Numru 13,398
€0.55
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Il-Gvern Laburista m’g[andux mandat li jda[[al lil pajji]na f’diffikultajiet finanzjarji minn Hermann Micallef
Il-Partit Laburista g[andu l-mandat elettorali li jwettaq il-weg[di elettorali li g[amel, issa li hu fil-gvern. I]da dan g[andu jwettqu ming[ajr ma jipperikola l-qag[da finanzjarja talpajji] u ming[ajr ma jda[[al lil pajji]na f’diffikultajiet, b[alma ;ralhom pajji]i o[rajn qrib tag[na. Dan iddikjarah id-Deputat Nazzjonalista u eks Ministru talFinanzi, l-Ekonomija u l-Investiment, Tonio Fenech, f’intervista ma’ INNAZZJON dwar il-qag[da ekonomika u finanzjarja ta’ pajji]na, li hu fissirha b[ala wa[da b’sa[[itha. Fl-intervista, Tonio Fenech jitkellem dwar l-a[[ar ]viluppi u de/i]jonijiet fl-Unjoni Ewropea biex ?ipru jing[ata l-g[ajnuna finanzjarja biex isalva l-ekonomija u l-istituzzjonijiet finanzjarji tieg[u.
Filwaqt li jfisser li l-istituzzjonijiet finanzjarji tag[na huma b’sa[[ithom, Tonio Fenech jis[aq li jekk il-finanzi tal-pajji] ma jibqg[ux fis-sod, a[na nid[lu fid-diffikultajiet li qed jid[lu fihom pajji]i o[rajn. Fl-intervista, Tonio Fenech jesprimi d-dubji serji tieg[u kemm il-Gvern Laburista ;did jista’ jwettaq in-numru ta’ weg[diet li g[amel ming[ajr ma jipperikola l-qag[da finanzjarja talpajji]. U waqt li g[andu mandat biex jattwa l-programm tieg[u, irid jara li jag[mel dan ming[ajr ma jda[[al lillpajji] f’diffikultajiet ikbar biex i]omm ma’ weg[diet fierg[a li hu g[amel. Jis[aq li ma nistg[ux nieqfu milli nag[mlu ’l pajji]na iktar kompetittiv. L-intervista f’pa;ni 4, 5 u 6
Ilbiera[, 24 lokalità madwar Malta u G[awdex ]ammew it-tradizzjoni tal-pur/issjoni u l-;irja ta’ Kristu Rxoxt. It-tradizzjoni f’{al Qormi tmur lura sas-seklu 18. Fir-ritratt jidher l-irxoxt fil-parro//a ta’ San Bastjan f’{al Qormi. Fl-Isla, l-istatwa ta’ Kristu Rxoxt tmejlet u kwa]i waqg[et, hekk kif wie[ed mir-reffieg[a waqa’ waqt li kien qed ji;ri bl-istatwa. B’kollox, f’Malta [ar;u 15-il pur/issjoni u kien hemm disg[a o[ra f’G[awdex, li wa[da minnhom, dik tal-Fontana, to[rog fl-Ottava tal-G[id, f’{add fuq l-G[id. (Ritratt> Trevor Sollars)
L-akbar figolla
Il-Vatikan
Wirja tal-akbar figolla f’{al Qormi fi tmiem il-pur/issjoni tal-Irxoxt
Appell tal-Papa fl-G[id favur l-ambjent u g[all-pa/i fid-dinja Ara pa;na 3
Ara pa;na 11
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
2 Lokali
Iwie;bu mhux [atja g[al diversi akku]i Stephen Borg ta’ 35 sena minn Birkirkara u Antonella Vella ta’ 28 sena, residenti l-Fgura, wie;bu mhux [atja quddiem il-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras wara li tressqu mill-Pulizija akku]ati b’diversi akku]i. Fost o[rajn, huma ;ew akku]ati li bejn id-29 u l-20 ta’ Marzu li g[adda, ikkommettew serq aggravat minn ;o vettura u li serqu mutur tat-tip Yamaha TY80, kif ukoll b’attentat ta’ serq
minn garaxx fi]-}ejtun u li g[amlu [sara b’mod volontarju fuq ]ew; garaxxijiet o[rajn. Huma ;ew akku]ati wkoll li naqsu li j[arsu l-kundizzjonijiet imposti fuqhom mill-Qorti u li saru re/idivi. L-akku]ati wie;bu li ma kinux [atja u ntbag[tu filFa/ilità Korrettiva ta’ Kordin wara li ma ng[atawx il-libertà provi]orja. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Fleri.
Karozza tinqered b’nirien fis-Si;;iewi Karozza tat-tip Mercedez inqerdet kompletament wara li [adet in-nar fi Triq Tal-Providenza, fis-Si;;iewi, g[all[abta tas-7.15 tal-biera[ filg[odu. Il-Pulizija marret minnufih fuq il-post u irnexxielha tikkontrolla n-nar. {add ma we;;a’ f’dan il-ka]. Bil-ka] ;ie infurmat il-Ma;istrat Ian Farrugia, li [atar diversi esperti biex jg[inuh fl-inkjesta. Il-Pulizija g[adha g[addejja bl-investigazzjonijiet tag[ha fuq dan il-ka].
B[al-lum 25 sena
Ir-rubrika li tidher kuljum b’rabta mal-a[barijiet li ddominaw fl-ewwel fa//ata ta’ dan il-;urnal 25 sena ilu, tirreferi g[al-lum l-1 ta’ April tal-1988, li kien jum il-:img[a lKbira, meta ma jkunux ippubblikati gazzetti.
It-Temp
UV INDEX
7
IT-TEMP> ;eneralment pjuttost imsa[[ab, b’xi waqtiet xemxin, imma bil-possibbiltà ta’ xi [albiet i]olati tax-xita filg[axija VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: moderat min-Nofsinhar g[al-Lbi/, lokalment moderat g[al ftit qawwi, li jsir [afif g[al moderat mix-Xlokk filg[axija BA{AR> moderat IMBATT> baxx u m[awwad, li jsir l-aktar minNofsinhar TEMPERATURA: l-og[la 21˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 2.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 405.7mm IX-XEMX> titla’ fis-06.49 u tin]el fis-19.23
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IT-TNEJN L-og[la 21˚C L-inqas 12˚C
IT-TLIETA L-og[la 20˚C L-inqas 15˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-{AMIS L-og[la 21˚C L-inqas 13˚C
IL-:IMG{A L-og[la 20˚C L-inqas 14˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
6
7
8
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 19˚C xemxi, Al;eri 21˚C imsa[[ab, Amsterdam 05˚C imsa[[ab, Ateni 19˚C imsa[[ab, Li]bona 16˚C bix-xita, Berlin 02˚C ftit imsa[[ab, Brussell 02˚C imsa[[ab, il-Kajr 36˚C xemxi, Dublin 05˚C imsa[[ab, Kopen[agen 04˚C xemxi, Frankfurt 03˚C imsa[[ab, Milan 16˚C xemxi, Istanbul 24˚C xemxi, Londra 04˚C imsa[[ab, Madrid 15˚C imsa[[ab, Moska 03˚C imsa[[ab, Pari;i 05˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 16˚C xemxi, Ruma 16˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 33˚C sabi[ bin-nhar, Tripli 23˚C ftit imsa[[ab, Tune] 23˚C imsa[[ab, Vjenna 01˚C bil-borra, Zurich 03˚C imsa[[ab, Munich 02˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 04˚C xemxi, San Pietruburgu 0˚C imsa[[ab.
Tog[la l-posta Il-kumpanija Malta Post [abbret li mil-lum it-Tnejn l-1 ta’ April, se jog[lew ir-rati tal-pusta;;. G[al ittri b’pi] sa’ 50 gramma, ir-rata l-;dida tal-pusta;; se tog[la minn 20 /ente]mu g[al 26 /ente]mu – ]ieda ta’ 30%. G[al ittri b’pi] ta’ aktar minn 50 gramma u mhux aktar minn 100 gramma, ir-rata l-;dida tal-pusta;; se tog[la minn 26 /ente]mu g[al 32 /ente]mu – ]ieda ta’ aktar minn 23%. Rata o[ra ta’ pusta;; li se tinbidel hi dik ta’ ittri b’pi] ta’ aktar minn 100 gramma u mhux aktar minn ]ew; kilogrammi, u r-rata l-;dida se tkun ta’ 32 /ente]mu, b’20 /ente]mu addizzjonali g[al kull 50 gramma li ti]died. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb minn fuq is-sit elettroniku www.maltapost.com.
Ji]died il-prezz tal-petrol unleaded L-Enemalta [abbret li l-prezz tal-petrol unleaded se ji]died b’/ente]mu ta’ ewro, minn €1.48 g[al €1.49 g[al kull litru, waqt li l-prezz tad-diesel u l-pitrolu se jibqa’ fl-istess livell. T[abbret ukoll ]ieda fil-prezz tal-gasoil, li minn €1.07 tela’ g[al €1.08. Il-Korporazzjoni Enemalta qalet li, minkejja li l-prezz ta]-]ejt f’Marzu naqas, din i]-]ieda tirrifletti t-tnaqqis ta’ 3% fil-valur tal-ewro meta mqabbel mad-dollaru Amerikan.
G[at-tielet xahar jonqos il-prezz ta/-/ilindri tal-gass Il-kumpanija Liquigas Malta [abbret ro[s fil-prezzijiet ta/-/ilindri tal-gass g[ax-xahar ta’ April. Dan hu t-tielet xahar konsekuttiv li l-kumpanija naqqset il-prezz tag[ha. Il-prezz ta/-/ilindru tat-12-il kilo naqas minn €18.15 g[al €17.90 waqt li dak tal-15-il kilo naqas minn €22.70 g[al €22.40.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Lokali 3
It-tentattiv ta’ wirja tal-akbar figolla tal-G[id irnexxa lbiera[ f’{al Qormi, wara li t-tentattiv tas-sena l-o[ra ;ie mtappan bil-maltemp. Il-wirja quddiem il-Knisja Parrokkjali ta’ San Bastjan saret mill-Kummissjoni Kultura fi [dan is-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan, b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali ta’ {al Qormi u l-kumpanija Maypole, li [admet l-akbar figolla b’qisien ta’ aktar minn tliet metri b’]ew; metri. Il-figolla tbierket mill-kappillan Dun Joseph Buhagiar, u wara, il-bi//iet minn dan il-[elu tradizzjonali tal-G[id inbieg[u lil dawk pre]enti. (Ritratt> Trevor Sollars)
{add ma jwe;;a’ f’in/ident ikrah tat-traffiku Fortunatament, [add ma we;;a’ f’in/ident ikrah tattraffiku li se[[ ilbiera[ filg[odu, fi Triq Dun Karm, Birkirkara, mag[rufa b[ala lby-pass ta’ Birkirkara, fa//ata tal-Università. L-in/ident se[[ g[all-[abta tal-10.30am, meta Jeep Suzuki u vann li kienu sejrin fiddirezzjoni tal-Imsida, kienu involuti f’[abta. Il-vann spic//a fuq is-centre strip i[ares fid-direzzjoni opposta, filwaqt li l-Jeep spi//at malguard rail fil-;enb tat-triq. Mad-daqqa, diversi twavel li kienu fil-vann spi//aw fit-triq, filwaqt li l-windscreen talvann ukoll spi//a fit-triq. Fil-vann kien hemm xi [addiema ta’ nazzjonalità barranija li jag[mlu xog[ol talgypsum, u li kienu sejrin ja[dmu, filwaqt li l-Jeep kienet misjuqa minn ra;el Malti. Fil-post waslu l-Pulizija tattraffiku, li kkontrollaw it-traffiku min[abba li t-triq hi arterja ewlenija tat-traffiku fi//entru ta’ Malta.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
4 Intervista
Ma nistg[ux nieqfu li nag[mlu lil pajji]na aktar kompetittiv minn Hermann Micallef
Fid-dawl tal-kri]i li qed tirrenja b[alissa f’?ipru, Malta g[andha tikkonsolida l-finanzi fis-sod tag[ha u ttejjeb il-qag[da ekonomika. Dan fissru b’a//enn qawwi Tonio Fenech, Deputat Nazzjonalista u eks Ministru tal-Finanzi, l-Ekonomija u l-Investiment, f’intervista ma’ IN-NAZZJON dwar is-sitwazzjoni mwieg[ra f’?ipru u l-qag[da ekonomika ta’ Malta. Tonio Fenech sa[aq li ma nistg[ux nieqfu milli nag[mlu lil pajji]na iktar kompetittiv u i]jed attraenti biex in;ibu l-investiment lejn Malta. Kif tanalizza s-sitwazzjoni X’wassal biex Malta baqg[et soda bankarja f’Malta^ finanzjarjament minkejja l-kri]i Is-sitwazzjoni bankarja f’Malta hi internazzjonali li [akmet u laqtet differenti [afna minn ta’ ?ipru. diversi pajji]i fid-dinja^
Na[seb li kien hemm diversi fatturi. L-ewwel nett ma laqtitniex g[ax a[na ma sofrejniex minn dak li sofrew [afna pajji]i o[rajn – il-kollass tassistema finanzjarja li wasslet ukoll f’[afna pajji]i g[all-kollass talekonomija ;enerali. Meta bdiet il-kri]i fl-2009, kellna diversi istituzzjonijiet finanzjarji madwar l-Ewropa li da[lu f’diffikultajiet kbar u [tie;u li l-gvernijiet ta’ diversi pajji]i jid[lu g[alihom biex isalvawhom. Il-qag[da tal-pajji] u tal-banek tag[na kienet soda min[abba regolamentazzjoni li g[andna u min[abba listruttura tal-banek tag[na li hi bba]ata fuq id-depo]iti lokali. Ilbanek tag[na ma investewx f’/erti strumenti internazzjonali li mbag[ad ;ew termed b[ala bad assets, investimenti li kienu []iena. I]da xorta stajna ntlaqatna [a]in g[ax il-kollass ekonomiku Ewropew, li jfisser li kien hemm miljuni kbar ta’ nies li spi//aw bla xog[ol, rajna li dan f’pajji]na beda jolqotna. Rajna fabbriki li da[lu f’diffikultajiet kbar u li b[ala gvern po;;ejna mag[hom biex assigurajna li dawn ma jikkollassawx, ma jitilqux minn pajji]na u ma jo[olquniex qg[ad kbir li mbag[ad, biex tirkuprah fuq livell ekonomiku, ikun diffi/li [afna u li mbag[ad l-ekonomija tag[na kienet tid[ol f’ri/essjoni kbira. Salvajna dawn il-fabbriki – salvajna 5,000 post tax-xog[ol u allura ]ammejna l-ambjent ekonomiku f’pajji]na b[ala wie[ed tali li bqajna naraw, minkejja l-ostakli, il-[olqien tax-xog[ol. A[na wie[ed mill-ftit pajji]i, e]attament wie[ed mi]-]ew; pajji]i fl-Unjoni Ewropea, a[na u. X’qed ji;ri f’pajji]i o[rajn madwarna? Minn wara l-kri]i l-postijiet tax-xog[ol tag[na ]diedu u mhux naqsu. Qed naraw pajji]i b[al ?ipru, Spanja, il-Portugall, l-Irlanda u lGre/ja li lkoll da[lu f’diffikultajiet kbar u kkollassat mhux biss lekonomija imma l-pajji] kollu. Dan g[aliex dawn il-pajji]i fallew. Issa dawn fallew g[al [afna ra;unijiet. IlGre/ja kellha djun g[oljin [afna li fla[[ar mill-a[[ar is-swieq qalu li lpajji] ma kienx se j[allas lura i]da g[andu diffikultajiet kbar filwaqt li kien qed jissellef i]jed u mhux jaqta’ d-dejn li kellu. Allura l-Gre/ja da[let f’pi]ijiet kbar. L-istess se[[ fil-Portugall, flIrlanda li wkoll kienet esposta g[al istituzzjonijiet finanzjarji li ppruvaw
Tonio Fenech jittama li l-Gvern tal-lum jibqa’ j]omm il-politika ekonomika li [addan Gvern Nazzjonalista biex il-pajji] jibqa’ jo[loq ix-xog[ol li jag[mel tajjeb g[all-jobs li jintilfu
isalvawha kif ukoll id-diffikultajiet li qed jirrenjaw fi Spanja u f’pajji]i o[rajn, l-aktar ri/enti f’?ipru. Fa/ilment ng[idu li dan il-pajji] da[al f’diffikultajiet g[ax effettivament kien espost wisq g[all-Gre/ja. I]da din mhix l-anali]i ta/-?iprijotti nfushom; pjuttost il-Ministru tal-Finanzi ?iprijott uxxenti, g[ax dan l-a[[ar kien hemm l-elezzjonijiet u issa hemm Ministru tal-Finanzi ;did, qal li kien hemm ]ew; fatturi g[aliex ?ipru wasal f’dan il-livell. L-ewwel nett, iva kien espost g[allGre/ja u t-tieni nett ma fela[x g[addaqqa g[ax il-Gvern kellu deficits g[oljin [afna. Fl-a[[ar tliet snin, mill2009 ’il hawn, ?ipru kien qed jag[mel deficit ta’ iktar minn 6% ta’ dak li jipprodu/i l-pajji] – darbtejn jew tliet darbiet iktar milli kienet qed
tag[mel Malta. Waqt li a[na konna g[addejjin billi nikkonsolidaw il-qag[da finanzjarja, ji;ifieri li konna qed in]ommu lfinanzi fis-sod biex meta ti;i d-daqqa nkunu nistg[u nifil[u g[aliha, b’sagrifi//ji li ma kinux popolari u li wassluna biex tlifna anki l-Gvern, i]da fla[[ar mill-a[[ar assigurajna li l-pajji] baqa’ f’sitwazzjoni b’sa[[itha u mhux b[alma ;ara f’?ipru fejn, min[abba lkri]i ekonomika kien qed jipprova jixpruna l-ekonomija billi j]id id-dejn u d-deficit. Dan ma [adimx u meta ;iet iddaqqa tal-Gre/ja fuqu u d-daqqa fuq l-istituzzjonijiet finanzjarji, ?ipru wa[du ma setax jilqa’ g[alihom. U kellu jmur g[and l-Unjoni Ewropea bid-diffikultajiet kollha li dik ;abet mag[ha.
Ri/entement kien hemm anki rapporti internazzjonali li ppruvaw jag[tu stampa li qisu wara ?ipru jista’ jkun hemm il-Lussemburgu u Malta. Ma na[sibx li din l-anali]i hi korretta g[ax l-istituzzjonijiet finanzjarji f’Malta mhumiex esposti g[al depo]iti internazzjonali b[alma kienet esposta ?ipru. Wa[da mill-ikbar kontroversji ta’ ?ipru kienet li depo]iti fil-banek tag[hom kienu, [afna minnhom, ;ejjin minn provenjenza Russa u mhux mi/-?iprijotti nfushom. U g[alhekk anki da[let fi kri]i l-Unjoni Ewropea ta’ kif tiffinanzja dan ilbailout. Kien hemm min qed jag[mel l-argument li l-bailout ta’ ?ipru kien qieg[ed hemm biex isalva ddepo]itanti Russi u mhux iddepo]itanti ?iprijotti. F’Malta mhux hekk. A[na l-predominanza assoluta tal-istituzzjonijiet finanzjarji li ja[dmu fil-qasam lokali huma kollha depo]iti lokali. G[andna deposit base qawwija [afna. Hi parti wkoll mis-sa[[a tal-Gvern li s-self li jag[mel il-Gvern jag[mlu ming[and il-poplu Malti, li jag[ti indikazzjoni li l-poplu Malti hu finanzjarjament b’sa[[tu. Il-poplu g[araf li jinvesti f’pajji]u u allura l-qag[da finanzjarja tal-pajji] u l-profil tal-banek huma differenti [afna minn ta’ ?ipru. Il-banek internazzjonali li g[andna f’pajji]na, [afna drabi, ma ja[dmux b’depo]iti Maltin i]da ja[dmu b’depo]iti f’dik li jg[idulha inter-bank financing – finanzjament li jsir minn bank g[al bank. Allura dan ftit jesponina. Jekk jinqala’ xi [a;a f’dawn it-tip ta’ banek, il-Gvern ftit li xejn ikollu b]onn jag[mel intervent. Isofri l-bank innifsu i]da ma jbatix it-taxpayer Malti g[ax a[na, l-obbligu tag[na b[ala stat li nsalvaw bank mhux g[all-gost tag[na biex bank ikun salvat. Bank m’g[andux dritt ikun salvat; il-Gvern jintervjeni u jsalva bank g[ax g[andu l-interess a[[ari li jipprote;i d-depo]itant li hu t-taxpayer Malti. Fl-a[[ar mill-a[[ar iddepo]itanti Maltin fil-banek Maltin huma l-persuni li j[allsu t-taxxa f’pajji]na. Allura hawnhekk il-Gvern ikollu interess dirett li jintervjeni. Nafu li fl-Ewropa g[andna dik liskema li tissejja[ id-deposit guarantee scheme fejn il-Gvern dejjem jiggarantixxi l-ewwel €100,000 ta’ kull depo]itu, jekk jinqala’ xi [a;a, u ovvjament jekk il-Gvern jara li s-sitwazg[al pa;na 5
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Intervista 5
L-istituzzjonijiet finanzjarji tag[na huma b’sa[[ithom minn pa;na 4
zjoni hi ferm gravi mbag[ad jista’ jkun jaqbillu, b[alma ;ara f’pajji]i o[rajn, li jintervjeni fil-bank innifsu billi jie[u over il-bank biex isalva ddepo]itanti nfushom. A[na m’a[niex f’din is-sitwazzjoni u hu [a]in meta xi [add jag[ti impressjoni li qeg[din vi/in sitwazzjoni [a]ina. L-istituzzjonijiet finanzjarji tag[na huma b’sa[[ithom. Meta kellek studju Ewropew dwar ilqag[da finanzjarja tal-banek u kienu saru stress tests fuq il-banek kbar tag[na, fosthom fuq il-Bank of Valletta, [are; li g[andna banek b’sa[[ithom u anki l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) irrikonoxxa li lbanek f’pajji]na huma banek b’sa[[ithom.
X’riperkussjonijiet tista’ t[alli s-sitwazzjoni ta’ ?ipru fuq Malta^
Is-sitwazzjoni ta’ ?ipru dda[[al /erta bi]a’ fuq livell internazzjonali u jista’ jkun fuq livell lokali. Sfortunatament id-de/i]jonijiet li ttie[du f’dawn l-a[[ar ]ew; laqg[at mal-Ministri tal-Finanzi Ewropej, biex jirratifikaw proprju l-pakkett ta’ g[ajnuna li kellu jir/ievi ?ipru li kien maqsum fi tnejn: g[ajnuna fi kwa]i €10 biljun mill-istati membri tazzona ewro u €6 biljun li kellu jsibhom il-Gvern ?iprijott b’mod intern. Issa din hi xi [a;a ;dida. Il-Gre/ja kellha tpo;;i xi proprjetajiet u assi li riedu jinbieg[u biex jiffinanzjaw parti mill-programm. G[all-ewwel darba, u jien ng[id li dan kien pre/edent perikolu] li issa kien illapazzat ftit i]da fil-prin/ipju baqa’ mittiefes, ;ew mitluba d-depo]itanti li jie[du parti mid-daqqa u din g[andha problema fuq ]ew; livelli. L-ewwel nett fuq livell etiku: jien li ddepo]itajt flusi f’bank u kont bilg[aqal g[aliex qed ni;i kkastigat filkonfront tal-istess persuna li g[andu l-istess d[ul b[ali li i]da minflok po;;a flusu fil-bank, po;;ihom f’ishma jew po;;ihom fi proprjetà jew nefaqhom, xtara li ried u ma ;emmag[homx. G[aliex jien li po;;ejt flusi fil-bank se nerfa’ pi] i]jed minnhom? Dan mhux ;ust. Dan ma jfissirx li l-poplu ma jerfax parti mill-pi]. Sfortunatament, f’kull programm, i/-/ittadini, meta jkollhom lil pajji]hom die[el f’[ajt, dan il-pi] ikun maqsum fuq kul[add u mhux fuq sezzjoni partikulari biss. L-argument kien li [afna mid-depo]itanti kienu Russi i]da meta ntmessew id-depo]iti ta[t il-€100,000, dawn kienu ta’ [afna depo]itanti ?iprijotti. It-tieni kun/ett importanti hu li listituzzjonijiet finanzjarji u banek Ewropej di;à qed ibatu minn in/ertezza kbira min[abba l-kri]i nnifisha u min-nuqqas ta’ fidu/ja min-nies. Meta inti tibda dda[[al il-prin/ipju li jista’ jkun li d-depo]iti anki dawk diretti li jintmessu, allura qed tkisser il-fidu/ja fil-banek. Nittama li dan ma jipperkolax f’pajji]i o[rajn. G[aliex ir-riskju jkun li meta ji;i Ministru tal-Finanzi jibda jg[id li m’g[andniex problemi, in-
Il-qag[da tal-pajji] u tal-banek tag[na g[adha soda min[abba regolamentazzjoni li g[andna u min[abba l-istruttura tal-banek tag[na li hi bba]ata fuq id-depo]iti lokali
nies ma jemmnuhx aktar. G[ax jibdew jg[idu li f’?ipru hekk qalu! Imbag[ad attakkawlhom id-depo]iti. Mela jew hu sagru d-depo]itu u ma mmissuhx, u jekk immissuh inkunu qed nibag[tu messa;; skorrett g[alla[[ar. Na[seb li l-Ministri tal-Finanzi Ewropej irrealizzawh dan, xi ftit jew wisq, dwar ir-riperkussjonijiet li di;à [adu u ppruvaw jillapazzawha billi qalu li ma jmissux dawk ta[t il€100,000 u jkomplu mal-prin/ipju Ewropew li jimxu ma’ dak garantit ta[t il-€100,000. I]da f’?ipru ntmissew dawk li jaqilg[u ta[t il-€100,000 u rridu naraw x’riperkussjonijiet jistg[u jinqalg[u fl-aktar mod wiesa’, spe/jalment fil-banek.
Fid-dawl tal-kri]i li qed tirrenja f’?ipru, ta[seb li nistg[u nistennew influss ta’ negozji li j[allu dan ilpajji] u ji;u Malta^
Na[seb li g[andu jkollna /erta kawtela g[ax ma rridux immorru g[al flus li jo[olqu problemi fil-pajji]. G[alina hu importanti li nattiraw investiment barrani f’pajji]na li jrendi u mhux sempli/iment li jkunu depo]itati flus f’pajji]na li ju]aw pajji]i o[rajn imbag[ad il-pajji] irid jerfa’ r-responsabbiltà u r-riskju tag[hom b[ala stat kif ;ara f’?ipru. Il-mudell tas-servizzi finanzjarji f’pajji]na mhux dak li nattiraw kemm jista’ jkun depo]itanti u jkollna kemm jista’ jkun banek kbar. Dan g[ax dawn ftit irendu direttament lill-
ekonomija g[ajr it-taxxa tal-qlig[ li jag[mlu dawn il-banek infushom. A[na dejjem fittxejna li jkollna dejjem attivitajiet tas-settur finanzjarju li jo[olqu x-xog[ol u l-attività diretta f’pajji]na. Dik g[andha tibqa’. G[andna n[arsu lejn ir-reputazzjoni tal-pajji]. B[alissa l-lenti qieg[da fuqna kif qieg[da fuq il-Lussemburgu u f’pajji]i o[rajn b[alna u allura rridu noqog[du attenti li ma nag[mlux li]balji li g[amel ?ipru fejn mar g[al dak li hu fa/li u li dejjem kellu relazzjoni fil-qrib mar-Russja. Ma jfissirx li kull attività ekonomika mar-Russja mhix tajba. Fis-settur finanzjarju ng[idu li “wie[ed g[andu jkun jaf sew il-klijent tieg[u”. Wie[ed g[andu jara li jkollu klijent serju, li l-provenjenza tal-flus ;ejjin minn sorsi li mhumiex ta’ [asil ta’ flus i]da li ;ejjin minn sorsi li jintu]aw g[al attività ekonomika ;enwina u li allura se to[loq il-;id filpajji]. Kemm-il darba dawk il-kriterji jkunu stabbiliti, allura iva g[andna nkunu miftu[in g[al dak it-tip ta’ negozju i]da noqog[du attenti [afna li pajji]na ma jintu]ax g[all-[asil ta’ flus. Malta g[andha li;ijiet biex dawn ikunu identifikati u kull min ja[dem f’dan is-settur irid joqg[od attent f’dan l-istadju.
Liema huma dawk is-setturi vulnerabbli li jistg[u jkunu f’periklu f’Malta^
Il-pajji] irid jibqa’ miexi fuq it-triq li qbadna u jibqa’ konsistenti li l-
finanzi tal-pajji] jibqg[u fis-sod. {dimna biex is-sena li g[addiet li]bilan/ jibqa’ fuq il-livell baxx ta[t it-3% u jien konvint li l-pajji] baqa’ fuq dik it-triq. Importanti li din issena nibqg[u ta[t it-3% u li nibqg[u mexjin b[ala pajji] fi programm ta’ tnaqqis ta’ deficit biex il-qag[da finanzjarja tal-pajji] tibqa’ wa[da fissod. Jekk il-finanzi tal-pajji] ma jibqg[ux fis-sod nid[lu fid-diffikultajiet li qed jid[lu pajji]i o[rajn. M’hemmx mod li na[arbu minn din. Dawn huma l-konsegwenzi li rajna f’pajji]i vi/in tag[na. Dan jitlob sagrifi//ju u jiena g[andi d-dubji serji tieg[i kemm il-Gvern Laburista ;did jista’ jwettaq in-numru ta’ weg[diet li hu g[amel ming[ajr ma jipperikola lqag[da finanzjarja tal-pajji]. U waqt li g[andu mandat biex jattwa l-programm tieg[u jrid jara li jag[mel dan ming[ajr ma jda[[al lillpajji] f’diffikultajiet ikbar biex i]omm ma’ weg[diet fierg[a li hu g[amel. Il-Partit Laburista, fil-kampanja elettorali, ipprova jippre]enta ru[u b[ala l-partit li l-costings tieg[u tal-programm elettorali tieg[u huma iktar konservattivi mill-Gvern. Di;à qed naraw ]balji kbar dwar il-costings li ntqalu qabel l-elezzjoni. Dan g[ax ma konniex nafu li kien se jkollna l-akbar Kabinett li qatt kellna fl-istorja tag[na; li jfisser li l-Partit Laburista ]ied in-nefqa tal-Gvern fil[ames snin li ;ejjin g[al madwar €30 miljun. Dawn ma kinux fil-costings tieg[u. Ji;ifieri issa jrid jara minn fejn se j;ib il-flus. X’mhux se jag[mel mill-programm tieg[u biex jiffinanzja dan il-Kabinett daqshekk ikbar? Dan g[ax se jkollu spi]a fuq it-taxpayer. Mela Joseph Muscat g[orkitu l-kuxjenza g[ax ilMinistri fil-le;i]latura pre/edenti kien hemm il-proposta li jie[du wkoll lonorarja parlamentari f’kabinett li kien i]g[ar u li kienet se tiswa lillpajji] €250,000 iktar fi spi]a fis-sena. Biex m’g[amilx dik allura g[amel Kabinett [afna ikbar li se tiswieh €30 miljun aktar f’[ames snin. Qalilna li se jkollna l-value for money; dik ni;;udikawha f’din ille;i]latura. Li hu ]gur hu li t-taxpayer se jkun qed i[allas €30 miljun iktar fuq [ames snin. Allura biex immexxu l-pajji] irridu €80 miljun biex immexxuh ’il quddiem – daqskemm swielna l-pro;ett ta’ Bieb il-Belt li Joseph Muscat kien tant jg[idilna li ma nag[mluhx biex inra[[su l-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Kieku m’g[amilx dawn it-€30 miljun kien xorta jra[[as iktar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Issa nibdew naraw ftit inkonsistenzi tal-Partit Laburista. I]da hu ]gur li l-PL qatt ma ppubblika l-costings tieg[u matul il-kampanja elettorali – g[amel biss pre]entazzjoni i]da qatt ma ta dettalji ta’ dawn il-costings. U meta taqra /erti proposti tal-programm elettorali ]gur li se jiswew [afna iktar milli qalu. Allura rridu naraw dan kollu kif se jibbilan/ja tul il-le;i]latura l-;dida.
g[al pa;na 6
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
6 Intervista
Pajji]na jrid jara li jibqa’ jibni fis-sod minn pa;na 5
Il-PL g[andu l-mandat biex dan jag[mlu i]da m’g[andux il-mandat li jda[[al il-pajji] f’diffikultajiet finanzjarji b[alma da[al ?ipru u pajji]i o[rajn.
Allura liema huma dawk id-de/i]jonijiet li g[andhom jittie[du u#jew ikunu evitati biex Malta ma taqax f’sitwazzjoni ta’ kri]i^
L-ewwel nett il-Gvern irid jibqa’ on the ball fuq l-
ekonomija u l-qag[da finanzjarja. Fuq livell ekonomiku, hemm barra je]istu sinjali ta’ diffikultà. Dan qatt ma /[adnieh filkampanja elettorali anzi g[ednieh – li hemm barra lmaltemp m’g[addiex. Waqt li f’pajji]na rnexxielna nilqg[u g[alih, ma rnexxilniex nilqg[u g[alih billi m’g[amilna xejn u qg[adna n[arsu lejn lekonomija tikber. Niftakar li dak li kien il-kelliem Laburista, illum hu l-
Ministru responsabbli millekonomija Chris Cardona, kien jg[id fil-kampanja li huma fis-settur tal-industrija ma kinux se jg[inu lillindustrija; kienu sempli/iment ma jtellfuhiex. Din ma te]istix fir-realtà. Kieku ma g[enniex lillindustrija, kieku kellna fabbriki li g[alqu. Barra minn hekk sinjali ta’ diffikultajiet fil-manifattura qed jibdew jidhru. Din hi sitwazzjoni kontinwa li a[na qed nikkompetu ma’ pajji]i li
jridu je[dulna xog[olna. G[aliex? G[ax joffru pagi r[as u ambjent ekonomiku i]jed kompetittiv. Ma nistg[ux nieqfu milli nag[mlu lil pajji]na iktar kompettiv. Ma nistg[ux nieqfu milli naraw li nag[mlu minn pajji]na iktar attraenti biex ji;i l-investiment u biex dak li nitilfu nakkwistawh b’mod ie[or. L-ekonomija titlef jobs imma issa l-bravura talGvern hi kemm se jo[loq iktar jobs g[al dawk li jintilfu. G[ax li jkun hawn xi numru ta’ jobs li jintilfu ti;ri dejjem. Ma nistg[ux ng[idu aruka]a li ntilef post tax-xog[ol. Imma issa kemm inti kapa/i to[loq xog[ol ;did alternattiv. Jekk dak ma ji;rix, allura nibdew naraw is-sinjali tal-qg[ad jikbru. Din hi xi [a;a li ]gur li lil dan il-pajji] ma nawguralux.
X’ta[seb dwar il-qasam tal-proprjetà^ G[adu settur li jista’ jsa[[a[ lekonomija domestika^
Is-settur tal-proprjetà jibqa’ wie[ed importanti flekonomija tag[na i]da f’bilan/ f’ekonomija s[i[a. Dan g[ax il-pajji]i li esponew ru[hom g[al investiment e//essiv fis-settur tal-proprjetà sabu problemi kbar. G[ax billi tibni u ma tbig[x dak li tibni, fl-a[[ar milla[[ar dak mhux investiment. U allura s-settur tal-proprjetà jibqa’ ji;i analizzat b’mod attent. Is-settur tal-proprjetà g[andu b]onn l-g[ajnuna g[ax b[alissa g[addej minn diffikultajiet. Dan kien jirri]ulta anki fl-a[[ar talle;i]latura. Fil-ba;it li se jkun ippre]entat fil-jiem li ;ejjin, hemm numru ta’ inizjattivi biex jag[tu nifs lissettur tal-proprjetà u allura hu importanti li dawn ikunu implimentati. I]da fl - a[[ar mill - a[[ar l - g[aqal hu kemm il - Gvern jibqa ’ jinvesti fis - setturi ekonomi/i l - o[rajn produt tivi li mbag[ad igawdi minnhom is - settur tal - pro prjetà . Ji;ifieri a[na rridu li nibqg[u pajji] attraenti fis - settur tas - servizzi fejn qed in;ibu [afna barranin ja[dmu f ’ pajji]na u jikkon tribwixxu . U x ’ jag[mlu ? Iridu jg[ixu wkoll fi propr jetà . G[ax a[na l - proprjetà kollha li g[andna f ’ pajji]na hi wisq g[all - Maltin . Hemm b]onn li jkollna wkoll nies o[rajn li ji;u jg[ixu f’pajji]na, ja[dmu f’Malta u li ju]aw il-proprjetà f’setturi li huma produttivi. Is-settur tas-servizzi
finanzjarji, dak tal-informatika, dak tal-online gaming – dawn huma setturi ;odda li Gvern Nazzjonalista [oloq u li minnhom ipprovda proprjetà b[al uffi//ji, spazji ta’ appartamenti fejn joqog[du. Dan kollu jg[in fit-tis[i[ tal-ekonomija. A[na qatt ma g[edna li l-proprjetà narawha wa[idha i]da rridu narawha fil-qafas ta’ ekonomija iktar wiesg[a u fil-kontribut li qed tag[ti blaktar mod wiesa’.
X’effett se jkollu dan ilGvern ;did li se jkun qed jimplimenta ba;it li inti kont fassalt meta dan kien ba;it li kien se jwitti t-triq g[as-snin li ;ejjin^
Hu tajjeb li dan il-gvern ;did, bla pre/edent se jkun qed jaddotta ba;it ippre]entat minn gvern ta’ qablu. Dan hu /ertifikat ta’ rikonoxximent li f’dak li hu qafas ekonomiku finanzjarju, Gvern Nazzjonalista pre/edenti kien gvern li g[amel passi kbar, li [oloq mekkani]mu ta’ konsensus ta’ kif naslu g[al ba;its bi pro/ess ta’ diskussjoni matura qabel il-ba;it innifsu, permezz ta’ dokument, b’laqg[at mal-MCESD, malimsie[ba so/jali, mal-pubbliku ;enerali – biex naslu fittfassil ta’ ba;it li jkollu konsensus madwaru. Dan irnexxielna niksbuh kif wera fl-a[[ar ba;it fejn l-Oppo]izzjoni rrikonoxxiet li kien ba;it tajjeb u li kienet se ]]ommu b’mod s[i[. Qatt ma ;rat din. U na[seb li dan hu /ertifikat li spi//ajna b[ala gvern li tajna lill-pajji] finanzi fis-sod, ekonomija b’sa[[itha u ba;it tajjeb g[as-sena li qeg[din fiha. U allura dan jawgura tajjeb. Importanti li Gvern Laburista jibqa’ jibni fuq dak li bnejna. De/i]jonijiet fl-ekonomija, b’xi wa[da jew tnejn ]baljati, malajr ida[[luk fi kri]i. Nittama li l-Gvern tal-lum jibqa’ j]omm l-politika ekonomika li [addan Gvern Nazzjonalista. F’[afna sens di;à tkellem fuq kontinwità i]da din irridu narawha fil-prattika jekk Gvern Laburista jibqax miexi fi programm ta’ kontinwità jew nibdewx naraw l-iskossi li mdorrijin naraw fi gvernijiet Laburisti pre/edenti. G[adu kmieni, i]da lewwel pass li [adu fl-adozzjoni tal-Ba;it hu wie[ed tajjeb. Issa rridu nirrealizzaw il-[idma ekonomika li se jwettaq dan il-Gvern.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Lokali 7
Mument ta’ tensjoni fi/-?entru ta’ Detenzjoni minn Matthew Mamo
G[all-[abta tas-sitta ta’ filg[axija tal-biera[ in[akem mument ta’ tensjoni fi/-?entru ta’ Detenzjoni ta’ {al Safi. Jirri]ulta li s-sitwazzjoni kienet ikkontrollata malajr minn numru ta’ uffi/jali tad-detenzjoni, suldati, kif ukoll xi pulizija, li ssej[u fi/-?entru biex jassistuhom. L-in/ident beda b’wie[ed mill-immigranti, li beda jxejjer sikkina, u minn hemm ’il quddiem numru ta’ immigranti li kienu mag[luqin fi blokka bini fi/-?entru, g[amlu madwar sieg[a jg[ajtu u xi kultant anki jkantaw xi kori, sakemm g[all-[abta tas-7pm, xi uffi/jali ta’ detenzjoni resqu lejn ilblokka u tkellmu malimmigranti, li spi//aw sa[ansitra ji//ajtaw mag[hom.
Is-sejba storika waqt xog[lijiet ta’ skavar b[ala parti minn pro;ett ta’ aktar tisbi[ fil-belt kapitali
Sit storiku jwaqqaf xog[ol fil-Belt Ix-xog[ol fuq pro;ett li beda ftit tax-xhur ilu fil-Belt Valletta, bil-g[an li art ]dingata fuq is-sur ta’ quddiem taz-zona mag[rufa b[ala talMandra;;, tinbidel fi ;nien ]g[ir pubbliku, kellu jieqaf [esrem wara sejba
storika waqt it-t[affir fiz-zona. Jirri]ulta li waqt li l - [addiema kienu qed i[affru z - zona biex jibda x xog[ol fuq il - ;nien , instabu xi m[a]en antiki , mini u [itan li x ’ ak tarx imorru lura sa ]mien qabel ma l -
Kavallieri dde/idew li jibnu l - Belt Valletta u li sa dak i] - ]mien kienet biss g[olja ( l - G[olja Sceberras) , jew anki ]mien iktar bikri fi ]mien il [akma tal - G[arab , u allura qabel il mi;ja tal - Kavallieri f ’ Malta .
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
8 Ambjent
{idma ambjentali fil-Qrendi Tag[rif mi;bur minn Ryan Farrugia
Wara ]jara li saret filkulle;; San Benedittu filQrendi, wie[ed ma setax ma jinnutax il-[idma siewja u fejjieda li g[amlu dawn l-istudenti ta’ din l-iskola. Huma [admu flimkien mal-organizzazzjoni mhux-governattiva Nature Trust fil-programm Eko-Skola. B[ala rikonoxximent g[all[idma fejjieda tag[hom favur l-ambjent, il-kulle;; San Benedittu Qrendi ng[ata rikonoxximent permezz tattitlu ta’ Green Flag Holder mill-istess g[aqda, Nature Trust. Kien propju dan is-su//ess ta’ din l-iskola li [ajjar lillQrendi Scout Group biex jistaqsu lill-istess g[aqda jekk kienx hemm xi programm simili g[al g[aqdiet o[rajn barra mill-kurrikulu tal-iskola. Wara l-kuntatt inizjali manNature Trust, l-Education Officer ta’ Nature Trust, Esther Sammut Carbone, ]aret il-grupp tal-iscouts Qrendin. Hi spjegat li dan ilgrupp kien se jintu]a fi
pro;ett pilota g[al dawk lg[aqdiet jew entitajiet li xtaqu jsegwu dan l-istess programm. Dan kellu jsir permezz ta’ skema o[ra simili, li kellha ti;i mag[rufa b[ala Eko-Centre. Waqt din il laqg[a inizjali bejn Nature Trust u l-Qrendi Scouts, il-membri tag[na nag[taw kull informazzjoni dwar dan il-programm favur ambjent u dinja a[jar. Fi ftit ta]-]mien wara din il-laqg[a, fil-Qrendi Scout Group ;ie elett kumitat ta’ sitt membri permezz ta’ votazzjoni interna bejn l-istess membri. Permezz tal-programm talEco-Centre kienu miftehmin g[axar su;;etti jew programmi ]g[ar li kienu sejrin jiffurmaw parti mill-programm Eco-Center. Dawn kienu jinkludu tag[rif fuq l-ilma, kif innaqqsu l-iskart, is-sa[[a u lkura personali, l-ikel u l-ambjent, it-trasport, il-kwartieri tag[na, l-ener;ija, u l-bijodiversità. Dawn l-g[axar su;;etti mag[]ulin mill-membri stess g[andhom jg[inuna
Il-;bir tal-iskart fil-komunità mill-Qrendi Eco-Centre serva b[ala attività edukattiva u n[olqot kuxjenza ma’ dawk ta’ madwarna dwar il-kruha tal-iskart goff fil-kampanja
na[sbu aktar dwar kif g[andna nib]g[u g[all-ambjent tag[na biex inkunu nistg[u ng[ixu [ajja a[jar. L-ilma hu sors importanti fil-[ajja tag[na u g[alhekk kull wie[ed u wa[da minna g[andna naraw kif nag[mlu u]u sewwa u g[aqli tal-ilma, u nevitaw il-[ela, kemm talvit kif ukoll tax-xita. Wie[ed m’g[andux i[ammeg l-ambjent tag[na u jix[et l-iskart fejn ;ie ;ie, i]da dan g[andu ji;i immani;jat bl-aktar reqqa u g[aqal. Ir-re/ipjenti pprovduti g[al dan l-iskop jg[inuna nirri/iklaw [afna mill-iskart tag[na, b[all-karta, il-plastik, il-[;ie; u l-[adid. I]-]amma tal-indafa kemm fid-djar u wkoll fl-ambjent hija importanti [afna. Dan ilfattur jg[inna biex ikollna ambjent nadif [alli b’hekk nib]g[u g[as-sa[[a tag[na u g[an-natura. L-ikel li nieklu wkoll jg[inna fil-[ajja tag[na, u g[alhekk g[andna noqog[du attenti x’nieklu. G[andna nieklu spe/jalment ikel nutrit-
tiv biex nevitaw il-mard. Wie[ed g[andu jie[u [sieb sa[[tu biex igawdi aktar il[ajja. A[na g[andna nib]g[u g[all-ambjent billi noqog[du attenti g[all-u]u tat-trasport li nu]aw peress li dan jista’ jni;;es l-ambjent. Ukoll, fejn nistg[u, immorru minn post g[al ie[or bil-mixi jew inkella bir-rota g[aliex dan jg[in fl-i]vilupp fi]iku u g[attnaqqas mit-tni;;is. L-ener;ija hija important wkoll g[all-ambjent. G[andna nu]aw il-bozoz energy-saving u LEDs li ma ja[lux dawl minflok il-bozoz komuni. Il-bijodiversità wkoll tg[inna fil-[ajja tag[na ta’ kuljum. B’hekk, inkunu qed nissalvagwardjaw ir-ra[al tag[na, il-g]ira tag[na u ddinja tag[na. G[al dan ilg[an, il-Qrendi Eco-Centre organizza attività ta’ tindif f’{al Lew, u flimkien manNature Trust u l-Kunsill Lokali tal-Qrendi naddaf ilpost minn skart goff li ntrema illegalment propju
fejn jin[arqu l-murtali talfesta. Fi ftit anqas minn sag[tejn ta’ [idma, il-membri tal-EcoCentre tag[na irnexxielhom ji;bru u jiddisponu minn sett komplut tal-kamra tal-banju, photocopier industrijali, air conditioniner, ]ew; kompjuters, ga;;a tal-fniek, ]ew; freezers, washing machine, locker tal-[adid, kwantità kbira ta’ barbed wire u numru kbir ta’ tankijiet tal-45 gallun. Il-;bir tal-iskart fil-komunità tag[na mill-Qrendi EcoCentre serva b[ala attività edukattiva; hekk, in[olqot kuxjenza ma’ dawk ta’ madwarna dwar il-kruha tal-iskart goff fil-kampanja tag[na. Dan spikka l-iktar fil-kuntest li lKunsill Lokali tal-Qrendi joffri servizz ta’ bulky refuse collection ming[ajr [las, u hekk, l-iskart goff jin;abar minn wara l-bieb, u lkumpanija WasteServ tipprovdi l-facilità ta’ civic amenity site ukoll bla [las f’{al Luqa, appuntu biex jevitaw dan l-abbu] min-nies irresponsabbli.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Nibnu fuq dak li [dimna g[alih b[ala pajji] L-a[bar li l-gvern Taljan approva l-permess g[allinterconnector kienet wa[da tajba u po]ittiva g[al pajji]na. Dan hu pro;ett li kien parti importanti talpolitika u l-pjan ta’ Gvern Nazzjonalista g[allqasam importanti tal-ener;ija. Pjan li kien ja[seb biex il-qasam tal-ener;ija f’pajji]na jinbidel g[al wie[ed li jkun parti wkoll mill-infrastruttura talener;ija Ewropea. Interconnector li jg[aqqad mas-sistema tal-ener;ija Ewropea
Il-pro;ett tal-interconnector b’fondi li pajji]na se jir/ievi mill-Unjoni Ewropea, kien se jipprovdi linfrastruttura me[tie;a biex pajji]na wkoll, minkejja li hu g]ira, jifforma parti mis-sistema tal-ener;ija Ewropea. Dan hu pro;ett li permezz tieg[u, pajji]na ma jkollux aktar b]onn ta’ bini ta’ aktar power stations ;odda min[abba ]-]ieda fit-talba g[all-;enerazzjoni tal-ener;ija – ri]ultat tat-tkabbir ekonomiku. G[aliex pajji]na jkollu l-infrastruttura me[tie;a biex jixtri l-ener;ija mis-sistema tal-ener;ija Ewropea la darba pajji]na jkun parti mis-sistema tal-ener;ija Ewropea. Dan l-investiment fl-interconnector iwassal ukoll g[al ro[s fil-kontijiet tad-dawl g[aliex pajji]na jkun f’po]izzjoni li jixtri l-ener;ija f’[inijiet tal-;urnata meta l-prezz tal-ener;ija jkun ir[is, b[alma hu l-ka] ta’ matul il-lejl. Dan kien parti mill-pjan tal-Partit Nazzjonalista
g[all-qasam tal-ener;ija. Pjan li kien ukoll jinkludi li l-power station ta’ Delimara tinqaleb ukoll g[allgass fi]-]mien opportun, u li l-gass jasal f’Delimara b’sistema ta’ pipeline tal-gass li g[alih ukoll kien se jkun hemm fondi tal-UE. Gvern Laburista bi pjan differenti g[all-ener;ija
Illum, il-Partit Laburista tela’ fil-Gvern bi pjan g[all-ener;ija li hu differenti minn dak li kien miexi bih il-gvern pre/edenti. Il-Gvern Laburista tela’ blg[ajta li jibni power station ;dida f’Delimara li tit[addem bil-gass, li jin;ieb f’pajji]na bil-vapuri, u li jibni ]ew; tankijiet g[all-[a]na tal-gass fl-istess sit tal-power station ta’ Delimara. Dan il-pro;ett, ilGvern Laburista jrid li jwettqu f’sentejn. Il-Gvern Laburista wkoll qieg[ed jikkommetti ru[u li se jag[mel u]u mill-interconnector li ppjana u kiseb il-fondi g[alih il-gvern pre/edenti. Il-Partit Nazzjonalista jawgura li dan il-pro;ett talinterconnector jitwettaq, u kif kien ippjanat, jitlesta fi ]mien sena sa Marzu tas-sena d-die[la. Pajji]na je[tie; li jkollu infrastruttura serja u li dejjem timmira li tkun aktar nadifa g[all-qasam talener;ija. Il-Gvern pre/edenti kien miexi bi pjan li linfrastruttura g[all-enre;ija li g[andu b]onn pajji]na tinbena bl-g[ajnuna tal-fondi tal-Unjoni Ewropea. Il-Partit Laburista ma ja[sibhiex l-istess. Mar u g[a]el spi]a qawwija ta’ miljuni kbar ta’ ewro biex jibni power station li se titmexxa mill-privat.
G[andu l-mandat elettorali biex jimplimenta l-pjan li wieg[ed g[all-ener;ija bit-tama li l-prezzijiet mhux biss jor[su i]da ngawdu minn sistema ta’ ener;ija sostenibbli. B[al dan i]-]mien 25 sena ilu, il-Parlament Malti kien qieg[ed jiddiskuti wkoll il-qasam tal-ener;ija b’dibattiti ja[arqu – il-pro;ett ta’ power station ;dida f’Delimara – power station b’investiment qawwi li kellha tag[ti l-bidu g[all-g[eluq tal-power station tal-Marsa, li sa dak i]-]mien kienet l-uniku sors minn fejn pajji]na kien ji;;enera l-ener;ija g[all-konsum tal-industrija u g[all-konsumaturi. Dak i]-]mien, il-Partit Laburista kien mexxa kampanja qawwija kontra dan il-pro;ett f’Delimara. Minn dak i]-]mien sal-lum, l-impjant f’Delimara baqa’ j]id fil-produzzjoni u sa[ansitra – biex il-pajji] ila[[aq ma]-]idea fit-talba g[all-konsum tal-ener;ija ri]ultat tat-tkabbir ekonomiku u tal-kwalità tal-[ajja a[jar li jg[ixu l-familji f’pajji]na – il-PN tul ille;i]latura li g[addiet wettaq pro;ett ta’ espansjoni tal-power station f’Delimara. Impjant ;did beda ja[dem b’effi/jenza akbar matul is-sena li g[addiet u li jista’ wkoll jinqaleb mi]-]ejt g[all-gass. L-interconnector mal-Italja kien se jkun ifisser l-g[eluq g[al kollox tal-power station fil-Marsa. Illum, il-Partit Nazzjonalista jirrispetta l-mandat elettorali li g[andu l-Partit Laburista u l-pjan tieg[u g[all-ener;ija, u jistenna li nibqg[u nibnu fuq dak li ksibna b[ala pajji] bi pjan sostenibbli g[all-;id talkosumaturi kollha, l-industriji u l-familji.
43 sena ta’ [idma sfiqa fil-;urnali]mu {afna jg[idu li ‘x-xog[ol jurik meta jsir mill-qalb’ u naqbel prefettament. Fil-[ajja ssib diversi tipi ta’ persuni, hemm dawk li jag[mlu xog[olhom biss g[all-paga u hemm dawk li jag[mlu xog[olhom mhux biss g[ax g[andhom passjoni lejh i]da anke ghax jaraw sens ta’ sodisfazzjon. 43 sena ta’ servizz kontinwu
Personalment nemmen li Victor Camilleri — l-eks editur ta’ il-Mument hu wie[ed minn dawn il-persuni tala[[ar. Ta’ 43 sena ta servizz lill-poplu Malti kollu permezz tal-anali]i tieg[u ta’ kull nhar ta {add ta’ x’;ara fix-xena politika Maltija. Tul dan ilperjodu hu g[amel 11-il sena editur ta’ In-Nazzjon u 22 sena b[ala editur ta’ ilMument. Da[al f’dettalji interessanti ta’ avvenimenti u messa;;i
politi/i i]da fl-istess [in minkejja d-dettall ]amm kollox f’kitba li tinftiehem minn kul[add irrispettivament milledukazzjoni li wie[ed ikun kiseb. Xog[ol li [afna jfa[[ruh u jag[]lu li jixtru l-gazzetta ilMument propju min[abba dan l-istil u professjonalità. Personalment mil-lum ’il quddiem fil-qasam tal-medja in[oss li tlift [abib kbir. Lil Victor ilni nafu sena e]att, i]da kelli [afna mumenti sbie[ fejn tg[allimt [afna minn g[andu. M’hemmx [in jew [in biex tkellmu, g[al parir [a ssibu u mieg[u m’hemmx g[alfejn t[abbat. Il-bieb dejjem miftu[ bera[. Attitudni li tfakkarni [afna f’Fr Peter Serracino Inglott, kont tmur biex tkellmu u x-xatba dejjem miftu[a, kemm taqbad u tid[ol. Min-natura tieg[u Victor hu bniedem kalm bi [sieb profond, mhux l-ewwel darba
Personalment, u din qatt ma g[idthielu din. Lil Victor inxebb[u [afna ma’ Fr Peter, spe/jalment il-mod li jg[allmek. Kelli esperjenza nitkellem mat-tnejn fit-tul u qatt u fl-ebda [in ma t[ossok inferjuri g[ax it-tnejn jag[tuk l-ispazju tieg[ek
li tkun qed tkellmu u tarah i[arbex xi [a;a fuq karta u j[ares lejk u jg[idlek g[ax gietni idea jien u nkellmek. Jew mhux l-ewwel darba lanqas li tarah entu]jast jikteb xi [a;a u jesprimiha mieg[ek u jurik g[aliex hi interessanti. Xebh bejn Victor u Fr Peter
Personalment u din qatt ma g[edtielu din. Inxebb[u [afna ma’ Fr Peter, spe/jalment ilmod li jg[allmek. Kelli esperjenza nitkellem mat-tnejn fittul u qatt u fl-ebda [in ma t[ossok inferjuri g[ax it-tnejn jag[tuk l-ispazju tieg[ek. Jekk tkun qed tg[id xi [a;a zgarrata min[abba forsi nnuqqas ta’ esperjenza jew informazzjoni, flok jirridukulawk jew jg[idu xi [a;a biex tumilja ru[ek, kienu jikkore;uk b’mod indirett li int tifhem il-messa;; u ]]ommu f’mo[[ok. Kwalitajiet li g[andna b]onnhom fil-[ajja tal-lum, g[ax hawn min i[addan xi kariga u s-supervja u s-superjorità fuq dawk li jmexxi tie[u r-riedni f’[ajtu u din hi ta’ [asra kbira. F’sitwazzjonijiet hekk tinduna kemm il-bniedem g[andu
nuqqas ta’ fidu/ja fih innifsu. Victor minn dejjem puntwali u minn tal-ewwel g[axxog[ol. Issibu fil-kamra b’gozz ;urnali u kikkra kafè u jaqra. Onestament u ]gur li hu jaf, li dak kien il-mument addatt g[alija biex noqg[od insaqsih xi mistoqsijiet f’dak li naqra u flok jg[ollini joqghod bil-pa/enzja jispjegali. Imma filwaqt li kien ikun tal-ewwel li jag[llmek, bl-istess mod ikun minn tal-ewwel li j/empel jew isibek fil-kuritur jew fl-uffi//ju u jg[idlek ‘prosit, x’naqa ta’ artiklu ktibt interessanti; kompli sejjer hekk’’. Fra]i li ma tiswiex flus vera i]da daqs li kieku tiswa g[ax timlilek qalbek b’kura;; u t[e;;ek tkompli tag[mel [iltek u tipprova, kieku tista’, tipperfezzjona dak li tkun qed tag[mel. Karatteristika importanti hi dik tal-entu]ja]mu li kien juri f’xog[lu. Awtomatikament lentu]jazmu tal-bniedem jonqos ma]-]mien min[abba rrutina tax-xog[ol, fil-bidu bil[sieb li trid taqleb id-dinja imma ma]-]mien din tbatti u fa/li taqa’ fir-rutina ta’ kuljum.
minn Clinton Sammut Clintonsammut@gmail.com
Entu]ja]mu kbir f’xog[lu
Nibqa’ affaxxinat kif jidhol g[ax-xoghol. Baqa’ juri entu]ja]mu daqs li kieku dak inhar da[al g[all-ewwel ;urnata xoghol tieghu. U 43 sena fihom mhux [a]in, f’dan il-qasam. B’/ajta nhobb ng[idlu ‘Min jaf kemm ktibt volumi matul [ajtek’. Qatt ma tani risposta [lief tbissima. Bniedem umli u hekk se nibqa’ niftakru. Nikkonkludi billi nawgura lil Victor Camilleri kull su//ess, g[omor twil u nirringrazzjah tal-pa/enzja li dejjem [a bija. I]da fuq kollox inwassallu messa;; f’isem ilqarrejja ta’ In-Nazzjon u IlMument ‘grazzi ta’ kollox u tal-professjonalità’. Grazzi u arriveder/i, Vic!!
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
Il-Papa Fran;isku waqt l-Urbi et Orbi mill-gallerija tal-Ba]ilika ta’ San Pietru, quddiem folla ta’ madwar 250,000 persuna (Ritratt> Reuters)
IL-VATIKAN
Appell tal-Papa fl-G[id dwar it-tensjoni fil-Korea
Il-Papa Fran;isku u]a lewwel messa;; tieg[u talG[id biex jag[mel sej[a g[all-pa/i fid-dinja, u fost lo[rajn appella g[al soluzzjoni diplomatika g[all-kri]i li hemm fil-peni]ola Koreana. Fl-ewwel “Urbi et Orbi” tieg[u, il-Papa mill-Ar;entina appella wkoll g[all-pa/i bejn l-I]raeljani u l-Palestinjani, tmiem g[all-gwerra /ivili fis-
Sirja u soluzzjoni politika g[al diversi kunflitti fil-kontinent Afrikan. Il-Papa Fran;isku, li g[amel id-difi]a tan-natura wa[da mill-ewwel prijoritajiet tieg[u, ilbiera[ ikkundanna wkoll l-abbu] tar-ri]orsi naturali u [e;;e; lil kul[add ikun l-g[assies tan-Natura. Il-Papa wassal il-messa;; tieg[u mill-gallarija /entrali
tal-Ba]ilika ta’ San Pietru – listess post minn fejn hu deher g[all-ewwel darba wara li kien elett Papa, fit-13 ta’ Marzu. Ilbiera[ hu stmat li fi Pjazza San Pietru kien hemm folla ta’ kwart ta’ miljun persuna. Il-Papa g[amel l-appell dwar il-Korea hekk kif nhar is-Sibt, il-Kroea ta’ Fuq [abbret li kienet qed tid[ol fi stat ta’ gwerra mal-Korea ta’
Isfel. It-tensjoni fil-peni]ola Koreana splodiet minn mindu fi Frar dan il-pajji] Komunista wettaq it-tielet splu]joni nukleari bi prova bi ksur tar-regoli tanNazzjonijiet Uniti. Il-Papa Fran;isku, li ;ab stil ta’ tmexxija aktar sempli/i u personali fis-Santa Sede, qal li l-messa;; talG[id kien li l-fidi tista’ tg[in
in-nies ibiddlu [ajjiethom billi j[allu dawk il-postijiet vojta f’qalbhom jie[du r-ru[. Ilbiera[, il-Papa qal li l-pa/i fid-dinja g[adha mifruda mill-kilba ta’ dawk li jridu jag[mlu l-flus malajr, u millegoi]mu li jhedded il-[ajja umana u l-familja; u l-Papa semma wkoll it-traffikar talbniedem, li hi ver]joni moderna tal-iskajvitù.
L-ITALJA
Xandira storika tal-Li]ar ta’ Turin Il-Li]ar ta’ Turin, li fih jing[ad li kien tge]wer il-;isem mejjet ta’ :esù Kristu, g[amel id-debutt tieg[u fuq it-televi]joni – g[all-ewwel darba, ixxandru filmati live tal-li]ar li fuqu hemm xbieha ta’ ra;el. Il-Papa Fran;isku bag[at messa;; g[ax-xandira ftit qabel kellu jmexxi l-ewwel velja tat-talb tal-G[id. Filmessa;;, il-Papa qal li din ir-relikwa
tkellem lil qalb id-devoti u ddeskriva l-li]ar b[ala ikona, i]da kien attent li ma jg[id xejn li jiddikjara l-li]ar b[ala awtentiku. Anki l-prede/essur tieg[u, il-Papa Emeritu Benedittu XVI, bag[at messa;; g[allokka]joni. Il-li]ar qatt ma kien iddikjarat uffi/jalment b[ala awtentiku millVatikan u hemm polemika dwar it-
testijiet li saru fuqu biex jitwaddab aktar dawl. Fix-xandira, minn fuq ir-RAI, ixxandru filmati live tal-li]ar li fih 1.21 metru bi 4.42 metru, waqt programm dirett ta’ 90 minuta millKatidral ta’ Turin. L-unika darba li xxandar filmat talli]ar kienet fl-1973, i]da dan ma kienx live. L-a[[ar darba li l-pubb-
liku seta’ jara l-li]ar kien tliet snin ilu, meta kien mar jarah il-Papa Benedittu. Il-li]ar ilu jin]amm fil-Katidral ta’ Turin g[al aktar minn erba’ sekli, meta kien ittie[ed hemm mill-membri tal-familja irjali Fran/i]a u Taljana wara li dawn kienu kisbuh fi Franza, fejn intqal li kien in;ieb lejn lEwropa mill-Kavallieri.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
A[barijiet ta’ Barra 11
L-UNGERIJA> Shinrwane, iljun tal-Indja, tirrabja hekk kif xi [add javvi/ina ]-]g[ar tag[ha, fiz-Zoo ta’ Budapest. (Ritratt> Reuters)
I?-?INA
FRANZA
Virus ;did
Evakwat it-Torri Eiffel
}ew; persuni f’Shanghai mietu dan ix-xahar wara li spi//aw infettati b’virus talinfluwenza tat-tjur li s’issa qatt ma kien infetta lill-bniedem. Apparti dawn i]-]ew; persuni, hemm ukoll persuna o[ra li spi//at infettata bilvirus, u tinsab f’xifer il-mewt
f’Anhui. Il-virus il-;did kien identifikat b[ala dak tal-H7N9; i]da mhux mag[ruf kif dawn ilpersuni spi//aw infettati. Minkejja dan, l-awtoritajiet qalu li mhemmx lok g[att[assib peress li mhemmx nies infettati fost dawk li kienu qrib il-vittmi.
It-Torri Eiffel f’Pari;i kien evakwat wara telefonata anonima li l-post kien se jkun attakkat. B’kollox kien hemm madwar 1,400 persuna j]uru lpost meta l-Pulizija ta’ kontra t-terrori]mu [adu dde/i]joni li jevakwaw il-post
u fil-pront tpo;;ew il-barrikati madwar il-post sakemm saret tfitxija. G[addifferenza tal-passat, f’dan il-ka] li se[[ is-Sibt filg[axija, anki l-g[assiesa tat-torri kienu mitluba jitilqu mill-post. F’dawn l-a[[ar snin sar
[afna theddid kontra t-torri u fl-2011 kien hemm ka] fejn 4,000 persuna kellhom ikunu evakwati. Fi Franza b[alissa l-forzi tas-sigurtà jinsabu fuq lallert g[al attakki terroristi/i min[abba l-intervent militari Fran/i] fil-Mali.
L-ISTATI UNITI
T[assib g[al eluf ta’ pazjenti ta’ dentist L-uffi/jali tas-sa[[a flIstati Uniti qed jippruvaw isibu tarf sitwazzjoni li ]viluppat f’Oklahoma, fejn hemm il-possibbiltà li 7,000 pazjent ta’ denstist partikulari setg[u kienu esposti g[all-virus tal-HIV kif ukoll g[all-Hepatitis B u C. Il-pazjenti tad-dentist W. Scott Harrington f’Tulsa kienu av]ati jmorru jag[mlu
t-testijiet me[tie;a fi klinka apposta biex jaraw jekk humiex infettati. Dan sar wara li l-ispetturi tas-sa[[a sabu xi tag[mir min ta’ dan id-dentist imsaddad, kif ukoll i;jene fqira [afna fil-klinka tieg[u. L-awtoritajiet tas-sa[[a qalu li m’g[andhom l-ebda /ertezza li l-pazjenti setg[u ;ew infettati, imma kien
hemm din il-possibbiltà, u allura kien a[jar li l-pazjenti ta’ Harrington imorru g[attestijiet me[tie;a. Qed issir il-korrispondenza f’dan is-sens mal-pazjenti kollha li kellu d-dentista mill-2007 ’il hawn. I]da luffi/jali qalu li ma kellhomx informazzjoni dwar min kienu l-pazjent tieg[u qabel dik is-sena.
Id-Dipartiment tas-Sa[[a ta’ Tulsa issa g[amel klinika apposta fejn il-pazjenti ta’ dan id-dentist jistg[u jmorru b’xejn biex jag[mlu t-testijiet me[tie;a taddemm. L-investigazzjoni dwar Harrington bdiet wara li pazjent tieg[u nstab li kellu kemm il-HIV, li jwassal g[all-AIDS, kif ukoll il-
Hepatitis C. Dan, minkejja li ma kellux stil ta’ [ajja li seta’ jwassal biex jispi//a infettat b’dawn i]-]ew; tipi ta’ virus. Minn investigazzjoni li saret kien iddeterminat li dan spi//a infettat flistess ]mien li mar g[and Harrington. Issa, id-dentist g[alaq ilklinika u qed jikkoopera mal-investigaturi.
Enzo Jannacci
Franco Califano
L-ITALJA
Titlef ]ew; veterani tal-mu]ika Fl-Italja hemm luttu kbir wara li fi tmiem il-;img[a mietu ]ew; veterani tax-xena mu]ikali Taljana – Franco Califano u Enzo Jannacci. Jannacci miet fl-età ta’ 77 sena, u kien ilu jaf li kellu marda terminali. Hu miet f’Milan, fejn kien fe;; fixxena fis-snin Sittin. Hu kien fost l-ewwel Taljani li beda jdoqq ir-rock n’ roll. Dan, minkejja li kien iggradwa fil-medi/ina – hu kien kirur-
gu u kien studja fl-Istati Uniti. Il-mu]ika tieg[u kienet wa[da sarkastika u ironika, u fost il-kanzunetti tieg[u kellu su//ess kbir bi Vengo anch’io, no tu no, u Ci voule orecchio. Califano, li g[ex [ajtu dejjem f’xifer irdum, miet firresidenza tieg[u, Acilia. Hu twieled fl-14 ta’ Settembru tal-1938 – ta’ min ig[id li ttwelid tieg[u se[[ fuq ajru-
plan li kien qed jivvja;;a filLibja. Apparti li kien ikanta, hu kien ukoll jikteb ilkanzunetti u kiteb g[al xi w[ud mill-aktar isimijiet mag[rufa fl-Italja fosthom Mina, Ornella Vanoni u Peppino di Capri. Tul [ajtu hu kellu [afna problemi mal-awtoritajiet fosthom g[al pusses ta’ droga. Ta’ età ]g[ira kellu wkoll tifla, Silvia, li llum il-;urnata hi ballerina.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
12 A[barijiet ta’ Barra
IL-:OR:JA> It-truppi :or;jani waqt ta[ri; militari mlaqqam “Agile Spirit 2013”, flimkien ma’ truppi Amerikani fil-ba]i militari ta’ Vaziani, f’Tbilisi. (Ritratt> Reuters)
IL-POLONJA
Issostni li Schindler’s List irrovinalha [ajjitha Tifla ]g[ira liebsa kowt a[mar issir il-katalista biex ikunu salvati l-[ajjiet ta’ aktar minn elf Lhudi ddestinati g[all-kampijiet tal-kon/entrament fil-film /elebri ta’ Steven Spielberg, Schindler’s List. I]da g[al tfajla ta’ 24 sena li interpretat ir-rwol fl-1993, iddehra ikonika [allietha ttrawmatizzata g[al [afna snin. Oliwia Dabrowska kellha tliet snin meta kellha r-rwol tat-tifla bil-kowt a[mar – lunika attri/i li dehret bil-kulur fil-film ma[dum fl-iswed u labjad. “St[ajt li [adt sehem filfilm u rrabjata ma’ ommi u missieri meta qalu lin-nies dwar il-parti,” qalet l-istudenta lil The Times ta’ Londra. Hi ]iedet li l-parti tag[ha fil-film wasslet g[al attenzjoni mhux-mixtieqa u ;iet
iffastidjata minn nies adulti u [bieb tal-iskola. “In-nies qalu: ‘Kienet parti importanti g[alik, u inti taf [afna dwar l-Olokawst.’ Kont iffrustrata b’dan kollu.” Oliwia, minn Krakow, qalet li kienet imbe]]g[a meta rat il-film g[all-ewwel darba fletà ta’ 11-il sena, meta kisret il-weg[da tad-direttur Steven Spielberg biex tistenna sakemm tag[laq 18-il sena. Hi qalet lill-;urnal: “}ammejtha sigrieta g[al [afna, [afna ]mien; g[alkemm meta kbirt, in-nies saru jafu fuq l-internet. “Wa[da mix-xeni li bqajt impressjonata biha hi dik li turi lill-uffi/jal tal-SS, Amon Goeth – parti interpretata minn Ralph Fiennes – li g[al xejn b’xejn jispara fuq in-nisa u t-tfal mit-tieqa tieg[u.” Oliwia qalet lil The Times:
“Kienet xena orribbli. Ma stajtx nifhem, i]da kont /erta li ma ridtx nara dik ix-xena darb’o[ra f’[ajti.” Oskar Schindler, in-negozjant Nazista u sid ta’ fabbrika – il-parti hi interpretata minn Liam Neeson – jara lit-tifla timxi qalb il-folol, bil-kowt tag[ha jag[ti fil-g[ajn fost ba[ar ta’ gri], u wara jaraha fuq karettun mimli katavri. Il-film Schindler’s List hu bba]at fuq l-azzjonijiet reali
mwettqin minn Oskar Schindler, li kien imfa[[ar u ng[ata elo;ju talli salva aktar minn 1,200 Lhudi matul lOlokawst. Oliwia Dabrowska qalet li g[alkemm hi llum t[ossha onorata li kellha dak ir-rwol fil-film, kellhom jg[addu ssnin biex ti;i f’tag[ha. Hi jiddispja/iha li rat il-film ta’ età ]g[ira [afna, u
g[alkemm [alfet li ma ter;ax tarah, re;g[et ratu meta g[alqet it-18-il sena – fl-età li kienet wieg[det lil Spielberg biex tarah. “Irrealizzajt li kont parti minn xi [a;a li kelli nkun kburija biha. Spielberg kellu ra;un: Kelli nikber biex nara l-film.” Oliwia Dabrowska tibqa’ tirre/ta fil-[in [ieles tag[ha u b[alissa qieg[da fit-tielet sena ta’ kors li se jwassalha biex tikseb il-lawrja ta’ librara, bittama li ta[dem fil-qasam talpubblikazzjonijiet. Schindler’s List, li din issena se jag[laq 20 sena mindu n;ibed, kien reba[ seba’ Oscars, fosthom g[allA[jar Film u l-A[jar Direttur, seba’ premjijiet BAFTA u tliet Golden Globes, u hu kklassifikat fost l-a[jar films li qatt in[admu.
Oliwia Dabrowska meta [admet il-parti f’Schindler’s List
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
13 KAMPJONAT BOV PREMIER
}ew; konfronti mir-Relegation Pool Ilejla, fil-Victor Tedesco Stadium jintlag[bu ]ew; konfronti validi mir-Relegation Pool. Fl-ewwel log[ba, Rabat jilag[bu kontra Balzan, filwaqt li Melita jiltaqg[u kontra {amrun Spartans. {amrun ma jistg[ux ifallu kontra Melita g[ax punt warajhom hemm Rabat. LIspartans dan l-ista;un reb[u log[ba kontra Melita flewwel round, filwaqt li fittieni round kien it-tim neopromoss li ;abar it-tliet punti. {amrun se jkunu ;ejjin minn telfa ta’ 3-0 kontra Floriana, filwaqt li Melita se jkunu ;ejjin minn draw ta’ 00 kontra Rabat. Balzan, wara d-draw ta’ 4-4 kontra Qormi, fuq il-karta
mistennija jie[du tliet punti kontra Rabat. Ir-Rabtin, f’dan l-a[[ar round g[andhom iddmir li ji;bru kemm jista’ jkun punti biex jevitaw li jkunu rrelegati mill-og[la divi]joni. Programm
Illum Victor Tedesco Std Relegation Pool
6pm – Rabat A v Balzan 8.15pm – Melita v {amrun S
G[ada Kordin Relegation Pool
6pm – Qormi v Floriana
Championship Pool
8pm – Mosta v Sliema W
Azzjoni mill-partita tal-20 ta’ Jannar bejn Rabat u Balzan, li kienet intemmet 1-1. Illum, dawn i]-]ew; timijiet jer;g[u jilag[bu kontra xulxin
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
TENNIS – SONY OPEN
Animal Kingdom jiddomina fid-Dubai World Cup
Murray jeg[leb lil Ferrer fil-finali
minn Kenneth Vella
I]-]iemel ibba]at fl-Istati Uniti, Animal Kingdom, isSibt iddomina t-18-il edizzjoni tad-Dubai World Cup, bi premju ta’ g[axar miljun dollaru Amerikan, u li saret fil-korsa Meydan f’Dubai flEmirati G[arab Mag[quda. Din it-ti;rija kellha distanza ta’ 2000m. Animal Kingdom hu propjetà ta’ ]ew; kumpaniji – l-Awstraljana Arrowfield Stud u Team Valor International, Awstraljana wkoll. Animal Kingdom, misjuq mill-jockey rivelazzjoni Joel Rosario, issorprenda lil kul[add, mhux anqas lis-sidien tieg[u, li osservawh jaqsam il-linja finali l-ewwel b’vanta;; ta’ ]ew; tulijiet minn Red Cadeaux. “Issorprendieni bil-kbir. {sibt li seta’ jirba[, i]da mhux b’mod daqstant fa/li. Illum, Animal Kingdom ikkonferma li hu wie[ed fost l-aqwa ]wiemel fid-dinja,” tenna Barry Irwin, li hu wie[ed mis-sidien tieg[u. “Ma nistax nemmen li irnexxieli nirba[ l-aktar ti;rija sinjura li te]isti. Qatt ma [sibt li ]]iemel se jkun daqstant b’sa[[tu,” ikkummenta l-jockey Rosario. Rosario talab lil Animal Kingdom i]id il-;iri ftit ftit tul id-distanza, u qatt ma deher li seta’ jkun meg[lub. Sentejn ilu, Animal Kingdom kien anki reba[ il-famu]a Kentucky Derby fl-Istati Uniti.
L-iSko//i] Andy Murray reba[ 2-6 6-4 7-6 (7-1) kontra l-iSpanjol David Ferrer fil-finali tas-Sony Open li saret f’Miami. B’din irreb[a Andy Murray issa qabe] lil Roger Federer u qieg[ed fit-tieni post firrankings mondjali. L-a[[ar darba li Murray kien qeig[ed fit-tieni post ta’ dawn ir-rankings kien fl2009. Din kienet is-seba’ reb[a minn 12-il konfront g[al Murray kontra Ferrer. Il-log[ob li wera Murray
kontra Ferrer ma kienx illog[ob li hu rinomat g[alih imma dan approfitta minn [afna ]balji banali li g[amel l-avversarju tieg[u. Biex wasal sa din il-finali Murray kien elimina lil Richard Gasquet fis-semi finali filwaqt li Ferrer elimina lil Tommy Haas. Din is-sena Murray qed juri log[ob mill-aqwa u f’Jannar dan wasal sal-finali tal-Open Awstraljan. Filfinali kien tilef kontra nnumru wie[ed fid-dinja
LOTTA
Su//ess Malti f’Nottingham
Joel Rosario, fuq Animal Kingdom, hekk kif reba[ id-disa’ u l-a[[ar ti;rija
Fi tmiem it-ti;rija, is-sidien ta]-]iemel mhux biss ir/ivew it-trofew mill-isba[ i]da fuq kollox il-premju e//ezzjonali ta’ sitt miljun dollaru Amerikan. Sal-lum, fil-karriera tieg[u, Animal Kingdom – li hu m[arre; mit-trainer imwieled l-Ingilterra, Graham Motion – reba[ [ames ti;rijiet mill[dax li ;era fihom. Dan, g[al total ta’ aktar minn tmien miljuni u erba’ mitt elf dollaru Amerikan fi premijiet.
Hu g[andu [ames snin. Dan kien l-ewwel su//ess ta’ ]iemel im[arre; fl-Istati Uniti minn meta d-Dubai World Cup bdiet issir filkorsa ta’ Meydan, u d-disa’ reb[a ta’ ]iemel Amerikan flistorja ta’ din it-ti;rija. }wiemel o[rajn Amerikani li naqqxu isimhom fuq din ittazza fil-passat kienu Cigar, Silver Charm, Captain Steve, Pleasantly Perfect, Roses in May, Invasor, Curlin u Well Armed.
It-tliet lottaturi Maltin li [adu sehem fl-Open ta’ Nottingham fl-Ingilterra kisbu su//ess mill-aqwa meta reb[u midalja tad-deheb u tnejn talfidda. Gary Giordimaina reba[ il-midalja tad-deheb filkategorija tal-50kg, hekk kif g[eleb l-isfida ta’ lottaturi ;ejjin mill-Iskozja, millIngilterra u mill-Indja. Fil-kategorija tas-66kg, Adam Vella reba[ kontra lottaturi ;ejjin mill-Pakistan u
minn Wales, imma fil-finali tilef kontra avversarju Bulgaru u spi//a reba[ ilfidda. Il-lottatur veteran Abraham Vassallo, fil-kategorija tas96kg, g[eleb lottaturi Pollakki, Ingli]i u Indjani, imma fil-finali tilef kontra lottatur Pollakk u reba[ il-fidda. Dawn it-tliet lottaturi Maltin kienu immexxijin mill-kow/ nazzjonali, Jesmond Giordimaina.
Ri]ultati Lokali YFA
Si;;iewi v M’Xlokk Kalkara v G]ira Mqabba v Luqa Dingli v Sirens }urrieq v Kirkop G]ira v Marsa Si;;iewi v Mqabba Sirens v Kirkop
2-0 1-0 0-7 1-3 0-2 2-7 0-1 1-3
GFA I Div
Victoria W. v Sannat L. (Sannat relegati)
Tazza ta’ Jum il-{elsien
3-1
Ker/em Ajax v Nadur Y. 0-5
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Sport 15
Chris Sammut ta’ Floriana jmur g[all-basket issikkat minn Christian Baldacchino ta’ Athleta (Ritratt> Joseph Galea)
BASKETBALL-KAMPJONAT BOV FINALI
Floriana jirb[u l-ewwel log[ba Fl-ewwel log[ba mill-a[jar minn [amsa kienu Floriana, li g[amlu l-ewwel pass meta f’log[ba mill-aktar e//itanti, Floriana Francesco Fenech kellhom b]onn tliet minuti ta’ [in barrani biex fl-a[[ar g[elbu li/-Champions renjanti, Athleta A to Z Electronics.
Floriana F. Fenech ...........111 Athleta A to Z Elec. ..........106 (20-22, 20-9, 16-17, 17-25, 1313, 14-14, 11-6) Floriana – A. Baldacchino,
B. Scott Camilleri 17, D. Camilleri 23, M. Glass 35, C. Sammut 23, I. Merceica 2, D. Schembri 10, C. Calleja 1, S. Saakian. Athleta – M. Naudi 25, S. Hagul, D. Bugeja 13, M. Todorovic 43, M. Guisti, O. Said 14, S. Pace 2, K. Baldacchino 5, S. Bischoff, S.
Schembri 4.
Referees – B. Vassallo, E.
Mangani u J. Abaug. F’wa[da mill-aktar log[biet twal fil-kampjonat Malti, kienu Floriana li minkejja li kellhom tliet plejers jispi//aw bil-[ames fouls u tlieta o[ra b’erbg[a, irnexxielhom i]ommu kalmi, u wara t-tielet sessjoni barranija, iddefendew l-a[[ar sforzi talAthleta. Il-log[ba kienet ikkumbattuta u mmovimentata, u l-vanta;; kemm-il darba bidel l-idejn, u kien hemm rimonta inkredibbli meta kollox deher mitluf. Il-log[ba kienet interessanti mill-ewwel minuti, g[aliex M. Todorovic kien f’burdata tajba u bis-sa[[a tieg[u, it-tim beda jinfed id-difi]a Furjani]a. G[al Floriana, M. Glass kien protagonista fil-mumenti de/i]ivi, waqt li l-play-maker C.
Sammut kien f’forma a[jar mill-a[[ar log[biet; i]da tajjeb wie[ed jg[id li xorta dan ma kienx konsistenti. Il-log[ba kellha bidu bbilan/jat, b’Athleta jie[du vanta;; ]g[ir li kkontrollawh sat-tmiem is-sessjoni, u l-iskor kien 22-20. Floriana bdew a[jar fit-tieni g[axar minuti biex wara li marru fuq quddiem wara [ames minuti, l-iskor kien 28-26; ittwil D. Schembri kellu jkun mibdul min[abba it-tielet foul. Floriana [adu vanta;; millkonfu]joni ta’ Athleta biex bnew vanta;; ta’ 40-31 salmistrie[. Floriana ikkontrollaw dan ilvanta;; fl-ewwel [ames minuti wara l-intervall meta l-iskor kien 50-39. Athleta kellhom mument tajjeb biex naqqsu d-distakk g[al Din il-;img[a, l-eks player le;;endarju tal-Bra]il, Pelé, ippubblika ritratt tat-tifel tieg[u, Joshua Pelé (firritratt), waqt l-ewwel dehra tieg[u ma’ Santos, il-klabb li mieg[u missieru kiseb fama mondjali. Joshua Pelé, li g[andu 16-il sena, kien qed jie[u sehem f’turnament g[al timijiet ta’ ta[t is-17-il sena. Pelé, li llum-il ;urnata g[andu 72 sena, lag[ab ma’ Santos bejn l-1956 u l-1974. Matul dawn is-snin, Pelé lag[ab 605 darbiet, u l-aktar data li tibqa’ mfakkra hi d-19 ta’ Novembru tal-1969, meta huwa skurja l-elf goal tieg[u fil-karriera.
erba’ punti, bl-iskor 52-48. Biss, Floriana kisbu l-a[[ar ]ewg baskets tas-sessjoni biex bdew l-a[[ar g[axar minuti 5648 minn fuq. Floriana dehru li setg[u jikkontrollaw dan il-vanta;;; biss meta huma tilfu lil D. Schembri u S. Saakian bil[ames fouls, Athleta ]iedu lisforzi tag[hom u ;abu tlettaxil punt konsekuttiv biex g[amlu l-iskor 63-60. Xutt mill-bog[od ta’ D. Camilleri re;a’ po;;a lil Floriana fuq quddiem bi skor ta’ 64-63, u ]ewg minuti mittmiem, huma kellhom [ames punti vanta;; bl-iskor 69-64. Athleta sfurzaw il-[in barrani bl-a[[ar forzi u l-iskor kien 7373. Athleta marru fuq quddiem kif beda l-[in barrani, meta g[amlu l-iskor 83-77. Baskets
ta’ M. Glass ]ammew lil Floriana vi/in, u e]att kif Floriana tilfu ]ew; xuttijiet mill-bog[od, D. Camilleri ;ie ffawljat minn M. Naudi. D. Camilleri ]amm kalm biex kiseb it-tliet free-throws u g[amel l-iskor 86-86. Wara li Athleta kisbu lewwel erba’ punti, D. Camilleri, b’]ew; xuttijiet millbog[od g[en lil Floriana biex imorru 98-90 minn fuq. Athleta komplew jissieltu, u wara li Floriana tilfu wkoll lil B. Scott Camilleri bil-[ames foul – li kien inutli – O. Said b’xutt mill-bog[od sforza t-tielet [in barrani meta l-iskor kien 100100. Floriana, g[alkemm mimlijin bil-fouls, irnexxielhom imorru 108-102 minn fuq, u din iddarba kkontrollaw tajjeb ilvanta;; sal-a[[ar tisfira.
FUTBOL
Cambiasso jitlob apolo;ija Il-midfielder ta’ inter, Estaban Cambiasso, talab apolo;ija wara li nhar isSibt tke//a fit-telfa ta’ 2-1 kontra Juventus. Inter tilfu, 2-1, kontra Juventus f’San Siro, u l-goals tal-leaders Taljani skurjawhom Quagliarella u Matri. Cambiasso g[amel foul ikrah fuq Giovinco fl-a[[ar minuta u tke//a. “Ma ridtx inwe;;a’ lil Giovinco. Dan hu kollega tieg[i u wara llog[ba mort fid-dressing room tal-avversarji biex nara kif inhu. Kul[add jaf x’tip ta’ player jiena. Qatt
ma nag[mel tackle biex inwe;;a’ lil dak li jkun,” qal il-midfielder Ar;entin. Giovinco jinsab imwe;;a’ u jista’ jitlef illog[ba ta’ g[ada kontra Bayern Munich. Intant, ilcaptain ta’ Inter, Javier Zanetti, ]vela li sta;un ie[or se jibqa’ jilg[ab ilfutbol. Zanetti se jag[laq 40 sena f’Awwissu li ;ej u matul dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm xi spekulazzjonijiet li dan jista’ jieqaf mill-futbol u jifforma parti middiri;enza ta’ Inter.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
16 Sport
Armstrong investigat dwar reati kriminali fi Spanja I/-/iklist Amerikan Lance Armstrong qed ikun investigat dwar possibbiltà ta’ reati kriminali li wettaq fir-re;juni ta’ Alicante, Valencia, Girona u Tenerife, fi Spanja, fis-snin l-img[oddija. Skont ir-rapporti f’;urnali Spanjoli, Armstrong jista’ jinstab [ati li waqt li kien qed jg[ix fi Spanja bieg[ sustanzi ipprojbiti. Armstrong, aktar kmieni din is-sena ammetta li bejn l-1999 u l2005 g[amel u]u minn sustanzi ipprojbiti, u fil-fatt, isseba’ titli konsekuttivi li reba[ tat-Tour De France ;ew irtirati u hu ;ie anki sospi] g[al g[omru mill-isport. Armstrong, fis-snin li reba[ u[ud minn dawn it-titli kien joqg[od fir-re;jun ta’ Girona fi Spanja. F’dan il-pajji] mhuwiex reat kriminali jekk wie[ed jag[mel u]u minn sustanzi ipprjobiti, imma hu reat kriminali jekk wie[ed jittraffika dawn is-sustanzi. L-awtoritajiet qed jinvestigaw dan, u jekk Armstrong jinstab [ati li g[amel hekk, jista’ je[el sentejn [abs u jkun immultat issomma ta’ erba’ mitt elf ewro. L-investigazzjoni hi wa[da ferm delikata u l-a;enti ta’ Armstrong ma kkumentawx dwar dan. L-isponsors li kellu Armstrong, [afna minnhom, idde/idew li jitterminaw ilkuntratt meta dan ammetta li g[amel u]u minn dawn is-sustanzi. {afna /iklisti li kienu flistess tim ta’ Armstrong kienu
Lance Armstrong
qalu li huma, b[al Armstrong, g[amlu u]u minn dawn issutanzi, imma Armstrong dejjem /a[ad, sakemm ammetta f’Jannar. Il-belt ta’ Madrid fi Spanja tefg[et il-kandidatura tag[ha biex torganizza l-Olimpjadi tas-Sajf tal-2020, u l-awtoritajiet qed jie[du mi]uri [orox kontra min jinqabad bid-doping. Wara li g[addew lOlimpjadi ta’ sena ilu f’Londra, fl-ewwel parti ta’ din is-sena [ar;u diversi stej-
jer relatati mad-doping. Bla dubju, l-aktar storja li g[amlet [oss kienet dik ta’ Armstrong. Barra minn hekk, fi Frar, [are; rapport dettaljat li ]vela li fl-Awstralja, f’[afna dixxiplini, hemm u]u kbir ta’ sustanzi ipprojbiti. It-tim nazzjonali tal-g[awm talAwstralja, ftit ;img[at qabel l-Olimpjadi g[amel u]u minn sustanzi ipprojbiti u l-kow/ nazzjonali kellu jirre]enja mill-kariga. Ka] ie[or fejn issemmiet Spanja kien dak tat-tabib
Eufemiano Fuentes, li waqt ;uri fil-Qorti ammetta li kellu klijenti li jie[du sehem fi//ikli]mu, fil-futbol, fit-tennis, fl-atletika u anki fil-boxing. Fi Frar li g[adda, l-atleta Paralimpiku Oscar Pistorius kien akku]at bil-qtil tat-tfajla tieg[u, Reeva Steenkamp, u waqt li l-Pulizija kienet qed tinvestiga l-post fejn sar iddelitt sabet ukoll xi bottijiet li skont il-prosekuzzjoni kienu bottijiet ta’ sustanzi illegali. F’kummenti li ta d-Direttur :enerali tal-WADA, David
Howman, qal li dawk in-nies li qed jittraffikaw sustanzi ipprojbiti huma l-istess nies li huma wkoll involuti fillog[ob immanipulat. Ftit tax-xhur ilu, il-manager ta’ Arsenal, Arsene Wenger, qal li jkun ta’ ;id g[all-futbol jekk f’dan l-isport jibdew isiru testijiet tad-demm fuq ilplayers. L-istess Wenger qal li jsibha diffi/li biex jemmen li minn dawk il-players kollha li jilag[bu mhemm [add li jag[mel u]u minn sustanzi ipprojbiti.
FUTBOL
‘Lesti biex nisfidaw lil Bayern’
Arjen Robben ta’ Bayern Munich (lemin) jiskurja wie[ed mill-goals kontra Hamburg
L-attakkant ta’ Juventus, Alessandro Matri, qal li Juventus huma lesti biex g[ada jag[tu sfida millaqwa lil Bayern Munich, it-tim li b[alissa qed juri l-a[jar log[ob fl-Ewropa. Juventus se jilag[bu lewwel leg tal-kwarti-finali ta/-Champions League barra minn darhom kontra Bayern, tim li fi tmiem il-;img[a reba[ 9-2 kontra Hamburg. Min-na[a tag[hom, Juventus reb[u 2-1 barra minn darhom kontra r-rivali, Inter, biex, b[al Bayern, komplew jersqu lejn ir-reb[ tat-titlu domestiku. “La darba ;barna tliet punti kontra Inter, issa rridu nikkon/entraw fuq Bayern Munich. Nafu lqawwa ta’ Bayern u nafu li rridu nkunu fl-aqwa tag[na biex nirb[ulhom,’ qal Matri. L-eks player :ermani], Matthias Sammer, wissa lil Bayern biex minkejja li g[elbu lil Hamrbug bi skor kbir jibqg[u ikkon/entrati meta g[ada jilag[bu kontra Juventus. “Kontra Juventus irridu ma naqilg[ux goal f’darna. Hu veru li se nkunu ;ejjin minn reb[a kbira, imma rridu niftakaru li ftit ;img[at ilu tlifna kontra Arsenal f’darna stess,” qal Sammer. Bayern Munich, f’dawn l-a[[ar tliet snin waslu darbtejn sal-finali. Fl-ewwel finali tilfu 2-0 kontra Inter filBernabeu, filwaqt li f’Mejju li g[adda tilfu l-finali f’darhom stess bl-g[oti tal-penalties kontra Chelsea. Intant, Jordi Alba u Xavi irkupraw minn injuries li kellhom u b’hekk g[ada se jkunu jistg[u jilag[bu kontra PSG. Kemm Alba kif ukoll Xavi we;;g[u
waqt li kienu qed jilag[bu mat-tim nazzjonali Spanjol. Xavi u Alba ma lag[ux fil-log[ba ta’ tmiem il-;img[a kontra Celta Vigo. Il-kow/ ta’ Barcelona, Tito Vilanova, se jivvja;;a mat-tim wara li kien ilu diversi ;img[at fl-Istati Uniti jir/ievi kura g[all-marda tal-kan/er. Cameron irid lil Rangers u lil Celtic fil-Premier
Il-Prim Ministru Ingli], David Cameron, hu favur l-idea li ]-]ew; klabbs Sko//i]i, dawk ta’ Celtic u Rangers, jilag[bu fil-Premiership Ingli]. Skont rapporti mhux-ikkonfermati, Cameron kellu diskussjonijiet ma’ xi membri tal-FA Ingli]a biex dawn jag[tu permess lil Celtic u lil Rangers jibdew jilag[bu fil-Premier. Swansea, li hu klabb minn Wales ,di;à jilg[ab fl-Ingitlerra. Rangers, sena ilu fallew u kellhom jibdew jilag[bu mit-Tielet Divi]joni Sko//i]a. Gerrard se ji;i offrut kuntratt
Il-manager ta’ Liverpool, Brendan Rodgers, ]vela li l-captain ta’ Liverpool, Steven Gerrard, se jkun offrut kuntratt ;did. Gerrard, li g[andu 32 sena, ilu mill-bidu tal-karriera tieg[u jilg[ab marReds u hu mistenni j;edded il-kuntratt li b[alissa jiskadi fi tmiem l-ista;un li ;ej. “Nemmen li Gerrard fadallu [afna x’joffri lillklabb. Il-kwalitajiet ta’ Gerrard huma ta’ klassi mondjali,” qal Rodgers.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Sport 17 FUTBOL INGLI}
Illum Chelsea v Man Utd fi Stamford Bridge Illum, fis-1.30pm, tintlag[ab ir-replay tal-kwarti tal-finali tal-FA Cup bejn Chelsea u Man Utd, wara li fl-10 ta’ Marzu, Man Utd kienu mi]muma draw, 2-2, f’darhom stess kontra Chelsea. Dakinhar, Man Utd kienu skurjaw tnejn permezz ta’ Hernandez u Rooney, filwaqt li Hazard u Ramires skurjaw g[al Chelsea. Man Utd qed ifittxu li jirb[u d-‘Double’ hekk kif dawn prattikament reb[u lkampjonat meta g[andhom vanta;; ta’ 15-il punt fuq Man City, li jiltaqg[u kontrihom fi tmiem il-;img[a. Fillog[ba f’Old Trafford, Man Utd ma tantx kienu tajbin, u minn dakinhar ’l hawn ir-Red Devils ;ew eliminati mi/Champions League, filwaqt li Chelsea jinsabu fir-raba’ post, ]ew; punti wara Tottenham. I]-]ew; timijiet ftit se jkollhom [in biex jistrie[u wara li lag[bu kontra Sunderland u Southampton. Man Utd reb[u 1-0 kontra Sunderland filwaqt li Chelsea tilfu 2-1 kontra Southampton. Ta’ min jg[id li t-tim ta’ Chelsea, li lag[ab kontra Southampton, kien mimli bi players li mhumiex titulari, u llum hu mistenni li players b[al Mata, Hazard, Cole, Luiz u Dema Ba jirritornaw fit-tim. Ir-Red Devils reb[u b’auto-goal ta’ Bramble. 20 jum ilu, meta Chelsea lag[bu kontra Man Utd, ilmanager ta’ Man Utd, Alex Ferugson, ma [ax b’idejn Rafa Benitez. Benitez qal f’konferenza tala[barijiet li fi Stamford Bridge dan xorta se jie[u b’idejn ilkow/ Sko//i]. Ir-rivalità bejn
Benitez u Ferguson bdiet fl2009 meta dik is-sena, Liverpool taw sfida tajba lil Utd g[ar-reb[ tat-titlu. Chelsea se jkunu qed jippruvaw jiddefendu l-FA Cup li reb[u f’Mejju li g[adda meta kienu ta[t it-tmexxija ta’ Roberto Di Matteo, filwaqt li Man Utd se jkunu qed jippruvaw jirb[u tazza li ilhom ma jirb[uha sa mill-2004. Theddida kbira g[all-Blues se jkun l-attakkant ta’ Man Utd, Robin Van Persie, li wissa lill-partitarji li l-log[ba ta’ llum se tkun wa[da monotona min[abba li l-players huma g[ajjenin. “Hi [asra li log[ba ta’ dan il-kalibru se tintlag[ab jumejn wara li se nkunu lg[abna fil-kampjonat; imma mhemmx g[a]la o[ra,” qal Van Persie. Min jg[addi bejn Chelsea u Man Utd jilg[ab fis-semi-finali kontra Man City. Sunderland ike//u lil O’Neill
Sunderland [abbru li ke//ew lill-kow/ Martin O’Neill. B[alissa, Sudnerland qeg[din biss punt ’il bog[od miz-zona tar-relegazzjoni, meta fadal seba’ partiti g[al tmiem il-kampjonat. Fi tmiem il-;img[a, il-Black Cats tilfu 1-0 kontra l-leaders, Man Utd. Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i, Paolo di Canio se jie[u post O’Neill. Di Canio [alla lil Swindon fi Frar li g[adda u b[alissa qieg[ed bla klabb. Kow/ ie[or li jista’ jie[u post O’Neill hu Steve McLaren, li fi Frar li g[adda [alla lil Twente. O’Neill kien ilu jmexxi lil Sunderland g[al dawn l-a[[ar 16-il xahar, meta [a post Steve Bruce. Fl-
L-attakkant ta’ Liverpool, Luis Saurez (fin-nofs), fi dwell g[all-ballun ma’ Ron Vlaar. Suarez reba[ il-penalty li minnu skurja Gerrard
ewwel 10 log[biet, Sunderland reb[u seba’ log[biet; imma dan l-a[[ar, irri]ultati kienu biss negattivi. Ferdinand se j;edded il-kuntratt
Skont ir-rapporti fil-;urnali Ingli]i, id-difensur ta’ Man Utd, Rio Ferdinand, se j;edded il-kuntratt b’sena. Ferdinand, li g[andu 35 sena, dan l-a[[ar kien qieg[ed isegwi programm spe/jali biex idewwi l-pexxul, li kemm-il darba tah il-problemi. Din il;img[a, Ferdinand kien fla[barijiet wara li rrifjuta li
jing[aqad mat-tim nazzjonali Ingli]. Il-kow/ nazzjonali talIngilterra, Roy Hodgson, sejja[ lil Ferdinand min[abba li kien hemm diversi difensuri mwe;;g[in; imma l-eks player ta’ Leeds g[a]el li jibqa’ mal-klabb. L-Ingilterra lag[bet kontra San Marino u kontra l-Montenegro. Ferdinand ilu ma’ Man Utd sa mill-2002. Reb[a g[al Liverpool
Liverpool kisbu reb[a ta’ 2-1 barra minn darhom kontra Aston Villa. Dawn tal-a[[ar marru fil-vanta;; fil-31 minu-
ta, permezz ta’ BENTEKE. Liverpool ;abu d-draw permezz ta’ HENDERSON, u rReds marru fil-vanta;; meta ng[ataw penalty g[ax twaqqa’ Suarez. Mill-11-il metru, il-captain GERRARD ma ]baljax. Aston Villa kellhom goal im[assar g[al offside, fl-a[[ar minuti.
Ri]ultati
Aston Villa v Liverpool
Illum Kampjonat
1-2
Fulham v QPR
FA Cup
Chelsea v Man Utd
FUTBOL
Messi kuntent bir-rekords li waqqaf
Lionel Messi (xellug) fl-azzjoni kontra Celta Vigo
L-attakkant ta’ Barcelona, Lionel Messi, qal li hu kuntent bi]-]ew; rekords mondjali li waqqaf nhar is-Sibt, meta skurja kontra Celta Vigo. Bil-goal tieg[u kontra Celta, Messi sar lewwel player li qatt skurja f’19-il log[ba konsekuttiva u skurja kontra kull tim fil-kampjonat b’mod konsekuttiv. Sta;un ilu, Cristiano Ronaldo ta’ Real skurja kontra kull tim filkampjonat, imma mhux b’mod konsekuttiv. “Jiena kuntent bir-rekords; imma l-importanti jkun jekk dawn il-goals tieg[i jwasslux lit-tim g[ar-reb[ tal-kampjonat. Hi [asra li ;ejna draw 2-2. Issa rridu nikkon/entraw fuq il-log[ba kontra PSG,” qal Messi. Barcelona, g[ada jilag[bu kontra PSG fi/-Champions League. Sena ilu, Lionel Messi waqqaf rekord ta’ numru ta’ goals skurjati f’sena s[i[a, meta skurja total ta’ 91 goal. Bla dubju, dawn huma rekord impressjonanti, u wie[ed jistenna li Messi se jkompli jikser rekord wara ie[or.
Il-goals li skurja Messi biex waqqaf dawn i]]ew; rekords: 11-11-12: ]ew; goals kontra Mallorca 17-11-12: ]ew; goals kontra Zaragoza 25-11-12: }ew; goals kontra Levante 1-12-12: }ew; goals kontra Athletic Bilbao 9-12-12: }ew; goals kontra Real Betis 16-12-12: }ew; goals kontra Atletico Madrid 22-12-12: Goal kontra Valladolid 6-1-13: Goal kontra Espanyol 13-1-13: Goal kontra Malaga 19-1-13: Goal kontra Sociedad 27-1-13: Erba’ goals kontra Osasuna 3-2-13: Goal kontra Valencia 10-2-13: Goal kontra Getafe 16-2-13: }ew; goals kontra Granada 23-2-13: Goal kontra Seville 2-3-13: Goal kontra Real Madrid 9-3-13: Goal kontra Deportivo 17-3-13: }ew; goals kontra Real Vallecano 31-3-13: Goal kontra Celta Vigo
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
18 Sport FORMULA 1
L-ordnijiet tat-timijiet qed jag[mlu [sara lill-isport Il-Kap tal-McLaren, Martin Whitmarsh, qal li l-ordnijiet li jag[tu t-timijiet lis-sewwieqa tag[hom, f’/erti ka]ijiet jirrovinaw is-sabi[ tal-isport. Ilkummenti ta’ Whitmarsh waslu wara li ;img[a ilu, waqt il-Grand Prix tal-Malasja, kien hemm ]ew; sewwieqa li ng[ataw ordnijiet mit-timijiet tag[hom. I/-champion renjanti tar-Red Bull, Sebatian Vettel, injora l-ordnijiet u qabe] lil sie[bu Mark Webber, li kien fl-ewwel post, filwaqt li Nico Rosberg tal-Mercedes, minkejja li kien aktar velo/i minn sie[bu Lewis Hamilton, obda l-istruzzjonijiet tat-tim u baqa’ wara l-Ingli] biex b’hekk spi//a fir-raba’ post. “L-ordnijiet li nag[tu a[na lis-sewwieqa tag[na kultant jag[mlu deni lil dan l-isport. Dawn l-ordnijiet m’g[andhomx ikunu xi [a;a li ti;i rrappurtata fil-media, u barra minn hekk, jekk ma nag[tux ordnijiet inkunu qed in[allu lis-sewwieqa jikkumbattu kontra xulxin, li fl-a[[ar milla[[ar hu s-sabi[ tal-Formula 1,” qal Whitmarsh. Whitmarsh qal li mhux se jikkummenta u jitka]a dwar dak li se[[ fi [dan ir-Red Bull, g[ax fis-snin l-img[oddija, il-McLaren g[amlu l-istess [a;a; u jekk fil-futur ikun hemm ka] ta’ sewwieq tag[hom li jkun bi/-/ans li jirba[ it-titlu, dan ikun ippreferut. Intant, Eric Boullier, li hu lKap Tekniku tal-Lotus, qal li ma jistax jifhem g[alfejn irRed Bull ilmentaw mir-roti
Nico Rosberg tal-Lotus (lemin) obda l-istruzzjonijiet tat-tim u baqa’ wara Lews Hamilton, waqt il-Grand Prix tal-Malasja, li sar ;img[a ilu
wara r-ri]ultat li kisbu filMalasja. Vettel reba[ it-tellieqa filwaqt li Webber spi//a t-tieni, u minkejja dan, il-Kap tag[hom, Christian Horner, ilmenta g[al darba o[ra dwar ir-roti u qal li dawn qed jittieklu malajr. “Li kieku ]-]ew; sewwieqa tag[na spi//aw fl-ewwel u fittieni post konna nidhru redikoli li mmaqdru r-roti. Irroti l-;odda tal-Pirelli tajbin u wie[ed irid ftit [in sakemm jidrahom,” qal Boullier. Il-Kap tar-Red Bull, Horner, qal li t-tim m’g[andu xejn
kontra Webber wara li dan tala[[ar, meta kien maqbu] minn Vettel, qal li b[as-soltu, Vettel se jkun protett. “Mark jaf li mhemm xejn kontrih. Lg[an tat-tim kien li Webber jirba[ it-tellieqa, imma Vettel injorana u [a kollox f’idu. Webber g[andu jkun kuntent bil-fatt li wera li hu kapa/i jissielet g[ar-reb[ ta’ kull Grand Prix,” qal Horner. Vettel talab apolo;ija wara li qabe] lil Webber, imma minkejja din l-apolo;ija, bla dubju, ir-relazzjoni bejn dawn it-tnejn se tibqa’ [a]ina.
FUTBOL
Mattsson jirre]enja mill-kariga Il-kow/ tas-Sierra, Leone Lars-Olaf Mattsson, irre]enja mill-kariga ta’ kow/ wara li t-tim, ;img[a ilu, tilef log[ba valida mirround tal-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja. “Kemm-il darba kont lest nirre]enja, imma bqajt mattim g[all-;id tal-players. Issa daqshekk,” qal Mattsson. :img[a ilu, is-Sierra Leone tilfu 2-1 kontra t-
Tune]ija, u Mattsson ikkirika bl-a[rax il-mod li bih ilFederazzjoni tal-futbol filpajji] imxiet mieg[u u malplayers. Mattsson kien [a f’idejh it-tmun tat-tim fl-2011, u dan il-pajji] kien mar ferm vi/in li jikkwalifika g[atTazza tan-Nazzjonijiet Afrikani; u kien biss min[abba r-regola tal-goals barra minn darhom li dawn ;ew eliminati.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Sport 19
Matthew Brincat, Chairman tal-Malta Racing Club, jippre]enta lis-sidien u s-sewwieq tar-rebbie[ tas-seba’ ti;rija, Pepone du Castelet misjuq minn Charles Camilleri
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Timolin ma jfallix fil-finali tal-galopp \minn Kenneth Vella
Ilbiera[ wara nofsinhar, flokka]joni tal-festa tal-G[id, fil-korsa tal-Marsa ;ie organizzat programm ta’ ti;rijiet mill-aktar interessanti. Dan kien it-tieni wie[ed tarRebbieg[a fuq tmien ti;rijiet, li inkluda tliet finali ta’ Condition Races fuq distanza qasira ta’ 2140m u l-finali tat-Tazza Chukkas g[al ]wiemel tal-galopp fuq distanza twila ta’ 1750m. B’kollox, erbg[a kienu ]]wiemel li [adu sehem filfinali tal-galopp. Kien Privileged Boy (Oliver Briffa) l-aktar ]iemel velo/i mill-ga;;a tat-tluq. Dan minnufih feta[ vanta;; ]g[ir minn Timolin (Ramon Grima) u Henderlik (Demis Zammit). I]da kif il-finalisti qabdu l-a[[ar 600m tag[hom, Privileged Boy /eda g[all-pressjoni talfavorit Timolin (Ramon Grima), li [a t-tieni reb[a konsekuttiva minn Henderlik (Demis Zammit). Privileged Boy kellu jikkuntenta bittielet po]izzjoni. Fil-finali tal-klassi Gold, Charles Camilleri talab lil Pepone du Castelet biex i]id fil-;iri matul l-a[[ar 600m. B’hekk dan il-Fran/i] ma naqasx milli jie[u t-tieni reb[a f’Malta fa/ilment b’tul u nofs quddiem Charm Hammering (Gilbert Farrugia) u Skars Hanna (Jeffrey Said). Orage du Pont (Noel Baldacchino) mar tajjeb ukoll meta temm firraba’ po]izzjoni. L-ewwel finali ta’ Condition Race, ri]ervata g[al ]wiemel tal-klassi Silver, ]viluppat f’taqtig[a
kontinwa bejn erba’ ]wiemel fl-a[[ar metri. Kien Orio de Marancourt (Fren/u Cassar) li qasam il-linja finali lewwel bi ftit minn Ostheo d’Havetot (Andrew Farrugia) u Cross Country FC (Salvu Vella). L-ikkwotat Wonderofyou (Julian Farrugia) temm ir-raba’. Fit-tieni finali Silver, ilfavorit Octobre En Fete (Cliferty Calleja) ma falliex milli jie[u t-tielet reb[a konsekuttiva. Dan beda j]id fil;iri f’nofs id-distanza u fla[[ar metri irnexxielu jxejjen l-isfida ta’ Pilote de Nganda (James Carabott). Okir de Leau (Brian Hili) u Ouragan de Crouay (Larson Mifsud) kellhom ukoll pjazzament pozittiv. Il-pre]entazzjoni lis-sidien u s-sewwieqa ta]-]wiemel rebbie[a tmexxiet minn Dr Matthew Brincat, i/Chairman tal-Malta Racing Club. Il-programm tal-biera[ inkluda wkoll ti;rija normali tal-klassi Premier fuq distanza twila. Mont Cenis Honey (Noel Baldacchino) /eda kollox madwar 500m mittmiem u nqabe] minn Fire (Marco Refalo), li ma falliex milli jirre;istra t-tieni reb[a tas-sena quddiem Label Chouan (David Ellul). Shakira Trot (Charles Camilleri) u Normand d’Oger (Cliforty Calleja) da[lu fit-tielet u r-raba’ post rispettivament. Fit-ti;rija normali tal-klassi Gold, sprint qawwi fla[[ar metri wassal lil Nagano Phedo (Mario Fenech) biex jie[u l-ewwel
It-tluq tas-seba’ ti;rija, mirbu[a minn Charles Camilleri fuq Pepone du Castelet. Din kienet il-finali tal-Condition Race Klassi Gold. (Ritratti> Martin Agius)
reb[a tas-sena bi ftit minn Carnegie Hall (Darren Mizzi). Blizzard Ad (Fren/u Cassar) u Reado November (Shawn Portelli) kellhom ukoll wirja denja. L-unika ti;rija tal-klassi Bronze kienet ikkaratterizzata minn tmiem in/ert fiddritta finali bejn Lutan Villetot (Eman Attard) u Orgeat (Noel Baldacchino). Kien Orgeat li akkwista lewwel reb[a tieg[u tas-sena, b’Qumran de la Motte (Fren/u Cassar) u Lorenz de Boyelles (Rodney Gatt) jid[lu warajhom f’dik lordni. Il-laqg[a fet[et b’ti;rija tal-klassi Copper. Lemon Solo (Etienne Farrugia) [alla kollox g[all-a[[ar 300m biex [a l-ewwel reb[a tas-sena minn Tap Dancing (Carmel Cauchi), Marathon d’Isques (Charles Camilleri) u Kung Fjalar (Joseph Tabone).
Ir-ri]ultati kollha> . Klassi Copper. Dist – 2640m. 1. Lemon Solo (E. Farrugia) {in – 3.29.5” (1.19.4”) 2. Tap Dancing (C. Cauchi) 3. Marathon d’Isques (C. Camilleri) 4. Kung Fjalar (J. Tabone) . Klassi Bronze. Dist – 2640m. 1. Orgeat (N. Baldacchino) {in – 3.25” (1.17.7”) 2. Lutan Villetot (E. Attard) 3. Qumran de la Motte (F. Cassar) 4. Lorenz de Noyelles (R. Gatt) . Finali Condition Race. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.Orio de Marancourt (F. Cassar) {in – 2.44.3” (1.16.8”) 2 . Ostheo d’Havetot (A. Farrugia) 3. Cross Country FC (S. Vella) 4. Wonderofyou (J. Farrugia) . Finali Condition Race. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Octobre En Fete (C. Calleja) {in – 2.44.5” (1.16.9”) 2. Pilote de Nganda (J. Carabott) 3. Okir de Leau (B. Hili) 4. Ouragan de Crouay (L. Mifsud) . Klassi Premier. Dist – 2640m. 1. Fire (M. Refalo) {in – 3.20.5” (1.15.9”) 2. Label Chouan (D. Ellul) 3. Shakira Trot (C. Camilleri) 4. Normand d’Oger (C. Calleja) . Finali Tazza Chukkas. Klassi Galopp. Dist – 1750m. 1. Timolin (R. Grima) {in – 1.49.6” 2. Henderlik (D. Zammit) 3. Privileged Boy (O. Briffa) . Finali Condition Race. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Pepone du Castelet (C. Camilleri) {in – 2.43.4” (1.16.4”) 2. Charm Hammering (G. Farrugia) 3. Skars Hanna (J. Said) 4. Orage du Pont (N. Baldacchino) . Klassi Gold. Dist – 2640m. 1. Nagano Phedo (M. Fenech) {in – 3.23.5” (1.17.1”) 2. Carnegie Hall (D. Mizzi) 3. Blizzard Ad (F. Cassar) 4. Reado November (S. Portelli) I Ti;rija
II Ti;rija
III Ti;rija
IV Ti;rija
V Ti;rija
VI Ti;rija
VII Ti;rija
VIII Ti;rija
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
20 Sport
Players tat-tim nazzjonali Malti fl-azzjoni (Ritratt> Domenic Aquilina)
RUGBY
Malta tilg[ab kontra l-I]vizzera f’April Fis-6 ta’ April, it-tim nazzjonali Malti tar-rugby jilg[ab log[ba importanti kontra l-I]vizzera fil-ground ta’ Kordin. Il-log[ba se tkun valida mir-round g[all-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja tar-Rugby Union, u din il-log[ba tibda fis-2pm. Bla dubju, l-I]vizzera se tkun qed tfittex li tpatti g[at-telfa li kienet sofriet
kontra Malta fl-2005. G[allkow/ nazzjonali ta’ Malta, Damian Neill, din se tkun ittieni darba li se jaffronta lil dan il-pajji]. It-tim }vizzeru se jibda b[ala favorit li jirba[ il-konfront, imma ]gur li l-Maltin mhumiex se j/edu malajr. It-tim Malti se ju]a lvanta;; li se jkun qed jilg[ab f’daru quddiem il-
partitarji tieg[u, immexxija mill-membri tas-South End Core. Fl-2005, l-I]vizzera tilfet bi ftit kontra Malta; imma ri/entament, it-tim }vizzeru impressjona, spe/jalment fil-log[ba kontra l-leaders tal-grupp, lOlanda. Malta se tkun qed tilg[ab kontra tim li hu mimli bi players li jilag[bu fil-lig Fran/i] kif ukoll fir-
Renju Unit. F’kummenti li ta dwar din il-log[ba, it-tim manager, Steve Busuttil, qal, “il-players huma ikkon/entrati fuq il-log[ba. Nafu li l-I]vizzera se ti;i Malta biex tpatti g[at-telfa li kienet sofriet f’darha stess kontra Malta, fl-2005. Irridu nkunu flaqwa tag[na biex nirb[u fis6 ta’ April.”
Malta, fit-13 ta’ April, imbag[ad, tilg[ab kontra lOlanda, u wie[ed irid jara f’liema kundizzjoni se jkunu l-players Maltin wara li jaffrontaw lill-Olanda, li huma bla dubju l-aqwa tim filgrupp. G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ j]ur www.maltarugby.com, jew i/empel fuq 9988 1266.
BOXING
FUTBOL
Haye irid lura t-titlu tal-heavyweight
‘L-Ingilterra m’g[andhiex /ans tirba[ it-Tazza tad-Dinja’
L-eks champion talWBA, David Haye, qal li jrid jer;a’ jirba[ it-titlu mondjali tal-heavyweight. Haye tilef i/-/inturin f’Lulju tal-2011, meta tilef kontra Wladimir Klitschko tal-Ukrajna. L-a[[ar darba li Haye kien fl-azzjoni kienet f’Lulju ta’ sena ilu, meta g[eleb lil Dereck Chisora. Haye imissu ji;;ieled fid-29 ta’ :unju li ;ej, f’Manchester. “Irrid ner;a’ nirba[ ittitlu. Ilni kwa]i sena ma ni;;ieled u nemmen li wasal i]-]mien biex ni;;ieled. Xtaqt li naffronta lil Vitali Klitschko, imma qatt ma smajt le[nu,” qal Haye. Wladimir Klitschko ftit ilu ]vela li f’Mejju li ;ej se ji;;ieled kontra Francesco Pianeta. Haye ilu diversi xhur jitlob biex ji;;ieled kontra
wie[ed mill-a[wa Klitschko; imma s’issa lebda wie[ed minn dawn ma a//etta. Haye qal li din is-sena qed jippjana li ji;;ieled darbtejn. Intant, Vitali Klitschko qal li g[alissa m’g[andux il-[sieb li ji;;ieled kontra Haye. Klitschko, li g[andu 41 sena, qal li Haye irid jistenna sakemm hu stess ji;;ieled kontra [addie[or. “Jekk Haye javvanza firrankings, ikollu /-/ans ji;;ieled kontrija; imma g[alissa dan mhux fil-pjani tieg[i. M’iniex se nibba]a l-karriera tieg[i fuq il;lieda ma’ Haye,” qal ilboxer mill-Ukrajna. Haye kien ;ie fl-idejn ma’ Chisora waqt konferenza tal-a[barijiet, u dawn it-tnejn, xhur wara, i;;ieldu kontra xulxin firring.
L-eks player internazzjonali Ingli], Gary Lineker, qal li ttim nazzjonali m’g[andux /ans jirba[ it-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra, li se ssir filBra]il. Skont Lineker, it-tim nazzjonali mhuwiex kapa/i jissielet mal-aqwa timijiet fiddinja. :img[a ilu, l-Ingilterra reb[et 8-0 kontra San Marino, u ;iet draw, 1-1, kontra lMontenegro, f’log[biet validi mir-round tal-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja. “L-Ingilterra g[andha ddmir li tikkwalifika g[atTazza tad-Dinja, u g[alija, jekk naslu mal-a[[ar tmienja jkun su//ess. G[alija, impossibbli nirb[uha,” qal Lineker. Lineker qal li meta jara lillIngli]i jilag[bu ma jarax l-istess log[ob li huma kapa/i jilag[bu timijiet b[allAr;entina, Spanja u l-Bra]il. Min-na[a tieg[u, il-goalkeeper tal-Ingilterra, Joe Hart, qal li ma jistax ikun li l-
Ingilterra ma tg[addix g[allfa]i finali. B[alissa, it-tim Ingli] qieg[ed fl-ewwel post fil-grupp rispettiv tieg[u. “{afna ikkritikawna g[ax ;ejna draw barra minn darna kontra l-Montenegro; imma wie[ed irid jiftakar li kull meta tilg[ab barra minn darek kontra timijiet b[al ma huma l-Montenegro, is-Serbja u lKroazja, dejjem se ssibha diffi/li. Qeg[din fi grupp diffi/li. Irridu ni;bru punti massimi meta nilag[bu f’darna,” qal Hart. Il-kow/ nazzjonali talIngilterra, Roy Hodgson, qal li minkejja dan id-draw, kollox g[adu f’idejn l-Ingli]i. “Fadlilna nilag[bu kontra lMontenegro, f’Wembley. Li ma xtaqniex kien id-draw 1-1 f’darna stess kontra l-Ukrajna. Madankollu fadlilna nilag[bu madwar tliet log[biet f’darna,” qal Hodgson. Ta’ min jinnota li l-Montenegro qatt
ma tilef kontra l-Ingilterra. Intant, il-kow/ nazzjonali ta’ Franza, Didier Deschamps, qal li Spanja se jibdew b[ala l-favoriti li jirb[u t-Tazza tadDinja. :img[a ilu, Spanja reb[et 1-0 kontra Franza f’konfront dirett, u Deschamps qal li minkejja li kien iddi]appuntat bit-telfa, ja//etta li t-tim tieg[u tilef kontra l-aqwa tim fid-dinja. L-eks kow/ ta’ Lyon fa[[ar il-mod li bih il-players Spanjoli huma kapa/i j]ommu l-ballun. “Irridu niftakru li lg[abna kontra pajji] li mill-2008 ’l hawn reba[ il-Euro, it-Tazza tad-Dinja u reba[ il-Euro ta’ sena ilu,” qal Deschamps. Id-difensur ta’ Spanja, Sergio Ramos, qal li kien ferm iddi]appuntat bil-kritika li kienet indirizzata fil-konfront tat-tim wara li Spanja ;iet mi]muma fi draw ta’ 1-1 kontra l-Finlandja.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Ittri 21
Ir-reb[a tal-PL u l-wirt kbir li [alla l-PN Sur Editur, Is-Sibt 9 ta’ Marzu, kont id-dar insegwi t-TV u qlibt fuq l-istazzjon ta’ One, segwejt ftit, kollox mar sew u nie[u l-okka]joni biex nifra[ lil Joseph Muscat u l-partit tal-PL. Aktar tard tkellem Toni Abela, fost id-diskors qal, ni;;ieldu lillkorruzzjoni g[al bosta drabi. Lil Toni Abela, jien nistaqsih, issa ti;;ieled il-korruzzjoni? Xi xahrejn ilu int kont f’ka]in tal-partit tieg[ek fejn rajt id-droga. I]da hawn g[alaqt g[ajnejk u ma mortx tirrapporta lillPulizija, kif int fid-dmir li tag[mel. Man-nies ma tistax tirra;una hekk, meta titkellem man-nies g[araf kif titkellem, oqg[od attent. Fuq hekk nieqfu hawn. Kellkom ra;un ti//elebraw u tie[du pja/ir. Wara telfiet infila ta’ elezzjonijiet. Wara stennija ta’ 25 sena s[a[ f’oppo]izzjoni. Immorru lura fl-1976 daqshekk ilkom ma ;;ibu ma;;oranza. Ifisser 36 sena s[a[ il-poplu ma takomx fidu/ja, dejjem trid taqta’ 22 xahar hekk imsej[a ta’ Alfred Sant. Jiena g[alija, insibkom nies ta’ sabar kbir, ta’ tama immensa u dejjem to[olmu li xi darba ti;i r-reb[a, u fl-a[[ar waslitilkom. Il-PN ta’ Gonzi u s[abu kollu mkabbrin bil-wirt kbir immens li [allielkom, il-PN m’g[andux g[ax ikun imwe;;a’ b’dak li ;ara g[ax [alla warajh pajji] b’sa[[tu, ekonomija soda u [afna aktar. Il-PN
tilef bl-unuri. Ir-reb[a tag[kom xi darba riedet tasal u waslet wara 25 sena s[a[. Il-PN [alla warajh [afna. {ames skejjel, tul il-[ames snin, skola kull sena u mhux skejjel tal-isem. Listudenti u l-g[alliema jafu sew. Fl-Università l-istudenti jiggradwaw u posthom jistenniehom g[axxog[ol. A[na fil-familja tag[na, ]ew; studenti ggradwaw u immedjatament mill-ewwel da[lu ja[dmu ma’ kumpanija tal-finanzi, g[ax qabel bil-parrinu. Fidu/ja fil-finanzi u meta l-Gvern talab €120 miljun, il-poplu offrielu €300 miljun. Din fidu/ja fil-Gvern bilg[aqal. In-nies mhux im;ienen jafu flushom fejn g[andhom jafdawhom. €2,500 miljun mill-Ewropa, u Alfred Sant g[ajjarna li se n;ibu miljun u nofs Liri Maltin. Nag[druh miskin. Il-park ta’ Wied il-G[ajn ma tantx hu kbir daqs 21 grawnd tal-futbol, sbu[ija immensa, titg[axxaq; ie[or f’Bu;ibba#Qawra u ie[or il-Mellie[a. Toroq prin/ipali mill-isba[. Insemmi wa[da, mi/-?irkewwa sal-Airport, bi flus mill-Ewropa. Lajruport wie[ed mill-aqwa fid-dinja. Dan jaf jag[mel il-PN fil-gvern, jaf imexxi. Pro;etti wie[ed wara l-ie[or. idda[la tal-Belt mill-perit ta’ fama internazzjonali Renzo Piano. Restawr ma’ kullimkien fosthom ilfa//ata Kastilja. Titg[axxaq t[ares
Il-Papa Fran;isku
lejn il-bini restawrat u ma tixbax. Dan jag[mel il-gvern ta’ Gonzi PN. Swar, knejjes u kappelli, xi kemm irran;aw, impossibbli ssemmihom. Dwar ix-xog[ol, 153,000 persuna ja[dmu bi qlig[ rekord assolut, IlMaltin ifittxu x-xog[ol fost l-inqas rata fl-Ewropa. Sptar, wie[ed mill-isba[ flErwopa. Bl-aqwa professuri, tobba u l-kumplament kollu tal-istaff, inklu] dawk li jo[dulek id-demm, vera jafu jmorru man-nies. Prosit [afna u grazzi. 44,000 operazzjoni fis-sena, dak jaf jag[mel Gonzi PN. Impossibbli ssemmi dak kollu li g[amel il-gvern ta’ Gonzi PN u s[abu kollha, trid kieku tie[u gazzetta s[i[a i]da r-rekord jitkellem wa[du. Jien, b[ala nazzjonalist ta’ veru, inkun kuntent [afna jekk il-PL jag[mel ix-xog[ol, paragun ta’ dak li g[amel il-PN. L-ewwel wa[da li kul[add qieg[ed jistenna, 25% inqas fuq dawl u biex l-affarijiet ikunu /ari l-kont irid ikun hekk spjegat. Lawrence Gonzi u l-Partit PN tilef bl-unuri g[ax f’ba[ar imqalleb, mew; g[oli mmens, kri]i internazzjonali, kellu l-[ila jwassal il-bastiment qawwi u s[i[ sal-port. Prosit u grazzi kbira lil Lawrence Gonzi, dak li [allejt warajk mhux mitluf.
Sur Editur Nhar l-Erbg[a 13 ta’ Marzu, ilKulle;; tal-Kardinali mi;bura filKappella Sistina, g[a]lu lill-Kardinal Jorge Mario Bergoglio mill-Ar;entina, b[ala s-su//essur ta’ Pietru u Vigarju ta’ Kristu fuq din l-art. Hu l-ewwel Papa mill-Amerika t’Isfel u l-ewwel Papa :i]wita. Fl-ewwel diskors tieg[u, wera lim[abba tieg[u lejn il-Knisja ta’ Kristu u l-umiltà kbira tieg[u. L-isem li [a dak ta’ Fran;isku, g[andu tifsira kbira. San Fran;isk t’Assisi, wie[ed mill-akbar qaddisin tal-Knisja Kattolika, kellu missjoni spe/jali ming[and Kristu stess, dik li jibni mill-;did il-Knisja ta’ ]mienu. Matul is-sekli l-Knisja g[addiet minn ]minijiet mill-aktar iebsa. Kristu stess [abbar dan kollu u wieg[ed li se jibqa’ pre]enti f’kull ]mien. Kienu diversi qaddisin u persuni twajba li [admu biex il-Knisja Kattolika, tibqa’ twassal it-tag[lim ta’ :esù Kristu, mibni fuq l-im[abba u lma[fra. Nemmen li l-Papa Fran;isku se jkun dak li se jibni mill-;did lil Knisja ta’ Kristu, biex tibqa’ b[ala dik il-fjamma li ddawwal lil bniedem, l-akbar kapulavur ta’ Alla. Ninsabu fis-sena tal-fidi, fejn kull min hu membru tal-Knisja Kattolika, irid isib mill-;did il-fidi tieg[u f’:esù Kristu, l-uniku Salvatur tad-dinja.
Il-Mosta
Il-Mosta
A. Cassar
Ivan Scerri
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli
MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN
(36)
G[eluq il-Ba]i Militari Ingli]a minn Michael Galea
Wie[ed jista’ jg[id li l-bidu tal-era Ingli]a f’malta tmur lura g[as-sena 1799, meta Lord Nelson g[en lill-Maltin, li kienu qamu rewwixta kontra l-Fran/i]i, meta dawn kienu [adu l-g]ira f’idejhom wara li, f’:unju 1798 Napuljun, fi triqtu lejn l-E;ittu, kien ke//a lill-Kavallieri tal-Ordni ta’ San :wann mill-g[ejjer Maltin. Alfred Xuereb, tella’ l-bandiera Maltija, Malta saret stat indipendent fl-1964, meta Malta u l-Ingilterra ffirmaw ftehim waqt li ndaqq l-Innu Malti. ta’ difi]a li permezz tieg[u l-Ingilterra L-g[ada, l-1 ta’ April 1979, l-a[[ar ssoktat i]]omm ba]i militari f’Malta. vapur tal-gwerra tan-Navy Irjali f’Malta, I]da l-Gvern Laburista, li kien [a f’idejh l-HMS London, [ar;et mill-Port il-Kbir, it-tmexxija tal-pajji] permezz talwaqt li kien sparat salut ta’ 21 tir, u Elezzjoni li saret f’:unju 1971, s-Saluting Battery tal-Forzi Armati ta’ unilaterlament irrevoka dak il-ftehim u Malta wie;bet. Rear Admiral Oswald insista li jinnegozja ftehim ;did Nigel Amherst Cecil, l-a[[ar uffi/jal b’kondizzjonijiet finanzjarji a[jar. Dan kmandant Ingli] f’Malta, sellem lillil-ftehim kien iffirmat f’Marzu 1972 President ta‘ Malta Anton Buttigieg mal-Ingilterra u n-NATO, biex (1912-1983). Ajruplan Nimrod ta’ il-fa/ilitajiet militari f’Malta ng[ataw rikonjizzjoni bil-pilota Hubert Desmond lill-Ingilterra b’kera g[al seba’ snin. Dan , l-a[[ar Air Commodore f’Malta, il-ftehim g[alaq fil-31 ta’ Marzu 1979, sa Hall tar fil -baxx fuq il-Port il-Kbir, u liema data l-Forzi Ingli]i kollha kienu mbag[ad baqa’ sejjer lejn ir-Renju Unit. [allew Malta u l-ba]i militari kienet Dan il monument ifakkar tmiem l-era g[alqet. Ingli]a f ’ Malta . Il figuri tal-bron] li ?elebrazzjonijiet spe/jali kienu jfakkru jikkomponu l-monument, erbg[a din il-;rajja u l-31 ta’ Marzu 1979 [a b’kollox, li juri ba[ri Ingli] jie[u b’idejn l-isem ta’ Jum il-{elsien. Dik il-lejla [addiem Malti liebes boiler suit, pulizija saret /erimonja simbolika f’Misra[ ilMalti jdoqq il-bugle b[ala salut Knisja, il-Birgu, fejn minuta qabel nofs filwaqt li figura o[ra qed tni]]el il-lejl, ba[ri Ingli], David Gilchrist, il-bandiera Ingli]a, huma xog[ol ni]]el il-bandiera Ingli]a, u malli daqq nofs il-lejl [addiem tat-Tarzna Malti, l-iskultur Anton Agius (1933-2008).
Duminku Mintoff, dak i]-]mien Prim Ministru ta’ Malta, tiela’ jixg[el urna mal-monument fil0-lejl ta’ bejn it-30 u l-31 ta’ Marzu 1979
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor NEToons NET Television 15>40 Luana Abela b’edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm fejn fost il-kur]itajiet li se nkunu nistg[u naqtg[u se jkun hemm dwar g[aliex il-kontenitur tal-mel[ ikun fih toqba wa[da, filwaqt li sie[bu, dak tal-b]ar, ikun fih [afna toqob. Naraw ukoll jekk ikollna b]onn operazzjoni fejn immorru. Ikun hemm ukoll is-soltu esperiment. B[ala kompetituri se jkun hemm l-a[wa Sheldon u Chanelle Mallia.
Newsroom se jag[ti [arsa lejn din il-kundizzjoni permezz ta’ intervisti ma’ min ibati biha, kif ukoll ma’ qraba ta’ persuni bl-awti]mu. Se jkun hemm ukoll servizz dwar l-ewwel ftit ;img[at tal-Gvern ;did u d-de/i]jonijiet li ttie[du sa issa millamministrazzjoni l-;dida.
Jekk Jog[;obkom NET Television 15>05
Gloria Mizzi u Liz Said illum se jwasslu lit-telespettaturi ]ew; ri/etti bitti;ie; – wa[da sidra tat-ti;ie; mimlija bil-faqqieg[ u l-o[ra koxox tat-ti;ie; mimlijin bl-ispina/i u bl-irkotta. L-istorja tal-futbol Malti NET Television 22>30
Charles Saliba llum se jkun qed jiffoka fuq il-football f’ra[al ie[or li g[al dawn l-a[[ar snin stabbilixxa ru[u fil-Premier Malti, Tarxien Rainbows. Naraw mnejn ori;ina l-isem tat-tim u x’kien wassal biex saret l-amalgamazzjoni ma’ Hibernians, liema amalgamazzjoni xejn ma ffavoriet lil Tarxien. Fost dawn intervistati g[all-programm se jkun hemm Albert Catania - eks uffi/jal tal-klabb, kif ukoll Louis Zammit, Francis Spiteri, Charlie Grech, Claude Mangion u Carlo Mamo li kollha xi ]mien jew ie[or lag[bu mat-Tarxien Rainbows. Produzzjoni ta’ Chris Muscat, munta;; ta’ Steve Chircop u filmati ta’ Bernie Dimech. Gran Torino Rete 4 21>10
Ahney Her u Clint Eastwood (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug) huma fost l-atturi li naraw f’dan il-film drammatimu tal-2008 li g[andu re;ija ta’ Estwood stess. Armel veteran tal-gwerra jum minnhom jaqbad tfajjel mill-Orjent jipprova jisraqlu l-karozza. Naturalment g[all-ewwel jirrabja mieg[u, i]da wara li jikkalma tinbet [biberija bejn it-tnejn li twassal g[al affarijiet ferm akbar.
Ritratt: Gino Galea
Newsroom NET Television 21>35 Ix-xahar ta’ April hu ddedikat g[allkundizzjoni tal-awti]mu.
Jackie Vassallo Bianchi u Kimberly Ancilleri li narawhom b[ala omm u bint
Drama ;dida li g[andha tolqot il-gosti ta’ kul[add Ma Tinbidel Qatt - NET Television 20>30
Drama ;dida li g[andha kitba u produzzjoni ta’ Manila Bottone b’kollaborazzjoni ma’ NET Television u b’direzzjoni ta’ Marley Laganà. Naraw li Chelsey (Manila Bottone) tibda ta[dem fl-ewwel post tax-xog[ol tag[ha. X’tip ta’ xog[ol sabet? U x’se jg[idu l-;enituri tag[ha? X’se ji;ri meta wie[ed mill-[bieb tag[ha jistaqsiha biex jo[or;u wa[idhom? Victor (Mario Micallef, ara intervista mieg[u f’din il-gazzetta f’pa;na 30) dejjem b’xi problema, jekk mhux ix-xog[ol, id-dar u b’min se jo[lom? Annie (Nathalie Micallef) tipprepara sorpri]a g[al ]ew;ha, se jirnexxi l-pjan tag[ha? G[al Meg (Jackie Vassallo Bianchi) se jibda inkwiet ;did meta wa[da mit-tfal se tistaqsi dwar missierha li hi qatt ma rat. Ritratt antik li ssib Meg jer;a’ jqanqlilha l-memorji tal-passat. Sean (Justin Loffreda) jinteressa ru[u fi tfajla. Min hi din it-tfajla? One Life Raitre 21>05
Film dokumentarju li n[adem dan l-a[[ar minn BBC Earth Films b’re;ija ta’ Michael Gunton u Martha Holmes dwar l-isfidi li jiffa//jaw ta’ kuljum l-annimali fil-[ajja tag[hom. Il-film [a madwar g[axart elef sieg[a ta’ filmati mi;buda f’diversi partijiet tad-dinja. Emozioni speciale - Renato Zero Raidue 21>05 Programm ta’ attwalità dwar il-kantant Renato Zero li g[adu kif [are; album li j;ib l-isem ta’ Amo li fih bosta kanzunetti tieg[u li, minkejja li mhux kollha ri/enti, qatt ma kienu [ar;u qabel. Il-programm jitkellem dwar il-karriera u l-[ajja privata tieg[u. Jikkummentaw bosta kollegi u [bieb tieg[u.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
26 TV#Radju
06>00
101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)
07>55 08>00 08>05 09>00 09>05
Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 13>00 15>00 15>05
Mu]ika bla Kumment Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 TV Hemm 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - ONE Breakfast (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Kummentarju, 07:30 Mill:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 u 09:45 One News) 10:00 - Kartolina (jinkludi 10:30 F’{ames Minuti) 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:30 Drive Time 15:45 - ONE News 16:30 - Tomatate 17:00 - Kummentarju 17:05 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 - Dirett Ewropa 18:45 Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:15 - Sport Action 20:45 - Pajji] li Jixraq lil Uliedna 21:45 - ONE News 22:00 - Kummentarju 22:05 Bla Kantunieri 23:00 - Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 - Serali. RTK - 103 FM 06:30 Espresso 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News, 09:00 RTK qosor) 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:12 - Afternoon Favourites (jinkludi 13:00 RTK Qosor) 13:30 - Kaskata Kulturali 14:00 - BBC News 14:30 Intietef 15:00 - RTK Qosor
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella
15:25 - Kaskata Kulturali 15:30 - Rapport Finanzjarju 15:40 Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Il-Qanpiena l-O[ra 18:00 - RTK Qosor 18:05 Sports Desk 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - Rakkont 19:40 {sibijiet mal-Melodija 20:50 Kaskata Kulturali 21:00 Kelma ta’ Wens 22:00 - IlQaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 23:00 - Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Testment 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali 13:30 - University Matters 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - Cinescena 20:00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Il-Verità Te[liskom 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Italia Leggendaria 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Irrid inwassallek Messa;; 22:00 Qum u Imxi 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Let’s Go 22:00 - Golden Mix 01:00 - L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.
Un amore senza tempo (Evening) - La 5, 21>10
Vanessa Redgrave u Natasha Richardson (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku tal-2007 b’re;ija ta’ Lajos Koltal li hu koproduzzjoni :ermani]a u Amerikana. Mara anzjana li waslet biex tmut, waqt li jkun hemm i]-]ew; uliedha bniet madwar is-sodda tag[hom, tidde/iedi li tg[idhom sigriet li kien ilu jtaqqalha s-snin. Fost l-atturi nsibu wkoll lil Claire Danes. Il-film hu twil sag[tejn neqsin tliet minuti. TVM 07:00 - TVAM 09:00 TVHemm (r) 10:20 - Invisible World ep.3 11:25 - The Great Romances 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-ewwel 18:25 - Teleshopping 18:40 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 - }afira ep. 23 21:45 - Malta u lil hinn minnha (r) 23:15 - A[barijiet 23:30 Gadgets (r) 24:00 - TVPM (r). TVM 2 07:00 - A[barijiet 09:00 TVAM (r) 11:00 - Starboard 11:30 - Lenti 12:15 - .EU 12:45 - Great Romances 13:15 Pjaneta Dinosawri 14:05 Sa[[tek l-ewwel 14:15 - Lenti 15:00 - Starboard 15:30 - Great Romances 16:00 - How earth made us 16:50 - G[awdex Illum 17:20 - Waqtiet 17:25 - Dissett 18.30 - Madwarna 19:00 Starboard 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 How earth made us 20:30 A[barijiet bl-Ingli] 20:35 Waqtiet 20:45 - Dinjiet Invi]ibbli 21:35 - Gadgets 22:05 - Wirt, Arti u Kultura 22:35 - Starboard 23:05 - Kontrattakk. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 - Kalamita (ikompli) 16:20 - Teleshopping 17:00 Flimkien ma’ Nancy 17:30 ONE News 17:40 - Bodies ‘n Motion 18:25 – Better Living 19:30 - ONE News 20:15 - IrRangers 20:30 - Liquorish 23:15 - ONE News. Smash 08:00 - Er;a’ Lura
09:00 -
{abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 22:00 - News. Raiuno 06:45 - Unomattina (jinkludi 07:00, 08:00, 09:00 u 11:00 - Tg 1) 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 - Verdetto finale 15:15 - Tom Sawyer. Film 2010 16:50 - Rai Parlamento 17:00 Tg 1 17:15 - Il ritmo dell’amore. Film 2011 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:30 - Affari tuoi 21:10 - Barabba (fiction) 23:10 Porta a Porta 00:45 - Tg1 Notte 01:20 - Sottovoce. Raidue 06:40 - Cartoons 08:15 - Sabrina, vita da strega (TF) 08.35 - Le sorelle Mcleod (TF) 09:15 - Selz 09:30 - Sorgente di vita 10:00 Tg 2 insieme 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Detto Fatto 16:05 - Tutti pazzi per amore (fiction) 17:00 - Army Wives (TF) 17:50 - Tg 2 sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - Emozioni speciale — Renato Zero 23:25 - Tg 2 notizie 24:00 - Made in Sud 01:00 Tg2 Parlamento 01:10 Protestantesimo 01:20 Flashpoint (TF) 02:00 - Il principe della porta accanto. Film 2007. Raitre 07:30 - Miniritratti 08:30 - Io ti salverò. Film ’45 10:20 - La storia siamo noi 11:15 - L’Ispettore Derrick (TF) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap)
14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr leonardo 15:05 - La Casa nella Prateria (TF) 15:55 Cose dell’altro Geo 17:40 - Geo & Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:10 Stanlio e Ollio - Comiche 20:35 Un posto al sole 21:05 - One Life. Film 2011 22:45 - Tg 3 23:05 - Tg regione 23:10 Passione. Film 2010 00:40 Fuori orario. Cose (mai) viste 00:50 - Lifeline. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 - Una famiglia in prestito. Film 2006 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 Maria Montessori (fiction) 16:20 - Due imbroglioni e… mezzo! (fiction) 18:50 - The Money Drop (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Zelig Circus 23:40 - Baciati dall’amore (fiction) 01:20 - Tg 5 notte Rete 4 07:40 - Letto a tre piazze. Film ’60 10:10 - Carabinieri 5 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 Hamburg distretto 21 (TF) 15:50 - Magnitudo 10.5 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Walker Texas Ranger (TF) 21:10 - Gran Torino. Film 2008 23:50 - Fuga da Alcatraz. Film ’79 02:00 - Tg 4. Italia 1 06:15 - Champs 22
07:00 Piccolo grande eroe. Film 2006 08:35 - Il principe d’Egitto. Film ’99 10:35 - La leggenda degli animali magici. Film 2008 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport mediaset 13:40 - Cartoons 14:10 - Karate Kid 4. Film ’94 16:20 Due fratelli. Film 2004 18:30 Studio aperto 19:20 - CSI NY: scena del crimine (TF) 21:10 Arrow (TF) 23:00 - Nikita (TF) 00:50 - Undercovers (TF) 01:40 Undici.
IN-NAZZJON It-Tnejn,1 ta’ April, 2013
TV#Radju 27 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Madagascar (r) 10:00 - Sfera 12:00 - News 12:125 - Today News 12:30 - IlMadonna ta/-?oqqa 13:00 Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Niltaqg[u 18:15 - News 18:30 - (ikompli) Niltaqg[u 19:45 - F. News 20:15 - Duggan 21:00 - Bejnietna 23:00 - News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – 60 min. of Classical Music (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Rock Around the Click 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 14:00 - Gossip Girl (TF) 14:45 The OC (TF) 15:30 - Eastwick (TF) 16:20 - Summer Dreams (TF) 17:10 - Sonny tra le stelle (sitcom) 18:00 - Friends (sitcom) 18:25 - Extreme Makeover Home Edition 20:25 - Gossip Girl (TF) 21:10 – Un amore senza tempo. Film 2007 23:20 - Sposerò Simon Le Bon. Film ’86 01:20 Friends (sitcom). BBC Entertainment 07:15 - 3rd & Bird 07:25 Fimbles 07:45 - Boogie Beebies 08:00 - Tellytales 08:10 - Me Too! 08:25 - The Old Guys 08:55 - Lead Balloon 09:25 The Weakest Link 10:10 EastEnders 10:40 - Doctors 11:10 - Casualty 12:00 -
Himalaya with Michael Palin 12:50 - The Old Guys 13:20 Lead Balloon 13:50 - The Weakest Link 14:35 EastEnders 15:05 - Doctors 15:35 - Casualty 16:25 - The Black Adder 16:55 - Blackadder II 17:30 - Blackadder the Third 18:00 - EastEnders 18:30 Doctors 19:00 - Blackadder the Third 19:30 - Blackadder Goes Forth 20:00 - My Family 20:30 - Only Fools and Horses... 21:00 - Waking the Dead 21:50 - Ideal 22:20 - Rock and Chips 23:20 The Fixer.
. TCM 07:20 - Abbott and Costello in Hollywood (U) 08:45 - The Cabin in the Cotton (U) 10:10 Ride the High Country (PG) 11:45 - Some Came Running (A)
14:00 - The Glass Bottom Boat (U) 15:50 - Raintree County (A) 18:35 - The Dirty Dozen (15) 21:00 - Hit Man (X) 22:35 Death in Venice. MGM Movies 07:15 - Shadows and Fog (15) 08:40 - Lights! Action! Music! 09:40 - Masquerade (U) 11:20 The Wilby Conspiracy (AA) 13:05 - Follow That Dream (U) 14:50 - Timestalkers (PG) 16:25 - Stagecoach (U) 18:00 - The Calendar Girl Murders (15) 19:35 - Zelig (PG) 20:55 - Big Screen Legends 21:00 - Track of Thunder (U) 22:25 - MGM’s Big Screen 22:40 - Firestarter (15). GO Stars 08:00 - Alice in Wonderland 09:45 - Andrew Lloyd Webber:
Joseph & the Technicolor Dreamcoast 11:05 - Monk 12:35 - The Tale of Despereaux 14:05 - The Proposal 15:55 Confessions of a Shopaholic 17:35 - Moneyball 19:45 - Two and a Half Men 20:10 - Any Human Heart 21:00 - Extemely Louse & Incredibly Close 23:05 - Falcon. Iris 15:25 - Tutta colpo del paradiso. Film ’85 17:35 - Oggi a me... domani a te. Film ’68 19:20 - ATeam (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:00 - Incontrerai l’uomo dei tuoi sogni. Film 2010 22:50 Instinct - Istinto primordiale. Film ’99 01:05 - In nome del popolo italiano. Film ’71. Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 08:55 Agatha Christie’s Poirot 09:55 Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:55 Downpour 14:00 - Jane Doe: The Harder They Fall 15:41 - As the Light Leaks in 15:50 - Kojak 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Poirot 23:00 - Parole D’Amore 23:05 - ER. Discovery Channel 06:50 - Oddities: Pickled Pig 07:15 - Oddities: The Chair 07:40 - The Gadget Show: World Tour 08:05 - How Tech Works 08:30 - Scrapheap Challenge: Super Surfboards 09:25 Science of the Movies: Zombies! Science of the Undead 10:15 Building the Future: 21st Century Shelter 11:05 - Through
the Wormhole with Morgan Freeman: Are We Alone? 12:00
- Weird or What? 12:50 Wallace and Gromit’s World of Invention: Better Safe Than Sorry 13:20 - The Gadget Show: World Tour 13:45 - How Tech Works 14:10 - Tech Toys 360: Ducati Panigale 1199 Pal-v One Flying Car 14:35 - Tech Toys 360: Porsche 911 Carrera and Williamswarn Personal Brewery 15:00 - Smash Lab: Crash Absorbing Concrete 15:55 Science of the Movies: The Explosive Science of ‘24’ 16:45 - The Kustomizer 17:35 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Beyond the Darkness 18:30 - X-Machines: Blade, Mammoth, Slashbuster 19:20 - Engineering Thrills 20:10 - The Gadget Show: World Tour 20:35 - How Tech Works 21:00 - X-Machines: Blade, Mammoth, Slashbuster 21:50 Stuck with Hackett: Desert Diner 22:15 - Stuck with Hackett: Leaving on a Jet Train 22:40 The Gadget Show: World Tour 23:05 - How Tech Works 23:30 - Wallace and Gromit’s World of Invention: Better Safe Than Sorry. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Alcatraz 12 :15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Fringe 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 - Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 - Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 Boardwalk Empire 23:20 - Game of Thrones 00:25 - VEEP 00:50 - 30 Rock 01:15 - Dallas. Biography Channel 07:00 - Channel Close. The Real Housewives of Miami: 10:00 - A Tale of Two Miamis 11:00 Text, Lies and Your Smile is Fake 12:00 - A Mynt Meltdown 13:00 - She Beat Me to the Tweet 14:00 - Eager Beaver 15:00 - Sexting Candles 16:00 A Tale of Two Miamis 17:00 Text, Lies and Your Smile is Fake 18:00 - A Mynt Meltdown 19:00 - She Beat Me to the Tweet 20:00 - Eager Beaver 21:00 - Sexting Candles 22:00 Bras and Brawls. 23:00 - The Real Housewives of New Jersey: Teresa’s Got a Gun.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - See The Sea 08:05 - Lots & Lots 08:20 Bob the Builder 08:30 - Fireman Sam 08:40 Thomas and Friends 08:55 - Baby Antonio’s Circus 09:00 - Rubbadubbers 09:10 - Pingu 09:15 - Tiny Planets 09:20 - Pingu 09:25 - Tiny Planets 09:30 - Monkey See Monkey Do 09:40 Barney and Friends 10:10 - Fluffy Gardens 10:25 - The Mighty Jungle 10:40 - Mio Mao 10:50 Jarmies 11:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 11:30 - Kipper 11:50 - Gazoon 12:00 Wobblyland 12:05 - Igloo-Gloo 12:20 Benjamin’s Farm 12:25 - My Animal Friends 12:40 - See The Sea 12:45 - Lots & Lots 13:00 Fluffy Gardens 13:15 - The Mighty Jungle 13:30 Angelina Ballerina 13:45 - Monkey See Monkey Do 13:55 - Barney and Friends 14:25 - Pingu 14:30 - Tiny Planets 14:35 - Pingu 14:40 - Tiny Planets 14:45 - Igloo-Gloo 15:00 - Bob the Builder 15:10 - Fireman Sam 15:20 - Thomas and Friends 15:35 - Tork 15:45 - Dougie in Disguise 15:55 - Slim Pig 16:05 - Jarmies 16:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 16:45 Benjamin’s Farm 16:55 - My Animal Friends 17:10 - See The Sea 17:15 - Lots & Lots 17:30 Monkey See Monkey Do 17:40 - Barney and Friends 18:10 - Wobblyland 18:15 - Dougie in
Disguise 18:25 - Slim Pig 18:35 - Connie the Cow 18:45 - Angelina Ballerina 19:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 19:25 - Jarmies 19:40 - Pingu 19:45 - Tiny Planets 19:50 - Pingu 19:55 - Tiny Planets 20:00 - Bob the Builder 20:10 - Fireman Sam 20:20 - Thomas and Friends 20:35 - Dougie in Disguise 20:45 - Slim Pig 20:55 - Connie the Cow 21:05 - Tork 21:15 Benjamin’s Farm 21:20 - My Animal Friends 21:35 - See The Sea 21:40 - Wobblyland 21:45 Wobblyland 21:50 - Barney and Friends 22:15 Monkey See Monkey Do 22:25 - Kipper. Disney Channel 08:10 - Good Luck Charlie 08:35 - Austin and Ally 09:25 - Shake It Up 10:15 - Cinderella II: Dreams Come True (U) 11:30 - Wizards of Waverly Place 12:20 - Jessie 12:45 - ANT Farm 13:35 - Austin and Ally 14:25 - Good Luck Charlie 14:50 - Jessie 15:15 - Shake It Up 15:40 - ANT Farm 16:00 - Cinderella II: Dreams Come True (U) 17:20 - Wizards of Waverly Place 18:10 - Hannah Montana 19:00 - Jessie 19:25 - Wizards of Waverly Place 20:15 - Phil of the Future 20:40 - Hannah Montana 21:05 - Jonas 21:30 - Sonny with a Chance 21:55 - Wizards of Waverly Place.
07>00 09>00 10>00 12>00 14>00 14.05
NET News Telebejg[ Strada Rjali .NET NET News Jekk Jog[;obkom
15>25 15>40 16>35 17.00
Telebejg[ NEToons Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19>30 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
Bozza tal-Mija Lift NET News Ma Tinbidel Qatt NET News Newsroom L-Istorja tal-Futbol Malti NET News
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
(b’waqfa g[al NET News fis-18>00)
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - World Men’s
Championship Curling 10:45 China Open Snooker 11:45 UCI World Tour Cycling 12:45 - NextGen Series Football 13:45 - NextGen Series Football 14:45 - UCI World Tour Cycling 15:30 - UCI World Tour Cycling: Tour of the Basque Country: Stage 1 (live) 17:30 - NextGen Series Football: F. (live) 20:00 Eurogoals 20:45 - WATTS 21:00 - This Week on World Wrestling Entertainment 21:30 - Pro Wrestling 22:30 Eurosport Top Ten 23:00 World Men’s Championship Curling: Round Robin: Sweden v Czech Republic (live). Eurosport 2 07:00 - The Boat Race
08:00 UCI World Tour Cycling 09:00 - AEGON Future Cup Football: SF (live) 11:15 - Eurosport Top Ten 11:30 - AEGON Future Cup Football: SemiFinals (live) 12:45 - Euro Hockey League: Last 16: (live) 14:00 - China Open Snooker 15:00 - AEGON Future Cup Football: SF (live) 16:15 Euro Hockey League 17:00 China Open Snooker 18:00 UCI World Tour Cycling 19:00 - World Team Championship Table Tennis 20:00 - Breaking Weapon Freestyle. GO Sports 1 07:00 - Ligue 1: Rd 30: ESTAC Troyes v AS St-Etienne 09:00 ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: F. 12:00 - Barclays PL: Wk 33: Arsenal v Reading 14:00 - Serie A: Rd 30: Lazio v Catania 16:00 - Aviva Premiership: Rd 19: London Irish v Sale Sharks 18:00 Barclays PL: Wk 33: Southampton v Chelsea 20:00 ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Highlights. Barclays PL: Wk 33: 21:00 - Fulham v QPR (live) 23:00 - PL Reviewl. 00:00 - Ligue 1: Rd 30: Stade Brestois 29 v LOSC Lille 02:00 - PGA European Tour: Trophee Hassan II: Day 4.
GO Sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 09:30 - PGA European Tour: Trophee Hassan II: Day 4 13:30 - Trans World Sport 14:30 - Barclays PL: Wk 33: Everton v Stoke C. 16:30 Serie A: Rd 30: Palermo v Roma 18:30 - Ligue 1: Rd 30: Highlights 19:30 - Barclays PL: Wk 33: PL Review 20:30 ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Last 16. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 11:30 - PGA European Tour: Trophee Hassan II: Day 4 15:30 - Trans World Sport 16:30 - Barclays PL: Wk 33: Everton v Stoke C. 18:30 Serie A: Rd 30: Palermo v Roma 20:30 - Ligue 1: Rd 30: Highlights 21:30 - Barclays PL: Wk 33: PL Review 22:30 ATP Masters 1000: Sony Open, Miami: Last 16. Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga (r) 09:55 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 - FA Cup (r) 13:55 Bundesliga (r) 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 Bundesliga: Highlights 20:05 Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 - Bundesliga (r), Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga (r) 14:00 -
Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 Bundesliga (r) 18:55 America's Cup: World Series (r) 21:00 - Bundesliga: Highlights (r) 22:05 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r). Malta Stars 08:00 - BOV PL (r) 10:15 Melita GFA 1st Div. (r) 12:00 Malta Handball Association (r) 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - MFA Futsal League (r) 17:45 - Melita GFA 1st Div. (r) 19:35 - Malta Handball Association (r) 21:00 - BOV PL 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r),
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
28 Passatemp
Tisliba
Mimdudin> 5. Wa[da prezzju]a ma
tfurx u lanqas tinten (5) 6. Werriet (5) 7. Minn tag[na [afna (5) 10. Speranza qabel l-a[[ar ta’ Frar? Tieklu! (5) 11. G[andu b]onn tabib (5) 12. Skappa minn ta[t idejn l-g[edewwa (5) 14. L-u;ig[ tat-tfal flg[ajnejn? (5) 16. T[allihx mag[luq (5) 17. Ma ji;ux malajr (5) 18. Ejja i]jed ’l hawn (5)
Weqfin> 1. Hekk ;ralha l-werqa, tbielet (6) 2. Siefer bil-vapur (6) 3. Titilg[u skaluna skaluna (6) 4. Mhux wieqaf (6) 8. In-Nil, pere]empju (5) 9. Din taf taqbad anke ma’ Abram fil-ba[ar (5) 12. Jekk tiekol [afna jg[idulek qisek wie[ed! (6) 13. Pul/inell (6) 14. Remissa g[all-[a]na tal;wie] (6) 15. Nag[fsu l-gass talkarozza? (6)
Nilag[bu bin-numri Imla l-kaxxi vojta tar-ringieli u kolonni bin-numri (1, 2, 5, 6, 8) u s-sinjali tal-aritmetika (+, -, x, ˜) li jidhru fl-ewwel ringiela. Kull numru u sinjal g[andu jidher darba wa[da biss f’kull ringiela u kolonna biex ikollok ri]ultat it-total li jidher fl-a[[ar ta’ kull linja.
Soluzzjoni tal-{amis
Mimdudin> 5. Pagan; 6. Tibna; 7. Ordna; 10. Aptit; 11. Tfief; 12. Salmi; 14. Iddum; 16. Stiva; 17. Pagun; 18. Denbu. Weqfin> 1. Spon]a; 2. Ingrat; 3. Stinat; 4. Waqqaf; 8. Ftila; 9. :ibda; 12. Skappa; 13. Istint; 14. Invada; 15. Midjun.
G[at-tfal
Il-pirata
4 – 1 – 2 – 3.
L-ordni kronolo;ika
Fa/li: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Soluzzjonijiet
Fuq spalltu g[andu pappagall.
Sudoku
Nilag[bu bin-numri
Sib l-ordni kronolo;ika
X’g[andu fuq spallejh dan il-pirata? Jekk trid taf, bil-lapes ibda mit-tikka ta’ [dejn in-Nru. 1 u mur fuq in-numri l-o[ra wara xulxin sakemm tasal fuq in-Nru. 59.
Din l-istampa kienet fotografata erba’ darbiet waqt ir-riproduzzjoni tag[ha. Kif se tqieg[ed wara xulxin l-erba’ ritratti flordni li ttie[du mill-fotografu?
Sudoku
Il-Pirata
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Klassifikati 29 PROPJETA’ G{ALL-BEJG{
Il-Mosta
DIRETT ming[and is-sid, blokka ;dida ta’ tliet appartamenti, 210sqm u penthouse bi tliet kmamar tas-sodda, ensuite, gallarija kbira u washroom area, bil-lift a//essibbli mill-garaxx. Prezz €155,000. ?emplu 99431195.
Marsaxlokk
APPARTAMENT u penthouses bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja, lesti minn kollox bi tliet ikmamar tassodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina kbira u terrazzin 14-il pied bi 11-il pied. Kollox tal-aqwa kwalità,
servuti bil-lift sal-garaxx. Prezz €112,000 (Lm48,000). Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000(Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.
Marsaxlokk
TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’ kwalità tajba, kemm tid[ol fih, tliet ikmamar tas-sodda, ]ewgt kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom, e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tnifdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.
G{ALL-KIRI
Qajjenza#Bir]ebbu;a
APPARTAMENT ground floor, furnished bi 2 tassodda, salott, k/ina, kamra tal-banju u bil-bit[a. ?emplu 99455207 jew 77455207.
AVVI}I
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa talkonkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-
qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu
99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separat. ?emplu 99800607.
Kamra tal-Pranzu
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u welsh dresser. €1,350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
Purtieri
PAR purtieri kbar (148ins x 98ins), jistg[u jsiru ]ew; pari, stil klassiku bid-drapp tas-sunblock. Kulur gold, a[mar u a[dar. Prezz €40. ?emplu 21242180.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
30 Fil-Lenti
Insiru nafu a˙jar lil...
Mario Micallef Mario Micallef.
Data tat-twelid
28 ta’ Ottubru, 1947.
Lokalità fejn toqg[od
G[alkemm jien mill-Belt, noqg[od Birkirkara.
X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu
Jien attur, direttur, produttur u pre]entatur. Mil-lum fuq NET Television se tibda tintwera s-sensiela Ma Tinbidel Qatt li fiha se nkun qed ninterpreta wa[da mill-partijiet ewlenin, dik ta’ Victor Evans.
X’tag[mel aktar fil-[ajja^
G[alkemm jien illum pensjonant, xorta impenjat [afna b[ala attur, kemm fit-teatru, kif ukoll fuq it-televi]joni.
G[andek xi delizzji^
Apparti t-teatru u t-televi]joni, in[obb insegwi l-futbol, u nara t-televi]joni.
L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa
Kienu bosta l-okka]jonijiet li tawni sodisfazzjon. Fosthom insemmi diversi produzzjonijiet teatrali u televi]ivi. Imma kieku kelli nag[]el l-aktar ]ew; okka]jonijiet, insemmi meta kelli ]-]ew; ulied, u meta ng[atajt il-Mertu g[all-Qadi tar-Repubblika (MQR).
Xi [a;a li ddejqek
Peress li jien bniedem perfezzjonist, hemm
diversi affarijiet li jdejquni. Imma bla dubju, l-aktar [a;a li ddejjaqni hija l-ipokrezija.
Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna Kelli bosta esperjenzi po]ittivi, pere]empju meta jkolli xi produzzjoni teatrali u tara n-nies jo[or;u sodisfatti mit-teatru, g[ax tkun g[o;bithom dik il-produzzjoni. Esperjenza negattiva u ma ninsieha qatt, kienet meta kelli t-tifla l-isptar, tilg[abha mal-mewt.
Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u l-i]vanta;;i^
Peress li pajji]na huwa ]g[ir, g[andna l-limitazzjonijiet tag[na f’kollox. F’pajji] kbir, forsi jkollok aktar opportunitajiet fejn tkun tista’ ti]viluppa aktar it-talenti tieg[ek. Imma, bla tlaqliq ng[id, li Malta ma nibdilha mal-ebda pajji] ie[or.
Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf -a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju jew l-internet, u g[aliex^ Jiena wie[ed li nsegwi kuljum l-a[barijiet, kemm lokali, kif ukoll barranin. Insegwi kemm il-gazzetti, mit-televi]joni, mir-radju u anki mill-internet.
Ritratt: Gino Galea
Isem u kunjom
G[alik xi jfissru dawn^: • l-im[abba – Nemmen li
•
• •
•
•
IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Fil-Palazz il-Belt fit-13 ta’ Di/embru 2010 meta l-President :or; Abela tani l-Mertu tal-Qadi tar-Repubblika. Hu unur kbir g[alija u ng[o]]u ferm
l-im[abba hija mezz importanti [afna fil[ajja tal-bniedem. Ming[ajr im[abba, il-bniedem qatt ma jista’ jg[ix kultent. il-[biberija – Meta jkollok [biberija sin/iera ma’ xi [add, g[o]]ha daqs l-akbar te]or. il-libertà – Dritt sagrosant tal-bniedem. ir-reli;jon – Nemmen li ming[ajr Alla f’[ajtek, kull ;urnata li tg[ix, hija mo[lija. is-safar – In[obbu [afna. Spe/jalment fis-sajf. Nammetti li sirt ma ng[addix ming[ajru. il-mewt – G[alkemm il-mewt tbe]]a’ lil kul[add, fl-opinjoni tieg[i, jekk bniedem jemmen f’Alla, iqis il-mewt b[ala passa;; g[al [ajja a[jar.
Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
Konsumatur 31
Xiri ta’ o;;etti b’garanzija kummer/jali B[ala konsumaturi l-li;i tipprote;ina kull meta nixtru o;;ett jekk dan ma jkunx konformi mal-kuntratt tax-xiri. Meta ji;rilna hekk il-li;i talkonsumatur tag[tina d-dritt li nitolbu rimedju bla [las. Diversi rimedji
Ir-rimedji legali jinkludu tiswija jew bdil, jew inkella parti mill-flus jew il-flus kollha lura. Din il-protezzjoni legali u rimedji japplikaw g[al kull tip ta’ o;;ett li a[na lkonsumaturi nistg[u ni;u b]onn nixtru. I]-]mien li matulu l-li;i tipprovdina b’din il-protezzjoni huwa ta’ sentejn mid-data talkunsinna tal-o;;etti mixtrija. Minbarra din il-protezzjoni legali, meta nixtru /erti tipi ta’ prodotti nistg[u ukoll ning[ataw garanzija kummer/jali. Ba]ikament din it-tip ta’ garanzija tfisser li f’ka] ta’ difett, il-kumpanija jew persuna li qed tag[ti l-garanzija lesta tipprovdi soluzzjoni bla [las. Fil-fatt, il-funzjoni talgaranzija kummer/jali hi li tipprovdi soluzzjonijiet u benefi//ji aktar milli joffru lli;ijijet tal-konsumatur. Il-garanziji kummer/jali jing[ataw b’mod volontarju mill-bejjieg[a, i]da la darba jing[ataw jorbtu legalment u t-termini u kundizzonijiet miktuba fid-dokument tal-garanzija jridu ji;u osservati. Mhuwiex minnu li la l-li;i tal-konsumatur toffri protezzjoni ta’ sentejn, mela lgaranzija kummer/jali ma tistax ting[ata g[al perjodu ta’ ]mien inqas minn sentejn. Ittul g[al kemm ting[ata garanzija kummer/jali hu
minn Odette Vella odette.vella@mccaa.org
Garanzija kummer/jali g[andha tag[ti aktar benefi//ji lill-konsumatur milli tipprovdi l-li;i. Meta dan ma jkunx il-ka], il-garanzija kummer/jali m’g[andha qatt tipprova tnaqqas b’xi mod id-drittijijet legali tal-konsumatur
de/i] minn min qed jag[ti lgaranzija u dan jista’ jvarja minn ftit xhur g[al numru ta’ snin. F’ka] li tkun inqas minn sentejn
Jekk però l-perijodu talgaranzija kummer/jali jkun inqas minn sentejn, la darba lgaranzija kummer/jali tispi//a, il-protezzjoni tal-li;i xorta wa[da tkompli sakemm jiskadu s-sentejn. Minkejja li l-garanzija kummer/jali ting[ata fuq ba]i volontarja, il-li;i tal-konsumatur timponi numru ta’ kundizzjonijiet kif dawn ilgaranziji g[andhom jing[ataw. L-ewwel nett garanzija kummer/jali g[andha ting[ata bil-miktub u t-termini u kun-
Mhuwiex minnu li la l-li;i tal-konsumatur toffri protezzjoni ta’ sentejn, mela l-garanzija kummer/jali ma tistax ting[ata g[al perijodu ta’ ]mien inqas minn sentejn
dizzjonijiet marbuta mag[ha g[andhom ikunu miktuba b’mod sempli/i u li jinfthiemu. L-Att dwar l-Affarijiet talKonsumatur jistipula li dawn il-kundizzjonijiet g[andhom ikunu miktuba bil-Malti jew bl-Ingli] u g[andhom jinkludu: • L-isem u l-indirizz ta’ min qed jag[ti l-garanzija. Dan jista’ ma jkunx l-istess bejjieg[ ming[and min xtrajna l-o;;ett; • It-tul tal-garanzija kummer/jali; • Deskrizzjoni tal-o;;etti u servizzi koperti mill-garanzija kummer/jali. Sakemm ma jkunx spe/ifikat mod ie[or fid-dokument tal-garanzija, g[andu jkun meqjus li lgaranzija tkopri kull difett li jista’ jirri]ulta fil-prodott matul il-perijodu tal-garanzija; • Kif il-konsumaturi jitolbu rimedju permezz tal-garanzija; • Jekk il-garanzija tistax ti;i trasferita fuq persuni o[ra. Sakemm ma jkunx hemm
miktub li ma tistax, il-garanzija kummer/jali tista’ ti;i trasferita fuq persuni o[ra; • X’rimedji toffri l-garanzija kummer/jali. Kundizzjonijiet o[ra
Barra minn hekk, min qed jag[ti l-garanzija ma jistax jitlob [las g[at-trasport talo;;etti biex jissewwew ta[t il-garanzija. Il-garanti jista’ jitlob dan il-[las biss jekk fiddokument tal-garanzija ini]]el li hemm dan it-tip ta’ [las. Il-li;i tg[id ukoll li garanzija g[andha ti;i esti]a b’mod awtomatiku g[al perijodu ta’ ]mien sakemm l-o;;ett ikun qed jissewwa ta[t il-garanzija jew sakemm l-o;;ett ikun g[and il-bejjieg[ bi skop li tinstab soluzzjoni g[al problema li jkollu l-o;;ett. B[ala konsumaturi g[andna numru ta’ responsabbiltajiet meta ning[ataw garanzija kummer/jali. G[andna lobbligu li nosservaw il-kundizzjonijiet marbuta malgaranzija. E]empju, jekk fost il-kundizzjonijiet tal-garanzija
hemm li l-o;;ett mixtri kull tant ]mien g[andu jing[ata service, jekk dan ma jsirx u lo;;ett ma jibqax ja[dem tajjeb min[abba f’hekk, nistg[u nitilfu d-dritt g[al rimedju bla [las. G[andna wkoll ir-responsabbiltà li n]ommu d-dokument tal-garanzija u l-prova tax-xiri g[aliex dawn ni;u b]onnhom f’ka] li tinqala’ problema. Garanzija kummer/jali g[andha tag[ti aktar benefi//ji lill-konsumatur milli tipprovdi l-li;i. Meta dan ma jkunx ilka], il-garanzija kummer/jali m’g[andha qatt tipprova tnaqqas b’xi mod id-drittijijet legali tal-konsumatur. Dan spe/jalment meta t-tul tal-garanzija kummer/jali jkun ta’ perijodu ta’ ]mien inqas minn sentejn.
L-iskop ta’ dan l-artiklu hu biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400. Odette Vella hiSenior Information Officer fl-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur, Awtorita’ ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur
It-Tnejn, 1 ta’ April, 2013
32 Lokali
Is-sema fuq il-g]ejjer Maltin saret sett tal-films u tal-fotografija meta rat il-parte/ipazzjoni ta’ ]ew; ajruplani Airbus A320 tal-Air Malta jittajru f’formazzjoni fuq siti ewlenin fil-g]ejjer Maltin. Din kienet l-ewwel darba li ajruplani tal-Air Malta taru f’formazzjoni flimkien. I]-]ew; ajruplani tal-Air Malta kienu mtajra mill-Kaptan Mark Micallef Eynaud, Kap Ufficjali tal-Operazzjonijiet tat-Titjir, u l-Kaptan Patrick Calleja, Kap tal-Operazzjonijiet tal-Ajruplani. Din l-inizjattiva kienet organizzata f’konformità mal-impenn il-;did tal-Air Malta li ssir linja tal-ajru ffukata fuq id-destinazzjoni u Ambaxxatur u gwida ta’ dak kollu li l-g]ejjer Maltin jistg[u joffru. Il-materjal ser jintu]a fl-attivitajiet tal-marketing u l-pubbli/ità f’Malta u barra minn Malta. (Ritratt> Air Malta\Kurt Arrigo)
Ba;it tal-UE jikkon/erna l-futur tag[na Fit-13 ta’ Marzu, ilParlament Ewropew adotta rri]oluzzjoni tieg[u dwar ilperijodu finanzjarju li jmiss (2014-2020) g[all-UE. Jekk m’intix familjari malkun/ett tal-qafas finanzjarju pluriennali (QFP), ejja ng[idu li l-QFP hu g[all-ba;it annwali tal-UE dak li l-limitu fix-xahar fuq il-karta tal-kreditu tieg[ek hu g[all-kont fixxahar tieg[ek g[al dik ilkarta. Tal-ewwel jistipula l-limiti annwali fuq l-infiq filwaqt li tal-a[[ar hu dwar il-flus “reali”. Ukoll, i]da din hi vera g[al kwalunkwe ba;it, il-QFP jikkostitwixxi l-prijoritajiet politi/i tal-Ewropa g[al perijodu ta’ seba’ snin. Ir-ri]oluzzjoni talParlament hi r-reazzjoni tieg[u g[all-konklu]jonijiet tal-Kunsill Ewropew tat-8 ta’ Frar 2013 (laqg[a tal-Kapijiet ta’ Stati u Gvernijiet Ewropej). Issa, li nafu lpo]izzjonijiet uffi/jali ta]]ew; istituzzjonijiet tal-UE li jridu jaqblu dwar il-perijodu finanzjarju li jmiss, nistg[u jiffinalizzaw in-negozjati, kwa]i sentejn wara li lKummissjoni Ewropea ppre]entat il-proposta tag[ha g[all-QFP tal-2014-2020.
Ir-rwol tal-Kummissjoni fil;img[at li ;ejjin se jkun li tg[in lill-Kunsill u lillParlament Ewropew jil[qu ftehim. Irridu ni]guraw li lba;its futuri tal-UE jg[inu lin-negozji, ix-xjenzati, l-istudenti u l-NGOs Ewropej. G[alhekk l-enfasi trid tkun fuq il-kelma “sens”, b[al f’sens komun, sens ta’ responsabbiltà u wkoll sens ta’ ur;enza. L-ippuljar tar-ri]orsi talEwropa fi pro;etti xjentifi/i jew biex jitnaqqas il-qg[ad fost i]-]g[a]ag[, pere]empju, dejjem se jkun aktar effi/jenti milli kieku s-27 Stat Membru ja;ixxu g[ar-rashom. Din hi l-funzjoni tal-ba;it tal-UE. L-istess japplika g[all-proposta tal-Kummissjoni g[al “Fa/ilità Nikkollegaw lEwropa”, min[abba li a[na nemmnu li kull Stat Membru g[andu jkollu l-possibbiltà j[abbtu l-bieb tal-;ar tieg[u jekk u meta jiffa//a nuqqas ta’ ener;ija, kemm jekk gass kif ukoll jekk elettriku, mentri li llum dan mhux il-ka]. G[aliex nemmnu li l-infrastruttura ferrovjarja talEwropa ma g[andhiex tibqa’ ge;wi;ija ta’ grids nazzjonali mifrudin, li l-persuni u lo;;etti g[andhom ikunu
jistg[u jivvja;;aw madwar lEwropa kollha ming[ajr ma jkollhom jibdlu l-ferrovija diversi drabi. G[aliex nemmnu li fis-Seklu 21 l-Ewropa g[andha tkun minn ta’ quddiem nett fejn jid[lu servizzi elettroni/i b[all-akkwist-e jew il-fatturazzjoni-e. Nemmen ukoll li kemm ilKunsill kif ukoll il-Parlament jifhmu l-argument talKummissjoni favur ba;it talUE aktar flessibbli. Ba;it i]g[ar tal-UE g[andu jkun flessibbli bi]]ejjed biex jadatta aktar malajr g[a//irkostanzi li jinbidlu. Bl-istess mod, kull min g[andu saqajh mal-art ma jistax ji;;ustifika l-pi] burokratiku enormi impost fuq il-benefi/jarji tal-fondi tal-UE. Staqsi lil kwalunkwe kumpanija privata, li kwalunkwe laboratorju jew student li xi darba kellu jg[addi mil-labirint ta’ regoli bla [tie;a: It-testijiet MENSA, [dejn ir-regoli attwali, jidhru qishom log[ob tal-kindergarten! }gur li l-politi/i eletti tag[na g[andhom id-dmir jie[du [sieb li dawn il-fondi jkunu disponibbli g[al min hu sempli/iment uman, spe/jalment fi ]minijiet ta’ kri]i, kif
media•link COMMUNICATIONS
ipproponiet il-Kummissjoni g[all-perijodu finanzjarju li jmiss. Fuq l-istess linja, irridu ntejbu l-mod kif jing[ataw ilfondi g[ar-ri/erka u dawk ta’ Koe]joni. Illum, l-uni/i kriterji huma tekni/i, (dan ilpro;ett joqg[od f’dan il-programm? Il-formoli mtlew kif suppost?) G[andna dover lejn il-kontribwenti tal-UE li filfutur il-kriterju ewlieni jkun: dan il-pro;ett jag[mel differenza fir-realtà tal-[ajja? Il-qafas finanzjarju pluriennali hu [afna aktar minn sempli/iment tabella li turi x’inhuma l-limiti tal-infiq permessi g[al kull sena u g[al kull politika tal-UE: huwa /ans ta’ darba f’seba’ snin biex lUnjoni Ewropea tiftiehem dwar il-prijoritajiet politi/i g[all-futur, opportunità biex tibg[at sinjal qawwi li/-/ittadini tag[ha u lid-dinja kollha dwar fejn tara lilha nfisha fil;ejjieni. G[al dawn ir-ra;unijiet, ne[tie;u ftehim, i]da fuq kollox ne[tie;u ftehim tajjeb. U x’inhi d-definizzjoni talkelma “tajjeb” f’dan ilkuntest? Sempli/i: il-QFP 2014-2020 irid jiffoka fuq ittkabbir ekonomiku, l-innovazzjoni, l-edukazzjoni, l-infra-
minn Janusz Lewandowski Kummissarju tal-UE g[all-Programmar Finanzjarju u l-Ba;it
struttura filwaqt li jimmodernizza r-regoli li jirregolaw il-ba;it tal-UE billi tinqata’ lburokrazija. Meta kwa]i 30 pajji] li jg[ixu [dejn xulxin fuq porzjon ]g[ir ta’ din il-pjaneta ja;ixxu, ja[dmu u jitkellmu b’vu/i wa[da, kull wie[ed minnhom isir aktar b’sa[[tu. In-negozjati dwar il-qafas finanzjarju 2014-2020 huma proprju dwar dan. G[all-futur tag[na.