Numru 13,390
€0.55
Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Kjuwijiet twal barra l-bieb tal-Ministeri Fil-mira l-Ministri Marie Louis Coleiro Preca, Godfrey Farrugia u Anton Refalo E]att ;img[a minn meta diversi Ministeri kienu qed n[atar il-Kabinett tal-Gvern jitolbu appuntament jew Laburista ;did mill-Prim biex, dak il-[in stess, ikellMinistru Joseph Muscat, mu lill-Ministri u skjuwijiet twal iddominaw Segretarji Parlamentari talwara l-bieb tal-Ministeri Gvern Laburista. lbiera[ filg[odu jistennew u Sorsi li tkellmu ma’ INjitolbu biex ikellmu lillNAZZJON irrimarkaw li Ministri Laburisti. g[exieren ta’ nies ilbiera[ L-g[ada tal-festa ta’ San filg[odu ffullaw fil:u]epp, bosta [addiema rriMinisteru tal-Familja u stornaw g[ax-xog[ol wara li Solidarjetà So/jali biex [adu long weekend ta’ misikellmu lill-Ministru Marie trie[. I]da l-;urnata ]gur ma Louise Coleiro Preca. Ilfissritx mistrie[ g[an-nies ta’ kjuwijiet tan-nies tant kienu Kastilja u n-nies tal-Ministeri. kbar li kien diffi/li ferm Il-kjuwijiet kienu qed biex ji;u kontrollati millji]diedu fil-;urnata talistaff tal-Ministru. biera[ li fiha tlaqqa’ t-tieni Anke fl-Isptar Mater Dei Kabinett tal-Gvern kien hemm numru kbir ta’ Laburista hekk kif issa bdiet persuni li bdew jinsistu li ukoll tirranka l-le;i]latura jitilg[u jkellmu lill-Ministru tal-Gvern Laburista ;did. Godfrey Farrugia fl-uffi//ju Il-mijiet ta’ persuni li tieg[u. lbiera[ iffullaw quddiem g[al pa;na 3
Il-President Amerikan Barack Obama flimkien mal-Prim Ministru I]raeljan Benjamin Netanyahu u l-President I]raeljan Shimon Peres, (xellug) mal-wasla tieg[u lbiera[ fl-ajruport ta’ Ben Gurion f’Tel Aviv. Fl-ewwel ]jara uffi/jali tieg[u fl-I]rael, Obama qal li ma kien hemm ebda /aqliq fir-rabta Amerikana rigward is-sigurtà tal-I]rael u li fl-Art Imqaddsa jrid ikun hemm il-pa/i. (Ritratt Reuter) Ara pa;na 15
Rikors kostituzzjonali
Il-PN u ]ew; kandidati qed isostnu f’rikors kostituzzjonali, li bl-i]balji tal-Kummissjoni Elettorali ;ie vjolat id-dritt g[al elezzjonijiet [ielsa li jirriflettu r-rieda tal-votanti Ara pa;na 3
?ipru Ifittex g[ajnuna finanzjarja mir-Russja biex forsi jsalva mill-falliment Ara pa;na 15
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
2 Lokali
L-eks kap tas-Servizz tas-Sigurtà akku]at li tajjar anzjan Godfrey Scicluna, l-eks Kap tas-Servizz tas-Sigurtà, ;ie mixli quddiem ilMa;istrat Tonio Micallef Trigona, permezz ta’ /itazzjoni li bi traskura;ni, jew nuqqas ta’ t[aris tar-regolamenti tat-traffiku, ikka;una feriti gravi fuq Raffaele Lughermo, anzjan ta’ 90 sena. Godfrey Scicluna, ta’ 61 sena minn Ra[al :did, kien involut f’dan l-in/ident fit-2
ta’ :unju li g[adda g[all[abta tas-1 p.m, meta waqt li kien qed jipparkja laqat lill-anzjan, li minn dak i]]mien ’l hawn miet b’mewta naturali u f’/irkostanzi li m’g[andhomx x’jaqsmu mal-in/ident. L-Ispettur Jurgen Vella ppre]enta /-/tazzjoni kontra Godfrey Scicluna, li g[alih dehru l-Avukati Gianella Caruana Curran u Michael Sciriha.
Jitwaqqfu xog[lijiet f’{al Farru; Il-MEPA qalet li waqfet xog[lijiet ta’ ]vilupp li kienu qed isiru ming[ajr il-permess tal-MEPA f’sit f’{al Farru;, ma’ ;enb PoliGas Ltd. Uffi/jali tal-infurzar tal-MEPA nnutaw li re;a’ beda xxog[ol fuq sit li fl-a[[ar xhur kien twaqqaf permezz ta’ blokok tal-konkrit. Fil-jiem li ;ejjin, il-MEPA se tkun qed tiltaqa’ mar-rappre]entanti tal-Grupp Polidano sabiex tindirizza dan il-ka] u tiddiskuti applikazzjonijiet o[rajn. F’Settembru 2012, wara numru ta’ avvi]i, il-MEPA talbet lill-Pulizija sabiex tibda pro/eduri kriminali kontra l-i]viluppatur min[abba serje ta’ mossi abbu]ivi f’{al Farru;, ming[ajr il-permessi tal-MEPA.
Super 5 In-numri tas-Super Five li telg[u l-biera[ huma 18, 42, 21, 15 u 24. {add ma qata’ l-[ames numri. 30 qatg[u 4 numri u reb[u €1,826.23 kull wie[ed filwaqt li 1,400 qatg[u 3 numri u reb[u €45.66 kull wie[ed. Il-premju li jmiss se jkun mhux se jkun inqas minn €700,000.
It-Temp
UV INDEX
5
IT-TEMP> Pjuttost imsa[[ab bil-possibbiltà ta’ xi [alba xita i]olata g[all-ewwel, li jsir ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> :eneralment tajba IR-RI{: Ftit qawwi g[al qawwi mill-Majjistral, li jsir qawwi g[al qawwi [afna mill-Punent Majjistru lokalment qawwi [afna g[al qawwa ta’ riefnu BA{AR> Qawwi li jsir qawwi [afna IMBATT> Ftit li xejn li jsir baxx mill-Punent TEMPERATURA: L-og[la 15˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 403.4 mm
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IL-{AMIS L-og[la 15˚C L-inqas 11˚C
IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 11˚C
IS-SIBT L-og[la 20˚C L-inqas 12˚C
IL-{ADD L-og[la 21˚C L-inqas 12˚C
IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C
UV
UV
UV
UV
UV
5
7
7
7
5
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 18˚C imsa[[ab, Frankfurt 6˚C xita, Tel Aviv 21˚C xemxi, Amsterdam 1˚C imsa[[ab, Milan 7˚C im/ajpar, Tripli 28˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 16˚C ftit imsa[[ab, Ateni 18˚C imsa[[ab, Lisbona 15˚C ftit imsa[[ab, Londra 6˚C imsa[[ab, Vjenna 11˚C ftit imsa[[ab, Berlin 0˚C imsa[[ab, Madrid 12˚C ftit imsa[[ab, Zurich 5˚C xita, Brussell 1˚C borra, Moska -4˚C imsa[[ab, Munich 11˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 23˚C xemxi, Pari;i 8˚C imsa[[ab, Dublin 5˚C imsa[[ab, Bar/ellona 15˚C xemxi, Tune] 22˚C ftit imsa[[ab, St. Petersburg -5˚C ftit imsa[[ab, Al;eri 16˚C imsa[[ab, Ruma 13˚C [albiet tax-xita, Kopen[agen -1˚C borra, Stokkolma -3˚C borra.
Tliet u/u[ ;odda fil-Parlament Ewropew wara li ssir elezzjoni ka]wali minn Rebecca Borg
L-elezzjoni ;enerali tad-9 ta’ Marzu li g[adda se tkun qed tifta[ orizzonti ;odda g[al tliet kandidati li fl-2009 kkontestaw g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Bir-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali, tliet rappre]entati ta’ Malta fil-Parlament Ewropew ;ew eletti filParlament Malti. Dawn huma Edward Scicluna, li issa hu l-Ministru talFinanzi; Louis Grech, idDeputat Prim Ministru u Ministru responsabbli g[allAffarijiet Ewropew u g[atTwettiq tal-Manifest Elettorali; u Simon Busuttil li ;ie elett Deputat Parlamentari f’isem il-Partit Nazzjonalista. Peress li issa dawn se jkunu qed iservu lill-poplu Malti mill-Parlament Malti u mhux iktar mill-Parlament Ewropew, dawn se jkunu qed i[allu tliet postijiet battala fil-Parlament Ewropew. It-tliet membri Parlamentari Maltin ftit tal-jiem ilu bag[tu l-ittra ta’ ri]enja tag[hom mill-Parlament Ewropew. B’hekk, wara li jsiru lelezzjonijiet ka]wali talelezzjoni ;enerali, ikun imiss li jsiru elezzjonijiet
L-aktar li ;abu voti fl-ewwel preferenza hemm Roberta Tedesco Triccas u Marthese Portelli g[all-PN u Marlene Mizzi u Claudette Abela Baldacchno g[all-MLP ka]wali tal-elezzjoni talParlament Ewropew. Id-dati ta’ dawn l-elezzjonijiet ka]wali rispettivi g[adhom mhux mag[rufa. Fl-2009, f’isem il-Partit Laburista kienu kkontestaw 12-il kandidat u f’isem ilPartit Nazzjonalista, ikkontestaw g[axra. Fl-a[[ar snin, John Attard Montalto, Joseph Cuschieri, Louis Grech u Edward Scicluna servew f’isem ilPartit Laburista. Dan filwaqt li Simon Busuttil u David Casa servew fil-Parlament Ewropew f’isem il-Partit Nazzjonalista. Jekk dawk li kkontestaw lelezzjonijiet fl-2009, jitfg[u n-nomina tag[hom g[allelezzjoni ka]wali u wie[ed joqg[od fuq il-voti li ng[ataw l-ewwel preferenza, min-na[a tal-Partit Laburista hemm preferuti Marlene Mizzi li ;abet 17,724 vot bl-
ewwel preferenza, Claudette Abela Baldacchino li ;abet 12,309 voti u Sharon Ellul Bonnici li ;abet 6,051 vot. Din ;iet segwita minn Glenn Bedingfield li ;ab 4,982 vot tal-ewwel preferenza. Min-na[a l-o[ra, f’isem ilPartit Nazzjonalista, l-iktar persuna li ;abet voti talewwel preferenza wara Simon Busuttil u David Casa hi Roberta Metsola Tedesco Triccas, b’5,880 vot segwita minn Marthese Portelli li ;abet 5,245 vot tal-ewwel preferenza. It-tliet u/u[ ;odda li se ji;u eletti fil-Parlament Ewropew mill-elezzjoni ka]wali, se jkunu qed jokkupaw din il-kariga sal-2014, hekk kif matul is-sena ddie[la jiskadi t-terminu ta’ [ames snin li rrappre]entanti Maltin iservu lil pajji]na fil-Parlament Ewropew.
B[al-lum 25 sena
K
ien hemm indikazzjonijiet li juru li meta l-Pulizija [adet id-de/i]joni biex Pietru Pawl Busuttil jitressaq il-Qorti b’akku]i dwar il-qtil ta’ Raymond Caruana, Karmenu Mifsud Bonnici, li dak i]-]mien kien Prim Ministru, kien jinsab fid-Depot tal-Pulizija. Anke jekk ma kienx hemm provi jew xhieda, ori;inarjament l-akku]a kontra Pietru Pawl Busuttil minn {al Safi kienet dik tal-qtil ta’ Caruana. Sussegwentement din inbidlet f’pussess ta’ arma u splussivi. Pietru Pawl spi//a liberat wara li rri]ulta li l-provi mressqa mill-Pulizija kienu ri]ultat ta’ frame-up. F’laqg[at mal-Kumitati Sezzjonali, ilVi/i Prim Ministru Guido de Marco tkellem dwar it-tis[i[ tal-Forzi tal-Ordni mhux biex dawn iservu b[ala forza ta’ konfront kontra min ja;ixxi fid-demokrazija, i]da biex jipprote;u l-pajji] mill-kriminalità mhux biss fis-serq i]da anke f’min jipprova jkisser l-ordni.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Lokali 3
Il-PN iressaq rikors kostituzzjonali
Il-Kap tal-PN Lawrence Gonzi lbiera[ [a l-;urament ta’ Kap tal-Oppo]izzjoni, [atra li se j]omm b’mod temporanju sakemm jin[atar Kap ;did tal-PN
Il-laqg[a tal-E]ekuttiv tal-PN illum tifta[ il-pro/ess g[all-g[a]la ta’ kap ;did minn Amy Borg
L-E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista se jiltaqa’ llum biex jiddiskuti u jifta[ ilpro/ess biex jintg[a]el Kap ;did tal-Partit u wara li jintg[a]el il-Kap, ikollu jintg[a]el il-Vi/i Kap u anke s-Segretarju :enerali talPartit Nazjonalista. Dan g[andu jsir fi ]mien tliet xhur mill-Elezzjoni :enerali li saret is-Sibt 9 ta’ Marzu. Matul il-;img[a li g[addiet il-Grupp Parlamentari Nazzjonalista kellu l-ewwel laqg[a tieg[u fid-Dar ?entrali tal-PN wara l-Elezzjoni :enerali. Dan il-pro/ess ta’ ti;did kien t[abbar immedjatament mal-a[bar tar-ri]ultat elettorali meta Lawrence Gonzi ddikjara li mhux se jkun qieg[ed jipparte/ipa filpro/ess qawwi ta’ ti;did li se jg[addi minnu l-PN fil;img[at li ;ejjin, u li se jibqa’ fil-kariga ta’ Kap talOppo]izzjoni sakemm jin[atar il-Kap ;did tal-PN. Matul il-laqg[a tal-;img[a l-o[ra ;ie de/i] li d-Deputat Nazzjonalista David Agius ikun konfermat b[ala Whip u Segretarju tal-Grupp Parlamentari g[at-tieni le;i]latura konsekuttiva. :ew de/i]i wkoll l-ismijiet tat-13-il deputat li se jkollhom vot fl-E]ekuttiv tal-Partit
Hekk kif jifta[ il-Parlament fis-6 ta’ April, il-Gvern flimkien mal-Oppo]izzjoni se jassiguraw li fuq nett tal-a;enda tal-Parlament il-;did se jkun hemm id-diskussjoni marbuta mal-Ba;it Nazzjonalista. Dawn huma dDeputati David Agius, Frederick Azzopardi, Jason Azzopardi, Claudette Buttigieg, Ryan Callus, Joe Cassar, Robert Cutajar, Giovanna Debono, Beppe Fenech Adami, Mario Galea, Michael Gonzi, Chris Said u Francis Zammit Dimech. Fil-laqg[a li se ssir illum, lE]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista se jkun qed jidde/iedi wkoll liema distretti se jitwaqqg[u fil-ka] taddeputati li kienu eletti minn ]ew; distretti – b’kollox sitta. Ilbiera[ waranofsinhar, filPalazz tal-President il-Belt Valletta, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi [a l-;urament b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni. F’kumment li ta lill-media pre]enti, wara li [a l-;urament tal-[atra fil-pre]enza tal-President ta’ Malta George Abela, Lawrence Gonzi qal li l-Oppo]izzjoni ffurmata millMembri Parlamentari
Nazzjonalisti se tkompli ta[dem fl-interess tal-pajji] u sabiex tassigura li pajji]na jibqa’ jo[loq ix-xog[ol [alli nibqg[u mixjin fid-direzzjoni li qabdet l-ekonomija Maltija. Lawrence Gonzi qal ukoll li hekk kif jifta[ il-Parlament nhar is-6 ta’ April, il-Gvern flimkien mal-Oppo]izzjoni se jassiguraw li fuq nett tala;enda tal-Parlament il-;did se jkun hemm id-diskussjoni marbuta mal-Ba;it. Spjega wkoll li lOppo]izzjoni se tivvota favur il-Ba;it dejjem jekk jin]amm l-istess ba;it li ;ie ppre]entat f’Novembru li g[adda, g[ajr g[al tibdiliet ]g[ar spe/jalment jekk ikun hemm a;;ustament fuq it-taxxa g[al dawk li g[andhom paga minima. Lawrence Gonzi qal li lBa;it g[andu jg[addi kemm jista’ jkun malajr u dan g[all;id tal-pajji]. Spe/jalment fi ]mien meta l-pajji]i ;irien tag[na, b[al ?ipru, qed jaffa//jaw kri]ijiet ;odda.
Il-Partit Nazzjonalista u ]ewg kandidati li kkontestaw l-Elezzjoni :enerali f’ismu fuq it-Tmienja u tTlettax-il Distrett Elettorali rispettivament, Claudette Buttigieg u Frederick Azzopardi, ressqu rikors kostituzzjonali kontra lKummissjoni Elettorali. Il-Partit Nazzjonalista qed jg[id li l-Kummissjoni Elettorali tat ri]ultat li ma jirriflettix ir-rappre]entanza proporzjonali fil-Parlament Malti kif trid ilKostituzzjoni ta’ Malta u bl-i]balji li kkommettiet ilKummissjoni Elettorali, iddistakk fir-rappre]entanza parlamentari tela’ g[al disg[a meta kellu jkun distakk ta’ seba’ deputati. Il-Partit Nazzjonalista qal li l-Kummissjoni Elettorali tat ri]ultat li ma jirriflettix ir-rieda tal-votanti meta kkommettiet ]balji fittrasferiment tal-voti b’konsegwenza li ]ew; kandidati tal-PN ma ;ewx dikjarati eletti skont il-voti li ;abu. Dan wassal sabiex flok ir-rieda tal-votanti li jkunu eletti Claudette Buttigieg u Frederick Azzopardi b[ala kandidati tal-PN, ;ew eletti Edward Scicluna u Justyne Caruana f’isem il-Partit Laburista. Dan wassal ukoll g[al sitwazzjoni fejn id-distakk bejn il-Partit Laburista fil-Gvern u l-PN fl-
Oppo]izzjoni tkun ta’ disa’ si;;ijiet minflok ta’ sebg[a. Fir-rikors li tressaq quddiem il-Prim Awla tal-Qorti ?ivili, il-PN u l-kandidati jsostnu li bl-i]balji talKummissjoni Elettorali, ;ie vjolat id-dritt g[al elezzjonijiet [ielsa li jirriflettu r-rieda tal-votanti. L-i]balji saru meta 50 vot li l-ewwel preferenza tag[hom ing[atat lil Claudette Buttigieg ma ;ewx mi]juda mal-voti li kienet di;à kisbet l-istess Claudette Buttigieg, u nnumru ta’ voti g[alhekk hu skorrett. B’mod simili a;;ixxiet il-Kummissjoni Elettorali fuq it-Tlettax-il Distrett, fejn mal-g[axar g[add telg[et Justyne Caruana minflok Frederick Azzopardi. G[aldaqstant, il-PN u ]]ew; kandidati li fet[u dan ir-rikors, qed jitolbu li lQorti ssib li dan l-a;ir talKummissjoni Elettorali jigi dikjarat li jivvjola d-dritt fundamentali ta’ elezzjoni [ielsa li tirrispetta l-voti mix[uta u konsegwentement ji;u indirizzati lpre;udizzju li sofra l-PN u ]-]ew; kandidati billi ji;i korrett in-numru ta’ deputati eletti fil-Parlament biex ikun jirrifletti rappre]entanza proporzjonali, skont kif titlob il-Kostituzzjoni.
Kjuwijiet li ma kinux kontrollati mill-istaff tal-Ministri minn pa;na 1
Il-Ministru Farrugia lbiera[ filg[odu waqt li kien intervistat fil-programm TVAM fuq l-istazzjon nazzjonali, fta[ar bilmi]ura li [a li waqqaf uffi//ju tieg[u fl-Isptar Mater Dei u li se jibda jkun hemm regolarment. Interessanti wkoll dak li se[[ f’G[awdex fejn, minn kmieni filg[odu, folla ta’ nies in;abret fi Pjazza San
Fran;isk quddiem ilMinisteru g[al G[awdex, fejn kul[add kien qed jitlob appuntament immedjat malMinistru Anton Refalo. Diversi G[awdxin li tkellmu mag[na qalu li ssitwazzjoni tant kienet gravi li kellhom jissej[u nies apposta biex jizguraw id-da[la tal-Ministeru. Fost dawk li ssej[u kien hemm staff tas-sigurtà mill-Qorti ta’ G[awdex.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
4 Lokali
Edizzjoni o[ra li tippremja l-;urnali]mu Malti
Servizz ;did li jikkumplimenta servizzi o[rajn ta’ notifikazzjoni bl-SMS li jistg[u jgawdu minnhom klijenti tal-Bank of Valletta
Il-BOV jniedi n-notifikazzjoni bl-SMS B[ala parti mill-pro;ett ambizzju] tal-Bank of Valletta biex jibqa’ relevanti fil-[ajja dejjem tinbidel u b]onnijiet aktar kumplessi tal-klijenti, il-bank g[andu kif nieda servizz ta’ notifikazzjoni bl-SMS li jinforma l-klijenti meta jkunu affettwaw xi pagament permezz tal-BOV Internet banking. Dan is-servizz il-;did jibg[at lill-klijenti SMS b’xejn meta jg[addi xi pagament li jkun sar permezz tas-servizzi offruti 24 sieg[a kuljum. Il-klijent se jkun qed jir/ievi sa tliet SMS Alerts kuljum. LSMS jinkludi l-a[[ar erba’ digits tan-numru tal-kont tieg[ek u l-ammont talpagament u n-numru tarreferenza jekk wie[ed jixtieq. Il-klijenti li jipprovdu lill-Bank in-numru talmowbajl tag[hom se jibbenefikaw minn dan isservizz.
Dan it-tibdil hu parti millisforz tal-bank biex jipprovdi valur mi]jud lis-servizzi tieg[u. Ivo Camilleri, Executive Head Electronic Banking, qal li l-mowbajl illum sar mezz importanti tal-komunikazzjoni u l-Bank of Valletta jrid li l-klijent ikun fil-kontroll tal-finanzi tieg[u u dejjem konxju ta’ xi jkun qed ji;ri fil-kontijiet tieg[u. Dan is-servizz jikkumplimenta servizzi o[rajn ta’ notifikazzjoni bl-SMS li jag[tu lill-klijenti l-kapacità li jir/ievi alerts meta direct credit, direct debit, pagament permezz ta’ /ekk jew payment order isiru millkontijiet tal-klijenti. G[all-konvenjenza tag[hom, il-klijenti g[andhom ukoll l-g[a]la li jir/ievu alert meta l-bilan/ ta’ kont jin]el ta[t ammonti li tkunu stabbiliti minn qabel mill-klijent stess.
Sittax-il kategorija differenti sponsorjati minn diversi kumpaniji u entitajiet, se jiffurmaw edizzjoni o[ra li tippremja lill-;urnali]mu Malti L-Awtorità tax-Xandir se tisponsorja l-kategoriji tal;urnali]mu mxandar floqsma tal-a[barijiet, features, filmati, kif ukoll dak tar-radju. Hemm ukoll kategoriji spe/jalizzati b[alma huma lisport, l-ambjent, ilfotografija u dik tal-u]u tallingwa Maltija. Anthony J. Tabone, i/Chairman tal-Awtorità taxXandir, waqt konferenza tala[barijiet qal li l-Awtorità
tax-Xandir tag[raf l-importanza li tag[ti s-sostenn tag[ha b’rikonoxximent g[ax-xog[ol tal-;urnalisti. Huwa rrefera wkoll g[annumru sabi[ ta’ stazzjonijiet tar-radju fil-komunità li wkoll joffru programmi ta’ kwalità tajba u qal li dawn g[andhom ikunu rikonoxxuti u inkorra;iti wkoll. Id-dettalji ta’ din l-edizzjoni tal-Malta Journalism Awards t[abbru fil-pre]enza ta’ Malcolm Naudi, i/Chairman tal-Istiut tal:urnalisti Maltin; u Pierre Cassar, il-Kap E]ekuttiv talAwtorità tax-Xandir. Il-finalisti se jt[abbru fil-
31 ta’ Mejju, bi/-/erimonja tal-pre]entazzjoni ssir nhar il-15 ta’ :unju. In-nominazzjonijiet jag[lqu s-Sibt 20 ta’ April 2013, u xxog[lijiet sottomessi jridu jkopru l-perjodu tal-1 ta’ Jannar 2012 sal-31 ta’ Dicembru 2012. :urnalisti Maltin anki dawk mhux membri tal-istitut jistg[u jibag[tu x-xog[lijiet ori;inali tag[hom, li jistg[u jkunu kemm bil-lingwa Maltija jew Ingli]a. Aktar dettalji dwar regoli u l-applikazzjoni jistg[u jinkisbu minn fuq is-sit talIstitut tal-:urnalisti Maltin www.igm.org.mt.
Malta b’xejriet razzisti g[alkemm miexja ‘l quddiem F’rapport ma[ru; minNetwerk Ewropew kontra rRazzismu, l-ENAR, juri li f’pajji]na g[ad hawn tendenzi razzisti kontra nies ta’ twemmin Musulman, dawk li ;ejjin mill-Afrika u dawk li huma ta’ dixxindenza G[arbija. Madankollu, ir-rapport Ewropew jis[aq ukoll fuq ilfatt li fl-a[[ar snin, saru g[add ta’ passi legali biex f’pajji]na tonqos dejjem iktar id-diskriminazzjoni, fi spirtu komunitarju li jippromwovi lugwaljanza. Ir-rapport Malti jifforma parti minn sensiela ta’ rapporti g[al kull pajji] Ewropew, bl-g[an li tin;abar vi]joni [olistika tar-razzismu fil-kontinent tal-Ewropa. L-istudju sar fuq perjodu ta’
sena, minn Marzu 2011 sa Marzu 2012, proprju fl-istess ]mien meta l-Ewropa rat tnaqqis ekonomiku kbir u filpajji]i ;irien tag[na se[[et “ir-Rebbieg[a G[arbija”. F’dak li g[andu x’jaqsam ma’ Malta, jirri]ulta li g[adha qed issir diskriminazzjoni f’oqsma b[all-impjieg, l-edukazzjoni, il-proprjetà, is-servizzi tas-sa[[a, fil-qasam taxxandir, fil-parte/ipazzjoni politika u fil-pro/ess tal;ustizzja kriminali. Ir-rapport juri wkoll li, flisfond ta’ dan kollu, mhux darba li f’Malta ;ie rappurtat xi att kriminali mqanqal minn mibeg[da razzista. Fuq nota iktar po]ittiva, ir-rapport, minbarra li jikkummenta dwar li;ijiet ;odda li twaqqfu kon-
tra d-diskriminazzjoni, ifa[[ar ukoll ir-rwol tal-g[aqdiet, fosthom dawk mhux governattivi, li qed jg[inu biex ilper/ezzjoni tal-Maltin tinbidel g[al wa[da iktar inklussiva. Fid-dawl ta’ dan kollu, idDirettur tal-Fondazzjoni People for Change, JeanPierre Gauci, sa[aq fuq ilb]onn li jkun hemm rieda politika kontra d-diskriminazzjoni u favur l-ugwaljanza. Hu tenna li hemm b]onn li din il-[idma ssir minn kul[add, b’mod mag[qud u biex il-passi kollha li jittie[du g[al dan il-g[an ikunu implimentati b’mod strate;iku. Dan biss g[andu jwassal biex id-diskriminazzjoni fuq ba]i ta’ razza u reli;jon tinqered g[al kollox f’pajji]na.
Mixeg[la fl-iskejjel tal-Knisja g[as-Sena tal-Fidi B[ala parti mill-inizjattivi fl-okka]joni tas-Sena tal-Fidi, numru ta’ skejjel tal-Knisja llum il-{amis se jixeg[lu lbini tal-iskola b[ala sinjal tassej[a u l-missjoni tag[hom li jkunu dawl tal-fidi g[all-istudenti u l-familji tag[hom, u g[as-so/jetà kollha. Din l-inizjattiva hi organizzata mit-Taqsima tal-I]vilupp Spiritwali fi [dan isSegretarjat g[all-Edukazzjoni Nisranija. L-iskejjel li se jie[du
sehem f’din il-mixg[ela huma s-Seminarju; Savio College; St Albert College; St Aloysius College; St Augustine College; St Dorothy School Sliema; St Francis School Birkirkara; St Francis School Sliema; St Francis School Cospicua; St Joan Antide; St Joseph School Blata l-Bajda; St Joseph School Paola; St Joseph School Sliema; St Paul’s Missionary College; Stella Maris College; Teresa
Nuzzo School Marsa; Theresa Nuzzo School }ejtun; u Sacred Heart Junior School. Minbarra din l-inizjattiva, kull skola qieg[da torganizza diversi attivitajiet marbutin mal-fidi. F’data mag[]ula minnhom, l-iskejjel qeg[din jorganizzaw serata ta’ talb g[all-istudenti, l-g[alliema u l-familji tag[hom filwaqt li jilqg[u l;enituri biex jaraw x’attivitajiet qed jag[mlu wliedhom b’rabta mal-fidi.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Lokali 5
Kilo materjal fil-bomba li splodiet fi]-}ejtun minn Ray Abdilla
Il-materjal tal-bomba li splodiet fi]-}ejtun fit-18 ta’ :unju 2005 u qatlet lil Angela Bondin ta’ 48 sena minn Ra[al :did u feriet lil Tessie Grima, kien fiha madwar kilo materjal. Dan irri]ulta mix-xhieda talespert tal-isplussivi l-Kaptan Jeffrey Curmi fil-;uri ta’ Ronnie Azzopardi ta’ 41 sena minn Bormla, u li huwa residenti l-[abs. Angela Bondin ma kinitx mietet mill-ewwel i]da mietet tliet ;img[at wara fl-Isptar San Luqa. Irri]ulta wkoll minn xhieda li kienet ing[atat fil-kumpilazzjoni mill-espert tekniku Charles Muscat, li l-bomba setg[et ti;i sploduta minn distanza ta’ 300 metru.
Fil-;uri li da[al fit-tielet jum tieg[u, Ronnie Azzopardi qed ji;i akku]at bil-qtil ta’ Angela Bondin u bl-attentat ta’ qtil ta’ Tessie Grima u ta’ Marie Rose Cassar u t-tliet uliedha f’lejlet il-festa ta]-}ejtun. Azzopardi jinsab mixli b’sitt kapi ta’ Akku]a. Il-Kaptan Jeffrey Curmi meg[jun mill-Kurunell Albert Camilleri, ukoll espert talisplussivi, qal li fil-kontenitur li fiha kien hemm il-bomba, li kienet ippakkjati f’kaxxa talinjam, kien hemm fire extinguisher u bozza biex issa[[an il-materjal g[all-isplu]joni. Kien hemm ukoll mag[ha batteriji, swi// u radio control receiver, li hu simili g[al dak li jintu]a g[all-karozzi tar-
remote controls. Il-Kaptan Curmi qal ukoll li l-bomba kienet mag[mula b’tali mod li min g[amilha ma setax iwe;;a’ lilu nnifsu.
Il-bomba setg[et ti;i sploduta minn distanza ta’ 300 metru L-isplu]joni li se[[et f’garaxx fi Triq il-Madonna tal-{niena, bil-bomba ma[duma b’tali mod li min splodiha ried ikun vi]walment qed jaraha, anke jekk jista’ jkun li seta’ kien f’po]izzjoni li ma kienx qed jara sew il-
movimenti li kienu g[addejjin. Dwar tra//i tal-bomba fuq il-persuna li jkun g[amilha, ixxhud qal li jekk wie[ed ikun bil-g[aqal jista’ jevita t-tra//i kollha. Skont l-akku]a tal-Avukat :enerali, l-akku]at mar i]}ejtun biex jag[mel il-bomba g[all-[abta tal-10.30 a.m, bilbomba tisplodi xi [in wara. Azzopardi ji;i [u l-mejjet Jason Azzopardi li fis-sena 2001 kien inqatel f’Bormla u sfortunatament wara l-mewt ta’ Jason Azzopardi, inqalg[u diversi problemi bejn lakku]at u /erta Mary Rose Cassar rigward kwistjonijiet ta’ wirt. Ronnie Azzopardi qatt ma’ a//etta l-fatt li fil-wirt [uh
Sindku Laburista jg[ajjar lil Daphne Caruana Galizia waqt il-festa tar-Rabat minn Kenneth Xuereb
Grupp ]g[ir ta’ partitarji Laburisti, allegatament instigati mis-Sindku Laburista ta]}urrieq Ignatius Farrugia, nhar it-Tlieta filg[axija nfexxew jg[ajru lill-artikolista Daphne Caruana Galizia waqt il-festa ta’ San :u]epp fir-Rabat. Caruana Galizia kienet ma’ xi [bieb fil-festa meta f’[in minnhom Farrugia g[arafha u allegatament beda jg[ajjarha u jinstiga partitarji fil-vi/inanzi biex jag[mlu l-istess. Jirri]ulta, is-sitwazzjoni idde;enerat tant li Caruana Galizia kellha tfittex kenn filkunvent tal-patrijiet tal-knisja ta’ :ie]u fir-Rabat sakemm issej[et il-Pulizija. IN-NAZZJON tkellem ma’ Marion Pace Axiaq li kienet fil-vi/inanzi meta se[[ l-incident. Dwar dan l-in/ident, Marion Pace Axiaq qalet: “Jien u r-ra;el tieg[i konna qed nitkellmu ma’ persuna li kienet mas-Sinjura Caruana Galizia u ftit warajna kien hemm Ignatius Farrugia li hu s-Sindku ta]-}urrieq li beda jg[addiha bi]-]mien u jwaqqag[ha g[a]-]ufjett. S’hemmhekk ma’ ;ara xejn, i]da f’daqqa wa[da resqu tliet nisa li tnejn minnhom bdew jinsulentawha u joffenduha bliktar mod ina//ettabbli. “Wara ftit [in dawn telqu u dak il-[in stess, Ignatius
Farrugia intervjena direttament, da[al f’nofsna b’kamera ]g[ira, ka[[allha l-kamera ma’ wi//ha u saret sitwazzjoni intollerabbli.” Mitluba tg[id jekk kienx hemm xi forma ta’ provokazzjoni biex beda dan it-tg[ajjir, Marion Pace Axiaq qalet li “kemm jiena, kemm ir-ra;el tieg[i, kemm is-Sinjura Caruana Galizia kif ukoll ilpersuna l-o[ra m’g[amilna lebda reazzjoni u bqajna fommna sieket. Ng[id il-verità kont ixxukkjata [afna g[al dak li kien qed ji;ri.” Minkejja li Caruana Galizia kienet ;ewwa l-kunvent, Marion Pace Axiaq qalet li ttg[ajjir mis-Sindku Laburista u xi persuni o[rajn baqa’ g[addej. “F’daqqa wa[da bdejna nisimg[u g[ajjat kbir minn barra jg[idu ‘O[or;uha minn hemmhekk g[ax issa l-Gvern huwa tag[na, il-Prim Ministru huwa tag[na u l-poter huwa tag[na, b’mod ripetut.” Marion Pace Axiaq, flimkien ma’ ]ew;ha assistew g[al din ix-xena u baqg[u ma’ Caruana Galizia sakemm wie[ed mill-[bieb tag[ha mar l-G[assa biex il-Pulizija tintervjeni. Hu mifhum li Daphne Caruana Galizia g[amlet ukoll rapport dwar l-in/ident flG[assa tal-Pulizija tar-Rabat.
Is-Sindku Laburista Ignatius Farrugia li nfexx jg[ajjar lil Daphne Caruana Galizia fil-festa ta’ San :u]epp fir-Rabat
Wara li Caruana Galizia kellha tfittex kenn fil-kunvent tal-patrijiet tal-Knisja ta’ :ie]u fir-Rabat, kompla g[ajjat kbir minn barra jg[idu ‘O[or;uha minn hemmhekk g[ax issa l-Gvern huwa tag[na, il-Prim Ministru huwa tag[na u l-poter huwa tag[na’
Jason Azzopardi ma [allielu xejn, i]da kien [alla kollox lil Mary Rose Cassar u lit-tfal tag[ha. G[alhekk l-akku]at da[[alha f’rasu li Mary Rose Cassar kellha tpattiha qares billi joqtolha jew li jqieg[ed il-[ajja tag[ha f’periklu /ar. L-akku]at beda jsegwi lmovimenti ta’ Mary Rose Cassar, u [aseb minn qabel biex jakkwista bomba. Il-;uri kompla bix-xhieda ta’ diversi esperti li komplew jitkellmu fuq il-bomba li tpo;;iet u t-tip tag[ha. G[al Azzopardi qed jidher lAvukat Joe Mifsud filwaqt li l-Prosekuzzjoni qed titmexxa mill-Avukati fl-Uffi//ju talAvukat :enerali Philip Galea Farrugia u Maurizio Cordina.
}ew; Sudani]i jitolbu kumpens }ew; Sudani]i ppre]entaw rikors kostituzzjonali fil-Prim Awla talQorti ?ivili fejn qeg[din jitolbu kumpens mill-Gvern wara li, skont huma, kien hemm ksur ta’ smig[ xieraq fi ]mien ra;onevoli fil-konfront tag[hom. Omar Osman Omar u Anwar Otman Hasan qeg[din jg[idu li huma g[amlu l-[abs aktar minn sentejn u nofs g[alxejn. Irrikors jg[id li huma kienu tressqu ta[t arrest quddiem il-Qorti tal-Ma;istrati f’Marzu tal-2007 akku]ati bi stupru vjolenti, attentat vjolenti fuq il-pudur u arrest illegali. Wara kwa]i sitt snin, huma kienu pro/essati quddiem il-Qorti Kriminali u b’sentenza tat-12 ta’ Novembru li g[adda kienu liberati minn stupru vjolenti, i]da nstabu [atja ta’ attentat vjolenti fuq il-pudur u arrest illegali u ;ew ikkundannati erba’ snin [abs. Is-Sudani]i qalu li tul i]]mien kollu li dam pendenti l-pro/ess, madwar sitt snin, huma kienu mi]mumin ta[t arrest preventiv, bid-differenza li Osman Omar kien ibbenefika mill[elsien mill-arrest g[allperjodu qasir ta’ ftit aktar minn xahar.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
6 Lokali
Il-Jum Internazzjonali biex tintemm id-Diskriminazzjoni Razzjali Fil-21 ta’ Marzu 1960, fil-belt ta’ Sharpville flAfrika ta’ Isfel, il-Pulizija fet[et in-nar fuq folla li b’mod pa/ifiku kienet qed tag[mel dimostrazzjoni kontra s-segregazzjonali razzjali. Bl-iskop li titfakkar din il-;urnata, fil-21 ta’ Marzju jitfakkar il-Jum Internazzjonali biex Tintemm idDiskriminazzjonali Razzjali. F’dan il-jum, ilpajji]i, l-g[aqdiet internazzjonali u mhux governattivi, il-media, is-so/jetà /ivili u individwi huma m[e;;a jipparte/ipaw fi programm ta’ azzjoni biex tkun mi;;ielda d-diskriminazzjoni razzjali. Fi stqarrija, Integra, li hi organizzazzjoni volontarja ibba]ata f’Malta li ta[dem b’mod indipendenti u m’g[andhiex rabtiet politi/i, ekonomi/i jew reli;ju]i fuq livell globali qalet li r-razzi]mu jkun muri b’[afna modi differenti. Dawn jinkludu /a[da taddrittijiet ba]i/i tal-bniedem sa modi aktar sottili li jwasslu g[al in;ustizzja so/jali. Ir-razzi]mu u ddiskriminazzjoni etnika xorta jkomplu ji;ru madwar id-dinja u dan iwassal biex ikunu emar;inati miljuni ta’ nies. Integra qalet li Malta mhix e//ezzjoni u minn meta f’pajji]na bdew jaslu Afrikani mill-pajji]i ’l isfel mid-desert Sahara biex ifittxu l-kenn politiku f’pajji]na, [ar;u diversi stejjer ta’ razzi]mu u ta’ diskriminazzjoni fil-media. Il-poplu Malti sikwit ikun imfakkar bl-in;ustizzja li
Il-fatt li l-li;i kontra d-diskriminazzjoni tal-UE issa hi parti mil-li;ijiet f’Malta hu pass fid-direzzjoni t-tajba imma l-li;i wa[edha mhix bi]]ejjed wie[ed ibati min[abba rrazzi]mu. Fl-istqarrija Integra rreferiet g[ar-rapport talKummissjoni Nazzjonali g[al Promozzjoni talUgwaljanza li [are; fla[[ar tas-sena li g[addiet li wera kemm gruppi minoritarji etni/i u reli;ju]i f’Malta jesperjenzaw razzi]mu u diskriminazzjoni fuq ba]i regolari, kemm jekk huma /ittadini Maltin jew immigranti. Il-fatt li l-li;i kontra ddiskriminazzjoni tal-UE issa hi parti mil-li;ijiet f’Malta hu pass fid-direzzjoni t-tajba imma l-li;i wa[edha mhix bi]]ejjed. G[alhekk g[andu jsir aktar minn dawk li jfasslu l-policies tal-pajji] u mill-edukaturi biex ji]guraw dinjità umana u ugwaljanza g[al kul[add. Dr Maria Pisani, idDirettur ta’ Integra qalet li l-popolazzjoni Maltija qed issir aktar diversa etnikament. G[alhekk qatt ma kien f’waqtu daqs illum biex wie[ed jirrikonoxxi u ji//elebra din id-diversità u ja[dem favur it-tne[[ija tar-razzi]mu u l-bini ta’ so/jetà aktar inklussiva.
L-SDM kif ukoll il-PULSE niedew ]ew; kampanji separati li permezz tag[hom qed i[e;;u lill-istudenti biex jg[addulhom is-su;;erimenti tag[hom
}ew; g[aqdiet studenteski kbar jibdew i[ejju g[all-Elezzjoni tal-KSU Wara Elezzjoni :enerali u l-Elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali, l-istudenti talUniversità dalwaqt ikunu mitluba jivvutaw f’elezzjoni o[ra – dik tal-Kunsill Studenti Universitarji. Elezzjoni li ssir kull sena. Fl-Università jidher li ]]ew; g[aqdiet kbar tal-istudenti bdew i[ejju g[all-kampanja elettorali tal-Kunsill talIstudenti Universitarji. Dan hekk kif kemm l-SDM kif ukoll il-PULSE niedew ]ew; kampanji separati li permezz tag[hom qed i[e;;u lill-istudenti biex jg[addulhom is-su;;erimenti tag[hom. Il-kampanji tal-g[aqdiet ;ew f’;img[a li fiha, ilKunsill Studenti Universitarji (KSU) qed jorganizza Organisations Days, ;img[a li fiha l-g[aqdiet tal-istudenti fl-Università qed itellg[u stands bil-g[an li jippromwovu lilhom infushom biex aktar studenti jing[aqdu mag[hom. Fl-Università ta’ Malta mijiet ta’ studenti huma involuti f’aktar minn erbg[in g[aqda iffurmati minn studen-
ti stess. Numru ta’ g[aqdiet huma faculty-based - ji;ifieri li jirrappre]entaw studenti ta’ fakultajiet partikulari. Hemm numru kbir ta’ g[aqdiet o[rajn li ma jirrappre]entawx direttament lil studenti ta’ fakultajiet, i]da twaqqfu bil-g[an li jippromwovu ideat jew inkella biex iqajmu kuxjenza dwar su;;etti differenti. Dan il-;urnal tkellem malPresident tal-Pulse, Clive Farrugia, li qalilna li l-Pulse tixtieq tara aktar parte/ipazzjoni tal-istudenti fuq il-kampus, u li qed tag[mel kampanja biex ti;bor l-ideat tal-istudenti. Min-na[a l-o[ra, Mark Grech, il-President tal-SDM qal li l-g[aqda Studenti Demokristjani Maltin fl-a[[ar snin kisbet [afna ri]ultati po]ittivi g[all-istudenti u g[all-Università. Qal li dan seta’ jsir bis g[ax “[dimna flimkien.” Matul l-Organisations Days l-SDM bdiet il-kampanja “Flimkien”, li biha trid twassal messa;; biex l-istudenti jg[addu s-su;;erimenti tag[hom, bil-g[an li ’l qud-
diem ikun iffurmat programm elettorali bba]at fuq dak li jridu l-istudenti, spjega Mark Grech. Fl-a[[ar snin, l-SDM ikkuntestat b’su//ess l-elezzjonijiet tal-KSU. Dan il-;urnal tkellem ukoll ma’ Mario Cachia, ilPresident tal-KSU li fisser limportanza ta’ din il-;img[a g[all-g[aqdiet. Fi kliemu, huwa importanti li l-g[aqdiet jing[ataw pubbli/ità u fisser kif kull g[aqda g[andha linvolviment ta’ g[exieren ta’ studenti li jkunu dedikati g[all-g[aqda li jkunu jiffurmaw parti minnha. Mario Cachia spjega ma’ dan il-;urnal il-[idma talKSU fl-a[[ar sena, u [abbar xi pro;etti u inizjattivi li se ji;u mnedija fil-jiem li ;ejjin, fosthom mobile app tal-KSU, u inizjattiva li fiha, l-Kunsill tal-Istudenti Universitarji se jkunu qed i/aqalqu l-Uffi//ju tag[hom fi struttura fil-quadrangle tal-Università – ji;ifieri il-qalba talUniversità, bil-g[an li l-istudenti jkunu jistg[u ju]aw isservizzi tal-Kunsill direttament minn hemm.
Il-Jum Dinji tad-Down Syndrome
Il - 2 1 ta ’ Marzu ji;i /ele brat it - tmien anniversarju tal - jum dinji dedikat g[al dawk li g[andhom il - kun dizzjoni Down Syndrome . Dan il - jum ji;i mfakkar u /elebrat mad - dinja kollha . Minn Marzu tas - sena l o[ra , dan il - jum beda ji;i
osservat ukoll mill - :nus Mag[quda . Kull sena l le[en tan - nies li g[andhom Down Syndrome u ta’ dawk li jg[ixu u ja[dmu mag[hom , dejjem qed ikun aktar qawwi . Madankollu baqa ’ [afna i]jed xi jsir . F ’ dan il - jum , g[andu jit -
fakkar li n - nies bid - Down Syndrome g[andhom il jedd g[ad - drittijiet umani kollha u g[all - [elsien fun damentali u li jipparte/ipaw kompleta ment fl - i]vilupp u fil - [ajja tas - so/jetajiet tag[hom indaqs ma ’ o[rajn .
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Lokali 7
Vot ta’ fidu/ja g[all-[idma u l-g[aqda fil-kunsilli tal-Im;arr u ta’ Tas-Sliema Bil-vot tag[hom fl-a[[ar elezzjonijiet tal-kunsilli lokali r-residenti ta’ Tas-Sliema u tal-Im;arr ikkonfermaw lisSindki pre/edenti fil-kariga tag[hom g[all-erba’ snin li ;ejjin. Iltqajna mas-Sindki ta’ dawn i]-]ew; lokalitajiet u [adna r-reazzjoni tag[hom g[all-fatt li l-Partit Nazzjonalista g[andu lma;;oranza tal-kunsilliera tirrappre]entah fil-kunsill tallokalità rispettiva tag[hom. I]]ew; sindki kkummentaw dwar il-fatt li kienu kkonfermati b[ala Sindki. Fi tmiem ilkummenti tag[hom, i]-]ew; sindki taw [arsa lejn l-a;enda tal-kunsill g[all-erba’ snin li ;ejjin u liema huma l-prijoritajiet tal-kunsill g[at-terminu li jmiss. Il-Partit Nazzjonalista kiseb il-ma;;oranza tal-voti fil-kunsill lokali ta’ Tas-Sliema biex issa l-kunsill hu mag[mul minn seba’ kunsilliera f’isem il-Partit Nazzjonalista u tliet kunsilliera g[all-Partit Laburista. Anthony Chircop kien ikkonfermat b[ala s-Sindku ta’ din il-lokalità. {adna rreazzjoni tieg[u g[all-fatt li lPartit Nazzjonalista kiseb ilma;;oranza f’din il-lokalità. Filwaqt li esprima s-sodisfaz-
Is-Sindku ta’ Tas-Sliema Anthony Chircop
Is-Sindku tal-Im;arr Paul Vella
zjon tieg[u g[al dan irri]ultat, hu qal li l-Partit Nazzjonalista kompla jibni fuq il-voti li kellu. Anthony Chircop irringrazzja lir-residenti ta’ Tas-Sliema li kkonfermawh b[ala Sindku ta’ Tas-Sliema. Hu qal li b’dan il-vot ir-residenti wrew li apprezzaw l-g[aqda li kien hemm fil-[sieb u x-xog[ol tal-kunsill lokali ta’ TasSliema f’din l-a[[ar sena. Meta mistoqsi dwar il-prijoritajiet tal-kunsill lokali ta’
silliera filwaqt li l-Partit Laburista se jkun irrappre]entat minn ]ew; kunsilliera. Paul Vella kien ikkonfermat b[ala s-Sindku ta’ din il-lokalità. Meta mistoqsi dwar il-fatt li l-Partit Nazzjonalista re;a’ kiseb il-ma;;oranza f’din il-lokalità, Paul Vella rringrazzja lir-residenti talIm;arr g[al dan ir-ri]ultat u qal li dan hu grazzi g[all-kuntatt li l-kunsilliera ]ammew man-nies tal-lokalità. Staqsejna wkoll lil Paul
Pro;ett mill-Fondazzjoni Aditus g[all-integrazzjoni tal-immigranti Il-Fondazzjoni Aditus nediet pro;ett bl-isem ‘Malta Integration Network’, li permezz tieg[u, fuq medda ta’ sena se ji;u organizzati sensiela ta’ laqg[at dwar l-integrazzjoni tal-immigranti f’Malta. Matul l-ewwel laqg[a ta’ introduzzjoni, iddirettur tal-fondazzjoni u talpro;ett Neil Falzon ippre]enta l-g[anijiet talpro;ett u l-metodolo;ija. Dan il-pro;ett g[andu lg[an li jiffa/ilita laqg[at ta’ multifunctional teams, mag[mulin minn rappre]entanti tal-Gvern Malti, l-Akkademja, isso/jetà /ivili u l-komunitajiet tal-immigranti. Dawn it-timijiet se ji;u organizzati b’mod li jirriflettu l-ispe/jalizzazzjoni u l-esperjenza, li jinkludu l-antidiskriminazzjoni, ir-residenza fit-tul, il-mobbiltà u l-a//ess g[an-naz-
zjonalità. Il-laqg[at se jevalwaw il-li;i u l-politika b’vi]joni g[at-tibdil li jg[in fil-integrazzjoni tal-immigranti. Il-pro;ett hu kofinanzjat mill-Unjoni Ewropea millfond g[all-integrazzjoni talimmigranti tat-Third Country Nationals (IF), b[ala parti mill-programm ;enerali Solidarity & Management of Migration Flows (20072013). Il-pro;ett qed jir/ievi wkoll l-assistenza tal-fond g[all-kofinanzjament talMEUSAC. Individwi u g[aqdiet attivi fl-integrazzjoni huma mistiedna juru l-interess tag[hom biex jipparte/ipaw fil-‘Malta Integration Network’ billi j]uru s-sit elettroniku www.aditus.org.mt jew billi jibag[tu posta elettronika lil Carla Camilleri fuq carlacamilleri@aditus.org.mt.
Tas-Sliema g[all-erba’ snin li ;ejjin, Anthony Chircop sa[aq li, issa li l-kunsill lokali kiseb lura r-rispett li jist[oqqlu, wie[ed jista’ j[ares ’il quddiem biex ikompli ja[dem bir-ritmu li qabad u jkompli ja[dem fuq pro;etti o[ra f’din lokalità biex iwettaq il-programm ta’ [idma tieg[u g[all-erba’ snin li ;ejjin. Fil-lokalità ]g[ira tal-Im;arr il-Partit Nazzjonalista se jkun irrappre]entat minn tliet kun-
Vella dwar il-fatt li hu kien ikkonfermat b[ala Sindku tallokalità tal-Im;arr. Hu qal li ilu mill-1999 Sindku ta’ din il-lokalità u dejjem fittex li ja[dem ma’ kul[add b’risq illokalità tal-Im;arr. B’rabta mal-a;enda tal-kunsill lokali tal-Im;arr g[all-erba’ snin li ;ejjin, Paul Vella qal li se ssir diskussjoni dwar il-programm ta’ [idma fi [dan il-kunsill biex minn hemm jitfasslu lprijoritajiet tal-kunsill g[allerba’ snin li ;ejjin.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
8 Lil hinn minn xtutna
L-Amerika> 30 sena minn ‘Star Wars’ … ta’ Reagan B[al nhar is-Sibt li ;ej 23 ta’ Marzu ta’ 30 sena ilu, fl1983 il-President Ronald Reagan f’indirizz lill-poplu Amerikan ippropona li l-Istati Uniti jimbarkaw fuq progamm ta’ ]vilupp ta’ teknolo;ija g[al kontra lmissili li tag[mel lill-pajji] invulnerabbli g[al attakk minn missili nukleari. Dak id-diskors ta’ Reagan kien ta l-bidu g[al dak li sar mag[ruf b[ala l-kontroversjali Strategic Defence Initiative (SDI), jew bil-laqam l-aktar popolari li taw il-;urnali lillpro;ett, /joè ‘Star Wars’, b’riferenza g[as-sensiela ta’ films li dak i]-]mien kienet ferm popolari. Anti-Komunista Minkejja r-retorika qawwija anti-Komunista tieg[u, Reagan kien g[amel ilkontroll tal-armi nukleari wie[ed mill-kun/etti fundamentali talamministrazzjoni tieg[u. I]da kienet waslet l-1983, u tta[ditiet mar-Russi kienu
;;ammjati dwar kwistjonijiet ta’ x’tip ta’ armi kellhom ji;u kontrollati, x’sura kellu jie[u dan il-kontroll, u kif dan ilkontroll kellu ji;i ]gurat. Kien f’dan il-mument li Reagan issa[[ar dwar idea li pproponewlu w[ud millkonsulenti militari u xjentifi/i tieg[u, li kienu jinkludu lil Dr. Edward Teller, ‘missier’ il-bomba idro;ena. Dak li pproponew kien program enormi li jinvolvi lu]u ta’ satelliti anti missili li kellhom ju]aw ra;;i lazer jew armi o[ra biex jeqirdu lmissili nukleari Sovjeti/i missmewwiet, qabel dawn ikollhom /ans jaslu fuq l-Istati Uniti. G[alhekk Reagan appella “lill-komunità xjentifika Amerikana, dawk li tawna larmamenti nukleari, biex issa ju]aw it-talenti kbar tag[hom g[all-kaw]a tal-umanità u g[all-pa/i dinjija, biex b’hekk jag[tuna l-mezzi li jag[mlu dawn l-armamenti nukleari impotenti u skaduti”, g[al dik li hu kien sej[ilha “il-vi]joni tal-futur li toffri tama”. Id-diskors ta’ Reagen
Hu kien ammetta li programm sofistikat b[al dan “jista’ ma jitlestiex qabel tmiem is-seklu.” Id-diskors ta’ Reagan ta ssura lill-ba]i ta’ dak liStrategic Defence Initiative. Il-politikanti tal-lemin Barry Goldwater l-g[ada kien bag[at ittra b’sentenza wa[da: “Dik kienet l-aqwa stqarrija li
minn Joe Calleja jocal@me.com
Impressjoni artistika ta’ kif kellu ja[dem il-pro;ett S.D.I.G li jeqred il-missili nukleari qabel ma dawn jil[qu jaslu fuq l-Istati Uniti
qatt smajt minn kwalunkwe president.” Mill-banda l-o[ra lawtoritajiet Sovjeti/i kienu rrabjaw ferm, bl-ambaxxatur Dobrinyn fl-Amerika jiddikjara li l-SDI kien “se jifta[ fa]i ;dida fit-ti;rija talarmi.” Is-Segretarju :enerali talPartit Komunista Russu Andropov akku]a lill-Istati Uniti b’“attentat li tiddi]arma lill-Unjoni Sovjetika [alli ma tkunx tifla[ g[at-theddida nukleari Amerikana.” Analisti tas-CIA dakinhar kienu osservaw kif middiskors ta’ Andropov [are; li, g[all-ewwel darba mill-1953, il-mexxejja Russi wissew lillpoplu bit-theddida li l-imperu “invin/ibbli” tag[hom kien qed jiffa//ja”. Moska bdiet tib]a’. Mill-banda l-o[ra dawk laktar intransi;enti fl-Istati Uniti kienu qiesu l-SDI b[ala r-rifjut a[[ari tal-prin/ipju tal-qirda re/iproka, u g[alhekk tal-istatus quo, li kien qed i]omm lill-Istati Uniti u lill-Punent mir-reb[a finali fuq l-Unjoni Sovjetika. I]da xi xjenzjati kienu [assew li anki kieku l-SDI jirnexxilu jeqred 95 fil-mija tal-missili Sovjeti/i, il-[amsa fil-mija li jifdlilhom ilmexxejja Komunisti Russi setg[u ikunu bi]]ejjed biex jeqirdu l-pjaneta kollha. Il-Kungress Amerikan Intant il-Kungress
Amerikan beda jiffinanzja lprogramm, u sal-1993 kienu
Pro;ett ewlieni fil-waqg[a tar-Russja Komunista
di;à ntefqu $30 biljun, bi ftit, fil-verità, x’jintwera g[al dawk l-ispejje]. Imma dwar dan is-Sovjeti/i ma kienu jafu xejn, g[ax kienu jiddependu g[alkollox mill-ispjuni tag[hom biex jiksbu t-teknolo;ija militari fil-programm, u dawn ma setg[u jirrappurtaw xejn dwar l-SDI g[ax fil-fatt, fil-verità ma kien hemm xejn konkret x’jirrappurtaw! Il-Komunisti bdew jippanikjaw. G[alhekk re;g[u bdew itta[ditiet. L-Amerika g[amlitha /ara li riedet tiddiskuti t-transizzjoni middeterrent nukleari re/iproku bba]at biss fuq it-theddida ta’ ritaljazzjoni nukleari (dak imsejja[ MAD, Mutual Assured Destruction), g[al wa[da dejjem aktar dipendenti fuq sistemi difensivi mill-art u millispazju, b[as-Strategic Defence Initiative (SDI). I]da l-Unjoni Sovjetika ma riditx tisma’ b’dan. Mikhail Borgachov ried jabolixxi, iwaqqaf r-ri/erka, l-i]vilupp, it-testjar u t-tixrid tal-“armi fl-ispazju”, u min[abba f’hekk it-ta[ditiet re;g[u waqfu. Bdiet, anzi kompliet ilkampanja g[ad-di]arm nukleari mmexxija mhux biss mir-Russja u l-Komunisti, imma mix-xellugin fid-dinja kollha – i]da s’intendi MHUX fir-Russja u fil-pajji]i Komunisti l-o[ra ma[kumin minnha – b’argumenti b[al li l-SDI ma ta[dimx, u allura hija [ela ta’ flus, imma jekk ta[dem u d-dinja tbieg[ed gwerra nukleari, allura jikber il-periklu ta’ gwerra totali jew gwerer konvenzjonali!
Din il-propaganda ma [admitx fil-Punent, g[ax deher ovvju li l-iskop kien li jwasslu lill-Amerikani jwaqqfu l-SDI. F’Di/embru tal-1987, Gorbachov – li disperatament kien je[tie;lu jikseb xi su//ess fil-politika barranija u [erqan li jnaqqas il-pi] enormi fl-ispi]a g[ad-difi]a tal-pajji]– ma baqax jopponi l-programm SDI, u ffirma tTrattat INF (Intermediate-
Range Nuclear Forces). Star Wars, jew li Strategic Defence Initiative (SDI) filverità qatt ma ;ie attwat – u f’nofs is-snin disg[in, wara lwaqg[a tal-Unjoni Sovjetika u bl-ispejje] dejjem ji]diedu, twarrab bil-kwiet. Imma g[all-President Reagan, aktar minn [a;a o[ra, dan il-mit, jew pro;ett li prattikament baqa’ pro;ett, kellu skop ulterjuri li rnexxielu mija fil-mija, u dan g[amlu ming[ajr mhux biss ma u]a sistema kontra lmissili, imma lanqas skarto// wie[ed vojt minn dawk li kien jispara fil-films Western meta kien attur! Illum hu rikonoxxut li jekk il-pro;ett Star Wars ma waqqax wa[du l-imperu Sovjetiku, ]gur li g[en mhux ftit fil-waqg[a tieg[u. Kultant l-esperjenza fuq ilpalk u wara l-kamera talfilm, ir-re/tar, il-bluff, iwasslek aktar minn dik filpolitika! Is-sabi[a hi li llum Ronald Reagan, bir-ra;un, g[adu rikonoxxut b[ala wie[ed millikbar statisti, mhux biss talIstati Uniti, imma fid-dinja.
Il-President Ronald Reagan kien u]a l-pro;ett imlaqqam Star Wars biex i;ieg[el lir-Russi jkomplu t-ta[ditiet g[ad-di]arm … u wassal g[all-isfaxxar tal-Unjoni Sovjetika
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Il-kuntrast ma’ ?ipru ?ipru b[alissa g[addej minn kri]i u xokk ekonomiku kbir li juri, f’kuntrast qawwi – x’qed ingawdu llum a[na l-Maltin f’ekonomija sejra tajjeb grazzi g[at-tmexxija ekonomika tajba tal-a[[ar [ames snin. ?ipru sa ftit snin ilu kien l-aktar pajji] li jixbahna fl-Unjoni Ewropea. B[alna eks kolonja Ingli]a, g]ira fil-Mediterran, b’industriji tat-turi]mu u tas-servizzi finanzjarji kbar, da[al mag[na fl-Unjoni Ewropea u anke fl-ewro. Imma llum g[addej minn kri]i anke issa li l-Parlament ?iprijott ma approvax l-g[ajnuna li kienet se ting[ata mill-Unjoni Ewropea. Xebh li jieqaf I]da x-xebh jieqaf hemm g[ax illum kul[add jammetti – anke l-Gvern Laburista l;did – li Malta qed tgawdi mit-tmexxija ekonomika tajba [afna tal-a[[ar [ames snin li fihom [olqot ix-xog[ol u kabbret il-;id; waqt li ?ipru llum fallut. Dan id-diskors mill-Gvern Laburista beda jinstema’ wara l-elezzjoni g[aliex qabel, waqt il-kampanja smajna diskorsi ta’ tmaqdir u anke sa[qu g[al bidla fid-direzzjoni. F’dawn l-a[[ar ;ranet kien [afna fl-
a[barijiet ?ipru min[abba dak li qed ikollhom
isofru /-?iprijotti fil-falliment ta’ pajji]hom. Il-banek ewlenin qeg[din fix-xifer wara self riskju] li g[amlu kemm fil-Gre/ja kif ukoll fis-suq tal-proprjetà f’?ipru. Finanzi u ekonomija sejrin [a]in f’?ipru Il-finanzi tal-Gvern ?iprijott ilhom sejrin [a]in u l-ekonomija ta’ ?ipru wkoll sejra [a]in. B’hekk ;ie kollox ma’ kollox u ?ipru qieg[ed f’xifer l-irdum bil-banek hemm issa
ilhom mag[luqin ;ranet s[a[ biex [add ma ji;bed flusu. Fl-istess waqt, il-Gvern ta’ ?ipru talab g[ajnuna ta’ g[axar biljun ewro mill-Unjoni Ewropea u mill-Fond Monetarju Internazzjonali li, biex jag[mel tajjeb g[al bi//a minnhom, se jikkonfiska parti middepo]iti kollha fil-banek ?iprijotti. Ji;ifieri l-Gvern ?iprijott se jara kemm g[andhom flus in-nies fil-banek u minn dawk il-flus jo[dilhom sebg[a minn kull mija jekk g[andhom sa mitt elf ewro l-bank u g[axra minn kull mija jekk g[andhom aktar minn mitt elf ewro. Konfiska ta’ flus in-nies Konfiska ta’ flus in-nies li ntlaqg[et b’xokk
u protesti kbar f’?ipru bil-Parlament ta’ ?ipru jivvota kontriha. U soluzzjoni ma jidhirx li hemm. Dan hu xi jfisser meta pajji] jitmexxa [a]in. U dan pajji] jixbahna [afna li g[addej minn dan ix-xokk wara li di;à s-sena l-o[ra [a mi]uri o[rajn fosthom taxxi ;odda fuq limg[axijiet, fuq il-proprjetà, fuq il-kumpaniji u ]ieda fil-VAT. Tama li Malta tibqa’ miexja fid-direzzjoni li qabdet F’kuntrast qawwi, Malta g[adha kemm bidlet il-Gvern u l-Gvern il-;did wiret
ekonomija sejra tajjeb [afna li g[andu kull awgurju li jkompli jmexxiha tajjeb. Nittamaw li l-Gvern Laburista jkompli jibni u jie[u lmi]uri ne/essarji biex il-pedamenti talekonomija Maltija jkomplu jkunu msa[[a. Dan g[aliex b’ekonomija b’sa[[itha jkompli jin[oloq ix-xog[ol u jkun jista’ jkompli linvestiment fl-edukazzjoni u anke s-sa[[a. Mill-banda l-o[ra, ]ball wie[ed fid-direzzjoni li qbadna jkun qed iressaqna lejn l-istess sitwazzjoni ta’ ?ipru, pajji] fallut li se jkun qed jiddependi minn pi]ijiet kbar fuq il-poplu u jekk jil[aq ftehim ikun qed jiddependi fuq pajji]i o[ra Ewropej.
The calm after the storm…
Fil-lingwa Ingli]a hemm qawl li jg[id The calm before the storm. Hu qawl li jirreferi g[all-perjodu ta’ kwiet qabel ti;ri xi [a;a kbira. Forsi pajji]na b[alissa g[addej minn The calm after the storm hekk kif wara ;img[at s[a[ ta’ kampanja elettorali b[al donnu r-ritmu tal-[ajja re;a’ lura g[an-normal. Tibda l-[idma tal-gvern ‘tag[na lkoll’ Wa[da mill-ewwel de/i]jonijiet mill-aktar importanti tal-Prim Ministru Joseph Muscat kienet il[atra ta’ Kabinett ;did. M’iniex se nikkummenta fuq l-individwi fi [dan il-
Kabinett g[aliex nemmen li f’dan l-istadju g[adu kmieni biex wie[ed jg[addi l;udizzju individwali fuq ilpersuni ma[tura anke jekk hemm individwi li nemmen
li l-passat tag[hom jawgura tajjeb g[all-futur u o[rajn li g[alihom tassew nispera li lpassat mhux mera tal-futur. Hemm i]da ]ew; punti li xtaqt nikkummenta dwarhom li bl-ebda mod ma jorbtu mal-individwi ma[tura. L-ewwel [a;a fuq l-ironija li l-Prim Ministru Joseph Muscat g[a]el li lintern u l-;ustizzja jer;g[u jaqg[u ta[t ministeru wie[ed. U dan meta wie[ed jiftakar fil-kru/jata li g[amel il-Labour fi ]mien meta lgvern Nazzjonalista kellu ministeru li fih kien hemm l;ustizzja u l-intern. Smajna [afna argumenti mil-Labour kontra dan ilkun/ett. G[alhekk kienet sorpri]a g[alija li b[al donnu l-Prim Ministru kellu a change of heart fuq din ilmaterja. It-tieni punt hu dwar id-
Jekk hemm individwi li nemmen li l-passat tag[hom jawgura tajjeb g[all-futur, hemm o[rajn li g[alihom tassew nispera li l-passat mhux mera tal-futur
daqs tal-Kabinett. Il-Prim Ministru Joseph Muscat stqarr li l-fatt li l-Kabinett hu daqshekk kbir – u g[alhekk se jfisser g[al pajji]na spi]a kbira – se jkun ;ustifikat bil-[idma tieg[u. Jalla, l-awgurju tieg[i hu li nkun nista’ nasal naqbel ma’ din l-istqarrija g[ax ikun ifisser ;id g[al pajji]na. I]da g[al xi ra;uni, f’mo[[i xorta jibqa’ misteru kif Malta g[andha Kabinett ferm akbar minn, pere]empju, il-:ermanja li ]gur mhix xi pajji] fa/li biex tmexxih! Habemus Papam Il-pontifikat ta’ Papa
Fran;isku g[adu frisk u tassew hu pontifikat di;à interessanti. Tassew Papa li ji;bdek bis-sempli/ità u ;enwinità tieg[u. Papa li fih tara tassew rag[aj li qieg[ed jipprova jg[ix il-[ajja Kristjana. Rag[aj li jitkellem mhux b[ala sultan minn fuq tron i]da b[ala rag[aj fostna, wie[ed minna bl-g[an li jressaq lill-nsara qrib ta’ Alla. Jidher li meta l-Kardinali
g[a]lu lil Kardinal Bergoglio kienu tassew jafu x’qeg[din jag[mlu g[aliex hu stil ta’ pontifikat li l-Knisja tassew g[andha b]onn f’dawn i]]minijiet tal-lum. G[aqda nazzjonali Din il-;img[a kien hemm
]ew; a[barijiet po]itivi fejn tid[ol l-g[aqda nazzjonali. L-ewwel hu l-fatt li l-eks Ministru Dolores Cristina ng[atat il-kariga ta’ A;ent President tul il-perjodu li fih l-President George Abela ikun barra minn Malta. It-tieni [a;a hi l-istedina tal-Prim Ministru Joseph Muscat lill-Kap talOppo]izzjoni Lawrence Gonzi biex ikun parti middelegazzjoni Maltija f’Ruma g[all-investitura ta’ Papa Fran;isku. }ew; mumenti ta’ maturità politika u g[aqda nazzjonali. }ew; mumenti i]da li jibnu fuq dak li di;à ;ara fil-passat ta[t l-gvern pre/edenti u mhux xi innovazzjoni assolutament ;dida hekk kif kien l-gvern pre/edenti li b[ala l-President tarRepubblika [atar l-eks Deputat Mexxej tal-partit
minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com
politiku oppost u li g[allfuneral ta’ Papa :wanni Pawlu II, kif xieraq, inkluda fid-delegazzjoni Maltija lillKap tal-Oppo]izzjoni ta’ dak i]-]mien Alfred Sant. Jalla ;esti b[al dawn ikomplu jiffjorixxu. Flimkien
Nixtieq nawgura l-aqwa su//ess lill-g[aqda Studenti Demokristjani Maltin (SDM) g[all-kampanja tag[ha ‘Flimkien’ fl-Università ta’ Malta u fil-Junior College. Awguri [bieb u b[al dejjem ‘il-[idma t-tajba’!
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
10 Mediarama#Ittri
Ir-ri]ultat elettorali> evalwazzjoni fil-media It-tentattivi g[all-anali]i tar-ri]ultat storiku tal-elezzjoni baqg[u g[addejjin ming[ajr heda. Il-mistednin fl-istudios kienu u g[adhom pre]enza kontinwa. Mhux il-pre]entaturi u intervistaturi huma tal-istess kwalità: u[ud minnhom huma superfi/jali wisq u aktar jinteressahom kif se jqanqlu ftit kontroversja momentarja biex jog[lew ir-ratings, anki f’dan listadju bikri post-elettorali. Ma [adux il-battuta mill-mexxejja tal-partiti li hu ttamat li lpajji] jibda jag[mel il-passi lejn politika aktar matura, aktar intelli;enti. Hemm imbag[ad intervistaturi serji, li sin/erament qed jippruvaw jippenetraw il-[ajt tradizzjonali ta’ kif titmexxa l-media f’Malta. Nista’ nikkwota l-mod elokwenti ta’ kif Herman Grech u s[abu tat-Times organizzaw u mexxew l-intervista tat-Times ftit jiem qabel l-elezzjoni u kif il-;urnalista Pierre Portelli laqa’ fi Closeup lill-Prim Ministru l-;did l-g[ada li t[abbar irri]ultat spettakolari. Kienu relattivament skarsi l-interventi tal-politi/i nisa, fatt li issa re;a’ kien rifless fir-ri]ultat elettorali. G[axra fil-mija biss tal-voti marru g[al kandidati nisa u fil-Parlament il-;did se jkun hemm [ames nisa biss. Ta’ min jittama li l-media tiffoka mill-qrib fuq din ir-realtà sproporzjonata. G[all-kronaka, u g[all-benefi//ju ta’ dawk li jsegwu din irrubrika, deherli li kelli ni;bor u[ud mir-ruxxmata kummenti li ng[ataw lill-media f’dawn l-a[[ar g[axart ijiem mill-politi/i, opinjonisti u nies konnessi direttament max-xandir u l-istampa. Lawrence Gonzi: Nifhem il-messa;; tal-elettorat u nerfa’ responsabbiltà s[i[a g[ar-ri]ultat. Dan ir-ri]ultat g[andu lkonsegwenzi tieg[u u m’iniex se nie[u sehem fil-pro/ess biex ikun elett kap ;did g[all-Partit Nazzjonalista. Joseph Muscat: Irridu stil ;did ta’ tmexxija u mhux se tikbrilna rasna. Se nibqg[u qrib il-poplu. Mexxejna l-kampanja b[ala moviment u je[tie; li mmexxu ’l-pajji] b[ala moviment. Il-mandat hu /ar u wie[ed li jumilja, imma Malta mhix qieg[da hemm g[al min jirba[ l-elezzjoni – hi g[al kul[add. Michael Briguglio: Qed nappellaw lill-Prim Ministru Joseph Mus/at li jibda j/aqlaq l-affarijiet u jassigura li jkun hemm rapprezentanza parlamentari g[all-5,500 persuna li vvutaw g[all-Alternattiva. Dan ikun pass lejn il-gustizzja storika. Paul Borg Olivier: Naf meta jkun wasal i]-]mien biex tieqaf u mbag[ad timxi ’l quddiem. Dak i]-]mien wasal g[alija u g[alhekk qed nie[u din id-de/i]joni (li ma ner;ax nikkontesta g[all-post ta’ Segretarju :enerali). {afna nies di;à qaluli li t-telfa mhix tort tieg[i u talbuni biex nibqa’, imma na[seb li wasal i]-]mien biex ni//aqlaq. Mario de Marco: Irridu nibnu lill-PN mill-;did. Irridu nirb[u l-fidu/ja tal-;enerazzjonijiet i]-]g[ar. (Dak li ;ara) forsi hu wkoll ir-ri]ultat li l-partit tag[na baqa’ jinjora s-sinjali fuq il-[ajt g[al ]mien twil wisq. Irridu na[dmu biex in;ibu lura lil dawk li xxifftjaw l-alleanza. Alfred Mifsud: Kien hemm ]ew; fatturi li wasslu g[attelfa kbira tal-PN. Kien hemm l-arroganza tal-gvern u kien hemm l-effett tal-moviment li bena Joseph Muscat. {afna nies innewtralizzaw il-pre;udizzji kontra l-Labour. Wenzu Mintoff: Kien hemm xift massiva li ssarrfet flikbar reb[a elettorali mill-1955 ’l hawn. M’g[adekx tista’ tassumi li l-voti huma tieg[ek. {add ma jista’ jkollu monopolju fuq il-poplu. Malta qed tinbidel b’ritmu aktar mg[a;;el minn dak tal-partiti. Din il-ma;;oranza m’g[andhiex tittie[ed for granted. Tista’ tinbidel sa [ames snin o[ra. Robert Abela (iben il-President ta’ Malta): Kienu [ames snin ibsin u Gonzi se jibqa’ mfakkar li g[amel kull ma seta’ fi ]minijiet diffi/li. Imma l-partit (Nazzjonalista) ma kienx ikkurat. Irid ikun hemm siner;ija bejn partit u amministrazzjoni governattiva. Marija Camilleri (eks kandidata Laburista): In-nies [assewhom maqtug[in mill-Partit Nazzjonalista. Mexxej irid ikun dispost li jisma’ lil kul[add. Simon Mercieca: Li g[andu jag[mel Muscat hu li jagixxi minnufih fejn ikun hemm suspett ta’ abbu].
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Il-PN u l-vot ta]-]g[a]ag[ Sur Editur, Wa[da mill-kaw]i g[at-telfa kbira li sofra l-Partit Nazzjonalista kienet ]gur li lma;;oranza tal-eletturi ;odda, ta]-]g[a]ag[, ivvutaw lillMLP. Filwaqt li fl-elezzjoni ta’ [ames snin ilu kien hemm 13,000 elettur ;did u x’aktarx li l-bi//a l-kbira vvutaw lillPN, din id-darba dawn irduppjaw g[al kwa]i 27,500. Mhux qed ng[id li dawn reba[hom kollha l-MLP, imma kwa]i, g[ax dan issa ]ied 25,645 vot fuq dawk li kienu vvutawlu fl-2008, filwaqt li l-PN tilef 11,000 vot mill-a[[ar elezzjoni. Ftit aktar minn 23,000 ma vvutaw lil [add, g[ax astjenew jew lanqas biss ;abru l-vot. Imma nwarrbu n-numri. G[aliex i]-]g[a]ag[ ippreferew lill-MLP, minkejja li l-gvern Nazzjonalista [oloq 20,000 job f’dawn l-a[[ar [ames snin, u minkejja t-
twissijiet tag[na dwar il-fatt li ta[t gvernijiet tal-MLP ilqg[ad dejjem kiber, u kien bidel l-istipendju f’self. Nibdew minn tal-a[[ar: Mhux is-27,500 kollha li kellhom dritt jivvutaw lewwel darba huma studenti flUniversità, fl-MCAST, fi skejjel sekondarji jew baqg[u jitg[allmu wara li g[alqu s16-il sena, u lanqas huma kollha qed ifittxu x-xog[ol, qieg[da. G[alhekk g[al dawn diskorsi dwar stipendju u xog[ol ma fissru xejn. X’wassalhom g[alhekk jippreferu lill-MLP? Nemmen li dan hu tort tag[na li m’g[arafniex bi]]ejjed issinjali ta]-]minijiet. Il-[asra hi li dan missna fhimnieh aktar wara r-referendum tal-2011 dwar id-divorzju. Dakinhar ma marrux jivvutaw rekord storiku ta’ 28%, u fost dawk li vvutaw, 52.7% ivvutaw favur id-
Il-PN u l-media tal-partit Sur Editur, Ktibt [afna qabel lelezzjoni dwar il-[tie;a li lmedia tal-partit kellha b]onn rinnovament mill-qieg[. Issa li sar sar u li ;ara ;ara. Imma jekk mhux bi[siebna nag[tu kas bis-serjetà talimportanza li g[andha lmedia fl-istrutturi tal-partit u tigi a;;ornata u rinnovata, allura ma nag[mlu xejn. Hemm b]onn ur;enti li lmedia ssir aktar investigattiva, aktar pronta, aktar attwali, aktar
dinamika. Hemm b]onn li ting[ata l-g[odda kollha biex ta[dem biex tkun la[jar fil-pajji]. In-nies tisma’ r-radjijiet, tara ddiversi stazzjonijiet tattelevi]joni u taqra l-;urnali kollha. Imma tfittex l-ewwel dak li l-aktar jimpressjonaha. Na[seb li din hi l-ikbar sfida li se jkollu min se jkun birresponsabbiltà li jmexxi lPN g[as-snin li ;ejjin.
G. L. Camilleri Il-Furjana
divorzju. Dan ifisser li ma;;oranza assoluta ta’ kwa]i 82% jew ivvutaw kontra dak li xtaqet il-Knisja Kattolika Maltija, jew inkella din ma kkonvi/ithomx bi]]ejjed li [assew li kellhom imorru jivvutaw. Dan kollu jfisser li l-Partit Nazzjonalista, fost il-mi]uri ta’ ti;did, irid ine[[i kull [jiel li jista’ jittimbrah b[ala partit ‘konfessjonali’, b[ar-referenza g[ad-demokrazija ‘Kristjana’, u minflok jenfasizza aktar ittwemmin liberali demokratiku tal-PN. E. Mizzi Il-Belt Valletta Nota tal-Editur: L-ittra ‘Nazzjonalisti ma vvutawx MLP’ li dehret nhar it-Tlieta li g[adda ntbag[tet minn Joe Calleja minn {al Qormi, mhux minn E. Mizzi mill-Belt. Sku]awna g[alli]ball li sar.
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lillEditur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@ media.link.com.mt. L-ittri jridu jkunu akkumpanjati bl-isem u lindirizz s[a[ ta’ min jibg[athom u ma jridux ikunu itwal minn 300 kelma. Ittri bin-nome-de-plume ma jkunux ippubblikati u l-Editur i]omm id-dritt li jirrifjuta li jippubblika kull ittra li jir/ievi u li jqassar kull ittra, basta j]omm il-punt tag[ha.
Aleks Farrugia (editur, ItTor/a): L-issue tal-kampanja kellha x’taqsam l-aktar ma’ stil ta’ governanza. Drajna wisq bilmetodu ta’ kif in[addmu ‘iddemokrazija’ u jrid ikollna xi [a;a differenti, irrispettivament ta’ min ikun fil-gvern… Dwar l-AD, ng[id li dan hu partit li baqa’ purist i]]ejjed. U jekk kien hemm dibattitu, kellu jkun wie[ed indaqs g[all-mexxejja kollha, mhux il-farsa li kellha lAD bl-ammont ta’ [in li ng[atat. Dr. Arnold Cassola: Favur l-AD kien hemm l-istess entu]jazmu li rajna flelezzjonijiet Ewropej tal-2004. Dr. Austin Bencini: LAlternattiva ma jirnexxilhiex tikser il-kontroll ta]-]ewg partiti l-kbar minhabba s-sistema elettorali. Dr Carmen Sammut: Fl2013 wasal i]-]mien li nisfidaw il-kultura tat-tribujiet g[ax din mhijiex [a;a sana. Fuq il-livell internazzjonali g[andna mmorru b’vu/i wa[da, mhux b’magna ta[dem b’nofs ilpotenza tag[ha. Il-;enerazzjoni li tielg[a forsi din tifhimha aktar. Huma [afna dawk li jridu bidla kulturali.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Opinjoni 11
Min qieg[ed jarani^ Fi tfuliti ;ieli rajt xi kwadru li fin-na[a ta’ fuq tieg[u kien ikollu mpittra g[ajn ta’ bniedem. Dejjem qaluli li dik l-g[ajn kienet tfisser li Alla jarana dejjem inkunu fejn inkunu. Illum dawn il-kwadri donnhom spi//aw g[al kollox g[ax ili ma nara wie[ed minnhom. Bissekularizzazzjoni iktar u iktar ma g[adniex naraw kwadri ta’ dan it-tip. Illum ilma;;oranza tag[na temmen li Alla jarana l-[in kollu imma temmen ukoll li mhux Hu biss qieg[ed jg[asses fuqna u jaf fejn inkunu. B’dan ma rridx infisser li te]isti xi qawwa sopranaturali o[ra imma rrid ng[id li llum
je]istu makkinarji u apparat li j]ommna ta[t g[ajnejh, biex ng[idu hekk. Global Position System
Madwar sitt snin ilu kont qieg[ed insuq minn Ruma sa Napli. Mieg[i kelli lil Patri Carlos Aspiros Costa, dak i]]mien Majjistru :enerali tadDumnikani. Biex ma nintilifx ]gur kelli s-sistema tal-Global Position System (GPS). Dan kultant kien jav]ana li rridu nduru fuq ix-xellug jew il-lemin jew nibqg[u sejrin dritt. Xejn spe/jali, xog[ol ilGPS. {in minnhom il-:eneral qal lili u lit-tnejn l-o[ra li kienu mag[na li llum ikun hemm min qieg[ed isegwina bla ma biss a[na nkunu nafu u
prova ta’ dan hija s-sistema tal-GPS. Dakinhar qbilt mieg[u. Illum na[sibha xort’ o[ra. Is-sistema tal-GPS ta[dem billi fl-ispazju g[andha 32 satellita. 24 minnhom huma attivi filwaqt li 8 o[ra huma riserva. Dawn is-satelliti jinstabu g[oxrin elf kilometru ’l fuq mid-dinja u jag[mlu dawra mad-dinja kull 12-il sieg[a. Inkunu fejn inkunu fid-dinja tal-inqas [ames satelliti jolqtuna. Dawn is-satelliti jibag[tu messa;; lejn id-dinja kull 30 sekonda. Il-messa;; ikun fih il-[in li jintbag[at u lpo]izzjoni tas-satellita. Ilmessa;;i jaslu fid-dinja 18-il sekonda wara. Messa;;i minn erba’ satelliti Meta l-apparat li jkollna fil-
Illum il-;urnata grazzi g[all-i]viluppi meravilju]i tal-GPS wie[ed jista’ jsib id-direzzjoni u d-destinazzjoni b’aktar fa/ilità minn qatt qabel
karozza jir/ievi messa;;i minn erba’ satelliti jkun jista’ jikkalkula l-po]izzjoni tag[na fid-dinja. Minkejja li ssistema mhix pre/i]a mija filmija, l-varjazjoni hija biss ta’ ftit metri u aktar ’il quddiem sejrin ikollna GPS aktar pre/i]a. B’ din is-sistema bl-ebda mod ma nistg[u ng[idu li dawn is-satelliti jkunu jafu fejn ninsabu a[na i]da bilkuntrarju, inkunu nafu a[na fejn huma biex imbag[ad insibu fejn qeg[din a[na. Forsi jkun hawn min jistaqsi kif il-GPS isiblek it-triq li trid. Din is-sistema ma hijiex tassatellita imma hija
programmata fuq l-apparat li jkollna fil-karozza. F’ dan lapparat hemm mappa u lpo]izzjoni tag[na fuq din ilmappa tkun a;;ornata kull meta jaslu l-messa;;i ;odda mis-satelliti, ji;ifieri kull 30 sekonda imma a[na ma ninteb[ux b’dan. I/-/ellulari Mhux l-istess nistg[u ng[idu g[at-telefonija /ellulari. Din is-sistema tkun taf sewwa fejn ninsabu, sewwa sew kontra s-sistema tal-GPS. Din is-sistema
tissejja[ /ellulari g[ax ta[dem bi/-/elel, jew zoni. Malli jien bil-mowbajl tieg[i nid[ol f’/ella (zona) ni;i assenjat frekwenza u time slot (kull sekonda tinqasam fi 8 partijiet u jien ikolli parti minn kull sekonda, din ilparti ta’ sekonda tissejja[ time slot). Din tkun frekwenza u time slot talmowbajl tieg[i biss u l-ebda telefon ie[or ma jid[ol fuqha. Kieku ma kienx hekk konna nisimg[u bosta telefonati flistess [in. Il-frekwenza ting[atalna malli nid[lu f’/ella u mhux bilfors inkunu qed nu]aw ilmowbajl dak il-[in. Billi ittelefon /ellulari huwa ma[luq biex nu]awh meta nkun miexja ji;i li ng[addu minn /ella g[al o[ra u hawnhekk issir ilhandover, ning[ataw frekwenza u time slot ;odda. Jekk nin]ertaw fuq il-linja dak il-[in lanqas biss ninteb[u li tkun saret din il-handover.
minn Fr. Reno Muscat OP renosop@gmail.com
Din is-sistema tkun taf sewwa kull telefon fejn jinstab. Jekk it-telefon jintefa allura jispi//a kull kuntatt u [add ma jkun jaf fejn a[na, imma sakemm ikollna l-mowbajl filbut ikun hemm min jaf fejn ninstabu. Din is-sistema ;ieli g[enet lill-Pulizija ssib lil xi [add mitluf u ;ieli g[enet ilforza tal-ordni ssolvi ka]i aktar serji. Dawn huma ]ew; sistemi li [afna minna g[andhom u li g[andna mnejn nattribwixxu [a;a b’o[ra lis-sistemi li jkollna f’idejna. L-g[ajn li darba konna naraw fuq il-kwadri qaddisa g[adha tarana u t[arisna, imma llum ]idna g[ajn o[ra, mhux omnipotenti b[all-ewwel wa[da imma effettiva. U kultant inkunu f’post u ng[idu “U iva! Min qed jarani hawn?” Jew “Min se jsibni hawn?” Ni]baljaw jekk na[sbu hekk.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
12 Medi/ina
James Whyte Black – b’[idmietu salva miljuni ta’ persuni madwar id-dinja minn Clinton Sammut - clinton.sammut@media.link.com.mt
Matul is-snin rajna kif diversi persuni kienu kapa/i ja[dmu u jil[qu l-ideal tag[hom, li kultant kien ifisser li kellhom jaqdfu kontra l-kurrent. Kien hemm min ;ab lill-popolazzjoni fejn kien joqg[od jew sa[anistra dik dinjija f’mi]erja u tbatija, min[abba xi dittatorjat jew gwerra. I]da wie[ed ma jistax jeskludi li kien hemm min sa[ansitra g[amel diversi sagrifi//ji personali biex jg[in lill-umanità fid-diffikultajiet tag[ha, fosthom dawk relatati mas-sa[[a. L-Università ta’ Dundee Fost dawn insibu lill-
Professur James Whyte Black, tabib u spi]jar, li b[al dan i]]mien ing[ata l-Premju Nobel. Bl-abbiltajiet tieg[u fil-qasam mediku [are; b’numru ta’ medi/ini li jg[inu lill-pazjenti jfiqu minn mard jew kundizzjonijiet relatati mal-istonku u mal-qalb. Black twieled fis-sena 1924 f’Uddingston f’Lanarkshire. Ta’ 15-il sena, James Black [a bor]a ta’ studju biex jattendi fl-Università ta’ St Andrews, fejn studja fil-
qasam ta’ medi/ina. Peress li l-familja kienet fqira, ma setg[etx t[allaslu lkumplament tal-kors, i]da blinkora;;iment tal-g[alliem tieg[u tal-matematika g[amel l-e]amijiet u g[adda g[allUniversità. Sas-sena 1967, qatta’ [ajtu fil-Kulle;; Universitarju ta’ Dundee, fejn kien isir ittag[lim kollu relatat malqasam mediku. Fl-1943 dan il-kulle;; sar università u Black iggradwa 1947. Wara li ggradwa, Black beda ja[dem b[ala assistent lettur u wara b[ala lettur flUniversità ta’ Malaya. G[a]el li jag[mel dan g[aliex ma kienx jaqbel mal-mod kif ittobba kienu jittrattaw lillpazjenti morda tag[hom. Skontu, kienu jittrattawhom b’nuqqas kbir ta’ sensittività. Min[abba d-dejn kbir li kellu mal-Università min[abba l-istudju ta’ qabel il-gradwazzjoni, Black mar jg[allem fis-Singapore, fejn g[adda tliet snin, biex imbag[ad fl-1950 mar Londra biex jg[allem fl-Università ta’ Glasgow. Hemm waqqaf iddipartiment tal-fi]jolo;ija u beda jinbet u jikber fih l-
James Black fil-laboratorju tieg[u wara l-iskoperta medika tieg[u favur il-persuni morda b’qalbhom
interess dwar kif l-adrenalina teffettwa l-qalb tal-bniedem li jkun sofra an;ina. Hu [oloq teorija fuq dan laspett u b’hekk ing[aqad malkumpanija ICI pharmaceutical biex ivvinta medi/ina ;dida bl-isem ta’ Propranolol. Fi ]mien qasir saret l-aktar medi/ina mibjug[a fid-dinja kollha. Hawn ta’ min jinnota li f’dan il-qasam mediku sar avvanz kbir, g[ax kienet lewwel darba li ;iet manifatturata l-molekula talmedi/ina, imbag[ad analizzata g[all-effetti tag[ha, u mhux sar bil-kontra. Kura g[all-ul/eri fl-istonku Fl-istess ]mien, Black kien qieg[ed ja[dem biex isib ilkura biex titfejjaq l-ul/era flistonku tal-persuna i]da l-
James Black bil-medalja tal-Premju Nobel g[ax-xog[ol siewi li g[amel favur l-umanità fil-qasam tal-medi/ina u r-ri/erka
kumpanija ICI ma wrietx fidu/ja f’dan il-pro;ett. B’hekk Black ma ng[atax ilfondi biex ja[dem. Black irri]enja minn malkumpanija ICI wara li kien ilu
ja[dem mag[ha disa’ snin, u ng[aqad ma’ kumpanija farma/ewtika o[ra bl-isem ta’ Smith, Kline and French sassena 1973. Matul dawn issnin, Black ikkrea t-tieni medi/ina tieg[u, Cimetidine, li saret l-aktar medi/ina mibjug[a fid-dinja. Fis-sena 1973 kien appuntat professur u kap taddipartiment tal-farmakolo;ija fil-Kulle;; Universitarju f’Londra. Hawn Black feta[ kors ;did fl-Università li jwassal lill-istudent biex jiggradwa fil-kimika medika. Min[abba n-nuqqas ta’ fondi li l-Università kienet talloka fil-qasam tar-ri/erka, Black frustra ru[u u telaq ’il barra biex imbag[ad la[aq direttur f’kumpanija o[ra. Sfortuntament f’din ilkumpanija Black ma setax jingwalaha tajjeb malimg[allem tag[ha, Sir John Vane, u fis-sena 1985 irri]enja. James Black in[atar professur f’Rayne Institution fil-King’s College, Londra.
Fl-1988 waqaf il-James Black Foundation, u permezz ta’ fondi minn Johnson and Johnson, irnexxielu jmexxi grupp ta’ 25 xjenzjat filqasam tar-ri/erka g[al medi/ina relatata malprevenzjoni tal-kan/er flistonku. Il-[idma tieg[u b’risq il-pazjenti Permezz tal-iskoperti tieg[u, il-pro/ess tal-fejqan u trattament tal-pazjenti li
sofrew minn an;ina nbidlu kompletament. Dan hu wie[ed mill-akbar su//essi tas-seklu 20 u hu mertu ta’ John Black. Miljuni kbar ta’ pazjenti li sofrew mill-mard tal-qalb, jafu [ajjithom lirri/erka li John Black g[amel matul is-snin. Ri/erka li marret kontra kull kurrent u li kieku ma kienx kapa/i jeg[leb l-ostakli, il-mard kien se jkollu effett negattiv fuq ilpopolazzjoni dinjija. Barra minn hekk, permezz tal-kimika Cimetidine, [are; g[al pa;na 13
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Medi/ina 13
I]-]ew; medi/ini li skopra kienu l-aktar medi/ini mibjug[in madwar id-dinja minn pa;na 12
numru ta’ medi/ini biex pazjenti li jbatu mill-ul/era flistonku jfiqu. Din ilkundizzjoni teffettwa lil miljuni ta’ persuni globalment. Fis-sena 1980 l-Università ta’ Dundee rrikonoxxiet il[idma tieg[u f’diversi aspetti u ng[ata l-Onoris Causa filLi;i. Imbag[ad fl-1992 hu a//etta li jkun kan/illier talistess Università. Hu [adem biex l-isem talUniversità jkun aktar popolari u fis-sena 2005 ing[ata Onoris Causa o[ra fil-qasam tax-xjenza. Hu rtira mirresponsabbiltajiet tieg[u sena wara. Biex jibqa’ mfakkar ixxog[ol tieg[u, l-Università g[amlet investiment ta’ 20 miljun sterilna f’/entru tarri/erka bl-isem ta’ ‘Sir James Black’.
G[al dan l-investiment, James Black, meta ]ar il-post ;ie rrappurtat li kien tassew e//itat u kburi li r-ri/erka fixxjenzi naturali ng[atat daqshekk attenzjoni u li minnha se jgawdu eluf ta’ studenti f’dan il-qasam. Unuri
James Black ing[ata diversi unuri matul [ajtu. Din hi l-lista ta’ w[ud mill-premjijiet li ng[ata matul [ajtu: • 10 ta’ Frar tal-1981 James Black ing[ata t-titlu ta’ Kavallier, f’Buckingham Palace, mir-Re;ina Eli]abetta II. • Fis-sena 2000 in[atar flOrdni tal-Mertu mill-istess Re;ina li fiha wie[ed isib biss 24 membru kull terminu. • Fis-sena 1976 kien elett b[ala Fellow of the Royal
James Black jing[ata l-kariga ta’ Kan/illier fl-Università ta’ Dundee
• • • •
Society u ng[ata l-Premju Lasker. Fl-1979 ing[ata l-Premju Artois-Latour Health Prize. Fl-1982 ing[ata l-premju presti;ju] Wolf Price filMedi/ina. Fl-1988 ing[ata l-Premju Nobel. Fl-1994 ing[ata l-Premju Ellison-Cliffe Medal mirRoyal Society of Medicine.
Il-[ajja personali Fl-1944 waqt ballu talUniversità, iltaqa ma’ Hilary Joan Voughan (1924-1986) u ]]ew;u fl-1946. Flimkien kellhom tifla, Stephanie. Hilary mietet ta’ 61 sena u fl1994, James Black re;a’ ]]ewwe;, din id-darba lil Rona MacKie.
Jing[ad li James Black kien persuna riservata u kien [adha b’[asda kbira meta sar jaf li hu reba[ il-Premju Nobel. James Black miet ta’ 85 sena fl-2010 wara marda twila. Il-mewt tieg[u t[abbret mill-Università ta’ Dundee, fejn serva u ta kontribut kbir kemm lill-Università i]da wkoll fil-kamp mediku u edukattiv. L-a[[ar tislima ng[atat fil-Columbia Church, f’Londra.
Mument partikulari fil-karriera ta’ James Black meta ng[ata unur ie[or favur il-[idma tieg[u
Il-binja fl-Università ta’ Dundee li ng[atat l-isem ‘James Black Center’, u li fiha eluf ta’ studenti u professjonisti jag[mlu r-ri/erki medi/i
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 ?IPRU
Il-pajji] f’xifer irdum Is-sitwazzjoni ?iprijotta qed taggrava aktar ma jg[addi i]-]mien bil-banek ilbiera[ ikomplu jin]ammu mag[luqin hekk kif in-nies iridu jo[or;u flushom min[abba taxxa li se ti;i imposta fuq il-flus li g[andhom depo]itati. Issa l-Gvern ?iprijott qed ifittex l-g[ajnuna finanzjarja mir-Russja wara li lParlament tal-pajji] ma a//ettax il-kundizzjonijiet ta’ bailout mill-Unjoni Ewropea. Dan qanqal il-periklu li lpajji] ifalli u mieg[u l-banek. Michael Sarris, il-Ministru tal-Finanzi ?iprijott, ilbiera[ mar Moska, imma qal li ma kienx la[aq ftehim mal-Gvern Russu u kien se jkun hemm aktar ta[ditiet. Skont il-Ministeru talFinanzi Russu, intqal li ?ipru qed ifittex [ames biljun ewro
o[ra minbarra estenzjoni ta’ [ames snin u rata ta’ interess aktar baxxa fuq self li l-pajji] di;à g[amel mar-Russja ta’ 2.5 biljun ewro. ?ipru qed ifittex l-g[ajnuna ta’ Moska wara li l-Parlament ma qabilx mal-kundizzjonijiet tal-bailout ta’ g[axar biljun ewro. Dan wara li biex jing[ataw il-flus irid ikun hemm taxxa fuq il-flus li nnies g[andhom il-bank biex minnha jin;abru 5.8 biljun ewro. Moska g[andha interess li l-banek ?iprijotti ma jfallux peress li [afna Russi ju]aw ilbanek ?iprijotti. Joerg Asmussen, in-negozjatur tal-Bank ?entrali Ewropew g[al ?ipru, qal li lBank kien se jkun im;ieg[el ine[[i l-appo;; g[all-banek ?iprijotti jekk il-pajji] ma
japprovax il-bailout ma jdumx. Dan peress li fis-sitwazzjoni pre]enti l-banek ?iprijotti ma jidhirx li g[andhom flus biex ikomplu ja[dmu. Werner Faymann, ilKan/illeir Awstrjak, qal li ma kienx qed jeskludi li ?ipru jkollu j[alli z-zona ewro, g[alkemm qed jittama li tinstab soluzzjoni biex dan ma jse[[x. F’Moska hemm ukoll George Lakkotrypis, ilMinistru tal-Ener;ija ?iprijott. Aktarx biex jinnego]ja a//ess g[ar-Russja g[ar-riservi tal-gass li hemm barra lkosta ?iprijotta b[ala parti minn ftehim g[al self Russu. Il-vot ta’ nhar it-Tlieta kien l-ewwel darba li Parlament ta’ pajji] tal-Unjoni Ewropea warrab il-kundizzjonijiet ta’
Protesta quddiem il-Parlament ?iprijott kontra l-kundizzjoni tal-bailout (ritratt Reuters)
g[ajnuna finanzjarja mag[rufa b[ala bailout. Hemm t[assib li dan il-pass ?iprijott jista’ wkoll jer;a’ jqajjem polemika simili fil-Gre/ja. Angela Merkel, il-Kan/illier :ermani], qalet li kien
f’idejn ?ipru li jo[ro; bi proposta alternattiva skont it-termini tal-bailout. Il-Gvern ?iprijott mhux qed i[alli lill-banek jift[u biex jevita li n-nies jiffullaw biex ji;bdu l-flus.
L-I}RAEL
IL-VATIKAN
Obama jinsisti dwar l-appo;; Amerikan
Il-Papa jappella g[all-appo;; mir-reli;jonijiet l-o[ra
Fl-ewwel ]jara uffi/jali tieg[u fl-I]rael, il-President Amerikan Barack Obama wieg[ed l-appo;; bla tlaqliq tal-Istati Uniti g[as-sigurtà tal-I]rael. Hu insista wkoll dwar ilb]onn tal-pa/i fil-Lvant Nofsani fil-bidu ta’ vja;; ta’ tlett ijiem li g[andu l-iskop ewlieni li jirran;a r-relazzjonijiet bejn i]-]ew; pajji]i kif ukoll mal-Palestinjani. Fil-mandat pre/edenti kemm ta’ Obama kif ukoll talPrim Ministru I]raeljan Benjamin Netanyahu, ir-relazzjonijiet ma kinux mill-a[jar.
Hekk kif hemm [afna diskors dwar x’g[andu jsir min[abba l-Iran u l-armi nukleari, fl-I]rael hemm [afna dubji dwar x’se jag[mel Obama biex l-Iran ma jiksibx l-armi nukleari kif ukoll min[abba effetti negattivi filpajji] min[abba l-gwerra fisSirja. Il-;img[a li g[addiet, ilPresdient Amerikan qal li jemmen li l-Iran kien g[adu sena ’l bog[od milli ji]viluppa l-armi nukleari u qed i[e;;e; lill-I]raeljani biex i]ommu pass lura u ma jattakkawx l-Iran.
Il-Papa Fran;isku lbiera[ appella g[ar-reli;jonijiet kollha u anki dawk li m’g[andhomx twemmin biex jing[aqdu [alli jiddefendu l-;ustizzja, il-pa/i u lambjent fid-dinja u ma j[allux il-valur ta’ persuna ji;i ridott “g[al dak li jipprodu/i u dak li jikkonsma.” Hu qal dan waqt li kien qed jiltaqa’ ma’ mexxejja ta’ reli;jonijiet mhux Insara filVatikan. Hu qal li r-
reli;jonijiet kollha kellhom responsabbiltà g[ad-dinja u l-[lejjaq tag[ha. Hu ddeskriva lil dawk in-nies li ma kellhomx reli;jon b[ala “alleati prezzju]i” Hu fakkar ukoll li kull sforz fil-passat biex ikun imwarrab Alla kien wassal biss g[all-vjolenza. Sadattant, dalwaqt se jo[ro; l-ewwel ktieb talPapa Fran;isku bl-Ingli]. Ilktieb “On Heaven and Earth: Pope Francis on Faith,
Family and the Church in the 21st Century” li kien pubblikat l-ewwel darba blIspanjol fl-2010 se jo[ro; g[all-bejg[ bl-Ingli] f’Mejju. Il-Papa l-;did li kien elett ;img[a ilu, kien kiteb dan ilktieb mar-Rabbi ewlieni flAr;entina u jittratta [afna temi attwali b[all-atei]mu, labort, i]-]wie; bejn in-nies tal-istess sess u Alla. Il-Papa di;à ppubblika 11il ktieb bl-Ispanjol.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
16 A[barijiet ta’ Barra
A[barijiet ta’ Barra 17 FRANZA
Tfittxija mill-Pulizija fir-residenza tal-kap tal-IMF Il-Pulizija Fran/i]a lbiera[ g[amlet tfittxija fir-residenza f’Pari;i tal-kap tal-Fond Monetarju Internazzjonali Christine Lagarde. Dan sar b’rabta ma’ investigazzjoni fis-sehem tag[ha biex fl-2008 kien ing[ata kumpens linnegozjant Bernard Tapie. Dak
i]-]mien hi kienet Ministru tal-Finanzi fil-gvern Fran/i] u Tapei kien ing[ata kumpens ta’ 40 miljun ewro min[abba tilwima li kellu ma’ bank. Hemm min qed isostni li f’dan il-ka] Lagarde kienet abbu]at mill-poter u mhux qed ikun esklu] li hi titpo;;a formalment ta[t
investigazzjoni. Hu suspettat li Tapie kien ing[ata dan ilkumpens bi tpattija g[allappo;; tieg[u g[al Nicolas Sarkozy tul il-kampanja Presidenzjali tal-2007. L-g[eruq ta’ dan il-ka] imorru lura 20 sena u l-bank fl-istorja, il-Credit Lyonnais, kien nofs tal-Gvern Fran/i].
Is-somma li ng[ata Tapie hu mifhum li hi ferm akbar minn dak li seta’ ng[ata minn qorti. Lagarde kienet [adet post Dominique Strauss Kahn, ukoll Fran/i], b[ala kap talIMF, wara li dan kien arrestat fi New York fl-2011 min[abba allegazzjonijiet ta’ stupru.
L-OLANDA
IR-RENJU UNIT> George Osborne, il-Ministru tal-Finanzi Ingli], i]omm il-bagalja tal-Ba;it quddiem l-uffi//ju tieg[u qabel ma mar jippre]enta l-Ba;it ilbiera[. Dan flistess ;urnata li t[abbar li bejn Novembru u Jannar , dawk bla xog[ol fil-pajji] kienu telg[u g[al 2.5 miljun persuna. Fil-Ba;it, Osborne [abbar, fost l-affarijiet o[ra, li kien se jkollu jitnaqqas b’nofs it-tbassir g[all-i]vilupp ekonomiku u li s-sitwazzjoni ekonomika g[all-pajji] kienet g[adha diffi/li. (ritratt Reuters)
Ir-Ryanair immultata €370,000
Il-linja low-cost Ryanair kienet immultata €370,000 mill-Awtorità g[allKonsumaturi Olandi]a min[abba l-ispejje] mo[bija mal-biljetti li nxtraw minn fuq l-internet minn /ittadini Olandi]i.
Intqal li regoli tal-Unjoni Ewropea kienu nkisru g[aliex ma kinux /ari l-ispejje] kollha marbuta max-xiri tal-biljett. Barra minn hekk, min xtara l-biljett ma ng[atax l-g[a]la li jirran;a ]balji qabel ma ffinalizza l-bejg[ u kien
diffi/li [afna li wie[ed jag[mel kuntatt mal-kumpanija u linformazzjoni kienet biss blIngli] u mhux bl-Olandi]. L-Awtorità tal-Konsumaturi Olandi]a qalet li r-Ryanair, fuq il-website tag[ha offriet biljetti tal-ajru li ma kinux
jinkludu l-ispejje] kollha u g[alhekk il-konsumatur spi//a [allas ferm aktar mill-prezz li kien reklamat. Ir-Ryanair, li l-awtorità Olandi]a qalet issa kienet irran;at is-sitwazzjoni, se tappella mis-sentenza.
IL-KOREA T’ISFEL
Attakk kbir minn hackers Fil-peninsola Koreana qed tkompli ti]died it-tensjoni bejn i]-]ew; Korei fost t[assib li tista’ tfaqqa’ gwerra. L-awtoritajiet tal-Korea t’Isfel qed jinvestigaw ka] ta’ hacking li wassal biex tliet kumpaniji tax-xandir ewlenin u ]ew; banek ewlenin filKorea t’Isfel iwaqqfu l-[idma fuq linternet. B[ala konsegwenza ta’ dan,
il-militar tal-Korea t’Isfel g[olla llivell ta’ allert. Xi w[ud mill-kompjuters li kienu fil-mira kellhom xi affarijiet fihom li ;ew im[assra. Uffi/jali tal-forzi tassigurtà f’Seoul qalu li dan kien attakk kbir u l-[idma biex ikun mag[ruf il-kobor ta’ dak li ;ara mistenni tie[u ]-]mien. Filwaqt li l-banek irnexxielhom
jer;g[u jift[u l-a//ess g[as-servizzi tag[hom minn fuq l-internet, ilkumpaniji tal-media kellhom ilproblemi u f’xi uffi//ini, xi [addiema lanqas il-kompjuter taluffi//ju ma setg[u jixeg[lu. Il-militar Korean qal li ma kienx effettwat mill-attakk imma g[olla llivell ta’allert min[abba bi]a’ ta’ eskalazzjoni. Hemm t[assib ukoll li
r-raffineriji ta]-]ejt, il-power stations u l-ajruporti u portijiet jispi//aw fil-mira ta’ hackers ukoll. Il-Gvern tal-Korea t’Isfel qed jirrifjuta li jispekula jekk il-Korea ta’ Fuq, kinitx wara dawn l-attakki ta’ hacking. Il-Korea ta’ Fuq li qed thedded li tattakka kemm lill-Korea t’Isfel kif ukoll lill-Istati Uniti. Dan wara li kienu imposti aktar
sanzjonijiet kontra l-pajji] minNazzjonijiet Uniti wara li fi Frar wettqet splu]joni nukleari o[ra bi prova bi ksur tar-regoli tan-NU. Fil-passat, banek, ;urnali u istituzzjonijiet tal-Gvern tal-Korea t’Isfel spi//aw fil-mira ta’ hackers mill-Korea ta’ Fuq . Fl-2011, isservizz tal-kompjuters fil-Korea t’Isfel kien imblukkat g[al g[axart ijiem.
IL-KENJA> Iljun jittewweb fil-Park Nazzjonali ta’ Nairobi li jinsab seba’ kilometri mill-kapitali tal-Kenja (ritratt Reuters)
IS-SIRJA
Qed jinvestigaw ir-rapporti ta’ u]u ta’ armi kimi/i L-Istati Uniti qed tinvestiga rapporti li truppi tar-re;im Sirjan u]aw l-armi kimi/i waqt ;lied f’Aleppo u r-re;im min-na[a tieg[u qal li r-ribelli kienu g[amlu listess. L-Istati Uniti qalet li kienet qed tara x’;ara f’Aleppo imma esprimiet xetti/i]mu li r-ribelli wkoll u]aw minn
dawn l-armi. Kelliem g[all-Pentagon qal li s’issa l-militar Amerikan ma kellux provi li ntu]aw larmi kimi/i f’Aleppo filwaqt li l-kelliem tal-White House, Jay Carney qal li l-President Amerikan Barack Obama, li lbiera[ beda ]jara fl-I]rael, kien di;à wissa li kien se jkun hemm konsegwenzi
g[ar-re;im Sirjan jekk jinstab li dan g[amel u]u mill-armi kimi/i i]da Carney ma elaborax x’kienu se jkunu dawn il-konsegwenzi. Sadattant truppi I]raeljani taw kura medika ilbiera[ lil erba’ Sirjani li ndarbu waqt ;lied li nqala’ qrib ilfruntiera bejn i]-]ew; pajji]i fl-G[oljiet tal-Golan. Tnejn
minnhom kienu trasferiti lejn sptar militari I]raeljan waqt li t-tnejn l-o[ra ntbag[tu lura s-Sirja wara li kienu ddewwew. Din kienet it-tieni darba li l-I]rael ta kura lil Sirjani midruba. Ix-xahar li g[adda seba’ Sirjani dda[[lu fi sptar I]raeljan g[all-kura. FI ]vilupp ie[or, [ames
bombi ni]lu fil-Libanu misSirja. Dan se[[ ;urnata wara li l-President Libani] Michel Suleiman wissa li ma kienx a//ettabbli li s-Sirja twettaq attakki mill-ajru tul ilfruntiera Sirjana mal-Libanu. Il-bombi tal-biera[ ni]lu f’g[alqa f’al-Qasr, ra[al li hu anqas minn ]ew; kilometri mill-fruntiera.
L-E:ITTU
Mitluba l-estradizzjoni tal-ku;in ta‘ Gaddafi
Truppi tal-Korea ta’ Fuq waqt manuvri militari f’ritratt ma[ru; mill-a;enzija tal-a[barijiet tal-pajji], il-KCNA, hekk kif it-tensjoni fuq il-peninsola Koreana mhi qed turi ebda [jiel li //edi (ritratt Reuters)
Il-forzi tas-sigurtà E;izzjani arrestaw il-ku;in tal-eks dittatur Libjan Muammar Gaddafi waqt rejd fil-kapitali l-Kajr. Ahmed Qaddaf al-Dam kien jie[u [sieb ir-relazzjonijiet mal-E;ittu matul id-dittatura u hu mfittex mill-Interpol u lGvern Libjan min[abba diversi ka]i marbuta maddittatura ta’ Muammar Gaddafi. Hekk kif il-Pulizija E;izzjani da[lu g[alih, ilbodyguards tieg[u fet[u n-nar u l-isparatura damet g[addejja erba’ sig[at. Sorsi legali filLibja qalu li l-Gvern Libjan
kien [are; mandat ta’ arrest g[alih min[abba falsifikazzjoni ta’ dokumenti. Intqal ukoll li fil-Kajr kienu arrestati wkoll Ali Amria, eks Ambaxxatur Libjan, u Mohammed Ibrahim, [u uffi/jal g[oli Libjan fi ]mien id-dittatura min[abba reati finanzjarji. Uffi/jali Libjani qalu li lpro/eduri ta’ estradizzjoni mill-E;ittu lejn il-Libja tattlieta li huma mistenni jie[u ]]mien u l-Prosekuzzjoni E;izzjana talbet li al-Dam jin]amm arrestat g[al 30 ;urnata.
IR-RENJU UNIT> xi w[ud mill-ilbies tal-kantant Ingli] David Bowie li u]a tul il-karriera tieg[u. Dawn huma parti minn wirja li ;;ib ismu li g[adha kemm fet[et fil-Victoria and Albert Musuem f’Londra. (ritratt Reuters)
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra
FRANZA
L-al-Qaeda qed t[e;;e; attakki kontra l-Fran/i]i Il-ferg[a tal-al-Qaeda fit-Tramuntana tal-Afrika qed t[e;;e; il-membri tag[ha fir-re;jun biex fil-mira tag[hom ipo;;u li/-/ittadini Fran/i]i. Dan min[abba l-intervent militari Fran/i] fil-Mali. Dan wara l-a[bar ta’ osta;; Fran/i] li kien f’idejn militanti I]lami/i fil-Mali u nqatel. Hu kien inqabad osta;; flimkien ma’ Fran/i] ie[or fl-2011. B’kollox hemm madwar 14-il Fran/i] mi]muma osta;;i minn gruppi militanti I]lami/i flAfrika. F’Jannar, Franza kienet tat bidu g[al intervent militari filMali peress li kien hemm periklu kbir li l-pajji] kollu jispi//a f’idejn il-militanti I]lami/i li kienu di;à [adu lkontroll tat-Tramuntana tal-pajji] u issa l-militanti tkissru u [afna minnhom qed jistkennu fil-muntanji jew fid-de]ert u ttruppi Fran/i]i qed imexxu offensiva kontrihom. Din il-ferg[a tal-al-Qaeda, mag[rufa b[ala AQIM, [e;;et ukoll li]-]g[a]ag[ tat-Tune]ija, il-Marokk, il-Mawritanja u l-Libja biex jistinkaw biex f’pajji]hom ti;i imposta l-li;i I]lamika mag[rufa b[ala s-Sharia.
L-ISTATI UNITI> Persuna tg[addi minn bejn il-borra u vetrina ta’ [anut bil-kliem, ‘Ir-Rebbieg[a Tibda Hawn’. B[alissa partijiet tal-Istati Uniti g[adhom ma[kumin minn temp kiesa[ [afna (ritratt> Reuters)
IR-RENJU UNIT
L-entu]ja]mu tal-[addiema g[andu effett fuq in-negozju Skont studju li sar f’dawn l-a[[ar xhur, [addiema mdejqin li ja[dmu fil[wienet qed ikunu l-ka;un ta’ klijenti li jispi//aw ma jonfqux. Ir-ri/erka wriet nuqqas ta’ [e;;a u komunikazzjoni fost [addiema ta’ [wienet prin/ipali. {addiema fi [wienet tal-[wejje; ;ew immaqdrin minn klijenti talli wrew nuqqas ta’ entu]ja]mu fl-impjieg tag[hom. L-istudju li sar fost 2,000 persuna mill-Istitut g[as-Servizz tal-
Konsumatur ]vela li l-[wienet jistg[u jitilfu mid-d[ul tag[hom b’ri]ultat ta’ dan, b’wie[ed minn erba’ klijenti determinat li j[allas i]jed – fuq medja ta’ [amsa fil-mija – g[al servizz a[jar. L-Istitut talab lill-konsumaturi biex jivvalutaw is-servizz tal-[addiema fuq firxa ta’ fatturi, b[all-passjoni u lg[arfien. Jo Causon, il-Kap E]ekuttiv talIstitut g[as-Servizz tal-Konsumatur,
qalet li “f’dan l-ambjent ekonomiku diffi/li, is-servizz hu fattur kritiku g[all-kummer/.” “Sabiex jag[mlu l-almu tag[hom, issidien tal-kumpaniji jridu j[arr;u u jimmotivaw lill-[addiema biex jag[mlu sforz ie[or u jifhmu dak li jrid ilkonsumatur.” “Anki f’dawn i]-]minijiet diffi/li, ilkonsumaturi g[adhom iridu l-a[jar bilan/ bejn il-prezz tal-prodott u s-
servizz. Dawk il-kumpaniji li jistg[u jinkora;;ixxu lill-[addiema biex jipperswadu lill-konsumaturi jixtru, huma l-aktar fi/-/ans li j]ommu lklijenti u jmorru tajjeb finanzjarjament.” Ir-ri/erka wriet ukoll li huma lesperjenzi e//ezzjonali tajbin u []iena li l-konsumaturi jiftakru, b’dawn “ilmumenti ta’ verità” iwasslu biex ilklijent ikun sodisfatt u jixtri.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Sa[[a 19
L-Università ta’ Malta tniedi pro;ett ta’ klinika dentali mobbli Il-Fakultà tal-Kirur;ija Dentali tal-Università ta’ Malta se twaqqaf klinika dentali mobbli biex tkun tista’ til[aq lill-Maltin filkomunità rispettiva tag[hom u tipprovdilhom pariri dwar is-sa[[a orali u l-kura dentali. Dan il-pro;ett, li hu lewwel wie[ed tax-xorta tieg[u f’Malta, jifforma parti mill-programm ta’ sensibilizzazzjoni dwar issa[[a mill-Università, u qed ikun appo;;jat mir-Research Innovation and Development Trust (RIDT) tal-Università. Fost l-ewwel sponsors talpro;ett hemm The Good Causes Fund, Cherubino Ltd, Suratek Equipment u Barthet Enterprises. Madankollu, l-Università qieg[da f’kuntatt ma’ sponsors potenzjali o[ra biex tikkonkludi l-pro;ett. Il-klinika dentali mobbli se ]]ur lokalitajiet madwar Malta u G[awdex. L-g[an hu li til[aq lis-setturi kollha tas-so/jetà, inklu]i komunitajiet ]vanta;;ati, dawk li qeg[din f’xi istitut, l-iskejjel kollha, inklu]i dawk ta’ b]onnijiet spe/jali, djar tat-tfal, anzjani li ma jistg[ux jo[or;u mid-dar, u dawk kollha li b’xi mod jiddependu fuq [addie[or biex ikollhom a//ess g[allkura dentali. Il-klinika se tkun mg[ammra b’fa/ilitajiet moderni u se titmexxa millmembri tal-istaff tal-Fakultà tal-Kirur;ija Dentali
Id-Dekan tal-Fakultà tal-Kirur;ija Dentali Nikolai Attard (ir-raba’ mil-lemin) jintrodu/i l-pro;ett tal-Klinika Dentali Mobbli flimkien mar-Rettur tal-Università Juanito Camilleri (il-[ames mil-lemin), membri mill-istaff tal-Fakulta tal-Kirur;ija Dentali u l-isponsors tal-pro;ett
flimkien mal-istudenti universitarji tad-dentistrija li qeg[din fl-a[[ar sena akkademika tag[hom. Inizjattiva tajba Ir-Rettur tal-Università
Juanito Camilleri fa[[ar lillFakultà tal-Kirur;ija Dentali g[all-impenn tag[ha lejn ilkomunità u l-b]onnijiet tag[ha g[as-sa[[a orali. Hu qal: “Dan il-pro;ett se jippermetti lill-Università ta’ Malta tkun iktar attiva fis-
Dan il-pro;ett se jippermetti lill-Università ta’ Malta tkun iktar attiva fis-so/jetà Maltija. Filwaqt li jipprovdi esperjenza lill-istudenti tad-dentistrija, il-pro;ett se jservi wkoll biex tin;abar informazzjoni u tag[rif me[tie; g[al studji xjentifi/i f’dan il-qasam
so/jetà Maltija. Filwaqt li jipprovdi esperjenza lillistudenti tad-dentistrija, ilpro;ett se jservi wkoll biex tin;abar informazzjoni u tag[rif me[tie; g[al studji xjentifi/i f’dan il-qasam bil[sieb li jkunu identifikati b]onnijiet spe/ifi/i filkomunità u jkunu pprovduti kura u servizz aktar propizji.” “{afna mir-ri/erkaturi talUniversità qed ja[dmu fuq pro;etti bil-[sieb li jtejbu lkwalità tal-[ajja. Il-pro;etti ta’ ri/erka g[andhom b]onn il-fondi biex ji]viluppaw u jipprodu/u ri]ultati ta’ benefi//ju. Permezz talRIDT, l-Università qed tinkura;;ixxi kemm lillkorporazzjonijiet pubbli/i u privati, kif ukoll individwi, biex jg[inu u jag[tu appo;; lill-pro;etti tag[na ta’ ri/erka.” Id-Dekan tal-Fakultà tal-
Kirur;ija Dentali Nikolai Attard qal: “B[ala wa[da mill-partijiet prin/ipali b’interess fil-qasam tassa[[a orali, il-Fakultà talKirur;ija Dentali [adet f’idejha dan il-pro;ett g[al diversi ra;unijiet. Nixtiequ n;ibu bidla fis-so/jetà billi nedukaw lil uliedna u billi jkollna programmi ta’ prevenzjoni li fl-a[[ar g[andhom jirri]ultaw f’titjib fis-sa[[a orali tal;enerazzjonijiet futuri. Ittim tag[na se ju]a l-Mobile Unit biex jidentifika u jag[mel ri/erka dwar il-vojt li je]isti fis-sa[[a orali fost il-persuni minn sfond so/jali differenti.” Bi]a’ mill-kura dentali “L-g[an tag[na hu li tonqos il-bi]a’ g[all-kura dentali li te]isti fil-
komunità Maltija u li nil[qu lil dawk in-nies li l-aktar
g[andhom b]onn. Pazjenti li je[tie;u aktar trattament dentali se jkunu riferuti lejn il-klini/i li jinsabu fi [dan it-Teaching Clinic talUniversità. “Din l-inizjattiva se sservi wkoll ta’ ri]orsa edukattiva u ta’ valur g[all-istudenti tad-dentistrija li se jkunu esposti g[all-istrati differenti tas-so/jetà Maltija.” L-RIDT tal-Università twaqqfet biex tag[ti spinta lill-investiment fir-ri/erka u l-i]vilupp fuq livell nazzjonali. Biex lUniversità ta’ Malta tkun tista’ taqdi l-impenn tag[ha g[ar-ri/erka fil-futur, hemm b]onn ta’ iktar impenn minn [afna entitajiet, korporazzjonijiet u individwi. Wie[ed jista’ jag[mel donazzjoni, u jsir jaf aktar dwar l-RIDT billi j]ur www.ridt.org.mt.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
20 Randan 2013
Il-Misteru tal-Mewt u l-Qawmien – wirja tal-:img[a Mqaddsa f’Birkirkara L-G[aqda Wirjiet San :u]epp {addiem ta’ Birkirkara qed torganizza, g[all-[mistax-il sena konsekuttiva, il-wirja annwali tal-:img[a Mqaddsa fi/-?entru Parrokkjali San :u]epp {addiem. Il-wirja, li din is-sena issemmiet ‘Il-Misteru talMewt u l-Qawmien’, hi wirja kollettiva bil-parte/ipazzjoni ta’ g[add ;mielu ta’ esebituri ta’ kull età, fil-bi//a l-kbira tag[hom Karkari]i residenti fil-parro//a ta’ San :u]epp {addiem. Fost l-o;;etti esebiti f’din il-wirja wie[ed jista’ jsib /enaklu fuq stil Lhudi, g[add ta’ settijiet ta’ statwetti tal:img[a l-Kbira ta’ esebituri u statwarji differenti, mudell tal-Golgota li jinkludi ’l fuq minn 150 statwetta ma[dumin bl-idejn, mudell kbir ta’ knisja armata bil-vari tal-:img[a l-Kbira, platti bir-ross, smid, g[a;in u serratura, minjaturi ta’ artali tar-repo]izzjoni, kif ukoll diversi o;;etti sagri, o;;etti antiki, kwadri u simboli o[ra konnessi mal-:img[a lKbira. Attrazzjonijiet o[ra f’din il-wirja jinkludu vestwarju u simboli tas-suldati Rumani, kif ukoll korp antik ta’ Kristu Mejjet, stmat li g[andu ’l fuq minn 250 sena. Barra minn hekk ma jonqsux lanqas diversi xog[lijiet o[ra ;odda li n[admu mill-membri talg[aqda matul is-sena li g[addiet u li se ji]]an]nu proprju g[al din il-wirja. Il-wirja nfet[et uffi/jalment nhar il-{add li
Dettall mill-wirja li qed tittella’ f’Birkirkara mill-G[aqda Wirjiet San :u]epp {addiem
g[adda u tbierket millKappillan tal-Parro//a San :u]epp {addiem, Dun Josef Mifsud. G[all-okka]joni tal-ftu[ uffi/jali tal-wirja ntwera wkoll feature vi]iv dwar il:img[a l-Kbira u l-wirja, kif
ukoll ittellg[et rappre]entazzjoni qasira dwar l-A[[ar ?ena. Il-wirja tifta[ kuljum sal:img[a l-Kbira (29 ta’ Marzu) mid-9.00 a.m. sa 12.00 p.m. u mill4.00 p.m. sad-9.00 p.m. Nhar
{amis ix-Xirka, il-wirja tifta[ mid-9.00 a.m. sa 12.00 p.m. u mill-4.00 p.m. sa 12.00 a.m., filwaqt li fil:img[a l-Kbira, li tkun la[[ar ;urnata tal-wirja, il[inijiet tal-ftu[ ikunu mid9.00 a.m. sas-1.00 p.m. u
mill-4.00 p.m. sad-9.00 p.m. Aktar dettalji dwar il-wirja u l-G[aqda Wirjiet jistg[u jinkisbu minn fuq is-sit elettroniku wirjasgh.webs.com, jew inkella minn fuq il-pa;na talg[aqda fuq facebook.
?enaklu [aj u wirja tal-Passjoni fil-{amrun
Dettall mill-A[[ar ?ena waqt il-wirja li qed tittella’ fil-Parro//a tal-Kun/izzjoni fil-{amrun
Kif inhu popolari u ta’ tradizzjoni f’dan i]]mien g[a]i] tar-Randan u tal-:img[a Mqaddsa, [afna Maltin u G[awdxin i]uru wirjiet u attivitajiet o[ra konnessi ma’ dan i]]mien. G[aldaqstant, fil-Parro//a Immakulata Kun/izzjoni fil-{amrun se ji;u organizzati wirja u /enaklu [aj mis-Sotto Kummissjoni :img[a Mqaddsa fi [dan il-Grupp Armar Festa fil-jiem tal-:img[a Mqaddsa. Ta’ min jg[id li /-/enaklu [aj f’din ilparro//a kien l-ewwel wie[ed fil-g]ejjer Maltin u din is-sena jag[laq 41 sena mill-bidu tieg[u fl-1972. Ta’ kull sena, l-attendenza u l-[e;;a li lpubbliku juru g[al dawn l-attivitajiet jinkura;;ixxu biex jittellg[u produzzjonijiet u wirjiet ta’ kwalità u bla [las li jg[inu lillvi]itaturi jid[lu iktar fl-ispiritwalità f’dan i]]mien qaddis. Wie[ed jista’ jara iktar ritratti u informazzjoni tal-attività, kemm dawk ri/enti kif ukoll dawk antiki, flimkien mal-istorja ta//enaklu fuq il-pa;na uffi/jali ta’ facebook: https:##www.facebook.com#c/enakluhajhamrun
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Randan 2013 21
‘24.03.2013 > Ritwal^’ f’{al G[arg[ur Din il-[idma artistika tinfirex tul sena s[i[a u til[aq fa]i ;dida bil-bidu tarrehearsals f’nofs Jannar. Il-qofol imbag[ad jibda lejlet id-Duluri. Ji]]arma lpalk armat f’teatru u jintrama iktar ir]in fuq iz-zuntier filpjazza tar-ra[al ta’ {al G[arg[ur li kollha kemm hi ssir palk u platea f’daqqa. Tradizzjoni, folklor, paralitur;ija u r-ritwali differenti jitwa[[du flimkien mill-4.30 sad-9.30 p.m. nhar {add ilPalm, dis-sena 24 ta’ Marzu. Ta’ kull sena l-g[aqda Dwal :odda [admet sa mill-1975 biex tipppre]enta produzzjoni teatrali mwa[[da malpur/issjoni tal-:img[a lKbira li f’{al G[arg[ur isse[[ f’{add il-Palm. Kull sena jinbidel l-iskript u larmar tal-palk. Dan lavveniment ji;bed eluf ta’ Maltin u turisti. Mu]ika adattata tilqa’ ludjenza fl-4.30 p.m. Fl-ewwel att mistoqsija wara l-o[ra jmexxu l-produzzjoni. Il-[ajja hija ‘ritwal ta’ ritwali li mwettqu flimkien jew we[idna, [alli nissoktaw ni;;eddu’ ... Abram jistag[;eb kif ;ie l-[olqien u ma jistax jifhem kif se jkun ‘missier ta’ kotra kbira ta’ ;nus’ jew martu hi [awlija. Ilchorus jistaqsi kif Alla jissejja[ ‘tal-[ajjin’ jekk koppja ma jistax ikollha tfal. U l-mistoqsija ta’ ]mienna: ‘X’inhi s-sewwa?’ titrikkeb
Waqt wa[da mix-xeni tad-dramm ‘24.03.2013 > Ritwal^’ li se jittella’ nhar il-{add li ;ej f’{al G[arg[ur
fuq l-g[ajtiet ta’ Osanna u Sallbu. Waqt il-[ru; tal-ewwel erba’ vari tal-pur/issjoni ise[[ tentattiv ta’ ftehim atturi#udjenza: ‘Insallbuhx f’nofs dil-pjazza.’ D[ul l-a[[ar erba’ vari jmexxi l-bidu tat-tieni att u jag[ti l-[ajja fuq il-palk lillpersuna;;i tal-vari. Jistaqsu jekk it-tislib fi ]mienna jistax ji;i evitat. Fuq il-kalvarju ta’ ]mienna l-Madonna mhix biss wieqfa u mbikkija. Tipprova timla
b’[e;;a po]ittiva [alli titnieda tfittxija kif jistg[u ji;u evitati l-u;ig[ u t-tbatija tag[na u tan-Nazzarenu msallab fostna. L-udjenza mbag[ad trid tifli jekk hemmx dawl [iere; missalib g[al fuq did-dinja tag[na miflija bl-g[a;;la, storbju u g[elt. ‘24.03.2013 : Ritwal?’ nhar {add il-Palm f’{al G[arg[ur se tkun stedina u sfida teatrali li g[andha tag[ti gost u tqanqal [alli r-ritwali tal-[ajja jwasslu tabil[aqq sa ‘l-G[id it-Tajjeb’.
Mument ie[or waqt id-dramm ‘24.03.2013 > Ritwal^’ li ta’ kull sena jattira [afna nies lejn {al G[arg[ur biex isegwu dramm verament tajjeb
Il-Mejda tal-Appostli f’{al Lija F’{al Lija, fil-Knisja l-Qadima tas-Salvatur, se ter;a’ ssir il-wirja tal-Mejda tal-Appostli skont ir-rit tal-Lhud. Din hi ttlieta u erbg-in darba konsekuttiva li qieg[da ssir. Din ilwirja hi l-ewwel wa[da tax-xorta tag[ha li saret u ma tilfet xejn mill-karatteristi/i ori;inali tag[ha. Id-d[ul, li jkun b’xejn, isir bejn wie[ed u ie[or kull [mistax-il minuta u jkun hemm kummentarju biex jispjega dak li wie[ed ikun qed jara. Kull min jid[ol hu mitlub li jibqa’ ;ewwa sakemm jispi//a l-kummentarju biex ma jtellifx lill-o[rajn. Il-kummentarju jkun kemm bil-Malti kif ukoll bl-Ingli]. Il-[inijiet tal-wiri jkunu kif jidhru hawn ta[t: L-Erbg[a 27 ta’ Marzu fis-7.30 p.m. ikun hemm il-ftu[ u t-tberik ta/-?ena li g[alihom hu mistieden kul[add. Ikun hemm velja ta’ talb, bil-kant ta’ innijiet, qari mill-Bibbja u talb spontanju. Fl-a[[ar jitqassmu [ob] u nbid lil dawk pre]enti b’tifkira ta’ dak li ;ara realment tant ]mien ilu. F’{amis ix-Xirka, it-28 ta’ Marzu, mit-8.30 p.m. sal-10.30 p.m. Fil-:img[a l-Kbira, id-29 ta’ Marzu, mid-9 a.m. san-12.30 p.m.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
22 Passatemp
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Fdal im[olli g[ax mhux me[tie; (5) 6. Mqareb (5) 7. Issibha fl-a[[ar ta’ mazzita? (5) 10. Dan g[al ta[t ri;lejk (5) 11. Tixtrihom biex iddoqqhom (5) 12. Din g[all-i]vinturat, ng[idu (5) 14. Min i[awwadhom ikun jaf x’fihom (5) 16. Naqqas [afna mill-;iri (5) 17. B[al dik li tkabbar laffarijiet (5) 18. Ikkmandajt (5)
18
Weqfin> 1. {bit fuq xi [add (6) 2. Ing[alaq bis-sa[[a (6) 3. Ikkumbatta. Issielet (6) 4. Imwejjed fil-knejjes (6) 8. Immira u g[afas il-grillu (5) 9. Issir minn min hu vjolenti (5) 12. Iddejqek fuq il-;ilda (6) 13. Wie[ed mill-muskettieri ta’ Dumas (6) 14. ?aqlem il-benniena (6) 15. Ma jdumux jinqraw waqt is-seduta (6)
Super Sudoku… mill-1 sat-12
Qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sat-12 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ erba’ kaxxi bi tlieta.
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Satin; 6. Poplu; 7. Fjuri; 10. Testa; 11. Wa[di; 12. Stokk; 14. Fenka; 16. :lata; 17. Bobin; 18. Torti. Weqfin> 1. Aspett; 2. {nejja; 3. Sparaw; 4. Muniti; 8. Iskot; 9. S[una; 12. Sta[ba; 13. Kelinu; 14. Fatati; 15. Amorin.
Draughts
Silwett
Bil-lapes imla kull spazju fejn tidher tikka sewda u g[andu jitfa//a quddiemek silwett ta’ wie[ed qed je]er/ita l-isport favorit tieg[u.
Soluzzjonijiet
Super Sudoku
Qawl Malti
Jekk ir-ra;el jikxef karusu, il-mara tie[du g[al flusu. Dan ilqawl ifisser li l-;uvni qatt ma g[andu juri lin-namrata jew lg[arusa kemm g[andu flus g[ax inkella tag[ma warajhom u mhux warajh.
Hawn x’qed ji;ri^
Taf x’inhu ji;ri g[and il-barbier? Bil-lapes ibda mit-tikka [dejn in-numru 1 u mur fiq l-o[rajn wara xulxin sakemm tasal g[an-numru 31.
Jirba[ l-abjad
:ib il-bord tad-draughts u qieg[ed id-dammi e]att kif jidhru hawn fuq. Imissu jilg[ab l-abjad. Kif jista’ dan jirba[ il-log[ba f’[ames mossi?
Abjad: 18 – 14, Iswed: 29 – 22; Abjad: 14 – 10, Iswed: 6 – 3; Abjad: 21 – 17, Iswed: 15 – 6; Abjad: 2 – 11, Iswed: 8 – 15; Abjad: 11 - 18 u jirba[.
Jirba[ l-abjad
IN-NAZZJON
Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Anali]i tal-A[bar INET Television, 20>30 Il-programm tal-lum se janalizza l-[atra talPapa Fran;isku bissehem ta’ esperti fissu;;ett. Frank Zammit (fir-ritratt fuq ix-xellug),
vatikanista se jag[ti tag[rif interessanti g[all-a[[ar, filwaqt li Fr Norbert Ellul Vincenti OFM jag[mel anali]i reli;ju]a. Produzzjoni ta’ Roderick Agius.
Newsbuzz NET Television, 15>40
Katrina Portelli
(fir-ritratt fuq il-lemin), Glenn
Aloisio u Thea Farrugia jippre]etaw il-programm tal-lum. Naraw dwar il-fenomenu tal-Harlem Shake, li ilu je]isti 30 sena, i]da sar popolari ftit taxxhur ilu. Se jkun hemm fatti kurju]i dwar Britney Spears u dwar Nickelback. Ma jonqsux ir-rubriki regolari tas-soltu.
jitlef il-memorja, ]ew; fans tal-Beatles li min[abba /erti /irkostanzi jkollhom j]ommu misturi l-passjoni tag[hom, u dwar koppja separata li tirre/ta li g[adhom i[obbu lil xulxin quddiem omm ir-ra;el, biex ma jkidduhiex. Inviati molto speciali (I Love Trouble) Italia 1, 23>35
Julia Roberts u Nick Nolte (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug), huma l-atturi ewlenin f’dan il-film Amerikan tal-1994 b’re;ija ta’ Charles Shyer. Naraw ]ew; ;urnalisti li g[all-ewwel ikunu impikati dwar min jo[ro; bl-a[jar storja, jispi//aw jikkollaboraw ma’ xulxin.
Michela Quattrociocche (firritratt fuq il-lemin) u Raoul Bova huma l-protagonisti f’dan il-film Taljan tal-2009. Naraw kif tispi//a relazzjoni ta’ m[abba bejn tnejn li hemm differenza fl-età ta’ bejniethom li mhix ]g[ira.
jiskopri li Lois Lane saret t[obb lil [addie[or u li Ledx Luthor qed i[ammem x’g[andu jag[mel biex jie[u d-dinja ta[t idejh. Fost l-atturi ewlenin f’dan il-film insibu lil Kate Bosworth u lil Brandon Routh, it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t.
Salvatore Ficarra u Valentino Picone huma l-atturi ewlenin f’dan il-film komiku Taljan li n[adem fl-2010 b’re;ija ta’ Fausto Brizzi. F’dan il-film li ]gur i[allik b’burdata tajba niltaqg[u, fost o[rajn, ma’ mara li tipprogramma mill-;did lil ]ew;ha wara li dan
Ann Fenech
Liz Said
Claudia Taylor East
Scusa ma ti voglio sposare Canale 5, 23>20
Superman Returns Italia 1, 21>10 Superman, f’dan il-film tal-2006 b’re;ija ta’ Bryn Singer, jer;a’ lura Metropolis, u hemm
Femmine contro maschi Canale 5, 21>10 Luciana Littizzetto (fir-ritratt hawn fuq),
Claudette Buttigieg
Su//essi fil-karriera Il-Mara tal-Lum - NET Television, 14>05
Gloria Mizzi llum se tlaqqag[na ma’ erba’ nisa professjonali li se jitkellmu dwar is-su//essi li kisbu waqt il-karriera tag[hom u x‘wassalhom g[all-po]izzjonijiet li
qeg[din fihom illum. Dawn huma Claudette Pace, Ann Fenech, Liz Said u Claudia Taylor East. Produzzjoni ta’ Paula Fleri Soler.
Mitqlu Deheb NET Television, 21>35 Programm li mil-lum se jibda jixxandar fuq dan l-istazzjon u li joffri sorpri]i sbie[ g[al nies li d-dinja forsi ma kenitx [anina mag[hom daqskemm jist[oqqilhom.
IN-NAZZJON
Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
24 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Anali]i tal-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
10>30 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
Mu]ika bla kumment Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mid-Dinja tal-Mar/i u l-Innijiet Nenu Aquilina The Big Show - Martin Sapiano A[barijiet fil-Qosor Hitsteria - Ronald Briffa (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00 )
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 Familja Wa[da (jinkludu 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 - Qari bilMalti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bullettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Notti magiche 21:05 Mu]ika u Sport 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 - Ru]arju 24:00 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:15 - Linja Diretta 13:15 - In-Novella 13:45 - ONE News 14:00 Problemi tal-Qalb 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 16:30 ONE Cocktail 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:15 - :miel Ilsienna, 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:10 - A[barijiet Sportivi 18:30 - Joe Grima Live 19:45 - ONE News 20:00 - Prime Time Quiz Show 20:15 - G[alina l-Anzjani 20:45 - Rock Moods 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Radju Argument 24:00 - Mezza Notte 02:00 - Night Rythms. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 A[barijiet fil-Qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 u 15:00 RTK Qosor, 13:30 Kaskata Kulturali, 14:00 BBC News) 15:30 - Jg[idu
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar - David Thake u George Galea Is-Snin tar-Rock ’n Roll Fuzzbox - Lito Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
Tag[hom i]-}g[a]ag[ (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - L-Argument matul il;img[a (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 18:50 - Mid-Dinja Kattolika 19:00 - Fi {dan ilMulej 19:05 - Ru]arju 19:25 Rakkont 19:40 - L-G[a]la Tieg[i u Tieg[ek 20:30 - Intietef 20:53 - Kaskata Kulturali 21:00 - Frott il-Kelma 22:00 Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 - Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # News on Campus 09:30 - Cinescena 10:00 - BBC News Update 10:05 - L-Ewropa u l-Imperu 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali 13:30 - BisSassla u bil-Brevjar 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 19:30 - Bioneers 20:00 - Putumayo Radio Show 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi 09:00 {ajjitna) 11:00 Mure sewwi l-Knisja Tieg[i 11:30 - Ift[u l-Bibien 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 Ru]arju l-Erwie[ 12:45 - {dejn l-ilma fejn nistrie[ 13:00 - {olqa mal-Maltin ta’ barra 13:30 Irrid Inwassallek messa;; (r) 14:30 - Italia leggendaria (r) 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Totus Tuus Gospa 16:00 - Il-Knisja: G[ajn ta’ G[erf 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - {amsin Sena wara 21:00 - Alla wa[du bi]]ejjed 22:00 - Lejn il-qawmien 23:00 {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 Simon Pisani (jinkludi 11:30 A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 - News 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 - Tiesto Club Live 24:00 - Eddie Halliwell. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 Calypso Drive 19:00 - Classic Gold 21:00 - Reggae Party 24:00 - Mu]ika tal-passat.
Dopo mezzanotte - Iris 15>50
Giorgio Pasotti, Francesca Inaudi u Fabio Troiano (it-tlieta fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film komiku Taljan li n[adem fl-2003 b’re;ija ta’ Davide Ferrario. Tfajla li tkun ta[dem b[ala seftura, ta[rab biex tista[ba mill-g[arus tag[ha li jkun imdeffes fil-kriminalità. Issib kenn fil-Mu]ew ta/-?inematografija li hemm f’Torino. Din il-[a;a t[arbat il-[ajja tal-kustodju tal-imsemmi Mu]ew. Il-film hu twil 92 minuta.
TVM 06:30 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 – Life of Mammals 11:25 - Lonely Planet, Best in Asia 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Telebejg[ 18:30 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - An;li (ep. 23) 21:45 – Dinjiet Invi]ibbli (ep.1) 22:45 - Mixage 23:15 - A[barijiet # rapport tat-temp 23:35 – Il[arsa ta’ Ru]ann (ep. 11). TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:30 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep. 11) 12:15 - Qatra Inka 12:45 Lonely Planet - Best in Asia 13:15 - Egypt 14:05 - Sa[[tek lewwel 14:15 - Ruggers 14:45 Meander 15:15 - Dokumentarji 15:30 - Lonely Planet - Best in Asia 16:00 - Life of Mammals 16:50 - Madwarna 17:20 Waqtiet 17:25 - Realtà 18:30 Wirt u kultura 19:00 - Ruggers 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Life of mammals 20:30 - A[barijiet blIngli] 20:35 - Waqtiet 20:45 Bondi + 21:45 - Sensilhena 22:30 - Meander 23:00 - Ruggers 23:30 - 3 pointer. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Kalamita (jinkludi ONE News fis-13:30) 16:20 Teleshopping 17:30 - ONE News 17:40 - Aroma Kitchen 19:30 ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 - Prima Facie 21:50 Ilsien in-Nisa 23:15 - ONE News. Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’
Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 20:30 - Il-Parlament talPoplu (live) 21:30 - CNI 22:00 News 22:30 - Motordrome.
Un posto al sole (soap) 21:05 Guardia, Guardia Scelta, Brigadiere e Maresciallo. Film ’55 22:50 - La storia siamo noi 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 Rai Educational 01:35 - La musica di Raitre.
Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00, id-09:00 u l11:00) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La vita in diretta 17:00 Tg 1 17:45 - la vita in diretta 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:15 – Brasile - Italia 23:10 Porta a porta 00:45 - Tg 1 notte 01:20 - Sottovoce.
08:40 - La telefonata di Belpietro (attwalità) 08:50 - Mattino cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne (talk show) 16:05 - Amici (talent show) 16:50 - Pomeriggio cinque (attwalità) 18:50 - The Money Drop 20:00 - Tg 5 20:40 Striscia la notizia 21:10 Femmine contro maschi. Film 2010 23:20 - Scusa ma ti voglio sposare. Film 2009 01:20 - Tg 5 notte 01:50 - Striscia la notizia.
Raidue 07:00 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08:35 - Le sorelle Mcleod (TF) 10:00 - Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Detto Fatto 16:05 - Tutti pazzi per amore (TF) 17:00 - Army Wives (TF) 17:50 - Tg Sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - The Voice of Italy 23:45 - Tg 2 notizie 00:00 - Made in sud 01:10 - Flashpoint. Raitre 07:00 - Tgr buongiorno Italia 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 Spaziolibero 10:10 - La storia siamo noi 11:00 - Codice a barre (attwalità) 11:30 - Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr Leonardo 15:05 Tgr piazza affari 15:10 - La casa nella prateria (TF) 16:00 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 20:00 - Blob 20:10 - Stanlio e Ollio 20:35 -
Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina
Rete 4 06:50 - T.J. Hooker (TF) 07:45 Miami Vice (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 4 (TF) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Lo sportello di Forum 15:30 Hamburg Distretto 21 (TF) 16:35 - Quella nostra estate. Film ’63 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - The closer (TF) 23:10 - Bones (TF) 01:00 - Donnavventura 01:45 Tg 4 02:10 - Music line. Italia 1 06:40 - Cartoons
08:45 - Una mamma per amica (TF) 10:35 ER - medici in prima linea 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:50 - Chuck (TF) 17:45 - La vita secondo Jim (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI NY: Scena del crimine (TF) 21:10 Superman returns. Film 2006 01:10 - Le Iene 01:45 - Sport Mediaset 02:10 - The Shield (TF).
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Nintrefa ’l Fuq (r) 10:00 - Bejnietna 12:00 - News 12:30 - Gideb u M[abba 13:00 - Niskata 15:00 Teleshopping 17:30 - News Point 18:15 - News 18:30 Sejja[tli 19:45 - F. News 20:30 - G[eruq 21:00 - Entertain Me 23:00 - News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – All That Jazz (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 The 90s 14:30 - The 00s 15:00 Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 The 60s & 70s 20:30 - Rock Legend 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 12:20 - Centovetrine (soap) 12:50 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 - The OC (TF) 15:30 Giovani Campionesse (TF) 16:20 - Ninì 17:10 - Sonny tra le stelle (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 19:20 Amici 20:25 - Gossip Girl (TF) 21:10 - Inviiati molto speciali. Film ’94 23:35 - Uomini e donne 00:40 - Amici. BBC Entertainment 07:15 - 3rd & Bird 07:25 Fimbles 07:45 - Boogie Beebies 08:00 - Tellytales 08:10 Tweenies 08:30 - ’Allo, ’Allo! 09:05 - One Foot in the Grave 09:35 - The Weakest Link 10:20 - EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Casualty 12:10 - Oliver Twist 13:10 - Outcasts 14:00 The Weakest Link 14:45 EastEnders 15:15 - Doctors 15:45 - Casualty 16:35 - Great Expectations 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - The World’s Toughest Driving Tests 20:00 - Keeping up Appearances 20:30 - Gavin and Stacey 21:00 - Lennon Naked 22:25 - Dad’s Army 23:00 - The Stephen K Amos Show 23:30 - Natural World. TCM 08:00 - Stay Away, Joe. Film ’68 (U) 09:45 - Doctor Zhivago. Film ’65 (PG) 12:55 - To Have
and Have Not. Film ’44 (A) 14:40 - Jeremiah Johnson. Film ’72 (PG) 16:20 - The Golden Arrow. Film ’36 (U) 17:30 Billy the Kid. Film ’41 (A) 19:10 - Grand Hotel. Film ’32 (A) 21:00 - Brass Target. Film ’78 (AA) 22:50 - Live a Little, Love a Little. Film ’68 (A).
Big Weather, Big Trouble 18:05 - Ultimate Survival: European Alps 19:00 - How It’s Made 20:00 - Extreme Fishing with Robson Green: Alaska 21:00 Outlaw Empires: Crips 22:00 Inside the Gangsters Code: 18th Street: El Salvador 23:00 Trouble in Paradise.
MGM Movies 07:35 - The House on Carroll Street. Film ’88 (PG) 09:15 MGM’s Big Screen 09:30 Swamp Thing. Film ’82 (15) 11:00 - Shadow of a Stranger. Film ’92 (15) 12:30 - The Dust Factory. Film 2004 (PG) 14:05 Shark! Film ’69 15:35 - In the Time of the Butterflies. Film 2001 (12) 17:05 - Fiddler on the Roof. Film ’71 (U) 20:00 - The Way West. Film ’67 (A) 22:00 Bonanza: Under Attack. Film ’95 23:35 - Rush. Film ’91 (18).
Iris 13:50 - Poirot: Alla deriva. Film 2006 15:30 - Le novità in scena 15:50 - Dopo mezzanotte. Film 2003 17:35 - Lo chiamavano verità. Film ’72 19:20 - A-Team (TF) 20:05 - Hazzard (TYF) 21:00 - I miserabili. Film ’98 23:20 - La lupa. Film ’96 01:20 - La moglie del prete. Film ’70.
GO Stars 07:50 - Grown Ups 09:35 Spirit: Stallion of the Cimarron 11:00 - Monk 11:50 - Fast Five 14:05 - Jeff Who Lives at Home 15:35 - Blind Side 17:45 - Hitch 19:45 - Two and a Half Men 20:15 - The Hollow Crown Part 9 21:00 - The Dictator 22:25 Assassination Games 00:05 The Adjustment Bureau 01:50 Spirti: Stallion of the Cimarron. Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 08:55 Agatha Christie’s Poirot 09:55 Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:53 Agatha Christie’s Marple 15:50 Kojak 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 - Great Women 21:00 Jane Doe: Til Death Do Us Part 22:35 - What to Bring to America 22:55 - ER 23:52 Great Women. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Cadillac BuildOff 08:10 - Dirty Jobs: Dirty Jobs of the Big Apple 09:05 Deadliest Catch: Blow Up 09:55 - Ultimate Survival: Working the Wild 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Building Hong Kong’s Airport 12:35 - Rides: Rods 13:30 Wheeler Dealers: Porsche 911 2.7S Targa 14:25 - American Chopper: Wendy’s Bike 15:20 Mythbusters: Duel Dilemmas 16:15 - Dirty Jobs: Floating Fish Factory 17:10 - Deadliest Catch:
Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Glee 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Suits 17:30 - Whitney 17:52 2 Broke Girls 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 Suburgatory 20:30 - Dallas 21:15 - Supernatural 22:00 True Blood 23:05 - The Mentalist 23:50 - Alcatraz 00:40 - Boardwalk Empire 01:45 - 30 Rock. Biography Channel Hardcore Pawn: 10:00 - Les Hunts a Thief 10:30 - Full Metal Panic. The Locator: 11:00 Righting A Wrong 11:30 - A Life Comes Full Circle. 12:00 Eye for an Eye: Love or Theft 12:30 - Eye for an Eye 13:00 Pawn Stars: Not on My Watch 13:30 - American Restoration: Grippin’ Mad 14:00 - Hoarders: Kathleen # Scott. Hardcore Pawn: 15:00 - Tripped Out Cash 15:30 - Motor Mouth 16:00 Les Hunts a Thief 16:30 - Full Metal Panic. 17:00 - Eye for an Eye: Love or Theft 17:30 - Eye for an Eye. The Locator: 18:00 Righting A Wrong 18:30 - A Life Comes Full Circle. 19:00 Pawn Stars: Not on My Watch 19:30 - American Restoration: Grippin’ Mad 20:00 - Braxton Family Values: You Can’t Go Home Again. Hardcore Pawn: 21:00 - Les Hunts a Thief 21:30 - Full Metal Panic. 22:00 - The Haunting of: Gina Gershon 23:00 - Psychic Kids: The Lost Girl.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:05 - Benjamin’s Farm 08:10 - See The Sea 08:15 - Slim Pig 08:25 - Monkey See Monkey Do 08:35 - Kipper 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Dougie in Disguise 09:10 - Barney and Friends 09:40 Wobblyland 09:45 - Jarmies 10:00 - Lots & Lots 10:15 - Oswald 10:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 11:05 - Wildlife 11:10 - James the Cat 11:15 - Fluffy Gardens 11:30 - My Animal Family 11:45 - Benjamin’s Farm 11:50 - See The Sea 11:55 - Mio Mao 12:05 - Slim Pig 12:15 Monkey See Monkey Do 12:25 - Bob the Builder 12:35 - Fireman Sam 12:45 - Thomas and Friends 13:10 - Pingu 13:15 - Tiny Planets 13:20 - Pingu 13:25 - Barney and Friends 13:55 - Kipper 14:05 - Angelina Ballerina 14:20 - Dougie in Disguise 14:30 - Wobblyland 14:35 - Monkey See Monkey Do 14:45 - Pingu 14:50 - Tiny Planets 14:55 Pingu 15:00 - My Animal Family 15:15 Benjamin’s Farm 15:20 - See The Sea 15:25 James the Cat 15:30 - Thomas and Friends 15:45 - Bob the Builder 15:55 - Fireman Sam 16:05 Jarmies 16:20 - Mio Mao 16:30 - Slim Pig 16:40 - Baby Antonio’s Circus 16:45 - Fluffy Gardens 17:00 - Slim Pig 17:10 - Pingu 17:15 - Tiny Planets 17:20 - Pingu 17:25 - Oswald 17:50 Gazoon 18:00 - Angelina Ballerina 18:15 Thomas and Friends 18:30 - Bob the Builder
18:40 - Fireman Sam 18:50 - Barney and Friends 19:20 - Pingu 19:30 - Monkey See Monkey Do 19:40 - Tiny Planets 19:45 - Tork 20:00 - Monkey See Monkey Do 20:10 - See The Sea 20:15 - My Animal Family 20:30 - Benjamin’s Farm 20:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:00 Bob the Builder 21:10 - Thomas and Friends 21:25 - Bob the Builder 21:35 - Fireman Sam 21:45 - Igloo-Gloo 22:00 - Kipper 22:10 - Dougie in Disguise 22:20 - Barney and Friends. Disney Channel 08:00 - Austin and Ally 08:25 - Shake It Up 09:15 - The Suite Life on Deck 09:40 - The Suite Life on Deck 10:05 - My Babysitter’s a Vampire 10:30 - My Babysitter’s a Vampire 10:55 - Jessie 11:45 - ANT Farm 12:35 - Wizards of Waverly Place 13:25 - Shake It Up 13:50 - Austin and Ally 14:15 - Jessie 14:40 - ANT Farm 15:00 - Toy Story (U) 16:20 - Austin and Ally 16:45 - My Babysitter’s a Vampire 17:10 - ANT Farm 17:35 Good Luck Charlie 18:00 - Jessie 18:30 - That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 - Hannah Montana 20:05 Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.
07>00 09>00 10<00 12>00 14>00 14.05
News Telebejg[ Strada Rjali .NET NET News Il-Mara tal-Lum
15>25 15>40 16>35 16>55
Telebejg[ Newsbuzz Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00
(b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00) Bozza tal-Mija Lift NET News Anali]i tal-A[bar Wheelspin NET News Mitqlu Deheb NET News
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 1 08:30 - FIA World Touring Champ. 09:00 - World Women’s Champ. Curling: Round Robin: Riga, Latvia (live) 10:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 10:45 FIS WC Nordic Ski Jumping: Planica, Slovenia: HS 215 Qual. (live) 12:00 - UCI World Tour Cycling 12:45 - FIS WC Nordic Skiing 13:30 - World Women’s Champ. Curling: Round Robin: Riga, Latvia (live) 15:30 - UCI World Tour Cycling 16:00 - UCI World Tour Cycling: Tour of Catalunya: Stage 4 (live) 17:00 -
FIS WC Nordic Ski Jumping 18:00 - NextGen Series Football 19:00 - NextGen Series Football: QF (live) 21:00 - Fight Club 23:00 - European Tour Poker. Eurosport 2 07:30 - J League Football
08:30 UCI World Tour Cycling 09:30 NextGen Series Football 11:00 FIS WC Nordic Skiing 12:00 FIS WC Nordic Ski Jumping 13:00 - UCI World Tour Cycling 14:00 - NextGen Series Football 15:00 - Australian Rules Football 17:00 - The Euroleague Basketball Show 17:30 - Campus 18:00 - Agipi Masters Billiards: QFs (live) 20:00 - Armwrestling 20:30 - Double Dutch 21:00 Agipi Masters Billiards: QFs (live) 23:00 - FIS WC Nordic Ski Jumping. GO Sports 1 07:00 - PGA European Tour: Maybank Malaysian Open: Day 1 (live) 11:00 - Serie A: Rd 29: Napoli v Atalanta 13:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: F. 16:00 Barclays PL: PL World 16:30 PGA European Tour: Maybank Malaysian Open: Day 1 20:30 Barclays PL: Wk 31: Chelsea v West Ham Utd 22:30 - FIFA Futbol Mundial 23:00 - PGA European Tour: Avantha Masters: Day 4. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - PGA European Tour: Avantha Masters: Day 4 13:00 Trans World Sport 14:00 Barclays PL: Wk 31: Tottenham H v Fulham 16:00 - Ligue 1: Rd 29: AS Saint-Etienne v Paris St-Germain 18:00 - Serie A: Rd 29: Roma v Parma 20:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: Final 23:00 - The Six Nations 2013: Wales v England 01:00 - Barclays PL: Wk 31: Everton v Man. C.
GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - PGA European Tour: Avantha Masters: Day 4 15:00 Trans World Sport 16:00 Barclays PL: Wk 31: Tottenham H v Fulham 18:00 - Ligue 1: Rd 29: AS Saint-Etienne v Paris StGermain 20:00 - Serie A: Rd 29: Roma v Parma 22:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: F. 01:00 The Six Nations 2013: Wales v England. Melita Sports 1 Bundesliga: 08:00 - Borussia Dortmund v Sport-Club Freiburg (r) 09:55 - Borussia Mon’bach v Hannover 96 (r). 11:50 - FA Cup 6th Rd: Everton v Wigan (r) 13:50 - 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 15:55 Volleyball Champ. League Magazine: The Big Hit (r) 16:30 - America's Cup: Newport: Day 2 (r) 18:10 - Bundesliga: Borussia Dortmund v Sport-Club Freiburg (r) 20:10 - FA Cup 6th Rd: Man. Utd V Chelsea (r) 22:10 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: France v Netherlands (r) 23:55 America's Cup: Newport: Day 2 (r) 01:29 - Bundesliga: Borussia Mon’bach v Hannover 96 (r). Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: Newport: Day 1 (r) 14:05 - Swedish ATG Horse Racing: V4 Race Meetings 15:10 - Bundesliga: Borussia Dortmund v Sport-Club Freiburg (r) 17:05 - FA Cup 6th Rd: Man. Utd V Chelsea (r) 19:05 Volleyball Champ. League Magazine: The Big Hit (r) 19:35 - FIFA Beach Soccer WC Qual.: France v Netherlands (r) 20:55 2012 Alpari World Match Tour: Korea: Day 1 (r) 23:00 - Swedish ATG Horse Racing: V65 Race Meetings 01:35 - Volleyball Champions League Magazine: The Big Hit (r). Malta Stars 08:00 - Malta Rugby Football Union (r) 09:40 - MFA Futsal League: Valletta v Zejtun (r) 10:55 - BOV PL: Valletta v Birkirkara (r) 12:55 - Melita GFA 1st Division (r) 14:50 Football Nurseries (r) 15:30 Malta Handball Association (r) 16:50 - Malta Basketball Assoc.: Siggiewi v Depiro (r) 18:10 Malta Rugby Football Union (r) 19:50 - Football Nurseries (r) 20:30 - Melita GFA 1st Division 22:15 - BOV PL: Valletta v Birkirkara (r) 00:15 - Malta Handball Association (r).
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
26 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Marsaxlokk
APPARTAMENT u penthouses bil - veduta tal ba[ar u tal - kampanja , lesti minn kollox bi tliet kmamar tas - sodda , tnejn tal - banju , k/ina kbiar u terrazzin 1 4 - il pied bi 11- il pied . Kollox tal - aqwa kwalità , servuti bil - lift sal garaxx . Prezz €11 2 , 000 ( Lm48 , 000) . Garaxx ta ’ karozza wa[da €1 6 , 000 ( Lm7 , 000) jew ta ’ tnejn
€28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.
Marsaxlokk
TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’ kwalità tajba, kemm tid[ol fih, Tliet kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tniffdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.
{a]- }ebbu;
DAR f ’ post /entrali u bl arja tag[ha . Prezz : €1 28 , 000 . ?emplu 79769677 .
{a] - }ebbu;
TERRACED house ;dida f ’ area sabi[a . Tliet qasab u nofs fa//ata b ’ 85 pied fond . Lesta minn kollox b ’ erba ’ kmamar tas - sodda , ]ew; kmamar tal - banju , k/ina , salott . Tajba wkoll g[all - i]viluppaturi . Min hu interessat i/empel 79066880 jew 270 1 5780 .
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-
parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// talir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-pranzu
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u Welsh dresser. €1350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
Ag[ti d-demm… u tkun qed tag[ti tama lil [addie[or
Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
27 FUTBOL
Balzan se jorganizzaw turnament internazzjonali
Marsa Trinity, Champions tal-Ewwel Divi]joni
IASC – INTER LEAGUE
Draw bejn i/-Champions Marsa u Msida Msida Red Stars. ...............1 Marsa Trinity.....................1
Kif kien mistenni, illog[ba bejn i/-Champions tal-Ewwel Divi]joni, Marsa u Msida kienet log[ba talog[la livell. Ftit ;img[at ilu Marsa Trinity [ar;u rebbie[a fuq Msida Red Stars u b’hekk [adu t-titlu tal-Ewwel Divi]joni. F’dan il-konfront ta’ bejniethom, it-tieni wie[ed f’inqas minn xahar, i]-]ew; na[at resqu ferm vi/in li jift[u liskor i]da ]-]ew; difi]i kienu ferm attenti. Ta’ min jinnota li lejn l-a[[ar sekondi talewwel taqsima Marsa Trinity laqtu l-mimduda. Fis-57 minuta Marsa marru fil-vanta;; permezz ta’ daqqa ta’ ras ta’ Farrugia wara di]attenzjoni mid-difi]a Misidjana. Lejn l-a[[ar g[axar minuti, Marsa dehru ferm g[ajjenin u Msida Red Stars, approfittaw biex minn free kick, ;abu d-draw fil-[in mi]jud. Referee: George Bitre
Reb[a komda
{amrun Liberty. ...............4 M;arr Falcons....................2
Fl-ewwel log[ba tal-;urnata {amrun Liberty fit-tieni konfront tag[hom fil-IASC Inter League g[elbu lil M;arr Falcons, tim li jilg[ab fitTieni Divi]joni. Il-{amruni]i wara biss tmien minuti marru filvanta;; meta Mangion g[eleb lill-goalkeeper ta’ M;arr. Dan il-goal deher li [asad lill-Im;arrin imma fil-25 minuta Grima kiseb id-draw g[al M;arr Falcons wara li inter/etta cross minn fuq ixxellug. Il-{amrunizi dehru mifxulin u appena re;g[et bdiet illog[ba, M;arr serqu ballun f’nofs il-grawnd u Grima re;a’ skurja fis-26 minuta. Fil-31 minuta, wara kontratttak sabi[ ta’ {amrun, Mangion kseb il-gowl taddraw u b’hekk it-timijiet da[lu jistrie[u 2-2. Wara biss tliet minuti fittieni taqsima, Azzopardi po;;a lil {amrun Liberty fuq
quddiem fit-38 minuta. {amrun baqg[u fuq l-attakk u dehru superjuri g[allavvesarji tag[hom biex b’hekk fil-45 minuta Sultana re;a’ ]ied l-iskor. Referee: Anthony Buhagiar Log[ba bilan/jata
Bir]ebbuga Tigers... ..........0 Mosta Gunners ..................0
Fit-tielet log[ba tal-;urnata Bir]ebbu;a Tigers, wie[ed mit-timijiet li g[adu kif ;ie promoss g[all-Ewwel Divi]joni, spi//a draw kontra Mosta Gunners. Dawn i]-]ew; timijiet kienu impenjati fi tmiem il;img[a f’din il-kompettizzjoni fejn Bir]ebbu;a ;ew draw ma’ Luqa Juniors filwaqt li Mosta [ar;u telliefa fil-konfront tag[hom kontra }urrieq Wolves. I]-]ew; timijiet kellhom i//ansijiet tag[hom imma lgoalkeepers kienu attenti. It-tieni taqsima kienet bilan/jata imma l-iskor a[[ari baqa` dak ta’ 0-0. Referee: Joseph Azzopardi
In-nursery ta’ Balzan se torganizza turnament internazzjonali, li se jsir fi tmiem il;img[a tal-G[id. Balzan, flimkien ma’ erba’ timijiet barranin se jkunu qed jikkompetu kontra xulxin. L-erba’ timijiet barranin li se jie[du sehem huma Prato, l-Akkademja Awstraljana ta’ Milan, Santa Sofia Calcio u Caltanisetta. Il-finali se tintlag[ab it-Tnejn l-1 ta’ April. Minbarra l-partiti, matul dawn l-erbat ijiem, il-kow/ tal-akkademja Awstraljana ta’
Milan, Francesco Zanoncelli se jmexxi seminar g[allkow/is ta’ dawn il-klabbs kollha. Dan is-seminar se jsir fil-grawnd ta’ Balzan. Zanoncelli li g[andu lli/enzja professjonali talUEFA, g[amel sitt snin imexxi lill-youths ta’ Milan u barra minn hekk lag[ab ukoll ma’ dan il-klabb. Dan l-a[[ar Balzan [atru lil Riccardo Tumiatti b[ala ddirettur tekniku tal-Klabb li ffirma kuntratt ta’ tliet snin f’Jannar li g[adda.
DARTS
Floriana u Pawla W. ikomplu bl-isfida Fil-kampjonat Nazzjonali tal-Ewwel Divi]joni tad-Darts Floriana Ajax JS Dimech u Pawla Wolves, komplew il-;lieda tag[hom g[ar-reb[ tat-titlu b’reb[iet barra minn darhom 5-3 fuq }abbar Southcliff u 6-2 kontra St. Joseph BC rispettivament. Issa g[andhom 44 punt kull wie[ed u g[al tmiem il-kampjonat fadal biss tliet partiti. Marsa St. Micheal’s Bar ]ammew it-tielet post b’reb[a f’darhom fuq Bu;ibba BC home ta’ 7-1, filwaqt li l-partita bejn Caccu SC u Juventutis Domus spi//at fi draw ta’ 4-4 Fit-Tieni Divi]joni Beland BC sa[[ew posthom f’ras il-klassifika meta issa fethu vanta;; ta’ tliet punti, b’reb[a 5-3 away g[and Xuereb Installations. Manchester Conquest Bar qab]u fit-tieni post b’reb[a 6-2 g[and Johnny’s Bar. Mqabba Lilly BC jinsabu fit-tielet post meta home ;arrbu telfa kbira ta’ 7-1 kontra PO’s Bar. Bormla BC u Duke of Conought BC spi//aw fi draw 4-4. Fit-Tielet Divi]joni Cospicua Dynamos [adu l-promozzjoni b’reb[a g[and Cock s SC 6-2. Floriana Ajax Munchie Pub ]ammew [ames punti vanta;; f’ras il-klassifika meta f’darhom g[elbu lil Education Bar 5-3. Sagra Familja BC ]ammew t-tielet post meta f’darhom ukoll g[elbu lil Bormla BC 6-2, filwaqt li fla[[ar partita Mosta BC g[elbu lil-Ta’ Peppi’s Bar 8-0.
SWAN
I/-Champions Valletta SP jeg[lbu lil Senglea Fi tmiem il-;img[a tkompla l-kampjonat tas-SWAN fejn saru erba’ partiti mill-Ewwel Divi]joni u ]ew; partiti o[ra mill-kampjonat tat-Tieni Divi]joni.
Valletta St.Pauli Peugeot .................4 Senglea Gunners ..............................1
I/-champions renjanti Valletta St.Pauli Peugeot g[elbu lil Senglea Gunners 4-1 u b’hekk il-Beltin kisbu double fuq il-Gunners. Din kienet partita movimentata bilballun tiela’ u nie]el bil-Beltin dejjem kmandi assoluti tal-partita. Wara 15-il minuta Valletta fet[u l-iskor permezz ta’ Alexander Ribic. Il-Beltin komplew jamministraw ilvanta;; u fis-26 minuta rduppjaw permezz ta’ Antonio Camilleri u da[lu jistrie[u 2-0 minn fuq. Fit-tieni taqsima l-Isla [ar;u aggressivi u fl-40 minuta naqqsu l-iskor permezz ta’ Justin Camilleri imma lBeltin wettqu reazzjoni u fit-43 minuta kabbru l-vanta;; permezz ta’ Antonio
Camilleri li kiseb doppjetta personali. Valletta ssi;illaw ir-reb[a fis-56 minuta meta Kevin Vella b’azzjoni personali kompla javvanza u tefa’ firrokna tax-xibka g[al skor finali ta’ 4-1. Referee - George Bitri
ming[ajr risposta permezz ta’ Jurgen Pace, Matthew Buttigieg u Roderick Mallia. Referee - Rennie Camilleri
permezz ta’ Daniel Cremona u g[axar minuti wara kabbru l-vanta;; b’gowl ie[or ta’ Claudio Sultana. Referee - Lorry Sammut
I]ommu t-tamiet [ajjin
Reb[a importanti
Reb[a kbira
Lija-Iklin AFC ]ammew [ajjin ittamiet tag[hom li jistg[u jispi//aw b[ala runners-up fil-kampjonat meta g[elbu lil }ejtun Waterline Restaurant 2-0. Dawn issa fet[u vanta;; ta’ tliet punti fuq Senglea Gunners u l-konfront li jmisshom hu delikat [afna kontra /-Champions Valletta. }ejtun, b’din it-telfa issa jridu joqog[du attenti li ma jid[lux f’periklu tar-relegazzjoni meta g[at-tmiem fadal ]ew; log[biet. Sa tmiem l-ewwel taqsima l-iskor baqa’ ma nfeta[x anke jekk Lija-Iklin dejjem kienu aktar avverturu]i. Hekk kif bdiet it-tieni taqsima LijaIklin marru fil-vanta;; fit-42 minuta
Dingli E .............................................7 Ta’ Giorni W. MMS ........................1
Dingli Eagles g[elbu lil Ta’ Giorni Wolves MMS bl-iskor konvin/enti ta’ 7-1. Din kienet partita bla storja g[ax Dingli kienu superjuri g[all - avver sarji fejn sa tmiem l - ewwel taqsi ma kienu di;à fet[u vanta;; komdu ta ’ tliet gowls skurjati minn Matthew Pace . Fit-tieni taqsima Ta’ Giorni Wolves [ar;u fuq l-offensiva u fid-39 minuta nag[taw penalty biex mill-11-il metru Nicholas Camilleri naqqas l-iskor. Dingli re;g[u tefg[u kollox fuq lattakk u skurjaw erba’ darbiet o[ra
Lija#Iklin AFC..................................2 }ejtun Waterline R ..........................0
Qroqq Versity K. . ...........................1 Tarxien Cavalieri H.........................0
Fl-a[[ar partita fil-programm millEwwel Divi]joni bejn ]ew; timijiet li qed ji;;ieldu bis-s[i[ li jevitaw ir-relegazzjoni, Tal-Qroqq Versity Kasco g[elbu lil Tarxien Cavalieri Hotel bliskor ta’ 1-0. Din kienet partita akkanita u interessanti fejn [add ma ried jo[ro; tellief. Fit-tieni taqsima Tal-Qroqq Versity ]iedu l-isforzi tag[hom g[ax draw kien jiffavorixxi aktar lil Tarxien u wara li l-Versity resqu vi/in li jift[u liskor, fil-50 minuta marru fil-vanta;; b’mod meritat permezz ta’ gowl ta’ Robert Zammit. Minkejja l-isforzi ta’ Tarxien, iddifi]a ta’ Tal-Qroqq g[alqet tajjeb. Referee - Clifton Caruana
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
28 Sport FUTBOL G{AWDEX KAMPJONAT MELITA I DIVI}JONI
Nadur Youngsters dikjarati Champions Nadur Y
. ...........................3 . .................0
SK Victoria W
Nadur Youngsters [adu dak li riedu minn dan il-konfront, tliet punti li bihom matematikament ;ew dikjarati Champions ;odda G[awdxin g[all-[dax-il darba fl-istorja tag[hom. Irreb[a kienet mist[oqqa g[ax kienu huma li ddettaw illog[ob u b’hekk a//ertaw mit-titlu meta g[ad fadlilhom tliet log[biet o[ra. Dan jikkonferma l-konsistenza tan-Nadurin wara li fil-bidu reb[u t-Tazza Indipendenza u issa jinsabu f’]ew; finali o[ra u anke fis-semifinali tal-GFA Cup. Fit-22 minuta l-Youngsters kienu ferm vi/in li jift[u liskor meta minn kross ta’ Antunes, Charles Hili ]marka tajjeb i]da wa[du fil-kaxxa sab lil Ratto jo[ro; itajjar il-ballun. SK Victoria wie;bu fit-32 minuta b’pass ta’ Eric Nwankwo lejn Ajibade Adesina li b’xutt minn tarf il-kaxxa g[olla lmira. Nadur irrispondew [ames minuti wara minn korner qasir ta’ Stojanovic lejn Simoncic, id-difi]a Rabtija kklerjat qasir biex approfitta CLAUDIO ANTUNES li b’xutt sabi[ minn tarf il-kaxxa feta[ liskor. Nadur [ar;u a[jar fit-tieni taqsima biex wara erba’ minuti rduppjaw permezz ta’ CHARLES HILI wara azzjoni ta’ Antunes. IlWanderers wie;bu fil-[daxil minuta b’xutt ta’ Eman Bugeja salvat parzjalment minn Mark Grima bid-difi]a tkompli tbieg[ed il-periklu. Fl-20 minuta Antunes kien sfortunat meta kkonkluda mal-mimduda bir-ras. Fis-37 minuta Nadur g[amluhom tlieta bi ;miel ta’ xutt nofs dawra ta’ CLAUDIO
Nadur Youngsters reb[u l-Kampjonat G[awdxi g[all-11-il darba fl-istorja tag[hom Kif jinsabu I Div L
R
Nadur Y 15 12 Ker/em A 15 7 Xewkija T 15 6 SK Victoria W15 3 Victoria H 14 4 Sannat L 15 2
D
T
2 1 7 1 2 7 7 23 3 7 6 7
F
38 21 32 21 18 16
K Pti
11
9 32 18 23 29
38 28 20 15 12
ANTUNES wara kross ta’ Anthony Portelli biex kompla sa[[a[ postu fil-lista talaqwa skorers bi 13-il gowl. : M. Grima, J. Buttigieg P. Camilleri (F. Camilleri), S. Muller, C. Mercieca (S. Attard), A. Simoncic, C. Hili, M. Stojanovic, C. Antunes, A. Portelli, J. Portelli (B. Meilaq). : G. Ratto, J. P. Grima, D. Monday, F. Magrin, C. Sciortino, A. Adesina, B. Ocholeche (L. Dimech), S.F. Bajada, E. Bugeja, O. Farrugia (K. Mercieca), E. Nwankwo. : Jules Ngangue Nadur Y
SK Victoria W
Referee
Draw drammatiku g[al Sannat ..............................4 ............................4 Sannat Lions komplew birrimonta tag[hom li jevitaw irrelegazzjoni meta rnexxielSannat L
Xewkija T
hom jirkupraw ]vanta;; doppju b’gowls lejn it-tmiem u [adu draw importanti kontra Xewkija Tigers. Bil-punt miksub issa Sannat la[qu lil Xag[ra United fl-a[[ar post. Xewkija ma setax kellhom bidu a[jar fejn wara minuta fet[u l-iskor meta Rodney Buttigieg da[al fil-kaxxa bilkonklu]joni tkun ikklerjata minn Peter Buttigieg, bil-ballun ja[bat ma’ THIAGO DOS SANTOS u jispi//a ;ewwa. Sannat wettqu reazzjoni u flg[axar minuta kisbu d-draw meta minn pass ta’ Manwel Cordina, SUNDAY BAALA b’xutt fil-baxx mill-vi/in g[eleb lil Grech. I]da
Xewkija re;g[u [adu biss minuta biex marru mill-;did fuq quddiem meta mill-kross ta’ Thiago Dos Santos, DENE SHIELDS bir-ras xe[et ;ewwa. Fit-tieni taqsima Sannat [ar;u a[jar fejn wara minuta minn pass ta’ Cordina, Baala wara li qabe] difensur xe[et ftit g[oli. I]da l-istess SUNDAY BAALA kiseb id-draw minn penalty fil-[ames minuta wara hands ta’ Josmar Vella fuq xutt ta’ Josaih Buttigieg. I]da g[al drab’o[ra Xewkija ftit [adu [in biex re;g[u marru minn fuq meta ]ew; minuti wara THIAGO DOS SANTOS xe[et ;ewwa mill-vi/in wara kross ta’ Shields. Fl-g[axar minuta tTigers kabbru l-vanta;; meta din id-darba minn kross ta’ Dos Santos, DENE SHIELDS
]markat ma falliex minn metru bog[od. Fit-33 minuta Sannat re;g[u fil-partita meta SUNDAY BAALA wara freekick ta’ Andrew Debono birras xe[et ;ewwa u fit-43 minuta Sannat ;ustament akkwistaw id-draw meta minn freekick qasir ta’ Buttigieg lejn Bladder Vata u mill-kross tieg[u ]-]ag[]ug[ DANIEL BORG bir-ras xe[et ;ewwa. : A. Parnis, P. Buttigieg, A. Debono, M. Muscat, M. Cordina, J. Buttigieg, N. Micallef (D. Borg), R. Meilaq, D. Mercieca, B. Vata, S. Baala. : J. Grech, F.Xuereb, M. Xerri, J. Vella, J. Cefai, E. Vella, D. Shields, P. Rapa (C. Bugeja), R. Buttigieg, T. Dos Santos, W. Cassar. : Andre Arciola Sannat L
Xewkija T
Referee
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Sport 29 KAMPJONAT MELITA II DIVI}JONI
Reb[a tennistika g[al Oratory Oratory Y. ….......... ............6 St Lawrence S........ .............1
Oratory Youths kif kien mistenni ming[ajr wisq diffikultà g[elbu g[at-tielet darba f’dan il-kampjonat lil St Lawrence Spurs. B’hekk issa jonqoshom biss tliet punti mill-a[[ar tliet log[biet biex ikunu dikjarati Champions tat-Tieni Divi]joni. G[al darb’o[ra protagonista kien Shaun Attard li b’erba’ gowls sa[[a[ postu fl-ewwel post tal-aqwa skorers b’20 gowl. Il-Youths [ar;u b’iktar inizjattiva bi Spurs jiddefendu tajjeb. Imbag[ad kienu huma li [olqu l-ewwel okka]joni ta’ skor mal-kwarta log[ob b’xutt fil-baxx ta’ Mario Portelli salvat minn Fenech. Oratory wie;bu tmien minuti wara bi kross ta’ Christian Cardona lejn Johann Attard li kellu ddaqqa ta’ ras tieg[u mblukkata mid-difi]a. Fl-34 minuta l-Youths ing[ataw penalty wara li Laurant Pisani waqqaf b’idejh il-kross ta’ Johann Attard u mill-[dax il-metru SHAUN ATTARD feta[ l-iskor. St Lawrence wie;bu erba’ minuti wara bi frikik ta’ Mario Cutajar lejn Louis
Buttigieg li bir-ras indirizza g[al ;ewwa i]da l-ballun kien salvat minn Fenech. Qabel ilmistrie[ Daniel Bartolo talYouths u Lauran Pisani ta’ Spurs tke//ew wara li ;ew flidejn. Fit-tieni taqsima Oratory re;g[u a[jar fejn wara [ames minuti frikik ta’ Johann Attard lejn Martin Cremona li bir-ras g[olla l-mira. Fit-22 minuta i]da kienu Oratory li rduppjaw b’xutt angulat ta’ SHAUN ATTARD wara li kien ir/ieva ming[and Johann Attard. Huma kisbu t-tielet gowl fid-29 minuta b’xutt minn barra l-kaxxa ta’ SHAUN ATTARD u b’hekk kiseb tripletta personali. Huma komplew jinsistu fejn fis-36 minuta g[amluhom erbg[a b’xutt mill-vi/in tas-sostitut FRANK ATTA|RD wara kross mix-xellug ta’ Johann Attard. St Lawrence irnexxielhom jiskurjaw il-gowl ta’ konsolazzjoni fil-41 minuta b’xutt mill-vi/in tas-sostitut RYAN FARRUGIA wara ta[wida filkaxxa tal-Youths. I]da minuta mit-tmiem kienu Oratory li re;g[u skurjaw permezz ta’ FRANK ATTARD li [arab
Munxar vi/in il-promozzjoni
Munxar F. ….......................4 Qala Saints...........................1
Munxar Falcons jinsabu punt biss bog[od mill-promozzjoni meta fadlilhom ]ew; partiti g[al tmiem ilkampjonat. Madankollu lkisba tat-tliet punti kienet sofferta fejn kien bi tliet gowls lejn it-tmiem li akkwistaw tripletta fuq l-istess avversarji. Protagonista kien Oliver Curmi li skorja tripletta. Fit-18-il minuta kienu lMunxarin li ]blukkaw irri]ultat b’daqqa ta’ ras ta’ OLIVER CURMI wara frikik ta’ Michael Pace. Fit-tieni taqsima Munxar ipprovaw jikkontrollaw lillavversarji i]da wara g[axar minuti sofrew il-gowl taddraw meta minn frikik ta’ Mifsud, NATHAN PORTELLI mill-vi/in xe[et ;ewwa F’risposta immedjata ta’ Munxar minuta biss wara tilfu /ans tajjeb meta kellhom penalty g[al fawl talgowlkiper Buttigieg fuq Paul Anthony Attard i]da t-tentattiv mill-11-il metru ta’ Clayton Hili kien salvat tajjeb
mill-istess Buttigieg biex b’hekk patta tal-i]ball ta’ qabel. Fl-34 minuta Munxar filvanta;; permezz ta’ xutt millvi/in tal-i]markat OLIVER CURMI. Hawn Qala dehru mifxula u minn dan approfittaw il-Falcons fejn fis-36 minuta re;a’ kien OLIVER CURMI li g[eleb lil Buttigieg wara li kien ir/ieva ming[and Daniel Pace biex g[aqqad ittripletta tieg[u. Mad-90 minuta ssi;illaw irreb[a prezzju]a meta minn pass tas-sostitut Keith Xerri, wara azzjoni tajba ta’ Daniel Pace, JOSEPH GRIMA xe[et ;ewwa mill-vi/in. Munxar F: D. Spiteri, P. Cardona (K. Xerri), K. Borg, P.A. Attard (R. Hili), M. Pace, C. Bugeja, O. Curmi, G. Sillato, J. Grima, C. Hili (D. Borg), D. Pace. Qala Saints: F. Buttigieg, N. Portelli, M. Zerafa, J. Xerri, M. Buttigieg, P. Falzon, A. Vella, M. Mifsud, C. Mifsud (C. Caruana), J. Buttigieg, S. Muscat. Referee: Paul Apap
Kif jinsabu II Div
L R Oratory Y 15 14 Munxar F 16 13 Ghajnsielem 15 10 Qala Saints 15 5 St Lawrence S15 3 }ebbu; R 15 2 G[arb R 15 2
D T 1 0 0 3 0 5 2 8 3 9 2 11 0 13
F 62 43 34 16 28 14 9
K Pti 9 43 16 39 21 30 24 17 35 12 50 8 51 6
tajjeb u wara li evita l-[ar;a tas-sostitut gowlkiper Daniel Spiteri, xe[et f’lasti vojta. }ew; minuti fuq il-[in issi;illaw ir-rebha kbira permezz ta’ SHAUN ATTARD li g[aqqad in-nofs tu]]ana. Oratory Y: E. Fenech, C. Attard, C. Cardona (M. Mumford), M. Xerri, M. Cremona, K. Farrugia, S. Attard, F. Cini (F. Attard), J. Attard (A. Sacco), J. Tabone, D. Bartolo. St Lawrence S: S. Micallef (D. Spiteri), M. Portelli, V. J. Saliba, J. Micallef, F. Grima, L. Pisani, M. Cutajar (D. Borg), L. Buttigieg, M. Sciberras (R. Farrugia), J. Debrincat, J. Thewma. Referee: George Portelli
Nwankwo BOV Player tax-Xahar L-attakkant ta’ SK Victoria Wanderers Eric Nwankwo huwa l-BOV plejer tax-xahar g[al Frar. Il-plejer Ni;erjan kien strumentali biex g[en lil Victoria Wanderers jitilg[u fit-tielet post fl-Ewwel Divi]joni b’serje ta’ wirjiet kbar. Matul Frar Nwankwo skorja ]ew; gowls kontra Xag[ra United u gowl kull wie[ed kontra Xewkija Tigers u Ker/em Ajax. Jack Thewma, Maniger tal-Bank of Valletta tal-ferg[a t’G[awdex, ippre]enta t-trofew ta’ Frar lil Nwkano. Lattakkant g[a]el lil Arka Foundation biex jibbenefikaw millg[otja marbuta mal-premju. `
Reb[a kbira g[all-Blacks G[arb R. ….........................1 G[ajnsielem.........................6
G[ajnsielem irnexxielhom jiksbu t-tielet reb[a kontra G[arb Rangers biex sa[[ew posthom fit-tielet post bil-possibbiltà li jilag[bu f’decider fi tmiem tal-kampjonat kontra ssitt tim klassifikat fl-Ewwel Divi]joni. G[arb ippruvaw jag[lqu fuq wara b’G[ajnsielem ikollhom jistennew sat-23 minuta biex fethu l-iskor b’xutt minn barra l-kaxxa ta’ STEFAN AZZOPARDI. Imbag[ad irduppjaw tliet minuti millmistrie[ b’xutt ta’ CHARLON GRIMA wara su;;eriment ta’ Joseph Attard. It-tieni fazi baqg[et fuq listess binarju. Madankollu fid19-il minuta G[arb naqqsu liskor b’xutt ta’ ORLANDO ATZORI. I]da G[ajnsielem ftit taw /ans lill-avversarji tant li fit-22 minuta kabbru lvanta;; meta wara azzjoni bejn Robert Grima u Joseph Attard, KENNY HILI g[eleb lil Micallef. Il-Blacks g[amluhom erbg[a fid-29 minuta b’xutt tajjeb tas-sostitut DAMON HILI imbaghad il-captain ta’ G[ajnsielem JOSEPH
ATTARD ni]]el ismu fost liskorers [ames minuti wara u fl-ewwel minuta tal-[in mi]mum ROBERT GRIMA g[aqqad in-nofs tu]]ana. G[arb R: G. Micallef, C. Mercieca, H. Grech, N. Theuma, S. Azzopardi, J. Muscat, C. Azzopardi, O.
Atzori, F. Azzopardi, R. Zammit, C. Attard. G[ajnsielem: R. Sammut, K. Hili, C. Grima (D. Hili), J. Grech, Ro. Grima, C. Dingli, S. Azzopardi, A. Xuereb, J. Attard, G. Cutajar (Ry. Grima), M. Le Prevost (J. Xerri). Referee: Joseph Camilleri
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
30 Sport
L-INGILTERRA
Liverpool jitilfu lil Allen sa tmiem l-ista;un
Giorgio Chiellini
TAZZA TAD-DINJA 2014
Chiellini dubju] g[al kontra Malta Id-difensur internazzjonali Taljan Giogio Chiellini hu dubju] g[all-partita kontra Malta li se tintlag[ab nhar itTlieta 26 ta’ Marzu. Dan wara li fi tmiem il-;img[a we;;a’ l-g[aksa fir-reb[a ta’ 2-0 li Juventus kisbu barra minn darhom kontra Bologna. Chiellini se jitlef il-log[ba ta’ [biberija tal-lejla bejn lItalja u l-Bra]il u jekk ma jil[aqx jirkupra jitlef anke llog[ba f’Ta’ Qali. Il-log[ba bejn il-Bra]il u l-Italja se tintlg[ab fl-I]vizzera.. Il-Kamerun jitlef tliet players strumentali
G[all-partita kontra t-Togo, il-Kamerun se jkollu nieqes lil Aurelien Chedjou, Dany Nounkeu u lil Benoit AssouEkotto. Chedjou u Nounkeu, it-tnejn ta’ Galatasaray, ittnejn kienu di;à b’injury meta ng[aqdu mal-kumplament tat-tim filwaqt li AssouEkotto qal li mhux se jkun disponibbli g[al-log[ba ta’ nhar is-Sibt min[abba ‘ra;unijiet familjari’. B[alissa l-Kamerun jinsab fit-tielet post fi Grupp I, ]ew; punti fuq l-istess Togo. Dawn tal-a[[ar g[adhom iridu jirb[u log[ba.
Intant, l-attakkant Didier Drogba irid ja[dem biex jer;a’ jirba[ post fit-tim nazzjonali tal-Kosta tal-Ivorju. Dan qalu l-kow/ tat-tim nazzjonali Sabri Lamouchi ftit jiem wara li [alla lil Drogba barra mill-iskwadra li se tilg[ab partita valida mirrawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja kontra l-Gambja. “Drogba hu player kbir imma wie[ed irid jg[id li f’dawn l-a[[ar tmien xhur bidel diversi klabbs u l-wirjiet tieg[u ma kinux konsistenti. Irid ja[dem biex jer;a’ jikseb post fit-tim, anke jekk hu l-captain tat-tim,” qal Lamouchi. Lamouchi kompla billi qal li hu konvint li Drogba se jer;a’ jil[aq il-forma li hu rinomat g[aliha u la darba jag[mel hekk dan se jkun, b[al ma dejjem kien, pedina importanti tat-tim. B[alissa Drogba qed jilg[ab ma’ Galatasaray wara li lag[ab fi/-?ina ma’ Shanghai Shenhua. Jinnega tensjoni bejn il-players
Il-midfielder ta’ Barcelona Sergio Busquets qal li
m’hemm l-ebda tensjoni bejn il-players ta’ Barcelona u bejn dawk ta’ Real Madrid fliskwadra nazzjonali Spanjola. Busquets qal dan ftit jiem qabel ma Spanja tilg[ab ]ew; log[biet validi mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni, wa[da kontra l-Fillandja u l-o[ra kontra Franza. B[alissa kemm Spanja kif ukoll Franza g[andhom l-istess punti u Busquets qal li l-log[ba f’Pari;i se tkun qisha finali. “Il-players tag[na u ta’ Real Madrid qeg[din ja[dmu id f’id biex jil[qu g[an wie[ed. Nafu nag[mlu distinzjoni bejn klabb u nazzjon. Irridu niftakru li qed nilag[bu biex nikkwalifikaw g[atTazza tad-Dinja u eventwalment niddefendu t-titlu li rba[na fl-2010 fl-Afrika t’Isfel,” qal Busquets. Il-goalkeeper Iker Casillas x’aktarx se jitlef dawn il-partiti hekk kif dan g[adu kemm irritorna g[at-ta[ri; wara li kiser subg[u. Barra minn hekk id-difensur Puyol ukoll se jkun nieqes min[abba li ri/entement kien operat f’irkopptu. Il-midfielder ta’ Barcelona, Xavi irritorna fittim wara li rkupra minn injury fil-hamstring.
Il-midfielder ta’ Liverpool Joe Allen se jkun operat fi spalltu g[al injury li ilu j;orr g[al perjodu twil u li se t[allih barra g[all-kumplament tal-ista;un. Allen it-Tnejn irtira milliskwadra nazzjonali ta’ Wales g[all-partiti ta’ kwalifikazzjoni mit-Tazza tadDinja tal-2014 kontra lIskozja u l-Kroazja u se jkun operat illum bil-g[an li jil[aq ikun tajjeb g[all-bidu ta’ sta;un ;did fil-Premier. Il-midfielder ta’ 23 sena re;a’ sofra minn din l-injury f’Ottubru u minn dakinhar kien qed jilg[ab mu;ug[. L-injury tieg[u baqg[et sejra g[all-ag[ar u s-Sibt li g[adda kellu jinbidel fit-telfa 3-1 g[and Southampton. Lampard se jiddiskuti l-futur ma’ Hodgson
Il-midfielder ta’ Chelsea Frank Lampard qal li jekk jag[]el li jmur jilg[ab flIstati Uniti jitkellem malkow/ nazzjonali talIngilterra Roy Hodgson dwar
jekk postu fit-tim nazzjonali jkunx mhedded jew le. Dawn il-kummenti ta’ Lampard waslu wara li l-istess Hodgson qal lil Lampard li jkun a[jar g[all-karriera tieg[u li jibqa’ jilg[ab flEwropa. Xhur ilu Chelsea [abbru li mhux se j;eddu lkuntratt ta’ Lampard u hemm spekulazzjonijiet li Lampard se jmur jilg[ab ma’ LA Galaxy fl-Istati Uniti. “Naf x’qal Hodgson u jekk nidde/iedi li nilg[ab fl-Istati Uniti rrid nitkellem ma’ Hodgson,” qal Lampard. Lampard qed jimmira li j]omm postu fit-tim nazzjonali Ingli] li sena o[ra se jie[u sehem fit-Tazza tadDinja li se ssir fil-Bra]il. Ilmidfielder ta’ Chelsea hu parti mit-tim li fil-jiem li ;ejjin se jilg[ab kontra San Marino u l-Montenegro. S’issa Lampard lag[ab 94 darba mal-Ingli]i u qal li jixtieq jing[aqad mal-lista ta’ players li lag[bu 100 darba jew aktar mat-tim nazzjonali Ingli].
PARTITA TA’ {BIBERIJA
Illum l-Italja v Bra]il Illejla l-Italja se tilg[ab partita ta’ [biberija kontra lBra]il fl-I]vizzera u t-tim ta’ Prandelli se jkun qed jipprova jeg[leb lill-Bra]il g[all-ewwel darba f’dawn l-a[[ar 30 sena. L-a[[ar darba li l-Italja [ar;et rebbie[a kontra l-Bra]il kien waqt it-Tazza tad-Dinja tal1982 li kienet saret fi Spanja. G[a]-]ew; timijiet dan se jkun test importanti g[al ]ew; timijiet li dan is-sajf se jkunu qed jie[du sehem fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet. IlBra]il, min[abba li se jorganizza t-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra mhux qed jilg[ab log[ob validu mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni filwaqt li lItalja, [amest ijiem wara li tilg[ab kontra l-Bra]il, tilg[ab f’Ta’ Qali kontra Malta f’dik li se tkun partita valida mir-
rawnd ta’ kwalifikazzjoni. It-Taljani se jkollhom liddifensur Chiellini nieqes min[abba li dan we;;a’ ma’ Juventus fi tmiem il-;img[a. Ta’ min jinnota li f’din l-a[[ar sena l-Bra]il reba[ biss log[ba minn [ames partiti kontra pajji]i li qeg[din fl-ewwel g[axar po]izzjonijiet tar-rankings mondjali tal-FIFA. Din luniku reb[a kienet dik ta’ 2-1 kontra l-Ar;entina. Il-Bra]il huma mmexxija minn Luis Felipe Scolari wara li dan [a post Menezes ftit tax-xhur ilu. Fl-ewwel log[ba tieg[u minn meta irritorna fittmun, Scolari tilef 2-1 kontra l-Ingilterra filwaqt li l-Italja, luniku log[ba ta’ [biberija li lag[bet din is-sena, kienet dik kontra l-Olanda meta dakinhar l-iskor finali kien 1-1.
FUTBOL
Platini ma jaqbilx ma’ Blatter Il-President tal-UEFA Michel Platini qal li ma jaqbilx mal-President tal-FIFA, Sepp Blatter meta dan tala[[ar qal li l-identità talKampjonati Ewropej se tintilef jekk dawn jibdew isiru f’diversi bliet madwar lEwropa.
Xhur ilu l-UEFA [abbret li l-Euro 2020 se ssir fi 13-il belt fl-Ewropa u Blatter qal li ma tog[;bux l-idea g[ax, skont hu, it-turnament jitlef l-identità tieg[u. “Kull de/i]joni li tie[u lUEFA tittie[ed wara [afna diskussjonijiet ma’ kull
asso/jazzjoni fil-kontinent. Jekk Blatter ma jaqbilx malfatt li l-EURO ssir f’[afna bliet mhux qed jaqbel ma’ dawk l-asso/jazzonijiet kollha,” qal Platini. F’Jannar Blatter attakka lill-UEFA min[abba li irri;ettat proposta ta’ rifor-
ma fi [dan il-FIFA. “Hu veru li l-UEFA ma qablitx mal-proposta imma rrid infakkar lil Blatter li lUEFA taqbel ma’ tliet kwarti tar-riformi li ipproponiet il-FIFA. Hu ridikolu li wie[ed jg[id li l-UEFA hi konservattiva,” kompla jg[id
Platini. Platini qal li r-relazzjoni tieg[u ma’ Blatter hi wa[da tajba, anke jekk ma jaqblux fuq diversi su;;etti. Hu mifhum li fl-2015, Platini stess se jikkontesta g[allelezzjoni ta’ President talFIFA.
IN-NAZZJON Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
Sport 31 FUTBOL
Beckham l-aktar player im[allas Skont statistika pubblikata mir-rivista France Football, dan l-ista;un, Beckham se jkun l-aktar player im[allas fid-dinja. F’Jannar Beckham ing[aqad ma’ PSG ming[and LA Galaxy u [abbar li mhux se jie[u salarju ming[and ilklabb Fran/i]. Minkejja li Beckham mhux qed ikun im[allas minn PSG, din issena, se jir/ievi madwar 36 miljun ewro li se jkunu ;ejjin ming[and l-ex klabb tieg[u LA Galaxay u minn kuntratti ma’ diversi sponsors. Li kieku Beckham a//etta li jit[allas minn PSG dan kien ikollu madwar tliet miljun ewro o[ra ma’ dan l-ammont. Ta’ min jinnota li ftit tal;img[at ilu [ar;et statistika li uriet li Beckham hu anke laktar player sinjur fid-dinja, anke jekk dan g[andu 37 sena. It-tieni l-aktar player im[allas dan l-ista;un se jkun l-attakkant ta’ Barcelona Lionel Messi. Messi, li f’Jannar li g[adda reba[ ilBallun tad-Deheb se jir/ievi madwar 35-il miljun lira ewro. Il-winger ta’ Real Madrid Cristiano Ronaldo hu t-tielet l-aktar player im[allas dan lista;un. Il-winger Portugi] se jir/ievi madwar 30 miljun ewro. Ta’ min jinnota li laktar [ames players im[allsin din is-sena ma jilag[bux fil-
Premier. Filwaqt li r-raba’ laktar player im[allas din issena hu Samuel Eto’o ta’ Anzhi, il-[ames l-aktar player im[allas dan l-ista;un hu Neymar li jilg[ab ma’ Santos fil-Bra]il. I/-champions Ingli]i Man City g[andhom erba’ players li qeg[din fost l-aktar 15-il player im[allsa fid-dinja. Dawn huma Sergio Aguero, Yaya Toure, Carlos Tevez u David Silva. Dawn bejniethom jaqilg[u 68 miljun ewro. Intant, l-aktar kow/ im[allas din is-sena hu José Mourinho ta’ Real Madrid. Leks kow/ ta’ Porto, Chelsea u Inter se jir/ievi 14-il miljun ewro filwaqt li t-tieni l-aktar kow/ im[allas se jkun Carlo Ancelotti, kow/ ta’ PSG. L-eks kow/ ta’ Milan se jir/ievi s-somma ta’ madwar 12-il miljun ewro fis-sena. Ittielet l-aktar kow/ im[allas fid-dinja hu l-eks kow/ nazzjonali tal-Italja Marcelo Lippi li b[alissa qed imexxi lill-klabb ?ini] ta’ Guangzhou Evergrande. Lippi se jir/ievi s-somma ta’ madwar 11-il miljun ewro. Ironikament, anke jekk dan tke//a minn ma’ Liverpool, Kenny Dalglish hu l-[ames laktar kow/ li din is-sena se jkun im[allas. L-eks player se jkollu salarju ta’ 10.8 miljun ewro f’sena.
L-aktar playes im[allsa fid-dinja
1. David Beckham - PSG €36m 2. Lionel Messi – Barcelona - €35m 3. Cristiano Ronaldo - Real Madrid - €30m 4. Samuel Eto’o – Anzhi €24m 5. Neymar – Santos €20m 6. Sergio Aguero Manchester City - €19m 7. Wayne Rooney Manchester United - €18m 8. Zlatan Ibrahimovic – PSG - €17.5m 9. Yaya Toure - Manchester City - €16.6m 10. Fernando Torres – Chelsea - €16.3m 11. Carlos Tevez Manchester City - €16.2m 11. David Silva Manchester City - €16.2m 13. Kaka - Real Madrid €14.5m 14. Bastian Schweinsteiger - Bayern Munich - €14m 15. Philipp Lahm - Bayern Munich - €13.m
L-aktar [ames kow/is im[allsa
1. José Mourinho - €14m 2. Carlo Ancelotti - €12m 3. Marcelo Lippi - €11m 4. Guus Hiddink - €10.8m 5. Kenny Dalglish - €10m
Is-Sibt issir ir-Regatta tal-31 ta’ Marzu Nhar is-Sibt li ;ej 23 taxxahar, fil-Port il-Kbir se ssir l-34 edizzjoni tar-Regatta tal31 ta’ Marzu li tibda fl-12 p.m. Din se tkun is-seba’ edizzjoni minn kemm ilha rRegatta ti;i organizzata millKunsill Malti g[all-Isport u se ssir is-Sibt li ;ej mhux fil-jum tag[ha peress li l-{add ta’ wara se jkun Jum l-G[id. Min[abba f’hekk ir-Regatta se tibda wkoll fl-12 p.m. min[abba li ma tkunx g[ada nqalbet is-sieg[a. G[al din l-edizzjoni li se ter;a’ tkun simili g[al dik ta’ Jum il-Vitorja, se jsiru g[axar ti;rijiet, [amsa minn Kategorija Open u [amsa o[ra minn Kategorija B. Il-klabbs kollha se jer;g[u jie[du sehem fejn wara qbil li sar bejn il-klabbs, ;ie de/i] li l-klabb ta’ Bir]ebbu;a jie[u sehem biss f’Kategorija B. Ilklabbs l-o[ra parte/ipanti
huma l-Isla, Bormla, il-Birgu, il-Kalkara, il-Marsa, Marsamxett. Fl-ewwel impenn uffi/jali tieg[u b[ala Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Isport, Stefan Buontempo qal li r-Regatta hi wa[da mill-attivitajiet sportiv l-aktar g[al qalbu kif g[andha tkun g[al kull Malti u G[awdxi g[aliex hi xi [a;a tradizzjonali tal-poplu ta’ din il-g]ira. Hu qal li l-Gvern hu impenjat li jg[in lill-klabbs kollha u lil dawk involuti fir-Regatta biex anke din tkun ni//a ta’ turi]mu sportiv u b’hekk ilklabbs jo[or;u l-a[jar tag[hom. Semma wkoll kif mill-;img[a d-die[la se jkun qed jiltaqa’ mal-klabbs tarRegatta wie[ed wie[ed biex jiddiskuti l-[ti;ijiet tag[hom u fejn ]baljaw jirran;aw g[arRegatta ta’ Settembru, waqt li
[e;;e; lill-klabbs biex jinvolvu ru[hom f’;emella;; ma’ klabbs o[ra. Buontempo qal li j[oss g[afsa ta’ qalb li r-Regatta m’g[adhiex popolari b[alma kienet qabel u l-Gvern jinsab impenjat li jer;a’ jag[ti l[ajja lil dan l-isport tradizzjonali g[aliex ir-Regatta wkoll tag[mel parti mirri;enerazzjoni tal-in[awi talPort il-Kbir. Waqt l-istess konferenza t[abbar li l-klabb ta’ Bormla kien iffinalizza ftehim ta’ ;emella;; mas-St. Michael’s Rowing Club tal-Irlanda. Ta’ min ifakkar li l-Isla u lMarsa huma l-holders ta’ din ir-Regatta wara li s-sena lo[ra spi//aw it-tnejn fl-ewwel post fil-klassifika finali bi 58 punt. G[all-Isla dan kien lg[axar u d-disa’ darba g[al Marsa. L-Isla kienu reb[u wkoll Kategorija B.
David Beckham, l-aktar player im[allas din is-sena
DIXXIPLINA
Sitta tal-Premier sospi]i log[ba
Sitt plejers tal-Premier ;ew sospi]i log[ba kull wie[ed mill-Kummisarju tadDixxiplina wara l-partiti ta’ tmiem il-;img[a. Dawn huma Renato Conceicao ta’ Balzan, George Gribbon ta’ Melita, Kris Thackray u Leighton Grech ta’ Qormi, Manuel Caruana ta’ Tarxien Rainbows u Luke Dimech ta’ Valletta. Mill-Ewwel Divi]joni kienu erbg[a l-plejers sospi]i log[ba, Evair Grech (Dingli S.), Steven Meilak (G]ira Utd), Jesmond Caruana (Lija A.) u Michael Johnson (St. Andrews). Mit-Tieni u t-Tielet
Divi]joni l-ag[ar li marru kienu Davide Mula (Qrendi) u l-kow/ ta’ Senglea Dennis Fenech li t-tnejn ;ew sospi]i ]ew; partiti kull wie[ed fitTielet Divi]joni. :ew sospi]i wkoll log[ba kull wie[ed Stephen Plumpton (Fgura Utd), Edmond Lapira (G[arg[ur), Ryan Zammit u Chris Cuschieri (San :wann), John Nwoba (}ebbu; R.), Randall Vella (Kalkara FC), Nikola Slavtchev (Luqa SA), Josef Felice (Marsa), Vince Camilleri u Rodney Galea (Senglea), Lee Schembri (Sirens), u Miguel Agius (Ta’ Xbiex).
G{AWM
Nugent i[alli t-tim nazzjonali Leigh Nugent irtira millkariga ta’ kow/ tat-tim nazzjonali tal-g[awm talAwstralja, ftit ;img[at wara li ;ie ]velat li f’dan it-tim kien hemm im;iba mhux xierqa qabel l-Olimpjadi ta’ Londra. It-tim Awstraljan ;ab l-ag[ar ri]ultat f’dawn l-a[[ar 20 sena. “F’dawn l-a[[ar sitt xhur saret [afna pressjoni fuq Nugent u dan ma fela[x g[aliha. Nugent stess talab biex jirri]enja mill-kariga,” spjega lPresident tal-Federazzjoni talG[awm Barclay Nettlefold. Rapporti li [ar;u ftit ;img[at wara l-Olimpjadi ]velaw li diversi membri tattim nazzjonali, waqt il-kamp ta’ ta[ri; li sar qabel lOlimpjadi, spi//aw fis-sakra u sa[anistra ammettew li g[amlu u]u minn sustanzi pprojbiti. Nugent kien il-kow/ tat-tim li waqt l-Olimpjadi ta’ Ateni
tal-2004 spi//a reba[ ammont kbir ta’ medalji tad-deheb. Meta [ar;u dawn ir-rapporti Nugent qal li dawn kienu ese;erati i]da aktar ma g[addew ;img[at il-pressjoni fuq Nugent kompliet i]]id. Nettlefold qal li issa jrid jin[atar kow/ temporarju li jmexxi lit-tim li se jie[u sehem fil-Kampjonati Nazzjonali li se jsiru bejn is-26 ta’ April u t-3 ta’ Mejju fil-belt ta’ Adelaide. Nettlefold [alla l-bieb miftu[ g[al Nugent u qal li ikun unur g[all-Federazzjoni li dan jer;a’ jmexxi lit-tim nazzjonali. Il-kuntratt ta’ Nugent kien jintemm fi tmiem din is-sena u fl-istess kuntratt kien hemm klawsola fejn Nugent seta’ g[a]el li j;edded il-kuntratt bi tliet snin biex b’hekk imexxi lit-tim nazzjonali waqt lOlimpjadi tal-2016 li se jsiru fil-Bra]il.
Il-{amis, 21 ta’ Marzu, 2013
32 Lokali
Illum il-21 ta’ Marzu jibda l-ista;un tar-rebbieg[a. Minkejja dan, illum mistenni temp bir-ri[ li jla[[aq sa[ansitra sa Forza 7 fi bnadi fejn ja[kem. Madankollu fi tmiem il-;img[a mistenni li jkollna temp sabi[ u xi ftit aktar s[un li jixhed it-temp li normalment hu asso/jat mar-rebbieg[a. (Ritratt> Michael Ellul)
L-Ajruport i[abbar li l-2012 kienet sena finanzjarja o[ra rekord Wara laqg[a tal-Bord tadDiretturi tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta li saret il-biera[, t[abbar li fl2012, il-profitt nett totali talkumpanija ]died minn €11.9 miljuni fl-2011 g[all-ammont rekord ta’ €12.46 miljuni, u li jfisser ]ieda ta’ 4.71% fuq issena ta’ qabel. Id-d[ul ]died minn €52.4 miljuni g[al €52.8 miljuni. G[alkemm kien hemm ]ieda ta’ 4.1% fin-numru ta’ passi;;ieri, id-d[ul mis-segment tal-Avjazzjoni naqas minn €39.2 miljuni g[al €38.3 miljuni filwaqt li dd[ul mis-segment tar-Retail & Property ]died minn €12.6 miljuni g[al €14.1 miljuni. Il-qlig[ qabel l-interessi, ittassazzjoni, id-Diprezzament u l-amortizzazzjoni (EBIT-
DA) ]died b’4.05%; minn €24.79 miljuni g[al €25.8 miljuni u l-mar;ini EBITDA ]died minn 47.28% g[al 48.84%. Kien hemm ukoll ]ieda filprofitt qabel it-taxxa. Fil-fatt, il-qlig[ ]died minn €18.92 miljuni g[al €19.46 miljuni, li jissarraf f’]ieda ta’ 2.8%. Dawn ir-ri]ultati jirriflettu l-volum akbar ta’ passi;;ieri, kif ukoll il-kontroll strett li twettaq fuq l-ispejje] talkumpanija, f’ambjent kummer/jali li g[andu livell g[oli ta’ spejje] fissi. L-ispejje] operattivi kienu ftit inqas minn dawk tal-2011. Dawk relatati ma’ dawl u ilma ]diedu minn €2.8 miljuni g[al €3.1 miljuni, l-ispejje] tal-manutenzjoni ta’ bini u tag[mir ]diedu minn €1.53
miljun g[al €1.71 miljun, filwaqt li l-ispejje] tal-marketing ]diedu minn €2.53 miljuni g[al €2.83 miljuni. Kien hemm ukoll ]idiet ]g[ar fl-ispejje] operattivi o[ra b[al mi]ati legali u professjonali, kirjiet, [lasijiet g[as-servizz g[al persuni b’mobbiltà ridotta (PRM), lispejje] tal-impjegati u dawk marbutin mas-sigurtà. Ir-rapport finanzjarju kif approvat mill-Bord tadDiretturi hu disponibbli minn fuq il-webportal tal-kumpanija: http://investors.maltairport.com. Fl-istess laqg[a, il-Bord tad-Diretturi dde/ieda li jipproponi lil-Laqg[a :enerali Annwali tal-azzjonisti li jit[allas dividend ie[or gross ta’ €0.061538 (€0.040 nett)
media•link COMMUNICATIONS
Dawn ir-ri]ultati jirriflettu l-volum akbar ta’ passi;;ieri, kif ukoll il-kontroll strett li twettaq fuq l-ispejje] tal-kumpanija g[al kull sehem, lill-azzjonisti kollha fuq ir-re;istru talmembri fl-g[eluq tas-sessjoni tan-negozju ta’ nhar il:img[a 19 ta’ April 2013 u pagabbli sa mhux aktar tard min-nhar l-Erbg[a 5 ta’ :unju 2013. Dan, flimkien mad-dividend interim gross ta’ €0.046154 (€0.030 nett) im[allas di;à nhar il-15 ta’ Settembru 2012, ifisser li g[as-sena finanzjarja li ntemmet fil-31 ta’ Di/embru 2012, dejjem ibba]at fuq il135,300,000 ishma attwali
tal-Kumpanija, id-dividend gross totali u finali jkun ta’ €0.107692 (€0.070 nett). Id-diretturi dde/idew ukoll li l-Laqg[a :enerali Annwali tal-Kumpanija ssir nhar itTlieta 21 ta’ Mejju 2013. Lazzjonisti fuq ir-re;istru talmembri fis-Central Securities Depository fl-g[eluq tassessjoni tan-negozju ta’ nhar il-:img[a 19 ta’ April 2013 huma eli;ibbli biex jir/ievu lavvi], jattendu u jivvutaw filLaqg[a :enerali Annwali u li jir/ievu kopja tal-Business Report.