Il-Mument 14 t'April 2013

€0.75

Numru 2,158

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 IL-{ATRA TA’ PETER PAUL ZAMMIT B{ALA KUMMISSARJU TAL-PULIZIJA

G[amel xog[ol g[al-Labour minn Jerome Caruana Cilia

Il-Kummissarju talPulizija l-;did, Peter Paul Zammit, g[amel xog[ol g[all-Partit Laburista filpro/ess ta’ [idma li lpartit kien qed jag[mel b’rabta mal-kandidati li kkontestaw l-elezzjoni ;enerali u tal-kunsilli lokali. Dan jirri]ulta minn st[arri; li g[amlet din ilgazzetta fl-a[[ar sig[at.

Peter Paul Zammit, eks Spettur u Supretendent filKorp tal-Pulizija, g[andu professjoni ta’ prokuratur legali, u b[ala Kummissarju tal:uramenti, iffirma ta[t ;urament g[all-kandidati kollha tal-Partit Laburista fl-elezzjoni ;enerali li g[addiet li [add ma sfida l-li;i, u nefaq aktar milli suppost f’kampanja elettorali.

Sorsi qrib tal-Partit Laburista qalu li Peter Paul Zammit iffirma wkoll g[all-kandidati kollha talKunsilli Lokali f’isem il-

Peter Paul Zammit, Kummissarju ;did tal-Pulizija

Partit Laburista. Dawn iddokumenti huma kollha miftu[in g[all-iskrutinju pubbliku u wie[ed jista’ jmur jarahom g[and luffi/ini tal-Kummissjoni Elettorali, fl-Evans Building, il-Belt Valletta.

G[ad mhux mag[ruf jekk il-Partit Laburista [allasx g[al dan ix-xog[ol legali li g[amel Peter Paul

Zammit jew inkella jekk dan sarx b’mod volontarju.

Il-Kummissarju l-;did kien ja[dem ukoll fluffi//ju legali talPresident tal-Partit Laburista, Stefan Zrinzo Azzopardi.

Il-Gvern, permezz talMinisteru tal-Intern u sSigurtà, nhar il-:img[a filg[axija, permezz ta’ stqarrija [abbar li John Rizzo m’g[adux iservi b[ala Kummissarju talPulizija u minfloku n[atar Peter Paul Zammit, li di;à beda [idmitu fid-Depot tal-Pulizija.

Il-:img[a wara nofsinhar, John Rizzo ]ar diversi uffi//ji fid-Depot tal-Pulizija u rringrazzja lill-pulizija tal-[idma tag[hom. Rizzo n[atar Kummissarju tal-Pulizija fl-2001, wara li kien iservi b[ala Kap tad-Dipartiment tal-Investigazzjonijiet Kriminali. g[al pa;na 5

MEMBRI TAL-E}EKUTTIV TAL-GVERN JIKSRU L-KODI?I TAL-ETIKA

Ikomplu bil-professjoni minn Amy Borg u Kenneth Xuereb

Aktar Ministri u Segretarji Parlamentari tal-Gvern Laburista qeg[din jag[]lu li jmorru kontra l-Kodici talEtika li jirregola l-im;iba talKabinett tal-Ministri u tasSegretarji Parlamentari billi jipprattikaw il-professjoni tag[hom.

Jidher li mal-lista ]died itTabib George Vella, li jokkupa l-kariga ta’ Ministru tal-Affarijiet Barranin, u mirrapporti li da[lu lil din ilgazzetta, hu kompla jipprattika l-professjoni privata tieg[u ta’ tabib.

Ilbiera[ filg[odu, ilMinistru George Vella kien g[adu qed jara n-nies fluffi//ju tieg[u fi]-}ejtun, uffi//ju li jservi wkoll b[ala klinika. Sorsi ta’ min jorbot fuqhom u li tkellmu ma’ din il-gazzetta qalu li s-Sibt filg[odu, il-Ministru Vella qed jara l-pazjenti.

Intant, wara li l-:img[a li g[adda, il-;urnal INNAZZJON ]vela kif isSegretarju Parlamentari g[ad-

Drittijiet tal-Persuni b’Di]abbiltà u l-Anzjanità Attiva, Franco Mercieca, kien g[adu qed jara l-pazjenti filprivat, ilbiera[ din il-gazzetta ppruvat tie[u r-reazzjoni tieg[u. Meta kien mistoqsi fi tmiem il-Laqg[a :enerali Annwali tal-G[aqda :enituri ta’ Persuni b’Di]abbiltà, Franco Mercieca [arab milli jwie;eb dwar il-ksur talKodi/i tal-Etika, u minflok, hu attakka lill-;urnalist g[aliex kien qieg[ed jistennieh barra. il-mument qed ti]vela li sSegretarju Parlamentari Franco Mercieca mhux biss qed jara n-nies b’mod privat, i]da sal-:img[a li g[adda, hu kien qed jara n-nies fidDipartiment tal-Outpatients tal-Isptar Mater Dei. Meta kien mistoqsi dwar dan il-ksur ie[or tal-Kodi/i tal-Etika g[all-Ministri u s-Segretarji Parlamentari, u jekk hux ilka] li b[alissa qed jie[u ]ew; pagi, Franco Mercieca ma we;ibx u injora l-mistoqsija. g[al pa;na 6

Kunflitti ta’ interess Il-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, qieg[ed jissokta b’aktar kontroversji ri]ultat ta’ kunflitti kbar ta’ interess fl-operat tal-Ministeru tieg[u.

Ara pa;na 4

Id-di]gwid ta’ Thatcher ma’ Mintoff

L-eks Prim Ministru Ingli]a Margaret Thatcher kienet uriet id-di]appunt u ddispja/ir kbir tag[ha mal-eks Prim Ministru So/jalista Malti Dom Mintoff f’laqg[a li ]]ew; mexxejja kellhom fl-4 ta’ Ottubru tal1984, f’10, Downing Street.

Margaret Thatcher kienet infurmata sew b’dak li kien qed jag[mel il-Gvern So/jalista ta’ Mintoff fil-konfront tal-[arsien u tt[addim tad-demokrazija f’Malta, dwar lg[eluq tal-iskejjel tal-Knisja, il-kri]i ekonomika f’Malta u r-rabtiet li kien stabbilixxa Mintoff mal-Unjoni Sovjetika, mal-Libja u mal-Korea ta’ Fuq. Il-Barunessa Margaret Thatcher mietet fletà ta’ 87 sena, nhar it-Tnejn li g[adda, wara li sofriet minn attakk ta’ puplesija. Ilfuneral bl-og[la unuri militari se jsir nhar lErbg[a li ;ej, 17 ta’ April, fil-Katidral ta’ San Pawl, f’Londra.

Ara pa;na 7

Illum ikompli l-festival medjevali fit-toroq u l-pjazez tal-Imdina, li qed isir g[all-[ames sena konsekuttiva, organizzat mill-Kunsill Lokali. Ilbiera[ saru g[add ;mielu ta’ attivitajiet li [adu lil dawk pre]enti lura fi]-]mien bis-sehem ta’ gruppi lokali u internazzjonali, b’mu]ika medjevali, illu]jonisti u tjur tal-pri]a, u fost l-o[rajn il-pjazez fl-Imdina nbidlu f’battalji stori/i. (Ritratt> Josef Galea)

A[barijiet lokali 5

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Muscat ipo;;i lill-pajji] lura fi]-]minijiet Il-[atra l-;dida ta’ Mario Cutajar, Kap ta/-?ivil, u dik ta’ John Bencini, Chairman tal-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali, huma fost l-ewwel ]ew; de/i]jonijiet tal-Gvern il-;did Laburista li ;abu nuqqas ta’ qbil u kritika qawwija lill-Prim Ministru Joseph Muscat

It-tmexxija l-;dida ta/-?ivil t[alli d-dubji “Is-servizz pubbliku huwa meqjus l-id importanti li topera l-amministrazzjoni talGvern.” Hekk stqarr Gejtu Vella, konsulent tredjunjonistiku, li fisser, “matul is-snin, meta kont na[dem fil-qasam tredjunjonistiku, dejjem iltqajt mal-og[la uffi/jali tal-Gvern, mas-Segretarju Permanenti Prin/ipali, ma’ nies li kellhom l-indipendenza tag[hom fittwemmin tag[hom biex jag[mlu /ert li dde/i]jonijiet li jie[du jkunu biss fl-interess tas-settur pubbliku u /-/ivil, u l-operat u lamministrazzjoni tal-Gvern.”

Michael Seychell, eks ufficjal g[oli talGWU, qal li s-settur pubbliku g[andu jkun li

min qed imexxih ma jkunx im/appas direttament mal-politika. “Kull min isegwi lpolitika, kul[add jaf li Mario Cutajar ilu involut [afna fil-GWU. Kien ukoll Segretarju tat-Taqsima tal-{addiema tal-Gvern, u kien ukoll Deputat Segretarju tal-GWU. Iktar minn hekk, hu kien wie[ed li [adem [afna biex jing[aqdu l-Partit Labursta u l-GWU.” Michael Seychell ]ied li Cutajar kien talfehma anki wara li l-g[aqda statutorja bejn ilPartit Laburista u l-GWU kienet spi//at. I]da l-[biberija intima kompliet. “Alfred Sant kien stqarr li l-GWU hi l-union favorita tal-Partit Laburista. Illum jidher /ar bil-[biberija kbira bejn il-Partit Laburista u l-GWU aktar minn dak il-ftehim bonarju. Narawh kif qieg[ed jitkellem Tony Zarb u kif qed ja;ixxi l-Gvern b’diversi laqg[at ma’ Ministri.”

Gejtu Vella qal, “Din illum twassal biex tag[ti u t[alli dubju, u lok f’din il-po]izzjoni fid-dawl li hemm persuna li ;ejja mill-qasam tredjunjonistiku, dak mill-GWU u attiv filPartit Laburista, tista’ twassal li n-nies li ja[dmu fi/-?ivil jag[tu interpretazzjonijiet differenti g[ad-de/i]jonijiet li jkun se jie[u.”

Hu ]ied li l-[atra ta’ Cutajar, aktar milli se tg[in li/-/ivil ikompli jkun u ja[dem indipendenti, tista’ twassal biex ikollu xaqlibiet u xejriet politi/i.

“Il-qasam ta’ Mario Cutajar fittredjunjoni]mu jista’ jg[in fuq na[a wa[da

}ew; [atriet kontroversjali mill-Gvern il-;did Laburista. John Bencini, Chairman tal-MCESD u Mario Cutajar, Kap ta/-?ivil kienu ssi;illati fl-ewwel de/i]jonijiet ta’ Joseph Muscat. Bencini u Cutajar jidhru [dejn xulxin fl-ewwel laqg[a tal-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali li saret fil-5 ta’ April

g[ax jaf il-qafas ta’ [sieb ta’ kif ja[sbu lunions,” qal Gejtu Vella. Madankollu, hu ]ied li l-fatt biss li l-og[la uffi/jal fi/-?ivil imexxi n-negozjati mal-unions, jista’ jag[ti lok g[al interpretazzjonijiet ta’ de/i]jonijiet li jkun qed jie[u fin-negozjati mal-varji unions.

Tal-istess fehma hu Michael Seychell, li stqarr, “B’esperjenza b[ala Segretarju tatTaqsima tal-{addiema ta/-?ivil, dan se jfisser ]vanta;; g[all-[addiema tal-Gvern.

Jista’ jo[loq kunflitt g[ax b[ala eks ufficjal tal-GWU jista’ b’mod sottili jiffavorixxi lillGWU biex tissa[[a[ u jista’ jfixkel unions o[rajn li mhumiex parti mill-GWU.” Gejtu Vella stqarr, “Dejjem emmint li union trid i]]omm ’il boghod minn kull partit politiku.” Hu semma li meta union tersaq vi/in [afna ta’ partit politiku, dak ikun ta’ [sara kemm g[all-partit politiku kif ukoll g[all-interessi tal-[addiema li l-union tkun qed tirrappre]enta. “Illum ukoll ma naqbilx li union tersaq vi/in ta’ partit politiku. Dejjem emmint f’dak li qal il-Papa :wanni Pawlu II, li l-unions g[andhom ikunu l-g[odda, l-istrument ’il bog[od millpartiti politi/i.”

L-og[la kariga fl-MCESD tista’ tfixkel “Il-[atra ta’ John Bencini b[ala /-Chairman tal-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali g[andha twassal lill-unions ikunu aktar attenti.” Dan stqarru Michael Seychell, li ]ied kif minbarra Mario Cutajar, hemm John Bencini, li wkoll in[atar minn Muscat. “Mhemm xejn [a]in li tkun Laburist. G[andek kull dritt. I]da l-fatt li Bencini tkellem f’]ew; mass meetings filkampanja elettorali tal-Partit Laburista u issa sar i/-Chairman talMCESD jista’ jfixkel il-[idma li trid issir.”

Vince Farrugia, id-Direttur :enerali tal-GRTU, stqarr li John Bencini m’g[andux il-kwalifi/i me[tie;a g[al din il-kariga u ddikjara li g[ad irid jara dibattitu ekonomiku ta’ livell og[li flMCESD. “Nispera li John Bencini jifhem il-limitazzjonijiet

tieg[u… u g[aldaqstant ]gur ikollu jimpjega u jdawwar lilu nnifsu b’nies tajbin.” Hu tkellem fuq l-importanza li jkun involut kul[add, “u mhux tpo;;i lil xi [add fl-MCESD li ftit g[andu fidu/ja”.

Din il-kariga kienet ukoll ikkritikata dil-;img[a mill-editorjal tal-;urnal The Times tat-Tnejn, 8 ta’ April. “Muscat wieg[ed li se jag[mel l-affarijiet differenti, u s’issa g[amel [atriet li se jkomplu jrew[u l-firda, xi [a;a li tmur kontra l-g[ajta ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’. L-a[[ar [atra hi dik ta/-Chairman tal-Kunsill Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali.”

Ara pa;ni 9 u 48

Theddid lill-eks Kummissarju tal-Pulizija minn pa;na 1

L-a[bar tal-bidla fil-kariga ta’ Kummissarju tal-Pulizija kienet wa[da mistennija, hekk kif anki kmieni din il;img[a, il-Ministru tal-Intern, Manwel Mallia, li hu responsabbli mill-Korp tal-Pulizija, semma l-fatt li minkejja lbidla fil-Gvern, John Rizzo kien g[adu ma rri]enjax.

Skont sorsi qrib il-familja Rizzo, il-

familja tal-eks Kummissarju talPulizija ilha g[al numru ta’ xhur tir/ievi ittri anonimi d-dar, li fihom ilfamilja kollha kienet ti;i mhedda.

Dan kollu jmur kontra l-g[ajta talMexxej Laburista u Prim Ministru, Joseph Muscat, matul il-Kampanja Elettorali:“Malta Tag[na Lkoll”.

John Rizzo se jkun qed imexxi lProtezzjoni ?ivili, hekk kif sorsi li tkellmu ma’ din il-gazzetta, Patrick

Murgo, id-Direttur tad-Dipartiment talProtezzjoni ?ivili, kien mitlub jirri]enja mill-kariga tieg[u. Sa issa, g[ad mhux /ert x’se jkun qed ji;ri minn Patrick Murgo, minkejja li dan kien offrut karigi g[olja f’dipartimenti o[rajn.

Kariga o[ra ;dida ng[atat lillAssistent Kummissarju, Michael Cassar, li qed imexxi s-Servizzi Sigrieti.

John Rizzo, eks Kummissarju tal-Pulizija

6 A[barijiet lokali

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

tag˙rif

Orkestra Filarmonika ta’ Malta.

Nhar is-Sibt li ;ej, 20 ta’ April, f’Dar il-Mediterran, il-Belt, se tittella’ produzzjoni e/itanti millOrkestra Filarmonika ta’ Malta, blisem Icarus at the Edge of Time.

Din hi l-istorja, ba]ata fuq ilMitolo;ija Griega, ta’ Ikaru, i]da trasportata fil-futur imbieg[ed, fej lisfida mhix ix-xemx, i]da Black Hole. Ikaru jirnexxilu jeg[leq ilqawwa tal-Black Hole… i]da lprezz li jkollu j[allas hu g[oli [afna.

L-istorja ta’ Icarus at the Edge of Time hi ba]ata fuq il-ktieb ta’ Brian Grenne. L-Orkestra Filarmonika ta’ Malta, ta[t it-tmexxija ta’ Michael Laus, se tippre]enta g[all-ewwel darba f’Malta dan l-ispettaklu, addattat g[all-familja kollha. Innarrazzjoni hi f’idejn Sarah Spiteri.

Biljetti jibdew minn €3.50 u jistg[u jinkisbu minn Dar il-Mediterran, tel.

25595750#1 jew mis-sit www.mcc.com.mt. G[al iktar tag[rif ]ur is-sit www.maltaorchestra.com.

Festa Frawli. Illum il-{add se ssir

is-seba’ edizzjoni ta’ Festa Frawli fil-pjazza tal-Im;arr, bejn l-10 a.m. u l-5 p.m. Is-sena li g[addiet inbieg[u tmien tunnellati frawli friska kif ukoll madwar 1000 kilo frawli li ntu]a fl-ikel u xorb. Din issena se jkun hemm prodotti ;odda.

Attrazzjoni o[ra se jkun kejk kbir ma[dum apposta g[all-okka]joni.

Ikun hemm ukoll stand ta’ xog[ol ma[dum bl-idejn minn bosta voluntiera. Waqt din l-attività se jkun hemm programm ta’ varjetà fuq il-palk, kompetizzjonijiet, log[ob g[at-tfal u horse riding. Se jkun hemm ukoll servizz ta’ park and ride minn Ta’ Qali bit-tluq minn fejn i/-?entru ta’ San Fran;isk il-;urnata kollha. Min ju]a

s-servizz tat-trasport pubbliku jista’ jirkeb il-karozzi bin-numri 34, 44, 101, 102 u 401. Se jkun hemm ukoll parking areas iktar minn tassoltu.

Mixja kulturali. Is-sitta minn

sensiela ta’ }jarat Kulturali organizzati mill-Kunsill Malti g[allKultura u l-Arti se tkun mixja finna[a t’isfel ta’ Malta, llum il-{add 14 ta’ April. Tul din il-mixja minbarra sse[er tal-kampanja Maltija f’dan i]]mien sabi[ tas-sena, dawk pre]enti se j]uru t-torri ta’ San Tumas f’Wied il-G[ajn li nbena mill-Granmastru Wignacourt fis-sena 1615 b[ala wie[ed mill-[ames torrijiet kostali filbajjiet il-kbar, il-park ta’ Xrobb lG[a;in u l-batterija Ri[ama li nbniet fl-1715. Dawn i]-]jarat kulturali huma organizzati mill-Kunsill Malti g[all-Kultura u l-Arti. It-tluq g[al din i]-]jara jkun minn [dejn lukanda ewlenija fil-Furjana fis-sag[tejn ta’ waranofsinhar u l-prezz tal-biljetti hu €12 g[all-kbar u €10 g[al anzjani.

Biex tibbukkja /empel 21232515 jew 21245168.

MaltaPost. Bi qbil mal-Malta Communications Authority, minn g[ada t-Tnejn il-[inijiet tal-ftu[ talFerg[a Postali ta’ Triq l-Ifran filBelt Valletta se jkunu dawn: mitTnejn sal-:img[a bejn it-8.15 a.m. u s-1.30 p.m. Is-Sibt mit-7.45 a.m. sas-1 p.m.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn

[dejn il-knisja tal-Familja Mqaddsa, l-Iklin, mit-8.30 a.m. sas1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> Ftit imsa[[ab u xi ftit im/ajpar f’xi n[awi masseb[, li jsir il-bi//a l-kbira xemxi. Il-Vi]ibbiltà> :eneralment tajba. Ir-Ri[: {afif g[al moderat mil-Lvant g[all-Grigal, kultant ikun moderat. Il-Ba[ar> {afif, li jsir [afif g[al moderat. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura: 23˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 415.1mm.

Ix-Xemx> Titla’ fis-06.31 u tin]el fis-19.34.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 71 – 45 – 73 – 27 – 31 – 46 – 56 – 64

spiΩeriji li jift˙u llum

IL-FURJANA: Vilhena Pharmacy, 3 Triq Sant’Anna; IL-MARSA: San Raffael Pharmacy, 247 Triq {al Qormi; {AL QORMI: Pinto Pharmacy, 43 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Rational Pharmacy, 74#75 Triq il-Wied; TAL-PIETÀ: St. Anthony Pharmacy, 56 Triq San :u]epp; SAN :ILJAN: Melita Pharmacy, 127 Triq San :or;; TASSLIEMA: Rudolph Pharmacy, 133 Triq Rudolfu; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[ tatTransfigurazzjoni; IN-NAXXAR: Victory Pharmacy, 16 Pjazza il-Vitorja; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504 Triq il-Kbira; PAOLA: Brown’s Pharmacy, 45 Paola Hill; IL-BIRGU: Vittoriosa Pharmacy, 9 Triq il-Mina l-Kbira; {A}}ABBAR: Felice Pharmacy, 95 Triq is-Santwarju; I}-}EJTUN: Green Cross Pharmacy, 8 Misra[ Gregorio Bonnici; {AL LUQA: Central Pharmacy, 6 Triq San :u]epp; {A}}EBBU:: Santa Marija Pharmacy, 40 Triq l-G[asfura; IR-RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Abela Pharmacy, 42 Triq G.P.F. Agius De Soldanis; MARSALFORN: Tony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Jibqg[u jmorru fil-klini/i minn pa;na 1

Il-Kodi/i tal-Etika jg[id b’mod /ar li ladarba jokkupaw karigi ministerjali, id-deputati ma jkunux jistg[u jkomplu bil-professjoni privata tag[hom. Dan, biex il-Ministri u s-Segretarji Parlamentari jiddedikaw il[in tag[hom g[all-[idma filministeru ming[ajr ebda kunflitt ta’ interess.

Kif indika l-Prim Ministru Joseph Muscat ftit tal-;ranet ilu, dan il-Kodi/i tal-Etika li kien tfassal fi ]mien amministrazzjoni Nazzjonalista, jinbidel, u b’hekk il-Ministri u sSegretarji Parlamentari jkunu jistg[u jibqg[u jipprattikaw il-professjoni tag[hom filprivat filwaqt li jie[du ssalarju Ministerjali u Parlamentari.

Nies jistennew biex i]uru lill-Ministru George Vella fl-uffi//ju tieg[u, li jservi wkoll ta’ klinika fi]-}ejtun

Imaqdar il-park ta’ Marsaskala Il-Ministru Leo Brincat, waqt ]jara fil-park tal-familja f’Marsascala, maqdar ilpro;ett wara li kien ir/ieva xi ilment fuq il-pa;na ta’ Facebook. Hu qal li lManagement Efficiency Unit qed t[ejji rapport tekniku waqt li tim immexxi millProf. Edward Mallia se jag[mel rapport dwar ilwasteserve, li hi inkarigata li tmexxi l-park.

Mitlub jikkummenta, idDeputat Parlamentari George Pullicino qal li m’g[andu lebda diffikultà li jsiru dawn

Mill-PL g[all-PBS Skont sorsi qrib il-PBS, lattur Frederick Testa, filjiem li ;ejjin mistenni jin[atar Kap tat-Taqsima tad-Drama tal-istazzjon nazzjonali.

Frederick Testa [a sehem attiv fil-kampanja elettorali tal-Partit Laburista blindirizz tieg[u fir-rally tas6 ta’ Frar li g[adda, fuq ilbillboards, u kien protagonist fil-kanzunetta tal-Partit Laburista filkampanja elettorali.

ir-rapporti biex lOppo]izzjoni tkun tista’ tanalizzahom. George Pullicino spjega li l-Gvern Nazzjonalista kien f’diskussjoni mal-Inspire [alli jara li l-Business Plan li kien qed jit[ejja, jitjieb u jintla[aq ftehim g[at-tmexxija ta’ parti minn dan il-park.

Hu qal kif l-Inspire kienet qed tgawdi mill-ener;ija li ji;;enera l-impjant ta’ Sant’Antnin. Mill-impjant ta’ Sant’Antnin kienet di;à qed ting[ata ener;ija nadifa forma ta’ steam biex il-pixxina tal-

Inspire tissa[[an ming[ajr elettriku. B’hekk, kienu qed ji;u ffrankati bejn it-30,000 u l-40,000 ewro fis sena.

George Pullicino qal li jekk Leo Brincat u l-Gvern Laburista qed jikkritikaw ilpro;ett u jg[idu li mhemmx fondi bi]]ejjed biex l-a[[ar fa]ijiet ma jitkomplewx, b[alma hu l-waterpark, dan mhux minnu g[ax Gvern Nazzjonalista alloka l-fondi fil-Ba;it li ppre]enta f’Novembru li g[adda u li issa ppre]entah il-Gvern Laburista.

2

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

IR-RIKLAMAZZJONI TAL-ART

L-g[aqdiet ambjentali kontra l-Gvern minn Matthew Bonett matthew.bonnett@media.link.com.mt

L-g[aqdiet ambjentali ma jaqblux mal-[olma tal-Prim Ministru Joseph Muscat li jag[mel riklamazzjoni tal-art, g[ax skont huma, dan ma tantx jag[mel sens g[all-pajji], spe/jalment jekk irriklamazzjoni tal-art tintu]a g[all-bini ta’ appartamenti ;odda. il-mument tkellem ma’ numru ta’ ambjentalisti u g[aqdiet ambjentali, li lkoll urew t[assib kbir dwar dak li [abbar il-Prim Ministru nhar it-Tnejn li g[adda, meta tkellem dwar sej[a g[allinteress biex ikunu ]viluppati pro;etti ta’ reklamazzjoni talart, ji;ifieri bini f’zoni li b[alissa huma me[udin millba[ar.

Astrid Vella, f’isem Flimkien g[al Ambjent A[jar, qalet li l-awtoritajiet, minflok ipo;;u l-ambjent f’riskju, g[andhom jistudjaw ilpossibbiltajiet li jnaqqsu b’mod drastiku l-;enerazzjoni tal-iskart mill-industrija talbini. Hi ]iedet li g[andu jsir sforz akbar biex jimtlew ilproprjetajiet residenzjali, li hu stmat li jla[[qu g[al madwar 75,000.

Hi kkwotat ukoll l-istudju Investigations and Feasibility Studies on Land Reclamation, li kien sar fl-2007 minn Scott Wilson f’isem l-Awtorità

Michael Farrugia

Joseph Muscat

Il-[atra ta’ Michael Farrugia b[ala Segretarju Parlamentari g[all-Ippjanar g[andha rabta mal-[olma ta’ Joseph Muscat.

Farrugia kien parti minn delegazzjoni li mexxa Muscat f’Dubaj, fl-2012, biex segwew pro;etti ta’ riklamazzjoni tal-art Maltija g[all-Ambjent u lIppjanar. Dan l-istudju kkonkluda li pro;ett b[al dan i[alli effett negattiv fuq lambjent marittimu, u fuq lispe/i protetti mir-regoli talUnjoni Ewropea.

Martin Galea De Giovanni, i/-Chairman tal-Friends of the Earth (Malta), qal li l-g[aqda tieg[u ma taqbilx malproposta, tant li s-sena li g[addiet, meta Joseph Muscat

[are; bil-proposta tarriklamazzjoni tal-art, l-g[aqda kienet iddikjarat l-oppo]izzjoni tag[ha. “Wa[da mir-ra;unijiet hi li hawn [afna bini li mhux qed jintu]a, u g[alhekk lewwel isir utilizzar a[jar tal-art vojta.”

F’kummenti ma’ The Sunday Times is-sena li g[addiet, meta Joseph Muscat kien tkellem dwar il-proposta tieg[u tar-riklamazzjoni tal-art,

De Giovanni kien qal li rriklamazzjoni tal-art tkun biss soluzzjoni “falza” g[allproblemi li jirri]ultaw millimmani;jar [a]in tal-art e]istenti.

Joe Agius, il-President tarRamblers’ Association, qal li g[alissa g[adu kmieni wisq biex hu jag[mel dikjarazzjonijiet /ari dwar dan il-pro;ett. I]da ]ied li ma jaqbilx li ssir riklamazzjoni tal-

art biex jinbnew appartamenti ;odda, meta hawn aktar minn 75,000 appartament vojt. Hu qal li jifhem li /erti de/i]jonijiet jistg[u jittie[du biex jattiraw aktar turisti, i]da l-Gvern, fl-ebda [in m’g[andu jelimina lekosistemi.

Vince Attard, f’isem inNature Trust (Malta), sa[aq li minkejja li din tista’ tkun proposta tajba, hemm fatturi li jistg[u jwasslu biex issir aktar [sara milli ;id. “L-ewwel fattur hu jekk ir-riklamazzjoni tal-art ma ssirx kif suppost, u allura ssir [sara li ma titran;ax lill-ekolo;ija marittima, u ttieni hu li hawn [afna postijiet baxxi, fejn l-ambjent tal-ba[ar ikun protett f’livelli mitlubin mill-Unjoni Ewropea, u dawn ]gur ma jistg[ux jinqerdu.” Hu semma wkoll li [afna postijiet fejn tista’ ssir ir-riklamazzjoni tal-art huma attrazzjonijiet turisti/i, b[all-g[adds. Hu sa[aq biex isir studju sew [alli l-[sara li tkun se ssir ma tkunx akbar mill-;id li jista’ jin[oloq.

Mat-t[assib dwar l-ambjent u dwar l-indafa u t-trasparenza fi pro;etti ta’ bini fuq art reklamata mill-ba[ar, wie[ed jista’ jsemmi wkoll it-t[assib finanzjarju ekonomiku, peress li diversi pajji]i fallew proprju g[aliex waqa’ f’daqqa l-valur tal-proprjetà tag[hom.

L-IPPRO?ESSAR TAL-APPLIKAZZJONIJIET MILL-MEPA

De/i]jonijiet dubju]i Seba’ g[aqdiet ambjentali sej[u b[ala de/i]jonijiet dubju]i u inkwetanti lproposti tal-Gvern dwar lippro/essar talapplikazzjonijiet quddiem il-MEPA. Id-dikjarazzjoni kon;uta [ar;et ilbiera[ fi stqarrija minn Flimkien g[al Ambjent A[jar, Friends of the Earth, Malta Organic Agriculture Movement, Noise Abatement Society of Malta, Nature Trust, Din lArt {elwa u r-Ramblers Association.

L-g[aqdiet ambjentali sa[qu li dawn idde/i]jonijiet me[udin flewwel jiem ta’ Gvern ;did ming[ajr konsultazzjoni pubblika, ipo;;u l-interessi tal-i]viluppaturi qabel issa[[a pubblika, l-ambjent u l-ekonomija.

L-istqarrija tirreferi g[allproposta li dawk lapplikazzjonijiet g[allippjanar li jkunu konformi mal-pjani lokali jkunu mg[a;;la ming[ajr il-[tie;a

tal-approvazzjoni talKummissjoni g[allAmbjent u l-Ippjanar jew ming[ajr l-intervent talCase Officer. L-g[aqdiet ambjentali staqsew min se jkun qed ji;;udika jekk lapplikazzjoni tkunx konformi mal-pjan lokali jekk mhux il-case officers, li huma m[arr;in biex jag[mlu dan? Huma sostnew li dan mhux biss jista’ jifta[ il-bibien bera[ g[all-abbu], i]da wkoll huwa ksur serju taddrittijiet tas-so/jetà /ivili u d-direttivi tal-Unjoni Ewropea u numru ta’ a;endi g[all-i]vilupp sostenibbli li Malta hi firmatorja tag[hom.

B’referenza g[al xog[lijiet fuq proprjetajiet fil-qalba talir[ula, l-g[aqdiet ambjentali sa[qu li dawn jistg[u jkunu pperikolati jekk ma jkunux a;;udikati minn persuni mhux-kwalifikati. Huma sa[qu li dawn il-mi]uri jistg[u jwasslu g[al iktar ]vilupp fl-ibliet u lkampanja Maltija.

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

L-AirMalta tbiddel ir-rotta finanzjarja Il-pro/ess tarristrutturazzjoni mniedi minn Gvern Nazzjonalista fl-Air Malta beda j[alli r-ri]ultati po]ittivi. Din is-sena, l-Air Malta mistennija tnaqqas drastikament it-telf finanzjarju tag[ha.

Peter Davies, il-Kap E]ekuttiv tal-Air Malta, [abbar li t-telf mill-operat tallinja tal-ajru g[as-sena finanzjarja li ntemmet f’Marzu 2013 se jkun ta’ madwar 15-il miljun ewro.

Dan ifisser 40 miljun ewro inqas mill-55 miljun ewro telf li kien ippro;ettat li se titlef lAir Malta skont il-ba;it emendat ta’ sentejn ilu.

Davies qal li dan huwa

konformi mal-miri stabbiliti fil-Pjan tar-Ristrutturar approvat mill-Unjoni Ewropea.

Il-Kap E]ekuttiv tal-Air Malta ta dawn il-kummenti lir-rivista Air Transport World, li tkun ippubblikata fuq l-internet. Davies kien ilkelliem mistieden filkonferenza annwali talEuropean Regional Airline Association li saret f’Edinburgh din il-;img[a.

Din il-konferenza, li g[aliha attendew madwar 200 delegat minn diversi linji tal-ajru Ewropej, din is-sena ffukat fuq il-kwistjonijiet ewlenin li qed jolqtu l-avjazzjoni flEwropa.

Matul l-ewwel sessjoni talkonferenza li kellha t-titlu ‘Niffa//jaw l-isfidi tal-lum biex niksbu futur iktar stabbli’, Davis indirizza l-kwistjoni dwar kif l-industrija talavjazzjoni re;jonali Ewropea qed tiffa//ja l-isfidi tal-lum, li jinkludu l-kri]i taz-Zona-Ewro, spejje] imprevedibbli tal-fuel, l-im;iba tal-konsumaturi u dde/i]jonijiet politi/i talavjazzjoni mill-Unjoni Ewropea.

It-telf mill-operat tal-linja tal-ajru g[as-sena finanzjarja li ntemmet f’Marzu 2013 se jkun ta’ madwar 15-il miljun ewro

3

4

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

A[barijiet Lokali

L-IMPJIEGI FIL-MINISTERU TAS-SA{{A

Jikbru l-kunflitti ta’ interess PHOTO CAPTION> Il-kandidat g[all-elezzjoni ta’ Kap tal-PN Raymond Bugeja f’laqg[a malkunsillieri u l-attivisti tal-PN f’San :iljan (Ritratt> Josef Galea)

Fil-politika g[as-servizz tal-pajji] “D[alt fil-politika g[aliex irrid inkun ta’ servizz u nag[ti xi [a;a lura lill-pajji]. Il[aqt il-milja fil-karriera tieg[i u issa wasalt fi stadju tal-[ajja fejn bniedem jibda j[ares kif se jag[ti kontribut lisso/jetà.” Dan stqarru Raymond Bugeja, kandidat g[all-elezzjoni ta’ Kap talPartit Nazzjonalista f’laqg[a g[all-kunsillieri u l-attivisti tal-PN, ilbiera[ filg[axija f’lukanda f’San :iljan.

F’din il-laqg[a, li [adet ilforma ta’ intervista biex ilkunsillieri jkunu jafu a[jar min hu Raymond Bugeja, hu qal li qed ifittex xi [a;a li jag[mel mill-qalb. Hu qal li mhu qed ifittex xejn mill-

politika [lief is-sodisfazzjon u l-privile;; li jservi lill-poplu u lill-pajji] permezz tal-PN. Mistoqsi g[aliex ilkunsillieri g[andhom jivvutawlu, Raymond Bugeja wie;eb li hu g[andu lkwalitajiet me[tie;a biex i;ib in-nies flimkien, u ]ied li bittmexxija tieg[u, ikun hemm alleanza wa[da – dik fi [dan il-partit.

Raymond Bugeja qal li lesperjenza tieg[u fil-qasam tal-finanzi u n-negozju f’sitt pajjizi differenti g[allmitu l[iliet biex jimmotiva lin-nies, jismag[hom, jag[tihom valur u rwol.

Dwar il-vi]joni politika tieg[u, Raymond Bugeja

jemmen li l-valuri konservattivi u liberali jistg[u jg[ixu flimkien ta[t saqaf wie[ed. L-istess fil-qasam ekonomiku, fejn Raymond Bugeja tenna t-twemmin tieg[u f’dik li tissejja[ social market economy. Hu qal li biex tag[mel il-;id fis-so/jetà trid ti;;enera l-flus g[aliex il;id jibqa’ biss xewqa.

Il-kandidat g[all-Kap talPN qal li g[alkemm g[ex ilparti l-kbira ta’ [ajtu barra mill-pajji], hu xorta baqa’ jsegwi l-politika mill-qrib.

Matul il-laqg[a, il-kunsillieri kellhom l-opportunità li jag[mlu l-mistoqsijiet tag[hom direttament lil Raymond Bugeja.

I]-]g[a]ag[ fil-qalba tal-bidla fil-PN Il-Moviment }g[a]ag[ tal-Partit Nazzjonalista (M}PN), ilbiera[ nieda ]ew; inizjattivi .

F’konferenza tal-a[barijiet, Kevin Plumpton, il-President tal-M}PN, [abbar seminar ta’ jumejn bit-tema Moving Forward Together, biex i]-]g[a]ag[ jag[tu l-fehma tag[hom dwar ir-ri]ultat elettorali u kif jistg[u jikkontribwixxu g[at-ti;did fil-partit.

L-ewwel seminar, li se jsir fis-27 ta’ April, se jitmexxa minn Anne Fenech. “Din se tkun opportunità biex i/-Chairman talKummissjoni li qed tanalizza t-telfa, tisma’ l-fehma ta]-]g[a]ag[,” qal Plumpton. Wara s-seminar, l-M}PN se jippre]enta r-rapport

lill-Kummissjoni.

It-tieni seminar se jsir fil-11 ta’ Mejju, wara l-[atra tal-Kap il-;did tal-PN. Din tkun l-ewwel opportunità biex il-Kap il-;did jiltaqa’ ma]-]g[a]ag[ u jara kif jistg[u jsa[[u sehemhom. Kevin Plumpton qal li lM}PN qed i[e;;e; ]g[a]ag[ g[all-karigi flistrutturi tal-Partit Nazzjonalista. Hu fakkar ukoll li ]-]ew; deputati ;odda Ryan Callus u Kristy Debono bdew l-ewwel passi filpolitika fl-M}PN, u servew ukoll flE]ekuttiv tal-M}PN. G[al aktar informazzjoni dwar dan isseminar mill-pa;na tal-M}PN fuq Facebook jew mis-sit www.mzpn.org.

Marlene Farrugia (xellug) is-sie[ba tal-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia u l-ku;ina tag[ha Rita Grima (lemin), li qed tkun fdata mill-Ministru bit-Taqsima tal-Customer Care

il-mument qed ti]vela li Rita Grima, il-Kap talUffi//ju tal-Customer Care fil-Ministeru tas-Sa[[a u li fl-istess waqt qieg[da tag[mel ultrasounds lillklijenti li jmorru l-outpatients tal-Gynae fl-Isptar Mater Dei, hija l-kugina ta’ Marlene Farrugia, issie[ba tal-Ministru Godfrey Farrugia.

Rita Grima hija residenti ]-}urrieq, lokalità li tag[mel parti mill-{ames Distrett fejn ikkontestat f ’ isem il - Partit Laburista Marlene Farrugia , is sie[ba tal - Ministru Godfrey Farrugia . B[ala kap tat - Taqsima tal Customer Care , Rita Grima hija fdata biex tilqa ’ u tikkoordina l ilmenti u biex jing[ataw l - appuntamenti lin - nies .

Din it - taqsima ta[dem qrib [afna l - uffi//ju tal Ministru , kif ukoll tas Segretarjat Privat tieg[u .

Il - [atra li l - Ministru

Godfrey Farrugia ta lil Rita Grima tqajjem dubji o[ra min[abba li qieg[da ting[ata lil persuna li hija l - ku;ina tas - sie[ba tal - Ministru , ftit jiem biss wara li l - istess sie[ba tal - Ministru Farrugia kellha tirri]enja min[abba r - rwol li kienet fdata bih mis - sie[eb tag[ha fil - Ministeru li hu jmexxi .

Rita Grima hi kunsilliera Laburista fi] }urrieq . Kemm Grima kif ukoll Farrugia [admu g[al xulxin fl - elezzjoni lokali u ;enerali rispettivament .

Marlene Farrugia kienet stqarret li se tg[in fl - andament u fix - xog[ol tal - Ministeru b ’ mod volontarju , tant li anki kienet dehret f ’ laqg[a flimkien mas - sie[eb tag[ha , il - Ministru Farrugia , meta dan kellu ta[ditiet ma ’ delegazzjoni g[olja tal General Workers’ Union .

Attwalità politika 7

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

THATCHER U MALTA (1)

Id-di]appunt ta’ Thatcher bil-politika ta’ Mintoff B’]ew; karattri pjuttost l-istess, li tg[addi tag[hom u li tag[hom jg[odd, il-laqg[a bejn l-eks Prim Ministru Ingli]a l-Barunessa Margaret Thatcher u l-eks Prim Ministru So/jalista Dom Mintoff li kienet saret fl-4 ta’ Ottubru tal-1984 f’10, Downing Street, kienet tabil[aqq ri/etta g[al laqg[a mqanqla, tant li fi tmiem ]jara ta’ jumejn f’Londra Mintoff ma ta ebda kumment lill-;urnalisti.

F’din il-laqg[a, l-eks Prim Ministru Ingli]a ma kinitx qag[det lura milli turi ddispja/ir u ddi]approvazzjoni tag[ha ma’ Mintoff g[all-mod kif kien qed imexxi fi ]mien meta lwaqfa ta’ Mintoff f’Londra kienet parti minn ]jarat li leks Prim Ministru Malti kien qed jag[mel bit-tama li jikseb l-g[ajnuna min[abba l-kri]i ekonomika li kienet g[addejja minnu Malta f’dak i]-]mien.

Margaret Thatcher kienet infurmata sew dwar issitwazzjoni interna u lpolitika barranija li kien qed i[addem il-Gvern ta’ Mintoff fis-snin 80. Dawn ilkwistjonijiet kienu qanqlu lil Thatcher biex i//anfar lil Mintoff fuq l-a[[ar ]viluppi li kienu qeg[din ise[[u.

Xahar qabel il-laqg[a bejn Mintoff u Thatcher, il-Gvern So/jalista kien wassal g[allg[eluq tal-iskejjel tal-Knisja meta ordna li l-edukazzjoni fl-iskejjel tal-Knisja kellha ting[ata bla [las. Lawtoritajiet ekkle]ja]ti/i kienu akku]aw lil Mintoff b’dittatorjat u li kien qieg[ed jipprova jikkontrolla l-assi tal-Knisja.

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista kienet qed takku]a lill-Gvern ta’

L-eks Prim Ministru Ingli]a Margaret Thatcher tilqa’ lill-eks Prim Ministru Malti Dom Mintoff f’10, Downing Street fl-4 ta’ Otturbu 1984. Il-laqg[a kienet serviet biex Thatcher turi di]approvazzjoni g[all-politika ta’ Mintoff.

L-inkwiet bejn l-Istat u l-Knisja, u l-politika barranija kienu mqanqla minn Thatcher fil-laqg[a ma’ Mintoff fl-1984 Mintoff li kien qed jo[noq illibertà u d-demokrazija meta wara 13-il sena Prim Ministru kien qieg[ed imexxi pajji] kontra r-rieda tal-ma;;oranza.

Din is-sitwazzjoni politika

f’Malta kienet wasslet biex ;emg[a ta’ Maltin ipprotestaw qrib 10, Downing Street fil-[in li Mintoff kien qed jiltaqa’ ma’ Margaret Thatcher. Iddimostranti kienu g[addew

ittra lill-Uffi//ju tal-Prim Ministru Ingli]a jilmentaw li Mintoff kien qed jabbu]a mid-drittijiet /ivili billi j/a[[ad lill-Maltin mid-dritt tal-g[a]la fejn jibag[tu lil uliedhom biex jitg[allmu.

Kelliem g[all-Uffi//ju ta’ Thatcher kien irrappurtat li qal li f’dik il-laqg[a ta’ sieg[a, il-Prim Ministru Ingli]a qajmet il-kwistjoni bejn il-Gvern ta’ Mintoff u lKnisja f’Malta f’diskussjoni mfissra “miftu[a”. Mintoff kien qieg[ed ifittex ukoll lg[ajnuna tal-Gvern Taljan tas-So/jalista Craxi b[ala medjatur fil-kwistjoni.

Sensiela ta’ de/i]jonijiet me[uda mill-Gvern ta’ Mintoff marbuta malpolitika barranija kienu wkoll qanqlu allarm kemm g[all-Gvern ta’ Thatcher kif ukoll g[al gvernijiet o[ra Ewropej. Fost dawn idde/i]jonijiet kien hemm ittrattat ta’ [biberija li Mintoff kien la[aq mal-Mexxej Libjan ta’ dak i]-]mien ilKurunell Muammar Gaddafi, il-ftehim sigriet mar-re;im tal-Korea ta’ Fuq li kien jinkludi g[ajnuna militari, inklu] armi biex jintu]aw mill-Pulizija Maltija u lpermess li kien ta l-Gvern ta’ Mintoff lill-Unjoni Sovjetika biex ta[]en ]ejt abbord bastiment f’Malta; f’po]izzjoni daqstant strate;ika fil-Mediterran u fi ]mien tal-gwerra l-bierda.

Aktar dettalji jkunu ]velati fil-[ar;a tal-{add li ;ej.

Thatcher g[arfet id-direzzjoni ;dida ta’ Malta Mal-bidla fil-Gvern f’Malta fl-1987, il-Prim Ministru Ingli]a Margaret Thatcher g[arfet ilpolitika ;dida tal-Partit Nazzjonalista; li jibda t-triq tar-relazzjonijiet eqreb mal-Komunità Ewropea u li kellha twassal g[al s[ubija u li jimbarka fuq programm qawwi ta’ ]vilupp ekonomiku.

F’laqg[a ta’ aktar minn sieg[a f’10, Downing Street f’Settembru tal-1988 li Eddie Fenech Adami, dak i]-]mien Prim Ministru kellu ma’ Margaret Thatcher, hi kienet tat l-appo;; assolut tag[ha g[allpolitika tal-gvern il-;did Malti, tant li kienet [abbret li l-Ingilterra kienet se toffri

g[ajnuna teknika lil Malta.

F’dik il-laqg[a ]-]ew; mexxejja kienu esprimew id-determinazzjoni tal-gvernijiet rispettivi li jikkonsultaw flimkien fuq materji li jolqtu li]-]ew; pajji]i u li ja[dmu flimkien g[all-pa/i u l-istabbiltà.

Il-President Emeritu Eddie Fenech Adami ddeskriva lil Thatcher “mara ta’ rieda qawwija u soda, li g[amlet [ilitha kollha biex il-Partit Konservattiv Ingli] po;;ietu b[ala parti mill-Gvern.”

Margaret Thatcher kienet iltaqg[et ukoll ma’ Eddie Fenech Adami anki meta hu kien Kap tal-Oppo]izzjoni.

Margaret Thatcher issellem lil Eddie Fenech Adami fi tmiem ta[didiet ta’ Settembru 1988

IN-NAZZJON

Il-{amis, 14 ta’ Marzu, 2013

8 Lil hinn minn xtutna

L-Italja> ftehim nazzjonali jew elezzjoni o[ra G[ada l-:img[a fl-Italja ssir l-ewwel seduta talParlament il-;did, meta jintg[a]lu Speakers talCamera u s-Senato, biex imbag[ad nhar it-Tlieta lPresident tar-Repubblika Giorgio Napolitano jibda jikkonsulta mal-mexxejja kollha tal-partiti li kisbu si;;ijiet fil-Parlament wara lelezzjonijiet ta’ tmiem ixxahar li g[adda.

Possibbiltà li ji;i ffurmat gvern

Dan biex jesplora x’possibbiltà hemm li ji;i ffurmat gvern. Din hi l-ewwel u laktar prijorità ur;enti li jistenna l-poplu, l-Italja u lEwropa, fis-sitwazzjoni finanzjarja-ekonomika mwieg[ra li jinsab fiha lpajji], wara gvern tekniku li minflok irran;a s-sitwazzjoni, [a]]inha, u g[akkes bil-kbir lill-poplu.

B[alma ]gur jafu dawk kollha li jsegwu l-politika Taljana jew barranija, dik lelezzjoni tat ri]ultat in/ert, g[ajr li minnu l-ikbar rebbie[a kienu l-Popolo della Libertà ta’ Silvio Berlusconi (g[ax il-polls u l-media kienu g[amluha fatta li “spi//a”) u l-moviment populista tal-komiku Beppe Grillo CinqueStelle, imma lebda ma;;oranza bi]]ejjed lill-ebda partit biex ji;i ffurmat gvern.

Fil-fatt, il-voti nqasmu bejn tliet minoranzi li kull wa[da minnhom, biex tiggverna te[tie; l-appo;;, ilfidu/ja fil-Parlament ta’ mill-inqas wa[da mi]-]ew; minoranzi l-o[ra – [a;a li, sakemm qed nikteb xejn ma tidher [a;a fa/li.

Ir-ri]ultati kollha qed jidhru fil-kaxxi fil-pa;na.

Fil-qosor infakkar li filCamera l-koalizzjoni talPartito Democratico (postKomunista) ta’ Pierluigi Bersani b’29.54 fil-mija talvoti g[andha ma;;oranza komda bi 345 deputat (ara nnota mar-ri]ultati kollha).

Kisbiet tal-voti Il-koalizzjoni Popolo della Libertà ta’ Berlusconi kisbet 29.18 fil-mija tal-voti (0.36 fil-mija biss inqas minn dik tax-Xellug), u g[andha 125 si;;u.

Il-Movimento 5 Stelle ta’ Grillo kiseb it-tielet l-ikbar numru ta’ voti b’persenta;; ta’ 25.55 fil-mija li ssarrfu f’109 si;;ijiet.

Ix-Scelta Civica tal-eks

Prim Ministru teknokratiku Mario Monti (li mbag[ad, kontra dak li kien wieg[ed, [are; g[all-elezzjoni) se jkun ir-raba’ grupp fil-parlament b’47 si;;u u 10.56 filmija tal-voti mix[uta.

B[alma g[edt, filwaqt li hemm, fil-Camera, Bersani g[andu ma;;oranza, fil-

Ir-ri]ultati tal-Camera. Filwaqt li l-Partito Democratico kiseb 118-il si;;u, min[abba li rri]ulta l-ikbar partit b[ala voti (avolja b’124,000 vot biss fuq dak ta’ Berlusconi fit-total ta’ 35 miljun elettur li vvutaw!), dawn ]diedu b’169 si;;u ie[or.

Dan skont il-li;i elettorali Taljana

ferg[a l-o[ra tal-Parlament Taljan, is-Senato, m’g[andux (kif jidher mittqassim tas-si;;ijiet filkaxxa tas-Senat) – jew a[jar jekk ma jikkonvin/ix lil Grillo jappo;;jah, ma jistax jiggverna. Dan g[ax skont il-Kostituzzjoni Taljana, biex jg[addi l-li;ijiet, dawn iridu ji;u approvati mi]]ew; kmamar.

G[alhekk, bir-ra;un kollu Bersani ddikjara li “a[na likbar partit imma ma rba[niex”.

Grillo ftit jiem wara l-elezzjoni, wara appell ta’ Bersani, b’irresponsabbiltà kbira wie;eb li hu ma kienx se jappo;;ja la lill-PD u lanqas lill-PdL ta’ Berlusconi f’xi gvern immexxi minnhom. “Jekk iridu,” qal, “ikunu huma li jappo;;jaw gvern immexxi mi/-5 Stelle!” Li tista’ tkun “soluzzjoni”!

Tista’ ssir elezzjoni o[ra It-tama u l-iskop /ar tieg[u hu li b’hekk ma jkunx jista’ ji;i ffurmat gvern, u jkollha

ssir elezzjoni o[ra fi ]mien qasir, fejn hu jittama li jkompli j]id il-voti. B’hekk, forsi, il-moviment tieg[u jsir l-ikbar forza politika u jipprova jiggverna gvern wa[du, g[alkemm biex jag[mel dan irid jikseb

ma;;oranza assoluta ta’ si;;ijiet fi]-]ew; kmamar.

Imma din il-[a;a ;rat biss darba fl-istorja tal-Italja – minn meta klassi politika s[i[a twarrbet wara l-iskandli tal-Mani Pulite – u kien Berlusconi fl-elezzjoni ta’ qabel din, fl-2008 li g[amilha – [alliha li wara ftit din ilma;;oranza assoluta tilifha bit-tradiment ta’ Fini, li issa l-poplu [allsu billi sparixxieh mill-Parlament, u x’aktarx mill-politika wkoll, flimkien mad-deputati li kienu telqu mieg[u mill-PdL! Grillo qal ukoll li hu, jew a[jar id-deputati tieg[u (g[ax hu lanqas biss ikkontesta flelezzjoni, u mhuwiex deputat) lest jibda jivvota li;ijiet li jaqblu mag[hom jew iressqu huma, b[alma qed jag[mel fil-gvern ta’ Sqallija.

Imma lanqas dan ma jista’ ji;ri, u se ng[id g[aliex.

Il-President Napolitano minn g[ada jibda jikkonsulta mal-kapijiet tal-gruppi parlamentari u d-delegazzjonijiet tal-partiti biex jesplora jekk fosthom hemmx min jista’ jkun Prim Ministru li jiggarantixxi l-fidu/ja talma;;oranza tad-deputati u ssenaturi, ji;ifieri fi]-]ew; ferg[at tal-Parlament.

Minn dak li ntqal millelezzjoni ’l hawn, kif ktibt, ma jidhirx, g[all-inqas

sakemm qed nikteb, li hemm il-possibbiltà ta’ koalizzjoni li g[andha programm ]gur, b’garanzija tal-fidu/ja kontinwa ta’ ma;;oranza talmembri tal-Parlament kollu, g[al gvern stabbli g[al [ames snin.

Dan hu li te[tie; l-Italja biex to[ro; mill-kri]i serja li tinsab fiha, u mhux gvern li jmexxi bil-;urnata, bla programm fiss, u li jrid jinnegozja kull pass li jag[mel, kif irid Grillo. Din l-instabbilità hi l-inqas [a;a li g[andha b]onn l-Italja.

Konxju minn dan, immedjatament wara li sar mag[ruf ir-ri]ultat tal-elezzjoni, Berlusconi ddikjara li kien lest jiddiskuti ma’ Bersani dwar programm maqbul, g[all-gvern ta’ g[aqda nazzjonali (b[alma kien sar flAwstrja, u l-:ermanja bilGrosse Koalition ta’ Merkel bejn l-2005-2009) li però jrid idum le;i]latura s[i[a ta’ [ames snin.

Dan biex gvern simili, li di;à ssejja[ “di larghe intese”, jew Governissimo, jil[aq iwettaq programm vast dettaljat ta’ riformi kostituzzjonali, le;i]lattivi, elettorali u ;uridi/i tant me[tie;a, u, fuq kollox, mi]uri ta’ fejqan talekonomija u l-finanzi talpajji], ming[ajr però ma jitgerrex l-investiment, billi jitnaqqsu t-taxxi, anki biex il-familji jie[du r-ru[, u finalment tikber l-ekonomija.

Bersani qed isib oppo]izzjoni g[al dan millaktar elementi Xellugin estremi fil-koalizzjoni tieg[u, minn ta’ quddiem is-Sinistra e Libertà (Sel) ta’ Vendola, u anki l-eks Demokristjana u anti-Berlusconjana Rosi Bindi.

Me[tie;a riformi kostituzzjonali u ;uridi/i ur;enti Imma filwaqt li hu jista’ jaffordja li jitlef l-appo;; tas-Sel (li b’kollox g[andu biss 42 membru filParlament) u ta’ o[rajn b[al Bindi, dawn jista’ jpatti g[alihom il-partit ta’ Monti jekk ja//etta li jappo;;ja dan il-Governissimo.

Dawk kontra din l-unika soluzzjoni dejjiema jib]g[u li b’hekk Grillo jispi//a jirrappre]enta l-unika oppo]izzjoni, u f’elezzjoni o[ra /-5 Stelle jista’ j]id ilvoti u jsir l-ikbar partit.

Fl-opinjoni tieg[i dan jista’ ji;ri biss jekk din ilkoalizzjoni nazzjonali ma twettaqx il-programm miftiehem tul [ames snin kif spjegajt aktar qabel.

minn Joe Calleja jocal@me.com

B[alma sar fil-Gre/ja Hawn ta’ min ifakkar li filGre/ja hekk kellu jsir, u likbar ]ew; partiti tradizzjonali fuq il-Lemin u x-Xellug ing[aqdu f’koalizzjoni naz-

zjonali li tinkludi partit i]g[ar, u li waqqfu l-avvanzata u nnewtralizzaw il-partiti estremisti populisti fuq ix-Xellug u l-Lemin.

L-unika alternattiva g[allGovernissimo li jifdal hi li Napolitano (li min[abba li jinsab fi tmiem il-mandat tieg[u ma jistax ixolji Parlament) ja[tar teknokratiku b[alma kien Monti, li jipprova jifforma gvern ie[or temporanju blistess appo;; wiesa’ li kellu Monti, ji;ifieri minn Bersani u Berlusconi, salistess Monti, li però, idum ]mien limitat biex wara ter;a’ ssir elezzjoni fi ]mien bejn sitt xhur u sena.

Din is-soluzzjoni i]da, tista’ ma tkun soluzzjoni xejn, u g[ax din veru “tista’ twassal” biss biex igawdi biss Grillo f’elezzjoni o[ra.

Qed ng[id “tista’ twassal”.

Ner;a’ n;ib l-e]empju talGre/ja. Is-sena l-o[ra, flewwel elezzjoni l-poplu kien ivvota b’rabja kontra lmi]uri ta’ awsterità u linkapa/ità tas-So/jalisti li jindirizzaw il-kri]i (li wara kollox kienu responsabbli g[aliha huma) b’‘ru[ so/jali’.

Wara li dik l-elezzjoni ma tatx ri]ultat li bih seta’ ji;i ffurmat gvern sod, fit-tieni elezzjoni, li saret xi xahar wara, il-poplu vvota aktar min[abba l-bi]a’ li jekk jiksbu l-ma;;oranza ]-]ew; partiti estremisti tax-Xellug u lLemin dawn i[arrxu r-relazzjoni mal-kredituri barranin, bil-mexxej ?entru-Lemini tad-Demokrazija ;dida Samaras (issa Prim Ministru) kien wissa li l-g[a]la kienet favur jew kontra l-Ewro, u lGriegi riedu jibqg[u fiz-zona ewro.

Il-poplu g[alhekk g[a]el lill-partiti favur l-ewro u lUnjoni Ewropea, li b’hekk irnexxielhom jiffurmaw gvern.

IN-NAZZJON

Il-{amis, 14 ta’ Marzu, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Servizz pubbliku newtrali Il-;urnata minn filg[odu turik. Hekk imdorrijin ng[idu meta l-;urnata tibda [a]in, u tkompli turik li se tkompli [a]in. Nawguraw li din il-fra]i li ng[idu a[na ta’ sikwit b[ala Maltin, ma tirriflettix fuq il-Gvern Laburista ;did tal-;urnata. L-ewwel a[bar li ta l-Gvern ;did Laburista, t[alli l-ewwel tog[ma [a]ina.

Jekk fis-sistema politika tag[na g[andna wirt tajjeb li [allewlna l-Ingli]i, ]gur hemm il-prin/ipju li s-servizz pubbliku – dak li komunement insej[ulu /-/ivil – g[andu jkun newtrali u ma jkunx politi/izzat jew parti;jan.

In-newtralità politika tas-servizz pubbliku hi kru/jali biex il-gvern tal-;urnata jkollu pariri tajbin u o;;ettivi, iwettaq il-politika tieg[u b’mod imparzjali li ma t[ares lejn wi// [add, u, meta jkun hemm bidla fil-gvern, din isse[[ bla skossi.

L-ebda sehem politiku

Hu g[alhekk li dawk li g[andhom karigi g[oljin fis-servizz pubbliku ma jit[allewx jie[du sehem f’partiti politi/i jew f’attivitajiet politi/i. Hu g[al kollox ina//ettabbli wkoll li jag[tu pariri bba]ati fuq opinjoni politika flok fuq kriterji o;;ettivi.

Dan il-prin/ipju importanti g[adu kemm inkiser mill-Gvern Laburista l-;did fl-ewwel de/i]joni li [abbar hekk kif [a l-;urament il-Prim Ministru Joseph Muscat. Fl-ewwel stqarrija li [are; il-Gvern il-;did Laburista, [abbar li [atar lil Mario Cutajar b[ala Kap ta/-?ivil.

Bi dritt...

Mario Cutajar g[andu kull dritt ikun attivist Laburista kif ilu g[al snin twal. G[andu kull dritt ja[dem kif [adem f’uffi//ji politi/i Laburisti.

G[andu kull dritt jikteb kif kiteb ammonti kbar ta’ artikli favur il-Partit Laburista u kontra l-Partit Nazzjonalista. G[andu kull dritt itella’, kif tella’, wirjiet dwar il-Partit Laburista u jikteb kotba kif kiteb dwar politikanti Laburisti ewlenin. … imma mhux fit-tmexxija ta/-/ivil Dak hu d-dritt tieg[u li e]er/itah bl-akbar libertà f’dawn l-a[[ar 26 sena. Imma li Mario Cutajar issa jkun l-ewwel ma[tur tal-Prim Ministru l-;did fl-og[la kariga fi/-/ivil, jikser prin/ipju fundamentali li dan il-pajji] [addem fl-a[jar ]minijiet tal-amministrazzjoni pubblika u kiser fl-ag[ar ]minijiet tag[ha.

De/i]joni o[ra kontroversjali li ttie[det fl-ewwel sig[at

De/i]joni o[ra kontroversjali mill-Prim Ministru l-;did li [olqot ukoll mistoqsijiet, kienet marbuta mat-talba li g[amel lisSegretarji Permanenti fil-Ministeri biex sa [in definit, joffru r-ri]enja tag[hom mill-kariga li g[andhom. De/i]joni li kkomunikaha flistrutturi ta/-/ivil l-istess Mario Cutajar, li jokkupa l-og[la kariga fi/-/ivil.

De/i]joni o[ra kontroversjali li tmur kontra l-g[ajta li tela’ biha l-Partit Laburista fil-Gvern ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’.

Dawn ukoll huma uffi/jali g[olja fi/-/ivil li g[andhom esperjenza twila tas-settur pubbliku u li jistg[u jag[tu kontribut siewi flamministrazzjoni ta/-/ivil u mhux mil-lenti politika. Dawn mhumiex [atriet politi/i b[alma huma l-membri ma[tura fil-bordijiet tal-korporazzjonijiet u tal-a;enziji talGvern.

Din kienet de/i]joni li ttie[det meta l-Prim Ministru kien g[adu lanqas [atar il-Ministeri li se jifformaw il-Kabinett il-;did.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat beda b’kapital politiku qawwi. Wiret ekonomija miexja tajjeb u to[loq ix-xog[ol. Igawdi ma;;oranza kbira. G[addej minn tran]izzjoni ta’ poter mill-aktar normali f’pajji] modern Ewropew b’a;ir mill-aktar dinjitu] u korrett tal-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi u talPartit Nazzjonalista.

Kapital mo[li

Imma jidher li dan il-kapital politiku, il-Prim Ministru l-;did di;à ta sinjal li flok jinvestih fi strutturi tal-amministrazzjoni li jkunu ;usti ma’ kul[add u li ma j[arsux lejn kuluri politi/i jew o[rajn, beda ja[lih f’[atriet parti;jani li bdew di;à jippoliti/izzaw is-servizz pubbliku.

In[arsu ’l quddiem L-elezzjoni ;enerali ;iet u g[addiet u l-poplu ta verdett mill-aktar /ar. B’ma;;oranza ta’ 55 fil-mija, il-poplu g[a]el li Malta jkollha gvern Laburista mmexxi minn Joseph Muscat. Il-poplu g[a]el li l-Partit Nazzjonalista g[andu jservi mill-bankijiet tal-Oppo]izzjoni.

Wie[ed jista’ ma jaqbilx mal-verdett tal-poplu, wie[ed jista’ j[oss li l-poplu kien wisq a[rax fil-verdett tieg[u mal-Partit Nazzjonalista i]da l-akbar ]ball li b[ala partit nistg[u nag[mlu hu li nassumu li l-poplu kien ]baljat u a[na konna l-vittmi ta/-/irkostanzi.

Vox popoli vox dei Il-poplu tkellem bl-aktar mod /ar u jekk irridu li lpoplu jer;a’ j[ossu komdu bil-Partit Nazzjonalista je[tie;

li nisimg[u x’qal u aktar minn hekk, na;ixxu fuq dak li qal.

Je[tie; li nkunu disposti li nag[mlu dawk il-bidliet li lpoplu qieg[ed jistenna millPartit Nazzjonalista.

Naturalment dan ma jfissirx li nitilfu l-valuri stori/i u fundamentali tal-Partit Nazzjonalista. Ifisser li dawk il-valuri stori/i u fundamentali jit[addmu b’mod li l-poplu jer;a’ j[ossu komdu bil-Partit Nazzjonalista.

Partit qrib il-poplu

Je[tie; li b[ala partit inkunu partit qrib il-poplu.

B’mod ;ustifikat jew le, ilpoplu jidher li [ass li b[ala partit b[al donnu ntqajna mirrealtà tieg[u. Il-bidla li trid issir trid ta//erta li dan iddistakk jisparixxi u li l-poplu jer;a’ jibda jara lill-Partit Nazzjonalista b[ala l-partit

Il-poplu tkellem bl-aktar mod /ar u jekk irridu li l-poplu jer;a’ j[ossu komdu bil-Partit Nazzjonalista, je[tie; li nisimg[u x’qal u aktar minn hekk, na;ixxu fuq dak li qal. Je[tie; li nkunu disposti li nag[mlu dawk il-bidliet li l-poplu qieg[ed jistenna mill-Partit Nazzjonalista

mag[mul mill-poplu g[asservizz tal-poplu u tannazzjon.

Mentalità ta’ assedju

Ikun ]ball jekk b[ala partit nid[lu f’mentalità ta’ assedju.

Mentalità fejn lill-Malta Labour Party narawh b[ala lg[adu li rridu nirb[ulu akkost ta’ kollox. Il-politika mhix sempli/ement il-pika bejn irrebbie[ u t-tellief i]da hi laqwa g[odda biex wie[ed ikun ta’ servizz g[all-poplu.

Kull bidla li je[tie; li ssir fi [dan il-Partit Nazzjonalista trid issir bil-[sieb li b[ala partit irridu nkunu g[asservizz tal-poplu.

Poplu li mmatura

Hu evidenti li tul i]-]mien il-poplu Malti mmatura [afna politikament. Jekk ma [are; xejn /ar minn din l-elezzjoni, [are; /ar il-fatt li n-nies m’g[adhomx jaraw lill-Partit Nazzjonalista u lill-Partit Laburista b[ala kampijiet g[edewwa fejn jekk int tradizzjonalment ma’ wie[ed bl-ebda mod ma tista’ tersaq lejn l-ie[or.

G[all-poplu, il-PN u l-PL saru biss ]ew; g[a]liet li

f’jum il-votazzjoni je[tie;lu jag[]el liema minnhom hi flopinjoni tieg[u l-a[jar g[a]la.

Din il-bidla fil-mentalità talpoplu Malti je[tie; li tin]amm fuq quddiem nett tal-[sieb ta’ dawk kollha li se jkunu qeg[din jie[du sehem filpro/ess ta’ bidla fi [dan ilPartit Nazzjonalista.

Il-Kap

Wie[ed ma jistax jitkellem dwar il-futur ming[ajr ma juri gratitudni lejn il-passat. Tul disa’ snin li serva b[ala Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi kien ix-xempju ta’ bniedem li jiddedika lener;ija kollha tieg[u g[asservizz tal-poplu.

Kburi li kont parti millPartit Nazzjonalista ta[t ittmexxija ta’ Lawrence Gonzi u kburi li g[al darba darbtejn urejt il-fidu/ja tieg[i fih permezz tal-vot f’elezzjoni ;enerali. }gur li Lawrence Gonzi [aqqu Grazzi mill-aktar kategorika ta’ dak kollu li g[amel u kiseb g[al pajji]na.

Hawn ukoll issa rridu n[arsu lejn il-futur. Forsi g[alissa g[adu kmieni biex nibdew bl-ismijiet. }gur i]da

minn Angelo Micallef angelo.micallef@gmail.com

li meta ni;u g[all-mument talg[a]la rridu n]ommu dak li qalilna l-poplu f’mo[[na. }gur irridu nag[mlu g[a]la li tirrispetta l-valuri stori/i u fundamentali tal-Partit Nazzjonalista u r-rieda /ara tal-poplu g[all-bidla.

Prosit perit!

Nag[laq billi nawgura lil Toni Bezzina li tul din ille;i]latura se jkun il-vu/i tag[na l-kostitwenti tal-[ames distrett fil-Parlament. Prosit perit u l-[idma t-tajba!

Angelo Micallef hu kunsillier elett f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk

10 Opinjoni

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Fidu/ja Meta jin[oloq dubju serju fis-sistema bankarja, kemm ilkonsumaturi kif ukoll linvestituri ;eneralment jibdew jitilfu l-fidu/ja fis-sistema, bir-ri]ultat li dan jista’ jwassal g[al riperkussjonijiet negattivi.

Hekk ;ara fil-ka] ta’ kif sar il-ftehim ta’ bail-out bejn lUE u ?ipru. G[alkemm ilftehim finali wassal biex ikunu assigurati d-depo]iti ta’ dawk il-persuni li g[andhom sa ’l fuq €100,000 fil-bank tag[hom, il-messa;;i politi/i pre/edenti wasslu g[al diversi mistoqsijiet.

Ori;inalment, il-President ?iprijott issu;;erixxa li jkun hemm taxxa fuq id-depo]iti kollha fil-banek ?iprijotti.

Inizjalment, il-Bank ?entrali Ewropew a//etta l-argument ?iprijott, imma dan kellu jkun mibdul g[al taxxa fuq depo]iti li jaqb]u €100,000 biss.

Li kieku kien se jkun hemm din it-tip ta’ taxxa fuq iddepo]iti kollha, il-;erarkija tradizzjonali ta’ min g[andu jie[u t-telf finanzjarju kienet se tinbidel darba g[al dejjem fl-UE. Dan kien se jfisser li d-

depo]itanti kienu se jkunu lewwel nies li se jiffinanzjaw it-telf fil-banek ?iprijotti minflok il-kredituri ma;;uri u x-shareholders. Dan kien se jo[loq pre/edent perikolu] g[aliex dan kien se jfisser li anke sistemi b’sa[[ithom li jkunu bba]ati fuq id-depo]iti setg[u kienu wkoll su;;etti g[al telf fil-valur.

Barra minn hekk, dan ilftehim ta’ bail-out ne[[a ttabu li l-banek ma setg[ux ifallu min[abba l-po]izzjoni strate;ika fil-pajji]. B’dan ilftehim mal-UE, it-tieni lakbar bank ?iprijott – Laiki, kellu jing[alaq biex il-Bank ?entrali Ewropew seta’

minn Stefan Gauci Scicluna stefan.gauci.scicluna@vista-group.eu

tikrolla kompletament.

Din id-de/izjoni ta’ kontrolli [olqot argument ie[or li jmur kontra l-iskop ewlieni tal-Ewro li kien ma[sub biex ma jkunx hemm kontrolli ta’ flus fis-suq intern. Argument ekonomiku jg[idlek li b’din id-de/i]joni, il-Bank ?entrali Ewropew g[all-ewwel darba a//etta li tin[oloq munita o[ra, anke jekk temporanjament biex ma tikkrollax is-sistema finanzjarja.

Fl-isforz kollu li ilu jsir bejn il-mexxejja Ewropej biex tin[oloq l-unjoni bankarja, din id-de/i]joni fuq ?ipru qieghda tkun meqjusa wa[da

mill-aktar de/i]jonijiet []iena li [adet l-UE fil-[idma tag[ha biex tnaqqas l-in/ertezza fisswieq internazzonali.

L-UE trid ti]gura li ma jsirux ]balji b[al dawn g[aliex in-nies ikomplu jitilfu

l-fidu/ja fis-sistema kollha. Ilmexxejja Ewropej g[andhom ji]guraw biex is-supervi]joni komuni, is-sistema ta’ ri]oluzzjoni kif ukoll lassigurazzjoni fuq id-depo]iti fuq ba]i Ewropea jkunu ]viluppati malajr kemm jista’ jkun.

Fuq normi internazzjonali, l-UE g[andha tibqa’ tenfasizza li l-banek fi [danha jibqg[u ja[dmu aktar biex liffinanzjar tag[hom isir aktar ibba]at fuq id-depo]iti.

Dan g[andha tibqa’ tassigurah permezz ta’ aktar /ertezza fid-de/izjonijiet li jittie[du bejn il-Fond Monetarju Internazzjonali, ilKummissjoni Ewropea u lBank ?entrali Ewropew. ?ipru kellu sistema mibnija fuq id-depo]iti. Il-banek Maltin g[andhom rata g[olja ta’ depo]iti wkoll. L-UE g[andha tassigura li lprin/ipji miftehma jin]ammu biex ma tin[oloqx in/ertezza li jista’ jkollha effetti []iena [afna fuq pajji]i b[al Spanja u l-Italja li a[na ;irien tag[hom.

Il-fidu/ja diffi/li biex tinbena, imma fa/li biex titlifha.

tmexxija mimlija ingann ta’ Joseph Muscat. “b[al-lum xahar kienet lelezzjoni…”

Hekk qalli [abib. Skantat kif tar malajr l-ewwel xahar, u d[alna f’diskussjoni twila fuq kollox. Kien g[adu kif spi//a d-diskors tieg[u l-Kap talOppo]izzjoni Lawrence Gonzi. Ix-xenarji kollha ta’ dak li g[adda minnu dan ilmexxej tag[na bdew ;ejjin quddiem g[ajnejja. Kemm kellu tfixkil minn dak li hu llum Prim Ministru u minn dawk ribelli konfoffa mieg[u! }balji saru wkoll. Minkejja dan it-tfixkil Gonzi mexxa b’g[aqal kbir u tag[na pajji] li tassew ninsabu kburin bih: “l-g[ira ta’ [afna pajji]i kbar”.

Il-poplu dde/ieda li g[andu jkun hemm bidla. L-ironija tal-istorja hi li proprju f’g[eluq ix-xahar rajna listess Gonzi jitkellem filParlament fuq il-kisbiet kbar li wettaq hu stess bil-gvern tieg[u fid-dibattitu tal-Ba;it.

Illum qed ingawdu l-mi]uri tal-Ba;it li kienu kollha de/i]jonijiet tieg[u. X’ironija kbira din!

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista vvutat favur dan il-Ba;it darbtejn.Vot

storiku. Il-PL ivvota kontra tieg[u stess meta l-ewwel kien kontra, u issa favur g[allistess Ba;it. Muscat ;ie malPN fuq dan, mhux bil-kontra.

Rajna lill-Prim Ministru Muscat, b’ton sarkastiku, jifta[ar (b[al li kieku g[amilhom hu) bis-setturi kollha li tellg[u lil Malta f’postijiet g[oljin f’g[ajnejn lEwropa kollha. Muscat biddel id-diska kompletament. Dak li kien g[alih [a]in qabel, issa sar tajjeb; dak li hu injora g[al kollox qabel, issa sar rilevanti u tajjeb. Metamorfosi s[i[a!

Filwaqt li nag[raf mi]uri u ate;;jamenti po]itivi millPM, f’xahar bdejna naraw ukoll kif Muscat mhux iwettaq dak li wieg[ed f’/erti setturi li mistennija jibdew jin[assu min-nies: “…promised change is for the worse…” qallu l-Editorjal tatTimes.

“Argument fuq il-bankijiet tal-gvern” Qrajtha fi IN-NAZZJON. Id-deputati Sammut u Grech tlewmu g[ax qalu li wie[ed [a s-si;;u (tal-Parlament) lillie[or…u Sammut telaq ’il barra mis-seduta! Kmieni j[obbu s-si;;utant! Mela x’;ej meta tersaq elezzjoni o[ra?

L-UE g[andha tibqa’ tenfasizza li l-banek fi [danha jibqg[u ja[dmu aktar biex l-iffinanzjar tag[hom isir aktar ibba]at fuq id-depo]iti. jkompli jag[ti l-likwidità lil banek f’?ipru.

Din l-in/ertezza wasslet biex il-Gvern ?iprijott jag[mel kontrolli kapitali, ji;ifieri li jag[mel kontrolli ta’ kemm in-nies jistg[u

jibag[tu flus barra l-pajji], jew kemm jistg[u jmexxu flushom minn bank g[allie[or. L-g[an prin/ipali hu ma jkunx hemm bank runs, fissens li n-nies kollha jmorru biex ji;bdu flushom lura g[aliex b’hekk is-sistema

IL-PUNT HU… Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “Bdejna kapitlu ;did flistorja ta’ dan il-poplu. I]]mien tal-piki, talparti;jani]mu, talarroganza fit-tmexxija, irid isir parti mill-passat.”

Dawn kienu w[ud millkummenti li qanqlu t[assib mid-Diskors mit-Tron fil-ftu[ tal-Le;i]latura ;dida. Ilprogramm tal-gvern hu [a;a, il-battuti tal-kampanja elettorali huma [a;’o[ra.

Il-PN mill-ewwel g[amel reazzjoni g[al dawn ilkummenti“zejda”. In-nies g[orku g[ajnejhom filkonfront tal-President Abela.

Infatti [afna baqg[u mistag[gbin li f’daqqa wa[da l-President Abela, abbanduna t-ton moderat tipiku tieg[u, u ni]el fil-livell ta’ diskors parti;jan. Daqqa ta’ [arta liddinjità u l-imparzjalità. IlPresident ta’ Malta mistenni minnu li jkun fuq kull politika parti;jana g[ax l-g[ola kariga tal-Istat g[andha sservi b’awtorità morali g[olja u dinjitu]a.

“Lejn il-[atra ta’ kap ;did tal-PN” Hekk kienet il-pa;na ta’ IlMument dwar il-pro/ess li g[addej b[alissa biex ji;i ma[tur is-su//essur ta’

Lawrence Gonzi. Sabiex ilPN jibqa’ partit rilevanti g[asso/jetà Maltija ta’ llum u dik ta’ g[ada, hu mistenni minnu li ji;;edded. Hekk ;ara flistorja /entenarja tieg[u, u hekk g[andu jsir illum. U proprju issa hu indikat i]]mien li jer;a’ j[ares wa[da sewwa fih innifsu biex jie[u arja ;dida b’mod jer;a’ jsir partit a//ettat minn kull klassi so/jali Maltija.

Biex iwettaq dan il-pjan, je[tie; kura;; u determinazzjoni biex jara li ma jigix kunsidrat b[ala partit li ]mienu g[adda.Dan mhux partit antikwat, fis-sens li jibqa’ imka[[al ma’ ideat li issa g[adda ]mienhom. Malta ta’ llum hi kompletament mibdula u l-PN hu dinamiku bi]]ejjed biex jadatta ru[u g[al realtajiet ta’ llum.

Irridu partit li jibqa’ popolari, li tfisser partit li jfassal il-politika tieg[u g[allpoplu kollu fil-libertà. Il-PN g[andu dejjem ikun strument ta’ parte/ipazzjoni ming[ajr diskriminazzjoni, ji;ifieri inklu]i fil-parte/ipazzjoni dawk li ma jidentifikawx ru[hom fih. Nirkupraw dan ilpatrimonju politiku fejn intilef. Hi fehma ta’ [afna li din it-telfa elettorali ;iet g[ax

minn Richard Muscat ....................................... richardmuscat44@gmail.com

il-PN kien tilef din il-kapa/ità li ja;;orna ru[u skont ilbidliet li se[[ew fi [dan isso/jetà Maltija bis-sa[[a talgvernijiet immexxijin millistess PN. L-appo;; lil wie[ed millkandidati, hu min hu, g[andu jkun ispirat biss bl-interess filPN, u dak tal-pajjiz. Min jigi elett kap tal-PN mistenni li jkollu triq iebsa quddiemu. U dan kemm biex imexxi u jispira t-tigdid fi [danu minn kull aspett, kif ukoll biex jikkumbatti b’lejaltà, i]da b’determinazzjoni u g[erf, ilgvern laburista ta[t it-

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Opinjoni

11

Messa;; sabi[ i]da /aqlembuta Kull ftu[ ta’ Parlament ;did iwassal g[al stennija ;dida, g[al aspirazzjonijiet ;odda.

Meta dan il-ftu[ ikun akkumpanjat b’amministrazzjoni ;dida, din l-istennija tikber u allura jikber l-interess lejn id-diskors tal-President li jag[mel filftu[ ta’ kull le;i]latura.

Minn punt ta’ anali]i politika, din l-istennija tkompli ti]died g[aliex il-bidu ta’ din l-amministrazzjoni kien ikkaratterizzat minn messa;;i kuntrarji, li dwarhom tkellem tant tajjeb il-Kap tal-Oppo]izzjoni filftu[ ta’ dan il-Parlament.

Fuq livell politiku u ekonomiku, l-ikbar sfida ta’ dan il-gvern il-;did se jkun ittra]]in tad-defi/it u l-kapa/ità tieg[u li jg[addi g[al surplus [alli jibda jit[allas id-dejn nazzjonali. Jekk dan ma jse[[x, il-pajji] ikun qed jissogra bil-kbir. I]da dan ilmessa;; naqas milli jindirizza din il-materja.

Fid-diskors tal-President intqal li dan se jkun gvern li se jnaqqas il-[ela billi jo[loq aktar xog[ol b’inqas flus. Biss di;à g[amel il-kuntrarju. Fuq na[a, ne[[a l-prin/ipju ta’ mega ministri. Minflok [atar l-ikbar kabinett tal-istorja

politika moderna. Dan kollu wassal biex ]ied in-nefqa talgvern b’mod astronomiku.

Wie[ed ma jistax ma jinnutax li /ertu gradi ta’ impjegati fil-ministeri ;ew mog[tija gradi jew skali aktar og[la meta mqabbla malistess nies li kienu jag[mlu dak l-istess xog[ol flamministrazzjoni pre/endenti.

Hawnhekk g[andna l-ewwel punt ta’ l-ironija. Waqt li xxog[ol ta’ dawn l-impjegati naqas meta mqabbel ma’ dak ta’ qabilhom flamministrazzjoni pre/edenti, g[aliex issa qeg[din ja[dmu f’ministeri i]g[ar, se jkunu qed jit[allsu [afna aktar.

L-istess jg[odd g[allbordijiet. Saru /ertu g[a]liet u tqeg[du nies fuq bordijiet ta’ min ifa[[arhom. I]da, imbag[ad, saru /ertu g[a]liet, li wie[ed jibda ja[seb [a]in, inklu] ta’ persuni li l-istess Partit Laburista, meta kien floppo]izzjoni kien jg[ajjarhom b[ala nies korrotti. Dan ma jawgura xejn tajjeb g[al din lamministrazzjoni.

Il-gvern [abbar li se jag[mel ir-riforma tal-MEPA. Kul[add jaqbel li hemm b]onnha. Imbag[ad, /ertu protagonisti li se jkunu qed ja[dmu fuq din ir-riforma

minn Simon Merciaca merciecasimon@gmail.com

kienu l-istess persuni li [admu fuq din ir-riforma jew riformi passati tal-istess MEPA u li llum kul[add jaqbel li ma kinux su//ess.

Dan il-gvern ukoll qal li jixtieq li jo[loq il-;id u jrid ikun fi s[ab mal-imsie[ba so/jali. Biss l-ewwel messa;; li bag[at kien dak li ma jridx jisma’ l-le[en tag[hom flg[a]la li g[amel ta/Chairman il-;did tal-MCESD. Il-President tkellem ukoll fuq riforma [olistika filqasam tal-;ustizzja. Dan hu gvern li bil-kliem irid ida[[al il-fidu/ja fi/-/ittadini tag[na fil-;udikatura ta’ pajji]na.

Biss imbag[ad, meta kien hemm ka] ta’ impeachment ta’ m[allef min[abba l-im;iba tieg[u, l-istess Partit Laburista baqa’ passiv.

Il-messa;; tal-President fih aktar minn dawn il-mixed feelings. Fuq na[a hu wie[ed plakat u mibni fuq ton ta’ kalma. Ji;ifieri dan se jkun gvern bi stil ta’ business as usual. Se ja[dem b’mod linejari fuq ix-xog[ol talamministrazzjoni pre/edenti, u hawn insemmu mi]uri mibnija qabel b[alma huma lflexitime, tele-working, compressed week, e//. Listess jista’ jing[ad fuq ledukazzjoni. Hawn ukoll ikompli jibni fuq dak li g[amel il-gvern ta’ qabel u f’ka]i minnhom [a anki spunti mill-programm tal-PN, fosthom l-iskola ta’ arti performattiva. Dan hu po]ittiv.

Fuq in-na[a l-o[ra, jipprova jil[aq l-aspirazzjoni ta’ tibdiliet, fl-istil ta’ [ajja talMaltin li huma marbuta ma’ issue ta’ gender. Hawn wie[ed irid jara u jassigura li dak li jsir f’dan il-qasam hu rivedibbli. Kull riforma so/jali li mhix rivedibbli hi perikolu]a g[all-istess so/jetà.

L-ikbar sfida li se jkollha

din l-amminsistrazzjoni hi li tkompli tassigura livell g[oli ta’ g[ajxien lill-poplu Malti.

Dan il-gvern ;did jidher li injora li j[ares lejha jew a[jar ra biss mill-punt li hemm b]onn ji]diedu n-nisa fiddinja tax-xog[ol.

Biss din tista` tag[ti ri]ultati istantanji. L-isfida tad-deklin tal-fertilità titlob azzjoni fittul. Hi wa[da li trid vi]joni, biss dan il-gvern naqas milli jindirizza din l-ikbar sfida.

Wie[ed jinnota li kienet ;iet indirizzata fil-programm talPartit Nazzjonalista fl-g[oti ta’ grant g[al kull tarbija li titwieled.

Issa l-Partit Laburista m’g[adux partit ta’ loppo]izzjoni. Sar il-Partit talgvern. Jing[ad kemm jing[ad li b[ala partit mhux se jkun fi/-/entru tas-sistema politika Maltija, il-poplu Malti se jdur lejh u jistenna ming[andu rri]ultati li wieg[ed. Jing[ad kemm jing[ad retorika politika li l-poplu g[a]el li jkun protagonista, irresponsabbiltà tat-tmexxija tal-pajji], ma tistax tkun differenti minn dik ta’ gvernijiet ta’ qabel. Jekk se ji;ri dan, se tkun is-so/jetà /ivili stess li se tmur minn ta[t.

{arsa lura… u o[ra ’l quddiem Issa li l-elezzjoni ;enerali ;iet u g[addiet kul[add qed jg[id tieg[u dwar dan ilpro/ess demokratiku li minnu nnifsu jqanqal interess partikulari fil-poplu.

Il-poplu l-protagonist

Naturalment il-partiti u lkandidati huma parti integrali f’dan il-pro/ess g[aliex huma jippre]entaw lilhom infushom b[ala dak il-grupp ta’ persuni li lesti joffru s-servizz tag[hom lill-poplu imma fla[[ar mill-a[[ar hu l-poplu li jrid jag[]el lil min irid jag[ti l-fidu/ja tieg[u.

Jiena hawn la rrid inkun parti;jana u ninsisti li l-poplu jmissu ;edded il-fidu/ja tieg[u fil-PN u lanqas irrid noskura l-intelli;enza talpoplu Malti.

Imma rrid ng[id li l-poplu, minkejja li tant avvanza fledukazzjoni, g[adu jrid jeduka ru[u u jimmatura fi [wejje; li jolqtuh direttament b[alma hi l-politika, li fiha ti;bor prattikament is-setturi u l-oqsma kollha tal-[ajja.

Il-politika ma tfissirx tixjir ta’ bnadar u g[ajjat u storbju u g[edewwa, kif forsi lmentalità u l-kultura tag[na j;eg[luna na[sbu. Tfisser ilkwalità tal-[ajja li ng[ixu int u jien kuljum.

Anke jekk kull partit g[andu d-difetti tieg[u b[al

kull [a;a o[ra fid-dinja, la darba, jekk Alla jrid, l-g[ada tal-elezzjoni jrid jisba[ u xi [add irid jitla’ fit-tmexxija, a[na fid-dmir li nag[mlu lkalkoli tag[na biex nippruvaw nag[]lu l-a[jar possibbli g[alina lkoll.

Imma l-mentalità ta’ [afna dik hi u g[alhekk tajjeb li dawn il-we;g[at jitnaqqsu kemm jista’ ikun.

Il-futur tal-PN

We;g[at

Problema evidenti filpoplu hi li g[andu [abta ja[seb li l-politi/i qeg[din hemm, lesti b’xi bakketta ma;ika f’idejhom biex appena jirrikorri g[andhom g[al xi pja/ir jag[mluhulu filpront anke jekk l-affarijiet

minn Alison Tonna alisontonna@yahoo.co.uk

{afna qeg[din isostnu li lPN g[andu jag[raf is-sinjali ta]-]minijiet u jinbidel. Irrid i]da, qabel xejn, nirrimarka li jekk kien hawn xi partit li mill-1987 ’l hawn g[araf issinjali ta]-]minijiet u bidel totalment lil pajji]na dan kien il-PN. Nemmen li l-partit g[andu jfittex l-g[eruq tieg[u u jfassal il-futur tieg[u skont

Il-politika ma tfissirx tixjir ta’ bnadar, g[ajjat, storbju u g[edewwa. Tfisser il-kwalità tal-[ajja li ng[ixu int u jien kuljum ma jsirux f’daqqa jew sa[ansitra g[al xi ra;uni valida l-pja/ir mitlub ma jkunx jista’ jing[ata.

Issib min ikollu ka] ;enwin u g[al xi ra;uni jibqa’ ma jinqeda qatt! Meta ma ssibx min jg[idlek li spi//a biex inqeda minn xi [add tal-partit oppost. Mhux g[ax mhux ;ust u xieraq li kul[add jg[in lil kul[add irrilevanti mittwemmin politiku, anzi hekk g[andu jkun.

Imma n-nies awtomatikament tistaqsi:

G[aliex dak tajtu l-fidu/ja u ma qdinix u l-ie[or li ma tajtux fidu/ja rrikorrejt g[andu u qdini?

Wie[ed irid janalizza bisserjetà g[aliex persuna li jkun jist[oqqilha li tinqeda g[aliex ikollha ka] ;enwin, jg[addi ]-]mien u tibqa’ tit[alla flag[ma.

Miniex qed ng[id li wie[ed g[andu ji/[ad it-twemmin politiku tieg[u u jinsa l-;id kollettiv li l-partit ikun wettaq g[aliex ma nqediex f’dak li ried.

dawk l-g[eruq.

Hemm [wejje; li jridu.

Jekk nie[du pere]empju lkumitati sezzjonali, personalment g[andi d-dubji tieg[i kemm huma effettivi daqskemm g[andhom ikunu, spe/jalment meta wie[ed jikkunsidra li numru ta’ membri jkunu affiljati ma’ xi kandidat jew ie[or u din fiha nnifisha tista’ tikkrea qasma interna li fa/ilment tkun qed tnawwar u ttappan il-[idma tal-kumitati.

Tista’ tg[id li fl-

elezzjonijiet ;enerali dejjem qed ikollna numru ta’ kandidati li fil-mument li jikkontestaw ikunu qeg[din iservu f’xi kunsill lokali.

Konxja li l-partit jista’ jsejja[ lil dawn il-persuni u konxja wkoll li l-fatt li huma jkunu qeg[din iservu f’kunsill jista’ jservi ta’ pjattaforma g[al dawn il-kandidati nfushom u eventwalment g[all-partit.

Madankollu nemmen li meta xi [add jippre]enta ru[u b[ala kandidat g[all-elezzjoni tal-Kunsill Lokali u lkomunità tal-lokal tele;;ih biex iservi f’dak il-Kunsill, lewwel prijorità tieg[u g[andha tibqa’ dak il-mandatt li tawh ir-residenti ta’ dik illokalità.

Personalment in[oss li fejn jid[lu dawn il-fatturi hemm b]onn ta’ aktar separazzjoni.

In[arsu ’l quddiem b’ottimi]mu

Nawgura ;ejjieni sabi[ mhux biss g[all-PN imma g[all-pajji] kollu. Jalla kemm il-PN u kemm pajji]na jitg[allmu mill-i]balji talpassat waqt li ma jarmux ilba[ar it-tajjeb tag[hom u hekk i[arsu lejn il-futur b’ottimi]mu, futur li nittamaw li jgawduh ukoll il;enerazzjonijiet li g[ad iridu ji;u.

12

Opinjoni

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

L-ewwel diskors fil-Parlament Din il-;img[a kelli lopportunità nag[mel lewwel diskors fil-Parlament Malti. Kienet esperjenza mill-isba[ u unika. :abitli memorji sbie[. Qed ng[id hekk g[aliex l-a[[ar darba li po;;ejt fuq wie[ed missi;;ijiet tal-Parlament kien numru ta’ snin ilu meta pparte/ipajt fil-Parlament ta]-}g[a]ag[.

B[ala l-ewwel in;inier f’din l-istituzzjoni (u nittama jing[aqdu o[rajn), [assejtni obbligat li nindirizza lkwistjoni tal-;enerazzjoni tal-ener;ija f’pajji]na.

Power station ;dida titlob li jsir EIA Il-bini ta’ power station

;dida hu pro;ett sostanzjali b’impatt fuq l-interess nazzjonali. Fid-diskors tieg[i, appellajt lill-Gvern biex ikun responsabbli bi]]ejjed u jordna li jsir Environment Impact Assessment.

Dan hu kru/jali biex wie[ed jidentifika l-impatt negattiv li tali pro;ett jista’ jkollu fuq l-ambjent u fuq irresidenzi tal-in[awi. Nittama li dan l-istudju ma jinqabi]x fit-tentattiv opportunist li lGvern po;;a lilu nnifsu fih; dak li jlesti dan il-pro;ett fi ]mien qasir ta’ sentejn.

F’de/izjoni tal-Qorti Ewropea tal-:ustizzja me[uda fil-ka] marbut mal-

bini ta’ ajruport ;did u aktar tard l-estensjoni tieg[u flAwstrija, Salzburg Airport, din sabet li kemm il-bini talajruport kif ukoll l-estensjoni tieg[u, li saret aktar tard, kienu je[tie;u EIA min[abba l-impatt tag[hom fuq l-ambjent.

Ma je]isti l-ebda dubju mill-impatt li dan il-pro;ett jista’ jkollu fuq l-ambjent u s-sigurtà tal-familji Maltin tan-na[a t’isfel ta’ Malta, b’mod partikulari ]-]ewg tankijiet kbar tal-gas li se jitpo;;ew biswit il-power station.

minn Ryan Callus ryancallus@gmail.com

Konrad Mizzi jippre]enta listudji u r-rapporti tekni/i wara d-de/izjoni tieg[u li jmur g[all-g[a]liet li [a filbini ta’ din il-power station.

Issa li g[addiet ilkampanja elettorali, ma narax li l-Ministru Mizzi g[andu aktar ra;uni g[aliex jibqa’ j]omm dawn l-istudji misturin.

Anzi m’g[andux id-dritt i]omm l-istudji mo[bijin g[ax id-de/i]jonijiet tieg[u se jkunu qed jitwettqu bi flus il-poplu Malti.

Nittama wkoll, li l-Gvern jag[raf jag[]el tajjeb l-u]u

Ma narax li l-Ministru Konrad Mizzi g[andu aktar ra;uni jibqa’ j]omm l-istudji misturin dwar il-power station il-;dida G[aldaqstant, il-Gvern ma jistax jista[ba wara l-isku]a li dan l-i]vilupp hu biss estensjoni tal-istruttura pre]enti fil-power station ta’ Delimara.

L-interconnector Id-de/izjoni li ji;i

introdott interconnector kienet wa[da strate;ika minn gvernijiet Nazzjonalisti pre/edenti. Permezz ta’ din id-de/i]joni g[aqlija, Malta mhix se tibqa’ aktar maqtug[a g[aliha f’dak li g[andu x’jaqsam malprovvista tal-ener;ija, i]da

se tag[tina l-opportunità li g[all-ewwel darba fl-istorja ta’ pajji]na, nimpurtaw lener;ija b’rati or[os u minn sorsi tal-g[a]la tag[na, possibbilment aktar effi/jenti u nodfa.

Fil-ka] tal-power station il-;dida, il-Gvern se jintrabat mal-kuntrattur privat li jixtri l-ener;ija kollha ;enerata mill-power station il-;dida (40%), askapitu li ma jixtrix lener;ija mill-interconnector u li f’/erti [inijiet tkun or[os.

Tlabt wkoll lill-Ministru

tal-interconnector. Mhuwiex bi]]ejjed g[all-Gvern Laburista li jg[id li hu favur l-interconnector.

I/-/ifra ta’ 20% u]u li ssemmiet mill-Partit Laburista fil-kampanja elettorali hija baxxa [afna, g[al investiment daqstant sostanzjali u se twassal biex l-interconnector jigi u]at b’mod ineffi/jenti. Dan se jirrifletti [a]in fuq ilkonsumatur hekk kif l-ispi]a tal-interconnector ser ting[adda fuqu b’rata [afna akbar milli kieku dan ;ie u]at b’mod aktar s[i[.

L-u]u daqshekk baxx talinterconnector jag[milha i]jed diffi/li li niksbu ftehim ta’ xiri vanta;;ju] minn ;eneraturi tal-elettriku barranin.

L-interconnector huwa investiment kbir g[allpajji], madwar 200 miljun ewro, u nkunu [lejna flus ilpoplu jekk nillimitaw l-u]u tieg[u.

Vu/i onesta, konsistenti u responsabbli Irrealizzajt x’unur kbir li tajtuni din l-opportunità nkun parti minn din l-

istituzzjoni li tirrappre]enta l-poplu tag[na. Li sservi b[ala Membru Parlamentari, hi wisq probabbli l-iktar kariga onorabbli mill-karigi l-o[ra kollha.

Dan g[aliex hija kariga li titlob vot dirett mill-elettorat – g[all-kuntrarju ta’ karigi o[rajn.

Il-poplu esprima ru[u.

Issa jmiss lilna li nassiguraw li d-de/i]jonijiet li qeg[din jittie[du jsiru b’rispett s[i[ lejn l-interess nazzjonali.

Dan huwa d-dmir tag[na b[ala Oppo]izzjoni.

Lil hinn mid-distakk fissi;;ijiet, il-vuci talOppo]izzjoni g[andha tkun b’sa[[itha. Trid tkun vu/i onesta, konsistenti, responsabbli u soda. Hekk be[sibni nkun fil-[ames snin li ;ejjin.

}mien ta’ g[a]liet u ti;did Wara l-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu li g[adda, u wara lelezzjonijiet ka]wali, issa lParlament beda jopera. Dan ilParlament se jkun fih mhux biss diversi membri ;odda u ammont ikbar ta’ nisa i]da wkoll differenza kbira fis-si;;ijiet bejn il-Gvern u l-Oppo]izzjoni.

Il-Partit Nazzjonalista dejjem emmen fl-involviment tal-mara fis-so/jetà. Fil-fatt dejjem stinka biex il-mara ma tibqax ikkunsidrata b[ala dik ilpersuna li toqg[od id-dar. Biex dan seta’ jse[[ offra diversi in/entivi biex il-mara tkompli tistudja jew ta[dem anke wara li din ikollha t-tfal.

Il-fatt li matul dawn l-a[[ar snin il-Partit Nazzjonalista millGvern dejjem emmen fina nnisa, [e;;e; aktar nisa biex ikunu involuti iktar fil-politika.

Dan hu ]gur fatt po]ittiv f’dak li g[andu x’jaqsam malParlament il-;did.

Din id-darba kien hemm ri]ultati elettorali favorevoli g[arrigward tan-nisa. Fil-fatt [ames deputati mit-30 deputat tal-Partit Nazzjonalista huma nisa, proporzjonalment numru ikbar minn dak tal-Partit Laburista.

Dmirna fl-Oppo]izzjoni Il-Parlament Malti g[andu wkoll differenza kbira bejn lammont ta’ si;;ijiet tal-Partit Laburista u dak tal-Partit Nazzjonalista. Did-differenza tfisser li l-Oppo]izzjoni se

jkollha rwol iktar importanti x’taqdi u kull deputat g[andu iktar x’j;orr fuq spallejh.

Kif smajna fil-jiem li g[addew l-Oppo]izzjoni se tkun wa[da kostruttiva, kuntrarjament g[all-Oppo]izzjoni li kellna dawn l-a[[ar snin fejn [afna drabi din kien iktar mo[[a biex ittellef milli biex tg[in lill-Gvern ta’ dak i]-]mien.

L-Oppo]izzjoni di;à wriet dan fil-ka] tal-Ba;it.

G[alkemm il-Partit Laburista stqarr li kien hemm diversi punti po]ittivi fil-Ba;it li kien ippropona l-Partit Nazzjonalista, dan xorta vvota kontrih f’Di/embru li g[adda.

Kuntrarjament, ftit tal-jiem ilu, il-Partit Nazzjonalista vvota favur il-Ba;it li ;ie propost mill-Partit Laburista. G[allewwel darba fl-istorja Parlamentari, il-Gvern u lOppo]izzjoni vvutaw favur ilBa;it. L-Oppo]izzjoni

minn Graziella Galea galeagraziella@hotmail.com

dde/idiet li g[andha tivvota favur il-ba;it, l-istess ba;it li tfassal meta l-Partit Nazzjonalista kien fil-Gvern, g[ax verament temmen fl-a[jar interess ta’ pajji]na, u mhux f’politika parti;jana.

I]-]mien li ;ej I]-]mien li ;ej mhux wie[ed fa/li g[all-Partit Nazzjonalista.

Matul dan i]- ]mien se

jinbiddlu diversi rwoli importanti fi [dan il-partit. B[al kollox f’din id-dinja, je]istu

mumenti po]ittivi kif ukoll negattivi.

Wara l-a[[ar ri]ultat talElezzjoni :enerali ]gur li lPartit Nazzjonalista g[adda u g[adu g[addej minn perijodu diffi/li. I]da dan g[andu jixprunana biex nassiguraw li din is-sitwazzjoni tinbidel.

Dan i]-]mien ta’ transizzjoni u ti;did g[andu jservina biex a[na n[arsu madwarna u naraw kif a[na lkoll nistg[u nkunu ta’ g[ajnuna. ?erta li hemm diversi minnkom li qed taqraw l-artiklu, li lesti min b’mod u min b’ie[or, jag[ti s-sehem ;enwin tieg[u fil-Partit Nazzjonalista.

Fi ftit ;img[at se jkollna lg[a]la tal-og[la po]izzjonijiet tal-Partit, fosthom tal-Kap, talVi/i Kap u tas-Segretarju Generali. Dawn il-karigi mhumiex karigi fa/li. Huma karigi li jinvolvu ammont kbir ta’ responsabbiltà.

G[andna napprezzaw li lpersuni li okkupaw dawn ilkarigi g[amlu l-a[jar li setg[u, u g[amlu [afna sagrifi//ji, biex iservu lill-partit u lill-pajji].

G[alhekk nemmen li g[andna nirringrazzjaw lil dawk li

dde/iedew li ma jkomplux bilkarigi tag[hom u nifhmu l-vera importanza tal-bidliet li se jse[[u dalwaqt.

Fil-politika qeg[din hemm biex inservu u nkunu disponibbli g[all-poplu u g[al dawk li g[andhom b]onn lg[ajnuna tag[na. ?erta li g[al kull kariga, kif ;a rajna fil-ka] tal-Kap, se jkun hemm kandidati validi.

Il-politika mhix [ajja fa/li. {afna drabi jkollok tqatta’ [in ’il bog[od mill-familja u tinsa dak li jog[;ob lilek biex tiddedika ru[ek g[ar-rwol li tkun d[alt g[alih. Nemmen li lg[a]la g[al dawn il-karigi g[andha tkun ibba]ata fuq nies li verament g[andhom g[al qalbhom il-partit. Nies li ming[ajr ma j[arsu lejn linteressi personali lesti li jer;g[u j;ibu l-partit fuq saqajh u iktar qrib in-nies.

Importanti li issa n[arsu ’l quddiem. G[andna quddiemna [ames snin li matulhom se nservu lill-pajji] flOppo]izzjoni. ?erta li anke mill-Oppo]izzjoni nistg[u nkunu ta’ kontribut g[al pajji]na.

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Opinjoni

13

Bejn bu]]ieqa kulurita u /ekk minn Giov. DeMartino ................................................ mument@media.link.com.mt

Darba Churchill qal li jekk trid tara kemm id-demokrazija hi fra;li m’g[andekx tag[mel [a;’o[ra [lief taqbad diskursata ta’ ftit minuti ma’ xi [add li jkollu l-vot. U Churchill kien jaf xi jg[id!

Kul[add jaf kemm a[na lMaltin iffissati fuq kollox: football, baned, festi u politika. U kul[add jaf kif sa erbat ijiem ilu, meta kienet waslet l-elezzjoni, in-nies ma kienu jitkellmu u jargumentaw fuq xejn [lief fuq il-politika.

G[ax ma rridux ninsew li lPN kien ilu fil-gvern g[al kwart ta’ seklu s[i[ u eluf ta’ votanti ma kienu jafu lil [add [lief lill-PN. U allura bilfors ikollu je[el hu. Ma jistax je[el [addie[or g[ax [addie[or ma kienx fil-gvern.

Imma b[alma dejjem ji;ri, il-gvern je[el bil-[a]in biss.

It-tajjeb ma jissemmiex. U hawn jid[ol Churchill.

Ejjew nie[du tifel jew tifla ta’ erba’, [ames snin. Ag[tih jag[]el bejn b]ie]aq ikkuluriti u karti tal-500 ewro kull wa[da. Tista’ toqg[od ]gur li dan jag[]el bu]]ieqa kkulurita u mhux karta tal-500 ewro.

Imma dan ikun g[adu tarbija u g[alih il-b]ie]aq kollha kuluri jkunu isba[ mill-karti tal-flus.

L-g[a]la li kellu l-elettorat

L-eletturi kellhom g[a]la quddiemhom: fuq na[a partita b]ie]aq sbie[ u kkuluriti. Fuq in-na[a l-o[ra partita karti talmijiet tal-ewro. U lma;;oranza tal-eletturi ppreferew il-b]ie]aq ikkuluriti u mhux il-karti tal-flus.

U hawn, allura, tidher ilfra;ilità tad-demokrazija.

Ag[mel kif issu;;erixxa Churchill u tkellem ma’ xi votanti. Ir;iel u nisa adulti dawn. Mhux tfal. Ara kif eluf ta’ votanti kontinwament jheddu bil-vot tag[hom.

Jippretendu li l-vot tag[hom qisu xi /ekk miftu[ li jag[tihom id-dritt g[al kollox.

Ir;iel u nisa maturi u ming[alihom g[orrief u jifhmu, jheddu bil-vot g[ax x’[in marru l-klinika jew lisptar kellhom jag[mlu xi [in jistennew. O[rajn jheddu bilvot g[ax il-petrol g[ola ]ew; /ente]mi. Jheddu bil-vot g[ax ma jkunux [adu dak li riedu.

Jista’ jkun kellhom u jista’ jkun ma kellhom l-ebda dritt.

Imma la riduh, allura kellhom id-dritt. U allura jag[]lu lb]ie]aq ikkuluriti.

“We meet you at the polls, George”, kienu kitbu xi unions lill-PM George Borg Olivier, g[ax forsi ma [adux dak li dehrilhom li kellhom jie[du.

Il-Gvern pre/edenti Nazzjonalista [oloq ambjent biex tkattru l-investimenti li [addmu eluf ta’ Maltin u li jdawru r-roti ta’ tant fabbriki

Meta tpo;;i fuq il-kefef tal-mi]ien it-tajjeb fuq na[a u l-[a]in fuq in-na[a l-o[ra tinduna kif it-tajjeb kien ferm, ferm u ferm ikbar U kien tela’ Mintoff. G[al sittax-il sena s[a[ kellhom jg[addu minn veru infern ta’ din id-dinja. Huma u l-poplu kollu. Hekk ;ara erbat ijiem ilu meta l-ma;;oranza marret g[all-b]ie]aq. Issa ]-]mien jag[tina parir.

Ferm tajjeb milli [a]in

Tkun in;ustizzja kbira malPN jekk qabel nikkonkludi ma nsemmix xi ftit millbi]ibilju ta’ affarijiet tajbin li saru dawn l-a[[ar [ames snin.

G[ax meta tpo;;i fuq ilkefef tal-mi]ien it-tajjeb fuq na[a u l-[a]in, fuq in-na[a lo[ra tinduna kif it-tajjeb kien ferm, ferm u ferm ikbar mill[a]in. Araw il-miljuni ta’ ewro li l-gvern Nazzjonalista irnexxielu j;ib f’investimenti barranin.

Investimenti li [addmu eluf ta’ Maltin u li jdawru r-roti ta’ tant u tant fabbriki. Araw il-biljun u kwart ta’ ewro li ;ab Lawrence Gonzi qabel ma tilef l-elezzjoni. Biljun u kwart li se jqassamhom min tant [adem kontra l-Ewropa.

Araw l-eluf ta’ impjiegi li [oloq u l-eluf ta’ impjiegi li salva dan il-gvern. Imma lka//aturi x’jimpurtahom minn dan kollu jekk ilbu]]ieqa tal-ka//a fiha i]jed kuluri? U jekk jien ridt transfer jew promozzjoni jew

flat jew bozza... [a j]ommuhom il-miljuni.

G[al xhur s[a[ smajna fuq korruzzjoni, imma;inarja jew le, fuq abbu]i, fuq diskriminazzjoni, fuq il-500 ewro ]ieda. Kemm-il darba ssemmiet din fuq dejn nazzjonali, defi/it u elf [a;’o[ra li aktarx li min kien isemmihom anqas kien ikun jaf e]att g[al xiex ikun qed jg[id.

Nuqqasijiet kien hemm u sakemm il-bniedem jibqa’ bniedem nuqqasijiet jibqa’ jkun hemm. Dejjem.

Nistieden lill-qarrejja kollha j[arsu lejhom infushom u jaraw jekk huma kinux dejjem onesti. Hux dejjem [allsu l-VAT, hux dejjem iddikjaraw kull sold li qalg[u, hux dejjem taw il;urnata tax-xog[ol... Naf x’qed tg[idu. B[alma qed ng[id jien!

Il-virutijiet tal-PN fil-Gvern

Irridu niftakru li l-PN kien ilu 25 sena fil-gvern. Kien fil-gvern g[ax il-ma;;oranza riditu fil-gvern. U la kien ilPN fil-gvern bilfors li kulma kien isir [a]in kien je[el g[alih il-gvern. Ma setg[etx te[el l-Oppo]izzjoni g[ax din kienet dejjem gallarija.

Imma ejjew ma nsemmux biss dak li a[na dehrilna li kien [a]in. Ma nsemmux biss

il-vizzji, imma nsemmu wkoll il-virtujiet kbar li kellu l-gvern nazzjonalista.

G[adni kif kont qed nara la[barijiet tar-RAI, li semma l-miljuni ta’ nies bla xog[ol fl-UE. La[aq livell allarmanti, qalu, li jista’ jkun ka;un ta’ inkwiet kbir so/jali.

U a[na ngorru jekk insibu xi medi/ina out of stock.

G[adu kif t[abbar li lisptarijiet kollha ta’ Malta qeg[din bla medi/ini xejn.

Jew jekk il-kartuna tal-[alib ma tkunx tista’ tinfeta[!

Nistieden lill-qarrejja kollha j[arsu lejhom infushom, lejn il-familji tag[hom u jaraw jekk jistg[ux ikunu a[jar milli huma. Jaraw verament x’jonqoshom. U jipparagunaw ru[hom ma’ dak li naraw li qed ji;ri barra minn Malta.

G[ax il-bniedem hekk mag[mul. Imur l-isptar, imur il-klinika u je]aminawh b’xejn, jag[mlulu partita testijiet b’xejn, u jekk ikun hemm b]onn jag[tuh ilmedi/ini b’xejn. U jibqg[u jsegwuh g[al g[omru kollu b’xejn.

U jkollu l-fannijiet u lheaters u anki j;ibulu t-tè sakemm ikun ilu jistenna.

Imma, [ej, x’jiswa dan kollu meta hu jkollu jistenna sakemm imissu? Qatt mortu g[and spe/jalista privat?

Bu]]ieqa kkulurita a[jar minn /ekk.

U jekk uliedu qattg[u g[omorhom kollu fi skejjel modernissmi, kotba b’xejn, pitazzi b’xejn, [alib b’xejn, frott b’xejn, vi]ti medi/i b’xejn u jit[allas talli jitg[allem b’xejn... sbie[ dawn l-affarijiet, imma x’jiswew dawn meta missieru u ommu jiftakru li kellhom jixtrulu ktieb li l-gvern ma tahx! Il-;enituri re;g[u g[a]lu l-bu]]ieqa.

Meta tiftakar li numru kbir [afna ta’ familji Maltin huma sidien ta’ djarhom, joqog[du f’appartamenti li ma jonqoshom xejn, g[andhom karozza (wa[da?), sett tat-TV f’kull rokna, mobile phones anki t-tfal ]g[ar, kompjuter, kull o;;ett elettroniku imma;inabbli, tipjip u xalar u xorb u safar bla ra]an... storja li ma tispi//a qatt. {arsu lejn l-ommijiet iwasslu lil uliedhom l-iskola.

Kollha qishom mudelli.

Imma lbiera[, il-ministru g[adda minn [dejja u mank sellimli. Mela nwa[[alulu!

Il-problemi tal-Maltin

Biex tkun taf liema huma lveri problemi tal-Maltin m’g[andekx tag[mel [a;’o[ra [lief tag[mel ftit [in tisma’ l-ilmenti waqt xi programm fuq xi radju jew taqra l-ilmenti fuq il-gazzetti: G[aruka]a! It-tifla marret tilg[aq l-g[atu tal-yoghurt u qatg[et ilsienha. Lawtoritajiet g[andhom jie[du passi. Jien g[andi l-colour tal-hair dark brown u nixtiequ light brown. Fit-tie; tieg[i il-mamà se tilbes libsa pink... Tixraq jekk tag[mel warda red? {a ng[idlek, ilcurtains huma fuq stil modern... Jafu l-awtoritajiet li a[na x-xju[ ma nistg[ux naslu sal-bring-in-site? Only in Malta: il-kennies ji;i biss once a week. A[frilhom, Sinjur, g[ax ma jafux x’g[amlu erbat ijiem ilu.

U x’jiswew it-toroq sbie[ li nfet[u, il-fabbriki li jimpjegaw l-eluf, it-turi]mu li dejjem ji]died sena wara lo[ra, it-terminals ta’ G[awdex u /-Cirkewwa, ixxog[ol meravilju] ta’ restawr li sar ma’ Malta kollha, il;onna sbie[ li nfet[u... illista ma tispi//a qatt. Imma lb]ie]aq ikkuluriti jog[;buhom i]jed lit-tfal u lill-boloh. U allura nag[]lu lilhom. B[alma g[amilna.

Imma b[all-b]ie]aq l-o[ra kollha, dawn, jinfaqg[u malli ming[alik se ta[tafhom f’idejk. U tibqa’ ssaffar lAida. Jekk jibqag[lek snien u tkun dilettant tal-opra.

14 Intervista

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Claudia Taylor East – CEO SOS Malta

Mara li tag[mel unur lil pajji]ha minn Doris Azzopardi - doris.azzopardi@media.link.com.mt

Claudia tag[ti lil SOS Malta l-kreattività. Hi t[ares lil hinn.

Hi t[ares fil-futur u tu]a mezzi moderni u attwali biex tkun dejjem rilevanti u a//essibbli.

Biex tappella g[all-[ajja tallum u tkun pre]enti bl-akbar ammont ta’ mezzi possibbli.

Kienu diversi l-pro;etti li fihom kienet involuta, b[al SOS Albanija fejn Malta [alliet timbru konsiderevoli li g[adu jissemma sal-lum.

Illum b[ala SOS Malta Claudia dejjem, kif jg[idu lIngli]i, on the go. Minn pro;ett g[al ie[or. Millfishfarm fl-Uganda g[allYouth Upbeat fejn partners mal-A;enzija }g[a]ag[, b’dan il-pro;ett qed iwasslu lkultura Afrikana lit-tfal taliskejjel.

Claudia g[andha saqajha sodi fil-pre]enti i]da b’[arsa fissa lejn il-futur.

Mara ammirevoli li tag[mel unur lil pajji]na. Mara li g[amlet u g[adha tag[mel [afna g[al Malta hekk kif kienet bassret dik is-soru tasSacred Heart fir-rapport skolastiku tag[ha.

Claudia trabbiet tas-Sliema.

Hi tewmija, kellha tewmin u ttewmija tag[ha g[andha tewmin ukoll. Missierha kien bankier u ommha [adet [sieb il-familja g[aliex b’kollox kienu sitt itfal.

Ms. Intervisti ma’ nisa Maltin li rnexxew “Familja sabi[a li baqg[et unita sal-lum. Konna noqog[du Qui-Si-Sana u g[alhekk konna nqattg[u [afna [in fuq il-ba[ar.” Studjat fil-kulle;; tas-Sacred Heart fejn kienet head girl. Is-sens ta’ leadership kienet di;à ]viluppatui sewwa dak i]]mien. Fl-a[[ar rapport skolastiku li r/eviet l-a[[ar sentenza kienet taqra jekk – Claudia will do much for Malta. Kliem, kif ng[idu, profetiku g[aliex tassew hekk ;ara.

“Is-sorijiet ]viluppaw ilkarattru tieg[i biex il-[iliet u talenti li kelli nkun nista’ nu]ahom g[all-benefi//ju ta’ [addie[or. Huma wrew li fehmu dak li kont u mexxewni biex verament nag[mel xi [a;a g[al pajji]na.”

Flimkien man-neputi tag[ha George

Fil-Libja f’April tal-2012

Bdiet ta[dem i]da lvolontarjat dejjem kien g[al qalbha. Kienet wa[da minn tal-ewwel li g[amlet xog[ol volontarju fid-Dar talProvidenza fi ]mien Monsinjur Mikiel Azzopardi.

“G[adni niftakar nag[mel kejk forma ta’ kastell g[at-tfal b’di]abbiltà li dak i]-]mien lanqas biss kienu jo[or;u mid-dar tag[hom. Konna organizzajna ri/eviment lura fl-1965. Il-Monsinjur kien [e;;i;na biex nibdew nitilg[u biex nibdew ng[inu fi]]ebg[a u xog[ol ie[or li kien hemm b]onn. Il-bini kien g[adu ma tlestiex u kien g[ad hemm il-huts tas-suldati.

“Imbag[ad konna g[amilna [afna xog[ol ma’ Profs Serracino Inglott. Hu kien g[aqqad grupp ta’ adolexxenti u g[alina [afna xog[ol volontarju. Segwa mbag[ad xog[ol fl-Isptar Blue Sisters.

Kont qrib [afna tag[hom u wara li kont inraqqad it-tfal kont nitla’ ng[in lis-sorijiet fil-[idma tag[hom l-isptar.”

Claudia ]]ew;et fl-1971u baqg[et ta[dem b[ala kap ta’ dipartiment mal-Fiat. Kienet fid-dipartiment tal-ispare parts u kienet taf kull parti talkarozza. Waqfet meta kellha t-tfal, tlieta b’kollox. L-ewwel tifla, imbag[ad tewmin itfel u tifla. Illum kollha mi]]ew;in.

Il-volontarjat beda jie[u aktar struttura f’[ajjiet Claudia meta g[al seba’ snin kienet chairperson tal-Hospice Movement, rwol li kopriet g[al seba’ snin s[a[.

“Il-Hospice Movement mad-dinja kollha bdew jag[tu u g[adhom jag[tu [afna

importanza lill-volontarjat u ma joperawx ming[ajru g[aliex hu parti millinfrastruttura. Hemm tg[allimt [afna.

“Meta darba staqsewni x’se nag[mel jekk nitlaq millHospice, jien dejjem we;ibt li ni]viluppa volontarjat flisptarijiet ta’ Malta. Hu hekk g[amilt.”

Claudia dejjem emmnet li lvolontarjat jista’ jag[ti dik ixxi [a;a aktar li pazjent jew persuna aktar vulnerabbli fisso/jetà tista’ tie[u. Illum il;urnata te]isti struttura qawwija fl-Isptar Mater Dei li wie[ed jittama li tintu]a b[ala mudell g[al sptarijiet o[ra.

Illum hemm ’il fuq minn mitejn voluntier fl-Isptar Mater Dei li jiffurnaw parti mill-infrastruttura tal-human resources tal-istess sptar.

“Bdejna wkoll b[ala SOS Malta l-volontarjat permezz tal-internet. Dan il-pro;ett jismu Kellimni.com fejn nag[tu appo;; lil ]g[a]ag[ li jkunu g[addejjin minn diffikultà. Dan il-pro;ett ]viluppa wara li konna [ejjejna survey biex nistaqsuhom dwar appo;; u servizz fuq l-internet u llum il-;urnata ovvjament g[andna dan il-pro;ett li g[alih in[ar;u volontarji biex ikunu huma l-front liners li mbag[ad jekk ikun il-ka] jindirizzaw lka]i lill-professjonisti.”

Claudia ssostni li lvolontarjat hu b]onjuz i]da g[andu prezz. Prezz biex tamministrah, i]]ommu u timmotiva lill-volontarji. Irid ikollok management u infrasttura tajba.

Intant, il-[idma filvolontarjat [adet lil Claudia ’l hinn minn xtutna u propju l{amis li g[adda telqet lejn lUganda fejn hemm [idma kbira tal-SOS Malta.

“Qed in;ibu l-ilma lejn liskejjel u issa d[alna wkoll fis-settur tal-fish farming. Din id-darba se ntella’ mieg[i b[ala volontiera tliet inginiera u ;ejja wkoll Awstraljana tiltaqa’ mag[na li staqsiet jekk tistax tag[mel volontarjat mag[na. Hemm ukoll volontiera mill-Olanda li di;à qieg[da hemm. Se nkunu team tajjeb biex inkomplu ttieni fa]i tal-fish farm li bdejna di;à u hu ffinanzjat mill-oversea development assistance fund tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin u nittama li f’dawn il;imag[tejn li se nkunu hemm inlestu biex jibda l-pro/ess tat-tkabbir tal-[ut u nibdew nitimg[u lin- nies tal-in[awi f’Ginga.”

Il-kun/ett validu [afna li tag[ti l-qasba u mhux il-[ut fil-milja tieg[u. Claudia kompliet tg[id li qed ja[dmu mal-gvern lokali u dan ilpro;ett mhux tal-SOS Malta per se i]da bil-kontribuzzjoni ta’ Malta. L-organizzazjoni tag[ha hi ambaxxatur g[al pajji]na li qed ji]viluppa din il-[idma.

“Meta tmur f’pajji] u tara /ertu problemi li attwalment f’Malta lanqas biss no[olmuhom bla ma trid issir aktar konxju tal-fatt li dak li g[andna rridu nib]g[u g[alih. g[al pa;na 15

Intervista 15

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Fl-Uganda mal-corparate partners tal-SOS Malta fi skola fqira f’Jinja

{idma bla heda fil-volontarjat minn pa;na 14

Claudia i]da mhux volontarjat biss tag[mel.

Illum nanna u tixtieq issib [in tgwadi lin-neputijiet. Fil-fatt di;à a//ennat li dalwaqt tibda tnaqqas. Rasha mistrie[a li listruttura tal-organizzazzjoni hemm qieg[da u /ertament li tibqa’ tag[ti l-kontribut tag[ha.

“L-organizzazzjoni di;à [adet pass kbir ’il quddiem.

Meta d[alna fl-Unjoni Ewropea bdejna na[dmu fuq erba’ pilastri u [ejjejna strate;ija ;dida. Illum il;urnata nistg[u ng[idu li blopportunità li toffri l-Unjoni Ewropea, l-SOS Malta kibret u qed tag[ti kontribut f’oqsma differenti. Na[seb li nistg[u ng[idu wkoll li morna pass oltri u sirna wkoll fund operator. L-SOS Malta llum il-;urnata se tibda tqassam fondi lil Ngo’s.

“Issottomettejna l-bid linNorve;ja g[all-fondi tag[hom u ntag[]ilna a[na biex inqassmu l-fond tas-so/jetà /ivili. Fil-fatt f’Mejju se jo[or;u l-ewwel sej[iet. Se nkunu qed noperaw ta[t ]ew; kpiepel – l-SOS Malta li qed tag[ti servizz u qed tapplika g[all-fondi hi u kappell ;did li g[all-ewwel darba b[ala organizzazzjoni se nibdew inqassmu l-flus lis-so/jetà /ivili. L-ewwel darba li intag[]el Ngo biex tqassam ilfondi, u hu unur kbir g[al kif imxejna u turija ta’ fidu/ja kif

ukoll rikonoxximent talinfrastrutura tajba li g[andna f’kull dipartiment – amministrattiv kif ukoll talfinanzi.”

L-accountability u l-fatt li wie[ed ja[dem fil-qafas talli;i tal-volontarjat hu importanti. L-Ngo’s f’Malta qed jissa[[u i]da Claudia temmen li g[andhom ja[dmu aktar flimkien. In-net working hu strumentali u tg[id li parti sostanzjali mill-fondi li se jitqassmu tixtieq li jmorru propju g[al dan il-g[an.

“In-networks hawn Malta na[seb li huma fqar. Fqar g[aliex ma g[andhomx ri]orsi u finanzjament biex ikunu tassew platforms u vu/i tasso/jetà /ivili u na[seb dan ilfond tal-EUA grants se jkun biex inqawwu dik il-parti tasso/jetà li tassew g[andha b]onn vu/i.”

Claudia Taylor East b[alissa qieg[da l-Uganda. ?ertament li dan mhux se jkun l-a[[ar vja;; tag[ha.

Vja;;i li [aduha madwar ilglobu mhux b[ala turista i]da b[ala id ta’ solidarjetà u g[ajnuna prattika u ta’ fejda.

Isem Claudia hu sinonimu mal-volontarjat g[aliex [idmietha hi ta[t struttura lil dan il-qasam. Tag[tu limportanza li jist[oqqlu filwaqt li dejjem ]ammet ilkmien imxammra, qalb miftu[a u umanità liema b[ala biex tag[raf fejn u min g[andu tassew il-b]onn.

Il-gosti u l-fehmiet ta’ Claudia Taylor East Ktieb favorit: Jew storja jew affarijiet kurrenti.

Insibha diffi/li biex naqbad ktieb u nispi//ah sal-a[[ar f’dawn i]-]minijiet.

Nippreferi artikli jew xi storja ta’ pajji] fejn nag[mel ir-ri/erka li rrid u naqra dwar dak li jinteressani.

Film favorit: Ma tantx in[obbhom u ma nsegwi assolutament xejn lindustrija tal-films.

Nippreferi nara xi dokumentarju jew xi dibattitu.

Mu]ika favorita: Nixg[el ir-radju fil-karozza i]da b[ala mu]ika n[obb dik klassika u l-musicals. Ilmu]ika moderna ma ti;bidni xejn.

Lewn favorit: L-a[dar Sta;un favorit: Irrebbieg[a Il-vaganza ideali: L-Asja, g[aliex taffaxxinani lkultura, il-pajji] in;eneru u l[bieb internazzjonali li g[amilt.

Ikollok tg[ix f’epoka

mog[ddija liema tag[]el:

Kull pass ta’ [ajti kien e//itanti u interessanti.

Infatti anke issa li g[andi lesperejnza fil-volontarjat.

Na[seb jekk ikolli nag[]el immur lura g[al meta kont qed na[dem u mmexxi dipartiment. Illum il;urnata bit-teknolo;ija li g[andna kont inkun nista’ ni]viluppa aktar ilkreattività u l-inovazzjoni li g[andi b[ala persuna fixxog[ol tieg[i.

L-akbar in;ustizzja g[alik hi... Il-faqar, i]da l-

aktar in;ustizzja li laqtet direttament lili kienet li b[ala mara meta ]]ewi;t ;ejt lura mill-honeymoon u sibt ra;el f’posti fix-xog[ol.

Sitwazzjoni li affettwatli [ajti u wasslitni biex na[dem u naqbe] g[ad-drittijiet talmara

L-akbar pre;ju fil-[ajja:

Li nara ’l quddiem. G[andi vi]joni ta’ fejn irrid nasal.

L-akbar difett: Li xi minn daqqiet aktar tajt importanza lix-xog[ol u lil vi]joni tieg[i g[al [addie[or milli lillfamilja. Xi ftit jew wisq in[ass i]da rrid ng[id ukoll li dejjem sibt appo;; mirra;el u t-tfal g[all-[idma tieg[i.

Minkejja dan, xorta rnexxieli n]omm familja unita u mag[quda.

Difett ie[or hu li ma tantx kapa/i nisma’ lil dak li jkun.

L-ikel favorit tieg[ek:

Dak A]jatiku. In[obb lcurries u l-affarijiet ja[arqu kif ukoll l-g[a;in kull tip.

X’tixtieq tag[mel li g[adek ma sibtx il-[in tag[mlu: Insiefer aktar fit-

tul, imqar sitt xhur f’post fejn nista’ ni]viluppa pro;ett mill-bidu sal-a[[ar.

T[oss li f’dak li wettaqt f’[ajtek, il-fatt li int mara ffavuriek jew [adem kontrik^ Qatt ma sibt

problema g[aliex jien mara.

Dan g[aliex il-karattru tieg[i hu pjuttost determinat u b’sa[[tu anke madwar mejda ;ieli sibt ru[i b[ala l-unika mara u dejjem tajt ilkontribut tieg[i u ksibt irrispett ta’ dawk madwari.

Kieku jkollok issib illampa ta’ Aladin u tista’ twettaq xewqa wa[da biss, x’titlob^ Li jelimina l-faqar u kul[add ikun jista’ jg[ix almenu [ajja di/enti u dinjitu]a bl-a//ess g[asservizzi li jixraqlu

Kif tarak minn hawn u g[axar snin o[ra^ Active aging. B[ala anzjani fid-

dinja tax-xog[ol illum il;urnata rrid inkompli nag[ti kemm jista’ jkun bis-sa[[a li jkolli u ovvjament blesperejnza.

Kwotazzjoni g[al qalbek jew il-motto li tg[ix bih: Dik ta’ Madre Tere]a – qalb biex t[obb u idejn biex isservi.

Persona;; li tammira:

Madre Tere]a –Dejjem ammirajt kif bis-sempli/ità tant g[amlet ma’ [addie[or.

B[ala mentor jien dejjem [dimt qrib Lilian Miceli Farrugia u g[allmitni [afna hi ukoll.

16 Ittri lill-Editur

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Muscat beda jberbaq

Bidla fid-direzzjoni^

Sur Editur, Ftit tax-xhur ilu tg[idx kemm kien sar diskors filParlament dwar li l-Qrati u lPulizija li ma g[andhomx jibqg[u ta[t Ministeru wie[ed.

Il-Parlament biex ja[dem jiswa l-flus, onorarja, skrivani, apparat u ]-]amma tal-bini nnifsu. Wara dak id-dibattitu kollu, kien ;ara li l-Pulizija marru ta[t Ministru u l-Qrati jew :ustizzja marru ta[t ie[or.

Issa l-gvern ;did So/jalista re;a’ po;;a l-Intern u l-Qrati ta[t Ministru wie[ed, Manwel Mallia.

Mela jirri]ulta li dawk ilflus li swiena dak id-dibattitu li wassal biex i]-]ew; dipartimenti, Qrati u Pulizija jmorru ta[t Ministri differenti kienu flus fil-[ela!

U l-accountability li tant kienet tissemma x’sar minnha?

Viva l-ipokrezija tal-Gvern Laburista, tag[na lkoll!

Sur Editur, Joseph Muscat tela’ filgvern bl-g[ajta ta’ bidla fiddirezzjoni. Konvint i]da, li lvotanti kollha f’sensihom (Laburisti u Nazzjonalisti) filqieg[ ta’ qalbhom jittamaw li ma jkollhom ebda bidla reali ta’ direzzjoni g[ax Malta kienet sejra tajjeb [afna ekonomikament, finanzjarjament u so/jalment u kienet ukoll bniet fama internazzjonali e//ellenti!

Xi rtokki [fief ’l hemm u ’l hawn jistg[u jsiru u forsi jista’ jkun hemm b]onnhom ukoll i]da tibdil tassew fiddirezzjoni assolutament le g[ax dak ikun ifisser li ma nibqg[ux fit-triq it-tajba u jwassal g[ar-rovina ta’ pajji]na.

Attent, Joseph Muscat.

G[andek responsabbiltà kbira fuq spallejk!

F. CASSAR

Il-Marsa

Ignatius Farrugia se jirri]enja^ Sur Editur, Wara dak li g[amel isSindku ta]-}urrieq, Ignatius Farrugia fil-konfront ta’ Daphne Caruana Galizia firRabat fil-festa ta’ San :u]epp g[andu jirri]enja.

Farrugia kien intolleranti u b’ dak li g[amel xewwex innies g[al Caruana Galizia. Lepisodju seta’ spi//a [a]in kieku Caruana Galizia ma ng[atatx kenn fil-Kunvent talPatrijiet.

Niftakar f’kunsillier tal-PN f’Tas-Sliema li kellu jirri]enja u dan kollu g[ax qal kelma ]ejda fuq l-impjegati tieg[u li wara rri]ulta li fil-fatt ma kien g[amel ebda [sara. I]da filka] tal-Kunsillier Slimi] kienu qamu l-irwiefen kollha, filwaqt li fil-ka] tas-Sindku ta]-}urrieq donnu li kollox miet fuq ru[ ommu. Ma nag[mlux mod li di;a kellmulu xi pulizija laburist hux?

IGNORAMUS I]-}urrieq

Lawrence Gonzi mexxa gvern li ]amm kuntatt mal-[addiema biex jassigura l-postijiet tax-xog[ol kontra dak li kien qed ise[[ f’pajji]i o[rajn

Grazzi Lawrence Gonzi Sur Editur, Bla dubju ta’ xejn, Lawrence Gonzi hu wie[ed mill-aqwa Prim Ministri li kellna f’Malta. B[al ma jaf kul[add, filwaqt li l-Ewropa kollha kienet qed tiffa//ja tant problemi ta’ finanzi, xog[ol u fl-edukazzjoni, a[na f’Malta lanqas biss [assejna farka minn dawn il-problemi u dan grazzi kbira lil Lawrence Gonzi.

Jien ma ng[idx li lkampanja tal-PN kienet negattiva – kien hemm ilb]onn li ]-]g[a]ag[ tag[na jkunu jafu lil min se jivvotaw meta jivvotaw lill-Partit Laburista, spe/jalment meta hemm kandidati li kienu fi ]mien Mintoff! I]-]g[a]ag[ tag[na ma jafux minn xiex g[addejna dak i]-]mien u kien importanti [afna li wie[ed jg[idilhom b’dak kollu li a[na g[addejna minnu.

Muscat mhux ta’ min jafdah. Dan qalu An;lu Farrugia stess. Gideb meta qal li ma kienx jaf bid-droga u mbag[ad qal li kienet bi//a sil;, [eba mill-Pulizija meta kien jaf li kien hemm iddroga fil-ka]in tal-Partit Laburista; iltaqa’ malka//aturi ;img[a qabel lelezzjoni u weg[idhom li se jg[inhom fid-delizzju tag[hom (u delizzju sabi[);

wieg[ed [afna affarijiet lil kul[add biex jirba[ lelezzjoni.

Lawrence Gonzi bl-g[aqal tieg[u, ikkon/entra fuq l-iktar affarijiet importanti tal-[ajja, ix-xog[ol, l-edukazzjoni u ssa[[a. X’hawn aktar importanti minn dawn it-tliet affarijiet? Il-ka//aturi? ilgays? id-divorzju?

Le, Lawrence Gonzi ikkon/entra fuq ix-xog[ol, ledukazzjoni u s-sa[[a g[ax xejn mhu iktar importanti fil[ajja minn dawn it-tliet b]onnijiet.

Issa naraw kemm se jag[mel ;id Muscat! Se naraw jekk is-17,000 votanti (ka//aturi u l-qraba tag[hom) kemm se jg[ixu a[jar issa ta[t dan il-gvern ta’ Muscat.

Meta kien Prim Ministru Lawrence Gonzi, Malta kienet l-g[ira tal-Ewropa kollha g[ax g[araf jimxi bilg[aqal.

Xi ng[idu fuq il-mod kif mexa meta l-Libja kellha b]onn l-g[ajnuna ta’ Malta?

Lawrence Gonzi veru bniedem li jaf fejn irid imur u fejn irid jasal. {asra li sezzjoni tal-poplu ma [allitux ikompli miexi fit-triq li konna mexjin!

Il-500 ewro dejjinhom lil tal-Partit Laburista li [ar;u minn flus it-taxxa tal-poplu Malti? Mhux iddejjaqhom is-

somma ta’ 32 miljun ewro i]jed g[as-salarji tal-Ministri u s-Segretarji? Mela dawn mhux mit-taxxi tal-poplu se jit[allsu?

Vera [asra li Lawrence Gonzi mhux se jkompli jmexxi lill-Partit tal-PN! Li g[andu b]onn il-PN mhux li Lawrence Gonzi ma jibqax ilKap tal-partit, imma li qatt ma jer;a’ jkollu nies b[al Franco Debono, Jeffrey Pullicino Orlando (li t-tnejn i//elebraw bil-kbir mal-Laburisti r-reb[a tal-PL) u Mugliett.

Dawn huma tradituri li min[abba fihom batew Carmelo Mifsud Bonnici, Richard Cachia Caruana u Austin Gatt! Nies b[al dawn veru ta’ min jistmerrhom, tradituri!

Nixtieq billi ng[id grazzi kbira lil Lawrene Gonzi talli g[amel minn Malta ;awhra.

Prosit ukoll talli vvota kontra d-divorzju (sena qabel da[al id-divorzju, il-Papa Benedittu qal li ammira lil Malta g[ax kontra d-divorzju u l-abort – u ji;i Jeffrey Pullicino Orlando u jinsisti li Malta jid[ol iddivorzju!).

Grazzi Lawrence Gonzi ta’ kollox. }gur li mhux it-tort tieg[ek li tlifna l-elezzjoni. Int ma stajtx tirsisti iktar g[al Malta.

ROSEMARIE SCICLUNA

Tas-Sliema

M. AGIUS Ra[al :did

Tal-Birdlife u l-g[asfur Sur Editur, L-Ingli]i g[andhom espressjoni get the bird li tfisser li xi [add ikun tmejjel jew i]]uffjetta bik.

Na[seb hekk ;ralu l-poplu Malti u partikularment talBirdlife Malta g[ax meta lGvern Laburista fil-ka] talli/enzja spe/jali tal-ka//a ne[[a l-[las ta’ €50 u l-b]onn li tintlibes armband kellu lwi// i[abbar li l-infurzar talli;ijiet se jkun qed jissa[[a[ bis-sehem tal-membri ka//aturi tal-FKNK. Jekk trid tkun serju linfurzar tal-li;ijiet kien ikun aktar imsa[[a[ bis-sehem talambjentalisti g[ax lambjentalisti minn dejjem kienu favur li;ijiet li jirristrin;u l-ka//a filwaqt li lka//aturi minn dejjem irre]istewhom u ;ieli kisruhom ukoll!

Kieku l-gvern ried ikun serju fl-infurzar tal-li;ijiet dwar il-ka//a kien jipprovdi aktar pulizija biex jissorveljaw.

MARIO BORG Il-{amrun

Ittri lill-Editur 17

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Ix-Xandir tal-Istat… t[ejjijiet g[all-inva]joni Sur Editur, Jidher /ar li tal-Labour u lalleati fidili tag[hom talGWU qeg[din fl-ewwel fa]i ta’ preparazzjoni g[allinva]joni tax-Xandir tal-Istat hekk kif kienu g[amlu lura fl1975.

Fl-1975 il-Gvern Laburista kien qed jinnegozja malkumpanija Rediffusion biex jie[u f’idejh ix-xandir u meta n-negozjati we[lu fl-14 ta’ Frar 1975, il-GWU g[amlet sit in mill-[addiema u lockout tal-management li kienu kollha Maltin. L-isku]a li n;iebet kienet dwar terminal benefits.

L-istazzjon kien beda jitmexxa u jxandar illegalment mill-[addiema. IlGvern Laburista kien pront g[adda mill-Parlament l-Att g[all-Provediment ta’ Servizzi ta’ Emer;enza taxXandir li pemezz tieg[u kien twaqqaf Kunsill ta’ Emer;enza biex imexxi li kien ing[ata wkoll id-dritt li jke//i [addiema ming[ajr ilb]onn ta’ kaw]a ;usta u allura ta’ terminal benefits ji;ifieri dawk l-istess terminal benefits li bl-isku]a tag[hom kien ;ie okkupat ix-Xandir u lmanagement kien ;ie msakkar barra!

Fil-fatt kienu tke//ew sitt membri tal-management bla ra;uni u bla kumpens. Irra;uni vera kienet g[ax ma

kinux politikament a//ettabbli!

Kienet in;iebet l-isku]a giddieba li l-[addiema ma kinux lesti ja[dmu ta[t u ma dawk li tke//ew.

Wie[ed minnhom Harold Scorey kien feta[ kaw]a lQorti u l-[addiema li kienu ta[tu meta xehdu fil-Qorti kollha kienu qalu li ma kellhom ebda diffikultà ja[dmu mieg[u. :ara i]da li s-Sur Scorey baqa’ barra u hemm min jg[id li ftit wara inqered (miet) blinkwiet tal-in;ustizzja bestjali li kien sofra.

Ix-Xandir dakinhar f’dawk il-;ranet ta’ emer;enza kien spi//a waqaf g[al ftit jiem.

Imbag[ad re;a’ beda birRediffusion immexxi minn Tony Barbaro Sant filwaqt li t-televi]joni kellu lil Maurice Tanti Burlò jie[u [sieb ilprogrammi u Vince Arrigo b[ala direttur tekniku.

Sentejn wara ta[t il-gvern hekk imsejja[ Laburista dawn it-tliet [addiema spi//aw ukoll imke//ija mixxandir.

Dan kollu sar biex meta twarrbu l-[addiema ‘skomdi’ g[ar-re;im Laburista flokhom idda[[lu ja[dmu f’Xandir Malta Laburisti [orox li [adu f’idejhom il-kontroll.

Dawn kienu jinkludu kandidati Laburisti, uffi/jali tal-Partit Laburista, tal-

Brigata Laburista u attivisti Laburisti mag[rufa o[rajn.

Sa[ansitra kienu raw kif g[amlu biex anke l-parttimers li ma kinux ben visti ;ew trasferiti jew sfurzati jitilqu minn jeddhom.

Allura x-xandir statali spi//a ma[tuf kompletament mill-Gvern Laburista u s[abu tal-GWU u sar il-mandra li Malta kollha g[adha tiftakar li kien sar, bil-qu//ata tintla[aq mar-ri]ultat pervers talElezzjoni tal-1981.

Dakinhar fid-djar tal-Maltin fuq li screens tat-televi]joni ta’ dak il-[mie; ta’ Xandir Malta kien deher il-kliem ‘Bon;u Malta – Reb[a So/jalista’ flimkien mal-arma tal-Malta Labour Party u ddaqq ta’ innijiet Laburisti u ddiska Run Rabbit Run u dan kollu sa[ansitra qabel kien g[adu t[abbar ir-ri]ultat uffi/Jali tal-Elezzjoni :enerali.

Kull min kien mid[la ta’ Xandir Malta dak i]-]mien g[adu jiftakar kif il-[itan kollha tal-kantin kienu miksijin kollha bil-posters Laburisti.

L-Awtorità tax-Xandir filfrattemp kienet ;iet kwa]i kastrata. Hemm b]onn li lMaltin kollha ta’ rieda tajba j[ejju ru[hom biex din linva]joni titre;;a’ lura.

F. MUSCAT Tas-Sliema

Ix-xarabank tal-Gvern Sur Editur,

Ara [add ma jista’ jg[id li l-Gvern Laburista ;did mhux innovattiv u inklussiv.

Kul[add tiela’ fuq ix-xarabank tal-Gvern. La[[ar passi;;iera kienet Marlene Farrugia – Destinazzjoni Ministeru tas-Sa[[a. Dawn mhux biljett ta’ ;img[a g[andhom i]da wie[ed komunitarju!

Irrid nistaqsi wkoll lin-nisa jew lill-ir;iel tal-

Sur Editur, Lura s-Sibt 9 ta’ April 2011 f’l-orizzont kien deher artiklu tal-‘Prof.’ Joe Fava bl-isem ‘Alleanza Qaddisa: it-tron u lartal, ix-xabla u l-baklu. Kien ]mien id-d[ul tad-divorzju f’Malta u dak l-artiklu kien attakk kontra l-Ar/isqof.

Ftakart f’dan meta rajt ilportal tal-GWU inews.com.mt u l-editorjal tal-21 ta’ Marzu.

Kien editorjal bi tliet attakki.

Attakk minnhom kien kontra l-[atra ta’ Dolores Cristina b[ala A;ent President tar-Repubblika fejn intqal li dik il-[atra ma kinitx tixirqilha!

Attakk ie[or kien kontra Godwin Grima fil-kariga (li kellu) ta’ Segretarju

J. Portelli

Tas-Sliema

Permanenti Prin/ipali. Donnu sar sforz biex tkun ;ustifikata l-[atra skandalu]a ta’ se[ibhom Mario Cutajar b[ala Kap ta/-?ivil.

Imbag[ad kellna attakk ie[or kontra l-[addiema talPBS fejn il-GWU [e;;et li jsir terremot, naturalment biex ting[ata puxxjatura lill-[bieb tal-[bieb.

Tg[id re;g[u [ar;u l-pjan tal-battalja li kienu attwaw fis-snin 7.

Hawn jidher /ar li mhux alleanza qaddisa g[andna issa i]da l-assi tal-[a]en li bejn puxxjatura u theddida bejniethom jispi//aw jg[aff;u fuq il-[addiem.

B. VELLA In-Naxxar

Sur Editur, Joseph Muscat tal-ferg[a Laburista ‘Tag[na Lkoll’ biex jitmejjel bin-nies u biex taparsi juri kemm imexxi gvern liberali u inklussiv stieden lill-Kap talOppo]izzjoni jitla’ mieg[u jpo;;i bukkett fjuri fuq ilMoviment tal-{elsien.

Ftit sig[at wara dik listedina, bdiet [ier;a l-a[bar li l-Gvern kien se ja[tar lil An;lu Farrugia Speaker talParlament. U dan bla konsultazzjoni ta’ xejn malOppo]izzjoni li permezz talKap tag[ha kienet di;à uriet il-fehma li gvern b’ma;;oranza ta’ disa’

si;;ijiet kellu ja[tar Speaker li di;à hu deputat.

Barra minn din ilprovokazzjoni, il-Gvern kien di;à wera l-veru karattru arroganti tieg[u meta [atar lil Franco Debono Kummissarju tal-Li;ijiet. {atra li kul[add qal li kienet ta’ firda, inkejju]a u li tinsulenta. {atra li wkoll kienet saret bla ebda konsultazzjoni u dan meta w[ud mir-rakkomandazzjonijiet li jista’ jressaq dan ilKummissarju jin[tie;u lapprovazzjoni ta’ ]ew; terzi tal-Kamra!

CH. MUSCAT Il-Mosta

Kariga parti;jana Sur Editur, Di;à fl-ewwel jiem tieg[u l-gvern ;did Laburista bil[atriet li qed iqassam qed juri bil-fatti kemm hu ‘tag[hom ilkoll’.

L-aktar li spikkat kienet il-[atra ta’ Mario Cutajar, eks uffi/jal g[oli tal-GWU u attivist Laburista, b[ala lKap ta/-?ivil kollu. {atra parti;jana din bla pre/edent fl-istorja ta/-?ivil.

Issa li tpo;;i bniedem tieg[ek fil-qu//ata tal-akbar organizzazzjoni f’Malta li timpjega mat-30,000 ru[ u li tirregola [afna aspetti tal[ajja f’Malta hi mossa

strate;ika li tindika li hemm pjani mo[mija li se ji;u imposti fuqna.

Dawn di;à qed jag[mlu pressjoni kbira fuq in-nies tal-poter fil-Partit Laburista biex mhux biss ‘jakkwistaw’ /erti favuri u po]izzjonijiet, inklu] impjiegi, i]da wkoll qed jippretendu li jaqilg[u [addiema Nazzjonalisti u jo[dulhom posthom.

Hemm b]onn li nNazzjonalisti jing[aqdu.

Jaqblilhom jag[mlu dan g[ax qed iberraq bl-ikrah.

J. XUEREB Il-Mosta

Parir spe/ifiku ta’ Joseph Muscat

Ministri u forsi anke tas-Segretarji Parlamentari Laburisti, jekk jit[ajrux jid[lu assistenti voluntiera ma’ ]wie;hom jew man-nisa tag[hom inkella mas-sie[eb jew sie[ba tag[hom fuq l-e]empju ta’ Godfrey u Marlene Farrugia tal-Ministeru tas-Sa[[a?

U jekk ni;u g[al dan, forsi jit[ajru anke l-ulied!

Assi tal-[a]en

{atriet minn Muscat li jipprovokaw

Sur Editur, Joseph Muscat issa hu obbligat li mill-kliem jg[addi g[all-fatti.

Nhar il-{add 23 ta’ Novembru 2008 waqt laqg[a politika f’Wied il-G[ajn kien ta parir spe/ifiku lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi biex jag[mel b[all-Gvern Laburista Ingli]u jra[[as il-VAT biex kif qal Muscat jibqa’ aktar flus fi bwiet in-nies.

Issa li Muscat g[andu l-poter f’idejh g[andu jag[mel minnufih dak li kien ried lill-Prim Ministru Gonzi jag[mel [ames snin ilu.

PAUL BORG Ir-Rabat

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Stunatura jew sfida^ Sur Editur, Wara kampanja [arxa favur id-d[ul tad-divorzju f’Malta, l-Avukat Deborah Schembri, re;g[et sabet ru[ha impjegata, jew tag[ti pariri fit-Tribunal tal-Knisja f’Malta, Waslet lElezzjoni :enerali u kkontestat mal-Partit Laburista. Biex ]gur lelettorat jag[rafha, wara isimha fil-polza tal-vot ni]]let l-indikazzjoni li hi TadDivorzju.

Ma telg[etx mal-ewwel count kif kien hemm min bassar, i]da spi//at filParlament bil-bye election ming[ajr il-kwota ne/essarja. Kieku waqfet hawn, [add ma kien jg[id xejn g[ax b[al kull /ittadin

ie[or Malti, hija libera li tag[]el u ta;ixxi.

I]da nhar is-Sibt 7 ta’ April, waqt il-Quddiesa filKonkatidral ta’ San :wann, qabel il-ftu[ tal-Parlament il;did, l-Onor. Dr Deborah Schembri, dehret ittella’ lofferti.

Possibbli, l-Onor. Schembri [assitha komda ttella’ l-offerti tal-quddiesa, li aktar tard kienu se jinbidlu fil-:isem u d-Demm ta’ Sidna :esù Kristu? Skont it-tag[lim ta’ Kristu: “dak li jg[aqqad Alla, ma jifirdux il-bniedem”. {afna kienu dawk li b[ali [asbu li din kienet stunatura.

Jew forsi sfida?

EMILY BARBARO-SANT Il-Mosta

100 Sena mill-Kungress Ewkaristiku Sur Editur, Wa[da mill-;rajjiet kbar li se[[ew filg]ejjer Maltin, kien il-Kungress Ewkaristiku Internazzjonali li sar bejn it-23 u is-27 ta’ April tas-sena 1913.

G[al din l-okka]joni spe/jali kien ;ie lKardinal Domenico Ferrata, f’isem il-Papa San Piju X. Kienu saru diversi laqg[at u /elebrazzjonijiet fil-Furjana, il-Belt Valletta, ir-Rabat u l-Imdina. I]da l-qofol tal-Kungress kien sar fil-Knisja Rotunda tal-Mosta.

Minn barra l-Kardinal Ferrata, kienu ;ew ukoll numbru kbir ta’ Isqfijiet u Prelati minn madwar id-dinja Kattolika.

Is-So/jetà Filarmonika Nicolò Isouard, kienet [adet sehem mill-aktar attiv, fejn minn fuq iz-zuntier tar-Rotunda tal-Mosta, tat mer[ba lill-Kardinal Ferrata u lil dinjitarji o[ra. G[al dan il-Kungress kienu [admu [afna l-Arcisqof Mons. Pietru Pace u l-Isqof Mons. Anglu Portelli, Dumnikan u Vigarju

:enerali ta’ Malta.

Biex ji;i mfakkar l-Ewwel ?entinarju millKungress Ewkaristiku, is-So/jetà tag[na [ejjiet diversi attivitajiet spe/jali.

Nhar is-Sibt 20 ta’ April fit-8.00 p.m. filKnisja Rotunda tal-Mosta, il-Banda Nicolò Isouard, ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Emanuel Spagnol, se tesegwixxi Messa di Gloria ta’ Giacomo Puccini. Din se ssir g[allewwel darba minn banda mu]ikali f’Malta, fuq arran;ament tas-Surmast Emeritus Victor Zammit.

Mal-Banda Nicolò Isouard se jie[du sehem it-tenur Charles Vincenti, il-baritonu/baxx Noel Galea u l-kor Bel Canto mmexxi minn Mro. Hermann Farrugia Frantz.

Il-Kumitat tas-So/jetà jixtieq jistieden lillpubbliku ingenerali biex jattendi g[al dan ilkun/ert kbir fir-Rotunda tal-Mosta.

IVAN SCERRI

PRO Banda Nicolo’ Isouard, Il-Mosta

Bil-g[atx fuq is-Salib Sur Editur, Fuq Malta seba[ jum im/ajpar i]da mal-10 a.m. lajru //ara u xemx [elwa u [anina [adet is-sopravvent.

B[al eluf kbar ta’ Maltin u G[awdxin mort nag[mel ilVi]ti tas-Seba’ Knejjes. Billi noqg[od il-Belt Valletta u hawn [afna knejjes qrib xulxin, [adtha bil-kalma u stajt nimxi fit-toroq fis-skiet u arja pura.

Il-knejjes fejn kien muri sSepulkru g[all-qima, kienu xempju ta’ dawl spiritwali.

Terfa’ g[ajnejk lejn itTabernaklu, u jtik li tg[id: “Dan l-istess :esù li sofra u miet g[alina l-bnedmin?” Kif inhi li xi daqqa m’g[andniex sabar nirringrazzjawh meta ji;i g[andna fl-Ewkaristija?

Nag[mel sieg[a u nofs b’g[ajnejja mwa[[lin fuq ittelevi]joni nara partita futbol, i]da m’g[andix ]mien biex nin;abar u nadura lillImg[allem Divin li ;ie j]urni!

E. LINDO

Valletta

Nifs ;did g[all-Knisja Sur Editur, Ma’ kull ;urnata li tg[addi nikkonferma kemm il-[atra tal-Kardinal Bergoglio b[ala Papa kienet de/i]joni tabil[aqq ispirata mill-[idma tal-Ispirtu s-Santu.

G[ax Papa Fran;isku, bissempli/ità, bil-kari]ma, biddiskorsi tieg[u, irnexxielu jid[ol fil-qlub ta’ miljuni ta’ nies, Kattoli/i u mhumiex, sa mill-ewwel dehra tieg[u filgallarija tal-Vatikan.

Nirringrazzja ’l Alla g[al dan ir-rigal kbir li tana filfigura ta’ dan il-Papa, li lmissjoni tieg[u favur il-fqar bdieha mal-g[a]la ta’ ismu.

G[ax l-isem wa[du – Fran;isku – hu fih innifsu messa;;, anzi, missjoni.

JOHN CARUANA {’Attard

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Il-:img[a l-Kbira fil-Birgu Sur Editur, Ridt ng[addi dan il-messa;; lil s[abi talkummissjoni tal-:img[a l-Kbira dwar l-andament ta’ din is-sena 2013. Ma nafx kif qed isir wisq log[ob bil-vari fil-knisja minn post g[all-ie[or.

Nibdew bir-Redentur, l-ewwel ni]]luh u g[amluh quddiem il-Kur/ifiss u ftit wara nbidel postu u ;ie f’arkata quddiem San Lawrenz. Ni]]lu d-Duluri u tpo;;iet f’arkata ta’ [dejn il-bieb tal-;enb ming[ajr maktur mas-salib. In]ilt xi ;urnata o[ra u ner;a’ nara d-Duluri f’post ie[or. :ejna g[all-;img[a tad-Duluri, nin]el il-knisja nara armata d-Duluri, f’daqqa wa[da l-g[ada ma narax lil San :wann, ne[[ewh biex g[amlu an;lu (puttin) li dan ma jidher imkien. Biex tkompli tg[axxaqha ne[[ew il-globi ta’ quddiem id-Duluri litteralment ]armawha Duluri.

Meta staqsejt g[aliex ne[[ew lil San :wann qaluli fuq parir ta’ Renzo Gauci. Personalment ma naqbel xejn ma’ dan it-tibdil. L-ewwel [a;a l-vara tad-Duluri /kienet u San :wann ilu fuq mitt sena u ti;i tne[[ieh fuq parir ta’ persuna wa[da u g[adu kemm irrestawrah hu stess lil San :wann.

Suppost meta tintmess vara trid tag[mel ir-rikors il-Kurja. Tiskanta ma’ min tkellimt lil [add ma g[o;bot li jitne[[a San :wann minn mad-Duluri.

In]ilt it-Tnejn fil-kwaranturi l-knisja u ner;a’ nara lil San :wann f’postu, [bieb dan mhux log[ob bilvari qed isir fejn is-soltu jin]lu kollox bil-lest.

Er;ajt in]ilt indur fil-knisja u nara l-mant talMarbut mhux tal-festa l-Erbg[a tat-Tnibri ji;ifieri l:img[a Mqaddsa, la mant u lanqas il-virga.

Inkomplu bil-log[ob tal-vari, nin]el ;urnata o[ra u ma narax is-Salib il-Kbir li sar restawr fuqu, tni]]el minn fuq l-artal ma;;ur. Veru mhux postu fuq ilma;;ur imma narah armat fil-kappellun talKun/izzjoni.

Kritika li g[andi hi li /-/fuf madwar il-vari u seba’ kelmiet bil-fren]a tad-deheb, ng[idulhom talmolla, u mbag[ad tg[addi bejn is-seba’ kelmiet u tara di]astru, imqatta’ kollha bil-fren]a tas-seba’ kelmiet. Allura min [a inkarigu ma ti;ihx l-ewwel il-[tie;a li g[andna nag[mlu l-b]onn l-aktar.

Ni;u g[all-Oratorju tal-Kur/ifiss, tlifna l-kun/ett kollu tar-rispett tal-:img[a l-Kbira. Mela f’{amis ix-Xirka tara l-kampnar mixg[ul, /inta tal-bejt, salib fuq il-bejt u ie[or mal-fa//ata u /inta tal-bieb ukoll. Mela din xi festa.

D[alt fl-Oratorju u vera tal-biki meta tag[mel esibizzjoni jrid ikollok o;;etti ta’ valur, erba’ mantijiet tal-bellus tar-Rumani, damask iswed nofsu pilastru u nofsu xejn, ikra[ [afna, litteralment imlaqqat tara l-artal u er;ajt bqajt imbella[, ventartal kulur vjola. Tafu li r-Randan kien di;à spi//a? Noqog[du naqra attenti x’nag[mlu jew ma tarma xejn. Id-dilettanti]mu fil-knisja irid jispi//a u jrid isir b’mod professjonali u fejn ma tafx tistaqsi.

Saru wkoll bandalori ma’ ;enb il-knisja. Ma naqbel xejn mag[hom, mhux b[ala kun/ett imma hemm b]onn saru erba’ bukketti tal-ganutell sbie[ madwar ir-Redentur u jav]a l-Ar/ipriet biex min irid jag[ti g[all-bukketti ming[and in-nies u ti;i tivvinta xi 12-il bandalora vera [ela ta’ flus, a[jar intefqu fil-bukketti g[ax dak hu pro;ett li hemm b]onn u ntaffu l-ispejje] kbar li hemm fuqhom.

PERSONA:: Il-Birgu

Il-Foss tal-Imdina mibdul mill-Gvern Nazzjonalista g[at-tgawdija tal-familji b’investiment ta’ m200,000 ; parti mill-fond ta’ m36 miljun mill-UE g[ar-restawr tas-swar

:awhra arkitettonika Sur Editur, Dan l-a[[ar jien u s[abi ]orna l-Imdina u bqajna impressjonati bix-xog[ol ta’ restawr li sar fuq isswar u anke kemm spikka x-xog[ol li sar fil-Foss tal-Imdina li jkopri 16,000 metru kwadru ta’ art li parti minnu kien fi stat ta’ abbandun u traskura;ni.

Prosit tassew ta’ din l-inizjattiva, g[ax

L-immigranti u Muscat Sur Editur, Fi ]mien 20 jum minn meta tela’ l-gvern ;did Laburista di;à da[lu 102 immigranti irregolari jew refu;jati. Da[[luhom il-Forzi Armati ta’ Malta kif kien xieraq.

Infakkar li Joseph Muscat malli la[aq kap kien beda jxewwex kemm jifla[ u jallarma lin-nies dwar din il-problema talimmigrazzjoni. Kien approfitta ru[u politikament minn problema li kienet qieg[da tinkwieta lin-nies.

Darba meta t-Taljani ma kinux [allew lan/a mimlija immigranti tid[ol kenn f’Lampedusa, Muscat kien qal li sewwa kienu g[amlu.

Fuq hekk kien qala’ kritika sa[ansitra mill-moviment Graffiti. Dwar din ilkwistjoni Muscat kien qal li jmissna nsabbtu saqajna u li fl-Unjoni Ewropea nu]aw il-veto biex tg[addi tag[na.

Naraw issa Muscat jekk wara dawk ilparoli kollha jo[ro;x jifta[ar kemm hu uman u salvatur tal-[ajja ta’ dawn in-nies sfortunati. Ma jridx wisq. Wi//u jag[tih!

M. PISANI

{’Attard

verament g[andna ;awhra arkitettonika ta’ din il-belt medjevali. Nixtieq nissu;;erixxi li dik issi;ra kbira li hemm [dejn il-bieb prin/ipali ti;i mi]bura, g[ax qed tostakula parti sew millentratura tal-Imdina.

F. VELLA Mosta

Lura lejn l-1971 Sur Editur, Kollox jidher b[all-1971. Larroganza, is-suppervja, il-ksu[at, il-bullying, il-qerq, il-[tif, u elf sinjal ie[or juri li dal-gvern mhux wisq differenti minn dak il-Partit Laburista ta’ Mintoff li kien tela’ f’:unju tal-1971.

Mintoff appena [a l-poter kien ke//a minnufih lil Birindelli tanNATO, biddel minnufih lilKummissarju tal-Pulizija Bencini, la[[aq in-nies tieg[u li kienu di;à mag[]ula minn qabel u beda lpro/ess ta’ bullying mal-Ingli]i, li aktar tard wassal g[al kri]i kbira sakemm intla[aq ftehim ;did ta’ kiri ta’ Malta b[ala ba]i sal-1975.

Qabblu dan ma’ dak li wettaq Joseph Muscat fl-ewwel tliet ;img[at tieg[u u taraw is-sinjali kollha qeg[din hemm.

Billi Mintoff kien tilef lappuntament mad-destin meta ra lil Borg Olivier i;ib l-Indipendenza g[al Malta fl-1964 ra kif g[amel,

ivvinta kostituzzjoni ;dida u (fl1975) u festa nazzjonali ;dida tal31 ta’ Marzu biex jeqred lIndipendenza.

Din id-darba, Muscat, peress li hu wkoll tilef l-appuntament mad-destin meta kien gvern ie[or Nazzjonalista li da[[al lil Malta fl-Unjoni Ewropea, irid jara kif jag[mel biex ipatti g[al dan innuqqas billi inessi din it-tieni ;rajja kbira billi beda jitkellem u jrewwa[ favur kostituzzjoni ;dida, g[ax qal li jrid jag[mel itTieni Repubblika. {alli mbag[ad ikollna Jum Nazzjonali ;did li jnessi lill-o[rajn kollha u hekk isem Joseph Muscat jitni]]el flistorja ta’ Malta b[ala l-aqwa politiku tat-tieni millenju.

Biex jasal g[al dan l-iskop lest li jumilja lill-Oppo]izzjoni Nazzjonalista. Ta[sbu li qed nesa;era jew no[lom? Nixtieq sin/erament li ]-]mien ma jag[tinix parir!

L.Brincat Naxxar

20

Televi]joni

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 }vintura (drama) • 22.00 Il-Prin/ipal (drama).

Iris

melita 176

13.35 Codice Magnum. Film ’86 • 14.40 Chi è cletis tout? Film 2001 • 17.25 Alibi e sospetti. FIlm 2008 • 19.15 Mezzo destro mezzo sinistro - 2 calciatori senza pallone. Film ’85 • 21.00 Showgirls. Film ’95 • 23.10 Velluto blu. Film ’86 • 01.25 Stupro. FIlm ’78.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 Garth and Bev • 07.25 Fimbles • 07.45 Green Balloon Club • 08.10 Me Too! • 08.25 The Weakest Link • 09.10 My Family • 09.40 One Foot in the Grave • 10.15 Keeping up Appearances • 10.45 Only Fools and Horses...

• 11.15 2point4 Children • 11.45 Rob Brydon’s Annually Retentive • 12.15 Lead Balloon • 12.45 Katy Brand’s Big Ass Show • 13.05 As Time Goes By • 13.35 One Foot in the Grave • 14.10 Great Expectations • 15.00 Doctors • 17.20 My Family • 17.50 Only Fools and Horses... • 18.20 All the Small Things • 19.10 Great Ormond Street • 20.00 As Time Goes By • 20.30 Little Britain • 21.00 Silk • 21.50 Waking the Dead • 22.45 Spooks • 23.35 Dara O’Briain Live at the Theatre Royal

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.30 The Gazebo. Film ’59 (A) • 09.10 Young Tom Edison. Film ’40 (U) • 10.45 The Merry Widow. Film ’52 (U) • 12.30 The Wheeler Dealers. Film ’63 (U) • 14.15 Adventures of Don Juan. Film ’48 (PG) • 16.00 The Rounders. Film ’65 (A) • 17.20 The Honeymoon Machine. Film ’61 (U) • 18.50 The Champ. Film ’79 (PG) • 21.00 Period of Adjustment. Film ’62 • 23.00 The Outfit. Film ’74 (AA).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.15 Fluke. Film ’95 (PG) • 09.50 Eddie and the Cruisers. Film ’83 (PG) • 11.25 Stagecoach. Film ’86 (U) • 13.00 It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World. Film ’63 (U) • 15.35 MGM’s Big Screen • 15.50 Where Angels Fear to Tread. Film ’91 (PG) • 17.45 Still of the Night. Film ’82 (AA) • 19.15 The Mighty Quinn. Film ’89 (15) • 20.55 Big Screen Legends • 21.00 The Hunting Party. Film ’71 (X) • 22.50 Dressed to Kill. Film ’80 (X).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

06.50 X-Machines: Blade, Mammoth, Slashbuster • 07.40 The Gadget Show: World Tour • 08.05 The Tech Show • 08.30 Meteorite Men • 09.25 Meteorite Men • 10.20 Meteorite Men • 11.10 Meteorite Men • 12.00 Moon Machines: Saturn V • 12.50 Weird Connections: The Vomitator • 13.20 The Gadget Show: World Tour • 13.45 The Tech Show • 14.10 Food Factory • 15.00 Things That Move • 15.55 Prototype This: Traffic Busting Truck • 16.45 NASA’s Greatest Missions: Friends and Rivals • 17.35 Building the Future: Surviving Natural Disasters • 18.30 Storm Chasers: Dixie Alley Outbreak • 19.20 X-Machines: Beluga, Icehammer, Goliath • 20.10 The Gadget Show: World Tour • 20.35 The Tech Show • 21.00 Storm Chasers: Dixie Alley Outbreak • 21.50 Dark Matters: Twisted but True • 22.40 The Gadget Show: World Tour • 23.05 The Tech Show • 23.30 Weird Connections: The Vomitator.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Gossip Girl • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 Smash • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

07.00 Channel Close • 10.00 Little Miss Perfect: Ashely vs Brandijean • 11.00 Little Miss Perfect: Shelby vs Hadlie • 12.00 Little Miss Perfect: Traci & Lexa vs Ronda & Kendall Meeks • 13.00 Little Miss Perfect: Jayne vs Katelyn • 14.00 Little Miss Perfect: Sabrina vs Amber • 15.00 Little Miss Perfect: Emily vs Jordan • 16.00 Little Miss Perfect: Ashely vs Brandijean • 17.00 Little Miss Perfect: Shelby vs Hadlie • 18.00 Little Miss Perfect: Traci & Lexa vs Ronda & Kendall Meeks • 19.00 Little Miss Perfect: Jayne vs Katelyn • 20.00 Be the Boss: Signal 88 Security • 21.00 Dance Moms: When Stars Collide • 22.00 Duck Dynasty: Drag Me to Glory • 22.30 Duck Dynasty: I’m Dreaming of a Redneck Christmas • 23.30 Be the Boss: Signal 88 Security.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 European Champ. Weightlifting • 09.30 BNP Paribas Katowice Open Tennis • 10.45 European Champ. Weightlifting • 11.45 Dempsey Races Le Mans • 12.00 World Superbike Series Motorcycle Racing: Aragon: Round 2, Race 1 (live) • 13.00 European Champ. Weightlifting: Albania: Women’s Plus 75kg (live) • 15.00 UCI World Tour Cycling: Amstel Gold Race (live) • 17.00 European Champ. Weightlifting: Albania: Men’s Plus 105kg (live) • 18.00 Motor Racing • 19.00 BNP Paribas Katowice Open Tennis • 20.00 Saut Hermés Equestrian • 21.15 Boxing • 22.15 UEFA Women’s Champ.

League Football • 23.15 Motorsports Weekend • 23.30 World Supersport Series.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 European Champ. Weightlifting • 08.30 BNP Paribas Katowice Open Tennis • 09.45 World Superbike Series Motorcycle Racing • 10.30 World Superstock Series Motorcycle Racing • 11.00 European Champ.

Weightlifting • 12.00 BNP Paribas Katowice Open Tennis • 13.00 FIA World Endurance Champ.: Silverstone (live) • 13.30 World Supersport Series: Valencia (live) • 14.30 British Superbikes Motorcycle Racing • 15.00 FIA World Endurance Champ.: Silverstone (live) • 15.30 World Superbike Series Motorcycle Racing: Aragon: Round 2, Race 2 (live) • 16.30 BNP Paribas Katowice Open Tennis: Final (live) • 18.15 FIA World Endurance Champ.: Silverstone (live) • 19.00 British Superbikes Motorcycle Racing • 19.30 Swimming • 21.00 Coup de France Cycling • 22.00 European Champ. Weightlifting.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 09.00 10.00 11.00 12.00 12.30 13.30 14.00 14.05 15.00 15.05 16.15 17.00 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.00 21.30 21.35 23.00

NET News Maratona tar-Roti Telebejg[ U/u[ - Tbissimafest Distinti Telebejg[ Maratona tar-Roti NET News Maratona tar-Roti NET News Simpati/i (r) Maratona tar-Roti Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks Maratona tar-Roti NET News, NET Sports, NET Meteo Maratona tar-Roti Replay NET News (ikompli) Replay NET News.

DEMI MOORE u WOODY HARRELSON f’xena mill-film PROPOSTA INDECENTE (Rete 4, 23.45) li n[adem fl-1993 b’re;ija ta’ Adrian Lyne

TVM 07.00 08.00 08.20 08.50 09.40 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 18.50 19.00 20.00 20.45 23.15 23.40

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Madwarna Storjografija Nisa Straordinarji Fis-Selva;; tal-Afrika Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets Aqta’ Kemm A[barijiet Mixage Madwarna Fis-Selva;; tal-Afrika A[barijiet American Idol A[barijiet fil-Qosor Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 07.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 11.20 12.10 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.15 17.00 18.00 19.30 19.40 21.00 23.00

melita 104, GO Plus 104

News G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa Sensilhena Lenti Nisa Straordinarji Beast Legends Ruggers GFA Roundup Starboard Ti;rijiet Biss 3 Pointer Paqpaq Mixage Luxdesign Malta u lil Hinn Minnha A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ Maratona tar-Roti Kontrattakk Paqpaq (r).

ONE 08.30 09.00 09.30 11.10 11.30 13.30 13.40 14.30 17.15 17.30 17.40 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45

melita 103, GO Plus 103

ONE News {ajja (r) Aroma Kitchen (r) Teleshopping Maratona bir-roti ONE News Ir-Rangers Omnibus Maratona bir-roti Teleshopping ONE News L-Argument ONE News Arani Issa On D Road ONE News Bla A;enda (r).

Raiuno melita 150 GO Plus 201

06.30 Unomattina in famiglia 08.10 Pole Position 08.30 Tg1 L.I.S. 08.55 GP F1 ?ina 10.50 A Sua Immagine 10.55 Santa messa dalla Chiesa dell’Università Cattolica del Sacro Cuore in Roma 12.00 Regina Coeli 12.20 Linea verde 13.30 Tg 1 telegiornale 14.00 Domen ica in 16.30 Tg 1 telegiornale 16.35 Domenica in 18.50 L’eredità 20.00 Tg 1 20.35 Tg Sport 20.40 Affari tuoi 21.30 Un medico in famiglia 8 23.30 Speciale Tg 1 00.35 Tg 1 notte 01.00 Applausi.

Raidue 07.00 10.10 10.50 10.55 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.30 20.30 21.00 21.45 22.35 01.00 01.20

melita 151, GO Plus 202

Cartoon Flakes Ragazzi c’è Voyager GP F1 ?ina Pole Position Mezzogiorno in famiglia Tg 2 giorno Tg 2 motori Quelli che aspettano Quelli che Tg 2 L.I.S. Radio Sport Stadio Sprint Rai Sport 90˚ minuto GP F1 ?ina Tg 2 notizie N.C.I.S. Elementary La domenica sportiva Tg 2 notizie Protestantesimo.

Raitre 07.00 07.50 09.15 10.15 10.45 11.05 11.30 12.00 12.25 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 15.05

melita 11#152, GO Plus 203

La grande vallata (TF) Il club dei 39. Film ’35 L’Ispettore Derrick. TF Rai Educational Tgr Estovest Tgr Mediterraneo Tgr Regioneuropa Tg 3 Telecamere salute Rai Educational Passepartout Tg regione Tg 3 In 1#2 ora Amori e dissapori. Film 2005 16.30 La battaglia di Mary May. Film 2002 18.00 Per un pugno di libri 19.00 Tg 3

19.30 20.00 20.10 21.30 23.30 23.35 23.40 00.45 00.55

Tg regione Blob Che tempo che fa Report Tg 3 Tg regione Gazebo Tg 3 Telecamere.

Canale 5 08.00 08.50 09.40 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.10 18.50 20.00 20.40 21.30

melita 16#154, GO Plus 205

Tg 5 mattina Le frontiere dello spirito Tgcom Il grande Nilo Le storie di Melaverde Melaverde Tg 5 L’arca di Noè Domenica live The Money Drop Tg 5 Striscia la notizia La maschera di ferro. Film ’98 00.05 Per incanto o per delizia.

Film ’99 01.40 Tg 5.

Rete 4 07.05 07.55 09.00 10.00 11.00 11.30 12.00

melita 14#153, GO Plus 206

Tg 4 Night News Vita da strega BBC Knowledge Santa Messa Le storie di viaggio a...

Tg 4 Pianeta mare: Favignana, dove il mare è più blu 13.10 Donnavventura 14.00 Tg 4 14.40 Ieri e oggi in tv speciale 15.30 Le miniere di Re Salomone. Film 2004 18.55 Tg4 Telegiornale 19.35 Il comandante Florent 21.30 Tierra de Lobos 23.45 Prposta indecente. Film ’93 02:05 - Tg 4 night news.

Italia 1 07.50 11.30 12.55 13.00 14.00 15.00 16.20 17.00 18.30 19.00 19.10

21.25 00.35 01.30

melita 20#155, GO Plus 204

Cartoons Gran Premio d’Aragona Studio aperto Sport Mediaset 2 Broke Girls. sitcom Gran Premio d’Aragona Fuori giri Dennis colpisce ancora.

Film ’98 Studio aperto Così Fan Tutte. sitcom Pallottole cinesi. Film 2000 Le iene show 2 Broke Girls. sitcom Californication.

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Televi]joni#Radju

21

U?U{ - TBISSIMAFEST

B’risq il-fqar tal-Perù radju Radio 101

NET Television 11.00

Programm dirett mid-Dar ta’ San :u]epp f’Santa Venera fejn se tkun qed issir din il-festa waqt li jkun ippakkjat l-ikel kollu li n;abar matul ir-Randan biex dawn imorru f’kontejner g[all-fqar fil-Perù.

Minbarra n-numru ta’ volontiera li se jkunu qed jippakkjaw, se jkun hemm g[add ta’ gruppi u kantanti fuq palk li ntrama apposta filbit[a tad-Dar imsemmija.

Jintwerew ukoll videos ta’ fejn is-So/jetà Missjunarja ta’

San Pawl g[andha l-[idma tag[ha fil-Peru, fil-Pakistan u fil-Filippini.

Ikun hemm ukoll open day fid-Dar San :u]epp, u kulmin irid ikun jista’ jdurha u jara lambjent li hemm u kif jg[ixu t-tfal li jitrabbew hemm.

NETWORKS

It-tattoos - taqbel jew ma taqbilx^ NET Television 18.40

It-tattoo. G[aliex tag[milha? G[aliex ma tag[milhiex? Kif tidde/iedi liema tattoo se tag[mel? Kemm jiswew it-tattoos? Jekk iddejqek kemm tiswa biex tne[[iha? In-nies pre;udikati kontra min g[andu [afna tattoos?

Hemm trattoos li huma [amalli? G[andu jkun hemm jobs li ma ja//ettawx nies bit-tattoo tidher?

Dawn huma w[ud mill-mistoqsijiet li se jkunu mwie;ba waqt il-programm tal-lum, b[as-soltu mmexxi minn Mark Azzopardi.

MARATONA TAR-ROTI (NET Television 09.00, 13.30, 14.05, 16.15. 19.30 u 20.30) - Fil-Li/eo tal{amrun b[alissa g[addejja l-maratona ta’ kull sena bir-roti li ssir g[al g[an filantropiku.

Din is-sena, li hi lerbatax-il edizzjoni, ilbenefikant se jkunu sSorijiet tal-Orsolini, li jwettqu [idma sfieqa mat-tfal li jkollhom b]onn min jindukrahom, g[ax il-familja taghhom mhux possibbli li jag[mlu dan.

DISTINTI (NET Television 12.00) Il-protagonista ta’ dan il-programm ippre]entat minn Jean Claude Micallef se tkun Moira Delia (fir-ritratt fuq il-lemin).

Bosta jafuha b[ala pre]entatri/i televi]iva u attivista favur lannimali, i]da permezz ta’ dan il-programm insiru nafu aktar dwar il-karattru tag[ha, il-familja u dak kollu li jinteressaha.

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 ONE Breakfast • 07.05 Aktar Mu[ika • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club Xewqat • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.00 Il-{add fuq ONE • 15.25 Kwadru Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Stetoskopju • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.10 F’Min qed Ta[seb? • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Intietef • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Riospett Kollu.

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Il-Balomba • 09.30 Djalogu fil-Kon/ilju • 10.00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika • 11.00 Classic FM • 12.00 Laudate Dominum • 14.00 BBC World Service.

LA MASCHERA DI FERRO

Minn ktieb ta’ Alexandre Dumas Canale 5 21.30

101 FM

Film Amerikan li n[adem fl-1998 b’re;ija ta’ Randall Wallace u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Leonardo Di Caprio (fir-ritratt), Jeremy Irons u John Malkovich.

L-istorja hi ambjentata fi Franza fi ]mien ir-Re Lwi;i XIV u hu bba]at fuq ktieb tal-mag[ruf Alexandre Dumas.

Min hu n-nobbli li hemm pri;unier u g[aliex dejjem jidher

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Mill-G]ira tat-3 G[oljiet • 13.30 Mid-Djarju tal-{ajja • 14.00 Il-{add Kumpanij (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 L-INDONE}JA

Ajruplan jispi//a l-ba[ar Ajruplan tal-linja Indone]jana Lion Air ]gi//a minn mitjar waqt l-in]ul u spi//a filba[ar, lil hinn mill-g]ira ta’ Bali; i]da [add ma tilef [ajtu f’dan l-in/ident.

Tal-anqas mija u tletin ru[ kienu fuq dan l-ajruplan, li pprova jin]el fl-ajruport ta’ Denpasar (f’Bali). Ir-rapporti li n[ar;u aktar tard qed

jg[idu li w[ud minn dawn spi//aw we;;g[u [afif u kellhom jittie[du l-isptar g[all-kura.

Mifhum li l-ajruplan tat-tip Boeing kien qed itemm titjira domestika minn Bandung, filPunent ta’ Java, qabel spi//a ‘fl-ilma u mdawwar bil-blat’, ftit mijiet ta’ metri ’l bog[od minfejn jispi//a l-mitjar.

I?-?INA

Jinfirex il-virus qattiel L-awtoritajiet f’Beijing irrappurtaw l-ewwel ka] talvirus il-;did tal-influwenza tat-tjur fil-belt kapitali ta/?ina, u din hi l-ewwel darba li persuna – f’dan il-ka] tifla ta’ seba’ snin – mardet blelement mag[ruf b[ala H7N9 f’in[awi li jmorru ’l hinn milLvant ta/-?ina.

It-tifla tinsab stabbli fi sptar ta’ Beijing u b’rapporti jtennu li xi nies li kellhom il-kuntatti mag[ha mill-qrib mhumiex juru sinjali tal-infezzjoni.

L-awtoritajiet f’Beijing sadattant g[alqu s-swieq tat-

tjur kollha fid-diversi lokalitajiet, i]da g[ad ma [ar;ux direttivi g[all-qerda ta’ g[asafar ‘b[ala prekawzjoni’ peress li g[alissa ma nstabux tra//i ta’ H7N9 fi kwalunkwe kampjuni ta’ annimali.

Sal-lum mietu [dax-il persuna mill-effetti tal-H7N9 mindu l-virus kien ikkonfermat fil-bnedmin g[all-ewwel darba (matul ixxahar li g[adda), u meta sallum ;ew irrappurtati ftit anqas minn [amsin ka] ta’ infezzjoni.

IL-BELT TAL-VATIKAN

Lejn bidliet fis-Santa Sede Il-Papa Fran;isku waqqaf kumitat ta’ tmien kardinali minn madwar id-dinja li se jag[tih il-pariri dwar kif g[andu jirriforma lamministrazzjoni /entrali talKnisja Kattolika u waqt li ’l quddiem jg[inu biex jimplimenta l-bidliet me[tie;a fil-Kurja.

It-tmien kardinali ;ejjin mill-Italja, i/-?ile, l-Indja, il:ermanja, ir-Repubblika

Demokratika tal-Kongo, lIstati Uniti, l-Awstralja u l{onduras.

Intant, Ar/isqof Taljan se ja;ixxi b[ala segretarju talgrupp, li se jkollu l-ewwel laqg[a formali (f’Ruma) f’Ottubru li ;ej.

Hu anki minnu li l-Papa Fran;isku, li kien elett Kap talKattoli/i xahar ilu, di;à kellu l-kuntatti ma’ kull wie[ed minn dawn il-kardinali.

IL-POLONJA

Inawgurata ‘l-itwal statwa’ tal-Papa :wanni Pawlu II Il-Polonja inawgurat statwa ;ganteska tal-mibki Papa :wanni Pawlu II, li skont irrapporti hi anki l-itwal statwa tal-eks Kap tal-Kattoli/i fiddinja.

L-istatwa – twila kwa]i erbatax-il metru u ti]en [ames tunnellati – hi mag[umla millfibreglass u turi lill-Papa qed jilqa’ b’idejh ‘lill-umanità’.

Intant, din l-istatwa tinsab fuq g[olja li t[ares g[al fuq il-

belt ta’ Czestochowa, u fejn jinsab il-monasteru ta’ Jasna Gora, bl-ikona tal-Madonna sSewda – wie[ed mill-aktar siti importanti g[all-pellegrina;;i.

Ir-ra;el li ffinanzja l-istatwa, Leszek Lyson, qal li xtaq jirringrazzja lill-Papa :wanni Pawlu talli irnexxielu jsalva l[ajja ta’ ibnu, li kien kwa]i g[ereq waqt btajjel li l-familja kienet qed tqatta’ fil-Kroazja, daqs tliet snin ilu.

IS-SIRJA

Me[lusa l-;urnalisti Taljani Erba’ ;urnalisti Taljani li n[atfu fis-Sirja, u li kien ilhom mi]mumin mill-4 ta’ April, in[elsu proprju lbiera[, u skont ir-rapporti ttie[du lejn it-Turkija.

Il-konferma ng[atat minn Mario Monti, li qed jaqdi r-

rwol temporanju ta’ Ministru (Taljan) g[all-Affarijiet Barranin, bl-istqarrija ma tag[tix dettalji dwar min kien [ataf il-;urnalisti fisSirja li g[adha sal-lum straxxnata bl-effetti talgwerra /ivili.

Internazzjonali

23

Internazzjonali IL-KRI}I TAL-KOREA

I/-?ina m[e;;a biex i]]id il-pressjoni fuq Pyongyang Is-Segretarju tal-Istat Amerikan, John Kerry, ilbiera[, f’Beijing, iltaqa’ mal-og[la mexxejja ta/-?ina f’tentattiv biex i;eg[elhom iwettqu pressjoni fuq il-Korea ta’ Fuq bl-iskop li din tnaqqas mit-theddid u (anki) ma]-]mien tirritorna madwar il-mejda tan-negozjati rigward l-aspett nukleari.

Dan kien l-ewwel vja;; ta’ Kerry f’Beijing b[ala Segretarju tal-Istat Amerikan u fejn g[amilha /ara li jixtieq jara ‘intervent aktar qawwi’ mi/-?ina fil-konfront tal-Korea ta’ Fuq, alleata ta’ Beijing, li fl-a[[ar ;img[at [ar;et b’theddid ta’ gwerra nukleari kontra lIstati Uniti u l-Korea t’Isfel.

Fil-fatt, Kerry tenna – u qabel telaq millKorea t’Isfel lejn i/-?ina – li Beijing g[andu kapa/ità unika biex ju]a l-influwenza tieg[u mar-re;im ta’ Pyongyang b[ala l-akbar sie[eb kummer/jali, u meta hu mag[ruf ukoll li qed jag[ti lill-Korea ta’ Fuq appo;; siewi mil-lat finanzjarju u diplomatiku.

Meta ltaqa, ilbiera[, mal-President ?ini], Xi Jinping, is-Segretarju tal-Istat Amerikan fakkar li dan hu ]mien kritiku li j;ib sfidi kbar mhux biss fil-peni]ola Koreana. I]-]jara ta’ Kerry firre;jun tal-Asja tkompli g[ada meta mistenni jasal il-:appun, u bit-tensjoni tul il-kontinent ma tbattix mindu r-re;im tal-Korea ta’ Fuq ]ied ir-retorika aggressiva, li qed tqanqal kull tip ta’ prekawzjoni.

Dan, meta l-Korea ta’ Fuq qed tag[milha /ara li mhix se tabbanduna l-armi nukleari – bitTelevi]joni ta’ Pyongyang ma jsemmi xejn dwar i]-]jara ta’ Kerry fi/-?ina, u ddedika s-

John Kerry jie[u b’idejn Xi Jinping qabel illaqg[a f’Beijing (Reuters)

servizzi tal-a[barijiet g[at-t[ejjijiet ta//elebrazzjonijiet ta’ g[ada, li jimmarkaw iddata tat-twelid ta’ Kim Il-Sung, il-fundatur talIstat komunista, li miet fis-sajf tal-1994.

Aktar tard, [ar;u rapporti li l-Istati Uniti u /?ina se jag[mlu sforz komuni g[al denuklearizzazzjoni pa/ifika tal-peni]ola inkwistjoni u li titqies b[ala importanti [afna g[all-istabbiltà tar-re;jun.

L-UNJONI EWROPEA

Il-Ministri tal-Finanzi jikkonkludu l-laqg[a Il-Ministri tal-Finanzi taz-Zona-Ewro, ilbiera[ g[alqu laqg[a ta’ jumejn f’Dublin, ilbelt kapitali tal-Irlanda, fejn fost o[rajn iddiskutew mezzi g[all-[olqien tax-xog[ol fi ]mien meta l-qg[ad qed jippersisti fuq livelli ‘ina//ettabbli’ f’numru ta’ pajji]i taz-Zona.

L-a[[ar jum tal-laqg[at – li segwa l-ftehim tal-Ministri biex jappo;;aw il-bailout ta’ g[axar biljun ewro g[al ?ipru, u fejn ilPortugall u l-Irlanda ing[ataw seba’ snin addizzjonali biex i[allsu lura s-self tal-bailouts rispettivi tag[hom – ikkon/entra b’mod partikulari fuq il-qg[ad fost i]-]g[a]ag[, li la[aq il-[amsin fil-mija f’xi pajji]i.

Intant, il-Ministri anki ddiskutew il-mezzi li jift[u l-a//ess g[all-fondi g[all-entitajiet

kummer/jali min-na[a tas-swieq aktar milli mill-banek, u b[alma hu komuni fl-Istati Uniti.

Il-Ministru tal-Finanzi, Michael Noonan, qal li dan hu anki importanti peress li [afna intrapri]i ]g[ar u ta’ daqs medju fl-Unjoni Ewropea m’g[andhomx a//ess g[all-kapitali.

Fil-laqg[a tal-biera[ iddominat anki l-;lieda kontra l-eva]joni tat-taxxa, bl-Awstrija tispi//a ta[t pressjoni biex tabbanduna s-sistema li tibba]a fuq is-segretezza fil-qasam tal-banek.

Il-Ministri qattg[u [afna mit-ta[ditiet ta’ filg[odu jikkon/entraw fuq din il-kwistjoni, li ng[atat spinta mindu l-Lussemburgu, jiem ilu, wieg[det li tiffirma g[all-proposti tal-UE li jirrigwardaw it-trasparenza fis-settur tal-banek u f’pass li [alla lill-Awstrija ftit jew wisq i]olata.

L-E:ITTU

A;;ornat il-pro/ess ta’ Hosni Mubarak Ma sarx pro/ess tal-qorti ;did g[all-eks President E;izzjan Hosni Mubarak wara li l-Im[allef li kellu jippresiedi dan il-pro/ess irtira u rrefera l-ka] g[al qorti o[ra, u li fi//irkustanzi jfisser a;;ornament indefinittiv.

L-Im[allef Mustafa Hassan Abdullah [abbar idde/i]joni waqt is-sessjoni tal-ftu[ tal-pro/ess fil-Kajr u fost g[adab kbir fl-awla talqorti, fejn il-qraba ta’

dimostranti li tilfu [ajjithom fir-rewwixta tal-2011 kontra l-eks re;im ta’ Mubarak g[ajtu biex dan jing[ata lpiena massima.

Mubarak, li g[andu erbg[a u tmenin sena, mexxa lE;ittu g[al xi tletin sena qabel twarrab fir-rewwixta li kkaratterizzat ir-Rebbieg[a G[arbija storika.

Intant, l-eks President u diversi eks uffi/jali tarre;im pre/edenti qeg[din jiffa//jaw ;uri ;did g[all-

kumpli/ità fil-qtil ta’ mijiet ta’ dimostranti (waqt irrewwixta) u wara li l-Og[la Qorti, f’Jannar li g[adda, a//ettat l-appelli tad-difi]a kif ukoll tal-prosekuzzjoni.

Madankollu, l-Im[allef Abdullah qal ilbiera[ li dde/ieda li jirreferi l-ka] lillQorti tal-Appell fil-Kajr peress li [assu ‘skomdu’ u fid-dmir li jirrevedi l-ka], u fejn naqas milli jispjega d-de/i]joni tieg[u fiddettall.

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

F’pa;ni o[ra:

27

Arti

28

?inema

29

Mu]ika

31

Kotba ;odda

26 Wirja ta’ pittura u skultura ta’ George Scicluna f’San :iljan

26 COLLAGE ARTI

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

A VELVETY TOUCH Wirja ta’ George Scicluna fil-Cavalieri Hotel, San :iljan minn E. V. Borg ............................

A Velvety Touch, wirja ta’ pittura u skultura, xog[ol ta’ George Scicluna, infet[et f’Cavalieri Hotel, San :iljan, il-{amis 21 ta’ Marzu u tibqa’ miftu[a g[all-pubbliku sas-7 ta’ :unju, matul il;urnata kollha.

Din il-kollezzjoni ta’ madwar 70 bi//a xog[ol (skultura fil-;ebla tal-franka, /eramika u pittura) hi mnedija mill-Cavalieri Hotel, ilValletta Fund Management, il-Marsovin u l-Art Discussion Group. Il-katalgu jista’ jittie[ed b’xejn millwirja.

Il-moviment hu l-ba]i talkun/ett artistiku ta’ George Scicluna. Dan il-moviment jixbah dak ta’ mew;a (ondeggiante): /irkulari, sferiku u ossillatorju li, simili g[all-bniedem, ji;ri jew miexi. L-artist ja[dem f’sens ta’ vorti/i, b[al uragan. Lartist hu l-g[ajn talmaltempata. Fejn wieqaf hu hemm re]oluzzjoni. Fejn jieqaf l-ispettatur quddiem ixxog[ol hu l-kaws i]da l-artist jistiednu jaqbe] [ieles filvorti/i u jid[ol fi prebenda ta’ silenzju u pa/i.

Il-vorti/i huma ri]ultat ta’ kordi u arki ta’ /rieki li jevolvu u jirrelataw flimkien biex jiffurmaw is-su;;ett jew l-o;;ett. Dan l-appro// jew manjiera hu komuni g[alliskultura u wkoll g[allpittura.

Ix-xog[ol hu kundizzjoni ta’ rtubija bellusija, ta’ ;entilezza u tenerezza ta’

forom tondi jew tode;;janti b’ritmu kostanti ta’ globi jivvibraw, ta’ forom sferi/i f’moviment infinit li jolqtok immedjatament. It-tensjoni dinamika, l-istress u kontrastress jag[tu vitalità vibranti u [ajja lix-xog[ol tieg[u.

Is-serenità, it-trankwillità u s-sens armonju] li x-xog[ol i[alli jesponi propjetà sublimi u klassika, kuntrast tal-g[a;eb f’artist espressiv li jsibha bi tqila j]omm kwiet quddiem ittfittxija g[al soluzzjonijiet ta’ problemi li huma superjuri g[all-intelli;enza umana.

Mill-qilla tal-maltempata g[as-serenità u t-trankwillità, mill-vibrazzjoni kostanti g[all-pa/i u l-kwiet: – ilpolarità tal-[ajja.

Il-persistenza u l-insistenza fi tfittxija g[al risposti g[allmistoqsijiet vitali, il-qab]a libera (free fall) fl-ispazju, innuqqas ta’ sodisfazzjon filfalliment li jifhem sew iddiffikultajiet jirriflettu fixxog[ol tieg[u, g[ax fl-arti b[all-[ajja m’hemmx komprensjoni totali u g[alhekk dejjem wa[idna u m’hemmx risposti.

Din il-lotta (ara i]‘}wiemel Sfrenati’ fi//eramika) ta’ tfittxija to[ro; vibranti fix-xog[ol tieg[u meta r-resoluzzjoni tinbidel f’ugig[, f’torment u tensjoni, meta l-forom imdewba jinbarmu, jitkebbu u jit[abblu flimkien. Il-pa/i tinbidel f’disperazzjoni. I]-‘}wiemel Sfrenati’ jsiru ilsna tan-nar li jitliebu u ji]fnu ]ifna

makabra, tormentata u torturata.

L-a[jar xog[ol tieg[u filfranka huma: Contortionist u Mara Tqila, ]ew; xog[lijiet ta’ forom sferi/i mdewba, ta’ arki u kordi ta’ /rieki mibruma u m[abbla b[al [bula, f’danza surreali ta’ moviment sostnut intens.

F’Contortionist l-artist jin[ass espl/itament influwenzat minn Salvador Dalì u l-effett ta’ [wejje; mag[sura u m[abbla jfakkruni fil-figuri mtawla ta’ El Greco u t-turment divin ta’ figuri f’Goya. F’Mara Tqila ttorso smembrat jindika b[ala sors ewlieni x-xog[ol metafi]iku ta’ Giorgio De Chirico, il-;enn sfrenat ta’ dinja instabbli, in/erta, perikolu]a.

Fil-pittura forsi l-i]jed xog[ol ma;iku hi xena tatTieqa tad-Dwejra ma[duma b’mod brillanti b’velaturi jew velijiet fini rqaq b[al du[[an jew /par fin f’poe]ija jew le;;enda lirika fl-art tal-Lotus Eaters. L-artist jidealizza /?ittadella u juri romanti/i]mu u sentiment profond fl-espressjoni ta’ triqat u mkejjen, [itan, twieqi u bibien fejn twieled u trabba, kwa]i nostal;ija su;;estiva li tittie[ed.

Lotta, qilla u passjoni hu epitett kon/i] u pre/i] li jiddeskrivi l-espressjoni ta’ George. Kif qal Vittorio de Sica, il-komunikazzjoni hi att ta’ m[abba. L-espressjoni ta’ George hi att ta’ m[abba assoluta.

Fir-ritratti jidhru w[ud mix-xog[lijiet tal-artist George Scicluna li jinsabu esebiti fil-wirja tieg[u fil-Cavalieri Hotel, San :iljan

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Ir-rebbie[a kollha f’ritratt ta’ tifkira

Diane Buttigieg, rebbie[a tal-ewwel post

Rebbie[a f’kompetizzjoni tal-arti 22 artist differenti [adu sehem fl-inizjattiva artistika ATM – Arti b’Valur, kompetizzjoni li wittiet it-triq g[al wirja ta’ 25 opra artistika f’SO Galerie, bl-appo;; ta’ Mediterranean Bank.

Fil-wirja spikkat iddixxiplina artistika talMCAST, li minnha [ar;u bosta artisti ]g[a]ag[. ATM in[olqot wara e]ercizzju intens bejn grupp millMediterranean Bank, l-artist David Pisani u SO Galerie.

Tmien xog[lijiet ta’ David intwerew f’format kbir fuq ilfa//ata ta’ SO Galerie, tul perjodu ta’ tmien xhur, fejn wara dan wie[ed beda jistaqsi “x’se nag[mlu issa?” u hawn twieled il-[sieb tal-ATM, bittir li jing[ata valur lix-xog[ol tal-artisti li g[adhom fil-bidu tal-vja;; artistiku tag[hom.

Finalment, kellhom jintg[a]lu 25 xog[ol artistiku u 7 rebbie[a.

Ir-rebbie[a tal-ATM Kompetizzjoni Artistika kienu dawn li ;ejjin: L-ewwel post – Diane Buttigieg; It-tieni post – Jennifer Mallia; Runners-up – Charles Balzan, Claudia Chircop, Thea Vella, Antoine Xuereb u Josef Zahra.

Dawn ix-xog[lijiet se jintwerew ukoll fi stampi ta’ format kbir, fil-kampanja ta’ pubbli/ità ta’ Mediterranean Bank, fuq il-fa//ata prominenti ta’ SO Galerie.

Il-kwalità tax-xog[ol kienet b’mod ;enerali ta’ livell kreattiv b’sa[[tu, fejn wie[ed jista’ jara li kull min [a sehem, ]gur investa [afna [in fi [sieb qabel ma po;;a jdejh g[axxog[ol li bih [oloq l-opri finali.

Il-wirja ta’ arti se tibqa’ miftu[a g[all-pubbliku sala[[ar ta’ April.

Ara s-sit www.sogalerie.com g[al aktar dettalji jew www.facebook.com##!#sogalerie .iklin.

COLLAGE ARTI 27

L-arti rebbie[a ta’ Diane Buttigieg

28 COLLAGE ?INEMA

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Side Effects Dan it-thriller fakkarna f’ie[or simili ta’ madwar g[oxrin sena ilu, Malice b’Nicole Kidman li jibda mod, u sakemm jintemm ji]viluppa f’xi [a;a differenti g[all-gost ta’ min ifittex film li tassew iz]ommlok l-attenzjoni.

Hawnhekk Emily (Rooney Mara) hija mara ]ag[]ug[a daqsxejn stramba mi]]ew;a lil Martin (Channing Tatum) li g[adu kemm [are; mill[abs fuq sentenza ta’ erba’ snin dwar insider trading.

Hi t[ossha dipressa, g[alhekk tmur tikkonsulta g[and psikjatra, Banks (Jude Law). Dan jag[tiha medi/ina ;dida, li g[aliha kien jit[allas biex jippruvaha mal-pazjenti

(KRS – 16)

tieg[u.

Imma ma jdumx ma jintilef il-kontroll, li jeffettwa l-[ajja ta’ kul[add, inklu]a l-psikjatra Siebert (Catherine Zeta-Jones) li Banks isir jaf li qabel kienet qed tikkura lil Emily.

G[alkemm daqsxejn twil, b[al [afna films illum, irre;ista Steven Soderbergh jidderie;i script intelli;enti b’ritmu mexxej, b’interpretazzjonijiet millaqwa minn Law u Mara.

Ma jonqsux il-colpi di scena u twists li ma tistenniex, l-aktar minn meta titfa//a fix-xena ZetaJones, u ma nistg[ux ma nsemmux l-atmosfera ta’ tensjoni vera msa[[a millmu]ika ta’ Thomas Newman.

G.I. Joe> Retaliation

F’dan is-sequel membru talCobra jippo]a tal-President Amerikan jinfiltra fil-White House.

Meta dan jag[ti l-ordni biex tinqered l-iskwadra spe/jali ‘G.I. Joes’ jirnexxilhom jiskappaw il-massakru l-kap ‘Roadblock’ (Dwayne Johnson) u tnejn o[ra, li jit[allew g[al mejta f’nofs de]ert.

Dawn issa jridu jaraw kif se jag[mlu biex wara li jsibu min ittradihom, jorganizzaw u jarmaw ru[hom, filwaqt li jsibu g[ajnuna li jistg[u

jafdaw, biex jivvendikaw lil s[abhom u jisfrattaw il-pjan ta’ katastrofi, qerda u dominazzjoni tal-pjaneta tag[na mill-Cobra.

B[alma qed taraw b[ala storja hawn ma g[andna assolutament xejn ;did.

Ner;g[u nsibu lil Bruce Willis b[ala l-Joe ori;inali li g[alkemm jidher ftit, jipprovdi wkoll l-element komiku tant me[tie; f’film dwar kumplotti, azzjoni, sekwenzi mill-aktar vjolenti u spettakolari li kwa]i ma jaqtg[ux, g[alkemm dawn

(KRS – 12)

kultant jirri]ultaw konfu]i ]]ejjed.

Fil-fatt, kultant il-film jin[ass serju ]]ejjed, li jistona mal-esa;erazzjonijiet li nassistu g[alihom, u li ]gur li [add ma jista’ je[odhom bisserjetà.

I]da wara kollox, b[as-soltu dan kollu li qed niktbu jista’ ma jfisser assolutament xejn g[all-ma;;oranza tal-udjenza li llum jiffrekwentaw is-swali ta/-/inema: i]-]g[a]ag[ li lma;;oranza tag[hom ifittxu biss l-azzjoni tip tal-video games.

Cloud Atlas (KRS – 16)

Matul dan il-film, imnebba[ mill-ktieb best-seller ta’ David Mitchell ta’ xi 5 snin ilu, tibda ta[seb li qed tassisti g[al g[add ta’ reinkarnazzjonijiet, hekk kif diversi atturi jibdew jidhru jinterpretaw partijiet diversi fis-sitt stejjer li jse[[u f’daqstant epoki differenti.

Imma mbag[ad, l-istess b[all-ktieb, il-film hu twil i]]ejjed u, fl-a[[ar mill-a[[ar, jipprova jipprietka ]]ejjed.

Mill-banda l-o[ra linterpretazzjonijet minn cast b’ismijiet mag[rufa huma impressjonanti, l-istess b[allfotografija u r-ritmu, forsi mg[a;;el u ‘konfu]’ i]]ejjed, hekk kif jaqbe] minn epoka u storja differenti b’mod simultanju, u mhux wa[da wara l-o[ra b’ordni kronolo;ika.

Dawn huma dik ta’ avukat ]ag[]ug[ li fl-1849 jimrad fuq vapur wara li je[les ilsier; Mu]i/ista ]ag[]ug[ fl-1936 jikkorrispondi ma’ ma[bub tieg[u meta jibda jassisti kompo]itur anzjan; Fl-1973 ;urnalista tikxef kumplott dwar impjant nukleari mg[ejjuna minn xjenzjat; Pubblikatur jing[alaq f’dar tal-anzjani fl-2012 minn [uh; Fil-belt ta’ Seoul, mibnija

mill-;did fl-2144, ir-replikanti Sonmi-451 tkun interrogata wara attentat ta’ rewwixta kontra r-re;im qabel tinqatel; Fl-2346, wara li d-dinja kienet kwa]i nqerdet g[al kollox, rag[aj jaqbel li jg[in tfajla tixxabbat g[al fuq muntanja g[olja sigrieta b’kannibalu fero/i ji;ri warajhom.

Film mimli fantasija u azzjoni.

COLLAGE MU}IKA 29

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

minn Noel D’Anastas – ndanastas@gmail.com

Is-37 edizzjoni tal-G[anja tal-Poplu Nhar is-Sibt li ;ej, 20 ta’ April, fit-Teatru Sir Temi Zammit, l-Università, se tittella’ s-37 edizzjoni talG[anja tal-Poplu, festival ta’ kanzunetti ori;inali bil-Malti li jittella’ ta’ kull sena.

B[as-snin ta’ qabel, ilparte/ipanti se jinterpretaw u jakkumpanjaw il-kanzunetti tag[hom live. Ghalkemm ittema tal-kanzunetta hi wa[da libera, il-festival jinkora;;ixxi kanzunetta b’tema so/jali li g[aliha jing[ata premju spe/jali.

F’dan il-festival, il-lirika ting[ata importanza daqs ilmu]ika u l-g[an su;;ettiv talfestival hu li jirriflettu l[sibijiet, sentimenti u xewqat tal-Maltin fid-dinja tal-lum.

Kien fl-1973 meta attivisti fil-YTC bdew jorganizzaw festival bejn il-[bieb, fejn kif jg[id Adrian Grima, “il-kelma saret il-qofol talkompo]izzjoni u ssu;;eriet melodiji iktar Maltin sewwasew g[ax jo[or;u millkisra naturali ta’ lsienna.”

Minn dak i]-]mien ’l hawn, L-G[anja tal-Poplu ipprodu/a korp kbir ta’ kanzunetti ta’ kwalità li g[amlu marka firripertorju lokali fejn g[en biex f’Malta tin[oloq tip ta’ kanzunetta intelli;enti li fiha tispikka l-;enwinità talespressjoni u r-relevanza tag[ha g[all-[ajja tal-poplu Dan mhuwiex festival kummer/jali – g[alhekk irrebbie[a tal-G[anja tal-Poplu

Il-kanzunetti finalisti (Fl-ordni kif se jkunu pre]entati) Kantant#Grupp (awtur#kompozitur) 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

ma jirb[ux flus, imma ji;u offruti /ans biex iwessg[u lesperjenza tag[hom fil-qasam mu]ikali, anki ’l barra minn Malta.

Fil-fatt, il-premjijiet jinkludu l-opportunità biex lawtur u l-kompo]itur tal-

kanzunetti klassifikati flewwel tliet postijiet jag[]lu kantant jew kantanta biex jie[u#tie[u sehem f’festival barra minn Malta, bis-safar inklu]. Dawn il-premjijiet huma possibbli bis-sa[[a talkoperazzjoni bejn il-kumitat

Alexia dalwaqt f’Malta Matul dan is-sajf, Xtreme Promotions se j;ibu f’Malta lill-kantanta Taljana Alexia li se tkanta w[ud mill-aqwa su//essi tag[ha fl-Aria Club, dak li darba kien il-Vibes Discotheque, f’Tal-Balal, San :wann, fis-6 ta’ :unju, lejlet is-Sette Guigno, festa pubblika. Id-dehra tag[ha f’Malta se tkun parti millavveniment Xtreme Classics.

Alexia, li bieg[et ’il fuq minn 6 miljun album madwar

id-dinja, g[andha bosta hits mhux biss bit-Taljan, fosthom Ti Amo Ti Amo, Egoista u Non ti dimenticherò, i]da wkoll diski li g[amluha popolari fil-klabbs b[al Goodbye, Summer is Crazy, Gimme Love, Me and You, The Music I like u Uh La La La. Fis-snin disg[in, Alexia kienet il-kantanta wara ssu//essi ta’ ICE MC fosthom Think about the way, It’s a

rainy day u Russian Roulette.

Qabel u wara d-dehra ta’ Alexia se jkun hemm mu]ika provduta minn Dj Etienne u Dj Danny D. Il-biljetti se jkunu qed jinbieg[u g[allprezz ta’ €10 u €15 VIP. Qed ting[ata wkoll offerta limitata lil dawk kollha li jixtru tliet biljetti f’daqqa fejn mag[hom qed jing[ata wie[ed b’xejn.

G[al aktar tag[rif /empel 99427820.

Il-Gwardjan - Indri Attard (Kevin Tanti, Chan Vella) An;li Bla :wen[ajn - Romina Mamo (Deo Grech, Heathcliff Balzan) Ibni - Teddie Zammit (Paul Attard, Teddie Zammit) G[al Dejjem - Marie Claire Attard Bason (Emil Calleja Bayliss, Mark Scicluna) Bikja Mid-De]ert - Leanne Attard (Sylvia Caruana, Dario Bezzina) Bit-Tof... Ma Tofx...? - Ta’ Verna ( Rita Pace, George Bonello) Nammetti Li Ma Naf Xejn - Mistura (Antonio Olivari) Is-Sajjied Tax-Xatt Tax-Xlokk - Alwyn Borg Myatt(Alwyn Borg Myatt, Conrad Briffa) Virtwali - Estelle Fenech Imbroll (Paul Attard, Mark Scicluna It-Twe;iba - Corazon (Corazon Mizzi Kuluri, Lwien - X-Tend (Charles Dalli) Ta[nina – Fiona Camilleri (Robert Carbonaro) Il-Maltin Bil-Politka Medhijin – Justin Galea u Banda Briganti (Keith Muscat, Sylvan Borg) Tinsinix – Maria Debono (Rita Pace Grajja ta’ Kull }mien - Corinne Caruana (Christopher Azzopardi, Maria Azzopardi) Id-Dar G[al Bejg[ – Charles Dalli (Pawlu Zammit, Charles Dalli) Hawn Si;;u Nieqes – Cherise Attard (Paul Ellul, Mark Spiteri Lucas) Signor Si – Dorothy Muscat (Joe Julian Farrugia, Sammy Galea) Pupazz – Rita Pace ( Emil Calleja Bayliss, Rita Pace)

tal-G[anja tal-Poplu u lWorld Association of Festivals and Artists.

Il-festival ta’ din is-sena se jifta[ bil-grupp KulTural, rebbie[ tal-edizzjoni tas-sena l-o[ra, filwaqt li Alegria se ji]fnu g[ar-ritmu ta’ temi

mu]ikali Maltin. Valerie Vella u Frank O’Neill se jippre]entaw din l-edizzjoni.

Aktar tag[rif jinkiseb minn fuq ghanjafest@ytc.org.mt u www.facebook.com#GhanjaT alPoplu.

30 COLLAGE ANNIVERSARJU

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Illejla ssir it-tifkira tal-g[oti tal-George Cross Tie[u sehem delegazzjoni Pollakka mag[mula minn veterani, Isqfijiet u banda minn George Maggi ...................................

Fi Pjazza San :or;, il-Main Guard il-Belt Valletta, lAwtorità Maltija tat-Turi]mu llum il-{add 14 ta’ April, fis7.15 p.m. f’g[eluq il-71 sena mill-g[oti tal-midalja presti;ju]a tal-George Cross lil Malta, se torganizza lejla storika li tfakkar meta din ilmidalja ng[atat lill-poplu Malti mir-Re George VI u mill-poplu Ingli]. Il-midalja kienet ing[atat lill-Prim Im[allef Sir :or; Borg li [adha f’isem il-poplu Malti mill-Gvernatur ta’ Malta Viscount Lord Gort VC. G[aldaqstant, fil-pre]enza ta’ mistednin kemm Maltin kif ukoll barranin distinti, se ssir din it-tifkira storika li tibda billi jinstema’ l-messa;; li kien ixxandar fuq irRediffusion tal-g[oti ta’ din il-midalja.

Din is-sena, minbarra lGeorge Cross Islanders Association, se jie[u sehem ukoll grupp mill-Polanja.

Tletin minn dan il-grupp huma veterani tal-gwerra.

Mag[hom se jkun hemm ukoll banda militari Pollakka.

Sadattant, ma’ dan il-grupp, li se j]omm diversi /erimonji

f’Malta, se jkollu mieg[u tliet isqfijiet Pollakki u lMinistru tal-War Veterans talPolonja.

Matul i/-/erimonja jsiru xenetti qosra akkumpanjati minn mu]ika u effetti taddawl u l-[oss li bihom ting[ata l-[ajja l-istorja

mqanqla ta’ ]mien il-gwerra.

Fix-xenetti jie[du sehem reenactors tal-MTA flimkien ma’ o[rajn li l-ilbies tag[hom se jkun b[al dak li kien jintlibes f’dawk i]-]minijiet.

Jintu]aw ukoll mezzi militari ta’ dak i]-]mien.

Stakkamenti tal-Pulizija,

flimkien mal-banda tal-istess Korp kif ukoll stakkamenti tal-Forzi Armati ta’ Malta u lbanda, jie[du sehem biex jag[tu aktar [ajja lil din illejla. Pre]enti wkoll se jkun hemm grupp ta’ veterani tatTieni Gwerra Dinjija u Maltin li [admu mag[hom g[all-

[arsien ta’ Malta u lMediterran. Dawn kienu membri fl-Army, in-Navy u lAir Force.

I/-/erimonja tintemm billi simbolikament isir l-g[oti talmidalja tal-George Cross li fiha jidher San :or; fuq i]]iemel imdawwar bil-kliem For Galantry.

Kul[add g[andu jg[ix din il-;rajja li wriet irrikonoxximent tal-Gran Britannja g[all-qlubija talMaltin kemm fis-servizzi Ingli]i kif ukoll tal-eluf l-o[ra ta/-/ittadini li g[exuha ta’ kull jum.

Il-pubbliku hu ;entilment mistieden ming[ajr [las g[al din i/-/erimonja storika u ta’ gie[ kbir g[al Malta f’Misra[ San :or;, im[arsa millPalazz tal-President, li dan la[[ar il-fa//ata tieg[u kienet msebb[a u restawrata.

Martin Morana mill-MTA se jkun il-General Coordinator tar-rikostruzzjoni storika filwaqt li d-direzzjoni artistika se tkun f’idejn Ino Bonello u Frank Vella, Casting Director u Props. Isir ukoll kummentarju tal-;rajja u ta’ dak li jkun qed ise[[.

Il-midalja li ng[atat lil Maltin f’;ie[ qlubithom Minn qalb id-diqa tal-gwerra tfa//a l-George Cross Il-le[en qawwi u xi ftit melankoniku tal-E//ellenza Tieg[u Viscount Gort, VC, Gvernatur u Commander-inChief ta’ Malta, instema’ mal-erbat irkejjen ta’ Pjazza San :or; tal-Belt Valletta fit13 ta’ Settembru 1942 meta hu [abbar l-g[oti tal-midalja ta’ ;ie[ tal-George Cross.

Dan se[[ f’;ie[ il-qlubija tal-Maltin matul it-Tieni Gwerra Dinjija li Malta kienet imda[[la fiha g[ax kienet ba]i tat-tliet forzi armati Ingli]i.

G[aliex fl-eqqel tat-Tieni Gwerra Dinjija, fil-15 ta’ April 1942, meta Malta kienet di;à daqet il-morr talgwerra b’Maltin mejta jew feruti u b’bini meqrud, millPalazz tar-Re;ina, Buckingham Palace lIngilterra, [are; il-messa;; ]g[ir i]da qawwi u sinifikanti li kien ifa[[ar lil Malta u l;ens Malti. Il-messa;; tar-Re George VI kien jg[id: To honour her brave people I award the George Cross to the Island Fortress of Malta to bear witness to a heroism and devotion that will long be famous in history.

Min-na[a tieg[u Lieutenant General Sir William Dobbie wie;eb lir-Re George VI: By

Tifkira tal-g[oti tal-George Cross f’g[eluq is-70 anniversarju, f’April tas-sena li g[addiet

God’s help Malta will not weaken but will endure until victory is won.

Tabil[aqq Malta kien jixirqilha dan l-unur.

Madankollu, min[abba li lgwerra kienet g[adha fl-eqqel tag[ha, i/-/erimonja uffi/jali saret fit-13 ta’ Settembru talistess sena.

U resaq fuq podium armat f’nofs Pjazza San :or;, mhe]]a mill-bombi tal-

g[adu, bi tbissima lGvernatur Gort VC jag[ti lmidalja lill-Prim Im[allef Malti :or; Borg, li minn qalbu a//ettaha f’isem ilMaltin.

Bosta mill-Maltin fer[u u laqg[u l-a[bar bi kburija g[ax fehmu li wara dak kollu li kienu g[addew minnu u kien g[ad iridu jg[addu minnu, il-Gran Britannja kienet tafhulhom.

Madankollu, o[rajn ma tantx [arsu lejn din il-midalja sabi[ u bilkemm ma maqdrux din lg[otja, g[ax g[alihom lewwel u qabel kollox kien ji;i l-g[ajxien u li Malta tfittex te[les mill-qilla u [sarat tal-gwerra.

G[aldaqstant kienu jg[idu u sa[ansitra jkantaw: {udulna l-George Cross, ag[tuna ir-ross, tal-Victory Kitchen.

Il-George Cross kien ing[ata darbtejn lill-grupp ta’ nies, dak lil Malta b[ala nazzjon kif ukoll lir-Royal Ulster Constabulary.

B’kollox il-midalja ng[atat erbatax-il darba.

G[aldaqstant it-tifkira qed issir biex il-;rajja, li fiha tidher il-qlubija ta’ missirijietna matul it-Tieni Gwerra Dinjija, tibqa’ mfakkra.

Midalja b[al din ta’ presti;ju mqar illum, 71 sena wara li ng[atat, ta’ min japprezzaha. Hi xhieda tattbatija, is-swied il-qalb, inniket u l-mewt i]da wkoll il[elsien ta’ Malta fi [dan lEwropa fuq il-qawwiet li riedu ja[kmuha.

Kul[add g[andu japprezza l-g[oti ta’ din il-midalja u kull min jista’ jattendi bi [;aru g[al din i/-/erimonja ta’ tifkira fi Pjazza San :or;, illejla fil-Belt Valletta.

COLLAGE KOTBA 31

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

IT-TIFEL TAL-ISTITUT Esperjenzi mit-tfulija ta’ David Azzopardi mi;bura fi ktieb Ftit jiem ilu saret it-tnedija ta’ ktieb ;did mill-pinna ta’ David Azzopardi. Il-ktieb, ItTifel tal-Istitut, pubblikazzjoni ta’ Agius & Agius, ji;bor fih esperjenzi u tifkiriet mit-tieni fa]i tattfulija tal-awtur.

Il-ktieb hu m]ewwaq b’diversi disinji talkarikaturista James Sciberras, li [a [sieb ukoll id-disinn artistiku tal-qoxra, u o[rajn tal-istess awtur.

L-istorja te[odna lura meta fl-Ewropa l-emigrazzjoni kienet fl-aqwa tag[ha.

Min[abba l-qag[ad, il-;u[ u l-bi]a’ ta’ gwerra o[ra, miljuni ta’ Ewropej kienu jsiefru lejn pajji]i li riedu jilqg[u l-emigranti. I]da minbarra din ix-xorta ta’ emigrazzjoni, [afna r;iel u ;uvintur, l-aktar minn G[ajnsielem, G[awdex, Marsaxlokk, u villa;;i o[ra ta’ ba[[ara, l-ir;iel kienu jinga;;aw ru[hom fuq vapuri merkantili.

L-istorja dda[[alna filqalba ta’ familja tipikament sajjieda u li tg[ix fuq isseng[a tas-sajd.

Idda[[alna wkoll fil-[ajja ta’ tfal tal-istituti li f’dawk i]]minijiet kienu mfawra bi tfal orfni jew ulied ta’ familji kbar li ma kinux jistg[u jla[[qu mal-[ajja.

Il-protagonist ta’ dan irrakkont hu Mario, tifel ruxxan, g[ajnejh ]oroq

[elwin, xag[ru qastni nnukklat, sabi[ f’surtu, ma[bub minn s[abu. Tifel uniku iben Girgor, sajjied, u ommu Ru]arja, it-tnejn minn Marsaxlokk.

Fl-isba[ snin ta’ tfulitu tilef lil missieru waqt maltempata u sab ru[u fl-Istitut ma’ g[add kbir ta’ tfal iltiema.

Kienet sena ta’ maltempati kbar fejn ir-ri[ ;ieli la[aq ilqawwa ta’ riefnu. Tempesta minnhom g[amlet [erba mill-

frilli sa luzzijiet li kienu ankrati fil-port in-na[a ta’ San :or; u l-bajja ta’ Sant’Andrija. Ilkajjik ta’ Girgor tqa//at millirbit tieg[u, tkaxkar millimwie; sa ma tfarrak malilsien tal-art ma[ru; ’il barra, imsejja[ Marni]i.

Girgor ma kellux il-mezzi biex jixtri opra tal-ba[ar o[ra.

G[aldaqstant spi//a jimbarka fuq vapur merkantili biex ikun jista’ jmantni lil martu u lil ibnu Mario.

L-a[[ar ittra li Ru]arja u binha Mario r/evew ming[and Girgor tispi//a hekk: “G[a]i]a marti Ru]arja, kif tara l-iebes tal-vja;; g[adda. Baqa’ biss ftit pajji]i o[ra xi n]uru, il-:amajka, Bermuda u nibqg[u naqsmu lAtlantiku lura lejn l-Ingilterra.

Hekk kif intemmu dan ilvja;; ner;a’ lura lejn Malta biex qatt i]jed ma ner;a’ ninfired minn mag[kom.

Ag[ti tg[anniqa u bewsa kbira g[alija lil Mario.”

Minn dakinhar ma nstema’ xejn aktar dwar Girgor. Waslu a[barijiet dwar l-g[arqa talvapur li kien fuqu Girgor u li;sma ta’ xi ba[rin li kienu fuq il-vapur mieg[u. I]da dwar Girgor u ]ew; ba[rin o[ra minn G[ajnsielem ma kien hemm ebda [jiel.

Ru]arja issa kellha to[ro; ta[dem biex tmantni lil Mario u lilha nnifisha.

G[aldaqstant, permezz talkonfessur tag[ha Dun :u]epp, Mario sab ru[u flIstitut ta’ San :u]epp.

G[al Mario din kienet esperjenza diffi/li [afna u m[allta minn waqtiet sbie[ g[al waqtiet ta’ niket u qsim il-qalb.

Hawnhekk Mario g[amel [abib ma’ Martin li fih sab lil [uh li qatt ma kellu. I]da peress li Mario kien mi;jub [afna mill-Fra li jie[u [siebhom u minn s[abu, safa l-mira tal-g[ira ta’ Nardu li

g[amel minn kollox biex idawwar lill-istess Martin u s[abu kontrih.

Mario, g[al ftit ukoll ma tilifx lil ommu. Ru]arja, blinkwiet g[at-telfa ta’ ]ew;ha Girgor, i/-/a[da minn binha Mario, l-impenn tag[ha b’ommha mda[[la fi]-]mien kif ukoll bix-xog[ol ta’ seftura li kienet tag[mel ma’ familja sinjura, waqg[et f’e]awriment kbir. Kieku ma kienx g[all-[abiba tag[ha ?ettina li sabitha mitlufa minn sensiha mal-art, dakinhar Mario kien jitlef ukoll lil ommu.

Imma x’;ara e]attament minn missier Mario? Jekk ma g[eriqx mal-bqija tal-ba[rin, x’sar minnu? Jekk salva millg[arqa, x’avventuri g[adda minnhom sakemm in[eles mill-qilla tal-ba[ar? Tg[id Girgor jer;a’ jing[aqad ma’ martu Ru]arja u ibnu Mario li tant kien i[obb?

Pa;na wara pa;na, li]vol;iment tar-rakkont i[allik bla nifs sal-a[[ar.

It-Tifel tal-Istitut hu wie[ed minn dawk il-kotba li darba tibda tisfuljah ma titilqux minn idejk qabel tispi//a taqra l-a[[ar sentenza.

L-awtur isostni li g[alkemm dan il-ktieb hu indirizzat g[al dawk minn [dax-il sena ’l fuq, g[andu jing[o;ob minn dawk kollha li fis-snin [amsin kienu fl-isba[ ]minijiet ta’ tfulithom.

X’hemm wara dan il-ktieb L-awtur jiftakar, u jispjega…

L-avventuri tal-ewwel snin bikrin ta’ [ajti li qattajt ma’ [uti u l-ku;ini, ji;ifieri mindu tlaqt nimxi sa [dax ilsena, insi;thom fil-ktieb Iz-Zija talMellie[a.

F’din il-kitba, It-Tifel tal-Istitut, ni;bor esperjenzi mit-tieni fa]i ta’ tfuliti.

Meta kelli [dax-il sena d[alt Aspirant.

Kif jindika dan l-isem, isse[ibt ma’ grupp ta’ tfal li kienu qeg[din jaspiraw biex isiru patrijiet mas-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl.

Dak i]-]mien min kien jesprimi xxewqa li jid[ol patri kienu jidda[[lu ]g[ar fejn jing[ataw il-formazzjoni u ji;u edukati biex ikomplu jsegwu din it-triq.

Dawn kienu j[allu l-familja u jg[ixu fi grupp fejn jistudjaw, jiffurmaw u jirrikreaw ru[hom flimkien ta[t il-[arsien ta’ patri li jkun b[ala prefett tag[hom.

Peress li Dar San :u]epp hi mmexxija minn membri tas-So/jetà Missjunarja ta’ San Pawl, a[na laspiranti kellna sezzjoni mill-Istitut g[alina. F’din il-parti tal-Istitut kellna fejn nistudjaw u nag[mlu l-home work , fejn nie[du t-tè u l-kafè flimkien, fejn nilag[bu, fejn norqdu, u kappella /kejkna. G[all-ikel ta’ nofsinhar u ta’ filg[axija konna nin]lu r-refettorju

nieklu mal-bqija tal-patrijiet.

Matul il-;urnata konna mmorru lkulle;; ta’ San Lwi;i, immexxi mill:i]witi, Birkirkara. Konna mmorru bilmixi filg[odu, nirritornaw f’nofsinhar, ner;g[u mmorru l-kulle;; fis-sag[tejn u lura dejjem bil-mixi lejn San :u]epp hekk kif fl-erbgha nispi//aw l-iskola.

Mat-triq konna nimxu fila, tnejn, tnejn wara xulxin. Fuq quddiem kienu jimxu l-i]g[ar fost il-grupp u fuq l-a[[ar, ittnejn il-kbar.

Ta’ tfal li konna l-pja/ir tag[na kien meta jag[mel il-maltemp g[aliex ilprefett kien jib]a’ mill-maltemp u ma kienx jibg[atna l-kulle;;.

Hawnhekk ta’ min jirrikonoxxi li ttag[lim tag[na l-Aspiranti mill- :i]witi kien jing[atalna b’xejn. Dan g[all-fatt li bejn is-So/jetà ta’ San Pawl u l-:i]witi kien hemm rabta kbira u rispett. Fil-fatt, wie[ed mill-ewwel superjuri ;enerali tas-So/jetà kien :i]wita, Patri Gravina.

G[al tul ta’ ]mien dan kien ukoll ilkonfessur tal-aspiranti.

Konna madwar 12-il tifel ta’ bejn il11 u 17-il sena. Dan g[all-fatt li dawk li jispi//aw il-Form V kienu jissie[bu mas-So/jetà u jing[ataw is-suttana. Din kienet libsa sewda twila b’faxxa wkoll sewda mdawra mal-qadd.

Dak iz-]mien l-Istitut kien hemm fuq mija u g[oxrin tfal iltiema u fi]-]mien li jg[addu l-Istitut dawn it-tfal kellhom minn kollox li j[ejjihom g[all-[ajja.

Kif di;à g[idna, a[na b[ala Aspiranti konna naqsmu mag[hom kemm millispazju ta’dan il-bini, il-grawnd talfutbol, is-sala li fiha kienu jintwerew ilfilms u jittellg[u serati u kif ukoll immorru l-ba[ar mag[hom fil-Bajja San :or;, ta’ Bir]ebbu;a fejn l-Istitut kellu post g[all-vaganzi tat-tfal.

Sa minn tfuliti kont in[obb nosserva u nitg[allem. G[aldaqstant matul ilformazzjoni li kont qed nie[u fis-seba’ snin li g[addejt San :u]epp b[ala aspirant, kelli kull /ans li nsegwi dawn it-tfal jitrabbew. Kont nissa[[ar bilfratelli (reli;ju]i li ma kinux iqaddsu i]da jkomplu jservu l-Knisja bil-[idma dedikata tag[hom) li kellhom madwar tletin tifel jew ]ag[]ug[ kull wie[ed x’jie[du [sieb.

Minbarra xi e//ezzjonijiet ]g[ar, kif wie[ed jistenna, l-ismijiet f’dan irrakkont huma kollha fittizji, l-istess il;rajjiet kif inhuma rakkuntati. I]da lispirtu u n-nostal;ija ta’ dak i]-]mien sabi[ hu kollu mnaqqax u ma[]u] f’qalbi u qieg[ed naqsmu mag[kom f’din l-avventura.

DAVID AZZOPARDI > “L-ispirtu u n-nostal;ija ta’ dak i]-]mien sabi[ hu kollu mnaqqax u ma[]u] f’qalbi”

32 COLLAGE TAG{RIF

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Internet b’xejn g[al 6 xhur mad-Duo Pack ta’ GO

Ritratt (mix-xellug)> Jorge Tomé, Teresa Roque dal Fabbro, Gonçalo Botelho

Tliet membri ;odda fuq il-Bord tad-Diretturi ta’ Banif Bank (Malta) Banif Bank (Malta) plc [abbar il-[atra ta’ tliet membri ;odda fuq il-Bord tad-Diretturi. Dawn huma Teresa Roque dal Fabbro, Jorge Tomé u Gonçalo Botelho.

Dra Teresa Roque dal Fabbro hi bint il-fundatur tal-Grupp Banif Comendador Horácio da Silva Roque. Hi n[atret Vi/i President tal-Kunsill Amministrattiv ta’ Banif, SA, f’April tas-sena l-o[ra.

Hi wkoll membru fuq numru ta’ bordijiet ta’ kumpaniji li jifformaw parti mill-Grupp.

Jorge Tomé jokkupa lkariga ta’ Kap E]ekuttiv ta’ Banif, SA, u hu membru talbord tad-diretturi. Hu kien membru tal-bord taddiretturi ta’ Caixa Geral de

Depósitos, l-akbar bank filPortugall. Gonçalo Botelho hu membru tal-bord taddiretturi ta’ Banif, SA, u hu responsabbli g[an-negozju internazzjonali tal-Grupp Finanzjarju Banif.

Banif Bank (Malta) jikkonsidra l-[atra ta’ dawn il-membri tal-bord bi profil g[oli b[ala sinjal /ar ta’ fidu/ja fil-Bank mill-Grupp Finanzjarju Banif. Banif Bank (Malta) plc issa da[al fil-[ames sena ta’ operat u qed ikabbar in-network ta’ ferg[at madwar Malta u G[awdex.

Banif Bank (Malta) plc ing[ata l-premju ta’ Best Banking Group – Malta mill-World Finance g[al sentejn wara xulxin fl-2010 u l-2011.

L-offerta l-;dida ta’ Duo Pack ming[and GO qed tag[ti lill-klijenti aktar benefi//ji minn qatt qabel.

B’installazzjoni tat-telefon B’XEJN, l-u]u ta’ modem standard B’XEJN, u, fuq kollox, internet B’XEJN g[allewwel 6 xhur, Duo Pack jipprovdi lill-klijenti bisservizz tat-telefon Talk Anytime u internet 12Mbps g[al €9.99 biss fix-xahar g[all-ewwel 6 xhur u wara lewwel sitt xhur, €19.99 fixxahar biss.

L-offerta l-;dida tad-Duo Pack tag[mel is-servizz e//ellenti ta’ GO aktar a//essibbli g[ax is-servizz hu g[all-but ta’ kul[add u dawk kollha li jag[mlu u]u mittelefon u l-internet ma jistg[ux jg[addu ming[ajru.

Duo Pack jikkonsisti misservizz Talk Anytime li

jinkludi sej[iet ming[ajr limitu lejn in-numri kollha fissi tat-telefon GO u internet 12 Mbps (150GB download kull xahar).

Fi kwalunkwe [in li jkun konvenjenti g[alihom, ilklijenti jistg[u jag[]lu li jappgrejdjaw id-Duo Pack tag[hom billi jag[]lu li j]idu €8.99 kull xahar g[as-servizz tal-internet 20Mbps jew €16.99 kull xahar i]jed g[allInternet 35Mbps.

(Mix-xellug)> Wilfred Kenely il-Kap E]ekuttiv ta’ RIDT, Prof Christian Scerri, Kap tad-Dipartiment tal-Fi]jolo;ija u lBiolo;ija Molekulari fl-Università ta’ Malta, i/-Chairperson talABCF Helen Muscat, is-Segretarju tal-ALIVE Charity Foundation Elton Barry u /-Chairman tal-Fondazzjoni ALIVE Nicky Camilleri, u l-Kap tar-Relazzjonijiet Pubbli/i u talKomunikazzjoni tal-Ajruport ta’ Malta Reuben Sciberras

Fa/ilità ta’ assikurazzjoni minn Allcare Insurance :bir ta’ fondi mill-ALIVE 2013 Allcare Insurance Limited g[adha kif nediet app g[alassikurazzjoni tal-ivvja;;ar biex il-klijenti jkunu jistg[u jixtru assikurazzjoni talivvja;;ar online permezz taliPhone jew iPad. Din hi fa/ilità o[ra, li ]diedet ma’ bosta o[rajn, li lkumpanija Allcare tipprovdi permezz tas-sit elettroniku tag[ha.

Fl-isfond tal-istrate;ija li jipprovdu s-servizzi online, kif ukoll mal-impenn li jkunu innovattivi, Allcare qeg[da toffri din l-app il-;dida g[allassikurazzjoni tal-ivvja;;ar, li mhux biss hi effi/jenti u fa/li

biex tu]aha imma til[aq lg[an ta’ Allcare li tipprovdi lill-klijenti b’servizz ta’ kwalità a[jar.

Il-polza tal-assikurazzjoni tal-ivvja;;ar ta’ Allcare g[andha prezz kompetittiv u tag[ti s-ser[an tal-mo[[ lillklijenti. Allcare [asbet ukoll biex tag[mel tliet livelli ta’ assikurazzjoni tal-ivvja;;ar biex il-klijent ikun jista’ jag[]el l-iktar wa[da addattata – Silver, Gold jew Platinum. }ur is-sit elettroniku www.allcare.com.mt.

Iddawnlowdja b’xejn lAllcare travel app billi tikteb ‘Allcare’ fl-Apple app store.

g[ar-ri/erka fuq il-kan/er tas-sider F’Lulju li ;ej, 40 /iklist se jkunu qed iwettqu maratona ta’ 720km li titlaq minn Londra, tg[addi minn Brussell u tintemm Pari;i biex jin;abru fondi g[ar-ri/erka dwar il-kan/er tas-sider f’Malta. Il-fondi mi;burin se jmorru g[al pro;etti ta’ ri/erka mill-Fond ta’ Ri/erka, Innovazzjoni u }vilupp (RIDT) tal-Università ta’ Malta.

Din l-inizjattiva t[abbret minn Elton Barry, isSegretarju tal-Fondazzjoni Karitattiva ALIVE,

b’kollaborazzjoni malFondazzjoni ta’ Azzjoni g[allKan/er tas-Sider (ABCF), pressure group mag[mul minn diversi nies li fiequ millkan/er tas-sider, pazjenti u nies o[rajn.

Id-donazzjonijiet lill-ALIVE 2013 jistg[u jsiru fuq is-sit www.alivecharity.com b’diversi modi elenkati fis-sit stess.

Il-pubbliku jista’ jibg[at ukoll id-donazzjonijiet tieg[u b’SMS fuq 50617364 (€2.33); 50618081 (€4.66); 50618913 (€6.99); u 50619208 (€11.65).

Middlesea Insurance tniedi l-Family Health Insurance Scheme Middlesea Insurance nediet il-Family Health Insurance Scheme, prodott talassigurazzjoni ;did li jkopri lb]onnijiet kollha ta’ assigurazzjoni tas-sa[[a g[all-membri kollha talfamilja, permezz ta’ [las ta’ premium wie[ed biss.

Din l-iskema ;dida ta’ assigurazzjoni tas-sa[[a tipprovdi protezzjoni u

kopertura g[all-membri kollha tal-familja f’ka] ta’ mard jew korriment b[al kura fi sptar privat, spejje] medi/i kif ukoll spejje] kirur;i/i. Din l-iskema toffri numru ta’ benefi//ji o[ra fuq ba]i outpatient li jinkludu rifu]joni tal-[lasijiet lit-tabib talfamilja, konsultazzjonijiet ma’ spe/jalisti, benefi//ju dentali, benefi//ju tal-maternità kif

ukoll benefi//ju g[al spejje] ta’ funerali.

L-iskema ta’ assigurazzjoni tas-sa[[a g[all-familja tinkludi numru ta’ titjib esklussivi. Fost dawn, jit[allas premium wie[ed g[all-familja kollha, li jinkludi skont g[allfamilji.

Benefi//ju uniku u importanti hu dak f’ka] ta’ qg[ad. Jekk persuna

assigurata titlef l-impjieg kaw]a ta’ sensja u g[alhekk ma jkunx jista’ jit[allas ilpremium biex ti;;edded ilpolza, il-Middlesea t[allas dan il- premium f’isem ilklijent.

G[al iktar informazzjoni wie[ed g[andu jikkuntattja lill-Middlesea fuq 21246262 jew i]ur is-sit tal-internet www.middlesea.com.

L-offerta hi disponibbli sat-30 ta’ April 2013. G[al aktar informazzjoni dwar lofferta l-;dida Duo Pack ta’ GO jew biex jabbonaw, ilklijenti jistg[u jaslu wasla sa wie[ed mill-[wienet ta’ GO jew ir-resellers esklussivi f’Malta u G[awdex, i/emplu Customer Care f’kull [in fuq 146 jew Freephone 80072121. Jistg[u jag[]lu li j]uru l-websajt www.go.com.mt.

HSBC Malta jo[ro; il-[ames edizzjoni ta’ L-Azzjonist Il-[ames edizzjoni ta’ lazzjonist tal-HSBC Bank Malta, pubblikazzjoni g[all-azzjonisti tal-Bank, tinsab fuq il-websajt talHSBC Malta www.hsbc.com.mt#lazzjonist.

Minbarra revi]joni talprestazzjoni b’sa[[itha tal-Bank g[as-sena 2012, din il-[ar;a tkopri ]viluppi importanti, fosthom l-akkwist re/enti mill-HSBC Life Assurance (Malta) talportfoljo talassikurazzjoni ta’ HSBC Life (Europe) u l-[atra ta’ Brian Robertson b[ala dDirettur tal-HSBC Malta.

Din il-[ar;a tittratta wkoll l-immodernizzar re/enti tal-ferg[at talHSBC Malta, u inizjattivi ta’ Corporate Sustainability li wettqet lHSBC Malta Foundation.

COLLAGE MEDIA 33

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

MEDIAFORUM Cyberspace

minn Mario Azzopardi

....................................

marpardi@maltanet.net

It-telfa kbira> b]onn ta’ trasparenza

Il-Partit Nazzjonalista ma ssinkronizzax man-nies. Kien iffukat fuq l-istampa l-kbira: li l-ekonomija ta[dem u li jkun ma[luq ix-xog[ol. Intilef ilkuntatt man-nies u kien hemm defi/it fir-reaching out. Malmomentum ta’ kif evolviet ilkampanja elettorali, il-PN kien qed jidher negattiv wisq u jenfasizza wisq l-element tal-bi]a’ mil-Labour. Sa /ertu punt, il-messa;; tal-partit kien ‘ma[tuf’ mill-iskandlu ta]-]ejt. Kien hemm ukoll dawk li rrea;ixxew b’mod sensittiv i]]ejjed g[all-kritika li kienet qed issir lill-PN. Kien hemm [afna stress. Irrwol tag[na kellu jkun li nirrispondu po]ittivament g[all-kritika u mhux li noffendu ru[na.

Dawn huma l-fehmiet taleks Ministru Francis Zammit Dimech, espressi fil-kors ta’ intervista lis-Sunday Times.

Minbarra dawk tieg[u, filmedia di;à dehru fehmiet o[rajn fuq l-istess binarju, u m’hemmx dubju li se naqraw, nisimg[u u naraw aktar f’dan ir-rigward. Qed tissemma lanali]i fi [dan l-istrutturi talPartit; imma forsi wasal i]]mien ta’ de/i]joni kura;;u]a biex l-anali]i ma sse[[x filmag[luq, “fi [dan listrutturi”, imma fil-media awdjovi]iva tal-PN stess.

Jekk l-anali]i dwar it-telfa di]astru]a ssir fl-apert, anki bis-sehem tal-;urnalisti, lopinjonisti u t-telespettaturi, jekk hemm b]onn fuq medda ta’ programmi apposta, ikun qed jintbag[at l-a[jar messa;; possibbli. Fis-sens li l-Partit Nazzjonalista qed jie[u l-ewwel passi konkreti, de/i]ivi, biex jibdel il-mod kif jo[loq kuntatt ;did man-nies.

Isteri]mu kontra l-WE^

L-attakk li kien hemm dan l-a[[ar f’l-orizzont fuq ilkumpanija Where’s Everybody? ta’ Lou Bondì, Joe (Peppi) Azzopardi, Norman Vella et al, m’g[andux jissorprendi. Ilper/ezzjoni ta’ xi w[ud spi//at biex tikkonkludi li lWE? kienet drieg[ tal-Gvern.

Hu tajjeb, ;ust u produttiv li jing[ad dak li g[andu jing[ad.

Imma mhux bil-mod isteriku kif espress f’l-orizzont. Dak li deher jirrappre]enta ;urnali]mu vulgari, selva;; u vendikattiv. Malta, altru li tista’ tg[addi ming[ajr dak listil insensat, li jissodisfa biss istinti primittivi (li [sibna li konna [lisna minnhom).

Kummenti dwar websajts li Ωort

Fejn hi l-verità^

Jekk l-istazzjon nazzjonali llum irid jinnewtralizza ssehem mal-WE?, ]gur li g[andu strate;iji aktar /ivilizzati x’jista’ jsegwi. U lWE?, jispekulaw [afna nies, jistg[u jittrasferixxu ru[hom lejn Net TV. Il-PBS ikun tilef l-ideat u l-PN ikun iggwadanja tim kreattiv u ener;iku, li jaf kif jag[mel ittelevi]joni... u l-flus.

Imma dawn jibqg[u spekulazzjonijiet in extremis, u wie[ed irid jara jekk fuq stazzjon politiku, il-WE? ikunux kapa/i j]ommu rratings li g[andhom illum. Li jkun ;ara fi]-]gur hu li l-WE? ma jibqg[ux istituzzjoni sui generis, b’alleanzi tant ovvji, tit[addem minn fuq ilpjattaforma medjatika nazzjonali.

Tabù dwar il-mard mentali

Kien programm li ttratta su;;ett li g[adu tabù. Kien ukoll wie[ed mill-a[jar programmi li mexxa Norman Vella g[al TVhemm. Il-mard mentali g[adu jippre]enta stigma fost il-Maltin. It-tabù ilu g[exieren tas-snin u llingwa;; popolari u]at f’dan il-qasam g[adu ttimbrat b’terminolo;ija dispre;;attiva, degradanti u [afna drabi, burleska. Dan lelement intmess ukoll filprogramm; imma kien ikun f’loku li ting[ata xe[ta storika wkoll, biex wie[ed jifhem a[jar mnejn tnisslet l-istigma.

Pere]empju, sas-snin tletin tas-seklu li g[adda, f’Malta kien g[adu jsir ‘Il-Konkors tal-Boloh’, fejn persuni mentalment infermi kienu jidda[[lu f’konkors apposta g[all-pja/ir tal-poplu. Wie[ed mill-a[jar drammaturgi realisti li g[andha Malta, :u]è Chetcuti, fix-xog[lijiet tieg[u iddokumenta dan il-

karnival, u anki karattri o[rajn individwali li jkunu redikolati g[aliex spi//aw fi sptar mentali.

Il-programm ittratta ssu;;ett b’[afna dinjità, u ta’ min jammira lil dawk li [adu sehem fih, inklu] l-eks Segretarju Parlamentari Mario Galea, u l-mara ]ag[]ug[a li tkellmet skjettament dwar ilkundizzjoni tag[ha.

Mill-;did> tfal-adolexxenti u l-politika

Fid-dawl tal-vot g[a]]g[a]ag[ u s-sehem tag[hom fil-Kunsilli Lokali (TVM), Pierre Portelli tkellem ma’ Andrew Azzopardi, li insista li fl-iskejjel, u partikolarment waqt is-sessjonijiet tal-PSD, is-sistema edukattiva qed turi inibizzjoni kbira fejn jid[ol id-diskors politiku /ar u tond.

Fil-fehma tieg[u, iridu jikkollassaw l-imblokki li qed i[allu lill-adolexxenti Maltin jaraw il-politika b[ala xi [a;a li ma tappartjenix lilhom, li ma tinvolvihomx. Imma mbag[ad, i]-]g[a]ag[ (jew /erti kategoriji ta’ ]g[a]ag[), qed ikunu ‘abbu]ati’, u]ati b[ala cheer leaders, jew biex jibbekkjaw id-dehra ta’ politi/i ewlenin, kif sar waqt il-kampanja elettorali.

L-argument ta’ Azzopardi hu li ]-]g[a]ag[ g[andhom ikunu involuti attivament – empowered – biex jag[tu sehemhom fil-politika o;;ettivament. Ming[ajr ma jintu]aw b[ala bradelli.

Fil-programm kien mistieden ukoll membru talKunsill Nazzjonali ta]}g[a]ag[, li qal li hemm [afna apatija fost i]-]g[a]ag[, li l-Kunsill qed jipprova jikkumbattiha bil-media so/jali u bil-pre]entazzjoni ta’ diversi policy papers.

G[adni kif qrajt iddiskors tal-President ta’ Malta fl-okka]joni tal-ftu[ tal-Parlament nhar is-Sibt 6 ta’ April. Id-diskors kollu bil-Malti jew bl-Ingli] issibuh fuq www.timesofmalta.com talistess data.

Fl-introduzzjoni taddiskors, il-President ;ie mqabbad jg[id l-oppost ta’ dak li se[[ fl-ewwel xahar ta’ dan il-Gvern immexxi minn Salvu Felice Pace minn Joseph Muscat. “I].................................... ]mien tal-piki, talsfelicep@go.net.mt parti;;jani]mu, talarroganza fit-tmexxija, f’kull saff tat-tmexxija, trid issir parti mill-passat.”

G[alhekk saru bi]ibilju ta’ [atriet f’dan l-a[[ar xahar fissaffi kollha tat-tmexxija pubblika li fil-ma;;oranza assoluta tag[hom huma ta’ Laburisti? U l-arroganzza li biha Joseph Muscat injora x-xewqat tal-MCESD u [atar lil min ried hu b[ala Chairman, dik ma tg[oddx? Il-President tkellem dwar bidla bil-galbu – tg[id iridu ji//ajtaw? Mur kellem lisSegretarji Permanenti dwar il-galbu. “M’hemmx mandat biex il-Gvern jibqa’ g[addej minn fuq l-Oppo]izzjoni fidde/i]jonijiet tieg[u”. Kif g[amel il-Prim Ministru Muscat dwar il-[atra tal-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati.

“Il-Gvern se jmexxi l-finanzi pubbli/i b’g[aqal u bi prijoritajiet serji ta’ fejn jintefqu l-flus”. B’kabinett li se jiswa miljuni kbar aktar, di;à ttie[du de/i]jonijiet li giddbu kliem il-President.

Laqg[a po]ittiva f’G[awdex

Kellna laqg[a sabi[a f’G[awdex mal-Kap tal-Partit Lawrence Gonzi, Simon Busuttil, Deputat Kap, u Paul Borg Olivier, Segretarju :enerali. Il-[sieb ta’ Euchar Mizzi li organizza din il-laqg[a kienet li d-direzzjoni tal-Partit tg[id grazzi lill-attivisti kollha li [admu fuq li [admu waqt ilkampanja elettorali li g[addiet.

Tg[iduli kif laqg[a sabi[a meta tlifna l-elezzjoni? G[ax g[alkemm ]balji saru u kul[add jaf fejn saru – u kull min kien f’xi po]izzjoni ta’ uffi/jal tal-Partit g[andu jistaqsi lilu nnifsu fejn seta’ ]balja u x’effett l-i]ball tieg[u#tag[ha seta’ kellu fuq ir-ri]ultat li kellna – il-laqg[a kienet po]ittiva [afna.

Kul[add [alla l-laqg[a determinat li jkompli ja[dem biex nibnu l-partit mill-qieg[ nett u fidu/ju] li dan se jse[[ millaktar fis possibli. Kif qalilna Euchar Mizzi – a[na m’g[andniex g[alfejn na[bu wi//na. G[amilna fil-gvern kwa]i kwart ta’ seklu li matulu l-mexxejja tag[na wassluna fl-Unjoni Ewropea, b’munita Ewropea, b’demokrazija b’sa[[itha, b’ekonomija soda u f’G[awdex rajna l-bini mill;did ta’ din il-g]ira, spe/jalment fl-a[[ar [ames snin fittmexxija ta’ Lawrence Gonzi.

Ning[aqdu biex insa[[u l-partit li a[na konna u g[adna kburin bih.

Kummissjoni@pn.org.mt

Irridu nag[tu sehemna fit-ti;did tal-partit billi niktbu lillKummissjoni ma[tura biex te]amina t-telfa li sofrejna fla[[ar elezzjoni ;enerali. Mill-kliem irridu ng[addu g[allfatti. Bit-tgergir ma naslu mkien.

Nistg[u nibag[tu email fl-indirizz ta’ hawn fuq jew niktbu ittra lill-Kummissjoni Anali]i Elezzjoni 2013, Kaxxa Postali 366, Triq l-Ifran, Valletta VLT 1456 jew nid[lu fil-pa;ni uffi/jali tal-Partit Nazzjonalista fuq Facebook.

34 COLLAGE RELI:JON

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

XHIEDA (3)

Iddrittaw “Il-bidu tal-Evan;elju ta’ :esù Kristu l-Iben ta’ Alla. B[alma hu miktub fil-ktieb ta’ I]aija lprofeta, ‘Ara, jien nibg[at qablek il-[abbar tieg[i biex i[ejji triqtek. Le[en ta’ wie[ed jg[ajjat fidde]ert: {ejju t-triq tal-Mulej, iddrittaw il-mog[dijiet tieg[u’, Hekk :wanni deher jg[ammed fid-de]ert u jxandar mag[mudija ta’ ndiema g[all-ma[fra tad-dnubiet. U kienet tmur g[andu l-Lhudija kollha u n-nies kollha ta’ :erusalemm, jitg[ammdu minnu fix-xmara :ordan waqt li jistqarru dnubiethom.”

Mk 1, 1-8

*

*

*

:wanni kien jilbes libsa tax-xag[ar tal;emel, bi []iem tal-;ild madwar qaddu u kien jiekol ;radijiet u g[asel selva;;. U kien ixandar u jg[id: “;ej warajja min hu aqwa minni, li jien ma jist[oqqlix nitbaxxa quddiemu u n[oll ilqfieli tal-qorq tieg[u. Jien g[ammidtkom bl-

It-Tielet {add tal-G[id ilma, i]da hu jg[ammidkom bl-Ispirtu s-Santu.”

Dan it-test jinsab fl-Iskrittura biex jag[tina ritratt ta’ :wanni? Jew hu test biex jurina t-Triq tal-Mulej kif g[andna n[ejjuha u niddrittawha a[na, biex b[ala dixxipli ta’ Kristu fi]]minijiet, fid-de]ert ateu u ta’ aljenazzjoni, a[na wkoll in[ejju t-triq tal-Mulej?

Hu test li jurina bi/-/ar il-qawwa talMag[mudija tag[na li :esù jag[tina bl-Ispirtu s-Santu. Hi qawwa li ma nistg[ux nabbandunawha u ma nag[tux kasha f’[ajjitna.

L-Ispirtu tal-Mulej li jurina xi rridu nag[mlu u ng[idu biex ma nibqg[ux aljenati jew i//assati b’dak li qed insibu fil-vojt tad-de]ert ta’ madwarna.

Kemm qed in[ejju t-triq tal-Mulej, fid-dar, komunità jew so/jetà li fiha qed ng[ixu?

X’mog[dijiet qed niddrittaw? Kemm tassew qed inkunu radikali mag[na nfusna billi ni//ekknu a[na biex jidher aktar :esù fil-mod kif tpa/pa/ u ta[dem?

L-Ispirtu s-Santu jurina u jg[idilna x’g[andna nag[mlu. In[alluh ja[dem fina u bina.

Ix-xibka – il-[ut – l-im[abba Atti 5>27b-32< 40b-41< Salm 29< Apokalissi 5>11-14< :wanni 21>1-19

Il-{sieb

G[addejjin mill-perjodu tal-G[id, perjodu litur;iku qawwi g[all-Knisja u g[al dawk kollha li jemmnu.

G[aliex? G[aliex hu mument li fih tissa[[a[ il-fidi tag[na, fidi li [afna drabi tkun imxekkla min tant dubji, fidi li ma nkunux nistg[u ng[ixuha jekk ma nintelqux kompletament f’idejn ir-rieda ta’ Alla.

Mhux nintelqu u ma nag[mlu xejn i]da nintelqu biex ilkoll nag[rfu li Alla j[obbna. G[al darba o[ra :esù Rxoxt jinsab [dejn id-dixxipli tieg[u. :esù jag[mlilhom kura;; u qieg[ed f’nofshom biex iservihom, l-ewwel bil-miraklu talqabda tal-[ut u wara billi newlilhom il-[ob] u qassamhulhom. :esù jistaqsi wkoll lil Pietru jekk i[obbux.

Hu jag[laq billi jenfasizza l-kliem: EJJA WARAJJA. Dan hu l-messa;; qawwi ta’ :esù. Hemm b]onn li lkoll kemm a[na nemmnu aktar fih u nimxu warajh mhux biss meta jfettlilna i]da tkun g[a]la ta’ [ajjitna, g[a]la li :esù stess jg[inna nwettquha.

Il-Kelma

XHIEDA (4)

Bla sa[[a “Mela, meta a[na konna bla sa[[a, Kristu, meta wasal i]-]mien, miet g[all-[]iena. Bilkemm wie[ed imut g[al wie[ed tajjeb: g[ad li wie[ed g[andu mnejn jag[mel il-qalb u jmut g[al wie[ed ;eneru].

I]da Alla wriena l-im[abba tieg[u meta Kristu miet g[alina, a[na li konna g[adna midinbin. Kemm aktar u aktar issa li a[na ;ustifikati b’demmu, insalvaw permezz tieg[u mill-korla ta’ Alla!

Jekk meta konna g[adna g[edewwa ta’ Alla t[abbibna mieg[u bis-sa[[a tal-mewt ta’ Ibnu, kemm iktar issa, li a[na [bieb mieg[u, insalvaw permezz tal-[ajja tieg[u? Mhux hekk biss, imma nifta[ru wkoll f’Alla b’Sidna :esù Kristu li permezz tieg[u ksibna din il[biberija.”

Rum 5, 6-11

*

*

*

Meta inti mitluq, mu;ug[ u forsi qed tibred

il-fidi tieg[ek, ftakar li Kristu miet g[alina biex ikollna s-sa[[a mill-;did li nitqabdu kontra ddlamijiet tal-mewt. Kristu g[alhekk da[al fiddinja biex jag[tina s-sa[[a mill-;did. :esù ma jridniex, la morda u lanqas mejta g[ax hu kiseb ir-reb[a fuq il-[a]en.

Mhux biss, Kristu miet g[alina meta a[na konna midinbin, meta konna rrifjutajnieh – miet g[alina u [abbna meta a[na konna mitluqa u mifruda minnu. Imma;ina x’im[abba kbira din li t[obb lil xi [add li jkun g[adu qed ji/[dek.

Bil-mentalità tag[na l-bnedmin, qatt ma nistg[u naslu biex in[obbu lill-g[edewwa tag[na.

Imma Kristu ppritkaha u wettaqha mag[na lkoll.

Il-mewt [arxa ta’ Kristu kienet tfisser li a[na r;ajna sirna [bieb ma’ Alla. U din il-[biberija inti u jiena n[ossuha fil-fond ta’ qalbna: meta f’dak kollu li ng[addu minnu n[ossu lil :esù.

Jekk forsi inti g[adek bla sa[[a anki fittwemmin tieg[ek, ippruvaw u taraw kemm hu tajjeb il-Mulej!

{SIEB

Il-pa/i u l-;ustizzja huma ]-]ew; na[at tal-istess munita. – DD Eisnhower

L-Ewwel Qari hu me[ud mill-Atti tal-Appostli. Hu rakkont li fih naraw li l-appostli, minkejja t-ti;rib u lpersekuzzjonijiet, ma setg[ux i]ommu g[alihom biss ilqawmien ta’ Kristu mill-mewt. Din hi l-A[bar it-Tajba; hu d-dmir ta’ kull dixxiplu ta’ Kristu li jxandarha. Is-Salm Responsorjali, li ntennu fis-Salm 29, hu g[anja lill-Mulej g[ax [elisna mid-dnub u re;a’ tana l-[ajja.

Fit-Tieni Qari tal-lum, me[ud mill-Apokalissi, g[andna lvi]joni ta’ :wanni tal-litur;ija tas-sema li ti;bor fiha lAMMEN (il-qima) ta’ kul[add: an;li, bnedmin u [lejjaq kollha. Fil-Van;elu ta’ San :wann g[andna d-dehra ta’ :esù lid-dixxipli [dejn il-ba[ar ta’ Tiberija. Hi dehra li fiha :esù juri li g[adu jie[u [sieb lid-dixxipli u jrid jimliehom bil-kura;;. Is-sej[a lil Pietru IMXI WARAJJA jag[milha wara li g[al tliet darbiet staqsieh jekk i[obbux.

Il-{ajja

1. Il-Mulej qam mill-imwiet biex a[na ma mmutux. Hu qieg[ed iservina kuljum fl-Ewkaristija.

2. Kemm tassew qed nag[tuh qima bl-AMMEN tag[na kuljum? Kemm tassew qed intennulu grazzi g[al dak kollu li jag[mel g[alina bil-pre]enza [ajja u qawwija tieg[u mag[na kull [in?

3. “Ismag[ni, Mulej u [enn g[alija. Mulej, kun lg[ajnuna tieg[i.” Hekk tennejna fis-Salm Responsorjali tallum. Kemm tassew qed infittxuh lill-Mulej g[all-g[ajnuna tag[na?

4. Il-Mulej jistaqsi lil Pietru jekk i[obbux u wara jg[idlu biex jimxi warajh. Lilna qed jag[mlilna l-istess proposta.

X’se tkun it-twe;iba tag[na?

5. Hemm b]onn li nifhmu li lkoll g[andna missjoni li nxandru l-bxara li Kristu qam biex a[na nibqg[u [ajjin.

Id-Djalogu

Mulej, g[inna biex ilkoll kemm a[na nifhmu li l-qawmien tieg[ek fuq il-mewt hu l-A[bar it-Tajba li rridu nxandru kuljum, kull [in b’g[emilna u [idmietna. Halleluljah.

Fr Charles Fenech OP

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

ISMA’ DIN (2)

1.

Jipprietka [afi

Ken Wells jirrakkonta.

Il-Pastor tal-knisja fejn kont nattendi jien b[ala ]ag[]ug[ kien persuna distinta, mimli dinjità, liebes dejjem impekkabbli. U kellu qalb tajba u [anina. Kellu Dottorat. Kien twil u attraenti. Min ma jafux seta’ ja[sbu indifferenti. Imma kien interessat u sin/ier.

Jien kont lettur u kont noqg[od [dejh, wara l-ambona, li kien spe/i ta’ pulptu kbir, nofs tond. Il-Pastor tela’ fuqu {add minnhom u qag[ad ftit bil-qieg[da. Kien liebes pulit, b[as-soltu, kollox illamtat, ingravata sabi[a u ]arbun ileqq. Ma kellux xi arlo;; Rolex jew xi karozza Porsche. Imma ilbiesu u l-imkatar dejjem qishom ;odda.

Qabel kellha tibda l-prietka, tbaxxa ftit ’l isfel, [all il-lazz ta]]arbun, [are; ri;lejh, ne[[a l-kalzetti u qam bil-wieqfa g[allprietka. {add [liefi ma kien jaf x’qed ji;ri. Imma dal-Pastor tant pulit u erudit u stmat, ipprietka [afi. Wara l-prietka, waqt il-mumenti tasskiet u r-riflessjoni, re;a’ libes il-kalzetti u ]-]arbun u warrab millambona. X’kien ;ralu? Kellu saqajh ju;awh? Ma staqstejtux… u ma qallix.

Xahrejn wara er;ajt rajtu jag[milha. Il-bjuda ta’ ri;lejh kienet tikkuntrasta ma’ l-iswed tal-libsa, hekk kif kien jinkina ’l quddiem bl-entu]ja]mu. U wara staqsejtu. Deher ftit mifxul, imma qalli: “Fis-Seminarju qaluli li jien predikatur tajjeb… imma ftit arroganti. U bqajt niftakarha. Kif bqajt niftakar l-g[eruq familjari tieg[i. Jien kont bin purtinar. Fqir. Spiss kien ikolli nin]a ]-]arbun, biex ma ng[arrqux.

Issa li r/evejt [afna diplomi u lawrji u r/evejt [afna tif[ir, ma rridx ninsa l-g[eruq tieg[i. Meta n[ossni xi ftit supperv u sodisfatt i]]ejjed bija nnifsi, jag[milli tajjeb nin]a [afi u n[oss mill-;did lg[eruq umli tieg[i. Diffi/li nissuppervja meta nkun [afi.

COLLAGE

{SIBIJIET

35

2.

“X’g[andek li ma qlajtux b’xejn? U jekk qlajtu b’xejn, g[aliex tifta[ar bih daqslikieku ma qlajtux?” (1 Kor 4:7). G[erf profond u prattiku ta’ San Pawl. Lumiltà m’g[andhiex tkun gidba. Ma tkunx umli tassew meta ti/[ad li g[andek talenti, jekk ikollok.

Hemmhekk tkun qed tag[mel tort lil min ikun tahomlok, ji;ifieri lil Alla. L-umiltà hi meta tirrikonoxxi t-talenti li g[andek, tag[raf li dawk ;ew mog[tija lilek, tkun grat lejn Min tahomlok u ti]viluppahom u tutilizzahom g[as-servizz tal-o[rajn.

Jekk il-Mulej ikun

3.

ipprovdielek g[erf, ;id u#jew po]izzjoni ta’ poter, m’g[andekx titkessa[ u tara lill-o[rajn dubbien. Jekk mhux g[al [a;’o[ra, anke g[ax ri[ ta’ sieg[a jnaddaf qieg[a. G[addejt minnha personalment. Meta qabditni depression, addio l-kitbiet u lprietki li kont nag[mel b’gost u b’fa/ilità, spi//ajt nevitahom kemm nista’ u nag[milhom bilfors, b’diffikultà kbira.

G[adni niftakar lill-Isqof Emanuel Galea, Alla ja[firlu, bniedem bravissimu idur fostna Seminaristi, fisSagristija ta’ San :wann, b’idejh wara u jekk xi wie[ed

Mulej, imlieni b’sens ta’ gratitudni g[as-sabi[ u t-tajjeb kollu li tajtni g[all-u]u tieg[i u g[as-servizz ta’ [uti.

T[allinix nitkabbar jew nitkessa[ imma ag[tini spirtu ta’ umiltà vera

minn Dun Pawl Camilleri ................................................ pauca43@gmail.com

minna taqag[lu santa malart, mil-Liber Usualis (kant Gregorjan), tarah jitbaxxa u ji;borhielu. E]empju [aj ta’ g[erf umli u ta’ umiltà g[arfa.

biex nag[raf ix-xejn tieg[i quddiemek u t-talenti li ]ejjintni bihom.

Jekk Int ;ejt biex taqdi u mhux biex tkun moqdi x’g[andi nag[mel jien ma’ [uti jien li jien trab u rmied?

Sfortunatament id-dinja mhix tirrealizza Ma nafx x’naqbad ng[id g[al dik i/-‘/iviltà’ li mhux biss tillegalizza t-twaqqif ta’ djar fejn jista’ jse[[ il-qtil ta’ trabi li g[adhom ma twildux i]da fejn sa[ansitra tkun projbita l-kritika ta’ selva;;erija b[al din.

Iva, resqin lejn l-istat li fih ilpajji]i tal-punent se jil[qu punt estrem meta wie[ed ikun jista’ jg[id li /-/iviltà nisranija ma g[adhiex te]isti. :urnali Amerikani sa[ansitra rregalaw lill-qarrejja tag[hom stampi b’diversi tfajliet studenti tal-medi/ina ji]fnu fi pjazza ma’ membri tal-ma]unerija u jg[ollu skrizzjonijiet bil-kitba “A[na dawk li jipprovdu l-abort g[ada pitg[ada”.

Iva, b[alma qalu ;urnali kattoli/i fl-Amerika stess, hi teknika li turi l-a[[ar stadju ta’ so/jetà u kultura, anzi ta’ /iviltà s[i[a. L-a[[ar stadju, fis-sens ta’ vanishing point jew, bil-Malti, punt meta tkun sparixxiet g[al kollox i/-/iviltà nisranija. Lil hinn minn dan il-punt, ma je]isti ebda dawl. Hemm biss dlam u ma hemmx aktar lanqas xi xemg[a biex turik it-triq.

L-g[edewwa

A[na nafu li /-/iviltà talPunent twieldet mill-fdal ta’ dak li darba kien il-qawwi Imperu Ruman li kien sfaxxa fi b/ejje/ ta’ territorji fewdali dominati mill-hekk imsej[a ‘Sidien talGwerra’.

Dik il-[abta l-Knisja, spe/jalment il-moviment kbir tal-monasteri, kien irnexxielha ti//ivilizza dawk in-numri kbar ta’ tribù barbari li kienu g[elbu lill-istess Imperu Ruman.

Sfortunatament, malli l-Knisja

rnexxiet f’din l-opra tag[ha, re;a’ beda l-kors tad-dekadenza.

B’tali mod li, sa nofs is-Seklu G[oxrin, l-g[edewwa ta/-/iviltà nisranija kien irnexxielhom inisslu dekadenza li sa[ansitra laqtet lill-istess Knisja.

Illum il-Knisja Kattolika miexja lejn l-punt meta tkun ftit aktar minn dell ta’ dak li kienet ftit mijiet ta’ snin ilu, anzi xi mitt sena ilu. Minkejja l-weg[diet divini, il-Knisja marret lura b’tali mod li hemm bi]a’ serju li filPunent riesqa lejn punt ta’ kwa]i-qirda totali b[ala forza /ivilizzatri/i.

Id-d[ul fil-Knisja ta’ a;enti g[edewwa u l-fatt li, f’diversi pajji]i, dawn [akmu ta[t idejhom sa[ansitra lill-istess ;erarkija — dan skora;;ixxa u qata’ qalb l-ulied l-aktar fidili tag[ha u qed ibieg[ed minnha lil dawk li qatt ma kellhom ix-xorti jaraw lill-istess Knisja fl-a[[ar mumenti tal-glorja tag[ha.

I/-/iviltà tal-punent, mibnija fuq il-fidi kattolika u l-valuri morali tag[ha, miexja lejn dak ilpunt, anzi kwa]i waslet fih, meta lil hinn minnu hemm biss iddlamijiet tal-bestjalità, tal-ba[[ morali u tal-materjali]mu tarru[. Sfortunatament, numru mhux ]g[ir ta’ sa/erdoti tal-isem biss, flimkien ma’ diversi membri tal-;erarkija, flok ma xe[tu ddawl me[tie; biex il-Knisja ter;a’ taqbad it-triq it-tajba, g[enu biex i/-/iviltà nisranija tal-Punent tisfaxxa u tg[ib.

Dawn is-sa/erdoti u dawn lisqfijiet ma ndunawx li l-affari tmur [a]in [afna jekk ma tinstabx triq [alli jer;a’ jkun hemm rabta bejn il-[ajja tasso/jetà tal-bnedmin u l-[ajja tal-

minn Mons Anton Gauci

ispirtu. U l-affarijiet imorru [a]in lejn il-qirda tag[hom permezz ta’ dawk l-istess forzi li l-istess Knisja kienet g[arfet to[loq i]da li ma kinitx g[arfet tikkontrolla.

Iva qirda

Iva din il-qirda fil-Punent akkwistat forzi li jwa[[xuna.

So/jetajiet /ivili, li darba kienu mudelli ta’ m;ieba /ivili kif g[andha tkun, allura saru xbieha ta’ vulgarità u ta’ permissività.

L-istess Knisja Kattolika tbiddlet minn sur qawwi kontra t-ta[wid u saret istituzzjoni ta[t assedju tag[mel [ilitha biex issir sodalità jew g[aqda li tista’ tog[;ob u tg[in lil kul[add.

I/-/iviltà tal-Punent qed titlef sa[[itha u ma hi t[alli ebda /ans li l-klassi tan-nofs tibqa’ f’sa[[itha. ?iviltà li toqtol littrabi qabel jitwieldu bilfors tirrifletti ru[ha fuq il-poplu li mbag[ad ifittex li jag[mel biss dak li jissodisfa x-xewqat ta’ m;iba barra mit-triq il-;usta.

Im;iba li, biex issostni x-

xewqat e//essivi tag[ha, tag[tiha sa[ansitra g[all-qirda. ?iviltà li tg[o]] dak li hu materjali fuq dak li hu spiritwali u ’l fuq mill-materja.

Il-prin/ipji kattoli/i, li suppost nippriedkaw fil-knejjes, f’[afna ka]i u okka]jonijiet meta suppost jinstemg[u, lanqas l-i]g[ar sinjal ma qieg[ed ikun hemm tal-predikazzjoni tag[hom.

B’tali mod li, f’[afna pajji]i tal-Punent, l-insara huma xhieda tal-awtorità mmomrali tal-Knisja li qed tg[ib jew g[abet di;à. I//iviltà, darba mibnija millKnisja, imxiet lejn orizzont ta’ so/jetà fid-dlamijiet li bilfors tinkwetak jekk toqg[od tirrifletti fuqha. Hi /iviltà li dawwret daharha lejn Alla u, g[aldaqstant, ma g[andha ebda /ans li tara u tirrifletti fuq dak li l-istess Alla lesta g[al min iqimu u j[obbu!

Punt ta’ “No Return”

Alla[ares wasalna sa dak li jissejja[ point of no return jew, bil-Malti, punt li minnu ma tistax ter;a’ lura! Nittamaw li wasalna biss fi stadju fejn iva, hemm i//par, i]da mhux dlam g[al kollox. G[aliex? G[ax fid-dlam g[al kollox ]gur li ma tkun tista’ tara xejn!

Jekk Alla l-Imbierek jippermetti li nitg[akksu biss bi/-/par, l-im[abba tieg[u g[alina tkun qed turi ru[ha b’mod /ar.

Il-fatt li ninklinaw ru[na lejn dak li mhux g[al kollox tajjeb hu di;à [a;a [a]ina u li g[andha tinkwetana. I]da hu wisq aktar [a]in u li g[andu jinkwetana [afna aktar, il-[sieb li l-inklinazzjoni tag[na ssir waqg[a!

In-natura midinba tag[na l-

bnedmin, jekk tit[alla fl-irvell tag[ha kontra dak li hu sewwa, bilfors i;;ib /iviltà, li darba kienet tajba, f’di]astru s[I[. ?iviltà, li darba kienet marbuta mal-fidi kattolika, jekk ma ter;ax tfittex din l-istess fidi, bilfors taqa’ vittma ta’ dawk li huma tentazzjonijiet materjali u hekk l-istat spiritwali tag[ha ji;i assolutament fix-xejn u jispi//a fi stat ta’ selva;;erija li sa[ansitra tfittex li toqtol trabi qabel it-twelid.

Kif nispjegaw il-fatt li llum, f’diversi pajji]i tal-Punent, mhux biss infa[[ru dawk id-djar fejn mara tista’ tmur biex teqred lil binha, imma sa[ansitra nipprojbixxu li wie[ed jikkritika dawn l-assassinji u din isselva;;erija? U kif nistg[u nispjegaw il-fatt li xi w[ud jaslu biex sa[ansitra jg[idulek li dawk li jikkommettu din l-istra;i huma nies b’mo[[hom miftu[?

Kif nistg[u ng[idu li lprogress materjali mhux i;ib irrigress spiritwali? Kif nistg[u nistennew li bnedmin mog[tija g[al din is-selva;;erija ja[sbu fi [wejje; eterni u fi [wejje; spiritwali? Mhux bilfors ng[idu li l-punent miexi lejn punt fejn i/-/iviltà nisranija tkun g[ebet g[al kollox?

Fil-Ktieb tal-Apokalissi naqraw dan il-kliem tal-bi]a’: “I;;arrfet, i;;arrfet Babel ilKbira u saret g[amara taddemonji, saret [abs tal-ispirti mni;;sin kollha, [abs tat-tajr imni;;es u mibg[ud kollu; g[ax mill-imbid ibaqbaq ta]-]ina tag[ha xorbu l-;nus kollha.”

(APK.18,2-3).

Tg[id i/-/iviltà tal-punent miexja appuntu lejn dan il-punt?

36 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Pont pjanu fi/-?ina Fil-provinçja ta’ Hebei fi/-?ina hemm pont li l-awtoritajiet talbelt ]ebg[u fuqu /-/wievet tal-pjanu biex jag[tuh dehra mu]ikali. Il-pont, flyover fil-belt ta’ Shijiazhuang, jing[ad li ntlaqa’ tajjeb mis-sewwieqa tal-vetturi.

Sewwieq minnhom qal li qabel il-pont kien biss xi [a;a kulur gri]. Issa, li n]ebag[ bl-iswed u bl-abjad, jag[ti dehra ta’ fer[ u artistrija.

Uffi/jal tal-belt qal li ma tridx tonfoq [afna flus biex tag[mel poplu kuntent.

“Lag[qa ]ebg[a kulma kien hemm b]onn,” qal.

Il-pont b’arja mu]ikali

{u Madonna, sakranazz bla saqaf fuq rasu

Il-bajda tal-G[id li ta[raq

L-aktar bajda tal-G[id ta[raq fid-dinja L-G[id li g[adda [anut Indjan f’Warlington f’Surrey fl-Ingilterra [are; g[allbejg[ l-aktar bajda tal-G[id ta[raq fid-dinja. G[all-prezz ta’ £49.95 stajt tixtri din ilbajda mag[mula b’/ikkulata imma mi]juda mag[ha hemm ta[lita ta’ b]ar li flimkien ila[[qu g[al 400 flixkun ta’ Tabasco Sauce.

Il-produtturi tal-bajda qag[du attenti wkoll g[al min seta’ jixtriha g[ax hemm twissija li tg[id li

setg[u jixtruha dawk li g[andhom aktar minn 18-il sena u huma maturi bi]]ejjed li jag[mlu ;udizzju tajjeb.

L-India Dining, li g[amlu l-bajda, qalu li l-bajda hi delizzju]a.

“Meta dda[[al i/-/ikkulata f’[alqek ittieg[em millewwel il-[lewwa tag[ha.

Imma mbag[ad tid[ol ti;ri ttog[ma ta[raq tal-b]ar.

Niddubitaw ikunx hawn xi [add li jkun kapa/i jikolha f’daqqa,” qalu.

Jista’ jkun li l-kantanta g[andha miljuni ta’ ammiraturi. Imma ]gur li [uwa Anthony Ciccone mhuwiex wie[ed minnhom.

Ciccone, ta’ 56 sena, hu sakranazz, bla saqaf fuq rasu u ilu jg[ix tliet snin fit-toroq kes[in ta’ Traverse City f’Michigan. Ma jidhirx li j;ib wisq lil o[tu.

“Madonna ma jinteressaha xejn jekk jien iniex [aj jew mejjet,” qal ir-ra;el. “Din tg[ix f’dinja g[aliha. Jien qatt ma [abbejtha sa minn mindu konna tfal. Lanqas hi ma [abbitni. Qatt ma [abbejna lil xulxin.”

Ciccone jg[addi [inijiet twal jixrob l-alko[ol xi 12-il mil bog[od minn fejn jg[ix missier u ommu tar-rispett.

Skont xi rapporti li dehru f’;urnal Ingli] irra;el kien sab ru[u l-[abs dan l-a[[ar g[al xahar wara li meta kien fis-sakra beda jkellem [a]in fuq zuntier xi w[ud li kienu sejrin jisimg[u lquddies. Hu jwa[[al fil-familja tieg[u g[al kif jinsab illum.

“Qatt ma kien hemm g[aqda fil-familja,” qal.

“Meta ;ejt b]onnhom ma sibt lil [add minnhom.”

Imma Kathy Mateyer, li ta[dem mal-familja Ciccone, tg[id li mhux veru li l-familja ma tag[tix kasu. Qalulu kemm-il darba li jekk ma jiqafx jixrob ma kinux se ja//ettawh lura. Imma kien kollu ta’ xejn.

Jing[ad li Madonna, li g[andha aktar minn biljun dollaru, [allsitlu kemm-il darba programmi ta’ riabilitazzjoni kontra x-xorb.

Imma r-ra;el qatt ma waqaf jixrob.

Anthony Ciccone, [u l-kantanta popolari Madonna

Avukat bi nhar, kantanta bil-lejl

Bowie Jones, l-avukat u l-kantanta

Mara Awstraljana ta[dem ta’ avukat kriminali matul il;urnata u bil-lejl tbiddel u tintefa’ tkanta quddiem eluf ta’ spettaturi.

Bowie Jones, ta’ 27 sena, regolarment to[ro; mis-sala kwieta u ordinata tal-qorti blilbies strett li tirrikjedi u malajr ixxidd fuqha lbies ta’ fuq ilpalk kompluta b’nailpolish iswed. Jing[ad li ma tkunx lewwel darba li ta[t it-toga ta’ avukat tkun di;à liebsa l-

[wejje; ta’ kantanta biex ma ta[lix [in tbiddel g[all-kun/ert li jkollha bbukkjat g[al filg[axija.

Jones qalet li qed tg[ix ]ew; [ajjiet f’daqqa, wa[da matul iljum u l-o[ra g[al bil-lejl.

“Xi drabi nit[awwad,” ammettiet il-mara.

Hi tg[id li l-mu]ika minn dejjem kienet il-passjoni tag[ha imma l-;enituri ;eg[luha jkollha impjieg tajjeb b’degree universitarju.

Min[abba f’hekk g[al dawn la[[ar erba’ snin qed tg[ix [ajja doppja, fejn b[ala kantanta ;ieli jkollha sitt appuntamenti fil-;img[a.

Skont hi, fil-kwartieri talqorti ftit jafu x’tag[mel, li tkanta. Hi temmen li jekk isir mag[ruf li hi wkoll kantanta jaraw x’jag[mlu biex min-na[a legali jg[arrqulha l-karriera.

Bowie Jones g[adha kemm [ar;et ukoll l-ewwel diska tag[ha, Luv Bomb.

COLLAGE PASSATEMP 37

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 Mimdudin 1. Ma tibqg[ux barra (6) 3. Stinka kemm fela[ (6) 7. T[arbex fuq karta (7) 8. Dar mall-kantuniera (5) 9. Issajjar fuq gradilja tikwi (5) 10. Serrieq kbir u twil b’]ew; imqabad (4, 2-3) 11. Tixwita (5) 13. {affiera fejn l-ilma ba[ar jin;ama’, jinxef u jsir mel[ (6) 15. Bniedem qan][a (6) 17. Waqt quddiesa ssir g[al /erti b]onnijiet (5) 21. Il-maqlub ta’ pessimista (9) 23. It-tfal ja[dmuhom fil-klassi (5) 24. Jekk hu morr daqshekk, ikollu tog[ma ta’ mrar qisu semm (5) 25. Min hu kiesa[, ng[idu li g[ad isib wie[ed ji;ih f’rasu! (7) 26. Immedjatament (6) 27. Taqraha, tismag[ha jew tistudjaha (6) Weqfin 1. Iddawwarlu mieg[u l-ispag biex ma jin[allx (6) 2. Fidil lejn sidu (5) 3. Mhux tajjeb (5) 4. Passa;; fil-;enb tat-triq mnejn jistg[u jimxu n-niex (7) 5. Ikattru (5) 6. Tbaxxejna u [adna b’idejna kulma waqa’ fl-art (6) 7. Trid tit[allas sabiex il-Gvern ikun f’po]izzjoni li jikkontrolla n-nefqa nazzjonali (5) 12. u 14. Mdawwar ta’ ta[t fuq (6) 14. Ara 12 15. Bajtra, lan;asa jew larin;a (6) 16. {uta popolari (7) 18. Tilef lil martu g[al dejjem (6) 19. Palma tinbidel f’wa[da li tista’ tag[tik id-dawl? (5) 20. Dak li g[amel il-ka//atur qabel g[afas il-grillu (6) 22. Tant xorob li fl-a[[ar spi//a ma jarax art! (5) 23. Ma [allejtx bil-g[atx (5)

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

14

pin 15

16

PUBLICATIONS

18

17

20

19

21

22

24

25

26

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret nhar il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Mitluf; 3. Troddu; 7. Agunija; 8. Anton; 9. Eredi; 10. Skansajna; 11. Rabta; 13. Issara; 15. Taqtir; 17. }iffa; 21.

Affidavit; 23. Kotra; 24. Skjav; 25. Surmast; 26. Insara; 27. {daret.

Weqfin> 1. Mejjet; 2. Unuri; 3. Traba; 4. Onassis; 5. Kinsa; 6.

Ankara; 7. Abela; 12. But; 14. Suf; 15. T[arsu; 16. Indivja; 18.

Fatat; 19. Ftira; 20. Lan]it; 22. Vaska; 23. Kmand.

3

2

1

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a tat-Tisliba tal-{add 31 ta’ Marzu 2013 hi: Annie Buhagiar, 53, Triq Tumas Galea, Birkirkara.

Soluzzjonijiet

■ Liema minn dawn l-erba’ [mir numerati fil-kwadru ta’ ta[t g[andu jkun allokat filkwadru vojt fejn jidher il-punt interrogattiv fil-parti ta’ fuq?

Test lo;iku

Test lo;iku

Il-[mar bin-Nru. 2. Filparti ta’ fuq, f’kull ringiela ta’ tnejn i]-]ew; [mir huma identi/i g[al xulxin.

■ Illum g[andkom erba’ log[biet Sudoku, il-log[ba affaxxinanti li da[let fil-qlub ta’ dawk kollha li jie[du pja/ir iqattg[u ftit [in jew sig[at i[abblu rashom u jilag[bu bin-numri.

I]-]ew; log[biet tan-na[a ta’ fuq huma ta’ livell pjuttost sempli/i, imma t-tnejn l-o[ra huma ta’ livell diffi/li.

F’kull log[ba qieg[ed in-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir.

Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

Sudoku g[al kul[add

Sudoku g[al kul[add

38 Klassifikati

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 PROPJETA G{ALL-BEJG{ Birkirkara

GARAXX ta’ 2 karozzi.

Prezz €19,000. ?emplu 79620002.

Il-Mosta

DIRETT ming[and is-sid, blokka ;dida ta’ tliett appartamenti, 210sqm u penthouse bi tliet kmamar tassodda, ensuite, gallarija kbira u washroom area, bil-lift a//essibbli mill-garaxx. Prezz €155,000. ?emplu 99431195.

{a]-}ebbu;

DAR f’post /entrali u bl-arja tag[ha. Prezz: Î128,000. ?emplu 79769677.

{a]-}ebbu;

TERRACED house ;dida f’area sabi[a. Tliet qasab u nofs fa//ata b’85 pied fond.

Lesta minn kollox b’erba’ kmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina, salott. Trid tara. Min hu interessat i/empel 79066880 # 27015780.

Marsaxlokk

APPARTAMENT u penthouses bil-veduta talba[ar u tal-kampanja, lesti minn kollox bi tliet ikmamar tas-sodda, ]ew; kmamar talbanju, k/ina kbir u terrazzin 14-il pied bi 11-il pied .

Kollox tal-aqwa kwalità, servuti bil-lift sal-garaxx.

Prezz €112,000 (Lm48,000).

Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.

Marsaxlokk

TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’ kwalità tajba, kemm tid[ol fih. Tliet kmamar tas-sodda, ]ewg kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom, e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tnifdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.

G{ALL-KIRI Burmarrad

GARAXXIJIET livell mattriq, fihom dawl u ilma u toilet. ?emplu dirett lis-sid fuq 79497843.

Il-{amrun

GROUND floor studio flat tajjeb g[al privat, uffi//ju, klinika jew store. ?emplu 79235286 jew 21235288.

Santa Venera

{anut bil-permess, livell mattriq, b’toilet u bit[a, tajjeb g[al kull tip ta’ negozju b[al

hairdresser, klinika jew uffi//ju. ?emplu fuq 79263775 jew 21223922.

VETTURI#DG{AJJES Cabin Cruiser

FJORD 8mtrs, b’]ew; magni diesel, fiberglass. €15,000. ?emplu 99822224.

AVVI}I Ftu[ ta’ drena;;

F’tu[ ta’ drena;; bil-jet power wash (bil-bowzer) Prezz min €25. ?emplu fuq 99282014.

G[al kull tip ta’ kri]i f’[ajtek MR Mutawalla Sidig jispe/jalizza fi:

Problemi ta’ m[abba Protezzjoni professjonali Problemi ta’ sess Fortuna tal-[ajja Kull tip ta’ problema ti;i solvuta fi ]mien qasir. 100% su//ess. Mit-8 a.m. sas-7 p.m., bl-Ingli] jew Fran/i]. ?empel g[al appuntament fuq 99349374 jew 79497184.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Klassifikati 39

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 G[al kull xog[ol

TA’ madum ta’ l-art u tal[ajt, qlug[ ta’ kmamar talbanju, plumbing, kisi bil-;ibs, ]ebg[a u gypsum boards etc. ?emplu 77433390.

Massa;;i

PREZZIJIET spe/jali fuq massa;;i rilassanti totati min mara terapista. ?emplu 99017954.

Nixtri

AFFARIJIET antiki, fajjenza antika, g[amara antika u affarijiet ta’ xi kollezzjoni. ?emplu 21675703, 21822703 jew 79451871

Nixtri

RAMM, bron], ramm a[mar u isfar, cable wire, stainless steel, bibien u twieqi talaluminju, in[allas fil-pront. ?emplu 21430185 jew 99469467.

Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ :riewi

BELGIUM Shepherd bilpedigree u l-;enituri impurtati minn barra, ;enerazzjoni champions. ?emplu 99477265.

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Kamra tal-Pranzu

INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u welsh dresser. €1,350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.

Toilet seats

Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[allkamra tal-banju kompluti bil-fittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3

Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-

na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@ bonniciprintingpress.com

JIN{TIE:U Xufiera

PART-TIME li jsuqu t-tow trucks biex ja[dmu malkumpanija UNITED MOTOR CO LTD li tirrappre]enta s-CAA, ibba]ata {a] }ebbu;. Lapplikanti jridu jkunu filpussess ta’ li/enzja nadifa tas-sewqan C1 + E g[al dawn l-a[[ar seba’ snin.

Applikanti b’esperjenza f’dan ix-xog[ol ikunu ppreferuti. G[al appuntament /emplu 2258 5700 mit-Tnejn sal-:img[a bejn id-9.00 am u l-4.00 pm.

40 Sport

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

SPORT BOV PREMIER

RUGBY

Valletta jsa[[u t-tielet post

Telfa kbira fl-Olanda

It-tim nazzjonali Malti tar-Rugby ;arrab telfa kbira f’Amsterdam meta kien meg[lub 48-10 kontra l-Olanda.

Wara li s-Sibt ta’ qabel, it-tim Malti ;arrab telfa kontra l-I]vizzera 19-10 f’Kordin f’wirja qalbenija, l-avversarji tal-Maltin, ilbiera[ kienu superjuri u sa tmiem l-ewwel taqsima kienu 20-0 minn fuq.

L-ewwel punti g[allMaltin ilbiera[ waslu minn penalty ta’ James O’Brien fis-47 minuta, li g[amel l-iskor 20-3, u mbag[ad kien Toby Quarendon li kiseb l-unika try tat-tim Malti fit-72 minuta bl-istess plejer jag[mel ukoll ilconversion u l-iskor parzjali 41-10.

I/-Champions Valletta telg[u wa[edhom fit-tielet post meta g[elbu l-isfida ta’ Sliema Wanderers 2-0, u li sa qabel din il-partita kienu daqshom fil-klassifika.

B’hekk il-Beltin ]ammew /ans matematiku li g[ad jistg[u j]ommu t-titlu. Filpartita l-o[ra, Qormi xe[tu lil Melita pass eqreb lejn lEwwel Divi]joni meta reb[ulhom 3-1.

Ara pa;na 47

Michael Mifsud ta’ Valletta jipprova ja[rab lid-difi]a ta’ Sliema

Ri]ultati lokali Championship Pool Sliema W. v Valletta

Relegation Pool Melita v Qormi I Div.

0-2 1-3

Marsaxlokk v Lija A. }ejtun C. v Vittoriosa S.

1-5 0-3

Sta Lu/ija v Xg[ajra T. Ta’ Xbiex v Mdina K. Senglea A. v Mtarfa Kalkara v Luqa SA Swieqi Utd v Marsaskala Marsa v Attard Sirens v G[axaq

2-5 0-1 5-0

1-1 0-1 3-0 0-1

G[ajnsielem v Qala S. Oratory Y. v Munxar F.

2-1 1-0

Seifert v Playmobil Vassallo G. v Trelleborg

2-8 0-3

III Div.

GFA II Div. ISA

SWAN KO I Rd

Valletta SP v Dingli E. Senglea G. v Mqabba A. Ba[rija v }ejtun B’Kara S. v Lija Iklin Fleur de Lys v Ta’ :ionri (Fleur de Lys 5-4 pen) G[arg[ur v San :wann K.

BASKETBALL BOV Final 3 Floriana v Athleta WATERPOLO

5-2 2-0 0-4 1-2 2-2 2-8 84-69

Valletta Utd v Marsaxlokk 11-6 Exiles v Sliema 5-20

HANDBALL II Div.

Aloysians v Kavallieri RS2 13-14 Phoenix v Luxol 15-16

I Div (I)

Phoenix v Aloysians VT La Salle v Luxol SM

17-18 32-30

Sport lokali g[al-lum MFA Ta’ Qali – 3 p.m. Championship

Pool Tarxien R. v Mosta, 5 p.m.

Championship Pool Hibernians v Birkirkara Vic Tedesco St. – 3 p.m. I Div. Gudja Utd v B’Bu;ia SP, 5.15 p.m. I Div. Naxxar L. v Mqabba Centenary St. – 3 p.m. II Div. Mellie[a v Fgura Utd,, 5 p.m. }ebbu; R. v St. George’s Mosta Std. – 3 p.m. }urrieq v Sta Venera L., 5.15 p.m. Kirkop Utd v Pembroke A Sirens – 3 p.m. II Div. Msida SJ v Si;;iewi, 5.15 p.m. II Div. St. Patrick v G[arg[ur Sannat Grd – 3 p.m. Nisa I Div. Gozo v Hibs G[arg[ur Grd – Nisa U#16, 9 a.m. Vittoriosa S. v Melita, 10 a.m. Tarxien R. v Kirkop Utd., 11 a.m. Mosta v Pembroke A.

YFA Rabat Grd – U#17 9 a.m.

B’Bugia v Kirkop, 11 a.m. Rabat v Pembroke A., 1 p.m. Mosta v Valletta

Si;;iewi Grd – U#17 9 a.m.

Floriana v Naxxar L., 11 a.m.

Sliema W. v San :wann, U#15 1 p.m. B’Bugia v M’Xlokk Melita Grd – U#17 2 p.m.

Tarxien R. v St. Andrew, 4 p.m.

Melita v Pietà H., 6 p.m. }ebbu; R. v Balzan Y. Luxol Grd – U#17 1 p.m. Paola H. v St. Patrick, 3 p.m. B’Kara v {amrun S., 5 p.m. U#15 St. Andrew v Valletta Sannat Grd – 1 p.m. U#15 Gozo v {amrun S.

GFA Gozo St. – I Div. 1 p.m. Xewkija

T. v Victoria H., 3 p.m. Nadur Y. v Ker/em A.

MAFA St. Margerita Grd – 9.30 a.m.

KO }ejtun RS v Vittoriosa L., 11.15 a.m. KO Valletta SP v Marsa SM

BASKETBALL Ta’ Qali – 9.30 a.m. Ir;iel.

Promotion Pool Luxol v Loyola, 11.15 a.m. Hibs v Luxol, 1 p.m.

Loyola v Depiro.

Sport 41

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI

Lija fl-ewwel post b’wirja kbira minn Christopher Cassar

MARSAXLOKK ..………. 1 LIJA A. …………..……… 5

Lija Athletic telg[u flewwel post tal-klassifika meta g[elbu lil Marsaxlokk, 5-1, wara wirja mill-aqwa.

B’hekk, Lija sfruttaw kompletament mit-telfa li sofrew Pietà, il-:img[a, kontra St. Andrew’s.

Lija, ilbiera[ kienu fi klassi g[alihom u kellhom prestazzjoni mill-aqwa – forsi l-aqwa wa[da tal-ista;un – fejn anki setg[u kisbu reb[a ferm ikbar. Ige kellu log[ba kbira, i]da kienu tajbin ukoll Konda, Antignolo, u Beu, fejn Konda u Beu skorjaw goals mill-isba[ wara azzjonijiet personali.

Marsaxlokk damu l-ewwel sieg[a fil-log[ba, i]da wara li sofrew it-tielet goal kienu g[al kollox iddominati u dehru g[alkollox iddemotivati; ix-Xlukkajri m’g[andhomx b]onn ta’ punti g[aliex jinsabu trankwilli f’nofs il-klassifika.

Lija kellhom bidu tajjeb u wara [ames minuti marru filvanta;; b’azzjoni ta’ Konda, li qassam lejn BEPPE ANTIGNOLO, li kellu lewwel xutt salvat minn Omar Borg u mir-rebound kien listess plejer li xe[et fix-xibka.

Tliet minuti wara, Lija vi/in it-tieni goal meta Leontiev Konda falla /ans tad-deheb minn qag[da ideali.

Ir-risposta ta’ Marsaxlokk waslet min-na[a ta’ Da Silva Silveira, li kellu free-kick imur ftit g[oli. Fil-25 minuta, azzjoni tajba ta’ Ige li qabe] g[add ta’ plejers, qassam lejn Leontiev Konda, bix-xutt tieg[u imur ftit barra.

Lija assedjaw il-lasta Xlukkajra fl-a[[ar parti talewwel taqsima u setg[u fa/ilment ]iedu goal ie[or i]da bejn xuttijiet ]baljati u xi save ta’ Omar Borg l-iksor baqa’ ma nbidilx. Ilgoalkeeper Omar Borg wettaq l-isba[ sava tal-ewwel taqsima fl-a[[ar minuta meta salva xutt bomba mill-vi/in ta’ Beu. Kif bdiet it-tieni taqsima Lija skorjaw it-tieni goal b’azzjoni personali ta’ ABDULLAHI IGE, li qabe] g[add ta’ plejers, da[al filkaxxa u g[eleb lil Borg b’xutt fil-baxx. }ew; minuti wara, /ans g[al Marsaxlokk bix-xutt ta’ Dion Fava ja[bat ma’ sieq il-lasta.

Fis-60 minuta xutt sabi[ ta’ Evano Briffa u Omar Borg dawwar f’corner b’diffikultà.

Fit-62 minuta Marsaxlokk da[lu mill-;did fil-log[ba meta Xuereb qassam lejn ANDRÈ GRABOWSKI, li avvanza u g[eleb lil Bonnici b’xutt fil-baxx. Minuta wara, /ans tad-deheb g[al Lija, i]da Beu xe[et inkredibbilment barra mill-vi/in. Fil-65 minuta

Beu xe[et barra mill-vi/in u [ames minuti wara, Omar Borg salva fuq Ige, u mirrebound salva x-xutt ta’ Evano Briffa.

Fit-72 minuta Lija skorjaw it-tielet goal b’azzjoni brillanti bejn Ige, Beu u Briffa, li re;a’ qassam lejn Beu, li kompla lejn BEPPE ANTGNOLO, li mill-vi/in spara fix-xibka. Fit-80 minuta Lija g[alqu definittivament illog[ba meta LEONTIEV KONDA qabe] madwar [ames plejers avversarji qabel g[eleb lil Omar Borg.

Tliet minuti wara, ERJON BEU ikkopja lil Konda meta qabad il-ballun f’nofs ground, qabe] lil kull min ;ie quddiemu u wa[du quddiem Borg spara fix-xibka.

Marsaxlokk – O. Borg, R. Mifsud, K. Scicluna, D. Fava, G. Caruana, R. Xuereb (M. Caruana), R. Mangion (D. Attard), D. Da Silva Silveira, M. Brincat, P. Paris, A. Grabowski (M. Grech) Lija A – L. Bonnici, C. Giordemaina, M. Fleri Soler, D. Scerri (D. Mintoff), E. Beu (E. Borg), D. Vukovic, L. Konda, E. Briffa, A. Scicluna, B. Antignolo, A. Ige (R. Severino Goncalves) Referee – Kevin Azzopardi Vittoriosa j]ommu l-pass

}EJTUN C. ……………… 0 VITTORIOSA S. …...…… 3

Vittoriosa g[elbu fa/ilment lil }ejtun biex la[qu lil Lija Athletic fil-qu//ata talklassifika, fejn kollox jista’ ji;i de/i] fl-a[[ar ;urnata ta’ dan il-kampjonat ferm missielet.

Vittoriosa kien jimmeritahom is-su//ess u b’iktar attenzjoni setg[u kisbu reb[a iktar komda. }ejtun kienu ddemotivati b[al [afna mill-a[[ar wirjiet tag[hom; huma qed jistennew biss ittmiem il-kampjonat li ma tantx kien ta’ sodisfazzjon g[all-partitarji }wieten.

Vittoriosa mal-ewwel fuq lattak u xutt ta’ Siraj Arab mar ftit barra. Wara dan i/-/ans, Vittoriosa baqg[u a[jar, i]da kwa]i qatt ma inkwetaw lillgoalkeeper ta’ }ejtun. Fid-19il minuta, azzjoni perikolu]a ta’ Vittoriosa b’Gary Muir kompletament ]market ikollu x-xutt salvat minn Jurgen Borg b’siequ u Marcelo ma la[aqx il-ballun mir-rebound.

Fit-22 minuta cross millemin ta’ Luke Vella Critien, bil-ballun ja[rab minn idejn il-goalkeeper u Marcelo Pereir jara x-xutt tieg[u ja[bat mal-mimduda. Fil-31 minuta, Vittoriosa marru fil-vanta;; meta Samir Arab qassam lejn MARCELO PEREIRA, li minn qag[da dubju]a ta’ offside dar mal-goalkeeper u skorja f’lasta vojta. Vittoriosa skorjaw it-tieni goal meta

seba’ minuti wara, meta Sheldon Grech ]marka lil Malcolm Buttigieg, li kompla lejn MARCELO PERIERA li mill-vi/in kompla l-ballun fix-xibka.

Vittoriosa bdew iktar rilassati fit-tieni taqsima u }ejtun approfittaw, fejn Majtara impenja lil Vella, u fit-53 minuta xutt ta’ Karl Vassallo kien imblukkat minn fuq il-linja minn Sheldon Grech.

I]da Vittoriosa wara l-bidu kwiet re;g[u [adu l-kontroll tal-log[ba u xutt ta’ Marcelo Pereira [abat man-na[a ta’ barra tax-xibka, u free-kick ta’ Gary Muir mar ftit barra.

Fil-75 minuta /ans tajjeb g[al }ejtun, i]da [ar;a tajba talgoalkeeper ta’ Vittoriosa, Jean Matthias Vela, salvat ilperiklu fuq Oldi Majtara.

Sitt minuti mit-tmiem, Vittoriosa skorjaw it-tielet goal meta Samir Arab qassam lejn is-sostitut LYDEN MICALLEF, li g[eleb lil Jurgen Borg. }ew; minuti mit-tmiem, }ejtun kellhom ukoll lil Charlò Magro mke//i mir-referee wara li g[adda xi rimarki lejn l-uffi/jal filkontroll tal-log[ba. }ejtun C – J. Borg, E. Azzopardi, R. Degabriele (B. Schembri), C. Magro, M. Pisani, K. Vassallo (G.

Abdullah Ige ta’ Lija (xellug) fl-azzjoni ma’ Da Silva Silveira ta’ Marsaxlokk (Ritratt> Alex Degabriele)

Mifsud), A. Farrugia, J. Spiteri (J. Galea), K. Abela, O. Majtara, K. Zahra.

Vittoriosa S – J.M. Vella, R. Brincat, M. Buttigieg (L. Micallef), M. Pereira (E. Qordja), L. Vella Critien, M. Tabone, R. Dos Santos (L. Gauci), G. Muir, S. Grech, Siraj Arab, Samir Arab.

Referee – Karl Frendo

Lija A Vittoriosa S Pietà H Naxxar L St. Andrew’s Marsaxlokk Gudja U }ejtun C G]ira U Bir]ebbu;a Dingli S Mqabba

L R D T F K Pti

20 13 20 12 20 12 19 11 20 11 20 8 19 7 20 5 20 4 19 4 20 3 19 1

2 5 5 3 3 5 4 4 3 6 5 7 5 7 6 9 8 8 4 11 4 13 5 13

41 34 41 40 40 33 30 17 24 26 16 22

27 23 20 20 29 37 28 29 27 41 43 39

41 41 39 37 36 29 26 21 20 16 13 8

42 Sport

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

WATERPOLO

Sliema b’punti massimi b’reb[a fa/li minn Stewart Said

Exiles Ferretti......................5 Sliema McDonalds............20

(1-4),(1-4),(1-3),(2-9) Sliema McDonalds kisbu ttielet reb[a minn daqstant partiti meta fa/ilment g[elbu lil Exiles Ferretti 20-5. Kienet wirja tajba minn Sliema li bdew tajjeb mill-bidu u wara li bnew vanta;; kmieni komplew ikabbru l-iskor biex g[adhom b’punti massimi filklassifika. G[al Exiles, din kienet wirja di]appuntanti g[ax qatt ma da[lu fil-partita, bl-uni/i goals jaslu wara sensiela ta’ o[rajn g[allavversarji.

It-tim ta’ G[ar id-Dud [a vanta;; tajjeb mill-bidu u reba[ l-ewwel sessjoni 4-1. IsSlimi]i komplew ikabbru liskor fit-tieni sessjoni meta reb[u bi skor identiku u fet[u sitt goals vanta;;.

Bi Sliema jgawdu vanta;; tajjeb, it-tim ta’ Afric kompla bl-istess u reba[ wkoll it-tielet sessjoni biex g[amel l-iskor

Kif Jinsabu Neptunes Sliema San :iljan Exiles Sirens Valletta Marsasxlokk

L 4 3 3 4 3 4 3

R 3 3 2 2

D 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0

T F 1 50 0 47 1 34 2 40 2 30 3 27 3 16

K 22 16 18 47 27 57 57

Pt 9 9 6 6 3 3 0

11-3. Bil-partita mag[luqa, l-

a[[ar sessjoni kienet biss formalità, i ’Sliema jkomplu fejn [allew u finalment reb[u l-partita 20-5.

Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi, S. Vassallo, R. Bencini, A. Cutajar, N. Portelli, J. Spiteri Staines (1), K. Griscti, M. Paris, P. Borg (2), N. Paris (1), D. Borg (1), K. Lanzon Sliema: R. Coleiro, J. Gabarretta (3), N. Lubrano (1), T. Sullivan (1), M. Meli (3), J. Soler (3), D. Paolella (1), C. Cluett (2), J. Brownrigg (1), E. Aquilina (2), M. Spiteri Staines, E. Meli (2), D. Abela, M. Agius, N. Bugelli (1) Referees: Alex Deraffaele, Ronnie Spiteri

Ryan Sciortino goalkeeper ta’ Valletta jsalva f’attakk ta’ Marsaxlokk (Ritratt> Alex Degabriele)

L-ewwel reb[a

Valletta United..................11 Marsaxlokk..........................6

(2-0),(4-0),(4-3),(1-3) Valletta United kisbu lewwel reb[a tal-ista;un meta b’mod konvin/enti g[elbu lil Marsaxlokk 11-6. Kienet wirja tajba g[at-tim ta’ Anthony Farrugia li [adu vanta;; tajjeb fl-ewwel ]ew; sessjonijiet biex sat-tmiem komplew jamministraw. G[al Marsaxlokk din kienet wirja qalbiena g[ax ippruvaw jag[tu xi [a;a iktar millkonfronti pre/edenti.

Valletta marru reb[u lewwel sessjoni 2-0, biex ]iedu l-vanta;; tag[hom g[al sitt goals fit-tieni sessjoni.

Bil-partita prattikament mirbu[a g[at-tim Belti, irritmu tal-partita tnaqqas u g[alkemm il-Beltin reb[u ssessjoni dan ta’ /ans lil Marsaxlokk jid[lu iktar filpartita biex bdew ukoll isibu x-xibka.

Tant hu hekk, li Marsaxlokk reb[u l-a[[ar sessjoni biex g[amlu l-iskor iktar rispettabbli.

Valletta: R. Sciortino, S. Meli (1), R. Calleja (1), K. Scicluna, K. Szilagyi (1), S. Cachia (1), R. Mock (1), J.C. Farrugia, M. Cordina (1), R. Scerri (3), A. Arrigo (2) Marsaxlokk: D. Spiteri, A. Bajada (1), K. Mock (1), K. Grech, C. Bugeja (2), A. Galea (1), M. Grima, T. Camilleri (1), J. Fenech, G. Zammit Referees: Stefan Licari,

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Sport

43

Jockey jispi//a paralizzat wara in/ident minn Kenneth Vella

Dan l-a[[ar t[abbar li sfortunatament il-jockey ]g[a]ug[ u dilettant JT Mc Namara spi//a paralizzat g[al [ajtu. Dan wara li dan iljockey kien involut f’in/ident ikrah fil-korsa ta’ Cheltenham l-Ingilterra fejn spi//a jikser g[onqu u kellu ji;i rikovert b’ur;enza.

Fi stqarrija, il-familja taljockey ikkonfermat li dan ;ie operat fi sptar ewlieni f’Bristol. L-istqarrija kkonfermat ukoll li McNamara safa’ paralizzat u g[alkemm il-progress li kellu fl-a[[ar jiem kien wie[ed ]g[ir [afna l-jockey jinsab po]ittiv g[all-futur. “JT McNamara apprezza ferm ilmessa;;i ta’ appo;;, ilkartolini u l-ittri ta’ solidarjeta’ li r/ieva fl-a[[ar jiem. Apprezza wkoll lg[ajnuna kollha li qieg[ed jag[tih l-istaff mediku,” ]iedet tg[id fi stqarrija lfamilja McNamara.

G[alkemm il-konsegwenzi minn dan l-in/ident ma kienux ]g[ar, l-affarjiet setg[u marru ag[ar, bit-tobba jsostnu li l-jockey kien fortunat li ma batiex ukoll minn konsegwenzi serji filmo[[ jew brain damage. Filjiem li ;ejjin, dan il-jockey mistenni ji;i trasferit f’Dublin l-Irlanda fejn jg[ix ma’ martu u tliet uliedu. McNamara ta’ 37 sena, kien qieg[ed isuq lil Galaxy Rock, im[arre; minn Jonjo O’Neill f’ti;rija waqt ilFestival ta’ Cheltenham meta

Il-jockey Irlandi] JT McNamara li qieg[ed jirkupra minn in/ident ikrah li se[[ waqt il-festival ta’ Cheltenham.

hu u ]-]iemel tieg[u dehru jaqg[u waqt li kienu qed jaqb]u l-ewwel ostaklu. Ftit sekondi wara l-in/ident dan il-jockey deher be]g[an, mitluf minn sensih u bla nifs.

B[ala jockey dilettant, filkarriera tieg[u, McNamara kellu erba’ reb[iet fil-festival ta’ Chletenham. Micheal O’Leary, direttur talkumpanija tal-ajru Ryan Air filwaqt li sellem lil Mc Namara [abbar li l-kumpanija se tg[in finanzjarjament lil dan il-jockey f’dan il-mument diffi/li.

Commander Crowe b’rebha fl-Olanda Fi tmiem il-;img[a li g[adda, il-popolari }vedi]

Commander Crowe kellu reb[a importanti f’ti;rija ewlenija li saret fil-korsa ta’ Wolwega fl-Olanda. Misjuq minn Matthieu Abrivard u im[arre; minn Fabrice Souloy, Commander Crowe iddomia tul id-distanza u reba[ f’medja ta’ 1.17” filkilometru fuq distanza ta’ 2600m. Din it-ti;rija ntu]at minn Souloy u s-sidien ta]]iemel bi preparazzjoni g[allOlympiatravet li se ssir fi tmiem il-;img[a li ;ej filkorsa ta’ Aby fl-I]vezja.

Imut Armbro Goal Dan l-a[[ar fi stqarrija l-

iskuderija Taljana OM Srl [abbret il-mewt tal-istaljun popolari Armbro Goal fl-eta’ ta’ 28 sena. Fil-karriera tieg[u, Armbro Goal kellu rekord ta’ 1.54.3” u reba[ aktar minn 1.442.022 dollaru Amerikan f’reb[ ta’ flus. Fost l-o[rajn dan l-Amerikan kien reba[ it-ti;rija famu]a Hambletonian li ssir kull sena fl-Istati Uniti u kien missier ta’ aktar minn 300 ]iemel li kellhom rekord ta’ 1.15” jew a[jar fil-karriera. Fost ulied Armbro Goal wie[ed jista’ jsemmi lil Fool’s Goal b’rekord ta’ 1.09.3” u rebbie[ ta’ aktar minn tliet miljun dollaru Amerikan fil-karriera.

Armbro Goal kien ukoll missier id-dwieb Holy Guacamolie, Credit Winner u From Above li barra li kellhom karriera brillanti fil-;iri kellhom ukoll su//ess fit-tag[mir.

L-istaljun Armbro Goal li miet dan l-a[[ar.

LOKALI

Tispikka l-finali tat-Tazza l-Kbira

Fil-korsa tal-Marsa llul wara nofsinhar se ssir it-13–il laqgha tal-ista;un li se tikkonsisti minn seba’ ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott fuq distanza twila ta’ 2640m.

Minn dawn se tispikka l-aktar il-finali tal-kompetizzjoni presti;ju]a tat-Tazza l-Kbira.

Ori;inarjament din il-laqg[a kellha ssir il-{add li g[adda i]da ;iet posposta g[al-lum min[abba l-ftit xita li saret dakinhar fil-g[odu u wara li luffi/jali tal-club iltaqg[u massidien u s-sewwieqa ta]]wiemel finalisti.

Intant il- finali tal-lum se tkun riservata g[al ]wiemel tal-og[la klassijiet, se tkun is-sitt wa[da u tibda fl-4.35pm. Wara l-karozza tat-tluq se jibdew Count Of Life, Nino de Saintho, Nitesco d’Antony, Mig Of The Wood, Okilaibo, Arnie Sensation, Kakisis, Poppes Fighter, Original Blue, Odedjalo, Nabab du Chatelet u Quebec.

Din g[andha tkun finali millaktar bilan/jata, diffi/li biex tag[]el favorit /ar, g[alkemm

/ertament i]-]ew; rebbie[a tas-semi finali, Kakisis (Johan Axisa) u Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) g[andhom ikunu kwotati ftit aktar millo[rajn. G[all-okka]joni tal-lum il-kunsill tal-Malta Racing Club [ejja programm spe/jali li jinkludi wkoll parata bi preparazzjoni tas-sewwieqa u tas-sidien ta]-]wiemel finalisti.

L-istorja tat-Tazza l-Kbira f’pajji]na tmur lura sal-1934 u l-ewwel edizzjoni ntreb[et minn Frise Poulet li kien propjeta ta’ Paul Galea. Issena li g[addiet din il-finali kienet intrebh[et minn wie[ed mill-finalisti ta’ din is-sena, Mig of The Wood li kien misjuq minn Noel Baldacchino.

I]-]wiemel fil-finali u s-sewwieqa tag[hom

Count Of Life (Claudio Refalo), Nino de Saintho (Cliferty Calleja), Nitesco d’Antony (David Ellul), Mig Of The Wood (Rodney Gatt), Okilaibo (Julian Farrugia),

Arnie Sensation (Carmelo Farrugia), Kakisis (Johan Axisa), Poppes Fighter (Frencu Cassar), Original Blue (Chris Cassar), Odedjalo (Noel Baldacchino), Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) u Quebec (Mark Mifsud). .

Tbassir

I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2640m. Win – Neron Pierji. Place – Larissa du Breil, Jet Starline.

II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Ouragan de Valsoiz. Place – Mr Snowman, Bankir Zon. III Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2640m. Win – Louise Wood.

Place – Dandy, Vera LH. IV Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Cal Win. Place – Nubless Dubrio, Prao de Bussy.

V Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. Win – Poete de la Sarthe.

Place – Quindici, Bella Notte.

VI Ti;rija. Finali Tazza lKbira. Klassi Open. Dist – 2640m. Win – Nabab du Chatelet.

Place – Kakisis, Odedjalo.

VII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2640m. Win – Kapro Wareco.

Place – Mint Spirit, Pirate d’Urzy.

44 Sport

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 BUNDESLIGA

Reb[iet fa/li g[al Dortmund u Bayern

Rafinha jidher jiskorja t-tielet goal ta’ Bayern kontra Nuremberg

Borussia Dortmund skorjaw [ames goals fl-ewwel taqsima fir-reb[a kbira, 6-1, li kisbu g[and l-a[[ar tim filklassifika, Greuther Fuerth, waqt li /-Champions Bayern Munich g[elbu lil Nuremberg 4-0.

Ilkay Gundogen u Mario Gooetze skorjaw ]ew; goals kull wie[ed g[al Dortmund, li jinsabu fit-tieni post, waqt li Jerome Boateng, Mario Gomez, Rafinha u Xherdan Shaqiri skorjaw l-erba’ goals ta’ Bayern Munich li l-;img[a l-o[ra kienu inkurunati Champions.

Nuremberg fallew ukoll penalty minn Timmy Simons mal-ftu[ tat-tieni taqsima.

Heung-Min Son tal-Korea t’isfel skorja darbtejn biex ta reb[a, 2-1, lil Hamburg g[and Mainz 05 f’log[ba bejn ]ew; timijiet li qed ifittxu post flEwropa sta;un ie[or. Shawn Parker naqqas l-iskor g[al Mainz fis-86 minuta.

Goal lejn it-tmiem ta’ Naldo ta draw, 2-2, lil Wolfsburg

Ri]ultati

B. Munich v Nuremberg 4-0 Fortuna D. v W. Bremen 2-2 Greuther F. v B. Dortmund 1-6 Mainz v Hamburg 1-2 Wolfsburg v Hoffenheim 2-2 Schalke v B. Leverkusen 2-2 Freiburg v Hannover 3-1 Illum Stuttgart v M’gladbach Augsburg v E. Frankfurt L R D T F K Pti B. Munich 29 25 3 1 83 Borussia D 29 17 7 5 72 B. Leverkusen 29 14 8 7 53 Schalke 04 29 13 7 9 50 Freiburg 29 12 9 8 39 Eintracht F 28 12 6 10 42 B. M’gladbach28 10 11 7 36 Hamburg 29 12 5 12 34 Mainz 29 10 9 10 36 Hanover 96 29 11 5 13 50 Nuremberg 29 9 11 9 33 Wolfsburg 29 8 10 11 35 Stuttgart 28 9 6 13 29 Werder B 29 8 8 13 45 Fortuna D 29 7 9 13 35 Hoffenheim 29 6 6 17 35 Augsburg 28 5 9 14 25 Greuther F 29 2 9 18 19

13

35 38 45 34 40 37 45 34 49 39 45 46 56 45 54 44 52

78 58 50 46 45 42 41 41 39 38 38 34 33 32 30 24 24 15

g[and it-tim mhedded birrelegation, Hoffenheim, waqt li Fortuna Dusseldorf u Werder Bremen ukoll ;ew draw 2-2.

SERIE A

Siena jinqalg[u miz-zona l-[amra

Siena nqalg[u miz-zona tarrelegation wara reb[a drammatika u kontroversjali 3-2 g[and l-a[[ar tim filklassifika, Pescara.

Innocent Emeghara skorja fis-86 minuta wara li Pescara kienu irkupraw minn 2-0 minn ta[t biex issa Siena telg[u fis17-il post, tliet punti fuq Genoa u Palermo, li jilag[bu llum.

Siena [asbu li kisbu r-reb[a fl-ewwel taqsima b’daqqa tarras ta’ Angelo fl-14-il minuta, u auto-goal ta’ Damiano Zanon 19-il minuta wara.

Imma Pescara wettqu reazzjoni b’goals mis-sostitut Mervan Celik u free-kick sabi[ ta’ Romulo Tohni seba’ minuti wara. I]-]ew; na[at laqtu l-lasta fit-tieni taqsima, imma kienu Siena li reb[u llog[ba b’goal ta’ Emeghara li deher wasal minn offside.

Fiorentina komplew jitfg[u pressjoni fuq AC Milan fittielet post u jisfidawhom g[all-a[[ar post fi/Champions League meta

reb[u 2-0 g[and Atalanta b’goals fit-tieni taqsima.

Pizarro minn penalty feta[ liskor g[all-Vjola u Larrondo rdoppja. G[al Atalanta tke//a Denis fid-90 minuta.

Ri]ultati

Serie A

Pescara v Siena Atalanta v Fiorentina

Illum

2-3 0-2

Cagliari v Inter Chievo v Catania Genoa v Sampdoria Milan v Napoli Palermo v Bologna Parma v Udinese Torino v Roma

It-Tnejn Lazio v Juventus Serie B

Ascoli v Modena Bari v Lanciano Cittadella v Padova Crotone v Pro Vercelli Juve Stabia v Spezia Novara v Vicenza Sassuolo v Brescia Ternana v Reggina Varese v Livorno Grosseto v Empoli Cesena v Verona

2-3 4-3 3-3 2-1 2-1 3-1

1-1 1-0 1-3 0-1 0-0

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Sport 45

PREMIERSHIP

Ti[rax il-;lieda fin-na[a ta’ isfel tal-Premiership Queens Park Rangers u Reading komplew jitilfu lpunti fil-;lieda ddisprata biex isalvaw posthom filPremiership u b’tal-ewwel jitilfu g[and Everton, filwaqt li r-Royals setg[u jiksbu biss draw ta’ 0-0 f’darhom kontra Liverpool.

Sadattant, Aston Villa spi//aw fi draw ta’ 1-1 f’darhom ma’ Fulham biex issa jinsabu tliet punti ’l fuq miz-zona l-[amra, anki jekk lag[bu ]ew; log[biet aktar minn Wigan Athletic, li jinsabu fit-tmintax-il post talklassifika.

F’log[ba o[ra li taffettwa n-na[at t’isfel talPremiership, Southampton spi//aw mi]muma minn West Ham United, waqt li Norwich City – tim ie[or li jinsab filb]onn tal-punti – tilfu g[and Arsenal b’tal-a[[ar jirnexxilhom idawru telfa f’reb[a fl-a[[ar minuti talkonfront.

Il-programm ta’ tmiem il;img[a jkompli llum billog[ba fil-Britannia Stadium bejn Stoke City u l-leaders, Manchester United, waqt li Newcastle jilqg[u lil Sunderland fid-derby ja[raq tan-North-East.

Fil-log[ob tal-biera[: EMIRATES STADIUM: Arsenal skurjaw tliet goals fla[[ar [ames minuti tal-

konfront ma’ Norwich biex wie;bu g[all-i]vanta;; li sofrew fis-56 minuta, meta Michael Turner g[eleb lil Lucasz Fabianski b’daqqa stupenda tar-ras. L-isforzi talGunners kienu ppremjati meta reb[u penalty fil-85 minuta g[al foul ta’ Kei Kamara fuq Olivier Giroud, u li minnu Mikel Arteta ma ]baljax, u b’Arsenal ikomplu jag[fsu biex skurjaw darbtejn o[ra fla[[ar [inijiet minn Alex Oxlade-Chamberlain u ssostitut Lukas Podolski.

VILLA PARK: Aston Villa g[adhom f’po]izzjoni prekarja [afna fil-Premiership wara li spi//aw fi draw ta’ 11 ma’ Fulham. Il-goals waslu fit-tieni taqsima, bil-Villains imorru fil-vanta;; permezz ta’ Charles N’Zogbia u bilCottagers jiksbu parità meta lmidfielder ta’ Villa, Fabian Delph, tefa’ fix-xibka tieg[u stess wara azzjoni ta’ corner, li ng[ata minn Bryan Ruiz.

GOODISON PARK:

Everton g[elbu fa/ilment lil Queens Park Rangers, li huma pass ’il bog[od milli jilag[bu f’divi]joni inferjuri fl-ista;un li ;ej, u meta, flimkien ma’ Reading, qed jaqsmu ddsatax-il post tal-klassifika b’distakk ta’ seba’ punti ma’ Wigan u Sunderland (it-tielet u r-raba’ timijiet mill-a[[ar).

It-Toffees marru minn fuq [ames minuti mill-mistrie[

Ri]ultati u Klassifiki

The Championship

Premiership

Illum

Arsenal v Norwich Aston Villa v Fulham Everton v QPR Reading v Liverpool Southampton v West Ham

Illum

3-1 1-1 2-0 0-0 1-1

Newcastle v Sunderland Stoke v Man Utd Premiership

Leeds v Sheff Wed Barnsley v Charlton Blackburn v Derby Blackpool v Burnley Bristol City v Bolton Cardiff v Notts For Ipswich v Hull M’boro v Brighton Peterboro v Watford Wolves v Huddersfield The Championship

L R D T F K Pti Man Utd 31 25 2 4 71 33 77 Man City 31 19 8 4 57 27 65 Arsenal 32 17 8 7 64 35 59 Chelsea 31 17 7 7 61 33 58 Tottenham 32 17 7 8 55 40 58 Everton 32 14 13 5 51 37 55 Liverpool 33 13 11 9 59 40 50 West Brom 32 13 5 14 42 43 44 Swansea 32 10 11 11 43 42 41 Fulham 32 10 10 12 44 48 40 Southampton 33 9 11 13 47 54 38 West Ham Utd 32 10 8 14 36 45 38 Newcastle 32 10 6 16 42 56 36 Norwich 33 7 14 12 31 52 35 Stoke 32 7 13 12 28 39 34 Aston Villa 33 8 10 15 36 60 34 Sunderland 32 7 10 15 34 45 31 Wigan 31 8 7 16 37 57 31 QPR 33 4 12 17 29 54 24 Reading 33 5 9 19 36 63 24

Cardiff Hull City Watford Crystal Pal Brighton Bolton Notts For Leicester Charlton M’boro Leeds Blackpool Derby Co Burnley Birmingham Sheff Wed Ipswich Millwall Huddersfield Blackburn Peterboro Barnsley

FA Cup Semi-Finali Millwall v Wigan Illum

League Two

0-2

Chelsea v Man City

League One

Brentford v Portsmouth Bury v Oldham Carlisle v Preston Crawley v Coventry Crewe v Doncaster Leyton O v MK Dons Notts Co v Colchester Scunthorpe v Walsall Sheff Utd v Swindon Shrewsbury v Bournemouth Stevenage v Yeovil Tranmere v Hartlepool

3-2 0-1

1-1

2-0 1-2 2-0 3-1 1-1

2-0 0-3 0-2 0-1

2-1 0-6 2-0 1-0 1-2 3-0 1-2 0-2 3-2 1-3

L R D T F K Pti 42 25 8 9 68 41 83 42 24 5 13 59 47 77 42 21 8 13 78 54 71 41 18 12 11 67 54 66 42 16 17 9 59 41 65 42 17 12 13 62 54 63 42 16 15 11 60 55 63 42 17 10 15 62 40 61 42 15 12 15 57 55 57 42 17 4 21 57 64 55 42 15 10 17 53 62 55 42 13 15 14 57 54 54 42 14 12 16 59 58 54 42 14 12 16 57 57 54 42 13 15 14 59 65 54 42 15 8 19 50 59 53 42 14 11 17 41 57 53 40 14 10 16 49 55 52 42 13 12 17 45 69 51 41 12 14 15 50 55 50 42 14 8 20 62 69 50 42 13 10 19 51 67 49

Wimbledon v Exeter Burton v Plymouth Cheltenham v Gillingham Chesterfield v Bradford Dag & Red v Oxford Northampton v York Rochdale v Port vale Rotherham v Fleetwood Southend v Bristol R Torquay v Barnet Wycombe v Aldershot

Tazza Sko//i]a Hibernian v Falkirk *wara l-[in barrani Illum

Dundee Utd v Celtic

2-2 1-0 1-0 2-2 0-1 0-2 2-2 2-1 0-0

posp 2-1 4-3

b’xutt ta’ Darron Gibson, li xxellef mad-difensur Clint Hill u spi//a ;ewwa, u b’Victor Anichebe ja//erta mir-ri]ultat tat-tieni taqsima, u g[al ri]ultat finali ta’ 2-0.

MADEJSKI STADIUM:

Reading ]ammew lil Liverpool fi draw ta’ 0-0, i]da fil-verità kienu je[tie;u xejn anqas minn tliet punti biex jittamaw f’rimonta qawwija li tbeg[edhom mir-relegation, u meta issa setg[u [allewha tard wisq. Il-goalkeeper ]ag[]ug[ tar-Royals, Alex McCarthy, wettaq numru ta’ saves stupendi tul il-log[ba, b’mod partikulari fuq diversi tentattivi ta’ Luis Suarez. I]da Reading ukoll kellhom lopportunitajiet b’Jobi McAnuff u Noel Hunt imorru qrib [afna li ji]blukkaw irri]ultat.

St MARY’S STADIUM:

Southampton u West Ham United huma eqreb li jsalvaw wara draw missielet ta’ 1-1 u fejn kienu s-Saints li marru minn fuq meta Gaston Ramirez sab ix-xibka, fid-59 minuta, wara li x-xutt inizjali tieg[u ;ie mblukkat middifi]a avversarja. Intant, ilHammers wettqu reazzjoni rabju]a u Andy Carroll g[amilhom 1-1 g[axar minuti wara, bi free-kick baxx li ma ta l-ebda /ans lil Jussi Jaaskelainen fil-lasta tasSaints.

Reading v Liverpool 0-0> Daniel Sturridge jixxuttja lejn il-lasta tar-Royals waqt li ssikkat mid-difensur Chris Gunter (Reuters)

FA CUP

Wigan Athletic fil-finali

Wigan Athletic ibbukkjaw posthom fil-finali tal-FA Cup g[all-ewwel darba fl-istorja wara li g[elbu lil Millwall ta’ The Championship, bl-iskor ta’ 2-0 fl-ewwel semi-finali talkompetizzjoni, li ntlag[bet f’Wembley Stadium.

Il-goals waslu minn Shaun Maloney fil-25 minuta u b’Callum McManaman jag[milhom tnejn g[axar minuti mittmiem, u fejn swiet g[alxejn ir-reazzjoni qalbiena tal-Lions quddiem id-difi]a soda tal-avversarji.

B’hekk, il-Latics jiltaqg[u mar-rebbie[ tas-semi-finali tallum bejn Chelsea u Manchester City, u li wkoll tintlag[ab f’Wembley (fil-5 pm) – bil-cup-tie tal-biera[ anki jkun imtappan bi ;lied kbir li nqala’ qalb is-supporters ta’ Millwall u li nfirex g[al diversi bnadi tal-istadium tul it-tieni taqsima, bil-vjolenza tkompli anki wara l-log[ba.

46

Sport

Il-{add, 14 ta’ April, 2013 FORMULA 1

Hamilton fil-pole

Lewis Hamilton kiseb l-ewwel pole-position tieg[u malMercerdes g[all-GP ta/-?ina, b’Kimi Raikkonen fuq Lotus jibda [dejh mit-tieni post. Din hi s-27 pole fil-karriera tieg[u fuq /irkwit li fih reba[ darbtejn o[ra qabel.

Sie[bu Nico Rosberg, rebbie[ is-sena l-o[ra, ikkwalifika fir-raba’ post.

Fernando Alonso se jibda mittielet fuq Ferrari u Felipe Massa se jibda l-[ames, b’Romain Grosjean fis-sitt post fuq Lotus.

Sport 47

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Valletta jkomplu jittamaw b’reb[a fuq Sliema minn Simon FARRUGIA

0

CHAMPIONSHIP POOL

SLIEMA W.

G. Zammit, A. Muscat, P. Barbetti, J. Mintoff, L. Ruggiero, C. Gatt Baldacchino, I. Woods, S. Bajada, M. Muchardi, B. Muscat, S. Biancardi Sost: A. Faccini flok L. Ruggiero 58min, L. Martinelli flok J. Mintoff 58min, M. Ciantar flok B. Muscat 75min

2

VALLETTA (0)

Y. Cini, J. Caruana, I. Azzopardi, J. Gabriel Da Silva, E. Agius, M. Mifsud, W. Barbosa, D. Tourè, D. Falzon, J.L. Vandelannoite, L. Dimech Sost: A. Bello-Osagie flok D. Tourè 53min, D. Bogdanovic flok D. Falzon 64min, L. Cremona flok J. Caruana 82min

Imwissija: Bajada (S), Mifsud, Caruana (V) Skurjaw: Falzon 47min Tourè 51min (V) Referee: Adrian Azzopardi il-mument Player tal-Log[ba: Dyson Falzon (Valletta) Valletta kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva wara li g[elbu lil Sliema Wanderers b’]ew; goals f’temp ta’ erba’ minuti fil-bidu tat-tieni taqsima. Kienet reb[a mmeritata g[all-Beltin, li amministraw il-log[ba b’/erta fa/ilità u f’nofs il-ground kien superjuri g[all-avversarji tag[hom.

Neqsin g[al Valletta, Roderick Briffa, Ryan Fenech u Steve Borg, kollha mwe;;g[in, filwaqt li g[all-Wanderers neqsin, Zammit u Scerri, it-tnejn sospi]i.

Appena minuta, Valletta vi/in li jmorru fil-vanta;;. Kien Gabriel li qassam lejn Mifsud, bix-xutt tal-attakkant Belti ja[bat

ma’ sieq il-lasta. Valletta komplew juru l-a[jar ideat, u fid-dsatax-il minuta, Gabriel qassam lejn Mifsud, bix-xutt minn tarf il-kaxxa ji;i ddevjat f’corner. Mill-istess corner ta’ Gabriel kien Tourè li b’daqqa /enrtali tar-ras impenja lil Zammit.

L-ewwel azzjoni talWanderers waslet fil-25 minuta hekk kif xutt ta’ Ruggiero kien salvat minn Cini, biex mirrebound Muchardi ikkonkluda barra. Minuta wara, ir-risposta tal-Beltin b’[arba ta’ Mifsud, fejn approfitta minn pass lura ta’ Gatt Baldacchino u dan wara li evita ]ew; players xe[et ferm g[oli.

Dyson Falzon li feta[ l-iskor g[al Valletta fl-azzjoni ma’ Muchardi ta’ Sliema (ritratt> Joseph Galea)

Wara li fit-33 minuta, daqqa tar-ras minn Gabriel fuq freekick ta’ Barbosa ;iet salvata mal-art minn Zammit, u l-a[[ar azzjoni tat-taqsima waslet disa’ minuti mit-tmiem tag[ha b’xutt ta’ Mifsud, li Zammit kien g[al darb’o[ra attent u dawwar f’corner.

Fl-ewwel minuti tat-tieni taqsima, Valletta skorjaw g[al darba, tnejn. Fil-fatt fis-47 minuta, il-Beltin fet[u l-iskor meta minn cross ta’ Vandelannoite minn fuq il-lemin da[al tajjeb DYSON FALZON, li b’xutt mal-ewwel g[eleb lil Zammit.

B’Valletta jirduppjaw fil-51 minuta meta kien Mifsud li bir-

ras kompla lejn DEMBA TOURÈ, b’dan tal-a[[ar japprofitta minn [ar;a [a]ina tal-goalkeeper Zammit. Fl-istess azzjoni we;;a’ l-awtur tal-goal, biex ;ie mibdul minn BelloOsagie.

Fit-62 minuta, Sliema sabu xxibka, i]da l-goal ;ie m[assar g[al offside. Kien Woods li tefa’ cross minn fuq ix-xellug, b’Faccini bir-ras jeg[leb lil Cini; i]da jidher li qabel ma l-ballun qabe] il-linja ntmess minn Bajada, li kien f’po]izzjoni ta’ offside.

Valletta irrispondew malewwel b’;irja tajba u b’xutt ta’ Bello Osagie, li kien imblukkat.

Sat-tmiem, il-Beltin

Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt Birkirkara Hibernians Valletta Sliema W Tarxien R Mosta

28 17 28 17 29 17 29 14 28 13 28 11

7 3 8 6 6

4 59 7 60 4 66 9 38 9 45 1 16 42

21 30 25 25 38 58

37 35 33 30 26 17

Relegation Pool L R D T F K Pt

Floriana Qormi Balzan Rabat A {amrun S Melita

29 1110 8 42 29 13 4 12 50 29 8 9 12 44 29 4 9 16 28 29 6 5 18 33 29 3 8 18 24

36 45 50 57 74 69

31 28 20 16 15 10

ikkontrollaw ming[ajr ebda problema biex kisbu tliet punti, li jkomplu jittamaw li forsi g[ad jisfidaw g[ar-reb[ tat-tielet kampjonat konsekuttiv.

Melita pass bog[od mir-Relegation Melita resqu aktar qrib ritorn lejn il-Kampjonat tal-Ewwel Divi]joni wara li sfaw meg[luba minn Qormi, 1-3.

Kienet daqqa ta’ [arta g[al Melita li wara li Qormi fet[u liskor qabel tmiem l-ewwel taqsima, mal-bidu tat-tieni taqsima spi//aw b’g[axra, u minn hemm ’il quddiem, Qormi [adu kontroll assolut tal-log[ba.

Melita, li jinsabu f’qieg[ ilklassifika, riedu punti massimi minn din il-log[ba sabiex ikomplu jittamaw li jistg[u jsalvaw posthom. Huma kienu ;ejjin minn [dax-il log[ba ming[ajr reb[a, u Manuel Ramon Sierra Camacho irritorna g[alihom wara li kien ;ej minn sospensjoni.

Mill-banda l-o[ra, Qormi, li kienu ;ejjin minn reb[a 4-0 kontra Rabat, [ar;u rrilassati g[al dan il-konfront u laqg[u lura lil Luke Sciberras, filwaqt li neqsin kien hemm Christian Cassar u Matthew Bartolo.

Qormi marru mal-ewwel fuq l-offensiva u wara biss erba’ minuti, minn free-kick ta’ Bilboa Zarate kien Avila Perez li bir-ras ikkonkluda ftit g[oli.

Fl-10 minuta, xutt /entrali ta’ Bondin minn barra l-kaxxa kien salvat minn Gabilondo.

Fil-25 minuta kien hemm pass pre/i] ta’ Avila Perez li

RELEGATION POOL

MELITA (0)

1

G. Gabilondo Garcia, M. Borg, L. Bianco, I. Tufegdzic, G. Gribbon, M.R. Sierra Camacho, N. Rizzo, J.P. Attard, J. Galea, D. Cabanillas Ayllon, L. Micallef Sost: K. Vella Petroni flok J.P. Attard 44min, M. Valenzia flok G. Gribbon 46min, A. Borg Olivier flok N. Rizzo 65min

3

QORMI (1)

M. Farrugia, K. Thackray, R. Sammut, A. Effiong, M. Avila Perez, L. Sciberras, M. Gauci, E. Bilboa Zarate, D. Pisani, J. Bondin, L. Grech Sost: A. Cassar flok M. Gauci 58min, J. Chetcuti flok E. Bilboa Zarate 81min, D. Pirotta flok M. Avila Perez 84min

Imwissija: Sierra Camacho, Vella Petroni, Cabanillas Ayllon (M), Effiong (Q) Tke//ew: Borg, Sierra Camacho (M) Skurjaw: Galea 84min (M), Avila Perez 43min, Grech 75min, Effiong pen. 88min (Q) Referee: Clayton Pisani il-mument Player tal-Log[ba: Leighton Grech (Qormi) Nigel Rizzo ta’ Melita jipprova jwaqqaf lil Alfred Effiong

;ab lil Grech wa[du, i]da f’po]izzjoni angolata bix-xutt finali tal-attakkant Qormi jispi//a fuq ix-xibka minn barra.

L-ewwel azzjoni ta’ Melita waslet fil-31 minuta, u g[al ftit ma’ pprodu/ietx l-ewwel goal.

Cross ta’ Galea lejn Cabanillas Ayllon, li b’xutt fuq id-dawra laqat il-mimduda, b’Farrugia meg[lub.

Qormi irrispondew [ames

minuti minn tmiem it-taqsima meta minn pass fit-tul ta’ Gauci, il-ballun wasal g[and Effiong, li wara li evita lil Bianco xe[et barra. Fit-43 minuta Qormi fet[u l-iskor, u kien Effiong li sab lil MOISES AVILA PEREZ, li wara li g[adda minn fuq Gribbon spara g[al ;ewwa.

Melita kellhom bidu di]astru] g[at-tieni taqsima hekk kif wara biss minuta tke//a Matthew Borg wara li allegatament

g[adda xi rimarki lir-referee.

Fil-pro/ess tke//a wkoll, minn fuq il-bank min[abba protesti, il-kow/ ta’ Melita, Patxi Salinas.

Imma kienu Melita li fis-56 minuta g[al ftit ma’ kisbux iddraw meta minn corner ta’ Galea kien Tufegdzic li bir-ras falla l-mira, u fis-70 minuta Qormi resqu vi/in minn cross ta’ Grech, li Sammut bir-ras xe[et ftit g[oli.

Qormi irduppjaw u ssi;illaw ir-reb[a fil-75 minuta, meta kien Bilboa Zarate li feta[ fuq

LEIGHTON GRECH, li b’xutt fil-baxx sab ir-rokna tax-xibka.

Seba’ minuti mit-tmiem, Melita da[lu mill-;did fillog[ba, u kien Tufegdzic li ni]]el bir-ras lejn JULIAN GALEA u l-attakkant ta’ Melita b’xutt fil-baxx g[eleb lil Farrugia.

Madankollu, kienu Qormi li re;g[u fet[u vanta;; doppju wara li Sierra Camacho waqqa’ lil Grech fil-kaxxa u kien muri l-karta l-[amra, u mill-[dax-il metru, ALFRED EFFIONG ikkonverta.

48

Lokali

Il-{add, 14 ta’ April, 2013

Nag[rfu d-direzzjoni tag[na . Tul din il-;img[a bdejna l-ewwel dibattiti parlamentari. G[alkemm g[andna inqas membri eletti, xorta wa[da b[ala Oppo]izzjoni g[andna d-dritt g[all-istess [in biex nitkellmu. Tlett ijiem fejn ;iet approvata lewwel parti tal-pro/ess parlamentari tal-Ba;it. Fil;img[a li ;ejja, nid[lu flabbozz ta’ li;i li j;ib fis-se[[ il-mi]uri stabbiliti mill-a[[ar le;i]latura. Mill-a[[ar parti ta’ wirt ta’ tajjeb li [alla Gvern Nazzjonalista warajh.

G[al [afna hu /ar li ssitwazzjoni pre]enti g[adha g[addejja proprju min[abba r-rankatura li a[na tajna. Ilproblemi jibdew kif dan ilpro/ess naturali jispi//a, u hemm allura l-poplu jinduna bid-differenza f’min qieg[ed imexxi.

1

. F’dawn il-;img[at inizjali ta’ dan il-Gvern Laburista qeg[din naraw diversi passi li lkonsegwenzi tag[hom sejrin immissuhom iktar ’il quddiem. Hu evidenti li hemm abbundanza ta’ de/i]jonijiet img[a;;la, g[ax hemm min ja[seb li azzjoni [a]ina, iktar ma twettaqha malajr fil2

le;i]latura, iktar hemm probabbiltà li tintesa. Biss, lesperjenza politika turi li dan mhuwiex il-ka]. Ma hemmx poplu li lest i[alli lil min jid[ak bih u jag[laq g[ajn, imma qieg[ed je]amina fiddettall kull pass. L-a;ir ]baljat hemm jibqa’, u wie[ed irid i[allas g[alih. . Barra fit-toroq hemm limpressjoni li l-a;enda prin/ipali li qieg[da tokkupa mo[[ il-Prim Ministru hi dik li jipprova jikkuntenta kemm jista’ membri parlamentari u pseudo-protagonisti politi/i.

Il-linja ma’ kull ;urnata qed ti]viluppa f’rigali differenti lil dawk li, fl-g[a]la tajba jew [a]ina tieg[u, t[allew barra mill-Kabinett. Flopinjoni ta’ diversi, hemm persuni li kellhom jit[allew barra u o[rajn li jid[lu ;ewwa; biss, dik it-ta[lita hi fuq dahru u l-effetti tag[ha ji;u ma’ wi//u iktar ’il quddiem, meta jibda jberraq daqqa fuq [a;a u daqqa fuq o[ra. Dan, apparti /erti ]bilan/i ta’ poter intern bejn dawk li g[andhom wisq u jista’ jkun li ma jifil[ux g[alih, u dawk li g[andhom inqas u jifil[u g[al iktar. Hu x’inhu, l-importanti g[alih

mod u ming[ajr lo;ika, salv dik parti;jana, tkun qed titlef esperjenza u memorja istituzzjonali. Persuni ta’ esperjenza qeg[din jintilfu fi trasferiment na[a jew o[ra, bis-soliti metodi li diversi fakkruhom f’dak li kien ise[[ ta[t amministrazzjonijiet Laburisti o[ra.

3

. Il-Partit Laburista g[andu f’rasu numru ta’ ideat ]baljati, b[al dik li fl1998 tilef l-elezzjoni ;enerali g[ax [alla xi kapijiet f’numru ta’ dipartimenti li ma kinux identifikati b[ala laburisti. Din hi opinjoni ]baljata. Dik l-elezzjoni ntilfet min[abba diversi nuqqasijiet o[ra li wasslu lill-poplu jbiddel il-Gvern.

L-e]er/izzju ta’ dan it-tip ta’ tibdil li qieg[ed isir jibg[at messa;; /ar li lamministrazzjoni pre]enti ma tridx ta[dem ma’ kul[add. Fl-opinjoni ta’ diversi, Gvern irid juri u j;ib fil-prattika [idma li tinvolvi lil kull persuna. U dan, apparti l-fatt indiskuss li hu g[aqli li jkun hemm g[ajnejn u widnejn differenti biex inaqqsu mit-tentazzjonijiet g[all-irresponsabbiltajiet u l5

minn Carmelo Mifsud Bonnici

hu li jikkuntenta lil kul[add. . Anzi, iktar u iktar qed ting[ata l-impressjoni li xxog[ol prin/ipali g[andu jkun mhux li jimxu ’l quddiem id-dipartimenti u l[addiema, imma li f’kull post i/aqilqu lil dak u lillie[or. F’mo[[hom g[andhom l-importanza u lfissazzjoni li jkollhom kollox assolutament f’idejhom.

Dan, fil-prin/ipju hu minnu nnifsu ]baljat politikament g[ax il-pajji] irid jitmexxa u jing[ata servizz minn kull persuna, hi x’inhi l-opinjoni politika tag[ha. Mhux biss, imma meta tne[[i b’dan il4

media•link COMMUNICATIONS

abbu]i li, inevitabbilment, ise[[u meta ma hemmx kontroll. Biss, hu /ar li meta hemm il-bi]a’ minn dak jew l-ie[or, turi li hemm nuqqas ta’ fidu/ja fl-abbiltajiet personali ta’ min qieg[ed imexxi. . Jekk hemm min ja[seb li dawn l-affarijiet qed jaqb]ulna, nassiguraw li le.

Hu minnu li hemm b]onn nag[tu attenzjoni partikulari biex nibdlu l-organi interni tal-partit; biss, dan ma jfissirx li m’a[niex se nkunu wkoll iffukati fuq [idmietna b[ala Oppo]izzjoni parlamentari. Id-direzzjoni tag[na hi /ara: inkunu ma’ kull ;urnata Oppo]izzjoni tajba u aqwa minn ta’ qabilna. Sa issa, il-Partit Nazzjonalista hu mag[ruf li f’kull po]izzjoni li l-elettorat g[a]el li jqieg[du fiha, servieh. Hekk se nag[mlu f’dawn il-jiem, bil-vi;ilanza u l-g[odda li l-li;i u ssistema parlamentari tag[tina. L-istituzzjonijiet f’so/jetà moderna jimxu ’l quddiem jekk ikun hemm verament rispett lejn lo[rajn, anki jekk dawn m’g[andhomx l-istess opinjonijiet tag[hom.

6