Numru 13,358
€0.55
www.mychoice.pn
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
€1,128 miljun mill-UE g[al aktar xog[ol L-investiment fl-edukazzjoni hu /-/avetta g[all-[olqien ta’ aktar jobs minn Charles Muscat
Benedittu XVI Papa sat-28 ta’ Frar Id-dinja ma[suda bid-de/i]joni tal-Papa li se jirtira min[abba l-kundizzjoni ta’ sa[[tu
Il-pakkett finanzjarju ta’ €1,128 miljun li nnegozja l-Gvern u li kien approvat millUnjoni Ewropea u li se jwassal sas-sena 2020 jintu]a minn Gvern mmexxi mill-Partit Nazzjonalista biex f’pajji]na ikompli jin[oloq ix-xog[ol, biex ikompli l-investiment f’sa[[a ta’ kwalità g[al kul[add u b’xejn u biex ikompli l-investiment fledukazzjoni fil-livelli kollha mill-Kindergarten sal-Università u MCAST. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal dan ilbiera[ waqt konferenza tal-a[barijiet fid-Dar ?entrali li matulha nieda t-tema ta’ din il-;img[a li hi L-Edukazzjoni. Il-Konferenza tala[barijiet tmexxiet minn Paula Mifsud Bonnici, ilPresident tal-Kunsill :enerali tal-PN u kandidata tal-PN flimkien mal-kandidati Alexei Dingli u Evelyn Vella Brincat. g[al pa;na 5
Aktar dwar din l-a[bar f’pa;ni 15 sa 21
Int f’din l-elezzjoni
Sport
Suppliment spe/jali fil-pa;ni tan-nofs ta’ dan il-;urnal. Illum dwar Kampus ;dida g[al ITS
Rabat Ajax kisbu l-ewwel reb[a tag[hom dan l-ista;un fil-Kampjonat Premier wara 22 partita meta g[elbu lil Mosta 3-2 Ara pa;na 39
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
Lokali 5
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi jindirizza l-konferenza tal-a[barijiet li fiha introdu/a t-tema tal-edukazzjoni g[al din il-;img[a (ritratt> Michael Ellul)
L-edukazzjoni g[odda importanti g[all-[olqien tax-xog[ol minn pa;na 1
Lawrence Gonzi qal li ledukazzjoni hi /-/avetta tassu//ess ta’ pajji]na u ta’ kull individwu biex ikun jista’ jikkompeti f’so/jetà mibnija fuq it-tag[lim. Hu qal li b’finanzi fis-sod pajji]na jista’ jkompli jinvesti fledukazzjoni u dan g[ax fissnin li g[addew il-Gvern [a de/i]jonijiet bil-g[aqal, [oloq il-postijiet tax-xog[ol u [oloq il-;id. Malta g[andha fost l-og[la rata ta’ nies ja[dmu, fost linqas rata ta’ qg[ad u l[addiem Malti hu fost l-inqas intaxxati fl-UE. Fil-[ames snin li g[addew f’pajji]na n[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did u fil-[ames snin li ;ejjin Gvern Nazzjonalista ;did qed jimmira li tal-inqas jo[loq 25,000 post tax-xog[ol ie[or. Dan bil-kontra ta’ dak li ;ara f’pajji]i o[ra madwarna li g[andhom diffikultajiet finanzjarji u ekonomi/i fosthom il-Gre/ja fejn ir-rata
ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[ tla[[aq is-60 fil-mija. Fakkar li f’dawn il-pajji]i ]died il-qg[ad, tnaqqsu l-pagi u l-benefi//ji so/jali, ]diedu t-taxxi u tnaqqas linvestiment fl-edukazzjoni. Il-Prim Ministru qal li fil[ames snin li g[addew ilGvern ]ied l-investiment fledukazzjoni u llum 83 filmija ta]-]g[a]ag[ qed ikomplu jistudjaw wara ssekondarja. Il-mira hi li dawn ikomplu ji]diedu bilpossibbiltà li jitilg[u g[al mija fil-mija Hu qal li l-PN i[ares lejn ledukazzjoni b[ala l-aktar strument importanti biex titfassal l-ekonomija u dan billi wie[ed janti/ipa s-setturi ;odda li qed jin[olqu flekonomija. Dwar il-pakkett finanzjarju ta’ €1,128 miljun mill-UE, ilPrim Ministru qal li nnegozjati kienu diffi/li min[abba li Malta m’g[adhiex tikkwalifika ta[t Objective 1 imma hi meqjusa b[ala Transition Country
min[abba l-progess li g[amlet u qab]et il-75 fil-mija talmedja tal-UE. Hu qal li wa[da mirra;unijiet g[al dan is-su//ess hi l-kredibbiltà li pajji]na jgawdi mill-UE u l-mod g[aqli kif u]a l-fondi tal-UE.
B’finanzi fis-sod pajji]na jista’ jkompli jinvesti fl-edukazzjoni Il-Prim Ministru qal li filProgramm Elettorali tal-PN g[all-[ames snin li ;ejjin filqasam tal-edukazzjoni hemm li Gvern Nazzjonalista ;did ikompli jibni skola ;dida kull sena minn issa sas-sena 2020, se jitlesta l-kampus il-;did tal-MCAST b’investiment ta’ €120 miljun, se jkompli jitkabbar il-kampus talUniversità u se jsir kampus ;did g[al ITS.
Se jsir is-Sixth Form ;did f’G[awdex filwaqt li se jkomplu ji]diedu l-korsijiet fl-Università, fl-MCAST, flITS u fil-Junior College. Hu spjega li llum hemm rabta u kollaborazzjoni bejn l-industrija u l-korsijiet li jsiru fl-Università, flMCAST u fl-ITS Dwar l-istipendju, il-Prim Ministru qal li Gvern ;did Nazzjonalista se ja;;usta listipendju pro-rata skont lg[oli tal-[ajja u se jikkredita l-bolla tas-sigurtà so/jali ta’ dawk l-istudenti li jkomplu jistudjaw u dan g[al skop ta’ pensjoni b’kontribuzzjoni ta’ 40 sena. Il-Prim Ministru qal li proposti o[ra huma li liScholarships se jkomplu ji]diedu u se jing[ataw 3,000 o[ra fil-[ames snin li ;ejjin u ;enituri li jkomplu jistudjaw se jing[ataw ilvoucher ta/-Childcare biex jibag[tu lil uliedhom f’liema childcare centre iridu. I/?entri 3-16 li jipprovdu servizzi spe/jalizzati lill-
istudenti wara l-[in taliskola se jkomplu ji]diedu. IL-Gvern se jkompli jg[in lil iskejjel tal-Knisja u skejjel Privati u dawk il;enituri li jibag[tu lil uliedhom fi skejjel Privati se jkollhom tnaqqis mit-taxxa fuq il-mi]ati li j[allsu. Gvern ;did Nazzjonalista se jalloka ]ew; miljun ewro fis-sena lill-iskejjel Privati biex jinvestu f’sistemi ta’ teknolo;ija g[al skop ta’ studju. Sadattant meta wie;eb mistoqsijiet tal-;urnalisti, ilPrim Ministru qal li permezz tal-proklama, ing[atat laqwa g[odda lillinvestigaturi biex jinvestigaw l-allegazzjonijiet dwar ix-xiri ta]-]ejt. Hu qal li l-Konferenza talCommonwealth li g[aliha qed jattendu l-eks Deputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia u d-Deputat Jesmond Mugliett hi laqg[a g[al Membri Parlamentari u huma qed jirrappre]entaw lil Parlament Malti.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
2 Lokali
Ra;el isofri ;rie[i gravi wara li jaqa’ ]ew; sulari Ra;el ta’ 45 sena, residenti {a]-}ebbu;, waqa’ g[oli ta’ madwar ]ew; sulari waqt li kien qed jag[mel xog[ol ta’ kostruzzjoni f’sit fi Triq il{arrub, f’Santa Venera. Il-Pulizija ;iet infurmata bil-ka] g[all-[abta tassieg[a ta’ wara nofsinhar li kien hemm b]onn lassistenza tag[ha.
Fuq il-post issej[et ambulanza li [adet lir-ra;el l-Isptar Mater Dei g[allkura. Aktar tard ;ie //ertifikat li qed isofri minn ;rie[i gravi, i]da mhux filperiklu li jitlef [ajtu. Filwaqt li mhix mag[rufa r-ra;uni li waqa’, il-Pulizija g[adha g[addejja blinvestigazzjonijiet tag[ha fuq dan il-ka].
Niket
It-temp ilbiera[ ippermetta li jsiru /-/elebrazzjonijiet tal-Karnival
Illum jasal fi tmiemu l-Karnival It-Temp
UV INDEX
2
IT-TEMP> Imsa[[ab u iktar tard bil-[albiet tax-xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad u possibbilment bil-sil; VI}IBBILTÀ> Tajba minbarra fil-[albiet tax-xita IR-RI{ Ftit qawwi g[al qawwi mil-Lbi/ kultant isir qawwi [afna, u jdur mill-Punent wara nofsinhar BA{AR> Qawwi IMBATT> Baxx mill-Punent g[al-Lbi/ li jsir lokalment baxx g[al moderat min-Nofsinhar g[al-Lbi/ TEMPERATURA: L-og[la 14˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 2.1 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 355.4 mm IX-XEMX> Titla’ fis-06.53 u tin]el fis-17.40
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IT-TLIETA L-og[la 15˚C L-inqas 10˚C
L-ERBG{A L-og[la 15˚C L-inqas 8˚C
IL-{AMIS L-og[la 13˚C L-inqas 8˚C
IL-:IMG{A L-og[la 14˚C L-inqas 8˚C
IS-SIBT L-og[la 16˚C L-inqas 8˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
3
3
3
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 14˚C ftit imsa[[ab, Frankfurt 0˚C imsa[[ab, Tel Aviv 18˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 0˚C imsa[[ab, Milan -1˚C borra, Tripli 17˚C xemxi, Istanbul 7˚C imsa[[ab, Ateni 13˚C xemxi, Lisbona 12˚C imsa[[ab, Londra 1˚C borra, Vjenna 2˚C imsa[[ab, Berlin 0˚C imsa[[ab, Madrid 7˚C imsa[[ab, Zurich -2˚C imsa[[ab, Brussell -1˚C borra, Moska 2˚C imsa[[ab, Munich -3˚C imsa[[ab, il-Kajr 20˚C xemxi, Pari;i 8˚C imsa[[ab, Dublin 4˚C imsa[[ab, Bar/ellona 11˚C imsa[[ab, Tune] 15˚C imsa[[ab, St. Petersburg 1˚C imsa[[ab, Al;eri 9˚C xita, Ruma 9˚C imsa[[ab, Kopen[agen 0˚C imsa[[ab, Stokkolma -3˚C borra.
Wara jumejn ta’ temp ikrah li [assru bosta attivitajiet marbuta malKarnival, ilbiera[ f’temp sabi[ i]da kiesa[ kienu bosta dawk li r[ewlha lejn il-Belt u l-Furjana u anki f’G[awdex biex igawdu dawn i/-/elebrazzjonijiet. L-attivitajiet bdew filg[odu permezz ta’ parata karnivaleska, bis-sehem ta’ baned, gruppi ta]-]fin tat-tfal u maskeruni i]olati fit-toroq tal-Belt Valletta. Aktar tard wara nofsinhar intla[aq il-qofol b’divertiment fuq il-Fosos tal-Furjana b’kompetizzjoni ta’ ]fin u defilé bil-
parte/ipazzjoni tal-karrijiet trijonfali minn diversi kumpaniji. B’temp jippermetti, illum ji;u fi tmiemhom [amest ijiem ta’ bluha b’parata matul it-toroq tal-Belt Valletta. Filg[axija ikun hemm il-Gran Finale fi Triq Sant’Anna il-Furjana bilparte/ipazzjoni tal-karrijiet trijonfali u l-karrijiet talkumpaniji flimkien malmembri tat-timijiet rispettivi. Anke l-Fondazzjoni Inspire organizzat attività ta’ fund raising g[al dan i]]mien tal-Karnival. Numru sabi[ ta’ tfal attendew g[al din l-attività u
kellhom log[ob organizzat apposta g[alihom middiversi voluntiera, wirja ta’ ]fin u kompetizzjoni g[alla[jar kostum tal-Karnival. }gur li huwa ]mien tant mistenni mit-tfal biex jilbsu kostum tal-karattru li tant ikunu j[obbu u jid[lu filbriju ta’ dan i]-]mien. U hekk illum jasal fi tmiemu l-Karnival, l-a[[ar /ans biex nieklu l-prinjolata u l-perlini asso/jati ma’ dan i]-]mien. G[ada ni//elebraw Ras ir-Randan – il-bidu ta’ ]mien ta’ riflessjoni u sagrifi//ju li jwassalna g[all-ikbar festa tal-G[id ilKbir.
B[al-lum 25 sena
I
l-Prim Ministru Eddie Fenech Adami [alla Malta fi triqtu g[al Ruma fejn fost ]jarat o[ra kien mistenni jkollu udjenza mal-Papa :wanni Pawlu II. Wara aktar laqg[at minn Dr. Hans Stercken f’Malta, kemm il-Gvern kif ukoll lOppo]izzjoni esprimew qbil li Malta jkollha rappre]entanza fil-Kunsill Inter-Parlamentari tal-Unjoni Internazzjonali Parlamentari (IPU). Kien hemm qbil li fil-bidu ta’ Marzu fil-Parlament, issir diskussjoni dwar id-d[ul ta’ Malta f’din l-organizzazzjoni internazzjonali. Fil-;uri li kien qed isir fil-ka] ta’ Louis Bartolo, mixli bil-qtil ta’ John Bondin mag[ruf b[ala ‘Il-Fusellu’, ra;el Ingli] xehed li hu kien ra sewwieq ta’ karrozza Mercedes ta’ lewn /ar li f’idu kellu revolver. Kien lema[ ukoll fis-seat ta’ wara tal-vettura ta’ din il-persuna, briefcase miftu[a b’[afna flus, rubber stamps u pouch ta’ revolver.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
Lokali 3
Il-Prim Ministru qal li din il-kumpanija hi e]empju ta’ kif l-industrija tal-manifattura f’Malta kapa/i tirba[ il-kompetizzjoni u tkun su//ess (ritratt> Michael Ellul)
}ieda ta’ 40 fil-mija fl-investiment dirett barrani fil-manifattura minn Charles Muscat Matul l-a[[ar erba’ snin Malta rre;istrat ]ieda ta’ 40 fil-mija fl-Investiment Dirett Barrani (FDI) fil-manifattura u kienet re;istrata ]ieda ta’ 20 fil-mija fil-valur talesportazzjoni fil-manifatura. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal dan il-biera[ waqt ]jara li g[amel lill-
kumpanija Microtek Medical Malta, fil-Mosta Technopark. Hu kien akkumpanjat minn Jason Azzopardi, il-Ministru g[all-Kompetizzjoni :usta, in-Negozji ]-}g[ar u lKonsumatur. Huma ddawru mal-fabbrika minn Alex Aquilina, il-General Manager u minn Ronald Groen, Director Supply Chain Operations ta’ Ecolab. Microtek Medical Malta li tifforma parti mill-kumpanija
multinazzjonali Ecolab tispe/jalizza fil-manifattura ta’ apparat ta’ prevenzjoni kontra l-infezzjonijiet g[al sptarijiet u klini/i, apparat ta’ kirur;ija u prodotti ortopedi/i g[al pazjenti li jkunu qed jirkupraw minn operazzjonijiet. B’kollox timpjega 80 ru[ u 90 fil-mija tal-produzzjoni tkun esportata lejn l-Unjoni Ewropea u 10 fil-mija lejn ilLvant Nofsani u l-:appun. Il-Prim Ministru qal li din il-kumpanija hi e]empju ta’ kif l-industrija talmanifattura f’Malta kapa/i tirba[ il-kompetizzjoni u tkun su//ess. Hu qal li din il-kumpanija investiet f’laboratorju ;did li 50 filmija tal-investiment kien finanzjat mill-Gvern
permezz tal-Malta Enterprise mill-Fond g[ar-Ri/erka u lI]vilupp. F’dan il-laboratorju qed ikun ]viluppat prodott ;did kull xahar. Hu qal li din il-kumpanija t[addem kemm nies kwalifikati kif ukoll o[rajn li m’g[andhomx livell g[oli ta’ kwalifiki imma li jing[ataw ta[ri; intensiv. Hu qal li l-operat ta’ din il-kumpanija jaqbel malistrate;ija tal-Gvern dwar il[olqien tax-xog[ol. Fakkar li filwaqt li fil-[ames snin li g[addew f’pajji]na n[olqu 20,000 post tax-xog[ol ;did, fil-[ames snin li ;ejjin jridu jin[olqu tal-inqas 25,000 post tax-xog[ol ie[or f’setturi differenti fosthom permezz tal-Life Sciences Park li qed isiru
Microtek Medical Malta qed tippjana li tkompli tinvesti f’Malta b’investiment ta’ €38 miljun. Il-Prim Ministru qal li b[alissa f’pajji]na g[andna rekord ta’ 153,000 ru[ ja[dmu bi qlig[. Il-Prim Ministru fakkar li l-Malta Enterprise approvat 160 pro;ett u tat-g[ajnuna ta’ €40 miljun li minnhom gawdew 570 kumpanija li bejniethom investew €80 miljun. Hu qal li filProgramm Elettorali tal-PN, hemm proposta biex ilGvern jalloka €100 miljun f’g[otjiet lill-industrija u biex it-tax credits lil kumpaniji jinbidlu f’g[otjiet.
Se jkunu allokati wkoll miljun mill-fondi talUE lil industrija u €10 miljun o[ra g[ar-ri/erka u l-i]vilupp. Lawrence Gonzi qal li lintroduzzjoni tan-night tariff tal-ener;ija se tg[in biex l-industrija f’pajjina ssir aktar kompetittiva min[abba li se jkollha ro[s ta’ bejn 7 u 26 fil-mija filkontijiet tal-elettriku matul il-lejl. Ronald Groen qal li huma qed jippjanaw li jkomplu jinvestu aktar f’Malta u jkomplu ji]viluppaw prodotti ;odda fillaboratorju tag[hom. € 40
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
4 Lokali
Dubji kbar dwar dak li pprova jimplika Muscat il-{add minn Matthew Bonett G[at-tieni ;img[a konsekuttiva, il-Mexxej
Laburista Joseph Muscat g[a]el li ma jwe;ibx g[al mistoqsijiet li sarulu b’rabta mal-ka] tal-eks Deputy Leader Laburista An;lu Farrugia li re;a’ qajmu Muscat stess meta nhar il{add kien qed jitkellem quddiem l-attivisti Laburisti waqt il-maratona ;bir ta’ fondi fuq is-Super One, qal li Farrugia kien a//etta li jirrappre]enta lill-MLP f’konferenza talCommonwealth li qed issir fil-g]ejjer Falklands. Fil-fatt, ilbiera[ filg[odu, Muscat kien mistoqsi mill;urnalisti dwar iddikjarazzjoni li g[amel hu stess lejlet filg[axija, i]da g[al darb’o[ra, Muscat ]amm [alqu mag[luq u baqa’ jinsisti li An;lu Farrugia kien jaf li Muscat kien se jag[mel dik iddikjarazzjoni waqt ilmaratona tal-;bir ta’ fondi. Madankollu, f’kummenti mal-;urnal The Times, An;lu Farrugia spjega kif ilproblema tieg[u mhix malLabour Party i]da ma’ Muscat, u kien g[alhekk li a//etta l-istedina li saritlu mill-Grupp Parlamentari Laburista biex jirrappre]enta lill-Oppo]izzjoni Laburista filkonferenza barra minn Malta. Din il-konferenza ilha ppjanata mis-sena li g[addiet u qed issir f’dawn il-jiem. Fil-fatt, skont The Times, il-lista ta’ dawk li qed jipparte/ipaw f’din ilkonferenza ilha li t[abbret, u fost l-ismijiet kien hemm dak ta’ An;lu Farrugia.
Minkejja f’dan kollu, waqt il-maratona ;bir ta’ fondi li organizza l-MLP il{add, u li matulha n;abru aktar minn nofs miljun ewro, Muscat, b’pompa kbira, u f’xandira diretta fuq is-Super One, [abbar li leks Deputy Leader kien a//etta li jirrappre]enta lillMLP f’din il-konferenza, u g[a/-/ap/ip tal-udjenza, kompla jg[id li jrid jibg[at it-tislijiet tieg[u lil An;lu Farrugia, li jaf li g[addej minn mumenti diffi/li, u jirringrazzjah minn qieg[ qalbu talli a//etta l-istedina li jifforma parti middelegazzjoni parlamentari barra minn Malta. Muscat kompla li l-bieb g[al Farrugia g[adu miftu[. Il-mistoqsija sempli/i li lbiera[ filg[odu g[amilna lMuscat kienet biex jg[id meta sar kuntatt ma’ An;lu Farrugia biex jinfurmah blistedina g[al din ilkonferenza, i]da minkejja li staqsejnieh kemm-il darba biex jag[tina twe;iba, Muscat injora g[al kollox il-mistoqsijiet tag[na. Sadattant, sa issa, l-MLP u Muscat g[adhom ma /a[dux l-akku]i serji li g[amel Farrugia fl-intervista ma’ The Sunday Times li fiha qal li kuntratturi kbar jinsabu vi/in talfinanzjament tal-Lejber immexxi minn Muscat. Muscat ipprova biss ji//ajta meta l-;urnalisti staqsewh dwar il-laqg[at mal-kuntratturi u nnegozjanti li jsiru fir-raba’ sular ta/-?entru Nazzjonali Laburista fil-{amrun.
Muscat jg[id li ffa//ja lil An;lu Farrugia “b’wi// uman” Iwieg[ed li se jkompli ju]a l-istess stil jekk isir Prim Ministru minn Matthew Bonett
F’dik li tista’ titqies b[ala dikjarazzjoni xokkanti minn kull min isegwi l-politika lokali, ilbiera[ filg[axija, waqt li kien qed iwie;eb ilmistoqsijiet tal-;urnalisti f’konferenza tal-a[barijiet organizzata mill-Awtorità taxXandir, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat, meta kien mistoqsi dwar il-ka] ta’ An;lu Farrugia, fta[ar li hu u l-partit tieg[u jiffa/jaw dawn it-tip ta’ kwistjonijiet “b’wi// uman”, u wieg[ed li wara d-9 ta’ Marzu, jekk isir Prim Ministru, se jibqa’ miexi blistess attitudni, u f’[in minnhom anke fta[ar li dak huwa l-istil tieg[u. Suppost, il-konferenza tala[barijiet kellha tkun dwar ilprogramm elettorali tal-MLP, i]da Muscat spi//a assedjat mill-;urnalisti dwar il-ka] li g[adu jinsab fuq fomm kul[add, ji;ifieri dak ta’ An;lu Farrugia, il-po]izzjoni ta’ Muscat kontra l-Unjoni Ewropea, kif ukoll ilkonver]azzjoni tas-Segretarju :enerali tal-General Workers’ Union Tony Zarb, li fiha ntqal li kuntratturi privati jing[ataw ‘puxxjatura’ jekk jitla’ gvern Laburista. Kull darba li kien mistoqsi biex iwie;eb g[addikjarazzjonijiet li g[amel An;lu Farrugia, Muscat
insista li l-MLP hu mag[qud. Muscat kien mistoqsi wkoll biex jg[addi kumment lil Catherine Farrugia, omm An;lu, li f’numru ta’ posts fuq Facebook esprimiet iddi]appunt tag[ha g[all-mod kif Muscat tratta lil binha. Muscat, i]da, g[a]el biss li jsellmilha u rrikonoxxa li Catherine Farrugia hi omm imwe;;a’. Muscat kien mistoqsi wkoll dwar it-twemmin tieg[u fuq lUnjoni Ewropea, fejn ammetta li hu mmilita kontra s-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. Muscat prova jag[ti x’jifhem li issa biddel ittwemmin tieg[u g[ax g[amel snin jg[ix Brussell u ja[dem fil-Parlament Ewropew. Il-Leader Laburista re;a’ sab il-[in biex ifa[[ar lil Eddie Fenech Adami g[aliex, skont hu, fl-1987 kien importanti g[aliex il-partit li jirrappre]enta hu kien g[ejja u tilef id-direzzjoni. Madankollu, fl-istess sentenza, kellu kliem ta’ tif[ir ukoll g[al Karmenu Mifsud Bonnici, l-istess bniedem li kien imexxi gvern deskritt minn Muscat b[ala “g[ajjien u li tilef id-direzzjoni”. Muscat fa[[ar ukoll lil Jeffrey Pullicino Orlando u Jesmond Mugliett, ]ew; deputati li [ames snin ilu, il-
MLP u Muscat stess kienu fet[u attakki kontrihom u ddeskrivewhom b[ala korrotti. Matul din ille;i]latura, i]-]ew; persuni li Muscat iddeskrivihom b[ala “korrotti” kienu jkunu mistiedni b’mod regolari fuq is-Super One, ivvutaw malMLP fil-Parlament u sa[ansitra Mugliett attenda attività tal-MLP matul din ilkampanja elettorali. Dwar il-proposta tal-bini ta’ power station ;dida f’Delimara li pajji]na m’g[andux b]onn, Muscat qal li l-MLP wie;eb ilmistoqsijiet kollha li sarulu, minkeja li g[ad hemm numru ta’ dubji u mistoqsijiet, li filverità g[adhom ma ;ewx imwie;ba, foshom dwar ittime frame biex tinbena lpower station, il-costings li saru mill-istar candidate Laburista Konrad Mizzi u s[abu, kif ukoll dwar ilvapuri li hemm b]onn biex i;ibu l-gass lejn Malta. Interessanti l-fatt li g[al din il-konferenza tal-a[barijiet, listedina tal-Awtorità taxXandir [ar;et g[al rappre]entat tal-MLP, i]da Muscat g[a]el li jattendi hu stess, u ma jag[tix /ans lil xi [add mill-kandidati tieg[u biex jitkellmu f’isem il-partit tieg[u.
Toni Zarb jikkonferma storja ]velata mill-gazzetta il-mument Kien f’laqg[a li matulha Muscat inda[al fi kwistjoni tal-GWU u tal-Arriva Is-Segretarju :enerali talGWU Toni Zarb ikkonferma li kif ]velat il-gazzetta IlMument, hu [a sehem f’laqg[a li saret mal-mexxej Laburista Joseph Muscat, u li skont l-istorja esklussiva ]velata l-{add, matulha Muscat intalab jintervjeni biex dak li kien star candidate Laburista ma jkomplix jg[in impjegati tal-Arriva jwaqqfu house union wara li telqu millGWU. Il-mument irrappurtat kif Muscat intalab personalment jag[mel
pressjoni fuq l-avukat talhouse union, li sa dakinhar kien g[adu kandidat Laburista, biex jieqaf jg[in lil din il-union ;dida. Toni Zarb kien mistoqsi dwar dan l-ind[il minn Muscat biex ja;evola lill-GWU, waqt ilprogramm TVHemm fuq listazzjon nazzjonali l-{add filg[axija. Il-programm tratta wkoll ir-recordings xokkanti ]velati l-;img[a l-o[ra ta’ ikla li kellu Toni Zarb u li fiha l-GWU tinstema’ b’mod /ar tirrikatta kuntrattur biex ji;i mag[ha, u tg[inu billi
tag[tih puxxjatura fit-tenders spe/jalment jekk ikun hemm gvern Laburista. Imma jekk dan ma ja//ettax, tkompli tattakkah bil-gazzetti tag[ha. Toni Zarb baqa’ jinsisti li din kienet laqg[a dwar ilprekarjat. I]da ammetta li flebda [in ma tkellmu dwar ilpagi. U minkejja li qal li llaqg[a kienet spe/ifikament dwar il-kundizzjonijiet tal[addiema ta’ dan ilkuntrattur partikulari, ammetta li minn :unju ’l hawn il-GWU m’g[amlet xejn dwar dan il-ka].
Toni Zarb qal ukoll li mhux l-ewwel darba li luffi/jali tal-GWU g[amlu pressjoni bil-fomm – xi [a;a li qal li ssir ukoll b’ittri - u b’interventi ma’ Ministri, biex tenders jing[ataw lil kumpaniji li ma j[addmux impjegati b’kundizzjonijiet prekarji. Xi [a;a li sorsi filqasam tredjunionistiku li tkellmu mag[na qalulna li lanqas qatt ma ssir. Ag[ar minn hekk, Zarb qal li f’ka] partikulari kien g[amel pressjoni fuq Ministru biex tender jing[ata lil kumpanija partikulari
g[ax il-kumpanija kienet qed thedded li tke//i l-[addiema. Waqt il-programm, Toni Zarb ikkonferma li l-eks Deputat Segretarju :enerali tal-GWU Gejtu Mercieca, kien il-medjatur f’din illaqg[a mal-kuntrattur. L-istess Gejtu Mercieca fla[[ar jiem kien medhi jattakka partitarji Nazzjonalisti fuq Facebook. Fost affarijiet o[ra kiteb li “j[obb jattakka lil GonziPN u jara lin-Nazzjonalisti jin[arqu.” Waqt li feta[ attakk anke fuq il-Vi/i Kap tal-PN Simon Busuttil.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
6
It-tinda mimilja lbiera[ f’Birkirkara g[all-attività Int u l-Kandidati (Ritratt> Joseph Galea)
Pakkett finanzjarju mill-UE li se jintu]a biex jassigura futur fis-sod minn Claire Mifsud
Ilbiera[ ittellg[et attività o[ra mis-sensiela Inti u lKandidati. Din l-attività saret f’Birkirkara u matulha tkellmu l-kandidati tat-tmien distrett. Il-qofol tad-diskors kien il-kisba ta’ €1,128 miljun b[ala g[ajnuna finanzjarja mill-Unjoni Ewropea u kif dawn se jintu]aw minn Gvern Nazzjonalista biex iwettaq il-programm tieg[u u jassigura futur fis-sod. Il-kandidat Michael Axiaq qal li Lawrence Gonzi rnexxielu j;ib €1,128 miljun li se jg[inu lill-Gvern iwettaq il-programm tieg[u. Meta rrefera g[all-proposti filqasam tas-sa[[a, Michael Axiaq fakkar fin-numru ta’ inizjattivi li [a Gvern Nazzjonalista. Fost dawn hu semma l-programmi ta’ screening g[allkan/er tas-sider u tal-musrana, l-isptar il-;did talonkolo;ija, ir-ro[s filmedi/ini u l-g[oti tas-servizz tal-IVF. Huwa fakkar li filwaqt li l-Partit Nazzjonalista [a /-/ans li nid[lu fl-Unjoni Ewropea, il-Malta Labour Party kien se jtellef dan i//ans lil Malta u d-dmir talvotant hu li issa jafda lil min ta dan i/-/ans lil pajji]na. Id-Deputat Charlò Bonnici, fid-diskors tieg[u, iffoka fuq l-edukazzjoni u sa[aq li kien biss Gvern Nazzjonalista li kellu politika s[i[a f’dan ilqasam.
Hu sellem lill-Ministri pre/edenti li [admu fis-settur edukattiv u tenna l-impenn tal-Gvern li jkompli bil[idma tieg[u f’dan il-qasam b’inizjattivi b[all-bini ta’ skola ;dida fis-sena, ir-rivoluzzjoni fl-IT u l-proposta tal-u]u tat-tablets fl-iskejjel, l-investiment fl-MCAST u lbini tal-Akkademja tal-Arti. Huwa temm id-diskors tieg[u billi sostna li l-Gvern se jibqa’ ja[dem biex uliedna jirnexxu lkoll. Il-kandidata Claudette Buttigieg, siltet id-differenza bejn il-proposta tal-Malta Labour Party u dik tal-Partit Nazzjonalista fir-rigward tasservizzi ta/-childcare. Hi sa[qet li l-proposta tal-MLP teskludi g[al kollox ;enituri ir;iel jew nisa single g[ax hi indirizzata biss lejn ;enituri mi]]ew;in li qed ja[dmu ttnejn. G[all-kuntrarju, il-proposta tal-Partit Nazzjonalista hi miftu[a wkoll g[al ;enituri li ja[dmu part-time, b’[inijiet flessibbli jew li qed jistudjaw. Il-kandidata Josianne Cardona Gatt sa[qet li lGvern Nazzjonalista hu impenjat li jinvesti fl-edukazzjoni sa minn età ]g[ira. Permezz tal-investiment fliskejjel tal-Gvern it-tfal issa g[andhom spazju tajjeb fejn jimir[u u jikbru. Minbarra dan, il-ftu[ ta’
parks ;odda komplew jg[inu l-i]vilupp ta’ wliedna. IlGvern Nazzjonalista offra opportunitajiet ;odda, scholarships u stipendji li komplew jin/entivaw lill-istudenti biex ikomplu bl-istudji tag[hom. Dan l-investiment se jwassal g[all-[olqien tal-impjiegi fil-futur.
min[abba li b[alissa qed jattendi l-laqg[a tal-EcoFin fi Brussell. F’intervista li ta, huwa qal li l-Prim Ministru rnexxielu jikseb pakkett finanzjarju tajjeb mill-Unjoni Ewropea min[abba li l-Prim Ministru g[andu rispett kbir u pajji]na kiseb kredibbiltà flEwropa.
Permezz tal-investiment fl-iskejjel, it-tfal issa g[andhom spazju tajjeb fejn jimir[u u jikbru Il-kandidat Ian Castaldi Paris fera[ lill-Prim Ministru g[al-laqg[a kbira li kellu mal-istudenti fil-Junior College. Hu sa[aq li meta kien student hu ma kienx mar i/ap/ap imma kien mar jipprotesta g[ax il-Gvern talLabour ta’ dak i]-]mien ma kienx [allieh ikompli blistudji tieg[u. Ian Castaldi Paris sa[aq li l-edukazzjoni u l-finanzi jmorru flimkien u hu biss permezz tal-finanzi fis-sod li wie[ed jista’ jassigura edukazzjoni fis-sod. L-ippjanar serju mill-Gvern filqasam edukattiv se jassigura li l-istudenti jkollhom l-aqwa edukazzjoni. Il-Ministru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment Tonio Fenech, li hu wkoll deputat fuq it-tmien distrett ma setax ikun pre]enti
Dan min[abba li, filwaqt li pajji]i o[ra qed jiffa//jaw problemi finanzjarji kbar, Lawrence Gonzi mexxa lil pajji]na b’su//ess. Fin-negozjati wrejna li a[na kapa/i nu]aw il-flus li ksibna b’mod g[aqli kif g[amilna fis-snin li g[addew. Hu tenna l-impenn tal-Gvern li ju]a dawn ilflus biex jassisti lill-industrija, isa[[a[ it-turi]mu u jibni pro;etti importanti g[all-;id tal-familji. Id-Deputat Beppe Fenech Adami ffoka fuq id-differenza bejn il-Partit Nazzjonalista u l-Malta Labour Party. Hu rrefera g[all-akku]i ta’ An;lu Farrugia li qal li l-Partit Laburista bieg[ ru[u u li ma g[adux il-partit tal[addiema. Beppe Fenech Adami qal
li [addie[or ju]a lill[addiema u semma kif ilMalta Labour Party u lGWU qed jikkonfoffaw minn wara dahar il[addiema. Hu qal li issa waqg[et il-maskra ta’ Muscat iktar u iktar meta [are; li d-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista mar g[and il-Pulizija biex ma jmexxix kontra l-kriminali. Beppe Fenech Adami temm id-diskors tieg[u billi appella li jekk issa nie[du ]ball nitilfu dak kollu li ksibna. L-a[[ar kelliem tal-attività kien il-kandidat Giorgio Schembri li qal li l-programm elettorali jinkludi numru ta’ proposti ffokati fuq i]-]g[a]ag[. Hu sa[aq li ]-]g[a]ag[ qeg[din fi stadju importanti f’[ajjithom meta qed jippreparaw biex jid[lu fid-dinja tax-xog[ol, jiffurmaw familja jew jibnu dar ;dida. Huwa qal li]]g[a]ag[ g[andhom iqisu l125 proposta li jassigurawlhom futur fis-sod. Huwa sa[aq li dan il-programm juri l-vi]joni fit-tul li kellu l-Partit sa minn meta kien immexxi minn Eddie Fenech Adami. Hu temm lintervent tieg[u billi appella li fid-9 ta’ Marzu ]]g[a]ag[ g[andhom jag[mlu g[a]la /ara li twassal lil pajji]na fid-direzzjoni t-tajba.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
Lokali 7
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li l-PN fil-gvern ;ab €1,128 miljun mill-UE li se jintu]aw biex jin[olqu tal-inqas 25,000 post tax-xog[ol ;did (ritratt> Joseph Galea)
Qed ingawdu mid-de/i]jonijiet tajba li [adna fis-snin li g[addew minn Charles Muscat
Pajji]na llum qed igawdi mid-de/i]jonijiet tajba li [adna fis-snin li g[addew fosthom is-s[ubija ta’ Malta flUnjoni Ewropea. Bis-sa[[a tas-s[ubija il-Gvern Malti seta’ jinnegozja pakkett finanzjarju ta’ €1,128 miljun f’fondi tal-UE g[as-snin bejn l-2014 u l-2020 li se jintu]aw biex jin[oloq aktar xog[ol, biex isir aktar investiment fissa[[a u aktar investiment fledukazzjoni. Il-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista Lawrence Gonzi qal dan ilbiera[ waqt id-diskussjoni Int u lKandidati f’Birkirkara bittema Futur fis-Sod li fiha [adu sehem ukoll il-kandidati tat-Tmien Distrett Elettorali. Il-Prim Ministru ng[ata mer[ba mill-isba[ mill-folla kbira pre]enti li mhux biss imliet it-tinda imma wkoll kien hemm folla o[ra barra mit-tinda. Lawrence Gonzi sellem lillfolla g[all-mer[ba kbira li ng[ata f’Birkirkara. Hu qal li qed nersqu dejjem aktar lejn id-9 ta’ Marzu meta l-poplu Malti u G[awdxi jrid jidde/iedi l-futur tieg[u g[all[ames snin li ;ejjin. Il-Prim Ministru sellem ukoll lil Eddie Fenech Adami li mexxa lil Malta lejn iss[ubija ta’ Malta fl-UE. Hu fera[ lil Eddie Fenech Adami fl-okka]joni ta’ g[eluq sninu fil-jiem li g[addew. Hu qal li dak li qed ng[ixu llum hu frott tal-g[a]liet tajbin li g[amilna fl-img[oddi ta[t iddirezzjoni ta’ Eddie Fenech Adami. Kul[add gawda minn dawn id-de/i]jonijiet tajbin fosthom is-s[ubija ta’ Malta fl-UE. Hu
qal li wie[ed jista’ jag[]el g[al a[jar jew jag[]el g[allag[ar u fakkar li fl-1996 ilpoplu g[a]el lil-Labour u lpoplu Malti u G[awdxi kollu bata u wara 22 xahar, il-gvern Laburista waqa’. Dwar in-negozjati mal-UE biex Malta setg[et tikseb pakkett finanzjarju tajjeb, ilPrim Ministru qal li dawn kienu negozjati ibsin min[abba li l-pajji]i l-kbar riedu jnaqqsu l-Ba;it tal-UE g[all-perijodu bejn l-2014 u l2020. It-tieni argument kontra Malta kien min[abba lprogress li g[amlet Malta, g[andha ekonomija b’sa[[itha, rata baxxa ta’ qg[ad, rekord ta’ nies ja[dmu, rekord fit-turi]mu u finanzi fis-sod. Hu qal li dejjem sa[aq malUE li Malta dejjem investiet il-fondi tal-UE fis-sod u fis-7 snin li g[addewMalta kisbet ir-ri]ultati kemm permezz talfondi tal-UE u anke millfinanzi tat-taxxi tal-poplu. Il-Prim Ministru kompla “g[amilna l-g[a]liet kura;;u]i fosthom billi twaqqaf is-sussidju lit-Tarzna li kienet qed tixrob il-miljuni ta’ ewro kull sena mit-taxxi tal-poplu. Minflok, il-flus u]ajniehom g[al affarijiet o[ra fosthom billi investejna fis-sa[[a u fl-edukazzjoni u fi skemi li bihom in[olqu aktar postijiet tax-xog[ol.” Lawrence Gonzi qal li bil[idma li wettaqna ;ibna €1,128 miljun g[al pajji]na mill-UE. Hu qal li Malta suppost tilfet l-Objective 1 status li hu mmirat g[all-aktar pajji]i dg[ajfa fl-UE. Hu spjega li min jag[mel
progress ma jibqax ikkunsidrat Objective 1 u llum Malta hi ikkunsidrata b[ala Transition Country. “Imma g[ax innegozjana u spjegajna li pajji]na baqag[lu sfidi u li l-[ames snin li ;ejjin mhux se jkunu fa/li min[abba l-maltemp internazzjonali, se jkun hemm pajji]i li jibqg[u f’inkwiet u se jkun hemm pajji]i o[ra fl-inkwiet. G[alhekk irridu noqog[du bil-g[aqal g[ax jekk ma noqog[dux attenti jista’ ji;rilna b[al pajji]i o[ra madwarna.” Fakkar li fil-Gre/ja r-rata ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[ hi ta’ 60 fil-mija. Il-Prim Ministru qal li g[alhekk hu importanti li noqog[du bilg[aqal u meta l-poplu ji;i biex jag[]el jag[mel l-g[a]la favur il-PN. Hu fakkar li l-PN fil-Gvern ;ab €1,128 miljun mill-UE li se jintu]aw biex jin[olqu talinqas 25,000 post tax-xog[ol ;did u dan billi bil-flus talUE u mit-taxxi tal-poplu Malti u G[awdxi, jin[olqu skemi ta’ in/entivi lil negozji ]g[ar u lil industriji li jinvestu f’Malta. Se jsiru aktar skemi ta’ ta[ri; g[all-[addiema li m’g[andhomx livell akkademiku g[oli u Gvern Nazzjonalista ;did ikompli jnaqqas it-taxxi u dan g[ax ilGvern ikun qed ida[[al aktar flus. B’dawn il-flus se nkomplu nattiraw l-investiment u nipprovdu nies im[arr;a tajjeb. Il-Prim Ministru qal li dawn il-flus se jintu]aw biex no[olqu aktar ix-xog[ol u no[olqu l-;id. Se ninvestu lflus tal-UE fis-sa[[a, fl-isptar
G[ax f’pajji]na g[andna finanzi fis-sod, g[andna rekord ta’ studenti fl-Università, fl-MCAST u fl-ITS il-;did g[all-kura kan/er li jiswa €54 miljun li kwa]i €50 miljun ji;u mill-UE u dan mill-Ba;it tas-seba’ snin li g[addew. Lawrence Gonzi qal li “se nu]aw il flus g[all-edukazzjoni tat-tfal u ta]-]g[a]ag[ billi se nibnu skola ;dida kull sena. Fl-2013 se ninawguraw skola sekondarja ;dida talbniet f’Tal-Oandaq. Fl-2014 se tinbena skola sekondarja tal-bniet f’{al Kirkop, fl-2015 se tinbena skola sekondarja ;dida tassubien f’Ra[al :did, fl-2016 skola sekondarja tal-bniet fil{amrun, fl-2017 se tinbena skola sekondarja tas-subien fil-{amrun, fl-2018 skola sekondarja tas-subien f’Pembroke, fl-2019 skola primarka ;dida f’Marsaskala u fl-2020 skola sekondarja tas-subien fil-{amrun “L-€1,128 miljun se nu]awhom biex l-istipendji ta]-]g[a]ag[ ji]died pro-rata skont l-g[oli tal-[ajja. Se jing[ataw aktar boro] ta’ studju u filwaqt li sal-lum ing[ataw 2,000, fil-[ames snin li ;ejjin se jing[ataw 3,000 boro] studju o[ra. “It-tablets se jintu]aw biex issir qab]a o[ra ta’ kwalità g[ax se jkun fihom il-kurrikulu u kull sena l-kontenut ikun a;;ornat. It-tablet se ting[ata lit-tfal fl-iskejjel primarji u sekondarji tal-Gvern, talKnisja u dawk Privati. Ittablets se jing[ataw ukoll lill-
g[alliema u LSA’s ukoll” qal il-Prim Ministru. Il-Prim Ministru qal li l-PN qed jag[ti futur fis-sod anke permezz tal-pilastu ie[or ta’ fondi tal-UE biex pajji]na jibqa miexi ’l quddiem. Hu qal li se jsir l-a[jar u]u tag[hom favur il-familji, listudenti, il-[addiema, i]]g[a]ag[ u l-anzjani. Il-Prim Ministru qal li jekk nie[du de/i]joni [a]ina, f’Malta jista’ ji;ri dak li qed ji;ri f’pajji]i madwarna b[al ?ipru, Spanja, l-Portugall, ilGre/ja u pajji]i o[ra fejn hemm qg[ad g[oli, tnaqqis fil-pensjonijiet, in-nies ma jsibux jixtru medi/ini, hemm miljuni ]g[a]ag[ bla xog[ol. Hu appella biex fid-9 ta’ Marzu ma nipperikolawx li f’pajji]na ji;ri dak li qed ji;ri f’pajji]i o[ra madwarna u rra;uni hi g[ax il-finanzi tag[hom ma baqg[ux fis-sod u ma setg[ux jiffinazjaw ledukazzjoni u s-sa[[a tag[hom. Lawrence Gonzi qal li g[ax f’pajji]na g[andna finanzi fissod, g[andna rekord ta’ studenti fl-Università, flMCAST u fl-ITS u dan ifisser aktar stipendji, aktar g[alliema, aktar apparat u aktar klassijiet. Fakkar li qed jinbena l-kampus il-;did talMCAST b’investiment ta’ €120 miljun g[ax aktar studenti qed jag[]lu l-MCAST biex ikomplu jistudjaw u jit[arr;u.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
8
Pajji]na kiseb ri]ultati impressjonanti u ]amm l-ekonomija fis-sod G[al Frank Engel, Membru tal-Parlament Ewropew mill-Lussemburgu, ir-ri]ultati li kisbet Malta fla[[ar snin huma ri]ultati impressjonanti g[aliex filwaqt li pajji]i Mediterranji ntlaqtu mill-kri]i ekonomika, Malta, pajji] mill-i]g[ar stati membri tal-Unjoni Ewropea, ]ammet il-finanzi fis-sod fleqqel maltemp. Dan kollu se[[ g[aliex ilGvern g[araf li ma jilqax su;;erimenti alternattivi b[alma ;ie su;;erit lilu li jimxu fuq passi ta’ pajji]i o[ra b[al ?ipru. Frank Engel sostna dan meta lbiera[ il-Vi/i Kap talPartit Nazzjonalista Simon Busuttil indirizza konferenza tal-a[barijiet f’{al Far, zona industrijali li g[addejja minn upgrading li jla[[aq investiment ta’ iktar minn €16,000,000 b’kofinanzjament ta’ 85% tal-investiment mill-Unjoni Ewropea. Matul din il-konferenza, tkellem ukoll il-Ministru Tonio Fenech, u Frank Engel kien il-mistieden spe/jali li qatta’ l-a[[ar jiem f’pajji]na. Fid-diskors tieg[u, il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil fakkar kif sa minn meta pajji]na ssie[eb fl-Unjoni Ewropea, Malta ng[atat pakketti finanzjarji li jla[[qu ]-€2.5 biljun, li jin-
kludu ukoll l-a[[ar pakkett finanzjaru ta’ €1,128 miljun li l-Prim Ministru nnegozja fl-a[[ar jiem fis-summit talUnjoni Ewropea fi Brussell. Hawnhekk Simon Busuttil elenka diversi pro;etti li saru jew qed isiru b’kofinanzjamenti mill-Unjoni Ewropea, fosthom l-impjant ta’ trattament ta’ ri/ikla;;, investiment ta’ €16,000,000, li sab re]istenza [arxa minn Joseph Muscat, pro;ett tal-fakultà tal-ICT fl-Università ta’ Malta li jla[[aq investiment ta’ €17,000,000, il-pro;ett tal-isptar il-;did talonkolo;ija, b’investiment ta’ €44,000,000, u investiment ta’ €20,000,000 fil-Life Sciences. Semma wkoll ixxog[ol fi/-?ittadella f’G[awdex b’investiment ta’ €12,000,000. Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista semma kif ilGvern jalloka 10% millpakkett finanzjarju talUnjoni Ewropea g[al G[awdex u semma kif mill€1,128 miljun, il-PN filGvern se jkun qed jinvesti €120 miljun fl-immigrazzjoni, is-sigurtà, fl-edukazzjoni u s-sajd. Kien hawn li Simon Busuttil semma kif dan kollu hu possibbli, grazzi g[ass[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, pro;etti li kieku kien g[al-Labour ma kinux
Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, flimkien mal-Ewro Parlamenti ta’ Lussemburgu Frank Engel u l-Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u l-Investiment, Tonio Fenech
isiru g[ax il-Labour kien qal li l-fondi li kienu jiksbu mill-Unjoni Ewropea ma kinux jaqb]u il-Lm1.5 miljun. G[all-kontra ta’ dan, pajji]na s’issa kiseb €2.5 biljun. Min-na[a tieg[u, ilMinistru tal-Finanzi, l-
Ekonomija u l-Investiment Tonio Fenech semma kif pajji]na kiseb ri]ultati ekonomi/i tajbin g[ax pajji]na u]a b’mod tajjeb fondi tal-Unjoni Ewropea biex isa[[a[ il-qag[da ekonomika, tant li matul la[[ar [ames snin [oloq 20,000 job ;did u pajji]na
g[andu fost l-inqas rati ta’ qg[ad. Dan kollu nkiseb meta flUnjoni Ewropea 26,000,000 ru[ spi//aw bla xog[ol. IlMinistru semma kif f’din lelezzjoni, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed jippre]enta lill-poplu pajji] b’finanzi fis-sod.
Rappre]entanti tal-MDA f’laqg[a mal-Vi/i Kap tal-PN Ikomplu l-laqg[at li l-Partit Nazzjonalista qed jorganizza ma’ membri tas-so/jetà /ivili. F’laqg[a li saret bejn il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil u rappre]entanti tal-Malta Developers Association, ilVi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista rrefera g[allproposti li tressqu fl-a[[ar Ba;it flimkien ma’ ]ewg mi]uri o[ra mressqa fil-programm elettorali li kollha jwasslu g[al tnaqqis ta’ taxxi fuq proprjetà. Fost dawn huwa semma ttne[[ija tat-taxxa tal-boll fuq trasferiment ta’ proprjetà residenzjali li issa ;iet esti]a
wkoll g[all-proprjetà kollha. Mi]uri o[ra huma t-tnaqqis fit-taxxa g[al min jixtri proprjetà residenzjali kif ukoll lestensjoni ta’ tnaqqis ta’ taxxa fuq kera ta’ proprjetà. Il-President tal-Malta Developers Association Michael Falzon esprima s-sodisfazzjon tieg[u g[all-fatt li lPartit Nazzjonalista addotta [afna mill-proposti mressqa mill-Asso/jazzjoni. Huwa qal li l-Asso/jazzjoni qed tag[mel kuntatti biex tissie[eb flG[aqda Ewropea tal-I]viluppaturi. Il-Vi/i President Sandro Chetcuti qal li l-Malta Developers Association ilha mwaqqfa g[al dawn l-a[[ar
sentejn u nofs u tilqa’ fi [danha persuni li ja[dmu fil-qasam talkostruzzjoni u tal-i]vilupp. Hu qal li l-Asso/jazzjoni llum tinkludi membri talFederation of Building Contractors (FOBC) u qed isiru kuntatti biex tkun tinkludi wkoll lill-Federation of Estate Agents. Sandro Chetcuti rrefera g[al numru ta’ kumitati fejn tag[ti l-kontribut tag[ha l-Asso/jazzjoni. Filwaqt li rrefera g[al numru ta’ sfidi li g[andha quddiemha l-Asso/jazzjoni, huwa tenna l-po]izzjoni talg[aqda li hi kontra ]vilupp u estensjonijiet barra miz-zona ta’ ]vilupp.
Austin Gatt isostni li qatt ma ddiskuta l-allokazzjoni ta’ tenders g[a]-]ejt B’referenza g[all-istqarrija tal-MLP li [ar;et il-biera[, ilMinistru g[all-Infrastruttura, it-Trasport u lKomunikazzjoni Austin Gatt qal li hu ma g[andu xejn xi j]id mal-istqarrijiet li g[amel
qabel – ji;ifieri li hu qatt ma ddiskuta l-allokazzjoni ta’ tenders g[a]-]ejt mill-Enemalta ma’ George Farrugia jew li kellu xi konver]azzjoni mieg[u li b’xi mod misset ma’ dan is-su;;ett.
Dan japplika g[all-perjodu referut fl-istorja li dehret filgazzzetta The Sunday Times tal-biera[ (bejn 8 u 10 snin ilu) jew kwalunkwe perjodu ie[or qabel jew wara dak i]]mien.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Lokali 9
Investiment ta’ miljun ewro fit-turi]mu sostenibbli B’investiment ta’ €1,000,000, palazz li kien
mitluq se ji;i restawrat u mibdul f’attrazzjoni turistika. Meta jitlesta dan ilpro;ett, se jkunu impjegati madwar 15-il persuna. Dan [are; waqt li lMinistru tat-Turi]mu, lKultura u l-Ambjent Mario de Marco ]ar xog[ol ta’ restawr li qed isir f’Palazzo Pullicino, restawr li qed ji;i finanzjat mill-€10,000,000 tal-Grant Scheme for Tourism Projects by Enterprises. Dan huwa investiment fitturi]mu sostennibbli. Minkejja li dan l-investiment se jsir fil-qalba tarRabat, u g[aldaqstant se jkun biswit l-Imdina, ilMinistru de Marco jemmen li r-Rabat hi attrazzjoni fiha nnifisha u hemm b]onn li jkompli jsir aktar investiment f’din illokalità. Hu semma skema ;dida li fet[et l-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu, l-MTA mag[rufa b[ala Palazzini u li se tg[in binjiet stori/i sabiex jikkonvertu f’akkomodazzjoni g[at-Turisti, sa massimu ta’ 60 sodda.
Il-Ministru qal li dan ilPalazz hu wie[ed minn madwar 100 pro;ett li gawdew minn skema ta’ €10 miljun li tiffinanzja sa 50% tal-pro;etti. Dawn wasslu g[al investiment ta’ madwar €20 miljun fi pro;etti turisti/i. Il-Ministu sostna li se jin[olqu mal500 impjieg ;did. Il-Ministru qal li l-Gvern kompla ja[dem favur la//essibbiltà ta’ pajji]na. Fil-fatt pajji]na rnexxielu j;ib iktar rotot tal-ajru, li jag[tuna iktar kura;; biex inkomplu na[dmu u biex nil[qu l-g[an li Malta jkollha industrija tatturi]mu sostenibbli. Wie[ed mill-propjetarji, Bernard Pullicino, qal li dan il-palazz imur lura g[al 400 sena. Madankollu, f’dan ilpalazz instabu fdalijiet ta’ triq rumana, fost l-o[rajn, anke muniti ta’ ]mien lImperu Ruman. Hu jinsab po]ittiv li permezz talg[ajnuna tal-Gvern, dan ilpro;ett se jkun wie[ed ta’ su//ess. Pre]enti kien hemm il-Kap E]ekuttiv talMTA Josef Formosa Gauci.
Aktar fidu/ja fil-volontarjat “Nemmnu fil-[idma tag[kom u rridu nkomplu nag[tu s-sostenn tag[na. Pajji]na huwa fortunat li g[andu [afna g[aqdiet li jemmnu fil-volontarjat...” kliem il-Ministru tal:ustizzja, ilKonstultazzjoni Pubblika u l-Familja Chris Said, meta t-Tnejn filg[odu ppre]enta assistenza ta’ €700,000 NGO Fund lil 28 g[aqda mhux governattiva involuti fil-qasam so/jali. G[ajnuna li tkopri dawn l-ewwel tliet xhur g[al din is-sena. Bejn is-sena 2011 u l2012 dan il-fond ]died minn €2.4 miljun g[al €3.1 miljun, u hu mistenni li dan jitla’ g[al €4 miljun matul din is-sena. Tul dawn il-[ames snin, xejn inqas
minn 38 g[aqda bbenefikaw minn dan il-fond g[al total ta’ €11.7 miljun f’g[ajnuniet. Chris Said, fakkar kif ilGvern ]ied in-nefqa tieg[u fil-benefi//ji so/jali b’iktar minn €600 miljun matul dawn l-a[[ar [ames snin, li tfisser aktar flus fil-bwiet tan-nies, u eventwalment kwalità ta’ [ajja a[jar. L-organizzazzjonijiet li qed igawdu minn din lg[ajnuna finanzjarja huma varjati u jinkludu fost lo[rajn lil dawk li jag[tu servizz lill-persuni b’di]abbiltà, nisa li sofrew minn vjolenza domestika u lil uliedhom, ]g[a]ag[ jew familji emar;inati, [absin, vittmi tal-kriminalità, anzjani u l-morda.
Matul l-2012 da[lu kwa]i 340,000 telefonata ta’ emer;enza
Fl-emer;enza, kull sekonda tfisser [afna Il-11 ta’ Frar ifakkar innumru ta’ emer;enza 112 – li hu servizz bla [las u l-istess f’kull pajji] tal-Ewropa. F’Malta matul l-2012 da[lu kwa]i 340,000 telefonata ta’ emer;enza, tnaqqis ta’ 26,000 mis-sena ta’ qabel. Fid-Dipartiment talKontroll fil-Kwartieri :enerali tal-Pulizija, fejn jid[lu ttelefonati ta’ emer;enza hemm minn tal-inqas [ames membri tal-Korp li jir/ievi telefonati 24 sieg[a kuljum. Din l-informazzjoni ng[atat mill-Kummissarju tal-Pulizija f’konferenza tal-a[barijiet li g[aliha attenda wkoll lAssistent Parlamentari Beppe Fenech Adami. Beppe Fenech Adami fakkar li sistema effika/i ta’ emer;enza tista’ ssalva l[ajjiet, u qal li g[andu jkun
hemm aktar g[arfien dwar g[alxiex g[andu jintu]a dan in-numru.
G[andu jkun hemm aktar g[arfien dwar kif g[andu jintu]a dan in-numru Semma kif hemm min b’mod intenzjonat, jew inkella b’mod mhux intenzjonat ;ieli j/empel g[alxejn, jew g[al xi servizz li ma jkunx jing[ata midDipartiment tal-Kontroll, ji;ifieri fejn jid[lu t-telefonati tal-112. Min-na[a tieg[u, ilKummissarju tal-Pulizija, John Rizzo qal li fl-
emer;enza, kull minuta u kull sekonda tista’ ssalva l[ajjiet, u kien hawnekk li lKummissarju kkundanna telefonati foloz, li mhux biss ja[lu r-ri]orsi tal-Korp, hekk kif dawn imorru fejn ikun rappurtat g[alxejn, i]da wkoll g[aliex telefonati foloz isiru askapitu ta’ telefonati li verament ikunu jimmeritaw l-ewwel attenzjoni. Il-Kummissarju kellu wkoll kliem ta’ tif[ir g[allpoplu Malti u qal li l-Maltin huma solidali u jirrspondu [afna, hekk kif ;ieli, g[al in/ident wie[ed ikun hemm mitt telefonata. Fl-a[[ar nett, Beppe Feench Adami rringrazzja u fa[[ar il-[idma ta’ kull min hu involut fix-xog[ol marbut mal-emer;enza.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
10 Intermezz
INTERMEZZ MONDJALI Rassenja kulturali internazzjonali
MIJA U {AMSIN SENA MILL-MEWT TA’ DELACROIX (1798-1863)
Il-poplu wara l-bandiera tal-libertà B[alissa, fis-swali lokali ta/-/inema qed tintwera l-ver]joni filmika ta’ Les Miserables, il-musical b’su//ess inkredibbli li ilu g[addej 28 sena u li hu smat li rawh madwar sittin miljun persuna madwar id-dinja. F’perijodu ta’ taqlib Dan ix-xog[ol, b’kumbinazzjoni, intwera wkoll fil-;img[at li g[addew fuq l-istazzjon televi] lokali, b[ala parti mir-ri/etta ta’ divertiment g[allfesti tal-Ewwel tas-Sena. Les Miserrables hu bba]at fuq ir-rumanz /elebri ta’ Victor Hugo, li l-awtur Fran/i] ippubblika e]attament 150 sena ilu, f’perijodu ta’ taqlib so/jo-ekonomiku qawwi li nebba[ [afna arti romantika fl-isferi kollha, ibda mil-letteratura u spi//a fil-pittura u l-iskultura. Pre/i]ament mija u [amsin sena ilu wkoll, miet Eugene Delacroix (1798-1863), wie[ed millprotagonisti fuq quddiem nett tal-epoka pittorika romantika, imma mhux biss, g[ax Delacroix tbieg[ed mit-tradizzjoni teknika u introdu/a metodu fejn il-kuluri ntu]aw bi stil “a[rax” g[al espressività qawwija. Xe[ta differenti fl-espressjoni L-istil kien ammirat [afna minn artisti ta’ xe[ta tassew differenti minn xulxin li ;ew warajh, fosthom Renoir, Seurat u sa[ansitra Van Gogh. Delacroix, fil-fatt hu mitqies b[ala l-aqwa kuluristi tal-arti pittorika Fran/i]a. Hu wkoll stmat b[ala l-mexxej tal-iskola Romantika li rribellat kontra l-istil Klassiku. It-temperament tieg[u, issenjalat minn drammati/ità intensa, wasslu biex i[ares g[all-ispirazzjoni lejn su;;etti minn Dante, Shakespeare, Goethe, Byron u temi partikulari mnebb[in mill-gwerra tal-Gre/ja moderna g[allIndipendenza. Il-kultura Griega antika nebb[et ukoll lil Delacroix min[abba l-element “teatriku” tag[ha. F’dan ir-rigward, e]empju, l-artist Fran/i] [oloq ilkwadru disturbanti li juri lil Medea, il-mara tattra;edja Griega, fil-mument meta se toqtol li]-]ew; uliedha trabi biex tag[mel vendetta mir-ra;el li nissilhom, Gasun, li kien ittradieha. L-importanza tal-kuluri L-artist Fran/i] kien impressjonat ukoll minn ]jara importanti li kien g[amel f’Londra, l-aktar meta ra l-kwadri vibranti ta’ John Constable u tteknika tieg[u fejn jid[ol il-kulur. Apparti li apprezza l-wirt pittoriku ta’ Constable, Delacroix kien impressjonat ukoll mit-teatru Ingli] u minn aspetti ;enerali o[ra tal-kultura Britannika. Delacroix hu wkoll l-artist tal-e]oteri]mu u lorjentali]mu, ri]ultat tal-vja;;i tieg[u fil-Marokk, li tawh kwalità rari fit-trattament kwa]i mistiku tieg[u ta’ /erti temi. Dwar dan l-element, il-poeta Baudelaire, mag[ruf g[al-letteratura ta’ “dannazzjoni” tieg[u, kien kiteb li “fil-;enerazzjoni tag[na, ta’ nies ming[ajr fidi, (Delacroix) hu l-
minn Mario Azzopardi marpardi@maltanet.net
Il-Libertà Tmexxi lill-Poplu (1830) ta’ Delacroix. Illum fil-Louvre
uniku artist li jista’ jo[loq kwadri reli;ju]i.” U Van Gogh, l-artist tra;iku, predikatur e//entriku u suwi/ida, kien iddikkjara li kienu biss Delacroix u Rembrandt li kienu “kapa/i jpittru wi// Kristu”. Delacroix kien jaf i[allat ukoll tendenzi Barokki fl-arti tieg[u, b’sens qawwi dekorattiv. U kien min[abba f’hekk li kien ikummissjonat biex ipitter xog[lijiet “uffi/jali”, ng[idu a[na fil-Kamra tadDeputati, il-Librerija Nazzjonali, il-Bibljoteka talLussemburgu, il-Louvre, il-Palazz tal-Istorja f’Versailles jew il-Kappella tal-An;li. Dan tieg[u kienu kumissjonijiet li [lewlu [afna ener;ija u li dg[ajfuh fi]ikament. Mill-banda lo[ra, l-arti “privata” li pprodu/a ta’ spiss tillustra episodji jew /irkustanzi qliel, battalji, imwiet, massakri, maltempati tal-ba[ar, il-vja;; ta’ Dante, kumbattimenti bi]-]wiemel, kru/jati kontra lMusulmani, [tif vjolenti tan-nisa u ka//a g[allbhejjem. Imma pitter ukoll xog[ol aktar liriku, b[an-nisa Al;erini fl-appartamenti tag[hom, lit-tfajla orfni fi/-/imiterju jew ir-ritratt ta’ g[arusa Lhudija f’Tan;ier, fost o[rajn. Artist ribell
I]da Eugene Delacroix kien ukoll artist ribell (hu kien jag[mel differenza bejn li tkun “ribell” jew li tkun “rivoluzzjonarju”). U l-mottiv ribellu] tieg[u kien wasslu biex ipitter wie[ed mill-aktar kwadri
Les Miserables, il-musical b’su//ess inkredibbli li ilu g[addej 28 sena u li hu smat li rawh madwar sittin miljun persuna
importanti u politi/i tieg[u, Il-Libertà Tmexxi lillPoplu (1830). Dan il-kwadru n[adem waqt irRivoluzzjoni tal-1830 fit-triqat ta’ Pari;i, bilkatidral tan-Notre Dame jidher fl-isfond. Il-kwadru, l-api/i tar-Romanti/i]mu pittoriku ta’ Delacroix, juri mara b’sidirha mikxuf, allegorija tal-libertà, bit-trikolor f’id wa[da u l-azzarin fl-id lo[ra, wara li ng[elbet barrikata mir-ribelli. Jimxu wara l-mara hemm /ittadini minn faxex so/jali differenti, u fuq il-lemin jidher anki tfajjel armat. Fuq quddiem, ]ew; katavri (kontropunt e//ellenti g[all-figura tal-mara, rebbie[a u trijunfanti), wie[ed jirrappre]enta lir-ribelli u lie[or lill-qawwiet monarki/i. Il-qawmien tal-1830, li kellu jwassal g[at-tne[[ija mill-poter ta’ Karlu X ([u Lwi;i XVI, li spi//a ta[t il-giljottina), dam sejjer biss tlett ijiem, imma kien hemm [afna tixrid ta’ demm u mwiet brutali. Il-messa;; ta’ Delacroix hu wie[ed /arissmu, favur il-poter Repubblikan lill-poplu. Ta’ min jg[id li fl-1830, kienu biss 3 fil-mija ta//ittadini Fran/i]i li setg[u jivvutaw, sitwazzjoni li wara kollox baqg[et g[addejja sal-1846. Irribelljoni tal-1930 ma kienet swiet g[al xejn, [lief li installat sultan ie[or, Louis-Philippe. Interessanti li l-Gvern Fran/i] kien xtara lkwadru, imma mbag[ad kien hemm xi uffi/jali li [assew li l-pittura kienet “infjammatorja wisq”, u [bewha mill-pubbliku. Delacroix miet fl-1863, mija u [amsin sena ilu. Kien ikkomprometta sa[[tu b’[afna xog[ol diffi/li, esegwit fuq armar fil-g[oli u fi swali mimlijin umdità. Sena qabel miet ippre]enta madwar 200 pittura f’wirja personali, b’[afna mill-kwadri kbar [afna. Wara mewtu [alla aktar minn 6,000 bi//a xog[ol bejn tpin;ijiet u in/i]jonijiet, minbarra l-pittura. Lappartament tieg[u nbidel f’mu]ew.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Umiltà u kura;; Fis-sena li fiha l-Knisja Kattolika qed ti//elebra sSena tal-Fidi, il-Qdusija Tieg[u l-Papa Beneditu XVI bag[at sinjal /ar bl-a[bar li xxukkjat lil [afna – meta g[al ra;unijiet ta’ sa[[a, fl-età ta’ 85 sena, ilbiera[ /eda postu biex iwitti t-triq g[all-[atra ta’ Papa ie[or minfloku. Il-Papa Benedittu XVI se jkun qed jirtira fl-a[[ar ta’ dan ix-xahar. Id-de/i]joni tieg[u, kif tfisser fl-ittra li fiha [abbar li kien se jirtira, ilha tberren f’mo[[ ilPapa. I]da fis-skiet u fit-talb, wasal g[ad-de/i]joni li jg[addi d-dmirijiet tieg[u b[ala r-Rag[aj Spiritwali tal-Knisja Kattolika Universali, f’idejn Rag[aj ;did. Quddiem l-isfidi li d-dinja g[addejja minnhom, quddiem is-Sena tal-Fidi li l-Knisja qed ti//elebra biex il-Knisja tkompli tkun id-dawl li ddawwal lillbniedem fid-de/i]jonijiet u l-valuri tieg[u, il-Qdusija Tieg[u l-Papa, b’umiltà kbira u b’kura;;, se jkun qieg[ed i/edi postu g[al Papa li jaqdi d-dmirijiet tieg[u ming[ajr ebda restrizzjonijiet, liema restrizzjonijiet ka;unati mill-età u minn kundizzjonijiet f’sa[[tu li kienu qed ixekklu lill-Papa Benedittu XVI. {u Benedittu XVI, George Ratzinger, fir-reazzjoni mid-dar tieg[u fil-:ermanja g[all-a[bar li ta l-Papa lbiera[, ikkummenta li d-de/i]joni ta’ [uh kienet pro/ess naturali fi ]mien meta kien qed jiffa//ja diffikultajiet sa[ansitra anke biex jimxi. }mien ukoll li fih il-Papa Benedittu XVI g[andu b]onn [afna mistrie[. Il-Papa Benedittu XVI kien il-Papa li kellu l-aktar
età meta kien elett ftit anqas minn tmien snin ilu. Kien il-Papa li [abbat wi//u mal-iskandlu xokkanti ta’ qassisin li nstabu li abbu]aw minn tfal. Il-Papa li f’pajji]na,waqt ]jara memorabbli fil-g]ejjer Maltin, kien sab il-mument, f’laqg[a privata, jitkellem ma’ vittmi Maltin ta’ abbu]i sesswali minn qassisin. Benedittu XVI hu teologu kbir. Studju] mag[ruf. L-aqwa e]empju b[ala Rag[aj tal-Knisja Universali. E]empju wkoll ta’ bniedem sod fil-prin/ipji u fittwemmin tieg[u. Il-poplu Malti b’memorji mill-isba[ ta’ Benedittu XVI Il-memorji tieg[u f’pajji]na g[adhom [ajjin f’[afna qlub ta’ familji u individwi li g[exu l-esperjenza talPapa Benedittu XVI fostna. Jibqg[u jidwu l-kliem talPapa Benedittu XVI li mal-wasla tieg[u fl-ajruport ta’ Malta tkellem dwar il-kontribut tal-poplu tag[na fil;rajjiet u l-iskambji kulturali kbar fl-istorja talEwropa u tal-Mediterran. “Fis-sewwa, Malta g[andha [afna x’tikkontribwixxi g[all-mistoqsijiet tant diversi fuq tolleranza, re/ipro/ità, immigrazzjoni u kwistjonijiet o[rajn li huma kru/jali g[all-futur ta’ dan il-kontinent.” Il-Papa kien qal ukoll li “In-nies ta’ Malta, imdawlin g[al kwa]i ]ew; millennji mit-tag[lim tal-Van;elu u msa[[in il-[in kollu mill-g[eruq insara tag[hom, huma ;ustament kburin bil-funzjoni indispensabbli
li l-Fidi Nisranija kellha fl-i]vilupp tan-nazzjon tag[hom. Is-sbu[ija tal-fidi tag[na hi espressa b’modi diversi u kumplimentari hawnhekk, u mhux b’anqas fil-[ajjiet ta’ qdusija li wasslu lillMaltin biex jag[tu lilhom infushom g[all-;id talo[rajn. Fost dawn irridu ninkludu lil Dun :or; Preca li jien kelli l-pja/ir nikkanonizza kwa]i tliet snin ilu (fit-3 ta’ :unju 2007).” Kliem li jibqg[u jidwu fl-esperjenza tag[na li rridu nkomplu ng[ixu b[ala poplu nisrani u li j[adden ittwemmin ta’ :esù Kristu. Kliem ta’ kura;; kbir li qed infakkru f’dan il-mument importanti g[all-knisja kattolika li se tg[addi minn esperjenza o[ra li se tkompli ;;edded u ssa[[a[ lill-knsija universali. Pro/ess ta’ ti;did Il-messa;; tal-Papa Benedittu XVI fl-ittra tieg[u talbiera[, g[andu jqawwi qalb il-popli tad-dinja li l-knisja kattolika se tg[addi minn pro/ess ta’ ti;did. Pro/ess li fih inkomplu nsa[[u l-g[eruq tal-fidi tag[na f’dinja li qed tindirizza sfidi ;odda li l-Knisja Kattolika g[andha dritt ukoll tkun fost l-vu/ijiet li jag[tu direzzjoni u gwida. U dan biex id-dinja tibqa’ timxi fuq il-verità, ilvaluri li jg[aqqdu aktar popli flimkien, u li tkompli ti;;ieled il-[a]en u n-nuqqas ta’ verità.
Dan hu ]mien li fih se naraw ti;did importanti jse[[ biex ikompli jirba[ is-sewwa u l-verità li tg[allem ilKnisja Kattolika.
{ob] il-bie]el...
1. Is-Sibt filg[odu waqt li kont g[and familja minn {al Tarxien, l-g[ada li l-Prim Ministru kiseb elf mija u tmienja u g[oxrin miljun ewro (€1,128 miljun) mill-Unjoni Ewropea g[alik u g[al Malta g[as-seba’ snin li ;ejjin, ilmissier qalli: “issa nispera li [ob] il-bie]el ma jiklux lg[a]]ien”. Idejn sodi tal-Prim Ministru
Laqatni g[ax urieni kemm hawn nies li fis-silenzju ta’ darhom jinnutaw u jirra;unaw frott l-g[erf tal-[ajja ta u’ kuljum, frott it-tag[lim u lesperjenzi mhux tant talakkademja i]da tal-[ajja ta’ kuljum. Kien g[adu kemm lissen verità. Jekk ma noqog[dux attenti, dawn l-elf mija u tmienja u g[oxrin miljun ewro (€1,128 miljun) jistg[u ikunu f ’idejn
Muscat li [adem kontra li n;ibuhom, b’nofshom imorru g[al power station bla b]onn. 2. Il-kisba li g[amel il-Prim Ministru se[[et g[ax kapa/i, determinat daqs il-blat u g[ax ma qatax qalbu. Beda n-negozjati xhur ilu b’mijiet ta’ miljuni minn ta[t u, kontra kull mistenni minn bosta, ;ab g[al Malta u G[awdex somma ikbar millewwel somma g[as-seba’ snin li g[adhom kemm g[alqu.
Iktar minn biljun ewro g[alik U ter;a’ u tg[id, ;ab l-elf
mija u tmienja u ghoxrin miljun ewro meta l-Unjoni Ewropea flistess laqg[a naqqset mhux ftit il-ba;it tag[ha. Fil-fatt il-ba;it totali tal-Unjoni Ewropea naqas bi 3 fil-mija. Mela b’ba;it imnaqqas, Malta ;abet iktar. Meta tqis li [afna pajji]i, fosthom lIngilterra u l-:ermanja marru
Kien g[adu kemm lissen verità. Jekk ma noqog[dux attenti, dawn l-elf mija u tmienja u g[oxrin miljun ewro (1,128 miljun euro) jistg[u jkunu f’idejn Muscat li [adem kontra li n;ibuhom, b ’nofshom imorru g[al power station bla b]onn
g[al dan is-summit determinati biex inaqqsu l-ba;it Ewropew, u l-i]g[ar pajji] Ewropew ;ab iktar milli kellu u d-doppju ta’ li kienu qed joffrulu, allura tifhem g[alfejn il-Prim Ministru Gonzi g[andu tassew idejh sodi. 3. Iktar flus g[al Malta jfissru aktar jobs g[all-[addiema Maltin. Din is-somma fenomenali tal-elf mija u tmienja u g[oxrin miljun ewro hi injezzjoni qawwija [afna ta’ flus g[all-ekonomija tag[na u g[alhekk se tfisser aktar flus biex nag[mlu skemi g[annegozji ]g[ar, g[as-selfemployed, g[al dawk li jridu aktar ta[ri;, g[all-edukazzjoni, g[all-[arsien so/jali, g[al iktar boro] ta’ studju, u g[al iktar investimenti fl-infrastruttura u ttoroq tal-pajji] li allura j;ib aktar turi]mu u aktar xog[ol u overtime g[all-Maltin. Muscat [adem kontra dan il-ba;it Dawn il-flus se jfissru l-
iprem mod kif a[na nag[mlu dik il-qab]a ta’ kwalità fil-[ajja tag[na u li g[aliha d[alna flUnjoni Ewropea bis-sa[[a biss ta’ Gvern Nazzjonalista. 4. Tinsiex li dawn huma €1,128 miljun li Muscat ma riedx /ente]mu wie[ed minnhom, anzi [adem bis-s[i[
biex a[na ma ngawduhomx. Il[olma politika ta’ Muscat kitibha f’artiklu f’l-orizzont g[axar snin ilu, fid-19 ta ’ Frar 2003, “Konvint li kull min jo[lom ;ejjieni a[jar g[al dan il-pajji] jifhem li partnership hu l-a[jar” – b’partnership konna n[allsu biss u ma nie[du xejn, kif qeg[din b[alissa j[allsu pajji]i b[an-Norve;ja biex ikollhom a//ess g[as-suq Ewropew u anke qed i[allsu lil Malta fi pro;etti apposta. Il-vi]joni politika ewlenija ta’ Muscat kienet li nkunu barra lUnjoni Ewropea. F’artiklu f’lorizzont fil-5 ta ’ Marzu 2003, tlett ijiem biss qabel ir-referendum, Muscat fta[ar hekk: “Kburi li nag[mel parti minn dawk li qed jg[idu Le” Muscat qal Le g[all-1,128 miljun ewro li Malta kisbet bissa[[a tal-[idma ta’ Lawrence Gonzi u s-s[ubija fl-Unjoni Ewropea li ;ab g[al Malta lPartit Nazzjonalista b’oppo]izzjoni kbira minn Muscat. 5. Tinsiex li Muscat filKull[add tad-19 ta ’ Settembru 1999, kiteb hekk: “s[ubija flUnjoni Ewropea hi s-salib talmillennju”. F’intervista malMalta Independent fil-11 ta ’ Novembru 1997, Muscat sejja[ is-s[ubija ‘di]astru’, f’artiklu
minn Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
fil-Kull[add tad-29 ta’Awwissu 1999, Muscat kiteb hekk; “Partit Nazzjonalista + Brussell = tbatija”... Muscat mar ]mer/ il-Partit Nazzjonalista le 6. Kemm kien mar ]mer/.
Kif mar ]mer/ meta tana parir inkunu b[al ?ipru u ta parir lillI]landa kontra li jsiru membri tal-Unjoni Ewropea. Illum nistg[u ng[idu li “Partit Nazzjonalista fi Brussell = 1,128 miljun ewro”. Perfetti m’a[niex, i]da meta tara dawn ir-ri]ultati li ;ibna kontra kull tbassir, staqsi lilek innifsek, f’idejn min setafda dawn l-elf mija u tmienja u g[oxrin miljun ewro? F’idejn min [adem g[alihom jew f’idejn min [adem kontra tag[hom?
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
12 Opinjoni
G[al fejn se ntuha^ Illum g[all-Imdina. G[allImdina? Mela qomt bil-bajda mdawra, jew? Iva [ej, ilpinnur juri ’l hemm. Mela a[sbuha ftit taf. G[ax ir-ri[, u milli jidher ix-xemx se tg[ajjibna. Titkerrah xejn, g[ax ix-xemx qed titkerrahlek aktar milli ta[seb int. Mela issa naraw x’;ej. Dil-fra]i: ‘Issa naraw x’;ej’ niftakar g[edtha mal55 sena ilu — g[adni niftakar! — meta ta’ ]ag[]ug[ li kont tlaqt minn Vals, fin-Nofsinhar ta’ Franza fejn kont qed nistudja l-filosofija, g[al Pari;i biex nitg[allem l-G[arbi. U toqg[odx titkerrahli. Iva mela, l-G[arbi, g[ax kont da[[altha f’rasi li parti mit-triq tieg[i kellha tkun listudju tal-lingwi semiti/i. Il-Malti kont in[obbu u g[adni. Issa [allik li [ajti kellha tie[u ]volta o[ra u g[alhekk il-[olma li kelli taret mar-ri[. Hekk kellu jkun. Imma issa [allina minn dan. {alli nkompli. Wara lejl tren, wasalt Pari;i filg[odu bil-le[ja b’kollox. Ir[ejtilha g[all-katidral Notre Dame bil-mappa f’idi u hemm insib qassis iqarben. Ersaqt jiena wkoll. Dak i]]mien - b[alma ;a g[edt, dan ilu xi 55 sena - biex titqarben kien ikollok titla’ g[arkupptejk mal-kan/ell tal-artal. Mela kif po;;ejt, waslet soru b’barnu] b’ponta ma tispi//a qatt. Jien qatt ma kont rajt dix-xorta ta’ sorijiet. U g[attietli wi//i. Minn Pari;i g[all-Imdina Minn Pari;i g[all-Imdina! L-iskola, din konna nsej[ulha: ‘bathos’ u ‘Oxymoron’. Din l-istorja tal-mawra tag[na l-Imdina
bejn [adt gost biha u bejn ma [adtx. G[ax ma kellix aptit g[odu g[odu naqbad kiesa[ u biered it-tren tal-Istorja u flok ’il quddiem immur lura.
minn Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
G[eb minn [ajti Mons. Schembri g[eb minn [ajti bla ma naf kif. B[al dawk l-g[alliema kollha li g[allmuni
Il-pjazza ta’ quddiem il-Katidral fl-Imdina... l-Imdina tibqa’ dik il-belt /kejkna u [iemda li timmeraviljani kull darba li n]urha... tajjeb li aktar Maltin igawdu l-;miel tag[ha g[ax tassew hi belt unika
G[ax l-Imdina lura tibag[tek. G[andha storja sabi[a, tlellex, imma tbikkik ukoll. B[all-Istorja kollha madankollu. L-Istorja dak li g[andha: /aqlembuta. LImdina kienet fi ;lieda malBelt Valletta, l-aktar fi ]mien il-Kavallieri. Il-Gran Mastri kienu jirrenjaw mill-Belt fuq parti minn Malta mentri lUniversità (il-mexxejja) talImdina kellha ta[tha parti o[ra minn Malta. G[alhekk kien hemm g[ira ba]wija bejn da]-]ew;t ibliet. U tifhimha. Imma din hi bi//a biss mill-Istorja. Qabel dan, it-tren, jekk irrid, jie[dok lura snin u snin twal u jaf [afna renjanti, ibda mill-Griegi u r-Rumani, forsi wkoll il-Feni/i. Jg[allmuni dawk inti]i flIstorja.
Kwiet taqtg[u b’sikkina
Imma se ddum ma tg[idli jekk mortux jew le l-Imdina? Jew se ddum iddur mallew]a...? Iva morna. Kwiet taqtg[u b’sikkina. Mhux ]gur iltqajna ma’ g[oxrin ru[ jippassi;;aw, turisti kienu, u a[na mag[hom, in[okku ma’ dawk il-palazzi u djar Medjevali. Ma rridx ninsa l-katidral u l-Mu]ew tieg[u. Morru arawh dal-Mu]ew, g[ax hemm te]ori kbar li ma ssibhomx barra t-triq. Fil-Van;elu nsibu li Natanjel, jekk niftakar sew, jistieden lil-Lhud: ‘Ejjew u araw’. U jien se ng[id b[alu, morru u araw. Meravilja ta’ arti u Storja. Insomma flImdina g[andna l-Istorja ta’ Malta in a nut-shell, b[alma jg[idu l-Ingli]i. Jg[idu l-kliem b[a/-/irasa.
Dan qed ifakkarni f’]g[o]iti.Meta kont isSeminarju kellna monsinjur jg[allimna l-Latin. [afna kienu jafuh b[ala /-/impla. Monsinjur Schembri minn {al Tarxien. Latinista gwapp li ma nafx kemm-il dramm kiteb bil-Latin u [admuhomlu s-seminaristi tas-seminarju ma;;uri, ji;ifieri dawk li kienu jistudjaw il-filosofija jew it-teolo;ija. Mela darba dal-monsinjur ba[bu[ qalilna, f’nofs lezzjoni tal-Latin u fost idda[q tag[na - ta’ ]g[a]ag[ li konna - li l-an;li tas-sena jistg[u joqog[du kollha flimkien fuq ponta ta’ kampnar ta’ knisja. X’imma;inazzjoni hux? Minn fejn ;abha din jew a[jar minn qalhielu, ma nafx. Imma g[al-Latin, kul[add kien ine[[ilu l-kappell - min kellu!
u li tawni dak kollu li kelli b]onn biex nimxi ’l quddiem fil-[ajja. Fil-[ajja! Da]gur! Mela fil-mewt? Min hu dak lg[alliem li se jg[allmek g[allmewt u mbag[ad meta tkun ]ag[]ug[! Dak it-tag[lim fuq il-mewt tie[du jew millesperjenza personali jew millesperjenza ta’ [addie[or b[al pere]empju mit-tobba. Jien kull meta kont immur San :wann g[al xi /erimonja minn dawk it-twal - mhux illum! - is-seminaristi kienu jkantaw bil-Latin il-litanija talqaddisin billi jitolbu ’l Alla je[lishom minn xi [a]en. Fra]i minnhom hi ‘A subita morte, libera nos Domine’ (Minn mewt zoptu, e[lisna Mulej) jekk fuq kollox g[adhom isemmuha din fil-litanija. Imma jien kont inkun pront u f’qalbi kont inkanta o[ra li ivvintajtha jien, li hi din: A San Luqa, libera nos Domine (mill-isptar San Luqa, e[lisna Mulej). Imma milli jidher kul[add, illum jew g[ada jkollu j]uru dal-post (Illum Mater Dei). Ag[millu l-qrun! Imma kemm int pasta], g[id? U l-Imdina? Taf xi jg[id Thomas Jefferson? “I like the dreams of the future better than the history of the past.” Mhux a[jar no[olmu fuq i]]mien li ;ej milli nintilfu fuq limg[oddi? G[adek ma wi;ibtnix. Jien staqsejtek: u lImdina? Fejn [allejtha? Darba o[ra nkomplilek.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Ittri 13
Jibbenefika minn bor]a ta’ studju Sur Editur, L-industrija qed tiffa//ja bidliet fundamentali. Ilklijenti qed jitolbu dejjem iktar prodotti kumplessi u prezz ir[as. Barra minn hekk, il-globalizzazzjoni qed i;;ieg[el lill-kumpaniji lokali biex jaqsmu s-suq tag[hom ma’ kompetituri internazzjonali. Hu importanti li wie[ed jara li l-prodotti li toffri kumpanija jissodisfaw ilLuke Desira [ti;iet tal-klijent filwaqt li Gradwat li bbenefika j]ommu l-prezz talmill-programm STEPS manifattura baxx. Lattivitajiet li jsiru waqt li]vilupp tal-prodott g[andhom impatt enormi fuq l-andament s[i[ tal-prodott. G[alhekk iridu jing[ataw l-attenzjoni me[tie;a. L-i]vilupp ta’ prodott s[i[ g[andu tliet kolonni: is-suq (li wie[ed jifhem il-b]onnijiet tal-klijent), id-disinn tal-prodott (li wie[ed jistabbilixxi l-ispe/ifikazzjonijiet tal-prodott) u lmanifattura (il-[olqien ta’ sistema li twassal il-prodott lillklijent). Meta kumpanija ti]viluppa prodott, trid tkun /erta li hemm siner;ija bejn kull min g[andu sehem f’dawn ilkolonni. Permezz tal-kors tal-Masters, irnexxieli ni;bor tag[rif biex inkun nista’ ng[in l-industrija lokali tiffunzjona a[jar billi toffri iktar valur lill-klijenti u billi tkabbar il-kompetitività flekonomija globali. Ix-xog[ol ta’ ri/erka muri f’din ilpubblikazzjoni parti minnu hu ffinanzjat mill-iStrategic Educational Pathways Scholarship (Malta) Parti minn din il-bor]a ta’ studju hi ffinanzjata mill-Unjoni Ewropea – European Social Fund (ESF) under Operational Programme II – Cohesion Policy 2007-2013, Empowering People for More Jobs and a Better Quality of Life.
Gvern Nazzjonalista b’ri]ultat ie[or importanti g[al pajji]na bil-Ba;it mill-UE Sur Editur, Il-Ba;it li ;ab il-Gvern Nazzjonalista mmexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi hu messa;; ie[or /ar lill-poplu Malti ta’ min verament iwettaq dak li jemmen biex minnu jgawdi l-poplu Malti u G[awdxi kollu. Malta hi vermanent tag[na lkoll ta[t gvernijiet Nazzjonalisti li emmnu bis-s[i[ fis-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewrepea. Dak li emmnu fih, qed jag[ti r-ri]ultati. Tant li issa l-Labour Party hu wkoll, g[ax m’g[andux triq o[ra, jitkellem favur is-s[ubija g[alkemm fl-istess nifs dejjem jibqg[u jikkritikaw lill-UE b’mod li jibqg[u jo[olqu konfu]joni ta’ x’inhi l-po]izzjoni tag[hom dwar is-s[ubija ta’ Malta fl-UE. I]da l-MLP ma jafx mod ie[or. Muscat qed jipprova jirkeb fuq is-su//ess li g[amel il-Prim Ministru Lawrence Gonzi sa minn meta sse[ibna fl-UE. Meta sse[ibna fl-2004, ftit xhur biss qabel, Lawrence Gonzi [a t-tmexxija ta’ pajji]na minn idejn Eddie Fenech Adami li [adem bla heda biex wassalna sas-s[ubija fl-UE u rnexxielu jikkonvin/i lill-ma;;oranza tal-elettorat favur iss[ubija fl-UE.
L-ittri f’din il-pa;na
L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lillEditur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard @media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
F’dawn l-a[[ar tmien snin, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi mexxa lil pajji]na biex igawdi minn xita ta’ pro;etti li ming[ajr l-g[ajnuna talUE, pajji]na qatt ma kien se jasal biex iwettaqhom fi]-]mien li twettqu. U issa, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi nnegozja ba;it ie[or favur Malta u favur Malta kollha, biex tgawdi minnu sal-2020. Din hi politika li tag[mel ;id lil pajji]na. Bil-fatti u mhux bil-paroli biss, Gvern Nazzjonalista jkompli ja[dem biex mill-UE Malta tkompli tibbenefika. It-ta[ditiet fi Brussell g[al dan il-ba;it, ma kinux fa/li. Kienu diffi/li [afna sal-a[[ar mumenti. I]da Gvern Nazzjonalista g[araf jinnegozja u jikseb l-a[jar g[all-poplu kollu. G[araf jikkonvin/i lill-UE li Malta trid tkompli miexja fid-direzzjoni tal-progress biex nibqg[u nindirizzaw l-isfidi ekonomi/i u so/jali tal-poplu tag[na – u dan bl-g[ajnuna tal-UE wkoll. Din hi s-serjetà ta’ Gvern Nazzjonalista. Gvern Nazzjonalista li tista’ tafdah jinnegozja f’isem pajji]na u f’isem il-poplu tag[na.
L. Abela
Santa Venera
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
14 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
Fil-qosor
IR-RENJU UNIT
L-ebda theddida g[as-sa[[a konnessa mal-la[am ta]-]iemel, i]da... Il-Gvern Britanniku qal li lprodotti kollha ta/-/anga pro/essati mhumiex ta’ periklu g[all-konsumatur g[alkemm wie[ed g[andu j[ejji g[al ‘aktar a[barijiet li mhumiex se jkunu sbie[’ b’konnessjoni ma’ skandlu li jinvolvi lkontaminazzjoni ta’ prodotti tal-la[am. Is-Segretarju g[all-Ambjent Britanniku Owen Paterson qal li s’issa ma raw xejn li jqisu ta’ theddida g[as-sa[[a u rrefera g[al indikazzjonijiet li ssitwazzjoni tista’ hi dovuta g[al xi kumplott ‘estensiv’ kriminali. Proprju lbiera[ kellha tibda azzjoni legali fl-Ewropa kontinentali meta – ta[t irregoli tal-Unjoni Ewropea – mhux permess moratorjum fuq l-importazzjoni ta’ la[am millpajji]i tal-UE skont is-sej[a ta’ Londra. Dan meta Anne McIntosh,
fil-kariga ta’ Chairperson talkumitat g[all-ikel u l-affarijiet rurali mal-Parlament Britanniku, di;à sej[et biex limportazzjoni tal-la[am pro/essat jew iffri]at kollu mill-UE tieqaf g[al ]mien temporanju sakemm jinstab issors tal-kontaminazzjoni.
Problema marbuta ma’ bi//eriji fir-Rumanija L-iskandlu li jinvolvi s-sejba ta’ la[am ta]-]iemel f’dawk li suppost huma prodotti ta//anga g[all-konsumatur illum kiber b’mod li ‘jaffettwa’ diversi pajji]i Ewropej birRumanija qed tissemma b[ala ‘s-sors’ potenzjali. Kien ir-Renju Unit li f’Jannar skopra l-la[am ta]-
]iemel f’dawk li suppost kienu beef burgers, i]da investigazzjonijiet sussegwenti malajr sabu prodotti o[ra kontaminati fl-Irlanda u iktar tard fi Franza, il-Polonja u lI]vezja. L-iskandlu anki jinvolvi lippro/essar ta’ /ertu ikel millbi//erija sal-[in meta jasal fuq il-mejda tal-konsumatur; b’Owen Paterson itenni li rapporti minn Franza jindikaw problema marbuta ma’ ]ew; bi//eriji fir-Rumanija. Intant, filwaqt li l-Prim Ministru Rumen Victor Ponta /a[ad li pajji]u seta’ kien konness ma’ frodi fis-settur talikel, il-Gvern Fran/i] sejja[ lir-rappre]entanti tal-industrija tal-la[am g[al ta[ditiet – fost l-irtirar ta’ ammont ta’ ready made meals wara li nstab illa[am ta]-]iemel f’ikel mibjug[ fl-Ewropa b[ala prodotti ta/-/anga.
Drama o[ra b’vapur tal-cruises IL-MESSIKU: Vapur tal-cruises tal-Carnival Corporation spi//a miexi ming[ajr direzzjoni lil hinn mill-penisola ta’ Yucatan, lejn in-Nofsinhar tal-Messiku wara li qabdu n-nirien fuqu li [allewh ja[dem fuq generator tal-emer;enza. Ma we;;ga’ [add fost it-3,143 passi;;ier jew il-membri (1,086) tal-ekwipa;;. Fil-pre]ent tugboat jinsab fi triqtu lejn l-in[awi biex ji;bed dan ilvapur sal-port Messikan ta’ Progreso. Aktar su//essi g[al ‘Argo’ IR-RENJU UNIT: Il-film Argo ta’ Ben Affleck kien dikjarat lA[jar Film waqt il-premjazzjoni tal-BAFTA awards, f’Londra, u b’Daniel Day-Lewis jikseb unur ie[or g[all-Aqwa Attur g[allparti prin/ipali fil-film Lincoln. Affleck reba[ ukoll il-premju g[all-Aqwa Direttur g[al Argo li jittratta s-salvata;; tal-osta;;i Amerikani fl-Iran waqt irrivoluzzjoni tal-1979. Dan il-film issa qed jidher favorit g[allunur prin/ipali fis-serata tal-Academy Awards (Oscars) li ssir aktar ’il quddiem fix-xahar f’Beverly Hills, f’Kalifornja. Ka//a intensiva g[al eks pulizija qattiel L-ISTATI UNITI: T[abbret offerta ta’ miljun dollaru g[al informazzjoni li twassal g[all-[tif ta’ Chris Dorner, eks pulizija ta’ Los Angeles u llum ma[rub mil-li;i u li hu suspettat li g[addej b’vendetta kontra pulizija u l-familji tag[hom. L-awtoritajiet ja[sbu li Dorner kellu x’jaqsam ma’ tliet ka]i ta’ qtil li se[[ew b’ritaljazzjoni talli kien tke//a minn mad-Dipartiment tal-Pulizija. L-offerta saret possibbli grazzi g[al donazzjonijiet privati fejn anki kontribwew il-unions tal-pulizija, in-negozji u l-gvernijiet tal-belt u tal-counties ta’ Los Angeles. L-ammont ta’ flus hu anki l-akbar somma qatt offruta waqt investigazzjoni kriminali finNofsinhar ta’ Kalifornja.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 IL-BELT TAL-VATIKAN
Il-Papa jwarrab g[al ra;unijiet ta’ sa[[a Il-Papa Benedittu ixxokkja lid-dinja bl-a[bar li ‘m’g[adx g[andu s-sa[[a fi]ika u mentali’ biex ikompli jmexxi lill-komunità talKattoli/i u meta din hi anki l-ewwel darba li Papa se jwarrab mill-kariga millMedjuevu ’l hawn. L-a[bar – li fost o[rajn issorprendiet lill-uffi/jali mas-Santa Sede – ing[atat lakbar prominenza madwar id-dinja, bil-Kap talKattoli/i jinforma (bil-Latin) lill-Kardinali li sa[[tu marret lura u li se jirri]enja fit28 ta’ Frar. Intant, il-Vatikan jistenna li l-Papa ;did jintg[a]el sala[[ar ta’ Marzu. It-tmexxija ta’ Benedittu saret fi ]mien ta’ taqlib partikulari fid-dinja, fost kri]i ta’ abbu] sesswali konnessa ma’ numru ta’ qassisin u meta spikka wkoll il-ka] talqaddej personali (butler) talPapa li kien ]vela dokumenti privati li jallegaw dwar korruzzjoni fl-attivitajiet kummer/jali tal-Vatikan. Intant, il-qassis Federico Lombardi, il-kelliem g[allVatikan, g[amilha /ara li lPapa ma g[a]ilx li jirri]enja min[abba ‘diffikultajiet’ u li d-de/i]joni kienet sorpri]a g[al kul[add, anki g[allaktar persuni qrib tieg[u. Min-na[a tieg[u, il-Papa qal lill-Kardinali li ‘wie[ed bilfors je[tie; li jkun b’sa[[tu fil-;isem u filmo[[ biex jamministra bla[jar mod’ u li sa[[tu marret lura fl-a[[ar xhur ‘u b’mod li ;eg[litu jag[raf irrealtà li ma jistax ikompli jaqdi l-obbligi tal-funzjoni’. Hu g[al din ir-ra;uni, qal, li iddikjara ‘bil-libertà kollha’ li qed iwarrab mittmexxija tal-Knisja fejn anki rrefera g[ad-dinja tal-lum ‘li hi su;;etta g[al daqstant bidliet u the]]i] minn aspetti ta’ relevanza kbira g[allfidi’. L-a[[ar Papa li warrab minn jeddu kien ?elestin V, fl-1294 wara li kien dam biss g[al [ames xhur. Intant, il-Papa Gregorju XII ukoll
Il-bullettin uffi/jali li j[abbar ir-ri]enja tal-Papa Benedittu XVI fil-kwartieri-;enerali tal-istampa fil-Belt tal-Vatikan (Reuters)
warrab (kontra qalbu) fl1415 biex itemm kwistjoni ma’ rivali li ried imexxi lKnisja. Imwieled Joseph Aloisius Ratzinger, dan il-Papa :ermani] kien mag[ruf mad-dinja b[ala l-Kardinal Joseph Ratzinger sakemm, fid-19 ta’ April tal-2005, la[aq b[ala s-su//essur talmibki Papa :wanni Pawlu tTieni. Intant, u minkejja li fla[[ar xhur beda jidher aktar fra;li, Federico Lombardo insista li d-de/i]joni g[arri]enja tinvolvi biss ‘ilkwistjoni ta]-]mien’ u li mhix dovuta g[al xi in/ertezza jew marda spe/ifika. Il-kelliem g[as-Santa Sede mbag[ad sa[aq li l-Papa wera kura;; u determinazzjoni kbira’ meta hu konxji ‘mill-problemi kbar li qed tiffa//ja l-knisja llum.
Reazzjonijiet g[ad-de/i]joni storika ta’ Benedittu
Il-Kan/illier tal:ermanja Angela Merkel: ‘Id-de/i]joni g[andha tkun rispettata jekk kemm-il darba lPapa j[ossu fra;li wisq biex jaqdi d-doveri tieg[u’; Il-Prim Ministru tarRenju Unit David Cameron: ‘Se jin[ass in-nuqqas tal-Papa Benedittu b[ala mexxej spiritwali g[al miljuni ta’ nies u li stinka biex isa[[a[ irrelazzjonijiet ta’ Londra mas-Santa Sede’.
Il-Prim Ministru Taljan Mario Monti: ‘Kienet a[bar mhix mistennija u li [asditna mhux ftit’;
Kelliema g[al Yona Metzger, ir-Rabbi Ewlieni I]raeljan: ‘IlPapa Benedittu [aqqu tif[ir talli g[en ikattar ir-rabtiet po]ittivi interreli;ju]i fid-dinja u b’mod partikulari bejn il-Kristjani]mu, il:udai]mu u l-I]lam;‘
Dimitriy Sizonenko,
kelliem g[all-Knisja Ortodossa fir-Russja: ‘Ma nistennewx xi bid-
liet drasti/i fil-politika tal-Vatikan meta lKnisja Kattolika dejjem a//ertat il-kontinwità, mil-lat ta’ Kapijiet, fejn jid[lu relazzjonijiet mal-Knejjes Ortodossi’;
Edwin Lacierda, kel-
liem g[all-Presidenza tal-Filippini: ‘Idde/i]joni ta’ Benedittu, minbarra li hi wa[da storika, enfasizzat issens ta’ umiltà u limpenn pastorali li dejjem kienu s-sinsla tasservizz tieg[u b[ala Papa.’
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
16 A[barijiet ta’ Barra
Ir-ri]enja tal-Papa G[alkemm l-a[bar [asdet id-dinja, ma kien hemm xejn xi jwaqqaf lill-Papa Benedittu XVI jew xi [add minn ta’ qablu, milli jirri]enja mill-kariga. Skont il-Li;i Kanonika, il-li;i tal-Knisja, biex ri]enja tkun valida din trid issir minn rajh u tkun pubblikata kif suppost. I]da fi]-]minijiet moderni, ebda Papa ma kien g[amel dan. Fl-2005 kien ]velat li lPapa :wanni Pawlu II kien ikkunsidra li jirri]enja talanqas [ames snin qabel, meta kellu 80 sena. Hemm ukoll [afna spekulazzjoni minn stori/i li matul it-Tieni Gwerra Dinjija, il-Papa Piju XII fassal dokument li jekk fil-ka] jin[ataf min-Na]isti, awtomatikament jitqies li hu rri]enja mill-kariga u g[andu jintg[a]el issu//essur tieg[u. Il-Vatikan qal li l-Papa ;did mistenni jkun elett qabel l-G[id. Kelliem g[all-Vatikan, Patri Federico Lombardi, qal li anki l-ajjutanti l-eqreb g[all-Papa ma kinux jafu li kien qed jippjana dan ilpass u kienu ma[sudin g[all-a[[ar mill-a[bar tal-
biera[. Hu ]ied li dan ilpass tal-Papa wera kura;; kbir u determinazzjoni. {u l-Papa :ermani] qal li l-Papa kien ing[ata parir mit-tabib tieg[u biex ma jkomplix jag[mel vja;;i twal u kien ilu x-xhur ja[seb jekk g[andux jirri]enja. Mid-dar tieg[u f’Regensburg fil-:ermanja, Georg Ratzinger qal li [uh aktar ma jg[addi ]-]mien aktar kien qed ikollu diffikultà biex jimxi u li rri]enja tieg[u kienet parti minn ‘pro/ess naturali.’ Hu qal li [uh kien qed i[oss ilpi] tal-età u ried jistrie[ aktar. Il-Papa mhux mistenni jie[u sehem fil-konklavi li se jele;;i s-su//essur tieg[u u mbag[ad se jirtira firresidenza Papali f’Castel Gandolfo barra Ruma waqt li ssir l-elezzjoni. Lombardi qal li l-Papa, wara, kien se jmur f’kunvent ta’ sorijiet talklawsura fil-Vatikan g[al perjodu ta’ talb u riflessjoni. Fl-età ta’ 78 fl-2005, ilKardinal Joseph Ratzinger kien wie[ed mill-ixje[ Papiet qatt eletti.
L-ewwel Papa li rri]enja f’600 sena Din hi l-ewwel darba f’600 sena li Papa rri]enja. Skont il-li;i tal-Knisja, jekk Papa jag[]el li jirri]enja, [add ma jista’ jg[idlu li ma jistax. F’Light of the World, kollezzjoni ta’ intervisti ma’ ;urnalist :ermani], il-Papa Benedittu kien stqarr li Papa g[andu wkoll obbligu li jirri]enja jekk g[al ra;unijiet fi]i/i, psikolo;i/i u spiritwali j[oss li ma jistax ikompli jmexxi. L-a[[ar Papa li kien irri]enja kien il-Papa Gregorju XII fis-Seklu 15. Fil-passat, papiet kienu rri]enjaw f’temp ta’ taqlib politiku. Dawn il-Papiet irri]enjaw, xi w[ud f’/irkostanzi mhux /ari: Il-Papa Pontian (230-235) allegatament wara li kien e]iljat lejn Sardenja. Il-Papa Marcellinus (296304) wara li obda lImperatur Ruman Diocletian biex jag[mel sagrifi//ju lillallat pagani.
Il-Papa Benedittu XVI hekk kif ilbiera[ [abbar li fl-a[[ar ta’ Frar se jirri]enja (ritratt Reuters)
Il-Papa Martin I (649-655) e]iljat mill-Imperatur Konstantin II lejn il-Krimea. Il-Papa Benedittu V (964) tne[[a minn Imperatur Ruman li kien jippreferi kandidat ie[or. Il-Papa Benedittu IX (103245) irri]enja wara li bieg[ ilpapat lill-Papa Gregorju VI. Il-Papa Gregorju VI (104546) tne[[a mill-Papa Enriku
III talli bieg[ ma[friet u karigi fil-Knisja. Il-Papa ?elestin V (1294), kien elett fl-età ta’ 80 sena u rri]enja ftit wara u wara ntbag[at il-[abs missu//essur tieg[u. Il-Papa Gregorju XII (1406-15) irri]enja biex jg[in itemm ix-Xi]ma Kbira talPunent meta kien hemm diversi papiet.
L-ittra tar-ri]enja tal-Papa Benedittu XVI “G[e]ie] {uti, Jien sejja[tilkom g[al dan ilKonsistorju, mhux biss g[al tliet kanonizzazzjonijiet, imma wkoll biex in[abbrilkom de/i]joni ta’ importanza kbira g[all-[ajja tal-Knisja. Wara li g[amilt diversi e]amijiet tal-kuxjenza quddiem Alla, wasalt g[a/-/ertezza li ssa[[a tieg[i, min[abba l-età avvanzata tieg[i, m’g[adhiex tajba biex inwettaq id-doveri tal-ministeru tieg[i.
Jien konxju li dan ilministeru, min[abba n-natura spirtiwali tieg[u, irid jitwettaq mhux biss bil-kliem u l-fatti i]da tant ie[or bittalb u sofferenza. I]da fid-dinja tal-lum, li hi su;;etta g[al tant bidliet malajr u mhe]]a millmistoqsijiet tar-relevanza profonda g[all-[ajja ta’ fidi, biex wie[ed iwassal il-Kelma, kemm is-sa[[a tal-mo[[ u l;isem huma ne/essarji; sa[[a
li f’dawn l-a[[ar xhur marritli lura u rrid nag[raf li m’g[adnix kapa/i nkompli naqdi d-doveri tieg[i b’mod adegwat biex inwettaq dak mitlub minni f’dan ilministeru. G[al din ir-ra;uni u konxju tas-serjetà ta’ dan l-att, u billibertà kollha niddikjara li qed nirrinunzja l-ministeru tal-Ar/isqof ta’ Ruma, su//essur ta’ San Pietru, li kont fdat bih mill-Kardinali
fid-19 ta’ April tal-2005, b’tali mod, li mill-28 ta’ Frar tal-2013, fit-8 p.m., is-Sede ta’ Ruma, is-Sede ta’ San Pietru, se jkun vojt u konklavi biex ikun elett Papa ;did se jkollu jissejja[ minn dawk bil-kompetenza li jag[mlu dan. G[e]ie] [uti, nirringrazzjakom bl-aktar mod sin/ier g[all-im[abba u x-xog[ol kollu li bihom tajtuni appo;; f’din il-kariga
u nitlobkom ma[fra g[addifetti kollha tieg[i. U issa, [alli nafdaw ilKnisja Mqaddsa f’idejn irRag[aj Suprem tag[na, Missierna :esù Kristu, u nitlob lill-Ommna Marija, biex tkun tista’ tg[in lillKardinali bl-g[arfien tag[ha, fl-elezzjoni ta’ Papa ;did. Fil-ka] tieg[i, nixtieq ukoll naqdi b’devozzjoni l-Knisja Mqaddsa permezz ta’ [ajja dedikata lit-talb.”
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
A[barijiet ta’ Barra 17
Il-Konklavi> Kif il-Kardinali jele;;u lill-Papa Ir-ri]enja tal-Papa Benedittu stimolat pro/ess li jwassal g[all-konferma ta’ Papa ;did b’sistema ta’ elezzjoni li tmur lura s-sekli. F’sitwazzjoni b[al din, ilPapa jintg[a]el millKulle;; tal-Kardinali – log[la uffi/jali tal-Knisja (li jin[atru mill-Papa wara ]mien b[ala Isqfijiet) – li jissej[u g[all-laqg[a, mag[rufa b[ala Konklavi, f’Ruma. Fil-pre]ent hemm 203 Kardinali minn 69 pajji] meta fl-1975 ir-regoli talKonklavi nbidlu b’mod li jeskludu l-Kardinali kollha li g[andhom iktar minn tmenin sena. Intant, il-massimu talKardinali-eletturi hu ffissat mal-120 u fil-pre]ent hemm 121 Kardinal li g[ad ma g[alqux it-tmenin. L-uffi/jal l-aktar importanti waqt il-Konklavi hu Kardinal ,mag[ruf b[ala camerlengo, u li jrid jissorvelja l-pro/ess elettorali kollu. Fil-perjodu partikulari, ilKardinali jibdew jiddiskutu ta[t segretezza kbira l-merti tal-kandidati potenzjali waqt li – teoretikament – kull ra;el mg[ammed Kattoliku jista’ jkun elett Papa, ttradizzjoni telenka bi kwa]i ‘/ertezza’ li l-Knisja titmexxa minn uffi/jal li jkun elevat mill-istatus ta’ Kardinal. Mifhum li elezzjoni g[allPapa tinvolvi pro/ess ‘politiku’ anki jekk huma projbiti tipi ta’ ‘kampanji’. Intant, il-pro/ess tal-g[a]la jinkludi l-impenji g[al ‘koalizzjoni’ fejn ilKardinali jkollhom xi ;imag[tejn biex jiffurmaw l-alleanzi. F’din is-sitwazzjoni lKardinali ewlenin li ftit
ikollhom /ans li jil[qu Papa xorta jistg[u jinfluwenzaw bil-kbir lill-Kardinali l-o[ra. L-elezzjoni ta’ Papa tin]amm ta[t kundizzjonijiet ta’ segretezza li huma uni/i fid-dinja tal-lum u lKardinali jridu jibqg[u mag[luqin fil-Vatikan sakemm jil[qu ftehim dwar il-Papa su//essur. Fil-fatt, it-tifsira tal-kelma Konklavi tindika li dawn ‘litteralment huma mag[luqin (f’kamra) bi//avetta’. Il-pro/ess tal-elezzjoni g[al Papa kapa/i jdum il;ranet u fis-sekli li g[addew kien hemm ka]i fejn baqa’ g[addej g[al ;img[at jew xhur. Kien hemm ukoll ka]i fejn mietu l-Kardinali waqt dan il-pro/ess li fost o[rajn ja[seb biex jevita lpossibbiltà li jo[or;u dettalji tal-votazzjoni matul jew wara l-Konklavi. F’ka] li xi [add i[oss ittentazzjoni li ji]vela dettall ikun qed jissogra liskomunikazzjoni millKnisja. Qabel tibda l-votazzjoni fil-Kappella Sistina, lin[awi kollha jkunu evalwati mill-esperti tassigurtà li ja//ertaw li ma jkun hemm l-ebda kameras jew mikrofoni mo[bija – u ladarba tibda l-Konklavi, lKardinali jridu jg[ixu fi kwartieri ming[ajr a//ess jew forma ta’ kuntatt maddinja ta’ barra ([lief g[al xi emer;enza medika) sakemm jintg[a]el Papa ;did. In-numru pre/i] ta’ Kardinali eli;ibbli biex jivvutaw jinbidel f’ka]i ta’ mewt u ladarba w[ud jag[lqu t-tmenin sena j/edu posthom g[al Kardinali i]g[ar fl-età b[ala parti minn pro/ess gradwali.
Tmiem ta’ kapitlu... Ritratt ri/enti tal-Papa miexi lil hinn ftit wara li kkonkluda udjenza fi Pjazza San Pietru, fil-Belt tal-Vatikan (Reuters)
IS-SU??ESSUR TAL-PAPA
Jibdew jissemmew ‘il-favoriti’ L-esperti dwar il-Vatikan b[alissa qeg[din jitkellmu dwar l-hekk-imsej[a papabile – terminu bil-lingwa Taljana li jirreferi g[all-Kardinali li g[ad jistg[u jil[qu Papa wara r-ri]enja ta’ Benedittu XVI. Fost dawn insibu lil: Il-Kardinal Angelo Bagnasco: L-Ar/isqof ta’ Genoa, li g[andu 69 sena, meqjus fost o[rajn b[ala persuna awtorevoli ferm dwar l-istampa u l-politika sekulari. Hu anki professur talmetafi]ika li kapa/i jitkellem b’numru ta’ lingwi u li jaddotta po]izzjonijiet ‘ri;idi’ konnessi mad-duttrina; Il-Kardinal Marc Ouellet: Kanadi] u eks Ar/isqof ta’ Quebec li fil-pre]ent imexxi l-Kongregazzjoni tal-Isqfijiet
influwenti. Dan il-Kardinal ta’ 68 sena hu intellettwali u ‘veteran’ fejn jid[lu nnegozjati mal-Punent sekulari, minbarra li hu kosmopolitu. Ouellet javvi/ina l-linja ta’ Benedittu fejn jid[ol il-[sieb teolo;iku u dan jista’ jitqies b’mod favorevoli mill-kurja. Il-Kardinal Gianfranco Ravasi: Ilu Kardinal biss mill-2010 u jmexxi l-Kunsill Pontifikali g[all-Kultura. Dan it-Taljan ta’ 69 sena hu komunikatur ‘qawwi’ u bi kliemu jista’ jkattar l-impenn sod g[ad-duttrina Kattolika Ortodossa. Ravasi hu skular tal-Bibbja u g[andu l-ba]i tieg[u f’Ruma i]da kapa/i ja[dem kontrih il-fatt li qatt ma serva b[ala Isqof djo/esan.
Il-Kardinal Leonardo Sandri: Diplomatiku veteran
tas-Santa Sede li g[andu 70 sena u jmexxi l-Uffi//ju talVatikan g[all-Kattoli/i talLvant. Hu qata’ figura tajba fil-kariga u grazzi g[allesperjenza diplomatika tieg[u hu konxju ferm middimensjonijiet globali talKnisja. Jekk jing[a]el Papa, Sandri, li hu Ar;entin, isir lewwel Kap tal-Knisja li jkun ;ej mill-Amerika t’Isfel. Il-Kardinal Angelo Scola: L-Ar/isqof ta’ Milan u intellettwali ie[or li kapa/i jistimola s-sens ta’ devozzjoni fost il-Kattoli/i fl-Ewropa. Scola, li g[andu 70 sena, hu anki wie[ed mill-aqwa skulari dwar l-I]lam u d-djalogu bejn il-Kristjani u l-Musulmani
IN-NAZZJON
18 A[barijiet ta’ Barra
Il-Papa Benedittu XVI 19.04.2005 – 28.02.2013
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
A[barijiet ta’ Barra 19
Min hu l-Papa Benedittu^ •
•
•
Il-Papa Benedittu jikkon/elebra l-Vespri fil-Ba]ilika ta’ San Pawl, f’Ruma (Reuters)
• • •
•
•
•
•
Twieled b[ala Joseph Aloisius Ratzinger f’Marktl, fil-Bavarja (fil:ermanja) fis-16 ta ’ April tal-1927 u anki g[andu /ittadinanza tal-Vatikan; Fl-età ta ’ erbatax-il sena kien jifforma parti millHitlerjugend – ferg[a ta]]g[a]ag[ fi]-]mien meta l-:ermanja tmexxiet mirre;im ta’ Adolf Hitler kif kellhom jag[mlu bilfors i]-]g[a]ag[ :ermani]i dak i]-]mien. Matul it-Tieni Gwerra hu kellu jieqaf mill-istudji fisseminarju ta ’ Traunstein u fejn serva ma ’ taqsima ta ’ difi]a kontra l-attakki ta ’ ajruplani fi Munich. Lejn l-a[[ar tal-gwerra hu [arab mill-Armata u n]amm g[al xi ]mien fl1945 mill-Alleati b[ala pri;unier-tal-gwerra; Kien ordnat qassis fid-29 ta ’ :unju tal-1951; La[aq Kardinal fis-27 ta ’ :unju tal-1977; Qabel la[aq Papa kellu lkarigi ta ’ Ar/isqof ta ’ Munich u Freising (bejn l1977 u l-1982); KardinalQassis ta ’ Santa Maria Consolatrice al Tiburtino (1977-1993); President talKummissjoni Teolo;ika Internazzjonali (19812005); Prefett talKongregazzjoni g[adDuttrina tal-Fidi (19812005); President talKummissjoni Bibblika Pontifikali (1981-2005); Kardinal-Isqof ta ’ Velletri-Segni (19932005); Dekan tal-Kulle;; tal-Kardinali (2002-2005) u Kardinal Isqof ta ’ Ostia (2002-2005); Joseph Ratzinger sar Benedittu XVI meta kien elett Papa fid-19 ta ’ April tal-2005, u hu wie[ed mill-aktar Kapijiet talKnisja anzjani fl-istorja; Fil-fatt, il-Kardinal Ratzinger kien qed jistenna biex jirtira qabel il-mewt tal-Papa :wanni Pawlu t-Tieni fl-2005 u anki qal li ma ried qatt li jkun hu is-su//essur ta’ :wanni Pawlu; Intant, hu kellu jil[aq b[ala t-tmien Papa :ermani] fl-istorja u tul is-snin ippromwova lmog[drija Kristjana fejn tkellem diversi drabi favur ir-rispett g[ad-drittijiet umani kif ukoll sostna l;lieda kontra l-faqar u lin;ustizzja; Hu mexxa l-Kattoli/i taddinja fi ]mien partikularment diffi/li meta l-bidliet spissi u drammati/i li sawru liddinja pprovdew l-isfidi kontinwi g[all-Knisja; istituzzjoni bi tradizzjonijiet li jmorru lura elfejn sena.
Ma tridx tkun sinjur biex tag[ti d-demm... trid biss ftit kura;;
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
22 Arti
Il-Malta Arts Fund bejn l-2009 u l-2013 allokat aktar minn €1.16 miljun Kienu allokali i]jed minn miljun g[all-268 pro;ett tal-arti minn meta tniedet il-Malta Arts Fund lejn tmiem l-2009. B’fierxa wiesg[a li tkopri minn films, mu]ika u ]fin, sa letteratura, teatru u l-arti vi]wali, ilfond ifittex li jissapportja lkwalità u l-e//ellenza fl-arti. Il-ma;;oranza tal-fondi ;ew allokati lill-arti performattiva – 140 pro;ett [adu ftit inqas minn nofs miljun ewro filwaqt li fl-arti vi]iva, 64 pro;ett [adu €338,193. Fis-settur multidixxiplinarju, 37 pro;ett [adu €210,985 u filletteratura, 27 pro;ett [adu €113,609. B[ala l-mekkani]mu ta’ finanzjament tal-Kunsill Malti g[all-Kultura u l-Arti (KMKA), il-Malta Arts Fund g[andu l-g[an li jg[in lil artisti u organizzazzjonijiet tal-arti jwettqu l-potenzjal tag[hom u jtejbu [iliethom u l-livell ta’ professjonalità. Is-sena l-o[ra, iktar minn € 420,000 ;ew allokati lil total ta’ 100 pro;ett. Minn dawn, 52 pro;ett fl-arti performattiva r/evew madwar €144,422; 20 pro;ett fl-arti vi]wiva [adu €134,036 filwaqt li 20 pro;ett multidixxiplinarju r/evew madwar €119,000. €1.16
Tmien pro;etti tal-letteratura [adu ftit inqas minn € 23,000. F’Novembru li g[adda, ferg[a ;dida tal-letteratura ‘Spreading Words’ ]diedet mal-programm tal-fond talarti, li b’hekk ;iet b’erba’ ferg[at. B’allokazzjoni annwali ta’ €20,000, ‘Spreading Words’ tfasslet b[ala g[ajnuna lill-awturi, it-tradutturi u l-pubblikaturi g[at-traduzzjoni ta’ kitbiet bil-Malti g[al lingwi o[rajn. Letteratura Maltija L-g[an hu li l-letteratura
Maltija tkun aktar a//essibbli g[allkomunitajiet ;odda ta’ qarrejja, li jwassal g[all-ftu[ u t-tis[i[ tax-xena letterarja Maltija. L-applikazzjonijiet g[al din il-ferg[a jag[lqu fl-1 ta’ Marzu. Il-ferg[at l-o[ra huma l’Project Support Grant’, l’Organisation Support Grant’ u l-’Mobility Support Grant’. Il-’Project Support Grant’ hi maqsuma f’]ew; ferg[at: pro;etti kbar u ]g[ar. Pro;etti li jitolbu sa € 5,000 jikkwalifikaw b[ala pro;etti ]g[ar; lapplikazzjonijiet g[al din ilferg[a jift[u kull tliet xhur. Il-pro;etti l-kbar, li l-fondi g[alihom jaqg[u bejn il-
Il-ma;;oranza tal-fondi ;ew allokati lill-arti performattiva – 140 pro;ett [adu ftit inqas minn nofs miljun ewro filwaqt li fl-arti vi]iva, 64 pro;ett [adu €338,193. Fis-settur multidixxiplinarju, 37 pro;ett [adu €210,985 u fil-letteratura, 27 pro;ett [adu €113,609
Dettall mill-bini mill-isba[ tal-Università l-Antika fil-Belt Valletta
€ 5,001
u l-€20,000, huma allokatti kull sitt xhur. Il-ferg[a ‘Organisation Support Grant’ ta[seb g[allorganizzazzjonijiet li qed ifittxu fondi sabiex iriegu loperat tag[hom fis-settur tal-arti f’Malta u#jew biex joperaw programm artistiku. Din tipprovdi fondi lil organizzazzjonijiet, li lg[anijiet tag[hom huma konformi mal-g[anijiet u lprijoritajiet tal-Politika Kulturali Nazzjonali, g[al spejje] ta’ programmar u organizzazzjoni.
Mobbiltà artistika Il-’Mobility Grant’ ta[seb
g[al mobbiltà artistika lil hinn minn xtutna g[al korsijiet qosra ta’ ta[ri;, workshops, parte/ipazzjoni f’attivitajiet artisti/i barra minn Malta u kollaborazzjoni internazzjonali. Is-sottomissjonijiet g[al dan il-fond huma kompetittivi u g[alhekk mhux lapplikazzjonijiet kollha jistg[u jing[ataw l-g[ajnuna mitluba. Kull min hu interessat flArts Fund jista’ jattendi lArtsTalk, serje ta’ diskussjonijiet pubbli/i relatati
mal-Malta Arts Fund. Dawn is-sessjonijiet jispjegaw ilpro/ess ta’ applikazzjoni b’e]empji ta’ prattika tajba. Il-lista tal-pro;etti li ng[ataw s’issa kif ukoll il-formoli talapplikazzjoni u l-linji gwida ;odda jinsabu fuq is-sit www.maltaculture.com jew jinkisbu mill-uffi//ju talKunsill f’230, Triq irRepubblika, il-Belt Valletta. G[al aktar informazzjoni /emplu 21245168 jew ibg[at email fuq funding.mcca@maltaculture. com.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Finanzi 23
Banif iniedi 5th Anniversary Term Deposit Banif Bank nieda offerta limitata fuq kont b’terminu fiss g[al [ames snin, li joffri lill-klijenti mod sempli/i ta’ kif wie[ed i;emma’ u jgawdi rendiment g[oli. Il-prodott tnieda b[ala parti minn numru ta’ inizjattivi ppjanati g[all2013 li matulha l-bank se ji//elebra [ames snin ta’ su//essi bl-involviment talklijenti, l-impjegati u msie[ba o[ra. Il-5th Anniversary Term Deposit ta’ Banif Bank joffri rata vanta;;u]a ta’ 4.6 filmija gross kull sena fuq terminu ta’ [ames snin, demoninat f’munita ewro. Il-kont jista’ jinfeta[ b’ammont minimu ta’ €2,500. L-offerta tag[laq fit-28 ta’ Frar 2013 imma lbank jirriserva d-dritt li jwaqqaf l-offerta qabel din id-data, skont iddiskrezzjoni tieg[u. “Anke f’g[eluq sninu, Banif Bank jemmen li g[andu jag[ti r-rigali minflok jir/evihom,” qal Dirk Spiteri Lucas, il-Kap tad-Dipartiment talIstrate;ija u l-Prodott ta’ Banif Bank (Malta) plc. “Ilbank jag[raf li l-isforzi tieg[u ma kinux se jrendu tkabbir daqshekk mg[a;;el ming[ajr il-fidu/ja tas-suq lokali. B’dan il-prodott ilBanif qed jirringrazza lillklijenti!” Banif Bank (Malta) plc feta[ il-bibien tieg[u g[allewwel klijenti fl-2008 bilferg[a ta’ San :iljan. Minn dak i]-]mien il-bank kabbar in-netwerk ta’ ferg[at tieg[u g[al disg[a, u feta[ ukoll dipartiment g[all-qasam tan-negozju u lkummer/. Il-bank hu mmexxi minn tim b’sa[[tu ta’ aktar minn 150 impjegat u joffri firxa wiesg[a ta’ prodotti u servizzi innovattivi g[al numru kbir ta’ klijenti personali u dawk fil-qasam tan-negozju li jag[mlu u]u mis-servizzi ta’ Banif Bank. Fil-[ames snin ta’ operat, il-Banif ir/ieva
Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm
rikonoxximent internazzjonali mill-World Finance fl-2010 u l-2011. G[al aktar tag[rif wie[ed jista’ j]ur is-sit elettroniku www.banif.com.mt, jag[mel
kuntatt mal-Customer Care fuq customercare@banif.com.mt i/empel 22601000, jew i]ur xi ferg[a ta’ Banif Bank f’Malta u f’G[awdex.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli
MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN
(30)
Il-Gran Mastru Hompesch minn Michael Galea
Ferdinand von Hompesch kien l-uniku Gran Mastru tal-Ordni ta’ San :wann tal-lingwa :ermani]a f’Malta. Mhuwiex midfun f’Malta, il-g]ira fejn g[ex parti kbira ta’ [ajtu. Donnu b’xi mod jag[mel tajjeb g[al dan hu l-monument li twaqqaf f’;ie[u f’{a]-}abbar, biex it-tifkira tieg[u ma tintilifx. jie[u f’waqtha de/i]joni Ferdinand von Hompesch, bin il-Baruni Johann Wilhelm g[aqlija u umana. Hompesch [alla Malta fis-17 ta’ :unju u l-Barunessa Isabella von 1798. Bylandt, twieled fid-9 ta’ Fuq pressjoni politika Novembru 1744 fil-Kastell min-na[a tar-Russja u tal-familja f’Bollheim, l-Awstrija, hu abdika minn il-:ermanja. Da[al fi [dan Gran Mastru (1799). Miet l-Ordni ta’ San :wann f’età f’Montpellier fit-12 ta’ Mejju minuri - cum dispensatione minoris aetatis (1761). Qabel 1805 u ;ie midfun fil-Knisja tal-Ordni Sainte Eulalie li ma [a l-voti, it-tradizzjoni tinsab f’Rue de la Merci. tg[id li kien pa;; F’/erimonja reli;ju]a, tal-Gran Mastru. Kellu pre]enti l-Gran Mastru karriera illustri, peress li tal-Ordni Fra Andrew Bertie ng[ata diversi karigi fil-5 ta’ Mejju 2005 tqieg[det importanti, fosthom dik lapida tal-ir[am fuq il-qabar ta’ Kastellan (1768), tal-Gran Mastru Hompesch. Kummissarju tal-Armamenti Wie[ed isemmi li (1774) u talfil-Mu]ew Parrokkjali ta’ Fortifikazzjonijiet (1775), Balì Titulari ta’ Brandenburg {a]-}abbar hemm arlo;; (1787). Sadattant kellu f’idejh Malti ta’ mal-[ajt u su;;etta il-Kommendi ta’ Rothenburg li kienu tal-Gran Mastru Hompesch. u Reichardsroth (1777), Bl-inizjattiva tal-Kunsill Herford u Lage (1783), ?iviku }abbar fl-1 ta’ Bassel u Dorlisheim (1785), Settembru 1993, Jum Belt Sulz, Colmar u Mülhausen Hompesch, kien inawgurat (1786) u Villingen (1796). monument lill-Gran Mastru Ferdinand von Hompesch Ferdinand von Hompesch kien elett Gran Mastru talbil-parte/ipazzjoni talOrdni b’vot unanimu fis-17 Ambaxxatur tal-:ermanja ta’ Lulju 1797. g[al Malta, Martin Florin. Hompesch kien popolari Id-diskors kommemorattiv mal-Maltin forsi g[ax, mhux sar minn Karmenu Mallia, b[all-prede/essuri tieg[u, hu Segretarju tal-Kunsill ?iviku kien i]omm kuntatt mas}abbar. sudditi tieg[u, forsi wkoll “Lil Hompesch irridu kien qed jilma[ s[ab iswed narawh fid-dawl ta’ fuq ix-xefaq riesaq lejn ]minijietu. Franza kienet qed g]iritna u ried li l-Maltin tgawdi l-frott tar-rivoluzzjoni ikunu mieg[u. Tliet ir[ula tag[ha stess wara xeni Maltin huma marbutin malmdemmija u [orox, li kienet familja Hompesch – {a]-}abbar (Città Hompesch, g[addiet minnhom. Il-kavallieri Fran/i]i kienu 1797), is-Si;;iewi (Città Ferdinando, 1797) u ]-}ejtun b’ru[hom u b’;isimhom wara r-Repubblika. Napuljun (Città Beland, kunjom omm g[amiehom u sa[[arhom, u ta’ xebba ta’ omm il-Gran mag[hom sa[[ar ukoll lil Mastru, 1797). Meta se[[et l-inva]joni ta’ [afna Maltin li issa kienu Malta minn Napuljun f’:unju xebg[u mit-tmexxija [arxa u tirranika tal-Gran Mastri. 1798, il-Gran Mastru Il-:akbini Fran/i]i Hompesch ftit seta’ joffri infiltraw bl-ideat moderni re]istenza lill-g[adu, g[ax il-Kavallieri Fran/i]i, li kienu tag[hom fi g]iritna ma;;oranza fost il-Kavallieri wkoll.” Il-monument tqieg[ed l-o[ra, ma ridux ji;;ieldu lil fi Pjazza Medatrice, Napuljun. Barra minn hekk {a]-}abbar. Il-bust li kien hemm Maltin li kienu jirrappre]enta lill-Gran lesti jaqbdu l-armi kontra l-Ordni. Quddiem sitwazzjoni Mastru Hompesch hu b[al din Hompesch ma riedx ma[dum mill-fibre glass u hu li jinxtered id-demm xog[ol l-iskultur Alfred g[alxejn, dan mhux Camilleri Cauchi. Il-pedistall min[abba nuqqas ta’ kura;; in[adem bil-;ebla Maltija jew g[ufija, i]da g[ax g[araf minn Lewis Xuereb.
(Ritratt fuq) Il-Monument li issa ilu f’dan il-post /entrali f’{a]-}abbar g[al dawn l-a[[ar 20 sena. (Ritratt xellug) Pittura ta’ Rafael Bonnici Calì li turi lill-Gran Mastru Hompesch ma’ bini asso/jat ma’ dan il-Gran Mastru li jinsab f’{a]-}abbar. Din il-pittura tinsab g[all-wiri fil-Mu]ew tas-Santwarju, {a]-}abbar, fejn insibu o;;etti o[ra li huma asso/jati ma’ Hompesch, fosthom su;;etta
Illum naraw id-de/i]joni li kien [a Hompesch meta ;ie Napuljun b[ala wa[da f’waqtha, g[aqlija u umana
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Mu]ika 25
Serje ta’ kun/erti f’Villa Bologna ‘Eleganza Operistika’ se jkun l-ewwel kun/ert aktar tard dan ix-xahar Il-Barocco Foundation g[andu l-pja/ir i[abbar serje ta’ kun/erti li se jsiru f’Villa Bologna, villa esklussiva li tinsab wara l-Palazz talPresident f’{‘Attard. Lewwel kun/ert li se jsir hu Operatic Elegance nhar lErbg[a 20 ta’ Frar fit-8 p.m. Villa Bologna hi mag[;una fl-istorja ta’ Malta peress li hi d-dar ta’ bosta personalitajiet prominenti, fosthom Lord Strickland li kien Prim Ministru ta’ Malta u bintu Mabel Strickland, li kienet tmexxi t-Times of Malta. Villa Bologna hi villa barokka b’;onna vasti ta’ tmien tomniet – proprjetà li turi s-sbu[ija u l-eleganza talarkitettura tal-passat Operatic Elegance se jippre]enta tliet artisti mag[rufin sew fix-xena lokali tal-mu]ika klassika: issoprano Marita Bezzina, it-
tenur Joseph Aquilina u lpjanista Ramona Zammit Formosa. Il-kun/ert se jkun /elebrazzjoni tad-dinja eleganti tallirika bi programm b’repertorju ta’ arji operisti/i. Il-programm se jinkludi arji minn Tosca ta’ Puccini, Fedora ta’ Giordano, L’Elizir d’ Amour ta’ Donizetti, u Mefistofele ta’Bioto. Ir-repertorju jkompli b’mu]ika ta’ W.A. Mozart b’selezzjonijiet mill-opra tieg[u Le Nozze di Figaro, Gianni Schicci ta’ Puccini, kif ukoll arja mill-opra Ingliza Dido and Aeneas ta’ Henry Purcell. Il-progamm ikompli b’]ew; dwetti mitTraviata ta’ Verdi. Il-mistiedna spe/jali u distinta g[al dan il-kun/ert hi lAmbaxxatri/i tal-Amerika. Dan il-kun/ert qed ikun organizzat minn Barocco
It-tenur Joseph Aquilina, is-soprano Marita Bezzina u l-pjanista Ramona Zammit Formosa. Fir-ritratt ta[t jidher dettall minn Villa Bologna
Foundation bis-sapport ta’ Elmo Insurance u Olimpus Music. Biljetti g[all-Operatic Elegance huma limitati g[alhekk minn jixtieq jattendi, g[andu jakkwista l-biljetti ming[and Barocco Foundation billi j/empel fuq 7968 0952 jew jibg[at email: baroccomalta@gmail.com
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
TV#Radju 27 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Qalb il-Familja NET Television 10>00 L-edizzjoni tal-lum se tkun millGrand Hotel fl-Im;arr G[awdex u se tiffoka fuq l-edukazzjoni terzjarja. Il-
kelliema spe/jali se jkunu Karl Buttigieg – student tat-III sena B. Com, Maria Xerri – studenti tat-III sena Li;i, u l-g[alliem Victor Grech. Jattendu lPrim Ministru Lawrence Gonzi u Kate Gonzi. Intant fis-sezzjoni fejn insiru nafu a[jar ]ew; kandidati li se jo[or;u g[all-Elezzjoni :enerali mal-Partit Nazzjonalista se jkun hemm Giovanna Debono u Marthese Portelli.
63˚ Festival di Sanremo Raiuno 20>35 Illum jibda l-Festival ta’ Sanremo,
festival presti;ju] [afna li se jkun mifrux fuq [amest ijiem. Fit-taqsima tal-campioni se jkun hemm 14-il kantant#a, li llum se nkunu nistg[u naraw sebg[a minnhom jinterpretaw ]ew; kanzunetti kull wie[ed jew wa[da. Fost dawk li se naraw illum hemm Maria Nazionale, li tidher fir-ritratt hawn fuq. Liema mi]-]ew; kanzunetti se tkun fil-finali ting[a]el 50 fil-mija mill-pubbliku u 50 fil-mija minn ;urija esperta. Ikun hemm ukoll it-tmien kantanti fit-taqsima ta]-]g[a]ag[. Il-pre]entaturi ta’ din is-sena se jkunu Fabio Fazio u Luciana Littizzetto.
L’avvocato del diavolo Rete 4 21>10 Film drammatiku tal-1997 b’re;ija ta’ Taylor Hackford li g[andu fost l-atturi
ewlenin lil Al Pacino u Keanu Reeves (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t), kif ukoll
Skola Sekondarja tas-Subien f’G[awdex li tlestiet fl-2010. Tul il-le;i]latura pre]enti l-Gvern g[amel skola ;dida kull sena
L-Edukazzjoni L-Istampa Kollha - NET Television 20>30
Nathaniel Attard imexxi edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm, li s-su;;ett tieg[u se jkun l-Edukazzjoni, wie[ed mill-pilastri ewlenin tal-amministrazzjoni Nazzjonalista Il-mistednin biex jag[tu
Sfida a White Buffalo Rete 4 16>50 Kim Novak (fir-ritratt hawn ta[t),
Charles Bronson u Jasck Warden huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Amerikan tal-1977. L-istorja hi ambjentata f’Dakota fl-1874. Buflu abjad ikun qed jitterrorizza popolazzjoni s[i[a u sa[ansitra jispi//a joqtol tifla ]g[ira. Tg[id se jkun hemm min isib tarfu?
l-kontribut f’din id-diskussjoni se jkunu Clyde Puli u Charlò Bonnici mill-Partit Nazzjonalista, Mario Mallia mill-Alternattiva Demokratika u Kevin Bonello, il-President tal-MUT.
Charlize Theron u Jeffrey Jones. Avukat ]ag[]ug[ jing[ata impjieg ma’ kumpanija presti;ju]a ta’ avukati. Il-futur ikun jidher sabih [afna g[alih. I]da l-kap tieg[u jkun bniedem bla skrupli ta’ xejn. Tg[id i]-]ag[]ug[ jiddakkar minnu jew jispi//a jitlef limpjieg basta ma jsirx korrott hu wkoll? Newsdesk (l-ewwel parti) Radio 101 16>30 Fl-ewwel parti ta’ Newsdesk g[allum, b[as-soltu ma’ Simon Cassar, niltaqg[u ma’ ]ew; kandidati tal-Partit Nazzjonalista g[all-Elezzjoni :enerali. Dawk tal-lum se jkunu Ingrid Brownrigg u Clyde Puli. Malta Llejla NET Television 16>55 L-awtur mistieden ta’ Stephanie Spiteri g[al-lum se jkun Antoine J. Hili, li tard is-sena li g[addiet [are; il-ktieb Jingle, il-kelb li mexa mieg[i. Robert Cassar, konsulent dwar ilkarriera fl-MCAST, jag[ti tag[rif dwar korsijiet part-time li se jibdew ix-xahar id-die[el. Ikun hemm ukoll ir-rokna tat-tabib u dik ma’ Fr Karm Debattista.
Turbulence La 7 21>10
Lauren Holly u Ray Liotta (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Amerikan tal-1997 li n[adem b’re;ija ta’ Robert Butler. Erba’ pulizija jkunu qed jeskortaw ]ew; pri;unieri perikolu]i fuq ajruplan. X’ji;ri meta dawn it-tnejn ja[arbu u jikka;unaw affarijiet kbar?
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
28 TV#Radju
06>00
101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali, 07>50 Il-Kampanja Elettorali Tieg[ek)
07>55 08>00 08>05 09>00 09>05
Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Futur fis-Sod The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i tal-Mewt, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 - Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 Newsline 12:45 – Qari bil-Malti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bulettin ta’ l-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 – Music Lounge 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 - Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Klassika 15:30 - Drive Time 15:45 ONE News 16:00 - Mhux g[atTfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 Rush Hour (jinkludu 17:15 :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - ONE Beat Box 21:45 ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 - Fr Colin u l-{bieb 24:00 - Flimkien 02:00 - Bla Kantunieri (r). RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet filQosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 – Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Bir-Rispett Kollu (jinkludi 16:00 BBC
Newsdesk (l-I parti) - Simon Cassar Newsdesk (it-II parti) - Roberta Avellino Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Eric Montfort Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – Bejn Kliem u Fatti! (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 - Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 Mer]uq - ra;; ta’ a[bar tajba 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Il-{rejjef, lG[eref u l-Ma;ija 10:00 - BBC News Update 10:06 - Pri]ma 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 - IlMalti llum: ideat ta’ ]mienna 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Platea 20:00 – The Artefact 20:30 Bioneers 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 Ara Ommok 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Ti]wiqa Mu]ikali 14:00 - Jiena Hu l-{ob] u l-{ajja 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 – Fil-pjagi tieeg[ek a[bini 16:00 - L-Istorja tal-Knisja u inti 16:30 - Mill-G]ira tat-3 G[oljiet 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 Quddiesa 19:00 – Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Qari Reli;ju] 20:30 – Mid-Djarju tal-{ajja 20:45 - Fuq :wiena[ i]-}g[o]ija 21:45 {dejn l-ilma fejn nistrie[ 22:00 G[and Min Imorru Mulej? 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 A[barijiet, 08:30 u 09:30 A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 – Bay Beats 20:00 – Ben Glover 22:00 Carl Bee 24:00 - CR2 records. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 Calypso Drive 19:00 - Classic Gold 21:00 - Qabel Jibda l-Mar/ 23:00 - Mal-Melodija Maltija 01: 00 - Mu]ika tal-passat.
Operazione Valchiria (Valkyrie) - Raitre 21>05 u GO Stars 22>30
Film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2008 b’re;ija ta’ Bryan Singer u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Tom Cruise, Kenneth Branagh, Bill Nighy u Tom Wilkinson. L-istorja hi ambjentata fil-:ermanja fl-1944. Kurunell Nazist, bl-g[ajnuna ta’ numru ta’ uffi/jali ribelli, ikun qed i[ejji pjan biex joqtol lil Hitler. Il-pjan ikun imfassal sal-inqas dettall, i]da xorta wa[da tinqala’ xi [a;a mhux prevista. Il-film hu twil sag[tejn u minuta. TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Close Up (r) 11:25 - Bang Goes the Theory 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - TVPM 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 - }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Telebejg[ 18:30 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - F’Salib itToroq 21:45 - Bondi + (r) 22:45 - A[barijiet fil-qosor 23:00 Venere 23:35 - L-A[barijiet 23:45 - Gadgets (r) 00:20 TVPM. TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Gadgets 12:00 Madwarna 12:15 - Wirt, Arti u Kultura 12:45 - Bang Goes the Theory 13:15 - Close Up 14:15 Ti;rijiet Biss 14:45 Storjografija 15:15 - Madwarna 15:30 - Bang Goes the Theory 16:00 - I Believe In 16:50 - .EU 17:20 - Waqtiet 17:25 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (is-VI epis.) 18:00 A[barijiet g[al dawk neqsin misSmig[ 18:10 - Karnival 2012 20:45 - Bondi + 21:45 - Paqpaq 22:30 - BOV Premier match. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 - Vie 11:30 - Aroma Mattina 13:00 Kalamita 13:30 - ONE News 13:40 - (ikompli) Kalamita 16:35 - Love Birds 17:30 - ONE News 17:45 - Zona Sport 18:15 Teleshopping 18:30 X’Ta[seb?! 19:30 - ONE News 20:25 - Ir-Rangers 20:40 Attività Politika 21:30 - ONE News 21:35 - Business Forum 22:15 - 903 23:15 - ONE News 23:50 - Xandiriet politi/i. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Bi dritt... tistaqsi u twie;eb 20:30 - Miraklu 21:30 Elezzjoni :enerali 2013 22:00 News 22:30 - Elezzjoni :enerali 2013.
Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00, id-09:00 u l11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 17:00 Tg 1 18:50 - L’eredità 20:00 Tg 1 20:30 - Anteprima Festival 20:35 - 63˚ Festival della canzone italiana 00:30 - Elezioni ’13 00:40 - Tg 1 notte 01:15 Sottovoce 01:45 - Rai Educational. Raidue 06:40 - Cartoons 08:10 - Le sorelle McLeod (TF) 09:40 Sabrina, vita da strega (TF) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 Seltz (varietà) 14:40 - Senza traccia (TF) 15:25 - Cold Case (TF) 16:10 - Numb3rs (TF) 17:00 - Rai Parlamento Elezioni 2013 17:50 - Tg 2 sport 18:15 Tg 2 notizie 18:45 - Squadra Speciale Cobra 11 19:35 - Il commissario Rex 20:30 - Tg 2 notizie 21:00 - Rai Parlamento Elexioni 2013 23:00 - Dark Blue (TF) 23:50 - Tg 2 notizie 00:05 - Amori e altri disastri. FIlm 2006 01:30 - Flashpoint (TF). Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 Rai Parlamento Elezioni 2013 10:10 - La storia siamo noi 11:00 - Codice a barre 11:30 Buongiorno Elisir 12:00 -Tg 3 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg Regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr - Il carnevale di Viareggio 15:55 Tgr piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 Comiche all’italiana 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Operazione Valchiria. Film 2008 23:10 - Rai Parlamento - Elezioni 2013 23:20 - Volo in diretta 24:00 Tg 3 linea notte 01:05 - Rai Educational 01:35 - Prima della prima - ‘L’oro del Reno’ ta’ Wagner. Canale 5 08:00 - Tg 5 - mattina
08:40 - La
telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne (talk show) 16:15 - Amici 16:55 Pomeriggio cinque 18:50 Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 In questo mondo di ladri. Film 2004 23:20 - Italia domanda 01:00 - Tg 5 notte 01:30 Striscia la notizia. Rete 4 07:45 - Miami Vice (TF) 08:40 Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 3 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Rescue Special Operations (TF) 16:35 - My Life - Segreti e passioni (soap) 16:50 - Sfida a White Buffalo. Film ’77 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (TF) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 L’avvocato del diavolo. Film ’97 00:25 - Black Rain. Film ’89 01:30 - Tg 4 night news. Italia 1 06:40 - Cartoons 08:45 Everwood (TF) 10:35 - ER Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:50 - White Collar (TF) 16:45 Chuck (TF) 17:40 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Wild Oltrenatura 23:15 - Football.
Champions League speciale 01:20 - The Shiled (TF).
La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:55 - Coffee Break 11:00 L’aria che tira (attwalità) 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Tg La 7 cronache 14:45 - Il Bounty. Film ’83 16:50 - Il Commissario Cordier (TF) 18:50 I menù di Benedetta 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 Turbulence. Film ’97 23:30 Omnibus notte 00:35 - Tg La 7 sport 00:40 - Prossima fermata 01:00 - Otto e mezzo 01:40 - La 7 doc.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
TV#Radju 29 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Niltaqg[u (r) 10:00 - Strada Rjali 12:00 -News 12:15 - Today News 12:30 Reporter 13:00 - Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - {in g[al Kollox 18:15 - News 18:30 - (ikompli) {in g[al Kollox 19:45 - F. News 20:15 Today News 20:30 - Reporter 21:00 - Cross Roads 23:00 News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 Love and Romance 10:00 - Tele Market Deals 12:00 - Rock around the Click (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 - The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 - The 80s 16:30 - I Grandi successi 17:30 - The Local Angle 18:00 - Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Music Documentary 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 12:50 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 - Hellcats (TF) 15:30 Giovani campionesse (TF) 16:20 - Ninì (TN) `17:10 - I maghi di Waverly (sitcom) 18:00 Friends (sitcom) 18:25 -
Extreme Makeover Home Edition 19:20 - Amici (talent show) 20:25 - Gossip Girl (TF) 21:10 - Il fantasma di San Valentino. Film 2007 23:05 Uomini e donne (talk show).
BBC Entertainment 07:15 - Little Prairie Dogs 07:25 - Nina and the Neurons 07:40 Gigglebiz 07:55 - Forget-MeNot Farm 08:10 - Me Too! 08:30 - Dinnerladies 09:00 - As Time Goes By 09:30 - The Weakest Link 10:15 EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - Carrie’s War (U) 12:45 -
The Inspector Lynley Mysteries 13:30 - Dinnerladies 14:00 Fawlty Towers 14:30 - The Weakest Link 15:15 EastEnders 15:45 - Doctors 16:15 - The Inspector Lynley Mysteries 17:00 - Dinnerladies 17:30 - The Weakest Link 18:15 - EastEnders 18:45 - Doctors 19:15 - The Inspector Lynley Mysteries 20:00 - Fawlty Towers 20:30 - Come Fly with Me 21:00 - Walter’s War 21:50 - EastEnders 22:20 - Last of the Summer Wine 22:50 Twenty Twelve 23:25 - Kiss of Death.
TCM 09:35 - The Night of the Iguana. Film ’64 (X) 11:40 - Clash by Night. Film ’52 (A) 13:25 - The Brothers Karamazov. Film ’58 (A) 15:50 - Bombshell. Film ’33 (A) 17:25 - The Merry Widow. Film ’52 (U) 19:10 - The Big Sleep. Film ’46 (PG) 21:00 Brass Target. Film ’78 (AA) 23:05 - Wild Rovers. Film ’71 (PG). MGM Movies 06:40 - What Did You Do in the War, Daddy? Film ’66 (A) 08:35 - Tom Sawyer. Film 2000 (PG) 10:05 - Submarine X-1. Film ’68 (U) 11:35 - Where Angels Fear to Tread. Film ’91 (PG) 13:30 Stagecoach. Film ’86 (U) 15:05 - Billion Dollar Brain. Film ’67 (A) 16:55 - Oleanna. Film ’94 18:25 - Jack the Giant Killer. Film ’62 (A) 20:00 - A Kiss Before Dying. Film ’56 (A) 21:35 - Red Shoe Diaries. Film ’92 (18) 23:25 - MGM’s Big Screen 23:40 - Bulletproof. Film ’88 (15). GO Stars 07:15 - Captain America: The First Avenger 09:20 - Rango 11:00 - Monk 11:50 - Harry
Potter & The Deathly Hallows Part 2 14:00 - Pearl Harbor 17:00 - Lassie 17:30 - The Avengers 19:50 - The Office 20:15 - Warehouse 13 21:00 Point Blank 22:30 - Valkyrie 00:30 - Rosemary's Baby. Diva Universal 07:00 - JAG 08:00 - McLeod’s Daughters 08:55 - Agatha Christie’s Poirot 09:55 - Kojak 10:55 - Rex: A Cop’s Friend 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:55 Diana Vreeland: The Eye Has to Travel 15:37 - Great Women 15:50 - Kojak 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:53 - Great Women 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Offer Denied 08:10 - Dirty Jobs: Cave Digger 09:05 - Deadliest Catch: Man vs Ice 09:55 - Ultimate Survival: The Inside Story 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Peru Dam and Tunnel 12:35 - Overhaulin’ 13:30 - Wheeler Dealers: Jaguar XK8 14:25 - American Chopper: Police Bike 15:20 Mythbusters: Running on Water 16:15 - Dirty Jobs: Salt Miner
17:10 - Deadliest Catch: Man vs Ice 18:05 - Ultimate Survival: Pacific Island 19:00 - How It’s Made 20:00 - Mythbusters 21:00 - You Have Been Warned: Human Guinea Pigs 22:00 How We Invented the World: Cars 23:00 - Curiosity: Is There a Parallel Universe? Iris 15:55 - Cin Cin. Film ’91 17:45 - Il pistolero dell’Ave Maria. Film ’69 19:25 - A-Team (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:00 Mulholland Drive. Film 2001 23:35 - La maschera di scimmia. Film 2000 01:25 - My Summer of Love. Film 2004. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 The Mentalist 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Gossip Girl 17:30 - Dallas 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Glee 20:30 Suits 21:15 - Fringe 22:00 - On The Inside 23:50 - Person of Interest 00:35 - SMASH 01:25 Suburgatory. Biography Channel
Celebrity House Hunting: 07:00 Lisa Rinna 07:30 - Biz Markie. 08:00 - America’s Court with Judge Ross 09:00 - Police Women of Cincinnati: I’m Not Your Baby. Hardcore Pawn: 10:00 - Poachers 10:30 Ashley’s Breakdown. Celebrity House Hunting: 11:00 - Lisa Rinna 11:30 - Biz Markie. 12:00 - America’s Court with Judge Ross 13:00 - Pawn Stars: Not on My Watch 13:30 American Restoration: Grippin’ Mad 14:00 - The Real Housewives of New Jersey: Reunion Part 2 15:00 - Pregnant in Heels: A Labor of Love: Rosie Gives Birth. Celebrity House Hunting: 16:00 - Stephen Baldwin 16:30 - Janice Dickinson. 17:00 - America’s Court with Judge Ross 18:00 Police Women of Cincinnati: Aim and Fire 19:00 - Pawn Stars: Not on My Watch 19:30 American Restoration: Grippin’ Mad. Celebrity House Hunting: 20:00 - Stephen Baldwin 20:30 Janice Dickinson. Hardcore Pawn: 21:00 - Poachers 21:30 Ashley’s Breakdown. 22:00 My Big Fat Operation: Linda Walls and Abi Thornton 23:00 A Gypsy Life for Me.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wild Life 12:10 - James the Cat 12:15 Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - Slim Pig 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Oswald 18:50 -
06>45 09>00 10>00 11>30 12>00 12>05 14>00 14.05 15>25 15>40 16>35 16.55
Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends 22:25 - Bob the Builder 22:35 - Fireman Sam. Disney Channel 08:00 - Jonas 08:25 - So Random 08:50 - Hannah Montana 09:15 - Sonny with a Chance 09:40 Kim Possible 10:05 - Shake It Up 10:30 Wizards of Waverly Place 10:55 - Phineas and Ferb 11:20 - Austin and Ally 11:45 - The Suite Life on Deck 12:10 - ANT Farm 12:35 - Phineas and Ferb 13:25 - Shake It Up 13:50 - Austin and Ally 14:15 - Jessie 14:40 - ANT Farm 15:00 Good Luck Charlie 15:30 - Gravity Falls 15:55 The Suite Life on Deck 16:20 - Austin and Ally 16:45 - Phineas and Ferb 17:10 - ANT Farm 17:35 - Good Luck Charlie 18:00 - Jessie 18:30 That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 - Hannah Montana 20:05 - Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana Forever 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.
19>00 19>30 19>35 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00 23>30
INT fuq NET Futur fis-Sod Qalb il-Familja Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Vitalità (b’waqfa g[al NET News fit-15>00) Telebejg[ X’Fatt.Art Telebejg[ Malta Llejla (b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Bozza tal-Mija Lift Futur fis-Sod NET News L-Istampa Kollha NET News Futur fis-Sod Trott u Galopp NET News Futur fis-Sod
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - Ski Pass
08:45 - FIS WC Nordic Ski Jumping 09:45 - IBU WC Biathlon 10:30 - Welsh Open Snooker 11:30 - Africa Cup of Nations Football 12:30 WATTS 12:45 - IBU WC Biathlon 13:30 - IBU WC Biathlon 14:15 - FIS WC Nordic Ski Jumping 15:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping: Klingenthal, Germany: HS 140 Qualifying (live) 16:15 - FIS WC Alpine Skiing 16:45 - FIS WC Alpine Skiing: Schladming, Austria: Nation Team Event (live) 18:00 - Ski Pass 18:15 - FIS WC Nordic Ski Jumping 19:15 Welsh Open Snooker 20:00 Welsh Open Snooker: Day 2 (live) 23:00 - GTA Road to Dubai 23:15 - FIS WC Nordic Ski Jumping. Eurosport 2 08:00 - Welsh Open Snooker 10:00 - Africa Cup of Nations Football 11:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 13:00 - Welsh Open Snooker 15:00 - Welsh Open Snooker: Day 2 (live) 18:00 - Africa Cup of Nations Football 20:00 - Welsh Open Snooker: Day 2 (live) 23:00 Fight Club. GO Sports 1 07:00 - Barclays PL: Wk 26:
Aston Villa v West Ham Utd 09:00 - Ligue 1: Rd 24: AC Ajaccio v Girondins de Bordeaux 11:00 - RaboDirect Pro12: Rd 14: Munster v Edinburgh 13:00 Serie A: Rd 24: Sampdoria v Roma 15:00 - The Six Nations 2013: Ireland v England 17:00 Barclays PL: Wk 26: Chelsea v Wigan Athletic 19:00 - Ligue 1: Rd 24: Highlights 20:00 - FIFA Futbol Mundial. UEFA Champions League: Rd of 16: 1st Leg: 20:45 - Valencia v Paris StGermain (live) 22:45 - Tuesday: Matchnight Review. 23:30 2013 PGA European Tour: Joburg Open: Day 2. GO Sports 2 20:45 - UEFA Champions League: Rd of 16: 1st Leg: Celtic v Juventus (live) 22:45 - Milan Channel. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - 2013 PGA European Tour: Joburg Open: Day 2 13:00 - Barclays PL: Wk 26: Swansea City v QPR 15:00 - Ligue 1: Rd 24: Olympique Lyonnais v LOSC Lille 17:00 - ATP 250 Series: 2013: Open Sud de France, Montpellier: SF 22:00 Samsung Diamond League 2012: Zurich, Switzerland: Highlights 23:00 - Serie A: Rd 24: Parma v
Genoa 01:00 - Barclays PL: Wk 26: Norwich City v Fulham. GO Sports 8 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - 2013 PGA European Tour: Joburg Open: Day 2 13:00 - Barclays PL: Wk 26: Swansea City v QPR 15:00 - Ligue 1: Rd 24: Olympique Lyonnais v LOSC Lille 17:00 - ATP 250 Series: 2013: Open Sud de France, Montpellier: SF 22:00 Samsung Diamond League 2012: Zurich, Switzerland: Highlights 23:00 - Serie A: Rd 24: Parma v Genoa 01:00 - Barclays PL: Wk 26: Norwich City v Fulham. Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - FC Bayern Munich v FC Schalke 04 (r) 09:55 - Borussia Dortmund v Hamburg SV (r). 11:50 - FA Cup 4th Rd: Brentford v Chelsea (r) 13:55 - America's Cup: World Series: Naples: Day 4 (r) 16:00 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 18:05 - Bundesliga: Highlights (r) 19:00 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 19:30 Bundesliga: FC Bayern Munich v FC Schalke 04 (r) 21:25 European Le Mans Series 2012: Le Castellet (r) 22:30 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 00:35 - FA Cup 4th Rd: Brentford v Chelsea (r). Melita Sports 2 12:00 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup 4th Rd: Brentford v Chelsea (r) 17:10 2012 UIPM Pentathlon: Woman's Final: China (r) 18:15 America's Cup: World Series: Naples: Day 4 (r) 20:20 - FA Cup 4th Rd: Brentford v Chelsea (r) 22:15 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:50 - Bundesliga: Borussia Dortmund v Hamburg SV (r). Malta Stars 08:00 - Melita GFA 1st Division (r) 09:40 - Malta Handball Assoc.: La Salle v Luxol (r) 11:00 - Malta Basketball Assoc. (r) 12:25 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Valletta Lions (r) 14:00 - BOV PL: Hamrun v Sliema (r) 16:00 MFA Futsal League: Balzan v Zejtun (r) 17:20 - Melita GFA 1st Division (r) 19:00 - Football Nurseries (r) 19:35 - MFA Futsal League 21:00 - Malta Rugby Football Union: Kavallieri v Valletta Lions (r) 22:35 - BOV PL: Hamrun v Sliema (r).
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
30 Avvi]i PN
AVVI}I POLITI?I {AL SAFI. Il-Kumitat
aktar informazzjoni /emplu 21232166 jew 99462078.
{AL BALZAN. Il-Kumitat
David Agius se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 14 ta’ Frar fid-9 a.m. fix-Xara Lodge, ir-Rabat. Prezz €5 u t-trasport provdut. G[all-bookings /emplu 79423101 jew 21417507 jew ibag[tu email fuq david.agius@gov.mt.
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.
Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet talftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.
L-ISLA. Is-Segretarju talKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor ittessera li hu mitlub imur flUffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. {AL QORMI. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri talKumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).
SAN :ILJAN. Membri tal-
Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda.
I}-}URRIEQ. Membri talKumitat Sezzjonali PN se jkunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l[las ta’ tesseri ;odda. AVVI}I SO?JALI PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’
Philip Mifsud se jorganizzaw Coffee Morning, illum itTlieta, 12 ta’ Frar fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. G[al aktar dettalji /emplu 21462304 jew 98892013.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning, illum itTlieta, 12 ta’ Frar f’Ferretti restaurant, il-Qajjenza. Prezz € 5 u g[all-biljetti /emplu jew ibag[tu SMS fuq 99995742 jew 99490826. KARL GOUDER. Il-{bieb ta’
Karl Gouder se jorganizzaw Ri/eviment, illum it-Tlieta, 12 ta’ Frar fis-7 p.m. fil-lukanda Diplomat, Tas-Sliema. Kul[add mistieden jattendi.
ROBERT ARRIGO. Il-{bieb
ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Kun/ert mill-Pusè u l-band tieg[u, g[ada l-Erbg[a, 13 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fit-Teatru tas-Sale]jani, Tas-Sliema. Prezz €6 u g[all-bookings /emplu 23285000.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’ David Casa se jorganizzaw Ri/eviment, g[ada l-Erbg[a, 13 ta’ Frar fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN tal-Imqabba. G[al
DAVID AGIUS. Il-{bieb ta’
INGRID BROWNRIGG. Il-
{bieb ta’ Ingrid Brownrigg se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 14 ta’ Frar fid-9 a.m. filBird Park, is-Salina. Trasport provdut u g[all-biljetti /emplu 79676823 jew 79206790, jew ibag[tu email lil info@ingridbrownrigg.com. G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.facebook.com#ingridbrownrigg.pn.
CAROLINE GALEA. Il-{bieb ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Coffee Morning#Tombla, il{amis, 14 ta’ Frar fid-9.30 a.m. fil-lukanda Preluna. Prezz €5 bit-trasport inklu]. G[al aktar dettalji ]uru s-sit www.carolinegalea.com, il-pa;na ta’ Facebook www.facebook.com#caroline.gale awasmicallef, jew /emplu 99843564, 99491069. TONIO FENECH. Il-{bieb ta’ Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[ar-residenti ta’ {al Lija, l-Iklin, Fleur De Lys u Santa Venera, il-:img[a, 15 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Corinthia, {’Attard. G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.toniofenech.com. MARIO GALEA. Il-{bieb ta’
Mario Galea se jorganizzaw Disco Party g[a]-]g[a]ag[, il:img[a, 15 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta]-}ejtun. D[ul b’xejn.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’
David Casa se jorganizzaw Pasta Night, il-:img[a, 15 ta’ Frar fit8 p.m. fir-Razzett l-Antik, {al Qormi. Prezz €12 bit-trasport inklu] u g[all-biljetti /emplu 21232166 , 79870369 jew 99462078.
ROBERT CUTAJAR. Il-{bieb
ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Coffee Morning, il-:img[a, 15 ta’ Frar fid-9.15 a.m. fil-lukanda San Antonio, Bu;ibba. Prezz €7, li jinkludi g[axar log[biet tombla, ikel u t-trasport mid-distrett. Il-biljetti jistg[u jinkisbu mill-Uffi//ju PN tal-Mellie[a, San Pawl il-Ba[ar u n-Naxxar, ibag[tu SMS fuq 79262101, 99824570 jew 99856662, jew email fuq robertcutajar72@gmail.com.
GEORGE PULLICINO. Il-
{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara fl-Irziezet talBuskett, is-Sibt, 16 ta’ Frar fis2.15 p.m. L-attività hi bla [las u t-trasport ipprovdut jibda g[all[abta tas-1 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589 jew ]uru s-sit www.georgepullicino.pn.
JASON AZZOPARDI. Il-{bieb
ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ri/eviment, is-Sibt, 16 ta’ Frar fis-7.30 p.m. f’Villa Overhills, Bir]ebbu;a. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.
EDWIN VASSALLO. Il-{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Open Bar Party (inbid u minerali), is-Sibt, 16 ta’ Frar fit-8.30 p.m. fil-penthouse tallukanda Cavalieri. Prezz €15 u g[al aktar informazzjoni jew trasport /emplu 21433869.
?ENSU u GRAZIELLA GALEA. Il-{bieb ta’ ?ensu u
Graziella Galea se jorganizzaw Pasta Night, is-Sibt, 16 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Topaz, Bu;ibba. Prezz €10 bit-trasport inklu]. G[all-biljetti jew aktar dettalji /emplu 99470538, 99423149, 79046576 jew 99824570.
SHIRLEY FARRUGIA. Il-
{bieb ta’ Shirley Farrugia se jorganizzaw Pasta Night, isSibt, 16 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fil-Bird Park, is-Salina. Ittrasport jitlaq minn Pjazza Rotunda fis-7.15 p.m. Prezz €3.50 u biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 99845234 jew 99459383.
MARIO DE MARCO. Il-
{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, itTlieta, 19 ta’ Frar fil-lukanda Qawra Palace, Bu;ibba. Tluq bil-privates fit-8.30 a.m. millpostijiet tas-soltu. Biljetti €3 u g[all-biljetti /emplu 21444437, 21247049, 99450902 jew 21223911.
JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe
Cassar qed jorganizzaw Get Together, it-Tlieta, 19 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN talIm;arr. D[ul b’xejn u g[al aktar informazzjoni /emplu 99468624, 79459227 jew 21451569.
PETER MICALLEF. Il-{bieb
ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 19 ta’ Frar fil-Limestone Heritage, isSi;;iewi. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.
EDWIN VASSALLO. Il-{bieb
{bieb ta’ Mario Rizzo Naudi se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti ta’ {al G[axaq, ilGudja, il-Fgura u l-Marsa, il:img[a, 15 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta’ {al G[axaq.
ta’ Edwin Vassallo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 20 ta’ Frar fid-9 a.m. fis-St Martin’s Restaurant, il-Ba[rija. It-trasport jitlaq mill-postijiet tassoltu fit-8.30 a.m. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni jew trasport /emplu 21433869.
SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb
ROBERT ARRIGO. Il-{bieb
MARIO RIZZO NAUDI. Il-
ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Grand Buffet Dinner, isSibt, 16 ta’ Frar fit-8 p.m. filMagazino, Valletta Waterfront. Prezz €25 b’ilma u nbid inklu]. G[all-biljetti /emplu 79010504 jew 25965286.
ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[al-Limestone Heritage fis-Si;;iewi u l-Mit[na taxXarolla fi]-}urrieq, l-Erbg[a, 20 ta’ Frar fid-8.45 a.m. Prezz €6 u g[all-bookings /emplu 23285000.
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642. BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200. BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038. G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567. L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382. L-ISLA. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5.30 p.m. u s-7 p.m. fl-
Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21806226 jew 99602472. IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456. L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979. L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852. L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603. IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507. IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. fl-Uffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com. PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222. RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954. TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633. IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529. SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086. SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. fl-Uffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt. IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. flUffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033. VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849. I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. flUffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. flUffi//ju PN.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Avvi]i PN 31 KARL GOUDER. Il-{bieb ta’ Karl Gouder se jorganizzaw Ri/eviment, l-Erbg[a, 20 ta’ Frar fis-7 p.m. fil-lukanda Diplomat, Tas-Sliema. Kul[add mistieden jattendi. TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’
Toni Bezzina se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti ta]-}urrieq, il-Qrendi, l-Imqabba, {al Kirkop u {al Safi, l-Erbg[a, 20 ta’ Frar fis-7 p.m. fl-Aida Hall, i]-}urrieq.
MARIO RIZZO NAUDI. Il-
{bieb ta’ Mario Rizzo Naudi se jorganizzaw Coffee Morning, lErbg[a, 20 ta’ Frar f’Villa Ferretti, Bir]ebbu;a. Prezz €5 u t-trasport provdut. G[all-biljetti /emplu 99425240.
TONIO FENECH. Il-{bieb ta’
Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 21 ta’ Frar fid-8.45 a.m. fil-lukanda Canifor, Bu;ibba. G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.toniofenech.com.
DAVID CASA. Il-{bieb ta’
David Casa se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 21 ta’ Frar fil-lukanda Alexandra, San :iljan. G[all-biljetti /emplu 21232166, 79421071 jew 99462078, jew ibag[tu email fuq david@davidcasa.eu.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’
Toni Bezzina se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti ta’ Bir]ebbu;a u Marsaxlokk, il{amis, 21 ta’ Frar fis-7 p.m. flUffi//ju PN ta’ Bir]ebbu;a.
L-IMQABBA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN se jorganizza Attività So/jali g[all-kandidati kollha tal-elezzjoni ;enerali u tal-Kunsill Lokali, il-{amis, 21 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità.
TONIO FENECH. Il-{bieb ta’
Tonio Fenech se jorganizzaw attività g[ar-residenti tat-12-il distrett, il-:img[a, 22 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Coastline, San Pawl il-Ba[ar. G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.toniofenech.com.
CHRIS SAID. Il-{bieb ta’ Chris Said se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 22 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fil-lukanda Grand Hotel, G[ajnsielem, G[awdex. Ikun hemm min jie[u [sieb it-tfal u programm apposta g[alihom. G[al iktar informazzjoni u biljetti /emplu 21558860 jew 79558860.
JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe
Cassar se jorganizzaw Disco Party, il-:img[a, 22 ta’ Frar fid9.30 p.m. fit-Tattingers Club, irRabat. D[ul b’xejn. G[al aktar informazzjoni /emplu 99468624, 79459227 jew 21451569.
MARIO GALEA. Il-{bieb ta’
Mario Galea se jorganizzaw Harbour Cruise minn Tas-Sliema g[al Marsamxett u lura, il:img[a, 22 ta’ Frar. Prezz €3 u g[all-biljetti /emplu 99465295, 99487102, 79369800, 99843063, 79334537 jew 99862141.
MARIO RIZZO NAUDI. Il-
{bieb ta’ Mario Rizzo Naudi se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti tal-Marsa, il:img[a, 22 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-Marsa.
GEORGE PULLICINO. Il-
{bieb ta’ George Pullicino se jorganizzaw }jara fi/-?entru ?iviku tas-Swieqi u l-Park talFamilja fil-Mag[tab, is-Sibt, 23 ta’ Frar fis-2.15 p.m. L-attività hi bla [las u t-trasport ipprovdut jibda g[all-[abta tas-1 p.m. G[al aktar informazzjoni /emplu 79062222 jew 21344589 jew
]uru s-sit www.georgepullicino.pn.
MICHAEL GONZI. Il-{bieb ta’ Michael Gonzi se jorganizzaw Pasta Night, is-Sibt, 23 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Prezz €10 u g[all-biljetti /emplu 99447972 jew 99885165. PAULA MIFSUD BONNICI.
Il-{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici se jorganizzaw Ri/eviment, is-Sibt, 23 ta’ Frar fit-8 p.m. f’The Palms, San :iljan. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 21239210, 79797178 jew 99242945.
TONI BEZZINA. Il-{bieb ta’
Toni Bezzina se jorganizzaw Attività g[a]-}g[a]ag[, is-Sibt, 23 ta’ Frar fid-9 p.m. fis-Seaside Bar (ma;enb il-pitch tal-bo//i), Bir]ebbu;a. D[ul b’xejn.
MARK ANTHONY SAMMUT. Il-{bieb ta’ Mark
Anthony Sammut se jorganizzaw Ikla, is-Sibt, 23 ta’ Frar fit-8 p.m. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. Prezz €20 g[all-kbar u €8 g[attfal. Ikun hemm trasport g[al min jixtieq. G[al aktar informazzjoni /emplu 79696073.
EMANUEL DELIA. Il-{bieb
ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Attività g[a]-}g[a]ag[, il{add, 24 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fil-Caribbean Night Club, Bir]ebbu;a. D[ul €5 inklu] drink b’xejn meta turi l-biljett. G[all-bookings /emplu 79044550 jew ibg[at email lil info@delia.pn.
EMANUEL DELIA. Il-{bieb
ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Attività So/jali, it-Tnejn, 25 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-Imqabba. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
EMANUEL DELIA. Il-{bieb ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Attività So/jali, it-Tlieta, 26 ta’ Frar fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN ta’ {al Safi. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
EMANUEL DELIA. Il-{bieb
ROBERT ARRIGO. Il-{bieb
SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb
ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 27 ta’ Frar fid-9.30 a.m. f’Villa Arrigo, in-Naxxar. Prezz €3 u g[allbookings /emplu 23285000.
ANTOINE BORG. Il-{bieb ta’
Antoine Borg se jorganizzaw Ri/eviment, l-Erbg[a, 27 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tar-Rabat. Biljetti ming[and ilhelpers jew /emplu 79092845, 79703644 jew 27450114. D[ul b’xejn.
EMANUEL DELIA. Il-{bieb ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Attività So/jali, l-Erbg[a, 27 ta’ Frar fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN tal-Qrendi. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
MARIO RIZZO NAUDI. Il-
{bieb ta’ Mario Rizzo Naudi se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti tal-Gudja, lErbg[a, 27 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-Gudja.
CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb
ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 28 ta’ Frar fil-lukanda Golden Tulip Vivaldi, San :iljan. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[allbiljetti /emplu 79992238.
STEPHEN SPITERI. Il-{bieb ta’ Stephen Spiteri se jorganizzaw Ri/eviment, il-{amis, 28 ta’ Frar fit-8.30 p.m. fil-Montekristo Estates. G[all-biljetti /emplu 99424827, 99886394 jew 79955555.
ta’ Emanuel Delia se jorganizzaw Attività So/jali, il-{amis, 28 ta’ Frar fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN ta’ Bir]ebbu;a. Wara jkun hemm ri/eviment. D[ul b’xejn.
ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Coffee Morning, il-:img[a, 1 ta’ Marzu fid-9 a.m. fix-Xara Lodge, limiti tar-Rabat. Prezz €5 bit-trasport inklu] u g[allbiljetti /emplu 79010504 jew 25965286.
JASON AZZOPARDI. Il-
{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Ri/eviment, il:img[a, 1 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. fir-Renassance, Montekristo Estates, {al Farru;. Prezz €2 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.
FRANS AGIUS. Il-{bieb ta’ Frans Agius se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 1 ta’ Marzu fit-8.30 p.m. f’Villa Blanche, {al Far.
ROBERT CUTAJAR. Il-{bieb
ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Ri/eviment, il-:img[a, 1 ta’ Marzu fit-8 p.m. fil-lukanda SAS Radisson Golden Sands. Prezz €7, li jinkludi t-trasport mil-lokalitajiet tad-distrett. Biljetti jistg[u jinkisbu millUffi//ju PN tal-Mellie[a, San Pawl il-Ba[ar u n-Naxxar, ibag[tu SMS fuq 79262101, 99824570 jew 99856662, jew email fuq robertcutajar72@gmail.com.
MARIO RIZZO NAUDI. Il-
{bieb ta’ Mario Rizzo Naudi se jorganizzaw Attività So/jali g[ar-residenti ta’ {al Tarxien, il-:img[a, 1 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta’ {al Tarxien.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
32 Klassifikati
Jekk se ssuq...TIXROBX Jekk se tixrob...ISSUQX
VETTURI Pajero 1996
4 seater, f’kundizzjoni tajba. ?emplu 79295595.
AVVI}I G[al kull tip ta’ xog[ol
TA’ madum tal-art u tal[ajt, qlug[ ta’ kmamar talbanju, plumbing, kisi bil;ibs u ]ebg[a, gypsum boards e//. ?emplu 79091057.
G[al kull xog[ol
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
G{ALL-BEJG{ G[amara
FINO Dining Room Tudor (kompluta jew bi//a bi//a), u salott Queen Anne, kawba mastizz, skulturati, tal-1970, qishom ;odda. G[amara o[ra antika. ?emplu 79414872 jew 21414872.
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
Tiswijiet
Wheelchair
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-pranzu
BREEZY 305 bil-qies tas-seat 40cm, kulur gri], manual u folding. U]at ftit. ?emplu 79326079 jew 27689001.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Passatemp 33
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Mimdudin> 5. Lingwi (5) 6. Isem ra;el li jing[ata b[ala premju f’xi /erimonja spe/jali? (5) 7. {ut ik[al? (5) 10. u 11. Kilba g[atxana (5, 5) 11. Ara 10. 12. u 14. Dan g[andu l-flus (10) 14. Ara 12. 16. Tip (5) 17. u 18. It-tfajjel tal-[ob] u linbid (10) 18. Ara 17.
Weqfin> 1. Tittanta (6) 2. {afna drabi tidlikha qabel tikolha (6) 3. Iva int, …… kemm int! (6) 4. Nies minn {al Qormi (6) 8. Prim. Tal-aqwa kwalità (5) 9. Ra;el b’;ilda safra (5) 12. Qallu xi [a;a (6) 13. Xeg[el u tefa’ l-[in kollu (6) 14. {uta fina (6) 15. Tu]a broxk jew raspa (6)
Super Sudoku… mill-1 sat-12
Qieg[ed fil-kaxxi l-vojta n-numri mill-1 sat-12 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ erba’ kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Makku; 6. Boro]: 7. Silta; 10. N[awi; 11. Temma; 12. u 14. I//assajtu; 16. Slift; 17. u 18. I[obb jug]a. Weqfin> 1. Tmenin; 2. Puliti; 3. Abitat; 4. I]urna; 8. La//i; 9. Smajt; 12. Ind[il; 13. Saliba; 14. Safejn; 15. Uragan.
– Sku]ani pupa tieg[i, ma kontx attent g[al dak li g[edtli, imma /ertament g[andek ra;un!
Draughts
Soluzzjonijiet Abjad: 19 – 15, Iswed: 12 x 19; Abjad: 10 – 6, Iswed: 3 x 10; Abjad: 14 x 5, Iswed: 1 x 10; Abjad: 23 x 5, Iswed: 7 x 14; Abjad: 5 – 10, Iswed: 16 x 23; Abjad: 10 x 26 u jirba[
Silwett
Bil-lapes imla kull spazju fejn tidher tikka sewda u g[andu jitfa//a quddiemek silwett mill-aktar simpatiku.
Jirba[ l-abjad
Jirba[ l-abjad
:ib il-bord tad-draughts u qieg[ed id-dammi e]att kif jidhru hawn fuq. Imissu jilg[ab l-abjad. Kif jista’ dan jirba[ il-log[ba f’sitt mossi? Qwiel Maltin G[aqqad it-tikek
Ibda mit-tikka ta’ [dejn in-Nru. 1 u mur fuq in-numri l-o[ra wara xulxin sakemm tasal g[an-Nru 54. Dan il-[abib tag[na ]gur li se jie[u sorpri]a b’dak li se jara!
Super Sudoku
Min hu mg[a;;el jaqbillu jistenna. Dan ifisser li l-g[a;la qatt ma g[amlet ;id. Meta jinxfu l-g[ejun ikunu nixfu. Dan ifisser li malli jibda die[el l-inkwiet, dan ma jieqaf qatt.
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
34 FUTBOL F’G{AWDEX - KAMPJONAT MELITA II DIVI}JONI
Qala jtellfu ]ew; punti lil-leaders Qala S. ….............................2 Oratory Y. …......................2
Fil-log[ba li temmet it-tieni rawnd, Qala Saints waqqfu lilleaders Oratory Youths meta ]ammewhom fi draw meritat minkejja li kellhom bosta plejers regolari neqsin. Il-Youths, li wkoll kellhom xi plejers neqsin, sabuha ferm diffi/li kontra d-determinazzjoni murija mill-Qalin. Kien ri]ultat ;ust g[all-fatt li kull tim kien a[jar f’taqsima. Qala bir-ri[ favur kienu insidju]i meta minn pass ta’ Shaun Muscat, l-istess Buttigieg kellu x-xutt salvat minn Demis Bajada. Fl-14-il minuta minn pass ta’ Buttigieg, SHAUN MUSCAT [arab tajjeb biex appena da[al fil-kaxxa anti/ipa f’lasti vojta l-[ar;a ta’ Demis Bajada. Man-nofs sieg[a minn
freekick qasir ta’ Charlon Mifsud, MARIO MIFSUD b’xutt sabi[ angulat minn 25 metru g[eleb lil Bajada u rdoppja. Wara minuta tat-tieni taqsima Christian Cardona xxuttja ftit barra wara azzjoni ta’ korner. Fis-sitt minuta Oratory re;g[u da[lu fil-partita meta Buttigieg ma ]ammx ix-xutt minn barra lkaxxa ta’ Francesco Cini u approfitta DANIEL BARTOLO li mill-vi/in xe[et ;ewwa. Minuta biss wara FRANK ATTARD wa[du quddiem Buttigieg ma falliex milli jag[mel l-iskor indaqs. Fis-16-il minuta xutt qawwi minn tarf ilkaxxa ta’ Alex Sacco spi//a ftit g[oli. }ew; minuti wara xutt minn barra l-kaxxa ta’ Johann Attard spi//a ftit barra. F’risposta tas-Saints fil-31 minuta freekick
Kif Jinsabu II Div. L R D T F K Pt
Oratory Y Munxar F G[ajnsielem Qala S. St Lawrence S }ebbu; R G[arb R
12 11 1 0 46 8 34 12 9 0 3 27 14 27 12 7 0 5 22 20 21 12 4 2 6 14 15 14 12 3 3 6 27 25 12 12 2 2 8 13 37 8 12 2 0 10 8 38 6
ta’ Mario Mifsud spi//a barra. Fuq in-na[a l-o[ra fis-36 minuta xutt ie[or minn barra l-kaxxa ta’ Mumford kien salvat g[al korner minn Buttigieg. Qala S: F. Buttigieg, M. Zerafa,
M. Buttigieg, C. Portelli (N. Portelli), C. Mifsud, M. Mifsud, A. Vella, J. Rapa, C. Caruana (G. Cefai), S. Muscat, J. Buttigieg. Oratory Y: D. Bajada, C. Cardona, M. Scerri (M. Munford), M. Cremona, F. Attard (Ju. Attard), A. Sacco, M. Grech, F. Cini (D. Lautier), Jo. Attard, J. Tabone, D. Bartolo. Referee: Jules Ngangue
Reb[a o[ra g[al Munxar F. Munxar F,............................4 }ebbu; R. ….......................1
F’partita bi ftit storja, Munxar Falcons akkwistaw double fuq }ebbu; Rovers u temmew l-impenji tat-tieni rawnd fit-tieni post, sitt punti vanta;; fuq G[ajnsielem li jinsabu fit-tielet post. Bla dubju kienet reb[a meritata g[al Falcons li prattikament a//ertaw fl-ewwel taqsima mit-tliet punti. Munxar [ar;u fuq l-attakk u wara biss tmien minuti fet[u l-iskor bi freekick dirett ta’ MICHAEL PACE. }ebbu; wie;bu fl-14-il minuta meta minn pass ta’ Matthew Zammit, Joel Xuereb ]markat ixxuttja minn barra l-kaxxa i]da falla lmira. Munxar komplew jinsistu biex fi-28 minuta rduppjaw meta minn pass ta’ Joseph Grima, CLAYTON HILI avvanza u appena da[al
fil-kaxxa b’xutt angulat g[eleb lil Baskal Saliba. Sitt minuti wara l-Falcons ]iedu ie[or b’xutt mill-isba[ minn barra l-kaxxa ta’ DONALD BORG. Fis-37 minuta Joseph Grima kien sfortunat li ma kabbarx il-vanta;; meta kellu x-xutt tieg[u jispi//a ma’ sieq il-lasta. Minuta millintervall f’risposta }ebbu;ija xutt angulat ta’ Sylvan Galea kien salvat mal-art minn Spiteri u sekondi wara Francesco Attard, wara azzjoni personali, ra l-konklu]joni tieg[u tg[addi t[akkek ma’ sieq il-lasta. }ebbu; [ar;u jfittxu li jer;g[u jid[lu fil-partita u fil11-il minuta naqqsu l-iskor b’daqqa ta’ ras tas-sostitut GORGI PORTELLI li appena inqas minn minuta fil-pitch ikkonkluda bir-ras wara freekick ta’ Matthew Zammit. Madankollu Munxar ma
[arsux lura u fl-20 minuta g[amluhom erbg[a permezz ta’ OLIVER CURMI li avvanza wa[du u anti/ipa f’lasti vojta l-[ar;a ta’ Saliba. F’risposta tar-Rovers erba’ minuti wara freekick mit-tul ta’ Joe Hli kien salvat malmimduda g[al korner minn Damien Spiteri u mill-istess korner mog[ti minn Zammit, Sylvan Galea re;a’ kien sfortunat meta bir-ras stampa mallasta bid-difensur Christian Bugeja jikklerja minn fuq illinja u jevita gowl /ert. Munxar F: D. Spiteri (F. J.
Cassar), G. Sillato, M. Pace, C. Bugeja, K.Borg, O. Curmi, J. Grima (S. Scicluna), D. Pace, D. Borg (J. Borg), C. Hili, P. Cardona. }ebbu; R: B. Saliba, C. Cassar, J. Buhagiar (P. Mizzi), N. Vella, J. Xuereb (G. Portelli), S. Galea, J. Hili, L. Mizzi, M.Zammit (F. Mumford), F. Cassar, F. Attard. Referee: Esther Azzopardi
L-attakkant Bra]iljan Claudio Antunes reba[ l-unur tal-BOV plejer tax-xahar g[al Jannar. Antunes kien strumentali biex Nadur Youngsters jibqg[u fil-qu//ata tal-klassifika u kien wie[ed mill-a[jar plejers fl-erba’ log[biet li ntlag[bu f’Jannar hekk kif skorja f’kull partita – doppjetta kontra Victoria Hotspurs fir-reb[a drammatika 4-3, re;a’ skorja fit-3-2 kontra Xewkija Tigers kif ukoll skorja kontra SK Victoria Wanderers (2-0) u wkoll kontra Xag[ra United (4-0). Il-pre]entazzjoni saret minn Jack Thewma, manager mill-ferg[a tal-bank ta’ G[awdex.
Double g[all-Blacks G[ajnsielem.........................2 St Laurence S. …................0
G[ajnsielem b’gowl f’kull taqsima akkistaw double fuq St Laurence Spurs u sa[[ew posthom fit-tielet post. Irreb[a tag[hom kienet meritata u kienu huma li [olqu l-a[jar okka]jonijiet ta’ skor. Minna[a ta’ St Laurence din is-sitt telfa tag[hom tnaqqsilhom ferm it-tamiet tag[hom li jkunu jistg[u jibqg[u jisfidaw g[at-tielet post. Mal-kwarta log[ob, kross ta’ Victor John Saliba lejn Josef Debrincat li wa[du filkaxxa i]da sab lil Richard Sammut isalva. Fis-27 minuta G[ajnsielem ]blukkaw irri]ultat meta minn korner ta’ Damon Hili, Brandon Hili kompla g[an-nofs biex ROBERT GRIMA bir-ras xe[et f’lasti vojta. St Laurence rrispondew fis-37 minuta permezz ta’ Josef Debrincat li kellu xutt indirizzat g[al gewwa i]da Jonathan Grech
ikklerja minn fuq il-linja fatali biex /a[[ad lill-avversarji mill-gowl tad-draw. Fis-16-il minuta tat-tieni taqsima G[ajnsielem irduppjaw b’xutt ta’ CHARLON GRIMA li ssorprenda lil Micallef. Fl-20 minuta St Laurence spi//aw b’g[axar plejers meta tke//ielhom Mario Cutajar wara li kien muri t-tieni karta safra. }ew; minuti mit-tmiem il-Blacks resqu vi/in li j]idu ie[or meta wara [arba ta’ Attard, kompla lejn Damon Hili, li ra lil Louis Buttigieg jikklerja qasir i]da mbag[ad Attard ma approfittax. G[ajnsielem FC: R. Sammut,
A. Attard, B. Xuereb, J. Grech, R. Grima, S. Azzopardi, R. Grima, D. Hili, C. Grima, C. Tabone, J. Attard. St Laurence S: S. Micallef, M. Portelli (W. Portelli), V.J. Saliba, J. Micallef, F. Grima, R. Farrugia (D. Borg), J. Debrincat, J. Thewma (A. Cini), M. Cutajar, L. Buttigieg, L. Grima. Referee: Reno Refalo
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Sport 35 FUTBOL F’G{AWDEX - KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI
Reb[a minima g[al Nadur Y. Sannat L. ….........................0 Nadur Y. ….........................1
Nadur Youngsters komplew g[addejjin b’reb[a o[ra, din iddarba kontra t-tim tal-qieg[ Sannat Lions. Il-punti g[alihom kienu meritati g[all-fatt li [olqu diversi /ansijiet matul il-partita i]da sabuha diffi/li jiskurjaw iktar min[abba li l-Lions iddefendew bi qlubija. Nadur stinkaw biex imorru minn fuq u fis-16-il minuta freekick angulat ta’ Antunes spi//a ftit barra. Erba’ minuti wara kienu sfortunati meta xutt minn tarf il-kaxxa ta’ Anthony Portelli spi//a mal-mimduda. Fis-36 minuta Nadur fet[u liskor meta freekick qawwi ta’ Antunes kien imxellef millbarriera, b’Parnis iwettaq save diffi/li i]da approfitta JOSEF BUTTIGIEG li mill-vi/in xe[et ;ewwa. Minuta wara Parnis salva bla ma zamm ix-xutt ta’ Antunes bid-difi]a tal-Lions tikklerja l-periklu. Fit-tieni taqsima Sannat bir-ri[ warajhom [ar;u jattakkaw u wara tliet minuti kellhom freekick ta’ Vata li spi//a g[oli. Mal-kwarta log[ob kien Anthony Portelli li wara azzjoni personali fil-kaxxa kkonkluda ftit g[oli b’xutt fuq il-;irja. Billog[ob jalterna minn pass ta’ Antunes, ix-xutt mill-ewwel ta’ Joseph Portelli kien salvat tajjeb mal-art minn Parnis. Fl-34 minuta Sannat tke//ielhom Sunday Baala g[al reazzjoni li g[amel b’idejh g[al de/i]joni tal-assistent referee Ingmar Spiteri, b’Nadur ikomplu jamministraw tajjeb il-vanta;;. Sannat L: A. Parnis, P.
Buttigieg, A. Debono, R. Meilaq, P. Camilleri, B. Vata, N. Micallef, D. Mercieca, M. Cordina, M. Muscat, S. Baala. Nadur Y: M. Grima, B. Meilaq, F. Camilleri, S. Muller, C. Mercieca, J. Buttigieg, M. Stojanovic, C. Hili (A. Simoncic), C. Antunes, A. Portelli (S. Attard), J. Portelli. Referee: Trustin Farrugia Cann Reb[a importanti g[al Ker/em Ker/em A.............................2 Xewkija T. …..................... 0 Ker/em Ajax b’doppjetta wara l-intervall ta’ Malcolm Vella, akkwistaw reb[a importanti kontra /-
Champions Xewkija Tigers u baqg[u sitt punti ta[t illeaders Nadur. Ir-reb[a kienet meritata g[ax kienu a[jar mill-avversarji matul ilpartita. Xewkija, din is-sitt telfa tag[hom t[allihom f’nofs ilklassifika bid-distakk jikber g[al 13-il punt. Wara ]ew; minuti Malcolm Vella tal-Ajax kellu t-tentattiv imblukkat minn Josmar Vella g[al korner. Fis-19-il minuta Ker/em fallew /ans tajjeb li ji]blukkaw ir-ri]ultat u wara kross fil-baxx ta’ Ian Xuereb, Vella [alla l-ballun lilli]markat Jean Paul Mizzi li ra x-xutt tieg[u salvat millgoalkeeper ]ag[]ug[ Lorjean Xuereb b’saqajh. Erba’ minuti mill-intervall, Christian Bugeja anti/ipa fil-[in g[al korner lil Malcolm Vella. Mal-ftu[ tat-tieni taqsima, wara tliet minuti, xutt /entrali ta’ Malcolm Vella kien salvat minn Xuereb. Fis-17-il minuta Ker/em fet[u l-iskor meta MALCOLM VELLA [ataf ballun imtajjar g[al barra l-kaxxa minn Xuereb u llobbja b’fa/ilità. Seba’ minuti wara l-istess MALCOLM VELLA inter/etta pass ta’ Matthew Portelli, da[al wa[du filkaxxa u re;a’ g[eleb lil Xuereb g[al doppjetta personali. Ker/em A: C. Mercieca, A.
Buttigieg, M. Vella, Ma. Tabone, J. Azzopardi, J. P. Mizzi, S. Rais, S. Sakaliev, M. Vella (A. Mizzi), I. Xuereb (L. Attard), K. Mifsud (Mc. Tabone). Xewkija T: L. Xuereb, M. Portelli (S. Farrugia), M. Xerri (O. Xuereb), J. Vella, W. Cassar, C. Bugeja, E. Vella, P. Rapa, T. Dos Santos, R. Buttigieg (H. Hili). Referee: Kevin Azzopardi Draw bla gowls fid-derby Rabti SK Victoria W. …...............0 Victoria H. …......................0 Id-derby tal-Belt Victoria j;ib fi tmiemu t-tieni ta’ rawnd, biex SK Victoria
Wanderers u Victoria Hotspurs spi//aw fi draw ming[ajr gowls u Hotspurs ]ammew il-punt vanta;; fuq
Kif Jinsabu
L R D T F K Pt
Nadur Y 12 Ker/em A 12 Xewkija T 12 Victoria H 12 SK Victoria W 12 Xag[ra Utd 12 Sannat L 12
9 6 5 4 4 3
2 5
1 26 10 29 1 17 7 23 1 6 21 22 16 3 5 18 18 15 2 6 20 17 14 3 6 13 27 12 1 4 7 10 24 7
il-;irien. Madankollu, ilWanderers kellhom iktar opportunitajiet ta’ skor u kienu sfortunati f’]ew; okka]jonijiet meta laqtu l-lasti opposti. Il-log[ob in]amm g[al [inijiet twal f’nofs pitch, sakemm man-nofs sieg[a konklu]joni minn barra lkaxxa ta’ Jason Pace spi//at g[oli. Fil-31 minuta SK Victoria kienu sfortunati meta minn pass ta’ Abiabo, Ajibade Adesina da[al filkaxxa i]da x-xutt tieg[u waqaf ma’ sieq il-lasta bilballun jispi//a f’idejn ilgoalkeeper George Vella. Wara l-intervall SK Victoria marru fuq l-attakk u wara erba’ minuti, minn pass ta’ Adesina, Eric Nwankwo b’xutt fuq il-;irja g[olla lmira. Fis-sitt minuta lWanderers re;g[u kienu insidjuzi bi freekick qawwi ta’ Kenneth Mercieca jkun salvat g[al korner minn Vella meg[jun mill-mimduda. Fis-36 minuta f’[arba talHotspurs, Nanapere xe[et ftit g[oli wara azzjoni personali. Minuta mit-tmiem Nwankwo bir-ras ikkonkluda ftit g[oli lkorner ta’ Mercieca u fuq inna[a l-o[ra freekick ta’ Daniel Farrugia mar barra. Tliet minuti fuq il-[in kien George Vella li salva punt g[al Hotspurs meta wettaq save diffi/li fuq xutt millvi/in ta’ Eric Nwankwo. SK Victoria W: G. Ratto, J.P.
Grima (E. Bugeja), D. Monday, F. Magrin, C. Sciortino, O. Farrugia, S. F. Bajada, B. Obiabo, K. Mercieca, A. Adesina, E. Nwankwo. Victoria H: G. Vella, E. Nkowcha, J. Ikeokwu, A. Tramboo, J. Farrugia, D. Farrugia, J. Mercieca (J. Azzopardi), J. Pace, J. Agius, J. L. Cassar, S. Nanapere. Referee: Emanuel Grech
Jack Thewma, Manager mill-ferg[a tal-bank ta’ G[awdex, jippre]enta l-unur lil Sabri Rais ta’ Ker/em Ajax b[ala BOV Plejer tax-xahar g[al Novembru (fuq) fil-pre]enza tas-Segretarju tal-GFA Joe Bajada (xellug) u (ta[t) Charles Grech Soler, Manager tal-BOV Republic Street, jippre]enta lunur lil Elton Vella BOV Pleyer tax-xahar g[al Di/embru. Ilplejers kollha g[a]lu lil Puttinu Cares Gozo biex jibbenefikaw mid-donazzjoni marbuta ma’ dan l-unur
Ippremjati bl-unur tal-Plejer tax-Xahar
Sabri Rais (Kercem Ajax FC) jirba[ l-unur ta’ Novembru, Elton Vella (Xewkija Tigers F.C.) reba[ dak ta’ Di/embru waqt li Claudio Antunes (Nadur Youngsters F.C.) ing[ata l-unur f’Jannar. Id-difensur ta’ esperjenza ta’ Ker/em Ajax Sabri Rais reba[ ittieni unur tas-sena tal-BOV plejer tax-xahar g[al Novembru waqt li l-midfielder tax-Xewkija Tigers Elton Vella reba[ l-unur g[al Di/embru. L-Attakkant ta’ Nadur Youngsters F.C. Claudio Antunes reba[ l-unur f’Jannar. F’Novembru, l-unur kien wie[ed xieraq g[all-plejer ta’ 43 sena Sabri Rais li kien wie[ed mill-a[jar plejers ta’ Ker/em Ajax dan l-ista;un filwaqt li baqg[u mhux meg[luba sa tmiem lewwel rawnd. L-istint tieg[u biex isib ix-xikba kien evidenti meta skorja kontra Victoria Hotspurs. Elton Vella kien fl-a[jar forma tieg[u f’Di/embru meta g[en li/-Champions renjanti Xewkija Tigers jersqu qrib lejn l-ewwel post tal-klassifika u jift[u tamiet ;odda li jiddefendu t-titlu li reb[u l-ista;un l-ie[or.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
36 Sport WARA R-REB{ TAT-TAZZA AFRIKANA
Su//ess li g[aqqad lin-Ni;erja kollha Mijiet ta’ Ni;erjani [ar;u ji//elebraw fit-toroq ta’ Lagos hekk kif it-tim tag[hom sar Champion talAfrika u nsew xi ftit ilproblemi ta’ vjolenza u korruzzjoni li jinsab milqut bihom il-pajji]. Eluf [ar;u fit-toroq u lvilla;;i mit-tramuntana talpajji] fejn hemm l-aktar Musulmani sal-parti tannofsinhar fejn hemm in-Niger Delta li tipprodu/i ]-]ejt. Huma [arqu tyres u xeg[lu log[ob tan-nar f’dik li kienet /elebrazzjoni nazzjonali rari fil-pajji]. L-istadiums fil-kapitali tanNi;erja Abuja u l-akbar belt Lagos, kienu mimlija partitarji li segwew il-final fuq screen kbir. Fil-villa;;i madwar l-akbar pajji] li jipprodu/i ]ejt fl-Afrika,
mijiet in;abru quddiem settijiet tat-televi]joni biex jaraw lill-eroj tag[hom. Xhieda ta’ kemm l-isport iservi biex jg[aqqad, kienu bosta dawk Musulmani u Kristjani li //elebraw flimkien is-su//ess ta’ pajji]hom, partikularment filbelt ta’ Kano fejn jumejn ilu disa’ persuni li kienu qed ja[dmu mal-qasam tas-sa[[a u jamministraw it-tilqima talpolio, spi//aw inqatlu. In-Ni;erja g[elbet lil Burkina Faso 1-0 fil-final u temmet stennija ta’ kwa]i 20 sena ming[ajr su//ess fitTazza Afrikana. Il-pajji] ta’ 160 miljun fl-a[[ar sentejn jinsab mifni b’rewwixta Musulmana u r-re;jun tannofsinhar tieg[u fejn hemm i]-]ejt hu mimli b’serq ta’ ]ejt u [tif ta’ persuni. Imma
It-tim tan-Ni;erja ji//elebra wara l-pre]entazzjoni tat-Tazza Afrikana
almenu, g[al lejl wie[ed kollox intesa. “Il-feriti tag[na fiequ. Illum
a[na /-Champions tal-Afrika u din hi xi [a;a li tag[mel lil kull Ni;erjan kburi,” qal
Sunday Dadiowei f’Yenagoa, il-kapitali tal-istat tal-belt talPresident Goodluck Jonathan.
L-aqwa 11 fit-Tazza Afrikana skont Reuters
Matul l-a[[ar tliet ;img[at fl-Afrika t’Isfel intlag[bet ilfinali tat-Tazza Afrikana, mirbu[a min-Ni;erja wara nuqqas ta’ 19-il sena meta filfinal g[elbu lis-sorpri]a Burkina Faso. Dan hu t-tim ideali tal-finali kif mag[]ul mill-;urnalisti ta’ Reuters.
Vincent Enyeama (Ni;erija)
Dan il-captain tan-Ni;erja kien wie[ed mill-aktar players strumentali fis-su//ess tanNi;erja. Enyeama kien wie[ed mill-ftit goalkeepers li m’g[amilx ]balji banali, ]balji li waqt din l-edizzjoni kienu komuni. Enyeama ilu aktar minn g[axar snin jilg[ab man-nazzjonali u influwenza lill-players ]g[ar ta’ madwaru bl-a[jar mod. Bla dubju laqwa wirja tieg[u waslet filkwarti tal-finali kontra l-Kosta tal-Avorju.
Fousseiny Diawara (Mali)
Nando (Cape Verde)
Diawara, ri/entement, irritorna g[al-log[ob internazzjonali u ta spinta kbira lid-difi]a tal-Mali li spi//aw fit-tielet post fil-kompetizzjoni. Diawara kellu [afna players diffi/li x’jg[asses u minbarra li g[assishom tajjeb kien anke tajjeb fil-binja tal-attakki tattim.
Nando irtira mill-futbol internazzjonali e]att wara din il-kompetizzjoni. Bla dubju Nando ma setax sellem lil pajji]u b’mod a[jar. Din kienet l-ewwel darba li Cape Verde kienu qed jilag[bu f’din il-kompetizzjoni u Nando, kien simbolu talqlubija tat-tim.
Bakary Kone (Burkina Faso)
Elderson Echiejile (Ni;erja)
Wie[ed mir-ra;unijiet li dan il-pajji] qala` biss tliet gowls kienet li fid-difi]a kien hemm Bakary Kone. Wie[ed minn dawn it-tliet gowls ;ie minn penalty. Kone, ta’ 24 sena li jilg[ab ma’ Lyon, kien dejjem attent. Flimkien ma’ sie[bu Paul Koulibaly, Burkina Faso kellhom difi]a mill-aqwa. Fil-finali kontra nNi;erja tilfu 1-0.
In-Ni;erja, li reb[u din ilkompetizzjoni g[at-tielet darba fl-istorja tag[hom iffukaw [afna mil-log[ob fuq il-linji. Echiejile kien dejjem perikolu] kull darba li avanza. L-aqwa wirja li kellu kienet fis-semi finali meta skurja kontra l-Mali. Echiejele, player ta’ Braga, ;eneralment jibda b[ala sostitut u wara din ilkompetizzjoni ]gur li //ansijiet tieg[u li jibda flewwel 11 se jkunu kbar.
John Obi Mikel (Ni;erja)
Kien l-aqwa player tatturnament. Mikel ta’ Chelsea ma ]baljax log[ba u f’din ilkompetizzjoni patta g[allwirjiet fqar li kellu fil-passat. Mikel ilu jifforma parti mittim nazzjonali sa mill-2006 imma qatt ma kellu wirjiet li ji;;ustifikaw il-popolarità li g[andu f’pajji]u. Mikel wera li hu player li mhux kapa/i biss bil-ballun f’saqajh i]da anke biex iwaqqaf lillavversarji.
Charles Kabore (Burkina Faso)
Kabore tilef l-ewwel log[ba tal-fa]i finali min[abba li kien sospi] u meta irritorna kontra lEtijopja wera li kien se jkun importanti g[at-tim tieg[u. Kabore idderie;a l-log[ob minn quddiem id-difi]a u f’/erti ka]i anke spi//a jilg[ab fid-difi]a, po]izzjoni li hu imdorri fiha ma’ Marseille.
Seydou Keita (Mali)
Matul din l-edizzjoni Keita ta’ 33 sena, skurja tliet gowls u sar l-aktar player li qatt skurja gowls g[all-Mali f’din il-fa]i. B’dawn it-tliet gowls qabe] lil Frederic Kanoute. Il-player, li llum jilg[ab fi/?ina kellu wirjiet li fakkru lill-partitarji fil-wirjiet li kellu fil-passat ma’ Barcelona.
Jonathan Pitroipa (Burkina Faso) Dan ;ie inkurunat b[ala laqwa player tat-turnament. Pitropia tke//a fis-semi finali imma l-Konfederazzjoni talFutbol Afrikan irtirat din ilkarta [amra. Il-[arba velo/i u t-teknika huma l-aqwa kwalititajiet tieg[u.
Victor Moses (Ni;erja)
Wie[ed jista’ jiddeskrivi lavventura ta’ Moses manNi;erja b[ala wa[da mill-
aqwa. Fil-passat dan il-player lag[ab mat-tim nazzjonali Ingli] ta’ ta[t il-21 sena imma g[a]el li jilg[ab mattim tal-kbar tan-Ni;erja. Sena wara li libes il-flokk Ni;erjan g[all-ewwel darba spi//a biex reba[ it-Tazza Afrikana. Waqt it-turnament Moses kemm-il darba lmenta li kien mu;ug[ imma xorta wa[da kellu wirjiet tajbin u skurja gowls importanti.
Emmanuel Emenike (Ni;erja)
Emenike, flimkien ma’ Moses kien ta’ theddida kontinwa g[all-avversarji. Emenike spi//a b[ala l-aqwa skorer tal-kompetizzjoni b’erba’ gowls imma kellu jitlef il-finali min[abba injury fil-groin. {afna jqabblu lil dan l-attakkant mal-le;;endarju Rashidi Yekini.
IN-NAZZJON It-Tlieta 12 ta’ Frar, 2013
Sport 37 FUTBOL INGLI}
Ti]died il-pressjoni fuq Mancini Il-pressjoni fuq il-manager ta’ Man City, Roberto Mancini dejjem qed ti]died. City fadlilhom biss /ans wie[ed g[ar-reb[ ta’ xi unur din is-sena u dan jista’ jisfaxxa jekk fi tmiem il;img[a jitilfu kontra Leeds Utd fl-FA Cup. Man City fi tmiem il;img[a tilfu 3-1 kontra Southampton filwaqt li lleaders Man Utd fet[u distakk ta’ 12-il punt f’ras ilklassifika b’reb[a konvin/enti 2-0 kontra Everton. Aktar kmieni dan l-ista;un Man City ;ew eliminati g[at-tieni sena konsekuttiva mill-fa]i tal-gruppi ta/-Champions League. Sta;un ilu Man City kienu fit-tieni post u rnexxielhom jil[qu u jg[addu lil Man Utd biex spi//aw reb[u lkampjonat fl-a[[ar ;urnata kontra QPR. Din id-darba rRed Devils jidher li tg[allmu minn dak l-i]ball u mhux se
Il-pressjoni fuq Roberto Mancini qed ti]died
j[allu r-reb[ tal-20 titlu ja[rabilhom. Fi tmiem il-log[ba kontra Southampton Mancini ikritika lill-players tieg[u u qal li w[ud minnhom ma wrewx personalità u grinta. “Meta tim jitlef mhux dejjem tort tal-kow/. Il-players li huma professjonali g[andhom jerfg[u r-responsabbiltà,” qal
Mancini. Players b[all-goalkeeper Hart, u l-midfielder Barry, li sta;un ilu kienu strumentali fir-reb[ tal-kampjonat, kellhom wirja fqira u kienu simbolu ta’ dak li g[addej filkamp ta’ City b[alissa. Player ie[or li kellu wirja negattiva kien il-midfielder Toure li g[adu ;ej mit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Meta Man City reb[u lkampjonat Mancini kien qal li minkejja dan is-su//ess iddiri;enza riedet tkompli tinvesti jekk be[siebha tkompli tirba[. Dak li qed ji;ri issa qed ikompli jikkonferma kemm dak li qal Mancini waqa’ fuq widnejn torox. Mancini qal li /-/ans li ttim tieg[u jirba[ il-kampjonat hu dak ta’ 10%. “Fadal 12-il log[ba u f’dawk it-12-il log[ba se nag[]el biss players li huma lesti ji;;ieldu sala[[ar,” qal Mancini.
FUTBOL
Bayern se jakkwistaw lil Lewandowski Rapporti fil-;urnali Ingli]i qed jg[idu li Bayern Munich se jeg[lbu l-isfida ta’ Man Utd u jakkwistaw lillattakkant ta’ Borussia Dortmund Robert Lewandowski. Il-kuntratt ta’ Lewandowski jintemm sena o[ra u jidher li dan se jkun lewwel akkwist li se jag[mel il-kow/ il-;did ta’ Bayern, Pep Guardiola. L-eks player :ermani], Lothar Matthaus qal li Lewandowski jrid jitlaq li/Champions imma jixtieq li jibqa’ jilg[ab fil-:ermanja. Jidher li Bayern Munich se j[allsu s-somma ta’ bejn 20 u 25 miljun sterlina. Li hu ]gur hu li Dormtund mhux se j]ommu lil Lewandowski sa sena o[ra u jitlaq b’xejn. Matthaus qal li player b[al Lewandowski jkun aktar importanti g[al Bayern minn Mario Gomez g[ax hu aktar adattat g[as-sistema ta’ log[ob ta’ Guardiola. Gomez qal li m’huwiex inkwetat b’dawn lispekulazzjonijiet. “Jien ma jdejjaqni [add. Hu dmir talklabb li jg[idilna x’inhuma l-
pjani tieg[u. Jien mhux se nikkumenta dwar Lewandowski,” qal Gomez. B[alissa Bayern Munich g[andhom 15-il punt fuq Borussia Dortmund. ANCELOTTI – Il-kow/ ta’ PSG, Carlo Ancelotti ]vela li jista’ jitlaq lill-klabb fl-a[[ar tal-ista;un. B[alissa PSG qeg[din fl-ewwel post fil-kampjonat u fil-fa]i tala[[ar 16 ta/-Champions League. “G[andi kuntratt sa :unju bi klawsola fih li jista’ ji;;edded b’sena jekk nikkwalifikaw g[a/Champions League ta’ sena o[ra. Nixtieq nibqa’ ma’ PSG imma d-de/i]joni ta’ x’se jsir hi f’idejn il-klabb,” qal Ancelotti. Fl-a[[ar ;img[at kien hemm spekulazzjoni li lkow/ ta’ Real Madrid Josè Mourinho jista’ jie[u post Ancelotti. GORDON - L-eks goalkeeper internazzjonali Sko//i] Craig Gordon qal li x’aktarx se jkollu jirtira min[abba karriera mimlija injuries. Gordon, li hu wkoll eks goalkeeper ta’ Sunderland
TENNIS – OPEN TA?-?ILE
Nadal jitlef fil-finali Rafael Nadal kien meg[lub fil-finali tal-Open ta/-?ile minn Horacio Zeballos li jinsab fis-73 post fir-rankings mondjali. Huwa g[eleb lil Nadal li kien qed jilg[ab g[allewwel darba wara tmien xhur min[abba injury flirkoppa u virus fl-istonku. Zeballos reba[ 6-7, 2-7, 76, 8-6, 6-4. “Xtaqt nirba[ il-finali imma ma kinitx possibbli.
Madankollu g[andi nkun kuntent bil-wirja tieg[i, spe/jalment meta tqis li kont ili tmien xhur ma nilg[ab. Nittama li dan it-turnament hu l-bidu ta’ [afna affarijiet po]ittivi g[alija,” qal Nadal. Min-na[a tieg[u Zeballos qal li r-reb[a kontra Nadal hi [olma g[alih. “Li wasalt sal-finali kontra Nadal di;à kien [afna g[alija. Dan hu mument li se nibqa’ niftakru g[al [ajti,” qal Zeballos.
lag[ab biss darba fl-a[[ar sentejn. Huwa qed imexxi lill-klabb ta’ Dumbarton, fitTieni Divi]joni Sko//i]a. Fl2007 Sunderland kienu [allsu disa’ miljun sterlina g[asservizzi tieg[u u dak i]-]mien din kienet somma rekord g[all-goalkeeper fir-Renju Unit. Gordon, li g[andu 30 sena qal li x’aktarx mhux se jilg[ab aktar futbol u se jiddedika [inu g[all-kow/ing. Huwa lag[ab 40 darba mattim nazzjonali Sko//i]. SANTOS – Il-klabb Bra]iljan ta’ Gremio [abbar li akkwista lid-difensur ta’ Arsenal Andre Santos b’self sal-a[[ar tal-ista;un. Dan ilplayer, li g[andu 29 sena ma tantx kellu wirjiet minn kemm ilu jilg[ab fil-Premier.
SERIE A
Delio Rossi sospi] ]ew; partiti Il-kow/ ta’ Sampdoria Delio Rossi ;ie sospi] ]ew; partiti wara li fi tmiem il;img[a, fil-log[ba kontra Roma, g[amel ;est oxxen fil-konfront tad-difensur ta’ Roma Nicolas Burdisso. Sampdoria reb[u 3-1 u fi tmiem il-log[ba nqala’ dan l-argument bejn Delio Rossi, li hu eks kow/ tarrivali ta’ Roma, Lazio, u Burdisso. Delio Rossi talab sku]a imma qal li ma ja//ettax offi]i fil-konfront tieg[u. Sampdoria mmultaw lillkow/ u s-somma li se j[allas Delio Rossi se tmur
g[all-isptar Giannina Gaslini. Delio Rossi se jitlef illog[biet kontra Napoli u Udinese. Ta’ min jiftakar li f’Mejju ta’ sena ilu Delio Rossi, li dakinhar kien kow/ ta’ Fiorentina, kien attakka b’mod fi]iku lill-player tattim tieg[u stess, Ljajic li ipprovokah meta ;ie mibdul. Intant, Juventus se jkollhom lil Claudio Marchisio u lil Federico Peluso sospi]i kontra Roma u Milan se jkollhom lil Amborisini sospi] g[al kontra Parma.
INGILTERRA
Il-Qorti ma ta//ettax petizzjoni kontra Notts County Notts County, l-eqdem klabb professjonali tal-futbol fid-dinja kellu petizzjoni kontra tieg[u biex jag[laq, imressqa mill-awtoritajiet Ingli]i tat-taxxa, rifjutata mill-Qorti G[olja ta’ Londra ‘fi spazju ta’ ftit sekondi.’ Il-klabb li twaqqaf fl-1862 u li b[alissa qed jilg[ab fittielet divi]joni Ingli]a, il:img[a sar jaf li kienet saret petizzjoni kontrih talli ma [allasx taxxa. “Notts County jistg[u jikkonfermaw li l-petizzjoni biex il-klabb jing[alaq, li tressqet mid-dipartiment tatTaxxa u d-Dwana, ma kinitx a//ettata,” qal il-klabb fi stqarrija. “Il-petizzjoni kienet rifjutata fi spazju ta’ ftit sekondi waqt smig[ li sar
f’Londra t-Tnejn filg[odu.” Aktar kmieni lbiera[ Notts County [ar;u stqarrija fejn qalu li din il-petizzjoni kienet wa[da “ta tfixkil u [sara”. “Il-klabb jista’ jg[id sin/erament li jinsab a;;ornat mal-[las kollu tal-VAT u lPAYE. Sfortunatament ma kellniex g[a]la o[ra g[ajr li nqabbdu l-avukat tag[na jirrappre]entana imma nistennew li l-ka] ikun favur tag[na ladarba l-im[allef ikollu l-fatti kollha quddiemu.” County li jinsabu fil-11-il post f’League One qalu li se jfittxu kumpens “g[ad-danni li sofra l-klabb tal-football”. I/-Chairman Ray Threw kien xtara l-klabb fl-2010 meta l-klabb kien g[oddu da[al f’amministrazzjoni.
IN-NAZZJON
38 Sport
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
CHAMPIONS LEAGUE
Tispikka Real Madrid kontra Man Utd Bejn illum u g[ada jintlag[bu l-ewwel legs tal-fa]i tal-a[[ar 16 ta/-Champions League u bla dubju l-aktar log[ba li tispikka se tkun dik ta’ g[ada fil-Bernabeu bejn Real Madrid u Man Utd. Filwaqt li Man Utd jinsabu vi/in li jirb[u l-20 titlu tag[hom, Real Madrid jidhru li mhux se jiddefendu t-titlu li reb[u f’Mejju li g[adda. Real Madrid qeg[din fittielet post, 16-il punt ta[t illeaders Barcelona filwaqt li Man Utd qeg[din, filqu//ata, 12-il punt fuq leqreb rivali tag[hom Man City. Fi tmiem il-;img[a rRed Devils reb[u 2-0 kontra Everton u Real reb[u 4-1 kontra Seville. Man Utd qeg[din bi/-/ans li jirrepetu dak li kienu g[amlu fl-1999 meta kienu reb[u t-Treble filwaqt li Real Madrid qeg[din ta[t pressjoni kbira biex jirb[u l-10 tazza ta/-Champions League flistorja tag[hom. Il-kow/ ta’ Real Madrid, Jose Mourinho, kemm-il darba affronta lil Man Utd meta dan kien imexxi lil Chelsea. Barra minn hekk, Mourinho, meta kien ma’ Porto, elimina lill-istess Man Utd u baqa’ sejjer biex reba[ il-kompetizzjoni. Theddida kbira g[al Man Utd se jkun l-eks plejer tag[hom Cristiano Ronaldo, plejer li libes il-flokk ta’ Man Utd g[al sitt snin. “Minn dejjem kont nemmen li se nilag[bu kontra Real Madrid,
Il-Programm
Illum
Celtic v Juventus Valencia v Paris SG
G[ada
Real Madrid v Man Utd S. Donetsk v B. Dortmund anke qabel ma telg[et ilpolza. G[andi memorji sbie[ ma’ Man Utd. Man Utd hu tim kbir li g[andna rispett kbir lejh,” qal Ronaldo. Dan tal-a[[ar kompla billi qal li jemmen li Real Madrid huma tim aktar b’sa[[tu u jekk i]]ew; timijiet jag[tu l-massimu tag[hom ikunu lIspanjoli li jikkwalifikaw. Ronaldo skorja tliet gowls fi tmiem il-;img[a kontra Seville. L-a[[ar darba li Man Utd lag[bu kontra Real kien fl2002 meta Ronaldo, l-eks attakkant Bra]iljan kien skorja tliet gowls fit-tieni leg talkwarti finali f’Old Trafford biex g[en lit-tim tieg[u jg[addi b’aggregate ta’ 6-5. G[all-partita ta’ g[ada ]]ew; timijiet mhu se jkollhom l-ebda plejer nieqes imma jekk Xabi Alonso jew
Il-kow/ ta’ Juventus Antonio Conte (xellug) u l-goalkeeper Gianluigi Buffon waqt konferenza tal-a[barijiet qabel il-konfront tal-lum mi/-Champions f’Celtic Park
Sergio Ramos, li huma ttnejn ta’ Real Madrid, ikunu ammoniti, dawn jitilfu llog[ba ta’ tliet ;img[at o[ra f’Old Trafford. “Din hi log[ba li d-dinja kollha qed tistenna u nittama li t-tim tieg[i jag[ti wirja denja quddiem kull min ikun qed isegwi,” qal Jose Mourinho. Log[ba delikata Intant, illum i/-Champions
Taljani Juventus jilag[bu barra minn darhom kontra Celtic f’dik li ]gur se tkun log[ba delikata g[at-tim ta’
Il-goalkeeper ta’ Celtic Fraser Forster i[ejji g[al-log[ba kontra Juventus
Antonio Conte. Din se tkun il-[ames darba li dawn i]]ew; timijiet se jkunu qed jilag[bu kontra xulxin u lewwel darba sa mill-2001. Minkejja li f’dik is-sena Celtic kienu ;ew eliminati minn Juventus, fl-Iskozja Celtic kienu reb[u t-tieni leg 4-3. Juventus iridu jkunu konxji mill-fatt li Celtic, fil-fa]i talgruppi reb[u kontra Barcelona fil-Camp Nou. B[alissa wie[ed jista’ jg[id li l-istat tal-futbol Sko//i] hu fqir. It-tim nazzjonali qieg[ed fl-a[[ar post tal-grupp tarrawnd ta’ kwalifikazzjoni tatTazza tad-Dinja tal-2014 u klabb b[alma hu dak ta’ Rangers sena ilu ;ie dikjarat fallut u kellu jer;a’ jibda jikkompeti mill-aktar divi]joni inferjuri tal-pajji]. L-atmosfera li fiha se jilag[bu Juventus se tkun wa[da li kull tim isibha diffi/li biex jo[ro; minn dan il-grawnd bit-tliet punti, jew f’dan il-ka], b’reb[a. Fi tmiem il-;img[a Celtic reb[u 3-1 kontra Inverness Caledonian Thistle u l-manager ta’ Cetlic, Neil Lennon g[amel diversi bidliet biex iserra[ lill-plejers. Juventus reb[u 2-0 kontra Fiorentina biex, b[al Celtic, iddefendew l-ewwel post filklassifika. “Irridu n;ibu ri]ultat tajjeb fl-ewwel leg g[alkemm ji;ri x’ji;ri fl-ewwel leg se jkun fadal 90 minuta o[ra x’jintlag[abu. Nixtieq li mmorru lItalja b’vanta;;,” qal Lennon. Minn meta Juventus tilfu kontra Celtic fl-2001 l-uniku plejer ta’ Juventus li kien
lag[ab f’dik is-serata u se jkun qed jilg[ab illejla hu lgoalkeeper Buffon. Jista’ jag[ti l-ka] li Conte jag[mel u]u mill-attakkant veteran Nicolas Anelka, plejer li lBianconeri akkwistaw f’Jannar. “Ma rridux ninsew li Celtic mhux se jkunu ta[t pressjoni biex jg[addu. Kul[add qed jistenna li ng[addu u din tag[milha aktar diffi/li g[alina,” qal Anelka. A[bar tajba g[al Juventus hi li se jkollhom lura fit-tim lil Asamoah, plejer li f’Jannar kien nieqes min[abba li dan kien qed jilg[ab fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Juventus se jkollhom liddifensur Chiellini sospi]. Illum ukoll jilag[bu Valencia kontra PSG u din se tkun log[ba bejn ]ew; timijiet kontrastanti. PSG, tim sinjur, jilg[ab kontra tim li matul dawn l-a[[ar snin g[adda minn kri]i finanzjarja. Meta wie[ed isemmi lil PSG bla dubju ji;ih f’mo[[u l-attakkant Ibrahimovic, attakkant li se jkun theddida kbira g[al Valencia fi Spanja. L-attakkant }vedi] qieg[ed fil-qu//ata tal-klassifika talaqwa skorers fi Franza b’total ta’ 21 gowl. Madankollu, iddifensur ta’ Valencia Pereira qal li Valencia ma jridux joqog[du attenti biss g[al Ibrahimovic. G[ada Borussia Dortmund jilag[bu barra minn darhom kontra Shakhtar Donetsk. Tajjeb wie[ed jiftakar li Borussia Dortmund reb[u lgrupp li fih kien hemm timijiet b[alma huma Real Madrid u Man City.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
Sport 39
Hibs mi]muma fid-derby tan-Nofsinhar minn Cristian Antony Muscat
0
BOV PREMIER
HIBERNIANS
M. Muscat, A. Pulis, R. Camilleri, J. Pearson, J. Lima, A. Cohen, B. Kristensen, J. Bezzina, S. Chircop, M. Dias, J. P. Farrugia Sost: A. Azzopardi flok M. Dias 55 min.
0
TARXIEN R.
D. Cassar, C. Mamo, M. Caruana, M. T. Lopez Silva, A. Reinaldo De Souza Esposito, R. Bajada, L. Da Silva Almeida, J. Grioli, R. Sammut, D. Mariano Bueno, S. Bonnici Sost: M. V. Tanti flok M. T. Lopez Silva 60 min., A. Agius flok J. Bajada 90 min
Imwissija: M. Caruana 44 min., R. Sammut 68 min., C. Mamo 87 min. (T) Referee: Alan Mario Sant In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba: D. Mariano Bueno (T) Id-derby tan-nofsinhar ta’ Malta bejn Hibernains u Tarxien Rainbows intemm fi draw ta’ ming[ajr gowls f’log[ba li offriet diversi emozzjonijiet matul il-kors tag[ha. Hibernians kellhom lillplejers importanti Clayton Failla, Zoran Levnaic u Rodolfo Soares neqsin, i]da rritornaw Jonathan Pearson, Adrian Pulis u Johann Bezzina. Min-na[a l-o[ra Tarxien Rainbows kellhom nieqes lil Karl Pulo min[abba injury filcruciate li se t[allih barra sa tmiem l-ista;un imma rritorna Andrè Reinaldo De Souza Esposito. Tarxien irnexxielhom isibu x-xibka permezz ta’ Andrè Reinaldo De Souza Esposito wara biss seba’ minuti i]da lgowl ;ie m[assar min[abba po]izzjoni dubju]a ta’ offside fost protesti kbar tal-partitarji tar-Rainbows pre]enti. Fis-17-il minuta Roderick Bajada g[adda tajjeb lejn lAr;entin Daniel Mariano Bueno li i]da ra x-xutt tieg[u salvat minn Mario Muscat. Fl34 minuta xutt /entrali ta’ Jean Paul Farrugia wara korner mog[ti minn Jackson Lima kien salvat ming[ajr diffikultà mill-goalkeeper ta’
Kif Jinsabu Hibernians Valletta Birkirkara Tarxien R Sliema W Mosta Qormi Balzan Floriana {amrun S Melita Rabat A
L R D T F K Pt
22 21 21 22 22 22 22 22 21 21 22 22
14 3 5 12 7 2 11 7 3 11 5 6 11 4 7 11 1 10 9 3 10
7 5 4 3 1
6 9 9 7 4 13 5 14 8 13
47 46 44 39 34 39 32 34 26 24 18 16
24 15 19 32 22 33 34 36 28 55 56 45
45 43 40 38 37 34 30 27 24 16 14 11
Tarxien David Cassar. Fl-54 minuta Tarxien mill;did kienu ferm vi/in li jift[u l-iskor meta minn kross ta’ Daniel Mariano Bueno, Leandro Da Silva Almeida b’xutt bid-dawra mill-vi/in ra lill-goalkeeper veteran Mario Muscat iwettaq save spettakolari u b’hekk evita li l-Pawlisti jmorru minn ta[t. Fit-62 minuta fuq in-na[a lo[ra kien Kristensen li falla opportunità mill-aqwa ta’ skor g[al Hibernians meta wara li ;ie wi// imb wi// malgoalkeeper Cassar tefa’ inkredibbilment barra. Fit-72 minuta xutt ta’ Jonathan Bajada g[al Tarxien Rainbows g[adda ferm barra mil-lasti difi]i minn Mario Muscat u fis-87 minuta freekick dirett ta’ Andrezinho g[al Tarxien g[adda g[oli f’dik li kienet l-a[[ar azzjoni denja tal-log[ba.
Armaro Negrin li skorja hat-trick g[al Rabat fl-azzjoni kontra Mosta (ritratt> Trevor Sollars)
Hat-trick ta’ Negrin jag[ti l-ewwel reb[a lil Rabat A. Hat-trick tal-eks plejer ta’ Melita, l-Ispanjol Josè Luis Armaro Negrin tat l-ewwel reb[a fil-Kampjonat lil Rabat Ajax meta g[elbu lil Mosta 3-2 f’log[ba li pprodu/iet tliet penalties. Kienet l-ewwel reb[a tal-Magpies wara 21 log[ba. B’din it-telfa, il-problemi g[al Mosta komplew ji]diedu minn kull lat. Kien l-ewwel hat-trick li skorja Armaro Negrin f’dan ilkampjonat u issa skorja 12-il gowl. B’din ir-reb[a Rabat issa g[andhom 11-il punt u meta jinqasmu l-punti fir-Relegation Pool se jkunu punt wie[ed ta[t Melita u ]ew; punti biss ta[t {amrun Spartans. L-Ajax re;g[u kienu ming[ajr l-attakkant Adam Smeir li g[adu qed jirkupra minn injury u li mistenni jirritorna fl-azzjoni lejn l-a[[ar tal-ista;un. Fl-24 minuta Rabat kienu sfurzati jag[mlu l-ewwel sostituzzjoni meta we;;a’ Justin Felice u floku da[al Patrick Borg. Fid-29 minuta Rabat marru ferm vi/n li jift[u l-iskor meta minn kross ta’ Diego Carrilla Pendas ikkonnettja tajjeb Josè Luis Armaro Negrin bit-tentattiv tieg[u devjat f’korner millgoalkeeper ta’ Mosta Jeffrey Farrugia. }ew; minuti biss wara, ilMagpies re;g[u [olqu periklu meta tentattiv tal-istess Negrin intemm f’idejn Farrugia u fl-44
3
BOV PREMIER
RABAT A. (1)
2
MOSTA (0)
J. Farrugia, G. Sammut, B. Agius, T. Farrugia, O. Chiemeka, R. Grech, K. Magro, M. Micallef, D. Mitev, F. Vignaroli, B. Chikwado Mbonk Sost: J. Bajada flok T. Farrugia 46 min., K. Zammit flok R. Grech 70 min., O. Ugochuywu flok B. Chikwado Mbonu 75 min. Imwissija: B. Agius 25 min. O. Chiemeka 44 min., M. Micallef 79 min. (M), C. Brincat 33 min. (R), Skurjaw: J. L. Armaro Negrin 44 min. pen., 59 min., 63 min. pen. (R), D. Mitev 80 min., 90 min. pen. (M) Referee: Mario Apap In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba: J. L. Armaro Negrin (R)
S. Mintoff, G. J. Gesualdi, I. Carapic, J. Felice, J. L. Armaro Negrin, M. Moral Fuster, D. Falzon, C. Brincat, D. Carrillo Pendas, D. Azzopardi, C. Gauci Sost: P. Borg flok J. Felice 24 min., C. Vella flok J. L. Armaro Negrin 89 min.
minuta Rabat ing[ataw penalty meta Onyii Chiemeka waqqa’ lil Armaro Negrin fil-kaxxa u mill11-il metru l-istess JOSE’ LUIS ARMARO NEGRIN ma ]baljax. Fis-57 minuta Rabat irduppjaw meta Carrillo Pendas g[adda lejn ARMARO NEGRIN li avvanza u g[eleb lill-goalkeeper Farrugia b’xutt fil-baxx. Fit-62 minuta xutt ta’ Fuster [abat ma’ id ilplejer ta’ Mosta Kurt Magro u rreferee ordna penalty ie[or. Mill11-il metru JOSE’ LUIS ARMARO NEGRIN g[aqqad il-hat-trick personali.
Fit-72 minuta Mosta marru ferm vi/in i]da kienu sfortunati meta tentattiv ta’ Mitev stampa mal-mimduda. Imma fit-80 minuta Mosta naqqsu l-iskor permezz ta’ freekick dirett talBulgaru DANAIL MITEV li ma ta l-ebda /ans lill-goalkeeper ta’ Rabat Ajax Sean Mintoff. Fid-90 minuta Mosta wkoll reb[u penalty meta d-difensur ta’ Rabat Ajax Gaetano J. Gesualdi waqqa’ lil Bryan Agius fil-kaxxa u DANAIL MITEV skorja doppjetta. Ftit minuti wara, irreferee Ghawdxi Mario Apap saffar it-tisfira finali.
PREMIERSHIP
SPANJA
Deportivo fi kri]i bir-ri]enja ta’ Paciencia West Brom jissorprendu Deportivo La Coruna, ilklabb li jinsab mhedded birrelegation, kompla jin]el f’aktar inkwiet meta l-kow/ Domingos Paciencia rri]enja wara biss sitt partiti fittmexxija. “Domingos Paciencia m’g[adux il-kow/ tal-klabb ta’ Deportivo,” qal il-klabb li jinsab fl-a[[ar post f’La
Liga, fi stqarrija u wara ttelfa 3-0 kontra Granada l{add. Kelliem g[all-klabb qal li t-talba ta’ Paciencia li jirri]enja kienet ;iet a//ettata b’effett immedjat fejn kien ilfi]joterapista Josè Angel Franganillo li mexxa ssessjoni ta’ ta[ri; ilbiera[. Paciencia, eks kow/ ta’
Sporting Lisbon kien in[atar flok Josè Luis Oltra li tke//a f’Di/embru. Il-Portugi] kellu bidu tajjeb b’reb[a 1-0 fuq Malaga u draw 1-1 ma’ Real Sociedad qabel sofra serje negattiva ta’ erba’ telfiet konsekuttivi blakbar wa[da tkun kontra ttim modest u li b[alhom jinsab fl-inkwiet, Granada.
West Brom wettqu sorpri]a kbira meta b[alma g[amlu sena ilu, g[elbu lil Liverpool f’Anfield, din id-darba 2-0. Liverpool kwarta mit-tmiem kellhom penalty ta’ Gerrard salvat minn Foster li kellu log[ba tajba. Imma fil-81 minuta McAwley b’daqqa ta’ ras stupenda minn corner, u
Lukaku fid-90 minuta taw irreb[a lil WBA.
Ri]ultati Premiership
Liverpool v West Brom 0-2
Premier Sko//i]
Hibernian v St. Johnstone 1-3
Serie B
Empoli v Livorno
2-1
It-Tlieta, 12 ta’ Frar, 2013
40 Lokali
I]-]g[a]ag[ fil-Junior College apprezzaw il-[idma tal-Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi b’mod partikulari fis-settur edukattiv (Ritratt> Michael Ellul)
L-istudenti jag[tu mer[ba sabi[a lill-Prim Ministru fil-Junior College Mer[ba mill-isba[ mill-istudenti talJunior College lill-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi waqt ]jara fil-Kampus. Il-Prim Ministru ]ar l-investiment li sar fil-laboratorji, fil-librerija, kif ukoll iltaqa’ mal-istudenti fl-istudy area u fil-canteen. Il-Prim Ministru qal li n-numru ta’ studenti fil-Junior College qieg[ed dejjem ji]died, tant li issa qabe] l2,300. Hu sostna li Gvern immexxi
mill-PN dejjem investa fl-istudenti u wessa’ l-opportunitajiet tag[hom u se jkompli jag[mel dan fil-[ames snin li ;ejjin. L-edukazzjoni hi wie[ed millpilastri tal-PN, tenna Lawrence Gonzi. Hu semma wkoll il-[idma li qed issir fil-Kampus il-;did tal-MCAST b’investiment ta’ €120 miljun. Dan hu pass ie[or favur i]-]g[a]ag[, il[addiema u l-familji biex jing[ataw ilfa/ilitajiet kollha me[tie;a biex jid[lu f’impjieg b’pagi tajbin li jtejbu l-
kwalità tal-[ajja, sostna l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista. L-istudenti kellhom l-opportunità li jitkellmu mal-Prim Ministru fejn spjegawlu dak li huma g[addejjin minnu b[alissa, fosthom l-istudji u laspirazzjonijiet tag[hom. Bosta studenti talbu lil Lawrence Gonzi u lis-Segretarju :enerali Paul Borg Olivier li akkumpanjah biex jiffirmawlhom il-Programm Elettorali tal-Partit Nazzjonalista.
media•link COMMUNICATIONS
Huma fa[[ru l-opportunitajiet li hemm jistennewhom wara l-Junior College, u kienu [afna li rringrazzjaw lill-PM ta’ dak kollu li g[amel mag[hom matul din il-le;i]latura. F’ kummenti ma’ dan il-;urnal, isSegretarju :enerali tal-Kunsill talIstudenti tal-Junior College, Steve Zammit Lupi, irringrazzja lill-Prim Ministru ta]-]jara tieg[u u tenna li listudenti g[andhom fidu/ja f’Lawrence Gonzi.