2013_03_25

Numru 13,393

€0.55

It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Mossa divi]iva li tinsulenta ‘l-Oppo]izzjoni

Persuni validi g[andhom ikomplu ja[dmu ma’ kull gvern Diversi reazzjonijiet wara li l-Kap ta/-?ivil talab g[ar-ri]enja tas-Segretarji Permanenti Unions u korpi kostitwiti esprimew il-fehma li persuni validi g[andhom jing[ataw i/-/ans ja[dmu ma’ gvern ;did wara li jkun hemm bidla flamministrazzjoni tal-pajji].

Din ir-reazzjoni ng[atat lil IN-NAZZJON meta ntalbu l-fehma u lkummenti wara li fl-ewwel sig[at minn meta beda ja[dem il-Gvern Laburista, intalbet ir-ri]enja tasSegretarji Permanenti f’Ministeri varji.

Din it-talba saret millKap ta/-?ivil, Godwin Grima, fuq struzzjonijiet tas-su//essur tieg[u, Mario Cutajar – l-eks Deputat Segretarju :enerali talGWU – li n[atar minn Joseph Muscat fl-istess jum li dan [a l-;urament tal-

[atra b[ala Prim Ministru.

Is-Segretarji Permanenti, li huma membri tas-Servizz Pubbliku, jin[atru millPresident ta’ Malta fuq parir tal-Prim Ministru u lapprovazzjoni talKummissjoni g[as-Servizz Pubbliku b’kuntratt ta’ tliet snin, li jista’ ji;i m;edded.

IN-NAZZJON [a rreazzjoni ta’ diversi unions u korpi kostitwiti g[al din it-talba, li fil-ma;;oranza tag[hom sostnew li persuni validi g[andhom jing[ataw i/-/ans ja[dmu ma’ Gvern ;did.

Is-Segretarju :enerali talUnion {addiema Mag[qudin, Josef Vella, qal li peress li din it-talba sar jaf biha b’rapporti filmedia, ma jistax g[al pa;na 2

Il-Papa Fran;isku jmexxi /-/elebrazzjoni ta’ {add il-Palm fi Pjazza San Pietru, il-Vatikan. Ilbiera[, il-Knisja Kattolika tat il-bidu g[al ;img[a qaddisa, li fiha jitfakkru l-mewt u l-qawmien ta’ Sidna :esù Kristu. Ara wkoll pa;ni 15 u 32

Il-kri]i ta’ ?ipru

Formula 1

Sig[at ta’ in/ertezza fost it-tentattivi ddisprati ta’ qabel id-deadline

Sebastien Vettel jirba[ Grand Prix kontroversjali fil-Malasja Ara pa;na 10

Ara pa;na 18

B’reazzjoni g[all-[atra ta’ Franco Debono b[ala Kummissarju tal-Li;ijiet blinkarigu li jie[u [sieb ilkoordinament tal-Konvenzjoni Kostituzzjonali, il-Partit Nazzjonalista, fi stqarrija, qal li din il-mossa ma tawgura xejn tajjeb g[asserjetà u s-serenità li biha g[andu jinbeda u jitmexxa pro/ess daqstant importanti b[ar-revi]joni tal-Kostituzzjoni. Il-Partit Nazzjonalista esprima kif l-g[aqal politiku jitlob li kellu jsir kull sforz biex jinbena kunsens nazzjonali u g[aqda.

B’kuntrast ta’ dan, i]da, i]]id tg[id l-istqarrija talPartit Nazzjonalista, il-Prim Ministru Joseph Muscat g[a]el apposta li jibda b’mossa mill-iktar divi]iva, li hi ma[suba biss biex tinsulenta lill-Oppo]izzjoni u hi inti]a biss g[allgwadann politiku parti;jan tieg[u.

F’konferenza tal-a[barijiet li indirizza Owen Bonnici, is-Segretarju Parlamentari g[all-:ustizzja, dwar ilKummissjoni g[ar-Riforma fil-:ustizzja, hu rrefera g[ad-de/i]joni li [a lg[al pa;na 3

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

2 Lokali

Akku]ata b’serq u tintbag[at il-[abs Il-Pulizija ressqet il-Qorti, quddiem il-Ma;istrat talG[assa Edwina Grima, lil Elaine Muscat ta’ 31 sena, residenti San Pawl il-Ba[ar. Hija ;iet akku]ata li, fit-18 ta’ Marzu li g[adda, f’Ta’ Xbiex, ikkommettiet serq ta’ madwar €300, liema serq huwa aggravat bil-vjolenza, bl-ammont u bil-[in, g[ad-detriment ta’ persuna maskili. Hija ;iet akku]ata wkoll li tlajjat g[all-iskop ta’ prostituzzjoni, u talli saret ri/ediva, fost akku]i o[rajn.

L-imputata wie;bet mhux [atja g[all-akku]i mi;juba filkonfront tag[ha. Hi ma ng[atatx il-[elsien mill-arrest u g[alhekk ;iet eskortata g[all-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin.

Il-Prosekuzzjoni f’dan il-ka] tmexxiet mill-Ispetturi Fabian Fleri u Roderick Agius.

Niket B’niket in[abbru l-mewt ta’ , ta’ 83 sena mi]-}urrieq, li ;rat is-Sibt, 23 ta’ Marzu, 2013, fid-Dar tal-Kleru. {alla jibku t-telfa tieg[u lil [utu Pawlu u martu ?ettina, Albino u martu Phyllis, Chris u martu Lina, :emma u ]ew;ha Alfred, bosta neputijiet, pro-neputijiet, qraba u [bieb, u wkoll lil [utu s-sa/erdoti.

Il-funeral se jsir illum it-Tnejn 25 ta’ Marzu, u jitlaq fit3.00pm b’korteo mill-Kappella ta’ San :akbu, fejn se jkun espost, u mbag[ad ikompli g[all-Knisja Ar/ipretali ta’ Santa Katarina, i]-}urrieq. Il-Quddiesa tibda fit-3.30pm.

Mulej, ag[tih il-mistrie[ ta’ dejjem.

Dun Nazzarenu Tonna

It-Temp

UV INDEX

6

IT-TEMP> il-bi//a l-kbira sabi[, bi s[ab g[oli mal-jum, li jsir ftit jew wisq imsa[[ab mal-lejl VI}IBBILTÀ> ;eneralment tajba IR-RI{: ftit qawwi g[al qawwi min-Nofsinhar ix-Xlokk, li jsir [afif g[al moderat sa filg[axija, u jsir ftit qawwi mill-Punent Majjistru mal-lejl BA{AR> qawwi IMBATT> baxx g[al moderat mix-Xlokk TEMPERATURA: l-og[la 22˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 403.7mm IX-XEMX> titla’ fis-06.00 u tin]el fis-18.17

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

Il-Kap il-;did ta/-?ivil, Mario Cutajar, li ta l-ordni g[ar-ri]enja tas-Segretarji Permanenti

Il-kwalità tax-xog[ol g[andha tissupera l-kulur politiku minn pa;na 1

jikkummenta jekk ;ietx segwita l-pro/edura fit-talba g[ar-ri]enja tas-Segretarji Permanenti.

“Jekk xi [add i[ossu komdu li jista’ jkompli ja[dem, ma jag[tix ir-ri]enja u jkun a//ettat, hi [a;a, i]da jekk min-na[a l-o[ra, dan mhux qed jing[ata /ans, din hi storja o[ra.”

Id-Direttur :enerali talAsso/jazzjoni ta’ Min I[addem, Joe Farrugia, minna[a tieg[u qal li wie[ed dejjem g[andu jsegwi lpro/eduri tas-servizz pubbliku fil-[atriet u r-ri]enji. Dwar jekk persuna valida g[andhiex ting[ata /-/ans li tkompli ta[dem, Joe Farrugia qal li filwaqt li din tibqa’

prerogattiva talamministrazzjoni, hu talfehma li persuni li huma validi g[andhom jing[ataw i/-/ans li jkomplu jikkontribwixxu. “Fejn g[andek nies validi, kull amministrazzjoni g[andha ]]ommhom u ta[dem mag[hom,” sostna Joe Farrugia.

Il-President tal-Union talG[alliema, l-MUT, Kevin Bonello, qal li jinsab infurmat li s-Segretarju Permanenti li jkopri l-Ministeru talEdukazzjoni, James Calleja, intalab mill-amministrazzjoni biex i]omm il-kariga.

Kevin Bonello qal li g[andu jkun hemm gwida /ara ta’ x’g[andu jsir fil-ka] tas-Segretarji Permanenti

meta jkun hemm bidla filGvern. “{dimna ma’ persuni validi [afna fil-passat u ma na[sibx li jkun [a]in li wie[ed jikkunsidra l-kwalità taxxog[ol li jkunu g[amlu dawn il-persuni fir-rwoli tag[hom,” tenna Kevin Bonello.

Il-President talKonfederazzjoni Maltija tatTrade Unions (CMTU), William Portelli, qal li filwaqt li l-amministrazzjoni tista’ tbiddel fejn t[oss li g[andha tag[mel dan, madankollu, persuni validi g[andhom jing[ataw kull /ans li jkomplu ja[dmu malamministrazzjoni l-;dida.

“G[alija, kull Gvern g[andu jimxi b’din ir-riga,” sostna William Portelli.

B[al-lum 25 sena

IT-TNEJN L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C

IT-TLIETA L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C

L-ERBG{A L-og[la 19˚C L-inqas 11˚C

IL-{AMIS L-og[la 20˚C L-inqas 12˚C

IL-:IMG{A L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C

UV

UV

UV

UV

UV

6

6

7

7

7

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 19˚C sabi[ bin-nhar, Al;eri 17˚C imsa[[ab, Amsterdam 02˚C imsa[[ab, Ateni 17˚C xemxi, Li]bona 11˚C sabi[ bin-nhar, Berlin -02˚C imsa[[ab, Brussell -02˚C sabi[ bin-nhar, il-Kajr 19˚C xemxi, Dublin 02˚C bil-borra, Kopen[agen 0˚C imsa[[ab, Frankfurt 03˚C imsa[[ab, Milan 12˚C imsa[[ab, Istanbul 10˚C imsa[[ab, Londra 02˚C bix-xita, Madrid 13˚C imsa[[ab, Moska -08˚C imsa[[ab, Pari;i 11˚C imsa[[ab, Bar/ellona 16˚C imsa[[ab, Ruma 15˚C sabi[ bin-nhar, Tel Aviv 18˚C imsa[[ab, Tripli 29˚C xemxi, Tune] 24˚C xemxi, Vjenna -02˚C sabi[ bin-nhar, Zurich 05˚C imsa[[ab, Munich 01˚C imsa[[ab, Stokkolma 01˚C sabi[ bin-nhar, San Pietruburgu -03˚C bil-borra.

T

ing[ata importanza lill-mozzjoni ppre]entata mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami biex il-Parlament japprova l-bini ta’ power station f’Delimara.

Il-power station kienet me[tie;a biex tassigura produzzjoni xierqa ta’ ener;ija elettrika g[all-[ti;iet tal-pajji], kemm dawk immedjati kif ukoll dawk futuri. Idde/i]joni dwar fejn kellha tinbena l-power station kienet imdawra b’kontroversja peress li kien qed ji;i ssu;;erit li ssir inna[a ta’ Beng[ajsa. Dan is-sit ma kienx ideali peress li kien ji;i f’linja marrunway tal-ajruport u b’hekk jikkostitwixxi possibbiltajiet ta’ perikli.

Skont wa[da mill-weg[diet elettorali, ilGvern beda ja[seb biex jo[loq in/entivi [alli l-poplu jkun im[ajjar isir sid ta’ daru. F’xandira ministerjali, is-Segretarju Parlamentari Joe Cassar [abbar li lAwtorità tad-Djar kienet se tqassam madwar 700 flat u madwar 1,000 bi//a art. {abbar ukoll li kienet se tinbena belt ;dida fl-Imtarfa.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Lokali 3

{atra inti]a biss g[all-gwadann politiku parti;jan minn pa;na 1

Gvern Laburista, dik tal[atra ta’ Franco Debono b[ala Kummissarju talLi;ijiet.

Meta kien mistoqsi mill;urnalisti pre]enti jekk kienx se jkun hemm [las g[al din il-kariga, Owen Bonnici wie;eb filpo]ittiv, tant li qal li lAvukat Franco Debono se

jkun qed jit[allas €18,401.

Dan, apparti allowances o[rajn li jammontaw g[al madwar €6,000. Owen Bonnici qal ukoll li lkariga ta’ Franco Debono b[ala Kummissarju – li permezz tag[ha hu se jkun qed jag[ti konsulenza lillGvern anki dwar ilfinanzjament tal-partiti – ti;i riveduta wara sena.

Tin[atar Kummissjoni Ra;el isofri ;rie[i gravi g[ar-riforma f’in/ident f’{a]-}ebbu; fil-;ustizzja Il-karrozza li ;arrbet [sarat estensivi kaw]a tal-impatt

Se tkun qed titmexxa mill-Im[allef Emeritu Giovanni Bonello Ilbiera[ filg[odu, f’Kastilja, is-Segretarju Parlamentari g[all:ustizzja, Owen Bonnici, [abbar dettalji dwar kif u minn min se titmexxa lKummissjoni g[ar-Riforma fil-:ustizzja – [atra li Owen Bonnici ddeskriviha b[ala ‘xi [a;a ur;enti’.

B’referenza g[all-manifest elettorali tal-Partit Laburista, is-Segretarju Parlamentari g[all-:ustizzja qal li g[andu d-dover fuq spallejh biex kif hemm imni]]el f’dan ilmanifest, sal-a[[ar tas-sena jkun hemm review tassistema tal-amministrazzjoni tal-;ustizzja.

Din il-Kummissjoni se tkun ippreseduta millIm[allef Emeritu Giovanni

Bonello, li se jkun ilPresident tag[ha. It-tliet membri l-o[ra ma[tura huma, Im[allef Emeritu ie[or, Philip Sciberras, idDekan tal-Fakultà tal-li;i, Kevin Aquilina, u l-Avukat Ramona Frendo.

Owen Bonnici spjega kif fi ]mien tliet xhur g[andu jsir l-ewwel rapport, u mbag[ad issir konsultazzjoni pubblika, u malli jkun hemm ir-review finali, ir-riformi jid[lu fisse[[.

Mistoqsi mill-;urnalisti pre]enti, Owen Bonnici qal li l-President talKummissjoni se jkun qed jit[allas €2,500 fix-xahar u l-membri l-o[ra €1,500 fixxahar.

Ra;el ta’ 34 sena, residenti ]-}urrieq, qed isofri minn ;rie[i gravi, i]da ma jinsabx fil-periklu tal-mewt, wara li lbiera[ filg[odu g[all-[abta tal-10.45, kien involut f’in/ident tat-traffiku fi Triq lImdina, {a]-}ebbu;.

Jidher li dan ir-ra;el,

sewwieq ta’ karozza Mazda RX7, tilef il-kontroll talkarozza li kienet qed ti;i misjuqa fid-direzzjoni lejn irRabat. Il-Mazda kellha impatt ma’ vettura o[ra, Tata Mobil, li kienet qed tinsaq minn ra;el ta’ 48 sena, residenti {a]}abbar.

Fuq il-post tal-in/ident kien hemm evidenti partijiet millkarozza RX7 li nqalg[u malimpatt tal-in/ident.

Minkejja li t-triq ma ng[alqitx g[at-traffiku, ilpulizija pre]enti, g[al xi [in ikkontrollaw it-traffiku li kien g[addej mit-triq tal-in/ident.

Il-Kummissarju John Rizzo jakku]a lill-Malta Today b’gideb sfa//at Il-Kummissarju tal-Pulizija, John Rizzo, /a[ad b’mod kategoriku u qawwi rapporti li dehru filgazzetta MaltaToday b’rabta malinvestigazzjonijiet li jirrigwardaw l-eks Kummissarju Ewropew John Dalli.

Fi stqarrija, il-Kummissarju /a[ad li sar xi tip ta’ pressjoni jew influwenza mill-Uffi//ju talPrim Ministru fuq kif g[andhom jitmexxew linvestigazzjonijiet fil-konfront ta’ John Dalli u l-

ka] li jirrigwarda l-kumpanija tat-Tabakk Swedich Match.

Fil-MaltaToday [ar;et informazzjoni li tag[ti x’wie[ed jifhem illi l-Pulizija Maltija infurmat lil xi uffi/jali tas-Swedish Match biex ma ting[adx il-verità rigward l-avukat Gayle Kimberley, li hi r-rappre]entant ta’ din il-kumpanija f’Malta. IlKummissarju Rizzo, fl-istqarrija qal li dan kollu huwa biss gideb sfa//at.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

4 Intervista

Il-Partit Nazzjonalista dejjem wera l-qawwa tieg[u meta kien jin[tie;lu ji;;edded Hekk kif il-Parlament jer;a’ jifta[ il-bibien tieg[u fis-6 ta’ April, se jkun qed jilqa’ fih numru ta’ deputati li kienu eletti g[all-ewwel darba. F’din is-sensiela ta’ intervisti, Claire Mifsud se tkun qed tlaqqag[na ma’ dawn id-deputati u se titkellem mag[hom dwar lg[a]la tal-poplu fid-9 ta’ Marzu u l-pro/ess tat-ti;did

li se jsir fi [dan il-Partit Nazzjonalista. Se nkunu qed naraw il-fehma ta’ dawn iddeputati dwar ir-rwol talOppo]izzjoni fil-Parlament u x’kontribut qed jaraw li jistg[u jag[tu fir-rwol il-;did tag[hom ta’ Deputat Parlamentari. F’din lintervista se nkunu qed niltaqg[u ma’ Robert Cutajar.

Il-poplu Malti g[amel lg[a]la tieg[u fid-9 ta’ Marzu. X’inhuma lkummenti tieg[ek dwar din l-g[a]la^

L-g[a]la fl-elezzjoni li g[addiet kienet wa[da /ara.

Taqbel jew ma taqbilx mag[ha, trid tirrispetta dde/i]joni tal-poplu. Kienet de/i]joni li lilna b[ala Partit Nazzjonalista ;abitna konxji li rridu naraw ukoll proprju lmessa;; li [are; mir-ri]ultat elettorali. Ri]ultat elettorali li nafu dak li kien. Kienx [aqqu l-partit jew le dak ir-ri]ultat, illum mhux importanti. Mhux importanti lanqas li nippruvaw nippuntaw subg[ajna lejn dak jew dik biex naraw f’min se nwa[[lu t-tort g[al din it-telfa. Issa irridu n[arsu ’l quddiem u naraw li l-i]balji li saru ma jkunux ripetuti u na[dmu qatig[ fuq it-tajjeb li di;à je]isti b’kura;; u determinazzjoni.

Wara din l-g[a]la, ilPartit Nazzjonalista se jniedi pro/ess ta’ ti;did. Kif t[ares lejn dan il-pro/ess^ Jiena na[seb li l-pro/ess tat-ti;did fi [dan il-Partit Nazzjonalista mhux xi [a;a ;dida. Il-Partit Nazzjonalista dejjem wera l-qawwa tieg[u b[ala partit meta kien jin[tie;lu ji;;edded. Din mhix l-ewwel darba li se jsir it-ti;did, u jiena ninsab konvint li bil-g[aqal, bil-mod u mhux bil-g[a;la, bil-[sieb mhux b’emozzjonijiet, nu]aw mo[[na, sabiex il-Partit Nazzjonalista jo[ro; bl-a[jar mod possibbli minn din ilfa]i u nag[mlu l-a[jar g[a]liet fl-interess tal-partit.

Nemmen li dan it-ti;did se jer;a’ jpo;;i lill-partit fit-triq it-tajba biex in[arsu ’l quddiem g[all-mument meta se ner;g[u mmorru quddiem il-poplu biex nitolbuh mill;did il-fidu/ja.

Issa li l-Partit Nazzjonalista qieg[ed flOppo]izzjoni, xi rwol tara li g[andu, u kif ta[seb li g[andu jfassal il-[idma tieg[u g[all-[ames snin li ;ejjin^

Irridu nkunu Oppo]izzjoni serja u n[arsu dejjem lewwel u qabel kollox linteress tal-pajji]. Irridu nbiddlu l-mod kif [admet lOppo]izzjoni Laburista fla[[ar snin. Fl-a[[ar snin biddilna u mexxejna pajji] g[all-a[jar mill-bankijiet talGvern; issa a[na obbligati li nbiddlu wkoll kif ta[dem Oppo]iz]joni serja – tul la[[ar le;i]latura, pajji]na [ass sew dan in-nuqqas. Se nkunu qed na[dmu biex verament inkunu Oppo]izzjoni kostruttiva u ma niddejqu xejn na[dmu

mal-Gvern tal-;urnata, basta jkun dejjem fl-interess talpajji].

Kif kienet l-esperjenza tieg[ek fl-a[[ar kampanja elettorali^ Xi mumenti sbie[ u forsi o[rajn xi ftit diffi/li^

L-esperjenza tieg[i fl-a[[ar kampanja elettorali nista’ ng[id – b[al kollox fil-[ajja – kellha l-mumenti sbie[ u lmumenti inqas sbie[. Fuq ba]i personali kelli ssodisfazzjon li fi]-]ew; elezzjonijiet li jien ikkontestajt g[alihom, dik ;enerali u dik tal-kunsill, kelli ]ieda ta’ 1,400 vot fuq lelezzjonijiet simili ta’ [ames snin ilu. Dan g[enni wkoll biex jien illum se nkun qed nirrappre]enta lillkomunitajiet tat-12-il distrett fil-Parlament wara li ;ejt elett mill-istess distrett elettorali. Mument ie[or sabi[ f’din il-kampanja hu lfatt li tag[mel [bieb ;odda, kif ukoll li tid[ol fid-djar tannies waqt il-home visits – li jien ukoll inqishom b[ala esperjenzi [elwin. Tara wkoll b’sodisfazzjon l-impenn tannies vi/in tieg[i li qattg[u mieg[i tul il-kampanja sig[at twal f’waqtiet ukoll ’il bog[od mill-familji tag[hom.

Ta’ dan, jien irrid minn hawn nirringrazzjahom.

Fuq livell ta’ partit, ovvjament fi tmiem din ilkampanja elettorali esperjenzajna mumenti mhux daqstant sbie[ meta r-ri]ultati miksuba fuq i]-]ew; elezzjonijiet ma kinux dawk li [dimna g[alihom.

In[arsu ’l quddiem u naraw li l-i]balji li saru ma jkunux ripetuti Kif t[ares lejn is-sehem tieg[ek fil-Parlament u filpartit issa li ;ejt elett^

Bla dubju ta’ xejn, din se tkun esperjenza ;dida u e//itanti g[alija. Irrid no[ro; mill-fosdqa lokali ta’ sindku biex nifrex iktar il[idma tieg[i fuq livell distrettwali. Irrid nibqa’ vi/in in-nies, kif dejjem kont fl-a[[ar snin. Lin-nies ma tistax t[abbtilhom ilbieb g[ax waslet l-elezzjoni.

Jien nemmen li dan huwa ssigriet ta’ kull politiku – li int tibqa’ vi/in in-nies millewwel ;urnata tal-mandat li inti ;ejt fdat bih. Min jid[ol g[al din ir-responsabbiltà

jrid jerfag[ha kollha, inkella postu ]gur li mhux filpolitika, u allura jkun jag[mel aktar sens li wie[ed iwarrab u jag[mel il-wisg[a.

Hemm sfidi ;odda min-na[a tal-Oppo]izzjoni fil-[ames snin li ;ejjin; imma jiena nemmen bis-s[i[ li jekk tibqa’ vi/in in-nies, in-nies ji;;udikawk b’mod po]ittiv fil-mument opportun.

Fix-xog[ol tieg[ek inti [dimt mill-qrib ma’ Lawrence Gonzi. X’fissret g[alik din l-esperjenza^

Esperjenza ta’ [mistax-il sena ta’ [idma ma’ Lawrence Gonzi, kemm b[ala Vi/i Prim Ministru kif ukoll b[ala Prim Ministru, hija esperjenza li jien in[ossni privile;;at li g[extha. Fi tliet le;i]laturi kont nifforma parti missegretarjat privat tieg[u.

Lawrence Gonzi nqisu bla tlaqliq b[ala mudell g[al kull politiku. Tg[allimt [afna ming[andu. Tg[allimt is-sinjifikat veru u proprju tal-politika – li g[andha tkun ta’ servizz u li inti tkun dejjem lest li sservi lil pajji]ek; politika li fiha tag[raf ma tkunx populist, u tie[u d-de/i]jonijiet filmument opportun meta ta[seb li jkunu l-a[jar flinteress tal-pajji], anki jekk tkun taf li dan jista’ jtellfek mill-popolarità. Lawrence Gonzi qatt ma lag[ab malvaluri tas-sewwa. Wera lir;ulija tieg[u fit-tajjeb u l[a]in.

Lawrence Gonzi kien u baqa’ ra;el fir-reb[ u fittelf. Kien kaptan tajjeb filbnazzi u fil-maltemp. Illum, Lawrence Gonzi po;;a lil pajji]na fuq sisien sodi. Dan jikkuntrasta ferm ma’ fejn po;;ew lil pajji]hom mexxejja o[rajn fl-Ewropa.

Illum, pajji]na qed igawdi minn ekonomija b’sa[[itha g[ax il-gvern immexxi minn Lawrence Gonzi ;ab ilfinanzi fis-sod.

Il-[idma tieg[ek fi [dan il-PN tmur lura 25 sena.

Bdejt fil-kumitat lokali u spi//ajt b[ala Sindku talMellie[a. Tg[idilna ftit kif kont involut fil-PN u x’inhuma l-[iliet li ksibt u li issa tista’ tu]a fir-rwol il-;did tieg[ek ta’ Deputat Parlamentari^

Jien issa ili involut mal-25 sena fil-Partit Nazzjonalista, u prattikament missejt listrutturi kollha fi [danu.

Kont membru fil-kumitat sezzjonali tal-Mellie[a g[al numru ta’ snin, meta bejn l2006 u l-2008 kont anki president, kont u g[adni membru fl-e]ekuttiv tal-PN issa g[al diversi snin, kont g[al pa;na 5

IN-NAZZJON It-Tnbejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Intervista 5

Minn Lawrence Gonzi tg[allimt is-sinjifikat veru u proprju tal-politika minn pa;na 4

membru fl-e]ekuttiv talKulle;; tal-Kunsilliera, vi/i sindku tal-Mellie[a g[al tliet snin, u f’dawn l-a[[ar [ames snin, b’sodisfazzjon u anki bi privile;;, ;ejt fdat biex inservi ta’ Sindku talMellie[a. Na[seb li dan kollu tani l-esperjenza li na[dem fl-istrutturi tal-partit, fejn rajt u tg[allimt x’inhu r - rwol ta ’ min irid ja[dem vi/in in nies permezz tal - Partit Nazzjonalista . Imma ovvjament, ix - xenarju issa jinbidel .

Fl - esperjenza u r responsabbiltà l - ;dida ta ’ Deputat, issa b ’ saqajja mal - art qed in[ares lejn il [ames snin li ;ejjin b ’ kura;; u bid determinazzjoni . Se na[dem u rrid nag[ti sehmi biex inkun attiv fit ti;did li l - Partit Nazzjonalista se jkun qed jag[mel fil - ;ranet li ;ejjin .

Kburi li n - nies fdawni, u nittama li, wara [ames snin, b ’ wi//i minn quddiem immur lura g[and in - nies u nkun tajthom lura l - fidu/ja li huma tawni . Is si;;u fil - Parlament mhuwiex ta ’ Robert Cutajar . Is - si;;u huwa misluf lil Robert Cutajar f ’ isem il - PN, mog[ti lili min - nies tad - distrett li jien se nkun qed nirrappre]enta . Dan, g[aliex emmnu fija li nista ’ naqdi funzjoni ta ’ Deputat denju u xieraq b ’ lealtà, ener;ija u responsabbiltà .

Inti li g[andek esperjenza kbira fil qasam tal - kunsilli lokali, kif rajt lil dan is - settur ji]viluppa, u fejn tarah jevolvi fis - snin li ;ejjin^

Il - Kunsilli Lokali f ’ pajji]na ;ew introdotti 20 sena ilu . Dakinhar kien biss esperiment . Illum ng[idu li mhux biss kien esperiment li irnexxa, i]da fuq kollox li kienet esperjenza sabi[a li irnexxiet u tat frott, forsi anki aktar milli kien mixtieq . Esperjenza li lkoll naqblu li pajji]na matulha mexa ’ l quddiem . L esperjenza tal - Kunsilli Lokali f ’ pajji]na g[al darba o[ra ter;a ’ tag[ti /ertifikat lill - Partit Nazzjonalista, li anki f ’ dan il - qasam re;a ’ kien fuq in na[a t - tajba tal - istorja .

Min kien xettiku fuq il kunsilli lokali, 20 sena ilu, llum ;ibnieh jaqbel mag[na . Min kien kontra l Ewropa, illum permezz tal kunsilli lokali qed i;ib fondi kbar b ’ risq il lokalità tieg[u biex il -

komunitajiet tag[na qed jg[ixu a[jar minn qatt qabel . L - esperjenza tieg[i fil - Mellie[a b[ala sindku tal - Mellie[a fl - a[[ar 5 snin kienet ukoll sabi[a, u tibqa ’ mnaqqxa f ’ qalbi .

Filwaqt li perfett m ’ iniex, ]gur li jien u s[abi ppruvajna nag[tu dehra isba[ lil - lokalità tag[na f ’ kull sens . G[aliex emminna b[ala Kunsill b ’ vi]joni komuni ma ’ dik tal - Gvern immexxi mill PN, li dejjem emmen fil Kunsilli Lokali, lill Mellie[a tajnieha l - aqwa u l - a[jar . Illum, aktar minn qatt qabel, il - Mellie[a qed tikkontribwixxi valur mi]jud lil pajji]na, kemm g[all - Maltin kif ukoll g[at - turisti li ji;u j]uruna .

Jien nittama u nappella lill - Gvern Laburista ;did biex ma jimxix fuq il - passi tal - Gvern Laburista tal 1 996 u jnaqqas l allokazzjoni finanzjarja lill - Kunsilli, i]da jkompli jsostnihom, g[aliex b ’ hekk biss nistg[u naraw lill Kunsilli jikbru u jkomplu jag[mlu l - ;id fil lokalitajiet tag[hom rispettivi .

Inti ;ejt elett mit - tnax il distrett. X ’ kienet l esperjenza tieg[ek inti u ]]ur il - familji fuq dan id distrett, u kif ta[seb li g[andek tirrap pre]entahom fil Parlament Malti^

In[ossni privile;;at, g[aliex issa m ’ iniex qed nirrappre]enta biss lokalità, imma distrett .

Nista ’ nwieg[ed li se nibqa ’ vi/in in - nies . Minn l - g[ada li jifta[ il Parlament, jiena se nkun vi/in in - nies kif kont qabel, se nkompli bil - home visits , se nkompli bil [inijiet tal - uffi//ju, se nkompli niltaqa ’ man - nies g[ax nemmen li n - nies qeg[din hemmhekk biex jien nirritorna lura l fidu/ja li tawni . Jiena tajt il - kelma li se nibqa ’ g[as servizz tan - nies g[aliex jien g[andi l - obbligu lejn in - nies li ele;;ewni mill Mellie[a, San Pawl u n Naxxar . Jekk titlaq lill istess nies li tawk il fidu/ja ikunu l - istess nies li jitilquk, u kif jg[id il Malti, il - poplu jtellg[ek u jkun l - istess poplu li jni]]lek . Dan g[andu jkun wie[ed mill - kmandamenti prin/ipali ta ’ kull politiku, u fl - isfond tal - valur tas sewwa nemmen li huma l ingredjenti ewlenin li wie[ed g[andu j]omm quddiem g[ajnejh jekk irid jirnexxi fil - politika .

Min hu Robert Cutajar Isem – Robert Cutajar Post tat-Twelid – Il-Mellie[a Età – 41 sena Familja – Mi]]ewwe; lil Tracy bi tlett itfal> Keane, Andy u Emma Professjoni – Uffi/jal fis-settur pubbliku Passatempi – Tisjir u safar Ktieb li qed taqra – Xejn partikulari g[ajr gazzetti u magazines dwar ;rajjiet kurrenti Persuna;; li tammira – Lawrence Gonzi

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

6 Lokali

FinanceMalta tniedi pubblikazzjonijiet biex tattira l-investiment lejn pajji]na Il-FinanceMalta nediet [ames pubblikazzjonijiet li se jservu b[ala linji-gwida biex i[arju aktar investituri barranin ji;u jinvestu f’pajji]na.

Is-sector guides, kif inhuma msemmijin, jiffukaw fuq [ames pilastri ewlenin fis-settur finanzjarju, li huma linvestment Funds & Asset Management, il-Wealth Management, it-Trusts & Foundations, il-Credit & Financial Institutions u lInsurance & Pensions.

Huma lkoll joffru stampa /ara u informazzjoni spe/ifika fuq dawk lelementi li j[arju lillinvestituri biex jift[u negozju f’pajji]na, b[al ma huma: sistema favorevoli ta’ taxxa, infrastruttura tajba tal-IT, u wkoll sistema regolatorja u legali li tiffunzjona sew. Dawn ilpubblikazzjonijiet joffru wkoll informazzjoni ;enerali fuq l-istil tal-[ajja f’Malta, kif ukoll x’g[andha tag[mel kumpanija jekk tkun tixtieq tkompli tkabbar il-[idma tag[ha f’pajji]na.

Ic-chairman ta’ FinanceMalta, Kenneth Farrugia, fisser kif dawn issector guides se jservu b[ala g[odda importanti biex Malta ti;i promossa f’diversi konferenzi u laqg[at internazzjonali.

Dawn se jkunu wkoll imqassmin mal-kuntatti kollha tal-FinanceMalta u fi [dan a;enziji u istituzzjonijiet governattivi.

Is-sena l-o[ra gew ippubblikati 10,000 minn dawn il-pubblikazzjonijiet, i]da min[abba l-popolarità tag[hom, l-A;enzija FinanceMalta idde/idiet li dawn ikunu irduppjati sabiex tilqa’ g[all-interess kbir li l-investitiuri g[andhom f’pajji]na.

Pre]enti g[al din ittnedija kien hemm ilMinistru ghall-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar, Chris Cardona, kif ukoll is-Segretarju Parlamentari g[allKompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku, Edward Zammit Lewis, li fissru kif il-Gvern se jkompli ja[dem fuq is-su//ess u rreputazzjoni b’sa[[itha li irnexxielu jibni pajji]na f’dawn l-a[[ar snin fissettur tas-servizzi finanzjarji.

L-a;enzija FinanceMalta kienet bdiet topera fi]]mien meta s-settur finanzjarju Malti kien ftit li xejn mag[ruf barra minn xtutna. Illum il-;urnata, la;enzija ta[dem ma’ numru ta’ asso/jazzjonijiet sabiex i]]omm l-infrastrutturi legali, regolatorji u fiskali b’sa[[ithom [alli tg[in lissettur finanzjarjiu jkompli jikber u ji]viluppa.

Biex tkompli ssa[[a[ din il-[idma, iktar tard ix-xahar id-die[el, l-a;enzija se tkun qed tniedi sit elettroniku ;did li jkun jista’ jilqa’ g[all-b]onnijiet tannegozju, li iktar ma jmur, iktar qed jinbidlu.

Is-suldati Maltin flimkien mal-Irlandi]i waqt il-pre]entazzjoni tad-donazzjoni tag[hom

Suldati Maltin jassistu lil tfal fi skola fl-Uganda

Is-suldati mill-Forzi Armati Maltin u o[rajn Irlandi]i li kienu fuq missjoni fisSomalja, taw g[ajnuna permezz ta’ donazzjoni ta’ kotba u materjal ie[or relatat mat-tag[lim lil tfal fi skola f’villa;; fl-Uganda, bl-isem ta’ Lbanda.

Dawn is-suldati li jinsabu jag[tu ta[ri; lis-suldati Somali, indunaw b’dawn ittfal meta waqt ta[ri; filvilla;; ta’ Kanyarugiri raw numru ta’ tfal f’g[alqa. Meta s-suldati tkellmu mal-

amministrazzjoni tal-iskola saru jafu li l-iskola fejn suppost jattendu dawn it-tfal kellha fiha xejn inqas minn 525 tifel u tifla fl-età bejn ittlieta sa [mistax-il sena.

Minnhom hemm sa[ansitra tfal li ta’ kuljum iridu jimxu mat-tmien kilometri biex imorru g[at-tag[lim.

Saru jafu wkoll li kien hemm nuqqas kbir fis-servizzi li din l-iskola g[andha, fost o[rajn nuqqas ta’ kotba, tag[mir ne/essarju filklassijiet b[al imwejjed u

si;;ijiet, kif ukoll nuqqas ta’ servizzi sanitarji.

B[ala sinjal ta’ rieda tajba, is-suldati Maltin u Irlandi]i qablu bejniethom li minn buthom jixtrulhom xi kotba tal-Grammatika Ingli]a, talMatematika, kif ukoll xi karti u apparat g[all-isport.

Malli dawn marru jippre]entawhom lill-iskola, latmosfera nbidlet f’wa[dha ta’ festa, bis-surmast jirringrazzja lis-suldati Maltin u Irlandi]i g[all-qalb tajba tag[hom.

HP u Samsung iniedu servizz ta’ stampar mill-mobiles L-HP nediet servizz ;did ta’ stampar minn g[a]la ta’ mobiles Samsung biex b’hekk wie[ed ikun jista’ jipprintja fa/ilment u direttament minn aktar minn 180 mudell ta’ printer fin-network tal-HP (HP inkjet u HP LaserJet).

Din il-kollaborazzjoni tixhed l-investiment u linnovazzjoni tal-HP fil-qasam tal-mobile printing biex b’hekk tkompli taqdi lil kull min ju]a l-mobile billi jipprintja meta jrid u kif irid, b’mod virtwali, minn kullimkien.

Dan is-servizz il-;did tal-HP u s-Samsung, integrat, huwa differenti mill-

applikazzjonijiet tal-istampar mill-mobiles li hawn fis-suq.

Dan ma jinkludix setup, tools, drivers jew konfigurazzjonijiet tan-network biex tissettja lmobile. G[alhekk, l-istampar ikun jista’ jsir bla tfixkil u malajr. Barra minn hekk, dan is-servizz huwa uniku g[ax joffri settings u g[a]liet sofistikati li bihom tirran;a listampar kif tkun tixtiequ – duplex printing, il-kulur, lorjentazzjoni u t-tip tal-karta.

B’dan kollu u aktar, dan isservizz il-;did se jkun qed jag[mel l-istampar aktar fa/li, velo/i u f’inqas [in.

Wie[ed jista’ jistampa f’]ew; modi: billi jqabbad

b’mod awtomatiku l-mobile Samsung tieg[u ma’ printer tal-HP li jkun hemm fl-istess network lokali permezz talWi-Fi, jew permezz tatteknolo;ija wireless tal-HP. Stephen Nigro, il-Vi/i President Anzjan tas-Servizzi tal-Inkjet u tal-Istampar u talGraphics Solutions Business, Printing and Personal Systems Group tal-HP, qal, “Ilkonsumaturi se jibqg[u jfittxu modi kif jipprintjaw millismartphones u t-tablets tag[hom. Din is-s[ubija masSamsung hija l-a[[ar e]empju kif l-HP qed jag[milha e[fef g[al dak li jkun biex jipprintja li jrid, minn kull fejn ikun.”

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Lokali 7

Voluntieri minn tmien kumpaniji f’[idma tal-volontarjat Seba’ istituzzjonijiet talkura ng[ataw dehra isba[, grazzi g[all-[idma filvolontarjat li saret fil-festa pubblika ta’ San :u]epp, li matulha kien i//elebrat il-Jum g[ar-Responsabbiltà So/jali Korporattiva (CSR Day).

Dan il-jum ikun organizzat kull sena fid-19 ta’ Marzu.

Din is-sena, madwar 500 impjegat minn tmien kumpaniji Maltin taw sehemhom f’xog[ol volontarju, li sar Malta u G[awdex. Dan kien jikkonsisti f’]ebg[a, tibjid, manutenzjoni u ;ardina;;, kif ukoll [jata ta’ purtieri.

L-impjegati tal-Arrow Pharma u tal-HSBC Malta wettqu xog[ol flimkien f’Dar Fra Diegu, il-{amrun; limpjegati tad-Deloitte [admu fid-Dar Qalb ta’ :esù f’Santa Venera; dawk tal-Farsons Group g[enu f’Dar il-Wens fil-Kalkara, filwaqt li limpjegati tat-Tumas Group [admu f’Dar Mer[ba Bik f’{al Balzan. Il-voluntieri

mill-Munich Re u mill-MSV Life taw sehemhom flimkien fi/-?entru Terapewtiku talCaritas f’San Blas, filwaqt li l-impjegati tal-Vassallo Group iffukaw [idmiethom fuq il-Fondazzjoni St Jeanne Antide f’{al Tarxien.

F’G[awdex, grupp ta’ voluntiera mill-HSBC Malta wettqu [idma fl-Arka Respite Centre. Jum irResponsabbiltà So/jali Korporattiva kellu l-appo;; ukoll tal-Junior Chamber International, l-Ordni Sovrana Militari ta’ Malta, irRed Cross Malta u lAsso/jazzjoni Internazzjonali tal-Pulizija.

L-A;ent President ta’ Malta, Dolores Cristina, lAr/isqof Paul Cremona u lMinistru g[ad-Djalogu So/jali, l-Affarijiet talKonsumatur u l-Libertajiet ?ivili, Helena Dalli, ]aru lillvoluntieri u rringrazzjawhom ilkoll g[all-impenn u ddedikazzjoni tag[hom g[al din il-kaw]a ;usta.

500 voluntier taw daqqa t’id f’Jum ir-Responsabbiltà So/jali Korporattiva 2013, b[ala g[ajnuna lill-istituzzjonijiet u d-djar residenzjali tal-kura madwar Malta u G[awdex

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

8 Opinjoni

Minn issa ‘l quddiem…

minn Euchar Mizzi mizzieuchar@gmail.com

o[ra /ara tat-t[addim taddemokrazija f’pajji]na li rrid ng[id ;ab lura l-Partit tag[na wara s-snin tmenin. Idde/i]joni importanti li a[na nistennew minn g[andhom hi din.

Messa;; lill-kandidati Issa li ele;;ejniekom f’isem il-Partit Nazzjonalista, intom L-Oppo]izzjoni g[andha rwol importanti f’so/jetà demokratika – dik li tara li l-interessi tal-poplu jkunu m[arsa

G[addew [mistax mirri]ultat tal-Elezzjoni :enerali u issa donnu li t-trab beda joqg[od u r-rota, bil-mod ilmod re;g[et bdiet iddur. IlGvern beda bil-[idma tieg[u u rajna anke l-ewwel de/i]jonijiet tieg[u, beda binnumru kbir ta’ Ministri u Segretarji Parlamentari nominati minnu u komplejna bil-bidliet ta’ chairmen u diretturi tad-diversi korporazzjonijiet u korpi o[ra governattivi u parastatali.

X’ji;ri wara bidla amministrattiva

Hekk normalment ji;ri wara kull elezzjoni ;enerali, b’mod spe/jali wara bidla minn amministrazzjoni g[all-o[ra li ti;i minn partit oppost.

Saru ]balji wkoll, jien ng[id sforz nuqqas ta’ esperjenza, meta ntalbu ri]enji ta’ uffi/jali li normalment jit[allew satterminu tal-kuntratt tag[hom meta mbag[ad tkun [a;a lo;ika li jinbidlu dakinhar.

Dan japplika kemm g[allmembri tal-Awtorità taxXandir kif ukoll Segretarji Permanenti fil-Ministeri.

Il-Partit Nazzjonalista, kif mistenni, a//etta d-disfatta elettorali li se[[et fil-pajji] u issa beda l-[idma tant mistennija minnu billi qed tkun studjata anali]i dettaljata ta’ dak li ;ara u x’wassal allura, g[al ri]ultat daqstant negattiv.

Ikun inutli li nibdew nippuntaw subg[ajna lejn dak u lejn l-ie[or, jew min[abba dik il-policy jew l-o[ra.

Minflok, kull bniedem involut fit-tmexxija ta’ dan ilPartit g[andu jibda minnu nnifsu u ja//etta li seta’ g[amel a[jar jew seta’ ta kontribut aktar milli fil-fatt ta. }mien twil bi]]ejjed

Li hu ]gur hu li wara kwa]i 26 sena fil-gvern, taqta’ minnhom 20 xahar ta’ tmexxija Laburista, huwa ]mien twil bi]]ejjed biex ilpoplu jidde/iedi li jdur g[al u/u[ ;odda, anke kif qalu bosta, sempli/ement for the sake of changing.

Il-Partit Nazzjonalista kien u g[adu partit kbir. Partit li minn dejjem kien immexxi minn nies ta’ statura kbira u ta’ kapa/ità indiskutibbli.

Partit li dejjem [adem u stinka biex ;ab il-pajji] ’il quddiem u li permezz tieg[u ninsabu ngawdu minn livell ta’ g[ajxien li hu meqjus b[ala wie[ed mill-aqwa flEwropa biex ma ng[idx fiddinja.

Hekk sewwa u xieraq.

Hekk jist[oqqlu dan il-poplu [abrieki u ;eneru] tag[na. Ilpolitika li [addan il-Partit Nazzjonalista kienet dejjem wa[da nazzjonali u mhux parti;jana.

Politika inklussiva li ma t[alli lil [add milli jibqa’

Il-politika li [addan il-Partit Nazzjonalista kienet dejjem wa[da nazzjonali u mhux parti;jana

lura. Politika li minnha gawda kul[add u li biha stana kul[add.

Veru li fil-pajji] dejjem jibqa’ xi [add li jkun qed ibati, li hu vulnerabbli, i]da dan jinsab dejjem u kullimkien, imma lma;;oranza stragrandi talpoplu tag[na qed tg[ix [ajja komda, tajba u serena u dan li nawgura g[al li ;ej lill-Maltin u l-G[awdxin kollha. }mien li nieqfu mir-rankatura u nduru ftit Issa l-poplu tana /-/ans li nieqfu ftit mir-rankatura tat-

tmexxija u nduru dawra sew il-magna tal-partit, li rridu nammettu li ilna n[ossu lb]onn ta’ rebore, i]da onestament nemmen li lpartit qatt ma affordja li jwaqqaf il-magna g[al dan irrefit.

Issa hu l-mument li nag[mlu dan. Mekkaniks tajbin g[andna, u ‘parts ori;inali’ nsibu wkoll u bilg[aqal, bil-[sieb u bil-kalma, nemmen li kapa/i ner;g[u npo;;u l-magna fi stat perfett u li tkun tista’ tiffunzjoni b’output ta’ mija fil-mija.

Dan hu pro/ess li kif ;a g[edt, jitlob g[aqal, [sieb u pa/enzja. L-g[a;la u l-kliem ]ejjed u fil-vojt huma l-g[adu tas-su//ess mistenni minn dan il-pro/ess. Dan il-pro/ess jinkludi wkoll is-sejba mill;did tal-valuri u tal-prin/ipji li minn dejjem sawru lillPartit Nazzjonalista.

Mhux g[ax dawn intilfu; xejn minn dan, imma g[ax kultant il-[e;;a u l-g[a;la

g[all-;id tal-pajji] u talpoplu tag[na tista’ taljenak xi ftit u ma t[allikx tinduna li dawn qeg[din hemm u trid tg[ixhom kuljum, f’kull ma tg[id u f’kull ma tag[mel.

Fil-Partit Nazzjonalista g[andna nies tajbin mimlija esperjenza, ]g[a]ag[ mimlija [e;;a u entu]ja]mu sabiex jid[lu g[al rinnovament millqieg[ tal-Partit. G[andna nies ta’ kapa/ità u integrità kbira li matul is-snin taw prova fuq o[ra tal-abiltà tag[hom.

Ikunu ta’ servizz

G[andna nies li mo[[hom mhux li jiggranfaw massi;;u tal-poter, imma li jkunu ta’ servizz mill-aqwa g[allpoplu tag[na u g[al pajji]na.

G[andna nies li ssagrifikaw il-futur professjonali u lkarriera tag[hom u [allew kollox biex iservu lill-pajji] u lill-poplu tag[na.

G[andna wkoll min b’sagrifi//ju kbir, kemm finanzjarju kif ukoll dak ta’ popolarità anke fuq ba]i internazzjonali, tefa’ kollox wara spallejh u rritorna f’pajji]na ja[dem bla heda g[all-;id ta’ Malta u tal-Partit Nazzjonalista.

Dawn kollha je]istu filPartit Nazzjonalista u allura altru milli m’g[andniex g[ax naqtg[u qalbna mill-futur.

Illum, i]da, il-membri eletti kollha jridu jag[mlu de/i]joni solenni u serjissima quddiem l-eluf ta’ votanti Nazzjonalisti ;enwini u anke quddiem o[rajn li din id-darba dehrilhom li g[andhom jivvutaw lill-Partit Laburista.

Wara kollox, din hi wirja

tridu kontinwament i]]ommu f’mo[[kom li s-si;;u huwa tal-Partit Nazzjonalista misluf lilkom u mhux tag[kom personali.

Allura [add minnkom m’g[andu fl-ebda mument ta’ din il-le;i]latura jag[mel xi [a;a jew jg[id xi kliem kontra l-Partit Nazzjonalista jew l-uffi/jali tieg[u eletti demokratikament skont listatut tal-Partit.

Dan g[andu jsir mela le, u hu tajjeb li jsir, imma jsir fejn g[andu jsir internament u mhux apertament u ag[ar minn hekk fuq il-;urnali u fuq it-televi]joni biex nuru kemm a[na bulijiet. ‘Il-[wejje; ma[mu;.”

Min g[al xi ra;uni jew o[ra j[oss li ma jistax ikompli jag[ti s-sapport lill-Partit li tellg[u fil-Parlament, soluzzjoni onorabbli wa[da g[andu, li jinforma lill-Kap tal-Partit dwar il-problema u jipprova jsib soluzzjoni g[aliha u jekk jibqa’ ma jissodisfax ru[u joffri rri]enja tieg[u minnufih.

U dan jibda minn issa.

Kliem u kitba ]ejda u fil-vojt naqtg[uhom immedjatament jekk a[na Nazzjonalisti serji, kredibbli u leali.

Inkunu mag[qudin

Jekk verament a[na mag[qudin, kif inkantaw fisslogans tag[na, ejjew nuru apertament li dan huwa minnu u bil-g[aqal, bil-[sieb u bilkalma na[dmu flimkien biex nibnu mill-;did il-Partit Nazzjonalista [a jer;a’ jkun it-tarka tal-poplu Malti u G[awdxi kollu.

Nie[u din l-okka]joni biex nag[ti l-G[id it-Tajjeb lillqarrejja kollha tal-;urnal u lill-Maltin u l-G[awdxin kollha.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Ir-realtà ta’ Malta tag[na lkoll Fil-Kampanja elettorali g[all-Elezzjoni :enerali, il-Mexxej Laburista, issa Prim Ministru ta’ Malta – Joseph Muscat – u]a b[ala slogan u tema t-terminu ‘Malta Tag[na Lkoll’ – kliem sabi[ li kieku pprattikat. Imma, kif jg[id il-Malti: Bejn il-kliem u l-fatti hemm ba[ar jikkumbatti.

Il-meritokrazija ta’ Joseph Muscat Joseph Muscat tkellem [afna dwar il-

meritokrazija, sa[ansitra kellu billboard jitkellem dwar dan. Imma fl-ewwel jiem ta’ Gvern Laburista immexxi mill-Prim Ministru Muscat jidher li ftit li xejn ]amm ma’ din il-weg[da, g[aliex rajna po]izzjonijiet g[olja fit-tmexxija tal-pajji] jimtlew minn nies qrib tieg[u u li mexxew il-kampanja elettorali u kienu strumentali biex il-Partit Laburista reba[ l-elezzjoni.

Fl-ewwel ;urnata rajna l-[atra ta’ Keith Schembri (tal-KASCO) b[ala l-Kap tas-Segretarjat fl-uffi//ju tal-Prim Ministru. Fl-istess nifs intg[a]el ukoll il-Kap il-;did ta/-?ivil, li ironikament g[andu rabta mill-qrib mal-Partit Laburista, tant li kien l-awtur tal-ktieb dwar il-[ajja ta’ Duminku Mintoff u mexxa wkoll l-uffi//ju ta’ Glenn Bedingfield fi ]mien li dan kien membru EwroParlamentari f’isem il-Partit Laburista.

Komplew g[addejin il-jiem u komplew jitne[[ew nies minn entitajiet pubbli/i, u

eventwalment imtlew minn nies qrib il-Partit Laburista.

James Piscopo imexxi Transport Malta Il-:img[a kien ikkonfermat li dak li kien il-Kap E]ekuttiv tal-Partit Laburista, fuq parir ta’ Muscat innifsu lill-Ministru Joe Mizzi, in[atar Kap E]ekuttiv ta’ Transport Malta. Mhux talli hekk, talli g[al din il-kariga ma saret l-ebda sej[a. James Piscopo [a post Stanley Portelli. Ilkoll niftakru f’Joseph Muscat jg[id, “Tista’ ma taqbilx mag[na, imma tista’ ta[dem mag[na.” Imma f’dan il-ka] ma ;arax hekk. G[ajta ta’ konvenjenza bil-g[an li ji;bed u jattira l-voti, i]da meta ;ie g[as-sieg[a talprova sab problema biex jimplimentaha.

Mark Cutajar Chairman tal-KMS Ilbiera[ ing[ad ukoll li l-;urnalist Sportiv Mark Cutajar se jkun qed imexxi l-Kunsill Malti g[allIsport minflok Bernard Vassallo. Kumbinazzjoni wkoll Mark Cutajar huwa bniedem qrib [afna talPartit Laburista u kien ukoll kritiku qawwi talGvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista, tant li kien ukoll jikteb fil-gazzetta tal-Partit Laburista Kull[add.

Bernard Vassallo kien bniedem li ta[tu l-Kunsill Malti g[all-Isport g[amel qab]iet kbar ’il quddiem, irnexxielu anki mas-Segretarju Parlamentari ta’ dak

i]-]mien, Clyde Puli, iressaq aktar l-isport qrib lejn is-so/jetà, b’mod partikulari fost it-tfal. Imma anki f’dan il-ka], il-parti;jani]mu re;a’ reba[, u f’din ilkariga se jkollna persuna o[ra qrib il-Partit Laburista.

Franco Debono Kummissarju g[al-Li;ijiet {atra o[ra li Muscat g[amel b’sens kbir ta’ di]rispett lejn l-Oppo]izzjoni hija dik ta’ Franco Debono b[ala l-Kummissarju g[al-Li;ijiet. Kariga ;dida li mag[ha ;;orr ukoll [las ta’ €24,000 fissena. G[al din il-[atra, il-Partit Nazzjonalista irrea;ixxa, u bir-ra;un. G[aliex din il-kariga hija wa[dha divi]iva, li l-g[an tag[ha hu biss dak parti;jan. Kif sostna l-Partit Nazzjonalista, ilpro/ess tar-riforma kostituzzjonali kellu jsir b’kunsens bejn il-partijiet kollha involuti. I]da b’din id-de/i]joni, il-Gvern ta’ Muscat g[a]el li jibqa’ g[addej ming[ajr ma qies irriperkussjonijiet.

Jekk dawn l-ewwel jiem jirriflettu is-sinjifikat veru ta’ xi tfisser ‘Malta Tag[na Lkoll’ g[all-Prim Ministru Muscat u n-nies ta’ madwaru, dik il-fra]i li tant instemg[et sabi[a fil-kampanja elettorali se tibdel is-sinjifikat tag[ha u tkun tfisser theddida g[al dawk kollha li ma j[addnux l-istess twemmin politiku tal-Gvern Laburista.

Naqra dwar kollox...

Ringrazzjament sin/ier Nixtieq nibda dan l-artiklu billi nirringrazzja lir-residenti Naxxarin li mill-;did re;g[u

esprimew fidu/ja fija u ele;;ewni b[ala wie[ed mirrappre]entanti tag[hom filKunsill Lokali Naxxar, kariga importanti [afna g[alija, g[ax minnha nista’ nkun ta’ g[ajnuna lil diversi persuni u nag[mel differenza f’ra[al twelidi.

Ma’ dan ir-ringrazzjament nixtieq inwassal l-awguri tieg[i lis-Sindku Maria Deguara, li mill-;did re;g[et ;iet ikkonfermata f’din ilkariga u l-bqija ta’ s[abi lkunsilliera ta]-]ew; na[at, li nemmen li flimkien se nag[mlu differenza finNaxxar.

L-elezzjoni tal-Kap u l-Vi/i Kap Taqra dawn l-kelmtejn, t[oss g[afsa ta’ qalb, meta

tiftakar li Lawrence Gonzi, fuq g[a]la personali tieg[u,

ftit tal-;img[at o[ra mhux se jkompli jmexxi dan il-Partit.

G[a]la li, ta’ min jg[id, mhux biss turi r;ulija kbira, i]da unika fl-istorja g[ax [add ma rri]enja wara lewwel telfa tieg[u. I]da ta’ dak kollu li g[amel b[ala Kap u fuq kollox b[ala Prim Ministru nirringrazzjawh u n[ossuna kburin li Lawrence Gonzi naqqax kapitlu interessanti fil-qalb tal-Partit Nazzjonalista.

Issa wasal i]-]mien li kull kunsillier fi [dan il-Partit Nazzjonalista jerfa’ rresponsabbiltà tieg[u, u meta fl-4 ta’ Mejju se jmur jivvota g[all-[atra ta’ Kap tal-Partit, ikun g[amel e]er/izzju ta’ anali]i profonda fuq kull kandidat li se jitfa’ n-nomina tieg[u g[all-Kap tal-Partit.

Irridu naraw x’inhi l-vi]joni tal-kandidat la darba jkun kap, x’riformi se j;ib^ Irristrutturar ta’ /erti istituzzjonijiet tal-partit kif se jsiru^ Il-vi]joni g[all-ferg[at

Il-:img[a Mqaddsa hi okka]joni importanti fejn niftakru fil-qawwa kbira li Alla g[andu i]da fuq kollox nid[lu fina nfusna biex nirriflettu fuqna u fuq ta’ madwarna u naraw kif nistg[u nkunu ta’ servizz lejn xulxin

u kumitati sezzjonali kif se tg[in f’[idmet il-partit^ Dawn huma erba’ mistoqsijiet mill-[afna li g[andi riservati g[al kull kandidat li se jikkontesta.

Jien nemmen li l-Partit Nazzjonalista g[andu dak kollu li je[tie; fi [danu biex jirba[ mhux elezzjoni wa[da i]da ferm aktar infila. I]da donnu mhux kull sezzjoni qieg[da ta[dem kif suppost u b’hekk meta titlef /erta armonija tibda zzappap.

Irridu Kap li jkun iffukat fuq dak li jkun qed ji;ri fil-partit.

Irridu li jkollu vi]joni /ara fuq dan kollu mhux bil-kliem biss i]da bil-fatti, bil-vot tag[na se nnaqqxu futur ilPartit, issa jiddependi minna x’tip ta’ futur.

Il-:img[a l-Kbira

Personalment na[seb li l:img[a l-Kbira hi l-qofol tarreli;jon tag[na. Dawn il;ranet ifakkruna bil-kobor ta’ Alla li mhux biss ;ie maqbud u msallab mas-salib, b[al ma kien ji;ri lill-eluf ta’ persuni ta’ dak i]-]mien, i]da wera lqawwa tieg[u permezz talqawmien mill-imwiet.

Aktar fa/li tg[id li ma temminhiex din milli temminha, i]da dak g[ax mo[[na j[ares lejn il-lo;ika u

mhux il-fidi, u na[seb f’dawn il-;ranet huma l-aktar adatti biex nid[lu fina nfusna u nag[mlu anali]i tag[na nfusna u fuq ta’ madwarna.

Hawn min din il-;rajja jg[addiha ta’ kuljum, passjoni jew duluri f’diversi forom, fosthom dak ta’ mard, u;ig[at, tra;edji fil-familja, meta jonqos xi [add jew inkella sa[ansitra jkunu qeg[din isofru xi vjolenza u biex ma jinqalax aktar inkwiet isofru fis-skiet ta’ qalbhom.

Lil dawn irridu naraw kif nistg[u nkunu ta’ servizz lejhom b’mod sottili i]da effi/jenti biex naraw li jg[ixu [ajja a[jar u mhux inzekzku jew inkasbruhom aktar. :img[a l-Kbira – furur ta’ talenti F’dawn il-;ranet wie[ed jinnota kemm l-aspett

kulturali u so/jali jie[du [ajja ;dida. Il-wirjiet u lesebizzjonijiet ta’ mudelli relatati mal-:img[a Mqaddsa jie[du [ajja kbira. Tinnota li diversi individwi jikkonvertu l-garaxxijiet tag[hom, f’wirjiet kbar ta’ mudelli li g[amlu huma jew li ;abru matul is-snin.

Il-kreattività tvarja mhux biss ma’ aspetti b[al statwi

minn Clinton Sammut clintonsammut@gmail.com

tal-;ibs i]da anke jsiru b’materjal ie[or fosthom b’ross ikkulurit li x-xog[ol finali j;iblek g[ajnejk wara widnejk.

L-g[aqdiet mu]ikali fillokalitajiet rispettivi tag[na wkoll jag[mlu l-almu tag[hom biex ta’ kull sena joffru l-ispazji ne/essarji fejn il-membri tag[hom ikunu jistg[u jtellg[u l-wirjiet tag[hom jew sa[anistra xi /enaklu li jkunu miftu[a g[all-pubbliku ;enerali.

Ir-rwol tal-ka]ini tal-baned f’dawn i]-]minijiet jikber ukoll, u permezz ta’ diversi attivitajiet fosthom kun/erti jew pubblikazzjonijiet ta’ CDs bit-tema ta’ mar/i funebri, jag[tu spinta u juru lkwalità g[olja tal-baned li hemm fi [danhom u dan hu inkora;;anti g[ax b’hekk inkunu qeg[din nippriservaw it-talent u l-identità lokali.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IR-REPUBBLIKA AFRIKANA ?ENTRALI

Ja[rab il-President fost il-kaos f’Bangui

Tnejn min-nies jippruvaw ji;bdu l-flus mill-ATM ta’ bank li ilu mag[luq g[al ;ranet, filwaqt li huma segwiti minn tallab (bil-qieg[da) fuq il-lemin tar-ritratt (Reuters)

?IPRU

?ans tal-a[[ar g[all-ekonomija Il-President ?iprijott, Nicos Anastasiades, ilbiera[, fi Brussell, iltaqa’ mal-Kapijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Bank ?entrali Ewropew (ECB) u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), u meta sal-biera[ billejl pajji]u kien qed jistenna ‘kwa]i miraklu’ biex isalva l-ekonomija tieg[u, li issa spi//at tassew f’xifer ilfalliment.

Fil-fatt, illum jag[laq id-deadline kru/jali g[al ?ipru li je[tie; akkost ta’ kollox jevita li tikkrollalu s-sistema talbanek u liema /irkostanzi jistg[u (anki) jfissru t-tmiem tieg[u b[ala membru tazZona-Ewro.

L-a[[ar tentattivi ddisprati lejn soluzzjoni qeg[din isiru wara jiem ta’ tensjoni, rabja u ansjetà, bit-ta[ditiet dwar il-bailout ta’ ?ipru (ming[and l-UE u lIMF) jisfumaw ming[ajr ri]ultat f’Nikosija matul il-lejl tas-Sibt.

Intant, u wara t-ta[ditiet ta’ Anastasiades mal-Mexxejja tal-kredituri internazzjonali, il-Ministri tal-Finanzi talEurogroup (l-Istati taz-Zona-Ewro), ilbiera[ billejl issie[bu fl-a[[ar laqg[a kru/jali qabel id-deadline u fejn wie[ed kien g[adu jistenna l-i]viluppi konkreti sal-[in li morna g[all-istampa.

Fil-fatt, Anastasiades kien jaf minn [afna qabel kemm se jkun diffi/li li jsalva

l-ekonomija ta’ ?ipru, u li jevita sitwazzjoni ‘impossibbli’ fejn pajji]u ma jirrispettax id-dejn enormi li la[aq akkumula.

Olli Rehn, il-Kummissarju tal-UE responsabbli mill-affarijiet ekonomi/i, enfasizza proprju kemm ?ipru spi//a f’po]izzjoni gravi bl-insistenza li ‘illum fadal biss id-de/i]jonijiet ibsin’ g[allg]ira-Stat – u bil-Ministru Fran/i] g[allAffarijiet Barranin, Pierre Moscovici, ifisser l-ekonomija ta’ ?ipru b[al ‘wa[da li tixba[ is-sistema ta’ casinò’ u li ilha tissogra li tfalli.

Fost din l-in/ertezza kollha, il-Gvern ?iprijott, ilbiera[ qal li t-ta[ditiet dwar ilkri]i la[qu fa]i mill-aktar delikata u bilpo]izzjoni tieg[u ]gur ma tirriflettix lespressjonijiet ta’ ottimi]mu kawt waqt iljiem ta’ negozjati pre/edenti bejn Nikosija u l-Uffi/jali tat-‘Trojka’ (l-UE, lIMF u l-ECB).

L-Unjoni Ewropea tinsisti biex ?ipru ji;;enera mal-5.8 biljun ewro ‘wa[du’ qabel jista’ jserra[ rasu minn bailout ta’ g[axar biljun ewro. Jekk sal-lum ma jintla[aqx ftehim, l-ECB g[andu jaqta’ lfondi tal-emer;enza g[all-banek ?iprijotti, li jkun ifisser falliment /ert g[al ?ipru.

F’din il-;irja sfrenata u ddisprata g[all-

fondi, ?ipru a//etta li jimplimenta levy (taxxa) ta’ darba fuq depo]iti ta’ ’l fuq minn 100,000 ewro fil-banek, u li jfisser u-turn drammatiku mill-po]izzjoni ta’ jiem ilu, meta d-deputati parlamentari f’Nikosija kienu /a[du l-mi]ura b[ala ‘serq fil-wi//’.

U g[alkemm il-Ministru tal-Finanzi ?iprijott, Michael Sarris, nhar is-Sibt qal li kien sar ‘progress sinjifikanti’ fitta[ditiet relevanti, l-folol tad-dimostranti f’Nikosija ma ]ammewx lura biex jg[ajtu g[ar-ri]enja tieg[u.

Il-poplu ?iprijott hu mg[addab g[alla[[ar dwar il-levy fuq id-depo]iti, u bilkemm jista’ jemmen li d-drama setg[et taqbad ritmu hekk allarmanti – bi]-]ew; l-akbar banek ta’ ?ipru, ilbiera[ jillimitaw il-flus li wie[ed jista’ ji;bed mill-magni ATM g[al 100 ewro biss kuljum.

I/-?iprijotti ilhom l-a[[ar ;img[a ‘jassedjaw’ dawn il-magni tal-banek, li ilhom il-jiem mag[luqin (fuq direttiva talGvern) bl-iskop li n-nies ma jirtirawx ilflus imfaddlin. Dawn il-banek suppost jer;g[u jift[u g[ada bil-Parlament japprova poteri g[all-Gvern biex jimponi l-kontrolli fuq il-kapital, li jevitaw sitwazzjoni fejn i/-?iprijotti jirtiraw flushom sal-a[[ar /ente]mu.

Ribelli f’Bangui, ilbiera[ [atfu l-kontroll tal-belt kapitali wara li l-President Francois Bozize [arab mill-in[awi – u bl-a[[ar rapporti jirreferu g[al sparaturi fost ‘kaos u serq sfrenat’ fil-kwartieri /entrali tal-belt.

Ir-ribelli, membri ta’ koalizzjoni bl-isem Seleka, ilhom minn Di/embru involuti f’rewwixta li tul ix-xhur dehret qed ‘tqum u tmut’, u meta jg[idu li Bozize naqas milli jonora ftehim g[all-pa/i.

Intant, l-uffi/jali talGvern ikkonfermaw li rribelli qeg[din jikkonsolidaw posthom f’Bangui, u b’rapporti jissu;;erixxu li Bozize jinsab ‘fi Stat ie[or tarre;jun (x’aktarx li rRepubblika Demokratika tal-Kongo)’.

Il-mexxejja tar-ribelli, sal-biera[ kienu qeg[din jappellaw g[all-kalma u biex i/-/ittadini ‘jilqg[u rivoluzzjoni li tg[in lirRepubblika Afrikana ?entrali tikteb pa;na ;dida fl-istorja’.

Ir-ribelli anki qed jg[idu li l-iskop tag[hom intla[aq ‘bit-tluq ta’ Bozize’, i]da sorsi qrib l-a;enzija umanitarja OCHA tanNazzjonijiet Uniti qalu li sal-biera[ kien g[addej isserq ta’ proprjetà (f’Bangui) u fost t[assib ta’ tensjoni potenzjali bejn id-diversi gruppi etni/i.

Franza, l-eks potenza kolonjali ta’ dan il-pajji] Afrikan, g[andha ’l fuq minn elf suldat fit-territorju partikulari, u lbiera[ bag[tet il-militar biex ja//ertaw ssigurtà fl-ajruport ta’ Bangui – minbarra li sej[et biex il-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU jiltaqa’ b’ur;enza [alli jittratta s-sitwazzjoni.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

A[barijiet ta’ Barra 11

IL-BELARUS> Xi residenti fil-villa;; ta’ Viazynka (lejn il-Majjistral ta’ Minsk) jiddevertu waqt festival tradizzjonali li jkun organizzat kull sena bl-iskop li n-nies ‘jilqg[u ir-Rebbieg[a’ b’dimostrazzjonijiet spontanji. (Reuters)

IL-PAKISTAN

IR-RENJU UNIT

L-eks President Musharraf T[assib dwar ‘element kimiku’ potenzjali wara l-mewt ta’ sinjurun Russu jirritorna pajji]u L-eks President Pakistani Pervez Musharraf irritorna lejn pajji]u wara kwa]i erba’ snin ta’ e]ilju li hu impona fuqu nnifsu, u fejn g[andu jikkuntesta l-elezzjonijiiet minkejja li te]isti lpossibbiltà li jispi//a arrestat.

Musharraf – li anki g[andu theddida fuq [ajtu min-na[a tal-grupp militanti tat-Taliban – jittama li jikseb lura linfluwenza biex il-partit tieg[u jirba[ is-si;;ijiet ‘dovuti’ waqt elezzjoni ;enerali li ssir fil-11 ta’ Mejju.

Madankollu, Musharraf g[andu jiffa//ja kompetizzjoni iebsa mill-eks Prim Ministru Pakistani Nawaz Sharif, li hu stess kien tke//a mill-kariga waqt kolp

ta’ stat militari li se[[ fl1999.

Musharraf, eks :eneral talArmata li kien [ataf il-poter fl-istess kolp ta’ stat, irri]enja fl-2008 meta l-alleati tieg[u tilfu vot, u sena wara, idde/ieda li j[alli l-Pakistan, fejn Gvern ;did kien qed jhedded li jie[u passi g[allimpeachment tieg[u.

Sadattant, il-Partit talPoplu Pakistani (PPP) filGvern ftit kellu su//ess fil;lieda kontra l-korruzzjoni u fl-impenn biex jibni infrastruttura g[ajjiena; bilPakistan jista’ dalwaqt jirrikorri mill-;did g[allg[ajnuna ming[and il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) biex l-ekonomija ma tfallix.

Il-pulizija bl-esperjenza flambjenti fejn isse[[ ilkontaminazzjoni b’materjal kimiku, bijolo;iku jew nukleari, ilbiera[ fittxew fiddar ta’ Boris Berezovsky, issinjurun e]iljat Russu li nhar is-Sibt instab mejjet fl-istess residenza – l-awtoritajiet ‘m’g[andhomx spjegazzjoni konkreta’ dwar mewtu.

Il-katavru tas-sinjurun, salbiera[ t[alla fir-residenza li tinsab f’lokalità ta’ Berkshire, u meta ttie[du lprekawzjonijiet kollha fi//irkustanzi sakemm [ar;et ilkonferma li ma kienx hemm periklu minn materjal ta’ potenzjal qerriedi.

Berezovsky instab mejjet fil-banju tieg[u u l-kelliema g[all-pulizija tennew limportanza li jittie[du l-

Boris Berezovsky

mi]uri ne/essarji biex iwittu ttriq g[al investigazzjoni birreqqa tal-ka]. Sa sig[at qabel il-konferma, il-kelliema kienu anki fidu/ju]i li ma kellu jirri]ulta ‘l-ebda sogru g[allkomunità tal-in[awi’.

Boris Berezovsky emigra g[ar-Renju Unit fl-2000 wara li kellu di]gwid mal-President tar-Russja, Vladimir Putin, u

fl-a[[ar snin ta’ [ajtu kien ]gi//a minn diversi attentati fuq [ajtu. Fl-2003, dan issinjurun reba[ id-dritt g[allkenn politiku (fir-Renju Unit) fuq il-ba]i li [ajtu kienet tispi//a fil-periklu kieku hu kellu jkompli joqg[od firRussja.

Intant, kelliem g[allKremlin ta’ Moska qal li Berezovsky ‘sa ri/entement’ kien kiteb lill-President Putin u qallu li xtaq ‘jirritorna lura f’pajji]u’.

Berezovsky kien anki mag[ruf b[ala [abib ta’ Alexander Litvinenko, l-eks uffi/jal tas-servizzi sigrieti tar-Russja li miet fl-2006 wara li spi//a ivvelanat b’materjal radjuattiv waqt li kien qed jixrob it-te f’lukanda f’Londra.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

12 A[barijiet ta’ Barra L-I}RAEL

Jirritalja g[al ‘provokazzjoni mill-Golan’

Il-Papa jbierek tfajjel /kejken wara l-quddiesa ta’ {add-il Palm fi Pjazza San Pietru (Reuters)

L-I]rael qal li l-militar tieg[u spara lejn miri spe/ifi/i fis-Sirja u qered po]izzjoni ta’ machine-gun fit-territorju tal-Golan minn fejn qabel kienu ;ew sparati xi tiri lejn is-suldati talfruntiera I]raeljani.

Din hi l-a[[ar ‘botta u risposta’ f’sitwazzjoni ta’ tensjoni bejn dawn il-pajji]i, waqt li l-konsegwenzi talgwerra /ivili Sirjana qeg[din jaffettwaw anki lillI]rael.

Intant, mhux /ar jekk lI]rael hux i]omm lillqawwiet tal-Gvern Sirjan inkella r-ribelli li qeg[din ji;;ieldu biex iwaqqg[u lillPresident tas-Sirja, Bashar al-Assad, b[ala responsabbli g[all-a[[ar inkwiet. Dan, meta l-Prim Ministru I]raeljan, Benjamin Netanyahu, qal li l-a[[ar a;ir ‘tas-Sirja’ kien jinvolvi attakk ‘dirett’ fuq il-patrols tas-suldati I]raeljani fl-art tal-Golan okkupata.

Matul il-gwerra /ivili tas-

Sirja kien hemm numru ta’ in/identi meta l-balal ni]lu fl-art I]raeljana u bl-I]rael jirritalja billi spara lejn isSirja.

Intant, il-provin/ji Sirjani tan-Nofsinhar u li jmissu mal-fruntiera tal-:ordan u lI]rael qeg[din jispikkaw b[ala zoni ta’ battalja sinjifikanti, waqt li lqawwiet ta’ Assad jirre]istu g[all-avvanzi tar-ribelli fisSirja.

Fl-istess [in, il-Ministru I]raeljan g[ad-Difi]a, Moshe Yaalon, qal (b’referenza g[all-isparar) li pajji]u mhu se jippermetti lebda abbu] ‘mill-Armata Sirjana jew xi element ie[or’ fil-konfront tassovranità tas-Sirja.

L-I]rael kien [ataf lG[oljiet tal-Golan mis-Sirja waqt il-gwerra tal-1967 filLvant Nofsani, u fl-1981 g[aqqad din iz-zona strate;ika ma’ artu, f’pass li ma kisibx l-g[arfien internazzjonali.

IL-BELT TAL-VATIKAN

Il-Papa sejjer il-Bra]il sorpri]a ta’ Kerry g[all-festival ta]-]g[a]ag[ }jara Is Segretarju tal Istat g[axar anniversarju minn meta L-IRAQ

Il-Papa Fran;isku, ilbiera[ [abbar li g[andu j]ur il-Bra]il f’Lulju li ;ej meta kien qed jitkellem waqt l-omelija ta’ {add il-Palm – li jag[ti l-bidu g[a/-/elebrazzjonijiet tal:img[a Mqaddsa – fi Pjazza San Pietru.

Intant, Fran;isku – l-ewwel Kap tal-Kattoli/i li ;ej millAmerika Latina – se ju]a dik lokka]joni biex jattendi lfestival g[a]-]g[a]ag[ li torganizza l-Knisja u li din issena g[andha ssir f’Rio de Janeiro. Fl-istess ]mien, ilPapa mistenni jikkon/elebra lquddies fil-bajja ta’ Copacabana minbarra li jmexxi sessjoni ta’ talb quddiem ilfamu]a statwa ta’ Kristu Redentur.

Folol kbar ta’ devoti, ilbiera[

attendew g[all-avveniment ta’ {add il-Palm f’Ruma, u fost ittixjir tal-frieg[i ta]-]ebbu; u tal-palm fi tradizzjoni li tfakkar f’meta :esù Kristu da[al f’:erusalemm, ftit tal-jiem qabel il-Passjoni u l-Agunija tieg[u.

Sadattant, il-Papa Fran;isku anki lbiera[ kompla bl-istil dirett u informali tieg[u, fejn tbieg[ed mid-diskors ippreparat tal-omelija biex iqajjem xi punti partikulari.

Fl-a[[ar tal-omelija hu tenna ‘li qed jistenna b’[erqa l-impenn ta’ Rio’; il-festival ta]-]g[a]ag[ mistenni jattira l-mijiet tal-eluf tad-devoti minn madwar id-dinja.

Fil-fatt, Fran;isku tenna li lavveniment ta’ Lulju filBra]il ‘g[andu jkun sinjal ta’

fidi g[ad-dinja kollha’, wara li fl-2011, il-Papa Benedittu XVI kien attenda g[all-a[[ar festival tipiku fil-belt Spanjola ta’ Madrid.

Hu minnu wkoll li l-Papa Fran;isku dde/ieda li jimmodifika xi drawwiet tradizzjonali tal-:img[a Mqaddsa, u nhar il-{amis g[andu j]ur [abs ta]]g[a]ag[ li jinsab f’subborg ta’ Ruma, fejn – fost o[rajn – mistenni ja[sel is-saqajn ta’ tnax-il [absi f’;est simboliku ta’ umiltà.

Fis-snin pre/edenti, din i//erimonja kienet titmexxa (mill-Papa) fil-Katidral ta’ San :wann Lateran, f’Ruma, u filpre]enza ta’ qassisin li jissimbolizzaw lit-tnax-il appostlu.

-

-

Amerikan, John Kerry, ilbiera[ mar l-Iraq g[al ]jara li ma t[abbritx minn qabel, fejn insista g[al kooperazzjoni akbar fir-rigward tal-kunflitt fis-Sirja.

Kerry, fil-fatt sostna malPrim Ministru Iraqi, Nuri alMaliki, li t-titjiriet ‘Iranjani’ li qeg[din iwasslu l-armi misSirja u li jridu jaqsmu millispazju tal-ajru tal-Iraq, huma ‘problemati/i’ minbarra li ‘jg[inu biex isostnu r-re;im talPresident (Sirjan) Bashar alAssad’.

L-Istati Uniti qed takku]a lillIraq li mhux jag[ti l-attenzjoni ne/essarja lil dawn it-titjiriet, u minkejja li l-Iran isostni li ttitjiriet huma inti]i biss g[allg[ajnuna umanitarja.

I]-]jara ta’ Kerry fl-Iraq se[[et ftit tal-jiem wara l-

l-qawwiet tal-koalizzjoni multinazzjonali (ta[t it-tmexxija Amerikana) invadiet lill-pajji] tal-Golf biex twaqqa’ lill-eks re;im tad-dittatur Saddam Hussein.

Din hi anki l-ewwel ]jara ta’ Kerry fl-Iraq mindu hu [a linkarigu ta’ Segretarju tal-Istat din is-sena, u meta wie[ed irid imur lura sal-2009 g[all-a[[ar darba meta Uffi/jal Amerikan ta’ dan il-grad ni]el f’territorju Iraqi.

John Kerry kien anki mistenni jittratta xi aspetti talpolitika attwali tal-Gvern Iraqi, u lbiera[ qal ukoll li l-President Amerikan, Barack Obama, i[oss li l-a[[ar ta[ditiet tieg[u mal-uffi/jali I]raeljani u Palestinjani kienu ‘l-aktar po]ittivi’ sal-lum.

It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

13 FUTBOL

L-Azzurri jaslu llejla It-tim nazzjonali Taljan immexxi minn Cesare Prandelli jasal Malta llejla biex g[ada jilg[ab kontra t-tim nazzjonali Malti, f’log[ba ferm mistennija mill-Maltin, li g[ada se jimlew lIstadium Nazzjonali f’Ta’ Qali.

It-Taljani jinsabu fl-ewwel post tal-grupp b’10 punti minn erba’ log[biet, punt vanta;; fuq ilBulgarija, li nhar il-:img[a g[elbet lil Malta, 60.

It-Taljani ;ejjin Malta g[at-tliet punti li jkomplu jsa[[ulhom l-ewwel post tal-grupp. Il-plejer talmument tal-Azzurri hu bla dubju Mario Balotelli, li kontra l-Bra]il skorja goal mill-isba[, fi prestazzjoni mill-aqwa tat-Taljani kontra l-Bra]il.

G[all-kuntraraju, il-wirja tal-Maltin fil-borra ta’ Sofia kienet wa[da mill-iktar negattiva fl-a[[ar snin, b’g[add ta’ ]balji, xi w[ud banali, fid-difi]a.

I]da g[ada, il-Maltin jippruvaw iqumu g[allokka]joni u g[allinqas jag[tu wirja dinjitu]a kontra avversarji /ertament a[jar minnhom.

I]-]ew; timijiet mistennija li jibdew b’din ilformazzjoni: : Andrew Hogg, Andrei Agius, Luke Dimech, Jonathan Caruana, Clayton Failla, Gareth Sciberras, Roderick Briffa, Edward Herrera, Andrew Cohen, Andrè Schembri, Michael Mifsud : Gianluigi Buffon, Christian Maggio, Leonardo Bonucci, Andrea Barzagli, Mattia De Sciglio, Daniele De Rossi, Andrea Pirlo, Riccardo Montolivo, Alessio Cerci, Mario Balotelli, Stephan El Sharaawy : Serdar Gozubuyuk (Olanda) Malta

Italja

Referee

FORMULA 1

BASKETBALL

Doppjetta Red Final bejn Athleta u Floriana Bull fil-Malasja

Ara pa;na 18

Ara pa;na 20

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

14 Sport

Fa]i mill-[ames ti;rija li kienet mirbu[a minn Kakisis, misjuq minn Johan Axisa (Ritratt> Trevor Sollars)

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Kakisis u Nabab du Chatelet jirb[u s-semi-finali tat-Tazza l-Kbira minn Kenneth Vella

Tnax kienu ]-]wiemel li g[addew g[all-finali talkompetizzjoni tat-Tazza lKbira, miftu[a g[al ]wiemel tal-og[la klassijiet. Dan, wara li lbiera[ wara nofsinhar filMarsa saru ]-]ew; semi-finali ta’ din il-kompetizzjoni fuq distanza twila ta’ 2640m, u li ntreb[u mill-Fran/i]i Kakisis u Nabab du Chatelet. Dawn i]]ew; ti;rijiet kienu jag[mlu parti mill-g[axar programm talista;un, fuq tmienja tat-trott u tnejn tal-ponijiet.

Matul l-ewwel metri talewwel semi-finali tat-Tazza lKbira kien hemm il-kmand jalterna bejn numru ta’ ]wiemel. Kien madwar 400m mit-tmiem li din is-semi-finali [adet ]volta differenti meta bdew i]idu fil-;iri tag[hom Mig Of The Wood (Noel Baldacchino) u l-veteran Kakisis (Johan Axisa). Dawn offrew dwell interessanti bejniethom fid-dritta finali, u kien Kakisis li [a l-ewwel reb[a tal-ista;un. G[addew ukoll g[all-finali, Poppes Fighter (Charles Camilleri), Quebec (Mark Mifsud), Count Of Life (Claudio Refalo) u Nitesco d’Antony (David Ellul). Kakisis kellu medja ta’ 1.16.9” fil-kilometru.

It-tieni semi-finali kienet ukoll fost l-aktar mistennija u kienet ukoll ibbilan/jata. Dan,

min[abba li laqqg[et flimkien [ames ]wiemel, li kollha kienu ;ejjin minn su//ess fil-fa]i talheats ta’ dan il-kampjonat.

F’din it-ti;rija, wie[ed minn dawn, Nabab du Chatelet (Charles Camilleri), kellu prestazzjoni impressjonanti g[ax, g[alkemm inqabad ji;ri fuq barra tul id-distanza kollha, xorta ma naqasx milli jie[u ttieni reb[a infila wara li fla[[ar metri xejjen l-isfida ta’ Okilaibo (Julian Farrugia) u Odedjalo (Noel Baldacchino).

Original Blue (Chris Cassar), Arnie Sensation (Carmelo Farrugia) u Nino de Saintho (James Carabott) kienu l-a[[ar parte/ipanti li kkwalifikaw g[all-finali. Nabab du Chatelet kellu medja ta’ 1.16” filkilometru.

Attakk mibdi fl-a[[ar metri tal-ewwel ti;rija Gold wassal lill-ikkwotat Charm Hammering (Gilbert Farrugia) biex jie[u t-tieni reb[a tassena. Dan, quddiem Troubadour S (Charles Farrugia), Rika Rico (Shawn Portelli) u Nuper (Andrew Farrugia).

Fit-tieni ti;rija Gold, iddebuttant Fran/i] Prince de Blequin (Wayne Farrugia) [alla kollox g[ad-dritta finali biex akkwista l-ewwel reb[a fi g]iritna. Dan, quddiem Touch The Diamond (David Ellul), il-

favorit Pepone du Castelet (Charles Camilleri) u XRay Hornline (Rodney Gatt).

Fl-ewwel minn ]ew; ti;rijiet tal-klassi Silver, l-G[awdxi Marvin Cauchi talab lil Prince November biex i]id fil-;iri 300m mil-linja finali, biex dan [a l-ewwel reb[a fi g]iritna minn Oscar des Racques (Clint Vassallo) u Nasdaq du Closet (Eugenio Zerafa). Lacoste IT (Eric Bezzina) temm ir-raba’.

Octobre En Fete (Cliferty Calleja) qabe] lil Okir de Leau (Brian Hili) f’nofs id-dritta finali tat-tieni ti;rija Silver.

Octobre En Fete irre;istra ttieni reb[a konsekuttiva.

Matador Knick (Carmelo Farrugia) u Soren Sufflor (Rodney Gatt) kellhom ukoll pjazzament po]ittiv.

Fl-unika ti;rija tal-klassi Bronze, Louise Wood (Mark Desira) inqab]et fl-a[[ar battuti minn Navaroso de Khepri (Rodney Gatt) li akkwista lewwel reb[a tas-sena bi ftit minn One Fouteau (Jonathan Zammit). Vera LH (Wayne Farrugia) da[let fir-raba’ po]izzjoni.

L-ewwel ti;rija tat-trott kienet wa[da tal-klassi Copper.

Hawnhekk, Loulou de la Rose (Carl Caruana) approfitta mittibdil fil-pass fl-a[[ar metri ta’ Noble Candeen (David Ellul) biex [a t-tieni reb[a tas-sena

fa/ilment minn Andri Boko (Noel Baldacchino), Jibilo du Terme (Ramon Briffa) u Ballad Ribb (Tony Demanuele).

I]-]ew; ti;rijiet tal-ponijiet li

saru fuq distanza ta’ 700m u 1,160 metru rispettivament intreb[u minn Red Bull (Paul Galea) u Sulelo (Stephen Vassallo).

Ir-ri]ultati kollha Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Loulou de la Rose I Ti;rija.

(C. Caruana) {in – 2.44.1” (1.16.7”) 2. Andri Boko (N. Baldacchino) 3. Jibilo du Terme (R. Briffa) 4. Ballad Ribb (T. Demanuele) Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Navaroso de Khepri (R. Gatt) {in – 2.45.8” (1.17.5”) 2. One Fouteau (J. Zammit) 3. Louise Wood (M. Desira) 4. Vera LH (W. Farrugia) Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Prince November (M. Cauchi) {in – 2.44.9” (1.17.1”) 2. Oscar des Racques (C. Vassallo) 3. Nasdaq du Closet (E. Zerafa) 4. Lacoste IT (E. Bezzina) Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Octobre En Fete (C. Calleja) {in – 2.43.4” (1.16.3”) 2. Okir de Leau (B. Hili) 3.

Matador Knick (C. Farrugia) 4. Soren Sufflor (R. Gatt) Semi-Finali Tazza l-Kbira. Klassi Open. Dist – 2640m. 1. Kakisis (J. Axisa) {in – 3.22.9” (1.16.9”) 2. Mig Of The Wood (N. Baldacchino) 3. Poppes Fighter (C. Camilleri) 4.

Quebec (M. Mifsud) 5. Count Of Life (C. Refalo) 6. Nitesco d’Antony(D. Ellul) Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Charm Hammering (G. Farrugia) {in – 2.42.6” (1.16”) 2. Troubadour S (C. Farrugia) 3. Rika Rico (S. Portelli) 4. Nuper (A. Farrugia) Semi-Finali Tazza l-Kbira. Klassi Open. Dist – 2640m. 1. Nabab du Chatelet (C. Camilleri) {in – 3.20.6” (1.16”) 2. Okilaibo (J. Farrugia) 3. Odedjalo (N. Baldacchino) 4. Original Blue (C. Cassar) 5. Arnie Sensation (C. Farrugia) 6. Nino de Saintho (J. Carabott) Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Prince de Blequin (W. Farrugia) {in – 2.44.4” (1.16.8”) 2. Touch The Diamond (D. Ellul) 3. Pepone du Castelet (C. Camilleri) 4. XRay Hornline (R. Gatt) II Ti;rija.

III Ti;rija.

IV Ti;rija.

V Ti;rija.

VI Ti;rija.

VII Ti;rija.

VIII Ti;rija.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Sport 15 TAZZA TAD-DINJA

Sfida determinanti g[ada bejn Montenegro u l-Ingilterra Wara s-sessjoni ta’ ta[ri; kontra San Marino u reb[a kbira ta’ 8-0, l-Ingilterra g[ada tiffa//ja sfida ferm iktar insidju]a u perikolu]a kontra Montenegro, f’log[ba li tista’ tkun determinanti g[ar-reb[ tal-Grupp, fejn ilcaptain tal-Ingilterra, Steven Gerrard, wissa li l-log[ba se tkun wa[da diffi/li, fejn ilplejers Ingli]i jistg[u jkunu intimidati.

L-ewwel darba li lIngilterra lag[bet fil-belt ta’ Podgorica kien sentejn ilu, meta Wayne Rooney kien muri l-karta l-[amra fi draw ta’ 2-2. Din il-karta kienet swiet qares lil Wayne Rooney, li kien tilef l-ewwel log[biet mill-fa]i finali li saret fl-Ukrajna u l-Polonja, f’Lunju li g[adda.

Dak id-draw kien ta lkwalifikazzjoni lill-Ingilterra; i]da s-sitwazzjoni hija iktar diffi/li g[aliex Montenegro b[alissa jinsabu fl-ewwel post tal-grupp b’vanta;; ta’ ]ew; punti fuq l-Ingilterra.

Minklejja dan kollu, lIngilterra xorta wa[da jibdew b[ala favoriti, i]da Gerrard wissa kontra ottimi]mu ]ejjed, l-iktar wara l-wirja u x-xalata ta’ goals kontra San Marino.

“Irridu noqog[du attenti u ma nag[tu l-ebda okka]joni lir-referee li juri karti sofor ming[ajr b]onn. Importanti li kul[add jibqa’ kkon/entrat fuq dak li jkun qed ji;ri filground. Huma se jintimidaw u se jo[olqu pressjoni fuq irreferee billi jipprotestaw g[al

Wayne Rooney jiskorja minn free-kick kontra San Marino

kull de/i]joni li tittie[ed,” qal Steven Gerrard f’kummenti li ta fuq il-websajt tal-FA. “Ninsab konvint li r-referee se jkollu kontroll assolut tallog[ba; i]da hu importanti li l-plejers tag[na j]ommu lkalma u ma jitilfux rashom,”

kompla jg[id Gerrard.

Kien hemm kuntrast fillog[biet tal-:img[a, fejn lIngilterra kellha festa ta’ goals kontra San Marino, filwaqt li Montenegro kellhom jit[abtu biex g[elbu lil Moldova, 1-0, minkejja li

Il-captain ta’ Montenegro, Mirko Vucinic, fl-azzjoni kontra l-Moldova

kellhom plejer imke//i.

Montenegro tilfu lil Milorad Pekovic, u b’hekk dan ilplejer se jkun awtomatikament sospi] g[ada.

Gerrard qal li se jkun hemm kuntrast assolut flatmosfera tal-partitarji filground bejn nhar il-:img[a u g[ada. Gerrard qal li lpartitarji ta’ San Marino kienu mill-iktar pa/ifi/i, i]da jistenna li l-pubbliku ta’ Montenegro se jkun ferm ostili fil-konfront tal-Ingli]i.

Steven Gerrard ma lag[abx kontra San Marino, flimkien ma’ Ashley Cole u Glen Johnson, li i]da mistennija li jkunu nklu]i g[ada.

Jekk l-Ingli]i huma konxji, i]da fidu/ju]i, lejliet illog[ba, l-istess jista’ jing[ad g[al Montenegro li r-reb[a kontra l-Moldova f’kundizzjonijiet diffi/li mliethom bil-kura;; g[al din il-log[ba mistennija. Flattakk, Monetengro se jkunu mmexxija minn ]ew; plejers ta’ kalibru li jilag[bu filkampjonat Taljan tas-Serie A. Dawn huma Mirko Vucinic ta’ Juventus – li anki skorja lgoal rebbie[ tal-:img[a kontra Moldova – kif ukoll Stevan Jovetic ta’ Fiorentina, li hu plejer ta’ talent kbir u flimkien ma’ Vucininc jista’ jkun ta’ w;ig[ tar-ras g[addifensuri Ingli]i.

Dwar il-log[ba kontra lIngilterra, Vucinic qal li importanti li jag[mlu barrikata difensiva quddiem il-lasta u jippruvaw i]ommu l-pussess tal-ballun fit-tul kemm jistg[u.

Il-coach Ingli], Roy Hodgson, ittama fir-ritorn ta’ Rio Ferdinand. I]da rrifjut tieg[u li jirritona g[all-Ingilterra flimkien ma’ serje ta’ injuries, qed jag[mel l-g[a]la ta’ Hodgson wa[da diffi/li.

Montenegro se jkollhom erba’ plejers neqsin kontra l-Ingilterra; dawn huma: Nikola Drincic, Branko Boskovic, li huma mwe;;a’, filwaqt li Pekovic u Savo Pavicevic se jkunu sospi]i.

Il-formazzjoni probabbli tat-timijiet se tkun din: – Mladen Bozovic, Vladimir Bozovic, Stefan Savic, Marko Basa, Vladimir Volkov, Elsad Zverotic, Mitar Novakovic, Simon Vukcevic, Dejan Damjanovic, Stevan Jovetic, Mirko Vucinic – Joe Hart, Glen Johnson, Joleon Lescott, Chris Smalling, Ashley Cole, James Milner, Steven Gerrard, Frank Lampard, Ashley Young, Wayne Rooney, Jermain Defoe – Jonas Eriksson (}vezja) Montenegro

Ingilterra

Referee

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

16 Sport FUTBOL

Kompany mistenni jirritorna g[all-Bel;ju Il-captain tat-team nazzjonali Bel;jan, Vincent Kompany, jinsab mill-;did f’sikktu u hu mistenni jilg[ab g[ada kontra l-Ma/edonja. Dan kien ikkonfermat mill-coach tal-Bel;ju, Marc Wilmots.

Wilmots qal li Kompany, li ilu barra millog[ob xahrejn, kellu sessjonijiet tat-ta[ri; regolari fl-a[[ar tliet log[biet. Fil-konferenza tala[barijiet li saret ilbiera[, Wilmots qal li jistenna li sa g[ada, Vincent Kompany jkun mija fil-mija f’sikktu.

Wilmots qal li kollox jiddependi fuq issessjonijiet li se jsiru llum, lejliet il-log[ba; i]da huwa qal li ma jarax li g[andu jkun hemm problemi.

Mistoqsi jekk hux lest li jissogra lil Kompany, li ilu nieqes xahrejn barra mil-log[ob, Wilmots qal li Kompany hu l-captain tat-tim, u minbarra hekk, huwa pedina importanti g[all-iskwadra, u jekk ikun f’sikktu se jilg[ab ]gur.

Il-Bel;ju kisbu reb[a improtanti nhar il:img[a kontra l-istess Ma/edonja meta reb[u 20 fi Skopje, minkejja li ftit impressjonaw. B’din ir-reb[a, il-Bel;ju telg[u fl-ewwel post tal-Grupp b’differenza ta’ goals a[jar mill-Kroazja.

“Irridu nkunu velo/i u aggressivi u no[or;u mill-ewwel minuti nftittxu r-reb[a. Hekk biss nistg[u ner;g[u nirb[u kontra l-Ma/edonja,” qal il-coach Marc Wilmots.

Il-captain tal-Bel;ju, Vincent Kompany

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Sport 17 ?IKLI}MU SPARAR

Noel Attard jirba[ wara shoot-off

Noel Attard reba[ kompetizzjoni Trap, organizzata mill-Malta Shooting Sport Federation u li saret fir-ranges talasso/jazzjoni fil-Bidnija.

Il-kompetizzjoni kienet tikkonsisti fi sparatura fuq 50 plattina, bl-aqwa sitta jg[addu g[as-semi-finali.

Fl-ewwel fa]i kien Jeffrey Pisani li kiseb la[jar punte;; meta laqat 47 minn 50 plattina. Hu kien segwit minn Stpehen Vella li laqat 46, u minn Noel Attard, George Mifsud, Silvio Attard u Frans Pace li laqtu 45 kull wie[ed.

Fis-semi-finali, George Mifsud laqat 14 minn massimu ta’ 15, segwit minn Noel Attard u Frans Pace, li laqtu 11 kull wie[ed. Kien Noel Attard li g[adda g[all-final wara shoot-off ma’ Frans Pace.

Fis-semi-finali, Silvio Attard u Jeffrey Pisani laqtu g[axra kull wie[ed u Stephen Vella laqat tmienja biss.

Fil-final, Noel Attard u George Mifsud laqtu 13-il plattina kull wie[ed, biex wara shoot-off kien Noel Attard li [are; rebbie[.

Ri]ultati Ingilterra – League One Tranmere v Stevenage

Italja – Serie B

Spezia v Pro Vercelli Brescia v Cittadella Livorno v Lanciano Novara v Ascoli Reggina v Juve Stabia Sassuolo v Ternana Verona v Crotone Vicenza v Varese

3-1 1-3 2-2 2-0 1-0 2-1 0-0 3-2 1-1

Ri]ultati Lokali FOOTBALL Div II

Si;;iewi v M;arr }ebbu; v G[arg[ur Mellie[a v St Patrick Msida SJ v St Venera L St.Georges v Kirkop San :wann v Pembroke

3-1 2-0 3-1

Nadur Y v Sannat L Ker/em A v Xewkija T

6-2 4-3

Valletta S v Marsa WS Marsa SM v Valletta SP

5-5 8-2

B’Bu;a T v }urrieq W Luqa J v Mosta G Msida RS v M;arr F

2-0 2-1 0-0

GFA – Div I MAFA IASC

BASKETBALL Promotion League

1-1

1-1

0-3

Luxol v SN Suns Loyola v Starlites

95-68 56-52

Floriana v Si;;iewi Athleta v Depiro (Wara l-[in barrani)

79-56 71-67

Kampjonat BOV Playoffs

Reb[a g[all-Britanniku Chris Froome Il-Britanniku Chris Froome ma kellux oppo]izzjoni fl-a[[ar stadju tal-Criterium International, f’Porto Vecchio.

Froome, li spi//a fit-tieni post fit-Tour de France is-sena lo[ra, g[amel attakk fl-a[[ar [ames kilometri biex [alla lilleks leader, Richie Porte, warajh u ming[ajr /ans li jirkupra.

Porte kellu jikkuntenta bit-tieni post, kemm fl-a[[ar stadju talbiera[ kif ukoll fil-klassifika ;enerali.

Ir-rebbie[ tas-sena l-o[ra, Cadel Evans, kellu problemi serji fl-a[[ar telg[a u spi//a kwa]i kwarta wara r-rebbie[.

L-aqwa /iklisti jirritornaw f’Korsika fid-29 ta’ :unju, minn fejn se jibda t-Tour de France ta’ din is-sena.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

18 Sport

Sebastien Vettel ji//elebra fuq il-podju wara r-reb[a kontroversjali, ilbiera[ f’Sepang, il-Malasja

FORMULA 1

Reb[a g[al Vettel f’kontroversja fi [dan it-tim Red Bull I/-champion tad-dinja, Sebastien Vettel, reba[ ilGrand Prix tal-Malasja, f’doppjetta tar-Red Bull, fejn it-tieni Red Bull ta’ Mark Webber spi//at fit-tieni post.

I]da r-reb[a ta’ Vettel kienet imtappna minn polemika interna fit-tim rebbie[, hekk kif il-:ermani] ma obdiex ordnijiet tat-tim Red Bull biex inaqqas il-velo/ità u qabad u qabe] lil Webber biex kiseb ir-reb[a.

Il-Grand Prix, ilbiera[ f’Sepang kien mill-iktar e//itanti u beda b’maltempata u spi//a b’mod mhux tas-soltu fuq ilpodju, fejn il-fer[ tar-Red Bull kien wie[ed imqan]a[.

G[al Vettel din kienet is27 reb[a miksuba mill-pole, fejn issa la[aq ir-ekord ta’ Jackie Stewart. Vettel fi tmiem il-premjazzjoni qal li mhux kuntent bir-reb[a g[aliex din suppost inkisbet minn Mark Webber. I]-]ew; sewwieqa tar-Red Bull li kienu qed jiddominaw ing[ataw ordni mit-tim biex inaqqsu mir-ritmu u jib]g[u g[at-tyres. Filwaqt li Mark

Webber obda, mhux l-istess g[amel Vettel, li kiseb ilvanta;; u reba[ it-tellieqa.

Wara l-koppja tar-Red Bull da[lu ]-]ew; Mercedes ta’ Lewis Hamilton u Nico Rosberg, li kisbu t-tielet u rraba’ post rispettivament, tnax-il sekonda wara Vettel.

G[all-kuntraraju ta’ Vettel, Rosberg obda l-ordnijiet tattim Mercedees u qag[ad wara Hamilton minkejja li hu kien iktar velo/i u qal ripetutament lit-tim tieg[u li hu iktar velo/i minn Hamilton.

Hamilton ukoll ma kienx kuntent bit-tielet post, u wara l-premjazzjoni qal li hu ma kienx jixraqlu dan il-post, i]da t-tielet post kien jimmeritah Nico Rosberg. Irrebbie[ tas-sena l-o[ra, Fernando Alonso, dam biss ]ew; laps ilbiera[ f’Sepang, wara li fit-tieni dawra [abat fuq wara ta’ Sebastien Vettel u g[amel [sara lill-Ferrari tieg[u u kellu jirtira.

Bis-sa[[a ta’ din l-ewwel reb[a tieg[u f’dan l-ista;un, Sebastien Vettel jinsab filqu//at fil-klassifika b’40

punt, segwit minn Kimi Raikkonen b’31 punt, u Mark Webber jinsab fit-tielet post b’26 punt. Fil-klassifika kostrutturi, Red Bull telg[u fl-ewwel post quddiem Ferrari.

Christian Horner ta’ Red Bull qal li jinsab sodisfatt bil-wirja tat-tim. Hu qal li lunika problema kienet ittyres u kien g[alhekk li qalu li]-]ew; membri tat-tim, Vettel u Webber, biex inaqqsu u j]ommu lpo]izzjoni. “I]da Vettel g[amel ta’ rasu u qabe] lil Webber g[ax ried jirba[ ittellieqa,” qal Horner. “Nafu li hemm rivalità bejn i]-]ew; sewwieqa, u din irridu nitkellmuha internament,” temm jg[id Horner.

Il-karozzi bdew b’tyres intermediate min[abba lmaltempata li g[amlet, u Mark Webber mar fl-ewwel post wara t-tieni serje ta’ pitstops. Vettel ipprova jaqbe] lil Webber, i]da l-Awstraljan beda jiddefendi tajjeb u Vettel beda jkun frustrat. Filfatt hu qal lit-tim tieg[u biex ine[[u lil Webber min-nofs

g[aliex kien miexi bil-mod wisq. “}baljajt. Nammetti li ]baljajat,” qal Vettel qabel tela’ fuq il-podju. Ir-rabja ta’ Webber kienet evidenti.

“Konna perfetti bi strate;ija mill-aqwa. Qalulna biex innaqqsu, u s-soltu, Vettel g[amel ta’ rasu, u issa b[assoltu jkun protett middiri;enti tat-tim,” sostna Webber.

Mument komiku fittellieqa kien meta Lewis Hamilton bi ]ball ipprova jid[ol fil-box tal-McLaren minflok f’dik tat-tim il-;did tieg[u, Mercedes.

Apparentement, Hamilton g[adu ma jistax jinsa l-passat tieg[u.

Di]appunt g[all-Ferrari, li tant marru tajjeb fil-provi.

Alonso [abat fit-tieni dawra, filwaqt li Felipe Massa spi//a fil-[ames post, ferm ’il bog[od mill-karozzi ta’ quddiem. G[al Alonso, iddi]appunt kien ikbar g[aliex dan kien il-200 Grand Prix tieg[u. Wara Massa spi//at il-koppja Lotus mag[mula minn Romain Grosjaen u Kimi Raikkonen.

Kif Spi//aw

1 – S. Vettel (Red Bull) 2 – M. Webber (Red Bull) 3 – L. Hamilton (Mercedes) 4 – N. Rosberg (Mercedes) 5 – F. Massa (Ferrari) 6 – R. Grpsjaen (Lotus) 7 – K. Raikkonen (Lotus) 8 – N. Huelkenberg (Sauber) 9 – S. Perez (McLaren) 10 – J. Vergne (Toro-Rosso)

Klassifika Sewwieqa

1 – S. Vettel (:ermanja) 40 pt 2 – K. Raikkonen (Finlandja) 31 3 – M. Webber (Awstralja) 26 4 – L. Hamilton (G.Britannja) 25 5 – F. Massa (Bra]il) 22 6 – F. Alonso (Spanja) 18 7 – N. Rosberg (:ermanja) 12 8 – R. Grosjaen (Franza) 9 9 – A. Sutil (:ermanja) 6 10 – P. Di Resta (G.Britannja) 4

Klassifika Kostrutturi 1 – Red Bull 2 – Lotus 3 – Ferrari 4 – Mercedes 5 – Force India 6 – Sauber 7 – McLaren 8 – Toro Rosso

66 pt 40 40 37 10 4 7 1

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Sport 19 TENNIS

Murray u Serena Williams javvanzaw f’Miami In-numru tlieta tad-dinja, Andy Murray, g[eleb fa/ilment lil Bernard Tomic fis-Sony Open, f’Miami, filwaqt li l-a[wa Serena u Venus Williams kellhom xorti m[allta fil-jum tal-biera[. Murray [a biss 56 minuta biex g[eleb lill-Awstraljan Tomic, 6-3, 6-1.

In-numru wie[ed tad-dinja, Serena Williams, irkuprat minn bidu kwiet biex g[elbet fa/ilment lill-:appuni]a Ayumi Morita, 6-3, 6-3, filwaqt li o[tha Venus kellha tirtira min[abba w;ig[ f’daharha.

Fi tmiem ir-reb[a fa/li tieg[u, Murray qal li ma jafx jekk Tomic kienx f’sikktu jew le, i]da lwirja tieg[u kienet ferm ’il bog[od millpossibbiltajiet tieg[u.

Serena Williams, li qed tfittex is-sitt titlu tag[ha f’Miami, kellha bidu di]astru] u tilfet lewwel tliet games, i]da Serena mill-ewwel ;iet f’tag[ha biex reb[et is-set b’sitt games konsekuttivi. Din kienet id-19-il darba li l:appuni]a lag[bet ma’ avversarja mill-ewwel g[axar postijiet fir-rankings mondjali, u fillog[biet pre/edenti qatt ma [ar;et rebbie[a.

Venus Williams kellha tirtira qabel bdiet illog[ba tag[ha kontra l-Amerikana Sloane Stephens min[abba w;ig[ f’daharha. Venus kienet iddi]appuntata min[abba din il-problema.

Hi qalet li kul[add ikun jixtieq jilg[ab tournament b[al dan. “Kelli di]appunti o[rajn fil-karriera tieg[i, u dan ji]died mal-o[rajn. Dan mhux se jkun l-a[[ar di]appunt u lanqas mhu lewwel wie[ed,” qalet Venus Williams.

Fl-ikbar sorpri]a tal-;urnata, l-Ispanjola Garbine Muguruza Blanco eliminat lis-seed numru disg[a, Caroline Wozniacki, f’]ew; sets, 6-2, 6-4, f’[in ta’ sieg[a u 21 minuta. Is-seed numru [amsa, Li Na, li qed tie[u sehem flewwel tournament, wara li we;;g[et l-g[aksa fl-Open tal-Awstralja, g[elbet fa/ilment lillAmerikana Varvara Lepchernko, 6-2, 6-4.

I/-champion pre]enti, il-Pollakka Agnieska Radwanska, kellha reb[a diffi/li kontra sSlovakka Magdalena Rybarikova, fejn reb[et, 7-6, 2-6, 6-3.

Fil-kompetizzjoni tal-ir;iel, il-Fran/i]i JoWilfried Tsonga u Richard Gasquet g[addew g[al round ie[or. Tsonga g[eleb lis-Serb Viktor Troicki, 7-6, 6-3, filwaqt li Gasquet g[eleb lillBel;jan Olivier Rochus, 7-5, 6-2. L-Amerikan Sam Querrey g[adda wkoll g[al round ie[or b’reb[a, 4-6, 6-3, 6-3, fuq il-Pollakk Lukasz Kubot

Serena Williams u Andy Murray waqt il-log[biet tal-biera[

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

20 Sport BASKETBALL – KAMPJONAT BOV PLAY-OFFS

Final bejn Floriana u Athleta Fit-tielet log[ba de/i]iva kienu Floriana Francesco Fenech u /-Champions renjanti, Athleta A to Z Electronics, li se jikkuntestaw g[at-titlu wara li g[elbu lisSi;;iewi u lil Pavi Depiro fissemi-finali.

Aktar determinati

Floriana F. Fenech...............79 Si;;iewi..............................56 (16-12, 26-12, 15-14, 22-18) Floriana: A. Baldacchino,

B. Scott Camilleri 18, D. Camilleri 2, M. Glass 26, C. Sammut 14, I. Merceica 6, C. Calleja 4,D. Schembri 9, S. Saakian.

Si;;iewi: N. Falzon , P. Shoults 13, E. Xuereb 4, A. Borg 11, C. Meier 13, A. Fekete 1, M. Matijevic 14.

Referees: G. Barbara, E. Mangani u T. Brown.

Floriana kienu aktar aggressivi fid-difi]a mit-tieni log[ba biex ;abu fix-xejn lisforzi tas-Si;;iewi u kisbu post fil-finali.

G[al Floriana, il-playmaker C. Sammut u l-MaltiAwstraljan B. Scott Camilleri kellhom wirja tajba, waqt li g[as-Si;;iewi, is-Serb M. Matijevic ma rrepettiex ilwirja tat-tieni log[ba. L-aqwa skorer tag[hom, C. Meier, ikkonferma li mhux g[addej minn mument tajjeb.

Kienu Si;;iewi li kellhom bidu tajjeb biex kisbu l-ewwel sitt punti. Mal-[in, Floriana tjiebu biex dawru r-ri]ultat 12-8 u ]ammew dan iddistakk sat-tmien tal-ewwel sessjoni, 16-12.

Si;;iewi ma setg[ux isibu r-ritmu u Floriana [adu vanta;; mill-i]balji tag[hom biex fl-ewwel [ames minuti kabbru l-vanta;; g[al 31-18.

G[alkemm il-coach tasSi;;iewi, A. Mifsud, sejja[ time-out, il-log[ob tag[hom kompla jkun wie[ed individwali u konfu]. Kif ji;rilhom, Si;;iewi jitilfu lkalma u jibdew jg[a;;lu, minbarra li xi plejers ja[sbu li jistg[u jsolvu l-problemi wa[idhom. Dan g[en lil Floriana jkomplu jitbieg[du, 38-20. Floriana ]ammew dan il-vanta;; sal-mistrie[, 42-24.

Ir-reazzjoni tas-Si;;iewi waslet kif bdiet it-tielet sessjoni, biex wasal sa tlettaxil punt, 44-33. Floriana dehru mfixklin u l-coach [a timeout. Si;;iewi waslu sa g[axar punti ’l bog[od, 48-38.

Floriana irkupraw hekk kif Si;;iewi bdew jg[a;;lu biex kisbu l-a[[ar disa’ punti u jibdew l-a[[ar g[axar minuti b’vanta;; tajjeb. 57-38.

Floriana kkontrollaw tajjeb l-isforzi tas-Si;;iewi, biex [ames minuti mit-tmiem, kienu 67-47 minn fuq.

Si;;iewi tilfu kull tama meta l-kaptan E. Xuereb kellu l[ames foul, u wara foul

Chris Meier ta’ Siggiewi jog[la bejn Matt Glass u Dirk Schembri ta’ Floriana (Ritratt> Michael Ellul)

tekniku minn G. Barbara, biex spi//aw jilag[bu l-a[[ar ]ew; minuti b’erba’ plejers.

Ma [adux vanta;;

Athleta A to Z Elect......... 71 Pavi Depiro........................67 (21-16, 13-19, 14-7, 13-19, 10-6) Athleta: M. Naudi 13, S.

Hagul, D. Bugeja 10, M. Todorovic 13, M. Guisti, E. Bezzina, O. Said 8, S. Pace, K. Baldacchino 5, W. Spiteri, S. Bischoff, S. Schembri 22.

Depiro: R. Vella 8, K. Kuns, A. Aquilina 14, A. Portelli 15, D. Agius 4, E. Lupo, M. Mallia 1, I. Tanti 8, S. Morgan 17.

Referees: G. Barbara, C. Terribile u T. Brown.

Depiro, wara rimonta tajba fl-a[[ar erba’ minuti, kellhom i/-/ans biex ja[sdu li/Champions renjanti, Athleta; biss, huma tilfu l-okkazzjoni

biex Athleta sfurzaw il-[in barrani. Fil-[in barrani, g[alkemm Athleta kienu ming[ajr M. Naudi u D. Bugeja, xorta kienu tajjeb bi]]ejjed biex jie[du vanta;; mill-i]balji tad-Depiro, fejn spikka S. Schembri, li bilpunti tieg[u, Athleta jinsabu fil-finali.

Athleta kienu a[jar flewwel minuti, biex sal-[ames minuta kienu 13-9 minn fuq.

Athleta kkontrollaw dan ilvanta;; biex spi//aw l-ewwel g[axar minuti 21-16 minn fuq.

Depiro kienu aktar iddeterminati fit-tieni sessjoni u [asdu lil Athleta b’sittax-il punt ming[ajr risposta, biex marru 32-21 minn fuq.

Athleta [adu time-out u b’Depiro jg[a;;lu u ma jibqg[ux iddeterminati fiddifi]a, Athleta mal-ewwel [adu vanta;; biex naqqsu li]vanta;; g[al punt sal-

mistrie[, 35-34.

Wara l-mistrie[, i]-]ew; timijiet ikkommettew xi ]balji u xejn ma kienu pre/i]i fixxuttijiet. Biss, Athleta irnexxielhom jag[mlu l-iskor indaqs sal-[ames minuti, 3939. Athleta komplew ikunu xi ftit a[jar biex bdew l-a[[ar g[axar minuti sitt punti vanta;;, 48-42.

Athleta dehru li setg[u jikkontrollaw il-vanta;; tag[hom sakemm tilfu lil M. Naudi bil-[ames foul flattakk, 58-48. Hawn, Athleta tfixklu u Depiro bdew rimonta, u meg[junin mill[ames foul tal-eks D. Bugeja u minn foul tekniku talli pprotesta, Depiro kisbu tliet free-throws minn erbg[a, u g[amlu l-iskor indaqs. Depiro kellhom pussess min-nofs, biss tilfu l-ballun, u l-istess g[amlu Athleta b’passa;; mg[a;;el ]baljat. Kien g[ad fadal erbatax-il sekonda biss;

S. Morgan, li kien ilprotagonista negattiv, ]amm wisq il-ballun u meta qassam, R. Vella kellu jixxuttja millbog[od, bil-ballun ja[bat mirring u jispi//a barra.

Depiro kisbu l-ewwel basket fil-[in barrani. Biss, xutt mill-bog[od ta’ O. Said ra lil Athleta punt quddiiem, 64-63. Depiro re;g[u wara minn fuq biss ]ew; baskets mitlufin minn S. Morgan minn ta[t il-board g[enu lil Athleta biex imorru fuq quddiem. A. Portelli g[amel l-iskor indaqs, biss tilef ilfree-throw li kien ipo;;i lid-Depiro fuq quddiem.

S.Schembri po;;a lil Athleta fuq quddiem meta kien im[olli wa[du. A. Portelli g[a;;el u tilef ilpussess minn S. Schembri, li ;ie ffawljat. S. Schembri ]amm il-kalma u kiseb i]]ew; free-throws li po;;ew lil Athleta fil-finali.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Ittri 21

Il-Mission Fund tibg[at €1,000 lil missjunarju Malti fil-Kenja

Sur Editur, It-tag[lim idg[ajjef kull g[amla ta’ faqar. Ma dan, wie[ed i]id li t-tag[lim hu siwi kemm g[all-kbar u kemm g[a]-]g[ar. Meta wie[ed jitg[allem dak li g[andu jag[mel ikollu lqawwa li j;ib il-bidla kull fejn ikun.

Ftit ilu, ir/ivejt €1,000 mill-G[aqda Mission Fund ta’ Malta. B’dawn il-flus se n[allas l-iskola ta’ xi tfal foqra, ng[in lil min m’g[andux flus biex i[allas g[all-fejqan tieg[u, u norganizza xi laqg[at g[al nies adulti.

F’isem il-Kattoli/i kollha tal-parro//a tieg[i ta’ Msabaha, fid-Djo/esi ta’ Malindi, ni]]i [ajr lil dawk kollha li b’mod jew b’ie[or bag[tu l-flus lill-g[aqda Mission Fund.

Fr.Hilary Abela OFM Cap Il-Parro//a ta’ Msabaha Il-Malindi, Il-Kenja

Sinjali /ari mill-gvern il-;did Laburista li j[assbuk Sur Editur Min isegwi l-a[barijiet u l-intervisti li taw numru ta’ Ministri fil-Kabinett il-;did tal-Gvern Laburista matul din l-a[[ar ;img[a, wasallu l-messa;; /ar kif se jkunu qeg[din jimxu l-Ministri tal-Prim Ministru Muscat.

Lill-Ministri Laburisti se nkunu qed ner;g[u narawhom fid-dipartimenti talGvern, fl-isptarijiet, u sa[ansitra anki filPower Station ta’ Delimara.

Nistqarr li t[assibt hekk kif smajt lil dawn il-Ministri kwa]i jifta[ru li se jkollhom l-uffi//ji f’dawn id-

dipartimenti fl-istrutturi ta/-?ivil.

G[alija, il-konklu]joni hi wa[da – li se jer;a’ jkollna l-ind[il tal-Ministri Laburisti kullimkien u kull fejn iddawwar wi//ek.

Il-Partit Laburista jrid jifhem li issa dmiru hu li jie[u d-de/i]jonijiet politi/i u fl-a[jar interess tal-poplu kollu, u dawn jimplimentahom min hu responsabbli li jassigura li d-de/i]jonijiet tal-Gvern ikunu mwettqa.

Fil-fehma tieg[i, hu ]ball li l-politiku jid[ol b’mod dirett fit-tmexxija ta/?ivil. I]da wisq nib]a’ li din hi t-triq li

qabad il-Gvern Laburista l-;did. Fost lewwel de/i]jonijiet li [a fi ]mien ftit sig[at il-Gvern Laburista ta’ Muscat, kienet li jag[ti ultimatum lis-Segretarji Permanenti fil-Ministeri biex dawn jag[tu r-ri]enja tag[hom. Din hi de/i]joni li qed tqa//at l-irjus ta’ dawk luffi/jali g[olja fis-settur pubbliku li dmirhom hu li l-amministrazzjoni talgvern tibqa’ g[addejja ming[ajr skossi, irrispettivament minn min ikun fil-gvern.

Dawn huma sinjali /ari li j[assbuk.

B Cassar Tas-Sliema

Sa[[a[na l-pajji] u issa rridu nsa[[u l-partit Sur Editur, Hu minnu li l-Partit Nazzjonalista jrid jer;a’ jsib lg[eruq tieg[u biex ji;;edded u jer;a’ jibda jifhem l-istampa ]-]g[ira wkoll u mhux listampa l-kbira biss.

L-istampa l-kbira, il-Partit Nazzjonalista kien qieg[ed jindukraha sal-anqas dettall.

Il-Partit Nazzjonalista fil-

Gvern g[amel [iltu kollha, u wettaq [idma b’su//ess, li tat ir-ri]ultati fejn jid[lu xxog[ol, il-finanzi tal-pajji], u l-ekonomija.

Il-PN fil-Gvern [ares lejn listampa l-kbira. Dak kien iddover tieg[u li jag[mel meta kien fil-Gvern.

Il-PN ma [arisx lejn ilpolitika parti;;ana li tista’

tag[tih il-popolarità. Forsi ]balja f’dan il-lat. I]da ]gur li [are; b’rasu mg[ollija g[allwirt kbir li [alla fil-pajji] u li issa qed jitmexxa mill-Partit Laburista fil-Gvern.

L-attenzjoni tal-Partit Nazzjonalista issa trid tkun totalment fuq il-[idma fi [danu stess biex janalizza rri]ultat tal-elezzjoni; u mhux

biss, jie[u d-de/i]jonijiet flinteress tal-poplu Malti u G[awdxi, kif g[amel meta kien fdat bit-tmexxija talpajji].

Issa hu ]-]mien g[all-Partit Nazzjonalista li j[ares ;ewwa fih u jag[raf ji;;edded u jissa[[a[.

M Agius San :wann

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

22 Intervista

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (41) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw il-wie[ed u erbg[in parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar il-libertà u dan bliskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom.

Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, Nitkellmu fuq kemm i]-]mien tal-lum huwa liberali, u kemm allura kul[add huwa liberu. X’inhi l-libertà, u kemm ta[seb li a[na llum liberi aktar minn qabel^ G[andna d-dmir li nkunu liberi. A[na marbutin li nkunu bla ktajjen. Il-[ajja qisha vja;; fuq tren: ninsabu bilqieg[da, bla biljett, nosservaw lid-dinja li hemm barra mit-tieqa tal-vagun tag[na, in[arsu

lejha u narawha titbiddel minn [in g[al ie[or u bil-[effa, waqt li a[na nibg[u dejjem fl-istess post, bilqieg[da, stabbli... ming[alina. Ninsabu n[arsu, qisna nikkmandaw kulma naraw. G[all-kuntrarju, kulma nkunu rajna matul il-vja;; ikun sar bi//a minna. Fuq kollox, kulma nkunu rajnieh ji//aqlaq u ji;ri u jitbiddel, fil-fatt, ma jkun i//aqlaq u ;era u tbiddel xejn. Is-sensi tag[na ji//ajtaw. L-akbar ‘/ajta’ jista’ jirrakkontaha Galileo Galilei li [add daqsu fl-Istorja kollha ma bata, madwar erba’ mitt sena ilu, biex jiddefendi l-Verità b[ala [a;a differenti mill-Impressjoni, millOpinjoni, appuntu mill-Per/ezzjoni. Iddinja kienet ilha ddur sa mill-bidu, imma lbnedmin kienu liberi (u ]baljati) li ja[sbu l-kuntarju...

A[na liberi? Iva, dejjem skont kemm tippermettilna l-kamra li lkoll a[na mwelldin fiha. Il-kamra hi l-post, lispazju li ninsabu ng[ixu fih.

A[na nifhmu kollox fi [dan il-limiti ta’ mo[[na.

bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna.

Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.

Fi kliem ie[or, nifhmu ftit, u sikwit xejn. Ta[t ilfatt hemm il-misteru. Jekk, a[na fejn a[na, fi ;nien jew f’dar, jew fi pjazza, a[na nistaqsu lilna nfusna x’nafu fuq kulma qeg[din naraw madwarna, malajr nindunaw li ma nafu xejn. X’nafu fuq kull bidla fit-temp? X’nafu fuq meta tit[arrek werqa? X’nafu fuq il-werqa stess? X’nafu fuq meta jag[tina l-;u[ jew in-ng[as? X’nafu fuq kollox? Nafu li [a;a te]isti – imma ma nafux kif u g[aliex u g[alfejn. Mela nafu li dik li tinsab hemm fuq hija x-xemx, imma xejn aktar.

Skont Aristotli, li tkun taf [a;a jfisser li tkun taf g[ala [a;a hi dak li hi. Mela fl-injoranza tag[na, nirrealizzaw li g[all-inqas niddubbaw bilminimu ta’ g[arfien li twelidna bih. L-istudju]i, lesperti huma dawk il-ftit li jaqbdu qasam u jin]lu

’l isfel, ’il ;ewwa fih. Isiru nies li jifhmu [afna fuq aspett. U aktar ma jin]lu fil-fond, aktar jindunaw kemm hemm aktar u aktar fond. Hemm tradizzjoni s[i[a, minn Sokrate sa Einstein u warajh, li tis[aq fuq kemm il-bniedem jaf ftit, imma kemm hu mwebbel li jkun jaf aktar. Bil-ftit – niddubbaw. U forsi bil-[afna – nit[awdu!

A[na llum liberi aktar minn qabel^

Mhix mistoqsija [afifa g[aliex titlob diversi distinzjonijiet. G[andna libertà legali aktar minn qabel, iva, imma dan ma jfissirx li a[na liberi moralment i]jed minn qabel. Kontradizzjoni? Le, lanqas xejn.

Jekk inkun f’nofs de]ert u jkolli fil-but miljun ewro, jien g[andi l-flus biex nixtri kollox, imma ma nista’ nonfoq xejn – g[ax ninsab f’de]ert. Flus li ma jissarrfux. Jekk ninsab f’ma[]en ta’ laned tal-priserv – u ma nafx nifta[ imqar wa[da minnhom, x’jista’ ji;ri? Jista’ ji;ri li mmut bil-;u[ – imdawwar blikel. Tiftakarha l-[rafa klassika ta’ Ali Baba?

Id-dinja teknolo;ika tag[ti wisq aktar libertà minn qatt qabel, imma dejjem fi [dan spazji imposti minn /iviltà li fil-qofol tag[ha hi konformista, korporativista, integrattiva. A[na lkoll liberi li nag[]lu dak li bilfors ikollna nag[]lu. Nie[du e]empju min-natura: a[na lkoll liberi li nie[du n-nifs. Nistg[u ma ne[dux nifs? Iva, a[na liberi li ma ni[dux nifs. U mbag[ad x’ji;ri? – Imbag[ad ikollna n[allsu l-prezz ta’ dik li [sibna li kienet libertà.

Il-kultura ta’ ]mienna hi mmexxija minn sensiela ta’ realtajiet, b[alma huma lvelo/ità, il-konsumi]mu, ilmaterjali]mu, l-effi/jenza xjentifika. Is-so/jetà tbiddel lil dawn ix-xejriet u o[rajn f’sett ta’ regoli li a[na liberi li nosservawhom. Huma regoli li jirrigwardaw il-mod kif na[sbu, kif nilbsu, kif niddevertu, kif nie[du l-istat tag[na, kif insegwu r-regola ewlenija talkonsum...

Il-libertà> Illum grazzi g[all-avvanzi kbar li saru fil-qasam tal-informatika, tal-elettronika u t-teknolo;ija kul[add g[andu a//ess ferm akbar g[all-informazzjoni u l-informazzjoni mhux biss hi kontribut g[all-g[erf tal-persuna, i]da hi wkoll /avetta g[al aktar libertà

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Intervista 23

Nitkellmu spiss fuq l-importanza tal-edukazzjoni. L-edukazzjoni b[ala mezz kif nikbru u nsiru persuni kompleti.

Il-libertà wkoll titlob l-edukazzjoni^ L-akbar lezzjoni li t-tfal u ]-]g[a]ag[ g[andhom id-dritt g[aliha, f’kull livell u f’kull forma, hi l-lezzjoni kif jonfqu, iberbqu jew jerfg[u dik li qeg[din insej[ulha libertà. Din tista’ tkun g[alihom eman/ipazzjoni, pro/ess ta’ maturità, su//ess ta’ qalb hienja u mo[[ kalm. U tista’ tkun g[alihom ukoll sett ta’ perikli ;odda, tkissir tal-isba[ [a;a li jista’ jkollhom: il-gost li huma ]g[a]ag[. Anki jekk f’kundizzjoni ta’ kwa]i faqar u tant in;ustizzji, kull min qabe] /erta età jiftakar li l-feli/ità kienet possibbli. Ma hix kwistjoni li mmorru lura lejn dak i]-]mien. Hi kwistjoni ta’ kompromess bejn il-qadim tajjeb u l-;did me[tie;.

Sikwit naqraw li wa[da mill-problemi ewlenin fi ]mienna hi l-feli/ità. X’inhi l-feli/ità^ Hi r-relazzjoni li hemm fi bniedem bejn dak

kollu li huwa g[andu di;à u dak kollu li huwa jixtieq li jkollu. Fran;isku ta’ Assisi, li emmen li lfeli/ità hi wa[da biss, kien jitkellem dwar nies li xejn ma g[andhom - u g[andhom kollox. Hekk xtaq li jkunu l-patrijiet s[abu: ‘nihil habentes et omnia possidentes’. Is-soluzzjoni ma hix il-faqar, li hu dejjem in;ust u kattiv, imma l-g[arfien tas-sens ta’ dan kollu: ming[ajr flus ma hemmx kuntentizza, u bihom biss ma hemmx kuntentizza wkoll.

Fejn hi t-triq tan-nofs?

Il-libertà titlob l-edukazzjoni, konna qeg[din ng[idu...

Kollox jitlob l-edukazzjoni g[aliex il-bniedem jitwieled bil-fakultajiet tieg[u vojta imma kapa/i li jimtlew, u lesti li jimtlew. Biex il-libertà ma tkunx periklu, persuna trid ting[ata kull opportunità li titg[allem kif tonfoq, mhux tberbaq, il-libertà li g[andha. Hemm il-libertà naturali, dik li twelidna biha, ng[idu a[na, il-libertà li nimxu. Hemm ukoll il-libertà kulturali, ng[idu a[na, il-libertà li nimxu bl-g[a;la, nitlajjaw, nitnikkru, nippassi;;aw, ni]fnu, naqb]u, nog[lew u l-bqija. Bin-natura ta’ saqajna, nimxu; bl-edukazzjoni mbag[ad nag[]lu kif nimxu. Bin-natura a[na [afjin, u bl-edukazzjoni nitg[allmu nilbsu ]arbun.

Kollox jitlob l-edukazzjoni, anki l-IVF, kif rajna mid-dibattitu tas-sajf 2012, is-sajf s[un doppjament: fih is-s[ana tat-temperatura (s[ana naturali) u fih is-s[ana tal-medi/ina (s[ana kulturali).

Hemm tug-of-war bejniethom, imma dan hu diskors ie[or.

Bil-libertà nakkwistaw drittijiet u ning[ataw il-possibbiltà li nag[]lu.

Il-libertà fiha limiti^ Il-[ajja minnha nnifisha hi limitu, il-[in kollu u f’kollox. Kull stqarrija, kull sentenza li ng[idu hi ;udizzju li jinkludi u li jeskludi. U /-/iviltà tkompli minnha nnifisha ]]id u tirfina l-limiti. G[alhekk fi/-/iviltà te]isti l-li;i, li hi /ensura tal-libertà, g[arfien tal-fruntieri biex ikun hemm ;ustizzja u rispett. Id-differenza bejn belt /ivili u belt primittiva hi l-li;i.

Il-libertà> Fil-[ajja kul[add g[andu l-libertà li diment ma jag[tix fastidju lil [addie[or u diment li ma jxellifx difru mal-li;ijiet tal-pajji], igawdi, jiddeverti u jie[u l-[in tal-mistrie[ li [aqqu

Libertajiet ;odda jfissru dejjem avvanzi ;odda^ L-Istorja turi li hemm ka]ijiet differenti.

Prin/ipju ewlieni hu li kull libertà tajba tag[mel il;id lil kul[add, waqt li prin/ipju ewlieni ie[or hu li kull kisba ;dida fiha prezz, u kull epoka trid t[allsu. La n-Natura u lanqas il-Kultura ma jikkon/edu xejn b’xejn.

Nies differenti jistg[u jitkellmu b’modi differenti dwar il-libertà. Jista’ jkun hemm punt ta’ qbil fuq xi [a;a^ Je]istu Reli;jonijiet, Knejjes differenti g[aliex il-bnedmin jinqasmu fi ;mieg[i varji biex ifittxu u jsibu l-istess Verità, li hi wa[da g[al kul[add u kullimkien u dejjem. Je]istu partiti politi/i differenti g[aliex huma gruppi ta’ nies li qeg[din ifittxu b’modi diversi, xi [a;a o[ra, verità politika fondamentali: il-;ustizzja so/jali.

Jekk kemm il-Knejjes u kemm il-partiti qeg[din ifittxu dak li hu veru, u ;ust, allura g[aliex hawn tant gruppi u partiti u l-kumplament^ Il-bniedem mhux biss hu individwu; huwa wkoll individwalista (jaqbel mieg[u nnifsu); huwa wkoll non-individwalista (jasal jikkontradi/i ru[u, anki lo;ikament; ibiddel [siebu). Madankollu, ilVerità hi minnha nnifisha wa[da. Il-per/ezzjonijiet huma [afna. Nie[du si;ra partikolari li tinsab quddiemna. Fiha nnifisha hija Verità (fiha sens g[al min jaf x’fiha u kif inhi, u kollox), imma g[al nies differenti li j[arsu lejha hija Realtà, per/ezzjoni, irri]ultat tal-mod kif persuna t[ares lejha.

Pere]empju, waqt li l-Verità hi li dik hi si;ra si;ra vera, kif inhi, - dawk li j[arsu lejha jifhmuha

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Biex il-libertà ma tkunx periklu, persuna trid ting[ata kull opportunità li titg[allem kif tonfoq, mhux tberbaq, il-libertà li g[andha

b’modi differenti. Bidwi j[ares lejha biex isaqqiha, ji]borha; xadina – titla’ mag[ha; g[asfur – jistrie[ fuqha; qaddis – tfakkru f’Min [alaqha; ornitologu – jistudjaha; poeta – jitkellem mag[ha; vandalu – jqa//atha; [alliel – jisraqha.

Waqt li l-Verità hi minnha nnifisha wa[da u dejjem, il-per/ezzjoni tvarja. G[alhekk je]istu lFilosofija, il-Letteratura, l-oqsma akkademi/i kollha. It-teatru kollu ta’ Pirandello hu mibni fuq ilkonfront bejn Verità u Per/ezzjoni, bejn Assolut u Relattiv. Hekk ukoll it-Teatru tal-Assurd u [afna letteratura ta’ ]mienna. Qeg[din nifhmu jew qeg[din no[olmu? Hemm xi [a;a li hi soda, permanenti, waqt li naraw l-arlo;; idur u b[allikieku j;orr kollox mieg[u u jbiddel kollox? Il-libertà hi qerrieda?

Le, il-libertà, anki jekk hi fra;li, relattiva, u limitata, hi wa[da mill-isba[ xejriet tal-persuna. LIstorja politika hi mibnija fuqha, fis-sabi[ u flikreh tag[ha. Min[abba li l-mixja umana hi anki sforz biex il-bniedem jifhem xi [a;a, allura anki lIstorja tal-libertà hi sikwit ‘kummiedja tal-i]balji’.

Il-bniedem tg[allem mill-i]balji, fix-xjenza daqskemm fil-politika. Il-libertà tg[allmu l-ftit li jaf, u twebblu bil-[afna li fadallu jiskopri. G[adna kemm missejna lil Mars, ji;ifieri g[adna kemm dorna kemm kemm mal-kantuniera fl-univers. Kull bravura tal-bniedem hi lezzjoni fl-umiltà. Il-kobor tieg[u ji]vela /-/okon tieg[u.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu 2013

24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli

MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN

(35)

Monument ta’ Enea minn Michael Galea

It-tqeg[id tal-monument iddedikat lil Enea fil-Barrakka t’Isfel, fil-Belt Valletta, hu xhieda u prova li l-arti u l-kultura ma g[andhomx fruntieri.

Il-bliet antiki g[andhom il-bidu tag[hom marbut mal-miti u l-le;;endi, b[al fil-ka] ta’ Ruma, dan biex jixhed g[all-kobor tag[hom. Il-fondazzjoni tal-belt ta’ Ruma hi marbuta ma’ Enea, li hu l-protagonist tal-poema epiku Eneide tal-poeta Ruman Vir;ilju. Enea kien [arab minn Troja lejn il-Lazio fejn i]]ewwe; lil Lavinia, bint Latino. Dawn kellhom tifel jismu Silvio, li waqqaf il-familja ta’ Remus u Romulus, tewmien. Din ma hiex [lief le;;enda Griega. Le;;enda Rumana tg[id kif Remus u Romulus kienu ulied Mars u Rhea Sylivia. Zijuhom Amulius amar li ji;u mg[arrqa ma’ ommhom, i]da dawn irnexxielhom isalvaw, u rabbithom lupa. Riedu jibnu belt fu ix-xmara Tevere. Tlewmu u Romolus qatel lil [uh Remus. Fil-mitolo;ija Rumana Romulus hu l-fundatur tal-belt ta’ Ruma.

Nhar is-Sibt, it-3 ta’ April 2004 fil-:nien tal-Barrakka t’Isfel, Valletta, inkixef monument li jfakkar lil Enea, figura ta’ ba[ri fil-mitolo;ija li ba[[ar fil-Mediterran, simbolu ta’ avventura, perseveranza, kura;; u kulturi.

L-istatwa ng[atat lil Malta mis-Società Dante Alighieri, li g[andha wkoll ferg[a f’Malta, u li tippromwovi l-lingwa u l-kultura Taljana.

Paul Borg Olivier, Sindku tal-Kunsill Lokali Valleta, semma li statwa identika b[al dik ta’ Malta tqeg[det fi Fiumicino, fl-Italja, biex tfisser il-;emella;; kulturali bejn il-Belt Valletta u r-re;jun ta’ Lazio, u bejn Malta u l-Italja — ;emella;; simili kien sar qabel billi statwa ta’ Ulisse tqeg[det fir-re;jun ta’ Lazio u New York.

Franco Lanza (1926-2007), Professur tal-Letteratura Taljana fl-Università ta’ Malta, tkellem dwar l-istorja ta’ Enea, filwaqt li l-President ta’ Malta ta’ dak i]-]mien Guido de Marco (1931-2010), tkellem dwar l-istorja tal-Belt Valleta. Wara kixef il-monument. Din kienet l-a[[ar attività pubblika tieg[u b[ala President ta’ Malta. Bruno Bottai (t. 1930), Presidente tas-Società Dante Alighieri, qara messa;; mibg[ut g[all-okka]joni mill-President tal-Italja Azeglio Ciampi. Tkellem ukoll Alessandro Masi mill-istess Società. Pre]enti kien hemm g[add ta’ personalitajiet Taljani li ;ew apposta g[a/-/erimonja talinawgurazzjoni.

Il-monument tal-bron] g[andu lineamenti sbie[ u artisti/i.

Hu kwa]i [ames metri g[oli u 2.5 metri wiesa, xog[ol l-iskultur mag[ruf Ugo Attardi, Taljan b’dixxendenza Maltija. In[adem ta[t id-direzzjoni ta’ Carlo Ciccarelli tal-Casa d’Arte Ulisse, Ruma.

Enea b’idejh miftu[in jippuntaw lejn il-Lvant u l-Punent biex ifissru simbolikament il-kultura Griega u Latina.

I/-/erimonja tal-kxif ta’ dan il-monument kienet wa[da sempli/i i]da profondament sinifikattiva, espressjoni u manifestazzjoni ta’ [biberija bejn ]ew; popli, l-Italja u Malta, li g[andhom /ivilità u kultura antika, Latina u Ewropea, u jistqarru l-istess twemmin.

Alessandro Masi, Segretarju :enerali tas-Società Dante Alighieri, jaqra messa;; dakinhar tal-inawgurazzjoni. Jidhru wkoll il-President Guido de Marco (xellug) u Charles Arrigo, li g[amilha ta’ compere g[as-serata

L-iskultur Ugo Attardi, li kien ukoll pre]enti g[all-inawgurazzjoni

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu 2013

24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli

MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN

(35)

Monument ta’ Enea minn Michael Galea

It-tqeg[id tal-monument iddedikat lil Enea fil-Barrakka t’Isfel, fil-Belt Valletta, hu xhieda u prova li l-arti u l-kultura ma g[andhomx fruntieri.

Il-bliet antiki g[andhom il-bidu tag[hom marbut mal-miti u l-le;;endi, b[al fil-ka] ta’ Ruma, dan biex jixhed g[all-kobor tag[hom. Il-fondazzjoni tal-belt ta’ Ruma hi marbuta ma’ Enea, li hu l-protagonist tal-poema epiku Eneide tal-poeta Ruman Vir;ilju. Enea kien [arab minn Troja lejn il-Lazio fejn i]]ewwe; lil Lavinia, bint Latino. Dawn kellhom tifel jismu Silvio, li waqqaf il-familja ta’ Remus u Romulus, tewmien. Din ma hiex [lief le;;enda Griega. Le;;enda Rumana tg[id kif Remus u Romulus kienu ulied Mars u Rhea Sylivia. Zijuhom Amulius amar li ji;u mg[arrqa ma’ ommhom, i]da dawn irnexxielhom isalvaw, u rabbithom lupa. Riedu jibnu belt fu ix-xmara Tevere. Tlewmu u Romolus qatel lil [uh Remus. Fil-mitolo;ija Rumana Romulus hu l-fundatur tal-belt ta’ Ruma.

Nhar is-Sibt, it-3 ta’ April 2004 fil-:nien tal-Barrakka t’Isfel, Valletta, inkixef monument li jfakkar lil Enea, figura ta’ ba[ri fil-mitolo;ija li ba[[ar fil-Mediterran, simbolu ta’ avventura, perseveranza, kura;; u kulturi.

L-istatwa ng[atat lil Malta mis-Società Dante Alighieri, li g[andha wkoll ferg[a f’Malta, u li tippromwovi l-lingwa u l-kultura Taljana.

Paul Borg Olivier, Sindku tal-Kunsill Lokali Valleta, semma li statwa identika b[al dik ta’ Malta tqeg[det fi Fiumicino, fl-Italja, biex tfisser il-;emella;; kulturali bejn il-Belt Valletta u r-re;jun tal-Lazio, u bejn Malta u l-Italja — ;emella;; simili kien sar qabel billi statwa ta’ Ulisse tqeg[det fir-re;jun tal-Lazio u New York.

Franco Lanza (1926-2007), Professur tal-Letteratura Taljana fl-Università ta’ Malta, tkellem dwar l-istorja ta’ Enea, filwaqt li l-President ta’ Malta ta’ dak i]-]mien Guido de Marco (1931-2010), tkellem dwar l-istorja tal-Belt Valleta. Wara kixef il-monument. Din kienet l-a[[ar attività pubblika tieg[u b[ala President ta’ Malta. Alessandro Masi (t. 1960), Segretarju :enerali tas-Società Dante Alighieri, qara messa;; mibg[at g[all-okka]joni mill-President tal-Italja Azeglio Ciampi. Pre]enti kien hemm g[add ta’ personalitajiet Taljani li ;ew apposta g[a/-/erimonja tal-inawgurazzjoni.

Il-monument tal-bron] g[andu lineamenti sbie[ u artisti/i.

Hu kwa]i [ames metri g[oli u 2.5 metri wiesa, xog[ol l-iskultur mag[ruf Ugo Attardi, Taljan b’dixxendenza Maltija. In[adem ta[t id-direzzjoni ta’ Carlo Cicarelli tal-funderija Casa d’Arte Ulisse, Ruma. Enea b’idejh miftu[in jippuntaw lejn il-Lvant u l-Punent biex ifissru simbolikament il-kultura Griega u Latina.

I/-/erimonja tal-kxif ta’ dan il-monument kienet wa[da sempli/i i]da profondament sinifikattiva, espressjoni u manifestazzjoni ta’ [biberija bejn ]ew; popli, l-Italja u Malta, li g[andhom /iviltà u kultura antika, Latina u Ewropea, u jistqarru l-istess twemmin.

Alessandro Masi jaqra messa;; dakinhar tal-inawgurazzjoni. Jidhru wkoll il-President Guido de Marco (xellug) li kien inawgura l-monument u Charles Arrigo, li g[amilha ta’ compere g[as-serata

L-iskultur Ugo Attardi

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Eklissi NET Television 20>30 L-a[[ar ]ew; episodji ta’ din is-sensiela televi]iva b’kitba ta’ Sharon Calleja u direzzjoni ta’ Raphael Farrugia u l-istess Sharon Calleja. Ganeviere jirnexxielu jsibha lil Saira? Min hi verament Saira? U min hu verament Ganeviere? X’ji;ri fil-lejl tal-inkurunazzjoni? Naraw li l-karattri kollha ta’ din is-sensiela, b’xi mod jew ie[or, kollha jispi//aw ta[t saqaf wie[ed. Tg[id min se jkun rebbie[?

Newsroom NET Television 22>05 L-edizzjoni tal-lum

se tkun kollha kemm hi ddedikata g[all-festi tal-:img[a Mqaddsa, sew kif isiru f’Malta kif ukoll naraw xi jsir fi Spanja. Fir-ritratt fil-fatt tidher attività li ssir fil-belt ta’ Seville. Minn Malta, naraw dwar il-[elu tradizzjonali ta’ dan i]-]mien, dwar il-preparamenti li qed isiru g[all-pur/issjoni tal-:img[a l-Kbira fil-parro//a ta]-}ejtun, u dwar id-diversi wirjiet li jsiru f’bosta kappelli b’vari ]g[ar tal-:img[a l-Kbira.

Jekk Jog[;obkom NET Television 15>05

Gloria Mizzi u Liz Said illum se juru lit-telespettaturi kif isiru l-figolli, li hema asso/jati mal-festa tal-G[id, li se jkun il-{add li ;ej. Barra minn hekk se jkun hemm ukoll mistieden Melo Balzan, li jitkellem dwar il-pjanti.

NEToons NET Television 15>40 G[aliex l-istudenti tal-primarja u s-sekondarja jilbsu l-uniformi? Fejn jinsab il-bini tal-Qorti hawn Malta? Dawn huma tnejn mill-kur]itajiet li se jkunu ttrattati waqt il-programm tal-lum li se jkollu pre]entazzjoni ta’ Luana Abela. Barra minn hekk se naraw esperiment bil-[alib mix-xjenzjat Chris Bugeja, filwaqt li Roderick Abela, kow/ mal-Kunsill Malti g[all-Isport, ikollu rokna

o[ra biex jissokta jitkellem dwar l-isport ba]iku.

Superman Italia 1 15>50

Film Amerikan tal-1978 li kien intlaqa’ tajjeb sew mill-pubbliku kif ukoll mill-kriti/i u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Christopher Reeve u lil Marlon Brando.

Il-monument lill-Gran Mastru Nicolas Cotoner li hemm fil-Kappella ta’ Aragona fil-Konkatidral ta’ San :wann

Aktar dwar ir-rikkezzi fil-Konkatidral ta’ San :wann Malta Llejla - NET Television 17>00

Maria Buckle tkompli twasslilna s-servizzi interessanti dwar ir-rikkezzi artsiti/i li nsibu fil-Konkatidral ta’ San :wann. Illum se jkun imiss il-Kappella ta’ Aragona. Fin-nofs tag[ha hemm tiddomina pittura ta’ Mattia Preti li turi lil San :or;, li hu l-patrun ta’ Aragona. Insibu wkoll il-monumenti f’;ie[ il-Gran Mastri Nicolas Cotoner u Ramon Perellos y Roccaful.

Intant, ukoll fil-programm tal-lum, b[as-soltu ppre]entat minn Stephanie Spiteri, se jkun hemm il-kontribuzzjonijiet regolari ta’ Nickie Vella de Fremaux, ta’ Noel Farrugia, ta’ Karmenu Borg Bonaci u ta’ Geoffrey Bezzina.

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

26 TV#Radju

06>00

101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)

07>55 08>00 08>05 09>00 09>05

Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101

Qualcosa di speciale (Love Happens) - Raiuno, 21>10

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12>30 13>00 15>00 15>05

Mu]ika bla Kumment Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

Aaron Eckhart u Jennifer Aniston (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku tal-2009 b’re;ija ta’ Brandon Camp, liema film hu koproduzzjoni Amerikana, Kanadi]a u Ingli]a. Ryan ikun kittieb li ri/entement mititlu martu. Jikteb dwar it-trawma li g[adda minnha fi ktieb li jag[mel su//ess kbir.

Aktar tard jibda relazzjoni ta’ m[abba ;dida ma’ qarrejja assidwa tax-xog[lijiet tieg[u. I]da flimkien ma’ sigriet millpassat, jer;g[u jitfa//aw /erti u;ig[at.

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 TV Hemm 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 - Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Ewropa 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:15 - Sport Action 20:45 - Pajji] li Jixraq lil Uliedna 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Bla Kantunieri 23:00 - Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 - Serali.

RTK - 103 FM 06:30 Pierre on RTK (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 RTK qosor) 09:05 - Paperscan 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 RTK Qosor) 13:30 - Kaskata Kulturali 14:00 - BBC News 14:30 - Intietef 15:00 - RTK Qosor 15:25 - Kaskata

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

Kulturali 15:30 - Rapport Finanzjarju 15:40 - Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 Il-Qanpiena l-O[ra 18:00 RTK Qosor 18:05 - It-Teknolo;ija f’{ajjitna 18:40 - Riflessjonijiet g[all-:img[a Mqaddsa 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:30 - {sibijiet mal-Melodija 20:50 Kaskata Kulturali 21:00 - Kelma ta’ Wens 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 23:00 - Ripetizzjonijiet.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Testment 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali 13:30 - University Matters 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - Cinescena 20:00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Il-Verità Te[liskom 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Italia Leggendaria 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Irrid inwassallek Messa;; 22:00 Qum u Imxi 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed.

Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Let’s Go 22:00 - Golden Mix 01:00 - L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.

TVM 06:30 - TVAM 09:00 TVHemm (r) 10:20 - Invisible World ep.2 11:25 - The Great Romances 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Teleshopping 18:30 - TV Hemm 20:00 A[barijiet# sports# rapport tattemp# rapport finanzjarju 20:45 }afira ep. 22 21:45 - Pjaneta Umana ep.2 22:35 - Il-{arsa ta’ Ru]ann ep.12 23:15 - A[barijiet 23:30 - Storjografija 25 24:00 TVPM (r).

TVM 2 07:00 - A[barijiet 09:00 TVAM (r) 11:30 - Lenti 12:15 .EU 12:45 - Great Romances 13:15 - Pjaneta Dinosawri 14:05 - Sa[[tek l-ewwel 14:15 – Starboard 14:45 - Lenti 15:30 Great Romances 16:00 - Pjaneta Umana 16:50 - G[awdex Illum 17:20 - Waqtiet 17:25 - Dissett 18.30 - Kappelli 19:00 Starboard 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 Human Planet 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:35 - Waqtiet 20:45 Close Up 21:45 - Gadgets 22:15 - Il-{arsa ta’ Ru]ann ep.12 22:45 - Wirt, Arti u Kultura 23:15 Starboard 23:45 - Kontrattakk.

ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 - Kalamita (ikompli) 16:15 - Teleshopping 16:30 Better Living 17:00 - Flimkien ma’ Nancy 17:30 - ONE News 17:40 - Bodies ‘n Motion 18:05 Teleshopping 18:40 - On D Road (r) 19:30 - ONE News 20:15 Ir-Rangers 20:30 - Programm tad-diskussjoni 23:15 - ONE News.

Smash 08:00 - Er;a’ Lura

09:00 -

{abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 22:00 - News.

Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi 07:00, 08:00, 09:00 u 11:00 - Tg 1) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - La Vita in Diretta 18:50 L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 Affari tuoi 21:10 – Qualcosa di speciale. Film 2009 23:15 – Porta a Porta 00:50 - Tg1 Notte 01:25 - Sottovoce.

Raidue 06:40 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08.35 - Le sorelle Mcleod (TF) 09:15 - Selz 09:30 - Protestantesimo 10:00 Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Detto Fatto 16:05 - Tutti pazzi per amore (fiction) 17:00 - Army Wives (TF) 17:50 - Tg 2 sport 18:00 - Tg 2 notizie 18:20 - Italia – Ucraina Under 21 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - NCIS Los Angeles (TF) 21:50 - Blue Bloods (TF) 22:40 The Good Wife (TF) 23:25 - Tg 2 notizie 23:50 - Emozioni 01:00 - Protestantesimo 01:10 Tg2 Parlamento 01:55 Survivors (TF).

Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 07:30 - Buongiorno regione 08:00 - Agorà (attwalità) 10:00 La storia siamo noi 10:50 Codice a barre (attwalità) 11:30 Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr leonardo 15:05 - Piazza affari 15:10 - La Casa nella Prateria

(TF) 16:10 - Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 - Stanlio e Ollio - Comiche 20:35 - Un posto al sole 21:05 -

Che tempo che fa del Lunedì (attwalità) 22:50 - Neripoppins 24:00 - Tg 3 Linea notte 01:05 Fuori orario. Cose (mai) viste 01:15 - La ballata di Stroszek.

Film 1977.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 - Le telefonata di Belpietro 08:50 Mattino cinque 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine 14:45 - Uomini e donne 16:05 Amici 16:50 - Pomeriggio cinque 18:50 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Zelig Circus 23:40 - Baciati dall’amore (fiction) 01:30 - Tg 5 notte.

Rete 4 06:50 - T.J. Hooker (TF) 07:45 Miami Vice (TF) 08:40 - Hunter (TF) 09:50 - Carabinieri 4 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Hamburg distretto 21 (TF) 16:35 - My Life Segreti e passioni (soap) 16:55 – Le indagini di Padre Castell (TF) 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 – Quinta Colonna 23:55 – Terra 00.55 – Tg 4.

Italia 1 06:40 - Cartoons

08:45 - Una mamma per amica (TF) 10:35 ER - Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 Sport mediaset 13:40 - Cartoons 15:50 - Superman. Film ’78 18:30 - Studio aperto 19:20 – CSI NY: scena del crimine (TF) 21:10 - Arrow (TF) 23:00 – Nikita (TF) 00:50 - Undercovers (TF) 01:40 - Undici.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

TV#Radju 27 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Madagascar (r) 10:00 - Sfera 12:00 - News 12:125 - Today News 12:30 - IlMadonna ta/-?oqqa 13:00 Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Niltaqg[u 18:15 - News 18:30 - (ikompli) Niltaqg[u 19:45 - F. News 20:15 - Duggan 21:00 - Bejnietna 23:00 - News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – 60 min. of Classical Music (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Rock Around the Click 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos.

La 5 12:50 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 - The OC (TF) 15:30 Giovani Campionesse (TF) 16:20 - Nini 17:10 - Sonny tra le stelle (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 19:20 - Amici 20:25 Gossip Girl (TF) 21:10 – Quando l’amore brucia l’anima. Film 2005 23:45 - Uomini e donne.

BBC Entertainment 07:15 - 3rd & Bird 07:25 Fimbles 07:45 - Boogie Beebies 08:00 - Tellytales 08:10 Tweenies 08:30 - Little Human Planet 08:35 - The Old Guys 09:05 - Lead Balloon 09:35 The Weakest Link 10:20 EastEnders 10:50 - Doctors 11:20 - Casualty 12:10 -

Himalaya with Michael Palin 13:00 - The Old Guys 13:30 Lead Balloon 14:00 - The Weakest Link 14:45 EastEnders 15:15 - Doctors 15:40 - Casualty 16:35 - India with Sanjeev Bhaskar 17:25 The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:35 - Doctors 19:05 - The World’s Toughest Driving Tests 20:00 Dinnerladies 20:30 - The Green Green Grass 21:00 - Waking the Dead 21:50 - Ideal 22:20 - The Fixer 23:10 - 32 Brinkburn Street 23:50 - The Impressions Show with Culshaw and Stephenson.

.

TCM 07:35 - The Brothers Karamazov.

Film ’58 (A) 10:00 - 3 Godfathers. Film ’48 (A) 11:45 -

Logan’s Run. Film ’76 (A) 13:40 - The Year of Living Dangerously. Film ’82 (PG) 15:30 - The Sandpiper. Film ’65 (A) 17:25 - Party Girl. Film ’58 (A) 19:15 - Brigadoon. Film ’54 (U) 21:00 - Something of Value.

Film ’57 (X) 23:00 - The Year of Living Dangerously. Film ’82 (PG).

MGM Movies 06:45 - Where Angels Fear to Tread. Film ’91 (PG) 08:40 Perfect Body. Film ’97 10:10 What Did You Do in the War, Daddy? Film ’66 (A) 12:05 Her Last Chance. Film ’96 (15) 13:35 - Sleeping with the Devil.

Film ’97 15:05 - Futureworld.

Film ’76 (A) 16:55 - Savage Harvest. Film ’80 (AA) 18:20 Joseph Andrews. Film ’77 (AA) 20:00 - How I Spent My Summer. Film ’90 (PG) 21:40 MGM’s Big Screen 21:55 Equus. Film ’77 (AA).

GO Stars 08:10 - Surrogates

09:35 Gnomeo & Juliet 11:00 - Monk 12:30 - Tears of the Sun 14:30 A Thousand Words 16:15 Children of Men 18:05 - Salt 19:45 - Two and a Half Men 20:10 - Mad Men 21:00 - Pretty Women 22:55 - Cleanskin 00:40 - Primal Fear.

Iris 15:40 - Non prendere impegni stasera. Film 2005 17:40 -

Professionisti per un massacro.

Film ’67 19:20 - A-Team (TF) 20:10- Hazzard (TF) 21:00 Instint - Istinto primordiale. Film ’99 23:10 - Cuori in Atlantide.

Film 2001 01:05 - I viaggiatori della sera. Film ’79.

Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 08:55 Agatha Christie’s Poirot 09:55 Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:52 Great Women 14:00 - Jane Doe: Til Death Do Us Part 15:35 Fede Cieca 15:50 - Kojak 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Poirot 22:55 - Great Women 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: The Settlement 08:10 - Dirty Jobs: Dairy Cow Midwife 09:05 - Deadliest Catch: Mortal Men 09:55 Ultimate Survival: Costa Rican Rain Forest 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made: Episode 41 11:40 -

Extreme Engineering: Boston’s Big Dig 12:35 - Street Customs: Dourdan Charger 13:30 Wheeler Dealers: Alfa Romeo Spider Veloce 14:25 - American Chopper: Sunoco Bike 15:20 Mythbusters: Peeing on the Third Rail 16:15 - Dirty Jobs: Aerial Tram Greaser 17:10 - Deadliest Catch: Fresh Blood 18:05 Ultimate Survival: Moab Desert 19:00 - How It’s Made 20:00 Dynamo: Magician Impossible 21:00 - The Real Hustle: High Stakes 21:30 - The Real Hustle: High Stakes 22:00 - Magic of Science: Voodoo Car 22:30 Magic of Science: Dry Ice Bomb 23:00 - River Monsters: Lair of Giants.

Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Alcatraz 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 - Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 - Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 Boardwalk Empire 23:20 - Game of Thrones 00:25 - VEEP 00:50 - 30 Rock 01:15 - Dallas.

Biography Channel 06:00 - Braxton Family Values: You Can’t Go Home Again.

Hardcore Pawn: 10:00 - Blackout 10:30 - Gold Battle Begins. The Locator: 11:00 - A Daughter’s Last Hope 11:30 - The Promise.

12:00 - Eye for an Eye: As the Will Turns 12:30 - Eye for an Eye. Dance Moms: 13:00 - The Competition Begins 14:00 Wildly Inappropriate. Duck Dynasty: 15:00 - Duck No We Won’t Go 15:30 - Spring Pong: Cleaning. Hardcore Pawn: 16:00 - Blackout 16:30 - Gold Battle Begins. 17:00 - Eye for an Eye: As the Will Turns 17:30 - Eye for an Eye. The Locator: 18:00 A Daughter’s Last Hope 18:30 The Promise. 19:00 - Pawn Stars: The Great Escape 19:30 American Restoration: Secret Fan 20:00 - Braxton Family Reunion. Hardcore Pawn: 21:00 - Blackout 21:30 - Gold Battle Begins. 22:00 - The Real Housewives of Miami: Sexting Candles 23:00 - The Real Housewives of New Jersey: Whine and Dine.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:05 - Benjamin’s Farm 08:10 - See The Sea 08:15 - Slim Pig 08:25 - Monkey See Monkey Do 08:35 - Kipper 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Dougie in Disguise 09:10 - Barney and Friends 09:40 Wobblyland 09:45 - Jarmies 10:00 - Lots & Lots 10:15 - Oswald 10:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 11:05 - Wildlife 11:10 - James the Cat 11:15 - Fluffy Gardens 11:30 - My Animal Family 11:45 - Benjamin’s Farm 11:50 - See The Sea 11:55 - Mio Mao 12:05 - Slim Pig 12:15 Monkey See Monkey Do 12:25 - Bob the Builder 12:35 - Fireman Sam 12:45 - Thomas and Friends 13:10 - Pingu 13:15 - Tiny Planets 13:20 - Pingu 13:25 - Barney and Friends 13:55 - Kipper 14:05 - Angelina Ballerina 14:20 - Dougie in Disguise 14:30 - Wobblyland 14:35 - Monkey See Monkey Do 14:45 - Pingu 14:50 - Tiny Planets 14:55 Pingu 15:00 - My Animal Family 15:15 Benjamin’s Farm 15:20 - See The Sea 15:25 James the Cat 15:30 - Thomas and Friends 15:45 - Bob the Builder 15:55 - Fireman Sam 16:05 Jarmies 16:20 - Mio Mao 16:30 - Slim Pig 16:40 - Baby Antonio’s Circus 16:45 - Fluffy Gardens 17:00 - Slim Pig 17:10 - Pingu 17:15 - Tiny Planets 17:20 - Pingu 17:25 - Oswald 17:50 Gazoon 18:00 - Angelina Ballerina 18:15 Thomas and Friends 18:30 - Bob the Builder

18:40 - Fireman Sam 18:50 - Barney and Friends 19:20 - Pingu 19:30 - Monkey See Monkey Do 19:40 - Tiny Planets 19:45 - Tork 20:00 - Monkey See Monkey Do 20:10 - See The Sea 20:15 - My Animal Family 20:30 - Benjamin’s Farm 20:35 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:00 Bob the Builder 21:10 - Thomas and Friends 21:25 - Bob the Builder 21:35 - Fireman Sam 21:45 - Igloo-Gloo 22:00 - Kipper 22:10 - Dougie in Disguise 22:20 - Barney and Friends.

Disney Channel 08:00 - Austin and Ally 08:25 - Shake It Up 09:15 - Disney Fairies 09:40 - Disney Fairies 10:05 - My Babysitter’s a Vampire 10:30 - My Babysitter’s a Vampire 10:55 - Jessie 11:45 ANT Farm 12:35 - Wizards of Waverly Place 13:25 - Shake It Up 13:50 - Austin and Ally 14:15 - Jessie 14:40 - ANT Farm 15:00 - Wizards of Waverly Place: The Movie 16:30 - Prank Stars 16:45 - Good Luck Charlie 17:10 - The Suite Life on Deck 18:00 - Jessie 18:30 - That’s So Raven 18:50 - Cory in the House 19:15 - Phil of the Future 19:40 - Hannah Montana 20:05 - Good Luck Charlie 20:55 - Wizards of Waverly Place 21:45 - Hannah Montana 22:35 - Brandy and Mr Whiskers.

07>00 09>00 10>00 12>00 14>00 14.05

NET News Telebejg[ Strada Rjali .NET NET News Jekk Jog[;obkom

15>25 15>40 16>35 16.55

Telebejg[ NEToons Telebejg[ Malta Llejla

19>00 19>30 19>35 19>45 20>30 22>00 22>05 23>00

Bozza tal-Mija Lift {sieb Reli;ju] NET News Eklissi NET News Newsroom NET News

(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)

(b’waqfiet g[al NET News fil-17>00 u fis-18>00)

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - China Open Snooker: Day 1 (live) 11:30 - China Open Snooker 12:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 13:30 - China Open Snooker: Day 1 (live) 16:30 China Open Snooker 17:30 UCI Europe Tour Cycling 18:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping 19:30 - China Open Snooker 20:45 - WATTS 21:00 - This

Week on World Wrestling Entertainment 21:30 - Pro Wrestling 22:30 - Total KO 23:30 - FIS WC Nordic Ski Jumping.

Eurosport 2 07:00 - UCI World Tour Cycling 08:00 - FIS WC Nordic Skiing 08:30 - China Open Snooker: Day 1 (live) 11:30 - FIA World Touring Championships 12:30 -

FIA World Touring Championships 13:30 - China Open Snooker: Day 1 (live) 16:30 - WC Qualifier Football 17:15 - WC Qualifier Football 18:15 - WC, World Tour 19:15 FIS Freestyle WC Skiing 20:15 FIS WC Nordic Ski Jumping 21:45 - WATTS 22:00 - Fight Club.

GO Sports 1 07:00 - Serie A: Rd 29: Catania v Udinese 09:00 - Barclays PL: Wk 31: Man. Utd v Reading 11:00 - ATP Masters 1000: BNP Paribas Open, Indian Wells: Highlights 12:00 - PGA European Tour: Maybank Malaysian Open: Day 1 16:00 ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Rd 3 (live).

GO Sports 7 07:00 - ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Rd 2 15:00 Vincennes Horseracing 17:00 RaboDirect Pro12: Rd 18: Leinster v Glasgow 19:00 - PGA European Tour: Maybank

Malaysian Open: Day 1 23:00 The Six Nations 2013: Wales v England 01:00 - Barclays PL: Wk 31: Sunderland v Norwich City.

GO Sports 8 09:00 - ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Rd 2 17:00 Vincennes Horseracing 19:00 RaboDirect Pro12: Rd 18: Leinster v Glasgow 21:00 - PGA European Tour: Maybank Malaysian Open: Day 1 01:00 The Six Nations 2013: Wales v England.

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga (r) 09:55 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 - FA Cup (r) 13:55 Bundesliga (r) 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 Bundesliga: Highlights 20:05 Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 - Bundesliga (r).

Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga (r) 14:00 -

Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 Bundesliga (r) 18:55 - America's Cup: World Series (r) 21:00 Bundesliga: Highlights (r) 22:05 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 2012 Alpari World Match Tour (r).

Malta Stars 08:00 - BOV PL (r) 10:15 Melita GFA 1st Division (r) 12:00 - Malta Handball Association (r) 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - MFA Futsal League (r) 17:45 - Melita GFA 1st Div. (r) 19:35 - Malta Handball Association (r) 21:00 - BOV PL 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

28 Passatemp

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

}balji tad-disinjatur

Jekk inti tosserva tajjeb din ix-xena g[andek tinduna li d-disinjatur li pin;ieha kien tassew distratt g[ax [a g[axar ]balji. U[ud minnhom huma ovvji filwaqt li o[rajn ma tindunax bihom malajr.

Liema huma l-i]balji?

Sudoku

Soluzzjonijiet

Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. K/ina; 6. Radda; 7. Pjuma; 10. A[bar; 11.

Lampi; 12. :arar; 14. Pinna; 16. Passi; 17. {miet; 18. Amman.

Weqfin> 1. Skorja; 2. Tajjar; 3. Bramel; 4. Salami; 8. Kburi; 9.

Kmand; 12. :rie[i; 13. Realtà; 14. Passat; 15. Avvanz.

G[at-Tfal

Bejn fa/li u moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

}balji tad-disinjatur

Weqfin> 1. Dak li nag[mel maddaqqa? (6) 2. Idoqqu ]ew; noti quddiem tnejn min-nies? (6) 3. Fuq palk xog[olhom (6) 4. Ma to[ro;x minn fuq fil-log[ob (6) 8. E]er/izzju li jsir fl-iskejjel (5) 9. Xarba? Le. Lanqas barxa, imma forsi a[bar tajba (5) 12. Wa[edha, b[al ma m[adda tista’ tkun! (6) 13. Kotba tixtri ming[andu (6) 14. Fil-Kredu nsemmuh avolja [asel idejh! (6) 15. Jekk ji;rilek hekk, taf issib ru[ek l-isptar (6)

1. Id-drieg[ xellugi tal-fotografu; 2. In-Nru.3 fuq il-flokk hu maqlub; 3. In-Nru. 9 maqlug[ minn postu; 4. Sieq in-Nru. 9 tinsab fuq drieg[ dak

Mimdudin> 5. Jadurawhom il-pagani (5) 6. T[allashom b’g[axra f’karozza tal-kiri? (5) 7. G[ajjur (5) 10. Bihom jitilg[ulek (5) 11. Ne[[i l-g[atu int u skopri (5) 12. Joqomsu fis-saqqu (5) 14. Illegali tistad bih vi/in ixxatt (5) 16. Dan ma jitpattiex b’ie[or (5) 17. Jag[milha wkoll il-pagun din i]-]ifna (5) 18. {abib tassew ng[idulu hekk (5)

18

bin-Nru. 3; 5. Il-parti t’isfel tal-lasta l-wieqfa fuq il-lemin; 6. Il-plejer Nru. 3 g[andu id b’sitt iswaba’; 7. Il-pilastru ta’ fuq die[el fil-lasta l-mimduda; 8. Il-goalkeeper g[andu tliet idejn; 9. It-takkuna tal-mara; 10. Il-qadd tal-plejer fuq il-lemin nett jinsab

17

Il-bjonda li riedet tbajjad

Sudoku

Kull wa[da mill-istampi numerati hi differenti f’]ew; dettalji ]g[ar mill-istampa l-kbira fuq nett in-na[a tax-xellug.

X’inhuma l-g[axar differenzi?

Dettalji neqsin

Dettalji neqsin

B[alma l-Isko//i]i g[andhom il-fama li huma x[a[, hekk ukoll in-nisa bjondi Amerikani g[andhom il-fama li huma stupidi.

Naraw!

Bjonda Amerikana dde/idiet li xxejjen i/-/ajt fuqhom u riedet turi lir-ra;el tag[ha li n-nisa bjondi huma nisa li jil[qilhom u mhux stupidi kif jg[idu.

Meta r-ra;el kien ix-xog[ol, idde/idiet li tbajjad xi kmamar fid-dar. Marret xtrat patalott ]ebg[a, pinzell u sellum u bdiet tag[mel ix-xog[ol tat-tibjid.

Meta r-ra;el ;ie lura d-dar g[al xi l-5.30 p.m. xamm ir-ri[a qawwija tat-tibjid. Da[al fil-kamra tal-ikel u sab lil martu mitfug[a mal-art f’g[adira g[araq!

Induna li kienet liebsa ;akketta [oxna tal-;ild u kowt tal-fer fuq il-;akketta. Mar [dejha u staqsieha kif i[ossha. Wie;bet li kienet “okay”. Staqsiha x’kienet qed tag[mel u wie;bdet li riedet turih li mhux veru li n-nisa bjondi huma stupidi u dan riedet tag[mlu billi tbajjad id-dar. Imbag[ad ir-ra;el staqsieha x’kienet ir-ra;uni li kienet liebsa ;akketta [oxna u kowt o[xon tas-suf fuqha.

Hi we;bitu li qabel bdiet tbajjad qrat sew l-istruzzjonijiet fuq il-patalott ta]-]ebg[a. Dawn kienu jg[idu li: “…for best results, put on two coats.”

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

28 Passatemp

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

}balji tad-disinjatur

Jekk inti tosserva tajjeb din ix-xena g[andek tinduna li d-disinjatur li pin;ieha kien tassew distratt g[ax [a g[axar ]balji. U[ud minnhom huma ovvji filwaqt li o[rajn ma tindunax bihom malajr.

Liema huma l-i]balji?

Sudoku

Soluzzjonijiet

Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. K/ina; 6. Radda; 7. Pjuma; 10. A[bar; 11.

Lampi; 12. :arar; 14. Pinna; 16. Passi; 17. {miet; 18. Amman.

Weqfin> 1. Skorja; 2. Tajjar; 3. Bramel; 4. Salami; 8. Kburi; 9.

Kmand; 12. :rie[i; 13. Realtà; 14. Passat; 15. Avvanz.

G[at-Tfal

Bejn fa/li u moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

}balji tad-disinjatur

Weqfin> 1. Jifhem [afna dan (6) 2. Kellu b]onni g[al dawn i/-/ineg? (6) 3. B[al tobg[od dell wara salib! (6) 4. Din rat xort’o[ra u saret familjari? (6) 8. Storja li ma titwemminx (5) 9. Dak li g[amilt biex qlajt il-grazzja (5) 12. Hawn trid tmur biex tara film fuq il-li]ar (6) 13. Onfqu l-flus g[alih (6) 14. Importanti (6) 15. T[abat ma’ xi [a;a (6)

1. Id-drieg[ xellugi tal-fotografu; 2. In-Nru.3 fuq il-flokk hu maqlub; 3. In-Nru. 9 maqlug[ minn postu; 4. Sieq in-Nru. 9 tinsab fuq drieg[ dak

Mimdudin> 5. {ut sagri? Le, g[al ftit! (5) 6. Ra;el hekk ji]en [afna (5) 7. Jin[allu (5) 10. Jin[mew fil-fran (5) 11. Kollha foloz fil-ballata (5) 12. Numri (5) 14. Hekk int, ladarba d[alt fil-[anut warajk (5) 16. Dejjem g[addej fuq xog[lu (5) 17. Maqbad (5) 18. Il-frott tal-ewwel persuna?

(5).

18

bin-Nru. 3; 5. Il-parti t’isfel tal-lasta l-wieqfa fuq il-lemin; 6. Il-plejer Nru. 3 g[andu id b’sitt iswaba’; 7. Il-pilastru ta’ fuq die[el fil-lasta l-mimduda; 8. Il-goalkeeper g[andu tliet idejn; 9. It-takkuna tal-mara; 10. Il-qadd tal-plejer fuq il-lemin nett jinsab

17

Il-bjonda li riedet tbajjad

Sudoku

Kull wa[da mill-istampi numerati hi differenti f’]ew; dettalji ]g[ar mill-istampa l-kbira fuq nett in-na[a tax-xellug.

X’inhuma l-g[axar differenzi?

Dettalji neqsin

Dettalji neqsin

B[alma l-Isko//i]i g[andhom il-fama li huma x[a[, hekk ukoll in-nisa bjondi Amerikani g[andhom il-fama li huma stupidi.

Naraw!

Bjonda Amerikana dde/idiet li xxejjen i/-/ajt fuqhom u riedet turi lir-ra;el tag[ha li n-nisa bjondi huma nisa li jil[qilhom u mhux stupidi kif jg[idu.

Meta r-ra;el kien ix-xog[ol, idde/idiet li tbajjad xi kmamar fid-dar. Marret xtrat patalott ]ebg[a, pinzell u sellum u bdiet tag[mel ix-xog[ol tat-tibjid.

Meta r-ra;el ;ie lura d-dar g[al xi l-5.30 p.m. xamm ir-ri[a qawwija tat-tibjid. Da[al fil-kamra tal-ikel u sab lil martu mitfug[a mal-art f’g[adira g[araq!

Induna li kienet liebsa ;akketta [oxna tal-;ild u kowt tal-fer fuq il-;akketta. Mar [dejha u staqsieha kif i[ossha. Wie;bet li kienet “okay”. Staqsiha x’kienet qed tag[mel u wie;bdet li riedet turih li mhux veru li n-nisa bjondi huma stupidi u dan riedet tag[mlu billi tbajjad id-dar. Imbag[ad ir-ra;el staqsieha x’kienet ir-ra;uni li kienet liebsa ;akketta [oxna u kowt o[xon tas-suf fuqha.

Hi we;bitu li qabel bdiet tbajjad qrat sew l-istruzzjonijiet fuq il-patalott ta]-]ebg[a. Dawn kienu jg[idu li: “…for best results, put on two coats.”

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Klassifikati 29 PROPJETÀ G{ALL-BEJG{ Il-Mosta

DIRETT ming[and is-sid, blokka ;dida ta’ tliet appartamenti, 210sqm u penthouse bi tlieta tas-sodda, ensuite, gallarija kbira u washroom area, bil-lift a//essibbli mill-garaxx. Prezz €155,000. ?emplu 99431195.

Marsaxlokk

APPARTAMENT u penthouses bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja, lesti minn kollox bi tliet kmamar tassodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina kbira u terrazzin 14-il pied bi 11-il pied . Kollox talaqwa kwalità, servuti bil-lift sal-garaxx. Prezz €112,000 (Lm48,000). Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000

(Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.

Marsaxlokk

TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’ kwalita tajba, kemm tid[ol fih.

Tliet ikmamar tas-sodda, ]ewgt kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom, e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tnifdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.

{a]-}ebbu;

TERRACED house ;dida f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-

banju, k/ina, salott. Tajba wkoll g[all-i]viluppaturi. Min hu interessat i/empel 79066880 jew 27015780.

{a]-}ebbu;

DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u

nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//.

Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570.

Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil mera , lavaman , komodina , gradenza bil - mera u wi// tal - ir[am u gwardarobba kbira . Jistg[u jinbieg[u separat . ?emplu 99800607 .

Kamra tal - Pranzu

INJAM tip Messikan : mejda , sitt si;;ijiet u welsh dresser . €1 350 jew l eqreb . ?emplu 990 1 0 1 76 .

Purtieri

PAR purtieri kbar x 98ins) , jistg[u jsiru ]ew; pari , stil klassiku bid - drapp tas sunblock . Kulur gold , a[mar u a[dar . Prezz € 40 . ?emplu 2 1 242 1 80 .

(1 48ins

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

30 Fil-Lenti

Insiru nafu a˙jar lil...

Manila Bottone Isem u kunjom

Manila Bottone.

Data tat-twelid

2 ta’Frar, 1991.

Lokalità fejn toqg[od Bormla.

X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu

Ilni na[dem fil-qasam tal-media mindu kelli 16-il sena. Bdejt fuq ir-radju, u g[adni nippre]enta programmi fuq ir-radju sal-;urnata tal-lum. Wara [dimt f’diversi produzzjonijiet ta’ programmi fejn kont nippre]enta xi programmi wkoll, fosthom Kemm Taf?, Favourite Cinema u Total Request.

B[alissa qed na[dem fil-kitba u l-produzzjoni ta’ drama li se tibda tintwera fuq NET Television mit-Tnejn 1 ta’ April fit-20.30 bl-isem ta’ Ma Tinbidel Qatt. Fiha g[andi wkoll wa[da mill-partijiet prin/ipali, dik ta’ Chelsey.

G[andek xi delizzji^

In[obb nara [afna films g[aliex wara ;urnata xog[ol b’dak il-mod in[ossni nirrilassa. Fis-sajf in[obb ng[um.

L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa

Li rnexxili nag[mel id-drama. Mhix fa/li, u tirrikjedi [afna [in u n-nies. Li kieku mhux g[ax issib koperazzjoni, ]gur ma tkunx fa/li. G[aldaqstant minn qalbi nixtieq nirringrazzja lil kull min, b’xi mod, kien u huwa involut f’dan il-pro;ett.

Xi [a;a li ddejqek

Hemm [afna affarijiet li jdejquni, i]da na[seb li l-aktar [a;a hi l-in;ustizzji. .

Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna

Kull esperjenza li tg[addi minnha fil-[ajja, kemm po]ittiva kif ukoll negattiva, titg[allem minnha.

Jien nemmen li kull ma ji;ri hemm ra;uni g[alih.

I]da na[seb li kemm ilni na[dem fid-drama, ji;ifieri g[al dawn l-a[[ar sena u nofs, tg[allimt [afna u mmaturajt ukoll!

Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u l-i]vanta;;i^ Kull pajji] g[andu l-vanta;;i u l-i]vanta;;i.

Hawn Malta a[na limitati fl-opportunitajiet.

Madankollu xorta n[ossni kburija li jien Maltija, u kieku kelli /ans li nag[]el fejn nitwieled, kont ner;a’ nag[]el lil Malta.

Nemmen li jekk temmen fik innifsek u ta[dem u tistinka, jirnexxilek tie[u dak li trid. Ma trid taqta’ qalbek qatt u tibqa’ ti;;ieled.

Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf -a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju jew l-internet, u g[aliex^ Il-fatt li x-xog[ol tal-media jo[odlok [afna [in u mhux dejjem tkun id-dar kmieni ma tantx insegwi a[barijiet fuq it-televi]joni, sakemm ma nkunx id-dar. L-iktar mod fa/li g[alija li nsir naf l-a[barijiet huwa l-internet, g[ax naqbad il-mowbajl u nara minnu stess.

G[alik xi jfissru dawn^: • l-im[abba – L-im[abba tfisser rispett, pa/enzja u

sagrifi//ji. Kultant ikollok tag[mel dak li ma tridx

•

•

•

•

• IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Dan ir-ritratt ittie[ed dan l-a[[ar waqt l-iffilmjar ta’ ‘Ma Tinbidel Qatt’

biex tikkuntenta lil dawk il-persuni li t[obb.

Kul[add jie[u gost meta persuna tg[id lill-o[ra li t[obbha, i]da l-kliem ma jfissru xejn, l-iktar importanti kif i;;ib ru[ek. Turi li t[obb persuna bil-fatti, mhux bil-kliem. il-[biberija – Li hemm persuni f’[ajtek li taf li ji;ri x’ji;ri se ssibhom hemm g[alik. Importanti li tkun tifhem lil xulxin. Hi importanti [afna li jkollok [bieb li tista’ tavda u ma’ min tifta[ qalbek. Ming[ajr [bieb, na[seb li l-[ajja tkun xi ftit monotona. Kul[add ikollu xi jg[id, i]da meta flimkien teg[leb kull ostaklu, nemmen li dawk jissej[u [bieb ta’ veru. il-libertà – Kul[add g[andu dritt g[all-opinjonijiet tieg[u u kul[add g[andu jirrispetta lil kul[add.

Kull bniedem g[andu jkun liberu biex jag[mel dak li jrid u j[oss sakemm b’dak li jag[mel ma jwe;;g[ax lil [addie[or. ir-reli;jon – Hawn reli;jonijiet differenti u kul[add g[andu t-twemmin tieg[u. Huwa su;;ett li jinteressani [afna u n[obb nitkellem dwaru, g[alkemm hemm xi affarijiet li ma nifimhomx. is-safar – Is-safar in[obbu [afna u ]ort diversi postijiet, fosthom Franza, il-Gre/ja, il-:ermanja, l-Italja, it-Tune]ija, l-Ingilterra, il-Bulgarija, l-Irlanda u, ri/entament, mort cruise fejn, fost il-postijiet li ]orna, kien hemm Spanja, ilPortugall u d-Danimarka. Is-safar jg[inek taqta’ ftit mill-[ajja ta’ kuljum allura . G[aldaqstant meta ti;ini opportunità li nsiefer na[tafha... Meta nmur f’pajji], ovvjament, inkun irrid nag[mel xi shopping, i]da n[obb inmur postijiet kulturali wkoll. In[obb nie[u [afna ritratti u vidjos, g[ax meta ni;i lura Malta, dawk jibqg[u tifkira. il-mewt – Dan hu su;;ett li ma tantx in[obb nitkellem dwaru. Ma jbe]]g[ani xejn il-fatt li rrid immut jien, imma nib]a’ [afna li nitlef lil xi [add g[a]i] g[alija.

Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

Konsumatur 31

Aqra sew il-kuntratt ta’ bejg[ qabel tiffirma biex ma jkollokx sorpri]i negattivi meta tinqala’ l-problema

Klawsoli mhux ;usti f’kuntratti Kif il-li;i tal-konsumatur tipprote;ina B[ala konsumaturi nistg[u nsibu lilna nfusna f’sitwazzjoni fejn ikollna nilmentaw g[aliex l-o;;etti li ordnajna ma jaslux g[andna kif imwieg[da jew fid-data mifthiema. Hawnhekk ilbejjieg[ jista’ ma ja//ettax ittalba tag[na g[al soluzzjoni jew kumpens g[aliex ilkuntratt tax-xiri li nkunu ffirmajna jkun jippermetti dan kollu.

Ir-responsabbiltà tag[na Hi fil-fatt responsabbiltà

tag[na li qabel ma niffirmaw naqraw il-kuntratt.

Sfortunatament il-ma;;or parti tag[na l-konsumaturi naqraw il-kuntratt li nkunu ffirmajna g[alih meta tinqala’ problema u mhux qabel.

Jekk xi darba nsibu lilna nfusna f’sitwazzjoni fejn ilbejjieg[ jg[idilna li m’g[andniex drittijiet g[aliex inkunu ffirmajna kuntratt, qabel ma na//ettaw b’g[ajnejna mag[luqa dak li jg[idilna l-bejjieg[ tajjeb li lewwel ni//ekkjaw id-drittijiet legali tag[na.

Fil-fatt, skont l-Att dwar lAffarijiet tal-Konsumatur, hemm lista ta’ klawsoli li huma meqjusin in;usti jekk dawn ji;u inklu]i f’kuntratt ta’ xiri g[aliex jo[olqu ]bilan/ bejn id-drittijijet u lobbligi tal-konsumatur fuq na[a u d-drittijiet u l-obbligi

tal-bejjieg[ fuq in-na[a lo[ra.

Klawsoli in;usti nistg[u, pere]empju, insibuhom f’kuntratti ‘standard’ li ma jkunux negozjati individwalment.

Xi tg[id il-li;i Il-li;i tal-konsumatur mhux

biss tipprojbixxi li klawsoli in;usti jitni]]lu f’kuntratt ta’ xiri, i]da tag[tina lista ta’ klawsoli li bla ebda mod m’g[andhom jitni]]lu f’kuntratt ta’ xiri.

Fost dawn insibu klawsoli li jeskludu jew jillimitaw irresponsabbiltà u l-obbligi talbejjieg[, klawsoli li jistipulaw ]mien qasir [afna li matulu lkonsumatur irid jinforma lillbejjieg[ b’xi difett li jkun induna bih jew klawsoli li jeskludu jew jillimitaw iddrittijiet legali tal-konsumatur.

F’ka] li l-bejjieg[ ma jimxix mal-obbligi tieg[u kif stipulat fil-kuntratt tax-xiri.

Klawsoli li jippermettu lillbejjieg[ i]omm ammont ta’ flus li jkun [allas ilkonsumatur meta dan jidde/iedi li jikkan/ella lkuntratt però ma jippermettux lill-konsumatur jitlob kumpens jekk ikun il-bejjieg[ li jikkan/ella l-kuntratt taxxiri, dawn it-tip ta’ klawsoli wkoll huma pprojbiti.

Il-konsumatur ma jistax ji;i mitlub i[allas lill-bejjieg[

Sfortunatament il-ma;;or parti tag[na l-konsumaturi naqraw il-kuntratt li nkunu ffirmajna g[alih meta tinqala’ problema u mhux qabel, g[alhekk irridu nitg[allmu naqrawh qabel ma niffirmaw

kumpens li l-ammont tieg[u hu sproporzjonat meta mqabbel mal-valur tal-o;;etti jew servizzi mixtrija jew mikrija.

Hi wkoll meqjusa b[ala klawsola in;usta, kundizzjoni li tipprojbixxi lill-konsumatur milli jikkan/ella kuntratt taxxiri jekk il-bejjieg[ ma jonorax l-obbligi tieg[u.

Il-kundizzjonijiet f’kuntratt Fi kliem ie[or il-bejjieg[

ma jistax jinkludi kundizzjonijiet f’kuntratt li jippermettulu jbiddel b’mod sostanzjali dak li jkun ;ie miftiehem mal-konsumatur, ming[ajr ma jag[ti lpossibbiltà lill-konsumatur li jekk irid jikkan/ella l-kuntratt tax-xiri. Mhumiex ukoll permessibbli klawsoli li jag[tu lin-negozjant id-dritt esklussiv li jinterpreta lkuntratt kif irid.

Hu wkoll ipprojbit li konsumatur ji;i marbut b’kuntratt li ma kellux lopportunità li jaqra u jifhem qabel ma ;ie konklu] ilkuntratt tax-xiri.

Termini u kundizzjonijiet li legalment huma meqjusin in;usti, anke jekk a[na niffirmaw g[alihom, xorta ma jistg[ux ji;u infurzati legalment mill-bejjieg[.

Il-li;i tal-konsumatur timponi wkoll li kuntratti li jsiru mal-konsumaturi g[andhom jinkitbu b’lingwa;; sempli/i u /ar.

Fejn it-tifsira ta’ klawsola ma tkunx /ara, il-li;i tipprovdi li g[andha tg[odd linterpretazzjoni l-aktar favorevoli g[all-konsumatur.

Minkejja li l-li;i talkonsumatur tipprote;ina

kontra klawsoli in;usti, huwa fl-a[jar interess tag[na li nie[du /erti prekawzjonijiet qabel ma niffirmaw kuntratt ta’ xiri.

L-ewwel responsabbiltà tag[na hi li naqraw bir-reqqa u nifhmu dak li qed niffirmaw g[alih. Jekk fil-kuntratt ikun hemm kundizzjonijiet li ma nifhmuhomx, m’g[andniex niddejqu nistaqsu g[al aktar informazzjoni.

F’ka] li ma naqblux malkundizzjonijiet F’ka] li jkun hemm xi

kundizzjonijiet li ma naqblux mag[hom dawn g[andna nippruvaw nibdluhom qabel ma niffirmaw il-kuntratt taxxiri. Jekk il-bejjieg[ ma ja//ettax g[andna naraw x’qed joffru l-kompetituri tieg[u qabel ma naqtg[u qalbna u na//ettaw dak kollu li qed jimponi l-bejjieg[.

Tajjeb ukoll li nkunu nafu li la darba niffirmaw kuntratt ta’ xiri dan jista’ ji;i kkan/ellat biss, ming[ajr ma ne[lu penali, meta l-bejjieg[ ma jimxix ma’ dak li jkun ;ie miftiehem.

B[al, pere]empju, ma ti;ix osservata d-data tal-kunsinna jew l-o;;etti ordnati ma jaslux kif miftiehma.

G[alhekk huwa importanti li nkunu konvinti minn dak li nkunu qed nixtru u nikkommettu ru[na g[alih.

Meta niltaqg[u ma’ problemi relatati ma’ kuntratti ta’ xiri li wa[edna ma

Minn Odette Vella

jirnexxilniex insolvu, nistg[u nitolbu l-g[ajnuna u nift[u lment mal-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u g[all-Affarijiet talKonsumatur.

L-iskop ta’ dan l-artiklu huwa biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità’ ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400.

Odette Vella hi Senior Information Officer flUffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur, Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur

Klawsoli in;usti nistg[u, pere]empju, insibuhom f’kuntratti ‘standard’ li ma jkunux negozjati individwalment

It-Tnejn, 25 ta’ Marzu, 2013

32 Lokali

Pri;unieri u Gwardjani mill-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin waqt il-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Kristu fl-Ort tal-Getsemani, f’Ra[al :did (Ritratti> Michael Ellul)

Imfakkar {add il-Palm Il-Knisja Kattolika madwar id-dinja i//elebrat il-festa ta’ {add il-Palm, li timmarka lftu[ tal-:img[a Mqaddsa u li twassal biex il-{add li ;ej ni//elebraw l-ikbar festa g[all-insara – il-Qawmien mill-Mewt ta’ :esù Kristu.

F’diversi parro//i madwar Malta u G[awdex, il-{add sar il-qari tradizzjonali talpassju, li hu r-rakkont talpassjoni ta’ Sidna :esù Kristu.

Permezz ta’ {add il-Palm, il-Knisja tfakkar id-da[la ta’ :esù f’:erusalemm, u waqt din i/-/elebrazzjoni, fost lo[rajn isir it-tberik solenni tal-Palm u tal-frieg[i ta]]ebbu;. F’xi parro//i o[rajn, fosthom f’{al G[arg[ur u {al G[axaw, f’din il-;urnata [ar;et ukoll il-pur/issjoni bilvari tal-:img[a l-Kbira.

Fil-parro//a ta’ {al Balzan, b[al kull sena, saret ilpur/issjoni tradizzjonali matul it-toroq tar-ra[al, li bdiet mill-Ka]in tal-Banda San Gabriel.

Madwar 90 persuna kienu involuti f’dan il-pageant, fejn in-nies jirrappre]entaw personalitajiet bibli/i li jissemmew fil-;rajja talPassjoni.

U b[ala parti millattivitajiet reli;ju]i g[al dan i]-]mien tar-Randan, 22 pri;unier fi [dan il-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin [adu sehem f’pur/issjoni f’Jum {add il-Palm, bi statwa ;dida tax-xbieha ta’ Kristu fil:nien tal-Getsemani, li n[admet mill-istatwarju Michael Cutajar Zahra. Ilpur/issjoni telqet mill-Knisja Parrokkjali tal-Madonna ta’ Lourdes f’Ra[al :did wara quddiesa mqaddsa minn Fr Franco Fenech, li bierek listatwa.

I/-/elebrazzjonijiet solenni tal-Knisja Kattolika issa jissuktaw nhar l-Erbg[a bi//erimonja tal-Erbg[a tatTniebri, imbg[ad il-{amis issir it-tifkira tal-Ewkaristija Mqaddsa fil-quddiesa ta’ {amis ix-Xirka.

Persona;;i li lbiera[ filg[odu [adu sehem fil-pageant ta’ {add il-Palm, f’{al Balzan

media•link COMMUNICATIONS