Il-Mument 17 ta' Marzu 2013

€0.75

Numru 2,154

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

L-ekonomija Maltija robusta Rapport internazzjonali jpo;;i lill-ekonomija Maltija mal-a[jar erba’ pajji]i fiz-zona ewro bl-aktar finanzi fis-sod Rapport internazzjonali, kunsidrat fost l-aktar serji fiddinja, pubblikat fil-jum li lMaltin kienu qeg[din jivvutaw, po;;a lil Malta fost l-a[jar erba’ ekonomiji fiz-zona ewro blaktar finanzi fis-sod.

Ir-rapport, mag[ruf b[ala The EEAG Report on the European Economy 2013 hu pubblikat mis-CESifo tal-Università ta’ Munich.

F’referenza g[al dan irrapport, The Sunday Times ta’ Londra, nhar il-{add li g[adda qalet hekk: The Munich-based CESifo is one of Germany’s ‘five wise men’ institutes, and is headed by Professor Hans-

Werner Sinn, one of the country’s leading economists. It has just published its 2013 European Economic Advisory Group (EEAG) report.

G[alkemm ir-rapport jiffoka partikolarment fuq l-Ewropa, fih [arsa estensiva lejn lekonomija dinjija.

Meta mbag[ad ir-rapport jid[ol fil-fond tas-sitwazzjoni pre]enti fl-Ewropa, u partikolarment dwar iz-zona ewro, jag[mel anali]i dwar ilproblemi li qed jiffa//jaw numru kbir ta’ pajji]i msie[ba u jispe/ifika l-problemi li qed jolqtu lil ?ipru, il-Gre/ja, ilPortugall, Spanja, l-Italja, il-

Bel;ju, Franza, il-Finlandja u lOlanda.

Ir-rapport, ikompli hekk:

Finalment, xi stati membri (Awstrija, :ermanja, Malta u s-Slovakkja) raw

momentum ekonomiku [afna aktar robust fl-a[[ar snin.

Huma gawdew millkundizzjoni relattivament solida tal-finanzi pubbli/i u privati tag[hom, kif ukoll millivell g[oli ta’ kompetittività internazzjonali.

Minn tabella fl-istess rapport li tkompli tenfasizza kemm lekonomija Maltija hi fost l-aqwa fl-Ewropa, jing[ataw dettalji tad-defi/it finanzjarju tal-pajji]i

Is-silta tar-Rapport tal-EEAG li fih tissemma l-‘performance’ ekonomika qawwija ta’ Malta

msie[ba kollha Ewropej.

Minn dan jo[ro; li Malta hi fil-[ames post bl-inqas rata ta’ defi/it wara l-:ermanja, il-Finlandja, ilLussemburgu u l-Estonja.

Ir-rapport tal-EEAG jsemmi kif l-ekonomija Ewropea re;g[et waqg[et f’ri/essjoni fla[[ar kwart tal-2012 u l-qg[ad fiz-zona ewro issa la[aq rekord ta’ 12 fil-mija.

L-ELEZZJONIJIET TAL-KUNSILLI LOKALI F’NOFS MALTA

Ri]ultat li jixba[ lil dak tal-Elezzjoni :enerali Anthony Bezzina

Claudette Buttigieg

Ryan Callus

Robert Cutajar

Claudio Grech

P. Mifsud Bonnici

Id-Deputati l-;odda tal-PN anzju]i biex jibdew il-[idma

Is-sitt Deputati ;odda tal-Partit Nazzjonalista li kienu eletti s’issa fl-Elezzjoni :enerali huma anzju]i biex jibdew bil[idma parlamentari tag[hom u wkoll biex jag[tu daqqa t’id fix-xog[ol me[tie; [alli l-PN jirkupra mit-telfa kbira li sofra.

Id-Deputati l-;odda urew dan is-sentiment f’artikli f’din il[ar;a ta’ il-mument li, parti kbira minnha, hi dedikata g[arri]ultat tal-Elezzjoni :enerali.

Ara pa;ni 4-15 u pa;na 48

Ir-ri]ultati ;enerali talelezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali f’nofs Malta u G[awdex, li saru fid-9 ta’ dan ix-xahar, jidhru li mxew fuq l-istess andament talElezzjoni :enerali, bil-Partit Laburista jikseb 56.7% talvoti, il-Partit Nazzjonalista 42.3%, u l-AD kisbet madwar 1 fil-mija.

Dawn ir-ri]ultati juru ]ieda ta’ madwar 1.8 filmija favur il-Partit Laburista, u madwar 1.6 filmija kontra l-Partit Nazzjonalista.

Minkejja din l-istampa ;enerali, jidher li kien hemm ta[lita mdaqqsa meta rri]ultati jitqabblu mal-a[[ar darba li saru l-elezzjonijiet fl-istess lokalitajiet.

Bit-tnaqqis fil-voti li ;ab, il-Partit Nazzjonalista tilef numru ta’ kunsilli lokali, fosthom il-Pietà, Santa Venera, l-Imqabba, ilMellie[a u l-Imtarfa.

Minkejja dan, il-Partit Nazzjonalista ]ied is-sehem tieg[u fil-voti f’g[add ta’ lokalitajiet, fosthom f’Birkirkara, fil-Gudja, fil-

Kalkara, fl-Imsida, finNaxxar u fir-Rabat, u f’G[awdex ]ied il-voti f’Victoria u l-G[arb.

Il-Partit Nazzjonalista ]amm il-ma;;oranzi kollha li kellu f’G[awdex: Victoria, l-G[arb, il-Fontana u lG[asri.

Dettalji f’pa;ni 2 u 3

2 A[barijiet Lokali

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Ir-ri]ultati tal-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali (9-3-2013) Fontana

Ta’ Sannat

Bormla

{al Lija

Il-Kalkara

Voti Validi: 691 Kwota: 116 Kunsillieri: 5

Voti Validi: 1,406 Kwota: 235 Kunsillieri: 5

Voti Validi: 3,716 Kwota: 465 Kunsillieri: 7

Voti Validi: 2,149 Kwota: 359 Kunsillieri: 5

Voti Validi: 2,215 Kwota: 370 Kunsillieri: 5

PN Bajada Joseph

PN

PN Castaldi Paris Ian Cutajar Stephanie Magri Mary Magda

PN Borg Saviour Cefai Victor Farrugia Carmel Portelli Carmelo

Total: 427 ( 61.8 %)

PL

Camilleri George Paul

Mercieca Mario Micallef Horace Total: 264 (38.2%)

214 159 44 10

8

20 236

154

PN Apap Agius David Apap Louis

395 96

Vella Carmen Total: 569 ( 61.6%)

52

Cecchini Shirley Anne

26

PL Brooke Lisa Marie

150

Muscat Emanuel Total: 354 ( 38.4%)

163

Camilleri Anthony

41

PN Attard Daniel 97 Mifsud Alexandra Maria 17 Mintoff Emanuel 48 PL Farrugia Joseph Formosa Frank Total: 133 (42.8%)

16

67 66

Ir-Rabat (G[awdex) Voti Validi: 4,946 Kwota: 619 Kunsillieri: 7

PN Azzopardi Samuel 1,086 Portelli Maria 440 Schembri Josef 529 Tabone Marcell Theuma Carmel Zammit Anthony

Total: 3,003 (60.7%) PL

409 264 275

448 453

Masini John

249

Debrincat Joseph

Total: 1,943 (39.3%)

793

102

Axiaq John Mizzi Teddy

Total: 772 (32.5 %) PL Azzopardi Paul

Zammit Haber Elaine Zerafa Domenic

Total: 1,600 (67.5%)

351

138

283

465

174

308 226

191

236

Cassar Elizabeth Ciantar Lawrence Debono Alfred Farrugia George

Mifsud Carmelo

Total: 4,643 (64.5%) AD

Zammit Rueben

Total: 251 (3.5%)

122 110

54 358 116 210 338 120

936

PN

Caruana Stefan Sammut Mark Ant. Total: 803 (34.9%)

Total: 1,339 (62.3%)

99 30

130 544

PL Farrugia Lorraine

259

Sant Marc Total: 683 (31.8%)

262

Farrugia Salvatore

A[jar Iben {al Lija Mangion Joseph M.

Total: 127 (5.9%)

PN Agius Rose

Camilleri Augustino

Total: 697 (21.0%) PL

Grech Demelsa Total: 1,496 (65.1%)

399

67

Abdilla Joseph Mary

Abela Darren Attard Angelo

Fenech Keith Mario Picco Alan

Schembri Marianne Vassallo Emanuele Total: 133 (42.8%)

Il-Mellie[a

239

Cutajar Robert Fenech Hilary

935 1,672

Gauci Joseph Gronow Timothy Micallef Gabriel Pirotta Marie Th. Scerri Natasha

1,889 270

761

247 352

PL

Attard Joseph M. Azzopardi Joseph

Bartolo Clayton

Brincat Stellini Ann.

Buttigieg John F.1,407

251

Cutajar Evan Vella Dario

Total: 3,170 (52.3%)

196

PL Bongailas Paul Bongailas Vincent Bruno Christopher Chircop Speranza Total: 1,529 (69.0%)

260 177 514 578

Sultana Maria Total: 686 (31.0%)

490

162

127

L-Imsida Voti Validi: 5,181 Kwota: 519 Kunsillieri: 9

PN Abela Wadge Alan Agius Matthew

519 628

Selvaggi Charles Total: 2,577 (49.7%)

843

Agius Maurice Azzopardi Vincent Camilleri Renald Sciberras Judy

530

167

364

841

84

358

117

349 410 106

L-Im;arr

PN Bartolo Emvin

Total: 2,891 (47.7%)

Caruana Victor

273 65 91 158

PL Baldacchino Cefai M

.889

Sciberras Alexander

553

Bartolo Lino Brincat Emanuel Bugeja Josef Galea Romina Mifsud Mary Rose

Spiteri Yvonne115

202 283 88 393 81

Total: 2,604 (50.3%)

In-Naxxar

Voti Validi: 6,061 Kwota: 607 Kunsillieri: 9

465 172 297

220 208 132 116

52 48

Voti Validi: 3,326 Kwota: 555 Kunsillieri: 5

479 551

Cutajar Patrick

770 101 370

{al G[axaq

PL Baldacchino Romeo Calleja Mario Fenech George

Scerri Massimo Vella Marie A.

Vella Anthony

PN Camilleri John Baptist 1,365

PL Attard Desireè Calleja Mario

648

Voti Validi: 2,299 Kwota: 384 Kunsillieri: 5 Abdilla Clayton Caruana Raymond

Voti Validi: 7,193 Kwota: 720 Kunsillieri: 9

Total: 2,299 (32.0%)

Attard Alfred Attard Gialanzè A. Balzan Raymond Cachia Belli Pablo Camilleri Stephen Mamo Rodrick Spiteri Noyah Vella John

372 55 131

Il-Gudja

Marsaskala

Cassar Charlot Ciantar Jean Claude Gatt Sandro

PL Agius Ivan

Zerafa Alison Total: 3,012 (81.1%)

Voti Validi: 2,372 Kwota: 396 Kunsillieri: 5

PN Attard Jeanelle

Cauchi James Desira Rita Muscat Nazzareno

Total: 704 (18.9%)

Ix-Xewkija

Schembri John Spiteri Daniel

Briffa Anthony G.M. Buttigieg Michael

119

Cassar Sultana Maria 100 Galea Frances 170 Said Margaret 75 Vella Philip 610 Total: 1,057 (75.2%)

Vella Monica Zammit George

Voti Validi: 311 Kwota: 52 Kunsillieri: 5

Total: 178 (57.2%)

Bajada Teddy

Saliba Hubert

L-G[asri

Moran Pauline

Total: 349 (24.8%) PL

G[arb Voti validi: 923 Kwota: Kunsillieri: 5

Muscat Marlene

230

PN

202 74 12 92 19 94

232 128

736

189

223 255

Voti Validi: 8,824 Kwota: 883 Kunsillieri: 9

Voti Validi: 2,476 Kwota: 413 Kunsillieri: 5

PN

Gauci Carmen Muscat Pauline

Sammut Mario Vella Eman Vella Paul Vella Wistin 221

PN 88 38

294 327 409

Bonnici Louis Cuomo Mary Anne

Deguara Maria Fatima 2,378 Muscat Fenech Adami A 779 Sammut Clinton 525 Sciberras Pierre 439

Total: 1,377 (55.6%)

Total: 4,961 (56.2%)

PL

PL

Borg Elia

Ebejer Elizabeth Gauci Clayton Said Maria

Total: 875 (35.3%) IND

Gatt Giovanni

Total: 224 (9.0%)

154 484

Agius Alexander Brincat Mario Chircop Josephine

224

Gatt Noel Miceli Pauline Psaila Angela Maria

136 101

407 433

Galea Clifford

Total: 3,863 (43.8 %)

370 297 221

2,225

277 333 140

A[barijiet Lokali 3

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 L-Imqabba

L-Imtarfa

Voti Validi: 2,250 Kwota: 376 Kunsillieri: 5

Voti Validi: 1,725 Kwota: 288 Kunsillieri: 5

PN

Abdilla Josephine

70

Farrugia Michel Galea Noel

197 560

Spiteri Paul

145

Total: 972 (43.2%) Briffa Marvin

157

Briffa Nicholas

359

Farrugia Anita174

Mallia Grace Marie Zammit Charlene Total: 1,278 (56.8%)

249 339

Galea Franco

181

Vella Brincat Evelyn 395 Zammit Oliver

92

Total: 966 (42.3%) PL

Brincat Joseph

188

Causon Mark

221

Hili Dean Lanzon Raymond

401 285

Galea Moira

68

Pace Noel Palmier Arab S.

33 54

Total: 1,250 (54.7%) A[jar g[all-Pembroke

69

Total: 6,082 (65.7%) PL

Aquilina Marianne

Cassar Lisa

Gauci Nicolai Muscat David Spiteri Nikhail Karl

Total: 2,414 (26.1%) AD

Briguglio Michael

Total: 727 (7.9%) IND

Borg Joseph

Total: 31 (0.3%)

PL Attard Daniel John

418

Bugeja Anthony Bugeja Helena Maria Cortis George Vassallo Joseph

145

44 13 58

187

479 239 334 101 165 147 193 510

Total: 2,168 (44.8%) PL

Vella Silvio

Total: 1,327 (48.1%)

Camilleri Anthony Fabri Josephine Tanti Keith John Total: 1,430 (51.9%)

Anastasi Horace Attard Anthony S. Briffa Ronald Buttigieg Efrem Camilleri Carmel Carabott Darren Ellul Micallef Orlando Vella Elizabeth

Sultana Stephen

Seychell Michael

Bonnici Nazzareno 218

PN

Brimmer Jonathan Bugeja Cleavon Chris.

Mangani Jason Ernest Pace Martin

Voti Validi: 2,757 Kwota: 460 Kunsillieri: 5

PN Agius Annhelica Fitzpatrick Josef A.

355 193 189 78

1,461

277

Cachia Philip

473 509

345

859

300

2,231 181

770 434 727 580

Abela Amanda

692

Caruana Raymond

957

Wille Piscopo Elisabeth 431

Total: 2,080 (24.2%) 759

956

245 253 201

727 31

PL Abela Doris Agius Joan Attard :u]eppi

Camilleri Claude C. Camilleri Dorcas Chircop Sean

1,079 1,009 1,431

Fenech Stephania 1,017 Gatt Nazzareno Hales Joseph Vella Keith

Total: 6,504 (75.8%)

258 257 357

259 410 427

Farrugia Daniel Farrugia Daniela Total: 724 (37.0%) PL

194 333 685

Micallef Paul

Sant Olimpia Schembri David M. Zerafa Carmel Total: 1,231 (63%)

87

362 135

140

151

104 534 442

Borg Stephen

Cassar Nazju

Grima Rudolph Vassallo Ian Mario

Total: 3,775 (44.2%)

339

1,134

383 620

PL Azzopardi Charles

2,267

Coleiro Dolores

1,055

Azzopardi Peter Paul Grech Paul Mallia Andrew Manicaro Odette

Total: 4,761 (55.8%)

279

742

198

220

{al Tarxien

Ta’ Xbiex

Voti validi: 1,120 Kwota: 187 Kunsillieri: 5

Voti validi: 6,221 Kwota: 778 Kunsillieri: 7

Voti validi: 1,167 Kwota: 195 Kunsillieri: 5

PN Borg Maria Doris Total: 192 (17.1%)

192

PN

328

PN Cachia Castelletti Ant. 242

PL Attard Neil Azzopardi Joseph

232 69

481 144

Muscat Eugenio Total: 463 (39.7%)

Buttigieg Antonia Valvo Anthony Total: 928 (82.9%)

93 481

Buhagiar Mario

PN Buttigieg Joseph

PN

Farrugia Carmelo

PN Borg Antoine Joseph 1,299

Ix-Xg[ajra

Voti Validi: Kwota: 5929 Kunsillieri: 11

Voti validi: 8,584 Kwota: 859 Kunsillieri: 9

PN

Psaila Raymond

53

Calleja Anna Muscat Omar Spiteri Brian Teeling Ruben

Total: 3,135 (28.1%) PL Agius Domenic Agius Joseph Agius Joseph Bonnici Joseph Grech Mark Pace John

Scerri Quinton

Scicluna Ludgard Vella Bonnici Marc Vella Joseph Vella Simon

Total: 8,009 (71.9%)

Barbara Emanuel

Bonavia Lawrence Dalli Ismael Tabone Kenneth

Total: 1,666 (26.8%) PL Abela Joseph Agius Francis Darmanin Keith Farrugia Paul

Genuis Luke Lanzon Claudienne Vella Maria Doris

Total: 4,555 (73.2%)

{a]-}abbar I]-}ejtun

Voti validi: 8,536 Kwota: 854 Kunsillieri: 9

Voti Validi: 1,955 Kwota: 326 Kunsillieri: 5

123

Total: 123 (2.5%)

Ir-Rabat (Malta)

Il-Qrendi

Tal-Pietà

PL

AD

Voti validi: 9,254 Kwota: 772 Kunsillieri:11

Cuschieri Edward Galea Pace Vivienne Pillow John Portelli Pierre Paul Radmilli Paul

94 43

Total: 2,553 (52.7%)

Tas-Sliema

Chircop Anthony

Scerri Diacono Anatole Spiteri Diane

Voti validi: 4,844 Kwota: 608 Kunsillieri: 7

PN Cesare Charles298

Castaldi Paris A.

409 285

Santa Venera

Voti Validi: 2,285 Kwota: 381 Kunsillieri: 5

PN Busietta Kristian

29

Fenech Simon Paul Mifsud Anthony

Vella Antoine Total: 865 (50.1%)

Pembroke

Total: 69 (3.0%)

Cordina Anne Maria

Total: 860 (49.9%)

PL

Mazzitelli Alfred

PN

Elezzjonijiet lokali f’nofs Malta u G[awdex

713

2,688 196 352 1,100 73 33 113

Valletta 449 450 715 373

Voti Validi: Kwota: 595 Kunsillieri: 7

PN

Bondin Lino

Dingli Alexei 994

211 170 175 777 426

4,469 143

246 142 256

Fabri Vincent Farrugia Vincent

Micallef Christian

4,756

196

1,005

PN Bayliss Marica Bonello Dupuis E. Cassar Dominic Dimech Noel Mallia Neville Micallef Mikhail

PL

458 467

177

254

947

68

153

88

26

279 311

San :wann

507

270

PL Attard Raymond Azzopardi Raymond

Shaw Norman Total: 2,303 (48.4%)

Vassallo Antoinette Zammit Maximillian Total: 704 (60.3%)

Total: 4,113 (49.1%)

78 213

Borg Valerie Camenzuli Mario

Roe Frank

184

Muscat Monica Spiteri Joseph

Total: 2,453 (51.6%)

PL Portelli Ronald

Voti Validi: Kwota: 838 Kunsillieri: 9

11,144

1,148

Chetcuti Richard

Abdilla Malcolm Bajada Violet Camilleri Anthony Farrugia Joan Fenech Trevor Mifsud Bonnici Ant.

Saliba Rita

Sghendo James Vella Bonnici Robert

Total: 4,260 (50.9%)

8,373

935 1,349

462 270 523 574

767 305 160 537 431 345

1,014 321 381

4 A[barijiet Lokali

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

tag˙rif Sajda b’risq Puttinu Cares.

G[at-tielet sena konsekuttiva, ilKumitat ta’ Puttinu Cares f’G[awdex se jtella’ s-sajda annwali b’risq il-Fondazzjoni Puttinu Cares bil-g[an li jin;abru fondi b’risq dawk morda bilkan/er. Is-Sajda se ssir nhar il{add 24 ta’ Marzu mis-7 a.m. ’il quddiem fil-Laboratory Wharf filValletta Waterfront. Kull min irid jie[u sehem jista’ jikkuntattja lillkoordinatur tal-attività Julio Azzopardi fuq 99493351 jew jibg[at email lil: puttinucaresgozo@hotmail.com.

Ix-Xewkija. Nhar il-:img[a, 22 ta’ Marzu, il-Banda Prekursur se tie[u sehem fil-Pur/issjoni Pageant li se tkun organizzata filparro//a ta’ San :wann Battista.

Il-Banda Prekursur, ta[t iddirezzjoni tas-Surmast Anthony Borg, se ddoqq mar/i funebri matul dan il-pageant li jg[addi mit-toroq ewlenin tax-Xewkija. IlBanda Prekursur ilha tie[u sehem f’din il-festa tad-Duluri g[al dawn l-a[[ar 45 sena. Il-pur/issjoni tibda [ier;a mill-Knisja Rotunda, tax-Xewkija, g[all-[abta tas-7 p.m.

Wied il-G[ajn. Wirja tal:img[a Mqaddsa mill-G[aqda Mu]ikali Sant’Anna mill-{amis 21 ta’ Marzu sa {amis ix-Xirka 28 ta’ Marzu. Il-ftu[ uffi/jali jsir nhar il-{amis fis-7.30 p.m. Il[inijiet tal-ftu[ g[all-pubbliku jkunu: Il-:img[a (id-Duluri): mill-5.30 p.m. sat-8 p.m., Is-Sibt u l-{add mill-10 a.m. san-12.30 p.m. u mill-5.30 sat-8 p.m. Fost il;img[a mill-5.30 p.m. sat-8 p.m.

Il-{amrun. {add il-Palm u lPassjoni tal-Mulej madwar il-

knisja ta’ San Fran;isk, il-{add 24 ta’ Marzu. Fit-8.30 a.m. issir ?elebrazzjoni tat-tberik tal-frieg[i tal-palm u ]-]ebbu; fil-kappella tas-sorijiet fran;iskani minn fejn tibda pur/issjoni bil-[mara u bissehem tal-Iscouts. Fis-7 p.m. isir il-Pageant tal-Passjoni li jibda filbit[a tal-iskola tas-sorijiet fran;iskani u jintemm fil-wesg[a ta’ quddiem il-knisja ta’ San Fran;isk. {al Qormi. Id-Drama Pageant Group ta’ San Sebastjan, se jippre]enta l-appuntament annwali tieg[u g[al ]mien il:img[a Mqaddsa bil-produzzjoni Bin il-Bniedem 2013, fuq izzuntier tal-knisja ta’ San Sebastjan f’{al Qormi nhar itTnejn 25 u l-Erbg[a 27 ta’ Marzu fit-8.15 p.m. Kitba ta’ George Portelli u direzzjoni ta’ Sebastian Aquilina.

McLaren F1 Club (Malta). Ilklabb qed jistieden lid-dilettanti tal-Formula 1 biex illum il-{add jing[aqdu mal-membri u [bieb biex isegwu flimkien dirett fuq screen kbir l-ewwel tellieqa talkampjonat dinji tal-Formula Wie[ed mill-Awstralja, fis-7 a.m.

Dawk li jattendu jkollhom i/-/ans li jirb[u premjijiet sbie[ relatati mal-Formula Wie[ed.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn ma;enb is-Sale]jani, TasSliema. Nhar it-Tlieta li ;ej isir ;bir ta’ demm minn Triq l-Imdina (qrib il-Kulle;; Sta Margerita), lImrie[el. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> Ftit jew wisq imsa[[ab, b’xi [albiet tax-xita i]olati. Il-Vi]ibbiltà> :eneralment tajba. Ir-Ri[: Moderat g[al ftit qawwi mill-Punent Majjistru, li jdur [afif g[al moderat mill-Punent mal-lejl. Il-Ba[ar> Qawwi.

L-Imbatt> Moderat mill-Majjistral. L-Og[la Temperatura: 14˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 3.4mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 403.3mm.

Ix-Xemx> Titla’ fis-06.12 u tin]el fis-18.10.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 26 – 20 – 59 – 38 – 67 – 87 – 73 – 48

spiΩeriji li jift˙u llum FLORIANA: Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf; IL-{AMRUN: Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San :u]epp; SANTA VENERA: Fatima Pharmacy, Triq I]}onqor; BIRKIRKARA: Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris; LIMSIDA: Brown’s Pharmacy, Shop 10 Yacht Marina Apartments, Triq il-Marina; PEMBROKE: San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar; TAS-SLIEMA: Edward’s Pharmacy, 115 Triq Manwel Dimech; {AL BALZAN: Balzan Pharmacy, 70 Triq San Fran;isk; LIM:ARR: M;arr Pharmacy, Triq il-Kbira k#m Triq Vitale; IL-MELLIE{A: Village Pharmacy, Triq il-Kbira; {AL TARXIEN: Tarxien Pharmacy, 59 Triq {al Tarxien; BORMLA: Verdala Pharmacy, 57 Triq ilGendus; MARSASKALA: St. Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet; IL-GUDJA: Gudja Pharmacy, 9 Triq San ?iru; I}}URRIEQ: Salus Pharmacy, 21 Misra[ irRepubblika; IS-SI::IEWI: The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzopardi; IRRABAT: Central Pharmacy, Triq G[ajn Kajjet; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq is-7 ta’ :unju 1919; IX-XAG{RA: Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Transfers fil-Pulizija ■ Nies ‘mag[]ula’ jitpo;;ew ma’ Joseph Muscat ftit minuti biss wara li [are; ir-ri]ultat elettorali ■ Pulizija jitkellmu fuq Facebook dwar ir-reb[a Laburista ■ Ni]velaw in-nies ‘tal-qalba’ li [adu f’idejhom Kastilja {afna qed isej[ulu ‘terremot’ dak li se[[ din il-;img[a filKorp tal-Pulizija b’diversi persuni jikkuntattjaw lil il-mument biex jaqsmu mag[na l-g[adab tag[hom g[al /erti ‘kumbinazzjonijiet’ li ;raw matul l-a[[ar jiem.

Dan b’referenza partikulari g[al /aqliq li se[[ fil-jum tarreb[a meta bosta kienu mhedijin fit-toroq ji//elebraw i]da minn wara l-kwinti di;a’ kienu qed ji;u favoriti n-nies b’affiljazzjoni laburista.

Din il-gazzetta tinsab f’po]izzjoni ti]vela ismijiet ta’ pulizija li, skont sorsi li tkellmu mag[na, intg[a]lu mill-Prim Ministru Joseph Muscat biex ikunu mieg[u b[ala parti mit-tim tas-Servizzi Sigrieti fi [dan il-Korp talPulizija.

Wie[ed irid jirrimarka li hi kwa]i prassi li l-pulizija li jkunu qed jie[du [sieb issigurtà tal-Prim Ministru pre/edenti ma jibqg[ux f’dak ir-rwol meta tinbidel lamministrazzjoni. U hekk filfatt ;ara din id-darba.

I]da l-istess sorsi qalulna li kien “kwa]i tad-da[k” il-mod kif tpo;;ew il-pulizija l-;odda ma’ Joseph Muscat, fejn jidher li ftit minuti biss wara li t[abbret ir-reb[a laburista kienu di;a’ identifikati n-nies li //aqalqu mal-Prim Ministru.

Fost dawn hemm Simon Deguara, mag[ruf b[ala il-Bibi, u li kien minn talewwel li //aqlaq ma’ Muscat.

Deguara hu mag[ruf sew filKorp g[as-sostenn pubbliku li jag[ti lill-PL, inklu] fuq ilpa;na tieg[u ta’ Facebook fejn frekwentement jitfa’ materjal ta’ propaganda Laburista.

Dan l-a[[ar il-Bibi kien ja[dem fil-lock up tad-Depot u, fost diversi sezzjonijiet talPulizija li kien involut fihom, kien hemm id-Drug Squad.

}ew; Pulizija o[ra li jiffurmaw parti mis-Servizzi ta’ Sigurtà g[all-Prim Ministru l-;did huma Cedric Mifsud, li jidher li hu mid[la tad-deputat laburista Justyne Caruana, kif ukoll An;lu Camilleri.

Mifsud, li missieru kien Spettur fi ]mien Gvern Laburista fil-passat, kien ja[dem fit-taqsima tas-CID filwaqt li Camilleri dan l-a[[ar kien mal-SAG. Dawn it-tliet pulizija huma fost in-nies li issa huma meqjusa b[ala ‘tal-qalba’ f’Kastilja, fejn spikkaw ukoll fil-filmati li xxandru din il;img[a meta Muscat [a l;urament tal-[atra.

Kummenti fuq Facebook

Interessanti wkoll ilkummenti li r/ieva Simon Deguara ming[and diversi nies fuq il-Facebook tieg[u. U[ud minn s[abu qalulu “{udilna [siebu lill-Prim Ministru l;did”, b’o[rajn jg[idulu “Kemm kont smart, tixraqlek!”, b’referenza g[al dakinhar tal-;urament tal-[atra meta Deguara kien qisu d-dell tal-familja Muscat.

Kumment ie[or fuq dan ilwall ta’ Simon Deguara wasal mis-Sur;ent Oliver Vella li kitiblu: “Sellili g[all-kbir”.

It-terremot li [akem lillKorp tal-Pulizija wara r-reb[a Laburista wassal ukoll biex da[lulna rapporti ta’ numru ]g[ir ta’ karozzi tal-Pulizija li dehru jdoqqu l-[ornijiet ma’ partitarji Laburisti fil-carcades ta’ nhar il-{add li g[adda.

Dan apparti li nies o[ra /emplulna biex jilmentaw g[aliex sa[ansitra raw pulizija bi fliexken tal-alko[ol barra dDepot.

Punt ie[or li ssemma minn sorsi o[ra li tkellmu mag[na

jirrigwarda lill-Assistent Kummissarju Neil Harrison, li l-;img[a l-o[ra kien responsabbli mill-Pulizija fi/?entru tal-G[add tal-Voti finNaxxar.

Fost l-o[rajn kien hemm uffi/jal tal-Pulizija li qaltilna li Harrison — ir-ra;el talattri/i Audrey Harrison li filkampanja elettorali appo;;jat fil-miftu[ lill-Partit Laburista — qed jissemma b[ala lpersuna li jista’ jkun mag[]ul biex imexxi s-Servizzi Sigrieti. Dan ukoll qed jurta lil [afna pulizija ;enwini li ma kinux jemmnu li l-Gvern Laburista se jimxi b’dan ilmod, u kienu tassew [asbu li l-gvern il-;did se jimxi bilmeritokrazija.

Sadattant, it-transfers filKorp tal-Pulizija jfissru li issa, bil-mod il-mod, in-nies talqalba f’Kastilja qed ikomplu ji]diedu – mhux biss b’Keith Schembri tal-Kasco u l-eks uffi/jal tal-GWU Mario Cutajar, i]da anke l-pulizija Simon Deguara, Cedric Mifsud, u Anglu Camilleri, kif ukoll Felicia Galea, bint ilPsikjatra Abraham Galea, :u]i Seychell li tpo;;a b[ala wie[ed mill-messa;;iera ta’ Keith tal-Kasco fl-Uffi//ju talPrim Ministru, u bintu Svetlana Cesare.

Dawn il-[atriet kollha li ;raw din il-;img[a jikkonfermaw li l-Gvern Laburista ta’ Muscat qed jimbotta nies spe/ifi/i biex jie[du posthom fil-qalba ta’ Kastilja, l-istess kif kien ;ara fl-1996 meta kien elett Alfred Sant fit-tmexxija tal-pajji].

Dak i]-]mien mal-ewwel kienu tfa//aw lura nies b[alleks Supretendent Carmelo Bonello u l-eks Spettur David Stubbings li kienu dehru ma’ Sant l-g[ada tar-reb[a elettorali.

Tal-qalba jidda[[lu kollha f’Kastilja u fil-ministeri Kif wie[ed kien jobsor, issa li l-PL kien elett fil-gvern, Kastilja esperjenzat inva]joni ta’ nies laburisti li g[andhom il-fidu/ja s[i[a tal-Prim Ministru Joseph Muscat. I]da minbarra l-[atriet li ng[ataw fi ]mien ftit jiem fl-Uffi//ju tal-Prim Ministru hemm ukoll [atriet o[ra f’g[add ta’ ministeri li issa wkoll qed jo[or;u fil-bera[.

Fost l-ewwel karigi g[oljin li n[atru filMinisteri Laburisti hemm dawk fil-Ministeru tal-Affarijiet Barranin. Hu mifhum li Olaph Terribile n[atar Segretarju Privat mal-Ministru George Vella, Glenn Beddingfield in[atar Kap tal-Komunikazzjoni fl-istess Ministeru filwaqt li qed jing[ad li Randolph Debattista ng[ata po]izzjoni fis-Segretarjat tal-Ministru talAffarijiet Barranin.

Beddingfield kien wie[ed mill-im[u[ li mexxew il-kampanja Laburista ta’ Joseph Muscat, l-istess kif kien Randolph Debattista.

L-eks ;urnalista tal-media Laburista Ramona Attard marret ta[dem mas-Segretarju Parlamentari Ian Borg bir-responsabbiltà li tmexxi l-komunikazzjoni.

Anke Melissa Vella, eks impjegata ta’ One News, marret f’ministeru. Hi se tkun qed ta[dem mal-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo.

Mal-Ministru tal-Ekonomija Chris Cardona qed ja[dem Jonathan Attard, u anke hu, b[al s[abu, se jkun Uffi/jal g[all-Komunikazzjoni.

Attard, li sal-;img[a l-o[ra kien ;urnalist mal-istazzjon laburista, kien wie[ed mill-aktar persuni influwenti biex twassal il-messa;; laburista kontra Lawrence Gonzi u l-PN, kif kienet l-eks ;urnalista Ramona Attard.

Persuna o[ra li mexxiet il-magna Laburista g[all-[ames snin li g[addew kien il-Kap E]ekuttiv tal-PL James Piscopo, li issa jidher li se jin[atar Chairman ta’ Transport Malta.

A[barijiet lokali 5

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Il-voti miksuba mill-kandidati nisa tal-Partit Nazzjonalista Kandidata

AGIUS Anna BROWNRIGG Ingrid BUTTIGIEG Claudette CARDONA GATT Josianne COMODINI CACHIA Therese DEBONO Giovanna DEBONO Kristy FARRUGIA Shirley GALEA Caroline GALEA Graziella MIFSUD BONNICI Paula PORTELLI Marthese VELLA BRINCAT Evelyn

Voti miksuba

TOTAL

276 + 615 105 + 613 704 + 1,519 203 + 128

891 718 2,223 331 846 4,756 651 531 752 418 1,368 787 198 14,470

846 4,756 651 531 690 + 62 418 1,368 787 198

Il-kandidati nisa tal-PN jiksbu 10 fil-mija tal-voti It-tlettax-il kandidati nisa talPartit Nazzjonalista flElezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu 2013 kisbu bejniethom 14,470 li jirrappre]enta ftit aktar minn 10 fil-mija tal-voti kollha li kiseb il-Partit Nazzjonalista f’din lelezzjoni.

Dan hu, bejn wie[ed u ie[or, l-istess per/entwal ta’ voti li l-kandidati nisa nazzjonalisti kisbu flelezzjoni ta’ [ames snin ilu.

Dan ir-ri]ultat i]da wassal biex s’issa — qabel ma jsiru l-elezzjonijiet ka]wali g[al sitt Membri Parlamentari wara li sitt deputati nazzjonalisti kienu eletti minn ]ew; distretti — ilPartit Nazzjonalista g[andu tliet deputati nisa, tnejn minnhom ;odda.

Claudette Buttigieg u Paula Mifsud Bonnici, i]-]ew; deputati nazzjonalisti nisa ;odda, jing[aqdu ma’ Giovanna Debono, veterana parlamentari.

F’din l-elezzjoni, il-Partit Nazzjonalista kellu ]ew; kandidati nisa aktar millelezzjoni l-o[ra filwaqt li lPL kellu tnax-il kandidata li wkoll kisbu 10 fil-mija talvot laburist.

MALTA TAG{NA LKOLL

Politiku attivist tal-GWU biex imexxi li/-?ivil Dawk li jissej[u political appointments fi/-?ivil kienu minn dejjem, kull ]mien u minn kull amministrazzjoni.

Dawn, i]da, huma ristretti g[al dawk li jkunu l-eqreb tal-politi/i li, f’mument partikulari, ikollhom kariga tal-istat.

Nhar it-Tnejn li g[adda, flewwel jum tieg[u, il-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat farrak g[al kollox dan ilprin/ipju u, mal-ewwel okka]joni, g[amel g[a]la parti;;jana u politika f’kariga li, minnha nnifisha, titlob li tkun mimlija minn xi [add li hu ’l fuq mill-politika parti;;jana.

B’de/i]joni ming[ajr lebda pre/edent, Joseph Muscat [atar lil Mario Cutajar biex fi]-]mien li ;ej ikun Segretarju Permanenti Prin/ipali li hu wkoll il-Kap ta/-?ivil.

Giovanna Debono

Claudette Buttigieg

Paula Mifsud Bonnici

I/-?ivil hu dak il-korp li jrid i]omm l-amministrazzjoni tal-;urnata g[addejja u jiggarantixxi l-kontinwità f’kull ]mien. Hu g[alhekk li l-ebda amministrazzjoni li kellha pajji]na — inklu] diversi gvernijiet laburisti mill-1947 ’l hawn — qatt ma g[amlu dak li issa g[amel Joseph Muscat.

Kul[add g[andu dritt g[all-opinjoni politika tieg[u, u dak li qed jing[ad ma jirrifletti xejn fuq is-Sur Cutajar b[ala persuna.

I]da b[ala Kap ta/-?ivil hu ina//ettabbli li jkollok persuna li mhux talli kienet involuta bil-kbir ma’ partit politiku partikulari i]da, ag[ar minn hekk, kienet ukoll uffi/jal g[oli ta’ union wa[da meta minnha nnifisha din il-kariga ;;ibha kontinwament f’negozjati ma’ diversi unions.

Fi ]mien Gvern Laburista,

MARIO CUTAJAR… nhar l-Erbg[a li g[adda waqt li kien qed jintrodu/i l-Ministri l-;odda fl-okka]joni tal-;urament tag[hom

Mario Cutajar kien ;urnalist u korrispondent parlamentari ma’ Xandir Malta meta xxandir kien sfa//atament imxaqleb politikament lejn na[a wa[da.

L-involviment ta’ Mario Cutajar fil-Labour u fil-GWU hu wie[ed g[al tul ta’ snin.

Barra li [adem f’diversi ministeri fi ]mien Gvernijiet Laburisti, Mario Cutajar da[al fil-GWU fejn baqa’ tiela’ sa Deputat Segretarju :enerali.

Dwar kif ja[sibha firrigward tal-unions, Mario Cutajar kien qal hekk f’intervista ma’ Il-:ens fid19 ta’ Mejju, 1989: “… iva, union verament tal-[addiema, b[all-GWU, trid ting[aqad ma’ partit politiku verament tal[addiema, b[all-Malta Labour Party.”

F’kitba o[ra dwar Mario Cutajar, f’l-orizzont tal-5 ta’ Jannar, 1999 jing[ad li fost il-pajji]i li jiftakar b’g[o]]a

hemm Korsika, fejn hu kien mar darbtejn “b[ala l-

mistieden ta’ moviment terroristiku”.

Ftit wara li Muscat kien in[atar il-Mexxej tal-MLP, Mario Cutajar — li kien qrib [afna ta’ Alfred Sant — f’illum tal-{add 27 ta’ Lulju, 2008 kien qal li kien di;a beda jg[in lill-MLP. Fost l-o[rajn, Mario Cutajar qal ukoll li kien qed ikun spiss fil-kwartieri ;enerali tal-MLP fil-{amrun.

L-a[[ar bi//a xog[ol g[alLabour min-na[a ta’ Mario Cutajar kienet dik ta’ ftit xhur ilu meta kiteb g[as-Sensiela Kotba So/jalisti, volum dwar Mintoff wara l-mewt tieg[u.

Imkejjen fi/-?ivil qalulna li l-[atra ta’ Cutajar tmur kontra l-prin/ipju ewlieni li l-Kap ta/-?ivil ikun bniedem apolitiku, u, aktar minn hekk, kontra l-Kodi/i tal-Etika tadDiretturi li jeskludu li diretturi jkunu involuti filpolitika.

Mario Vella lura fil-Malta Enterprise

Imkejjen soltu infurmati tajjeb qalu lil din il-gazzetta li Mario Vella, eks President tal-Malta Labour Party minn g[ada se jkun qed imexxi lMalta Enterprise, il-korporazzjoni talgvern li, fost l-o[rajn, ta[dem u tippromwovi l-investiment barrani f’pajji]na.

Mario Vella se jkun qed jirritorna f’din l-entità — li qabel kienet mag[rufa b[ala l-Malta Development Corporation — g[at-tielet darba wara li kien involut fiha l-ewwel fi ]mien Mintoff u Karmenu Mifsud Bonnici u, imbag[ad, ta[t Alfred Sant.

Dan is-so/jologu li qabel da[al filPartit Laburista, kien involut [afna fil-Partit Komunista Malti, hu kunsidrat b[ala l-mentor ta’ Joseph

Muscat kif jistqarr Muscat innifsu filprofil uffi/jali tieg[u.

Mario Vella kien imda[[al ukoll fil-kampanja elettorali laburista g[allElezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu li g[adda kif kien ukoll imda[[al f’kull elezzjoni o[ra ta[t Sant.

Hu kien ikkontesta l-elezzjoni ;enerali mal-Labour fl-1987 i]da ma kienx elett. Kien imbag[ad Vi/i President u President tal-Partit Laburista fis-snin disg[in u kien mid[la sew ta’ Alfred Sant.

Mario Vella kien attenda fis-snin sebg[in l-Università f’Berlin mnejn iggradwa b[ala so/jologu fi]-]mien li l-:ermanja tal-Lvant kienet dominata u ma[kuma minn re;im komunista kunsidrati fost l-aktar ripressivi fil-

blokk Sovjetiku f’dawk i]-]minijiet.

Fil-karriera politika tieg[u hu kien ukoll Segretarju Propaganda tal-Partit Komunista Malti u g[alkemm wara da[al fil-Partit Laburista hu meqjus li j[addan politika xellugija [afna.

Meta kiteb dwar Mario Vella, l-eks Ministru Laburista Joe Grima kien qal hekk: “His whole training in East Germany could not have been other than that of fattening of the state calf for ever and ever. That was the music that Mario Vella danced to when Karmenu Mifsud Bonnici, the mentor of the former worshippers of the fattened state, some of them now masquerading as New Labour, was Prime Minister”.

MARIO VELLA… dejjem hemm> ta[t Mintoff, Karmenu Mifsud Bonnici, Alfred Sant … u issa Joseph Muscat

6 Attwalità

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

X’kien qal Lino Spiteri b[al-lum [ames snin F’artiklu f’The Times tas-17 ta’ Marzu 2008 — [ames snin ilu pre/i] — l-eks Ministru

Laburista Lino Spiteri kien ikkummenta dwar id-daqs tal-Kabinett li kien [atar ftit jiem qabel il-Prim Ministru Lawrence Gonzi.

Lino Spiteri kien qal hekk: “He (Lawrence Gonzi) was right to cut down the size of the new cabinet. Each ministry costs the taxpayer a cool Lm1 million, or 2.5 millio euro, allowing for inflation since I had made my calculation a few years back and argued for a substantially reduced Cabinet. Dr Gonzi is the first Prime Minister in a long while to grasp that particular nettle. He could, in fact, have squeezed it harder but what he did was enough for the time being.”

Il-Kabinett ta’ Lawrence Gonzi kien jikkonsisti minn 15-il membru… dak ta’

L-artiklu ta’ Lino Spiteri b[al-lum [ames snin

Joseph Muscat fih 23 membru. Skont ilkalkoli ta’ Lino Spiteri din i]-]ieda — fuq ilba]i ta’ dak li kien jg[odd [ames snin — se ti;i tiswa lill-kaxxa ta’ Malta, mi]erjament, 20 MILJUN EWRO iktar.

U dawn il-flus iridu jit[allsu mill-flus TAG{NA LKOLL.

L-akbar Kabinett Malti li jmur kontra dak kollu Il-Kabinett Malti li qed isir fl-Ewropa mill-Indipendenza …se jda[[al lill-pajji] f’nefqa kbira ]ejda u g[alxejn Filwaqt li fid-dinja kollha — partikolarment flEwropa — je]isti qbil li titnaqqas kemm jista’ jkun in-‘nefqa politika’ mill-gvernijiet rispettivi, il-formazzjoni tal-akbar Kabinett f’Malta nhar lErbg[a li g[adda mill-Gvern Laburista, tmur pre/i]ament bil-maqlub ta’ din ix-xejra.

F’pajji]i Ewropej, fosthom fl-Italja, ix-xejra hi li jitnaqqas in-numru ta’ deputati, gvernijiet re;jonali u strutturi amministrattivi o[rajn biex dan i;ib mieg[u tnaqqis drastiku fi sparpaljar ta’ flus li, inevitabbilment, ikollu jsir aktar ma’ jitkabbru l-istrutturi tal-amministrazzjoni.

Dak li g[amel il-Prim Ministru l-;did Joseph Muscat, mhux biss hu kontra x-xejra kullimkien i]da hu bil-maqlub ta’ dak li kien g[amel ilprede/essur tieg[u Lawrence Gonzi b’kabinett relattivament ]g[ir u allura /ekken drastikament in-nefqa me[tie;a biex issostni lamministrazzjoni.

Mill-Kabinett bi [mistax-il membru tal-Gvern Nazzjonalista, issa g[addejna g[an-numru rekord ta’ 23 membru — l-akbar gvern li qatt kellu pajji]na fl-istorja politika tieg[u.

Hu /ar li meta fforma dan il-Gvern, Joseph Muscat kellu biss f’mo[[u konsiderazzjonijiet ta’ natura politika.

Din il-gazzetta, ftit tal-;img[at ilu di;a kienet bassret li f’ka] ta’ reb[a laburista, Muscat kien ikun kostrett jifforma gvern kbir b[ala ri]ultat ta’ weg[diet u manuvri li kienu saru millMexxej Laburista nnifsu. Din il-gazzetta kienet bassret li “Gvern Laburista jirritorna g[al ‘gvern kbir’ bin-numru ta’ ministri jkun wie[ed millakbar li qatt kien hawn”.

Imkejjen politi/i qrib il-gvern qalu lil din ilgazzetta li barra n-nefqa ferm akbar li issa se tkun me[tie;a biex jitmexxa l-gvern, dan se jwassal ukoll g[at-tis[i[ u t-twessig[ tassistema klijentelari billi akbar ma jkun in-numru ta’ Ministri u Segretarji Parlamentari, akbar ikunu t-talbiet tal-kostitwenti biex ‘jinqdew’ — fejn g[andhom u fejn mg[andhomx dritt.

Dan hu wkoll kontra l-isforzi li saru tul is-snin

’l hawn

1964 – 1966: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru u seba’ Ministri

1966 – 1971: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru u seba’ Ministri

TOTAL 8 membri 8 membri

1971 – 1976: GVERN LABURISTA Prim Ministru, tmien Ministri u erba’ Junior Ministers

1976 – 1981: GVERN LABURISTA Prim Ministru u [dax-il Ministru

13-il membru 12-il membru

1981 – 1987: GVERN LABURISTA Ir-ritratti f’din il-pa;na huma ta‘ tlieta mill-veterani laburisti li jinsabu fil-Kabinett ‘rekord’ ta’ Joseph Muscat. Minn fuq g[al isfel> George Vella, Karmenu Vella u Leo Brincat

minn Gvernijiet Nazzjonalisti biex jitnaqqsu kemm jistg[u t-talbiet tal-pubbliku fuq in-nies tal-politika anke bit-twaqqif tal-kunsilli lokali fejn in-nies jistg[u jirrikorru g[andhom g[all[ti;iet day to day minflok joqog[du jmorru g[and il-Ministri u l-Membri Parlamentari.

Id-dmirijiet u d-doveri li ng[ataw lill-Ministri u s-Segretarji Parlamentari li tqassmu nhar lErbg[a minn Joseph Muscat, juru bi/-/ar u millewwel li hemm minnhom li huma tabil[aqq trivjali u li soltu jitmexxew millamministrazzjoni ta/-/ivil ming[ajr l-ind[il ta’ persuni li jokkupaw karigi politi/i.

Il-Kabinett il-;did hu biss espressjoni ta’ esi;enzi politi/i u hu minfu[ i]]ejjed g[all[ti;iet ta’ pajji] b’poplu ta’ ftit aktar minn 400,000 ru[.

Meta jitqabbel ma’ dak ta’ pajji]i bil-bosta akbar minna, malajr to[ro; l-assurdità ta’ Kabinett hekk kbir fi ]mien fejn infiq kapri//u] jaf jag[mel pressjoni inutli fuq il-finanzi tal-pajji].

Min, sa ;img[a ilu, kien tant jitka]a b’[ela u sparpaljar ta’ flus, irnexxielu jwettaq propju dan, f’wa[da mill-ewwel de/i]jonijiet li [a.

B’dan il-bidu, ]gur li g[ad naraw aktar minn dawn il-manuvri purament g[al g[an politiku i]da li jwe;;g[u sew lill-pajji] fil-la[am il-[aj.

Prim Ministru, tnax-il Ministru u ]ew; Segretarji Parlamentari

15-il membru

1987 – 1992: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru, disa’ Ministri u tmien Segretarji Parlamentari

18-il membru

1992 – 1996: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru, tnax-il Ministru u seba’ Segretarji Parlamentari

20 membru

1996 – 1998: GVERN LABURISTA Prim Ministru, erbatax-il Ministru u [ames Segretarji Parlamentari

20 membru

1998 – 2003: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru, tnax-il Ministru u seba’ Segretarji Parlamentari

20 membru

2003 – 2008: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru, tlettax-il Ministru u [ames Segretarji Parlamentari

19-il membru

2008 – 2013: GVERN NAZZJONALISTA Prim Ministru, tmien Ministri u sitt Segretarji Parlamentari

15-il membru

2013 - …. : GVERN LABURISTA Prim Ministru, erbatax-il Ministru u tmien Segretarji Parlamentari

23 membru

7

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

F’pa;ni o[rajn...

10 Mument delikat g[all-PN

11 Umiltà mhux umiljazzjoni

12 :eddidna pajji] ...issa n;eddu lill-PN

15

Ittri lill-Editur:

Grazzi Lawrence

Biex il-futur jer;a’ jibda g[all-PN Tiftakar kemm-il darba inti g[edt — jew smajt lil [addie[or jg[id — li l-istorja g[andha [abta tirrepeti ru[ha?

It-telfa kbira li sofra l-Partit Nazzjonalista fl-Elezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu tista’ fa/ilment titqabbel ma’ dik li kien sofra l-Partit Konservattiv Ingli] fl-1945 meta dan kien immexxi mill-famu] Winston Churchill.

Ir-Renju Unit, dak i]-]mien, kien g[adu kif [are; mill-Gwerra li, flimkien mal-Alleati kien reba[ biex il-kontinent kollu reba[ il-libertà fuq l-oppressjoni nazista. Kien hemm qbil li l-kredtu ewlieni ta’ din ir-reb[a kellu jmur propju g[al Winston Churchill, il-Mexxej tal-Partit Konservattiv.

Kul[add kien qed ibassar li b’rekord b[al dak, Chuchill kien se jag[mel reb[a tajba fuq l-Oppo]izzjoni Laburista i]da meta f’Mejju 1945 saret l-elezzjoni ;enerali mhux talli l-Konservattivi ma reb[ux, talli l-Partit Laburista mmexxi minn Clement Attlee wettaq reb[a storika u qata’ lill-Konservattivi b’185 deputat u kiseb wa[da mill-akbar ma;;oranzi ta’ kull ]mien.

Meta l-kummentaturi ;ew biex jikkummentaw fuq dik it-telfa katastrofika Konservattiva, kien hemm qbil ;enerali li r-ra;uni ewlenija kienet li waqt li l-Gvern immexxi minn Churchill kien tant okkupat u preokkupat bis-sitwazzjoni tal-gwerra u talkonsegwenzi tag[ha, il-Labour kien g[addej b’[idma politika biex jisfrutta dak il-vakwu li n[oloq fil-politika domestika u f’xenarju fejn issa kienet intreb[et il-gwerra, kul[add kien iffukat fuq il-[wejje; l-aktar qrib tieg[u, partikolarment iddimensjoni so/jali.

Xtaqna nid[lu daqshekk fid-dettall ta’ dak l-episodju, g[aliex jidhrilna li joqg[od perfettament fil-kwadru li jo[ro; mir-ri]ultat tal-Elezzjoni :enerali tal-;img[a l-o[ra.

Il-Gvern Nazzjonalista rnexxielu jwettaq bi//a xog[ol kbira fl-a[[ar [ames snin meta d-dinja, u partikolarment l-Ewropa, intlaqtet mill-akbar kri]i ekonomika u finanzjarja fl-a[[ar 100 sena. Dak li kien qed ise[[ qribna u madwarna fis-snin li g[addew [alla miljuni ta’ nies fuq l-g[atba tal-faqar, b’qg[ad li g[adu sal-lum qed jil[aq proporzjonijiet ta’ rekord u b’futur im/ajpar anke g[a]-]mien li ;ej.

Sal-lum stess, il-mument qed juri f’rapport li qed jippubblika, li Malta rnexxielha tvin/i din is-sitwazzjoni u tistabbilixxi ru[ha fost il-ftit pajji]i fl-Unjoni Ewropea li kienu kapa/i ji;;ieldu b’su//ess din il-mew;a li [akmet tant pajji]i, u tibqa’ miexja ’l quddiem b’mod impressjonanti.

U filwaqt li l-Gvern u l-pajji], immexxijin minn kaptan li kien kapa/i jiffa//ja l-maltemp u jvin/ih, kien hemm Oppo]izzjoni li [adet kull opportunità li nqalg[et biex ti]ra’ fost l-elettorat dwejjaq u sfidu/ja waqt li weg[det il-;enna tal-art.

Allura l-Partit Nazzjonalista mg[andu l-ebda [tija tieg[u nnifsu f’dak kollu li ;ara? U dak li ;ara kien kollu mertu ta’ Oppo]izzjoni /inika u opportunista li [arset biss lejn il-gwadann tal-voti? Assolutament le.

Il-Partit Nazzjonalista jrid i;orr, kif qed i;orr, irresponsabbiltà ewlenija g[al din t-telfa li titlob biss umiltà u riflessjoni qawwija. Ikun ]ball li partit kbir b[alma hu l-Partit Nazzjonalista, li ;ab g[al Malta l-aqwa bidliet f’kull ]mien, jg[addas rasu fir-ramel tal-kontroversja politika u ma jiffa//jax is-sitwazzjoni ;dida li n[olqot, b’mod radikali.

Biex dan ikun jista’ jsir jidhrilna li hemm numru ta’ fa]ijiet li l-PN irid bilfors jg[addi minnhom. L-ewwel u fuq kollox je[tie; li n-nies kollha ta’ rieda tajba jitilqu bil-premessa li f’sitwazzjoni daqshekk negattiva, ikunu sin/ieri mag[hom infushom u ma j[allu l-ebda rispett uman jeg[leb is-sewwa u l-verità.

Minn issa ’l quddiem irid jitpo;;a ta[t il-lenti l-operat kollu tal-Partit Nazzjonalista bl-entitajiet kollha tieg[u, mhux l-inqas il-mezzi tieg[u tal-informazzjoni — inklu] din il-gazzetta nnifisha.

Hemm [afna affarijiet x’isiru i]da min hu fid-dover je[tie; li jag[mel lista tal-prioritajiet, jg[addas rasu u jibda ja[dem… mill-biera[!

Sitwazzjoni diffi/li je[ti;ilha rimedji radikali.

Fuq kollox dawk li lesti ja[dmu biex il-Partit Nazzjonalista jer;a’ jqum fuq saqajh iridu jxammru u jqumu bilwieqfa biex kul[add ikun jista’ jg[oddhom.

Xejn anqas u xejn aktar.

8

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni

ISMA’ DIN (11)

1.

Mhux mad-daqqa t’g[ajn

Darba wa[da, ra;el li jaqta’ s-si;ar, [a mieg[u filforesta lit-tifel tat-tifel, biex jag[mel l-ewwel esperjenza tal-g[a]la u l-qtug[ tas-si;ar tal-ballut. Wara, dawn kienu jbieg[uhom lil dawk li jibnu d-dg[ajjes.

Huma u mexjin, in-nannu spjega lin-neputi li l-iskop ta’ kull si;ra ssibu fil-forma naturali tag[ha: xi w[ud huma dritti g[all-planki, xi w[ud ikollhom tundjaturi g[all-;nub tad-dg[ajjes, u o[rajn huma twal g[all-arbli.

In-nannu kompla jispjega lin-neputi li jekk jag[mel attenzjoni g[ad-dettalji ta’ kull si;ra, u bl-esperjenza jag[raf dawn il-kwalitajiet, xi darba hu wkoll isir ir-ra;el tal-qtug[ tas-si;ar tal-foresta.

F’xi [in, in-neputi ra si;ra li qatt ma ;iet maqtug[a. Staqsa jistax jaqtag[ha g[ax dehret bla u]u g[ad-dg[ajjes — bla bi//iet twal lixxi, qasira, e//: “Nistg[u naqtg[uha biex nitfg[uha bi//iet fin-nar. Almenu tiswielna g[al xi [a;a.”

In-nannu qallu biex l-ewwel jaqtg[u si;ar li jiswewhom imbag[ad jaraw. In-neputi g[ejja u staqsa jistg[ux jistrie[u.

In-nannu [adu propju ta[t dik il-balluta xi[a, g[ad-dell u lfrisk tag[ha.

In-nannu qal lin-neputi: “Fil-foresta u fil-[ajja trid tkun attent u tag[raf kollox. Xi affarijiet jidhru mill-ewwel, b[assi;ar twal u dritti. O[rajn iridu iktar attenzjoni, b[al /erti tondjaturi fis-si;ar. ?erti affarijiet fil-bidu jafu jidhru inutli, b[al dis-si;ra mg[aww;a u qasira.

“Trid tag[mel attenzjoni kbira kuljum, biex tag[raf tiskopri liskop tal-Mulej, g[al kull [a;a li hawn fil-[olqien. G[ax kif qed tara, dil-balluta xwej[a, li mad-daqqa t’g[ajn int malajr ridt taqta’ g[all-[ruq, fil-fatt sibniha biex tag[tina tant gost b’daddell frisk tag[ha. Ftakar ibni, mhux kollox hu kif jidher fil-bidu.

Qis li tkun pa/enzju], tag[mel attenzjoni, tag[raf u tiskopri.”

2.

“Min jaqta’ ming[ajr ma jqis minn mitt metru ma jo[ro;x qmis”, jg[id l-g[erf kollettiv Malti. Hawn min g[andu t-tendenza li jtajjar lirjus malajr wisq. Ma tista’ tag[mel g[omor biex tie[u de/i]joni. Imma lanqas tista’ tarmi d-deheb, g[ax ikun miksi bit-trab, [tija ta’ de/i]jonijiet mg[a;;lin i]]ejjed.

L-imbarazz mhux ta’ min jibqa’ jikkonservah, biex jo[odlu spazju g[al xejn.

Imma kif hu veru, qawl ie[or, li mhux kull ma jleqq hu deheb, lanqas kull ma jidher matt mad-daqqa t’g[ajn,

ikun ta’ min jarmih bla riflessjoni.

Na[seb li [afna ulied, studenti u nies o[ra ;ew mormija u skartati g[aliex lewwel daqqa t’g[ajn ma kenitx daqstant attraenti. Trid pa/enzja u fidi, spe/jalment fejn jid[lu bnedmin u relazzjonijiet. Trid fuq kollox il-virtù tad-dixnerniment, cioè il-kapa/ità li tasal g[al konklu]jonijiet, anke meta laffarijiet ma jkunux /arissimi.

Fejn jid[lu bnedmin u relazzjonijiet, a[jar tistenna ftit i]jed, milli tarmi millewwel u jiddispja/ik forsi meta jkun tard wisq. Parir

3.

Mulej, ag[tini pa/enzja u fidi u l-virtù tad-dixxerniment [a nag[raf nifred bis-sens bla g[a;;la u b’riflessjoni dak li jiswa minn dak li ma jiswiex.

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

ming[and min jifhem, f’waqtu, ma jag[mel [sara lil [add, anzi jaf jg[in liskoperta ta’ dak li hu prezzju].

G[inni nag[raf is-siwi ta’ kull min hu utl u ag[tini s-sabar li nistenna l-mument adattat biex nie[u de/i]jonijiet li ma jiddispja/inix minnhom wara ftit ta]-]mien. {ajr.

}mien ta’ ti;did Ir-ri]ultat elettorali tal;img[a l-o[ra, ming[ajr ma trid, ida[[lek f’qoxortok u j;ieg[lek tirrifletti x’seta’ mar [a]in. Il-fatturi li wasslu g[al telfa daqshekk kbira g[allPartit Nazzjonalista huma [afna, i]da ]gur ma nistg[ux noqog[du f’rokna nistennew il-bajtra taqa’ f’[alqna.

G[alkemm b’umiltà, irridu na//ettaw il-;udizzju talpoplu, i]da dan ma jfissirx li g[andna nirrassenjaw ru[na g[at-telfa.

Anzi, irridu nxammru lkmiem u nibdew na[dmu mill-aktar fis possibbli biex il-vanta;; elettorali li akkwista l-Partit Laburista fil-[ames snin li g[addew, nirkuprawh u n]idu mieg[u wkoll.

Forsi min qed jaqra qed jg[id li qed nara kbir, i]da jekk ilkoll flimkien ni;bdu [abel wie[ed, konvint li nistg[u naslu.

Le[en il-poplu

Grazzi g[all-vot, li hu dritt ta’ kull /ittadin, il-poplu semma’ le[nu. G[alkemm naqblux jew le mad-de/i]joni tal-poplu hi prerogattiva ta’ kull individwu, ]gur ma nistg[ux inda[[lu rasna firramel u ninjoraw il-messa;; li wasslilna l-elettorat.

Nemmen li l-[idma talgvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kienet wa[da li [alliet il-frott u po;;iet lil pajji]na fost ta’ quddiem nett fil-fora Ewropea.

Dan mertu ta’ Lawrence Gonzi u l-membri l-o[ra talKabinett ta’ gvern li kien

immexxi mill-PN. }balji setg[u saru i]da l-;id li sar fil-pajji] jissupera dan bilkbir. Dan jistg[u jixhduh leluf li ma tilfux ix-xog[ol tag[hom meta d-dinja kienet fi kri]i kbira ekonomika; leluf ta’ studenti li jistudjaw lMCAST jew l-Univeristà kif ukoll dawk kollha li kellhom b]onn jag[mlu u]u misservizzi medi/i ta’ pajji]na.

Allura, wie[ed jistaqsi, x’mar [a]in? Fl-opinjoni fqira tieg[i, na[seb li tant ilGvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista kien medhi jikkumbatti l-maltempati kbar li [abbat wi//u mag[hom tul dawn l-a[[ar [ames snin biex jissalvagwardja l-interessi talpoplu kollu, li konsegwentement naqqasna l-kuntatt dirett mal-poplu.

U ta’ dan [allasna qares. }mien ta’ ti;did

Issa li sar sar, u g[allmag[mul m’hemmx kunsill.

Irridu n[arsu ’l quddiem u nqumu fuq saqajna [alli dak li tlifna nirkuprawh u n]iduh.

Fil-;img[at li ;ejjin il-Partit Nazzjonalista se jkun qed jg[addi minn ]mien ta’ ti;did biex il-poplu jer;a’ jibda jrabbi l-fidu/ja fina.

Il-kunsillieri tal-Kunsill :enerali se jkollhom irresponsabbiltà li f’isem ilMaltin u l-G[awdix kollha jag[]lu dawk il-persuni li flopinjoni tag[hom jistg[u jiffurmaw Oppo]izzjoni denja g[all-Partit Laburista.

Oppo]izzjoni li ta[dem bla heda g[all-;id komuni talMaltin.

Konvint li l-kunsillieri tag[na se j;ibu l-ewwel linteress tal-partit u tal-pajji] meta se jele;;u kap u amministrazzjoni ;dida.

Il-{ames Distrett

B[al [afna distretti o[rajn, il-{ames Distrett sofra swing qawwija favur il-Partit Laburista b’konsegwenza li tlifna wie[ed mi]-]ew; si;;ijiet li kien igawdi lPartit Nazzjonalista f’dan iddistrett.

Inutli nipprova nipponta subg[i lejn xiex kienet ilkonsegwenza ta’ din iddisfatta. Li naf hu li tlifna si;;u li dawk ta’ qabilna rnexxielhom jakkwistaw u jsostnu g[al tant snin.

L-importanti hu li mil-lum stess nibdew na[dmu biex in;ibu lura dak li tlifna – u biex nil[qu dan il-g[an g[andna b]onn l-g[ajnuna ta’ kull nazzjonalist fid-distrett tag[na.

Id-distrett hu ta’ kull wie[ed u wa[da minna u g[alhekk irridu ning[aqdu [alli b’vu/i wa[da nikkonvin/u lil dawk li xtaqu bidla li l-a[jar partit biex imexxi lil pajji]na kien, g[adu u jibqa’ l-Partit Nazzjonalista.

Irridu nqumu fuq saqajna u ner;g[u nqajmu fuq saqajhom il-kumitati sezzjonali tal-partit bis-sottokumitati kollha.

Irridu ner;g[u nibdew nisimg[u il-we;g[at talpoplu u nag[tu daqqa t’id fejn nistg[u. Irridu nqajmu fuq saqajhom il-ka]ini

tag[na, li huma t-tieni dar tan-nazzjonalisti. Irridu nkunu ta’ servizz g[allkomunitajiet kollha tal{ames Distrett.

Irridu nkunu inklusivi fejn kull min irid jag[ti sehmu nag[tuh dak l-ispazju me[tie; biex jesprimi ru[u g[aliex [ekk biss nistg[u nimxu ’l quddiem. Kura;; [bieb, g[ax jekk inkunu vu/i wa[da konvint li nistg[u naslu.

Grazzi

Fuq nota personali, nixtieq ng[id grazzi lil dawk kollha li tawni l-fidu/ja tag[hom biex nirrappre]entahom filParlament. Irrid ng[id grazzi wkoll lil dawk kollha li g[amlu dmirhom u vvutaw g[all-kandidat preferut tag[hom fl-elezzjoni ta’ ;img[a ilu.

Ma nistax ma nirringrazzjax ukoll lillkandidati kollha, huma ta’ liema partit huma, li b’tant sagrifi//ju g[alihom u g[al familthom, kienu ta’ servizz g[all-poplu tag[na tul dawn l-a[[ar [ames snin.

Ma nistax ma nurix ilgratitudni tieg[i lejn ilhelpers kollha li b’mod volontarju u b’tant sagrifi//ju jag[tu [afna minn [inhom biex a[na l-kandidati nwasslu l-messa;; tal-partit fid-djar kollha ta’ kull belt u ra[al.

Jien minn hawn inweg[idkom li b[alma g[amilt fil-[ames snin li g[addew, se nibqa’ nkun vi/in il-kostitwenti tieg[i fil{ames Distrett kemm

minn Anthony Bezzina ................................................ perit.toni.bezzina@gmail.com

b’laqg[at regolari fil-ka]ini tag[na, mill-uffi/ini tieg[i u b’laqg[at personalizzati waqt il-house visits.

Nittama li, bl-g[ajnuna t’Alla, inkun denju talprede/essuri tieg[i li g[amlu unur lid-distrett tag[na b[al Louis Galea, Ninu Zammit, Helen Damato u l-mibki Carmelo Caruana.

Inweg[idkom li b[alma g[amilt fil-[ames snin li g[addew se nibqa’ qrib il-kostitwenti tal-{ames Distrett

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni

9

Ma;;oranza ta’ voti ... mhux fis-si;;ijiet Emmnuni ma nistax nisma’ /erti ;urnalisti jirrepetu li lPartit Nazzjonalista tilef itTmien u t-Tlettax il-Distrett elettorali. Il-PN tilef issi;;ijiet i]da mhux l-appo;; popolari kif espress permezz tal-vot.

Fid-distretti elettorali kollha mit-tmienja sat-tlettax il-Partit Nazzjonalista kellu ma;;oranza ta’ voti. Fejn [afna, u fejn ftit. I]da ma;;oranza.

Donnu qeg[din ninsew li fis-sistema elettorali kif inhi llum li jg[odd hu kemm partit politiku j;ib preferenzi.

Min jikseb il-ma;;oranza talvoti, ikun fil-gvern. F’ka] li jkun hemm ]ew; partiti biss li jiksbu si;;ijiet, min minnhom i;ib l-iktar voti, anke jekk mhux ma;;oranza ta’ voti jkun fil-gvern. Kif ;ara fl-elezzjoni l-o[ra.

Mela l-ewwel u qabel kollox jg[oddu l-voti. Donnu qed ninsew l-Elezzjoni tal1981 meta l-PN kiseb aktar minn 50 fil-mija tal-voti i]da ma kellux il-ma;;oranza ta’ si;;ijiet.

Wara battalja ta’ [ames snin g[addiet emenda filKostituzzjoni li min ikollu aktar minn 50 fil-mija tal-voti jirba[ l-elezzjoni hu.

Mill-Elezzjoni :enerali li g[adha kemm g[addiet jo[ro; /ar li l-Partit Laburista kellu ma;;oranza fid-distretti mill-ewwel sasseba’. Il-Partit Nazzjonalista kellu ma;;oranza ta’ voti fuq il-Labour mit-tmienja sattlettax-il distrett.

Anke fit-tlettax-il distrett, il-PN kellu ma;;oranza ta’ voti fuq il-PL u kellu ma;;oranza ta’ voti fuq il-PL u l-AD flimkien.

Mela G[awdex g[adu

b’ma;;oranza nazzjonalista, jg[id x’jg[id kul[add!

La qieg[ed nikteb dwar G[awdex tajjeb infakkar li dan id-distrett kien l-aktar wie[ed li fih intefg[u voti: 25,072. Dan kien l-uniku distrett b’total tal-ewwel g[add ta’ poloz ta’ iktar minn 25,000.

Kien hemm tliet distretti b’iktar minn 24,000 vot: il{ames Distrett (24,205); isSeba’ Distrett (24,449); u l{dax-il Distrett (24,580); [ames distretti b’aktar minn 23,000 vot: it-Tielet (23,418); is-Sitt Distrett (23,490); it-Tmien Distrett (23,684); id-Disa’ Distrett (23,002) u t-Tnax-il Distrett (23,009); u erba’ distretti b’aktar minn 22,000 vot: lEwwel Distrett (22686); itTieni Distrett (22,962); irRaba’ Distrett (22,931); u lG[axar Distrett (22,068).

Il-ma;;oranza tal-Partit Laburista veru hi wa[da kbira. 29,600 vot fuq il-PN u l-AD huma [afna. 35,000 vot fuq il-PN huma [afna i]jed. I]da dejjem jibqa’ ttazza nofsha mimlija.

Fl-1996 il-PL immexxi minn Alfred Sant reba[ lelezzjoni b’7,633 vot fuq ilPN. Fl-1998 – 22 xahar wara – tilef bi 12,817-il vot. Mela fi 22 xahar tilef 20,440 vot jew medja ta’ 930 vot fixxahar. Issa l-PL kien ilu [ames snin fil-gvern u dawwar ma;;oranza nazzjonalista ta’ 1,580 vot f’ma;;oranza laburista ta’ 35,107 – jew reba[ 610 voti fix-xahar! Dan sempli/ement g[all-paragun g[aliex xejn ma jne[[i mir-reb[a kbira li g[amel il-PL. Jien nemmen li l-poplu kien ilu li dde/ieda favur

minn Joe M. Zahra Joe.zahra@live.co.uk

bidla. Stramba, i]da l-poplu Malti kull meta kien sejjer tajjeb dejjem mar g[al bidla.

Niftakar x’;ara fl-1971 meta pajji]na kien g[adu kif [are; minn miraklu ekonomiku li sab eku flistudju li kien g[amel lekonomista Metwally.

Dakinhar, minkejja li Gvern Nazzjonalista mmexxi minn :or; Borg Olivier, biddel ir-rotta ekonomika, ilpoplu dde/ieda li jibdel.

Kien imwieg[ed iktar u [assu komdu li jibdel minkejja li Borg Olivier waqt mass meeting li kont irrappurtajt, kien qal lil dawk quddiemu: “Tibdlux i]]wiemel meta dawn qed jaqsmu x-xmara.”

L-istess se[[ fl-1996 wara ]ew; le;i]laturi ta’ gvern immexxija minn Eddie Fenech Adami li biddel wi// pajji]na. G[al darb’o[ra lpoplu [assu komdu li jibdel.

Hemm ukoll it-tul ta]]mien. Il-poplu jissaporti

gvern g[al ]ew; le;i]laturi.

Iktar jiddejjaq. Kif di;à kelli okka]joni nikteb, il-PL mexxa g[al tliet le;i]laturi bejn l-1971 u l-1987. I]da la[[ar wa[da, dik tal-1981 kienet kontra r-rieda talma;;oranza u g[alhekk g[amlet iktar [sara milli ;id.

Il-PN iggverna g[al dawn l-a[[ar tliet le;i]laturi.

Kollha b’ma;;oranza fuq ilPartit Laburista i]da flElezzjoni tal-2008 ilma;;oranza kienet wa[da ta’ 1,580 vot biss.

Trid tqis ukoll li l-PN kien ilu fil-gvern 25 sena, b’perijodu ta’ inqas minn sentejn fl-Oppo]izzjoni bejn l-1996 u l-1998.

Mill-opinjoni tieg[i l-poplu tella’ Gvern Nazzjonalista fl2008 i]da mill-ewwel beda jdur kontrih. Tant li l-ewwel ri]ultat negattiv li kellu l-PN kien dak tal-Parlament Ewropew li donnu ma rkuprax minnu.

Anke din hi indikazzjoni li l-poplu ma jridx li pajji]na jkun iggvernat g[al tul ta’ ]mien mill-istess partit, anke jekk dan ikun g[amel il-;id.

Fil-ka] tal-a[[ar le;i]latura, twettaq [afna ;id.

Ma rridux ninsew ukoll ilma;;oranza ta’ si;;u wie[ed li kellu l-PN fl-a[[ar le;i]latura. Din wasslet biex numru ta’ membri parlamentari dehrilhom li setg[u jirrikattaw lill-gvern.

Li jivvutaw kif iridu. U li ja[lu l-ener;iji tal-gvern jipprova j]omm ilma;;oranza f’postha biex jag[mel il-[ames snin s[a[ li g[alihom kien elett.

Ma;;oranza kbira tista’ tfisser ukoll inkwiet g[allgvern, spe/jalment jekk ma jkunx kapa/i jamministra tali

ma;;oranza. Stramba i]da veru, kull meta l-Partit Laburista qabe] il-55 fil-mija tal-voti ma ggvernax tul ille;islatura kollha. Dan se[[ fl-1947 meta l-Partit Laburista kien kiseb 59.9 filmija tal-voti u fl-1955 meta lPartit Laburista kiseb 56.7 fil-mija tal-voti.

Fi]-]ew; okka]jonijiet ilPL m’g[amilx il-le;i]latura kollha. Minix qed ng[id li se ji;ri l-istess i]da, kultant, iktar ma jkollok ma;;oranza kbira inqas ikun fa/li li ]]ommha kompatta.

Il-Partit Nazzjonalista tilef l-elezzjoni. Biss b’hekk ma waqg[etx id-dinja. Kemm ili ninteressa ru[i b’mod attiv fil-politika, anke permezz tal-kitba, niftakar li l-PN reba[ seba’ elezzjonijiet u lPL [amsa, inklu]a din u dik tal-1981 bis-si;;ijiet u b’minoranza ta’ voti. Titlef u tirba[.

Issa kul[add jibda jikteb u jag[ti r-ra;unijiet g[aliex ilPN tilef. Kul[add jg[id tieg[u. {a;a tajba i]da noqog[du attenti li fil-kritika li nag[mlu ma tkunx qed issir iktar [sara milli ;id.

Meta titlef kul[add jibda jippunta subg[u lejn xi [add.

Jien nemmen li m’g[andna nippuntaw subg[ajna lejn [add. Kul[add responsabbli g[at-telfa. Min ftit u min [afna.

Issa kul[add irid ixammar il-kmiem biex na[dmu [alli l-PN ji;i riorganizzat u jibda ja[dem fost l-g[eruq. Minn g[ada u mhux lejlet lelezzjoni. {ames snin jg[addu b[al le[[a ta’ berqa u ma jistennew lil [add. Jekk minn g[ada kul[add ji;bed [abel wie[ed u fl-istess direzzjoni, naslu.

10

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni

In[arsu ’l quddiem b’kura;; u determinazzjoni Ippermettuli nibda dawn il-ftit [sibijiet tieg[i billi nirringrazzja lir-residenti tat-Tnax-il Distrett li tawni l-fidu/ja tag[hom fid-9 ta’ Marzu biex issa, bi privile;; se nkun qed nirrappre]entahom filParlament.

Esperjenza ;dida li matulha se nkun qed nag[mel [ilti biex nirre/iproka lura din ilfidu/ja mog[tija lili.

Esperjenza li bl-ebda mod mhu se tbiddilni minn kif kienu u g[adhom jafuni nnies sal-lum.

Dejjem emmint li lebda kariga m’g[andha tbiddel il-bniedem minn kif jafuh in-nies. Kont qrib in-nies u rrid nibqa’ qrib in-nies.

G[all-PN l-elezzjoni li g[addiet kienet episodju ta’ di]appunt mhux ]g[ir.Taqbel jew ma taqbilx mal-verdett irridu dejjem nirrispettaw ir-

rieda tal-poplu u naqraw sew il-messa;; li ntbag[at.

Jien se nkun qed nag[mel [ilti biex inkun parti mit-ti;did li hemm b]onn ise[[ fi [dan ilpartit.

L-g[eruq tag[na b[ala partit huma sodi bi]]ejjed biex jimlewna b’kura;; u determinazzjoni [alli n[arsu ’l quddiem u nibdew il-mixja tag[na biex dan il-partit ner;g[u ntuh ir-rispett li jixraqlu.

Dan il-partit glorju], li dejjem kien fuq in-na[a ttajba tal-istorja ta’ pajji]na, jer;a’ jing[ata lfidu/ja tal-poplu.

Ma nistax f’dawn il-ftit [sibijiet ma nsellimx lil Lawrence Gonzi li fil;img[at li ;ejjin se jkun qed itemm il-kariga tieg[u b[ala kap talpartit.

Illum hu fa/li li nippuntaw subajna lejn

dak u l-ie[or biex naraw f’min se nwa[[lu g[attelfa umiljanti li ;arrab ilpartit. I]da jkun ]ball kbir jekk ninsew dak li wettaq Lawrence Gonzi kemm dam Prim Minsitru.

Ir-ri]ultati u r-rispett li kiseb pajji]na fl-a[[ar snin huma kollha mertu ta’ dan il-bniedem.

Dan minkejja t-tfixkil u l-kurrenti kollha kontra li sab tul l-a[[ar le;i]latura. Baqa’ iffukat biex pajji]na llum ma jinsabx g[arkupptejh kif jinsabu l-ma;;or parti tal-pajji]i l-o[ra Ewropej. }balji saru u rridu nirrikonoxxuhom i]da dak li kiseb g[al pajji]na Lawrence Gonzi ma jista’ jinnegah [add. Nawgura li s-sodda li sab mifruxa l-Gvern Laburista jie[u [siebha u ma j[allix din l-istess sodda tispi//a bla saqqu , lo]or u m[aded.

Nag[laq billi nistieden

lil kull min jixtieq i]omm kuntatt mieg[i biex jag[mel dan, u b’mod partikolari nistieden lil dawk li ma vvutawx jew ivvutaw PL biex inkompli nistabbilixxi kuntatt mag[kom.

Il-PN biddel kull aspett tas-so/jetà Maltija. Issa jmiss li nbiddlu anke lmod kif tkun Oppo]izzjoni serja, kostruttiva, vi;ilanti, li ta[dem kemm tifla[ biex timplimenta aspetti importanti mill-programm tag[ha.

Jien se nkun hemm biex nag[ti sehmi [alli dan ise[[.

Nixtieq li jkolli lopportunità nkompli niltaqa’ mal-familji kollha tad-distrett (Mellie[a – San Pawl – in-Naxxar ) u nwieg[ed li mill-;img[at li ;ejjin inkompli bil-home visits.

minn Robert Cutajar robertcutajar72@gmail.com

Issa jmiss li nbiddlu anke l-mod kif tkun Oppo]izzjoni serja u kostruttiva

Mument delikat g[all-PN Dan hu mument delikat u ta’ riflessjoni g[all-Partit Nazzjonalista. Wara kull telfa elettorali, kull partit politiku jg[addi minn pro/ess ta’ riflessjoni u ti;did. Dan mhux il-mument li nippuntaw subajna lejn xi [add i]da hu ]-]mien li ning[aqdu u n[arsu ’l quddiem g[al dan il-partit.

Is-slogan tieg[i filkampanja elettorali kien propju g[aliex kont di;a’ qed nara l-[tie;a li lpartit ji;;edded u jadatta g[as-so/jetà tal-lum… illum, aktar minn qatt qabel, konvinta minn dan.

Jiena u nikteb dan l-artiklu kelli flashback lura g[at-telfa elettorali tal-1996. Dak i]]mien kelli biss 16-il sena u kont di;a’ nikteb fil-;urnali i]da niftakar l-ewwel artiklu li ktibt wara dik l-elezzjoni li fih kont esprimejt il-fatt li issa lpoplu g[a]el u a[na rridu nisimg[u u dan g[andu jinkora;gina na[dmu aktar.

Illum, insostni l-istess punt!

Dan hu l-mument fejn irridu nag[mlu kura;; u na[dmu aktar.

Mill-esperjenza tieg[i b[ala kandidata g[all-PN fhimt li g[all-elettorat Malti hu aktar importanti l-kuntatt malpoliti/i milli xi pro;ett ta’ tisbi[ jew xi investiment.

Kien fil-fatt diffi/li biex jifhmuha s[abi mhux Maltin g[aliex il-PN ;arrab telfa u Ti;did

telfa b[al dik.

Anke jekk u[ud qatt ma ;ew Malta, i]da kienu jsegwi l-a[barijiet u l-performance ta’ Malta u kienu jaraw kif Malta reb[et sfidi kbar f’dawn l-a[[ar [ames snin u g[alhekk kienu konvinti li kellha tkun reb[a g[all-PN u ma fehmux g[aliex dan ma sarx.

Jiena spjegajtilhom li f’Malta, g]ira Mediterranja, hu importanti l-kuntatt, ilkomunikazzjoni g[aliex ilperformance tal-pajji], sakemm kul[add jibqa’ g[addej, [add ma jag[ti kasha, g[ajr g[alina l-politi/i li ppruvajna nikkonvin/u linnies fuq hekk meta n-nies mhux hekk iridu.

Jekk g[andi dispja/ir wie[ed hu li ma kontx kandidata qabel. {adt idde/i]joni fil-;ranet tal-festi tal-Indipendenza u ;ejt noqghod g[al kollox f’Malta f’Ottubru li g[adda.

Kont ili ng[ix fi Brussell g[al kwa]i g[axar snin fejn kont qed na[dem malKummissjoni Ewropea u minkejja li ma nqtajtx millpolitika f’Malta, kienet de/i]joni kbira g[alija dik li n[alli karriera u lifestyle biex ni;i lura f’ Malta u nid[ol g[all-politika.

Il-politika hi missjoni u vokazzjoni, g[al min jid[ol g[aliha b’mod ;enwin,

b[alma g[amilt jiena fejn tinsa lilek innifsek u tag[mel is-sagrifi//ji.

Is-sej[a g[all-politika kienet ilha hemmhekk i]da ridt inkun konvinta midde/i]joni tieg[i g[aliex kont naf x’ifisser.

Ridt inkun konvinta anke mill-mument u b[alma jiena qatt ma kont ba[ri tal-bnazzi, g[a]ilt dan il-mument biex in[alli kollox u nigi nag[ti sehemi.

Kont naf li kienet sfida kbira g[all-PN biex jirba[ din l-elezzjoni u g[alhekk aktar minn qatt qabel [assejt il[tie;a li nag[ti sehmi.

Fil-ftit ]mien li kelli, spe/jalment fuq it-Tieni Distrett, fejn kont kandidata g[al xahar biss, iltqajt ma’ [afna nies u mill-ewwel urewni d-di]appunt tag[hom li ma [assewx il-pre]enza ta’ deputat jew kandidat fosthom!

Kien hawnhekk id-dispja/ir tieg[i illi li kieku kont kandidata mqar sena qabel, kien ikolli aktar /ans niltaqa’ man-nies. I]da dak kien iddestin! U jiena min-na[a tieg[i ridt inkun aktar milli /erta biex nag[mel dan il-pass f’[ajti.

Se na[dem biex in;eddu l-partit

:ara li ;ara! Ejja na[dmu biex in;eddu l-partit. Limpenn tieg[i jibqa’ l-istess

— jiena ;ejt lura biex nag[ti sehmi fil-politika u se nibqa’.

Mill-kuntatt li kelli man-nies tg[allimt [afna.

Jiena se nibqa’ kandidata fuq it-2 u t-3 Distrett u se na[dem b’onestà u b’umiltà fil-partit li jiena dejjem kont

leali lejh [alli ner;g[u nqajmuh fuq saqajh u filglorja tieg[u.

Kburija li jiena parti minn dan il-partit g[aliex dan ilpartit fil-Gvern ;ab il-libertà, sebba[ pajji] u ;ab lopportunitajiet. Kien Gvern li kellu track record tajjeb u rba[na reputazzjoni tajba fuq livell internazzjonali.

Naf x’jiena ng[id g[aliex jiena [dimt f’ambjent multiinternazzjonali fi Brussell u kellhom ammirazzjoni u rispett kbir lejn pajji]na.

Issa ]-]mien li nkomplu na[dmu...jiena hawn se nibqa’ u nibqa’ na[dem g[al dan il-partit, u l-pajji].

Grazzi Gonzi

Grazzi Dr. Gonzi talli g[amilt minn Malta storja ta’ su//ess fl-Unjoni Ewropea.

Malta u l-Polonja huma luni/i ]ew; pajji]i mit-tnax-il pajji] membru ;did fl-UE li g[amlu su//ess fl-UE. Mhux kemm tissie[eb flUE i]da kemm tkun kapa/i ddawwar l-isfidi f’opportunitajiet g[al pajji]ek.

Kemm tkun kapa/i tinvesti u

minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com

tu]a l-fondi tal-UE tajjeb g[ax jekk le, jintilfu!

Il-Gvern Nazzjonalista rnexxielu jag[mel dan. Ninsab konvinta li l-elettorat ma vvutax g[al xi ‘falliment’ talgvern, b[alma ;ara f’pajji]i o[ra. Jiena na[seb li l-elettorat ivvota kontra l-partit u mhux il-gvern.

G[alhekk din g[andha tinkora;;ina aktar biex insa[[u l-partit. Grazzi mill;did Lawrence Gonzi tassu//ess li g[amilt g[al pajji]na.

Nawgura lill-gvern il-;did biex ikompli ja[dem f’din iddirezzjoni u jkompli jag[mel minn Malta storja ta’ su//ess!

Opinjoni 11

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opportunità Il-kampanja elettorali ;iet u marret i]da sal-lum kul[add g[adu jitkellem dwar it-telfa kbira li ;arrab il-Partit Nazzjonalista u r-reb[a kbira li kiseb il-Partit Laburista.

Bla dubju, jekk il-PN se jibqa’ mag[ruf g[ad-diversi reb[iet elettorali tieg[u wa[da wara l-o[ra ]gur li din iddarba l-PL se jibqa’ mag[ruf g[ar-reb[a kbira li rnexxielu jikseb.

Wara kull elezzjoni, kul[add bravu. Kul[add jibda jfajjar x’kienu r-ra;unijiet prin/ipali tat-telfa u dwar min kienet il-persuna responsabbli g[al din it-telfa.

Nistqarr li ammirazzjoni kbira lejn Lawrence Gonzi dejjem kelli g[all-mod ta’ kif irnexxielu jmexxi dan il-pajji] f’dawn l-a[[ar disa’ snin imma din kompliet tikber nhar il-{add li g[adda hekk kif [are; jiddikjara telfa u jie[u responsabbiltà g[at-telfa li kien ;arrab il-PN. Filwaqt li [add ma jista’ jiddubita mill-kisbiet li

rnexxielu j;ib Lawrence Gonzi g[al pajji]na, kul[add seta’ jammira l-umiltà tieg[u f’dan il-mument kru/jali.

Filwaqt li Lawrence Gonzi kien kapa/i jag[ti wi// ;did lil Malta, kien kapa/i wkoll jammetti l-i]balji tieg[u quddiem il-messa;; talelettorat.

Konvinta li g[alkemm ittelfa tal-PN hi ta’ dieqa g[al dawk li [admu g[all-pajji], g[al dawk li [admu fil-PN, fil-kampanja elettorali u g[al dawk kollha li vvutaw lill-PN, hi wkoll opportunità biex dan il-PN jid[ol wa[da f’qoxortu u jifhem sew lil min we;;a’ b’xi de/i]jonijiet tieg[u.

Kultant nissuspetta li l-PN ma kienx kapa/i jla[[aq hu stess mar-rankatura tat-tibdil kbir li rnexxielu j;ib u ma g[arafx sewwa x’inhuma leffetti ta’ dan it-tibdil.

I]da kull s[aba g[andha kisja tal-fidda u nemmen li dan ir-ri]ulat jista’ jsa[[a[ lill-PN jekk il-PN stess jag[raf jag[mel dan.

Dan il-partit jibqa’ partit kbir u importanti u nemmen li dan hu l-mument fejn il-partit g[andu b]onn ji]bor fejn hemm b]onn. Ejja nag[rfu fejn ]baljajna [alli dan nirran;awh u ma nirrepetuhx; ejja nag[rfu lil min tajna bissieq [alli dawn ner;g[u n;ibuhom mag[na; ejja nag[rfu lil min ma tajniehx g[ajnuna [alli no[or;u lispalla fuq xiex jistrie[ imma ejja wkoll nag[rfu x’g[amilna tajjeb [alli nkomplu nag[mluh a[jar.

It-Taljani jg[idu: L’umiltà è la madre dell’onore. X’hemm isba[ mill-umiltà? L-umiltà hi importanti dejjem u kullimkien u perswa]a li jekk il-PN jo[ro; l-umiltà tieg[u anke fil-pro/ess ta’ ti;did li se jkollu quddiemu permezz ta’ u/u[ ;odda, se to[ro; ukoll ilqawwa ta’dan il-partit.

Inutli noqog[du nwa[[lu f’xi [a;a g[at-telfa li ;arrabna jew insibu xi [aruf g[as-sagrifi//ju.

Irridu nag[rfu sewwa u

na//ettaw dak li ;arrabna blaktar mod dinjitu] u kalm i]da fuq kollox irridu nie[du azzjoni f’waqtha u kontemplata biex nag[rfu nimxu ’l quddiem u lill-poplu Malti u G[awdxi ner;g[u nag[tuh lura partit s[i[, b’sa[[tu u kompatt li jkun kapa/i jiffa//ja elezzjoni o[ra ming[ajr ma j[ares lura u bla ebda bi]g[at.

U ;aladarba jiena wkoll irnexxieli nikseb si;;u filParlament Malti, jiena se nkun qed nag[mel dan bl-akbar umiltà u responsabbiltà.

Nirringrazzja lillkostitwenti kollha tal-Ewwel Distrett li jiena se nkun qed nirrappre]enta fil-Parlament u nweg[idhom li jiena se nkun qed inwettaq [idma kbira blakbar impenn u lealtà lejnhom u lejn il-PN. Perswa]a u fidu/ju]a li fi ftit xhur o[ra l-PN jer;a’ jqum fuq saqajh u jer;a’ jibda jkun ta’ tarka u sostenn g[allpoplu Malti u G[awdxi kollu.

minn Paula Mifsud Bonnici mifbon@go.net.mt

Irridu nag[rfu sewwa u na//ettaw dak li ;arrabna bl-aktar mod dinjitu]

Umiltà mhux umiljazzjoni Nikteb dan l-artiklu b’emozzjoni kbira. Minn na[a dieqa li l-Partit Nazzjonalista g[adda minn din it-telfa elettorali u minna[a l-o[ra s-sodisfazzjon personali li tlajt filParlament f’dan l-ewwel tentattiv tieg[i.

Na//etta l-isfidi tas-snin li ;ejjin b’umiltà kbira. Hu bla dubju unur enormi li l-poplu jag[]lek biex tirrappre]entah i]da dan lunur jorbot mieg[u responsabbiltajiet f’xenarju li mhux fa/li.

Nibda biex nirringrazzja lil kull min wera l-fidu/ja tieg[u fija, spe/jalment ilkostitwenti tat-Tmienja u tTnax il-Distrett. Din ilfidu/ja ttappnet meta sar ]ball fil-konfront tieg[i minna[a tal-Kummissjoni Elettorali.

Dan l-i]ball wassal biex [amsin vot (mit-Tmien Distrett) fejn jien ing[atajt l-ewwel preferenza, tne[[ew u tpo;;ew b[ala ‘invalidi’.

Sfortunatament, dan fisser li jiena bdejt it-tellieqa g[assi;;u fil-Parlament b’704 voti minflok b’754. L-istess ]ball wassal biex jiena spi//ajt b’total ta’ 3,680 vot minflok 3,730 filwaqt li Edward Scicluna spi//a b’total ta’ 3,688 vot!

Hi [asra kbira li r-rieda ta’ [amsin persuna fuq it-Tmien Distrett ma kinitx rispettata mill-pro/ess elettorali.

Naturalment, jiena u lPartit Nazzjonalista g[amilna minn kollox biex dan l-i]ball ji;i korrett imma, sfortunatament, dan kien kollu g[al xejn.

Sa[ansitra morna quddiem

il-Qorti Kostituzzjonali b’ur;enza i]da t-talba tag[na ma ntlaqg[etx. }gur li dawn il-[amsin vot se jibqg[u f’mo[[i b[ala parti minn din l-ewwel esperjenza tieg[i fil-politika. }gur li mhux se nqishom b[ala ]ball imma se nqishom b[ala messa;; kontinwu biex na[dmu g[al kull vot u niddefendu d-dritt li kull vot ikun rispettat – DEJJEM. Nemmen li r-rispett hu fundamentali f’kull so/jetà.

Nemmen li l-Partit Nazzjonalista (jew nies fi [danu) setg[u we;;g[u lil nies differenti tul dawn la[[ar snin. Onestament ma na[sibx li hu ]-]mien li nipprova nsib sku]i g[aliex dan sar imma n[ossni fiddmir li b’umiltà nitlob sku]a lil min g[adu mwe;;a’ u

nwieg[ed li se nag[mel minn kollox biex dan ilmessa;; /ar li twasslilna permezz tar-ri]ultat elettorali ta’ nhar is-Sibt jasal fejn g[andu jasal.

Dan nag[mlu bl-istess umiltà li biha, Lawrence Gonzi [a fuqu rresponsabbiltà tar-ri]ultat.

Hi din l-umiltà li g[andha tnissel fina rispett lejh biex ma nabbu]awx mill-umiltà tieg[u u ndawruha f’umiljazzjoni.

Dan hu ]mien ta’ sfidi li se joffrulna opportunitajiet.

Issa smajna u qed inkomplu nisimg[u. Hekk biss nistg[u nibdlu u n;eddu fejn hemm b]onn.Jiena lesta biex nisma’ ideat ;odda u we;g[at antiki g[aliex nemmen li, b[alma kantajna flimkien...

DAN HU L-MUMENT!

minn Claudette Buttigieg cbuttigieg08@gmail.com

Lesta nisma’ ideat ;odda u we;g[at antiki

12

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni

:eddidna pajji]… issa n;eddu l-partit Il-poplu Malti tkellem /ar nhar is-Sibt li g[adda.

G[a]el li jbiddel il-partit filgvern.

Irrid inwassal dan l-awgurju lill-Partit Laburista u lillPrim Ministru li issa se jkun qed jirrappre]entana lkoll.

Min-na[a l-o[ra, il-Partit Nazzjonalista issa jrid i[ares ’il quddiem. Dan irid isir flimkien, minna l-membri parlamentari eletti, ittesserati, dawk li fdajtuna bil-vot tag[kom, kif ukoll dawk li g[all-ewwel darba [assejtu li g[andkom turu lfidu/ja tag[kom lil partit ie[or.

Irrid ng[id li l-Partit Nazzjonalista kien qed jissielet g[ar-raba’ le;i]latura tieg[u konsekuttiva. Dan kien di;a qed ipo;;ina fi ]vanta;;.

Kull Gvern serju hu mistenni minnu li jie[u d-de/i]jonijiet me[tie;a, mhux populisti.

Stajna konna populisti u konna niksbu ri]ultat a[jar i]da konna nkunu egoisti. Hu naturali li matul dawn la[[ar [ames snin, [adna de/i]jonijiet li affettwaw

b’mod negattiv.

Mill-banda l-o[ra, kien hemm de/i]jonijiet li stajna [adniehom b’mod aktar sensittiv. B[ala gvern, ma bqajniex nikkunsidraw b’serjetà dak li kien qed jaslilna.

Minix se nipponta subajja lejn [add g[aliex ma n[ossx li dan hu essenjzali biex nifhmu fejn qeg[din u nag[rfu fejn irridu mmorru.

Ikun ]ball kbir min jag[mel hekk g[aliex a[na lkoll, xi ftit, irridu nerfg[u r-responsabbiltà.

Li hemm b]onn issa hu tti;did tal-partit u l-istrutturi tieg[u. B’dan infisser li lPartit Nazzjonalista jrid jinfeta[ u jer;a’ jsir il-partit ta’ kul[add, kif kien filperjodu matul is-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.

Il-Partit Nazzjonalista jrid jer;a’ jilqa’ fi [danu min kellu twemmin nazzjonalist u ried b’mod ;enwin li din ilpolitika tbiddilna b[ala pajji].

Dan il-pro/ess g[andu jie[u ]-]mien tieg[u. Ma rridux ng[a;;lu. Irid ikun

pro/ess li jsir b’serenità, [ieles minn kull a;enda personali u marbut mal-bidla li nemmnu fiha. Il bidla

’

-

.

f dan il pajji] ;ibni[a

-

-

Irridu issa n;ibu l bidla fil

.

Partit Nazzjonalista

Grazzi tal-fidu/ja li wrejtu fija

Meta kont qed nikkunsidra li nikkontesta din l-elezzjoni ;enerali, u[ud kienu tawni parir biex ma nikkontestax f’dan l-istadju hekk kif kien jidher /ar li l-Partit Nazzjonalista kien jinsab minn ta[t.

Irre]istejt dawn il-pariri g[aliex g[alija li tikkontesta ma kellha qatt tkun xewqa personali, jew de/i]joni li tie[u skont x’jaqbillek.

Ikkontestajt f’dan l-istadju g[aliex [assejt li l-Partit Nazzjonalista kellu b]onni u g[aliex emmint li stajt nipparte/ipa biex in;ib ilbidla li xtaqt f’pajji]na.

G[alkemm kont ili attiv fil-politika numru ta’ snin, sa mis-snin tieg[i fl-università, aktar tard fil-Moviment }g[a]ag[ Partit Nazzjona-

lista u eventwalment fi]}g[a]ag[ tal-Partit Popolari Ewropew, kienet biss sena ilu li kkontestajt b’mod dirett f’elezzjoni demokratika.

Sena ilu, ikkontestajt lelezzjoni tal-kunsilli lokali g[all-ewwel darba fisSi;;iewi, fejn ing[atajt ilprivile;; li nservi b[ala Vi/iSindku. Dakinhar kont [assejt ir-responsabbiltà li kont fdat biha. Qatt ma [sibt li din il-kariga kien se jkolli ng[addiha lil su//essur tieg[i daqstant malajr.

Irrid ng[id li se nkun qed in[alli din il-kariga b’g[afsa ta’ qalb. Ir-ra[al tas-Si;;iewi [abbejtu u kien be[siebni nsa[[a[ il-[idma tieg[i filkunsill wara din l-elezzjoni ;enerali. Madankollu, ilprivile;; li fdajtuni bih, dak ta’ Membru Parlamentari, jitlob minni issa li na[dem fuq livell nazzjonali.

Se nkun qed nipparte/ipa bis-s[i[ mill-bank talOppo]izzjoni u nwassal ilvu/i tag[kom li ele;;ejtuni u ta’ dawk l-eluf li g[a]lu lillPartit Nazzjonalista. Dan issa hu d-dmir tag[na.

minn Ryan Callus

........................................... info@rtancalus.com

Kull pajji] jixraqlu Oppo]izzjoni serja, li ssegwi b’reqqa x-xog[ol tal-Gvern.

Se nkun qed in[ares biex dak li kien imwieg[ed jitwettaq.

Se nkun ukoll qed inwassal il-vu/i tag[kom kif me[tie;.

Se nkun, fuq kollox, qed nag[mel [ilti kollha biex inkun rappre]entant denju tag[kom.

Grazzi!

Il-futur tal-PN jinsab fl-g[eruq tieg[u Nhar is-Sibt il-votanti talEwwel Distrett ele;;ewni b[ala r-rappre]entant tag[hom fil-Parlament.

Wara anqas minn sena ta’ [idma fosthom u mag[hom il-kostitwenti tieg[i tawni lprivile;; li nservihom u li nwassal le[inhom fl-og[la istituzzjoni tal-pajji].

Ta’ dan il-privile;; nirringrazzjahom u nweg[dhom l-impenn kollu tieg[i biex huma jkomplu jil[qu l-aspirazzjonijiet tag[hom.

Finalment dan ir-ri]ultat hu aktar tag[hom milli hu tieg[i u jien nassigurahom li, g[alkemm mill-Oppo]izzjoni, se nag[mel l-almu tieg[i kollu biex fir-residenti talEwwel Distrett ikomplu jg[ixu a[jar u jgawdu mill;did li jin[oloq fil-pajji].

Fil-;img[at li ;ejjin se nisimg[u [afna dwar irri]ultat elettorali: se nisimg[u teoriji dwar x’mar [a]in, tort ta’ xiex tlifna u kif g[andna nwarrbu kollox u nibdew mill-;did. Lanqas la[qu g[addew 24 sieg[a mit-telfa elettorali u di;a smajna [afna argumenti. Bilkemm mhawnx min irid jg[id li hu ma kienx

parti mill-PN tul dawn l-a[[ar snin!

Bejni u bejn ru[i bdejt nistaqsi jekk dawn in-nies kinux jg[idu l-istess kieku rba[na l-elezzjoni”. Kif jg[id qawl antik success has many fathers but failure is an orphan. Kemm ninsew malajr hux. F’daqqa wa[da qisu dak kollu li g[amel Lawrence Gonzi intesa. F’daqqa wa[da qisu r-ri]ultati ekonomi/i li kiseb dan il-pajji] li (sal;img[a l-o[ra) konna tant nifta[ru bihom sfumaw fixxejn.

Jien nemmen li l-ewwel [a;a li g[andna b]onn nag[mlu hi li nkunu umli bi]]ejjed li minflok nippruvaw inwa[[lu f’kollox u f’kul[add, kollha kemm a[na ng[idu mea culpa g[aliex ]gur li kul[add g[andu parti mill-pi] tarresponsabbiltà g[al dan irri]ultat.

Il-partit ma kienx perfett u hemm [afna affarijiet x’jitran;aw, ewlenin fosthom l-istruttura organizzattiva, ilkompetenzi ta’ management u l-kuntatt mal-g[eruq. I]da, jekk verament irridu nkunu onesti u, ng[iduha kif inhi, il-

parti kbira mit-telfa ma’ kinitx ;ejja mill-[idma talpartit i]da hi aktar dovuta g[all-[idma tal-gvern partikolarment mill-mod ta’ kif kienu ji;u stmati n-nies li jkollhom talbiet jew ilmenti.

Il-partit ]gur li ma kellux rwol f’dan — anzi jien nemmen li l-ebda partit m’g[andu jkollu rwol f’materji ta’ ka]ijiet personali li jkunu relatati mal-[idma tal-gvern.

Sfortunatament, fil-parti lkbira tal-ka]ijiet, il-funzjoni ta’ customer care fil-Ministeri kienet immirata primarjament lejn il-kostitwenti tad-distrett#i tal-Ministri rispettivi. Tattika li forsi ta[dem fuq ba]i distrettwali i]da li hi fatali fuq skala nazzjonali.

Hemm b]onn li nitg[allmu minn dan kollu li l-a[jar policies, l-a[jar ri]ultati ekonomi/i, il-[olqien taxxog[ol, l-iprem servizz tassa[[a u l-aqwa pro;ett infrastrutturali li mhux ne/essarjament iwasslu g[all-popolarità.

Il-popolarità ti;i mirrispett lejn i/-/ittadin, millmod kif ji;i trattat u minn kif ikun stmat i/-/ittadin li ma

jsirx rilevanti biss fl-a[[ar [ames (jew disa’) ;img[at ta’ qabel l-elezzjoni i]da matul il-[ames snin kollha tal-le;i]latura.

G[aldaqstant nemmen li lfutur tal-Partit Nazzjonalista ]gur li ma jinsabx f’xi persuna wa[da wa[edha.

In[oss li nkunu qed nag[mlu ]ball kbir jekk ming[alina [a nsibu xi messiah li se jre;;g[ana lura g[allpopolarità wa[du u sempli/iment bis-sa[[a ta’ ismu u kunjomu.

Il-partit mhux primadonna g[andu b]onn imma tim li kapa/i jg[aqqad lill-partit, jimmobilizza l-g[eruq tieg[u u jkompli jibni fuq it-tajjeb kollu li g[andna.

Fuq kollox, it-tim li se jkun fdat bit-tmexxija jrid ikollu lim[abba lejn il-partit, dak li jfisser u l-valuri politi/i li sawruh matul i]-]minijiet.

Dan it-tim irid jer;a’ jixg[el il-fjamma tal-passjoni lejn larma tal-Partit Nazzjonalista — fjamma li forsi battiet i]da jien /ert li ma ntfietx u flimkien nistg[u ner;g[u nibdluha f’[u;;ie;a ta’ ener;ija, vi]joni politika u [idma fl-interess ta’ pajji]na.

minn Claudio Grech

........................................... claudio.grech@gmail.com

It-tim il-;did tal-PN irid jer;a’ jixg[el il-fjamma tal-passjoni lejn l-arma tal-PN

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni

13

Mill-bank tal-Oppo]izzjoni . M’iniex se nkun b’xi mod apolo;etiku dwar ir-ri]ultat li l-partit ;ieb fl-a[[ar appuntament elettorali tieg[u.

Dak hemm qieg[ed u fih diversi messa;;i li tajjeb li wie[ed jirrifletti dwarhom.

Messa;;i direttissimi lejna, u o[rajn lejn il-klassi politika kollha kemm hi. I/-/aqliq flelettorat ta’ bejn wie[ed u ie[or 6% hu, f’termini talpolitika Maltija, tsunami.

Kwa]i fl-istess jum meta l:appun kien qieg[ed ifakkar dak il-mument sfortunat u mill-ikreh, a[na konna qed naraw ir-ri]ultat ta’ dak li konna qeg[din immissu, imma li ma bdejniex nirrealizzaw bi]]ejjed. Kien hemm diversi aspetti li setg[u jwassluna biex nifhmu verament li l-poplu mexa ferm iktar ’il quddiem mi]-]ew; partiti, proprju g[aliex iddemokrazija qieg[da hemm u hi libera. . Is-skiet ta’ parti sostanzjali tal-elettorat, li kien jawguralek imma jibqa’ attent u lura, kellha tkun indikazzjoni li kollox kien qed jimmira lejn direzzjoni wa[da. {assejt li [afna g[amlu hekk g[aliex riedu li jkollhom il-libertà assoluta li jesprimu ru[hom fil-kaxxa tal-vot. Mhux g[aliex ne/essarjament saru ta’ partit jew ie[or, anzi g[aliex riedu jibdlu ming[ajr ma jintrabtu li fil-futur ja;ixxu bl-istess mod jew b’ie[or. L-akku]i re/ipro/i fl-a[[ar dwar atti ta’ korruzzjoni u l-pro/essi penali li segwew ;iebu stmerrija minn [afna mill-elettorat fuq i]-]ew; partiti. Kien hemm 1

2

reazzjoni, l-ewwel, g[all-fatt li dan sar fl-a[[ar u mhux filmument meta nqalg[u; u ttieni li kull politiku beda jitpo;;a fid-dubju fuq dak li huma l-kwalitajiet tieg[u. . Il-messa;; hu dirett bi//ar lejn il-b]onn li l-klassi politika ;;ib ru[ha sew, b’integrità, bl-onestà, birrispett re/iproku u bisserjetà. Kif ukoll li tifhem li l-elettorat m’g[adux lura u sar jifhem ferm u ferm iktar milli na[sbu. Fit-triq twila ta’ din il-kampanja, jiena ltqajt ma’ [afna li g[amluli anali]i politika pre/i]a u korretta.

Ma qag[dux lura milli jesprimu l-kritika /ara u diretta tag[hom lejn [afna punti u passi. G[alija kienu dejjem iktar sinjali /ari li lpajji] qed jixba’ bil-mod kif saret il-politika. L-azzjonijiet []iena, id-daqqiet tas-sejf u lkliem ]ejjed dejqu. Il-pajji] kien spettatur parte/ipi attiv, mhux passiv, ta’ dak li se[[ fil-Parlament. Id-diskors ]ejjed, in-nuqqas ta’ solidarjetà u l-adorazzjoni lejn il-poter ;iebu [afna tog[miet morri f’[alq diversi. . Il-kampanja minnha nfisha, fit-tul tag[ha, dejqet ukoll lill-elettorat tag[na. :ieb bi//a negattiva fuqna.

Min-na[a l-wa[da, il-fatt li x-xandir kien kollu bumbardament, ji;ifieri filg[odu, wara nofsinhar u darbtejn filg[axija, b’politi/i jaqb]u g[al g[onq xulxin u min-na[a l-o[ra li dehret li din hi xi forma ta’ oppressjoni medjatika li kien hemm b]onn li tispi//a. Billi konna a[na lkoll li dde/idej3

4

na dan, sar x’sar fl-a[[ar tliet ;img[at tal-kampanja, kien kollu g[alxejn. Fid-djar tannies, flok xi dibattitu kont tara stazzjonijiet o[rajn li ma fihom politika ta’ xejn.

Diversi, iktar fl-a[[ar jiem, kellhom sens ta’ liberazzjoni, li se jne[[u dak li kien qed idejjaqhom, u dan sibtu g[and dawk kollha ta’ opinjonijiet differenti, li rrid ng[id li baqg[u pa/enzju]i mag[na u jift[ulna l-bieb ta’ djarhom. . Wara jum ta’ laqg[at u fil-kumulu ta’ ;img[at, kont in[ossni li qieg[ed iktar u iktar minn qabel na[dem solu kontra l-kurrent. Kontra dan il-kurrent qawwi ta’ nies li vvutawlna fil-passat li, i]da, f’qalbhom riedu bidla.

F’[afna [assejt, anzi, li dan ma kienx /aqliq min[abba din il-le;i]latura, imma kumulu ta’ o[rajn passati. Fl-1998 kien hemm reazzjoni kontra lGvern Laburista, fl-2003 kien hemm il-pass po]ittiv favur lUnjoni Ewropea, u fl-2008 kien hemm il-bi]a’ li se jer;a’ ji;i lura l-Partit Laburista ta’ bejn l-1996 u l-1998. Dawn ilkonsiderazzjonijiet ]ammew lin-nies ikomplu jivvutaw fuqna b’ma;;oranzi varji.

I]da issa dehrilhom li kien ilmument meta lill-Partit Laburista jistg[u jafdawh, anzi a[jar li jippruvaw lillmexxej tieg[u, anki jekk mhux ne/essarjament li jer;g[u jaraw u/uh millpassat. . Personalment nistqarr li kienet ta’ sofferenza akbar nara dan kollu jse[[ quddiemi, aktar u aktar meta 5

6

kien hemm [idma validissima li n[oss li ma kinitx apprezzata bi]]ejjed. Waqt ilkampanja kont dejjem konxju li stajt nispi//a barra millParlament. Xorta rajt li g[andi nibqa’ nwettaq dmiri lejkom u lejn il-partit, g[aliex hekk titlob l-ir;ulija.

Ma rajtx li jkun pass ta’ lealtà li nabbanduna l-vapur, imma li nkompli g[addej, anki jekk kont qed nissogra li wara noqg[od ni;i mg[ajjar li g[eriqt. Minkejja dan kollu, u dak kollu li kelli ng[addi minnu, ;ejt elett u ta’ dan nirringrazzja lil dawk kollha li wrew fidu/ja fija. . Biss, issa, fuq il-bank tal-Oppo]izzjoni qeg[din.

Hemm [afna xog[ol li jrid isir. Il-partit jer;a’ jorganizza ru[u, ji;i lura lejn i/-/entru u ma jmurx lejn il-lemin.

Mhemmx b]onn sajjetti jew xog[ol tal-g[a;la, i]da dan g[andu jsir bil-g[aqal, bilpa/enzja u bis-sabar. Irridu ner;g[u nduru mag[na nfusna. Niltaqg[u iktar spiss u nifhmu ]ew; punti importanti: l-ewwel, nifhmu kemm verament il-partit biddel lis-so/jetà bilprogrammi /ari u diretti fledukazzjoni, g[aliex hemm maturità ikbar u li, fl-opinjoni tieg[i, qab]et lil dik ta]-]ew; partiti. It-tieni, li g[andna nippreparaw lill-partit, lewwel fil-[idma diretta flOppo]izzjoni, u t-tieni, li jkollna wie[ed li kapa/i jisfida partit ie[or immexxi minn Prim Ministru li nippre]umu li se jkollu, sa dak i]-]mien, esperjenza ta’ [ames snin u ta’ /erta età.

7

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelomifsudbonnici@gov.mt

. }gur mhux forsi, biex dan isir, irridu mmorru lura g[al pro/ess ta’ djalogu masso/jetà biex nifhmu, u t-tieni, li nibnu mill-;did id-diversi kumitati u sezzjonijiet. Nara prijorità li nag[]lu u niffurmaw tajjeb lillkandidati, b’mod partikulari li nifhmu iktar xi jfisser li a[na demokrati/i nsara. Hemm di;à [afna bnedmin validi li [admu, u g[adhom lesti li jservu, kif ukoll b’mod partikulari diversi o[rajn ;odda li lesti jid[lu mag[na.

Il-vu/i tal-partit qed t[ares lejn dan il-b]onn ta’ organizzazzjoni, formazzjoni u preparazzjoni. Iktar ma dan isir b’attenzjoni u perseveranza, ming[ajr atrit jew ;lied intern, tant a[jar.

Hemm triq twila quddiemna, i]da jiddependi minna kemm se nimxuha tajjeb. Jekk iva, ma hemmx dubju li naslu.

8

Sbej[a Patria Nibda billi qabel xejn nirringrazzja lil dawk kollha li urew fidu/ja fija bil-vot tag[hom fl-elezzjoni li g[addiet. Minkejja li ma ;ejtx elett, se nkompli nag[ti sehmi u l-ener;ija tieg[i fi [dan ilPartit Nazzjonalista.

Il-Partit Nazzjonalista tilef bilkbir. U quddiem telfa b[al din, lewwel u qabel kollox irid ikollna l-kura;; nag[rfu b’umiltà li]balji. Ming[ajr ippuntar ta’ swaba, ming[ajr konklu]jonijiet mg[a;;la, imma b’sin/erità.

L-ewwel pass biex tibda tfiq hu li tifhem x’kien il-mard. F’din lelezzjoni ma nemminx li kienu ri;ettati l-policies, li f’[afna minnhom ma hemm xejn differenti mill-Partit Laburista, imma i]jed l-istil ta’ tmexxija.

Biex ni;bor kollox fi fra]i wa[da, ng[id li f’dawn il-25 sena edukajna poplu imma fl-a[[ar snin ma ttrattajniehx ta’ edukat.

Irridu nammettu li tajna stampa ta’ arroganza, u li din l-arroganza m’g[adux postha fis-so/jetà tallum. I]-]mien ta’ dawn it-tip ta’ bu]ullotti jrid jispi//a. }ball ie[or nemmen li jinsab fid-definizzjoni li tajna ta’ x’inhi lealtà. Lealtà ma tfissirx li tiddefendi n-nuqqas ta’ etika u li]balji li jag[mlu n-nies tan-na[a tieg[ek.

Fl-a[[ar mill-a[[ar, spi//aw kienu dawn in-nies li [admu kontra l-partit stess.

Irridu nitg[allmu li min jid[ol fil-politika g[all-gwadann, jibqa’ jitmexxa mill-gwadann.

G[all-kuntrarju, lealtà g[andha tfisser li jekk int po;;ejt lil s[abek u lill-partit f’sitwazzjoni antipatika, twarrab int, mhux i;;ieg[el lil ta’ madwarek jiddefendu l-indifensibbli.

Sirna wkoll partit li ma baqax miftu[ g[all-kritika. Ner;a’ ng[id dak li g[idt fil-Kunsill :enerali tal-2011: “Hemm b]onn li ner;g[u niskopru l-pro/ess ta’ djalogu u konsultazzjoni pubblika, kun/ett li kien dal-partit stess li da[[al f’pajji]na, i]da li f’/erti de/i]jonijiet ing[ata l-;enb. Irridu nkunu partit aktar miftu[ g[allideat ta’ nies ta’ rieda tajba… partit qrib tan-nies, partit li jisma’.”

Il-kritika kostruttiva hi sabi[a g[aliex tg[inek timxi ’l quddiem.

Dan g[andu jkun li jfittex min hu fil-politika: il-kritika kostruttiva u mhux lil min ipo;;ieh fuq pedestall.

Imma issa ’l fejn se mmorru? U kif se naslu?

Nemmen li l-ewwel, u qabel kollox, il-partit irid jer;a’ jibni xxibka ta’ komunikazzjoni li kellu man-nies billi jsa[[a[ u jinvolvi kemm jista’ nies fil-ferg[at u listrutturi tieg[u.

Il-kumitati sezzjonali jridu jkunu /entru ta’ djalogu fil-

lokalitajiet, u l-post minn fejn ilwe;g[at tan-nies jitilg[u ’l fuq biex ikunu indirizzati fil-politika.

Dan it-tis[i[ irid isir prin/ipalment permezz ta]]g[a]ag[, li minnhom jista’ jer;a’ jitwieled l-amor propju lejn ilpartit bit-tis[i[ ukoll ta’ [idma volontarja.

Irid ikun partit aktar organizzat.

Partit li ma jfittixx il-kandidati sena qabel l-elezzjoni, imma propju minn issa jindividwa lkandidati g[all-elezzjonijiet li jmiss. Kandidati li jkunu preparati minn kmieni g[all-[idma politika, u li hawnhekk wie[ed irid jinkludi b’mod attiv l-A}AD u jsa[[a[ha b[ala vera akkademja u skola politika.

Il-partit irid ukoll ifittex filosofija politika li tg[innu ja;;orna ru[u waqt li jibqa’ leali lejn il-prin/ipji fundamentali tieg[u. Il-;lieda politika tal-lum m’g[adhiex bejn il-lemin u xxellug tradizzjonali, imma bejn i//entralizzazzjoni u dde/entralizzazzjoni tal-poter.

F’dan l-ambitu, il-Partit Nazzjonalista g[andu dejjem i]omm mal-akbar forma ta’ de/entralizzazzjoni: il-libertà talindividwu. Dan b[ala partit li dejjem po;;a l-individwu fi//entru tal-politika tieg[u.

Din il-libertà trid tkun bilan/jata mir-responsabbiltà, u allura g[andna nibqg[u fibra morali ta’

valuri umani li huma l-ba]i talmoralità. Valuri umani li jabbra//aw ir-reli;jonijiet kollha, u mhux valuri esklusivament insara.

Il-valuri li jirrappre]entaw ilqalba tas-sewwa: l-onestà, il-[ajja, is-solidarjetà, ir-rispett, l-etika, ilverità, il-;ustizzja — u allura fisso/jetà pluralistika tal-lum, ilqalba minn Religio et Patria g[al Spiritus et Patria.

F’din il-mixja lejn il-libertà fla[[ar snin il-partit /eda g[allistati]mu. Mill-a[[ar programm elettorali stess, wie[ed jara politika ta’ aktar /entralizzazzjoni u aktar kontroll tal-istat.

Insemmi biss proposta wa[da b[ala e]empju: il-Pension Fund g[at-tfal. Partit li kien jikkritika lis-so/jalist g[ax jipprova je[odlok [sieb [ajtek mindu jlibbsek il-[arqa sa ma jidfnek, spi//a partit li jipprova jie[u [siebek qabel biss tilbes l-ewwel [arqa.

Biex nikkonkludi, na[seb li lpartit irid isir so/jalment aktar liberali u fiskalment aktar konservattiv. Partit li jer;a’ jemmen f’dik li Guido de Marco sej[ilha “il-politika talperswa]joni”, u li, ner;a’ nikkwota lil Guido, ipo;;i “illibertà l-ewwel u qabel kollox”. {a jkunu dawn il-kwalitajiet li jien se nkun qed infittex fittmexxija l-;dida. Tmexxija li

minn Mark Anthony Sammut markasammut@gmail.com

g[andha tinkludi nies ta’ ideal politiku differenti biex ter;a’ tg[aqqad fazzjonijiet liberali ma’ dawk konservattivi billi ner;g[u npo;;u l-individwu fi/-/entru.

Tmexxija li g[andha ter;a’ tibni dal-partit g[al wie[ed li jag[mel ;ieh lil din is-sbej[a patria, partit li jer;a’ jsir monument tal-glorja tag[na, vittorju] u trijonfanti.

Dan nistg[u nag[mluh. B[alma dejjem dawwarna l-isfidi ta’ pajji]na f’opportunità, issa jmiss li ndawru l-isfida li g[andna quddiemna b[ala Partit Nazzjonalista f’opportunità ta’ ti;did u ta’ tisfija.

14 Ittri lill-Editur It-Teatru Manoel sar ]g[ir g[all-kun/erti ta’ Brian Schembri Sur Editur, G[all-kun/ert tal-1 ta’ Marzu, it-Teatru Manoel kien full house. Imsieken dawk li kienu fil-gallarija jmissu mas-saqaf tat-teatru!

Kun/ert tal-og[la livell blisem Quintessentially Russian, b’mu]ika ta’ tliet kompo]ituri ;ganti, Mussorgsky, Tchaikovsky u Rachmaninov.

Ma setax jonqos li t-Teatru Manoel ;ab minn Pari;i lil Brian Schembri b[ala direttur.

G[a]la tajba ma’ min g[amel diversi snin jistudja, iggradwa u g[amel kors ta’ studju aktar avvanzat, postgraduate fiddirezzjoni tal-orkestra, firRussja.

Tchaikovsky kien professur fil-konservatorju ta’ Moska.

Rachmaninov studja fl-istess konservatorju ta’ Moska. Brian Schembri studja f’dan l-istess konservatorju ta’ Moska.

Wara li miet Tchaikovsky, il-konservatorju ssemma g[alih.

L-g[a]la tal-programm tatTeatru Manoel kienet e//ellenti. A night on the Bald Mountain ta’ Mussorgsky, wara l-kun/ert g[all-pjanu u orkestra Numru 4 ta’ Rachmaninov, bil-pjanista solista brava Charlene Farrugia u s-sinfonija kapolavur Numru 4 ta’ Tchaikovsky li inkurunat il-kun/ert.

Il-kun/ert spi//a b’/ap/ip enormi mill-udjenza.

AMADEO MANCHE L-Imsida

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Il-PN g[andu jimxi mal-kurrent^ Sur Editur, Segwejt b’interess wa[da mill-ewwel anali]i fuq NET Television dwar it-telfa kbira li sofra l-Partit Nazzjonalista, filprogramm .net, bejn l-eks deputat Richard Muscat, il-;urnalista veteran Lawrence Grech u l-pre]entatur Jean-Claude Micallef.

Ba]ikament l-opinjoni ta’ dawn dwar ir-ra;unijiet li wasslu g[at-telfa tal-PN kienu jvarjaw minn… (i) li l-partit ta’ Joseph Muscat kellu magna propagandistika aktar qawwija minn dik tal-PN, mimlija gimmicks, i]da effettiva. Dan grazzi g[all-mezzi finanzjarji ferm aktar superjuri g[al dawk tal-PN fil-gvern, li g[amlu possibbli lideat propagandisti/i tat-tmexxija ta’ Muscat. VERU. (ii) li l-PN m’g[arafx is-sinjali ta]]minijiet. Ji;ifieri li l-elettorat illum sar aktar /iniku u ferm, ferm inqas idealista …jinteressah ferm, ferm aktar, jekk mhux biss, dak li jolqot lilu kuljum, u mhux mill-‘istampa l-kbira’, b[al ekonomija u finanzi fis-sod u wisq inqas minn dak li g[addejjin minnu l-popli ’l barra minn xtutna. VERU. (iii) li l-PN mexxa kampanja elettorali ‘negattiva’ u dwar il-passat ikra[ tal-partit ta’ Muscat bejn l-1971 u l-1987, li g[al per/entwal g[oli demografiku tal-elettorat tal-lum ma jfisser xejn. G[all-istess ra;unijiet dawn jie[du l-istabbiltà u ddemokrazija li kiseb u ggarantixxa l-PN f’pajji]na,for granted, g[ax appuntu qatt ma g[exu dawk is-snin, VERU. (iv) Kien hemm min (anki fost dawk li

soltu jivvutaw lill-PN – u dawn anki g[ax ma nqdewx f’xi [a;a li ppretendew li [aqqhom), ivvutaw g[all-‘bidla’ – biex jippruvaw lil Muscat, jew bi ‘tpattija’.

VERU.

G[alhekk, qal Richard Muscat, il-PN g[andu jag[mel b[alma kien g[amel wara t-telfiet tal-1971 u l-1976, meta mexa mal-kurrent, mal-‘moda’ taxXellug, u politikament resaq lejn i//entru-xellug, u abbanduna ‘r-ru[‘, warrab l-ideali, il-prin/ipji tradizzjonali, stori/i /entru-lemini#lemini tieg[u.

Hawn ma naqbel xejn: min jafni jaf li ma’ din l-idea li nabbandunaw l-ideali tag[na biex nidhru ‘moderni’ [alli nirb[u l-fidu/ja tal-poplu, ma kontx qbilt, u ma naqbilx.

Dan ukoll g[aliex il-verità hi li lelezzjonijiet tal-1981 u 1987 il-PN reba[hom mhux g[ax resaq lejn i//entru-xellug, jew g[ax l-elettorat Malti xellugi i]da g[ax il-poplu ried lura llibertajiet demokrati/i li x-xellug kien wasal biex qered g[al kollox, u g[ax qabel ma’, u emmen, il-messa;; ta’ rikon/iljazzjoni ta’ Eddie Fenech Adami, li g[adna ngawdu, sal-lum.

Dawn huma valuri [a;a wa[da mallemin, jew jekk tippreferu ‘/entru-lemin’, [a;a wa[da mal-Partit Nazzjonalista, appuntu l-partit tan-nazzjon, tal-poplu kollu. G[alhekk Muscat fid-diskorsi, beda jikkupjahom fis-slogan tieg[u ‘Malta tag[na lkoll’.

Il-fatt li dan kien messa;; li g[al ]mienna, kif ktibt aktar ’il fuq, ma jag[milx sens – g[ax Malta llum hi ferm

Issa t-test veru g[al-Labour dwar il-pagi u l-[addiema Sur Editur, Tal-Partit Laburista kultant jitkellmu fuq ixxog[ol u dak li jg[idu ma tantx jag[millek kura;;.

Se nikkwota dak li qalu ]ew; kapurjuni laburisti dwar dan is-su;;ett vitali, kif ukoll dak li qal ri/entement il-mexxej Muscat.

George Vella: Mass rally g[all-familja, ?entru Nazzjonali Laburista, nhar l-Erbg[a 26 ta’ Frar, 2003: “… u ner;a’ ng[idlu jien alla[ares jog[lew il-pagi g[ax ma nibqg[ux kompetittivi.”

Radju Super 1 fuq il-programm ta’ Manwel Cuschieri “Aktar ma ng[ollu l-pagi aktar noqtlu lilna nfusna”.

Edward Scicluna: Suppliment tal-Business tat-Times 5 ta’ Frar 2009 “Workers may agree

to a wage cut or else suffer loss of jobs. The former (a wage cut) saves jobs.”

Issa ftit tax-xhur ilu (Settembru 2012) kellna lil Joseph Muscat innifsu jitkellem fil-Kungress Laburista f’Ta’ Qali u jg[id li: “]ieda fil-paga minima barra li ma tiggarantix titjib fil-livell tal-g[ixien tista’ ]]id l-in/ertezza. Jista’ ji;ri li l-[addiema jitwaqqg[u b[ala self-employed jew addirittura jitke//ew u li tog[la l-paga minima mhix prijorità u li mhux se jg[olliha.

Iddeskriva dan kollu b[ala thorny.

U nistaqsi jien dawk il-paroli kollha dwar xog[ol prekarju x’sar minnhom? Issa naraw kif se ja;ixxi fil-prattika fil-;img[at u x-xhur li ;ejjin.

J. MICALLEF

Il-{amrun

differenti mill-era Mintoffjana-So/jalista, grazzi g[al Eddie – lil Muscat ma nkwetahx, u fil-fatt wasal fejn ried …f’Kastilja, ta’ 39 sena.

Dan g[aliex, b[alma qal sie[bi Richard, [afna “xtraw il-prodott reklamat minn Muscat”, ming[ajr ma kellhom garanziji li dak li hemm fil-packing kien dak li pprietka Muscat. Dan se jsiru jafuh biss fil-[ames snin li ;ejjin, u xog[lna, b[alma qal Jean Claude Micallef, hu li nkunu lesti biex dan nikxfuh, kontinwament.

Tal-a[[ar: dawk kollha li vvutaw lil Muscat biex jippruvawh jew biex ipattuha lill-PN, ]gur li mhumiex tal-istess fehma b[al dawk il-132,426 konvinti mill-ideali, mill-valuri stori/i, imma eterni, immutabbli u permanenti tal-PN. Jekk dawn l-ideali jitwarrbu jew jinbidlu, jekk nimxu mal-kurrent, biex inkunu ‘moderni’ jew no[duhom for granted, il-periklu hu li n-nazzjonalisti ‘veri’ ma jibqg[ux jidentifikaw ru[hom mal-PN u fl-elezzjoni jastjenu, filwaqt li l-o[rajn iktar ma jibqg[ux jaraw differenza bejna u bejn il-partit ta’ Muscat.

G[all-kuntrarju n[oss li g[andna aktar insa[[u u nfiehmu dawn l-ideali u ttwemmin liberali demokrati/i sa minn ]mien :or; Borg Olivier, l-aktar fost u i]-]g[a]ag[.

Dan kollu qed niktbu b[ala kontribut g[ar-riflessjoni f’dan l-istadju kritiku u importanti g[all-futur tal-partit glorju] tag[na.

JOE CALLEJA {al Qormi

Il-valuri ta’ veru Sur Editur, Skont eks mexxejja u deputat mexxej tieg[u stess, il-Partit Laburista hu partit bla ru[. G[aliex?

Mintoff fil-Parlament fl-20 ta’ :unju 1998: Il-Partit Laburista ta[t Sant tilef ru[u. Ittradixxa l-prin/ipji tieg[u, qed jiffa//ja kri]i fir-ru[ tieg[u.

An;lu Farrugia f’intervista ma’ The Sunday Times fil[ar;a tal-4 ta’ Frar 2013: l-MLP tilef il-valuri tieg[u u ma g[adux jirrappre]enta lill-[addiema; ma tistax tkabbar ilpartit b’detriment g[all-valuri.

Karmenu Mifsud Bonnici – The Malta Independent fil[ar;a tat-Tnejn 25 ta’ Frar 2013 — Intervista ma’ John Cordina: “Il-Partit Laburista tilef ru[u. Il-Partit Laburista hu l-inqas g[a]la [a]ina, mhux l-a[jar”.

MARIO AGIUS Ra[al :did

Ittri lill-Editur 15

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Grazzi Lawrence Sur Editur, Nixtieq ng[id ‘grazzi’ lil Lawrence Gonzi, ra;el onest u sin/ier, g[all-[idma kbira tieg[u b’risq in-nazzjon. {idma li ssarrfet f’;id g[allpoplu kollu kemm hu.

I]da jiddispja/ik tg[id li r-ri]ultat talelezzjoni, bit-telf kbir ta’ voti g[all-Partit Nazzjonalista, fisser bi/-/ar li g[al [afna ma interessahomx il-;id li sar g[an-nazzjon minkejja li jkunu gawdew minnu huma u lfamilja. Imma l-vot rabtuh ma’ xi nuqqas personali tag[hom.

G[alija dawn in-nuqqasijiet ]gur mhux

responsabbli g[alihom Lawrence Gonzi, imma lministri kollha. U mhux ;ust li r-responsabbiltà refag[ha wa[du bil-konsegwenza li mhux se jkun qed jikkontesta g[al kap tal-partit.

Dan se jkun, bla dubju, di]appunt g[al [afna nazzjonalisti li baqg[u leali lejn il-Partit Nazzjonalista.

Mill-;did grazzi Lawrence Gonzi li minkejja l-maltemp tista’ tg[id tul l-amministrazzjoni kollha, pajji]na ;ibtu l-g[ira ta’ pajji]i ferm akbar minnha.

ANTHONY DUCA {al G[axaq

Il-‘GWU’ g[al darba o[ra fil-Kabinett laburista^

Ma kienx jist[oqqlu

Sur Editur, Fi ]mien li l-GWU kienet mi]]ew;a mal-Partit Laburista dik il-union privile;;jata kellha rappre]entanza fil-Kabinett talMinistri.

Bil-[atra ta’ Mario Cutajar b[ala Segretarju tal-Kabinett donnu li l-istorja qed ter;a’ tirrepeti ru[ha.

Sur Editur, Nistqarr li g[al dak li wettaq fil-le;i]latura 2008-2013 Lawrence Gonzi ma kienx jist[oqqlu jitlef l-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu 2013.

Aktar u aktar ma kienx jist[oqqlu jitlef b’dak il-mod.

Nirringrazzja[ tal-[idma kbira tieg[u li m’g[andix dubju wettaqha anke b’sagrifi//ju personali tieg[u u tal-familja.

Filwaqt li nirrispetta dde/i]joni li [a, nistaqsi jekk Malta tifla[x titlef mexxej tal-kalibru tieg[u.

M. AGIUS Ir-Ra[al :did

ANTHONY MICALLEF Il-Mosta

L-audit beda … u anke l-‘puxxjaturi’!

Sur Editur, Jidher li l-audit tal-tal[addiema tal-gvern li kienet semmiet Helena Dalli di;a beda.

Immedjatament kif la[aq Prim Ministru Joseph Muscat [abbar li kien [atar lil Mario Cutajar eks uffi/jal g[oli tal-GWU b[ala Segretarju Permanenti Prin/ipali u Kap ta/-?ivil fuq ba]i designate.

Joseph Muscat semma li lil Mario Cutajar jiftakru minn ]mien il-Gvern ta’

Alfred Sant waqt innegozjar dwar il-ftehim kollettiv g[all-[addiema talGvern.

Nikkunsidra li din il-[atra ta’ Mario Cutajar hu lewwel pass immedjat biex ikun jista’ jibda l-audit tal[addiema tal-gvern.

Din il-[atra tista’ sservi wkoll fejn ikun hemm b]onn djalogu jew ‘puxxjatura’ bejn il-gvern laburista u l-GWU.

J. ABELA San :iljan

Mario Cutajar tal-GWU Sur Editur, Nhar it-Tnejn 11 ta’ Marzu 2013, Joseph Muscat, Prim Ministru ;did fjamant kien fuq TVM ikun intervistat minn Pierre Portelli.

G[all-mistoqsija ta’ Portelli dwar il-[atra ta’ Mario Cutajar (eks GWU) b[ala Segretarju tal-Kabinett, Segretarju Permanenti Prin/ipali u Kap ta/-?ivil. Joseph Muscat qal li jiftakar li Mario Cutajar 15-il sena qabel kien involut finnegozjar tal-ftehim kollettiv tal-[addiema tal-gvern.

Dak i]-]mien il-gvern ta’ Alfred Sant kien bag[at proposti lill-unions dwar dak il-ftehim kollettiv fosthom paragrafu 5.3 li kien ippropona li “l-iskali tas-salarji pagabbli g[all-1999 u g[as-sena 2000 ikunu l-istess b[al dawk g[all-1998”... ji;ifieri fri]a.

Dak i]-]mien Joseph Muscat kien konsulent tal-gvern filMETCO u fl-MDC. Dak i]-]mien Muscat kien ukoll fa[[ar mi]uri li kien [a Alfred Sant fil-Ba;it g[all-1998 biex ira]]an il-pagi. Kien kiteb artiklu fil-Kull{add tal-31 ta’ Mejju 1998 biex ifa[[ar dawk il-mi]uri u qal li [afna osservaturi kienu qed isostnu li dak il-Ba;it (1998) kien se j[alli effett tajjeb fuq il-kompetittività tal-industrija g[ax kien immirat biex ira]]an il-pagi.

Nikkwota minn dak l-artiklu: “Dan g[aliex fost l-o[rajn ittalbiet g[al /ertu livell insostenibbli ta’ pagi, issa naqsu.”

Minn dak li ktibt ma jidhirx li t-tim ta’ Joseph Mucat u Mario Cutajar se jkun ta’ xi ;id partikulari g[all-[addiema tal-gvern.

L-istorja g[andha [abta tirrepeti ru[ha.

JOE BORG Tas-Sliema

B’kull mezz Sur Editur, Nixtieq nifra[ u nawgura lill-membri parlamentari nazzjonalisti tal-Parlament ta’ din il-le;i]latura ;dida.

Ng[idilhom biex ikunu lesti ja[dmu sfieq. Ikunu preparati. Ikunu ibsin u ma jibqg[ux lura.

Jiftakru li l-kredu dikjarat ta’ Joseph Muscat hu li filpolitika the end justifies the means.

U[ud minn dawk li se jkunu fa//ata tag[hom filParlament l-istess kredu g[andhom. Dan konna di;a nafuh mill-komportament tag[hom fil-passat.

Kura;; u grazzi bil-quddiem.

JOHN MALLIA Marsaskala

Sfidi f’opportunitajiet Sur Editur, Lawrence Gonzi g[allimna kif l-isfidi nibdluhom f’opportunitajiet. Dan wettqu b’mod brillanti fejn tid[ol l-ekonomija u Malta gawdiet [afna minnu.

Issa wasal i]-]mien li dan nag[mluh fl-istrutturi kollha tal-Partit Nazzjonalista.

Hemm b]onn li na[dmu b’g[aqal, b’kalma u bilperseveranza. La nistg[u nieqfu u lanqas ng[ajjew.

ALF. DARMANIN {’Attard

Determinati> Il-PN g[andu jkun id-dar fejn kul[add je//ella Sur Editur, Kienu [ames snin diffi/li [afna g[all-Partit Nazzjonalista. Daqqa l-kri]i internazzjonali u daqqa kri]ijiet fil-Parlament. Li lGvern Nazzjonalista wasal sal-a[[ar di;à kien ri]ultat importanti [afna.

Madankollu deher bi/-/ar li l-PN kien qieg[ed ibati [afna biex jil[aq lin-nies, u n-nies biex jil[qu lill-PN stess. Dan wassal g[al telfa mill-aktar sostanzjali. Dan kollu mhux se jnaqqsilna ddeterminazzjoni tag[na, u mhux l-inqas tieg[i personalment, biex ner;g[u naraw lill-PN glorju] b[al ]minijiet img[oddija.

Issa se jkollna ]mien importanti [afna b[ala PN. Irridu nirriformaw lill-partit biex ikollna politika li tirrifletti l-bidliet, kif ukoll nag[mlu riformi qawwija flistrutturi u fir-regoli.

B’hekk il-PN ikun aktar b’sa[[tu mill-PL li fil-passat g[amel riformi sostanzjali, u li dan wasslu g[as-su//ess.

A[na rridu u se nag[mlu a[jar minn hekk.

Fuq livell ta’ [sieb politiku, kummentatur internazzjonali b[al Philip Stephens jg[id li fil-passat lideolo;ija kienet xi [a;a talpartiti tax-xellug, i]da li [afna drabi issa spi//at fuq il-partiti konservattivi. Dan qed iwassal biex is-so/jal demokrati/i u l-liberali saru aktar realisti mill-partiti konservatti, min[abba l-fatt li dawn irrealizzaw li g[andhom jift[u l-politika tag[hom g[al kul[add. Hekk g[amel il-PL. Fl-anali]i tieg[u l-PN irid jifhem li d-dinja qed tinbidel bl-g[a;la u d-diversità se tkun xi [a;a ta’ kuljum.

Irridu nifhmu wkoll li listruttura tal-familja Maltija nbidlet, li n-nies m’g[adhomx reli;ju]i daqs kemm kienu u /-/ittadini qed ikollhom jiddependu aktar fuq l-istat. Hemm ukoll ir-rwol tas-so/jetà /ivili kif ukoll l-importanza tal-g[a]la tal-individwu.

Dan kollu m’g[andux ifisser li l-PN g[andu jbiddel il-valuri tieg[u. Il-PN dejjem emmen fil-libertà, f’libertà ta’ responsabbiltà lejn xulxin u lejna nfusna. Dan ilprin/ipju hu sagrosant.

Li rridu nifhmu hu li g[alkemm il-valuri u lprin/ipji se jibqg[u hemm, listrutturi l-;odda fil-PN g[andhom jirriflettu ttibdiliet li qed ise[[u u li semmejt ftit minnhom hawn fuq.

Irridu nassiguraw li lpolitika tag[na tkun mibnija

mill-ir[ula, mir-re;juni sadDar ?entrali. Irridu naraw li l-i]vilupp politiku g[andu jkun mag[qud mad-dinja digitali. Hemm b]onn ta’ [afna aktar kompetizzjoni ta’ ideat, u li jitne[[ew ilbarrieri g[al nies li jridu jie[du sehem fil-pro/ess. IlPN g[andu jkun id-dar ta’ kul[add.

Nemmen li l-pro/ess talg[a]la ta’ min imexxi l-PN u l-istrutturi kollha jkunu miftu[in g[al akbar numru ta’ nies possibbli. B’hekk ilpartit jag[ti sinjal qawwi ta’ demokrazija, fidu/ja u meritokrazija.

L-istrutturi ;odda tal-PN g[andhom jassiguraw li lpolitika maqbula tkun imqassma abba]i ta’ kumitati li jiddiskutu l-issues partikulari, fosthom ledukazzjoni fost o[rajn.

L-istruttura ba]ata fuq letà, ix-xog[ol jew is-sess uriet nuqqasijiet qawwijin.

Irridu naraw kif il-kumitati kollha jkunu qeg[din jag[tu l-impenn politiku tag[hom, filwaqt li l-media tal-PN tkun imsa[[a [afna aktar.

Ir-rwol tal-A}AD g[andu jkun /entrali fit-tfassil talpolitika tal-PN. G[alkemm nemmen li l-A}AD g[andu jkun semi-indipendenti, ilpro/ess g[andu jkun aktar mag[qud fis-sistema kollha kemm hi biex nassiguraw li l-interessi kollha tas-so/jetà jkunu qeg[din jinstemg[u b’mod effettiv u effi/jenti fil-pro/ess.

Ir-rwol tal-A}AD g[andu jkun ukoll li jibni aktar relazzjonijiet ma’ universitajiet, kemm Maltin kif ukoll barranin. }gur li hemm b]onn li lPN i[addem aktar irrelazzjonijiet li g[andu ma’ partiti Ewropej o[rajn biex ikollna politika tal-akbar rilevanza g[an-nies.

L-aspett kummer/jali talPN irid jara li l-istruttura tattmexxija tkun e]aminata mill-;did. G[andu jkun isSegretarju :enerali li jie[u [sieb l-aspett kummer/jali, jew g[andu jkun hemm persuna b[al CEO li tmexxi?

L-isfida hi kbira g[alina lkoll. Kull min i[obb lillPN irid ukoll li l-PN jer;a’ ji;i forza rebbie[a mill;did. Il-ftit punti li semmejt di;à jistg[u jag[tu idea fuq it-tibdiliet li g[andhom isiru.

Irridu l-umiltà biex na[dmu g[all-e//ellenza talPN u tal-pajji] g[a]i] tag[na.

Determinati li naslu.

STEFAN GAUCI SCICLUNA {al Qormi

16

Televi]joni

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 }vintura (drama) • 22.00 Il-Prin/ipal (drama).

Iris

melita 176

15.25 G. Film 2002 • 17.15 The Gospel. Film 2005 • 19.15 In the Mix - In mezzo ai guai. Film 2005 • 21.05 Diary of a mad Black Woman. Film 2005 • 23.10 Riunione di famiglia... con Pallottole. Film 2006 • 01.05 G. Film 2002.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 3rd & Bird • 07.25 Me Too! • 07.45 Jackanory Junior • 08.00 The Large Family • 08.10 Tweenies • 08.30 Little Human Planet • 08.35 The Weakest Link • 09.20 One Foot in the Grave • 09.50 Keeping up Appearances • 10.20 Gavin and Stacey • 10.50 The Old Guys • 11.20 Dad’s Army • 11.50 Lead Balloon • 12.20 Katy Brand’s Big Ass Show • 12.45 The Weakest Link • 13.30 One Foot in the Grave • 14.00 Oliver Twist • 15.00 Doctors • 17.20 Keeping up Appearances • 17.50 Gavin and Stacey • 18.20 All the Small Things • 19.10 32 Brinkburn Street • 19.55 Fawlty Towers • 20.30 Little Britain • 21.00 Outcasts • 21.50 Waking the Dead • 22.40 Money • 23.35 Live at the Apollo.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.35 Light in the Piazza. Film ’62 (A) • 09.15 The Adventures of Huckleberry Finn. Film ’39 (U) • 10.45 Rhapsody. Film ’54 (U) • 12.40 Silk Stockings. Film ’57 (U) • 14.35 The Secret Partner. Film ’61 (A) • 16.00 Friendly Persuasion. Film ’56 (U) • 18.30 White Heat. Film ’49 (A) • 21.00 Pat Garrett and Billy the Kid. Film ’73 (18) • 22.55 Silk Stockings. Film ’57 (U).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.35 Ring of the Musketeers. Film ’94 (15) • 10.05 Bananas. Film ’71 (AA) • 11.30 Absolute Strangers. Film ’91 (PG) • 13.05 The Private Life of Sherlock Holmes. Film ’70 (PG) • 15.10 MGM’s Big Screen • 15.25 Women vs Men. Film 2002 • 16.55 Zelig. Film ’83 (PG) • 18.15 Dressed to Kill. Film ’80 (X) • 19.59 Pulp. Film ’72 (AA) • 21.34 Peter’s Friends. Film ’92 (15) • 23.15 The Innocent. Film ’93 (15).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 Motor City Motors: Corn Stalker • 08.10 Mythbusters: Arrow Machine Gun • 09.05 Destroyed in Seconds • 09.55 Extreme Engineering: Cooper River Bridge • 10.50 American Guns: Diamond Anniversary • 1911 # Shotgun Willy • 11.40 Finding Bigfoot: Peeping Bigfoot • 12.35 Auction Kings: Jim Morrison Poem • 13.05 Auction Kings: King, Bling, and Rodeo Ring • 13.30 Dealers • 14.25 Gold Rush: Twist of Fate • 15.20 Gold Divers: Under the Ice: All for Naught • 16.15 Jesse James Outlaw Garage • 17.10 Ultimate Survival: Best of Compilation • 1 • 18.05 Man, Woman, Wild: Alaska • 19.00 How It’s Made • 20.00 Man, Woman, Wild: The Abandoned City of Montserrat • 21.00 Ultimate Survival: Men vs Wild Jake Gyllenhaal • 22.00 Dual Survival: Terra dos Canions • 23.00 Aircrash Confidential: Systems Failure.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Mike & Molly • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

06.30 Storage Wars: Hook, Line And Sucker • 10.00 Braxton Family Values: I Love LA • 11.00 Braxton Family Values: From Russia With Love • 12.00 Braxton Family Values: Getting the Band Back Together • 13.00 Braxton Family Values: I Love LA • 14.00 Braxton Family Values: From Russia With Love • 15.00 Braxton Family Values: Getting the Band Back Together • 16.00 The Locator: A Sons Search • 16.30 The Locator: A Mother’s Peace of Mind • 17.00 The Locator: A Mother’s Healing • 17.30 The Locator: A Daughter’s Last Hope • 18.30 The Locator: A Sister’s Heartbreak • 19.00 The Locator: A Daughter’s Struggle • 19.30 The Locator: A Mother’s Regret • 20.00 Archie the 6 Stone Baby • 21.00 Duck Dynasty: Sweatin’ Bullets • 21.30 Duck Dynasty: Truck Commander • 22.00 American Pickers: Automotive Archaeology • 23.00 Storage Wars Texas: For a Few Lockers More • 23.30 Storage Wars Texas: Bounty Hunter Bubba Fett.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 FIS WC Alpine Skiing • 08.45 FIS WC Alpine Skiing: Lenzerheide, Switzerland: Men’s Slalom, 1st Run (live) • 10.00 FIS WC Alpine Skiing: Lenzerheide, Switzerland: Women’s Giant Slalom, 1st Run (live) • 10.30 IBU WC Biathlon: Khanty Mansiysk, Russia: Women’s Mass Start (live) • 11.15 FIS WC Alpine Skiing: Lenzerheide, Switzerland: Men’s Slalom, 2nd Run (live) • 12.15 FIS WC Nordic Skiing: Oslo, Norway: Women’s 30km Free Technique (live) • 13.00 FIS WC Alpine Skiing: Lenzerheide, Switzerland: Women’s Giant Slalom, 2nd Run (live) • 13.30 IBU WC Biathlon: Khanty Mansiysk, Russia: Men’s Mass Start (live) • 14.15 FIS WC Nordic Ski Jumping: Oslo, Norway: HS 134 (live) • 15.45 Cycling • 17.00 Players Tour Championship Snooker: Finals, SF: Galway (live) • 18.00 FIS WC Nordic Ski Jumping • 19.00 World Junior Championship Figure Skating: Ontario, Canada: Gala Exhibitions (live) • 21.00 Players Tour Championship Snooker: Finals, Final: Galway (live) • 23.00 FIS WC Nordic Ski Jumping • 23.45 World Junior Championship Figure Skating.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 Arena Football • 08.30 J League Football • 10.00 World Junior Championship Figure Skating • 11.30 IBU WC Biathlon • 12.00 Players Tour Championship Snooker • 14.00 Players Tour Championship Snooker: Finals, SF: Galway (live) • 17.00 FIS Freestyle WC Skiing • 18.00 FIS WC Snowboarding • 19.00 Light Heavyweight Boxing • 20.30 EHF Men’s Champions League Handball • 22.00 Cycling • 23.00 IBU WC Biathlon.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 08.30 10.00 11.00 12.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.15 17.00 18.00 18.10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15

NET News Mieg[ek (r) Telebejg[ U/u[ Telebejg[ NET News Newsroom (r) NET News Simpati/i (r) Trott u Galopp Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks NET News, NET Sports, NET Meteo Déjà Vu NET News Replay NET News.

TVM melita 101, GO Plus 101

07.00 08.00 08.20 08.50

L-G[odwa t-Tajba Madwarna Storjografija Nisa Straordinarji Amelia Earthart \09.40 Pjaneta Dinosawri 10.30 Malta u Lil Hinn Minnha 12.00 A[barijiet 12.10 {add G[alik 14.00 A[barijiet 14.05 (ikompli) {add G[alik 15.30 Teleshopping 16.00 A[barijiet 16.05 Teleshopping 16.40 Gadgets (r) 17.10 Mixage (r) 18.00 A[barijiet 18.10 Venere (r) 18.50 Madwarna 19.00 Pjaneta Dinosawri 20.00 A[barijiet 20.45 American Idol 23.15 A[barijiet fil-Qosor 23.40 Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 07.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 11.20 12.10 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 18.00 19.30 19.40

20.10 20.25 20.30 21.00 23.00

melita 104, GO Plus 104

News G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa. Live Sensilhena Lenti Nisa Straordinarji Amelia Earthart Gadgets Ruggers GFA Roundup Starboard Ti;rijiet Biss 3 Pointer Mixage BOV PL: Valletta v Birkirkara Malta u lil Hinn Minnha A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ Il-{arsa ta’ Ru]ann (l-X ep.)

Dokumentarji A[barijiet bl-Ingli] Madwarna Kontrattakk Storjografija.

22.15 9#03 23.15 ONE News.

Raiuno melita 150 GO Plus 201

06.30 Unomattina in famiglia 10.05 Mixitalia 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa messa dalla Chiesa Santa Maria Assiunta in Fiera di Primiero (Trento) 12.20 Linea verde 13.30 Tg 1 telegiornale 14.00 GP F1 Awstralja 15.45 Pole Position 16.30 Tg 1 telegiornale 16.35 Domenica in 18.50 L’eredità 20.00 Tg 1 20.35 Tg Sport 20.40 Affari tuoi 21.30 Un medico in famiglia 8 23.30 Speciale Tg 1 00.35 Tg 1 notte 01.00 Applausi.

Raidue 06.30 09.25 10.10 10.50 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.35 01.00 01.20 02.00

melita 151, GO Plus 202

Real School Alien Surf Girls. TF Ragazzi c’è voyager A come Avventura Mezzogiorno in famiglia Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che Stadio sprint 90˚ minuto Il Comissario Rex. TF Tg 2 notizie NCIS. TF Elementary. TF La domenica sportiva Tg 2 notizie Protestantesimo Survivors. TF.

Raitre melita 11#152, GO Plus 203

ONE 08.30 09.00 09.30 11.10 11.25 11.50 12.30 13.30 13.40 14.25 17.10 17.30 17.40 18.00

PIOTR ADAMCZYK fil-parti ta’ Karol Wojtyla fis-sensiela g[at-televi]joni KAROL, UN PAPA RIMASTO UOMO (Rete 4, 16.20)

melita 103, GO Plus 103

ONE News {ajja (r) Aroma Kitchen (r) Teleshopping Ieqaf 20 minuta (r) Pink Panther (r) Teleshopping ONE News Ir-Rangers (Omnibus) Affari Tag[na (r) Teleshopping ONE News Teleshopping Il-{atra tal-:urament tal-Kabinett (r) 19.30 ONE News 20.30 Diskors tal-Mass Meeting 21.30 On D Road

07.00 Geo & Geo 07.20 La grande vallata. TF 08.15 Gerusalemme liberata.

Film ’57 09.55 L’Ispettore Derrick. TF 10.45 Tgr Estovest 11.05 Tgr Mediterraneo 11.30 Tgr Regioneuropa 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere salute 12.55 Rai Educational 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 In 1.2 ora 15.05 Alla falde del Kilimangiaro 16.05 ?ikli]mu. Milan Sanremo 18.00 Per un pugno di libri

19.00 19.30 20.00 20.10 21.30 23.35 23.40 00.45 00.55 01.45

Tg 3 Tg regione Blob Che tempo che fa Presa diretta Tg regione Gazebo Tg 3 Telecamere Fuori orario.

Canale 5 08.00 08.50 09.40 10.00 11.35 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.30

melita 16#154, GO Plus 205

Tg 5 mattina Le frontiere dello spirito Tgcom South Pacific Melaverde Tg 5 L’arca di Noè Domenica live The Money Drop Tg 5 Striscia la notizia La maschera di ferro. Film ’98 00.15 Il postino. Film ’94.

Rete 4 07.00 08.15 09.00 10.00 11.00 11.30 12.00 13.05 14.00 14.40 16.20 18.55 19.35 21.30

23.45 01.50

melita 14#153, GO Plus 206

Vita da strega Doc BBC Knowledge Santa Messa Le storie di viaggio a...

Tg 4 Pianeta mare Donnavventura Tg 4 Film Karol, un papa rimasto uomo. It-II u l-a[[ar parti Tg4 Telegiornale Il comandante Florent Chi trova un amico trova un tesoro. Film ’81 Film Tg 4 night news.

Italia 1 melita 20#155, GO Plus 204

07.00 I’m the Band. Sitcom 07.50 Cartoons 10.35 Due gemelle in Australia.

Film 2000 12.25 Studio aperto 13.00 Sport Mediaset 14.00 Il magico tesoro di Loch Ness. Film 2008 16.00 Il mistero della casa stregata. Film 2010 18.00 La vita secondo Jim. Sitcom 18.30 Studio aperto 19.00 Così fan tutte. Sitcom 19.25 30 anni in 1 secondo. Film 2004 21.25 Le iene show 00.35 2 Broke Girls. TF 01.30 Californication 02.00 - Sport Mediaset.

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Televi]joni#Radju

DÉJÀ VU (NET Television 20.30) G[all-benefi//ju ta’ dawk li fit-3 ta’ Marzu ma setg[ux jara l-a[[ar episodju tat-tieni sensiela ta’ Déjà Vu, dan se jkun ripetut illum. Gorgy trid li Denise tkun il-parrina tat-tifel. Tg[id ta//etta^ Louise Fiorini, issa li t-tie; tag[ha ma’ Eric (Mark Haber, fir-ritratt lemin) t[assar, tibda [biberija ma’ Frank. G[aliex ir-relazzjoni bejn Josie u l-boss tag[ha tmur g[all-ag[ar.

X’ji;ri meta omm Luke i]]ur lil Miss Josie^ U x’jag[mlu Luke u Beth meta ji;u biex jikkompwetu kontra xulxin^

radju Radio 101

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

U?U{

L-arti fi ]mien ir-Randan NET Television 11.00 Il-programm tal-lum se jkun wie[ed dirett u bil-format ori;inali tieg[u.

Id-diskussjoni llum se tiffoka fuq l-arti fi ]mien ir-Randan. Bis-sehem tal-artist Aaron Camilleri Cauchi (fir-ritratt fuq ix-xellug), naraw kif il-bniedem jista’ japprezza l-Arti u kif g[andha sservi ta’

meditazzjoni biex wie[ed jitlob u jimmedita dak kollu li g[adda minnu :esù Kristu.

Tippre]enta l-programm Massimiliana De Martino.

NetWorks (NET Television 18.40) - Il-programm tal-lum se jiddiskuti l-[atra ta’ Papa Fran;isku. Patri :i]wita u hu l-ewwel Papa mill-Amerika Latina. Jidher li hu Papa umli, kari]matiku u b’qalb kbira! i]-]g[a]ag[ x‘jistennew minn Papa ;did^ Xi sfidi se jiffa//ja mag[hom dan il-Papa^ Il-programm hu ppre]entat minn Mark Azzopardi u g[andu produzzjoni tal-pre]entatur innifsu u ta’ Jerome Caruana Cilia.

DUE GEMELLE IN AUSTRALIA (Italia 1 10.35) It-tewmin Ashley u MaryKate Olsen (it-tnejn fir-ritratt) huma l-protagonisti f’dan ilfilm Amerikan li n[adem apposta g[at-televi]joni fissena 2000 u li l-isem ori;inali tieg[u hu Our Lips are Sealed. Waqt li t-tewmin ikunu qed i]uru Mu]ew, jaraw serqa titwettaq quddiemhom. Biex b[ala xhieda importanti jkunu protetti, dawn jitqieg[du ta[t il-protezzjoni tal-FBI. I]da l-inkwiet g[alihom ma jonqosx. Naraw g[aliex^ Ilfilm g[andu re;ija ta’ Craig Shapiro.

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 ONE Breakfast • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club • 08.50 Mill-:urnali • 10.30 Pajji] li jixraq lil Uliedna • 14.00 Il-{add fuq ONE • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.45 Memorji u Nostal;ija • 22.00 Stetoskopju • 00.00 Music Box. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 G[aqqad il-Kelma • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.15 Mill-Kotba li Wasslulna • 13.05 Jg[idu Tag[hom i]-}g[a]ag[ • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Fi {dan il-Mulej • 19.05 Ru]arju • 19.25 L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek!

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Il-Balomba • 09.30 Djalogu fil-Kon/ilju • 10.00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika • 11.00 Classic FM • 12.00 Laudate Dominum • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

DIARY OF A MAD BLACK WOMAN

Kollox jikkrolla f’daqqa wa[da Iris 21.05

17

Film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2005 b’re;ija ta’ Darren Grant u li g[andu fost l-atturi lil Kimberly Elise u lil Steve Harris, it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug.

Helen, li tkun mi]]ew;a ma’ avukat sinjurun, tibda t[ejji kif se ti//elebra l-20 anniversarju mi]-]wie; tag[ha. I]da donnu li kollox jikkrolla g[aliha, meta bla mistenni, ]ew;ha jg[idilha li jrid id-divorzju...

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Mill-G]ira tat-3 G[oljiet • 13.30 Mid-Djarju tal-{ajja • 14.00 Il-{add Kumpanij (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

18

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Feature

Minn parte/ipant g[al organizzatur minn Doris Azzopardi — doris.azzopardi@media.link.com.mt ...............................................................................................

Hawn persuni li g[alihom i]-]mien tal-festi konnessi mal-G[id hu ]mien spe/jali. }mien li fih ikunu attivi mhux [a]in. Le, qed ng[id [a]in. Ikunu attivi mhux [a]in minn [afna qabel biex i[ejju g[al dan il-perjodu.

Wie[ed minn dawn il-persuni hu Paul Azzopardi, il-President tal-Kummissjoni :img[a Mqaddsa fi [dan l-G[aqda Mu]ikali Santa Marija ta’ {ad-Dingli. Paul ilu minn tfulitu attiv fil-knisja u f’dawn l-avvenimenti. Kollox imur lura g[allbidu tas-sebg[inijiet fil-knisja mag[rufa b[ala Ta’ :ie]u, il-Belt.

“Jien mill-Belt u meta kont

]g[ir kont noqg[od bieb ma’ bieb mal-knisja Ta’ :ie]u.

Trabbejt hemm fejn kont abbati u minn hemm to[ro; ilpur/issjoni tal-:img[a lKbira. Minn mindu kont tifel kelli dik l-im[abba lejn lattivitajiet tal-:img[a lKbira.”

Paul jg[id li jippreferi dan lista;un minn dak tal-Milied.

Kien jilbes ta’ kavallier flimkien ma’ grupp ta’ subien o[ra u kien g[adu ]g[ir [afna meta kien jie[u sehem fi

dramm tal-Passjoni li kien isir fil-knisja.

“Kbirt f’dawn l-attivitajiet, tista’ tg[id. Imbag[ad meta kbirt aktar, biddilna d-dar u morna noqog[du n-na[a ta’ San Duminiku, dejjem il-Belt.

Hemm bdejt niffrekwenta lOratorju tal-Konfraternità tasSantissmu Sagrament fejn issir wirja antika tal-Mejda talAppostli. Hi fil-fatt wa[da mill-aktar wirjiet antiki ta’ dan il-;eneru. Xog[ol tar-ross u g[a;in differenti.

“Kien hemm, Alla ja[frilu,

Mixja ta’ Fidi – pageant f’{ad-Dingli L-G[aqda Mu]ikali Santa Marija ta’ {ad-Dingli g[all-[daxil sena konsekuttiva se torganizza pageant fit-toroq ewlenin ta’ {ad-Dingli bl-isem ‘Mixja ta’ Fidi’ nhar {add il-Palm 24 ta’ Marzu 2013 fl-10 a.m.

L-isem ta’ din is-sena hu ispirat mis-Sena tal-Fidi. Fl-Ittra Appostolika tieg[u, Porta Fidei, ma[ru;a f’Ottubru tal-2011, il-Papa Benedittu XVI [abbar ]mien spe/jali fil-Knisja Kattolika, is-Sena tal-Fidi, li rat il-bidu tag[ha nhar il-11 ta’ Ottubru 2012, li [abat ukoll il-50 anniversarju mill-bidu talKon/ilju Vatikan II u l-20 sena mill-pubblikazzjoni talKateki]mu tal-Knisja Kattolika.

“Is-Sena tal-Fidi hi sej[a biex mill-;did nikkonvertu b’mod awtentiku lejn Kristu, il-Feddej wa[dieni tad-dinja.”

(Benedittu XVI fil-Porta Fidei).

L-organizzaturi permezz ta’ din il-pageant jixtiequ jkomplu jg[inuna biex ni;;eddu fil-fidi tag[na meta niftakru fil-Passjoni ta’ Sidna :esù Kristu.

F’din in-pageant se jie[du sehem iktar minn 130 persona;; bibliku, akkumpanjati mill-Banda Santa Marija b’daqq ta’ mar/i funebri, flimkien mal-iScouts u l-Girl Guides ta’ {ad-Dingli.

Din il-mixja ta’ fidi tibda bid-da[la ta’ :esù f’:erusalemm minn Dar Dun Bosco sas-Sede tas-So/jetà f’Misra[ Fren/ Abela fejn imbag[ad jing[ata bidu g[all-pageant li waqt il[ru; tag[ha jinqraw [sibijiet fuq il-Passjoni ta’ Sidna :esù Kristu miktuba minn Carmelo Bianchi, president onorarju talistess g[aqda. Il-pageant tg[addi minn Triq ?ensa Spiteri, :u]è Ellul Mercer, Triq Il-Kbira, San Rokku, Il-Knisja, ?ensa Spiteri u ter;a’ tispi//a f’Misra[ Fren/ Abela.

Patri Philip Mallia li g[allimni.

Kont nie[u sehem ukoll fiddramm tal-Passjoni li kien isir mid-Dumnikani fis-sala ta’ ta[t il-knisja.”

Baqa’ jinvolvi ru[u tant li spi//a wie[ed millorganizzaturi tal-istess dramm.

Kien jipprova jsib [in g[a]]ew; affarijiet – id-dramm u lwirja. Paul kiber u ltaqa’ malmara li g[andu, li hi minn {ad-Dingli. I]]ewwe; u mar joqg[od hemm. G[amel ftit ]mien sakemm ambjenta ru[u u darba minnhom sema’ lillkappillan jav]a li xtaq jag[mel wirja fid-Domus, u t[ajjar.

“Mort inkellmu u wrejtu xi xog[ol li kont nag[mel u qalli biex nibdew nag[mlu xi [a;a.

Sadanittant, kont di;à involut fil-ka]in tal-G[aqda mu]ikali S.Marija. Kont fil-kumitat. Ilbanda kienet iddoqq filpur/issjoni tad-Duluri, kif g[adha tag[mel sal-lum.”

Paul beda jtella’ l-wirja dDomus u prattikament kien kwa]i wa[du sakemm waqaf g[al ftit ]mien g[aliex ilfamilja kienet se ti]died.

Twieldet it-tifla u wara sena, s[abu tal-ka]in issu;;erewlu li jag[mlu xi [a;a hemm.

“F’April tal-2001 tellg[u lewwel wirja. G[all-bidu kienu jag[mluha f’garaxx ta’ wie[ed mill-membri tal-kumitat.

Imbag[ad t[ajjarna nag[mluha f’kappella antika [afna dedikata lil Don Bosco fit-triq prin/ipali. I]da mbag[ad ridna nsibu post ie[or g[ax filkappella bdew isiru ;ranet ta’ adorazzjoni u g[alhekk ridna post alternattiv.

Waqt it-t[ejjijiet

“G[amilna sentejn ming[ajr post u sadanittant, konna qed nag[mlu xi xog[lijiet filka]in, fejn konna qed intellg[u ]ew; swali.

Sadanittant, bdejt na[seb g[al alternattiva billi f’{ad Dingli ma hemmx pur/issjoni tal:img[a l-Kbira.

“Bdejna b’pur/issjoni b’g[axar persona;;i li lma;;oranza tag[hom ma kinux mir-ra[al. Kostumi ma kellna xejn u g[amilna arran;ament ma’ Spiru Buttigieg li jie[u [sieb ilpur/issjoni ta]-}ejtun biex jislifna [ames kostumi ta’ suldati u affarijiet o[ra. Kien inkura;;iment kbir g[alina.

“Intlaqg[et tajjeb [afna.

Dehret li mhix se tkun xi [a;a li tmut fuq ommha u bdejna nelaboraw. Beda l-interess min-nies ta’ {ad-Dingli u bdejna n]idu sakemm bdejna nag[mlu l-kostumi tag[na.

Kull persuna;; i[allas g[all[jata tal-kostum. Xog[ol li jsir minn Jessie Scicluna li hi minn {ad-Dingli wkoll.

“A[na nipprovdu d-drapp u l-kostum nie[du [siebu a[na.

Jibqa’ g[andna minn sena g[al o[ra. Il-banda wkoll tag[ti s-sehem tag[ha. Billi ma kellniex sett ma’ mar/i funebri, [ajjart lill-kumitat biex nirrimedjaw. G[amilna sitta u f’din l-okka]joni daqqet ukoll il-banda.”

Paul g[andu kliem ta’ tif[ir g[all-President tal-banda, li j[obb imidd idejh g[al kollox.

“Is-Sur Zahra g[amel sett vari li jintu]aw g[all-wirja.

Meta tlestew is-swali fil-ka]in re;g[et bdiet tittella’. {adem ukoll l-elmijiet tas-suldati Rumani biex issa g[andna sett

ta’ kostumi tar-Rumani tag[na.

“G[amel ukoll [afna a//essorji li ;ew biss lispejje] tal-materjal. Illum g[andna l-vestwarju kollu tag[na u fil-pageant jie[du sehem mal-130 ru[ filwaqt li kull sena ji]diedu. Issa hemm {ad-Dingli kollu involut.

“Minbarra l-pur/issjoni, bdejna nag[mlu wkoll spe/i ta’ dramm, b’partijiet mitkellma. Din is-sena i]da, min[abba /erti /irkostanzi, m’a[niex se nag[mluha u se mmorru lura g[all-pur/issjoni biss. {ad-Dingli hu mag[ruf g[ar-ri[ u g[alhekk konna se nag[mluha fl-iskola, i]da min[abba l-elezzjoni, kellna nirrinunzjaw.”

Paul jg[id li l-aktar li jinvesti hu fit-tfal g[aliex innamra tieg[u bdiet b[ala tifel.

Illum hu missier ta’ ]ew;t itfal. It-tifla ddoqq fil-banda.

Din is-sena g[amlet l-ewwel platt tag[ha g[all-wirja u issa bdiet tie[u sehem fil-pageant ukoll. It-tifel, li g[ad g[andu tliet snin, din is-sena g[andu sehem ukoll.

“Il-familja tieg[i kollha involuta. Il-mara tg[inni [afna u ffurmajna wkoll kummissjoni.”

Il-pro;etti g[as-sena ddie[la bdew sewwa u lpur/issjoni se jer;a’ jkollha dramm konness mag[ha miktub minn Maria Sammut.

Paul di;à bidel xi kostumi biex saru aktar elaborati u minn sena g[al o[ra dejjem jara li jwassal element ;did u frisk, sew fil-wirja mimlija platti mag[mulin bir-ross, blg[a;in jew bil-mel[, esposti b’mod mill-aktar artistiku, kif ukoll fil-pru/issjoni.

7pm – 9pm Is-Sibt 23 ta’ Marzu – 9.30am – 12pm Il-{add 24 ta’ Marzu – 9.30am – 1pm L-Erbg[a 27 ta’ Marzu – 6pm – 9pm {amis ix-Xirka – 6pm – 11pm

Fil-:img[a l-Kbira – 8.30am – 1pm Sibt il-G[id – 9.30am – 12pm {add il-G[id – 9am – 12pm F’{amis ix-Xirka se ssir mixeg[la bil-fjakkli f’Misra[ Fren/ Abela quddiem is-sede tas-So/jetà.

Wirja

Fis-sede tal-G[aqda Mu]ikali Santa Marija ta’ {ad-Dingli se tkun armata wirja artistika talMejda tal-Appostli u Vari tal:img[a l-Kbira bit-tema ‘Ag[mlu dan b’Tifkira Tieg[i’. F’din il-wirja wie[ed jista’ jara l-Mejda tal-Appostli bi kwadri u platti li jissimbolizzaw it-twaqqif talEwkaristija, il-martirju talAppostli u s-Sena tal-Fidi, xog[ol ma[dum bil-mel[ u ddekorat b’diversi tipi ta’ ]rierag[ u g[a;in.

Id-dati tal-ftu[ mit-22 ta’ Marzu sal-31 ta’ Marzu 2013 huma dawn: Il-:img[a 22 ta’ Marzu –

COLLAGE FESTI 19

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Il-festa ta’ San :u]epp 50 sena mill-inkurunazzjoni tal-istatwa Joe Chetcuti, bl-g[ajnuna ta’ Adrian Zahra, jintervista lil Anthony Casha, ir-Rettur tal-Ar/ikonfraternità ta’ San :u]epp, meqjuma fis-Santwarju Nazzjonali ta’ San :u]epp Inkurunat, Knisja Santa Marija ta’ :esù, ir-Rabat tal-Imdina, fl-okka]joni tal-festa ta’ San :u]epp tad-19 ta’ Marzu u l-50 sena mill-inkurunazzjoni.

Din is-sena, lAr/ikonfraternità ta’ San :u]epp qed tfakkar il:ublew tad-Deheb flokka]joni talInkurunazzjoni Solenni taxXbieha Antika u Mirakolu]a ta’ San :u]epp.

Tista’ tag[tina ftit tag[rif dwar din l-istatwa^

Din hi statwa prezzju]a talinjam tas-seklu 16, li probabbilment, ori;inarjament kienet wa[da mill-istatwi dekorattivi li kellha fuq barra (fin-na[a ta’ quddiem) ilkarraka li kienet i;;ib l-isem ta’ Sant’Anna, li kellha lOrdni tal-Kavallieri ta’ San :wann. Din waslet fi g]iritna mal-mi;ja f’Malta tal-istess Ordni fl-1530. Aktar ’il quddiem, din l-istatwa ;iet f’idejn l-Ar/ikonfraternità li ;;ib l-isem tal-istess qaddis, li tinsab imwaqqfa fil-knisja ta’ Santa Marija ta’ :esù talPatrijiet Minuri fir-Rabat talImdina.

Interessanti li l-Maltin jirreferu g[all-istatwa ta’ San :u]epp Inkurunat b[ala ‘ix-Xi[’. Kif kien ori;ina dan il-laqam u g[aliex^

Dan min[abba l-fatt li lfi]jonomija ta’ din l-istatwa hi ta’ wie[ed xi[ fil-veru sens tal-kelma u allura l-Maltin fis laqqmu din l-istatwa b[ala ‘San :u]epp ix-Xi[’, biex jag[mlu wkoll distinzjoni partikulari minn kull statwa o[ra li g[andna f’pajji]na ta’ dan l-istess qaddis. I]da hi mag[rufa wkoll b[ala ‘San :u]epp ix-Xi[’ g[aliex hi statwa antika [afna. Fil-fatt, hi wa[da mill-eqdem statwi tal-qaddisin li jinsabu

f’pajji]na tas-seklu 16.

X’wassal biex fl-1 ta’ Mejju 1963 isse[[ linkurunazzjoni tax-xbieha ta’ San :u]epp^ Min kien il-Papa li ta lir-Rabtin u lillMaltin id-digriet talinkurunazzjoni^

Matul i]-]minjiet, lejn din ix-xbieha ta’ San :u]epp nibtet devozzjoni kbira. Middokumenti konservati flarkivju tal-Ar/ikonfraternità ta’ San :u]epp, naraw kif fissekli li g[ddew meta l-poplu Malti rrikorra lejn San :u]epp fid-diffikultajiet tieg[u, hu dejjem irrikorra permezz ta’ din ix-xbieha, g[aliex permezz ta’ din ixxbieha tieg[u San :u]epp sema’ t-talb tal-poplu tag[na mhux biss ta’ natura personali u familjari, i]da wkoll meta kien irrikorra lejh permezz tat-talb fuq skala nazzjonali.

Tant hu hekk, li jirri]ulta li spiss l-awtoritajiet ekkle]jasti/i flimkien ma’ dawk /ivili kienu jirrikorru lejn Alla permezz tat-talb tag[hom lejn San :u]epp, kull meta kienet tin[ass il[tie;a ta’ xi grazzja biex ilg]ejjer tag[na ji;u me[lusa minn xi fla;ell.

Irridu n;ibu quddiem g[ajnejna li qabel, il-bi//a lkbira tal-poplu Malti kien jiddependi [afna mill-attività tar-raba’ g[all-g[ajxien tieg[u. G[alhekk meta kien ikun hawn nuqqas ta’ xita kienet tin[oloq problema kbira g[all-g[ajxien tal-poplu.

F’dawn l-okka]jonijiet u fi b]onnijiet o[ra, kien hemm id-drawwa fost il-poplu Malti li jing[aqad fi spirtu ta’ talb u penitenza ta[t il-patro/inju ta’

San :u]epp.

Fil-fatt huwa dokumentat flistess arkivju talAr/ikonfraternità ta’ San :u]epp, li mill-1690 ’il quddiem din l-istatwa ;iet ma[ru;a diversi drabi f’pellegrina;;i penitenzjali nazzjonali f’ka]i b[alma huma dawk ta’ nuqqas ta’ xita, ringrazzjament li pajji]na jkun [eles minn xi mard kiefer b[alma huma l-pesta u l-kolera, kif ukoll minn xi katastrofi naturali b[alma huma t-terremoti.

Dan kollu wassal biex din ix-xbieha tkun inkurunata biddeterminazzjoni kbira talAr/ikonfraternità ta’ San :u]epp li [admet [afna biex tara din l-istatwa antika u tant devota ta’ dan il-qaddis patrun tag[ha tkun inkurunata solennement kif kien jixraq. {idma kbira u twila li ;iet fittmiem tag[[a meta f’:unju tal-1956, kien iffirmat g[attielet darba rikors millmembri tal-Kummissjoni talInkurunazzjoni li kien twaqqaf fi [dan l-imsemmija ar/ikonfraternità kif ukoll mill-Ar/isqof ta’ Malta Monsinjur Mikiel Gonzi. Dan ir-rikors kien intbag[at Ruma mill-Ministru Provin/jal talOrdni tal-Patrijiet Minuri, Patri Alfons Camilleri O.F.M., lill-Prokuratur :enerali tal-istess Ordni, Rev. Patri Ferdinando Antonelli O.F.M. (li dak i]-]mien kien konsulent kwalifikat tas-Sagra Kongregazzjoni tar-Riti u li aktar ’il quddiem kien in[atar Kardinal), li ppre]enta dan irrikors lis-Sagra Kongregazzjoni tar-Riti, li fla[[ar laqg[et din it-talba u

fis-27 ta’ Lulju 1956, f’Kastell Gandolfo, il-Papa Piju XII, iffirma personalment iddigriet tal-inkurunazzjoni biex din l-istatwa tkun inkurunata.

Kif effettivament kien ;ara nhar l-1 ta’ Mejju 1963 millAr/isqof ta’ Malta Monsinjur Mikiel Gonzi, fuq il-Fosos talFurjana.

X’kienu //elebrazzjonijiet importanti f’dan l-avveniment storiku^ Min kienu l-personalitajiet importanti, kemm reli;ju]i kif ukoll statali, li [adu sehem f’din linkurunazzjoni fuq il-Fosos tal-Furjana^

Diversi kienu //elebrazzjoijiet importanti li saru ta’ dan l-avveniment, fosthom l-istess /elebrazzjoni tant solenni ta/-/erimonja talinkurunazzjoni li kienet saret fuq il-Fosos tal-Furjana nhar l-1 ta’ Mejju, li g[aliha attendew eluf ta’ nies li [onqu l-Fosos minn kull parti ta’ Malta. It-translazzjoni solenni tal-istatwa ta’ San :u]epp Inkurunat li saret fir-Rabat mill-knisja kolle;;jata ta’ San Pawl g[all-knisja ta’ Santa Marija ta’ :esù, li kienet saret l-g[ada tal-inkurunazjoni, fit2 ta’ Mejju, u l-g[eluq ta’ dawn i/-/elebrazzjonjiet li kien saru nhar l-{add 12 ta’ Mejju, b’quddiesa pontifikali solenni fil-knisja msemmija u b’pur/issjoni solenni mattoroq prin/ipali tar-Rabat blistatwa ta’ San :u]epp Inkurunat.

Fost il-personalitajiet importanti li kienu [adu sehem f’dawn i//elebrazzjonjiet spe/jali, millat ekkle]jastiku nsemmu lill-

Ar/isqof ta’ Malta Mikiel Gonzi, l-Isqof ta’ G[awdex Monsinjur :u]eppi Pace, ilVigarju :enerali Monsinjur Isqof Emanuel Galea, l-Isqof ta’ Nicosia fi Sqallija Monsinjur Costantino Trapani O.F.M., kif ukoll il-Ministru Provin/jal tal-Patrijiet Minuri Patri Accursio Scerri O.F.M. u r-Rettur tal-Ar/ikonfraternità ta’ San :u]epp Alexander dè Marchesi Apap Bologna.

Mil-lat statali nsemmu lillPrim Ministru ta’ dak i]]mien :or; Borg Olivier u lill-Prim Im[allef Anthony Mamo (li aktar tard kien in[atar President ta’ Malta), li waqt i/-/erimonja talinkurunazzjoni kienu teg[lu bil-kuruni u ppre]entawhom lill-Ar/isqof Mikiel Gonzi, biex inkuruna x-xbieha ta’ San :u]epp u tal-Bambin li qed i]omm f’idejh.

Kif se ti//elebraw dan lanniversarju matul il-festa tad-19 ta’ Marzu, Jum isSolennità ta’ San :u]epp^

Bix-xieraq li //elebrazzjonijiet tal-festa ta’ San :u]epp tad-19 ta’ Marzu ta’ din is-sena qeg[din jiffukaw proprju fuq dan lanniversarju talinkurunazzjoni. Bdew nhar lErbg[a 13 ta’ Marzu u ji;u fit-tmiem tag[hom proprju f’Jum is-Solennità ta’ San :u]epp nhar it-Tlieta 19 ta’ Marzu, b’quddiesa pontifikali solenni fid-9.15 a.m., filknisja ta’ Santa Marija ta’ :esù li se titmexxa minn Monsinjur Ar/isqof Pawl Cremona O.P., flimkien malKapitlu Metropolitan u li fiha se jsir il-pane;ierku minn Patri Martin Cilia M.S.S.P.

20

A[barijiet Lokali

}ew; vetturi jie[du n-nar – {add ma we;;a’ f’dan l-in/ident li se[[ fil-Mosta {add ma we;;a’ f’in/ident li fih ]ew; vetturi [adu nnar.

Kien g[all-[abta tassag[tejn u kwart ta’ filg[odu, bejn il-:img[a u s-Sibt, meta l-Pulizija kienet infurmata li kien hemm b]onn l-assistenza tag[ha fid-drive-in ta’ residenza fi Triq it-Torri, fil-Mosta, min[abba li kien hemm xi nirien.

Il-Pulizija marret minnufih fil-post, fejn kien hemm vettura tat-tip Opel Corsa li kienet qed taqbad.

Kaw]a tan-nirien qawwija li [akmu lil din il-vettura, karozza o[ra tat-tip Mitsubishi Lancer, li kienet ipparkjata quddiemha, [adet in-nar ukoll.

B’konsegwenza ta’ dan kollu, il-fa//ata tarresidenza ;arrbet ukoll xi [sarat.

Fil - post issej[u l membri tad - Dipartiment tal - Protezzjoni ?ivili li irnexxielhom jikkontrol law in - nirien .

Issej[u fil - post ukoll il [addiema tal - Enemalta g[all - assistenza .

Il - vettura Opel Corsa inqerdet kompletament filwaqt li l - karozza l - o[ra ;arrbet [sarat estensivi .

Bil - ka] kienet infurmata l - Ma;istrat tal G[assa Miriam Haymen, li [atret diversi esperti biex jassistuha fl inkjesta .

Intant, il - Pulizija g[adha g[addejja bl investigazzjonijiet tag[ha dwar dan il - ka] .

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

José Herrera g[andu g[aliex ikun di]appuntat bil-kbir Michael Falzon inaqqas elfejn vot u ma jkunx elett G[aliex Charles Buhagiar t[alla barra mill-Kabinett^ Rapporti fil-media lokali din il-;img[a rrappurtaw li meta nhar l-Erbg[a saret i//erimonja tat-te[id tal;urament tal-Kabinett laburista, l-Avukat José Herrera ma g[amilx b[al s[abu li [adu b’idejn il-Prim Ministru Joseph Muscat.

L-istess rapporti qalu li Herrera ma setax ja[bi ddi]appunt tieg[u g[all-fatt li flok ma ng[ata kariga ministerjali – kif kellu kull dritt jippretendi – Joseph Muscat po;;ieh Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kultura u l-Gvern Lokali fil-Ministeru g[at-Turi]mu, li hu mmexxi mill-Ministru Karmenu Vella.

Meta wie[ed jid[ol ftit aktar fid-dettall ta’ dan il-ka] partikulari, malajr jo[ro; g[aliex José Herrera hu ;ustifikat li jkun di]appuntat.

José Herrera ikkontesta lewwel darba mal-Partit Laburista fl-1996 u kien elett mal-ewwel, kif baqa’ jkun elett f’kull elezzjoni li saret wara (1998, 2003, 2008 u 2013). B’kollox, issa, hu ilu 17-il sena fil-Parlament, bi [mistax-il sena minnhom flOppo]izzjoni.

Meta l-Partit Laburista g[adda f’idejn Joseph Muscat wara t-telfa elettorali tal-2008, l-istess Muscat kien ta lil Herrera l-kariga ta’ Kelliem Ewlieni g[all-:ustizzja, ilQrati tal-:ustizzja u l-Uffi//ju tal-Avukat :enerali. Din dehret b[ala g[a]la lo;ika billi Herrera hu wie[ed mill-aktar

José Herrera jie[u l-;urament ...ta’ Segretarju Parlamentari

avukati popolari f’pajji]na.

Meta f’Jannar ta’ sentejn ilu, Joseph Muscat g[amel reshuffle fix-Shadow Cabinet tieg[u, hu ikkonferma lil Herrera b[ala l-Kelliem Ewlieni g[all-:ustizzja.

Wara l-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu, li fiha Herrera – minkejja li fid-distrett tieg[u ikkontesta d-Deputy Leader Louis Grech – kiseb kwa]i elfejn vot, kul[add kien qed jistenna li kien se jing[ata dak li kien ilu jit[arre; fih g[al [ames snin s[a[, ji;ifieri lMinisteru tal-:ustizzja.

Hu mhux biss ma ng[atax dak il-Ministeru, i]da Muscat g[a]el li ma jag[mlux Ministru, u po;;ieh b[ala Segretarju Parlamentari.

Nies qrib ta’ José Herrera qalu lil din il-gazzetta li huma jinsabu mwe;;g[in [afna b’dak li Muscat g[amel lillkandidat favorit tag[hom, u kkummentaw li dak li kellu jkun postu ttie[ed minn xi [add li “da[al fil-partit meta kollox kien juri li l-Labour kien se jirba[”.

Dawn in-nies qalulna li minflok ma kienu ppremjati llealtà u l-konsistenza, kienu ppremjati l-opportuni]mu u lfavoriti]mu.

Il-ka] ta’ Michael Falzon

Kandidat laburista li kien wie[ed mill-aktar delu]i fla[[ar elezzjoni /ertament kien l-Avukat Michael Falzon, ex-Deputy Leader tal-Malta Labour Party, li fl-Elezzjoni tal-2008 kien elett minn ]ew; distretti, u li din id-darba baqa’ l-art.

Filwaqt li fl-Elezzjoni :enerali tal-2008, Michael Falzon kiseb 5,900 vot (3,047 mit-Tieni Distrett u 2,853 mill-G[axar Distrett), din iddarba hu kiseb 2,000 vot anqas (1,892 mid-Disa’ Distrett u 2,004 mill-G[axar Distrett).

Billi fi]-]ew; distretti li kkontesta hemm il-possibbiltà ta’ ]ew; elezzjonijiet ka]wali (Manwel Mallia u Evarist Bartolo), Michael Falzon g[adu bi/-/ans li jid[ol filParlament.

Fix-Shadow Cabinet ta’ Muscat, fl-a[[ar [ames snin, Michael Falzon l-ewwel kien il-Kelliem Ewlieni g[allIntern, u mbag[ad il-Kelliem Ewlieni g[as-Sigurtà u lImmigrazzjoni – karigi li filKabinett Laburista issa huma okkupati mill-Ministru Manwel Mallia.

Kien hemm spekulazzjoni li jekk Michael Falzon ikun elett f’elezzjoni ka]wali, Joseph Muscat ine[[i l-inkarigu talIntern minn idejn Manwel Mallia u jag[mel lil Falzon ministru u jag[tih din irresponsabbiltà.

Jidher i]da li Muscat ing[ata l-parir biex ma jag[milx dan wara li di;à qala’ [afna kritika g[ad-daqs tal-Kabinett li [atar, bi 23 membru. ...u Charles Buhagiar Imkejjen fil-Partit Laburista qalu lil din il-gazzetta li

g[adhom ma jistg[ux jispjegaw x’seta’ ;ara biex ilPrim Ministru Muscat naqas milli ja[tar lil Charles Buhagiar fil-Kabinett li t[abbar nhar l-Erbg[a.

Charles Buhagiar bata [afna biex tela’ mis-7 Distrett, fejn fl-ewwel g[add kien anki maqbu] fil-voti minn Sandro Craus, is-Sindku tar-Rabat.

Minkejja dan, hu xorta wa[da kien mistenni li jin[atar Ministru, u lesklu]joni tieg[u g[adha su;;ett g[al [afna spekulazzjonijiet.

Fix-Shadow Cabinet talOppo]izzjoni Laburista, Charles Buhagiar kien ilKelliem Ewlieni g[allInfrastruttura u x-Xog[lijiet Pubbli/i.

Il-{add,17 ta’ Marzu, 2013

Internazzjonali

internazzjonali

L-ITALJA

Monti mistenni jibqa’ Prim Ministru sakemm jiffurmaw Gvern

In-nies jistennew biex ji;bdu l-flus minn ‘cash machine’ f’Nikosija, il-belt kapitali ta’ ?ipru (Reuters)

?IPRU

Qbil dwar bailout u l-pajji] irid i]id it-taxxi Iz-Zona-Ewro, ilbiera[ iffinalizzat ftehim biex ?ipru jing[ata bailout ta’ g[axar biljun ewro u b’dan ifisser li l-G]ira-Stat saret il-[ames pajji] wara l-Gre/ja, lIrlanda, il-Portugall u Spanja li kellu jirrikorri g[allg[ajnuna fiskali ta’ emer;enza b’konsegwenza tal-kri]i tad-dejn fir-re;jun.

Sadattant – u f’mi]ura radikali li ma rajniex filbailouts l-o[rajn – il-Ministri tal-Finanzi tal-Eurogroup (taz-Zona) insistew biex innies li g[andhom il-flus infaddlin fil-banek ta’ ?ipru (u li ja[sbu li nofshom huma Russi li mhumiex residenti fil-g]ira) i[allsu sa g[axra filmija mid-depo]iti biex ji;;eneraw kwa]i sitt biljun ewro.

Il-Ministru tal-Finanzi ?iprijott, Michael Sarris,

sadattant ammetta li ‘jixtieq li ma kienx il-Ministru li jrid jimplimenta l-mi]ura’, i]da sostna wkoll li ‘bil-wisq aktar flus setg[u ntilfu li kieku fallew il-banek u (anki) lpajji]’.

Intant, Sarris qed jittama li l-bailout u ‘it-taxxi li jridu jin;abru’ jimmarkaw bidu ;did g[al pajji]u.

Fil-fatt, li kieku ?ipru ma da[alx g[all-bailout kien ifalli mill-impenji fuq id-dejn, bil-konsegwenza li linvestitur jitlef il-fidu/ja fizZona-Ewro fi ]menijiet millaktar delikati.

Il-ftehim g[all-bailout ta’ ?ipru ntla[aq wara sig[at ta’ ta[ditiet fi Brussell bejn ilMinistri tal-Eurogroup u lFond Monetarju Internazzjonali (IMF), u issa l-g]ira-stat je[tie; tnaqqas li]bilan/ mis-settur tal-banek

Rabja talli jridu jerfg[u l-pi] bi flushom imfaddlin Xi uffi/jali tal-Bank ?entrali Ewropew qalu li lawtoritajiet f’?ipru di;à bdew jie[du azzjoni biex ja//ertaw li l-levy fuq il-flus fil-kontijiet tal-poplu jista’ jin;abar, fost il-probabbiltà li ‘mew;a ta’ nies’ jag[]lu li jirtiraw flushom mill-banek biex jevitaw ‘dan il-pi]’.

Id-de/i]joni biex iddepo]ituri ‘i/edu parti minn flushom [alli jevitaw ilfalliment ta’ ?ipru’ nisslet lg[adab fost i/-?iprijotti, meta l-ekonomisti jaqblu li ‘[afna Russi’ (ukoll) iddepo]itaw flushom fil-

banek tal-g]ira.

Intant, il-frustrazzjoni ta/?iprijotti dwar id-dewmien g[all-bailout issa nbidlet f’rabja dwar ‘ir-realtà l;dida’, g[aliex se jkollhom ‘jitilfu l-flus li rnexxielhom ifaddlu bl-g[araq ta’ xbinhom’.

Sadattant, sriebet ta’ nies ilbiera[ in;emg[u quddiem il-cash machines (tul il-g]ira) biex ji;bdu l-flus, bil-levy inkwistjoni trid tkun irratitifikata mill-Parlament qabel jift[u l-banek nhar itTlieta (peress li nhar it-Tnejn hi festa pubblika f’?ipru).

21

minbarra li timponi aktar taxxi fuq in-nies – inklu] illevy fuq flus imfaddlin.

Jeroen Dijsselbloem, li jmexxi l-Eurogroup, qal li lg[ajnuna mog[tija g[andha t[ares l-istabbiltà finanzjarja f’?ipru u fiz-Zona-Ewro b[ala entità kollettiva, bi Christine Lagarde, il-Kap talIMF, tispjega li fil-ka] ta’ ?ipru riedu ja//ertaw minn g[ajnuna soda u sostenibbli fuq it-tul ta]-]mien.

Minbarra l-levy (taxxa) fuq id-depo]iti fil-banek intenzjonat biex l-investituri jikkontribwixxu g[all-bailout, il-persuni li g[andhom anqas minn 100,000 ewro f’kont talbank (f’?ipru) ikollhom i[allsu taxxa ta’ darba ekwivalenti g[al 6.75 filmija, waqt li dawk b’ammonti akbar (fil-kontijiet spe/ifi/i) iridu j[allsu 9.9 fil-mija.

Il-President Taljan Giorgio Napolitano qal lill-Prim Ministru Mario Monti li se jkollu jibqa’ fil-kariga dment li l-partiti politi/i jonqsu minn ftehim li jippermetti g[al Gvern ;did f’Ruma wara elezzjoni inkonklussiva.

L-Italja ilha ankrata fi sta;nar politiku mill-vot nazzjonali ta’ Frar, meta lalleanza ta/-/entru-xellug ta’ Pier Luigi Bersani kisbet ma;;oranza fil-Kamra tadDeputati, i]da mhux bi]]ejjed biex jikkontrolla sSenat, u allura (b[ala ri]ultat) kien ikun jista’ jifforma Gvern ;did.

“Hu importanti li, g[allimplimentazzjoni ta’ inizjattivi me[tie;a filqasam tax-xog[ol u lekonomija, il-Gvern jibqa’ ta[t it-tmexxija ta’ Mario Monti, u sakemm il-pajji] ikollu Gvern ;did,” tenna Napolitano fi stqarrija.

Dan, meta l-ista;nar re;a’ qajjem l-inkwiet dwar leffetti fuq is-swieq finanzjarji u bl-istqarrija talbiera[ ittemm lispekulazzjoni li Monti, eks Kummissarju Ewropew, seta’ j[alli l-Gvern biex jie[u l-kariga influwenti ta’ Speaker tas-Senat.

Min-na[a tieg[u, ilPresident g[andu jibda lkonsultazzjonijiet malkapijiet tal-partiti nhar lErbg[a biex jara lpossibbiltajiet li kwalunkwe minn dawn jiksbu bi]]ejjed appo;; g[al ‘ma;;oranza li tiffunzjona’ fil-Parlament.

Il-Parlament, nhar il:img[a beda jiltaqa’ g[allewwel darba mill-elezzjoni ta’ Frar, u lbiera[ Laura Boldrini, ;urnalista u eks kelliema g[all-A;enzija tarRefu;jati tan-Nazzjonijiet Uniti, kienet eletta Speaker tal-Kamra tad-Deputati – u bil-Partit Demokratiku taxXellug ta’ Bersani ja//etta lg[a]la ta’ din l-alleata, li

Mario Monti

;ejja mill-Partit SEL g[allEkolo;ija u l-{elsien.

Intant, sal-[in li morna g[all-istampa, kien g[ad jonqos biex jintg[a]el Speaker g[as-Senat, u lg[a]la kellha tkun bejn Piero Grasso, il-prosekutur Taljan anti-Mafja ta/-/entruxellug u l-eks Speaker tasSenat Renato Schifani, ta//entru-lemin.

Is-sitwazzjoni politika flItalja hi wa[da kumplikata g[all-a[[ar, u jekk il-partiti ma jistg[ux jikkooperaw biex isibu triq ’il barra millista;nar, hemm anki lprospett li l-poplu jivvota mill-;did fi kwistjoni ta’ xhur.

Filwaqt li ma waslu mkien it-tentattivi ta’ Bersani biex jil[aq ftehim mal-Moviment Cinque Stelle ta’ Beppe Grillo (li hu kontra l-partiti tradizzjonali), il-Kap ta//entru-xellug ma jridx jikkunsidra ftehim mal-eks Prim Ministru Silvio Berlusconi, li l-alleanza ta//entru-lemin tieg[u tifforma t-tieni l-akbar entità filParlament.

Sadattant, l-elezzjoni talIspeakers tal-Parlament u tas-Senat (li huma strumentali fit-tfassil tala;enda tal-Parlament) titqies b[ala l-ewwel ‘prova’ ta’ kemm hu possibbli l-i]blokk f’din is-sitwazzjoni.

22

Internazzjonali

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

IL-BELT TAL-VATIKAN

Il-Papa jrid ‘Knisja li sservi lill-foqra’

Il-Papa Fran;isku jg[addi minn quddiem membru tal-Gwardja }vizzera waqt li miexi lejn is-Sala dedikata lill-Papa Pawlu VI (fil-Vatikan), u qabel l-udjenza tal-biera[ mal-membri tal-istampa (Reuters)

Il-Papa Fran;isku [are; bl-akbar indikazzjoni li jrid ja[dem g[al Knisja Kattolika li tirrifletti ‘aktar’ l-awsterità, u sostna li din g[andha tkun istituzzjoni fqira li ma titbieg[ed qatt mill-missjoni biex isservi lill-foqra.

Il-Papa – l-eks Kardinal Ar;entin Jorge Mario Bergoglio – [are; bilkummenti waqt udjenza mal;urnalisti fil-Vatikan, fejn spjega g[aliex g[a]el l-isem ‘Fran;isku’ (g[al San Fran;isk ta’ Assisi, li jibqa’ simbolu tal-pa/i, l-awsterità u l-faqar).

Il-Kap tal-Kattoli/i irrefera g[al San Fran;isk b[ala “il-bniedem fqir fl-affarijiet materjali, i]da li pprovda l-ispirtu tal-pa/i fostna”.

Fl-istess [in, il-Papa tenna li Fran;isku anki kien ‘i[obb u jg[o]] in-natura’. Hu esprima xxewqa diretta u personali g[al “Knisja li wkoll hi fqira fl-affarijiet materjali u li tkun hemm g[allfoqra”.

Fid-diskors tieg[u, li g[amel bitTaljan, hu sa[aq li l-Kattoli/i g[andhom jiftakru li :esù “u mhux il-Papa” hu /-/entru tal-Knisja, u [e;;e; lill-;urnalisti biex “isiru jafu l-Knisja bil-virtujiet u ddnubiet b’kollox, filwaqt li jikkon/entraw mag[ha fuq il-verità, it-tjubija u s-sbu[ija tal-[ajja”.

Mindu kien elett Papa nhar lErbg[a, Fran;isku g[amilha /ara li se jintrodu/i stil differenti g[attmexxija tal-Knisja, u wara l-irtirar tal-Papa Benedittu XVI, fl-a[[ar tax-xahar li g[adda.

Matul il-lejl meta ;ie elett, Papa Fran;isku warrab il-karozza

limousine li u]aw il-Kapijiet talKnisja ta’ qablu u vvja;;a fuq xarabank flimkien mal-kardinali lo[ra li ele;;ewh.

L-g[ada stess, il-Papa irritorna fil-lukanda fejn kien allo;;at qabel il-konklavi u insista li j[allas ilkont dovut – fejn mal-ewwel ipprovda e]empju ta’ umiltà u sens ta’ impenn.

Il-Papa Fran;isku [a t-tmexxija tal-Knisja ta’ 1.2 biljun Kattoliku fi ]mien ta’ kri]i, bidliet u in/ertezza, u ma jonqosx milli jammetti li din, l-istess b[al kwalunkwe istituzzjoni, g[andha ‘it-tajjeb u nnuqqasijiet tag[ha’.

Sadattant, l-osservaturi filVatikan jaqblu li l-Papa l-;did qed ju]a stil differenti [afna minn talPapa Emeritu Benedittu XVI, li irtira min[abba li ma [assux f’sikktu fi]ikament, biex ila[[aq mal-missjoni. Fil-fatt, ilkorrispondenti jg[idu li Fran;isku jitkellem dwar il-valuri eti/i b’mod li fa/li tifhmu u anki jispikka fih issens rari tal-umori]mu.

Il-Vatikan fl-istess [in ikkonferma li l-Papa Fran;isku g[andu j]ur lil Benedittu f’Castel Gandolfo proprju l-;img[a ddie[la, u wara r-rapporti, jiem ilu, li ]-]jara (li kienet mistennija ssir nhar il-{amis li g[adda) kellha tkun posposta bi ftit ;ranet.

L-a[[ar rapporti, imbag[ad, qalu li l-Papa idde/ieda li lamministraturi ewlenin kollha filburokrazija tal-Vatikan g[andhom i]ommu posthom, filwaqt li jirrifletti fuq kwalunkwe bidliet ne/essarji.

Il-Papa jilqa’ ra;el nieqes mid-dawl u li je[tie; kelb tal-gwida, waqt l-udjenza ;enerali g[all-membri tal-istampa fil-Vatikan (Reuters)

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 FRANZA

Internazzjonali

I}-}IMBABWE

Jiddefendi pjan Jivvutaw f’referendum tal-armi g[as-Sirja Il-President ta’ Franza, Francois Hollande, iddefenda l-pjan tieg[u biex jissupplixxi lirribelli fis-Sirja bl-armamenti, u meta f’dawn il-jiem g[alqet sentejn ir-rewwixta (ta’ dawn ir-ribelli) kontra r-re;im ta’ Damasku, immexxi millPresident Bashar al-Assad.

Hollande qed isostni li rribelli taw il-garanziji li ‘l-armi m’g[andhomx jaqg[u fl-idejn il-[]iena’, u meta Franza u rRenju Unit iridu li l-Unjoni Ewropea tne[[i l-embargo talarmi fil-ka] tas-Sirja, u bil:ermanja g[ad trid tidde/iedi jekk tappo;;ax pass ta’ dan ittip.

Hu kkalkulat li mietu ’l fuq minn sebg[in elf ru[ fis-sentejn ta’ ;lied fis-Sirja, b’miljun

refu;jat ja[arbu mill-ostilitajiet u d-dmija f’dan il-pajji].

Il-Gvern Sirjan, sadattant, jirreferi g[ar-ribelli kollha b[ala ‘terroristi li jing[ataw lg[ajnuna minn barra’, u meta lmembri tieg[u anki jixlu ‘lillgruppi armati b’rabtiet malmoviment Al-Qaida’ b’konnessjoni ma’ diversi attakki suwi/ida li qeg[din ise[[u fis-Sirja.

L-istatus tar-ribelli li jopponu lil Assad sar kwistjoni millaktar delikata g[all-Gvernijiet barranin, u waqt li l-UE kienet qablet dwar l-embargo tal-2011, Franza u r-Renju Unit qeg[din jinsistu biex din titne[[a – u bir-Russja, b[ala alleat ta’ Damasku, topponi li r-ribelli jing[ataw l-armi.

L-ISTATI UNITI

Ixxolji l-a[[ar fa]i ta’ difi]a g[al kontra l-missili

Is-Segretarju tad-Difi]a Amerikan, Chuck Hagel, ]arma l-a[[ar fa]i tat-‘tarka’ (ibba]ata fl-Ewropa) g[al kontra l-aggressjoni bil-missili min[abba problemi ta’ ]vilupp u qtug[ fl-iffinanzjar tal-pro;ett.

Sistemi ta’ interceptors a;;ornati suppost li kienu stazzjonati fil-Polonja bliskop li jservu b[ala difi]a kontra l-missili g[al fuq iddistanzi medji u kontra ttheddid potenzjali mir-re;jun tal-Lvant Nofsani.

Intant, Hagel fisser li limpenn tal-Istati Uniti g[addifi]a tan-NATO jibqa’ wie[ed ‘sagrosant’, u meta r-

Russja kienet opponiet bilqawwi g[all-interceptors fost l-ilmenti li dawn setg[u ‘iwaqqfulha’ l-missili ballisti/i interkontinentali, minbarra li (anki) jtellfulha ddeterrent nukleari.

L-Istati Uniti intant dejjem insistiet li ‘it-tarka g[al kontra xi attakk bil-missili’ kienet intenzjonata biex t[ares kontra aggressjoni potenzjali min-na[a tal-Iran u l-Korea ta’ Fuq komunista.

Fl-istess [in, mhux esklu] li ’l quddiem ikun hemm round ;did ta’ ta[ditiet bejn l-Istati Uniti u r-Russja, u fejn jiddiskutu t-tnaqqis fil-[a]niet (rispettivi) tal-armi nukleari.

L-ISTATI UNITI

Titne[[a l-piena kapitali f’Maryland

L-Istat ta’ Maryland qed ja[seb biex iwarrab il-piena kapitali wara li d-deputati tal-amministrazzjoni vvutaw favur il-mi]ura, li jonqosha biss il-firma tal-Gvernatur Martin O’Malley biex tid[ol fis-se[[ b[ala li;i.

L-istess Gvernatur Demokratiku kien ilu [ames snin imexxi kampanja biex titne[[a l-piena tal-mewt, u issa Maryland g[andha ssir it-tmintax-il Stat Amerikan li ma jippermettix lesekuzzjonijiet ta’ kriminali.

O’Malley, fost o[rajn, tenna li ‘mhemm l-ebda mod kif tirran;a l-i]ball jekk tasal biex toqtol bniedem inno/enti skont il-li;i’, u meta l-piena kapitali kienet ilha pprattikata f’Maryland mill-1636 – meta t-territorju kien g[adu kolonja Britannika.

NIKET

B’niket in[abbru l-mewt ta’ mill-Fgura li ;rat ilbiera[ fl-età ta’ 59 sena, konfortat bis-Sagramenti Mqaddsa. {alla jibku t-telfa tieg[u lil martu Judith nèe Muscat, lit-tfal Conrad u martu Luwana, Reuben u l-g[arusa Cinzia.

In-neputijiet Hannah u Leah, lil [utu Emanuel, Mario, Charles, Raymond u n-nisa tag[hom, Josephine, Doris u l-ir;iel tag[hom, lil o[tu Rita, omm u [ut il-mara u lir;iel tag[hom, neputijiet, qraba u [bieb.

Il-funeral se jsir illum il-{add mill-Isptar Mater Dei fis-1.15 p.m. g[all-knisja ta’ Sant’Antnin ta’ G[ajn Dwieli fejn issir quddiesa praesente cadavere fis-2 p.m. u wara g[a/-/imiterju tal-Addolorata fejn issir id-difna fil-qabar tal-familja.

Donazzjonijiet g[all-Moviment Hospice ikunu apprezzati.

Ag[tih, Mulej, il-mistrie[ ta’ dejjem.

Gaetano Vella

kru/jali u fost it-tensjoni Il-poplu ta]-}imbabwe, ilbiera[ ivvota f’referendum importanti dwar Kostituzzjoni ;dida u fost tensjoni politika akuta, anki jekk l-abbozz (tal-Kostituzzjoni) qed jitqies b[ala dokument ‘ta’ kompromess’.

I]-]ew; partiti ewlenin – Zanu-PF u lMoviment g[al Bidla Demokratika (MDC) – [e;;ew lis-sostenituri rispettivi biex jappo;;aw il-Kostituzzjoni, li g[andha twitti t-triq g[all-elezzjonijiet aktar ’il quddiem fissena; i]da l-arja ta’ in/ertezza qed tkun imfissra b[ala wa[da ‘tqila’ meta di;à se[[ew xi in/identi vjolenti qabel ir-referendum.

Iz-Zanu-PF u l-MDC huma marbutin bi ftehim fra;li g[all-qsim tal-poter, u filwaqt li l-abbozz tal-Kostituzzjoni jillimita lillPresident g[al ]ew; mandati ta’ [ames snin kull wie[ed, dan il-kriterju m’g[andux ikun applikat b’mod retrospettiv.

Dan ifisser li l-President ta]-}imbabwe, Robert Mugabe (li g[andu 89 sena u li ilu jmexxi ]-}imbabwe – l-eks Rode]ja – millkisba tal-indipendenza, fl-1980), ikun jista’ jikkuntesta elezzjoni ;dida li mistennija ssir f’Lulju li ;ej.

Intant, hu kwa]i /ert li l-Kostituzzjoni tkun approvata peress li l-Partit Zanu-PF ta’ Mugabe u l-MDC immexxi mill-Prim Ministru Morgan Tsvangirai it-tnejn huma favur id-dokument inkwistjoni.

I]-]ew; partiti qablu li jaqsmu l-poter fl2008 bl-iskop li jirrisolvu kwistjoni vjolenti li kienet inqalg[et min[abba r-ri]ultat tal-a[[ar elezzjonijiet fi]-}imbabawe.

Mistenni, sadattant, li fix-xhur li ;ejjin, Mugabe u Tsvangirai jisfidaw lil xulxin mill;did g[all-kariga ta’ President.

Robert Mugabe jivvota fil-belt kapitali, Harare (Reuters)

23

-

, 17 ta’ Marzu, 2013

Il {add

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

27

L-arti ta/-/eramika f’wirja ta’ George Muscat

28 Il-films tal-KRS fis-swali ta/-/inema

35 Attivitajiet g[all-:img[a Mqaddsa

IN-NISA MALTIN JAFU KIF Attivitajiet teatrali f’pa;na 31

26 COLLAGE LETTERATURA

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Kif isse[ibt fl-Akkademja tal-Malti (2) • L-ewwel parti ta’ din il-kitba dehret fil-[ar;a tal-{add li g[adda F’Mejju tal-1965 i]]ewwi;t tfajla Maltija. Permezz ta’ din lunjoni ;ejt f’kuntatt istantanju mal-kotra Maltija ta’ wa[da min-na[at l-aktar popolati millMaltin ta’ Sydney – id-distrett ta’ Fairfield.

Sadattant, sakemm ;ara dan, fis-snin bejn l-1961 u jum i]]wie;, g[alkemm fl-impjieg ta’ infermier psikjatriku, sibtni g[al kollox maqtug[ mill-kumpanija tal-Maltin, aktar ingranajt ru[i fil-[ajja Maltija permezz tal-qari u t-tiftix dwar Malta u l-Maltin.

Meta emigrajt g[allAwstralja, fost il-ftit kotba li ;ibt mieg[i fl-art il-;dida, kelli Il-Grammatika ta’ Ninu Cremona, Mill-:nejna Maltija ta’ Gulia, Wenzu u Ro]i ta’ :or; Zammit, Ra;el bil-G[aqal ta’ :u]è Galea, u ]ew; kotba bl-Ingli] fuq Malta, li spi//aw g[and [uti.

Dawn it-tnejn tal-a[[ar kienu Malta: An account and appreciation ta’ Sir Harry Luke (li kien [abib tal-familja), u lie[or ta’ /ertu Ingli] bl-isem ta’ Pearce, li g[al xi ]mien kien allo;;at {’Attard. Il-ktieb ta’ dan l-awtur kien deskrizzjoni [elwa ta’ Malta kif ipper/epiea hu ta’ Ingli] frustier.

Fis-sig[at bikrija tal-iljieli meta kont inkun bix-xift ta’ billejl fl-isptar tal-mo[[, kont naqra u ner;a’ naqra u nifli dawn il-ftit kotba tieg[i. U kont insib [afna solliev fihom. Imma kemm iddum taqra u tixtarr mill-istess materjal!

The Maltese Herald

Kultant kont in[arbex xi versi poeti/i u ng[addihom lil The Maltese Herald, u mbag[ad, ta’ alliev li kont g[adni fil-poe]ija Maltija, arani nitg[axxaq nara dil-kitba bikrija letterarja Maltija tieg[i fl-istampa. Kienu versi tal-bidu, g[adhom neqsin mill-vivenza tal-img[allem.

Bdejt insus u ng[arrex fillibreriji kollha lokali g[al materjal fuq Malta u l-Maltin.

Fittixt fil-[wienet tal-kotba.

Imma materjal bil-lingwa Maltija ma kien je]isti assolutament xejn. Fl-a[[ar ;ie quddiem g[ajnejja ktieb talarkeolo;ija Maltija tal-mag[ruf arkeologu Ingli] J.D. Evans, u xtrajtu. Imma lanqas dan ma taffieli l-g[atx li kelli g[al Malta u l-Maltin.

Darba minnhom, fil-librerija tal-Belt ta’ Sydney sibt lantolo;ija rinomata ta’ Arberry, A Maltese Anthology. U komplejt issa[[art wara l-Malti, tant [assejtu j;enninni bil-;miel ta’ versi u stejjer li g[axxquni.

Kont domnu jien! Ma kienx hemm triq o[ra g[alija. Minn dakinhar qtajtha li nistudja lMalti sal-iktar saff fond fejn

minn Roderick (Rigu) Bovingdon .................................................

(Xellug)> 18 ta’ Ottubru 2013> Rigu Bovingdon jing[ata diploma ta’ [atra b[ala Membru Onorarju tal-G[aqda Poeti Maltin mill-President Charles Magro u l-Vi/i President Patrick Sammut (Ta[t)> Riproduzzjoni taddiploma tas-s[ubija flAkkademja tal-Malti, mog[tija lil Roderick (Rigu) Bovingdon f’Novembru tal-1968

stajt inwasslu. U minn hawn ’il quddiem qbadt it-triq it-twila li g[adni sejjer fiha sal-lum u nibqa’ nterraq fiha sal-a[[ar nifs ta’ [ajti.

Mil-librerija tal-Belt ta’ Sydney iggradwajt g[al-librerija ta’ NSW u l-ferg[a tag[ha, ilMitchell Library, u aktar tard ukoll imra[t fil-Fisher Library tal-Università ta’ Sydney.

F’dawn il-postijiet ta’ ;mig[ ilg[erf uman komplejt sibt minjiera o[ra ta’ tag[rif, g[alija ;did, dak i]-]mien.

Membru Akkademiku

Kotba ta’ Aquilina

Kont sibt ]ew; kotba ta’ :u]è Aquilina. Dawn kienu The Structure of Maltese – ktieb iebes [afna u kollu lingwistika u tekniku. L-ie[or, anqas diffi/li i]da daqstant interessanti, kien jismu Papers in Maltese Linguistics. Xi skoperta meravilju]a kienu dawn i]]ew; xog[lijiet ta’ skularità prima minn Aquilina!

Ma waqaftx hemm tafux!

Minnufih ktibt lil Aquilina lUniversità ta’ Malta u bdiet korrispondenza twila bejnietna t-tnejn, li damet sejra sakemm hu fela[ ikompli mieg[i, meta sa[[tu bdiet tiddg[ajjef.

Imma qabel dan kollu, Aquilina kien g[amel ]jara uffi/jali f’Sydney g[at-Tenth Commonwealth Universities Congress. Dakinhar g[addejna tlitt ijiem mill-isba[ filkumpanija ta’ xulxin. Sa raqad g[andi darba minnhom!

Imma l-isba[ esperjenza g[alih minn din i]-]jara, skont kliemu stess, kien li ltaqa’ mieg[i wi// imb wi// bittag[rif kollu li kont g[addejtlu.

G[aliex xi snin qabel din il;rajja, fit-taqlib tieg[i fl-arkivji tal-Librerija ta’ NSW, kont skoprejt u[ud mid-diversi kitbiet tal-ewwel ;urnalist Malti fl-Awstralja, Charles George Parnis.

Kienet sejba e//itanti millikbar g[alija g[aliex kien

tal-Awstralja) biex hi tipprovdili l-uffi/jal universitarju skont ittalba ta’ Oxford, [alli dan jinvi;ila mieg[i waqt l-e]ami.

Ir-ri]ultat ta’ dawn l-e]amijiet li rsaqt g[alihom, li kellu jo[ro; minn Oxford, imbag[ad seta’ ji;i konoxxut flimkien massu;;etti l-o[rajn tal-Matrikola ta’ NSW. Din l-invi;ilazzjoni, ilProfessur Colin MacLaurin kien g[amilhieli bla [las fil-[in privat fl-uffi//ju tieg[u. Dan ilprofessur hu l-istess wie[ed li kien kiteb lill-Prim Ministru ta’ Malta, li dik il-[abta kien Duminku Mintoff, biex hu jo[ro;li Bor]a ta’ Studju spe/jali g[alija [alli nkun nista’ mmur Malta nispe/jalizza filMalti biex, la niggradwa u nasal lura Sydney, MacLaurin riedni ng[allem il-Malti fidDepartment of Semitic Studies tieg[u.

f’dawn ix-xog[lijiet bikrija li kxift l-ewwel ta[]i]iet bilmiktub tal-etnolett Maltraljan.

Dan ix-xog[ol bikri ta’ Parnis (1929) kien ikkonfermali tteorija tieg[i li l-ilsien Malti flAwstralja kien jinsab fi stat evoluzzjonarju; kien miexi f’linja lil hinn minn dik talMalti kif konna nafuh Malta.

Din is-sejba lingwistika, lil Aquilina kienet e//itatu mhux ftit. Tant kien hekk, li lili g[amilli l-qalb inkompli nseddaq l-istudji tieg[i fil-Malti bi grad universitarju biex aktar ’il quddiem inkun nista’ nifformalizza l-istudji tieg[i dwar din it-tendenza ;dida fi lsienna.

Jag[tini na[seb li Aquilina nnifsu qatt ma basar li lMaltraljan li ddeskrivejtlu jien kien daqstant avvanzat u estensiv. Tant hu hekk, li fl-ittra tieg[u datata 8 ta’ Mejju 1969 qalli biex la llesti l-istudju preliminari li kont qed nag[mel fuq il-lingwa Maltija flAwstralja, ng[addihulu [alli jippubblikahuli fil-Le[en ilMalti tal-G[aqda tal-Malti, Università.

Kien f’dak i]-]mien ukoll li Aquilina ;ibidli l-attenzjoni g[al artiklu fuq lAustralitaliano, artiklu miktub mill-Professur Ryan dwar letnolett Taljan tal-Awstralja.

Sadattant, matul dawn il;rajjiet kollha, jien komplejt g[addej b’[idmiet diversi b’risq il-Malti fl-Awstralja. Fl-1968 organizzajt l-ewwel klassijiet flAwstralja kollha g[at-tag[lim tal-Malti.

Ix-Xefaq

Fl-1970 [ri;t l-ewwel ;urnal letterarju bil-Malti fl-Awstralja, Ix-Xefaq, flimkien ma’ Alfred Degabriele minn Malta. Ukoll, fis-sena 1973, jiena sirt l-ewwel student li ta u g[adda l-e]ami tal-GCE fil-Malti, Livell Avvanzat, minn Oxford bilkorrispondenza. Dan kien irnexxieli nag[mlu wara li kkomunikajt mal-Oxford Delegacy of Local Examinations direttament, ksibt kopja tal-kurrikulu minn g[andhom u mbag[ad xtrajt ilkotba ne/essarji g[all-kors minn Malta.

I]da dan kien g[adu l-bidu!

Appena r/evejt il-kotba u xi kampjuni tal-karti tal-e]ami ta’ xi snin qabel, bdejt nistudja ttesti assenjati. Dan l-istudju kont nag[mlu jiena u sejjer bittren lejn ix-xog[ol kull filg[odu.

Meta wasalli l-waqt li noqg[od g[all-e]ami, kelli nikseb il-permess uffi/jali talUniversità ta’ Sydney (li tg[odd fost l-aqwa [ames universitajiet

Skont ittra li g[andi, miktuba minn idejn :u]è Aquilina, ilprofessur Aquilina kien jinsab f’kuntatt mal-awtoritajiet universitarji tal-Università ta’ Sydney biex isir arran;ament bejn i]-]ew; universitajiet g[al studenti mill-Awstralja li riedu joqog[du g[all-e]ami filMatrikola tal-Malti, ba]at fuq ilpre/edent li kont fta[t it-triq g[alih jien. X’sar aktar minn hekk ma nafx f’dan id-dwar.

Wara li :u]è Aquilina rritorna Malta f’Awwissu tal1968, milli jidher imnebba[ mill-[e;;a u mill-[idma sfiqa tieg[i g[all-avvanz tal-Malti flAwstralja, flimkien mal-interess tieg[i fl-istudju formali talMaltraljan, tani sorpri]a meta f’Novembru tal-istess sena, fuq in-nomina tieg[u u tal-Professur :u]è Galea, jiena ;ejt ma[tur uffi/jalment fil-laqg[a tal-24 ta’ Novembru 1968 tal-Akkademja tal-Malti, Membru Akkademiku (ara l-kopja fotostatika ma’ dan l-artiklu).

Wara dan l-avveniment, wie[ed jista’ jsegwi l-interess u l-progress kontinwanti tieg[i flistess oqsma tal-Malti f’diversi rapporti fl-istampa ta’ Malta u dik Maltija fl-Awstralja, kif ukoll f’numru ta’ [ar;iet ta’ IlMalti tal-istess Akkademja.

Xog[lijiet akkademi/i o[rajn tieg[i jinsabu mxerrdin f’diversi pubblikazzjonijiet terzjarji flAwstralja, f’Malta u f’numru ta’ pajji]i minbarra dawn it-tnejn li semmejt.

COLLAGE ARTI 27

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

‘Migration’

‘Facebook’

FORCES – wirja ta’ George Muscat fil-Kavallier ta’ San :akbu Forces hi wirja ta’ xog[ol fi//eramika mill-artist George Muscat. Il-wirja, li fet[et fid-9 ta’ Marzu fil-Kavallier ta’ San :akbu, il-Belt, tinkludi xog[ol re/enti f’/eramika astratta kif ukoll figurattiva.

Din il-wirja tinkludi wkoll xog[ol ta’ natura kun/ettwali li jittratta l-kundizzjoni umana.

Snin twal dedikati lill-arti ta/-/eramika, kif ukoll lesperjenza fit-teknika tarRaku u l-abbiltà tieg[u fuq itthrowing wheel, taw lil George Muscat reputazzjoni ta’ artist abbli u dedikat fost is-segwa/i tal-arti lokali. Filqalba tal-produzzjoni artistika ta’ Muscat wie[ed isib linteress li l-artist g[andu lejn l-interpretazzjoni tar-realtà.

Ix-xeni ta’ ta[t il-ba[ar huma fost it-temi ambjentali

tant g[al qalb l-artist; xog[ol li Muscat jikrea billi jie[u forom veri ta’ [ut maqbud frisk biex jinterpreta din il[ajja ftit mag[rufa millbniedem.

I]da l-akbar interess ta’ George Muscat ]gur hu lfigura umana. }ew; xog[lijiet re/enti li jag[mlu u]u missura tal-bniedem huma l-Body Series kif ukoll ix-xog[ol Facebook.

Tal-ewwel hi serje ta’ forom realisti/i ta’ nisa li mhux biss tixhed il-bravura f’dik li hi teknika tal-firing u l-u]u ta’ glazes, i]da wkoll issensittività li l-artist juri flinterpretazzjoni ta’ kull karattru permezz talvarjazzjoni fl-estetika u fitteknika; fejn il-kuluri u ttessituri jintu]aw biex jittra]mettu l-emozzjoni u l-

karattru ta’ kull mudella.

Facebook hu xog[ol li mhux biss hu ba]at fuq issocial networking site, i]da li b’do]a [afifa ta’ umori]mu, jirreplika l-[biberija tal-artist ma’ dawk li a//ettaw li jkunu l-friends tieg[u. Blu]u ta’ mera, l-artist jirnexxilu jintegra wkoll limma;ni tal-vi]itatur, biex dan tal-a[[ar isir ukoll friend tal-artist.

Din il-bi//a xog[ol g[andha valuri diversi, kemm fit-teknika sofistikata tarRaku kif ukoll fil-mod kif il[ajja virtwali tag[na tkun interpretata fi/-/eramika.

Forces ]gur hi wirja li g[andha tolqot lil min i]urha.

L-ener;ija u l-ispontanjetà tan-numru kbir ta’ xog[ol muri jirriflettu artist dedikat li jg[ix g[all-arti tieg[u.

‘Reflections’

‘Islands of the Orient’

28 COLLAGE ?INEMA

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Beautiful Creatures

Hansel & Gretel> Witch Hunters (KRS – 16)

Li kieku xi [add fostna jfettillu jivvinta sequel g[all-[rafa tattfal miktuba ori;inarjament mill-A[wa Grimm, ]gur ma ti;ihx f’mo[[u li jimma;inahom b[ala a[wa mer/enarji armati sa snienhom, iduru bliet fil-Bavarja biex isalvaw tfal mis-s[a[ar.

I]da din hi e]attament ilpremessa g[al dan il-film li jidher li jaf sewwa l-udjenza, li jrid jil[aq subien adolexxenti li jfittxu films bi dmija, vjolenza, balal li jisplodu u effetti spe/jali li

jibdlu s-sura.

Wara prologu li fih nassistu g[all-;rajja ori;inali, f’daqqa wa[da nsibu lill-a[wa kbar, ]g[a]ag[: Gemma Arterton hi l-;ellieda Gretel; Jeremy Renner hu [uha ]-]ag[]ug[ sabi[ ferrie[i Hensel.

Ta[t id-direzzjoni talkittieb-re;ista Tommy Wirkola, l-a[wa jibdew battalja qalila biex jisfrattaw il-pjan fa[xi tas-s[a[ar il[]iena li malli jitla’ dak li jissejja[ ‘Qamar l-A[mar’ iwettqu l-pjan fa[xi li ja[tfu

Texas Chainsaw 3D Ver]joni o[ra dwar il-qattiel mag[ruf b[ala ‘Leatherface’ mhix nieqsa minn difetti, imma g[allinqas jipprova jwassal xi [a;a differenti fissensiela, minflok ikompli j]id fid-do]a ta’ dmija u tbi//ir.

Din il-ver]joni bit-3D qed ti;i mressqa b[ala sequel talfilm ori;inali tal-1974, u konvenjentement inessu ssequels kollha li n[admu minn dakinhar.

Intant hawn insibu lit-tfajla ta’ 20 sena Heather

d-dinja.

Kemm Arterton, minn ta’ quddiem nett, kif ukoll Renner, jikkonvin/u b’tala[[ar kultant tiggustah hekk kif isibha diffi/li jirrelata man-nies wara li qabel dejjem g[amel dan ma’ o[tu biss.

Kurju] ukoll ]ag[]ug[, Ben (Thomas Mann) li jkun iffissat fuq l-a[wa-eroj u jirrappre]enta lill-fans ta’ ]mienna. Jistunaw, imbag[ad, armi moderni, b[al machine gun, g[all-perjodu tarrakkont: il-Medju Evu!

(KRS – 14)

Dan il-film g[andu cast mill-aqwa, imma l-ismijiet mag[rufa mhux bilfors huma dawk li jag[tu interpretazzjonijiet li jag[mel film su//ess.

Ma rridux ng[idu li Emma Thompson, Jeremy Irons jew Viola Davies mhumiex tajbin fil-partijiet tag[hom. Imma huma d-debuttanti ]g[a]ag[ Alice Ewnlert u Alden Ehrenreich, jag[tu interpretazzjonijiet li g[alihom ukoll wie[ed jara l-film.

Minn ktieb ta’ Kami Garcia u Margaret Stohl, ir-rakkont hu dak ‘gotiku’ misterju] dwar familja ta’ s[a[ar.

Kien jirri]ulta film tas-soltu, li kieku ma kienx g[allinterpretazzjoni ta]-]ew; atturi ]g[a]ag[. Hi mhix sabi[a daqs Amy Adams jew Naomi Watts, imma xorta wa[da ssa[[rek, filwaqt li hu g[andu tbissima li ti;bdek.

Huma jidhru b[ala ]ew; ma[bubin, li b[al Romeo u :uljetta l-im[abba tag[hom hi mfixkla mis-so/jetà, imma dan min[abba li hi ;ejja minn familja ta’ s[a[ar… l-istess, insomma, b[alma kienu l-koppja fi Twilight, imma bilmaqlub.

L-udjenza tal-film, g[alhekk, hi /ara, u minkejja storja o[ra assurda, lil din l-udjenza ]gur i]]ommha.

(KRS – 18)

(Alexandra Daddario) li ssir taf li l-ewwel nett kienet ;iet adottata, u li wirtet dar ferm

kbira ming[and nanna li lanqas biss kienet taf biha.

G[alhekk tmur f’Texas ma’ xi [bieb, fosthom il-ma[bub tag[ha, biex i]]ur din id-dar.

Ma ddumx ma ssir taf b’affarijiet xejn sbie[ dwar ilfamilja tag[ha, u li fil-kantina tad-dar kien hemm imsakkar xi [add misterju], u l-[bieb tag[ha jibdew jinqatlu wara xulxin.

L-effetti 3D mhumiex sfurzati, u chainsaw kbir ;ejja lejk mill-iscreen, mhux darba jew tnejn, huma ;ustifikati.

MONSTERS INC. (3D) (KRS – U). {ier;a wkoll il-ver]joni bit-3D ta’ dan il-film animat tal-Pixar li meta [are; l-ewwel darba fl-2001 kien kiseb su//ess enormi fil-box office mad-dinja kollha.

COLLAGE ANNIVERSARJU 29

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 F’G{ELUQ IL-75 SENA MILL-MEWT TA’ MRO GAETANO GRECH

Kompo]itur espert li g[ana lil Malta bil-;enju mu]ikali tieg[u minn Fabian Mangion .......................................

Gaetano Grech twieled l-Isla nhar it-Tlieta, 18 ta’ Settembru 1855 minn An;lu u Tere]a mwielda Fiammingo.

Hu kien iben familja milla[jar u ;ie mrobbi tajjeb flimkien ma]-]ew; [utu. Sa minn meta kien g[adu ]g[ir kien jidher /ar li [are; jixbah ’l ommu, nisel il-mu]i/isti kemm f’Malta kif ukoll barra minn xtutna.

Fi tfulitu studja l-ewwel nett il-klarinett g[and isSurmast :wann Battista Bellizzi u, aktar tard, il-vjolin g[and zijuh, is-Surmast :or; Fiammingo. Fi]-]ew; strumenti hu rnexxa bil-kbir u s-surmastrijiet tieg[u [e;;ew lil missieru biex ikomplilu listudju g[and wie[ed millaqwa kompo]ituri ta’ dak i]]mien. Dan kien is-Surmast Francesco Mallia Cassar (1821-1877), Senglean li kien g[amel ]mien Maestro di Cappella tal-Ba]ilika tal-Isla.

Il-progress ta]-]ag[]ug[ Gaetano f’idejn dan isSurmast ma naqasx. Hu kompla jistudja l-armonija g[and is-Surmast Pawlino Vassallo. B’hekk Grech g[adda malajr ’il quddiem u beda l-[idmiet tieg[u ta’ kompo]itur. F’dawn ilpartituri jidher il-;enju, isseng[a u l-prattika ta’ kompo]itur espert u skruplu].

Minn ta[t idejh [ar;u wkoll bosta skulari.

G[adu ]ag[]ug[ ta’ 16-il sena, minbarra li kien di;à popolari u promettenti g[allkompo]izzjonijiet, Gaetano kien idoqq mal-Banda Sengleana La Sengle ta[t isSurmast Tomaso Galea, u aktar tard narawh mal-Banda La Vincitrice ta[t is-Surmast Pasquale Millo.

Aktar tard, fil-[ajja privata tieg[u hu ]]ewwe; lil :uditta Vella fil-Konkatidral ta’ San :wann, il-Belt Valletta.

Baqa’ jg[ix fil-Belt g[al bosta snin fejn rabba familja blakbar g[o]]a u fil-bi]a’ t’Alla.

Popolari u promettenti

Fl-ewwel kompo]izzjonijiet tieg[u, Gaetano Grech wera d-dehen mhux komuni li bih Alla ]ejnu g[aliex fihom wie[ed jiltaqa’ ma’ armonija li tassew tg[axxaq. Sa minn

meta kiteb l-ewwel sinfonija tieg[u La Bella Melita, il;enju artistiku tieg[u beda jidher u baqa’ jikber mieg[u.

Matul [ajtu, is-Surmast Grech kiteb u ppubblika g[add kbir ta’ bi//iet mu]ikali: mar/i, sinfoniji, fantasiji, valzers, inni, kif ukoll kompo]izzjonijiet g[all-kant u l-orkestra.

Diversi so/jetajiet filarmoni/i talbuh biex ikun surmast direttur tal-baned tag[hom. Fost dawn kien hemm il-baned La Valette u Prince of Wales tal-Belt Valletta, Queen’s Own talIsla, San :or; ta’ Bormla, Duke of Edinburgh tal-Birgu, Unjoni u Sant’ Andrija ta’ {al Luqa, La Vittoria tan-Naxxar, L’Isle Adam tar-Rabat Malta, Prince of Wales tal-Birgu u La Stella tar-Rabat G[awdex.

Kien ukoll direttur mu]ikali mal-banda tat-tieni Battaljun tar-Re;iment Malti talMilitia. Il-baned Maltin g[adhom sal-lum jifta[ru bilkapa/ità tieg[u jg[o]]u flarkivji tag[hom il-mu]ika ta’ dak li kienu jirreferu g[alih b[ala ‘Professur tal-Mu]ika’.

Il-Prin/ep Alfred, Duka ta’ Edinburgh, kien Malta fl1876. Gaetano Grech iddedikalu l-kompo]izzjoni tieg[u stess g[all-vjolin u lpjanu Pensiero Melanconico.

F ’ dik l - okka]joni , id Duka stieden lil Gaetano g[al pranzu mieg[u u sa[ansitra offrielu biex i]ommu mieg[u u ja[tru Direttur tal - orkestra tieg[u .

Wieg[du wkoll li jsie[bu fl - Orkestra ta ’ Sandringham Palace mag[mula mill - aqwa mu]i/isti tal - Imperu . Is Surmast Grech , li ma xtaq qatt li jitbieg[ed minn mal familja tieg[u u minn ma ’ art twelidu , hawn forsi tilef l - isba[ okka]joni ta ’ [ajtu .

G[al Geatano Grech, ilfamilja u l-mu]ika kienu l[sieb ewlieni ta’ [ajtu. Ma jistax jonqos li l-g[erf ta’ kompo]itur mog[ti g[all[wejje; tar-ru[ u tal-Knisja jkun l-i]jed jidher fil-mu]ika sagra. Hu kiteb bosta quddies, g[osrien, antifoni, inni u responsorji tal-festi u talmejtin. Ikkompona wkoll isservizz kollu tal-Milied u tal:img[a l-Kbira, flimkien ma’

Id-Duka ta’ Edinburgh stieden lil Gaetano g[al pranzu mieg[u u sa[ansitra offrielu biex i]ommu mieg[u u ja[tru Direttur tal-orkestra tieg[u

Gaetano Grech> id-dekan tal-kompo]ituri u diretturi Maltin tal-mu]ika

diversi litaniji u Tantum Ergi.

Rinomat fost kompo]ituri kbar

Fl-1890, Mro Gaetano Grech in[atar b[ala surmast akkademiku onorarju kif ukoll So/ju Fundatur ta/-Circolo Bellini ta’ Catania. Dan kien sar wara li kien ta prova tal[ila artistika tieg[u billi dderie;a a prima vista bi//a mu]ika klassika esegwita mill-banda muni/ipali.

Hu kien pre]entat ukoll b’midalja tad-deheb. {afna mill-mu]ika sinfonika tieg[u g[adha sal-lum i]]ejjen illibrerija famu]a ta’ dan listitut f’Catania.

Forsi l-akbar u l-isba[ xog[ol mu]ikali tieg[u hi ssinfonija ori;inali La Figlia del Re Pepino. Din kienet esegwita f’Londra u Gaetano Grech kien ippremjat b’midalja fl-Espo]izzjoni Kolonjali fost kompo]ituri o[ra kbar. La Figlia del Re Pepino ndaqqet b’su//ess kbir g[all-ewwel darba fit-Teatru Manoel, imbag[ad fit-Teatru Rjal ta[t id-direzzjoni tasSurmast Pietro Ronzani li dak i]-]mien kien direttur. }ew; poemi sinfoni/i deskrittivi: L’Assedio di Malta u Calma e Bufera huma ]ew; kapulavuri tieg[u. Talewwel kienet im]an]na mill-

Banda La Valette, ta[t ittre;ija tieg[u stess, fil-Pjazza tal-Palazz, u l-o[ra millBanda Prince of Wales (illum King’s Own), fl-1 ta’ Jannar 1892.

G[andu tieg[u wkoll Inno Nazionale li ndaqq g[allewwel darba fi Pjazza Regina mill-Banda La Valette flewwel kommemorazzjoni talFesta Nazzjonali tal-Otto Settembre.

Insibu li f’April tal-1903 ;ie Malta r-Re Dwardu VII talIngilterra biex iqieg[ed lewwel ;ebla tal-Breakwater.

G[al din l-okka]joni sSurmast Gaetano Grech, idderie;a Massed Band ta’ sitt mitt bandist. Ir-Re Dwardu VII tant [a pja/ir li tah lawgurju tieg[u personali g[al programm li kien g[adu kif sema’.

Grammatika tal-Mu]ika bil-Malti

Hu dmir tag[na li nibqg[u niftakru f’dan is-Surmast mhux biss min[abba l-g[add ta’ kompo]izzjonijiet li [allielna imma fuq kollox g[ax kien l-ewlieni u l-uniku li kiteb u [are; g[all-ewwel darba Grammatika tal-Mu]ika bil-Malti li l-[tie;a tag[ha kienet ilha tin[ass.

Gaetano Grech g[amel dan f’Ottubru 1908 bil-[sieb li

j[ajjar u j[e;;e; li]-]g[a]ag[ [addiema g[at-tag[lim talmu]ika. G[al din il-bi//a xog[ol hu kien onorat b’midalja mis-Società d’Arte, Manifatture e Commercio.

Ta’ karattru umli u li ma j[obbx jidher, fil-kwiet ta’ daru mehdi bix-xog[ol talkompo]izzjoni, Gaetano Grech sab it-talent tieg[u mifrux ma’ Malta kollha u lilhinn minnha. Wara marda ka;unata minn ri[ fit-tul, hu miet f’Ra[al :did nhar il{amis 17 ta’ Marzu 1938.

Kellu 83 sena u kien g[adu kif ikkompona l-ewwel att ta’ opra lirika tieg[u, Le Prime Crociate.

F’mewtu Gaetano kien assistit mi]-]ew; uliedu sa/erdoti: Patri Bert Grech tal-Konventwali u Patri Spiridjun Grech talKarmelitani. F’mewtu hu kien imwie]en ukoll mit-talb tassitt uliedu l-o[ra.

Gaetano Grech indifen fi/?imiterju ta’ Santa Marija Addolorata. Ninsab /ert li hekk kif kien qed ji;i ssi;illat il-qabar li fih tqieg[ed il-fdal mortali ta’ dan id-dekan talkompo]ituri u diretturi Maltin tal-mu]ika, Malta kienet imbikkma tibki t-telfa ta’ iben denn li dejjem [abbha u g[anieha bil-;enju tieg[u flarti mu]ikali.

30 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

L-impjegati tal-Banif iqattg[u serata fil-Mu]ew ta’ Wignacourt fir-Rabat Kienet serata differenti g[all-a[[ar g[allimpjegati ta’ Banif Bank li attendew g[a//elebrazzjoni tal-[ames anniversarju tal-Bank f’avveniment imtella’ apposta g[alihom filMu]ew ta’ Wignacourt fir-Rabat.

Din is-sena Banif Bank qed ifakkar il-[ames snin ta’ operat tieg[u f’Malta, u f’dan il-kuntest kien xieraq li jirringrazzja lill-impjegati talli g[enu biex jixprunaw is-su//ess miksub.

It-tim tal-Banif ing[ata mer[ba f’dan is-sit ta’ wirt storiku uniku mid-diretturi u l-management tal-Bank. Il-Mu]ew hu residenza Barokka tal-

Kappillani tal-Kavallieri ta’ Malta u jifforma parti minn kumpless Pawlin ftit ’il barra mill[itan tal-belt antika Rumana. F’ri/eviment fissala ewlenija tal-Mu]ew li jinsab fl-ewwel pjan, l-impjegati setg[u jammiraw il-wirt sinjur li g[andu fih dan il-kumpless.

F’sorpri]a g[at-tim, u ta[t il-gwida esperta tal-gwidi tal-Mu]ew, l-impjegati ]aru l-pjan ta’ fuq tal-Mu]ew fejn tinsab kollezzjoni ta’ pittura u o;;etti prezzju]i, il-Grotta ta’ San Pawl, u xxelters tat-Tieni Gwerra Dinjija, kif ukoll ilKatakombi.

It-tim tal-Banif jammira l-kollezzjoni sinjura ta’ relikwi fil-Mu]ew ta’ Wignacourt fir-Rabat

GO Travel Lejn il-500 sie[eb tar-roaming Minn meta twaqqfet u ;iet iffurmata GO plc, li kienet tikkonsisti fil-formazzjoni ta’ umbrella brand wie[ed li ta[tu ng[aqdu ta[t saqaf wie[ed lerba’ servizzi (TV, Internet, mowbajl u linja fissa), ilkumpanija impenjat ru[ha b’investiment finanzjarju ta’ €100 miljun immirat lejn lirrinovar totali tas-servizzi u linfrastruttura tag[ha attwali u tal-futur.

Wa[da mill-inizjattivi ewlenin inklu]i f’dan ilpro;ett massiv kienet ilkonsolidazzjoni u l-estensjoni tas-servizz tar-roaming internazzjonali tal-kumpanija.

Roaming, fi ftit kliem, jikkonsisti fl-iswi//jar tal-linja /ellulari ta’ klijent g[al fuq innetwork ta’ msie[ba tarroaming fil-mument li klijent jil[aq id-destinazzjoni tieg[u meta jsiefer.

Essenzjalment dan ifisser li l-missjoni ta’ GO hi li ssib imsie[ba kemm jista’ jkun – u li ta’ min jafda fuqhom – f’numru ta’ destinazzjonijiet.

Bil-mudell tal-ivvja;;ar talMaltin qed jevolvi mis-soltu Renju Unit u l-Italja g[al destinazzjonijiet e]oti/i ;odda b[al Perù, it-Tajlandja u Kuba, ix-xog[ol ta’ operatur tattelekomunikazzjoni jsir aktar diffi/li u kumplikat. Iddiffikultà mhijiex li ssib innumri, i]da li ssib in-numri ttajbin.

G[alhekk is-sena 2013 hi wa[da importanti g[al GO. Ilkumpanija g[andha l-pja/ir t[abbar li se til[aq il-[ames mitt sie[eb tar-roaming li essenzjalment ifisser li GO issa tista’ toffri servizz ta’ roaming f’aktar minn 200 pajji] u territorju madwar iddinja.

G[alhekk meta jmissek darb’o[ra tippakkja l-bagalja, tibdel il-flus u tirran;a lassigurazzjoni tal-vja;;, ]ur il-websajt www.go.com.mt u //ekkja lil min qed nissu;;erixxu fi [dan iddestinazzjoni tieg[ek.

COLLAGE TEATRU 31

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

L-ELETT …

L-a[[ar mumenti ta’ Kristu f’xelter f’{al Luqa

L-atturi nisa li se jie[du sehem f’din il-produzzjoni teatrali. Fir-ritratt ta’ ta[t tidher xena waqt it-t[ejjija

In-Nisa Maltin Jafu Kif X’na[sbu fuq in-nisa Maltin?

X’ji;ifieri tkun mara Maltija llum? X’g[andhom komuni nnisa Maltin? Fid-dramm ta’ Clare Azzopardi In-Nisa Maltin Jafu Kif, grupp ta’ nisa Maltin jiltaqg[u bil-mo[bi f’kappella mwarrba fejn jo[olqu ritwal b’kostumi tal:img[a l-Kbira u xi strippers.

X’se ji;ri?

F’dan l-ista;un teatrali talManoel qeg[din jittellg[u drammi ;odda bil-Malti.

Fundazzjoni Avventura, li beda Mario Philip Azzopardi, tag[ti /ans lil kittieba Maltin biex jiktbu g[at-teatru matul is-sena.

Dawn ix-xog[lijiet ji;u kritikati, addattati minn atturi u diretturi differenti u perfezzjonati sakemm ikunu pre]entati.

Dan il-pro/ess kien possibbli bis-sapport tal-Malta Arts Fund. Issa jmiss dramm ie[or ta’ Clare Azzopardi – In-Nisa Maltin Jafu Kif, li se jittella’ l;img[a d-die[la. Dan xog[ol lest, studjat u msa[[a[ biex ikun esperjenza teatrali ta’ vera.

Sitt nisa b’karattri ferm differenti jiltaqg[u g[allewwel darba fis-sala talmaternità fl-isptar statali.

Kollha kemm huma jkollhom wild u kif jo[or;u u jmorru lura d-dar jitilfu l-kuntatt.

Jg[addi [afna ]mien sa ma jer;g[u jisimg[u b’xulxin sakemm fl-a[[ar jiltaqg[u permezz tal-facebook.

G[ajjenin u forsi xi ftit imxebbg[in iduru u jg[aqqdu mal-b]onnijiet li ;;ib il-[ajja materna, jidde/iedu li jiltaqg[u u jag[mlu xi [a;a differenti.

Jidde/iedu li jorganizzaw [ar;a; [ar;a mhux tas-soltu – mhux coffee morning, mhux tombla, mhux wine and pizza party, mhux xi kafè fl-iktar post trendy li g[adu kif feta[, u lanqas mhi titwila sal-vetrini tal-[wejje;, fwejja[, ;ojjellerija u ]raben.

Il-[ar;a te[odhom ’il bog[od mill-bini, millge;wi;ija tan-nies, minn kull g[ajn li tista’ tarahom, u

twassalhom f‘kappella dikonsagrata, imwarrba, qalb lg[elieqi, fejn [alla l-karkura xxitan.

X’se jag[mlu f’din ilkappella dawn is-sitt nisa Maltin? G[aliex g[a]lu limwarrab? Kollox imur kif jippjanaw? X’se ji;ri f’din illaqg[a ta’ bejniethom? Se jibqg[u wa[edhom dawn innisa jew se jasal ukoll ix-xitan li [alla l-karkura warajh?

Sitt nisa Maltin se jkunu fuq il-palk tat Teatru Manoel u filwaqt li minn fommhom se nisimg[u w[ud mill-iktar ;rajjiet pikkanti ta’ [ajjithom se nsiru nafu wkoll lejn xiex twassal din il-laqg[a tag[hom flimkien. Dan id-dramm se jimla vojt kbir fit-teatru Malti, vojt karatterizzat min-nuqqas tal-le[en femminili.

Dan hu dramm miktub minn mara, imfassal u mibni madwar karattri ta’ nisa li se jle[[nu ;rajjiet li l-mara qatt ma tkellmet dwarhom qabel fitteatru Malti.

Fl-a[[ar g[andna dramm li

jag[ti le[en qawwi lill-mara, le[en li jwassal ’il bog[od, li jnaqqax il-figura tal-mara blakbar intelli;enza, umori]mu fin u ironija, u hu le[en li se jibqa’ jidwi u ma jintesiex.

Sitt karattri nisa ;o kappella dikonsagrata, fl-imwarrab, ’il bog[od mill-ge;wi;ija tan-nies se jle[[nu l-vu/i tal-mara, vu/i li turi razzjonalità, ironija, makakkerija, umori]mu fin, vu/i li taf tixtarr [ajjiet nies li qed jg[ixu qrib tag[na.

Marcelle Teuma, wa[da mill-aqwa direttri/i lokali, tidderie;i din il-produzzjoni u jie[du sehem fiha w[ud millaqwa atturi li g[andna b[al Marta Vella, Magda Van Kuilenberg, Maria Cutajar, Marilu Vella, Sharon Bezzina u Coryse Borg. Jag[lqu l-lista Claudio Carta u Chris Degiorgio.

In-Nisa Maltin Jafu Kif tittella’ fit-Teatru Manoel fit22, 23 u 24 ta’ Marzu. Tistg[u tixtru l-biljetti fuq www.teatrumanoel.com jew mit-teatru stess.

Esperjenza ta’ Storja ba]ata fuq l-a[[ar mumenti ta’ Kristu, f’xelter f’{al Luqa, fejn wie[ed jimxi mal-istorja, jara d-disperazzjoni ta’ :uda, x’qed jg[idu n-nies fis-suq, ikun ;urija ta’ Pilatu malkonfront tieg[u ma’ Kajfa, ilfla;ellazzjoni f’/ella umda, u fl-a[[ar naraw lil Kristu ji;i maqtul, fi]-]minijiet re/enti ta’ snin 40, meta kien hawn fid-dinja l-piena tas-si;;u talelettriku, u naraw ukoll b’mod l-iktar impressjonanti meta Kristu rxoxta.

Nesperjenzaw b’mod liktar personali u interattiv din l-istorja li tatna l-fidi tag[na.

Storja li tinbidel g[al ]minijiet re/enti b’konnessjonijiet ta’ ;rajjiet li se[[u jew qed isse[[u fiddinja tal-lum…

L-Elett hi produzzjoni ta’ Curtain Raiser b’asso/jazzjoni mal-Ka]in G[aqda Mu]ikali

Sant’Andrija li jie[du [sieb ix-xelter ta’ {al Luqa.

Direzzjoni u kitba ta’ Patrick Vella li g[andu wkoll il-parti ta’ Pilatu, Carlos Farrugia filparti ta’ Kristu, Ray Sammut fil-parti ta’ Kajfa, u o[rajn li ]gur se jag[tu differenza g[al dak li forsi mdorrijin naraw is-soltu.

Ix-shows jibdew il:img[a, 22, 23 u 24 ta’ Marzu bejn is-6 p.m. u d-9.30 p.m., l-Erbgha, 27 ta’ Marzu bejn il-5 p.m. u t-8.30 p.m., il-{amis 28 ta’ Marzu mit-8 p.m. sal-11.30 p.m. u nhar il:img[a l-Kbira 29 ta’ Marzu, filg[odu bejn id-9 u l-11.30 u bejn is-7 u d-9.30 p.m.

G[al aktar informazzjoni jew booking, wie[ed jista j/empel 21895072 jew 99595906. Inkella billi jibg[at email fuq activities@curtainraiser.org jew fuq Facebook Events Page: L-ELETT.

32 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

MSV Life tirre;istra €15.98-il miljun fi profitti ta’ qabel it-taxxa MSV Life p.l.c. (‘MSV Life’ u ‘MSV Group’) irre;istraw €15.98-il miljun fi profitti ta’ qabel it-taxxa fis-sena li spi//at fil-31 ta’ Di/embru 2012, li hu ferm iktar millprofitt ta’ qabel it-taxxa li sar fl-2011 ta’ €5.43 miljun.

Dan kien possibbli min[abba li kien hemm tibdil po]ittiv fis-swieq talekwità u tal-bonds, li rri]ultaw f’]ieda sostanzjali fid-d[ul nett tal-investiment.

Barra minn hekk, it-taxxa deferita kienet affettwata [afna wkoll mirrikonoxximent tal-ammont tat-taxxi mhux utilizzati li kienu disponibbli g[ar-relief kontra d[ul taxxabbli filfutur skont il-li;i applikabbli g[all-2012. Din il-bidla tat kontribut po]ittiv lil MSV Group fil-profitti ta’ wara ttaxxa ta’ €15.95 miljun g[as-sena.

Fis-sena finanzjarja tal2012 kien hemm €87.31 miljun f’negozju miktub, komparat mal-€128.02 miljun fl-2011. Dan ;ara min[abba li kien hemm nuqqas ta’ domanda g[allinvestimenti Single Premium.

L-assi totali tal-MSV Group ]diedu minn €1,165.11 miljun lejn tmiem l-2011 g[al €1,265.5 miljun lejn tmiem l-2012, waqt li l-life fund ]died b’7.97% minn €1,034.55 miljun fl-2011 g[al €1,117.02 miljun fl-2012.

Il-valur tan-negozju inforce ]died b’9.46% minn €41.77 miljun fl-2011 g[al €45.72 miljun fl-2012. Dan il-valur jirrifletti l-valur ta’

wara t-taxxa tat-trasferimenti futuri lix-shareholders li jirri]ultaw minn policies in force fit-tmiem tas-sena.

Lejn l-a[[ar tal-2012 illivell ta’ assi netti ammissibbli g[al g[anijiet statutorji ta’ likwidità kienu €86.49 miljun (2011: €72.61), li jirrappre]entaw e//ess ta’ €40.88 miljun (2011: €30.27 miljun) fuq il-mar;ini me[tie;a ta’ likwidità kif stipulat firRegolazzjoni tan-Negozju tal-Assigurazzjoni ta’ €45.61 miljun (2011: €42.34 miljun).

Il-fondi totali taxshareholders lejn l-a[[ar tal2012 kien ta’ €129.82 miljun (2011: €111.65 miljun), li jfisser ]ieda ta’ 16.27% fuq is-sena ta’ qabel.

Il-valur tal-assi netti g[al kull sehem ]died minn €5.10 lejn l-a[[ar tal-2011 g[al €5.93 g[al kull sehem li kien karatterizzat millprofittabbiltà tan-negozju.

I/-Chairman tal-MSV Group, Frederick Mifsud Bonnici qal li kien sodisfatt b’dawn l-aqwa ri]ultati li qatt irre;istra l-MSV Group.

Matul l-2012, ilkundizzjonijiet talinvestiment kemm fis-swieq lokali u kif ukoll f’dawk barranin kienu g[al darb’o[ra ta’ sfida u kienu wkoll karatterizzati minn rati baxxi ta’ img[ax, minn tnaqqis fl-attività ekonomika globali u domanda dg[ajfa g[al prodotti finanzjarji.

Dan l-ambjent mhux ideali g[all-investitur li jinvesti fittul b[all-MSV Life.

EUROSPORT. Ir-rebbie[a tal-lotterija tal-Milied ta’ Eurosport huma dawn: Kenneth Bonnici (it-tieni mil-lemin) li reba[ vja;; g[al Milan g[all-partita Milan-Roma f’Mejju li ;ej bit-titjira u lakkomodazzjoni inklu]i; Charlene Mifsud (l-ewwel mix-xellug) li reb[et Reebok Cross Trainer b’valur ta’ iktar minn €700 waqt li Sandra Mizzi (it-tieni mix-xellug) reb[et weekend break firRadisson Blu Resort, Golden Sands. Keith Gouder, Manager ta’ Eurosport, ippre]enta r-rigali lir-rebbie[a.

Illum ikun /elebrat Jum San Patrizju Se ssir parata mill-Furjana g[all-Belt Valletta Illum il-{add, 17 ta’ Marzu, [afna nies minn madwar iddinja se jing[aqdu biex ji//elebraw Jum San Patrizju.

Aktar minn 60 miljun persuna se tkun qed tgawdi din il-festa tradizzjonali Irlandi]a, flimkien mal-4.1 miljun /ittadin Irlandi]. Kul[add, kemm jekk hu Irlandi] u kemm jekk le, hu m[e;;e; biex ‘g[al dakinhar jinbidel f’Irlandi]’, f’;ie[ dan il-jum tradizzjonali.

B[al kull sena, il-Guinness se tfakkar it-tmiem il-;img[a ta’ San Patrizju b’/elebrazzjonijiet mill-aqwa, ispirati millmessa;; ‘I]bg[u l-Belt Sewda’ – kul[add hu mistieden igawdi dan il-lejl sabi[ ma’ [biebu, u naturalment, b’pinta birra sewda.

Diversi bars u pubs f’Malta se jkunu qed jie[du sehem f’dan l-avveniment globali u se jag[tu diversi premjijiet talGuinness lill-klijenti tag[hom.

Xi supermarkets se jkunu qed jag[tu wkoll keychain spe/jali tal-Guinness fl-okka]joni ta’ Jum San Patrizju ma’ kull pakkett ta’ erba’ bottijiet birra.

G[all-ewwel darba, illum il{add, i/-?irku Irlandi]-Malti se jorganizza l-Parata ta’ San Patrizju. Din se titlaq milLukanda Phoenicia f’11.45 a.m. u se tg[addi minn Triq irRepubblika. Jim Hennessy, lAmbaxxatur Irlandi] g[al Malta u Monica Nally Hennessy se jmexxu l-parata.

Fl-istess parata se jie[du sehem ukoll g[add ta’

]effiena tradizzjonali millIrlanda, Paws Malta, Breast Care Support Group, St Patrick’s Football Club, San :wann Scouts Pipe Band, u Keltica (grupp Malti li jdoqq il-mu]ika Irlandi]a). Il-parata tintemm b’wirja ta’ ]fin u mu]ika f’Misra[ San :or;.

Fi Triq il-Konservatorju, ilFurjana, se jintrama palk u minn fuqu jsir programm ta’ divertiment bis-sehem ta’ Aussie Lino u DJ Armando Vitolin, u Emerald Society Malta. Ikun servut l-Irish Stew, birra u affarijiet o[ra tradizzjonali Irlandi]i.

Il-Guinness hi impurtata, reklamata u mqassma minn Farsons Beverage Imports Co Ltd, membru tal-Grupp Farsons.

TbissimaFest Fl-14 ta’ April se tkun organizzata TbissimaFest b’risq il-familji fil-b]onn filmissjonijiet tas-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl (MSSP) fil-Perù.

Din l-attività tinkludi quddiesa, wirja missjunarja, videos dwar il-missjoni, kuntatt mal-missjunarji permezz ta’ Skype, u varjetà.

Jimtlew ukoll kaxxi bl-ikel biex jintbag[tu b[ala hampers lejn il-Perù.

Min jixtieq jg[in billi jag[mel hamper, jista’ ji;bor il-kaxxi mi/-?entru Animazzjoni Missjunarja, Dar ta’ San :u]epp, Triq il-Kbira, Sta. Venera.

Wie[ed jista’ jag[]el li jibg[at €20 u nie[du [sieb nag[mlu l-hamper a[na. G[al aktar dettalji kkuntattjaw lil Angele Borg, tel. 21446435.

Irba[ ]ew; biljetti Club Class g[al Londra Laferla Insurance Agency Limited ing[aqdet mal-Air Malta biex trebba[ ]ew; biljetti tal-ajru Club Class g[al Heathrow, Londra, permezz ta’ kompetizzjoni online.

Biex tie[u sehem f’din il-kompetizzjonni, ]ur il-pa;na fuq Facebook ta’ Laferla Insurance Agency Limited jew il-pa;na tal-Air Malta, fejn issib id-dettalji tal-kompetizzjoni. Irrebbie[ jintg[a]el bil-polza fl-10 ta’ Mejju 2013 u jkun mitluq iwie;eb mistoqsija sempli/i ta’ interess ;enerali qabel jing[ata l-premju.

COLLAGE MEDIA 33

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

Meta l-poplu jg[id ‘Issa daqshekk’

Inkredibbli. B’aktar minn 37,000 vot.

Dan in-numru g[ad jibqa’ mmarkat fl-istorja politika talpajji] u aktar minn hekk, f’mo[[ id-diri;enti tal-Partit Nazzjonalista.

Iridu jg[addu x-xhur biex partit kbir li kien qed jg[id li g[andu ‘reb[a fil-vi/in’ jirrikon/ilja ru[u mal-[mar illejl li jirrappre]enta dak innumru strepitu], umiljanti. Iddevoti ‘blu’, dawk l-aktar leali (i.e. 43% tal-elettorat), dawk li sabu ru[hom rappre]entati millmexxej tag[hom, fuq billboards kbar, b’wi//u mi]bug[ bl-ik[al (u l-mexxej ta’ kontra b’wi//u a[mar) kienu qed jo[onqu lwesg[at kbar tal-g]ira. Ilfilmati kienu qed juru li, wara kollox, il-Partit Nazzjonalista seta’ jag[mel miraklu u jg[addi [ames snin o[ra fil-gvern.

Imma kien hemm eluf fuq eluf kbar li kellhom [sieb ie[or.

Riedu jikkastigaw lill-Partit Nazzjonalista u j;ieg[luh i[oss il-qilla ta’ telfa: b[ala protesta talli nqata’ minnhom, ta’ governanza li nsiet tikkonsulta mag[hom u tinvolvihom, talli bdew jipper/epixxu arroganza li ma ridux jibqg[u ja//ettaw, talli bdew jaraw amministrazzjoni tiskarta r-realtà u tibqa’ dominata minn sens ta’ denial.

37,000 vot u aktar, li issa jridu jkunu interpretati, bilkirur;ija me[tie;a, ming[ajr lanestetiku. Sakemm jo[ro; iddemm. Irid ikun analizzat g[aliex daqstant eluf ta’ /ittadini Maltin u G[awdxin ma ridux jibqg[u jittolleraw ilgovernanza li kellhom f’dawn l-a[[ar [ames snin.

Insew il-kri]i finanzjarja internazzjonali, insew il-kri]i Libjana, insew il-qg[ad u lprotesti vjolenti fl-Ewropa, insew il-[olqien tax-xog[ol u nsew il-bini tal-iskejjel u nsew il-parks pubbli/i.

Xejn ma baqa’ jimpressjonahom, [lief li ddejqu bil-governanza talGvern. {afna nies li jridu jirrazzjonalizzaw jinsistu li lproblema tal-amministrazzjoni nazzjonalista qabel xejn kellha x’taqsam mal-istil talgovernanza, bir-ribelli fi [danhom stess (issa korte;;jati ad nauseam fil-media Laburista) ixandru l-era taloligarkija (kelma ;dida li tg[allem il-poplu normali).

Il-vot massiv, spettakolari li ng[ata lill-Partit (Moviment) Laburista hu wkoll il-kastig g[al kampanja negattiva li mexxa l-PN u l-konsistenza talmessa;; po]ittiv li beda jikkomunika l-Labour.

Meta kien g[adu kmieni fil-

Kummenti dwar websajts li Ωort

Mandat /ar

L-g[add tal-voti f’Ta’ Qali

kampanja, il-President Emeritu Eddie Fenech Adami, lispirazzjoni tal-poplu fi ]minijiet estremament diffi/li, dominati mill-a;enziji Mintoffjani, wissa li l-istrate;iji mmuntati fuq il-bi]a’ kienu ]ball u setg[u jkunu kontroproduttivi. U r-ri]ultat tal-{add li g[adda wera kemm kellu ra;un.

Ma’ dawk li mhumiex insensati

Ma’ diversi nies li mhumiex insensati, ippruvajna, forsi superfi/jalment wisq g[alissa, ninterpretaw il-mases kbar li wrew fidu/ja fil-Partit Laburista, li qasmu minn partit g[al ie[or, li marru quddiem il-kameras, juru t-tesseri tag[hom, jiddikjaraw kemm ikkanvassjaw g[al politi/i Nazzjonalisti fl-img[oddi, li sostnew li lPartit Nazzjonalista m’g[adux il-partit li [abbew u emmnu fih.

Kienu ddejqu b’kampanja ta’ bumbardamenti blu, birri/ikla;; ta’ propaganda ta’ twerwir, b’kummenti gratwiti mimlijin sarka]mu, divi]ivi.

Iddejqu u kienu disgustati, b’sorsi medjati/i sikofanti u manifestament ]bilan/jati. Irid ikun evalwat xi [sara g[amlu lil PN dawn l-elementi.

Iddejqu u [assewhom insulentati u l-uniku kastig li setg[u jag[tu lill-PN kien li jaqilbu l-alleanza, anki jekk fehmu li meta jibdlu l-vot, ma jistg[ux jiggarantixxu lilhom infushom u lill-familji tag[hom x’hemm lest fil-[ames snin li ;ejjin. Imma [adu r-riskju.

Innewtralizzaw il-pre;udizzji kontra l-Labour. Riedu li l-PN imur fl-Oppo]izzjoni. Biex idewwi lilu nnifsu. Biex jer;a’ jsib ru[u. Biex jifdi lilu nnifsu.

Bosta nies i[ossu li essenzjalment, kien il-PN li tilef l-elezzjoni b’mod daqshekk di]astru], mhux li lLabour reba[ b’numri astronomi/i. Imma [sieb b[al dan ma jag[ti ebda mertu litton rikon/iljattiv tal-kampanja

Laburista, dejjem fil-limiti talprudenza. L-appell g[allg[aqda nazzjonali, g[at-twarrib tal-politika tribali u g[allinklusività jidher li [adem u [adem bl-aktar ri]ultat effettiv.

X’se ji;ri minn issa ’l quddiem hu kaxxa mag[luqa.

Jidher li hemm dispo]izzjoni biex ikun hemm kollaborazzjoni politika. I]]ew; mexxejja rrikonoxxew irrispett re/iproku li g[andhom lejn xulxin u ni]el tajjeb ukoll l-invit tal-Prim Ministru l-;did biex tin[are; l-id tal-[biberija lil kul[add, partikolarment lil dawk li ma vvutawx Labour.

Il-politika f’Malta jidher li safla[[ar bdiet tinbidel. Ilpoplu mxennaq g[al bidla flistil.

U rrid nirre;istra kemm hu in;ust li l-Alternattiva Demokratika, b’5,500 vot mhix se tkun rappre]entata filParlament. Tant eluf ming[ajr rappre]entanza. Is-sitwazzjoni ma jistax ikun li tibqa’ dik li hi.

Sa issa g[andna diskors ta’ rieda tajba. Li Malta tag[na lkoll (suppost anki tal-Alternattiva).

Kemm se jkun konkretizzat dan is-slogan g[ad irid jidher fixxhur u s-snin li ;ejjin. Issa bdiet l-epoka tar-responsabbiltà g[allPartit Laburista. G[allMoviment tal-progressivi u lmoderati (illum mi]g[ud anki b’nazzjonalisti delu]i).

L-effett tal-Karnival

L-effett tal-Karnival li [olqu eluf kbar ta’ nies biex je]altaw lil }aren tal-Ajkla ssarraf fixxbiha ta’ bniedem solitarju, abbandunat minn dawk il-folol kollha li kantawlu osanna parodika, grotteska (biex jissodisfaw il-b]onn ta’ interval komiku), wa[du quddiem ilperspeks fis-sala tal-g[add talvoti.

B’qalbu maqsuma, osservaw xi ;urnalisti. I[ossu tradut.

Jg[odd is-47 vot li ;ab.

Bniedem b[al dan jolqot kjavi ta’ patos li j;iblek swied ta’ qalb. Naturalment, jekk m’intix /iniku.

Qed nikteb meta l-ewwel ri]ultati mid-distretti g[adhom ma [ar;ux. I]da b[all-poplu kollu [adt la[bar ta’ reb[a kbira fuqna mill-Partit Laburista.

Distakk li jissarraf f’mandat /ar g[al Joseph Muscat biex iwettaq dak li wieg[ed.

Il-Partit Nazzjonalista li dejjem emmen fiddemokrazija /eda millewwel li a[na tlifna u minn Salvu Felice Pace Lawrence Gonzi segwih .................................... billi [a r-responsabbiltà tat- sfelicep@go.net.mt telfa fuq spallejh, ming[ajr kantunieri. Bla tlaqliq qalilna li mhux se jikkontesta flelezzjoni g[all-kap tal-partit. Jien nemmen li kantunieri kien hemm. Gonzi po;;a l-interess tal-pajji] l-ewwel, anki meta dan kien ta’ detriment g[all-partit. Il-;id kollu li g[amilna hu l-wirt tal-Maltin u l-G[awdxin kollha. Joseph Muscat ammetta li Gonzi g[amel [afna ;id g[al pajji]na. Issa rresponsabbiltà taqa’ fuq Joseph Muscat li jwettaq dak li wieg[ed fi]-]minijiet pro;ettati minnu.

Jien wie[ed minn dawk li g[amilt dak kollu li stajt biex Gonzi jer;a’ jing[ata mandat, [dimt fil-qrib ma’ Euchar Mizzi li nassigura lill-qarrejja li [adem fuq li [adem tul ilkampanja elettorali f’G[awdex. Konna nafu li din kienet se tkun elezzjoni diffi/li g[alina. Ir-rizultat hu dak li hu.

Riformi me[tie;a

Bi 43 fil-mija tal-poplu b’appo;; g[all-Partit Nazzjonalista, l-elettorat ikkonferma li a[na g[adna partit kbir u popolari. A[na tant bdilna dan il-pajji] li eluf ta’ Maltin u G[awdxin draw jg[ixu f’[ajja komda u din ilkumdità wasslithom biex je[duha for granted.

Il-Partit Nazzjonalista jrid jid[ol fir-realtajiet li wasslu g[al dan ir-ri]ultat. Irridu l-kalma fil-partit biex naslu g[allkonklu]jonijiet li jridu jg[inuna biex nag[tu bidu kemm jista’ jkun malajr g[ar-riformi li hemm b]onn isiru.

Irridu l-partit vi/in tal-poplu kollu. Irridu nkunu lesti li nidhru quddiem il-poplu b[ala partit mag[qud, kemm filkoperazzjoni ma’ Gvern Laburista meta din tkun me[tie;a kif ukoll meta mill-bankijiet tal-Oppo]izzjoni nikkritikaw dak li jidhrilna li mhux sewwa jew mhux skont il-weg[diet li g[amel Joseph Muscat lill-elettorat.

Kull fejn in[arsu g[andna /ertifikati ta’ gvernijiet Nazzjonalisti li biddlu dan il-pajji]. U dan Joseph Muscat jafu. I]da a[na rridu nfakkru wkoll, meta l-poplu jistrie[ mix-xenati tal-kampanja elettorali, li hemm /ertifikati o[rajn li jafu bihom l-istudenti, il-[addiema, l-anzjani u lfamilji kollha. {ames snin jg[addu wkoll. Jalla ng[ixu fil-pa/i li mdorrijin ng[ixu fiha. Jalla l-;id li g[amilna mhux biss ikun konsolidat i]da ji]died ukoll.

Minn fejn nibdew^

Dawk l-eluf kbar li segwewna kull fejn morna ta[t it-tinda u fil-Mass Meetings irridu nie[du [siebhom. Dawk li segwewna fuq il-mezzi elettroni/i rridu n]ommu kuntatt mag[hom.

Irridu nitg[allmu minn din it-telfa u no[or;u b’wi//na minn quddiem b[ala avversarji politi/i serji li lesti nkunu lalternattiva g[at-tmexxija ta’ dan il-pajji] meta jasal i]]mien.

Grazzi lil dawk li wrew fidu/ja fil-PN u komplu segwu lmaltarightnow.com g[al kull a;;ornament.

34

COLLAGE

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

RELI:JON

Meditazzjoni g[al ]mien ir-Randan (2)

L-im[abba fil-[ajja tan-nisrani

Il-{ames {add matul is-sena

AQRA (siltiet bibli/i li jitkellmu fuq l-im[abba) • •

• •

•

Imma nag[der sal-elf nisel lil min i[obbni u j]omm il-kmandamenti tieg[i. (Esodu, 20:6).

U l-Mulej g[adda minn quddiemu u g[ajjat: Jahweh! Jahweh! Alla li jag[der u j[enn; tqil biex jag[dab u kbir fl-im[abba u l-fedeltà. (Esodu, 34:6). {obbu ’l barrani, g[ax intom barranin kontu fl-art tal-E;ittu. (Dewterenomju, 10:19).

Malli David spi//a jitkellem ma’ Sawl, qalb :onatan intrabtet ma’ qalb David u :onatan [abbu b[alu nnifsu. (1 Sam, 18:1).

Il-mibeg[da tqanqal il-;lied, imma l-

• • •

•

im[abba tg[atti kull [tija. (Proverbji, 10:12).

A[jar platt [axix mog[ti bl-im[abba, minn gendus smin bil-mibeg[da mieg[u.

(Proverbji, 15:17).

Imma jiena ng[idilkom: {obbu lillg[edewwa tag[kom u itolbu g[al dawk li jippersegwitawkom. (Mattew, 5:44).

Imbag[ad :esù xe[et fuqu [arsa ta’ m[abba u qallu: “{a;a wa[da tonqsok: mur big[ li g[andek, ag[tih lill-fqar (Mark, 10:21).

Nag[tikom kmandament ;did, li t[obbu lil xulxin, b[alma [abbejtkom jien; hekk ukoll [obbu intom lil xulxin. (:wanni, 13:34).

A{SEB ([sibijiet mill-En/iklika Deus Caritas Est) •

• •

•

•

F’din l-ewwel En/iklika tieg[i rrid nitkellem fuq l-im[abba ta’ Alla li wera lejna b’mod ;eneru], u li a[na g[andna naqsmu mal-o[rajn.

L-im[abba nisranija l-ewwel [a;a hi sempli/ement risposta g[all-b]onnijiet immedjati f’sitwazzjonijiet spe/ifi/i.

L-element ta’ komunjoni jikkonsisti fil-fatt li dawk li jemmnu jkollhom kollox flimkien u bejniethom ma jkunx hemm distinzjoni bejn fqir u sinjur. (Atti 4, 3237).

In-natura ewlenija tal-Knisja hi mfissra fittliet responsabbiltajiet tag[ha: ixxandar ilKelma ta’ Alla (kerygma-martyria), ti//elebra s-Sagramenti (leitourgia), u tamministra l-karità (diakonia).

Santu Wistin jg[id: “Jekk tara l-karità (lim[abba) tara t-Trinità: il-Missier

•

•

•

imqanqal mill-Im[abba jibg[at lil Ibnu biex isalvana, u bil-mewt tieg[u :esù Kristu tana l-Ispirtu s-Santu.

Meta n[ares lejn l-o[rajn (huma min huma) bl-g[ajnejn ta’ Kristu, inkun nista’ nag[tihom aktar mill-b]onnijiet materjali, inkun nista’ nag[tihom il-[arsa (mimlija m[abba) li tant jixtiequ.

L-im[abba hi divina g[ax ;ejja minn Alla u tg[aqqadna ma’ Alla; f’dan il-pro/ess li jg[aqqad l-Im[abba tag[milna lkoll il‘A{NA’, li hi ’l fuq minn kull divi]joni, u tag[milna [a;a wa[da, sakemm fl-a[[ar Alla hu kollox f’kollox. (1 Kor, 15:28).

Qaddisa Marija Omm Alla urina lil :esù, ressaqna lejh, g[allimna nag[rfuh u n[obbuh, biex a[na nsiru denji tal-vera m[abba u nsiru g[ejun ta’ ilma [aj f’dinja g[atxana.

A:IXXI (dak li nirriflettu nwettquh f’[ajjitna) • •

• •

Kemm nemmen u nxandar lil Alla li hu M[abba u jag[der u j[enn u j]omm kelmtu fl-im[abba tieg[u lejna?

L-im[abba tieg[i lejn l-o[rajn g[andha mill-im[abba ta’ :onatan lejn David, im[abba li t[obb b[alma n[obb lili nnifsi?

Lil min ma n[obbx hekk? G[alfejn?

Jiena g[andi g[edewwa; jew a[jar, jien g[andi persuni li ma n[obbhomx? X’se nag[mel biex nag[milhom [bieb tieg[i?

Meta ng[id ‘A{NA’ g[al min inkun qed nalludi; ninkludi fl-‘a[na’ lil min idejjaqni, lil min hu differenti minni, lill-fqar, [absin,

•

•

•

nies tad-dnub, id-drogati? Lil dawn in[obbhom, fil-kelma ‘a[na’?

G[andi jiena ;id li suppost nag[tih lillfoqra; mhux affarijiet materjali biss, imma [afna fidi, im[abba, pa/enzja, ma[fra li nista’ nag[tiha lill-o[rajn?

Nemmen li n-natura ta’ Alla hi l-im[abba?

Nemmen li n-natura tieg[i hi l-im[abba, u li meta ma n[obbx inkun qieg[ed immur kontra tieg[i nnifsi?

Kemm indur jiena lejn l-Omm tal-Im[abba filmumenti ta’ w;ig[ u diffikultajiet tieg[i, biex hi timlieni bl-im[abba ta’ Binha?

{SIEB Li tidneb hi xi [a;a umana. Li ti;;ustifika d-dnub hi xi [a;a satanika – Leo Tolstoy

Min ma g[andux dnub…^ Isaija 43>16-21< Salm 125< Filippin 3>8-14< :wanni 8>1-11 Il-{sieb

Kemm-il darba ni;;udikaw bl-addo//, fil-[ajja tag[na, persuni li mhux dejjem narawhom minn g[ajnejn tajba?

Kemm-il darba ni;;udikaw persuni sempli/ement g[ax ma jaqblux mal-fehma tag[na jew g[ax na[sbu li se jie[du lpost tag[na? Kemm ni]irg[u ;udizzji foloz g[alxejn b’xejn? Kemm-il darba dawwarna subg[ajna biex nakku]aw lil dawn in-nies?

Il-Van;elu tal-lum jurina li l-Bxara t-Tabja li ;ab Kristu ;abha biex tibdel il-persuni u tnaddafhom, spe/jalment dawk li g[andhom b]onn l-g[ajnuna u l-fejqan. Kif itenni :esù stess, ix-xog[ol tieg[u mhux li jikkundanna i]da li jfejjaq. Il-ka] tal-mara adultera hu /ar g[aliex quddiem persuna li nqabdet fil-fatt ti]balja, :esù j[ares l-ewwel u qabel kollox lejn is-salvazzjoni u l-fejqan tag[ha. Hu jag[raf li naqset, ja[fer in-nuqqas tag[ha u jag[tiha l-bi//a xog[ol iebsa biex ma tidnibx i]jed.

Kemm tassew, b[ala Nsara, f’dawn l-a[[ar jiem tarRandan nag[rfu na//ettaw dan il-messa;; qawwi ta’ :esù u ng[ixuh fil-[ajja tag[na?

Il-Kelma

L-Ewwel Qari, me[ud mill-Ktieb ta’ Isaija, inkiteb millprofeta li jinsab e]iljat f’Babel fi ]mien is-sultan ?iru. Ilprofeta jrid iqawwi t-tama ta’ [utu li jinsabu fil-jasar billi j[abbrilhom li Alla kien se jag[tihom [ajja ;dida. Is-Salm Responsorjali juri li din il-[ajja ;dida hi parti mill-[wejje; kbar li g[amel mag[na l-Mulej.

Fit-Tieni Qari mill-Ittra lill-Filippin, San Pawl jurina li (i) ma hemm xejn importanti daqs li tag[raf lil Kristu; (ii) issalvazzjoni ti;i biss minn Kristu; (iii) nag[tu s-sehem tag[na biex insiru nixbhu aktar lil :esù. Fil-Van;elu tallum, me[ud minn San :wann, naraw lil :esù jpo;;i filprattika dak li kien qal fil-Van;elu ta’ San Mattew (12.7) fejn itenni li [niena jrid u mhux sagrifi//ju u dak li qal f’San Luqa 5,32: Jiena mhux lill-;usti ;ejt insejja[ i]da lillmidinbin. :esù ja[fer lill-adultera u jg[idilha biex ma tidnibx i]jed.

Il-{ajja

. Il-Mulej hu l-fejqan tag[na. Kif qed na//ettaw dan ilfejqan fil-[ajja tag[na u f’tal-o[rajn? . Il-Mulej hu s-salvazzjoni tag[na g[ax g[amel mag[na [wejje; kbar. Kemm qed nitlob li din is-salvazzjoni tasal g[and [addie[or? . Il-Mulej idawwalna biex inwasslu l-Bxara t-Tajba.

G[ajb g[an-nisrani li jipponta sebg[u biex ji;;udika lil [addie[or minflok jg[inu. . B[al San Pawl nistg[u ng[idu li qed ng[oddu kollox b[ala telf quddiem il-qlig[ kbir li hemm filli nag[rfu lil Alla? . Kemm qed insibu [in li nag[mlu kuljum l-e]ami talkuxjenza tag[na?

1

2

3

4

5

Id-Djalogu

Mulej, a[firli l-[tijiet tieg[i, g[inni nitlob g[all-fejqan spiritwali tieg[i u tal-proxxmu, t[allini qatt naqa’ li ni;;udika lil dawk ta’ [dejja; g[allimni, i]da, nitlob g[allfejqan tag[hom.

Fr Charles Fenech OP

COLLAGE KULTURA 35

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Tletin sena xog[ol b’risq il-kultura mill-G[aqda Filantropika Talent Mosti L-G[aqda qassmet qrib il-€50,000 g[al g[anijiet filantropi/i minn George Maggi ....................................

Minn mindu l-G[aqda Filantropika Talent Mosti twaqqfet fi [dan l-Oratorju talMosta fl-1983 bl-isem ta’ Grupp Talent Mosti, bil-[idma ta’ Edwin Vassallo u Reuben Caruana u bil-barka ta’ Dun An; Camilleri, ma waqfitx ta[dem so/jalment billi torganizza attivitajiet kulturali fl-ambjent lokali Mosti. Tletin sena ta’ [idma bla heda b’risq il-kultura Maltija.

Aktar tard, l-g[aqda bitt[abrik fosthom tal-President tal-lum Joe Bartolo, kisbet irRazzett tal-Marki] Mallia Tabone u fih organizzat

bosta u bosta attivitajiet li jvarjaw minn dawk artisti/i b’xejra letterarja u o[rajn b’aspett reli;ju] jew folkloristiku. L-g[aqda kontinwament ta[dem id f’id mal-Kunsill Skolastiku talIskola Sekondarja Bniet fi [dan il-Kulle;; Marija Re;ina.

G[aldaqstant, f’dan i/?entru ta’ Kultura Nazzjonali jsiru wirjiet ta’ pitturi, skulturi u arti;janat kif ukoll wirjiet tal-Milied, tal-:img[a l-Kbira u l-kult Marjan min[abba li lparro//a hi dedikata lil

Marija Assunta.

Isiru wkoll lejliet letterarji u b’tifkira lill-persuni mag[rufa, kun/erti, diskussjonijiet, laqg[at malawturi ta’ kotba, lejliet ta’ g[ana folkloristiku kif ukoll serati operisti/i. Saru wkoll wirjiet ta’ persuni bi b]onnijiet spe/jali.

Sadattant, l-G[aqda Filantropika Talent Mosti laqg[et fi/-?entru tag[ha log[la personalitajiet ta’ kultura, politika, filantropija u xandir f’pajji]na flimkien ma’ artisti barranin.

Mhux ta’ b’xejn li f’temp

Il-:img[a Mqaddsa mal-G[aqda Filantropika Talent Mosti G[all-jiem tal-:img[a Mqaddsa ta’ din is-sena, b[assnin l-img[oddija, l-G[aqda Filantropika Talent Mosti wkoll [asbet biex torganizza ]ew; attivitajiet b’rabta ma’ dawn il-jiem li l-Maltin u lG[awdxin i[obbu mi;burin mal-familji tag[hom jg[ixuhom flimkien biex fla[[ar jisba[ jum it-tifkira talqawmien ta’ Kristu millimwiet, l-G[id il-Kbir.

L-attivitajiet se jkunu dedikati f’;ie[ il-memorja talMarki] Nicola Mallia Tabone f’g[eluq l-40 sena minn mewtu.

G[aldaqstant fit-Teatru talIskola Sekondarja tal-Bniet, Kulle;; Marija Re;ina, ilMosta, l-G[aqda Filantropika Talent Mosti llum il-{add fis7 p.m. se tippre]enta lejla mu]iko-letterarja sagra blisem In;orru lill-Mulej fitTriqat tal-{ajja. Fil-lejla jie[du sehem qarrejja mag[rufa filwaqt li t-talenti mu]ikali se jkunu ta[t ittmexxija ta’ Anne Marie Agius.

Wara li ssir introduzzjoni tal-lejla u dedika, tinqara lpoe]ija ta’ Frans Baldacchino,

Il-Budaj, Lejn l-Art u s-Sema.

Cesar Frank jippre]enta Panis Angelicus u wara tinqara lpoe]ija Meta Tasal is-Sieg[a Tieg[i ta’ Godwin Ellul.

Jinstema’ r-rakkont millEvan;elista :wanni Kap 3, versi 16 minn Emily Barbaro Sant u wara Michael W. Smith jippre]enta Above All. Il-Mosti Mark Schembri jippre]enta l-parodija Emozzjonijiet fil-Pur/issjoni u wara jsir qari ta’ pro]a ta’ Anna Mendes Cordeiro: Il-Patri Mosti Avertan Fenech. Noel Richards u Martin Fenech jippre]entaw Tne]]ajt mill-:miel u l-Maestà u wara tinqara l-poe]ija ta’ Joe Friggieri Kull meta jmut xi [add.

It-taqsima tad-drama se tkun b’kitba ta’ Edwin Vassallo: Id-Duluri u wara poe]ija ta’ Nancy Abela: Mo[ba u Only Hope ta’ Mandy Moore.

Tinqara wkoll il-poe]ija Imsallab ta’ Raymond Mahoney u wara l-pro]a ta’ Joseph G.M. Borg Il-vari tal:img[a l-Kbira tal-Mosta u qari tal-kitba ta’ J. Berthier T[allix li jtaqqlek (Nada Te Turbe).

Lejn l-a[[ar tas-serata jing[ata messa;; minn Joe Bartolo, President tal-G[aqda Talent Mosti, u wara diskors minn Patri Twanny Chircop OFM, Kummissarju tal-Art Imqaddsa, u jsiru g[otjiet ta’ apprezzament lil dawk li [adu sehem.

Sadattant e]att kif tintemm din is-serata mu]iko letterarja se jsir il-ftu[ uffi/jali tal-15-il edizzjoni tal-Wirja tal:img[a Mqaddsa fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone, Triq Wied il-G[asel.

F’din il-wirja sagra, li se tkun miftu[a bejn g[ada tTnejn 18 u l-{add 31 ta’ Marzu, se jkunu pre]entati bosta bi//iet ta’ arti sagra bissehem ta’ artisti mag[rufa u o[rajn ;odda ambjentata f’dan ir-razzett antik li jmur lura sas-seklu 17.

Il-[inijiet tal-ftu[ se jkunu kuljum bejn il-5.30 p.m. u d-9 p.m., {amis ix-Xirka mill5.30 p.m. sal-11 p.m, il:img[a l-Kbira mill-10 a.m. sa nofsinhar u l-{dud mill-10 a.m. sa nofsinhar. Id-d[ul bla [las u l-parking mhux problema.

G[al aktar tag[rif ]ur www.talentmosti.com

ta’ ftit snin ir-Razzett talMarki] Mallia Tabone sar ?entru Kulturali miftu[ bera[ g[al-livell nazzjonali.

U fis-sena 2000 l-G[aqda kisbet /ertifikat ta’ [ajr b[ala rikonoxximent uffi/jali millGvern Russu li rregalaha flimkien ma’ medalja spe/jali G[all-{niena u lKarità, filwaqt li fl-2001 lG[aqda ng[atat lonorifi/enza ta’ :ie[ ilMosta mill-Kunsill Lokali.

Sal-lum l-G[aqda qassmet qrib il-€50,000 g[al g[anijiet filantropi/i. Din lG[aqda t[ares dejjem ’il

quddiem u be[siebha tkompli tara kif tista’ sservi kemm tifla[ ta’ nixxieg[a kulturali g[al kull min jixtieq appo;; u kura;; fil-[ajja artistika jew f’min ikollu b]onnijiet spe/jali.

Jalla l-G[aqda Filantropika Talent Mosti tibqa’ b’dawn is-sentimenti sbie[ g[al tletin sena o[ra u aktar, g[ax minnhom, [lief ;id g[al kull min imiss mag[ha, ma jo[ro;x. Isservi ]gur ta’ kura;; g[al bosta li ja[dmu fl-arti li ]gur jin[tie;u lkura;; u li jafu li dan isibuh f’din l-g[aqda filantropika.

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

L-akkwarju apposta g[all-bram

Il-bram se jsiru l-pets il-;odda It-tifla ]g[ira sewwieqa ta’ periklu

Tifla ta’ 8 snin issuq il-karozza ta’ missierha Il-Pulizija f’St Petersburgh fir-Russja qed tinvestiga ka] ta’ tifla ta’ tmien snin li ntweriet fuq video filYoutube ssuq karozza ta’ missierha fil-kampanja.

Il-filmat ta’ [ames minuti juri lil Anastasia Mikulchik mog[tija l-parir biex i]]id ilvelo/ità tal-karozza u ma taqlax g[ajnejha minn fuq ittriq li kienet issuq fuqha.

Missierha Dima ta’ 28 sena

qabdilha l-isteering wheel darbtejn biex ma to[ro;x mittriq. {in minnhom il-missier instema’ jg[id lil bintu li ma kinitx issuq malajr bi]]ejjed u qalilha biex til[aq il-100 kilometru fis-sieg[a. Ilkarozza misjuqa kienet Audi A6 saloon.

Il-filmat tat-tifla n;ibed mill-omm, Yelen ta’ 27 sena, li kienet fuq is-seat ta’ wara.

Hi wkoll, flimkien ma’ ]ew;ha, qed ikunu mist[arr;a mill-Pulizija Russa, g[ax meta [allew lil binthom issuq po;;ew [ajjithom u [ajjiet nies o[ra fil-periklu.

Anastasia hi tant ]g[ira li biex tara mill-windscreen kellha toqg[od bilqieg[da fuq landa tal-antifreeze. It-tifla waqqfuha ssuq meta da[lu fi triq traffiku]a.

Il-bram jidher li jistg[u jsiru l-pets il-;odda tal-Ingli]i wara li ditta spe/jalizzata fil-bini tal-akkwarji bdiet ta[dimhom apposta g[alihom. Il-Cubic Jellyfish Aquarium hu mdawwal bi dwal LED li jistg[u jinbidlu biex ikunu jaqblu mal-kuluri tal-kamra fejn ikun lakkwarju.

Simon Garrett, li g[andu l-istabbiliment Reef Eden International f’Southampton, qal li bieg[ l-istokk kollu li kellu u ma jistax ila[[aq mad-domanda tan-nies g[alihom.

Hu qal li qabel [add ma seta’ jkollu l-bram id-dar b[ala pets g[ax je[tie;u

akkwarji apposta u ma jistg[ux jin]ammu f’tankijiet normali tal-[ut g[ax ikollhom b]onn ilkurrent biex jg[ixu.

“Qabel konna nag[mlu akkwarju wie[ed kultant g[al xi [add partikolari imma kien ji;i g[ali, fuq leluf ta’ liri sterlini,” qal.

“Imma issa f’daqqa wa[da qed ji;una mijiet ta’ talbiet g[al dawn l-akkwarji u bissa[[a ta’ hekk il-prezz ni]el [afna.”

Il-prezz issa hu madwar is-£775 waqt li bram li jg[ix fihom, il-moon jellyfish, iridu jinxtraw g[alihom u kull brama tiswa bejn £30 u £40 kull wa[da.

Sam, il-qattus im[asseb

Biex il-[axix ikun jidher aktar a[dar

}ebg[u l-[axix a[dar biex iferr[u n-nies Il-qattus b’wi// inkwetat Uffi/jali f’belt fin-nofsinhar fi/-?ina ppruvaw iferr[u lin-nies billi ]ebg[u l-[axix a[dar. Ilpoplu tal-lokal lanqas ried jemmen lil g[ajnejh meta qam filg[odu u sab quddiemu [axix a[dar sabi[ meta l-lejl ta’ qabel ma kien hemm xejn minn dan.

Il-ka] se[[ fil-belt ta’ Chengdu fil-provin/ja ta’ Sichuan. ?ertu He Wan qal li nduna li kien hemm xi [a;a mhux iddoqqlu tajjeb meta ra li xi [axix kien jidher isfar meta mqabbel malkumplament tal-[axix li kien qed jikber madwaru.

“I]-]ebg[a [adra bdiet ti;ini mal-qieg[ ta]]arbun,” qal ir-ra;el. “Nixtieq inkun naf min hu dak l-iblah li [aseb li seta’ jid[ak bin-natura b’dak il-mod.”

L-uffi/jali li kienu l-mo[[ wara ]-]ebg[a qalu li kienu huma l-[atja imma sa[qu li ma]]ebg[a [alltu xi ikel g[all-pjanti biex il-[axix jikber aktar [adrani u b’sa[[tu. Huma sostnew li l-kulur a[dar tal-pjanti u l-[axix g[andu jferra[ lin-nies fir-rebbieg[a u jmorru aktar kuntenti fil-postijiet tax-xog[ol tag[hom u b’hekk tikber il-produzzjoni.

Qattus sar popolari fuq l-internet g[ax fuq wi//u g[andu marki li jag[mluh jidher dejjem inkwetat.

Sam, li qabel ma n;abar u ttie[ed f’dar kien ji;;erra fit-toroq ta’ New York, g[andu ]ew; tebg[at suwed fuq rasu li jag[tuh dehra ta’ [osbien Sidu, li ma jridx jg[id min hu, tant [a grazzja mieg[u li g[amillu websajt fuq l-internet biex bis-sa[[a tieg[u jqajjem kuxjenza lejn qtates abbandunati. S’issa l-qattus g[andu aktar minn 24,000 ru[ li qalu li j[obbuh u jixtiequ jsiru jafu aktar dwaru.

Min jaqra dwar Sam isir jaf li l-qattus il-gost tieg[u hu li jiekol, jit[asseb, ikun sorpri] u j[amme;.

COLLAGE PASSATEMP 37

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 Mimdudin 1. Re/ipjenti tondi /atti jew fondi g[all-ikel (6) 3. Skutelli ]g[ar dojoq bil-widna g[al waqt il-[in tat-tè (6) 7. Ikla ful mg[affe; bit-tewm, tursin u felfel (7) 8. Jixba[ lill-kelb, imma makakk, ng[idu (5) 9. Issir bil-ponta ta’ lapes (5) 10. Mawmettani (9) 11. Bastun ta’ Isqof (5) 13. Min ikun hekk, wi//u malajr ji[mar (6) 15. Min ipejjep, dan itaffilu xi ftit min-nikotina (6) 17. Telg[a jew spe/i ta’ art im]er]qa bejn wita u o[ra (5) 21. Arroganti u li bi kliemu jni;;e] lil xi [add (9) 23. Bi//a minn xi [a;a (5) 24. Min i[awwadhom ikun jaf x’fihom! (5) 25. Bi//a g[odda li biha ttaqqab injam u ;ild (7) 26. Mattia Preti kien wie[ed (6) 27. M’huma lebsin xejn f’saqajhom (6) Weqfin 1. Arkitetti (6) 2. Annimal fero/i karnivoru (5) 3. G[ag[a, storbju, konfu]joni, kif ukoll su//ess (5) 4. Kavetta tista’ tkun mimlija b’dan il-[ut (7) 5. Dik ta’ Malta ji;;ennu g[aliha t-turisti (5) 6. Dawn nies b’g[ajnejhom im;ebbdin? (6) 7. Jekk din tal-bir, hi l-vojt g[al isfel madar il-[er]a (5) 12. Il-kokka g[andha min isajrilha? (3) 14. Aqleb il-mus u tiekolx! (3) 15. Trid teqred lilha biex teqred l-g[anqbuta (6) 16. U]at il-lima (7) 18. Kunsill (5) 19. Jekk t’g[ajnejh, l-g[e]e] [a;a li g[andu (5) 20. 1,000,000 (6) 22. G[andu trid tmur biex tag[mel it-testment (5) 23. Katina tad-deheb ta’ r;iel bl-arlo;; tal-but mag[ha (5)

4

5

6 8

7

10

9

11

12

15

pin 16

PUBLICATIONS

13

14

18

17

20

19

21

22

24

25

26

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret nhar il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Nirfsu; 3. {amsin; 7. Moderni; 8. Namra; 9.

Lixka; 10. Materjali; 11. Nadur; 13. Allura; 15. I]ommu; 17.

Baqta; 21. Kataletti; 23. O[xon; 24. Serje; 25. Tallaba; 26.

Kompla; 27. Sinjur.

Weqfin> 1. Nobbli; 2. Sodda; 3. {sibt; 4. Mineral; 5. Brama; 6. {adida; 7. Mixja; 12. Dam; 14. Luq; 15. Inkiss; 16. Maltemp; 18. Taxxa; 19. Bidla; 20. Bnadar; 22. Titma; 23. Ovali.

3

2

1

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tatTisliba tal-{add 3 ta’ Marzu 2013 hu: :u]i Carbonaro, 51, ‘Isabel’, Fl. 2, Borg Street, Birkirkara BKR 4963.

Soluzzjonijiet

Minn quddiem u minn wara

Erba’ log[biet sudoku. It-tnejn fuq in-na[a tax-xellug huma ta’ livell sempli/i u allura jg[oddu g[al kul[add filwaqt li t-tnejn l-o[ra fuq il-lemin huma ta’ livell pjuttost diffi/li.

L-akkopjamenti huma: A – 3; B – 1 ? – 4; D – 2.

Sudoku g[al kul[add

Dawn l-erbat itfal immarkati bl-ittri A, B, ? u D huma listess tfal immarkati bin-numri 1, 2, 3 u 4 imma kif jidhru minn wara.

X’inhuma l-akkopjamenti?

Sudoku g[al kul[add

Minn quddiem u minn wara

38 Klassifikati G{ALL-BEJG{

Erba’ appartamenti

TIMESHARE (3 f’G[awdex u 1 f’Malta) b’perjodu ta’ ]mien ta’ aktar minn 15-il sena biex jinbieg[u f’daqqa bi prezz bargain ta’ €50,000.

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 Xiri b’mod separat ji;i kkunsidrat. ?emplu 99171255.

In-Naxxar

GARAXX ta’ ]ew; karozzi, semi basement. Prezz €30,000.

Is-Si;;iewi

APPARTAMENT kantuniera fi block ta’ erbg[a, spazju] u mdawwal, bi tliet kmamar tas-sodda, bl-airconditions e//. Dritt mill-u]u tal-bejt.

Prezz €102,000. ?emplu 21461172 jew 99275673.

San :wann

sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

{adid

XOG{OL ta’ [adid, plumbing u tiswijiet b[al leakages u tiswijiet ;enerali o[ra. ?emplu lil Martin fuq 99279582.

Massage

GARAXX 20 pied x 10 piedi livell mat-triq. ?emplu 99457944

AG{TI rigal lilek innifsek b’massage rilassanti u spe/jali minn terapista mara attraenti. ?emplu 99051763.

AVVI}I

Tiswijiet fil-pront u fil-post

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

:riewi

CAVALIER King Charles Spaniel bil-pedigree. ?emplu 79445640.

Kamra tal-pranzu

INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.

Toilet seats

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bilkuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra talbanju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

:riewi

Vari

G{ALL-BEJG{

G[amara antika

BELGIUM Shepherd bilpedigree u l-;enituri impurtati minn barra, ;enerazzjoni ta’ champions. ?emplu 99477265.

SETT ta’ disa’ vari ]g[ar tal:img[a l-Kbira. Prezz: €25.

Sett kbir: €50. Kollox tattafal. ?ena kompluta: €35. ?emplu 21495253.

39

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

SPORT

BOV PREMIER

Hibs u Floriana ma jfallux Hibernians u Floriana reb[u l-konfronti tag[hom kontra Mosta u {amrun Spartans rispettivament, biex issa qed jokkupaw l-ewwel post talPool tag[hom, almenu g[al 24 sieg[a.

Hibs, bir-reb[a 3-1, telg[u fl-ewwel post ta/Championship Pool, waqt li Floriana, bir-reb[a 3-0 fuq {amrun, ukoll telg[u fl-ewwel post, imma tar-Relegation Pool.

26 25 25 25 25 26

15 3 7 14 7 4 14 8 3 13 5 7 13 5 7 11 1 14

53 55 56 37 45 41

28 21 18 22 34 51

26 25 25 26 25 25

8 10 8 3 11 8 8 9 5 4 17 2 8 15 3 6 16

11

34 37 38 27 20 19

34 36 38 67 50 60

Lovtsova sospi]a wkoll

Natalia Lovtsova saret ittielet g[awwiema Russa li ;iet sospi]a fuq doping wara li nstabet [atja li kisret irregolamenti tad-doping.

Lovtsova, li g[andha 24 sena u hi membru tat-tim Russu fil4x100m freestyle fl-Olimpjadi ta’ Londra, ;iet sospi]a sentejn u nofs, li jibdew mit-30 ta’ Novembru 2012.

Il-{amis, l-a;enzija Russa kontra d-doping issospendiet g[al sitt snin lill-holder tarrekord tal-pixxina qasira, Ksenia Moskovina – li g[andha 23 sena – g[al sitt snin talli falliet it-tieni e]ami tad-doping fi tliet xhur, u lillg[awwiema ta’ 19-il senar.

0-3

Pietà v Gudja Utd G]ira Utd v Lija A.

1-0 1-2

}ejtun v Tarxien R. Fgura Utd w#o Cottonera B’Bu;a v G]ira Msida v Sirens Gudja v Kirkop Mtarfa v Luqa

GFA II Div.

0-4 2-0 2-1 0-6 0-1

G[arb R. v G[ajnsielem 1-6 Munxar F. v Qala S. 4-1

SWAN I Div

Valletta SP v Senglea G. 4-1 Lija-Iklin v }ejtun 2-0 Tal-Qroqq V. v Tarxien 1-0.

Ta’ :iorni W. v Dingli E. 1-7

11

G{AWM

{amrun S. v Floriana

YFA U#15

22 21 19

Ara pa;na 47

1-3

Relegation Pool

Fgura Utd v San :wann 4-1 }ebbu; R. v Mellie[a 4-1 G[arg[ur v M;arr Utd 0-0 Pembroke A. v Msida SJ 1-2 St. George’s v }urrieq 1-1 St. Patrick v Kirkop Utd 1-2

29 28 27 26 25 17

9 8

Mosta v Hibernians

II Div

Relegation Pool L R D T F K Pt

Floriana Qormi Balzan {amrun S Rabat A Melita

Championship Pool I Div

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt

Hibernians Birkirkara Valletta Sliema W Tarxien R Mosta

Ri]ultati lokali

Andrew Cohen u Clayton Failla fl-azzjoni g[al Hibs kontra Mosta (Ritratt> Joseph Grech)

FOOTBALL TALJAN

12-il punt vanta;; g[al Juventus Il-leaders u Champions renjanti tas-Serie A, Juventus, fet[u 12-il punt vanta;; fuq leqreb rivali tag[hom, Napoli, li jkunu impenjati llum u kif kien mistenni, ilbiera[ reb[u wkoll 2-0 g[and Bologna.

Mirko Vucinic fil-61 minuta feta[ l-iskor wara azzjoni sabi[a u Marchisio rdoppja fl74 minuta.

Din it-telfa tista’ tix[et lil Bologna f’inkwiet serju wara l-partiti tal-lum g[ax jistg[u jintla[qu u jinqab]u minn bosta timijiet.

Fil-partita l-o[ra, Catania [asdu lil Udinese u reb[ulhom 3-1, b’g[axar plejers, biex telg[u fis-seba’ post b’45 punt – punt fuq Roma, imma

b’log[ba aktar – waqt li Udinese baqg[u fid-9 post b’41 punt.

Il-goals kollha f’din ilpartita waslu fit-tieni taqsima, meta Alejandro Gomez feta[ l-iskor g[all-Isqallin fid-59 minuta; imma fis-57 minuta, lil Catania tke//ielhom Alessandro Potenza. Minkejja dan, i]da, skorjaw darbtejn o[ra mill-istess Gomez fis-67, u Francesco Lodi fil-71 minuta. Kien biss fil-81 minuta li Luis Muriel naqqas l-iskor g[al Udinese.

Ri]ultati

Serie A

Catania v Udinese Bologna v Juventus

3-1 0-2

Illum

Siena v Cagliari Napoli v Atalanta Pescara v Chievo Fiorentina v Genoa Sampdoria v Inter Torino v Lazio Milan v Palermo Roma v Parma

Serie B

Brescia v Bari Empoli v Lanciano Grosseto v Modena Juve Stabia v Ascoli Novara v Crotone Padova v Pro Vercelli Reggina v Cesena Sassuolo v Cittadella Spezia v Varese Verona v Livorno Vicenza v Ternana

II Div.

Ba[rija v Marsaxlokk G[ag[ur v Cospicua D.

HANDBALL I Div (I)

4-1 2-3

Luxol v Phoenix SMS 24-21 Kavallieri v La Salle 25-31

II Div. (N)

Luxol v Aloysians 11-14 La Salle C. v Phoenix 24-22

RUGBY Sevens (N) 1-1

2-2 2-0 1-1 5-1 0-1 1-2 1-0 0-0 1-1 0-1

Overseas v Falcons Falcons v Kavallieri Overseas v Kavallieri

Sevens Invitational (N)

0-38 38-0 0-25

Malta AS v Sigonella S. 5-5 Malta AS v Sigonella S. 5-15

Invitational (I)

Malta A v All Navy S 61-21

Tens Cup (I)

Attard S. v Gladiators 14-27 Stompers v Gozo B. posp Marauders v Kavallieri 0-15

40 Sport

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali St. -

Championship Pool: 2 p.m.

Sliema W. v Tarxien R., 4 p.m. Valletta v Birkirkara Victor Tedesco St. - I Div: 2 p.m. Marsaxlokk v Mqabba, 4.15 p.m. }ejtun C. v St. Andrews Centenary St - III Div: 1 p.m. Kalkara v Marsa, 3 p.m.

Marsaskala v Mtarfa, 5 p.m.

G[axaq v Attard Mosta Grd.- III Div: 2 p.m.

Swieqi Utd v Xg[ajra T., 4.15 p.m. Qrendi v Ta’ Xbiex Sirens St. - III Div: 2 p.m.

Luqa SA v Senglea A., 4.15 p.m. Sirens v Mdina K.

YFA Rabat Grd – 9 a.m. U#15

Rabat v St. Patrick, 10.45 a.m.

U#15 Msida v Sirens, 12.30 p.m. U#15 Fgura Utd v Cottonera Utd Sta Lucija Grd – 1 p.m.

U#15 Sta Lucia v G[axaq, 2.45 p.m. U#15 Marsaskala v Balzan Y., 4.45 p.m. U#15 B’Bugia Wm v G]ira Utd

GFA Gozo St. - 1 p.m. I Div.

W. v Mosta G., 11 a.m. {amrun L. v Marsa T.

BASKETBALL Ta’ Qali – St. James

League II Div. (I) 9.30 a.m.

Phoenix Qormi ZP v YTC Floriana Eurobasket, Mtarfa v Mellie[a 1 p.m. BOV I Div. (I) Si;;iewi v Floriana, 4.30 p.m. BOV I Div. Depiro v Athleta

HOCKEY Kordin – 9 a.m. Qormi v

Sliema Hs, 11 a.m. Floriana YS v Rabat

SPARAR Bidnija – 9.30 a.m.

Tkompli l-Iparatura bejn Selezzjoni Maltija, Spanjola u ?iprijotta g[as-7 Up Trophy Qormi – 10 a.m. Sparatura Trap fuq 50+final

HANDBALL Tal-Qroqq – 9 a.m. U#15

(S), Luxol v Starmax, 10.15 a.m. U#17 (S) Kavallieri RS2 v Aloysians M., 11.30 a.m.

U#17 (S) Phenox Pavi v La Salle Kia.

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30 p.m.

Nadur Y. v SK Victoria W., 3 p.m. I Div. Sannat L. v Xewkija T.

Programm ta’ tmien ti;rijiet wa[da minnhom Galopp

League: 8.30 a.m. B’Bugia T. v Luqa J., 9.45 a.m. }urrieq

l-kampjonat nazzjonali bitti;rijiet tal-Karozzi u lMuturi.

IASC Tarxien Grd – Inter-

ASMK Ta’ Qali – 11 a.m. Ikompli

Tfal jilag[bu r-rugby waqtil-festival

GasanMamo tappo;;ja festival tar-rugby 24 skola primarja u 12-il skola sekondarja minn Malta u G[awdex dan l-a[[ar [adu sehem f’festival tar-rugby filKumpless sportiv tal-Marsa Sports u fil-Kulle;; ta’ San Alwi;i organizzat mill-Malta Rugby Football Union blappo;; ta’ GasanMamo.

“A[na ferm kuntenti bilparte/ipazzjoni,” qal Daniel Holliday, Community Coach mal-Malta Rugby Football Union. “Li tara lit-tfal jilag[bu l-isports u jag[tu dak kollu li jistg[u biex jitg[allmu u jitjiebu fil-log[ba tar-rugby hu sodisfazzjon kbir biex inkomplu bil-g[an tag[na li n[e;;u lit-tfal jibdew jilag[bu r-rugby.”

L-iskejjel li pparte/ipaw filfestival kellhom timijiet im[alltin ta’ subien u bniet jilag[bu l-log[ba. Il-coaches pre]enti waqt il-festival taw l-

opportunità lil dawn it-tfal li jifir[u b’esperjenza kompetittiva filwaqt li jie[du gost.

“GasanMamo temmen li g[andna ng[inu lit-tfal ji]viluppaw permezz talisports. Ilna nappo;;jaw ilYouth Development Programme tal-MRFU g[al numru ta’ snin u r-rispons hu wie[ed po]ittiv. Il-futur tarrugby f’Malta jidher sabi[ u jissa[[a[ bi]-]ieda ta’ plejers ]g[ar u t-talba g[al turnaments tar-rugby milliskejjel,” temm jg[id Julian Mamo, Direttur ta’ GasanMamo.

Malta fis-6 ta’ April filHibernians Football Stadium se tilg[ab kontra l-I]vizzera f’partita ta’ kwalifikazzjoni mit-Tazza tad-Dinja tarRugby. Aktar informazzjoni fuq www.maltarugby.com.

Sport 41

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Kooh Sohna ipo;;i lil Pietà fl-ewwel post minn Christopher Cassar

PIETÀ H. …………...…… 1 GUDJA U. …………….…. 0

Pietà Hotspur kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva fi spazju ta’ erbat ijiem meta g[elbu lil Gudja b’goal ta’ Raphael Kooh Sohna, g[axar minuti mit-tmiem, biex bis-sa[[a ta’ din ir-reb[a, Pietà issa telg[u we[idhom fl-ewwel post talklassifika.

Ovvjament, Pietà lag[bu log[ba iktar u jistennew bil[erqa r-ri]ultati ta’ Lija,Vittoriosa u Naxxar, bejn illum u g[ada. I]da jag[mlu x’jag[mlu l-avversarji tag[hom, Pietà g[amlu pass ie[or importanti, u meta jonqos erba’ log[biet g[at-tmiem, ]gur li se jibqg[u jissieltu sala[[ar g[all-promozzjoni.

Il-log[ba tal-biera[ kienet wa[da missielta, fejn Gudja taw sfida denja lill-avversarji, u bi ftit fortuna u attenzjoni setg[u anki kisbu punt minn din il-log[ba.

Fl-ewwel minuti, free-kick ta’ Zarate mar barra, u fuq in-na[a l-o[ra xutt ta’ Cosmin Anton g[add ftit barra. Fil-21 minuta, Pietà resqu qrib b’azzjoni ta’ Raphael Kooh Sohna, u cross lejn Terence Agius, li minn qag[da tajba xe[et ftit barra.

Fit-28 minuta, Gudja perikolu]i b’daqqa tar-ras ta’ Alan Abela jg[addi ftit barra.

Fis-36 minuta, Gudja ferm sfortunati li ma marrux fil-

vanta;; meta cross ta’ Alnoudji ;ab lil Elton Bugeja wa[du u l-lob ta’ dan iddestinat g[al-lasta kien salvat minn fuq il-linja minn Andrew Spiteri, u mir-rebound, Aleksandrov kien sfortunat li x-xutt tieg[u [abat mal-lasta. }ew; minuti minn tmiem lewwel taqsima, Gudja mill;did perikolu]i, b’daqqa tarras ta’ Alan Abela tmur barra minn azzjoni ta’ corner.

Fit-tieni taqsima, Pietà [ar;u iktar aggressivi u Raphael Kooh Sohna spara g[oli min qag[da tajba. Mas-sieg[a log[ob, daqqa tar-ras ta’ Aleksandrov ]markat lil Cosmin Anton li fajjar xutt sabi[, li kien salvat b’diffikultà minn Montfort.

Minuta wara kien il-goalkeeper ta’ Gudja, Xerxen, li salva bi bravura xutt bomba ta’ Larson Mallia. Mill-istess corner, Mallia bit-takkuna re;a’ impenja lil Xerxen.

Kooh Sohna kellu ;irja tajba fuq il-lemin u qassam lejn Larson Mallia, li xe[et ftit g[oli minn qag[da tajba, u fid-69 minuta risposta ta’ Gudja b’azzjoni tajba ta’ Cosmin Anton, li minn qag[da angolata impenja lil Montfort, li dawwar f’corner.

Fil-75 minuta, xutt minn barra l-kaxxa ta’ Zarate g[adda j[akkek ma’ sieq illasta, u fid-79 minuta, Pietà marru fil-vanta;; meta minn

L-attakkant ta’ Pietà, Raphael Kooh Sohna, jissielet g[all-ballun ma’ Nicolas Alnoudji ta’ Gudja (Ritratt> Brian Grech)

pass ta’ Mallia kien hemm ta[wida quddiem Xerxen, Jurgen Pisani ma laqatx ilballun u kien RAPHAEL KOOH SOHNA li kompla lballun g[al ;ewwa. Minkejja din is-supremazija, G]ira ma kellhomx /ansijiet ta’ skor.

Pietà H – M. Montfort, A. Spiteri, M. Borg, C. Grech, C. Spiteri (I. Grech), J. Zarate,

Q. Refalo (C. Cutajar), T. Agius, L. Mallia, C. Frendo (J. Pisani), R. Kooh Sohna Gudja U – M. Xerxen, D. Cachia (R. Buhagiar), J. Tonna, A. Abela, E. Vella, E. Bugeja, N. Alnoudji, G. Chircop (R. Sell), K. Azzopardi (P.P. Sammut), C. Anton, K. Aleksandrov Referee – Clayton Pisani.

Kif Jinsabu L R D T F K Pt

Pietà H 18 11 Lija A 18 11 Naxxar L 17 10 Vittoriosa S 17 10 Marsaxlokk 17 8 St. Andrew’s 17 8 Gudja U 18 7 }ejtun C 17 5 G]ira U 18 4 Dingli S 17 3 Bir]ebbu;a SP17 2 Mqabba 17 0

Goal fl-a[[ar ta’ sostitut i[alli lil Lija jittamaw G}IRA U. ……………….. 1 LIJA A. ………………….. 2 Goal skorjat mis-sostitut Antoine Sacco fl-a[[ar minuta tal-log[ba ta reb[a prezzju]u lil Lija, li bissa[[a ta’ dawn it-tliet punti issa jinsabu fit-tieni post talklassifika, punt biss wara lleaders, Pietà.

Il-log[ba kienet ferm missielta, b’Lija jkunu a[jar fl-ewwel taqsima u fit-tieni parti tat-tieni taqsima, meta huma xe[tu ta[t pressjoni lil G]ira, biex finalment [asdu l-frott tal-pressjoni tag[hom meta skorjaw il-goal tarreb[a, li j[allihom jittamaw fil-promozzjoni g[allPremier.

Lija iddominaw l-ewwel minuti tal-log[ba, fejn kellhom supremazija territorjali kwa]i assoluta, bit-tim ta’ G]ira mag[luq fin-nofs tieg[u jistenna lillavversarji. Minkejja dan kollu, G]ira kellhom jistennew sat-22 minuta biex resqu l-ewwel darba lejn Agius meta l-goalkeeper ta’ G]ira dawwar f’corner b’diffikultà xutt bomba ta’ Beppe Antignolo. Mill-istess corner, G]ira marru filvanta;; meta l-ballun ;ie

g[and ERJON BEU, li minn qag[da angolata g[eleb lil Simon Agius bi cross-shot li spi//a fir-rokna ta’ fuq taxxibka.

Ir-risposta ta’ G]ira kienet b’azzjoni konfu]a quddiem Bonnici, fejn Aaron Xuereb ma laqatx tajjeb minn qag[da tajba. Lija komplew jattakkaw, iktar b’determinazzjoni milli bi pre/i]joni, g[aliex kienu ferm konfu]i fl-attakki tag[hom biex fil-41 minuta, G]ira kisbu d-draw meta Steve Meilaq ta pass pre/i] lejn YANIS TONNA, li b’kalma kbira g[eleb lil Bonnici. }ew; minuti wara, Lija fallew /ans tad-deheb biex jer;g[u jmorru fil-vanta;;, meta Vukovic ]marka lil Erjon Beu, li kompletament wa[du g[amel l-impossibbli u xe[et g[oli.

Kif bdiet it-tieni taqsima, G]]ira perikolu]i b’azzjoni ta’ Simon Shead, u xutt filbaxx li kien maqlug[ minn fuq il-linja minn Clayton Giordemaina. G]ira kienu a[jar fit-tieni taqsima u bdew jiddominaw u resqu qrib, b’xutt ta’ Yanis Tonna imur ftit g[oli.

Fis-76 minuta, Lija ferm vi/in il-vanta;; b’azzjoni ta’ Antoine Sacco, li mill-vi/in impenja lil Agius, u mirrebound ix-xuttijiet ta’ Ige u Beu kienu mblukkati. Kien mument tajjeb ta’ Lija li ftit wara resqu qrib, b’xutt ta’ Antignolo imur ftit g[oli.

Lija issa bdew assedju fuq illasta ta’ G]ira, fejn Simon Agius wettaq save ie[or

determinanti fuq lob millvi/in ta’ Beppe Antignolo.

Minuta mit-tmiem, Lija marru fil-vanta;; meta Yanis Tonna laqat [a]in bir-ras f’attentat li jikklerja, u spi//a biex ]marka lissostitut ANTOINE SACCO, li b’first-timer g[eleb lil Agius.

G]ira U – S. Agius, J.P. Vella (J.P. Gatt), P. Grima, A.

3 4 2 5 4 3 4 3 5 4 3 6 5 6 6 6 6 8 3 11 4 11 5 12

37 33 35 28 31 32 29 17 22 13 20 16

16

26 16 21 24 27 24 21 25 37 39 36

36 35 34 34 29 27 26 21 18 12 10 5

Xuereb, J. Chetcuti, S. Meilaq, A. White, Y. Tonna, A. Shenowo, S. Ogbemudia, S. Shead Lija A. – L. Bonnici, C. Giordemaina, M. Fleri Soler, D. Scerri, E. Beu, D. Vukovic, E. Briffa, A. Scicluna, B. Antignolo (D. Mintoff), R.S. Goncalves (A. Sacco), A.Ige Referee – Mario Apap.

42 Sport

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Southampton immultati 20,000 sterlina Southampton ;ew immultati 20,000 sterlina wara li ammettew li naqsu milli jikkontrollaw il-plejers tag[hom meta ng[ataw penalty kontrihom.

Il-plejers ta’ Southampton daru mar-referee Mark Cluttenburg meta dan wera lpenalty spot fit-tielet minuta tal-[in mi]jud, fid-draw 0-0 g[and Norwich City, il;mg[a l-o[ra.

Ir-referee idde/ieda li Luke Shaw ta’ Southampton kien iffawlja lil Grant Holt, li mbag[ad kellu l-penalty

salvat minn Artur Boruc.

Southamtpon jinsabu fis-16il post fil-Premier League.

Im[atri suspettu]i Intant, l-FA Ingli]a qalet li

hi konxja li qed ikun hemm im[atri suspettu]i f’partiti mill-kampjonat tas-sitt divi]joni, u talbet lil dawk li g[andhom xi informazzjoni biex javvi/inawha.

L-FA [ar;et stqarrija fejn qalet li se tkun qed tikkuntattja lill-klabbs li jilag[bu fil-Conference South Division biex

tav]ahom b’dak li taf u titlobhom biex ifakkru lillplejers u lill-uffi/jali dwar ir-responsabbilitajiet tag[hom.

Il-federazzjonijiet talfootball qed ikunu [erqanin li jidhru li qed jie[du l-passi kontra l-korruzzjoni sa minn meta l-a;enzija Ewropea kontra l-krimini, il-Europol, [abbret fl-14 ta’ Frar li madwar 680 partita huma ssuspettati li kienu involuti f’korruzzjoni f’organizzazzjoni illegali, li tori;ina minn Singapore.

TAZZA TAD-DINJA

De Gea fit-tim ta’ Spanja Il-goalkeeper ta’ Man Utd, David De Gea, ;ie inklu] fliskwadra ta’ Spanja, li se tilg[ab kontra l-Finlandja u kontra Franza. De Gea, li g[andu 22 sena, fil-passat ;ieli kien inklu] fit-tim nazzjonali, imma qatt ma lag[ab.

De Gea qed jie[u post Iker Cassilas, li hu mwe;;a’ u se jkun qed jissielet g[al post mal-ewwel 11. I]-]ew; goalkeepers l-o[ra inklu]i fittim huma Pepe Reina ta’ Liverpool u Victor Valdes ta’ Barcelona.

L-attakkant ta’ Chelsea, Fernando Torres, t[alla barra, filwaqt li Javi Martinez ta’ Bayern Munich ukoll t[alla barra mill-kow/ nazzjonali, Vicente Del Bosque. Ilplaymaker ta’ Malaga, Isco, li skurja goal mill-isba[ matul il-;img[a kontra Porto fi/Champions League, ;ie inklu] fit-tim. Flimkien ma’ Isco ;ew inklu]i wkoll Javi Garcia ta’ Man City u Cesar Azpilicueta ta’ Chelsea.

Il-kow/ nazzjonali ta’ Franza, Didier Deschamps, sejja[ fl-iskwadra lillmidfielder ta’ Juventus, Paul Pogba. Franza tilg[ab kontra l-Georgia u kontra Spanja. Ilmidfielder ta’ Juventus, li din il-;img[a g[alaq 20 sena, qed ikollu sta;un po]ittiv malleaders tal-kampjonat Taljan, u s’issa skurja [ames goals minn 20 log[ba fis-Serie A. Deschamps sejja[ ukoll lillattakkant ta’ QPR, Loic Remy, li qed ikollu sta;un tajjeb minn meta mar jilg[ab fl-Ingilterra, f’Jannar li g[adda.

David De Gea

Varane ta’ Real Madrid jittama li ti;ih l-okka]joni li jilbes il-flokk tat-tim nazzjonali Fran/i] g[allewwel darba wara li kellu jitlaq minn mat-tim darbtejn min[abba li kien imwe;;a’.

OLANDA – Il-kow/ talOlanda Louis Van Gaal sejja[ lura l-playmaker Wesley Sneijder g[all-ewwel darba minn Settembru g[al-parrtiti kontra l-Estonja u r-Rumanija.

Rafael van der Vaart ukoll issejja[ fl-iskwadra minflok i]-]ag[]ug[ Adam Maher li tant kien imfa[[ar wara lwirja kontra l-Italja fi Frar.

RUMANIJA – Il-kow/ tarRumanija, Victor Piturca, [alla barra lill-attakkant Ciprian Marica li jinsab imwe;;a’ meta sejja[ skwadra bi 12-il plejer li jilag[bu barra l-pajji] g[allpartiti kontra l-Ungerija u lOlanda. Il-goalkeeper Bogdan Lobont, li lag[ab 82 darba man-nazzjonal, il-midfielder Razvan Cocis u l-attakkant Ionut Mazilu kienu msej[a fliskwadra preliminari imma mbag[ad tne[[ew.

EURO 2020

Il-:ermanja se tikkunsidra l-kandidatura

Jekk il-belt ta’ Istanbul ting[ata d-dritt li torganizza lOlimpjadi tal-2020, il:ermanja tista’ titfa’ lkandidatura tag[ha biex torganizza s-semi-finali u lfinali tal-Euro 2020. Il-UEFA, dan l-a[[ar [abbret li l-Euro 2020 se ssir fit-13-il belt madwar l-Ewropa. Fi 12-il belt se jsiru tliet log[biet talfa]i tal-gruppi, u log[ba millfa]i tan-knockout, filwaqt li ssemi-finali u l-finali se jsiru f’pajji] wie[ed.

Il-President tal-FA :ermani]a (DFB), Wolfgang Niersbach, qal li lFederazzjoni g[ad ma dde/idietx jekk hix se titfa’ lkandidatura biex torganizza erba’ partiti jew inkella biex torganizza l-finali. Niersbach kompla qal li l-ewwel se jara jekk fis-7 ta’ Settembru, Istanbul hix se ting[ata d-dritt

li torganizza l-Olimpjadi tasSajf.

Fit-30 ta’ Awwissu, id-DFB se ti]vela liema belt se tkun qed tikkontesta biex torganizza l-log[ob tal-Euro.

Jidher li l-aktar bliet favoriti biex jag[mlu dan huma Berlin u Munich.

Il-pajji]i interessati li jorganizzaw il-log[ob talEuro g[andhom sal-11 ta’ Settembru biex japplikaw.

Qabel ma l-UEFA [abbret it-tibdil fil-format, it-Turkija kienet il-pajji] favorit li jorganizza l-edizzjoni tal2020. Jidher li l-Kumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC) ma jridx li fit-Turkija, fl-istess sajf, ikun hemm ]ew; turnaments internazzjonali. I]]ew; bliet l-o[ra li qed jikkontestaw biex jorganizzaw l-Olimpjadi huma Tokyo u Madrid.

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Sport

43

Su//ess ie[or internazzjonali g[al George Grech minn Kenneth Vella

Dan l-a[[ar l-I]vedi] Vasterbo Wallet, ]iemel ta’ 3 snin, reba[ ti;rija ewlenija filkorsa ta’ Solvalla fl-I]vezja.

Dan i]-]iemel hu m[arreg mill-professjonali }vedi] Claes Sjostrom u g[andu b[ala breeder tieg[u lill-Malti George Grech li mad-dilettanti ta’ dan l-isport m’g[andux b]onn introduzzjoni.

Mitlub jikkummenta dwar dan is-su//ess ta’ Vasterbo Wallet, Grech qal li s’issa dan i]-]iemel ;era darba biss flI]vezja, it-ti;rija li reba[ f’Solvalla. Din it-ti;rija kienet fuq distanza qasira ta’ 2140m u kellha bidu bil-waqqaf.

“Vasterbo Wallet reba[ f’medja 1.18.1” fil-kilometru.

Barra dan g[amel l-a[[ar 500m f’medja tajba ferm ta’ 1.14” fil-kilometru. Beda’ wkoll outsider 17-1. Warajh fit-tieni u t-tielet post da[lu ]ew; ]wiemel tat-trainer famu] Stig H Johansson li kienu misjuqa minn Erik Adielsson u Per Lennartsson,” tenna Grech.

Dwar kif jara l-futur ta’ dan i]-]iemel, George Grech qal li jemmen li ]-]iemel g[andu futur sabi[ quddiemu, u l-mod kif ;era l-a[[ar 300m waqt itti;rija tad-debutt tieg[u, ikkonfermaw kemm g[andu sprint qawwi u spirtu kumbattiv. Dan wara li rnexxilu jaqbe] erba’ ]wiemel ming[ajr sforz kbir.

Vasterbo Wallet ji;i iben listaljun popolari From Above, li fil-karriera tieg[u kien anki reba[ il-famu]a Elitloppet flistess korsa ta’ Solvalla u ddebba Tatum Trot li g[andha wkoll demm Fran/i] millistaljun Fakir du Vivier.

Barra Vasterbo Wallet, George Grech huwa wkoll ilbreeder ta’ Vasterbo Purse, ta’ 3 snin ukoll, li hi bint ilmag[ruf Fran/i] Ganymede.

Din debba }vedi]a o[ra wkoll

li pero’ g[adha ma kkwalifikatx g[alkemm qed tit[arre; regolari. }iemel ta’ Cuschieri t-tieni

Misjuq minn Antonio Cannella, i]-]iemel Rock of Malta, propjeta` tal-Malti Mark Cuschieri, il-{add li g[adda temm it-tieni f’ti;rija importanti li saret fil-korsa ta’ Capanelle f’Ruma l-Italja.

Dan kien qed jie[u sehem fitti;rija Premio Arconte fuq distanza ta’ 1600m.

Rock of Malta temm it-tieni wara Best Tango misjuq minn Giuseppe Bietolini. Dark Dream, ta[t il-gwida ta’ Maurizio Esposito, da[al fittielet po]izzjoni. B’kollox g[axar ]wiemel [adu sehem f’din it-ti;rija. Mitlub jikkummenta dwar dan irri]ultat wara t-ti;rija Cuschieri qal li din kienet ti;rija ta’ kwalifikazzjoni g[all-finali tal-Gran Premio Parioli. “L-art kienet tqila [afna min[abba x-xita li g[amlet matul in-nofs ta’ nhar kollu. Barra dan il-wirja ta’ Rock of Malta hi wa[da tajba anki min[abba l-fatt li kien luniku ]iemel f’din it-ti;rija li beda b’pi] kbir, kilo aktar mill-parte/ipanti l-o[ra kollha,” ikkonkluda Cuschieri.

Immultati u sospi]i Fl-Ingilterra ;ie kkonfermat

li tliet plejers u jockey ing[ataw sentenza ta’ sospensjoni twila wara li nstabu [atja ta’ korruzzjoni u rrangar ta’ ti;rijiet. Michael Chopra ta’ Ipswich Town u lekx player ta’ Manchester United Mark Wilson ing[ataw sospensjoni ta’ g[axar snin. Iljockey Andrew Heffernan ;ie sospi] 15-il sena filwaqt li plejer ie[or, James Coppinger ta’ Doncaster Rovers we[el tliet snin.

Vasterbo Wallet, ]iemel li g[andu lil George Grech b[ala breeder jidher jirba[ l-ewwel ti;rija tieg[u fil-korsa ta’ Solvalla fl-I]vezja.

Huma kienu fost disa’ persuni li nstabu [atja waqt investigazzjoni li saret millBritish Horseracing Authority dwar im[atri llegali u ti;rijiet irran;ati. B’kollox dawk misjuba [atja ng[ataw sentenza ta’ 70 sena sospensjoni.

B’kollox ;ew analizzati rri]ultati ta’ disa’ ti;rijiet li saru bejn Novembru 2010 u Marzu 2011 u li fihom [a sehem Heffernan bi ]wiemel li bdew b[ala favoriti u li naqsu milli jirb[u. Chopra, li g[andu problema ta’ abbu] mil-log[ob u ]-]ew; plejers lo[ra ammettew li g[amlu qlig[ minn im[atri minn informazzjoni kunfidenzjali mog[tija minn Heffernan.

L-a’ent ta’ Chopra, Yogesh Joshee ukoll instab [ati u we[el [ames snin. Instab li lplejers u Joshee sa[ansitra offrew flus lil Heffernan biex ikunu jafu /ertu informazzjoni.

Rock of Malta (Antonio Cannella), propjeta` ta’ Mark Cuschieri, jidher jipprepara biex jie[u sehem f’ti;rija fil-korsa ta’ Capanelle f’Ruma.

LOKALI

Programm fuq tmien ti;rijiet Illum wara nofsinhar fil-korsa tal-Marsa se ssir laqg[a fuq tmien ti;rijiet. Sebg[a minn dawn se jkunu riservati g[al ]wiemel tat-trott fuq distanza qasira ta’ 2140m filwaqt li tti;rija l-o[ra se tkun riservata g[al ]wiemel tal-galopp. Mitti;rijiet tat-trott, l-aktar wa[da importanti se tkun dik riservata g[al ]wiemel talaqwa klassi Premier. Numru ta’ ]wiemel se jikkwalifikaw minn dawn it-ti;rijiet g[allfinali ta’ Condition Races.

It-ti;rija Premier se tkun isseba’ wa[da u tibda fl3.50pm. Sittax se jkunu ]]wiemel li se jibdew wara lkarozza tat-tluq. Dawn huma Ohime Mag, Oltedo de Rieux, Mont Cenis Honey, Ourasi Diams, Marathon Villers, Utah Hornline, ]iemel ;did Fran/i] ta’ 11-il sena Oleron Senonchois, Olympien Major, Belafonte, Oran, Shakira Trot, Mars, Label Chouan, Nono de Crouay, Milord Barbes u Argus Hanover. Din g[andha tkun ti;rija bilan/jata fejn attenzjoni spe/jali se ting[ata lil Mont Cenis Honey (Noel Baldacchino), Oran (Carmelo Farrugia) u Argus Hanover (Charles Camilleri), tliet ]wiemel ta’ klassi li l-;img[a li ghaddiet iddi]appuntaw filheats tat-Tazza l-Kbira.

L-uniku ti;rija tal-galopp li se ssir illum se tkun ir-raba’ ti;rija u tibda fis-2.35pm.

Mill-ga;;a tat-tluq se ji;ru sitt ]wiemel li minnhom tlieta se

jg[addu g[all-finali tat-Tazza Chukkas. Dawn se jkunu Royal Fleece, id-debuttant Irlandi] Rosso Med, Four Richer, Regal Med, Friarscourt u Bon Santos.

Misjuq minn Oliver Briffa, Royal Fleece jibda favorit li jie[u t-tieni reb[a konsekuttiva f’Malta minn Four Richer (Eric Zammit) u Bon Santos (Sarah Borg). Din it-ti;rija se ssir fuq distanza twila ta’ 1750m.

L-ewwel ti;rija, li tkun wa[da tal-klassi Copper tibda fis-1.30pm. .

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. Win – Kulls Nero. Place – Orasi Index, Royal Qui. II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Zeta Jones A. Place – Dandy, Nox Blue.

III Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Above Roland.

Place – Pittacos, Owens Kin. IV Ti;rija. Klassi Galopp. Dist – 1750m. Win – Royal Fleece.

Place – Four Richer, Bon Santos.

V Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Alf Eme. Place – Ocean Brillouard, Ouragan de Crouay.

VI Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Blizzard Ad. Place – Niky du Donjon, Skars Hanna.

VII Ti;rija. Klassi Premier.

Dist – 2140m. Win – Mont Cenis Honey. Place – Argus Hanover, Oran.

VIII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Napolitano Sun. Place – Wonderofyou, Cross Country FC.

44

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Sport

BUNDESLIGA

Lewandowski u Sahin jibbrillaw g[al Dortmund

Robert Lewandowski ta’ Borussia Dortmund (xellug) u Pavel Krmas ta’ Freiburg jissieltu g[all-ballun waqt il-konfront f’Dortmund

Borussia Dortmund ;abu fix-xejn lil Freiburg u reb[ulhom, 5-1, b’]ew; goals kull wie[ed minn Robert Lewandowski u Nuri Sahin, biex sa[[ew it-tieni post.

I/-Champions skorjaw tliet darbiet fi tliet minuti fi tmiem l-ewwel taqsima, waqt li Lewandowski waqqaf rekord tal-klabb meta skorja fit-tmien log[ba konskeuttiva filkampjonat.

Jonathan Schmid kien po;;a lil Freiburg fil-vanta;; u Leonardo Bittencourt skroja l-ewwel goal tieg[u filBundesliga g[al Dortmund.

Il-leaders, Bayern Munich, reb[u 2-1 g[and Bayer Leverkusen b’goals ta’

Gomez u auto-goal ta’ Wollscheid wara li Rolfes kien ;ab id-draw g[al Leverkusen.

Schalke 04 tilfu 3-0 g[and Nuremberg u ni]lu fil-[ames post wara li kienu sfortunati li laqtu l-lasta minn Draxler u Hoewedes. Din it-telfa t[alli l-futur tal-kow/ Jens Keller in/ert.

Hamburg kienu meg[lubin, 1-0, f’darhom minn Augsburg, li baqg[u fit-tielet post mill-a[[ar, imma issa g[andhom [ames punti ta[t Stuttgart u Dusselderf. Il-goal li dde/ieda l-partita wasal wara tmien minuti minn JanIngwer Callsen Braker, waqt li Hamburg lag[bu l-a[[ar g[axar minuti bi plejer anqas meta tke//ielhom Maximilian Beister.

Hoffenheim [adu punt fi draw ming[ajr goals kontra Mainz, u dan ir-ri]ultat ftit li xejn ikkuntenta lil Hoffenheim, li baqg[u fil-post ta’ qabel l-a[[ar; waqt li ri]ultat sorprendenti kien iddraw, 2-2, tal-a[[ar tim filklassifika, Greuther Fuerth, g[and Weerder Bremen.

Kienu Bremen li fe[tu l-

Ri]ultati B. Dortmund v Freiburg Hamburg v Augsburg Hoffenheim v Mainz Nuremberg v Schalke W. Bremen v G. Furth B. Leverkusen v B. Munich Wolfsburg v Fortuna D. Illum E. Frankfurt v Stuttgart M’gladbach v Hannover

5-1 0-1 0-0 3-0 2-2 1-2

1-1

Kif Jinsabu L

R

D

T

B. Munich 26 22 3 1 B. Dortmund 26 14 7 5 Leverkusen 26 13 6 7 Eintracht F. 25 11 6 8 Schalke 04 26 11 6 9 Mainz 26 10 8 8 Hamburg 26 11 5 10 Freiburg 26 9 9 8 M’gladbach 25 8 11 6 Hanover 96 25 10 4 11 Nuremberg 26 8 10 8 Wolfsburg 26 8 7 11 W. Bremen 26 8 6 12 Duesseldorf 26 7 8 11 Stuttgart 25 8 5 12 Augsburg 26 5 9 12 Hoffenheim 26 5 5 16

F

69 60 46 38 43 33 30 33 34 47 29 30 42 32 26 23 30

K

11 31

34 35 43 29 34 33 35 45 32 40 51 36 43 38 49

Pt

69 49 45 39 39 38 38 36 35 34 34 31 30 29 29 24 20

iskor minn Aarin Hunt, minn penalty fis-47 minuta; imma Fuerstner u Thanon Petsos dawru l-iskor favur Fuerth qabel mal-istess Hunt kiseb iddraw fis-70 minuta, bit-tieni goal personali skorjat ukoll minn penalty ie[or.

RUGBY

Wales jirb[u s-Six Nations Wales g[elbu lill-Ingilterra, 30-3, fil-Millennium Stadium, biex ]ammew it-titlu tas-Six Nations.

I/-Champions tal-grand slam tal-2012 – li tilfu lewwel log[ba kontra l-Irlanda, u riedu bilfors reb[a b’distakk ta’ tmien punti jew almenu seba’ diment li l-Ingli]i ma jissuperawhomx fit-tries – kisbu l-akbar reb[a qatt irre;istrata fl-istorja tag[hom fuq l-Ingilterra, li kienu bdew il-partita jippruvaw jag[mlu grand slam.

L-Italja kisbet reb[a storika, 22-15, kontra lIrlanda, biex irre;istrat lewwel reb[a fuq l-Irlandi]i fis-Six Nations fl-a[[ar jum tat-turnament tal-2013.

B’hekk, l-Italja temmew ilkampjonat b’]ew; reb[iet wara li g[elbu lil Franza flewwel round. Huma spi//aw quddiem l-Irlanda, li tilfu tliet partiti u ;ew draw f’o[ra wara li ssorprendew li/Champions tal-grand slam tas-sena l-o[ra, Wales, flewwel ;urnata.

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Sport 45

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Manchester Utd b’id wa[da fuq it-titlu I/-Champions renjanti, Manchester City, tilfu kwa]i kull tama li jiddefendu t-titlu wara disfatta ta’ 0-2 g[and Everton, f’Goodison Park, u bil-leaders, Manchester United, jirrispettaw ilpronistiku b’reb[a f’darhom fuq Reading biex fet[u vanta;; ta’ [mistax-il punt fuq is-Citizens f’ras ilPremiership.

Il-kampjonat kompla ;img[a wara li ntlag[bu lkwarti-finali tal-FA Cup, u blaffarijiet ikomplu ji;u [a]in g[al Manchester City, li di;à kienu qed i[arsu lejn distakk sostanzjali ma’ United u fejn bilfors kellhom jissuperaw lostaklu ‘Everton’, biex i]ommu t-tamiet tag[hom [ajjin.

Dan, meta l-klabbs rivali ta’ Manchester jonqoshom biss disa’ log[biet biex itemmu limpenji tal-league, u li jfisser li r-Red Devils je[tie;u [mistax-il punt (forsi anki anqas) mis-sebg[a u g[oxrin li fadal biex ja//ertaw millg[oxrin titlu fl-istorja glorju]a tag[hom, u fejn ikollhom ]ew; kampjonati aktar minn Liverpool (bi tmintax), li la[[ar darba li reb[u l-og[la divi]joni kien fl-ista;un 198990.

Intant, Manchester United g[elbu lil Reading, 1-0, u sabuha xi ftit aktar diffi/li biex jag[mlu dak li kien mistenni minnhom – g[alkemm fil-verità ma kellhomx g[alfejn juru l-a[jar forma biex jie[du t-tliet punti importanti, u minkejja l-a[jar sforzi tar-Royals biex iwettqu xi sorpri]a kbira.

Il-goal li dde/ieda l-log[ba wasal fl-20 minuta tal-ewwel taqsima, meta x-xutt ta’ Wayne Rooney ixxellef maddifensur ta’ Reading, Alex Pierce, u spi//a ;ewwa, birRed Devils jikkontrollaw irri]ultat sal-a[[ar u ming[ajr ma jimpressjonaw daqstant bil-log[ob tag[hom.

Min-na[a tag[hom, Everton, li l-manager tag[hom, David Moyes, qed ji//elebra l-[dax-il sena tieg[u fit-tmun tal-klabb, taw wirja mill-aqwa kontra Manchester City u kienu superjuri g[all-avversarji, minkejja finali e//itanti, fejn Jan Mucha (li kien qed jilg[ab minflok il-goalkeeper regolari, Tim Howard) kellu jwettaq numru ta’ saves impressjonanti.

Everton [ar;u fuq l-attakk u kellhom ‘goal’ ta’ Kevin Mirallas im[assar qabel Leon Osman spara ;ewwa fuq nofs sieg[a log[ob, u b’City ftit iwettqu reazzjoni minkejja ttke//ija ta’ Steven Pienaar g[al Everton, wara da[la kerha fuq Javi Garcia.

City ippruvaw jid[lu fillog[ba, i]da [assew wisq innuqqas ta’ Sergio Aguero flattakk, g[alkemm fl-a[[ar

Everton v Man City, 2-0> Leon Osman jiskorja l-ewwel goal g[at-‘Toffees’, minkejja li ssikkat minn James Milner (Nru 7) u minn David Silva (Reuters)

minuti kellhom g[ajta valida g[al penalty meta Maraouane Fellaini deher ju]a jdejh biex jimblokka xutt ta’ Carlos Tevez – u bir-referee, Lee Probert, jag[ti free-kick barra l-kaxxa, li sfuma fix-xejn.

Il-goal de/i]iv ta’ Everton wasal fid-disg[in minuta, meta wara [arba velo/i, lattakkant Kroat Nikica Jelavic, li da[al b[ala sostitut, avvanza u g[eleb mill-;did lil Joe Hart b’xutt bid-dawra, fost i/-/elebrazzjonijiet kbar ta’ s[abu.

Fil-log[ob l-ie[or tal-biera[> VILLA PARK: Aston

Villa irnexxielhom idawru telfa f’reb[a g[at-tieni ;img[a konsekuttiva, fejn g[elbu lil Queens Park Rangers g[al ri]ultat li jkompli jbeg[edhom miz-Zona l-{amra. QPR marru fil-vanta;; minn Jermaine JENAS wara g[oxrin minuta log[ob, b’Gabby AGBONLAHOR jikseb il-parità g[all-Villains qabel il-mistrie[, u b’Andreas WEIMANN ipo;;i lil Villa fil-vanta;; fil-bidu tat-tieni taqsima. Il-Hoops, imbag[ad, wie;bu b’goal ta’ Andros TOWNSEND fit-73 minuta; i]da l-a[[ar kelma kienet ta’ Christian BENTEKE, li skorja l-goal de/i]iv fil-81 minuta g[al ri]ultat finali ta’ 3-2, li [alla lil QPR ankrati fl-a[[ar post tal-klassifika.

ST MARY’S STADIUM:

Southampton taw wa[da milla[jar wirjiet tal-ista;un biex g[elbu lil Liverpool bl-iskor ta’ 3-1, u g[al tliet punti li g[andhom jiswew mitqilhom deheb g[as-Saints, bil-;lieda kontra r-relegation. Id-disfatta g[ar-Reds kwa]i ne[[itilhom kull tama li jiksbu post malewwel erba’ timijiet talPremiership, u fejn kellhom log[ba deludenti, tant li

rarament heddew il-lasta ta’ Artur Boruc. L-ewwel goal ta’ Southampton wasal wara biss sitt minuti, meta Jay Rodriguez ni]]el il-ballun g[al Morgan SCHNEIDERLIN, li g[eleb lill-goalkeeper Brad Jones u b’Rickie LAMBERT jirdoppja man-nofs sieg[a, b’Philippe COUTINHO jnaqqas il-mar;ni sekondi qabel il-mistrie[. Intant, isSaints [ar;u g[at-tieni taqsima b’determinazzjoni ;dida u serr[u rashom millpunti, bit-tielet u l-a[[ar goal skorjat minn RODRIGUEZ, li kien pront jitfa’ ;ewwa wara li ra x-xutt inizjali tieg[u salvat b’diffikultà minn Jones.

BRITANNIA STADIUM:

Stoke City u West Bromwich Albion [adu punt kull wie[ed minn log[ba monotona, li ma pprodu/ietx goals u li kellha ftit li xejn azzjonijiet fuq illasti rispettivi. Stoke reb[u darba biss fil-league mill-bidu tas-sena u fallew mill-goal importanti, proprju fil-[in mi]jud tat-tieni taqsima, meta s-sostitut Kenwyne Jones ixxuttja dritt lejn il-goalkeeper Ben Foster minn qag[da ideali.

LIBERTY STADIUM:

Goals minn Nacho MONREAL u GERVINHO kienu bi]]ejjed biex jag[tu tliet punti importanti lil Arsenal mill-konfront ma’ Swansea u g[al ri]ultat li j[alli lill-Gunners jittamaw g[al post fi/-Champions League fl-ista;un li ;ej. I]]ew; goals importanti waslu tard fit-tieni taqsima, meta Monreal sab ix-xibka b’xutt fil-baxx fl-74 minuta, u b’Gervinho, li da[al b[ala sostitut minflok Alex OxladeChamberlain, juri opportuni]mu rari fil-[in mi]jud, u wara l-pass meqjus ta’ Aaron Ramsey.

Ri]ultati u Klassifiki Premiership

Everton v Man City Aston Villa v QPR Southampton v Liverpool Stoke v West Brom Swansea v Arsenal Man Utd v Reading

Illum

2-0 3-2 3-1 0-0 0-2 1-0

Sunderland v Norwich Tottenham v Fulham Chelsea v West Ham Wigan v Newcastle Man Utd Man City Tottenham Chelsea Arsenal Everton Liverpool West Brom Swansea Stoke Fulham West Ham Newcastle Norwich Southampton Sunderland Aston Villa Wigan Reading QPR

L R D T F 29 24 2 3 69 29 17 8 4 51 29 16 6 7 51 28 15 7 6 56 29 14 8 7 55 29 12 12 5 46 30 12 9 9 57 30 13 5 12 40 30 10 10 10 40 30 7 13 10 27 28 8 9 11 39 28 9 6 13 32 29 9 6 14 40 29 7 12 10 27 30 7 10 13 42 29 7 9 13 32 30 7 9 14 31 28 6 6 16 33 30 5 8 17 35 30 4 11 15 26

League One

Brentford v Preston Bury v Colchester Coventry v Hartlepool Crewe v Shrewsbury Doncaster v Portsmouth Leyton Orient v Carlisle MK Dons v Tranmere Notts Co v Scunthorpe Oldham v Bournemouth Stevenage v Sheff Utd Walsall v Crawley League Two

The Championship

Charlton v Millwall Leeds v Huddersfield Barnsley v Watford Blackpool v Peterboro Hull v Notts Forest Ipswich v Bolton M’boro v Birmingham Sheff Wed v Cardiff Wolves v Bristol City Derby v Leicester

Illum

0-2 1-2 1-0 0-1 1-2 1-0 0-1 0-2 2-1 2-1

Brighton v Crystal Palace Blackburn v Burnley K Pti 31 74 26 59 36 54 30 52 32 50 35 48 39 45 38 44 38 40 35 34 44 33 41 33 50 33 45 33 52 31 41 30 56 30 55 24 57 23 48 23 1-0 1-2 1-0 1-1 1-1 4-1 3-0 1-0 0-1 4-0 2-2

Accrington v Barnet 3-2 Aldershot v Wimbledon 0-1 Bristol Rov v Rochdale 2-1 Cheltenham v Rotherham 3-0 Dag & Red v Burton 1-1 Exeter v Bradford 4-1 Morecambe v Gillingham 1-1 Oxford v Chesterfield 0-1 Plymouth v Fleetwood 2-1 Southend v Torquay 1-1 Wycombe v Northampton posp York v Port Vale 0-2

L R D T F K Pti Cardiff Hull City Watford Crystal Pal Notts Forest Leicester Brighton Bolton M’boro Leeds Utd Birmingham Derby Co Burnley Millwall Charlton Huddersfield Blackpool Ipswich Blackburn Barnsley Sheff Wed Peterboro Wolves Bristol City

37 23 38 21 38 20 37 18 38 16 38 17 37 14 38 14 38 17 38 14 38 12 38 12 37 13 36 13 38 12 38 12 38 11 38 12 36 11 37 12 37 12 38 12 38 11 38 11

6 8 60 38 75 5 12 55 45 68 6 12 72 48 66 11 8 67 46 65 12 10 56 48 60 8 13 59 34 59 14 9 51 38 56 12 12 55 50 54 3 18 55 58 54 10 14 49 54 52 13 13 50 59 49 12 14 54 54 48 9 15 49 50 48 8 15 46 52 47 11 15 46 52 47 11 15 40 64 47 13 14 53 52 46 10 16 36 55 46 12 13 44 47 45 8 17 47 58 44 7 18 41 52 43 6 20 55 64 42 9 18 45 54 42 6 21 54 67 39

Premier Sko//i]

Celtic v Aberdeen Inverness v Ross Co

Illum

4-3 2-1

Dundee Utd v Dundee

I Div

Cowdenbeath v Airdrie U Dumbarton v Morton Hamilton v Partick Livingston v Falkirk Raith v Dunfermline

3-2 0-3 0-2 posp

Albion v East Fife Alloa v Brechin Arbroath v Queen of Sth Ayr v Stranraer Forfar v Stenhousemuir

posp 0-1

II Div

III Div

Elgin v Rangers Annan Athletic v Clyde East Stirling v Berwick Montrose v Peterhead

1-1

1-1 2-1 3-3

0-1 0-1 0-3 0-6

46

Sport

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

FORMULA 1

Ix-xita t[arbat l-ewwel kwalifiki g[all-GP tal-Awstralja Il-kwalifiki g[all-ewwel Grand Prix tas-sena flAwstralja kellhom ikomplu matul il-lejl qabel it-ti;rija, wara li xita qawwija sfurzat il-posponiment tal-a[[ar sessjonijiet.

L-ewwel parti tal-kwalifiki la[qet saret minkejja li bdiet tard, imma hekk kif ix-xita kienet persistenti u s-sema aktar beda jissa[[ab, luffi/jali tat-ti;riija dde/iedew li l-a[[ar ]ew; sessjonijiet isiru fil-11am [in f’Melbourne (1am [in ta’ Malta).

Wara nofs ta’ nhar xemxi f’Albert Park, ix-xita ni]let bil-qliel fl-a[[ar sessjoni talprattika u qatt ma waqfet.

Matul l-a[[ar sessjoni ta’ provi liberi, i/-Champion renjanti, Sebastien Vettel, kien ordnat i[alli r-Red Bull tieg[u fuq it-track min[abba l-bi]a’ ta’ problemi mekkani/i. Madankollu, hu

xorta wa[da [a sehem flewwel parti talkwalifikazzjoni.

L-ewwel parti tal-kwalifiki bdiet b’ammont sostanzjali ta’ ilma fi/-/irkwit u ntemmet b’aktar xita u bi//iet tal-karozzi mifruxa madwar i/-/irkwit hekk kif is-sewwieqa t[abtu biex i]ommu l-kontroll tal-karozzi tag[hom.

Nico Rosberg tal-Mercedes g[amel l-a[jar [in fl-ewwel sessjoni ta’ minuta 43.380sek, quddiem ilFerrari ta’ Fernando Alonso u Romain Grosjean fuq Lotus.

Jenson Button tal-McLaren [elisha minn eliminazzjoni imbarazzanti meta ssogra bittyres intermediate. Imma Pastor Maldonado talWilliams dam ma bidel ittyres u kien wie[ed minn sitt sewwieqa eliminati.

Is-sewwieq mill-

Fernando Alonso isuq fix-xita waqt l-ewwel sessjon ta’ kwalifika

Vene]wela, rebbie[ tal-GP ta’ Spanja s-sena l-o[ra, kien akkumpanjat minn [ames debuttanti o[ra: Esteban Gutierres tas-Sauber, Jules Bianchi u Max Chilton talMarussia u Giedo van der Garde tal-Caterham.

Charles Pic kellu [abta kbira qabel intemmet issessjoni u naqas milli

jirre;istra 107% fil-mija tala[jar [in fuq il-Caterham, u issa jrid jappella quddiem listewards biex jit[alla jsuq.

Hamilton kien l-ewwel sewwieq li g[amel il-[in, imma s-sessjoni tieg[u kwa]i ntemmet fid-dawra ta’ wara meta tilef il-kontroll talMercedes fit-tieni kantuniera u da[al fil-[ajt tat-tyres;

imma irnexxielu jer;a’ jpo;;i l-karozza fi/-/irkwit u g[alkemm it-tim be]a’ li g[amel xi [sara fil-wing ta’ wara, hu baqa’ jsuq u rre;istra l-g[axar l-a[jar [in.

Dan kien il-bidu ta’ serje ta’ in/identi hekk kif karozza wara l-o[ra bdew jitilfu lkontroll u mlew i/-/irkwit bit-tifrik.

TENNIS – INDIAN WELLS

Del Potro u Djokovic fis-S#F I/-Champion tal-US Open, Andy Murray, g[amel festa ta’ ]balji mhux-sfurzati u kien eliminat mill-kwarti tal-finali tal-BNP Paribas Open millAr;entin Juan Martin Del Potro.

G[alkemm l-Ingli] nru 3 kien mar ferm vi/in li jirba[ lewwel set, 7-5 bit-tie-break, tilef darba s-service fit-tieni set u tliet darbiet fit-tielet set, biex kellu eliminazzjoni bikrija wara sag[tejn u 31 minuta.

Is-seed nru 7, Del Potro, issa jilg[ab kontra n-numru 1, Novak Djokovic, li ftit t[abat fir-reb[a kbira, 6-3, 6-1, fuq Jo-Wilfried Tsonga, biex tawwal is-serje po]ittiva tieg[u g[al 22 log[ba bla

telfa. Matul il-log[ba, Djokovic ibbrejkja darbtejn f’kull set lil Tsonga.

Fil-kategorija tan-nisa, l-ekx Champion Caroline Wozniacki kellha tit[abat tul maratona s[i[a biex g[elbet lill-:ermani]a seed nru 4, Angelique Kerber, 2-6, 6-4, 75, u g[addiet g[at-tielet finali tag[ha f’erba’ snin.

Id-Dani]a seed nru 8, rebbie[a f’Indian Wells fl2011 wara li kienet finalista telliefa sena qabel, [ar;et rebbie[a wara sag[tejn u nofs.

Fil-final, Wozniacki tilg[ab kontra /-Champion tal-2006, Maria Sharapova, li ssuperat lir-Russa l-o[ra Maria Kirilenko, 6-4, 6-3, fit-tieni semi-finali.

Sport 47

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Hibs mill-;did fil-qu//ata minn Cristian Antony Muscat

1

CHAMPIONSHIP POOL

MOSTA (1)

J. Farrugia, F. Apap, T. Farrugia, K. Zammit, B. Agius, M. Micallef, J. Bajada, D. Mitev, F. Vignaroli, B. Chikwado Mbonu, O. Ugochukwu Sost: S. Kehinde flok O. Ugochukwu 25min, A. Cini flok J. Bajada 71min, C. Campagnoli flok S. Kehinde 82min

3

HIBERNIANS (0)

M. Muscat, R. Camilleri, R. Soares, A. Cohen, B. Kristensen, C. Failla, J. Bezzina, A.K. Dos Santos, E.L. Dos Santos, K. Tanti, J.P. Farrugia Sost: A. Azzopardi flok J.P. Farrugia 66min

Imwissija: F. Vignaroli 6min, J. Farrugia 45min (M) Skurjaw: F. Apap 9min (M), C. Failla 45min pen., E. Luis

Dos Santos 73min, 81min (H)

Referee: Trustin Farrugia Cann il-mument Plejer tal-Log[ba: B. Kristensen (H) Hibernians re;g[u telg[u fil-qu//ata tal-klassifika b’29 punt meta g[elbu lil Mosta, 3-1, wara li kienu goal minn ta[t, bit-tliet goals tag[hom jaslu fit-tieni taqsima. F’din il-log[ba impressjona ferm Edison Luis Dos Santos – iktar mag[ruf b[ala Tarabai – li skorja doppjetta fit-tieni taqsima.

Kontra dak li kien mistenni, Mosta [ar;u fuq l-offensiva, u wara biss disa’ minuti, sa[ansitra irnexxielhom

0

RELEGATION POOL

{AMRUN S.

A. Curmi, G. Azzopardi, R. Fenech, B. Guga, D. Camilleri, M. Grima, G. Favero, D. Zerafa, R. Spiteri, L. Lumbilla, E. Lattes Sost: T. Vella flok L. Lumbilla 23min, L. Grech flok D. Camilleri 66min, R. Refalo flok G. Favero 74min

Il-goalkeeper ta’ Mosta jo[ro; itajjar minn fuq ras Tarabai ta’ Hibs (ritratti> Joseph Galea)

imorru fil-vanta;; meta minn corner ta’ Mitev, g[ola tajjeb FERDINANDO APAP, li anti/ipa lil kul[add u bir-ras g[eleb lill-goalkeeper veteran Mario Muscat.

Mosta komplew ikunu perikolu]i, u fis-17-il minuta, minn corner ta’ Vignaroli ikkonnettja tajjeb Mano Micallef bir-ras; i]da dan ra ttentattiv tieg[u jg[addi barra.

Hibernians irrispondew fit23 minuta, meta Clayton Failla g[adda lil Edison Luis

Dos Santos, i]da x-xutt biddawra tieg[u g[adda barra.

Il-Pawlisti komplew jattakkaw, u fit-32 minuta, minn cross ta’ Andrew Cohen, Farrugia ni]]el lejn Allan Kardeck Dos Santos, li ra x-xutt tieg[u mdawwar f’corner minn Tyrone Farrugia.

Fil-45 minuta, Hibernains reb[u penalty meta Failla g[adda lejn Cohen, li twaqqa’ mill-goalkeeper Jeffrey Farrugia, li kien ukoll muri l-

3

Hat-trick ta’ Coronado jg[arraq lil {amrun

FLORIANA (1)

T. Warner, C. Tremarco, G. Roberts, O. Bugeja, K. Farrugia, T. Cilia, M. Spiteri, B. Farrugia, T. Paris, U. Nwoko, I. Coronado Sost: S. Borg flok T. Paris 46min

Imwissija: G. Azzopardi 68min, R. Fenech 80min (H), C. Tremarco 74min, I. Coronado 81min (F)

Skurjaw: I. Coronado 44min, 91min, 93min (F) Referee: Fyodor Zammit il-mument Plejer tal-Log[ba: I. Coronado (F)

Owen Bugeja ta’ Floriana attakkat minn Favero ta’ {amrun

Permezz ta’ hat-trick ta’ Igor Coronado, Floriana g[elbu lil {amrun Spartans bl-iskor ta’ 3-0 biex telg[u fil-qu//ata tar-Relegation Pool bi 22 punt. Floriana kellhom nieqes lil Steven Pisani, li jinsab mal-Greens misluf ming[and Hibernians sa tmiem l-ista;un. Dan kien sospi], waqt li Adrian Borg ma kienx disponibbli g[al {amrun min[abba li wkoll kien sospi].

karta s-safra. Mill-11-il metru, CLAYTON FAILLA ma ]baljax.

Fid-69 minuta, minn freekick ta’ Andrew Cohen, Rodolfo Soares ra lkonklu]joni tieg[u ti;i salvata parzjalment minn Farrugia, il-ballun spi//a f’saqajn Bjorn Kristensen, li ra t-tenattiv tieg[u mdawwar f’corner mill-goalkeeper Farrugia.

Fit-73 minuta, Bjorn Kristensen g[adda pass fit-tul

Kif mistenni, Floriana [ar;u fuq l-offensiva, u wara kwarta, Trevor Cilia irnexxielu jinfed id-difi]a talIspartans qabel ra x-xutt biddawra tieg[u minn barra lkaxxa salvat tajjeb minn Curmi f’korner.

Fid-19-il minuta, l-istess Cilia re;a’ impenja lil Curmi, li g[al darb’o[ra re;a’ salva tajjeb f’korner.

Fit-23 minuta, {amrun Spartans kienu kostretti jag[mlu l-ewwel sostituzzjoni fil-log[ba meta kellu j[alli postu l-Fran/i] Loic Lumbilla min[abba li we;;a’ u da[al floku l-internazzjonali Malti Terence Vella.

Erba’ minuti biss wara, Gary Roberts g[al Floriana ra t-tentattiv tieg[u minn freekick dirett jg[addi barra.

Imma Floriana fet[u l-iskor fl-44 minuta, meta minn kross ta’ Carl Tremarco, kien issolitu IGOR CORONADO li b’daqqa tar-ras tajba irnexxielu jsib ix-xibka.

L-ewwel azzjoni tat-tieni taqsima kienet ta’ {amrun fil51 minuta, meta xutt ta’ Ryan Spiteri kien salvat tajjeb minn Tony Warner, il-ballun spi//a f’saqajn Daniel Zerafa, li ra t-

lejn EDISON LUIS DOS SANTOS, li b’xutt fil-baxx xe[et fir-rokna tax-xibka u b’hekk skorja l-ewwel goal sta;onali tieg[u, wara li irritorna mal-Pawlisti f’Jannar li g[adda.

Fil-81 minuta, Hibs g[amluhom tlieta meta Kristensen re;a’ g[adda tajjeb lejn EDISON LUIS DOS SANTOS, li minn quddiem Farrugia tefa’ fixxibka u lill-partitarji tat-tim tieg[u f’delirju ta’ fer[.

tentattiv tieg[u g[al darb’o[ra mblukkat minn Warner fuq illinja tal-kaxxa l-kbira, fost ilprotesti tal-partitarji {amruni]i min[abba dubju li Warner kien mess il-ballun b’idu barra l-kaxxa.

Fis-67 minuta, {amrun Spartans re;g[u resqu vi/in id-draw meta Terence Vella g[adda lejn Luke Grech, li i]da ra t-tentattiv tieg[u jg[addi ftit barra.

Meta l-partita dehret mitmuma, Floriana irduppjaw fl-ewwel minuta tal-[in mi]jud, meta IGOR CORONADO ]marka ru[u fuq ix-xellug u qabe] lil Glenn Azzopardi u lil Bledjon Guga qabel g[eleb lil Anthony Curmi.

Sekondi wara, b’{amrun irrassenjati g[al kollox, Floriana komplew ikabbru lmar;ni tal-iskor permezz talistess plejer – li kellu log[ba kbira u qed ikollu sta;un e//ellenti mal-Greens. IGOR CORONADO da[al fil-kaxxa u g[olla l-ballun minn fuq Anthony Curmi biex irre;istra hat-trick personali.

Sekondi wara, ir-referee Fyodor Zammit saffar tmiem il-partita.

48

Lokali

Il-{add, 17 ta’ Marzu, 2013

Erba’ mistoqsijiet wara r-ri]ultat Ir-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali jqajjem bosta mistoqsijiet e]istenzjali g[allPN u, fuq quddiem, hemm erbg[a li je[tie; li jkunu ffa//jati bl-aktar mod dirett.

■ L-ewwel: fl-1987, il-PN reba[ b’ma;;oranza ta’ madwar 4,000 vot, filwaqt li din is-sena tilef b’ma;;oranza ta’ 37,000 vot.

Possibbli li l-elettorat jemmen li fl-2013 Malta kienet f’qag[da ag[ar mill1987^ Le. Il-ma;;oranza kontra lPN hi daqshekk kbira b[ala ri]ultat tal-avvanzi kbar – so/jali, ekonomi/i u politi/i – li pajji]na g[amel f’dawn la[[ar 25 sena, bosta minnhom xprunati jew appo;;ati mill-PN fil-gvern.

Jiena m’iniex wie[ed minn dawk li jg[idu li llum ilvotanti saru ja[sbu aktar minn ta’ qabilhom. Li nbidel hu dak li wie[ed jg[odd li hu fl-interessi tieg[u.

F’pajji] li hu politikament u ekonomikament anqas ]viluppat, l-interessi talindividwu huma kalkolati b’mod differenti minn f’pajji] li hu aktar ]viluppat.

F’pajji] li g[andu anqas libertajiet u anqas possibbiltajiet ekonomi/i – u spe/jalment fejn l-Istat jiddomina l-[ajja ekonomika – bidla fil-gvern se jkollha impatt immedjat fuqek u fuq familtek. Huma x’inhuma rri]ervi li g[andek dwar ilpartit tieg[ek, se ti;bed lejh jekk tib]a’ li jekk il-folja tinqaleb, il-kwalità tal-[ajja tieg[ek tista’ tinbidel mil-lejl g[an-nhar.

F’dawn l-a[[ar 25 sena, innies raw l-Istat i/ekken iddominanza tieg[u flekonomija, jintrabat mal-karti tad-drittijiet fundamentali, jiddiversifika l-opportuni-

minn Ranier Fsadni ranierfsadni@europe.com

tajiet tax-xog[ol u l-edukazzjoni. Wie[ed sar jiddependi [afna anqas mill-kapri//i ta’ min hu fil-gvern.

L-eman/ipazzjoni so/jali u ekonomika eman/ipat ukoll lill-votant: sar jista’ jqis linteress personali u /iviku tieg[u b’mod aktar individwali minn qabel, anqas marbut mal-preferenzi talmembri l-o[rajn tal-familja.

In-numri, dan jixhduh. }ieda ta’ 38,000 vot hi kbira [afna. I]da ilu jkun hemm /aqliq kbir tal-voti mill-1996, meta //aqilqu bejn 20,000 u 24,000 vot (skont x’tg[odd).

In-numru kiber fl-1998.

Fl-2003 u fl-2008, bosta Laburisti ikkalkulaw li kien fl-interess tag[hom li jitla’ lPN. Dan i/-/aqliq kbir hu frott tal-klima politika differenti, aktar kalma, aktar eman/ipata, li da[let f’dawn l-a[[ar 25 sena. Eman/ipazzjoni li riedha l-PN. Filwaqt li g[andu [afna biex jit[asseb, il-PN m’g[andu g[alfejn jist[i xejn dwar id-differenza bejn ilma;;oranza tal-1987 u dik tal-2013.

■ It-tieni: mela xi jfisser distakk ta’ 37,000^

Il-PL reba[ billi, fost affarijiet o[rajn, adotta lqafas tal-politika tal-Gvern Nazzjonalista, inklu] il-Ba;it.

Ma kinitx il-politika talGvern tal-PN li tilfet, i]da lGvern stess.

Meta titlef b’37,000 vot, ilmessa;; hu, ;ust jew le: “Bravi jew le, kemm intom antipati/i. Ma nifil[ukomx aktar.”

Dwar dan, in-nies kien ilhom de/i]i, aktar minn sena ilu. Tant li ma baqg[ux jag[tu kas x’kien qed iwieg[ed il-Gvern. Il-ministri l-;odda u ]g[ar fl-età li da[lu fil-Kabinett ma g[amlu lebda differenza g[al sena s[i[a. U ma setg[ux.

Daqskemm il-kampanja ma setg[etx tag[mel differenza.

■ It-tielet: din linterpretazzjoni tar-ri]ultat allura tfisser li min kien asso/jat b’xi mod malkampanja jew il-Gvern mhux se jkun jista’ jirba[ l-appo;; tal-elettorat – g[aliex la darba ma setax jag[mel differenza, din id-darba qatt ma kien se jag[mel differenza^ Le. Ir-ri]ultat juri li n-nies lesti jer;g[u ja//ettaw politi/i li kienu membri ta’ gvernijiet elettoralment skreditati... basta li dawn ilpoliti/i juru li [adu ttag[lima. Li kapa/i jassumu t-tort.

■ Ir-raba’: mela x’inhu lveru periklu quddiem il-PN illum^ Il-;lied intern. Spe/jalment jekk mhux leali. Partit li ma jistax jiggverna lilu nnifsu ma jistax jiggverna pajji]. Xi partiti Ewropej o[ra komplew jeg[rqu wara disfatta simili min[abba l-;lied. O[rajn irkupraw malajr g[aliex urew il-galbu fit-telfa u l-lealtà fitti;did.

media•link COMMUNICATIONS

:EJNA G{AL SEHIMNA... IRRIDUH