Numru 13,376
€0.55
www.mychoice.pn
It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Inkomplu fid-direzzjoni tal-[olqien tax-xog[ol minn Charles Muscat
Minkejja l-kampanja elettorali, l-ekonomija ta’ pajji]na kompliet miexja u kompliet to[loq ixxog[ol grazzi g[as-sagrifi//ji li g[amel il-poplu u d-de/i]jonijiet li [a lGvern Malti fil-[ames snin li g[addew. G[amilna [afna g[a]liet fil[ames snin li g[addew li wasslu g[ar-ri]ultati millaqwa u s-Sibt li ;ej lg[a]la g[andha tkun li nkomplu fid-direzzjoni tal-[olqien tax-xog[ol. Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, jie[u b’idejn [addiema fis-settur tas-sa[[a li huma strumentali g[as-servizz e//ellenti li jgawdi minnu l-poplu Malti (Ritratt> Michael Ellul)
g[al pa;na 5
L-ewwel /entru re;jonali g[all-kura primarja Il-Gvern kompla juri l-impenn tieg[u lejn is-settur tal-kura primarja hekk kif ilbiera[ ;ie inawgurat l-ewwel /entru re;jonali tal-kura primarja fil-Mosta bla[[ar teknolo;ija biex i/-/ittadin jinqeda fil-komunità fejn jg[ix u biex l-Isptar Mater Dei jtaffi mid-domanda qawwija li jesperjenza. Dan l-investiment ta’ immodernizzar biex i/-/entru tas-sa[[a sar /entru re;jonali tal-kura primarja, ila[[aq is€600,000.
Waqt l-inawgurazzjoni ta’ dan i//entru li se jibda jilqa’ l-ewwel pazjenti madwar tliet ;img[at o[ra, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi qal li dan hu wie[ed mill-kullana ta’ inizjattivi f’dawn l-a[[ar [ames snin grazzi g[all-u]u ta’ fondi Ewropej. Matul id-diskors tieg[u fl-inawgurazzjoni ta’ dan i/-/entru, ilPrim Ministru Lawrence Gonzi qal li firRabat u n[awi o[ra se jsiru pro;etti simili, u li se jkun hemm ukoll modernizzar u tisbi[ fi/-/entri tas-sa[[a kollha biex
b’hekk ti]died l-a//essibbiltà f’/entri tassa[[a 24 sieg[a kuljum. Dan apparti li jinbnew ]ew; /entri tas-sa[[a o[ra, wie[ed f’San :iljan u l-ie[or f’Ra[al :did. Dan filwaqt li l-Gvern ikompli j]id servizzi tas-sa[[a b’xejn f’Malta u G[awdex, tkompli l-;lieda kontra lkan/er u anke kontra d-dijabete. Lawrence Gonzi qal li l-Gvern investa € 50 mijun fis-sa[[a, fondi li lkoll g[amlu differenza permezz ta’ fondi Ewropej. g[al pa;na 6
Int f’din l-elezzjoni Suppliment spe/jali fil-pa;ni tan-nofs ta’ dan il-;urnal. Illum dwar l-€1,000 biex ]g[a]ag[ jiskopru pajji] Ewropew
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
2
Attakki vjolenti minn partitarji Laburisti minn Matthew Bonett
jag[tuha xi xebg[a. IN-NAZZJON qed jag[]el li jirrispetta x-xewqa tal-vittma, u jirrakkonta l-ver]joni tal-fatti kif qalithom il-vittma nnifisha. Il-ka] se[[ il-{add g[all[abta tas-7 ta’ filg[axija, meta l-omm, flimkien ma’ tlett itfal ta’ 6, 10 u 11-il sena, flimkien ma’ ku;intha li g[andha 17-il sena kienu fil-karozza sejrin jixtru pizza minn [anut partikulari fil-{amrun. Jidher li kien hemm grupp ta’ [amest ir;iel li kienu ;ejjin mill-Mass Meeting tal-Malta Labour Party u malli raw lil din ilfamilja fil-karozza, marru fuqhom jg[ajruhom u jinsulentawhom. Il-vittma rrakuntatielna kif wie[ed mill-agressuri li jidher li hu tamparha, sa[ansitra be]qilha. Hi kompliet tg[idilna li ppruvat tin]el mill-karozza biex tmur tixtri pizza lit-tfal g[ax kienu bil-;u[, i]da malli [ar;et €5 mill-basket tag[ha, kien hemm wie[ed mill-ir;iel, li g[andu ‘l fuq minn 50 sena, li qattg[alha l-karta tal-flus u
Omm ]ag[]ug[a mill{amrun qed tirriskja li titlef id-dawl minn wa[da minn g[ajnejha wara li qalg[et xi daqqiet ta’ flixkun minn partitarji Laburisti wara l-Mass Meetings ta’ nhar il-{add li g[adda. Il-ka] se[[ il-{add filg[axija stess fil-{amrun, meta l-omm ]ag[]ug[a kienet akkumpanjata minn erba’ minorenni u spi//at vittma ta’ attakk fi]iku u anke psikolo;iku minn [ames partitarji Laburisti li kienu ;ejjin mill-Mass Meeting tal-Malta Labour Party minn fuq ilFosos tal-Furjana. Ilbiera[, IN-NAZZJON tkellem ma’ din l-omm li kienet imbikkma g[all-mod kif ;raw l-affarijiet u imbe]]g[a g[all-fatt li tista’ titlef g[ajnejha jekk ma toqg[odx attenta x’terfa’. Il-vittma ta’ dan lattakk irrakkontatilna l-fatti kif ;raw i]da xtaqet li tibqa’ anonima g[aliex tinsab imbe]]a’ li xi partitarji Laburisti o[ra, jew sa[ansitra dawk li attakkawha nhar il-{add, jer;g[u jsibuha u
It-Temp
UV INDEX
6
IT-TEMP> ftit jew wisq imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: ftit qawwi g[al qawwi mil-Lvant ix-Xlokk BA{AR> moderat g[al qawwi li jsir qawwi IMBATT> ftit li xejn li jsir baxx min-Nofsinhar ilLbi/ TEMPERATURA: l-og[la 16˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 388.9 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.27 u tin]el fis-18.00
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
L-g[ajn li fiha l-mara qalg[et daqqiet minn partitarji Laburisti
qallha biex tixtrilhom pizza. Hi rrifjutat u dan ir-ra;el, quddiem l-erbat itfal, qabad u ta daqqa ta’ flixkun fuq g[ajnejha. Kien f’dak il-[in li l[amest ir;iel qabdu u [arbu minn fuq il-post, qaltilna lvittma. Kienet esperjenza xokkanti g[at-tfal, qaltilna din l-omm, tant li bdew jg[ajtu u jwer]qu. Minn hemmhekk, marret lG[assa tal-Pulizija tal-{amrun u g[amlet rapport tal-in/ident li kien g[adu kif se[[, u wara bag[et sejra /-?entru tasSa[[a, fejn mill-ewwel testijiet deher bi/-/ar li a[jar li tmur lIsptar Mater Dei. Fl-Isptar komplew isiru aktar testijiet u, kif spjegatilna l-vittma, bittben;il li g[andha kemm minna[a ta’ barra kif ukoll min-
na[a ta’ ;ewwa, qed tirriskja li titlef g[ajn minnhom g[aliex tittaqqab. Sadantant, IN-NAZZJON hu infurmat b’ka] ie[or li se[[ nhar il-{add li fih ukoll kienu involuti partitarji Laburisti u li wassal biex persuni li tkellmu mag[na qabblulna x-xenarju li raw quddiem g[ajnejhom ma’ dak tas-snin sebg[in u tmenin. Fil-fatt, il-persuni li tkellmu mag[na qalulna li l-{add kienu fuq il-vapur tal-Gozo Channel u kellu jitlaq mi/?irkewwa fis-7.30 ta’ filg[axija. Fil-[in li kien se jitlaq il-vapur, qalulna dawk li kienu pre]enti fuq il-vapur, da[al grupp ta’ partitarji Laburisti fuq il-vapur u bdew jiddendlu mar-rampa bil-g[an li l-vapur ma jitlaqx u jistenna
lil s[abhom partitarji Laburisti. F’attentat biex il-vapur ma jitlaqx, jidher li dan il-grupp mag[mul minn sitt partitarji Laburisti bdew jg[ajru u jinsulentaw wie[ed mill-[addiema tal-Gozo Channel, fost sensiela ta’ dag[a. Fil-fatt, skont kif kien spjegat lilna, tant kemm kien hemm g[ajat u storbju, li l-[addiem kellu j/edi g[allpressjoni li saret mill-partitarji Laburisti, u r-rampa kellha ter;a’ titni]]el. I]-]ew; persuni qalulna li xxeni li raw quddiem g[ajnejhom kienu jixb[u [afna lil dawk li kienu jaraw fl-1976 meta kienu jin]lu g[all-Mass Meetings f’Malta, fejn il-partitarji Laburisti kienu jinsulentaw u jg[ajjru lil kull min ji;i quddiem wi//hom.
B[al-lum 25 sena
IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 12˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 14˚C
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 14˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
IS-SIBT L-og[la 15˚C L-inqas 13˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 16˚C xemxi, Frankfurt 8˚C xemxi, Tel Aviv 19˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 8˚C xemxi, Milan 13˚C xemxi, Tripli 20˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 10˚C xemxi, Ateni 16˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 11˚C xita, Londra 8˚C xemxi, Vjenna 6˚C xemxi, Berlin 8˚C xemxi, Madrid 13˚C imsa[[ab, Zurich 3˚C xemxi, Brussell 8˚C xemxi, Moska -6˚C xemxi, Munich 5˚C xemxi, il-Kajr 21˚C xemxi, Pari;i 9˚C xemxi, Dublin 7˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C imsa[[ab, Tune] 19˚C xemxi, St. Petersburg -7˚C xemxi, Al;eri 18˚C imsa[[ab, Ruma 14˚C ftit imsa[[ab, Kopen[agen 6˚C ftit imsa[[ab.
S
ejba ta’ katavru ta’ mara o[ra fl-istess post fejn instabet mara o[ra l-;urnata ta’ qabel qanqlu diversi mistoqsijiet. I//irkustanzi li fihom instabu l-katavri ta]-]ew; nisa wasslu g[al spekulazzjonijiet li dawn setg[u kienu flimkien b’possibbiltà li wa[da waqg[et il-ba[ar u l-o[ra ppruvat tg[inha. Fuq l-ebda wa[da minnhom ma nstabet xi forma ta’ identità u ma kienx hemm sinjali ta’ vjolenza. Madankollu ma kien hemm xejn li jindika li kien hemm xi rabta bejn i]]ew; in/identi li setg[u kienu kompletament separati u ko-in/idenza. Rappurtata wkoll il-pubblikazzjoni ta’ abbozz ta’ li;i g[at-twaqqif ta’ Kummissjoni kontra l-Korruzzjoni. L-g[an tal-abbozz kien li titwaqqaf Kummissjoni Permanenti kontra l-Korruzzjoni b’funzjonijiet li tinvestiga atti ta’ korruzzjoni li jinvolvu persuni fdati bl-amministrazzjoni ta’ awtorità pubblika.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
3
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi flimkien ma’ bejjieg[ tal-Monti lbiera[ waqt i]-]jara fil-Belt (Ritratt> Michael Ellul)
Il-prijorità ta’ Gvern ;did Nazzjonalista hi l-[olqien tax-xog[ol minn Charles Muscat
Il-prijortà ta’ Gvern ;did Nazzjonalista fil-[ames snin li ;ejjin hi l-[olqien taxxog[ol u g[alhekk matul ilkampanija elettorali li issa waslet biex tintemm, il-Partit Nazzjonlista tkellem dwar il[idma tieg[u biex jo[loq talinqas 25,000 post tax-xog[ol ;did u dan billi jkompli jin/entiva l-investiment u jnaqqas it-taxxi. Min-na[a lo[ra, il-Partit Laburista ma tkellem xejn dwar il-qasam tax-xog[ol u kif se jo[loq ixxog[ol jekk ikun fil-gvern. Il-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonlaista Lawrence Gonzi qal dan ilbiera[ fi tmiem ]jara li g[amel lill-bejjieg[a talMonti fil-Belt fejn ]ar ukoll
il-[wienet fis-Suq l-antik talBelt. Il-Prim Ministru kien akkumpanjat mill-Vi/i Kap tal-PN, Simon Busuttil, misSegretarju :enerali Paul Borg Olivier u mill-kandidati tal-PN fuq l-Ewwel Distrett Elettorali. Il-Prim Ministru ng[ata mer[ba sabi[a millbejjieg[a tal-Monti u tas-Suq kif ukoll mi-nies li kienu qed jixtru. Lawrence Gonzi qal li lpostijiet tax-xog[ol iridu jin[olqu g[ax fil-[ames snin li ;ejjin se jkun hawn aktar minn 20,000 gradwat ;did mill-Università, mill-MCAST u mill-ITS, aktar nisa se jid[lu fid-dinja tax-xog[ol, se jkun hemm ]g[a]ag[ li jag[]lu li jibdew ja[dmu u
aktar pensjonanti li jibqg[u ja[dmu u jie[du l-pensjoni. Fakkar ukoll li sas-sena 2020, l-età tal-pensjoni se tkun ta’ 65 sena u g[alhekk se jkun hemm aktar nies fid-dinja tax-xog[ol. Il-Prim Ministru qal li blinvestiment li sar mill-Gvern fl-a[[ar snin, fi Triq Merkanti saret qab]a o[ra ta’ kwalità u flimkien mal-investiment li qed isir fir-restawr tal-wirt storiku u l-lift tal-Barrakka ta’ Fuq li tejjeb l-a//essibbiltà, aktar Maltin u turisti li jaslu Malta bil-cruise liners qed jid[lu l-Belt. Hu qal li llum il-Belt sar /entru kummer/jali u hemm ukoll ir-residenti. Fakkar li fis-sena 2018, il-belt Valletta se tkun il-
Gvern Nazzjonalista [are; b’inizjattivi konkreti biex jiffa/ilita n-negozju u jnaqqas il-pi] tat-taxxa Kapitali Kulturali Ewropea. Hu qal li l-Gvern Nazzjonalista [are; b’inizjattivi konkreti biex jiffa/ilita nnegozju u jnaqqas il-pi] tattaxxa u dan g[ax pajji]na g[andna l-finanzi fis-sod. Gvern Nazzjonalista fil[ames snin li g[addew naqqas il-pi] tat-taxxi linnegozji kemm fil-fondi lokali u anke bil-g[ajnuna tal-fondi tal-UE. L-iskemi MicroCredit u MicroInvest g[enu l-investiment fin-negozju u fil-Ba;it g[al din is-sena t[abbar li l-
og[la rata ta’ Income Tax se tonqos minn 35 fil-mija g[al 25 fil-mija fuq medda ta’ tliet snin. Il-Prim Ministru fakkar ukoll fl-in/entivi ta tnaqqis ta’ taxxa g[al min jifta[ negozju ;did kif ukoll cash grants. Hu qal li dan kollu qed iwassal g[at-tkabbir ekonomiku tant li lKummissjoni Ewropea qalet li Malta se jkollha t-tieni lakbar rata ta’ tkabbir ekonomiku fost il-pajji]i tazZona Ewro.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
4
Se jivvota g[all-PN wara riflessjoni serja Lawrence Gonzi mexxej L-erba’ kelliema fl-attività tal-PN tal-biera[ f’Ta’ :iorni San :iljan
Min[abba /erti affarijiet li se[[ew matul din ille;islatura, kien [a de/i]joni li fl-elezzjoni li jmiss jivvota g[all-Malta Labour Party. I]da wara li t[abbret id-data tal-elezzjoni u beda jara x’qed joffru l-partiti, riflessjoni serja wasslitu biex jie[u de/i]joni /ara li nhar is-Sibt jivvota g[all-PN. Mario Spiteri, accountant li ja[dem ma’ [afna kumpaniji barranin qal li anali]i serja ta’ dak li qed joffri l-MLP wasslitu g[allkonvinzjoni li l-vot tieg[u jag[tih lill-PN. Fir-riflessjoni li g[amel qies liema partit jista’ jiggarantixxi li l-pajji] jibqa’ jkollu ekonomija li sserra[ il-mo[[. Irrifletta wkoll fuq il-proposta tal-MLP dwar lener;ija u rrealizza li hi diffi/li ferm li jista’jintla[aq ftehim ta’ prezz stabbilit g[all-gass g[al g[axar snin. Dawn
Differenza /ara bejn dak li qed joffri b’mod konkret il-PN u proposti xejn konvin/enti tal-MLP
huma kollha perikli li jistg[u jeffettwaw lekonomija tal-pajji] b’konsegwenzi serji. Anke filqasam tas-sa[[a, ilweg[diet tal-MLP m’huma xejn konvin/enti. Meta j[ares lejn l-a[[ar darba li lMLP kien fil-Gvern, isib partit li wettaq di]astru bittne[[ija tal-VAT u log[ob perikolu] fl-ekonomija b’de/i]jonijiet ]baljati dwar is-s[ubija fl-UE u fiz-zona ewro.
ta’ konvinzjoni Meta wie[ed i[ares lejn ilvaluri ta]-]ew; mexxejja talpartiti ewlenin isib li fuq na[a hemm mexxej ]ag[a]ug[ ta’ partit ta’ konvenjenza u fuq in-na[a l-o[ra mexxej ta’ esperjenza ta’ partit ta’ konvinzjoni. Il-Kirurgu Alec Lapira qal li hemm tliet punti li qabbel fl-anali]i tieg[u bejn ilMexxejja tal-Partit Laburista u tal-Partit Nazzjonalista.
Dawn huma l-b]onn g[allbidla, it-track record u l-valuri tal-politika. Dwar il-b]onn tal-bidla jsib li hu Lawrence Gonzi li verament wettaq il-bidliet serji u ta’ b]onn g[allpajji]. Joseph Muscat dejjem kien kontra l-bidliet importanti. Hekk kien filka] tas-s[ubija fl-UE u baqa’ jsostni li reba[ ilpartnership anke wara dik-
jarazzjoni /ara mill-poplu f’referndum. Dwar it-track record, Joseph Muscat jibqa’ mfakkar li ried itellef lill-pajji] g[ajnuna li l-UE riedet tag[ti g[all-Impjant ta’ Sant’Antnin. Min-na[a tieg[u, il-Prim Ministru jibqa’mfakkar g[allfondi li ;ab g[al Malta kemm mill-ewwel ba;it kif ukoll ta’ €1,128 miljun mill-ba;it li jmiss.
Il-Gvern [a [sieb li jkun hawn nies im[arr;a Jekk hemm xi [a;a li fiha spikka l-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista fil-[ames snin li g[addew hi li [a [sieb jinvesti fledukazzjoni biex fil-pajji] ikun hawn nies im[arr;a g[all-i]viluppi li kienu qed ise[[u filpajji]. Helga Ellul, eks Kap E]ekuttiv ta’ Playmobil, qalet li l-investiment fil-pajji] ji;i jekk ikun hawn ri]orsi umani bi]]ejjed u
m[arr;a kif jixraq. L-investiment ji;i jekk ikun hawn nies kwalifikati. G[al dan, [aseb ilGvern immexxi mill-PN b’tag[lim u ta[ri; flUniversità u fl-MCAST. Helga Ellul qalet li hu importanti li l-pajji] jibqa’ kompetittiv. Fil-[ames snin li g[addew, bl-in/entivi introdotti mill-Gvern, l-industrija kompliet tikber u ti]viluppa fl-investiment u flimpjiegi.
L-investituri barranin jfittxu l-istabbiltà L-investituri barranin ifittxu l-istabbiltà fil-pajji] u meta j[arsu lejn Malta jistaqsu kif pajji]na qed jikseb su//ess ekonomiku f’dinja mimlija taqlib. Huma jistaqsu wkoll x’sens jag[mlu rri]ultati fit-ta[ri; tal-opinjoni pubblika meta dawn jindikaw li l-poplu jrid ibiddel iddirezzjoni. David Grixti, avukat li
ja[dem fil-qasam tas-servizzi finanzjajri qal li jekk linvestituri jaraw xaqq ta’ dubju li l-ekonomija tal-pajji] tista’ taqa’ lura, malajr jirtiraw l-investiment tag[hom. Dan ikun ifisser telf ta’ impjiegi li [afna ]g[a]ag[ qed igawdu b’pagi tajbin [afna. David Grixti qal li linvestituri jfittxu wkoll ir-
ri]ors uman im[arre; u li;ijiet serji. L-investiment f’Malta kiber proprju g[aliex l-investituri barranin sabu dawn l-ingredjenti kollha. Hu appella li]-]g[a]ag[ li se jkunu qed jivvutaw g[allewwel darba biex ja[sbu b’mo[[hom kif jag[mlu linvestituri barranin u ma jissugrawx bidliet li jirri]ultaw fi [sara u mhux f’;id.
{add ma jista’ ji/[ad il-;id li sar Meta wie[ed jisma’ dak li g[andu xi jg[id Joseph Muscat, jara quddiemu ]ag[]ug[ li lest iwieg[ed kollox bi kliem sabi[. I]da l-esperjenza tal-[ajja tg[allem li mhux kulma jleqq deheb. Gloria Mizzi qalet li hi t[ares lejn is-sitwazzjoni mil-lat ta’ familja. T[ares lejn il-kisbiet li l-pajji] g[amel fl-edukazzjoni mill-ewwel snin tat-tfulija sal-edukazzjoni g[all-persuni tattielet età.
Meta t[ares lejn it-tliet kelmiet li l-PN mexxa tul il-kampanja, “Xog[ol, Sa[[a, Edukazzjoni” [add ma jista’ ji/[ad li saru kisbiet kbar. Kull wa[da minn dawn il-kelmiet jinkwadraw filb]onnijiet ta’ kull familja. Gloria Mizzi qalet li mill-esperjenza tag[ha tg[allmet li mudell tajjeb tibqa’ timxi fuqu, filwaqt li ttejbu u ma tbiddlux. Hi ma tarax x’se tirba[ hi i]da x’se jirba[ il-pajji]. Il-pajji] jirba[ bil-fatti. Il-paroli ma jfissru xejn.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
5
Il-PN biss joffri bidla li taqbel lilek minn pa;na 1
Il-Prim Ministru u Kap talPartit Nazzjonalista Lawrence Gonzi qal dan il-biera[ waqt id-diskussjoni Futur fis-Sod li saret f’Ta’ Giorni u li kellha ttema L-G[a]la. Lawrence Gonzi sellem litTabib Sandy Cachia Zammit li serva b[ala Ministru fi ]mien il-Prim Ministru George Borg Olivier u li kien pre]enti g[addiskussjoni. Il-Prim Ministru qal li issa f’pajji]na kellna a[barijiet sbie[ fosthom li l-Bank HSBC Malta g[amel qlig[ tajjeb, lMIA kellha ri]ultati mill-aqwa, il-linja tal-ajru Lufthansa [abbret li se jkollha l-a[jar skeda ta’ titjiriet lejn pajji]na matul is-Sajf li ;ej, Scotts Supermarket se jinvestu €12-il miljun u se jo[olqu aktar impjiegi, fis-sit tal-Lukanda Forum se jsir pro;ett residenzjali ;did, tlesta l-ewwel ?entru Re;jonali tas-Sa[[a fil-Mosta, tlestiet l-ewwel fazi ta’ rijabilitazzjoni tal-mi]bla tal-Mag[tab u [are; li l-u]u tal-Internet f’Malta hu fost l-a[jar. Hu qal li dawn kollha huma affarijiet sbie[ u minkejja lkampanja elettorali, l-ekonomija ta’ pajji]na kompliet miexja u kompliet to[loq ix-xog[ol grazzi g[as-sagrifi//ji li g[amel il-poplu u d-de/i]jonijiet li [a l-Gvern Malti fil[ames snin li g[addew. Hu qal li g[amilna [afna g[a]liet fil[ames snin li g[addew li wasslu g[ar-ri]ultati mill-aqwa u sSibt li ;ej inkomplu fid-direzzjoni tal-[olqien tax-xog[ol. Lawrence Gonzi qal li issa ninsabu fl-a[[ar ;ranet talkampanja elettorali u g[alhekk kul[add irid ja[sibha sewwa g[ax fid-9 ta’ Marzu se nidde/iedu l-futur ta’ pajji]na g[all- [ames snin li ;ejjin. Hu qal li [add m’g[andu jissogra u fakkar li pajji]i madwarna fosthom l-Italja, g[andhom sit-
wazzjoni kerha ta’ kri]i ekonomika u finanzjarja u rata g[olja ta’ qg[ad. Il-Prim Ministru irrefera wkoll g[al dak li qalet Helga Ellul li g[al ]mien twil mexxiet il-Playmobil u qal li din ilkumpanija g[andha [afna robots awtomizzati u dawn ilmagni saru mill-[addiema Maltin. Hu qal li l-manifattura f’pajji]na g[andha futur g[ax l-in;iniera Maltin kapa/i jo[or;u l-aqwa minn dawn ilmagni. Hu qal li bis-sa[[a talMCAST u tal-Università qed jo[or;u [afna [addiema kapa/i li qed iwasslu biex pajji]na jkun kompetittiv u kapa/i jikkompeti ma’ pajji]i o[ra u anke jirba[ il-kompetizzjoni. Il-Prim Ministru qal li hu importanti li pajji]na jkollu lfinanzi fis-sod u b’hekk jista’ j]omm il-pi] tat-taxxi f’livell baxx. Hu qal li wa[da midde/i]jonijiet importanti li [adna fil-[ames snin li g[addew kienet li t-Tarzna kienet privatizzata u g[alkemm we;;g[u in-nies, illum pajji]na m’g[adux jo[ro; il-miljuni mit-taxxi talpoplu u l-flus qed ikunu investi f’oqsma o[rajn li qed isa[[u l-ekonomija u jo[olqu x-xog[ol. Hu qal li llum il-[addiema Maltin huma l-inqas intaxxati fl-UE u f’pajji]na irnexxielna nag[tu l-g[ajnuna lillkumpaniji tas-servizzi finanzjarji biex ikomplu jinvestu f’pajji]na u jo[olqu aktar impjiegi. Lawrence Gonzi qal li s-settur tas-servizzi finanzjarji qed ikompli jikber u jo[loq ixxog[ol u g[alhekk fid-9 ta’ Marzu li ;ej m’g[andniex nissugraw dak kollu li ksibna. IlPrim Ministru qal li f’pajji]na rridu nag[mlu g[a]la importanti u niftakru li kieku [ames snin ilu ntag[]el il-Labour,
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi ng[ata mer[ba mill-isba[ fl-ewwel attività ta[t it-tinda fl-a[[ar ;img[a tal-kampanja elettorali (Ritratt> Joseph Galea)
{ames snin ta’ investiment li ssarfu f’postijiet tax-xog[ol kieku t-Tarzna g[adha miftuha u qed tixrob it-taxxi tal-poplu Malti. Hu qal li kieku [ames snin ilu l-poplu g[a]el Gvern Laburista, ma nafx x’kien jag[mel il-Gvern Laburista waqt il-kri]i tal-Libja ta’ sentejn ilu. Meta wie[ed ikun f’po]izzjoni ta’ tmexxija talpajji], kull de/i]joni jkollha lkonsegwenzi. Hu qal li [addie[or g[a]el li ma jmurx jirrapporta ka] ta’ traffikar taddroga f’Ka]in Laburista imma hu mill-ewwel mar g[and ilPulizija biex jinvestigaw kull suspett ta’ abbu]i. Il-Prim Ministru qal li lGvern Nazzjonalista kompla jinvesti fl-aqwa edukazzjoni u fil-jiem li g[addew anke inawgura l-iskola Sekondarja tal-Bniet il-;dida f’Tal-{andaq u dan juri li l-Gvern
Nazzjonalista kompla jag[ti laqwa edukazzjoni sal-a[[ar jiem tal-le;i]latura. Lawrence Gonzi qal li fil[ames snin li g[addew kien hemm mumenti fejn mhux kul[add qabel ma’ kull de/i]joni li [a l-Gvern u saru ]balji u l-Gvern ammetta li ]balja. Hu qal li l-poplu jrid ipo;;i kollox quddiem g[ajnejh, kemm l-istampa l-kbira kif ukoll il-b]onnijiet individwali li w[ud minnhom ikollhom ra;un u o[rajn ikunu trattati [a]in. Il-Prim Ministru qal li min g[adu qed ja[sibha kif se jivvota u l-eluf ta’ dawk li se jivvutaw g[all-ewwel darba fid-9 ta’ Marzu, g[andhom jaraw g[ala ma jaqblilhomx jibdlu d-direzzjoni ta’ pajji]na, g[ax bidla tista’ tkun g[all-
ag[ar. Fakkar li fl-1996 ilpoplu kien fada l-gvern f’idejn il-Partit Laburista li kien kisser l-ekonomija, da[[al 33 taxxa ;dida fosthom taxxa fuq ilmard, il-qg[ad sploda u kienu anke ipproponew li ji]valutaw il-Lira Maltija. Hu qal li kull ma nbidel fil-Labour hu biss lingravata g[ax huma kienu [omor u baqg[u [omor. IlPrim Ministru qal li Joseph Muscat dejjem ta pariri []iena. Hu temm li l-[ames snin li g[addew kienu diffi/li imma bil-g[aqal, [adna de/i]jonijiet importanti u minnhom gawda l-poplu Malti, il-[addiema, listudenti, il-pazjenti, dawk li qed jie[du l-istipendji, it-tfal li qed igawdu skejjel ;odda, gawdew il-[addiema billi salvajna 5,000 impjieg u [loqna 20,000 post tax-xog[ol ;did, gawdew il-pensjonanti u aktar nisa da[lu fid-dinja taxxog[ol.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
6
Il-Gvern ikompli j]id servizzi tas-sa[[a b’xejn f’Malta u G[awdex minn pa;na 1
Hu semma wkoll kif bissa[[a ta’ de/i]jonijiet g[aqlin u finanzi fis-sod, Gvern Nazzjonalsita seta’ joffri ‘l fuq minn 1,300 medi/ina differenti u b’xejn lil iktar minn 100,000 persuna, u kif fuq medda ta’ sena fl-isptar Mater Dei jsiru mal-45,500 operazzjoni, li jfisser 13,000 operazzjoni iktar minn kemm kienu jsiru fl-isptar San Luqa. Min-na[a tieg[u, ilMinistru tas-Sa[[a, l-Anzjani u l-Kura fil-Komunità Joe Cassar qal li dan i/-/entru se jkun miftu[ 24 sieg[a kuljum, sebat ijiem fil-;img[a. F’dan i/-/entru hawn ukoll firxa ta’ klini/i, servizzi u interventi, kif ukoll, il-kura tal-feriti tkun provduta b’mod aktar komdu. Fl-istess [in, ilMinistru [abbar li dawk i//entri tas-sa[[a li kienu qed jibqg[u miftu[in sal-5 p.m., mill-biera[ bdew jift[u sat-8 p.m. Hu rringrazzja wkoll lisSegretarju Parlamentari
Mario Galea fil-[idma tieg[u f’dan il-qasam. Il-Ministru rrikonoxxa wkoll l-inizjattiva tal-introduzzjoni talmyHealth li ]]omm id-data tal-pazjent fis-sistema tassa[[a. Matul din i/-/erminonja, tkellem ukoll Edward Borg, ilKap tal-Kura Primarja, li spjega kif is-sena li g[addiet madwar 1.6 miljun persuna ]aru //entri tas-sa[[a, bi 300,000 persuna minnhom i]uru //entru tal-Mosta. Filwaqt li qal li minn hawn se jibdew ji;u provduti servizzi ;odda b[allkura g[al feriti kroni/i, irri]ultati jistg[u jinqraw ukoll minn Mater Dei. Dan kollu joffri wkoll qab]a ta’ kwalità bejn it-tabib u l-pazjent. Wara l-inawgurazzjoni li pre]enti g[aliha kien hemm is-Sindku tal-lokalità Shirley Farrugia u Lawrence Bonavia, il-Prim Ministru kellu wkoll l-opportunità li jara wa[da mill-a[[ar ambulanzi tal-isptar Mater Dei.
I/-?entru Re;jonali tal-Mosta hu [olqa minn katina s[i[a ta’ inizjattivi
Il-PN f’laqg[a ma’ rappre]entanti tal-ispi]jara
Id-delegazzjoni tal-PN mmexxija mill-Vi/i Kap Simon Busuttil, f’laqg[a mat-taqsima tal-ispi]jara fi [dan il-Kamra tal-Kummer/
Minkejja li l-programm elettorali kien ippubblikat, il-Partit Nazzjonalista se jibqa’ miftu[ li jkompli jisma’ proposti ;odda biex ikompli jibni fuq dak li hemm propost fil-programm elettorali. Hu g[alhekk li l-Partit Nazzjonalista baqa’ g[addej billaqg[at mal-imsie[ba so/jali u masso/jetà /ivili. F’wa[da minn dawn il-laqg[at il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista ltaqa’ ma’ rappre]entanti tat-Taqsima talIspi]jara fi [dan il-Kamra talKummer/. Pre]enti g[al-laqg[a, li ma kinitx l-ewwel wa[da ma’ din lg[aqda, kien hemm ukoll Marthese Portelli President tal-E]ekuttiv talPN u Tonio Cassar f’isem ilMinisteru tas-Sa[[a.
Matul din il-laqg[a, Simon Busuttil qal li s-sa[[a hi tema kru/jali fil-programm elettorali talPartit Nazzjonalista li jindirizza wkoll il-kwistjoni tal-medi/ini li hi ta’ interess g[all-ispi]jara. Hu tenna li wara d-9 ta’ Marzu Gvern Nazzjonalista hu impenjat li, minbarra li jibni fuq is-su//essi li kiseb g[al pajji]na, ikompli ja[dem biex jirran;a l-i]balji li g[amel fil-passat. Reginald Fava l-President tatTaqsima tal-Ispi]jara fi [dan ilKamra tal-Kummer/ qal li filwaqt li l-g[aqda tifhem il-[idma tal-Partit Nazzjonalista biex il-pajji] jimxi ‘l quddiem, l-g[aqda tixtieq li tressaq it-t[assib tag[ha u tipproponi l-proposti tag[ha marbuta mal-[idma talispi]jara f’Malta.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
7
Iktar tnaqqis ta’ taxxi g[ax g[andna finanzi fis-sod Kif jixhdu l-proposti talprogramm elettorali, Gvern Nazzjonalista hu impenjat li jkompli jnaqqas it-taxxi g[all-kuntrarju ta’ pajji]i o[rajn fl-Unjoni Ewropea li komplew i]idu l-pi] tat-taxxi. Il-Gvern jemmen ukoll li ttaxxi mi;bura g[andhom jintu]aw bil-;ustizzja so/jali biex igawdi minnhom kul[add. Dan kien il-messa;; talVi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil li kien qed jindirizza konferenza stampa li kienet tiffoka fuq il-proposti tal-Partit Nazzjonalista dwar tnaqqis ta’ taxxa. Il-konferenza kienet immexxija mid-Deputat Karl Gouder u g[aliha kienu pre]enti wkoll il-kandidati Ryan Callus u Charles Selvaggi. Simon Busuttil fakkar li, kuntrarju g[all-Gvern talMLP li introdu/a 33 taxxa, matul l-a[[ar [ames snin, Gvern Nazzjonalista naqqas jew ne[[a 25 taxxa. Hu ta [arsa lejn g[add ta’ proposti ma[suba biex inaqqsu t-taxxi. Fost dawn hu semma l-proposta li r-rata ta’ taxxa tonqos minn 35% g[al 25% g[al dawk li jda[[lu sa €60,000 – mi]ura li minnha se jibbenefikaw mal-40,000 persuna. Fakkar li min l-uniku d[ul tieg[u hu l-paga minima u lbonus statutorju ma j[allasx taxxa tad-d[ul u semma wkoll il-proposta tat-twessig[ tat-tax bands biex titnaqqqas it-taxxa tad-d[ul g[al kul[add. B’riferenza g[at-tnaqqis
tat-taxxa fuq il-proprjetà Simon Busuttil fakkar li ttne[[ija tat-taxxa tal-boll issa se tinfirex fuq kull proprjetà li tg[addi mill-;enituri g[all-ulied kemm b’wirt kif ukoll b’donazzjoni. B’rabta mal-kirjiet tal-proprjetà, il-Vi/i Kap tal-PN qal li t-taxxa fuq il-kirjiet kollha se tkun final witholding tax ta’ 15% u mhux 35% kif inhi llum. Simon Busuttil semma wkoll it-tnaqqis tattaxxa tal-boll g[al min jixtri l-ewwel dar tieg[u li issa se ji;i esti] ukoll g[al min jixtri t-tieni dar. Hu rrifera wkoll g[all-proposta li tinbidel is-sistema attwali li fuqha ssir valutazzjoni taddar fejn issa l-valutazzjoni tal-perit tal-bank se tittie[ed b[ala konferma tal-prezz tas-suq filwaqt li g[al proprjetajiet ta’ ‘lfuq minn €250,000 l-istima tat-taxxa tista’ ssir waqt il-konvenju. Huwa rrefera wkoll g[allestensjoni ta]-]mien g[allbejg[ b’final witholding tax ta’ 12% minn seba’ g[al 12il sena. Simon Busuttil sa[aq li Gvern Nazzjonalista jibqa’ impenjat li jattakka l-eva]joni tat-taxxa u fakkar fil-proposta dwar ir-revi]joni tal-multi u interessi m[addma midDipartiment tat-Taxxa li se tassigura li, fl-istess [in li tibqa’ deterrent, tag[milha iktar fa/li li persuna tirregolarizza ru[ha. Meta rrifera g[all-kwistjoni tar-rati ta’ taxxa g[al min jaqla’ paga minima, Simon Busuttil fakkar fl-impenn li [a Gvern
Nazzjonalsita li kull min jir/ievi paga minima u lbonus statutorju ma j[allasx taxxa tad-d[ul. Simon Busuttil sa[aq li dawn il-mi]uri ta’ tnaqqis tattaxxi huma possibbli biss min[abba li pajji]na g[andu finanzi fis-sod. Hu silet ilkuntrast bejn Malta u pajji]i o[rajn b[all-Portugall, Spanja, Franza, l-Italja u ?ipru li mhux biss ]iedu ttaxxi i]da ffri]aw il-pagi, ke//ew lin-nies mis-settur pubbliku u naqqsu l-ispi]a tag[hom fis-sa[[a u fledukazzjoni. Hu fakkar li lesperjenza ta’ dawn il-pajji]i turi li Gvernijiet Laburisti ma jistg[ux jigagrantixxu finaanzi fis-sod u g[aldaqstant dan iwassal g[al ]ieda fit-taxxi. G[all-kuntrarju, sa[aq Simon Busuttil, Gvern Nazzjonalista rnexxielu jo[loq ambjent li jin/entiva linvestiment partikularment minn kumpaniji barranin li [olqu x-xog[ol f’pajji]na u g[alhekk t[allset iktar taxxa. Dan ippermetta li l-Gvern ikun jista’ jonfoq iktar flus fuq benefi//ji so/jali, fissa[[a u fl-edukazzjoni u flistess [in inaqqas id-deficit ta’ pajji]na tant li llum Malta g[andha wie[ed mill-iktar deficits baxxi fl-UE. Issu//ess ta’ Gvern Nazzjonalsita fi]-]ieda talimpjiegi u t-tnaqqis tat-taxxi jkomplu jixhdu l-kisbiet ta’ Gvern Nazzjonalista f’pajji]na g[all-kuntrarju ta’ pajji]i o[rajn, temm jg[id Simon Busuttil.
Simon Busuttil qal li Gvern Nazzjonalista rnexxielu jo[loq ambjent li jin/entiva l-investiment partikularment minn kumpaniji barranin li [olqu x-xog[ol
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
8
Muscat> Il-ka//a skont ir-regoli Ewropej Wara sensiela ta’ laqg[at, li ma kinux miftu[in g[all-media, li lMalta Labour Party kellu mal-ka//aturi u n-nassaba, i]-]ew; na[at ilbiera[ [ar;u stqarrija kon;unta fejn qalu x’wieg[ed illabour lill-ka//aturi jekk Muscat ikun Prim Ministru. Fl-istqarrija ntqal li, jekk il-labour ikun fil-Gvern, ja[dem b’konsultazzjoni mal-FKNK biex fost lo[rajn il-ka//aturi jing[ataaw “is-Soluzzjoni Sodisfa/enti g[alihom” skont id-de/i]joni tal-Qorti Ewropea tal-:ustizzja dwar il-ka//a tal-gamiem u ssummien fir-Rebbieg[a.
Il-Labour u l-FKNK ftehmu wkoll li se jmissu dderogi dwar il-qbid ta’ g[asafar tal-g[ana u g[asafar o[ra. U li ji;u riveduti l-li;ijiet u l-policies dwar il-ka//a u l-insib. Qalu wkoll li se jitfassal pjan biex il-ka//aturi u nassaba jg[inu biex tissa[[ah il-biodiversità fil-g]ejjer Maltin. L-istqarrija tg[id b’mod spe/ifiku li l-Labour intrabat mal-ka//aturi li kemmil darba jkun fil-Gvern, ja[dmu flimkien fuq numru ta’ konklu]jonijiet li waslu g[alihom f’sensiela ta’ diskussjonijiet tekni/i li saru fl-a[[ar ;img[at.
Muscat jiddefendi l-fjask ta’ Hollande u Zapatero minn Matthew Bonett
Matul din il-kampanja elettorali, bosta analisti politi/i spjegaw kif il-poplu Malti u G[awdxi g[andu jmur jivvota lil dak il-mexxej l-aktar li g[andu vi]joni g[al pajji]na, bi]-]ew; mexxejja, kemm ilPrim Ministru Lawrence Gonzi kif ukoll il-Mexxej Laburista Joseph Muscat ppruvaw jipperswadu l-pubbliku li huma l-aktar kapa/i li joffru vi]joni g[all-pajji]. Madanakollu, waqt il-konferenza tal-a[barijiet organizzata mill-Awtorità tax-Xandir ilbiera[ filg[axija, fuq l-istazzjon nazzjonali, Muscat kien assedjat minn sensiela ta’ mistoqsijiet li [ar;u fil-bera[ kif kull darba li tkellem dwar il-vi]joni li g[andu g[al dan il-pajji], dejjem kien ]baljat, b[al meta qal li pajji]na g[andu jimxi fuq il-passi ta’ ?ipru, kif ukoll b[adde/i]jonijiet li [a l-eks Prim Ministru Spanjol Zapatero u l-President Fran/i] Francois Hollande, li ftit ;img[at biss wara li [a t-tmexxija ta’ Franza ta[t idejh, da[[al lillpajji] ekonomikament ;o [ajt. G[al kull vi]joni [a]ina li kellu Muscat, i]da, l-Leader Laburista dejjem ;ab sku]a, li wie[ed iqumulu diversi
dubji kemm huma verament kredibbli. Fil-fatt, sentejn ilu, waqt diskors li kien g[amel filParlament, Muscat kien qal li Lawrence Gonzi mhux kapa/i jmexxi l-ekonomija ta’ pajji]na, i]da g[andu jikkopja l-ekonomija Griega. Ilbiera[, i]da, Muscat ;ab sku]a g[all-vi]joni [a]ina li
Muscat ;ab sku]a g[all-vi]joni [a]ina li kellu dwar ?ipru kellu g[ax qal li l-ekonomija ?iprijotta tinsab dipendenti fuq l-ekonomija Griega. Li ma qalx Muscat hu li sentejn ilu, l-ekonomija Griega kienet sejra fid-direzzjoni [a]ina wkoll, u g[alhekk kieku dak hu fatt, anke sentejn ilu, l-ekonomija Griega kienet tkun die[la ;o [ajt. Muscat kien mistoqsi wkoll dwar il-vi]joni tieg[u, u ta’ Zapatero u Hollande, li ta[t it-tmexxija tag[hom, kemm Spanja kif ukoll Franza marru [a]in. I]da g[a]-]ew; mexxejja, Muscat kellu sku]a lesta, u dwar
Zapatero, qal li g[amel progress f’dak li g[andu x’jaqsam mad-drittijiet /ivili, u dwar Hollande, qal li mhux tort tieg[u li l-ekonomija Fran/i]a sejra [a]in, i]da g[ax sab [ofra finanzjarja mill-President ta’ qablu Sarkozy. Mistoqsija o[ra li kien iffa/jat biha Muscat kienet dik ta’ kif jistg[u n-nies jafdawh issa li qed iwieg[ed kapitlu kompletament ;did g[al pajji]na, meta l-a[[ar darba li pajji]na kien iffa/jat b’de/i]joni importanti, dik ta’ s[ubija fl-Unjoni Ewropea, Muscat kien fuq in-na[a l-[a]ina tal-istorja. It-twe;iba ta’ Muscat kienet ripetizzjoni ta’ dak li ilu jg[id bosta xhur, ji;ifieri li limportanti li wara mar filParlament Ewropew u beda ja[dem g[al pajji]na. Muscat iddefenda wkoll iddikjarazzjoni li g[amel waqt id-dibattitu tat-Times, ji;ifieri dik li skont hu, l-privatizzazzjoni kienet de/i]joni [a]ina. Din id-darba, wara li ra r-reazzjoni tal-pubbliku, Muscat ipprova jdawwar xi ftit id-diskors, u qal li hu “m’g[andu xejn kontra l-privatizzazzjoni tat-tarzna i]da l-pro/ess seta’ sar a[jar”.
Wara li ke//ieh, isellem lil An;lu Farrugia Wara li ke//ieh mill-kariga ta’ Deputat Mexxej tal-Malta Labour Party, Joseph Muscat sellem lil An;lu Farrugia u qal li l-Labour hu tim mag[qud u kull membru jag[mel sagrifi//ju g[all-g[an a[[ari Meta kien qed jindirizza Mass Meeting g[all-partitarji fix-Xag[ra G[awdex, Muscat sellem ukoll lill-eks amministratur finanzjarju tal-Malta Labour Party Joe Cordina li rri]enja mill-kariga u rtira lkandidatura tieg[u wara li sab ru[u fi/-/entru tal-investigazzjonijiet b’rabta max-xiri ta]]ejt mill-Enemalta. Il-Mexxej tal-Malta Labour Party qal li l-labour la[aq ftehim mal-Federazzjoni talKa//aturi biex itejjeb ir-regolamenti fost /ap/ip kbir talpartitarji. F’Ghawdex, Muscat re;a’ wieg[ed xog[ol g[allG[awdxin f’G[awdex. Ghal darb’o[ra, Muscat [e;;e; biex in-nies imorru jivvutaw kmieni u tenna li ssurveys ma jg[oddux i]da lvot jg[odd.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Lokali 9
Ikomplu t-tfittxijiet g[al g[addas li ilu nieqes mill-:img[a Il-Forzi Armati ta’ Malta u l-Pulizija g[adhom ifittxu g[addas li ilu rappurtat nieqes mill-:img[a filg[axija. Il-karozza tal-g[addas ta’ 43 sena minn Birkirkara instabet ipparkjata fid-Dwejra, G[awdex. Il-Patrol Boat tal-Forzi Armati ta’ Malta u l-[elikopter qed jintu]aw g[at-tfittxija tieg[u. Dan apparti numru ta’ g[addasa li qed jassistu f’din it-tfittxija, kif ukoll numru ta’ g[addasa o[ra voluntiera u g[addasa o[ra midDipartiment tal-Protezzjoni ?ivili.
Il-Qorti Kriminali tordna l-iffri]ar Estensjoni fid-dar tal-assi fil-konfront g[all-anzjani ta’ ;ojjellier
Is-Segretarju Parlamenti g[all-Anzjani u l-Kura fil-Komunità Mario Galea, jiltaqa’ ma’ anzjana waqt l-inawgurazzjoni tal-estensjoni l-;dida
George Tabone jg[id li l-iffri]ar tal-assi hi mi]ura sempli/i me[uda mill-awtoritajiet skont il-li;i u bl-ebda mod ma tfisser jinsab [ati ta’ xi reat jew xi akku]a Il-Qorti Kriminali laqg[et it-talba tal-Avukat :enerali biex ikunu ffri]ati l-assi ta’ George Tabone, mag[ruf b[ala l-“George tal-Gram”. L-Im[allef Lawrence Quintano ordna li jkunu ffri]ati l-assi tieg[u personali u tal-kumpaniji li g[andu, li huma Gram Collections Limited, Gram Jewellers Limited u Gram Holdings Limited. Il-Qorti qalet li fid-dawl ta’ dan kollu l-isem talakku]at u l-kumpaniji tieg[u issa jistg[u jissemmew u dawn wara li kien irrevokat digriet mog[ti mill-Ma;istrat Tonio Micallef Trigona biex ismu ma jissemmiex. Il-kumpilazzjoni fil-konfront ta’ George Tabone bdiet fl-20 ta’ Frar li g[adda fil-konfront tal-;ojjellier mag[ruf mill-Belt u li hu residenti {’Attard. Hu qed ikun mixli li laqa’ g[andu jew xtara ;ojjellerija u deheb misruqin li rrenda ru[u re/ediv. L-allegat ka] kien se[[ f’Awwissu tal2011. Il-Prosekuzzjoni f’dan il-
ka] hi mmexxija millIspetturi Joseph Mercieca u James Grech filwaqt li g[all-imputat qed jidher lAvukat Michael Scriha. Allegatament l-ammont ta’ deheb misruq kien tela’ g[al nofs miljun ewro. L-imputat kien tqieg[ed ta[t att ta’ akku]a. Il-ka] ikompli g[at3 ta’ April li ;ej. Fi stqarrija ma[ru;a minn George Tabone u f’isem ilGram Collections, jing[ad li l-iffri]ar tal-assi hi mi]ura sempli/i me[uda millawtoritajiet skont il-li;i imma bl-ebda mod ma tfisser li George Tabone jinsab [ati ta’ xi reat jew xi akku]a li hemm fil-konfront tieg[u jew tal-kumpanija. F’din l-istqarrija tfakkar kif il-li;i tg[id li hu inno/enti sakemm ma jkunx ppruvat mod ie[or. George Tabone semma kif hu se jkun qed jirribatti b’kull mod legali lallegazzjonijiet foloz, infondati u qarrieqa li qed isiru fil-konfront tieg[u. Flistqarrija semma wkoll kif lawtoritajiet ma sabu l-ebda ;ojjellerija jew deheb misruq g[andu.
fi]-}ejtun
Id-Dar tal-Anzjani fi]}ejtun issa tista’ tilqa’ numru ikbar ta’ anzjani, hekk kif, wara xog[ol li ilu ghaddej ghal dawn l-ahhar xhur, din id-dar issa ghandha 19-il kamra ;dida, b’iktar sodod. Dan flimkien ma’ kmamar tal-ikel u kmamar g[all-attivitajiet ;odda f’kull sular tal-bini. Is-Segretarju Parlamentari g[all-Anzjani u l-Kura filKomunità Mario Galea ]ar din id-Dar fejn iltaqa’ marresidenti anzjani tad-dar li titmexxa mill-kumpanija privata CareMalta Ltd. Hu
fa[[ar ix-xog[ol li sar b’investiment privat, xog[ol li wassal biex illum id-dar qed tilqa’ fiha 204 anzjan u anzjana, minflok il-167 ta’ Jannar li g[adda. Dan jinkludu wkoll xi anzjani li kienu pazjenti fl-Isptar Mater Dei. Dan it-tkabbir jissie[eb ma]-]ieda fin-numru ta’ sodod g[all-anzjani f’din ille;i]latura, bil-Gvern jinvesti, anke mal-privat, biex kien hemm ]ieda rekord ta’ 1,020 sodda mill-2008 sallum. Dan wassal ukoll g[al ]ieda fin-numru ta’
[addiema fis-settur tal-anzjani, hekk kif illum hemm mill-inqas 300 ru[ li ja[dmu biss mal-anzjani f’Malta u f’G[awdex, spjega Mario Galea. It-tkabbir u t-ti;did tadDar ta]-}ejtun ikompli maxxog[ol li sar f’dawn l-a[[ar xhur fid-Dar tal-Anzjani filMellie[a, b’]ieda ta’ 26 sodda ;dida, f’dik ta’ Zammit Clapp, b’]ieda ta’ 33 sodda ;dida fir-Residenza San Vincenz de Paul, fid-Dar tal-Anzjani f’{‘Attard u fi//entru tar-rijabilitazzjoni flisptar Karen Grech.
Pro;ett ta’ tisbi[ fi Pjazza San Mattew fl-in[awi tal-Maqluba Fl-in[awi tal-Maqluba, fi Pjazza San Mattew, il-Qrendi, li mag[ha hemm marbutin diversi le;;endi u stejjer, qed isir pro;ett ta’ tisbi[ li jag[ti prominenza lill-Kappella, li hi l-iktar aspett importanti talPjazza g[ax fiha wkoll valur storiku. Dan il-pro;ett qed isir ta[t l-iskema ‘Malta Goes Rural’ immexxi mill-Awtorità Maltija tat-Turi]mu li jiswa nofs miljun ewro, u dan qed isir mill-fondi totali ta’ din liskema li g[andha fondi li jla[[qu total ta’ € 2 miljun. Ix-xog[lijiet ta’ dan il-pro;ett
issa waslu fl-a[[ar fa]i. Filfatt, kif spjega Oliver Farrugia, il-Projects Manager tal-MTA, ix-xog[ol li jmiss isfel hu fil-Maqluba t’isfel fejn g[andu jinbidel ir-railing u jitwa[[lu pannelli informattivi g[at-turisti. Waqt ]jara f’dawn l-in[awi li g[amel ilMinistru tat-Turi]mu, lAmbjent u l-Kulura, intqal kif dan kollu qed isir bl-iskop li t-turi]mu jinfirex lejn zoni o[rajn b[al dawn tal-Qrendi. Oliver Farrugia spjega ukoll kif din iz-zona tipprovdi mixja li tibda mis-Si;;iewi, u li fiha t[awlu ‘l fuq minn 30
si;ra indi;ena. G[al din i]-]jara kien hemm pre]enti wkoll il-Kap E]ekuttiv tal-MTA, isSindku tal-Qrendi u membri tal-Kunsill fost o[tajn. Minna[a tieg[u, il-Ministru Mario de Marco semma kif dan il-pro;ett jo[loq rabta bejn il-kampanja, l-ambjent u t-turi]mu religju]. Dan kollu fi spazju miftu[ g[annies li ji;bed ukoll lejh numru ta’ turisti fl-ir[ula u l-kampanja. Il-Ministru fakkar kif 13 fil-mija tat-territorju Malti hu protett b[ala Natura 2000.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta‘ Marzu, 2013
10 Intermezz
INTERMEZZ MONDJALI Rassenja kulturali internazzjonali
Sponde Amanti hu l-isem ta’ antolo;ija ;dida ta’ poe]iji bit-Taljan bil-firma ta’ Mario Attard u Patrick J. Sammut, li g[adha kif ;iet ippubblikata. I]-]ew; awturi huma fost il-ftit nett li qed jiktbu bil-lingwa Taljana, e]er/izzju li sar limitatissmu, anki min[abba li dejjem inqas studenti qed jid[lu g[all-istudju ta’ dan l-ilsien, minkejja li Malta hi esposta kontinwament g[at-televi]joni Taljana.
Sensibbiltà poetika bit-Taljan “Huma verament ftit dawk li qed jistudjaw il-letteratura Taljana f’livell avvanzat.” – Patrick J. Sammut INTERMEZZ intervista li]-]ew; awturi. Mario Attard qed jidher bl-inizjali MA u Sammut blinizjali PS. 1. Qabel xejn> il-mottiv li tiktbu bitTaljan. Lil min tridu li til[aq l-antolo;ija^ MA: Li kittieb jikteb bi lsienu u bi lsien barrani jfisser li jemmen u jipprattika wa[da millidentitajiet ewlenin tieg[u u fl-istess waqt bl-ilsien barrani jil[aq trufijiet li bil-Malti ma tistax til[aq. B’antolo;ija b[al din, wie[ed mill-g[anijiet ]gur
hu li nag[mlu kura;; lil kittieba Maltin o[rajn b[alna li jinqalg[u mill-insularità ta’ tnejn minn [amsa ta’ miljun ru[ – li ma nissogra xejn ng[id li taqa’ u tqum mill-poe]ija f’sens wiesg[a. I]jed minn hekk, lil dan il-barrani – li jista’ ma jkunx Taljan imma jaf it-Taljan – inkunu nistg[u nwasslulu l-[sus tal-qalb Maltija.
minn Mario Azzopardi marpardi@maltanet.net
2. Dawn il-poe]iji nkitbu direttament bilMalti jew huma traduzzjonijiet tag[kom stess^ MA: Tne[[i ‘Ingratitudine’ u ‘Senza Identità’, il-poe]iji tieg[i nkitbu direttament bl-ilsien Taljan. PS: Iva, jiena ktibthom direttament bit-Taljan. 3. X’ji;ri “mentalment” meta tikkomponi bit-Taljan^ Kif tinbidel id-dinamika lingwistika^ MA: G[ad li jien Malti u mrawwem b’vokabularju u nis;a tal-[sieb nattivi daqskemm naturali, l-g[arfien tal-lingwa barranija, g[ad li mhijiex nattiva, iwassal biex il-pro/ess tal-kitba
jitfassal daqslikieku nkun qieg[ed nikkomponi bi lsieni. PA: Jiena naqbel ma’ Mario.
4. Fil-prefazzjoni tieg[u, Amerigo Iannacone jara lilek b[ala poeta tal-affetti familjari, attent g[ad-dettalji umani, u lil Attard b[ala poeta tal-malinkonija (imma anki ta’ spiritwalità Fran;iskana). Dan ;udizzju korrett^ PA: Apparti dak li kiteb Iannacone, jien inqisni
wkoll attent g[al dak li qed ise[[ anki lil hinn mill-familjari, mela g[all-u;ig[ li g[addejja minnu l-umanità in;enerali. MA: Il-malinkonija hi parti mill-g[a;na innata f’kull persuna; fi w[ud tispikka iktar. G[ad li Amerigo Ianaccone [ass li bi vrusi jiena malinkoniku, nemmen li mhux korrett g[al kollox. Filwaqt li hemm element malinkoniku – u dan jin[ass iktar fil-kitba tieg[i ta’ qabel Sponde Amanti – fl-istess poe]iji li jidhru f’din l-antolo;ija nipprovdi s-soluzzjoni, inkella d-duwa, g[all-istat malinkoniku. Pere]empju ‘Il due novembre’, filwaqt li tittratta
Hi ironika tassew li a[na f’pajji]na g[andna profil sottovalutat. Nemmen li l-interess fil-poe]ija f’pajji]na hu limitat g[all-i/ken per/entwal
jistudjaw it-Taljan naqas drastikament. Huma verament ftit dawk li qed jistudjaw il-letteratura Taljana fil-livell avvanzat. Mela – l-interess hu minimu.
Il-qoxra tal-ktieb ‘Sponde Amanti’ li j;orr il-firma ta’ Mario Attard u Patrick J. Sammut
jum il-mejtin, tippre]enta lil dan il-jum g[a]i] g[al kull min mietlu xi [add g[a]i] (ma naf lil [add li ma mitlux xi [add g[a]i] g[alih), b[al jum ta’ festa u lill-mejtin inxebbahhom mal-pazjenti flisptar li jqumu fuq soddithom biex jilqg[u lillqraba vi]itaturi tag[hom. Dan ifisser li anki l-mejtin jifir[u b’min imur i]urhom, avolja hu pja/ir astratt g[ax nistg[u biss nemmnuh u mhux narawh. Kelmiet spe/ifi/i li jixhdu l-malinkonija ma jistg[ux jittie[du wa[edhom imma fil-kuntest li jinsabu u fli]vol;iment tal-kuntest kollu. Dan kollu huwa minnu daqskemm nista’ ng[id li ftit jew wisq jien nag[mel mal-iskola Romantika. Iva, l-aspett reli;ju], irrelevanti hux Fran;iskan jew le, dejjem kien pre]enti fija. Huwa aspett li writtu ming[and il-;enituri tieg[i u n[addnu u nesprimih g[ax nemmen fih u mhux b[ala ri]ultat kulturali u daqshekk.
5. Int espost sew g[al-letteratura Taljana. X’inhuma t-temi kontemporanji u f’Malta< kif jipparagunaw^ PA: It-temi huma universali, il-familja, is-so/jali, is-solitudni e]istenzjali, ir-relazzjoni malispiritwali, u l-bqija. Hawn Malta m’a[na xejn inqas. 6. X’ta[seb li hi, fil-pre]ent, il-fortuna (jew l-isfortuna) tal-letteratura Taljana f’Malta^ PS: L-isfortuna hi li n-numru ta’ studenti li qed
7. Kemm int kif ukoll Attard kellkom sensiela ta’ rikonoxximenti letterarji fl-Italja. I]da f’Malta donnu li g[ad g[andkom profil sottovalutat. Ironika. X’qed ji;ri^
MA: Il-fatt li ng[atajna diversi g[arfiet letterarji minn imkejjen differenti Taljani ji;;ustifika l-fatt li hemm livell li [aqqu jkun rikonoxxut. Il-fatt ukoll li – nitkellem min-na[a tieg[i – jien lanqas biss kelli kuntatti, ng[idu a[na mal-Akkademja Il Marzocco ta’ Firenze, u huma rrikonoxxew il[idma poetika li jien ktibt, jikkonferma l-;enwinità tal-g[arfien. Hi ironika tassew li a[na f’pajji]na g[andna profil sottovalutat. Nemmen li l-interess fil-poe]ija f’pajji]na hu limitat g[all-i/ken per/entwal. Minn fost dan il-per/entwal hemm min jie[u [sieb li ja;;orna l-i]vilupp tal-poe]ija Maltija, imma ma nafx xi jridu jkunu l-kriterji biex jirrikonoxxu persuna minn o[ra. B[ala poe]ija stampata, kemm jien u kemm Patrick g[andna f’pajji]na... millbqija?! Ironika tassew il-bi//a! Niddubita kemm qieg[da ssir ;ustizzja xierqa f’dan ir-rigward, ossija min [aqqu jit[alla barra jew le.
8. Fejn tinsab il-letteratura Maltija b[alissa^ X’qed jimbuttaha jew i]ommha lura^ PS: Li hu ]gur hu li mhux dak kollu li qed ji;i ppubblikat huwa letteratura, aktar u aktar minn /erti djar tal-pubblikazzjoni li llum g[andhom storja. Il-letteratura Maltija qed ti;i kkunsitrata mhux skont il-kwalità letterarja, imma skont kemm il-pubblikatur se jda[[al flus fil-but, anki jekk
hawn Malta dan dejjem ikun ammont relattivament /kejken.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, {amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Nikkonfermaw id-direzzjoni u mhux nesperimentaw Il-mass meetings organizzati mi]-]ew; partiti ewlenin il-{add li g[adda wasslu messa;; /ar lillelettorat. I]-]ew; partiti kellhom folol kbar ta’ nies li marru jisimg[u l-a[[ar appelli fl-a[[ar {add ta’ din il-kampanja. Ninsabu fl-a[[ar ;img[a tag[ha – fiddisa’ ;img[a li se twassal biex nhar il-{amis f’nofsillejl jin]el is-siparju tad-dibattitu politiku biex l-a[[ar jum, dak tal-:img[a, jit[alla g[ar-riflessjoni. Il-mument tal-g[a]la I]-]ew; partiti huma konxji mill-importanza talmessa;; li jridu jwasslu fl-a[[ar jiem ta’ din ilkampanja. I]-]ew; partiti konxji ta]-]g[a]ag[ li se jivvutaw g[all-ewwel darba, u li din id-darba se jinkludu wkoll i]-]g[a]ag[ li g[alqu t-18-il sena sad-data tal-elezzjoni. Konxji wkoll mill-per/entwal tal-elettorat li jibqa’ ma jg[idx kif se jivvota, jew li jiddikjara li g[adu inde/i]. Din se tkun elezzjoni o[ra, b[al f’kull wa[da, fejn kull vot hu importanti. Il-partiti politi/i qeg[din it-tnejn imorru g[allmessa;; li bdew bih fil-bidu ta’ din il-kampanja. Hu minnu li se[[ew ]viluppi ;odda li l-elettorat ma kienx infurmat bihom qabel, u li [afna minnhom iddominaw din il-kampanja b’argumenti li bihom kienu [afna dawk li bdew ukoll huma jag[mlu lkonklu]jonijiet tag[hom. }viluppi marbuta mal-ka] tad-droga li [eba Muscat u l-Labour Party biex ma jidhirx ikrah, u fuq in-na[a l-o[ra, il-progress li g[amlet il-Pulizija flinvestigazzjonijiet dwar allegazzjonijiet ta’
kummissjonijiet dwar xiri ta]-]ejt mill-Enemalta – liema investigazzjonijiet twasslu sal-Qrati bil-Gvern jag[ti l-g[odda kollha lill-Pulizija u lill-Uffi//ju talAvukat :enerali biex to[ro; il-verità ming[ajr [add ma ja[res lejn wi// [add – kif titlob is-serjetà filpolitika. Issa, i]da, hu ]-]mien li kul[add jasal g[allg[a]liet tieg[u dwar lil liema partit u lil liema Prim Minstru se jafda biex f’isem il-poplu jie[u dde/i]jonijiet fil-[ames snin li ;ejjin. Muscat bl-istess g[ajta tas-So/jalisti Ewropej li da[[lu lil pajji]hom f’[ajt Il-Labour baqa’ jinsisti bl-g[ajta li jrid ibiddel iddirezzjoni akkost ta’ kollox. Po]izzjoni mill-aktar konfu]a tal-Labour Party li f’nifs wie[ed qal lillelettorat li se jimxi u jimplimenta l-Ba;it li [ejja Gvern Nazzjonalista jekk jing[ata l-mandat elettorali, u min-na[a l-o[ra jg[id li ma jridx ikompli miexi fuq id-direzzjoni tal-Gvern Nazzjonalista. Ma jridx jimxi fuq id-direzzjoni li [olqot 20,000 post tax-xog[ol u kienu salvati 5,000 post tax-xog[ol ie[or. Malli Muscat jibda jbiddel jekk wara s-Sibt li ;ej ikun Prim Ministru, il-Labour jibda jesperimenta u jilg[ab man-nar. Jesperimenta kif wara kollox g[amlu partiti So/jalisti Ewropej. Fil-ka] ta’ Franza, nafu x’fisser Gvern So/jalista li wkoll, b[al Muscat wieg[ed il-bidla. Fisser tkabbir ekonomiku ]ero g[as-sena li g[addiet u hekk se tibqa’ Franza g[al din is-sena li ninsabu fiha. Hemm ukoll l-e]empji tal-partiti
So/jalisti fi Spanja, fil-Portugall, fil-Gre/ja u f’?ipru – ilkoll pajji]i li s-So/jalisti da[[luhom ;o [ajt. Il-Partit Nazzjonalista qieg[ed /ar fil-messa;; tieg[u. Il-poplu ma jistax jissogra f’mument importanti tal-g[a]la tieg[u. Ladarba Muscat irid ibiddel id-direzzjoni u ma jibqax miexi fit-triq li wasslet g[all-anqas rata ta’ qg[ad u g[all-akbar numru ta’ [addiema ja[dmu li qatt kellu pajji]na, ilpoplu, b’Muscat Prim Ministru jkun qieg[ed jistieden l-inkwiet, l-in/ertezza u l-instabbiltà. Il-PN irid ikompli jo[loq ix-xog[ol b[alma g[amel fil-[ames snin li g[addew, u fil-[ames snin li ;ejjin jekk jing[ata l-mandat elettorali jo[loq 25,000 post tax-xog[ol ;did. B’hekk biss il-finanzi tal-pajji] jissa[[u u jibqg[u fis-sod. Dak li qed ingawdu llum, kif tiddikjara wkoll ilKummissjoni Ewropea li dwar Malta ppubblikat tbassir ottimist u po]ittiv [afna, nistg[u nitilfuh kollu jekk il-Labour fil-Gvern jie[u de/i]jonijiet ]baljati u jdawwar id-direzzjoni kif qed jg[id li se jag[mel. Ix-xog[ol jibqa’ prijorità g[all-PN Il-Partit Nazzjonalista u l-Prim Ministru Lawrence Gonzi resqin quddiem l-elettorat g[all-vot tas-Sibt li ;ej b’wi//u ’l fuq u kburi li pajji]na g[eleb il-
maltemp ekonomiku dinji u pajji]na qieg[ed jo[loq ix-xog[ol, ikabbar l-attività ekonomika u jkompli jsa[[a[ b’aktar investiment is-servizzi tas-sa[[a u ledukazzjoni g[aliex f’pajji]na hawn ix-xog[ol. Dan hu l-mument li nikkonfermaw id-direzzjoni li qeg[din fiha u mhux nesperimentaw.
Il-mument tal-verità 1. Tag[lima li [adna lkoll kemm a[na li nterrqu l-mixja iebsa i]da sabi[a tal-politika hi biex qatt ma tag[ti kas jew timpressjona ru[ek bil-folol, anke jekk ikun hemm eluf kbar, fil-mass meetings, kemm ta’ na[a kif ukoll ta’ o[ra. L-a[[ar mass meeting tag[na qabel l-elezzjoni tal-1996 kien {al Far, u kul[add kien qal li kien l-ikbar wie[ed. Dik lelezzjoni tlifnieha. L-a[[ar mass meeting tal-MLP qabel lelezzjoni tal-1998 kien Fuq ilFosos u kul[add kien qal li kien l-ikbar wie[ed li qatt kien sar hemm, u l-Labour tilef dik l-elezzjoni. Tg[id b[alma ;ara l-{add li g[adda, jumejn ilu, Fuq il-Fosos? Folol kbar li jg[arblu fis-skiet ta’ darhom 2. Hu x’inhu, nippreferi nimpressjona ru[i bl-esperjenzi li l-familji jaqsmu mieg[i fi]-
]jarat li nag[mel g[andhom kull ;img[a u kuljum. Mijiet u mijiet ta’ esperjenzi li jift[ulek
g[ajnejk biex ma tistrie[x la fuq polls u lanqas fuq folol jew g[ajjat. Il-politika hi tal-familji u lfamilji jkellmuk fid-djar u mhux fl-istorbju u l-kakofonija ta’ [sejjes u mu]ika waqt mass meeting. }gur li l-mass meetings huma importanti biex wie[ed jag[mel kura;; lillie[or u biex jasal il-messa;; f’[akka t’g[ajn quddiem ilfolol, i]da ]gur hemm folol ikbar li jibqg[u d-dar ji]nu, jiflu, jg[arblu u jikkonkludu fis-skiet. 3. Kien is-Sibt li g[adda filg[odu u meta d[alt g[and din il-koppja f’Santa Lu/ija ;ejt mistieden noqg[od bilqieg[da u introdu/ew ru[hom b[ala ra;el ta’ 58 sena u martu ta’ 52 sena. Ma kontx nafhom u qaluli li kienu new voters. Peress li kien ovvju li ma kinux qed jg[idu hekk g[ax se jivvutaw l-ewwel darba, [sibt u staqsejthom jekk kinux g[adhom ji;u joqog[du Santa Lu/ija u g[alhekk se
Koppja li se tivvota lill-Partit Nazzjonalista g[all-ewwel darba g[ax “ma rridux nitilfu dak li g[andna, g[ax veru, meta naraw x’qed ji;ri barra, naraw kemm ng[ixu tajjeb”
jivvutaw f’dan id-distrett lewwel darba. Qaltli li fil-fatt kienu ilhom joqog[du hemm snin kbar. Il-mara kompliet tg[idli li qaltli li huma new voters g[ax se jivvutaw lillPartit Nazzjonalista g[allewwel darba. Ir-ra;uni li se jivvutaw lill-Partit Nazzjonalista g[all-ewwel darba Ra;uni: qatt ma sabu lkura;; jivvutaw lill-Partit
Nazzjonalista peress li ;ejjin minn tradizzjoni Laburista filpassat tag[hom i]da din iddarba se jivvutaw lill-Partit Nazzjonalista g[ax “ma rridux nitilfu dak li g[andna, g[ax veru, meta naraw x’qed ji;ri barra, naraw kemm ng[ixu tajjeb”. 4. Il-{amis li g[adda mort in]urha f’Ra[al :did f’akkwata li hi fortizza Laburista. Mara ta’ 72 sena, intelli;enti, b’sa[[itha, armla. Se ter;a’ tivvota lillPartit Nazzjonalista, anke jekk ilha ma tivvutalna diversi elezzjonijiet, g[ax fi kliemha “jien ma jonqosni xejn. Pensjoni tajba. L-isptar ninqeda tajjeb [afna, uliedi jg[ixu tajjeb, u ma nistax ingorr meta nisma’ l-a[barijiet ta’ barra u nara kif qed ng[ix jien.”
Aktar testimonjanzi favur il-Partit Nazzjonalista 5. B[al-lum ;img[a mort g[and koppja ta’ mezz’età f’{al G[axaq. Hu ja[dem ma’ Dipartiment tal-Gvern. Familja tal-affari tag[ha u mi;bura. Mag[rufin sew li dejjem ivvutaw Labour.
Skantani jg[idli li se jivvota lill-Partit Nazzjonalista g[all-ewwel darba g[ax “qatt ma g[amilt overtime daqs fi ]mienkom u ma g[andix xi ngorr. It-tfal lMCAST u l-ITS u sejrin tajjeb.” 6. Familja o[ra li ]ort il;img[a li g[addiet kienet lImqabba. Ili nafu minn meta kont nipprattika l-li;i u nafu b[ala Laburist moderat. Familja umli, [addiem tal-id u anke jekk ta’ ftit skola, ta’ [afna sens komun. A//ertani li se jivvota lillPartit Nazzjonalista g[allewwel darba. Ma stennejtux jg[idhieli u staqsejtu g[ala. Qalli hekk: “Ara, anke jien nixtieq inwieg[ed kollox lil uliedi. G[andi eg[]e] minnhom? M’g[andiex. I]da anke jekk in[obbhom tant, ma nistax inweg[idhom kollox g[ax inkun qed nid[ak bihom.”
minn Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt
Ma tistax twieg[ed kollox g[ax tkun qed tid[ak bl-individwu “Aktar u aktar kieku qed
immexxi pajji] ma nistax inwieg[ed kollox kif qed jag[mel Muscat.” 7. B[al dawn l-e]empji hemm [afna iktar. I]da afu li baqg[alna [afna. B[al dawn hawn eluf kbar g[adhom mhux de/i]i. Nirringrazzja mill-qalb lil dawk kollha li qed jilqg[uni g[andhom u nisku]a ru[i jekk mhux se nla[[aq in]ur lil kul[add. Se nersaq lejn is-Sibt li ;ej b’serenità li dmiri wettaqtu b’[ilti kollha.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
12 Opinjoni
Is-Servizz Pubbliku> l-individwu u l-gvern
Fil-kisba tag[hom g[alle;ittimità, re;imi demokrati/i jsibu rwie[hom jo[olqu bilan/ bejn ]ew; valuri li jista’ jkunu sors ta’ tensjoni: il-provvediment ta’ servizz pubbliku ;ust u ming[ajr parti;jani]mu politiku u, dejjem su;;ett g[alli;i, it-tmexxija ’l quddiem minn uffi//jali pubbli/i talpolitika tal-e]ekuttiv. Hu fatt li s-servizz pubbliku jappartjeni li/-/ittadin, irrispettivament mid-diversità li tista’ te]isti fost ilpoplu inklu] fehmiet politi/i, reli;ju]i u kulturali. Min-na[a l-o[ra, isservizz pubbliku f’idejn ilgvern hu biss g[odda mislufa lilu g[al terminu ta’ ]mien definit. In-newtralità f’sens ta’ nuqqas ta’ parti;jani]mu politiku fl-amministrazzjoni hija prekundizzjoni sabiex ikun ]gurat li /-/ittadini huma ttrattati ;ustament u b’mod ekwu. Minn aspett operattiv dan hu espress b’enfasi fuq ilprofessjonalità, mertu u kompetenza. Dan hu me[tie; fuq il-livell ta’ ;ustizzja u kontinwità. Min-na[a l-o[ra, is-serizz pubbliku jrid jarrapporta lejn il-gvern sabiex jin;ieb fis-se[[ il-programm talgvern. Skont Sossin (2006) ir-rispons tal-amministrazzjoni lejn il-gvern fil-konfini tal-li;i u l-kostituzzjoni huma /-/avetta sabiex ti;i
implimentata effettivament il-politika tal-gvern.
Involviment politiku Mela waqt li l-involviment politiku hu me[tie; biex iddemokrazija tiffunzjona, g[ax jekk le amministraz-
zjoni politika ;dida ma tkunx tista’ ;;ib il-bidla fiddirezzjoni, min-na[a l-o[ra s-servizz pubbliku jin[tie; protezzjoni kontra kull attentat ta’ abbu] g[al finijiet parti;jani, jin[tie; ilkapa/ità teknika sabiex tissokta l-kontinwità f’ka] ta’ bdil fil-gvern u jrid ikun protett kontra l-possibbiltà li jkun u]at b’mod li jista’ jxekkel il-futur ta’ gvernijiet ;odda. F’Malta l-livell ta’ le[ma politika fis-servizz pubbliku e]i]tiet minn dejjem; fi]]mien gvernijiet kolonjali u Striklandjani, kemxejn anqas fi]-]mien gvernijiet Nazzjonalista f’nofs is-seklu l-ie[or, i]da spikkat b’mod determinanti fis-snin sebg[in u l-bidu tat-tmeninijiet, meta l-amministrazzjoni kienet b’mod apert tipprattika servizz b’mod parti;jan. B’mod aktar sottili ssoktat ti;i prattikata minn gvernijiet Nazzjonalista re/enti. Servizz indipendenti Waqt li f’Malta l-Att dwar is-Servizz Pubbliku jag[ti lle[ma ta’ servizz indipendenti, ukoll jekk ministru jista’ jo[ro; direzzjoni hu
minn Charles V. Schembri
JosephMuscat.com li wara snin fl-oppo]izzjoni qed iwieg[ed ;ustizzja spekulattiva
nnifsu lill-og[la uffi/jali wkoll fl-implimentazzjoni tat-tmexxija, jidher li l-kostitizzjoni Maltija ma tag[milx referenza /ara dwar distinzjoni bejn gvern u servizz pubbliku. Jista’ jkun il-ka] li dan hu mnebba[ mill-kun/ett tal-mudell ta’ Westminister, kif ukoll hija l-prassi }vedi]a fejn dan hu me[ud b[ala van;elu. Sabiex din il-koabitazzjoni bejn il-[tie;a ta’ influwenza politika fil-servizz pubbliku u l-ideal ta’ servizz indipendenti timxi ’l quddiem f’isem l-interess ;enerali u b’mod li jkun igawdi lfidu/ja ta/-/ittadin, huwa me[tie; li jkun je]isti lkun/ett ta’ checks and balances; kun/ett li l-gvern pre]enti mexxa ’l quddiem, ukoll jekk b’/ertu diffikultà. L-istorja tas-servizz pubbliku f’Malta b’mod /ar turina li meta ti]en kollox uffi/jali f’[atriet g[olja dejjem se[[ilhom imexxu lpolitika tal-gvern tal-;urnata, ukoll jekk il-:uda e]ista. Servizz b’kapa/ità
Uffi/jali g[olja li servew b’kapa/ità u kompetenza gvernijiet diversi huma bosta u mag[rufa. Dawn setg[u kienu wkoll uffi/jali li mexxew ’il quddiem policies ta’ gvernijiet differenti; policies li kienu jmorru kontra xulxin. Kienet xorta ta’ tmexxija amministrattiva li tul is-snin se[[ilhom jg[adduha lil dawk i]g[ar fl-età.
Sfortunatament, g[al dawk illum f’uffi//ji g[olja li ma wirtux minn dal-font ta’ tag[rif, ukoll bl-a[jar intenzjonijiet tag[hom, huwa diffi/li li jag[rfu j]ommu dak il-bilan/ hekk delikat. Dan g[adu jse[[ ukoll llum. Waqt li wie[ed ma jeskludix li seta’ saru ]balji f’[atriet jew tne[[ija ta’ /erti individwi, wie[ed ma jistax ja//etta li l-amministrazzjoni pubblika llum qieg[da biss f’idejn nofs isservizz pubbliku, ossija dak per/epit li g[andu le[miet politi/i tal-gvern tal-gurnata. {dimt spalla ma’ spalla ma’ o[rajn li ma kontx trid wisq biex tifhem li seta’ kellhom fehmiet politi/i differenti. {admu bl-akbar ]elu, emmnu fl-inizjattivi, taw kontribut s[i[ b’argumentazzjoni sana biex jinkiseb l-a[jar u kkontribwew sabiex titmexxa b’su//ess il-politika talgvern. Issib ukoll min ifixkel B[al dat-talin fis-servizz pubbliku ssib bil-mijiet
jekk mhux bl-eluf. Issib min l-istint i;ieg[lu jkun diffi/li jekk mhux ukoll ifixkel. I]da din parti millog[ba tal-[ajja. Kollox jitwie]en fil-grad ta’ fidu/ja re/iproka. I]da llum is-servizz pubbliku qed ikun iffa//jat minn xrar ta’ “rivoluzzjoni” fl-istrutturi tieg[u kif qed sfortunatament ti;i ppro;ettata mill-persuna responsabbli g[all-amministrazzjoni pubblika. Sfortunatament, g[aliex jing[ad li hi persuna intelli;enti, dedikata, [awtiela u fuq kollox kolta. Nemmen li hekk hu l-ka]; b[alma nemmen li allura qieg[da biss tmexxi ’l quddiem il-missjoni fdata lilha. Jing[ad li Alfred Sant ftit biddel nies b’[atriet fisservizz pubbliku. ?ertament ma kienx dan li waqqa’ l-gvern. Ukoll dan qed ji;i skreditat minn JosephMuscat.com li wara snin twal fl-oppo]izzjoni qed iwieg[ed ;ustizzja spekulattiva. Id-deputata Laburista tis[aq fuq [atriet ta’ individwi mhux kwalifikati u tne[[ija ta’ o[rajn. Dan mhux esklu] li seta’ se[[. I]da llum hemm ir-rimedji li bihom wie[ed jista’ jitlob [aqq. U jekk dan se[[, se[[ ma’ persuni b’le[miet politi/i m[allta. Il-kompetenza u l-fidu/ja mhux esklu] li jistg[u jkunu su;;ettivi. Din it-triq li qed iwieg[ed il-MLP mhux biss se timmina//ja l-kredibbiltà tas-servizz pubbliku, i]da se tolqot [a]in li/-/ittadin li lilu jappartjeni s-servizz pubbliku kif g[ad naraw.
Hu fatt li s-servizz pubbliku jappartjeni li/-/ittadin, irrispettivament mid-diversità li tista’ te]isti fost il-poplu, inklu] fehmiet politi/i, reli;ju]i u kulturali. Min-na[a l-o[ra, is-servizz pubbliku f’idejn il-gvern hu biss g[odda mislufa lilu g[al terminu ta’ ]mien definit
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 13
Pass ie[or biex insiru digital leaders fl-Unjoni Ewropea Ftit ;ranet ilu l-Prim Ministru inawgura /-/entru ta’ innovazzjoni li Microsoft feta[ fi SkyParks, il-fa/ilità kummer/jali fl-ajruport ta’ {al Luqa. Dan i/-/entru hu parti millftehim li l-Gvern u Microsoft g[amlu fl-2011 biex i]idu lopportunitajiet ta’ edukazzjoni, ta[ri; u xog[ol fis-settur tat-teknolo;ija tal-informatika u l-komunikazzjoni (ICT) g[all-benefi//ju talistudenti u intrapri]i lokali. L-aktar importanti huwa li dan i/-/entru hu l-ewwel wie[ed tax-xorta tieg[u li se jispe/jalizza fuq is-settur talCloud Computing – wie[ed mill-aktar setturi li qed jesperjenzaw tkabbir fil-qasam tat-teknolo;ija. G[a]la wiesg[a
Microsoft kellha g[a]la wiesg[a ta’ pajji]i fejn setg[et tifta[ dan i/-/entru ;did, imma g[a]let lil Malta. Il-Gvern Malti kellu jikkompeti ma’ diversi pajji]i biex jattira dan l-investiment ta’ iktar minn tliet miljun ewro lejn pajji]na li g[al darb’o[ra se jpo;;ina fuq ilmappa dinjija tal-ICT. B[alma l-Gvern irnexxielu jinnegozja mal-Unjoni Ewropea g[al 1.128 biljun ewro f’disponibbiltà ta’ fondi Ewropej g[al Malta g[asseba’ snin li ;ejjin, hekk ilGvern irnexxielu jikkonvin/i lil Microsoft li Malta hija laqwa g[a]la g[al /entru ta’ innovazzjoni fir-re;jun Mediterranju. L-importanza ta’ dan i//entru tkompli tikber meta wie[ed i]omm quddiem g[ajnejh l-opportunitajiet li qed ife;;u f’dan ir-re;jun hekk kif il-pajji]i ;irien tag[na jibdew it-triq tag[hom biex jistrutturaw lura pajji]hom u jibnu dan kollu fuq it-teknolo;iji moderni. Vi]joni u impenn
Microsoft g[a]let lil Malta g[al bosta ra;unijiet fosthom il-vi]joni u l-impenn sostenibbli u konsistenti li l-Gvern [addan biex ikabbar is-settur tal-ICT, il-kapa/ità u ]-]ieda
minn Claudio Grech
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi meta dan l-a[[ar inawgura l-uffi//ji l-;odda ta’ Microsoft fi SkyParks
fin-numru ta’ studenti tal-ICT sena wara sena, il-kwalità talkumpaniji lokali tal-ICT li joffru s-servizzi tag[hom anke barra minn xtutna, linfrastruttura teknolo;ika ta’ Malta u l-u]u wiesa’ tatteknolo;ija mi/-/ittadini u intrapri]i, u l-po]izzjoni ;eografika ta’ Malta biex i//entru jservi wkoll pajji]i talmadwar fir-re;jun. L-g[an primarju ta’ dan i//entru hu li jipprovdi sostenn konkret lill kumpaniji startups. Individwi li jkollhom idea li tista’ tkun ]viluppata fi prodott jew servizz ta’ software jistg[u jirrealizzaw lidea tag[hom fi prodott blg[ajnuna ta/-/entru ta’ innovazzjoni. Esperti mill-Microsoft Apparti l-u]u tal-uffi//ji fi/-/entru u provi]joni ta’ software b’xejn, kumpaniji start-ups se jkollhom ukoll
a//ess g[al nies esperti millMicrosoft li jistg[u jg[inuhom ji]viluppaw l-ideat tag[hom, jittestjaw prototypes, jitg[allmu iktar fuq it-teknolo;ija, u jag[mlu kuntatt ma’ nies ;o swieqi barranin biex ibig[u l-prodott fuq skala internazzjonali. Dan i/-/entru se jkun post
Microsoft g[a]let lil Malta g[al bosta ra;unijiet fosthom il-vi]joni u l-impenn sostenibbli u konsistenti li l-Gvern [addan biex ikabbar is-settur tal-ICT
li jkattar il-kreattività u jg[in kumpaniji start ups ji]viluppaw mhux biss prodotti ;odda, imma wkoll ji]viluppaw f’intrapri]i akbar u li j[addmu iktar nies fuq medda ta’ ]mien. Opportunitajiet ;odda I/-/entru se jifta[ bosta bibien g[al start ups f’Malta,
partikolarment dawk li jitlobu l-g[ajnuna ta/-/entru ta’ innovazzjoni f’Malta biex ikollhom a//ess g[al esperti f’/entri ta’ innovazzjoni f’pajji]i o[rajn g[aliex dawn i//entri ta’ innovazzjoni jag[mlu parti minn network wie[ed. L-opportunità ta’ knowledge-sharing u d[ul fi swieqi internazzjonali se tkun wa[da sinifikanti u bla pre/edent g[al start ups lokali. Microsoft g[a]let lil Malta ukoll biex tifta[ dan i/-/entru li se jkun l-ewwel wie[ed fiddinja li jispe/jalizza fuq Cloud Computing. Kull min hu inti] fis-settur tal-ICT jifhem kemm il-Cloud Computing hi teknolo;ija talfutur. L-IDC, kumpanija internazzjonali ta’ market intelligence, qed tbassar li ssuq tal-Cloud Computing se jikber g[al 78 biljun ewro u se jikkrea 2.5 miljun impjieg fl-Unjoni Ewropea biss, u li lProdott Gross Domestiku (GDP) tal-aqwa [ames pajji]i fl-Ewropa se ji]died b’1-2%. Dan ifisser li permezz ta’ dan i/-/entru Malta se tkun f’po]izzjoni unika biex i]]id
l-g[arfien fuq cloud computing, u l-intrapri]i lokali jkunu minn ta’ l-ewwel biex ji]viluppaw software b’teknolo;iji tal-Cloud Computing. Gvern Nazzjonalista se jisfrutta l-opportunitajiet li tteknolo;iji tal-Cloud Computing i;ibu u se jinvesti biex ji]viluppa dan is-settur f’Malta f’wie[ed simili taliGaming li qed jimpjega eluf
ta’ nies u jattira diversi kumpaniji internazzjonali lejn xtutna. Gvern Nazzjonalista se jistabbilixxi lil Malta b[ala l-lokalità spe/jalista fuq Cloud Computing fir-re;jun. Dan i/-/entru ta’ innovazzjoni jfisser [afna g[al istudenti u professjonisti fis-settur tal-ICT. Dan se jservi biex pajji]na jkompli jattira iktar investimenti simili, sabiex Malta tkun fuq quddiem fuq teknolo;iji tal-Cloud Computing kif ukoll tkun protagonista flevoluzzjoni ta’ dawn it-teknolo;iji.
Claudio Grech hu kandidat tal-Partit Nazzjonalista g[allElezzjoni :enerali fuq lewwel distrett.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
14 Opinjoni
L-anzjani jg[allmuna napprezzaw Dejjem kont mg[allem li r-rispett g[andu jkun hemm dejjem u kullimkien. Ma tista’ qatt titkellem fuq issewwa jekk int m’g[andekx rispett g[al [addie[or. Mhux biss rispett g[al min jaqbel mieg[ek i]da wkoll rispett lejn min ma jaqbilx mal-linja ta’ [sieb tieg[ek. Fuq kollox, trid titg[allem tapprezza biex tkun kapa/i tirrispetta. Fl-a[[ar snin ]ort [afna djar f’{a]-}ebbu;, ir-Rabat, {ad-Dingli, l-Im;arr, lImtarfa, l-Imdina, Tal-Virtù u l-Ba[rija. {afna drabi ;ejt milqug[ b’rispett, xi drabi b’inqas. Mhux fa/li ]]omm il-pa/enzja kultant imma forsi grazzi g[all-karattru tieg[i dejjem bqajt kalm anke meta qlajt xi tg[ajjira fuq xi [a;a li m’g[andix
x’naqsam mag[ha. Nassigurak li anke minn dawn l-esperjenzi, tg[allimt [afna. Dan l-a[[ar d[alt g[and koppja anzjana fir-Rabat. F’rokna fuq tavolina nilma[ ritratt ta’ ;uvnott bit-toga. Ilkur]ità g[elbitni u saqsejt min kien. Fl-istess nifs we;buni “dak it-tifel tat-tifla meta ggradwa!” Fhimt millewwel li g[alihom kien avveniment importanti. L-anzjan spjegali kemm [a gost f’dik il-;urnata meta rah jiggradwa. Beda jsemmi l-opportunitajiet li hawn illum fl-edukazzjoni u b’dispja/ir tkellem dwar kemm xtaq li hu kellu dawn lopportunitajiet. Martu ma naqsitx milli titkellem fuq kemm jie[du gost li dan il-;uvnott illum
Il-Partit Nazzjonalista hu partit sensittiv g[al kul[add u g[alhekk jemmen li s-servizzi tas-sa[[a g[andhom ikunu mmirati biex jil[qu lil kul[add
jg[ix kwalità tal-[ajja tajba grazzi g[al kemm pajji]na mexa ’l quddiem. Partit sensittiv
Kellmuni wkoll fuq l-istat tas-sa[[a tag[hom. Il-Partit Nazzjonalista hu partit sensittiv g[al kul[add u g[alhekk jemmen li sservizzi tassa[[a g[andhom ikunu mmirati biex jil[qu lil kul[add. Fl-2011, it-tobba fi/-?entri tas-Sa[[a g[amlu aktar minn 2,500 vi]ta b’xejn fid-djar min[abba li l-pazjenti ma setg[ux jo[or;u. Issa t-tobba tal-familji jistg[u jordnaw testijiet taddemm b’xejn g[all-pazjenti tag[hom direttament huma. B’hekk il-pazjenti ma jkollhomx b]onn imorru g[al vi]ti g[and il-konsulenti flIsptar. Il-Gvern jag[ti 1,334 tip ta’ medi/ina b’xejn lil min hu intitolat g[all-medi/ini b’xejn. Aktar kundizzjonijiet qed jitqiesu b[ala kroni/i u g[alhekk il-pazjenti li qed jing[ataw medi/ini b’xejn qed ji]diedu. }diedu wkoll
il-medi/ini b’xejn g[al persuni li g[andhom b]onn kura g[as-sa[[a mentali. Dan kollu jixhduh eluf ta’ nies li ta’ kuljum ji;u b]onn isservizzi tas-sa[[a. Infittxu s-sewwa
Qabel tlaqt stqarru mieg[i li minkejja dan il-;id kollu li hawn f’pajji]na, ir-rispett m’g[adux tant komuni. Legoi]mu u r-rg[iba qed isiru prassi ta’ kuljum. Dan m’g[andux ikun. G[andna nfittxu s-sewwa. Fil-politika g[andna nuru rispett bil-fatti u fil-fatti u mhux fil-gimmicks u x-xinxilli. B[alma n-nies tfittex is-sustanza, filpolitika n-nies tfittex ukoll lil min jaf juri rispett. L-anzjani tag[na jafu x’inhu rispett u a[na g[andna nkunu grati lejn dak kollu li g[allmuna u g[amlu g[alina. B’nies b[al dawn l-anzjani li apprezzaw l-isforzi ;enwini ta’ min tassew irid ikompli j]omm isem dal-pajji] filg[oli u jkompli joffri ixxog[ol, l-aqwa edukazzjoni u servizzi tas-sa[[a, iva kapa/i
minn David Vassallo
nirb[u l-elezzjoni ;enerali. Int g[andek sehem biex ilPartit Nazzjonalista jirba[. In[e;;ek biex f’dal jiem, int ukoll tag[ti sehmek mhux biss bil-vot imma billi tikkonvin/i li min g[adu ma dde/idiex jew lil min qed ji;i mqarraq bil-gimmicks tal-Labour. Ejjew nitg[allmu napprezzaw dak li hawn madwarna.
David Vassallo hu kandidat tal-Partit Nazzjonalista fis-seba’ distrett.
Elezzjonijiet u Papiet Dis-sena ;iet mimlija e//itamenti. Wara l-festi talMilied kellna lil San Pawl u mbag[ad il-Karnival u issa rRandan, u l-elezzjonijiet g[al gvern ;did, flimkien malelezzjonijiet g[all-Kunsilli Lokali. Biex tag[qad, ;iet ukoll lelezzjoni tal-Papa l-;did wara li rri]enja Benedittu XVI min[abba sa[[tu. Hemm rabta bejn dawn lavvenimenti elettorali u lmanifestazzjonijiet so/jali li jduru mag[hom. Il-bi]a’ tieg[i g[al kull elezzjoni jew [atra ta’ leadership ;did (ikun fejn ikun), hu li jkun hemm stennija g[olja li kollox se jinbidel u kollox se jirran;a, u li se no[olqu xi utopija jew ;enna tal-art li s’issa konna biss no[olmu biha.
Il-kandidati, [alli g[alihom biex jag[mlu [afna weg[diet esa;erati – li lili jbe]]g[uni, g[ax, ng[id jien, kif f’daqqa wa[da se nsibu l-ener;ija u lflus biex nirran;aw kollox? Perikolu]i dawn il-[afna weg[diet fierg[a, u nib]a’ minnhom, g[ax mhux g[alkemm i]]omm kelmtek g[al kwalunkwe kost jekk tkun elett. Weg[di
Tbe]]ag[ni kif partit i]id il-weg[di fuq l-o[rajn biex dejjen jispikka i]jed. Qisu b[al meta [anut ibaxxi, ibaxxi l-prezz, b’pika ma’ ta’ [dejh, biex in-nies tiffavorixxi lilu. Fil-kampanja elettorali, minflok ma nbaxxu xi prezz, ng[ollu l-weg[diet, wie[ed fuq l-ie[or. Imma
Il-bi]a’ tieg[i g[al kull elezzjoni jew [atra ta’ leadership ;did, hu li jkun hemm stennija g[olja li kollox se jinbidel u kollox se jirran;a
hemm linja ta’ sigurtà li trid tirrispetta! F’dawn il-jiem, [abtitilna wkoll l-elezzjoni tal-Papa. Ilbi//a l-kbira minna mhux se mmorru nivvutaw, imma xorta nie[du interess kbir filkonklavi u fl-elezzjoni. Flelezzjoni tal-Papa, ma jsirux weg[diet. Però xorta wa[da hemm xebh mal-weg[diet li jsiru f’elezzjonijiet lokali. Ir-ra;uni hi din, g[ax minflok weg[diet, ikun hemm aspettattivi. Kif bdejna na[sbu g[al Papa ;did, bdejna mill-ewwel nispekulaw, immexxijin mill-medja li tkun qed tistenna xi [a;a b[al din biex tag[mel kapital. Ilkoll nistennew ]mien ;did. Rinaxximent ie[or. Min irid Papa iswed, u min iridu mis-Sud Amerika; min jixtiequ ]g[ir u min iridu g[al ftit snin, biex ma jdumx itawwal. Min iridu progressiv u min iridu aktar kawt u rispettu] tat-tradizzjoni – ji;ifieri konservattiv. Hawn min jixtiequ “liberali”. Millewwel je[lu l-a;;ettivi u t-
titli, li g[alija ftit ifissru f’dan il-kuntest. L-aspettattivi L-aspettattivi huma tant surreali, f’xi ka]i, li bil-kemm m’a[niex nistennew Papa li
jne[[i xi erbg[a jew [amsa mill-Kmandamenti. Mhux kul[add je[el mal-istess Kmandamenti, min mad-dag[a, min mal-Quddies, min malinfedeltà u min mas-serq, jew mibeg[da, jekk mhux ukoll qtil. Kieku kellu jonqos xi wie[ed minn dan, kieku l-bnedmin jibdew ;ejjin lura fil-knisja bilmiljuni! Hekk ja[sbu xi w[ud. U jekk ma ja[sbux hekk, imma l-kliem tag[hom jikxef li din hi x-xewqa tag[hom, li jonqsu xi dnubiet minn fuq illista. Forsi jixtiequ wkoll, li ma jkunx hemm i]jed “dnub”, ji;ifieri li kollox jkun permess jekk jien jidhirli li hu permess g[alija. Mhux ta’ b’xejn li l-qrar mhux popolari, li l-attendenza tal-quddies qed tonqos, li ]]wi;ijiet qed jitfarrku, li lfamilja b’sa[[itha qed timrad,
minn Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
li [add ma jrid joqg[od g[al [add, li ’l Alla qed inwarrbuh ftit ftit (imma dejjem i]jed) minn [ajjitna, pajji]na, il-li;ijiet tag[na, l-arti u l-letteratura tag[na. L-aspettattivi tag[na g[al dan il-Papa ;did huma li lIspirtu s-Santu jissorprendina. Issa ilna karriera Papa meravilju] wara l-ie[or. Fejn qatt konna no[olmu bihom? {a naraw x’sorpri]a ;ejja, sewda, [amra jew bajda li tkun.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 15
Vi]joni /ara f’livell nazzjonali u lokali Wasalna f’jum kru/jali g[al pajji]na, dak li rridu nag[]lu bejn partit u ie[or, kemm g[all-Gvern kif ukoll g[al nofs il-Kunsilli li hawn f’pajji]na. G[a]la li g[alija hi wa[da naturali, dik li jer;a’ jkun elett Gvern Nazzjonalista. Il-[in li ni]nu b’g[aqal
Mhux ng[id dan g[ax jien Nazzjonalist jew g[ax kunsillier tal-pajji], i]da meta toqg[od ftit g[all-kwiet u ta[seb x’g[amel dan il-Gvern matul dawn l-a[[ar [ames snin, ti]en it-tajjeb u l-[a]in, issib li l-keffa tat-tajjeb fiha ferm aktar pi] minn dik tal[a]in. Gvern Nazzjonalista matul dawn l-a[[ar [ames snin biddel wi// Malta f’kull qasam, kemm dak so/jali, ambjentali, tas-sa[[a u fl-edukazzjoni. In[olqu aktar spazji miftu[a favur il-familji tag[na, biex dawn jg[ixu [ajja ta’ kwalità fejn tfal jistg[u jilag[bu u jiltaqg[u ma’ tfal o[ra filwaqt li l-;enituri jkunu jistg[u jirrilassaw u jitkellmu ma’ ;enituri o[ra u f’ka] ta’ b]onn, hemm is-sistema ta’ WiFi b’xejn, li llum l-internet sar parti integrali mill-[ajja tag[na. L-aktar pro;ett frisk hu dak ta’ Marsaskala fejn kul[add lissen kliem ta’ tif[ir u fuq kollox pro;etti b[al dan qeg[din isiru permezz ta’ fondi Ewropej, li huma kru/jali g[al pajji]na.
Il-Kunsill Lokali tan-Naxxar
Personalment in[oss li lkunsilli lokali esperjenzaw ukoll qab]a ta’ kwalità. Dan ng[idu g[ax in[ossu u mmissu b’idi ta’ kuljum. Minn kunsilli lokali li kellhom biss x’jaqsmu ma’ infrastruttura llum g[andha kunsilli li jidde/iedu fuq kull aspett, dak relatat malambjent, mas-sa[[a, maledukazzjoni u [afna o[rajn. Matul din il-le;i]latura tal-Kunsill Lokali Naxxar, permezz ta’ skemi millKMS u tal-Gvern, il-Kunsill [a s-somma sabi[a ta’ €11,000. Din is-somma ;iet investita fuq korsijiet varji, li ;ibdu l-attenzjoni ta’ mijiet ta’ Naxxarin, u d-differenza n[asset g[ax filwaqt li qabel l-2009 kien isir kors wie[ed b’attendenza ta’ 40 ru[ fis-sena, fl-2012 ;ew introdotti 20 kors differenti kemm g[all-kbar kif ukoll g[a]-]g[ar b’attendenza ta’ 1,200 adult u 150 tifel u tifla filwaqt li saru aktar minn 35 kors sportiv b’medja ta’ sieg[a u g[oxrin minuta ta’ sport kuljum. Attivitajiet sportivi li jg[inu lir-residenti Naxxarin ikunu aktar b’sa[[ithom, ji;;ieldu l-obe]ità fejn hu lka] i]da fuq kollox, jipprattikaw dan l-isport fil-lokal tag[hom u mhux imorru f’postijiet o[ra u b’hekk ti]died l-inkonvenjenza.
Kien il-Gvern Nazzjonalista li welled il-kun/ett tal-kunsilli lokali, kien hu li feta[ l-opportunitajiet permezz tas-s[ubija ta’ Malta mal-Unjoni Ewropea i]da fuq kollox, kien hu li g[amel riformi g[all-;id tieg[ek fil-lokalità
It-tfal ukoll kienu fi/-/entru tal-politika lokali tag[na, hekk kif barra li nfte[u korsijiet sportivi g[alihom, g[allewwel darba ng[ataw esperjenzi ;odda fosthom li jattendu campings mal-iScouts u jitg[allmu [iliet ba]i/i li jsibuhom utli g[al [ajjithom fosthom il-First Aid u kif isajru. Dan kien possibbli grazzi g[ad-diversi g[aqdiet li wrew interess fosthom liScouts tan-Naxxar, Naxxar Lions F.C. u Naxxar Starlites. It-tfal fi/-/entru tal-politika
U meta nitkellmu dwar ittfal, ma rridux ninsew issu//ess li ksibna fil-qasam tad-drama. G[all-ewwel darba fta[t il-kors tad-drama u lattendenza kienet wa[da po]ittiva. Attendew madwar 40 tifel u tifla li f’sitt xhur u[ud minnhom li kienu veru mist[ija u lanqas jitkellmu, g[elbu l-mist[ija u [ar;u lkarattru tag[hom i]da fuq kollox, it-talent uniku li jg[inhom jimxu ’l quddiem. Fl-a[[ar talkors ittellg[et play u /-/ap/ip u l-emozzjoni tal-;enituri u lqraba ma naqsux. Dawn il-korsijiet g[enu lil uliedna u l-;enerazzjoni futura biex jeg[lbu l-mist[ija, li xxekkel il-progress fi wliedna, u tawhom stimulu biex jistudjaw u ja[dmu kemm fliskript mog[ti lilhom i]da lprogress il-;enituri [assewh fl-istudju wkoll g[ax it-tfal tg[allmu mod ie[or kif jistudjaw. Nitkellmu dwar ta[ri; u ma rridux ninsew il-korsijiet li saru fil-qasam tal-First Aid fejn issa g[andna aktar minn 60 resident im[arre; f’dan ilqasam ta’ etajiet li jvarjaw minn 12-il sena sa 80 sena. Kors b]onju] [afna fil-[ajja ta’ kuljum spe/jalment f’ka] ta’ emer;enza meta wie[ed mhux biss jista’ jsalva persuna g[a]i]a g[alih jew
g[aliha i]da jista’ jkun li jsalva lil xi [add barrani u dan ifisser li persuna g[a]i]a g[al xi [add tibqa’ [ajja. B’fondi spe/jali, kemm mill-Gvern i]da wkoll millUnjoni Ewropea, saru numru ta’ pro;etti minn dawk ta’ restawr sa pro;etti infrastrutturali b[al bankini u ;onna. Dawn huma importanti mhux biss g[ax isalvaw l-identità u kulturali tal-lokal i]da fuq kollox biex nassiguraw li noffru sigurtà ikbar u a//essibbiltà g[al kul[add. {afna residenti jammettu li l-kunsilli ;abu progress kbir fil-lokal tag[hom, progress li bih illum ma g[adekx tmur tkellem ministru jew deputat biex ti;i installata bozza jew tinbidel xi bankina. Illum tmur fil-kunsill fil-lokal stess u tinqeda a[jar. One stop shop f’diversi oqsma millapplikazzjoni g[al xi permess sa [lasijiet o[ra. Kollox ta[t saqaf wie[ed, b’aktar kumdità g[alik. I]da dan kollu ma ;iex b’kumbinazzjoni i]da ;ie mill-g[ajta tal-Partit Nazzjonalista fuq sej[a ta’ sussidjarjetà u de/entralizzazzjoni. Kun/etti li spikkaw minkejja li kellna Oppo]izzjoni li b[as-soltu, ma qablitx ma’ dan. I]da din l-idea waslet biex anke jin[olqu g[exieren ta’ postijiet tax-xog[ol g[al g[exieren ta’ persuni fosthom ]g[a]ag[ u adulti b’numru ta’ opportunitajiet biex javvanzaw fil-kariga tag[hom. I]da l-Partit Nazzjonalista ma waqafx hemm, tant li fl2009 da[let riforma ;dida filkunsilli lokali rli tat nifs ;did mhux biss li l-perjodu talkunsill twal u b’hekk il-kunsill jista’ jid[ol f’ambizzjonijiet akbar, i]da tat l-g[odda kollha ne/essarji biex dawn ja[dmu u jid[lu f’Public Private Partnership b’risq irresidenti, fosthom l-anzjani
minn Clinton Sammut clintonsammut@gmail.com
tan-Naxxar li ggwadanjaw permezz ta’ qbil b[al dan mas-Sagra Familja. Pro;ett li se jilqa’ fih kull anzjan li mhux residenti f’din id-dar u jing[ata l-assistenza me[tie;a waqt li jkunu fil-;onna ta’ din l-istituzzjoni. Inkomplu na[dmu flimkien Xejn ma ji;i b’kumbinazzjoni. U dan kollu rridu
n[arsuh u nipprote;uh permezz tal-vot tag[na. Bidla filGvern jew bidla fil-Kunsill tista’ twassal biex ikun hemm erba’ snin mitlufa u dan ma jbatuhx biss in-Nazzjonalisti jew il-Laburisti i]da kul[add, kull resident, mill-kbir sa]]g[ir. Fid-9 ta’ Marzu se nkun qieg[ed ner;a’ nikkontesta g[all-Kunsill Lokali tanNaxxar g[ax nemmen f’ra[al twelidi u nemmen li g[ad baqa’ fejn na[dmu u nkattru s-su//essi. Fidu/ja fija u fi s[abi kandidati tal-Partit Nazzjonalista se tfisser kwalità ta’ [ajja a[jar fin-Naxxar g[alik u g[al uliedek.
Clinton Sammut hu kunsillier u kandidat f’isem il-Partit Nazzjonalista g[all-Kunsill Lokali tan-Naxxar
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
16 Opinjoni#Ittri
Is-‘Signor, sì’
Iva darbtejn mhux bi]]ejjed? U ejja, fejn sejjer b’rasek! Hawn m’iniex qed nirreferi g[all-aria Ho capito, signor sì mid-Don Giovanni ta’ Mozart. Lanqas g[as-single li [ar;et Gloria Esteban millalbum tag[ha Mi tierra li g[amilha famu]a mad-dinja kollha bil-miljun kopja fi Spanja biss. Xejn minn dan. Imma fuq kollox, g[ax g[oddok aljenajtni, mhux a[jar infisser ftit dal-kliem qabel ma nibdew? Kemm minna qatt semg[uh? ‘Signor, sì!’ Mela...qabelxejn, ]mien ilu, l-g[arajjes biex jag[tu lkunsens tag[hom g[a]]wie;, huma u jkunu fuq lartal, kienu jg[idu li lesti ja//ettaw lil xulxin fit-tbatija u fil-fer[, u allura jlissnu ‘Signor, sì’ (Iva, sinjur). ItTaljan ilu li sparixxa b[ala llingwa kulturali ta’ Malta, g[ax spi//a mal-attakki ta’ Mussolini fl-a[[ar gwerra, meta dal-ba[bu[ waqqa’ l;ebla fuq saqajh g[ax qata’ darba g[al dejjem il-katina li kienet qed tg[aqqadna malItalja permezz tal-kultura ta’ pajji]u, li kienet ilha snin u snin kbar li [akmet ’il-klassi g[olja ta’ Malta. Illum l-g[arajjes fuq lartal iwie;bu bil-Malti: ‘Iva’, u daqshekk. De/i]joni importanti
Imma ma ta[sbux li issa, qabel l-elezzjonijiet, se jsir listess? Hawn, flok l-g[arajjes se jkun hemm kull wie[ed minna u l-partit tieg[u. Kull vot mix[ut, jew ’l hemm jew ’l hawn jew fin-nofs ikun is-Signor, sì ta’ kull wie[ed u wa[da minna. Mhux kul[add i[ares lejn il-politika bl-istess nu//ali, jew a[jar kul[add g[andu lkulur tieg[u fin-nu//ali li ju]a. Jien qatt ma kont maqtug[ g[all-politika. Imma l-politika sabi[a u interessanti g[al min je[odha bis-serjetà. G[andi g[ax na[seb li kull min jid[ol g[aliha je[odha
bis-serjetà. Jew? Politika tfisser xog[ol g[al g[ajrek, xog[ol g[al art twelidek. Il-poeta Ruman Orazju kiteb: Dulce et decorum est pro Patria mori (Xi [lewwa u f’waqtha tmut g[al art twelidek!). Issa hawn irridek, xbin. Tg[id kollha jkunu ta’ dilfehma dawk li jmorru f’dik il-kamra f’g[amla ta’ bastiment, il-Palazz il-Belt? A[na narawha dejjem stabbli, ma ti//aqlaqx, imma ta[tha hemm ba[ar rieqed u kultant ’il dal-bastiment li hu lParlament, dal-ba[ar irieg[du sew. Issa dalwaqt dal-bastiment se jkollu forma o[ra. Interessanti kif se tkun dil-forma int u die[el il-Belt ‘de Valette’ (jew ‘de la Valette’?), g[ax kull min jo[ro; b’xi idea ;dida joqg[od attent li l-idea tieg[u tkun tassew ‘;dida’. Na[seb li hekk se tkun u na[seb li Renzo Piano qag[ad ferm attent li b[ala [a;a ;dida l-bajda tieg[u se tfaqqsilna fellus ;did mhux biss g[ax il-post hu ;did, imma g[ax l-‘idea’ hi ;dida. Antoni Gaudì g[alhekk baqa’ mag[ruf g[ax [oloq lart nouveau Katalan l-aktar b’dak il-katidral mag[ruf La Sagrada Familia, katidral immens, stramb iva, imma sabi[ li hemm f’nofs Bar/ellona.
Il-Katidral Notre Dame U jekk ni;u f’dan, xi ng[idu g[all-Katidral Notre Dame ta’ Pari;i? Kemm kont in[ossni kburi, allavolja m’iniex Fran/i], meta g[al
sitt xhur s[a[ kont immur hemm g[all-quddiesa tal{add. Il-poeta u drammaturgu Fran/i] Paul Claudel, lawtur preferit tieg[i, jg[id li [ass b[al sajjetta tolqtu meta f’dal-katidral fil-funzjoni talMilied [ass is-Sej[a, b’‘S’ kbira. Hemm, fejn se[[et dik il;rajja, jien mort [afna drabi u nixtieq ner;a’ mmur. G[alhekk biss, iva, tid[qux bija. ‘Dove batte il cuore’ (Fejn t[abbat il-qalb) jg[idu
minn Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
t-Taljani. U hemm ukoll Claudel qal is-Signor, sì (lisSinjur il-Kbir) tieg[u meta [abbatlu fuq qalbu u talbu jiltaqa’ mieg[u. Kultant meta l-mara tieg[i tg[idli nag[mel xi [a;a, biex ni//ajta ng[idilha bi tbissima: ‘Signora, sì’ u naqbdu nid[ku t-tnejn. Mhux kull mument tag[na hu ‘Signor, sì’? X’hemm isba[ li b[al ]ew; g[arajjes friski niftiehmu u ma niddejqux nesprimu l-aqwa u log[la a//ettazzjoni talmument? G[alhekk, dawn i]-]ew; kelmiet antiki, li kienu hekk [elwin fuq fomm missirijietna bil-[sieb li jg[aqqdu familja, issa se jkunu aktar [elwin g[al min se jivvota, kemm biex juri l-g[aqda tieg[u mal-partit li jidhirlu hu, imma wkoll biex jag[]el. Kontra dak li kien isir fuq l-artal meta kienu jlissnuhom biss biex jing[aqdu. U o[ra: issa flok bil-fomm l-g[aqda se ssir bil-kitba, imma kitba li tkun [ier;a mill-qalb biex ma ng[idx mill-mo[[ ukoll, anzi aktar mill-mo[[. U tgerfxux, sinjuri Maltin u G[awdxin. Mo[[kom hemm. Il-qalb tista’ dda[[alkom fi triqat aktar ’il bog[od minn dawk fejn tkunu tridu taslu. {allu lill-mo[[ jg[id is-signor sì hu. Na[seb li dan mo[[na jaf li din illissnuha kull [ames snin.
Nivvutaw bil-[e;;a
Sur Editur, Smajna u qrajna [afna fuq it-tix[im, korruzzjoni, droga li Muscat [asibha blokka sil;, ;lied fil-ka]ini Laburisti u min kien responsabbli biex jg[id xi [a;a dwar il-ka]ini Laburisti – kemm Toni Abela, kif ukoll Muscat – ittnejn baqg[u siekta. Avolja g[amlu l-[a]in, li qatt ma rrappurtaw xejn, dejjem ja[bu li jag[mlu. Nistaqsi lil Muscat: kieku dawn il-ka]i xokkanti g[amilhom il-PN, tg[id kont tibqa’ kwiet jew kont to[ro; il-korp kollu tal-Pulizija biex imur ifittex f’kull ka]in li hemm? Imma nzerta li kienu tieg[ek u bqajt sieket. Fi ]mien il-Prim Ministru Cameron tal-Ingilterra kull min kien jinqabad fit-tix[im u prostituzzjoni, kollha ammettew u kienu mke//ija. Imma tag[na l-bravi baqg[u f’posthom, sa anki Muscat wasal biex qal li hu ma jirtira qatt. Din hi l-persuna li jridha ta’ serju, li qed jipponta g[assi;;u ta’ Gonzi, filwaqt li dejjem ji/[ad l-i]balji tieg[u, ja[rab mill-mistoqsijiet, idawwar id-diskors, u jiddetta
?ertifikat
Sur Editur, Wara d-dibattitu mal-istudenti [ar;u ]ew; /ertifikati /ari, wie[ed g[all-PN u Lawrence Gonzi, li g[alija [adu full marks, u /ertifikat ie[or g[all-MLP u Muscat li kien ]ero, di]astru. Il-PN [alla lill-istudenti fillibertà u bl-ebda mod ma pprova jinfluwenza, bl-ebda mod ma nda[al. Lawrence Gonzi, quddiem sitwazzjoni ostili, wera l-g[aqal, wera kemm hu persuna po]ittiva u [are; l-id tal-ir;ulija u wieg[ed futur fis-sod anke lil dawk li bbuwjawh. Min-na[a l-o[ra, kellek lillPL li organizza orkestra ta’ grupp ta’ studenti meg[juna minn o[rajn li mhumiex biex jibbuwjaw u jag[mlu mossi tal-mist[ija, proprju f’post fejn wie[ed jistenna serjetà u
kemm jixtieq [in biex jitkellem g[ax jib]a’ mit-tul tal-programm u mill-mistoqsijiet. Bniedem po]i wa[du u ta’ ebda [sieb ta’ xi [a;a b]onju]a g[all-quddiem. Fejn imur, dejjem wa[du biex jitkellem u l-klikka dejjem wara biex jiddetta kollox hu. Isemmi l-[a]en ta’ [addie[or u li kien g[amel meta mar l-ajruport ma’ Alex Sceberras Trigona jistennew persuna biex jo[duh il-Libja minn ajruplan g[al ie[or bilgwida pulizija Aldo Cassar, qatt ma qal xejn fuqha. Intesiet g[alih, imma g[al [addie[or le. Sa hawn jasal il[ali tieg[u. Allura [bieb ;enwini votanti Maltin u G[awdxin, jekk ma tridux li nitilfu kollox wara dawn il-[ames snin ta’ [idma li Gonzi g[amel g[al pajji]na bil-flus li ;ab millUE (€1,128) u ja[rab kollox minn idejna, immorru b’[e;;a kbira u bla bi]a’ fid-9 ta’ Marzu nivvutaw biex dak li akkwistajna jibqa’ tag[na u fil-gvern jer;a’ jkun hemm ilPartit Nazzjonalista.
G. Busuttil In-Naxxar
rispett, fejn wie[ed jitg[allem jeduka ru[u biex fil-futur din l-edukazzjoni jg[addiha lil [addie[or. U hawn fejn wie[ed g[andu jit[asseb u jinkwieta bis-serjetà fiex insibu ru[na jekk ilpoplu jag[ti /ans lill-MLP u lil Muscat li deher jitbissem b’dak it-teatrin fl-Università u fl-MCAST. I]da l-poplu konvint li lma;;oranza tal-istudenti mhux talli ma kkooperawx imma ]gur li jiddi]approvaw dak li sar. Xi prova aktar irid il-poplu? Min jista’ joffri l-a[jar futur, ta[t min jista’ jkollu rasu mistrie[a? L-g[a]la g[ad-9 ta’ Marzu g[andha tkun wa[da fa/li, ilPN.
Anthony Duca
{al G[axaq
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Lokali 17
L-MIA b’rekord ta’ passi;;ieri fi Frar Fl-ewwel xahrejn tas-sena n-numru ta’ passi;;ieri ]died b’6.1% In-numru ta’ passi;;ieri li g[addew millAjruport ta’ Malta g[ax-xahar ta’ Frar ]died b’ 4.2% meta mqabbel mal-istess xahar tassena l-o[ra u la[aq rekord ;did ta’ 176,818 g[at-tieni xahar tas-sena. Is-seat capacity g[ax-xahar ]died g[al 249,144 ji;ifieri 1.6% aktar minn Frar 2012. Is-seat load factor medju kiber b’1.8 punti per/entwali f’ dan l-istess xahar u la[aq i/-/ifra rekord ta’ 71%. Ir-Renju Unit baqa’ l-ikbar suq g[al dan ixxahar, b’ ]ieda ta’ 7.4% fuq l-istess perjodu ssena li g[addiet. L-Italja saret it-tieni l-akbar suq g[al Frar, b’ ]ieda konsiderevoli ta’ 16.3%. Is-suq :ermani] ]amm it-tielet po]izzjoni bi tnaqqis ta’ 5.8% fi Frar.
Min-na[a l-o[ra Franza baqg[et ir-raba’ lakbar suq b’ ]ieda notevoli ta’ 19.4%. L-akbar ]ieda kienet irre;istrata mil-Libja li telg[at mittmien post g[all-[ames post, b’ ]ieda impressjonanti ta’ 67.3%. G[all-ewwel xahrejn tas-sena, in-numru ta’ passi;;ieri ]died b’6.1% g[al total ta’ 356,061, in-numru ta’ titjiriet ]died b’1.6%, filwaqt li s-seat capacity ]diedet bi 3.9%. Fl-istess perjodu, ji;ifieri matul Jannar u Frar, is-seat load factor medju rre;istra ]ieda ta’ 1.4 punti per/entwali, ilminimum take-off weight (MTOW) ]died bi 2.8% filwaqt li l-merkanzija u l-posta kienu 4.3% og[la mill-istess perjodu s-sena li g[addiet.
Malta bil-[ames l-inqas rata’ ta’ qg[ad fl-UE L-istatistika tal-Eurostat turi wkoll li Malta g[andha l-[ames l-inqas rata ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[ ?ifri tal-Eurostat, lUffi//ju tal-Istatistika talUnjoni Ewropea, li ;ew ippubblikati lbiera[ juru li f’Jannar li g[adda pajji]na kellu rata ta’ qg[ad ta’ 7%, li hi l-[ames l-inqas rata ta’ qg[ad fl-UE. Waqt li pajji]na g[andu wkoll il-[ames linqas rata ta’ qg[ad fost i]]g[a]ag[. Il-Eurostat qal li f’Jannar li g[adda l-qg[ad f’Malta ]died b’inqas minn 1% fuq sena qabel, u ]-]ieda fuq ix-xahar
78% tad-djar b’kompjuter Statistika ma[ru;a millUffi//ju Nazzjonali talIstatistika turi li matul is-sena li g[addiet 78% tad-djar f’Malta u G[awdex g[andhom kompjuter, u kwa]i dawn kollha g[andhom a//ess g[allinternet. Kif mistenni fost dawk li g[andhom it-tfal, ir-rata ta’ persuni b’kompjuter id-dar hi iktar g[olja. Jirri]ulta wkoll mill-istess statistika li 41% ta’ dawk li jid[lu fl-internet jag[mlu dan ukoll mill-mowbajl tag[hom. 33% qalu li ju]aw l-internet biex jibag[tu u jir/ievu l-emails. 28% ju]awh biex jid[lu f’netwerks so/jali b[al Facebook.
ta’ qabel kienet wa[da mar;inali – 0.2%. Dan meta, minn Jannar 2012 sa Jannar 2013 il-qg[ad fl-UE ]died minn 10.1% g[al 10.8% u fiz-zona ewro tela’ minn 10.8% g[al 11.9%. F’Jannar li g[adda l-inqas rata ta’ qg[ad kienet re;istrata fl-Awstrija, b’4.9%, u log[la rati ta’ qg[ad kienu 27% fil-Gre/ja u 26.2% fi Spanja. I/-/ifri tal-Eurostat jag[tu [arsa wkoll lejn il-qg[ad fost
dawk li g[andhom inqas minn 25 sena, u anke, hawnhekk pajji]na jinsab fost ta’ quddiem. Ir-rata tal-qg[ad fost i]]g[a]ag[ f’Malta hi ta’ 16%, fil-[ames post. Fuq perjodu ta’ sena l-qg[ad fost i]]g[a]ag[ fl-UE ]died b’1.6% g[al 23.6% u fiz-zona Ewro ]died bi 2.3% g[al 24.2%. Ilqg[ad fost i]-]g[a]ag[ filGre/ja jinsab fil-livell ta’ 60%, fi Spanja 55.5% u flItalja 38.7%.
Il-linja tal-ajru Lufthansa ]]id it-titjiriet lejn Malta Il-kumpanija tal-ajru :ermaniza Lufthansa [abbret ]ieda fin-numru tattitjiriet tag[ha minn u lejn Malta mis-sajf li ;ej. Dan wara s-su//ess u ri]ultati po]ittivi li kellha s-sena lo[ra meta rat ]ieda filpassi;;ieri – total ta’ 150,000 passi;;ier, li tfisser 15% iktar meta mqabbel mas-sena ta’ qabel 2011. It-titjiriet issa se ji]diedu minn tmienja fil-;img[a g[al 19 sa Awwissu li ;ej, lejn l-ajruporti principali ta’ Munich u Frankfurt. Dan t[abbar minn Sylvain Heydlauf, General Manager ta’ Lufthansa g[al Malta, f’konferenza li kienet indirizzata wkoll minn Carsten Schaeffer li spjega kif din illinja tal-ajru hi popolari malvja;;atur Malti g[al desti-
}iedet il-passi;;ieri bi 15% fl-2012 nazzjonijet fl-Ewropa u lil hinn mill kontinent. Fisser ukoll li hu ta’ sodisfazzjon li ]died n-numru ta’ passi;;ieri, u dan fi ]mien diffi/li li esperjenza s-settur tal-avjazzjoni fl-Ewropa. Tkellem ukoll Aage Dunhaupt dwar is-su//ess li din il-linja tal-ajru kellha fissuq internazzjonali, b’103 miljun passi;;ier matul issena li g[addiet. Il-kumpanija tal-ajru Lufthansa b[alissa g[andha ordni ta’ 275 ajruplan, u matul din is-sena qed tistenna l-wasla ta’ ]ew; ajurplani o[ra A380 mal-flotta tag[ha.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
18 Ambjent
Ix-xog[ol fuq ir-riabilitazzjoni tal-Mag[tab qed isir fuq kobor ta’ madwar 280,000 metru kwadru, b’investiment ta’ madwar €16-il miljun b’kofinanzjament mill-fond ta’ koe]joni tal-Unjoni Ewropea g[as-snin 2007-2013
L-a[[ar fa]i tar-riabilitazzjoni tal-Mag[tab titlesta sal-a[[ar tas-sena minn Charmaine Parnis
Wara l-g[eluq tal-Mag[tab f’April 2004, de/i]joni o[ra importanti li kien [a Gvern Nazzjonalista, iz-zona talMag[tab li kellha 80 fil-mija tal-gass li kien perikolu], illum inbidlet bl-istess persenta;; ta’ 80% b’energija nadifa. Wara l-g[eluq tal-mi]bla tal-Mag[tab, Gvern Nazzjonalista [oloq il-kun/ett tal-engineered landfills biex ikun hemm kontroll u jitnaqqas l-impatt negattiv talimmani;;jar tal-iskart fuq lambjent. Il-Ministru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali, George Pullicino, fiz-zona talMag[tab ilbiera[ ta rendikont tax-xog[lijiet li saru b[ala parti mill-pjan ta’ riabilitazzjoni tal-Mag[tab matul dawn is-snin. Hu kien akkumpanjat mil-Perit Ben Farrugia, u l-Kap E]ekuttiv tal-Wasteserv, l-In;inier
Saviour Abela. Ix-xog[ol fuq ir-riabilitazzjoni tal-Mag[tab qed isir fuq kobor ta’ madwar 280,000 metru kwadru, b’investiment ta’ madwar €16-il miljun b’kofinanzjament mill-fond ta’ koe]joni tal-Unjoni Ewropea g[as-snin 20072013. Il-pro;ett kien jikkonsisti f’]ew; partijiet – l-ewwel fa]i li kienet pro;ett pilota ta’ zona rappre]entattiva tas-sit, u t-tieni fa]i tinkludi l-bqija tas-sit. L-ewwel fa]i issa hi kompluta u t-tieni fa]i g[andha titlesta matul din issena. Fost l-interventi li saru tne[[ew 700,000 metru kubu ta’ materjal, u saru 400 bir b’fond ta’ 12-il metru formazzjoni u capping ta’ slopes, kif ukoll kostruzzjoni ta’ 37 planting cells fl-ewwel fa]i u aktar minn 200 o[ra fittieni fa]i.
L-istess b[ar-rifu]joni fil-kontijiet tad-dawl li ng[atat lir-residenti ta’ Wied il-G[ajn, se jsir e]er/izzju wkoll fil-Mag[tab biex ir-residenti vi/in il-Mag[tab igawdu minn benefi//ji simili Din l-ewwel fazi ta’ riabilitazzjoni rat ukoll it-t[awwil ta’ 11,000 si;ra u 20,000 arbuxxel, kif ukoll il-bini ta’ ]ew; kilometri ta’ [itan tassejjie[ u toroq biex jg[addu ttrakkijiet. Saret ukoll formazzjoni ta’ reed beds u silt ponds bil-g[an li jin;abar lilma tax-xita. Fil-pjan ori;inali tal-pro;ett kien ma[sub li jkun hemm tliet reed beds u silt pond wa[da, i]da biex ti]died ilkapa/ità dan inbidel g[al ]ew; reed beds u ]ew; silt ponds, li kollha jinsabu fizzona tal-ewwel fa]i tal-
pro;ett. Fuq kollox sar xog[ol ta’ landscaping li wie[ed jista’ jinnota minna[a tal-kosta ta’ Ba[ar i/?ag[aq. Din l-a[[ar fa]i tar-riabilitazzjoni tal-Mag[tab tkompli tibni fuq pro;etti o[ra li saru fil-mi]bla tal-Mag[tab b[al lAerial Emissions Project fejn kien installat impjant g[attrattament tal-gass imsejja[ Regenerative Thermal Oxidiser, li permezz tieg[u lgassijiet tal-mi]bla lmag[luqa tal-Mag[tab qed jin;abru u ji;u trattati ;ewwa chamber apposta qabel ma
jo[or;u fl-arja. B[ala parti mill-Aerial Emissions Project sar investiment ukoll f’impjant tarreverse osmosis li permezz tieg[u l-WasteServ qed ti;;enera ilma nadif li jintu]a g[all-irrigazzjoni u kontroll ta’ trabijiet fi [dan il-kumpless tal-Mag[tab. Dan kollu wassal biex il-livell ta’ dijossina fl-arja tal-madwar naqas b’99%. Hu ma[sub li fi ]mien sena u nofs jitlestew l-interventi kollha fil-Mag[tab, biex wara jibda l-proc/ess biex il-post jinbidel f’’wie[ed ta’ rikreazzjoni g[all-familja. Il-Ministru Pullicino semma wkoll kif l-istess b[arrifu]joni fil-kontijiet tad-dawl li ng[atat lir-residenti ta’ Wied il-G[ajn, se jsir e]er/izzju anke hawnhekk biex ir-residenti vi/in ilMag[tab igawdu minn benefi//ji simili.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Finanzi 19
L-HSBC Malta [abbar ri]ultat po]ittiv g[as-sena li g[addiet minkejja sfidi globali u re;jonali, u qed i[ares lejn l-2013 b[ala sena li se tkun o[ra diffi/li g[alkemm l-ekonomija Maltija wriet li kapa/i tfendi tajjeb [afna fi ]minijiet ta’ kri]i
L-HSBC Malta j]id il-qlig[ qabel it-taxxa bi 8% L-HSBC Bank Malta p.l.c. irre;istra ri]ultat po]ittiv g[as-sena li ntemmet fil-31 ta’ Di/embru 2012, bi qlig[ qabel it-taxxa ta’ €95 miljun, ]ieda ta’ 8%, jew €7 miljun fuq is-sena ta’ qabel. Il-fatturi ewlenin li wasslu g[al dan it-titjib fil-qlig[ qabel it-taxxa kienu r-ri]ultati qawwija miksuba millkumpannija tal-assigurazzjoni fuq il-[ajja li rriflettew rkupru f’ritorn fuq l-investimenti u kisbiet fl-available-for-sale gains b[ala ri]ultat tar-repositioning tal-bond portfolio. Dan kollu wassal biex jag[mel tajjeb g[an-nonrecurring gains li saru fl-2011 fuq il-bejg[ tal-card acquiring business u l-irfinar talmetodolo;ija li tintu]a biex ikun ikkalkulat il-valur pre]enti ta’ dawk il-poloz ta’ assigurazzjoni e]istenti li huma g[al perjodu twil. It-tliet oqsma ewlenin tannegozju, Retail Banking & Wealth Management (RBWM), Commercial Banking (CMB) u Global Banking & Markets (GBM), kienu kollha profittabli fissena 2012. Meta lbiera[ kien qed i[abbar dawn ir-ri]ultati, Mark Watkinson, id-Direttur
u Kap E]ekuttiv tal-HSBC Bank Malta p.l.c., qal li g[al darb’o[ra qed i[abbar sett ta’ ri]ultati po]ittivi, bi qlig[ qabel it-taxxa ji]died bi 8%, b’ritorn fuq l-ekwità ta’ 15.4%. Fisser li dan kollu nkiseb minkejja t-taqlib kollu li kienet g[addejja minnu zzona tal-ewro, ambjent b’rati tal-img[ax baxxi, iktar kompetizzjoni u inqas domanda. Il-qag[da tal-kapital u tal-à tal-bank baqg[et wa[da b’sa[[itha, waqt li kompla li minkejja l-isfidi globali u re;jonali kollha, l-HSBC Malta g[andu strate;ija /ara u se jkompli jassisti lill-klijenti tieg[u, u lil Malta, biex jid[lu fi swieq globali aktar wiesg[a li g[andhom tkabbir akbar, billi jkun hemm mudell ta’ kummer/ aktar fa/li, tittejjeb l-esperjenza tal-klijenti u billi jwassal aktar effi/jenza organizzattiva. Id-d[ul minn img[ax nett ]died bi 3% u tela’ g[al ¤130 miljun meta mqabbel mal€129 miljun fl-2011. I]]ieda wriet tkabbir fis-self fuq djar u titjib fl-immaniggjar tal-balance sheet. Id-d[ul nett minn [lasijiet u kummissjonijiet ni]el g[al €30 miljun fl-2012, meta mqabbel mal-€34 miljun fl-
2011. It-tkabbir fil-[las g[al servizzi ta’ payments and cash management g[amel aktar minn tajjeb g[al tnaqqis fi [lasijiet tal-cards wara lbejg[ tal-merchant card acquiring business f’Di/embru 2011. L-HSBC Life Insurance (Malta) Ltd irre;istrat qlig[
Id-depo]iti tal-klijenti ]diedu b’€114-il miljun matul fl-2012 qabel it-taxxa ta’ €18-il miljun, imqabbel ma’ €11-il miljun fl-2011, li jirrifletti rkupru fuq id-d[ul minn investimenti. Attivitaà kummer/jali ;dida f’dan is-settur, b’mod partikulari rigward ilprotezzjoni tal-assigurazzjoni fuq il-[ajja, kienet inkora;;anti. Kien hemm d[ul nett operattiv ie[or ta’ €3 miljun imqabbel mal-€24 miljun fl2011. Id-d[ul minn il-bejg[ tal-card acquiring business fl2011 u benefi//ju ta’ darba mill-irfinar fil-metodolo;ija li tintu]a biex ikun ikkalkulat il-
valur pre]enti ta’ dawk ilpoloz ta’ assigurazzjoni e]istenti li huma g[al perjodu twil ma re;g[ux se[[ew fl2012. L-ispejje] operattivi ta’ €96 miljun kienu ta’ €2 miljun, jew 2% inqas meta mqabblin mas-sena ta’ qabel. It-tnaqqis fl-ispejje] se[[ minkejja ]ieda ta’ €2 miljun fl-amortisation costs, relatati mat-twettiq tas-sistema tal-IT fl-2011 u spejje] asso/jati mal-iskema ta’ rtirar kmieni volontarju li se[[ew matul issena li g[addiet. Il-bank kompla jissimplifika u jnaqqas il-gradi ]ejda florganizzazzjoni, u l-benefi//ji ta’ din l-inizjattiva globali talHSBC huma evidenti. Fl2012, il-cost efficiency ratio tjieb minn 50.4% ghal 48.7%. Matul-2012, wara li sar programm ta’ ristrutturar talbonds Griegi, kull espo]izzjoni g[al dejn Grieg inbieg[ u issa l-Grupp m’g[andu l-ebda espo]izzjoni o[ra g[al dejn ta’ gvernijiet fin-na[a t’isfel tal-Ewropa. Is-self lill-klijenti f’termini netti ]died b’¤10 miljun g[al €3,354 miljuni. Is-sehem talbank fis-suq tas-self fuq iddjar baqa’ wie[ed stabbli. Minkejja li, f’kundizzjonijiet
ekonomi/i ta’ sfida, kien hemm xi tnaqqis fid-domanda g[al self, l-ammont gross ta’ self ;did lill-klijenti kien ta’ €507 miljuni. Dan jirrifletti lappo;; kontinwu li l-HSBC Bank Malta qed jag[ti lillekonomija Maltija. Id-depo]iti tal-klijenti ]diedu b’€114-il miljun matul is-sena u, sal-a[[ar tassena li g[addiet la[qu l€4,517 miljun. Dan jirrifletti ]ieda kemm f’depo]iti korporattivi kif ukoll istituzzjonali. Il-livell ta’ retail deposits kienu mar;inalment og[la minkejja ]-]ieda fil-kompetizzjoni g[ad-depo]iti. Il-portafoll tal-investimenti available-for-sale tal-bank g[adu diversifikat sew u konservattiv. Il-qag[da tal-likwidità talbank tibqa’ wa[da b’sa[[itha b’advances to deposits ratio ta’ 74%, meta mqabbla mas76% li kien hemm sal-31 ta’ Di/embru 2011. Il-bank sa[[a[ il-capital ratio tieg[u g[al 12.4%, li hu ferm i]jed mill-[tie;a minima regolatorja ta’ 8%. Ilbank be[siebu jkompli jaddotta din il-fehma konservattiva g[all-kapital filwaqt li se jkompli jibni l-kapital fejn hu xieraq.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 23 L-ISTATI UNITI FIL-QOSOR
Terremot jhe]]e] l-in[awi tat-Toskana
L-ITALJA: Terremot li rre;istra 3.4 fuq l-Iskala Richter u li kellu fond ta’ disa’ kilometri he]]e] lin[awi ta’ Appennino Forlivese, u bl-epi/entru tieg[u jkun indikat fi Crespino del Lamone, lokalità fir-re;jun tatToskana. Sadattant, liskwadri g[all-protezzjoni /ivili mill-provin/ja ta’ Firenze kkonfermaw, aktar tard, li ma rri]ultaw l-ebda vittmi jew [sarat.
Issalva mit-ti;rif ta’ ajruplan
FRANZA: Ajruplan (jet) ]g[ir tal-passi;;ieri ;;arraf f’zona g[ar-residenti fir-re;jun tal-Alpi u ftit wara li kien tela’ minn ajruport ]g[ir fil-belt ta’ Annemasse, li hi qrib [afna ta’ :inevra (flI]vizzera). Intant — u filwaqt li mietu ]ew; persuni fit-ti;rif – tifla li (b[alhom) kienet fuq lajruplan irnexxielha ssalva b’[ajjitha u minkejja li sofriet ksur tal-g[adam. Mifhum li l-ajruplan PRM1 [abbat wi//u malproblemi dritt wara t-tlug[ u fejn baqa’ die[el g[all;os-saqaf ta’ residenza qabel i;;arraf fil-bit[a ta’ dar o[ra fil-vi/inanzi.
Problemi g[ar-robot ta’ fuq Mars
L-ISTATI UNITI: Irrobot li tellg[et in-NASA l-a;enzija spazjali tal-Istati Uniti, fuq Mars tqieg[ed fuq sistema ta’ sigurtà (safe mode) wara problema tal-kompjuter u meta qed tit[addem sistema ta’ appo;; g[all-[idma inkwistjoni fejn ir-robot – li jismu Curiosity – qed janalizza l-kampjuni tal;ebla fuq il-’Pjaneta l{amra’. Ix-xjenzati ma’ NASA intant qeg[din jindagaw il-kaw]i possibbli g[all-[sarat li rri]ultaw fil-files li huma ‘stivati’ fir-robot u waqt li jsiru la;;ustamenti me[tie;a g[all-kompjuter li jservi ta’ appo;; biex ma jintilifx il-kontroll tal-missjoni. Il-pro/ess g[adu fil-perijodu bikri u tista’ tg[addi ;img[a qabel in-NASA jkollha kollox f’postu mill;did u fejn Curiosity ikun jista’ jkompli bil-[idma ta’ rutina fuq Mars.
Kura ‘mirakolu]a’ g[al tifla li twieldet bl-HIV Tarbija f’Mississippi li twieldet bl-HIV fieqet mill-marda qattiela wara li ng[atat trattament minnufih bil-medi/ina spe/ifika g[al dawn il-ka]i. Il-fejqa mirakolu]a sadattant qed titqies b[ala ]blokk potenzjali li kapa/i jifta[ dawl fuq il-mezzi li jeliminaw l-infezzjoni fl-i]g[ar vittmi. Fil-fatt, l-istorja tat-tarbija – tifla – tit-
tratta l-ewwel darba li fieqet persuna blHIV ming[ajr rikors g[al medi/ina spe/jali u partikulari. Ka]i b[al dawn huma rari g[all-a[[ar u spe/jalment fejn it-testijiet tad-demm normali ma juru lebda sinjali li l-virus qed jer;a’ jfe;; (fid-demm) kontinwament. Intant, je[tie;u aktar testijiet biex
wie[ed jara jekk it-trattament tat-tifla j[allix l-istess effett g[al tfal (morda) o[ra u bir-ri]ultati kapa/i jibdlu s-sistemi tat-trattament g[at-trabi indikati ta[t sogru partikulari. Hu ittamat li bidla twassal g[all-kura konkreta g[at-tfal morda bl-HIV u li fi/-/irkustanzi jista’ ji]viluppalhom l-AIDS.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 25
IR-RENJU UNIT
Ir-Re;ina to[ro; mill-isptar Ir-Re;ina Eli]abetta [ar;et mill-isptar ta’ King Edward VII f’Londra u fejn kienet damet g[al ;urnata osservazzjoni wara li kienet qed tbati minn sintomi ta’ gastroenterite. Id-de/i]joni biex irRe;ina tidda[[al l-isptar saret b[ala prekawzjoni u lbiera[ hi dehret titbissem fuq it-tara; tal-isptar waqt li tie[u b’idejn il-membri tal-istaff mediku u qabel rikbet fil-karrozza limousine li kienet tistenna filqrib. Ir-Re;ina kienet ilha tilmenta bl-istonku minn nhar il-:img[a u nhar isSibt kellha t[assar limpenji fi Swansea (f’Wales) fejn suppost attendiet g[a/-/elebrazzjonijiet ta’ Jum San David. Nhar il-{add, ir-Re;ina kienet ittrasferita millKastell ta’ Windsor (fejn kienet rikoverata) g[allisptar ta’ Londra, i]da kelliema g[all-Palazz ta’ Buckingham [ar;u l-bullettini konsistenti fis-sens li ma kienx hemm lok g[al allarm. Madankollu kien konfermat li t[assar il-programm s[i[ tal-impenji g[ar-Re;ina tul din il;img[a u li fost o[rajn kienu jinkludu ]jara f’Ruma (bejn g[ada u l{amis) u li x’aktarx li jkollha ssir f’data o[ra.
IL-BELARUS> Kelb tat-tip ‘German Shepherd’ jaqbe] minn /irku jaqbad waqt e]er/izzju partikulari waqt li segwit mill-istruttri/i militari. Dan it-ta[ri; spe/ifiku qed isir ;o /entru g[all-gwardjani tal-fruntiera qrib il-belt ta’ Smorgon, lejn il-Majjistral ta’ Minsk. (Reuters)
L-ITALJA
Inkwiet dwar il-Kolossew min[abba pro;ett tat-trasport Il-Kolossew ta’ Ruma, wie[ed mill-aktar monumenti famu]i tad-dinja, qed jissogra li jikkrolla b’ka;un taxxog[lijiet li jridu jsiru g[allespansjoni ta’ stazzjon tassubway li jinsab fl-istess in[awi. Il-monument partikulari – fejn l-imperaturi Rumani kienu jorganizzaw il-battalji bejn il-gladjaturi fost diversi sport ie[or imdemmi – hu lakbar attrazzjoni turistika f’dan il-pajji] u l-istatistika turi li j]uruh mal-[ames miljun turist fis-sena. Intant, l-asso/jazzjoni
lokali tal-patrimonju storiku Italia Nostra , qed twissi dwar il-konsegwenzi meta hemm ippjanat pro;ett ta’ eskavar g[all-espansjoni talistazzjon tal-metro (e]istenti) tal-Kolossew u li ja[seb g[all-bdil (interchanges) tallinji. Il-pro;ett kien ippjanat g[all-ewwel darba fl-1990 i]da x-xog[ol tal-bini baqa’ ma’ sarx. Ix-xog[lijiet inkwistjoni sadattant mistennija jiswew il-biljuni tal-ewro u fejn idumu sal-2020. Carlo Ripa Di Meana, ilPresident ta’ Italia Nostra,
spjega li l-imperaturi tadDinastija Flavjana (bejn id-69 u s-96 AD) kienu bnew ilKolossew fuq g[adira li nixfet u fejn g[andha ba]i ta’ [amrija aktar milli ;ebel. G[aldaqstant – u min[abba lelementi li jiffurmaw il-ba]i – it-t[affir ta’ mina fonda xi [amsin metru g[al-linja ;dida tas-subway kapa/i twassal g[all-g[arqa tal-monument. Di Meana anki g[amilha /ara li l-asso/jazzjoni tieg[u tirrikorri g[and il-qrati biex twaqqaf il-pro;ett f’ka] li sSupretendent Nazzjonali
Arkeolo;iku responsabbli mill-Monumenti ta’ Ruma jirtira l-oppo]izzjoni g[allpro;ett. Filwaqt li Italia Nostra qed tmexxi kampanja g[al-linja tal-metro fuq skala i]g[ar u li ta//erta l-istabbiltà talKolossew, xi residenti ta’ Ruma qed isibu inkonvenjent akbar mill-inkwiet tal-arkeolo;isti u fejn spjegaw li kull darba li ssir xi sejba ta’ interess arkeolo;iku l-kostruzzjoni tas-subway tispi//a sospi]a u bin-nies issib dejjem anqas stazzjonijiet g[addispo]izzjoni tag[ha.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
26 A[barijiet ta’ Barra L-ISTATI UNITI
Romney jammetti d-dispja/ir g[at-telfa....erba’ xhur wara
L-eks-kandidat Repubblikan g[all-Presidenza Mitt Romney waqt l-intervista ma’ ‘Fox News Sunday’ (Reuters)
Mitt Romney, il-kandidat Repubblikan li kkontesta kontra Barack Obama fl-elezzjoni ta’ Novembru g[allPresidenza tal-Istati Uniti, qal li ‘j[ossha wisq’ li ma la[aqx l-iskop tieg[u u ammetta li saru l-i]balji waqt il-kampanja – fosthom it-tentattivi falluti tieg[u biex jirba[ mieg[u lvotanti mill-gruppi tal-minoranzi. L-ammissjoni ta’ Romney fil-fatt qed to[ro; erba’ xhur wara t-telfa u waqt l-ewwel intervista televi]iva mieg[u mit-tmiem tal-kampanja. Sadattant, Romney [ataf lokka]joni biex jikkritika mill;did lil Obama g[al nuqqas ta’ tmexxija u talli l-President Demokratiku po;;a l-politika qabel ir-ri]ultati fil-konfront tieg[u mar-Repubblikani filKungress u fil-polemika dwar il-qtug[ fl-infiq tal-Gvern.
‘Toqtolni l-verità li m’inix fil-White House u fejn kieku nista’ nwettaq dak li g[andu jsir, kien il-kumment xott ta’ Romney waqt l-intervista lillprogramam Fox News Sunday – u fejn sa[aq li Obama g[adu sallum imexxi l-kampanja aktar milli jressaq in-nies ma’ xulxin biex ifasslu l-ftehim. Romney kompla li l-aktar [a;a diffi/li g[alih hi li joqg[od i[ares ‘f’mument kritiku u waqt li l-pajji] jitlef opportunità tad-deheb fil-politika’. Din l-intervista qed titqies b[ala l-ewwel pass fit-triq twila g[all-eks-Gvernatur ta’ Massachusetts biex jer;a’ jsib postu fil-forum pubbliku – u wara li Romney u martu Anne kienu ilhom minn Novembru j]ommu profil baxx g[alla[[ar u fejn rari [ar;u mirresidenza tag[hom
f’Kalifornja. Intant, Mitt Romney, ;imag[tejn o[ra, se jag[mel lewwel diskors pubbliku millelezzjoni u fejn irid jindirizza konferenza ta’ attivisti konservattivi f’Washington. Fl-intervista ma’ Fox, (li kienet irrekordjata xi jiem ilu u li xxandret issa) Romney evita domandi dwar il-kritika kbira li kien qala’ ming[and s[abu r-Repubblikani min[abba diversi ]balji u de/i]jonijiet (tieg[u), tul ilkampanja, li riflettew nuqqas ta’ attenzjoni. Madankollu, l-eks-kandidat Repubblikan g[all-White House qal li ‘m’g[andux iqatta l-bqija ta’ [ajtu jirrifletti fuq dak li seta’ kien u g[alkemm m’hux se jer;a’ jikkuntesta g[all-Presidenza, g[andu jibqa’ xorta attiv fil[ajja pubblika.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 27 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Callas Forever Iris 21>05
Film bijografiku li n[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Franco Zeffirelli u li g[andu lil Fanny Ardant (fir-ritratt fuq ix-xellug) fil-parti tas-sopran rinomata internazzjonalment Maria Callas. Il-film jiffoka l-aktar fuq l-a[[ar parti tal-[ajja ta’ din issopran Griega, meta tkun impenjata fil-;bid ta’ film bl-opra Carmen ta’ Bizet. Tkun Callas li, min[abba l-esperjenzi xejn sbie[ li g[addiet minnhom fil-[ajja privata tag[ha, tkun ’il bog[od minn meta kienet flaqwa tag[ha. Fost atturi o[ra li naraw f’dan il-film insibu lil Jeremy Irons, Joan Plowrightr, Jay Rodlan, Gabriel Garko, Anna Lelio, Stephen Billington u Justino Diaz. Scusa ma ti chiamo amore Canale 5 21>10
Film komiku Taljan li n[adem fl-2008 b’re;ija ta’ Federico Moccia u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Michela Quattrociocche u lil Raoul Bova, it-tnejn fir-ritratt fuq il-lemin. Naraw kif Niki, li g[ad g[andha biss ftit anqas minn tmintax-il sena u g[adha tmur l-iskola, tiltaqa’ ma’ Alex, li jkollu 37 sena u li ma jkunx ilu wisq li [assar ma’ dik li kienet l-g[arusa tieg[u g[al numru ta’ snin, u bejn it-tnejn, minkejja d-differenzi ta’ età, tinbet storja ta’ m[abba.
Lisa Spiteri
Nanalizzaw dak li ntqal u nag[mlu l-g[a]la Qalb il-Familja - NET Television 10>00
North Country Storia di Josey La 5 21>10 Film li n[adem fl-2005 b’re;ija ta’ Niki Caro u li
hu bba]at fuq storja li se[[et realment. Josey tkun omm mhix mi]]ew;a li tidde/iedi li tmur ta[dem f’minjiera. Hemm narawha ti;;ieled g[al drittijiet a[jar kemm g[aliha kif ukoll g[allkollega tag[ha fil-post tax-xog[ol. American Dreamz Iris 23>00
Nicola Vella de Fremaux
Film Amerikan li n[adem fl-2006 u li g[andu lil Hugh Grant u lil Dennis Quaid fost l-atturi ewlenin. Martin Tweed ikun jippre]enta x-show televi]iv American Dreamz. Fih jie[du sehem nies li lesti jag[mlu minn kollox basta jidhru fuq ittelevi]joni.
L-Elezzjoni :enerali tinsab fuq l-g[atba u nhar is-Sibt il-poplu Malti u G[awdxi hu m[e;;e; biex imur jivvota. Tul il-kampanja elettorali li qorbot lejn tmiemha smajna dwar bosta affarijiet. Issa hu l-waqt li mhux biss wie[ed janalizza dak illi sema’, i]da wkoll li jie[u d-de/i]joni f’idejn min g[andu jafda l-pajji] g[all-[ames snin li ;ejjin. Fl-edizzjoni tal-lum ta’ dan ilprogramm, fil-pre]enza tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi u sSinjura Kate Gonzi, kif ukoll talVi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, se naraw dwar ilfamilja u l-inizjattivi li l-Gvern da[[al fil-[ames snin li g[addew favur il-familja kif ukoll inizjattivi o[ra li jinsabu fil-programm elettorali tal-Partit Nazzjonalista. L-ewwel mistiedna spe/jali se tkun Nicola Vella de Fremaux, avukat li hi wkoll omm ta’ [amest
itfal, li se tkun tista’ telabora dwar sena tax free g[al ommijiet li jidde/iedu li jer;g[u jibdew ja[dmu, dwar child care centres u anki dwar opportunitajiet biex wie[ed ikompli l-istudji tieg[u biex javvanza fil-karriera anki meta di;à jkun ja[dem. Mistiedna o[ra hi Lisa Spiteri, omm ta’ tifla ta’ kwa]i 4 snin, ta[dem u li qed tistenna t-tieni tarbija tag[ha. Fost affarijiet o[ra, hi se tkun qed titkellem dwar xog[ol b’[inijiet flessibbli biex tkun tista’ anki taddatta ru[ha g[all-b]onnijiet tal-familja. Se jkun hemm ukoll il-kandidati g[all-Elezzjoni :enerali, Claudette Buttigieg u Therese Comodini Cachia. Charles Camenzuli u Graziella Attard Previ jippre]entaw dan il-programm f’xandira diretta minn Villa Arrigo f’San Pawl tat-Tar;a.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
28 TV#Radju
06>00
101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali, 07>50 Il-Kampanja Elettorali Tieg[ek)
07>55 08>00 08>05 09>00 09>05
Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Futur fis-Sod The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i tal-Mewt, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 - Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 Newsline 12:45 – Qari bil-Malti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 15:50 - ?ama ?ama 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bulettin ta’ l-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 – Music Lounge 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 - Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Klassika 15:30 - Drive Time 15:45 ONE News 16:00 - Mhux g[atTfal Biss 16:30 - ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 Rush Hour (jinkludu 17:15 :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - ONE Beat Box 21:45 ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 - Fr Colin u l-{bieb 24:00 - Flimkien 02:00 - Bla Kantunieri (r). RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet filQosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 – Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Bir-Rispett Kollu (jinkludi 16:00 BBC
Newsdesk - Roberta Avellino Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Eric Montfort Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – Bejn Kliem u Fatti! (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 - Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 Mer]uq - ra;; ta’ a[bar tajba 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Il-{rejjef, lG[eref u l-Ma;ija 10:00 - BBC News Update 10:06 - Pri]ma 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 - IlMalti llum: ideat ta’ ]mienna 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Platea 20:00 – The Artefact 20:30 Bioneers 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 Ara Ommok 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Ti]wiqa Mu]ikali 14:00 - Jiena Hu l-{ob] u l-{ajja 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 – Fil-pjagi tieeg[ek a[bini 16:00 - L-Istorja tal-Knisja u inti 16:30 - Mill-G]ira tat-3 G[oljiet 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 Quddiesa 19:00 – Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Qari Reli;ju] 20:30 – Mid-Djarju tal-{ajja 20:45 - Fuq :wiena[ i]-}g[o]ija 21:45 {dejn l-ilma fejn nistrie[ 22:00 G[and Min Imorru Mulej? 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 – Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 A[barijiet, 08:30 u 09:30 A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 – Bay Beats 20:00 – Ben Glover 22:00 Carl Bee 24:00 - CR2 records. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 Calypso Drive 19:00 - Classic Gold 21:00 - Qabel Jibda l-Mar/ 23:00 - Mal-Melodija Maltija 01: 00 - Mu]ika tal-passat.
Danny the Dog - Raidue 23>40
Film koproduzzjoni Fran/i]a, Amerikana, Ingli]a u minn Hong Kong li n[adem fl-2004 b’re;ija ta’ Louis Leterrier u li g[andha fost l-atturi ewlenin lil Jet Li b[ala Danny, Morgan Freeman (fir-ritratt hawn fuq) b[ala Sam, pjanista nieqes mid-dawl u Kerry Condon fil-parti ta’ Victoria, it-tifla adottiva tal-pjanista. Danny, sa minn /kunitu, ikun trabba f’kundizzjonijiet mill-ag[ar u jkun salva;; daqs kelb fero/i. I]da [ajtu tie[u ]volta o[ra meta jsir jaf lil Sam u lil bintu. TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Close Up (r) 11:25 - Bang Goes the Theory 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - TVPM 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 - }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Telebejg[ 18:30 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Konferenza tal-A[barijiet PN 21:45 - Bondi + (r) 22:55 - A[barijiet fil-qosor 23:15 - Venere 23:55 - L-A[barijiet 00:20 - TVPM. TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Gadgets 12:00 Madwarna 12:15 - Wirt, Arti u Kultura 12:45 - Bang Goes the Theory 13:15 - Close Up 14:15 Ti;rijiet Biss 14:45 Storjografija 15:15 - Madwarna 15:30 - Bang Goes the Theory 16:00 - Art of America 16:50 .EU 17:20 - Waqtiet 17:25 Close Up 18:30 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (id-IX epis.) 19:00 Ti;rijiet Biss 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-Smig[ 19:40 - Art of America 20:30 A[barijiet bl-Ingli] 20:35 Waqtiet 20:45 - Bondi + 21:45 Paqpaq 22:30 - BOV Premier match. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 - Vie 11:30 - Aroma Mattina 13:00 Kalamita 13:30 - ONE News 13:40 - (ikompli) Kalamita 16:30 - Love Birds 17:30 - ONE News 17:45 - L-Argument 18:30 X’Ta[seb?! 19:30 - ONE News 20:25 - Ir-Rangers 20:40 Attività Politika 21:30 - ONE News 21:35 - Business Focus 22:15 - 9#03 23:15 - ONE News 23:50 - Xandiriet politi/i. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - Bi dritt... tistaqsi u twie;eb 20:30 - Miraklu 21:30 -
Elezzjoni :enerali 2013 22:00 News 22:30 - Elezzjoni :enerali 2013. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00, id-09:00 u l11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 17:00 Tg 1 18:50 - L’eredità 20:00 Tg 1 20:30 - Affari tuoi 21:10 Un medico in famiglia 8 23:20 Porta a porta 00:55 - Tg 1 notte 01:30 - Sottovoce 02:00 - Rai Educational. Raidue 06:40 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08:35 - Le Sorelle McLeod (TF) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Senza traccia (TF) 15:30 - Cold Case (TF) 16:15 - Numb3rs (TF) 17:00 Las Vegas (TF) 17:50 - Tg 2 sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Squadra Speciale Cobra 11 19:35 - Il commissario Rex 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 NCIS Los Angeles 21:50 - Blue Bloods (TF) 22:40 - The Good Wife (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 - Danny the dog. Film 2004 01:10 - Flashpoint (TF) 02:00 - La verità negli occhi. Film 2007. Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 08:00 - Agorà 10:00 - La storia siamo noi 10:50 - Codice a barre 11:30 - Buongiorno Elisir 12:00 Tg 3 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg Regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tg 3 Leonardo 15:05 - Tgr Piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 Blob 20:10 - Comiche all’italiana 20:35 - Un posto al sole 21:05 Ballaro 23:20 - Glob 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 - Rai Educational 01:35 - Prima della prima - ‘Die Walkure’. Canale 5 08:00 - Tg 5 - mattina
08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 -
Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne (talk show) 16:05 - Amici 16:50 Pomeriggio cinque 18:50 Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 Scusa ma ti chiamo amore. Film 2008 23:50 - L‘ombra del destino 01:30 - Tg 5 notte 02:00 Striscia la notizia. Rete 4 07:45 - Miami Vice (TF) 08:40 Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 4 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Rescue Special Operations (TF) 16:35 - My Life - Segreti e passioni (soap) 16:50 - La guida indiana. Film ’59 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (TF) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Io sto con gli ippopotami. Film ’79 23:50 - Una 44 magnum per l’Ispettore Callaghan. Film ’73. Italia 1 06:40 - Cartoons 08:45 Everwood (TF) 10:35 - ER Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:50 - White Collar (TF) 16:45 Chuck (TF) 17:40 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Wild Oltrenatura 00:15 - Football.
Champions League Speciale 01:35 - The Shield (TF).
La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:50 - Coffee Break 11:00 L’aria che tira (attwalità) 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Tg La 7 cronache 14:40 - Le strade di lSan Francisco (TF) 15:30 - McBride - Omicidio dopo mezzanotte. Film 2005 17:10 - Il Commissario Cordier (TF) 18:50 I menù di Benedetta 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 Unforgettable (TF) 23:55 -The Big C (TF) 00:45 - Omnibus notte.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 29 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Niltaqg[u (r) 10:00 - Strada Rjali 12:00 -News 12:15 - Today News 12:30 Reporter 13:00 - Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - {in g[al Kollox 18:15 - News 18:30 - (ikompli) {in g[al Kollox 19:45 - F. News 20:15 Today News 20:30 - Reporter 21:00 - Cross Roads 23:00 News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request 09:00 Love and Romance 10:00 - Tele Market Deals 12:00 - Rock around the Click (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 - The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 - The 80s 16:30 - I Grandi successi 17:30 - The Local Angle 18:00 - Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Music Documentary 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 Hellcats (TF) 15:30 - Giovani campionesse (TF) 16:20 - Ninì (TN) 17:10 - I maghi di Waverly (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 19:20 - Amici (talent show) 20:25 - Gossip Girl (TF) 21:10 - North Country Storia di Josey. Film 2005 23:25 - Uomini e donne (talk show) 00:35 - Amici. BBC Entertainment 07:15 - Charlie and Lola 07:25 Me Too! 07:45 - Bobinogs 08:00 - The Large Family 08:10 - Balamory 08:30 - Dinnerladies 09:00 - The Green Green Grass 09:30 - The Weakest Link 10:15 - EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - 32 Brinkburn Street 11:55 - Fawlty Towers 12:35 Emma 13:25 - Dinnerladies 13:55 - The Weakest Link 14:40 - EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 - The Green Green Grass 16:10 - 32 Brinkburn Street 16:50 - Dinnerladies 17:20 - The Weakest Link 18:05 EastEnders 18:35 - Doctors 19:05 - Emma 20:00 - Fawlty Towers 20:30 - The Impressions
Show with Culshaw and Stephenson 21:00 - 32 Brinkburn Street 21:45 - As Time Goes By 22:15 - Lab Rats 22:45 - Outcasts 23:35 - Fawlty Towers. TCM 07:40 - The Unsinkable Molly
Brown. Film ’64 (U) 09:50 Agatha. Film ’79 (A) 11:25 April in Paris. Film ’52 (U) 13:00 - Ask Any Girl. Film ’52 (U) 14:40 - Casablanca. Film ’42 (U) 16:25 - 4 for Texas. Film ’63 (A) 18:40 - 2001: A Space Odyssey. Film ’68 (U) 21:00 - Death in Venice. Film ’71 23:05 - The Unsinkable Molly Brown. Film ’64 (U). MGM Movies 07:35 - The Charge of the Light Brigade. Film ’68 (A) 09:40 Lisa. Film ’90 (15) 11:15 Vigilante Force. Film ’76 (X) 12:45 - Murder in High Places. Film ’91 14:20 - Shadows and Fog. Film ’92 (15) 15:45 Solarbabies. Film ’86 (PG) 17:20 - Swamp Thing. Film ’82 (15) 18:50 - The Secret of NIMH 2: Timmy to the Rescue. Film ’98 (U) 20:00 - Elmer Gantry. Film ’60 (A) 22:25 Love, Cheat & Steal. Film ’94 (18). GO Stars 07:05 The Proposal 09:00 You Only Live Twice 11:00 Monk 12:30 It's Kind of a Funny Story 14:15 William & Kate: A Royal Romance 15:45 Glorious 39 17:50 Fool's Gold 19:45 Two and a Half Men 20:15 Warehouse 13 21:00 The Devil Inside 22:25 Primal Fear 00:35 A Christmas Carol. Diva Universal 07:00 - JAG 08:00 - McLeod’s Daughters 08:55 - Agatha Christie’s Poirot 09:55 - Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 JAG 12:55 - ER 13:55 - The September Issue (12) 15:45 Great Women 15:50 - Kojak 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Marple 22:53 - Great Women 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Fallen Heroes Bike, Bling Star Bike Part 1 08:10 - Dirty Jobs: Spray Insulation Technician 09:05 Deadliest Catch: Trials of the Greenhorns 09:55 - Ultimate Survival: Compilation 2 10:50 How Do They Do It? 11:15 How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Constructing Serbia’s Longest Bridge 12:35 Overhaulin’ 13:30 - Wheeler Dealers: Toyota MR2 (First Generation AW10 # AW11) 14:25 - American Chopper: NY Yankees Bike 15:20 Mythbusters: Drain Disaster
16:15 - Dirty Jobs: Big Animal Vet 17:10 - Deadliest Catch: Ice and Open Water 18:05 Ultimate Survival 19:00 - How It’s Made 20:00 - Mythbusters 21:00 - You Have Been Warned: Power Junkies 22:00 - Guns: The Men Who Made Them 23:00 - Penn and Teller Tell a Lie. Iris 15:40 - Ogni volta che te ne vai. Film 2004 17:25 - Killer kid. Film ’67 19:25 - A-Team (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:05 Callas Forever. Film 20012 23:00 - American Dreamz. Film 2006 01:00 - Senza spaere niente di lei. Film ’69.. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 The Mentalist 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 - Private Practice 16:45 - Gossip Girl 17:30 - Dallas 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Glee 20:30 - Suits 21:15 Enlightened 21:45 - In Time 23:35 - Person of Interest 00:20 SMASH 01:10 - Suburgatory. Biography Channel 06:30 - American Restoration: Cold War Crusin’. Hardcore Pawn: 10:00 - Sibling War 10:30 - Les’ Way or the Highway. Celebrity House Hunting: 11:00 Bret Michaels 11:30 - Lisa Rinna. 12:00 - America’s Court with Judge Ross 13:00 - Pawn Stars: Off the Wall 13:30 American Restoration: Tractors & Trucks 14:00 - The Real Housewives of Miami: A Mynt Meltdown 15:00 - The Real Housewives of New Jersey: Sealed With a Diss. Celebrity House Hunting: 16:00 - Biz Markie 16:30 - Stephen Baldwin. 17:00 - America’s Court with Judge Ross. The Locator: 18:00 - A Father’s Amends 18:30 - A Daughter’s Mission. 19:00 - Pawn Stars: Off the Wall 19:30 - American Restoration: Tractors & Trucks. Celebrity House Hunting: 20:00 Biz Markie 20:30 - Stephen Baldwin. Hardcore Pawn: 21:00 - Sibling War 21:30 - Les’ Way or the Highway. 22:00 Celebrity Ghost Stories: Cindy
Williams # Audrina Patridge # Giancarlo Esposito # Joan Van Ark. Monster In Laws: 23:00 The Last Italian Supper 23:30 High School Rivals.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:27 Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wild Life 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - Slim Pig 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Oswald 18:37 Oswald 18:50 - Gazoon 19:00 - Angelina
Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:25 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends. Disney Channel 08:00 - Jonas 08:25 - So Random 08:50 - Hannah Montana 09:15 - Sonny with a Chance 09:40 Kim Possible 10:05 - Shake It Up 10:30 Wizards of Waverly Place 10:55 - That’s So Raven 11:20 - Austin and Ally 11:45 - Art Attack 12:10 - ANT Farm 12:35 - The Suite Life on Deck 13:00 - My Babysitter’s a Vampire 13:25 - Shake It Up 13:50 - Austin and Ally 14:15 - Jessie 14:40 - ANT Farm 15:00 - Good Luck Charlie 15:30 - Gravity Falls 15:55 - The Suite Life on Deck 16:20 - Austin and Ally 16:45 - My Babysitter’s a Vampire 17:10 - ANT Farm 17:35 Good Luck Charlie 18:00 - Jessie 18:30 - That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 - Hannah Montana 20:05 Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.
06>45 09>00 10>00 11>30 12>00 12>05 14>00 14.05 15>25 15>40 16>35 16.55 19>45 20>30 21>30 21>35 23>00 23>30
INT fuq NET Futur fis-Sod Qalb il-Familja Telebejg[ NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Vitalità (b’waqfa g[al NET News fit-15>00) Telebejg[ X’Fatt.Art Telebejg[ Futur fis-Sod NET News Futur fis-Sod NET News Futur fis-Sod NET News Futur fis-Sod
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - WATTS 08:45 Eurogoals 09:30 - IBU WC Biathlon 11:00 - WATTS 12:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 13:00 - FIS World Championship Nordic Skiing 14:00 - UCI World Tour Cycling 14:45 UCI World Tour Cycling: ParisNice: Stage 3 (live) 16:15 -
Haikou World Open Snooker 17:30 - IBU WC Biathlon 19:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 20:00 - Light Heavyweight Boxing 22:00 - WATTS 23:00 FIS WC Nordic Ski Jumping. Eurosport 2 06:00 - UCI World Tour Cycling 07:00 - Haikou World Open Snooker 09:00 - UCI World Tour Cycling 10:30 - World
Junior Championship Figure Skating 11:30 - Cycling 13:00 UCI World Tour Cycling 14:00 - Haikou World Open Snooker 16:00 - IBU WC Biathlon 17:30 - WATTS 18:30 - Haikou World Open Snooker 19:30 - FIS Freestyle WC Skiing: Oslo, Norway: Half-Pipe (live) 21:30 UCI World Tour Cycling 23:00 - World Junior Championship Figure Skating. GO Sports 1 07:00 - Ligue 1: Rd 27: LOSC
Lille v Girondins de Bordeaux 09:00 - Serie A: Rd 27: Roma v Genoa 11:00 - Barclays PL: Wk 29: Man. Utd v Norwich City 13:00 - Aviva Premiership: Rd 17: Harlequins v Exeter Chiefs 15:00 - Serie A: Rd 27: Napoli v Juventus 17:00 - Barclays PL: Wk 29: Aston Villa v Man. C. 19:00 - Ligue 1: Rd 27: Highlights 20:00 - FIFA Futbol Mundial. UEFA Champions League: 20:45 - Rd of 16: 2nd Leg: Borussia Dortmund v Shakhtar Donetsk (live) 22:45 Matchnight Review. 23:30 PGA European Tour: Tshwane Open: Day 2. GO Sports 2 20:45 - UEFA Champions League: Rd of 16: 2nd Leg: Man. Utd v Real Madrid (live) 22:45 Milan Channel. GO Sports 7 07:00 - PGA European Tour: Tshwane Open: Day 2 11:00 ATP World Tour 500: Dubai Duty Free Tennis: QF 19:00 Barclays PL: Wk 29: PL Review 20:00 - ATP World Tour 500: Abierto Mexicano Telcel, Acapulco: QF.
GO Sports 8 09:00 - PGA European Tour: Tshwane Open: Day 2 13:00 ATP World Tour 500: Abierto Mexicano Telcel, Acapulco: QF 20:00 - Barclays PL: Wk 29: PL Review 21:00 - ATP World Tour 500: Dubai Duty Free Tennis: QF. Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - Borussia Dortmund v Hannover 96 (r) 09:55 - 1899 Hoffenheim v FC Bayern Munchen (r). 11:50 - FA Cup 5th Rd: Man Utd v Reading (r) 13:55 - America's Cup: World Series: Naples: Day 5 (r) 15:30 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 17:35 - Bundesliga: Highlights (r) 18:30 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 19:00 Bundesliga: Borussia Dortmund v Hannover 96 (r) 20:55 European Le Mans Series 2012: Le Castellet (r) 22:00 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 00:05 - FA Cup 5th Rd: Middlesbrough v Chelsea (r). Melita Sports 2 12:00 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup 5th Rd: Middlesbrough v Chelsea (r) 17:10 - 2012 UIPM Pentathlon: Men's Final: China (r) 18:15 America's Cup: World Series: Naples: Day 5 (r) 20:20 Bundesliga: 1899 Hoffenheim v FC Bayern Munchen (r) 22:15 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:50 - FA Cup 5th Rd: Man Utd v Reading (r). Malta Stars 08:00 - Melita GFA 1st Division (r) 09:40 - Malta Handball Assoc.: Kavallieri RS2 v Luxol (r) 11:00 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Hibs (r) 12:25 Malta Rugby Football Union (r) 14:00 - BOV PL: Rabat v Hamrun (r) 16:00 - MFA Futsal League: Balzan v St. Andrews (r) 17:20 - Melita GFA 1st Division (r) 19:00 - Football Nurseries (r) 19:35 - MFA Futsal League: Tarxien v Lija 20:55 - Malta Rugby Football Union (r) 22:30 - BOV PL: Rabat v Hamrun (r) 00:30 - Melita GFA 1st Division (r).
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
30 Avvi]i PN
AVVI}I POLITI?I
LAWRENCE BONAVIA. Il-
PN jixtieq jav]a li kull min g[andu b]onn jag[mel kuntatt jew g[al informazzjoni, jista’ j/empel 79051529.
{bieb ta’ Lawrence Bonavia se jorganizzaw Drinks g[arResidenti tar-raba’ distrett, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN ta’ Ra[al :did. D[ul b’xejn.
{AL BALZAN. Il-Kumitat
CLAUDIO GRECH. Il-{bieb
{AL SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali
CARMELO MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Carmelo Mifsud
Bonnici se jorganizzaw Laqg[a ma]-}g[a]ag[ tat-3 u r-4 distrett, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fit8.30 p.m. fi Grabiel, Marsaskala. Id-d[ul b’xejn u se jkun hemm inbid u birra b’xejn.
Sezzjonali PN jixtieq jav]a littesserati kollha tal-lokalità li ttesseri jistg[u jin;abru millUffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazza ta’ {al Balzan. Il-[inijiet tal-ftu[ huma mill-5.30 p.m. ’l quddiem u g[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99848644 jew 21496322.
ta’ Claudio Grech se jorganizzaw Coffee Morning, illum itTlieta, 5 ta’ Marzu fid-9.30 a.m. fil-Montekristo Leisure Centre, {al Farru;. Trasport mil-lokalitajiet kollha tal-ewwel distrett. G[all-biljetti /emplu 21233400.
MICHAEL GONZI. Il-{bieb ta’ Michael Gonzi se jorganizzaw Ri/eviment, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fit-8 p.m. f’Palazzo Promontorio, il-Wardija. G[allbookings /emplu 99447972 jew 99885165.
L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat
CAROLINE GALEA. Il-{bieb
JEAN PIERRE FARRUGIA.
Sezzjonali PN jixtieq jav]a lil min jixtieq ji;bor it-tessera li hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kuljum bejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.
ta’ Caroline Galea se jorganizzaw Ri/eviment, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. flUffi//ju PN ta’ {al Tarxien. Ilkostitwenti tar-raba’ distrett huma mistiedna jattendu.
{AL QORMI. Il-Kumitat Sezzjonali PN jav]a li b[ala parti mill-e]er/izzju ta’ ti;did u tesserament ;did, kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u 12 p.m. qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triq il-Kbira (quddiem il-knisja ta’ San :or;).
NOEL MUSCAT. Il-{bieb ta’ Noel Muscat se jorganizzaw Coffee Morning, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fid-9.30 a.m. filBird Park, is-Salina limiti ta’ Burmarrad. Prezz €5 u t-trasport hu provdut. G[all-biljetti /emplu 79372220.
SAN :ILJAN. Membri tal-
SIMON BUSUTTIL. Il-{bieb
Victor Scerri se jorganizzaw Party, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. f’Villa Blanche, {al Far. Prezz €2 bittrasport inklu] u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99239840 jew 21242599.
I}-}URRIEQ. Membri tal-
MARIO DE MARCO. Il-{bieb
IN-NAXXAR. Il-Kumitat
Kumitat Sezzjonali PN qed ikunu fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did u tesseramenti ;odda. Kumitat Sezzjonali PN se jkunu flUffi//ju PN tal-lokalità kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.
AVVI}I SO?JALI CLYDE PULI. Il-{bieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fit-Topaz Hall, {al Qormi. Tluq tat-trasport fid-9 a.m. G[allbiljetti /emplu 21490643.
JASON AZZOPARDI. Il-{bieb
ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Coffee Morning g[al Jum ilMara, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fil-Montekristo Estates, {al Farru;. It-trasport jitlaq fit-8.30 a.m. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 22985100 jew 99841333.
CHARLÒ BONNICI. Il-{bieb
ta’ Charlò Bonnici se jorganizzaw Ri/eviment g[ar-residenti tattmienja u l-11-il distrett f’g[eluq il-kampanja elettorali, illum itTlieta, 5 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. flMFCC, Ta’ Qali. D[ul b’xejn. G[al aktar informazzjoni /emplu 79796667 jew 79992238. Trasport provdut.
PETER MICALLEF. Il-{bieb ta’ Peter Micallef se jorganizzaw Ri/eviment, illum it-Tlieta, 5 ta’ Marzu fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. G[all-biljetti /emplu 21465070 jew 79460054.
ta’ Simon Busuttil se jorganizzaw Serata ta’ Divertiment, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fis7.30 p.m. fl-MFCC, Ta’ Qali. Prezz €8 u g[all-biljetti /emplu 79010504 jew 25965286.
ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, g[ada lErbg[a, 6 ta’ Marzu fix-Xara Lodge, limiti tar-Rabat . Tluq bil-privates fit-8.30 a.m. millpostijiet tas-soltu. Biljetti b’xejn u g[all-biljetti /emplu 21444437, 21247049, 99450902 jew 21223911.
MARIO DE MARCO. Il-{bieb
ta’ Mario de Marco se jorganizzaw serata ta’ varjetà u divertiment, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. f’Dar ilMediterran, il-Belt. Wara jkun hemm Ri/eviment. Prezz €2.50 u g[all-biljetti /emplu 99917374, 21236781, 21230781, 21223911 jew ming[and ilhelpers.
MARIO GALEA. Il-{bieb ta’
Mario Galea se jorganizzaw Ri/eviment, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu f’Villa Overhills, Bir]ebbu;a. G[all-biljetti /emplu 99465295, 99487102, 79369800, 99843063, 79334537 jew 99862141.
DAVID AGIUS. Il-{bieb ta’
David Agius se jorganizzaw Coffee Morning, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fid-9 a.m. filBuskett Roadhouse, ir-Rabat. Prezz €5 u t-trasport provdut. G[all-bookings /emplu 79423101 jew 21417507 jew ibag[tu email fuq david.agius@gov.mt.
Il-{bieb ta’ Jean Pierre Farrugia se jorganizzaw Coffee Morning, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fid9.30 am. fil-lukanda Cavalieri, San :iljan. It-trasport jitlaq fid-9 a.m. Prezz €5 u g[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.facebook.com#jeanpierrefarrugia.mt.
NOEL MUSCAT. Il-{bieb ta’
Noel Muscat se jorganizzaw PreElection Gathering, g[ada lErbg[a, 6 ta’ Marzu fit-8 p.m. fi Three Black Sheep, is-Swieqi.
VICTOR SCERRI. Il-{bieb ta’
Sezzjonali PN se jorganizza Coffee Morning, g[ada l-Erbg[a, 6 ta’ Marzu fl-10 a.m. fl-Uffi//ju PN tan-Naxxar. Prezz €3 u g[all-biljetti /emplu 79603401.
TONIO FENECH. Il-{bieb ta’
Tonio Fenech se jorganizzaw Coffee Morning, il-{amis, 7 ta’ Marzu fid-8.45 a.m. G[al aktar informazzjoni ]uru s-sit www.toniofenech.com.
AVVI}I O{RA SANTA VENERA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li rrefurbishment tal-bar tal-Uffi//ju PN “Dar il-{addiem”, fi Triq Fleur de Lys, lest.
{AL TARXIEN. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lbar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ wara li saru xi xog[lijiet ta’ manutenzjoni. Il[inijiet tal-ftu[ huma l-Erbg[a, il-{amis u l-:img[a mis-7 p.m. ’l quddiem u l-{add filg[odu. Ikunu servuti appetizers.
IL-G}IRA. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. L-offerti g[andhom jintbag[tu lisSegretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Uffi//ju PN G]ira, Triq Manoel De Vilhena, ilG]ira. Il-Kumitat jirri]erva ddritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI {’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99804642. BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200. BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-
Uffi//ju PN. BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038. G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m. flUffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426. {AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567. L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382. L-ISLA. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5.30 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21806226 jew 99602472. IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew 79442733. {AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895456. L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979. L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852. L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603. IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu 99453507. IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m. flUffi//ju PN. IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jew tibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com. PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222. RA{AL :DID. Kull nhar ta’ Tlieta u {amis bejn l-10 a.m. u l-11 a.m. u bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 79290954 jew 77290954. TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633. IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jew tibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt. {AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529. SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. flUffi//ju PN. SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086. SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1 p.m. flUffi//ju PN. SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. SANTA VENERA. Kull nhar ta’ :img[a bejn it-8.30 a.m. u 12.30 p.m. flUffi//ju ‘Dar il-{addiem’, fi Triq Fleur de Lys. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 21441438 jew 21441682 jew tibag[tu email fuq pnsantavenera@pn.org.mt. IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN. TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al aktar informazzjoni tistg[u //emplu 99225033. VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12 p.m. flUffi//ju PN. IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212. {A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314, 79292538 jew 79674816. {A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273849. I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. fl-Uffi//ju PN.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Avvi]i PN 31 SAN PAWL IL-BA{AR. Il-
Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija talbar fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Dawk interessati g[andhom jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat PN San Pawl il-Ba[ar jew i/emplu 99456411 jew 99642765. IlKumitat Sezzjonali PN jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
TAS-SLIEMA. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri talBar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità. Kull min hu interessat jista’ jikkuntattja lill-President talKumitat Sezzjonali PN Sliema fuq 99824277. Il-Kumitat jirri]erva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik laktar vanta;;u]a. DAVID AGIUS. Min jixtieq jil-
JASON AZZOPARDI. Jason
Azzopardi qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tieg[u, fl-uffi//ju 26, Triq Bormla, Paola. G[al appuntament /emplu 22985100 jew 22985104.
CHARLÒ BONNICI. Charlò
Bonnici jixtieq jav]a li jiltaqa’ ma’ min ikun jixtieq jiltaqa’ mieg[u, bla appuntament, fluffi//ju tieg[u f’20, Triq ilQarsajja, {’Attard, kull nhar ta’ {amis bejn it-3.30 p.m. u l-5.30 p.m. Min jixtieq jikkuntattja lil Charlò, jista’ j/empel 21430752 jew 79796667, jew jibg[at email fuq info@charlobonnici.com.
JOE CASSAR. Joe Cassar jixtieq jav]a li qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tas-7 Distrett (ir-Rabat, {a]-}ebbu;, {ad-Dingli, lIm;arr u l-Imtarfa) u tal-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, il-Mosta u l-Imdina) kull nhar ta’ Tnejn u {amis bejn l-4 p.m. u s6 p.m. G[al appuntament tistg[u //emplu 22992418.
p.m u s-Sibt bejn l-10 a.m. u n12.30 p.m; fis-Swieqi, f’60, Triq il-Keffa t-Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. u s-Sibt bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m.; fl-Imsida, fi 92, Rue D’Argens mit-Tnejn sal:img[a bejn l-4.30 p.m. u s-6 p.m.; f’{al G[arg[ur, fi 8, Triq lOratorju t-Tlieta u l-{amis bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. G[al
appuntament /emplu 79692626 jew ibag[tu email fuq info@kristydebono.com.
CAROLINE GALEA. Caroline
Galea tixtieq tav]a lill-kostitwenti li qed tilqa’ lin-nies fl-uffi//ju tag[ha f’25 Tarxien Road, Paola (quddiem il-Palace), kull nhar ta’ Erbg[a mill-5 p.m. ’l quddiem ming[ajr il-b]onn ta’ appuntament.
NOEL GALEA. Noel Galea jix-
tieq jav]a li qed jilqa’ lin-nies fluffi//ju tieg[u nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ {amis filg[axija u s-Sibt filg[odu. G[al appuntament /emplu 99458101 jew 21641281. Email: noel.galea@global.net.mt.
taqa’ ma’ David Agius jista’ jag[mel dan ming[ajr b]onn ta’ appuntament kull nhar ta’ Tnejn wara l-4 p.m., f’187 Triq Santa Katerina {’Attard jew /emplu 79423101 jew 21417507 g[al appuntament fil-;ranet l-o[ra. David Agius hu Deputat g[as-7 Distrett ({a]-}ebbu;, {adDingli, ir-Rabat, l-Im;arr u lImtarfa) u g[all-11-il Distrett ({’Attard, {al Balzan, il-Mosta u l-Imdina).
Marco qed jiltaqa’ mal-pubbliku kull nhar ta’ {amis mill-4 p.m. sal-5.30 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 9 Brittania House, Triq l-Ifran, ilBelt Valletta u bejn il-5.30 p.m. u t-8 p.m. fl-uffi//ju tieg[u, 833 Triq il-Kbira San :u]epp, il{amrun. G[al appuntament /emplu 21255265 jew 22915022.
CARMELO MIFSUD BONNICI. Carmelo Mifsud Bonnici qed
ROBERT ARRIGO. Robert
KRISTY DEBONO. Kristy
Malcolm Mifsud jav]a li qed jiltaqa’ ma’ kull min jixtieq jiltaqa’ mieg[u, kull nhar ta’ Erbg[a fl4 p.m. f’123, Triq Melita, il-Belt Valletta u kull nhar ta’ {amis fil5.30 p.m. u s-Sibt fid-9.30 a.m. fi 33, Triq San Gejtanu, il-{amrun. ?emplu 21237181.
Arrigo jav]a li qed jiltaqa’ ma’ kull min jixtieq jiltaqa’ mieg[u, kuljum fid-9.30 a.m., fil-5 p.m. b’rappre]entant tal-Customer Care u s-Sibt fid-9.30 a.m. fluffi//ju tieg[u, 60 Triq Depiro, Tas-Sliema. ?emplu 21320710.
MARIO DE MARCO. Mario de
Debono tixtieq tav]a li l-Uffi//ji tag[ha qed ikunu miftu[a g[allkostitwenti tad-disa’ distrett f’San :wann, fi 13, Triq San :wann tal-G[arg[ar mit-Tlieta sal-{amis bejn id-9 a.m. u 12 p.m u bejn il-5.30 p.m. u s-7.30
jiltaqa’ mal-kostitwenti tieg[u kull nhar ta’ {add fl-10.30 a.m. fl-Uffi//ju PN i]-}ejtun, fil-11 a.m. fl-Uffi//ju PN il-Fgura u fí12 p.m. fl-Uffi//ju PN Marsaskala.
MALCOLM MIFSUD.
PHILIP MIFSUD. Philip Mifsud
jav]a li qed jilqa’ lill-kostitwenti fl-Uffi//ju ta’ {a]-}ebbu;, kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s7 p.m.; fl-Uffi//ju tar-Rabat kull l-ewwel u t-tielet Tlieta tax-xahar; u fl-Uffi//ju taí {ad-Dingli kull tieni u raba’ Tlieta tax-xahar. G[al aktar informazzjoni /emplu 21462304 jew 99425403.
CHRIS SAID. Chris Said jixtieq
jilqa’ l-pubbliku b’mod regolari fl-uffi//ju tieg[u. G[al appuntament /emplu 23886200.
jav]a li qed jiltaqa’ mal-kostitwenti kull nhar ta’ {amis bejn is-1 p.m. u l-5 p.m. fl-Uffi//ju tan-Nadur, fi 19, Triq tal-{anaq; bejn il-5 p.m. u s-6.30 p.m. f’G[ajnsielem, fl-Uffi//ju PN; bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fixXag[ra, fl-Uffi//ju PN; kull nhar ta’ Sibt bejn it-8.30 a.m. u l-11 a.m. fin-Nadur, fi 19, Triq tal{anaq u bejn il-11 a.m. u s-1 p.m. fir-Rabat G[awdex, flUffi//ju 6, Pjazzetta fuq itTomba.
GEORGE PULLICINO. L-
CHARLES SELVAGGI.
CLYDE PULI. Clyde Puli qed
uffi//ju ta’ George Pullicino fi Triq Depiro, Tas-Sliema se jkun miftu[ kull nhar ta’ Tnejn, itTlieta, l-Erbg[a u l-{amis bejn id-9.15 a.m. u l-11 a.m. George Pullicino jiltaqa’ mal-kostitwenti f’dan l-uffi//ju kull nhar ta’ {amis bejn it-3 p.m. u l-5 p.m. Ikun ukoll g[as-servizz tag[kom f’diversi Uffi//ji tal-PN fid-9 u l10 Distrett. G[al aktar informazzjoni u biex tag[mlu appuntament /emplu 21344589.
Charles Selvaggi jixtieq jav]a li qed jiltaqa’ mal-kostitwenti tad-9 u l-10 distrett. G[al appuntament, /emplu 79052127 jew ibag[tu email fuq selvaggipn@gmail.com.
EDWIN VASSALLO. Edwin
Vassallo jav]a li qed jara lill-kostitwenti nhar ta’ :img[a f’114 Triq Mattew Callus, il-Mosta bejn is-7.15 p.m. u t-8.15 p.m. ?emplu 79470433.
L-Asso/jazzjoni Pensjonanti Anzjani Nazzjonalisti (APAN) se torganizza Weekend Break fuq ba]i half-board bejn il-:img[a 15 u l-{add 17 ta’ Marzu fil-Lukanda Park,Tas-Sliema. Prezz> €80 g[all-adulti u €60 g[at-tfal ta’ inqas minn 12-il sena. Booking ming[and il-helpers jew /emplu 21420513 jew 79040544.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
32 Klassifikati AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum
tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ Seba’ bibien
:ODDA (g[adhom filkaxxi) ta’ ;ewwa, bojod bir-rig tad-deheb, Taljani. Okka]joni unika. Qisien standard. Prezz bargain. ?emplu 79221700.
Bargain
PJANU upright u ironframed, f’kundizzjoni tajba [afna. Ing[ata service regolarment. Prezz € 500 jew l-
eqreb offerta. ?emplu 21820662 jew 79061034.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-pranzu
INJAM tip Messikan:
mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
JIN{TIE:U Sales persons
PART - TIME biex ibig[u u jqassmu prodott Taljan ta ’ ditta Taljana rinomata ;o bars , lukandi , e// . ?emplu lil FTL Ltd fuq 7922 1 700 .
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Passatemp 33
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Liema skojjattlu^ Weqfin> 1. Ma jkunx wiesa’ fil-ba[ar (6) 2. Ma joqog[dux fuqhom issriep! (6) 3. B[al dak li jaqa’ fuq /erti ittri (6) 4. L-indafa u s-sa[[a (6) 8. Il-ba[rin bihom jorbtu (5) 9. Strument mu]ikali (5) 12. Tat-tin [add ma messu! (6) 13. Tara ta[mil mod ie[or? (6) 14. Kien jilbsu l-mexxej qabel bi//a minn Ottubru? (6) 15. Kies[a! (6)
Sudoku
U x’kull wa[da! Waqt li l-kumpless mu]ikali rock bl-isem ta’ Mad Men of Music kien qed jesegwixxi numru ;did jismu Let’ s Go Down, sfronda l-palk bihom dak il-[in stess.
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Pieni; 6. Idumu; 7. Stira; 10. T[o]]; 11. Fer[a; 12. Gidem; 14. Bidwi; 16. Qroll; 17. Tanti; 18. Urina. Weqfin> 1. Sparat; 2. Vistu]; 3. Nixref; 4. Rumena; 8. Moqdi; 9. Frodi; 12. Grixti; 13. Marki]; 14. Ballun; 15. Intqal.
G[at-tfal
Moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjonijiet Tuffie[a – 3b; Banana – 2c; Bikkerin – 2b; Hairdryer – 4e.
Mimdudin> 5. Tag[ti kredtu (5) 6. Tajba g[all-brodu (5) 7. Fela[ jie[u ;urament (5) 10. Dan malajr jie[u n-nar (5) 11. Qalet li qed t[oss /erta g[ejja? (5) 12. O[ro; is-sejf minn postu (5) 14. Ra;uni li tintreba[ fil qorti? (5) 16. Barmil ta’ dari (5) 17. Twe;;a’ jekk tid[ol fil g[ajn (5) 18. I]]arma (5)
L-iskojjattlu (squirrel), Sid kellu r-ritratt tieg[u me[ud minn sidu (ara ritratt fuq nett in-na[a taxxellug). Dak il-[in kien qed jilg[ab ma’ [utu fil-foresta. Osservahom tajjeb u ara ssibx min minnhom hu Sid.
L-o;;etti mo[bija
Sid hu n-Nru. 5
Liema skojjattlu^ Ried jikteb l-invenzjoni
Il-professur ivvinta xi [a;a ;dida u ried jiktibha fil-ktieb malajr kemm jista’ jkun. Minn fejn g[andu jg[addi biex jasal sal-ktieb mimli bis-sigrieti li g[andu?
Sib l-o;;etti mo[bija
Erbg[a mis-sitt o;;etti ta’ hawn fuq jinsabu x’imkien f’din ixxena. Indika fejn jinsabu permezz tal-ittri u n-numri li hawn fil;nub.
Sudoku
Irid jikteb l-invenzjoni!
It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
34 BOV III DIVI}JONI
Reb[a mist[oqqa g[al Mdina G{AXAQ …………………0 MDINA K ………………...2
Wara t-telfa sorpri]a kontra Xg[ajra, li tellfithom l-ewwel post fil-klassifika, Mdina Knights irritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu lil G[axaq 2-0 b’goal f’kull taqsima. Irreb[a kienet mist[oqqa anki jekk il-log[ob muri minn Mdina ma kienx brillanti fejn dehru li g[adhom ta[t ixxokk tat-telfa kontra Xg[ajra. Minkejja dan huma dejjem kellhom l-inizjattiva u dejjem ippruvaw jiksbu r-reb[a G[axaq ippruvaw jiddefendu u ftit inkwetaw lid-difi]a ta’ Mdina. Mdina marru fil-vanta;; bl-ewwel azzjoni fis-16-il minuta meta minn kross ta’ Nicholas Micallef kien AYRTON BUHAGIAR li skorja b’daqqa ta’ ras. Fis-27 minuta risposta ta’ G[axaq bi freekick ta’ Jeanluca Caruana jg[addi ftit barra. {ames minuti wara azzjoni tajba ta’ Luke Busuttil u xutt
tajjeb salvat mill-goalkeeper Fardel. 11-il minuta mill-ftu[ tat-tieni taqsima Mdina skurjaw it-tieni goal u dan kien goal verament spettakulari mertu ta’ ANDRE MUSCAT li qabad ballun minn nofs round, avvanza u spara firrokna ta’ fuq tax-xibka. Ftit wara /ans g[al G[axaq li jift[u l-log[ba i]da Leonard Alla xe[et g[oli minn qag[da tajba. Fl-a[[ar minuti Mdina kellhom fejn i]idu goal ie[or b’xutt ta’ Buhagiar li Busuttil ma la[aqx g[al ftit u fil-[in mi]jud xutt ta’ Mark Cremona [abat man-na[a ta’ barra tax-xibka. G[axaq: L. Fardel, J. Meilak, J. Mizzi, P. Sakchai, C. Gatt, L. Camilleri (M. Busuttil), L. Alla, F. Schembri (K. Azzopardi), W. Carabott (A. Formosa), J.L. Caruana, F. Galea. Mdina: M. Aquilina, J. Pace (Y. Grech), D. Caruana, K. Formoza, J. Buhagiar, R.
Mdina rkupraw mit-telfa kontra Xg[ajra biex g[elbu lil G[axaq u ]ammew it-tieni post. (ritratt> Martin Agius)
Southland, M. Fenech, L. Busuttil, A. Buhagiar (M. Cremona), A. Muscat, N. Micallef (K. Grech). Referee: Anthony Buhagiar
Reb[a wara erba’ xhur SWIEQI U............................2 ATTARD..............................0
Wara 12-il partita ming[ajr reb[a u disg[a telfiet konsekuttivi, Swieqi United irritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu lil Attard 2-0. L-a[[ar reb[a g[al Swieqi kienet fl-4 ta’ Novembru 10 kontra Ta’ Xbiex. Il-partita kienet tedjanti bl-azzjonijiet denji jkunu ftit. Swieqi marru vi/in fis-26 minuta meta xutt ta’ George Saliba ;ie salvat minn Michael Falzon imma fet[u l-iskor fil-35 minuta b’gowl
ta’ TUNDZHAY KURTULUSH. Fl-40 minuta freekick ta’ Owen Tabone ;ie mdawwar f’korner minn Falzon. Swieqi rduppjaw fit-48 minuta meta g[al darba o[ra kien TUNDZHAY KURTULUSH li b’volley’ tajjeb g[eleb lil Attard. Fit73 minuta xutt ta’ Nigel Spiteri ;ie salvat minn Falzon. Il-partita spi//at fuq nota negattiva meta fid-90 minuta Daniel Agius ta’ Attard u Tundzhay Kurtulush ta’
Swieqi tke//ew wara argument bejniethom. Attard: L. Attard, O. Tabone, D. Agius, M. Mangion, J. Gauci, J.C. Cachia, N. Spiteri, R. Filipov (G. Ciantar), C. Caruana, G. Saliba, D. Mizzi (L. Mangion) Swieqi: M. Falzon, G. Refalo, C. Dalli (J. Fenech), R. Zammit, M. Bonnici, S. Borg, T. Kurtulush, B. Buhagiar, F. Debono (I. Scicluna), E. Sciberras, S. Sammut (C. Spiteri) Referee: Fyodor Zammit
Kalkara ja[sdu lil Sirens KALKARA.............................................................................1 SIRENS...................................................................................0
Sirens tilfu punti importanti fit-tentattiv tag[hom g[all-promozzjoni meta sfaw meg[luba minn Kalkara 1-0. Il-partita kienet medjokri fejn g[ajr il-gowl, prattikament ma kien hemm l-ebda azzjoni denja ta’ nota. B’din ir-reb[a, it-tim ta’ Marco Gerada irritorna g[ar-reb[ wara ]ew; ri]ultati negattivi filwaqt li g[al Sirens din kienet l-ewwel telfa wara tliet reb[iet konsekuttivi. Kalkara skurjaw il-gowl tar-reb[a fl-unika azzjoni talewwel taqsima meta fil-45 minuta kien STEFAN CAMILLERI li qabad lil Schembri barra minn postu u b’xutt tajjeb minn distanza notevoli skurja dak li kellu jkun il-goal li dde/ieda din il-partita. Kalkara: C. Bajada, R. Vella, D. Gauci (G. Attard), M. Cassar, J. Cachia (L. Carter), J. Zahra, C. Cassar, S. Camilleri, J.P. Galea, A. Hammet (R. Cassar), J. Camilleri Sirens: J. Schembri, D. Sant, A. Neda (M. Viotti), K. Galea, G. Falzon, L.J. Schembri, C. Vella (A. Akel), C. Leonardi, A. Debattista, G. Gatt (R. Bonett), A. Lanzon Referee: Luke Portelli
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Sport 35 BOV III DIVI}JONI
Il-leaders Senglea jumiljaw lil Ta’ Xbiex SENGLEA………...............6 TA’ XBIEX……..................0
Senglea kisbu reb[a ferm fa/li u konvin/enti fuq it-tim tal-qieg[ Ta’ Xbiex bl-iskor komdu ta’ 6-0 u ]ammew posthom fil-qu//ata talklassifika b’47 punt. Din kienet is-16-il telfa g[al Ta’ Xbiex dan l-ista;un, li g[adhom fit-tieni post millqieg[ tal-klassifika b’10 punti biss. Senglea fet[u l-iskor wara 7 minuti meta Tanti g[adda
/entrali u ROBERT PERKINS g[ola fuq kul[addu xe[et fix-xibka b’daqqa ta’ ras. Huma rduppjaw fis-16-il minuta, meta wara li r/ieva ming[and Trevor Thomas, TIMMY THOMAS g[eleb lil Buttigieg b’xutt fil-baxx minn po]izzjoni angolata. Man-nofs sieg[a re;a’ kien TIMMY THOMAS li g[eleb lil Buttigieg g[at-tieni darba minn azzjoni personali. Sitt minuti fit-tieni taqsima, Senglea marru 4-0 minn fuq,
meta wara konfu]joni fiddifi]a ta’ Ta’ Xbiex, fejn diversi plejers ippruvaw itajru l-periklu, kien RENNIE TANTI li rnexxilu jix[et fixxibka. Senglea komplew jumiljaw lill-avversarji [ames minuti mit-tmiem, meta minn azzjoni mill-isba[, TIMMY THOMAS g[aqqad il-hatrick personali u ssi;illaw il-partita fid-89 minuta b’xutt b’sa[[tu fil-baxx minn tarf il-kaxxa ta’ VINCE CAMILLERI.
Senglea: J. Mercieca (L. Pace), S. Aquilina, J. Spiteri, B. Zerafa (C. Dimech), R. Galea, R. Perkins, V. Camilleri, R. Tanti, D. Xuereb (G. Brincat), T. Thomas, T. Thomas Ta’ Xbiex: C. Buttigieg, M. Sammut, S. Hyzler, J. Pace (M. Agius), J. Azzopardi, A. Xuereb, D. Farrugia, J. Azzopardi, N. Scicluna, C. Wismayer (D. Stergar), J. Farrugia (R. D’Amato) Referee: Alex Johnson
Kif Jinsabu
Senglea A. Mdina K. Marsaskala Marsa Sirens Xg[ajra T. Attard Mtarfa Sta Lucia G[axaq Kalkara Swieqi U. Qrendi Ta’ Xbiex Luqa SA
L R D T F K Pt 20 19 19 20 20 19 19 19 20 19 20 20 20 20 20
14 5 1 15 0 4 13 5 1 13 2 5 13 1 6 10 5 4
8 8 7 5 6 5 2 2 1
4 3 4 6 3 2 3
7 8 9 8
11 13 14 1 17 4 15
61 40 48 46 35 39 25 26 30 21 23 14 18 15 13
15 16
7 22 23 12 26 34 38 31 35 39 54 58 48
47 45 44 41 40 35 28 27 25 21 21 17 9 7 7
Seba’ goals f’log[ba sabi[a Jitbieg[du mill-periklu QRENDI ………………….3 MARSA …………………..4
Marsa kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva meta g[elbu lil Qrendi 4-3 f’log[ba spettakulari. G[al Marsa kienet reb[a g[al kollox meritata u setg[et kienet iktar fa/li g[aliex kellhom ferm iktar azzjonijiet ta’ skor. Qrendi i]da g[andhom ilmertu li g[amlu dak li setg[u u minkejja li ma rnexxielhomx jevitaw ittmien telfa konsekuttiva, tilfu bl-unuri. Bidu tajjeb b’g[add ta’ azzjonijiet ta’ skor b’xuttijiet falluti minn Clayton Caruana u Kirsten Brincat, it-tnejn minn qag[da tajba. Fil-25 minuta azzjoni ta’ Qrendi u xutt ta’ Mark Ciantar ftit barra. Marsa kienu iktar perikolu]i u Dylan Agius u Malcolm Tirchett fallew dawk li dehru goals /erti. I]da finalment Marsa marru fil-vanta;; fil35 minuta meta wara azzjoni bejn g[add ta’ plejers kien KIRSTEN BRINCAT li xe[et ;ewwa. Marsa baqg[u jattakkaw u kien biss il-goalkeepr ta’ Qrendi li bi tliet saves determinanti qabel l-inetrvall ]amm lil Qrendi fil-log[ba. Kif bdiet it-tieni taqsima Marsa rduppjaw meta Kirsten Brincat qassam lejn
MALCOLM TIRCHETT li skorja b’lob sabi[. }ew; minuti wara Qrendi mill-;did fil-log[ba b’goal verament sabi[ skorjat minn SANDRO SAMMUT b’xutt bomba. Marsa re;g[u [adu llog[ba f’idejhom u wara xi /ansijiet o[ra kabbru l-iskor b’autogoal sfortunat ta’ Jurgen Muscat fit-62 minuta. Fit-73 minuta Qrendi re;g[u naqqsu l-iskor b’xutt sabi[ ta’ MARK CIANTAR, i]da Marsa g[alqu l-log[ba tliet minuti mit-tmiem meta MALCOLM TIRCHETT da[al tajjeb u skorja b’daqqa ta’ ras wara korner ta’ Caruana. Fil-[in mi]jud kien baqa’ [in g[al goal ie[or ta’ Qrendi permezz ta’ MARK CIANTAR minn azzjoni ta’ korner wara in/ertezza talgoalkeeper ta’ Marsa. Qrendi: G. Micallef, C. Farrugia, L. Schembri (C. Psaila), M. Ciantar, S. Sciluna, S. Sultana, (S. Galea) L. Azzopardi (C. Dobre), S. Sammut, J. Muscat, J. Cassar, P. Hili. Marsa: K. Brincat, D. Agius, S. Cutajar (E. Dalli), K. Scerri, B. Zammit, C. Caruana, J. Rizzo, M. Tirchet, K. Brincat, J. Camilleri (R. Zammit), J. Abdulahi (S. Buhagiar) Referee: Jules Nganue
LUQA SA……………………….....................0 ST LUCIA ……………………......................2
F’log[ba missielta u mimlija azzjonijiet ta’ skor, kienu Santa Lucia li kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva u komplew jitbieg[du millperiklu. Wara ]ew; minuti xutt ta’ D’Amatao salvat tajjeb mill-goalkeeper ta’ Luqa li rrispondew ftit wara b’xutt g[oli ta’ Marney. L-istess Marney kellu lob salvat u mbag[ad Ali Sreti falla /ans tajjeb g[al Santa Lucia. Fil-25 minuta Santa Lucia fil-vanta;; b’azzjoni velo/i u ferm sabi[a fejn Brian Chetcuti qassam lejn Sreti li qabe] ]ew; difensuri u rritorna l-ballun lil BRIAN CHETCUTI li b’xutt mill-ewwel spara fixxibka. Fid-39 minuta Santa Lucia rduppjaw meta Sean Lee Lanzon ]marka lil BRIAN CHAETCUTI li skorja b’lob intelli;enti.
Qabel intemmet it-taqsima kien Sreti li xe[et fit barra. Mal-ftu[ tat-tieni taqsima Luqa perikolu]i b’xutt ta’ Marney imdawwar f’korner u millistess korner daqqa ta’ ras ta’ Coleiro tg[addi t[akkek mal-lasta. Luqa komplew jattakkaw biex jippruvaw tal-inqas jiskorjaw goal ta’ konsolazzjoni i]da l-goalkeeper ta’ Santa Lucija kien ferm attent u salva kull tentattiv sat-tmiem. Luqa: P. Psaila, N. Slavtchen, C. Marney, J. Muscat, E. Thortom, L. Vidal, G. Azzopardi, M. Psaila, M. Coileiro, J. Good, T. Cauchi (K. Bruno). St. Lucia: R. Cilia, A. Genovese, H. Friggieri, J. Fenech, J. Vella, C. Bugeja, G. D’Amato (K. Curmi), B. Chetcuti, A. Sapiano, A. Sreti (A. Razak), S.L. Lanzon (D. Bugeja). Referee: Emanuel Grech
Kollox fl-a[[ar tliet minuti MTARFA…..…...................2 XG{AJRA……...................0
Mtarfa kisbu reb[a 2-0 fuq Xg[ajra, bi]-]ew; gowls jaslu fl-a[[ar g[axar minuti u issa g[andhom 27 punt. Xg[ajra kienu reb[u l-ewwel konfront 2-0. Il-partita kienet ferm kwieta, nieqsa mill-azzjonijiet u bi ftit li xejn moviment mi]-]ew; na[at. L-a[jar azzjoni fl-ewwel taqsima waslet wara nofs sieg[a meta Omar Smier kellu gowl im[assar talli mess il-ballun b’idejh qabel xe[et fix-xibka.
Huma kellhom /ans ie[or tajjeb fis-70 minuta, meta freekick minn barra l-kaxxa ta’ Rodrick Sammut g[adda ftit barra. Kienu eventwalment Mtarfa li fet[u l-iskor fis-87 minuta, meta s-sostitut CHRISTIAN CALLEJA [arab lill-markaturi tieg[u kellu xutt salvat temporanjament mill-gowlkiper Camilleri, i]da l-ballun re;a’ ;ie f’saqajn l-istess plejer, li xe[et f’lasti vojta. Mtarfa ssi;illaw il-partita fil[in ]ejjed, meta DODA
HARUNA [asad g[al kollox lill-gowlkiper Camilleri b’xutt mill-isba[ minn tarf il-kaxxa. Mtarfa: K. Sammut, R. Sammit, J. Fenech, L. Portelli, A. Zahra, J. Muema Munjao, G. Curmi (C. Calleja), P. Azzopardi, O. Smier, D. Haruna Xg[ajra: R. Camilleri, M. Leonardi, C. Xuereb, M. Portelli, C. Micallef, D. Axisa, C. Magro, A. Vella (A. Caruana), D. Galea, D. Wingfield, A. Manaf Referee: Elvio Degabriele
IN-NAZZJON It-Tlieta 5 ta’ Marzu, 2013
36 Sport
Anali]i u kummenti
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti
dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
L-eks plejer ta’ Valletta, Ian Zammit, issikkat minn Luke Dimech fid-draw 0-0 (ritratt> Alex Degabriele)
Innutajna...
• LI fil-log[ba li ntlag[bet nhar il-:img[a bejn Melita u Qormi, fil-bidu tal-log[ba n-numru ta’ partitarji ta’ Melita jsegwu lit-tim tag[hom kien dak ta’ [dax. Iva, 11. Qeg[din taqraw sew tinkwetawx. Partitarju g[al kull plejer. Forsi hawn
min jistaqsi jekk ]didux aktar ma g[adda l-[in. Iva, ]diedu ftit u forsi la[qu ftit aktar mid-doppju. Na[seb hi tal-mist[ija li naraw din il-mi]erja ta’ partitarji filgrounds tag[na hux hekk?
• LI la qeg[din nitkellmu
dwar attendenzi tajjeb li ng[idu li s-Sibt meta kien hemm l-erba’ timijiet ta’ fuq jissieltu kontra xulxin, l-attendenza g[al dawn i]-
]ew; log[biet kienet ta’ 1,200 spettatur. Valletta, Hibernians, Sliema u B’Kara. Issa s-Sibt ma nistg[ux in;ibu l-isku]a talMass Meetings. Insomma, na[seb li forsi l-futbol Malti sar jeffettwa anki lMass Meeting tal-Ajkla! Jekk wasalna f’dan l-istat, veru missejna l-qieg[. U l{add l-aqwa wa[da. 210 spettatur Tarxien-Mosta u Floriana-Balzan. Inkwetanti hux?
• LI jidher li l-pulizija, sabiex ji//ekkjaw jekk is-seats humiex maqlug[in, ;ieli
hemm minnhom li jimbuttawhom b’saqajhom. Hekk ;ara nhar is-Sibt li g[adda u ninsab infurmat li
kien hemm uffi/jal tassigurtà li ;ibed l-attenzjoni ta’ ]ew; pulizija sabiex ji//ekkjaw bl-idejn u mhux bis-saqajn peress li filpro/ess g[amlu l-[sara lil xi ]ew; si;;ijiet. Il-[asra hi li g[al dawn i[allsu l-klabbs. • LI fil-line up li a[na l;urnalisti ning[ataw, fil-
log[ba bejn Mosta u Tarxien kien hemm ]ball f’dik tal-Mosta hekk kif mal-ewwel [dax kien hemm imni]]el Steve Onyi Chiemeka meta fil-ground kien hemm Carlos Campagnoli. Nemmen li nuqqas b[al dan g[andu jkun tal-anqas av]at lill;urnalisti u mhux irridu nindunaw bih a[na.
Dos Santos ta’ Hibernians imdawwar bejn diversi plejers ta’ B’Kara fit-telfa ta’ Hibs 0-1
Valletta b’punt vanta;; fuq Hibernians minn Simon FARRUGIA
Valletta fet[u vanta;; ta’ punt fil-qu//ata tal-klassifika minkejja li sfaw mi]muma fi draw minn Sliema Wanderers. Dan wara li Hibernians tilfu l-konfront kontra B’Kara u b’din ir-reb[a l-Istripes da[lu mill-;did fit-taqtig[a g[ar-reb[ tal-Kampjonat u issa jinsabu punt ta[t il-Pawlisti u tnejn ta[t il-leaders. Kellu jkun gowl ta’ Jean Pierre Mifsud Triganza ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima li ta reb[a lil Birkirkara fuq Hibernians. B’dan irri]ultat infet[et mill-;did bejn tlieta t-taqtig[a g[ar-reb[ talkampjonat. Kienet log[ba li matulha [afna mil-log[ob kien kon/entrat f’nofs ground. Birkirkara kienu ;ejjin minn telfa kontra Sliema fl-ewwel log[ba ta/-Championship Pool u b’hekk irritornaw g[ar-reb[ bil-kbir. Minn dik il-partita rritorna minn sospensjoni Justin Haber li ftit li xejn kien impenjat. Minbarra dan, il-kow/ tal-Istripes Paul Zammit wettaq tliet bidliet o[ra filformazzjoni b’Ryan Scicluna, Rodrigo Pereira u Jean Pierre Mifsud Triganza jibdew flok Zach Muscat, Ryan Camenzuli u Shola Haruna Shodiya, u dan tal-a[[ar jiskonta log[ba sospensjoni. Hibernians wara r-reb[a li kisbu kontra l-;irien Tarxien g[amlu bidla wa[da bl-attakant Allan Kardeck jie[u post Jonathan Pearson. Valletta naqsu li japprofittaw mi]-]elqa ta’ Hibernians imma xorta wa[da telg[u wa[idhom fil-qu//ata tal-klassifika minkejja li sfaw mi]muma draw minn Sliema Wanderers. B[all-ka] tal-log[ba ta’ qabel din kienet partita o[ra di]appuntanti li rat lil Valletta, minkejja superjuri, rari jkunu perikolu]i. Mill-banda l-o[ra, Sliema komplew jikkonfermaw it-titjib u s’issa minn ]ew; log[biet [adu erba’ punti. Fil-fatt tiddomina ddifi]a, u kontra l-qawwa ta’ B’Kara u Valletta ma sofrew ebda gowl. Kien strumentali biex dan se[[ partikolarment il-goalkeeper Glenn Zammit u f’din il-po]izzjoni Sliema g[andhom mo[[hom mistrie[ meta niftakru li hemm nieqes il-goalkeeper titolari Henry Bonello. Mir-reb[a fuq Birkirkara, bidla wa[da g[all-Wanderers b’Ian Zammit jie[u post Ivan Woods li kien sospi]. Valletta wara r-reb[a kbira 5-0 fuq Mosta, kien mistenni [afna aktar minnhom i]da naqsu li jkunu konvin/enti u fallew i/-/ans li jift[u vanta;; ta’ tliet punti f’ras il-klassifika. G[alihom Jason Vandelannoite u Denni Rocha Dos Santos [adu post Gabriel Da Silva u Abubakar Bello-Osagie. Sa[[ew il-[ames post Tarxien sa[[ew il-[ames post tal-klassifika punt ta[t Sliema Wanderers u [ames punti fuq l-avversarji tag[hom Mosta wara li [ar;u rebbie[a 3-0 fuq it-tim tal-qieg[ Mosta. Bla dubju, l-eroj tarRainbows kien Daniel Mariano Bueno li skorja hat trick. Kemm Tarxien kif ukoll Mosta kienu ;ejjin minn telfiet fl-ewwel dehra tag[hom fi/-Championship Pool u Tarxien sfaw meg[luba mill;irien Hibernians 3-0 filwaqt li Mosta sfaw umiljati mil-leaders Valletta 5-0. G[ar-Rainbows kien sospi] Andrezinho filwaqt li Mosta g[amlu bidla wa[da mill-a[[ar log[ba b’Chikwado Mbonu jibda flok Chiemeka. Ta’ min jinnota li dan l-ista;un Tarxien dejjem [ar;u rebbie[a fuq Mosta u din kienet it-tielet reb[a wara li fl-ewwel fa]i kienu reb[u 2-0 u 3-1 rispettivament. Qormi rritornaw g[ar-reb[ u komplew isa[[u posthom firRelegation Pool b’reb[a ta’ 2-0 fuq Melita bil-gowls jaslu lejn tmiem l-ewwel taqsima. Fl-ewwel log[ba mir-Relegation Pool Qormi kienu sfaw meg[luba minn Rabat Ajax u l-importanza ta’ reb[a fil-log[ba kontra t-tim tal-qieg[ Melita kompliet ti]died. Jonathon Bondin kien sospi]. Mill-banda l-o[ra Melita kienu ;ejjin minn erba’ telfiet konsekuttivi bl-a[[ar wa[da tkun telfa kontra Floriana 2-1. Andrew Caruana Scicluna u Matthew Borg kienu neqsin g[all-Amateurs min[abba sospensjoni filwaqt li laqg[u lura lil Karl Vella Petroni. G[al Melita din kienet telfa o[ra li [alliethom f’qieg[ il-
klassifika bi problemi kbar fejn jidher li mhux se tkun fa/li li jevitaw ir-Relegation b’Rabat u {amrun juru aktar determinazzjoni. Kien hemm reb[a g[al kull na[a fid-darbtejn li ltaqg[u s’issa dan lista;un u wara li fl-ewwel round Melita kienu kisbu reb[a 3-2, Qormi rrispondew b’reb[a ta’ 2-1 fit-tieni round. Lura g[ar-reb[
{amrun irritornaw g[ar-reb[ wara serje negattiva wara li f’konfront dirett kontra Rabat Ajax dawru telfa f’reb[a b’]ew; gowls fit-tieni taqsima. Kienet log[ba missielta u movimentata fejn ir-ri]ultat ta’ draw kien ikun l-aktar wie[ed ;ust. Fil-fatt Rabat kellhom il-mumenti tag[hom ukoll fejn tilfu /ansijiet ta’ skor li pattew qares g[alihom. Rabat kienu ;ejjin minn reb[iet kontra Mosta u Qormi u bil-punti miksuba nqalg[u minn qieg[ il-klassifika wara xhur s[a[ f’din il-po]izzjoni. I]da f’temp ta’ ;img[a marru lura fil-post ta’ qabel tal-a[[ar b’din it-telfa diretta kontra {amrun Spartans u b’dawn it-tliet punti huma l-Ispartans li [adu ftit tan-nifs b’]ew; punti fuq l-istess Rabat u erbg[a fuq Melita. {amrun kienu g[addejjin minn mumenti diffi/li [afna hekk kif tilfu 13 mill-a[[ar 14-il log[ba bl-unika reb[a tkun kontra l-istess Rabat Ajax 3-1 wara li fl-ewwel round kienu spi//aw 1-1. Lura g[al {amrun kien hemm il-plejer ta’ esperjenza Massimo Grima b’Roderick Fenech sospi]. Adam Smeir, Justin Felice, Chris Schembri u Ryan Micallef kienu g[al darb’o[ra neqsin g[all-Ajax. Finalment il-konfront bejn Balzan u Floriana spi//a fi draw ta’ 11 u din il-log[ba ftit li xejn la[qet xi livelli. Meta tikkunsidra kollox kien ri]ultat ;ust bil-gowls jaslu kollha fit-tieni taqsima fi ftit minuti bi Floriana jift[u l-iskor u Balzan jirrispondu. U minn hemm ’il quddiem komplejna fejn [allejna qabel il-gowls. I]-]ew; na[at kienu ;ejjin minn reb[iet fl-ewwel log[ba tag[hom mir-Relegation Pool il-;img[a li g[addiet meta Floriana g[elbu lil Melita 2-1 filwaqt li Balzan kisbu t-tliet punti b’reb[a fuq {amrun Spartans 3-1. G[al Balzan irritornaw Conceicao li beda mill-ewwel filwaqt li Yessous Camilleri beda fuq il-bank b’Jonathan Francica jkun nieqes g[al darb’o[ra. Sacha Borg kien nieqes g[all-Greens flimkien ma’ Owen Bugeja li kien sospi] filwaqt li rritorna g[al Floriana Gary Roberts. Fi]-]ew; log[biet ta’ bejniethom fl-ewwel fa]i kienu Floriana li [ar;u rebbie[a bl-iskor identiku ta’ 3-1.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Sport 37
It-tim tal-;img[a G. Zammit (Sliema W.)
Log[ba e//ellenti minn dan il-goalkeeper ]ag[]ug[ Glenn Zammit li minn mindu [a postu flok l-imwe;;a Henry Bonello wera li hu goalkeeper ta’ klassi u kkonferma li f’din il-po]izzjoni Sliema m’g[andhomx problemi.
R. Scicluna (B’Kara)
Ryan kien tajjeb matul illog[ba kollha kontra Hibernians. Dan il-player hu talent ie[or li l-kow/ talIstripes Paul Zammit qed ju]a [afna t-talenti tieg[u fit-team ta’ B’Kara biex ikompli l;lieda tieg[u g[ar-reb[ talunuri.
E. Herrera (B’Kara)
Difensur qalbieni ta’ B’Kara li kien l-a[jar player fil-pitch kontra Hibernians. Edward apparti li jiddefendi b’mod tajjeb ja[dem [afna wkoll flattakk tal-Istripes. Kontra leks tim tieg[u [assu komda u kompla jikkonferma l-qawwa tieg[u.
D. Camilleri ({amrun S.)
Il-player veteran tal-Ispartans kien determinanti b’mod partikolari fit-tieni taqsima. David skorja gowl minn korner dirett filwaqt li kien involut b’[afna millazzjonijiet offensivi ta’ {amrun.
R. Fenech (Valletta)
Midfielder Belti li b[alissa la[aq l-aqwa forma tieg[u. Ryan hu player li ja[dem bla waqfien f’nofs il-ground filwaqt li g[andu xutt b’sa[[tu li kapa/i jo[loq problemi lil kull difi]a.
G. Sciberras (B’Kara)
Il-mutur f’nofs il-ground talIstripes. Gareth hu player utli [afna li reba[ nofs il-ground kontra Hibernians. Il-wirjiet tieg[u kapa/i li jkomplu jg[ollu aktar il-fuq lil B’Kara fit-tentattiv li jirritornaw g[all-glorja.
I. Coronado (Floriana) G[al darb’o[ra jinsab fittim tal-;img[a. Minkejja li l-wirja tat-tim tieg[u ma’ kienetx wa[da e//ellenti Coronado kien l-a[jar. U nkuruna wirja tajba minna[a tieg[u b’gowl spettakolari, konferma talintelli;enza ta’ dan ilplayer.
P. Barbetti (Sliema W.)
Sliema kisbu draw kontra lleaders Valletta. Minkejja li g[al [afna [inijiet kienu dominati minn Valletta xorta wa[da qatt ma’ kienu f’xi periklu li jitilfu. Biex waslu g[al dan spikka Barbetti li xejjen diversi azzjonijiet tal-avversarji.
R. Darmanin (Balzan)
L-attakkant ta’ Balzan salva lit-tim tieg[u b’gowl tajjeb u kien sfortunat li [ames minuti mit-tmiem ;ie m/a[[ad mill-mimduda meta d-daqqa ta’ ras tieg[u stampat mal-injam. Player li g[ad jiswa aktar lil Balzan.
M. Avila Perez (Qormi)
Kemm ilu li l-ex player Karkari] ing[aqad ma’ Qormi solva [afna millproblemi li t-tim immexxi minn Jesmond Zerafa kellu biex isib ix-xibka. Ja[dem [afna f’nofs il-ground u lattakk u regolari wkoll filgowls tieg[u.
D. Mariano Bueno (Tarxien R.)
Tlett gowls minn dan ilplayer li l-log[ba kontra Mosta kienet trijonf personali g[all-Bra]iljan. Skorja kemm bis-sieq kif ukoll bir-ras. Player li dan lista;un jidher li se jkun fost l-a[jar kemm ilu fil-football lokali jekk i]omm din ilforma.
Daniel Mariano Bueno protagonista g[al Tarxien jidher fl-azzjoni kontra Mosta (ritratt> Martin Agius)
KUMMENTI WARA TARXIEN R. 3-0 MOSTA
L-g[an tag[na jibqa’ post fl-Ewropa - Daniel Mariano Bueno (Tarxien R.) “Kellna log[ba tajba [afna fejn irkuprajna mit-telfa li ;arrabna kontra Hibernians il;img[a li g[addiet.” Hekk kienu l-ewwel kummenti talattakkant ta’ Tarxien Rainbows Daniel Mariano Bueno fi tmiem ir-reb[a li kisbu kontra Mosta 3-0. Il-Bra]iljan kien l-eroj talpartita wara li kien hu li skorja t-tliet gowls. Dwar dan Bueno qal,
“Ninsab kuntent li skurjajt hat
trick g[ax jien dak huwa xog[li ta’attakkant. Insejt meta kien l-a[[ar darba li skurjajt tlieta. Imma limportanti hu li t-tim kien mag[qud u kon/entrat biex ksibna l-punti massimi.” Dwar il-futur ta’ Tarxien dan l-ista;un, Bueno qal, “Lg[an tag[na huwa li nkomplu nitilg[u aktar il-fuq filklassifika.
Ninsabu fil-[ames post punt biss ta[t Sliema u quddiemna g[andna log[ba diffi/li kontra l-leaders Valletta. Dak li se[[ f’din il-log[ba huwa issa passat. Minn issa di;a` qed na[seb fuq illog[ba li jmiss. Irridu nippruvaw nil[qu lg[an tag[na, dak li niksbu post fl-Ewropa. Se tkun missielta, mhux fa/li i]da possibbli,” temm Bueno.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
38 Sport
Real iridu jiskurjaw f’Old Trafford Illejla Real Madrid jilag[bu barra minn darhom f’Old Trafford kontra Man Utd u biex dawn i]ommu t-tamiet li jg[addu g[ar-rawnd li jmiss [ajjin, iridu tal-anqas jiskurjaw gowl. Dan wara li flewwel leg tal-a[[ar 16 filBernabeu Man Utd kienu spi//aw fi draw ta’ 1-1. Man Utd kienu skurjaw permezz ta’ Welbeck u kien leks player ta’ Man Utd Ronaldo li ;ab id-draw. Bla dubju Ronaldo se jkun l-akbar tg[eddida g[al Maa Utd, tim li matul dan l-a[[ar jidher li qed ikun a[jar fil-fa]i difensiva. F’dawn l-a[[ar erba’ log[biet fil-kampjonat Man Utd ma qalg[u l-ebda gowl. Fi tmiem il-;img[a r-Red Devils reb[u 4-0 f’darhom kontra Norwich u qeg[din filqu//ata tal-kampjonat Ingli]. Min-na[a tag[hom Real se jkunu ;ejjin minn ]ew; reb[iet kontra r-rivali Barcelona fi spazju ta’ ;img[a. Bl-ewwel reb[a, dik ta’ 3-1 Real eliminaw lil Barcelona mit-Tazza tar-Re filwaqt li fi tmiem il-;img[a t-tim ta’ Mourinho reba[ 2-1 kontra Barcelona. Minkejja li Real huma maqtug[in mill;lieda g[ar-reb[ tal-kampjonat ir-reb[a ta’ tmiem il;img[a u dik fit-Tazza tar-Re ]gur li se tg[olli l-morall talplayers ta’ Real li qed jippruvaw jirb[u l-10 titlu ta/Champions League fl-istorja tal-klabb. Il-manager ta’ Man Utd Alex Ferguson qal li Real joperaw bl-aqwa mod bilkontra attakk u r-Red Devils
II Leg Illum
L-a[[ar 16
Il-Programm
B. Dortmund v S. Donetsk (2-2) Man Utd v R. Madrid (1-1)
G[ada
Juventus v Celtic PSG v Valencia
(3-0) (2-1)
se jkunu ferm attenti biex jevitaw li jaqilg[u gowls minn kontra attakki. Id-difensur ta’ Real Pepe qal li l-log[ba kontra l-leaders Ingli]i ma setg[etx ;iet f’[in aqwa minn dan. “G[addejin minn perjodu tajjeb. Irba[na ]ew; log[biet importanti u se jg[inuna meta naffrontaw lil Man Utd.” A[bar [a]ina g[al Man Utd hi li d-difensur Phil Jones se jkun nieqes min[abba injury fl-g[aksa filwaqt li Real se jer;a’ jkollhom lill-goalkeeper Iker Casillas nieqes. Dan g[adu kemm irritorna g[atta[ri; wara li kiser subajh. Dan ifisser li se jer;a’ jkun Lopez li jibda bejn il-lasti. Wie[ed irid jara jekk Ferguson hux se jag[]el li jibda bil-playmaker Kagawa wara li dan tal-a[[ar, fi tmiem il-;img[a skurja tliet gowls kontra Norwich.
Wayne Rooney (xellug) u Tom Cleverley (lemin) jippruvaw jie[du l-ballun lil Nemanja Vidic waqt sessjoni ta’ ta[ri; ta’ Man Utd.
L-dbda player m’hu sospi] g[al din il-log[ba imma g[al Real, jekk Xabi Alonso jew Sergio Ramos jintwerew karta safra dawn jitilfu l-ewwel leg tal-kwarti tal-finali. G[al Man Utd jekk Rafael jew Robin van Persie jkunu ammoniti dawn jitilfu l-log[ba li jmiss. Iridu jsalvaw l-ista;un Illum ukoll jilag[bu /-
champions :ermani]i Borussia Dortmund kontra Shakhtar Donetsk u g[al Dortmund din se tkun okka]joni biex isalvaw lista;un li s’issa ma tantx hu wie[ed tajjeb.
Dan l-ista;un Dortmund qeg[din 17-il punt wara lleaders Bayern Munich filwaqt li ;img[a ilu ;ew eliminati mit-tazza domestika b’telfa kontra l-istess Bayern Munich. Fi tmiem il-;img[a Dortmund reb[u 3-1 kontra Hanover filwaqt li Shakhtar reb[u 4-1 kontra Volyn Lutsk. Ta min jinnota li g[al Shakhtar din kienet l-ewwel log[ba talkampjonat wara waqfa ta’ tliet xhur u hu g[alhekk li wiw[ed jistenna li l-players ta’ Dortmund ikunu f’kundizzjoni fi]ika a[jar. “S’issa mhux se ng[idu li kellna sta;un negattiv. Hu veru li Bayern qed ji;ru bil-kampjonat u li ;ejna eliminati mittazza domestika imma fadlilna /ans li ng[addu g[al mal-a[[ar tmienja,” qal il-midfielder ta’ Dortmund, Blaszczykowski. G[at-tieni leg Dortmund se jibdew favoriti wara li skurja ]ew; gowls fl-Ukrajna imma fl-istess [in iridu joqg[odu attenti g[ax telfa minima ta’ 1-0 g[alihom tifsser li dawn ikunu eliminati. I]-]ew; timijiet m’hu se jkollhom l-ebda player sospi] g[al din it-tieni leg. M’g[andhomx ifallu
G[ada Juventus mistennija jsibuha fa/li biex jibbukkjaw post mal-a[ar tmienja meta dawn jilag[bu kontra Celtic, tim li fl-ewwel rawnd, fliSkozja reb[ulu 3-0. Juventus skurjaw fl-ewwel minuti kontra Celtic u fl-a[[ar minuti skurjaw tnejn o[ra biex kwa]i a//ertaw ru[hom minn post fil-kwarti finali.
I/-champions Taljani, nhar il-:img[a ;ew draw 1- kontra Napoli u b’dan id-draw g[amlu pass ie[or lejn it-titlu meta iddefendew il-vanta;; ta’ sitt punti li g[andhom f’ras il-klassifika fuq l-istess Napoli. Min-na[a tag[hom Celtic, li huma wkoll leaders talkampjonat Sko//i], reb[u 2-1 barra minn darhom kontra St Mirren f’log[ba valida mittazza Sko//i]a. L-ebda player m’hu sospi] g[al din il-log[ba imma jekk wie[ed minn Arturo Vidal, Claudio Marchisio jew Stephan Lichtsteiner ikunu ammoniti jitilfu l-log[ba li jmiss. G[ada jilag[bu wkoll PSG kontra Valencia u l-Fran/i]i jibdew favoriti li jg[addu g[ar-rawnd li jmiss wara li dawn reb[u 2-1 barra minn darhom kontra Valencia. Fi tmiem il-;img[a PSG, b’sorpri]a tilfu 1-0 kontra Reims filwaqt li Valencia ;ew draw 2-2 kontra Levante. Mill-wirjiet li kellhom i]-]ew; timijiet deher bi/-/ar li l-players kienu mo[[hom fil-konfront ta’ g[ada. PSG se jkollhom ]ew; players importanti sospi]i g[al din il-log[ba. Dawn huma l-midfielder Verratti u l-attakkant Ibrahimovic. Dan tal-a[[ar ;ie sospi] ]ew; log[biet wara li tke//a fl-ewwel leg u dan ifisser li f’ka] li PSG jg[addu g[arrawnd li jmiss, Ibrahimovic jitlef anke l-ewwel leg talkwarti tal-finali.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
Sport 39 MILL-KUNSILL TAL-MFA
Floriana u {amrun fil-periklu li jitnaqqsulhom il-punti Iridu j[allsu l-plejers sa nofsinhar tal-:img[a Floriana u {amrun jistg[u ji;u penalizzati ]ew; punti kull wie[ed jekk sa nofsinhar ta’ nhar il-:img[a li ;ej ma j[allsux. Floriana g[andhom jag[tu b’kollox is-somma ta’ €42,745, €20,000 minnhom lil B’Kara ta’ Thomas Paris u €7,920 lil Aaron Brown ta’ ]ew; pagamenti li kellhom i[allsuhom sal-a[[ar ta’ Jannar. Barra dan, Floriana g[andhom ka] ie[or dwar plejer I]ralejan Omer Avramov li kiteb il-FIFA li min-na[a tag[ha [ar;et akku]a kontra Floriana li jekk fi ]mien 30 ;urnata - li kienu jag[lqu fil25 ta’ Frar - ma j[allsux issomma ta’ €12,600 kienu se jippro/edu kontrihom. B’hekk jiskatta awtomatikament linteressi ta’ 5% fuq is-somma u issa l-FIFA se tissottometti l-ka] quddiem il-Board tadDixxiplina tag[ha. Floriana g[andhom ka] ie[or ta’ Valdo Alinho li jridu jag[tuh is-somma ta’ €2,225. {amrun ukoll jistg[u jitnaqqsulhom ]ew; punti. Huma jridu j[allsu €4,000 lil Rupert Mangion u €4,000 lil Birkrikara FC tal-plejer SPARAR
Tiraturi Maltin fil-GP tal-Kuwajt
Kontin;ent ta’ tiraturi Maltin jinsab fil-Kuwajt fejn qed jie[u sehem fl-HH Amir Kuwajt Grand Prix. Il-grupp Malti hu mmexxi mill-President Carmel Cascun li qed imexxi negozjati ta’ koperazzjoni mal-Federazzjonital-Isparar tal-Kuwajt. G[al dan il-GP internazzjonali bosta pajji]i bag[tu l-aqwa tiraturi tag[hom biex i[ejju bl-a[jar mod g[all-impenji tat-tazza tadDinja tal-ISSF. Fis-Skeet Malta hi rappre]entata minn Darren Vella u Sergio Borg waqt li g[adDouble Trap li tibda llum hemm William Chetcuti u Nathan Lee Xuereb. L-Erbg[a mbag[ad jie[du sehem it-tiraturi tatTrap li se jkunu Frans Pace, James Galea, Frank Scorfna, Nicky Carabott u George Cassar. It-tiraturi huma akkumpanjati millkow/ Jimmy Briffa.
Terence Vella. Sar mag[ruf ukoll li l-kaxxier ta’ {amrun Spartans Antoine Attard irri]enja mill-kariga. Problemi g[al Qormi
Qormi FC wkoll g[andhom jag[tu €4,942 lil Kenneth Scicluna u jekk ma j[allsux sal-31 ta’ April ikollhom prohibition. Qormi jridu j[allsu wkoll €8,730 lil Stephen Wellman, somma li kellhom i[allsuha sat-28 ta’ Jannar biex b’hekk issa g[andhom prohibition bil-ka] imur quddiem il-board tal-Kontroll u d-dixxiplina. Sadattant Qormi kitbu lilMFA li fit-28 ta’ Marzu se jag[mlu seduta ;enerali straordinarja biex tkun diskussa s-sitwazzjoni finanzjarja talklabb u l-bejg[ ta’ poprjeta` tal-klabb l-antik. L-eks attakkant Ian Zammit qed jitlob €2,700 ewro b[ala pagament ming[and Mosta li kellhom i[allsu s-somma sal31 ta’ Jannar u Marsaxlokk naqsu milli j[allsu lil Andrew Spiteri s-somma ta’ €5,000 minn €14,000 li kellu jie[u. Fl-istess laqg[a tal-Kunsill sar mag[ruf li Trevor Fenech u Joe Micallef irri]enjaw
mill-kumitat ta’ Mosta FC. Il-President Norman Darmanin Demajo qal li dawn huma affarijiet inkwetanti imma issa bl-introduzzjoni tal-Financial Fair Play mill-ista;un li ;ej dan kollu se jispi//a g[ax il-klabbs iridu jkunu konformi marregolamenti finanzjarji. Sospi]i fuq doping
Intant ]ew; plejers irri]ultaw po]ittivi g[ad-doping millEwwel Divi]joni. Dawn huma Claude Camoin ta’ Mqabba li ;ie sospi] sal-14 ta’ Frar tal2015 bi ksur tar-regolamenti tad-doping u Mattia Del Negro ta’ Naxxar fit-8 ta’ Di/embru. I]-]ew; plejers instabu po]ittivi fl-istess log[ba. Del Negro ;ie sospi] sal-14 ta’ April tal-2013. Dwar il-log[ba Malta v Italja mit-Tazza tad-Dinja tal2014 sar mag[ruf li l-biljetti fil-Millennium Stand inbie[gu kollha u flimkien man-North u South Stand ilpartitarji jistg[u joqg[odu fejn iridu. Minn 18,000 biljett fadal biss ftit aktar minn 2,000 tant li l-MFA qed tistenna li l-ground nazzjonali jkun mimli.
Imut l-Urugwajan Luis Cubilla L-eks attakkant internazzjonali tal-Urugwaj Luis Cubilla li lag[ab fi tliet edizzjonijiet tat-Tazza tad-Dinja u b[ala kow/ reba[ darbtejn ilCopa Libertadores ma’ Olimpia tal-Paragwaj, miet fletà ta’ 72 sena. L-FA tal-Urugwaj qalet li Cubilla, wie[ed mill-aktar plejers influwenti u ta’ su//ess li qatt kellu lUrugwaj, miet ka;un ta’ kan/er fl-istonku fil-kapitali tal-Paragwaj Asuncion fejn kien jg[ix. B[ala plejer Cubilla lag[ab fit-Tazza tad-Dinja tal-1962, 1970 u l-1974 bit-tim tieg[u jasal sas-semi-finali fit-tieni edizzjoni qabel tilef 3-1 kontra l-Bra]il. Hu kien ukoll involut firreb[a memorabbli fl-a[[ar [inijiet tal-[in barrani kontra l-Unjoni Sovjetika fil-kwarti tal-finali tal-1970 meta reba[ ballun li l-avversarji [asbu li sejjer barra u xe[et lejn Victor Esparrago li skorja l-
uniku goal tal-log[ba. Cubilla lag[ab ma]-]ew; klabbs kbar tal-Urugwaj, Penarol u Nacional fejn reba[ erba’ kampjonati ma’ kull wie[ed, kif ukoll reba[ kampjonat lejn tmiem il-karriera ma’ Defensor Sporting. Hu lag[ab ukoll fi Spanja g[al ]ew; sta;uni ma’ Barcelona u reba[ il-Copa del Rey u ma’ River Plate flAr;entina. B[ala kow/ [adem filParagwaj, l-Ar;entina lKolombja, l-Perù, l-Ekwador u l-Gwatemala. Ma’ Olimpia kellu [ames esperjenzi fejn reba[ il-Copa Libertadores fl1979. B’kollox kien kow/ ta’ Olimpia g[al 15-il sena u reba[ tmien kampjonati talParagwaj. L-uniku di]appunt b[ala kow/ kien mat-tim nazzjonali tal-urugwaj li mexxa fil-Copa America fl-1991 u l-1993 b’ri]ultati negattivi u rri]enja qabel il-kwalifiki tat-Tazza tad-Dinja tal-1994.
Paul Borg Inguanez, Fundatur tal-IASC
NIKET
Imut Paul Borg Inguanez Dalg[odu t[abbret il-mewt ta’ Paul Borg Inguanez mag[ruf ahjar b[ala s-Sur Pawl. Hu kellu 87 sena. Is-Sur Pawl kien il-Fundatur tal-Inter Amateur Soccer Competition, il-IASC fl-1959 fejn kien ilu jokkupa l-kariga ta’ President g[al diversi snin u sa ftit jiem ilu kien ukoll g[adu attiv u jattendi kull nhar ta’ {add il-partiti talasso/jazzjoni. Hu kien ukoll membru tal-Kunsill tal-MFA u f’diversi Boards g[al dawn l-a[[ar 50 sena. Il-quddiesa praesente cadavere se ssir g[ada l-Ebg[a 6 ta’ Marzu fil-knisja kolle;;jata tal-Immakulata Kun/izzjoni f’Bormla fit-8.30 a.m. Fi stqarrija l-MFA qalet li Borg Inguanez jibqa’ mfakkar g[as-servizz kbir li ta lill-futbol Malti matul [ajtu, frott ta’ [idma onesta u dedikata u tibg[at il-kondoljanzi profondi tag[ha lill-familja Borg Inguanez f’mument daqstant diffi/li. Minn dawn il-kolonni nag[tu l-kondoljanzi lill-familja Borg Inguanez. FUTBOL
Id-dejn ta’ Liverpool ikompli jikber Liverpool [abbru li d-dejn tag[hom kiber b’21.8 miljun lira sterlina. Dan hu l-aktar min[abba l-fatt li f’dawn la[[ar sentejn ma [adux sehem fi/-Champions League, kompetizzjoni li ti;;enera flus kbar. Ir-Reds irre;istraw telfa ta’ 40.5 miljun lira sterlina filwaqt li d-dejn kiber g[al 87.2 miljun lira sterlina. Fi stqarrija l-klabb qal li lfattur prin/ipali relatat ma’ dan it-telf hu g[ax Liverpool ma g[addewx g[a/Champions League u fl-istess [in komplew jakkwistaw lillplayers. L-a[[ar darba li Liverpool lag[bu fi/-Champions League kien fl-2010 filwaqt li flista;un 2011-12 lanqas biss
kienu ikkwalifikaw g[allEuropa League. F’dawn l-a[[ar sentejn Liverpool reb[u l-League Cup u tilfu l-finali tal-FA Cup kontra Chelsea. “Fil-perjodu li g[amilna telf ksibna su//ess fix-xena domestika u wie[ed ma jridx jinsa dan,” qal Ian Ayre li hu Direttur fi [dan ilklabb. B[alissa Liverpool jinsabu fis-seba’ post fil-Premier League, 10 punti bog[od mirraba’ post li jfisser Champions League. Intant, Rangers [abbru li flewwel seba’ xhur li lag[bu fitTielet Divi]joni Sko//i]a, irre;istraw telf ta’ seba’ miljun lira sterlina. Il-klabb ta’ Rangers falla sena ilu u ;ie ordnat jer;a’ jibda jilg[ab mitTielet Divi]joni.
INGILTERRA
Tevez de/i]iv g[al Man City Goal skurjat minn Carlos Tevez e]att qabel il-mistrie[ wara su;;eriment ta’ Dzeko, ta reb[a li/-Champions Manchester City 1-0 g[and Aston Villa fl-unika log[ba mill-Premiership. City kellhom aktar pussess imma ma kinux in/i]ivi g[alkemm finalment [adu t-
tliet punti li po;;ewhom mill;did 12-il punt ta[t il-leaders Man Utd. Ri]ultati
Premiership
A. Villa v Man City
0-1
Vicenza v Bari Verona v Padova
0-1 0-2
Serie B
It-Tlieta, 5 ta’ Marzu, 2013
40 Lokali
Scotts Supermarket se jinvesti €12-il miljun u se jo[loq 60 impjieg ;did minn Charles Muscat
Il-katina ta’ supermarkets ewlenija Scotts Supermarket li b[alissa g[andha tmien supermarkets madwar Malta se tkompli tinvesti u to[loq aktar impjiegi ;odda. Fil-fatt Scotts Supermarket se tinvesti f’supermartket ;did fil-Mosta u se tibni warehouse ;dida b’investiment totali ta’ €12-il miljun. Dan se jwassal biex il-kumpanija to[loq aktar minn 60 impjieg ;did. Mario Said, id-Direttur Mani;erjali ta’ Scotts Supermarket [abbar dan ilbiera[ waqt ]jara li l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi g[amel fi Scotts Supermarket f’{a]-}abbar. Il-Prim Ministru li kien akkumpanjat mill-Ministru Jason Azzopardi, iltaqa’ mal[addiema u mal-management fil-post tax-xog[ol tag[hom u anke ma’ numru ta’ konsumaturi li kienu qed jixtru. Scotts Supermarket b[alissa timpjega aktar minn 260 [addiem fit-tmien supermarkets li topera u wara l-investiment li se tag[mel, in-numru ta’ [addiema se jaqbe] it-320. Din il-kumpanija twaqqfet 10 snin ilu u bdiet b’supermarket fin-Naxxar u matul is-snin kompliet tinvesti f’aktar supermarkets u ]]id il[addiema.
Mario Said qal li lkumpanija tinvesti b’mod qawwi fit-ta[ri; tal-[addiema u wara li n-negozju kompla jikber, huma se jinvestu f’warehouse ;dida li tissupplixxi lis-supermarkets kollha tal-kumpanija. Hu qal li lkumpanija dejjem tinvesti fil[addiema tag[ha u fil-prodotti tag[ha biex tag[ti l-a[jar g[a]la lill-konsumatur. Il-Prim Ministru qal li Scotts Supermarket hi e]empju ta’ kif l-imprenditur Malti adatta ru[u g[at-tibdil li se[[ew fl-ekonomija ta’ pajji]na. Hu fakkar li s-sidien ta’ Scotts Supermarket li huma Maltin kellhom industrija tat-tessuti imma min[abba t-tibdil li se[[ u rrealtajiet tal-kompetizzjoni, pajji]na ma baqax /entru filmanifattura tat-tessuti. Imma l-investitur Malti dejjem wera l-kreattività u l-kapa/ità tieg[u li quddiem il-kompetizzzjoni, g[a]el li jinvestu fis-settur tas-supermarkets. Lawrence Gonzi spjega li w[ud mill-[addiema ta’ Scotts Supermarket fis-snin ta’ qabel kienu ja[dmu malkumpanija fl-industrija tattessuti, imma huma ng[ataw it-ta[ri; u komplew ja[dmu fin-negozju tas-supermarkets li kompla jikber u jo[loq aktar xog[ol. Hu qal li s-
Wara l-investiment li se tag[mel Scotts Supermarkets, in-numru ta’ [addiema se jaqbe] it-320
su//ess ta’ Scotts Supermarket hu dovut g[al investiment kontinwu, g[atta[ri; tal-[addiema u g[al lealtà lejn il-konsumatur. Hu qal li l-politika tal-Gvern, immexxi mill-PN hi li l-konsumatur ikollu l-g[a]la ta’ prodotti lokali u ta’ barra u jit[alla jag[mel l-g[a]la tieg[u. Il-Prim Ministru qal li ssettur tal-bejg[ u l-wholesale
media•link COMMUNICATIONS
qed ikompli jikber f’pajji]na u qed ikompli jo[loq aktar xog[ol. Hu qal li dan hu wie[ed mis-setturi li kkontribwixxa biex fil-[ames snin li g[addew f’pajji]na in[olqu 20,000 post taxxog[ol ;did. Lawrence Gonzi fakkar li fil-Programm Elettorali talPartit Nazzjonalista g[al [ames snin li ;ejjin hemm ilproposta tan-night tariff tal-
elettriku li malli jitlesta lInterconnector ma’ Sqallija fi ]mien sena, Malta se tkun tista’ tixtri l-elettriku bi prezz or[os matul il-lejl. Hu qal li ttnaqqis ta’ bejn 7 u 26 filmija fil-kontijiet tal-elettriku matul il-lejl se jtaffi [afna mill-ispejje] g[al diversi negozji fosthom is-supermarkets li jkollhom il-freezers u r-refrigerators mixg[ulin matul il-lejl.