Numru 13,410
€0.55
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Konferma li Muscat po;;a f’[alq il-President diskors parti;jan minn Charles Muscat
Konferma ta’ kemm id-diskors tal-Prim Ministru Joseph Muscat fil-ftu[ talParlament kien parti;jan ing[atat ilbiera[ f’dikjarazzjonijiet /ari li g[amel ilPresident ta’ Malta, George Abela, fejn appella g[all-b]onn li s-sistema li l-Gvern jg[addi diskors lill-President biex jinqara g[andha tinbidel g[aliex il-President jirrappre]enta l-g[aqda nazzjonali u ma jmissx mal-politika g[ax il-Presidenza hi ’l fuq millpolitika. Wara l-kontroversja li nqalg[et fil-jiem
Il-concession g[al Casinò f’G[awdex ilha s-snin li [ar;et Il-Prim Ministru Muscat jag[ti l-impressjoni li se jag[mel xi [a;a ;dida minn Matthew Bonett
Il-Prim Ministru Joseph Muscat jie[u b’idejn il-President George Abela qabel ma nqara d-Diskors tal-President fil-ftu[ tal-Parlament, li wassal lill-President biex jiddi]asso/ja ru[u minn dak id-diskors parti;jan
Il-President jipproponi tibdil dwar ‘id-Diskors tal-President’ fil-ftu[ tal-Parlament li g[addew dwar id-diskors tal-President ta’ Malta fil-ftu[ tal-Parlament nhar isSibt 6 ta’ April, il-President George Abela ippropona li jsiru emendi flOrdnijiet Permanenti tal-Kamra dwar lindirizz tal-President fil-ftu[ talParlament. Il-President tkellem dwar dan ilbiera[ filg[odu waqt ir-ri/eviment tradizzjonali
li jsir fil-Ka]in tas-So/jetà Filarmonika Vilhena fl-okka]joni tal-Festa ta’ San Publju, fil-Furjana, u l-ftu[ tal-ista;un tal-festi. Hu qal li g[alkemm id-diskors li jifta[ le;i]latura ;dida fil-Parlament isir riferenza g[alih b[ala ‘id-diskors talPresident’, dan mhu diskors tal-President g[al pa;na 2
Il-Vatikan
Kampjonat Premier
Appell tal-Papa min[abba l-Insara ppersegwitati madwar id-dinja
Draw drammatiku bejn Birkirkara u Hibernians fil-loghba prin/ipali
Ara pa;na 10
Ara pa;na 17
Il-weg[da li g[amel ilPrim Ministru Joseph Muscat b[al-lum ;img[a fil-Parlament, li jo[ro; li/enzja g[al casinò filg]ira G[awdxija, mhi xejn ;dida. Id-Deputata Nazzjonalista Kristy Debono qalet fil-Parlament li Gvern Nazzjonalista ilu s-snin li [are; concession g[al Casinò f’G[awdex. Ikkuntattjata minn INNAZZJON, id-Deputata Nazzjonalista Kristy Debono kkonfermat dak li hi qalet fl-ewwel diskors tag[ha b[ala deputat filParlament.
g[al pa;na 4
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
2 Lokali
B]onn li l-President jikteb id-diskors hu bi [sibijietu minn pa;na 1
Il-PN jistenna li l-Prim Ministru Muscat jitlob sku]a lill-poplu Malti u G[awdxi kollu
xejn imma hu diskors ippreparat mill-Gvern dwar ilprogramm elettorali talGvern u li l-Prim Ministru jg[addih lill-President biex jaqrah. Hu obbligu Kostituzzjonali li l-President jaqra d-diskors li jippre]entalu l-Prim Ministru. Il-President Abela qal li hemm b]onn li din is-sistema tinbidel biex ilPresident, li jirrappre]enta lg[aqda nazzjonali, ma jmissx mal-politika g[ax ilPresidenza hi ’l fuq millpolitika. G[alhekk hu qal li hemm b]onn emendi biex ilPresident ta’ Malta jikteb iddiskors u jag[ti [sibijietu g[ala qed jinfeta[ ilParlament, u [add m’g[andu jiktiblu d-diskors, filwaqt li l-programm politiku talGvern irid jinkiteb u jinqara mill-Prim Ministru u mhux mill-President. George Abela qal li lPresidenti ta’ Malta jmorru u ji;u, u appella biex dan lin/ident sfortunat ma jtappanx l-armonija u l-g[aqda fil-pajji]. Hu qal li wie[ed
m’g[andux jinsa t-tajjeb li sar g[ax in-nies foqra u lmorda fil-pajji] se jibqg[u. Il-President ta’ Malta qal li meta hu kien propost b[ala l-President ta’ Malta kien ing[ata sinjal qawwi ta’ fidu/ja fih. Hu qal li se jkompli ja[dem biex din ilfidu/ja li ra mill-poplu kollu tibqa’. Hu qal li probabbilment din tkun l-a[[ar okka]joni li se jkun qed jitkellem f’din lattività tradizzjonali filKa]in Vilhena min[abba li din hi l-a[[ar sena talPresidenza tieg[u. Sadattant, fi stqarrija, ilPartit Nazzjonalista qal li ddikjarazzjoni tal-President George Abela li ddi]asso/ja ru[u mid-diskors li ng[ata lilu biex jaqrah mill-Gvern Laburista fil-ftu[ talParlament, tkompli tikkonferma l-irresponsabbiltà talPrim Ministru Joseph Muscat, li po;;a f’[alq ilPresident diskors parti;jan.
It-Temp
UV INDEX
7
IT-TEMP> xemxi VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif g[al moderat mill-Grieg il-Lvant, li jsir [afif mil-Lvant BA{AR> ;eneralment [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 22˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 415.1mm IX-XEMX> titla’ fis-06.31 u tin]el fis-19.34
Il-PN qal li minflok fittex lg[aqda fil-bidu tal-le;i]latura l-;dida, Muscat fittex li j;ib il-firda u nqeda biddiskors tal-President biex jag[mel dan. Minflok mexa b’umiltà mill-ewwel ;urnata u fittex li j]omm l-g[aqda, irri]ultat elettorali lil Joseph Muscat telag[lu g[al rasu u [aseb li jista’ jumilja, iwe;;a’ u jimbarazza lil kul[add. Il-PN qal li minflok [a lokka]joni biex jispjega x’inhi l-vi]joni tal-Gvern Laburista g[all-[olqien taxxog[ol u t-tkabbir ekonomiku, il-Gvern Laburista ;ieg[el lillPresident jaqra diskors li kien fih attakki, kemm diretti kif ukoll indiretti, kontra Lawrence Gonzi, il-bniedem li g[all-ewwel darba flistorja politika ta’ pajji]na [atar b[ala President persuna mill-kamp oppost. Fl-istqarrija, il-PN qal li wara d-dikjarazzjoni talPresident, issa jistenna li lPrim Ministru Muscat jitlob sku]a lill-poplu Malti u G[awdxi kollu; g[alkemm bl-a;ir arroganti li qed juri dan il-Gvern, ftit li xejn hemm tama li Muscat jag[mel dan. Il-PN qal li bid-diskors li l-Gvern Laburista kiteb biex jinqara mill-President u l[atriet f’karigi pubbli/i lil dawk li matul il-kampanja
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
Il-President George Abela tenna lbiera[ li d-diskors tal-President m’g[andu jiktibulu [add, filwaqt li l-programm politiku tal-Gvern irid jinkiteb u jinqara mill-Prim Ministru u mhux mill-President
elettorali qdew lil-Labour mill-koxxa, qed ikompli jo[ro; /ar kemm l-g[ajta ta’ ‘Malta tag[na lkoll’ kienet biss gimmick elettorali biex Muscat jirba[ il-poter. Sadattant, fl-istess okka]joni fil-Ka]in Vilhena, tkellem ukoll l-Ar/isqof ta’ Malta, Monsinjur Pawlu Cremona, kif ukoll ilPresident tas-So/jetà Filarmonika Vilhena, Chris Vella. Attendew ukoll lAr/isqof Emeritu :u]eppi
Mercieca, is-Sindku Nigel Holland, kunsillieri, deputati mi]-]ew; na[at tal-Kamra, membri tas-So/jetà u mistednin o[ra. Aktar kmieni, l-Ar/isqof mexxa l-quddiesa pontifikali fil-Knisja ta’ San Publju, li g[aliha attendew fost lo[rajn il-Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap talOppo]izzjoni Lawrence Gonzi u diversi deputati. Patri Albert Micallef nise; il-pani;ierku.
B[al-lum 25 sena
IT-TNEJN L-og[la 22˚C L-inqas 13˚C
IT-TLIETA L-og[la 22˚C L-inqas 13˚C
L-ERBG{A L-og[la 21˚C L-inqas 13˚C
IL-{AMIS L-og[la 21˚C L-inqas 14˚C
IL-:IMG{A L-og[la 23˚C L-inqas 14˚C
UV
UV
UV
UV
UV
7
7
7
7
8
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 21˚C xemxi, Al;eri 24˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 18˚C imsa[[ab, Ateni 19˚C imsa[[ab, Li]bona 21˚C xemxi, Berlin 16˚C imsa[[ab, Brussell 20˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 27˚C xemxi, Dublin 14˚C imsa[[ab, Kopen[agen 07˚C imsa[[ab, Frankfurt 20˚C imsa[[ab, Milan 20˚C xemxi, Istanbul 16˚C imsa[[ab, Londra 19˚C xemxi, Madrid 22˚C xemxi, Moska 12˚C imsa[[ab, Pari;i 23˚C imsa[[ab, Bar/ellona 20˚C xemxi, Ruma 20˚C xemxi, Tel Aviv 23˚C xemxi, Tripli 32˚C ftit imsa[[ab, Tune] 21˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 18˚C ftit imsa[[ab, Zurich 20˚C xemxi, Munich 18˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 10˚C xemxi, San Pietruburgu 07˚C imsa[[ab.
L
esti t-t[ejjijiet g[a]-]jara tas-Segretarju :enerali tan-Nazzjonijiet Uniti, Javier Perez de Cuellar, li fost attivitajiet o[ra waqt i]-]jara tieg[u f’pajji]na kellu jinawgura l-Istitut dwar l-Anzjani. Il-Partit Nazzjonalista jniedi r-rapport talKumitat Mag[]ul tal-Kamra sabiex issir diskussjoni interna fil-Partit Nazzjonalista kif ukoll fost il-pubbliku. Ir-rapport jirrigwarda l-[sieb espress mi]-]ew; partiti politi/i ewlenin biex ikun hemm emendi g[allKostituzzjoni kif ukoll li;ijiet o[ra [alli tissa[[a[ id-demokrazija. Fost su;;etti o[ra, ir-rapport ittratta rrwol tal-President tar-Repubblika, ilKunsill tal-Istat, il-Kunsill Nazzjonali tadDifi]a u l-Qrati. Id-diskussjoni kienet qed ti;i mitluba mill-Kumitat Mag[]ul stess biex ma jkunx hemm a//ettazzjoni g[amja tad-dokument u l-istess rapport ikun ba]i g[al diskussjoni wiesg[a.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Lokali 3
Tletin bi//a tan-nar tal-art mekkanizzat offrew spettaklu mill-aqwa g[ad-dilettanti tan-nar nhar is-Sibt filg[axija, waqt il-festa ta’ San Publju, Fuq il-Fosos tal-Furjana (Ritratt> Joseph Galea)
Il-kamra tan-nar Vitorja tan-Naxxar tirba[ il-festival L-G[aqda tan-Nar So/jetà Mu]ikali Vittorja tan-Naxxar reb[et is-seba’ edizzjoni talFestival tan-Nar tal-Art Mekkanizzat, li sar nhar isSibt filg[axija, Fuq il-Fosos tal-Furjana. Ir-ri]ultati ta’ dan il-festival, li sar appuntament annwali fil-bidu tal-ista;un tal-festi f’pajji]na, t[abbru lbiera[. Fil-festival ta’ din is-sena, organizzat mill-Kunsill Lokali tal-Furjana, [adu sehem 15-il
kamra tan-nar differenti – li hu numru rekord g[al dan lavveniment li issa sar wie[ed annwali. B’kollox kien hemm mat-30 bi//a tan-nar differenti. Il-festival hu maqsum f’diversi kategoriji. Il-kategorija g[all-a[jar mekkani]mu blinqas ingrana;;i, li tinkludi wkoll l-u]u tal-ktajjen, intreb[et mill-Kumpless tanNar So/jetà Mu]ikali Sant’Andrija ta’ {al Luqa. Il-Kategorija g[all-a[jar
{mistax-il kamra tan-nar ikkompetew fis-seba’ edizzjoni tal-Festival tan-Nar tal-Art Mekkanizzat prodotti u]ati, ukoll intreb[et mill-Kamra tan-Nar Vittorja tan-Naxxar. Il-Kumpless tan-Nar 12 ta’ Mejju ta’ {a]-}ebbu; reba[ il-kategorija g[all-ori;inalità fid-disinji, kif ukoll il-premju g[all-a[jar xog[ol
pirotekniku skont l-opinjoni pubblika, li vvota permezz tal-SMS. Il-;urija kienet mag[mula minn tliet pirotekni/i millAwstrija, l-Ingilterra u lOlanda, kif ukoll i/Chairman Michael
Brockdorff. Il-;urija evalwat ix-xog[lijiet tan-nar waqt larmar, waqt il-[ruq u anki permezz ta’ filmati. Apparti minn hekk, l-istess parte/ipanti taw ukoll il-vot tag[hom, li kien jiswa daqs 25% tar-ri]ultat finali. Il-premjijiet ing[ataw lirrebbie[a f’/erimonja li saret ilbiera[ fil-bini tal-Kunsill Lokali tal-Furjana u tqassmu mi/-Chairman tal-Kumitat Organizzattiv tal-Festival, Chris Micallef.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
4 Lokali
Hu importanti li l-ekonomija l-;dida tkompli tissa[[a[ minn pa;na 1
Kristy Debono fissret li [asset li kellha ssemmi dan is-su;;ett fl-ewwel diskors tag[ha g[aliex huwa importanti li l-poplu Malti u G[awdxi jkun jaf li dak li semma l-Prim Ministru Joseph Muscat nhar it-Tnejn li g[adda ma kienx xi [a;a ;dida. Hi spjegatilna li l-Gvern pre/edenti ilu s-snin li [are; din il-concession, u li minkejja li kien hemm interess inizjali, din kienet skadiet, tant li l-ebda operatur ma da[al g[al din ilconcession. Kristy Debono qaltilna wkoll li ftit tax-xhur ilu, kien re;a’’ beda xxog[ol biex tin[are; concession o[ra biex jinfeta[ casinò f’G[awdex. Hi qaltilna li anki fiddiskors tag[ha nhar lErbg[a, semmiet il-fatt li lvi]joni g[al G[awdex ilha hemm, filwaqt li spjegatilna li huwa awgurju tajjeb li lGvern Laburista se jsegwi lpassi tal-Gvern ta’ qablu, biex jin[oloq aktar xog[ol, ;id u ankie turi]mu fil-g]ira G[awdxija.
Hi semmiet ukoll Casinò di Venezia, li ftit tal-jiem ilu, l-Awtorità Maltija g[al-Lotteriji u l-Log[ob waqqfittlu l-li/enzja u spi//a biex ke//a l[addiema. Hi qaltilna li hu ta’ sodisfazzjon li l-Gvern qal li se ja[dem biex jinbeda l-pro/ess ta’’ li/enzja ;dida, li kienet di;à te]isti. Hi qaltilnaFissret li l-importanti g[all-pajji] huwa li l-impjiegi ji;u salvagwardjati. Kristy Debono kkummentat ma’ IN-NAZZJON li hu importanti li l-Gvern tal-lum ikompli ja[dem biex l-hekk imsej[a ‘ekonomija ;dida’ –, ji;ifieri s-servizzi finanzjarji, il-gaming, l-igaming, u d-digital gaming, li kienu jiffurmaw parti mill-vi]joni tal-Partit Nazzjonalista filGvern –, tkompli tikber u tissa[[a[. Is-settur tal-igaming, wa[du, illum i[addem kwa]i 4,000 persuna b’mod dirett, u s-sena li g[addiet da[[al €53 miljun f’gaming tax biss.
L-og[la prezz tal-ishma tal-MIA Il-kumpanija tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta (MIA) nhar il-:img[a irre;istrat log[la prezz tal-ishma tag[ha ta’ €1.939 meta g[alaq innegozju fil-Bor]a ta’ Malta. Il-kumpanija rreferiet g[al din il-kisba fir-Rapport Interim tad-Diretturi ma[ru; b[ala stqarrija fuq il-Bor]a ta’ Malta, li minnha jirri]ulta li lpo]izzjoni finanzjarja talkumpanija fl-ewwel kwart tal2013 baqg[et b’sa[[itha u skont ir-ri]ultati ppro;ettati. Il-kumpanija rreferiet ukoll g[a/-/ifra po]ittiva tal-
passi;;ieri matul l-istess perijodu, li turi ]ieda ta’ 8.6 filmija meta mqabbla mal-istess perijodu fl-2012. Din i]-]ieda hi ekwivalenti g[al 47,721 moviment tal-passi;;ieri. Kien enfasizzat il-fatt li dan ir-ri]ultat kien dovut ukoll g[al in/entivi fir-rifu]joni tattariffa tal-ajruplani li jillandjaw bi skeda minn Novembru 2012 sa Marzu 2013. Michael Hoeferer, i/Chairman tal-MIA, qal li lprezz rekord tal-ishma juri lfidu/ja tal-investituri fil-[idma tal-kumpanija.
Uffi//ju mobbli tad-Dhalia fil-Birgu L-uffi//ju mobbli u kompletament img[ammar tadDhalia Real Estate Services se jkompli jdur l-ir[ula u l-ibliet Maltin g[ada t-Tlieta, 16 ta’ April, u kull nhar ta’ Tlieta sa nhar it-30 ta’ April fis-suq talBirgu. L-uffi//ju mobbli se jkun ipparkjat fil-vi/inanza ta’ Bieb is-Sultan. L-uffi//ju mobbli huwa mg[ammar bi skrin talpla]ma kbir, wi-fi u ipads li joffru a//ess g[ad-database kbira tal-proprjetajiet tadDhalia. Fis-suq tal-Birgu, ilkonsulenti tal-bejg[ kollha se jkunu disponibbli biex
jag[mlu evalwazzjonijiet talproprjetajiet u jag[tu l-pariri tag[hom b’xejn lil kull min i]ur l-uffi//ju mobbli. Waqt li kien qed jitkellem dwar din i]-]jara ppjanata fissuq tal-Birgu, i/-Chief Executive Officer tad-Dhalia, Chris Grech, qal li l-g[an hu li l-konsulenti j]uru lill-klijenti u jag[tu pariri b’xejn dwar l-investiment u lbejg[ tal-proprjetà. Ir-rispons min-nies wara l-ewwel serje ta’ ]jarat tal-uffi//ju mobbli kien tajjeb [afna, u issa, il-klijenti ta’ dawn l-in[awi qed jitolbu li lkumpanija ]]ur l-in[awi tag[hom.
Elezzjoni ka]wali f’Santa Venera Il-Kummissjoni Elettorali ir/eviet erba’ nomini g[all-elezzjoni ka]wali g[all-Kunsill Lokali ta’ Santa Venera. L-elezzjoni ka]wali se ssir wara r-ri]enja tal-kunsillier tal-Partit Nazzjonalista Ronald Briffa. In-nomini ppre]entati huma ta’ Attard Anthony Saviour, Camilleri Carmel, Carabott Darren u Ellul Micallef Orlando. L-g[add tal-voti se jsir g[ada t-Tlieta, 16 ta’ April, 2013, fl-Uffi//ju Elettorali, Evans Building, Misra[ Sant’Iermu, filBelt Valletta, f’nofsinhar.
Yacht marina fil-Valletta Waterfront Il-MEPA approvat applikazzjoni g[al ]vilupp ta’ marina tad-dg[ajjes u ljottijiet ]g[ar fil-Valletta Waterfront. Il-pro;ett hu mag[mul minn laguna g[all-irmi;; g[al 27 dg[ajsa, li jvarjaw bejn it-tmienja u l-15-il metru, u se jsir fiz-zona tal-Im[a]en ta’ Pinto. Filpro;ett hemm inklu] linstallazzjoni tal-fa/ilitajiet sanitarji. Il-MEPA enfasizzat li jekk fis-sitt xhur li ;ejjin, l-i]viluppaturi ma jirregolarizzawx il-po]izzjoni tag[hom dwar l-installazzjoni irregolari tas-servizzi pprovduti fuq il-moll, tie[u azzjonijiet diretti.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Lokali 5
Ipprova jxejjen dak li eluf apprezzaw bil-kbir Il-Ministru Leo Brincat ipprova jxejjen dak li lfamilji Maltin ]aru bi [;arhom u apprezzaw [afna biex ming[alih jumilja lillgvern pre/edenti. Dan qalu l-Partit Nazzjonalista b’referenza g[all-istqarrija ma[ru;a mill-Ministru Leo Brincat wara ]-]jara qasira li dan g[amel fil-Park tal-Familja f’Wied il-G[ajn. Dan il-Park sar fuq mi]bla li n[olqot minn Gvern Laburista, u kien biss Gvern Nazzjonalista li ttrasforma din il-mi]bla fi spazju pubbliku ta’ rikreazzjoni li llum hu kkalkulat li mat-30,000 persuna j]uruh kull nhar ta’ {add. Il-Ministru Brincat naqas milli j]ur il-Visitors Centre, /entru edukattiv li di;à ffa/ilita [afna tag[lim ambjentali lil mijiet ta’ tfal. Il-Ministru Brincat naqas ukoll li jmur f’zoni o[ra talPark, minn fejn seta’ jara u jifhem a[jar il-vi]joni li kellu l-Gvern pre/edenti g[an-nies tan-Nofsinhar ta’ Malta meta investa mas-€6 miljun fi spazju pubbliku. Il-PN ikkundanna bilqawwa kollha l-atte;;ament li re;a’ [a l-Ministru fil-konfront tal-impjant ta’ Sant’Antnin. “Qabel ma ja[tar wisq kumitati, il-PN jistieden lillMinistru Brincat jitkellem mas-Sindku tal-lokalità, g[ax dan di;à jipparte/ipa f’kumitat indipendenti li g[andu l-g[an li janalizza lkwalità tal-arja, is-sa[[a ambjentali u base line studies o[ra min[abba l-impjant innifsu,” qal il-PN, filwaqt li fakkar li dan il-kumitat twaqqaf skont kif mitlub mill-permessi tal-MEPA stess. Il-PN qal ukoll li lMinistru Brincat ipprova jqarraq bin-nies meta qal li lGvern pre/edenti qatt ma ta risposta lill-Inspire g[allbusiness plan li ppre]entawlu [alli joperaw il-Family Park. “Kieku l-Ministru Brincat talab li jing[ata handover, kien ikun jaf li l-business plan tal-Inspire waslet [mistax qabel l-elezzjoni li g[addiet. Li kieku l-Gvern pre/edenti a//etta u ffirma ftehim ta’ tliet kwarti ta’ miljun ewro fis-sena qabel lelezzjoni ming[ajr ebda anali]i u verifika, kieku kien ikun Gvern irresponsabbli,” tkompli tg[id l-istqarrija, filwaqt li tfakkar li l-Gvern pre/edenti [ejja due dili-
Il-Ministru Brincat g[andu b]onn jifhem li hu Ministru u mhux aktar kelliem tal-Oppo]izzjoni
gence report dwar l-Inspire [alli jara x’kompetenzi u x’ri]orsi g[andha din l-NGO biex topera din l-fa/ilità. Il-PN fakkar ukoll li tTaqsima tal-Parks tal-Gvern minn dejjem kienet se tkun involuta fit-tmexxija talpark, anki kieku t-tmexxija tal-park g[addiet ta[t irresponsabbiltà tal-Inspire. Dan l-atte;;ament talMinistru Brincat, qal il-PN, juri li issa qieg[ed f’paniku g[ax, fejn qabel il-Parks kienet tkun assistita mitTaqsima tax-Xog[lijiet, issa dawn i]-]ew; entitajiet infirdu u l-Ministru Brincat baqa’ bla [addiema u bla security officers, u qed jikkundanna lill-Gvern pre/edenti li ma [asibx g[an-nies. Dan iqajjem mistoqsijiet dwar kif se jsib spi]a rikurrenti ta’ tliet kwarti ta’ miljun ewro fissena, issa li l-[addiema li setg[u jmexxu din il-fa/ilità baqg[u f’Ministeru ie[or. Il-Ministru Brincat, sa[aq il-PN, “g[andu b]onn jifhem li hu Ministru u mhux aktar kelliem tal-Oppo]izzjoni, u allura xog[lu hu li ju]a lfondi g[all-pro;etti li lGvern pre/edenti kien ivvota ta[t il-Ministeru g[ar-Ri]orsi u l-Affarijiet Rurali u jibda x-xog[ol fuq il-waterpark li t[alla spazju g[alih fil-Park g[all-Familja”.
Il-Ministru Brincat g[adu ma fehem xejn Il-Ministru Leo Brincat ma kien fehem xejn flOppo]izzjoni fil-qasam talimmani;jar tal-iskart, u jidher li g[adu ma fehem xejn lanqas issa li qieg[ed filGvern. Il-Partit Nazzjonalista qal dan fi stqarrija b’referenza g[al stqarrija li [ar;et minn Leo Brincat, il-Ministru responsabbli millimmani;jar tal-iskart. Il-PN fisser li l-WasteServ Malta ma tirregolax is-suq fl-immani;jar tal-iskart, imma hi biss operatur b[al kull operatur privat ie[or, u li twaqqfet minn Gvern Nazzjonalista bil-g[an li fejn ma jasalx il-privat, ta[dem hi. Il-PN qal li l-WasteServ kienet u g[adha strumentali [alli tassorbi l-fondi tal-UE g[all-immani;jar tal-iskart, li qatt ma setg[u jkunu g[addispo]izzjoni tal-privat. Il-Ministru Leo Brincat ma jafx jirrikonoxxi dan, u lanqas jaf jirrikonoxxi kemm il-Partit Laburista fixkel lil WasteServ millOppo]izzjoni, kemm dwar lImpjant tar-Ri/ikla;;
f’Sant’Antnin kif ukoll dwar i/-/entru g[all-iskart goff fix-Xewkija. Il-PN qal li l-Ministru Brincat intefa’ jag[mel investigazzjoni wara l-o[ra minflok ma jmidd idejh g[ax-xog[ol u jg[id kif se jag[mel biex jimplimenta lIstrate;ija Nazzjonali dwar l-Immani;jar tal-Iskart. Dan, billi jirkupra aktar ener;ija nadifa mill-iskart, issa li pajji]na se jkollu power station ]ejda, billi jirrijabilita l-mi]bla talMag[tab, billi jibni impjant g[at-trattament tal-iskart organiku, u billi jittratta dak il-materjal li la jista’ jkun ittrattat f’digestor u lanqas ma jista’ jkun irri/iklat. L-istqarrija tfakkar lillMinistru Brincat li l-Gvern pre/edenti di;à g[amel audit fuq l-operat talWasteServ fejn jid[ol liskart irri/iklat, u r-rikmandazzjonijiet kienu implimentati. Il-Ministru Brincat imissu jaf li l-MEPA tirregola lill-WasteServ u lil [afna operaturi privati li ja[dmu fil-qasam tal-iskart, ittemm l-istqarrija.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
6 Lokali
Sfida ta’ ti;did g[all-Partit Nazzjonalista Fit-tnax-il Parlament millIndipendenza ’l hawn hemm numru ta’ deputati ;odda, kemm min-na[a talGvern kif ukoll min-na[a tal-Oppo]izzjoni. Ryan Callus hu wie[ed minnhom. Mhux talli hekk, imma hu wkoll l-i]g[ar membru Parlamentari min-na[a talOppo]izzjoni. Claire Mifsud tkellmet ma’ Ryan Callus dwar il-fatt li ;ie elett g[all-ewwel darba, kif ukoll jitkellem dwar din lesperjenza ;dida.
Il-poplu Malti g[amel lg[a]la tieg[u fid-9 ta’ Marzu. X’inhuma l-kummenti tieg[ek dwar din lg[a]la^
Hija g[a]la li ovvjament kienet g[a]la /ara. Kienet g[a]la wkoll li min-na[a lo[ra lill-Partit Nazzjonalista tatu sfida kbira li rridu ni;;eddu fi [dan il-Partit Nazzjonalista. In[arsu ’l quddiem biex nag[mlu affarijiet differenti milli g[amilna sa issa.
Wara din l-g[a]la, ilPartit Nazzjonalista se jniedi pro/ess ta’ ti;did. Kif t[ares lejn dan ilpro/ess^
Jien na[seb li hu ]mien e//itanti [afna. It-ti;did f’kull partit ma jsirx darba kull sena. Isir kull numru ta’ snin u na[seb kemm ili involut fil-Partit Nazzjonalista dawn l-a[[ar snin, kont ili ma nara e//itament jew interess b[al dak li qed in[oss u niltaqa’ mieg[u b[alissa minn nies li ma kinux involuti fil-PN sa llum. G[alhekk in[ares lejh b’mod ottimist [afna. Ovvjament irid ikun hemm l-anali]i u r-ra;unijiet tat-telfa. Ma nippuntaw subg[ajna lejn [add. Limportanti iktar milli g[alfejn tlifna g[andha tkun kif se nirb[u l-elezzjoni ;enerali li ;ejja.
Issa li l-Partit Nazzjonalista qieg[ed flOppo]izzjoni, xi rwol tara li g[andu u kif ta[seb li g[andu jfassal il-[idma tieg[u g[all-[ames snin li ;ejjin^
Minkejja li g[andna distakk ta’ si;;ijiet sostanzjali, jibqa’ l-fatt li madwar 130,000 Malti u Maltija
Ryan Callus flimkien mal-Kap tal-Oppo]izzjoni, Lawrence Gonzi
fdawna bil-fidu/ja tag[hom u a[na rridu nirrispettaw din l-g[a]la u rridu wkoll inkunu Oppo]izzjoni li tara li dak li se jkun qed jitwettaq mill-gvern ikun responsabbli, sostenibbli u nassiguraw li ma tkunx tmexxija populista i]da tmexxija li tkompli t[ares fis-snin li ;ejjin.
Kif kienet l-esperjenza tieg[ek fl-a[[ar kampanja elettorali^ Xi mumenti sbie[ u forsi o[rajn xi ftit diffi/li?
L-ewwel nett kienet esperjenza ta’ tag[lim g[ax kienet l-ewwel esperjenza tieg[i. Forsi mhux fuq livell ta’ elezzjoni lokali g[ax kont ikkontestajt g[all-kunsilli sena ilu, però elezzjoni ;enerali fuq livell nazzjonali kienet l-ewwel darba. Esperjenzi kien hemm [afna u diffi/ili naqbad u nidentifika wa[da. Mument sabi[ meta d[alt ;o dar niltaqa’ ma’ tifla ]g[ira forsi kellha sentejn u tatni karta. Bi//a arti kif kienet taf tag[mel hi u kitbitli Ryan Callus fuqha u [afna figuri, u mbag[ad [adtilha ritratt u tellajtha fuq Facebook. Na[seb
huwa l-mod kif jien apprezzajt lin-nies li morna g[andhom fid-djar billi kkomunikajt man-nies fuq ;est sabi[ li kien sar. Punt forsi mhux daqshekk sabi[ meta kont ukoll f’house visit u niltaqa’ ma’ familja – omm li qed tbati min xi marda f’daharha u g[andha b]onn medi/ina li
Ryan Callus hu l-uniku in;inier fil-Parlament tiswa madwar €1,500 fixxahar. Talbitni nwassal ilmessa;; tag[ha biex din ittalba tkun inklu]a fil-manifest elettorali tag[na. Irrealizzajt dakinhar kemm id-de/i]jonijiet li nie[du b[ala politi/i jaffettwaw il-[ajjiet b’mod dirett, anki meta tkun de/i]joni dwar jekk nistg[ux insalvaw il-[ajja ta’ persuna, il-[ajja ta’ familja s[i[a u anki nassiguraw li l-flus li g[andna g[ad-di]po]izzjoni tag[na jintefqu bi prijorità. Hawn affarijiet iktar importanti minn o[rajn. Is-sa[[a hija wa[da minnhom.
Kif t[ares lejn is-sehem tieg[ek fil-Parlament u fil-partit issa li ;ejt elett^
Jekk nibda bil-partit, ovvjament, jiena wi// ;did g[all-Grupp Parlamentari. Ma jfissirx li se nkun e]onorat milli ni]balja. Anzi n[oss ir-responsabbiltà li nkun parte/ipi ma’ dan il-grupp li e//itat li na[dem fih u li se nikkontribwixxi biex ikollna politika importanti. Jien in[oss li se nikkontribwixxi fi tliet affarijiet. L-ewwel nett b[ala ]ag[]ug[. Jiena l-i]g[ar Membru Parlamentari talOppo]izzjoni u g[alhekk hu naturali li nirrappre]enta dak li j[ossu ]-]g[a]ag[ hemm barra. L-importanza li nkomplu nag[rfuhom, limportanza li wie[ed ikompli jistudja u anki li nkomplu no[olqu x-xog[lijiet spe/jalment g[al min ma jkomplix l-iskola sekondarja. It-tieni punt g[andu x’jaqsam mal-in;inerija. Fil-fatt jiena l-ewwel in;inier Malti fil-Parlament Malti u n[oss li g[andi nimbotta l-kwistjonijiet li g[andhom x’jaqsmu matteknolo;ija u l-ener;ija b’mod sostanzjali [afna.
It-tielet punt hu li jien ;ej minn pajji] tar-ra[al u lbdiewa u hu naturali li g[andi apprezzament g[allisfidi, xi drabi t-tbatija, li jg[addu minnhom dawn ilpersuni u nkun le[en ukoll g[alihom biex inkomplu ng[inuhom fl-isfidi li g[andhom quddiemhom.
Inti l-ewwel in;inier filParlament Malti. Iggradwajt u [dimt b[ala in;inier u membru f’numru ta’ g[aqdiet li jirrappre]entaw lillin;iniera. F’pajji]na lqasam tal-in;inerija ng[ata spinta ’l quddiem partikularment bl-eluf ta’ impjiegi fis-settur talavjazzjoni. Tg[idilna ftit dwar il-background tieg[ek f’dan il-qasam u kif tara t-tis[i[ tas-settur tal-in;inerija f’pajji]na^ Hu settur li kiber [afna f’dawn l-a[[ar snin. Jekk t[ares madwarek, kull ma tara b’xi mod g[adda millpro/ess tal-in;inerija. Kull ma tilbes, il-karozzi li g[andna, il-fabbriki – kollox g[andu x’jaqsam malin;inerija.
g[al pa;na 7
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Lokali 7
L-i]g[ar membru Parlamentari g[an-na[a tal-Oppo]izzjoni minn pa;na 6
Na[seb hu element li ssa[[a[ [afna f’dawn la[[ar 25 sena u hu wkoll i//avetta g[all-futur tag[na. U hemm numru ta’ aspetti fl-in;inerija li g[andna nkomplu na[dmu dwarhom b’mod partikulari, nemmen [afna fih, is-settur talener;ija. Kif a[na se no[olqu jew ni;;eneraw ener;ija li hija sostenibbli mill-aspett finanzjarju kemm g[all-pajji] u anki g[all-familji tag[na. Li nassiguraw li jkollna l-iktar impjanti effi/jenti li jistg[u je]istu fis-suq illum. Hemm ukoll punti o[rajn li huma importanti [afna – it-teknolo;ija, l-ICT. Dawn huma kollha setturi li pajji]na jiddependi [afna fuqhom anki g[aliex, dik ilfra]i li dejjem nirrepetu, li rri]orsa umana hija l-unika ri]orsa f’pajji]na. U na[seb dan hu element, tal-in;inerija, li hemm b]onn inkomplu insa[[uh iktar.
In[arsu ftit lejn il-[idma tieg[ek fi [dan il-Partit Nazzjonalista. Int servejt fl-M}PN, kont ukoll KoOrdinatur g[all-Politika fi [dan is-Segretarjat Privat ta’ Tonio Borg (li dak i]]mien kien Vi/i Prim Ministru). Iktar tard [dimt fil-ferg[a ta]]g[a]ag[ tal-Partit Popolari Ewropew. Xi tg[idilna dwar dawn lesperjenzi^
Il-Partit Nazzjonalista tani [afna opportunitajiet. Lillpoplu Malti tah opportunitajiet ta’ xog[ol, ta’ sa[[a, ta’ edukazzjoni. Jiena b’mod partikolari tani wkoll opportunitajiet fil-politika. Niftakar l-ewwel ]minijiet tieg[i fl-M}PN meta kien lewwel pass li g[amilt biex ninvolvi ru[i fil-politika nazzjonali u hemm tibda tiddiskuti affarijiet li qabel kont tiddiskutihom fit-triq, ma’ ommok, mal-familja jew mal-[bieb. Però mbag[ad tibda t[ares lejhom b’mod iktar serju g[aliex mhux imbilli titfa’ proposta. Trid tara l-konsegwenzi tag[ha u l-implimentazzjoni tag[ha. U g[alhekk l-M}PN tani din il-perspettiva – li nkun realistiku kemm tal-isfidi li
Id-Deputat Nazzjonalista Ryan Callus, flimkien mal-;enituri u l-g[arusa tieg[u
Isem – Ryan Callus Post tat-Twelid – Si;;iewi Età – 29 sena Familja – Iben Leonard Callus (eks ;urnalista) u Antoinette
G[arus lil Maria Stivala Professjoni – In;inier Passatempi – Pilota tal-ajruplani u biedja Ktieb li qed taqra – Decision Points ta’ George W. Bush Personalità li tammira – Eddie Fenech Adami g[andu pajji]na u anki tassoluzzjonijiet li wie[ed jista’ jo[ro; bihom b’mod realistiku. G[adni wkoll isSegretarju Internazzjonali tal-M}PN u permezz ta’ dan ikkontestajt g[all-kariga ta’ Vi/i President ta]}g[a]ag[ tal-Partit Popolari Ewropew u hemmhekk iltqajt ma’ xena g[al darba o[ra differenti g[aliex t[ossok qed tirrappre]enta lil pajji]ek. Inti trid tkun kburi b’dak li hu pajji]ek. Tg[allimt li mhijiex kwistjoni ta’ /okon talpajji], kwistjoni ta’ kemm kapa/i tpo;;i argumenti b’sa[[ithom jew validi u
relevanti u huma dawk largumenti li jirb[u ddiskussjonijiet madwar ilmejda. Din l-opportunità ta’ Vi/i President tatni /-/ans li nwassal l-isfidi ta’ pajji]na f’dak li g[andu x’jaqsam mal-immigrazzjoni irregolari, l-importanza li pajji]na jkompli jissa[[a[ fis-settur finanzjarju meta mqabbel ma’ setturi o[rajn fl-Ewropa biex naraw li jkun hemm politika jew li;ijiet li jg[inu biex jikber dan is-settur u anki dan l-a[[ar ir-rwol li kellha Malta fir-Rebbieg[a G[arbija. Jiena ppre]entajt numru
ta’ mozzjonijiet f’isem lM}PN b’mod partikulari fi]-]mien meta pajji]na kellu rwol importanti [afna fil-Libja u li mbag[ad eventwalment kienu ;ew addottati minn din l-ikbar organizzazzjoni politika ta]-]g[a]ag[fl-Ewropa. Inti semmejt ukoll ir-rwol tieg[i fi [dan is-Segretarjat Privat ta’ Tonio Borg. Dakinhar kien Vi/i Prim Ministru. Illum Kummissarju Ewropew. Hawnhekk kelli x-xorti kbira li nitg[allem kif ta[dem il-politika b’mod mill-iktar dirett hekk kif kont fdat bl-implimentaz-
zjoni tal-programm elettorali li l-Ministeru li kont nag[mel parti minnu kien responsabbli g[alih. Trid ta[dem fuqu biex twettqu u g[alhekk hemmhekk tg[allimt kif effettivament b’mod konkret twettaq programm elettorali. Kelli xorti wkoll nattendi l-laqg[at tal-Ministeru talAffarijiet Barranin fillaqg[at tal-Kunsill talMinistri li jitlaqqa’ darba fix-xahar. Hemmhekk tara d-de/i]jonijiet l-iktar importanti qeg[din jittie[du quddiem g[ajnejk li mbag[ad tarahom jit[abbru fuq it-television.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
8 Opinjoni
Konsistenza vs Inkonsistenza Nhar it-Tlieta li g[adda kelli l-privile;; nindirizza g[allewwel darba l-Kamra tarRappre]entanti – unur li jing[ata lil kull min jg[addi mit-test elettorali. Ta’ dan jiena ;rata lill-elettorat tal-ewwel distrett, li tani dan il-privile;;. Fl-ewwel parti tal-ewwel intervent tieg[i iffukajt partikularment fuq il-politika so/jali u dwar kif il-politika so/jali tal-Partit Nazzjonalista fil-gvern matul is-snin kienet wa[da li tistinka u t[abrek sabiex il-kwalità tal-[ajja ta’ kull persuna tkun a[jar minn diversi lati. Illum, kull /ittadin qed jesperjenza g[ajxien a[jar b’sigurtà u b’kunfidenza akbar fih innifsu, u dan g[aliex gvern Nazzjonalista dejjem [ares lejn politika li ]]ewwe; flimkien ittis[i[ ekonomiku ma’ dak so/jali. Kien hemm [afna xi tg[id, u nassigurakom li [adt pjacir bilkbir insemmi l-in/entivi u lmi]uri kollha, wie[ed wara lie[or, li permezz tag[hom gvern Nazzjonalista refa’ ’l fuq li]-]g[ir; kif bil-[olqien ta’ postijiet ;odda tax-xog[ol u opportunitajiet g[at-ta[ri; offrut b’xejn mill-ETC u anki mill-MCAST, in[olqu eluf kbar ta’ jobs, li minnhom
gawdew i]-]g[a]ag[ Maltin u G[awdxin. Dan kollu konna kapa/i nakkwistawh meta pajji]i o[rajn kienu qeg[din jeg[rqu; dan kollu konna kapa/i nakkwistawh g[aliex gvern Nazzjonalista g[amel g[a]liet importanti fl-a[jar interess ta’ pajji]na. Dan il-wirt kollu issa g[adda f’idejn il-gvern Laburista, li issa g[andu lobbli;u li jindukrah; u jiena nittama bil-kbir li hu se jkompli jibni u jtejjeb fuqu. Id-diskors tieg[i g[amiltu waqt id-dibattitu li kellna dwar il-Ba;it. U b’dover lejn ilpoplu Malti ma stajtx ma nirreferix ukoll g[allkonsistenza tal-gvern Nazzjonalista, illum flOppo]izzjoni, u l-inkonsistenza tal-Oppo]izzjoni, illum filgvern. Ironikament, nhar l-Erbg[a, il-Parlament Malti approva Ba;it illi meta smajt lill-gvern pre]enti jitkellem dwaru u dwar kemm se jkun ba;it tajjeb, ta[seb li huwa ba;it kompletament differenti minn dak li ppre]enta l-gvern Nazzjonalista ftit xhur ilu. Illum g[andna partit filgvern illi f’Di/embru li g[adda, sabiex jinki lill-gvern Nazzjonalista u jag[millu l-
bsaten fir-roti, ivvota kontra Ba;it li ftit x[ur wara, ippre]entah b[ala tieg[u. Din hija inkonsistenza politika, politika li wie[ed g[andu g[alfejn jib]a’ minnha, g[aliex jista’ jkollok sitwazzjonijiet simili meta u fejn dan il-gvern illum jg[idlek [a;a u g[ada jag[mel o[ra. B’mod awtomatiku to[ro; allura l-konsistenza tal-Partit Nazzjonalista. Nhar l-Erbg[a li g[adda, l-Oppo]izzjoni ivvutat mal-gvern fuq dan il-Ba;it – mhux g[ax g[andha fidu/ja filgvern Laburista, i]da g[aliex lg[aqal u s-serjetà hekk jitolbu, g[aliex dan il-Ba;it huwa turija li l-finan]i tal-pajji] qeg[din fis-sod u li tfassal mill-gvern Nazzjonalista biex ikun ta’ ;id g[al pajji]na, biex ikun ta’ ba]i li fuqha pajji]na jrid ikompli jibni ;ejjini fis-sod. Huwa Ba;it favur l-istudenti, favur il-familji, favur il;enituri, favur l-anzjani, favur i]-]g[a]ag[ li jixtiequ jinvestu fi djarhom, favur il-persuni b’di]abbiltà. Huwa Ba;it favur il-[addiema, favur in-negozji u n-negozjanti. X’ironija dik – meta l-Ba;it ta’ gvern Nazzjonalista ma g[addiex f’Di/embru li g[adda, f’pajji]i o[rajn kienu qeg[din jid[lu mi]uri ta’ awsterità ming[ajr l-
approvazzjoni tal-popli tag[hom, u f’Malta kellna lillPartit Laburista fl-Oppo]izzjoni jivvota biex ma jid[lux lin/entivi u l-mi]uri po]ittivi li ried ida[[al gvern Nazzjonalista, u li kul[add kien qieg[ed jaqbel mag[hom, u li minnhom kienu se jgawdu lfamilji Maltin u G[awdxin. Imma tabil[aqq, qabel lelezzjoni, il-Partit Laburista hekk kien jaqbillu jag[mel. Illum, g[aliex hekk jaqbillu wkoll, qed jippre]enta Ba;it ta’ gvern Nazzjonalista. L-abbiltà u l-kapa/ità talgvern pre]enti ma to[ro;x mill-fatt illi approva l-istess Ba;it ippre]entat minn gvern Nazzjonalista, imma to[ro; mill-mod kif se jirnexxilu jmexxi tajjeb dan il-pajji] fil[ames snin li ;ejjin, dwar kif se jkun qed jie[u l-a[jar u laqwa de/i]jonijiet f’mumenti meta s-sitwazzjonijiet jista’ jkun li ma jkunux daqstant fa/li. {a ng[iduha kif inhi, lg[adma se tkun iebsa, aktar u aktar meta tkun g[amilt ilweg[di kollha tad-dinja lillpoplu Malti u G[awdxi kollu. L-istess poplu qieg[ed illum jistenna li dawk il-weg[di kollha li saru qabel l-elezzjoni, issa jitwettqu, bil-kundizzjoni inkondizzjonata li dawn
minn Paula Mifsud Bonnici
jitwettqu ming[ajr ma ji;i pperikolat dak kollu li irnexxielna nakkwistaw matul dawn is-snin, u ming[ajr ma jing[ataw skossi lill-ekonomija ta’ Malta. Intant, l-Oppo]izzjoni se tkun qed tag[mel xog[olha sewwa – se tkun Oppo]izzjoni b’sa[[itha, Oppo]izzjoni kostruttiva, serja, po]ittiva u kredibbli, g[aliex fl-a[[ar milla[[ar, il-pajji] kollu hekk jixraqlu. Paula Mifsud Bonnici hi l-President tal-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Ta[wid fl-ideat u fid-diskorsi Il-;img[a li g[addiet esperjenzajna jiem ta’ [afna dikjarazzjonijiet mill-Ministri tal-Kabinett tal-Prim Ministru Muscat li [awdu fl-ideat u fid-diskorsi li saru g[aliex [afna minnhom jistonaw bil-kbir ma’ dak li kien qieg[ed jitkellem dwaru l-Partit Laburista filkampanja elettorali. Id-diskors, issa, minn min illum hu firresponsabbiltà ta’ Ministru, b[al donnu qieg[ed jitg[awwe;. Jinbidel. Jew jie[u ver]joni o[ra u sa[ansitra jammetti li mhemmx soluzzjoni meta qabel kien jitkellem b’tonalità – u sa[ansitra jikkonvin/i – li g[andu s-soluzzjonijiet f’idejh, lest biex iwettaqhom. Iffa//jat bir-realtà li issa jrid jiggverna, irid jie[u dde/i]jonijiet, irid ikun responsabbli; il-Gvern Laburista b[al donnu qieg[ed isib l-g[adma fil-pi] tattmexxija. Ta[wid u nd[il mis-Segretarju Parlamentari Michael Farrugia Matul din l-a[[ar ;img[a kien ]velat mid-Deputat Nazzjonalista George Pullicino, li fl-ewwel jiem talamministrazzjoni l-;dida, is-Segretarju Parlamentari Michael Farrugia /empel li/-Chairman ta’ dak i]]mien tal-MEPA, Austin Walker – li llum m’g[adux jokkupa din il-kariga – u intervjena direttament biex titwaqqaf laqg[a li kienet g[addejja tal-Bord tal-
MEPA u li kienet qed tiddiskuti ]ew; applikazzjonijiet dwar impjant tat-trattament tal-iskart fl-G[allies, li g[alih kien hemm fondi ta’ €50 miljun mill-Unjoni Ewropea. Is-Segretarju Parlamentari /a[ad dan l-ind[il – u din i/-/a[da kienet ribattuta mill-eks Chairman talMEPA, li kkonferma dan l-ind[il.
Fta[ir u tibdil tal-ver]joni mill-Ministru Godfrey Farrugia Assistejna wkoll g[all-fta[ir u t-tibdil tal-ver]joni mill-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, li fl-a[[ar ammetta wkoll li l-istennija fl-isptarijiet tinstab flisptarijiet kollha. Wara t-ta[wid li kellu jiffa//ja ri]ultat tal-kariga li ta l-Prim Ministru Muscat, li approva li s-sie[ba talMinistru Farrugia, id-Deputata Laburista Marlene Farrugia, ting[ata kariga biex tg[in lill-Ministru fixxog[ol tal-Ministeru – kariga li [olqot kritika kaw]a tan-nuqqas ta’ etika fit-tmexxija tal-Ministeru – ilMinistru Farrugia kellu jiffa//ja l-konsegwenzi talfta[ir ]ejjed u barra minn postu li g[amel. Fuq isSuper One, il-Ministru Farrugia fta[ar li l-kjuwijiet fidDipartiment tas-Sa[[a kienu spi//aw. Ir-realtà hi differenti, u l-fta[ir tal-Ministru wassal
g[al rabja fost pazjenti li damu sig[at twal jistennew fid-Dipartiment tal-Emer;enza, tant li f’;urnata tal{add hu kellu jmur personalment biex jikkontrolla lkaos li qam fid-dipartiment. Wara ftit jiem, bidel ilver]joni, wa[[al fl-amministrazzjoni pre/edenti u ammetta li l-istennija tinsab fl-isptarijiet kollha.
Gvern Laburista jista’ ma j]ommx mal-weg[da elettorali dwar il-power station F’dikjarazzjoni o[ra li qanqlet [afna t[assib, ilMinistru Conrad Mizzi beda jitfa’ dikjarazzjonijiet ;odda fuq il-pro;ett tal-Gvern Laburista dwar lener;ija, u qal li l-pro;ett tal-power station mhux se jkun ta[t l-iskrutinju tad-Dipartiment tal-Kuntratti g[aliex mhux se jkun tender pubbliku, li l-pro;ett
jista’ ma jg[addix mill-pro/ess normali tal-MEPA, u li l-pro;ett jista’ jkun differenti minn dak li wieg[ed qabel l-elezzjoni. Ebda direzzjoni fid-diskors tal-Ba;it U fid-diskors importanti tal-Ba;it, il-Ministru talFinanzi u l-Prim Ministru ma taw l-ebda direzzjoni
dwar fejn irid jasal u fejn irid iwassal lil pajji]na ekonomikament biex ikompli jin[oloq ix-xog[ol u jitkattar l-investiment. {allew lill-poplu jistenna ba;it ie[or wara li l-Ministru tal-Finanzi fta[ar li lBa;it li ppre]enta ma kienx tieg[u, g[ax ressaq ilba;it li kien [ejja l-Gvern Nazzjonalista.
Idea o[ra dwar il-Parlament kompliet to[loq ta[wid U t-ta[wid g[all-Gvern Laburista ta’ Muscat kompla ji]died bid-dikjarazzjoni li g[amel il-Whip tal-Grupp Parlamentari Laburista, Carmelo Abela, li qal li l-Parlament g[andu jibqa’ fejn hu, fil-Palazz tal-President, la darba fil-fehma ta’ dan il-Gvern Laburista mhemmx spazju g[al kul[add fil-bini l;did li wasal biex jitlesta. Dawn id-dikjarazzjonijiet smajniehom wara li smajna diskors mill-aktar parti;jan, li xejn ma jawgura g[all-g[aqda nazzjonali, meta l-Gvern Laburista ta lill-President George Abela d-diskors tal-ftu[ tal-le;i]latura tat-12-il Parlament biex jinqara. Dikjarazzjonjiet mill-membri tal-Kabinett tal-gvern u tal-grupp Parlamentari Laburista li juru t-ta[wid flideat u fid-diskorsi.
:img[a movimentata u preokkupanti Issa li d[alna fl-ewwel xahar fit-tmexxija ta’ Gvern Laburista wie[ed jista’ jibda jag[mel /erta anali]i ta’ x’wasslet lg[ajta ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’. Bir-ra;un li [afna bdew jg[idu waqt il-kampanja jekk hux ‘taghna lkoll’ g[al-Laburisti biss jew b’mod nazzjonali. Distinzjoni bejn Gvern u Partit
Kultant nasal biex ng[id li lGvern hu ma[kum minn persuni li ma jag[mlux distinzjoni bejn il-partit u lgvern, li dawn huma ]ew; entitajiet differenti g[all-a[[ar. Dak li hu parti;jan u dak li hu nazzjonali u b’hekk tal-a[[ar irrid ikun g[as-servizz ta’ kul[add mill-kbir sa]-]g[ir. S’issa l-aqwa distinzjoni f’dan il-qasam, ta’ bejn partit u parlament, g[amilha l-Partit Nazzjonalista, li minkejja flOppo]izzjoni, xorta wa[da g[a]el jivvota favur il-Ba;it, Ba;it li kien fassal hu stess f’Novembru meta kien fil-gvern u li l-Partit Laburista g[a]el li jivvota kontra. Hawn tqum mistoqsija le;ittima u li [afna jistaqsu. Allura jekk il-Ba;it ta’ dakinhar kien [a]in u l-Labour ivvota kontra, g[aliex isa re;a’ ittella’ u ;ie approvat^ Hawn wie[ed jinduna x’opportuni]mu politiku l-Partit
Laburista [a g[all-interessi tieg[u stess u mhux g[all-;id tieg[ek u tal-;id f’pajji]na. Kieku dan il-Ba;it g[adda f’Novembru kieku l-poplu Malti ilu aktar minn erba’ xhur jibbenefika minn dawk il-proposti. Forsi din kienet ir-ra;uni ewlenija wara l-vot kontra, dik li ma jmurx il-poplu jinduna bil-;id ma[luq mill-Partit Nazzjonalista u jkun hemm minn jag[]el il-Partit Nazzjonalista mill-;did... nistennew u naraw, i]da g[alissa nkomplu ngawdu minn Ba;it li fassal il-gvern pre/edenti dak immexxi millPartit Nazzjonalista. Il-fast track
Interessanti mmens hu l-mod kif qeg[din ji]viluppaw laffarijiet mal-power station. Nifhem li jekk dan kollu ma jsirx fi ]mien qasir, dak ta’ sentejn, se jkun hemm min ikollu jirri]enja mill-kariga tieg[u, dik ta’ Prim Ministru. Niftakru li Muscat qal li jekk ma ssirx fi ]mien sentejn hu jirri]enja, i]da mbag[ad lejn la[[ar dejjem [arab din ilmistoqsija ta’ konferma u lanqas ma kitibha fil-ktejjeb li bag[at fid-djar. I]da l-istorja u dak li qal hi miktuba u rikordjata. Hemm tliet punti li preokkupawni minn dak li ntqal mill-ministru kon/ernat
– Li l-kuntratt tal-offerenti mhux se jkun skrutinat millbord tal-kuntratti b[al kull kuntratt ie[or pubbliku u kif ilpro/edura normali nemmen li titlob. Nistaqsi g[aliex dan^ Donnu qieg[ed iberraq ftit g[attrasparenza pubblika^ – It-tieni punt hu l-mod ta’ kif se jkun offrut it-tender, miftu[ g[al kull proposta, mhux bilfors jinbena power station i]da nistg[u immorru g[al pipeline, e]attament kif propona Gvern Nazzjonalista u r-rapport ta’ konsulenza tal-istess Partit Laburista. Nistennew u naraw. – It-tielet punt hu dak li dan il-pro;ett se jitpo;;a fuq l-fast track. Dan ifisser li pro;ett se jimxi b’rittmu mg[a;;el aktar mis-soltu. Dan x’se jfisser^ IlMEPA mhix se ting[ata jew ting[ata ftit importanza^ Li mhux se jsiru l-istudji kollha ne/essarji relatati mas-sa[[a talbniedem^ L-impatt ambjentali^ Irridu nistennew ukoll g[al din ir-risposta Il-Facebook u l-votazzjoni Il-weg[da ta’ aktar trasparenza u li l-poplu jkun involut iktar fl-aspett /ivili donnha [adet tisbita fl-art jew
biex inkun onest intesiet g[al kollox, ma g[adhiex tleqq din il-weg[da. Niftakar /ar li waqt programm ta’ Bondi+ telg[et
il-proposta ma;ika, li qajmet kjass, li membri ta/-?ivil ikunu ivvutati minn fuq Facebook. Apparti li int mhux se tmur fuq dan is-sit u tag[fas xi ‘like’ jew ‘vote’ g[ax hemm pro/ess elettorali fih, la hu pubbliku, imma allura minn daqstant [atriet li saru matul dawn l-a[[ar ;img[at mank darba ma kellna l-g[a]la f’idejn il-poplu^ U int lanqas konsultazzjoni mal-Kap tal-Oppo]izzjoni fuq [atra ta’ Speaker ma tag[mel, li suppost hi mandatorja biex b’tali g[emil wassal lillOppo]izzjoni tivvota kontra, a[seb u ara kemm se jikkonsulta mieg[i jew mieg[ek li forsi t[addan ilpolitika So/jalista. Ejja nkomplu no[olmu flimkien. Imnalla mhux kul[add im[allef fil-[ajja
Hawn min g[alkemm mhux im[allef, jaf jaqta’ s-sentenzi f’[akka ta’ g[ajn, jipponta sebg[u lejn [addie[or filqasam so/jali u jikkundanna b’mod li qisu hu jew hi bla tebg[a. Hi [asra li dan il-vizzju g[adu jirrenja meta a[na poplu li n[ennu g[al kollox u g[al kul[add, minn annimal abbandunat fi triq sa persuni fil-b]onn. Kont onestament di]gustat
minn Clinton Sammut Clintonsammut@gmail.com
dawn l-a[[ar jiem meta kont qieg[ed insegwi storja fuq sit partikulari, fejn persuna kienet tbati minn di]abbiltà mentali u [ar;et tqila, u kul[add jikkundanna lil min taqqalha. Kummenti spjetati u m]ejna b’/erta [dura u w[ud donnhom jifhmu aktar mill-{allieq. Biex imbag[ad kul[add ;ie infurmat li l-persuna li hi kellha x’taqsam mieg[u kien persuna li wkoll tbati minn di]abbiltà mentali, bir-ri]ultati li lkummenti li ntqalu we;;g[u lill-familjari tal-;uvni. Imma kul[add kien bravu biex ikkummenta, i]da [add ma apolo;izza. ‘Min hu bla [tija jitfa’ l-ewwel ;ebla’!
Clinton Sammut hu kunsillier elett f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali tan-Naxxar
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
10 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IL-KOREA
Kerry ikompli jipprova jevita kunflitt John Kerry, is-Segretarju tal-Istat Amerikan, ilbiera[ wieg[ed li l-Istati Uniti kienet se tiddefendi lillalleati Asjati/i tag[ha kontra atti ta’ provokazzjoni millKorea ta’ Fuq, imma insista li l-Istati Uniti trid soluzzjoni pa/ifika g[all-kri]i Koreana. Il-Korea ta’ Fuq g[al dawn l-a[[ar ;img[at ]iedet bilmod il-mod id-do]a tal-kliem ostili fil-konfront tal-Istati Uniti u l-alleati tag[ha firre;jun, u hemm it-t[assib li jista’ jfaqqa’ l-;lied minn mument g[al ie[or. Il-forzi tas-sigurtà huma fuq allert massimu, partikularment peress li llum hu g[eluq ]mien Kim Il-sung, il-fundatur talKorea ta’ Fuq, kif ukoll innannu ta’ Kim Jong-un, iddittatur pre]enti Korean, u spiss fi ;ranet importanti g[all-pajji] twettaq xi att militari. Hemm [afna t[assib li minn [in g[al ie[or, il-Korea ta’ Fuq tista’ tispara missila, inkella twettaq splu]joni nukleari bi prova. Kerry, ilbiera[ mar il:appun b[ala parti minn vja;; fl-Asja. Hawn, waqt laqg[a ma’ Fumio Kishida, il-Ministru tal-Affarijiet Barranin :appuni], Kerry qal li kienet sfortuna li b[alissa kul[add kien qed jitkellem dwar gwerra b’rabta mal-Korea ta’ Fuq meta wie[ed verament g[andu jkun qed jitkellem dwar ilpossibbiltà tal-pa/i, u ]ied li hu kien jemmen li kien hemm din il-possibbiltà. Il-:appun kien l-a[[ar waqfa g[al Kerry f’dan ilvja;; bl-iskop li jsa[[a[ lappo;; biex jitra]]an il-programm nukleari Korean kif ukoll iserra[ mo[[ l-alleati tieg[u fir-re;jun. Kerry, f’Tokjo u kull fejn mar fl-Asja, g[amilha /ara li l-Istati Uniti kienet se tag[mel dak li hu ne/essarju biex tiddefendi lill-:appun u lill-Korea ta’ Isfel, imma ]ied li d-dover tal-Istati Uniti kien li tinnegozja biex jinstab mezz kif fir-re;jun jista’
Xi Koreani fil-kapitali tal-Korea ta’ Fuq, Pyongyang, ibaxxu rashom quddiem l-istatwi tal-bron] tal-fundatur tal-pajji], Kim Ilsung (xellug), u ibnu Kim Jong-il, hekk kif illum il-pajji] ifakkar g[eluq ]mien Kim Il-sung (Ritratt> Reuters)
jkun hemm il-pa/i. Kerry ikkjarifika wkoll xi kummenti li hu g[amel f’Beijing, il-kapitali ta/?ina, ;urnata qabel, li kienu interpretati minn xi w[ud fis-sens li l-Istati Uniti kienet lesta tne[[i sistemi g[ad-difi]a mill-missili flAsja jekk i/-?ina tikkonvin/i lill-Korea ta’ Fuq biex tabbanduna l-programm nukleari. Kerry qal li kienet xi [a;a lo;ika li t-tag[mir militari li tpo;;a ri/entement firre;jun Asjatiku min[abba ttensjoni mal-Kroea ta’ Fuq kien se jitne[[a la darba ttheddid li hemm b[alissa jg[ib. Imma hu insista li ma kien sar l-ebda ftehim jew xi diskussjoni dwar dan. Il-:appun – fejn hemm
ba]ijiet militari u li fil-passat kien spiss fil-mira ta’ atti ta’ rabja mill-Korea ta’ Fuq – qed isa[[a[ id-difi]i madwar il-pajji], partikularment peress li l-missili Koreani jistg[u jil[qu l-:appun fa/ilment. Il-:appun hu anqas minn 1,000 kilometru bog[od mill-Kroea ta’ Fuq. Sadattant imma, ir-re;im fi Pyongyang insista li ma kellu l-ebda intenzjoni li jabbanduna l-programm nukleari, u anzi qal li kien qed ja[dem biex ikabbar il-[a]na tal-armi nukleari. Pyongyang ukoll warrab proposta mill-President talKorea ta’ Isfel, Park Geunhye, li jkun hemm it-ta[ditiet – din il-proposta, Pyongyang iddeskrivieha b[ala ingann.
IL-VATIKAN
Talb g[all-Insara ppersegwitati Waqt it-talba tar-Regina Coeli, il-Papa Fran;isku g[amel appell g[at-talb g[all-Insara ppersegwitati madwar id-dinja. Quddiem folla ta’ madwar 80,000 persuna fi Pjazza San Pietru, il-Papa qal li b[alissa kien hemm [afna Insara li qed ikunu ppersegwitati madwar iddinja. Fl-appell tieg[u, il-Papa ma elaborax dwar liema kienu dawk il-pajji]i fejn l-
Isnara kienu fil-mira. I]da hu stmat li madwar 100 miljun Nisrani madwar iddinja huma ppersegwitati. Skont l-Open Doors, grupp Nisrani, il-Korea ta’ Fuq, l-Arabja Sawdija u lAfganistan kienu l-ag[ar pajji]i biex Nisrani jg[ix fihom. Barra minn hekk, lInsara j[abbtu wi//hom ma’ restrizzjonijiet kbar u ostilità fi 111-il pajji], skont ilPew Forum on Religion and Public Life.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
A[barijiet ta’ Barra 11 IL-LVANT NOFSANI
Jirri]enja l-PM Palestinjan Il-Prim Ministru Palestinjan, Sala Fayyad, irri]enja millkariga wara xhur ta’ tensjoni mal-President Mahmoud Abbas. Dan hekk kif l-Istati Uniti qed tipprova ter;a’ tqajjem il-pro/ess tal-pa/i g[alLvant Nofsani. Abbas kien imdejjaq bilmod kif Fayyad kien qed imexxi l-Gvern Palestinjan, li g[andu problemi kbar finanzjarji. Fayyad se jibqa’ sakemm Abbas ja[tar lil xi [add ie[or. Il-li;i Palestinjana tesi;i li lPresident irid ja[tar Prim Ministru ;did fi ]mien ;imag[tejn. Fayyad, eks uffi/jal talBank Dinji, kien [oloq istituzzjonijiet fix-Xatt tal-Punent li se jkunu me[tie;a jekk ilPalestinjani jing[ataw lindipendenza. Hu kien in[atar Prim Ministru fl-2007 u kien di;à offra fil-passat li jirri]enja. Fayyad kien igawdi minn rispett kbir madwar id-dinja, imma mhux daqstant fost ilPalestinjani.
L-INDONE}JA> L-ajruplan Boeing 737 tal-Lion Air li [are; mill-mitjar f’Denpasar, Bali, u spi//a fil-ba[ar. Il-108 persuni abbord kollha salvaw. (Ritratt> Reuters)
IL-LIBJA
Salvati 89 immigrant irregolari Il-for]i tas-sigurtà Libjani salvaw 89 immigrant irregolari li kienu ilhom jin;arru mill-kurrenti tal-ba[ar g[al [amest ijiem. L-awtoritajiet Libjani kienu infurmati bil-lan/a blimmigranti abbord minn xi sajjieda li lem[uha barra lport ta’ Zawijah, fil-Punent tal-Libja. {afna mill-immigranti, la darba ni]lu l-art kellhom jittie[du l-isptar u sar mag[ruf li matul il-vja;; kien hemm [amsa minnhom li mietu u l-katavri tag[hom
twaddbu fil-ba[ar. Il-Kurunell Ayub Omar Gacem, uffi/jal fil-Qawwa tal-Ba[ar Libjana, qal li dan kien it-tieni in/ident simili f’temp ta’ ;imag[tejn. Filka] ta’ qabel, 34 persuna kienu salvati wkoll barra lkosta fil-Punent tal-Libja. Nhar il-:img[a, il-forzi tas-sigurtà Taljani salvaw madwar 500 immigrant li kienu f’[ames lane/ barra lkosta ta’ Sqallija. Sadattant, l-awtoritajiet Libjani arrestaw 20 persuna
Sabha tkompli tkun lok ta’ inkwiet wara attakk fuq bini talPulizija f’Sabha, finNofsinhar tal-Libja – li fih persuna nqatlet. L-attakk se[[ nhar il{amis, 800 kilometru millkapitali, Tripli, f’bini talPulizija fejn jin]ammu l-vetturi, u matulu xi vetturi tal-
Pulizija nsterqu. Kelliem g[all-forzi tas-sigurtà Libjani qal li dawk arrestati issa kienu ttrasferiti lejn il-kapitali Libjana. Sabha tinsab fid-de]ert finNofsinhar tal-Libja, u minn mindu tne[[a mill-poter Muammar Gaddafi fl-2011, din saret zona perikolu]a [afna fejn qed isir [afna traffikar tal-armi, u hemm rapporti li qed i[ufu fiz-zona lmilitanti tal-al-Qaeda. F’Di/embru, il-Kungress Nazzjonali Libjan iddikjara
n-Nofsinhar tal-Libja b[ala zona militari u kienu ng[alqu temporanjament il-fruntieri mal-Al;erija, in-Niger, I/Chad u s-Sudan. Is-Sibt, il-Prim Ministru Libjan, Ali Zeidan, qal li hemm pjani biex f’din izzona tissa[[a[ il-pre]enza tal-forzi tas-sigurtà Libjani. Imma l-pro/ess aktarx se jie[u ]-]mien peress li l-forzi tas-sigurtà Libjani g[adhom dg[ajfin u f’diversi bnadi o[ra tal-Libja hemm problemi serji bis-sigurtà.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
12 A[barijiet ta’ Barra
EL SALVADOR> L-artist Messikan Rogelio Evangelista jag[mel l-a[[ar irtokki fi skultura tar-ramel waqt l-ewwel festival ta’ xog[lijiet simili fir-ramel, f’San Salvador. Dan l-avveniment qed isir biex jin;abru l-flus g[all-karità. (Ritratt> Reuters)
IR-RENJU UNIT IL-GRE?JA
Tikber ir-rabja lejn il-:ermani]i Ra;el :ermani] fi tmiem il-;img[a kien arrestat hekk kif kien se jitlaq mill-ajruport internazzjonali ta’ Ateni bi kwa]i nofs tunnellata deheb u fidda. Dawn kienu mo[bija f’container li kien se jintbag[at lejn il-:ermanja. IlPulizija Griega sabet ukoll madwar 300,000 ewro filpussess tar-ra;el :ermani]. Hemm suspetti li dan il:ermani] kien parti minn grupp ta’ kriminali involuti fil-[asil tal-flus. Il-ka] se[[ fi]-]mien meta fil-Gre/ja g[ad hemm rabja kbira g[all-mi]uri ta’ awsterità u g[as-sitwazzjoni li spi//a fiha l-pajji]; [afna qed jag[tu t-tort lill-:ermanja g[al din il-qag[da. Il-ka] fe;; ukoll hekk kif
bejn il-Gre/ja u l-:ermanja qed tbaqbaq polemika dwar il-kumpens li l-Gre/ja kellha ting[ata min[abba l-okkupazzjoni Nazista matul itTieni Gwerra Dinjija. Il;img[a li g[addiet, l-awtoritajiet legali Griegi ing[ataw rapport sigriet dwar kemm g[andha tkun din it-talba, li xi rapporti qed isostnu li se tla[[aq madwar il-200 biljun ewro u tinkludi l-flus li kienu nsterqu mill-Bank ?entrali Grieg mill-forzi Nazisti. I]da Wolfgang Schaeuble, il-Ministru tal-Finanzi :ermani], kien ikkwotat mill-media :ermani]a li qal li din il-kwistjoni kienet solvuta snin ilu u l-Gre/ja jmissha tikkon/entra fuq irriforma tal-ekonomija tag[ha.
Ilestu g[all-funeral ta’ Thatcher F’Londra qed isiru l-a[[ar t[ejjijiet g[all-funeral tal-eks Prim Ministru Ingli] Margaret Thatcher, li se jsir nhar l-Erbg[a. Dan hekk kif t[abbru d-dettalji tal-funeral fejn se jkun hemm kant ta’ innijiet mag[rufa kif ukoll siltiet mill-poe]ija ta’ Wordsworth “Intimations of Immortality’ u minn “Little Gidding” ta’ TS Eliot. Sadattant, is-Sibt filg[axija ftit mijiet ta’ nies [adu sehem f’festin biex ji//elebraw ilmewt ta’ Thatcher u Scotland Yard qalet li disa’ persuni kienu arrestati, [amsa minnhom g[aliex kienu fissakra u kienu qed jo[olqu lproblemi. Dan, hekk kif qed tkompli l-polemika dwar l-ispi]a tal-
funeral tag[ha. St[arri; minn The Independent on Sunday u The Sunday Mirror sab li 60 fil-mija tal-Ingli]i kienu kontra li l-Istat jiffinanzja lfuneral, filwaqt li 25 fil-mija kienu favur. Hu rappurtat li Thatcher stess ma riditx li l-katavru tag[ha jkun espost g[all-pubbliku jew li jkun hemm flypast mill-ajruplani militari, min[abba l-ispi]a. Min-na[a l-o[ra, l-ammiraturi ta’ Thatcher qed jippjanaw li jift[u mu]ew, librerija u /entru edukattiv b[ala tifkira permanenti tag[ha f’Londra. Sar mag[ruf ukoll li rRe;ina Eli]abetta tat il-permess li l-katavru ta’ Thatcher jit[alla fil-kappella talParlament qabel il-funeral.
G[ada t-Tlieta, madwar 100 persuna, fosthom il-membri tal-familja, Membri Parlamentari u nies li kienu qrib tag[ha, se jattendu g[al servizz reli;ju] qasir. Il-mewt ta’ Thatcher qanqlet ukoll polemika fix-xena mu]ikali. Dan hekk kif dawk li kienu kontriha qed idoqqu l-kanzunetta Ding Dong! The Witch is Dead mill-film tal1939 The Wizard of Oz, filwaqt li dawk li jammirawha qed i/emplu l-istazzjonijiet tar-radju biex idoqqu lkanzunetta punk mis-snin tmenin, I’m In Love With Margaret Thatcher. Thatcher mietet fit-8 ta’ April fl-età ta’ 87 sena, u lfuneral tag[ha se jkun wie[ed /erimonjali bl-unuri militari kollha.
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
13 KAMPJONAT PREMIER
Tmiem ja[raq g[al-log[ba prin/ipali Il-log[ba tant mistennija fil-qu//ata tal-klassifika kellha tmiem mill-iktar ja[raq, bir-ri]ultat a[[ari ta’ 1-1 i[alli kollox inde/i] fil qu//ata. B’Kara jibqg[u favoriti g[ar-reb[ tat-titlu meta kisbu punt prezzju] minkejja li lag[bu g[al [inijiet twal bi plejer inqas. I]da forsi kienu Birkirkara l-iktar iddi]appuntati lbiera[, wara li irnexxielhom imorru fil-vanta;; fla[[ar minuti tal-log[ba. I]da e]att wara l-fer[ tag[hom wasal il-penalty diskutibbli ta’ Hibernians, li kien skorjat minn Failla, biex il-log[ba ntemmet fi draw, mhux qabel kemm
Ri]ultati Lokali Football – Premier
Under 15
St. Andrews v Valletta Gozo v {amrun B’Bu;a v M’Xlokk
4-0 1-2 1-1
Xewkija T v Victoria H Nadur Y v Ker/em A
3-4 3-3
Tarxien v Mosta Hibs v B’Kara
4-2 1-1
Gudja U v B’Bu;a Naxxar l v Mqabba
0-6 3-0
Mellie[a v Fgura }ebbu; v St Georges }urrieq v St Venera Kirkop v Pembroke Msida SJ v Si;;iewi St. Patrick v G[arg[ur
2-3 1-0 3-2 0-3 1-0 0-1
IASC
Pietà v Melita Paola v St. Patrick B’Kara v {amrun Sliema v San :wann Mosta v Valletta Rabat v Pembroke St Andrews v Tarxien Balzan v }ebbu; Floriana v Naxxar B’Bu;a v Kirkop
3-1 5-0 0-7 2-3 0-1 0-3 5-1 3-1 8-0 1-0
Hibs v Luxol Loyola v Depiro
Div I
Div II
YFA – Under 17
GFA – Div I
Kif Jinsabu Championship Pool L R D T F K Pt Birkirkara Hibernians Valletta Sliema W Tarxien R Mosta
29 17 29 17 29 17 29 14 29 14 29 11
8 4 8 6 6
4 7 4 9 9 1 17
60 61 66 38 49 44
22 31 25 25 40 62
38 36 33 30 29 17
Relegation Pool L R D T F K Pt Floriana Qormi Balzan Rabat A {amrun S Melita
29 11 10 8 29 13 4 12 29 8 9 12 29 4 9 16 29 6 5 18 29 3 8 18
42 50 44 28 33 24
36 45 50 57 74 69
31 28 20 16 15 10
Hibs kif ukoll Birkirkara kellhom plejer imke//i, biex i]-]ew; na[at spi//aw illog[ba g[axra kontra disg[a, u b’[afna argumenti bejn il-plejers fi tmiem illog[ba.
Nabab du Chatelet jirba[ it-Tazza l-Kbira Pa;na 14
Burmarrad v Mqabba A 0-0 (Mqabba g[addew bil-penalties) Safi AFC v Mosta G 1-1 (Safi g[addew bil-penalties)
Basketball Play Offs – Nisa Hockey
Qormi v Hotsticks Rabat v Young Stars
Handball
46-42 61-86 2-0 1-2
Kavallieri v Starmax 41-5 La Salle v Luxol 23-6 Eurosport v Kavallieri RS2 16-20 Aloysians v Luxol 24-1
SPARAR
Tkompli l-preparazzjoni g[at-tiraturi Maltin
It-tliet target shooters Maltin Alison Vella, Eleanor Bezzina u Marianna Kisvardai
Fl-a[[ar ;imag[tejn, xi tiraturi lokali [adu sehem f’]ew; tournaments bi preparazzjoni g[al-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar, li se jsiru fil-Lussemburgu. Dawn ilkompetizzjonijiet kienu t-tieni selezzjoni g[al-Log[ob talPajji]i ]-}g[ar u l-kompetizzjoni Eley-NSRA UK. Spikkat, fil-mixed air rifle event, Marianna Kisvardai, li kisbet punte;; ta’ 388 minn massimu ta’ 400, li huwa Olympic minimum qualifying standard. Hi kisbet ]ew;
punti iktar minn Alison Vella, li b’386 punt kisbet l-a[jar punte;; tag[ha, li huwa wkoll MQS. Fit-tielet post, Romeo Zuber bi 348 punt. Fil-junior air-rifle, ir-reb[a nkisbet minn Gianluca Azzopardi Spiteri bi 321 punt, segwit minn Isaac Zammit li kiseb 267 punt. Fil-kompetizzjoni air pistol, Eleonor Bezzina kisbet lewwel post b’total ta’ 370, quddiem Stephen Vassallo bi 356 punt, li kiseb it-tieni post b’punte;; ta’ 359. Fit-tielet
post spi//a Ray Cacciattolo. Il-postijiet ta’ wara nkisbu minn Mario Mallia Milanes, Josette Galea Calleja u Martin Grech. It-targets milquta millMaltin issa jintbag[tu lIngilterra biex tin[are; klassifika flimkien mal-kompetituri Britanni/i li [adu sehem f’din il-kompetizzjoni. It-traturi li jikkwalifikaw g[all-final fis-sajf jie[du sehem fin-National Shooting Centre, f’Bisley, lIngilterra.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
14 Sport
Charles Camilleri jg[olli idu hekk kif i]-]iemel Nabab du Chatelet jidher jaqsam il-linja finali biex reba[ it-Tazza l-Kbira (Ritratt> Michael Ellul)
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Nabab du Chatelet inaqqax ismu fuq it-Tazza l-Kbira minn Kenneth Vella
Misjuq minn Charles Camilleri, il-Fran/i] Nabab du Chatelet irnexxielu jnaqqax ismu fuq it-Tazza lKbira. Dan, wara li lbiera[, dan i]-]iemel irnexxielu jirba[ il-finali ta’ din il-kompetizzjoni presti;ju]a miftu[a g[all-aqwa ]wiemel fi g]iritna, fuq distanza twila ta’ 2640m. Din il-finali kienet tag[mel parti mit-tlettax–il laqg[a tal-ista;un fuq seba’ ti;rijiet tat-trott, u saret quddiem wa[da mill-akbar attendenzi g[al dan l-ista;un, li tikkonferma wkoll il-popolarità ta’ dan l-isport f’pajji]na. Ori;inarjament kellhom ikunu tnax, il-finalisti tatTazza l-Kbira. I]da fl-a[[ar sig[at, tnejn minn dawn, Count Of Life u Quebec, sfortunatament kellhom ji;u skra//jati min[abba ra;unijiet medi/i. Qabel ma bdiet din itti;rija tant mistennija, is-sidien u s-sewwieqa ta]-]wiemel finalisti ;ew ippre]entati lillpubbliku permezz ta’ parata apposta, li inkludiet ilparte/ipazzjoni ta’ sewwieqa b’muturi velo/i u karozzi klassi/i. Il-finalisti ng[ataw ukoll tifkira tal-okka]joni, li ;iet ippre]entata misSegretarju Parlamentari g[allIsport, Stefan Bontempo, isSegretarju Parlamentari Ian Borg u l-Onorevoli Chris Agius. Qabel il-finali saret ukoll parata bil-finalisti, li tmexxiet mill-popolari In Vitro du Bourg. Hekk kif ing[ata l-bidu uffi/jali, kien Nitesco d’Antony (David Ellul) laktar velo/i wara l-karozza tat-tluq. Dan, minnufih feta[ vanta;; ]g[ir minn Nino de Saintho (Cliferty Calleja) u Original Blue (Chris Cassar). Wara 500m, Nitesco d’Antony inqabe] millikkwotat Nabab du Chatelet (Charles Camilleri), li ]amm l-ewwel po]izzjoni sat-tmiem u ttrijonfa ming[ajr tbatija
b’tul u nofs minn Nino de Saintho u Okilaibo (Julian Farrugia). Mig Of The Wood (Rodney Gatt) temm ir-raba’. Di]appuntanti xi ftit kienet itti;rija g[al Kakisis, li kien ;ej minn reb[a fis-semi-finali, u g[al Odedjalo, li biddel ilpass u ;ie skwalifikat meta ]]wiemel daru g[ad-dritta finali. B’hekk, Nabab du Chatelet [a t-tielet reb[a konsekuttiva f’dan il-kampjonat, f’medja ta’ 1.15.9” fil-kilometru. Ilpre]entazzjoni lil Charles Camilleri, is-sewwieq u lil Oliver Bonello, is-sid ta]]iemel rebbie[, tmexxiet millOnorevoli Stefan Bontempo fil-pre]enza fost l-o[rajn talMinistru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, u l-Onorevoli Marlene Farrugia. Fl-unika ti;rija tal-klassi Gold, Phenix de la Roque (Noel Baldacchino) ]ied fil;iri dawra mit-tmiem, u ma naqasx milli jie[u l-ewwel reb[a tieg[u quddiem Oustiti d’Anjou (Carl Caruana), Ironbar (Julian Farrugia) u Kapro Wareco (Mario Fenech). Il-programm tal-lbiera[ inkluda wkoll tliet ti;rijiet talklassi Silver. L-ewwel wa[da ]viluppat f’taqtig[a bejn tliet ]wiemel fid-dritta finali. Kien il-favorit Mr Snowman (Rodney Gatt) li [a t-tielet reb[a sta;unali bi ftit minn Bankir Zon (Clint Vassallo). Victory Farming (Peter Paul Said) u Socrates (John Briffa) kellhom ukoll wirja tajba. Nobleness Dubrio (Noel Baldacchino) okkupa l-ewwel post kwa]i tul id-distanza kollha tat-tieni ti;rija Silver. B’hekk, dan ma falliex milli jirre;istra l-ewwel reb[a tieg[u b’nofs tul minn Max Galbe (Carmelo Agius) u Otas Fighter (Carl Caruana). Darco As (Mark Tanti) temm ir-raba’. It-tielet ti;rija Silver kienet
wa[da simili g[al dik ta’ qabilha. Bidu attraenti wara lkarozza tat-tluq g[en lil Iatas Kid (Darren Mizzi) biex ikun il-[in kollu quddiem u jaqsam il-linja finali l-ewwel fa/ilment minn ]ew; ]wiemel ;odda Fran/i]i, Quid de Belle Vue (Charles Camilleri) u Quintin Malin (Eman Attard). Affe Fager (Brian Zammit) da[al ir-raba’.
Fl-unika ti;rija tal-klassi Bronze, Kejser Engely (Shawn Portelli) naqqas mill;iri madwar 500m mil-linja finali u nqabe] minn Nep (Christian Xerri), li ma falliex milli jaqsam il-linja finali lewwel. Dandy (Robert Polidano) u Phoenix des Baux (Brian Hili) temmew fit-tielet u r-raba’ post rispettivament. Ghal Nep din kienet
l-ewwel reb[a tas-sena. Il-laqg[a fet[et b’ti;rija talklassi Copper. Attakk mibdi 400m mil-linja finali u fuq inna[a ta’ barra wassal lil Jet Starline (Mario Fenech) biex jirre;istra l-ewwel reb[a tassena bi ftit minn Noble Candeen (David Ellul) u Larissa du Breil (Cliferty Calleja). Royal Pointer (Darren Mizzi) da[al it-tielet.
Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2640m. 1.
Jet Starline (M. Fenech) {in – 3.29.8” (1.19.5”) 2. Noble Candeen (D. Ellul) 3. Larissa du Breil (C. Calleja) 4. Royal Pointer (D. Mizzi)
II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. 1.
Mr Snowman (R. Gatt) {in – 3.24.1” (1.17.3”) 2. Bankir Zon (C. Vassallo) 3. Victory Farming (P.P. Said) 4. Socrates (J. Briffa)
Otas Fighter (C. Caruana) 4. Darco As (M. Tanti)
V Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. 1.
Iatas Kid (D. Mizzi) {in – 3.23.2” (1.17”) 2. Quid de Belle Vue (C. Camilleri) 3. Quintin Malin (E. Attard) 4. Affe Fager (B. Zammit)
VI Ti;rija. Finali Tazza l-Kbira. Klassi Open. Dist – 2640m. 1. Nabab du Chatelet (C.
III Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2640m. 1.
Camilleri) {in – 3.20.4” (1.15.9”) 2. Nino de Saintho (C. Calleja) 3. Okilaibo (J. Farrugia) 4. Mig Of The Wood (R. Gatt)
IV Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2640m. 1.
Phenix de la Roque (N. Baldacchino) {in – 3.22.7” (1.16.8”) 2. Ouistiti d’Anjou (C. Caruana) 3. Ironbar (J. Farrugia) 4. Kapro Wareco (M. Fenech)
Nep (C. Xerri) Hin – 3.29.7” (1.19.4”) 2. Kejser Engely (S. Portelli) 3. Dandy (R. Polidano) 4. Phoenix des Baux (B. Hili)
Nobleness Dubrio (N. Baldacchino) {in – 3.25.3” (1.17.8”) 2. Max Galbe (C. Agius) 3.
VII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2640m. 1.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Sport 15 FOOTBALL – L-EWWEL DIVI}JONI
Bir]ebbu;a kwa]i salvi minn Christopher Cassar
GUDJA U ...........................0 BIR}EBBU:A ................. 6
Bir]ebbu;a g[elbu fa/ilment lil Gudja United biex issa huma kwa]i /erti li se j]ommu posthom f’din iddivi]joni. Bir-reb[a ta’ Bir]ebbu;a, Mqabba kienu rrelegati g[at-Tieni Divi]joni, it-tieni relegazzjoni konsekuttiva g[al Mqabba, li f’sentejn, mill-Premier spi//aw fit-Tieni Divi]joni. Ir-reb[a ta’ Bir]ebbu;a kienet wa[da mmeritata, u issa t-tim immexxi minn Patrick Curmi jonqoshom biss punt mill-a[[ar ]ew; log[biet biex huma jil[qu l-g[an tag[hom li j]ommu posthom. Il-bidu talista;un ma kienx wie[ed fa/li g[al Bir]ebbu;a, i]da anki bis-sa[[a ta’ xi akkwisti li saru f’Jannar, it-tim inbidel u b’serje ta’ wirjiet tajbin la[aq il-mira tieg[u li j]omm postu f’din id-divi]joni. Wara bidu kwiet, Bir]ebbu;a skurjaw darbtejn fi spazju ta’ ]ew; minuti, biex sal-11-il minuta bnew vanta;; doppju. Fid-9 minuta, Bir]ebbu;a fil-vanta;; meta xutt ta’ Kevin Borg kien salvat parzjalment minn Kurt Baldacchino, u mir-rebound kien MARTIN DEANOV li kompla l-ballun g[al ;ewwa. }ew; minuti wara, Bir]ebbu;a skorjaw it-tieni goal meta JAMES SAMMUT skorja ;miel ta’ goal b’xutt minn madwar 25 metru, li spi//a fir-rokna ta’ fuq taxxibka. Bir]ebbu;a dehru kuntenti bir-ri]ultat u Gudja ftit li xejn kienu perikolu]i, blewwel xutt tag[hom ikun permezz ta’ Dino Cachia fil-25 minuta. Ftit wara, kien Ryan Sell li minn qag[da angolata laqat in-na[a ta’ barra taxxibka. Fit-42 minuta Bir]ebbu;a vi/in it-tielet ;oal meta Deanov da[al tajjeb fil-kaxxa, qabe] difensur u spara xutt li stampa mal-mimduda. Minuta wara, free-kick g[al Gudja mog[ti minn Emerson Vella; i]da x-xutt tieg[u kien /entrali u kien fa/ilment salvat millgoalkeeper Casha. Fit-tieni taqsima, Bir]ebbu;a bdew fuq l-attakk u Mazzitelli falla minn qag[da tajba meta llobbja barra. Fit53 minuta, Bir]ebbu;a skorjaw it-tielet goal meta MARTIN DEANOV ir/ieva ballun fit-tul u anti/ipa l-[ar;a ta’ Baldacchino u skorja b’xutt fil-baxx. Fit-73 minuta, Bir]ebbu;a skorjaw ir-raba’ goal meta ssostitut VINICIUS PEREIRA DOS SANTOS skorja direttament minn free-kick, bil-ballun fil-baxx jispi//a fir-rokna tax-xibka. {ames minuti mittmiem, il-;oalkeeper ta’
Kif Jinsabu
L R D T F K Pti
Lija A 20 13 Vittoriosa S 20 12 Naxxar L 20 12 Pietà H 20 12 St. Andrew’s 20 11 Marsaxlokk 20 8 Gudja U 20 7 }ejtun C 20 5 G]ira U 20 4 Bir]ebbu;a SP20 5 Dingli S 20 3 Mqabba 20 1
2 5 5 3 4 4 3 5 3 6 5 7 5 8 6 9 8 8 4 11 4 13 5 14
41 34 43 41 40 33 30 17 24 32 16 22
27 23 20 20 29 37 34 29 27 41 43 42
41 41 40 39 36 29 26 21 20 19 13 8
Gudja, Baldacchino, g[amel save mirakolu] meta salva xutt ta’ Rio Micallef minn ta[tu. Minuta mit-tmiem, il-[ames goal wasal b’azzjoni millaqwa ta’ Rizzolo Brisolla, li qabe] g[add ta’ plejers qabel qassam lejn VINICIUS PEREIRA DOS SANTOS, li kompla l-ballun g[al ;ewwa minn ]ew; passi bog[od. Minuta wara, Bir]ebbu;a g[amluhom sitta b’azzjoni ta’ Rio Micallef, li qabbe] il-ballun minn fuq Baldacchino u VINICIUS PEREIRA DOS SANTOS g[aqqad il-hat-trick meta kompla l-ballun g[al ;ewwa. Gudja U – K. Baldacchino, E. Vella (J. Muambene Mbita), R. Buhagiar, A. Abela, J. Tonna, D. Cachia, K. Azzopardi (K. Bonello), G. Chircop (R. Debattista), R. Sell, C. Anton, E. Bu;eja. Bir]ebbu;a – I. Casha, R. Micallef, R. Mintoff, M. Hrubsa, J. Farrugia, K. Borg (R. Duca), J. Sammut (M. Rizzolo Brisolla), P. Camilleri, M. Mifsud, M. Deanov, T. Mazzitelli (V. Pereira Dos Santos). Referee – Stefan Pace
Naxxar ikomplu jittamaw NAXXAR L. ….................. 3 MQABBA …..................... 0
Naxxar Lions komplew jittamaw u kif kien mistenni, g[elbu fa/ilment lil Mqabba bl-iskor ta’ 3-0. Illog[ba kienet bla storja bejn tim li qed jissielet g[al post fil-Premier, kontra tim li fil-log[ba ta’ qabel kien ikkundannat g[at-tieni divi]joni ming[ajr ma kien fl-azzjoni. Issa, g[al-Lions kollox jiddependi mill-a[[ar 180 minuta tal-kampjonat, fejn it-tim immexxi minn Winston Muscat g[andu d-destin f’idejh meta se jilg[ab ]ew; konfronti diretti fi tmiem milliktar e//itanti g[al kampjonat mill-isba[, wie[ed mill-a[jar li kellna fl-a[[ar snin. Naxxar mal-ewwel xe[tu kollox fl-attakk, u wara [ames minuti fallew /ans taddeheb permezz ta’ Ewurun
wara li Calleja kien salva parzjalment. Fis-seba’ minuta daqqa tarras ta’ Darren Falzon kienet salvata minn Calleja, bil-ballun ja[bat mal-lasta. Naxxar marru fil-vanta;; fil-15-il minuta, meta DARREN FALZON skorja b’xutt bid-dawra. Naxxar komplew jattakkaw u re;g[u kienu sfortunati meta daqqa tar-ras ta’ Mendes Ribeiro [abtet mallasta. Fl-a[[ar minuti, Calleja [are; f’saqajn Ewurun biex evita l-periklu, u minuta millintervall, Calleja salva daqqa tar-ras ta’ Angus Buhagiar, bil-ballun g[al darb’o[ra jispi//a fuq il-mimduda. G[axar minuti mill-ftu[ tatteini taqsima, Naxxar skorjaw it-tieni goal meta l-captain VIVTOR BELLIA spara fixxibka cross ta’ Ewurun. Massieg[a log[ob, /ans ie[or taddeheb fallut minn Falzon
wara li Rocha Da Silva [arbat id-difi]a avversarja. Fl-64 minuta, Mark Psaila waqqa’ lil Mendes Ribeiro fil-kaxxa, u mill-11-il metru kien ANDRÉ ROCHA DA SILVA li xe[et wara Calleja. {ames minuti wara, Naxxar Lions laqtu l-lasta mill-;did b’xutt bomba ta’ Angus Buhagiar Naxxar L – J. Azzopardi, L. Micallef (R. Cassar), J. Vella, K. Drago, S. Eboh, V. Bellia, A. Rocha Da Silva (J. Debono), D. Falzon, A. Mendes Ribeiro (M. Briffa), A. Buhagiar, A. Ewurun Mqabba – K. Calleja, A. Scicluna, C. Cutajar (A. Caligari), M. Psaila (K. Falzon), D. Bonnici (J.P. Muscat), M. Bonnici, C. Micallef, J. Achokwu, C. Calleja, D. Azzopardi, J. Okonkwo Referee – Philip Farrugia
WARA REPLAY
Coronado jinteressa lil diversi klabbs Diversi klabbs qed jing[ad li qed juru interess flattakkant Bra]iljan ta’ Floriana, Igor Coronado, li g[ad g[andu biss 20 sena. Dan il-plejer di;à skorja 12-il goal fil-kampjonat u l-goals
tieg[u [allew impatt po]ittiv g[all-Greens, tant li fit-tieni fa]i tal-kampjonat g[adhom ma tilfux log[ba wa[da. Icchampions u rivali, Valletta, huma fost it-timijiet interessanti g[all-firma ta’ dan il-
plejer hekk kif Valletta di;à bdew ja[dmu fuq l-akkwisti l;odda g[all-ista;un li ;ej. Minkejja dan l-interess, Floriana jidhru li mhumiex interessati li j[allu lil dan ilplejer jitlaq.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
16 Sport
Sitt goals f’log[ba ming[ajr interess minn Simon FARRUGIA
4
CHAMPIONSHIP POOL
TARXIEN R. (2)
N. Vella, S. Sadowski, C. Mamo, M. Caruana, A. Agius, A. Reinaldo De Souza Esposito, M. Tanti, D.M. Bueno, D. Fenech, G. Calabretta, S. Bonnici Sostituzzjonijiet – C. Fenech flok M. Caruana 66min, N. Vella flok M. Tanti 83min
2
MOSTA (1)
N. Attard, F. Apap, T. Farrugia, B. Agius, M. Micallef, R. Grech, D. Mtev, A. Cini, F. Vignaroli, B. Chikwado Mbonu, K. Zammit Sostituzzjonijiet – K. Magro flok F. Apap 59min, J. Bajada flok B. Chikwado Mbonu 66min, G. Sammut flok B. Agius 73min
Skurjaw – Tanti 24min, Bueno 45min, 63min, Mamo 50min (T), Vignaroli 19min, Mitev 67min (M) Referee – Chris Lautier IN-NAZZJON Player tal-Log[ba – Daniel Mariano Bueno (Tarxien R.) Wara ]ew; telfiet konsekuttivi, Tarxien irritornaw g[areb[ wara li g[elbu lit-tim ta’ qieg[ ir-Relegation Pool, Mosta, bl-iskor ta’ 4-2. Kienet log[ba li r-Rainbows wara li kienu goal minn ta[t irkupraw tajjeb biex [ar;u meritatament rebbie[a. G[al Tarxien, dak li m’g[amlux fl-a[[ar tliet log[biet – meta fallew milli jiskurjaw – g[amluh fil-konfront tal-biera[. Mosta komplew jiddi]appuntaw wara li baqg[u ming[ajr ebda punt fi/-Championship Pool. Tarxien g[amlu xejn anqas minn [ames bidliet mill-a[[ar
log[ba tag[hom – it-telfa kontra l-;irien Hibernians bl-iskor ta’ 3-0. Erba’ minnhom bdew fuq il-bank, Bajada, Almeida, Sammut u Anonam, filwaqt li Timotic kien sospi]. Mill-banda l-o[ra, tliet bidliet fil-formazzjoni inizjali g[al Mosta, fejn il-goalkeeper Noel Attard [a post Jeffrey Farrugia filwaqt li Magro ;ie relegat g[al fuq il-bank, b’Carlos Campagnoli barra sa’ tmiem lista;un. Fit-tliet log[biet li ltaqg[u dan l-isa;un, ir-Rainbows dejjem [ar;u fuq in-na[a r-rebbie[a, 2-0, 3-1 u 3-0 rispetti-
Daniel Mitev ta’ Mosta segwit minn Carlo Mamo ta’ Tarxien (Ritratt> Joseph Galea)
vament. Fit-tielet minuta, Mbonu ni]]el lejn Mitev, i]da lBulgaru minn qag[da tajba xe[et g[oli, b’Tarxien jirrispondu fl-10 minuta meta kien Agius li qassam lejn Bueno, bix-xutt tieg[u ji;i salvat b’mod tajjeb minn Attard. Fis-16-il minuta, ir-Rainbows mill-;did vi/in il-goal talvanta;; meta kien Tanti li ;ab lil Bueno wa[du, i]da x-xutt
FUTBOL INGLI}
Man City fil-final tal-FA Cup Se jkunu Masnchester City l-avversarji ta’ Wigan fil-final tal-FA Cup ta’ din is-sena, meta lbiera[ fit-tieni semi-finali, f’Wembley, i/-champions Ingli]i, MANCHESTER CITY g[elbu li/-champions Ewropej, 2-1. Wara 35 minuta, Manchester City marru filvanta;; grazzi g[all-goal skorjat minn Nasri. Kmieni fit-tieni taqsima, Manchester City skorjaw it-tieni goal permezz ta’ Aguero, biex Chelsea da[lu mill-;did fil-log[ba b’goal taleks plejer ta’ Newcastle, Demba Ba. Minn hawn ’il quddiem, Chelsea attakkaw biex isalvaw il-log[ba, i]da Manchester City
]ammew il-vanta;; sat-tmiem biex issa jirritornaw f’Wembley fil-11 ta’ Mejju, meta jibdew favoriti kontra Wigan, li s-Sibt g[elbu lil Millwall 2-0 fl-ewwel semi-finali. Fil-premiership, Manchester United g[amlu pass ie[or lejn ir-reb[ tal-20 kampjonat meta g[elbu barra minn darhom lil Stoke City, 2-0. Il-goals tar-Red Devils kienu skorjati minn Carrick fir-raba’ minuta u minn penalty ta’ Van Persie fit-tieni taqsima. F’log[ba o[ra, Sunderland g[elbu lil Newcastle 3-0 f’St James Park b’goals ta’ Sessegnon, Johnson u Vaughan.
tal-attakkant ta’ Tarxien kien imdawwar f’corner minn Attard. I]da kienu Mosta li fet[u l-iskor fid-19-il minuta minn free-kick dirett minn tarf il-kaxxa ta’ FABIO VIGNAROLI, li [asad g[al kollox lill-goalkeeper Vella. Ir-reazzjoni tar-Rainbows kienet immedjata, u fl-24 minuta, Agius qassam lejn Bueno, bil-goalkeeper Attard jimblokka fil-[in. Biex ]ew; minuti wara, Tarxien kisbu d-draw. Kien Bueno li qassam lura g[al tarf il-kaxxa lejn MARK TANTI, li b’xutt fil-baxx g[ar-rokna g[eleb lil Attard. Mosta irrispondew malewwel b’xutt ta’ Mitev, li Vella dawwar f’corner. U fl40 minuta, Tanti sab lil Bueno fil-kaxxa, i]da x-xutt finali tal-Bra]iljan kien imblukkat minn Farrugia. Fil-[in mog[ti ]ejjed talewwel taqsima, Tarxien marru g[all-ewwel darba fil-vanta;;. Wara li t-tentattivi ta’ Andrezinho ;ew imblukkati, listess player qassam lejn DANIEL MARIANO BUENO, li mill-vi/in bir-ras sab ix-xibka.
{ames minuti fit-tieni taqsima, Tarxien ]iedu l-vanta;;. Wara li free-kick ta’ Esposito sab lil Agius li bir-ras ;ieg[el lil Attard isalva b’saqajh, ilballun wasal fid-direzzjoni ta’ CARLO MAMO, li b’xutt pre/i] minn tarf il-kaxxa laqat sieq il-lasta qabel il-ballun spi//a fix-xibka. Mosta kienu sfortunati li fil55 minuta laqtu l-mimduda wara li Mitev da[al fil-kaxxa minn fuq il-lemin. B’Tarxien ikomplu jiskurjaw aktar goals hekk kif fit-63 minuta kien Calabretta li kellu x-xutt tieg[u salvat parzjalment minn Attard, b’DANIEL MARIANO BUENO millvi/in isib ix-xibka. Mosta irnexxielhom jer;g[u jnaqqsu d-distakk ftit wara, meta fis-67 minuta kien DANIEL MITEV li wara li qabe] ]ew; players fil-kaxxa po;;a l-ballun fir-rokna taxxibka. Bil-Mostin sfortunati disa’ minuti mit-tmiem, meta re;g[u laqtu l-lasta minn Micallef fuq cross ta’ Mitev, biex b’hekk komplew jispi//aw fuq in-na[a t-telliefa kemm ilhom fi/-Championship Pool.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Sport 17
Tliet tke//ijiet, penalty u tmiem drammatiku minn Simon FARRUGIA
CHAMPIONSHIP POOL
HIBERNIANS (0)
1
M. Muscat, R. Camilleri, J. Pearson, R. Soares, A. Cohen, B. Kristensen, C. Failla, Z. Levnaic, M. Dias, E. L. Dos Santos, J. P. Farrugia Sostituzzjonijiet – J. Lima flok M. Dias 46min, O. Obiefule flok Z. Levnaic 60min, A. Pulis flok J.P. Farrugia 78min
BKARA (0)
1
J. Haber, E. Herrera, N. Vukanac, A. Mendoza, J. Zerafa, G. Sciberras, P. Fenech, R. Pereira, R. Muscat, J. Benites, J.P. Mifsud Triganza Sostituzzjonijiet – R. Scicluna flok J.P. Mifsud Triganza 46min, S. Shodiya flok J. Benites 67min, Z. Muscat flok R. Muscat 82min
Imwissija – Soares, Dias, Farrugia, Obiefule (H), Fenech, R. Muscat, Pereira (B) Tke//ew – Mendoza, Fenech (B), Soares (H) Skurjaw – Shodiya 90min (B), Failla pen. 92min (H) Referee – Marco Borg IN-NAZZJON Player tal-Log[ba – Justin Haber (B’Kara)
Il-log[ba ta’ tmiem il;img[a bejn il-leaders, B’Kara, u Hibernians spi//at fi draw ta’ 1-1. Din kellha tmiem drammatiku bl-Istripes imorru fil-vanta;; maddisg[in minuta u Hibernians i;ibu d-draw minn penalty kontroversjali fil-[in mog[ti ]ejjed. B’Kara kien l-aktar tim organizzat u minkejja li kellhom jilag[bu g[al prattikament il-log[ba kollha bi player anqas, xorta wa[da qatt ma’ dehru inferjuri g[all-avversarji. B’Kara da[lu g[al din illog[ba b’seba’ reb[iet milla[[ar tmien log[biet, u la[[ar [amsa b’mod konsekuttiv, u fl-a[[ar log[ba g[elbu lil Sliema b’goal wa[dani. Anki Hibernians da[lu g[al dan il-konfront b’ottimi]mu wara tliet reb[iet wara xulxin kontra Mosta, Valletta u Tarxien. G[al Hibernians irritornaw il-goalkeeper Mario Muscat u Jean Paul Farrugia, li kienu sospi]i fl-a[[ar log[ba. G[al B’Kara irritorna Gareth
Sciberras, li kien tilef l-a[[ar log[ba, bil-kow/ Zammit jag[]el li jibda b’Mifsud Triganza flok Shodiya. B’Kara kienu l-ewwel li marru vi/in meta wara biss tliet minuti, kien Mifsud Triganza li wara li bidel il-ballun ma’ Jhonnattann kellu xxutt tieg[u salvat minn Muscat. Biex fl-10 minuta, irrisposta ta’ Hibernians bi cross minn fuq ix-xellug ta’ Failla, b’Farrugia jasal ftit tard g[all-appuntament mal-ballun biex bir-ras falla l-mira. Kien hemm ]ew; reb[iet b’goal uniku g[al B’kara f’konfronti kontra Hibernians dan l-ista;un, filwaqt li llog[ba l-o[ra ta’ bejniethom spi//at fi draw ta’ ming[ajr goals. Fil-11 il-minuta, l-Istripes [adu daqqa ta’ [arta wara li spi//aw jilag[bu b’g[axar players. Kien Mendoza li wara ]ball ipprova jirkupra fuq Edison Luis Dos Santos, li kien die[el wa[du fil-kaxxa, billi waqqa’ lill-Braziljan. Irreferee pront [are; il-[amra u ke//a lill-Ispanjol. Mill-free-
Marcelo Dias ta’ Hibs fl-azzjoni ma’ Joseph Zerafa ta’ Birkirkara (Ritratt> Joseph Galea)
kick mog[ti minn Cohen kien Haber li b’save stupend /a[[ad lill-attakkant ta’ Hibernians milli jifta[ l-iskor. Fis-16 il-minuta, [arba ta’ Hibernians minn Cohen, li feta[ fuq Dos Santos, bix-xutt fil-baxx tieg[u ji;i salvat minn saqajn Haber. Minuta wara, Dias impenja bi crossshot lil Haber, li salva, i]da ma’ zammx, b’Pereira jikklerja l-periklu. Man-nofs sieg[a log[ob kien Herrera li [a l-pussess u g[adda minn fuq il-linja leminija, bil-cross tieg[u jsib lil Jhonnattann; i]da x-xutt fuq id-dawra ta’ dan tal-a[[ar spi//a barra, bil-Pawlisti jirrispondu fl-34 minuta minn free-kick ta’ Failla li Haber salva mal-art. G[at-tieni taqsima, i]-]ew; timijiet g[amlu sostituzzjoni biex Scicluna [a post Mifsud Triganza, bil-kow/ Zammit
konxju li kien jinsab bi player anqas filwaqt li g[al Hibernians, Lima da[al flok Dias. Fil-fatt kien Lima li ttanta xortih appena minuta, bix-xutt b’sa[[tu tieg[u jg[addi j[akkek mal-wieqfa. Corner g[al B’Kara fit-52 minuta minn Jhonnattann fejn da[al g[all-ballun Vukanac, li xe[et ftit barra. ?ans tajjeb g[al Hibernians mas-sieg[a log[ob meta kien Jean Paul Farrugia li da[al fil-kaxxa minn mal-linja tal-lemin, bixxutt angolat tieg[u jkun imblukkat minn Haber, fejn il-ballun wasal f’nofs ilkaxxa, i]da Dos Santos minn ftit ’il bog[od ikkonkluda g[oli. }ew; minuti mit-tmiem, Hibernians spi//aw ukoll b’g[axra wara li tke//a Soares g[at-tieni karta safra min[abba foul fuq Fenech. Biex mad-disg[in minuta, l-
Istripes marru fil-vanta;; meta kien hemm [arba ta’ Shodiya, li qassam lejn Muscat, dan feta[ fuq Fenech, bix-xutt tal-midfielder Karkari] ji;i mblukkat minn Muscat, il-ballun wasal g[and HARUNA SHOLA SHODIYA, li mill-vi/in spara g[al ;ewwa. I]da l-fer[ tal-Istripes dam biss ]ew; minuti peress li f’de/i]joni kontroversjali, Hibernians ing[ataw penalty g[ax ir-referee a;;udika li Vukanac imbotta lil Obiefule. Wara diversi protesti [orox mill-players ta’ B’Kara kien CLAYTON FAILLA li mill[dax-il metru kkonverta. Fi tmiem mimli tensjoni tke//a Paul Fenech wara foul bla ballun fuq Failla. It-tisfira finali [alliet lil B’Kara j]ommu l-ewwel post meta fadal tliet log[biet g[al tmiem il-kampjonat.
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
18 Sport FOOTBALL TALJAN
Draw bejn Milan u Napoli Il-log[ba prin/ipali bejn Milan u Napoli f’San Siro intemmet fi draw ta’ 1-1 biex Napoli komplew sa[[ew ittieni post tag[hom u ]ammew erba’ punti vanta;; fuq l-istess Milan. Intant, il-kri]i ta’ Inter kompliet hekk kif dawn sofrew it-tielet telfa konsekuttiva tag[hom meta tilfu 2-0 kontra Cagliari. Roma, ftit jiem qabel is-semi-finali talCoppa Italia kontra Inter, reb[u 2-1 barra minn darhom kontra Torino, filwaqt li dderby bejn Genoa u Sampdoria intemm fi draw ta’ 1-1.
PALERMO – Palermo tilfu /ans kbir li jinqalg[u mizzona tar-relegazzjoni hekk kif ;ew mi]muma draw, 1-1, kontra Bologna. Palermo, sa ftit ;img[at ilu kienu kwa]i /erti li sta;un ie[or jilag[bu fis-Serie B, imma r-reb[iet kontra Roma u Sampdoria tawhom ftit tan-nifs. Ir-Rossanero kellhom b]onn biss [ames minuti biex marru fil-vanta;; hekk kif Miccoli g[adda tajjeb lejn ILICIC, u dan tal-a[[ar spara xutt firrokna tax-xibka. Palermo ma tantx damu jgawdu dan il-vanta;; g[ax bl-ewwel xutt li taw Bologna, dawn ;abu d-draw; imma wie[ed irid jg[id li tort kbir ta’ dan il-goal kellu l-goalkeeper Sorrentino. Sorrentino mar biex ji;bor backpass ta’ Morganello, imma hekk kif ftakar li ma jistax imiss ilbalun, [allih g[addej, u GABBIADINI approfitta minn dan l-i]ball kbir u g[amel l-iskor 1-1. Wara dan il-goal, Sorrentino dar lejn il-pubbliku u b’;est b’idu talab sku]a lillpartitarji. Ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima, Miccoli kien ferm vi/in li jer;a’ jpo;;i lil Palermo fil-vanta;;, imma kien sfortunat u laqat il-lasta. Mir-rebound, Ilicic tefa’ barra. Fit-tieni taqsima, i]-]ew; timijiet ipprotestaw g[al penalty; imma l-iskor baqa’ dak ta’ 1-1 sad-90 minuta. TRIESTE – Inter sofrew it-
tielet telfa konsekuttiva meta tilfu barra minn darhom kontra Cagliari. B’din it-telfa, Inter issa huma kwa]i /erti mill-fatt li sta;un ie[or mhux biss mhux se jilag[bu fi/Champions League imma lanqas fl-Europa League. It-tim ta’ Stramaccioni, li kien ;ej minn telfiet f’San Siro kontra Juventus u Atalanta, beda tajjeb kontra Cagliari, u flewwel taqsima laqat il-lasta permezz ta’ Cambiasso. Minbarra din l-azzjoni, lewwel taqsima kienet wa[da
monotona. Fit-tieni taqsima lewwel /ans wasal g[and Inter meta Rocchi, wa[du, qabe] diversi players imma ra x-xutt tieg[u ji;i salvat. Fit-63 minuta, Cagliari ing[ataw penalty meta Silvestre waqqa’ lil PINILLA fil-kaxxa u dan tala[[ar mill-11-il metru ma ]baljax. Wie[ed irid jg[id li dan il-penalty kien ferm dubju]. Bir-reazzjoni ta’ Inter ma tasalx, kienu Cagliari li irduppjaw kwarta mit-tmiem. G[al darba o[ra re;a’ kien PINILLA li da[al tajjeb filkaxxa u g[eleb lil Handanovic g[al skor ta’ 2-0. Fl-a[[ar sitt minuti, Cagliari setg[u g[amluhom tlieta, imma l-lasta /a[det lil Ibarbo minn goal /ert.
VERONA – Chievo u Catania spi//aw fi draw ta’ ming[ajr goals. B’dan iddraw, Catania baqg[u fittmien post b’46 punt filwaqt li Chievo issa qeg[din fis-16il post b’35 punt. GENOVA – Genoa salvaw
draw ta’ 1-1 kontra r-rivali Sampdoria, li kellhom jilag[bu l-a[[ar 10 minuti b’10 players. L-a[[ar darba li dan id-derby spi//a fi draw kien fl-2007. Sampdoria fet[u l-iskor fit-28 minuta b’goal li ftit naraw b[alu. EDER illobbja free-kick li ma ta l-ebda /ans lil Frey isalva. Fit-78 minuta, Sampdoria spi//aw jilag[bu b’10 meta Andrea Costa ;ie muri t-tieni karta safra tieg[u, u kien hawnekk li Genoa approfittaw. MATUZALEM skurja goal mill-isba[, kwa]i minn nofs il-ground fit-80 minuta, u sa tmiem il-partita l-iskor baqa’ 1-1.
PARMA – Minkejja li kelhom lill-attakkant Di Natale nieqes, Udinese reb[u 3-0 barra minn darhom kontra Parma. Ta’ min jinnota li dawn kien ilhom ma jirb[u kontra Parma fit-Tardini sa mill-2006. Muriel mela l-post vakant li [alla Di Natale u dan kellu log[ba mill-aqwa hekk kif skurja tnejn mit-tliet goals. Wara 12-il minuta, Udinese fet[u l-iskor meta Zielinski, li kien qed jiddebutta f’dan il-kampjonat, g[adda lejn MURIEL u dan tal-a[[ar ma ]baljax minn quddiem illasta. It-tim ta’ Parma deher konfu], u lejn tmiem l-ewwel taqsima Udinese skurjaw ie[or meta approfittaw minn inde/i]joni fid-difi]a ta’ Parma. G[al darba o[ra re;a’ kien MURIEL li sab ix-xibka. It-tielet u l-a[[ar goal ta’ Udinese wasal fit-62 minuta u dan kien skurjat minn PEREYRA.
Flamini jiskorja l-goal tal-vanta;; ta’ Milan
TURIN – Roma reb[u 2-1 barra minn darhom kontra Torino, anki jekk dawn lag[bu b’diversi players titulari neqsin. Dan min[abba lfatt li nhar l-Erbg[a li ;ej, Roma jridu jilag[bu t-tieni leg tas-semi-finali tal-Coppa Italia barra minn darhom kontra Inter, u kien g[alhekk li De Rossi, li kellu injury [afifa, ma kienx irriskjat u Francesco Totti t[alla fuq ilbank. Fit-22 minuta, Roma marru fil-vanta;; u kellu jkun OSVALDO li sab ix-xibka. L-attakkant Taljan kien ilu minn Jannar ma jiskurja. Torino kienu sfortunati meta laqtu l-lasta minn free-kick dirett ta’ Cerci; imma ftit minuti wara wasal il-goal taddraw. BIANCHI ra d-daqqa tar-ras tieg[u tkun imblukkatta minn Burdisso, imma mirrebound, Bianchi g[amilhom 1-1.
Cerci re;a’ kien sfortunat meta laqat il-lasta g[al darb’o[ra minn freekick, u e]att mas-sieg[a log[ob wasal ilgoal tal-vanta;; ta’ Roma. LAMELA skurja goal millisba[ b’xutt li ma ta l-ebda /ans lil Gillet. Roma spi//aw jilag[bu b’10 meta fit-80 minuta tke//a Balzaretti.
MILAN – Draw ta’ 1-1
bejn Milan u Napoli, bi]-]ew; goals skorjati fl-ewwel taqsima fi spazju ta’ ftit minuti. Kien Flamini li feta[ l-iskor g[al Milan b’xutt sabi[ minn tarf il-kaxxa, u tliet minuti wara, Napoli kisbu l-goal taddraw permezz ta’ Pandev wara azzjoni velo/i. Milan lag[bu la[[ar g[oxrin minuta bi plejer inqas wara li l-awtur tal-goal ta’ Milan, Flamini, kienu muri l-karta l-[amra wara da[la kerha.
Ri]ultati u klassifiki Serie A
Pescara v Siena Atalanta v Fiorentina Palermo v Bologna Cagliari v Inter Chievo v Catania Genoa v Sampdoria Parma v Udinese Torino v Roma Milan v Napoli
2-3 0-2
1-1 2-0 0-0 1-1 0-3 1-2 1-1
Illum
Lazio v Juventus Kif Jinsabu Juventus Napoli Milan Fiorentina Lazio Roma Inter Udinese Catania Cagliari Parma Bologna Sampdoria Atalanta Torino Chievo Siena Palermo Genoa Pescara
L R D T F K Pti
31 22 5 4 32 18 9 5 32 17 8 7 32 16 7 9 31 15 6 10 32 15 6 11 32 15 5 12 32 12 12 8 32 13 8 11 32 11 9 12 32 10 9 13 32 10 8 14 32 10 8 14 32 11 6 15 32 8 13 11 32 10 6 16 32 9 9 14 32 5 13 14 32 6 10 16 32 6 3 23
Lega Pro Grupp A
61 58 56 58 40 63 50 44 40 39 39 42 37 34 40 32 34 29 32 24
Trapani v Pavia Albinoleffe v Portogruaro Cremonese v Sudtirol Cuneo v Como Entella v San Marino Feralpisalò v Carpi Reggiana v Lecce Treviso v Tritium
Grupp B
Andria BAT v Paganese Barletta v Prato Catanzaro v Carrarese Frosinone v Benevento Latina v Avellino Nocerina v Gubbio Perugia v Sorrento Pisa v Viareggio
20 30 35 39 37 53 45 39 38 49 42 41 39 47 45 48 44 45 50 66
71 63 59 55 51 51 50 48 47 42 39 38 37 37 36 36 30 28 28 21
Serie B
Ascoli v Modena Bari v Virtus Lanciano Cittadella v Padova Crotone v Pro Vercelli Juve Stabia v Spezia Novara v Vicenza Sassuolo v Brescia Ternana v Reggina Varese v Livorno Kif Jinsabu L R D T F
Sassuolo Livorno H. Verona Empoli Novara Varese Brescia Juve Stabia Modena Ternana Crotone Cesena Padova Bari Cittadella Spezia V. Lanciano Reggina Ascoli
36 22 8 6 36 20 10 6 36 19 11 6 36 16 12 8 36 17 8 11 36 14 11 11 36 11 17 8 36 12 12 12 36 13 10 13 36 11 13 12 36 13 9 14 36 11 12 13 36 10 14 12 36 13 11 12 36 10 13 13 36 10 12 14 36 9 15 12 36 10 13 13 36 11 8 17
69 67 52 57 64 48 47 49 47 31 35 40 38 46 45 44 43 37 45
2-3 4-3 3-3 2-1 2-1 3-1
1-1 1-0 1-3
K Pti
34 74 42 70 29 68 47 60 38 56 46 52 40 50 49 48 46 47 32 46 46 46 52 45 43 44 39 43 56 43 53 42 53 42 45 41 55 4 0
Log[ob li jmiss 20-04-13
Genoa v Atalanta Udinese v Lazio
21-04-13 3-0 3-0 2-1 1-1
2-0 0-1 0-2
1-1
0-1 3-0 2-3 0-0 2-1 1-1 2-1 1-0
Bologna v Sampdoria Catania v Palermo Fiorentina v Torino Inter v Parma Juventus v Milan Napoli v Cagliari Roma v Pescara Siena v Chievo
L-Aqwa skorers
22 goal: Edinson Cavani (Napoli) 17-il goal: Antonio Di Natale (Udinese) 16-il goal: Stephan El Shaarawy (Milan) 15-il goal: German Denis (Atalanta) 14-il goal: Erik Lamela (Roma) 13-il goal: Giampaolo Pazzini (Milan)
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Sport 19 FORMULA 1
Alonso jiddomina u jirba[ fi/-?ina Fernando Alonso fuq Ferrari iddomina u reba[ il-Grand Prix ta/-?ina f’Shanghai, ilbiera[ biex ta l-ewwel reb[a lil Ferrari fil-kampjonat ta’ din is-sena. F’tellieqa fejn l-g[a]la tattyres kienet il-fattur determinanti, Fernando Alonso g[adda b’distakk ta’ 10 sekondi lil Kimi Raikkonen fuq Lotus, li kiseb it-tieni post, filwaqt li t-tielet post fuq ilpodju kien miksub minn Lewis Hamilton fuq Mercedes. Fernando Alonso qal li t-tim tieg[u kien perfett g[all-mod kif ipprepara l-karozza Ferrari u hu ma kienx baqag[lu x’jag[mel g[ajr li jirba[. Din kienet it-tieni reb[a ta’ Fernando Alonso fi/-?ina u l31 wa[da fil-karriera tieg[u. Raikkonen, li telaq mit-tieni post wara Hamilton, kellu bidu diffi/li u mal-ewwel inqabe] minn Alonso. I/champion tad-dinja, Sebastien Vettel, minkejja li ]amm illeadership tal-klassifika kellu jikkuntenta bir-raba’ po]izzjoni fejn il-:ermani] beda b’tyres medium, u kien biss lejn l-a[[ar laps li hu bidel g[al tyres soft u beda j]id fil-velo/ità. Kien hemm iktar di]appunti g[al Mark Webber ta’ Red Bull li kellu jirtira wara biss Kif spi//aw
F. Alonso (Ferrari) K. Raikkonen (Lotus) L. Hamilton (Mercedes) S. Vettel (Red Bull) J. Button (McLaren) F. Massa (Ferrari) D. Ricciardo (Toro Rosso) P. Di Resta (Force India) R. Grosjaen (Lotus) N.Huelkenberg (Sauber) Klassifika sewwieqa
S. Vettel (:ermanja) 52 pt K. Raikkonen (Finlandja) 49 F. Alonso (Spanja) 43 L. Hamilton (Renju Unit) 40 F. Massa (Bra]il) 30 M. Webber (Awstralja) 26 N. Rosberg (:ermanja) 12 J. Button (Renju Unit) 12 R. Grosjaen (Franza) 11 P. Di Resta (Renju Unit) 8 Klassifika kostrutturi
Red Bull Ferrari Lotus-Renault Mercedes McLaren-Mercedes Force India Toro Rosso Sauber
78 pt 73 60 52 14 14 7 5
18-il dawra fi/-?ina. Hu da[al fil-pit wara dawra wa[da min[abba li beda b’tyres soft u sat-18-il dawra li g[amel kellu jid[ol darbtejn o[ra filpit wara in/ident li kellu ma’ Jean-Eric Vergne ta’ Toro Rosso, fejn issa Webber se jkollu tliet po]izzjonijiet ta’ penalità g[all-Grand Prix li jmiss, il-;img[a d-die[la filBahrain.
Fernando Alonso jifra[ wara s-su//ess fi/-?ina
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
20 Sport BASKETBALL – KAMPJONAT BOV PLAY-OFFS FINALI
Floriana reb[a ’l bog[od mir-reb[ tat-titlu Floriana Francesco Fenech wara d-di]appunt tat-tieni log[ba, irnexxielhom b’reazzjoni wara l-mistrie[ jeg[elbu li/-champions renjanti, Athleta A to Z Electronics, fit-tielet log[ba u jinsabu reb[a ’l bog[od mir-reb[ tattitlu meta g[ad fadal ]ewg log[biet fis-serje. Ir-raba log[ba tintlag[ab il-{add. ?edew wara l-interval
Floriana F. Fenech ...........84 Athleta A to Z Elec. .........69 (16-21, 19-21, 25-11, 2416) Floriana: A. Baldacchino,
B. Scott Camilleri 11, D. Camilleri 14, M. Glass 20, C. Sammut 14, I. Merceica, C. Calleja 2, D. Schembri 21, M. Ciantar, S. Saakian 2. Athleta: M. Naudi 8, D. Bugeja 14, M. Todorovic 26, M. Guisti, O. Said 6, S. Pace 5, W. Spiteri, K. Baldacchino 7, S. Bischoff, S. Schembri 3. Referees: B. Vassallo, G. Barbara u E. Mangani. Din is-serje finali kompliet toffri emozzjonijiet u imprevedibbiltà meta tim ikun qed jidher jie[u s-soppraventi, jispi//a biex jitlef il-log[ba. F’din it-tielet log[ba, Athleta, b’M. Todorovic jiddomina ta[t il-boards, kienu l-a[jar tim fl-ewwel ]ewg sessjonijiet, imma ma kellhomx reazzjoni g[ad-determinazzjoni Furjani]a wara l-mistrie[. Athleta kienu ma[sudin flewwel minuti tat-tielet sessjoni u qatt ma irkupraw, g[aliex anki s-solita difi]a tag[hom sparrixiet, biex ittwal tal-Floriana [adu l-kontroll ta[t il-boards u meg[juna mix-xuttijiet ’il bog[od ta’ D. Camilleri [adu vanta;; u rreb[a. Wara bidu tajjeb minn Floriana, 6-2, Athleta mal-[in tjiebu waqt li Floriana bdew jitilfu l-pusses b’passa;;i avventuru]i, biex sal-[ames minuta maru minn fuq b’xutt mill-bog[od ta’ D. Bugeja. Bir-risposta Furjani]a ma tasalx, Athleta komplew biex spi//aw l-ewwel sessjoni 2116. Athleta komplew fejn [allew fit-tieni g[axar minuti biex il-vanta;; kiber g[al 2918 wara tliet minuti. Wara ttime-out u s-sostituzzjoni, Floriana g[addew minn dan il-mument diffi/li biex bdew jaqsmu l-log[ob u xutt millbog[od g[enhom inaqqsu li]vanta;; sal-mistrie[, 42-35. Floriana ma setax ikollhom bidu a[jar wara l-intervall bi tmien punti wara xulxin, wara punt fuq quddiem, 43-42 minn fuq. Il-coach tal-Athleta
Dirk Schembri ta’ Floriana u Omar Said ta’ Athelta f’azzjoni mit-tielet finali, mirbu[a minn Floriana (Ritratt> Joseph Galea)
mal-ewwel sejja[ time-out, imma Floriana komplew ikunu xi ftit a[jar biex bdew l-a[[ar g[axar minuti b’vanta;; ta’ 60-53. Kull speranza tal-Athleta li jisalvaw il-log[ba spi//at mal-ftu[ tar-raba’ sessjoni, meta [dax-il punt ming[ajr risposta kabbru l-vanta;; Furjani] g[al wie[ed sostanzjali, 71-53. Athleta ippruvaw jirkupraw, imma quddiemhom sabu lit-tim Furjani] iddeterminat u kunfident, hekk li kkontrolla ming[ajr wisq diffikultà lisforzi tal-Athleta. KAMPJONAT ST. JAMES HOSPITAL NISA. PLAY-OFFS SF
Depiro l-ewwel finalisti
Pavi Depiro kisbu t-tieni reb[a mill-a[jar mit-tlieta fissemi-finali tal-Kampjonat kontra Alyssa Ashley Loyola
biex ikunu l-ewwel tim li kiseb post fil-finali, li tibda nhar il-{add. Fis-semi-finali l-o[ra, {ibs irnexxielhom jeg[elbu lil Luxol, u issa hemm b]onn il-log[ba de/i]iva nhar l-Erbg[a.
{ibs. ..................................46 Luxol. ................................42 (12-4, 9-10, 18-14, 7-14 )
{ibs [adu dik ir-reb[a li riedu biex jisfurzaw iddecider. Luxol, li kienu ddominati matul l-ista;un, donnhom qed i[ossu ddelu]joni li tilfu t-Tazza Louis Borg meta kellhom vanta;; tajjeb wara l-ewwel log[ba. {ibs [argu aggressivi u [asdu lil Luxol biex marru 12-1 minn fuq. Luxol tjiebu. Biss, {ibs ikkontrollaw ilvanta;; tag[hom ming[ajr wisq diffikultà sal-mistrie[, 21-14. Wara bidu tajjeb wara lmistrie[, fejn kisbu l-ewwel
erba’ punti, {ibs wara l[ames minuta re;g[u [adu lkontroll biex bdew l-a[[ar g[axar minuti 39-28 minn fuq. Ir-reazzjoni tal-Luxol waslet kif bdiet l-a[[ar sessjoni, biex tnax-il punt ming[ajr risposta sabithom g[all-ewwel darba fuq quddiem, 40-39. {ibs g[addew minn dan il-mument diffi/li u meta kienu basket minn fuq, ]ew; minuti mit-tmien spi//a mke//i l-coach tal-Luxol, C. Stolp, wara li ma qabilx ma’ de/i]joni tar-referee G. Barbara u g[amel ;est offensiv. G[alkemm {ibs tilfu lerba’ free-throws, Luxol kienu ddemoralizzati.
Depiro superjuri Aly1ssa Ashley Loyola .....61 Pavi Depiro .......................86 (17-22, 12-21, 17-18, 15-25) Depiro re;g[u kienu
superjuri g[al-Loyola biex kisbu t-tieni reb[a u post fil-finali. Wara li Depiro kisbu l-ewwel tmien punti, Loyola tjiebu biex ]ammew il-pass sa tmien is-sessjoni, 22-17. Re;g[u kienu Depiro li ddominaw l-ewwel minuti tat-tieni sessjoni biex ilvanta;; kiber g[al 32-19 u komplew biex marru jistrie[u 43-29 minn fuq. G[alkemm Loyola, blAmerikan B. Thomas ippruvaw jirkupraw, Depiro bidduo L. Belcher u S. DeMartino wie;bu biex bdew l-a[[ar g[axar minuti 61-46 minn fuq. Wara li Loyola waslu sa g[axar punti, Depiro [adu vanta;; mill-g[ejja ta’ B. Thomas u ]bandament fiddifi]a tal-Loyola biex ikkontrollaw tajjeb sattmien.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Ittri 21
Si;;u ;did Sur Editur, Qatt f’Malta ma kellna Kabinett Parlamentari b’daqshekk nies. Anki dawk li ma telg[ux, instab post g[alihom biex [add ma jibqa’ barra. L-anqas il-White House m’g[andha daqshekk nies! Xi w[ud minnhom lanqas [asbu li se jmisshom xi post b[al xi promotion, segretarju ta’ xi ministru jew xi assistent. L-aqwa li ng[ataw si;;u u li [add ma baqa’ barra. Nafu wkoll li min kien qed jissemma g[al Speaker, Carmelo Abela, [adlu postu An;lu Farrugia, u hu sar ilWhip tal-partit biex jikkuntentah. G[ax issa g[al An;lu spi//a d-diskors li kien qal lil Muscat wara li ke//ieh. Fuq li kien qal li mhux lest li ja[dem mieg[u i]jed, li g[andu [afna kuntratturi warajh g[al waqt l-elezzjoni, u li ;ie insultat. Qal ukoll li se jkompli bil-[idma privata tieg[u u joqg[od trankwill. Issa wara li Muscat [afirlu g[all-i]ball, irregalalu l-isba[ si;;u fejn bla tlaqliq a//etta (insult kbir g[all-poplu Malti) mal-ewwel biex ma
jitilfux. Sa hemm waslet isserjetà ta’ An;lu, wara dak kollu li kien qal fuq ilgazzetti, u issa nesa kollox. Meta l-Kabinett [a l;urament, rajna lil Owen Bonnici, li la[[qu Segretarju Parlamentari g[all-:ustizzja fi [dan il-Ministru tal-Intern. Wara t[abbru sitt deputati biex jirrappre]entaw lillgrupp parlamentari fle]ekuttiv, fejn mag[hom kien hemm Owen Bonnici ukoll imsejja[ g[al ]ew; postijiet... fehemni [a nifhem. Fuq il-power station, ilgvern qal li mhux lest li jikkommetti ru[u li jqabbad nies Maltin g[ax-xog[ol jekk il-kuntratt jintreba[ millbarranin. Qieg[ed biss i[e;;i;hom; naraw ’il quddiem lil min se jqabbad. Tony Zarb qalilna li lunion tieg[u g[andha investitur lest g[all-Casinò di Venezia. Imma s’issa g[adna ma smajna xejn. X’sar minnhom in-nies li kienu ja[dmu hemm? Nispi//a b’din il-fra]i serja. “L-assassinju issa spi//a, u g[as-si;;u se nispi//a.” . Busuttil In-Naxxar
G
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
22 Intervista
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (44) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw l-erbg[a u erbg[in parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nkomplu nitkellmu dwar il-Knisja u temi relatati (lit-tielet parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom. Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, Il-Knisja u l-poter – taqbel li g[ad g[andha [afna poter^ Hi istituzzjoni li tikkonvin/i, mibnija fuq il-konvinzjoni; hi wkoll istituzzjoni li tgawdi l-akbar fidu/ja popolari. Il-poter ji;i min-nies, u g[alhekk irid ikun poter li joffri servizz. Jekk bi Knisja nifhmu folla, allura hu poter ta’ folla. Folla minnha nnifisha hi poter: hi t-twa[[id tal-kotra, l-g[aqda ta’ kul[add f’xi [add – ;emg[a wa[da. Hawn jid[ol l-argument demokratiku, kwistjoni ta’ numri. Jekk il-Knisja jkollha poter politiku, ikollha, fil-fehma tieg[i, muniti ta’ flus li ma jissarrfux. Poshom hu f’vetrina fil-mu]ew. Imma l-poter li nara fil-;erarkija Maltija llum hu stedina ;entili g[all-fidi. Kemm l-Ar/isqof Pawlu Cremona u kemm l-Isqof Mario Grech qeg[din juru li fehmu l-kompromess me[tie; bejn konvinzjoni reli;ju]a u realtà demokratika. Id-dmir tag[hom hu sabi[ [afna, u diffi/li aktar.
bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna. Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.
G[andha poter illum? Iva, u ;ej mill-g[eruq, min-nies tat-triq. Argument ie[or hu dwar sa/erdoti, reli;ju]i u laj/i – kif tiddeskrivi dawn ir-rwoli fil-[ajja moderna tal-lum^ Aktar minn qabel is-sa/erdot irid ikun full timer mal-funzjoni tieg[u, ’il fuq u ’l barra mill-politika tal-partiti, u figura li tfakkar il-[in kollu, anki vi]walment, f’Alla. Hekk nifhem li g[andu jkun ‘professjonista’ f’kull qasam ie[or. A;;ornat, miftu[, viva/i – imma kkon/entrat. Knisja popolari mal-anzjani u inqas popolari ma]-]g[a]ag[^ {tie;a ta’ aktar a;;ornament^ Forsi hekk kien dejjem. Imma fi ]mienna naqset [afna l-attendenza fil-Knisja, u l-aktar min-na[a ta]-]g[a]ag[. Hemm ra;unijiet evidenti li jispje-
Il-Knisja> Frisk g[al pajji]na d-d[ul tad-divorzju... It-tmexxija tal-Knisja f’Malta u f’G[awdex kellhom ir-rwol tag[hom... hemm min jg[id rwol b’pass lura... ‘;lieda’ kontra d-d[ul tad-divorzju b’mod relattivament kwiet
gaw dan, fosthom il-fatt li s-so/jalizzazzjoni tbiddlet, u r-rabtiet so/jali n[allu, anki min[abba tteknolo;ija. Madankollu, l-attivitajiet kulturali f’Malta huma segwiti [afna. Allura kif jitfisser ilfatt li l-attendenza fil-Knisja naqset? L-anzjan g[andu aktar tendenza li jirrifletti fuq il-qofol tal-[ajja, waqt li ]-]ag[]ug[ jinsab fil-fa]i li jiskopri, jibni r-relazzjonijiet, igawdi l-[ajja. Ilkoll ng[addu minn dawn il-fa]ijiet fil-[sieb u filkomportament. Hemm fa]i li fiha nirrea;ixxu kontra kulma ng[atajna, imma mbag[ad hemm fa]ijiet li huma anki ritorni. Il-preokkupazzjonijiet e]istenzjali huma dejjem hemm, l-istess g[al kul[add. Kwistjoni ta’ a;;ornament fi/-/elebrazzjonijiet tal-Knisja? Fost l-o[rajn, iva, kwistjoni ta’ a;;ornament, ji;ifieri u]u akbar tal-arti (qabelxejn mu]ikali) b[ala mezz effika/i. Il-qalb tinkludi lill-mo[[, altrimenti l-mo[[ wa[du ma jasalx, u jiddejjaq. ?elebrazzjoni wisq inqas ‘intellettwali’ u wisq i]jed intensa. Il-kultura ‘ta]]g[a]ag[’ fi ]mienna hi hekk ukoll. Fil-fehma tieg[ek x’inhuma l-isfidi prin/ipali li tiffa//ja l-Knisja llum f’din l-era moderna^ Fil-pajji]i ]viluppati hi l-era tal-kuntrast bejn leffi/jenza (teknolo;ika) u l-feli/ità (personali). Filpajji]i foqra hi l-era tal-faqar, l-akbar u l-ag[ar in;ustizzja ta’ dinja li mhix globalizzata kif moralment g[andha tkun. L-isfidi prin/ipali jibqg[u dejjem: (1) l-g[arfien tal-e]istenza ta’ Alla b[ala l-uniku sens li jista’ jing[ata lill-e]istenza; (2) l-g[arfien tal-punt tarrabta storika bejn Alla u l-bniedem permezz ta’ Kristu, il-persuna;; li l-figura e//ezzjonali tieg[u kollha tistrie[ mill-bidu sal-a[[ar fuq l-istqarrija tieg[u li huwa Alla; (3) id-dmir li l-fidi tissarraf fi m[abba prattika qabelxejn lejn kull min hu vulnerabbli. Il-kumplament huma ri]ultati ta’ dawn. Dawn l-isfidi jimplikaw il-kura;; tal-konvinzjoni, is-sejba tal-mezzi kulturali li bihom turi r-rilevanza permanenti tal-messa;; tag[ha. F’dinja komda daqskemm imdejqa, dan il-messa;; ji;bed l-aktar li]-]g[a]ag[. Huma g[andhom il-jedd li jkunu esposti g[al dan il-messa;; qabel ma jaslu jg[idu iva, jew le. Hi sikwit le ming[ajr ra;uni, ji;ifieri hi tiftixa tad-dawl. Il-prova tal-b]onn taddawl hi d-dlam. L-edukazzjoni – [ielsa, g[olja, lo;ika, rilevanti – tibqa’ dejjem l-akbar b]onn. Ledukazzjoni hi dawl, ji;ifieri b]onn.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Intervista 23
L-isfida tinsab mhux biss filklassi tar-reli;jon, tal-Istorja u lIstudji So/jali, imma wkoll filklassi tal-Lingwi. It-tag[lim tallingwi hu okka]joni ideali biex jintla[aq il-livell ta’ g[arfien me[tie; biex il-mistoqsijiet permanenti jing[ataw twe;iba fiddawl tal-epoka li ninsabu fiha. Forsi fil-g[ajn ta’ [afna g[andna Knisja antikwata... hemm [tie;a ta’ a;;ornament... u f’liema oqsma^ Jekk tidher antikwata fil-festi,
ninsabu quddiem mistoqsija li tolqot lis-so/jetà fid-drawwiet tag[ha. Hi g[a]la popolari, u ddrawwiet so/jali sikwit huma sbie[ sewwasew g[aliex huma antiki. L-a;;ornament jin[ass me[tie; l-aktar fil-mezzi li jintu]aw biex jitwassal ilmessa;;. L-epoka stess g[andha t-tendenza li tirrendi kollox antikwat, u malajr u kmieni. Hi Is-sa/erdoti u r-reli;ju]i g[andhom rwol mill-aktar kru/jali fit-tixrid tal-messa;; ta’ Kristu... Fuq kollox iridu l-kultura tal-g[a;la, tat-tferfix, u Il-Knisja> jkunu fis-so/jetà xhieda ;enwina u sin/iera tal-ordinazzjoni tag[hom jew tal-voti li jkunu [adu tat-tellieqa mal-[in u ma]-]mien. Hi kri]i tal-arlo;; li vittma Unjoni Ewropea. Minn proposta ta’ ‘Integration’ Ippermettili mmur pass lura – l-Ar/isqof ewlenija tag[ha hi kull istituzzjoni reli;ju]a. ma’ pajji] Ewropew wie[ed biss (l-Ingilterra) Gonzi, l-Ar/isqof Mercieca u issa l-Ar/isqof Malta g[addiet g[all-integrazzjoni ma’ kontinent Cremona OP – tliet personalitajiet Fl-anali]i wara li da[al id-divorzju kien s[i[ (l-Unjoni Ewropea). It-tliet Ar/isqfijiet ;ew kompletament differenti fil-karattru, l-istil hemm min qal li dan g[adda g[ax il-Knisja wi// imb wi// ma’ realtà li wriet kemm il-komuu l-metodu. Qed nitkellmu wkoll dwar eri lag[bet log[ba relattivament kwieta u nità Kattolika hi wkoll komunità politika. differenti. X’inhi l-anali]i tieg[ek^ qajla u]at il-mekkani]mu tag[ha. Forsi L-Ar/isqof Gonzi jirrappre]enta Knisja li kienet serr[et rasha li r-referendum dwar Kemm ta[seb li l-Knisja qed tu]a sew anki Stat, Knisja ta’ qabel il-Kon/ilju. L-Ar/isqof id-divorzju kien se jkollu ri]ultat xort’o[ra^ il-mezzi tal-komunikazzjoni^ F’so/jetà Mercieca hu l-werriet ta’ dik il-kundizzjoni u anki Huwa fl-interess tal-Knisja li d-divorzju da[al. bbumbardjata mill-medja, ta[seb li l-Knisja l-bniedem li kellu jfittex kompromess bejn lIl-Knisja hi mibnija fuq il-konvinzjoni, u mhux fuq img[oddi u ]-]mien ;did. L-Ar/isqof Cremona hu qed tonqos milli tkun pre]enti^ l-impo]izzjoni. B’hekk hi tista’ tikseb rispett akbar l-mexxej ta’ djo/esi li, kbira kemm hi kbira, tinsab Mill-;did, bi Knisja nifhmu eluf kbar ta’ Maltin minn kull min jirrikorri g[al dan il-pass. Apparti l- fi [dan stat lajk u f’so/jetà pluralista. L-ewwel f’Malta. Eluf ta’ Kattoli/i, kleru u laj/i, li bosta ka]i ta’ persuni li jixtiequ d-divorzju. Hi kwisjtoni minnhom g[andhom sehem qawwi x’jag[tu filkontroversja, imbag[ad kompromess, u mbag[ad ta’ libertà li kul[add g[andu jkollu, waqt li kull qasam tax-xandir. Ewlenin fost dawn huma [afna a//ettazzjoni: jistg[u dawn it-tliet kelmiet ji;bru membru tal-Knisja jaf x’inhuma l-prin/ipji releg[alliema li ;abru esperjenza kbira u li jistg[u jiplit-tliet perijodi tag[hom wara xulxin? vanti g[alih. Fi kliem ie[or, il-Kattoliku hu marbut provdu interpretazzjoni valida tar-relazzjoni bejn L-Ar/isqof Gonzi kien persuna;; meqjum, segli j[obb, u mhux li ji;;udika jew li jimponi. fidi u ]g[a]ag[. Il-mezzi tax-xandir, kemm ilwit, applawdit minn folol kbar. Hekk kien ukoll lNinsabu f’ambjent pluralista, u l-Knisja tinsab mezzi tal-Knisja u kemm l-o[rajn, jistg[u jkunu lavversarju tieg[u, Dom Mintoff. Il-kwistjoni kollg[addejja minn ]mien meta kienet ti;bor numru a[jar e]empji tal-pre]enza tal-Knisja fil-pajji]. ha ta’ ]mienu tin;abar fil-konflitt bejn il-Knisja u akbar ta’ Maltin g[al ]mien meta dak in-numru Il-Knisja diversi drabi tista’ tkun pre]enti bll-Partit Laburista dwar id-distinzjoni bejn il-Knisja naqas. (Madankollu, hi xorta wa[da hi wisq akbar a[jar mod jekk issir permezz tal-laj/i, waqt li lu l-Istat. Min kellu jmexxi lill-pajji]. Kollox issarmi]-]ew; partiti kbar, u hi we[idha tlaqqa’ fi funzjoni tas-sa/erdoti tibqa’ fundamentali dejjem. raf fi ;lieda g[all-im[u[. L-Ar/isqof Mercieca fit[danha lill-poplu Malti ta’ kull kulur politiku. Fi L-isfida ewlenija hi intellettwali. Ir-ritorn lejn ittex li jevita l-kontroversja u ried li kull tibdil isir kliem ie[or, il-kelma ‘Knisja’ tfisser numru kbir temi e]istenzjali ta’ dejjem hu forsi l-akbar sfida, u ming[ajr skossi ]ejda. Mintoff kompla l-pro/ess [afna ta’ Maltin). din jistg[u jilqg[uha diversi persuni li g[andhom ta’ riformi tieg[u, imma ]-]mien kien tbiddel, u F’termini o[rajn, dan ifisser li r-referendum kien Mintoff ukoll [addem metodi differenti. Kien i]kompetenza u konvinzjoni. Kompetenza li hi prode/i]joni politika. Il-Knisja g[amlet is-sehem fonda u sempli/i; konvinzjoni li hi qawwija u ]mien meta Eddie Fenech Adami kellu joffri sfida tag[ha, waqt li l-poplu dde/ieda. Dik id-de/i]joni ;dida lil dan l-ambjent kollu, anki biex ir-riformi li ;entili. Libertà dejjem. kienet rispettata u d-divorzju da[al. Fil-Knisja ma jolqtu lill-Knisja jkunu a//ettabbli. L-Ar/isqof tbiddel xejn, imma fis-so/jetà Maltija tbiddel Cremona g[andu madwaru so/jetà lajka, pluralista, [afna. Na[seb li dan kien e]empju ie[or ta’ kemm sfida li hi aktar kontinentali milli lokali u il-poplu Malti hu matur. Minn hawn ’il quddiem parti;jana. kull konsiderazzjoni tad-divorzju hi so/jali. Hi sBejniethom, mis-snin sittin tas-seklu l-ie[or ’l so/jetà li dde/idiet hekk dwarha nnifisha, u l-aktar hawn, huma ji;bru epoka li matulha Malta saret g[all-;enerazzjonijiet li telg[in. stat indipendenti u repubblika, u saret membru tal-
Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’
Insiru nafu a[jar min a[na Huwa fl-interess tal-Knisja li d-divorzju da[al. Il-Knisja hi mibnija fuq il-konvinzjoni, u mhux fuq l-impo]izzjoni. B’hekk hi tista’ tikseb rispett akbar minn kull min jirrikorri g[al dan il-pass
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
24 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli
MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN
(38)
Anton Buttigieg minn Michael Galea
Il-[ajja u [idma ta’ Anton Buttigieg kienet wa[da mferrxa prin/ipalment fuq ]ew; fronti, dik ta’ poeta u dik ta’ politiku. Anton Buttigieg twieled fid-19 in[atar it-tieni President ta’ Frar 1912 il-Qala, G[awdex. tar-Repubblika ta’ Malta. Anton Studja fis-Seminarju ta’ Buttigieg miet fil-5 ta’ Mejju G[awdex, u issokta l-istudji 1983. tieg[u f’Malta. Iggradwa avukat B’kontribuzzjoni pubblika, mill-Università ta’ Malta fl-1941. fil-5 ta’ Mejju 1985, fil-Blata Da[al fl-arena politika fl-1951 l-Bajda sar monument b’tifkira b[ala kandidat tal-Partit ta’ Anton Buttigieg. Id-diskors Kostituzzjonali, u mbag[ad fi kommemorattiv sar minn [dan il-Partit Laburista, f’liema Karmenu Mifsud Bonnici, dak partit baqa’ jkun elett sal-1976. i]-]mien Prim Ministru ta’ Fl-1945 ippubblika l-ewwel Malta. Kien hu stess li g[amel ;abra ta’ poe]iji, Mill-Gallerija id-diskors komemmorattiv, ta’ }og[]iti. Fl-1988 beda diskors ta’ xejra politika jippubblika f’erba’ volumi lfl-intonazzjoni tieg[u. awtobijografija tieg[u, bl-a[[ar “Mhux qed jinkiexef wie[ed jo[ro; wara mewtu. Kien monument ta’ Dr Buttigieg, i]da mag[ruf b[ala poeta romantiku. monument tal-ideali li kien Ing[ata l-premju :u]è Muscat i[addan u li ;;ieled kemm fela[ Azzopardi (1971), il-Plakka talg[alihom tul [ajtu. L-ewwel Fidda mi/-Circolo Culturale ideal, l-ilsien Malti, ried li jkun Thegium Julii, Reggio Calabria l-ilsien uffi/jali tal-g]ejjer (1975) u l-International Prize of Maltin... Iddedika l-isforzi, Mediterranean Culture for l-g[aqal u kitbietu biex ig[olli Poetry, Palermo (1977). l-kultura Maltija.” Xog[lijiet tieg[u, spe/jalment Il-monument tbierek minn il-poe]ija lirika kienu tradotti Dun :u]epp Pace, kappillan g[all-Ingli], Taljan, :ermani], tal-parro//a San Gejtanu, Fran/i] u Spanjol. Buttigieg il-{amrun. ippubblika Il-Mu]a bil-Kimono Il-monument, li jirrappre]enta (1968), damma ta’ poe]iji qosra lil Anton Buttigieg qieg[ed ([ajku) u o[ra twal (tanka) stil bilqieg[da fuq pultruna, hu :appuni]. xog[ol l-iskultur Anton Agius. Sadattant, fil-kamp politiku, Ix-xog[ol fil-bron] sar Anton Buttigieg okkupa diversi fil-funderija Luigi Tommasi ta’ karigi fil-Partit Laburista, kif Del Chiaro Massimo, Pietrasanta, ukoll ministerjali. Fl-1976 Lucca, l-Italja.
(Ritratt fuq) Dettall tal-monument li jinsab f’post prominenti fil-Blata l-Bajda [dejn il-Knisja tal-Kwartier :enerali tal-MUSEUM, i[ares lejn il-{amrun, fejn g[ex g[al numru ta’ snin.
(Ritratt xellug) Ta’ kull sena l-Kumitat Festi Nazzjonali, lejlet Jum ir-Repubblika, jqieg[du kuruna tal-fjuri ma’ numru ta’ monumenti ta’ politi/i prominenti li taw il-kontribut tag[hom biex pajji]na seta’ jag[mel avvanzi fil-qasam politiku. Jidher Nazju Abela, i/-Chairperson tal-kumitat imsemmi, iqieg[ed il-kuruna
IN-NAZZJON
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
TV#Radju 25 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Newsroom NET Television 21>35
Ting[ata [arsa lejn numru ta’ attivitajiet li saru fi tmiem il-;img[a li g[addiet, fosthom il-Festa Frawli fl-Im;arr u l-Medeival Mdina. Naraw dwar kappella li hi mibnija ta[t dar fiz-zona ta’ {al Mula, kif ukoll xi [a;a innovattiva li g[amel student tal-Medi/ina fl-Università ta’ Malta. NEToons NET Television 15>40
G[aliex ng[idu raqditli sieqi jew idi? Xi jkun qed ji;ri e]att? Veru li tkun marret torqod? Biex taqtg[u din il-kur]ità, segwu dan il-programm li g[alkemm hu immirat g[at-tfal, bla dubju ta’ xejn jinteressa anki lill-kbar. Barra minn hekk, Carrie u Kelly se jkunu l-kompetituri g[al-lum. Naraw ukoll [afna log[ob, tisjir li fa/ilment jistg[u jag[mlu t-tfal, kif ukoll esperiment ta’ kif i//aqlaq xi [a;a bin-nar ming[ajr ma jkun me[tie; li tmissha. Jekk Jog[;obkom NET Television 15>05
Gloria Mizzi u Liz Said b’edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm dwar l-ikel u l-k/ina/ Ir-ri/etti se jkunu gratin tal-qara’ bag[li u l-patata, u patata mimlija l-forn. L-istorja tal-futbol Malti NET Television 22>30 Il-programm tal-lum, li hi l-24 wie[ed minn din is-sensiela, se jiffoka fuq ilfutbol fil-lokalità tal-Mosta. Dan l-isport da[[al bis-sa[[a tal-Ingli]i, u peress li l-post jinsab qrib tal-mitjar ta’ Ta’ Qali, malajr kiseb il-popolarità. Fost il-persuni intervistati nsibu lil Joe Quattromani, uffi/jal tal-Mosta FC, Paul Muscat li hu statistiku ta’ Mosta u li missieru :anmari Muscat, illum mejjet, g[adu mag[ruf sal-lum b[ala dak li waqqaf il-Mosta Tournament. Ig[idu wkoll tag[hom Ludovigo Micallef, Tony Muscat, Joe Grech, Charlie Agius u Ray Sant.
Chelsey tkompli tag[mel il-praspar Ma Tinbidel Qatt - NET Television 20>30
Naraw xi praspar se tkompli tivvinta Chelsea (Manila Bottone). X’se tivvinta fuq ommha Annie (Natalie Micallef) u missierha Victor (Mario Micallef)? U x’se ji;ri meta tmur karaoke ma’ s[abha? Ma’ min se jmur jiekol Victor? X’se jinterrompi l-ewwel date ta’ Amanda (Claudia Agius) u Sean (Justin Loffreda)? G[aliex se tkun imdejqa Meg
(Jackie Vassallo Bianchi)? Emma (Kimberly Ancilleri) se
tipprova tiskopri iktar dwar missierha. Rachel se tara lil missierha ma’ mara. Tg[id tag[raf min hi u lil ommha tg[idilha? U Annie fejn ma tkunx trid li bintha tmur? Kitba u produzzjoni ta’ Manila Bottone b’kollaborazzjoni ma’ NET Television u b’direzzjoni ta’ Marley Laganà. Malta Llejla NET Television 17>00 Id-drummer Chris
She’s So Lovely Iris 23>00
Sean Penn u Robin Wright (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan tal-1996 b’re;ija ta’ Nick Cassavetes. Fih ja[dem ukoll John Travolta.
Camilleri se jkun mistieden ta’ Stephanie Spiteri biex jitkellem dwar attività b’risq Puttinu Cares li se ssir fl-Imdina u li fiha se jkunu qed jie[du sehem ukoll il-mu]i/isti Geordie Debono u Amante Farrugia. Ukoll waqt il-programm se jkun hemm il-kontribuzzjonijiet regolari ta’ Noel Farrugia dwar l-ivvja;;ar, ta’ Nickie Vella de Fremaux dwar su;;etti relatati mal-li;i, u ma’ Geoffrey Bezzina mill-MFSA b’su;;etti relatati mal-finanzi u investimenti.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
28 Passatemp
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Nilag[bu bil-blokki
Qasqas dawn il-blokki numerati u ara kif se tqieg[ed kull wa[da fil-gradilja b’mod li tifforma d-disinn li hawn fuq il-lemin. Il-blokki tista’ tqeg[edhom orizzontalment jew vertikalment u tista’ ddawwarhom ukoll.
16
Sudoku 18
Mimdudin> 5. Sa ras tinbidel f’/ertu sikkar qalb il-folla! (5) 6. Dar l-g[asfur tal-g[ana (5) 7. Il-kantanta Day (5) 10. Sar il-[in li jo[ro; minn ;o tapp ik[al? (5) 11. Fl-opra ]gur li nisimg[u lvu/i tieg[u (5) 12. Xog[ol dawn l-insetti hu linsi; (5) 14. Wie[ed serju jin[adem fuq il-palk (5) 16. Dan kien jesegwixxi qtug[ ir-ras (5) 17. u 18. Kors hekk, hu wie[ed ta’ studju f’università li jwassl g[all-ksib ta’ /ertu grad (10) 18. Ara 17.
Weqfin> 1. Jekk linja hi hekk, bilfors mag[mula b’riga (6) 2. Goff u esa;erat artistikament (6) 3. Min ma ja[sibx [lief g[alih innifsu (6) 4. Frott imla[[am, artab u [elu (6) 8. F’dan ix-xahar trid [ob]a kbira fil-mendil (5) 9. I/ken fl-g[add jew fid-daqs (5) 12. Hekk g[amel demmu u
Soluzzjonijiet
tg[idx kemm inkwieta ru[u (6) 13. Il-mara mhix samra (6) 14. I]-]mien kollu (6) 15. Jintu]a [afna g[allimnie[er (6)
Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. Lew]a; 6. Ardir; 7. Brama; 10. Bobin; 11. Dannu; 12. Xitla; 14. Dmija; 16. Stiva; 17. Ba/ir; 18. Reb[a. Weqfin> 1. Slaleb; 2. Barrin; 3. Madbad; 4. :rajja; 8. Abita; 9. Antik; 12. Xbejba; 13. Antera; 14. Divers; 15. Anzjan.
Bejn fa/li u moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
It-tellieqa
17
G[at-tfal
Nilag[bu bil-blokki
Bejn missier u t-tifel
kun af li trid iktar g[aqal biex tonfoq il-flus, milli biex taqlag[hom. — Tajjeb pa. Mela ara kif nag[mlu, inti a[seb biex taqlag[hom u mbag[ad jien nara kif nonfoqhom!
Sudoku
Min se jirba[ it-tellieqa^
Wie[ed minn dawn i]-]ew; subien se jirba[ it-tellieqa bil-karozzi. Min se jkun ir-rebbie[, 1 jew 2?
— Ibni,
Imla l-kaxxi vojta
Imla l-kaxxi vojta
Tmien somom sempli/i t[abblu f’din il-problema. Erbg[a mix-xellug g[al-lemin u erbg[a minn fuq g[al isfel. In-numri kollha huma f’posthom, imma s-sinjali tal-aritmetika huma neqsin. Kif se tqieg[ed dawn is-sinjali fil-kaxxi vojta biex tag[mel is-somom jaqblu ma’ xulxin u jag[tuk ir-ri]ultati korretti kif jidhru?
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Klassifikati 29 PROPJETÀ G{ALL-BEJG{
VETTURI/ DG{AJJES
Il-Mosta
FJORD 8mtrs, b’]ew; magni diesel, fiberglass. €15,000. ?emplu 99822224.
DIRETT ming[and is-sid, blokka ;dida ta’ tliet appartamenti, 210sqm u penthouse bi tliet kmamar tassodda, ensuite, gallarija kbira u washroom area, bil-lift a//essibbli mill-garaxx. Prezz €155,000. ?emplu 99431195.
Marsaxlokk
APPARTAMENT u penthouses bil-veduta tal-ba[ar u tal-kampanja, lesti minn kollox bi tliet ikmamar tas-sodda, ]ew; kmamar tal-banju, k/ina kbir u terrazzin 14-il pied bi 11-il pied . Kollox tal-aqwa kwalità, servuti bil-lift sal-garaxx. Prezz €112,000 (Lm48,000). Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 79441869.
Marsaxlokk
TERRAN b’bit[a kbira lest minn kollox b’affarijiet ta’ kwalità tajba, kemm tid[ol fih. Tliet kmamar tassodda, ]ewg kmamar tal-banju, k/ina kbira, boxroom, e//. Prezz €112,000 (Lm48,000). Tista’ tnifdu ma’ garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn. Garaxx ta’ karozza wa[da €16,000 (Lm7,000) jew ta’ tnejn €28,000 (Lm12,000). ?emplu 77777521 jew 99466988.
G{ALL-KIRI Santa Venera
{anut bil-permess, livell mat-triq, b’toilet u bit[a, tajjeb g[al kull tip ta’ negozju b[al hairdresser, klinika jew uffi//ju. ?emplu fuq 79263775 jew 21223922.
Cabin Cruiser
AVVI}I G[al kull tip ta’ kri]i f’[ajtek
MR Mutawalla Sidig jispe/jalizza fi: Problemi ta’ m[abba Protezzjoni professjonali Problemi ta’ sess Fortuna tal-[ajja
Kull tip ta’ problema ti;i solvuta fi ]mien qasir. 100% su//ess. Mit-8 a.m. sas-7 p.m., bl-Ingli] jew Fran/i]. ?empel g[al appuntament fuq 99349374 jew 79497184.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bilqoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
G[al kull xog[ol
TA’ madum ta’ l-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ kmamar tal-banju, plumbing, kisi bil-;ibs, ]ebg[a u gypsum boards, e//. ?emplu 77433390.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Blir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Kamra tal-Pranzu
INJAM tip Messikan: mejda, sitt si;;ijiet u welsh dresser. €1,350 jew l-eqreb. ?emplu 99010176.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur, e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress. com
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
30 Fil-Lenti
Insiru nafu a˙jar lil...
Alison Lauri Rodo Isem u kunjom
Alison Lauri Rodo.
Kunjom xbubitek Rodo.
Data tat-twelid
27 ta’ Ottubnru, 1982.
Lokalità fejn toqg[od Wied il-G[ajn.
X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu
Jiena pre]entatri/i u b[alissa qed nippre]enta l-programm flimkien ma’ Angele Cristina Strada Rjali li jixxandar kuljum bejn l-10 a.m. u nofsinhar fuq NET Television.
X’tag[mel aktar fil-[ajja^
Jien ukoll omm ta’ tifel ta’ sentejn u mara tad-dar.
G[andek xi delizzji^
In[obb [afna nsiefer, insajjar u n[obb nipprattika il-yoga.
L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa
L-aktar li tani u g[adu jag[tini sodisfazzjon f’[ajti hu ibni. Minn meta sirt omm, sirt persuna iktar matura u responsabbli. Hi wa[da mill-isba[ esperjenzi ta’ [ajti.
Xi [a;a li ddejqek
L-iktar [a;a li ddejjaqni hi li sfortunatment hawn nies li j[ossu li huma superjuri minn [addie[or. Nemmen li kul[add twieled ta[t l-istess sema u li kul[add [aqqu li jkun stmat l-istess.
Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna
Esperjenza po]ittiva li tg[allimt [afna minnha hi, bla dubju li ;ejt mag[]ula biex nippre]enta Strada Rjali. Jien kont persuna mist[ija [afna u din l-opportunità g[enitni biex nemmen fija nnifsi u nag[mel kura;;, g[aliex b[alma tg[id wa[da mill-attri/i favoriti tieg[i, Audrey Hepburn, “Nothing is impossible, the word itself says I’m possible’’
Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma l-vanta;;i u -i]vanta;;i^
Na[seb hemm kemm vanta;;i u ]vanta;;i. Vanta;;i: Il-g]ejjer huma ]g[ar imma ng[ixu fihom trankwilli fejn nistg[u nimxu fit-triq ming[ajr bi]a', g[ax meta tisma' l-a[barijiet ta' barra, tg[id a[na ;enna tal-art g[andna hawnhekk [dejhom. Imbag[ad wa[da mill-affarijiet li jien kburija biha hi li g[andna wirt kulturali kbir [afna g[alkemm a[na ]g[ar. }vanta;;i: Nara li nies li g[andhom xi talent ma tantx isibu lok fejn jistg[u ikabbru t-talenti tag[hom g[ax il-post huwa limitat u jkollhom bilfors ifittxu u [afna drabi jitilqu barra l-pajji].
Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf l-a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju, l-internet, u g[aliex^
Nipprova insegwi ftit minn kollox, i]da l-internet l-iktar wie[ed li insegwi g[ax ikolli a//ess g[alih mill-mowbajl.
G[alik xi jfissru dawn^: • l-im[abba – Rispett, sagrifi//ji u fidu/ja. • il-[biberija – Forma ta’ m[abba lejn persuna • • • • IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Jien f’po]a li fiha nimita lill-attri/i favorita tieg[i, Audrey Hepburn kif rajnieha fil-film Breakfast at Tiffany’s
sin/iera u ta’ fidu/ja. Mhux fa/li li ssibha i]da meta ssibha trid tib]a’ g[aliha, g[ax hi rari. il-libertà – Hemm [afna tipi, i]da li ti;ini f’mo[[i b[alissa hi, [ielsa mill-oppressjoni. ir-reli;jon – Nemmen li reli;jon hi forma ta’ g[aqda b'valuri tajbin li, jekk kul[add jimxi mag[hom, il-pajji] ikun ideali g[ax tiggwidak fit-triq it-tajba is-safar – In[obb nsiefer [afna. Narah [in sabi[ ta’ rilassament flimkien mar-ra;el u t-tifel u l-kumplament tal-familja. il-mewt – Nipprova ma na[sibx [afna dwarha, Il-firda li ;;ib mag[ha l-mewt hi kerha wisq. I]da mbag[ad ng[id li hi l-unika [a;a li tag[mel lil kull bniedem l-istess.
Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.
IN-NAZZJON It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
Konsumatur 31
X’g[andna nag[mlu meta jinqalg[u problemi waqt vaganza^ Vaganza tista’ jew tkun esperjenza li nkunu nixtiequ li ma tispi//a qatt jew tista’ tkun [olma kerha li qatt ma bsarna li se nesperjenzaw. Imma ta’ min hu t-tort meta jinqalg[u problemi waqt btala? X’nistg[u nag[mlu biex insolvu dawn il-problemi fl-iqsar ]mien possibbli? Diversi risposti g[al diversi problemi Ir-risposta g[all-mistoqsija ta’ min hu t-tort tiddependi fuq x’mar [a]in waqt ilvaganza u min kien responsabbli. Jekk il-vaganza nkunu
organizzajnieha a[na u nkunu g[amilna l-bookings a[na, b[al e]empju tinqala’ problema bil-lukanda fejn inkunu qed noqog[du, l-ilment tag[na jrid isir direttament ma’ min imexxi l-lukanda. F’ka] li nkunu intitulati g[al xi tip ta’ kumpens, dan g[andu jing[atalna direttament mil-lukanda. Jekk il-vaganza tag[na nixtruha ming[and a;enzija talivvja;;ar forma ta’ pakkett ta’ vja;;, li e]empju tinkludi t-titjira u l-akkomodazzjoni, b[ala konsumaturi l-li;i tipprote;ina permezz tarRegolamenti dwar il-Pakkett ta’ Vja;;. Dawn ir-regolamenti jag[tuna dritt li nitolbu kumpens meta tinqala’ problema waqt il-vaganza jew meta l-vaganza ma tkunx e]att kif imweg[da milla;enzija tal-ivvja;;ar meta sar il-booking. E]empju, nistg[u nitolbu lill-a;enzija tipprovdina b’kumpens jekk ikollna problema bil-kamra fil-lukanda, b[al meta l-arja kkundiz-
G[alkemm kull persuna tittama li jkollha vja;; mill-isba[, kull meta jsiefer xorta wa[da wie[ed g[andu jkun jaf x’g[andu jag[mel f’ka] li tinqala’ diffikultà spja/evoli
zjonata ma tkunx ta[dem u tkun [afna s[ana, jew ma jkunx hemm ilma fil-kamra tal-banju. Nistg[u ukoll niffa//jaw ilproblemi waqt xi eskursjoni g[aliex per e]empju ma n]urux il-postijiet imwieg[da u li kienu deskritti fil-fuljett promozzjonali li kien ing[atalna biex ni;u m[ajra nibbukkjaw il-vja;;. Ir-Regolamenti dwar ilPakkett ta’ Vja;; jag[tuna wkoll dritt li nitolbu kumpens
Ir-Regolamenti dwar il-Pakkett ta’ Vja;; jag[tuna wkoll dritt li nitolbu kumpens tal-ispejje] addizzjonali li kellna n[allsu min[abba n-nuqqasijiet li nkunu g[addejna minnhom waqt il-vaganza
tal-ispejje] addizzjonali li kellna n[allsu min[abba nnuqqasijiet li nkunu g[addejna minnhom waqt il-vaganza. Nistg[u wkoll nag[mlu talba g[al danni morali li nkunu sofrejna min[abba linkonvenjent ikka;unat millproblemi li nqalg[u waqt ilbtala. L-A;enzija tal-ivja;;ar m’hijiex obbligata tipprovdina b’kumpens meta l-problemi jew bdil fil-programm talvja;; ikunu kkaw]ati minn /irkustanzi straordinarji b[al e]empju maltemp jew xi di]astru naturali. Kif g[andek ta;ixxi
Kif na;ixxu meta tinqala’ problema hu kru/jali biex ma nirvinawx il-kumplament talvaganza tant mistennija u mixtieqa.
Li nkunu nafu d-drittijiet legali tag[na u x’tip ta’ rimedju#kumpens g[andna dritt nitolbu jag[tuna l-kunfidenza li g[andna b]onn biex nilmentaw u nakkwistaw soluzzjoni xierqa fl-iqsar ]mien possibbli u inkonvenjent mill-inqas. Hu fundamentali li l-ilment nag[mluh mill-ewwel u ming[ajr telf ta’ ]mien. Filfatt skont il-li;i a[na obbligati li meta tinqala’ problema waqt vaganza ninfurmaw lilla;enzija ta’ l-ivvja;;ar jew rappre]entant tag[ha, bilproblema li jkollna. Fit-termini u kundizzjonijiet tal-kuntratt li nkunu ffirmajna meta xtrajna l-pakkett ta’ vja;; g[andu jkun hemm imni]]el il-perjodu ta’ ]mien sakemm konsumatur g[andu jag[mel ilment meta tinqala’ problema waqt il-vja;;. La darba nag[mlu l-ilment tag[na, l-a;enzija talivvja;;ar jew irrappre]entant tag[ha, g[andhom jag[mlu l-almu tag[hom biex isolvu l-problema. Jekk il-problema ma tissolviex sakemm inkunu msefrin, imbag[ad ikollna dritt nitolbu kumpens. Importanti wkoll li f’dan l-istadju l-ilment tag[na nag[mluh bil-kitba. Tajjeb ukoll li ni;bru d-dokumenti kollha marbuta mal-ilment u provi o[ra li jistg[u jg[inuna fl-ilment tag[na. Jekk inkunu d[alna f’xi spejje] addizzjonali u rridu nirkuprawhom lura, importanti li nippre]entaw lir/evuti ta’ dawn l-ispejje]. Il-kuntratt tal-pakkett ta’ vja;; g[andna wkoll nippre]entawh meta nag[mlu lilment b[ala prova li l-vja;; li [allasna g[alih fir-realtà ma kienx e]att kif imwieg[ed. Meta naslu lura Malta importanti li nikkuntattjaw immedjatament lill-a;enzija ta’ l-ivvja;;ar u nift[u ilment. F’dan l-istadju g[andna nag[mlu t-talba ta’
minn Odette Vella odette.vella@mccaa.org.mt\
kumpens tag[na u nag[tu ra;uni g[aliex qed issir ittalba. It-talba ta’ kumpens g[andha tkun ra;onevoli u ;usta. Jekk l-ammont ta’ kumpens li toffrilna l-a;enzija tkun inqas mill-ammont li tlabna, nistg[u nirrifjutaw lofferta u ninsistu fuq it-talba tag[na. F’sitwazzjoni fejn ma jirnexxilniex naslu g[al ftehim mal-a;enzija, imbag[ad ikollna nag[mlu l-ilment tag[na mal-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u g[allAffarijiet tal-Konsumatur, biex issir il-medjazzjoni bi skop li tinstab soluzzjoni amikevoli. Meta l-medjazzjoni ma tirnexxix, jekk irridu nkunu nistg[u nift[u kaw]a quddiem it-Tribunal g[al Talbiet talKonsumaturi. L-iskop ta’ dan l-artiklu hu biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali. F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur fuq il-Freephone 80074400. Odette Vella Senior Information Officer Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur
It-Tnejn, 15 ta’ April, 2013
32 Lokali
Il-;urnata xemxija tal-biera[ awgurat tajjeb sabiex is-seba’ edizzjoni tal-Festa Frawli, g[al darb’o[ra tkun wa[da ta’ su//ess. Kull min attenda gawda minn diversi tipi ta’ ikel, [elu u xorb, ilkoll mag[mulin mill-frotta tal-frawla. G[al din il-festa, organizzata mill-Kunsill Lokali tal-Im;arr u mill-Kummissjoni Lejla M;arrija, il-pjazza prin/ipali tal-Im;arr i]]ejnet bi stands u armar ie[or dekorattiv, fejn spikka l-frott tal-frawli. (Ritratt> Michael Ellul)
Il-Ba;it u l-[rafa tal-[ofra – The Sequel Il-Ba;it 2013 ;ie diskuss darbtejn. F’]ew; le;i]laturi differenti. Ta[t ]ew; gvernijiet differenti. Darba ma g[addiex u darba ;ie approvat. Dan, minkejja li kien l-istess ba;it, bl-istess mi]uri, anki jekk il-qoxra taddiskors ta’ din il-ver]joni kienet aktar blu skur min dik ta’ qabilha. F’Novembru li g[adda, dan il-ba;it ma ;iex approvat u wassal biex waqg[a l-Gvern tal-;urnata. L-Erbg[a li g[adda, il-Ba;it ;ie approvat unanimament, mi]-]ew; na[at tal-Kamra. Din kienet mossa storika li qatt ma rajna b[ala fl-istorja ta’ pajji]na. F’Novembru, il-Ba;it ma ;iex approvat mill-Parlament mhux g[aliex ma kienx tajjeb, i]da g[aliex lOppo]izzjoni, li llum hi filgvern, dakinhar dehrilha li g[andha tilg[ab il-log[ba parti;;ana billi tirkeb fuq ilkilba u l-interess personali ta’ individwu. Il-Partit Nazzjonalista, filGvern u fl-Oppo]izzjoni kien komdu jivvota favur dan ilba;it, g[aliex il-Ba;it
imfassal minn Tonio Fenech u l-Kabinett Nazzjonalista kien fih mi]uri tajbin g[as-setturi laktar importanti ta’ pajji]na. Tant kien tajjeb u jag[mel sens, li Gvern Laburista l-;did [ass li seta’ j]ommu kif inhu, fl-interità tieg[u. L-istess Partit Laburista li vvota kontra l-istess ba;it meta kien fl-Oppo]izzjoni, [assu komdu j]omm l-istess ba;it li fassal il-Gvern ta’ qablu u g[aldaqstant ma jag[mel l-ebda bidla fiddirezzjoni, hekk kif tela’ filGvern. Il-Partit Nazzjonalista [assu komdu jivvota favur dan ilba;it qabel u wara l-elezzjoni, g[aliex il-mi]uri ta’ dan ilba;it mhux biss jag[mlu sens, i]da huma wkoll sostenibbli, g[aliex pajji]na kellu u g[ad g[andu finanzi fis-sod. Dan ma jista’ ji/[du l-ebda e]er/izzju ta’ creative accounting li jipprova jonfo[ d-defi/it tal-pajji]. L-Unjoni Ewropea ikkonfermat dan, fir-rapport tag[ha qabel u wara lelezzjoni. L-ekonomija ta’ pajji]na hi fost l-aqwa li qed
jikbru b’pass mg[a;;el u fost l-aktar li qed jo[olqu xog[ol. A[na minn dejjem konna nsostnu dan, anki meta [addie[or kien jipprova jg[id bil-kontra. Fl-istess waqt, a[na dejjem sostnejna li l-ekonomija tag[na te[tie; de/i]jonijiet g[aqlin g[aliex ng[idu a[na, xi [a;a b[al dik ta’ ?ipru tista’ tipperikolalna l-g[ajxien tag[na. {addie[or kien jg[addas rasu fir-ramel u ji/[ad dan kollu. Imma kieku pajji]na ma g[andux finanzi fis-sod u lGvern Laburista qed jippersisti bin-nefqa fuq il-mi]uri tal-ba;it imfassla mill-PN fil-Gvern, allura Gvern Laburista kien ikun Gvern irresponsabbli, g[aliex kien ikun qed jg[abbi lil pajji]na b’aktar dejn li ma jifla[x g[alih. Nit[asseb ukoll meta nisma’ diskors tal-Ba;it li jipprova jag[ti l-impressjoni li d-defi/it hu akbar milli filfatt hu, u dan g[al ]ew; ra;unijiet. Il-fatt li d-defi/it ;ie minfu[ minn 2.3% g[al 3.3% se jkun qieg[ed ji;bed fuqu l-attenzjoni tal-Unjoni Ewropea, li tista’ dda[[al l-
media•link COMMUNICATIONS
Excessive Deficit Procedure, bil-konsegwenzi kollha li din tista’ ;;ib mag[ha. It-tieni sors ta’ t[assib hu l-fatt li fl1996, Gvern Laburista ukoll kien telaq b’diskors simili, li kienu l-ba]i g[all-[rafa tal[ofra. Dakinhar ma konniex fl-Unjoni Ewropea, g[aliex lapplikazzjoni kienet ;iet iffri]ata mill-istess Gvern Laburista. Imma l-[rafa u l-[ofra irnexxielha tnawwar il-fidu/ja fl-ekonomija tag[na. Dan innuqqas ta’ fidu/ja, flimkien ma’ mi]uri []iena o[ra, b[attne[[ija tal-VAT u ]-]ieda ta’ 33 taxxa ;dida, kienu wasslu biex l-ekonomija ta’ pajji]na ma baqg[etx tikber, beda ji]died il-qg[ad, beda ji]died id-dejn u wkoll, xi in/entivi b[all-istipendju tal-istsudenti ma baqg[ux sostenibbli. Gvern Laburista ;did jista’ jkun qieg[ed jag[mel dan sempli/iment biex jitfa’ lillamministrazzjoni pre/edenti f’dawl ikrah, jew inkella g[aliex qieg[ed ja[seb biex is-sena d-die[la jidher li g[amel su//ess meta sempli/iment jer;a’ jirre;istra
minn Clyde Puli Deputat Nazzjonalista
li d-defi/it ni]el fejn [allieh Gvern Nazzjonalista. Imma dan hu log[ob perikolu] g[aliex kif qal tajjeb Tonio Fenech f’intervista li kellu ma’ IN-NAZZJON, dan ilGvern m’g[andux mandat biex ikisser l-ekonomija ta’ pajji]na. G[all-kuntrarju, innies ;iet imwieg[da u qed tistenna ferm aktar minn dak li irnexxielu jikseb Gvern Nazzjonalista fil-[ames snin li g[addew.