2013_03_08

www.mychoice.pn

Numru 13,379

€0.55

Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

B’ri]ultat ta’ emendi fil-li;i elettorali, g[all-ewwel darba l-pazjenti fl-isptarijiet se jkunu jistg[u jivvutaw fl-isptarijiet stess illum, ming[ajr ebda skari;;, jum qabel il-votazzjoni tal-elezzjoni ;enerali ta’ g[ada s-Sibt (Ritratt> Martin Agius)

Il-votazzjoni tibda llum fl-isptarijiet minn Jerome Caruana Cilia

Il-votazzjoni fl-elezzjoni ;enerali li se tiddermina l-partit li se jiggverna fil-[ames snin li ;ejjin, tibda llum fl-isptarijiet u bilpersuni li se jkunu involuti fil-pro/ess talelezzjoni ;enerali u tkompli g[ada s-Sibt fejn l-elettorat g[andu d-dmir li jmur u je]er/ita d-dritt tal-vot tieg[u.

Dawk kollha li huma ele;ibbli g[all-vot, kellhom /ans sa nofsillejl tal-biera[ biex ji;bru l-vot tag[hhom, filwaqt li matul il;urnata tal-biera[ baqg[u g[addejjin la[[ar preparamenti g[all-elezzjoni ;enerali.

Wara li l-ewwel votazzjoni f’din l-elezzjoni se[[et is-Sibt li g[adda g[al dawk li g[ada s-Sibt se jkunu msefrin u ng[ataw il-possibbiltà li jivvutaw, illum jistg[u

jivvutaw ukoll mijiet ta’ persuni fosthom pulizija u Assistenti Kummissjonarji Elettorali li se jkunu xog[ol g[ada filpro/ess tal-elezzjoni.

Il-votazzjoni llum mill-pazjenti fl-isptarijiet f’Mater Dei, Karin Grech, l-Isptar Monte Carmeli, l-Isptar :enerali t’G[awdex u San Vincenz de Paul se ssir g[all-ewwel darba wara li saru emendi filli;i elettorali, fejn se jittie[du numru ta’ kaxex tal-votazzjoni minn kull distrett elettorali fl-isptarijiet rispettivi.

B’dan il-mod il-pazjenti se jkollhom ilpossibbiltà li jivvutaw mill-ewwel fl-isptarijiet u ma joqog[dux jinqalg[u fuq stre/ers u wheelchairs sabiex jivvutaw flir[ula tag[hom.

Jirri]ulta li 1,457 persuna se jivvutaw flisptarijiet, 925 persuna li g[andhom dritt jivvutaw fir-Residenza San Vincenz de Paul, u 4,433 Assistenti Kummissjonarji Elettorali – g[al total ta’ 6,815. Dan minbarra l-pulizija li se jivvutaw illum ukoll.

Il-Kummissjoni Elettorali av]at lill-pubbliku li l-[inijiet tal-votazzjoni g[allElezzjonijiet :enerali u f’dawk il-lokalitajiet fejn se jsiru l-elezzjonijiet g[allKunsilli Lokali g[ada s-Sibt, 9 ta’ Marzu, se kunu bejn is-7am u l-10pm, bla waqfien.

Il-Kummissjoni Elettorali tg[arraf ukoll li kull persuna li tostakola jew i]]omm la//ess [ieles ta’ votant milli jivvota, ikun [ati ta’ reat skont il-li;i.

Akku]at b’attentat ta’ ferita gravi

Ra;el ta’ 57 sena, Emmanuel Azzopardi, tressaq il-Qorti akku]at b’attentat ta’ ferita gravi f’in/ident li se[[ fit-triq il-{add li g[adda fil-{amrun

Ara pa;na 2

Franza Ibatu l-ag[ar qg[ad g[al snin ta[t Hollande Ara pa;na 15

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

2 Lokali

Laqg[a po]ittiva dwar Akku]at b’attentat 60 [addiem tal-Actavis ta’ ferita gravi fuq mara f’in/ident fit-triq minn Ray Abdilla

fl-istabbiliment tal-ikel takeaway, fil-{amrun, meta Carmen Micallef flimkien ma’ bintha ta’ 11-il sena marru jixtru pizza.

Emmanel Azzopardi kien ma’ grupp ie[or, li minn fost dan il-grupp kien hemm wie[ed li be]aq lill-vittma u sa[ansitra [adilha karta ta’ €5 li kellha f’idejha u qattag[hielha. Kien f’dan il[in li allegatament Emmanuel Azzopardi taha daqqa ta’ flixkun tal-pastik f’g[ajnejha.

Hi marret i/-?entru tasSa[[a tal-Furjana fejn irreferewha g[all-Isptar Mater Dei fejn ing[atat il-kura medika g[al barxa f’g[ajnejha li setg[et t[alli kumplikazzjonijiet fil-futur u li kellu xi marki f’wi//ha.

Emmanuel Azzopardi wie;eb mhux [ati tal-akku]i mi;jubin kontrih u ng[ata llibertà provi]orja fuq depo]itu ta’ €300 u garanzija personali ta’ €10,000.

Emmanuel Azzopardi ta’ 57 sena mill-{amrun, ilbiera[ ;ie mixli fil-Qorti b’attentat ta’ ferita gravi fuq Carmen Micallef. L-allegat in/ident, li kien rappurtat bi prominenza fil-media u li se[[ fil-jiem li g[addew wara attività tal-massa b’rabta ma’ din il-kampanja elettorali, se[[ nhar il-{add g[all-[abta tat-8.30pm.

Emmanuel Azzopardi ;ie mixli b’sitt akku]i quddiem il-Ma;istrat Neville Camilleri, dik ta’ attentat ta’ ferita gravi, liema reat ma se[[x min[abba xi [a;a a//identali u indipendenti mill-volontà tieg[u, u li wettaq dan ir-reat min[abba opinjoni politika, li fera [afif lill-istess Micallef, li heddidha li kienet se tintu]a vjolenza kontriha, u li be]]ag[ha.

Hu ;ie mixli wkoll li kiser il-pa/i pubblika b’g[ajjat u ;lied u li qal kliem oxxen fil-pubbliku. L-in/ident se[[

It-Temp

UV INDEX

6

IT-TEMP ftit jew wisq imsa[[ab VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ [afif g[al moderat mil-Lbi/ li jsir millPunent BA{AR moderat g[al qawwi li jsir moderat IMBATT baxx mil-Lvant TEMPERATURA l-og[la 20˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 1.3 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 391.0 mm IX-XEMX titla’ fis-06.24 u tin]el fit-18.02

Il-kumpanija Actavis ilbiera[ kellha l-ewwel laqg[a li ddeskriviet b[ala wa[da po]ittiva dwar is-60 [addiem li l-kumpanija t[addem filfa/ilità tar-ri/erka fl-impjant tag[ha f’Malta, liema taqsima hu ppjanat li tieqaf topera aktar tard din is-sena.

Matul din il-laqg[a ntla[aq qbil ukoll li jitkomplew iddiskussjonijiet fil-jiem li ;ejjin.

Wara l-a[bar li l-kumpanija Amerikana se tkun qed tag[laq il-fa/ilità tar-ri/erka f’Malta aktar tard din is-sena, it-tmexxija tal-Actavis f’Malta nediet pro/ess ta’ konsultazzjoni mal-[addiema sabiex ikunu studjati l-possibbiltajiet li s-60 [addiem ikunu assorbiti f’taqsimiet o[rajn tag[ha f’Malta.

Kelliem g[all-kumpanija fisser kif il-[addiema qed ikunu kkonsultati dwar il-possibbiltà li w[ud minnhom ikunu trasferiti fil-fabbriki talmanifattura f’{al Far jew

f’Bulebel, u w[ud fis-sales and marketing.

Il-[addiema qed ikunu offruti wkoll opportunitajiet biex ja[dmu f’fabbriki jew fa/ilitajiet o[rajn li lActavis g[andha barra minn Malta. Saru wkoll ta[ditiet bejn it-tmexxija ta’ Actavis f’Malta u l-Malta Enterprise sabiex jinstabu alternattivi o[rajn.

Stqarrija li [ar;et millMinisteru tal-Finanzi, lEkonomija u l-Investiment qalet li dan ir-ristrutturar blebda mod ma jolqot il-bqija tal-[addiema li huma impjegati fil-qasam tal-manifattura, bejg[ u marketing.

B’mod immedjat ilMinistru Tonio Fenech talab lil Malta Enterprise biex, blistess mod kif fl-eqqel talkri]i tal-2009 intervjeniet mal-fabbriki u nstabu soluzzjonijiet [alli jkunu salvati limpjiegi, jibdew diskussjonijiet mal-istess Actavis dwar dan l-i]vilupp.

Adaptors perikolu]i Il-konsumatur hu av]at biex joqg[od attent g[al adaptors tal-elettriku li jistg[u jkunu perikolu]i g[ax, meta mqabbdin ma’ outlet tad-dawl u mhux u]ati, ma’ appliance, jinfet[u x-shutters u jkun hemm riskju li min ju]ahom ji;i f’kuntatt mal-conductors taddawl.

Dan il-prodott g[alhekk ipo;;i riskju kbir fuq il-konsumatur.

Min[abba dan ir-riskju, il-konsumatur g[andu jie[u lura dawn l-adaptors li qed ikunu irtirati mis-suq, u se tittie[ed azzjoni kontra l-operaturi li jinjoraw dan l-avvi] u jibqg[u jbieg[u l-prodott.

Il-Gvern ]ied li d-de/i]joni tal-kumpanija, me[uda fuq livell internazzjonali, li twettaq ristrutturar globali, tkompli tag[ti xhieda tad-diffikultajiet kbar li g[ad hemm madwarna u l-[tie;a ta’ de/i]jonijiet u policies g[aqlin li jipprote;u l-postijiet tax-xog[ol u li jo[olqu opportunitajiet ;odda ta’ impjieg.

L-Actavis dan l-a[[ar inxtrat mill-kumpanija Amerikana Watson li di;à hi sid tal-impjant Arrowpharm f’{al Far. L-g[eluq talfa/ilità tar-ri/erka f’Malta mhux l-uniku wie[ed, g[ax ilkumpanija g[a]let li tag[laq numru minn dawn il-fa/ilitajiet f’g[add ta’ pajji]i differenti.

L-amalgamazzjoni talActavis mal-Watson tfisser li din saret l-akbar kumpanija tal-farma/ewtika f’pajji]na.

F’Settembru t-tmexxija ta’ Actavis [abbret li se tkun qed tinvesti €13-il miljun f’im[a]en ;odda.

Mi/[uda allegazzjonijiet Il-Gvern fi stqarrija /a[ad l-allegazzjoni flittra li qed tkun imqassma mill-Armier Developments Ltd. Il-Gvern qal li jrid li jindirizza din ilkwistjoni u g[alhekk kienu qed ji;u m[ejjija diversi proposti biex imbag[ad ikunu diskussi ma’ dawk involuti.

S’issa l-ebda proposta ma la[qet il-livell mixtieq mill-Gvern, u g[alhekk ;ew rifjutati kollha u l-ebda wa[da minnhom ma ;iet diskussa mal-Asso/jazzjoni u ma’ min involut.

Il-Gvern irid josserva l-impenji li [a dwar ilkmamar fl-Armier u g[alhekk kull de/i]joni trid tittie[ed wara diskussjoni ma’ kull min hu involut g[al soluzzjoni ;usta u xierqa.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena

IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C

IS-SIBT L-og[la 19˚C L-inqas 11˚C

IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C

IT-TNEJN L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C

IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 13˚C

UV

UV

UV

UV

UV

6

6

6

5

5

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 17˚C imsa[[ab, Al;eri 22˚C imsa[[ab, Amsterdam 10˚C imsa[[ab, Ateni 13˚C imsa[[ab, Li]bona 17˚C imsa[[ab, Berlin 9˚C xemxi, Brussell 12˚C xita, il-Kajr 21˚C ftit imsa[[ab, Dublin 7˚C im/ajpar, Kopen[agen 4˚C imsa[[ab, Frankfurt 13˚C imsa[[ab, Milan 10˚C xita, Istanbul 14˚C imsa[[ab, Londra 10˚C xita, Madrid 13˚C xita, Moska 1˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 12˚C imsa[[ab, Bar/ellona 18˚C ftit imsa[[ab, Ruma 17˚C imsa[[ab, Tel Aviv 21˚C sabi[ binhar, Tripli 25˚C xemxi, Tune] 22˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 14˚C imsa[[ab, Zurich 13˚C imsa[[ab, Munich 12˚C imsa[[ab, St. Petersburg -5˚C ftit imsa[[ab

F

il-Qorti nqraw l-istqarrijiet li ]-]ew; Tune]ini g[amlu lill-Pulizija waqt linvestigazzjonijiet rigward il-qtil ta’ erba’ persuni li kienu wettqu fil-;img[at ta’ qabel. Fl-istqarrijiet tag[hom huma ddeskrivew kif wettqu d-delitti b’dettalji makabri.

Rappurtata wkoll bi prominenza l-pass ta’ Malta li rratifikat il-Konvenzjoni dwar il-Prevenzjoni tat-Tortura. Din ilKonvenzjoni Ewropea tipprovdi g[attwaqqif ta’ Kumitat Internazzjonali li jkollu s-sa[[a li j]ur dawk il-pajji]i kollha fejn persuni jkunu m/a[[da l-libertà minn awtoritajiet pubbli/i.

F’rapport ie[or Malta ppre]entat talba formali biex isir id-19-il membru tal-CoOperation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Traficking in Drugs talKunsill talEwropa.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Lokali 3

L-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta fl-ewwel xahrejn tas-sena esperjenza rekord ta’ attività b’]ieda qawwija ta’ passi;;ieri meta mqabbla mas-sena li g[addiet

L-Ajruport ta’ Malta jikseb rekord meta ajruporti fl-Ewropa jesperjenzaw tnaqqis Il-ma;;oranza tal-ajruporti tal-pajji]i fl-Ewropa matul ixxahar ta’ Jannar kellhom tnaqqis ta’ 1.6% fin-numru ta’ passi;;ieri li g[addew mill-ajruporti meta mqabbel ma’ Jannar tas-sena l-o[ra.

Dan skont rapport ma[ru; mill-ACI Europe, li tosserva /-/aqliq tal-passi;;ieri flajruporti tal-Ewropa.

Id-Direttur :enerali tal-ACI Europe, Olivier Jankovec, fi stqarrija qal li Jannar kellu bidu iebes [afna g[al bosta ajruporti fl-Ewropa. Anke [afna mill-pajji]i fl-Ewropa u li huma membri tal-Unjoni Ewropea kellhom tnaqqis, aktar drastiku, b’medja ta’ 3.8

% anqas fl-ammont ta’ passi;;ieri li g[addew millajruporti, b’e//ezzjoni ta’ numru ta’ pajji]i li rre;istraw ]ieda matul ix-xahar ta’ Jannar.

Fost dawn l-ajruporti hemm dak ta’ Malta li ra ]ieda ta’ 8%, bin-numru ta’ passi;;ieri jkun ta’ aktar minn 179,000, meta mqabbel ma’ Jannar tassena l-o[ra.

Minbarra fi/-/aqliq talpassi;;ieri fl-ajruport ta’ Malta, Jannar ta’ din is-sena kien rekord anke f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ seat load factor fejn kien hemm ]ieda ta’ 1.1% meta mqabbel ma’ Jannar tas-sena l-o[ra.

L-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta f’Jannar u Frar kellu ]ieda fil-moviment ta’ passi;;ieri ta’ 6.1% li tfisser rekord g[al dan i]-]mien tas-sena Fost l-ajruporti li fl-Ewropa rre;istraw l-akbar ]idiet minbarra ta’ Malta hemm dak ta’ Vilnius, Bucharest, Warsaw, u dak ta’ Berlin.

Skont dan ir-rapport tal-ACI Europe, g[al Jannar 2013, jinkludi 169 ajruport li jirrappre]entaw madwar 88% f’dak li hu /aqliq talpassi;;ieri fl-ajruporti talEwropa.

Ftit tal-jiem ilu ;ew ippubblikati wkoll /ifri millAjruport Internazzjonali ta’ Malta din id-darba dwar innumru ta’ passi;;ieri li g[addew mill-ajruport fi Frar.

Xahar li la[aq rekord ;did ta’ kwa]i 177,000 passi;;ier. }ieda ta’ 4.2% meta mqabbel ma’ Frar tas-sena l-o[ra.

Matul l-ewwel xahrejn ta’ din is-sena, ji;ifieri f’Jannar u

fi Frar, in-numru ta’ passi;;ieri li g[addew millMIA ]died b’6.1%, g[al total ta’ aktar minn 356,000. Lakbar numru ta’ passi;;ieri li g[addew mill-Ajruport ta’ Malta matul Frar, kienu mirRenju Unit, l-Italja, Franza u mil-Libja li kollha rre;istraw ]ieda. Kien biss is-suq :ermani] li rre;istra tnaqqis. }idiet fl-ewwel xahrejn tas-sena kienu re;istrati wkoll fit-titjiriet u s-seat capacity.

Ir-rapport tal-ACI Europe jsemmi wkoll li [afna ajruporti fl-Ewropa kienu ilhom ma jirre;istraw dan ittip ta’ tnaqqis g[al dawn la[[ar sentejn.

Malta b’uffi//ju f’Misurata }vilupp po]ittiv u ta’ impenn ie[or biex Malta tkun ta’ appo;; g[al-Libjani matul il-perjodu delikat ta’ tran]izzjoni u ta’ bini tal-kapa/itajiet f’dan il-pajji] Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin u l-Malta Enterprise se jift[u Uffi//ju tal-Konsulat f’Misurata fil;img[at li ;ejjin. L-Uffi//ju se jkun qed jippro/essa l-applikazzjonijiet g[all-visa g[al-Libjani biex i]uru Malta u se jkun l-uffi//ju ewlieni li jiffa/ilita l-opportunitajiet ta’ negozju u investiment g[an-negozju Malti f’Misurata.

Dan l-i]vilupp po]ittiv hu impenn

ie[or li qed jie[u l-Gvern Malti biex ikun ta’ appo;; g[al-Libjani matul il-perjodu delikat ta’ tran]izzjoni u ta’ bini tal-kapa/itajiet f’dan ilpajji].

Il-kollaborazzjoni bejn il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin u l-Malta Enterprise hi wkoll mudell ta’ kif g[andha tkun indirizzata r-rabta bejn inizjattivi politi/i u kummer/jali kif jixhed il-Memorandum ta’ Ftehim

bejn il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin u l-Malta Enterprise li kien iffirmat fis-26 ta’ Mejju 2011.

F’numru ta’ okka]jonijiet, uffi/jali g[olja kif ukoll nies minn Misurata fa[[ru l-[idma tal-Gvern Malti g[all-g[ajnuna li ta lil dan ir-re;jun matul il-kri]i fl-2010.

Permezz tal-Uffi//ju tal-Konsulat f’Misurata, Malta qed tikkonsolida lpre]enza tag[ha fil-Libja.

Minbarra l-Ambaxxata fi Tripli, Malta issa g[andha Konsulat f’Benghazi u f’Misurata kif ukoll Uffi//ju tal-Malta Enterprise fi Tripli. Il-Gvern jemmen bis-s[i[ li lLibja tippre]enta numru ta’ opportunitajiet g[all-industrija lokali kif ukoll opportunità li nassistu l;irien tag[na fl-Afrika ta’ Fuq filpro/ess li jibnu l-ekonomija tag[hom.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Lokali 5

George Farrugia kien jg[addi l-“commissions” lil Alfred Mallia li kien jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud George Farrugia, il-persuna li ng[atat il-Proklama millPresident ta’ Malta biex tg[id il-verità kollha dwar l-irregolaritajiet fix-xiri ta’ ]ejt millEnemalta kien jg[addi l-commissions lill-Kap tal-‘petroleum division’ tal-Enemalta, Alfred Mallia, li minn na[a tieg[u kien jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud, li kien il-Kap tal-Finanzi tal-Enemalta.

Dan [are; meta bdiet ilkumpilazzjoni fil-konfront taleks Sindku ta’ {al Qormi Alfred Mallia quddiem ilMa;istrat Tonio Vella u lkumpilazzjoni tal-istess Mifsud li bdiet tinstema’ quddiem il-Ma;istrat Claire Stafrace Zammit.

Kien hemm perjodu fejn George Farrugia ma kienx jaf li Tarcisio Mifsud kien qed jie[u l-commissions.

Sadanittant meta sar konfront bejn George Farrugia u Tarcisio Mifsud fil-Kwartieri :enerali tal-Pulizija, Mifsud, mhux talli /a[ad li kien jie[u l-commissions i]da /a[ad li kien jaf lil Farrugia. Mhux talli hekk, anzi skont Mifsud huwa qatt ma ltaqa’ mieg[u.

Waqt il-konfront George Farrugia kien fakkru dwar iddiversi postijiet fejn huma kienu ltaqg[u, fosthom waqt parties u li darba kien mar jag[tih envelop bi Lm3,000, u li Mifsud kien qallu li din iddarba it-Total xorta wa[da ma kienx se jie[u t-tender biex ma jidhrux fil-g[ajn. Minkejja dan kollu Mifsud xorta baqa’ ji/[ad li huwa kien jaf lil George Farrugia.

L-Ispettur Angelo Gafà qal li wara dan il-konfront Mifsud baqa’ mi]mum arrestat u lg[ada fid-Depot sar konfront bejn Alfred Mallia u Tarcisio Mifsud fejn dan spjega kollox i]da Mifsud baqa’ ji/[ad li huwa kien [a xi kummissjonijiet. Alfred Mallia kompla jis[aq li kull darba li r/ieva commissions dejjem qasam ma’ Mifsud. {are; ukoll li kien Tancred Tabone li ne[[a lil Alfred Mallia millProcurement Committee u dan meta Tabone la[aq Chairman, u huwa ]gur li Farrugia waqaf jag[tih il-flus, biex imbag[ad kien Tancred Tabone stess li beda jitlob il-commissions lil Farrugia.

Skont Farrugia darba, Tarcisio Mifsud ta kuntratt ta’ €240,000 b’direct order lillkumpanija ENEL ming[ajr tender. Skont l-Ispettur Gafà

L-akku]at Tarcisio Mifsud

meta //ekkjaw mal-Enemalta sabu li vera seta’ kien hemm suspett li l-kuntratt ing[ata mhux skont il-pro/eduri u tenna li meta kkonfrontaw lil Tarcisio Mifsud dwar dan, hu qalilhom li mhux talli ma g[amel xejn [a]in, i]da b’dak id-direct order g[amel pja/ir lil Malta.

L-Ispettur Angelo Gafà qal li l-Enemalta kienet ilha minn ]mien b’kumitat responsabbli mix-xiri ta]-]ejt u kienet timxi b’sistemi fejn kienu ji;u mistednin suppliers biex jissottomettu l-offerta tag[hom.

George Farrugia qal lillPulizija li fl-1995, kien la[aq ftehim mal-kumpanija TOTAL dwar importazzjoni u distribuzzjoni ta’ lubrikanti f’Malta, permezz talkumpanija tieg[u Powerplan.

Fl-1996, kellu meeting f’Londra fejn issu;;erixxa lil rappre]entanti ta’ TOTAL biex jibdew ja[]nu l-gasoil f’{as-Saptan, g[and lEnemalta, meta dak i]-]mien kienet g[adha ta[]nu fl-oil tanking ’f’Kalafrana.

Huwa qal lill-Pulizija li dak i]-]mien, il-Kap tal-petroleum division tal-Enemalta kien Alfred Mallia u permezz tieg[u nfet[ulu l-bibien g[all-

L-akku]at Alfred Mallia

Enemalta. Minn hemm la[aq arran;amenti g[al fa/ilitajiet tal-[a]na bejn TOTAL u Enemalta. Alfred Mallia kien talab commissions g[al tali ftehim u hu kien qabel dwarha.

Il-[las kien isir kull xahar imma mhux b’rata fissa George Farrugia ]vela malPulizija li kien jie[u 16-il /ente]mu ta’ Dollaru Amerikan g[al kull tunnellata li kienet ma[]una g[and lEnemalta u din il-commission kienet tit[allaslu kull xahar.

Huwa mbag[ad kien regolarment jg[addi parti mill-commission lil Alfred Mallia jew bi flus konanti inkella b’/ekkijiet ma[ru;in millkontijiet tal-kumpanija personali tieg[u Powerplan, imbag[ad isarrafhom.

L-Ispettur Gafà qal li skont George Farrugia, ma kienx hemm ammont spe/ifiku i]da kien jg[addilu ammonti kull xahar. Darba minnhom kien hemm strajk mill-[addiema tal-port u kien hemm vapuri b’ordnijiet mill-Enemalta li

ma setg[ux jid[lu fil-port biex i[ottu l-konsenji. Ilkumpanija TOTAL kellha 20,000 tunnellata gasoil ma[]unin g[and l-Enemalta, u l-Enemalta kellha b]onnu min[abba li kellha shortage min[abba l-istrajk.

George Farrugia kien mar g[and it-TOTAL, wara li kien mitlub biex jag[mel dan minn Alfred Mallia, i]da rri]ultalu li Alfred Mallia kien di;à g[amel kuntatt ma’ kumpanija o[ra - Tempotrade. Mallia kien qallu li minkejja li kien tkellem ma’ kumpanija o[ra, kien lest jixtri direttment ming[and it-TOTAL, i]da qallu biex ja[seb fih u qallu wkoll li din id-darba, mhuwiex wa[du.

Iktar tard, qal l-Ispettur Gafà, fl-investigazzjonijiet, irri]ulta li l-persuna l-o[ra involuta kienet Tarcisio Mifsud, il-Kap tal-Finanzi talEnemalta. Sussegwentment, il-bejg[ kien sar, ta’ 20,000 tunnellta ta’ gasoil. Il-bejg[ sar ming[ajr ma [ar;et sej[a g[all-offerti g[ax l-Enemalta kellha b]onnu.

George Farrugia kien jit[allas $1.50 g[al kull tunnellata u terz minnhom kien jg[addihom lil Alfred Mallia.

F’dan il-ftehim, Alfred Mallia kien da[[al $10,000. Minn dak il-mument, George Farrugia beda jid[ol g[at-tenders tal-Enemalta permezz tat-TOTAL. Huwa kkalkolat, skont Farrugia, li t-TOTAL [adet ]ew; terzi tat-tenders tal-Enemalta.

G[al kull tender li kienet tirba[ it-TOTAL, Farrugia kien qed i[allas commissions lil Alfred Mallia, sakemm darba Mallia kellu in/ident tat-traffiku u g[amel ]mien twil barra mix-xog[ol. Meta George Farrugia mar jarah lisptar, dan qallu li Tarcisio Mifsud ried ikellmu.

Farrugia g[alhekk mar ilMarsa u Tar/isio Mifsud qallu - “Dak li kont tag[ti lil Mallia, trid tibda tag[tih lili.” Kien dak il-mument li Farrugia skopra li Alfred Mallia kien qed jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud, u g[alhekk darba kien qallu li mhuwiex wa[du.

Farrugia, g[alhekk, beda jag[ti l-flus lil Tarcisio Mifsud g[al kull konsenja. ItTOTAL kienet t[allas lil Farrugia xahar wara li tasal ilkonsenja u kif kien jir/ievi lcommission, kien jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud. g[al pa;na 6

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

6 Lokali

Bdiet ukoll il-kumpilazzjoni ta’ Tony Cassar u Francis Portelli minn pa;na 5

Skont George Farrugia, hu kien i[allas il-flus mhux biex jirba[ it-tenders, i]da jekk ma j[allasx, qatt ma kien se jirba[ tenders li kellu dritt li jirba[. Qal li xi drabi, Alfred Mallia ;ieli wrieh l-offerti ta’ suppliers o[rajn u din setg[et tg[in lill-kumpanija TOTAL meta ti;i biex tissottometti lofferti tag[ha.

Mill-investigazzjonijiet talPulizija, l-ewwel storage agreement bejn l-Enemalta u TOTAL sar f’Lulju tal-1998, g[al 27,000 tunnellata ta’ gas oil, liema ftehim kien validu g[al sitt xhur. L-ewwel xirja kienet 20,000 tunnellata gasoil, li rri]ulta li taqbel mal-allegazzjoni ta’ George Farrugia.

L-Ispettur Gafà qal li linformazzjoi li l-Pulizija kisbet mill-Enemalta taqbel ma’ dak li qal George Farrugia.

Quddiem dan kollu, ]ied jg[id l-Ispettur, fil-25 ta’ Frar li g[adda, il-Pulizija esegwiet mandat ta’ arrest fil-konfront ta’ Alfred Mallia u Tarcisio Mifsud u ;ew arrestati.

Il-{amis filg[odu bdiet ukoll il-kumpilazzjoni filkonfront ta’ Tony Cassar, Chairman ta’ Cassar Ship Repair u Francis Portelli, irri]ulta kif Tancred Tabone u Frank Sammut kienu s[ab f’kumpanija li kienet kompetitur dirett tal-azjenda pubblika l-MOBC li tag[ha kienu Chairman u uffi/jal rispettivament.

Mix-xhieda tal-Assistent Kummissarju Michael Cassar

[are; li Tancred Tabone u Frank Sammut kienu s[ab mal-Island Bunkering Oil Limited. Huma kienu s[ab siekta (silent partners) u dan min[abba l-kunflitt li jirri]ulta mill-kariga tag[hom fil-Malta Oil Bunkering Corporation (MOBC). {are; li l-g[an tag[hom kien li l-Island Bunkering Oil Limited (IBOL) tie[u xxog[ol tal-Malta Oil Bunkering Corporation. Filfatt kienu jixtru tankers u vapuri u g[al kull wie[ed kienu jift[u kumpanija f’ismu. Eventwalment kienu jikruhom lill-MOBC u jie[du kirja.

Cassar u Portelli mhumiex akku]ati b’rabta mal-kummissjonijiet fuq xiri ta]-]ejt, i]da li l-involviment tag[hom hija marbuta mal-Oil Bunkering Limited. Francis Portelli minn Ta’ Xbiex u Tony Cassar minn {al Tarxien, it-tnejn ta’ 63 sena m’g[andhomx x’jaqsmu ma’ commissions, kif i//ara wkoll l-Ispettur Gafà.

Kumpilazzjoni o[ra li kompliet il-{amis kienet ta’ Frank Sammut ta’ 62 sena minn Marsaxlokk quddiem ilMa;istrat Anthony Vella fejn l-Assistent Kummissarju Michael Cassar qal li George Farrugia qal lill-Pulizija li lewwel [las li g[amel lil Frank Sammut kienet karozza Sangyong Korando li kienet tiswa madwar Lm12,000 u li din kien tahielu fl-2001.

Farrugia kien baqa’ jag[ti l[lasijiet lil Sammut sakemm dan spi//a l-involviment

tieg[u mal-Enemalta u lMOBC. Sammut li kien ilKap E]ekuttiv tal-MOBC u li serva wkoll b[ala konsulent ta/-Chairman Tancred Tabone bejn Awwissu tal2003 u Awwissu tal-2004, b[al Tabone qed ji;i akku]at b’tix[im u li [a kummissjonijiet.

George Farrugia qal lillPulizija li l-kuntatti tieg[u mal-kumpanija ta]-]ejt Total imorru lura g[al 1995, u li inizjalment dawn kienu jikkon/ernaw distribuzzjoni ta’ lubrifikanti u wara kuntatti dde/idew li jinvolvu ru[hom fil-[a]na ta]-]ejt.

Meta Farrugia ltaqa’ ma’ Sammut fuq il-[a]na ta]-]ejt tal-MOBC, Sammut qallu biex jid[ol fil-karozza mieg[u, tkellmu u qallu li jrid il-commissions, u finalment ftehmu li jaqsmu dak li jit[allas minn Total. Lir/evuti ta’ commissions lewwel bdew jo[or;u f’isem il-kumpanija Powerplan, li kienet tifforma parti millJohns Group – u wara millkumpanija ta’ Farrugia stess Aikon.

George Farrugia tkellem ukoll mal-Pulizija dwar laqg[a li saret bejnu, Sammut u rappre]entant tat-Trafigura Tim Waters fl-2003. Fillaqg[a Sammut u Farrugia iddiskutew jekk il-commissions g[andhomx jg[addu direttament minflok Farrugia.

Huwa o;;ezzjona u rran;a biex jir/ievi kummissjoni doppja li qasam ma’ Sammut u Tabone.

Il-pittura ta’ Anton Calleja li tinsab i]]ejjen i/-?entru ta’ Matul il-Jum g[all-Anzjani fl-Im;arr

Xog[ol ta’ Anton Calleja fi/-?entru g[all-Anzjani fl-Im;arr I/-?entru ta’ Matul il-Jum g[all-Anzjani fl-Im;arr ]an]an pittura tal-artist bravu Malti Anton Calleja, xog[ol artistiku li jenfasizza l-evoluzzjoni li jg[addi minna l-anzjan u l-fa]ijiet differenti tal-[ajja.

Il-kwadru jirrappre]enta moviment ta’ persuna li tidher miexja ’l quddiem, u li sabet lilha nnifisha permezz ta’ attività u qed tersaq ’il quddiem. Kuluri vibranti li juru l-attività li l-anzjani jista’ jkollhom f’[ajjithom.

Bla dubju, il-pittura ta’ Calleja tibg[at messa;; qawwi fuq ir-rwol tal-anzjani llum.

Dan l-a[[ar da[let iddrawwa sabi[a li f’/erimon-

ji uffi/jali fejn ji;u miftu[a postijiet li se jitgawdew minn setturi differenti talpopolazzjoni, ji;i inklu] xog[ol tal-arti. Wara kollox l-arti g[andha tkun vi/in innies u titgawda min-nies.

L-artist Anton Calleja, li l-pittura tieg[u qed titgawda wkoll mill-anzjani fi//entru l-;did ta’ matul iljum li nfeta[ dan l-a[[ar flIm;arr, twieled fis-sena 1955. Ilu involut fl-arti sa minn età ]ag[]ug[a. Fissnin sebg[in kellu l-ewwel wirja personali tieg[u filMu]ew tal-Arti. {a sehem f’diversi wirjiet kollettivi u personali kemm f’Malta kif ukoll barra. Diversi artisti kontemporanji t[arr;u ta[tu.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

8 Illum il-:img[a ?ifri ppubblikati f’dawn il-jiem ftit li xejn jag[tu stampa inkora;;anti ta’ dak li qed ji;ri fil-pajji] ;ar tag[na l-Italja.

L-ekonomija fl-2012 /kienet bi 2.4 fil-mija. Ifisser li l-Italja issa

ilha f’ri/essjoni! Id-dejn nazzjonali tela’ g[al 127 fil-mija tal-Prodott Domestiku Gross, l-og[la mill-1990. Il-pressjoni fiskali la[qet 44 fil-mija, minn 42.6 fil-mija fl-2011. Il-konsum

naqas b’4.3 fil-mija. Il-qg[ad fost i]-]g[a]ag[ tela’ g[al 38.7 fil-mija ta]-]g[a]ag[ kollha li jridu u jistg[u ja[dmu.

F’Ottubru l-produzzjoni industrijali ni]let b’6.2 fil-mija.

L-Italja pajji] maqbud fi kri]i politika ?ifri inkwetanti [afna. Li jkomplu jinkwetaw lil kul[add aktar meta jitqiesu flisfond tar-ri]ultat elettorali li ftit jag[ti lok g[al prospetti po]ittivi fost it-Taljani.

M’hemmx dubju li r-ri]ultat elettorali fl-Italja kompla tefa’ lil dan il-pajji] fi kri]i. Kri]i serja li ftit hemm xquq ta’ dawl dwar x’se ji;ri.

Spi//a l-bipolari]mu Illum spi//a l-bipolari]mu minn dan il-pajji]. M’g[adx hemm koalizzjoni tal-lemin kontra koalizzjoni tax-xellug, jew vi/iversa. Il-bipolari]mu kien ta lill-Italja /erta stabbiltà u l-Italja ma baqg[etx iktar bir-rata ta’ gvern fis-sena, kif kienet g[al [afna snin. Tal-inqas fl-a[[ar

20 sena kellek gvernijiet li g[amlu l-le;i]latura kollha ta’ [ames snin.

Mill-elezzjoni ta’ ftit taljiem ilu [ar;u tliet gruppi kbar: il-grupp immexxi minn Bersani (xellug) b’29 fil-mija tal-voti; il-grupp immexxi minn Berlusconi b’29 fil-mija tal-voti; il-partit ta’ Grillo b’25 fil-mija tal-voti u lgrupp immexxi minn Monti b’10 fil-mija tal-voti. Fl-Italja m’hemmx iktar bipopolari]mu. Hemm erba’ partiti.

Wara din l-elezzjoni spi//aw numru ta’ gruppi politi/i b[al dak tal-Liberali u tas-So/jalisti. It-tifla ta’ Bettino Craxi, mexxej u prim ministru So/jalista Taljan, li kienet tag[mel parti millgvern ta’ Berlusconi u [ar;et b’partit g[aliha, spi//at ;iebet ftit eluf ta’ voti u baqg[et lart. Baqg[u l-art politi/i b[al Gianfranco Fini, li kien imexxi partit kbir tal-lemin u li g[al xi ]mien kien filkoalizzjoni tal-lemin immexxija minn Silvio Berlusconi. Kien ukoll president tal-Kamra tadDeputati. I;;ieled ma’ Berslusconi, re;a’ g[amel partit g[alih, tilef [afna milla[jar politi/i li kellu mieg[u,

u spi//a lanqas ;ie elett hu.

L-istess ;ralhom Di Pietru u Ingrao, ]ew; mexxejja fuq in-na[a tax-xellug talispektrum politiku Taljan. :ara wkoll li filwaqt li tul ilkampanja elettorali lkoalizzjoni ta’ Silvio Berlusconi ]iedet fil-vot popolari, dik ta’ Pierluigi Bersani – li telqet filkampanja elettorali b’ma;;oranza qawwija, spi//at tilfet parti sostanzjali minn din il-ma;;oranza u ;iet fl-istess livell tal-PDL ta’ Berlusconi.

Bejn koalizzjoni u l-akbar ammont ta’ voti Biex tkompli t[awwad ilborma filwaqt li fil-Kamra tad-Deputati l-koalizzjoni jew partit li j;ib l-ikbar numru ta’ voti jing[ata premju ta’ ma;;oranza, fis-Senat ilpremju ta’ ma;;oranza jing[ata aba]i ta’ re;jun, re;jun.

Hekk filwaqt li lkoalizzjoni tax-xellug immexxija minn Bersani, kisbet 0.40 fil-mija iktar millkoalizzjoni ta’ Berlusconi u allura ng[atat 55 fil-mija tassi;;ijiet, fis-Senat, Bersani kiseb 120 si;;u; Berlusconi kiseb 117-il si;;u; Grillo 54 si;;u u Monti 18-il si;;u.

B’dan ir-ri]ultat fis-Senat [add m’g[andu ma;;oranza.

rridu nirrispettawha.

Minkejja kollox fl-Italja, jekk ]ew; koalizzjonijiet kbar jew ]ew; partiti ma jiftehmux bejniethom hi pajji] ingovernabbli. Sakemm kont qed nikteb dan l-artiklu ma kien hemm ebda xaqq dawl dwar x’se ji;ri.

Il-partit ta’ Bersani hu kontra koalizzjoni kbira malpartit ta’ Berlusconi. Bersani stqarr li ried xi ftehim ma’ Grillo. Biss dan tal-a[[ar [are; bil-qawwa kontra tieg[u. Qal li l-PDL ta’ Bersani qed jag[mel suq talbaqar. Li huma m’humiex g[all-bejg[. Li jivvutaw biss favur dawk il-proposti kollha li huma parti integrali millprogramm tag[hom.

Dan kollu qed jag[mel laffarijiet i]jed diffi/li g[aliex kulma jg[addi mill-Kamra tad-Deputati, irid jg[addi mis-Senat u f’din il-Kamra ebda partit m’g[andu ma;;oranza.

L-ekonomija

Dan kollu qed ikollu effett fuq l-ekonomiji tal-Unjoni Ewropea. Fuq l-Ewropa kollha u fuq id-dinja. L-Italja g[andha t-tielet l-ikbar ekonomija taz-zona ewro u g[alhekk dak li jse[[ fl-Italja

jkollu effett fuq iz-zona ewro kollha u fuq l-Unjoni Ewropea.

Tant li dakinhar li t[abbar ir-ri]ultat tal-elezzjonijiet flItalja ’is-swieq tal-kambju tilfu biljuni kbar ta’ ewro meta kien hemm telf qawwi fil-boro] kollha ewlenin talEwropa, l-aktar f’dik ta’ Milan.

X’se ji;ri fl-Italja? L-Italja di;à hi maqbuda fi kri]i kbira. Kri]i ekonomika bla pre/edent. Mal-kri]i ekonomika ng[aqdet issa lkri]i politika li ma tantx jidher li g[andha ]bokk.

Il-Parlament Taljan g[andu diversi g[a]liet x’jag[mel.

Irid jag[]el il-presidenti talKamra tad-Deputati u tasSenat. Irid ja[tar ilkummissjonijiet. Irid fuq kollox jag[]el min se jie[u post il-President Giorgio Napoletano li wasal biex jiskadilu l-mandat.

Dan qed jg[id li ma jridx mandat ie[or. Ma jridx jag[mel seba’ snin o[ra President tal-Italja g[aliex ma jridx ikun president sa wara li jag[laq id-90 sena!

X’jista’ jsir? Mhux fa/li ikun hemm ftehim. Forsi jista’ l-President ja//etta li jmur g[al mandat ie[or, isolvi

Irrid ng[id li lanqas naqbel mal-mod kif ting[ata lma;;oranza fil-Kamra. Kien jag[mel sens li f’parlament b’]ew; koalizzjonijiet, jew ]ew; partiti, min minnhom i;ib l-iktar voti jing[ata lpremju ta’ ma;;oranza, i]da ma jag[milx sens meta g[andek iktar minn ]ew; koalizzjonijiet, li tlieta minnhom huma bejn wie[ed u ie[or tal-istess forza u tag[ti premju ta’ ma;;oranza ta’ 55 fil-mija ta’ si;;ijiet.

Dan fisser li Bersani ra nnumru tas-si;;ijiet tieg[u jitla’ minn madwar 130 g[al 342. Daqsxejn goffa, i]da dik hija s-sistema f’dak il-pajji] u

?ifri inkwetanti [afna. Li jkomplu jinkwetaw lil kul[add aktar meta jitqiesu fl-isfond tar-ri]ultat elettorali li ftit jag[ti lok g[al prospetti po]ittivi fost it-Taljani

Ri]ultati fl-elezzjonijiet tal-Italja – Frar 2013

minn Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk

l-problema tal-governabbiltà u mbag[ad jirri]enja.

Berlusconi g[all-ewwel stqarr li g[andu jsir minn kollox biex ji;i ffurmat gvern g[aliex l-Italja trid ti;i ggvernata. Bersani, bilma;;oranza li g[andu filKamra tad-Deputati taqa’ fuqu r-responsabbiltà li jsib soluzzjoni. Hu jaqbel li jkun hemm gvern, i]da mhux gvern ma’ Berlusconi.

Jidher li hemm min qed jirra;una li g[andu jiltaqa’ lParlament u s-Senat, jibdlu lli;i elettorali u jivvutaw xi mi]uri o[rajn, u jmorru g[al elezzjoni o[ra. I]da hemm [afna li huma kontra elezzjoni ;dida. Fosthom Napoletano.

Li ]gur hu li l-Italja ma tistax tibqa’ fil-qag[da li hi llum. Il-kri]i pre]enti qed tag[mel mhux biss [sara lillItalja i]da wkoll lil [afna pajji]i o[rajn. G[alhekk trid ti;i solvuta u bla dewmien.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Il-jum ta’ qabel il-votazzjoni Minkejja li llum nistg[u ng[idu li tibda lvotazzjoni u jix[tu l-vot l-anzjani fl-isptarijiet u dawk li fil-;urnata ta’ g[ada se jkunu involuti u huma parti mill-pro/ess tal-elezzjoni ;enerali biex jiddetermina l-partit li se jkun qieg[ed imexxi lill-poplu tag[na fil-[ames snin li ;ejjin, il-;urnata tal-lum tibqa’ ;urnata ta’ riflessjoni. :urnata differenti mid-disa’ ;img[at ta’ kampanja li wasslet sa ;urnata bog[od mid-data tal-elezzjoni – il-jum tad-9 ta’ Marzu 2013. {ames snin u g[axar snin ilu B[al-lum [ames snin, fil-;urnata tat-8 ta’ Marzu tal-2008, l-elettorat Malti u G[awdxi kien imsejja[ ukoll biex jag[ti l-vot tieg[u flg[a]la tal-gvern li jmexxi lil pajji]na g[al le;i]latura o[ra – u li llum hi l-a[[ar ;urnata ta’ din il-le;i]latura qabel ma g[ada jing[ata vot ie[or biex ikun elett gvern g[al [ames snin o[ra.

Id-data tat-8 ta’ Marzu tal-2003, ukoll e]att b[al-lum 10 snin, tibqa’ mfakkra g[all-vu/i li semma’ l-elettorat fil-verdett tieg[u f’referendum importanti dwar is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea – liema referendum kien segwit ukoll b’elezzjoni ;enerali li saret ftit aktar minn erba’ ;img[at wara. Wara dik lelezzjoni tal-2003, il-Gvern Malti ffirma tTrattat ta’ S[ubija fl-Unjoni Ewropea f’Ateni biex fis-sena ta’ wara, fl-1 ta’ Mejju tal-2004,

Malta saret uffi/jalment stat membru tal-Unjoni Ewropea.

U llum ukoll tibda votazzjoni o[ra importanti fil;urnata tat-8 ta’ Marzu – li ja[bat ukoll il-Jum Dinji tal-Mara – f’liema jum il-poplu Malti dara jkun qieg[ed jag[mel g[a]liet g[all-futur tieg[u u tal-pajji].

Illum u g[ada d-9 ta’ Marzu, l-elettorat qieg[ed jer;a’ ji;i msejja[ biex je]er/ita dritt tieg[u li jivvota f’elezzjoni ;enerali. B[al kull elezzjoni, din l-elezzjoni g[andha l-importanza tag[ha.

Il-kampanja elettorali li wasslet g[al din ilvotazzjoni fl-g[a]la tal-gvern li se jkun qieg[ed imexxi u jie[u d-de/i]jonijiet fl-interess ta’ pajji]na u tal-poplu tag[na, kienet wa[da twila aktar missoltu.

Kienet ukoll kampanja li fiha l-partiti li qed jikkontestaw din l-elezzjoni, wasslu l-messa;;i tag[hom bi strate;ija. Il-partiti w]aw strate;iji differenti. Sa mill-ewwel minuti tal-kampanja disa’ ;img[at ilu, id-differenza kienet tin[ass ukoll anke fid-dehra, fl-imma;ni li twasslu bil-billboards, lavvi]i u l-materjal li tqassam fil-gazzetti u fid-djar u lill-familji, kif ukoll fl-avvi]i ta’ promozzjoni fuq il-mezzi tax-xandir u fuq il-mezzi elettroni/i li llum jag[mlu u]u minnhom mhux biss i]-]g[a]ag[ i]da kull ;enerazzjoni ta’ età.

L-elettorat kellu diversi mezzi biex jir/ievi lmessa;;i f’din il-kampanja elettorali. L-attivitajiet

fil-bliet u l-ir[ula, u dawk tal-massa, ma naqsux.

Eluf ta’ nies tul dawn id-disa’ ;img[at ta’ kampanja segwew il-messa;;i politi/i f’attivitajiet li saru fil-pjazez u t-toroq ta’ [afna lokalitajiet.

L-elettorat ma jistax jilmenta li ma kellux informazzjoni g[ad-dispo]izzjoni tieg[u. Il-partiti [adu vanta;; minn kull mezz ta’ komunikazzjoni u g[arfu jaslu g[and kul[add.

L-elettorat protagonist Wara dawn il-;img[at ta’ kampanja elettorali, wasal i]-]mien tal-g[a]la. Il-mument tad-de/i]joni.

De/i]joni li l-elettorat jag[mel fil-libertà kollha.

Wara li kienu l-politi/i l-protagonisti tul ilkampanja elettorali, issa hu l-elettorat ilprotagonist. L-g[a]la tal-elettorat fil-vot tal-lum u ta’ g[ada jiddetermina l-gvern li se jid[ol fittmexxija tal-pajji] wara r-ri]ultat ta’ din lelezzjoni.

Hu dejjem l-elettorat li jag[ti l-mandat lil partit biex jiggverna g[al ]mien ta’ le;i]latura. Hu lelettorat li jag[]el mhux biss il-partit li se jiggverna, i]da lil min se jirrappre]entah filParlament.

Il-poplu dejjem irrisponda bi [;aru g[al din issej[a biex jag[]el lil min irid jiggverna. Dan hu pro/ess importanti tad-demokrazija. Pro/ess ukoll li r-ri]ultat tieg[u l-istess elettorat g[andu dejjem jirrispetta.

Il-Knisja ta[t skrutinju L-elezzjoni ta’ Papa dejjem tqajjem interess kbir kemm fost il-Kattoli/i kif ukoll fost id-dinja li ma jimpurtahiex mir-reli;jon.

G[alina l-Kattoli/i, il-Papa hu persuna g[a]i]a. Fih naraw il-persuna ta’ :esù Kristu. Il-Knisja Kattolika fi ]mien b[al dan taqa’ ta[t liskrutinju tal-midja internazzjonali, [a;a tajba, i]da din titfa’ responsabbiltà kbira fuq il-Knisja firrelazzjonijiet tag[ha maddinja.

Diversi laqg[at tal-Kardinali Hu sewwa li l-Kardinali jing[ataw numru ta’ ;ranet meta f’diversi laqg[at jing[ataw l-istampa talKnisja, kemm mil-lat

amministrattiv kif ukoll millat ta’ x’inhu me[tie; biex ilKnisja twassal ix-xhieda u ttag[lim tal-fidi bl-aktar mod effi/jenti, elokwenti u konvin/enti.

Il-laqg[at isiru wkoll biex il-Kardinali qabel ma

jidde/iedu lil min se jele;;u b[ala Papa jixtarru dwar ilpersuni fosthom l-aktar idonei biex ji;u kkunsidrati.

Hawn nixtieq nag[ti lfehma tieg[i dwar l-eletturi tal-Papa. Insibha stramba li wara [amsin sena millKon/ilju Vatikan II, il-Knisja g[adha ma po;;ietx filprattika t-tag[lim dwar ilkolle;;jalità fit-tmexxija tag[ha.

Veru li jsiru s-sinodi talIsqfijiet, i]da l-veru poter baqa’ f’idejn il-Papa u lKurja Rumana. Anke lelezzjoni tal-Papa tinjora lkolle;;jalità. Nie[du l-ka] tal-Ar/idjo/esi ta’ Malta u dDjo/esi ta’ G[awdex li flimkien jiffurmaw Konferenza Episkopali.

A[na esklu]i mirrappre]entanza fil-konklavi.

G[ala l-konklavi mhux aktar rappre]entattiv?

Rappre]entanza xierqa fil-konklavi G[ala s-superjuri ma;;uri tal-ordnijiet reli;ju]i, nisa u

G[alina l-Kattoli/i, il-Papa hu persuna g[a]i]a. Fih naraw il-persuna ta’ :esù Kristu

r;iel, huma esklu]i g[alkollox f’dan l-e]er/izzju.

Veru li l-Knisja mhix istituzzjoni demokratika, i]da g[all-;id tal-istess Knisja, il-konklavi g[andu jkollu quddiemu l-istampa vera u s[i[a tal-Knisja universali.

Dan l-a[[ar ir-rivista awtorevoli The Tablet g[amlet tiftix f’diversi partijiet tad-dinja dwar x’inhu dak li jixtiequ jaraw fil-Knisja mal-bidla tal-Papa.

Ir-rispondenti ffukaw fuq il-Knisja li jafu mill-qrib – lesperjenzi tag[hom fiddjo/esi u l-parro//i tag[hom.

“Dak li jse[[ fil-paro//a tieg[i u r-relazzjoni malkappillan huma r-realtà g[alija.”

Hekk stqarret mara ta’ 25 minn Londra. Mara millKenja, ta’ 37 sena, iddubitat kemm il-Papa hu konxju talfaqar reali fl-Afrika. Mara o[ra ta’ 37 sena millAr;entina qalet li tixtieq Papa li lest li jag[ti lin-nisa aktar importanza fil-Knisja.

Mara ta’ 50 sena millBolivja tixtieq Papa li jkun konxju min-nuqqas ta’ sa/erdoti meta din ilproblema tista’ tittaffa b’revi]joni ta/-/elibat.

Inzerta li f’din l-istess rivista l-mara tieg[i kellha stampata ittra dwar esperjenza li kellha fl-Isptar t’G[awdex meta ltaqg[et ma’ qassis b’pissidi f’idejh fi triqtu biex iqarben.

Apprezzat dik il-laqg[a’ ma’ :esù u xtaqet li taqsam dan ma’ o[rajn.

Il-fidi Kattolika Qabblet is-sitwazzjoni f’pajji]na ma’ dak li qed ji;ri fl-Ingilterra fejn anke l-ilbies ta’ salib jew it-tlissin talisem ta’ :esù fis-swali tal-

isptarijiet ma tantx jin]lu sewwa, g[ax hemm il-bi]a’ li ji;i offi] xi [add.

G[amlet il-kumment dwar jekk dawn id-drawwiet sbie[ f’pajji]na li jag[tu xhieda tal-fidi tag[na hux se jkunu mhedda fil-futur.

Il-Knisja mill-Papa ’l isfel g[andha dover li tinkura;;ixxi x-xhieda talfidi li jag[tu l-laj/i. A[na kultant insibuha diffi/li nag[mlu dan ming[ajr inkura;;iment morali.

Kultant il-motivazzjoni tax-xhieda ssib kritika.

Insibuha diffi/li wkoll li nag[tu xhieda bi m;iba mhux xierqa ta’ persuni konsagrati li tittradixxi l-

minn Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt

vokazzjoni tag[hom. Hi [asra li l-konklavi ;ie mtappan bir-ri]enja talKardinal Sko//i] min[abba m;iba li ma tixraqx.

Ma nafx g[aliex il-Knisja ma tag[milhiex /ara li jekk sa/erdot g[andu xi [a;a serja x’ja[bi, g[andu d-dover li jistqarr dan mas-superjuri tieg[u biex ma jing[atax po]izzjoni g[olja fil-Knisja.

Dan g[andu ji;ri wkoll fittrasferimenti ta’ sa/erdoti minn post g[al ie[or jew minn djo/esi g[al o[ra.

Il-Papa li jmiss se jg[ix f’dinja fejn l-iskrutinju talKnisja se jkun aktar intensiv.

IN-NAZZJON II-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

10 Opinjoni

Il-Konklavi fuqiex qed ji//entra^ Il-[in jg[addi u ma jistenna lil [add. Kul[add jafu dan. Ifisser – g[alija li qed nikteb – li sakemm jintebag[ dan l-artiklu jkun di;à qdiem xi ftit, u allura rrid noqg[od attent li ma ng[idx affarijiet li jistg[u jinqalbu ftit sig[at wara li niktibhom.

Il-Konklavi g[andu din lur;enza. Dik l-ewwel [a;a li jg[allimna. Li a[na m’a[niex stati/i, imma rridu nibqg[u mexjin anke meta nit[addtu. G[ajnejna dejjem ’il quddiem, bil-[a]na talimg[oddi f’mo[[na.

Il-Papa Benedittu g[allimna li l-Knisja ma tag[milx “qasma” imma “bidla filkontinwità” li nistg[u nsej[ula evoluzzjoni.

M’hemmx g[alfejn insemmi dan jew dak il-kandidat, Schola, Turckson, Queller, Ravasi, Dolan, e//., g[ax [add ma jaf u ma jidhirx li hemm xi [add li jo[ro; mill-mazz, g[alkemm hemm bosta Kardinali spiritwali, pastorali, teologi, ]g[a]ag[, amministraturi, imsemmija. {idma delikata fost il-Kardinali

Nistg[u no[olmu b’wie[ed iswed, jew Asjatiku, jew Filippin, jew Ar;entin jew Bra]iljan, imma na[seb li f’mo[[ ilKonklavi l-iktar li jinfluwenza hu li jkun l-a[jar li g[andha b]onn il-Kinsja g[al dan i]-]mien, ikun minn fejn ikun. Il-medja ta[seb mod ie[or, u tifforma x-xewqa tal-poplu waqt li xi ftit ukoll tirrifletti l-mod kif ?ikku l-poplu ja[sibha.

minn Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com

Il-Papa Benedittu XVI [asad lil kul[add bl-a[bar tar-ri]enja tieg[u. Ri]enja li skattat il-pro/ess biex issa jin[atar Papa ie[or

Ming[ajr ma rridu a[na na[sbu fuq din l-elezzjoni b[al f’kull elezzjoni o[ra.

Imma g[al min veru jemmen, din mhix hekk.

Il-Knisja, b[alma Benedittu g[allem, ukoll ftit qabel ma ni]el, hi Komunjoni tag[na ma’ Kristu – il-:isem Mistiku ta’ Kristu. L-Ispirtu s-Santu huwa a//ertat minn :esù. Kif ja[dem Alla ma nafux. Nemmnu u naqdfu ’l quddiem, imma l-parti tag[na rridu nag[mluha. Nu]aw mo[[na u qalbna – u l-fidi msa[[a tag[na. A[na qeg[din f’idejn tajba.

Il-Papa Benedittu XVI abbord il-[elikopter fl-a[[ar vja;; tieg[u mill-Vatikan – xena segwita minn eluf ta’ persuni, [afna minnhom kommossi u bid-dmug[ f’g[ajnejhom

Ubbidjenza assoluta

Na[seb li nistg[u nie[du spunt mill-istqarrija li g[amel Benedittu ftit minuti qabel telaqna. Wieg[ed ubbidjenza assoluta u rispett lejn il-Papa li jmiss, ikun min ikun. IlKardinali kollha g[andhom jag[mlu stqarrija simili mhux biss fil-Konklavi imma wkoll pubblikament fl-istallazzjoni tal-Papa l-;did. Ikun wie[ed u jkun ie[or, g[alina huwa rrappre]entant ta’ Kristu fuq din l-art: “Min jilqa’ lilkom jilqa’ lili,” qal :esù.

Bla dubju, fil-Konklavi se jit[addtu fuq fejn qieg[da lKnisja llum, u fejn irridu mmorru. Se jissu;;erixxu fejn hemm difetti u fejn hemm tama – u dan jag[mluh qabel ma jag[]lu l-Papa.

Ecclesia simper reformanda dejjem qalu: dejjem trid ti;i riformata, imnaddfa, skjerata mill-;did. Il-kwistjoni talamministrazzjoni, g[alkemm ne/essarja, biex il-Knisja ta[dem a[jar u tidher aktar trasparenti, hija [a;a ]g[ira.

Il-problema fundamentali hi li tara kif tista’ ssalva d-dinja mill-kultura tal-mewt u millfilosofija tar-relattività.

Kul[add jaf li g[andna lgwerer, il-[akma ta’ nies “im;ienen” fuq popli s[a[, il;u[ waqt li hawn ikel kemm trid, in-nuqqas ta’ ilma u medi/ini g[ax il-gvernijiet aktar mo[[hom fl-armi u lpalazzi milli fil-bnedmin, ilproliferazzjoni tal-armi nukleari, in-nuqqas ta’ kura flisptarijiet anke f’pajj]i kbar,

it-twarrib tat-trabi fil-;uf g[al kull ra;uni, jew bla ra;un, ittkissir tal-familja, il-kampanja kontra t-tnissil tat-tfal filfamilja, il-mixja lejn lewtanasja, id-degradazzjoni tal-bniedem f’idejn min i[addmu jew ju]ah jew jindottrinah.

Hemm fuq kollox l-abbu] fuq it-tfal u n-nisa f’partijiet kbar tad-dinja – u mhux qed ng[id pedofilja biss, jew opportunitajiet indaqs g[annisa, imma affarijiet o[ra kbar b[all-[tif ta’ tfal g[all-militar, g[al spare parts (trapjanti talkliewi), u nisa mibjug[in jew mi]]ew;in kontra r-rieda tag[hom, jew mitfug[in g[all-prostituzzjoni sfurzata.

Nisa, li f’bosta pajji]i jiswew daqs il-baqar jew inqas.

Hawn wisq nies li mhux biss ma semg[ux fuq Alla, imma lanqas jafu li huma importanti, dinjitu]i daqsek u daqs il-President tal-Amerka jew ta’ Sfaqs.

Il-Van;elu jrid jasal biex kul[add jisma’ l-a[bar ittajba, jara x-xhieda tag[ha fina (importanti [afna dan), u jikseb il-libertà ta’ /ittadinanza s[i[a tas-Saltna – bid-dinjità kollha.

F’dawn il-jiem il-Kardinali qed jin;abru fil-Vatikan g[al laqg[at importanti bejniethom biex isiru jafu a[jar lil xulxin [alli b’hekk ikunu jistg[u jag[]lu wie[ed fosthom biex imexxi hu f’isem Kristu fuq din l-art il-Knisja Kattolika Rumana

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Ittri 11 Apprezzament

Tispe/jalizza fis-servizzi ta’ guidance Kull professjonist ikun im[ajjar biex ikompli javvanza fl-istudji u filkarriera professjonali tieg[u jew tag[ha. Hekk ukoll lg[alliema, spe/jalment dawk fil-qasam tal-Career Guidance.

G[al din ir-ra;uni, Ruth Spiteri, g[alliema talguidance, kompliet l-istudji tag[ha u ggradwat f’Post Graduate Diploma, fl-Istudji tal-Guidance mill-Università ta’ Derby, l-Ingilterra.

Din id-diploma setg[et issir bl-g[ajnuna ta’ bor]a ta’ studju tal-Career Guidance Capacity Building (CGCB) u li parti minnha kienet iffinanzjata mill-Operational Programme II-Cohesion Policy 2007 – 2013, ‘Empowering People for more Jobs and Better Quality Life’ ESP 1.24.

Studju f’livell ta’ Post Graduate Diploma jfisser li Ruth Spiteri kellha tkun ippreparata li tirrifletti u tikkritika letteratura li tkun qrat. B’dan l-istudju hi kellha l-opportunità li tid[ol i]jed fil-fond ta’ teoriji u prattika li setg[u jg[inuha tkun aktar professjonali fis-servizz li hi tag[ti lejn l-istudenti fliskejjel fejn tattendi.

Ruth Spiteri fil-jum tal-gradwazzjoni tag[ha fl-Ingilterra

Barra minn hekk, matul ilkors ta’ dan l-istudju Ruth Spiteri kienet f’kuntatt kontinwu ma’ skejjel u teoriji barranin u dawn g[enu sabiex tkun tista’ tiddjaloga u tiddiskuti prattiki tajbin li jsiru kemm fl-iskejjel ta’ Malta kif ukoll f’dawk barranin.

B[alissa Ruth Spiteri ta[dem b[ala g[alliema talguidance fi [dan il-Kulle;; San Benedittu, Sekondarja Subien, fejn flimkien malkollegi tag[ha, hi responsabbli mill-programm ta’ Career Guidance li jsir f’din l-iskola kif ukoll fliskejjel primarji fejn hi tmur toffri s-servizz tag[ha.

Tislima lil mara tar-rispett u mog[nija b’valuri demokristjani L-a[bar tal-mewt ta’ Joyce Grech fis-26 ta’ Frar 2013 [asdet lil dawk kollha li kienu jafuha. Lil Joyce sirt nafha lejn nofs is-snin 70 meta ;ejt eletta fil-Kumitat E]ekuttiv tal-Moviment Nisa tal-Partit Nazzjonalista (MNPN).

Kienet mara onesta, kura;;u]a u sin/iera u kont taf fejn inti mag[ha. Barra minn hekk, kienet [abrieka u l-ener;ija li kellha kienet ta’ natura straordinarja.

Dejjem nafha leali lejn ittwemmin tal-Partit Nazzjonalista u tal-motto tieg[u Religio et Patria.

La[qet l-iskop tag[ha li twaqqaf Moviment tan-Nisa biex tg[in lin-nisa Maltin u G[awdxin jinteressaw ru[hom fil-politika u jeman/ipaw lilhom infushom g[ax id-deskriminazzjoni bejn is-sessi kienet xi [a;a kontra l-ideali tag[ha.

Mat-twaqqif tal-Moviment tan-Nisa, ;iet eletta l-ewwel President tieg[u. Min[abba d-diversi karigi li jien kelli fl-

istess Kumitat E]ekuttiv, [dimt [afna mag[ha millvi/in. Attendejna flimkien filKumitati tan-Nisa mxerrdin ma’ Malta u G[awdex u kelli okka]joni wkoll immur mag[ha Ruma u Vjenna g[all-Konferenzi tal-G[aqda Nisa Demokristjani.

F’okka]joni minnhom f’Ruma, Joyce ng[atat standing ovation hekk kif temmet id-diskors tag[ha.

Joyce kienet ukoll mara talfamilja. Kellha rispett kbir lejn ]ew;ha Alexander li baqg[et iddur bih sal-a[[ar meta [akmitu l-marda talParkinson; u dejjem tat lattenzjoni xierqa lit-tliet uliedha li kienu l-mimmi t’g[ajnejha.

Qatt ma rajtha tibki [lief wara li ;iet lura minn Ruma wara li attendiet malkumplament tal-familja g[allprofessjoni perpetwa ta’ bintha ]-]g[ira Noella li ntbag[tet f’Bejrut minn Madre Tere]a fl-aqwa tal;lied. I]da billi kienet mara reli;ju]a u ta’ fidi, irrassenjat

ru[ha u [adet kollox minn idejn Alla.

G[all-funeral tag[ha, li tmexxa minn binha Fr. Konrad, b’numru sabi[ ta’ kon/elebranti, il-Knisja talPatrijiet Agostinjani fil-Belt kienet mimlija daqs bajda.

Pre]enti kien hemm ilPresident ta’ Malta George Abela u ]-]ew; Presidenti Emeriti Eddie Fenech Adami u Ugo Mifsud Bonnici, Ministri tal-Kabinett u Membri Parlamentari, eks kollegi tag[ha tal-MNPN, qraba u [bieb.

Issa li Joyce m’g[adhiex mag[na, i]da qed tgawdi lillMulej li tant kienet t[obb u tant kienet devota lejh flEwkaristija, nitolbu g[al ru[ha biex il-Mulej jag[tiha lmistrie[ ta’ dejjem u lit-tliet uliedha Fr. Konrad, in-Nutar Hilary u Sr Benedict (Noella), il-konsolazzjoni li tant g[andhom b]onn f’dan ilmument diffi/li.

Emily Barbaro-Sant Il-Mosta

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

12 ?irasa#Ittri

Il-Jum Dinji tal-Mara minn Clinton Sammut clinton.sammut@media.link.com.mt

:eneralment, meta nisimg[u bil-Jum Dinji talMara, l-ewwel [sieb idur fuq l-omm, l-aktar mara importanti f’[ajjitna. Dik listess mara li tatna l-[ajja, rabbietna b’tant g[o]]a u li kienet mag[na fil-mumenti ssbie[ u d-diffi/li matul [ajjitna.

Kif ]viluppa l-Jum Dinji tal-Mara It-8 ta’ Marzu hu mag[ruf b[ala l-Jum Dinji tal-Mara.

Jum li g[andu konnotazzjoni differenti f’diversi partijiet tad-dinja. Hemm min jara din il-;urnata b[ala mod kif jag[ti rispett akbar lin-nisa filwaqt li japprezza r-rwol kru/jali li n-nisa tal-lum g[andhom fix-xena politika u ekonomika.

Min-na[a l-o[ra, hemm min dan il-mument iqisu b[al dak ta’ Jum l-Omm jew Jum San Valentinu, u b’hekk lindividwu jkun jista’ jesprimi l-im[abba tieg[u forsi ftit aktar mis-soltu.

I]da sfortunatament nafu li hemm miljuni kbar ta’ nisa madwar id-dinja li mhux biss dan il-jum mhux inklu] f’pajji]hom i]da sa[ansitra nsibu nisa li bilkemm g[andhom id-drittijiet ba]i/i f’pajji]hom u hemm o[rajn li g[addejjin minn vjolenza

domestika ta’ kuljum u jbatu fis-silenzju ta’ djarhom u qalbhom.

Il-Jum Dinji tal-Mara beda fit-28 ta’ Frar 1909, minn Dikjarazzjoni tal-Istati Uniti.

Is-sena ta’ wara saret l-ewwel konferenza internazzjonali f’Copenhagen mill-Istati Uniti.

Din ispirat lil Luise Zietz fil-:ermanja bil-proposta li jkun stabbilit Jum Dinji talMara. Din kienet issekondata minn Claa Zetkin, i]da data spe/ifika ma kinitx diskussa fil-konferenza.

Id-delegati, li kienu 100 mara minn 17-il pajji] differenti, qablu ma’ dan ilkun/ett g[ax [asbu li din se tkun opportunità tad-deheb li permezz tag[ha n-nisa jakkwistaw aktar ugwaljanza fid-drittijiet tag[hom.

Fil-fatt, fit-18 ta’ Marzu 1911, ;ie //elebrat il-Jum Dinji tal-Mara minn aktar minn miljun persuna fosthom fl-Awstrija, fid-Danimarka, fil-:ermanja u fl-I]vezja.

Matul is-snin, diversi nisa g[amlu protesti u dimostrazzjonijiet favur iddrittijiet tag[hom b[al li jie[du d-dritt tal-vot, li jkunu jistg[u ja[dmu f’uffi//ji pubbli/i, li jing[ataw l-istess pagi, u [afna o[rajn.

Ma]-]mien, din il-;urnata

bdiet tkun i//elebrata f’pajji]i differenti fosthom i/-?ina fl1922 u Spanja fl-1936.

Kien fi/-?ina fl-1949, meta permezz tat-twaqqif talPeople’s Republic of China, li ;ie ddikjarat li fit-8 ta’ Marzu g[a/-?ina se jkun i//elebrat il-Jum Dinji tal-Mara, u ng[ata nofstanhar frank. Din illum il-;urnata ftit qed tkun i//elebrata min[abba lkundizzjonijiet li g[addejjin minnhom in-nisa ?ini]i.

Fil-Punent dan il-jum beda jkun i//elebrat fl-1977 meta l-Assemblea :enerali tal:nus Mag[quda stiednet lillistati membri biex jiddikjaraw it-8 ta’ Marzu b[ala Jum

Dinji g[an-Nisa u b’hekk tkompli tikber il-kuxjenza favur id-drittijiet tan-nisa madwar id-dinja.

It-tema tal-lum g[all-Jum Dinji tal-Mara hi ‘A promise is a promise: Time for action to end violence against women,’ (Weg[da hi weg[da: Wasal il-[in g[all-azzjoni biex tintemm il-vjolenza kontra n-nisa.’

Messa;; importanti g[aliex madwar id-dinja nsibu eluf ta’ nisa li g[adhom bla drittijiet ba]i/i filwaqt li nsibu eluf o[ra li filwaqt li g[andhom dawn id-drittijiet isibu problemi serji sa[ansitra fi djarhom stess, b[all-vjolenza domestika.

Il-kontribut tal-mara fis-so/jetà moderna Ftit tas-snin ilu n-nisa f’diversi pajji]i kienu jispi//aw ikollhom it-tfal u jibqg[u jie[du [siebhom, kienu jispi//aw jag[mlu xxog[ol tad-dar u l-fa/endi ta’

kuljum i]da ftit kienu jag[tu importanza lill-karriera u l-

edukazzjoni tag[hom.

Fortunatament, din ilmentalità nbidlet, u llum aktar ma jg[addi ]-]mien aktar qeg[din naraw nisa jid[lu fluniversitajiet, jie[du ta[ri; edukattiv u jaqbdu karriera.

Dawk li jkollhom it-tfal wara li jibdew jattendu l-iskola, jer;g[u jibdew ja[dmu u jkomplu javvanzaw filkarriera tag[hom.

Dan wassal biex il-familja mhux biss ikollha persuna wa[da li ;;ibhilha l-g[ajxien, li tradizzjonalment kien irra;el, i]da issa anke n-nisa jag[mlu dan. Dan mhux biss jg[in lill-familja b’mod s[i[ i]da sa[ansitra lin-nisa stess li jkollhom aktar drittijiet f’oqsma differenti.

Illum kulma jmur qeg[din naraw aktar nisa jag[mlu su//ess fil-karriera tag[hom, kemm dik privata ma’ xi kumpanija jew azjenda i]da ukoll fix-xena pubblika fosthom fil-politika lokali, nazzjonali jew internazzjonali. g[al pa;na 13

In-nisa [admu bis-s[i[ matul is-snin biex jing[atawlhom id-drittijiet ba]i/i tag[hom.

Il-Jum Dinji tal-Mara hu wie[ed mill-monumenti favur id-drittijiet tag[hom

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni 13

It-tema g[as-sena 2013 hi li tieqaf il-vjolenza kontra n-nisa minn pa;na 12

Dan kollu jg[in mhux biss lill-ekonomija permezz talkontribut tag[hom, i]da wkoll biex ikun hemm rappre]entanza f’diversi fora fosthom g[aqdiet so/jali, strutturi politi/i u [afna o[rajn. Din ir-rappre]entanza twassal biex il-li;ijiet il;odda jew dawk e]istenti jkunu emendati kif me[tie; u biex ikunu jirriflettu l-[ajja u r-realtà li jiffa//jaw in-nisa.

U[ud min-nisa li g[amlu su//ess fix-xena internazzjonali - Susan B. Anthony (1820–1906) – {admet favur id-drittijiet tan-nisa.

- Clara Barton (1821–1912) – Fundatri/i u l-ewwel president tal-G[aqda tas-Salib l-A[mar fl-Amerika.

- Elizabeth Blackwell (1821–1910) – L-ewwel mara li ng[atat ba/ellerat filmedi/ina.

- Cleopatra (69–30 Q.K.) – Ta’ 18-il sena saret ir-re;ina tal-E;ittu u l-a[[ar Farawni.

- Marie Curie (1867–1934) – L-ewwel mara li ng[atat ilPremju Nobel.

- Amelia Earhart (1897–1937) – L-ewwel mara

li qasmet l-Atlantiku f’titjira.

- Ella Fitzgerald (1918–1996) – Ikkunsidrata b[ala l-aqwa kantanta taljazz.

- Indira Gandhi (1917–1984) – Mexxejja talIndja.

- Grace Hopper (1906–1992) – L-ewwel mara li ivvintat lingwa talkompjuter fa/li biex tiftiehem.

- Dolores Huerta (1930– ) – Titkellem pubblikament favur id-drittijiet tal-[addiema.

- Shirley Jackson (1946– ) – Eks President tan-Nuclear Regulatory Commission talIstati Uniti.

- Joan of Arc (1412–1431) – Erojina ta’ Franza fejn g[enet fir-re]istenza kontra linva]joni Ingli]a.

- Frida Kahlo (1907–1954) – Wa[da mill-a[jar pitturi tas-seklu 20.

- Madre Tere]a (1910–1997) – Fundatri/i ta’ grupp ta’ sorijiet reli;ju]i f’Kalkutta.

- Sandra Day O’Connor (1930–) – L-ewwel mara appuntata fil-qorti suprema tal-Amerika.

- Rosa Parks (1913–2005) L-ewwel mara ta’ karna;;jon

Margaret Thatcher – L-ewwel mara fl-istorja Ewropea li kienet eletta Prim Ministru

Sally Ride – L-ewwel mara li telg[et fl-ispazju u daret dawra mad-dinja

skur li ma /edietx postha lil persuna ta’ karni;;jon abjad, f’avveniment li beda protesti kontra li;ijiet diskriminatorji.

- Esther Peterson (1906–1997) – {admet tul [ajjitha kollha g[allprotezzjoni tal-konsumaturi.

- Sally Ride (1951–2012) L-ewwel mara li telg[et fl-

Oprah Winfrey – Il-pre]entatri/i tal-aktar programm ta’ diskussjoni popolari

Eleanor Roosevelt – Mag[rufa b[ala /-champion favur id-drittijiet tan-nisa

ispazju u daret dawra mad-dinja.

- Eleanor Roosevelt (1884–1962) – Mag[rufa b[ala /-champion favur iddrittijiet tan-nisa.

- Margaret Thatcher (1925– ) L-ewwel mara flistorja Ewropea li kienet eletta Prim Ministru.

- Oprah Winfrey (1954– ) Pre]entatri/i tal-aktar programm ta’ diskussjoni popolari.

- Babe Didrikson Zaharias (1914–1956) – L-aktar atleta b’sa[[itha rebbie[a ta’ diversi medalji taddeheb waqt l-Olimpjadi tal1932.

–

Babe Didrikson Zaharias – L-aktar atleta b’sa[[itha rebbie[a ta’ diversi medalji tad-deheb waqt l-Olimpjadi tal-1932

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

A[barijiet ta’ Barra 15 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

FRANZA

L-og[la livelli ta’ qg[ad fil-pajji] mill-1999 Il-qg[ad fi Franza ta[t ilGvern tal-President So/jalista Francois Hollande fl-a[[ar tliet xhur tal-2012 la[aq lag[ar livell g[al tlettax-il sena u wara li Hollande, f’Mejju, kien [a l-poter bilweg[da li jkattar ix-xog[ol f’pajji] fejn wie[ed minn kull erba’ ]g[a]ag[ jinsab bla impjieg.

Il-Gvern So/jalista Fran/i] qed jiffa//ja sfida enormi biex jirran;a din ‘l-istatistika negattiva’ sal-a[[ar tas-sena u meta Franza – it-tieni l-akbar ekonomija taz-Zona Ewro – qed turi s-sinjali li qatg[et lura fl-i]vilupp.

I]-]ieda fil-qg[ad g[al 10.6 fil-mija tfisser is-sitt darba konsekuttiva (skont anali]i li ssir kull tliet xhur) li kienet irre;istrata ]ieda fin-numru tal-Fran/i]i ming[ajr xog[ol u bl-ekonomija ta’ Franza ta[t is-So/jalisti tonqos b’0.3 fil-

mija g[all-perijodu OttubruDi/embru tal-2012.

Wie[ed irid imur lura g[allperijodu April-:unju tal-1999 g[all-a[[ar darba li l-qg[ad fi Franza kien daqsehekk g[oli u fejn komplew ‘is-s[ab suwed’ g[all-Gvern So/jalista u Hollande li ammetta li se jfalli ‘bil-kbir’ mill-miri tali]vilupp u g[at-tra]]in tali]bilan/ g[all-2013.

Osservaturi ma jeskludux li l-qg[ad fi Franza titla’ g[al kwa]i tnax fil-mija din issena; bil-Kummissjoni Ewropea sadattant tbassar li lqg[ad (g[all-Fran/i]i) jkun xi ftit anqas (g[all-2013) u fejn jibqa’ ta[t il-[dax fil-mija.

Il-President Hollande lanqas ma rnexxielu jag[ti spinta lill-kompetittività industrijali ta’ Franza u tilef [afna millpopolarità waqt li l-Gvern tieg[u jiffa//ja l-g[eluq talfabbriki ‘bla ra]an’.

L-ITALJA

L-ITALJA

Berlusconi kkundannat u se jappella L-eks Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi spi//a kkundannat dwar l-u]u ta’ sistema illegali g[all-kisba ta’ informazzjoni u g[andu jappella mis-sentenza ta’ sena [abs li imponietlu qorti ta’ Milan, blosservaturi jaqblu li m’hemmx ‘il-vera prospetti’ li hu jiskonta tassew il-pri;unerija.

Berlusconi kien akku]at li rran;a g[as-sistema – mag[rufa b[ala wiretap – talpulizija bl-iskop li to[ro; linformazzjoni (minn transcript) dwar rivali politiku u li fil-fatt kienet ippubblikata fil-

Dimostranti ji;;ieldu mal-pulizija waqt protesta kontra s-sensji quddiem il-kwartieri tal-manifattur tar-roti Goodyear Dunlop f’Rueil Malmaison, qrib ta’ Pari;i. Fi Franza b[alissa qeg[din jag[lqu numru sostanzjali ta’ fabbriki u impjanti u fost gelgul ta’ sensji g[all-[addiema

gazzetta Il Giornale meta kienet immexxija minn [uh Paolo.

L-informazzjoni kienet tittratta skandlu bankarju tal2006 u wara l-verdett talbiera[ Berlusconi rrepeta li m’g[andux x’jaqsam malabbu] u li hu l-vittma ta’ ‘kampanja li qeg[din imexxu ma;istrati bi skop politiku’.

Is-sistema tal-;ustizzja flItalja tfisser li Berlusconi ma jkollux jiskonta [abs sakemm je]awrixxi l-pro/ess s[i[ talappelli u meta Qorti Og[la tista’ anki taqleb il-verdett.

Jara l-possibbiltà ta’ elezzjoni Is-Sindku ta’ Firenze Matteo Renzi ja[seb li l-Italja x’aktarx li jkollha tiffa//ja ‘malajr’ elezzjoni ;dida ‘u wara l-vot inkonklussiv tal;img[a l-o[ra fejn l-ebda partit jew grupp politiku ma kisbu appo;; bi]]ejjed biex jiffurmaw Gvern.

Fil-fatt, Renzi, li jista’ jil[aq b[ala Kap ;did ta/-/entru-xellug fl-elezzjoni li jmiss, jemmen li ‘din il-le;i]latura g[andha l-potenzjal li twaqqaf rekord negattiv g[a]-]mien li ddum tiffunzjona’.

Fl-a[[ar elezzjoni /-/entru-xellug reba[ ma;;oranza fil-kamra t’isfel tal-Parlament i]da naqas milli jikseb il-ma;;oranza fis-Senat li kienet tippermettilu li jiggverna – u bl-Italja issa tiffa//ja l-;img[at tal-in/ertezza minbarra possibbiltà ta’ elezzjoni fi kwistjoni ta’ xhur.

Intant, Matteo Renzi – politiku moderat – qed jitqies b[ala ‘su//essur’ g[all-Kap tal-

Partit Demokratiku tax-Xellug (PD) Pier Luigi Bersani li falla mir-reb[a elettorali minkejja list[arri; favorevoli ta’ qabel l-elezzjoni.

Rapporti o[ra lbiera[ qalu li s-swieq ‘;ew f’tag[hom’ wara l-elezzjoni fl-Italja u bil-konsegwenzi (tal-elezzjoni) m’g[andhomx jer;g[u jqajmu sens ta’ allarm li jixpruna mill-;did ilkri]i finanzjarja fiz-Zona Ewro.

It-Taljani u]aw l-elezzjoni biex jg[idu ‘le’ qawwi g[all-mi]uri tal-awsterità li ;ew implimentati f’pajji]hom u bix-xenarju politiku jqajem il-prospett li l-Italja taqta’ lura mir-riformi ekonomi/i u l-mi]uri g[al tnaqqis tad-djun.

Madankollu l-Kap tal-Bank ?entrali Ewropew Mario Draghi qal li s-swieq issa ‘rritornaw ftit jew wisq g[al dak li kienu qabel l-elezzjoni’ u bil-Bank tieg[u m’g[andu ‘l-ebda g[a;la biex jirrikorri g[al xi azzjoni ;dida’.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

16 A[barijiet ta’ Barra

?IPRU

Im[e;;e; biex jikkonfronta l-[asil tal-flus Il-President tal-Bank ?entrali Ewropew Mario Draghi [e;;e; lill-Gvern ;did ta’ ?ipru biex ‘iqis u jifli sew’ il-mezzi li qed ju]a biex jikkumbatti l-[asil ta’ flus.

Dan wara li l-Ministri talFinanzi (ECOFIN) taz-Zona Ewro din il-;img[a wieg[du li jaqblu dwar bailout g[al ?ipru – li jinsab fi kri]i finanzjarja – sala[[ar ta’ dan ix-xahar u meta d-dettalji dwar ilfinanzjament tal-pakkett talemer;enza g[ad iridu ji;u konklu]i.

Problema partikulari tinvolvi t-t[assib dwar l-implimentazzjoni (minn ?ipru) tar-regoli li jirrigwardaw [asil tal-flus u bil-Gvern ?iprijott ;did jaqbel dwar revi]joni indipendenti.

Intant Draghi qal li din tinvolvi kwistjoni ‘ewlenija’ fejn sa[aq l-importanza li lGvern ta’ ?ipru jie[u lopportunità [alli janalizza lle;islazzjoni g[al kontra labbu] minbarra li ja//etta levalwazzjoni internazzjonali dwar kemm il-le;islazzjoni kienet implimentata b’mod effettiv.

CARACAS> Sostenitur ta’ Hugo Chavez tag[mel ;est quddiem it-tebut tal-President Venezwelan waqt li l-poplu jsellem il-memorja tal-Mexxej rivoluzzjonarju (Reuters)

L-VENEZWELA

Jiem ta’ luttu fost stennija g[all-funeral ta’ Chavez IIl-poplu Venezwelan qed isellem lill-President Hugo Chavez li miet tard fil-lejl tatTlieta fl-età ta’ 58 sena u fost dimostrazzjonijiet ta’ luttu kontinwi qabel il-funeral statali li g[andu jsir illum fil-belt kapitali ta’ Caracas.

Il-katavru ta’ Chavez salbiera[ kien qieg[ed jin]amm flakkademja militari (f’Caracas) fejn serbut twil ta’ nies imxiet ma;enbu biex tesprimi rispett.

Intant, il-qraba tieg[u u lMexxejja tal-Ar;entina, ilBolivja u l-Urugwaj ukoll

marru jsellmu lil Chavez b[ala personalità politiku qawwi ‘talAmerika Latina’ mindu kien la[aq President g[all-ewwel darba fl-1998.

Chavez kien ilu l-a[[ar sentejn marid bil-kan/er u hemm

il-possibbiltà li mewtu t[alli ‘ba[[‘ fil-qalba tal-moviment politiku tieg[u. Dan g[aliex skont il-Kostituzzjoni talVenezwela g[andha ssir elezzjoni g[all-Presidenza ‘fi ]mien xahar’ (mill-mewt tieg[u) u bilGvern be[siebu j]omm ma’ dan il-programm.

Intant, il-Vi/i President Venezwelan Nicolas Maduro – li Chavez innifsu kien semma’ b[ala ‘s-su//essur preferut’ – hu favorit li jirba[ l-elezzjoni b[ala l-kandidat tal-Partit So/jalista Mag[qud fil-Gvern.

Mistenni li Maduro jikkonfronta lil Henrique Capriles, ilKap tal-Oppo]izzjoni li f’Ottubru tilef l-elezzjoni g[allPresidenza fil-konfront ta’ Chavez u li g[ad irid ikun ikkonfermat b[ala l-kandidat

rivali. Fl-istess [in, Maduro di;à qal li g[andu ‘jkompli jkattar il-wirt rivoluzzjonarju u anti-imperjalista tal-eks President tal-Venezwela.’

Filwaqt li Hugo Chavez, tul is-snin, kien kritiku kbir talIstati Uniti, il-ma;;oranza talVenezwelani jqimuh b[ala ‘Mexxej li bidlilhom [ajjithom g[all-a[jar’ u fejn fost o[rajn investa f’;id so/jali u l-edukazzjoni tal-poplu.

Intant – u waqt li qed jing[ad li Chavez miet minn attakk talqalb – in-natura e]atta talkan/er li kien qed ibati biha qatt ma ;iet ]velata uffi/jalment u fost l-ispekulazzjoni kontinwa dwar sa[[tu, spe/jalment fl-a[[ar xhur ta’ [ajtu fejn id-dehriet tieg[u fil-pubbliku kienu rari g[all-a[[ar.

IT-TUNE}IJA

Nuqqas ta’ partiti sekulari fil-Gvern

L-I]lami/i fil-Gvern ma rnexxilhomx ida[[lu aktar partiti sekulari fi Gvern ta’ koalizzjoni li g[andu jkun iffurmat illum bl-iskop li jissorvelja elezzjonijiet ;odda b[ala parti minn pro/ess ta’ transizzjoni.

Il-pro/ess kien spi//a mhe]]e] bl-assassinar, ;img[at ilu, ta’ Chokri Belaid, politiku ewlieni talOppo]izzjoni sekulari u issa l-Alleanza Demokratika u l-

Wafa – ]ew; partiti sekulari – kkonfermaw id-de/i]joni li ma jiffurmawx parti millGvern li jmiss li se jitmexxa mill-Partit (I]lamiku) Ennahda.

Ta[t il-Kostituzzjoni, Ali Larayedh, ta’ Ennahda, g[andu sal-lum biex i[abbar il-Kabinett talMinistri u wara li jiem ilu kien tqabbad mill-President Tune]in Moncef Marzouki biex jifforma Gvern.

IR-RENJU UNIT

Konsum ta’ la[am ippro/essat iwassal g[all-mewt bikri

Studju li jinvolvi nofs miljun persuna madwar lEwropa jissu;;erixxi li l-konsum taz-zalzett, il-per]ut, ilbacon u la[am ie[or ippro/essat jidher li j]id issogru ta’ ‘mewta bikrija’ – u fejn saret ‘konnessjoni’ bejn dieti li jibba]aw b’mod konsiderevoli fuq din il-kwalità ta’ la[am u l-mard tal-qalb u l-kan/er.

Ir-ri/erkaturi, li kitbu fil;urnal BMC Medicine, qalu li l-mel[ u l-kimi/i li jintu]aw g[all-preservazzjoni tal-la[am kapa/i huma []iena g[as-sa[[a – bil-British Heart Foundation t[e;;e; konsum tal-la[am ‘b’moderazzjoni’.

L-istudju segwa nies minn g[axar pajji]i Ewropej fuq perijodu ta’ tlettax-il sena u bl-e]er/izzju juri li dawk innies li jieklu [afna la[am ippro/essat b[al zalzett u bacon x’aktarx li (anki) jbatu minn pi] esa;erat u fejn huma aktar disposti g[attipjip u vizzji o[ra meqjusa b[ala []iena g[as-sa[[a.

Sadattant ir-ri/erkaturi sostnew li anki ladarba wie[ed jie[u kont tal-’elementi ta’

sogru (g[as-sa[[a)’, jibqa’ lfatt li l-konsum regolari talla[am ippro/essat huwa [a]in g[all-bniedem.

Wie[ed minn kull sbatax-il persuna segwiti fl-istudju spi//a biex miet u qed jing[ad li l-persuni li jikkunsmaw ‘il fuq minn 160 gramma la[am ippro/essat kuljum (ekwivalenti g[al ]ew; zalzettiet u rasher tal-bacon) huma ‘44 fil-mija aktar disposti’ li jmutu fil-futur ‘immedjat’ – u kkalkulat fuq tlettax-il sena – milli l-persuni li jieklu ‘biss’ 20 gramma ta’ dan il-la[am.

B[ala total, kwa]i 10,000 ru[ mietu bil-kan/er u b’5,500 o[ra jisfaw vittmi ta’ problemi tal-qalb.

Il-Professur Sabine Rohrmann, mill-Università ta’ Zurich, fl-I]vizzera, qalet li l-konsum regolari talla[am, spe/jalment tipi ta’ la[am ippro/essat, hu asso/jat ma stil ta’ [ajja ‘mhix ideali g[as-sa[[a’ u g[alkemm – skont hi – hu aktar importanti li wie[ed jaqta’ t-tipjip milli jirrinun/ja g[al-la[am.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

A[barijiet ta’ Barra 17

IL-MALI

Missjoni mhix kompluta

Il-Ministru tad-Difi]a Fran/i] Jean-Yves Le Drian g[amel ]jara sorpri]a fl-artijiet lejn it-Tramuntana talMali fejn il-qawwiet ta’ pajji]u qeg[din jikkumbattu lill-militanti I]lami/i u fejn tenna li din il-missjoni militari m’g[andhiex tintemm sakemm ‘jirrestawraw issigurtà’ fil-pajji] Afrikan.

Waqt li spezzjona lill-militar f’zona qrib il-muntanji ta’ Adrar des Ifoghas, Le Drian tenna li l-impenn g[as-sigurtà ‘madwar ilMali’ jibqa’ l-iskop ewlieni ta’ Franza u li mbag[ad jippermetti g[at-trasferiment tar-responsabbiltà lil missjoni Afrikana li tkun qed ta[dem ta[t mandat tanNazzjonijiet Uniti.

Franza kienet bdiet din ilmissjoni militari fil-11 ta’ Jannar u min[abba li lEwropa u r-re;juni Afrikani tal-Punent kienu ta[t theddida mill-militanti I]lami/i b’rabtiet mal-Al-Qaida li damu x-xhur jokkupaw ]ew;-terzi tal-art lejn inna[a ta’ fuq tal-Mali.

IR-RENJU UNIT> Kelb tat-tip ‘Labradoodle’ jidher quddiem poster ;gantesk ta’ qattus waqt l-ewwel jum tal-Crufts Dog Show, li qed jittella’ fil-belt ta’ Birmingham (Reuters)

IL-KOREA TA’ FUQ

Thedded lill-Istati Uniti b’attakk nukleari Il-Korea ta’ Fuq komunista lbiera[ [ar;et thedded lill-Istati Uniti b’attakk nukleari inti] biex jevita laggressjoni minn Washington’ – billivell tat-theddida jitqies b[ala ‘l-aktar akut s’issa’ mir-re;im fi Pyongyang.

Intant, il-Kunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti vvutat biex fost o[rajn issa[[a[ is-sanzjonijiet finanzjarji fil-konfront tal-Korea ta’ Fuq, li min-na[a tag[ha akku]at lill-Istati Uniti talli qed tu]a l-e]er/izzji militari fil-Korea t’Isfel b[ala ‘t[ejjija’ g[al gwerra nukleari.

Dan meta l-Korea komunista anki warrbet g[all-armistizju ma’

Washington li kien ikkonkluda lGwerra tal-Korea tal-1950-53 – bi stqarrija minn Pyongyang, ilbiera[, tis[aq ‘id-dritt g[al attakk nukleari fuq il-kwartieri-;enerali tal-aggressur (l-Istati Uniti) b[ala l-aqwa mezz biex il-Korea ta’ Fuq tipprote;i l-interessi tag[ha.’

Il-Korea ta’ Fuq qed tinsisti li ‘lIstati Uniti tinsab vi/in li tqabbad gwerra nukleari’, b’kelliema g[arre;im anki jsostnu li Pyongyang ikun ‘intitolat’ li jie[u azzjoni militari sa mill-11 ta’ Marzu – u meta le]er/izzji militari kon;unti talAmerikani u l-Korea t’Isfel jil[qu l-

IR-RUSSJA

Gorbachev jikkritika lil Putin dwar id-’drittijiet’ tan-nies L-eks Mexxej Sovjetiku Mikhail Gorbachev ikkundanna li;ijiet li g[adhom kemm g[addew fir-Russja b[ala ‘attakk fuq id-drittijiet ta/-/ittadin’ u waqt intervista mal-Istazzjon tal-BBC sejja[ biex il-President tar-Russja Vladimir Putin ‘ma jib]ax min-nies tieg[u’.

Intant, Gorbachev anki kkritika lill-membri tal-’eqreb /irku’ madwar Putin b[ala ‘entità mimlija bil-[allelin u uffi/jali korrotti’.

Il-li;ijiet li qed jilmenta dwarhom Gorbachev jinkludu limpo]izzjoni ta’ multi g[al protesti li ma jsirux bil-permess talawtoritajiet; id-definizzjoni ta’ tradiment ‘fuq skala akbar’; lintroduzzjoni ta’ pieni ta’ libell aktar [orox u l-impo]izzjoni ta’ restrizzjonijiet g[all-websajts.

F’Jannar il-grupp Human Rights Watch akku]a lil Putin g[allag[ar politika ‘awtoritarja’ fl-istorja tar-Russja ta’ wara l-era Sovjetika u mindu hu, f’Mejju li g[adda, irritorna fi Kremlin g[al tielet mandat tal-Presidenza.

eqqel tag[hom. Il-Korea ta’ Fuq fit-12 ta’ Frar wettqet tielet prova nukleari bi sfida g[ar-ri]oluzzjonijiet tanNazzjonijiet Uniti u dikjarat li sar ‘ilprogress’ fl-i]vilupp tal-[a]na nukleari tag[ha.

Madankollu, mhux ma[sub li rre;im fi Pyongyang g[andu l-kapa/ità g[al xi attakk nukleari ‘dirett’ fuq territorju tal-Istati Uniti.

Fl-istess [in, i]da, osservaturi qeg[din jinnutaw l-eskalazzjoni talkliem iebes ‘mi]-]ew; na[at talpeni]ola Koreana’ – u waqt li lKunsill tas-Sigurtà tan-NU qed ja[seb ukoll biex ‘jikkontrolla’ l-attentati tal-

Istat komunista biex jir/ievi tag[mir ipprojbit b’abbu] tas-sanzjonijiet imposti.

Il-Korea ta’ Fuq ilbiera[ organizzat rally tal-massa fi Pyongyang biex issostni l-a[[ar theddid u baqg[et tiddefendi l-a[[ar provi bir-rokits li fissret b[ala ‘parti minn programm talispazju bi skopijiet pa/ifi/i’.

Dan meta uffi/jali f’Seoul qalu li lKorea t’Isfel u l-Istati Uniti (li se jkomplu bl-e]er/izzji militari annwali sal-a[[ar ta’ Aspril) g[andhom ikomplu jsegwu b’attenzjoni kbira lillKorea komunista ‘g[all-ewwel sinjal ta’ aggressjoni potenzjali’.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Storja 19

Il-Belt tal-Vatikan> il-qawma tal-Kristjane]mu Il-Belt tal-Vatikan tinsab f’Ruma, l-Italja, u lpopolazzjoni hi ta’ madwar 920 ru[.

Il-Vatikan hu l-i]g[ar stat fid-dinja, b’zona ta’ 0.44 kilometru kwadrat u b’densità ta’ 2,273 kilometru kwadrat, u g[andu l-i]g[ar popolazzjoni fiddinja.

Il-Vatikan ;ie stabbilit b[ala stat indipendenti fissena 1929, bi trattat Lateran, li ;ie ffirmat mill-Kardinal Pietro Gasparri f’isem ilPapa Piju XI u Benito Mussolini f’isem ir-Re Taljan Victor Emmanuel itTielet.

minn Christian Navarro chrisnavarro12188@gmail.com

Television Center. B[ala mezz ta’ qari, g[andu lgazzetta li jisimha l’Osservatore Romano.

Dawn il-mezzi tal-midja mhumiex tal-istat, i]da talKnisja. {arsa lejn ftit mill-binjiet famu]i fil-Belt tal-Vatikan

L-ori;ini L-isem tal-Vatikan ;ej mil-Latin Mons Vaticanus, li tfisser Vatican mount. Lobelisk li jinsab fi/-/entru tal-Vatikan, ;ie me[ud mill-

Imperatur Caligula minn Heliopolis, l-E;ittu. Wa[da mir-ra;unijiet li nbena lVatikan hi biex jag[ti qima lill-Kristjani li mietu fin-Nar il-Kbir li [akem lil Ruma.

Il-Papiet bdew jiggvernaw fuq re;juni li kienu jinsabu vi/in il-belt g[al aktar minn elf sena, sa nofs is-seklu dsatax. Fin-na[a opposta talVatikan, kienu jinsabu fdalijiet b[al monumenti funebri, musulewijiet, /imiterju, oqbra ]g[ar u altari mibnijin g[all-allat Pagani, fost o[rajn.

Il-Vatikan waqt it-Tieni Gwerra Dinjija Ta[t il-Papa Piju XII, il-

Vatikan uffi/jalment g[adda forma ta’ proposta ta’ newtralità fil-gwerra.

G[alkemm Ruma kienet ta[t il-[akma tal-:ermani]i, ilBelt tal-Vatikan ma kinitx.

Wie[ed mill-prin/ipji ma;;uri tal-Papa kien li Ruma ma ti;ix ibbumbardjata. Fis-sena 1943, il-Papa Piju g[amel appell li jrid li Ruma tkun belt libera. Dan l-appell sar wara li Ruma kienet di;à ;iet ibbumbardjata darbtejn.

• Il-Kappella Sistina –

Il-Vatikan f’Ruma – miljuni ta’ persuni j]uruh kull sena, kemm fi]ikament, kif ukoll permezz tat-televi]joni

L-involviment tal-istat fil-politika Il-politika fil-Vatikan issir b’elezzjoni ta’ monarkija, fejn il-kap tal-

Knisja Kattolika jkollu poter assolut. Il-Papa je]er/ita sa[[a le;i]lattiva u e]ekuttiva, fuq l-istat talbelt.

Il-Belt tal-Vatikan hi lunika monarkija li fadal flEwropa. G[andha struttura unika fil-politika, g[aliex il-Papa huwa s-Sovran talistat, u dan g[andu rwol ta’ president u jmexxi blg[ajnuna tas-segretarju ;enerali u d-deputat segretarju ;enerali.

Il-Vatikan u l-armata tieg[u

B[al [afna pajji]i o[ra, il-Vatikan ukoll g[andu larmata tieg[u. Papiet antiki

L-isem tal-Vatikan ;ej mil-Latin ‘Mons Vaticanus’, li tfisser ‘Vatican mount’

kienu jqabbdu nies mer/enarji ta’ nazzjonalità }vizzera. Din it-tradizzjoni baqg[et te]isti sal-lum, meta l-armata tal-Belt talVatikan hi mag[mula minn suldati }vizzeri biss.

Il-Papa :ulju II waqqaf il-pontifikat tal-Gwardja }vizzera fis-sena 1506, b[ala gwardja tas-sigurtà tieg[u, u g[adha topera sallum. Ir-rekluta;; ta’ nies }vizzeri hu rran;at bi ftehim spe/jali bejn ilKnisja tal-Vatikan u lI]vizzera.

Biex jing[a]lu b[ala gwardji, is-suldati jridu jkunu [adu t-ta[ri; tag[hom ta[t l-Armata }vizzera u ma jkunux mi]]ew;in. L-età tag[hom tvarja bejn id-19 u t-30 sena, iridu jkunu twal 174 /entimetru jew itwal u jridu jkunu Kattoli/i.

Il-Vatikan u l-ekonomija L-ekonomija

tal-Vatikan

tevolvi mal-bejg[ tal-biljetti tal-mu]ewijiet, qlig[ minn bolol, souvenirs u taxxi, fissens li jekk it-Taljani jippreferu jag[tu persenta;; tat-taxxa lill-Knisja minflok lill-Gvern, jistg[u jag[mlu hekk. Il-Vatikan g[andu lbank tieg[u wkoll bl-isem ta’ IOR (Istituto per le Opere di Religione). IlVatikan to[ro; il-muniti tieg[u, i]da ma jo[ro;x flus f’karti.

Il-kuntatt man-nies Il-Vatikan g[andu t-Top Level Domain tieg[u. TLD ikun b[al .com u .net, fost o[rajn. Tal-Vatikan huwa .va. Il-Vatikan g[andu wkoll ir-radju tieg[u, li hu l-Vatican Radio, kif ukoll it-tra]missjoni tattelevi]joni, il-Vatican

hi r-residenza uffi/jali talPapa u hi famu]a g[attpin;ijiet tag[ha li t[allew minn artisti kbar b[al Michelangelo u Pinturicchio, fost o[rajn.

• Il-Mu]ew talE;izzjani – il-mu]ew

kien stabbilit minn Gregorju XVI u fih jinsabu fdalijiet E;izzjani, xog[ol ori;inali ta’ ]mien il-Griegi u skulturi Rumani.

• Il-Mu]ew tal-Etruski – f’dan il-mu]ew wie[ed jista’ jitpaxxa billi jara va]uni, fdalijiet tal-bron] tal-Etruski, kif ukoll kollezzjoni kbira ta’ va]uni Taljani mill-era Ellenistika.

• Il-Ba]ilika ta’ San Pietru – din hi wa[da millikbar knejjes fid-dinja u

kienet iddisinjata minn Donato Bramante, Michelangelo, Carlo Maderno u Gian Lorenzo Bernini. Hi meqjusa millKattoli/i b[ala post sagru [afna.

Il-politika fil-Vatikan issir b’elezzjoni ta’ monarkija, fejn il-Kap tal-Knisja Kattolika jkollu poter assolut

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

20 ?inekritika minn Joe Calleja – jocal@me.com

MOVIE 43

Kummiedja fost l-aktar vulgari li rajna Direzzjoni> 12-il re;ista, {in> 90 minuta, ?ert.> 18, KRS

B’dan li x’aktarx hu laktar film li g[andu re;isti, tnax, u kittieba, sbatax, tistenna xi [a;a kbira u spe/jali. Dan hekk hu, i]da sfortunatament, dan Movie 43 spe/jalizza fil-bassezzi l-kbar. Min ilu jsegwi lkitba tieg[i, u wkoll forsi jafni personalment, jaf li jiena altru milli skruplu], imma hemm /erti limiti f’dak li hu buon gusto.

Forsi [a;a o[ra offensiva f’dan il-film, apparti l‘ umori]mu ’ eskrementali , hi l-mod ta’ kaf kaf kif ilbi//a xog[ol kollha ;iet mg[aqqda.

Mg[aqqda g[ax fil-fatt dan hu ;abra ta’ episodji li jista’ jkun li lil xi w[ud i;eg[lhom jid[ku (anki jekk mhux jg[ajtu), imma dejjem vulgari. Forsi hu g[alhekk li fl-ebda episodju ma tkun taf min kiteb u min qed jidderie;i liema episodju, g[ax appuntu dawn lepisodji ma jag[mlu unur lil [add.

Tiskanta kif allura atturi tal-kalibru ta’ Richard Gere, Kate Winslet jew Halle Berry ;ew konvinti,

forsi anki b’qerq, ja[dmu f’film b[al dan.

Imma;inaw xi [add ;enju tat-tip tal-mibki Steve Jobs ( tal - Apple) li ma jistax jifhem g[ala music player bl-isem ta’ iBabe tal-istess kumpanija tieg[u li g[andu s-sura ta’ tfajla g[arwiena b’fann fil-parti privata tag[ha, li kienet qed timmanka lil xi w[ud minn dawk li xtrawh, u suppost li dak li jkun qed jara l-film jid[ak b’dan l-episodju!

Episodju ie[or ilaqqag[na ma’ tfajla sabi[a fi blind date ma’ wie[ed li jkollu parti millanatomija vitali maskili mdendla ma’ g[onqu!

Imma g[alfejn se nkompli?!

Na[seb li b’dawn biss di;à fhimtu fiex jikkonsisti Movie 43. Bi]]ejjed ng[idilkom li kemm-il darba kont se nitlaq barra mi/-/inema, i]da d-‘dmir’ li g[andi lejkom il-qarrejja tal-kritika tieg[i kull ;img[a ;eg[ilni nibqa’ kwa]i sal-a[[ar (malli bdew il-credits b’xi out takes, tlaqt) biex nara sa liema

Naomi Watts f’wie[ed mill-episodji l-aktar vulgari f’Movie 43

livell kien se jin]el.

Bil[aqq, Movie 43 hu lisem ta’ film fittizju, tat-tip ta’ The Ring, li ]ew; ;uvnotti jivvintaw biex

i;ieg[lu lill-[abib tag[hom ;enju tal-kompjuter jitbieg[ed mill-kompjuter, [alli wie[ed minnhom jinfettah bil-virus, u dan jag[ti

lill-;enju jibda jfittex il-filmati qosra projbiti fil-kompjuter tag[hom, u li ludjenzi li jfettlilhom imorru jarawh isibu ma’ wi//hom!

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

?inekritika 21 A GOOD DAY TO DIE HARD

Lura g[all-azzjoni pura ma’ Willis Direzzjoni> Jon Moore, {in> 98 minuta, ?ert.> 12, KRS

Wara sitt snin jer;a’ jitfa//a John McClane jew a[jar Bruce Willis fil-[ames film tas-sensiela Die Hard li tant fl-img[oddi kisbitlu popolarità kbira. U dan g[ax dawk il-films kienu mi]g[uda b’dak li l-aktar tfittex il-ma;;oranza, ji;ifieri azzjoni u esa;erazzjonijiet, li fl-img[oddi kellna kelma popolari g[alihom, “]innijiet”.

Illum Willis m’g[adux Willis tal-ewwel film, u qed joqrob lejn is-60 sena, imma filwaqt li dan jidher, ftit jag[mel differenza fl-effika/ja tal-interpretrazzjoni tieg[u hekk kif hawn ire;;ag[na lura lejn lazzjoni pura… b[al dik talvideo games. Insibu lillpulizjott John McClane li minn New York ikollu jmur Moska biex jg[in lil ibnu Jack (Jai Courtney) li jinsab arrestat.

Malli jasal hemm millewwel tibda splu]joni (litteralment) ta’ azzjoni hekk kif kriminal politiku Russu,

Komarov (Sebastian Koch), jibda g[addej ;uri fejn ikun hemm il-bi]a’ li jikxef politikant ferm perikolu], Chagarin (Sergei Kolesnikov), mhux g[arRussja biss.

Meta Komarov, wara splu]joni kbira fil-bini talqorti, jin[eles flimkien ma’ Jack, missieru John jinduna li dan kien a;ent tas-CIA li kien imda[[al fi pjan biex jin[eles Komarov, min[abba li kellu file importanti mimli tag[rif ja[raq dwar Chagarin.

Minn hawn ’il quddiem ilfilm isir sensiela ta’ sekwenzi, kwa]i ming[ajr intervall, ta’ ;iri sfrenat bil-karozzi hekk kif Jack qed i[arrab lil Komarov, bil-kriminali ta’ Chagarin ji;ru warajh f’karru armat li jfarrak kulma jsib quddiemu f’toroq mill-aktar traffiku]i.

Sekwenzi o[ra spettakolari jinkludu [elikopter armat bilkbir g[all-gwerra, jispara bladoo// fuq karozzi u in;enji o[ra, bini fejn ikun hemm John, Jack u Komarov,

Hekk jispi//aw Bruce Willis u Jai Courtney wara wa[da mill-[afna sekwenzi spettakolari f’A Good Day to Die Hard

ming[ajr ebda [sieb jew rispett g[al kull min m’g[andu x’jaqsam xejn.

Minbarra l-azzjoni u lispettaklu hemm ukoll interpretazzjonijiet passabbli, bi

stunts ridikoli, imma divertenti, b[all-film kollu, bissoltu battuti spirtu pront.

I GIVE IT A YEAR

Kummiedja Ingli]a li ta[sibha Amerikana Direzzjoni> Dan Mazer, {in> 97 minuta, ?ert.> 16, KRS

Veru li dan il-film seta’ kien a[jar milli hu imma xorta wa[da hu kummiedja Ingli]a divertenti li tixbah ferm lil kummiedji romanti/i tipi/i Amerikani, grazzi wkoll g[all-interpretazzjonijiet qawwija minn cast Ingli] mhux daqshekk mag[ruf, b’mumenti tajbin.

Ir-rakkont jibda bi/-/erimonja ta]-]wie; tal-koppja Nat (Rose Byrne) u Josh (Rafe Spall) li wkoll tibda bliskossi, b’awgurju xejn sabi[ g[all-futur tag[hom.

Fil-fatt, l-ispettaturi, b[al Josh, ma jdumux ma jindunaw li Nat mhix it-tfajla [elwa ta’ qalb tajba b[alma kienet tul l-g[erusija. Fil-fatt, fil-verità din hi rasha iebsa, tie[u l-[ajja b’serjetà ]ejda u g[alhekk xejn ma taqbel malkarattru kalm u mo[[ ir-ri[ ta’ Josh.

G[alhekk insibuhom g[and konsulent familjari jippruvaw jifhmu x’wassalhom hemm (li a[na naraw ukoll permezz

ta’ g[add ta’ flashbacks anki divertenti), u jaraw jekk g[andhomx jag[tu /ans qabel ma jinfirdu g[al dejjem.

Ikun matul dawn il-flashbacks li biex tkompli tg[axxaqha t-tentazzjonijiet g[alih u g[aliha ma jonqsux.

Nat li ta[dem f’kumpanija tar-reklamar, issib lill-persuna simpatika Guy (Simon Baker), klijent Amerikan sinjur, li jaqbad mag[ha b[al qarnita. Josh isib li l-fjamma ta’ m[abba antika ter;a’ titkebbes lejn [abiba talimg[oddi, Chloe (Anna Faris).

Din, però, tinbidel f’farsa li tidde/iedi jekk il-;ibda lejn it-tradiment hix aktar importanti mill-[alf sagru ta]]wie;.

Li I Give It a Year jibda minn fejn normalment jintemmu l-bi//a l-kbira talkummiedji romanti/i simili dehret idea interessanti g[ax tat lill-kittieb#re;ista Mazer i/-/ans li jag[mel enfasi fuq

Il-koppja Nat (Rose Byrne) u Josh (Rafe Spall) tispi//a quddiem konsulenta ta]-]wie; f’I Give It a Year

l-aktar parti dg[ajfa ta]]wie;.

Sfortunatament dan jag[mlu billi jisserva ]]ejjed bil-[abib nebbiexi u di]gustanti ta’ Josh, Danny

(Stephen Merchant), biex

iwassal ruxxmata umori]mu li xejn ma jie[du gost bih dawk li jemmnu fil-“politikament korrett”.

Imma l-massa li jmorru /-

/inema u jfittxu biss li jqattg[u sieg[a u nofs ta’ divertiment [afif, dan ma tantx jag[tu kasu, u g[al dawn din g[andha tkun g[a]la tajba.

L-aqwa films f’Malta 1. Wreck-It Ralph 2. Zero Dark Thirty

3. The Last Stand 4. Les Miserables

(Bejn is-27 ta’ Frar u t-3 ta’ Marzu – KRS) 5. The Impossible 7. Flight 6 Hotel Transylvania 8. Cirque du Soleil

9. Parental Guidance 10. Quartet

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

22 Passatemp

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Mimdudin> 5. Differenti, mhux kollha xorta (5) 6. {an]ir (5) 7. Jikluha l-fniek u ]]wiemel (5) 10. Jekk ma jkollokx minnu, ma tikolx (5) 11. Lest g[all-;lied u ma jonqsu xejn i]jed (5) 12. Mal-kzazel issibhom (5) 14. Il-barmil tal-bir (5) 16. Jag[mel ix-xfafar jaqtg[u i]jed (5) 17. Bxara (5) 18. A[dem l-g[alqa (5)

18

Weqfin> 1. Tg[atti parti mill-vapur biha? (6) 2. {afna u [afna, imma mhux eluf (6) 3. Fuqha terfa’ l-pi] (6) 4. Fis-servizz issibu (6) 8. Tir/eviha bil-posta (5) 9. I[allu din id-dinja (5) 12. Ne[[a l-ilma mill-flixkun (6) 13. Wirja ta’ kampjun (6) 14. Ma jbatix bil-[otba (6) 15. Sa fejn il-muti g[andhom jaslu? (6)

Super Sudoku… mill-1 sad-9 u mill-A sal-ittra C

Qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 u l-ittri mill-A sas-C f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru u kull ittra g[andhom jidhru darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ erba’ kaxxi bi tlieta.

Fatti interessanti • Arlo;;i ivvintati qabel issena 1687 kellhom minutiera wa[da biss, il-kbira.

Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Taffa; 6. Palju; 7. Xmara; 10. Kurat; 11. Urini; 12. Meraq; 14. Mossa; 16. Fra[t; 17. Nitfi; 18. U]ata.

Weqfin> 1. It-Tokk; 2. Qasmet; 3. Sparlu; 4. Sulari; 8. }rara; 9.

Libsa; 12. Morina; 13. Qarnit; 14. Ma[tur; 15. Abitat.

• Fi ]mien Peter the Great, lir;iel Russi li kellhom id-

daqna riedu bilfors i[allsu taxxa spe/jali fuqha.

• Kuljum i]jed ji;u stampati flus g[al-log[ba Monopoly milli mit-Te]orerija Amerikana.

Draughts

Minn tikka g[al o[ra

Bil-lapes ibda mit-tikka ta’ [dejn in-Nru. 1 u mur fuq in-numri l-o[ra wara xulxin u titfa//a quddiemek xena ta’ wie[ed li g[andu bi//a xog[ol kbira biex isammar musmar!

• L-alfabett tal-Hawaii fih biss 12-il ittra: A, E, I, O, U, H, K, L, M, N, P, W. • L-ir;iel jaqraw kitba rqiqa i]jed min-nisa; in-nisa jisimg[u a[jar.

Soluzzjonijiet Abjad: 17 – 21, Iswed: 14 – 16; Abjad: 21 – 23, Iswed: 4 – 20; Abjad: 12 – 15, u jirba[

Jirba[ l-abjad

Jirba[ l-abjad

:ib il-bord tad-draughts u qieg[ed id-dammi e]att kif jidhru hawn fuq. Imissu jilg[ab l-abjad. Kif jista’ dan jirba[ il-log[ba fi tliet mossi biss?

Wara kul[add g[aref. Qawl li kwa]i jafu kul[add. Ifisser li lpariri kellhom jing[ataw qabel u mhux wara li ;rat il-praspura.

Silwett

Bil-lapes imla kull spazju fejn tidher tikka sewda u g[andu jitfa//a quddiemek silwett ta’ ra;el ie[or li jinsab fuq xog[lu.

Super Sudoku

Qawl Malti

IN-NAZZJON

Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Rockna Radio 101, 19>15

Michael Bugeja llum se jintervista lil Carrie Haber (fir-ritratt fuq ix-xellug), kantawtri/i ]ag[]ug[a Maltija li g[al dawn l-a[[ar ftit snin kienet u g[adha bba]ata f’Londra. Haber [ar;et EP is-sena l-o[ra u b[alissa qed ta[dem fuq materjal ;did. Fil-programm se jkun hemm ukoll Toni Sant li se jitkellem dwar l-a[[ar ]viluppi tal-M3P, pro;ett ambizzju] li g[andu l-g[an li jippreserva kemm l-istorja kif ukoll il-patrimonju tax-xena mu]ikali f’Malta.

Animal Diaries NET Television, 19>00 Il-mistednin ta’ Moira Delia g[al-lum se jkunu persuni mill-Happy Paws, NGO li mhux biss issewwi l-annimali ta’ barra b’xejn, i]da g[andha wkoll klinika li ilha miftu[a g[al dawn l-a[[ar [ames snin. Insiru nafu aktar dwar il-[idma tag[hom.

I guerrieri (Kelly’s Heroes) Rete 4, 15>50

Film mimli azzjoni li n[adem fl-1970 b’re;ija ta’ Brian G. Hutton u bi ;rajja li hi ambjentata fi ]mien it-Tieni Gwerra Dinjija.

B[ala storja naraw persuna li tkun inkarigata torganizza serqa ta’ kwantità kbira ta’ deheb ming[and l-g[adu. Fost l-atturi nsibu lil Clint Eastwood (fir-ritratt), Donald Sutherland u Telly Savalas.

Vu/i Missjunarja Radju Marija, 21>00 Il-mistiedna ta’ Frank Cassar u Helena Sammut g[al-lum se jkun is-sa/erdot djo/esan minn G[awdex Fr Anton Grech (fir-ritratt fuq ix-xellug). Meta kellu biss 17-il sena kellu l-ewwel esperjenza ta’ [idma missjunarja meta g[amel [ames ;img[at fil-Kenja. Erba’ snin wara, meta kien g[adu seminarista, mar g[al sena fil-Gwatemala. Aktar tard f’dan il-pajji] kellu jqatta’ numru ta’ snin ja[dem b’risq il-foqra f’dan il-pajji]. Naraw x’esperjenzi kellu f’dan il-pajji] kbir.

Il colore del crimine (Freedomland) Rete 4, 24>00 Mara bajda tag[mel rapport mal-Pulizija li numru ta’ r;iel suwed [atfu lil binha b[ala osta;;. Il-pulizija tibda bl-ist[arri; tag[ha. Sadanittant malpajji] isiru bosta protesti mill-Afro-Amerikani. Fost l-atturi, Julianne Moore.

{sibijiet dwar ir-Randan Mieg[ek - NET Television, 21>00

Ir-Randan hu ]mien ta’ kontemplazzjoni u titjib personali. Min jie[u r-Randan bis-serjetà, matul dan i]-]mien, jistaqsi mistoqsijiet dwar [ajtu, dwar il-mod kif qed jg[ix, dwar il-mod kif jista’ jsir bniedem a[jar.

Fil-programm tal-lum Fr Karm Debattista MSSP se jkun qed jaqsam

[sibijietu mat-telespettaturi dwar dan i]-]mien tas-sena. Se jkun qed jilqa’ wkoll il-[sibijiet tal-pubbliku, permezz tal-SMS matul il-programm.

Tmexxi l-programm Lisa Spiteri, direzzjoni ta’ Paul Galea u Gabriel Ellul assistent tal-produzzjoni.

Abbiamo solo fatto l’amore Iris, 16>10

Valerio Mastanrea u Iaia Forte (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film komiku Taljan li n[adem fl-1998.

Ir-re;ija hi ta’ Fulvio Ottaviano.

IN-NAZZJON

Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

24 TV#Radju

06>00

101 Breakfast Club (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal->urnali)

09>00 09>05 10>00 10>05 11>00 11>55 12>00 12>30 15>00 15>05

A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Magazine 101 Mu]ika bla kumment Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>55 18>00 18>30 19>15 21>00 23>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 - Familja Wa[da (jinkludu 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 Newsline 12:45 - Qari bilMalti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bullettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Euromix 21:05 - Mu]ika u Sport 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 Ru]arju 24:00 - Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 Kummentarju 12:30 - Linja Diretta 13:15 - Bla Kantunieri 13:45 - ONE News 14:00 Maltin Biss 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:15 - Dirett Parlament 18:45 - Mid-Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone (jinkludi 19:45 ONE News) 20:15 - Collage 20:45 - Xalata Rock 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 VO’s 24:00 - Bla Kantunieri (r) 02:00 - Weekend Party.

RTK - 103 FM 06:30 - Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet filQosor) 09:15 - G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 -

Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk Rockna Fuzzbox - George Galea Night Style

Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 – Il-Polz ta/?ittadin 17:00 - RTK Bulettin 17:15 – Darek, Flusek u Negozju (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 – L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:50 Kaskata Kulturali 21:00 – Se[er il-Malti 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 Ripetizzjonijiet.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Platea 10:00 Il-Malti llum: ideat ta’ ]mienna 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-:urnali 13:30 – Provokazzjoni u ktieb 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 20:00 – University Matters 20:30 - Biex Hekk Jibqg[u Mag[na 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - Avventura ma’ :esù 09:30 - Kuntatt 11:00 Van;elu {aj 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju tadDuluri 13:00 - Qari tarRumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Avventura ma’ :esù (r) 16:00 – Il-Kura tal-:nien 16:45 - Naturali 17:00 – Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Nixxieg[a Dumnikana 20:30 – Qari tar-Rumanz (r) 21:00 - Vu/i Missjunarja 22:00 - Qari millIskrittura Mqaddsa 22:30 Il-Mediterran 23:00 - L-Istorja tal-Knisja u inti (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 Kompjeta 24:00 - Ru]arju.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast with Drew 10:30 - Simon Pisani 13:30 – Ian Lang 15:30 Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 – Dance Top 20 20:00 – Paul Oakenfold 22:00 - Miss Roberta 24:00 – Defected in the House.

Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il-{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 - 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 - Let’s Go 21:00 Dak Kien }mien 01:00 Nightshift.

Film ta’ azzjoni Codice> Swordfish - Iris, 21>10

Film ta’ azzjoni Amerikan li n[adem fl-2001 b’re;ija ta’ Dominic Sena u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil John Travolta u lil Halle Berry (it-tnejn li huma fir-ritratt hawn fuq).

TVM 06:30 - TVAM

09:00 Storjografija 09:30 - Wirt u Kultura 10:00 - Madwarna 10:20 – World’s Best – Awesome Superstructures 11:25 - Extreme Animals 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Teleshopping 18:30 - TV Hemm 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:40 Xarabank 23:15 - A[barijiet 23:35 - Venere 00:20 - TVPM (r).

TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Storjografija 12:00 Madwarna 12:15 - Wirt, Arti u Kultura 12:45 - Extreme animals (dok.) 13:15 - World’s Best – Awesome Superstructures 14:15 - GFA Roundup 14:45 - Venere 15:30 - Extreme Animals (dok.)

16:00 - Days that Shook the World (dok.) 16:50 - Qatra Inka 17:20 - Waqtiet 17:25 Sensilhena 18:15 - Madwarna 18:30 - .EU 19:00 - GFA Roudup 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 Days that Shook the World (dok.)

20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:35 - Waqtiet 20:40 - UCL Magazine 21:15 - Kappelli Madwarna 21:45 - Malta u lil hinn minnha 23:15 – GFA roundup.

ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 - Ilsien inNisa (r) 11:30 - Aroma Mattina 13:00 - Kalamita (jinkludi ONE News fis-13:30 u fit-15:30) 16:30 - Teleshopping 17:30 ONE News 17:40 - Healthy Living 19:30 - ONE News 20:25 - Ir-Rangers 20:35 - Affari Tag[na 23:15 - ONE News.

Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 104.6 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 (live) 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:20 - L-MEP u Int 19:30 - {abbejtek (r) 20:30 -

Gabriel, Ginger u Stanley jorganizzaw serqa armata mill-Bank Dinji biex ikunu jistg[u jiffinanzjaw grupp armat kontra t-terrori]mu.

Il-film hu twil 99 minuta.

Qeg[din Sew! 21:30 - Elezzjoni :enerali 2013 (b’waqfa g[alla[barijiet fl-22:00).

Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, fit-08:00, fid-09:00 u fil-11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 17:00 Tg 1 18:50 - L’eredità 20:00 Tg 1 20:30 – Affari tuoi 21:10 Red or Black? Tutto o niente 23:35 - TV7 settimanle del Tg 1 00:35 - L’appuntamento 01:05 Tg 1 notte 01:40 - Sottovoce.

Raidue 06:40 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08:35 - Le sorelle McLeod (TF) 09:15 Selz 09:30 - TGR-Montagne (attwalità) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri (attwalità) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 Eat Parade 13:50 - Tg 2 Sì, viaggiare 14:00 - Senza traccia (TF) 15:30 - Cold Case (TF) 16:15 Numb3rs (TF) 17:00 - Las Vegas (TF) 17:45 - Tg 2 Flash L.I.S. 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Squadra Speciale Cobra 11 19:35 - Il Commissario Rex (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Rex 22:45 - NYC 22 (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 - L’ultima parola (attwalità) 01:10 - Flashpoint (TF) 02:00 Radio West. Film 2003.

Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 La storia siamo noi (dok.) 10:50 - Codice a barre 11:30 Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:05 - Tgr Piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo (attwalità) 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:10 Stanlio e Ollio 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - A Bug’s Life. Film 1998 22:50 - Glob Therapy 24:00 - Tg 3 line notte 01:10 - Rai Educational - Art News 01:40 - ApriRai 01:50 La Lettera Scarlatta. Film 1994.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 - La telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Uomini e donne (talk show) 16:05 - Amici (talent show) 16:50 - Pomeriggio cinque 18:50 - Avanti un altro! (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 Striscia la notizia 21:10 - Il Clan Dei Camorristi (Fiction) 23:20 Supercinema 23:45 - Tg 5 notte 00:25 - Striscia la notizia 01:20 Uomini e donne.

Rete 4 06:50 - T.J. Hooker (TF) 07:45 Miami Vice (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 4 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Lo sportello di Forum 15:35 My Life - Segreti e passioni (soap) 15:50 - I Guerrieri. Film ’70 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (TF) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Quarto grado 24:00 - Il Colore del Crimine. Film 2006 02:05 Tg 4 night news.

Italia 1 06:40 - Cartoons 08:45 Everwood (TF) 09:40 - ER Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:50 - White Collar (TF) 16:45 Chuck (TF) 17:40 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI: Scena del crimine (TF) 21:10 - Il Mistero dei Templari. Film 2004 23:35 Le iene 01:05 - The Shiled (TF).

La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La 7 09:50 - Coffee Break 11:00 L’aria che tira 12:30 - I menù di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Tg La 7 cronache 14:40 - Le strade di San Francisco (TF) 15:30 - McBride – La vendetta.

Film 2007 17:10 - Il commissario Cordier (TF) 18:50 - I menù di Benedetta 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Crozza nel paese delle meraviglie 22:20 - Zeta 00:15 Omnibus notte 01:15 - Tg La 7 sport 01:20 - Sotto canestro.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - News Point 08:30 Sejja[tli (r) 10:00 - Strada Rjali 12:00 - F. News 12:15 - Today News 12:30 - Reporter 13:00 Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Madagascar (b’waqfa g[al F. News fis-18:15) 19:45 F. News 20:15 - Today News 20:30 - Reporter 21:00 - Sfera 23:00 - F. News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Rock Legend (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 The 90s 14:30 - The 00s 15:00 Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 The 60s & 70s 20:30 - Versus 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos.

La 5 12:50 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 - Hellcats (TF) 15:30 Giovani Campionesse (TF) 16:20 - Ninì (TN) 17:10 - I maghi di Waverly (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 -

Extreme Makeover Home Edition 19:20 - Amici 20:25 Gossip Girl (TF) 21:10 - Inga Lindstrom - Il segreto di Svenaholm. Film 2006 23:05 - Uomini e donne 00:10 - Amici 01:10 - Friends (sitcom).

BBC Entertainment 07:15 - Charlie and Lola 07:25 Me Too! 07:45 - Jackanory Junior 08:00 - Balamory 08:20 Keeping up Appearances 08:50 Mastermind 09:20 - The Weakest Link 10:05 EastEnders 10:35 - Doctors 11:00 - Emma 11:55 - Last Man Standing 12:45 - Gavin and Stacey 13:15 - Mastermind 13:45 - The Weakest Link 14:30 - EastEnders 15:00 - Doctors 15:30 - Emma 16:20 - Gavin and Stacey 16:50 - Keeping up Appearances 17:20 - The Weakest Link 18:05 EastEnders 18:35 - Doctors 19:05 - Emma 20:00 - Michael McIntyre’s Comedy Roadshow 20:45 - Gracie! 22:00 - Live at the Apollo 22:45 - The

Secret Diaries of Miss Anne Lister.

TCM 07:55 - Bells Are Ringing. Film ’60 (U) 10:00 - The Time Machine. Film ’60 (A) 11:40 Forbidden Planet. Film ’56 (U) 13:15 - The Omega Man. Film ’71 (PG) 14:50 - Bhowani Junction. Film ’56 (A) 16:35 The Rounders. Film ’65 (A) 18:00 - The Younger Brothers.

Film ’49 (U) 19:20 - Penelope.

Film ’66 (U) 21:00 - The Outfit. Film ’74 (AA) 22:40 The Wild Bunch. Film ’69 (18).

MGM Movies 07:14 - War Stories. Film 2003 08:40 - Her Last Chance. Film ’96 (15) 10:10 - Electra Glide in Blue. Film ’73 (X) 12:00 Vanished. Film ’95 (PG) 13:30 In the Heat of the Night: Who Was Geli Bendl? Film ’94 15:00 - Eddie and the Cruisers II: Eddie Lives! Film ’89 (PG) 16:40 Bananas. Film ’71 (AA) 18:00 Guns of the Magnificent Seven.

Film ’69 (A) 19:45 - MGM’s Big Screen 20:00 - Saved by the Bell: Hawaiian Style. Film ’92 21:35 - Texasville. Film ’90 (15) 23:40 - Welcome to LA. Film ’76 (AA).

GO Stars 07:15 - Cars 2

09:05 Diamonds Are Forever 11:05 Monk 11:55 - A Mother's Son 13:40 - The Help 16:05 - Harry Potter and the Deathly Hallows, Part 2 18:15 - Gnomeo & Juliet 19:40 - Two and a Half Men 20:10 - A Mother's Son 21:00 A Thousand Words 22:35 - The Life of David Gale 00:40 Gnomeo & Juliet.

Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 08:55 Agatha Christie’s Poirot 09:55 Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:55 JAG 15:50 - Kojak 16:50 Agatha Christie’s Poirot 18:50 JAG 19:50 - ER 20:50 - Great Women 21:00 - Giovanna Cau: Diversamente Giovane 22:32 Love at First Sight 22:50 - ER 23:47 - Great Women.

Iris 14:00 - Poirot: Dopo le esquie.

Film 2005 16:10 - Abbiamo solo fatto l’amore. Film ’98 17:40 - Il segreto di Ringo. Film ’65 19:30 - A-Team (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:10 - Codice: Swordfish.

Film 2001 23:00 - Training Day. Film 2001 01:10 - Nikita (TF)

Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Hair Club For Men Part 1, Carolina Carports Part 2 08:10 - Dirty Jobs 09:05 - Deadliest Catch: Get ’Em Back Safe! 09:55 - Ultimate Survival: Arizona Sky Islands 10:50 How Do They Do It? 11:15 How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Amsterdam’s Futuristic Floating City 12:35 Fifth Gear 13:30 - Wheeler Dealers: BMW E30 325i Touring 14:25 - American Chopper:

Biography Channel 06:30 - American Restoration: Surfing the Strip. Celebrity House Hunting: 10:00 - Debbie Gibson 10:30 - Janice Dickinson. 11:00 - Kylie Minogue 12:00 - Sarah Jessica Parker 13:00 - The Changing Face of the Queen 14:00 - Kate Middleton 15:00 - Pippa Middleton 16:00 - Jennifer Aniston 17:00 - Pink 18:00 Mariah Carey 19:00 - Tina Turner: Live in Holland.

Hardcore Pawn: 21:00 - Return of the Queen? 21:30 - Fire Bomb 22:00 - Million Dollar Story 22:30 - Amy Got Back.

Duck Dynasty: 23:00 - The Grass & the Furious 23:30 - Fowl Play.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wild Life 12:10 - James the Cat 12:15 Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 Mio Mao 17:30 - Slim Pig 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 Pingu 18:25 - Oswald 18:50 - Gazoon 19:00 -

Angelina Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:25 Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends 22:25 - Bob the Builder 22:35 - Fireman Sam. Disney Channel 08:00 - Jonas 08:25 - So Random 08:50 - Hannah Montana 09:15 - Sonny with a Chance 09:40 Kim Possible 10:05 - Shake It Up 10:30 Wizards of Waverly Place 10:55 - That’s So Raven 11:20 - Austin and Ally 11:45 - Art Attack 12:10 - ANT Farm 12:35 - The Suite Life on Deck 13:00 - My Babysitter’s a Vampire 13:25 - Shake It Up 13:50 - Austin and Ally 14:15 - Jessie 14:40 - ANT Farm 15:00 - Finding Nemo (U) 16:40 - Cars Toons 16:45 - My Babysitter’s a Vampire 17:10 - ANT Farm 17:35 - Good Luck Charlie 18:00 - Jessie 18:30 - That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 - Hannah Montana 20:05 - Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.

Int fuq NET

09>00 11>58 14>00 14.05

Teleshopping .NET (b’waqfa g[al NET News f’12>00 u fis-13>00) NET News Afrodite

15>25 15>40 16>35 17>00 17>05

Telebejg[ Crazebook Telebejg[ NET News Malta Llejla

(b’waqfa g[al NET News fis-07>00)

(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)

Space Shuttle Tribute Bike 15:20 - Mythbusters: Toilet Bomb 16:15 - Dirty Jobs 17:10 - Deadliest Catch: Striking Out 18:05 - Ultimate Survival: Borneo Jungle 19:00 - How It’s Made 20:00 - One Car Too Far: Volcano 21:00 - Stan Lee’s Superhumans: Human Crash Test Dummy 22:00 - Werner Herzogs Death Row: Conversation with James Barnes 23:00 - Ultimate Cops.

Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Person of Interest 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Mike & Molly 17:10 - Top Gear 18:15 Days of Our Lives 19:00 Criminal Minds 20:00 - Glee 20:45 - Gossip Girl 21:30 Solaris 23:30 - Mike & Molly 23:55 - How I Met Your Mother 00:20 - 2 Broke Girls 00:45 Whitney 01:10 - 30 Rock 01:35 - VEEP.

06>45

19>00 19>30 19>45 20>30 21>00 22>30 23>00

(b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Animal Diaries Lift NET News Flusek Mieg[ek (b’waqfa g[al NET News fid-21>30) Servizz minn Newsroom NET News

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - UCI World Tour Cycling 09:30 - IBU WC Biathlon 11:45 - FIS WC Nordic Skiing: Lahti, Finland: HS 130 (live) 12:45 WATTS 13:15 - Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Germany v Japan (live) 15:15 UCI World Tour Cycling: ParisNice: Stage 6 (live) 16:15 Cycling 17:15 - FIS WC Nordic Skiing 18:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping: Lahti, Finland: HS 130 Qual. (live) 19:00 - Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Iceland v Sweden (live) 21:00 - Bigger’s Better Boxing: Heavyweight Contest (live) 23:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping.

Eurosport 2 07:00 - Agipi Masters Billiards 08:00 - WATTS 09:00 Armwrestling 09:30 - UCI World Tour Cycling 10:30 - FIS Freestyle WC Skiing 11:30 Cycling 12:30 - UCI World Tour Cycling 13:30 - IBU WC Biathlon 14:45 - FIS WC Nordic Skiing: Lahti, Finland (live) 15:30 - Cycling 16:15 - FIS Freestyle WC Skiing 17:00 Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Norway v Denmark (live) 19:00 - Agipi Masters Billiards 20:00 - Fight Club 22:00 - UCI World Tour Cycling 23:00 - Algarve Cup Women’s Football.

GO Sports 1 07:00 - Aviva Premiership 201213: Rd 17: Saracens v London Welsh 09:00 - Barclays PL 2012-13: Programme 37: PL World 09:30 - Serie A 2012-13: Rd 27: Milan v Lazio 11:30 Trans World Sport 12:30 - WGC Cadillac Championship: Day 1 16:30 - Ligue 1 2012-13: Rd 28: The Ligue 1 Show 17:00 Barclays PL 2012-13: Wk 29: Chelsea v WBA 19:00 - UEFA Champions League 2012-13: Magazine Programme 21: Review 19:30 - FIFA Futbol Mundial 20:00 - WGC Cadillac Championship: Day 2 (live) 00:00 - Barclays PL 2012-13: Wk 30: PL Preview 00:30 Ligue 1 2012-13: Rd 27: Stade

Brestois 29 v Olympique Lyonnais.

GO Sports 2 20:45 - Serie A: Rd 28: Genoa v Milan (live) 22:45 - Milan Ch. GO Sports 3 20:30 - Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS Saint-Etienne (live) 22:30 - Inter Channel.

GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Ligue 1: Rd 27: Olym. de

Marseille v ESTAC Troyes

11:00 - Serie A: Rd 27: Roma v Genoa 13:00 - FIFA Futbol Mundial 13:30 - Ligue 1: Rd 27: Stade de Reims v Paris SaintGermain 15:30 - Barclays PL: Wk 29: Tottenham H v Arsenal 17:30 - Serie A: Rd 27: Catania v Inter 19:30 - Barclays PL: Wk 30: PL Preview 20:00 - Aviva Premiership: Rd 17: Harlequins v Exeter Chiefs 22:00 - Serie A: Rd 27: Sampdoria v Parma 00:00 - RaboDirect Pro12: Rd 17: Munster v Ospreys 02:00 Barclays PL: Wk 29: Everton v Reading.

GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Ligue 1: Rd 27:

Olympique de Marseille v ESTAC Troyes 13:00 - Serie A: Rd 27: Roma v Genoa 15:00 FIFA Futbol Mundial 15:30 Ligue 1: Rd 27: Stade de Reims v Paris Saint-Germain 17:30 Barclays PL: Wk 29: Tottenham H v Arsenal 19:30 - Serie A: Rd 27: Catania v Inter 21:30 Barclays PL: Wk 30: PL Preview 22:00 - Aviva Premiership: Rd 17: Harlequins v Exeter Chiefs 00:00 - Serie A: Rd 27: Sampdoria v Parma 02:00 RaboDirect Pro12: Rd 17: Munster v Ospreys.

Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - 1899

Hoffenheim v FC Bayern Munchen (r) 09:50 - Bayer 04 Leverkusen v VfB Stuttgart (r).

11:45 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: Romania v France (r) 13:05 - FA Cup 5th Rd: Middlesbrough v Chelsea (r) 15:00 - 2012 UIPM Pentathlon: Men's Final: China (r) 16:05 2012 Alpari World Match Tour: Sweden: Day 2 (r) 18:10 - FA Cup 5th Rd Replay: Everton v Oldham (r). Bundesliga: 20:00 Preview (r) 20:30 - FC Augsburg v 1. FC Nurnberg (live). 22:35 - 2012 UIPM Pentathlon: Woman's Final: China (r) 23:40 - FA Cup 5th Rd: Middlesbrough v Chelsea (r) 01:45 - Bundesliga: Preview (r).

Melita Sports 2 12:00 - FA Cup 5th Rd Replay: Everton v Oldham (r) 14:05 Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:10 Bundesliga: Bayer 04 Leverkusen v VfB Stuttgart (r) 17:05 - America's Cup: Venice: Day 3 (r) 19:10 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r) 19:40 - FA Cup 5th Rd: Man Utd v Reading (r) 21:35 - Vendee Globe 2012-13: Weekly Highlights (r) 21:55 Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:30 Bundesliga: 1899 Hoffenheim v FC Bayern Munchen (r).

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

26 Klassifikati PROPRJETÀ

AVVI}I

{a]-}ebbu;

G[al kull xog[ol

DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.

{a]-}ebbu;

TERRACED house f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina, salott. Trid tara.

Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt.

Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u

nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

is-somma tmur kollha g[al Dar Fra Diegu tal-{amrun li t[addan tfal li ;ejjin minn familji bi problemi so/jali u li g[andha [ti;iet finanzjarji kbar.

In;abru €38,244.47 g[al Dar Fra Diegu, il-{amrun

Tiswijiet fil-pront u fil-post

In;abret is-somma ta’ €38,244.47 waqt il-maratona Dar Fra Diegu fuq Calypso Music Television li ;iet organizzata fil-25, fis26 u fis-27 ta’ Jannar 2013.

Wara li jitnaqqsu l-ispejje],

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ Seba’ bibien

:ODDA (g[adhom filkaxxi) ta’ ;ewwa, bojod bir-rig tad-deheb Taljani.

Okka]joni unika. Qisien standard. Prezz bargain. ?emplu 79221700.

Bargain

PJANU upright u ironframed, f’kundizzjoni tajba [afna. Ing[ata service regolarment. Prezz €500 jew l-

eqreb offerta. ?emplu 21820662 jew 79061034.

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Kamra tal-pranzu

INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.

Libsa tal-Pre/ett

:DIDA fjamanta, bil-kuruna g[al tifla ta’ tmien snin. Prezz €132. ?emplu 99455207.

JIN{TIE:U Sales persons

PART-TIME biex ibig[u u jqassmu prodott Taljan ta’ ditta Taljana rinomata f’bars, lukandi, e//. ?emplu lil FTL Ltd fuq 79221700.

Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

27

Gauci jirba[ it-ti;rija Enduro

Fi tmiem il-;img[a tkompla l-kampjonat talASMK u l-ewwel ti;rija ‘Enduro’ tas-sena kienet wa[da ta’ su//ess li ntreb[et minn Matthew Gauci. Itti;rija ‘Enduro’ saret filBarriera ta’ ‘Torri Falka’ fillimiti tal-Im;arr.

B’kollox kienu 49 sewwieq li [adu sehem f’din l-attività.

Dawn kienu maqsumin f’]ew; klassijiet skond i//ilindrata tal-mutur.

Il-;urnata bdiet b’warm-up lap b’leader f’kull klassi biex juri g[all-ewwel darba iddirezzjoni tat-trakka li kienet armata apposta fil-lokalità talbarriera u li tkun ;dida g[al kull sewwieq li jie[u sehem.

Il-Klassi ‘A’ kienet miftu[a g[al sewwieqa dawk b’muturi ta’ /ilindrata bejn 125cc sa 250cc.

Fl-ewwel sessjoni ta’ din ilklassi Wayne Zahra fuq Yamaha 250cc g[amel l-a[jar [in ta’ [ames minuti 27.47

sekondi.

Dan kien segwit minn Terence Azzopardi fuq Kawasaki 250cc li g[amel il[in ta’ [ames minuti 28.22 sekondi izda fit-tieni Run listorja f’din il-klassi nbidlet fejn Azzopardi tejjeb il-[in tieg[u u rregistra [in ta’ [ames minuti 18.13 sekondi segwit minn Zahra li rregistra [in ta’ [ames minuti u 23.72 sekondi.

B’hekk, f’din il-klassi Terence Azzopardi kien dikjarat rebbie[ segwit minn Wayne Zahra fit-tieni post.

Fit-tielet post spi//a Keith Schembri fuq KTM 250cc li rre;istra [in ta’ [ames minuti 34.87 sekondi.

Il-Klassi B kienet g[al dawk il-muturi ta’ /ilindrata bejn 250cc u 530cc. Fl-ewwel sessjoni James Zahra fuq Suzuki 250cc irre;istra l-a[jar [in f’din il-klassi, [in ta’ [ames minuti 11.32 sekondi.

Zahra kien segwit minn John

Attard fuq KTM 250cc li rre;istra [in tieg[u ta’ [ames minuti 12.47 sekondi. Wara Zahra u Attard spi//a Matthew Salomon fuq KTM 530cc li rre;istra [in ta’ [ames minuti 16.66 sekondi.

I]da f’din il-klassi nbidel kollox fit-tieni sessjoni.

B’sorpri]a, Matthew Gauci fuq Yamaha 250cc irre;istra l-a[jar [in ta’ erba’ minuti 53.90 sekondi u kien segwit minn Gary Debono fuq Montesa 250cc li rre;istra ttieni l-a[jar [in ta’ erba’ minuti 58.56 sekondi. Fittielet post spi//a Alex Sant Fornier fuq KTM 450cc b’[in ta’ erba’ minuti 58.75 sekondi.

Ir-rebbie[ overall kien Matthew Gauci fuq Yamaha 250cc bl-a[jar [in irre;istrat bejn i]-]ew; klassjiet, [in ta’ ta’ erba’ minuti 53.90 sekondi.

Il-President talAsso/jazzjoni [abbar waqt il-

Matthew Gauci fuq Yamaha 250cc ASMK

pre]entazzjoni tat-trofej li rrebbie[a li l-ASMK se tag[mel minn kollox biex tibqa’ torganizza attivitajiet b[al dawn.

Fl-a[[ar nett il-President irringrazzja lil Paul Xuereb, sid il-barriera Torri Falka kif ukoll lill-isponsors li bissa[[a tag[hom saret din l-

attività.

Intant l-attivitajiet talASMK sa jieqfu g[al ftit jiem. L-g[aqda t[abbar li lattività li jmiss se tkun fis-17 ta’ Marzu fil-korsa tal-ASMK f’Ta’Qali. G[al iktar informazzjoni wie[ed jista’ j]ur is-sit elettroniku www.asm.com.mt.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Jing[ata l-bidu g[all-kompetizzjoni tat-Tazza l-Kbira Minn Kenneth Vella Meta llejla fil-korsa talMarsa ssir is-seba’ laqg[a tal-

ista;un fuq g[axar ti;rijiet se jing[ata l-bidu g[allkompetizzjoni presti;ju]a tatTazza l-Kbira g[al ]wiemel tal-og[la klassijiet fuq distanza twila ta’ 2640m. Dan permezz ta’ sitt heats li minnhom 24 ]iemel iridu jg[addu g[as-semi finali.

Fl-ewwel heat minn din ilkompetizzjoni, se jibdew kwotati Oncle Sam (Clive Gerada), Label Chouan (David Ellul) u Mig Of The Wood (Noel Baldacchino). F’din itti;rija se nsibu wkoll ]ew; debuttanti li huma l-I]vedi] Baloo Nalan u l-Fran/i] Original Blue.

Tnax-il ]iemel se ji;ru fittieni heat u fiha jibda l-aktar kwotat l-aktar ]iemel konsistenti tal-ista;un li g[adda, Zilver Boko li jkun

misjuq minn Tony Demanuele. }wiemel o[ra b[al Niky du Donjon (Joe Vella), Mars (Josef Cassar) u Olympien Major (Anthony Spagnol) g[andhom ukoll jg[addu g[all-fa]i li jmiss. Il-Fran/i] Ofackevo jag[mel ukoll iddebutt tieg[u fi xtutna.

Fit-tielet heat attenzjoni spe/jali se jing[ata lil Odedjalo li f’idejn Noel Baldacchino jipprova jirre;istra t-tieni reb[a konsekuttiva u f’Malta minn Kakisis (Johan Axisa) u Oran (Julian Farrugia). Anki hawn insibu ]iemel ie[or ;did li huwa l-Fran/i] Okilaibo. Din g[andna titqies l-aktar heat bilan/jata tal-kompetizzjoni.

Ir-raba’ heat g[andha toffri wkoll dwell interessanti bejn tliet ]wiemel li ;ejjin minn ]ew; reb[iet konsekuttivi.

Dawn huma Normand d’Oger

(Cliferty Calleja), Keeping Quality (Charles Magro) u Argus Hanover (Charles Camilleri). Oltedo de Rieux (Noel Baldacchino) g[andu wkoll jing[ata attenzjoni.

Il-Fran/i] Orne des Olivettes

ikun ]iemel ie[or li se jiddebutta fil-[ames heat. Simb Mark (Oliver Bonello) g[andu jibda kwotat ftit aktar millo[rajn. Dan wara li fl-a[[ar [ar;a tieg[u fil-Marsa reba[ ti;rija tal-klassi Gold. Opal Hall (Clint Vassallo) u Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) g[andhom ukoll jakkwistaw post fis-semi finali.

L-a[[ar heat mit-Tazza lKbira se tkun it-tmien ti;rija u tibda fid-8.50 p.m. Fiha nsibu la[[ar ]ew; ]wiemel ;odda li huma l-Fran/i]i Miaou u Ohime Mag. Mont Cenis Honey (Noel Baldacchino), rebbie[ tat-Tazza tal-President

l-ista;un li g[adda, jibda l-aktar kwotat mad-dilettanti pre]enti.

Il-laqg[a tal-lejla se tinkludi wkoll ti;rija tal-galopp fuq distanza ta’ 1750m u li fiha se jibdew erba’ ]wiemel millga;;a tat-tluq. Little Anthony (Demis Zammit) m’g[andux ifalli milli jie[u t-tieni reb[a tal-ista;un. L-ewwel ti;rija talklassi Copper tibda fis-6.30pm.

Tbassir

. Klassi Copper.

Dist – 1640m. Win – Andri Boko. Place – Don Valentino, Loulou de la Rose. . Klassi Bronze.

Dist – 1640m. Win – Brokkur TYC. Place – Royal Rox, Buckens Stjarna. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – Mig Of The Wood. Place – Label Chouan, Oncle Sam. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – I Ti;rija

II Ti;rija

III Ti;rija

IV Ti;rija

Zilver Boko. Place – Mars, Olympien Major. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – Odedjalo. Place – Oran, Kakisis. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – Argus Hanover. Place – Normand d’Oger, Keeping Quality. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – Simb Mark. Place – Opal Hall, Nabab du Chatelet. . Heat Tazza lKbira. Dist – 2640m. Win – Mont Cenis Honey. Place – Nino de Saintho, Noble d’Ete. . Klassi Silver.

Dist – 1640m. Win – Wonderofyou. Place – Lotus du Goth, Ocean Brillouard. . Klassi Galopp.

Dist – 1750m. Win – Little Anthony. Place – Bon Santos, Buttermilk.

V Ti;rija

VI Ti;rija

VII Ti;rija

VIII Ti;rija

IX Ti;rija

X Ti;rija

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

30 Sport FUTBOL

UEFA

Rooney u Man Utd aktar ‘il bog[od minn xulxin

L-ebda passi kontra Ferdinand

Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i, i/-/ansijiet li Rooney jitlaq lil Man Utd qed ikomplu jikbru, spe/jalment wara li dan t[alla barra minn malewwel 11 li lag[bu kontra Real Madrid. Matul il-;img[a Man Utd ;ew eliminati mi/Champions League b’telfa ta’ 2-1 f’Old Trafford kontra Real. Rooney ma bediex malewwel 11 u rapporti fil;urnali Ingli]i qed jg[idu li dan kien l-ewwel sinjal li leks player ta’ Everton se j[alli lir-Red Devils. Fis-snin tal-passat, il-manager ta’ Man Utd Alex Ferguson kien [alla lil David Beckham barra millewwel 11 kontra Real u ftit xhur wara l-istess Beckham kien [alla lil Man Utd u ffirma proprju ma’ Real. Jidher li l-ka] ta’ Rooney hu wie[ed simili.

Il-kuntratt ta’ Rooney, li g[andu 27 sena, jintemm sentejn o[ra u dan l-ista;un Rooney qed jg[ix fid-dell ta’ Robin van Persie li bla dubju qed ikun il-protagonist assolut tar-Red Devils. Jidher li Ferguson jinsab di]appuntat bil-wirjiet ta’ Rooney li jidher li mhux qieg[ed f’kundizzjoni fi]ika tajba. Rooney, waqt ilEuro 2012 kellu wirjiet di]appuntanti u dawn il-wirjiet baqg[u negattivi anke filkampjonat.

Skont ir-rapporti jekk Man Utd jir/ievu offerta ta’ aktar min 20 miljun lira sterlina g[al Rooney dawn ibieg[u lil dan l-attakkant.

Fost klabbs interessati hemm PSG u Man City.

Sentejn ilu Rooney kien qal li jrid jitlaq lil Man Utd g[ax ilklabb, skont hu ma kienx g[ad g[andu ambizzjonijiet kbar. Wara din id-dikjarazzjoni l-istess Rooney g[amel u-turn u qal li jrid jibqa’ jilg[ab ma’ Man Utd.

Iridu j]ommu lil Bale Id-diri;enti ta’ Tottenham

qed jiddiskutu kuntratt ;did g[all-winger Gareth Bale. Ilplayer ta’ 23 sena b[alissa g[addej mill-aqwa perjodu tal-karriera tieg[u u Tottenham ma jridux jitilfu lil dan il-player strumentali.

Jidher li fi tmiem dan lista;un Bale se jkun offrut kuntratt ta’ [ames snin u jekk Bale jiffirma dan il-kuntratt jir/ievi salarju ta’ tmien miljun lira sterlina kull sena.

Tottenham joffru kuntratt ;did jekk dawn jispi//aw mal-ewwel erbg[a fil-Premier g[ax b’hekk ju]aw il-flus li jie[du talli kkwalifikaw g[a/Champions League biex jiffinanzjaw dan il-kuntratt.

Sta;un ilu Bale iffirma kuntratt ta’ erba’ snin u b[alissa g[andu salarju ta’ 70 elf lira sterlina fil-;img[a imma minkejja li dan iffirma dan ilkuntratt hemm diversi klabbs kbar minn madwar l-Ewropa li lesti joffru kuntratti a[jar minn dak attwali.

Jidher li l-a;ent ta’ Bale qed jipprova jinnegozja kuntratt fejn il-klijent tieg[u ikollu salarju ta’ 150 elf lira sterlina fil-;img[a. Fost klabbs li jridu lil Bale hemm Real Madrid u Man City. Minbarra dawn hemm ukoll Bayern Munich li qed jippruvaw jakkwistaw lil Bale biex dan ikun l-ewwel player li jkollu f’idejh il-kow/ il-;did Pep Guardiola.

Jekk Tottenham ibieg[u lil Bale jidher li dawn se jitolbu s-somma ta’ madwar 60 miljun lira sterlina.

Jidher li Bale mhux lest jibda jiddiskuti kuntratt ;did ma’ Tottenham sakemm ikun /ert li t-tim, sena o[ra, jkun qed jilg[ab fi/-Champions League.

L-attakkant ta’ Man Utd Wayne Rooney (quddiem) di]appuntat wara li r-Red Devils ;ew eliminati matul il-;img[a kontra Real Madrid

OLIMPJADI

Se jirritorna l-medalja lura

TAZZA TAD-DINJA 2014

Arshavin u Pogrebnyak jer;g[u jit[allew barra G[al darba o[ra, l-eks captain tat-tim nazzjonali Russu Andrei Arshavin u l-attakkant Pavel Pogrebnyak t[allew barra mill-iskwadra Russa li qed tilg[ab fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014.

Ir-Russja dan ix-xahar se tilg[ab barra minn darha kontra l-Irlanda ta’ Fuq. Ilkow/ nazzjonali tar-Russja, Fabio Capello re;a’ g[ajjat lil Fyodor Smolov u lill-midfielder Oleg Shatov. Illog[ba kontra l-Irlanda ta’ Fuq tintlag[ab fit-22 ta’ Marzu.

Tlett ijiem wara l-log[ba kontra l-Irlanda ta’ Fuq, irRussja tilg[ab partita ta’ [biberija kontra l-Bra]il fi

Il-UEFA [abbret li mhux se tie[u passi dixxiplinarji fil-konfront tad-difensur ta’ Man Utd Rio Ferdinand. Man Utd tilfu 2-1 kontra Real Madrid u meta r-referee Tork, Cuneyt Cakir ke//a lil Nani, Ferdinand mar quddiemu u beda j/ap/aplu f’wi//u b’mod ironku.

L-Erbg[a l-UEFA [abbret li se tie[u passi dixxiplinarji kontra Nani u anke kontra Man Utd min[abba li l-manager Alex Ferguson, ma attendiex g[all-konferenza tala[barijiet ta’ wara l-log[ba.

Il-UEFA g[ad trid tidde/iedi jekk Nani hux se jkun sospi] g[al aktar minn log[ba wa[da. Min[abba li Man Utd huma eliminati Nani jiskonta dawn il-log[biet flista;un li ;ej.

Stamford Bridge. Shatov, li g[andu 22 sena skurja fiddebutt tieg[u mar-Russja meta dawn reb[u 2-0 f’partita ta’ [biberija kontra l-I]landa.

Smolov, li hu ftit xhur akbar minn Shatov ukoll skurja fid-debutt tieg[u f’Novembru li g[adda meta rRussja ;iet draw 2-2 kontra lIstati Uniti.

Minn meta n[atar b[ala kow/ Capello introdu/a [afna players ;odda f’tim li kien qieg[ed jikber. Capello [a post Dick Advocaat wara li rRussja kienet eliminata millfa]i tal-gruppi tal-Euro 2012.

Ir-Russja qeg[din fl-ewwel post tal-grupp tar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni. U minn erba’ log[biet reb[u erbg[a.

Andrzej Supron, li hu eks lottatur se jirritorna l-medalja li kien reba[ waqt l-Olimpjadi tal-1980. Supron se jag[mel dan b[ala protesta min[abba li d-dixxiplina tal-lotta tne[[iet mill-programm tal-Olimpjadi tal-2020. Supron, li hu eks champion Ewropew u eks champion mondjali se jirritorna l-medalja lill-President talIOC Jacques Rogge.

F’Settembru li ;ej, flAr;entina, se jkun hemm laqg[a tal-IOC li fiha se ji;i de/i] liem sport mill-baseball, softball, squash, karate u lotta se ji;i inklu] fil-programm tal-Olimpjadi tal-2020.

Dixxiplina li tinsab f’riskju li titlef postha mill-Olimpjadi tal-2020 hu t-Taekwondo.

Dixxiplini b[alma huma rollers sports, sport climbing, wakeboarding u wushu qed ji;u wkoll ikkunsidrati biex ikunu inklu]i fil-programm tal-2020.

IN-NAZZJON Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

Sport 31 BASKETBALL - PLAY-OFFS TAL-KAMPJONAT BOV

L-ewwel pass lejn il-finali

Tottenham jumiljaw lil Inter

Illum filg[axija jibdew ilplay-offs u minn jirba[ ]ewg log[biet jikseb post fil-finali. Lewwel semifinali hi bejn Floriana Francesco Fenech, li spi//aw fl-ewwel post fl-ewwel fa]i, kontra Si;;iewi li kisbu post fil-play-offs proprju fla[[ar log[ba.

It-tieni log[ba tkun bejn i/Champions Athleta A to Z Electronics u Pavi Depiro.

Floriana jittamaw li jkomplu g[addejjin bil-pass li g[addejjin bih b[alissa.

Wie[ed jista’ jg[id li dawn g[andhom materjal biex jirb[u t-titlu.

Floriana g[andhom lil Malti Awstraljan B. Scott Camilleri g[addej minn mument tajjeb.

G[andhom sa[[a ta[t il-boards bil-koppja Matt Galss u Dirk Schembri. Jekk il-playmaker C. Sammut ikun fil-vena jista’ jag[mel [sara.

Floriana jridu joqog[du attenti g[ax Si;;iewi, kif urew fl-a[[ar konfront [mistax ilu jistg[u joffru sfida denja u kien biss fl-a[[ar minuti li Si;;iewi /edew meta tilfu l-kontroll.

Dan jista’ jkun fattur importanti g[ax il-fawls tekni/i mhux l-ewwel darba li telfuhom illog[ba.

Si;;iewi jittamaw li s-Serb M. Matijevic ikun f’burdata tajba g[ax mhuwiex konsistenti

Tottenham umiljaw lil Inter meta reb[ulhom 3-0 u prattikament eliminaw lit-tim ta’ Stramaccioni li deher bla ideat g[al tul id-90 minuta.

Din kienet wa[da minn diversi log[iet mill-fa]i tala[[ar 16 tal-Europa League.

Wara sitt minuti Tottenham marru fil-vanta;; permezz tassolitu Bale li skurja b’daqqa ta’ ras. Bir-reazzjoni ta’ Inter ma tasalx kienu Tottenham li re;g[u skurjaw permezz ta’ Sigurdsson li skurja fit-81-il minuta.

Vertonghen, fit-53 minuta g[amilhom tlieta fit-53 minuta.

Benfica reb[u 1-0 kontra Bordeaux u l-uniku gowl skurjah Rodrigo fil-21 minuta. Ta’ min jinnota li Benfica qatt ma tilfu kontra klabb Fran/i] f’kompetizzjonijiet Ewropej.

Newcastle kisbu draw importanti ta’ 0-0 barra minn darhom kontra Anzhi. Luniku /ans li kellhom irRussi kien permezz ta’ Eto’o. {afna mill-pussess tal-ballun kien g[and Anzhi i]da dawn ma g[arfux isibu x-xibka. Bla dubju Newcastle issa qeg[din f’po]izzjoni tajba biex jg[addu g[ar-rawnd li jmiss.

Chelsea tilfu bi skor minimu ta’ 1-0 barra minn darhom kontra Steaua Bucharest. L-uniku gowl tal-

fil-log[ob. L-aqwa skorer tag[hom C. Maeir jikkommetti wisq fawls banali.

Ix-xutters P. Shoults u A. Borg jridu jilag[bu b[ala team u jibqg[u kkon/entrati.

Athleta jipprovaw i/a[[du lil Depiro milli jirrepetu dak li se[[ f’dan l-ista;un. Depiro reb[ulhom fil-finali tat-tazza Louis Borg u fl-a[[ar log[ba tal-kampjonat.

Athleta mistenija jirkupraw i]-]ewg xutters li kienu neqsin, S. Schembri u D. Bugeja. {afna jiddependi minn kemm dawn se jkunu kapa/i jiddefendu tajjeb.

Ftit hemm tims li jag[fu jdawru l-ballun fl-attakk b[alma jag[mlu Athleta.

Depiro jittamaw li t-twil I. Tanti jkompli bil-vena tajba tieg[u.

L-aqwa skorer tag[hom, S. Morgan mhux dejjem ikun konsistenti u jridu juru aktar kon/entrazzjoni fid-difi]a.

Depiro jittamaw li l-captain R. Vella u A. Aquilina jkunu tajbin fix-xutts mill-bog[od.

G[ada wara nofsinhar jitkompla l-kampjonat St. James Hospital tan-nisa fejn i]]ew; timijiet li qed jokkuppaw l-ewwel ]ewg postijiet mhux suppost ifallu kontra Starlites Sports Experience u Phoenix Qormi Petrus.

SPARAR

Pace bl-a[jar ri]ultat It-tiratur Malti Frans Pace ;ab l-a[jar ri]ultat meta dan fl-avveniment tat-Trap laqat 107 plattina minn total ta’ 125. Pace kien wie[ed fost [ames tiraturi Maltin li kienu qed jie[du sehem fil-Grand Prix tal-Kuwajt. Fil-Kuwajt kien hemm Frank Scorfna, George Cassar u Nicky Carabott.

Il-kompetizzjoni kienet ta’ hames rounds ta’ 25 plattina kull wiehed. Scorfna laqat 104 plattina u Cassar u Carabott laqtu 103 plattina kull wie[ed.

Flimkien ma’ dawn il-[ames tiraturi hemm il-President tal-MSSF Carmel Cascun u l-kow/ Jimmy Bugeja.

L-g[arg[ar li kien hemm fl-istadium ikoniku tal-Maracana wara maltempata qalila li [alliet [erba f’Rio de Janeiro, kompliet i]]id il-problemi li hemm dwar it-tlestija tal-pro;etti fil-Bra]il g[at-Tazza tal-Konfederazzjonijiet u t-Tazza tad-Dinja tal-2014. L-intern tal-istadium li jinsab g[addej minn rinovazzjoni s[i[a, kien mg[arraq kompletament bix-xita u dak li g[andu jkun il-pitch li fuqu jridu jintlag[bu l-aktar partiti importanti, inbidel b’g[alqa tajn.

log[ba skurjah Rusescu minn penalty fl-34 minuta. Kien Bertrand li waqqa’ lill-istess Rucescu.

Bla dubju din it-telfa se tkompli titfa’ pressjoni fuq Chelsea li ;ew eliminati mi/Champions League u milLeague Cup. Barra minn hekk dawn tilfu l-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs f’Di/embru li g[adda.

Lazio g[amlu pass importanti biex jg[addu g[ar-rawnd li jmiss meta g[elbu lil Stuttgart barra minn darhom 2-0. It-tim tal-belt kapitali Taljana feta[ l-iskor fil-21 minuta permezz ta’ Edesron.

Fis-56 minuta re;g[u kienu Lazio li skurjaw u din iddarba kien Onazi li sab ixxibka.

Lazio issa jilag[bu t-tieni leg fl-Olimpico li se jkun vojt min[abba li l-UEFA ordnat li Lazio jilag[bu fi grawnd b’bibien vojta wara li fil-fa]i talgruppi fil-log[ba kontra

Monchengladbach kien hemm partitarji li g[amlu ;esti faxxisti.

Fenerbahce kisbu reb[a minima ta’ 1-0 barra minn darhom kontra Viktoria Plzen.

Il-gowl tal-klabb Tork wasal 10 minuti mit-tmiem. Kien Webo li skurja l-uniku gowl tal-log[ba. Basel reb[u 1-0 kontra Zenit u kellhom jistennew sat-83 minuta biex skurjaw il-goal tar-reb[a, goal skurjat minn Diaz.

It-tieni leg ta’ dawn il-partiti tintlag[ab fl-14 ta’ Marzu.

Ri]ultati

-

L a[[ar 16 I Leg

Anzi v Newcastle Utd Stuttgart v Lazio V. Plzen v Fenerbahce S. Bucurest v Chelsea Benfica v Bordeaux Tottenham v Inter Levante v R. Kazan Basel v Zenit

0-0 0-2 0-1 1-0 1-0 3-0 0-0 1-0

Il-:img[a, 8 ta’ Marzu, 2013

32 Lokali

Din l-Art {elwa ng[atat il-permess biex tie[u [sieb it-Torri ta’ Wied i]-}urrieq g[all-g[axar snin li ;ejjin.

Din l-Art {elwa li hi organizzazzjoni li tie[u [sieb diversi postijiet stori/i f’pajji]na b[at-Torri l-A[mar fil-Mellie[a se tkun qed ti;bor fondi fil-jiem u l-;img[at li ;ejjin u dan sabiex tkun tista’ twettaq xog[ol ta’ restawr ta’ dan it-torri li jinsab f’po]izzjoni strate;ika li j[ares fid-direzzjoni ta’ Filfla, vi/in l-irdum u l-kosta ta’ Wied i]-}urrieq.

Dan it-torri kien inbena fi ]mien li l-Kavallieri kienu jmexxu pajji]na u nbena mill-Gran Mastru Jean Paul Lascaris de Castellar bejn is-snin 1635 u l-1657 u hu wie[ed mill-a[[ar torrijiet li nbena mill-Kavallieri.

Illum tirritorna l-Lotterija Nazzjonali minn Matthew Mamo

Maltco Lotteries se tkun qed ittella’ g[all-ewwel darba wara [afna snin ilGrand Lottery, lotterija fejn kull biljett se jkun jinkludi 10 kombinazzjonijiet, bil-biljett rebbie[ i;orr mieg[u premju ta’ miljun ewro.

G[al din il-lotterija Maltco [ar;et 300,000 biljett. Dan g[aliex f’Malta jintlag[bu iktar minn 300,000 kombinazzjoni kull nhar ta’ Sibt fuq il-Lottu.

Kull biljett jiswa €10 u biljett wie[ed jista’ jirba[ iktar minn premju wie[ed.

Il-Lotterija se tibda tittella’ kull xahrejn u tixxandar fuq l-istazzjonijiet

tat-televi]joni l-:img[a filg[axija.

Fl-2004 il-kumpanija Maltco kienet ipparte/ipat u reb[et tender biex tibda tmexxi l-Lotterija Nazzjonali.

F’Marzu tal-2012 imbag[ad, Maltco Lotteries ppre]entat l-og[la offerta ta’ €39 miljun biex ing[atat estensjoni tad-dritt fuq il-Lotterija Nazzjonali b’kon/essjoni g[all-g[axar snin li ;ejjin, sal-2022.

Dan wara pro/ess ta’ tender li kien beda f’Ottubru 2011 fejn il-kumpanija ffa//jat kompetizzjoni [arxa.

Din il-lotterija ]gur li se ;;ib [afna

Lotterija li se ;;ib [afna memorji lil dawk li la[qu din il-lotterija Nazzjonali li kienet tin]amm f’Malta snin ilu memorji lil dawk li la[qu din il-lotterija li kienet tin]amm f’Malta snin ilu bid-differenza però li din il-Lotterija ori;inarjament kienet i;;orr mag[ha premji ferm iktar baxxi.

L-introduzzjoni ta’ din il-Lotterija ssegwi t-tibdiliet li Maltco g[amlet filBingo, bl-ammont minimu tal-jackpot

media•link COMMUNICATIONS

jitla’ minn €50,000 g[al €250,000, fis-Super 5 u l-Quaterno+ li l-minimu tal-jackpot tela’ g[al kwart ta’ miljun minn €200,000.

Barra minn dan, il-kumpanija se tkun qed tinvesti €5 miljun f’teknolo;iji ;odda biex jg[inuha ttejjeb loperat tag[ha.