

Il-karità fil-g]ejjer Maltin minn Emanuel Micallef

Matul ix-xahar li g[adda u anki fil-bidu ta’ dan ix-xahar, rajna diversi attivitajiet li matulhom in;abru flus b’risq istituzzjonijiet ta’ karità bliskop li jkunu meg[juna persuni li g[andhom b]onn lg[ajnuna. Saru numru kbir ta’ attivitajiet li fihom spikkat il-;enero]ità talMaltin. Imma dawn mhumiex xi [a;a tal-lum biss. Is-Sinjur Tag[na :esù Kristu, f’diversi episodji talEvan;elju, jg[idilna kif g[andha tkun il-karità tag[na b’intenzjoni retta. Fost l-o[rajn jg[id li min jag[mel karità m’g[andux idoqq it-tromba quddiem innies g[aliex il-[las tieg[u jkun [adu ming[andhom. :esù jsemmi lil dik l-armla fqira li titfa’ xi muniti millftit tag[ha, u s-sinjuri li jitfg[u g[al g[ajn in-nies [afna flus mi]-]ejjed tag[hom. Huma bosta dawk listituzzjonijiet, individwi, [wienet, fratellanzi f’Malta li taw u g[adhom jag[tu sehemhom fl-opri karitatevoli fil-g]ejjer tag[na. Il-Monte di Pietà kellu lori;ini tieg[u mill-Ordni talKavallieri ta’ San :wann, fejn in-nies fil-b]onn kienu jmorru jirahnu xi o;;etti biex jie[du xi [a;a tal-flus. ‘Nix Mangari’ Fi ]mien l-Imblokk tal-

Fran/i]i kienu jibag[tu [afna nies ’il barra mill-belt lejn ilkampanja biex i[allu lillMaltin bil-;u[ u fil-g[aks. G[alhekk, il-Kapitlu talKatidral tal-Imdina [are; fondi biex g[al erba’ xhur jg[inhom kif jista’. Il-Belt [dejn il-Knisja ta’ Liesse, lejn Xatt il-Barrieri, [dejn ilPort il-Kbir, fuq ix-xellug, tilma[ indana tara; li tissejja[‘Nix Mangari’, li kontinwament kienet ting[ad mit-tallaba biex juru lin-nies li ma kellhomx x’jieklu. Fi]-]mien, meta x-Xatt talBelt kien attiv [afna, bosta nies u vi]itaturi barranin kienu jitilg[u minn din lindana tara;, u hemm, ilfoqra kienu jitolbuhom xi [a;a tal-flus. Ng[iduha kif inhi, il-;u[ hu ikrah [afna u meta ti;i fih tg[id kemm hu ikrah! Fost l-o[rajn, bosta tfal u ]g[a]ag[ kienu jittie[du barra l-port meta jid[ol xi bastiment u t-turisti li jkunu fuqu jitfg[u xi muniti filba[ar biex i]-]g[a]ag[ jin]lu jg[oddsu g[alihom. Ta’ kuljum, il-patrijiet Kapu//ini kienu jorganizzaaw il-Kaldarun talErwie[ [dejn il-kunvent tag[hom, il-Furjana, u bosta tallaba kienu jattendu b’xi

landa tal-kunserva vojta biex jie[du l-ikel li jag[tihom lajk minn ;o borma kbira tarram b’]ew; widnejn kbar – u li g[alhekk kienet imsej[a kaldarun. Malli jsiru l-[dax, meta lpatri jilbes il-fardal talixkejjer, irodd is-salib u jibda jqassam l-ikel lil kull min ji;i bil-platt, bil-borma jew b’landa vojta. Il-Kaldarun tal-Erwie[ kien jing[ata ming[ajr ebda [las. Ma]-]mien, in[olqu wkoll il-Victory Kitchens, fejn kienu jag[tu l-ikel lil dawk li jkunu miktubin u j[allsu ftit soldi. Kien hemm ir[ula li lkaldarun kienu jag[mluh darba fis-sena, nhar il-G[id tal-Imwiet, ;eneralment [dejn i/-/imiterju, biex jitolbu g[all-erwie[. L-elemo]ina G[adda ]-]mien u ]-]ew; partiti politi/i, meta kienu filgvern, tejbu s-sitwazzjoni

billi bdew jing[ataw benefi//ji so/jali lil dawk li ma jifil[ux imorru ja[dmu min[abba xi mard. Qabel, ilgvernijiet u l-Knisja kienu jag[tu l-elemo]ina li l-foqra kienu jg[idulha l-mo]na. (Ara artiklu fuq il-Mo]na talKan Dun Nikol Vella Apap, Sag[tar nru 82, 1981). Fost il-[wienet talimg[oddi li kienu jag[mlu karità, kien hemm Blackley Confectionery. Aktar milli dul/ier – g[ad li /-/ikkulatini tieg[u kienu famu]i – kien ikollu l-a[jar affarijiet li kienu jmorru mat-te, b[al [ob] spe/jali u varjetà ta’ kejkijiet. Kuljum, qabel ma jag[laq, kien ibattal il-vetrina u jag[ti kull ma jkun baqa’ lill-istituti. L-istituti ta’ diversi fratellanzi, minbarra l-iskop devozzjonali, kienu obbligati wkoll li jag[mlu karità malproxxmu fil-b]onn. Fost dawn, insemmu lillFratellanza tar-Ro]arjanti, San Duminku, il-Belt, li kienet tassisti lilli;;ustizzjati g[all-forka billi l-imse[bin jo[or;u ji;bru xi flus biex issir difna dinjitu]a flimkien mat-talb u l-quddies b’suffra;ju g[al ru[ li;;ustizzjat. Fratellanzi tal-Karità

Kien hemm u g[ad hawn fratellanzi msej[in TalKarità. Dawn il-fratellanzi nsibuhom fil-parro//i ta’ {a]-}ebbu;, il-Birgu, i]}ejtun u l-Belt Valletta. Fost l-o[rajn, il-fratelli talKarità ta’ San Lawrenz, ilBirgu, kellhom l-u]anza li jie[du sehem fil-pur/issjoni bil-ba/iri – li kienu trays dekorati bi statwi u episodji bibbli/i mimlijin bil-[bej]iet. L-uniku ba/ir li fadal jinsab

Il-Karus li bih kienu ji;bru l-fratellanza tar-Ro]arjanti g[all-i;;ustizzjati. Ritratt me[ud minn Guido Lanfranco, 1979

g[all-wiri fil-mu]ew talparro//a ta’ San Lawrenz. Il-fratelli tal-karità bdew ju]aw dawn il-ba/iri fi]]mien meta fil-g]ejjer tag[na kien hawn faqar kbir. Jidher f’dokument tal-1717 li lfratelli di;à kienu jqassmu l[ob] mill-ba/iri. Qrib is-sena 1739, ilfratelli riedu jobbligaw ru[hom li kull wie[ed jippre]enta ba/ir [ob] g[allkarità. Il-fratelli kienu jilbsu kunfratija bajda u muzzetta krema bil-kelma CHA RI TAS (tliet sillabi ta[t xulxin) minsu;a b’[arir a[mar fuq il;enb tax-xellug tal-muzzetta. Il-Fratellanza tal-Karità Ta’ San Pawl tal-Belt, flimg[oddi kellha diversi membri prominenti fisso/jetà ta’ dak i]-]mien. It-titular tal-kappella li juri lill-Madonna turi ;enero]ità mal-foqra, tpitter minn Attiglio Palombi. L-Oratorju talfratellanza g[andu arkitettura interessanti u mill-isba[.

Il-kwadru prin/ipali juri lmiraklu tat-tie; ta’ Kana, impitter minn Stefano Erardi. Qabel, nhar {add il-Palm, il-fratellanza kienet torganizza l-mejda tal-foqra, b’26 platt mimlijin bi prodotti tal-ikel biex imbag[ad jitqassmu lil dawk fil-b]onn. Erwie[ twajba Maltin F’Malta kellna diversi erwie[ twajba tal-karità.

Mhux possibbli li nsemmi lil kul[add. It-twajjeb Ajk Fran;iskan Fra Diegu Bonanno, minbarra li kien jo[ro; jag[mel i/-/irka, g[en lil bosta tfajliet biex ja[arbu t-triq il-[a]ina li kienu qeg[din fiha. Jixraq g[alhekk dan ilkliem ta’ Alessandro Manzoni fir-rumanz, L-G[arajjes Imwieg[da, meta jg[id bil-fomm ta’ Fra Goldino li l-Fran;iskan qisu l-ba[ar jilqa’ fi [danu l-ilma minn kull na[a u mbag[ad

jer;a’ jqassmu lix-xmajjar kollha. Il-Fran;iskan jifhem u jemmen li dak li lilu tawh b’karità, g[andu jag[tih b’karità hu lil [addie[or. Insemmi lil Mons :u]eppi De Piro, li waqqaf l-Istitut ta’ San :u]epp, fejn [afna tfal tg[allmu s-seng[a ta’ stampatur u ta’ skarpan; Mons Mikiel Azzopardi, li refa’ lill-persuni b’di]abbiltà billi tahom id-dinjità b[allpersuni l-o[rajn u waqqaf idDar tal-Providenza. Il-Poetessa G[awdxija Mary Meylak kienet ukoll bniedma ta’ karità. Min[abba li wara l-gwerra kien hawn nuqqas kbir ta’ djar, hi xtaqet li tag[mel xi [a;a biex millftit tag[ha ttaffi l-problema. Kienet bniet ]ew; blokki ta’ appartamenti fi Triq Pompei u Triq il-Kappillan Hili, firRabat, G[awdex, u kriethom lill-koppji b’kera tassew baxxa. San :or; Preca, li waqqaf is-So/jetà tal-Mu]ew biex jg[allem lit-tfal u ]-]g[a]ag[ u l-g[aqda tag[mel ;id kbir g[ar-ru[ permezz tat-tag[lim it-tajjeb. Il-kbir Alfons Maria Galea kien imsemmi g[all-karitajiet li kien jag[mel, mhux biss mal-individwi li jkunu filb]onn, i]da wkoll mal-[afna istituti tat-tfal li kien jg[in mhux biss bi flusu, i]da wkoll bil-kapa/ità amministrattiva tieg[u. Aktar minn darba kien inkariga ru[u mill-bini ta’ xi istitut tal-karità bla ma jie[u ebda [abba, anzi jo[ro; flus minn butu biex jg[in lill-istituti. L-aktar li kien ;eneru] kien mal-Istitut ta’ Saint Patrick, u lopri l-o[ra li s-Sale]jani waqqfu f’Tas-Sliema kienu kollha bil-[ila tieg[u. Hu kien iltaqa’ mal-mara tieg[u Elizabeth Asphar waqt okka]joni ta’ karità fl-Istitut ta’ Fra Diegu. Riferenzi>

G . Lanfranco : Bejn Storja u Drawwa 2007. R . Bonnici Calì : Kitbiet Im]ewqa. 1987. L. Zahra: Drawwiet u Tifkiriet mill - Birgu ( f ’ Folklor Ed , G . Lanfranco). J . Porsella Flores : Il Pur/issjoni ta’ San Lawrenz fisSnin Tletin (Programm tal-Festa, 1993). H . Ganado : Rajt Malta Tinbidel. Kan . J . Ciarlò : The Hidden Gem, 1993. Patri M . Vella O . F . M .: Maggy, Teacher Bel;jana, 1958. J . Julian Farrugia : Mary Meylak , Ulied is - Seklu , It Tor/a. Anon : Alfons Maria Galea , Jesus Charitas, Lulju-Settembru 2010.

COLLAGE ?INEMA 29

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013 L-Aqwa Films f’Malta matul l-2012

The Hunger Games l-aktar li dam jintwera Matul is-sena li g[addiet ilfilm futuristiku u ta’ azzjoni The Hunger Games kien laktar wie[ed li dam jintwera matul is-sena li g[addiet. Dan skont stqarrija talKRS Film Distributors, li ppubblikat ukoll il-lista talaktar films li marru tajjeb filbox office f’Malta matul l2012, bl-a[[ar film ta’ James Bond Skyfall jirri]ulta l-aktar film li [alla flus fis-swali ta/-/inema Maltin u G[awdxin. Mill-istess lista jirri]ulta li l-aktar films li l-Maltin marru jaraw kienu films ta’ azzjoni bejn il-21 ta’ Di/embru 2011 u t-18 ta’ Di/embru 2012. Infatti fil-lista tal-aqwa 20 film, 13 minnhom kienu film ta’ azzjoni m[allta ma’ avventuri, kriminali, fantasija u thriller. Dawn jinkludu l-films Skyfall, Marvel Avengers Assemble, The Amazing Spiderman u Taken 2, fost lewwel g[axra.

Mill-163 film li [ar;u lKRS, 31 minnhom damu jintwerew aktar minn xahrejn, jew disa’ ;img[at, u 32 kienu bit-teknika 3D. Kurju] kif f’din il-lista hemm tlieta li fil-fatt kienu bdew jintwerew fl-2011 u komplew jintwerew g[al xi ;img[at matul is-sena li g[addiet. b’wie[ed minnhom, Puss in Boots, jispi//a sa[ansitra fid-disa’ post. {a;a o[ra hi li minkejja li, minbarra films mill-Istati Uniti u mill-Ingilterra, ilKRS is-sena l-o[ra ;abet films minn Franza, inNorve;ja, Spanja, lIndone]ja, l-Awstralja, ilKanada u l-Korea ta’ Fuq, lebda wie[ed minnhom ma kiseb post fost l-aqwa 20. G[alhekk ta’ min jammira lid-distributuri li, minkejja dan, xorta wa[da jibqg[u joffru varjetà ta’ films, xi [a;a apprezzata middilettanti kollha tal-films.

1. SKYFALL

2. MARVEL AVENGERS ASSEMBLE

L-aqwa films f’Malta fl-2012 (Mill-21 ta’ Di/embru 2011 sat-18 ta’ Di/embru, 2012) 3. THE DARK KNIGHT RISES

4. THE AMAZING SPIDER-MAN

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Skyfall Marvel Avengers Assemble The Dark Knight Rises The Amazing Spider-Man The Hobbit: An Unexpected Journey Ted Taken 2 Ice Age 4: Continental Drift Puss In Boots The Twilight Saga:Breaking Dawn Pt 2 Brave Mission Impossible-Ghost Patrol Step Up 4: Miami Heat The Hunger Games Journey 2: The Mysterious Island Sherlock Holmes: A Game of Shadows The Dictator Snow White And The Huntsman The Expendables 2 Men In Black 3

30 Intervista

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

JANICE DARMANIN – assistent kap ta’ skola, pre]entatri/i u produttri/i televi]iva

Simpatija konta;ju]a minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

JANICE DARMANIN tista’ tg[id li qieg[da f’qalb bosta telespettaturi g[ax bit-tbissima naturali tag[ha jirnexxilha tid[ol f’qalb in-nies. G[andha don naturali li bih tikkomunika man-nies. Is-simpatija tag[ha hi konta;ju]a u jekk ikollok daqsxejn dwejjaq u tiltaqa’ mag[ha, is-solarità tag[ha jirnexxielha tibdillek il;urnata. Personalment in[ares lejn Janice b’rispett u ammirazzjoni. In[oss li t-televi]joni lokali g[andu b]onn aktar pre]entaturi b[alha, li ma j]ommux iddistakk mit-telespettaturi i]da jinvolvuhom minn fuq issufan tad-dar f’dak li qed ji;ri fl-istudio. Janice i]da, mhix televi]joni biss g[ax anzi, il-karriera impenjata tag[ha fil-qasam tal-edukazzjoni u t-trobbija ta’ bintha Francesca, jew a[jar, Ceska, kif t[obb issej[ilha, huma parti essenzjali minn [ajjitha – [ajja attiva u impenjata i]da bl-g[erf li tag[raf il-prijoritajiet. Dan kollu jag[mel lil Janice il-mara spe/jali li tassew hi.

Janice u [uha i]g[ar minnha twieldu u trabbew lAwstralja. Janice tg[id li kellha tfulija sabi[a [afna minkejja d-diffikultajiet li kellha. “Biex tmur ftit sal-ba[ar trid iddum issuq, mhux b[al Malta, tasal f’[akka t’g[ajn. Ovvjament, minn g[ajnejn tifla, din kienet diffikultà. Illum naraha mod ie[or. I]da l-iskola hemm fil-bidu tattmeninijiet di;à kienet skola li t[e;;e; l-edukazzjoni formattiva. Di;à kont nitg[allem ming[ajr e]amijiet i]da b’assessjar minflok. “Kienu jfa[[ruk ta’ kull [a;a tajba li tag[mel. Filklassi tieg[i kelli tfal middinja kollha. B’hekk trabbejt b’mentalità li d-dinja mhix biss l-ambjent ta’ madwarek. “Kont napprezza kulturi differenti u g[alhekk kont in[ares lejn id-dinja b’mo[[

aktar miftu[.” Janice g[andha Malti perfet minkejja li fi tfulitha kienet titkellem bl-Ingli]. Fil-fatt, il;enituri tag[ha g[amlu bi//a xog[ol tajba [afna meta ommha kienet tkellem lit-tfal bl-Ingli] filwaqt li missierhom dejjem kellimhom bil-Malti. Huma kienu jwie;bu dejjem bl-Ingli] i]da meta ;ew Malta, fi ftit xhur Janice kienet di;à titkellem perfett bil-Malti. Omm Janice kienet g[alliema. Imbag[ad g[addiet g[al xog[ol ta’ counselling, dejjem fil-qasam edukattiv. Mhix [a;a kbira li Janice g[all-bidu kienet tg[id li trid issir g[alliema. “I]da kien idejjaqni l-fatt li n-nies kienu jg[iduli li rrid insir g[alliema min[abba lmamà. Billi jien rasi iebsa, ma ridtx na//etta li rrid nag[mel

Janice fuq is-sett tal-programm popolari ‘Chit Chat’

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew b[alha u g[alhekk bdejt nipprova toroq o[ra. “Fl-iskola sekondarja sa[ansitra g[a]ilt il-kimika u l-bijolo;ija i]da t-tag[lim kien fija u spi//ajt nistudja g[al g[alliema, karriera li ma jiddispja/inix li qbadtha.” Il-karriera fit-tag[lim u dik tat-televi]joni mxew b’mod parallel. Fis-sena 2000 iggradwat mill-Università. Ittelevi]joni bdietu ftit qabel, meta kellha 18-il sena. Bdiet b’kumbinazzjoni. “Kienu se jibdew l-a[barijiet fuq it-televi]joni u tfajt lapplikazzjoni. Charlò Bonnici, li kien head of news dak i]-]mien, kien g[amel linterview u sibt ru[i nag[mel il-features g[all-a[barijiet nhar ta’ Sibt u {add. Kienu features innovattivi u minn hemm bdew ;ejjin opportunitajiet o[ra.” Ippre]entat fil-maratona talvolleyball, il-programm ‘Sibt id-Dar’ u diversi programmi o[ra li mill-ewwel affermaw lil Janice b[ala pre]entatri/i popolari u ma[buba. Frisk u differenti Il-mod tag[ha kif tikkomunika mat-

Janice flimkien ma’ bintha Francesca

telespettaturi kien frisk u differenti, u dawn ilkaratteristi/i rnexxielha ]]ommhom ukoll issa li ttelevi]joni sar it-tieni dar tag[ha. “B[alissa qed nag[mel programm immirat g[at-tfal, ‘Chit Chat’. Minn dejjem xtaqt nag[mel programm g[at-tfal u tfajt diversi proposti ’l hemm u ’l hawn sakemm NET Television sejja[li biex nibda nipprodu/i u nippre]enta ‘Chit Chat’.

“Beda tliet snin ilu u dak i]-]mien kien hemm Josianne Camilleri li kienet interessata li tag[mel programm g[at-tfal u g[alhekk g[aqqadna l-forzi. “Issa qieg[ed fit-tielet sena u nista’ ng[id li minbarra li hu programm g[al qalbi [afna, hu programm ta’ su//ess.” Intant, Janice bdiet ilkarriera tag[ha b[ala g[alliema tal-PSD u minn Mejju tas-sena li g[addiet [adet il-kariga ta’ assistent kap tal-Iskola Primarja tal{amrun. Skola ]g[ira, wara lg[assa tal-{amrun. Skola fejn hemm klassi kull sena. “Jg[inni [afna l-fatt li kont ng[allem il-PSD. G[amilt [dax-il sena u dort [afna skejjel minn na[a g[al o[ra ta’ Malta. Kelli l-opportunità li nara lit-tfal mhux biss millaspett akkademiku i]da wkoll minn dak so/jali. Dan barra li kelli [afna kuntatt malaministrazzjoni tal-iskola. Kuntatt mal-klassijiet “Biss, minkejja li jien

assistent kap, jien ]ammejt ilkuntatt mal-klassijiet. Jien m’iniex it-tip li ninxte[et fluffi//ju nag[mel ix-xog[ol klerikali, tal-karti biss. Jekk ikun hemm b]onn, dak jistenna sa [inijiet o[ra. “Jien in[obb nin]el mat-tfal fil-break, indur il-klassijiet u nara jekk ikunx hemm xi tifel jew tifla li jkollhom b]onn xi ftit aktar attenzjoni.” Issa Janice tista’ tikkomunika wkoll mat-tfal tal-kindergarten, element ;did g[aliha li bih qed tkompli tarrikkixxi l-bagalja talesperjenzi tag[ha. Ovvjament, il-fatt li g[andha tifla j]ommha dejjem a;;ornata mad-dinja tat-tfal. Janice, g[all-intervista ;iet mat-tifla tag[ha Francesca, li g[andha seba’ snin. Bejniethom hemm rabta ;dida, /erta kompli/ità sabi[a li sabet il-bilan/ bejn omm u bint u ]ew;t i[bieb. Francesca hi tifla fabbli u sakemm kont qed nag[mel lintervista [adet l-opportunità biex fuq sarvetta tal-karti tag[mel tpin;ija g[al ommha bil-kliem ‘I love you mummy’. Staqsejtha x’tixtieq issir la

tikber u ma kinitx sorpri]a li tg[idli li tixtieq issir g[alliema i]da g[alissa ddinja tat-televi]joni ma tinteressahiex. Janice ma timponix fuq bintha u t[alliha tag[mel hi lg[a]liet tag[ha. Ovvjament, i]-]mien jista’ jibdel il-[sibijiet. Francesca hawn bl-akbar inno/enza qaltilha li fil-ka] li tkun tixtieq tag[mel xi [a;a, b[al ]fin, kant jew [a;a o[ra, tg[idilha. “It-twelid tat-tifla ;ab bidla f’[ajti. Mhux biss g[ax kelli tifla i]da g[ax kelli kundizzjoni partikulari fittqala u g[alhekk kelli komplikazzjoni fit-twelid. Francesca twieldet [ames ;img[at qabel i]-]mien u kont ili xahrejn l-isptar. “:ismi kien qed jag[mel minn kollox biex je[les mittarbija u kont fil-periklu jien ukoll. Tista’ timma;ina lansjetà sakemm wellidt u /erti konsegwenzi medi/i g[adni nbatihom sal-lum. “Francesca hi prezzju]a [afna g[alija. Meta kelli lilha mbag[ad, bdejt innaqqas millimpenji televi]ivi tieg[i. Qabel kont nipprodu/i [afna u nippre]enta [afna wkoll. “Illum infittex li jkolli xi [a;a ta’ kwalità u nara li nkun nista’ ninvolvi lit-tifla wkoll, b[al fil-ka] ta’ ‘Chit Chat’. Hi ti;i mieg[i kullimkien. Jekk inhi production meeting, recording… Nemmen li lilha dan il-fatt jg[inha wkoll g[ax barra li tiltaqa’ ma’ [afna nies differenti, bis-sa[[a ta’ hekk it-tnejn li a[na rabbejna /erta rabta bejnietna.” Ma tarahiex

Janice tg[id li meta kienet tag[mel xi programm li fih ma setg[etx tie[u lit-tifla, u g[alhekk kienet t[alliha mannanna, Francesca ma kinitx tie[u pja/ir tara g[ax g[aliha t-televi]joni kien ikun qed je[dilha lil ommha. “Kienet tissuppervja u ma tkunx trid tarani g[ax kont inkun qieg[da hemm u ma stajtx inkun qribha. Jien kelli esperjenza simili mal-papà g[ax dejjem [adem [inijiet twal u konna nimmissjawh [afna.” g[al pa;na 31

Intervista 31

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Relazzjoni mill-isba[ ma’ bintha Francesca minn pa;na 30

Missier Janice, Peter Darmanin, li g[amel karriera twila b[ala kaxxier tal-Partit Nazzjonalista, u g[alhekk attiv [afna f’diversi attivitajiet impenjattivi tal-Partit, /ertament li kien dedikat g[al xog[lu u dan b’deterrent g[all-familja li kellu jag[tiha ftit il-;enb. “Min jaf kemm gergirna i]da fil-verità ta[dem trid u trid issib bilan/. B[ala omm imbag[ad, ir-responsabbiltà hi akbar u g[alhekk qtajt [afna mix-xandir.” Staqsejt lil Janice xi t[obb tag[mel fil-[in liberu tag[ha. Ma ssorprenditniex meta qaltli li t[obb il-;abra. “Ma niddejjaq xejn li nibqa’ d-dar, nag[mlu spe/i ta’ festin bejnietna u naraw xi film. Nie[u gost [afna meta jkolli /-/ans nag[mel window shopping. “Noqg[od nippassi;;a nara l-[wienet u jekk tolqotni xi [a;a, nid[ol nixtriha, imbag[ad immur nie[u kafè. I]da niddejjaq die[la u

[ier;a minn [anut g[al ie[or, ix-shopping sar idejjaqni. “Nemmen f’[ajja sempli/i. L-importanti li tkun ma’ persuni g[al qalbek. Ma hemm xejn isba[ minn hekk.” Janice b[alissa bdiet esperjenza ;dida fil-karriera tag[ha. Hi se tkun wa[da mill-atturi fid-drama ‘Ma Tinbidel Qatt’, miktuba u prodotta minn Manila Buttone, li se tibda tintwera fuq NET Television f’Marzu li ;ej. “G[andi karattru partikulari li ma nistax nitkellem dwaru, g[ax inkella Manila tikolni.” Hekk qaltli bi tbissima meta ppruvajt nisirqilha minn rasha xi [a;a dwar dan id-dramm li g[alih hawn stennija kbira. “Kont nirre/ta l-iskola i]da din se tkun l-ewwel esperjenza tieg[i fil-qasam tad-drama b’mod

Janice flimkien ma’ w[ud mit-tfal ta’ ‘Chit Chat’ waqt attività kontra l-mo[qrija tal-annimali

professjonali. Il-filming beda u sejrin tajjeb [afna, sa hemm nista’ ng[id g[alissa.” {allejt lil Janice tkompli bil-;urnata tag[ha. Kien jum li fih it-tfal kienu bil-vaganzi tal-iskola u g[alhekk hi u Francesca kellhom i/-/ans igawdu lil xulxin. Bis-sarvetta f’idha, mi]muma b’g[o]]a g[ax ittpin;ija, Francesca g[amlitha bil-lipstick ta’ ommha u kellha istruzzjoni biex ma titnihiex g[ax ti]]elle;, sellimtilhom u komplejt bix-xog[ol tieg[i. Ma kellix b]onn nintervistaha biex niskopri lkwalitajiet sbie[ tag[ha i]da kkonfermajt li wara karattru viva/i u allegru hemm mara matura, professjonali f’xog[olha u dedikata g[all-familja. Mara li kapa/i tla[[aq malimpenji tag[ha g[ax taf x’inhuma lprijoritajiet. Mara li kull min jafha jg[o]]ha b[ala [abiba ta’ veru g[ax hi mara ta’ veru.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Janice Darmanin Ktieb favorit: Illum aktar naqra kotba tat-tfal min[abba ttifla. Kotba b[al ta’ Enid Blyton. Sakemm tispi//a l-;urnata ma jifdallix [in g[alija biex naqra i]da personalment in[obb kotba investigattivi u intriganti. Film favorit: Kummiedji romanti/i b[al 27 dresses pere]empju, films li jirrilassawni. Films investigattivi, b’xi qtil e]empju, jog[;buni wkoll. Mu]ika favorita: Fil-karozza nisma’ l-mu]ika u n[obb kull tip ta’ mu]ika. Meta kont ]g[ira kont indoqq il-pjanu u ni]fen. Il-mu]ika dejjem kienet parti kbira mill-[ajja tieg[i, Nadatta l-;eneru skont il-mumenti u l-burdata li nkun fiha. Lewn favorit: L-iswed. Sta;un favorit: Jien nadatta ru[hi, flessibbli. Jekk ikun issajf, jog[;obni s-sajf, u kif tasal il-kes[a, inkun lesta g[allbidla. Biss, kieku kelli nag[]el, nippreferi s-sajf. Il-vaganza ideali: Post b[alma di;à kelli l-opportunità li mmur fih, b[at-Toscana, f’villa;; rurali fejn tmur tiekol f’ristorant u tippassi;;a ftit ma’ belt /kejkna. Jien m’iniex wa[da li f’vaganza nfittex ix-xiri g[ax nippreferi nirrilassa. Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el^: L-epoka Vittorjana. I]-]mien tal-ilbies elaborat u l-kastelli. L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Il-mo[qrija u l-abbandun tal-annimali, u l-in;ustizzja fuq it-tfal. Issa ili tnax-il sena na[dem fl-edukazzjoni u li nara lit-tfal ibatu min[abba nuqqas ta’ [iliet tal-;enituri, tkiddni [afna. L-akbar pre;ju: Nipprova nkun hemm g[al [addie[or, mhux b’mod materjali i]da fi]iku. Nipprova ma ng[addix minn fejn xi [add b’attitudni indifferenti. Ninduna jekk bniedem ikollux b]onn spalla fuqiex jistrie[ jew kelma ta’ fara;. U l-akbar difett: Rasi iebsa. L-ikel favorit tieg[ek: Kollox, i]da kieku nista’ niekol dejjem g[a;in. X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu^:

Ner;a’ mmur l-Awstralja fejn twelidt, mhux g[al kollox i]da g[al btala biex ner;a’ nara lil s[abi li g[ad g[andi kuntatt mag[hom, u nara l-ambjent li trabbejt fih. I]da jrid ikollok i]]mien.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Skont ma’ min tiltaqa’. Sibt

persuni li g[ax jien mara [asbu li m’iniex kapa/i nasal u li m’iniex kapa/i nie[u /erti de/i]jonijiet i]da jien persuna stinata u jekk irrid nag[mel xi [a;a, nag[milha, u g[alhekk ilfatt li jien mara ma jostakolanix.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Is-sa[[a g[alija biex inkompli

ngawdi lil binti, u g[all-kumplament tal-familja tieg[i.

JANICE DARMANIN... personalità televi]iva ma[buba

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Where there’s a will there’s a way – il-motto tieg[i minn tfuliti. Kif tarak minn hawn u g[axar snin o[ra^: Tant inbidlet [ajti tul dawn l-a[[ar snin u tant /erti drabi kelli /irkustanzi li ma kellix kontroll fuqhom, li ma nippjanax jew in[ares fit-tul wisq. Li nixtieq biss hu li nkun fer[ana. Tg[allimt li din hi laktar [a;a importanti g[ax jekk tkun fer[an int, il-fer[ tista’ tg[addih lil ta’ madwarek u kulma tag[mel jirnexxi. Persuna;; li tammira: Il-Papa :wanni II. Kien qaddis miexi fl-art.

32 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Banif Bank jag[laq [ames snin! ... ji//elebra mal-impjegati u l-klijenti tieg[u

Il-’Buscade’ mill-Wied ta’ Birkirkara g[al SkyParks

L-impjegati ta’ Vodafone ji//elebraw il-bidla tal-uffi//ji Wara 22 sena fl-uffi//ju ewlieni fil-Wied ta’ Birkirkara, Vodafone imxew uffi/jalment g[allUffi//ju ;did fi SkyParks Business Centre. L-impjegati ta’ Vodafone i//elebraw bil-kbir meta g[addew mit-toroq li jg[aqqdu l-Wied ta’ Birkirkara mal-uffi//ju l;did fi SkyParks. “Il-bidla g[all-2013 immarkat pass kbir ie[or g[al Vodafone mhux biss g[ax biddilna l-uffi//ju ewlieni tag[na imma wkoll g[aliex introdu/ejna metodi ;odda tax-xog[ol u ambjent differenti fejn na[dmu,” qalet Antoinette Camilleri, Property Manager ta’ Vodafone Malta. “SkyParks Business Centre joffri lill-impjegati

ta’ Vodafone uffi//ju miftu[ fejn ja[dmu f’ambjent ;did korporattiv li ji;bor lill-membri tat-tim ta[t saqaf wie[ed filwaqt li jsa[[a[ il-produttività u jtejjeb il-komunikazzjoni bejn kul[add.” L-impjegati kollha kellhom sorpri]a wara li kien organizzat festin kbir g[alihom fl-uffi//ju li kellhom qabel fil-Wied ta’ Birkirkara. Dan il-festin segwa Buscade li saret matul il-;urnata. Fil-vja;; tag[hom lejn luffi//ju l-;did fi SkyParks, l-impjegati ta’ Vodafone ]aru wkoll u[ud mill[wienet ta’ Vodafone madwar Malta, fejn komplew bi//elebrazzjonijiet tag[hom man-nies li kienu pre]enti f’dak il-[in.

Din il-;img[a Banif Bank i//elebra l-[ames sena tieg[u. {ames snin ilu, fil-21 ta’ Jannar, 2008, Banif nieda loperat tieg[u f’Malta u feta[ l-ewwel ferg[a f’San :iljan. Minn dak i]-]mien ’l hawn, ilBank kabbar in-network talferg[at tieg[u g[al disg[a, u feta[ ukoll dipartiment g[allqasam tan-negozju u lkummer/. Il-Bank hu mmexxi minn tim b’sa[[tu ta’ aktar minn 150 impjegat u joffri firxa wiesg[a ta’ prodotti u servizzi innovattivi g[an-numru kbir ta’ klijenti personali u dawk fil-qasam tan-negozju li jag[mlu u]u mill-Bank. Fil-[ames snin ta’ operat, Banif ir/ieva rikonoxximent internazzjonali mill-World Finance fl-2010 u l-2011, u stabbilixxa ru[u b[ala s-sie[eb ewlieni tal-akbar avveniment ta’ solidarjetà f’Malta filmixja u ;irja annwali talPresident b’risq l-Istrina. “A[na kburin li l[aqna miri sinifikanti fi ]mien qasir,” qal Joaquim F. Silva Pinto, Kap E]ekuttiv ta’ Banif Bank (Malta) plc. “Dan ma kienx ikun possibbli ming[ajr l-impenn, ix-xog[ol siewi, il-lealtà u ddedikazzjoni tal-impjegati tag[na, u l-fidu/ja li wrew fina l-klijenti tag[na. Qed in[arsu ’l quddiem b’ottimi]mu, lejn futur ta’ aktar tkabbir u prosperità.”

L-2013 hi sena importanti g[all-Bank li matulha se jkabbar in-network ta’ ferg[at u jkompli jinvesti fir-ri]orsi umani. Sorpri]a g[all-impjegati Biex jibda serje ta’ avvenimenti li ji//elebraw il[ames anniversarju tal-Bank u [ames snin ta’ su//essi, ilBank ta sorpri]a lill-impjegati billi offrielhom il-kolazzjon f’jum g[eluq sninu, b[ala ;est ta’ apprezzament g[ax-xog[ol siewi li jixpruna l-operat talBank. Croissants friski, bagels u smoothies tpo;;ew fuq l-

iskrivaniji kmieni filg[odu biex l-impjegati setg[u jibdew it-Tnejn filg[od kif jixraq.

Konferenza dwar il-Wirt Industrijali ta’ Malta Il-Fondazzjoni Farsons, b’kollaborazzjoni mal-Fakultà tal-Ambjent Mibni flUniversità ta’ Malta, se torganizza konferenza dwar ilWirt Industrijali ta’ Malta fl-1 ta’ Frar li ;ej fil-Birrerija ta’ Simonds Farsons Cisk plc, lImrie[el. Timothy Ambrose, spe/jalist internazzjonali fli]vilupp ta’ destinazzjonijiet kulturali u fl-immani;;jar ta’ wirt kulturali, se jkun ilkelliem ewlieni.

It-tema tal-konferenza hi: ‘Modi kif in[arsu lejn il-Wirt Industrijali ta’ Malta: X’ja[dem?’ u se tinvolvi numru ta’ professjonisti u

organizzazzjonijiet li huma pijunieri fil-wirt industrijali. Se jkun hemm ukoll diskussjoni, preseduta millProfessur JoAnn Cassar, Kap tal-Fakultà tal-Ambjent Mibni fl-Università ta’ Malta, li se tindirizza t-tema Il-passat industrijali tag[na: tiswija, restawr, u]u mill-;did.

Il-konferenza se tkun indirizzata mill-Ministru Mario de Marco, i/Chairman tal-Fondazzjoni Farsons Bryan A. Gera, i/Chairman tas-Simonds Farsons Cisk plc, Louis A. Farrugia u d-Direttur tasSimonds Farsons Cisk plc Michael Farrugia. L-intervent tad-Dekan talFakultà tal-Ambjent Mibni fl-Università ta’ Malta milProfessur Alex Torpiano se jag[laq il-konferenza.

Timothy Ambrose

Emirates tniedi l-kompo]izzjoni multikulturali ‘Hello Tomorrow’ Emirates nediet wirja ;dida tal-kompo]izzjoni talmu]ika distinta tag[ha fuq it-tema ta’ Hello Tomorrow b’koreografija spe/jali talFuntana ta’ Dubaj f’Downtown Dubaj. Bl-isfond ta’ Burj Khalifa, l-og[la bini fiddinja, ix-show tal-Funtana tal-Emirates hi wirja

vibranti tal-essenza talarmonija u l-ispirtu ta’ Hello Tomorrow. Is-signature tune talEmirates indaqqet millorkestra nazzjonali Ingli]a, ir-Royal Philharmonic Orchestra ta’ Londra, akkumpanjata mis-Soweto Gospel Choir minn Johannesburg.

F’nofs il-kompo]izzjoni l-kor da[[al element mhux mistenni u drammatiku billi kantaw il-kliem Sawubona Ungomso – Hello Tomorrow bil-lingwa ta]}ulu. Disinjata spe/ifikament g[ax-show tal-Funtana ta’ Dubaj mill-kompo]itur u rebbie[ tal-Grammy

Awards, Christopher Tin, il-kompo]izzjoni mhix biss ta[lita kuntrastanti ta’ stili mu]ikali i]da wkoll twassal il-[sieb filosofiku li hemm wara t-tema tal-Emirates Hello Tomorrow. Emirates topera titjira kuljum minn Malta g[al Dubaj b’waqfa qasira f’Larnaka, ?ipru .

Super Banif@st Term Deposit

U biex ji//elebra g[eluq sninu mal - klijenti , Banif Bank offra lill - klijenti tieg[u offerta limitata ta ’ Super Banif@st Term Deposit b ’ terminu u rata ta ’ img[ax attraenti [afna . Il - Banif i]omm l - a[jar offerti g[all - klijenti e]istenti tieg[u u l - prodott kien disponibbli g[al dawk il - klijenti li applikaw g[all - kont bl - internet banking tal - Bank – Banif@st . Tul is - sena Banif Bank se jkompli ji//elebra l - [ames snin ta ’ su//essi tieg[u mal - impjegati , il - klijenti u s - sie[ba tieg[u .

Maratona b’risq id-Dar Fra Diegu Illum il-{add tintemm maratona ta’ mu]ika u ;bir ta’ flus fuq Calypso Music TV b’risq id-Dar Fra Diegu, immexxija mis-Sorijiet Fran;iskani tal-Qalb ta’ :esù fil-{amrun. Il-maratona bdiet nhar il:img[a li g[adda. Illum il-;urnata Dar Fra Diegu t[addan tfal ;ejjin minn familji bi [ti;iet differenti jew dawk li g[addew minn xi g[amla ta’ abbu] jew li g[andhom ;enituri bi problemi mentali. Fost servizzi o[ra, id-Dar tmexxi wkoll Day Care Centre fejn tie[u [sieb tfal ta’ bejn sena u g[axar snin. Min jixtieq jag[ti donazzjoni jibg[atha fuq dawn in-numri: sms – 50618934 (€6.99), tel. 51702090 (€15); 51802090 (€25); 51902090 (€50).

COLLAGE MEDIA 33

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Fuq nett> l-ener;ija

}gur li kul[add kien qed jistenna li l-kwistjoni talkontijiet tad-dawl u l-ilma kienet se tkun fattur importanti fil-kampanja elettorali; imma na[seb li [add ma stenna din leruzzjoni kollha ta’ teknikalitajiet li assedjaw lillpoplu bil-media. Fil-;img[at li g[addew smajna politi/i jg[idu li bilkemm qed jifhmu x’qed jing[ad, pre]entaturi jg[idu li l-kwistjoni ma jifhmux fiha, esperti jg[idu li g[ad iridu jifhmu x’qed jing[ad, u sa[ansitra (f’Dissett), in;inier ewlieni jg[id li mhu jifhem xejn, jew kwa]i xejn. U allura, ir-riflessjoni korollari hi: a[seb u ara kemm qed jifhmu n-nies! It-telespettaturi kienu (u qed ikunu) assedjati b’dettalji tekni/i, fiskali, aritmeti/i, fi]i/i, xjentifi/i, e//... li ma kinux lesti g[alihom. Biex tag[qad, l-interruzzjonijiet bla heda waqt il-programmi “ta’ diskussjoni”, ikomplu jikkumplikaw l-affarijiet. U [afna minn dawn linterruzzjonijiet ma jkunux ;ejjin mill-politi/i nfushom, imma mill-pre]entaturi. Fuq il-livell ta’ komprensjoni, ]gur li hemm b]onn li jkunu introdotti illustrazzjonijiet grafi/i animati, biex it-telespettaturi jibdew jifhmu /erti dettalji flargumenti. Imma ebda stazzjon ma [ass il-[tie;a ta’ dan it-tip ta’ animazzjoni. Kif se[[ew (u qed ise[[u) laffarijiet, min qed jara u jisma’ kellu ji;;ammja mo[[u bi kwantità enormi ta’ terminolo;ija xjentifika, kontijiet u kalkulazzjonijiet, li jifhmuhom biss (jekk jifhmuhom) l-esperti. I]da hemm xi [a;a po]ittiva dwar ‘id-dibattitu’ dwar lener;ija: l-argumenti innewtralizzaw l-element personalizzat u, tal-inqas sa issa, dawk li g[amlu pronostiku li l-kampanja se tkun wa[da “mimlija [mie;”, [ar;u ]baljati. Fost dawn ilprofeti, jekk ma ni]baljax,

kien hemm anki eks deputat editur tat-Times. L-aktar dibattiti serji u relattivament komprensibbli kienu dawk li organizzat lAwtorità tax-Xandir. Ilformola, anki jekk tradizzjonali, hi wa[da serja u /ivili, u fuq kollox, strutturata b’mod demokratiku. Tal-inqas, f’dawn id-dibattiti tista’ ssegwi linja lo;ika ta’ [sieb u l-pre]entaturi (u /erti politi/i) ma jkunux qed jilag[bu g[all-gallerija. Aktar parodija

Programmi b[ala Reporter (Favourite Channel) g[adhom ji;ru wara Dr Franco Debono, bit-tama li jiskorjaw f’dawk li huma ratings. Debono, issa fid-dawl ta’ spekulazzjoni dwar jekk hux se jer;a’ jirxoxta l-Partit Demokratiku Nazzjonalista ta’ Herbert Ganado, jog[xa bil-pubbli/ità personali. Imma joffri wkoll spettaklu xi ftit karnivalesk kull meta jidher. F’sens pubbli/itarju, g[ad baqag[lu ammont ta’ rilevanza, imma l-aqwa ingredjent tieg[u g[andu x’jaqsam mal-komi/ità politika: qabel kien ikollna lill-partit ta’ Spiru Sant, talFarfett u re/entement, talImperu Ewropew ta’ Lowell, joffru intervalli grotteski g[all-gost tal-pubbliku. Issa da[al fix-xena l-eks onorevoli Debono. In/identalment, fi ftit ;img[at o[ra fit-Teatru Manoel se tidher kummiedja ‘ikkummissjonata’ dwar /ertu ‘Dudaj’, b’sinjali allegori/i /ari dwar l-onorevoli fid-dawl tal-media “dwar il-;urnali]mu investigattiv.” Divertiment garantit. L-avukati u l-karikaturi Fi programm tal-istazzjon nazzjonali ntqal li fil-Belt, f’[anut fejn imorru g[at-tè u l-kafè l-avukati, il-qofol tad-

diskussjoni ma kellux x’jaqsam mal-polemika dwar l-ener;ija, u lanqas dwar iddrittijiet tal-omosesswali u llesbjani, imma mal-karikaturi

politi/i. Interessanti li lavukati jiddiskutu l-cartoons u jag[tuhom daqstant importanza fil-[wienet talkafè, biex ma j[alluniex niddramatizzaw wisq ilkorruzzjoni ta’ /erti okkorrenzi marbutin mal;udikatura. Intant, il-karikaturi jidhru li fil-fatt huma fattur interessanti f’din il-kampanja. Hemm karikaturi insipidi, ming[ajr punch ta’ xejn, hemm o[rajn li qed jibba]aw fuq pani;ierki twal ta’ kliem bi ‘grafika’ tassew fqira, u mbag[ad hemm karikaturi ispirati, artisti/i u pun;enti tassew. F’din il-kategorija jistg[u jitqieg[du l-karikaturi ta’ James f’din il-gazzetta. Issatira li [are; biha dan la[[ar, ba]ata fuq il-Qtug[ irRas ta’ San :wann (Muscat jaqta’ ras An;lu Farrugia, b’Lewis Grech jilqa’ r-ras filplatt u Toni Abela jsegwi le]ekuzzjoni minn wara ttieqa) hi ta’ kalibru stupend, li rarament jintla[aq f’Malta. Il-karikatura qed issib ukoll [afna spazju fuq is-siti di;itali, permezz talmanipulazzjoni grafika, li tkompli toffri ftit ser[an mill[afna diskors passjonat u aggressiv li qed isir b[alissa quddiem il-kamera. Hemm dawk il-politi/i li jag[tuk l-impressjoni ta’ ra;el u mara qed itemmu ]-]wie; u jinsabu quddiem avukat, jargumentaw bis-sa[na kollha, b’[afna isteri]mu u tixjir talidejn, dwar il-klawsoli tasseparazzjoni. Sadattant, ikompli dduwali]mu a[na-intom, a[nahuma, huma-a[na, intoma[na. Imma mbag[ad, ironikament, jekk ikun hemm dibattitu /ivili (e]. bejn i]]ew; deputati-kapijiet il;odda), hemm sorsi medjati/i li jilmentaw li “kien jonqsu lispark.” Il-Maltin tant draw bixxenati fuq l-iskrin, tant draw bl-intolleranza, li jidhru li qed jg[idu lil dawn is-sorsi keskiesa, li diskors razzjonali u dekoru], jirritahom.

Il-karikatura ta’ James li dehret f’din il-gazzetta fl-ewwel {add ta’ dan ix-xahar

Kummenti dwar websajts li Ωort Riskju ta’ falliment Direzzjoni, x’direzzjoni^ Ippruvaw sibu f’liema

direzzjoni Joseph Muscat irid jie[u l-pajji]. Tintilfu tfittxu. Jaf bil-problemi li jinsabu fil-pajji]i ta’ madwarna u jaf ukoll g[aliex waslu sa fejn waslu llum. Joseph Muscat, jekk nag[tuh il-poter, se jirriskja. Xi [a;a li f’dan l-istadju tal-kri]ijiet li qed jag[fsu fuq tant minn Salvu Felice Pace pajji]i ferm akbar minna, sfelicep@go.net.mt sempli/ement ma nistg[ux naffordjaw. Il-pro;ett dwar l-ener;ija li [are; bih Muscat hu mimli b’riskji. Lill-poplu ma qallux kollox g[ax jekk jag[mel hekk tikkrolla l-kampanja elettorali tieg[u mibnija fuq ix-xinxilli u mhux fuq is-sustanza. Segwu l-kummenti fil-media tag[na – In-Nazzjon ta’ kuljum, nhar ta’ {add il-mument – it-tnejn jinsabu online. Issibu anala]i ta’ kull ma qed ji;ri f’din ilkampanja elettorali. U]aw il-portal tal-Partit Nazzjonalista www.maltarightnow.com ta’ kuljum. Minn hemm tistg[u tid[lu wkoll fis-sit www.mychoice.pn fejn issibu minjiera ta’ tag[rif dwar kif il-PN biss jista’ jkompli jag[ti direzzjoni lil dan il-pajji]. Kull g[a]la differenti, g[al liema ra;uni ssir, fiha element ta’ riskju. Meta [adna riskju u fdajna f’idejn ilPartit Laburista, b’Muscat u Sant, dawn kienu da[[luna ;o [ajt. Ma nkunux boloh. Aktar tag[rif Il-websajt tal-partit mychoice.pn fiha ]ew; taqsimiet interessanti [afna. Wa[da hi dwar il-kandidati li se jikkontestaw l-elezzjoni f’isem il-Partit Nazzjonalista. Is-sit li tista’ tinqara bil-Malti jew bl-Ingli], tag[ti lbijografija qasira tal-kandidati f’forma tal-profil politiku tag[hom, video b’intervisti mal-kandidati u lista tal-attivitajiet organizzati mill-kandidati f’din ilkampanja elettorali. It-tag[rif hu mmuntat b’mod tassew attraenti. Taqsima o[ra hi dwar il-futur tieg[ek u tieg[i. Hawn issib dan l-invit: “Esplora l-ideat, il-pjani u l-policies tag[na. Malta u l-Maltin jist[oqqilhom l-a[jar u a[na lesti nkomplu x-xog[ol tag[na biex dan isir.” Sakemm tkunu qed taqraw din il-kolonna jkun [are; il-programm tal-Partit Nazzjonalista. Hemm issib dawn l-ideat, pjani u policies. Il-passat tal-Partit Nazzjonalista hu garanzija tal-futur. Mag[na m’hemmx riskju. Kul[add jaf fejn hu. Nibqg[u nipprovdu x-xog[ol, intejbu dejjem i]jed l-edukazzjoni u nag[tu lill-poplu l-a[jar servizz tas-sa[[a. Dan di;à hu garantit g[al sena, g[ax il-Ba;it tag[na tant kien tajjeb li Joseph Muscat se jadottah jekk ikun fil-gvern. Avolja g[all-pika vvota kontra. Basta jitkellem dwar l-g[aqda u poplu wie[ed – slogans biss. Sustanza xejn. G[awdex L-g[ajta ta’ Muscat li Malta hi tag[na lkoll kienet xi ftit stonata fil-Belt Victoria f’G[awdex. G[ax f’din ilbelt, mhux wisq ’il bog[od minn fejn tkellem Muscat, hemm binja tal-gvern f’post prominenti fit-Tokk li ilha g[and il-Partit Laburista g[al snin twal, b’kera ta’ ftit /i/ri fis-sena u minn fuq dahar il-poplu l-post sar ukoll lok ta’ negozju. Lill-Maltin u l-ftit G[awdxin ma semmilhomx din le//ezzjoni – post tal-gvern g[all-u]u tal-Laburisti biss.

COLLAGE

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

RELI:JON

Tisimg[u lil Alla^ Is-smig[ tal-Kelma ta’ Alla tg[ajjex lill-bniedem (Dewteronomju 8,3) Alla [alaq il-bniedem ;isem u ru[, persuna wa[da s[i[a. Daqskemm g[andu b]onn il[ob] biex jg[ix f’din id-dinja b[ala bniedem, daqshekk ie[or g[andu b]onn lil Alla jg[idlu u jurih kif g[andu jg[ixha din il-[ajja. Lill-bniedem Alla jurih x’inhi r-rieda tieg[u g[alih b’mod qawwi [afna fil-Kelma tieg[u miktuba, il-Bibbja. G[alhekk fid-de]ert, Alla seta’ jg[id lil-Lhud: “Ilbniedem mhux bil-[ob] biss jg[ix, imma b’kull kelma li to[ro; minn fomm Alla”. U :esù, l-Iben ta’ Alla, meta ;ie ttantat bil-kbir mixxitan biex ma jag[milx dak li

ried il-Missier minnu, qabel beda jaqdi l-missjoni pubblika tieg[u, hekk ukoll wie;eb (ara Mt 4,4; Lq 4,4): il-Kelma jew ir-rieda tal-Missier hi me[tie;a daqs il-[ob] li jg[ajjex il-;isem. Il-fidi f’Alla n[addmuha meta, b’de/i]joni s[i[a minna[a tag[na, irridu u nag[mlu [ilitna biex nag[mlu dak li jixtieq minna Alla fil-[ajja ta’ kuljum. Meta nag[mlu r-rieda tieg[u nkunu qeg[din nuruh li a[na nemmnu li hu jaf x’inhu l-a[jar g[alina u jg[idilna x’inhu fi/-/irkostanzi tal[ajja. Inkunu nuru li hu Alla u Missier tajjeb tag[na.

Inkunu, b[al :esù mhux biss insej[ulu Abbà, Missier, imma nkunu wliedu tassew li jag[mlu dak li jixtieq minnhom. :esù dan li fittex jag[mel fil-[ajja tieg[u b[ala bniedem; il-Missier dan li kien qieg[ed jikkonferma f’:esù ibnu, meta qal: “Inti Ibni l-ma[bub; fik sibt lg[axqa tieg[i” (Mk 1,11). U g[alhekk il-Missier seta’ jag[tih lilna b[ala mudell flg[ajxien tal-fidi tag[na fih: “Dan hu Ibni l-ma[bub; isimg[u lilu” (Mk 9,7). Nemmen f’Alla, irrid nag[mel dak li jixtieq minni; nisma’ dak li jrid jg[idli f’Kelmtu miktuba.

It-Tielet {add matul is-sena

Inwasslu bxara tajba! Ne[emija 2-4a, 5-6,8-10< Salm 18< 1 Korintin 12>12-30< Luqa 1>1-4,4,14-21 Il-{sieb

:esù mar fis-Sinagoga u beda jg[allem. Qed ng[ixu f’mument storiku fejn id-dinja qed tag[mel ]viluppi mg[a;;la f’dak li hu tag[lim. L-era tal-kompjuters u linternet mhix xi [a;a ;dida. I]da l-bniedem baqa’ miexi ’l quddiem minn dak li qed jitg[allem? Baqa’ jara kif ji]viluppa lilu nnifsu fid-dawl ta’ servizz g[all-umanità? Din hi diskussjoni g[al dibattitu twil, i]da jkollna nammettu li kull ;urnata nisimg[u ftit biss a[barijiet tajba u [afna affarijiet negattivi u mudlama. L-ewwel kliem ta’ tag[lim ta’ :esù kien propju stedina u sfida lill-umanità biex tisma’ l-a[bar it-tajba li ;ie biex iwassal lil dawk li huma fqajrin, g[omja, ma[qura. :esù ;ie biex ikun spalla ma’ spalla mal-batut. Ma ;iex biex jittamah; ;ie biex je[ilsu u jag[tih qawwa [alli jqum fuq saqajh. Irreli;jon mhix ga;;a g[al-libertà tal-bniedem: ir-reli;jon li ng[ixu permezz tal-fidi hi [ajja li tag[tina libertà kbira. Ilkelma sse[[ kull darba li ng[ixuha fl-ambjent tag[na, g[aliex :esù jkun mag[na. Din hi l-isfida li g[andu n-nisrani llum.

Alla li jikkomunika Alla tag[na hu Alla li jikkomunika u jitkellem mag[na (:en 1,26)

Il-Kelma ta’ Alla miktuba flIskrittura turi ]ew; veritajiet importanti [afna g[all-fidi tag[na: Alla jkellem lillbniedem u jg[addilu l-mod kif jixtiequ jg[ix il-[ajja tieg[u fuq din l-art (IlBibbja b[ala kontenut ta’ fidi). Imma hemm verità o[ra wkoll: il-fatt stess li Alla jitkellem. Alla jikkomunika lilu nnifsu mal-[olqien tieg[u. Dan jag[mlu Alla uniku (ara Salmi 115-4-5; 135,16: 1Kor 8,4; 12,2). Li g[andna l-Kelma ta’ Alla miktuba jfisser li a[na nistg[u nsiru nafu x’inhu l[sieb tieg[u, x’hemm f’mo[[u u f’qalbu g[alina. IlBibbja hi mod ewlieni kif jien u int nit[e;;u biex nag[mlu dak li jixtieq Alla minna g[ax hu stess g[arrafhulna.

Dak li jrid minna tahulna miktub b’modi li nistg[u nifhmuh. Il-fatt stess li Alla jitkellem mag[na b’dan ilmod jurina min hu Alla li nemmnu fih, u nit[e;;u biex nemmnu iktar fih. Ir-rakkonti tal-[olqien talbniedem jg[idulna li Alla u l-adàm, il-bniedem, jixbhu lil xulxin l-ewwel nett filfatt ta’ komunikazzjoni bejniethom. Alla jo[loq lilladàm frott ta’ djalogu: “Ejjew nag[mlu l-adàm” (:en 1,26), qisu jiddiskuti, jiddjaloga mieg[u nnifsu. Imbag[ad, meta jo[loq lirra;el u l-mara, jibda djalogu mag[hom: “Berikhom Alla u qalilhom: “Nisslu u oktru u mlew l-art… nag[tikom il-[axix kollu u s-si;ar kollha b’ikel… u lillbhejjem u lit-tjur nag[tihom

{SIEB

il-[axix a[dar b’ikel” (vv.28-30). Wara dan id-djalogu, Alla ra li kulma g[amel kien “tajjeb [afna”. Id-djalogu jkompli g[ax ir-ra;el u l-mara u l-[olqien jag[mlu dak li kkmanda Alla. Ng[idu a[na, aktar tard, ir-ra;el u l-mara jag[rfu lil xulxin u minn din il-komunikazzjoni ta’ ;isimhom u r-rieda tag[hom stess jitwieldu Kajjin u Abel (:en 4); b[al Alla u ma’ Alla jo[olqu kreaturi o[ra. Dan ifisser li x-xbieha ta’ Alla fl-adàm hi karatterizzata filli Alla jo[loq kreatura li jista’ jkellimha, hi tisimg[u u tifhmu u tag[tih twe;iba lura, billi tag[mel dak li jrid minnha hu. Alla li nemmen fih hu Alla li jkellimni. Jien nixbhu g[ax nista’ nkellmu lura.

Kelma wa[da te[lisna minn kull pi] u u;ig[ fil-[ajja. Din il-kelma hi m[abba. – Sofokles

Il-Kelma L-Ewwel Qari hu me[ud mill-Ktieb ta’ Ne[emija. Jurina kif kienet issir il-Litur;ija tal-Kelma fost il-Lhud. Kien jinfeta[ il-Ktieb tal-Li;i u jinqraw minnu xi b/ejje/ li kienu jitfissru f’omelija lill-poplu. Is-Salm Responsorjali li ntennu permezz ta’ Salm 18 hu g[anja ta’ radd il-[ajr lill-Mulej g[ax il-kelma tieg[u hi spirtu u [ajja. Fit-Tieni Qari tal-lum, me[ud mill-Ewwel Ittra ta’ San Pawl lill-Korintin, g[andna lil San Pawl ikompli d-diskors fuq il-kari]mi u jg[idilna kif fil-Mag[mduija sirna fi Kristu ;isem wie[ed. Fil-Van;elu ta’ San Luqa g[andna lil San Luqa jg[idilna g[aliex kiteb il-Van;elu: biex jing[araf sewwa l-qawwa tat-tag[lim li g[allem :esù u biex juri mill-ewwel li l-missjoni tieg[u kienet it-twettiq tal-weg[diet ta’ Alla. Il-{ajja 1. Il-Mulej tana l-kelma tieg[u biex jag[tina l-vera [ajja. Kemm tassew qed na//ettaw li din il-kelma tkun il-pro;ett ta’ kull azzjoni fil-[ajja tag[na? 2. Il-Mulej jaf li a[na dg[ajfa u g[alhekk tana, permezz talIspirtu s-Santu, diversi kari]mi kif itenni fit-Tieni Qari San Pawl. G[arafna x’inhuma dawn ir-rigali? Kif qed ng[ixuhom fil-[ajja tag[na pubblika ta’ kuljum? Qeg[din infittxu li nkunu wlied Alla bl-e]empji [ajjin tag[na? 3. Hu l-mument illum li nag[rfu kemm tassew a[na nies li nfittxu t-tag[lim ta’ Kristu u tal-Knisja. Qeg[din nag[rfu nu]aw il-[in [ieles tag[na anki biex insiru, permezz tattag[lim, protagonisti tal-fidi tag[na? 4. Il-Mulej jag[tina l-Kelma tal-{ajja biex inqawwu liddg[ajfin. G[andek xi impenn so/jali li fih qed tg[in lil xi [add batut? Id-Djalogu Mulej, :esù, inti ;ejt biex tag[tina l-bxara t-tajba, ag[mel li fil-[ajja tag[na na//ettaw il-kelma tieg[ek, biex iddawwal lil dawk ta’ madwarna u nkunu dixxipli tal-bxara t-tajba. Fr Charles Fenech, OP

COLLAGE G{AWDEX 35

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Im[abbra l-proposti elettorali mill-PN g[al G[awdex Fl-ewwel ;img[a tal-kampanja elettorali, il-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi [abbar tliet proposti g[al G[awdex li qed jag[mel il-PN g[all-[ames snin li ;ejjin. Pjan g[at-Turi]mu f’G[awdex Biex jiffa/ilita t-turi]mu f’G[awdex, ikabbru u jsostnih matul is-sena kollha, ilPN qed jipproponi li fl-ewwel sitt xhur tal-le;islatura li jmiss il-Gvern japprova Pjan g[at-Turi]mu f’G[awdex li jkun imsejjes fuq dawn il-punti: – in/entivi lis-settur tal-cruise liners biex il-passi;;ieri li jaslu Malta j]uru G[awdex; – in/entiv g[as-servizz ta’ trasport bejn il-Port il-Kbir u G[awdex; – [idma mas-settur privat biex jinfet[u aktar lukandi 5-star li jipprovdu impjiegi ;odda f’G[awdex u g[al dan il-g[an ilGvern jimpenja ru[u li l-pro/eduri ne/essarji, inklu] applikazzjonijiet talMEPA, ji;u fa/ilitati; – introduzzjoni ta’ skemi vanta;;ju]i biex il-lukandi 3 u 4-star joffru servizzi a[jar, inklu] skema ta’ in/entivi b’valur ta’ €300,000 bil-[sieb li dan l-i]vilupp i]id l-impjiegi f’dan il-qasam; – skemi b’valur ta’ €300,000 biex isir upgrading fis-settur tat-turi]mu tal-

farmhouses li hu mag[ruf g[alih G[awdex, bit-tne[[ija tal-[lasijiet amministrattivi. Biex isa[[a[ it-turi]mu f’G[awdex filkuntest tal-istrate;ija Eko G[awdex – il-

Il-PM i]ur lill-kumpanija RA & Sons “Lesti niggarantixxu futur fis-sod g[al G[awdex – futur mibni fuq ix-xog[ol, is-sa[[a u l-edukazzjoni.” Hi din l-istqarrija kategorika u qawwija li g[amel il-Prim Ministru Lawrence Gonzi waqt ]jara li g[amel f’G[awdex fl-impjant tal-kumpanija RA & Sons. Il-Prim Ministru ddikjara li x-xog[ol g[allG[awdxin ikun prijorità tal-Gvern immexxi millPN fil-le;i]latura l-;dida. Fejn jid[ol il-qasam taxxog[ol, Lawrence Gonzi fakkar kif skemi b[allMicroInvest kienu su//ess fl-a[[ar snin u wasslu biex gawdew 1,700 negozju li bejniethom iffrankaw €11.5 miljun. Dawn investew €35 miljun u [olqu 600 impjieg li kwart minnhom in[olqu f’G[awdex. Lawrence Gonzi kien qed jikkummenta fi tmiem ]jara li g[amel f’dan limpjant fix-Xewkija, immexxi minn imprendituri G[awdxin – kumpanija li ta[dem filqasam tal-kostruzzjoni, u li tipprodu/i ]ebg[a fis-suq lokali.

PN jin/entiva ]-]jarat f’G[awdex billi: – issir skema ta’ g[ajnuna g[al attivitajiet kulturali, fosthom il-Karnival, l-opri, it-turi]mu reli;ju] u attivitajiet ta’ divertiment li jistg[u ji;bdu t-turisti; – ting[ata preferenza g[al attivitajiet fix-xitwa; – ikun ]viluppat programm dirett lejn it-tindif u l-manutenzjoni kontinwa talwidien u tar-raba’ f’G[awdex, inizjattiva mmirata li timpjega mal-100 [addiem u li g[aliha ji;u vvutati €400,000 fis-sena; – jidda[[lu wkoll prezzijiet spe/jali talGozo Channel g[al ]jarat minn gruppi ta’ aktar min 25 persuna; – Maltin u turisti o[ra li jqattg[u millinqas lejl wie[ed f’G[awdex i[allsu ttariffa tal-G[awdxin g[all-vapur; – ikun hemm fond ta’ mill-anqas €300,000 fis-sena riservat g[allpromozzjoni ta’ G[awdex kemm f’Malta kif ukoll internazzjonalment. In/entivi favur in-negozju f’G[awdex – ting[ata e]enzjoni mit-taxxa fuq idd[ul sa massimu ta’ €200,000 fuq medda ta’ tliet snin lil kull negozju ;did li jifta[ f’G[awdex fi kwalunkwe qasam u li j[addem mieg[u mill-inqas tnejn minnies; – titra[[as drastikament kull li/enzja li tit[allas fir-rigward ta’ negozju li ja[dem f’G[awdex jew minn G[awdex biex tkun ekwivalenti g[al 10% tal-ammont li jit[allas f’Malta.

Jitwaqqaf Kunsill Re;jonali f’G[awdex F’g[eluq il-50 sena mit-twaqqif

talKunsill ?iviku, G[awdex ikun rikonoxxut bil-li;i b[ala g]ira-re;jun. Il-Kumitat Re;jonali e]istenti jinbidel f’Kunsill Re;jonali li jitwaqqaf b’li;i apposta u li jkun responsabbli biex jissorvelja t-twettiq tal-politika tal-Gvern f’G[awdex u biex ikun konsultat b’mod obbligatorju dwar l-istess politika. Dan ikollu wkoll il-poter li jg[addi by-laws applikabbli fil-g]ira ta’ G[awdex. Il-Kunsill ikun kompost mill-Membri Parlamentari ta’ G[awdex, mis-Sindki tal-lokalitajiet kollha f’G[awdex, kif ukoll minn [ames rappre]entanti eletti millg[aqdiet tas-so/jetà /ivili f’G[awdex. B’hekk jissa[[a[ il-prin/ipju ta’ sussidjarjetà u jkun ]gurat li l-futur tal-g]ira-re;jun jitfassal u jitwettaq bis-sehem dirett tal-partijiet kollha interessati f’G[awdex stess. L-a//essibbiltà lejn G[awdex Waqt attivitajiet f’G[awdex li saru tmiem l-ewwel ;img[a tal-kampanja elettorali, il-Prim Ministru tkellem ukoll dwar il-mina bejn Malta u

G[awdex u qal li b[alissa g[addejjin studji biex jaraw il-vijabbiltà ta’ dan il-pro;ett li hu pro;ett li jo[loq ixxog[ol f’G[awdex u jkattar linvestiment.

G[awdex jimxi ’l quddiem bil-PN fil-Gvern Issir l-Ikla tal-{bieb 2013 G[awdex mexa ’l quddiem kull darba li kien hemm ilPartit Nazzjonalista filGvern, u dan l-i]vilupp g[andu jkompli g[addej fil[ames snin li ;ejjin. Waqt l-ikla tradizzjonali tal-bidu tas-sena mag[rufa b[ala l-Ikla tal-{bieb, li ilha tkun organizzata aktar minn 40 sena, il-PM u Kap tal-PN Lawrence Gonzi qal li lGvern se jkompli ja[dem biex fis-snin li ;ejjin G[awdex ikompli ji;bed aktar turi]mu [alli b’hekk lG[awdxin jibqg[alhom aktar flus fil-but. Il-mira ewlenija tal-PN hi li jin[oloq aktar xog[ol f’G[awdex, li ji]diedu ssodod f’lukandi 5 star, li ji]viluppa s-settur talkonferenzi, li jkunu in/entivati n-negozji ]-]g[ar, u barra minn hekk hemm ilproposta importanti li jitwaqqaf Kunsill Re;jonali f’G[awdex li jkun vu/i g[asso/jetà /ivili u l-NGO’s G[awdxin. Fi tmiem id-diskors tieg[u, Lawrence Gonzi enfasizza lfatt li anki f’G[awdex, l-

Lawrence u Kate Gonzi jiltaqg[u ma’ persuni li attendew g[all-Ikla tal-{bieb ta’ din is-sena

a[jar g[a]la tibqa’ l-PN g[ax dan jibqa’ l-a[jar partit biex ikompli jibni fuq il-progress li sar fil-g]ira. Qabel l-Ikla tal-{bieb fillukanda Calypso, il-Prim Ministru ltaqa’ mal[addiema ta’ din il-lukanda f’Marsalforn li tkellmu mieg[u dwar l-importanza li jkompli jissa[[a[ linvestiment f’din l-industrija.

Lawrence Gonzi ddawwar mal-istess lukanda middiretturi Michael Caruana u Maurice Borg, u millGeneral Manager Richard Mercieca. Hawnhekk il-Prim Ministru apprezza x-xog[ol li jag[mlu dawn il-[addiema dedikati, li sej[ilhom ‘ambaxxaturi’ g[as-settur turistiku.

minn Nathaniel Attard nathaniel.attard@media.link.com.mt

Inawgurata l-Bi//erija l-;dida Fil-jiem li g[addew ilPrim Ministru Lawrence Gonzi inawgura bi//erija ;dida g[al G[awdex, filpre]enza tal-Ministru g[al G[awdex Giovanna Debono. B’investiment ta’ €2.2 miljun, din il-bi//erija ;dida bdiet topera matul din l-a[[ar sena, wara xog[ol estensiv li kien jinkludi bini ;did, ti;did tal-bini ori;inali u x-xiri ta’ apparat ;did skont regoli Ewropej. Fid-diskors tieg[u, ilPrim Ministru rringrazzja lill-bdiewa u r-ra[[ala G[awdxin g[all-[ila u ddedikazzjoni tag[hom u talli f’dawn l-a[[ar [ames snin investew aktar minn €12-il miljun ewro f’din l-industrija. Il-Gvern hu impenjat li jkompli jsa[[a[ is-settur agrikolu ta’ pajji]na, tant li f’din il-le;i]latura investa mal-€100 miljun f’g[ajnuna finanzjarja biex il-bdiewa u r-ra[[ala j]idu l-produzzjoni, jinvestu aktar u jtejbu dd[ul tag[hom. Dan jidher bi/-/ar misserer ;odda li nbnew f’pajji]na f’dawn l-a[[ar snin, sal-irziezet b’teknolo;ija moderna li g[andna f’Malta u f’G[awdex, qal il-Prim Ministru. U dan minbarra li ng[atat g[ajnuna lir-ra[[ala min[abba ]-]ieda fil-prezz internazzjonali tal-;wie]. Iktar minn hekk, ilbdiewa u r-ra[[ala fulltime minn Jannar ta’ sentejn ilu bdew igawdu minn tnaqqis ta’ 3% fuq ir-rata tas-sigurtà so/jali, filwaqt li minn Di/embru li g[adda, permezz ta’ li;i ;dida, bdew jing[ataw i//ans li jag[tu l-artijiet tag[hom bi qbiela lil qrabathom.

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Jekk se tivvja;;a… Jekk se tivvja;;a blajruplan ]gur li tiltaqa’ ma’ okka]jonijiet fejn tkun tixtieq li l-kumplament talpassi;;ieri ma jtellfukx jew trid tkun komdu biex tag[mel xi [a;a. Fis-suq [ar;u diversi o;;etti biex jilqg[u g[al dawn it-talbiet u fost dawn qed insemmu tnejn. L-ewwel wa[da ng[atat lisem ta’ Ostrich Pillow. Meta tilbisha ssib ru[ek fiddlam meta tkun trid tie[u nag[sa. U mhux hekk biss g[ax timblokka wkoll il-

[sejjes li jkun hemm ta’ madwarek biex ma jtellfukx. Imma ta[sibx li g[ax tilbes din l-‘im[adda’ [add ma jarak! G[ax g[alhekk parti minn isimha hu ‘ostrich’. It-tieni o;;ett hi xi [a;a biex torbotha mal-carrier tal-bagalja tieg[ek biex ikollok fejn i]]omm il-kafè meta tmur minn post g[allie[or fl-ajruport. G[ax jekk f’id wa[da jkollok il-carrier u fl-o[ra l-passaport u dokumenti o[ra, kif se ]]omm it-tazza tal-kafè? Issa g[andek kif!

It-tebut b’mu]ika g[all-mejjet

Tebut bil-mu]ika g[all-mejjet }vedi] [are; bl-idea ta’ tebut li hu mg[ammar b’surround-sound speakers. Mhux hekk biss, imma t-tebut ta’ Fredrik Hjelmquist g[andu lispeakers tieg[u abbinati ma’ playlist ta’ mu]ika li tista’ tinbidel kontinwament mill[ajjin. Fredrik Hjelmquist, li g[andu negozju talapparat tal-mu]ika u l-videos, qal li t-tebut bilhi-fi g[andu jferra[ lill-mejjet kif ukoll jag[ti fara; lil min i[alli warajh g[ax ikunu jistg[u jbiddlu l-mu]ika li jkunu jistg[u jdoqqu g[al dak li jkun [allihom. Meta staqsewh g[aliex [are; b’din l-idea

g[ax milli jidher jemmen fil-[ajja wara l-mewt, ir-ra;el qal li “a[na ma nafux, le? Jista’ jkun li forsi a[na fl-I]vezja ma nemmnux imma ]gur li f’partijiet o[ra tad-dinja hawn min jemmen.” Kompla jg[id li s’issa g[adu ma bieg[x tebut wie[ed imma kellu [afna talbiet biex jag[ti informazzjoni dwarhom, fost o[rajn minn pajji]u stess, mill-Istati Uniti u anki minn Tajwan. Min jinteressah xi wie[ed irid i[allas $30,700. Hu qal li se jikteb fit-testment biex hu stess jindifen f’tebut minn dawn u di;à g[a]el li g[alih l-aktar mu]ika adattata tkun l-opra.

Purtinar qassam ir-rigali li ng[ata wara li radd $13,000 Purtinar fl-ajruport ta’ Fort Lauderdale fl-Istati Uniti wera kemm g[andu qalbu kbira g[allproxxmu meta qassam rigal li ng[ata wara li radd $13,000 u iPad lil sidhom. Patrick Morgan ta’ 50 sena kien inaddaf flajruport meta sab is-somma tal-flus u l-iPad li xi [add kien [alla warajh. Beda j[ares lejn ilpassi;;ieri li kienu ftit ’il bog[od minnu u ra ra;el li deher mifxul. Morgan mar qribu u staqsieh jekk kienx qed ifittex xi [a;a. Ir-ra;el wie;bu li tilef xi flus u ma kienx jaf fejn [alla l-iPad tieg[u.

Morgan qallu biex ma jinkwetax aktar u tahom lir-ra;el. Ir-ra;el skanta bl-onestà ta’ Morgan u b[ala rigal tah $60. Morgan ma riedx ja//ettahom imma fl-a[[ar [adhom. Waqt li kien sejjer lura fuq xog[lu Morgan ra mara li kien jaf li ma g[andhiex saqaf fuq rasha u taha nofs il-flus. Aktar tard taha nnofs l-ie[or lil [addiem mieg[u li hu filb]onn. Il-qalb ;eneru]a tal-purtinar kienet innutata mill-management tal-post u dik il-;img[a tawh paga doppja.

Patrick Morgan juri l-post fejn sab il-flus u l-iPad mitlufa

X’[ela! Nofs il-produzzjoni agrikola dinjija tintrema kull sena Kull sena mill-g[elieqi fiddinja jinqatg[u aktar minn erba’ biljun tunnellata ta’ ikel imma skont ir-rapport Global Food; Waste Not, Want Not bejn 30 u 50 filmija tieg[u jintrema u ma ji;ix mittiekel. Ir-rapport isemmi li din il[ela hi ka;unata minn

infrastruttura fqira fil-pajji]i ]viluppati kif ukoll min[abba li l-fa/ilitajiet fejn jin[azen dan l-ikel mhumiex attrezzati bi]]ejjed. Ir-rapport, li [are; millIstituzzjoni tal-In;iniera Mekkani/i fl-Ingilterra, isemmi wkoll l-offerti li jsiru fejn jekk tixtri prodott

ting[ata ie[or b’xejn kif ukoll it-tfettiq talkonsumaturi meta jmorru jixtru li jirrifjutaw prodotti li jkollhom forma kerha g[ad li jkunu tajbin g[all-ikel. Wie[ed mill-ag[ar pajji]i fejn jintrema l-ikel hi lIngilterra fejn 30 fil-mija talprodotti agrikoli ma

jinqatg[ux g[ax jikbru b’dehra kerha u g[alhekk issupermarkets ma jbig[uhomx. L-istess rapport isemmi li nofs l-ikel li jinxtara flEwropa u fl-Istati Uniti jintrema mill-konsumaturi. Dr Tim Fox, il-kap talIstitut, qal li l-ammont tal-

ikel li jin[ela jew jintilef fiddinja jiskantak. Dan l-ikel jista’ jitma’ lil dawk kollha li qed isofru l-;u[ f’pajji]i milquta minn faqar kbir. Ir-rapport isemmi l-fatt li kull sena jin[lew aktar minn 1,452,946,287,969,816 gallun ilma fuq prodotti agrikoli li jintremew.

COLLAGE PASSATEMP 37

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013 Mimdudin> 1. Xejn ma jaqbel man-natural tag[na (6) 3. Ra]]an il-qilla jew ilsien xi [add (6) 7. Il-;enituri b’uliedhom jiffurmaw wa[da (7) 8. Issopona x’se ji;ri (5) 9. Sin/ier li ma jmurx lura minn kelmtu (5) 10. U]ajt il-gomma fuqna! (9) 11. Meta tqabbad il-mutur tad-dg[ajsa, dan idur ta[tha (5) 13. Frosta tinbidel fi stanza ta’ poe]ija? (6) 15. Tg[addih minn ta[t l-ilma biex tnaddfu (6) 17. Kollox jien, ming[ajr g[ajnuna ta’ [add (5) 21. Messa;; mibg[ut bl-ajru (9) 23. Mag[ruf sewwa u msemmi (5) 24. Ju]aha l-arlu;;ar u kulmin irid jara ftit kbir (5) 25. Sabar, fara; jew konsolazzjoni (7) 26. Kanzunetti bejn tnejn (6) 27. Jist[i malajr (6) Weqfin> 1. Ix-xewka tad-dahar (6) 2. Hekk hu t-teatru, ma[nuq bin-nies daqs bajda, ng[idu (5) 3. Hekk ng[idu g[al xi o;;ett li ma tantx issib tixtrih (5) 4. }viluppajt (7) 5. Braxt il-;ilda (5) 6. E]er/tu (6) 7. Ismu jindika li hu liberu u mhux xog[ol (5) 12. Il-kap sar min-na[a ta’ wara (3) 14. L-ispirtu immortali tal-bniedem (3) 15. Xbejba (6) 16. Xrobt kemm fla[t (7) 19. {oxna (5) 20. Ma j[allihx jitlaq (6) 22. Tant tkun ta[raq ix-xemx li ng[idu li taqlihom ukoll! (5) 23. Imbroljar f’negozju fejn jid[lu l-flus (5) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret nhar il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Enfasi; 3. Koppja; 7. Bla flus; 8. Sa[an; 9. Virga; 10. Epifanija; 11. Skema; 13. A;enti; 15. ?ap/ip; 17. Kes[a; 21. Friskatur; 23. Prima; 24. Av]at; 25. Esa;era; 26. Baqbaq; 27. Tikxef. Weqfin> 1. Evviva; 2. S[ana; 3. Kosti; 4. Passa;;; 5. Ilbes; 6. Infami; 7. Borol; 12. u 14. E//ess; 15. ?af/af; 16. Inkiteb; 18. {mira; 19. Artab; 20. Waqqaf; 22. Tleqq; 23. Preti.

6 8

pin 15

PUBLICATIONS

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

27 IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tatTisliba tal-{add 13 ta’ Jannar hi: Jeannine M. Sammut, ‘Dewdrops’, Ta’ Rinota Street, Munxar, G[awdex.

Soluzzjonijiet G[axar differenzi 1. Vagun tal-ferrovija 2. Tertuqa tal-film 3. Karta tal-flus 4. S[aba ta[t fuq ix-xellug 5. }arbuna tat-turista 6. Il-komma 7. Buttuna tal-qmis 8. Il-kappell 9. Maktur tal-[alliel 10. Lenti tal-‘camera’ ■ Qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 ta’ kull log[ba f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

G[axar differenzi

■ Dawn i]-]ew; xeni jidhru identi/i, imma dik ta’ ta[t tvarja minn dik ta’ fuq f’mhux inqas minn g[axar differenzi ]g[ar. Ara ssibhomx kollha?

Sudoku

}ew; log[biet Sudoku

38 Avvi]i PN

AVVI}I SO?JALI

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 30 ta’ Jannar fit-9 a.m. fix-Xara Lodge, limiti tar-Rabat. Prezz €5 bittrasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

RYAN CALLUS. Il-{bieb ta’

Ryan Callus se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 30 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. filLimestone Heritage, is-Si;;iewi. G[all-biljetti u aktar informazzjoni /emplu 99847033, 79461207 jew 21461002 jew ibag[tu email lil info@ryancallus.com.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara fil-Park g[allFamilja f’Marsaskala u Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Jannar fid-9 a.m. fl-Inspire, Marsaskala. Prezz €5.50 bit-trasport inklu]. G[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589 jew ]ur is-sit www.georgepullicino.pn#en#even ts-calendar.

CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo

Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. f’Ferretti Restaurant, Bir]ebbu;a. Prezz €5.50 u l-biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 99900434. Ittrasport hu pprovdut u jitlaq millpostijiet tas-soltu.

VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’ Victor Scerri se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 31 ta’ Jannar fid-9.30 a.m. fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €4 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99239840 jew 21242599. SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Coffee Morning, il-:img[a, 1 ta’ Frar fid-9 a.m. fix-Xara Lodge, limiti tar-Rabat. Prezz €5 bittrasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79010504 jew 25965286. SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Mediterranean Night, il-:img[a, 1 ta’ Frar fit-8 p.m. fir-Razzett lAbjad, Tal-Balal, limiti ta’ San :wann. Prezz €15 bit-trasport u drinks inklu]i. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 21228585.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[ar-residenti ta’ Birkirkara, il-:img[a, 1 ta’ Frar

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

fid-9.30 p.m. fil-lukanda Corinthia, {’Attard. G[al aktar informazzjoni ]ur is-sit www.toniofenech.com.

JOE CASSAR. Diskussjoni

Politika ma’ Joe Cassar, il:img[a, 1 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tar-Rabat. Kul[add mistieden.

EMANUEL DELIA. Il-{bieb ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 1 ta’ Frar fit-8 p.m. f’Villa Blanche, {al Far. Prezz €10 u g[all-biljetti /emplu 79044550. Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi. GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara fi/-?ittadella, is-Sibt, 2 ta’ Frar fis-2.15 p.m. Lattività hi bla [las u t-trasport ipprovdut jibda g[all-[abta ta’ 12 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589 jew ]uru s-sit www.georgepullicino.pn.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’

Robert Arrigo se jorganizzaw Pasta Lunch, il-{add, 3 ta’ Frar fin-12.30 p.m. f’Villa Arrigo, inNaxxar. Prezz €6 u g[allbookings /emplu 23285000.

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 5 ta’ Frar fil-lukanda Coastline, is-Salina. Prezz €5. Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 22985100 jew 99841333.

MARIO GALEA. Il-{bieb ta’ Mario Galea se jorganizzaw Breakfast, it-Tlieta, 5 ta’ Frar fillukanda Plaza, Tas-Sliema, Prezz €8 u g[all-biljetti /emplu 99465295, 99487102, 79369800, 99843063, 79334537 jew 99862141. CLYDE PULI. Il-{bieb ta’

Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 5 ta’ Frar fitTopaz Hall, {al Qormi. Tluq tattrasport fid-9 am. G[all-biljetti /emplu 21490643.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb

ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 5 ta’ Frar fi Splash & Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 79992238.

FRANCIS ZAMMIT DIMECH.

Il-{bieb ta’ Francis Zammit Dimech se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 6 ta’ Frar fid9.30 a.m. fil-lukanda San Antonio,

Bu;ibba. Prezz €5.50. Trasport provdut. G[all-biljetti jew informazzjoni /emplu 99449189.

PAULA MIFSUD BONNICI. Il-

{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 6 ta’ Frar fil-Buskett Roadhouse. Prezz €5, bit-trasport inklu], u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79797178 jew 99242945.

FRANS AGIUS. Il-{bieb ta’ Frans Agius se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 7 ta’ Frar fid-9.30 a.m. fir-Razzett tal{biberija, Marsaskala. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 99492534 jew 99883314. DAVID CASA. Il-{bieb ta’

David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 7 ta’ Frar fir-ristorant Ferretti, Bir]ebbu;a. G[all-biljetti /emplu 21232166, 79421071 jew 99462078, jew ibag[tu email lil david@davidcasa.eu.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[a]-]g[a]ag[, il-:img[a, 8 ta’ Frar fid-9.30 p.m. fil-Places, Paceville. G[al aktar informazzjoni ]ur is-sit www.toniofenech.com.

ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Kun/ert mill-Pusè u l-band tieg[u, l-Erbg[a, 13 ta’ Frar fis7.30 p.m. fit-Teatru tas-Sale]jani, Tas-Sliema. Prezz €6 u g[allbookings /emplu 23285000.

DAVID AGIUS. Il-{bieb ta’

David Agius se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 14 ta’ Frar fid-9 a.m. fil-Buskett Roadhouse, ir-Rabat. Prezz €5 u t-trasport provdut. G[all-bookings /emplu 79423101 jew 21417507 jew ibag[tu email lil david.agius@gov.mt.

CAROLINE GALEA. Il-{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning#Tombla, il{amis, 14 ta’ Frar fid-9.30 a.m. fil-lukanda Preluna. Prezz €5 bittrasport inklu]. G[al aktar dettalji ]uru www.carolinegalea.com, ilFacebook fuq www.facebook.com#caroline.gale awasmicallef, jew /emplu 99843564, 99491069. TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[ar-residenti ta’ {al Lija, l-Iklin, Fleur De Lys u Santa Venera, il-:img[a, 15 ta’ Frar fit8 p.m. fil-lukanda Corinthia, {’Attard. G[al aktar informazzjoni ]ur is-sit www.toniofenech.com.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Carnival#Country Night, il:img[a, 8 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fil-lukanda Vivaldi, Paceville. Prezz €18 g[all-kbar u €9 g[attfal, bit-trasport inklu]. G[allbookings /emplu 99468624, 79459227 jew 21451569.

Mario Galea se jorganizzaw Disco Party g[a]-]g[a]ag[, il:img[a, 15 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta]-}ejtun. D[ul b’xejn.

CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb

ROBERT CUTAJAR. Il-{bieb

ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Ri/eviment g[at-tmienja u l-11-il distrett, il-:img[a, 8 ta’ Frar fis7.30 p.m. fi Splash & Fun Park, Ba[ar i/-?ag[aq. D[ul b’xejn. G[al aktar informazzjoni /emplu 79796667, 79992238. Trasport provdut.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw Pasta Buffet Lunch & Afternoon Tea, il-{add, 10 ta’ Frar fis-1 p.m. fil-Ball Room tarRadisson Blu Resort & Spa, Golden Sands, G[ajn Tuffie[a. Prezz €18 g[all-kbar u €10 g[attfal. Se jkun hemm log[ob organizzat g[at-tfal. G[al aktar dettalji /emplu 79062222 jew 21344589 jew ]ur is-sit www.georgepullicino.pn#en#event s-calendar.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Ikla, il-{add, 10 ta’ Frar fis-1 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[attfal. Trasport provdut. G[al aktar informazzjoni /emplu 21433869.

PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’

Se ssir Quddiesa g[al ru[ il-Presidenti u l-Membri tal-Kumitat E]ekuttiv tal-APAN - Anthony Borg, Anthony Battistino, Maurice Debono u Godfrey Magri Demajo. Din se ssir il-{amis, 31 ta’ Jannar fis-6.30 p.m. fil-knisja ta’ San Gejtanu, il-{amrun.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb

Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 12 ta’ Frar fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. G[al aktar dettalji /emplu 21462304 jew 98892013.

TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’

Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 12 ta’ Frar f’Ferretti, il-Qajjenza. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826.

MARIO GALEA. Il-{bieb ta’

ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Coffee Morning, il-:img[a, 15 ta’ Frar fid-9.15 a.m. fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. Prezz €7, li jinkludi g[axar log[biet tombla, ikel u t-trasport mid-distrett. Biljetti jistg[u jinkisbu millUffi//ju PN tal-Mellie[a, San Pawl il-Ba[ar u n-Naxxar, SMS lil 79262101, 99824570 jew 99856662, jew email lil robertcutajar72@gmail.com.

SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb

ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Grand Buffet Dinner, is-Sibt, 16 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-Magazino, Valletta Waterfront. Prezz €25 b’ilma u nbid inklu]. G[allbiljetti /emplu 79010504 jew 25965286.

GEORGE PULLICINO. Il-

{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara fl-Irziezet talBuskett, is-Sibt, 16 ta’ Frar fis2.15 p.m. L-attività hi bla [las u ttrasport ipprovdut jibda g[all[abta tas-1 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589 jew ]uru s-sit www.georgepullicino.pn.

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ri/eviment, is-Sibt, 16 ta’ Frar fis-7.30 p.m. f’Villa Overhills, Bir]ebbu;a. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Open Bar Party (inbid u minerali), is-Sibt, 16 ta’ Frar fit-8.30 p.m. fil-penthouse

tal-lukanda Cavalieri. Prezz €15 u g[al aktar informazzjoni jew trasport /emplu 21433869.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe

Cassar qed jorganizzaw Get Together, it-Tlieta, 19 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN talIm;arr. D[ul b’xejn u g[al aktar informazzjoni /emplu 99468624, 79459227 jew 21451569.

EDWIN VASSALLO. Il-{bieb

ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 20 ta’ Frar fid-9 a.m. fis-St Martin’s Restaurant, ilBa[rija. It-trasport jitlaq millpostijiet tas-soltu fit-8.30 a.m. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni jew trasport /emplu 21433869.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb

ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[al-Limestone Heritage fis-Si;;iewi u l-Mit[na taxXarolla fi]-}urrieq, l-Erbg[a, 20 ta’ Frar fid-8.45 a.m. Prezz €6 u g[all-bookings /emplu 23285000.

TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 21 ta’ Frar fid-8.45 a.m. fil-lukanda Canifor, Bu;ibba. G[al aktar informazzjoni ]ur is-sit www.toniofenech.com.

DAVID CASA. Il-{bieb ta’

David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 21 ta’ Frar fil-lukanda Alexandra, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 21232166, 79421071 jew 99462078, jew ibag[tu email lil david@davidcasa.eu.

L-IMQABBA. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Attività So/jali g[all-kandidati kollha tal-elezzjoni ;enerali u tal-Kunsill Lokali, il-{amis, 21 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. TONIO FENECH. Il-{bieb ta’

Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[ar-residenti tat-12-il distrett, il-:img[a, 22 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Coastline, San Pawl il-Ba[ar. G[al aktar informazzjoni ]ur is-sit www.toniofenech.com.

CHRIS SAID. Il-{bieb ta’

Chris Said se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 22 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fil-lukanda Grand Hotel, G[ajnsielem, G[awdex. Ikun hemm minn jie[u [sieb it-tfal u programm apposta g[alihom. G[al iktar informazzjoni u biljetti /emplu 21558860 jew 79558860.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe

Cassar se jorganizzaw Disco Party, il-:img[a, 22 ta’ Frar fid9.30 p.m. fit-Tattingers Club, irRabat. D[ul b’xejn. G[al aktar informazzjoni /emplu 99468624, 79459227 jew 21451569.

MARIO GALEA. Il-{bieb ta’

Mario Galea se jorganizzaw Harbour Cruise minn Tas-Sliema g[al Marsamxett u lura, il:img[a, 22 ta’ Frar. Prezz €3 u g[all-biljetti /emplu 99465295, 99487102, 79369800, 99843063, 79334537 jew 99862141.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

SPORT

KAMPJONAT BOV

MFA

Valletta ma ji]baljawx

Valletta Hibernians Birkirkara Mosta Tarxien R Sliema W Balzan Qormi Floriana {amrun S Melita Rabat A

R 12 12 10 10 9 9 7 7 5 4 2 0

D 6 2 6

T 2 5 3 1 8 4 6 3 7 5 7 3 9 9 6 4 12 5 12 8 12

F 45 42 42 33 35 29 31 27 26 24 16 13

K 14 24 18 27 32 20 30 20 25 53 48 42

1-1 6-0

Dingli S. v Pietà H Vittoriosa S. v Naxxar L

0-2 2-1

St. George’s v Pembroke Mellie[a v Si;;iewi }ebbu; R. v M;arr Utd Kirkop Utd v Msida SJ St. Patrick v Sta Venera L

1-0 3-2 2-0 0-2 4-2

Ker/em v SK Victoria

1-1

St Lawrence v G[arb R

8-0

Dingli E. v Senglea G }ejtun AFC v Tarxien G[arg[ur v San :wann Cospicua D v Ba[rija Fleur De Lys v M’Xlokk Mqabba A v B’Kara

2-2 4-2 5-2 3-1 1-0 0-2

De La Rue v Playmobil Multi P v Actavis

0-3 2-6

II Div

GFA I Div

II Div

SWAN I Div

ISA

Ara pa;na 47 L 20 19 19 19 19 19 19 19 20 20 19 20

Rabat Ajax v Floriana Valletta v {amrun S

I Div

B[al ma kien mistenni, illeaders, Valletta, komplew ji;bru l-punti hekk kif g[elbu lil {amrun bi skor ta’ 6-0. Valletta qeg[din erba’ punti fuq Hibs, u b’din ir-reb[a saru l-aktar tim li skurja goals. {amrun huma laktar tim li qala’ goals. Intant, fit-tieni partita, Floriana u Rabat spi//aw fi draw ta’ 1-1. Dan hu draw po]ittiv g[al Rabat meta wie[ed iqis li fl-ewwel round, huma tilfu 3-0 kontra l-istess tim. G[al Floriana, din kienet ;img[a negattiva wara li huma ;ew draw, 0-0, kontra Melita, u ;ew eliminati mill-U*BET FA Trophy kontra Lija. Kif Jinsabu

Ri]ultati Lokali

BASKETBALL (N)

Pt 42 38 36 31 31 30 26 24 24 16 14 8

Depiro v Qormi

92-49

Si;;iewi v Pavi Depiro

72-85

Kavallieri v Aloysians

10-10

Luxol v Phoenix

13-9

Aloysians VT v Phoenix Luxol SM v La Salle

15-18 22-31

I Div. (I)

HANDBALL II Div. (N) II Div. (N) I Div. (I)

TAZZA AFRIKANA

Il-Kosta tal-Ivorju fil-kwarti-finali Il-Kosta tal-Ivorju sar l-ewwel tim li kkwalifika g[all-fa]i tal-kwarti-finali b’reb[a ta’ 3-0 kontra t-Tune]ija. LAl;erija ;iet eliminata b’telfa ta’ 2-0 kontra t-Togo. Ta’ min jinnota li g[all-ewwel darba fil-karriera internazzjonali tieg[u, Didier Drogba t[alla barra minn malewwel 11. L-attakkant eks player ta’ Chelsea da[al jilg[ab fil-25 minuta. :img[a ilu, Drogba, player ta’ Shanghai Shenhua qal li kien g[adu mhux f’kundizzjoni li jilg[ab id-90 minuta min[abba li dan ilu ma jilg[ab mill-bidu ta’ Novembru, ji;ifieri minn meta ntemm il-kampjonat ?ini]. Salomon Kalou, li wkoll kien player ta’

Chelsea [a l-post ta’ Drogba. Player ie[or ta’ fama li t[alla barra kien Kolo Tourè, player li nhar it-Tlieta kellu log[ba negattiva meta l-Kosta talIvorju reba[ 2-1 fl-ewwel log[ba talgrupp kontra t-Togo. Wara 21 minuta, il-Kosta tal-Ivorju fet[u l-iskor b’goal ta’ Gervinho. G[al [inijiet twal dawn ikkontrollaw illog[ba, u kien biss fl-a[[ar erba’ minuti li skurjaw ]ew; goals o[ra. Fit-88 minuta, Yaya Tourè skurja ttieni goal, u bir-reazzjoni tat-Tune]ija ma tasalx kien Ya li issi;illa r-reb[a. ItTogo g[eleb lill-Al;erija bi skor ta’ 2-0. Kien l-attakkant ta’ Tottenham, Emmanuel ADEBAYOR, li feta[ l-

iskor g[at-Togo b’goal fit-32 minuta. Adebayor ma kienx se jie[u sehem f’din il-kompetizzjoni u kien proprju fl-a[[ar li bidel fehmtu. Il-log[ba kellha tkun sospi]a g[al 13il minuta meta lasta minnhom /ediet. Fla[[ar minuta tal-log[ba, it-Togo issi;illaw ir-reb[a b’goal ta’ WOME. Il-log[ba de/i]iva issa se tkun dik ta’ nhar l-Erbg[a bejn it-Togo u t-Tune]ija. Il-Kosta tal-Ivorju huma mistennija jserr[u diversi players meta jilag[bu kontra l-Al;erija.

Ri]ultati

Kosta tal-Ivorju v Tune]ija Al;erija v Togo

3-0 0-2

Ben Youssef tat-Tune]ija (bil-ballun) mg[asses minn Didier Zokora tal-Kosta tal-Ivorju

FUTBOL TALJAN

Juventus mi]muma minn Genoa Juventus ;ew mi]muma draw, 1-1, f’darhom stess kontra Genoa. Fil-54 minuta, QUAGLIARELLA feta[ liskor g[al Juventus u kien BORIELLO li wie;eb g[al dan il-goal fit-68 minuta. Intant, Chievo [asdu lil Lazio meta reb[ulhom 1-0 flOlimpico. Fil-61 minuta, Chievo skurjaw l-uniku goal tal-log[ba.

Thereau g[adda lejn Jokic u dan tal-a[[ar ra x-xutt tieg[u jolqot il-lasta, imma mirrebound, PALOSCHI ma ]baljax. Lazio ipprotestaw g[all-offside.

Serie A

Ri]ultati

Lazio v Chievo Juventus v Genoa

Illum

Bologna v Roma

0-1 1-1

Catania v Fiorentina Atalanta v Milan Parma v Napoli Cagliari v Palermo Sampdoria v Pescara Udinese v Siena Inter v Torino

Serie B

Bari v Ascoli Cesena v Vicenza Empoli v Novara Grosseto v Cittadella

Modena v Ternana Padova v Livorno Pro Vercelli v Reggina Spezia v Verona Varese v Lanciano

0-1 3-1 0-2 3-1

Malta YFA U17 A

1-2 0-0 0-0 0-1 1-2

U17 C2

Dingli v Gzira

U15 C2

Si;;iewi v Dingli

Valletta v {amrun Mosta v Sliema

1-0 1-0

Pembroke v Balzan

0-1

U17 B

St Andrew v Naxxar Tarxien v Floriana

U15 C3

Msida v Sta Lu/ija Gudja v Mtarfa

5-0 0-5 0-2 2-3 1-2 3-0

40 Sport

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Sport lokali g[al-lum MFA Hibs Stadium – BOV

Premier: 2 p.m. Hibernians v Balzan, 4 p.m. Sliema W. v Birkirkara Victor Tedesco St – BOV I Div: 2 p.m. Marsaxlokk v }ejtun C., 4.15 p.m. B’Bugia SP v St. Andrews Centenary Stadium - BOV III Div: 1 p.m. Sta Lucija v Swieqi Utd, 3 p.m. Mtarfa v Kalkara, 5 p.m. Attard v Luqa SA Luxol Stadium - BOV III Div: 2 p.m. Xg[ajra T. v Qrendi, 4.15 p.m. G[axaq v Ta’ Xbiex Sirens Stadium - BOV III Div: 2 p.m. Marsaskala v Senglea A., 4.15 p.m. Sirens v Marsa

Sannat Grd: Nisa I Div: 3 p.m. Gozo v {amrun S. G[arg[ur Grd – Nisa U#16: 9 a.m. Pembroke A. v Vittoriosa S., 10 a.m. Hibs v Tarxien R., 11 a.m. Kirkop Utd v Mosta, 12 p.m. M;arr Utd v Birkirkara HANDBALL Universita` - 9 a.m. U#15

(S) Luxol – La Salle Trendi, 10.15 a.m. U#17 (S) La Salle Kia v Luxol Maria Regina, 11.30 a.m. U#17 (S) Phoenix P. v Aloysians M.

IASC Tarxien Grd – I Div: 8.30

a.m. Burmarrad AFC v Cospicua ST, 9.45 a.m. Floriana A. v Senglea Y., 11 a.m. Safi AFC v G]ira Utd.

SPARAR Bidnija – 10 a.m. Sparatura

Trap g[all-Vassons Trophy 50+final.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30 p.m. L-ewwel

programm tas-sena li jinkludi tmien ti;rijiet wa[da minnhom Premier

BASKETBALL Ta’ Qali – 9.30 a.m. II Div.

(I) Si;;iewi v Floriana E., 11.15 a.m. (N) Starlites SE v Alyssa Ashley, 1 p.m. I Div. (I) Tata M. v Athleta A to Z., 2.45 p.m. (N) Hibs v Honey A., 4.30 p.m. I Div. (I)

Floriana FF v Bupa Luxol

It-trofew tal-Premiership illum tkun Malta Il-Manchester City Supporters Club (Malta) illum se jkollu fil-klabb tieg[u ittrofew tal-Premier League, mirbu[a mi/-Champions Ingli]i l-ista;un li g[adda. It-trofew se tkun g[all-wiri fil-klabb li jinsab fi Triq Cactus Bu;ibba u dawk iddilettanti kollha huma mistiedna jattendu fil-klabb biex jarawha. It-trofew tal-Premier League se tin;ieb Malta millambaxxatur tal-klabb u le;;enda Paul Lake li kien plejer e//ellenti mas-City bejn l-1985 u l-1995. Paul esprima l-[erqa tieg[u li jiltaqa’ mal-partitarji lokali u se jkun ukoll qed jiltaqa’ ma’ dawk kollha li jkunu lklabb illum. Il-programm tal-attivitajiet jibda f’nofsinhar bil-wasla tattrofew u sas-6 p.m. il-partitarji kollha u dawk pre]enti se jkunu jistg[u jie[du ritratt mag[ha. Fis-7 p.m. se jsir buffet g[al dawk kollha pre]enti fejn se jkunu qed jing[ataw donazzjonijiet g[all-

karita`g[all-ikel li ji;i kkunsmat. Pre]enti se jkun hemm ukoll Paul Lake li fis7.30 p.m. se jindirizza lil dawk pre]enti u jwie;eb ukoll g[al xi mistoqsijiet. Fit-8.30 p.m. se ssir pre]entazzjoni ta’ /ekk ta’ elf ewro lil Puttinu Cares kif ukoll se jing[ata flokk iffirmat minn David Silva lillFondazzjoni li tappo;;ja tfal morda bil-kan/er. L-attivita` tintemm g[al [abta tal-10 p.m. u t-trofew Premier tittie[ed lura lIngilterra g[ada t-Tnejn 28 ta’ Jannar.

Sport 41

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Pietà ja//ertaw fit-tieni taqsima minn Christopher Cassar

DINGLI S. ………………...0 PIETÀ H. ……………........2

Pietà Hotspur skorjaw darbtejn fit-tieni taqsima biex a//ertaw mir-reb[a u telg[u fir-raba’ post tal-klassifika. Ir-reb[a kienet wa[da mmeritata, fejn Pietà attakkaw mill-bidu sattmiem, i]da l-wirja tag[hom ma kinitx xi wa[da brillanti, u /ertament, Pietà taw wirjiet ferm a[jar fil-bidu talista;un. G[al Dingli, wirja negattiva g[aliex dehru verament fjakki, spe/jalment fl-attakk. Dingli komplew jiddg[ajfu f’Jannar u issa jridu joqog[du verament attenti minn Bir]ebbu;a, li la[quhom fil-post ta’ qabel la[[ar fil-klassifika. Il-log[ba kienet komplessivament medjokri, liktar fl-ewwel taqsima. Fittieni taqsima, spe/jalment wara li marru fil-vanta;;, Pietà lag[bu b’iktar kalma u kunfidenza, u setg[u anki reb[u bi skor ikbar. L-ewwel taqsima kienet mill-iktar deludenti, fejn ma kien hemm l-ebda azzjoni perikolu]a. Pietà kellhom ferm iktar mil-log[ob u ddominaw it-taqsima, i]da rarament resqu lejn ilgoalkeeper Dunstan Zarb. Pietà kellhom biss ]ew; tentattivi f’taqsima s[i[a, fejn l-ewwel kien il-plejer millKamerun, Raphael Kooh Sohna, li impenja b’xutt /entrali lil Zarb, u qabel lewwel taqsima, Quilin Refalo kellu xutt tajjeb minn tarf ilkaxxa jg[addi j[akkek ma’ sieq il-lasta. Min-na[a ta’ Dingli, dawn lag[bu log[ba ta’ stennija fittama li jisfruttaw l-arma talkontrattatkk; i]da dan ma irnexxilhomx jag[mluh. Dingli kellhom biss tentattiv ta’ Lyden Micallef li g[adda ferm g[oli fuq il-lasta talgoalkeeper Miguel Montfort. Fit-tieni taqsima, Pietà bdew iktar iddeterminati u wara minuta, daqqa tar-ras ta’ Refalo ni]let fuq il-mimduda. Fil-55 minuta, Pietà marru fil-vanta;; meta minn azzjoni ta’ korner mog[ti minn Terence Agius, kien CHRISTIAN GRECH li minn qag[da angolata xe[et ;ewwa b’daqqa tar-ras pre/i]a. Fit-63 minuta, Pietà ferm vi/in li jirduppjaw meta Larson Mallia ;ab lil Quilin Refalo wa[du; i]da dan ma irnexxilux iqabbe] il-ballun minn fuq Dunstan Zarb, li wettaq save mill-aqwa. I]da l-goal wasal tliet minuti wara,

Il-goalkeeper ta’ Dingli, Zarb, jo[ro; janti/ipa fuq kul[add (Ritratt> Martin Agius)

Kif Jinsabu L RD T F Lija A 12 7 2 3 19 Naxxar L 12 6 4 2 19 Marsaxlokk 12 6 3 3 23 Vittoriosa S 12 6 3 3 18 Pietà H 12 6 2 4 24 Gudja U 12 5 4 3 23 St. Andrew’s 12 5 3 4 17 }ejtun C 12 4 5 3 11 G]ira U 12 3 6 3 18 Dingli S 12 2 2 8 10 Bir]ebbu;a 12 2 2 8 17 Mqabba 12 0 4 8 12

K Pti

12 23 12 22 18 21 15 21 13 20 16 19 18 18 9 17 15 15

26 8 29 8 28 4

meta Senior David qassam lejn KOOH SOHNA, li avvanza u minn qag[da angolata g[eleb lil Zarb. Pietà issa kienu f’kontroll assolut u Quilin Refalo falla /ans tajjeb meta xe[et ilballun g[oli, u fit-78 minuta, free-kick ta’ Zarate g[adda ftit g[oli. Sitt minuti minn tmiem il-log[ba, Pietà g[al darb’o[ra perikolu]i meta daqqa tar-ras ta’ Refalo kienet salvata minn Zarb, u mir-rebound, ix-xutt ta’ Kooh Sohna kien salvat minn fuq il-linja minn Evair Grech. Dingli S – D. Zarb, A. Portelli (E. Muscat), K. Pace, F. Cauchi, R. Vella (L. Borg), E. Grech, K. Formosa (J. Sapiano), J. Pace, E. Farrugia, M. Borg, L. Micallef. Pietà H – M. Montfort, C. Cassar, M. Borg, C. Grech, C. Spiteri, J. Zarate, Q. Refalo, T. Agius (S. Micallef), L. Mallia (C. Briffa), S. David (K. Cutajar), R. Kooh Sohna. Referee – Stefan Pace

Vittoriosa jift[u t-tellieqa bera[ VITTORIOSA S. …………2 NAXXAR L. ………………1

Vittoriosa dawru telfa f’reb[a kontra Naxxar fillog[ba prin/ipali biex ittellieqa g[all-promozzjoni kompliet tinfeta[ bera[, b’erba’ timijiet bi tliet punti fil-qu//ata tal-klassifika. B’dan ir-ri]ultat gawdew Lija, li wara li g[addew g[allkwarti-finali tal-U*BET FA Trophy, issa baqg[u wkoll we[idhom fl-ewwel post. Il-log[ba kienet ferm interessanti u mmovimentata, fejn Naxxar iddominaw lewwel nofs sieg[a tal-log[ba; i]da Vittoriosa, immexxija minn Marcelo Pereira – li kellu log[ba tajba – irkupraw u dawru r-ri]ultat, u fl-a[[ar parti tal-log[ba iddefendew bil-g[aqal biex kisbu reb[a prezzju]a u g[amlu double fuq in-Naxxarin, li b’hekk tilfu biss kontra Vittoriosa f’dan l-ista;un. Naxxar ma setax kellhom bidu a[jar g[aliex wara biss [ames minuti, Marlon Briffa twaqqa’ minn Matthew Tabone fil-kaxxa u mill-11-il metru kien ANDRÉ ROCHA DA SILVA li spara fix-xibka. Naxxar bdew jilag[bu a[jar u kellhom tentattivi ta’ Ewurun, u free-kick ta’ Darren Falzon, li mar ftit g[oli. Fl-20 minuta, Jean Matthias Vella salva lil s[abu meta

wettaq save mill-aqwa meta dawwar g[al korner fuq xutt mill-vi/in ta’ Jurgen Debono, u mill-korner, Darren Falzon kien sfortunat meta d-daqqa tar-ras tieg[u stampat malmimduda. Fit-23 minuta, l-ewwel azzjoni ta’ Vittoriosa meta Marcelo Pereira qassam lejn Gary Muir, li xxuttja fjakk minn qag[da tajba. Man-nofs sieg[a, /ans ie[or tajjeb g[al Vittoriosa minn free-kick ta’ Malcolm Buttigieg, li ;ab lil Marcelo Pereira wa[du quddiem Azzopardi; i]da ddaqqa tar-ras ta’ Pereira kienet fjakka u spi//at f’idejn il-goalkeeper. Fid-39 minuta, Vittoriosa kisbu l-goal tad-draw meta xutt angolat ta’ Marcelo Pereira kien salvat minn Azzopardi, bil-ballun jasal f’saqajn LYDEN MICALLEF, li kkontrolla tajjeb u spara fix-xibka. Bidu kwiet g[at-tieni taqsima, bin-Naxxarin ikollhom iktar mil-log[ob. I]da fis-56 minuta, Vittroriosa marru fil-vanta;; meta f’azzjoni konfu]a, ilballun wasal g[and Marcelo Pereira, li x-xutt tieg[u deher ja[bat ma’ id Rocha Da Silva, bir-referee jordna l-penalty, li minnu l-istess MARCELO PEREIRA skorja b’xutt pre/i].

Il-log[ba saret issa ferm missielta, bin-Naxxarin jattakkaw u Vittoriosa perikolu]i bil-kontrattakki. Fit-68 minuta, cross-shot ta’ Ewurun ni]el fuq ilmimduda, u free-kick ta’ Darren Falzon mar g[oli. Vittoriosa wie;bu b’xutt ta’ Gary Muir, li mar barra. Kwarta mit-tmiem, Siraj Araba kellu [arba impressjonanti; i]da x-xutt tieg[u kien ]baljat. G[axar minuti mit-tmiem, /ans tajjeb g[al Naxxar, bix-xutt bomba ta’ Mendes Ribeiro salvat b’diffikultà minn Vella. Naxxar assedjaw lil Vittoriosa fl-a[[ar minuti, u fil-[in mi]jud Vella salva rri]ultat meta b’titjira spettakulari /a[[ad lil Ribeiro minn goal /ert. Vittoriosa S – J.M. Vella, R. Dos Santos, Samir Arab (A. Spiteri), M. Buttigieg, L. Vella Critien, L. Micallef (M. Barbara), Siraj Arab, J. Camilleri, G. Muir, M. Pereira, M. Tabone. Naxxar L – J. Azzopardi, L. Micallef, J. Vella, P. Doffo, S. Eboh, V. Bellia (G. Camilleri), A. Rocha Da Silva (A. Mendes Ribeiro), Jurgen Debono (John Debono), D. Falzon, M. Briffa, A. Ewurun. Referee – Philip Farrugia

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Sport

FORMULA 1

Hamilton jg[id li g[andu sfida kbira Is-sewwieq il-;did talMercedes Lewis Hamilton qal li l-ewwel sta;un tieg[u mattim se jkun wie[ed diffi/li u se tkiun sfida kbira g[ali innifsu biex i;ib ir-ri]ultati. Hamilton, li llum-il ;urnata g[andu 28 sena telaq lillMcLaren u iffirma kuntratt ta’ tliet snin mal-Mercedes, tim li matul dawn l-a[[ar snin qatt ma kellu sewwieq li sfida g[ar-reb[ tat-titlu. Hamilton se jkun qed jie[u post Michael Schumacher li irtira fi tmiem l-ista;un. It-tim tal-Mercedes, sa mill2010 reb[u biss Grand Prix u huma [afna dawk li huma xetti/i dwar l-g[a]la ta’ Hamilton. Fost dawn hemm ukoll il-kap tal-McLaren Martin Whitmarsh li hekk kif kienet ]velata l-a[bar li Hamilton iffirma malMercedes dan kien qal li ssewwieq Ingli] mhux se jdum ma jiddispja/ih bl-g[a]la li g]amel. Kien hemm spekulazzjoijiet li Hamilton telaq lill-McLaren min[abba li

skond hu, l-istaff ma kienx qed jipprovdilu karozza li tista’ tisfida lil Fernando Alonso tal-Ferrari u li/champion tar-Red Bull, Sebastian Vettel. “Ming[ajr dubju dan se jkun sta;un diffi/li g[alija. Kul[add irid jifhem li mhxu daqshekk fa/li biex itejjeb ilkarozza fi ftit xhur u ;;iba tajba daqs il-Ferrari jew irRed Bull. Jekk fl-ewwel Grand Prix immorru tajjeb inkun kuntent imma jekk inkunu g[adna lura m’hu se jkun ;ara xejn kbir u se nibqg[u na[dmu biex fil-futur naslu fejn irridu,” qal Hamilton. Hamilton reba[ it-titlu fl2008 u minn dakinhar ‘l hawn qatt ma re;a’ kien daqstant kompettittiv, anke jekk l-istess Fernando Alonso stqarr li jemmen li hu fil-fatt Hamilton l-aqwa sewwieq. “Fl-img[oddi, b[al per e]empju fl-2009 kelli karozza fejn ma tantx stajt na[dem sew biha imma xorta wa[da,

TABLE TENNIS

Bajada mal-aqwa 150 fl-Italja Il-plejer internazzjonali Malti Daniel Bajada kompla bilwirjiet po]ittivi tieg[u fl-Italja meta skont ir-rankings uffi/jali ma[ru;a mill-Federazzjoni Taljana tat-Table Tennis fl-a[[ar ta’ Di/embru, issa jinsab irrankjat fil-149 post minn aktar minn 6000 plejer. Madankollu t-tim li jilghab mieg[u Bajada fis-Serie B1 mhux qed ikollu sta;un daqstant feli/i. Fi tmiem il-;img[a li g[addiet sofrew telfa kbira ta’ 5-1 kontra r-rivali tad-derby ta’ Bari, ASA Casamassima. Bajada g[eleb lil Alessandro Antonio Salvemini 3-2 filwaqt li tilef 3-1 kontra Gianluca Mastroberti.

Is-sewwieq il-;did tal-Mercedes Lewis Hamilton (lemin) qal li jrid ikollu l-karriera li kellu Michael Schumacher (xellug)

aktar ma beda jg[addi ]mien aktar bdejna na[dmu fuqha u r-ri]ultati tjiebu. Udan hu li rridu nag[mlu mal-Mercedes. Irridu nkunu pa/enzju]i,” kompla jg[id Hamilton. Hamilton tkellem ukoll dwar Michael Schumacher, is-sewwieq li irtira minn malMercedes. “Nixtieq nag[mel

dak li g[amel Schumacher filpassat. Ma rridx nibqa’ msemmi biss b[ala sewwieq tajjeb imma b[ala sewwieq le;;endarju,” temm jg[id Hamilton. Intant, il-kap tal-Formula 1 Bernie Ecclestone qal li din is-sena l-Mercedes m’g[andhomx sku]a g[aliex

m’g[andhomx ikunu kompetittivi. F’erba’ snin dan it-timr eba[ biss Grand Prix wie[ed, dak ta/-?ina ta’ sena ilu. Biex wie[ed ikomplu juri kemm il-Mercedes iddi]appuntaw, fl-a[[ar sitt Grand Prix ta’ sta;un ilu dan it-tim spi//a biss darba malewwel 10.

FUTBOL

Wilshere se jkun captain ta’ Arsenal Il-manager ta’ Arsenal Arsene Wenger qal li lmidfielder Jack Wilshere se jkun il-captain tat-tim filfutur. Wilshere libes il-faxxa ta’ captain il-biera[ fil-log[ba li Arsenal kellhom il-biera[ kontra Brighton. “Nemmen li Wilshere se jkun il-captain fil-futur mhux biss g[all-kwalita` li g[andu

imma anke g[ax g[andu kilba kbira g[as-su//ess. Wilshere hu player li ma jib]ax millisfidi. Nemmen li Wilshere g[andu wkoll il-potenzjal biex ikun captain ta’ pajji]u,” qal Wenger. Intant, Wenger qal li lperjodu tas-suq tattrasferimenti ta’ Jannar g[andu jieqaf jew tal-anqas,

tim ikun jista’ jakkwista ]ew; players. Ir-ra;uni ta’ Wenger hi li wara s-suq ta’ trasferimenti /erti timijiet jinbidlu wisq. Newcastle s’issa xtraw aktar minn [ames players. “Min se jilg[ab kontra Newcastle mhux se jaffronta l-istess tim li affrontaw timijiet o[ra qabel Jannar.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Sport

Il-popolari Ready Cash favorit nett f’Vincennes Minn Kenneth Vella

Fil-korsa ta’ Vincennes f’Pari;i fi Franza llum issir ledizzjoni ta’ din is-sena tatti;rija famu]a Prix d’Amerique, ikkunsidrata laktar ti;rija importanti filkalendarju tat-trott mondjali. Din it-ti;rija, se ssir fuq distanza ta’ 2700m, ikollha bidu bil-waqqaf, u b’kollox 18-il ]iemel se jibdew itti;rija serkin ma’ serkin. Din se tkun it-92 edizzjoni talAmerique. Il-Prix d’Amerique tattira kull sena lejn Pari;i eluf ta’ dilettanti minn madwar iddinja, fosthom mijiet ta’ Maltin. Fuq kollox, kull sena, il-Prix d’Amerique tfakkar irreb[a tas-suldati tal-pajji]i alleati fit-Tieni Gwerra dinija. Din is-sena [afna qed jistennew ti;rija bilan/jata g[alkemm wie[ed jistenna li r-rebbie[ tal-a[[ar ]ew; edizzjonijiet, il-Fran/i] Ready Cash, jibda ftit aktar kwotat mill-o[rajn. {arsa lejn l-erba’ ti;rijiet li saru fl-a[[ar xhur bi preparazzjoni g[at-ti;rija presti;ju]a tal-lum infakkar li meta s-Sibt 17 ta’ Novembru 2012, saret l-ewwel ti;rija, ilPrix de Bretagne fuq distanza twila ta’ 2700m, [ar;et rebbie[a Roxane Griff li kienet misjuqa minn Eric Raffin f’medja ta’ 1.12.5” u quddiem Quomba de Guez (Jean Michel Bazire), Royal Dream (Jean Philippe Dubois) u Tiego d’Etang (Christian Bigeon). Ftit tal-;img[at wara, isSibt 8 ta’ Di/embru 2012 saret il-Prix du Bourbonnais fuq distanza ta’ 2850m. Hawnhekk kellna l-konferma ta’ Ready Cash (Franck Nivard) li temm rebbie[ minn Royal Dream (Jean Philippe Dubois), Owerty u Leben Ri.

Ready Cash kellu medja ta’ 1.12.9” fil-kilometru. Ready Cash kompla fejn [alla fit-ti;rija ta’ preparazzjoni li kien imiss. Dan wara li l-{add 30 ta’ Di/embru 2012 reba[ il-Prix de Bourgogne fuq distanza qasira ta’ 2100m u meta g[al darba o[ra misjuq minn Franck Nivard temm l-ewwel f’medja ta’ 1.10.8” filkilometru u minn Royal Dream (Jean Philippe Dubois), Timoko (Richard Westerink) u Tiego d’Etang (Christian Bigeon). Ready Cash kien nieqes fl-a[[ar ti;rija bi preparazzjoni g[allAmerique, il-Prix de Belgique li saret il-{add 13 ta’ Jannar 2013 fuq distanza wkoll twila ta’ 2850m. Din it-ti;rija ntreb[et mill-I]vedi] Yarrah Boko (Pierre Vercruysse) f’medja ta’ 1.13.3” u minn Roxana de Barbay (Dominik Locqueneux) u Royal Dream (Jean Philippe Dubois). Quomba du Guez (Jean Michel Bazire) da[al fir-raba’ post. Yarrah Boko we;;a’ waqt din it-ti;rija u mistenni jkun nieqes illum f’Vincennes. B’hekk illum [afna dilettanti qed jistennew ilkonferma ta’ Ready Cash g[alkemm min jaf jekk xi ]iemel ie[or iwettaqx xi sorpri]a. Personalment xorta nemmen li Ready Cash se jirba[ it-tielet Amerique nfila tieg[u. Intant statistikament, il-ma[bub u mibki Fran/i] Ourasi jibqa’ l-uniku ]iemel li fil-karriera tieg[u reba[ lAmerique erba’ darbiet bi tlieta minnhom jaslu infila bejn l-1986 u l-1988 u l-a[[ar su//ess fl-1990. Ourasi miet ftit tal-jiem ilu fl-eta’ ta’ 33 sena u ]gur li llum se jkun imfakkar f’Vincennes flokka]joni tal-Amerique.

Ir-rebbie[a tal-Amerique fl-a[[ar snin 1998 – Dryade des Bois (Joseph Verbeeck) 1999 – Moni Maker (Jean Michel Bazire) 2000 – General du Pommeau (Jules Lepennetier) 2001 – Varenne (Gian Paolo Minnucci) 2002 – Varenne (Gian Paolo Minnucci) 2003 – Abano As (Joseph Verbeeck) 2004 – Kesaco Phedo (Jean Michel Bazire) 2005 – Jag de Bellouet (Christophe Gallier) 2006 – Gigant Neo (Dominik Locqueneux) 2007 – Offshore Dream (Pierre Levesque) 2008 – Offshore Dream (Pierre Levesque) 2009 – Meaulnes du Corta (Franck Nivard) 2010 - Oyonnax (Sebastien Ernault) 2011 – Ready Cash (Franck Nivard) 2012 – Ready Cash (Franck Nivard)

Ready Cash (Franck Nivard) jidher jirba[ l-edizzjoni tas-sena li g[addiet tal-Prix d’Amerique.

Kur]itajiet u statistika – Ir-rekord tatti;rija hu ta’ 1.12” filkilometru mwaqqaf minn Offshore Dream waqt ledizzjoni tal-2007 u minn Ready Cash fl-2012. – L-ebda trainer ma kellu ]iemel li fl-istess sena reba[ il-Prix du Cornulier u l-Prix d’Amerique. – Is-sewwieqa }vedi]a Helen Johansson g[adha sal-lum l-uniku sewwieqa mara li reb[et lAmerique bis-su//ess ta’ Ina Scot fl-1995. – Tlieta biss sal-lum huma t-trainers li ]wiemel im[arr;a minnhom irnexxilhom jispi//aw fl-ewwel ]ew; postijiet. Dawn huma Charley Mills b’Fortunato II u Gelinotte fl-1955; Henri Rekord

Trainer

Johansson

Levesque b’Roquepine u Oscar RL fl-1967 u Pierre Desire Allaire b’Grandpre u Fakir du Vivier fl-1978. – Huma r-reb[iet talle;;endarju Ourasi flAmerique fl-1986, 1987, 1988 u 1990. – Huma ]-]wiemel li rnexxilhom jirb[u l-Amerique meta kellhom g[axar snin. Dawn huma Templier (1929), Ovidius Naso (1946), Bellino II (1977), Eleazar (1980) u Ourasi (1990). – kull wie[ed huma ssu//essi ta’ Alexandre Finn, Henri Levesque u Jean Rene Gourgeon b[ala trainers flAmerique. – Il-[ames su//essi ta’ Henri Levesque waslu kollha bi ]wiemel tieg[u. Dawn kienu Masina fl-1961, 4

Roquepine fl-1966, 1967 u 1968 u Upsalin fl-1969. 5 – Kienu ]-]wiemel li reb[u il-Prix d’Amerique u anki l-Prix de Cornulier flistess sena. Dawn kienu

Venutar, Masina, Tidalium Pelo, Bellino II (darbtejn) u Jag de Bellouet. – Kienu r-reb[iet ta’ Jean Rene Gougeon b[ala sewwieq fl-Amerique. Dawn waslu permezz ta’ Roquepine fl1966 u l-1968; Bellino II fl1975, 1976 u l-1977 u Ourasi fl-1986, 1987 u 1988. Alexandre Finn kellu sitt reb[iet u l-Bel;jan Joseph Verbeeck jinsab b’erba’ reb[iet. – Erbatax kienu ]]wiemel li reb[u l-Prix d’Amerique ta’ [ames snin. Dawn kienu Jamin (1958), 8

LOKALI

Jifta[ l-ista;un 2013 Fil-korsa tal-Marsa llum wara nofsinhar se jifta[ lista;un 2013 bl-ewwel laqg[a fuq tmien ti;rijiet tat-trott fuq distanza qasira ta’ 2140m. Lista;un il-;did se jibda wara waqfa ta’ kwa]i xahar u fuq kollox wara li dan l-a[[ar sar xog[ol ta’ manutenzjoni filkumpless tal-korsa spe/jalment fuq wi// l-art talkorsa. Hawnhekk intefa’ ramel ;did li seta’ ji;i importat grazzi g[allassistenza tas-Segretarjat Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u Sport immexxi minn Clyde Puli u l-Kunsill Malti g[allIsport. L-aktar ti;rija mistennija llum se tkun is-seba’ wa[da u tibda fl-4.20pm. Hawnhekk se jibdew it-ti;rija 16-il ]iemel li huma - True Q, Simb Mark,

Net de Ginai, Fire, Nec Carmolo, Opal Hall, Versace Boko, Troy Boshoeve, Indian Attack, Orion du Vaumicel, Belafonte, Skip Dimanche, Nicos de Peneme, Ouragan de Sita, Count Of Life u l-;did Fran/i] Olbo King. Attenzjoni spe/jali se ting[ata lil True Q (Shawn Portelli), Skip Dimanche (Charlo’ Debono) u Versace Boko (Warren Spiteri). L-ewwel ti;rija tal-klassi Copper tibda fis-1.30pm. Tbassir.

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. Win – Monticello. Place – Andri Boko, Lemon Solo. II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Ackaturbo. Place – Nympheta de Bisoir, Inkato.

III Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Mezio Josselyn. Place – Orion de Marancourt, Quo Vadis Phedo. IV Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Ariane A . Place – Jens, Robin Lou. V Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Darco As. Place – Keeping Quality, Charm Hammering. VI Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Bankir Zon. Place – Cross Country FC, Atas Fighter. VII Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Versace Boko. Place – Skip Dimanche, True Q. VIII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Law Suit. Place – Polytain, Baronello.

44 Sport

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

TRASFERIMENTI

Ferdinand se j;edded il-kuntratt

Alex Meier (xellug) ta’ Eintracht Frankfurt jissielet g[all-ballun ma’ Jannik Vestergaard ta’ Hoffenheim

BUNDESLIGA

Hannover jirb[u b’10 Minkejja li kienu qed jilag[bu b’10, Hannover g[elbu lil Wolfsburg bi skor ta’ 2-1. Ironikament, il-player li tke//a kien id-difensur Sebastien Pocognoli, li kien qed jilbes il-flokk ta’ dan ittim g[all-ewwel darba. Pocognoli ta daqqa ta’ sieq lill-avversarju wara li kienu g[addew 34 minuta. Mohammed ABDELLAOUE po;;a lil Hannover filvanta;; wara biss tliet minuti, u bir-reazzjoni ta’ Wolfsburg ma tasalx, kienu Hannover li re;g[u skurjaw. Din id-darba kien Biram DIOUF li skurja l-goal fit-38 minuta. Erba’ minuti qabel, kien tke//a Pocognoli. Alexander MADLUNG naqqas id-distakk hekk kif bdiet it-tieni taqsima. Wolfsburg setg[u ;abu ddraw, imma Naldo, Diego u Vierinha kollha tilfu okka]jonijiet tad-deheb. Minkejja li Hannover iddefendew g[al perijodi ta’ [in twil, kienu huma li eventwalment [adu t-tliet punti. Mainz reb[u 3-0 barra minn darhom kontra Greuther Fuerth f’log[ba fejn dawn skurjaw it-tliet goals, kollha fit-tieni taqsima. SZALAI

po;;a lil Mainz fil-vanta;; b’goal fit-53 minuta. Mainz g[amluhom tnejn meta skurjaw permezz ta’ Yunus MALLI, fis-65 minuta. Mainz issi;illaw ir-reb[a b’goal ta’ SZALAI, sitt minuti mittmiem. Borussia Moenchengladbach ]ammew it-tamiet li jg[addu g[a/Champions League [ajjin b’reb[a ta’ 2-1 kontra Fortuna Dusseldorf. Moenchengladbach marru filvanta;; meta GONZALEZ tefa’ fix-xibka tieg[u stess; u ftit minuti wara, Patrick HERRMAN skurja t-tieni goal. Dusseldorf naqqsu ddistakk b’penalty ta’ Dani SCHAHIN fil-50 minuta, imma l-iskor baqa’ dak ta’ 2-1 sat-tmiem. Frankfurt reb[u 2-1 kontra Hoffenheim u b’din ir-reb[a komplew jikkonsolidaw irraba’ post. Dawn marru filvanta;; wara 35 minuta permezz ta’ LANIG. Irreazzjoni ta’ Hoffenheim waslet fil-65 minuta, meta skurjaw il-goal tad-draw permezz ta’ Kevin VOLLAND. Dawn ma tantx damu jgawdu d-draw g[ax ]ew; minuti wara, Frankfurt re;g[u skurjaw permezz ta’ Stefan AINGER.

Kif Jinsabu B. Munich B. Leverkusen B. Dortmund E. Frankfurt Mainz Schalke B. Moen’bach Freiburg Hanover Hamburg Stuttgart W. Bremen Wolfsburg F. Duesseldorf Nuremberg Augsburg Hoffenheim G. Fuerth

L 18 19 19 19 19 19 19 19 19 18 18 18 19 19 19 19 19 19

R D 3 4 6 3 9 3 8 5 7 8 7 7 8 2 7 4 7 4 6 4 6 4 5 6 5 6 2 7 3 4 1 6 14 11 10 10

T F 46 4 36 3 43 6 36 7 27 6 32 4 27 5 24 9 38 7 19 7 21 8 28 9 20 8 23 8 18 10 15 12 24 12 11 1

K 7 23 20 31 21 29 27 18 37 22 30 34 29 27 26 31 43 33

Pti 45 37 36 33 30 29 29 28 26 25 25 22 22 21 21 13 13 9

Augsburg iddominaw g[al [inijiet twal kontra Schalke 04, u dawn it-tnejn spi//aw fi draw ta’ ming[ajr goals. Draw ie[or ta’ 0-0 kien dak bejn Freiburg u Bayer Leverkusen.

Ri]ultati

Augsburg v Schalke 04 M’gladbach v Dusseldorf Frankfurt v Hoffenheim Greuther Furth v Mainz Hannover v Wolfsburg Freiburg v B Leverkusen

Illum

0-0 2-1 2-1 0-3 2-1 0-0

Hamburg v Werder Bremen Stuttgart v Bayern Munich

Id-difensur ta’ Man Utd, Rio Ferdinand, hu mistenni j;edded il-kuntratt b’sena mar-Red Devils. Skont rapport fil-;urnali Ingli]i, qed jg[idu li Man Utd qed joffru kuntratt ta’ sena lil dan l-eks player ta’ Leeds, li llum il-;urnata g[andu 34 sena. Fl-a[[ar ;img[at kien hemm spekulazzjonijiet li Ferdinand ir/ieva offerti ming[and klabbs Amerikani u anki ?ini]i. Fil-passat, players o[ra li iffirmaw kuntratt ta’ sena kienu Paul Scholes u Ryan Giggs. “M’hemm xejn [a]in li noffru kuntratt ta’ sena. Ferdinand m’g[andux g[alfejn je[odha [a]in. Jaf xi kwalità g[andu u jaf li players b[al ma huma Giggs u Scholes ukoll offrejnielhom kuntratt ta’ sena,” qal ilmanager ta’ Man Utd, Alex Ferguson. Ferdinand ilu ma’ Man Utd 11-il sena u xhur ilu ma baqax ikun mg[ajjat mat-tim nazzjonali Ingli]. LOPEZ – Real Madrid [abbru li akkwistaw lill-goalkeeper ta’ Seville, Diego Lopez. Lopez se jkun qed jimla l-post vakant li [alla l-goalkeeper titulari, Iker Casillas, li we;;a’ matul il-;img[a u se jdum sitt ;img[at barra. Casillas se jitlef l-ewwel leg tas-semi-finali tat-Tazza tar-Re kontra Barcelona, u se jitlef ukoll l-ewwel leg tal-fa]i tal-a[[ar 16 ta/Champions League kontra Man Utd. MILAN – Id-Direttur ta’ Milan, Adriano Galliani, qal li lklabb ma jridx jakkwista kemm lill-playmaker ta’ Real Madrid, Kaká, kif ukoll lill-attakant ta’ Shanghai, Didier Drogba. Fil-jiem li g[addew kien hemm spekulazzjonijiet li dawn it-tnejn jistg[u jing[aqdu ma’ Milan – Kaká b’self u Drogba b’mod permanenti. Filwaqt li Galliani /a[ad li Drogba u Kaká se jing[aqdu ma’ Milan, ma /a[adx lispekulazzjonijiet li Balotelli jista’ jing[aqad mar-Rossoneri. Matul il-;img[a kien hemm rapporti fil-;urnali Taljani li City naqqsu s-somma li kienu qed jitolbu g[al Balotelli. Min-na[a tieg[u, il-kow/ ta’ Milan, Massimiliano Allegri, qal li jkun kuntent jekk Milan jakkwistaw lil Kaká. SISSOKO – Newcastle akkwistaw lill-midfidler ta’ Toulouse, Moussa Sissoko. Il-magpies ma ]velawx is-somma li [allsu g[al dan il-player Fran/i]. Newcastle di;à akkwistaw lil Yoan Gouffran, Mapou Yanga-Mbiwa, Massadio Haidara u lil Mathieu Debuchy. Sissoko, li g[andu 23 sena, iffirma kuntratt ta’ sitt snin u nofs. UEFA – EURO 2016

Il-log[ob f’g[axart ibliet Il-log[ob tal-Euro 2016 se jintlag[ab f’g[axart ibliet madwar Franza. Dan t[abbar waqt laqg[a tal-Kumitat E]ekuttiv tal-UEFA, li approvat l-g[axart ibliet li ppre]entat il-Federazzjoni tal-Futbol fi Franza (FFF). Il-bliet li fihom se jintlag[bu l-partiti huma: Bordeaux, Lens, Lille, Lyon, Marseille, Nice, Paris, Saint-Denis (Stade de France), Saint-Etienne u Toulouse. Ir-round tal-kwalifikazzjoni g[all-fa]i finali ta’ din l-edizzjoni, li se ssir f’pajji] wie[ed, tibda f’Settembru tal-2014. Wara li jikkwalifikaw it-timijiet tittella’ l-polza g[all-fa]i finali, u din titla’ lejn tmiem l-2015. Waqt l-istesss laqg[a t[abbar ukoll li l-edizzjoni tal-2020 se ssir madwar 13-il belt fl-Ewropa, u din se tkun l-ewwel darba fl-istorja li l-kampjonati Ewropej isiru mhux biss f’pajji] jew tnejn. Dawk ilpajji]i kollha li huma interessati li jorganizzaw xi log[ba minn dawn il-kampjonati jridu jitfg[u l-kandidatura f’Settembru. Il-UEFA tag[]el f’liema grounds isiru dawn il-log[biet f’Settembru tal-2014. Il-Euro 2012 saret fl-Ukrajna u fil-Polonja, u ntreb[et minn Spanja. Il-laqg[a li jmiss tal-Kumitat E]ekuttiv tal-UEFA se ssir fit-28 ta’ Marzu, fil-belt ta’ Sofia, il-Bulgarija.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Sport 45

FA CUP – Ir-Raba’ Round

Reb[iet memorabbli g[al Luton u MK Dons Luton Town u Milton Keynes Dons kitbu pa;na glorju]a o[ra fl-istorja tal-FA Cup meta kontra kull mistenni eliminaw (rispettivament) lil Norwich City u Queens Park Rangers tal-Premiership, u bil-programm tal-biera[ ma jonqosx milli jipprodu/i ssorpri]i u l-in/ertezzi tradizzjonali tal-aktar kompetizzjoni knock-out antika tad-dinja. Fil-fatt, Luton, imlaqqmin ‘The Hatters’, u li jinsabu fissitt post tal-Blue Square Bet Conference, dawru l-arlo;; lura g[al meta – partikularment fis-snin tmenin – kienu tim stabbilit tal-og[la divi]joni Ingli]a, b’reb[a ta’ 1-0 f’Carrow Road, u bil-goal importanti jasal minn Scott Rendell, g[axar minuti mittmiem. Rendell, li da[al b[ala sostitut, g[eleb lill-goalkeeper Declan Rudd mill-vi/in, wara xog[ol tajjeb ta’ sie[bu JJ O’Donnell, bil-goal ja//erta post fil-{ames Round tatTazza u minkejja li Grant Holt u Leon Barnett marru vi/in li jsalvaw replay g[al Norwich (li jinsabu 83 po]izzjoni ’l fuq mill-Hatters fl-iskala ;enerali tal-Football Ingli]). Ir-ri]ultat anki jfisser li Luton saru l-ewwel team tannon-league li elimina avversarji mill-og[la divi]joni f’din il-kompetizzjoni mindu Sutton United g[elbu lil Coventry City, 2-1, fl-1989. Il-;urnata tal-biera[ kienet wa[da tipika g[all-underdog, b’timijiet minn divi]jonijiet inferjuri b[al Aldershot, Brighton u Bolton jag[tu sfida mill-aktar denja lil (rispettivament) Middlesbrough, Arsenal u Everton, u fejn kellhom jitilfu b’goal uniku li kien skurjat fla[[ar [inijiet. Sadattant, Milton Keynes Dons ta’ League One ukoll [aduha kontra l-;ganti u ssuperawhom b’mod aktar fa/li milli wie[ed qatt stenna, u minkejja li kienu qed jilag[bu barra minn darhom. L-avversarji Queens Park Rangers ni]lu g[al din illog[ba b’formazzjoni ferm mibdula minn dik li kkonfrontat lil West Ham United fil-league b[all-biera[ ;img[a (u g[al ri]ultat ta’ 11); i]da d-disfatta hi xorta imbarazzanti g[at-tim immexxi minn Harry Redknapp, li g[al dan ilkonfront utilizza xejn anqas minn seba’ players internazzjonali. Fil-fatt, QPR kienu qed jitlfu bl-iskor ta’ 0-4 sat-83 minuta, bil-Hoops imbag[ad jiskurjaw darbtejn g[al ri]ultat xi ftit aktar rispettabbli, u meta issa tinteressahom biss il-;lieda qalila attwali biex i]ommu posthom fil-Premiership.

MK Dons kisbu l-vanta;; fir-raba’ minuta minn autogoal klassiku ta’ Armand Traore, u minkejja li QPR g[afsu g[ad-draw re;g[u kienu d-Dons li irduppjaw minn Ryan Lowe, e]att qabel il-half-time. Il-mu]ika ma nbidlitx fittieni taqsima, b’MK Dons i]idu l-goals minn Ryan Harley u Darren Potter, bi QPR iqumu ftit fl-a[[ar seba’ minuti, b’Jay Bothroyd u Fabio da Silva jwie;bu darbtejn g[all-umiljazzjoni u g[al ri]ultat finali ta’ 2-4.

{arsa lejn u[ud millog[biet li spikkaw f’dan irround: BRITANNIA STADIUM: Pablo ZABALETA ta’ Manchester City skorja luniku goal tal-konfront ma’ Stoke u li wasal fit-85 minuta, wara sensiela twila ta’ pressjoni fuq il-lasta talPotters. City kienu superjuri f’kull dipartiment, b’David Silva jolqot il-lasta u bilgoalkeeper Thomas Sorensen iwettaq saves tajbin fuq tentattivi ta’ Carlos Tevez. I//ansijiet g[al Stoke kienu limitati u l-aktar li mar vi/in kien Robert Huth, li falla lbersall bir-ras.

REEBOK STADIUM:

Goal skurjat fil-[in mi]jud mis-sostitut Johnny HEITINGA ta reb[a lil Everton fuq Bolton ta’ The Championship, u wara li tTrotters kienu taw daqskemm qalg[u, u anki kellhom i//ansijiet biex iwettqu sorpri]a o[ra. Everton kisbu vanta;; bikri minn Steven PIENAAR, b’Marvin SORDELL i;ib iddraw g[al Bolton u bi]-]ew; na[at imbag[ad jo[or;u jfittxu l-goal tar-reb[a, li wasal mid-difensur Olandi], li spara g[al ;ewwa loose ball wara ta[wida quddiem il-lasta tat-Trotters.

AMEX STADIUM:

Arsenal batew biex g[elbu lisfida ta’ Brighton, u bissostitut Theo WALCOTT jag[mel id-differenza b’goal ta’ opportunist li xxellef g[al ;ewwa meta l-log[ba dehret riesqa g[al replay. Sa dak il[in, is-Seagulls, li qeg[din jag[fsu g[all-promozzjoni minn The Championship, kienu wie;bu darbtejn g[allewwel ]ew; goals talGunners skurjati millattakkant Fran/i] Olivier GIROUD permezz ta’ Ashley BARNES u l-Ar;entin Leonard ULLOA.

MOSS ROSE STADIUM:

Macclesfield, tim ie[or tannon-league, ma kellhomx listess tmiem feli/i b[al Luton, i]da xorta impressjonaw kontra Wigan Athletic, li minna[a tag[hom g[addew g[all{ames Round tat-Tazza g[at-

Norwich City v Luton Town 0-1> Scott Rendell (fin-nofs) ji//elebra l-goal tieg[u, li kien fatali g[all-Canaries (Reuters)

tieni darba biss fl-istorja tag[hom. Il-goal li dde/ieda llog[ba wasal minn penalty skurjat fis-seba’ minuta minn Jordi GOMEZ, u minn dak il[in ’il hinn, il-log[ba kienet kwa]i kollha f’idejn isSilkmen, li bnew attakk wara l-ie[or ming[ajr ma jaraw lisforzi tag[hom ippremjati bi draw mist[oqq.

RIVERSIDE STADIUM:

Middlesbrough ta’ The Championship ukoll sabu g[adma iebsa ferm minn Aldershot ta’ League Two, u kellu jkun il-goal ta’ Lukas JUTKIEWICZ, skurjat fissitt minuta tal-[in mi]jud, li dde/ieda konfront missielet g[all-a[[ar. Kienu ’Boro li marru minn fuq mill-istess Jutkiewicz fit-83 minuta, u b’Danny HYLTON iwie;eb

sitt minuti wara, i]da xShots kellhom isofru ddestin krudili wara li kienu ]ammew il-kolp g[al daqstant [in ma avversarji ferm aktar ikkwotati.

MADEJSKI STADIUM:

Reading ;abu fix-xejn lil Sheffield United ta’ League One, bir-ri]ultat ta’ 4-0 jikkonferma d-distakk bejn i]-]ew; timijiet, u bilBlades jidhru ddemoralizzati wara li sofrew l-ewwel goal, skurjat minn Noel HUNT, wara biss sitt minuti. Ir-Royals idruppjaw minn Mikele LEIGERTWOOD, [ames minuti qabel il-mistrie[, u b’Hunt u Gareth McCLEARY jikkonfermaw ir-ri]ultat b’]ew; goals o[ra sal-54 minuta.

OLD TRAFFORD:

Lanqas Manchester United ma t[abtu biex ixejnu l-isfida ta’ Fulham, bl-attakkant Messikan Javier ‘Chicarito’ HERNANDEZ jiskorja darbtejn fir-reb[a ta’ 4-1 g[ar-Red Devils. United marru minn fuq wara biss tliet minuti, b’Ryan GIGGS jiskorja penalty g[all-‘hands’ ta’ Aaron Hughes fil-kaxxa, u bir-Red Devils jikkontrollaw il-log[ba kif iridu tul l-ewwel taqsima, i]da ming[ajr ma j]idu l-vanta;;. Intant, it-tieni taqsima kellha tara xita ta’ goals, b’Wayne ROONEY i]id ismu fuq is-score-sheet, u qabel id-dopjetta ta’ ‘Chicarito’ fit-52 u s-66 minuta. Imbag[ad kien imiss lil HUGHES li jpatti g[allpenalty, b’goal ta’ konsolazzjoni fis-77 minuta.

Ri]ultati fl-Ingilterra u l-Iskozja FA Cup

Stoke v Man City Bolton v Everton Brighton v Arsenal Derby v Blackburn Huddersfield v Leicester Hull v Barnsley Macclesfield v Wigan M’boro v Aldershot Norwich v Luton QPR v MK Dons Reading v Sheff Utd Man Utd v Fulham

0-1 1-2 2-3 0-3

1-1 0-1 0-1 2-1 0-1 2-4 4-0 4-1

Illum

Brentford v Chelsea Leeds United v Tottenham Oldham v Liverpool

The Championship

Bristol C v Ipswich Burnley v Birmingham Charlton v Sheff Wed Notts For v Watford Wolves v Blackpool

2-1 1-2 1-2 0-3 1-2

League One

Bournemouth v Crewe Carlisle v Scunthorpe Colchester v Walsall Leyton O v Notts Co Portsmouth v Hartlepool Preston v Coventry Shrewsbury v Bury Tranmere v Swindon

League Two

Bradford v Wycombe Burton v Barnet Chesterfield v Southend Dag & Red v Morecambe Fleetwood v Oxford Gillingham v York Plymouth v Accrington Rotherham v Bristol Rov

Premier Sko//i]

Dundee Utd v Ross Co

Illum

Aberdeen v Hibernian Dundee v Kilmarnock

3-1

1-1 2-0 2-1 1-3 2-2 0-0

posp

posp 1-0 0-1 1-2 3-0 1-1

0-0 1-3 1-1

Tazza Sko//i]a

Inverness CT v Hearts (Hearts jirb[u bil-penalties)

1-1*

Illum

St Mirren v Celtic

I Div

Dumbarton v Hamilton Dunfermline v Livingston Falkirk v Airdrie Utd Morton v Raith Rovers Partick v Cowdenbeath

II Div

Albion v Stenhousemuir Alloa v Stranraer Arbroath v Forfar Brechin v Queen of Sth East Fife v Ayr

III Div

Berwick v Stirling East Stirling v Clyde Elgin v Queens Park Rangers v Montrose

3-1 0-1 4-3 1-0 2-1 posp 4-1 3-1 posp 3-3 posp posp posp 1-1

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Sport

TENNIS – OPEN TAL-AWSTRALJA

Azarenka tiddefendi t-titlu Victoria Azarenka g[elbet li/?ini]a Li Na 4-6, 6-4, 6-3 biex iddefendiet it-titlu li kienet reb[et sena ilu. Il-finali ta’ dan l-ewwel Grand Slam tas-sena kienet wa[da ta’ tensjoni kbira u fit-tieni set Li Na we;;g[et l-g[aksa u dan kien fattur importanti fir-reb[a li kisbet it-tennista millBelarus. Li Na kienet eliminat lirRussa Maria Sharapova biex waslet sal-finali tal-Open talAwstralja filwaqt li Victoria Azarenka reb[et kontra Sloana Stephens. Li Na iddominat l-ewwel set imma fit-tieni set Azarenka approfittat mil-injury ta’ Li Na u ;abet id-draw. Minkejja li Li Na kompliet tilg[ab Azarenka dehret f’kundizzjoni ferm a[jar minnha u eventwalment reb[et it-titlu. B’din ir-reb[a Azarenka issa hi /erta mill-fatt li se tibqa’ tokkupa l-ewwel post firrankings mondjali. “Dan hu mument fejn ma nafx kif se naqbad ni//elebra. :ejja minn ;img[at diffi/li fejn anke kien hemm min matulhom ikkritikani. Biex tikseb is-su//ess trid tg[addi wkoll minn mumenti b[al dawn. Fortunatament kollox mar kif xtaqt,” qalet Azarenka wara li reb[et l-Open

Awstraljan g[at-tieni sena konsekuttiva. “Azarenka [aqqha prosit mhux biss g[al dak li kisbet din is-sena imma f’dawn issentejn. Minn na[a tieg[i irrid nibqa’ na[dem u ma naqta qalbi qatt,” qalet Li Na wara din it-telfa. Ilum il-finali tal-ir;iel

Illum issir il-finali tal-ir;iel bejn Novak Djokovic u Andy Murray. Dawn i]-]ew; tennisti, li t-tnejn li huma g[andhom 25 sena se jkunu qed jiltaqg[u g[at-tielet darba fi spazju ta’ sena. Fis-semi finali tal-Open tal-Awstralja, sena ilu, Djokovic kellu b]onn [ames sieg[at biex elimina lil Murray filwaqt li dan tala[[ar patta g[al din it-telfa meta reba[lu fil-finali talOpen tal-Istati Uniti. “Se tkun log[ba diffi/li u wa[da li nistenna li se ddum,” qal Murray wara li fis-semifinali elimina lil Roger Federer. Djokovic se jkun qed jittama li jirba[ l-Open Awstraljan g[at-tielet darba konsekuttiva. Sena ilu it-tennista misSerbja g[eleb lil Rafael Nadal fil-finali f’Melbourne u ta min jinnota li l-finali bejn dawn ittnejn kienet l-aktar finali li qatt [adet [in fl-istorja tal-

Victoria Azarenka, rebbie[a tal-Open Awstraljan (xellug) u Li Na, runner-up

Grand Slams. Jekk Djokovic jirba[ ilfinali isir l-ewwel tennist, sa mill-1969 li jkun qatt reba[ lOpen Awstraljan g[al tliet darbiet wara xulxin. Minn na[a tieg[u Murray, jista’ jsir l-ewwel tennista flistorja li qatt ikun reba[ ]ew;

Grand Slams konsekuttivi. Murray reba[ l-ewwel Grand Slam tal-karriera tieg[u meta sena ilu reba[ l-Open tal-Istati Uniti. Williams tirtira

L-eks numru wie[ed fiddinja Venus Williams irtirat

mill-Open ta’ Pari;i li se jsir ;img[a o[ra filwaqt li irtirat ukoll mill-partita tat-Tazza tal-Federazzjonijiet li se ssir fi Frar. Williams, li tinsab fis-26 post tar-rankings mondjali qalet li se tag[mel dan min[abba u;ieg[ f’darha.

?IKLI}MU

FUTBOL

Wiggins di]appuntat u irrbajat b’Armstrong

Ikkundannati g[all-mewt g[ax qalg[u l-inkwiet

Ir-rebbie[ tat-Tour De France Bradley Wiggins qal li kien di]appuntat u irrabjat wara li Lance Armstrong ammetta li fl-img[oddi g[amel u]u minn sustanzi ipprojbiti. Sena ilu ;ew irtirati sseba’ titli tat-Tour De France li reba[ Armstrong wara li [are; rapport tal-A;enzija ta’ Kontra d-Doping fl-Istati Uniti (USADA) fejn fih kien spejgat fid-dettall li Armstrong g[amel u]u minn sustanzi ipprojbiti. Fil-;img[at li g[addew ;iet irtirata l-medalja tal-bron] li Armstrong kien reba[ waqt lOlimpjadi ta’ Sydney li saru 12-il sena ilu. Matul il-;img[a li g[addiet Armstrong tkellem g[all-ewwel darba dwar dan kollu u f’intervista ma’ Oprah Winfrey ammetta li filpassat kiser ir-regoli biex jikseb is-su//ess. Wiggins, li sena ilu sar l-ewwel Birtanniku li

qatt reba[ it-Tour De France qal, “Ma kontx se nara l-intervista imma re;a’ darli. Qabadni dwejjaq u rabja meta Armstrong beda jwie;eb il-mistoqsijiet diretti li g[amlitlu Winfrey. Kienet diffi/li g[alija biex inni]]el dak li bdejt nisma’. Ridt nipprova nispjega lill-ibni x’kont qed nara u ridt nispjegalu li dak li reba[li kien kisr ir-regoli biex g[amel hekk,” qal Wiggins. Dan tal-a[[ar kompla billi qal, “Kif spi//at l-intervista [assejtni kburi. Jien nista’ ng[id lill-ibni li irba[t it-Tour De France ming[ajr ma g[amilt l-ebda u]u minn sustanzi ipprojbiti,” temmjg[id Wiggins. Filwaqt li Armstrong qal li g[amel u]u minn sustanzi ipporjbiti bejn l-1999 u l-2005 dan qali li meta re;a’ [a sehem fit-Tour De France fl-2009 ma kiser l-ebda regola.

Qorti E;izzjan ikkundannat 21 partitarju g[all-mewt wara li dawn kien involuti f’in/ident li [alla 74 mejta u elf ru[ imwe;;a’. Dawn l-in/identi inqalg[u fl-1 ta’ Frar ta’ sena ilu meta partotarji ta’ Al Masry i;;ieldu ma’ partitarji ta’ Al Ahly. Illog[ba kienet intemmet 3-1 favur Al Masry. Skond ix-xhieda dawk li mietu, mietu g[ax kien

hemm stampede barra lgrawnd u kien hemm u[ud li ntlaqtu minn xi splu]jonijiet. B[alissa hemm ukoll 52 persuna o[ra li kienu involuti imma g[adhom jridu jidhru quddiem ilQorti. Il-verdett jit[abbar fid-9 ta’ Marzu. Din il;lieda kienet l-akbar wa[da li kien hemm fl-istorja talfutbol g[al dawn l-a[[ar 15-il sena.

Sport 47

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Nofs tu]]ana o[ra g[all-Ispartans minn Simon FARRUGIA

BOV PREMIER

VALLETTA (2)

Y. Cini, J. Caruana, L. Dimech, I. Azzopardi, J. Vandelannoite, W. Barbosa, R. Fenech, J. Gabriel Da Silva, D. Tourè, D. Bogdanovic, M. Mifsud Sostituzzjonijiet – D. Falzon flok J. Caruana 59min, E. Agius flok R. Fenech 59min, J. Ogonuppe flok J. Gabriel Da Silva 72min

{AMRUN S.

A. Cassar, R. Fenech, E. Lattes, A. Borg, G. Azzopardi, R. Spiteri, T. Vella, B. Guga, L. Lumbilla, M. Grima, D. Camilleri Sostituzzjonijiet – A. Micallef flok R. Spiteri 48min, D. Zerafa flok B. Guga 65min, L. Grech flok L. Lumbilla 74min

Skurjaw – Toure 2min, 69min, Mifsud 23min, 45min, Vandelannoite 34min, Dimech 56min (V) Referee – Mario Apap il-mument player tal-Log[ba – Jason Vandelannoite (Valletta) Valletta kisbu reb[a kbira kontra {amrun biex g[allBeltin din kienet ir-raba’ reb[a konsekuttiva, filwaqt li l-Ispartans ;arrbu l-g[axar telfa mill-a[[ar [dax-il log[ba. Kienet it-tieni umiljazzjoni konsekuttiva g[al {amrun wara li l-;img[a li g[addiet sfaw meg[luba minn Hibernians bl-iskor tennistiku ta’ 6-1. Mill-banda l-o[ra, Valletta fl-a[[ar dehra tag[hom g[elbu lil Sliema bliskor ta’ 2-0. G[all-Beltin kien hemm

nieqes Deni Rocha Dos Santos, sospi], kif ukoll ilcaptain Roderick Briffa, imwe;;a’. Iddebutta filkampjonat g[al Valletta Daniel Bogdanovic, wara li matul din il-;img[a sie[eb li/-Champions ming[and Mosta. {amrun kellhom lil Lattes qed jiddebutta, filwaqt li kien hemm nieqes Calabretta, li matul din il-;img[a sie[eb lil Tarxien Rainbows. Fl-ewwel round, Valletta kienu wkoll kisbu reb[a kbira bl-iskor ta’ 8-2.

Fit-tieni minuta, Valletta fet[u l-iskor meta minn freekick ta’ Barbosa daqqa tar-ras ta’ Dimech kienet salvata parzjalment minn Cassar, bilballun jin]el f’saqajn DEMBA TOURÈ, li millvi/in xe[et ;ewwa. Fis-6 minuta, Cassar naqas li jinter/etta xutt mid-distanza ta’ Ryan Fenech biex da[al g[all-ballun Mifsud, li i]da ikkonkluda barra. Fid-19 il-minuta, minn cross ta’ Bogdanovic kien Tourè li bir-ras falla l-mira. Biex Valletta irduppjaw fit-23 minuta, hekk kif minn freekick tas-solitu Barbosa, ilballun wasal g[and MICHAEL MIFSUD, li wara li kkontrolla mill-vi/in spara fix-xibka. Valletta komplew jiddominaw u jiskurjaw aktar goals, hekk kif fl-34 minuta, minn corner ta’ Mifsud daqqa tar-ras ta’ Tourè ;iet salvata minn Cassar; i]da kien hemm fil-vi/in JASON VANDELANNOITE, li po;;a l-ballun fix-xibka. Bil-Beltin jiskurjaw irraba’ goal tag[hom e]attament ma’ tmiem lewwel taqsima, meta kien Tourè li sab lil MICHAEL MIFSUD fil-kaxxa u lattakkant Belti b’xutt b’sa[[tu sammar il-ballun fir-rokna ta’ fuq tax-xibka.

Terence Vella ta’ {amrun isegwi lil Luke Dimech

L-ewwel azzjoni tat-tieni taqsima waslet minn Valletta, meta fil-51 minuta xutt ta’ Jaoa Gabriel g[adda ftit barra. Bil[ames goal jasal fis-57 minuta, meta minn corner ta’ Fenech kien LUKE DIMECH li bir-ras anti/ipa u g[eleb lil Cassar. Ix-xita ta’ goals kompliet meta fid-69 minuta, minn cross ta’ Vandelannoite, minn malbandiera tal-corner kien DEMBA TOURÈ li tar minn tulu biex bir-ras po;;a fir-

rokna tax-xibka. Biex mumenti wara, f’azzjoni i]olata {amruni]a, xutt ta’ Lumbilla g[adda ftit barra. {dax-il minuta mit-tmiem, Cassar evita s-seba’ goal hekk kif salva b’saqajh xutt minn nofs il - kaxxa ta ’ Edmond Agius . B ’ {amrun ikunu sfortunati meta mad-disg[in minuta, Terence Vella fi tmiem azzjoni personali ra x - xutt tieg[u ja[bat ma’ sieq il-lasta, b’Cini meg[lub.

Tkompli s-sensiela ta’ draws g[al Rabat Minkejja li b’ra;el aktar g[al taqsima s[i[a, Rabat naqsu li jiksbu l-ewwel reb[a biex [adu draw ie[or mill-konfront kontra Floriana. Kienet log[ba li Rabat iddominaw, fejn tilfu diversi /ansijiet ta’ skor, l-aktar minn Armario Negrin, filwaqt li sabu wkoll lill-goalkeeper ta’ Floriana, Warner, fl-aqwa forma. Rabat kisbu reb[a morali matul din il-;img[a wara li g[elbu lil Sannat Lions biex kisbu post fil-kwarti-finali talU*Bet FA Trophy. Mill-banda l-o[ra, Floriana sfaw vittmi tal-

leaders tal-Ewwel Divi]joni, Lija Athletics. Fil-kampjonat, i]-]ew; timijiet se jkunu jiffurmaw parti mir-Relegation Pool, fejn Floriana tilfu r-ritmu fl-a[[ar log[biet u kisbu erba’ punti mill-a[[ar [ames log[biet, bla[[ar log[ba tkun id-draw ta’ 11 kontra Melita. Anki Rabat [adu punt mill-a[[ar konfront tag[hom kontra Balzan, is-seba’ punt miksub f’dan il-kampjonat. Floriana kienu mmexxija minn Gary Howard wara li matul il-;img[a, Stephen Azzopardi ma’ baqax imexxi

Owen Bugeja ta’ Floriana (lemin) isegwi lil Wayne Borg ta’ Rabat

lill-Greens. Huma kienu ming[ajr Duncan Pisani, filwaqt li Thomas Paris kien fuq il-bank. G[al Rabat bidla wa[da milla[[ar log[ba, fejn Gesualdi [a post l-imwe;;a’ Clive Brincat. Fl-ewwel round, Floriana kien reb[u bl-iskor ta’ 3-0. Floriana kienu l-ewwel li marru fuq l-offensiva, hekk kif fis-16-il minuta, kien Spiteri li seraq ballun lid-difi]a avversarja, qassam lejn Coronado, bix-xutt fil-baxx tieg[u ji;i salvat minn Mintoff. Rabat irrispondew ]ew; minuti wara bi cross minn fuq ix-xellug ta’ Felici, fejn Tremarco bir-ras g[al ftit ma’ kkommettiex auto goal. Fid-19-il minuta, Floriana fet[u l-iskor. Pass ta’ Cilia lejn IGOR CORONADO, fejn wara ]elqa ta’ Falzon, il-Bra]iljan tefa’ fix-xibka. Fit-27 minuta, fuq clearance ta’ Caruana, ilballun ;ie g[and Roberts, li minn tarf il-kaxxa kkonkluda barra. Lejn tmiem it-taqsima, xutt ta’ Coronado kien salvat minn Mintoff. Biex fit-42 minuta, minn cross ta’ Coronado kien Cilia li impenja lil Mintoff b’xutt fil-baxx. Appena minuta fit-tieni taqsima, minn cross ta’ Armaro Negrin, il-ballun wasal f’nofs ilkaxxa g[and Licari – li kien

BOV PREMIER

RABAT A. (0)

S. Mintoff, G. Gesualdi, I. Carapic, J. Caruana, J. Felice, J.L. Armaro Negrin, M. Moral Fuster, D. Falzon, D. Carrillo Pendas, D. Azzopardi, C. Gauci Sostituzzjonijiet – M. Licari flok D. Falzon 46min, Y. Cauchi flok M. Licari 77min

FLORIANA FC (1)

T. Warner, J. Borg, O. Bugeja, K. Farrugia, C. Tremarco, C. Borg, B. Farrugia, G. Roberts, M. Spiteri, T. Cilia, I. Coronado Sostituzzjonijiet – F. Guzman flok M. Spiteri 50min, L. Casha flok J. Borg 86min

Imwissija – Caruana (R) Bugeja, Tremarco (F) Tke//a – K. Farrugia (F) Skurjaw – Coronado 19min (F) Armario Negrin 46min pen. (R) Referee – Adrian Azzopardi il-mument Player tal-Log[ba – Tony Warner (Floriana) g[adu kemm da[al flok Falzon – bil-ballun ji;i mi]mum minn idejn Kane Farrugia. Ir-referee ordna penalty u ke//a lil Farrugia, biex mill-[dax-il metru, kien JOSÉ LUIS ARMARIO NEGRIN li kkonverta. Rabat [adu s-sa[[a minn dan il-goal u l-vanta;; numeriku biex fit-53 minuta, Licari qassam lejn Carrillo Pendas, li b’xutt minn angolu strett impenja lil Warner, li dawwar f’corner. U mas-sieg[a log[ob, xutt ta’ Felice kien imdawwar f’corner minn Warner.

?ans tad-deheb fis-66 minuta, meta Armario Negrin wa[du quddiem Warner ipprova jqabbe], i]da l-goalkeeper ta’ Floriana imblokka. Bi Floriana f’attakk rari jersqu vi/in meta minn cross ta’ Coronado daqqa tar-ras minn Guzman kienet maqlug[a minn fuq il-linja minn Gesualdi. Tnax-il minuta mit-tmiem, Rabat vi/in meta minn pass ta’ Fuster kien Armario Negrin li b’xutt angolat xe[et ftit g[oli. Bl-a[[ar /ans [ames minuti mittmiem, fejn Warner imblokka fil-[in fuq Armario Negrin.

Il-{add, 27 ta’ Jannar, 2013

Lokali

IRIDUNA NSIRU FAMU}I WKOLL G{AT-TANKIJIET TAL-GASS!

Is-serjetà> il-pedament sod tag[na . Nhar il-:img[a, il-Kunsill :enerali, wara dibattitu approva l-Programm Elettorali tal-partit g[all-[ames snin li ;ejjin. Id-dokument hu wie[ed interessanti, mimli b’ideat u li jirnexxilu jitkellem /ar fuq numru ta’ punti. I[ares ’il quddiem u, fl-istess [in jindika b’mod qawwi li huma

l-valuri demokrati/i nsara li jiggwidawna fil-[ajja politika tag[na. A[na fil-[ajja g[asservizz tal-bniedem, mhux biex ikollna l-poter f’idejna, imma biex nibdlu g[al iktar sewwa lis-so/jetà tag[na. Il;ustizzja so/jali, g[alhekk, hi g[alina determinanti biex nie[du [sieb nipprote;u lil

kull min jg[ix f’dawn ilg]ejjer. . Hemm /ar li l-partit se jibqa’ j[ares u jwettaq il;ustizzja so/jali. Kif jg[id tajjeb id-dokument: “Dan ifisser li l-Istat jipprovdilek laqwa servizz fil-qasam taledukazzjoni u s-sa[[a. U jibqa’ jipprovdihomlok b’xejn. Dan ifisser ukoll li nag[tu wens lill-aktar vulnerabbli, fosthom it-tfal, lin-nisa f’diffikultà, lillpersuni f’riskju ta’ faqar u esklu]joni, lin-nies li tilfu limpjieg u lill-anzjani.” Dan hu l-pedament tag[na. Din hi lboxxla so/jali li u]ajna tul din il-le;i]latura u, jekk il-poplu hekk jidde/iedi, hekk tibqa’. Il-valuri tag[na huma r-ra;uni tas-su//ess politiku. Il-partit kien ivvutat fil-gvern g[aliex mexa b’mod li j[ares kontinwament lejn il-;ustizzja u l-[niena. . Il-manifest fih mija u [amsa u g[oxrin proposta. Qed jitressqu ’l quddiem biex il-pajji] ikun jaf x’direzzjoni se nie[du. Mhux biss dik ;enerali ta’ prin/ipju, imma dik ta’ punti partikulari. Lesperjenza politika li ;abru diversi minna qeg[din inqeg[duha lura g[as-servizz tal-pajji]. G[ax meta titbaskat tifhem ferm iktar dak li hemm b]onn li jkompli jsir u kif dan isir tajjeb. Il-proposti li hemm elenkati jimmeritaw lattenzjoni. Dan, g[aliex saru wara numru ta’ diskussjonijiet; i]da xorta mhumiex diktat. Il-Partit Nazzjonalista qatt ma adura ideat dittatorjali. Kien u g[adu l-partit tad-demokrazija. Demokrazija li hi ba]ata fuq 2

il-valuri nsara, u g[alhekk ferm aqwa minn dik sempli/ement liberali. . Hu dokument politiku li a[na nag[tuh importanza kbira u wara nimplimentawh fi pro/ess ta’ djalogu kemm jista’ jkun miftu[, fejn linteressi diretti u s[a[ tassetturi tal-poplu jittie[du f’konsiderazzjoni. Fil-[ames snin li g[addew implimentajna [afna. Kelli xxorti nara diversi jsiru, sija minn s[abi kif ukoll direttament minni. Proprju g[ax sar dan kollu li nistg[u ner;g[u ng[addu g[al fa]i o[ra ta’ bini. Il-poplu jaf li, jekk hu jrid, nistg[u nkomplu: l-ewwel, g[aliex g[andna pedamenti sodi ta’ valuri, u ttieni, g[ax hemm bennejja tajba u onesti. G[aliex hu minnu li l-onestà, u wkoll lumiltà, huma l-kwalitajiet determinanti li fi [dan il-Partit Nazzjonalista ma jonqsux. . Il-partit tag[na baqa’, u minn dan id-dokument hu /ar daqs il-kristall li se jesi;i b’determinazzjoni li no[olqu iktar postijiet tax-xog[ol. I//avetta tas-so/jetà tag[na hi dik li nassiguraw li jkun hemm l-impjiegi u li l[addiema jkollhom paga li tirrispetta d-dinjità u lb]onnijiet tal-familji tag[hom. Nag[rfu li hemm ]gur b]onn ta’ aktar xog[ol, ma hemmx dubju, u dmirna hu li nibqg[u nibnu l-qafas ekonomiku biex jiggarantixxi li dan isir. Biss, il-poplu jaf li m’a[niex ilpartit tal-ftit li n]ommu tajjeb /erti faxex tas-so/jetà u ninsew lill-o[rajn, u wisq anqas dak li jrid ine[[i lil min g[andu biex japprofitta ru[u 4

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

[addie[or. Konna u g[adna lpartit li jrid jara lil kul[add tajjeb, u g[alhekk hemm kwantità ta’ inizjattivi mhux fl-arja, imma konkreti, li fuqhom se n]idu l-kwalità taxxog[ol. . Il-Partit Nazzjonalista, tul dawn is-snin, ]amm ru[u attent. I[ares ’il quddiem b’vi]joni, imma b’reali]mu. Mhux b’[olm, kliem sabi[ li ma jwassal g[al imkien, imma b’passi konkreti u sodi. Proprju g[alhekk li lekonomija kibret ferm, itteknolo;ija qab]et il-fruntieri tag[na biex niggarantixxu lfutur. Irnexxielna nag[rfu ssinjali ta]-]minijiet u, fl-istess [in inkunu g[aqlin fl-g[a]liet ta’ dak li jista’ ji;i mwettaq. Is-su//ess tag[na hu iktar dak tal-poplu. G[alhekk a[na determinati li nibqg[u noffru s-servizz tag[na biex il-pajji] ikompli jimxi ’l quddiem u ma jissugrax imur lura. Is-serjetà tal-manifest approvat hu prova diretta ta’ dan kollu. 6