Numru 13,381
€0.55
It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
Pro/ess ta’ ti;did fil-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi mhux se jer;a’ jkun kandidat g[all-[atra ta’ Kap tal-PN
Il-Prim Ministru elett, Joseph Muscat, isellem lill-partitarji Laburisti li n;abru quddiem i/-?entru Nazzjonali Laburista fil-{amrun, ilbiera[ wara nofsinhar, ji//elebraw ir-reb[a Laburista
Reb[a Laburista b’ma;;oranza ta’ 55% Il-Partit Laburista kiseb reb[a flElezzjoni :enerali tas-Sibt li g[adda b’distakk kbir ta’ madwar 35,000 vot, li jfisser ma;;oranza ta’ 55% tal-voti. Id-distakk kbir li bih il-Partit Laburista reba[ l-elezzjoni ;enerali wassal biex f’anqas minn sieg[a mill-bidu tal-pro/ess talg[add tal-voti, ir-ri]ultat kien /ar favur il-Partit Laburista.
Id-distakk qawwi favur il-Partit Laburista se jfisser bejn sebg[a u disg[a deputati aktar g[all-Partit Laburista. L-indikazzjoni tarri]ultat hi li l-Partit Laburista kiseb 55% tal-voti f’din lelezzjoni, il-Partit Nazzjonalista 43%, u l-Alternattiva Demokratika 2%. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, mal-a[bar tar-
ri]ultat, minnufih g[amel kuntatt bit-telefon mal-mexxej Laburista, Joseph Muscat, u fera[lu u awguralu g[ar-ri]ultat li kiseb ilPartit Laburista. Kien g[all-[abta tal-11.30am tal-biera[ li r-ri]ultat kien /ar, g[alkemm mhux uffi/jali, li lPartit Laburista reba[ l-elezzjoni. g[al pa;na 3
Ftit sig[at wara li l-Partit Nazzjonalista tilef l-elezzjoni ;enerali, il-Kap tal-PN Lawrence Gonzi iddikjara li l-Partit Nazzjonalista se jibda pro/ess ta’ ti;did qawwi fi [dan il-Partit Nazzjonalista. {abbar ukoll li mhux [a jkun qed jikkontesta g[all-[atra ta’ Kap ;did talPartit Nazzjonalista, li hu parti minn dan itti;did li se jkun qed isir. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, qal dan ftit sig[at biss wara li [are; ir-ri]ultat mhux uffi/jali tal-elezzjoni ;enerali, li indika b’mod /ar reb[a g[allPartit Laburista. Lawrence Gonzi irringrazzja lill-poplu talmaturità li wera matul din il-kampanja elettorali b’entu]ja]mu kbir, tant li 93% talpopolazzjoni [ar;u jivvutaw, u dan jixhed le]er/izzju tad-demokrazija f’pajji]na, tant li l-poplu g[a]el lill-Partit Nazzjonalista biex iservi mill-Oppo]izzjoni. B’dan ir-ri]ultat, Lawrence Gonzi qal li jerfa’ rresponsabbiltà tieg[u personalment, kompletament u totalment, g[ax hu se jkun qed jerfa’ l-pi] tal-konsegwenzi tadde/i]jonijiet li [a fl-a[[ar [ames snin. Fil-pre]enza tal-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil, u sSegretarju :enerali, Paul Borg Olivier, Lawrence Gonzi qal li l-pro/ess ta’ ti;did li hemm b]onn li jsir fil-Partit Nazzjonalista, hu pro/ess li dejjem isir wara elezzjoni ;enerali. Hu semma kif fi ]mien 3 xhur, irid ikun hemm elezzjoni ta’ Vi/i Kap u konferma ta’ Kap ta’ Partit – e]er/izzju li hu mhux se jkun qed jipparte/ipa fih. g[al pa;na 2
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
2 Lokali
Il-PN mill-Oppo]izzjoni jag[mel [iltu biex pajji]na jkompli miexi ’l quddiem Lawrence Gonzi qal ukoll li qabel il-konferenza tala[barijet li ssej[et fid-Dar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista, hu kien di;à fera[ lil Joseph Muscat g[ar-ri]ultat li kiseb u li permezz tieg[u se jin[atar Prim Ministru ta’ pajji]na. Hawnhekk, il-Kap tal-PN qal li Joseph Muscat, issa b[ala Prim Ministru, jixraqlu jkun irrispettat u rrikonoxxut b[ala l-bniedem li jrid imexxi lil pajji]na blisfidi u l-opportunitajiet kollha. Dwar il-votazzjoni, Lawrence Gonzi qal li hu jirrispetta bis-s[i[ il-vot ta’ dawk li vvutaw lill-Partit Laburista, lil dawk li vvutaw lill-Alternattiva Demokratika, u anki lil dawk il-persuni li vvutaw lillindipendenti jew li ma pparte/ipawx fil-votazzjoni. Il-vot, semma Lawrence Gonzi, mhux mo[li, i]da jistimola lill-PN biex ikompli jkun ta’ servizz g[all-pajji] biex jirba[ il-mew;. Min-na[a tieg[u, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista
minn pa;na 1
Dan ifisser li Lawrence Gonzi, li g[amel l-a[[ar 9 snin Prim Ministru ta’ Malta – li hu ddiskriviehom b[ala avventura sabi[a – mhux se jkun qed jipparte/ipa fle]er/izzju li se jkun hemm g[all-konferma ta’ Kap talPartit. G[alhekk, Lawrence Gonzi awgura li t-tmexxija l-;dida tkompli ssa[[a[ lil pajji]na biex ‘ikollna futur g[alina lkoll’. Bl-g[a]la li g[amel ilpoplu, il-Partit Nazzjonalista se jkun qed iservi lil Malta mill-bankijiet talOppo]izzjoni fil-Parlament, u dan se jsir b’lealtà u b’servizz lejn il-pajji]. Lawrence Gonzi ]ied jg[id li l-Partit Nazzjonalista se jag[mel [iltu kollha millOppo]izzjoni biex jag[ti ssehem tieg[u biex pajji]na jkompli miexi ’l quddiem u jkompli jin[oloq ix-xog[ol, jibqa’ jippovdi l-a[jar edukazzjoni u jsib ri]orsi biex pajji]na jibqa’ jipprovdi kwalità ta’ [ajja tajba.
It-Temp
UV INDEX
6
IT-TEMP> il-bi//a l-kbira sabi[ VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif g[al moderat mit-Tramuntana g[allGrigal g[all-ewwel, li jdur mit-Tramuntana g[allMajjistral BA{AR> [afif, li jsir [afif g[al moderat IMBATT> ;eneralment ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 22˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 391.9mm IX-XEMX> titla’ fis-06.20 u tin]el fis-18.04
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi jindirizza l-konferenza tal-a[barijiet ftit wara li sar mag[ruf ir-ri]ultat (Ritratt> Michael Ellul)
rringrazzja lill-voluntiera kollha li [adu sehem fil[idma tal-Partit Nazzjonalista fil-[ames snin li g[addew b’mod leali, u li b’mod iddedikat u impenjattiv, issagrifikaw il[inijiet personali biex ikunu ta’ servizz g[al pajji]na. Meta kien mistoqsi mill;urnalisti pre]enti biex jikkjarifika l-po]izzjoni tieg[u dwar it-ti;did filPartit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi qal li hu mhux se jkun qed jikkandida lilu nnifsu f’dan il-pro/ess. Dwar jekk g[andux xi
Lawrence Gonzi jirringrazzja lillpoplu Malti g[all-privile;; li tah li jmexxi l-pajji] g[ad-disa’ snin li g[addew pariri li jista’ jg[addi lil Joseph Muscat, Lawrence Gonzi wie;eb li m’g[andux pariri x’jg[addi, i]da li jittama li qed i[alli lil Malta f’idejn gvern ;did li hu b’sa[[tu bi]]ejjed biex jirba[ l-isfidi li g[adhom ;ejjin, spe/jalment li n]ommu l-finanzi ta’ pajji]na fis-sod. Mar-ri]ultat uffi/jali, ]ied
jg[id il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Joseph Muscat jin[atar Prim Ministru, u hu f’idejn ilPresident ta’ Malta li jag[mel dan il-pass b]onnju]. Lawrence Gonzi qal ukoll li r-ri]ultat li nkiseb jirrifletti dde/i]jonijiet li hu b[ala Prim Ministru [a fl-a[[ar [ames snin.
B[al-lum 25 sena
IT-TNEJN L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
IT-TLIETA L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
L-ERBG{A L-og[la 18˚C L-inqas 13˚C
IL-{AMIS L-og[la 13˚C L-inqas 10˚C
IL-:IMG{A L-og[la 12˚C L-inqas 8˚C
UV
UV
UV
UV
UV
6
5
5
4
4
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 21˚C xemxi, Al;eri 13˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 04˚C bix-xita, Ateni 09˚C ftit imsa[[[ab, Li]bona 16˚C xemxi, Berlin 02˚C imsa[[ab, Brussell 12˚C imsa[[ab, il-Kajr 22˚C xemxi, Dublin 06˚C imsa[[ab, Kopen[agen 20˚C imsa[[ab, Frankfurt 13˚C imsa[[ab, Milan 10˚C imsa[[ab, Istanbul 14˚C imsa[[ab, Londra 07˚C imsa[[ab, Madrid 12˚C ftit imsa[[ab, Moska -06˚C imsa[[ab, Pari;i 14˚C imsa[[ab, Bar/ellona 17˚C ftit imsa[[ab, Ruma 06˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 21˚C bix-xita, Tripli 31˚C xemxi, Tune] 20˚C bix-xita, Vjenna 09˚C imsa[[ab, Zurich 09˚C imsa[[ab, Munich 12˚C imsa[[ab, Stokkolma -02˚C xemxi, San Pietruburgu -06˚C bil-borra.
F
’konferenza tal-a[barijiet, il-Vi/i Prim Ministru Guido de Marco irrefera g[all-problema tad-droga fil-pajji] u qal li din hi problema li kibret ta[t lamministrazzjoni So/jalista. Guido de Marco ikkwota dikjarazzjonijiet tal-eks Ministru So/jalista ?ensu Moran li kien qal li espert Ingli] in;ieb Malta fl-1978 biex je]amina lproblema tad-droga f’pajji]na. Dakinhar, dan l-espert ma kienx ra l-[tie;a ta’ xi azzjoni g[aliex il-problema ma kinetx kbira. Meta listess espert re;a’ ;ie fl-1983 qal li lproblema tant kibret li baqa’ mistag[;eb. Dan juri li l-problema tad-droga f’pajji]na f’dawk is-snin kibret g[aliex il-Gvern So/jalista ma kienx [a [sieb ira]]anha. St[arri; ippubblikat fil-Financial Times wera ri]ultati li g[alkemm kien g[adu kmieni di;à kien jidher sens ta’ ottimi]mu. Kien irrappurtat in/ident waqt il-log[ba internazzjonali bejn Malta u l-Libja fi Tripli, meta /ediet parti mill-istand. Fost dawk li we;;g[u ma kienx hemm Maltin.
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
Lokali 3
Il-Partit Laburista ji//elebra r-reb[a nhar is-Sibt li ;ej Fuq il-Fosos minn pa;na 1
Mal-a[bar tar-ri]ultat, partitarji Laburisti [ar;u ji//elebraw u damu g[addejjin sa tard filg[axija. I/-/elebrazzjonijiet tal-Partit Laburista kienu kkon/entrati l-aktar [dejn i/-?entru Nazzjonali Laburista kif ukoll Fuq il-Fosos tal-Furjana. Waqt li indirizza folla kbira ta’ nies Fuq il-Fosos talFurjana, Joseph Muscat, li kien akkumpanjat mid-Deputy Leader tieg[u Louis Grech, u minn martu Michelle, qal li seba[ il-jum li fih nistg[u ng[idu li Malta hi tag[na lkoll. Muscat qal li l-mandat li tah il-poplu Malti u G[awdxi ma seta’ qatt jinkiseb minn xi partit politiku, qal li dan hu ri]ultat li nkiseb minn moviment, u ssokta jg[id li dan il-moviment se jiggverna b[ala moviment tal-Maltin u l-G[awdxin kollha.
Joseph Muscat jie[u l-;urament ta’ Prim Ministru llum u ja[tar il-Kabinett tal-Gvern Muscat sostna li dan irri]ultat juri li millIndipendenza ’l hawn, ilpoplu qatt ma g[adda messa;; b[al dan. Qal li din hi responsabbiltà li hu lest li ja//etta, u sostna li mhux se jkun Gvern ta’ nofs poplu. Appella wkoll biex nhar isSibt li ;ej filg[axija, ilpartitarji Laburisti jer;g[u jiltaqg[u Fuq il-Fosos. Aktar kmieni matul il-jum, meta [are; fil-gallarija ta/?entru Nazzjonali Laburista fil-{amrun, Muscat qal li rri]ultat g[andu xe[ta storika g[aliex hu mandat kbir. Wieg[ed li se ja[dem b’[iltu biex ikun Gvern li ja[dem b’saqajh mal-art. Wara li jit[abbar uffi/jalment ir-ri]ultat talewwel g[add ta’ din lelezzjoni – min[abba li sakemm morna g[all-istampa r-ri]ultat kien g[adu ma [ari;x uffi/jalment mill-Kummissjoni Elettorali – Joseph Muscat matul il-;urnata tal-lum jie[u l-;urament ta’ Prim Ministru u mbag[ad jibda jifforma lGvern Laburista. Aktar tard din il-;img[a, Muscat b[ala Prim Ministru jattendi ssummit tal-Unjoni Ewropea fi Brussell.
Il-partitarji Laburisti //elebraw matul il-;urnata tal-biera[ fit-toroq tal-ibliet u l-ir[ula Maltin, quddiem i/-?entru Nazzjonali Laburista u Fuq il-Fosos tal-Furjana
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
4 Lokali
Ri]ultati Elezzjoni :enerali I Distrett>
II Distrett
Floriana, Gwardaman;a, il{amrun, parti mill-Marsa, Tal-Pietà, parti minn Santa Venera, Valletta
Birgu, Bormla, l-Isla, ilKalkara, ix-Xg[ajra, {a]}abbar
Voti Validi: Kwota:
Agius Francis Brownrigg Ingrid Gonzi Lawrence Stephen Total: (%)
Cardona Gatt Josianne De Marco Mario Farrugia Jean Pierre Grech Claudio Dingli Alexei Mifsud Bonnici Paula Mifsud Malcolm Vella Gaetano Total: (%)
Spiteri
PL
PL
Azzopardi Carmelo 367 Bland Mintoff Yana 285 Busuttil Luciano 498 Buttigieg John 106 Cardona Christian 551 Cilia Joe 112 Debattista Deo 1,689 Debono Grech Joseph 247 Farrugia Sacco David 672 Grech Louis (E) 5,626 Herrera Josè 1,913 Micallef Stafrace Simon Mifsud Bonnici Anthony Sultana Stephen Total: ( %) Cassola Arnold Total: 267
Voti validi: Kwota:
PN
PN
AD
Fis-Sala tal-G[add tal-Voti fin-Naxxar kompla g[addej matul illejl kollu l-pro/ess tal-ewwel g[add tal-voti fl-elezzjoni ;enerali tas-Sibt li g[adda. It-tabelli juru r-ri]ultati li [ar;u tal-ewwel g[add sakemm morna g[all-istampa tard matul dan il-lejl li g[adda. Il-pro/es tal-g[add ikompli llum, fejn wara li jit[abbar ir-ri]ultat tal-ewwel g[add fuq id-distretti kollha, jibda pro/ess ie[or biex ikunu mag[rufa l-kandidati eletti fuq kull distrett elettorali.
267
Abela Carmelo 199 Agius Christopher 341 Bland Mintoff Yana 70 Buontempo Stefan 386 Dalli Helena 441 Debattista Deo 42 Law Rita 37 Meli Adrian George 49 Mizzi Joseph 765 Muscat Joseph (E) 13,968 Sultana Victor 24 Total: 16,322
AD
Mallia Mario Total: 218
218
IND
Mercieca Anthony Total: (%)
Partit Ajkla
Bonnici Nazzareno Total: 47
47
Alleanza Liberali Zammit John Total: 5
III Distrett
IV Distrett
V Distrett
Parti mill-Fgura, Marsaskala, i]-}ejtun Voti validi: Kwota:
Parti mill-Fgura, {al G[axaq, il-Gudja, parti mill-Marsa, Paola, Santa Lu/ija, {al Tarxien
Bir]ebbu;a, l-Imqabba, {al Kirkop, Marsaxlokk, il-Qrendi, {al Safi, i]}urrieq
PN
Voti validi: Kwota:
Voti validi: Kwota:
PN
PN
Agius Francis Brownrigg Ingrid Galea Mario Mifsud Bonnici Carmelo Spiteri Stephen Total: (%)
PL
Abela Carmelo 1,859 Agius Christopher 297 Bonnici Owen (E) 4,315 Buttigieg Ivan 116 Dalli Helena 1,037 Fearne Christopher 987 Grech Etienne 1,904 Grixti Silvio 842 Law Rita 650 Meli Adrian George Mizzi Joseph Mizzi Marion Sammut Joseph Mario Spiteri Kenneth Vella George Total: (%)
AD 5
Cacopardo Carmel Total: 343
{al Luqa, {al Qormi, is-Si;;iewi Voti validi: Kwota:
PN
Borg Antoine Joseph Callus Ryan Casa David Comedini Cachia Therese Fenech Albert Galea Caroline Micallef Peter Mifsud Philip Puli Clyde Michael Total: (%) Borg Ian Coleiro Preca M’Louise (E) Farrugia Marlene
Azzopardi Jason Bezzina Anthony Casa David Delia Emanuel Galea Noel Rizzo Naudi Mario Sammut Mark Anthony Total: (%)
PL
PL
Azzopardi Carmelo 0 Bonnici Owen 86 Cauchi Gino 139 Cilia Joe 222 Fearne Christopher 306 Grixti Silvio 169 Mangion Carmelo 58 Mizzi Konrad 1,001 Muscat Joseph (E) 12,202 Parnis Silvio 978 Sultana Victor 24 Total: 15,185
Bugeja Robert Henry 328 Busuttil Luciano 142 Calleja Mario 668 Farrugia Joseph 999 Farrugia Marlene 2,525 Micallef Edric 339 Mizzi Marion 156 Sammut Joseph M 2,708 Schembri Silvio 271 Scicluna Edward Vella George Vella Karmenu Zammit Anthony Total: (%)
AD
AD
Deguara Angele Total: 254
254
Callus Robert Total: 315
315
Agius Decelis Anthony Borg Ian (E) Buhagiar Charles Cilia Christopher Craus Sandro Farrugia Godfrey Farrugia Noel Gulia Gavin Zammit Anthony Total: (%)
524 4,177 1,448 1,280 1,536
VII Distrett
VI Distrett
PL
343
Azzopardi Jason 2,803 Bonavia Lawrence 182 Galea Caroline 690 Mifsud Bonnici C 1,259 Rizzo Naudi Mario 789 Sammut Mark Ant 556 Scerri Victor George Total: (%)
Galdes Roderick Gulia Gavin Mangion Carmelo Micallef Emanuel Saliba Simon Schembri Silvio Total: 14,335
AD
Agius Silvan Total: 169
Alleanza Liberali Zammit John
Total: 7 641 6,106 358
2,035 150 1,930 234 53 2,828
il-Ba[rija, {ad-Dingli, l-Imdina, lIm;arr, l-Imtarfa, ir-Rabat Tal-Virtù, {a]-}ebbu; Voti validi: Kwota:
PN 169
7
Abela Anthony Agius David Borg Antoine Joseph Cassar Joseph Galea Vincent Grima Rudolph Gonzi Lawrence Micallef Peter Mifsud Philip Vassallo David Vassallo Edwin Total: (%)
PL
AD
Cassar Ralph Total: 374
374
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
Lokali 5
Ri]ultati Elezzjoni :enerali VIII Distrett
IX Distrett
X Distrett
XI Distrett
XII Distrett
Birkirkara, Fleur de Lys, {al Lija, l-Iklin, parti minNaxxar, parti minn Santa Venera
{al G[arg[ur, Tal-Ibra;, il-Kappara, il-Madliena, LImsida, San :wann, isSwatar, is-Swieqi, Ta’ Xbiex
il-G]ira, Paceville, Pembroke, San :iljan, Tas-Sliema
{’Attard, {al Balzan, ilMosta
Ba[ar i/-?ag[aq, Burmarrad, il-Manikata, il-Mellie[a, parti minNaxxar, San Pawl il-Ba[ar
Voti validi: Kwota:
Voti validi: Kwota:
PN
Asciak Michael 638 Bonnici Charlò 252 Buttigieg Claudette 704 Cardona Gatt Josianne 128 Castaldi Paris Ian 458 Fenech Adami Beppe Fenech Tonio 4,448 Schembri George Mario Total: (%)
PL
Buttigieg John 215 Cardona Christian 3,876 Debono Grech Joe 1,726 Galea Clifford 476 Micallef Stafrace Simon 72 Sant Marc 127 Scicluna Edward 2,141 Zammit Lewis Ed 2,663 Total: 11,296
AD
Briguglio Michael Mallia Mario Total: 596
520 76
PN
PN
Agius Joanna Arrigo Robert Busuttil Simon Debono Kristy Falzon Joseph Galea Franco Gouder Karl Muscat Noel Portelli Marthese Pullicino George Selvaggi Charles Zammit Dimech Francis Total: (%)
PL
Brincat Leo 2,275 Ellul Victor Paul 79 Falzon Michael 1,892 Grima Clifton 1,464 Mallia Emanuel 2,950 Micallef Emanuel 118 Mifsud Bonnici Anthony Mifsud Sigmund Saliba Simon Zammit Alamango Nakite Total: (%)
AD
Cassola Arnold Deguara Angele Total: 714
664 50
IND
Mercieca Anthony
XIII Distrett G[awdex Voti validi: 20,568 Kwota: 4,179
PN
Azzopardi Frederick 1,389 Azzopardi Samuel 596 Buttigieg Paul 597 Cutajar Kevin 1,117 Debono Giovanna (E) 4,756 Said Christopher 4,096 Total: 12,551 (50.1%)
PL
Attard Anthony 230 Camilleri George Paul 90 Caruana Justyne 2,757
Mercieca Franco 3,970 Refalo Anton (E) 5,264 Total: 12,311 (49.1%)
AD
Camilleri David Total: 210 (0.8%)
Voti validi: Kwota:
210
Agius Joanna Arrigo Robert Falzon Joseph Fenech Albert Galea Franco Gouder Karl Muscat Noel Pullicino George Selvaggi Charles Vella Brincat Evelyn Zammit Dimech Francis Total: (%)
PL
Bartolo Evarist 2,496 Brincat Leo 489 Cauchi Gino 228 Ellul Victor Paul 55 Falzon Michael 2,004 Gauci Nicolai 72 Grima Clifton 257 Mallia Emanuel 2,525 Mifsud Sigmund 239 Vella Cuschieri Joan 208 Zammit Alamango N 91 Total: 8,664
AD
Briguglio Michael Total: (%)
Voti validi: Kwota:
PN
Agius David Bonnici Charlò Busuttil Simon Cassar Joseph Castaldi Paris Ian Farrugia Shirley Gonzi Michael Spiteri Ian Mario Vassallo Edwin Zammit Montebello John Total: (%)
Voti validi: Kwota:
PN
Buttigieg Claudette Cutajar Robert Fenech Tonio Galea Graziella Galea Vincent Gonzi Michael Spiteri Ian Mario Total: (%)
PL
PL
Agius Decelis Ant 3,311 Bezzina Abraham 351 Buhagiar Charles 590 Farrugia Michael 368 Grech Louis Grima Alfred Hili Carmel Micallef Jason Muscat Alexander Schembri Deborah Tua Rachel Zammit Lewis Edward Total: (%)
Bartolo Clayton 913 Bartolo Evarist 2,791 Bezzina Abraham 182 Farrugia Michael 2,475 Farrugia Noel 168 Galea Clifford 1,018 Grima Alfred 465 Hili Carmel 57 Mercieca Franco 412 Schembri Deborah 1,613 Spiteri Kenneth 105 Vassallo Lorna 116 Vella Cuschieri Joan 547 Total: 10,862
AD
AD
Cacopardo Carmel Callus Robert Cassar Ralph Total: 717
425 91 201
Agius Silvan Total: 537
537
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
6 Lokali
Ri]ultat di]appuntanti g[all-Alternattiva Demokratika I;;ib madwar 5,500 vot f’din l-elezzjoni
Is-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista, Paul Borg Olivier, jifra[ lil Stefan Zrinzo Azzopardi, President tal-Partit Laburista< u lill-kandidat Laburista Michael Falzon ftit wara li l-Partit Nazzjonalista ikkon/eda t-telfa.
Barroso jifra[ lil Muscat Il - President tal - Kummissjoni Ewropea , José Manuel Barroso , ilbiera[ wara nofs inhar [are; stqarrija li fiha fera[ lil Joseph Muscat tar - ri]ultat li l - Labour Party kiseb f ’ din l - elezzjoni ;enerali . Barroso kiteb li filwaqt li jixtieq kull su//ess lil Muscat fil - [idma tieg[u , issa
li se jmexxi l - pajji] , jispera li l Kummissjoni Ewropea tkun tista ’ tkom pli ta[dem flimkien ma ’ Malta sabiex il pajji] ikompli jirba[ l - isfidi li irnexxielu jeg[leb tul is - snin flimkien mal - bqija tal - pajji]i l - o[ra membri fl - Unjoni Ewropea .
G[alkemm ir-ri]ultat ta’ 1.8% li kellha f’din l-elezzjoni l-Alternattiva Demokratika kien l-a[jar wie[ed li ir/ieva dan il-partit mill-1992 ’l hawn, meta kien ing[ata 1.7% talfidu/ja tal-Maltin, g[allkelliem tal-affarijiet Ewropej u Barranin, Arnold Cassola, dan kien wie[ed ferm di]appuntanti. Fl-ewwel kumment li ta wara li ;ie m[abbar irri]ultat, Cassola fisser kif il-partit mhuwiex sodisfatt bir-ri]ultat, g[aliex [aseb li kien se jmur a[jar minn hekk.
Huwa kkummenta fuq ilmod kif is-sistema tal-block voting li biha jivvutaw ilMaltin, kif ;ara fil-passat, qatt ma g[enet lillAlternattiva Demokratika. Fi stqarrija, l-Alternattiva irringrazzjat lill-madwar 5,500 votant li vvutaw lilha. I/-Chairperson talAlternattiva, Michael Briguglio, qal li jinsab sodisfatt li l-votanti li vvutaw g[all-Alternattiva ]diedu minn 1,500 g[al madwar 5,500. Dan huwa l-aqwa ri]ultat li qatt ;abet lAlternattiva Demokratika.
Imut f’in/ident fi/-?irkewwa Ra;el ta’ 60 sena mill-Mosta tilef [ajtu tra;ikament meta lbiera[ fil-g[odu [abat bil-mutur tieg[u ma’ pick-up fi/?irkewwa. L-in/ident se[[ g[all-[abta tal-g[axra nieqes g[axra, fi triq sekondarja li tag[ti g[at-terminal ta/-?irkewwa. Jidher li kienet [abta head-on bejn ilmutur BMW li kien qed isuq il-vittma, u l-
pick-up tal-g[amla Mitsubishi L200, misjuq minn ra;el ta’ 64 sena mill-Mosta. Kollox jindika li s-sewwieq tal-mutur miet mad-daqqa, waqt li x-xufier l-ie[or ma sofra l-ebda grie[i. Il-Ma;istrat tal-G[assa Marsann Farrugia [atret inkjesta dwar dan il-ka], u l-Pulizija g[adha g[addeja bl-investigazzjonijiet tag[ha.
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
Lokali 7
Dak li hu mag[ruf b[ala s-sorting, li minnu kien mag[ruf ir-ri]ultat wara li l-partiti [adu s-samples tal-ewwel kaxxi li nfet[u
Maturità fl-istadji kollha tal-g[add tal-voti tassigura t-twettiq tal-pro/ess demokratiku Il-pro/ess demokratiku waqt l-g[add tal-voti fl-elezzjoni ;enerali, ilbiera[, kien espress bl-aqwa mod fis-sala tal-g[add tal-voti fin-Naxxar b’maturità waqt dan ilpro/ess delikat u importanti. L-ewwel indikazzjonijiet tar-reb[a Laburista fis-sala tal-g[add tal-voti, ing[ataw wara biss madwar nofs sieg[a minn meta beda lprocess tal-g[add tal-voti. Fil-fatt, kien g[all-[abta tal-11.30am li l-a;enti Laburisti fis-sala tal-g[add tal-voti bdew i[abbtu malperspex wara li kien stabbilit li l-ewwel sample kien qed jag[ti reb[a /erta Laburista. Dawn l-indikazzjonijiet daqshekk bikrin mill-ewwel kienu indikattivi ta’ reb[a kbira Laburista, g[aliex meta l-partiti jkunu vicin, is-sample idum iktar minn nofs sieg[a biex ikun ikkonfermat. Flimkien mal-a;enti tattliet partiti politi/i, fis-sala tal-g[add tal-voti kien hemm numru ta’ pulizija, immexxijin mill-Kummissarju talPulizija, John Rizzo. L-ewwel tisbit mal-perspex mill-a;enti Laburisti ;ab iktar tisbit minn madwar issala kollha mill-a;enti l-o[ra Laburisti, li flimkien malkandidati Laburisti pre]enti fis-sala bdew jg[ajtu s-slogan
Laburista Malta Tag[na Lkoll. Dan kien b[ala sinjal tar-reb[a. Minkejja li f’kull elezzjoni, dan il-mument i;ib mumenti ta’ tensjoni fost l-a;enti, f’din l-elezzjoni ma kien hemm l-ebda tensjoni jew in/identi. Fil-fatt, l-a;enti tal-PN mal-ewwel fer[u lilla;enti Laburisti g[ar-reb[a u komplew b’xog[olhom isegwu l-andament tal-g[add talvoti. Numru ]g[ir ta’ a;enti Laburisti kellhom ukoll imkatar tal-PL. Ftit [in wara, kien idDeputat Laburista Michael Falzon li [are; ikellem lilla;enti Laburisti waqt li deher jitkellem ukoll mal-a;enti u l-kandidati tal-PN. Il-fatt ukoll li l-PN mal-ewwel a//etta r-ri]ultat u t-telfa, ikkalma sew is-sitwazzjoni fis-sala tal-g[add tal-voti. Minn hawn ’il quddiem, issa li r-ri]ultat elettorali kien stabbilit, kien jonqos biss li tibda [ier;a l-informazzjoni dwar kemm kienet kbira rreb[a Laburista. L-uni/i mumenti ta’ espressjoni politika li kien hemm fis-sala tal-g[add talvoti kien meta l-Mexxej Laburista u Prim Ministru, Joseph Muscat, tela’ fis-sala tal-g[add tal-voti. Hu kien imdawwar mill-a;enti Laburisti u mill-;urnalisti
waqt li tkellem ma’ numru ta’ a;enti Laburisti, u anki ma’ dawk li kienu qed jg[oddu l-voti fin-na[a ta’ ;ewwa tas-sala. F’dan ilmument, l-a;enti Laburisti bdew i[abbtu mal-perspex u jg[ajtu, ‘Joseph Joseph’, u ‘Malta Tag[na Lkoll’. Mument partikulari kien ilwasla tal-Kap tal-PN, Lawrence Gonzi, li xi [in wara l-wasla tal-Mexxej Laburista, da[al fis-sala talg[add tal-voti akkumpanjat mill-uffi/jali tal-PN u minn xi a;enti tal-Partit. Vi/in il-Kap tal-PN kien hemm ukoll id-Deputat Laburista Michael Falzon u numru ta’ a;enti Laburisti biex ikun assigurat li ma jkunx hemm in/identi. Il-wasla tal-Kap tal-PN, Lawrence Gonzi, kienet milqug[a b’/ap/ip milla;enti tal-PN, li personalment irringazzjawh tal-[idma politika li g[amel. U[ud mill-a;enti tal-PN dehru jg[annqu lil Lawrence Gonzi, li min-na[a tieg[u rre/iproka billi rringrazzja lill-a;enti Nazzjonalisti g[ax-xog[ol li wettqu fissala tal-g[add tal-voti. B[all-Mexxej Laburista, ilKap tal-PN da[al ukoll fissala tal-g[add tal-voti u rringrazzja lill-[addiema li kienu qed jg[oddu l-voti.
It-tisbit tal-idejn mal-perspex, li kien l-indikazzjoni li reba[ ilPartit Laburista
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
8 Opinjoni
Nirrispettaw ir-rieda espressa tal-poplu L-elezzjoni ;enerali ;iet u g[addiet. Illum it-Tnejn, ]gur mhux forsi hawn min qed ji//elebra u hawn min forsi xi ftit di]appuntat jew anke dispja/ut. I]da issa l-gvern tela’ b’elezzjoni [ielsa u demokratika u g[alhekk kul[add g[andu ja//etta lverdett tal-poplu li hu wie[ed suprem. Gvern ta’ kul[add Il-gvern elett, hu liema wie[ed hu, hu l-gvern talMaltin u l-G[awdxin kollha g[al tul din il-le;i]latura ta’ [ames snin. Issa hemm b]onn nieqfu mill-piki u millkliem ta’ ‘a[na u huma’ u nirritornaw g[an-normalità, ta’ poplu wie[ed, [abrieki,
;eneru] u li ninsabu m[alltin ma’ xulxin b[ala familji. Kellna kampanja ta’ disa’ ;img[at – kemxejn twila meta komparata ma’ tal-a[[ar snin, li kienet tkun ta’ [ames ;img[at. Kienet wa[da kumbattuta u ppakkjata b’attivitajiet sew tal-massa b[al mass meetings, u o[rajn b[al konferenzi stampa – li minnhom kellna ruxxmata, dibattiti, djalogi ta’ ‘Ta[t it-Tinda’, laqg[at settorjali u o[rajn. Meta wie[ed iqis kollox ma’ kollox na[seb li kellna kampanja tajba g[alkemm kif soltu ji;ri, xi ftit tat-tajn intefa’ wkoll. Xi [a;a li mhix sabi[a imma li l-interpretazzjoni tag[ha tvarja minn persuna g[all-o[ra, a[seb u ara minn partit g[all-ie[or. A[na poplu relattivament ]g[ir, u tista’ tg[id kul[add jaf lil xulxin. Dan hu fatt po]ittiv minn /erti aspetti, waqt li hu negattiv minn aspetti o[rajn. Il-po]ittiv hu li la nafu daqshekk lil xulxin, inkunu minn tal-ewwel li hekk kif naraw il-b]onn tal-g[ajnuna mmorru ni;ru nag[tuha minn qalbna. Naqb]u g[all-xulxin u nkunu ;eneru]i [afna f’dak kollu li l-proxxmu jkollu b]onn.
Min jaf kemm ikun [adem u stinka. Min jaf kemm ikun ilu jistenna li jasal mument b[al dan. Allura bir-ra;un li ssupporters tal-partit rebbie[ ji//elebbraw. I]da biex ti//elebra m’hemmx g[alfejn tipprova twe;;a’ lill-o[rajn. G[alhekk mhuwiex g[aqli li dawk li jqisu ru[hom b[ala telliefa – (g[alkemm kif qalu l-mexxejja tag[na r-rebbie[ hu l-poplu u [add m’g[andu jikkunsidra ru[u b[ala tellief), u l-aktar dawk li ma jissaportux u ma jifil[ux lil min jiddeverti, imur hu fil-postijiet fejn isiru manifestazzjonijiet ta’ reb[a, kemm dik spontanja kif ukoll dik organizzata. G[all-kuntrarju dawn g[andhom jevitaw dawn ilpostijiet biex ]gur ma jinqala’ l-ebda nkwiet. Li hu importanti hu li min jitla’fil-gvern g[andu jqis lilu nnifsu b[ala l-gvern tal-poplu kollu u jag[mel [iltu kollha biex jitkattar il-;id u toktor l-
g[aqda u s-sliem fost ilMaltin u G[awdxin kollha. {ames snin jg[addu Ma ninsewx, [ames snin
g[alkemm twal mhux [a]in, jg[addu wkoll, u jer;a’ jasal i]-]mien meta dak li jkun irid jer;a’ jissottometti ru[u g[al verdett ie[or tal-poplu. A[na poplu ]g[ir u m’hemmx lok g[all-firda u l-qasma bejnietna, imma hemm b]onn li nkomplu fejn [allejna u kul[add jipprova jag[mel lalmu tieg[u kollu biex pajji]na jkompli jimxi ’l quddiem u jkompli jin[oloq ixxog[ol, ji]diedu u jitjiebu sservizzi mog[tija mill-istat u tirrenja fostna l-pa/i u l-prosperità. Mela ejjew ilkoll flimkien, ta’ kull kulur politiku, r;iel u nisa, tfal, ]g[a]ag[ u anzjani, ning[aqdu b[ala poplu wie[ed, l-aktar issa f’dan i]]mien qaddis tal-:img[a Mqaddsa, ]mien ta’ penitenza u sagrifi//ju, ]mien li fih a[na l-insara nkunu mistiedna
biex ni;;eddu spiritwalment u ner;g[u lura g[all-g[eruq tag[na. Ejjew in[arsu ’l quddiem u mmiddu g[onqna g[axxog[ol tag[na biex inkomplu bir-ritmu normali fil-[ajja ta’ kuljum u nkomplu nsostnu u ng[inu lill-familji tag[na jimxu ’l quddiem. Jalla l-poplu Malti u G[awdxi, jibqa’ fi/-/entru tal-politika Maltija fejn ikompli jsib ix-xog[ol g[a]]g[a]ag[ tieg[u, ikompli jgawdi servizz tas-sa[[a milla[jar u medi/ini anke b’xejn u jalla l-edukazzjoni tibqa’ toffri u ]]id servizzi tal-a[[ar teknolo;ija b’xejn u naturalment l-istudenti jibqg[u jir/ievu l-istipendji b[ala
mizzieuchar@gmail.com
g[otja u bi]-]ieda mag[hom tal-g[oli tal-[ajja, biex ikomplu jservuhom g[all-b]onnijiet tag[hom.
Li hu importanti hu li min jitla’ fil-gvern g[andu jqis lilu nnifsu b[ala l-gvern tal-poplu kollu u jag[mel [iltu kollha biex ikattar il-;id u toktor l-g[aqda u s-sliem fost il-Maltin u G[awdxin kollha
Malta ]g[ira u n-nies mag[rufa Mill-banda l-o[ra, peress li kul[add jaf lil xulxin millqrib, kultant ti;ina t-tentaz-
zjoni li nippruvaw anke nerfg[u salib xulxin. U nibdew nisimg[u, dik g[andha hekk, u dak imur ma’ dik, u ttifla ta’ dik hekk, u t-tifel ta’ dak gralu hekk u l-kumplament. B’effett ta’ dan jista’ jkun ukoll li tid[ol xi ftit talg[ira u allura nistg[u nwe;;g[u xi ftit lil g[ajrna wkoll. Hi [a;a mistennija li min jirba[ ji//elebra. G[aliex le?
minn Euchar Mizzi
Il-gvern elett g[andu jara li ja[dem g[all-poplu kollu ming[ajr ebda distinzjoni
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 25965460 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
}mien ta’ umiltà, qawwa u karattru g[all-Partit Nazzjonalista Ir-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali tas-Sibt li g[adda hu /ar. Il-messa;; ukoll hu /ar. Il-poplu g[amel lg[a]la tieg[u. Semma’ l-vu/i tieg[u bil-vot u bilparte/ipazzjoni tieg[u f’din l-elezzjoni ;enerali. It-telfa tal-Partit Nazzjonalista fl-elezzjoni ;enerali hi ta’ dieqa g[al dawk kollha li [admu g[allpajji] fil-Gvern Nazzjonalista tal-a[[ar snin, g[al dawk li [admu fil-Partit Nazzjonalista u fil-kampanja elettorali tieg[u, u g[al dawk li vvutaw lillPartit Nazzjonalista. Opportunità
Imma hi wkoll opportunità. G[ax kull ;rajja fil[ajja fiha tag[limiet li, jekk ne[duhom, jista’ jo[ro; [afna ;id minnhom. G[alhekk, is-snin li ;ejjin jistg[u, u g[andhom, ikunu ]mien li jservi ta’ ;id g[all-Partit Nazzjonalista. Jifhem Is-snin li ;ejjin iridu jkunu ]mien li fih il-Partit Nazzjonalista jifhem lil min we;;a’ bid-de/i]jonijiet tieg[u, spe/jalment fil-gvern. Irid ikun ]mien li fih il-Partit Nazzjonalista jifhem it-tibdil kbir li ;ab fil-pajji] u kif kultant il-Partit Nazzjonalista ma la[[aqx mar-rankatura tat-tibdil li ;ab hu stess u leffetti tieg[u. Ixettel
Irid ikun ]mien li fih il-Partit Nazzjonalista ji]bor fejn hemm b]onn, ji]bor fil-politika tieg[u, iseddaq il-[afna tajjeb li ]gur g[andha l-politika tieg[u, u jxettel dak li hu ;did [alli jkun il-partit rilevanti u dinamiku fil-politika Maltija tal-futur.
Po]ittiv
Irid ikun ukoll partit po]ittiv li jikkollabora mal-Gvern Laburista li g[adu kemm tela’, biex il-Partit Nazzjonalista, anki mill-Oppo]izzjoni, iqawwi u jsa[[a[ il-kisbiet li g[amel g[allMaltin matul dawn l-a[[ar snin – biex il-Maltin jibqg[u jgawdu x-xog[ol, it-twessig[ fl-edukazzjoni, it-tis[i[ tas-sa[[a u tal-livell tal-g[ajxien. Qawwa
Hu g[alhekk li anki dan il-mument ta’ dieqa, g[al dawk kollha li jemmnu fil-Partit Nazzjonalista, g[andu jkun ukoll mument ta’ qawwa. Il-qawwa li tag[raf fejn ]baljajt [alli tirran;a. Il-qawwa li tag[raf ukoll dak li g[amilt tajjeb u ma ta[sibx li g[ax tlift g[amilt kollox [a]in jew taqta’ qalbek. Umiltà Il-qawwa li l-Partit Nazzjonalista jkun umli fit-telfa, bniedem g[all-i]balji li g[amel, imma wkoll kburi bil-wi// ;did li ta lil Malta – nazzjon modern Ewropew li llum jag[ti opportunitajiet lill-Maltin kollha; nazzjon li ja[dem, jit[arre; u jgawdi l-[ajja. Lawrence Gonzi U f’dan il-mument ukoll, g[arfien u [ajr lil Lawrence Gonzi, il-bniedem li g[all-pajji] ;ab kisbiet li ma jiddubitahom [add. Sal-a[[ar mumenti, anki fi ]mien ta’ kampanja elettorali, irnexxielu jibqa’ ffukat fuq ilb]onnijiet tal-pajji] fit-ta[ditiet u n-negozjati
iebsa mal-Unjoni Ewropea dwar il-Ba;it ta’ Malta g[as-seba’ snin li ;ejjin, sal-2020. Negozjati li raw lil pajji]na jikseb ba;it millaqwa u ri]ultat li minnu se jkun qieg[ed igawdi l-poplu Malti u G[awdxi kollu fis-seba’ snin li ;ejjin. L-umiltà ta’ Lawrence Gonzi spikkat ukoll filmod kif ilbiera[, minkejja t-telfa qawwija li ;arrab il-PN fl-elezzjoni tas-Sibt, irringrazzja lill-poplu kollu g[all-parte/ipazzjoni tieg[u f’din l-elezzjoni. Mhux biss, i]da wkoll g[allmod li bih refa’ r-responsabbiltà kollha tarri]ultat elettorali u ddikjara minnufih li f’demokrazija dejjem hu l-poplu li jirba[ g[aliex l-g[a]liet li jag[mel il-poplu jkunu rrispettati. Iddikjara wkoll li l-PN se jkun qieg[ed iservi lill-poplu b’lealtà kif serva lill-poplu b’lealtà wkoll meta tah il-mandat biex iservih. Lawrence Gonzi iddikjara wkoll li l-Partit Nazzjonalista jrid jg[addi mill-pro/ess s[i[ ta’ wara kull elezzjoni, u wara r-ri]ultat tas-Sibt mhux se jkun qieg[ed jipparte/ipa g[all-g[a]la tal-kariga ta’ Kap tal-Partit u li se jkun hemm Kap differenti. Onest u integru
Lawrence Gonzi wkoll hu l-bniedem umli u ;enwin quddiem il-messa;; tal-elettorat, il-bniedem rett u kura;;u] quddiem il-[afna diffikultajiet li ffa//ja, u, fuq kollox, il-bniedem onest u integru mieg[u nnifsu u ma’ kul[add. G[ax dan hu li jag[mel bniedem u partit tajjeb – ir-ri]ultati, l-umiltà, il-karattru.
Mil-lum ‘il quddiem... Dalg[odu l-poplu Malti u G[awdxi qed jisba[ immexxi minn Gvern ;did wara l-Elezzjoni :enerali tas-Sibt li g[adda. U proprju llum nixtieq nag[ti titwila lejn il-[ames snin li g[addew u nirringrazzja lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi g[all[idma kbira li wettaq f’kull qasam tal-[ajja biex pajji]na seta’ jimxi [afna ’l quddiem. Rekord ta’ 153,000 impjieg full-time Il-politika li mexxa lPartit Nazzjonalista filGvern matul il-[ames snin
li g[addew wasslet biex tkattar il-;id tant li limpjiegi full-time la[qu rekord ta’ 153,000. Biss biss in[olqu 20,000 job ;did. Kibru l-opportunitajiet fil-qasam tal-edukazzjoni. }diedu l-fa/ilitajiet tat-
tag[lim u tat-ta[ri;. Tag[lim mill-aqwa lit-tfal kollha sa minn /kunithom. Sixth Forms mill-aqwa. Higher Secondary finNaxxar li qed tag[mel bi//a xog[ol mill-aqwa. Università ta’ Malta b’aktar minn 10,500 student li jsegwu g[add rekord ta’ korsijiet. Rekord ta’ studenti li jibqg[u jistudjaw Ma’ dawn storja kbira ta’ su//ess fl-MCAST fejn eluf ta’ ]g[a]ag[ o[ra qed jirnexxielhom jitg[allmu s-
su;;ett li jixtiequ huma u jimxu ’l quddiem biex g[ada pitg[ada jag[mlu storja ta’ su//ess. Opportunitajiet kbar li rnexxielu jo[loq u jkattar ilPartit Nazzjonalista. L-istess diskors jing[ad ukoll g[all-Istitut g[allIstudji Turisti/i (ITS) fejn mijiet ta’ ]g[a]ag[ ukoll
qed isegwu b’su//ess korsijiet li g[ada pitg[ada jwassluhom biex jid[lu fl-industrija tat-turi]mu li matul dawn il-[ames snin li g[addew tant imxiet ’il quddiem li nkisru kull rekord. Iva, kellna rekord ta’ turisti li ]aru l-g]ejjer Maltin. Iva, kellna rekord ta’ ljieli li g[addew fostna t-turisti li ]aru Malta. Iva, kellna rekord ta’ d[ul mit-turi]mu. U dan g[al sena wa[da wara l-o[ra. Rekords li kattru l-;id f’pajji]na. Rekords li kattru l-opportunitajiet tax-xog[ol f’Malta u f’G[awdex. G[awdex fi/-/entru tal-politika F’G[awdex ukoll saru passi kbar ’il quddiem. F’kull qasam tal-[ajja.
G[ax G[awdex ukoll kien fi/-/entru tal-politika talGvern immexxi mill-Partit
Nazzjonalista li [adem u stinka u kiseb ri]ultati millaqwa biex [add ma jaqa’ lura. Servizzi tas-sa[[a talaqwa kwalità lil kul[add. Sptar state of the art. Illum is-servizzi fis-sa[[a f’pajji]na tant g[amlu avvanzi ’l quddiem li pazjenti li qabel kien ikollhom imorru barra g[all-kura, illum qed jie[du l-istess kura f’pajji]na u hekk jiffrankaw [afna tbatijiet. L-istess g[al [afna pazjenti G[awdxin li grazzi g[allavvanzi li saru fis-servizzi tas-sa[[a f’G[awdex illum il-;urnata qed jie[du sservizzi li jkollhom b]onn f’G[awdex stess ming[ajr il-[tie;a li ji;u g[all-kura f’Malta. U dan kollu u ferm u ferm aktar pajji]na kisbu waqt li madwarna kienet g[addejja kri]i finanzjarja kbira li laqtet [a]in lil diversi
minn Clinton Sammut clintonsammut@gmail.co
pajji]i. Imxejna qatig[ ‘il quddiem minkejja l-kri]i tal-Libja fejn Lawrence Gonzi g[araf jie[u l-a[jar de/i]jonijiet. Pajji]na fil-[ames snin li g[addew g[amel qab]iet kbar ‘il quddiem.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
10 Opinjoni
Il-Papa Emeritu Benedittu XVI u San Piju ta’ Pietrelcina Wa[da mit-tifkiriet sbie[ li l-Papa Emeritu Benedittu XVI se j[alli lill-Ulied Spiritwali u lid-Devoti ta’ San Piju ta’ Pietrelcina b[ala wirt tal-Pontifikat tieg[u bla dubju ta’ xejn hi ]-]jara pastorali li kien g[amel f’San Giovanni Rotondo nhar il-21 ta’ :unju, 2009. Dakinhar il-Papa kien fisser il-fer[ tieg[u li jkun San Giovanni Rotondo fejn “kollox jitkellem mill-[ajja u lqdusija ta’ Patri Piju ta’ Pietrelcina”. Dan qalu waqt l-omelija li g[amel fil-quddiesa li kien i//elebra. Wara li tkellem fuq il-Qari tal-Quddiesa tal-Jum u ta t-tifsira spiritwali talKelma t’Alla, il-Papa g[adda biex tkellem minn Padre Pio ta’ Pietrelcina b[ala bniedem li g[ex b’mod intens u personali l-esperjenza ta’ :esù. F’dak li qal il-Papa dakinhar wie[ed jista’ b[allikieku jisma’ l-qalb tal-Papa t[abbat g[al San Patri Piju, kif ukoll, wie[ed jista’ jara u j[oss iddevozzjoni tieg[u lejn il-qaddis Kapu//in. Wara li l-Papa :ermani] qasam il-fer[ tieg[u li ji//elebra ma’, u g[al, dawk l-eluf li kienu pre]enti, hu wera kif lEwkaristija kienet “il-misteru li kien i/-/entru tal-e]istenza kollha (ta’ San Piju): l-g[ajn tal-vokazzjoni tieg[u, ilqawwa tax-xhieda tieg[u, lg[otja tas-sagrifi//ju tieg[u”, biex b’hekk wie[ed jista’ jifhem li s-Sa/erdot Kapu//in ma kienx biss ji//elebra imma kien isir dak stess li kien ji//elebra. Sempli/i u umli
Imbag[ad kompla billi wera lil Patri Piju b[ala “ra;el sempli/i u umli, ma[tuf minn Kristu” (Fil. 3:12), b[alma jg[id San Pawl, biex ikun strument mag[]ul bil-qawwa tas-salib tieg[u. Strument qawwi ta’ m[abba g[all-erwie[, ta’ fejqan u rikon/iljazzjoni, ta’ spiritwalità paterna, ta’ solidarjetà ma’
minn Fr Joe Buttigieg OFMCap
Il-Papa Emeritu Benedittu XVI li l-;img[a l-o[ra rri]enja minn Papa – pa;na storika o[ra fl-istorja tal-Knisja
dawk li jbatu. Il-pjagi li mmarkaw lil ;ismu g[aqqduh mal-imsallab u mqajjem millmewt, biex b[ala dixxiplu ta’ San Fran;isk t’Assisi, hu g[amel tieg[u l-esperjenza tal-Appostlu Pawlu meta jg[id: “Jiena ssallabt ma’ Kristu, mhux iktar ng[ix jiena, imma Kristu li jg[ix fija” (Gal 2:20). Il-Papa qal li dan ma jfissirx aljenazzjoni, nuqqas ta’ personalità, g[ax Alla ma j[assarx l-uman fil-bniedem, imma jbiddlu bl-Ispirtu tieg[u biex ida[[lu fil-pjan tas-salvazzjoni. Padre Pio ]amm iddoni naturali tieg[u, anke ttemperament tieg[u, imma offra kollox lil Alla. Il-;lieda ta’ veru
B[alma kienet g[al :esù, il-;lieda ta’ veru ta’ Padre Pio ma kinitx kontra g[edewwa tal-art, imma kontra l-ispirtu tal-[a]en (Ef 6,12). L-akbar maltempati li kienu jhedduh kienu l-attakki mix-xitan, li kontra tag[hom hu fittex jiddefendi lilu nnifsu bl-armatura t’Alla, bix-xabla tal-fidi u
ta’ l-Ispirtu, li hija l-Kelma t’Alla (Ef 6,11, 16-17). Dak li kellu g[al qalbu ssa/erdot tal-Gargano, kien li n-nies iddur lura lejn Alla, li tag[mel esperjenza tal-[niena tieg[u, u m;eddin minn ;ewwa, jer;g[u jsibu ssbu[ija u l-fer[ li tkun Nisrani. B[ala missier ried li n-nies tg[ix f’g[aqda wa[da ma’ :esù, li tkun tal-Knisja u li tg[ix l-Evan;elju. Patri Piju ;ibed lejh lil o[rajn g[allqdusija bl-e]empju tieg[u, u wera t-triq li twassal g[al din, it-triq tat-talb u tal-karità. L-ewwel bit-talb. B[al bnedmin kbar t’Alla, Padre Pio kien sar hu nnifsu talba, ru[ u ;isem. Jiemu kienu ru]arju [aj, ji;ifieri, meditazzjoni kontinwa tal-misteri ta’ Kristu f’g[aqda spiritwali mal-Ver;ni Marija. Ir-rigali straordinarji li bihom kien im]ejjen, kienu jil[qu l-milja tag[hom filquddiesa: kien waqt il-quddiesa li kien ikun mag[qud g[alkollox mal-Mulej imsallab u mqajjem mill-mewt. Mit-talb b[al minn g[ajn bla
taqta’, kienet tnixxi l-im[abba tieg[u, im[abba li kien i;orr fil-qalb tieg[u u li kien jg[addiha lill-o[rajn b’[afna tjubija. Dar is-ser[an mit-tbatija G[alkemm il-[arsa ta’
qalbu kienet kollha fuq :esù, idejh kienet fuq il-polz tas-sitwazzjonijiet tan-nies kemm b[ala individwi u kemm b[ala familji. Lejn il-morda u dawk li kienu jbatu, hu kien b’mod spe/jali jwassal is-sentimenti tal-Qalb ta’ :esù. Kien hawn il-bidu ta’ dik il-[idma kbira biex beda “Dar is-ser[an mit-tbatija”. Wie[ed ma jistax jifhem u jfisser e]att din l-istituzzjoni mifruda mill-g[ajn imnejn nixxiet, dik tal-karità mitluba millEvan;elju, li hija mnebb[a mit-talb. Il-kliem tal-Papa kien b[allikieku biex ifakkar lil dawk pre]enti u dawk ’il bog[od f’min kien u x’g[amel San Piju ta’ Pietrelcina. Lejn tmiem id-diskors tieg[u, imbag[ad, il-Papa
g[adda biex ifakkar li irriskju tal-attivi]mu u sekularizazzjoni huma dejjem pre]enti. }ied jg[id li kien g[alhekk li mar hemm biex “insa[[a[kom fis-sej[a tag[kom li r/evejtu ming[and il-missier ma[bub tag[kom”. Hu kompla jg[id, “{afna minnkom, reli;ju]i u laj/i, min[abba l-[afna xog[ol tag[kom mal-pellegrini jew mal-morda, tirriskjaw li twarrbu fil-;enb dak li wie[ed g[andu b]onn, ji;ifieri li wie[ed jisma’ x’g[andu xi jg[id Kristu biex nag[mlu rrieda ta’ Alla. Meta taraw li qedin tersqu lejn dan ilmument [arsu lejn Padre Pio, l-e]empju tieg[u, it-tbatijiet tieg[u; u itolbu l-inter/essjoni tieg[u biex hu jaqlg[alna ming[and il-Mulej id-dawl u s-sa[[a li g[andna b]onn biex inkomplu l-missjoni blim[abba g[al Alla u bi m[abba lejn l-o[rajn”. G[addew erba’ snin minn dik i]-]jara mbierka f’San Giovanni Rotondo u dak li kien qal dakinhar il-Papa Benedittu XVI g[adu jg[odd [afna g[al-lum ukoll. G[alhekk dakinhar mhux biss se jibqa’ mnaqqax fuq xi r[ama, jew fir-ritratti, imma se jibqa’ mnaqqax fil-qalb ta’ dawk kollha li jridu jkunu wlied spiritwali jew devoti ta’ veru tal-Qaddis tal-Pjagi.
IN-NAZZJON lt-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
Ittri 11
Is-servizz tal-guidance Mument emozzjonanti Fuq il-Fosos tal-Furjana g[amel passi kbar Sur Editur Mumenti li hu x inhu r ,
Is-servizzi tal-career guidance fl-iskejjel matul dawn l-a[[ar snin g[amlu passi kbar ’il quddiem. Sabiex inkomplu ntejbu dan is-servizz hu essenzjali li lg[alliema tal-guidance ikomplu jispe/jalizzaw u jkabbru l-g[arfien tag[hom f’dan il-qasam. G[al dan l-iskop, Nicolette Borg Vassallo kompliet l-istudji tag[ha u g[adha kif iggradwat b’post-graduate diploma, flIstudji tal-guidance, millUniversità ta’ Derby, lIngilterra. Nicolette Borg Vassallo t[oss li dan l-studju g[enha [afna fix-xog[ol tag[ha peress li da[let fil-fond ta’ [afna teoriji u pratti/i minn madwar id-dinja, u b’hekk tista’ tkompli ttejjeb isservizz li hi toffri. Dan listudju sar grazzi g[al bor]a ta’ studju tal-Career Guidance Capacity Building (CGCB), li parti minnha kienet iffinanzjata mill-Operational Programme II – Cohesion Policy 2007-2013, “Empowering People for
Nicolette Borg Vassallo dakinhar tal-gradwazzjoni tag[ha
more Jobs and BetterQuality Life”. B[alissa, Nicolette Borg Vassallo qed ta[dem b[ala g[alliema tal-Guidance filKulle;; San Benedittu Sekondarja Subien, u flimkien mal-kollegi tag[ha, hi responsabbli mill-programm tal-guidance g[all-karrieri, li jsir f’din liskola.
Qieg[ed nikteb din l-ittra wara li wasalt mill-mass meeting organizzat b’su//ess mill-Partit Nazzjonalista u li g[alaq il-kampanja elettorali nhar il-{amis filg[axija Fuq il-Fosos tal-Furjana. Kienet emozzjonanti latmosfera meta l-eks Prim Ministru u President Emeritu, Eddie Fenech Adami, indirizza l-mass meeting Fuq ilFosos tal-Furjana g[al ftit minuti. Kienu mumenti emozzjonanti. Mumenti li ]gur jibqg[u fil-memorja ta’ kull min kien pre]enti l-{amis Fuq il-Fosos, u g[al o[rajn li segwew minn fuq NET TV, li ta xandira diretta tal-g[eluq tal-kampanja elettorali.
,
’
-
ri]ultat elettorali – g[aliex din l-ittra tkun ippubblikata wara li jkun mag[ruf ir-ri]ultat talelezzjoni – juri l-politi/i serji u kbar li dejjem kellu jmexxuh il-Partit Nazzjonalista tul is-snin. Partit li jibqa’ jkun protagonista fl-istorja tal-poplu tag[na. Ikun x’ikun ir-ri]ultat tal-elezzjoni, il-PN jista’ j[ares dejjem b’wi//u ’l fuq g[al dak li irnexxielu jkseb g[all-poplu – l-Indipendenza fl-1964, il-libertà u ddemokrazija fl-1987, iss[ubija ta’ Malta fl-UE fl2004, u s-s[ubija fl-ewro fl2008.
M Attard Il-Mosta
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u l-indirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
Pass g[aqli
Sur Editur, Kienet pass g[aqli dde/i]joni li [a l-Parlament is-sena li g[addiet, li wassal biex il-pazjenti fl-isptarijiet u fir-residenza ta’ San Vincenz de Paule flelezzjoni tas-Sibt li g[adda vvutaw fil-post fejn ikunu residenti, jew fejn ikunu rrikoverati. Din kienet de/i]joni o[ra li turi maturità politika. I]da b[al dawn idde/i]jonijiet g[ad fadal [afna x’jittie[du. Ewlenija fosthom dawk idde/i]jonijiet li g[andhom jittie[du tul din ille;i]latura, bla dubju g[andu jkun hemm li //ittadini Maltin li jg[ixu barra minn pajji]na u biddritt g[all-vot, ikunu jistg[u je]er/itaw id-dritt tag[hom li jivvutaw flambaxxati Maltin jew f’/entri apposta, jew inkella jinstab mezz ie[or kif wie[ed jista’ jag[mel dan ming[ajr il-[tie;a li ji;i Malta u jivvota hawn. De/i]joni b[al din twassal g[al [afna frankar ta’ flus u sistema aktar effi/jenti ming[ajr ebda skari;; g[al kul[add.
A Micallef
{al Balzan
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
12 Konsumatur
Telefonati mhux mistennija Xiri ta’ prodotti u servizzi minn fuq it-telefon biltà li nikkan/ellaw ix-xiri f’perjodu ta’ [mistax-il ;urnata li jibdew jg[oddu minn meta nir/ievu l-o;;etti ordnati. F’ka] ta’ servizzi, il-cooling-off period jibda jg[odd minn meta niffirmaw il-kuntratt ta’ xiri. Jekk però nidde/iedu li nibdew nu]aw is-servizz qabel ma jg[addu l-[mistax-il ;urnata, id-dritt g[all-kan/ellament jispi//a hekk kif nibdew nu]aw isservizz. Il-perjodu tal-cooling off period jista’ ji;i esti] sa tliet xhur jekk il-bejjieg[ ma jipprovdiniex bl-informazzjoni fuq id-dritt tag[na g[allkan/ellament, bid-dettalji fejn nistg[u nikkuntattjawh, u bil-prezz tal-prodott jew servizz li qed nakkwistaw.
Xi drabi nir/ievu telefonati li ma nkunux qed nistennew, fejn fuq in-na[a lo[ra tal-linja jkun hemm persuni lesti biex ibig[ulna xi prodott jew servizz. Jekk ma nkunux preparati meta nir/ievu dawn it-telefonati, nistg[u nag[mlu l-i]ball li nikkommettu ru[na biex nixtru prodott jew servizz li fil-verità ma jkollniex b]onn. Ilmenti komuni
Ilment komuni dwar dan it-tip ta’ xiri hu li l-konsumatur mhux dejjem jie[u dak li jkun ;ie mwieg[ed fuq it-telefon. Xi drabi lkonsumatur jing[ata limpressjoni li se jie[u xi prodotti jew servizzi b’xejn, imma dawn ‘ir-rigali’ jkun hemm /erti kundizzjonijiet marbuta mag[hom b[al, pere]empju, kuntratt g[al ]mien fiss. Biex nevitaw li jkollna problema bil-prodotti jew servizzi li nixtru permezz tat-telefon, l-ewwel nett g[andna nie[du numru ta’ prekawzjonijiet u t-tieni g[andna nkunu nafu liema huma d-drittijiet legali tag[na u kif tipprote;ina lli;i f’ka] ta’ problemi. Rigward prekawzjonijiet, hu importanti li meta nir/ievu dawn it-tip ta’ telefonati nkunu nafu ma min qed nitkellmu u nie[du nota tal-isem tal-persuna u talkumpanija li qed tirrappre]enta. G[andna wkoll nifhmu sew x’inhi l-offerta ta’ bejg[
F’ka] ta’ kan/ellazzjoni wara l-[las F’ka] li nkunu di;à [allasna g[all-o;;etti meta
Wie[ed g[andu dejjem ikun infurmat bid-drittijiet tieg[u meta jkun se jixtri xi prodott permezz tat-telefon biex ikollu esperjenza mill-aqwa
u ma nikkommettux lilna nfusna qabel ma jkollna linformazzjoni kollha. F’ka] li nidde/iedu li nixtru minn fuq it-telefon, tajjeb li nkunu nafu li g[andna l-istess drittijiet legali daqs li kieku qed nixtru minn [anut. Dan ifisser li l-affarijiet li nixtru g[andhom
Biex nevitaw li jkollna problema bil-prodotti jew servizzi li nixtru minn fuq it-telefown, l-ewwel nett g[andna nie[du numru ta’ prekawzjonijiet u t-tieni g[andna nkunu nafu liema huma d-drittijiet legali tag[na u kif tipprote;ina l-li;i f’ka] ta’ problemi
ikunu e]att kif imwieg[da u miftiehma fil-kuntratt taxxiri, u g[andhom ikunu addattati g[all-u]u li suppost jag[mlu. Obbligu ta’ rimedju Meta ma jkunx hekk, ilbejjieg[ g[andu l-obbligu li jipprovdina b’rimedju. F’sitwazzjoni fejn ikun hemm il-b]onn li nirritornaw l-o;;etti g[and il-
bejjieg[ g[aliex ma jkunx skont il-ftehim, l-ispejje] tat-trasport lura g[andu j[allashom il-bejjieg[. Peress li xiri minn fuq ittelefon huwa tip ta’ xiri mill-bog[od, b[ala konsumaturi g[andna wkoll iddritt g[all-cooling-off period. Dan jag[tina l-possib-
nidde/iedu li nikkan/ellaw ix-xiri, g[andna ning[ataw flusna kollha lura fi]-]mien tletin ;urnata mid-data talkan/ellament. L-unika spi]a li nistg[u ni;u mitluba n[allsu hi dik tat-trasport lura tal-o;;etti g[and ilbejjieg[. Ir-Regolamenti dwar Bejg[ mill-Bog[od li ta[thom jaqa’ dan it-tip ta’ xiri, jimponu fuq il-bejjieg[ l-obbligu li jidentifika lilu nnifsu u jispjega r-ra;uni tat-telefonata. Fi kliem ie[or, min i/empel g[andu l-obbligu li fil-bidu tat-telefonata jg[id li qed i/empel biex ibig[ prodott jew servizz partikulari. Jekk din l-informazzjoni ma ting[atax lill-konsumatur, il-kuntratt tax-xiri li jsir ma jkunx validu. F’ka] ta’ ilment, hi rresponsabbiltà tal-bejjieg[ li j;ib il-provi li hu pprovda linformazzjoni lill-konsumatur. B[ala konsumaturi g[andna wkoll id-dritt li
minn Odette Vella odette.vella@mccaa.org.
ning[ataw deskrizzjoni /ara tal-o;;ett jew servizz li se nixtru, l-isem u l-indirizz tal-bejjieg[, u l-prezz totali, inklu]i t-taxxi u l-ispejje] tal-kunsinna. Rigward ilkunsinna, din g[andha ssir fi]-]mien miftiehem jew fi ]mien tletin ;urnata minn meta ssir l-ordni. Meta tinqala’ problema lewwel ilment tag[na g[andu dejjem isir mal-bejjieg[ ming[and min sar ix-xiri. Jekk ma jirnexxilniex nil[qu ftehim sodisfa/enti, imbag[ad g[andna nag[mlu l-ilment tag[na mal-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur fi [dan lAwtorità ta’ Malta g[allKompetizzjoni u g[allAffarijiet tal-Konsumatur. L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur fi [dan lAwtorita’ ta’ Malta g[allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur fuq ilFreephone 80074400. Odette Vella hi Senior Information Officer flUffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur, Awtorita’ ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
Storja 13 servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli
MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN
(33)
Is-‘cenotaph’ ta’ Ponsonby minn Michael Galea
➞ ➞
Fil-15 ta’ Frar tal-1837 l-Gazzetta Uffi/jali tal-Gvern [abret, b’sog[ba kbira, il-mewt ta’ Sir Frederick Cavendish Ponsonby GCMG. KCB., li aktar qabel kien il-Gvernatur ta’ Malta. Sir Frederick kien [a sehem attiv f’diversi battalji u f’okka]joni partikulari “his prostrate and shattered body lay for awful hours amidst the dying and the dead” fuq il-kamp tal-battalja ta’ Waterloo f’:unju tal-1815. Tilef ix-xabla, safa midrub f’idejh it-tnejn, sab ru[u fl-art minn daqqa ta’ xabla, li suldat talg[adu nifhidielu f’daharu sal-pulmun. }ew; skwadri ta’ kavallerija Prussjana g[addew minn fuqu b’qawwa kbira. Baqa’ msammar mal-art. Darba fost o[rajn Ponsonby ;ie deskritt b[ala “il-bniedem li safa’ maqtul f’Waterloo”. Ponsonby n[atar Gvernatur ta’ Malta fl1826. Fl-1836 Malta ng[atat Kostituzzjoni mir-Re tal-Ingilterra, William IV (1830-37) fejn l-Isqof ta’ Malta kien membru ex officio tal-Kunsill tal-Gvern. I]da l-Isqof Frencesco Saverio Caruana ma riedx jie[u l-;urament li bih hu kien jintrabat “li ma jiddisturbax jew idg[ajjef ir-reli;jon Protestanta”. G[alhekk l-Isqof baqa’ barra mill-Kunsill. Fl-amministrazzjoni ta’ Ponsonby, fost riformi o[rajn, kien hemm dik li s-sede Veskovili ta’ Malta inqatg[et mis-Sede Metropolita ta’ Palermo (1831) - is-Sede talIsqof ta’ Malta kienet ilha suffra;jana g[al dik ta’ Palermo sa mis-seklu Tnax. Il-familja Ponsonby kellha [amest itfal, li erbg[a minnhom twieldu f’Malta. L-ewwel tarbija li twieldet f’Malta ng[atat l-isem ta’ Arthur Valette – Arthur g[all-parrinu, id-Duka ta’ Wellington, u Valette g[all-post fejn kien twieled, Valletta. Fi ]mien l-ammistrazzjoni ta’ Ponsonby ;ew i]uru Malta ]ew; personalitajiet illustri u mag[rufa: Benjamin Disraeli (1830) u Sir Walter Scott (1831), ]ew; persona;;i kbar fil-letteratura Ngli]a. Ponsonby miet fid-dar tieg[u meta kien fuq btala f’Basingstoke fil-11 ta’ Jannar tal-1837, fl-età ta’ 54 sena. F’Malta malajr nibtet l-inizjattiva biex jitwaqqaf monument ta’ tifkira b’sottoskrizzjoni pubblika. Il-monument twaqqaf fuq is-sur ta’ Sant’Andrija, f’tarf Triq Brittanika (illum Triq Melita) li t[ares g[al fuq il-Port ta’ Marsamxett. F’Novembru tal-1888 il-monument ;ie m/aqlaq minn postu biex tqieg[ed kanun kbir fuq is-sur. I]da l-monument re;a’ ittella’ fuq parti o[ra fl-istess sur. Il-monument ori;inarjament kien jikkonsisti f’Kolonna stil doriku ruman, g[olja 71 pied mibni bil-;ebla Maltija tal-qawwi. Fl-1854 Henry Ponsonby, bin Frederick Cavendish, fi triqtu lejn il-Gwerra tal-Krimea, il-bastiment li fuqu kien qed jivvja;;a, g[amel waqfa f’Malta. Henry Ponsonby mar i]ur ilmonument imwaqqaf b’tifkira ta’ missieru. F’Jannar tal-1864, waqt maltempata kbira, il-Kolonna ntlaqtet minn sajjetta u ;arbet xi [sara. Illum il-pedestall biss g[adu je]isti mill-monument ori;inali, li fuqu hemm din il-kitba: Federico Cavendish Ponsonby Melitae An. IX Praefecto Civium Amor MDCCCXXXVIII.
Rirtratti antiki (peress li dan il-monument li hu indikat bi vle;;a kien tkisser fl-1864) ta’ fuq il-Belt fejn tid[ol il-lan/a u ta’ ta[t me[ud minn Maneol Island. Fir-ritratt lemin naraw bust ta’ Ponsonby, li kien Gvernatur ta’ Malta, u li jinsab fil-Wellingtgon Museum, Apsley House, Londra
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
Il-PAKISTAN
L-Insara jitolbu protezzjoni L-Insara fil-Pakistan qed jissej[u g[al protezzjoni akbar wara li folol ta’ Musulmani [arqu [afna residenzi fil-belt ta’ Lahore. L-akbar protesti kienu fl-istess Lahore kif ukoll f’Karachi, l-ikbar belt filPakistan, biex jikkundannaw il-vjolenza ta’ nhar is-Sibt. Ir-residenti Insara taddjar attakkati kienu di;à [arbu meta sfaw fil-mira r-residenzi tag[hom. L-Insara jammontaw g[al madwar 1.6 fil-mija tal-popolazzjoni Pakistana. Jidher li kollox beda wara li ]ew;t ir;iel li kienu [bieb, wie[ed Nisrani u ie[or Musulman, u li kienu fissakra, bdew jargumentaw. Wara, l-affarijiet eskalaw, il-folol bdew jin;abru u saru l-attakki.
L-ISTATI UNITI
Asterojde tg[addi vi/in id-dinja Asterojde d-daqs ta’ ground tal-football, nhar is-Sibt g[addiet qrib iddinja. L-asterojde kienet wiesg[a 100 metru u g[addiet madwar 960,000 kilometru minn wi// iddinja. L-asterojde – li ng[atat l-isem ta’ Asteroid 2013 – g[addiet minn distanza ta’ 2.5 darba d-distanza bejn id-Dinja u l-Qamar, u b’hekk kienet ’il bog[od wisq biex xi [add mid-dinja jilma[ha ming[ajr apparat sofistikat.
IL-:ORDAN> Il-kap kmandant tal-militar tal-:ordan jag[ti mer[ba lit-truppi ta]-]amma tal-pa/i tan-Nazzjonijiet Uniti mill-Filippini – 21 b’kollox – li n]ammu osta;; mir-ribelli fis-Sirja g[al tlett ijiem. Huma n[elsu s-Sibt filg[axija u qasmu l-fruntiera lejn il-:ordan. Huma kienu g[assa tul il-fruntiera bejn is-Sirja u l-I]rael fiz-zona tal-G[oljiet tal-Golan. (Ritratt> Reuters)
Il-VATIKAN
L-a[[ar t[ejjijiet qabel il-Konklavi Kollox jinsab lest g[allKonklavi, il-vot sigriet li fih ji;i elett il-Papa l-;did u li se jsir b[al dejjem fil-Kappella Sistina. Is-Sibt, fuq il-Kappella Sistina twa[[let i/-/umnija minn fejn se jo[ro; id-du[[an l-abjad li jindika li jkun elett il-Papa. I/-/umnija hi l-uniku kuntatt mal-bqija tad-dinja li se jkollhom il-Kardinali u lmod kif id-dinja tkun taf kif ikun sejjer il-vot. Da[na sewda tkun tindika li [add ma kien elett. Il-vot se jsir wara li x-xahar li g[adda, il-Papa Benedittu XVI irri]enja wara tmien snin fit-tmexxija tal-Knisja Kattolika – l-ewwel darba li Papa g[amel dan il-pass f’dawn l-a[[ar 600 sena. IlPapa Benedittu, li g[andu 85 sena, qal li [a dan il-pass g[aliex sa[[tu ma kinitx qed tippermetti li jwettaq dak kollu mitlub minnu b[ala
mexxej tal-Knisja Kattolika. B’kollox, 115-il Kardinal se jie[du sehem fil-vot sigriet, u huma jkomplu jivvutaw sakemm kandidat jikseb ilma;;oranza ta’ ]ew; ter]i. Losservaturi qalu li sa issa mhemmx xi kandidat li qed jispikka aktar mill-o[rajn. Qabel il-vot ta’ nhar itTlieta, il-Kardinali se jattendu g[al quddiesa u mbag[ad e]att wara, imorru g[allewwel vot. It-Tlieta se jsir vot wie[ed biss u mbag[ad fil-;ranet ta’ wara, sakemm ikun elett ilPapa, isiru erba’ votazzjonijiet kuljum sakemm kandidat jikseb tal-anqas 77 vot, ma;;oranza ta’ ]ew; terzi. L-impjegati tal-Vatikan ilhom g[al dawn l-a[[ar ;img[at ilestu l-Kappella Sistina g[all-vot. Fost lo[rajn tpo;;ew i]-]ew; fran li minnhom se jo[ro; iddu[[an abjad mill-karti tal-
vot ma[ruqa meta l-Papa l;did ikun elett. Min[abba t-teknolo;ija tallum, il-Vatikan po;;a sistema elettronika madwar il-Vatikan li timblokka l-u]u tat-telefons /ellulari u ta’ tag[mir ie[or li jista’ jintu]a biex minn ;ewwa l-Kappella Sistina jintbag[tu l-messa;;i g[al barra. I]da l-Vatikan /a[ad rapport li kienet se ssir tfittxija fuq il-Kardinali qabel ma dawn jid[lu g[all-Konklavi. B’kollox hemm ]ew; fran imqabdin ma’ /umnija wa[da. Wa[da minnhom hi tal-azzar, u ilha tintu]a mill1939 f’kull Konklavi li sar, u l-ie[or hu elettroniku biex jibg[at id-da[na s-sewda jew il-bajda. L-a[[ar elezzjoni, fl-2005 meta kien elett Benedittu, kienet [adet tlett ijiem, u din id-darba n-numru ta’ laqg[at li saru qabel ma t[abbar il-
bidu tal-Konklavi qed jitqies b[ala riflessjoni tal-isfidi li g[andha quddiemha l-Knisja Kattolika. Minkejja li suppost ilKardinali ma jistg[ux ig[idu dak li jintqal fil-laqg[at li kien qed ikollhom, l-aktar f’;urnali Taljani, dehru rapporti dwar dak li kien qed ikun diskuss. I]-]ew; temi li spikkaw laktar kienu riforma tal-Kurja u l-bank tal-Vatikan. Hemm tama li l-vot mhux se jdum [alli jkun hemm Papa ;did g[all-bidu tal-festi tal-G[id. Ma kien hemm l-ebda Konklavi li dam aktar minn [amest ijiem tul dan l-a[[ar seklu, b’[afna minnhom jintemmu wara jumejn jew tlieta. Il-Papa Benedittu kien elett wara madwar 24 sieg[a, li beda l-vot fl-2005 wara biss erba’ votazzjonijiet.
IN-NAZZJON It-Tlnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 17
16 A[barijiet ta’ Barra
L-I}RAEL> {addiem tal-Isptar tas-Safari Park ta’ Ramat Gan (qrib Tel Aviv) ji;ri wara ajkla li g[andha spaga marbuta mad-dwiefer. Din l-ajkla dda[[let fil-kumpless meta nstabet b’;ewna[ miksur, u dan it-ta[ri; hu parti minn kors li jg[inha tirkupra s-sa[[a qabel jitilquha mill-;did fl-abitat naturali tag[ha (Reuters)
L-ISTATI UNITI> Dehra minn quddiem ta’ kelb tar-razza Huskie waqt it-tlielaq ta’ ‘Brent Sass’ (li fihom il-klieb ji;bdu slitta warajhom), fl-in[awi ta’ Anchorage, fl-Alaska (Reuters)
FRANZA> Mudella waqt sfilata tal-moda ta’ Chanel, tal-istilista Karl Lagerfeld, b[ala parti mill-kollezzjoni g[all-[arifa u x-xitwa 2013-2014 (Reuters)
L-INDONESJA> Ti;ra fis-Sumatra Tiger Rescue Centre fit-Tambling Wildlife Nature Conservation Park f’Sumatra fejn jin]ammu t-ti;ri li jkunu mi]muma illegalment qabel ma jin[elsu lura fis-selva;; (Reuters)
FRANZA> Mudella tippre]enta libsa tad-disinjatur Bel;jan Raf Simons b[ala parti mill-wirja tax-xitwa g[al Dior, waqt il-;img[a tal-moda f’Pari;I (Reuters)
Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra
{arsa lejn il-Korea ta’ Fuq
Il-Korea ta’ Fuq f’dawn l-a[[ar ;ranet re;g[et bdiet thedded il-komunità internazzjonali, imma partikularment lill-Istati Uniti u l-Korea ta’ Isfel, li kienet se tirritalja bl-armi nukleari talli kienu imposti aktar sanzjonijiet kontriha. Dawn is-sanzjonijiet kienu imposti g[aliex fi Frar dan ilpajji] wettaq splu]joni nukleari o[ra bi ksur tal-li;ijiet tanNazzjonijiet Uniti. Popolazzjoni Skont id-Divi]joni tal-Popolazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti (NU), il-popolazzjoni fil-Korea ta’ Fuq b[alissa tg[odd madwar 24.45 miljun – tkabbir ta’ 151 fil-mija sa mill-1950. In-NU qed tistma li l-popolazzjoni fil-Korea ta’ Fuq titla’ g[al 24.55 miljun sal-2100. Truppi tal-Korea ta’ Fuq waqt ta[ri; militari (Ritratt> Reuters)
Il-Korea ta’ Fuq
Tkompli tkabbar il-kampijiet tal-kon/entrament Skont ritratti ;odda me[udin mis-satellita, ilKorea ta’ Fuq qed tespandi lqafas tag[ha ta’ kampijiet g[all-pri;unieri politi/i sabiex til[aq id-domanda g[allpopolazzjoni dejjem tikber ta’ gulags. Anali]i ta’ ritratti li saret mill-Kumitat g[ad-Drittijiet tal-Bniedem fil-Korea ta’ Fuq turi li l-kobor ta’ Kamp 25 wa[du ]died bi 72 fil-mija, u l-perimetru tal-postazzjonijiet tal-gwardjani, li telg[u g[al 20 fl-2003, ]diedu g[al 43 fl2010. Jidher li l-kamp qed jakkomoda 5,000 pri;unier, f’kundizzjonijiet li gruppi taddrittijiet tal-bniedem iddeskrivewhom b[ala “talmist[ija”. Ir-ritratti ddettaljati, ipprovduti mill-kumpanija Amerikana DigitalGlobe, ukoll juru li l-ilqug[ talperimetru ;ie esti] b’madwar 4,600 pied, l-g[elieqi g[allbiedja ;ew irran;ati mill-;did u nbniet da[la ;dida. Ibba]at fuq ir-ritratti u minn informazzjoni li da[let minn min irnexxielu ja[rab, ilgrupp g[ad-drittijiet talbniedem jemmen li l-Korea
ta’ Fuq qed tkun sfurzata li tespandi l-qafas tal-[abs tag[ha g[al diversi ra;unijiet, fosthom it-tne[[ija, minn Kim Jong-un, ta’ uffi/jali g[olja mill-amministrazzjoni ta’ missieru g[ax qed ikunu ta’ theddida g[all-poter. Minbarra dawn l-individwi, il-familji tag[hom u lburokrati/i li appo;;aw irrwoli tag[hom flamministrazzjoni ta’ qabel, qed jintbag[tu f’dawn ilkampijiet ta’ pri;unerija. Barra minn hekk, ]diedu wkoll ir-rondi mal-fruntieri bejn il-Korea ta’ Fuq u /-?ina [alli jinqabdu dawk li jkunu [arbu, filwaqt li l-awtoritajiet ?ini]i qed jikkooperaw billi jibag[tu lura dawk il-Koreani li jaqb]u l-fruntiera i]da jinqabdu fi/-?ina. It-tielet spjegazzjoni li ng[atat hi t-tis[i[ tas-sistema tal-gulag tar-re;im Komunista. Il-Korea ta’ Fuq tibqa’ tisfida, minkejja l-kritika internazzjonali tar-rekord tag[ha kontra d-drittijiet talbniedem, kif ukoll fl-isforzi tag[ha biex ti]viluppa lmissili ballisti/i u l-armi nukleari.
Meta Park Guen - hye kien qed jie[u l - ;urament b[ala l - president il - ;did tal Korea ta ’ Isfel , Kim Jong un attenda ta[ri; fl - isparar tal - artillerija . Il - media tal Korea ta ’ Fuq irrappurtat li Kim qal lin - nies tieg[u li kieku l - e]er/izzju kellu jsir f ’ sitwazzjoni ta ’ ;lied reali , kieku l - g[adu “ intlaqat bl - aktar mod qalil tant li lanqas kien kapa/i jg[olli rasu ”. Uffi/jal f ’ Seol qal lil Yonhap News li , “ it - tatti/i ta ’ Kim Jon - un mhumiex ‘ l - a[jar azzjoni ’ mitluba mill - komunità internazzjonali , biss mhumiex xi sorpri]a ”. Il - gvern il - ;did tal - Korea ta ’ Isfel ukoll jinsab iddi]appuntat g[all - a[bar li Dennis Rodman , il - plejer tal - basketball irtirat , ]ar Pyongyang biex ji;bed dokumentarju televi]iv . Il - mexxej tal - Korea ta ’ Fuq hu ammiratur kbir tal basketball u irnexxielu jie[u ritratt ma ’ xi plejers ta ’ Chicago Bulls u ta ’ Los Angeles Lakers meta hu kien student fi skola privata fl - I]vizzera .
Korruzzjoni Il-Korea ta’ Fuq hu uffi/jalment l-aktar pajji] korrott fiddinja. Dan, skont l-Indi/i tal-Korruzzjoni tal-2011 minn Transparency International, li tpo;;i lill-pajji]i fuq skala minn wie[ed sa g[axra. Art twelid Kim Jong-il g[amlet iddebutt fl-indi/i din is-sena bl-iskor ta’ wie[ed. Piena Kapitali Skont l-istatisti/i ta’ Amnesty International dwar il-piena kapitali, il-Korea ta’ Fuq tinsab fit-tielet post talli timponi lpiena kapitali. Dan, wara /-?ina u l-Iran. 60 persuna ng[ataw il-forka fi Pyongyang fl-2010. Sa[[a Militari Skont l-IISS Military Balance 2011, il-Korea ta’ Fuq g[andha 1.19 miljun persuna li qed jag[mlu s-servizz militari (1.02 miljun fl-armata, 60,000 fil-qawwa navali u 110,000 fil-qawwa tal-ajru). Dan, flimkien ma’ 189,000 persuna paramilitari b’sehem attiv u 600,000 riservista. 5.7 miljun Korean huma riservisti fil-Gwardja l-{amra, li hi obbligatorja sal-età ta’ 60 sena. Kapa/ità Nukleari Il-Korea ta’ Fuq hi potenza nukleari, i]da tinsab ferm lura wara l-qawwiet nukleari dinjija l-o[rajn. Skont ri/erka tal2009 mill-Bullettin tax-Xjenzati Atomi/i, ir-Russja g[andha kwa]i 13,000 missila nukleari, l-Istati Uniti g[andha 9,500 missila u r-Renju Unit g[andu 192 missila nukleari. Korea ta’ Fuq vs Korea ta’ Isfel Bejn l-1958 u l-2010 kien hemm madwar 150 in/ident bejn il-Korea ta’ Fuq u l-Korea ta’ Isfel. Il-Faqar Il-Korea ta’ Fuq kisbet 19.4 fl-Indi/i dwar il-:u[ Dinji, livell ikklassifikat b[ala allarmanti mill-Istitut tar-Ri/erka Internazzjonali dwar il-Politika tal-Ikel. Is-sitwazzjoni []ienet sa mill-1990, meta l-pajji] kiseb 16.2. Il-proporzjon tal-popolazzjoni li tbati l-;u[ ]died minn 21 fil-mija g[al 32 fil-mija. Pa/i Il-Korea ta’ Fuq tinsab fil-149 post fl-Indi/i dwar il-Pa/i Dinjija tal-Istitut g[all-Ekonomija u l-Pa/i. Emissjonijet mid-Dijossina tal-Karbonju Il-Korea ta’ Fuq ikklassifikat fl-44 post fl-indi/i dinji dwar lemissjonijiet tal-karbonju (minn /ifri tal-2009 me[udin millAmministrazzjoni dwar Informazzjoni rigward l-Ener;ija), b’livell ta’ emissjonijiet mill-karbonju ta’ 79.55 tunnellata (3.51 tunnellata per capita). Din kienet ]ieda ta’ 14.3 fil-mija sena wara sena, l-erbatax l-og[la.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
20 Intervista
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (39) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw id-disg[a u tletin parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar il-politika u temi relatati (ir-raba’ u l-a[[ar parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, Pajji]na xxurtjat li matul is-snin kellu politi/i ta’ vi]joni u li g[amlu isem sabi[ g[al pajji]na. Politi/i li xprunaw bidliet mill-aktar importanti f’pajji]na stess. Politi/i li [admu biex ;abu lejn pajji]na mhux biss l-investiment, imma anki l-progress li jixraqlu l-poplu Malti u G[awdxi. Politi/i li marru lil hinn minn xtutna u g[amlu ;ie[ lil Malta. Il-livell tal-politi/i Maltin jirrifletti l-livell g[oli li rabbiet it-tradizzjoni Universitarja Maltija, fejn trabbew b[ala regola l-mexxejja Maltin. Anki qabel it-twaqqif tal-ewwel gruppi politi/i Maltin,
persuna;;i b[al Mikiel Anton Vassalli u Dun Mikiel Xerri kellhom rabta kbira mal-Università. Malta kienet g[aqlija li rawmet mexxejja tajbin g[al kull ]mien. Qatt ma jista’ jintesa l-fatt li fi]-]mien meta bdew jitrawmu l-politi/i bikrija Maltin, is-seklu dsatax u l-bidu tas-seklu g[oxrin, Malta kienet
bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.
g[adha tlaqqa’ flimkien, fi [danha, tliet kulturi li ma]-]mien kellhom jitwa[[du: il-kultura Taljana tat-tradizzjoni akkademika-ekkle]jastika, il-kultura Ingli]a tal-Imperu Britanniku, il-kultura Maltija, indi;ena, tal-poplu. It-tlaqqig[ tat-tliet lingwi u kulturi jinstab f’diversi persuna;;i politi/i sa mill-bidu tal-Istorja tal-partiti. Pajji]na, anki skont il-kostituzzjoni tieg[u, jg[addi mill-e]ami ta’ Elezzjoni :enerali kull [ames snin. Fl-istorja re/enti ta’ pajji]na l-Maltin u l-G[awdxin saru aktar familjari mal-elezzjonijiet u r-referenda. Pere]empju jkollna minn ]mien g[all-ie[or l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Na[seb li dawn huma e]er/izzju san g[at-tis[i[ tad-demokrazija u l-maturità politika tal-poplu tag[na.
Joseph Muscat - il-Mexxej attwali tal-Partit Laburista wara l-era ta’ Duminku Mintoff, Karmenu Mifsud Bonnici u Alfred Sant
Il-fatt li l-elezzjonijiet Maltin huma aktarx kwieti, wisq aktar kwieti minn ta’ pajji]i o[rajn, huwa xhieda tal-esperjenza politika twila tal-poplu, u wkoll turija ta’ kemm il-partiti g[andhom setg[a fuq l-estremi]mi u kemm id-dixxiplina tag[hom hija m[arsa. Sar progress kbir kemm fil-lingwa;; u kemm fl-im;iba. Il-mod kif isiru l-elezzjonijiet Maltin huwa sikwit prova ta’ kemm il-pajji] tg[allem mill-inkwiet tal-img[oddi, inkwiet li jista’ jiftiehem fil-kuntest tal-perijodu postkolonjali. Illum li l-Indipendenza u r-Repubblika huma ;rajjiet ftit imbieg[da, waqt li Malta hija parti mill-Unjoni Ewropea, il-Maltin jifhmu li ma hemm ebda lok g[al inkwiet. Sikwit ninsew li l-poplu Malti huwa matur wisq aktar milli na[sbu kull meta nikkundannawh fuq /erti ]balji. Nixtieq nag[millek argument xi ftit diffi/li daqskemm delikat - f’pajji]na kif tanti/ipa li jintreb[u l-elezzjonijiet^ Kif partit jirba[ elezzjoni^ Kif partit jitlef elezzjoni^ Anzi, ippermettili napprofondixxi u nwessa’ xi ftit dan l-argument - x’log[ba jilag[bu l-floating-voters f’dan kollu^ Jew forsi f’pajji] /kejken b[al tag[na ma je]istux floating-voters, jew, a[jar, in-numru tag[hom huwa insinifikanti^ Kull elezzjoni ssir f’kundizzjonijiet ambjentali u mentali differenti. Mela l-kriterji tar-reb[a jvarjaw. Hemm differenzi enormi bejn l-elezzjonijiet tassnin sebg[in-tmenin u l-elezzjonijiet tal-millennju l-;did. Hemm mexxejja differenti, prijoritajiet differenti, u mentalità popolari differenti. Id-differenzi kollha jiffurmaw il-kuntest li fih issir elezzjoni bi
kriterji li forsi huma kwa]i ;odda g[alkollox [dejn il-kriterji ta’ qabel. Na[seb li l-elezzjoni tal-2013 hija mmexxija minn dawn il-kriterji, li jistg[u jkunu importanti g[ar-reb[a ta’ partit jew ie[or: (1) rispett lejn il-kelma, ji;ifieri lejn l-avversarju; (2) kalma fl-argumenti, imfissrin b’mod li jinftiehmu minn kul[add; (3) garanzija ta’ elezzjoni ming[ajr inkwiet, matulha u warajha; weg[diet li jistg[u jse[[u; (4) garanzija ta’ ndafa amministrattiva.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
Intervista 21
Lawrence Gonzi - it-tmexxija tieg[u fis-snin li g[addew wasslet g[al numru ta’ kisbiet ferm importanti g[all-poplu Malti u g[al pajji]na... kisbiet f’diversi oqsma, fosthom fil-[olqien ta’ opportunitajiet ;odda ta’ xog[ol, fit-tkattir tal-investiment favur aktar tag[lim u ta[ri; u f’nefqa g[aqlija akbar fil-qasam tas-sa[[a biex il-Maltin u l-G[awdxin jing[ataw l-aqwa u l-a[jar kura
Dawn jidhru elementi sekondarji, g[ad li importanti. Hekk huma, imma jidher li din id-darba saru l-aktar importanti. U l-‘issues’? Forsi din ma hix elezzjoni mmexxija mill-‘issues’ imma mmexxija mill-komportamenti, mill-personalitajiet. Jista’ je]isti l-floating voter f’pajji] tant /kejken, u tant konsistenti u stabbli fl-g[a]liet elettorali li qishom rabtiet an/estrali, inter;enerazzjonali, donnhom parti mill-wirt tal-familja? F’liema età persuna ti/[ad dan il-patrimonju li tkun twieldet bih? Il-parro//a, il-familja, il-[bieb bikrija: dawn jistg[u jitwarrbu malajr, minn elezzjoni g[al o[ra? Fi kliem ie[or, ta[t liema [akma mhux-Kattolika lMaltin waslu biex biddlu r-reli;jon? Ta[t [add, lanqas ta[t Imperu Protestant. Madankollu, je]isti l-votant il-;did. Din hija elezzjoni ta’ mi]ien img[abbar b’reqqa kbira, b’]ew; kefef jit[arrku na[a jew o[ra kemm [afna u kemm ftit. Ir-ri]ultat tal-a[[ar elezzjoni kien qisu log[ba ta’ wie[ed b’wie[ed, b’goal flarja mistenni minn waqt g[al ie[or, na[a jew o[ra, fil-[in barrani… Tista’ tkun ukoll l-elezzjoni talpenalties. Meta n[arsu lejn il-mod kif isiru l-kampanji elettorali llum naraw evolviment kbir minn kif kienu jsiru l-kampanji elettorali fl-img[oddi. X’inhuma dawk it-tibdiliet li l-aktar li jog[krulek g[ajnejk^ Pere]empju llum il-kampanji saru aktar iffukati fuq il-messa;;i li jwasslu l-mexxejja tal-partiti.
L-importanza g[ad-dehra. Sa[ansitra attenzjoni g[all-kuluri li jkunu u]ati. L-akbar bidla hija li ]-]ew; partiti ewlenin jixtiequ jidhru b[ala istituzzjonijiet tal-ista;un, issa u hawn, ming[ajr rabta diretta mal-passat li jafhom b[ala [omor u blu, tat-tor/a u tal-maduma, e//. Tidher li kienet kampanja mmirata l-aktar lejn i]-]g[a]ag[, il-votanti ;odda, ming[ajr passat. i]]g[a]ag[ tal-lum huma l-mexxejja ta’ g[ada u g[alhekk i]-]ew; partiti politi/i kbar indirizzaw [afna mill-ener;ija tag[hom g[al dawn il-votanti ;odda. Ikollna nammettu wkoll li l-politika tistimula, f’pajji] /kejken [afna b[al tag[na, ammont - forsi esa;erat – ta’ ;urnali ta’ kuljum, ta’ gazzetti ta’ darba jew darbtejn fil-;img[a, ta’ stazzjonijiet tat-televi]joni u tar-radju, ta’ siti elettroni/i... x’ta[seb li jixhed dan kollu^ L-informatika tfisser ukoll g[a;la, tkattir. B’hekk il-kelma saret aktar komuni, aktar ir[isa, inqas effettiva. Ninsabu fl-era postletterarja, postverbali, paradossalment. Din il-kwantità kollha ta’ stampa lokali tfisser li hawn interess kbir fil-[sieb. Min-na[a l-o[ra, anki qabel din l-epoka, dejjem kien jidher li g[a/-/okon
tag[ha Malta kellha wisq aktar karta stampata milli kien mistenni mid-daqs tag[ha. Fl-isfond ta’ dan kollu forsi hemm il-wirt arkitettoniku tal-[a;ar u tal-bini kbir, it-trijonf (dejjiemi)
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Jista’ je]isti l-floating voter f’pajji] tant /kejken, u tant konsistenti u stabbli fl-g[a]liet elettorali li qishom rabtiet an/estrali, inter;enerazzjonali, donnhom parti mill-wirt tal-familja^ F’liema età persuna ti/[ad dan il-patrimonju li tkun twieldet bih^
tal-Barokk, mill-imqades tal-qedem sas-swar impenetrabbli. Imma dan huwa diskors ie[or… It-triq ’il quddiem... jum wie[ed fil-politika jista’ jkun twil wisq... kif tanti/ipa li se tkompli tevolvi x-xena politika f’pajji]na^ Jew imprevedibbli^ Kif wasalna sa hawn, illum, nafu. Imma t-triq ’il quddiem^ L-akbar sfida ta’ Malta issa hija li ssib il-mezzi kif: (1) tibqa’ s[i[a bla ma titlef l-identità tag[ha f’dinja tal-kbar; (2) tadotta politika li hija dejjem imnebb[a millfatt permanenti li hija fra;li [afna, u f’kollox; (3) tiggarantixxi ambjent xieraq lill-;enerazzjonijiet ;ejjiena; (4) tinvesti dejjem aktar f’edukazzjoni li t[ares lill-bniedem s[i[, bniedem teknolo;iku bi sfidi e]istenzjali li m’g[andhomx ]mien.
Dan kollu jfisser li Malta tadotta politika li hija internazzjonali daqskemm hija kritika u selettiva skont x’inhu tajjeb g[aliha. Pajji] ]g[ir g[andu b]onn il-fsied.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
22 Passatemp
Bis-sa[[a ta’ /urkett
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Kien il-jum tal-:img[a filg[axija meta ra;el anzjan da[al f’[anut tad-deheb flimkien ma’ tfajla bjonda sabi[a b’g[ajnejn /elesti. Waqt li b’subg[ajh indika /urkett li l-prezz kien g[axart elef ewro qal lil sid il-[anut: “Irrid nixtri /urkett bid-djamanti g[al din ittfajla. Jimporta nara dak li g[andek fl-ixkaffa ta’ fuq, jekk jog[;bok?” Tal-[anut feta[ il-vetrina u [are; i/-/urkett minn postu biex jurihulu. Wara li e]aminah lanzjan qallu: “Le, le, irrid /urkett [afna u [afna a[jar u isba[ minn dan, g[andek x’turini?” Sid il-[anut feta[ kexxun u [are; /urkett il;miel tieg[u. “Dan”, qallu jiswa [amsin elf ewro. X’jidhirlek?” G[ajnejn it-tfajla xeg[lu malli ppruvat dan i/-/urkett u dehret kuntenta waqt li ;isimha beda jirtog[od bl-e//itament.
“Nie[du”, qallu l-anzjan. Sid il-[anut xtaq ikun jaf kif se j[allas ta//urkett u l-anzjan wie;bu: “Ng[amillek /ekk, imma rridek tkun taf li /-/ekk hu wie[ed tajjeb, allura n[alli /-/urkett hawn, nag[tik i//ekk u inti ssarrfu nhar it-Tnejn biex tivverifika g[all-affari tieg[ek li g[andi l-flus biex nixtrih. Dan hu n-numru tat-telefon tieg[i. Ni;i g[a/-/urkett it-Tnejn g[al xi s-sitta ta’ filg[axija”. Sid il-[anut deher sodisfatt, sellmu lil xulxin u l-anzjan u t-tfajla marru lura fil-karozza. Meta wasal it-Tnejn filg[odu sid i/-/urkett, g[arqan g[asra u g[ajjien /empel lill-anzjan: “Isma, Sur Borg, f’dak il-kont m’hemmx flus, l-anqas /ente]mu wie[ed…!” “Naf”, wie;bu l-anzjan, “imma inti qatt tista’ timma;ina l-gost u l-pja/ir li [adt dan it-tmiem il-;img[a?
Kur]ità 17
Mimdudin> 5. Plural ta’ ;isem (5) 6. Barra mill-ba[ar m’humiex [lief pi] enormi (5) 7. Pre/i] (5) 10. Ba[ri (5) 11. Il-[adida tat-tara; (5) 12. Il-la[am tal-barri (5) 14. Iffri]a ru[u (5) 16. Parti minn /irku (5) 17. Log[ba li fiha wie[ed jissara biex jeg[leb lill-ie[or (5) 18. Dak ma[dum bil-mo[bi minn Jugoslav u Rumen? (5)
18
Weqfin> 1. Dak li jaf jag[mel kelb irrabjat (6) 2. Libes libsa ;dida (6) 3. A[dar (6) 4. Konna nisimg[uha filgwerra (6) 8. Frotta, tajba wkoll imqadda (5) 9. Kul[add ifittxu fis-sajf (5) 12. Xorta ta’ servizz (6) 13. Duttur tal-li;i (6) 14. Tajjeb g[ax-xiwi f’mazz karti? (6) 15. U]aw il-gomma biex ine[[u l-i]ball (6)
Fis-sena 1897, Harbo u Samuelson, ]ew; Amerikani ta’ ori;ini Norve;i]a, qasmu l-Atlantiku, minn New York sal-Ingilterra, fuq dg[ajsa bilqdif, twila sitt metri. Il-vja;; [a madwar [amsa u [amsin jum, li kien interrott biss meta f’nofs l-o/ean, ltaqg[u ma’ vapur Norve;i]. Kienu mistiedna jitilg[u abbord, jistrie[u ftit u biex imattru ftit ri;lejhom.
Soluzzjoni ta’ nhar il-:img[a Mimdudin> 5. Varji; 6. Porku; 7. Silla; 10. Aptit; 11. Armat; 12. Borom; 14. Satal; 16. Isinn; 17. A[bar; 18. A[rat. Weqfin> 1. Gverta; 2. Mijiet; 3. Spalla; 4. Suldat; 8. Ittra; 9. Imutu; 12. Battal; 13. Mostra; 14. Sensar; 15. Limitu.
G[at-tfal
Il-{alliel
Fl-istampa ta’ fuq naraw li fil-[emda tal-lejl wie[ed [alliel irnexxielu jid[ol f’kamra minn tieqa. Fil-kamra kien hemm tletin o;;ett u qed narawh i[ares lejhom. Seraq g[axra minnhom u qabel telaq irran;a l-o;;etti li baqa’ b’mod li wie[ed ma jindunax bis-serqa. Liema huma l-o;;etti li seraq?
Soluzzjonijiet 3u7
Il-‘pooches’ tewmin
Seraq ktieb, ballun talcricket, vapur ;o flixkun, kannukkjali, kastell millvaska tal-[;ie; fejn hemm il-[uta, arlo;;, frejm bir-ritratt, va]un, pinna u kitarra. Il-[alliel
Dawn id-disa’ pooches jidhru identi/i, imma tnejn biss huma xorta u li qed ng[idu li huma tewmin. Liema huma?
Ifforma numru b’sitt figuri
Liema numru b’sitt figuri g[andu jitfa//a meta tiffittja korrettement flimkien dawn il-blokki?
Numru b’sitt figuri
Il-‘Pooches’ tewmin
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Eklissi NET Television 20>30 Osterous jintrodu/i l-membru l-;did lill-klan tag[hom. Is-CIA Amerikani jidhru li jkunu qabdu lil xi [add. Naraw lil min? U x’testijiet jibdew g[addejjin biex ji//ekkjaw e]att dak li jkunu sabu? Saira ti;;ieled ma’ Zeppe fuq ir-relazzjoni li jkollha ma’ Ganeviere li tidher li tkun issa[[et sew. Zeppe jmur fejn Aurora g[al parir. Ji;i xi [add [dejhom li [add minnhom qatt ma kienu qed jistennew li jaraw. Min ikun? U xi jkun ;ie jag[mel? Tg[id se jinkixef xi sigriet mistur? X’kaxxa jkun hemm mo[bija fid-dar ta’ Zeppe? U xi ssib Saira li jkun se jibdlilha [ajjitha kompletament? L-Istorja tal-Futbol Malti NET Television 22>30 Il-programm tal-lum se jiffoka fuq il-klabb ta’
Bir]ebbu;a St Peter’s. Dan il-klabb qatt ma irnexxielu jilg[ab fl-og[la divi]joni tal-futbol Malti, madankollu g[andu l-mertu li baqa’ je]isti. B[al kull klabb ie[or f’Malta, Bir]ebbu;a St Peter’s g[addew minn perijodu diffi/li tul l-e]istenza tag[hom u kien hemm perijodu fejn sa[ansitra l-MFA kienet se tag[lqilhom il-bieb. I]da bis-sa[[a ta’ persuni ddedikati fil-Kumitat, il-klabb irnexxielu jo[ro; minn dan il-mument diffi/li u bi pjan ta’ [idma bil-g[aqal illum jinsab tar;a biss bog[od milli jilg[ab fl-og[la kategorija f’Malta. Fost dawk intervistati l-eks goalkeeper Joseph Tabone, Louis Spiteri, Pawlu Aquilina, l-eks President Joe Baldacchino, il-plejer pre]enti Paul Camilleri u l-uffi/jal u eks plejer tal-klabb Angelo Chetcuti. Fir-ritratt jidher it-tim ta’ Bir]ebbu;a li fl-ista;un 1960-61 reba[ it-Tielet Divi]joni tal-kampjonat Malti. The Queen - La regina Raitre 21>05 Helen Mirren (fir-ritratt fuq ix-xellug) hi l-protagonista assoluta f’dan il-film bijografiku li n[adem fl-2006 b’re;ija ta’ Stephen Frears. Fl-1997 ise[[ in/ident tat-
traffiku li fih t[alli [ajjitha Lady Diana, l-eks mara talPrin/ep Karlu tal-Ingilterra. Ir-Re;ina Eli]abetta tkun trid tinjora dan il-fatt, i]da l-Prim Ministru Ingli] Tony Blair jifhem li jekk isir hekk, dan ikun ]ball kbir u jag[ti parir li jsir mod ie[or.
NEToons NET Television 15>40
G[aliex meta tixtri kompjuter, jag[tu software li fil-verità jkun jiswa aktar mill-kompjuter innifsu? Ming[and min nitg[allmu niktbu u naqraw? Minn xi professur, xi espert jew l-g[alliem? Mal-Kunsill Malti g[all-Isport, illum naraw servizz dwar tipi ta’ sport ba]i/i immirati g[al tfal ta’ età ]g[ira. Naraw esperiment li llum se jkun relatat mal-[oss. Il-kompetituri fil-programm se jkunu Yanika u Loredana Ciappara. Tippre]enta Luana Abela.
Ri/etta bil-frawli Jekk Jog[;obkom - NET Television 14>05
Gloria Mizzi u Liz Said jilqg[u lit-telespettaturi fil-k/ina ta’ Jekk Jog[;obkom g[al ri/etti tabil[aqq tajbin u informazzjoni interessanti dwar aspetti differenti
Amori & incantesimi (Practical Magic) La 5 21>10
Sandra Bullock u Nicole Kidman (fir-ritratt fuq illemin) huma l-atturi ewlenin f’dan il-film Amerikan tal-1998 li g[andu re;ija ta’ Griffin Dunne.
tal-ikel u tat-tisjir in;enerali. Illum se jag[tuna ri/etti tal-b]ar [elu bi]-]ebbu; u l-kappar u ta’ roly-poly tal-vanilja u l-frawli.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
24 TV#Radju
06>00
101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali,)
07>55 08>00 08>05 09>00 09>05
Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 TV Hemm 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 - Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Ewropa 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:15 - Sport Action 20:45 - Pajji] li Jixraq lil Uliedna 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Bla Kantunieri 23:00 - Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 - Serali. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 RTK qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 RTK Qosor) 13:30 - Kaskata Kulturali 14:00 - BBC News 14:30 Intietef 15:00 - RTK Qosor 15:25 - Kaskata Kulturali 15:30
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
- Rapport Finanzjarju 15:40 Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Il-Qanpiena l-O[ra 18:00 - RTK Qosor 18:05 Sports Desk 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 {sibijiet mal-Melodija 20:50 Kaskata Kulturali 21:00 Kelma ta’ Wens 22:00 Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 23:00 - Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Testment 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali 13:30 - University Matters 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - Cinescena 20:00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Il-Verità Te[liskom 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Italia Leggendaria 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Irrid inwassallek Messa;; 22:00 Qum u Imxi 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il-{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 - 101.8 Favourites 12:00 A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Let’s Go 22:00 - Golden Mix 01:00 - L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.
L’urlo dell’odio (The Edge) - Iris, 21>00
Alec Baldwin (fir-ritratt hawn fuq), Anthony Hopkins u Elle Macpherson huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatku Amerikan tal-1997 b’re;ija ta’ Lee Taahori. Fl-Alaska ]ew;t ir;iel, li jkunu g[adhom kif skansaw il-mewt minn in/ident tal-ajru, jispi//aw f’zona fejn jg[ixu tip ta’ orsijiet li jkunu fero/i. I]-]ew;t ir;iel xejn ma kienu jin;iebu qabel, i]da fi/-/irkustanzi li jsibu ru[hom fihom, jinsew id-differenzi ta’ bejniethom...
TVM 06:30 - TVAM 09:00 - World’s Best – London Top 10 09:50 Madwarna 10:20 - Money Docs 11:25 - The Great Romances 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - TVPM 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 - }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Teleshopping 18:30 - TV Hemm 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:45 }afira ep. 20 21:45 - Close Up 22:45 - L-A[barijiet 23:00 Auschwitz ep.6 24:00 - A[barijiet 00:15 - Storjografija (r) 00:45 - TVPM (r). TVM 2 07:00 - A[barijiet 09:00 TVAM (r) 11:30 - Lenti 12:15 .EU 12:45 - Great Romances 13:15 - Money Docs 14:15 Starboard 14:45 - Lenti 15:30 Great Romances 16:00 Storjografija 16:30 - Auschwitz 16:50 - G[awdex Illum 17:20 Waqtiet 17:25 - Money Docs 18.30 - Kappelli 19:00 Starboard 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 Auschwitz 20:30 - A[barijiet blIngli] 20:35 - Waqtiet 20:45 Close Up 21:45 - Gadgets 22:15 - Il-{arsa ta’ Ru]ann 22:45 Wirt, Arti u Kultura 23:15 Starboard 23:45 - Kontrattakk. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Xandiriet Politi/i: Diskussjonijiet,
anali]i u filmati dwar dak li jkun qed ji;ri fix-xena politika matul il-jum 16:30 - Better Living 17:00 - Flimkien ma’ Nancy 17:30 - ONE News 18:00 Diskussjoni Politika 19:30 ONE News 20:30 - Diskussjoni Politika 23:15 - ONE News,
Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 21:30 - Elezzjoni :enerali
2013 22:00 - News 22:30 Elezzjoni :enerali 2013. Raiuno 006:45 - Unomattina (jinkludi 07:00, 08:00, 09:00 u 11:00 - Tg 1) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La Vita in Diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 - Trilussa – Storia d’Amore e di Poesia (fiction) 23:25 – Porta a Porta 01:10 - Tg 1 notte 01:35 - Sottovoce. Raidue 06:40 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08:35 - Le sorelle Mcleod (TF) 09:15 - Selz 09:30 - Protestantesimo 10:00 Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 13:55 - Tg 2 Flash 14:00 – Senza Traccia (TF) 15:30 – Cold Case (TF) 16:15 – Numb3rs (TF) 17:00 – Las Vegas (TF) 17:50 - Tg 2 sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 – Squadra Speciale Cobra (TF) 19:35 - Il Commissario Rex (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 Hawaii Five-O (TF) 21:50 Vegas (TF) 22:40 - Cold Case (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:40 - Emozioni (attwalità) 01:00 Sorgente di vita 01:35 Survivors (TF). Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 07:30 - Buongiorno regione 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 Spaziolibero 10:10 - La storia siamo noi (dok) 11:00 - Codice a barre (attwalità) 11:30 Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr leonardo 15.05 - Tgr piazza affari 15.10 - Tirreno – Adriatico Ciclismo 16:20 – Cose dell’altro Geo 17.40 – Geo & Geo 19:00 Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 Blob 20:10 - Stanlio e Ollio Comiche 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - The Queen. Film 2006 22:55 - Correva l’anno (dok) 00:00 - Tg 3 Linea notte 01:05 - Fuori orario 01:10 - Invincibile. Film 2001.
Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina
08:40 - Le telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:05 Amici 16:50 - Pomeriggio cinque 18:50 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Zelig Circus 23:40 - Baciati dall’amore (fiction) 01:30 - Tg 5 notte. Rete 4 06:50 - T.J. Hooker (TF) 07:45 Miami Vice (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 4 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 - My Life - Segreti e passioni (soap) 17:05 - La signora in giallo: la ballata del ragazzo perduto. Film 2003 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 20:30 Walker Texas Ranger (TF) 21:10 – Quinta Colonna 23:55 – Terra 00.55 – Tg 4. Italia 1 06:40 - Cartoons
08:45 - Una Mamma per amica (TF) 10:35 ER - Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 Sport mediaset 13:40 – Cartoons 15:50 - White Collar (TF) 16:45 - Chuck 17:40 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI: scena del crimine (TF) 21:10 - Arrow (TF) 23:00 – Nikita (TF) 00:50 Undercovers (TF) 01:40 Undici. La 7 07:00 - Omnibus 07:30 - Tg La7 09:50 - Coffee Break (attwalità) 11:00 – L’aria che tira (attwalità) 12:30 - I menu di Benedetta 13:30 - Tg La 7 14:05 - Tg La 7 Cronache 14:40 - Le Strade di San Francisco (TF) 15:30 McBride – La Vendetta. Film 2007 17:10 - Il Commissario Cordier (TF) 18:50 - I menu di Benedetta 20:00 - Tg La 7 20:30 - Otto e mezzo 21:10 - Piazza Pulita 23:45 - Omnibus notte 00:50 - Tg La 7 sport 01:00 Otto e mezzo 01:40 - Cuore d’Africa.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Bon;u Muftie[ 07.15 F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - Madagascar (r) 10:00 - Strada Rjali 12:00 News 12:125 - Today News 12:30 - Reporter 13:00 - Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 Niltaqg[u 18:15 - News 18:30 (ikompli) Niltaqg[u 19:45 - F. News 20:15 - Today News 20:30 - Reporter 21:00 - Bejnietna 23:00 - News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – 60 min. of Classical Music (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Rock Around the Click 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 12:20 - Centovetrine 12:50 -
Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 Hellcats (TF) 15:30 - Giovani Campionesse (TF) 16:20 - Nini 17:10 - I maghi di Waver-ly (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 19:20 - Amici 20:25 Gossip Girl (TF) 21:10 – Amoeri & Incantesimi. Film ’98 23:20 Uomini e donne 00:25 - Amici. BBC Entertainment 07:15 - Charlie and Lola 07:25 Me Too! 07:45 - Boogie Beebies 08:00 - The Large Family 08:10 - Balamory 08:30 - Little Human Planet 08:35 - Drop Zone 09:30 - The Weakest Link 10:15 EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - Emma 12:10 - Full Circle with Michael Palin 13:00 - Drop Zone 13:55 - The Weakest Link 14:40 EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 - Emma 16:35 - India with Sanjeev Bhaskar 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - North & South 20:00 Dinnerladies 20:30 - The Green Green Grass 21:00 - Waking the Dead 21:50 - Ideal 22:20 - The Fixer 23:10 - 32 Brinkburn Street 23:55 - The Impressions
Show with Culshaw and Stephenson.
. TCM 07:35 - The Glass Slipper. Film ’55 (U) 09:10 - The Law and Jake Wade. Film ’58 (U) 10:40 San Antonio. Film ’45 (PG) 12:30 - In the Good Old Summertime. Film ’49 (U)
14:10 - Scaramouche. Film ’52 (U) 16:05 - Three Daring Daughters. Film ’48 (U) 18:00 A Star Is Born. Film ’54 (A) 21:00 - Hit Man. Film ’72 (X) 22:30 - Scaramouche. Film ’52 (U). MGM Movies 07:10 - Hidden Agenda. Film ’90 (15) 08:55 - Shadow of a Stranger. Film ’92 (15) 10:25 The House on Carroll Street. Film ’88 (PG) 12:05 - While Justice Sleeps. Film ’94 (15) 13:35 - The Lake. Film ’98 15:05 - Sleeping with the Devil. Film ’97 16:35 - The Dust Factory. Film 2004 (PG) 18:10 It’s My Party. Film ’96 (15) 20:00 - Cops and Robbers. Film ’73 (AA) 21:25 - MGM’s Big Screen 21:40 - Chattahoochee. Film ’89 (15) 23:10 - The War at Home. Film ’96 (15). GO Stars 07:45 - Winnie The Pooh 08:55 - The Spy Who Loved Me 11:00 - Monk 12:30 - Widow On The Hill 14:00 - War Horse 16:25 -
Scott Pilgrim vs The World 18:15 - Winnie The Pooh 19:25 - Two and a Half Men 20:15 The Hollow Crown Part 1 21:00 - Mrs Biggs - Part 1 of 3 22:30 Moonraker 00:40 - Wrecked. Iris 13:10 - A Wong Fook, Grazie di tutto! Julie Newmar. Film ’95 15:10 - Ti racconto un libro 156:30 - Lavorare con lentezza. Film 2004 17:40 - La grande notte di Ringo. Film ’66 19:20 A-Team (TF) 20:20 - Hazzard (TF) 21:00 - L’urlo dell’odio. Film ’97 23:05 - The Elephant Man. Film ’80 01:30 - Cuori solitari. Film ’70.
Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 07:57 Polizia, Femminile, Singolare 08:10 - The September Issue (12) 09:50 - Great Women 10:00 Kojak 11:00 - Quincy, M.E. 12:00 - JAG 13:00 - ER 13:57 Great Women 14:05 - Jane Doe: Now You See It, Now You Don’t 15:49 Polizia, Femminile, Singolare 16:00 - Kojak 16:57 As the Light Leaks in 17:05 Giovanna Cau: Diversamente Giovane 18:37 Great Women 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Poirot 23:05 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Invitation Accepted 08:10 - Dirty Jobs 09:05 - Deadliest Catch: Striking Out 09:55 - Ultimate Survival: Borneo Jungle 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s
Made 11:40 - Extreme Engineering: Building Mumbai’s Modern Airport 12:35 - Street Customs: The Royal Rover 13:30 - Wheeler Dealers: MG MGB GT 14:25 - American Chopper: Rick’s Bike 15:20 Mythbusters: Battle of the Sexes 16:15 - Dirty Jobs 17:10 Deadliest Catch: Numbers Game 18:05 - Ultimate Survival: Malaysian Archipelago 19:00 How It’s Made: Combination Wrenches 19:30 - How It’s Made 20:00 - Dynamo: Magician Impossible 21:00 The Real Hustle 21:30 - The Real Hustle Around the World 22:00 - Magic of Science: Book Bungee 22:30 - Magic of Science: Vortex Cannon 23:00 River Monsters: Untold Stories. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Mike & Molly 11:30 Alcatraz 12:15 - Chuck 13:00 Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 Grey's Anatomy 16:00 - Private Practice 16:45 - Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 - Boardwalk Empire 23:20 - Game of Thrones 00:25 - VEEP 00:50 - 30 Rock 01:15 - Dallas. Biography Channel 06:00 - Pregnant in Heels: When Baby Robots Attack. Hardcore Pawn: 10:00 - Les Walks Out 10:30 - Les Loses It. The Locator: 11:00 - A Sons Search 11:30 - A Sister’s Heartbreak. 12:00 - America’s Court with Judge Ross 13:00 - Pawn Stars: Buffalo Bull 13:30 - American Restoration: Milking It. Storage Wars Texas: 14:00 - A Fistful of Auctions 14:30 - High Tea Tighty. Duck Dynasty: 15:00 The Grass & the Furious 15:30 Fowl Play. Hardcore Pawn: 16:00 - Les Walks Out 16:30 Les Loses It. 17:00 - America’s Court with Judge Ross. The Locator: 18:00 - A Sons Search 18:30 - A Sister’s Heartbreak. 19:00 - Pawn Stars: Buffalo Bull 19:30 - American Restoration: Milking It 20:00 - Braxton Family Values: The Bermuda Triangle. Hardcore Pawn: 21:00 - Les Walks Out 21:30 - Les Loses It. 22:00 - The Real Housewives of Miami: She Beat Me to the Tweet 23:00 - The Real Housewives of New Jersey: Gobblefellas.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Dougie in Disguise 10:10 Barney and Friends 10:40 - Wobblyland 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:27 - Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wild Life 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 See The Sea 12:55 - Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 - Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 - Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 - Barney and Friends 14:55 Kipper 15:05 - Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 - Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 - Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 - James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Fireman Sam 17:05 - Jarmies 17:20 - Mio Mao 17:30 - Slim Pig 17:40 - Baby Antonio’s Circus 17:45 - Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 -
Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Oswald 18:37 Oswald 18:50 - Gazoon 19:00 - Angelina Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:25 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends. Disney Channel 08:00 - Jonas 08:25 - So Random 08:50 - Hannah Montana 09:15 - Sonny with a Chance 09:40 Kim Possible 10:05 - Shake It Up 10:30 Wizards of Waverly Place 10:55 - That’s So Raven 11:20 - Austin and Ally 11:45 - Art Attack 12:10 - ANT Farm 12:35 - The Suite Life on Deck 13:00 - My Babysitter’s a Vampire 13:25 - Shake It Up 13:50 - Jessie 15:00 - Good Luck Charlie 15:30 - Gravity Falls 15:55 - The Suite Life on Deck 16:20 - Jessie 17:10 - Shake It Up 18:00 Jessie 18:30 - That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 Hannah Montana 20:05 - Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.
07>00 09>00 09>30 12>00 12>05 14>00 14.05
INETY News Flusek (r) Futur fis-Sod NET News .NET (b’waqfa g[al NET News fis-13>00) NET News Jekk Jog[;obkom
15>25 15>40 16>35 16.55
Telebejg[ NEToons Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Bozza tal-Mija Lift NET News Eklissi NET News Newsroom L-Istorja tal-Futbol Malti NET News
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
(b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - FIS WC Nordic Skiing 09:15 - FIS WC Nordic Skiing 10:00 - IBU WC Biathlon 12:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 13:15 - Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Germany v Norway (live) 15:15 - Cycling 16:30 - Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Sweden v USA (live) 18:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping: Kuopio, Finland: HS 127 Qual. (live) 19:00 - Eurogoals 19:45 - IBU WC Biathlon 20:45 - WATTS 21:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 21:30 Pro Wrestling 22:30 - Total KO 23:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping. Eurosport 2 07:00 - FIS WC Nordic Skiing 08:00 - Cycling 09:00 - UCI World Tour Cycling 10:30 - FIS WC Nordic Skiing 12:00 - J League Football 13:00 - Algarve Cup Women’s Football: Group Stage: Denmark v Japan (live) 15:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping 16:15 - FIS WC Nordic Skiing 17:00 - IBU WC Biathlon 18:00 - Cycling 19:00 - FIS WC Nordic Skiing 20:00 -
FIS WC Nordic Ski Jumping 21:00 - Cycling 22:00 - Fight Club.
GO Sports 1 07:00 - Ligue 1: Rd 28: AC Ajaccio v Lorient 09:00 - Trans World Sport 10:00 - WGC Cadillac Championship: Day 4 16:00 - The Six Nations 2013: England v Italy 18:00 - WGC Cadillac Championship: Highlights 19:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: Rd 3 (live). GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Anglo Welsh LV Cup: SF: Harlequins v Bath Rugby 11:00 - Serie A: Rd 28: Cagliari v Sampdoria. Barclays PL: 13:00 - Wk 30: Reading 15:00 - PL World. 15:30 - Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS SaintEtienne 17:30 - Serie A: Rd 28: Inter v Bologna 19:30 - Ligue 1: Rd 28: Highlights 20:30 Barclays PL: Wk 30: PL Review 21:30 - WGC Cadillac Championship: Day 1 01:30 Football's Greatest 02:00 Barclays PL: Wk 30: Norwich City v Southampton. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing
11:00 - Anglo Welsh LV Cup: SF: Harlequins v Bath Rugby 13:00 - Serie A: Rd 28: Cagliari v Sampdoria. Barclays PL: 15:00 - Wk 30: Reading v Aston Villa 17:00 - PL World. 17:30 Ligue 1: Rd 28: Stade Rennais v AS Saint-Etienne 19:30 - Serie A: Rd 28: Inter v Bologna 21:30 - Ligue 1: Rd 28 – Highlights 22:30 - Barclays PL: Wk 30: PL Review 23:30 - WGC Cadillac Championship: Day 1. Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: FC Augsburg v 1. FC Nurnberg (r) 09:55 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 2 (r) 12:00 - FA Cup Rd 6: Everton v Wigan (r) 13:55 - Bundesliga:
FC Bayern Munchen v Fortuna Dusseldorf (r) 15:50 - FA Cup Rd 6: Man. C. v Barnsley (r) 17:50 - 2012 UIPM Pentathlon: Woman's Final: China (r) 19:00 - Bundesliga: Highlights 20:10 FA Cup Rd 6: Highlights 20:40 Bundesliga: FC Augsburg v 1. FC Nurnberg (r) 22:35 - FA Cup Rd 6: Everton v Wigan (r) 00:40 - Bundesliga: FC Bayern Munchen v Fortuna Dusseldorf (r). Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga: FC Bayern
Munchen v Fortuna Dusseldorf (r) 14:00 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings. Bundesliga: 15:05 - Borussia Monchengladbach v SV Werder Bremen (r) 17:00 - FC Bayern Munchen v Fortuna Dusseldorf (r). 18:55 - America's Cup: World Series: Venice: Day 4 (r) 21:00 - Bundesliga: Highlights (r) 22:05 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour: Chicago Day 2 (r). Malta Stars 08:00 - BOV PL: Rabat v Hamrun (r) 10:15 - Melita GFA 1st Division (r) 12:00 - Malta Handball Assoc.: Aloysians v Luxol (r) 13:25 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Loyola (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - MFA Futsal League: Tarxien v Lija (r) 17:45 - Melita GFA 1st Division (r) 19:35 - Malta Handball Assoc.: Aloysians v Luxol (r) 21:00 - BOV PL: Rabat v {amrun 23:15 - Malta Basketball Assoc.: Luxol v Loyola (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r).
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
26 Klassifikati PROPJETÀ {a]-}ebbu;
DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.
{a]-}ebbu;
TERRACED house f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina, salott. Trid tara. Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.
G{AL-BEJG{ Erba’ appartamenti
TIMESHARE (3 f’G[awdex
u 1 f’Malta) b’perijodu ta’ ]mien ta’ aktar min 15-il sena biex jinbieg[u f’daqqa bi prezz bargain ta’ €50,000. Xiri b’mod separate ji;i kkunsidrat. ?emplu 99171255.
AVVI}I
;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
G[al kull xog[ol
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559,
21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
ironframed , f ’ kundizzjoni tajba [afna . Ing[ata service regolarment . Prezz € 500 jew l - eqreb offerta . ?emplu 2 1 820662 jew 7906 1 034 .
G[amara antika
7 Bibien
TINKLUDI twaletta bil mera , lavaman , komodina , gradenza bil - mera u wi// tal - ir[am u gwardarobba kbira . Jistg[u jinbieg[u separat . ?emplu 99800607 .
Bargain
INJAM tip Messikan : mejda , sitt si;;ijiet u welsh dresser . €1 350 jew l - eqreb . ?emplu 990 1 0 1 76 .
G{ALL-BEJG{ :ODDA (g[adhom fil-kaxxi) ta’ ;ewwa, bojod bir-rig taddeheb Taljani. Okka]joni unika. Qisien standard. Prezz Bargain. ?emplu 79221700. PJANU upright u
Kamra tal - Pranzu
It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
27 BASKETBALL- KAMPJONAT BOV PLAY-OFFS S#F
Floriana u Athleta fil-vanta;; Floriana Francesco Fenech u Athleta A to Z Electronics [argu rebbie[a fl-ewwel tas semi-finali tal-play-offs kontra Si;;iewi u Pavi Depiro biex jinsabu pass ilbog[od mill-finali. Is-semifinali jintlag[bu fuq tlett partiti.
Floriana Francesco F........71 Si;;iewi..............................61 (18-13, 12-20, 16-14, 26-14)
Floriana b’wirja tajba fla[[ar sessjoni kisbu l-ewwel reb[a minn tnejn li jridu biex jiksbu post fil-finali. Re;a’ kien fl-a[[ar minuti li Si;;iewi /edew biex Floriana a//ertaw mir-reb[a. Il-log[ba ]vol;iet f’wa[da kumbattuta b’team jew lie[or ikollu l-mumenti tajbin. I]-]ew; timijiet kienu bla[jar formazzjoni li jistg[u f’dan il-mument. L-Amerikan tal-Floriana li ma kellux bidu tajjeb irkupra wara l-mistrie[ biex beda ir-rimonta Furjani]a. Wara bidu b’Si;;iewi xi ftit a[jar, Floriana tjiebu u bdew jie[du vanta;; milli]balji tas-Si;;iewi biex fet[u vanta;; ]g[ir li ]ammewh sa tmiem is-sessjoni 18-13. Si;;iewi bdew jilag[bu a[jar wara ]-]ew; minuti ntervall biex g[amlu l-iskor indaqs 19-19. Wara time-out u sostituzzjoni, Floriana rkupraw u marru 27-23 minn fuq. Si;;iewi rkupraw u seba’ punti ming[ajr risposta po;;ewhom tlett punti fuq quddiem 30-27. Si;;iewi marru jistrie[u 33-30 minn fuq. Si;;iewi komplew fejn [allew wara l-mistrie[ bilvanta;; tag[hom jikber g[al g[axar punti 43-33. Floriana dehru mifxula, biss kif jigri ta’ spiss, Si;;iewi g[enu lil Floriana jg[addu minn dan ilmument l-aktar diffi/li matul
il-log[ba. P. Shoults rkupra lballun wara ]ball ie[or Furjani] imma minflok ipprova jibni attakk, telaq ji;ri bil-ballun u tilef ilpussess [dejn il-linja tal-freethrow . Floriana g[amlu fastbreak u minn dan il-basket [adu kura;; biex kien imiss lil Si;;iewi jibdew i[awdu. Floriana rkupraw li]vanta;; qabel tmien issessjoni, biss Si;;iewi kisbu l-a[[ar basket 47-45. Floriana mbag[ad komplew ikunu a[jar kif bdew l-a[[ar g[axar minuti u kisbu tmien punti ming[ajr risposta. Huma komplew jitbieg[du 58-49 sakemm fl-a[[ar waslet ir-reazzjoni tasSi;;iewi li naqqsu d-distakk g[al tlett punti 58-55. {ames free-throws falluti flimkien ma’ basket fa/li minn C. Maeir kienu de/i]ivi biex Floriana jiksbu aktar fidu/ja u r-reb[a. Referees: G. Barbara, E. Mangani u S. Gouder.
Athleta A to Z …..............68 Pavi Depiro.......................64 (18-23, 13-13, 19-12, 18-16)
I/-Champions renjanti Athleta A to Z Electronics g[amlu l-ewwel pass biex jiddefendu t-titlu meta bdew il-play-offs reb[a fuq Depiro li kien reb[ilhom fl-a[[ar tlett log[biet. Athleta kellhom jit[abtu u forsi b’aktar attenzjoni u fortuna r-ri]ultat seta’ kien differenti. Basket konvalidat fost il-protesti tadDepiro fl-a[[ar, g[amel iddifferenza. G[al din il-log[ba, Athleta jkellhom lura lil M. Naudi li tilef [afna mill-ista;un imwe;;a u dan g[en mhux ftit bl-esperjenza tieg[u biex it-team jo[ro; rebbie[. Depiro kellhom bidu tajjeb u marru fil-vanta;; 8-4. Wara time-out Athleta bdew
Azzjoni mil-log[ba bejn Si;;iewi u Floriana
jilag[bu a[jar u waru li g[amlu l-iskor indaqs 16-14. Depiro rkupraw biex temmew is-sessjoni 23-18 minn fuq. B’M. Todorovic mi]mun, Athleta bdew isibuha diffi/li biex jkkonkludu l-attakk u Depiro komplew ikunu xi ftit a[jar biex il-vanta;; tag[hom kiber g[al-35-25. Hawn Athleta wara minuta mistrie[ bdew jilag[bu a[jar u naqqsu b’nofs id-distakk sal-mistrie[ 36-31. L-ewwel [ames minuti wara l-intervall kienu bilan/jati biex Depiro ]ammew il-vanta;; tag[hom 43-37. Athleta bdew jilag[bu a[jar waqt li Depiro kienu sfortunati li we;;ag[lhom lAmerikan S. Morgan u A. Aquilina. Hawn waslu ]ew; de/i]joniet wa[da tajba u o[ra [a]ina li setg[et effettwat ir-ri]ultat. Fl-a[[ar azzjoni tas-sessjoni, Depiro
g[amlu basket u kisbu fawl, biss wara konsultazzjoni Il-basket t[assar g[ax kien spi//a l-[in. Pero ]baljata kienet de/i]joni li biha Athleta kisbu basket meta ma ;iex senjalat li plejer talAthleta ixxuttja ftit wara li g[addew l-24 sekonda. Athleta bdew l-a[[ar g[axar minuti basket minn fuq 50-48 u komplew i]ommu vanta;; ]g[ir flewwel minuti bl-Amerikan u l-aqwa skorer tad-Depiro S. Morgan jer;a’ jid[ol jilg[ab. Wara li Depiro tilfu lil D. Agius imwe;;a, Athleta spi//aw ming[ajr is-Serb M. Todorovic li kommetta l[ames fawl. Depiro ma rnexxilhomx jie[du vanta;; minn din is-sitwazzjoni b’M. Naudi jikseb basket importanti wara rebound. Referees: G. Barbara, E. mangani u C. Terribile.
Ir-Regatta se ssir fit-23 ta’ Marzu Ir-Regatta ta’ Jum il{elsien g[al din is-sena se ssir nhar is-Sibt 23 ta’ Marzu 2013 u mhux fil-31 ta’ Marzu. Dan it-tibdil kien me[tie; min[abba li fil- 31 ta’ Marzu se tkun i//elebrata l-Festa ta’ Kristu Rxoxt. Fir- regatta ta’ din issena se jsiru g[axar ti;rijiet f’kategorija ‘A’ kif ukoll fil-kategorija ‘B’. Id-distretti parte/ipanti se jkunu dawk tal-Birgu, Bir]ebbu;a, Bormla, lIsla, il-Kalkara, il-Marsa u Marsamxett-Valletta. L- ewwel ti’rija tibda fis- 1.00 p.m. fil-Port ilKbir.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 11 ta’ Marzu, 2013
28 Sport TAZZA TAD-DINJA 2014
It-Tazza tad-Dinja vi/in u jikbru l-problemi fil-Bra]il Il-pro;etti tat-trasport pubbliku, disinjati biex jimmodernizzaw il-bliet Bra]iljani g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014 qed jaqg[u lura, jitwaqqfu jew sa[ansitra jit[assru hekk kif ka]i legali, korruzzjoni u nuqqas ta’ ppjanar qed jheddu li jisirqu lill-Bra]il mill-akbar turnament sportiv fid-dinja. It-12-il belt li huma [erqana li ju]aw it-turnament biex jibdlu mill-qieg[ l-infrastruttura urbana tag[hom, ippre]entaw pjanti ambizzju]i li jibnu linji ;odda tal-metro u korsiji fit-toroq dedikati g[al tal-linja. Imma meta fadal 15il xahar qabel jibda l-log[ob, tidher improbabbli li dawn ilpro;etti jse[[u. “Ir-relazzjoni so/jali tant diskussa li kellha to[loq din it-Tazza tad-Dinja jidher li se tibqa’ fuq il-pjanti,” qal Romario, eks rebbie[ tatTazza tad-Dinja li llum hu membru parlamentari filKungress Bra]iljan. “Kwa]i lpro;etti kollha tat-trasport waqg[u lura, u[ud minnhom ;ew posposti u se jinfet[u biss wara t-Tazza tad-Dinja waqt li o[rajn t[assru kompletament.” G[alkemm innumru e]att g[adu qed jinbidel, mill-anqas 12 mid-49 pro;ett ori;inali nbidlu kompletament. “{amest ibliet – Brasilia, Fortaleza, Manaus, Salvador u Sao Paulo – mhux se jkollhom il-linji tat-tram, il-korsiji velo/i g[al tal-linja jew linji tal-metro lesti kif imwieg[da g[all-ewwel log[ba tal-ftu[ fit-12 ta’ :unju”, qal Valmir Campelo, uffi/jal tal-Awditur Federali tal-Qorti u li jie[u [sieb isegwi l-ippjanar tatTazza tad-Dinja. “I]-]mien kien ‘limitat [afna’ fuq o[rajn”, ]ied
Campelo, “tant li [afna millpro;etti mhux se jkunu lesti u l-awtoritajiet f’diversi bliet bdew jikkunsidraw li jag[lqu l-iskejjel u jiddikjaraw festi pubbli/i fil-jiem li jkun hemm il-partiti biex jevitaw it-traffiku. Dan ]gur li mhux se j[alli r-rabta li kellha jew g[andha t[alli t-Tazza tadDinja,” qal Campelo. L-organizzaturi tat-Tazza tad-Dinja madankollu qed isostnu li l-bliet li se jorganizzaw il-log[ob g[adhom qed jinbidlu. Ronaldo, l-eks attakkant ta’ Barcelona u Real Madrid li qed imexxi l-kumitat organizzattiv, qal li qed isir xog[ol li kieku, kien jie[u snin biex isir. Il-Ministru tal-Isport Aldo Rebelo, qal li avvenimenti o[ra sportivi kbar b[allOlimpjadi tal-2012 u l-2008, kellhom l-istess problemi talbidu. “Il-problemi bit-trasport kienu wkoll f’Londra u f’Beijing. Imma l-Bra]il qed jipprova jag[mel sforz [alli lbliet kollha jkunu mill-aktar komdi fejn jid[lu trasport u traffiku, u l-aktar importanti hu li jkunu [afna aktar komdi milli huma llum.” Madankollu jidher /ar li ssitwazzjoni mhix wa[da sabi[a daqskemm kellha tkun. Waqt li l-Bra]il issa g[andu s-seba’ l-akbar ekonomija fiddinja, g[adu pajji] li qed ji]viluppa u li jrid i]id u jimmodernizza t-triqat, it-trasport pubbliku u diversi infrastrutturi o[ra importanti. Sao Paulo, l-akbar belt flAmerika t’Isfel u l-kapitali tan-negozju fil-Bra]il, li se tkun qed tilqa’ l-log[ba presti;ju]a tal-ftu[ mit-Tazza tad-Dinja, m’g[andiex linji tal-ferrovija lejn i]-]ew; ajru-
Il-problemi infrastrutturali li qed jiffa//ja l-Bra]il qed ikomplu jikbru bl-effetti naturali fosthom l-g[arg[ar
porti tag[ha u dan i[alli lillpassi;;ieri jiffa//jaw traffiku u dewmien esa;erat. L-awtoritajiet ilhom ]mien li tilfu l-weg[di li g[amlu li jibnu linji tal-ferrovija lejn lajruport internazzjonali li jinsab fuq barra tal-belt u issa qed jag[rfu l-fatt li l-linja wa[da ta’ ferrovija proposta, li kellha torbot l-ajruport domestiku mal-metro, mhix se tkun lesta fil-[in. Is-sitwazzjoni hi simili filkapitali Brasilia fejn ixxog[ol beda fuq linji tat-tram ta’ 18 km mill-ajruport lejn il-belt imma twaqqaf fl-2001 meta m[allef i;;udika li lkumpaniji ta’ kostruzzjoni kienu qed jitolbu prezzijiet esa;erati u sab irregolaritajiet o[ra. Fil-belt tal-;ungla ta’ Manaus, l-awtoritajiet [assru ]ew; pro;etti kbar biex tinbena linja wa[da ta’ 20 km u
korsija tal-ferroviji ta’ 21.5 km g[al tal-linja. F’Fortaleza fejn se jintlag[bu sitt parti mit-Tazza tad-Dinja, ixxog[ol g[adu ma bediex fuq 7 km ta’ highway pjanata, mini ta[t l-art u pontijiet. F’Salvador, belt ta’ tliet miljuni li m’g[andhiex metro ta[dem, l-ebda triq jew linja tal-ferovija jew metro mhuma qed isiru jew se jkunu lesti g[at-turnament. Fatturi komuni L-esperti qed jippuntaw
subg[ajhom lejn fatturi komuni wara dan iddewmien. Jew li l-investigaturi tal-;udikatura waqqfu xxog[ol min[abba irregolaritajiet finanzjarji jew li listudji inizjali vijabbli u lippjanar tant kienu fqar li lfondi ma ;ewx approvati. Li tinsab akkomodazzjoni g[all-familji li jinsabu f’nofs it-toroq u l-linji tal-ferroviji kien sors ta’ kunflitt kontinwu u ka]i l-qorti u l-li;ijiet ibsin ambjentali li hemm ilBra]il ukoll wasslu g[al aktar dewmien il-qorti. Fattur ie[or hu li l-affarijiet jidhru li jie[du fit-tul filBra]il, pajji] mag[ruf g[allburokrazija u d-dewmien tieg[u. “Irba[na d-dritt li norganizzaw it-Tazza tad-Dinja f’Ottubru tal-2007 imma ma dde/idejniex xi jrid isir qabel Jannar tal-2010,” qal Roberto Bernasconi li jmexxi asso/jazzjoni trejdunjonistika ta’ in;iniera u kumpanniji lokali talkostruzzjoni. “Fl-2008 u l-2009 g[amilna ftit jew xejn. Tistg[u ssej[u dan nuqqas ta’ flus jew [e;;a jew nuqqas ta’ kompetenza imma ]gur kien
hemm nuqqas ta’ xi [a;a.” “Minkejja dan, mhux kul[add hu qalbu maqtug[a g[aliex ftit kienu l-gvernijiet li qalu li mhux se jag[mlu dak li weg[du.” Bernasconi qal li n-nuqqas ta’ trasport de/enti tal-pubbliku tant kien ovvju li lawtoritajiet ma setg[ux jevitaw milli jie[du azzjoni anke jekk din kienet bilmod. G[alhekk ippreveda li x-xog[ol se jsir imma mhux kollu jkun lest fil-[in. Problemi tan-natura Biex tkompli titfa’ pressjoni fuq l-organizzaturi, il-;img[a l-o[ra anke nnatura [aditha kontrihom. Lg[arg[ar li kien hemm flistadium ikoniku tal-
Maracana wara maltempata qalila li [alliet [erba f’Rio de Janeiro, kompla j]id ilproblemi li hemm dwar ittlestija tal-pro;etti fil-Bra]il g[at-Tazza talKonfederazzjonijiet u tTazza tad-Dinja tal-2014. Listadium minn ;ewwa kien mg[arraq kompletament. Il-Maracana kien l-akbar problema g[all-FIFA hekk kif il-Bra]il qed jipprepara biex jorganizza t-Tazza talKonfederazzjonijiet f’:unju li hi meqjusa b[ala prova g[at-Tazza tad-Dinja. L-istadium li nbena g[atTazza tad-Dinja tal-1950 u ;ie rinnovat diversi drabi, kellu jitlesta f’Di/embru imma d-data tmexxiet g[al Frar u aktar tard g[al April min[abba dewmien. L-a[[ar xog[ol ta’ ristrutturar beda fl-2010 u sewa $457 miljun. Il-Maracana mistenni jer;a’ jifta[ fit-2 ta’ :unju bil-partita ta’ [biberija bejn il-Bra]il u l-Ingilterra.
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
Sport 29
Gascoigne [aseb li kien mejjet waqt il-kura L-eks internazzjonali Ingli] Paul Gascoigne qal li [aseb li kien se jmut meta kien qed jing[ata l-kura g[allalkoli]mu fl-Istati Uniti. Gascoigne, li g[andu 45 sena, qal li sema tliet tobba jg[idu li ma [asbux li kien se jibqa’ [aj qabel da[al f’koma ta’ tlett ijiem. “{sibt li kont fi triqti ’l barra. Dan g[andu jispirani biex ma n[allihx jer;a’ ji;rili. {ri;t minn dan l-istadju. Kont mejjet,” qal Gascoigne f’intervista ma’ The Sun. Gascoigne – li beda l-karriera ma’ Newcastle qabel kellu esperjenzi ma’ Tottenham Hotspur, Lazio, Rangers u Everton – jinsab lura l-Ingilterra wara xahar fil-klinika Cottonwood, f’Phoenix, Arizona, fejn ing[ata l-kura g[al marda li hu qal kien konvint li se toqtlu. Fl-intervista, Gascoigne qal li jiftakar lilu nnifsu jg[id littobba, “Jekk jog[;obkom, salvawli [ajti – ma rridx immut,” u qal li meta ;ie f’tieg[u f’mument minnhom semag[hom jitkellmu u jg[idu, “Ma na[sibx li dan se jag[milha.” Hu qal li t-tobba rabtulu l-
Paul Gascoigne
g[ekiesi, irkupptejh, sidru u jdejh mas-sodda. “It-tobba li g[amlu [ajjithom jikkuraw nies blalkohol qalu li tieg[i kienet lag[ar wa[da li qatt iltaqg[u mag[ha. Ir-ra;uni li rabtuni hi li kelli pajpijiet [er;in minn idejja t-tnejn u dawk ma ridux jinqalg[u. Bdejt ni;i injettat il-[in kollu madwar qalbi u lpulmun. Ninsab ferm grat li g[adni [aj.” Gascoigne ilu jikkumbatti lmarda tal-alkol g[al snin twal
u qal li l-a[[ar problema tieg[u bdiet f’Dubaj, is-sajf li g[adda, meta re;a’ beda jixrob wara 17-il xahar ‘xott’. Hu qal li l-akbar ]ball li g[amel dakinhar kien li ]amm ’il bog[od mill-alkol imma baqa’ wkoll bog[od mill-ikel u i]ola wisq lilu nnifsu. Gascoigne, wie[ed millaqwa plejers tal-;enerazzjoni tieg[u, beda jixrob wara problemi li kellu fl-1998 meta ssepara minn mal-mara tieg[u, Sheryl.
TENNIS
Nadal jirba[ fit-ritorn fuq court iebes Bid-dinja tat-tennis issegwi mill-qrib, Rafa Nadal kellu ritorn qawwi f’Indian Wells biex reba[, 7-6, 6-2, fuq Ryan Harrison fit-tieni round tal-BNP Paribas Open. G[alkemm g[all-bidu deher xi ftit nieqes millforma, ix-xellugi Spanjol wera li ma kienx komdu wara li g[amel seba’ xhur barra s-sena l-o[ra min[abba injury fl-irkoppa, qabel issi;illa r-reb[a fi ftit aktar minn sieg[a u nofs. Fl-ewwel log[ba tieg[u fuq court iebes fi 346 ;urnata, Nadal reba[ l-ewwel set 7-3 fit-tiebreak u mbag[ad ibbrejkja s-service fit-tielet u l-[ames log[ba tat-tieni set biex [a l-kontroll. L-Ispanjol, nru 5 fid-dinja, li kellu rkopptu x-xellugija nfaxxata tul il-log[ba kollha, g[alaq bis-service tieg[u biex kiseb post fit-tielet round. Nadal – li rritorna fi/-/irkwit tal-ATP ix-xahar l-ie[or fl-Amerika ta’ Isfel fejn ikkompeta fi tliet turnaments ]g[ar fuq it-tafal, u li minnhom reba[ tnejn wara li wasal sal-finali fit-tlieta li huma – issa jilg[ab kontra lAr;entin Leonardo Mayer, li elimina lir-Russu Mikhail Youzhny, 6-2, 6-3. L-erba’ darbiet Champion, Roger Federer, ma tantx [ela
[in biex elimina lil Denis Istomin, 6-2, 6-3, b’wirja mill-aqwa, u issa jilg[ab kontra l-Kroat Ivan Dodig, li elimina lill-Fran/i] Julien Benneteau, 6-4, 6-2. Fost in-nisa, i/-Champion tal-Open tal-Awstralja u seed nru 1, Victoria Azarenka, irkuprat minn bidu negattiv biex g[elbet lis-Slovakka Daniela Hantuchova, 6-4, 61, fit-tieni round. Azarenka, li ;abet fix-xejn lir-Russa Maria Sharapova, 6-2, 6-3, fil-final tal-Indian Wells is-sena l-o[ra, issa tilg[ab kontra l-Bel;jana Kirsten Flipkens li aktar qabel eliminat lir-Rumena Monica Niculescu, 4-6, 6-4, 6-3. F’partiti o[rajn, i/Champion tal-US Open, Samantha Stosur, ukoll g[addiet g[at-tielet round b’reb[a, 6-3, 6-4, fuq i]]ag[]ug[a Amerikana Madison Keys, waqt li s-seed numru 4, il-:ermani]a Angelique Kerber, eliminat lir-Rumena Irina Begu, 6-3, 6-2. Is-seed nru 10, ir-Russa Nadia Petrova, avvanzat fuq l-I]vizzera Stefanie Voegele, 6-2, 6-3, u l-Bel;jana Yanina Wickmayer g[elbet lillKroata Mirjana LucicBaroni, 3-6, 6-3, 6-2.
RALLY
BOXING
Ogier ikabbar il-vanta;; fil-Messiku
Hopkins Champion ta’ 48 sena L-Amerikan Bernard Hopkins tejjeb ir-rekord tieg[u stess b[ala l-ixje[ bniedem li qatt reba[ titlu mondjali tal-boxing meta sar champion tal-kategorija light heavyweight ver]joni IBF b’reb[a konvin/enti kontra avversarju 17-il sena i]g[ar minnu. Il-boxer ta’ 58 sena reba[ b’de/i]joni unanima kontra Tavoris Cloud, 116-112, 116112 u 117-111, skont kif ivvutat il-;urija fil-Brooklyn’s Barclays Center, biex issupera s-su//ess li kiseb fl-2011 meta kien reba[ l-istess titlu ver]joni WBC kontra Jean Pascal meta kellu 46 sena.
Is-sewwieq tal-Volkswagon Sebastien Ogier kabbar ilvanta;; tieg[u g[al kwa]i tliet minuti fit-tieni jum tarrally tal-Messiku minkejja li kellu l-problemi lejn tmiem la[[ar tappa. Ogier kien fi triqtu lejn vanta;; ta’ aktar minn tliet minuti fuq il-Polo R tieg[u, meta min[abba grada mag[luqa fit-18-il tappa spe/jali, kellu jieqaf sakemm il-co-driver Julian Ingrassia [are; mill-karozza biex feta[ il-grada. Ogier xorta irnexxielu jtemm il-;urnata b’vanta;; ta’
]ew; minuti 52.4 sekondi fuq it-tieni kklassifikat, Mikko Hirvonen. Is-sewwieq Finlandi] Hirvonen ukoll kellu l-problemi tieg[u meta [a puncture bis-Citroen, li tellfu kwa]i ]ew; minuti u ppermetta lil Thierry Neuville fit-tielet post, inaqqas id-distakk mieg[u g[al ftit aktar minn seba’ sekondi fuq M-Sport Ford. Is-sewwieq tas-Citroen, Dani Sordo, u s-sewwieq talM-Sport Ford, Nassar AlAttiyah, temmew fil-[ames post.
Sebastien Ogier fuq il-Polo R
IN-NAZZJON It-Tlieta 11 ta’ Marzu, 2013
30 Sport FOOTBALL TALJAN
Cavani jfalli penalty u Napoli jkomplu jinqatg[u L-aqwa skorer tas-Serie A, Edinson Cavani, falla penalty fit-tieni taqsima hekk kif Napoli komplew jitbieg[du minn mal-leaders wara telfa, 2-0, g[and Chievo, waqt li Juventus fet[u disa’ punti vanta;; b’goal fil-[in mi]jud kontra Catania. Goals fl-ewwel taqsima minn Boukary Drame u Cyril Thereau g[arrqu lil Napoli hekk kif Cavani kompla nnixfa ta’ goals wara li falla penalty. Juventus approfittaw meta s-sostitut Emanuele Giaccherini skorja fl-a[[ar sekondi u [alliehom bi 62 punt minn 28 log[ba. Inter [adu gambetta o[ra f’darhom, din id-darba kontra Bologna, meta sfaw meg[luba 0-1. B’din it-telfa, Inter tilfu r-raba’ post flimkien ma’ Lazio, li sfaw meg[luba minn Fiorentina, waqt li Bologna komplew jirkupraw u jitbieg[du mizzona l-[amra. Il-goal li dde/ieda din ilpartita f’San Siro wasal millattakkant Alberto Gilardino
fis-57 minuta, ftit sekondi biss qabel ;ie mibdul. Lazio wkoll sfaw meg[luba f’darhom minn Fiorentina, li permezz ta’ din ir-reb[a issa telg[u wa[edhom fir-raba’ post bi 48 punt, wie[ed aktar mill-istess Lazio u Inter, u tlieta ta[t Milan. Il-goals tal-Vjola f’partita li ntlag[bet fix-xitwa waslu wie[ed f’kull taqsima minn Jovetic fl-20 minuta u minn Ljajic fil-50 minuta. Victor Ibarbo skorja hattrick u ta reb[a lil Cagliari, 3-1, fuq Sampdoria, f’partita milg[uba bil-bibien mag[luqa, waqt li Parma skorjaw erba’ goals fl-a[[ar kwarta biex g[elbu lil Torino 4-1, b’hat-trick ta’ Amauri u ie[or minn Sansone. Cristian Bucchi, il-kow/ tal-Youths, kellu bidu negattiv b[ala t-tielet kow/ ta’ Pescara dan l-ista;un, meta t-tim tieg[u tilef 2-1 g[and Atalanta. Pescara li ke//ew lil Cristiano Bergodi wara li [adu biss punt mill-a[[ar
Claudio Marchisio ta’ Juventus (xellug) jevita da[la ta’ Marco Biagianti ta’ Catania
tmien partiti, marru filvanta;; fl-24 minuta minn Gaetano D’Agostino, imma g[axar minuti wara, Atalanta ing[ataw penalty li kien sko-
rjat minn German Denis. Fis-67 minuta, l-istess Denis skorja minn cross ta’ Bondoni g[all-11-il goal tieg[u dan l-ista;un.
Siena irkupraw minn goal minn ta[t ta’ Anselmo biex g[elbu lil Palermo 1-2, b’goals ta’ Emeghera u penalty ta’ Rosina.
Ri]ultati u Klassifiki Serie A
Atalanta v Pescara Cagliari v Sampdoria Chievo v Napoli Juventus v Catania Palermo v Siena Parma v Torino Inter v Bologna Lazio v Fiorentina Genoa v AC Milan Udinese v AS Roma
Kif Jinsabu Juventus Napoli AC Milan Fiorentina Inter Lazio AS Roma Catania Udinese Sampdoria Bologna Parma Cagliari Atalanta Torino Chievo Genoa Siena Palermo Pescara
2-1 3-1 2-0 1-0 1-2 4-1 0-1 0-2 0-2 1-1
L R D T F K Pt
28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28
19 5 15 8 15 6 14 6 14 5 14 5 13 5 12 6 10 11 10 6 10 5
4 55 18 5 47 24 7 50 32 8 50 33 9 44 37 9 37 34 10 58 49 10 36 35 7 37 35 12 35 33 13 39 36 9 8 11 36 37 9 7 12 35 48 10 5 13 28 39 7 12 9 33 36 9 5 14 29 44 6 8 14 27 42 8 6 14 29 40 3 12 13 23 41 6 3 19 21 56
62 53 51 48 47 47 44 42 41 35 35 35 34 33 32 32 26 24 21 21
Log[ob li jmiss Serie A Is-Sibt 16-3-13
Catania v Udinese Bologna v Juventus Il-{add 17-3-13 Siena v Cagliari Napoli v Atalanta Pescara v Chievo Fiorentina v Genoa Sampdoria v Inter Torino v Lazio Milan v Palermo Roma v Parma
L-aqwa skorers
18-il goal: Edinson Cavani (Napoli) 16-il goal: Stephan El Shaarawy (AC
Milan) 15-il goal: Antonio Di Natale (Udinese) 13-il goal: Giampaolo Pazzini (AC Milan) 12-il goal: Erik Lamela (AS Roma), Stevan Jovetic (Fiorentina) 11-il goal: Pablo Osvaldo (AS Roma), German Denis (Atalanta), Marco Sau (Cagliari)
Serie B
Ascoli v Empoli Bari v Juve Stabia Brescia v Novara Cesena v Ascoli Grosseto v Verona Livorno v Reggina Modena v Cittadella Padova v Vicenza P. Vercelli v Virtus L. Ternana v Spezia Varese v Sassuolo Crotone v Cesena
Kif Jinsabu Serie B Sassuolo Livorno Verona Empoli Varese Padova Brescia Juve Stabia Modena Cittadella Virtus L Novara Ascoli Ternana Spezia Cesena Crotone Reggina Bari Vicenza Pro Vercelli Grosseto
1-1 1-2 0-2 3-3 3-3 0-1 1-2 0-0 3-4
illum
L R D T F K Pt
30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 29 30 30 29 28 30 30 30 30 30
21 17 16 13 13 10 9 10 10 9 8
4 7 8 10 8 12 14 9 10 10 13 11 8 10 7 8 11 8 10 8 10 9 8 7 13 10 9 7 10 5 7 5 10
Lega Pro Grupp A
Trapani v Portogruaro Como v Sudtirol Cuneo v Tritium Entella v Feralpisalò Lecce v Lumezzane Reggiana v Cremonese Treviso v Pavia Carpi v San Marino
Grupp B
1-2 2-0
Avellino v Viareggio Barletta v Frosinone Benevento v Sorrento Carrarese v Perugia Catanzaro v Pisa Gubbio v Prato Latina v Andria BAT Paganese v Nocerina
5 63 6 57 6 43 7 50 9 42 8 34 7 38 11 42 10 40 11 36 9 34 11 44 12 39 11 27 12 38 11 33 11 27 10 30 11 36 13 32 18 24 15 32
28 67 39 58 23 56 42 49 39 46 32 42 32 41 43 39 38 38 43 37 42 37 32 37 42 36 30 35 47 34 47 34 35 33 38 32 33 32 40 31 49 22 47 19
0-0 2-2 1-2 2-0 5-0 0-1 0-0 illum 1-0 0-0 1-0 0-1 1-0 1-0 1-1 0-1
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
Sport 31 PREMIERSHIP
Liverpool jitilg[u fil-[ames post Liverpool telg[u fil-[ames post daqs Everton b’45 punt u b’]ew; punti ta[t Arsenal, wara li g[elbu lil Tottenham, 3-2, f’Anfield, f’log[ba millaktar e//itanti, li fiha l-ewwel marru fil-vanta;; u mbag[ad sabu ru[hom 2-1 minn ta[t qabel wettqu rimonta. Kien Luis Suarez li po;;a lil Liverpool fil-vanta;; b’xutt minn angolu mag[luq fil21 minuta; imma ]ew; goals ta’ Jan Verthonghen – wie[ed fil-[in mi]jud qabel il-mistrie[ u l-ie[or fit-53 minuta – dawru l-log[ba favur Spurs. Stewart Downing kiseb iddraw g[ar-Reds wara ]ball tal-goalkeeper fis-66 minuta, u mbag[ad kien Steven Gerrard li fit-82 minuta ssi;illa r-reb[a g[al Liverpool minn penalty. Newcastle dawru telfa f’reb[a kontra Stoke City b’goals fl-a[[ar 18-il minuta, biex issa la[qu lill-istess
Stoke bi 33 punt. Stoke fet[u l-iskor minn penalty ta’ Jonathan Walters fis-67 minuta; imma goal minn Yohan Cabaye fit-72 minuta u ie[or ta’ Papiss Cisse fit-92 minuta taw reb[a drammatika lil Newcastle.
Ri]ultati o[ra
Premiership Newcastle v Stoke C. Liverpool v Tottenham
2-1 3-2
Millwall v Blackburn R. Man Utd v Chelsea
0-0 2-2
FA CUP K#F
Skozja Hibernian v Hearts :ermanja
0-0
Hannover v E. Frankfurt Stuttgart v Hamburg
0-0 0-1
A. Bilbao v Valencia Levante v Getafe Celta Vigo v R. Madrid
1-0 0-0 1-2
Nice v Montpellier Bordeaux v Bastia
2-0
Roda K. v Feyenoord Ajax v FC Zwolle DC Utrecht v Waalwijk
0-1 3-0 1-0
Spanja
Franza
Olanda
Ferguson – Rooney se jkun offrut kuntratt ;did L-attakkant Ingli] ta’ Manchester United, Wayne Rooney, se jkun offrut kuntratt ;did qabel jintemmlu lkuntratt pre]enti li g[andu sal-2015. Dan qalu l-manager tal-klabb, Alex Ferguson, filmedia Ingli]a, ilbiera[. “Mhemm l-ebda problema dwar kuntratt. Meta jasal i]]mien li jrid jer;a’ ji;i nnegozjat, se jkun innegozjat,” qal Ferguson lil The Mail on Sunday qabel il-partita mill-kwarti tal-finali talFA Cup kontra Chelsea. Il-media Ingli]a, il-;img[a l-o[ra kellha xalata tirrapporta li Rooney kien se jitne[[a minn Ferguson wara li t[alla barra mill-ewwel [dax talakbar log[ba ta’ United dan l-ista;un kontra Real Madrid fi/-Champions League, itTlieta. Rooney, li g[andu 27 sena, da[al b[ala sostitut fit-73 minuta, imma ma setax iwaqqaf lil United milli jitilfu
2-1 u ji;u eliminati millkompetizzjoni. Il-:img[a, Ferguson kien /a[ad dawn ix-xnig[at u qal li kien qed jag[ti l-kelma li Rooney se jibqa’ Old Trafford. Il-;urnal tal-{add ikkonferma dak li qal Ferguson fid-difi]a tieg[u dwar Rooney u sa[aq fuq il-fatt li kellu ra;un li j[allih barra mil-log[ba kontra Real g[al ra;unijiet tatti/i. “Ma rridux li jkollna plejers tajbin li jitilqu. Rooney hu l-Paul Gascoigne, ilBobby Charlton. Hu l-aqwa plejer Ingli] u riesaq lejn ilmaturazzjoni tieg[u,” qal ilkap ta’ United. “Din is-sena kellu [afna problemi fejn jid[ol mard, injuries u ma kellux serje twila ta’ log[ob, imma xorta skorjali 14-il goal. M’g[andix dubju li se jispi//a b’20 goal,” qal Ferguson.
Wayne Rooney fl-azzjoni ma’ Frank Lampard, fid-draw 2-2, f’Old Trafford
FA CUP
Me[tie;a ]ew; replays
Mill-kwarti tal-finali talFA Cup, Manchester United irmew vanta;; doppju miksub kmieni fil-partita f’Old Trafford kontra Chelsea, biex issa ]-]ew; na[at se jkollhom jiltaqg[u f’replay fi Stamford Bridge, il-;img[a d-die[la. United kellhom bidu e//ellenti, b’Hernandez jifta[ l-iskor b’daqqa tar-ras wara [ames minuti. Chelsea dehru ma[suda, u fil-11-il minuta kien Wayne Rooney li irdoppja g[at-tim ta’
Ferguson minn free-kick dirett, li qarraq b’Cech. Imma fit-tieni taqsima, listorja nqalbet hekk kif fid59 minuta, Hazard naqqas liskor g[at-tim ta’ Benitez, u disa’ minuti wara, kien Ramirez li kiseb il-goal taddraw u r-rimonta. Fil-partita l-o[ra, Millwall u Blackburn Rovers issieltu fi draw ming[ajr goals f’partita fqira bejn ]ew; timijiet minn The Championship. Millwall kellhom l-a[jar /ansijiet, l-a[jar wie[ed minn
Rob Hulse fit-58 minuta, imma dan, wa[du quddiem il-lasta xe[et barra. G[al Blackburn, fis-77 minuta, Josh King laqat il-lasta birras. Hekk, issa ]-]ew; timijiet jer;g[u jiltaqg[u g[al replay f’Ewood Park, nhar lErbg[a. Fis-semi-finali li se jintlag[bu fit-13 u l-14 ta’ April, Millwall jew Blackburn jiltaqg[u kontra Wigan, waqt li Manchester United jew Chelsea jilag[bu kontra Manchester City.
Rekord ie[or minn Messi L-attakkant ta’ Barcelona, Lionel Messi, da[al b[ala sostitut u sjkorja goal millisba[ biex issi;illa reb[a, 20, g[al Barcelona fuq l-a[[ar tim fil-klassifika, Depiortivo La Coruna, u kabbar ilvanta;; tat-tim tieg[u f’ras il-klassifika g[al 14-il punt. B’dan il-goal, Messi kiser ukoll rekord tas-snin 30 meta skorja fis-17-il partita konsekuttiva f’La Liga. Il-Plejer tas-Sena issupera r-rekord tal-attakkant Pollakk Teodor
Pewterek, li skorja 22 goal f’16-il partita konsekuttiva ma’ Ruch Chorzow lejn tmiem is-snin 1930. “It-total li skorja lAr;entin hu rekord fl-istorja tal-football, xi [a;a li l-ebda plejer ie[or qatt ma g[amel,” qal il-klabb Spanjol fuq ilwebsajt. L-attakkant ?ilen Alexis Sanchez kien feta[ l-iskor g[al Barcelona fit-38 minuta, waqt li l-aqwa attakkant Spanjol David Villa li g[adu
ma ;iex f’tieg[u sa minn meta kiser siequ lejn tmiem l-2011 [ela /ans tajjeb qabel ;ie mibdul ma’ Messi fla[[ar nofs sieg[a. Dan kien l-40 goal ta’ messi f’La Liga, u l-51 tieg[u f’41 log[ba fil-kompetizzjonijiet kollha dan lista;un. Messi issa fadallu 11-il log[ba o[ra li matulhom jista’ jikser ir-rekord ta’ kull ]mien f’La Liga ta’ 50 goal, imwaqqaf l-ista;un li g[adda.
AR:ENTINA
Abbandunata min[abba vjolenza
Il-log[ba ta’ Racing Club g[and San Martin kienet abbandunata meta l-partitarji tat-tim home kienu involuti f’in/identi o[ra vjolenti li qed jifnu l-futbol fl-Ar;entina. Racing kienu qed jirb[u 3-0 meta r-referee Carlos Maglio abbanduna l-a[[ar log[ba talkampjonat fis-87 minuta, bilhooligans iwaddbu o;;etti filpitch u jippruvaw jinfdu lperimetru li jifridhom millpitch. Il-Pulizija, minkejja li u]aw il-pompi tal-ilma, naqsu milli
jwaqqfu l-in/identi, u issa lFA Ar;entina mistennija li tikkonferma r-reb[a lil Racing u t[alli lil San Martin filperiklu serju tar-relegation wara 13-il log[ba ming[ajr reb[a. Ir-rapporti fil-media qalu li l-kow/ ta’ San Martin, Gabriel Perrone, li matul il;img[a qal li Racing kienu favoriti mir-referees wara ttelfa 3-0 tal-;img[a l-o[ra g[and i/-Champions Velez Sarsfield, kien ta r-ri]enja tieg[u.
Hayatou ikkonfermat President tal-CAF
Issa Hayatou tal-Cameroon kien ikkonfermat ming[ajr kontestazzjoni b[ala lPresident tal-Konfederazzjoni tal-Football Afrikan (CAF), u b’hekk se jkun qed ikabbar ir-renju tieg[u fit-tmexxija g[al kwa]i 30 sena. Hayatou g[amel u]u millkonferma tieg[u waqt ilKungress f’Marrakech, ilMarokk, biex attakka lirrivali Jacques Anouma, li kien skwalifikat milli jikkontesta minkejja diversi tentat-
tivi li jkollu ismu fil-karta tal-vot. “Il-kondotta tal-Kumitat E]ekuttiv flimkien mal-membri tal-asso/jazzjonijiet nazzjonali, matul dan il-ka] kienu e]emplari. Il-prin/ipji tas-sovranità tal-Assembleja :enerali kien rikonoxxut mill-Qorti tal-Arbitra;; Sportiv,” qal Hayatou. Hayatou, is-sena l-o[ra mexxa emenda waqt kungress spe/jali mlaqqa’ apposta biex iwaqqaf lill-
membri tal-kumitat milli jikkontestaw g[allPresidenza, u b’hekk hu eskluda lil Anouma mitti;rija. Din il-proposta ntlaqg[et tajjeb [afna minkejja l-fatt li [afna votanti kienu qed jeskludu lilhom infuhom mi/-/ans g[all-og[la kariga. Hayatou issa se jkun qed jag[mel erba’ snin o[ra fittmexxija, li jfissru li se jkun ilu 29 sena fil-kariga meta jintemmlu t-terminu fl-2017.
IN-NAZZJON It-Tnejn 11 ta’ Marzu, 2013
32 Lokali
Il-PN se jkompli ja[dem fl-interess tal-pajji] Ilbiera[, wara li indirizza konferenza tal-a[barijiet fid-Dar ?entrali wara li [are; bi/-/ar kif il-Partit Laburista reba[ ma;;oranza qawwija fl-elezzjoni ;enerali, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, flimkien mal-Vi/i Kap, Simon Busuttil, u sSegretarju :enerali, Paul Borg Olivier, ]ar is-sala talg[add tal-voti, in-Naxxar, u kien akkumpanjat minn delegazzjoni tal-Partit Nazzjonalista. Hemmhekk, Lawrence Gonzi kellu l-opportunità li j]ur lin-nies u lill-uffi/jali li kienu qed jaqdu xog[ol importanti tal-g[add tal-voti. Filwaqt li qal ‘we live to fight another day’, Lawrence Gonzi fera[ lil kull min ipparte/ipa f’dan le]er/izzju demokratiku ta’ pajji]na – xi [a;a li pajji]na g[andu jkun kburi biha. Lawrence Gonzi fakkar kif g[al darb’o[ra, pajji]na g[adda minn elezzjoni o[ra, u hawnhekk hu fera[ lil kull min ipparte/ipa fil-votazzjoni. Hu qal li l-poplu g[adda minn din l-elezzjoni b’mod kostruttuv u po]ittiv, u l-Partit Nazzjonalista qed ibaxxi rasu g[arri]ultat li nkiseb. Il-Partit Nazzjonalista se jkun qed jag[mel pass ’il quddiem biex pajji]na jibqa’ miexi ’l quddiem.
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi jirringrazzja lill-volontiera tal-PN li g[amlu sieg[at twal fis-sala tal-g[add tal-voti fin-Naxxar
Muscat ifa[[ar lil Lawrence Gonzi
Joseph Muscat, il-Prim Ministru Elett, mal-wasla tieg[u fis-sala tal-g[add tal-voti fin-Naxxar
media•link COMMUNICATIONS
Fl-ewwel reazzjoni tieg[u hekk kif ;iet im[abbra l-ewwel indikazzjoni li kien il-Partit Laburista li reba[ l-Elezzjoni :enerali 2013, ilmexxej Laburista, Joseph Muscat, irringrazzja lill-kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi, g[ax-xog[ol kollu li g[amel g[all-pajji] u li g[alhekk jist[oqqlu kull tif[ir. “Kien hemm mumenti meta ma qbilniex, i]da Lawrence Gonzi jist[oqqlu kull gie[ g[ax tassew [adem minn qalbu,” qal Muscat. F’din l-ewwel reazzjoni li ng[atat minn Muscat bit-telefon lill-istazzjon ONE u lil TVM hu appella sabiex i/-/elebrazzjonijiet talpartitarji tal-PL isiru fil-kalma u b’mod seren bla ebda esa;erazzjoni u ksur tal-li;i. Il-Partit Laburista mhuwiex se joffri kenn g[al dawk li jiksru l-li;i, qal Muscat, filwaqt li appella lillPulizija sabiex te]er/ita r-responsabbiltà tag[ha. Huwa rringrazzja lil kull min wera lfidu/ja fil-moviment tal-Partit Laburista u qal li dan jimlieh b’sodisfazzjoni, i]da wkoll b’responsabbiltà u b’umiltà.