2013_04_07 by maltarightnow dotcom

€0.75

Numru 2,157

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Ministru ie[or b’martu ta[dem fil-Ministeru Michelina Refalo fil-customer care tal-Ministeru ta’ G[awdex immexxi minn ]ew;ha F’erba’ ;img[at biss minn meta n[atret amministrazzjoni governattiva ;dida mmexxija mill-Prim Ministru Laburista Joseph Muscat, qeg[din jo[or;u aktar ka]i serji marbutin ma’ dak li jkun qed ise[[ f’istituzzjonijiet tal-istat, b[alma huma l-Ministeri talGvern. Din il-gazzetta g[andha konferma uffi/jali millMinisteru ta’ G[awdex li Michelina Refalo, il-mara talMinistru g[al G[awdex, Anton Refalo, qieg[da tag[mel xog[ol g[allMinisteru mmexxi minn ]ew;ha fil-unit tal-customer care. Dan hu xog[ol fdat millMinistru Anton Refalo u li ng[ata dan l-a[[ar lill-martu fil-Ministeru li hu responsabbli minnu direttament. It-taqsima tal-customer care f’kull Ministeru g[andha rwol importanti u sostenn fil-[idma

Lejn il-[atra ta’ Kap ;did tal-PN Ara pa;ni 5, 7

Negozjanti Russi g[ajnejhom fuq Malta Ara pa;na 8

ta’ kull Ministeru u li ta[dem fil-qrib [afna mal-Ministru kkon/ernat u mas-segretarjat privat tieg[u. G[all-mistoqsija ta’ din il-gazzetta g[aliex in[asset il-[tie;a mill-Ministru Anton Refalo li l-mara tieg[u tag[mel xog[ol ta’ customer care fl-istess Ministeru li hu jmexxi, l-istess kelliem uffi/jali spjega biex “jassigura li l-pubbliku jing[ata servizz effi/jenti u li jirrifletti l-[ti;iet u l-b]onnijiet tal-poplu G[awdxi”. Skont Mario Borg, ilKoordinatur dwar ilKomunikazzjoni fil-Ministeru ta’ G[awdex “ix-xog[ol li kellha qabel is-Sinjura Refalo kien il-[las tal-pagi tal[addiema, u kulma sar kien trasferiment minn Dipartiment g[al ie[or fl-istess Ministeru g[al G[awdex, u li ma kinitx me[tie;a l-approvazzjoni ministerjali.” Skont is-sistema

tal-posta elettronika tal-Gvern, Michelina Refalo tidher li g[adha ta[dem mad-Direttur :enerali responsabbli missalarji tad-Divi]joni talEdukazzjoni. Hu kkonfermat ukoll li lMinistru Anton Refalo ma [assx il-[tie;a li jikkonsulta jew ifittex l-approvazzjoni talUffi//ju tal-Prim Ministru min[abba li mart il-Ministru “ma ng[atat l-ebda impjieg ;did”. Il-Kodi/i g[all-Ministri talKabinett u s-Segretarji Parlamentari jsemmi /ar u tond kif “il-Ministri g[andhom jevitaw li jappuntaw qraba fissegretarjati privati tag[hom.” Il-Kodi/i jitlob li kull Ministru g[andu jippromovi trasparenza dejjem akbar fl-operat talGvern u jsa[[a[ il-fidu/ja tal-poplu fl-integrità tal-Gvern.

g[al pa;na 8

{atriet parti;jani u divi]ivi minn Matthew Bonett - matthew.bonett@media.link.com.mt

Wa[da mill-g[ajtiet tal-Malta Labour Party immexxi minn Joseph Muscat kienet ilmeritokrazija tul il-kampanja elettorali. Erba’ ;img[at wara l-verdett tal-poplu, [afna mill[atriet ewlenin flamministrazzjoni tal-pajji] mog[tija mill-Gvern Laburista huma prova ta’ kollox [lief ta’ meritokrazija. Bosta persuni mag[]ulin taw sehem dirett filkampanja elettorali tal-Partit Laburista. Lista estensiva talpersuni li kkampanjaw pubblikament favur il-Partit Laburisa u Joseph Muscat, u li issa, anqas minn xahar wara lelezzjoni, ing[ataw rwol jew kariga partikulari. I]da erba’ de/i]jonijiet importanti m[arsa bilKostituzzjoni ta’ Malta li [a

Gvern Laburista u li wasslu g[al kontroversja kbira u li kienu milqug[in b’di]approvazzjoni millpubbliku u mill-paritit politi/i huma l-[atra ta’ Franco Debono b[ala Kummissarju tal-Li;ijiet, il-[atra ta’ An;lu Farrugia b[ala Speaker talParlament, it-talba g[arri]enja tal-membri tal-Bord tal-Awtorità tax-Xandir (li ;iet irtirata), u d-de/i]joni li tintalab ir-ri]enja tasSegretarji Permanenti filMinisteri kollha. Dawn idde/i]jonijiet huma kollha marbutin mal-Kostituzzjoni tal-pajji], u g[alhekk huma flinteress ta’ kul[add li jsiru bil-g[aqal u favur il-poplu kollu Malti u G[awdxi. g[al pa;na 6

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista fissret b[ala “proposta indi/enti’ li l-Prim Ministru Joseph Muscat jinnomina lil An;lu Farrugia b[ala Speaker tal-Kamra tar-Rappre]entanti ming[ajr konsultazzjoni ta’ xejn mal-Oppo]izzjoni (Ritratt> Tevor Sollars)

Proposta indi/enti

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni, Lawrence Gonzi, ilbiera[ sejja[ il-mozzjoni tal-Prim Ministru Joseph Muscat, bilproposta biex An;lu Farrugia jin[atar Speaker tal-Parlament, b[ala proposta indi/enti. Lawrence Gonzi kien qieg[ed jitkellem fil-Kamra tar-Rappre]entanti fi//erimonja inawgurali tat-12il Parlament millIndipendenza sal-lum. Lawrence Gonzi fisser li l-Prim Ministru Joseph Muscat, minflok ippropona wie[ed mill-membri eletti tieg[u stess, g[a]el persuna ming[ajr konsultazzjoni, li mhux biss ma ;ietx eletta fil-Parlament, mhux biss ma kkontestatx l-elezzjoni li g[addiet, imma hi persuna li kellha po]izzjoni g[olja [afna fil-Partit Laburista u li ;iet im;ieg[la tirri]enja minn Joseph Muscat innifsu, u li din il-persuna akku]at lil Muscat “b’assassinju politiku” fil-ka] tar-ri]enja. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni semma sensiela ta’ okka]jonijiet fejn fl-a[[ar xahar lOppo]izzjoni Nazzjonalista

kienet kostruttiva, u minflok, il-Gvern g[a]el li ma jikkonsultax u rrombla minn fuq l-Oppo]izzjoni. Il-mozzjoni mressqa millPrim Ministru Muscat biex jin[atar An;lu Farrugia b[ala Speaker kienet approvata wara li lOppo]izzjoni sej[et division, b’39 vot favur g[an-na[a tal-Gvern u 30 vot kontra. Sadattant, fl-okka]joni talftu[ ta’ le;i]latura ;dida flog[la istituzzjoni tal-pajji] – il-Parlament – id-diskors moqri mill-President ta’ Malta, George Abela, miktub mill-Gvern, kien mill-aktar parti;jan b’u]u ta’ slogans tal-kampanja elettorali tal-Partit Laburista u ta’ dak li kien jg[id Joseph Muscat tul il-kampanja elettorali. Il-Partit Nazzjonalista fi stqarrija qal li dan ma jawgurax tajjeb g[all-;ejjieni g[ajr li l-[sieb hu li tkun umiljata lOppo]izzjoni sempli/iment g[ax il-Gvern g[andu ma;;oranza ta’ disa’ si;;ijiet fil-Parlament. Ara wkoll pa;ni 2-5, 48

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

Il-Parlamentari g[andhom jitg[allmu minn xulxin – L-Ar/isqof Pawlu Cremona

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni, Lawrence Gonzi, flimkien mas-Sinjura tieg[u, waqt il-kon/elebrazzjoni tal-quddiesa mill-Ar/isqof Pawlu Cremona, fil-Konkatidral ta’ San :wann

Il-Parlament m’g[andux ikun biss post fejn jitfasslu l-li;ijiet u titwettaq il-politika, i]da g[andu jkun post fejn il-Membri talParlament jitg[allmu minn xulxin, b[al skola ta’ tag[lim g[all-Membri stess. Dan kien ilmessa;; ewlieni tal-Ar/isqof Pawlu Cremona waqt ilkon/elebrazzjoni tal-quddiesa li saret ilbiera[ filg[odu filKonkatidral ta’ San :wann, filpre]enza tal-Membri Parlamentari kollha, qabel dawn [adu l-;urament u attendew g[all-ewwel seduta filParlament. L-Ar/isqof awgura kull su//ess lill-Membri Parlamentari, u weg[edhom ittalb tieg[u biex ikunu kapa/i jmexxu lill-pajji] ’il quddiem. Hu sa[aq li jekk il-Membri Parlamentari ma ja//ettawx li se

jbatu fil-mixja tag[hom biex jag[mlu l-;id, di;à jkunu qed jitfixklu f’[idmithom. Hu [e;;i;hom ikunu umli fil-[idma tag[hom fil-Parlament malpoplu Malti u G[awdxi. LAr/isqof Pawlu Cremona sa[aq ukoll li fil-[idma tag[hom, ilMembri Parlamentari g[andhom i]ommu l-im[abba fil-qofol, g[aliex f’termini politi/i, din tassigura l-;ustizzja. G[all-quddiesa attendew, fost l-o[rajn, il-Prim Ministru Joseph Muscat u s-sinjura tieg[u, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Lawrence Gonzi u s-sinjura tieg[u, kif ukoll id-deputati kollha eletti filParlament. Pre]enti kien hemm ukoll il-Presidenti Emeriti Eddie Fenech Adami u Ugo Mifsud Bonnici, flimkien mal-Ispiker Emeritu Michael Frendo, u lIspiker il-;did, An;lu Farrugia.

“Se n[ares id-drittijiet tal-minoranza” An;lu Farrugia, l-Ispeaker il-;did talKamra tar-Rappre]entanti, fl-ewwel diskors tieg[u wara li [a l-;urament tal[atra, irringrazzja lill-Prim Ministru Joseph Muscat talli nnominah g[al din il-kariga, issekondat mid-Deputat Speaker, u qal li se jara li d-drittijiet talmembri parlamentari kollha jkunu protetti u li se j[ares id-drittijiet talminoranza. Hu ]ied li se jkompli fuq ixxog[ol tajjeb li [alla l-Ispeaker Emeritu, Michael Frendo. An;lu Farrugia qal li l-Parlament irid

– An;lu Farrugia, L-Ispeaker tal-Kamra tar-Rappre]entanti

ikun awtonomu u indipendenti millE]ekuttiv. “Flimkien ilkoll, jekk na[dmu, jo[ro; l-a[jar g[all-poplu billi jkun hemm dibattiti, domandi u skrutinju tal-E]ekuttiv,” stqarr Farrugia. Hu ]ied li l-Parlamenti irid ikun awtonomu u indipendenti millE]ekuttiv. Hu ]ied li j[ares lejn din il-kariga b’]elu u b’[e;;a biex il-Parlament jara li jsir l-a[jar g[all-pajji], fejn ir-regoli je//ellaw. Hu qal li bl-g[ajnuna ta’ kul[add nistg[u naraw li d-demokrazija

parlamentari titwettaq. An;lu Farrugia qal li hu jrid ikun e]empju [aj tal-Presidenza tal-Kamra. Filwaqt li rrefera li [adem [afna filPartit Laburista u dejjem mexa b’korrettezza u dejjem [addan il-valuri tal-Partit, qal li l-kariga tieg[u llum titlob aktar minn dak li g[amel sa issa. Hu stqarr li jekk naqas lil xi [add min-na[a tal-Gvern jew talOppo]izzjoni, jitlob ma[fra u ddikjara li l-po]izzjoni tieg[u hi aktar ’il fuq millpolitika. Hu qal li minn issa ’l quddiem,

bl-esperjenza tieg[u, hu se jkun persuna ferm ’il bog[od minn kull politika parti;jana, u l-lealtà tieg[u hi lejn ilpoplu u lejn il-Kostituzzjoni. An;lu Farrugia [e;;e; g[al Parlament aktar effi/jenti u b’sa[[tu fl-isfond talPresidenza ta’ Malta tal-UE fl-2017. Sadattant, wara tkellem id-Deputat Speaker ?ensu Galea, li stqarr kif hu tajjeb li din il-kariga se jokkupaha membru tal-Oppo]izzjoni, hu se jara li d-drittijiet ta]-]ew; na[at ikunu osservati.

Il-Ba;it jibda ji;i diskuss g[ada ELEZZJONI KAP PARTIT NAZZJONALISTA Il-Kummissjoni Elettorali, ma[tura mill-Kumitat E]ekuttiv biex tmexxi l-elezzjoni ta’ Kap tal-Partit Nazzjonalista, tav]a li g[all-Elezzjoni ta’ Kap tal-Partit ir/eviet in-nomini ta’>

BUGEJA Raymond BUSUTTIL Simon DE MARCO Mario ZAMMIT DIMECH Francis Il-Kummissjoni Elettorali tav]a li l-Elezzjoni ta’ Kap tal-Partit Nazzjonalista se ssir nhar is-Sibt, 4 ta’ Mejju, 2013.

?ensu Galea Chairman tal-Kummissjoni Elettorali

Id-dibattitu dwar il-Ba;it 2013 se jie[u tlett ijiem minflok it-tliet ;img[at tas-soltu. Iddibattitu b’kollox se jie[u 22 sieg[a, b’diskorsi minn kelliema tal-Gvern u o[rajn millOppo]izzjoni. Is-seduta ta’ g[ada mistennija tifta[ b’diskors ta’ Edward Scicluna, il-Ministru talFinanzi. Hu se jitkellem dwar ilpolitika tal-Gvern g[al din issena minflok jaqra l-Ba;it mill;did li tressaq mill-Gvern pre/edenti. Wara, se jkun hemm twe;iba g[al dan id-diskors mill-Kap tal-Oppo]izzjoni, Lawrence Gonzi, segwit mill-Prim Ministru Joseph Muscat. Wara, jittie[ed il-vot, biex imbag[ad il-Ba;it jibda ji;i diskuss fi stadju ta’ Kumitat. L-istadju ta’ Kumitat jibda t-Tlieta filg[odu g[all-[abta tad-9am u jkompli fis-6pm, u l-istess isir l-Erbg[a, bid-deputati ta]-]ew; na[at talKamra tar-Rappre]entanti jitkellmu b’mod ;enerali u mhux ministeru, ministeru, kif kien f’Budgets pre/edenti. LErbg[a filg[axija jittie[du l-voti ne/essarji biex ikun jista’ ji;i approvat il-Ba;it. Hu mifhum li jekk dan il-ftehim ise[[, lOppo]izzjoni tivvota favur ilBa;it imressaq minnha stess fl-

a[[ar ta’ Novembru li g[adda. Is-seduta ta’ g[ada ssegwi //eremonja uffi/jali tal-biera[, li tat bidu g[at-12-il Le;i]latura mill-Indipendenza ’l hawn. F’din i/-/erimonja nqrat ilProklamazzjoni dwar il-ftu[ talParlament mill-Iskrivan talKamra tar-Rappre]entanti, segwita bil-qari tar-ri]ultati talElezzjoni :enerali u talElezzjonijiet Ka]wali. Wara, saret l-elezzjoni g[all-Ispeaker il-;did, An;lu Farrugia, li kien approvat b’39 vot favur u 30 vot kontra, wara li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista talbet division. Wara n[atar id-deputat Nazzjonalista ?ensu Galea b[ala d-Deputat Spiker b’mozzjoni tal-Prim Ministru, li kienet issekondata mill-Kap talOppo]izzjoni. Imbag[ad, ilMembri Parlamentari tal-Gvern u tal-Oppo]izzjoni [adu ;urament jew g[amlu dikjarazzjoni ta’ lealtà. I//erimonja kompliet b’diskors tal-Kap tal-Istat Malti, li fih iddikjara lill-Kamra r-ra;unijiet g[all-ftu[ ta’ din il-le;i]latura. Ftit wara, Ian Borg, l-i]g[ar Deputat Parlamentari fuq inna[a tal-Gvern, g[amel ittwe;iba g[ad-diskors tal-Gvern moqri mill-President George Abela.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

Vot mill-Oppo]izzjoni kontra proposta inde/enti Il-Kap tal-Oppo]izzjoni, Lawrence Gonzi, ilbiera[, fisseduta tal-ftu[ tal-Parlament, irrefera g[all-mozzjoni tal-Prim Ministru Joseph Muscat biex leks Deputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia jin[atar Speaker tal-Kamra tar-Rappre]entati b[ala proposta inde/enti, u g[alhekk l-Oppo]izzjoni ivvutat kontra. Lawrence Gonzi qal li b’din il-proposta tal-Prim Ministru, ilKostituzzjoni kienet qed tkun ikkalpestata, u b’konsegwenza, l-Artiklu 59 tal-Kostituzzjoni sar bla effett, g[aliex minn issa ’l quddiem, kull Gvern se jag[]el Speaker li ma jkunx membru elett tal-Kamra. Artiklu 59 tal-Kostituzzjoni jg[id hekk: l-Ispeaker jista’ ji;i elett jew (a) minn fost persuni li jkunu membri tal-Kamra tad-Deputati, imma li ma jkunux Ministri jew Segretarji Parlamentari, jew (b) minn fost persuni li ma jkunux membri tal-Kamra tad-Deputati u jkunu kkwalifikati g[allelezzjoni b[ala membri tag[ha. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-[sieb tal-Kostituzzjoni hu /ar. L-ewwel preferenza hi li tintg[a]el persuna minn fost dawk eletti fil-Parlament. Dan il-prin/ipju ma jistax jit[addem meta jkun hemm Parlament b’ma;;oranza ta’ si;;u wie[ed u min[abba l-impenji tas-safar; lanqas jg[odd g[al Gvern li jkollu ma;;oranza ta’ tlieta jew [ames si;;ijiet. Imma qal li wie[ed irid jag[mel gabirjola mentali biex jargumenta li l[sieb tal-Kostituzzjoni qieg[ed ji;i rrispettat ukoll meta Gvern b’ma;;oranza ta’ disa’ si;;ijiet jag[]el li jiskarta l-ewwel preferenza li toffri lkostituzzjoni fl-artiklu 59. Lawrence Gonzi qal li dan mhux fl-interess tal-pajji]. Lawrence Gonzi fisser l-

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni lbiera[ stqarr li l-Oppo]izzjoni m’g[andhiex triq o[ra [lief li turi d-di]approvazzjoni qawwija tag[ha g[all-mod inde/enti kif qed isiru l-affarijiet mill-Gvern

o;;ezzjonijiet tal-Oppo]izzjoni. L-ewwel, li l-Gvern ma ikkonsultax mag[ha. Li g[amel hekk, l-Oppo]izzjoni kienet tispjega l-o;;ezzjoni tag[ha, imma kienet tag[]el triq differenti u hu kien jitkellem b’mod differenti. “Inti g[a]ilt li tirrombla fuqna. Issa iffa//ja lkonsegwenzi. Hekk se jkompli ji;ri kull meta d-dinjità talOppo]izzjoni ti;i kkalpestata b[al ma hu qieg[ed ji;ri llum,” qal il-Kap tal-Oppo]izzjoni. Dwar it-tieni ra;uni, Lawrence Gonzi qal, “Ma nistg[ux na//ettaw li l-Oppo]izzjoni tintu]a b[ala strument biex inti tag[mel [bieb ma’ min i;;ilidt mieg[u.” Hu kompla, “L-inqas ma nistg[u na//ettaw li int tag[mel u]u minn fondi pubbli/i u minn po]izzjonijiet kostituzzjonali biex to[ro; l-id tal-[biberija ma’ min lilek qallek li assassinajtu politikament. Jekk trid tirran;a mieg[u, ag[mel li trid, imma tu]ax lilna u tu]ax lill-istituzzjonijiet kostituzzjonali biex til[aq liskop tieg[ek,” qal Lawrence Gonzi. Ra;uni o[ra li ta Lawrence Gonzi kienet li l-

Kostituzzjoni hi /ara fil parametri tag[ha. Lawrence Gonzi qal li lOppo]izzjoni mhix se ssabbat saqajha b[at-tfal i]-]g[ar. Irrispett lejn is-Sedja se jibqa’ jintwera, g[aliex il-persuna kkon/ernata m’g[andhiex tort f’dan ix-xenarju meskin. Imma l-Oppo]izzjoni m’g[andhiex triq o[ra [lief li turi ddi]approvazzjoni qawwija tag[ha g[al dan il-mod inde/enti ta’ kif qed isiru laffarijiet mill-Gvern, u g[alhekk kienet se tivvota kontra lmozzjoni tal-Prim Ministru dwar il-[atra ta’ An;lu Farrugia b’division. Hu fakkar li fl-2008, kontra dak li qal il-Prim Ministru Muscat, hu kien ikkonsulta bilmiktub u g[al darbtejn offra li lIspeaker jintg[a]el minn fost ilmembri eletti fl-Oppo]izzjoni; u mhux talli ikkonsulta, talli offra lill-Oppo]izzjoni ta’ dak i]]mien l-ewwel preferenza kemm fil-bidu tal-le;i]latura kif ukoll f’nofs il-le;i]latura meta irri]enja l-Ispeaker Louis Galea. Lawrence Gonzi qal li lkariga tal-Ispeaker hi po]izzjoni Kostituzzjonali li g[andha

implikazzjonijiet kbar, fosthom fl-e]er/izzju ta’ vot filParlament, li jista’ jsir me[tie; f’/irkustanzi ja[arqu [afna. }gur li kien ikun aktar g[aqli kieku saret konsultazzjoni mieg[u b[ala l-Kap talOppo]izzjoni. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-Oppo]izzjoni kienet se tirrispetta d-de/i]joni anki jekk ma tkunx taqbel mag[ha b’mod radikali. Hu qal li lOppo]izzjoni se tirrispetta lillpersuna u l-pu]izzjoni, u tag[tiha d-dinjità li jist[oqqilha. Hu qal li g[alkemm lOppo]izzjoni kienet se tivvota kontra l-proposta, hu kien se jing[aqad mal-Prim Ministru biex jakkumpanja lill-Ispeaker il-;did fil-Kamra [alli dan jie[u l-;urament tal-[atra. Lawrence Gonzi esprima ddispja/ir tieg[u g[all-mod kif ;ie u qieg[ed ji;i ttrattat, g[allmod kif qeg[din jittie[du /erti de/i]jonijiet, g[all-messa;;i negattivi li dawn id-de/i]jonijiet qeg[din ji]irg[u fl-im[u[ talpoplu f’mument meta pajji]na g[andu b]onn ifittex dak li jg[aqqdu u mhux dak li jifirdu. Hu qal li l-Oppo]izzjoni se

tkun wa[da kostruttiva u se tkun impenjata biex dak li nbena fis-snin li g[addew, jissa[[a[ u jikber, biex ixxog[ol ikompli jin[oloq, biex il-finanzi ta’ pajji]na jibqg[u fis-sod, biex il-kwalità tal-[ajja tal-poplu tibqa’ tajba, u jekk jista’ jkun tkompli titjieb. La;ir tal-Oppo]izzjoni filParlament u barra millParlament se jkun imfassal madwar dak li ;enwinament ta[seb li hu fl-a[jar interess ta’ Malta u tal-poplu, u g[alhekk lesta tikkopera kulfejn tista’ u kulfejn jaqbel lil pajji]na. Hu fakkar li laqa’ l-proposta tal-Prim Ministru meta [mistax ilu g[amel [a;a li sal-lum qatt ma kienet saret mill-Partit Laburista meta kien flOppo]izzjoni, billi g[a]el li jattendi g[a/-/elebrazzjonijiet tal-31 ta’ Marzu, u flimkien mal-President u mal-Prim Ministru attenda g[a//erimonja uffi/jali. Lawrence Gonzi qal li g[amel dan g[ax ried juri li g[all-Oppo]izzjoni din kienet okka]joni biex turi li hi miftu[a g[all-bidliet li j;ibu l-g[aqda. Lawrence Gonzi qal li tlett ijiem wara l-elezzjoni ;enerali, hu qal lill-Prim Ministru biex flinteress nazzjonali, kemm jista’ jkun malajr il-Ba;it 2013 ikun approvat mill-Parlament biex ikun hemm stabbiltà ekonomika, [alli jit[arsu lpostijiet tax-xog[ol u possibbilment jin[olqu o[rajn ;odda. L-Oppo]izzjoni be[siebha tivvota favur il-Ba;it jekk dan jitressaq malajr u jekk fis-sustanza jkun simili g[al dak li ppre]enta l-Gvern pre/edenti, u li g[alih l-Oppo]izzjoni vvutat kontra. Hu qal li lOppo]izzjoni se tkompli tag[]el dak li hu fl-a[jar interess ta’ pajji]na.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

Diskors parti;jan bi slogans fil-ftu[ tal-le;i]latura l-;dida L-ewwel seduta ta’ din ille;i]latura l-;dida, immexxija minn Gvern Laburista, kienet ikkaratterizzata minn diskors parti;jan mimli slogans politi/i, moqri mill-President ta’ Malta, George Abela. Id-diskors, li nkiteb millGvern, ikkonsista fi kliem parti;jan u ripetizzjoni tasslogans mill-kampanja elettorali tal-Partit Laburista u tal-Prim Ministru Joseph Musca b[al: “Bdejna kapitlu ;did fl-istorja ta’ dan il-poplu. I]-]mien tal-piki, talparti;jani]mu, tal-arroganza fit-tmexxija, f’kull saff tattmexxija, irid isir parti millpassat.....”. Fid-diskors ing[atat [arsa lejn il-prijoritajiet g[all[ames snin li ;ejjin, partikularment fejn tid[ol ittmexxija, il-Ba;it 2013 u lpro;ett tal-impjant tal-gass f’Delimara. Il-President qal li l-Gvern lest ibiddel fejn hemm b]onn li jbiddel, kif se[[ fl-ewwel jiem ta’ din il-le;i]latura. “Dan il-Gvern se jkun qed imexxi b[ala moviment,” stqarr il-President ta’ Malta. Hu kkonferma wkoll li lBa;it, g[ajr g[al bidliet ]g[ar fit-taxxa tad-d[ul, se jkun ippre]entat kif tfassal millGvern Nazzjonalista. Fid-diskors tal-ewwel Seduta, mag[ruf b[ala “IdDiskors tat-Tron”, intqal li lmiri dwar ir-ro[s tal-kontijiet tad-dawl u l-bini tal-power station il-;dida li ta[dem bilgass se jintla[qu kollha kif ippjanat. Fil-programm tal-Gvern issemmew il-[atriet diretti li saru mill-Prim Ministru, i]da ma ssemma xejn dwar [atriet o[rajn li g[ad fadal isiru, u kemm se jkunu m[allsin innies li [adu jew li se jie[du dawn il-karigi. {afna minn dawn il-persuni kienu spalla ma’ spalla ma’ Joseph Muscat tul l-elezzjoni li g[addiet. Il-President semma lWhistleblower Act, li se tkun

Id-diskors im[ejji mill-Gvern Laburista u li nqara mill-President ta’ Malta, George Abela kien ikkaratterizzat minn kliem u]at fl-attivitajiet parti;jani tal-Partit Laburista fl-a[[ar kampanja elettorali (Ritratt> DOI)

“Bdejna kapitlu ;did fl-istorja ta’ dan il-poplu. I]-]mien tal-piki, tal-parti;jani]mu, tal-arroganza fit-tmexxija, f’kull saff tat-tmexxija, irid isir parti mill-passat... Dan il-Gvern se jkun qed imexxi b[ala moviment” wa[da mill-ewwel prijoritajiet ta’ din il-le;i]latura. Hu qal li wasal i]-]mien li l-li;i titwettaq biex min jirrapporta ka]i ta’ abbu]i jew korruzzjoni jkollu lprotezzjoni bil-li;i. Dwar l-edukazzjoni, intqal li l-iskop ewlieni ta’ Gvern ;did hu li aktar ]g[a]ag[ ikomplu jistudjaw b’su//ess. Fid-diskors isemma li qed ikun assigurat li l-g[alliema jiffukaw aktar fuq it-tag[lim u li jitnaqqas ix-xog[ol klerikali u burokratiku kemm jista’ jkun. Il-President ittratta l-qasam tax-xog[ol u qal, permezz ta’ slogan politiku ie[or, li lGvern jinsab impenjat u ffukat fuq il-[olqien ta’ aktar xog[ol u xog[ol li jixraqlek.

Il-Gvern irid li ji]died innumru tan-nies li ja[dmu permezz ta’ diversi mi]uri u in/entivi, kemm b’g[ajnuna lil gruppi spe/ifi/i u b’in/entivi diretti lil min i[addem. Rigward is-sa[[a, ilPresident stqarr li l-ewwel de/i]joni li [a l-Gvern f’dan il-qasam saret permezz ta’ twaqqif ta’ uffi//ju fl-Isptar Mater Dei. Dan, biex ikun vi/in in-nies u vi/in ilproblemi. Il-Gvern se jkun qed jassigura li titjieb ittmexxija tal-isptar bl-iskop li l-kura ting[ata fil-[in lil kull min g[andu b]onnha. “Gvern Laburista se jtejjeb il-mod kif jing[ataw l-appuntamenti flisptar biex tinqata’ [afna stennija u ffullar.”

Mira importanti tal-Gvern, kompla l-President, hi li jinkiseb tkabbir ekonomiku li jil[aq lil kul[add. Hu qal li trid tinqata’ l-burokrazija ]ejda, u g[alhekk fi]-]mien li ;ej se jin[atar kummissarju responsabbli missimplifikazzjoni amministrattiva. Il-President stqarr li dan il-Kummissarju se jg[in fit-tnaqqis ta’ 25 filmija fil-pro/eduri burokrati/i. Il-Gvern qed jag[ti assigurazzjoni li kull persuna b’di]abbiltà se tinstabilha residenza fil-komunità, f’dar ]g[ira biex tibqa’ tg[ix [ajja komda u dinjitu]a. Il-Gvern se jkun qed je]enta mit-taxxi lwirt li jit[allas lill-persuni b’di]abbiltà fi trusts, biex irri]orsi finanzjarji u l-assi li

jit[allew minn ;enituri u persuni o[ra lill-ulied b’di]abbiltà, ikunu u]ati bla[jar mod u fl-a[jar interess tal-ulied. Dwar l-Intern, is-Sigurtà u l-:ustizzja, il-President stqarr li sal-a[[ar ta’ :unju se tit[ejja l-anali]i tas-sistema tal-amministrazzjoni tal;ustizzja u tas-sistema legali, biex imbag[ad issir konsultazzjoni ma’ dawk involuti u l-punti ewlenin jid[lu fis-se[[ sal-a[[ar tassena. Barra minn hekk, ilPresident qal li l-Gvern se jkun qed jifta[ il-bibien lisso/jetà biex ti//elebra ddiversità. Hawnhekk, b[al f’mumenti o[rajn, issemma slogan: “G[al dan il-Gvern, ma tag[milx differenza min int. Mhux se jinda[al flg[a]liet konxji u [ielsa talindividwu.” Id-diskors irrefera g[arriforma fl-Awtorità Maltija g[all-Ambjent u l-Ippjanar (MEPA), u l-President qal li sal-a[[ar tas-sena d-die[la se tit[abbar is-separazzjoni talippjanar mill-ambjent. F’dawk li g[andhom x’jaqsmu l-affarijiet barranin, il-President stqarr li l-impenn tal-Gvern hu li lpolitika barranija tkun iffukata mhux biss fuq lEwropa, i]da se tag[ti limportanza mist[oqqa lirrelazzjonijiet ta’ pajji]na mal-kumplament tad-dinja. Dwar il-futur, il-President sa[aq li l-Gvern se jkun qed jara li jnaqqas il-partitokrazija f’diversi istituzzjonijiet talistat biex is-so/jetà /ivili tkun irrappre]entata tassew. Il-President ikkonkluda li lGvern jinsab kommess li jikteb pa;na ;dida fl-istorja politika ta’ Malta. “Dan ilGvern se jibqa’ saqajh mal-art daqslikieku reba[ b’vot wie[ed biss. Se jibqa’ jisma’ lin-nies. Gvern li jibqa’ mannies. Ja[seb fin-nies, jg[ix g[an-nies, jie[u n-nifs g[annies.”

Slogans politi/i fl-indirizz tal-President Id-diskors li qara l-President George Abela, i]da li kien miktub mill-Gvern, kien mill-aktar parti;jan u rrepeta slogans tal-kampanja elettorali tal-Partit Laburista u tal-Prim Ministru, Joseph Muscat, matul il-kampanja elettorali. Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista qal li dan ma kienx xieraq f’okka]joni b[al din, li fiha fuq fomm il-President kellu jitqieg[ed kliem li tassew i;ib lg[aqda u mhux slogans parti;jani li j/ekknu din l-

okka]joni importanti fil-[ajja tal-Parlament u li j/ekknu wkoll lill-Presidenza nnifisha. Il-Partit Nazzjonalista qal ukoll li wara bidu ta’ seduta li fiha kul[add seta’ jifhem kif il-Prim Ministru Muscat g[amel nominazzjoni ta’ Speaker bla ebda konsultazzjoni ta’ xejn – kif jixraq g[al din il-kariga g[olja kostituzzjonali – kul[add seta’ mbag[ad jisma’ diskors mill-aktar parti;jan li jmur kontra s-slogans li l-Prim Ministru Muscat [addem,

– Il-Partit Nazzjonalista

kemm fil-kampanja elettorali kif ukoll fid-diskors innifsu. Fl-a[[ar nett, il-Partit Nazzjonalista qal li dan ma jawgurax tajjeb g[all-;ejjieni, g[aliex issa g[andna prova o[ra /ara li l-hekk imsej[a ‘id ta’ [biberija’ tal-Partit Laburista fil-Gvern mhi xejn [lief id ma[suba biex tinbex, tinki u tumilja lillOppo]izzjoni, sempli/iment g[aliex dan il-Gvern g[andu ma;;oranza ta’ disa’ si;;ijiet fil-Parlament.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

IL-PROGRAMM POLITIKU TAL-GVERN LABURISTA

Ebda [jiel konkret fuq id-direzzjoni ekonomika

— Lawrence Zammit, Ekonomista

Mid-diskors tal-President George Abela fl-ewwel seduta ta’ din il-le;i]latura, li ta [arsa lejn il-miri tal-Gvern Laburista fil-[ames snin li ;ejjin, jo[or;u ]ew; punti importanti. L-ewwel lPresident ta xhieda li l-politika ekonomika li kellu l-Partit Nazzjonalista fil-Gvern kienet g[aqlija. It-tieni, li l-Gvern mhu qed jag[ti ebda [jiel konkret f’liema direzzjoni jixtieq jie[u lill-ekonomija. Din kienet l-ewwel reazzjoni tal-ekonomista Lawrence Zammit wara li qal, “Jekk wie[ed jara ftit l-aspett ekonomiku, jinnota li hemm referenza g[all-b]onn li jkun hawn finanzi fis-sod, ji;ifieri li rridu nie[du [sieb il-finanzi pubbli/i.” Lawrence Zammit kompla li l-President semma wkoll lin/entivi biex aktar nisa jo[or;u fid-dinja tax-xog[ol. “Na[seb din kienet wa[da mill-affarijiet li l-PN fil-Gvern kien g[amel u stinka fuqha, u niftakru li da[[al sensiela ta’ inizjattivi, kemm fil-forma tax-xog[ol, b[all-inizjattivi tat-teleworking u r-reduced hours, kif ukoll inizjattivi ta’ natura fiskali, biex aktar nisa jkunu in/entivati jo[or;u fid-

dinja tax-xog[ol,” qal lekonomista Zammit. Hu semma wkoll il-programm JobsPlus, u fakkar li dan ilprogramm tnieda mill-Union {addiema Mag[qudin u millebda partit politiku. “Niftakru li l-persuna li g[adha kif in[atret President tal-MCESD, John Bencini, fil-bidu ma kienx jidher li kien jaqbel ma’ din il-proposta. Imma issa smajna li sar jaqbel mag[ha,” qal Lawrence Zammit. Hu ]ied li ma hemm l-ebda proposta konkreta dwar liema setturi se jin[olqu l-impjiegi fihom, u “g[alhekk, l-uniku [jiel hu li l-politika ekonomika li [addan il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern se tkun qed titkompla mill-Gvern pre]enti,” spjega l-ekonomista Zammit. Lawrence Zammit irrefera g[al mi]ura wa[da li ssemmiet mill-President Abela, dik g[an-nisa li la[qu aktar minn 35 sena fl-età u li qatt ma [admu, u li jekk jid[lu fid-dinja tax-xog[ol, ikollhom xi in/entivi fiskali. Lekonomista Zammit staqsa kemm hawn nisa, llum-il ;urnata, li f’[ajjithom qatt ma [admu, g[aliex dawn, skont hu, huma ftit [afna.

Ma ntqalx kif se jitra]]an id-defi/it

– Simon Mercieca, Espert Demografiku L-istennija lejn dan id-diskors “Biss, di;à g[amel iltal-President kien mistenni kuntrarju,” qal Simon g[aliex il-bidu ta’ din lMercieca, li fisser, “fuq na[a amministrazzjoni kien ne[[a l-prin/ipju ta’ megaikkaratterizzat minn messa;;i ministri u minflok [atar lkuntrarji, li dwarhom tkellem ikbar kabinett tal-istorja tant tajjeb il-Kap talpolitika moderna. Dan kollu Oppo]izzjoni fil-ftu[ ta’ dan wassal biex ]ied in-nefqa talil-Parlament. Dan stqarru Dr. gvern b’mod astronomiku.” Simon Mercieca, espert Simon Mercieca qal li b[al demografiku f’kummenti lil kull gvern, dan il-gvern ukoll din il-gazzetta. qal li jixtieq li jo[loq il-;id u Fuq livell politiku u jrid ikun fi s[ab mal-imsie[ba ekonomiku, l-ikbar sfida talso/jali. “Biss, l-ewwel gvern il-;did se jkun it-tra]]in messa;; li bag[at kien li ma tad-defi/it u l-kapa/ità tieg[u jridx jisma’ l-le[en tag[hom li jg[addi g[al surplus [alli fl-g[a]la li g[amel ta/jibda jit[allas id-dejn Chairman il-;did talnazzjonali. Hu qal li jekk dan MCESD.” ma jse[[x, il-pajji] ikun qed L-ikbar sfida li se jkollha jissogra bil-kbir. “I]da dan ildin l-amministrazzjoni, messa;; naqas milli jindirizza kompla l-espert Mercieca, hi din il-materja. Anzi, dan ldik li tkompli tassigura livell istess messa;; huwa wie[ed g[oli ta’ g[ajxien lill-poplu kontradittorju, b[al ma kienu Malti, ji;ifieri, li jkompli jibni l-messa;;i mibg[utin f’dawn fuq il-livell g[oli li ntla[aq l-ewwel ;img[at ta’ [idma ta’ f’dawn l-a[[ar snin ta[t ldan l-istess gvern Laburista.” amministrazzjoni u gvernijiet Fid-diskors tal-President Nazzjonalisti. “Din hija lintqal li dan se jkun gvern li ikbar sfida, g[aliex din hija jnaqqas il-[ela billi jo[loq sfida siekta ta’ natura aktar xog[ol b’inqas flus. demografika.”

L-ELEZZJONI G{ALL-{ATRA TA’ KAP :DID TAL-PN

Proposti g[al partit aktar inklussiv Mario de Marco jniedi dokument g[ad-diskussjoni bit-tema Ti;did g[all-Bidla minn Charles Muscat – charles.muscat@media.link.com.mt

“Irrid nara partit iktar

inklussiv u dinamiku li jinvolvi lil kull min jixtieq ja[dem fih, anki lil nies ta’ fehma politika differenti imma li lesti jikkontribwixxu. Dan jista’ jag[mlu billi jkun iktar miftu[ u jirrappre]enta lil kull settur tas-so/jetà. Mario de Marco, wie[ed mill-erba’ kandidati li se jikkontestaw l-elezzjoni g[all-kariga ta’ Kap tal-Partit Nazzjonalista qal dan ilbiera[, waqt konferenza tal-a[barijiet f’lukanda fil-Furjana, li matulha nieda dokument g[ad-diskussjoni bit-tema Ti;did g[all-Bidla. Mario de Marco qal li jridu jissa[[u l-istrutturi tal-partit u l-partit li llum hu flOppo]izzjoni ikun aktar effettiv u ippreparat. Mario de Marco spjega li d-dokument ji;bor ideat u [sibijiet biex isir ti;did u tibdil fil-PN u fil-mod kif issir il-politika. Hu qal li ddokument hu abbozz u se jkun diskuss mal-kunsillieri, biex ikunu jistg[u jidda[[lu ideat o[rajn fid-dokument finali. L-abbozz taddokument fih 18-il sezzjoni bi proposti konkreti biex ilPartit Nazzjonalista jinfeta[ u jwessa’ l-g[eruq tieg[u, ikun aktar inklussiv biex jirrappre]enta kull settur tasso/jetà. Hu qal li fl-a[[ar 30 sena ftit li xejn sar tibdil fil-mod kif titfassal il-politika talPN, u g[alhekk trid tin[oloq struttura permanenti ta’ issue groups jew focus

groups biex jirrifletti t-tibdil kontinwu li qed isir fisso/jetà, u b’hekk ikun hemm pro/ess kontinwu ta’ a;;ornament tal-politika talpartit. Proposta o[ra hi li jkun hemm riforma fl-attivitajiet tal-Partit billi jkun hemm aktar kreattività u ti;did. Dawn l-attivitajiet g[andhom jibqg[u jinvolvu lill-kumitati sezzjonali u jikkunsidraw l-aspetti kummer/jali. Mario de Marco qal li jrid jissa[[a[ l-Uffi//ju Informazzjoni u tar-Ri/erka fil-partit billi jkun hemm iktar nies li jiffukaw fuq ilpolitika u j]ommu rendikont ta’ dak li jkun qed ise[[ filpolitika. Hu qal li rrelazzjoni tal-partit mannies trid tissa[[a[ billi jkunu involuti persuni li g[andhom il-kapa/ità li jisimg[u lin-nies. Dan, billi jkun hemm follow-ups kontinwi dwar l-ilmenti tannies. Mario de Marco qal li lPartit g[andu jkollu struttura apposta li tiffoka biss fuq lelezzjonijiet biex fl-a[[ar partijiet tal-kampanji elettorali jkun hemm biss kontinwazzjoni u tis[i[ ta’ dak li jkun di;à sar matul issnin. Hu qal li jrid jissa[[a[ l-A}AD u r-rwol ta’ Vi/i Kap, kif ukoll ikun hemm bidliet biex il-ka]ini jsiru /entri attivi ta’ diskussjoni politika. Id-Dar ?entrali g[andha tkun /entru talattività politika u formazzjoni tal-[sieb tal-PN.

Id-dokument jinkludi proposti dwar riformi filferg[at tal-Partit, il-Grupp Parlamentari li j]omm kuntatt kontinwu malelettorat u ssir riforma filmedia u fl-entitajiet kummer/jali tal-partit. G[andu jkun ikkunsidrat grupp teknku ta’ azzjoni li janalizza s-sitwazzjoni finanzjarja tal-partit biex ikun hemm sitwazzjoni finanzjarja sostenibbli. IlPartit g[andu jimbarka fuq kampanja li fiha t-tessera jkollha valur politiku msa[[a[ u l-membri j[ossuhom aktar integrati fil-politika tal-partit. Proposta o[ra hi li jkun hemm aktar parte/ipazzjoni minn eks kandidati u eks deputati biex l-esperjenza tag[hom tkun utilizzata g[all-beneficcju tal-Partit u tal-pajji]. Mario de Marco qal li hu dejjem baqa’ politiku talpoplu u dejjem kien leali. Hu qal li l-PN tilef lelezzjoni li g[addiet b’distakk daqstant qawwi fost l-o[rajn min[abba li tilef faxex s[a[ ta’ nies, fosthom i]-]g[a]ag[ li flelezzjonijiet ta’ qabel kienu aktar jappo;;aw lill-PN, kif ukoll min[abba li kien ilu ssnin fil-Gvern u n-nies riedu bidla. Kien hemm ukoll kunflitti interni li kienu filmiftu[, u dawn urew lill-PN b[ala partit mifrud; u dan affettwa l-mod kif ivvutaw in-nies. Ara wkoll pa;na 7

6 A[barijiet Lokali

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

tag˙rif L-Im;arr. Nhar il-{add li ;ej se ssir is-seba’ edizzjoni ta’ Festa Frawli fil-pjazza tal-Im;arr, bejn l-10 a.m. u l-5 p.m. Din is-sena se jkun hemm prodotti ;odda, fosthom il-Frushi, Insalati, Bruschetta, [ob], gallettini. Attrazzjoni o[ra se jkun kejk kbir ma[dum apposta g[all-okka]joni. Ikun hemm ukoll stand ta’ xog[ol ma[dum bl-idejn minn bosta voluntiera. Waqt din l-attività se jkun hemm programm ta’ varjetà fuq ilpalk, kompetizzjonijiet, log[ob g[attfal u horse riding. Se jkun hemm ukoll servizz ta’ park and ride minn Ta’ Qali bit-tluq minn fejn i/-?entru ta’ San Fran;isk il-;urnata kollha. Se jkun hemm ukoll parking areas iktar minn tas-soltu.

Ilwien Mu]ikali. Il-konkors b’dan l-isem se jkun organizzat g[ar-raba’ darba minn Bronk Productions nhar is-Sibt 11 ta’ Mejju fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana. Lapplikazzjonijiet fet[u u jintlaqg[u fluffi//ju ta’ Bronk Productions sa nhar is-Sibt 6 ta’ April f’nofsinhar. Se jkun hemm [ames kategoriji differenti, skont l-etajiet. Il-kanzunetti jridu jkunu kollha ori;inali u bil-lingwa Maltija minbarra Kategorija E, li tista’ tkun bl-Ingli], Taljan jew Fran/i]. Irri]ultat tal-eliminatorja hu ppjanat g[at-Tnejn 15 ta’ April. G[al aktar tag[rif /emplu 21223347 jew 99406258. ‘Min hu l-Missjunarju^’ LUffi//ju Missjunarju ta’ 7, Triq ilMerkanti, il-Belt Valletta, qed jorganizza ta[dita bit-tema Min hu l-

Missjunarju? Il-kelliem se jkun Don Giuseppe Cardamone u s-su;;ett se jkun trattat mil-lenti u l-esperjenza personali tieg[u stess. It-ta[dita se ssir fis-sala, ir-raba’ sular tal-Uffi//ju Missjunarju, nhar il-:img[a 12 ta’ April fis-6.30 p.m. Kul[add mistieden jattendi.

Il-:ojjellerija f’Malta. Se ssir ta[dita fuq il-;ojjellerija tas-seklu 19 f’Malta waqt wirja bl-istess su;;ett fil-Casino Maltese, Triq irRepubblika, il-Belt Valletta, nhar il:img[a 12 ta’ April fis-6.30 p.m. Issu;;ett tat-ta[dita hu Vanity, Profanity & Worship – Jewellery from the Maltese Islands u se titkellem Francesca Balzan, kuratur tal-esebizzjoni. Id-d[ul hu bla [las imma l-postijiet huma limitati. Tas-Sliema. B[ala fund-raising g[all-festa tal-Madonna tas-Sacro Cuor, se tkun organizzata Karaoke Pasta Night nhar il-:img[a 12 ta’ April fit-8.30 p.m. fil-Ka]in tal-Banda Sliema f’34, Triq San Trofimu. Ikun hemm tliet tipi ta’ pasta u de]erta u serata tal-karaoke. Prezz: €12. Booking ming[and Simon Mallia (99494585) jew Brian Vigar (99697909). Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bil-Mobile Blood Donation Unit minn [dejn ilknisja parrokkjali ta’ San Bert, filG[arg[ur, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta tal-identità.

it-temp illum It-Temp> Imsa[[ab, bil-[albiet tax-xita, li jistg[u jkunu birrag[ad. Il-Vi]ibbiltà> Tajba, lokalment moderata fil-[albiet taxxita. Ir-Ri[: Ftit qawwi g[al qawwi mill-Majjistral, li jsir qawwi. Il-Ba[ar> Moderat g[al qawwi, li jsir qawwi g[al qawwi [afna. L-Imbatt> Baxx u m[awwad. L-Og[la Temperatura: 17˚C. IxXita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 409.5mm. Ix-Xemx> Titla’ fis-06.40 u tin]el fis-19.28.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 74 – 14 – 70 – 68 – 07 – 39 – 86 – 37

spiΩeriji li jift˙u llum VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15 Triq ir-Repubblika; {AMRUN: St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud; {AL QORMI: Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz; SANTA VENERA: St. Bartholomew Pharmacy, 30 Triq Fleur-De-Lys; ILG}IRA: O’Hea Pharmacy, 128 Triq Manoel; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11 Triq Feli/ Borg; TASSLIEMA: Wales Pharmacy, 183 Triq Manwel Dimech; {AL BALZAN: Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar; ILMOSTA: St. Louis Pharmacy, Triq Cali; IL-MELLIE{A: Karizia Drugstore, 69 Triq George Borg Olivier; PAOLA: Distinction Pharmacy, 32 Pjazza Antoine De Paule; BORMLA: White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl; {A}}ABBAR: May Day Pharmacy, Triq ilVittorja; MARSAXLOKK: Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda; }URRIEQ: }urrieq Dispensary, 68 Triq il-Kbira; {A}-}EBBU:: Plaza Pharmacy, 86 Triq il-Kbira; RABAT: Ideal Pharmacy, 63 Triq il-Kbira; VICTORIA: Castle Pharmacy, 2 Misra[ l-Indipendenza; IN-NADUR: Nadur Pharmacy, Pjazza it-28 ta’ April 1688. Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu. Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u. Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ta[t pressjoni min[abba de/i]jonijiet li [a f’inqas minn xahar, li wasslu g[al [atriet parti;jani u jmorru kontra l-ispirtu tal-Kostituzzjoni

De/i]jonijiet mg[a;;lin u ]baljati minn pa;na 1

Bosta opinjonisti u esperti f’dan il-qasam li tkellmu ma’ il-mument esprimew id-dubji dwar il-mod kif ittie[du /erti de/i]jonijiet mill-Gvern Laburista. Dwar il-[atra kontroversjali ta’ Franco Debono b[ala Kummissarju tal-Li;ijiet, u li b’hekk dan se jkun responsabbli biex jie[u [sieb il-kordinament talKonvenzjoni Kostituzzjonali, il-Professur Henry Frendo qal li l-Gvern kellu kull dritt ja[tar lil min irid biex imexxi lKonvenzjoni Kostituzzjonali, i]da Gvern li jrid ibiddel ilKostituzzjoni, kif esprima xxewqa tieg[u Muscat waqt ilkampanja elettorali, u li g[andu b]onn ]ew; terzi talvoti fil-Parlament biex jag[mel dan, messu la[aq qbil malOppo]izzjoni qabel [a dde/i]joni tal-[atra ta’ Debono. Il-Professur Frendo qal li din il-kariga g[andha “tkun tgawdi wkoll il-fidu/ja talOppo]izzjoni.” Hu fakkar ukoll li meta kienet inbidlet ilKostituzzjoni fl-1974, kien hemm qbil bejn tal-anqas ]ew; terzi tal-Parlament. L -Avukat Austin Bencini, espert fil-Kostituzzjoni, qal li kull de/i]joni li tittie[ed dwar il-Kostituzzjoni ta’ Malta g[andha tirrifletti r-rieda talpoplu kollu, peress li hija “il[ajja ta’ kuljum, iddemokrazija li tiddependi fuq il-Kostituzzjoni”. Hu qal li dde/i]joni tal-Prim Ministru Joseph Muscat li titfassal Kostituzzjoni ;dida hija “ta’ importanza kbira, daqs ilkontijiet tad-dawl u l-ilma, kif ukoll daqs il-pagi”. Austin Bencini staqsa jekk “il-Konvenzjoni Kostituzzjonali hix se tkun tag[na lkoll jew bl-a;enda ta’ xi partit? Qed nitkellem blakbar onestà u ming[ajr l-ebda sens parti;jan. Alla[ares il-

Partit Laburista jo[ro; b’a;enda u din ti;i mfassla, imbag[ad il-pajji] ikollu joqg[od g[aliha.” L-espert Kostituzzjonali kompla jispjega li “ladarba l-Partit Nazzjonalista g[amilha /ara li mhux se jkun lest ja[dem ma’ Franco Debono, il-pro;ett ta’ Joseph Muscat di;à qieg[ed flinkwiet”. Hu semma limportanza tal-Kostituzzjoni, u fakkar il-kri]i fil-pajji] meta bejn l-1981 u l-1987, “il-Perit Duminku Mintoff ma kienx fehem /erti affarijiet taddemokrazija”. De/i]joni o[ra kontroversjali hi l-[atra ta’ An;lu Farrugia b[ala Speaker tal-Kamra tar-Rappre]entanti. L-akbar kontroversja ma kenitx dwar il-persuna ta’ An;lu Farrugia, i]da dwar ilmod kif il-Partit Laburista ma kkonsultax mal-Partit Nazzjonalista, imma dde/ieda u jag[mel pubblika din idde/i]joni permezz ta’ stqarrija. Il-Professur Henry Frendo qal li “idealment, ikun hemm konsultazzjoni, b’mod spe/jali fil-[atra tal-President talKamra tar-Rappre]entanti”, u dan, peress li l-Parlament huwa “id-dirg[ajn ewlenija fitt[addim tal-governanza f’kull pajji]”. Hu kompla li idealment ikollok persuna li tgawdi kemm jista’ jkun rispett ta’ kemm jista’ jkun nies, filwaqt li ]ied li din idde/i]joni, “xejn ma tawgura tajjeb jekk ir-ra;uni tattke//ija ta’ An;lu Farrugia mill-Partit Laburista kienet min[abba kummenti kontra lMa;istratura. Dan, peress li lPresident tal-Kamra huwa persuna li g[andha turi fidu/ja u rispett lejn il-;udikatura”. L-Avukat Austin Bencini stqarr li “ma tawgurax sew li lKap tal-Oppo]izzjoni ma kienx ikkonsultat”. Hu fakkar li Lawrence Gonzi, fl-a[[ar

le;i]latura, mhux talli ma kkonsultax mal-Oppo]izzjoni fil-[atra ta’ President ;did, i]da g[a]el lil George Abela, li kien ;ej minn kamp politiku oppost. De/i]jonijiet o[ra li kixfu lamministrazzjoni xejn professjonali tal-Gvern Laburista kienu t-talbiet g[arri]enja tal-membri tal-Bord talAwtorità tax-Xandir u tasSegretarji Permanenti filMinisteri kollha. It-talba g[ar-ri]enja talmembri tal-Bord tal-Awtorità tax-Xandir ;iet irtirata wara ftit sig[at meta l-amministrazzjoni tal-Gvern Laburista indunat li din ma setg[etx issir peress li dawn il-membri jin[atru millPresident skont ilKostituzzjoni u mhux millGvern. Dwar it-talba tar-ri]enja tasSegretarji Permanenti, ilProfessur Edward Warrington qal li dawn ukoll, “skont ilKostituzzjoni, huma [atriet ta’ karriera”. Hu fakkar li minn meta kienu twaqqfu sSegretarji Permanenti ta[t ittmexxija ta’ Eddie Fenech Adami, qatt ma ntalbet irri]enja tag[hom, lanqas meta fl-1996 kienet inbidlet ittmexxija tal-Gvern fil-pajji]. Hu ]ied li d-de/i]joni li tintalab ir-ri]enja tasSegretarji Permanenti “kienet mg[a;;la u mhux meqjusa bi]]ejjed”. L-Avukat Kostituzzjonali Austin Bencini qal li g[andu jkun il-President li jne[[ihom, fuq parir tal-Prim Ministru, u wara konsultazzjoni malKummissjoni tas-Servizz Pubbliku. “Dan ifisser li lisSegretarji Permanenti ma tistax taqbad u tg[idilhom li ma ta[dimx sew mag[hom, i]da jrid ikun hemm ra;uni li tista’ ti;;ustifika li l-uffi/jal ma jkunx wettaq id-dover,” spjega Austin Bencini.

A[barijiet Lokali 7

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Lejn il-[atra ta’ kap ;did tal-PN

Ray Bugeja

Nixtieq li l-PN ikun partit tal-poplu u g[all-poplu, li ji;;edded fil-vi]joni tieg[u, jil[aq l-aspirazzjonijiet tannies, u joffri oppo]izzjoni denja biex jer;a’ jikseb il-fidu/ja tal-poplu u joffri alternattiva rebbie[a g[all-Gvern mat-tmiem ta’ din il-le;i]latura.

Simon Busuttil

Irrid inwassal lill-PN biex jerga’ jsir, mill-;did, Partit vi/in in-nies, biex ikun jista’ jer;a’ jirba[ il-fidu/ja talpoplu Malti u G[awdxi.

Mario de Marco

Irrid inwassal lill-PN biex jer;a’ jsir lg[a]la naturali tal-elementi differenti tas-so/jetà, li nirrappren]entaw laspirazzjoni ta]-]g[a]ag[, li nkunu ttarka ta’ min i[oss li drittijietu jitkasbru, li nkunu mutur li jispira ideat u politika ;dida fl-interess ta’ kul[add.

Francis Zammit Dimech

Il-messa;; tieg[i lill-kunsilliera huwa mi;bur fi tliet kelmiet – Ni;;eddu. Nissa[[u. Nirb[u.

Nhar il-:img[a li g[adda f’nofsinhar g[alaq il-perijodu li fih wie[ed seta’ jippre]enta n-nomina g[all-kariga ta’ Kap tal-PN. Il-mument intervista lill-erba’ kandidati li tefg[u n-nomina tag[hom g[al din l-elezzjoni, li se ssir fl-4 ta’ Mejju li ;ej. G[aliex [assejt li tikkontesta l-kariga ta’ Kap tal-PN^ Ray Bugeja: Wara r-ri]ultat

tal-a[[ar elezzjoni ;enerali, jiena evalwajt il-messa;; qawwi li bdew jibag[tu lmembri tal-partit, kif ukoll ilpubbliku b’mod ;enerali, persuni li g[andhom g[al qalbhom dan il-partit u l-futur politku ta’ Malta. Il-qofol ta’ dan il-messa;; hu li l-PN g[andu b]onn kap ;did li jrid u li jista’ jwettaq it-tibdiliet f’kull ambitu li g[andu b]onn il-PN. Dan, bl-iskop li l-partit jer;a’ joffri lill-poplu g[a]la /ara. G[alhekk [assejtni fiddmir biex ng[in lill-PN jer;a’ jikseb ir-rwol li tant jixraqlu fil-politika Maltija. Simon Busuttil: Kienet de/i]joni diffi/li g[aliex irresponsabbiltà hija enormi. I]da fl-istess [in kienet de/i]joni naturali g[aliex ma ridtx niddi]appunta lil dawk li jistennew minni li nibqa’ nkun ta’ servizz g[all-partit. Tliet xhur ilu, jiena ;ejt elett millKunsilliera tal-partit b’vot qawwi b[ala Vi/i Kap. U ftit jiem ilu ;ejt elett minn ]ew; distretti mill-elettorat Malti. G[aldaqstant [assejt li kont inkun qed nonqos jekk ma noffrix is-servizz tieg[i g[al din il-kariga. Dan il-pass qed nag[mlu b’umiltà, i]da flistess [in b’entu]ja]mu, b’dedikazzjoni u b’determinazzjoni kbira. Mario de Marco: Dan hu mument importanti ta’ g[a]la u ta’ g[aqda fil-PN. {assejt li f’dan il-mument delikat, ilkunsilliera tal-Partit g[andu jkollhom g[a]la li tirrispekkja l-potenzjal differenti li je]isti fil-Partit Nazzjonalista. {dimt fil-livelli differenti tal-Partit; [dimt fil-livell distrettwali,

[dimt b[ala kandidat, b[ala Deputat u anki b[ala parti mill-Gvern. B’hekk, jiena ;ejt f’kuntatt mal-organi differenti tal-Partit. }ammejt dejjem kuntatt kontinwu man-nies g[ax nemmen li l-politika trid tkun g[an-nies. L-esperjenza politika li ksibt b’ri]ultat tarresponsabbiltajiet politi/i li kont fdat bihom g[andi nu]ahom g[all-;id tal-partit.

Francis Zammit Dimech:

{assejt li g[andi nikkontesta b’sens ta’ dover u lealtà bla ri]ervi lejn il-Partit Nazzjonalista. In[oss li g[andi l-esperjenza me[tie;a u naf verament mill-vi/in l-g[eruq ta’ dan il-Partit. Dawn huma lkwalitajiet me[tie;a f’dan ilmument delikat biex il-Partit tag[na jer;a’ jkun forza mag[quda li ter;a’ tkun tista’ tilqa’ u tirba[ l-isfidi elettorali li se jkun hemm quddiemna. Sena o[ra biss se jkollna lelezzjoni tal-membri Maltin g[all-Parlament Ewropew. Wara, ikollna l-isfida talelezzjonijiet lokali, u eventwalment l-elezzjoni ;enerali. Irrid mill-;did nara lill-Partit tag[na b[ala l-Partit tal-poplu kollu bi strutturi li jirriflettu l-[ti;iet ta’ pajji]na llum u g[as-snin li ;ejjin.

X’inhuma l-miri tieg[ek jekk tin[atar Kap tal-PN firrwol ta’ Kap talOppozizzjoni^ Ray Bugeja: Il-poplu

jixraqlu demokrazija soda b’partiti kompetenti u a;;ornati. L-elettorat issa jistenna li l-PN ikun qawwi f’kull ambitu, f’Oppo]izzjoni soda u fl-istess [in kostruttiva. G[aldaqstant, a[na rridu nappo;;aw lill-gvern fidde/i]jonijiet li huma fl-interess nazzjonali. Dan irridu

nag[mluh biex Malta til[aq livell ta’ politika kollaborattiva u mhux divi]iva, fejn innegattività m’g[andhiex lok. Madankollu, l-Oppo]izzjoni g[andha rwol istituzzjonali ta’ supervi]joni tal-operat talgvern biex nassiguraw dejjem l-istess interess nazzjonali. Simon Busuttil: Il-mira ewlenija hija li ner;g[u nsa[[u l-partit biex fl-iqsar ]mien possibbli jkun jista’ jer;a’ jirba[ il-fidu/ja talpoplu Malti. Dan g[andu jsir billi l-PN jer;a’ jsir partit g[al kul[add, partit tan-nies, jew tal-poplu kollu. Jekk ni;i elett, dan l-g[an irrid li jintla[aq billi ni]guraw li l-PN isa[[a[ l-istrutturi tieg[u u billi nressqu lill-Partit aktar vi/in in-nies. G[al dak li hu rwol filParlament, il-mira tieg[i tkun li noffru Oppo]izzjoni b’sa[[itha, i]da kostruttiva, u fl-istess [in ni]guaw li, anki mill-Oppo]izzjoni, il-PN jibqa’ partit kapa/i joffri soluzzjonijiet g[all-isfidi talpajji]. Mario de Marco: Rwol ta’ Kap tal-Oppo]izzjoni i;ib mieg[u responsabbiltà li jmexxi Oppo]izzjoni soda, leali u kredibbli, li tpo;;i linteress nazzjonali b[ala prijorità. L-Oppo]izzjoni g[andha l-obbligu li tiskrutinja l-[idma tal-Gvern, toffri lproposti tag[ha u tifforma alternattivi politi/i. LOppo]izzjoni g[andha ta[dem biex ikun assigurat li l-kisbiet li nkisbu tul is-snin jissa[[u, u li l-kwalità tal-[ajja li kiseb ilpoplu b’dak li wettaq il-PN filGvern tibqa’ tkun sostnuta. Inkunu Oppo]izzjoni g[allpoplu.

Francis Zammit Dimech:

Fir-rwol ta’ Kap talOppo]izzjoni, inkun irrid li

na;ixxu b[ala forza mag[quda u mill-aktar organizzata, biex naraw jekk fil-verità, il-Gvern hux qed i]omm mal-weg[di, mal-impenji u l-aspettattivi kollha li offra lill-poplu. Flistess [in irridu nkunu po]ittivi b[ala Partit, li anki millOppo]izzjoni i[ares iddrittijiet tal-poplu kollu, u b’mod partikulari j[ares dak kollu li hu marbut mad-dinja tax-xog[ol. L-Oppo]izzjoni trid tkun forza ta’ skrutinju fuq il-Gvern filwaqt li toffri l-ideat tag[ha rigward x’g[andu jsir f’qasam jew ie[or. Dan, g[aliex l-Oppo]izzjoni g[andha dejjem ta;ixxi b[ala l-Gvern alternattiv.

Xi prijoritajiet g[andek g[all-amministrazzjoni talpartit^ Ray Bugeja: L-ewwel

prijorità tal-partit hija li jer;a’ jersaq lejn il-poplu permezz ta’ struttura kemm jista’ jkun miftu[a, fejn ikun hemm ilparte/ipazzjoni ta’ kul[add. Fl-istess [in, il-partit g[andu b]onn ikun sod u sostenibbli fil-finanzi tieg[u. L-istruttura tal-partit g[andha tirrifletti l[sibijiet u l-aspirazzjonijiet talpoplu, u mhux bil-kontra. Ilfatt li jiena ;ej ming[ajr storja politika jew fl-operat tal-partit jippermettili li nag[mel dan kollu man-nies tal-partit billi ner;g[u nibdew mill-g[eruq tag[na. Simon Busuttil: Lamministrazzjoni tal-partit g[andha ti;;edded u tinfeta[ g[al kull min irid jg[in u jinvolvi ru[u. Je[tie; inda[[lu armata ta’ voluntiera biex jg[inuna, u l-unika kundizzjoni li npo;;i lil min irid jg[in hi li jqieg[du linteress tal-partit qabel kull interess personali. L-

amministrazzjoni trid tara wkoll li l-partit ikun jiffunzjona b’mod li jkun aktar vi/in in-nies f’kull sens u f’kull livell. Terga’, je[tie; nisseparaw il-funzjonijiet politi/i tal-Partit millfunzjonijiet kummer/jali, u naraw li dawn ikun vijabbli u sostenibbli. Mario de Marco: Irrid li lamministrazzjoni tal-Partit tirrifletti r-realtajiet ta’ llum. Irrid amministrazzjoni miftu[a li tilqa’ fiha lil kull min irid ja[dem fil-partit u mal-partit. Irrid nara partit li jkun [olqa li tg[aqqad l-organizzazzjoni interna flimkien, amministrazzjoni li toffri spazji ;odda g[all-ideat u inizjattivi ;odda, li tag[ti valur u tilqa’ lvolontorjat. Fuq quddiem, linvolviment tal-kumitati sezzjonali u ta’ attivisti filformazzjoni tal-politika talpartit. L-istrutturi u l-ferg[at tal-partit g[andhom jassiguraw li l-politika ssir minn isfel g[al fuq, fejn il-politiku jkun strument kif l-ideat jin;iebu flimkien u jkunu formulati.

Francis Zammit Dimech:

Il-prijoritajiet tieg[i jinkludu li nag[mlu distinzjoni bejn ilPartit b[ala forza politika u ddiversi entitajiet kummer/jali tal-partit, li g[andhom jitmexxew fuq linji ta’ management modern, anki bil[atra ta’ CEO separat misSegretarju :enerali tal-Partit biex jie[u [sieb l-entitajiet kummer/jali. Ma nistax imbag[ad ma nag[tix l-akbar prijorità lill-media tal-partit. Ilmezzi kollha talkomunikazzjoni tag[na jridu jkunu msa[[in bl-akbar serjetà, g[aliex dawn huma lg[odda li bihom a[na rridu nwasslu l-messa;; tag[na lil [addie[or.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

A[barijiet lokali

G[ajnejn miljunarji Russi fuq Malta Bil-banek kummer/jali kollha f’Malta m[e;;a millistituzzjonijiet regolatorji biex ikomplu bi prudenza u aktar attenzjoni dwar negozju ;did fi/-/irkustanzi tal-kri]i finanzjarja ?iprijotta, sorsi qrib [afna tas-settur bankarju kkonfermaw ma’ il-mument li di;à kien hemm intermedjarji minn ?ipru li g[amlu kuntatt u wrew interess li jittrasferixxu ammonti kbar ta’ flus lejn Malta. Rappre]entanti legali u finanzjarji ?iprijotti ta’ negozjanti kbar Russi tkellmu pubblikament li tefg[u [arsithom fuq diversi pajji]i fosthom Malta. I]da lbanek ewlenin f”Malta qeg[din b’seba’ g[ajnejn jiflu kwalunkwe talba li tista’ ssir ta’ trasferiment ta’ flus jew negozju minn ?ipru. Hekk kif miljunarji Russi [adu l-a[bar li kienet se tkun imposta taxxa g[olja fuq iddepo]iti fil-banek ?iprijotti biex tag[mel parti tajjeb g[all-bailout finanzjarja ta’ 10 biljun ewro miftiehma mal-Unjoni Ewropea u lFond Monetarju Internazzjonali, konsulenti finanzjarji f’?ipru kienu assedjati bit-telefonati. Iddepo]iti minn barra l-pajji] jammontaw g[al 68 biljun ewro, b’21 biljun ewro minnhom stmati li ;ejjin minn barra l-Unjoni Ewropea. Joseph Vrahimis, Chairman E]ekuttiv ta’ kumpanija ta’ konsulenza Flexi Consultants f’Nikosija b’numru sostanzjali ta’ klijenti Russi kien ikkwotat mill-;urnal awtorevoli The Wall Street Journal li aktar minn nofs il-500 klijent attiv talbu biex jittrasferixxu flushom lejn pajji]i o[ra b[all-I]vizzera, jew li jinfet[u kontijiet bankarji ;odda b[al Malta u Singapore. Accountant ?iprijott ikkwotat mill-istazzjon tattelevi]joni :ermani] Deutche Welle stqarr li parti minn xog[lu hu li jimmanuvra flus ;ejjin minn attivitajiet illegali. “Jekk ma nkunux nistg[u niddepo]itaw aktar dawn il-flus f’?ipru, allura

Ferg[a tal-Bank Russu VTB f’?ipru li g[andu investimenti kbar u li klijienti tieg[u mistennija jitilfu minn flushom (Reuters)

Attenzjoni, vi;ilanza u pro/eduri aktar stretti mill-banek Maltin. Il-Bank Banif jikkonferma li kien avvi/inat mmur Malta jew ilLussemburgu inkella l:ermanja” qal dan laccountant ?iprijott. Dr. Manfred Galdes, Direttur tal-Financial Intelligence Analysis Unit (FIAU) qal li l-FIAU jifhem li s-sitwazzjoni ekonomika u finanzjarja u l-in/ertezza fissistema bankarja f’?ipru jistg[u jag[tu lok g[al [ru; ta’ kapital, inkluzi flejjes u assi lejn pajjizi o[ra. “LFIAU jifhem ukoll li f’dawn i/-/irkustanzi jista’ jkun hemm interess li ji;u trasferiti xi flejjes lejn Malta.” Dr. Galdes ]ied li ma jiddependix sempli/iment minn liema pajji] ;ej ilklijent jew il-flus i]da mirriskju ta’ [asil ta’ flus li jista’ jkun hemm fi//irkustanzi partikulari talka]. “?ipru hu pajji] fl-UE u g[aldaqstant implimenta dDirettiva tal-UE kontra l[asil ta’ flus u ma hemm ebda twissija jew direttiva internazzjonali li tidentifika

lil ?ipru b[ala pajji] fejn hemm riskji aktar minn normal dwar [asil ta’ flus. Lanqas fir-rigward tarRussja ma hemm xi twissija jew direttiva b[al din.” Hu fisser li fi/-/irkustanzi, laktar [a;a importanti hi li wie[ed ji]en ir-riskju aktar milli jasal g[allkonkluzjonijiet sempli/iment ibba]ati fuq xi pajji] jew ie[or. “Kull /aqliq kbir ta’ flejjes, b[alma ji;ri meta jkun hemm capital flight, fih innifsu u mhux g[ax minn ?ipru, hu meqjus li j;ib riskju akbar ta’ [asil ta’ flus.” Dr. Galdes fisser li g[alhekk fil-ka] ta’ ?ipru, wie[ed irid joqg[od attent peress li fi/-/irkustanzi pre]enti, trasferimenti sostanzjali ta’ flus jippre]entaw riskju akbar min-normal. “Naturalment lidentità u l-profil tal-klijent u l-provenjenza tal-flejjes huma importanti [afna biex ji;i stabbilit il-livell tarriskju li jkun hemm. “Aktar

ma jkun kbir ir-riskju aktar ikun hemm b]onn ta’ attenzjoni u vi;ilanza u implimentazzjoni ta’ pro/eduri aktar stretti ta’ customer due diligence biex ji;i stabbilit jekk wie[ed g[andux ja//etta klijent u lflus tieg[u jew le.” Id-Direttur tal-FIAU qal li l-unit jesi;i li l-banek, entitajiet u persuni o[ra li g[andhom responsabbiltajiet ta[t ir-Regolamenti kontra l[asil ta’ flus g[andhom josservaw b’mod skrupolu] lobbligi kollha li g[andhom ta[t ir-Regolamenti u lPro/eduri ta’ Implimentazzjoni tal-FIAU. “Fost l-aktar importanti hemm l-obbligu li jag[mlu customer due diligence qabel ma ja//ettaw klijent ;did jew qabel ma jag[mlu xi transazzjoni ma’ xi klijent ;did. Dan ikopri diversi aspetti u jinkludi lidentifikazzjoni u l-verifika tal-identità tal-klijent, inklu] tal-ultimate beneficial owner,

informazzjoni biex jigi stabbilit il-profil u r-riskju marbut mal-klijent u fejn ikun ne/essarju informazzjoni dwar ilprovenjenza ta’ flus. G[andhom ukoll l-obbligu li jqisu r-riskji kollha, inklu] dak ta’ [asil ta’ flus, qabel ma ja//ettaw klijent jew jid[lu f’negozju ;did.” Hu ]ied li f’dawk il-ka]i fejn ji;i stabbilit li jista’ jkun hemm riskju akbar, allura jkun hemm l-obbligu li jsir enhanced customer due diligence li jinkludi mi]uri aktar stretti. Kemm-il darba il-customer due diligence ma jkunx jista’ jsir skont il-ligi jew jekk ikun hemm xi suspett ta’ [asil ta’ flus, ilklijent ma jistax ji;i a//ettat u f’ka] ta’ suspett g[andu jsir rapport lill-FIAU. Rappre]entant tal-Bank Banif ikkonferma li saru kuntatti fejn saru mistoqsijiet g[al tag[rif ;enerali meta kien mistoqsi jekk ;ewx avvi/inati minn rappre]entanti ta’ negozjanti Russi biex jittrasferixxu flushom f’Malta. Il-kelliem g[all-Bank Banif ]ied li b[ala bank Malti li jopera fis-suq lokali, Banif Bank (qieg[ed jie[u l-prekawzjonijiet kollha ne/essarji biex ji]gura li lBank u s-sistema finanzjarja Maltija ma jintu]awx g[al finijiet illeati. “Banif Bank jimxi mar-regoli u l-prin/ipji kollha stabbiliti mirregolaturi u l-awtoritajiet lokali, u dawk Ewropej fosthom il-kriterji tal-Anti Monetary Laundering u Know Your Customer. IlBank qieg[ed ikun vi;ilanti [afna u s-sitwazzjoni qed tkun segwita mill-vi/in.” Charles Borg, il-Kap E]ekuttiv tal-Bank of Valletta kien irrappurtat jg[id f’sezzjoni tal-media lokali “li jkun suwi/idju jekk il-banek Maltin ja//ettaw kwalunkwe negozju li jkun qed jitlaq minn ?ipru,” waqt li wera ttama li anki l-banek i]-]g[ar jimxu fuq dan il-pass. Kelliem g[all-HSBC f’Malta qal li l-Bank se jkompli japplika l-og[la livelli globali, inklu] il-customer due diligence, f’kull suq li jopera fih, inklu] is-suq Malti.

Il-Ministru Refalo ma kkonsultax mal-PM minn pa;na 1

Michelina Refalo

Il-Koordinatur tal-Komunikazzjoni talMinisteru g[al G[awdex, fit-twe;iba uffi/jali ikkonferma t-tip ta’ xog[ol uffi/jali li qed tag[mel issa Michelina Refalo fil-Ministeru mmexxi minn ]ew;ha, dak ta’ customer care, u mhux li kienet responsabbli mis-salarji. Mistoqsi dwar ir-responsabbiltajiet ta’ Michelina Refalo fil-qadi ta’ dmirijietha fil-Ministeru ta’ G[awdex, il-kelliem uffi/jali qal li “issinjura Refalo ta[dem fil-customer care

unit ;ewwa l-Ministeru g[al G[awdex,” u fl-istess waqt spjega g[al mistoqsija o[ra li “is-Sinjura Refalo ma ng[atat u mhemmx il-[sieb li ting[ata xi delega”. Il-kelliem spjega wkoll li mhu se jkollha l-ebda revi]joni fis-salarju tag[ha. Madankollu, l-G[awdxin li tkellmu ma’ din il-gazzetta qalu li l-kariga g[al mart ilMinistru ta’ G[awdex fl-istess Ministeru tista’ ttappan il-mod kif ja[dem a[jar ilMinisteru. Dan, min[abba li kostitwenza minn o[ra tista’ ting[ata aktar widen.

Nhar l-Erbg[a li g[adda, id-Deputata Laburista Marlene Farrugia irri]enjat wara 48 sieg[a mill-[atra kkonfermata millPrim Ministru Joseph Muscat fil-Ministeru tas-sie[eb tag[ha, il-Ministru Godfrey Farrugia. Ir-ri]enja ta’ Farrugia to[ro; filbera[ l-i]ball ta’ Joseph Muscat li spi//a /eda g[al xi forma ta’ pressjoni biex ilMinistru Godfrey Farrugia u s-sie[ba tieg[u, id-Deputat Laburista Marlene Farrugia, ja[dmu id f’id fl-og[la karigi f’Ministeru tal-Gvern.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

F’pa;ni o[rajn... Tel: 25965263

10 Il-Punt hu

14 Rwol ;did, sfidi ;odda

14 Jien min jien

15 Sfidi kbar, opportunitajiet akbar

A;ent Editur: Roderick Agius

Xenarju mhux ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’ It-12-il le;i]latura parlamentari mill-Indipendeza ’l hawn kienet inawgurata uffi/jalment ilbiera[ f’xenarji politi/i li jikkuntrastaw [afna. Fuq xenarju minnhom hemm Gvern ;did Laburista, immexxi mill-Prim Ministru Joseph Muscat, li sa minn qabel kienet inawgurata din il-le;i]latura, b’g[amad u b’g[a;la kbira, ra kif [a de/i]jonijiet unilaterali li kienu jitolbu r-rispett lejn ilKostituzzjoni ta’ Malta, li kienu jitolbu d-di/enza u bid-dritt li lOppo]izzjoni Nazzjonalista tkun ikkonsultata. Il-konsegwenza hi li l-Gvern il-;did Laburista, minn dak li kien isejja[ lilu nnifsu “moviment”, inbidel f’romblu u bag[at messa;; li min hu fit-tmexxija tal-pajji] i[ossu og[la u aktar importanti mill-Kostituzzjoni nnifisha li hi d-difi]a talistituzzjonijiet u tal-[ajja demokratika fil-pajji]. Fuq ix-xenarju l-ie[or hemm l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista, li b’kuntrast mal-im;iba tal-Gvern ta’ Muscat, mal-ewwel uriet bilprovi li se tu]a l-id li tfittex l-interess nazzjonali, li dejjem nebba[ lill-Partit Nazzjonalista fil-[idma politika tieg[u. Issa, mill-bankijiet tan-na[a l-o[ra tal-Kamra tar-Rappre]entanti, se jkun partit fl-Oppo]izzjoni kostruttiv, mhux biss fil-kritika, i]da li ja[dem lil hinn minn dan biex il-poplu Malti u G[awdxi jibqa’ fuq quddiem tal-popli Ewropej. I]da bl-g[amad li kellu Joseph Muscat hekk kif sab lilu nnifsu fis-si;;u tal-poter, f’erba’ ;img[at bag[at messa;; lill-poplu Malti li din l-id li qed toffri l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista jaf biss jirrombla minn fuqha jew ju]aha meta jkun jaqbillu. Dr. Lawrence Gonzi, il-Kap tal-Oppo]izzjoni, ilbiera[ stess fisseduta inawgurali ta’ din il-le;i]latura fisser b’mod iddettaljat u b’e]empji /ari kif mhux a//ettabbli l-a;ir tal-Prim Ministru Joseph Muscat f’dan l-ewwel xahar tat-tmexxija tieg[u... li ju]a lill-Oppo]izzjoni biex jissodisfa l-interessi parti;jani tieg[u, kif tixhed in-nomina ta’ Dr. An;lu Farrugia g[all-kariga ta’ Speaker tal-Kamra tar-Rappre]entanti, biex ma nsemmux ka]i o[rajn. G[all-Prim Ministru Joseph Muscat, li jirrombla fuq lOppo]izzjoni Nazzjonalista dwar de/i]jonijiet li suppost jittie[du b’rispett lejn il-Kostituzzjoni mhux bi]]ejjed. Illum g[andna Prim Ministru li g[a]el li jirrombla anki fuq l-imsie[ba so/jali u l-korpi kostitwiti bil-[atra ta’ John Bencini b[ala /-Chairman talKunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali (MCESD). Muscat g[a]el li ma jag[tix widen.

Ir-rappre]entanti tal-[addiema, tal-professjonisti, ta’ min i[addem u ta’ dawk involuti fin-negozju u l-kummer/ – g[ajr dawk li kienu spalla ma’ spalla fil-kampanja elettorali Laburista li mexxa Joseph Muscat – iddikjaraw mal-Prim Ministru Laburista li ma kinux qed jaqblu mieg[u dwar il-persuna li hu kien qed ja[tar, min[abba s-suspetti serji li din hi divi]iva. It-tisbit tassaqajn ta’ Joseph Muscat li jinjora sitt korpi kostitwiti minn tmienja fl-MCESD dwar il-[atra ta’ Bencini, iqajjem ukoll numru ta’ mistoqsijiet: x’effett se jkollha ma]-]mien il-[biberija politika bejn i/-Chairman tal-MCESD u l-GWU? X’influwenza jista’ jkun hemm min[abba r-relazzjoni mill-qrib li dejjem kien hemm bejn il-GWU u l-eks uffi/jal g[oli tag[ha, Mario Cutajar, illum il-Kap tas-Servizz Pubbliku, li rajnieh ukoll pre]enti fl-ewwel laqg[a tal-MCESD li saret nhar il-:img[a li g[adda? Dawn huma lkoll /irkustanzi li jnisslu suspetti u dubji dwar kemm l-MCESD jista’ ja[dem f’ambjent ta’ imparzjalità. Il-Gvern Laburista g[a]el li jibqa’ miexi f’din id-direzzjoni salbiera[ stess, b’diskors dwar il-programm politiku tieg[u g[all[ames snin li ;ejjin iddominat bi kliem parti;jan u b’retorika politika li ntu]at minn Muscat stess fil-kampanja elettorali. LOppo]izzjoni Nazzjonalista di;à ddikjarat li din mhix it-triq li hi se timxi biha tul dawn il-[ames snin. Se jkun Partit Nazzjonalista li mill-Oppo]izzjoni jkompli jistinka u jikkontribwixxi g[all-[arsien tas-su//ess li kiseb il-poplu Malti u G[awdxi [dejn popli o[rajn Ewropej. G[alhekk id-dikjarazzjoni ta’ Dr. Lawrence Gonzi li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista g[andha l[sieb li tivvota favur il-Ba;it jekk is-sustanza tkun simili g[al dik li ppre]enta l-Gvern pre/edenti, filwaqt li se tikkopera kif di;à g[amlet fuq issues o[ra biex il-pajji] jibqa’ g[addej b’ekonomija b’sa[[itha u b’finanzi li jibqg[u jin]ammu fis-sod.

Nie[u din l-opportunità fl-ewwel editorjal tieg[i fil-kariga ta’ A;ent Editur ta’ din il-gazzetta, biex nirringrazzja lilleditur pre/edenti, Victor Camilleri, li mieg[u [dimt fil;urnali]mu g[al dawn l-a[[ar 17-il sena, u li kien wie[ed minn dawk li dejjem ta pariri u g[ajnuna ta’ siwi kbir filkarriera ;urnalistika tieg[i. Nirringrazzja wkoll lil dawk kollha li wrew il-fidu/ja fija biex inkun fdat b’kariga b[al din, bil-[e;;a li nkomplu din il-[idma flimkien mal-g[e]ie] qarrejja ta’ il-mument, li wara kollox, hi l-gazzetta tag[kom, grazzi g[all-kontributi varji tag[kom.

10 Opinjoni

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Il-poplu kien, g[adu u jibqa’ sovran 1. Ilbiera[ kienet l-ewwel seduta parlamentari ta’ din il-le;i]latura. Bdejna t-triq tag[na na[dmu fil-Kamra tar-Rappre]entanti b[ala

partit li jrid jaqdi dmiru mill-Oppo]izzjoni. Kienet il-volontà tal-poplu kif espressa fl-a[[ar elezzjoni ;enerali li dde/idiet x’sehem g[andna nag[tu. Nag[rfu li ebda partit ma g[andu xi dritt jippretendi: l-ewwel, li ji;i ne/essarjament elett f’din listituzzjoni, u t-tieni li jkun dejjem fil-Gvern birresponsabbiltà tat-tmexxija tal-pajji]. G[alhekk huwa privile;; li partit ikollu membri eletti biex jirrappre]entaw lillelettorat.

2. Fejn, kif u f’liema po]izzjoni, dak ji;i de/i] fil-kaxxa tal-vot. Il-poplu sovran idde/ieda li a[na nservu fl-Oppo]izzjoni. G[alhekk g[andna dmir inkunu Oppo]izzjoni /ara u ming[ajr log[ob. Diretta fliskrutinju u fis-sehem li

a[na g[andna nag[tu biex nassiguraw li ma jkunx hemm abbu]i, nuqqasijiet, esa;erazzjonijiet u arroganzi. Nassiguraw li lGvern jobdi l-li;i u jifhem li g[andu jirrispettana f’din illinja. Ebda demokrazija ma hija s[i[a jekk kemm-il darba ma jkunx hemm Oppo]izzjoni. Irridu nifhmu dmirna llum u nag[mlu [ilitna biex inservu f’din ittriq u direzzjoni.

3. Kienu x’kienu rra;unijiet li wasslu biex ilPartit Laburista jing[ata dan il-mandat b’din ilma;;oranza, hemm qieg[ed. Jista’ jkun li kien hemm min ried sempli/ement jipprova l;did. Hemm o[rajn li kellhom ir-ra;unijiet varji tag[hom. B[al ma jista’ jkun hemm ukoll min ried espressament li mmorru lura fl-Oppo]izzjoni biex ner;g[u norganizzaw ru[na mill-;did. Diffi/li tag[mel l-anali]i bil-pre/i] u tg[id dawn kienu votanti ;odda,

jew mal-Partit Nazzjonalista jew dawk li ma j[addnux partit. L-effett huwa dak li a[na g[andna dmir li nibnu ;abra ;dida ta’ persuni li j[arsu biex ja[dmu minn din l-Oppo]izzjoni.

4. L-a;enda tag[na trid

minn Carmelo Mifsud Bonnici Deputat Nazzjonalista

Di;à g[andna ta[wid kreattiv [afna bejn il-membri talGvern, u[ud Ministri u o[rajn Segretarji Parlamentari u diversi o[ra

tkun dik li nobdu l-elettorat tag[na. Dak li riedna li nkunu Oppo]izzjoni. IlGvern g[andu rresponsabbiltajiet tieg[u u a[na g[andna tag[na. Ma jistg[ux jit[alltu g[ax inkella to[ro; [idma ]baljata. Il-koperazzjoni fil[sieb, fl-ideat, fil-proposti ;odda u differenti mhux sejrin jonqsu min-na[a tag[na. Biss, altru membru ma[tur biex ikun ma’ partit fil-Gvern u altru flOppo]izzjoni. Di;à g[andna ta[wid kreattiv [afna bejn il-membri talGvern, u[ud Ministri u o[rajn Segretarji Parlamentari u diversi o[ra: konsulenti appuntati jew semi-appuntati jew awtoappuntati. Ma hemmx

b]onn ta’ iktar. Forsi jista’ jkun a[jar jekk il-Prim Ministru jikkon/entra biex i;ib ordni intern aktar milli jkompli jidher li qed iqassam.

5. Is-sehem tag[na, ilpoplu jista’ jserra[ mo[[u li sejrin nag[tuh. Iddomandi parlamentari se jsiru u l-iskrutinju ta’ [idmet il-Gvern di;à beda jsir. Anke jekk qeg[din f’fa]i ta’ tran]izzjoni fejn qeg[din nag[]lu min se jkun il-Kap il-;did, dan ma jfissirx li sejrin nieqfu nistennew, imma se na[dmu b’attenzjoni u b’g[aqal. Il-po]izzjonijiet tag[na huma mmexxija mill-prudenza u middeterminazzjoni. Il-pajji] m’g[andux ji;i f’sitwazzjoni fejn m’g[andux Oppo]izzjoni tal-affari tag[ha u f’postha. Il-poplu kien, g[adu u jibqa’ sovran. De/i]i li n[alluh hekk u nirrispettaw fis-s[i[ id-de/i]jonijiet tieg[u.

IL-PUNT HU... Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “Rich, jien g[andi hawn sa wara l-elezzjoni, ji;ri x’ji;ri, u nieqaf.”

Hekk kien qalli Victor Camilleri, l-Editur ta’ ilmument, xi xhur ilu. Kien de/i]. Il-[ar;a tal-{add li g[adda kienet l-a[[ar darba tieg[u b[ala Editur. Victor hu istituzzjoni f’dan il-bini tal-PN. Meta jiena bdejt nag[ti sehmi fil-;urnali talpartit u b[ala attivist f’Lulju 1971, Victor kien di;à hawn. Konna na[dmu fl-istess dipartiment tasServizzi So/jali b[ala impjegati ta/-/ivil, u wara x-xog[ol kien jintefa’ fuq il-;urnal b[ala Night Editor. Mhux il-ka] li nitkellem dwar il-karriera twila u mimlija ta’ Victor fil;urnali tal-partit, imma rrid ng[id li mieg[u qattajt u qsamt [afna esperjenzi matul dawn is-snin kollha u dejjem sibtu [abib u ;urnalist leali, serju, dedikat…insomma kif jg[idu “b[al dawn ma tantx issib”. G[alhekk, grazzi Victor ta’ kollox, u hu [siebek!

“Rich, nixtieqek tag[mel rubrika kull ;img[a f’il-mument.”

Hekk qalli Roderick Agius, l-Editur ;did ta’ din ilgazzetta. Wara li tkellimna dwar dan, a//ettajt l-istedina. U mil-lum nibda niltaqa’ malqarrejja kull [mistax. Fi [siebni nag[ti l-punt tieg[i billi nikkummenta dwar xi kwotazzjonijiet li jolqtuni. U nittama li intom issegwuni u tag[tuni l-fehma tag[kom ukoll billi tibg[atu email flindirizz elettroniku richardmuscat44@gmail.com Awguri minn qalbi Roderick. “I have trust in you!” “anki jekk ma taqbilx

mag[na, imma lest li ta[dem mag[na, na[dmu flimkien!”

Ovvju li dan il-kliem qalu Joseph Muscat, Prim Ministru ;did wara l-elezzjoni. Hi mu]ika li taqbel ma’ dik ta’ “Malta tag[na lkoll” ta’ qabel l-elezzjoni. Nistaqsi, x’inhuma l-fatti? Il-votant konsumatur beda jiskopri t-tog[ma tal-prodott li

minn Richard Muscat

richardmuscat44@gmail.com

xtara fid-9 ta’ Marzu. S’issa b’dak li qed naraw, qed jid[ol fina suspett serju li l-prodott minn ;ewwa hu differenti mill-qoxra ta’ barra! Veru li g[adu kmieni biex wie[ed ji;;udika. I]da bdejna nie[du idea tal-kwalità ta’ dan il-prodott sa mill-ewwel jiem tal-pussess ta’ Muscat filgvern. Issa li kiseb l-g[an ewlieni tieg[u li jsir Prim Ministru, jin[tie; li “insiru partit tal-gvern, tal-poter!” qalilna minn fuq l-iskrivanija ta’ Kastilja.

U bdejna! Kap ta/-?ivil mill-GWU. Is-segretarji permanenti imne[[ijin kwa]i kollha. Speaker bla konsultazzjoni u ;ej minn barra l-Parlament. {atriet bil-metodu tal-“payback” fit-tmexxija ta’ entitajiet parastatali, bil-maqlub ta’ dak kollu li ntqal qabel. Rajna il[atra suspettu]a tal-Kummissarju g[all-Konvenzjoni talKostituzzjoni deskritta b[ala “insult” u “divi]orja” millPN… insomma, il-punt tieg[i hu li g[andna noqog[du b’g[ajnejna miftu[in bera[ waqt li qed jigi kkunsmat dan il-prodott muscatdotkom… g[ax il-kliem sabi[ tal-Prim Ministru Muscat jidher li hu zokkor imge]wer malmedi/ina morra. “ibni fis-6th Form jixtieq jing[aqad mal-M}PN, kif jaghmel?”

{adt pja/ir [afna meta ir/evejt dan il-messa;;. We;ibtu malajr. Hu wie[ed minn [afna li qed jaslu b[alissa g[and deputati u kandidati tal-PN. Dan mhux l-ewwel wie[ed li r/evejt jien stess.

Fakkarni meta bdejt lattività tieg[i fil-PN. Infatti kien Lulju 1971, xahar biss wara li l-PN tilef l-elezzjoni. Kienet l-ewwel attività tal-PN fl-okka]joni tal-birthday ta’ :or; Borg Olivier. Minn hemm qatt aktar ma [arist lura. Il-PN jilqa’ lil kull min lest jag[ti servizz biex jg[in il-kaw]a tieg[u. “Malta tag[na lkoll is a sham…the problem is that, unlike during the campaign, the deeds now have to match the words… meritocracy… reconciliation…!!!”

Il-punt jinsab fit-twe;iba li kellu l-Editorjal tas-Sunday Times g[all-kumment kritiku ta’ Mark Anthony Falzon flartiklu tieg[u bit-titlu Stop

the funny talk and get on with it fl-istess [ar;a meta kkonkluda hekk: “As Prof. Falzon put it in his opinion piece today, Joseph Muscat risks turning into figure of all words with no substance. And people are rightly concluding that Malta Tag[na Lkoll is turning out to be a sham.”

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Opinjoni

Lawrence Gonzi – Tislima lill-ba[ri tal-maltemp minn Giov. DeMartino

Ftit ;ranet biss g[adhom g[addew mid-di]astru talelezzjoni. Imma t-trab ;a beda joqg[od u allura l-veduta bdiet tidher aktar /ara. F’dawn il-ftit ;ranet li g[addew jien iltqajt ma’ [afna partitarji nazzjonalisti li waqfu jkellmuni. U[ud minn dawn in-nies jien inkun nafhom [afna. O[rajn inkun nafhom inqas u jkun hemm [afna o[rajn li ma naf li nkun rajthom qatt f’g[omri kollu. Jew forsi nkun insejthom. Inkun naf bil-quddiem fuqiex ikunu se jkellmuni. Qabel l-elezzjoni dejjem listess introduzzjoni: Ara Giovann... x’se nag[mlu tg[id? Iebsa hux? Imma mhux qalbi maqtug[a… U issa li nafu e]attament x’g[amilna, kollha jersqu lejja bi tbissima qarsa fuq wi//hom u jkunu jridu lili ng[idilhom x’;ara. U normalment kollha jispi//aw bl-istess rimarka: {a ng[idlek... il-partit kien [aqqu, imma jiddispja/ini g[al Gonzi. U qabel dak li jkun jitlaq jirrakkuntalek g[ala l-partit kien [aqqu. U tibda tisma’ stejjer, ting[ata dettalji fejn tid[ol ir-razza u r-radika kollha. Kul[add jg[idlek x’ried; kul[add jg[idlek g[and min mar, kul[add jg[idlek x’qalulu u kul[add jg[idlek kif ikun spi//a. Normalment ikun spi//a [a]in u mhux b[al X li qdewh g[ax seba[ u g[ax dalam. U qabel jitlaq ja//ertani li “g[ax a[na nazzjonalisti veru taf, g[ax kieku.......” Xi w[ud minnhom jien inkun kwa]i /ert li ma vvutawlniex. Bejn ;enwini u opportunisti

Issa jien b[alma ktibt iddarba l-o[ra ma nistax nippretendi li kul[add g[andu ra;un. Ikun hemm min hu ;enwin u veru jkollu ra;un. Imma jkun hemm min jippretendi wisq bi [las talli jkun jg[id li hu nazzjonalist jew forsi jkun tesserat. G[al xi w[ud it-tessera tintitolahom g[al blank cheque. Kull ka] g[andu storja g[alih u ma rridx nirrepeti dak li ktibt id-darba l-o[ra. Jien m’g[andi xejn assolutament xejn g[al dawk li huma laburisti ;enwini. Jien nifta[ar ng[id li kont parti mill-;lieda li g[amel ilPN kontra d-dittatorjat mintoffjan. Imma ma nifla[x lil dawk l-ipokriti u

LAWRENCE GONZI> Il-kaptan li minkejja kollox irnexxielu jda[[al il-vapur fil-port

opportunisti li jitbandlu marri[ u li jkunu lesti jbig[u anki ’l ommhom. Darba [abib tieg[i qalli: “Eh, Giovann, jien nag[mel b[al qasba: inxaqleb skont i]]iffa. Jekk tag[mel b[al [arruba ti;i buffura u tqa//tek.” Dan kien fi ]mien meta r-re;im kien qed jipprova joqtolna, lilna lg[alliema, bil-;u[. Jien inkanta b[alma tkanta Madama Butterfly fil-final tal-opra: A[jar immut bl-unur milli ng[ix bid-du]unur. Imma mhux kul[add jifhimha b[ali. Il-partit kien [aqqu, imma g[al Gonzi jiddispjacini. Ilma;;oranza kbira tal-partitarji hekk irra;unaw. G[ala l-partit “kien [aqqu” rajnieh di;à. Imma g[ala l-ma;;oranza kbira tal-partitarji ddispja/ihom g[al Gonzi? G[as-sempli/i ra;uni li Dr Gonzi wera bl-i]jed mod /ar li hu huwa verament ba[ri talmaltemp. Bil-mew; kollu j[abbat ma’ wi//u minn kull na[a; bittradimenti u bid-daqqiet ta’ stalletti li tawh numru ta’ Brutusijiet, bil-bsaten kollha li g[amlulu fir-roti mhux biss irrivali politi/i tieg[u, imma anki “l-[bieb” tieg[u... U bi [bieb b[al dawn min g[andu b]onn g[edewwa...! Minkejja dan kollu, Dr Gonzi rnexxielu jda[[al ilvapur qawwi u s[i[ fil-port. U minkejja l-maltemp kollu li kellu j[abbat wi//u mieg[u, irnexxielu j[allina lkoll ferm, ferm u ferm a[jar milli kien sabna [ames snin ilu. Ifakkarni f’Captain Mason, kaptan tal-famu] Ohio. Tanker li g[al ;ranet s[a[ ra

Jekk l-g[a]la tal-ma;;oranza kinitx g[a]la tajba jew le nkunu nafuh ’il quddiem

infern s[i[ ma’ wi//u. Attakki mill-ajru, attakki minn ta[t il-ba[ar u attakki minn fuq il-ba[ar. Kul[add iwa[[allu. Laqtuh, ferewh bil-kbir, imma l-kaptan baqa’ determinat li jda[[lu fil-port. Hekk g[amel u salvana. Dr Gonzi ma kienx baqag[lu x’jara ma’ wi//u. Imma g[adda l-ba[ar kollu u, bit-tajjeb u l-[a]in, da[[alna fil-port. Dawn huma l-fatti. Maltemp s[i[

Meta PN reba[ l-elezzjoni [ames snin ilu, mill-ewwel kien jidher /ar li Dr Gonzi kien se jkollu jg[addi minn maltemp s[i[. Ma;;oranza ta’ 1,500 vot u si;;u wie[ed biss kienu ]gur se jo[olqu lproblemi. {afna rrimarkaw: Imma Eddie Fenech Adami mhux ukoll ma;;oranza ta’ si;;u wie[ed kellu? Verissmu. U g[amel ilmirakli. Irnexxielu jibdel lil Malta mil-lejl g[an-nhar. Imma wara r-reb[a glorju]a ta’ Mejju 1987, il-poplu seta’ jipparaguna l-;id, il-pa/i u lprosperità li kien ;abilna Eddie mal-infern, fil-veru sens tal-kelma infern, li g[al sittax-il sena s[a[ kellna ng[addu ta[t idejn ir-re;im. U allura d-differenza bejn i]-]ew; partiti kienet tidher /arissma. Il-poplu li g[al sittax-il sena s[a[ kellu jg[addi dik il-[ajja b’tant vjolenza, b’tant nuqqasijiet, b’tant korruzzjoni, kien beda ja[seb li dik kienet il-[ajja normali ta’ kull poplu. Issa, imma, Eddie wriena li kien hemm mod ta’ [ajja ferm u ferm a[jar. U l-poplu dan tant fehmu li meta re;g[et waslet l-elezzjoni ta ma;;oranza ta’ i]jed minn 13-il elf vot lillistess Eddie Fenech Adami. Imma l-ingratitudni u lambizzjoni tal-bniedem dehret fl-elezzjoni ta’ wara meta l-ma;;oranza nsiet il-

kalvarju li kien g[addiena minnu l-Partit Laburista; insiet il-;id u l-prosperità li kien ;abilna l-PN, bela’ llixka tal-VAT u tal-cash registers u re;a’ vvota g[allpartit ta’ Alfred Sant. Imma b’xorti tajba wara biss 22 xahar il-poplu ;ie[ i/-/ans isewwi l-i]ball li kien g[amel, re;a’ kellu /-/ans jipparaguna l-PN mal-MLP u f’affari ta’ 22 xahar re;a’ reba[ b’i]jed minn 13-il elf vot. Il-bqija hi storja. U hawn id-differenza enormi bejn i]-]ew; elezzjonijiet. Lawrence Gonzi reba[ b’ma;;oranza ]g[ira u kellu biss si;;u wie[ed i]jed. U l-poplu, diddarba, beda jipparaguna l-PN t’issa mal-PN ta’ qabel. Like with like. Ta[t il-PN issa ;id u prosperità u l-istess ;id u prosperità ta[t il-PN ta’ qabel. Eluf ma kinux jiftakru gvernijiet o[ra. U l-Gvern ta’ Lawrence Gonzi ;ralu b[alliljun tal-[rafa ta’ Esopu li ;a semmejna. Meta l-annimali kollha bdew jaraw lill-iljun marid, bla sa[[a...bdew japprofittaw ru[hom u jmorru min jigdmu minn hawn u min jigdmu min-na[a l-o[ra. G[ax b’si;;u wie[ed, Dr Gonzi ma tantx seta’ jirrea;ixxi. Ri/essjoni Fost il-[afna problemi li

Lawrence Gonzi kellu j[abbat wi//u mag[hom kien hemm dik tar-ri/essjoni. Ri/essjoni li faqqret u falliet partita pajji]i li huma ferm ikbar u ferm i]jed sinjuri minn Malta. Dal-;ranet t[abbar fuq ir-RAI li l-Italja qed jag[lqu 167 negozju KULJUM. U t[abbar ukoll li a[na l-Maltin g[andna [ajja [afna a[jar minn dik talpajji]i Ewropew l-o[ra. U a[na hawn, fuq dan l-iskoll

mitluf f’nofs ta’ ba[ar, Alla jbierek. {arsu madwarkom u [arsu lejkom infuskom. Issa wara dal-garr kollu, u wara li forsi vvutajtu biex tag[tu lezzjoni lill-PN, er;g[u [arsu madwarkom u saqsu lilkom infuskom kif tippretendu li se tkunu a[jar ta[t Gvern Laburista. Ta[sbu xi darba li sakemm tkun wieqfa d-dinja xi [add se jra[[as il-[ajja? }gur, ]gur u ]gur li la se jor[su l-kontijiet tad-dawl u l-ilma u lanqas se jor[su laffarijiet l-o[ra. }gur li le. Daqskemm ]gur li a[na bilfors nixjie[u nkomplu u qatt ma ni/kienu. }gur li se nibqg[u ngergru mill-g[oli tal-[ajja. }GUR! Kienu jgorru mill-g[oli tal[ajja fi ]mien il-kavallieri, konna ngorru mill-g[oli tal[ajja fi ]mien il-gvernijiet laburisti kollha u se nibqg[u ngorru issa li hemm hemm gvern laburista ie[or. Barra r-ri/essjoni kellna mew;iet kbar ta’ terrori]mu u gwerer erba’ passi bog[od minna. Dawn ]gur ma g[amlulna ebda ;id lilna. Ilqajna u ]ammejna numru kbir ta’ klandestini, bnedmin b[alna li jew issalvahom jew t[allihom jeg[rqu. M’hemmx triq o[ra. Jien ukoll ;ieli garrejt g[alihom, imma jien qatt ma kelli fuq spallejja lg[a]la bejn insalvahom jew in[allihom ne]lin fil-qieg[ tal-ba[ar. Problemi dawn li Lawrence Gonzi biss ried i[abbat wi//u mag[hom u li fuqhom a[na ma kellna ebda kontroll. L-ikbar we;g[a Imma l-ikbar we;g[a ;iet mill-ambizzjoni u l-g[ira talbniedem. Mit-tradiment oxxen ta’ min ikun fdat minn eluf ta’ partitarji. Hawn

Lawrence Gonzi kellu j[allas il-prezz tal-ir;ulija tieg[u. Tal-onestà tieg[u. Numru ta’ deputati – li ma nafx kif g[andhom il-wi// jidhru quddiem in-nies – ma tantx kienu jinxammu jfu[u. Aqraw x’kienet tg[id fuqhom loppo]izzjoni laburista. Dawn id-deputati ma [adux li riedu u [alfu li jivvendikaw ru[hom. Illum l-azzjonijiet ingrati tag[hom g[andhom listmerrija ta’ kull min g[andu fih sens ta’ r;ulija. Mew;a wa[da wara l-o[ra l-vapur ;ratlu [afna [sara, imma g[ax kellu kaptan li kien ba[ri anki tal-maltemp, irnexxielu jid[ol fil-port. Dak li ;ara wara ]gur li mhux tort tieg[u. Jekk l-g[a]la talma;;oranza kinitx g[a]la tajba jew le nkunu nafuh ’il quddiem.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Opinjoni

Riflessjonijiet post elettorali minn Dr Andrew Knight

Saru, qed isiru u se jsiru [afna tipi ta’ anali]i dwar x’;ara e]attament f’dawn l-a[[ar elezzjonijiet ;enerali. Ninsab /ert li se ssir anali]i xjentifika u fil-fond mill-istrutturi interni tal-PN. Din tieg[i, hi riflessjoni o[ra inti]a iktar biex tikkategorizza l-elimenti ewlenin u dawk kontributorji g[al din t-telfa elettorali daqstant kbira. Kontribut ]g[ir fis-serje ta’ kontributi li di;à saru u dawk li g[ad iridu jsiru. Jien identifikajt ]ew; tipi ta’ kwistjonijiet jew ra;unijiet g[ala l-PN mar daqstant [a]in. L-ewwel kategorija laqqamtha ra;unijiet primarji diretti li mag[ha tinbet subkategorija o[ra msej[a ra;unijiet primarji indiretti. It-tieni kategorija hi msej[a ra;unijiet sekondarji diretti, ovvjament b’subkategorija mlaqqma ra;unijiet sekondarji indiretti. Dawn il-kategoriji [loqthom l-iktar g[al ra;unijiet ta’ pratti/ità u /ertament mhumiex e]awrenti jew esklussivi. Ra;unijiet primarji diretti Din il-kategorija ti;bor fiha (i) ra;unijiet ta’ natura o;;ettiva u o[rajn li huma (ii) ta’ natura individwali. Flewwel kategorija npo;;i (a) i]-]mien twil li l-PN g[amel fil-Gvern, 25 sena (nieqsa sentejn) mhux tul ta’ ]mien irri]orju. L-istrate;ija tal-

Gvern kienet g[aqlija f’diversi setturi. Malta, grazzi g[all-PN filGvern, hi ekonomikament u politikament stabbli, biex insemmi e]empju wie[ed. Malta saret pajji] modern u teknolo;ikament avvanzat ta[t il-PN. Malta saret Ewropea. Dawn l-affarijiet irridu niftakruhom ukoll. Din il-kwistjoni m’hemmx mod wisq effi/jenti kif ti;i ri]olta. Anzi lanqas g[andha ti;i ri]olta g[ax tintemm l-idea ta’ demokrazija u l-alternanza talpoter. Din il-permanenza fil-poter ;ieli to[loq konfu]joni bejn gvern u partit. Ironikament ilPN kien wie[ed minn talewwel li [oloq distinzjoni bejn gvern u partit u, sa /ertu punt, forsi safa vittma tieg[u nnifsu. Nies li kienu jag[mlu l-partit effi/jenti ntu]aw (;ustament forsi) fil-Gvern u din tista’ ta[dem g[al /ertu perijodu. Però jidher li x-shelf life tas-su//ess tkun qasira ferm anki g[ax l-istrate;ija ‘parti;jana’ m’g[andhiex (u m’g[andux ikollha) l-istess g[anijiet tal-istrate;ija talGvern. Xi kultant il-partit b[ala partit u l-Gvern ta’ dak il-partit ikollhom g[anijiet identi/i. Pere]empju t-tnejn jimxu fuq il-manifest elettorali però kemm

L-g[a]la ta’ min jikkontesta hi kru/jali. Il-kandidati tal-partiti jirrappre]entaw il-valuri, l-aspirazzjonijiet, il-[olm, is-serjetà, ta’ dak il-partit sostanzjalment kif ukoll formalment g[andhom jimxu differenti. Nag[ti e]empju ]g[ir. IlGvern i[abbar skema ;dida ta’ sa[[a (fittizja), l-ener;iji tal-Gvern g[andhom ikunu diretti lejn l-effi/jenza taliskema, kemm se jibbenefikaw nies, kemm se tkun ta’ pi] g[al dawk su;;etti g[at-taxxa, e//. IlPartit g[andu jkollu miri differenti. Jekk, pere]empju, kinitx wieg[da elettorali, kemm hemm nies jafu li kienet weg[da elettorali, kemm hemm nies li qed jindunaw li hi ta’ benefi//ju, hux qed jitkellmu fuqha, hux qed jie[duha for granted, japprezzawx il-fatt li l-Partit fil-Gvern wettaq weg[da o[ra e//. Qed ng[id dan g[ax lOppo]izzjoni tkun qed tikkritika bis-sa[[a kollha u ssib id-difetti f’dik l-iskema. U min ju]aha stess filmument li ju]aha j;ib quddiem g[ajnejh il-kliem talistazzjon tal-Partit l-ie[or li jtanbar kontinwament kemm hi ineffi/jenti, kemm hi [ela ta’ flus, e//. Fi ftit kliem, ma japprezzahiex. Xog[ol ilPartit g[andu jkun li jil[aq kemm jista’ jkun nies biex g[allinqas dak i/-/ittadin li qed ju]a din l-iskema japprezzaha b[ala weg[da mwettqa. B’hekk tinbidel ilmentalità u l-kultura ta’ kif in[arsu lejn l-affarijiet. Ma ninsewx li ;enerazzjoni wara l-o[ra dejjem kellha

geddumha fix-xg[ir fejn tid[ol sa[[a u edukazzjoni u hemm tendenza li dawn jaraw id-difetti u mhux il-benefi//ji. Dak xog[ol il-Partit li juri u jie[u kredtu g[alih. Xog[ol ilGvern hu li jtejjeb is-sistema u j[addimha sew g[ax ilPartit g[andu mezzi li l-Gvern m’g[andux biex jil[aq lillvotant. Madankollu, jidher li l-PN, b[ala Partit, kien inqas effika/i milli kien fis-snin ta’ qabel. Minkejja t-teknolo;ija u l-istruttura tieg[u kien hemm distakk mir-realtà ta’ kuljum, ta’ x’qed jg[idu nnies, u fl-a[[ar mill-a[[ar Partit jitla’ b’dak li ja[sbu fuqu n-nies u mhux biss dak li jg[idu l-;urnalisti jew la[barijiet fuq dak il-Partit (dan nelabora fuqu iktar tard). L-a;ir ta’ xi w[ud It-tieni subkategorija u /ioe ra;unijiet primarji diretti ta’

natura individwali tinkludi fost l-o[rajn l-a;ir ta’ elementi fil-PN u mhux qed nitkellem biss dwar Ministri u Membri Parlamentari i]da na[seb hawn g[andna ninkludu anki l-entourage s[i[. Sfortunatament f’pajji]na hemm tendenza li dan ise[[ regolarment f’kull Gvern u partit fil-poter jista’ biss inaqqas it-tixrid ta’ din ilpatolo;ija u mhux jeliminaha kompletament. Hemm fatturi kulturali u so/jali g[ala dawn l-individwi j;ibu ru[hom hekk u fatturi politi/istrate;i/i g[ala jintg[a]lu huma biex jokkupaw /erti

po]izzjonijiet ta’ influwenza fil-pajji]. Nibdew millkandidat innifsu. L-g[a]la fundamentali ta’ min jikkontesta hi kru/jali. Ilkandidati tal-partiti jirrappre]entaw (grossomodo) il-valuri, l-aspirazzjonijiet, il[olm, il-pro;etti, ix-xewqat, is-serjetà, ta’ dak il-partit... kollox ikkondensat filProgramm Elettorali u b’mod iktar importanti fl-a;ir personali u l-kampanja elettorali. Kif i;ibu ru[hom irrappre]entanti tal-Partit juri lfilosofija tieg[u b’mod ;enerali. Hawnhekk ilkontroll jista’ jintilef fuq ilgrassroots tal-Partit u dan ma jistax ikun il-[in kollu responsabbli g[al kull ma jag[mlu dawk fl-istrutturi organizzattivi tieg[u. Minkejja dan, u sa fejn hu umanament possibbli, huma lpersuni responsabbli g[allistrutturi tal-Partit li jag[tu direzzjoni ;enerali u struzzjonijiet diretti jew indiretti lil dawk li ja[dmu volontarjament jew professjonalment g[all-Partit. Meta l-persuni responsabbli jibdew jillaxkaw, iserr[u rashom, jag[tu iktar ka] talGvern milli l-Partit (tinsewx a[na qed nitkellmu fuq struttura ta’ Partit u mhux ta’ Gvern) allura ssir din ilkonfu]joni fil-miri. Il-[in investit ikun iktar biex ise[[u pro;etti tal-Gvern u inqas biex dawk il-pro;etti ji;u ppre]entati b’mod intelli;ibbli lil min tassew se jidde/iedi fla[[ar mill-a[[ar liema Partit

ikun fil-Gvern: il-poplu! E]empju /ar [afna ta’ ra;unijiet primarji diretti ta’ natura individwali huma lelementi fil-Partit sa[ansitra fil-Parlament, li nqatg[u radikalment mill-valuri, ilmekkani]mi, l-istrutturi, ilprin/ipji tal-Partit. Din kienet qisha xi operazzjoni tat-tip }iemel ta’ Trojja (politiku) fejn l-avversarji jirnexxilhom jespunjaw is-swar mhux bissa[[a i]da bl-astuzzja u jattakawk minn ;ewwa. Dan e]attament li ;ara minn iktar minn persuna wa[da. Forsi wasal ]-]mien li b[alma wie[ed isirulu /erti e]amijiet biex jid[ol ja[dem ma’ kumpanija jew istituzzjoni, g[andna nibdew naraw firrekluta;; tal-kandidati ]wiemel potenzjali u mhux nitkellmu dwar xi kredenzjali akkademi/i jew politi/i (g[alkemm it-tnejn huma kriterji le;;ittimi). Iktar importanti hi l-istabbiltà ‘psikolo;ika’ tal-kandidat. Jekk huwiex affidabbli – filcorporate jargon jg[idu jekk huwiex team player. Ma ninsewx, dawn ilpersuni se jkollhom kuntatt dirett ma’ sezzjoni talpopolazzjoni u g[andhom /erta influwenza fuq lelettorat li la l-;urnalisti u lanqas it-televi]joni ma g[andhom fuqu. Veru wkoll li /erti argumenti mi;juba setg[u ng[ataw iktar pi], b’mod partikolari peress li ;ew minn iktar minn banda wa[da. G[andu jin[oloq bilan/ bejn li wie[ed jisma’ kemm jista’ jkun opinjonijiet u bejn li ma jo[ro;x b’team li mhux jilg[ab g[all-istess g[anijiet. Saltna maqsuma fiha nnifisha ma tre;ix. Ra;unijiet primarji indiretti

B[ala konsegwenza ta’ dan kollu tinbet g[anqbuta ta’ persuni li jibdew jaraw l-a;ir tag[hom le;ittimat u ja[sbu li jistg[u jakkwistaw privile;;i u jibqg[u ma jinqabdux. Hekk tinbet l-idea ta’ ‘korruzzjoni’ u din mhix tollerabbli. Mhix a//ettabbli. Hawnhekk mhux qed nitkellmu dwar xi pja/ir ]g[ir ta’ /aqliq ta’ xi [add minn post g[all-ie[or g[al ra;unijiet personali. Hawnhekk qed ng[idu sitwazzjoni gravi fejn l-impatt fuq il-poplu jkun tan;ibbli. Mhux se nid[ol fiha g[ax g[ad hemm investigazzjonijiet g[addejjin. Però kul[add isemmi ka] partikolari li seta’ kkaw]a /erta flutwazzjoni fil-prezz tal-elettriku u tal-ilma u, jekk le, min ivvota ra s-sitwazzjoni hekk u ried jikkastiga lil min ippermettieha. g[al pa;na 13

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Opinjoni

Rimedji u soluzzjonijiet minn pa;na 12

Li wie[ed jg[id li ma kienx jaf x’qed ji;ri mhux a//ettabbli wkoll anki jekk ikun il-ka]. L-idea ta’ finchè la barca va nibqg[u ma nag[mlu xejn jew nib]g[u n[arsu f’dik iddirezzjoni biex forsi jin[oloq xi Nash equilibrium fejn ikollna sitwazzjoni win-win, ma ta[dimx! Jerfg[uhielek g[al ]mien il-kampanja elettorali. Kif ;ara. F‘kull ka] culpa in vigilando u /ioé negli;enza fil-kontroll tassitwazzjoni mhux ;ustifikata u mhix ;ustifikabbli! Ra;unijiet sekondarji diretti

Hawnhekk qed nit[addtu dwar dawk ir-ra;unijiet li jkollhom impatt sekondarju dirett fuq l-operat tal-Gvern u g[aldaqstant fuq il-pajji] u g[alhekk fuq il-benesseri talpoplu. Din kwistjoni o;;ettiva minbarra li hi diretta u f’mo[[i g[andi /-/irkostanza ta’ ri/essjoni internazzjonali u l-problemi kollha relatati mag[ha. Hu diffi/li ferm li jkollok sitwazzjoni ta’ kuntentizza fil-pajji] meta jkollok ri/essjoni internazzjonali. Madankollu, ikolli ng[id minn dak li rajt u smajt li Malta g[addiet minn din ilfa]i egre;jament. Però din xorta kellha impatt fuq isserenità ta’ min se jivvota, li allura jkollu tendenza li jkun irid ibiddel biex qisu je]or/izza l-bi]a’ li jispi//a b[all-Gre/ja, il-Portugall, e//. Din il-kwistjoni ;iet forsi ssottovalutata. U l-g[ajta ta’ bidla fid-direzzjoni flimkien mal-weg[da tat-tnaqqis ta’ 25 fil-mija fil-kontijiet reb[et fuq il-fatt pale]ament /ar li m’g[andniex qg[ad u faqar li g[andhom pajji]i o[ra li huma ferm ikbar minna u li g[andhom ferm iktar ri]orsi milli g[andna a[na. Barra minn hekk, ilkwistjoni tat-tibdil fit-trasport pubbliku, b[al kull tibdil ie[or, ;abet sitwazzjoni ta’ nuqqas ta’ serenità filpubbliku. Jien nemmen li din saret g[all-;id tag[na lkoll u fil-futur se naraw kemm kienet idea tajba u /ertament hemm [afna affarijiet po]ittivi fis-sistema l-;dida. Però, g[al darb’o[ra, kif raha l-elettorat hi kwistjoni kompletament differenti. Sfortunatament, l-effi/jenza li biha dda[[let is-sistema ma lle;ittimatx u ma ;;ustifikatx is-servizz mog[ti. Ir-riforma la sostanzjalment u lanqas fomalment ma la[qet il-milja tag[ha. Hawnhekk kemm ilPartit kif ukoll il-Gvern qisu ma sabx mod kif iwassal ilmessa;; effettivament. Wara li nqalg[et il-problema din lanqas issolviet effika/jament. Wie[ed mill-;enji tas-seklu

Malta saret pajji] modern u teknolo;ikament avvanzat ta[t il-PN. Malta saret Ewropea. Dawn l-affarijiet irridu niftakruhom ukoll l-ie[or, Albert Einstein, qal li “no problem can be solved

from the same level of consciousness that created it”. U f’din il-kwistjoni bqajna fuq l-istess livell. Jew a[jar, deherna li bqajna fl-istess livell. Konna reattivi u mhux proattivi. Qisu dan li kkaratterizza l-istrate;ija talPartit (jew a[jar tal-Gvern). Mill-;did l-idea ta’ finchè la barca va. Forsi mhux hekk dehret f’g[ajnejn min kien qed ja[dem fiha, però ipperswadu ru[kom li [afna minn dawk il-55 fil-mija u anki xi w[ud millkumplament hekk rawha. Allura tqum id-domanda: ilforma hi iktar importanti missustanza? Le. It-tnejn huma importanti indaqs! Il-votanti llum m’g[adx g[andhom illealtà assoluta lejn il-Partit. G[andhom (le;ittimament) laspettattivi tag[hom. Meta ridna nid[lu fl-Unjoni Ewropea l-poplu segwiena g[ax appellajna g[allaspirazzjonijiet tieg[u ta’ futur a[jar, ta’ ;id g[allfamilji tag[na. U hekk ;ara! Konna kredibbli. Kellna ideal li kien suprem u jissupera kull parti;;jani]mu u f’daqqa wa[da qisu ]vujtajna ru[na minn ideal og[la u ntfajna fuq id-difensiva. Min jaf kemm [ambaqna li l-;ustizzja trid issir u trid tidher li qed issir. Dak kien prin/ipju li ;arrejt mieg[i dejjem u kullimkien u hu e]attament hekk li g[andhom isiru l-affarijiet, b’mod

trasparenti, b’mod awtentiku, dejjem sa fejn hu umanament possibbli u wara li ji;u kkunsidrati l-[wejje; l-o[rajn kollha. Ra;unijiet sekondarji indiretti Naturalment, je[tie; li wie[ed mill-ewwel jirrimarka li din l-anali]i mhix e]awrjenti jew konklussiva. Hi biss tentattiv ta’ kontribut lejn il-brainstorming li g[addej b[alissa fil-pajji] u fil-Partit.

:aladarba qed nitkellmu dwar brainstorming irridu nsemmu li rimarki fil-media, partikolarment /erti blogs u /ertu ;urnali]mu aggressiv, inaffar lil dawk il-ftit li jkunu qeg[din fix-xifer tadde/i]joni barra li jdarras lil min hu ta’ volontà tajba. Naf li diffi/li ma //anfarx meta tinduna b’/erti gimmicks u /erti weg[diet fierg[a, però jekk il-pubbliku sar jiddejjaq b’dan it-tip ta’ ;urnali]mu wie[ed g[andu jinbidel g[ax ikun qed jirriskja li jag[mel iktar [sara milli ;id. Dawn il-fenomeni ;urnalisti/i jaqg[u firra;unijiet sekondarji indiretti. B’dan infisser li ma ddeterminawx il-mega distakk però ]gur ma g[enux biex tin[oloq atmosfera li twassal g[al reb[a jew g[al telfa inqas drammatika. Dawn kienu qishom indikatura ta’ paniku li kul[add induna bihom. U tinteba[ b’dan meta dawk ilkonoxxenti mill-kamp

Laburista ma jg[idu xejn dwarhom anki meta ssemmihomlhom. Sinjal evidenti li qed jag[mlulhom favur strate;iku. L-arroganza hi patolo;ija o[ra li ;iet immanifestata anki b’dan it-tip ta’ ;urnali]mu u sa[ansitra bin-non verbals ta’ /erti individwi, u ;ibdu lantipatija ta’ [afna ]g[a]ag[. Dawn [wejje; li mhumiex immedjatament tan;ibbli. Dawn huma indikaturi. Indikatur ie[or kien li n;ibu President Emeritu jitkellem f’attività pre-elettorali. Ilmistoqsija g[alija (u g[al [afna o[ra) kienet “mela Gonzi mhux bi]]ejjed?”. Indikaturi ta’ sparar ta’ skrata/ fil-vojt. G[al darb’o[ra, kif qalli kollega u [abib tieg[i, “strate;ija reattiva”. Niffukaw fuq l-issues veri Fil-mezzi tax-xandir populisti dan l-a[[ar kien hemm serje ta’ proposti, inklu] li l-kap tal-Partit ikun elett direttament mit-tesserati.

Na[seb qabel nibdew nisparaw bl-addo// irridu nammettu li lkoll xi ftit delu]i u g[alhekk g[andna nie[du stock tas-sitwazzjoni. Wie[ed irid jammetti wkoll li a[na sportivi u demokrati/i [afna. :or; Borg Olivier ikkon/eda r-reb[a mill-ewwel, Lawrence Gonzi /empel lil Joseph Muscat mill-ewwel. Hekk g[andu jkun. Dan isa[[a[ iktar l-argument li laggressività u l-attakki in;ustifikati ad hominem

mhux posthom fil-PN. Niffukkaw fuq l-issues veri li g[andna [afna minnhom u forsi mhux posthom hawn. Niftakar ]mien fejn kien hemm moviment ta’ nies spe/jalizzati: psikolo;i, so/jolo;i, filosfi e//. li kellhom l-g[an li ja[dmu id f’id mal-politi/i biex ifasslu strate;ija, il-programm elettorali, il-prin/ipji u lvaluri tal-Partit jew ladattament tag[hom g[a]]minijiet tal-lum, il-vijabbiltà tal-weg[diet elettorali, laspettattivi tal-oqsma differenti tal-poplu, laspirazzjonijiet tal-votanti l;odda. L-ideat ta’ rikon/iljazzjoni nazzjonali, ilkoll a[wa Maltin, ta’ xog[ol, ;ustizzja u libertà, futur fis-sod, huma kollha ideat tajbin però (partikolarment l-a[[ar slogan) ta sens ta’ kontinwità li l-Maltin apparentement ma ridux. Reazzjonijiet b[al ‘futur fis-sod g[alihom imma”. Kif darba qal Rev. Dr Timothy Radcliffe, l-a[jar mod kif tag[mel bidla hi billi tag[milha b’tg[anniqa embrace and change. Tippreserva dak li hu validu u tibdil dak li jin[tie;. Kif dejjem qal Eddie Fenech Adami, wara kollox, li malprin/ipji mhemmx kompromessi però lapplikazzjoni tag[hom tista’ tvarja. Finalment, is-su;;eriment tieg[i lid-diri;enti u mexxejja tal-Partit hu: [udu ftit [in kuljum u isimg[u lil dawk li jg[idulkom kelma g[all-;id, anki jekk ma timplementawhiex. Mhux ]mien li nkunu mag[luqin. No[or;u ftit mill-comfort zone u nkunu kreattivi.

Opinjoni

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Rwol ;did li se j;ib sfidi ;odda Dil-;img[a ntemm ilpro/ess elettorali kollu meta ;ew eletti l-membri parlamentari kollha, u lbiera[ infeta[ il-Parlament il-;did g[al din ille;i]latura. L-elettorat idde/ieda li jien se nag[mel parti minn dan il-Parlament, flimkien ma’ disa’ nisa o[ra. Numru rekord ta’ rappre]entanti nisa fil-Parlament ta’ pajji]na. Li tkun membru parlamentari hu rwol ;did g[alija, u hu rwol li mieg[u j;ib pi] u responsabbiltà sabi[a. Meta toqg[od bilqieg[da fuq dak is-si;;u, tkun taf li qieg[da hemmhekk mhux f’ismek jew g[alik, imma f’isem u g[al dawk il-[afna nies li g[a]lu li jag[tuk il-fidu/ja tag[hom. Mhux se jkun ]mien fa/li. Il-Partit Nazzjonalista g[adu ;ej minn telfa elettorali kbira. Il-kobor tat-telfa jista’ ji;i attribwit g[al [afna kaw]i, imma ]gur mhux g[al mod kif il-pajji] tmexxa b’responsabbiltà waqt i]-]mien ta’ maltemp ekonomiku kull fejn t[ares

madwarna. Illum qed naraw li anki l-Gvern ;did qieg[ed jifta[ar u jinsisti li l-mudell ta’ Malta mhux b[al ta’ pajjizi o[rajn, u g[alhekk mhux se jiffa//ja l-istess problemi li qed jiffa//jaw pajji]i o[rajn. U dan, mertu ta’ min hu? Lura g[ar-rwol parlamentari tieg[i. Minn kemm ilni President talE]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista, u iktar u iktar tul il-kampanja elettorali, dejjem iltqajt man-nies, u mhux smajthom biss, imma tajt widen g[al dak li qaluli. Fil-Parlament se jkolli lopportunità li dak li smajt u li tg[allimt ming[andkom inwasslu fl-og[la istituzzjoni tal-pajji], u nkun wie[ed mill-il[na tan-nies. Bl-istess mod, ninsab determinata li nkompli f’kuntatt kostanti malpubbliku, g[ax hekk biss tkun tista’ tibqa’ a;;ornata u relevanti b[ala rappre]entanta tal-poplu. Min-na[a l-o[ra, de/iza wkoll li kull opportunità li jkolli, in]omm lil kull min jixtieq, infurmat dwar il-

minn Marthese Portelli Deputat Nazzjonalista martheseportelli.pn@gmail.com

Se nkompli f’kuntatt kostanti mal-pubbliku g[ax hekk biss tibqa’ relevanti b[ala rappre]entanta tal-poplu [idma parlamentari tieg[i u tal-Parlament b’mod ;enerali. Se nu]a l-g[odda li

jag[tini l-Parlament, fosthom id-dritt taddomanda parlamentari biex nistaqsi u n]omm g[ajnejja fuq l-operat tal-gvern, [alli l-interessi ta/-/ittadini, tannies, ji;u salvagwardjati. Dan kollu llum ikun fa/li nag[mlu disponibbli g[al kul[add g[ax il-mezzi moderni ta’ komunikazzjoni b[al networks so/jali, blogs u website jippermettu a//ess re/iproku bejni u bejnkom. :ej ]mien ta’ ti;did u bini mill-;did. Il-partit b[alissa jinsab ukoll fil-pro/ess li ji;;edded b’kap ;did, u bil[atra tal-uffi/jali g[olja tieg[u mill-;did. Irrid inkun ta’ for/ina u pilastru g[allkap il-;did kemm fl-organi tal-partit, kif ukoll b[ala parti minn Oppo]izzjoni o;;ettiva, serja u soda. B[ala Oppo]izzjoni, irridu na[dmu u n]ommu sodi biex ir-rwol demokratiku tag[na ta’ kontra pi] g[al gvern ikun jista’ ji;i esegwit b’responsabbiltà u b’effettività. Bl-g[ajnuna tag[kom ilkoll, dan ]gur jirnexxilna nag[mluh. Ma nistg[ux ma narawx

ukoll li rridu na[dmu biex il-Partit Nazzjonalista jer;a’ jirba[ il-fidu/ja ta’ dawk innies li g[al xi ra;uni jew o[ra, din id-darba [assew li ma kellhomx jag[tuh ilmandat personali tag[hom. Din hi bi//a xog[ol o[ra li trid issir minna lkoll flimkien. Irridu ner;g[u nibnu l-[oloq tal-katina tag[na mal-poplu wa[da wa[da, u ming[ajr ma nitilfu l-prin/ipji tag[na, naddattaw iktar g[al b]onnijiet u g[ar-realtajiet tallum. B’hekk inkunu fidu/ju]i li ner;g[u nkunu lpartit li jirrappre]enta lillma;;oranza tal-poplu Malti u G[awdxi fl-iqsar ]mien possibbli. Ma nistax nag[laq ming[ajr kelma ta’ ringrazzjament u apprezzament. Kienet kampanja elettorali iebsa, u kien biss permezz talg[ajnuna ta’ [afna nies voluntiera, u s-sagrifi//ji li g[amlu flimkien mieg[i u ma’ familti, li se nkun nista’ inkompli l-[idma tieg[i f’isimkom fil-Parlament. Grazzi mill-qalb.

Jien min jien Jien twelidt is-Si;;iewi fejn il-papa kien it-tabib tar-ra[al. G[addejt it-tfulija tieg[i nilg[ab fl-g[elieqi ma’ [uti lbniet u xi [bieb o[ra li kelli fir-ra[al. Wara li spi//ajt liskola, kont immur San Alwi;i, d[alt l-Università fejn studjat il-medi/ina. Kif iggradwajt mort Glasgow, flIskozja, fejn bdejt nistudja lkardjolo;ija. Il-vokazzjoni medika

Wara 20 sena, li fihom fla[[ar seba’ snin kont ni;i nopera darba kull tliet xhur, ;ejt Malta g[al kollox. Kont responsabbli, li flimkien ma’ tim li g[aqqad fta[t idDipartiment tal-Kura tal-Qalb. Kul[add jista’ jimrad g[allg[arrieda u jsib ru[u fil-b]onn tal-kura. Bil-ftu[ ta’ dan iddipartiment, stajt flimkien mat-tim dedikat tieg[i, inrodd lura l-[ajja lill-bniedem, g[ax wara kollox l-isba[ esperjenza ta’ kirurgu tal-qalb hi li jara pazjent jer;a’ jie[u sa[[tu. {afna pazjenti, li sa dakinhar kellhom isiefru g[all-kura

setg[u jibqg[u Malta u b’hekk jiffrankaw [afna spejje] ]ejda g[all-familji tag[hom. Is-servizz fil-politika

Xhur ilu, wara li kont a//ettajt li no[ro; b[ala kandidat g[all-Partit Nazzjonalista, kont g[idt li kien hemm b]onn li kellna ner;g[u npo;;u lura l-unur fil-kelma ‘onorevoli’. Dan kont g[idtu g[ax [assejt li kellna nuru li g[ad hawn politi/i onesti li huma lesti li ja[dmu g[all-;id tal-poplu u tal-pajji]. Jien g[alhekk ipprezentajt ru[i, g[ax nemmen li g[andna nimxu b’aktar serjetà u lejaltà lejn ilpoplu, il-parlament u l-partit li wettaq daqshekk ;id g[allpajji]. Sfortunatament ftit wara kelli ni;i operat f’sieqi u g[amilt tliet xhur bejn l-isptar u d-dar. Konsegwentament ma stajtx niltaqa’ man-nies u l-[idma ta’ kampanja ta’ disa’ ;img[at kelli nag[milha fi tliet ;img[at. L-uniku mezz li bih stajt nikkommunika kien

minn Albert Fenech Deputat Nazzjonalista

In[oss li nirrappre]enta lill-Maltin u lill-G[awdxin kollha u ma je]i]tux kuluri jew uniformi> l-istess prin/ipju b[alma nipprattika fil-kura tal-qalb

permezz tat-televi]joni u lgazzetti, i]da hawnhekk ukoll kont limitat. Ikkomunikajt ma’ xi nies bit-telefon, i]da nammetti li mhux l-istess b[al meta tiltaqa’ wi// imb wi//. B’dan kollu grazzi g[allfidu/ja li bil-vot tag[hom urew fiha u grazzi g[al dawk li [admu bla waqfien biex jg[inuni nweg[dhom li se nag[mel minn kollox biex nara li mhux biss is-settur tassa[[a i]da l-pajji] u l-poplu jkomplu jimxu ’l quddiem. Djalogu kostruttiv L-evoluzzjoni u l-bidla huma me[tie;a g[all-progress fi kwalunkwe qasam tal-[ajja.

Din tkun bidla siewja meta tibni fuq dak li ffunzjona u taddatta g[al [ti;iet ;odda ta]-]mien. I]-]mien talpolitika antika fejn konna nisimg[u biss g[ajjat u konfronti aggressivi g[adda. Meta wie[ed jisma’ x’jing[ad fil-pajji], il-bidla sse[[ bilfors. Tkun konsegwenza tal-esperjenzi li jg[allmuk kif tag[mel l-affarijiet fil-futur.

Illum iktar ;id jitkattar bi djalogu kostruttiv. Wara kollox i]-]ew; partiti g[andhom il-;id tal-pajji] b[ala l-iskop ewlieni biex nimxu ’l quddiem filprosperità u fuq kollox filpa/i, l-onestà u lmeritokrazija. B[ala deputat irrid n;ib lura l-unur fil-politika u nirsisti g[all-aktar titjib fil-prosperità, g[al i]jed ]vilupp u stabbilità. Jien in[oss li nirrappre]enta lill-Maltin u lill-G[awdxin kollha u ma je]i]tux kuluri jew uniformi; l-istess prin/ipju b[alma nipprattika fil-kura tal-qalb. L-individwi ji;u u jmorru. L-idejat jinbiddlu. G[alhekk f’dawn is-snin li ;ejjin se jkunu importanti [afna g[all-Partit Nazzjonalista li g[ax waqt li qed ji;;edded, irrid juri li huwa tassew partit tal-poplu u l-individwu. Mill-bankijiet tal-Oppo]izzjoini jrid juri bilprovi li huwa ’l fuq millpolitika parti;;jana u lest li jibqa’ ja[dem g[all-;id tag[na lkoll.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Opinjoni

Sfidi kbar… opportunitajiet akbar Nhar is-Sibt, 9 ta’ Marzu lpoplu Malti u G[awdxi ta lverdett tieg[u dwar min g[andu jmexxi dan il-pajji] fil-[ames snin li ;ejjin u liema programm politiku jrid jara li jitwettaq tul din il-le;i]latura li bdiet ilbiera[. Il-poplu g[a]el u g[a]el bl-aktar mod /ar, idde/ieda li l-pajji] g[andu jitmexxa minn Gvern Laburista skont ilprogramm li l-Partit Laburista kien ippre]enta tul il-kampanja elettorali. G[alkemm il-verdett talpoplu kien qawwi filkonfront tal-Partit Nazzjonalista, il-Partit Nazzjonalista m’g[andux jara biss f’dan ir-ri]ultat ittelfa li sofra i]da g[andu jqum g[all-okka]joni, janalizza r-ri]ultat u jag[raf kif dawn l-isfidi kbar li jpo;;i quddiemna dan irri]ultat, indawruhom f’opportunitajiet akbar m’hux biss g[all-Partit Nazzjonalista i]da fuq kollox g[all-pajji] u l-poplu Malti u G[awdxi. Messa;; Il-poplu Malti

u G[awdxi bag[at messa;; qawwi [afna lill-Partit Nazzjonalista. Il-poplu jixtieq bidla. Bidla fuq

diversi livelli. Din hi opportunità unika u storika g[all-Partit Nazzjonalista li jkun ]ball jekk il-Partit Nazzjonalista jitlef. Minbarra li dan hu mument ta’ riflessjoni, fuq kollox huwa mument fejn b[ala Partit in[arsu ’l quddiem, nag[rfu fejn ]baljajna, nag[rfu fejn ne[tie;u nsa[[u, nidentifikaw fejn je[tie; no]bru u naraw fejn hemm il-[tie;a tal-bidla u ma noqog[dux lura milli nbiddlu. Il-Partit Nazzjonalista g[andu jkollu l-kura;; u ddeterminazzjoni li jag[mel bidliet kbar u radikali biex dan il-Partit ikun tassew ilPartit tal-poplu kollu, ilPartit ta’ kul[add. Il-[idma li bdejna u li se nkomplu nwettqu tul il-;img[at, ixxhur u s-snin li ;ejjin g[andha turi bl-aktar mod /ar li l-Partit Nazzjonalista b’umiltà fehem sew ilmessa;; li bag[tlu l-poplu u qed jie[u azzjoni biex irodd lura dan il-Partit lin-nies. Bidu ta’ mixja Il-:img[a li g[adda g[alqu n-nominazzjonijiet g[all-Elezzjoni ta’ Kap :did tal-Partit. Elezzjoni li fiha se nidde/iedu kif il-

Partit Nazzjonalista jibda

minn Kristy Debono Deputat Nazzjonalista info@kristydebono.com

Opportunita’ unika g[al kull deputat biex jimpenja lilu nnifsu [alli l-fidu/ja li kiseb mill-elettorat isarrafha f’ri]ultati b’risq in-nies

mixja ;dida. Mixja li trid twassal lill-PN biex waqt li jkun Oppo]izzjoni vi;ilanti u kostruttiva fil-kritika tag[ha tkun po]ittiva u propo]ittiva biex f’qasir

]mien turi li l-Partit Nazzjonalista huwa Gvern alternattiv. Il-politika li rridu nwettqu trid tkun politika tan-nies, min-nies g[an-nies fejn waqt li tag[ti priorità lill-;id komuni tiffoka fuq il-[ti;iet individwali ta’ kull individwu. Il-Partit Nazzjonalista huwa l-akbar a;ent u protagonist tal-bidla f’pajji]na u g[alhekk irid jag[raf fl-Elezzjoni ta’ Kap :did b[ala opportunità ta’ bidla, il-bidla vera, il-bidla li trid in-nies . Matul din il;img[a bdejna mixja ;dida li fiha rridu naraw li kul[add ikun involut u kul[add ikollu l-ispazju me[tie; biex jo[lom, jesprimi ru[u, jissie[eb mag[na u jwettaq politika tan-nies b’risq in-nies. Fidu/ja

Wara li nhar l-Erbg[a li g[adda kont eletta filParlament b[ala Deputat mid-disa’ Distrett, il-biera[ kelli l-opportunità unika li flimkien mal-membri talGrupp Parlamentari Nazzjonalista u dawk talGvern nie[u l-;urament u nipparte/ipa fl-ewwel seduta Parlamentari ta’ din il-le;i]latura. Pubblikament nirringrazzja lill-Kap tal-

Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi li wera fidu/ja fiha u avvi/inani biex inkun kandidata f’isem il-Partit Nazzjonalista. Nixtieq nirringrazzja lillelettorat tad-disa’ Distrett – San :wann, is-Swieqi, lImsida, {al G[arg[ur, Ta’ Xbiex, l-Ibra;;, il-Madliena u Swatar fejn minkejja lkampanja qasira li kelli u lfatt li kkontestajt g[allewwel darba wrew fidu/ja biex nirrapre]enthom flog[la istituzzjoni tal-pajji]. B’din il-fidu/ja se nimpenja ru[i biex nara li nittradu/i f’[idma kontinwa b’risq lelettorat li ele;;ini i]da fuq kollox b’risq il-pajji] u lpoplu Malti u G[awdxi kollu. Nemmen li din hi opportunità unika g[al kull deputat biex jimpenja ru[u [alli l-fidu/ja li kiseb millelettorat isarrafha f’ri]ultati b’risq in-nies. L-isfida kbira li po;;a quddiemna lelettorat Malti u G[awdxi rridu ndawruha f’opportunità li minnha nag[mlu su//ess u niksbu rri]ultati, aktar ri]ultati ta’ fejda li jixraqlu pajji]na. G[ax pajji]na u l-poplu tag[na jixraqlu l-aqwa u la[jar u g[alhekk l-impenn tag[na g[andu jkun wie[ed s[i[ u determinat.

Riflessjoni u ti;did I]-]mien jg[addi u ma jistenna lil [add u dalwaqt ng[idu li l-elezzjoni ilha li g[addiet xahar. Il-poplu dde/ieda u l-Partit Nazzjonalista baxxa rasu g[ar-rieda tal-poplu u llum jinsab fl-Oppo]izzjoni g[aliex il-poplu ried jibdel lil min imexxih. Però l-Partit Nazzjonalista [are; millpoter b’rasu mg[ollija, g[aliex [alla warajh pajji] mibdul, b’infrastruttura soda, b’ekonomija b’sa[[itha, rata baxxa ta’ qg[ad, [olqien ta’ impjiegi ;odda, u servizzi ta’ sa[[a u edukazzjoni millaqwa. Jalla l-Gvern Laburista jkompli jibni fuq dak li bena l-Gvern Nazzjonalista ta’ qablu g[aliex kollha kemm a[na nixtiequ l-;id lill-poplu tag[na [alli narawh ikompli j]omm u jtejjeb il-livell ta’ g[ajxien tieg[u. Min-na[a lo[ra dan hu ]mien ta’ riflessjoni u ti;did g[allPartit Nazzjonalista, [alli

jag[raf x’kienu r-ra;unijiet tat-telfa kbira li ;arrab flelezzjoni ;enerali u jirran;ana l-i]balji li saru u li ressquh ’l bog[od millpoplu. Din mhix l-ewwel darba li l-Partit kellu sfida daqshekk kbira. Jien ng[id li kellu sfidi akbar fil-passat imma bis-serjetà u bis-sa[[a ta’ dawk kollha li [admu fih, sar l-aktar partit fl-istorja li rnexxielu jirba[ elezzjonijiet u daqstant ie[or dam filgvern. Imma kif jaf kul[add l-ebda tim ma jirba[ dejjem u g[aldaqstant wara l-mumenti tal-glorja ji;u wkoll ilmumenti tad-di]appunti. Li hu ]gur hu li f’dawn issnin kollha kellna gvernijiet Nazzjonalisti li [admu bla heda biex ikattru l-;id talpajji] g[all-poplu kollu anke jekk dan seta’ fisser li ;ew traskurati l-[tigiet interni tal-Partit innifsu. Ejjew nag[rfu x’kienu l-problemi mhux biex noqog[du nibku

minn Mario Rizzo Naudi rizzomar@synapse.net.mt

Il-PN g[ad jer;a’ jkun dak il-partit b’sa[[tu li jwettaq ir-rieda tal-poplu wara li jer;a’ jirba[ il-fidu/ja tal-ma;;oranza

fuqhom, imma biex inxammru l-kmiem u nibdew na[dmu flimkien [alli nsolvuhom. B’hekk ner;g[u nkunu dak il-partit li lma;;oranza tal-poplu g[arrfet li tasso/ja ru[ha mieg[u. Min-na[a tieg[i, din kienet l-ewwel darba li [ri;t g[all-elezzjoni ;enerali b[ala kandidat. U ninsab kuntent [afna bir-ri]ultat li ksibt. Ta’ dan ng[id grazzi bilqalb lill-kostitwenti kollha li vvutawli fir-raba’ u l-[ames distrett, u nweg[dhom li g[alkemm ma rnexxilix nikseb si;;u fil-Parlament, se nibqa’ nag[mel l-almu tieg[i fi [dan il-Partit Nazzjonalista biex inkun ta’ servizz g[all-poplu. Grazzi wkoll lil dawk li ma vvutawlix g[aliex ivvutaw lil xi [addie[or minn s[abi fil-Partit Nazzjonalista. Dan hu l-appell tieg[i,

appell lin-Nazzjonalisti. Ilmument tal-verità fil-[ajja hu dak il-mument meta tkun g[addej mill-problemi. G[aliex hu appuntu dak ilmument li fih l-aktar li jkollok b]onn l-appo;; u l-g[ajnuna ta’ dawk li jemmnu fik, ta’ dawk il-[bieb veri li tassew iridulek il-;id. G[aldaqstant l-appell ;enwin tieg[i linNazzjonalisti kollha hu biex jibqg[u jemmnu fil-prin/ipji li fihom jemmen il-partit, u jibqg[u konsistenti anke fi]]minijiet diffi/li. Kif jg[idu, fil-[ajja politika, ;urnata tfisser ]mien twil, a[seb u ara ;img[at, xhur u snin. U f’dawn il-;img[at, xhur u snin li ;ejjin irridu na[dmu flimkien [alli fl-elezzjoni ta’ [ames snin o[ra l-Partit Nazzjonalista jer;a’ jkun dak il-Partit b’sa[[tu li jwettaq irrieda tal-poplu wara li jer;a’ jirba[ il-fidu/ja talma;;oranza li tant appo;;jatu fil-passat.

16 Ittri lill-Editur

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

ta’ kelma Il-Papa Fran;isku Falsità Sur Editur qed jg[aw;ilha s sens po]ittiv

Sur Editur, Nhar l-Erbg[a 13 ta’ Marzu, il-Kulle;; tal-Kardinali mi;bura fil-Kappella Sistina, g[a]lu lil Kardinal Jorge Mario Bergoglio millAr;entina, b[ala s-su//essur ta’ Pietru u Vigarju ta’ Kristu fuq din l-art. Hu l-ewwel Papa millAmerika t’Isfel u l-ewwel Papa :i]wita. Fl-ewwel diskors tieg[u wera l-im[abba tieg[u lejn ilKnisja ta’ Kristu u l-umiltà kbira tieg[u. L-isem li [a, dak ta’ Il-Papa Fran;isku Fran;isku, g[andu tifsira kbira. San Fran;isk t’Assisi, wie[ed mill-akbar qaddisin tal-Knisja Kattolika, kellu missjoni spe/jali ming[and Kristu stess, dik li jibni mill-;did il-Knisja ta’ ]mienu. Matul is-sekli l-Knisja g[addiet minn ]minijiet mill-aktar iebsa. Kristu stess [abbar dan kollu u wieg[ed li se jibqa’ pre]enti f’kull ]mien. Kienu diversi qaddisin u persuni twajba li [admu biex ilKnisja Kattolika, tibqa’ twassal it-tag[lim ta’ :esù Kristu, mibni fuq l-im[abba u l-ma[fra. Nemmen li l-Papa Fran;isku se jkun dak li se jibni mill;did lil Knisja ta’ Kristu, biex tibqa’ b[ala dik il-fjamma li ddawwal lil bniedem, l-akbar kapulavur ta’ Alla. Ninsabu fis-sena tal-fidi, fejn kull min hu membru talKnisja Kattolika, irid isib mill-;did il-fidi tieg[u f’:esù Kristu, l-uniku Salvatur tad-dinja.

IVAN SCERRI Il-Mosta

Iffa//jati bil-verità Sur Editur, Mal-ewwel passi li l-Papa l;did [a, qal li hawn b]onn ta’ ‘awsterità’. Min ja[seb li dilkelma g[andha tkexkex, ma jafx bi]]ejjed it-tifsira tag[ha, almenu mil-lat ekonomiku, g[aliex din tfisser ‘mi]uri biex jissa[[a[ mill-;did il-grad ta’ d[ul kontra dak tal-infiq’. A//identalment, il-Papa wriena li ilu jemmen flawsterità g[aliex issa sirna nafu li meta n[atar Kardinal, flok jixtri [wejje; ;odda, kien iqabbad min jirran;alu l[wejje; ta’ dak li kien hemm qablu, biex ju]a lilhom. X’differenza bejnu u bejna! Bi]]ejjed insemmi l-moda li tasal biex tiklilna ruxxmata flus, is-safar li g[amilnieh kwa]i rutina ta’ kull sajf jew il-log[ob tal-azzard li kull ;img[a jixorbilna kemxa flus. Meta kont qed nitfarfar u no[lom b’xiri ta’ xi [a;a li — fl-istat attwali tieg[i —

kienet ta’ prezz e]orbitanti, kont nisma’ lill-;enituri tieg[i, bil-kalma jg[iduli: “Erfa’ u sorr g[al meta ti;i b]onn”. Nistag[;eb kemm hu veru. Kieku berbaqt flusi, ma nafx kif kont in]omm familja ta’ [amsa, bit-tfal fi skejjel privati, bi spejjes ta’ operazzjonijiet li jinqalg[u minn ]mien g[all-ie[or, manutenzjoni tad-dar u xi [amest ijiem f’lukanda lokali meta ja[bat l-anniversarju tattie; tag[na. Na[seb li qeg[din fi ]mien meta sikwit nisimg[u r-rag[ad ta’ kliem b[al recession, depression, inflation, dour deficit, bankruptcy, financial straits, money-strapped, bailout conditions, overspending u — l-i]jed wa[da ri/enti — fiscal-cliff u dan g[andu biex jag[tina lezzjoni.

S.B.C.

Tas-Sliema

Hemm [a;a li fit-trobbija tieg[i kont naraha po]ittiva. Kienet tissejja[ ‘kultura’. Konna ng[idu ‘klabb kulturali’, ‘asso/jazzjoni kulturali’, ‘istitut kulturali’, ‘]jarat kulturali’, ‘bniedem ta’ kultura kbira’. Sibt li l-kelma ;ejja milLatin: cultus u tfisser ‘ilkultivazzjoni tal-mo[[ bittag[lim dwar i/-/iviltà’. Kont nassumi li l-kelma ‘kultura’ marbuta interament ma/-/iviltà u hi definittivament [a;a po]ittiva. I]da, milli jidher, hawn min

entu]jasti bi]]ejjed biex jikkontribwixxu! Fl-a[[ar il-programm ittawwal bi ftit tista’ tg[id lejlet l-elezzjoni ;enerali. L-istess ma nistg[ux nibqg[u bl-a[[ar a[barijiet jixxandru fis6pm. Tal-anqas g[andu jixxandar bulettin ie[or fit-tmienja ta’ filg[axija mqar jekk ikun biss ‘rekordjat’. Il-paraguni odju]i i]da fejn jid[ol l-istazzjon tal-PL il-kontenut politiku parti;jan hu kbir u sewa biex tul is-snin g[amel [sara kbira lill-Partit Nazzjonalista u lillesponenti tieg[u billi attakkahom wie[ed wie[ed b’mod sistematiku u b’gideb ripetut. Jiddispja/ini imma jkollna nammettu li g[andna [afna x’nitg[allmu u x’nirran;aw anke jekk b’mod aktar fin u vertier minn dak li addotta [addie[or.

Sur Editur, M’g[andix dubju li min issa [a t-tre;ija tal-pajji] wiret xog[ol vast ta’ titjib f’[afna oqsma ibda milledukazzjoni u spi//a millkennijiet g[all-passi;;ieri li jkunu qeg[din jistennew ilkarozza tal-linja. Fil-fatt, ftit qabel lElezzjoni :enerali tad-9 ta’ Marzu, tlaqt bil-karozza tieg[i mid-dar u ;bidt lejn il-Furjana fejn kien programmat meeting minn wie[ed mill-partiti politi/i. Stag[;ibt kif ix-Xag[ra tal-Furjana kienet trasformata f’car park vast bla ma tellef il-vista panoramika tal-post. G[all-kur]ità waqaft ftit — wara li pparkjajt ilkarozza — [alli nara xi kemm-il karozza kien hemm ipparkjata fil-post dak il-[in. Sibt li kien hemm 520 karozza, bla ebda wa[da ma taqfel lillo[ra. Prosit tassew. Innotajt li parti mixXag[ra kienet riservata g[al-log[ob sportiv u g[alhekk il-Furjani]i ma kinux im/a[[da minn delizzju tag[hom. Barra minhekk kienet solvuta parti mill-problema li ssofri biha l-belt Valletta, g[aliex ma tifla[x g[annumru kbir ta’ karozzi li jridu jid[lu fiha. Skantajt kif pro;ett siewi b[al dak, lanqas kelli [jiel li sar.

Ra[al :did

San Pawl il-Ba[ar

tag[na u ;ieli jinqeda b’dilkelma g[all-g[anijiet ulterjuri tieg[u. G[aliex hawn min isemmi “the culture of crime; the growing culture of violence; the widespread culture of boxing and kick-boxing; the culture of betting?” Dan falsità ta’ kelma benefika. Min ju]aha biex iqarraq, qed jinga;;a fi psewdo-kultura u jing[araf minn azzjonitu.

A. TABONE

{a]-}ebbu;

Ix-xandir tal-PN

Sur Editur, Lura wara t-telfa elettorali tal-1996 il-PN kien qabdu ;enn biex ifittex jarma u jifta[ l-istazzjon tat-TV tieg[u. Sar ;bir ma’ Malta kollu biex dak ikun jista’ jse[[. Kien ;ara li wara li kien Gvern Nazzjonalista li kien g[adda l-li;i tal-plurali]mu fix-xandir u tal-PL kienu kollha vvutaw kontriha, konna [allejna l-inizjattiva taqa’ f’idejhom bil-Partit Laburista jifta[ l-ewwel stazzjon tat-TV. Issa f’dawn l-a[[ar 15-il sena r;ajna qtajna lura fix-Xandir talpartit spe/jalment fejn jid[ol Radio 101 li hu xott mill-kontenut politiku. Pere]empju ilna snin bissemmieg[a jitkarrbu li ji]died il[in tal-programm Newsdesk g[al aktar minn sieg[a g[aliex dak kien l-uniku programm ta’ politika fejn in-nies setg[u j/emplu biex juru lfehma tag[hom. Ji;ifieri konna qed inxekklu lil dawk li kienu

Rivelazzjoni

M. AGIUS

K.R.

Sitwazzjoni xejn sabi[a Sur Editur, Qarrast ftit wi//i malli smajt li qieg[ed isir tentattiv min-na[a ta’ x’u[ud, biex ikunu jistg[u jinbnew mill-;did il-kmamar tan-nar li kienu taru fl-isplu]joni ta’ erba’ xhur ilu fl-in[awi tar-ra[al tal-G[arb. Ftakart mhux biss fit-tra;edja li qatlet erbg[a min-nies i]da wkoll fil-katina ta’ di]grazzji li ilhom isiru fil-G]ejjer Maltin minn mindu dda[[let l-u]anza ta’ feste;;jament bilpiroteknika. Ir-ra;uni ta’ dan hi li l-log[ob tan-nar dejjem niket ;ab, kemm lokalment kif ukoll barra g[aliex, kif jg[id il-qawl: “Min jilg[ab bin-nar, jispi//a jin[araq”. G[alija u [afna o[rajn il-log[ob bin-nar hu manija, u poplu matur messu ilu li qata’ dil-

prattika perikolu]a g[aliex il-[ajja tal-bniedem hi l-i]jed [a;a prezzju]a. Jibqa’ impressjonanti f’mo[[i kumment li sar fuq dan is-su;;ett ftit wara l-in/ident ta’ qabel — ji;ifieri fil-5 ta’ Settembru, 2010 — u li qatel sitta min-nies: “Me[tie; niftakru li la l-kompetenza, isseng[a, il-prattika, l-esperjenza, l-inizjattiva, ilpa/enzja, il-prudenza, ir-responsabbiltà u lkawtela jistg[u jiggarantixxu li l-periklu jitne[[a.” Barra minhekk g[adu pendenti r-rapport talesperti dwar kif kienu xkupati l-kmamar tan-nar flG[arb, il-{add, 4 ta’ Novembr, 2012. F’dak i]-]mien ta’ niket, parlamentari G[awdxi ssu;;erixxa l-projbizzjoni tal-log[ob tan-nar.

V. XUEREB Ta’ Xbiex

Ittri lill-Editur#Opinjoni 17

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Dritt g[all-opinjoni Sur Editur, Fid-dinja kul[add jinsisti li g[andu dritt g[all-opinjoni tieg[u. Fid-dinja kollha, i]da, meta dik l-opinjoni individwali flimkien ma’ ta’ o[rajn kollettivament issarrfet fi gvern li ;ab di]astru filpajji] imbag[ad jibdew id-difezzjonijiet. Meta mbag[ad jibdew il-konsegwenzi b[at-te[id ta’ mi]uri ibsin ta’ awsterità imbag[ad jibdew i/-/a[diet. {add ma jkun irid jerfa’ sehmu mill-pi] li dik l-opinjoni ori;inali tkun ikka;unat. {asra li min ori;inarjament kellu opinjoni differenti je[el mal-kotra. Imma dik hi d-demokrazija.

J. CAMILLERI

San Pawl il-Ba[ar

Vitali

Sur Editur, Nikkunsidra li hu vitali li filPartit Nazzjonalista tirrenja lg[aqda assoluta. Dan spe/jalment filParlament bejn id-Deputati Nazzjonalisti b’kul[add solidali ma’ kul[add f’kooperazzjoni totali. Dan hu b]onn anke min[abba nnumru ridott tarrappre]entanti tag[na. L-istess g[aqda u [e;;a biex kul[add jikkoopera ma’ kul[add g[andha tiddomina fl-istrutturi kollha tal-partit. Dan ma jfissirx li ma jkunx hemm [sibijiet u opinjonijiet

diversi i]da la darba tittie[ed de/i]joni mbag[ad kul[add g[andu jag[milha tieg[u u ja[dem b’sa[[tu kollha favur tag[ha. Min ma jaqbilx g[andu jwarrab minnufih spe/jalment fejn jid[lu materji ta’ prin/ipju. Ma g[andniex b]onn aktar kankrijiet ma’ dawn li kellna. {add ma g[andu jit[alla jberren u jag[mel il-[sara. Din hi t-triq li g[andu jimxi fiha l-PN. M’hemmx triq o[ra [liefha.

Toni Abela konsulent

Sur Editur, Joseph Muscat [abbar li Toni Abela, id-Deputat Mexxej g[all-Affarijiet tal-Partit se jkun konsulent tieg[u. Nikkunsidra li Dott. Abela hu ferm kwalifikat biex, pere]empju jag[ti pariri dwar l-alleanzi politi/i tal-fizzjali talpulizija, dwar blokok bojod u dwar CD’s dwar il-[ajja ta’ Dom Mintoff. I]da Joseph Muscat jonqsu wkoll xi konsulent jifhem fil-blokok tas-sil; u t-tqattig[ tag[hom. Jin[tie; ukoll xi konsulent dwar ittri mibg[uta minn xi barman u t-te[id ta’ ritratti mieg[u. Joseph Muscat, i]da, serr[ilna rasna li lkonsulenzi ta’ Toni Abela ma jiswew xejn, cioe ridt ng[id li se jkunu bla [las.

G. PISANI

{a]-}ebbu;

FRANK BORG Il-G]ira

Minn fejn se jnaqqas^

B’Tal-Linja jaqbillek!

Sur Editur, Ftit aktar minn sena ilu talLabour u l-orkestra tag[hom It-Tor/a, l-orizzont u l-bqija (;urnalisti u opinjonisti varji) kienu g[amlu ]mien jistaqsu minn fejn il-gvern kien se jnaqqas 40 miljun ewro millispi]a tieg[u hekk kif kien ordnat jag[mel mill-Unjoni Ewropea (Excessive Deficit). Dak i]-]mien kienu allarmaw lill-poplu kemm fel[u. Kwa]i kienu da[[lulna f’rasna li kienu se jieqfu l-pensjonijiet u salt servizzi so/jali u benefi//ji o[rajn. Minn dak li kienu bassru, jew xtaqu, ma kien ;ara xejn. Anzi kul[add baqa’ jie[u ]-]idiet dovuti. Issa l-gvern ;did laburista g[amel Kabinett enormi li se jiswina salt miljuni i]jed. Bi dritt allura issa nistaqsu: il-gvern minn fejn se jnaqqas biex jonora din lispi]a addizzjonali?

Sur Editur, Tiftakar meta tal-Labour u s[abhom kienu g[amlu kampanja giddieba u xewwiexa dwar il-magni tal-biljetti tal-karozzi tal-linja? Sarkastikament kienu jirrepetu u jwer]qu “b’tal-linja jaqbillek”. Dan is-slogan niddedikah issa lis-Sur James Piscopo, il-Kap E]ekuttiv tal-Partit Laburista fil-[atra ;dida tieg[u ta’ Kap E]ekuttiv ta’ Transport Malta. Ng[idlu b’tal-linja jaqbillek tabil[aqq. F. MALLIA, Il-{amrun

Il-wirt ta’ Lawrence Gonzi

Sur Editur, I;ri l-Parlament jibda jiffunzjona [a jg[addi l-ba;it nazzjonalista ta’ Lawrence Gonzi u Tonio Fenech. Il-poplu Malti g[andu dritt igawdi minn dak il-;id kollu g[aliex [adem g[ali[ u g[amel is-sagrifi//ji li kien hemm b]onn u m’g[andux ji;i m/a[[ad minn dak li hu tieg[u bi dritt. Nhar it-Tnejn 18 ta’ Marzu Joseph Muscat mar feta[ bank ;did li kien ;ab il-Gvern Nazzjonalista u li g[andu luffi//ji tieg[u fi blokk kbir (Skyparks) li wkoll kien

inbena fi ]mien il-Gvern talPartit Nazzjonalista. F’dik l-okka]joni l-Prim Ministru Muscat kellu jistqarr quddiem kul[add li l-Gvern Nazzjonalista kien irnexxielu jibni reputazzjoni tajba flekonomija u fil-finanzi. Sa[ansitra stqarr li, fis-settur tas-servizzi finanzjarji, ilpo]izzjoni ta’ Malta kienet cutting edge. Grazzi Lawrence Gonzi, Malta obbligata lejk minkejja r-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali.

J. BUTTIGIEG

Il-Furjana

IL-PROLETARJU

Il-{amrun

Nuqqas ta’ rispett lejn l-Oppo]izzjoni Sur Editur, Nhar is-Sibt 23 ta’ Marzu attendejt g[al-laqg[a Nazzjonali Pensjonanti fejn [assejtni ferm urtata bl-im;iba ta’ xi w[ud li kienu hemm. Ftit qabel il-votazzjoni, isSur De Giovanni beda jdur madwar in-nies biex jg[idilhom lil min g[andhom jivvutaw. Meta da[al l-eks ministru tas-sa[[a in[asdu u bdew jg[idu, “ara min ;ie”. Din [a;a normali li jkunu mistiedna ]ew; kelliema, wie[ed min-na[a tal-Gvern u l-ie[or tal-Oppo]izzjoni. Anzi Dr Joe Cassar ]amm kelmtu u

;ie, filwaqt li l-ie[or ma deherx. Meta kien se jitkellem l-eks ministru, wie[ed ra;el b’[an;ra g[ajjat “Ejjew [alli nivvutaw”. Il-President waqqfu u spjega kif imorru laffarijiet. Dawn nies li ma jitg[allmu qatt. Ma jafux li din g[aqda Nazzjonali Pensjonanti u mhux xi ferg[a ta’ xi partit? Nispera li dawk li ;ew ingannati blg[ajta ‘Malta Tag[na Lkoll’ issa tg[allmu li s-slogan ifisser ‘Malta tal-laburisti biss’.

DE ROHAN

{a]-}ebbu;

Jil[qu g[ax [aqqhom! Sur Editur, ?erti nies (jien inqishom fidili jew in;enwi) qed jie[duha bi kbira li /erti Laburisti mag[rufa qed jing[ataw inkarigi mal-Gvern u malkorporazzjonijiet tieg[u, e]empju Mario Cutajar, James Piscopo, e//. Dawn in-nies fidili qed jistaqsu x’sar minnha lmeritokrazija li qabel lelezzjoni l-Labour tant kien jg[id li se jimxi biha. (x’taf mhux lil min taf!) Sku]i, il-Labour kelmtu ]ammha kompletament u blaktar meritokrazija qed jimxi

g[ax kull min [adem u stinka fil-kamp tal-Partit Laburista jimmeritak li issa javvanza g[ax issa ]mien il-[las lura! I]da l-[las qed isir minn flus il-poplu Malti kollu. U dawk l-opinjonisti u ;urnalisti li jsej[u lilhom infushom indipendenti u li fi ]mien Gvern Nazzjonalista kienu jaraw nepoti]mu u opportuni]mu kullimkien issa x’sar minnhom? G[alqu [alqhom? Ma nag[mlux mod li anke huma issa qed jistennew xi puxxjatura hux?

M. AGIUS

Ra[al :did

Ma nsemmix ismu

Sur Editur , Kien hemm wie[ed mill aktar nies kwalifikati f ’ Malta li kien imexxi organizzazzjoni parastatali . L - assaltaturi tal - Labour qabel l - elezzjoni kienu attakkawh bl - ikrah . Kienu jg[ajruh li hu wie[ed mill favoriti tal - Prim Ministru u li kien jie[u li jrid ming[and il - gvern . Sa s salarju kienu jsemmulu . Kienu bassru li kien se jo[ro; kandidat mal - PN . Tg[id kien attakk ma[sub biex jintimidawh u b ’ hekk itellfu lill - PN minn kandidat validu ? Fl - istess [in tal - Labour kienu qed iperr/u s - super candidates

tag[hom bil - libertà kollha . Tassew li tal - Labour il ;lieda tag[hom jag[mluha bl - aktar mod ma[mu; . Dan kien wie[ed biss minn [afna ka]i . Sena wara sena , le;i]latur wara le;i]latura tal - Labour ma waqfu qatt jag[mlu l - [sara lill - PN . Sa ma wasal ir - ri]ultat tad - 9 ta ’ Marzu 20 1 3 . Jekk nitg[allmu nimxu b[alhom naslu . Sirna /ini/i u egoisti anzi ego/entri/i u g[ajjurin . Ma nistg[ux nibqg[u bin - nies tag[na ta[t pressjoni u tag[hom ixxamplati .

J . CASSAR

{al Qormi

18 Intervista

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Paula Mifsud Bonnici – avukata u membru parlamentari

Medi/ina le, politika iva minn Doris Azzopardi doris.azzopardi@media.link.com.mt

Lil Paula Mifsud Bonnici nafha tfal meta missierha Antoine kien it-tabib tal-familja tieg[i. G[adda ftit ta]-]mien u Paula, minkejja li ppruvat, ma [aditx il-karriera professjonali ta’ missierha i]da segwiet il-karriera politika tieg[u. Karriera li fiha g[addiet minn skaluna g[al o[ra sa ma kisbet postha fil-Parlament. Post li [admet g[alih u li tassew jist[oqqilha. Iltqajt mag[ha biex niskopri ftit aktar dwar mara li saret avukata u mhux tabiba g[aliex il-Kimika u hi ma jarawx g[ajn ma’ g[ajn u qabdet il-karriera politika minkejja li ommha kienet kontriha. Avukata u zija e//ellenti g[anneputijiet li huma l-mimmi ta’ g[ajnejha. Trabbiet il-{amrun flimkien ma’ tlett ibniet o[ra u tifel. Familja kbira fejn min[abba l-karriera politika u professjonali ta’ missierha ommha [adet f’idejha ttrobbija tat-tfal. “Il-mamà, li llum hi nieqsa, dejjem ippruvat tikkuntentana. Kellha [afna x’tag[mel bina. Minkejja li ma kinitx issuq kienet twassalna kullimkien inklu] liskola u jirnexxilha tla[[aq ma’ kollox. Kienet tg[inna nag[mlu x-xog[ol tal-iskola u tilg[ab mag[na. Insomma g[amlitha ta’ mamà u papà.” Meta Paula kienet ]g[ira kienet tg[id li trid issir tabiba b[all-papà. Ix-xewqa tag[ha wasslitha biex tag[]el issu;;etti xjentifi/i – Bijolo;ija u Kimika. “G[a]ilt dawn is-su;;etti fil-Form III bil-premessa li lpapà jg[inni fl-istudji i]da rrealizzajt mal-ewwel li mhux

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew il-linja tieg[i u kelli nbiddel kompletament. Mo[[i ma ried ikun jaf xejn, la bil-Bijolo;ija u wisq anqas bil-Kimika. Kont nid[ol fil-klassi u ng[id dan xid-dinja g[a]ilt. Kuntrarju tieg[i, o[ti ggradwata fil-Kimika.” Ovvjament Paula kellha tie[u linja o[ra u jekk ma ssirx tabiba allura ssir

Flimkien mat-tliet neputijiet bniet (Enrica, Michela u Cristina)

Paula fil-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista

avukata. G[a]la kwa]i awtomatika kontra x-xewqa ta’ missierha. Paula tg[id li minn mindu kienet ]g[ira kienet taffaxxinaha l-politika. Issitwazzjoni, dak i]-]mien, kienet differenti. Dak i]]mien ma kienx hawn itteknolo;ija tal-lum u g[alhekk fid-dar Mifsud Bonni/i kul[add kien imidd idu. “Meta konna ]g[ar konna nie[du pja/ir inpin;u lbanners u [ija jwa[[al ilposters mal-[itan. G[alina kienet avventura. Apparti dan, jien kont nie[u pja/ir nisma’ lill-papà jitkellem u dan kien fonti ta’ nkwiet

g[all-mamà li kienet tg[id li g[ad nag[milha u nid[ol fiddinja tal-politika. “Kienet tis[aq mieg[i u ma’ [uti l-o[ra biex ma mmissux mal-politika sakemm tibqa’ [ajja hi. Biss il-politika minn dejjem kienet taffaxxinani. “Kuntrarjament g[allper/ezzjoni li tg[id li lpolitika hi ma[mu;a u li qieg[da hemm g[all-gwadann personali, g[alija, bix-xog[ol li kont nara lill-papà jag[mel, kont perswa]a li mhux hekk. Ovvjament jista’ jkun hemm /irkostanzi b[al f’kull [a;a o[ra.” Paula tg[id li kienet tiddejjaq [afna tisma’ lil xi [add jitkellem kontra lpoliti/i. Xtaqet tid[ol fiddinja tal-politika g[aliex kienet u g[adha temmen fiha u temmen li tista’ tag[ti servizz lill-pajji]. L-ewwel pass f’dan ilqasam kien fl-1998 meta kienet avvi/inata biex tikkontesta g[all-kunsill lokali tal-{amrun. Qabel din id-data Paula ma kinitx involuta fl-ebda kumitat i]da l-politika dejjem segwietha. Din l-istess sena – l-1998 – kienet ukoll is-sena li fiha ggradwat b[ala avukat. “G[edt iva mal-ewwel i]da nistqarr li b]ajt ng[id lillmamà. Wara ;img[a, indunat li kont qed na[bi xi [a;a u [afrithieli. Niftakar li kont relattivament tard filkampanja u [ri;t g[all-home visits g[al ;urnata s[i[a. “Mort lura d-dar veru g[ajjiena u bejni u bejn ru[i g[edt ‘ommi ma, x’effett g[amluli l-home visits.’ I]da kif seba[ l-g[ada skoprejt li kelli l-;idri r-ri[ u ma g[amiltx home visit o[ra. “G[amilt kuntatt mal-

kostitwenti permezz tattelefown. Niftakar il-papà xtrali cordless u litteralment [raqtu. Intant, mort tajjeb u tlajt. Kont l-ewwel mara li ;ejt eletta bl-akbar ammont ta’ voti. Ladarba d[alt filpolitika kont konvinta li mhux se no[ro; minnha. “Bqajt nikkontesta g[allkunsill lokali u [ri;t ukoll g[all-elezzjoni ;enerali. Lewwel darba [ri;t flimkien mal-papà. Fl-elezzjoni ta’ wara, il-papà ma kkontestax u bqajt no[ro; jien.” Intant, Paula okkupat po]izzjoni importanti flistruttura tal-partit. L-ewwel inkarigu tag[ha kien ta’ segretarja tal-Kulle;; talKunsilliera. Wara da[let flE]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista u wara saret President tal-Amministrativ. F’Novembru tal-2009 in[atret President tal-Kunsill :enerali u minn hemm ’il quddiem il-karriera tag[ha fil-politika ]viluppat ;mielha. “Jien in[obb nimxi pass pass. In[obb nara x’irrid jien u x’iridu n-nies u na[seb hu propju dan l-atte;;jament li wassalni fejn wasalt illum.” Paula issa kisbet post filParlament i]da, intant, ilkarriera tag[ha ta’ avukat wasslitha biex ta[dem ma’ bank kummer/jali u ta[dem ukoll privatament. Tara linnies darbtejn fil-;img[a fluffi//ju tag[ha l-{amrun u b’dan il-mod i]]omm kuntatt regolari man-nies li g[aliha hu importanti [afna. Ovvjament ma stajtx ma nistaqsix lil Paula x’kienet irreazzjoni ta’ missierha meta sar mag[ruf li hi sabet post fil-Parlament. g[al pa;na 19

Intervista 19

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Flimkien ma' missierha, Antione Mifsud Bonnici li tieg[u segwiet il-passi fil-karriera politika

Min jaf x’tg[idli ommi kieku g[adha [ajja minn pa;na 18

“Kelli kampanja tajba [afna u [dimt [afna. Iltqajt ma’

[afna nies u kelli feedback tajjeb min-nies. Kont saqajja mal-art u l-papà b’nofs ta’ kelma jirnexxilu jirrilassani. Qabel ma tlaqt lejn il-counting hall qalli – ]ew; affarijiet – lewwel il-partit jista’ jitlef u ttieni, minkejja li [dimt, tista’ ma titlax. Toqg[odx tinkwieta. “Mort lesta g[al kollox. Filbidu hekk deher. Il-partit sofra telfa kbira u bqajt nilg[abha sal-a[[ar jekk nitlax jew le u rnexxieli nitla’ permezz ta’ dawk l-erba’ si;;ijiet li ng[atajna biex nibbilan/jaw id-distakk mas-si;;ijiet li

kiseb il-gvern Laburista. “?empilt lill-papà u hu mhux wie[ed kumplimentu] i]da nzerta li filg[axija konna se niltaqg[u g[aliex wa[da min-neputijiet kellha lbirthday u konna se nag[mlu festin ]g[ir. “?empilli l-papà u qalli biex nistieden lill-canvasers kollha tieg[i ji;u jie[du drink mag[na. Il-birthday ta’ Michaela, in-neputija spi//a festa g[alija wkoll. Il-papà deher fer[an [afna.” Paula tg[id li ssib min jikkritikaha g[aliex jg[idilha li sabet is-sodda mifruxa. Biss, Paula f’dawn l-a[[ar snin tat prova li g[andha listoffa u l-kapa/ità biex tag[ti

l-impronta tag[ha fil-qasam politiku. “Tassew li hemm min jasso/jani mal-papà b’xi mod jew ie[or g[aliex jafu li lpapà ta kontribut i]da jien dejjem ng[idilhom li jien m’iniex il-papà u kelli ]]mien li nipprova lili nnifsi. Xi [a;a tajba ]gur tg[allimt ming[andu u dan in-nies japprezzawh. “Fuqi g[andi /erta responsabbiltà g[aliex irrid in]omm l-isem tajjeb li g[andu l-papà. Lili dan jg[inni biex nag[mel dejjem sforz akbar jien [alli dak li rnexxielhom jag[mlu ta’ qabli nkompli nwettqu.” Bejn il-professjoni ta’

avukat u l-karriera politika tag[ha ftit li xejn jibqa’ [in g[al aktar. Ilha tliet snin ma ssiefer minkejja li, jekk ikun possibbli, dan is-sajf qed tippjana safra. Biss Paula t[obb il-kwiet tad-dar u tog[xa tqatt’ l-[in manneputijiet. “In[obbu nkunu flimkien u minn mindu ;iet nieqsa lmamà nippruvaw niltaqg[u aktar spiss biex in]ommu lfamilja mag[quda. Qabel konna nie[du kollox for granted, issa sirna aktar konxji. “Il-mamà ma la[qet lil [add min-neputijiet minkejja li kien hemm min

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Paula Mifsud Bonnici Ktieb favorit: Biografiji u stejjer veri Film favorit: L-istess films biografi/i u films ba]ati

fuq stejjer veri

Mu]ika favorita: Nisma‘ l-mu]ika fuq ir-radju fil-

karozza. Tg[idlix ta’ min tkun. Il-mu]ika pop tog[;obni, kif ukoll dik Taljana. Lewn favorit: Il-blu u l-abjad. Sta;un favorit: Is-sajf. In[ossu jag[tini l-ener;ija biex na[dem. Fix-xitwa n[oss wisq bard u g[alekk nitnikker aktar id-dar, biss din is-sena min[abba l-home visits kont inkun [afna barra fil-kes[a filg[axijiet Il-vaganza ideali: Ili madwar tliet snin ma nsiefer u g[alhekk safra tajba tkun ideali i]da nirrilassa [afna jekk inkun d-dar g[all-kwiet wa[di. Ikollok tg[ix f’epoka mg[oddija liema tag[]el: Dik Vittorjana, jog[;obni [afna l-ilbies. L-akbar in;ustizzja g[alik hi... li ]-]g[ar ma jkollhomx le[en. L-akbar pre;ju fil-[ajja: Jien sensittiva u g[alhekk nisma’ u nipprova ng[in lil [addie[or. L-akbar difett: Min[abba s-sensittività tieg[i naf nie[u g[alija u g[alhekk il-pre;ju jsir difett. Inwe;;a’ malajr. L-ikel favorit tieg[ek: L-g[a;in b’kull mod u manjiera.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: Waqt il-kampanja elettorali kont ng[id li wara g[andi ]ew; affarijiet li xtaqt nag[mel – kors tal-makeup biex forsi nitg[allem nag[amlu u kors tal-fotografija

g[aliex tog[;obni [afna. G[adhom, mhux pjanati u na[seb li se jkunu posposti attwalment.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Kien hemm /irkostanzi fejn il-fatt li jien mara kien ta’ vanta;;. Fil-house visits stess ;eneralment anke min ma kienx tal-istess fehma tieg[i, jekk ma [addie[or forsi kienu xi ftit aggressivi, mieg[i ma kinux. Qisek ma’ mara ]]omm ftit lura. Ma’ mara wkoll wie[ed qisu j[ossu aktar komdu jitkellem.

Kieku jkollok issib il-lampa ta’ Aladdin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Li l-mamà li ma

g[adhiex mag[na, tag[tini l-opinjoni tag[ha fuqi b[alissa, li jien membru parlamentari. Hi qatt ma riditni nid[ol fid-dinja politika minkejja li spi//at biex a//ettatha.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Is-silenzju hu l-a[jar risposta u xi kultant a[jar kelma nieqsa milli kelma ]ejda. Dan tg[allimtu blesperejnza. Qabel kont aktar spontanja f’dak li ng[id, tg[allimt nirrifletti aktar qabel nitkellem.

Kif tarak minn hawn u g[axar snin o[ra:

B’aktar esperejnza fil-qasam politiku u issa anke fil-Parlament biex inkun nista’ nkompli filkarriera politika tieg[i. Persona;; li tammira: Madre Tereza li fi//okon tal-persuna tag[ha g[amlet affarijiet kbar. Fuq nota personali nammira [afna lil missieri li g[allimni ng[in lil [addie[or u nie[u [sieb lil min hu ag[ar minni u nkun umli.

kien fi triqtu meta ;iet nieqsa. In-neputijiet g[aqqdu [afna lill-familja u nie[du pja/ir bil;enn li j;ibu mag[hom. Nilag[bu u niddevertu mag[hom. Darbtejn insiru tfal, il-papà inklu].” Il-biera[ Paula Mifsud Bonnici bdiet l-impenn tag[ha b[ala membru parlamentari fit-12-il legi]latura millIndipendenza ’l hawn. Limpenn tag[ha hu garantit hekk kif tidra esperjenza o[ra fil-qasam politiku, qasam li dejjem xtaqet timmilita fih sa minn /kunitha u li dejjem [admet g[alih b’lealtà u responsabbiltà.

Televi]joni

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 }vintura (drama) • 22.00 Il-Prin/ipal (drama).

Iris

melita 176

15.35 Incontrerai l’uomo dei tuoi sogni. Film 2010 • 17.25 I due presidenti. Film 2010 • 19:15 Bellifreschi. Film ’87 • 21.00 9 settimane e 1.2 - La conclusione. Film ’97 • 22.50 Nightwach. Film ’98 00.50 L’uomo che uccideva a sange freddo. Film ’72.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 3rd & Bird • 07.25 Fimbles • 07.45 Penelope K, by the way • 08.00 Tellytales • 08.10 Me Too! • 08.25 The Weakest Link • 09.10 My Family • 09.40 One Foot in the Grave • 10.10 Keeping up Appearances • 10.40 Only Fools and Horses... • 11.10 2point4 Children • 11.40 Dad’s Army • 12.10 Lead Balloon • 12.40 Katy Brand’s Big Ass Show • 13.05 As Time Goes By • 13.35 One Foot in the Grave • 14.05 Great Expectations • 14.55 Doctors • 17.20 My Family • 17.50 Only Fools and Horses... • 18.20 All the Small Things • 19.10 Great Ormond Street • 20.00 Fawlty Towers • 20.35 Little Britain • 21.00 Outcasts • 21.50 Waking the Dead • 22.45 Spooks • 23.35 Dara O Briain Live in London.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.45 The Prize. Film ’63 (A) • 10.00 Les Girls. Film ’57 (A) • 11.55 Please Don’t Eat the Daisies. Film ’60 (U) • 13.45 The Women. Film ’39 (U) • 16.00 The Fastest Gun Alive. Film ’56 (A) • 17.30 Until They Sail. Film ’57 (A) • 19.15 Rogue Cop. Film ’54 (A) • 21.00 Westworld. Film ’73 (AA) • 22.30 Shaft. Film ’71 (15).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.00 Molly. Film ’99 (15) • 09.40 Tom Sawyer. Film 2000 (PG) • 11.10 12 Angry Men. Film ’97 (U) • 13.05 A Man Called Sarge. Film ’90 (15) • 14.35 Undercover Blues. Film ’93 (12) • 16.05 MGM’s Big Screen • 16.20 The Hound of the Baskervilles. Film ’59 (A) • 17.45 Sleeper. Film ’73 (A) • 19.10 Pascali’s Island. Film ’88 (15) • 20.55 Big Screen Legends • 21.00 Yanks. Film ’79 (AA) • 23.15 Cutter’s Way. Film ’81 (X).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.40 The Gadget Show: World Tour • 08.05 How Tech Works • 08.30 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Beyond the Darkness • 09.25 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Is There a Creator? • 10.20 Meteorite Men • 11.10 Meteorite Men • 12.00 Meteorite Men • 12.50 Weird Connections: Great Balls of Fire • 13.20 The Gadget Show: World Tour • 13.45 How Tech Works • 14.10 Food Factory: In the Hot House • 14.35 Food Factory: Come Fly with Me • 15.00 Engineering Thrills • 15.55 Prototype This: Boxing Robots • 16.45 NASA’s Greatest Missions: Ordinary Supermen • 17.35 Building the Future: The Energy Solution • 18.30 Storm Chasers: Reed’s Redemption • 19.20 X-Machines: Blade, Mammoth, Slashbuster • 20.10 The Gadget Show: World Tour • 20.35 The Tech Show • 21.00 Storm Chasers: Reed’s Redemption • 21.50 Dark Matters: Twisted but True • 22.40 The Gadget Show: World Tour • 23.05 The Tech Show • 23.30 Weird Connections: Great Balls of Fire.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Supernatural • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 24.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

07.00 Channel Close • 10.00 Picker Sisters: Texas, Here We Come • 10.30 Picker Sisters: Pickin’ for Peanuts • 11.00 Picker Sisters: The Promise of an Empty Trailer • 11.30 Picker Sisters: Don’t Be a Pecky Head • 12.00 Picker Sisters: It’s a Sign • 13.00 Picker Sisters: Motorcycles and Meat Sauce • 14.00 Picker Sisters: The Do’s and Don’ts of Life on the Road • 15.00 Picker Sisters: Must Love Rust • 15.30 Picker Sisters: Texas, Here We Come • 16.00 Picker Sisters: Pickin’ for Peanuts • 16.30 Picker Sisters: The Promise of an Empty Trailer • 17.00 Picker Sisters: Don’t Be a Pecky Head • 17.30 Picker Sisters: It’s a Sign • 18.30 Picker Sisters: Motorcycles and Meat Sauce • 19.30 Picker Sisters: Must Love Rust • 20.00 Be the Boss: Complete Nutrition • 21.00 Dance Moms: Stealing the Show • 22.00 Duck Dynasty: Of Mattresses and Men • 22.30 Duck Dynasty: Duck No We Won’t Go • 23.00 Be the Boss: Complete Nutrition.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 Paris Marathon (live) • 11.00 WATTS • 11.45 World Series by Renault: Monza, Italy: Race 2 (live) • 13.00 UCI World Tour Cycling: Paris to Roubaix (live) • 17.00 FIA World Touring Championships: Marrakech, Morocco: Rd 3 (live) • 18.00 FIA World Touring Championships: Marrakech, Morocco: Rd 4 (live) • 19.00 Eurosport Top Ten • 19.30 Boxing • 21.00 World Men’s Championship Curling: Round Robin: 3rd Place Play-Off (live) • 23.00 UCI World Tour Cycling.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 UCI World Tour Cycling • 11.45 FIA World Touring Championships: Marrakech, Morocco: Warm-Up (live) • 12.15 Auto GP Motor Racing: World Series, Marrakech, Morocco: Round 2, Race 2 (live) • 13.15 Dempsey Races Le Mans • 13.30 British Superbikes Motorcycle Racing • 14.15 Arena Football • 15.30 Australian Rules Football • 16.45 British Superbikes Motorcycle Racing • 18.00 Boxing • 20.00 Breaking Weapon Freestyle • 23.00 British Superbikes Motorcycle Racing.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 NET News 08.30 L-Istorja tal-Futbol Malti 09.00 Maratona {enn G[alija G[inni Nqum 10.00 Telebejg[ 11.00 U/u[ 12.00 Distinti 12.30 Telebejg[ 13.30 Maratona {enn G[alija G[inni Nqum 14.00 NET News 14.05 Maratona {enn G[alija G[inni Nqum 15.00 NET News 15.05 Simpati/i (r) 16.15 Maratona {enn G[alija G[inni Nqum 17.00 Sport Extra 18.00 NET News 18.10 Flusek (r) 18.40 NetWorks 19.45 NET News, NET Sports, NET Meteo 20.30 Replay 21.30 NET News 21.35 (ikompli) Replay 23.00 NET News.

TVM 07.00 08.00 08.20 08.50 09.40 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 18.50 19.00 20.00 20.45 23.15 23.40

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Madwarna Storjografija Nisa Straordinarji Fis-Selva;; tal-Afrika Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets Mixage A[barijiet Venere (r) Madwarna Fis-Selva;; tal-Afrika A[barijiet American Idol A[barijiet fil-Qosor Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 07.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 11.20 12.10 13.00 13.30 14.00 14.30 17.00 18.00 19.30 19.40 20.25 20.30 21.00 23.00

melita 104, GO Plus 104

News G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa Sensilhena Lenti Nisa Straordinarji Beast Legends Ruggers GFA Roundup Starboard Football. BOV PL. Tarxien v Hibs Luxdesign Malta u lil Hinn Minnha A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ Museum Secrets A[barijiet bl-Ingli] Madwarna Kontrattakk Paqpaq (r).

ONE 08.30 09.00 09.30 11.05 11.20 11.50 12.30 13.30 13.40 14.30 17.30

melita 103, GO Plus 103

ONE News {ajja (r) Aroma Kitchen (r) Teleshopping Maratona - {enn G[alija... G[inni Nqum Pink Panther (r) Maratona - {enn G[alija... G[inni Nqum ONE News Ir-Rangers Omnibus Maratona - {enn G[alija... G[inni Nqum ONE News

DEMI MOORE f’xena mill-film STRIPTEASE(Rete 4, 23.40) li fih naraw ukoll lil Burt Reynolds, Armand Assante u Ving Rhames.

17.40 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45

L-Argument ONE News Arani Issa On D Road ONE News Bla A;enda (r).

Raiuno melita 150 GO Plus 201

06.30 Unomattina in famiglia 09.30 Tg1 L.I.S. 09.45 Mixitalia 10.10 Santa messa 12.30 Linea verde 13.30 Tg 1 telegiornale 14.00 Domen ica in 16.30 Tg 1 telegiornale 16.35 Domenica in 18.50 L’eredità 20.00 Tg 1 20.35 Tg Sport 20.40 Affari tuoi 21.30 Un medico in famiglia 8 23.30 Speciale Tg 1 00.35 Tg 1 notte 01.00 Testimoni e protagonisti.

Raidue 07.00 10.10 10.50 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.35 01.00 01.20

melita 151, GO Plus 202

Cartoon Flakes Ragazzi c’è Voyager A come avventurq Mezzogiorno in famiglia Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che Tg 2 L.I.S. Radio Sport Stadio Sprint Rai Sport 90˚ minuto Squadra speciale Cobra 11 Tg 2 notizie N.C.I.S. Elementary La domenica sportiva Tg 2 notizie Sorgente di vita.

Raitre 07.45 09.25 10.15 10.45 11.05 11.30 12.00 12.25 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05

melita 11#152, GO Plus 203

Notorious. Film ’46 L’Ispettore Derrick. TF Rai Educational Tgr Estovest Tgr Mediterraneo Tgr Regioneuropa Tg 3 Telecamere salute Rai Educational Passepartout Tg regione Tg 3 Ritratti Tg 3 L.I.S. Alla falde del

16.05 18.00 19.00 19.30 20.00 20.10 21.30 23.30 23.35 23.40

Kilimangiaro ?ikli]mu Per un pugno di libri Tg 3 Tg regione Blob Che tempo che fa Report Tg 3 Tg regione Gazebo.

Canale 5 08.00 08.50 10.00 10.40 11.55 13.00 13.40 14.10 18.50 20.00 20.40 21.30

melita 16#154, GO Plus 205

Tg 5 mattina Le frontiere dello spirito Tutto sugli annimali Madagascar Melaverde Tg 5 L’arca di Noè Domenica live The Money Drop Tg 5 Striscia la notizia Kingdom of Heaven. Film 2005 00.40 Striscia la domenica 01.25 Tg 5 01.55 The Curse of the Jade Scorpion. Film 2000.

Rete 4 07.00 07.55 09.00 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 14.00 14.40 15.30

melita 14#153, GO Plus 206

Mediashopping Vita da strega I segreti degli oceani Santa Messa Le storie di viaggio a... Tg 4 Pianeta mare Donnavventura Tg 4 Ieri e oggi in tv speciale Doctor Zhivago. Film 2003 18.55 Tg4 Telegiornale 19.35 Il comandante Florent 21.30 Tierra de Lobos 23.40 Striptease. Film ’95 01:50 - Tg 4 night news.

Italia 1 07.50 10.35 12.25 13.00 14.00 17.10 17.30 17.45 21.50 22.50

melita 20#155, GO Plus 204

Cartoons Getting There. Film 2002 Studio aperto Sport Mediaset Hercules. Film 2005 Life Bites Studio aperto Muturi Fuori giri Superhero Movie. Film 2008 00.50 2 Broke Girls. TF

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Televi]joni#Radju

U?U{

Sehem il-media NET Television 11.00

Meta l-su;;ett li se ji;i ttrattat se jkun il-media, il-mistiedna ta’ Massimiliana De Martino g[al-lum se jkunu Fr René Camilleri u Josianne Camilleri.

Naraw x’inhuma r-responsabbiltaijiet ta’ dawk li ja[dmu fil-qasam taxxandir, kemm permezz tal-;urnali]mu stampat, jew fuq ir-radju, it-televi]joni

u l-internet. X’tip ta’ etika g[andu wie[ed i]omm meta jkun f’po]izzjoni li permezz tal-media jista’ jinfluwenza numru kbir ta’ nies.

DISTINTI

Il-‘whip’ tal-Oppo]izzjoni David Agius NET Television 12.00

Il-protagonist f’dan il-programm ta’ Jean Claude Micallef g[al-lum se jkun David Agius. David Agius hu Membru Parlamentari Nazzjonalista li ;ie elett mill-11-il Distrett. Hu wkoll il-whip talOppo]izzjoni u s-Segretarju tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista. Twieled f’Novembru 1968, hu wkoll Vi/i President tal-{addiema Demokristjani fil-PPE. Fl-1996 kien elett membri fil-Kumitat E]ewkuttiv tal-Partit Nazzjonalista. Serva b[ala President tal-SDM u tal-Kunsill Studenti Li/eo Superjuri. Fl-2001 kienet elett fil-Kunsill Lokali ta’ {’Attard u sentejn wara ;ie elett fil-Parlament. Mi]]ewwe; u g[andu ]ew;t itfal. NetWorks (NET Television 18.40) - Il-programm tal-lum se jiddiskuti l-fama. Mnejn tibda x-xewqa biex issir famu]^ Xi tkun lest li tag[mel^ X’titlef minn [ajtek^ Il-programm hu ppre]entat minn Mark Azzopardi u g[andu produzzjoni tal-pre]entatur innifsu u ta’ Jerome Caruana Cilia. ZIVAGO (Rete 4 15.30) Film drammatiku tal-2002 b’re;ija ta’ Giacomo Campiotti u b’Hans Matheson u Keira Knightley fost latturi ewlenin. Zivago jkun student talmedi/ina f’Moska. Jum minnhom jara tfajla sabi[a, Lara, fit-triq u ma jkun jista’ jne[[iha b’xejn minn quddiem wi//u. Parti sostanzjali tal-film in;ibed fisSlovakkja u firRepubblika ?eka.

radju Radio 101

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00. A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00. A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 ONE Breakfast • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club • 08.50 Mill-:urnali • 10.30 Pajji] li jixraq lil Uliedna • 14.00 Il-{add fuq ONE • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.45 Memorji u Nostal;ija • 22.00 Stetoskopju • 00.00 Music Box. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45. 06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.10 F’Min qed Ta[seb? • 11.55 Fi {dan il-Mulej • • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Intietef • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Riospett Kollu. A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00. BBC: 10.00, 14.00, 16.00. 06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine. A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Il-Balomba • 09.30 Djalogu fil-Kon/ilju • 10.00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika • 11.00 Classic FM • 12.00 Laudate Dominum • 14.00 BBC World Service.

LE CROCIATE (THE KINGDOM OF HEAVEN)

B’re;ija ta’ Ridley Scott Canale 5 21.30

Kavallier i]ur [addied ]ag[]ug[ u jg[idlu li fil-fatt ji;i missieru. Jikkonvin/ih biex imur mieg[u :erusalemm. Hemmhekk i]-]ag[]ug[ jag[mel isem… Fost l-atturi ewlenin insibu lil Orlando Blom, Eva Green (li tidher fir-ritratt fuq ix-xellug), Liam Neeson u Edward Norton. Il-film, li hu koproduzzjoni Amerikana, Spanjola u Ingli]a, in[adem fl-2005 b’re;ija ta’ Ridley Scott.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Mill-G]ira tat-3 G[oljiet • 13.30 Mid-Djarju tal-{ajja • 14.00 Il-{add Kumpanij (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Internazzjonali L-ISTATI UNITI

Jinstab te]or ta[t il-ba[ar L-g[addasa sabu te]or ta[t il-ba[ar filGolf tal-Messiku, f’bastiment Spanjol. Hu ssuspettat li dan il-bastiment g[ereq madwar 400 sena ilu u jinsab f’madwar kilometru fond – aktarx li hu il-Buen Jesus y Nuestra Senora del Rosario. Dan ix-xini kien parti minn flotta Spanjola ta’ 28 bastiment, li minnhom tmienja g[erqu fil-5 ta’ Settembru tal-1622 waqt urugan. Fix-xini hemm, fost b/ejje/ o[rajn, 39 ingott tad-deheb, kif ukoll ;ojjelli u [a;ar prezzju], kif ukoll muniti tal-fidda. Fixxini sa[ansitra nstab skeletru ta’ g[asfur, li aktarx hu ta’ pappagall. Din hi l-ewwel

darba li saret sejba simili f’bastiment hekk antik. Ix-xini nstab mill-Odyssey Marine Exploration, kumpanija li tispe/jalizza fit-tfittxija ta’ o;;etti antiki f’qieg[ ilba[ar. Greg Stemm, il-President talOdyssey, qal li dan it-te]or kien wie[ed mill-aktar sejbiet importanti f’dawn la[[ar snin. Hemm min isostni li t-telfa ta’ dawn ittmien vapuri g[enet fil-waqg[a talImperu Spanjol, g[aliex l-ekonomija Spanjola kienet qed tiddependi fuq ittag[bija tag[hom beix tie[u r-ru[.

I?-?INA

Tipprova tikkontrolla l-influwenza tat-tjur

L-awtoritajiet ?ini]i sabu tra//i tal-virus il-;did tal-influwenza tattjur f’xi zoni ta’ Shangahi, kif ukoll fil-belt ta’ Hangzhou. Dan, hekk kif l-awtoritajiet komplew joqtlu aktar g[asafar wara l-mewt ta’ sitt persuni. Il-media ?ini]a qalet li lawtoritajiet kienu qed ilestu biex joqtlu t-tjur f’]ew; swieq f’Shanghai u ie[or f’Hangzhou, wara li nstabu tra//i tal-virus H7N9 f’xi tjur g[allbejg[ hemmhekk. Di;à nqatlu madwar 20,000 g[asfur minn suq ie[or f’Shanghai, fejn fil-bidu tal-;img[a nstabu wkoll tra//i tal-virus. Mill-biera[, is-swieq fejn jinbieg[u l-papri u tjur o[rajn qed jin]ammu mag[luqin f’Shanghai

b[ala prekawzjoni; u min[abba f’hekk, [afna [wienet tal-ikel m’g[andhomx xi jbig[u. Anki f’Nanjing, belt o[ra firre;jun, il-kummer/ kollu fit-tjur twaqqaf, g[alkemm sa issa ma nstabux tra//i tal-virus. Dan il-virus il-;did tal-influwenza tat-tjur sa issa infetta 16-il persuna fi/-?ina. Il-ka]i kollha huma milLvant tal-pajji]. L-awtoritajiet m’g[andhom l-ebda [jiel dwar kif qed jinxtered il-virus u minn fejn fe;;. Filwaqt li l-virus ma jidhirx li jittie[ed mill-bniedem g[allbniedem, l-awtoritajiet ?ini]i qalu li kienu qed jie[du l-prekawzjonijiet kollha possibbli. IS-SIRJA

Ma[tufa ;urnalisti Taljani

IR-RENJU UNIT> }ew; tigri tas-Sumatra fl-ispazju l-;did tag[hom daqs 2,500 metru kwadru fiz-Zoo ta’ Londra. (Ritratt> Reuters)

Erba’ ;urnalisti Taljani n[atfu osta;;i fis-Sirja. Skont il-media Taljana, l-erba’ ;urnalisti n[atfu fitTramuntana tas-Sirja, qrib ilfruntiera Torka. Skont ilmedia Taljana, wie[ed mill;urnalisti kien ja[dem g[arRAI, u o[ra kienet mara Taljana, i]da ta’ nisel Sirjan, li kienet ta[dem g[al ;urnal Taljan. Intqal li l-ka] kien wie[ed delikat u g[alhekk mhuma qed jinkixfu l-ebda ismijiet ta’ dawk li n[atfu, u ftit li xejn qed jing[ataw dettalji dwar ilka]. Jidher li l-;urnalisti Taljani jinsabu f’idejn ir-ribelli Sirjani, u xi sorsi qrib ir-ribelli qalu li dawn ma kinux in[atfu i]da twaqqfu sakemm ikunu //arati xi affarijiet, u minn [in g[al ie[or kellhom jittie[du lejn il-fruntiera mat-Turkija.

L-ITALJA

?IPRU

Suwi/idju triplu jhe]]e] lill-pajji]

Tg[ib informazzjoni mill-banek

Is-suwi/idju ta’ koppja mifnija mid-dejn li kellha he]]e] lill-poplu Taljan u wassal biex l-Ispeaker tat-Tieni Kamra tal-Parlament jilmenta dwar “emer;enza ekonomika” fil-pajji]. Romeo Dionisi ta’ 62 sena u Anna Maria Sopranzi ta’ 68 sena g[amlu suwi/idju flimkien, f’kamra li kellhom f’Civitanova Marche, tul ilkosta Adrijatika. Wara li sema’ bil-mewt ta’ o[tu, Giuseppe Sopranzi ta’ 72 sena, g[amel suwi/idju wkoll. Il-ka] iddomina l-mezzi tala[barijiet Taljani u [asada lillpoplu u lill-awtoritajiet Taljani. Il-koppja anzjana kellha [afna dejn u kienet qed tg[ix

fuq pensjoni ]g[ira ta’ Sopranzi, filwaqt li Dionisi, bennej, ma kellux pensjoni u ma setax isib xog[ol. Il-koppja [alliet nota fuq ilwindscreen ta’ [abib, fejn sku]at ru[ha g[al dak li g[amlet u talbet ma[fra. Is-sindku tal-belt qal li lkoppja g[amlet suwi/idju g[aliex kienet kburija wisq biex titlob g[all-g[ajnuna, u ddikjara l-;urnata tal-biera[ wa[da ta’ luttu g[al Civitanova Marche. Laura Boldrini, l-Ispeaker tat-Tieni Kamra tal-Parlament, ilbiera[ marret fil-belt beix tesprimi l-kondoljanzi tag[ha mal-familja. Hi qalet li dak li ;ara kien prova tal-impatt

psikolo;iku tal-emer;enza ekonomika fuq il-[ajja tan-nies fl-Italja u li spiss tkun mo[bija wara l-istatisti/i. L-Italja ilha f’re/essjoni mill2011 – l-itwal wa[da f’din ittielet l-akbar ekonomija fizZona-Ewro f’dawn l-a[[ar 20 sena. Skont il-Bank tal-Italja, tul dawn l-a[[ar [ames snin, 600,000 persuna spi//aw bla xog[ol. Dan kollu hekk kif fl-Italja g[ad ma kienx iffurmat Gvern wara l-elezzjoni ;enerali taxxahar li g[adda – sitwazzjoni li qed tkompli taggrava ssitwazzjoni ekonomika talpajji] min[abba l-in/ertezza li qed tikkaw]a.

Informazzjoni importanti dwar xiri ta’ bonds millBank of Cyprus, issa ta[t illenti min[abba l-bailout li ng[ata l-pajji], g[ebet waqt investigazzjoni dwar kif kienu jitmexxew il-finanzi. L-informazzjoni hi nieqsa mill-computers ta’ dan lakbar bank ?iprijott, u hi marbuta max-xiri ta’ bonds Griegi li wasslu g[al telf ta’ 1.9 biljun ewro min[abba lkri]i finanzjarja Griega. Instab ukoll li parti kbira mill-informazzjoni t[assret mill-computers tal-bank. Min[abba l-bailout, dawk li kellhom aktar minn 100,000 ewro f’dan il-bank qed i[abbtu wi//hom ma’ telf kbir mill-ammont ta’ flus

li g[andhom iddepo]itati hemm. Hu mistenni li dawk li g[andhom aktar minn 100,000 ewro iddepo]titati lbank se jitilfu madwar 60 filmija tat-total. F’?ipru b[alissa hemm kontrolli kbar fuq il-kapitali. Dawn huma kontrolli bla pre/edent fiz-Zona-Ewro, u dan qed isir biex ikun evitat li n-nies imorru f’daqqa u jo[or;u l-flus kollha li g[andhom il-bank. Dan it-tnaqqis mill-flus li hemm iddepo]itati l-bank hu parti mill-kundizzjoni g[allbailout li ng[ata l-pajji] millUnjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali g[all-valur ta’ g[axar biljun ewro.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Internazzjonali

L-E:ITTU

:lied vjolenti bejn l-Insara u l-Musulmani

Tal-anqas [ames persuni nqatlu u tmienja o[ra ndarbu fi ;lied vjolenti bejn l-Insara u l-Musulmani f’belt qrib il-kapitali l-Kajr. Il-;lied bejn l-Insara u l-Musulmani fl-E;ittu ]died minn mindu tne[[a mill-poter Hosni Mubarak, fl-2011, u l-Islamisti kienu eletti fil-poter. Erba’ Insara u Musulman inqatlu meta l-membri ta]-]ew; komunitajiet bdew jisparaw lejn xulxin f’Khusus, barra l-kapitali E;izzjana. Il-;lied beda tard il-:img[a, meta grupp ta’ tfal Insara nqabdu jpin;u fuq [ajt ta’ istitut Musulman. Matul il-;lied li nqala’ min[abba dan l-in/ident, gruppi ta’ ir;iel attakkaw knisja lokali u xi partijiet minnha ng[ataw in-nar. Ilbiera[, is-sitwazzjoni kienet kalma wara li fit-toroq intbag[tu ammonti kbar ta’ for]i tas-sigurtà u kienu wkoll arrestati xi nies. Il-President Mohamed Mursi, tal-Fratellanza Musulmana, kien elett f’:unju u wieg[ed li jipprote;i lill-Insara Kopti fil-pajji]. L-Insara fl-E;ittu jammontaw g[al madwar g[axra fil-mija talpopolazzjoni ta’ 83 miljun fl-E;ittu. Aktar milli min[abba r-reli;jon, l-inkwiet bejn i]-]ew; reli;jonijiet spiss jibda min[abba t-tilwim bejn il-familji min[abba artijiet jew relazzjonijiet bejn ;uvni u tfajla ta’ reli;jonijiet opposti.

Il-KOREA

L-AFRIKA TA’ ISFEL

Nelson Mandela jo[ro; mill-isptar L-eks President tal-Afrika ta’ Isfel, Nelson Mandela, ilbiera[ [alla l-isptar fejn kien ilu aktar minn ;img[a jing[ata l-kura min[abba pulmonite. Mandela, li g[andu 94 sena, ittie[ed lejn ir-resdienza tieg[u f’Johannesburg, fejn se jkompli jing[ata l-kura. Din kienet it-tielet darba f’temp ta’ erba’ xhur li Mandela, rebbie[ tal-Premju Nobel g[all-Pa/i u li kien lewwel President iswed talAfrika ta’ Isfel, idda[[al b’ur;enza l-isptar. Hu kien qatta’ ftit ;ranet filbidu ta’ Marzu l-isptar g[al check-up, u qabel, f’Di/embru, hu kien qatta’ kwa]i tliet ;img[at l-isptar min[abba infezzjoni fil-pulmun. Hu kien ukoll idda[[al l-isptar ftit wara g[al operazzjoni tal-;ebla.

Silta minn filmat li n[are; mix-xandir tar-re;im tal-Korea ta’ Fuq, li turi d-dittatur Kim Jong-un meta mar jispezzjona ba]i militari (Ritratt> Reuters)

Mandela, li fl-1994 sar lewwel President iswed talAfrika ta’ Isfel, kien spi//a mill-kariga fl-1999, u minn dak i]-]mien g[eb mix-xena politika tal-pajji], [lief g[al xi dehriet rari. L-a[[ar dehra pubblika ta’ Mandela kienet fl-2010 g[atTazza tad-Dinja, li dik is-sena saret fl-Afrika ta’ Isfel. Minn dak i]-]mien, hu qatta’ ]-]mien fir-residenza tieg[u f’Johannesburg, inkella f’Qunu, ra[al remot fejn hu trabba. Il-problemi bil-pulmun imorru lura g[al meta marad bit-tuberkolosi, waqt li kien pri;unier politiku fi ]mien lapartheid. Hu kien qatta’ 27 sena l-[abs f’Robben Island min[abba l-[idma tieg[u biex ine[[i r-re;im razzist li kien hemm fl-Afrika ta’ Isfel.

Tkompli tirrenja l-in/ertezza G[ad hemm in/ertezza kbira dwar x’ji;ri fil-peni]ola Koreana, hekk kif ir-re;im Komunista fil-Korea ta’ Fuq kompla blostilità, sa issa bil-kliem biss, fil-konfront tal-Istati Uniti u l-Korea ta’ Isfel. Min-na[a l-o[ra, l-Istati Uniti u l-Korea ta’ Isfel qed jidhru pubblikament aktar kalmi. L-Ambaxxati fil-kapitali tal-Korea ta’ Isfel jidher li sa issa mhumiex jippjanaw li jitilqu, wara li nhar il-:img[a, ir-re;im Komunista av]ahom li kien ikun a[jar li jitilqu mill-pajji] qabel l-10 ta’ April g[aliex wara, ma kienx se jkun f’po]izzjoni li jiggarantixxi s-sigurtà tag[hom jekk tinqala’ gwerra. Dan, wara li r-re;im iddikjara li kien inveitabbli li tfaqqa’ gwerra mal-Istati Uniti u l-Korea ta’ Isfel. F’Seoul, il-kapitali tal-Korea ta’ Isfel, ma kienx hemm [jiel matul il-;urnata tal-biera[ ta’ xi paniku, u l-[ajja kienet qed tkompli normalment. Min-na[a l-o[ra, i]da, il-militar hu fuq l-allert g[al kull eventwalità. In-Nazzjonijiet Uniti qalet li l-[addiema umanitarji tag[ha fil-Korea ta’ Fuq – pajji]

fejn parti kbira mill-popolazzjoni qed tbati l;u[, i]da mbag[ad g[andha wa[da millakbar armati fid-dinja – g[adhom g[addejjin b’xog[olhom fil-pajji] ming[ajr tfixkil. I]da Ban Ki-moon, is-Segretarju :enerali tan-Nazzjonijiet Uniti, u li hu mill-Korea ta’ Isfel, qal li kien im[asseb [afna g[al dak li qed ji;ri fil-peni]ola Koreana. Fi tmiem il-;img[a, il-Korea ta’ Fuq ressqet ]ew; missili tul il-kosta fil-Lvant, u hemm spekulazzjoni li dan sar biex ikunu sparati missili, aktarx bi prova u b[ala att ta’ sfida g[all-komunità internazzjonali. It-tensjoni mal-Korea ta’ Fuq bdiet ti]died wara li fi Frar, il-Korea Komunsita wettqet splu]joni nukleari o[ra bi prova, bi ksur tarregoli internazzjonali. B[ala konsegwenza ta’ dan, inNazzjonijiet Uniti imponiet aktar sanzjonijiet kontra l-pajji], u r-re;im ta’ Pyongynag [adha qatta bla [abel kontra l-komunità internazzjonali, imma partikularment kontra l-Istati Uniti u l-Korea ta’ Isfel. Anki /-?ina, l-uniku alleat tal-Korea ta’ Fuq, issa qed tag[ti [jiel li xebg[et bl-a;ir ta’ Pyongyang.

Lokali

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Claire Galea, il-manager g[ad-Digital Marketing & Portals ta’ GO ma’ Chris Grech – ukoll parti mill-GO tim – ikantaw waqt i/-/elebrazzjoni

GO til[aq il-mira ta’ 50,000 likes fil-Facebook

GO – il-fornitur ewlieni ta’ komunikazzjoni u divertiment f’Malta – g[adha kemm la[qet mira e//ezzjonali. Ilba]i tal-fans tal-GO Facebook g[addiet il-marka ta’ 50,000! GO nediet pre]enza tag[ha

Facebook inqas minn sentejn ilu. Fi ]mien daqshekk qasir il-ba]i tal-fans tal-GO Facebook spara ’l fuq u issa GO ippo]izzjonat ru[ha fissitt post fil-qu//ata tal-a[jar pa;ni Facebook f’Malta.

GO tistieden il-Facebook fans kollha biex jibbenefikaw mis-servizz tal-SMS l-aktar re/enti tag[ha li jissejja[ ilBirthday SMS Reminder. Isservizz tal-Birthday SMS Reminder hu servizz kompletament b’xejn li qed jitnieda issa biex ji;u ppremjati l-Facebook fans ta’ GO. Il-klijenti j]uru l-pa;na Facebook ta’ GO, imbag[ad jikklikkjaw fuq is-servizz Birthday SMS Reminder filmenu, jag[]lu l-[bieb li g[alihom iridu jir/ievu lbirthday reminders, jidentifikaw il-[in tal-;urnata li huma jixtiequ jir/ievu dawn il-birthday reminders, u jawtentikaw in-numru talmowbajl tag[hom permezz tal-kodi/i PIN biex jibdew jir/ievu r-reminders bl-SMS skont l-g[a]la tag[hom. U dan mhux kollox! Billi jag[mlu u]u mis-servizz talBirthday SMS Reminder B’XEJN, il-klijenti g[andhom i/-/ans li jakkwistaw rigal ]g[ir li jistg[u jaqsmu malma[bubin tag[hom. G[axxahar ta’ April, GO qed tissie[eb ma’ Perfumery Direct u l-klijenti jistg[u jgawdu skont ta’ €25 meta jixtru online mis-sit www.perfumerydirect.com. It-tim ta’ GO //elebra wkoll l - okka]joni billi organizza attività ta ’ divertiment li g[aliha ;ew mistednin dawk kollha involuti direttament fissu//ess tal - pa;na Facebook ta’ GO.

L-istaff tal-BOV iqassam figolli lit-tfal tal-Ursolini

L-istaff tal-Bank of Valletta ]aru l-Creche tal-Ursolini f’Tas-Sliema u l-istitut tat-tfal St Patrick’s b’tu]]ani ta’ figolli. Il-Bank [e;;e; lill-istaff tieg[u biex ja[mi figolla ]ejda meta jkun qed jag[mel ilfigolli g[all-familja. Ir-rispons kien inkura;;anti [afna tant li kien hemm figolli bi]]ejjed g[a]-]ew;t id-djar. Il-Creche tal-Ursolini f’TasSliema hi d-dar li trabbi tfal u trabi li g[al xi ra;uni so/jali ma jkunux qed jg[ixu malfamilja naturali tag[hom.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Collage

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

’

’ ;ewwa

F pa;ni ta

Is-Seba’ Edizzjoni 26-27 tal-Festival Kotba ;odda tan-Nar • Ara pa;na 30

28 ?inema

Laqg[a o[ra ma’ Maria

26 COLLAGE LETTERATURA

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Ktieb ie[or bi [sibijiet spiritwali ta’ qassis G[awdxi ‘Nift[u Qlubna g[al Kristu’ – Dun :u]epp Cauchi minn Anton Said (Victoria)

Il-Kummissjoni Dun :u]epp Cauchi re;g[et [ar;et ktieb ie[or dwar [sibijiet spiritwali ta’ dan il-qassis twajjeb minn San Lawrenz. Din il-kummissjoni twaqqfet fl-1985 bil-g[an li lfigura ta’ dan is-sa/erdot tkun mag[rufa i]jed. B[as-soltu, ilmutur wara dan kollu hu ssegretarju, :or; Borg, meg[jun bis-s[i[ minn Angelo Xuereb. Il-ktieb ta’ din is-sena j;ib l-isem Nift[u Qlubna g[al Kristu, bis-santa tal-qoxra tirrappre]enta lil Sidna :esù Kristu j[abbtilna biex nift[u qlubna g[alih (millkollezzjoni tas-santi fid-dar ta’ Dun :u]epp Cauchi). Il-Kappillan tal-Parro//a ta’ San Lawrenz, il-Kanonku Injazju Borg, filpre]entazzjoni jg[idilna li f’din is-sena tal-fidi, hu ta’ g[ajnuna kbira biex kull nisrani jag[mel e]ami talkuxjenza u jara fuq xiex hi mibnija l-fidi tieg[u. Intant, insibu bosta u bosta temi li dwarhom kiteb Dun :u]epp; hekk per e]empju: irrieda t’Alla, nafdaw f’Alla, ilmixja Nisranija, it-tfulija spiritwali, riflessjonijiet fuq sentenzi tal-qaddisin, ilqawwa tal-ilsien, pariri li]]g[a]ag[, e//. Il-[sieb ewlieni dejjem hu li g[andna nkunu [bieb ma’ Alla, mhux g[al xi ]mien, i]da g[al dejjem. Fil-g[aw; g[andna ng[idulu: “Tkun mag[mula r-rieda Tieg[ek, O Sinjur.” B’hekk inkunu qeg[din nuruh tassew ir-rieda tag[na, u biex din ma tibqax xewqa biss, irridu nwettquha fil-prattika billi nag[mlu dak li jixraq u li jog[;ob lilu biss. Dun :u]epp jg[id li l-kliem u d-diskors tal-qaddisin meta

jg[addu minn xi g[ali jew tfixkil kien ikun dejjem: “O Mulej, jew inbati jew inkella [allini mmut.” Li tafda f’Alla hu l-bidu ta’ kull g[erf. Fid-dlam tal-lejl Alla jarak. Wa[dek f’de]ert, f’qieg[ il-ba[ar, kullimkien, Alla mhux ’il bog[od minnek. Intelaq f’idejh, afda fih u jag[mel hu. Dun :u]epp i;ib l-e]empju ta’ :obb, li ra ma’ wi//u tti;rib u l-g[aw; kollu possibbli, ma sab fara; imkien, sa martu stess ke//ietu ’l barra f’nofs ta’ triq. I]da t-tama tieg[u baqg[et fil-Mulej. “Il-Mulej

tani u l-Mulej [adli, ikun imbierek il-Mulej.” Dun :u]epp jindirizza lirru[ nisranija biex ma twe;;ax qalb Alla, i]da tkun ta’ komfort biex dak li qieg[ed jarak u jisimg[ek ikabbar fik il-[niena u l-im[abba Tieg[u. Su;;ett interessanti hu dwar il-mixja nisranija; je[tie; li ma nafdawx g[alkollox fina nfusna. Hawn l-awtur jag[tina erba’ modi biex nag[mlu hekk: (a) nag[rfu x-xejn tag[na; (b) nitolbu d-dawl tassema lil Alla; (/) nib]g[u mill-inklinazzjoni g[ad-dnub, u (d) nindunaw bid-dg[ufija tag[na meta naqg[u f’xi

difett. Ma nafdawx wisq fina nfusna jekk ma rridux ner;g[u naqg[u mill-;did f’g[aw; akbar minn ta’ qabel. Dwar il-qawwa tal-ilsien, Dun :u]epp ifakkar li fl-ebda [a;a l-bniedem ma jonqos hekk bil-[effa daqskemm filkliem. San :akbu jg[id li min kapa/i jra]]an ilsienu hu kapa/i jra]]an ;ismu kollu. I]-]iemel hu annimal b’sa[[tu wisq, imma [alqu hu maqsum permezz tal-brilja u g[alhekk imexxuh fejn iridu. Kemm nistg[u nonqsu bi kliemna! Fil-ktieb ta’ Koholet insibu: “Hemm ]mien li tiskot, u ]mien li titkellem” (3,6). Issib nies er[ilhom jit[addtu bladdo// fuq il-proxxmu, u jispi//aw jg[idu kliem li mhux xieraq u [afna affarijiet o[ra. Dun :u]epp jag[ti parir siewi ferm: b[ala nsara g[andna na[sbu dejjem tajjeb fuq il-proxxmu u nag[mlu g[alih dak li rridu li l-o[rajn jag[mlu g[alina. Santu Wistin fis-sala talikel tieg[u kiteb hekk: “Barra minn hawn, ja ilsna []iena, li //arrtu l-unur talo[rajn, hawn g[andna nitkellmu biss fuq [wejje; li jixirqu u li ma jag[mlu deni lil [add.” Fl-a[[ar tal-ktieb, Dun :u]epp jag[ti lista ta’ pariri li]-]g[a]ag[ (u jiena n]id lilna lkoll). Se n;ib hawnhekk u[ud minnhom. Qatt ixxandru [a;a li g[andha tkun mistura jew midfuna; qatt t[allsu bil-[a]in ;id li g[amlulkom; qatt taqtg[uha qabel ta[sbuha biex ma taqg[ux fil-frug[a u fil-bluha; qatt tg[o]]u l-;id tal-art fuq il-;id tar-ru[, li jibqa’ g[al dejjem; qatt titg[a]]nu, g[aliex l-g[a]] hu missier il-vizzji kollha; qatt ta[sbuha darbtejn biex titolbu ma[fra meta tinteb[u li nqastu; qatt tmaqdru xog[ol li ma tafux tag[mlu b[alu; qatt tonqsu mill-[niena jekk tridu ssibu l-[niena; qatt tag[tu karità bil-herra, g[ax tibdlu ddeheb fit-tajn. Kollha pariri dawn mimlijin g[erf u g[aqal, li tajjeb nimxu fuqhom matul [ajjitna. Fil-konklu]joni, Dun :u]epp jistedinna li issa li qrajna dan kollu nirriflettu ftit li a[na ;ejna ma[luqin minn Alla biex in[obbuh billi nag[mlu r-rieda Tieg[u. Il-ktieb qed jo[ro; f’din issena tal-Fidi u g[andu dedika f’g[eluq il-75 anniversarju mit-twaqqif tal-Azzjoni Kattolika u l-[atra ta’ Dun :u]epp Cauchi b[ala l-ewwel Assistent Ekkle]jastiku filparro//a ta’ San Lawrenz, fl24 ta’ April, 1938.

Ru]ar Briffa

‘Versi’ ssellem lil Briffa u lilIr-rivista Curmi Versi (2913/2)

ssellem ]ew; poeti kbar, Ru]ar Briffa u Giovanni Curmi, li dis-sena qed jitfakkar il-50 u l-40 sena mill-mewt tag[hom rispettivament. Alfred Massa jikteb dwar Briffa filwaqt li l - editur tar - rivista jfakkar lil Curmi . B[as - soltu r - rivista g[andha pre]entazzjoni sabi[a u attraenti . Barra dan t[addan kitbiet interessanti g[al dawk kollha li g[andhom g[al qalbhom il - poe]ija in;enerali . Fil - fatt insibu numru sabi[ ta ’ poe]iji b ’ ilsna differenti u miktubin minn poeti Maltin u barranin . Patrick Sammut jikteb artiklu indirizzat lejn l istudenti tal - Malti intermedju#avvanzat . Min - na[a l - o[ra , l istudenti tal - MATSEC g[andhom ]ew; artikli miktubin minn Amanda Busuttil u Patrick Sammut rispettivament . Insibu wkoll kritika letterarja tal-poe]ija {olma ta’ Ninu Cremona (Charles Magro) u re/ensjonijiet talkotba Spande Amanti u G[alikom minn Qalbi. Ir-rubrika Poeti Maltrin Kontemporanji hi dedikati lill-poeta G[awdxi Mar/ell Mizzi li miet ftit ;img[at ilu. Fl-a[[ar nett, Le[en Poetiku lil Hinn minn Xtutna titfa’ dawl fuq ilpoetessa Taljana Clelia Esposito.

Giovanni Curmi

COLLAGE KOTBA 27

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Nis;a ta’ ;rajjiet li jfakkru fl-img[oddi tra;iku-umoristiku The Strange Truth of Fiction, stampat il-Best Print, il-Qrendi, JOE’S BOOK PUBLICATION, 2013. ISBN 978-99957-0-061-4. Agenda Bookshop minn George Maggi

Tista’ tg[id li l-mira fil[sieb u fil-kotba pubblikati minn Joe Bugeja kienet dejjem li ma j[allix limg[oddi jintesa, jintemm fix-xejn. Meta titkellem ma’ Joe jissa[[ar meta l-kliem jaqa’ fuq l-img[oddi. G[aldaqstant jag[mel minn kollox biex b’kitbietu jfakkar ;rajjiet mg[oddija u jissi;illahom fi ktieb biex ]gur qatt ma jintesew. Hekk g[amel Joe, lg[alliem tieg[i fis-snin [amsin, fl-Iskola Primarja tal-Furjana u aktar tard lecturer tal-Ilsien Ingli] flUniversità ta’ Malta. Hu fakkar lill-qarrejja dwar ;rajjiet mg[oddija li se[[ew fil-Furjana bil-ktieb Reminiscences of Childhood in Floriana. Issa re;a’ tenna l-istess [sieb li l-img[oddi ma jintesiex. I]da g[al darba o[ra wessa’ l-[arsa tieg[u bil-ktieb The Strange Truth of Fiction. Il-;rajjiet li jirrakkonta fla[[ar stejjer mhux biss se[[ew f’Malta i]da wkoll fi Franza, l-Ingilterra, ilLibja, i/-?ile, l-Ar;entina u sa[ansitra l-Amerika kemm fi Florida kif ukoll f’Kalifornja. Tabil[aqq ;abra ta’ ;rajjiet interessanti u li jda[[lu lill-qarrej kemm filkomiku kif ukoll fit-tra;iku. Kif isostni Joe, il-[ajja li ng[ixu hi su;;etta g[al dawn i]-]ew; elementi: ittra;edja u l-komika. It-tnejn huma tag[qid u ta[lit flimkien universali, tkun xi tkun il-[ajja tal-bniedem fuq din l-art. Il-kittieb jistqarr li listejjer fil-ktieb g[andhom iqanqlu kemm simpatija kif ukoll antipatija. Il-qarrej i[ossu tajjeb li qed jg[ixhom tabil[aqq, imqar im[alltin b’xi ftit imma;inazzjoni. Joe Bugeja jinse; dawn il-;rajjiet kollha flimkien bi ftit imma;inazzjoni vvintata li tista’ tkun kemm drammatikament intensa kif ukoll emozzjonali bil-bosta. Din il-pubblikazzjoni ta’ Bugeja hi ;abra (vignettes), jew a[jar spjega qasira ta’ karatteristi/i tipi/i ta’ xi o;;etti, lokalitajiet jew ;rajjiet kif ukoll ritratti me[udin malajr (snapshots) tal-esperjenza li g[addew minnha bosta familji. Filfatt hi memoire, kitba dwar l-img[oddi rekordjata ta’ dak li g[addew minnu dawn il-familji f’in/identi, fil-

[ajja li g[exu kif ukoll fi mwiet. Wa[da mill-;rajjiet li jqanqlu f’dan il-ktieb interessanti, hi dwar ilkanzunetta O my mamà to me she was so wonderful. It-tmiem mhux mistenni ta’ din il-;rajja permezz talkanzunetta jwassal g[allkoin/idenza f’dak li jwettaq Alla. B[ala [olqien uman, ilbniedem hu su;;ett g[allqawwiet superjuri. Hu jkun im/aqlaq bil-kbir, b’koin/idenza, bid-destin, bil-fortuna, bl-isfortuna kif ukoll bil-providenza ta’ Alla. Fil-fatt il-karattri f’dan ilktieb jie[du din ix-xejra u l;abra tal-istejjer ti;bor filqosor parti ]g[ira mill-[ajja tal-bniedem. Madankollu, huma juru bosta de/i]jonijiet, reazzjonijiet u aspetti o[ra ta’ kif jg[ix ilbniedem. L-isfond tal-Belt Valletta, il-kittieb jesprimih millkanzunetta Those were the Days my Friend, kanzunetta li kienet tferra[ li]-]g[a]ag[ tfajliet u ;uvintur fil[amsinijiet. Sadattant Love is a Many Splendored Thing i;;ieg[el lill-qarrejja minnufih jiftakru meta lim[abba fe;;et qajl qajl f’[ajjithom. Esperjenza ta’ kull wie[ed u wa[da millqarrejja li ]gur g[andha tkun tifkira sabi[a u memorabbli. B’dan il-ktieb, Joe qalli li xtaq li l-qarrejja tieg[u jkunu jistg[u jiskopru tixbihat personali li ma kinux jistennew jew forsi nsew. Flimkien ma’ tifkiriet simili jwassluhom g[al sitwazzjonijiet identi/i. Kultant, episodji komi/i fil-[ajja tal-karattri li hu [oloq huma tlaqqig[ li se[[ tabil[aqq u dan jag[ti [ajja lill-istorja. Naturalment, dan iqanqal ser[an pja/evoli mittensjoni li tista’ tin[oloq minn dawk il-;rajjiet li jqanqlu emozzjoni fl-istess ktieb. Tabil[aqq komika hi lavventura ta’ ]ew; g[alliema fil-Jamahiriya ta’ ]mien Muammar Gaddafi blisem ta’ Only in Libya. :rajjiet o[ra umoristi/i huma spjegati fl-istorja A distorted Portrait of an Eccentric Family. Fuq kollox, dawn l-istejjer ori;inali fihom tag[rif siewi [afna. Ir-rakkonti jesploraw dak li awtentikament ;ara f’dak li l-kittieb isejja[ issitwazzjoni konfu]a li

wie[ed isib ru[u fiha. Fl-a[[ar nett staqsejt lil Joe Bugeja x’seta’ jfisser u jiswa dan il-ktieb g[allqarrejja tieg[u. Hu we;ibni li “ktieb ta’ stejjer qosra hu x’aktarx kollu fittizju; tieg[i hu ba]at fuq ;rajjiet li tabil[aqq se[[ew i]da li blimma;inazzjoni ng[ataw ilwien li ttie[du minn g[arfien mill-img[oddi. G[aldaqstant l-element talverità jid[ol u jinstab kullimkien fl-istess stejjer u li minnu jo[ro; isem ilktieb.” • Il-ktieb qed jinbieg[ millfrieg[i kollha ta’ Agenda Bookshop g[all-prezz ta’ €12. Sadattant l-awtur qed joffri delivery b’xejn fid-djar ta’ dawk kollha interessati.

28 COLLAGE ?INEMA

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Pina 3D (KRS – U) Aktar milli dokumentarju kif jista ’ jkun hemm min ja[seb , dawn huma aktar filmati ta ’ sekwenzi ta ’ ballet modern fost l aqwa tal - mibkija ballerina#koreografa :ermani]a Pina Bausch li lilha hu dedikat il - film dirett minn Wim Wenders , hekk li ftit huma l - interventi ta ’ tifkiriet minn persuna;;i li kienu jafu lilha jew raw ix - xog[lijiet tag[ha . B ’ hekk dan hu vetrina mill - isba[ tal produzzjonijiet tag[ha , erbg[a partikulari . Dawn ji;u ffilmjati kemm fuq il - palk , kif ukoll locations barra mwassla mill - kumpanija Bausch Tanztheatre b ’ Wuppertal : Café Muller , The Rites of Spring bi sfida ta] - ]fin bejn l - ir;iel u n - nisa fuq palk miksi bl - ilma , Kontakhof b ’ ]effiena ta ’ kull età , Vollmond . Hemm ukoll vinjetti mill - isba[ ta ’ ]fin b[al dik ta ’ ra;el attakkat minn kelb fi ;nien pubbliku u silta surreali ta ’ relazzjoni bejn mara u [ippopotamus ;gantesk . L - u]u tal - a[[ar ]viluppi fis - sistema 3D i;ieg[lu li min qed jara l - film kultant i[ossu b[allikieku jinsab fuq il palk fost i] - ]effiena . B ’ hekk dan Pina jag[ti tassew il - [ajja lill - ;enju ta ’ Bausch , u dan g[all gost , i]da mhux biss ta ’ dawk li j[obbu l - ballet modern , u li ftit ikollhom okka]jonijiet b[al dawn .

Fire with Fire

Il-cast u l-produzzjoni ta’ dan il-film, biex ng[idu hekk, isalvaw dan il-film, kemm-il darba twarrab il-lo;ika dwar dak li tkun qed tara. L-ewwel improbabbiltà hi li r-rakkont iridek tissimpatizza ma’ karattru li, wara kollox, jibda j;ib ru[u ta’ kriminali – jie[u l-li;i f’idejh. Dan, g[alhekk, tajjeb li min qed

jara l-film ma jinsihx. Intant dan Jeremy (Josh Duhamel) fil-bidu tal-film nara li jkun pumpier e]emplari u kura;;u], lest jissogra [ajtu biex isalva lil g[ajru. Wara li jkun xhud g[al tliet delitti minn gang immexxi minn qattiel psikopatiku, Hagan (Vincent D’Onofrio), il-pulizija –

Parker (KRS – 16) L-attur Jason Stratham b’bixirtu jag[tik idea ta’ bniedem robust, b’sa[[tu u vjolenti. Hu tg[allem l-arti marzjali, u stabbilixxa lilu nnifsu b[ala eroj f’films talazzjoni. Konsistenti ma’ dan kollu hu jag[mel kwa]i listunts kollha fil-films tieg[u. F’Parker hu jsir magna talqerda hekk kif jag[ti bidu g[all-vendetta minn gang ta’ [allelin li ttradewh u [allewh g[al mejjet wara li kien kompli/i mag[hom f’serqa ppjanata sal-inqas dettall. Dan jag[ti lok g[al sekwenzi ta’ azzjoni millaktar esa;erati li qajla titwemmen tant kemm hi redikola, u vjolenza mdemmija grafika mhux

g[all-gosti ta’ kul[add. L-istunts, però, verament jimpressjonawk. Id-direttur u producer talfilm Taylor Hackford i]omm ir-ritmu mexxej, anki jekk kultant, spe/jalment f’nofsu, il-film donnu ji;;ammja, u jin[ass nofs sieg[a itwal. Sorpri]a kienet Jennifer Lopez f’parti li fil-fatt tirri]ulta sekondarja, b[ala estate agent li f’daqqa wa[da tidde/iedi li tinvolvi ru[ha fil-pjan ta’ vendetta ta’ Stratham. Tist[ajjilha xi tifel imqareb li jfettillu jinda[al fejn mhux postu, qalb il-kbar. Ma tikkonvin/i xejn. Mill-banda l-o[ra lfotografija hi mill-isba[, mg[ejjuna mill-ambjent sinjur ta’ Palm Beach.

(KRS – 16)

b’mod partikulari d-ditektiv Mike (Bruce Willis) li darba Hagan kien qatillu kollega – joffru lil Jeremy protezzjoni statali [alli jkun ix-xhud ewlieni kontra Hagan. Meta jirrealizza li xejn ma kien ]gur, Jeremy ja[rab lejn California, de/i] li joqtol hu lil Hagan u s[abu qabel dawn joqtlu lilu. Hemmhekk, però,

jibda jkollu x’jaqsam malpulizjotta, kollega ta’ Mike, Talia (Rosario Dawson). Rakkont xejn koerenti fejn kul[add ikollu tag[rif li mhux suppost g[andu, minn numri tal-mowbajls sa files sigrieti. Mhux ta’ b’xejn li d-direttur David Barrett i[affef ir-ritmu biex min qed jara l-film ma jkollux /ans jirrifletti.

This is 40 (KRS – 16) :eneralment il-films taddirettur Judd Apatow huma bla sugu, jekk mhux ukoll vulgari, u g[alhekk mhux daqstant tqil tikkritikahom. B’sorpri]a, g[alhekk, insibu li dan il-film, filwaqt li hu goff u laxk fid-djalogu (b[alma wara kollox huma l-kummiedji tipi/i Amerikani), g[andu script brillanti tal-istess Apatow li jwassal b’mod komiku l-[ajja ta’ koppja die[la fil-mezz’età. Filwaqt li hu reklamat b[ala sequel ta’ Knocked Up, filverità jittratta dwar koppja sekondarja f’dik il-kummiedja, li kienet interpretata minn Paul Rudd u Leslie Mann. Dawn, Pete u Debbie, issa

resqin lejn l-40 sena b’]ew;t itfal, Sadie u Iris, interpretati mill-ulied veri ta’ Apatow, u li jidhru li g[andhom futur quddiemhom b[ala atturi. Id-djalogu bejn dawn lerbg[a hu divertenti, kultant spiritu], i]da wkoll iqanqlek. Rudd u Mann jikkonvin/u, b’din tal-a[[ar fl-aqwa tag[ha. Mill-banda l-o[ra /erti sekwenzi infantili setg[u t[allew barra, b[al dawk fejn Pete jidher kemm-il darba jag[mel il-[ti;iet naturali tieg[u, jew inkella ta’ sess insinwat. Dawn, però, ma j[assrux dan li kollox ma’ kollox hu film komiku ferm divertenti.

COLLAGE MU}IKA 29

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

‘The Fire’ – il-versatilità ta’ Ira Losco f’direzzjoni ;dida minn Noel D’Anastas – ndanastas@gmail.com

The Fire hu r-raba’ album g[al Ira Losco, li jara lil din il-kantanta u songwriter brava to[ro; karattru u dimensjoni versatili, aktar mexxej mill-albums pre/edenti. Is-su//ess miksub fil-ftit jiem li ilu barra, jixhed li The Fire [a jkollu marka tajba filkarriera ta’ Ira. Fil-fatt, g[attieni ;img[a konsekuttiva, dan l-album jinsab igawdi lqu//ata tal-iTunes, u birra;un. Il-[ru; ta’ dan l-album g[al [afna kien ming[alihom li Ira Losco qed tirritorna fix-xena wara li ftit konna qed nisimg[u dwarha. I]da filverità hi qatt ma telqet millandament, tant li f’dawn la[[ar sentejn kienet impenjata f’bosta kun/erti barra minn Malta, fosthom Il Concerto di Natale li xxandar fuq ir-Rai, it-tour ma’ Max Gazzè u l-Festival Show li ;ibed udjenza ta’ 30,000 f’Venezja matul is-sajf li g[adda. Kantanta versatili Kien f’Mejju tas-sena l-

o[ra meta Ira Losco da[let tirrekordja dan l-album f’Jagged House Studios. Jinkludi fih 11-il track b’mu]ika u kitba ta’ Ira Losco u produzzjoni tajba ta’ Howard Keith li f’dan ixxog[ol, kompla jespandi lkalibru u l-artistrija ta’ Ira. The Fire juri l-versatilità u direzzjoni ;dida ta’ stil ta’ mu]ika g[al din il-kantanta ta’ 31 sena li l-passat tag[ha jixhed su//ess f’dak li kisbet minn meta splodiet fit-tieni post fil-Eurovision Song Contest 2002 sa :ie[ irRepubblika, inklu] it-tliet studios albums pre/edenti – ‘Someone Else’ (2004), ‘Accident Prone’ (2005) meqjus b[ala l-aktar album li kisbilha bejg[ u ‘Fortune Teller’ (2008); l-album unplugged ‘Unmasked’ (2006), 2 remix albums, dvd mu]ikali ‘Livin it’ u ktieb b’400 pa;na li ffoka f’din lesperjenza brillanti. Dan il-vja;;, flimkien ma’ vetrina ta’ awards mu]ikali, ippo;;i lil Ira b[ala kantanta unika fil-g]ejjer tag[na. The Fire tnieda fl-20 ta’ Marzu li g[adda waqt ri/eviment f’Villa Bologna, f’{’Attard fejn g[alih kien hemm numru kbir ta’ persona;;i fil-qasam talmedia u [bieb o[ra li g[amlu lejla indimentikabbli g[al Ira u l-organizzazzjoni ta’ din ittnedija – JUGS Malta u Island Caterers. Tracks b[al What I’d give,

IRA LOSCO – ori;inalità u versatilità. (Lemin)> il-qoxra tal-a[[ar album, ‘Fire’

The Way It’s Meant to Be, Shouldn’t Have to Bother, Not for Me li tispikka solo tat-trumpetta, Me Luv u Long Time, il-;eneru dance f’Dead or Alive (Save my Soul), The Person I Am u ttitle track The Fire to[ro; illibertà f’;eneri diversi, differenti mill-element ta’ Fortune Teller li kien ba]at fuq il-kitarri. Libera li tesperimenta Dwar dan, Ira Losco qalet li f’dan il-materjal ma kinitx kundizzjonata f’xi [oss u still

partikulari i]da tistqarr li kienet libera li tisperementa bi stili, [sejjes u vi]wali differenti. Tg[id li t[ossha fer[ana u e//itata b[al meta kienet [ar;et l-ewwel album tag[ha fl-2004. Tikkumenta hekk: “Il-kitba ta’ dan l-album kienet wa[da ta’ libertà kbira. Tant kien hemm affarijiet li ma kontx g[idt f’dawn l-a[[ar sentejn li [assejtni ma stajtx nieqaf nikteb u ndoqq. Issuperajt ]mien ikrah, fejn qas biss ridt immiss strument b’idejja jew na[seb li nikteb il-mu]ika. Imbg[ad meta bdejt nikteb, ma kelli l-ebda inibizzjonijiet, in[ossni kburija [afna b’dan l-album.”

Il-video ta’ What I’d Give, l-ewwel single minn dan lalbum li kienet telg[et filqu//ata tal-klassifi/i matul is-sajf l-ie[or, ta[t direzzjoni ta’ ‘Take 2’, reba[ l-unur talaqwa video tas-sena fejn qabe] il-200,000 hit fi ftit xhur. Fih Ira to[ro; ukoll ilkapa/itajiet tag[ha b[ala attri/i. It-tieni single ta’ Ira Losco, The Person I Am, diska li fiha Ira tikkombina tajjeb mar-rap ta’ David Laegeusse, tikseb aktar su//ess missingle ta’ qabilha. Il-video ta’ din id-diska g[andu direzzjoni ta’ Keith Falzon. Howard Keith Debono, iddirettur ta’ Jagged House u lproducer ta’ dan l-album, qal li meta sema’ l-ideat tassiltiet ta’ Ira fuq il-pjanu, [ass mill-ewwel li dan kien se jkun l-iktar album ta’ su//ess ta’ Ira. “{abat tajjeb li konna t-tnejn wara l-istess [oss u b’hekk [dimna sew. Ira minn dejjem kienet innovattiva u n-nies dejjem jistennewha to[ro; b’xi [a;a ;dida fil-mu]ika tag[ha, jew stil, pro;etti jew il-mod kif tippre]enta ru[ha in;enerali.” Mu]i/isti bravi Bla dubju, barra l-vu/i u lmu]ika ta’ Ira, f’The Fire

hemm l-inklu]joni tal-band tag[ha flimkien ma’ mu]i/isti o[ra bravi li taw sehemhom. Dawn huma Peter Borg (kitarra elettrika), Alex Mallia (kitarra akustika), Ivan Borg (bass), Steve ‘Kannibal’ Muscat (drums), Howard Keith (arran;amenti, keyboards u strumenti addizzjonali), Adrian ‘Ir-Russu’ Brincat (Trumbetta), u Simon Vella (vjolin). L-album jista’ jinkiseb permezz ta’ madwar 78 sit differenti, fosthom I tunes, Amazon, HMV, Spotify u

fil-format fi]iku mill[wienet tad-diski ewlenin jew inkella jista ji;i ordnat minn fuq www.jaggedhouse.com. G[al aktar tag[rif ]ur www.iralosco.com. Intant, Ira Losco u l-band tag[ha jinsabu [erqana li jag[mlu diversi prestazzjonijiet live li mistennija jibdew matul ixxahar id-die[el, fejn mu]i/isti o[ra se jing[aqdu fuq il-palk mag[hom u malmu]ika ta’ Ira u l-band. Mistennija wkoll bosta sorpri]i o[ra.

30 COLLAGE ATTIVITAJIET

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Is-seba’ edizzjoni tal-festival nazzjonali tal-log[ob tan-nar tal-art mekkanizzat Joe Chetcuti jitkellem ma’ Noel Castillo, id-Direttur Mani;erjali ta’ Leon Promotions. Ritratti Gabriel Massa

X’kien il-fattur li [ajjar lillorganizzaturi biex imorru g[al edizzjoni o[ra ta’ dan il-Festival u fiex jikkonsisti l-Festival ta’ din is-sena^

Bla dubju ta’ xejn, il-fattur ewlieni li se ssir is-seba’ edizzjoni hu s-su//ess impekkabbli tas-sitt edizzjonijiet li g[addew. Hu biss f’attivitajiet kbar talmassa li l-Fosos tal-Furjana jara daqstant nies daqskemm ra fl-edizzjonijiet ta’ dan ilFestival. Wara li l-edizzjoni li g[addiet ma kinitx wa[da kompetittiva, fuq xewqa talKumplessi tan-Nar stess g[al ragunijiet varji, il-Festival ta’ din is-sena se jerga’ jkun wie[ed kompetittiv u b’partecipazzjoni rekord. Infatti 15-il Kumpless, G[aqda tan-Nar se jkunu qed jikkompetu g[at-titlu.

Mill-kummenti tieg[ek nista’ ninnota li hemm xhur ta’ [idma wara Festival simili. Tajjeb forsi tag[tina ftit informazzjoni dwar lorganizzazzjoni^

Din is-sena, biex il-koordinament ikompli jitjieb lOrganizzaturi, il-Kunsill Lokali Floriana re;g[u [atru anke Kumitat Organizzattiv li ilu ja[dem fuq dan il-Festival xhur s[a[. Dan il-Kumitat re;a‘ avvi/ina lill-Kumpanija tieg[i biex tikkordina dan ilFestival u a[na a//ettajna bilqalb g[ax nemmnu li l-

esperjenza tag[na fil-qasam ta’ attvitajiet nazzjonali relatati mal-Log[ob tan-Nar, tg[in bil-bosta biex dan ilFestival jer;a’ jkollu su//ess garantit kif ukoll g[ax dan iddelizzju hu wkoll tant marbut ma’ qalbna.

Kif se ji]volgi dan ilFestival^

Il-Festival ta’ din is-sena se jer;a’ jkun wie[ed kompettitiv, fejn kif digà indikajt 15-il G[aqda, Kumplessi tan-Nar lokali se jesebixxu l-a[jar ]ew; bi//iet tan-Nar tag[hom mill-;did flakbar pjazza li g[andna f’Malta – fuq il-Fosos talFurjana u f’ambjent tipiku ta’ festa Maltija, il-festa titulari tal-Furjana ad unur San Publju. Il-Festival se jibda fl10.30 p.m. B’kollox se jkun hemm 30 struttura ta’ log[ob tan-nar mekkanizzat kbar [afna. Qabel kull wirja se ting[ata informazzjoni qasira fuq l-G[aqda tan-Nar rispettiva. Il-Log[ob tan-Nar se jkun ukoll akkumpanjat minn mu]ika addattata.

Kif se ssir l-g[a]la tarrebbie[a^

L-ewwel nett ta’ min isemmi li din is-sena, ilKumitat Organizzativ [ass li g[andu jkun hemm xi emendi fir-regolamenti biex dan ilFestival ikompli jissa[[a[. Dawn l-emendi saru wara diskussjoni mal-istess

l-Festival ’ edizzjoni ta ibt 13 ta’ a b se s za iz li se jorgan sos tal-Furjana, nhar is-S /ir i[abbar za ja p u d an [ g a an lori aniz t fuq il-Fo F k i a ek al k M o rt L A ll l si n ta u ar Il-K i kollha me[tie; n-N n ta o b zj o [ az g in o L rd o l ta o k i ilNazzjonal biex jie[du [sieb April, 2013 motions re;g[u ;ew inkarigati Leon Pro petizzjoni nazzjonali. internazzjonali ta’ din il-kom li ;ejjin mill-Awstrija, lhuma Ingilterra u l-Olanda, filwaqt disinn u movimenti. Kull parte/ipanti. li /-Chairman se jkun kategorija jkollha rebbie[ u Fost dawn, ta’ min isemmi pirotekniku Malti – Michael jing[ata trofew filwaqt li r li ;ew eliminati totalment kull rebbie[ fost il-kategoriji Brockdorf . Il-gurija se tip ta’ nar tal-ajru milltevalwa x-xog[lijiet tan-nar kollha ji;i ddikjarat b[ala rirdieden (b[alma huma waqt l-armar, waqt il-[ruq u rebbie[ tal -festival u jing[ata sbruffaturi u fjammi). Ilshield li tin]amm anke permezz ta’ filmati, biex trofew u kategorija tal-a[jar xog[ol bil- g[al sena. finalment tkun f’po]izzjoni li ktajjen ;iet amalgamata filIl -;urija se tkun mag[mula t[abbar ir-rebbie[a nhar ilkategorija tal-a[jar minn tliet pirotekni/i {add 14 ta’ April f’nofsinhar. mekkani]mu. Il-parte/ipanti se jkollhom ukoll id-dritt li jesprimu l-opinjoni tag[hom u l-vot tag[hom se jkun L-organizzaturi se jer;g[u ekwivalenti g[al 25% tal-voti totali biex jo[ro; ir-ri]ultat jag[tu /-/ans lill-pubbliku finali. Apparti hekk, lorganizzaturi, konxji mill-fatt biex jesprimi l-opinjoni tieg[u li s-sussidju e]istenti g[al kull raddiena kien wie[ed baxx, Il-pubbliku se jkollu wkoll i/-/ans li jesprimi l-opinjoni ]iedu dan l-istess sussidju tieg[u permezz tal-SMS. Jistg[u jivvutaw dawk kollha b’mod konsiderevoli. abbonati mal-Vodafone, Go u Melita. Dawn il-voti Ir-rebbie[ tal-Festival se m’g[andhomx x’jaqsmu mar-ri]ultat finali. Il-parte/ipant li ji;i mag[]ul fuq l-a[jar merti jgib l-aktar voti mill-pubbliku jirba[ ukoll trofew apparti. Dan fi tliet kategoriji - g[all-a[jar qed nag[mluh biex l-eluf li nafu /erti li se jkunu pre]enti, mekkani]mu, g[all-a[jar inda[[luhom ukoll fl-atmosfera tal-kompetizzjoni. prodotti w]ati u g[all-aktar Anke hawn [a jer;a’ ji;i mog[ti in/entiv, biex inkomplu esebizzjoni ori;inali f’dawk li n[ajru l-pubbliku joffri l-opinjoni tieg[u wkoll. Kull parte/ipant li j;ib aktar minn 300 vot se jing[ata 9c g[al kull vot (SMS) li jkollu. L-SMS voting jista’ jsir bejn id-9 p.m tas-Sibt 13 ta’ April u s-7 a.m. tal-{add 14 ta’ April. Il-parte/ipanti tal-Festival huma dawn. {dejn kull parti/ipant jidher ukoll in-numru tal-SMS abbinat (l-ordni hi skont kif dawn [a jesebixxu dakinhar tal-Festival): PARTECIPANT SMS NO Kumpless tan-Nar Santa Marija – G[axaq 50615201 Kumpless tan-Nar San :u]epp – }ebbu; 50615202 Kumpless tan-Nar Socjeta Mu]ikali Sant Andrija – Luqa 50615203 Kumpless tan-Nar San :uzepp – Kirkop 50615204 G[aqda tan-Nar San :u]epp – Kalkara 50615205 G[aqda tan-Nar Maria Bambina – Naxxar 50615206 G[aqda tan-Nar Sagra Familja – Kalkara 50615207 G[aqda tan-Nar So/jetà Mu]ikali San Pietru – Bir]ebbu;a50615208 Kumpless tan-Nar 12 ta’ Mejju – }ebbu; 50615209 Kumpless tan-Nar San Leonardu – Kirkop 50615210 Kumpless tan-Nar 15 ta’ Awwissu – Victoria, G[awdex 50615211 Kumpless tan-Nar San Pawl – Safi 50615212 G[aqda tan-Nar So/jetà Mu]ikali Victoria – Naxxar 50615213 G[aqda tan-Nar 25 ta’ Marzu – Balzan 50615214 Kumpless tan-Nar Madonna ta’ Lourdes, Qrendi 50615215

F’ka] li ma jkunx possibbli li dan il-Festival isir fil-;ranet skedati min[abba l-maltemp, ;ie de/i] li dan isir jew l-g[ada l-{add 14 ta’ April fl-istess [in (wara li tid[ol il-pur/issjoni ta’ San Publju), jew inkella jekk il-maltemp jippersisti it-Tnejn 15 ta’ April

COLLAGE FEATURE 31

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

G[addiet sena o[ra, Marì! minn Doris Azzopardi – doris.azzopardi@media.link.com.mt

G[addiet sena minn meta mort g[and Carmen il{amrun biex niltaqa’ ma’ ommha Maria, li kienet g[adha kif g[alqet mitt sena. Ma’ Maria kont intasabt fuq is-salott, l-istess er;ajt g[amilt din id-darba, u flimkien g[idna kelmtejn. Ma tiddejjaq qatt tit[addet ma’ Maria g[aliex il-memorja tag[ha g[adha tajba [afna u ovvjament tul g[omor ta’ 101, l-esperjenzi li akkumulat ma humiex ftit. Barra minn hekk, Maria g[andha opinjoni dwar [afna affarijiet li qed ji;ru madwarna u g[alhekk largumenti ma jonqsux... Carmen fet[itli l-bieb u ftit wara fis-salott li kien im]ejjen fid-diversi kartolini li jawguraw lil Maria, inklu]a wa[da mag[mula bl-idejn minn wie[ed millproneputijiet, staqsejt lil Maria kif kienet qed t[ossha. Bit-tbissima [elwa tag[ha qaltli li g[all-grazzja t’Alla kienet tinsab tajjeb. Intasabna fuq is-salott u flimkien ma’ Carmen t[additna ftit. Ovvjament, id-diskussjoni kienet iddominata mill-fatt li l-Ar/isqof Pawlu Cremona mar i]urha meta kien fi ]jara pastorali fil-parro//a talImmakulata Kun/izzjoni tal{amrun, il-parro//a ta’ Maria. “Ippreparajnielu l-fjuri sofor u bojod, bix-xieraq hux.” Kont ili nixtieqha li niltaqa’ mieg[u, u fl-a[[ar qtajt xewqti.” Kien hemm argumenti ;odda li ma kinitx a//ennat g[alihom sena ilu. Ma kontx konxja, ng[idu a[na, dwar ilparentela tag[ha ma’ Karmni Grima (il-persuna li dehritilha l-Madonna fejn illum insibu sSantwarju ta’ Pinu). Propjament, hi ti;i z-zija ta’ omm ir-ra;el ma’ Maria. “Hu kien imur G[awdex u jbig[ il-fajjenza bil-karettun. Kienet tag[tih i/-/avetta biex jie[u l-karettun, imbag[ad meta jispi//a d-dawra jer;a’ jpo;;ih f’postu u j[alli //avetta fit-tieqa. “Illum il-;urnata, fejn kienet toqg[od hi sar mu]ew, fl-G[arb u mhux l-ewwel darba li morna.” Lura g[al-lum, Maria g[adha tag[ti daqqa t’id lil Carmen fil-k/ina meta tkun tista’. Tiekol kollox u ma g[andhiex xi platt favurit. Tag[ti wkoll daqqa t’g[ajn lir-ra;el ta’ Carmen, li jbati bil-marda tal-Parkinson, u jsej[ilha jekk tarah li jkun se

jaqa’ meta jipprova jimxi wa[du. “Carmen ta[dem [afna. Tie[u [siebi u [sieb ir-ra;el tag[ha. Tara wkoll li ]]omm il-familja mag[quda. T[obb [afna lin-neputijiet, u l-hena tag[ha tarahom jilag[bu flimkien meta ji;u kollha j]uruna.” Maria ma’ tfallix milli ssegwi r-ru]arju tas-sitta ta’ filg[axija irre/itat mill-Papa fuq stazzjoni partikulari tarradju. U dwar il-Papa tkellimna wkoll. Hi fil-fatt segwiet l-a[bar tal-irtirar ta’ Papa Benedittu u talbet [afna g[all-Papa l-;did. “Kien Papa tajjeb u kont in[obbu [afna. Issa g[andna Papa ;did u jidher twajjeb [afna. Il-bambin jag[tina grazzja li jag[mel il-;id u ngawduh fit-tul,” qaltli Maria, filwaqt li ssorprendietni dwar kemm hi a;;ornata dwar largument. It-talb fil-[ajja ta’ Maria g[andu post spe/jali. Ta’ 101, Maria g[adha tg[id kuljum talba mill-isba[ u twila li kienet g[allmitha ommha. Filfatt qalithieli kollha blamment. Talba indirizzata lil Ommna Maria u mill-isba[ biex ting[ad mill-ommijiet kollha, g[aliex g[andha kliem adatt ferm. Wara, Maria marret i;;ibli talbiet o[rajn li g[andha miktubin fuq karti tal-pitazzi li issa bdew jitmermru sewwa, u qrathomli. “Kelli tlett itfal u kif ommi g[allmet lili nitlob jien dejjem g[allimt lilhom. In[obb nara l-programmi tal-festi fuq ittelevi]joni. Barra lpur/issjoni, in[obb nara ilbriju,” qalbitli l-argument Maria, li g[andha g[al qalbha lil San Gejtanu, i]da semmietli wkoll lil San :or;. Maria qab]et f’argument differenti forsi distratta wkoll b’wie[ed min-neputijiet li kien qed isej[ilha g[aliex riedha terfg[u. Maria fil-fatt laqg[etu b’dirg[ajha miftu[in biex terfg[u, u fil-verità dan il-;est messli qalbi g[aliex meta tara tifel ta’ sena u nofs fi [dan mara ta’ 101 ma tistax tibqa’ indifferenti. Mitt sena differenza mhix /ajta! Generation gap kemm trid – ]ew; dinjiet li f’dak il-waqt kienu tant qrib xulxin. Intant, wara li faqqg[alha bewsa, re;a’ telaq jilg[ab, u jien bdejt triqti lura lejn luffi//ju. {allejt lil Maria u lil Carmen, u d-dar akkoljenti tag[hom. G[and Carmen fil-

Maria (lemin) flimkien ma’ bintha Carmen

fatt t[ossok komda u Carmen, li hi mara ta’ qalb kbira u ddedikata [afna g[all-familja, [aqqha kull tif[ir g[aliex g[andha attitudini mill-aktar po]ittiva u altruwista. Tie[u [sieb ommha u

]ew;ha, li g[andu kundizzjoni serja f’sa[[tu u je[tie; kura kostanti. Ftit li xejn tiddedika [in g[aliha, u ta’ dan Carmen [aqqha kull elo;ju. Ftit g[adek issib nies b[alha llum il-;urnata, g[idt

bejni u bejn ru[i jien u sejra lura bil-pass l-uffi//ju. Jekk Alla jrid, is-sena d-die[la ner;a’ mmur. Intant, nie[u lokka]joni biex ner;a’ nawgura lil Maria sena millisba[.

L-istorja ta’ Maria fil-qosor Twieldet fis-7 ta’ Marzu tal1912, il-{amrun, fejn trabbiet u g[adha tg[ix. L-unika wa[da [ajja minn [ames a[wa. La[qet i]-]ew; gwerer, i]da tiftakar sewwa biss it-Tieni :werra Dinija, li tag[ha g[andha tifkiriet xejn sbie[. {uha Pawlu kien l-ewwel vittma tal-ewwel attakk fuq Malta fil-gwerra. Hu kien instab mirdum fi stalla lImsida, fejn kien da[al g[allkenn. Sold jew sitta [alib. Kul[add jo[ro; il-bott tieg[u u Maria, li ;ieli [ar;et we[idha bilmog[o] g[aliex ommha ma kinetx tifla[, kienet timlielhom il-bott bil-[alib biex ir-rota filfamilja tibqa’ ddur g[aliex missierha miet pjuttost ]g[ir. I]]ew;et fl-1941 lil :or; mill-Imqabba, li kien suldat. Batiet g[aliex romlot ta’ 49 sena u riedet tmidd idejha. Maria u :or; kellhom tliet ulied, li minhom tnejn mitulha. Illum baqg[alha biss lil bintha Carmen ma’ min tg[ix. Nanna ta’ disg[a u bu]nanna ta’ 19. Illum g[adha tmidd idejha u tg[in lil Carmen, b’mod partikulari fit-tisjir. Soda il-fidi tag[ha f’Alla u lim[abba lejn il-familja. Maria tirringrazza lill-Mulej ta’ kull jum li jirregalaha u tg[ix bl-a[jar mod possibbli, u fuq kollox b’qalb u entu]ja]mu ta’ ]ag[]ug[a u attitudini po]itiva lejn il-[ajja.

32 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

HP twassal teknolo;ija avvanzata g[all-produzzjoni tal-film ‘The Croods’ Il-film qed jintwera f’dawn il-jiem fis-swali ta/-/inema f’Malta

(Mix-xellug) Ronald Galea mill-Fondazzjoni Wens ma’ Chris Ciantar u Jeremy Parnis

Banif Bank b’donazzjoni ta’ ikel lil Dar il-Wens L-impjegati ta’ Banif Bank (Malta) plc taw ammont sostanzjali ta’ ikel u deter;enti lil Dar il-Wens, li tinsab f’Ra[al il-:did, f’inizjattiva organizzata mill-Banif Sports and Social Committee (BSSC). B[ala parti mill-g[an talBank li jil[aq gruppi bi b]onnijiet spe/jali fis-so/jetà, il-BSSC din is-sena qed jie[u inizjattiva ;dida li tinkora;;ixxi lill-impjegati jag[mlu donazzjonijiet ta’ ikel u prodotti tad-dar b’risq numru ta’ kaw]i ;usti u benefi/jarji. Kaxxi addattati tpo;;ew fl-uffi/ini u filferg[at tal-Bank biex fihom ikunu jistg[u jit[allew id-

donazzjonijiet g[all-kolletta li qed issir kull tliet xhur. Fondazzjoni Wens g[andha l-g[an li ttejjeb il-kwalità tal[ajja ta’ persuni b’di]abbiltà permezz ta’ appo;; innovattiv personalizzat, kompetenza u appelli g[all-g[ajnuna. Lg[an hu li persuni b’di]abbiltà jkunu jistg[u j[addmu d-dritt tag[hom g[all-parte/ipazzjoni s[i[a fis-so/jetà. Il-Fondazzjoni tmexxi dar residenzjali fil-Kalkara u appartamenti g[all-g[ajxien indipendenti f’Ra[al il-:did. Dawn huma postijiet ta’ ser[an u appo;; u ji]guraw ta[ri; adegwat biex irresidenti jkollhom kapa/itajiet g[al g[ajjxien indipendenti.

HP [abbret li ntag[]let minn DreamWorks Animation SKG, Inc biex twassal it-teknolo;ija fil-produzzjoni The Croods, biex b’hekk tespandi l-konfini tal-istampa moderna g[al din lavventura animata bi sfond preistoriku li hi kollox minbarra primittiva. F’Malta The Croods qed jintwera fis-swali ta/-/inema ewlenin. Il-kumpanija DreamWorks Animation [adet vanta;; mirri]orsi tekni/i kollha tal-HP biex tikkrea l-iktar grafika avvanzata li hawn b[alissa biex [olqot din il-kummiedja g[all-familja kollha. HP Converged Infrastructure, li tinkludi servers, storage, networking, servizzi, l-immani;;jar tassoftware u workstations, kif ukoll printers tal-HP u sistemi di;itali, jipprovdu ba]i b’sa[[itha u ming[ajr problemi li kien hemm b]onn biex tla[[aq mad-domanda artistika tal-istudios. Biex jag[tu [ajja lil karattri b[al Grug, il-missier protettiv i]]ejjed, u Eep, bintu ]ag[]ug[a u ribellu]a, DreamWorks Animation kellhom joqog[du fuq is-servers HP ProLiant u lHP Enterprise Services f’render farms mifruxin f’erba’ re;juni differenti – Glendale u Redwood City, f’California; Las

Vodafone RED hi l-pjan il-;did ta’ Vodafone Malta Esperjenzi tajbin g[andhom jibqg[u g[al dejjem! Dan hu l-kun/ett wara l-a[[ar pjani ta’ Vodafone, il-Vodafone RED, li joffru kun/ett ming[ajr ma klijent ikollu g[alfejn jinkwieta dwar kemm se ti;i tiswieh telefonata, irrilevanti ma’ liema operatur qieg[ed ilpersuna li jkun qieg[ed i/empel. Vodafone Malta g[adha kif nediet pjani totalment ;odda fis-suq Malti. B’RED, Vodafone qed tintrodu/i kun/ett ming[ajr inkwiet ta’ xejn lill-klijenti kollha li jkunu fuq kuntratt. Il-pjani Vodafone RED

ivarjaw minn €35 sa €99.99 u joffru numru abbundanti ta’ telefonati u SMS’s lil min ikun fuq dan il-kuntratt. Lammont ta’data jvarja bejn 750MB fuq il-pjan ta’ €35, 1.5GB fuq il-pjan ta’ €60 u 3GB fuq il-pjan ta’ €99.99. Minn €60 fix-xahar ilklijenti ta’ Vodafone jista’ jkollhom 3,000 minuta f’telefonati u 3,000 SMS g[al kull linja, flimkien ma’ 1.5GB ta’ internet. Klijenti li jixtiequ jkollhom sa[ansitra aktar internet jistg[u jag[]lu li j]idu d-data b’€5 g[al 500MB u b’€10 g[al 1GB ta’ internet. Ir-Red Plans kollha ta’ Vodafone igawdu wkoll minn

servizzi li jing[ataw minn Vodafone, inklu] isSmartphone Contact, liSmartphone Learn, u liSmartphone Help. Klijenti ta’ Vodafone li jag[]lu wie[ed mill-pjani Vodafone RED g[andhom diversi g[a]liet, fosthom lg[a]la li jie[du SIM card fuq kuntratt ta’ sena, l-g[a]la li jie[du eco-credit bi skont kull xahar fuq il-[las tag[hom b’kuntratt ta’ sentejn, l-g[a]la li jie[du sussidju fuq Smartphone fuq kuntratt ta’ sentejn jew sussidju fuq tablet fuq kuntratt ta’ sentejn jew skont fuq Data Liberty Plan.

Programm kulturali u edukattiv f’Jum {al Balzan B[as-snin l-img[oddija, fuq inizjattiva talKunsill Lokali ta’ {al Balzan, se jer;a’ jkun organizzat Jum {al Balzan nhar il-{add 14 ta’ April. Il-programm jifta[ bit-tlug[ tal-bandiera ta’ {al Balzan fil-pjazza fid-9.10 a.m. u fid-9.30 a.m. issir quddiesa g[all-okka]joni fil-knisja parrokkjali. Il-programm ikompli fl-10.30 a.m. b’mar/ mis-So/jetà Filarmonika Marija Annunzjata u mill-Ka]in tal-Banda San Gabriel fl-in[awi madwar il-pjazza. Fl-10.30 a.m. isir diskors minn Desmond

Zammit Marmarà, kunsillier inkarigat millkultura f’{al Balzan, dwar is-sinifikat tas-sehem ta’ Malta fit-Tieni Gwerra Dinjija. Fil-11.40 a.m. diskors minn Carmel Bezzina, edukatur u kittieb dwar {al Balzan fit-Tieni Gwerra Dinjija. Is-Sindku ta’ {al Balzan, John Zammit Montebello, fil-11.50 a.m. jikxef lapida li tfakkar lill-Balzanin li tilfu [ajjithom matul itTieni Gwerra Dinjija (1939-45). Matul dan il-programm jie[u sehem il-kor talparro//a. L-attivitajiet jintemmu f’nofsinhar b’/erimonja tal-g[oti tal-premju :ie[ {al Balzan.

Vegas u Bangalore fl-Indja Biex jin[olqu dawn il-kreaturi e]oti/i u xenarju dettaljat li lfamilja Croods tiltaqa’ mag[hom, l-artisti ta’ DreamWorks Animation u]aw l-aqwa workstations tal-HP – lHP Z820 and Z800. Mibnija fuq relazzjoni li bdiet fl-2011, DreamWorks Animation stra[et fuq l-HP g[al kwa]i kull qasam tat-teknolo;ia u]ata fl-animazzjoni filproduzzjoni ta’ The Croods. Il-hardware, software u servzzi tal-HP taw l-appo;; s[i[ tag[hom f’The Croods mill-kun/ett sal-pro;ett komplut, b’hekk DreamWorks

Animation setg[et tlesti lproduzzjoni u twassal graphics mill-aqwa kif mistenni missostenituri. L-HP to[loq possibbiltajiet ;odda biex it-teknolo;ija t[alli impatt sinifikanti fuq in-nies, innegozji, il-gvernijiet u s-so/jetà. L-HP hi l-akbar kumpanija tat-teknolo;ija fid-dinja u g[andha portfolju li jinkludi tag[mir g[all-ipprintjar, talkompjuter personali, software, kif ukoll servizzi u infrastruttura tal-informatika li bih issolvi lproblemi tal-klijenti. Aktar tag[rif fuq l-HP (NYSE: HPQ) issibu f’www.hp.com.

My Europe – Festival tal-Films Qosra Ewropej Il-Euro Media Forum, f’kollaborazzjoni malUffi//ju ta Rappre]entanza tal-Kummissjoni Ewropea f’Malta, qed jorganizzaw ilFestival L-Ewropa Tieg[i nhar il-{amis 11 u l:img[a 12 ta’ April flEurope House, 254, Triq San Pawl, il-Belt Valletta, fis-7 p.m. L-Ewropa g[andha tifsira differenti g[al [afna nies u popli differenti. Ilkoll ju]aw il-kelma, i]da xi jridu jfissru biha^ Dawn in-nies kollha g[andhom opinjonijiet, [sibijiet, ideali u kritika ta’ dan il-kun/ett li jissejja[ ‘LEwropa’! Il-Festival jippre]enta programmi fuq ]ew; temi differenti fid-dati msemmija. Il-{amis, 11 ta’ April il-programm imsejja[ ‘Ng[ixu fl-Ewropa’ jippre]enta stejjer fuq ittlaqqig[ ta’ kulturi matul ]minijiet differenti u j;ib flimkien karattri, kulturi, tradizzjonijiet u lawtenti/ità tag[hom. Il-:img[a, 12 ta’ April it-

tema hi dik tal-Politika u lPolicies u l-filmati qosra pre]entati joffru [sibijiet fuq il-fruntieri, kunflitti, de/i]jonijiet u ddiplomazija fl-Ewropa. Dawn il-filmati mhumiex kollha dwar l-Ewropa, i]da jo[or;u dimensjoni Ewropea mit-tqabbil talistejjer tag[hom ma’ xulxin. Fl-a[[ar, dawn g[andhom joffru stampa kulurita ta’ LEwropa Tag[na u l-udjenza se ting[ata l-opportunità tivvota fuq dak li ta[seb hu l-a[jar filmat biex ir-rebbie[ jing[ata ‘Premju millUdjenza’ li se jing[ata waqt /erimonja f’Berlin f’:unju li ;ej. Id-d[ul hu b’xejn u g[al aktar tag[rif u bookings g[andu jsir kuntatt fuq innumru 99454066 jew b’email lil: euromediaforum@gmail. com. Dilettanti tal-films Maltin qed ji;u m[e;;a biex ida[[lu x-xog[lijiet tag[hom g[al din ledizzjoni tal-festival.

COLLAGE MEDIA

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

MEDIAFORUM Cyberspace minn Mario Azzopardi – marpardi@maltanet.net

Il-Karnival perfidu tal-mi]erabbli Fi ]mien il-:img[a lKbira, il-programm

Xarabank [are; dokumentarju twil dwar il[idma tal-Mission Fund fitTanzanija. Dan kien dokumentarju mhux tas-soltu li wera gallerija orribbli ta’ faqar, mi]erja u indinjità umana, g[ajb g[ad-dinja /ivilizzata, g[an-Nazzjonijiet Uniti, g[all-Unjoni Ewropea, lOrganizzazzjoni Afrikana u l-Amministrazzjonijiet Ekkle]jasti/i. Hu despikabbli li fl-2013 g[adek tara xenarju de]ert popolat bi tfal b’]aqqhom bu]]ieqa bil-;u[, o[rajn qed imutu b[ad-dubbien bilmalarja, nisa u r;iel morda bil-lebbra jitkaxkru fit-trab u jorqdu fuq tavla miksija bit-tiben; u tat-tkexkix, mara qed tmut wa[edha f’gorbo;, b’kan/er daqs pastarda [iere; minn rasha. Meta rajt lil din il-mara fuq l-iskrin g[idt: “Lil din g[ax ma ;abuhiex g[all-kura f’Malta b[alma g[amlu lillqaddejja ta’ bin Gaddafi^” Trid tkun [dimt mal-familja Gaddafi biex tikseb profil li jixraqlu l-pubbli/ità^ Mara b’tumur grottesk jikber ’il barra minn rasha ma [aqqhiex xi forma ta’ trattament fil-Punent, tal-inqas biex tmut b’dinjità^! U komplejt na[seb: g[aliex id-dinja ma tafx tist[i u ma tafx tid[ol responsabbli g[al dak ilkarnival perfidu talimmankati^ X’qed jistennew dawk ilpajji]i li jonfqu nofs miljun dollaru fuq kull missila talgwerra biex jibnu sptar ba]iku fit-Tanzanija, biex jibnu oqsma umli ta’ djar g[al dawk id-dispossessati li jorqdu ta[t iz-zkuk ne]lin fuq rashom^ Min hu responsabbli^ Bin-nofs miljun dollaru li tqum missila wa[da, fitTanzanija jinbena ra[al s[i[ g[al 500 ru[. Min hu responsabbli g[al din loxxenità^ Il-Mission Fund jidher li qed jipprova jag[mel milla[jar li jista’… bena skola u bena klini/i b’servizzi ba]i/i. U xi kultant jibg[at kaxxi bl-ikel: ross, trab tal-[alib, bottijiet, gallettini, [elu g[at-tfal. Imma lollipop li]]g[ar jew T-shirt, jew ittqassim ta’ kaxxi daqs kaxxa ta’ ]arbun biex forsi lim;ew[in jitrejqu g[al tlett ijiem, altru li mhumiex bi]]ejjed!

Kummenti dwar websajts li Ωort L-Air Malta b’libsa ;dida

Jorge Mario Bergoglio – illum Papa Fran;isku – ja[sel simbolikament saqajn nies foqra u drogati waqt i/-/erimonja ta’ {amis ix-Xirka fi Buenos Aires fl-2008

Dmug[ ta’ kumpassjoni U aktar ma fuq l-iskrin

bdew jidhru mi]erji, u aktar ma kien min jikkummenta bid-dmug[ f’g[ajnejh, aktar jiena fhimt kemm id-dmug[ mhux bi]]ejjed. Dak id-dmug[ hu dmug[ ta’ kumpassjoni, li jikkalma xi ftit il-kuxjenza, li jqanqal xi ftit is-simpatija tattelespetturi, imma ma jwassal imkien: l-immankati se jibqg[u jitkaxkru fit-trab, it-tfal se jibqg[u b’]aqqhom minfu[a, u l-kan/er orribbli [iere; minn ras il-mara se jibqa’ jikber sakemm jinfaqa’ u jdewwed. Ix-xhieda li [ar;et middokumentarju tat-tim ta’ Xarabank (kien hemm b]onn jg[allmu, /inikament, lillmi]erabbli Afrikani kif ikantaw is-slogan talprogramm^) tinkrimina liddinja. U bqajt na[seb u ftakart x’qed jag[mel il-Vatikan kontra dawn issitwazzjonijiet inumani, skandalu]i. Qed nisimg[u [afna fuq is-sinjali li qed jibg[at ilPapa l-;did Ar;entin liddinja. Qed jipprietka favur il-foqra. Rajnieh fuq l-iskrin f’jum l-inawgurazzjoni talpontifikat tieg[u jappella lill-fidili biex i[addnu lillinqas ixxurtjati, spe/jalment: lill-ifqar fost il-fqar, lilliktar vulnerabbli, lil dawk li huma bil-g[atx, bil-;u[ u g[arwenin. };ur li l-Vatikan jaf bilmi]erja orribbli fl-Afrika u f’tant in[awi o[rajn. I]da ddiskors ma jiswa xejn. Iddiskors jibqa’ diskors. Tajjeb g[all-pubbli/ità, g[allimmarkitjar medjatiku, mhux g[all-effettività u l-prassi Kristjana attiva.

Min jaf kieku l-Papa… Min jaf kieku l-Papa

Fran;isku jimmarka xi ]ew; swali fil-Vatikan biex jakkomoda xi ftit Afrikani “g[arwenin u bil-;u[ u bilg[atx”, jew jilqa’ lill-mara bil-kan/er [iere; minn rasha^ Jew imur jg[ix imqar ;img[a mal-mi]erabbli, “mal-ifqar fost il-foqra”, mal-lebbru] ming[ajr pali tal-idejn u tas-saqajn, flir[ula li ffilmjaw dawk ta’ Xarabank... u jag[ti e]empju konkret, straordinarju, liddinja^! Jew mhux xieraq li lPontefice jin]el f’dak illivell^ Dak li qed naraw u nisimg[u dwar il-Papa Latin-Amerikan hu li warrab il-muzzetta, libes suttana bajda minflok [amra, ]arbun iswed minflok a[mar, g[a]el /urkett tal-fidda minflok taddeheb, u li qal li lest li jservi. Lil min^ U kien hemm imdawrin mieg[u dawk li g[andhom il-poter Kattoliku, Ortodoss, Ewropew, Amerikan u lbqija. X’jiswa d-diskors Fran;iskan ming[ajr azzjoni li tfisser li te[les lillmi]erabbli mill-infern taddinja^ Ming[ajr ir-rivoluzzjoni awtentika li tiskandalizza u dda[[al f’qoxrithom lill-mexxejja tal-pajji]i^ X’jiswa l-kliem jekk biex imur min-na[a g[al o[ra ta’ Ruma, il-Papa Fran;isku jivvja;;a bil-[elikopter, meta mara Afrikana trid tivvja;;a [ames kilometri g[al barmil ilma mni;;es^ Qed nistaqsi biss. Na[seb u nistaqsi.

Saru [afna sagrifi//ji biex l - Air Malta tkompli tirnexxi u ssir profitabbli, minflok ma ssir ta ’ pi] g[all ekonomija ta ’ pajji]na . {add ma jiddubita l [tie;a li l - Air Malta til[aq l - g[anijiet kollha tar - riformi li se[[ew f ’ dawn l - a[[ar xhur . Ir - reali]mu jitlob sens ta ’ proporzjon . Tajjeb li konna da[[alna l - low cost airlines u tassew li minn Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt rajna l - benefi//ji talli ma smajniex mill Oppo]izzjoni fis - settur tat - turi]mu . Dawk kienu kontra li nda[[lu l - low - cost airlines . I]da minn na[a l - o[ra, ma kienx ikun sewwa jekk dak li tajna biex nattiraw il - low cost airlines konna n[alluh iservi biex jo[noq l - ispazju fejn tista ’ ta[dem u ti]viluppa l - linja nazzjonali tag[na . Il - websajt www . airmalta . com g[adha kif ;iet a;;ornata b ’ libsa ;dida . Hemm messa;; qawwi f ’ din il - bidla – l - Air Malta trid tattira l - og[la numru ta ’ passi;;ieri fuq l ajruplani tag[ha . Dan hu l - messa;; core, kif jg[idulu l - Ingli]i . Jekk l - Air Malta til[aq dan il - g[an, hemm futur sabi[ . G[alhekk l - ewwel pa;na tal - websajt hi diretta kemm jista ’ tkun – Ibbukkja l - vja;; tieg[ek . Fl - istess pa;na ssib numru ta ’ offerti spe/jali, id destinazzjonijiet ta ’ fejn ittir l - Air Malta, informazzjoni ;enerali u taqsima bl - isem Flypass, dwar kif tista ’ takkwista KMiles . G[al aktar tag[rif dwar dan ibg[at email lil airmalta@airmalta . com . Il-vetrina ta’ Malta Il - pa;ni dwar Malta fis - sit huma tassew vetrina g[al pajji]na . Hawn issib taqsimiet b[al Il - G]ejjer Maltin, X ’ Toffri Malta, Blog, Avvenimenti, Ispira Ru[ek u Ideat g[all - Btala Tieg[ek . Interessanti [afna hi t - taqsima Blog . Hemm erba ’ blogs . Tnejn bil - firma ta ’ Sabine, na[seb li hi :ermani]a, li kitbet bil - Malti u bl - Ingli] dwar il - Fun Run u l - esperjenzi tag[ha f ’ din il - ;irja g[all - karità li da[let fil - kalendarju annwali ta ’ Malta, u wkoll dwar l - e//itament tag[ha li l - Belt Valletta se tkun il - Belt Ewropea fis - sena 20 1 8 . }ew; blogs o[ra, din id - darba mill - pinna ta ’ Ingli] bl - isem ta ’ Adam, jiffukaw fuq btala ta ’ erbat ijiem f ’ G[awdex u dwar L - Aqwa Post g[all - Pastizzi . G[awdex hu ni//a turistika . U Adam ta palata tajba lil din il - g]ira . Il - Pastizz jibqa ’ ikel tipikament Malti u g[al Adam esperjenza gastronomika kompleta . Ispira Ru[ek hi pa;na mimlija b ’ avvi]i ta ’

avvenimenti li tant huma a//essibbli waqt ]jara f ’ Malta li g[andhom iservu b[ala lixka biex nattiraw aktar u aktar turisti . Ideat g[all - btala tieg[ek jirreferu g[all - btajjel ta ’ natura romantika, vaganzi ta ’ esplorazzjoni g[all - g[addasa u g[at - tag[lim tal lingwa Ingli]a waqt btajjel twal f ’ Malta u G[awdex . Bidu arroganti

Ma tantx kellna nistennew biex induqu l - arroganza ta ’ Joseph Muscat u l - Ministri tieg[u . Il - kelma permanenti donnhom ma jafux xi tfisser . Dak li ;ara lis - Segretarji Permanenti fi/ - ?ivil g[andu jifta[ l g[ajnejn . U dak li qed ji;ri f ’ diversi Dipartimenti tal - Gvern f ’ Malta u G[awdex se jkollu effett negattiv kemm fl - amministrazzjoni kif ukoll fuq il finanzi – g[ax ]ew; persuni li huma mistennija li jag[mlu xog[ol ta ’ wie[ed mhijiex ri/etta ekonomika tajba .

34 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

XHIEDA (1)

Il-verità te[liskom

“:esù qal lil-Lhud li emmnu fih: “Jekk i]]ommu fil-kelma tieg[i, tkunu tassew dixxipli tieg[i, u tag[rfu l-verità u l-verità te[liskom.” Qalulu: “A[na nisel Abraham, u qatt ma konna lsiera ta’ [add. Kif ti;i tg[idilna li nkunu [ielsa?” We;ibhom :esù: “Tassew tassew ng[idilkom, li kull min jag[mel id-dnub hu lsir tad-dnub u l-ilsir ma jibqax fil-familja g[al dejjem; imma l-iben g[al dejjem jibqa’. Jekk lIben je[liskom, tkunu tabil[aqq [ielsa. Jiena naf li intom nisel Abraham; madankollu qeg[din tfittxu li toqtluni, g[ax il-kelma tieg[i ma qabditx l-art fikom. Jien qieg[ed nitkellem

fuq dak li rajt g[and Missieri u intom tag[mlu dak li smajtu ming[and missierkom.” :w 8, 31-38 *

It-Tieni {add tal-G[id

L-iskjavitù li tke//ina mill-familja ta’ Alla, hu biss l-Iben li jista’ je[lisna u Kristu ;ie fiddinja biex joffrilna l-[elsien mid-dnub u biex ida[[alna mill-;did fid-dar ta’ Alla b[ala wlied ma[buba mill-Missier. Hu biss meta na//ettaw din il-grazzja tal[elsien li a[na nsiru parti mill-poplu ta’ Alla, mill-familja kbira ta’ Alla. I]da l-g[a]la li rridu nwettqu u nag[mlu hi dejjem f’idejna. Jekk irridu nibqg[u wlied id-dlam se nibqg[u barra u ’l bog[od mill-familja ta’ Alla, bir-riskju li [ajjitna ssir kaos s[i[ u kontinwament nippruvaw noqtlu l-kelma ta’ Alla. Je[tie; li n]ommu u nifhmu tassew il-kelma ta’ :esù u ng[ixu b[ala dixxipli ta’ Kristu filverità. Din hi sfida kbira g[alina l-Insara tallum, imdawlin minn kultura ta’ qerda u ta’ gideb. Il-missjoni tag[na hi li nkunu dixxipli tal-verità li g[aliha rridu n[allsu prezz g[oli.

XHIEDA (2)

Ma emminx — ma nemmnux! Atti 5>12-16< Salm 117< Apokalissi 1,9-11a,12-13,17-19< :wanni 20> 19-31 Il-{sieb L-appostli kienu mwerwra mag[luqa fi/-/enaklu malMadonna. Min jaf kemm a[na konna mwerwra wkoll f’xi mument ta’ [ajjitna nixhdu li a[na nsara? Fuq il-post taxxog[ol, l-iskola jew fl-istess familji tag[na kemm stajna konna ta’ e]empju u minflok b]ajna g[ax jg[idulna li a[na ‘qaddisin’? Il-verità hi li llum tist[i tkun moralment tajjeb quddiem dinja li sfa//atament tis[et lil Kristu! {afna drabi, minkejja li a[na nsara, ng[ixu mimlijin suspetti u bi]a’. Il-Mulej ji;i fostna, anzi l-Mulej ji;i fina, biex ji]ra’ fina fidu/ja u qawwa. G[alfejn ma nitqawwewx bil-kura;; biex inkunu nistg[u nxandruh mal-o[rajn?

Id-dielja u l-frieg[i “Jiena d-dielja vera u Missieri l-bidwi. Kull ferg[a fiha li ma tag[milx frott jaqtag[ha; u kull wa[da li tag[mel il-frott ji]borha u jnaddafha, biex tag[mel frott aktar. Intom ;a ndaf min[abba l-kelma li g[idtilkom. Ibqg[u fija, u jiena nibqa’ fikom. Kif il-ferg[a ma

tistax tag[mel frott minnha nfisha jekk ma tibqax fid-dielja, hekk anqas intom jekk ma tibqg[ux fija. “Jiena d-dielja, intom il-frieg[i. Min jibqa’ fija u jiena fih, dan jag[mel [afna frott; g[ax ming[ajri ma tistg[u tag[mlu xejn. Jekk wie[ed ma jibqax fija, jintrema barra b[al ferg[a u jinxef: imbag[ad, frieg[i b[al dawn ji;bruhom u jix[tuhom fin-nar u jin[arqu. Jekk tibqg[u fija u kliemi jibqa’ fikom, itolbu kulma tridu u jing[atalkom. Din hi l-glorja ta’ Missieri, li intom tag[mlu [afna frott u tkunu dixxipli tieg[i.” :w 15, 1-8 *

Qed tag[mel frott g[al :esù? Xi frott qieg[ed tag[mel? B[ala ;enituri, b[ala g[alliema, b[ala membri tal-komunità Nisranija, xi frott qieg[ed tag[mel g[al :esù? T[oss li qed ta[dem fl-g[alqa tieg[u? T[oss li

qed ju]ak g[all-missjoni tieg[u? {afna drabi na[sbu li b[ala Nsara nistg[u naqdu g[al rasna anki fl-affarijiet tal-Knisja u tal-fidi tag[na. Dan mhux korrett. Hemm b]onn li nemmnu lkliem ta’ :esù: “Ibqg[u fija u jien nibqa’ fikom… ma tistg[ux tag[mlu frott jekk ma tibqg[ux fija”. Id-diskors ta’ :esù hu /ar, we[idna m’a[na kapa/i nag[mlu xejn. Ilpro;etti tag[na jridu jkunu mg[aqqda fir-rieda ta’ Alla. Kontinwament dan hu l-e]er/izzju ta’ kif nitolbu u na[dmu mal-Mulej u g[all-Mulej. Irridu nwettqu r-rieda tieg[u fil-[ajja tag[na. Kemm tassew lesti g[al dan spe/jalment meta jkollok b]onn xi [a;a malajr u ma tistax isse[[? :esù qed jag[tina garanzija li min jibqa’ fih jag[mel [afna frott. Dan ifisser i]da li nintelqu f’idejh u nibdew na[sbu kif ja[sibha hu. It-talb mhuwiex bulk buying, kollox u malajr. It-talb ifisser li tintelaq f’idejn :esù u anki l-[in u ]]mien in[alluh f’idejh. Iva, nag[mlu l-frott… u anki mirakli jse[[u permezz tag[na, i]da dan biss meta veru nintelqu f’idejh u [ajjitna nag[rfu li tkun tieg[u. U :esù jridna nag[mlu l-frott u nkunu dixxipli tieg[u… i]da skont irrieda tieg[u u mhux il-pro;etti tag[na.

{SIEB

F’din id-dinja x-xita tin]el kemm fuq il-;usti kif ukoll fuq l-in;usti. Imma l-in;usti jie[du l-umbrelel tal-;usti. – Lynne Alpern

Il-Kelma L-Ewwel Qari hu me[ud mill-Ktieb tal-Atti tal-Appostli u jirrakkonta l-g[ajxien tal-insara fejn jibdew jiltaqg[u u ja//ettaw lil kul[add. Hekk tissawwar il-Knisja tal-ewwel ]minijiet. Kristu jibqa’ juri l-pre]enza tieg[u f’dawn ilkomunitajiet. Is-Salm Responsorjali, Salm 117, hu g[anja ta’ tif[ir lill-Mulej g[aliex hu tajjeb. Fit-Tieni Qari, me[ud mill-Apokalissi, San :wann jibg[at ittra lill-Knejjes tal-Asja Minuri u jtenni kif Kristu Rxoxt jidher f’Jum il-Mulej, f’nofs il-Knisja u bil-qawwa kollha tieg[u. Fl-Evan;elju, me[ud minn San :wann, g[andna wa[da mid-dehriet ta’ :esù lill-appostli tieg[u wara li qam mill-imwiet. Hu importanti d-djalogu li jag[mel ma’ Tumas li ma emminx qabel ma ra. Il-{ajja 1. Qed ng[ixu l-passjoni, mewt u qawmien ta’ :esù. Kemm tassew nifed il-[ajja tag[na dan il-misteru? Kemm tassew qieg[ed i/aqlaq il-qlub tag[na u jimliena bil-kura;; biex nemmnu fi Kristu u nag[tu x-xhieda li jistenna minna u mhux ning[alqu u nista[bew? 2. Kemm, f’dawn il-jiem, qed infa[[ru lill-Mulej g[assalvazzjoni u d-dawl li kisbilna g[all-eternità? 3. Kemm g[andna g[atx b[al dak ta’ :wanni, kif smajna fit-Tieni Qari tal-lum, biex immorru nxandru l-kelma tieg[u ming[ajr waqfien? 4. L -ewwel komunitajiet insara kienu jintg[arfu millewwel mill-im[abba li kellhom g[al xulxin. G[adha tidher fil-komunitajiet insara tag[na llum din l-im[abba? Qeg[din nag[tu s-sehem tag[na biex dan ise[[? 5. “Henjin dawk li ma rawx u emmnu”. G[alina x’qed jg[id :esù? Id-Djalogu Mulej, sa[[a[ fina l-fidi, g[inna biex ma nib]g[ux! Kattar fina l-g[aqda fil-komunitajiet tag[na fl-g[ajxien u x-xhieda li nag[tu. Amen. Halleluljah.

Fr Charles Fenech, OP

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

COLLAGE

{SIBIJIET

Li n[enn ifisser li nipprote;i Illum il-Knisja ti//elebra l-festa tal-{niena Divina Nhar it-tieni {add tal-G[id il-Knisja ti//elebra l-festa g[a]i]a tal-{niena Divina. Din il-festa taf l-ori;ini tag[ha mid-dehriet li :esù kien g[amel lil Santa Fawstina Kowalska filPolonja fil-bidu tas-seklu g[oxrin. Fid-djarju tag[ha Santa Fawstina kitbet b’fedeltà kbira l-kelmiet li bihom :esù ried li titwaqqaf din il-festa fil-Knisja tieg[u. “ Irrid li din ix - xbieha tkun solennement imbierka nhar fl-ewwel {add wara l-G[id. Dak il-{add g[andu jkun ilFesta tal-{niena” (§49). Jissokta jg[idilha l-Mulej: “ Irrid li l - Festa tal - {niena tkun ir-refu;ju u l-kenn g[all-erwie[ kollha, l-aktar g[all-imsejkna midinbin. F’dak il-jum il-profondità tal-[niena tieg[i hi miftu[a. U jiena nferra’ o/ean s[i[ ta’ grazzji fuq dawn lerwie[ li jersqu lejn l-g[ajn tal-{niena tieg[i. Ir-ru[ li tmur tqerr u tir/ievi lEwkaristija tir/ievi ma[fra s[i[a tad-dnubiet u l-kastig. F’dak il-jum il-bibien tassema jinfet[u lkoll [alli lgrazzji jo[or;u minnhom. Hekk l-ebda ru[ ma tib]a’ tersaq lejja. Anki jekk dnubietha jkunu [omor b[all-iskarlat” (§ 699). Kien il-Beatu :wanni Pawlu II li fl-omelija li g[amel nhar ilkanonizzazzjoni ta’ Santa Fawstina, nhar it-30 ta’ April, 2000, [abbar: “Hu importanti g[alhekk li nilqg[u l-messa;; s[i[ li ji;i g[andna mill-kelma ta’ Alla f’dan it-Tieni {add tal-G[id, li minn issa ’l quddiem fil-Knisja se jkun imsejja[ ‘Il-{add tal{niena Divina’.” Il-[niena hi b]onju]a. Ming[ajrha ma ng[ixux. Xi kultant tassew jag[tini dda[k biex ma ng[idx li jag[tini l-biki meta nisma’ persuni li tant kemm jaffermaw il-;ustizzja

“Lest li nipprote;i lili nnifsi u lill-o[rajn g[ax irrid in[enn^”

jinsew li bil-;ustizzja biss tiranija jkollna. Minnu nnifsu l-bniedem in[alaq mill-{niena u jg[ix essenzjalment bil-[niena li jag[ti u li jir/ievi. {u naqra ta’ tarbija. Kif titrabba? Mhux bl-im[abba mimlija [niena ta’ dawk li jie[du [siebha? Meta tispi//a tibki f’nofs ta’ lejl mhux ’l ommha tkun trid biex tag[tiha dak li g[andha b]onn? }gur li ma ;;ibx quddiem g[ajnejha li se tqajjimha! U ommha xi tridha tag[mel jekk mhux li twie;eb bi [niena kbira g[all-[ti;iet tat-tarbija tag[ha? Mhux tie[u [siebha jkollha? U min qallek li a[na, g[alkemm nikbru fi]-]mien

u fl-esperjenzi li n;arrbu, mhux xorta nibqg[u trabi? Mhux xorta nirrikorru g[all-g[emejjel li ma jag[mlulniex ;ie[? Li ner;g[u nag[]lu t-triq talvendetta meta nafu li mhux talli ma tag[tix frott talli to[loq iktar tbatija minn qabel? F’kelma wa[da li, b[al dak it-tifel stinat, nibqg[u nag[mlu ta’ rasna u nsabbtu saqajna mal-art. Mhux dik tkun l-ewwel reazzjoni tag[na? Nhar id-19 ta’ Marzu kelli l-grazzja li nara l-Quddiesa li tat bidu g[all-pontifikat tal-Papa Fran;isku. Lg[a]la tal-jum li fih beda lministeru tieg[u b[ala Papa kien e//ellenti: il-festa ta’

San :u]epp. Jew a[jar ilfesta tal-Kustodju tal{ellies tad-dinja. Kif qal sa/erdot li kien qieg[ed jikkummenta lQuddiesa, dan il-Papa partikulari g[andu [abta kif jaqbad ma’ kelma u jdur dawra sewwa mag[ha. Ilkelma li l-Papa flieha minn rasha sa saqajha f’din lomelija kienet ‘ protezzjoni ’. Fil-kelma ‘protezzjoni’ di;à tinstab mo[bija rrealtà tal-[niena. :u]epp [abb bi [niena lil :esù g[aliex ipprote;ih minn xebg[a g[aw;! Kul[add, anki l-awtoritajiet /ivili, huma msej[a biex ikunu protetturi g[aqlin, umli, siekta u fidili ta’ dak li lMulej [alaq. G[alhekk, fi kliem ilPapa, li nkun protettur ifisser li nkun kapa/i “ nisma ’ l - le[en ta ’ Alla u li nkun immexxi mir-rieda tieg[u”. Meta noqg[od b’seba’ g[ajnejn g[al-le[en tal-Mulej u nara li nimxi skont kif jurini hu ma nkunx qieg[ed, l-ewwel nett, nuri [niena kbira lejja nnifsi? Ma na[sibx li b’kelmtu l-Mulej se jmexxini fi triqat li jwassluni g[all-[ajja? Kien g[alhekk li flomelija tieg[u l-Papa qalilna: “Imma biex inkunu ‘ protetturi ’, hemm b]onn li ng[assu lilna nfusna! G[alhekk, li nkunu protetturi jfisser ukoll li ng[assu fuq l-emozzjonijiet tag[na, fuq qlubna, g[aliex huma s-sisien talintenzjonijiet tajba u []iena. Intenzjonijiet li jibnu u li j;arrfu!” Minbarra li jiena msejja[ biex in[enn u nie[u [sieb tieg[i nnifsi g[aliex ng[asses fuq nnifsi mill[a]en li jitrabba fija ma]]mien, daqstant ie[or jiena msejja[ biex nuri [niena lejn g[ajri. Fi kliem Papa Fran;isku

minn P. Mario Attard OFM Cap

dan ifisser li “nkun iktar sensittiv g[all-persuni li ;ew afdati f’idejja biex in[arishom”. Xi jfisser dan fil-prattika? G[al Fran;isku l-[niena turi ru[ha fis-sens ta’ [arsien. U dan il-[arsien g[andu diversi forom. Jekk irrid in[enn b[al :esù, skont il-Papa jfisser “li nipprote;i l-[olqien kollu, is-sbu[ija tad-dinja, … li nirrispetta lil kull [lejqa u lambjent li ng[ixu fih… Li nuri interess lejn kull persuna, spe/jalment lejn ittfal, ix-xju[, dawk li huma fil-b]onn, u l-inqas li na[sbu dwarhom. Li nie[du [sieb xulxin fil-familji tag[na: ir;iel u nisa li … lewwel … jipprote;u lil xulxin. Imbag[ad, b[ala ;enituri, jie[du [sieb lil uliedhom. U t-tfal infushom, bi]-]mien, jie[du [sieb lill-;enituri tag[hom…” Barra minhekk il-Papa sa[aq fuq il-b]onn li fis-so/jetà tag[na “jinbnew [biberiji sin/ieri li fihom nipprote;u lil xulxin filfidu/jà, fir-rispett u fittjubija.” :esù deher lil Santa Fawstina biex jipprote;ina mit-telfien u jag[tina l-[ajja bi [nientu. Lest li nipprote;i lili nnifsi u lillo[rajn g[ax irrid il-;id tassew? G[ax irrid in[enn?

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ

Il-vampir Savanovic re;a’ beda j[uf

Wirja ta’ moda mhux tas-soltu

Ilbiesi tal-g[arusa minn [lejjaq mejtin Disinjatur kontroversjali tal-moda Ingli] dalwaqt se turi la[[ar ilbiesi tal-kollezzjoni tag[ha mag[mula minn [lejjaq mejtin li sabithom barra fit-triq. Jess Eaton minn Brighton qalet li fil-[wejje; tag[ha qatt ma tag[mel u]u minn partijiet ta’ annimali li jinqatlu apposta g[aliha. Fil-fatt tg[id li f’dak kollu li tu]a qatt ma n[aqar xi annimal jew g[asfur. “Dak li nag[mel,” qalet il-mara,” hu li nu]ahom meta [ajjithom tintemm u jien nag[tihom [ajja li ma tintemm qatt meta jmutu.” Il-wirja tal-moda tag[ha mistennija tintwera f’Mejju. La[[ar wirja li g[amlet kienet qajmet kjass meta u]at il-pil ta’ qattus li kien inqatel b’daqqa ta’ karozza.

}ieda fil-bejg[ tat-tewm min[abba l-bi]a’ minn vampir Il-bejg[ tat-tewm ]died bilbosta fil-punent tas-Serbja wara li kunsill lokali ta’ belt av]a li fl-in[avi kien qed i[uf vampir. L-avvi] [are; wara li waqg[et mit[na antika li kienet id-dar ta’ Sava Savanovic, vampir /elebri fillokal. Savanovic kien jg[id li filmit[na antika li tinsab fuq ixxmara Rogacica, fir-ra[al ta’ Zarozje, jinsab vampir li jing[ad li kien jixrob iddemm ta’ dawk kollha li j]uruh. Dan l-a[[ar il-mit[na nxtrat minn familja li toqg[od filbelt imma kienu be]ag[na li ju]awha g[al dan il-g[an.

Imma malajr sabu li kellhom minjiera tad-deheb f’idejhom g[ax bdew jikruha lil dawk iffissati fil-vampiri. Madankollu dejjem be]g[u jirran;aw fiha g[ax [asbu li jekk imissu xi parti minnha jqajmu mill-;did l-ispirtu talvampir u jag[mel [erba minnhom. Il-mit[na t[alliet titmermer u taqa’ bi//a bi//a u fl-a[[ar i;;arrfet. Ftit wara malajr bdew ji;ru x-xnig[at li lvampir re;a’ [a l-[ajja u kien hemm min qal li anki rah flin[awi. Miodrag Vujetic, is-sindku tal-belt, qal li huma be]ag[na mill-vampir g[ax jemmnu fil-

le;;enda ta’ Savanovic li b[alissa m’g[andux dar u qed jara jsibx fejn joqg[od mill;did. “Hawn min jid[ak bina g[ax nemmnu fil-vampir,” qal Vujetic. “Imma tridu tkunu hawn biex t[ossu lpre]enza tieg[u.” Il-kunsill [are; avvi] fejn ta parir biex ir-residenti kollha jag[mlu t-tewm fittwieqi u mal-bieb u jdendlu salib f’kull kamra tad-dar. “Il-vampiri ddejjaqhom irri[a tat-tewm u jib]g[u missalib,” kompla jg[id Vujetic. “B’hekk g[andhom ikunu salvi minn xi attakk millvampir.”

Si;;u mag[mul mil-lastiku

Is-si;;u tal-lastiku ta’ Preston Moeller

Student tal-arti qabad lastiku fil-klassi u beda jag[mel ballun bihom. Issa, wara 65,000 bi//a lastiku, irnexxielu jag[mel si;;u mag[mul kollu minn blalen tal-lastiku. Preston Moeller, ta’ 26 sena, minn dejjem xtaq jag[mel u]u minn dawn ilblalen tal-lastiku. Beda billi g[amel strument tal-mu]ika, imbag[ad forma ta’ bniedem u issa spi//a b’si;;u.

Is-si;;u ji]en 23 libbra u b’kollox dam aktar minn 300 sieg[a biex lestieh minn kollox. Moeller, minn Cleveland, f’North Carolina fl-Istati Uniti, beda jag[mel pro;etti mil-lastiku meta fil-klassi qalulhom biex jag[mlu xi [a;a minn dan il-materjal li tixbah lilhom. Peress li j[obb il-mu]ika beda billi g[amel listrumenti. Imma meta sie[bu fil-klassi qallu li se ssir

kompetizzjoni g[al disinn ta’ si;;u dde/ieda li jid[ol g[aliha. Moeller, li jattendi lAppalachian State University, qal li l-importanti g[alih kienet li s-si;;u jkun jidher u jin[ass li hu mag[mul millastiku. Is-si;;u hu b’sa[[tu u jifla[ g[al xog[ol f’uffi//ju. “Kull uffi//ju g[andu jkollu wie[ed minnhom,” qal Moeller bid-da[ka.

COLLAGE PASSATEMP

Il-{add, 7 ta’ April, 2013 Mimdudin> 1. Miexi barra mit-triq it-tajba g[ax ma jistax jinstab? (6) 3. Tag[tu lura dak li mhux tag[kom (6) 7. L-a[[ar waqtiet ta’ qabel il-mewt (7) 8. Tonna titqatta’ u tinbidel f’isem (5) 9. Werriet (5) 10. {lisna minn kull deni (9) 11. Wa[da /off malajr tin[all (5) 13. Ta bl-idejn (6) 15. Dan tax-xita g[all-bidu, g[ax imbag[ad tin]el b’sa[[itha (6) 17. Tqanqila [elwa tar-ri[ (5) 21. Dikjarazzjoni bil-miktub u bil-;urament biex isservi ta’ xhieda fil-qorti (9) 23. Skont il-qawl, din teg[leb il-qawwa (5) 24. Ilsir (5) 25. Tal-banda, jista’ jkun qed jg[allem fi skola (7) 26. Kattoli/i (6) 27. Saret lewn il-[axix u ffero/jat! (6) Weqfin> 1. :isem bla [ajja (6) 2. Uruni mod ie[or g[ax kul[add jie[u pja/ir bihom fil-[ajja (5) 3. Farka li min[abba r-ri[ tista’ tid[ollok f’g[ajnejk (5) 4. Aristotile ……, kien multi-miljunarju Grieg (7) 5. Xkupatura (5) 6. Il-kapitali tat-Turkija (6) 7. Kunjom il-President ta’ Malta (5) 12. Idda[[al idejk fih meta ti;i biex t[allas (3) 14. Id-drapp tieg[u jsa[[an [afna fix-xitwa (3) 15. Tag[mlu hekk b’g[ajnejkom (6) 16. Invidja? Le, [axix b’xi mod! (7) 18. Il-[ares (5) 19. U kif dejjem jg[idu, din s[una tajba (5) 20. Il-pinzell mimli bih (6) 22. :eneralment f’nofs ;nien kbir issibha mimlija bl-ilma (5) 23. A[mar jew ordni (5) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret nhar il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Qariba; 3. Ra[[as; 7. Verdett; 8. Dulur; 9. Qoran; 10. Sakranazz; 11. }ifna; 13. Atturi; 15. Skanta; 17. Banka; 21. Tippranza; 23. Manna; 24. Id[lu; 25. Blanzun; 26. Verità; 27. Ba[nan. Weqfin> 1. Qroqqa; 2. Barun; 3. Ratek; 4. {addant; 5. ?ensa; 6. Grazzi; 7. Verdi; 12. Fin; 14. Tin; 15. Sittin; 16. Torturi; 18. Kanun; 19. {arab; 20. Kartun; 22. Nibla; 23. Mazza.

6 8

pin 15

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tat-Tisliba tal-{add 24 ta’ Marzu 2013 hu: Dennis Apap, 201, Marina Street, Pietà.

Soluzzjonijiet

1. Il-motiv ta[t l-emblema fuq i/-/umnija u l-ftit [axix bejn i]-]ew;t idjar. 2. Il-parti t’isfel talixkubetta u l-antenna televi]iva. 3. Id-dabra sewda fil-parti t’isfel ta/-/umnija u ttoqba tal-injama li fuqha tqatta’ l-[ob]. 4. Il-parti interna talfjamma tax-xemg[a u //off tal-maktur imge]wer m’g[onq il-mara. 5. Il-maqbad tal-bu;ija u /-/irku f’wa[da millfa//ati tad-dada. X’g[andhom in komun^ X’g[andhom in komun^

Dawn i]-]ew; xeni g[andhom in komun sitt partikularitajiet. E]: Il-madumiet ]g[ar fuq il-kolonna fix-xena ta’ fuq u t-tieqa tad-dar fuq ix-xellug. Baqa’ [amsa u dawn g[alik!

Differenzi

Dawn i]-]ew; xeni jidhru identi/i, imma dik ta’ ta[t tvarja minn dik ta’ fuq f’[amsa u g[oxrin differenza. Ara ssibhomx kollha...

38 Klassifikati PROPJETÀ G{ALL-BEJG{

Il-{add, 7 ta’ April, 2013 G{ALL-KIRI

DIRETT ming[and is-sid, blokka ;dida ta’ tliet appartamenti, 210sqm u penthouse bi tlieta tas-sodda, ensuite, gallarija kbira u washroom area, bil-lift a//essibbli mill-garaxx. Prezz €155,000. ?emplu 99431195.

kwalità tajba, kemm tid[ol fih. Tliet kmamar tas-sodda, ]ewg kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom, e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tnifdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.

GROUND floor studio flat tajjeb g[al privat, uffi//ju, klinika jew store. ?emplu 79235286 jew 21235288.

Marsaxlokk

{a]-}ebbu;

AVVI}I

Il-Mosta

APPARTAMENT u penthouses bil-veduta talba[ar u tal-kampanja, lesti minn kollox bi tliet ikmamar tas-sodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina kbir u terrazzin 14-il pied bi 11-il pied . Kollox tal-aqwa kwalità, servuti bil-lift sal-garaxx. Prezz €112,000 (Lm48,000). Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000(Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.

Marsaxlokk

TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’

DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: €128,000. ?emplu 79769677.

{a]-}ebbu;

TERRACED house ;dida f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond. Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, salott. Trid tara. Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.

Parti min propjetà

INDIVI} - ;ejja minn wirt. ?emplu 79997874.

Burmarrad

GARAXXIJIET livell mattriq, fihom dawl u ilma u toilet. ?emplu dirett lis-sid fuq 79497843.

Il-{amrun

Ftu[ ta’ drena;;

F’tu[ ta drena;; bil-jet power wash (bil-bow]er) Prezz minn €25. ?emplu fuq 99282014.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-

fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

G{ALL-BEJG{

{adid

XOG{OL ta’ [adid, plumbing u tiswijiet b[al leakages u tiswijiet ;enerali o[ra. ?emplu lil Martin fuq 99279582.

TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// talir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separat. ?emplu 99800607.

Nixtri

Kamra tal-Pranzu

:riewi

BELGIUM Shepherd bilpedigree u l-;enituri impurtati minn barra, ;enerazzjoni champions. ?emplu 99477265.

G[amara antika

AFFARIJIET antiki, fajjenza antika, g[amara antika u affarijiet ta’ xi kollezzjoni. ?emplu 21675703, 21822703 jew 79451871

INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u welsh dresser. €1,350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

PAR purtieri kbar (148ins x 98ins), jistg[u jsiru ]ew; pari, stil klassiku bid-drapp tas-sunblock. Kulur gold, a[mar u a[dar. Prezz €40. ?emplu 21242180.

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Purtieri

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

SPORT

KAMPJONAT BOV

Valletta jirritornaw g[ar-reb[ I/-champions, Valletta, irritornaw g[ar-reb[ meta g[elbu lil Mosta bi skor ta’ 61, wara li ;img[a ilu kienu tilfu kontra Hibs. Ironikament, is-seba’ goals ta’ din il-log[ba ;ew skurjati kollha fit-tieni taqsima. Valletta skurjaw tliet goals fl-a[[ar tliet minuti. Fil-partita l-o[ra, Qormi sabuha fa/li biex reb[u 4-0 kontra Rabat, biex b’hekk telg[u fl-ewwel post ta/Championship Pool. Illum jispikka l-konfront bejn Sliema u B’Kara. Ara pa;na 47

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt

Birkirkara Hibernians Valletta Sliema W Tarxien R Mosta

27 16 27 16 28 16 27 14 27 13 28 11

7 3 8 6 6

4 7 4 7 8 1 16

58 57 64 38 45 42

21 30 25 22 35 58

34 32 30 30 26 17

Relegation Pool L R D T F K Pt Qormi Floriana Balzan Rabat A {amrun S Melita

28 12 4 12 27 9 10 8 27 8 9 10 28 3 9 16 27 5 5 17 27 3 8 16

47 38 42 25 29 23

44 36 45 56 69 64

25 25 20 13 12 10

ROUND TAL-KWALIFIKAZZJONI G{AT-TAZZA TAD-DINJA TAN-NISA

Reb[a kbira g[al Malta It-tim nazzjonali tan-nisa kiseb reb[a kbira ta’ 6-0 kontra l-Lussemburgu, f’partita valida minn Grupp 1 tar-round talkwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja tal-2015. Kienet Ylenia Carabott li po;;iet lil Malta filvanta;; wara 12-il minuta, u lMaltin irduppjaw fil-25 minuta, din di-darba b’goal ta’ Dorianne Theuma, li skurjat minn penalty wara li hi stess kienet ;iet imwaqqg[a filkaxxa minn Dick. Bir-reazzjoni tal-avversarji ma tasalx, Ylenia Cuschieri skurjat tliet minuti wara, u Emma Xuereb skurjat minuta wara, biex il-Maltin marru jistrie[u, 4-0 minn fuq sa tmiem l-ewwel taqsima. {ames minuti mill-bidu tattieni taqsima, Nicole Buttigieg skurjat il-[ames goal ta’ Malta, filwaqt li l-a[[ar goal talMaltin g[amlitu Dorianne Theuma fil-61 minuta. Filpartita l-o[ra mill-istess grupp, l-Albanija reb[et 2-0 kontra l-

Latvja. Malta issa tinsab fl-ewwel post tal-grupp flimkien malAlbanija, imma b’differenza ta’ goals a[jar. It-turnament jintemm nhar it-Tlieta meta lLussemburgu jilg[ab kontra lAlbanija, fl-4pm, u Malta tilg[ab kontra l-Latvja fis6.30pm. Malta – Sharon Costantino, Rebecca D’Agostino, Charlene Zammit, Gabriella Zahra, Dorianne Theuma (62? Brenda Borg), Rachael Cuschieri, Antoinette Sammut, Stefania Farrugia (75? Kirsty Feasey), Emma Xuereb, Ylenia Carabott (68? Natasha Pace), Nicole Buttigieg. Lussemburgu – Nathalie Thill, Pascale Frising (71? Catherine Have), Sarah Chenut, Romy Gruber, Joëlle Leuchter, Bianca Schmitz, Anne Bourg (23? Anne Lyse Dick), Jessica Birkel, Rosangela Settanni, Mandy Charlet (46? Gabriela De Lemos), Sophie Maurer.

FUTBOL TALJAN

Vucinic l-eroj ta’ Juventus L-attakkant Mirko Vucinic kien l-eroj ta’ Juventus hekk kif dan skurja ]ew; goals biex g[en lil-leaders jirb[u 21 kontra Pescara. Juventus sabuha diffi/li biex jinfdu xxibka ta’ Pelizzoli, li kellu log[ba mill-aqwa. Juventus, li kienu ;ejjin minn telfa ta’ 2-0 fl-ewwel leg tal-kwarti tal-finali ta/Champions League kontra Bayern Munich, kellhom lil Chiellinu lil Barzagli neqsin min[abba li kienu sospi]i. G[al [afna [inijiet tallog[ba, il-ballun kien f’saqajn il-players ta’ Juventus li kemm-il darba impenjaw lil Pelizzoli, li min-na[a tieg[u dejjem irrisponda tajjeb. 20 minuta mit-tmiem, Giuseppe Rizzo waqqa’ lil Vidal, u dan tke//a immedjatament. Mill-11-il metru, VUCINIC ma ]baljax. Ironikament, l-attakkant ne[[a l-qalziet biex ji//elebra u ma kienx ammonit. Fit-78 minuta VUNICI ]ied goal ie[or wara li qabe] lil Arce u g[eleb lil Pelizzoli. Pescara, li kienu tilfu 6-1 flewwel round kontra

Juventus, naqqsu d-distakk sitt minuti mit-tmiem b’goal ta’ CASCIONE, li ta xutt li ma ta l-ebda /ans lil Storari. Fit-tieni partita, Bologna u Torino spi//aw fi draw ta’ 22. Barreto feta[ l-iskor g[al Torino, imma Kone u Guarente dawru r-ri]ultat favur Bologna. Hekk kif kollox deher li Bologna se jirb[u, Torino ;abu d-draw permezz tas-solitu Bianchi. Ri]ultati Serie A Juventus v Pescara Bologna v Torino

Illum

2-1 2-2

Catania v Cagliari Fiorentina v Milan Inter v Atalanta Napoli v Genoa Sampdoria v Palermo Siena v Parma Udinese v Chievo

G[ada

Roma v Lazio

Serie B

Brescia v Cesena Empoli v Crotone Lanciano v Juve Stabia Livorno v Ascoli Modena v Pro Vercelli Novara v Sassuolo Spezia v Grosseto Verona v Ternana Vicenza v Cittadella

G[ada

Padova v Varese

2-1 0-0

1-1

3-0 1-0 3-2 2-1 2-1 1-2

Ri]ultati Lokali Illum MFA BOV Premier Qormi v Rabat A 4-0 Valletta v Mosta 6-1 I Div Gudja Utd v Naxxar L 1-4 Lija A v }ejtun C 3-0 II Div Fgura Utd v Kirkop Utd 2-0 M;arr Utd v Msida SJ 0-5 St. Venera L. v San :wann 0-2 Pembroke A. v }urrieq 1-2 St. Patrick v }ebbu; R 1-3 G[arg[ur v Si;;iewi 2-2 GFA I Div Nadur Y. v Xewkija T 2-2 II Div Qala S. v St. Lawrence S 2-1 Grp 1 Rd. kwal. Tazza tad-Dinja tan-Nisa Albanija v Latvja 2-0 Malta v Lussemburgu 6-0 YFA U-15 Paola v Melita 1-0 Floriana v {amrun 0-4 Pietà v Valletta 1-0 U15B Mellie[a v B’Kara 1-1 }ejtun v Qormi 2-5 San :wann v }ebbu; 2-0 U15C2 Dingli v Lija-Iklin 1-2 Mqabba v Marsaskala 3-1 Sta Venera v Naxxar 0-3 Si;;iewi v Balzan 0-2 U15C3 Msida v Mtarfa 4-0 Sirens v Luqa 5-0 SWAN I Div Tal-Qroqq v Senglea G 3-2 Lija-Iklin v Valletta SP 3-3 II Div B’Kara v M’Xlokk 3-6 San :wann v Ba[rija 1-2 RUGBY Tazza tad-Dinja Malta v }vizzera 10-19 BASKETBALL Promotion Pool SN Suns v Luxol 54-92 Div 2 Starlites v Loyola 56-69 HANDBALL II Div. (I) HMS Eurosport v Kavallieri24-17 II Div. (I) Phoenix v Luxol 24-15 I Div (N) Luxol v La Salle 17-34 Aloysians Z. v Phoenix D 16-17

MOTOGP

I/-champion Lorenzo se jibda minn fuq quddiem I/-champion mondjali, Jorge Lorenzo, illum se jibda millewwel post wara li rre;istra laqwa [in fis-sessjoni talkwalifikazzjoni g[all-ewwel Grand Prix tal-ista;un, dak talQatar. Lorenzo g[amel dawra f’[in ta’ 1.54.714’. Fit-tieni post se jibda lBritanniku Cal Crutchlow talYamaha, li g[al [afna [in kien fl-ewwel post. Bla dubju dan hu ri]ultat mill-aqwa g[allYamaha. L-akbar sfidant ta’ Lorenzo, Dani Pedrosa fuq Honda se jibda mit-tielet post.

40 Sport

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Programm ta’ Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali – 3 p.m. Prem.

Tarxien R. v Hibernians, 5 p.m. Prem. B’Kara v Sliema W. Luxol Stadium – 3 p.m. I Div. B’Bu;ia SP v Dingli S., 5.15 p.m. I Div. St. Andrews v Marsaxlokk Centenary Stadium – 2 p.m. III Div. Qrendi v Kalkara, 4 p.m. III Div. Luqa SA v Swieqi Utd., 6 p.m. III Div. Mtarfa v Marsa Mosta Stadium – 3 p.m. III Div. G[axaq v Marsascala, 5.15 p.m. III Div. Xg[ajra T. v Sirens Sirens Stadium – 3 p.m. III Div. Mdina K. v Senglea A., 5.15 p.m. III Div. Attard v Sta Lu/ija. G[arg[ur Grd – U#16 Nisa: 9 a.m. Tarxien R. v Mosta, 10 a.m. B’Kara v Gozo, 11a.m. M;arr Utd v Hibernians

GFA Gozo St. - 1 p.m. I Div.

Victoria H. v SK Victgoria W., 3 p.m. I Div. Xag[ra Utd v Sannat L.

IASC Tarxien Grd – Inter League

8.30 a.m. {amrun L. v Msida RS, 9.45 p.m. M;arr F. v Marsa T., 11 a.m. Luqa J. v }urrieq W.

?IKLI}MU }ebbu; By Pass – 9 a.m.

Tibda l-a[[ar tappa tat-Tour ta’ Malta li se tkun time trial individwali

BASKETBALL Ta’ Qali – St. James Hops. Lge

Nisa: 11.15 a.m. Luxol v Hibs, 1 p.m. Depiro v Loyola 4.30 p.m.BOV I Div. (I) Athleta v Floriana

SPARAR Bidnija – 12 p.m. Sparatura

g[al Selezzjoni g[all-Buffer Trophy Qormi – 12 p.m. Sparatura Trap g[as-selezzjoni talLog[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar

HANDBALL Universita` - 9 a.m. U#15 La

Salle T. v Kavallieri, 10.15 a.m. U#17 La Salle CD v Kavallieri RS2, 11.30 a.m. U#17 (B) Aloysius v Phoenix Pavi, 12.45 p.m. U#17 Starmax v Luxol ST Moore

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – Programm s[i[ ta’

ti;rijiet li jinkludi l-finali tatTazza l-Kbira li tibda fl-4.30 p.m.

ASMK Ta’ Qali – 12 p.m. Tibda l-11-

il attivita` tal-ista;un ta’ ti;rijiet tal-Karozzi u l-muturi

TENNIS – TAZZA DAVIS

Il-Kazakhstan ja[sad lir-Repubblika ?eka Il-Kazakhstan [asad lir-Repubblika ?eka fil-kwarti tal-finali tat-Tazza Davis meta reba[ fil-kategorija tad-doubles. I/-?eki kienu qed jittamaw li jirb[u wara li nhar il-:img[a reb[u ]-]ew; partiti tas-singles; imma Andrey Golubev u Yuri Schukin [asdu lil Radek Stepanek u lil Jan Hajek meta reb[ulhom, 7-6, 6-4, 6-3. Stepanek, li kien ilu ma jilg[ab minn Jannar min[abba li kien ;ie operat f’g[onqu, ing[aqad ma’ Hajek g[all-ewwel darba filkarriera tieg[u min[abba li Tomas Berdych kellu jirtira g[ax we;;a’ spalltu. “A[na tim li g[adu ]g[ir u fadallu fejn ikompli jitjieb. Illum urejna x’kapa/i nag[mlu kontra l-holders ta’ din it-tazza. {add ma basar li konna se nirb[u,” qal Schukin wara l-log[ba. “A[na qatt ma [sibna li se nitilfu, anki jekk l-avversarji tag[na huma ferm superjuri minna,” kompla jg[id it-tennista mill-Kazahstan. Issa, il-Kazakhstan se jkun qed jittama f’reb[a o[ra, u jekk jag[mlu hekk, din tkun it-tielet reb[a kontra /-?eki. L-a[[ar darba li kienu reb[ulhom qabel ilbiera[ kien f’Ottubru tal-2011. Illum, Lukas Rosol imissu jilg[ab kontra Mikhail Kukushkin, b’dan tal-a[[ar jinsab fil-156 po]izzjoni fir-rankings mondjali. Min-na[a l-o[ra, illum ukoll Hajek jilg[ab kontra Golubev. Min jg[addi mill-kwarti tal-finali jilg[ab kontra Franza jew lAr;entina, f’Settembru li ;ej.

Sport 41

Il-{add, 7 ta’ April, 2013 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Naxxar ikomplu bl-isfida b’reb[a fa/li minn Christopher Cassar

GUDJA U. ..................................1 NAXXAR L. ..............................4

Naxxar Lions irritornaw g[arreb[ meta bl-iktar mod fa/li g[elbu lil Gudja, 4-1, biex komplew jisfidaw g[allpromozzjoni, fejn iggwadanjaw ]ew; punti fuq Vittoriosa Stars, li l-:img[a fallew ]ew; punti prezzju]i. Il-log[ba tista’ tg[id li kienet ming[ajr storja. Naxxar iddominaw u kienu fi klassi g[alihom, u setg[u anki kisbu reb[a ferm ikbar. Gudja m’g[adhomx it-tim li tant impressjona fil-bidu tal-ista;un. Il-wirja tag[hom kienet fjakka u huma dehru ddemotivati kontra avversarji g[atxana g[ar-reb[a. G[al Naxxar, Mendes Ribeiro, Angus Buhagiar u l-captain Victor Bellia kellhom log[ba ferm tajba, g[alkemm il-plejers kollha tal-Lions taw il-kontribut tag[hom. Naxxar kellhom bidu millaqwa u wara tliet minuti, xutt ta’ Angus Buhagiar kien salvat minn fuq il-linja minn Ranier Buhagiar. Naxxar komplew jattakkaw u resqu qrib b’xuttijiet ta’ Rocha Da Silva u Darren Falzon, li marru ftit barra. Fl-14-il minuta, Naxxar finalment marru fil-vanta;; meta minn free-kick ta’ Pablo Doffo kien MENDES RIBEIRO li g[ola fuq kul[add u bir-ras xe[et fix-xibka. Naxxar komplew jattakkaw u g[al darba, darbtejn, appellaw g[al penalty; i]da rreferee Spiteri [alla l-log[ob sejjer. Fil-25 minuta, xutt bomba ta’ Angus Buhagiar u save tajjeb tal-goalkeeper ta’ Gudja, Xerxen. Fis-27 minuta, kontra x-xejra tal-log[ob, Gudja kisbu l-goal tad-draw meta l-goalkeeper Julian Azzopardi [arablu l-ballun minn idejh u GEORGE CHIRCOP kien pront jisfrutta l-okka]joni u xe[et il-ballun fix-xibka. I]da tliet minuti biss wara, Naxxar re;g[u marru fil-vanta;;

Kif Jinsabu

L R D T F K Pti

Pietà H 19 12 Lija A 19 12 Vittoriosa S 19 11 Naxxar L 19 11 St. Andrew’s 18 9 Marsaxlokk 18 8 Gudja U 19 7 }ejtun C 19 5 Gzira U 19 4 Bir]ebbuga SP18 3 Dingli S 18 3 Mqabba 19 1

3 4 2 5 5 3 4 4 3 6 5 5 5 7 6 8 7 8 4 11 3 12 5 13

40 36 31 40 34 31 30 17 23 23 14 22

26 23 20 27 28 28 26 26 40 39 39

39 38 38 37 30 29 26 21 19 13 12 8

meta f’azzjoni velo/i ta’ kontrattakk, Angus Buhagiar qassam lejn ANDRÈ ROCHA DA SILVA, li ming[ajr diffikultà kompla l-ballun g[al ;ewwa. Naxxar komplew jattakkaw u kelhom iktar /ansijiet ta’ skor permezz ta’ Mendes Ribeiro u Angus Buhagiar. Fil-51 minuta, Naxxar kabbru l-vanta;; meta minn kross mil-lemin ta’ Angus Buhagiar kien ANDERSON MENDES RIBEIRO li mattar siequ u xe[et il-ballun fix-xibka. Fis-56 minuta, cross-shot ta’ Pablo Doffo qarraq b’Xerxen, i]da l-ballun [abat mal-mimduda. Naxxar, wara dan il-goal naqqsu sew mir-ritmu, u Gudja kellhom xi /ansijiet ta’ skor li huma m’g[arfux jisfruttaw, biex fis-76 minuta, Naxxar skorjaw irraba’ goal meta s-sostitut Ewurun qassam lejn DARREN FALZON, li wa[du quddiem Xerxen ma ]baljax u skorja b’xutt fil-baxx, bil-ballun ja[bat ma’ sieq il-lasta qabel spi//a fixxibka. Gudja U – M. Xerxen, R. Buhagiar, A. Abela, J. Tonna, E. Vella, N. Alnoudji (G. Buttigieg), G. Chircop, K. Bonello (C. Anton), E. Bugeja, J.L. Ekoho (P.P. Sammut), J.S. Mbita Naxxar L – J. Azzopardi, L. Micallef, J. Vella, K. Drago (G. Camilleri), S. Eboh, P. Doffo, V. Bellia, A. Buhagiar (M. Briffa), A. Rocha Da Silva, D. Falzon, A. Mendes Ribeiro (A. Ewurun). Referee – Sandro Spiteri

WATERPOLO

Malta teg[leb lill-Bulgarija It-tim nazzjonali Malti talwaterpolo kiseb wie[ed mill-aqwa ri]ultati fillog[ob internazzjonali meta reba[ bi skor ta’ 24-7 kontra l-Bulgarija. Din kienet log[ba valida mill-ewwel round tal-kwalifikazzjoni tal-Kampjonat Ewropew 2014 (Grupp C), li qed isiru fid-Danimarka. L-aqwa skorer tal-Maltin kien Stevie Camilleri, li skurja xejn anqas minn sitt goals. L-awturi tal-goals lo[ra kienu Matthew Zammit (5), Niki Lanzon (3), John Brownrigg (3) u Michele Stellini (2).

Ir-reb[a kontra lBulgarija kienet it-tielet wa[da f’erba’ log[biet li lag[bu l-Maltin f’dawn la[[ar jiem. Fl-ewwel log[ba, Malta reb[et 16-8 kontra l-Portugall, filwaqt li nhar il-:img[a lag[bet ]ew; log[biet. L-ewwel log[ba, Malta tilfet 20-8 kontra r-Russja u fit-tieni log[ba, il-Maltin reb[u 1110 kontra d-Danimarka. B’din ir-reb[a, Malta qieg[da f’po]izzjoni tajba biex tispi//a fit-tieni post f’dan il-grupp. Illum, Malta tilg[ab l-a[[ar log[ba kontra l-I]rael.

Dwell fl-arja bejn Sunday Eboh (xellug) u Jean-Luis Atangana Ekoho ta’ Gudja (Ritratt> Trevor Sollars)

Lija j]ommu l-pass ma’ ta’ fuq LIJA A. …………………... 3 }EJTUN C. ..........................0

Lija Athletic ]ammew ilpass mat-tlieta l-o[ra ta’ fuq meta g[elbu lil }ejtun, li kelhom jilag[bu g[al iktar minn sieg[a bi plejer inqas meta kellhom lil Diego Cucciardi imke//i. Ming[ajr dubju li t-tke//ija ta’ Cucciardi kellha effett kbir fuq ir-ri]ultat finali, anki jekk Lija kienu effettivament l-a[jar tim fil-ground, ilbiera[. Bis-sa[[a ta’ din ir-reb[a, Lija la[qu lil Vittoriosa fittieni post tal-klassifika, punt ta[t Pietà u punt fuq Naxxar, fi tmiem tal-kampjonat mill-iktar in/ert, fejn meta jonqos biss tliet log[biet g[al tmiem kollox g[ad jista’ ji;ri. Lija kelhom ix-xorti li skorjaw ftit wara t-tke//ija ta’ Cucciardi u wara amministraw il-log[ba u serr[u rashom bittieni goal f’nofs it-tieni taqsima. Lija perikolu]i fil-bidu, fejn fl-ewwel erba’ minuti resqu qrib darbtejn b’xuttijiet ta’ Amadeo Mercieca imur ftit g[oli, u xutt angolat ta’ Konda

salvat minn Jurgen Borg. Wara dan il-bidu daqshekk promettenti minn Lija, illog[ba saret ferm iktar ibbilan/jata, bit-tim ta’ }ejtun jikkontrolla tajjeb u Lija minkejja li ]ammew superjorità territorjali ma baqg[ux ikunu perikolu]i flattakk. Fit-28 minuta daqqa ta’ [arta g[al }ejtun, meta Diego Cucciardi kien muri l-karta l[amra u erba’ minuti wara, Lija approfittaw meta marru filvanta;; b’goal verament sabi[ ta’ ERJON BEU, li qabe] difensur u minn qag[da angolata spara fis-saqaf tax-xibka. Fit-tieni taqsima, Lija ippruvaw ifittxu t-tieni goal biex iserr[u rashom mirri]ultat, i]da minkejja l-isforzi tag[hom huma dehru kofu]i flazzjonijiet tag[hom. Min-na[a tag[hom, }ejtun minkejja nnuqqas ta’ plejer bdew jippruvaw ja[sdu lill-avversarji bil-kontrattakki. Fl-64 minuta, Erjon Beu kellu azzjoni o[ra tajba meta qabe] ]ew; plejers u minn tarf il-kaxxa fajjar xutt li kien

salvat tajjeb minn Jurgen Borg, goalkeeper ta’ }ejtun. Dan kien il-preludju tat-tieni goal, li wasal ]ew; minuti wara meta minn kross ta’ Evano Briffa kien LEONTIEV KONDA, li da[al tajjeb bejn ]ew; difensuri }wieten u b’daqqa tar-ras pre/i]a g[eleb lil Borg. G[axar minuti mit-tmiem, Lija resqu qrib it-tielet goal meta s-sostitut Beppe Antignolo laqat sieq il-lasta minn qag[da angolata, u fis-87 minuta Lija g[amluhom tlieta meta ERJON BEU skorja b’xutt fil-baxx minn tarf ilkaxxa wara azzjoni ta’ kontrattakk. Lija A – L. Bonnici, C. Giordemaina, M. Fleri Soler, D. Scerri, E. Beu (E. Borg), D. Vukovic, L. Konda, E. Briffa, A. Scicluna, A. Mercieca (A. Sacco), A. Ige (B. Antignolo). }ejtun C – J. Borg, E. Azzopardi, C. Magro, A. Farrugia, M. Pisani, Z. Vukovic, J. Spiteri (K. Zahra), K. Abela, D. Cucciardi, K. Vassallo, O. Majtara (M. Scicluna). Referee – Stefan Pace

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

(Fuq) Emmanuel Fenech Quingen de Bussy hekk kif reba[ ilfinali tal-Condition Race, Klassi Bronze (Ritratt> Mike Orland)

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Quingen de Bussy u Royal Qui jispikkaw fil-finali Fil-korsa tal-Marsa, il-:img[a fil-g[axija saret it-tnax-il laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet, sebg[a tat-trott u wa[da talgalopp. Minn dawn, l-aktar mistennija, g[al darba o[ra kienu ]ew; finali ta’ Condition Races g[al ]wiemel tal-klassi Copper u Bronze, fuq distanza qasira ta’ 2140m. Dawn intreb[u minn Royal Qui u Quingen de Bussy rispettivament. Cliferty Calleja temm l-a[jar sewwieq tal-programm b’]ew; reb[iet. Quingen de Bussy (Emmanuel Fenech) ma falliex milli jie[u ttielet reb[a tas-sena u t-tieni wa[da konsekuttiva tieg[u. Dan ]ied fil-;iri tieg[u fl-a[[ar metri tal-finali tal-klassi Bronze biex temm rebbie[ fa/ilment b’vanta;; ta’ ]ew; tulijiet u nofs millveteran Icare de Jemma (Tony Demanuele), li re;a’ kellu wirja tajba. Marchallach (Rodney Gatt) u Pittacos (Noel Baldacchino) da[lu fit-tielet u r-raba’ post. Fil-finali tal-Condition Race tal-klassi Copper ukoll [adu sehem tnax-il ]iemel. Hawnhekk, wie[ed mill-favoriti, l-I]vedi] Royal Qui, irre;istra wkoll it-tieni reb[a infila tieg[u. Ta[t ilgwida tas-solitu Ivan Bilocca, dan i]-]iemel ]ied fil-;iri tieg[u fla[[ar metri u qasam il-linja finali l-ewwel wara li xejjen l-isfida li kellu minn Minou de Perdriat (Charles Farrugia), u Monticello (Wayne Farrugia). Loulou de la Rose (Carl Caruana) temm firraba’ po]izzjoni. Il-programm tal-:img[a inkluda wkoll ti;rija normali talklassi Premier, li n;riet fuq distanza twila ta’ 2640m. Din itti;rija kienet ikkaratterizzata minn taqtig[a kontinwa fl-a[[ar metri, li wasslet lid-debuttant }vedi] Absolut Spender (Mark Desira) biex jirre;istra l-ewwel reb[a fi xtutna. Dan, bi ftit minn ]iemel ;did ie[or, Of Course Ramble (Eric Bezzina). }ew; ]wiemel o[ra Fran/i]i, Olympien Major (Anthony Spagnol) u Mark De Chamant (Michael Seychell), ukoll kellhom wirja tajba. Fl-unika ti;rija tal-galopp fuq 1250m, id-debba Irlandi]a Enthtrall (Demis Zammit) kienet impressjonanti. {adet l-ewwel reb[a tag[ha fi g]iritna b’vanta;; ta’ aktar minn seba’ tulijiet quddiem il-pjuttost ;did, Pelle di Luna (Oliver Briffa). Il-favorit, Cheeky Jack, ta[t il-gwida tal-Isqalli Antonio Pappalardo, kellu jikkuntenta bit-tielet po]izzjoni. -

Ir ri]ultati kollha

. Klassi Bronze. Dist – 2640m. 1. Kaki de Peyrahout (C. Farrugia) {in – 3.22.6” (1.16.7”) 2. Obelix Blue (S. Vella) 3. Hawkear (R. Gatt) 4. Nox Blue (C. Camilleri) II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. 1. Quo Vadis Phedo (C. Calleja) {in – 3.26.7” (1.18.3”) 2. Norfolk de Gouerie (R. Magro) 3. Mealington (C. Caruana) 4. Landi Breton (D. Ellul) III Ti;rija. Klassi Galopp. Dist – 1250m. 1. Enthrall (D. Zammit) {in – 1.13.2” 2. Pelle di Luna (O. Briffa) 3. Cheeky Jack (A. Pappalardo) IV Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2640m. 1. Orion de Chapeau (C. Vassallo) {in – 3.23.8” (1.17.2”) 2. Natif de Salvi (K. Saliba) 3. Oolong (J. Gafà) 4. Onyx Lucernais (E. Fenech) V Ti;rija. Finali Condition Race. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Royal Qui (I. Bilocca) {in – 2.45.9” (1.17.5”) 2. Minou de Perdriat (C. Farrugia) 3. Monticello (W. Farrugia) 4. Loulou de la Rose (C. Caruana) VI Ti;rija. Finali Condition Race. Klassi Bronze. Dist 2140m. 1. Quingen de Bussy (E. Fenech) {in – 2.45.9” (1.17.6”) 2. Icare de Jemma (T. Demanuele) 3. Marchallach (R. Gatt) 4. Pittacos (N. Baldacchino) VII Ti;rija. Klassi Premier. Dist – 2640m. 1. Absolut Spender (M. Desira) {in – 3.21.9” (1.16.5”) 2. Of Course Ramble (E. Bezzina) 3. Olympien Major (A. Spagnol) 4. Mark de Chamant (M. Seychell) VIII Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2640m. 1. Super Spot (C. Calleja) {in – 3.29.4” (1.19.3”) 2. Jens (A. Magro) 3. Owens Kin (N. Baldacchino) 4. Sjohultets Tigra (R. Gatt) I Ti;rija

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Sport

Illum il-Finali tat-Tazza l-Kbira minn Kenneth Vella

Il-laqg[a li se ssir illum wara nofsinhar fil-Marsa se tkun wa[da mill-aktar spe/jali. Din se tkun it-13-il wa[da tas-sena u se tikkonsisti minn seba’ ti;rijiet, kollha g[al ]wiemel tat-trott fuq distanza twila ta’ 2640m. Minn dawn se tispikka l-aktar il-finali talkompetizzjoni presti;ju]a tat-Tazza l-Kbira, li se tkun organizzata bl-g[ajnuna tadDragonara Brasserie. Din il-finali se tkun ri]ervata g[al ]wiemel talog[la klassijiet, tkun is-sitt wa[da u tibda fl-4.35pm. Wara l-karozza tat-tluq se jibdew Nino de Saintho, Nitesco d’Antony, Mig Of The Wood, Okilaibo, Arnie Sensation, Kakisis, Poppes Fighter, Original Blue, Odedjalo, Nabab du Chatelet u Quebec. Ma’ dawn kien ikkwalifika wkoll g[allfinali Count Of Life; i]da dan i]-]iemel kellu ji;i skra//jat min[abba ra;unijiet ta’ sa[[a. Din g[andha tkun finali mill-aktar ibbilan/jata, diffi/li biex tag[]el favorit

/ar, g[alkemm /ertament i]]ew; rebbie[a tas-semifinali – Kakisis (Johan Axisa) u Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) – g[andhom ikunu kkwotati ftit aktar mill-o[rajn. G[allokkazjoni tal-lum, il-Kunsill tal-Malta Racing Club [ejja programm spe/jali li jinkludi wkoll parata bi preparazzjoni tas-sewwieqa u tas-sidien ta]-]wiemel finalisti. L-istorja tat-Tazza l-Kbira f’pajji]na tmur lura sal1934, u l-ewwel edizzjoni ntreb[et minn Frise Poulet, li kien proprjetà ta’ Paul Galea. }wiemel o[ra popolari f’pajji]na li naqqxu isimhom fuq it-Tazza l-Kbira matul is-snin kienu Ike Williams C, li reba[ha erba’ darbiet, Alcyon III, Douaire, Elorn, Hector de Retz, Nicolas de la Fuye, Nemo des Bruyeres, Uquito d’Orphee u James de l’Iton. Is-sena li g[addiet, din il-finali ntreb[et minn wie[ed mill-finalisti ta’ din is-sena, Mig of The Wood, li kien misjuq minn Noel Baldacchino.

Axisa Kakisis, i]-]iemel veteran stabbilit fl-a[[ar snin u li jkun misjuq minn sidu, Johan

In-numru tat-tluq ma jag[milx differenza Mitlub jikkummenta dwar il-finali tal-lum, Johan Axisa, li hu s-sid u s-sewwieq tal-veteran ta’ 15-il sena Kakisis, rebbie[ ta’ wa[da missemi-finali, sostna li l-finali tal-lum se tkun wa[da bbilan/jata ferm u jkun diffi/li wie[ed jag[]el favorit /ar. Fl-a[[ar snin, Kakisis kien dejjem wie[ed minn dawk i]-]wiemel li irnexxielu jirba[ xi finali matul l-ista;un u reba[ l-istess kompetizzjoni fl-2011. “Il-finalisti tal-lum huma kollha ]wiemel tajbin,

– Johan Axisa (Kakisis) u kellhom bi//a xog[ol iebsa biex waslu s’hawn. Huwa dejjem unur li ti;ri fil-finali tat-Tazza lKbira, u jien kuntent li g[addejt g[all-finali. G[adni niftakar il-jum meta rba[tha, sentejn ilu. In-numru wara l-karozza tat-tluq lili ma jag[millix differenza min[abba li ]-]iemel tieg[i ma tantx jibda, u dejjem i[alli kollox g[all-a[[ar metri. Nawgura li jkollna finali tajba g[as-sodisfazzjon ta’ kulhadd,” ikkonkluda Johan Axisa.

I]-]wiemel fil-finali u s-sewwieqa Count Of Life (Claudio Refalo) – (skra//jat) Nino de Saintho (Cliferty Calleja) Nitesco d’Antony (David Ellul) Mig Of The Wood (Rodney Gatt) Okilaibo (Julian Farrugia) Arnie Sensation (Carmelo

Farrugia) Kakisis (Johan Axisa) Poppes Fighter (Fren/u Cassar) Original Blue (Chris Cassar) Odedjalo (Noel Baldacchino) Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) Quebec (Mark Mifsud)

Tbassir

. Klassi Copper. Dist – 2640m. Win – Neron Pierji. Place – Larissa du Breil. II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Ouragan de Valsoiz. Place – Mr Snowman, Bankir Zon. III Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2640m. Win – Louise Wood. Place – Dandy, Vera LH. IV Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Cal Win. Place – Nubless Dubrio, Prao de Bussy. V Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Poete de la Sarthe. Place – Quindici, Bella Notte. VI Ti;rija. Finali Tazza l-Kbira. Klassi Open. Dist – 2640m. Win – Nabab du Chatelet. Place – Kakisis, Odedjalo. VII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2640m. Win – Kapro Wareco. Place – Mint Spirit, Pirate d’Urzy. I Ti;rija

Nabab du Chatelet, li jibda fost l-aktar ikkwotati fil-finali tat-Tazza l-Kbira meta misjuq minn Charles Camilleri

I]-]iemel ]amm forma tajba – Charles Camilleri (Nabab du Chatelet) Charles Camilleri hu s-sewwieq ta’ Nabab du tieg[u. Il-finalisti tal-lum kollha g[addejjin Chatelet, ir-rebbie[ tat-tieni finali. Hu qal li lminn forma tajba,” qal Camilleri. finali tal-lum mistennija tkun wa[da sabi[a, Mistoqsi dwar in-numru 11 wara l-karozza inde/i]a u bbilan/jata sal-a[[ar. “I]-]iemel li se tat-tluq, Camilleri ]ied jg[id li hu u s-sidien nsuq, tassew ;ej minn su//ess fis-semi-finali; ippreferew numru minn wara waqt il-bidu i]da dan ma jfissirx li llum hu g[andu xi uffi/jali, anki min[abba li ]-]iemel mhux vanta;; aktar mill-o[rajn, min[abba li kull wie[ed li jibda b’sa[[tu. “Nittama li ma jkollix ti;rija g[andha l-istorja tag[ha. Nabab du l-i]vanta;; li ninqabad fuq barra tul id-distanza Chatelet, fl-a[[ar jiem baqa’ ji;i ppreparat kollha, b[al kif ;rali fis-semi-finali,” b’konsistenza, u jidher li ]amm il-forma tajba ikkonkluda Charles Camilleri.

Ir-rebbie[a fl-a[[ar snin 1988 – Nicolas de la Fuye 1989 – Nemo des Bruyeres 1999 – Uquito d’Orphee 2008 – James de l’Iton 2009 – James de l’Iton 2010 – In Vitro du Bourg 2011 – Kakisis 2012 – Mig Of The Wood

44 Sport

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Players ta’ Bayern Munich ji//elebraw wara li reb[u t-22 titlu fl-istorja tag[hom.

Bayern Munich jirb[u t-22 titlu fl-istorja tag[hom FUTBOL

B’reb[a ta’ 1-0 barra minn darhom kontra Frankfurt, Bayern Munich reb[u t-22 titlu fl-istorja tag[hom. Meta fadal sitt log[biet g[al tmiem il-kampjonat, Bayern g[andhom vanta;; ta’ 20 punt fuq l-eqreb rivali, Borussia Dortmund. L-ebda tim fil:ermanja qatt ma reba[ ilkampjonat daqshekk kmieni. It-tim ta’ Jupp Heynckes g[andu /-/ans jirba[ it‘Treble’. Bayern fadlilhom jilag[bu semi-finali tat-tazza domestika u ;img[a o[ra jilag[bu t-tieni leg tal-kwarti tal-finali ta/-Champions League kontra Juventus. Flewwel leg, Bayern reb[u 2-0, u nhar it-Tlieta jilag[bu t-tieni leg f’Turin. Bayern setg[u marru filvanta;; fis-27 minuta, imma Alaba falla penalty. Fit-53 minuta wasal l-uniku goal talpartita, li kien skurjat millmidfielder Schweinsteiger. “Il-fatt li rba[na l-kampjonat daqshekk kmieni hu xi [a;a inkredibbli,” qal il-kow/

Heynecks wara l-partita. Ta’ min jiftakar li dan il-kow/, wara l-ista;un se j[alli lillklabb u minfloku jibda jmexxi lill-klabb mill-Bavarja l-eks kow/ ta’ Barcelona, Pep Guarduiola. Bayern Munich dan lista;un g[adhom ma tilfux log[ba u sa issa g[andhom 75 punt. Bayern huma f’pu]izzjoni li jiksru r-rekord ta’ punti, dak ta’ 81 punt, u li b[alissa qieg[ed f’idejn Borussia Dortmund. Borussia Dortmund reb[u 4-2 kontra Augsburg, imma xorta wa[da ma /a[[dux lil Bayern milli jirb[u t-titlu. Leroj ta’ Dortmund kien Schieber, li skurja tnejn millerba’ goals tat-tim tieg[u. Schieber kien feta[ l-iskor u Augsburg dawru r-ri]ultat b’goal ta’ Baier u Vogt. Fit-53 minuta, Shcieber ;ab id-draw u t-tielet u r-raba’ goals skurjawhom Subotic u s-solitu Lewandowski. Reb[a tajba kienet dik li irre;istraw Schalke barra

minn darhom kontra Werder Bremen. Schalke reb[u 2-0 u ]-]ew; goals, li waslu fit-tieni taqsima, ;ew min-na[a ta’ Draxler u Marica. Leverkusen u Wolfsburg ;ew draw 1-1, bil-goals jaslu wie[ed f’kull taqsima. Schurrle feta[ l-iskor wara 13il minuta u Kjaer ;ab id-draw g[al Wolfsburg fil-71 minuta. Monchengladbach reb[u 10 kontra Furth meta approfittaw mill-fatt li lavversarji kienu qed jilag[bu b’10 players. Fis-66 minuta tke//a Zimmermann, u 10 minuti wara kien Jong li skurja biex ta t-tliet punti littim tieg[u. Fl-a[[ar log[ba, Freiburg reb[u 1-0 barra minn darhom kontra Hamburg. L-uniku goal tal-partita skurjah Schmid fid69 minuta. Ri]ultati

B Leverkusen v Wolfsburg 1-1 B. Dortmund v Augsburg 4-2 B. M’gladbach v G. Furth 1-0 E. Frankfurt v B. Munich 0-1 W. Bremen v Schalke 0-2 Hamburg v Freiburg 0-1

Illum

Nuremberg v Mainz Hannover v Stuttgart

Blatter kontra t-tnaqqis tal-punti Il-President tal-FIFA, Sepp Blatter, qal li hu kontra l-fatt li jitnaqqsu l-punti lil xi tim jekk il-partitarji tieg[u jkunu involuti f’ka] ta’ razzi]mu. Dawn l-a[[ar xhur, is-su;;ett tar-razzi]mu fil-futbol re;a’ kien fla[barijiet wara li f’Jannar li g[adda, il-midfielder ta’ Milan, Kevin Prince Boateng, [alla l-ground waqt log[ba ta’ [biberija kontra Pro Patria g[aliex kien qed ikun abbu]at b’mod razzjali. Barra minn hekk, it-tim nazzjonali Bulgaru, f’Marzu, kellu jilg[ab log[ba valid mir-round talkwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja kontra Malta fi ground vojt, wara li xi partitarji Bulgari, f’log[ba kontra d-Danimarka, attakkaw b’mod razzjali lil player Dani]. Blatter tkellem dwar dan kollu u qal li jista’ jag[ti lka] li jekk il-FIFA tidde/iedi li tne[[i xi punti lil xi tim li jkun involut f’ka] hekk,

Sepp Blatter

jista’ jkun hemm gruppi li jmorru l-ground biex jag[mlu hekk apposta. “Jista’ jag[ti l-ka] li jekk ikun hemm log[ba bejn Milan u Partizan Belgrade, ikun hemm partitarji ta’ Partizan li jkunu fis-settur tan-na[a ta’ Milan u j;ibu ru[hom [a]in biex jitnaqqsu l-punti lil Milan. Fl-isport, partitarju jkun lest jag[mel kollox biex jg[in lit-tim tieg[u u jtellef lillavversarju,” qal Blatter.

ATLETIKA

Familjari ta’ Pistorius ji/[du li qed jit[arre; Il-familjari tal-atleta Paralimpiku Oscar Pistorius /a[du li dan irritorna g[atta[ri;, anki jekk fil-media kien ippubblikat ritratt ta’ Pistorius jit[arre; f’/irkwit flUniversità ta’ Pretoria. Fi stqarrija li ppubblikat ilfamilja, intqal li minkejja li diversi familjari inkora;;ew lil Pistorius jibda jit[arre;, dan g[adu ma g[amilx hekk. Fl-14 ta’ Frar, Oscar Pistorius qatel lit-tfajla tieg[u Reeva Steenkamp u qed ikun

akku]at bi qtil premeditat. L-atleta mill-Afrika ta’ Isfel qed isostni li g[amel dan g[ax [aseb li din kienet [alliel u kien biss wara li qatilha li induna min kienet. Il-;uri talka] jibda f’:unju. “Pistorius g[adu ttrawmatizzat b’dak li ;ara, u g[alissa hu g[amilha /ara mag[na li g[ad m’g[andu lebda intenzjoni li jibda jit[arre;. A[na nixtiequ li hu jibda jit[arre; g[ax wara kollox l-atletika kienet parti

kbira minn [ajtu,” qalet listqarrija. L-a;ent tal-atleta, Peet van Zyl, ukoll qal li sa issa Pistorius g[adu ma weriex linteress li jikkompeti. Minkejja dan kollu, fil;img[at li g[addew kien hemm spekulazzjonijiet li Pistorius se jie[u sehem filKampjonati Mondjali talAtletika li g[andhom isiru filbelt ta’ Moska, ir-Russja. Dawn il-kampjonati se jsiru f’Awwissu li ;ej.

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

Sport

RUGBY - KWALIFIKAZZJONI G{AT-TAZZA TAD-DINJA

Malta meg[luba mill-I]vizzera It-tim nazzjonali Malti, immexxi minn Damian Neill, tilef bi skor ta’ 19-10, f’Kordin, kontra l-I]vizzera. Din kienet log[ba valida mirround tal-kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja, u b’din it-telfa, it-tim Malti tilef lopportunità li jil[aq lillOlanda fil-qu//ata tal-grupp rispettiv. G[al l-I]vizzera, din irreb[a pattiet g[at-telfa li kienu sofrew kontra l-Maltin fl2005. It-tim }vizzeru feta[ liskor wara biss erba’ minuti, meta ng[ata penalty u Simon Perrod ma ]baljax biex ta lewwel tliet punti lit-tim tieg[u. 10 minuti wara, l-istess Perrod g[amilhom 8-0 bi try tajba. Fl-24 minuta, Malta kellha /ans kbir biex tnaqqas iddistakk; imma James O’Brien naqas milli jikkonverti lpenalty. Seba’ minuti wara, Tom Holloway g[amel l-sikor 8-5 g[al Malta permezz ta’ try, imma l-a[bar il-[a]ina g[all-Maltin kienet li James O’Brien naqas milli jikkonverti l-penalty. Fit-34 minuta, l-I]vizzera ing[atat penalty u minnu Simon Perrod ma ]baljax, biex b’hekk pajji]u issa kien qed igawdi vanta;; ta’ sitt punti. Fit-58 minuta, l-I]vizzera

Azzjoni mill-partita bejn Malta u l-I]vizzera, partita li Malta tilfet 19-10 (Ritratt> Trevor Sollars)

kompliet minn fejn [alliet flewwel taqsima u ]iedu lvanta;; tag[hom permezz ta’ penalty ta’ Simon Perrod, li kellu log[ba mill-aqwa. Kien fit-63 minuta li l-

Maltin naqqsu d-distakk g[al erba’ punti, meta James O’Brien g[amel [arba impressjonanti u ;ab l-iskor 14-10. {ames minuti wara, l-

I]vizzera re;g[u marru disa’ punti minn fuq permezz ta’ try, u minn hawn ’il quddiem, dawn iddefendew dan ilvanta;; g[al skor finali ta’ 19-10.

Nhar is-Sibt li ;ej, it-tim Malti jilag[ab barra minn daru kontra l-Olanda, li huma leaders tal-grupp, u din bla dubju se tkun log[ba diffi/li g[all-Maltin.

TOUR TA’ MALTA

Reb[a o[ra g[al Filippo Ballatore I/-/iklista veteran Taljan, Filippo Ballatore, re;a’ [are; rebbie[ fit-tielet tappa tat-Tour ta’ Malta, is-Sibt fil-g[odu, fil-By-Pass ta’ San Pawl il-Ba[ar. Imma wie[ed irid jg[id li kienet tappa o[ra po]ittiva g[a//iklisti Maltin, li spi//aw fit-tieni u t-tielet post, kemm fil-kategorija Open kif ukoll f’dik tal-Masters. Il-kategorija Open ipprovdiet ti;rija mill-isba[, bi grupp ta’ 15-il /iklista qaqo//a fuq quddiem tul itti;rija kollha, li kienet tikkonsisti minn 15-il dawra g[al distanza totali ta’ 88 kilometru. Kien proprju fl-a[[ar dawra li saru diversi attakki mi/-/iklisti ewlenin, sakemm finalment kien Filippo Ballatore, ta’ Ballatore Team, li [are; rebbie[, u dan kien segwit mi]-]ew; Maltin Maurice Formosa ta’ The Cyclist u Etienne Bonello ta’ Greens Cycling Club, li spi//aw fittieni u fit-tielet post rispettivament. L-overall leader,

U[ud mi/-/iklisti nisa waqt it-tielet tappa tat-Tour (Ritratt> Brian Grech)

Salvatore Coco ta’ASD Mister Bianco, u l-MaltiAwstraljan Daniel Bonello, spi//aw fir-raba’ u l-[ames post rispettivament, u kisbu l-istess [in tar-rebbie[, li

kien ta’ sag[tejn, 21 minuta u 33 sekonda. Coco ]amm il-flokk l-a[mar qabel la[[ar tappa ta’ llum. It-ti;rija tan-nisa kienet prattikament simili g[al dik

tal-ir;iel, hekk kif l-aqwa /iklisti ]ammew flimkien g[al [afna mill-10 dawriet li g[amlu. Fl-a[[ar 200 metru kienet Clare Leaver ta’ Zappi’s Team li [arbet

fuq quddiem biex reb[et f’sieg[a, 40 minuta u 12-il sekonda. Michela Gorini ta’ ASD Fausto Coppi spi//at it-tieni, tliet sekondi biss wara Leaver, u Anna Reid ta’ Zappi’s Team spi//at ittielet, erba’ sekondi o[ra aktar lura. Mathilde Matthisse ta’ Bonito Squadra Corse, li spi//at il-[ames, ]ammet ilflokk l-a[mar b[ala overall leader. Anki l-kategorija talMasters, li kienet fuq 12-il dawra, ]vol;iet b’mod ferm interessanti, bir-rebbie[ ikun David Williams ta’ Kuota Team f’sieg[a, 55 minuta u 11-il sekonda. Ftit sekondi biss warajh da[lu ]]ew; /iklisti Maltin Joseph Bonello ta’ Greens Cycling Club u David Galea ta’ The Cyclist fit-tieni u t-tielet post rispettivament. David Galea hu l-overall leader f’din il-kategorija. L-a[[ar tappa, dik li hi twila 12km, se tkun Individual Time Trial u tibda llum fl-10 fil-By Pass ta’ {a]-}ebbu;.

Sport 47

Il-{add, 7 ta’ April, 2013 CHAMPIONSHIP POOL

Valletta jumiljaw lil Mosta minn Cristian Antony Muscat

CHAMPIONSHIP POOL

VALLETTA (0)

Y. Cini, I. Azzopardi, J.G. Da Silva, R. Fenech, E. Agius, M. Mifsud, W. Barbosa, D. Tourè, A. Bello-Osagie, D. Falzon, L. Dimech Sostituzzjonijiet – J. J. Ogunuppe flok A. Bello-Osagie 66min, L. Cremona flok M. Mifsud 85min, D. Rocha Dos Santos flok J.G. Da Silva 89min

MOSTA (0)

J. Farrugia, F. Apap, T. Farrugia, B. Agius, M. Micallef, R. Grech, D. Mitev, K. Magro, C. Campagnoli, F. Vignaroli, B. Chikwado Mbonu Sost – S. Bezzina flok B. Agius 56min, A. Cini flok F. Vignaroli 83min

Imwissija – F. Apap 47min, R. Grech 53min (M), L. Dimech 61min, D. Rocha Dos Santos 89min (V) Skurjaw – W. Barbosa 47min pen., 90min M. Mifsud 49min, 57min D. Rocha Dos Santos 89min, 90min (V), D. Mitev 61min pen. Referee – Andrè Arciola il-mument Plejer tal-Log[ba – D. Tourè (V)

Valletta irritornaw g[ar-reb[ wara tliet telfiet konsekuttivi meta umiljaw lil Mosta meta g[elbuhom bl-iskor kbir ta’ 61, bil-goals kollha jaslu fittieni taqsima. Din kienet reb[a li ]gur refg[et il-moral filkamp Belti. Valletta kellhom neqsin li]-]ew; difensuri importanti, Jonathan Caruana u Jason Lee Vandelannoite, min[abba li t-tnejn kienu sospi]i. Min-na[a l-o[ra, Mosta kellhom lil Steve Chiemeka nieqes g[at-tieni log[ba konsekuttiva min[abba li jinsab imwe;;a’. Kontra dak li kien mistenni, kienu Mosta li [ar;u fuq l-

offensiva, u wara 13-il minuta log[ob, minn free-kick talplejer ta’ nofs il-ground Taljan ta’ Mosta, Fabio Vignaroli, g[ola tajjeb Ferdinado Apap, li ra t-tentattiv tieg[u minn daqqa tat-ras ta’ Ferdinado Apap ji;i mdawwar f’korner minn plejer ta’ Valletta. IlBeltin irrispondew fl-20 minuta meta Joao Gabriel Da Silva g[adda tajjeb lejn Abubakar Bello-Osagie, li minn quddiem Jeffrey Farrugia laqat il-ballun b’mod ferm dg[ajjef u l-istess goalkeepr salva b’siequ. Fis-27 minuta, minn cross ta’ Ryan Fenech g[ola tajjeb

Demba Tourè, li mill-vi/in ra ttentattiv tieg[u minn daqqa tarras jg[addi ftit g[oli mil-lasti difi]i minn Jeffrey Farrugia. Fit-35 minuta, Demba Tourè ni]]el il-ballun tajjeb lil Michael Mifsud, li avvanza u ra x-xutt tieg[u ji;i milqug[ minn Jeffrey Farrugia minn mal-art. Minuta biss wara, Valletta komplew jo[olqu lperiklu meta minn cross ta’ Demba Tourè, il-ballun spi//a f’saqajn Edmond Agius, li kien sfortunat meta ra t-tentattiv tieg[u jistampa mal-wieqfa. Valletta komplew jattakkaw, u fis-47 minuta, xutt ta’ Tourè [abat ma’ jdejn id-difensur Ferdinando Apap u r-referee Andrè Arciola ordna penalty – mill-11-il metru, l-ispe/jalista WILLIAM BARBOSA ma ]baljax. Fid-49 minuta, minn cross ta’ Joao Gabriel Da Silva, il-ballun spi//a g[and ilcaptain tat-tim nazzjonali, MICHAEL MIFSUD, li x-xutt tieg[u ;ie mxellef minn difensur ta’ Mosta qabel spi//a fix-xibka. Valletta g[amluhom tlieta fis-57 minuta, meta William Barbosa g[adda tajjeb lejn MICHAEL MIFSUD, li avvanza fil-kaxxa qabel g[eleb lil Jeffrey Farrugia permezz ta’ xutt fil-baxx. Fis-60 minuta, Mosta reb[u penalty meta d-difesnur internazzjonali Luke Dimech waqqa’ lill-eks captain ta’

Ian Azzopardi u Luke Dimech ta’ Valletta jag[lqu l-passa;; ta’ Daniel Mitev

Floriana, Mano Micallef, filkaxxa – mill-11-il metru inkariga ru[u DANAIL MITEV, li tefa’ fix-xibka. Valletta komplew jattakkaw, u fit-68 minuta xutt middistanza ta’ Michael Mifsud ;ie salvat minn mal-art minn Jeffrey Farrugia. Fis-87 minuta, Tourè g[adda tajjeb lejn Ogunuppe, li ]markat ra x-xutt /entrali tieg[u ji;i milqug[ minn Farrugia. Fid89 minuta, Valletta skorjaw irraba’ goal fil-log[ba permezz tal-plejer sostitut DENNI ROCHA DOS SANTOS, li lanqas kien ilu minuta filground li ra x-xutt mid-

distanza tieg[u jintemm firrokna tax-xibka. Minuta biss wara, Valletta g[amluhom 5 meta Demba Tourè ikkrossja lejn DENNI ROCHA DOS SANTOS, li permezz ta’ daqqa tar-ras tajba g[eleb lillgoalkeeper ]ag[]ug[ ta’ Mosta, Jeffrey Farrugia. Ftit sekondi wara, Valletta g[amluhom sitta permezz ta’ xutt mid-distanza tal-plejer ta’ nofs il-ground Taljan, WILLIAM BARBOSA, li ma ta l-ebda /ans lill-goalkeeper Farrugia biex ftit wara, irreferee Andrè Arciola – li kellu kontroll tajjeb tal-log[ba – saffar it-tisfira finali.

Qormi jikkonvin/u u jeg[lbu lil Rabat

RELAGATION POOL

QORMI (2)

S. Sultana, K. Thackray, R. Sammut, A. Effiong, J. Chetcuti, M. Avila Perez, M. Gauci, E. Bilboa Zarate, J. Bondin, A. Cassar, C. Cassar Sost – M. Bartolo flok J. Chetcuti 71min, L. Grech flok C. Cassar 71min, T. Caruana flok E. Bilboa Zarate 83min

RABAT A

S. Mintoff, I. Carapic, J. Caruana, M. Moral Fuster, P. Borg, C. Brincat, D. Carrillo Pendas, Y. Cauchi, D. Azzopardi, C. Gauci Sost – J. Felice flok P. Borg 43min, M. Licari flok C. Brincat 46min, S. Gauci flok D. Azzopardi 85min

Imwissija – M. Gauci 39min (Q), S. Mintoff 90min (R) Skurjaw – M. Avila Perez 8min, J. Chetcuti 11min, K. Thackray

70min pen., A. Effiong 90min pen. (Q) Referee – Malcolm Spiteri il-mument Plejer tal-Loghba – J. Chetcuti (Q)

David Azzopardi ta’ Rabat (lemin) isegwi lil Leighton Grech ta’ Qormi (Ritratti> Brian Grech)

Qormi kisbu reb[a konvin/enti ta’ 4-0 kontra Rabat Ajax, bi tnejn mill-erba’ goals tag[hom jaslu minn penalties, biex hekk la[qu lill-Floriana fil-qu//ata tarRelegation Pool b’25 punt. I]]ew; timijiet ma setg[ux jinkludu l-a[jar skwadra disponibbli g[alihom hekk kif Qormi kellhom lil Luke Sciberras sospi], waqt li Rabat Ajax kellhom lil Dylan Falzon sospi]. Kif mistenni, Qormi [ar;u fuq loffensiva. Wara biss 3 minuti, rajna free-kick g[alihom, li minnu inkariga ru[u Christian Cassar, li minn qag[da angulata pprova firrokna tal-lasti, i]da l-goalkeeper Rabti, Sean Mintoff, kien pront u dawwar il ballun f’corner. {ames minuti biss wara, huma fet[u liskor minn azzjoni personali ta’ Edison Bilbao Zarate, li baqa’ javvanza, qassam lill Alfred Effiong, u dan imbag[ad qassam lil MOISES AVILA PEREZ, li wa[du quddiem il-goalkeper Rabti, bi pre/i]joni tefa’ fir-rokna tax-xibka. Fil-11-il minuta, Qormi irduppjaw l-iskor meta JOSEPH CHETCUTI ir/ieva pass tajjeb, bid-difi]a Rabtija tinqabad barra minn postha; u hekk kien fa/li g[al Chetchuti biex tefa’ wara Sean Mintoff. Fis-16-il minuta, Rabat Ajax [olqu l-ewwel azzjoni perikolu]a tal-loghba meta wara pass fit-tul ta’ Patrick Borg lejn Armano Negrin, dan wa[du baqa’

javvanza lejn il-lasti ta’ Qormi, u hekk kif kien se jikkonkludi, iddifi]a ta’ Qormi la[qet anti/ipat ix xutt, bil-ballun jispi//a f’idejn ilgoalkeeper G[awdxi, Steve Sultana. Fit-23 minuta kellna azzjoni o[ra g[at-tim Rabti b’azzjoni personali ta’ David Azzopardi, li xxuttja minn barra lkaxxa. Il-goalkeeper ta’ Qormi salva parzjalment, imma l-ballun spi//a f’saqajn id-difensur ta’ Qormi Matthew Gauci, li bieg[ed kull periklu g[at-tim tieg[u. Fil-31 minuta, Jonathan Bondin g[adda tajjeb lejn Christian Cassar, li min qag[da angulata ipprova jqabbe] il-ballun minn fuq il goalkeeper Rabti. I]da l-ballun g[adda ftit g[oli. Fl-40 minuta, minn cross ta’ Manuel Moral Fuster da[al tajjeb David Azzopardi. I]da dan ma laqatx ilballun, li spi//a g[and Pendas, li kkrossja lejn Patrick Borg. Imma ttentattiv ta’ dan minn daqqa tar-ras g[adda barra. Fit-43 minuta, Rabat Ajax kienu sfurzati jag[mlu lewwel sostituzzjoni tag[hom fillog[ba, min[abba li kien we;;a’ lplejer Patrick Borg. Minflok dan da[al Patrick Borg. L-affarijiet komplew sejrin [a]in g[al Rabat Ajax meta kif kien die[el jilg[ab fil-ftu[ tat-tieni taqsima, Clive Brincat kien sfortunat meta lewa lg[aksa, u minfloku da[al jilg[ab il-plejer veteran Malcolm Licari. Fid-49 minuta, xutt tal-attakkant

Spanjol José Luis Armaro Negrin intlaqa’ ming[ajr diffikultà millgoalkeeper ta’ Qormi, Steve Sultana. Fl-54 minuta, Rabat Ajax resqu ferm vi/in li jnaqqsu lmar;ni tal-iskor meta minn cross ta’ Manuel Moral Fuster, il-ballun spi//a f’saqajn Negrin, li ra x-xutt tieg[u jiddawwar f’corner bi bravura mill-goalkeeper ta’ Qormi. Fid-69 minuta, Rabat Ajax re;g[u [olqu l-periklu meta Armaro Negrin g[adda l-ballun lejn ilplejer veteran Malcolm Licari, li kien sfortunat meta ra t-tentattiv tieg[u jistampa mal-wieqfa qabel ;ie kklerjat f’korner mid-difiza ta’ Qormi. Minuta biss wara, Qormi reb[u penalty meta Joseph Crauana waqqa’ lil KRIS THACKRAY fil-kaxxa, u mill-11il metru, l-istess plejer Sko//iz ma ]baljax biex g[amel l-iskor 3-0 favur Qormi. Fil-85 minuta, Rabat Ajax kienu sfurzati jag[mlu t-tielet sostituzzjoni tag[hom hekk kif we;;g[alhom David Azzopardi u floku da[al jilg[ab il-plejer sostitut Shaun Gauci. Fid-90 minuta, Qormi reb[u t-tieni penalty fillog[ba meta l-goalkeeper ta’ Rabat Ajax, Sean Mintoff, waqqa’ lillattakkant Nigerjan ALFRED EFFIONG fil-kaxxa, u mill-11-il metru, l-istess plejer ma ]baljax, biex ftit sekondi wara, ir-referee Malcolm Spiteri saffar it-tisfira finali.

Lokali

Il-{add, 7 ta’ April, 2013

JIRROMBLA… JIRROMBLA… BIL-KOSTITUZZJONI MUSCAT QED JAG{MEL KOBBA M{ABBLA!

Oppo]izzjoni kostruttiva Le;i]latura ;dida Ilbiera[ feta[ mill-;did ilParlament wara l-elezzjoni ;enerali li saret xahar ilu. Dan se jkun it-12-il Parlament mill-Indipendenza ’l hawn. Din hi le;i]latura li b[all-o[rajn ta’ qabilha, il-

Partit Nazzjonalista qieg[ed ikun imsejja[ minn pajji]na biex jag[ti sehmu g[all-;id tal-komunitajiet u l-familji tag[na. B[alma dejjem g[amel, il-Partit Nazzjonalista se jwie;eb g[al din is-sej[a nazzjonali biex pajji]na jkompli jg[olli l-livell tal-g[ajxien tal-poplu tieg[u. Rwol ;did fl-Oppo]izzjoni Il-Partit Nazzjonalista issa

qieg[ed jissejja[ biex jaqdi mill-bankijiet talOppo]izzjoni. Dan hu rwol li qdieh tant tajjeb fis-snin sebg[in u l-bidu tat-tmenin kif ukoll fit-22 xahar ta’ Gvern Laburista bejn l-1996 u l-1998. Fis-snin sebg[in u tmenin kellna nkunu Oppo]izzjoni li tissalvagwardja ddemokrazija f’pajji]na. Imbag[ad fl-a[[ar taddisg[inijiet kellna nkunu Oppo]izzjoni li tara li li]vilupp fil-livell talg[ajxien kif ukoll il-politika barranija ta’ pajji]na ma jintilifx fi ftit xhur. Issa, lOppo]izzjoni Nazzjonalista

trid tkun dik li tissalvagwardja l-qag[da tajba ekonomika u l-qasam tal-impjiegi ta’ pajji]na. {allejna lil Malta ma’ ta’ quddiem u sa[ansitra a[jar minn bosta pajji]i akbar minna li fil-passat kienu miti g[alina. Oppo]izzjoni kostruttiva

Se nkunu Oppo]izzjoni kostruttiva. Rajna f’liema livell waqqa’ lill-Parlament il-Partit Laburista meta ma qediex ir-rwol ta’ oppo]izzjoni kostruttiva. A[na ma rridux inkunu hekk. Meta ng[idu li se nkunu Oppo]izzjoni kostruttiva, dan irridu ng[iduh imma nwettquh ukoll bil-fatti. M’a[niex se nippruvaw niggranfaw ma’ kull sku]a biex nimminaw ix-xog[ol tal-gvern. Nafu minn xiex batejna meta konna fil-gvern. Issa dan ]gur m’a[niex se nag[mluh a[na li qeg[din flOppo]izzjoni. Irridu nkunu Oppo]izzjoni li tissalvagwardja dak li bnejna flimkien mill-gvern f’dawn l-a[[ar snin. A[na li n[obbu lil pajji]na u g[andna l-fatti x’nuru g[al dan, kif nistg[u issa nie[du gost naraw dawk l-istess affarijiet li mexxejna a[na jisfaxxaw fix-xejn? A[na nie[du pja/ir narawhom ikomplu jisseddqu u nkunu kburin li konna a[na li

minn David Agius david.agius@parlament.mt Whip Grupp Parlamentari PN

M’a[niex se n[allu lill-gvern jg[addi romblu minn fuqna b’de/i]jonijiet fl-ewwel jiem ta’ Gvern Laburista ;did li ma tantx jawguraw tajjeb wara li l-Oppo]izzjoni ma ;ietx ikkonsultata wellidna jew issudajna dik linizjattiva biex issa tkompli timxi ’l quddiem u tag[ti lfrott. Dan ma jfissirx li se nkunu oppo]izzjoni tapit. M’a[niex se n[allu lill-gvern jg[addi

media•link COMMUNICATIONS

romblu minn fuqna. ?erti de/i]jonijiet li ttie[du flewwel jiem ta’ Gvern Laburista ;did ma tantx jawguraw tajjeb. LOppo]izzjoni ma ;ietx ikkonsultata, imma saret taf mill-media dwar idde/i]jonijiet li kien ittie[du. Minkejja dan, xorta rridu nkunu Oppo]izzjoni kostruttiva. Nemmen li lpoplu dan hu li jistenna minna u r-riga li biha jkejjel l-g[emil tal-Partit Nazzjonalista hi mill-aktar fina. Il-poplu jistenna [afna minna u a[na rridu nil[qu laspettattivi g[oljin tal-poplu. Persuni ;odda

Nilqg[u fostna b’fer[ liddeputati li kienu eletti g[allewwel darba. Fil-grupp parlamentari g[andna firxa li tmur minn deputati li kienu ministri tal-gvern g[al deputati eletti g[all-ewwel darba. Nilqa’ b’mod spe/jali fostna lid-deputati nisa u lil dawk ]g[a]ag[. G[andna b]onn din it-ta[lita biex flimkien nibnu tim mag[qud. Ilkoll nafu minn xiex g[addejna meta fl-a[[ar le;i]latura kien hemm min kellu diffikultajiet kbar biex ja[dem f’tim. Irridu nuru maturità li nsemmg[u le[inna fil-laqg[at li jkollna flimkien biex imbag[ad ning[aqdu wara d-direzzjoni li nidde/iedu dwarha g[all-;id

tal-partit u tal-pajji]. Kull deputat g[andu jibqag[lu llibertà li jesprimi ru[u; biss ilkollettiv fostna jrid ji;i bilbosta qabel l-individwalità tad-deputati. Minoranza ta’ disa’ deputati G[andna disa’ deputati inqas mill-gvern. Dan ifisser li d-deputati eletti jridu jpattu g[al dan in-nuqqas permezz tal-impenn u l-ener;ija tag[hom. ?ert li dan se nag[mluh b’lealtà lejn ilpartit, il-pajji] u l-poplu li vvutalna. Id-disa’ deputati inqas fuq livell ta’ numru se npattu g[alih fuq livell ta’ [idma. Se nkunu qed nu]aw lg[erf, il-[iliet u l-kompetenzi ta’ kull deputat fil-kumitati u rwoli differenti. Irridu naraw ukoll x’qed jifhem il-gvern

meta jg[id li se jkun hemm rwol ukoll g[ad-deputati talOppo]izzjoni fit-tmexxija.

G[al darb’o[ra Whip Ni]]i [ajr lil s[abi tal-grupp parlamentari li g[al darb’o[ra re;g[u g[a]luni biex inkun ilWhip. Inwieg[ed li se naqdi dan ir-rwol b’impenn u

ener;ija b[alma dejjem g[amilt. Nirringrazzjahom minn issa tal-kooperazzjoni li se juru biex na[dmu tajjeb flimkien. Nistedinhom na[dmu flimkien b’serenità biex il-partit u l-pajji] ikunu kburin bix-xog[ol tag[na.