www.mychoice.pn
Numru 13,380
€0.55
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Prospero Grech se jmexxi meditazzjoni fil-bidu tal-konklavi Il-konklavi se jibdew nhar it-Tlieta minn Matthew Mamo
Ilbiera[ il-pazjenti fl-Isptar San Vin/en] de Paul u fi sptarijiet o[ra setg[u jitfg[u l-vot tag[hom g[all-Elezzjoni :enerali
Illum l-Elezzjoni :enerali Ilbiera[ ivvutaw il-pazjenti fl-isptarijiet u l-istaff elettorali Illum il-poplu Malti u G[awdxi hu msejja[ biex jag[]el lil min se jkun qed imexxih fil-[ames snin li ;ejjin u g[alhekk ja[tar it-12-il parlament flistorja ta’ Malta mill-Indipendenza ’l hawn. Il-votazzjoni tal-lum tibda fis-7 a.m. u tibqa’ sejra sal-g[axra tal-lejla. Minbarra l-Elezzjoni :enerali illum ukoll se jsiru l-elezzjonijiet g[all-Kunsilli Lokali fi 33 lokalità. Ilbiera[ ivvutaw il-pazjenti fl-isptarijiet, kif ukoll l-istaff elettorali li llum se
jkun qed imexxi l-pro/ess elettorali. B[allum, anke lbiera[, il-votazzjoni saret bejn is-7 a.m. u l-10 p.m. G[all-ewwel darba, wara bidliet fil-li;i elettorali, il-biera[ ivvutaw il-pazjenti fl-isptarijiet. Dan minbarra li min illum se jkun imsiefer, di;à vvota ;img[a ilu – is-Sibt li g[adda – wara li [a ;urament. Il-votazzjoni tal-istaff elettorali, saret fi/-?entru g[all-G[add tal-Voti finNaxxar filwaqt li vvutaw ukoll pazjenti fl-isptarijiet Mater Dei, Karin Grech, lIsptar Monte Carmeli, l-Isptar :enerali
ta’ Ghawdex u San Vin/enz de Paul. B’hekk il-pazjenti kellhom il-possibbiltà li jivvutaw fl-isptarijiet fejn jinsabu u ma qag[dux jinqalg[u fuq stretchers u wheelchairs biex jivvutaw fil-lokalitajiet rispettivi tag[hom. {a;a o[ra ;dida li dda[[let f’din ille;i]latura, hi dik li ]g[a]ag[ li salbiera[ g[alqu t-tmintax-il sena se jkunu jistg[u jivvutaw ukoll. In-numru ta’ voti li sal-{amis baqg[u ma n;abrux ila[[qu ftit aktar minn 6,500 vot. Ara wkoll pa;ni 4 u 5
Il-Korea
Waterpolo
I/-?ina tappella g[all-kalma fl-eqqel tal-kri]i
Reb[a kbira g[al Sliema fuq Valletta
Ara pa;na 15
Ara pa;na 31
Il-Kardinal Malti Prospero Grech intg[a]el biex imexxi meditazzjoni fil-bidu talkonklavi li se jibdew nhar it-Tlieta 12 ta’ Marzu waranofsinhar biex jele;;i Papa ;did. Normalment ikunu tnejn l-ekkle]jasti/i li joffru meditazzjoni lill-kardinali pre]enti dwar ilproblemi tal-Knisja u lb]onn li dawk pre]enti jag[mlu l-a[jar g[a]la ta’ Papa ;did. Waqt konferenza tala[barijiet, il-kelliem g[as-Santa Sede, Patri Federico Lombardo ddeskriva lill-kardinal Malti b[ala espert talMissirijiet tal-Knisja. g[al pa;na 2
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
2 Lokali
Biex kardinal jivvota jrid ikollu inqas minn 80 sena Leone, l-Italja, waqt /elebrazzjoni li saret filKonkatidral ta’ San :wann fit-8 ta’ Frar 2012 u n[atar Kardinal, flimkien ma’ 21 kardinal ;did ie[or, fit-18 ta’ Frar tal-istess sena waqt /erimonja mmexxija millPapa Benedittu XVI. L-istess Papa kien [abbar il[atra ta’ Prospero Grech fis6 ta’ Jannar 2012.
minn pa;na 1
F’dawn il-konklavi qed jie[du sehem 115-il kardinal li jistg[u jivvutaw g[all-kap il-;did tal-Knisja Kattolika. Biex kardinal jivvota jrid ikollu inqas minn 80 sena. G[alhekk, Prospero Grech, li g[andu 87 sena, ma jistax jivvota f’dawn il-konklavi. Prospero Grech kien ordnat Ar/isqof Titulari ta’ San
Lottu
67 – 73 – 9 – 49 – 77 83 – 51 – 39 SPI}ERIJI LI JIFT{U G{ADA
VALLETTA: Royal Pharmacy, 271 Triq ir-Repubblika; IL-{AMRUN: Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa; {AL QORMI: Tal-{las Pharmacy, Triq il{elsien; BIRKIRKARA: St. Jude Pharmacy, 213 Triq ilWied; TA’ XBIEX: Remedies Chemists, Marina Court, 49 Triq l-Abate Rigord; SAN :WANN: Medical Plaza
Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan;
TAS-SLIEMA: Victor’s Pharmacy, 9 Triq it-Torri; {’ATTARD: St. Mary Pharmacy, 2 Triq Antonio Schembri; IL-G{ARG{UR: Medicine Chest Pharmacy, Triq Demitriju Farrugia; BU:IBBA: St. Simon Pharmacy, 8 Dawret il-G]ejjer; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; BIRGU: Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera; {A}-}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq isSebbelika; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, Triq ilKostituzzjoni; {AL KIRKOP: Kirkop Pharmacy, 9 Triq ilParro//a; {A}-}EBBU:: Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran;isk Farrugia; {AD-DINGLI: Spi]erija Carmen, 1 Triq Misra[ is-Suffara; VICTORIA: Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapu//ini; G{AJNSIELEM: G[ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza.
It-Temp
UV INDEX
6
IT-TEMP> Ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> Tajba IR-RI{: {afif g[al moderat mill-Punent li jdur moderat g[al ftit qawwi mil-Lbi/ u jonqos [afif g[al moderat wara nofsinhar BA{AR> {afif g[al moderat IMBATT> Baxx mil-Lvant ix-Xlokk li jsir millMajjistral TEMPERATURA: L-og[la 20˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.9 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 391.9 mm IX-XEMX> Titla’ fis-06.23 u tin]el fis-18.03
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
L-istennija lbiera[ kienet g[all-lotterija Nazzjonali, li ttellg[et g[all-[abta tad-disg[a u kwart bi premju sabi[ ta’ miljun ewro
Ebda miljunarju fl-ewwel lotterija Nazzjonali Il-biljett bil-kumbinazzjoni tan-numri 27-53807 ma wassal g[all-ebda rebbie[ tassomma ta’ miljun ewro li kien il-premju prin/ipali fl-edizzjoni ;dida tal-lotterija Nazzjonali wara li kienet ilha nieqsa g[al diversi snin. Il-lotterija ttellg[et lbiera[ filg[axija g[all-[abta taddisg[a u kwart u kienet organizzata minn Maltco Lotteries. Kull biljett kien fih xejn
IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
IT-TNEJN L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
6
6
6
5
5
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 19˚C sabi[ binhar, Frankfurt 16˚C imsa[[ab, Tel Aviv 27˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 11˚C im/ajpar, Milan 10˚C xita, Tripli 26˚C imsa[[ab, Istanbul 14˚C imsa[[ab, Ateni 15˚C imsa[[ab, Lisbona 15˚C [albiet tax-xita, Londra 10˚C xita, Vjenna 11˚C imsa[[ab, Berlin 0˚C imsa[[ab, Madrid 10˚C xita, Zurich 13˚C imsa[[ab, Brussell 14˚C imsa[[ab, Moska -6˚C xemxi, Munich 15˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 26˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 12˚C xita, Dublin 8˚C xita, Bar/ellona 19˚C ftit imsa[[ab, Tune] 24˚C ftit imsa[[ab, St. Petersburg -4˚C imsa[[ab, Al;eri 24˚C ftit imsa[[ab, Ruma 15˚C xita, Kopen[agen 4˚C imsa[[ab, Stokkolma 1˚C xemxi.
seba’ kategoriji o[ra ta’ reb[ li jvarjaw bejn €22,823 sa €15 li huma €300,000 maqsumin proporzjonalment marrebbie[a ta’ dawn il-kategoriji. G[all-edizzjoni li jmiss ta’ din il-lotterija li se tittella’ fit 3 ta’ Mejju li ;ej, il-jackpot mistenni jkun ta’ €1,200,000 Il-kumpanija Maltco qed tinvesti wkoll f’teknolo;ija ;dida b’investiment ta’ €5 miljun.
B[al-lum 25 sena
I
IS-SIBT L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
anqas minn g[axar kumbinazzjonijiet ta’ numri. Il-lotterija li ttellg[et live fuq it-televi]joni lokali, se tibda tittella’ kull xahrejn bi premjijiet sbie[. Din il-lotterija fakkret [afna fi ]minijiet tal-passat fejn kienet issir il-Lotterija Nazzjonali i]da bi premjijiet ferm inqas minn dawk li hemm illum. Minbarra l-premju ewlieni li ma ntreba[x kien hemm
l-Gvern Malti ;ie mfa[[ar g[all-mod kif [adem fil-ka] tar-refu;jati Rumeni u Bulgaru li baqg[u fuq vapur li da[al fil-Port il-Kbir. Ilbarranin kienu rrifjutaw li jin]lu minn fuq il-vapur li telaq mit-Turkija fi triqtu lejn il-Gre/ja fejn talbu li jing[ataw kenn politiku. L-awtoritajiet Griegi rrifjutaw li jag[tuhom dan il-kenn u lvapur kompla fi triqtu lejn Malta. F’Malta, irrefu;jati talbu li jing[ataw kenn politiku fl-Istati Uniti. Is-sidien tal-vapur fa[[ru l-intervent u immedjat tal-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco u tas-Segretarju Parlamentari Joe Fenech. Il-bastiment ;ie re;istrat Malta u r-refu;jati tni]]lu l-art. :ie Malta rappre]entant talKummissjoni g[ar-Refu;jati tal-:nus Mag[quda li tkellem mal-persuni involuti. Bdiet ukoll [idma biex ikun stabbilit min minnhom jikkwalifika g[al status ta’ refu;jat [alli tkun tista’ titqies it-talba tag[hom g[al kenn politiku. Kienet rappurtata wkoll attività politika indirizzata mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami fl-okka]joni ta’ Jum il-Mara.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Lokali 3
Permezz tal-ftehim, il-Kulle;; Santu Wistin se ja//etta 75 tifel fl-ewwel sena primarja u 75 tifel fir-raba’ sena primarja
Il-Kulle;; Santu Wistin jer;a’ jibda jilqa’ tfal fil-livell primarju Intla[aq ftehim sabiex skola statali fil-Marsa tibda tintu]a mill-Kulle;; Santu Wistin sakemm jitlestew ixxog[lijiet fuq l-iskola l-;dida f’TalPietà. Permezz ta’ dan il-ftehim, ilKulle;; Santu Wistin se ja//etta 75 tifel fl-ewwel sena primarja u 75 tifel fir-raba’ sena primarja. It-tfal li
qeg[din temporanjament fis-Seminarju tal-Ar/isqof, fit-tieni u l-[ames sena, is-sena skolastika li jmiss jibdew imorru ukoll f’din l-iskola statali filMarsa. Il-postijiet vakanti fl-ewwel u rraba’ sena primarja se jimtlew skont ir-Regolamenti tad-D[ul tasSegretarjat g[all-Edukazzjoni
Nisranija. Hekk il-Kulle;; Santu Wistin se ji]died ma’ dawk l-iskejjel li l-applikanti jkunu jistg[u jag[]lu minnhom. Se ting[ata l-opportunità sabiex min ma applikax ikun jista’ japplika. L-applikazzjonijiet se jintlaqg[u nhar il-{amis, 14 ta’ Marzu 2013, filKulle;; Santu Wistin, Triq
Air Malta ]]id 92 titjira lejn l-ajruporti Russi Mis-sajf li ;ej, il-linja nazzjonali tal-ajru, Air Malta, se tkun qed i]]id is-seats tag[ha b’50% lejn u mir-Russja, tant li ]-]ieda hi ta’ 92 titjira. B’din i]-]ieda sostanzjali, Air Malta hi impenjata li toffri ’l fuq minn 82,700 post fuq rotot Russi tag[ha ta’ San Pietruburgu, kif ukoll lejn lajruporti ta’ Moska ta’ Domodedovo u Sheremetyevo. Dan kollu [abbru Philip Saunders, il-Kap ewlieni responsabbli mill-Kummer/ tal-Air Malta waqt diskors filfiera ITB f’Berlin li hi wa[da mill-fieri ewlenin talivvja;;ar Ewropej. Fid-diskors tieg[u, hu enfasizza li dan kollu ;ara wara talba qawwija
mir-Russja, u b’hekk Air Malta [atfet l-opportunità. Saunders qal li hu mistenni li f’dan l-ista;un jkun hemm ]ieda ta’ 7,000 passi;;ier aktar mis-sajf li g[adda, b’dan kollu j]id iktar opportunitajiet ta’ turi]mu bejn i]]ew; pajji]i. G[alhekk, fis-sajf, il-linja nazzjonali Maltija tal-ajru se tkun qed t[addem medja ta’ seba’ titjiriet fil-;img[a lejn Domodedevo f’Moska kull nhar ta’ {add, Tlieta u Erbg[a, u se tkun qed topera ]ew; titjiriet kuljum kull nhar ta’ :img[a u Sibt. Dan apparti li se jkun hemm ]ew; titjiriet ;odda fil;img[a g[al San Pietruburgu nhar ta’ Tlieta u Sibt,
imbag[ad fl-eqqel tas-sajf, ilfrekwenza titla’ g[al ]ew; titjiriet kull nhar ta’ Sibt. Dawn it-titjiriet huma codeshared mal-partner tal-Air Malta u l-linja tal-ajru Russa, Aerolot. Is-suq Russu dejjem kien importanti [afna g[all-Air Malta li kienet bdiet topera titjiriet lejn Moska u San Pietruburgu f’:unju, 1996. Matul l-a[[ar g[axar snin, issuq kiber sostanzjalment u minn dakinhar i;;enera kwa]i 370,000 passi;;ier. Is-sena li g[addiet biss, Air Malta ;arret 50,000 passi;;ier fuq it-titjiriet skedati lejn u mir-Russja li jirrappre]entaw ]ieda ta’ 16% fuq is-sena ta’ qabel.
Gwardamangia, Pietà, mid-9.00 am sa nofsinhar. Sabiex issir l-applikazzjoni huwa me[tie;: /ertifikat tal-Mag[mudija, /ertifikat tat-twelid, ritratt tat-tifel daqs tal-passaport u [las ta’ €10. G[al aktar dettalji wie[ed jista’ jara rRegolamenti tad-D[ul fl-Iskejjel talKnisja fuq www.maltadiocese.org
Ver]joni virtwali tal-Palazz ta’ San Anton Il-Kummissjoni Nazzjonali Maltija g[allUNESCO nediet CD li juri lPalazz ta’ San Anton b’mod virtwali. Dan is-CD li ;ie mniedi propju fil-Palazz talPresident, b’mod mill-aktar pre/i] jag[ti informazzjoni dwar id-diversi rkejjen ta’ dan il-Palazz u permezz ta’ gwida li wie[ed jista’ jsegwi kemm bil-Malti jew blIngli], jag[ti rakkont u juri fatti importanti tal-bini u talistorja tal-Palazz minn ]mien meta nbena mill-Gran Mastru Antoine de Paule ’l hawn. Is-CD jista’ jintu]a mittfal u mill-kbar, u jilqa’
g[all-b]onnijiet ta’ dawk neqsin mis-smig[ jew middawl. G[andu jservi wkoll biex tkompli titqajjem kuxjenza u apprezzament lejn ilwirt storiku ta’ pajji]na. G[al din it-tnedija kienu pre]enti, il-President ta’ Malta George Abela, numru ta’ ambaxxaturi minn pajjizi different kif ukoll numru mill-membri talKummissjoni Nazzjonali Maltija. Fl-indirizz tieg[u ilPresident tal-Kummissjoni Nazzjonali Maltija talUNESCO Henry Frendo fisser il-palazz tal-President b[ala ;ojjell ta’ wirt storiku internazzjonali.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
4 Lokali
Illum isiru wkoll l-elezzjonijiet g[all-kunsilli lokali fi 33 lokalità minn Matthew Mamo
Illum, is-Sibt 9 ta’ Marzu, barra li qed jintefg[u l-voti g[all-elezzjoni ;enerali, qed issir ukoll il-votazzjoni talkunsilli lokali. F’din l-elezzjoni se ti;i de/i]a t-tmexxija ta’ 33 lokalità f’Malta u G[awdex. G[all-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali tefg[u n-nomina tag[hom total ta’ 366 kandidat – 163 ming[and kandidati tal-PN, 196 ta’ kandidati li se jikkontestaw f’isem lMLP, 3 mill-Alternattiva Demokratika u 4 o[ra minn kandidati li se jo[or;u b[ala indipendenti jew f’isem xi g[aqda. 27 mit-33 lokalità li fiha se ssir l-elezzjoni tal-kunsilli lokali huma lokalitajiet f’Malta. Dawn huma l-Belt Valletta, Bormla, {a]}abbar, i]-}ejtun, Birkirkara, il-Fgura, ilGudja, {al G[axaq, ilKalkara, {al Lija, Marsaskala, il-Mellie[a, lIm;arr, l-Imqabba, l-Imsida, in-Naxxar, Pembroke, TalPietà, il-Qrendi, ir-Rabat, San :wann, Santa Venera, Tas-Sliema, Ta’ Xbiex, {al Tarxien, ix-Xg[ajra u lImtarfa. Se jsiru wkoll elezzjonijiet tal-kunsilli lokali f’sitt lokalitajiet f’G[awdex, ji;ifieri fir-Rabat, ilFontana, l-G[arb, l-G[asri, Ta’ Sannat u x-Xewkija. Kienet se ssir ukoll lelezzjoni g[all-kunsill lokali tal-Imdina i]da din mhux se tin]amm min[abba li kienu biss [ames kunsillieri li tefg[u n-nomina tag[hom, ji;ifieri l-istess
ammont li hemm b]onn biex ji;i ffurmat dan ilkunsill lokali. B’hekk il[ames kunsilliera li ppre]entaw in-nomina tag[hom ;ew eletti awtomatikament biex b’hekk il-kunsill se jer;a’ jkun mag[mul minn erba’ kunsilliera tal-Partit Nazzjonalista – Jane Attard, Joseph Debono, Peter Joseph Dei Conti Sant Manduca u Camilla Scerri – u Frederick Azzopardi g[all-Partit Laburista. Il-kunsilliera eletti huma f’isem il-Partit Nazzjonalista u f’isem il-Partit Laburista. Issa l-kunsill irid jag[]el Sindku minn fost dawk eletti. Hekk kif skada /-/ans biex dawk kollha eli;ibbli ji;bru l-vot tag[hom millKummissjoni Elettorali f’Malta u G[awdex, baqg[u ma n;abrux 17,543 vot talkunsilli lokali, jew 9.2% ta’ dawk eli;ibbli. B’kollox f’pajji]na hawn 189,418 votant re;istrat g[all-elezzjonijiet lokali. Minn is-17,543 vot, 14,000 huma barranin li jg[ixu f’Malta u li jistg[u jivvutaw f’dawn l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Dan ifisser li, meta mqabbel mal-istess 33 lokalità li fihom saru l-a[[ar l-elezzjonijiet g[all-kunsilli lokali, din id-darba 3.1% iktar ma ;abrux il-vot. Birkirkara hi l-lokalità blikbar numru ta’ votanti re;istrati b’18,064 segwita minn {a]-}abbar b’12,348 votant.
Il-biera[ dak li g[all-;ranet li ;ejjin se jkun i/-/entru tal-g[add tal-voti fin-Naxxar, kien mimli attività. Dan hekk kif dawk li llum se jkunu qed ja[dmu fid-diversi postijiet li huma relatati mal-elezzjoni kellhom jitfg[u l-vot tag[hom il-biera[. Dan i/-/entru mil-lejla jkun mimli attività sakemm jispi//a l-g[add tal-voti, li jdum g[addej ;ranet biex jele;;i l-membri kollha li se jiffurmaw it-tnax-il Parlament (Ritratt> Martin Agius)
6,523 dokument tal-vot ma jin;abrux F’nofs-il-lejl tal-:img[a ntemm il-pro/ess tat-tqassim tad-dokumenti tal-votazzjoni g[all-elezzjoni ;enerali u lelezzjonijiet lokali li se jsiru llum. Sa x’[in g[alqu l-bibien tag[hom l-uffi//ji talKummissjoni Elettorali f’Malta u G[awdex, baqg[u ma n;abrux 6,523 dokument tal-vot g[all-elezzjoni ;enerali, li jfisser 2 fil-mija ta’ ftit aktar minn 333,006 bid-dritt tal-vot fl-elezzjoni ;enerali. Dan hu bejn wie[ed u ie[or fl-istess ilma ta’ [ames snin ilu meta kien fadal 1.7% tal-voti mhux mi;bura. Differenza negli;ibbli ta’ 0.3%. L-iktar distrett li fih ma n;abrux dokumenti tal-vot
hu t-12-il distrett mag[mul mill-Mellie[a, San Pawl ilBa[ar u parti min-Naxxar b’4.5%. Isegwi l-10 distrett, mag[mul mill-G]ira, Pembroke, Sliema u San :iljan, imbag[ad G[awdex. Min-na[a l-o[ra l-iktar li n;abru dokumenti tal-vot huwa fis-6 distrett – mag[mul minn {al Qormi, is-Si;;iewi u {al Luqa – b’1.1% biss tal-votanti ma ji;brux id-dokument tal-vot. L-istess per/entwal ukoll fis-7 distrett, mag[mul minn {a]-}ebbu;, {ad-Dingli lIm;arr, l-Imtarfa, ir-Rabat u l-Imdina. Dawn i]-]ew; distretti huma segwiti mittieni distrett imbag[ad irraba’ distrett. F’dawn i]]ew; distretti, 1.2% biss tal-
votanti ma ;abrux id-dokument tal-vot. Min-na[a l-o[ra d-dokumenti tal-vot tal-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali li wkoll se jsiru llum, u li baqg[u mhux mi;bura, jammontaw g[al 17,543 li jfisser 9.3%. Ilvotanti re;istrati g[all-elezzjonijiet lokali li se jsiru f’nofs il-pajji] jammontaw g[al 189,000. F’dan il-ka], din is-sena, mit-total ta’ 17,543 dokument tal-vot li baqg[u ma n;abrux, hemm 14,000 li huma barranin residenti f’Malta, bid-dritt g[all-vot f’pajji]na. Dan ifisser li huma biss madwar 3,500 ilMaltin f’dawn il-lokalitajiet li ma ;abrux il-vot tag[hom.
Ir-ri]ultati tal-Elezzjonijiet :enerali u tal-Kunsilli Lokali se jkunu online Id-Dipartiment tal-Informazzjoni se jippublika online ir-ri]ultati uffi/jali tal-Elezzjonijiet :enerali u tal-Kunsilli Lokali 2013 fuq il-portal www.gov.mt L-ewwel ma ji;u mxandra g[ada filg[axija, jkunu l-persenta;;i ta’ votanti li jkunu tefg[u lvot tag[hom. L-g[add tal-voti tal-Elezzjonijiet :enerali se jibda g[ada l-{add 10 ta’ Marzu fil-11 a.m., u filg[axija jibdew jixxandru r-ri]ultati uffi/jali
ta’ kull distrett. Il-counts kollha jibqg[u ji;u mxandra online matul il-lejl ta’ bejn il-{add u t-Tnejn, u anke matul il-jum tat-Tnejn sakemm jispi//a l-pro/ess kollu tal-g[add tal-voti. L-g[add tal-voti tal-Kunsilli Lokali se jibda s-Sibt 16 ta’ Marzu u filg[axija jibdew jixxandru r-ri]ultati uffi/jali ta’ kull lokalità. Il-counts kollha jibqg[u jkunu a;;ornati sakemm jispi//a l-pro/ess kollu tal-g[add tal-voti.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Lokali 5
{arsa lejn is-sistema elettorali Kif jintemm l-g[add talvoti, wara li l-poplu jkun e]er/ita d-dritt tal-vot, issistema elettorali tag[na hi ma[duma b’tali mod li ji;u eletti 5 deputati minn kull distrett. Malta u G[awdex huma maqsumin fi 13-il distrett u g[alhekk inizjalment fil-Parlament jin[atru 65 deputat. Dawn huma si;;ijiet g[all-partiti rispettivi flordni tad-deputati li ji;u eletti mill-poplu. Matul i]]minijiet, din is-sistema elettorali rat numru ta’ tibdil, bi qbil bejn il-partiti politi/i. Il-Kostituzzjoni ;iet emendata tliet darbiet, fl1987, l-1996 u fl-2007. Dan it-tibdil sar biex issi;;ijiet fil-Parlament ji]diedu biex jag[tu ri]ultat proporzjonali g[all-ewwel count. It-tibdil Kostituzzjonali jippermetti g[alhekk li jiskatta mekkani]mu li ja[dem fi tliet /irkostanzi u li di;à da[al fis-se[[ f’elezzjonijiet pre/edenti. ?irkostanza fejn dan ilmekkani]mu jid[ol fis-se[[ huwa meta partit politiku j;ib aktar minn nofs il-voti tal-ewwel preferenza, jew kif inhuma mag[rufa a[jar l-unijiet. Hawnhekk ilmekkani]mu jid[ol fis-se[[ biex jikkore;i l-ammont tassi;;ijiet fil-Parlament biex ji;i jirrifletti l-ewwel g[add. Il-mekkani]mu, f’/irkostanza b[al din ja[dem favur il-partit ma;;oritarju ikun hemm kemm ikun hemm partiti fil-
Parlament. Imma ja[dem favur il-partit minoritarju jekk ikun hemm wie[ed biss. ?irkostanza o[ra hi meta, ]ew; partiti biss itellg[u si;;ijiet mid-distretti. Ilmekkani]mu jikkore;i lammont ta’ si;;ijiet filParlament biex ikunu proporzjonali g[all-ewwel g[add ta]-]ew; partiti rappre]entati fil-Parlament. Il-mekkani]mu jista’ ja[dem kemm favur il-partit ma;;oritarju kif ukoll favur il-partit minoritarju biex i]id is-si;;ijiet ta’ wie[ed minnhom. Il-mekkani]mu jiskatta wkoll f’/irkostanza fejn jikkore;i r-ri]ultat tad-distretti, b[alma se[[ fl-2008. F’din i/-/irkostanza, ilmekkani]mu j]id is-si;;ijiet tal-partit li jkun tella’ si;;ijiet mid-distretti anqas milli jkun [aqqu. Ilmekkani]mu jiddividi lammont ta’ voti bl-ammont ta’ si;;ijiet ta’ kull partit u l-i]g[ar ri]ultat jiddividih ;ol-voti li jkollu l-partit lie[or u j]idlu s-si;;ijiet saleqreb numru li jag[mel ilParlament bil-fard. Dan il-mekkani]mu elettorali ma ja[dimx jekk ikun hemm tliet partiti filParlament u [add minnhom ma jkollu aktar minn nofs il-voti. Ma jiskattax lanqas jekk ikun hemm partit wie[ed b’50%+1 u ]ew; partiti o[ra jew aktar filParlament u li bejniethom ikun [aqqhom aktar si;;ijiet.
Rappurta;; estensiv fil-jiem tal-elezzjoni Matul il-;urnata tal-lum, kif ukoll g[ada l-{add, il-mezzi tax-xandir u tal-istampa ta’ Media.Link Communications se jkunu qed iwasslu l-a[[ar informazzjoni lill-qarrejja, lissemmieg[a u lit-telespettaturi dwar dak kollu li jkun qed ise[[ b’rabta mal-votazzjoni. NET Television u Radio 101 se jkunu qed iwasslu a;;ornamenti live, b’rappurta;; dirett mil-lokalitajiet u mis-sala talg[add tal-voti fin-Naxxar, kif ukoll anali]i dettaljata tarri]ultati kif ikunu qed jid[lu. Il-Kamra tal-A[barijiet se twassal ukoll l-a[[ar a[barijiet u ]viluppi f’bulettini u news updates apposta. Fl-10 ta’ filg[axija tal-lum, kif jag[lqu l-postijiet tal-votazzjoni, lattenzjoni ddur fuq i/-?entru tal-G[add tal-Voti, fejn jibda programm ie[or fuq ittelevi]joni kif ukoll fuq irradju, b’kollegamenti mas-sala
tal-g[add tal-voti. Il-programm jibqa’ g[addej matul il-lejl u matulu se jing[ata tag[rif f’xandira diretta hekk kif ikunu qed jaslu l-kaxxi talvoti fil-counting hall, il-ftu[ tag[hom, u aktar tard anki //ifri uffi/jali tat-turnout f’dawn l-elezzjonijiet. Mit-tmienja tal-{add filg[odu titkompla diskussjoni u aktar kollegamenti diretti mi/-?entru tal-G[add tal-Voti, u x-xandira tibqa’ g[addejja sa x’[in ikun hemm ri]ultat finali. Hu mistenni li l-qofol jintla[aq mill-11 ta’ g[ada filg[odu ’l quddiem, g[ax f’dak il-[in bi ftehim bejn ilpartiti se jibda l-pro/ess talg[add, bit-tqassim tal-voti skont l-ewwel preferenza. Minn dan il-[in jibdew jo[or;u l-ewwel indikazzjonijiet ta’ fejn sejra l-elezzjoni.
Kumpanija tippre]enta protest ;udizzjarju kontra kompetitur avversarju AgustaWestland SpA, kumpanija li tispe/jalizza filmanifattura tal-helikopters, ressqet protest ;udizzjarju filPrim Awla tal-Qorti ?ivili kontra l-kumpanija Eurocopter SAS, li kienet qed tikkompeti mag[ha f’tender tal-Forzi Armati ta’ Malta biex din tixtri [elikopter. Dan il-protest sar wara li lQorti laqg[et talba talEurocopter g[al [ru; ta’ mandat ta’ inibizzjoni biex jitwaqqaf il-pro/ess tas-sej[a tal-offerti. AgustaWestland SpA, qalet li fir-rikors li g[amlet il-kumpanija l-o[ra biex seta’ jin[are; dan ilmandat, saru /erti insinwazzjonijiet serji u inveritieri, biex tipprova tinfluwenza ssej[a pubblika. AgustaWestland Spa hija kumpanija barranija meqjusa b[ala market leader mondjali fil-manifattura ta’ [elikopters u fil-pre]ent qieg[da tipparte/ipa f’sej[a pubblika g[all-offerti ma[ru;a midDirettur tal-kuntratti u millKap Kmandant tal-Forzi Armati. Il-kumpanija Eurocopter SAS, flimkien ma’ AgustaWestland SpA ipparte/ipat fl-imsemmija pro/edura, però Eurocopter SAS kienet esklu]a fit-tieni stadju permezz ta’ avvi] midDirettur :enerali tal-kuntratti tal-21 ta’ Di/embru tas-sena li g[addiet. Il-kumpanija appellat, kif kellha dritt tag[mel quddiem il-bord li jirrevedi l-Kuntratti
Pubbli/i (Public Contracts Review Board), liema appell kien mi/[ud fid-29 ta’ Jannar li g[adda. L-istess Bord re;a /a[ad talba g[al revi]joni. Eurocopter SAS issa bdiet pro/eduri fejn talbet lill-Qorti to[ro; mandat ta’ inibizzjoni biex twaqqaf il-pro/eduri tassej[a tal-offerti. Min-na[a tag[ha, il-Qorti laqg[et ittalba g[at-twaqqif temporanju u appuntat il-ka] g[as-smig[ g[as-seduta ta’ nhar il-{amis 14 ta’ Marzu li ;ej. Il-kumpanija AgustaWestland SpA, qalet li fl-imsemmi rikors li saru /erti insinwazzjonijiet serji u li mhumiex minnhom, li [ar;u wkoll fil-midja. Dawn linsinwazzjonijiet kienu dwar kif inbidlu l-ispe/ifikazzjonijiet tas-sej[a tal-offerti, fosthom dwar il-maximum takeoff weight minn seba’ tunnellati g[al 10 tunnellati tal[elikopter bl-iskop li ng[ata trattament preferenzjali lillkumpanija AgustaWestland SpA. Id-dokument kien mibdul biss fil-format tieg[u g[aliex intalbet dik li tissejja[ PDF editable version, u dan ing[ata li]-]ew; kumpaniji flimkien ma’ ]ew; konfermi sussegwenti mid-Direttur :enerali tal-Kuntratti li lbidla kienet wa[da ta’ formatting. Però, b[ala konsegwenza ta’ dak li jista’ biss ji;i deskritt b[ala clerical error, il-maximum take-off weight kien bi ]vista mibdul. Il-kumpanija
AgustaWestland qalet li konsistentement mas-sej[a talofferta tag[ha hija ta’ [elikopter ta’ 6.4 tunnellati. Ing[ad li huw /ar li AgustaWestland, li dejjem a;;ixxiet b’rieda tajba. Filprotest, il-kumpanija qalet li l-Eurocopter SAS kellha kull opportunità titlob kjarifika dwar il-bidla fil-‘MTOW upper limit’, però g[a]let li ma tag[mlux. “Huwa /ar li Eurocopter SAS qieg[da tipprova tinfluwenza s-sej[a pubblika bi pro/eduri ;udizzjarji alternattiv wara li naqset milli tappella mid-de/i]joni tal-“Public Contract Review Board” tad29 ta’ Jannar tal-2013, kif kellha dritt tag[mel. Dik idde/i]joni hija wa[da vinkolanti u finali u ;iet ikkonfermata l-irregolarità flofferta tag[ha, liema irregolarità tinbet mill-fatt li hija tefg[et l-offerta finanzjarja tag[ha mal-offerta teknika” qalet il-kumpanija AgustaWestland SpA. G[aldaqstant il-kumpanija AgustaWestland SpA, qed tinsisti mal-kumpanija Eurocopter SAS biex tirtira lallegazzjonijiet li saru fil-konfront tag[ha. Il-Forzi Armati ta’ Malta trid tixtri [elikopter wie[ed, bit-tir li tixtri tnejn o[ra, u dan biex jid[lu minflok l-Alouettes li g[andha li kienu ng[ataw mill-Gvern Libjan f’nofs is-snin tmenin. Il-protest ;udizzjarju ;ie ffirmat mill-Avukat Franco Vassallo.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
6 Lokali
Ver]joni bl-Ingli] ta’ ‘Strada Stretta’
Mary Rose Mallia
Kummiedja brillanti L-Ista;un teatrali fl-Istitut Kattoliku jkompli b’L-10 Kmandamenti L-ista;un teatrali fl-Istitut Kattoliku, fil-Furjana, kellu ji;i interrott min[abba lkampanja elettorali, i]da dan ma jfissirx li l-ista;un hu mag[luq, g[ax fil-fatt dan se jkompli f’April, e]attament wara l-G[id. Il-Kumpanija Teatru Rjal se tippre]enta l-kummiedja brillanti ta’ Lino Grech ‘L10 Kmandamenti’, nhar il{add 7 ta’ April fil-5 p.m. u s-Sibt 13 ta’ April fis-7 p.m., fl-Istitut Kattoliku. Il-brava Mary Rose Mallia se tinterpreta l-parti ta’ Katrin (liema parti kienet giet interpretata millmibkija Gemma Portelli flunika darba li ttellg[et din il-kummiedja madwar 12-il sena ilu.
Flimkien ma’ Mary Rose Mallia jie[du sehem ukoll Toni Busuttil, Ina Robinich, Tonio Vella, Simone Zammit, Rodney Gauci, Bernice Darmanin u Alan Falzon fost o[rajn b’direzzjoni ta’ Lino Grech u produzzjoni ta’ Pawlu Testa. Il-booking hu miftu[ mill-booking office u bar tal-Istitut Kattoliku, ming[and Pawlu Testa Travel fuq numru tat-telefon 21223340, Carmen Azzoppardi tar-Rabat u Tereza Bazaar ta’ {a]}abbar. Wie[ed jista’ wkoll jibbukkja online fuq www.kumpanijateatrurjal.com, www.activemalta.com, jew www.istitutkattoliku.com.
Il-ver]joni bl-Ingli] tal-ktieb Strada Stretta – It-Triq li Darba Xeg[let il-Belt li kien intlaqa’ tajjeb [afna mill-qarrejja Maltin, jinsab g[allbejg[. Il-ktieb li issa jismu Strada Stretta ‘The Gut’ which once lit up Valletta, inqaleb g[allIngli] minn George Cini, lawtur li kiteb il-ktieb bilMalti. Din l-edizzjoni g[andha listess stampa ta’ quddiem b[all-ori;inal bil-Malti, imma l-format hu kemxejn i]g[ar biex ikun iktar komdu g[allqarrej. Il-ktieb stampat minn Allied Publications jista’ jinxtara ming[and il-librara u ming[and www.bdlbooks.com. Minbarra g[add ;mielu ta’ ritratti li jmorru lura g[exieren ta’ snin, il-ktieb fih sett ta’ akwarelli ta’ Paul Caruana li jkomplu jag[tu [ajja lil dawn ir-rakkonti. F’da[la g[all-ktieb, ilProfessur Carmel Cassar millInstitute of Tourism, Travel and Culture fl-Università ta’ Malta, isemmi kif waqt l-ikla ta’ nofsinnhar f’wie[ed milleqdem kulle;;i fl-Ingilterra, introdu/ewh ma’ Ingli] mda[[al fi]-]mien. “Dar-ra;el staqsieni minn fejn jien. G[edtlu li trabbejt ilBelt. Minkejja l-fatt li ]ar Malta kemm-il darba, qalli li qatt ma jista’ jinsa l-ewwel lejl li qatta’ f’din il-g]ira. “Dan kien lejn l-a[[ar tal{amsinijiet, meta flimkien ma’ [abib ikbar minnu li kien
inkarmat dwar Strada Stretta, qattg[u l-ewwel lejl f’dit-triq li l-ba[rin Ingli]i kienu jsej[ulha ‘The Gut’. Qalli li dak l-ewwel lejl kien xokk kbir g[alih. “Qattg[u lejl ikantaw, jieklu u jixorbu fil-kumpanija ta’ nies i[obbu l-mu]ika u ]-]fin, nisa u r;iel ta’ karattru dubju], u skoss ba[rin u suldati minn diversi pajji]i. Qatt f’mitt sena ma stennejt li waqt din l-ikla f’wie[ed mill-iktar kulle;;i antiki u presti;ju]i fl-Ingliterra, kont se nispi//a nitkellem fuq Strada Stretta,” jirrakkonta l-Professur Cassar. Skont l-awtur George Cini: “Strada Stretta g[adha sallum tqanqal il-memorji ta’
I/-?entru dwar l-Arbitra;; jikkommemora l-[mistax-il anniversarju I/-?entru dwar l-Arbitra;; ta’ Malta llum fakkar il-[mistax-il anniversarju minn meta da[al fis-se[[ l-Att dwar lArbitra;;. G[al din l-okka]joni kien imniedi ssit elettroniku l-;did ta/-?entru fuq lindirizz www.mac.org.mt. Waqt din lattività ng[ataw il-;urament tal-[atra 51 membru ;did fil-Gruppi tal-Arbitri g[all-arbitra;;i domesti/i mwaqqfa mi/-?entru. Dawk li kienu pre]enti g[all-attività kienu indirizzati mi/-Chairman ta/?entru tal-Arbitra;; George M. Hyzler u r-Re;istratur ta/-?entru, Fiona Galea Farrugia. Il-mistiedna g[al din l-attività kienu jinkludu l-arbitri li b[alissa qed jisimg[u ka]i pendenti quddiem i/?entru, rappre]entanti tal-Kamra talAvukati u rappre]entanti ta’ diversi kumpaniji tal-assikurazzjoni.
eluf ta’ ba[rin u membri tasservizz minn bosta pajji]i taddinja, imma l-aktar Ingli]i u Amerikani. Dawn kienu jqattg[u l-[in liberu tag[hom f’din it-triq jixorbu, jisimg[u l-mu]ika u jiddevertu. “Dawn il-memorji jer;g[u jitqanqlu permezz tal-istejjer u r-rakkonti [ajjin u kkuluriti li hemm fil-ktieb, minn fomm diversi protagonisti li qalg[u l-g[ajxien tag[hom fi Strada Stretta.” Il-ktieb jinkludi wkoll mappa tal-Belt biz-zoni qrib Strada Stretta biex tg[in lil min mhux mid[la tal-Belt biex i]urhom u jara fejn kienu jg[ixu bosta nies madwar 60 sena ilu.
Twaqqif ta’ u]u ta’ safety helmets b’mod immedjat Id-Divi]joni tar-Regolazzjonijiet Tekni/i fi [dan il-Malta Competition and Consumer Affairs Authority (MCCAA) g[arrfet lill-konsumaturi li xtraw il-Heavy Duty Safety Helmet ta[t id-ditta Daniel Professional Tools, biex jieqfu ju]aw dan ilprodott immedjatament u jirritornawh minn fejn inxtara. Is-safety helmet hu ta’ kulur isfar ikklassifikat b[ala ‘Item No: T-611’. Is-safety helmet ta’ Daniel Professional Tools ma jikkonformax mad-direttivi tal-Unjoni Ewropea u jpo;;i riskju serju g[all-konsumaturi. Dawn il-helmets tpo;;ew fis-suq ming[ajr harness mag[hom, li hi [a;a integrali g[al safety helmet skont l-istandards. Min[abba dan ir-riskju, dawn il-helmets qed ji;u irtirati mis-suq u se tittie[ed azzjoni kontra l-operaturi li jinjuraw dan l-avvi] u jibqg[u ibig[ dan ilprodott.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Lokali 7
Impjegati tal-Middlesea Insurance jibbenefikaw minn programm ta’ appo;; psikolo;iku
Is-si;ar jikkumplimentaw l-ambjent tal-Park tal-Familja f’Marsaskala li qed ikun iffrekwentat minn bosta familji
Donazzjoni ta’ si;ar mill-Air Malta lill-Park tal-Familja f’Marsaskala B[ala parti mill-inizjattivi ta’ responsabbiltà so/jali korporattiva, l-Air Malta tat donazzjoni ta’ 50 si;ra lillPark g[all-Familja ta’ Sant’ Antnin f’Marsaskala. Dan il-park, mifrux fuq zona ta’ 80 tomna jew 21 grawnd tal-futbol, huwa l-akbar park tal-familja f’Malta u joffri fa/ilitajiet rikreattivi varji inklu] zona ta’ rikreazzjoni tat-tfal, /entru tal-agrituri]mu, nixxieg[a tal-ilma, outdoor gym, zoni g[all-picnics u grawnd talfutbol ta’ 5-a side. Il-park infeta[ uffi/jalment nhar il-{add, 24 ta’ Frar. Dawn is-si;ar ing[ataw mis-sezzjonijiet talMerkanzija u tal-Passenger Handling tal-Air Malta minflok intbag[tu kartolini tal-Milied is-sena l-o[ra. Din l-inizjattiva kienet appo;;jata mill-linja talajru g[ax tikkontribwixxi lejn ambjent aktar b’sa[[tu u parzjalment tag[mel tajjeb g[all-effetti mill-ivvja;;ar bl-ajru. Illum il-bidla fil-klima hija wa[da mis-su;;etti ewlenin fl-industrija talavjazzjoni u l-Air Malta qed tie[u din il-kwistjoni bis-serjetà [afna. Flimkien mal-imsie[ba tag[ha, lAirbus, l-Asso/jazzjoni tallinji tal-ajru Ewropej (AEA) u l-Asso/jazzjoni tal-linji
tal-ajru Internazzjonali (IATA), il-linja tal-ajru Maltija qed ta[dem biex tnaqqas l-emissjonijiet, liskart, u ssir aktar responsabbli ambjentalment. F’kumment dwar din linizjattiva, Peter Davies, ilKap E]ekuttiv tal-linja talajru qal, “L-ambjent huwa responsabbiltà ta’ kul[add u l-attivi]mu ambjentali tag[na sar parti integrali mill-programm tag[na ta’ responsabbiltà so/jali talkorporazjoni.”
Dawn is-si;ar ing[ataw mis-sezzjonijiet minflok intbag[tu kartolini tal-Milied is-sena l-o[ra L-industrija tal-avjazzjoni tikkontribwixxi g[al madwar tnejn fil-mija talemissjonijiet globali tasCO2 li 80 fil-mija minnhom jirri]ultaw mit-titjiriet ta’ distanza twila. Matul is-snin, biex jittaffa jew jibbilan/ja effetti negattivi, il-linja tal-ajru g[enet lill-kampanja nazzjonali Tree For You (34U), u [awlet mijiet ta’ si;ar fil-parks varji madwar
il-g]ejjer Maltin inklu]i dak tas-Salini, fil-Park Nazzjonali Ta’ Qali, filKumpless Sportiv ta’ St Andrews f’{al Luqa u tat 350 si;ra ta]-]ebbu; lillKoperattiva Rurali Manikata. “L-Air Malta hi determinata li tkompli twettaq l-obbligi so/jali tag[ha filwaqt li tg[in organizzazzjonijiet u inizjattivi li joffru appo;; u jag[tu valur lill-komunità. Il-kampanja 34U taqbel perfettament mal-inizjattivi ta’ responsabbiltà so/jali tag[na g[ax permezz tag[ha mhux biss ng[inu inaqqsu lcarbon footprint tag[na imma wkoll nistg[u nag[tu lura zoni ta’ rikreazzjoni lisso/jetà u ambjent aktar b’sa[[tu”, ]ied Peter Davies. L-Air Malta kienet wa[da mill-ewwel organizzazzjonijiet filgzejjer Maltin li mexxiet ’il quddiem il-kun/ett ta’ Responsabbiltà So/jali Korporattiva. Mill-bidu tag[ha l-linja tal-ajru kkontribwiet mijiet ta’ eluf ta’ ewro u g[enet diversi organizzazzjonijiet u individwi f’oqsma differenti inklu]i dawk umanitarji, medi/i, filantropi/i, kulturali, sportivi, ilprotezzjoni tal-wirt storiku u inizjattivi ambjentali.
Impjegati tal-Middlesea Insurance u l-membri tal-familja immedjata tag[hom bdew jibbenefikaw minn programm ta’ appo;; offrut lill-organizzazzjonijiet u lill-impjegati tag[hom minn Richmond Foundation. Permezz ta’ dan il-ftehim l-impjegati jistg[u ju]aw isservizzi ta’ counselling u ta[ri; offruti minn Richmond Foundation biex ikunu iktar kapa/i jiffa//jaw perjodi diffi/li kemm fil-[ajja personali tag[hom kif ukoll fil-post tax-xog[ol. L-impjegati tal-Middlesea Insurance ing[ataw informazzjoni dwar is-servizzi offruti minn Richmond Foundation waqt laqg[a edukattiva dwar x’wie[ed g[andu jag[mel biex itaffi l-effetti tal-istress. Matul din il-laqg[a, li saret fl-uffi/ini tal-kumpanija fil-Furjana, kienu identifikati numru ta’ kaw]i ta’ stress kif ukoll numru ta’ modi kif wie[ed g[andu jimmani;;ja dan l-istress. Chris Meli, Chief Officer inkarigat mir-Ri]orsi Umani tal-Middlesea Insurance, qal li filwaqt li l-kumpanija se tkompli tipprovdi ambjent ta’ [idma po]ittiv, permezz ta’ dan il-ftehim se tkun qed tg[in lill-impjegati biex jitg[allmu jimmani;;jaw iktar l-effeti tal-istress. Ir-Richmond Foundation tipprovdi servizzi ta’ sa[[a mentali fil-komunità, tippromwovi s-sa[[a mentali, ta[dem favur il-prevenzjoni ta’ problemi ta’ sa[[a mentali kif ukoll tipprovdi appo;; g[al kwalità ta’ [ajja a[jar.
Ag[ti d-demm… u tkun qed tag[ti tama lil [addie[or
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
8 Fit-triq tal-[ajja F’Jum il-Mara, li din is-sena ;ie //elebrat ilbiera[, ji;u quddiem g[ajnejja b’mod partikulari nisa mag[rufin g[all-qlubija tag[hom fis-sitwazzjonijiet li laqqg[ethom mag[hom il-[ajja. Wa[da minn dawn in-nisa qalbenin kien jisimha Harriet Tubman li g[ada, l-10 ta’ Marzu, ja[bat il-100 anniversarju minn mewtha. Kienet mara AfrikanaAmerikana li twieldet fl-1820 u li
mietet fl-1913. Imwielda f’familja b’g[eruq Afrikani li kienet fl-iskjavitù f’Dorchester County, l-Amerika, Harriet ing[atat lisem tal-;enituri tag[ha, HarrietRoss, li t-tnejn kienu skjavi. Hi trabbiet f’kundizzjonijiet [orox. B[ala skjava, sofriet is-swat sa minn meta kienet g[adha /kejkna. Meta kellha 12-il sena, ;arrbet ;er[a kerha f’rasha ka;un ta’ daqqa li taha g[assies abjad talli ma riditx tg[in
biex jintrabat ra;el li kien ipprova ja[rab. Fl-età ta’ 25 sena, i]]ew;et lil John Tubman, Afrikan-Amerikan li kien [ieles. {ames snin wara, be]g[ana li setg[et ti;i mibjug[a b[ala skjava, hi [arbet minn fejn kienet tg[ix u wkoll mill-Amerika. Dik il-[arba kienet il-bidu ta’ ;rajja li wasslitha biex saret u baqg[et mag[rufa b[ala monument ta’ qlubija u determinazzjoni.
L-iskjava li qabbluha ma’ Mosè Ra;el abjad, li kien jg[ix fl-istess in[awi fejn kienu jg[ixu Harriet Tubman u l-familja tag[ha, meta sar jaf li Harriet kien se jkollha ta[rab taha bi//a karta ]g[ira b’]ew; ismijiet miktubin fuqha. Taha wkoll il-parir li t[abbat fuq il-bieb talewwel dar li ssib fi triqtha lejn il-[elsien. Hekk g[amlet. F’dik id-dar hi sabet min ja[biha ta[t xkora f’karru bit-tinda li wassalha sa Philadelphia. Hemmhekk Harriet iltaqg[et ma’ William Still, li kien il-kap tal-istazzjon tal-ferrovija ta’ ta[t l-art. Fl-istess [in, kien ukoll membru tal-G[aqda ta’ Philadelphia Kontra l-Iskjavitù. Bl-g[ajnuna ta’ Still u ta’ membri o[rajn tal-g[aqda, hi kisbet tag[rif dwar l-hekk imsej[a Underground Railroad (UGRR), organizzazzjoni li bl-g[ajnuna tag[ha [afna nies kienu qed ja[arbu mill-iskjavitù. Bdiet ta[seb f’[addie[or Meta waslet il-Kanada, Harriet bdiet tibni [ajjitha mill-;did. Wara li sabet saqajha fl-art ;dida tag[ha, fl-1851 bdiet ta[seb biex jing[aqdu mag[ha, f’St. Catherine’s Ontario, xi qraba. Hemm kellha dar li baqg[et fiha sal-1857. Kienet tag[mel [idmiet diversi biex tfaddal ilflus [alli tiffinanzja lilha nnifisha fl-impenn tag[ha li tg[in lil o[rajn ja[arbu mill-iskjavitù. Meta dehrilha li kien wasal il-waqt, Harriet
marret lura Maryland biex te[les membri o[rajn tal-familja tag[ha. Ma kinitx l-unika ]jara tag[ha hemmhekk biex te[les qraba u [bieb mill-iskjavità. B’kollox marret 19-il darba. Kienu vja;;i li fihom hi g[enet iktar minn 300 skjav Afrikan-Amerikan biex jiksbu l-[elsien. Nies li studjaw il-[ajja ta’ Harriet jg[idu li rrakkonti dwar l-impenji tag[ha juru natura spiritwali qawwija. Juru wkoll determinazzjoni soda biex tipprote;i n-nies fdati f’idejha u lil dawk li jg[inuhom. Kienet turi dejjem fidu/ja s[i[a f’Alla. Kienet konvinta li Alla kien se jg[inha fil-[idma tag[ha biex tikseb il-[elsien g[all-bnedmin kon/ernati. Lil dawk li kienet tg[in kienet tag[mlilhom kura;; kbir. Kienet tkun iebsa [afna ma’ min fosthom ja[bat jaqta’ qalbu u jit[ajjar idur lura. :ieli wkoll kienet theddihom, biex ]gur ma jdurux lura. Dan g[aliex setg[et tobsor x’kien se jkun hemm jistenna lil min jispi//a mill-;did f’idejn ‘sidu’ wara li jkun ipprova ja[rab. Il-Mulej biss jaf minn xiex setg[u jg[adduh, spe/jalment biex jikxef lil s[abu, lill-organizzaturi
Harriet Tubman kienet turi dejjem fidu/ja s[i[a f’Alla. Kienet konvinta li Alla kien se jg[inha fil-[idma tag[ha biex tikseb il-[elsien g[all-bnedmin kon/ernati. Lil dawk li kienet tg[in kienet tag[mlilhom kura;; kbir
minn
Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt
Kienet bniedma ming[ajr pretensjonijiet. Kienet persuna normalissima li lkisba tal-[elsien personali tag[ha ispiratha biex b’g[aqal u kura;; distinti tag[mel vja;; wara l-ie[or [alli l-[elsien li kienet qed tgawdi hi tiksbu wkoll g[allakbar numru ta’ nies possibbli. Harriet Tubman imxebbha mill-iskjavi li salvat ma’ Mosè tal-E;ittu Is-su//ess tal-missjonijiet tal-[arbiet, u l-mod ta’ kif kienu qed ja[arbu ntag[ha kien dovut g[all-g[otja s[i[a tag[ha nfisha. nies. Kull missjoni kienet tie[u ;img[at s[a[. Kienet tg[addi minn [afna riskji fit-t[ejjija u t-twettiq talSagrifi//ji kbar vja;;i tag[ha u dawk tan-nies li kienet tg[in Biex tg[in lin-nies, Harriet kienet tag[mel ja[arbu. sagrifi//ji liema b[alhom. {afna kienu jinkwetaw li setg[et ti;rilha xi [a;a Fis-sena 1871, William Still [are; ktieb bl-isem, kbira bir-riskji li kienet tie[u, i]da hi kienet The Underground Railroad. Fih inkluda rakkont tkompli ta[dem bla ebda bi]a’. dwar Harriet u [idmietha. It-taqsima li ddedika Kienet taf x’kienu kapa/i jag[mlu dawk li kienu g[aliha bdieha b’ittra miktuba minn Thomas j]ommu l-iskjavi u dawk imqabbdin biex Garret, il-Kap tal-Istazzjon f’Wilmington, ifittxuhom, i]da l-periklu li setg[u jaqbduha ma Delaware. kien ixekkilha bl-ebda mod fil-[idma tag[ha. Iktar B[al Philadelphia, Wilmington kienet fuq irkienet ta[seb fis-sigurtà ta’ dawk li kienu jafdaw rotot prin/ipali li ;ew u]ati minn Harriet u mijiet irwie[hom f’idejha milli fiha nfisha. ta’ nies o[rajn li [arbu mill-iskjavitù f’Maryland. L-ittra ta’ Garret kienet datata 29 ta’ Di/embru Lura lejn post g[eruqha 1854. Kienet indirizzata lil [abibu J. Miller Meta fl-Amerika faqqg[et il-Gwerra ?ivili McKim. Biha infurmah li “l-lejl li g[adda (1861-1865), Harriet Tubman serviet b[ala suldat, g[amilna arran;amenti biex bg[atna lil Harriet persuna li tikseb l-informazzjoni u infermiera. Tubman, flimkien ma’ sitt ir;iel u mara, lejn Allen Wara l-Gwerra ?ivili, hi marret lura Auburn, New Agnew [alli minn hemm jimxu lejn il-belt. I]York, fejn i]]ew;et lil Nelson Davis. ]raben li kellhom Harriet u wie[ed mill-ir;iel Huma marru jg[ixu f’dar li bnew g[alihom, qrib therrewlhom u tqattg[ulhom fil-mixi. Jiena tajthom id-dar ori;inali tal-familja ta’ Harriet. Id-dar ]ew; dollari biex ng[inhom. Irran;ajt ukoll g[allg[adha te]isti. kiri ta’ karru, spejje] tieg[i, biex jo[or;uhom, i]da Harriet g[enet biex Auburn tibqa’ /entru ta’ g[adni ma nafx kemm se jkunu l-ispejje]…” attività b’appo;; g[ad-drittijiet tan-nisa. Fl-1908, bniet dar tal-injam g[all-anzjani u l-batuti. Hi B[al Mosè fl-E;ittu kienet ta[dem fl-istess dar. Harriet Tubman tant insiet lilha nfisha u Kien hemm li hi kienet ti;i kkurata fi]-]mien ta’ minkejja s-sogru ddedikat ru[ha b’fedeltà s[i[a qabel mewtha. :iet midfuna f’Fort Hill Cemetery, g[all-missjoni tag[ha li te[les in-nies millf’Auburn. Fil-funeral ing[atat unuri militari. iskjavitù, li fost dawk li kienu qed igawdu minn Minn dak i]-]mien ’l hawn Harriet ir/eviet bosta dan l-impenn tag[ha saret mag[rufa b[ala “Mosè”. unuri. Fl-1944 semmew bastiment g[aliha. FlMosè mar lura l-E;ittu biex jo[ro; lil [utu l1995, il-gvern federali tal-Amerika [are; bolla Lhud mill-iskjavitù. Fil-missjoni erojka tag[ha, kommemorattiva b’isimha u x-xbieha tag[ha. IlHarriet kienet taqsam lejn l-Amerika biex to[ro; ;rajja tag[ha g[adha tqanqal u tispira lil [afna minn hemm lil [utha Afrikani li kienu skjavi. nies.
IN-NAZZJON ls-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Id-dritt u d-dmir tal-vot bil-g[aqal B[ala poplu llum , a[na l - Maltin ilkoll imsej[in ne]er/itaw dritt mill - aktar ba]iku fid - dinja [ielsa li nag[]lu a[na lil min se jkun qieg[ed imexxina fil - [ames snin li ;ejjin . L - g[a]la hi ta ’ [add [lief tag[na l - poplu . Hu l - poplu li jidde/iedi . Ebda partit politiku ma jista ’ jimponi fuq din l - g[a]la [ielsa li jgawdi bi dritt il - poplu tag[na . Hu g[alhekk li dan hu dritt li g[andna ne]er/itaw bi dmir . Dritt li nifta[ru llum b[ala poplu , li nistg[u ne]er/itawh fil - libertà kollha . Matul is - sekli li g[addew , f ’ [afna bnadi tad - dinja [afna nies mietu u batew vjolenza kbira biex jakkwistaw id - dritt tal vot . Madwarna hawn [afna pajji]i li d demokrazija u d - dritt reali tal - vot ilhom igaw duh biss relattivament ftit snin . Il - Gre/ja , il Portugall u Spanja ilhom biss mis - snin sebg[in igawdu d - demokrazija wara li [elsu minn re;imi tal - lemin . Pajji]i li ilhom relattivament ftit snin igawdu d-demokrazija Il - parti tal - Lvant tal - :ermanja , tmien pajji]i s[abna li da[lu mag[na fl - Unjoni Ewropea , u tnejn o[ra li da[lu warajna , ilhom igawdu d -
demokrazija u d - dritt veru tal - vot mill - a[[ar tas - snin tmenin , meta l - komuni]mu ntradam ta[t il - {ajt ta ’ Berlin . U pajji]i qribna fl - Afrika ta ’ Fuq raw rivo luzzjonijiet s[a[ fl - a[[ar ftit snin , b ’ [afna mejtin , biex [elsu minn dittaturi b[al Gaddafi u bdew it - triq tad - demokrazija . A[na f ’ Malta dan id - dritt ilna ngawduh kemm ilna bi Gvern responsabbli g[all - a[[ar 9 1 sena u llum , permezz ta ’ din l - elezzjoni ;enerali tal - lum , se nkunu qed nele;;u t - tnax il Parlament minn meta pajji]na sar tag[na l Maltin fl - Indipendenza , b ’ Kostituzzjoni li g[all - ewwel darba stajna nibdluha a[na stess . Dritt li wessajnieh
}vilupp ie[or interessanti u ]gur li hu po]ittiv u pass ie[or ’ il quddiem , se[[ f ’ Lulju li g[adda meta l - Parlament Malti wessa ’ d dritt tal - vot g[al dawk kollha li jag[lqu l - età ta ’ tmintax sal - lum stess , g[ax qabel , dawk li kienu jag[lqu tmintax bejn l - a[[ar Re;istru Elettorali u l - elezzjoni ma kinux jivvutaw . B ’ dan l - i]vilupp , g[all - ewwel darba 2 ,1 00 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a se jkollhom id - dritt li jivvutaw meta qabel ma kellhomx . Avvanz ie[or fid - demokrazija tag[na li wessajnieha u
rfinajnieha diversi drabi fl - a[[ar snin biex tir rifletti aktar il - vu/i tag[na l - Maltin . Id-dmir tal-g[a]la bil-g[aqal
Dan kollu g[andu jwassalna biex nirriflettu kemm hu importanti li dan id - dritt li tant bnedmin qabilna t[abtu u mietu g[alih u li a[na sa[[a[nieh , ne]er/itawh billi mmorru nivvutaw u ne]er/itawh bil - g[aqal . Dritt tas so/jetà tag[na li juri kemm verament a[na poplu sovran . Il - politi/i jmexxu u jie[du d - de/i]jonijiet huma ta ’ kuljum f ’ isimna . I]da fil - ;urnata tal elezzjoni , kull [ames snin , ikun il - poplu l protagonist bid - de/i]joni li jag[mel . Ikun il poplu li juri b ’ g[a]la [ielsa , it - triq li jrid li fiha jimxi fil - [ames snin li jkunu quddiemna . Il - vu/i tal - poplu hi b ’ sa[[itha aktar minn tal - politi/i . Illum , il - jum tal - votazzjoni g[all Parlament ;did , se nkunu qed immexxu l pajji] a[na stess , il - Maltin u l - G[awdxin , bl g[a]la li nag[mlu u li fiha nnifisha , hi /ele brazzjoni tag[na stess . G[aliex id - demokrazija u l - vot huma r reb[a ta ’ kull votant . U b ’ g[a]la g[aqlija favur il - pajji] , id - demokrazija u l - vot huma wkoll ir - reb[a ta ’ kul[add .
I]-]g[a]ag[ u l-volontarjat Il-ma;;oranza ta]]g[a]ag[ Maltin huma kuntenti u qeg[din i[arsu lejn il-futur tag[hom b’sens ta’ ottimi]mu. I]-]g[a]ag[ i[ossuhom motivati biex jirnexxu fl-istudju u fixxog[ol, b’ma;;oranza kbira qatt ma j[ossu l-b]onn li jabbu]aw mid-droga. I]-]g[a]ag[ g[adhom iqisu l-familja b[ala istituzzjoni importanti [afna f’[ajjithom u g[adhom isibu fiha sors ewlieni ta’ kuntentizza. Ipo;;u importanza kbira wkoll fuq losservanza tal-li;ijiet, u juru wkoll li g[andhom sens /iviku. Dan irri]ulta minn ri/erka dwar i]-]g[a]ag[ ikkummissjonata minn A;enzija }g[a]ag[ u ]-}g[a]ag[ {addiema Nsara, intitolata ‘ Mirrors and Windows : Maltese Young People’s Perception of Themselves, Their Families, Communities and Society’. Fatturi o[ra minn dan list[arri; huma li 80 fil-mija ta]-]g[a]ag[ Maltin huma motivati biex jag[mlu l-
affarijiet fosthom li jistudjaw u ja[dmu; 86 fil-mija ta]-]g[a]ag[ jiddeskrivu lilhom infushom b[ala kuntenti; 80 fil-mija jg[idu li lfamilja u l-[bieb huma ssorsi prin/ipali tal-kuntentizza tag[hom u 70 fil-mija huma sodisfatti bis-sistema edukattiva. 90 fil-mija tal-parte/ipanti jg[idu li qatt ma abbu]aw mid-droga; 97 filmija ta]-]g[a]ag[ iddeskrivew il-familja b[ala importanti; 85 filmija ta]-]g[a]ag[ huma kuntenti bis-so/jetà kontemporanja; ]ew; terzi ta]]g[a]ag[ ottimisti u j[ossuhom ippreparati g[all-futur u qed jaraw futur a[jar g[alihom infushom; 68 fil-mija ma jsibuhiex diffi/li jikkonformaw man-normi tas-so/jetà u 94 fil-mija jifhmu li laderenza mal-li;ijiet hi importanti. 94 fil-mija ta]-]g[a]ag[ Maltin g[andhom kompjuter jew laptop u a//ess g[all-internet. I]-]g[a]ag[ Maltin b[al dawk Ewropej
jg[idu li ma tinteressahomx il-politika parti;jana i]da huma interessati f’issues politi/i li jolqtulhom [ajjithom. Sehem f’diversi oqsma
Min jag[ti sehmu filbanda tal-lokal, min jg[in lill-anzjani, min ja[dem mat-tfal u min sa[ansitra jmur barra minn xtutna. Ilvolontarjat fil-komunità jista’ jkollu rwol importanti [afna biex titjieb il-kwalità tal-[ajja u g[alhekk l-inizjattivi fil-komunità jridu jimxu id f’id mal-policies tal-Gvern biex jonqos il-pi] fuq il-carers. Dan jo[ro; mill-konkluzjonijiet ta’ ri/erka li g[amlet SOS Malta dwar il-volontarjat fil-komunità u li kienu ppre]entati ssena l-o[ra waqt konferenza bit-tema ‘Informal Carers and Volunteering in the Community’. {are; ukoll li l-akbar problema li wie[ed isib biex jag[mel xog[ol volontarju hi n-nuqqas ta’ [in
g[alih u g[all-familja. Problema o[ra li jiltaqg[u mag[ha l-g[aqdiet volontarji hi l-pi] finanzjarju. Madanakollu, il-volontarjat jag[ti lill-persuna /ertu sodisfazzjon li dak li jkun ma jsibx spjegazzjoni g[alih. G[aldaqstant inkompli n[e;;e; aktar ]g[a]ag[ sabiex jid[lu g[all-isfida li j;ib mieg[u l-volontarjat. Il-vu/i ta]-]g[a]ag[ f’NetWorks Diskussjoni, mistoqsijiet, twe;ibiet, dilemmi, argumenti, stejjer, sitwazzjonijiet, konfronti, [biberiji, relazzjonijiet, u dak kollu li jitkellmu dwaru n-nies.
NetWorks hu programm li ji;bor fih ta[lita ta’ nies u ta[lita ta’ ideat li jirriflettu dak li ji;ri fil-[ajja tag[na ta’ kuljum. L-hena tieg[i nipprepara g[al dan il-programm li jixxandar kull nhar ta’ {add fis-18.40 fuq NET Television. Fil-programm NetWorks i]-]g[a]ag[ pre]enti g[andhom l-opportunità li
minn Jerome Caruana Cilia jcaruanacilia@gmail.com
jiddiskutu u jg[idu tag[hom dwar temi varji. Min jaqbel u min le, min jibqa’ kalm u min hu ]bukkat, min jist[i u min le. Insomma, kul[add bilkarattru partikolari tieg[u jipprova jwassal l-opinjoni tieg[u. {afna jqisu l-programm NetWorks b[ala l-vu/i ta]]g[a]ag[ fuq it-televixin. I]da l-fatt interessanti hu li fil-programm NetWorks, ji;u diskussi su;;etti u sitwazzjonijiet li jolqtu lil kul[add; lit-tfal, adolexxenti, ;enituri u anke anzjani. NetWorks g[andu pre]entazzjoni ta’ Mark Azzopardi.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
10 Opinjoni
L-istorja tal-Knisja u Int – [arsa lejn il-perjodu bejn l-1400 u l-1600 Kon/ilju ta’ Kostanza ;ie mag[]ul Papa Martinu V (1417-31) Spanja – 1492 Il-waqg[a ta’ Granada u saret parti minn Spanja me[lusa millMori. 1492 – Kristoforu Kolombu jikxef l-Amerika u jibda l-imperu Spanjol sasseklu XIX. 1492-1503 – isir Papa Spanjol (Borgia) Alessandru VI – g[alkemm ta’ [ajja xejn edifikanti fil-Kurja Rumana, imma kien diplomatiku kbir – infatti fi ]mienu rran;a kwistjoni kbira politika bejn Spanja u l-Portugall li qag[du g[adde/i]joni tieg[u ]-]mien kollu li dawn i]-]ew; pajji]i Kattoli/i baqg[u ja[kmu lkolonji tag[hom sas-seklu XIX — zijuh, ukoll Spanjol — kien Kalistu III (1455-58). Is-Santa Sede twissi lirrejiet Spanjoli biex ikunu moderati fil-kastigi lil ereti/i li waqg[u vittmi talinkwi]izzjoni. Fis-sena 1453 – kienet data tra;ika – g[aliex Kostantinopli fi]-]mien lImperatur Kostantinu XI waqg[et ta[t idejn it-Torok g[amlu [erba s[i[a millpovri Nsara, imma fl-1456 San :wann Kapistranu mexxa battalja kontra tTorok u reb[ilhom fil-battalja ta’ Belgrade (ilJugoslavja). (1414-1418)
Tempesta kbira kontra l-Knisja Is-seklu XVI – 1500 -1600 tinqala’ tempesta kbira kontra l-Knisja fil-:ermanja
minn Patri Agostinjan Martin Luteru (1483-1546) fi]-]mien il-Papa (Medici) Iljun X 1513-1521 :ulju II (1503-1513) kien sejja[ ilKon/ilju Lateran V g[al riforma reli;ju]a li l-Knisja kellha b]onn tassew. Imma kien il-Kon/ilju ta’ Trentu (1545-1563) fejn tassew il-Knisja qamet fuq saqajha u bdiet riforma Kattolika tassew denja talEvan;elju ta’ Kristu. Luteru qasam il-:ermanja fi tnejn, beda l-Protestanti]mu u [akem l-Iskandinavja kollha, l-Iskozja, l-Olanda u xi pajji]i o[ra tal-Ewropa Orjentali (l-Ungerija). Neriku VIII (1509-1547) kisirha mal-Papa Klement VII (Medici) 1523-34 g[aliex ma tahx id-divorzju minn Katarina ta’ Aragona
minn Fr. Vincent Magro MSSP
Santa Tere]a t’Avila
biex ji]]ewwe; it-tieni darba ma’ Anna Bolena – b’vendikazzjoni ddikjara ru[u li hu l-kap vi]ibbli talKnisja Anglikana u m’g[andux x’jaqsam iktar ma’ Ruma. Martri — San :wann Fisher u S. Thomas More. Predestinazzjoni Eretiku ie[or tas-Seklu
XVI kien :wanni Kalvinu (1509-1564) il-problema tieg[u kienet il-predestinazzjoni, bniedem verament reli;ju], serju u rigoru], imke//i minn Franza u g[amel is-sede tieg[u f’:inevra (l-I]vizzera). Kien ja[kem b’awtorità kbira u min ma jaqbilx mieg[u kien ji;i kkastigat bil-mewt (inkwi]izzjoni). Pere]empju Michel Cervetus qatel [afna prostituti. Uldariku Zwingli (1484-
Il-Kon/ilju ta’ Trentu kien l-aqwa reb[a kontra r-riforma protestanta ta’ Luteru
1531), eretiku ie[or, la jaqbel ma’ Luteru u lanqas ma’ Kalvinu, kien maqtul waqt battalja kontra l-Kattoli/i flI]vizzera. Il-Kon/ilju ta’ Trentu kien l-aqwa reb[a kontra r-riforma protestanta ta’ Luteru. {adu sehem dawn il-Papiet fil-kontra-riforma li ried jag[mel il-kon/ilju kontra ttag[lim falz li bdew ixerrdu l-ereti/i ta’ dak i]-]mien: Pawlu III, :ulju III, Marcel II u fl-a[[ar Pawlu IV (li waqqaf l-inkwi]izzjoni biex iwaqqaf kull abbu] kontra dduttrina sagra talKattoli/i]mu). Il-Papa Piju IV (1560-65) temm il-Kon/ilju ta’ Trentu fost il-fer[ tal-Insara kollha ta’ Ruma u tad-dinja kollha Kattolika. Qaddisin F’dan is-seklu dehru qaddisin kbar: San Injazju (1491-1556) minn suldat ferut f’Pamplona sar il-fundatur tal-aqwa ordni reli;ju]
mag[mul propjament biex jikkumbatti l-erruri ta’ dak
i]-]mien kif ukoll biex jifforma l-Knisja ta’ Kristu kif jixtieq l-Evan;elju stess. It-Tieni Appostlu tal:ermanja, San Pietru Canisius, isej[ulu t-tieni appostlu tal-:ermanja g[aliex reba[ eluf ta’ erwie[ li waqg[u vittmi talProtestanti]mu. Il-:i]witi di;à kienu elf ru[ meta miet il-fundatur tag[hom fl-1556 u b’[afna kulle;;i malEwropa kollha g[at-tag[lim tat-tfal u ]-]g[a]ag[. Qaddisin o[rajn ta’ dan isseklu huma Fran;isku Borgia, Alwi;i Conzaga, Roberto Bellarmino, San Filippu Neri, Fran;isk Sales e//. L-ordnijiet reli;ju]i ;odda kienu t-teatini, barnabiti, kapu//ini, tan-nisa l-ursulini. Ma ninsewx fi Spanja kien hemm tliet qaddisin kbar ukoll Santa Teresa t’Avila, San :wann tas-Salib, San :wann t’Avila, San :wann t’Alla. Sewwa qal San Pawl fejn kien hemm id-dnub kotrot iktar il-grazzja.
Il-Kon/ilju ta’ Trentu g[amel [afna ;id lill-Knisja. 1. Re;a’ kkonferma l-lista ta’ kotba tal-Bibbji f’dak li hu, dawn il-kotba ispirati jew le. 2. Iddikjara solennement li s-sagramenti tal-Knisja Kattolika huma sebg[a. 3. Saru [afna kanoni ta’ dixxiplina g[all-Knisja kollha. 4. In[olqu s-seminarji b[ala preparazzjoni denja u sewwa g[all-kandidati ;odda g[as-sa/erdoti. Il-Missjonijiet kienu flapo;eo tag[hom spe/jalment fid-dinja l-;dida tal-Amerika ?entrali u t’Isfel. FilMessiku dehret il-Madonna fl-1531 f’Tepeyac lil San Juan Diego u l-konver]jonijiet kienu enormi. San Fran;isk Saverju (+1552) la[aq g[amel [afna mirakli u konver]jonijiet fl-Indja u l-:appun. Matteo Ricci la[aq mar anki /-?ina. F’dan is-seklu g[andna Papa Dumnikan ([abib talMaltin g[ax kien ta [afna flus g[all-bini tal-Belt Valletta (1566), San Piju V (1566-72). Fi ]mien il-Papa Klement VIII (1592-1605) kien hemm a[bar tajba [afna g[aliex ir-re ta’ Franza Enriku IV (1589-1610) ikkonverta millProtestanti]mu u sar Kattoliku ferventi. Permezz ta’ hekk, waqfet it-tra;edja ta’ 30 sena gwerra /ivili reli;ju]a fi Franza. Dan il-Papa approva traduzzjoni rran;ata a[jar b’litteratura g[a]-]mien isseklu XVI-XVII – talVulgata (il-Bibbja uffi/jalment a//ettata mill-Knisja Kattolika). Papa Gresorju XII (157285) baqa’ mag[ruf maddinja kollha g[ar-riforma tal-kalendarju fejn fis-sena 1582 twarrab il-qadim (il:uljan) u beda jintu]a sallum dak li [are; g[all-pubbliku Gregorju XIII.
IN-NAZZJON ls-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Ittri 11
Apprezzament
Tislima lil An;lu Dingli Sur Editur, Nhar il-{amis 14 ta’ Frar t[abbret il-mewt ta’ An;lu Dingli, bandist emeritu tas-So/jetà Filarmonika Nicolò Isouard tal-Mosta. :olu, kif kien l-aktar mag[ruf, beda jdoqq malBanda Nicolò Isouard fl1949 fi ]mien is-Surmast :anni Vella. G[all-ewwel kien idoqq il-kwartin u wara beda jdoqq il-klarinett. Kien ukoll jaf idoqq il-kuntrabaxx. G[al [afna snin, :olu kien ukoll idoqq il-mu]ika tal-jazz fitti;ijiet, ri/evimenti u festini. Meta kien ]g[ir kien ikanta fil-knisja u f’teatrini. Fi]-]mien twil li g[amel b[ala bandist g[al aktar minn 50 sena, :olu [a sehem f’diversi festi u okka]jonijiet spe/jali li fihom il-Banda Nicolò Isouard [adet sehem millaktar attiv. Insemmi l-festi talewwel /entinarju millKonsagrazzjoni tarRotunda tal-Mosta u lewwel mitt sena mittwaqqif tal-banda tag[na. Okka]joni o[ra spe/jali kienet l-Inkurunazzjoni Solenni tal-Kwadru Titulari tal-Assunta. Dejjem [a sehem fil-festi tal-:img[a l-Kbira u ta’
Santa Marija. :olu kien dilettant kbir tal-festi. Din l-im[abba wiritha ming[and iz-zijiet, l-a[wa Dun Karm u Dun An; Dingli, li tant [admu b’risq il-parro//a tag[na. :olu kien dilettant tal-arti. Kemm-il darba ta s-sehem tieg[u fir-restawr jew fi]]ebg[a mill-;did tal-armar ta’ barra tal-festa ta’ Santa Marija. Il-Ka]in u l-Banda Nicolò Isouard kellhom post spe/jali fil-[ajja tieg[u. Kemm-il darba kien membru fil-Kumitat. Fl-2002 ing[ata l-premju ‘Il-Bandist l-Aktar Anzjan’. Meta min[abba l-età, irtira misservizz b[ala bandist, in[atar b[ala bandist emeritu tal-banda tag[na. Baqa’ sal-a[[ar jattendi g[all-attivitajiet tas-So/jetà. Kif kien jixraq il-Banda Nicolò Isuoard [adet sehem fil-funeral tieg[u b[ala apprezzament tas-servizz twil li ta lill-banda tag[na li tant kien i[obb. F’isem il-President, ilKumitat u l-Membri tasSo/jetà, inwassal il-kondoljanzi lil martu, lil uliedu u lill-qraba kollha tieg[u.
Ivan Scerri
PRO, Banda Nicolò Isouard Il-Mosta
Festa f’;ie[ il-Prepostu ta’ Birkirkara
Sur Editur, Kont ktibt fil-;urnal tieg[ek rigward il-Prepostu ta’ Birkirkara, Dun Anton Cassar, li din is-sena jag[laq g[axar snin b[ala Ar/ipriet talParro//a ta’ Sant’Elena Birkirkara. G[amilt stedina lill-Kunsill Pastorali Parrokkjali biex jorganizza festa f’;ie[ ilPrepostu#Ar/ipriet. Din ittalba li g[amilt intlaqg[et tajjeb mill-Kunsill Pastorali Parrokkjali u mill-Kapitlu Elenjan. Charles Micallef, ilPresident tal-Kunsill Pastorali Parrokkjali, organizza u [a [sieb biex din it-tifkira saret pre/i]ament nhar is-Sibt 23 ta’ Frar f’g[eluq l-g[axar snin li l-Prepostu [a l-pussess ta’ Ar/ipriet. Saret festa sabi[a mill-poplu Karkari] li attenda bi [;aru u kienet offruta stola sabi[a lillPrepostu biex tibqa’ mfakkra din l-okka]joni. Prosit u grazzi lil kul[add.
John Tonna
Amministratur, Knisja Santu Rokku Birkirkara
Grazzi kbira li]-]g[a]ag[ g[all-volontarjat tag[hom Sur Editur, Jien niskanta u nistag[;eb bil-kontribut kbir li ]]g[a]ag[ tag[na jag[tu lisso/jetà u kif dawn, [afna drabi, ikunu minn tal-ewwel biex ikunu tal-akbar g[ajnuna g[al [addie[or. Meta tkun se ssir xi maratona g[all-;bir ta’ fondi, b’risq dawk fil-b]onn ta’ xi g[ajnuna, i]-]g[a]ag[ ikunu minn tal-ewwel biex jag[tu s-sehem s[i[ tag[hom. U ma ninsewx li kull darba li jkunu qed jag[mlu dan, dawn i]-]g[a]ag[, ikunu qed joffru parti kbira mill[in liberu tag[hom. Hemm ukoll dawk li sa[ansitra jinfirdu millfamilja tag[hom u minn [biebhom u ;ieli wkoll i[allu warajhom ix-xog[ol, biex imorru f’artijiet imbeg[din, fejn bil-qalb tajba u l-kura;; tag[hom ja[dmu fost l-aktar nies foqra u dawk l-aktar li g[andhom b]onn l-g[ajnuna u min jieqaf mag[hom min[abba l-mard li g[andhom. Is-sabi[a hi li dawn i]]g[a]ag[ ji;u lura minn din il-[idma fer[anin immens, g[ax ikunu g[amlu dak li xtaqu. Ikunu kuntenti [afna mhux g[ax mag[hom i;ibu l-flus bi [las g[al [idmiethom i]da g[ax ikunu kisbu esperjenza mill-isba[
g[al [ajjithom u g[all-karattru tag[hom. Tibqa’ skantat ukoll kif minkejja li g[amlu din lesperjenza, jiddikjaraw flewwel okka]joni li jkollhom, li huma lesti u mxennqa li jer;g[u jmorru jwettqu xog[ol simili. In[oss li dawn i]-]g[a]ag[ impenjati f’din il-[idma volontarja b’risq dawk vulnerabbli huma xxurtjati, g[ax ilMulej g[a]ilhom, minn fost [afna o[rajn, biex iwasslu lmessa;; ta’ :esù Kristu u jwettqu t-tag[lim tieg[u. Jien perswa] li l-Mulej mhux biss ikun jafhulhom i]da meta jasal il-waqt iroddilhom id-doppju ta’ dak li huma jkunu g[amlu, b’risq min hu fil-b]onn. Nixtieq li jien wie[ed minn dawn i]-]g[a]ag[ i]da llum kbirt u nwettaq dmir ie[or, dak li g[amilt familja. I]da dan ma j]ommnix milli ng[id prosit tassew kbira lil dawn i]-]g[a]ag[, impenjati fil-volontarjat, nirringrazzjahom, minn qieg[ qalbi u n[e;;i;hom biex, bil-qalb u b’kura;;, tkomplu tag[mlu aktar ;id. G[all-a[[ar darba, prosit immensament u grazzi ta’ kollox, il-Mulej mag[kom ilkoll.
Alfred Sciberras Pace Moore Birkirkara
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
12 Opinjoni
Stejjer bit-tema dwar l-annimali ssa[[ru. Jag[mlu alla, jag[tih l-isem ta’ Sredni Vashtar, jibda jadurah, jofrilu ward a[mar u jitolbu bla ser[an. Ilku;ina to[odlu t-ti;ie;a.
Saki (Henry Hugh Munro – 1870-1960) jirrakkonta
dwar negozjant li jo[loq prodott tal-ikel imma bejg[ tieg[u ma jsibx, riesaq lejn il-falliment. :uvni li jaqla’ biss tliet mitt sterlina fissena u li jrid ji]]ewwe; lil bintu jag[millu reklam fejn jidhru w/u[ ta’ nies mag[rufa fl-infern jixxennqu biex jieklu l-prodott imma xxjaten ma j[alluhomx. Imut kull min jiekol Il-bejg[ ji]died minkejja l-prodott hu ta’ tog[ma [a]ina. Bih imutu n-nies.
U;ig[ ta’ dras
li
Isqof jag[mel prietka kontrih. Bint nobbli tant tiekol minnu li tmut. Suldati jiffu/illaw l-uffi/jali tag[hom g[ax ma ridux jikluh. Hekk isiru r-reklami li j;ibu l-flus. Imsejken g[arus. (Filboid Studge, The Story of a Mouse that Helped). ?ertu Kornelius Appin jirnexxilu jg[allem qattus mag[ruf bl-isem ta’ Tobermori jitkellem. F’ri/eviment, il-qattus jin;ieb biex jitkellem. Jibda jirrakkonta x’jaf fuq ilmistednin u xi jg[idu fuq xulxin. Jg[arraq il-laqg[a u l-ikla. Il-mistednin jag[mlu pjan biex je[ilsu minnu. Kollox g[alxejn i]da l-qattus jiltaqa’ mal-mewt fi ;lieda kontra lqattus kbir tal-kappillan. Kornelju jibda jkellem liljunfanti li pa/enzja ma g[andhomx (Tobermory). Mara sinjura tmur f’pajji] fl-Afrika biex toqtol tigra u hekk issir aqwa fis-so/jetà minn [abibitha. Tag[ti l-flus lin-nies ta’ ra[al biex jaraw
Il-qoxra tal-ktieb ‘Filboid Studge, The Story of a Mouse that Helped’ ta’ Saki (Henry Hugh Munro – 1870-1960)
kif jag[mlu [alli jressqu tigra lejn djarhom. Ir;iel, nisa u tfal jag[mlu [idma kbira. Tmut b’attakk tal-qalb Fl-a[[ar iwasslu tigra xi[a.
Mog[]a ti;i marbuta waqt li s-sinjura tara minn fejn se tispara. It-tigra bil-mod ilmod tersaq, jinfeta[ in-nar fuqha. Il-mog[]a tintlaqat bit-tir u t-tigra xi[a tmut b’attakk tal-qalb. Ritratti tassinjura [dejn it-tigra jidhru fuq il-gazzetti tad-dinja kollha.
F’ri/eviment, il-qattus jin;ieb biex jitkellem. Jibda jirrakkonta x’jaf fuq il-mistednin u xi jg[idu fuq xulxin
Lura d-dar is-sinjura tag[mel ballu. Imma hemm xi [add li jaf li qatlet mog[]a. (Mrs. Packletide’s Tiger) Korradin, tifel ta’ g[axar snin joqg[od ma ku;intu akbar minnu [afna fl-g[add tas-snin. I;;iblu t-tabib li jg[arrafha li t-tifel fadallu biss [ames snin [ajja. It-tifel hu mdejjaq. Il-ku;ina ming[aliha tridlu l-;id. Dejjem sejra “ag[mel hekk, tag[milx hekk, ejja [u lmedi/ini”. F’dar imdejqa aktar minnu, it-tifel jibni f’mo[[u dinja o[ra. Fil-;nien isib kamra talg[odda, minn hawn u minn hemm i;ib ti;ie;a u nemes. Dan tal-a[[ar jg[ix f’ga;;a, it-tifel jib]a’ minnu, imma fl-istess [in il-bhima
Wara tag[mel tlett ijiem fis-sodda min[abba w;ig[ ta’ dras. It-tifel jemmen li nnemes-alla qalag[lu grazzja kbira. “U hekk lejl, fid-dalma mixtieqa ta’ kamartu, u hekk lejl fl-g[abex tal-kamra fejn kien hemm l-g[odda, kienet titla’ l-litanija qarsa ta’ Korradin, g[amel [a;a wa[da g[alija, Sredni Vashtar”. Jum wara jum ittifel i]id fit-talb, darba j[alli l-bieba miftu[a, jistenna lku;ina tmur tara x’hemm ;ewwa. Isir il-[in, imur g[all-fatra, jag[mel butir kemm irid fuq il-[ob]. Fla[[ar f’kamra o[ra jisma’ lg[ajjat. Le[en jg[id “X’se naqbdu ng[idu lit-tifel?” (Srednik Vashta) Silvja tie[u lil ]ew;ha biex jibdew jg[ixu f’razzet ’il bog[od minn kul[add g[ax kienet iddejqet tg[ix fil-bliet. Il-post hu salva;;. Jum minnhom tmur tara fejn ta[seb li ja[dmu n-nies firrazzett. Tistenna li se tiltaqa’ ma kampanjoli, annimali, ]wiemel. Minflok taqa’ fuqha [emda tal-wa[x. “B[allikieku bla ma taf ;iet [dejn qasam raba’ wa[du bla nies g[al ]mien twil f’idejn il-kokk u lg[anqbut, imbag[ad ;ie fuqha li xi g[adu kien qed i[ares lejha bil-mo[bi, listess dell ta’ [wejje; li ma jidhrux li donnhomm kienu misto[bija f’widien u si;ar /kejkna f’wesg[a ta’ art”. Bhejjem jg[ajtu {sejjes ta’ bhejjem, g[ajjat ta’ klieb, qasqusa kbira, da[k ferrie[i ta’ tifel. Tmur fid-direzzjoni fejn kien jidher li jmur ]ew;ha. Tara statwa mill-ifjen tal-
minn Joe Cassar stcassar@maltanet.net
alla Pan b’g[eneb frisk f’ri;lejha. Darb’o[ra tmur iddur barra r-razzett, tisma’ daqq [elu ta’ fifra u [sejjes tal-ka//a. Tilma[ /erva qed ta[rab. Il-mu]ika kif ukoll i/-/erva jersqu lejha. Tit[assar i//erva imma din ma tit[assarx lilha. (The Music on the Hill) Illum ;iet g[all-ir]ie]et. Emma u ]ew;ha wirtu razzett, imorru jg[ixu fih. Emma tibda tara kif se tirran;a l-kmamar. Imma filk/ina hemm is-seftura Marta li qab]et it-tmenin sena. Kif tista’ Emma ssebba[ daqsxejn ta’ rokna fejn hemm tieqa jekk Marta dejjem ta[dem hemm ;ew? Darba x-xi[a, li taf ]minijiet o[ra, tibda xxandar li ;ejja l-mewt g[ax kelb kien neba[, il-barba;ann wer]aq, xi [a;a bajda ;riet fil-bit[a li la kienet qattus u lanqas ermellin. Ix-xi[a, minkejja s-snin, tibqa’ tag[ti l-ikel lillannimali kif dejjem g[amlet. G[al min ;ejja l-mewt? Din ma hijiex [a;a f’idejn il-qarrejja imma f’idejn ilkittieb Saki li laqqag[na ma’ bhejjem ta’ kull sura, ;wejda u kiefra. (The Cobweb)
{ajr lil Agenda Book Shop
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Ambjent 13
GreenPak> l-ikbar skema tal-irkuprar ta’ skart F ’ dawn l - a[[ar ;img[at , il - Belt Valletta , Bormla u {al Kirkop temmew il kuntratti tag[hom mal kumpanija tal - GRTU u ttrasferew is - servizzi g[all - ;bir u ri/ikla;; ta ’ skart lill - iskema GreenPak li hi skema awtorizzata mill - MEPA . Barra minn hekk , sar mag[ruf li mill -1 ta ’ Marzu 20 1 3 il - Kunsill Lokali ta ’ Tas - Sliema beda jafda lill - GreenPak bl - immani;;jar tal - iskart tal - lokalità . B ’ hekk , GreenPak issa saret l ikbar skema tal - irkuprar ta ’ skart f ’ Malta , b ’ 35 minn 68 Kunsill Lokali li g[a]el l - iskema tag[ha g[all - immani;;jar tal iskart . Il - materjal mi;bur separatament minn dawn il - lokalitajiet se jintbag[at g[ar - ri/ikla;; b ’ impenn im;edded [alli l - operat tal - ;bir tal - materjali u]ati fl - ippakkjar u l - imballa;; jin;abru b ’ mod aktar sostenibbli . Permezz tal - firxa wiesg[a ta ’ servizzi li toffri , GreenPak dejjem [admet biex tnissel kuxjenza fost il komunitajiet [alli jirri/iklaw aktar plastik , metall , [;ie; u karta . Dawn jinkludu l - ;bir tal boro] tar - ri/ikla;; minn wara l - bieb , bring - in sites u ;bir ta ’ materjal spe/ifiku b[al [;ie; u kartun . Il - frekwenza tal - ;bir isir tul il - ;img[a , u f ’ lokalitajiet fejn hemm [afna attività kummer/jali , GreenPak tipprovdi ;bir mill [wienet u negozji ]g[ar anki nhar ta ’ Sibt . GreenPak tmexxi programm fejn tqassam b ’ xejn boro] tar - ri/ikla;; lil kull dar bl - g[an li tkattar l - iskema ta ’ ri/ikla;; li jsir kull nhar ta ’ Tlieta . Mario Schembri , Kap E]ekuttiv tal - GreenPak Coop qal li “ l - istrate;ija tag[na li noffru kwalità ta ’ servizz superjuri qed tikseb ri]ultati tajbin . Fl a[[ar sena , rajna migrazzjoni sinifikanti ta ’ Kunsilli Lokali li temmew il - kuntratti tag[hom mal kumpanija sussidjarja tal GRTU u qed jafdaw lill -
GreenPak biex tipprovdi lill - komunitajiet rispettivi tag[hom b ’ servizzi ta ’ ;bir a[jar .” Matul dawn l - a[[ar tnax - il xahar kien hemm sitt kunsilli lokali o[ra li
ng[aqdu mal - iskema tar ri/ikla;; ta ’ GreenPak . Il - lokalitajiet huma ta ’ San :wann , Paola , i] }urrieq , ir - Rabat ( G[awdex) , l - Imdina u l G]ira .
Aktar tag[rif dwar l iskemi l - ;odda ta ’ ;bir , bring - in - sites , u tag[rif ie[or ta ’ interess ;enerali g[ar - residenti ta ’ Tas Sliema , il - Belt Valletta , Bormla u {al Kirkop
jista ’ jinkiseb billi wie[ed i/empel lill Kunsill Lokali rispettiv , jew lill - GreenPak Malta fuq tel 2 1 66 0233 , inkella permezz ta ’ imejl lil info@greenpak . com . mt .
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IL-BELT TAL-VATIKAN
L-elezzjoni g[all-Papa tibda nhar it-Tlieta Il-konklavi fejn jintg[a]el is-su//essur g[all-Papa Benedittu XVI jibdew nhar itTlieta, 12 ta’ Marzu, meta l115-il kardinal-elettur mi;burin f’Ruma jivvutaw g[all-Mexxej ;did tal-1.2 biljun Kattoli/i tad-dinja. Ir-ritwal elaborat ikompli sakemm kandidat jikseb ma;;oranza ta’ ]ew;-terzi. Dan il-pro/ess qed isegwi lirtirar sorpri]a ta’ Benedittu matul ix-xahar li g[adda. Intant, ma jidher li m’hemm l-ebda favorit /ar fost il-kardinali u t-t[ejjijiet g[all-konklavi, fil-Kappella Sistina tal-Vatikan, jinsabu fla[[ar fa]i. Il-pro/ess tal-konklavi g[andu jin]amm ta[t l-akbar segretezza minkejja l-a[[ar rapporti li [ar;u ‘[jiel ta’
informazzjoni’ (leaks) millfa]i preparatorja minkejja lfatt li l-affarijiet g[addejjin wara bibien mag[luqa. Benedittu XVI spi//a minn Papa uffi/jalment wara li kien [abbar l-intenzjoni spe/ifika tieg[u fil-11 ta’ Frar. Intant hu g[andu r-residenza temporanja f’Castel Gandolfo, lejn il-limiti ta’ Ruma, fejn b[alissa qed jg[ix [ajja kwieta ba]ata fuq ittalb u r-riflessjoni. L-istorja se tfakkar il-ka] ta’ Benedittu b[ala l-ewwel darba li Papa dde/ieda li jirtira f’xejn anqas minn sitt sekli, bl-eks Mexxej talKnisja (qabel jitlaq) jimpenja solidarjetà s[i[a mal-kardinali permezz tat-talb partikularment fi]-]mien meta jkunu qeg[din jele;;u Papa ;did.
Sadattant, u g[all-ewwel darba fl-istorja, mistennija sitwazzjoni fejn Kap tal-Knisja pre/edenti u Papa (;did) jkunu qeg[din jg[ixu qrib xulxin fil-Vatikan. Dan meta fil-jiem li jmiss il-kardinali jridu jidde/iedu ‘l-profil ideali’ tal-Papa-su//essur li jie[u t-tmun tal-Knisja fi ]mien delikat [afna. Fl-istess [in, l-hekkimsej[a leaks dwar il-pro/ess qeg[din ife;;u fl-istampa Taljana minkejja li l-Uffi/jali tal-Vatikan insistew ‘mannies pre]enti’ biex ma jikxfu l-ebda kontenut taddiskussjonijiet – li jinkludu ta[ditiet informali wara lkwinti li huma meqjusin b[ala ‘daqstant ie[or importanti’. Min-na[a tag[hom, il-kar-
dinali g[amluha /ara li jixtiequ konklavi li ma j;ebbdux fit-tul biex ikunu jistg[u jirritornaw kollha fid-djo/esi rispettivi fejn imexxu /-/elebrazzjonijiet relatati g[allfesta tal-G[id – l-aktar avveniment importanti fil-kalendarju tal-Knisja. Hu minnu wkoll li ddiskussjoni ;enerali ‘ta’ qabel il-konklavi’ setg[et tiffa/ilita l-g[a]la tal-a[jar kandidati g[at-Tmexxija tal-Knisja fost ]viluppi li kapa/i jqassru ]]mien tal-vot ‘importanti’ eventwali. Benedittu kien ;ie elett Papa fi ftit aktar minn jum wara votazzjoni li damet g[al erba’ rounds biss. Intant, ilKap tal-Knisja ta’ qablu – ilmibki Papa :wanni Pawlu II – kien ;ie elett wara tmien
Il-kardinali jixtiequ konklavi li ma j;ebbdux fit-tul ballotta;;i li kienu tqassmu fuq tlett ijiem. It-tradizzjoni antika kienet li l-kardinali-eletturi jkunu ‘imsakkrin’ fi bnadi madwar il-Kappella Sistina u minfejn ma setg[ux jo[or;u qabel ilkonferma ta’ Papa ;did. Madankollu, ir-regoli tbiddlu qabel il-konklavi tal-2005 (wara l-mewt tal-Papa :wanni Pawlu II) u issa lkardinali jistg[u joqog[du f’lukanda tal-Vatikan u lvotazzjoni kru/jali ma ssirx fil-Kappella Sistina proprja.
IL-KOREA
I/-?ina t[e;;e; g[all-kalma fi ]mien ta’ tensjoni I/-?ina lbiera[ appellat g[all-kalma fil-peninsola Koreana wara li sig[at qabel il-Korea ta’ Fuq qalet li kienet [assret il-ftehim ta’ waqfien mill-;lied li kellha mal-Korea t’Isfel u heddet li tu]a l-armi nukleari. I/-?ina hi l-uniku alleat li g[andha l-Korea ta’ Fuq g[alkemm, kemm ilu li la[aq Kim Jong-un, jidher li g[andha anqas pa/en]ja mattmexxija tal-Korea Komunista. I/-?ina qalet li n-na[at kollha jridu jkomplu jiddiskutu u jevitaw eskalazzjoni tas-sitwazzjoni. Il-Korea ta’ Fuq kellha reazzjoni ta’ rabja wara li
kienu imposti aktar sanzjonijiet min-Nazzjonijiet Uniti min[abba l-a[[ar splu]joni nukleari li wettaq il-pajji]. Is-sanzjonijiet li kienu imposti huma mmirati lejn affarijiet lussu]i li jinxtraw mill-Korea ta’ Fuq g[allog[la uffi/jali kif ukoll lejn l-attivitajiet bankarji talpajji]. I/-?ina spiss ivvutat favur is-sanzjonijiet kontra l-Korea ta’ Fuq g[alkemm imbag[ad turi ftit [e;;a biex tinforzahom. Wara li [ar;u s-sanzjonijiet, il-Korea ta’ Fuq [abbret li [assret il-ftehim kollha ta’ pa/i mal-Korea t’Isfel. Pyongyang [abbar ukoll li
issa kellu dritt ju]a l-armi nukleari kontra l-g[edewwa tieg[u. G[at-theddid tal-Korea ta’ Fuq kien hemm reazjoni rrabjata mill-Korea t’Isfel li qal li l-Korea Komunista kienet titne[[a minn wi// iddinja jekk tattakka. Min-na[a tag[ha, l-Istati Uniti qalet li retorika simili mill-Korea ta’ Fuq ma kinitx rari g[alkemm qalet li l-Istati Uniti kienet kapa/i tilqa’ g[al kull theddida millKorea ta’ Fuq. Sadattant kien hemm rap porti li f ’ Pyongyang , vet turi tat - trasport pubbliku bdew jitg[attew bil - camou flage .
Id-dittatur tal-Korea ta’ Fuq Kim Jong-un waqt ]jara lit-truppi mal-fruntiera mal-Korea t’Isfel
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
16
A[barijiet ta’ Barra
A[barijiet ta’ Barra 17
L-I}RAEL
Twissi lil-Libanu dwar gwerra o[ra Im[assba dwar kunflitt fis-Sirja, lI]rael qed jipprepara biex g[al darb’o[ra jattakka lill-{e]bolla[ li qed jissuspetta qed jing[ata kunsinni ta’ armi avvanzati mis-Sirja. L-I]rael jemmen ukoll li l{e]bolla[ lest jirritalja, jekk l-I]rael jattakka lill-Iran min[abba lprogramm nukleari. L-Iran u s-Sirja huma l-akbar ]ew; alleati tal{e]bolla[. L-a[[ar darba li kien hemm ;lied qalil bejn i]-]ew; na[at kien fl-2006, meta l-I]rael attakka qag[diet tal{e]bolla[ madwar il-Libanu filwaqt
li l-grupp militanti spara aktar minn 4,000 rokit lejn it-Tramuntana talI]rael. Waqfien mill-;lied mg[asses min-Nazzjonijiet Uniti s’issa fil-parti l-kbira ]amm bejn i]-]ew; na[at tul il-fruntiera bejn il-Libanu u l-I]rael. Imma uffi/jal g[oli I]raeljan qal li t-tensjoni fis-Sirja kellha l-potenzjal li jfur u jag[ti bidu g[al konfrontazzjoni mal-{ebolla[. I]da l-uffi/jal wissa wkoll li jekk ifaqqa’ konfront ;did mal-{e]bolla[, dawn kienu se j[allsu prezz qares u mag[hom il-Libanu. Din il-;img[a kien hemm in/ident
serju meta 20 suldat g[a]-]amma talpa/i tan-Nazzjonijiet Uniti millG[oljiet tal-Golan minn ;ellieda Sirjani li qed ji;;ieldu biex jeg[lbu rre;im tal-President Bashar al-Assad. L-I]rael ukoll kiteb lill-Kunsill tasSigurtà tan-NU biex jilmenta dwar bombi mis-Sirja li qed jin]lu fl-I]rael u wissa li ma jistax ikun mistenni li lI]rael ikompli jibqa’ j[ares waqt li lpopolazzjoni tieg[u qed titpo;;a f’periklu. {afna qed isostnu li jekk ma jkunx hemm xi ]bokk fil-kri]i nukleari Iranjana, l-I]rael fix-xhur li ;ejjin
jista’ jattakka l-Iran biex iwaqqaf jew tal-anqas idewwem il-pro;ett nukleari tieg[u. Nhar il-{amis, l-I]rael g[amel manuvri g[all-eventwalità ta’ konfront ;did mal-{e]bolla[. Sadattant ir-ribelli li qed i]ommu lit-truppi Filippini tan-NU lbiera[ qalu li ma kienu taw bidu g[al ebda negozjati biex jin[elsu s-suldati u ma taw ebda indikazzjoni li lesti jag[mlu dan g[alissa. Huma nqabdu 1.6 kilometru mitterritorju I]raeljan u jidher li issa qed jin]ammu fir-ra[al ta’ Jamla.
Il-KOLOMBJA> Gwardja tal-Unur tistenna l-wasla tal-Prim Ministru ta’ New Zealand John Key g[al laqg[a mal-President Kolombjan Juan Manuel Santos fil-Palazz Presidenzjali f’Bogota (ritratt Reuters)
L-ISTATI UNITI
Il-kelliem ta’ Bin Laden se jg[addi ;uri fi New York Ra;el li l-awtoritajiet fissru b[ala l-kelliem g[atterrorista Osama bin Laden qed jin]amm ta[t arrest u ’l quddiem g[andu jg[addi ;uri fil-Belt ta’ New York. Sulaiman Abu Ghaith inqabad f’din l-a[[ar ;img[a meta kien f’territorju tal-:ordan u lbiera[ kellu jitressaq quddiem qorti federali fuq akku]i li kien jifforma parti minn kumplott g[all-qerda ta’ /ittadini Amerikani. Abu Ghaith hu anki liben tar-rispett ta’ Osama bin Laden, l-eks kap talgrupp terroristiku Al-Qaida li kien inqatel minn commandos Amerikani
waqt rejd fuq il-mo[ba tieg[u fil-Pakistan li kien sar f’Mejju tal-2011. Fl-istess [in, jing[ad li Abu Ghaith kellu rwol filkumplott li wassal g[allattakki terroristi/i ta’ Settembru tal-2001 fuq libliet ta’ New York u Washington, bl-awtoritajiet fl-Istati Uniti jqabblu limportanza tieg[u ma ta’ Ministru g[all-propaganda li jkun jifforma parti minn re;im totalitarju. Filwaqt li l-awtoritajiet Amerikani ftit [ar;u informazzjoni dwar l-arrest, ing[ad li Abu Ghaith u]a lpo]izzjoni tieg[u biex jhedded lill-Istati Uniti
minbarra li jservi ta’ in/itament g[all-g[edewwa ta’ Washington. Wara l-attakki tal-2001 il-Kuwajt kien ne[[a //ittadinanza spe/ifika ta’ Abu Ghaith, g[alliem u kelliem regolari fil-moskej, b’uffi/jali tad-Dipartiment tal-Istat Amerikan itennu li dan kien serva l-iskopijiet terroristi/i b[ala spalla ta’ Osama bin Laden bejn Mejju tal-2001 u l-2002. Ing[ad ukoll li Abu Ghaith ma ]amm lura qatt milli jitkellem g[an-nom tal-Al-Qaida fejn kien iwissi li l-attakki simili g[al tal-2001 kontra l-Istati Uniti kellhom ikomplu.
IR-RUSSJA> Tigra bajda tie[u sehem f’sessjoni log[ob u fejn qed tag[mel l-almu biex taqbad bi//a la[am. Ir-ritratt ittie[ed ;o ga;;a fil-miftu[ fi]-]oo ta’ Royev Ruchey, f’subborg ta’ Krasnoyarsk (Reuters) Il-MESSIKU> Ruben Oviedo ta’ 40 sena liebes tal-karattru Thor jidher idur it-toroq ta’ Mexico City. Oviedo, eks attur tat-televi]joni u t-teatru, sena ilu beda ja[dem fit-toroq tal-kapitali Messikana. (ritratt Reuters)
L-ISTATI UNITI
Il-BEL:JU
Demi Moore titlob il-manteniment
Lejn aktar awsterità
L-attri/i Demi Moore qed titlob g[all-manteniment mill-eks ra;el tag[ha l-attur Ashton Kutcher skont dokumentit taddivorzju li ppre]entat f’Los Angeles. Kutcher, il-protagonsit tas-serje Two and a Half Men kien talab g[ad-divorzju mill-attri/i f’Di/embru tal-2012 wara li kienu ilhom separati g[al aktar minn sena. It-talba g[al g[ajnuna finanzjarja minn Moore li g[andha 50 sena u li fis-snihn disg[in kienet fost l-attri/i l-aktar im[allsa f’Hollywood, kienet meqjusa b[ala pass mhux mistenni. Ma kienx spe/ifikat kemm qed titlob b[ala manteniment Moore. Fil-karti li ppre]enta Kutcher, li g[andu 35 sena, hu qal li ma kienx se jitlob g[al manteniment imma qal li hu ma kienx se ji/[ad it-talba ta’ Moore jekk hi tag[mel talba simili. Hu stmat li bejn Mejju tal-2011 u Mejju tal-2012, Kutcher qala’ 24 miljun dollaru biex hekk hu l-attur l-aktar im[allas. Moore u Kutcher kienu sseparaw f’Novembru tal-2011 wara sitt snin ta’ ]wie;. Dan wara li mara sostniet li kellha relazzjoni qasira ma’ Kutcher.
Il-Bel;ju aktarx se jkollu jag[mel qtug[ fin-nefqa tal-Gvern ta’ 80 fil-mija aktar milli kien imbassar biex jirnexxilu jil[aq ilmiri biex inaqqas l-i]bilan/ li hemm filfinanzi tal-Gvern. Dan skont kumitat li qed jag[ti pariri lillGvern dwar kif jista’ jnaqqas l-i]bilan/. Dan qal li jrid ikun hemm qtug[ta’ 2.8 biljun ewro o[ra fin-nefqa tal-Gvern biex ilBel;ju jtemm l-2013 bi ]bilan/ ta’ 2.15 filmija ta’ dak li jipprodu/i l-pajji]. Dan apparti t-3.4 biljun ewro fi qtug[ li l-Gvern di;à [abbar. Ir-ra;uni ewlenija g[aliex hemm b]onn ta’ aktar qtug[ hi g[aliex l-ekonomija talpajji] qed tkompli tiddg[ajjef. Ekonomisti qed isostnu li hemm b]onn li fil-Bel;ju jkun hemm riforma tal-pensjoni biex ikunu indirizzati dawk li jirtiraw
kmieni kif ukoll li jkun abbandunat la;;ustament tal-pagi skont l-inflazzjoni. L-età pensjonabbli fil-Be;ju hi ta’ 65 sena imma fuq medja l-ir;iel jirtiraw qabel is-60 sena u n-nisa ta’ 59 sena. Issa l-biera[ bdew negozjati bejn ilmembri tal-koalizzjoni tal-Gvern biex jaraw minn fejn se jsir il-qtug[ fin-nefqa talGvern. B’dawn in-negozjati beda bil-kbir Koen Geens li nhar it-Tlieta [a l-;urament b[ala l-Ministru tal-Finanzi ;did wara li rri]enja [esrem Steven Vanackere. Fl-2012, il-Bel;ju kien la[aq il-miri talUnjoni Ewropea rigward id-defi/it li jistabilixxu li dan irid ikun ta’ mhux aktar minn tlieta fil-mija ta’ dak li jipprodu/i lpajji] f’sena. Dan wara li l-Gvern g[amel qtug[ fin-nefqa tieg[u ta’ 14.5 biljun ewro.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra IL-VENEZWELA
Kapijiet tal-Istat jattendu g[all-funeral ta’ Chavez ’Il fuq minn g[oxrin Kapijiet ta’ Stat attendew g[all-funeral tal-President talVenezwela Hugo Chavez, bilpoplu Venezwelan jissie[eb f’espressjoni ta’ luttu kollettiv g[all-mexxej xellugi kari]matiku li bidel il-wi// tal-politika tal-Amerika t’Isfel.
Chavez miet nhar it-Tlieta, fletà ta’ 58 sena, wara sentejn jikkumbatti l-kan/er, bl-a[bar ta’ mewtu tixxokkja lill-miljuni tal-Venezwelani – fil-parti kbira nies foqra li kienu j[obbuh talli investa [afna mill-;id i;;enerat mi]-]ejt f’benefi//ji so/jali. Intant – filwaqt li l-mewt ta’ Chavez anki tat ir-ru[ lil [afna
avversarji tieg[u li dejjem xlewh b[ala dittatur – folol kbar ta’ Chavistas (sostenituri tal-mexxej rivoluzzjonarju) [onqu l-pjazez madwar lAkkademja tal-Pulizija f’Caracas fejn fl-a[[ar jiem g[addew l-g[exieren tal-eluf tan-nies minn ma;enb it-tebut tal-President.
Sostenituri ta’ Hugo Chavez jidhru bil-posters tal-Mexxej rivoluzzjonarju barra [anut f’Caracas (Reuters)
L-ITALJA
Silvio Berlusconi jidda[[al l-isptar L-eks Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi idda[[al l-isptar biex jing[ata trattament g[al problema f’g[ajnejh. Hu mifhum li ilu jbati b’din il-problema li fil-fatt ]ammitu milli jattendi rally politiku finali qabel l-elezzjonijiet ;enerali inkonklussivi ta’ Frar fl-Italja. L-avukati ta’ Berlusconi intant qalu li l-problema tikkostitwixxi impediment le;ittimu li jista’ j]omm lill-eks PM milli jidher il-qorti, dan ix-xahar, biex iwie;eb g[al akku]i dwar konnessjoni ma’ prostituta minorenni. Fil-fatt, il-kundizzjoni ta’ Berlusconi kapa/i twassal g[allposponiment tal-pro/ess u verdett – almenu sal-biera[ – kien mistenni g[at-18 ta’ Marzu li ;ej.
Il-Gvern tal-Venezwela stqarr li ‘l-im[abba li wrew in-nies g[all-President kienet inkredibbli’ fost rapporti li lkatavru tieg[u se jispi//a bbalzmat qabel jitpo;;a g[all-wiri g[all-eternità f’mu]ew militari – l-istess b[alma kien se[[ fil-ka] talMexxejja komunisti Lenin, Stalin u Mao Tse-tung, wara mewthom. Kien anki konfermat li lkatavru tal-President se jibqa’ espost bl-unuri kollha tal-Istat g[al ;img[a o[ra fejn jistg[u jarawh miljuni o[ra ta’ Venezwelani li jridu jag[tu tislima personali lil bniedem li jibqa’ mfakkar b[ala wie[ed mill-aktar mexxejja kari]mati/i u kontroversjali mhux biss fl-Amerika Latina i]da anki fid-dinja. Aktar tard ilbiera[ – u dritt wara l-funeral – Nicolas Maduro, is-su//essur ‘preferut’ ta’ Chavez [a l-;urament b[ala l A;entPresident talVenezwela. Sadattant, fost il-mexxejja li marru Caracas biex jag[tu l-a[[ar tislima lil Chavez kien hemm alleati ewlenin b[allPresident tal-Ekwador Rafael Correa, il-mexxejja attwali u pre/edenti tal-Bra]il, Dilma Rousseff u Luiz Inacio Lula da Silva u l-President ta’ Kuba Raul Castro.
F’kumment li g[adda waqt il-funeral, Castro qal li Chavez ‘telaq ming[ajr ma sofra telfa elettorali wa[da’, b’referenza g[all-erba’ reb[iet konsekuttivi tal-Venezwelan fl-elezzjonijiet g[all-Presidenza ta’ pajji]u u s-sensiela tal-elezzjonijiet l-o[ra li saru waqt tmexxija li damet g[al erbatax-il sena. Il-President tal-Ar;entina Cristina Fernandez, li kienet [abiba kbira ta’ Chavez, kienet fost l-ewwel mexxejja li f’dawn il-jiem marru filVenezwela biex isellmu lillMexxej Venezwelan i]da din telqet mill-pajji] ming[ajr ma attendiet g[all-funeral. Intant, il-President tal-Iran Mahmoud Ahmadinejad kien pre]enti g[a/-/erimonja talbiera[, l-istess b[al delegazzjoni mill-Istati Uniti. Sorsi qrib il-Gvern f’Caracas qalu li Chavez kien waqa’ f’koma nhar it-Tnejn qabel miet, l-g[ada, b’ka;un ta’ problemi respiratorji u wara li l-kan/er kien infirixlu g[all-pulmun. Mewtu anki fet[et g[al elezzjoni ;dida filVenezwela, pajji] li g[andu lakbar riservi ta]-]ejt fiddinja, i]da mhux /ar meta din g[andha ssir u meta l-poplu g[ad irid jistejqer u jibda j[ares lejn era ;dida.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Sbu[ija 19
Apprezzament g[ar-rwol tal-mara fis-so/jetà Jum il-Mara hu turija ta’ apprezzament li verament jist[oqq lill-mara, I]da, filveru sens, il-mara g[andha tkun apprezzata matul issena kollha, kemm jekk hi mara li g[andha familja kif ukoll jekk hi mara li forsi g[adha se tibda l-karriera tag[ha. Kull mara g[andha xi [a;a li g[aliha trid tkun apprezzata minn kull livell u kull sitwazzjoni. Il-kelma rispett tg[allem kollox. Qed nirreferi g[all-mara g[ax ilbiera[ kien propju Jum ilMara. Meta nsemmu rrispett, dan g[andu ji;i minn kull na[a u minn kul[add irrispettivament mis-sess tieg[u. G[alhekk g[andna na[sbu f’dik ix-xi [a;a spe/jali biex nuru l-apprezzament tag[na lejn dik il-mara li g[andna rispett lejha. Tajjeb li nag[mlu ;est spe/jali u nag[tu xi rigal sabi[ li jixirqilha u li tie[u gost bih. Jista’ jkun xi trattament tassbu[ija, xi booking f’xi spa jew trattament ta’ mistrie[. Illum kwa]i kull mara to[ro; ta[dem biex tag[ti kontribut akbar lill-familja. G[alhekk g[andu jkun apprezzat ukoll ftehim bejn il-familja kollha biex ikun hemm aktar g[ajnuna fiddar.
qed tag[ti lill-mara tul issena kollha. Ma ninsewx ukoll insemmu l-vjolenza li nisimg[u spiss dwarha. Atti ta’ vjolenza li g[adhom isiru fuq il-mara madwar id-dinja kollha. Nisimg[u b’[afna ka]i ta’ vjolenza li ssir fiddar – dik li nsej[u vjolenza domestika – u naraw li din il-vjolenza ma ssirx biss fuq il-mara, li [afna drabi tkun l-omm tal-ulied li jg[ixu f’dik id-dar, i]da li ssir ukoll fuq l-istess tfal. Importanti li a[na dejjem
nippruvaw nag[tu l-a[jar e]empji li nistg[u u ng[allmu lit-tfal tag[na biex i]ommu ’l bog[od minn atti b[al dawn. Kontribut importanti Illum il-;urnata hawn per/enta;; qawwi ta’ nisa li
ja[dmu u qeg[din jag[tu kontribut siewi fil-qasam tax-xog[ol u fl-ekonomija tal-pajji]. Il-mara Maltija g[amlet avanzi kbar tul is-snin u ma baqg[etx il-mara li kienet tletin sena ilu. Sar hawn
[afna opportunitajiet biex ilmara ma tibqax biss fid-dar. G[al dawk in-nisa li ma ja[dmux u jaqilg[u l-paga, xorta hawn [afna fejn jitg[allmu f’setturi differenti biex jibqg[u a;;ornati ma’ dak li qed ji;ri madwarhom.
minn Sue Rossi modelle@spikenet.net.mt
Illum kwa]i kull mara to[ro; ta[dem biex tag[ti aktar kontribut lill-familja u g[alhekk g[andu jkun apprezzat ftehim fost il-familja kollha biex ikun hemm aktar g[ajnuna fid-dar
Kul[add g[andu sehem x’jag[ti
Na[seb g[andu jkun hemm kontribut qawwi minna[a tar-ra;el kif ukoll minna[a tat-tfal. Kul[add g[andu jag[ti sehmu u biex jinqasam ix-xog[ol li jkun irid isir fid-dar. Ix-xog[ol tad-dar mhux qieg[ed biss g[all-mara imma l-familja kollha li toqg[od ta[t l-istess saqaf trid tag[ti daqqa t’id. Dak tassew ikun ir-rigal li tkun
Il-mara Maltija g[amlet avanzi kbar tul is-snin u ma baqg[etx il-mara li kienet tletin sena ilu
Il-membri kollha tal-familja g[andhom ir-rwol importanti biex l-istess familja timxi a[jar... kull membru g[andu d-dover li jkun spalla g[all-membri l-o[ra tal-familja
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
20 Arti#Festi minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net
Il-kwadri ex voto f’Malta u lil hinn minnha
Is-santwarji Maltin huma m]ejna b’kull xorta ta’ pittura, skultura, statwi, ir[am prezzju] u affarijiet o[ra imma apparti minn dan kollu, f’xi w[ud minnhom insibu g[add ta’ kwadri tal-weg[da jew ex voto kif inhuma mag[rufa. L-g[oti ta’ o;;etti lil allat beda wisq qabel ma deher ilKristjane]mu. Il-bniedem minn dejjem fi ]mien ta’ g[aw; dar lejn min hu aqwa minnu, id-Divin g[allg[ajnuna. Min jag[mel ilweg[da skont it-tag[lim Nisrani jrid i]ommha u jag[ti dak li jkun wieg[ed. Kwadru tal-weg[da jew ex voto jing[araf sew g[aliex fuqu tara ittri VFGA li jfissru Voto Fecit Gratiam Accepit li tfisser ‘G[amilt weg[da u qlajt grazzja’. Fil-kwadru normalment tara wkoll xbieha jew ikona ta’ dak il-Qaddis li tkun saret il-weg[da lilu. F’xi parti tal-kwadru, l-iktar komuni fin-na[a ta’ isfel wie[ed jara wkoll skrizzjoni b’sommarju tal-;rajja li tidher fil-kwadru li turi g[alfejn tkun saret il-weg[da. F’din liskrizzjoni wie[ed jista’ jsib l-isem ta’ min qala’ l-grazzja u anki d-data meta ;rat il;rajja. Insibu wkoll diversi tipi ta’ kwadri tal-weg[da li jinqasmu f’diversi kategoriji. Fost dawn insibu dawk marittimi li saru wara li nqalg[u grazzji minn nies tal-ba[ar b[al ba[rin, sajjieda jew nies li kienu qed jivja;;jaw u nqabdu f’tempesti jew inkwiet ie[or u talbu g[all-[elsien u wara li qalg[u l-grazzja g[amlu dawn il-kwadri. Hemm ukoll dawk talfejqan tal-mard u dawn jinkludu stejjer ta’ grazzji lil persuni li kienu involuti f’xi di]grazzji jew in/identi u sal-
Kwadru ex voto
vaw kif ukoll grazzji li nqalg[u minn persuni g[omja li kisbu d-dawl u nies li [adu s-smig[ jew o[rajn li ma kinux jimxu u fiequ. Insibu wkoll kwadri ex voto b[ala ringrazzjament talli ommijiet kellhom [las tajjeb. {afna minn dawn il-kwadri nsibuhom f’santwarji, knejjes u kappelli dedikati lillMadonna g[alkemm je]istu wkoll kwadri tal-weg[da dedikati lil xi qaddisin ukoll. Fis-Santwarju tal-Madonna tal-{erba f’Birkirkara nsibu likbar kollezzjoni ta’ dawn ilkwadri li tammonta g[al madwar 550 kwadru. Is-Santwarji tal-Madonna tal-Mellie[a, tal-Grazzja f’{a]-}abbar, tal-Madonna ta’ Pinu u o[rajn u nsibu wkoll kollezzjonijiet ta’ dawn il-kwadri, imma f’ammont i]g[ar minn dan. Fis-Santwarju tal-Madonna tal-{las f’{al Qormi nsibu kollezzjoni sabi[a ta’ kwadri
Kwadru ie[or ex voto
ex voto ta’ [las tajjeb min[abba d-devozzjoni li dejjem kien hemm lejn ilMadonna tal-{las. Kwadri ex voto nsibuhom fis-Santwarju tal-Madonna tal-{niena fil-Qrendi u filKappella tal-Madonna tadDawl f’Wied il-G[ajn u flIsla. Dawn il-kwadri g[alkemm ma fihomx xi pre;ju artistiku xorta jixhdu devozzjoni antika li l-poplu tag[na dejjem kellu lejn Alla, il-Madonna u l-Qaddisin. L-ewwel kwadru datat insibuh fis-Santwarju ta’ {a]}abbar u juri s-sena tal-1631. Imma minn studji li saru fuq kwadri o[rajn minn :u]eppi Muscat jidher li fisSantwarju tal-{niena filQrendi hemm kwadru ta’ qabel l-1625. Wie[ed jie[u [afna informazzjoni minn kwadri li juru x-xena e]atta meta dawn qalg[u l-grazzja b[al pere]empju naraw xeni ta’ ba[ar imqalleb waqt maltem-
pata u xi xini jew opra talba[ar li kienet se tinbela’ mill-mew;. F’dak li hu mard naraw pitturi ta’ persuni morda fissodda u fuqhom ix-xbieha tal-Madonna t[ares lejhom. F’o[rajn naraw ix-xena taddi]grazzja fejn, pere]empju, i;;arraf xi bini, in/identi tattraffiku u affarijiet o[ra. F’xi w[ud minnhom ikun hemm miktub fil-qosor meta ;rat il-;rajja u dettalji o[ra. Sa qabel l-1992 hawn min jiftakar li l-[itan tal-korsija, l-oratorju u postijiet o[ra mis-Santwarju tal-{erba miksija b’dawn il-kwadri bixxema’ quddiemhom. Bid-d[a[en tax-xema’ [afna minn dawn il-kwadri skuraw tant li wie[ed bilkemm kien ikun jista’ jara x’hemm impitter. Illum [afna minn dawn il-kwadri tnaddfu, ;ew restawrati, numerati u mwa[[lin mal-[itan tal-oratorju u tas-sala li kienet inbniet apposta fi ]mien il-
Prepostu l-Kan. Emanuel Vella. F’dan is-Santwarju insibu wkoll bukkett li skont ittradizzjoni jing[ad li kien ing[ata lill-Madonna tal{erba minn La Valette wara r-reb[a tal-Assedju l-Kbir tal1565. L-G[aqda {bieb ilKappelli Maltin’ nhar lErbg[a li ;ej 20 ta’ Marzu se torganizza ta[dita ‘Il-Kwadri Ex Voto f’Malta u lil Hinn’ li fiha Philip Xuereb, storiku fuq l-istorja ta’ Birkirkara, se jag[ti [afna informazzjoni fuq l-ori;ini, it-tipi u li]vilupp ta’ dawn il-kwadri. Se naraw ukoll il-kwadri ex voto li hemm fis-Santwarju tal-Madonna tal-{erba f’Birkirkara. It-ta[dita se tibda fis-7 p.m. Min jixtieq li jirriserva post jista’ jibg[at email fuq hbieb@kappellimaltin.com . It-ta[dita se ssir fl-isfond ta’ kollezzjoni mill-isba[ ta’ dawn il-kwadri tal-weg[da.
Ir-Rabat – Malta
Nhar l-Erbg[a jsir il-[ru; tal-istatwa ta’ San :u]epp min-ni//a Il-festa ta’ San :u]epp firRabat tal-Imdina minn dejjem kienet g[al qalb il-poplu Rabti u dan narawh minn bosta te]ori li j]ejnu dan isSantwarju Nazzjonali ta’ San :u]epp u l-Knisja ta’ Santa Marija ta’ :esù. G[all-jiem tal-festa ta’ San :u]epp, il-knisja tkun armata b’damask mill ifjen mag[ruf b[ala tal-Palma, linef tal[;ie; tal-murano li huma prezzju]i [afna, ventartali talfidda fosthom dak tal-artal ma;;ur li d-disinjatur tieg[u huwa Abraham Gatt, ventartali indurati, sett gandlieri g[all-artal u bosta te]ori o[ra. I]da fost dawn it-te]ori ma nistg[ux ma nsemmux l-istatwa ta’ San :u]epp li tin[are; kull sena fil-pur/issjoni.
Id-disinn tag[ha sar milliskultur Ruman Luigi Fontana u n[admet f’Marsilja. Waslet Malta fl-1880 u ng[atat b’rigal lill-Ar/ikonfraternità millKanonku Paolo Pullicino li kien benefattur kbir talAr/ikonfraternità. Ir-Rabtin urew kemm veru g[andhom g[al qalbhom lil San :u]epp meta proprju nhar l-1 ta’ Mejju 1963 tpo;;ew ]ew; kuruni taddeheb u [a;ar prezzju] mi;bura mill-poplu Rabti. Din i/-/erimonja saret fuq ilFosos tal-Furjana b’digriet mog[ti mill-Papa Piju X11. G[alhekk nhar l-Erbg[a li ;ej hu l-a[[ar Erbg[a ta’ San :u]epp u dakinhar isir il-ftu[ tal-festa ad unur dan ilQaddis g[al din is-sena. Fis-6 p.m. tibda Quddiesa li
se titmexxa mill-Gwardjan Patri Pawl Galea OFM, Direttur tal-Ar/ikonfraternità ta’ San :u]epp, bil-prietka ssir mill-Kanonku Dun Karm Attard bis-sehem talKomunità :u]eppina u rreffieg[a tal-istatwa ta’ San :u]epp. Wara jsir il-kant tal-antifona u /elebrazzjoni Ewkaristika. Waqt din ilQuddiesa se jing[ata l-mandat lir-reffieg[a tal-istatwa u jsir l-appell tal-festa fejn wara jsir il-[ru; solenni tal-istatwa ta’ San :u]epp fil-Knisja. Fit-8 p.m. isir ir-ri/eviment g[all-membri u l-bandisti talG[aqda Mu]ikali L’Isle Adam fis-sala tal-ka]in f’Palazzo Xara. Nhar il-{amis, 14 ta’ Marzu, hu jum it-tifkira
f’;ie[ il-Qaddej t’Alla Monsinjur :u]eppi Depiro fid-devozzjoni tieg[u lejn San :u]epp. Fit-3.30 p.m. tibda adorazzjoni quddiem :esù Sagramentat. Fis-6 p.m. tibda Quddiesa kon/elebrata li titmexxa minn Patri Adrian Joseph Cachia OFM li fiha ssir l-omelija minn Patri Tony Sciberras MSSP. Tie[u sehem il-komunità tas-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl. Fil-bidu talquddiesa ssir l-inawgurazzjoni tal-istatwa l-;dida talQaddej t’Alla Monsinjur :u]eppi Depiro li se ti;i armata fuq barra fil-jiem talfesta ta’ San :u]epp. Se jie[u sehem il-Coro Bel Canto li se jkun ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Hermann Farrugia Frantz.
Fit-8 p.m. isir ir-ri/eviment g[all-g[aqdiet reli;ju]i u so/jali Rabtin u anke kontributuri tal-ktejjeb tal-festa ‘Le[en il-Komunità :u]eppina’ tal-G[aqda Mu]ikali l’Isle Adam f’Palazzo Xara. Nhar il-:img[a 15 ta’ Marzu hu l-Ewwel Jum tatTridu. Fil-5.30 p.m. jibda lg[asar u fis-6 p.m. tibda Quddiesa kon/elebrata bilprietka tat-Tridu u se jmexxi Monsinjur Pawl Vella. Wara, ting[ad il-kurunella, innu, antifona u /elebrazzjoni Ewkaristika. Fit-8.30 p..m. isir il-kun/ert tal-mar/i l-;odda mill-banda tal-G[aqda Mu]ikali l’Isle Adam fis-sala tal-ka]in talistess G[aqda Mu]ikali l’Isle Adam f’Palazzo Xara.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Fil-Lenti 21
Insiru nafu a˙jar lil...
Nadine Galea Isem u kunjom Nadine Galea. Data tat-twelid 31 ta’ Mejju, 1991. Lokalità fejn toqg[od Birkirkara. X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu Vjolinista, b[alissa studenta fil-konservatorju rinomat Royal College of Music ta’ Londra. Membru ta’ diversi gruppi b[al Nafra li hu bba]at Malta, u na[dem ma’ diversi orkestri ]g[ar f’Londra. Nixtieq nirringrazzja pubblikament lill-Fondazzjoni Janatha Stubs, lil River Dream Ltd u lill-Fondazzjoni Farsons li kieku ma kinux huma, ma kienx ikun possibbli g[alija li nistudja fir-Royal College of Music. Jien ukoll membru ta’ kwartett tal-korda fl-istess kulle;; imsemmi aktar ’il fuq. Meta kelli 16-il sena kont sirt membru part-time tal-Orkestra Filarmonika Nazzjonali ta’ Malta u fl-istess ]mien kont ukoll il-leader tal-Orkestra tal-Iskola tal-Mu]ika Johann Strauss. Qabel [adt il-bor]a ta’ studju li qed ingawdi minnha b[alissa fir-Royal College of Music, kont ing[atajt bor]a o[ra ta’ sentejn biex stajt nistudja fil-United World College ta’ Trieste, fl-Italja. Irba[t numru ta’ kompetizzjonijiet kemm f’Malta, fl-Italja, kif ukoll fl-Ingilterra. Daqqejt ta[t diretturi tal-orkestra ta’ fama b[ala Sir Colin David, Bernard Haitink, Vasily Petrenko u Peter Stark u fost o[rajn tajt kun/erti f’Malta, fl-Awstrija, fil-Ma/edonja, fis-Slovenja, fl-Italja u fl-Ingilterra.
L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa L-ikbar sodisfazzjon hu li
ntg[a]ilt biex inkun wa[da millftit vjolinisti biex nistudja f’wie[ed mill-aqwa konservatorji tad-dinja, li kienet [olma li [sibt li ma kontx kapa/i nwettaq.
Xi [a;a li ddejqek L-g[ira, il-pika u l-preferenzi, li
sfortunatament ikumnu pre]enti [afna fil-qasam tal-mu]ika; fejn jintilef il-veru sens tal-g[an prin/ipali g[aliex nag[mlu dak li nag[mlu – nikkreaw il-mu]ika biex nag[tu pja/ir lilna u lil kull min jismag[na.
Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf l-a[barijiet> il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju jew l-internet, u g[aliex^ L-internet, g[ax insib
fa/ilment dak li nkun irrid insir naf dwaru.
G[andek xi delizzji^ Il-mu]ika hi kemm ix-xog[ol kif ukoll id-delizzju tieg[i.
IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Jien mal-maestro Sir Colin Davis. Dan ir-ritratt ittie[ed wara kun/ert li fih daqqejt mal-orkestra Euyo filLussemburgu fl-2007. Hu l-favorit tieg[i g[ax ifakkarni fl-ewwel darba li daqqejt ta[t wie[ed mill-aqwa meastri tad-dinja. Niftakar kif bix-xog[ol tieg[u, bla ma lissen kelma, l-orkestra ttrasformat ru[ha, g[ax bit-teknika tieg[u ;eg[ilna veru nifhmu u n[ossu l-mu]ika li konna qed indoqqu u ;ismi kien qamli xewk xewk. Kienet l-ewwel darba li fhimt u esperjenzajt x’inhu veru x-xog[ol ta’ maestro tal-orkestra
G[alik xi jfissru dawn^> • l-im[abba – Meta veru tixtieq il-;id lil xi [add ming[ajr intenzjonijiet personali. •
il-[biberija – Ming[ajrha persuna tkun qed te]isti mhux tg[ix.
•
il-libertà – M’hawnx isba[ minnha!
• ir-reli;jon – Tg[ix [ajja tajba. • is-safar – {a;a li b[ala mu]i/ista nag[mel ta’ spiss! • il-mewt – Ma n[obbx na[seb fuqha, ng[ix [ajti u mbag[ad meta ti;i, nara.
Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
22 Tisliba Mimdudin>1. Drapp sabi[ minsu; g[atti]jin (6) 4. Uffi/jal fil-korp tal-pulizija jg[in lill-kmandant (8) 9. }amma ta’ xi [add mill-
pulizija g[al xi ]mien maqful (6) 10. Imnixxfa fihom infushom u mistag[;ba b’dak li raw (8) 12. L-ewwel ra;el! (4) 13. Annimal b’[otba jew tnejn (5) 14. Triq wiesg[a bis-si;ar fuq i]-]ew; na[at (4) 17. Bejjet minn wara u g[amel g[all-a[jar? (6) 18. u 20. Il-pajji] b’nies interessanti? (6) 20. Ara 18 21. Ra kilo jit[arbat u fakkruh f’dawk ta’ ]mien il-Griegi? (6) 27. Hekk huma, g[andhom flus u kull g[ajnuna (4) 28. Furja ta’ entu]ja]mu jew tif[ir g[al xi su//ess (5) 29. L-oppost tad-d[ul (4) 32. Tfattar tant li ma baqag[lux [otba fuqu (8) 33. Nistqarr dnubieti malkonfessur tieg[i (6) 34. Makkinarji jew o;;etti li flimkien iservu g[all-armar (8) 35. Kewkba (6) Weqfin>1. {a;ra prezzju]a li biha tista’ taqta’ l-[;ie;? (7) 2. :emg[a ta’ nies [amalli u ta’ qattag[ni (8) 3. Id-dudu li jitrabba fl-injam (4) 5. Jitla’ fl-età u g[alhekk ma jibqax ]g[ir (6) 6. Il-furnar g[andu fiex iduru l-bo//i tal-lotterija? (4) 7. Isimha ssibu fit-tamal, ja kiesa[! (6) 8. Belt Libjana li bidlet il-pil wara sparatura stramba? (6) 11. u 26. {abib fis-suq a[jar minn mitt skud fih, jg[id ilqawl (6) 15. {afna r;iel iqaxxruha filg[odu malli jqumu (5) 16. Kul[add jarmih u hawn min 19. 22.
23. 24. 25. 26. 30. 31.
1
2
3
4
9
5
6
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
iqalleb fih biex jara x’jg[odd g[alih (5) Bi//a g[odda ta’ skultur (8) Qawl ie[or: … …… ;ejja u sejra fl-a[[ar tinkiser (2-5) Insult, in;urja (6) Applawda waqt li pa/pa/ minn wara? (6) U l-bjut isiru la[am ta//anga mne[[i mill-brodu? (6) Ara 11 Jistg[u jkunu tan-nida jew tax-xita g[all-bidu (4) {a;a wa[da, b[al xi munita bla truf? (4)
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin>1. Bastun; 4. Intrifes; 9. Mansab; 10. Tra;edja; 12. Ross; 13. Labtu; 14. Dell; 17. Nirkeb; 18. u 20. Zokkor; 21. Antika; 27. Innu; 28. Ple;;; 29. Ftit; 32. Oratorju; 33. Bormla; 34. Singular; 35. Tixtri. Weqfin> 1. Bumarin; 2. Sinistra; 3. Uman; 5. Norbtu; 6. Ra;;; 7. Feddej; 8. Spalla; 11. u 26. Pari;;; 15. Dekor; 16. Tonna; 19. Sistemat; 22. Attwali; 23. Rikors; 24. Ingann; 25. Qlajja; 30. Soru; 31. Sodi.
7
Tisliba bin-numri
In-numru 523, li mhux inklu] fil-lista tan-numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn il-[ames listi. G[alikom.
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, ‘In-Nazzjon’, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, TalPietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. Ir-rebbie[#a jkun mitlub iwie;eb mistoqsija [afifa fuq it-telefon, g[alhekk mas-soluzzjoni tat-Tisliba tinsewx tni]]lu n-numru tat-telefon tag[kom. L-a[[ar premju ntreba[ minn M’Stella Micallef, ‘Rustica’, Triq Dun Manwel Zammit, IsSi;;iewi, SGW 3017. SOLUZZJONI TA’ TISLIBA BIN-NUMRI
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor
Divertiment u tag[rif dwar l-elezzjonijiet
Moonlight Mile Iris, 17>00
Susan Sarandon
(fir-ritratt fuq il-lemin),
Dustin Hoffman u Jake Gyllenhaal huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan tal-2002. }ag[]ug[a tinqatel. Il-;enituri tag[ha jitfg[u l-affett kollu tag[hom fuq l-g[arus li jkollha. I]da meta dan jer;a’ jibda jinnamra, latte;;jament tag[hom lejh jinbidel...
NET Television mis-7>00 ”’il quddiem
Harry Potter e camera dei segreti Italia 1, 21>10
It-tieni mis-sensiela ta’ films ta’ Harry Potter, liema film in[adem fl-2002 b’re;ija ta’ Chris Columbus. Harry (Daniel Radcliffe, fir- ritratt ma’ Richard Harris) ma jismax mill-parir ta’ Dobby u fuq il-vettura tieg[u li tkun ittir, flimkien ma’ [abibu Ron, imur l-iskola tal-ma;ija ta’ Hogwarts. Ma jdumx ma jinteba[ li hemm mhux kollox ikun miexi kif suppost u jkun determinat li ma j[allix kollox g[addej. Girlfriend in a Coma La 7, 22>30
Film dokumentarju li n[adem fl-2012 b’re;ija ta’ Annalisa Piras fuq kitba tal-eks direttur ta’ The Economist Bill Emmott, dwar ilfrustrazzjoni tal-politika Taljana u l-kri]i ekonomika ta’ dan il-pajji] fl-g[oxrin sena ta’ bejn l-1992 u l-2012. Tears of the Sun Go Stars, 12>55 Film Amerikan tal-2003 li g[andu fost l-atturi ewlenin
lil Bruce Willis u lil Monica Bellucci (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug). Il-film hu dwar missjoni li ssir minn team partikulari tan-Navy Amerikana fin-Ni;erja.
Illum fil-g]ejjer Maltin se tkun qed issir l-Elezzjoni :enerali kif ukoll l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali fi 33 lokalità. Mis-7:00 x’[in jift[u l-postijiet talvotazzjoni, dan l-istazzjon se jkun qed joffri programm ta’ divertiment b’a;;ornamenti spiss ta’ kif ikun sejjer
Terrore nel buio (Lost in the Dark) La 5, 21>10
Film koproduzzjoni Kanadi]a u Amerikana li n[adem fl-2007 b’re;ija ta’ Robert Malenfant u li g[andu lil Mae Whitman (fir-ritratt fuq il-lemin) filparti talprotagonista Amy, li tkun tilfet iddawl t’g[ajnejha wara li [akmitha marda. X’ji;ri meta fid-dar fejn tkun tg[ix jid[ol jista[ba ra;el li jkun [arab mill[abs? X’tista’ tag[mel persuna nieqsa mid-dawl li lanqas biss tista’ tkun taf li f’darha hemm xi [add stran;ier?
l-andament tal-votazzjoni. Barra bulettini ta’ a[barijiet u dawn il-kollegamenti minn lokalitajiet differenti, fl-22:00 se jibda programm spe/jali mmexxi minn Nathaniel Attard, bis-sehem ta’ numru ta’ opinjonisti, li se jibqa’ g[addej sas-sig[at bikrin ta’ filg[odu.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
24 TV#Radju
06>00
Bon;u 101 Weekend
07>00
A[barijiet
07>30
(ikompli) Bon;u 101 Weekend
09>00
Wara l-Breakfast
12>00
A[barijiet
12.30
Hits Italia
15>00
A[barijiet
15>30
Skor
18>00
A[barijiet
18>30
Skor Extra Time
19>00
Country Music Club
21>30
A[barijiet
22>00
Simulcast ma’ NET Television
I guardiani del faro (Lightkeepers) - Raitre, 17>20
Radju Malta - 93.7 FM 07:00 - A[barijiet, 07:05 – Jum :did (jinkludi 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 BBC 09:05 - G[andi x’Ng[id 11:00 - Mill-G]ira ta’ Calypso 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:57 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:15 - Music Express 14:00 A[barijiet 14:05 – Mu]ika u Sport (16:00 A[barijiet 17:00 BBC News) 18:00 Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – Diski Memorabbli 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Ri]ultati Sportivi 20:30 - Rock Express 22:00 - L-A[barijiet 22:05 Erre Be 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:40 - Ru]arju. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 – ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 ONE News) 10:00 – Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik) 11:45 ONE News 12:00 – Angelus 12:05 - Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem 12:30 – A[na 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 – Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 Jack… bini 17:00 - Rush Hour 17:45 - ONE News 19:00 - Sport Action 19:15 – Banana Republic 19:45 - ONE News 20:45 – Eurovision Radio 21:45 - ONE News 22:00 – Dirett }g[a]ag[. RTK - 103 FM 06:30 Tmiem il-:img[a 103 FM! (jinkludi 05:45 Qari millBibbja, 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet filQosor 09:05 – Bieb Imbexxaq 10:05 - Newsbook (jinkludi 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 – Se[er il-Malti 13:00 - RTK Qosor 13:30 - LG[a]la Tieg[ek u Tieg[i (jinkludi 14:00 BBC News, 15:00 RTK Qosor) 15:05- Intietef 15:30 - Saturday Drive 19:00 Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Notte Italiana 21:15 - Mill-kotba li Wasslulna 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 – Rakkont, Mu]ika. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - BBC World Service 09:06 - Pri]ma 10:00 – BBC News Update 10:06 – LEwropa u l-Imperu 11:00 -
BBC News Update 11:06 Mhux Kelma bejn Tnejn 12:00 - BBC News Update 12:05 Testment 13:00 - Putumayo Radio Show 14:00 - BBC World Service 21:00 – Laudate Dominum 22:30 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 10:00 - Nixtarru Kitbet San :or; Preca 11:00 - F’ismi jke//u x-xjaten 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju tal-Erwie[ 13:00 - Magazine 15:00 - Kurunella tal-{niena Divina 15:30 - Il-Knisja: idDar t’Alla u tal-bnedmin 16:00 - L-Arka ta’ Noe 17:00 Kuntatt 17:30 - A[barijiet Reli;ju]i 17:45 - G[asar 18:00 - Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - (ikompli) Kuntatt 20:00 - Van;elu {aj 21:00 - Ma’ San Pawl lejn :esù 21:30 - T[allux qalbkom tit[awwad 22:00 G[annu lil Ismu 23:00 - Mur sewwi l-Knisja Tieg[i (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Dorian Cassar (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Malta’s Top 10 14:30 Ben Glover 16:30 – Weekend Drive 18:30 A[barijiet 18:35 – Malcolm B’s Party Zone 20:30 – Armin van Buuren 22:30 - Ruby 00:30 - Carl Cox. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 All Time Favourites 08:00 Saturday Morning Beats 10:00 - Mill-{bieb g[all-{bieb 12:00 - Mill-Pinna tas-Surmast (Mar/i) 14:30 - Saturday Hits 14:30 - Sacred Spirit Instrumental Music 17:00 - Music Generation Weekend 18:00 - Enchallah 20:00 - All Time Favourites. Smash Radio - 104.6 FM 07:30 - Commander Jay 11:00 - Radio Motordrome 15:00 Mixed Hits 16:30 – Tea Time 18:30 - Xtravadance 20:00 – Mixed Hits 22:00 – Vince Marshall 24:00 - Non-stop Night Music. Calypso Radio - 101.8 FM 06:00 - Calypso Breakfast 09:00 - Bejn il-{bieb 12:05 Calypso Weekend 14:00 Mu]ika u Sport 18:05 Saturday Night Live 20:30 Dak Kien }mien 01:00 - NonStop Music.
Richard Dreyfuss jinterpreta l-parti ta’ Seth f’dan il-film Amerikan tal-2009 b’re;ija ta’ Daniel Adams. Narawh fil-parti tal-bniedem li jie[u [sieb lighthouse u li jum minnhom fix-xatt isib ]ag[]ug[ mitluq. Jikkurah u eventwalment isir assistent tieg[u. TVM 07:00 - TVAM 10:00 Sensilhena 10:45 - Madwarna 11:00 - A[barijiet 11:10 Paqpaq 12:00 - A[barijiet 12:20 - Storjografija 13:00 - Sibtek 13:30 - Elezzjoni 2013 13:35 Sibtek 14:00 - Elezzjoni 2013 14:10 - Sibtek 14:30 - Elezzjoni 2013 14:35 - Sibtek 15:00 Elezzjoni 2013 15:10 - Sibtek 15:30 - Elezzjoni 2013 15:35 Sibtek 16:00 - Elezzjoni 2013 16:10 - Luxdesign 16:30 Elezzjoni 2013 16:35 Luxdesign 17:00 - Elezzjoni 2013 17:10 - Luxdesign 17:30 Elezzjoni 2013 17:35 Luxdesign 17:40 - Kelma g[all{ajja 18:00 - A[barijiet 18:10 Gadgets 18:30 - Elezzjoni 2013 18:35 - Gadgets 19:00 Elezzjoni 2013 20:00 - L-A[barijiet 20:45 - Elezzjoni 2013. TVM 2 07:00 - A[barijiet 09:00 - UCL Magazine 09:30 - Malta u lil Hinn Minnha 11:00 - Madwarna 11:30 - Wirt Arti u Kultura 12:00 - Life of Mammals 13:00 - Il{arsa ta’ Ru]ann 13:30 Dokumentarji 13:45 - Venere 14:25 - Storjografija 15:00 Gadgets 15:30 - Mixage 16:00 Art of Germany 17:00 - GFA Roundup 17:30 - Starboard 18:00 - 3 Pointer 18:30 - Ti;rijiet 19:00 - Ruggers 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Days that Shook the World 20:30 - A[barijiet blIngli] 20:40 - Dissett 21:45 -
The Richard Tucker Foundation Concert 23:45 - Mixage.
ONE 07:00 - Programm Spe/jali f’Jum il-Votazzjoni 13:30 - ONE News 13:45 - Programm Spe/jali f’Jum il-Votazzjoni 15:30 - ONE News 15:45 - Programm Spe/jali f’Jum il-Votazzjoni 17:30 - ONE News 17:45 - Programm Spe/jali f’Jum il-Votazzjoni 19:10 - Lottu 19:30 - ONE News 20:30 Programm Spe/jali f’Jum ilVotazzjoni 22:00 - Anali]i, diskussjoni u a;;ornamenti missala tal-g[add tal-voti. Smash 09:30 - Teleshopping 13:00 - FilK/ina ma’ Farah (r) 14:00 Er;a’ Lura 15:30 - Music 16:30 - Mill-Mara g[all-Mara 17:30 CNI (r) 18:00 - A[barijiet ta’
barra 18:15 - Bingo 75 18:40 Dokumentarju 19:00 - A[barijiet 19:30 - Miraklu 20:30 - IlParlament tal-Poplu 21:30 Elezzjoni :enerali 2013 22:00 A[barijiet 22:30 - Elezzjoni :enerali 2013. Raiuno 06:30 - Unomattina in famiglia 10:05 - Linea verde orizzonti 10.55 - Aprirai 11:10 Unomattina storie vere 12:00 La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Easy Driver 14:30 - Le amiche del sabato 17:00 - Tg 1 17:15 - A Sua Immagine 17:45 Passaggio a Nord Ovest 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Rai tg sport 20:35 - Affari tuoi 21:10 - I migliori anni 24:00 S’è fatta notte 00:45 - Tg 1 notte 01:00 - Cinematografo 02:00 Sposa Siriana. Film 2004. Raidue 06:30 - Real School (attwalità) 09:40 - Voyager Factory: Inside the World 10:20 - Aprirai 10:30 - Sulla via di Damasco 11:00 Mezzogiorno in famiglia 13:00 Tg 2 giorno 13:25 - Dribbling 14:00 – Disposti a tutto. Film 2010 15:40 – Nora Robert’s – Due vite in Giovo. Film 2008 17:10 - Sereno variabile 18:05 90˚ minuto Serie B 19:35 - Il Commissario Rex (TF) 20:30 Tg 2 21:05 - Castle (TF) 22:35 - Tg 2 notizie 22:50 - Sabato Sprint 23:45 - Tg 2 dossier 00:30 - Tg 2 Storie 01:10 - Tg 2 Mizar 01:40 - Tg 2 Si, viaggiare 01:50 - Tg 2 Eat Parade. Raitre 06:55 - La grande vallata (TF) 07:45 - La furia dei Barbari. Film ’60 09:10 - Paese Reale 10:10 L’Ispettore Derrick (TF) 11:00 Tgr Bellitalia 11:30 - Tgr Prodotto Italia 12:00 - Tg 3 12:25 - Tgr il settimanale 12:55 Tgr ambiente italia 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Tg 3 Pixel 14:55 - TV Talk 17:00 Timbuctu: I viaggi di Davide (dok) 17:20 - I Guardiani del Faro. Film 2009 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 Blob 20:10 - Che tempo che fa 21:30 - Metropoli 23:25 - Tg 3 23:45 - Il giallo e il nero 00:45 Tg 3 00:55 - Tg 3 agenda del mondo 01:10 - Tg 3 sabato notte 01:30 - Parigi – Nizza Ciclismo 02:15 - Fuori orario 02:25 -
Nick’s movie – Lampi sull’acqua. Film ’80. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 09:05 - Zoo Doctor (TF) 09:55 - Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Cougar Town (TF) 14:10 - Amici 16:00 - Verissimo 18:50 - Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 Italia’s Got Talent 24:00 Avvocati a New York (TF) 01:00 - Tg 5 notte 01:30 - Striscia la notizia. Rete 4 07:10 - Mystère 09:05 Carabinieri 4 10:05 Donnavventura 10:50 - Ricette di Famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Poirot: Il ballo in maschera (TF) 17:05 - Detective Monk (TF) 18:00 - Pianeta mare 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore 20:40 - Walker Texas Ranger (TF) 21:30 - Delitti Inquietanti. Film ’96 23:25 - Life (TF) 01:00 - Tg 4 night news 01:20 - Ieri e oggi in tv special. Italia 1 07:00 - I’m the Band (TF) 07:20 - Cartoons 11:00 - Robin Hood (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Batman Forever. Film ’95 16:00 Samurai Girl 17:50 - Magazine Champions League 18:30 Studio aperto 19:00 - Life Bites Pillole di vita (sitcom) 19:20 Stormbreaker. Film 2006 21:10 Harry Potter e la camera dei segreti. Film 2002 24:05 - 7 seconds. Film 2005 02:05 Poker1mania 02:55 - Sport Mediaset. La 7 07:00 - Omnibus (jinkludi 07:30 Tg La 7) 09:50 - Coffee Break 11:00 - Tg La 7 11:05 Bookstore 11:45 - 4 donne e un funerale (TF) 13:30 - Tg La 7 14:05 - Tg La 7 cronache 14:40 – Il dito piu veloce del West. Film ’68 16:10 - The District (TF) 17:55 - L’Ispettore Barnaby (TF) 20:00 - Tg La 7 20:30 - In onda 22:30 - Girlfriend in a coma. Dok. 2012 00:15 - Tg La 7 sport 00:20 - M.O.D.A. 01:05 - Basta Guardarla. Film ’71.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07:15 F. News 07:30 - {in g[al Kollox (r) 09:30 -Arkivji tan-Nies (r) 10:30 - Belle Donne 12:30 Teleshopping 13:00 - Sibtkuntatt 16:00 - Entertain Me (r) 18:00 Teleshopping 18:30 – Klikk 19:45 - F. News 20:15 - Today News 20:30 - Reporter 21:00 Sejja[tli 22:00 - Il-Poplu Jistaqsi Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Music Festival (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Retro Vision 19:00 - The World of Music (r) 19:30 - Cuban Music (r) 20:00 Never Ending Star 20:30 - Pop Concert 21:30 - The Local Angle (r) 22:00 - The Latest Hits (r) 23:30 - Music Videos. La 5 11:10 - Le due facce dell’amore 13:00 - Extreme Makeover Home Edition 14:35 - Giudice Amy (TF) 16:05 - Beautiful People (TF) 17:35 - Friends (sitcom) 17:50 - Principesse 18:40 Amici 20:25 - Extreme Makoever Home Editions 21:10 - Terrore nel buio. Film 2007 23:05 - The Tudors (TF) 01:00 Il segreto di Miriam. BBC Entertainment 07:15 - Charlie and Lola 07:25 Me Too! 07:45 - Jackanory Junior 08:00 - The Large Family 08:10 - Balamory 08:30 - Little Human Planet 08:35 - The Weakest Link 09:20 - Doctor Who 10:05 - Last Man Standing 10:55 - Full Circle with Michael Palin 11:45 - Dinnerladies 12:15 - The Green Green Grass 12:45 - Fawlty Towers 13:20 As Time Goes By 13:50 Casualty 14:40 - EastEnders 17:10 - ’Allo, ’Allo! 17:40 - The Weakest Link 18:25 - Doctor Who 19:10 - Drop Zone 20:00 Live at the Apollo 20:45 Alan Carr: Chatty Man 21:50 Luther 22:45 - Ideal 23:15 -
The Impressions Show with Culshaw and Stephenson
23:45 - Drop Zone. TCM 07:50 - Hotel Paradiso. Film ’66 (A) 09:30 - An American in Paris. Film ’51 (U) 11:20 - The Big Sleep. Film ’46 (PG) 13:15 Bachelor in Paradise. Film ’61 (A) 15:05 - The Comedians. Film ’67 (AA) 17:25 - Gone with the Wind. Film ’39 (PG) 21:00 - Westworld. Film ’73 (AA) 22:25 - The Great Lie. Film ’41 (U). MGM Movies 07:45 - Mr Wonderful. Film ’93 (15) 09:25 - Eddie and the Cruisers II: Eddie Lives! Film ’89 (PG) 11:05 - Bermuda Grace. Film ’94 12:35 - Another Man, Another Chance. Film ’77 (AA) 14:50 - In the Custody of Strangers. Film ’82 (15) 16:25 What’s New, Pussycat? Film ’65 (X) 18:10 - MGM’s Big Screen 18:25 - Saved by the Bell: Hawaiian Style. Film ’92 20:00 Pandora’s Clock. Film ’96 22:05 - Blow Out. Film ’81 (X) 23:55 - Valley Girl. Film ’83 (15). GO Stars 06:50 - Harry Potter and the Deathly Hallows, Part 2 09:00 Lassie 09:25 - A Thousand Words 11:05 - Johnny English Reborn 12:55 - Tears of the Sun 15:00 - Saturday Bond Collection: For Your Eyes Only 17:10 - Barney's Version 19:20 The Middle 20:10 - Downton Abbey 21:00 - The Three Musketeers 22:50 - For Your Eyes Only 01:00 - The Thing. Diva Universal 06:57 - Kojak 08:53 - Great Women 09:00 - Jane Doe: Vanishing Act 10:40 - Fede Cieca 10:55 - JAG 12:54 From the Stars 13:05 - Giovanna Cau: Diversamente Giovane 14:37 Great Women 14:50 - Agatha Christie’s Poirot 16:55 - Law & Order 18:50 - Great Women 19:00 - ShakespeaRe-Told 20:50 - Great Women 21:00 - JAG 22:58 Polizia, Femminile, Singolare 23:10 - Jane Doe: Now You See It, Now You Don’t. Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Mega
Builders: Mega Bridge 09:05 Mighty Ships: FPSO Maersk Peregrino. Gold Rush: 09:55 Million Dollar Season 10:50 The Wrong Claim 11:40 Family Feud 12:35 - Battle of the Bridge. 13:30 - Extreme Engineering: Hong Kong Bridge 14:25 - You Have Been Warned: Epic Stunts 15:20 - James May’s Man Lab 16:15 - Fast N’ Loud: Frankensteined Ford 17:10 Texas Car Wars 18:05 Mythbusters: Fireball Stun Gun 19:00 - How It’s Made: Thermometers 19:30 - How It’s Made 20:00 - Auction Hunters 21:00 - Baggage Battles 22:00 9#11: Heroes of the 88th Floor.
divertiment b’kollegamenti spissi ma’ ;urnalisti li jkunu qed isegwu l-andament tal-votazzjoni minn lokalitajiet diversi f’Malta u f’G[awdex. Fl-22>00 imbag[ad jibda programm spe/jali mmexxi minn Nathaniel Attard li jag[laq billejl fi x[in jo[oro; it-turn out uffi/jali tal-votazzjoni.
Iris 14:55 - Callas Forever. Film 2002 17:00 - Moonlight Mile. Film 2002 19:10 - Una sera c’incontrammo. Film ’75 21:00 - I pompieri. Film ’85 22:40 Desiderando Giulia. Film ’86 00:10 - Velluto blu. Film ’86. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 12:30 Amazing Race 13:15 - Glee 19:20 - Films & Stars 19:45 Suits 20:30 - Amazing Race 21:15 - Boardwalk Empire 22:20 - 30 Rock 22:45 - Supernatural 23:30 - Enlightened 00:00 Mike & Molly 00:30 - 2 Broke Girls 00:55 - True Blood. Biography Channel 06:00 - Pink 10:00 - Confessions of an Animal Hoarder. Storage Wars: 16:00 - Make It Rain Girl 16:30 - Scoot-A-Toot, Toot! 17:00 - The Empire Strikes Out 17:30 - Smoke ’Em If You Find ’Em 18:00 - The Drone Wars 18:30 - Make It Rain Girl 19:00 - Scoot-A-Toot, Toot! 19:30 The Empire Strikes Out 20:00 Smoke ’Em If You Find ’Em 20:30 - The Drone Wars. Hardcore Pawn: 21:00 - Million Dollar Story 21:30 - Amy Got Back. Fatal Vows: 22:00 - Your Cheatin Heart 23:00 - Secrets of a Dying Man.21:30 - The Shocker. 22:00 - Kalgoorlie Cops.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Angelina Ballerina 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:27 - Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wild Life 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Wobblyland 17:00 - Angelina Ballerina 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Oswald 18:50 -
Il-;urnata kollha programm ta’
Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:25 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 Thomas and Friends 22:25 - Bob the Builder 22:35 - Fireman Sam. Disney Channel 08:00 - Austin and Ally 08:25 - ANT Farm 08:50 - Gravity Falls 09:15 - Finding Nemo (U) 10:55 Wizards of Waverly Place 11:20 - The Suite Life on Deck 11:45 - Good Luck Charlie 12:10 - Jessie 13:00 - Gravity Falls 13:50 - Good Luck Charlie 14:40 - Shake It Up 15:00 - Good Luck Charlie: The Road Trip Movie! (U) 16:20 - Gravity Falls 16:45 - Good Luck Charlie 17:10 - Wizards of Waverly Place 17:35 - Shake It Up 18:00 - Austin and Ally 18:25 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - ANT Farm 19:15 - Jessie 20:05 - Good Luck Charlie 20:55 - The Suite Life of Zack and Cody 21:45 - Stitch 22:35 - A Kind of Magic.
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - The Box
08:45 - FIS WC Nordic Ski Jumping 09:30 - FIS WC Alpine Skiing: Kranjska Gora, Slovenia: Men’s Giant Slalom 1st Run (live) 10:00 - FIS WC Nordic Skiing: Lahti, Finland: HS 130 (live) 10:45 - FIS WC Nordic Skiing: Lahti, Finland: Men and Women’s Sprint Classic (live) 12:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 13:00 - IBU WC Biathlon: Sochi, Russia: Men’s Sprint (live) 14:15 - FIS WC Nordic Skiing 15:00 - FIS WC Nordic Skiing: Lahti, Finland: Gunderson (live) 15:45 - IBU WC Biathlon: Sochi, Russia: Women’s Sprint (live) 17:15 - FIS WC Nordic Ski Jumping: Lahti, Finland: HS 130 (live) 18:45 - UCI World Tour Cycling 20:00 - Cycling 21:00 Superkombat. Eurosport 2 07:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 08:00 - IBU WC Biathlon 09:00 - UCI World Tour Cycling 10:30 - FIS WC Alpine Skiing: Ofterschwang, Germany: Women’s Giant Slalom 1st Run (live) 11:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 12:30 - FIS WC Alpine Skiing: Kranjska Gora, Slovenia: Men’s Giant Slalom 2nd Run (live) 13:30 - FIS WC Alpine Skiing: Ofterschwang, Germany: Women’s Giant Slalom 2nd Run (live) 14:15 - FIS Freestyle WC Skiing: Oslo, Norway: Slopestyle (live) 15:45 - UCI World Tour Cycling: Paris-Nice: Stage 7 (live) 17:00 - Cycling 18:00 - FIS WC Snowboarding 18:30 - IBU WC Biathlon 19:45 - FIS WC Nordic Ski Jumping 21:00 - IBU WC Biathlon 22:00 - Arena Football. GO Sports 1 07:00 - Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS Saint-Etienne 09:00 - WGC Cadillac Champ.: Day 2 13:15 - Anglo Welsh LV Cup: Harlequins v Bath Rugby: SF (live) 19:00 - Trans World Sport 20:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: Rd 2 (live). GO Sports 2 The Six Nations 2013: 15:30 Scotland v Wales 18:00 - Ireland v France (live). 20:00 - UEFA Champions League: Magazine Programme 21: Review 20:45 Serie A: Rd 28: Udinese v Roma (live) 22:45 - Milan Channel. GO Sports 3 16:00 - Barclays PL: Wk 30:
Norwich City v Southampton (live) 18:00 - WGC Cadillac Championship: Day 3 (live) 22:00 - Inter Channel.
GO Sports 4 16:00 - Barclays PL: Wk 30: QPR v Sunderland (live) 18:00 - Juve Ch 20:00 - Ligue 1: Rd 28: AC Ajaccio v FC Lorient (live) 22:00
- Juve Channel. GO Sports 5 16:00 - Barclays PL: Wk 30: WBA v Swansea C. (live) 18:00 LFC TV. GO Sports 6 16:00 - Barclays PL: Wk 30: Reading v Aston Villa (live) 18:00 - MUTV. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - Barclays PL: Wk 29: Stoke C. v West Ham Utd 12:00 - Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS St-Etienne 14:00 - Serie A: Rd 28: Genoa v Milan 16:00 Anglo Welsh LV Cup: SF: Harlequins v Bath Rugby 18:00 ATP World Tour 500: Dubai Duty Free Tennis: Final 21:00 The Six Nations 2013: Scotland v Wales 23:00 - Barclays PL: Wk 29: Norwich City v Southampton 01:00 - Ligue 1: Rd 28: Paris St. Germain v AS Nancy Lorraine. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 12:00 - Barclays PL: Wk 29:
Stoke City v West Ham Utd 14:00 - Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS St-Etienne 16:00 Serie A: Rd 28: Genoa v Milan 18:00 - Barclays PL: Wk 30: QPR v Sunderland 20:00 - ATP World Tour 500: Dubai Duty Free Tennis: Final 23:00 - The Six Nations 2013: Scotland v Wales 01:00 - Barclays PL: Wk 29: Norwich C. v Southampton.
Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: Preview (r) 08:30 - FA Cup 5th Rd Replay: Everton v Oldham (r) 10:35 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 1 (r) 12:45 - America's Cup: World Series: Newport: Day 2 (r) 14:25 - Volleyball Champ. League Magazine: The Big Hit (r). Bundesliga: 14:55 Preview (r) 15:30 - FC B.
Munchen v Fortuna Dusseldorf (live) 17:35 - Highlights (r) 18:30 - B. Mon’bach v SV W. Bremen (live) 20:35 - Highlights (r) 21:25 - FC Bayern Munchen v Fortuna Dusseldorf (r). 23:20 Vendee Globe 2012-13: Weekly Highlights (r). Bundesliga: 23:40 B. Monchengladbach v SV W. Bremen (r) 01:35 - Preview (r). Melita Sports 2 12:00 - Vendee Globe 2012-13: Weekly Highlights (r). FIFA Beach Soccer WC Qual.: 12:45 Romania v France (r) 14:05 Italy v Hungary (r). 15:30 - Bundesliga: FC Schalke 04 v B. Dortmund (live) 17:30 - Mass Participation Series: London (r) 18:30 FA Cup Rd 6: Man. C. v Barnsley (live) 20:35 - Swedish ATG Horse Racing: V75 Race Meetings (r) 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 1 (r).
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
26 Klassifikati PROPRJETÀ
G{ALL-BEJG{
AVVI}I
{a]-}ebbu;
San :wann
G[al kull xog[ol
DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.
{a]-}ebbu;
TERRACED house f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina, salott. Trid tara. Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.
GARAXX 20 pied x 10 piedi livell mat-triq. ?emplu 99457944
G{AT-TWELLIJA L-Imsida
{ANUT bla rigal b’€5 kuljum kera, bil-permess, tajjeb g[al kull tip ta’ negozju. ?emplu 99898254 jew 77320474.
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u
rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ Seba’ bibien
:ODDA (g[adhom fil-kaxxi) ta’ ;ewwa, bojod bir-rig taddeheb Taljani. Okka]joni unika. Qisien standard. Prezz bargain. ?emplu 79221700.
Bargain
PJANU upright u ironframed, f’kundizzjoni tajba [afna. Ing[ata service rego-
larment. Prezz €500 jew leqreb offerta. ?emplu 21820662 jew 79061034.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-pranzu
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
Libsa tal-Pre/ett
:DIDA fjamanta, bil-kuruna g[al tifla ta’ tmien snin. Prezz €132. ?emplu 99455207.
JIN{TIE:U Sales persons
PART-TIME biex ibig[u u jqassmu prodott Taljan ta’ ditta Taljana rinomata f’bars, lukandi, e//. ?emplu lil FTL Ltd fuq 79221700.
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
27 RUGBY
Ostaklu diffi/li g[al Malta It-tim nazzjonali Malti tarugby, fis-6 ta’ April f’Kordin se jilg[ab kontra lI]vizzera u bla dubju din se tkun log[ba diffi/li g[allMaltin kontra tim li barra minn daru dejjem kiseb ri]ultati po]ittivi. Din il-partita se tkun valida g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni tat-Tazza tad-Dinja tal-2015. Malta, li qieg[da fl-40 post f’dawk li huma rankings mondjali tilg[ab kontra tim organizzat u tim li g[andu diversi players ta’ esperjenza. Fl-a[[ar [ar;a Malta reb[et kontra l-Litwanja u lplayers jittamaw li jkomplu b’dan il-pass kontra lI]vizzeri. Ta min jinnota li ttim nazzjonali Malti tan-nisa, fi Frar li g[adda g[eleb littim }vizzeru f’finali ta’ turnament internazzjonali u bla dubju t-tim tal-ir;iel irid jirrepeti dan is-su//ess. Ironikament, l-ewwel
log[ba tal-kow/ nazzjonali ta’ Malta, Damian Neill kienet kontra l-I]vizzera, liema log[ba intlag[bet fl2005. F’kummenti li ta dwar dan il-konfront Neill qal, “Nafu x’kapa/i jag[mlu l-players tal-I]vizzera. Se n[ejju blaqwa mod g[ax biex nirb[u rridu nkunu fl-aqwa kundizzjoni. F’dawn l-a[[ar snin l-eta medja tat-tim, minn 34 sena ni]el g[al dak ta’ 20 sena u dan ifisser li se jkun hemm ba]i a[jar li se nibnu fuqha. Il-Union tarrugby kibret [afna minn dakinhar ‘l hawn u fiha hemm madwar 600 membru. Fl-2005 f’Malta kien hawn biss erba’ klabbs lokali filwaqt li llum-il ;urnata hawn 17-il tim. Dan l-isport qed jikber u rridu nkomplu nitjiebu u niksbu ri]ultati po]ittivi.” Neill temm billi talab lappo;; s[i[ min-na[a tal-
Players tat-tim nazzjonali Malti fl-azzjoni (Ritratt> Domenic Aquilina)
partitarji Maltin li aktar ma jg[addi ]mien aktar i]idu flinteress tag[hom g[al dan lisport. Il-log[ba kontra l-
I]vizzera se tintlag[ab fis-6 ta’ April fil-grawnd ta’ Kordin u tibda fis-2 p.m. G[al aktar informazzjoni
MALTA V ITALJA
HOCKEY
Reb[iet konvin/enti g[al Hotsticks u Qormi White Hart...........................1 Hotsticks..............................4
Fi tmiem il - ;img[a tkompla l - kampjonat nazzjonali tal - hockey u spikkaw ir - reb[iet li kisbu Hotsticks u Qormi . Hotsticks reb[u 4 -1 kontra Whitehart filwaqt li Qormi reb[u 6 - 0 kontra Rabat . Fil - log[ba bejn Hotsticks u White Hart , kienu Hotsticks li [ar;u aggressivi u fl - ewwel [ames minuti kien il goalkeeper ta ’ White Hart li g[amel diversi saves . Wara kwarta White Hart marru fil - vanta;; b ’ gowl
wie[ed jista’ j]ur is-sit elettroniku www.maltarugby.com jew i/empel fuq 99881266.
ta ’ Kylie Micallef . Wara dan il - gowl Hotsticks bdew jippressaw u fis - 26 minuta David Agius tajjar ballun minn fuq il - linja . Minuta wara Ludolf Rasterhoff laqat il - lasta g[al Hotsticks . Minuta qabel tmiem l - ewwel taqsima Hotsticks ;abu d draw b ’ gowl ta ’ Steve Portelli . Fit - tieni taqsima Hotsticks iddominaw kwa]i t - taqsima kollha u skorja tliet darbiet . F ’ temp ta ’ ]ew; minuti dawn skurjaw ]ew; gowls , wie[ed permezz ta ’ Lukas
Plaehn u ie[or permezz ta ’ Ludolf Rasterhoff . Hekk kif il - partita kienet se tintemm dawn skurjaw gowl ie[or permezz ta ’ Robert Prentice biex g[amlu l - iskor finali 4 -1.
Qormi...................................6 Rabat....................................0 Qormi sabuha fa/li biex reb[u 6 - 0 kontra Rabat u kien biss fl - ewwel minuti li Rabat offrew sfida denja . L - ewwel gowl ta ’ Qormi wasal fis - 27 minuta u kien skurjat minn Steve Tanti . L - iskor sa tmiem l - ewwel taqsima
kien dak ta ’ 1- 0 . Fil - bidu tat - tieni taqsima kien hemm reazzjoni tajba ta ’ Rabat imma dawn ma irnexxielhomx i;ibu d draw . Fi spazju ta ’ sitt minuti Qormi skurjaw erba ’ darbiet . Steve Tanti skurja t - tieni gowl tat - tim u t - tieni gowl tieg[u . Minuta wara Tanti re;a ’ skurja gowl ie[or filwaqt li John Williams g[amilhom erbg[a . Il [ames gowl ta ’ Qormi skurjah Jonathan Borg fit 52 minuta filwaqt li Keith Callejja g[amilhom sitta .
Fadal inqas minn 2000 biljett
Hekk kif fadal inqas minn ;imag[tejn, l-MFA tixtieq tav]a li fadal inqas minn 2000 biljett g[all-partita bejn Malta u l-Italja, partita valida mirrawnd ta’ kwalifikazzjoni tatTazza tad-Dinja tal-2014. Illog[ba se tintlag[ab fis-26 ta’ Marzu f’Ta’ Qali. L-MFA tfakkar li min akkwista l-biljetti mill-Internet irid jipprintja kopja tag[hom u jippre]entahom il-grawnd. Ilpostijiet minn fejn wie[ed jista’ jakkwista biljett huma: Uffi/ini tal-MFA f’Ta’ Qali, Eros Stationers f’Paceville, Lion King Stationers, G’Man;a, Matrix (Valletta, Ra[al :did u l-MIA), Star Tourist Services f’Bu;ibba u t-Teamsport tal-Iklin.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
28 Sport TENNIS
Federer kuntent bir-ritorn ta’ Nadal
Roger Federer (lemin) hu kuntent li jista’ jer;a’ jilg[ab kontra r-rivali tieg[u Rafael Nadal
FUTBOL
Imut l-eks kow/ nazzjonali tal-Olanda Jan Zwartkruis, eks kow/ nazzjonali tal-Olanda miet ilbiera[ fl-età ta’ 87 sena. Zwartkruis kien ma[tur b[ala kow/ tal-Olanda wara l-Kampjonati Ewropej tal-1976 u fitTazza tad-Dinja tal-1978 li kienet saret fl-Ar;entina dan kien assistent tal-kow/ Enrst Happel. Dik is-sena l-Olanda waslet sal-finali u tilfet kontra l-Ar;entina. Zwartkruis re;a’ mexxa lill-Olanda fil-Kampjonati Ewropej tal-1980. Fl-1981 Zwartkruis kien tke//a u Kees Rijvers kien [a postu. Zwartkruis [adem ukoll mal-armata Olandi]a u ikkow/ja lit-tim nazzjonali tal-armata. Marcelo mmultat Id-difensur ta’ Real Madrid Marcelo ;ie mmultat min[abba li dan kien qed isuq bla li/enzja valida. Marcelo ;ie mmultat sitt elef ewro wara li fit-12 ta’ Frar twaqqaf mil-pulizija u dawn inteb[u li l-li/enzja tieg[u ma kinitx valida. Aktar kmieni dan ix-xahar l-attakkant ta’ Real Karim Benzema ;ie ukoll imulltat min[abba li kien qed isuq b’velo/ità e//essiva. Id-difensur ta’ Newcastle, Fabricio Coloccini se jdum madwar seba’ ;img[at barra wara li kiser xi g[adam f’daru. Il-player ta’ 31 sena we;;a’ fl-24 ta’ Frar meta Newcastle g[elbu lil Southampton 4-2. Coloccini b[alissa qieg[ed fl-Ar;entina fejn qed jirkupra minn din l-injury serja. Il-biera[ Coloccini tilef il-log[ba tal-Magpies kontra Anzi, log[ba valida mill-Europa League u se jitlef anke ttieni leg kontra l-istess Anzi fl-14 ta’ Marzu. Barra minn hekk Coloccini se jitlef diversi log[biet tal-Premier. B[alissa Newcastle qeg[din fil-15-il post fil-klassifika tal-Premier.
It-tennista }vizzeru Roger Federer qal li jinsab kuntent bir-ritorn tar-rivali tieg[u Rafael Nadal u qal li jixtieq li jer;a’ jkollu /-/ans jilg[ab kontrih la darba dawn it-tnejn jibdew jikkompetu fil-kampjonat tal-Indian Wells. Nadal kellu jdum seba’ xhur barra min[abba injury fl-irkoppa u virus fl-istonku u l-a[[ar li lag[ab kien fl-Open ta’ Wimbledon. Minn dakinhar ‘l hawn tilef l-Olimpjadi ta’ Londra u ma [ax sehem ukoll fl-Open tal-Awstralja li sar aktar kmieni din is-sena. Dan l-a[[ar Nadal irritorna lura fl-azzjoni u filwaqt li tilef il-finali tal-Open ta/-?ile, ;img[a wara reba[ l-Open tal-Bra]il. Fi tmiem il-;img[a Nadal reba[ ukoll l-Open tal-Messiku meta fil-finali reba[ kontra David Ferrer. “Rajt lil Nadal waqt sessjoni ta’ ta[ri; u veru [adt gost li re;a’ lura g[al log[ob. G[adni ma kellimtux imma l-ewwel /ans li se jkolli se nkellmu u nawguralu, anke jekk a[na rivali ta’ xulxin,” qal Federer. Min-na[a tieg[u, Federer, li hu l-holder, se jkun qed jipprova jirba[ din il-kompetizzjoni g[all-[ames darba fil-karriera tieg[u. Din is-sena s’issa ma tantx kienet wa[da daqstant po]ittiva g[al Federer. Dan tal-a[[ar wasal sas-semi finali tal-Open Awstraljan fejn hemmek kien ;ie eliminat minn Andy Murray. Fl-Open ta’ Rotterdam Federer tilef fil-kwarti finali kontra Julien Benneteau filwaqt li fl-Open ta’ Dubaj listess Federer ;ie eliminat fis-semi finali meta tilef vanta;; komdu kontra Tomas Berdych.
“Fl-Open tal-Awstralja lg[abt tajjeb. F’Rotterdam iddi]appuntajt filwaqt li f’Dubaj kont sfortunata,” qal ir-rebbie[ ta’ 17-il Grand Slam. Kemm Nadal u Federer se jibdew jikkompetu fl-Indian Wells mit-tieni rawnd. Min[abba li Nadal dam barra seba’ xhur dan ni]el fil-[ames post f’dawk li huma rankings mondjali. Nadal reba[ l-Indian Wells darbtejn u bla dubju wara rreb[iet li kiseb dan l-a[[ar se jkollu l-moral g[oli, anke jekk g[adu mhux fl-aqwa kundizzjoni fi]ika. “Qed in[ossni tajjeb imma ma rridx ng[a;;el u nippretendi affarijiet kbar. Naf li se nkun ;ej minn injury serja. Kurju] [afna biex nara kif se tirrispondi irkoppti fuq din it-tip ta’ art. S’issa, meta lg[abt fuq it-tafal ma kellix problema,” qal Nadal. It-tennista Spanjol ]vela li l-aktar [a;a li dejqitu kien il-fatt li kellu jiritra mill-Olimpjadi ta’ Londra. “Kont se n;orr il-bandiera ta’ pajji]i waqt l-Olimpjadi u kont qed nistenna dan ilmument b’[erqa kbira. L-affarijiet ;ew kif ;ew u kelli nie[u de/i]joni li swietli tajjeb biex inkun nista’ nikrupra,” kompla Nadal. Intant, fl-ewwel jum ta’ din il-kompetizzjoni leks numru tlieta fid-dinja David Nalbandian talAr;entina g[adda g[ar-rawnd li jmiss meta reba[ 6-4, 6-2 kontra Marcel Granollers. G[addew ukoll g[ar-rawnd li jmiss Lleyton Hewitt u Bernard Tomic. Hewitt issa jilg[ab kontra John Isner, it-tennista li sena ilu tilef fil-finali ta’ din il-
DARTS
Juventutis Domus relegati Fi tmiem il-;img[a tkompla l-kampjonat nazzjonali taddarts u l-a[bar tal-;img[a kienet li Juventutis Domus kienu matematikament relegati g[at-Tieni Divi]joni. Fl-Ewwel Divi]joni Floriana Ajax JS Dimech u Pawla Wolves SC baqg[u jokkupaw l-ewwel post tal-klassifika bi 38 punt kull wie[ed. Floriana Ajax JS Dimech g[elbu barra minn darhom lil Juventutis Domus bi skor ta’ 5-3. Pawla Wolves g[elbu bi skor identiku lil }abbar Southcliff. Marsa St.Michaels Bar u ?a//u Social Club reb[u ttnejn li huma 7-1 kontra St. Joseph BC u Bu;ibba BC rispettivament. Fit-Tieni Divi]joni t-taqtig[a g[ar-reb[ tal-kampjonat u lpromozzjoni tkompli ti[rax
meta Belan BC baqg[u flewwel post bi draw kontra Duke of Connought BC filwaqt li Mqabba Lilly BC spi//aw draw kontra Johnnys Bar. Manchester Conquest Bar approfittaw minn dan ir-ri]ultat meta reb[u kontra Xuereb Installations filwaqt li fil-partita l-o[ra POs Bar reb[u 6-2 kontra BC. Fit-Tielet Divi]joni kien hemm l-ewwel telfa g[al Floriana Ajax Munchie Pub meta dawn ;ew meg[luba f’darhom stess bi skor ta’ 5-3 minn Cospicua Dynamos. Cocks SC g[elbu lil-Mosta BC 8-0 biex baqg[u fit-tielet post. Education Bar komplew juru titjib b’reb[a o[ra ta’ 6-2 fuq Bormla BC filwaqt li Sagra Familja BC reb[u 6-2 kontra Peppis Bar.
Kif Jinsabu I Div
Floriana Ajax JS Dimech – 38, Pawla Wolves SC – 38, Marsa SM Bar – 26, }abbar Southcliff -22, ?a//u SC – 21, Bu;ibba BC – 18, St.Joseph BC – 9, Juventutis Domus – 2. II Div
Beland BC -35, Mqabba BC 33, Manchester Conquest Bar – 32, Duke of Conouth BC 25, Johnnys Bar – 24, P Os Bar -19, Xuereb Instalations 6, Bormla BC -4. III Div
Floriana Ajax Munchie Pub – 43, Cospicua Dynamos -38, Cocks SC -28, Sagra Familja BC -21, Bormla BC – 15, Education Bar -14, Peppi’s Bar -12, Mosta BC -11.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Sport 29 FUTBOL INGLI}
Mistennija reazzjoni ta’ Man Utd Il-programm Premiership Illum
Norwich v Southampton QPR v Sunderland Reading v Aston Villa West Brom v Swansea
G[ada
Newcastle v Stoke Liverpool v Tottenham
FA Cup Illum
Everton v Wigan Man City v Barnsley
G[ada
Millwall v Blackburn Man Utd v Chelsea
The Championship
Birmingham v Derby Bolton v Brighton Bristol City v Middlesbrough Crystal Palace v Leeds United Huddersfield v Charlton Leicester v Sheff Wed Nottm Forest v Wolves Peterborough v Ipswich Watford v Blackpool
It-Tnejn
Burnley v Hull
League One
Bournemouth v Doncaster Colchester v Crewe Crawley v Notts County Hartlepool v Yeovil Portsmouth v Bury Preston v Stevenage Scunthorpe v Coventry Sheff Utd v MK Dons Shrewsbury v Leyton Orient Swindon v Walsall Tranmere v Oldham
League Two
Wimbledon v York Barnet v Morecambe Bradford v Aldershot Burton Albion v Cheltenham Chesterfield v Bristol Rovers Fleetwood v Exeter Gillingham v Plymouth Northampton v Accrington Port vale v Southend Rochdale v Wycombe Rotherham v Dag & Red Torquay v Oxford Utd
Premier Sko//i] Illum
Aberdeen v Motherwell Dundee v Inverness CT Ross County v Celtic St Johnstone v Kilmarnock St Mirren v Dundee Utd
G[ada
Hibernian v Hearts
I Div
Airdrie Utd v Dunfermline Cowdenbeath v Hamilton Morton v Falkirk Partick Thistle v Dumbarton Raith Rovers v Livingston
II Div
Brechin v Forfar East Fife v Arbroath Queen of Sth v Ayr Stenhousemuir v Alloa Stranraer v Albion
III Div
Berwick v Montrose Clyde v Queen’s Park Peterhead v Elgin Rangers v Annan Athletic Stirling v East Stirling
Hekk kif fi tmiem il;img[a jintlag[ab programm s[i[ tal-Premier Ingli] kif ukoll log[ob validu mill-FA Cup, l-attenzjoni kollha se tkun fuq kif se tkun irreazzjoni ta’ Man Utd wara li dawn ;ew eliminati mi/Champions League. Man Utd tilfu 2-1 f’Old Trafford kontra Real u tilfu b’aggregate ta’ 32 wara li fl-ewwel leg fi Spanja kienu ;ew 1-1. Filkamp ta’ Man Utd hemm rabja kbira spe/jalment min[abba l-fatt li dawn tilfu wara li tke//ielhom, b’mod kontroversjali Nani u din ittke//ija [alliet impatt kbir fuq l-iskor a[[ari. {afna kienu qed jemmnu li Man Utd, dan l-ista;un, kienu b’/ans li jirb[u t-Treble u lmanager Alex Ferguson qal li t-tim li g[andu din is-sena hu a[jar minn dak li kien reba[ it-Treble fl-1999. G[ada Man Utd jilag[bu f’Old Trafford kontra Chelsea u din se tkun is-sitt rawnd talFA Cup. L-a[[ar darba li Man Utd reb[u din it-tazza kien fl2004 meta fil-finali g[elbu lil Milwall. Man Utd bla dubju se jkollhom bi//a xog[ol iebsa biex jeliminaw lil Chelsea, tim li fl-a[[ar sitt snin reba[ erba’ FA Cups. Fl2007 Chelsea kienu g[elbu lil Man Utd fil-finali u t-tim ta’ Benitez jittama li jelimina lil Utd biex ikompli jittama li jiddefendi t-tazza li reba[
f’Mejju li g[adda. Sta;un ilu Chelsea reb[u l-FA Cup u /Champions League u dan lista;un kien wie[ed kemxejn negattiv g[all-Blues li ;ew eliminati mil-League Cup, mi/-Champions League u li tilfu wkoll il-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs. Il-manager ta’ Chelsea, Rafa Benitez, ;img[a ilu ]vela li se jitlaq lil Chelsea fi tmiem l-ista;un u bla dubju dan irid isellem lil dan ilklabb billi tal-anqas jirba[ titlu. {arsa lejn l-istatisika turi li Benitez iltaqa’ darba kontra Ferguson fl-FA Cup u dan kien fl-2006 meta Liverpool kienu reb[u 1-0 kontra Man Utd. Dik is-sena Liverpool kienu spi//aw biex reb[u t-tazza u min hu skaramantiku jista’ jg[id li jekk Chelsea jeliminaw lilleaders tal-kampjonat jibqg[u g[addejjin u jirb[u l-FA Cup. Wie[ed jista’ jg[id li g[al Man Utd, b[alissa, ir-reb[ talFA Cup jidher aktar diffi/li mir-reb[ tal-kampjonat meta wie[ed iqis li r-Red Devils g[andhom vanta;; ta’ 12-il punt f’ras il-klassifika fuq leqreb rivali Man City. Dawn tal-a[[ar ukoll huma impenjati fl-FA Cup u se jilag[bu llum kontra Barnsley. Is-Citizens m’g[andhomx isibuha diffi/li biex jeliminaw lil Barsnley u dan ikun importanti g[alihom ladarba t-tama li jiddefendu l-kampjonat li reb[u f’Mejju
Plejers ta’ Man Utd jidhru di]appuntati wara li Cristiano Ronaldo (fl-isfond) skurja t-tieni gowl ta’ Real matul il-;img[a. Real Madrid eliminaw lil Man Utd mi/-Champions League b’reb[a ta’ 2-1 f’Old Trafford
li g[adda, qed tkompli tisfaxxa. Il-midfielder ta’ City, Javi Garcia, qal li minkejja li City jibdew favoriti kontra Barnsley, kull meta wie[ed jilg[ab kontra tim li jilg[ab f’kampjonat inferjuri jkun hemm riskju ta’ sorpri]a g[ax wie[ed ma jkunx jaf e]att lillavversarji. Barnsley, fl-2008 kienu waslu sas-semifinali ta’ din ilkompetizzjoni meta dakinhar kienu eliminaw lil Liverpool u Chelsea. Huma kellhom itemmu l-avventura tag[hom meta tilfu kontra Cardiff. Intant, ]ew; partiti o[ra validi mill-FA Cup se jkunu dawk bejn Everton u Wigan u Milwall u Blackburn. Everton iridu jpattu g[ad-disfatta ta’
sena ilu meta ;ew eliminati mis-semifinali kontra Liverpool. Min-na[a tag[hom Wigan jittamaw li jkomplu g[addejjin. Din se tkun lewwel darba fl-istorja tag[hom li dawn waslu sa din il-fa]i tal-kompetizzjoni. Intant, log[ba li tispikka mill-kampjonat se tkun dik bejn Liverpool u Tottenham. Liverpool b[alissa jinsabu fisseba’ post filwaqt li l-iSpurs qeg[din fit-tielet post. L-akbar theddida g[at-tim ta’ Villas Boas se jkun lattakkant Luis Suarez. Dan tal-a[[ar skurja tliet gowls fir-reb[a ta’ 4-0 li kisbu Liverpool ;img[a ilu kontra Wigan. Tottenham se jkunu ;ejjin minn reb[a ta’ 2-1 kontra r-rivali Arsenal.
FUTBOL TALJAN
Napoli jittamaw f’]elqa ta’ Juventus G[ada l-leaders talkampjonat Juventus u Napoli, li qeg[din sitt punti ta[t Juventus, ikunu fl-azzjoni u ttim ta’ Mazzarri jittama f’]elqa ta’ Juventus kontra Catania, tim li dan l-ista;un qed ikollu wirjiet mill-aqwa. Juventus se jkollhom ilmoral g[oli wara li matul il;img[a bbukkjaw post mala[[ar tmienja fi/-Champions League wara li eliminaw lil Celtic. Juventus reb[u 2-0 fittieni leg wara li fl-ewwel leg kienu reb[u 3-0 u nhar lErbg[a serr[u diversi plejers min[abba li kellhom sieq wa[da fir-rawnd li jmiss. Ta’ min jinnota li din kienet lewwel darba f’dawn l-a[[ar seba’ snin li l-Bianconeri g[amluha mal-a[[ar tmienja fl-Ewropa. Juventus se jkollhom lillmidfielder Vidal nieqes min[abba li hu sospi]. Jista’ jag[ti l-ka] li Peluso, li lag[ab fost il-;img[a kontra Celtic jer;a’ jibda mal-ewwel 11. :img[a ilu Napoli kellhom /ans inaqqsu ddistakk minn ma’ Juventus meta lag[bu kontrihom imma Juventus irnexxielhom
jo[or;u bi draw ta’ 1-1 minn Napli biex iddefendew is-sitt punti vanta;;. Catania se jkunu ;ejjin minn telfa ta’ 3-2 kontra Inter. Catania kienu ]ew; gowls minn fuq kontra Inter u ma g[arfux jiddefendu dan ilvanta;;. Din kienet telfa rari g[al Catania li f’dawn l-a[[ar xahrejn irre;istraw diversi ri]ultati po]ittivi. Bla dubju g[al Juventus mhux se tkun fa/li li ji;bru t-tliet punti. Wara li Juventus eliminaw lil Celtic, il-kow/ tag[hom Antonio Conte qal li issa ttim se jikkon/entra fuq ilkampjonat. Napoli jilag[bu barra minn darhom kontra Chievo u g[alihom din ukoll se tkun log[ba delikata fil-grawnd ta’ Verona. Chievo se jkunu ;ejjin minn telfa ta’ 2-1 kontra Fiorentina. Napoli se jkollhom lid-difensur Cannavaro sospi]. Intant, illum Roma jilag[bu barra minn darhom kontra Udinese. It-tim mill-belt kapitali se jkun ;ej minn reb[a ta’ 3-1 kontra Genoa u f’din ir-reb[a spikka l-captain Francesco
Totti li skurja l-225 gowl tieg[u fis-Serie A biex b’hekk la[aq lil-le;;endarju Gunnar Nordahl fil-klassifika talaqwa skorers fl-istorja talog[la divi]joni fl-Italja. B[al Roma, Udinese wkoll se jkunu ;ejjin minn reb[a, dik kontra Pescara. L-uniku gowl kontra Pescara skurjah Di Natale li kien ilu sitt partiti ma jsib ix-xibka. Bradley ta’ Roma se jitlef din il-log[ba min[abba li hu sospi]. G[ada Lazio jilag[bu kontra Fiorentina filwaqt li Inter jilqg[u f’San Siro lil Bologna. Lazio jilag[bu kontra Fiorentina, tim li f’dan l-a[[ar xhur mhux qed ikun daqstant konsistenti fil-log[ob tieg[u. Lazio se jkunu ;ejjin minn telfa ta’ 3-0 barra minn darhom kontra Milan filwaqt li l-Viola, ;img[a ilu reb[u kontra Chievo. Telfa g[allBiancocelesti tkun daqqa ta’ [arta g[at-tamiet tag[hom li jispi//aw mal-ewwel erbg[a. Lazio se jkollhom lillmidfielder Candreva sospi]. Inter, wara r-rimonta kontra Catania jilag[bu kontra Bologna u se jkollhom lillgoalkeeper Handanovic
sospi]. Jidher li l-attakkant Antonio Cassano, li kellu xi jg[id mal-kow/ Andrea Stramaccioni jirritorna fit-tim wara li dawn it-tnejn tkellmu dwar id-di]gwid li kien hemm bejniethom. Il-Programm
Serie A Illum
Udinese v Roma
G[ada
Atalanta v Pescara Cagliari v Sampdoria Chievo v Napoli Juventus v Catania Lazio v Fiorentina Palermo v Siena Parma v Torino Inter v Bologna
Serie B
Ascoli v Empoli Bari v Juve stabia Brescia v Novara Crotone v Cesena Grosseto v Verona Livorno v Reggina Modena v Cittadella Padova v Vicenza Pro Vercelli v Lanciano Ternana v Spezia Varese v Sassuolo
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
30 Sport
Ferguson – Rooney se jibqa’ ma’ Man Utd Il-manager ta’ Manchester United Alex Ferguson kiser is-silenzju lbiera[ dwar l-eliminazzjoni tat-tim tieg[u mi/-Champions League u xejjen xnig[at li l-attakkant Wayne Rooney, li t[alla barra mill-bidu tal-log[ba, kien fi triqtu ’l barra. L-internazzjonali Ingli] da[al jilg[ab biss fit-73 minuta b[ala sostitut kontra Real Madrid fl-akbar log[ba ta’ United dan l-ista;un meta t-tim tieg[u kien di;à 2-1 minn ta[t u b’g[axar plejers wara t-tke//ija kontroversjali tal-winger Nani. “Se jkun hawn is-sena d-die[la u g[andkom il-kelma tieg[i dwar dan. Se jkun involut fil-partita tal-{add kontra Chelsea mill-FA Cup. M’hemmx dubju dwar dan. M’hemm assolutament l-ebda argumenti bejni u bejn Wayne u min qal li m’a[niex nitkellmu waqt it-training hu assolutament ]baljat,” qal Ferguson f’konferenza tal-a[barijiet. “Fehem il-punt li ma bdejtx bih g[al ra;uni purament tattika u na[seb li konna tajbin... Danny Wellbeck hu la[jar plejer li g[andna fejn jid[ol plejer li jrid jilg[ab rwol doppju.” Din kienet l-ewwel darba li
Ferguson indirizza l-media sa millpartita tat-Tlieta fejn deher irrabjat [afna g[at-tke//ija ta’ Nani fis-56 minuta u ma attendiex g[all-konferenza ta’ wara l-partita. Anke l-kow/ ta’ Real José Mourinho qajjem dubju dwar kemm Nani kellu jitke//a u qal li f’okka]jonijiet o[ra kienet tkun karta safra waqt li Ferguson qal li kien diffi/li li wie[ed jibqa’ jemmen fillog[ba wara de/i]joni b[al din. “Diffi/li li tibqa’ temmen fil-log[ba meta tara x’;ara fl-a[[ar ftit snin. Din hi t-tielet darba li ;ejna eliminati b’de/i]joni tar-referee.” Ferguson i]da qal li ma jridx ikompli jitkellem aktar fuq il-passat u qal li l-kon/entrazzjoni issa se tkun fuq la[[ar ]ew; unuri li jistg[u jirb[u, lFA Cup u l-Kampjonat fejn g[andhom 12-il punt vanta;; fuq Man City. “Meta tanalizza kollox bil-kalma tirrealizza li issa m’hemm xejn li Man Utd ma jistg[ux jag[mlu. Issa //arajt mo[[i u rrid inkompli g[addej. Din kienet ;urnata o[ra normali fl-istorja tal-klabb. Ma kinitx ;urnata tajba imma ;urnata o[ra,” qal il-manager ta’ 71 sena.
Cakir jiddefendi d-de/i]joni
Ir-referee Tork Cuneyt Cakir iddefenda d-de/i]joni li [a u qal li kien ;ust li jke//i lil Nani fil-partita ta’ matul il-;img[a bejn Man Utd u Real Madrid. Meta Cakir ke//a lil Nani diversi players ta’ Man Utd ipprotestaw u wara l-partita l-manager Alex Ferguson ma attendiex g[all-konferenza tal-a[barijiet g[ax kien irrabjat bilwirja tar-referee. F’kummenti li ta lill;urnal Tork, Cakir qal “M’g[andi lebda dubju dwar id-de/i]joni tieg[i. Aktar ma jg[addi ]mien in-nies jindunaw li kelli ra;un.” Dan l-istess referee, sta;un ilu ke//a lil John Terry fil-log[ba bejn Chelsea u Barcelona filwaqt li ke//a lil Mario Balotelli meta kien ma’ Man City fillog[ba kontra Dynamo Kiev. Aktar kmieni dan l-ista;un Cakir ke//a lil Gerrard fil-log[ba talIngilterra kontra l-Ukrajna u lil Gary Cahill ta’ Chelsea fil-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs kontra Corinthians. Hu g[alhekk li l-;urnali Ingli]i qed jg[idu li Cakir g[andu tendenza li jie[u de/i]jonijiet kontra timijiet
Wayne Rooney li skont Ferguson se jibqa’ Old Trafford
Ingli]i. Dwar dan Cakir qal, “F’kull log[ba li ke//ejt player ta’ tim Ingli] ke//ejtu g[ax kien [aqqu. Na[seb kul[add ra l-azzjonijiet u kul[add jaqbel li kelli ra;un.” Il-UEFA [abbret li se tie[u passi dixxiplinarji kontra Man Utd min[abba li Ferguson u players tat-tim ma tkellmux mal-midja wara l-partita.
INGILTERRA
ATLETIKA
Tevez arrestat
Eks champions akku]ati mill-IAAF fuq doping
L-attakkant Ar;entin Carlos Tevez kien arrestat talli baqa’ jsuq meta kellu l-li/enzja mi]muma u jekk ji;i akku]at u jinstab [ati jista’ je[el sa sitt xhur [abs skont il-media flIngilterra. Il-player ta’ 29 sena ta’ Manchester United kien projbit milli jsuq f’Jannar u kien imwaqqaf minn pulizija waqt li kien qed isuq f’Macclesfield vi/in Manchester. Huwa ng[ata l-[elsien fuq ple;;. Tevez kien ammetta li naqas milli jag[ti informazzjoni dwar ]ew; in/denti li fihom il-karozza tieg[u kienet inqabdet g[addejja b’velo/ità e//essiva u minbarra li tte[ditlu l-li/enzja g[al sitt xhur kien immultat ukoll 1,540 lira sterlina.
Sitt atleti, inklu] l-eks atleta Olimpiku u tliet darbiet champion tad-dinja tattfig[ tal-martell, Ivan Tsikhan tal-Belarus kienu msemmija mill-Federazzjoni Internazzjonali lbiera[ talli fallew e]ami tad-doping wara li kampjuni me[uda waqt il-kampjonati tad-dinja tal-2005 f’Helsinki re;g[u kienu e]aminati. L-atleti l-o[ra msemmija kienu Andrei Mikhnevich, Vadim Devyatovskiy u Nasdeya Ostapchuk millBelarus u r-Russi Tayana Kotova u Olga Kuzenkova. Dawn l-atleti kollha issa huma su;;ett g[all-pro/eduri dixxiplinari millFederazzjoni Internazzjonali
tal-Atletika (IAAF). Tsikhan reba[ il-midalja tad-deheb f’Helsinki, waqt li Devyatovskiy reba[ il-fidda. Huma spi//aw fl-istess ordni fl-Olimpjadi ta’ Beijing fl2008, tilfu l-midalja tag[hom wara li fallew e]ami tad-doping imma reb[u appelli kontra dde/i]joni quddiem il-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS). Tsikhan ma [ax sehem flOlimpjadi ta’ Londra s-sena l-o[ra wara talba mill-IAAF. Mikhnevich Champion taxshot put, fil-kampjonati taddinja fl-2003, reba[ midalja tal-bron] fl-Olimpjadi ta’ Beijing fl-2008. Kotova reb[et bron] flOlimpjadi tal-2000 u l-2004
fil-Long jump u reb[et tliet midalja tal-fidda konsekuttivi fil-kampjonati mondjali waqt li Kuzenkova reb[et ittfig[ tal-martell fl-Olimpjadi tal-2004 u l-Kampjonati tadDinja f’Helsinki. Ostapchuk itte[ditilha lmidalja li reb[et fix-shot f’Londra s-sena l-o[ra wara li nstabet po]ittiva g[al sustanza anabolika projbita. “Il-messa;; tal-IAAF lejn dawk li jqarrqu kulma jmur qed isir aktar /ar. Bl-avvanzi kostanti li qed nag[mlu fle]amijiet tad-doping, m’hemmx fejn wie[ed jista[ba,” qal il-President tal-IAAF Lamien Diack fi stqarrija. “Dawn it-testijiet li ntalbu
li jer;g[u jsiru huma l-a[[ar minn serje ta’ e]empji li lIAAF hi de/i]a li to[ro; filbera[ dawk li qed iqarrqu flisport. L-IAAF se tkompli tag[mel dak kollu possibli li hu fil-poter tag[ha biex ta//erta kredibbiltà fil-kompetizzjoni fejn inkisru rregolamenti u b’mod sistematika se tibqa’ tikxef kull min qarraq.” }ew; atleti o[ra, Vladislav Piskunov tal-Ukrajna li spi//a fit-12-il post fit-tfig[ tal-artell tal-ir;iel f’Helsinki u l-Indjana Neelam Jaswant Singh li temmet id-disa’ fi Grupp A waqt il-kwalifkazzjoni tat-tfig[ tad-discus, kienu di;à ;ew penalizzati mill-IAAF.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
Sport 31 WATERPOLO
Sliema jiksbu t-tieni reb[a Minn Stewart SAID
Valletta United....................5 Sliema McDonalds............18 (1-1),(1-7),(2-4),(1-6)
Sliema McDonalds kisbu ttieni reb[a minn daqstant partiti meta f’konfront fa/li g[elbu lil Valletta United 185. Fil-partita [ar;et id-differenza bejn i]-]ew; timijiet hekk kif Sliema kienu bla[jar skwadra possibbli filwaqt li Valletta kellhom lil Sean Meli, Alan Arrigo u Simon Cachia neqsin fejn ittim Belti ni]el jilg[ab bi tmien plejers. L-ewwel sessjoni kienet bilan/jata u spi//at 1-1, b’Ryan Mock jirrispondi g[al Valletta wara l-gowl ta’ Brownrigg g[al Sliema li spi//a l-aqwa skorer b’[ames gowls. I]da fit-tieni sessjoni Sliema g[ollew il-livell u reb[u t-tieni sessjoni biex marru 8-2 minn fuq. Bid-differenza tal-iskor u llivell bejn i]-]ew; timijiet, ilpartita kienet prattikament mag[luqa. Sliema komplew ikabbru l-iskor ming[ajr tbatija fejn Valletta kellhom ikunu kostretti li ma jag[mlux fawls wara li kellhom ]ew; plejers b’]ew; fawls. L-a[[ar sessjoni kienet l-
Kif Jinsabu
L R D T F K Pt
Sliema 2 2 0 0 Sirens 1 1 0 0 Neptunes 1 1 0 0 Marsasxlokk - - - San :iljan 1 0 0 1 Exiles 1 0 0 1 Valletta 2 0 0 2
27 11 6 14 7 3 10 4 3 -
-
-
6 9 0 4 10 0 12 32 0
istess b[as-sessjoni pre/edenti bi Sliema f’kontroll assolut u finalment reb[u 18-5. Valletta: R. Sciortino, K. Scicluna, R. Calleja (1), F. Cutajar, R. Mock (3), K. Szilagyi, M. Cordina, R. Scerri (1) Sliema: R. Coleiro, J. Gabarretta, N. Lubrano (1), T. Sullivan, M. Meli (2), J. Soler (3), D. Paolella (1), C. Cluett, J. Brownrigg (5), E. Aquilina (2), M. Spiteri Staines (1), E. Meli (2), D. Abela, M. Agius (1), N. Bugelli Referees: Massimo Angileri, Stefan Licari Ri]ultati
Basketball I Div. (I)
Floriana FF v Si;;iewi 71-61 Athleta A to Z v P. Depiro 67-64
Illum Nisa
2.45p.m. P. Depiro v Starlites SE 4.30 p.m. PPP Qormi v Luxol
Ryan Mock jiskorja wie[ed mit-tmien goals kontra Sliema (ritratt> Roberto Runza)
PREMIER
Floriana u {amrun jevitaw tnaqqis ta’ punti Floriana u {amrun Spartans [allsu l-pagamenti li kellhom jag[tu lil diversi plejers u klabbs biex evitaw li jitnaqqsulhom ]ew; punti mill-klassifika. Nhar it-Tnejn waqt laqg[a tal-Kunsill tal-MFA kien t[abbar li jekk dawn i]-]ew; klabbs tal-Premier ma kinux
FUTBOL
PREMIERSHIP
Kuntratt ;did g[al Laudrup
Il-manager ta’ Swansea City Michael Laudrup iffirma kuntratt ;did mar-rebbie[a talLeague Cup dan l-ista;un li jorbtu mag[hom sal-2015. “Swansea City bi pja/ir i[abbru li l-manager Michael Laudrup illum iffirma kuntratt li se j]ommu fil-Liberty Stadium sa :unju tal-2015,” qal il-klabb fi stqarrija.
maqsuma bejn il-plejers Aaron Brown, Omer Avramov u Valdo Alinho. {amrun min-na[a tag[hom ukoll [allsu fil-[in it-€8,000 li kellhom jag[tu. Dawn kienu €4,000 lil Rupert Mangion u €4,000 lil Birkirkara FC tat-trasferiment ta’ Terence Vella.
FORMULA 1
Eks goalkeeper mibg[ut 22 sena [abs L-eks goalkeeper ta’ Flamengo, Bruno Fernandes intbag[at 22 sena [abs wara li nstab [ati li ordna lil sie[bu biex joqtol lit-tfajla tieg[u, Eliza Samudio. Fernandes [eba l-;isem ta’ Samudio u aktar tard ;ie mitmug[ lill-klieb. Fernandes fil-passat, kien popolari mal-partitarji u kien hemm min kien iqisu b[ala l-eredi tal-eks goalkeeper ta’ Inter, Julio Cesar. Skont il-prosekuturi, Fernandes talab lil sie[bu
se j[allsu l-flus li kellhom jag[tu sal-biera[ f’nofsinhar kienu se jitnaqqsulhom ]ew; punti. Floriana kellhom jag[tu s-somma globali ta’ €42,745, €20,000 minnhom lil Birkriara FC g[at-trasferiment ta’ Thomas Paris u l-o[rajn
Luiz Henrique Ferreira Romao biex joqtol lil Samudio wara li din talbet il-manteniment tat-tifel. F’Novembru li g[adda Romao kien intbag[at 15-il sena [abs wara li ammetta li kien hu li qatel lil Samudio billi g[allaqha, imma qal li g[amel hekk fuq talba ta’ Fernandes. Fl-2010 Samudio talbet il-manteniment ming[and Fernandes u kienet ingannata meta qalulha li kellha tmur f’lukanda biex i;;ib kopja tat-testijiet tad-demm
li jikkonfermaw li t-tifel kien fil-fatt ta’ Fernandes. Malli waslet, hi u binha n[atfu minn Romao li [adhom id-dar ta’ Fernandes fejn inqatlet filwaqt li binha [aditu l-eks mara ta’ Fernandes, Dayanne Rodrigues. Din tal-a[[ar in[elset minn kull akku]a filwaqt li Fernandes, f’Di/embru tal2010 kien di;à ntbag[at erba’ snin u nofs [abs min[abba li kien instab [ati li sena qabel, sawwat lil Samudio.
SERIE A
Milan jirb[u f’Genova
AC Milan sa[[ew it-tielet post fis-Serie A meta lbiera[ g[elbu lil Genoa fil-Marassi 2-0 u telg[u b’51 punt, ]ew; punti ta[t Napoli. Kien Pazzini li fit-22 minuta minn Pazzini b’xutt sabi[ minn tarf il-kaxxa Pazzini skorja t-13-il goal tieg[u dan l-ista;un. E]att wara talab lill-kow/ Allegri biex jinbidel u da[al floku Balotelli. Genoa laqtu l-lasta minn
Bobo fid-49 minuta imma fis-60 minuta Balotelli skorja l-[ames goal tieg[u bilflokk tal-Milan u rdoppja. Fil-65 minuta Milan tke//ielhom Constant g[attieni karta safra.
Ri]ultati Serie A
Genoa v Milan
2-0
Augsburg v Nuremberg
1-2
Bundesliga
Konfermati 19-il Grand Prix Fl-ista;un li ;ej se jsiru total ta’ 19-il Grand Prix tal-Formula 1. Fix-xhur li g[addew kien hemm spekulazzjonijiet li kienu se jsiru 20 ti;rija imma l-uffi/jali tal-F1 ma sabu l-ebda pajji] Ewropew li kien lest jorganizza dan il-Grand Prix. L-20 Grand Prix tal-ista;un kellu jsir fil-21 ta’ Lulju imma ma ntla[aq l-ebda ftehim, anke jekk kien hemm spekulazzjonijiet li dan seta’ jsir fit-Turkija, fl-Awstrija jew fil-Portugall. Ori;inarjament l-20 Grand Prix kellu jsir fil-belt ta’ New Jersey fl-Istati Uniti imma dan ;ie pospost. Il-kalendarju hu dan:
Data
17-03-13 24-03-13 14-04-13 21-04-13 12-05-13 26-05-13 09-06-13 30-06-13 04-07-13 28-07-13 25-08-13 08-09-13 22-09-13 06-10-13 13-10-13 27-10-13 03-11-13 17-11-13 24-11-13
Pajji]
Awstralja Malasja ?ina Bahrain Spanja Monaco Kanada Ingilterra :ermanja Ungerija Bel;ju Italja Singapore Korea t’Isfel :appun Indja Abu Dhabi Stati Uniti Bra]il
Belt
GP Melbourne GP Sepang GP Shanghai GP Sakhir GP Barcelona GP Monte Carlo GP Montreal GP Silverstone GP Nurburgring #Hockenheim GP Hungaroring GP Spa-Francorchamps GP Monza GP Singapore GP Yeongam GP Suzuka GP New Delhi GP Yas Marina GP Austin GP Interlagos
Is-Sibt, 9 ta’ Marzu, 2013
32 Lokali
Ilbiera[ filg[axija mijiet ta’ Maltin in;abru fil-belt tal-Isla biex b[al kull sena jimxu f’pellegrina;; wara l-istatwa tant devota ta’ :esù Redentur. Din il-vara to[ro; f’pur/issjoni tliet darbiet fis-sena. Fir-Randan (kif ;ara l-biera[), nhar il-:img[a l-Kbira kif ukoll {add fuq il-festa tal-Qalb ta’ :esù. F’dawn il-pur/issjonijiet tispikka l-qima u d-devozzjoni. Id-devozzjoni lejn :esù Redentur fl-Isla hi wkoll matul is-sena hekk kif g[exieren ta’ persuni kull ;img[a jag[mlu ]jara b’xi weg[da jew inkella biex jag[mlu xi ringrazzjament g[al xi grazzja li jkunu qalg[u. (Ritratt> Joseph Galea)
Malita Investments p.l.c tirre;istra profitt ta’ €2.55 miljun Waqt pre]entazzjoni g[all-istock brokers, il-Bord tad-Diretturi talMalita Investments p.l.c [abbru profitt ta’ €2,55 miljun, qabel it-taxxa, g[as-sena li sp//at fil-31 ta’ Di/embru 2012. Ir-ri]ultati finanzjarji li kisbet ilkumpanija matul il-perjodu analizzat kienu konformi mal-projezzjonijiet kif ;ew ippubblikati fil-prospett talkumpanija, li n[are; fir-rigward talOfferta Pubblika Inizjali f’Lulju 2012. Id-d[ul tal-Kumpanija inkiseb
prin/ipalment mill-kirjiet tal-art talMalta International Airport u talValletta Cruise Port, l-enfitewti tag[ha li ammontaw g[al €1,451,379 u l-fair value movements matul ilperjodu li ammontaw g[al €1,171,457. Matul is-sena analizzata, it-total tal-assi tal-Kumpanija ]died minn €97.2 miljun g[al €147.2 miljun, primarjament b[ala ri]ultat tal-att talenfitewsi li sar mal-Gvern ta’ Malta g[all-Bini tal-Parlament u t-Teatru Miftu[ u t-trasferiment tad-dominium
directum tal-Malta International Airport u l-Valletta Cruise Port. Dawn it-transazzjonijiet kienu finanzjati mill-[ru; ta’ €44 miljun f’ishma Ordinarji ‘A’ lill-Gvern ta’ Malta, l-Offerta Pubblika Inizjali ta’ €15-il miljun f’ishma Ordinarji ‘B’ u ftehim ta’ finanzjament ta’ €40 miljun mal-Bank Ewropew g[allInvestiment. Fil-Laqg[a :enerali Annwali talKumpanija, li se ssir nhar l-10 ta’ April 2013, il-Bord tad-Diretturi fost [wejje; o[rajn, jag[mel rakkoman-
media•link COMMUNICATIONS
dazzjoni g[all-approvazzjoni talazzjonisti, li l-[las ta’ dividend gross finali lill-azzjonisti Ordinarji ‘B’ jkun jammonta g[al €727,808, ji;ifieri 0.0243 ewro g[al kull sehem. Dan hu ekwivalenti g[al dividend nett finali ta’ €473,075, ji;ifieri €0.0158 g[al kull sehem. Jekk dan ji;i approvat mill-azzjonisti, id-dividend nett finali huwa pjanat li jit[allas nhar it-12 ta’ April 2013 lill-azzjonisti kollha li se jkunu fuq ir-re;istru tal-Bor]a ta’ Malta sa nhar il-11 ta’ Marzu 2013.