Numru 13,456
€0.55
Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Il-PN qed ji;;edded kif talbu jag[mel il-poplu minn Dione Borg
Il-Vi/i Kap g[all-{idma fil-Partit Nazzjonalista, Beppe Fenech Adami, qal li l-PN irid jer;a’ jorganizza listrutturi tieg[u u jibqa’ l-partit li jwelled l-ideat (Ritratt> Martin Agius)
Il-PN se j[ares ’il quddiem biex jirba[ minn Benny Agius
Il-Vi/i Kap g[all-{idma filPartit Nazzjonalista, Beppe Fenech Adami, qal li filwaqt li l-Partit Nazzjonalista jirrikonoxxi l-i]balji tal-passat, issa l-[arsa trid tkun wa[da ’l quddiem. Il-PN ma jridx jibqa’ j[ares lura g[aliex tilef i]da jrid i[ares ’il quddiem biex jirba[. Filwaqt li jirrikonoxxi l-i]balji tal-passat, il-Partit Nazzjonalista
g[andu b’[idma f’kull livell tieg[u, jer;a’ jorganizza ru[u u jfassal il-politika [alli mill-;did ikun rilevanti mal-poplu biex jil[aq l-aspirazzjonijiet tieg[u u ma jibqax i[ossu mwarrab jew mhux mismug[. Beppe Fenech Adami tkellem ilbiera[ fi tmiem l-ewwel sessjoni tal-Kunsill :enerali bit-tema ’il
quddiem, u li qed jitlaqqa’ biex janalizza r-ri]ultat tal-elezzjoni wara li ntemm l-e]er/izzju tal[atriet tal-uffi/jali kollha tal-Partit. Beppe Fenech irringrazzja lillKummissjoni mwaqqfa apposta biex t[ejji rapport dwar ir-ri]ultat tal-elezzjoni.
Fl-ewwel diskors tieg[u b[ala Segretarju :enerali ;did tal-Partit Nazzjonalista, idDeputat Nazzjonalista Chris Said qal li lpro/ess ta’ ti;did li qed iwettaq il-Partit Nazzjonalista b[alissa hu l-pro/ess li lpoplu Malti u G[awdxi talbu jag[mlu bilmessa;; li l-poplu bag[at fl-a[[ar elezzjoni ;enerali. F’diskors fl-introduzzjoni tal-Kunsill :enerali tal-PN bit-tema ’il quddiem li beda jiltaqa’ lbiera[ fid-Dar ?entrali talPN, is-Segretarju :enerali Chris Said tkellem dwar il-messa;; li l-PN [a mirri]ultat elettorali. Chris Said enfasizza limportanza li l-PN iwettaq il-bidliet u tti;did biex jer;a’ jikseb il-fidu/ja tal-poplu. Is-Segretarju :enerali tal-PN tkellem dwar l-entu]ja]mu li l-PN kellu fid-Dar ?entrali l-qadima, u qal li din i]-]errieg[a g[andha ter;a’ tixxettel f’dan il-perjodu ta’ ti;did li g[addej minnu l-PN illum. Hu kompla li l-PN qed jifhem u a//etta lmessa;; li bag[atlu l-poplu fl-elezzjoni.
g[al pa;na 3
Il-kri]i tas-Sirja
Tazza tad-Dinja 2014
Ikomplu s-su//essi g[all-qawwiet ta’ Assad fil-kamp tal-battalja
Malta tfittex l-ewwel punti fi Grupp B meta llum tilg[ab barra minn darha kontra l-Armenja
Ara pa;na 15
Ara pa;na 31
g[al pa;na 5
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Lokali 3
Il-PN qed ja[dem f’atmosfera ta’ entu]ja]mu minn pa;na 1
Fisser li jara li hemm ]ew; ra;unijiet prin/ipali g[aliex ilPN tilef l-a[[ar elezzjoni. IlPN kien ilu g[al kwa]i kwart ta’ seklu fil-Gvern u anke g[aliex minkejja l-;id kollu li [oloq, inqata’ minn malpoplu. Filwaqt li [oloq [afna ;id, il-Partit naqas milli jinduna li anke jekk kien qed jo[loq il-;id, kien qed iwe;;a’ n-nies ukoll. Beppe Fenech Adami qal li l-Partit irid jirrikonoxxi li]balji li g[amel u jrid ikollu l-kura;; jammetti li naqas lil diversi nies. Kien hemm nies li l-PN ma semax dak li kellhom x’jg[idulu. Kien hemm min ma ;iex stmat. Kien hemm ukoll min kien [aqqu xi [a;a u din ;iet mi/[uda lilu. Il-Partit irid jammetti li ma tax kas. Jista’ jkun li dan innuqqas ma kienx biss fuq livell ta’ persuni individwali i]da anke fuq faxex differenti tas-so/jetà. Fost dawn il-faxex, il-Vi/i Kap Nazzjonalista semma li]]g[a]ag[. Filwaqt li saret [idma kbira biex aktar ]g[a]ag[ ikomplu jistudjaw u ji]viluppaw it-talenti edukattivi tag[hom sal-livell universitarju u aktar, seta’ naqas fil-konfront ta’ dawk i]]g[a]ag[ li ma la[qux il-livell tal-università, tal-MCAST jew livelli o[ra edukattivi. Il-Partit seta’ naqas fil-konfront ta]]g[a]ag[ fil-fabbriki, filmanifattura u fis-servizzi. Faxxa o[ra li l-PN seta’ naqas hi dik tan-negozji ]]g[ar. Anke jekk in[olqu opportunitajiet kbar, jista’jkun li l-Partit ma kienx g[aqli bi]]ejjed biex jg[inhom ila[[qu mal-i]vilupp li beda g[addej minnu l-pajji]. Kien hemm ukoll investituri Maltin li kienu lesti jinvestu flushom f’pajji]na i]da n[oloq il-mostru tal-MEPA li jidher li l-mira tieg[u kien li jkisser kull pro;ett propost. Kien hemm ukoll dipartimenti li fil-[idma tag[hom, forsi anke b’sabuta;;, g[amlu l-affarijiet diffi/li. Beppe Fenech Adami qal li qed isemmi dawn l-affarijiet mhux biex ju]ahom b[ala sku]a, i]da biex jirrikonoxxi li l-PN naqas g[aliex [alliehom isiru.
Il-PN g[andu ]ew; sfidi ewlenin quddiemu. Li jer;a’ jorganizza l-istrutturi tieg[u biex jer;a’ jkun partit b’sa[[tu. I]da jkun inutli li jorganizza ru[u jekk ma jkunx kapa/i ja;;orna lpolitika. Il-PN irid jibqa’ lpartit li jwelled l-ideat. Beppe Fenech Adami qal li llum qed jara madwaru nies f’atmosfera ta’ entu]ja]mu lesti jo[or;u bl-inizjattivi. Hu jrid jara lill-kumitati sezzjonali wkoll i[arsu ’l quddiem biex huma wkoll jg[inu fit-tfassil ta’ pjan [alli l-PN jer;a’ jkun partit rilevanti f’kull lokalità u f’kull aspett tal-[ajja. Il-Vi/i Kap Nazzjonalista qal li jrid ja[dem mal-ferg[at kollha tal-Partit. Il-Moviment }g[a]ag[ Partit Nazzjonalista (M}PN), l-Asso/jazzjoni Pensjonanti Anzjani Nazzjonalisti (APAN), malMoviment Nisa Partit Nazzjonalista (MNPN), malMoviment Solidarjetà {addiema PN u masSegretarjat Intrapri]i }g[ar u Medji. “Ilkoll flimkien irridu na[dmu biex il-PN jer;a’ jkun il-Partit li jirrifletti laspirazzjonijiet ’il quddiem,” qal Beppe Fenech Adami. F’dawn il-jiem [ar;u /ifri li juru x’pajji] g[adda gvern immexxi mill-PN lill-gvern pre]enti. Fl-ewwel tliet xhur ta’ din is-sena, matul kampanja elettorali, il-pajji] re;a’ rre;istra tkabbir ekonomiku. Dan it-tkabbir di;à jinsab mhedded millpolitika tal-Gvern Laburista, Gvern li ma g[andux l-i/ken idea imexxi l-ekonomija. Beppe Fenech Adami qal li t-triq li g[andu quddiemu lPN tista’ tkun twila u iebsa. Jekk se ta[kem l-g[ejja, ilkunsillieri se jsibu lilluffi/jali tal-Partit jimbuttawhom u jwi]nuhom [alli jkomplu mexjin ’il quddiem. Jekk il-kunsillieri jaraw lillmexxejja tal-Partit qed inaqqsu l-ener;ija, g[andhom jibqg[u jsusu warajhom [alli jixprunawhom ikomplu lmixja ’l quddiem. Il-Kunsill :enerali ta’ tmiem din il-;img[a hu lewwel pass biex il-PN jer;a’ jsir partit rebbie[ kif hu mixtieq minn kul[add, temm Beppe Fenech Adami.
L-ewwel sessjoni tal-Kunsill :enerali tal-PN saret ilbiera[ filg[axija f’format u bi stil differenti fejn l-interventi tal-kunsilliera saru minn fost l-udjenza fejn ukoll kienu l-uffi/jali u l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil li semg[u l-kummenti tal-kunsilliera (Ritratt> Martin Agius)
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Lokali 5
Il-PN qed jifhem u a//etta l-messa;; tal-poplu minn pa;na 1
Chris Said qal li l-PN millGvern biddel il-pajji] g[alla[jar u llum Malta hi pajji] integrat fil-qalba tal-Unjoni Ewropea u hi fost l-aqwa pajji]i fl-UE. Filwaqt li semma l-kisbiet li l-pajji] g[amel fl-ekonomija u fixxog[ol, Chris Said qal li minn pajji] b’ekonomiji mibnija fuq il-korpi, il-PN bena pajji] mibni fuq ekonomija b’sa[[itha fosthom fisservizzi finanzjarji. Dan filwaqt li minn pajji] fejn il-gvern kien jiddomina lekonomija kollha, il-PN bena pajji] fejn il-privat g[andu lopportunitajiet kollha li jimra[ u ji]viluppa. Il-PN, sostna Chris Said, mexxa lil Malta b[ala gvern serju i]da l-poplu [ass li kellu jibg[atlu messa;;. Chris Said qal li l-PN a//etta dan ilmessa;; b’umiltà u fehem dan il-messa;;, a//ettah u qed jistudjah. G[alhekk l-impenn tal-PN hu li jwettaq politika li permezz tag[ha jer;a’ jsir partit tal-poplu, g[all-poplu u mal-poplu. Il-PN hu determinat li jifta[ il-bibien tieg[u bera[ g[ad-diskussjoni u g[al dawk kollha li jridu jikkontribwixxu g[at-ti;did politiku tal-Partit. Chris Said sellem lisSegretarji :enerali ta’ qablu fosthom Louis Galea, Austin Gatt, Joe Saliba u Pawlu Borg Olivier. Dwar Louis Galea, Chris Said sostna li Louis Galea mhux biss ta organizzazzjoni lill-PN i]da tah ukoll vi]joni politika b’sa[[itha u bi strate;ija. Filwaqt li sellem lil Austin Gatt b[ala Segretarju :enerali li fl-1992 bena fuq id-djalogu u r-rikon/iljazzjoni, u lil Joe Saliba li [adem fil-mumenti ta’ reb[iet kbar g[all-pajji], Chris Said sellem lil Paul Borg Olivier g[all-entu]ja]mu li wera b[ala Segretajru :enerali pre/edenti. Sellem ukoll lil Lawrence Gonzi li wkoll kien Segretarju :enerali meta l-PN kien fl-
Chris Said fisser li l-uffi/jali l-;odda tal-PN huma determinati li ja[dmu b’g[aqal, b’umiltà u b’entu]ja]mu flimkien mat-tmexxija tal-Kap Simon Busuttil li g[andha tkun ta’ mudell g[all-partitarji Nazzjonalisti u g[all-poplu (Ritratt> Martin Agius)
L-isfidi huma diffi/li u t-triq mhix fa/li i]da l-PN g[andu determinazzjoni qawwija li jwettaq il-bidliet me[tie;a Oppo]izzjoni bejn l-1996 u l1998. Chirs Said qal li l-PN jinsab impenjat li jer;a’ jsir il-partit arkitett tal-bidliet politi/i u so/jali li jsiru fil-pajji]. Hu qal li fil-PN qed tinbena ;enerazzjoni ;dida ta’ mexxejja politi/i li se jwettqu politika inklussiva li tilqa’ lopinjonijiet u tibni fuq iddjalogu. “Il-poplu talabna nibnu mill-;did u talabna ni;;eddu u dan hu dak li qed nag[mlu”, sostna Chris Said, li kompla li dan it-ti;did hu l-ewwel pass f’dan il-pro/ess. Hu qal li lisfidi li g[andu l-PN huma sfidi diffi/li u t-triq mhix fa/li i]da l-PN g[andu determinazzjoni qawwija li jwettaq il-bidliet me[tie;a. Fid-diskors tieg[u sSegretarju :enerali l-;did talPN sellem lill-eks Kapijiet talPartit fosthom :or; Borg Olivier, Eddie Fenech Adami
u Lawrence Gonzi u semma lkisbiet li dawn g[amlu g[allpajji]. Chris Said qal li hu kellu lopportunità ja[dem mill-qrib ma’ Lawrence Gonzi b[ala Prim Ministru u spjega kif Lawrence Gonzi mexxa lillpajji] b’serjetà meta l-pajji] kien qed jiffa//ja kri]i ekonomika mill-ikbar flEwropa. Fost il-kisbiet li Chris Said semma u attribwixxa littmexxija ta’ Lawrence Gonzi kien hemm id-de/i]jonijiet diffi/li fil-kri]i tal-Libja. F’dan il-mument, sostna Chris Said, il-Gvern Malti mmexxi minn Lawrence Gonzi g[a]el li jkun protagonist u mhux spettatur. Dwar ir-rwol tal-PN flOppo]izzjoni, Chris Said qal li l-Oppo]izzjoni se tkun wa[da qawwija li lesta tikkontribwixxi biex ikompli jitkattar il-;id fil-pajji]. Min-
na[a l-o[ra, l-Oppo]izzjoni se tkun qed issegwi b’determinazzjoni l-[idma tal-
Gvern biex tassigura li l-poplu ma ji;ix ingannat. Tkellem ukoll dwar lentu]ja]mu li qed jin[ema filPN b[alissa u sostna li luffi/jali l-;odda tal-PN huma determinati li ja[dmu b’g[aqal, b’umiltà u b’entu]ja]mu g[all-;id talPN. Ma’ dawn, sostna Chris Said, hemm l-ispirtu komunikattiv u t-tmexxija talKap Simon Busuttil li g[andha tkun ta’ mudell g[all-partitarji Nazzjonalisti u g[all-poplu. Il-PN irid jer;a’ jinbena f’forza ta’ prosperità, sostna Chris Said, li qal li b[al dan i]-]mien sena l-PN se jkollu sfida elettorali qudddiemu – dik tal-elezzjonijiet g[allParlament Ewropew. Xejn m’g[andu j[ammrilna wi//na, sostna Chris Said, li kompla li l-PN irid jer;a’ jsir il-partit li jil[aq laspirazzjonijiet tan-nies u li jer;a’ jikseb il-fidu/ja talpoplu.
IN-NAZZJON II-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
2 Lokali Niket Niket
Jisg[obina n[abbru l-mewt ta’
Frances Magro mi]-}ejtun, armla ta’ Carmelo, li ;rat fir-Residenza San Vincenz De Paul, L-Erbg[a 5 ta’ :unju fl-g[omor ta’ 96 sena, ikkonfortata bis-Sagramenti Mqaddsa. Gawdewha matul [ajjitha, uliedha Pauline u ]ew;ha Victor Mifsud, Maria u ]ew;ha Theo Salafia, Joe u martu Doreen, Albert u martu Corinne, in-neputijiet, qraba u [bieb. Il-funeral se jsir il-:img[a 7 ta’ :unju mir-Residenza San Vincenz de Paul fit-3 ta’ wara nofsinhar g[all-Knisja ta’ San Girgor, i]-}ejtun, fejn issir quddiesa praesente cadavere fit-3.30 p.m. Wara ssir id-difna fil-qabar tal-familja fi/-?imiterju ta’ San Girgor fi]-}ejtun. Hu mitlub li minflok fjuri, ting[ata donazzjoni lid-Dar tal-Providenza fis-Si;;iewi. Il-familja jiddispjaciha li ma tistax tilqa’ nies id-dar. Ag[tiha O Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem
Spizeriji
SPI}ERIJI LI JIFT{U LLUM FLORIANA: Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna ; IL-MARSA: Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa; {AL QORMI: Evans Pharmacy, 96#98, Triq San Bastjan ; BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24, Misra[ Sant’Elena ; L-IMSIDA: Brown’s Pharmacy, Shop 10, Yacht Marina Apartments, Triq il-Marina; SAN :ILJAN: St. Julian’s Pharmacy, 24, Triq G. Borg Olivier; TASSLIEMA: Harley Pharmacy, 1, Triq Nathalie Poutiatin Tabone; {’ATTARD: M4 Pharmacy, Triq il-Linja; IL-G{ARG{UR: St. Albert Pharmacy, Triq l-Oratorju; IL-QAWRA: Euro Chemist, Triq il-Kurazza; {AL TARXIEN: Sonren Pharmacy, Triq i]-}ejtun; IL-BIRGU: Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera; {A}-}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni; {AL SAFI: Pasteur Pharmacy, Triq it-Tellerit; {A}-}EBBU:: Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-{elsien; RABAT: Central Pharmacy, Triq G[ajn Kajjet; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2, Triq ilPalma; IX-XAG{RA: Xag[ra Pharmacy, 55, Triq ilKnisja.
It-Temp
UV INDEX
9
IT-TEMP> Ftit jew wisq imsa[[ab li jsir ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> :eneralment tajba IR-RI{: Ftit qawwi g[al qawwi mill-Grigal lokalment qawwi g[all-ewwel, li jonqos mal-jum u jsir [afif g[al moderat mill-Majjistral sa filg[axija BA{AR> Qawwi li jsir moderat IMBATT> Baxx mix-Xlokk li jsir baxx g[al moderat mil-Lvant TEMPERATURA: L-og[la 25˚C XITA> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 427.9 mm IX-XEMX> Titla’ fis-05.48 u tin]el fis-20.16
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
IL-:IMG{A L-og[la 25˚C L-inqas 18˚C
IS-SIBT L-og[la 27˚C L-inqas 18˚C
IL-{ADD L-og[la 28˚C L-inqas 18˚C
IT-TNEJN L-og[la 26˚C L-inqas 19˚C
IT-TLIETA L-og[la 28˚C L-inqas 19˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
10
10
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 24˚C bir-ri[, Frankfurt 23˚C xemxi, Tel Aviv 28˚C xemxi, Amsterdam 21˚C xemxi, Milan 23˚C imsa[[ab, Tripli 44˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 23˚C imsa[[ab, Ateni 27˚C xemxi, Lisbona 18˚C imsa[[ab, Londra 29˚C xemxi, Vjenna 17˚C imsa[[ab, Berlin 21˚C sabi[ bi nhar, Madrid 25˚C ftit imsa[[ab, Zurich 23˚C xemxi, Brussell 24˚C xemxi, Moska 22˚C ftit imsa[[ab, Munich 19˚C imsa[[ab, il-Kajr 36˚C xemxi, Pari;i 26˚C xemxi, Dublin 15˚C imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C xemxi, Tune] 26˚C imsa[[ab, St. Petersburg 23˚C imsa[[ab, Al;eri 23˚C imsa[[ab, Ruma 22˚C xemxi, Kopen[agen 18˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 22˚C xemxi.
Proposti kif il-PN jasal iktar g[and in-nies Ir-rapport ta’ anali]i tattelfa elettorali mhux biss janalizza r-ra;unijiet li wasslu g[at-telfa elettorali i]da jirrakkomanda wkoll numru ta’ proposti li bihom il-Partit jista’ jasal iktar g[and in-nies biex iwassal il-messa;; politiku tieg[u. Din kienet l-enfasi li g[amlet Ann Fenech, ilPresident tal-Kumitat E]ekuttiv tal-PN u Chairman tal-Kummissjoni dwar irRapport tar-Ri]ultat Elettorali tal-Elezzjoni :enerali 2013 meta lbiera[ tkellmet flewwel sessjoni tal-Kunsill :enerali tal-PN. Ann Fenech qalet li minkejja li l-a[[ar [ames snin kienu perjodu ta’ ;id g[allpoplu Malti mmexxi minn Gvern Nazzjonalista, il-PN ;arrab telfa ta’ kwa]i 36,000. Hi kompliet li jrid ikun ikkunsidrat li l-PN biddel lil Malta propju meta l-Ewropa kienet g[addejja minn perjodu ekonomikament diffi/li. Il-President tal-Kumitat E]ekuttiv tal-PN tat dettalji dwar il-mod kif [admet ilKummissjoni li analizzat ittelfa elettorali tal-PN. Enfasizzat il-pro/ess ta’ konsultazzjoni li twettaq millKummissjoni fejn din ir/eviet 2,500 email u 1,500 ittra filwaqt li g[amlet numru kbir ta’ laqg[at ma’ persuni, entitajiet u kumitati sezzjonali tal-PN. Dawn l-ittri u emails inqraw kollha mill-Kummissjoni u kienu kkunsidrati, sostniet Ann Fenech, li spjegat ukoll kif il-Kummissjoni qasmet lil Malta skont l-entitajiet biex b’hekk tkun tista’ tag[mel anali]i iktar dettaljata dwar irra;unijiet li wasslu biex ilma;;oranza tal-poplu g[a]let lill-PL.
Ann Fenech fissret kif ir-rakkomandazzjonijiet jinkludu modi kif il-Partit g[andu ja[dem biex jirnexxilu jikkomunika u jippenetra iktar man-nies biex iwassal il-messa;; tieg[u
Meta tkellmet dwar dawn ir-ra;unijiet, Ann Fenech semmiet il-fatt li l-PN kien ilu fil-gvern g[al kwa]i 25 sena u li f’din l-elezzjoni l-poplu ma kellux su;;ett ie[or ta’ portata nazzjonali li fuqu kien se jidde/iedi. Dan wassal biex l-elettorat ivvota fuq affarijiet li kienu qed jolqtu lilu personalment, sostniet Ann Fenech, li kompliet li mill-informazzjoni li nkisbet ming[and in-nies, jidher li akkost ta’ kollox ilpoplu ried bidla. Quddiem din is-sitwazzjoni, spjegat Ann Fenech, ilKummissjoni mhux biss g[amlet anali]i tat-telfa i]da tat ukoll numru ta’ rakkomandazzjonijiet dwar kif il-PN g[andu jinbidel biex jer;a’ jikseb il-fidu/ja talpoplu. Dwar l-anali]i tat-telfa, Ann Fenech qalet li fost irra;unijiet tat-telfa hemm dawk marbutin mal-partit kif
ukoll mal-gvern fejn kien hemm diversi [ti;iet tan-nies li ma kinux indirizzati bilkonswegenza li n-nies milquta dde/idew li jivvutaw PL. Jirri]ulta li l-kampanja elettorali tal-PN kienet dg[ajfa filwaqt li fl-a[[ar snin il-PL irnexxielu jibdel iddehra tieg[u. Dan filwaqt li lPL solva l-problema li kellu mal-elementi Mintoffjani filPartit. Dwar irrakkomandazzjonijiet, Ann Fenech qalet li dawn g[andhom l-iskop li bihom ilPN isir jappella iktar g[annies u jer;a’ jattira lejh linNazzjonalisti li g[a]lu li f’din l-elezzjoni ma jibqg[ux jivvutaw PN. Ir-rakkomandazzjonijiet jinkludu, sostniet Ann Fenech, modi kif il-Partit g[andu ja[dem biex jirnexxilu jikkomunika u jippenetra iktar man-nies biex iwassal il-messa;; tieg[u.
B[al-lum 25 sena
F
’messa;; fl-okka]joni tas-Sette Giugno, il-Partit Nazzjonalista fakkar dan l-avveniment billi enfasizza li l-poplu Malti se jibqa’ jirre]isti kull theddida g[al-libertà. Filwaqt li tfakkar is-sagrifi//ju tal-eroj tas-Sette Giugno fil-;lieda g[al-libertajiet tal-poplu, il-messa;; tal-PN qal li dawn huma ta’ ispirazzjoni kbira g[al kull ;enerazzjoni li ;iet wara.
Wara li ;iet approvata mozzjoni mressqa fil-Parlament, ;ie de/i] li lParlament Malti jissie[eb fl-Inter Parliamentary Union (IPU). Il-Ministru Louis Galea [abbar li 220 [addiem bdew ja[dmu fl-Iskema Aw]iljarji. Dawn il-[addiema bdew ta[ri; ta’ ;img[a u x-xog[ol tag[hom kien konness mat-tindif ;enerali talisptarijiet.
IN-NAZZJON II-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
4 Lokali
F’diskussjoni dwar ir-rapport tal-anali]i tat-telfa li g[andu jkun l-ixprun li jmexxi lill-PN ’il quddiem, diversi kunsilliera elenkaw lista ta’ aspetti ta’ x’inhu dak li jifforma l-Partit Nazzjonalista llum , tliet xhur wara t-telfa elettorali (Ritratt> Martin Agius)
Partit mag[qud b’sens qawwi ta’ ener;ija po]ittiva minn Rebecca Borg
Is-sens qawwi ta’ ener;ija fost ilpartitarji tal-Partit Nazzjonalista kien il-punt li spikka mid-diskorsi tal-kunsilliera li semmg[u l-vu/i tag[hom u tkellmu fid-diskussjoni fil-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista li ng[ata bidu lbiera[ filg[axija u li jintemm il-{add. Id-diskorsi li saru elenkaw lista ta’ aspetti ta’ x’inhu dak li jifforma lPartit Nazzjonalista llum il-;urnata, tliet xhur wara t-telfa elettorali li ;abet mag[ha l-elezzjoni ;enerali tad-9 ta’ Marzu, kif ukoll diskussjoni dwar irrapport tal-anali]i tat-telfa li g[andu jkun l-ixprun li jmexxina ’l quddiem. L-ewwel kunsillier li tkellem kien Matthew Agius li esprima kif l-esperjenzi li g[adda minnhom il-Partit Nazzjonalista huma fihom infushom esperjenza ta’ ti;did li matulu l-Partit ing[aqad u kompla jinfeta[. Dan jixhduh in-numru ta’ elezzjonijiet u karigi li g[adda minnhom dan il-Partit dan la[[ar u b’hekk issa l-Partit qieg[ed f’sitwazzjoni mag[quda u j[ares kif jista’ jitjieb minn issa ’l quddiem. Matthew Agius fisser kif il-Partit Nazzjonalista di;à jinsab miexi ’l quddiem b[al pere]empju l-workshops tal-M}PN – ‘Moving forward together’, li kif fissirha hu stess, hi “esperjenza tal-;enn li tinvolvi li]-
]g[a]ag[”. Filwaqt li rrikonoxxa dan, qal ukoll li l-PN qed jag[mel dan l-e]er/izzju mal-faxex kollha tas-so/jetà. Id-do]a impressjonanti ta’ ener;ija fost il-partitarji Nazzjonalisti u l-fatt li l-Partit Nazzjonalista g[adda minn numru ta’ elezzjonijiet, kienu elenkati wkoll minn Caroline Galea li ammettiet li dan is-sens kbir ta’ lealtà u dover lejn il-Partit ma deherx qabel. Hi semmiet kif b’dawn il-pro/essi li l-Partit g[adda minnhom, il-Partit [are; b’ri/etta ta’ su//ess fejn g[aqqad flimkien u/u[ ;odda ma’ dawk li konna di;à drajna bihom. Hawnhekk hi rringrazzjat lill-kunsilliera li vvutaw sabiex hi ter;a’ tkun fil-Kumitat E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista. Louis Bonnici li kkontesta elezzjoni ri/enti, dik g[all-kariga ta’ President tal-Kunsill :enerali, kellu wkoll lopportunità li jsemma’ le[nu f’dan ilKunsill :enerali. Hu semma kif minkejja t-telfa li ffa//ja l-Partit Nazzjonalista, jinsab kburi li l-PN qed jiddiskuti g[aliex u kif tilef il-Partit, u x’se jag[mel minn issa ’l quddiem. Hu apprezza l-fatt li l-Kummissjoni li n[atret apposta biex tanalizza dan irri]ultat, tat l-opportunità lil kull individwu biex jesprimi ru[u b’mod
liberu. Semma wkoll ir-rwol importanti tal-kumitati u d-dispja/ir tieg[u li mit-tliet kummissjonijiet li n[atru, lebda wa[da minnhom ma kienet tinvolvi membru ta’ xi kumitat. Qal ukoll li l-bibien iridu jinfet[u sabiex kul[add jag[ti s-sehem tieg[u b’mod liberu. Min-na[a tieg[u, Victor Mario Abela semma kif il-Partit Nazzjonalista g[andu ja[dem g[annazzjon u kif l-eroj hu dak li jsawwar is-solidarjetà f’kull [in u waqt, anke ma’ min ma jaqbilx mieg[u. Elenka punti importanti b[all-fatt li g[andu jkun hemm klawsola fl-Istatut li tg[id li dawk li ilhom tesserati g[axar snin jew iktar, ikollhom il-vot biex jele;;u l-Kap u l-Vi/i Kapijiet tal-PN. Qal ukoll li l-customer care service g[andu jkun sod u pre/i] u li jg[in lil kul[add u li l-bieb g[andu jkun miftu[ g[al kull min g[andu rieda tajba. Dan apparti li elenka kif il-ba[ri hu dak li jirnexxilu jimxi fil-maltemp, b[al kif kellna, g[andna u se jibqa’ jkollna. Semma wkoll l-importanza li l-mezzi tax-xandir tar-radju ji;i a;;ornat u mhux jibqa’ fuq l-istess frekwenza ta’ Sqallija. Carm Mifsud Bonnici tkellem dwar ir-rapport tal-Kummissjoni, kif
dan ir-rapport hu wie[ed tajjeb [afna li da[al f’diversi punti importanti b[al kif il-Partit deher li kien wie[ed maqsum u g[alhekk ma kellux g[aqda interna. G[alhekk, hu semma l-importanza ta’ djalogu ta’ diskussjoni bejnietna u dan jinkiseb bl-esperjenza ta’ kul[add fejn kul[add jiddibatti biex jifhem hu min hu u x’jg[aqqad lil dan il-Partit flimkien. Hawnhekk hu semma kif internament, il-Partit irid ikun sod u tispikka s-solidarjetà. G[andu jinfeta[ ukoll pro/ess ta’ djalogu mas-so/jetà li meta konna fil-gvern naqqas l-intensità tieg[u. Semma wkoll kif it-triq flOppo]izzjoni hi triq twila i]da l-Partit Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni filParlament di;à beda jkun wie[ed rilevanti biex jinkiseb ir-rispett tan-nies. Hu wieg[ed li se jag[ti kontribut s[i[ tieg[u biex il-PN jer;a’ ikun wie[ed b’sa[[tu. Matul il-Kunsill :enerali tkellem ukoll Justin Fenech li rrefera g[allpassat affaxxinanti mimli sfidi kbar li kellu l-Partit Nazzjonalista. Hu semma kif anke l-futur se jkun mimli sfidi kbar u g[alhekk g[andha tibda [idma g[aqlija biex in[arsu ’l quddiem. g[al pa;na 8
IN-NAZZJON II-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
8 Lokali
Tintlaqa’ b’su//ess l-inizjattiva10x10 L-inizjattiva 10x10 li [abbar fl-a[[ar jiem il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista g[all-{idma fil-Partit Beppe Fenech Adami, qed ti;i milqug[a b’su//ess mill-kunsilliera tal-Partit Nazzjonalista li mill-biera[ bdew jippre]entaw fid-Dar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista d-donazzjonijiet li ;abru frott ta’ din l-inizjattiva. Permezz ta’ din l-inizjattiva, il-kunsillieri u membri talkumitati kienu m[e;;a biex ji;bru €10 ming[and 10 persuni. Din l-inizjattiva kienet tnediet fid-dawl tas-sitwazzjoni finanzjara tal-Partit Nazzjonalista u l-maratona li
se ti;i organizzata l-{add li ;ej. Diversi kunsillieri li wrew l-impenn tag[hom u [adu sehem f’din l-inizjattiva, sostnew li din l-inizjattiva hi opportunità biex ikunu ta’ g[ajnuna g[all-Partit Nazzjonalista biex iwettaq ilprogrammi tieg[u, jg[in lill[addiema tieg[u u anke sabiex il-Partit Nazzjonalista jer;a’ jkun il-partit rebbie[. L-impenn tan-nies hu importanti g[all-Partit Nazzjonalista b’mod partikulari fil-maratona ;bir ta’ fondi ta’ nhar il-{add 9 ta’ :unju fid-Dar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista.
Il-Partit Nazzjonalista lbiera[ beda jilqa’ lill-membri tal-kumitati u attivisti tal-partit li qed jippre]entaw id-donazzjonijiet li ;abru bl-inizjattiva 10x10 b’risq il-[idma tal-PN (Ritratt> Martin Agius)
Nifhmu r-realtajiet tan-nies minn pa;na 4
Justin Fenech qal ukoll li kul[add irid jag[mel id-dover tieg[u u jag[mel il-parti tieg[u, u din tnissel l-idea ta’ tim b’sehem po]ittiv. Enfasizza wkoll kif i]-]g[a]ag[ g[andu jkollhom parti u sehem attiv fil-Partit. Kunsillier ]ag[]ug[ ie[or, Angelo Micallef, ikkwota kliem ta’ Winston Churchill u qal li fatt li tlifna mhux fatalità, i]da xprun biex naraw x’hemm b]onn li jsir biex il-PN jikseb ri]ultati iktar po]ittivi. Hu qal li kien dan il-Partit li da[[al mentalità tal-bidla u biex jipprogressa ’l quddiem billi jiffa//ja l-isfidi b’kura;; u bla theddid g[ax il-PN ikun l-g[a]la naturali. Matul l-intervent tieg[u, hu kkwota wkoll dak li kien jesprimi l-istatista Eddie Fenech Adami li s-sewwa jirba[ ]gur. Min-na[a tag[ha, Therese Comodini Cachia tkellmet dwar irrapport tal-anali]i tat-telfa u rringrazzjat lil kull min ta sehmu
bir-risposti sin/iera tieg[u. Dan jixhed kemm il-PN jifta[ il-bibien g[al min hu kura;;u] bi]]ejjed u jag[mel is-su;;erimenti tieg[u. B’hekk, il-PN jista’ jixtarr x’;ara fil-passat u jassigura li ma jsirux listess ]balji. Ma]]ra li kellu ma’ saqajh il-PN, skont Comodini Cachia hi li ma kellux l-istruttura kapa/i biex tfiehem il-messa;; tal-Partit u li g[alhekk m’g[arafx ju]a l-kapa/ità ta’ dawk kollha li offrew l-g[ajnuna tag[hom. B’hekk, il-pass ’il quddiem hu li nassiguraw li nkunu man-nies u jifhmu r-realtijiet tag[hom. }ag[]ug[ ie[or, Jean Claude Micallef, sellem lil tliet individwi, lis-Segretarju :enerali rebbie[, Joe Saliba; lil te]orier ta’ su//ess, Peter Darmanin; u lil Lawrence Gonzi li g[alih dejjem jibqa’ l-Prim. Hu semma kif matul il-milja tassnin, il-PN g[araf ibiddel il-pajji] g[al dak li nafuh illum u tul l-a[[ar snin feta[ it-twieqi g[al [sibijiet ;odda.
Qal li g[andu jkun hemm ener;ija u entu]ja]mu g[ax hu permezz tag[hom li l-PN ikun l-ikbar forza politika ta’ pajji]na. Il-PN, qal Jean Claude Micallef, irid jara li jer;a’ jkun partit popolari ming[ajr ma jaqa’ fin-nasba li jsir populist. Fost o[rajn hu ssu;;erixxa li jkun hemm tibdil fil-media u tis[i[ talkumitati sezzjonali u hawnhekk sellem ukoll lill-familji li ;ew imminati mill-Gvern So/jalista min[abba twemmin f’dan il-Partit. Hu appella biex il-maratona tal-{add ti;i dedikata lill-[addiema ta’ dan ilPartit. Fl-a[[arnett, Stephen Spiteri semma kif il-PN, li issa spi//a filbankijiet tal-Oppo]izzjoni, irid jitg[allem mill-i]balji g[aliex ittelfa ;abet di]appunt fost il-partitarji Nazzjonalisti u dawk li emmnu fil-gvern pre/edenti. Hu semma kif ir-ri]ultat hu stimulu biex jibda triq ta’ ti;did li t[ares lejn futur li jdawwar dan il-partit. Dan isir b’ener;ija kbira ta’ g[aqda u b’entu]ja]mu fost il-mexxejja tal-
Partit. Stephen Spiteri g[amel referenza g[all-Kumitat tal-Grupp Parlamentari g[an-na[a t’isfel ta’ Malta li joffri [idma b]onnju]a biex il-PN jikseb popolarità f’dawn ilpostijiet u biex il-partit i[oss il-polz tal-kumitati tan-nies ta’ dawn ittoroq u l-ibliet. Hu [abbar bidu ta’ sensiela ta’ diskussjonijiet fin-na[a t’isfel ta’ Malta li jibdew mill-{add 30 ta’ :unju. Dawn il-laqg[at joffru lok g[al kull min irid isemma’ le[nu u jg[addi su;;erimenti lill-PN iktar miftu[ u determinat g[all-[idma fost in-nies. Hu ng[aqad mal-kelliem ta’ qablu u [e;;e; lin-nies sabiex jag[tu lkontribut finanzjarju tag[hom filmaratona tal-{add. Wara l-ewwel sessjoni tal-biera[ tal-Kunsill :enerali, il-Kunsill ikompli jiltaqa’ nhar is-Sibt li ;ej f’numru ta’ workshops, u l-g[ada l{add bl-a[[ar sessjoni li tkun indirizzata mill-Kap ;did tal-Partit Nazzjonalista Simon Bususttil.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
6 Lokali
Chris Said jing[aqad mat-tmexxija l-;dida tal-PN Apprezzament g[all-[idma li wettaq Paul Borg Olivier
It-tmexxija l-;dida tal-Partit Nazzjonalista rringrazzjat lil Paul Borg Olivier g[all-[idma li wettaq b[ala Segretarju :enerali tal-PN f’/irkustanzi u ]minijiet diffi/li u ta’ sfidi kbar g[all-PN fl-a[[ar [ames snin (Ritratti> Martin Agius)
Is-Segretarju :enerali l;did tal-Partit Nazzjonalista Chris Said ilbiera[ ing[aqad mat-tmexxija l-;dida talPartit Nazzjonalista fl-ewwel ;urnata fil-kariga ;dida tieg[u, hekk kif it-tmexxija l;dida sellmet u rringrazzjat lil Paul Borg Olivier g[all[idma tieg[u tul dawn la[[ar [ames snin. Il-;urnata bdiet b’handover simboliku meta Chris Said ing[ata /-/avetta tal-uffi//ju l-;did tieg[u mis-Segretarju :enerali uxxenti Paul Borg Olivier. F’dan il-mument, Chris Said irringrazzja lillprede/essur tieg[u Paul Borg Olivier li okkupa l-kariga fi ]mien meta l-PN kien qed jiffa//ja numru ta’ sfidi kbar u wassal il-bastiment sa dan il-pro/ess ta’ ti;did. Hu qal li f’dawn il-;ranet qed jintla[aq il-qofol tal[idma biex il-PN i[ares ’il quddiem b’Kunsill :enerali li, kif jitlob l-Istatut, jiddiskuti r-ri]ultat elettorali bir-rapport im[ejji millKummissjoni li twaqqfet apposta jservi b[ala ba]i. Chris Said fisser li l-PN issa g[andu tim ;did li g[andu jmexxi ’l quddiem lill-partit biex jiffa//ja ddiversi sfidi li g[andu quddiemu, mil-lat elettorali, organizzattiv u finanzjarju. Paul Borg Olivier qal li kien ta’ unur u privile;; g[alih li jservi f’din il-kariga. Hu awgura lil Chris Said fil[idma l-;dida tieg[u u qal li jinsab fidu/ju] li b[alma g[amel f’karigi o[ra fil-passat, se j;ib mieg[u l-kwalitajiet ta’ integrità onestà u sens ta’ servizz. Iktar tard, is-Segretarju :enerali l-;did, akkumpanjat minn Paul Borg Olivier, iltaqa’ personalment mal-
[addiema u l-voluntiera kollha fit-taqsimiet kollha tadDar ?entrali. Paul Borg Olivier ing[ata la[[ar awguri fil-kariga tieg[u f’laqg[a mal-amministrazzjoni tal-PN, mal-management u l-[addiema kollha talkumpanija fil-pre]enza talKap tal-PN Simon Busuttil, il-Vi/i Kap g[all-{idma Parlamentari Mario de Marco, il-Vi/i Kap g[all{idma fil-Partit Beppe Fenech Adami, il-President tal-Kunsill :enerali Paula Mifsud Bonnici u tasSegretarju :enerali ;did Chris Said. Il-Kap tal-PN Simon Busuttil irringrazzja lil Paul Borg Olivier g[all-[idma li wettaq f’dawn il-[ames snin. {idma li qdieha tajjeb fi//irkostanzi diffi/li li kellu jiffa//ja l-PN, kemm dawk politi/i kif ukoll dawk finanzjarji. Simon Busuttil fa[[ar illealtà totali ta’ Paul Borg Olivier u awguralu g[all;ejjieni. Min-na[a tieg[u, Paul Borg Olivier irringrazzja lill[addiema tal-lealtà tag[hom u l-g[ajnuna li sab ming[andhom f’dawn l-a[[ar [ames snin li ddeskrivihom b[ala diffi/li i]da sbie[ ukoll. Tenna li hu [a l-ispirazzjoni tieg[u ming[and l-istess [addiema. Dan g[aliex, kull wie[ed u wa[da li ja[dmu mal-PN u l-kumpaniji tieg[u g[andhom sens ta’ m[abba lejn il-partit u lejn ix-xog[ol partikulari tag[hom li tmur lil hinn minn sempli/i impjieg. Fi tmiem il-laqg[a, Michael Schiavone u Charles Zammit Moore, f’isem il-[addiema ppre]entaw lil Paul Borg Olivier b’tifkira talokka]joni.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Lokali 7
George Farrugia g[adda Mixli li hedded aktar minn €93,000 lil lis-Segretarju Mifsud u lil Mallia Parlamentari Galdes minn Ray Abdilla
George Farrugia, il-persuna li ng[atat il-proklama millPresident ta’ Malta biex tg[id il-verità kollha dwar l-irregolaritajiet fix-xiri ta’ ]ejt millEnemalta, g[adda f’commissions lill-Kap tal-Petroleum Division tal-Enemalta, Alfred Mallia, li min-na[a tieg[u kien jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud, li kien il-Kap tal-Finanzi talEnemalta madwar Lm40,000 (€93,175). Dan [are; meta kompliet ilkumpilazzjoni fil-konfront ta’ Tarcisio Mifsud fejn George Farrugia kien ix-xhud ewlieni. Huwa qal hu kien jg[addi lflus lill-eks Sindku ta’ {al Qormi Alfred Mallia, i]da meta dan kellu in/ident, kien ir/ieva telefonata ming[and Mifsud li qallu li flus issa jrid jibda jg[addihom lilu. Fil-kumpilazzjoni, li kompliet tinstema’ quddiem ilMa;istrat Claire Stafrace Zammit, George Farrugia qal li kien hemm perjodu fejn hu ma kienx jaf li Tarcisio Mifsud kien qed jie[u l-commissions. Farrugia qal ukoll li hu kien imur jag[ti l-flus lil Tarcisio Mifsud fil-bini tal-Enemalta stess u li dawn kien jg[addihomlu f’envelope. Farrugia qal ukoll li kien sar konfront bejnu u Tarcisio Mifsud fil-Kwartieri :enerali tal-Pulizija, u Mifsud mhux talli /a[ad li kien jie[u l-commissions, i]da /a[ad li hu kien jafu. Aktar minn hekk, skont Mifsud, hu qatt ma ltaqa’ mieg[u. Hawn Farrugia qal li kien qed jag[raf lil Mifsud fl-awla li hu kien mar diversi drabi g[andu bil-flus. George Farrugia qal li waqt il-konfront kien fakkru dwar id-diversi postijiet fejn huma kienu ltaqg[u. Dwar l-ammonti ta’ flus li kien jag[tih, qal li ma kienx dejjem xorta, imma kien hemm okka]joni fejn tah envelope b’Lm4,000 (€9,317). Ix-xhud qal ukoll li darba minnhom Mifsud kien qallu li din id-darba it-Total ma kienx se jie[u t-tender biex ma jidhrux fil-g[ajn, u jista’ jinsa
George Farrugia xehed fil-Qorti li kien hemm perjodu fejn ma kienx jaf li Tarcisio Mifsud (ritratt) kien qed jie[u l-commissions
kollox. Farrugia tenna li wara kien sar jaf li Alfred Mallia dejjem qasam ma’ Mifsud. George Farrugia qal li hu kien qal lil Tancred Tabone li kien qed jag[ti l-flus lil Tarcisio Mifsud, u dan qallu biex jieqaf, u hekk g[amel u waqaf jag[tih il-flus. Hawn qal Farrugia, li sa fl-a[[ar mhux se jkompli jo[ro; dawn il-flus kollha, imma li ;ara kien li Tancred Tabone stess beda jitolbu l-commissions. Waqt il-kontro-e]ami li sar mill-Avukat Edward Gatt li qed jidher g[al Mifsud, irri]ulta li Farrugia kien tilef il-flus meta Tarcisio Mifsud ta kuntratt lill-kumpanija ENEL u qal li verament li ma kienx [a pja/ir. Dwar jekk il-kumpanija li kien jag[mel parti minnha flimkien ma’ [utu kienx informaha li hu kien qed jag[ti l-kummissjonijiet lil Mallia u lil Mifsud, George Farrugia wie;eb fl-affermattiv fejn qal li hu kien informa b’kollox lid-Diretturi, g[alkemm l-aktar infurmati kienu [utu Salvu u Raymond. Farrugia qal li fl-1995, kien la[aq ftehim mal-kumpanija Total dwar importazzjoni u distribuzzjoni ta’ lubrikanti f’Malta, permezz tal-kumpanija tieg[u Powerplan. Fl-1996, rappre]entanti ta’ Total bdew ja[sbu biex jibdew
ja[]nu l-gasoil f’{as-Saptan, g[and l-Enemalta, meta dak i]-]mien kienet g[adha ta[]nu fl-oil tanking f’Kalafrana. Hu kkonferma li dak i]]mien, kellu relazzjoni tajba mal-Kap tal-Petroleum Division tal-Enemalta, li kien Alfred Mallia u permezz tieg[u nfet[ulu l-bibien g[allEnemalta. Minn hemm la[aq arran;amenti g[al fa/ilitajiet tal-[a]na bejn Total u Enemalta. Alfred Mallia kien talab commissions g[al tali ftehim u hu kien qabel dwarha. George Farrugia qal ukoll li ma kienx hemm ammont spe/ifiku i]da kien jg[addilu ammonti kull xahar. Darba minnhom kien hemm strajk mill-[addiema tal-port u kien hemm vapuri b’ordnijiet millEnemalta li ma setg[ux jid[lu fil-port biex i[ottu l-konsenji. Il-kumpanija Total kellha 20,000 tunnellata gasoil ma[]una g[and l-Enemalta, u l-Enemalta kellha b]onnu min[abba li kellha shortage min[abba l-istrajk. George Farrugia kien jit[allas $1.50 g[al kull tunnellata u nofshom kien jg[addihom lil Alfred Mallia. G[al kull tender li kienet tirba[ it-Total, Farrugia kien qed i[allas commissions lil Alfred Mallia, sakemm darba Mallia kellu in/ident tat-traffiku u g[amel ]mien twil barra mix-xog[ol. Meta George Farrugia mar jarah l-isptar, dan qallu li Tarcisio Mifsud ried ikellmu. Farrugia g[alhekk mar ilMarsa, u Tarcisio Mifsud qallu: “Dak li kont tag[ti lil Mallia, trid tibda tag[tih lili.” Kien dak il-mument li Farrugia skopra li Alfred Mallia kien qed jaqsam ma’ Tarcisio Mifsud, u g[alhekk darba kien qallu li mhuwiex wa[du. Il-Prosekuzzjoni qed titmexxa mis-Supretendent Paul Vassallo u mill-Ispettur Angelo Gafà filwaqt li g[allakku]at qed jidhru l-Avukati Edward Gatt, u Anna Mallia. Il-ka] ikompli fit-18 ta’ Lulju li ;ej.
Libertà provi]orja b’garanzija personali ta’ €10,000 Eugene Galea ta’ 54 sena minn {al Lija ;ie mixli quddiem il-Ma;istrat Ian Farrugia li nhar l-Erbg[a li g[adda g[all-[abta tas-1 p.m. hedded u pprova ju]a vjolenza fil-konfront tasSegretarju Parlamentari Roderick Galdes. Eugene Galea wie;eb mhux [ati tal-akku]i mi;jubin kontrih u ng[ata llibertà provi]orja fuq garanzija personali ta’ €10,000. Allegatament l-in/ident se[[ quddiem il-bini talMinisteru, fi Triq il-Kbira San :u]epp, f’Santa Venera. Skont il-Pulizija, Galea rass il-karozza tieg[u ma’ dik ta’ Galdes biex timblokka lis-Segretarju Parlamentari milli jo[ro;. Huwa ;ie mixli wkoll li ta fastidju, be]]a’ u naqqas il-
;ie[ tal-istess Segretarju Parlamentari. Il-ka] g[andu x’jaqsam ma’ allegat abbu] ta’ annimali li, skont ilProsekuzzjoni, ilu mag[luq. L-Ispettur Sarah Magri xliet lil Galea li fix-xhur ta’ April u Mejju li g[adda g[amel u]u minn kompjuter b’mod illegali u li naqqas il-;ie[ tal-Ispettur Ramon Mercieca u ta’ Joe Vella. Hu ;ie mixli li wara lin/ident li kellu masSegretarju Parlamentari Galdes, g[amel rapport lillPulizija fuq reat li jaf li ma kienx sar, u dan biex jinbdew pro/eduri kontra xi [add inno/enti. G[al Galea deher lAvukat Anthony Cutajar filwaqt li l-Ispettur Sarah Magri mexxiet ilProsekuzzjoni.
Rapport mi/-Chairman tal-Privatisation Unit fil-ka] kontra Tancred Tabone
Emmanuel Ellul, i/-Chairman tal-Privatisation Unit, ippre]enta lbiera[ fil-Qorti rapport li fih intqal li hemm provi dwar ostakoli li g[amlu Frank Sammut u Tancred Tabone lill-MOBC. Ir-rapport kien ippre]entat meta lbiera[ kompliet ilkumpilazzjoni ta’ Tancred Tabone quddiem il-Ma;istrat Stafrace Zammit. L-Avukat Giannella de Marco li qed tidher g[al Tancred Tabone, staqsiet x’relevenza fih dan ir-rapport f’dan il-ka]. Il-Qorti qalet li l-partijiet l-ewwel iridu jaraw x’fih ir-rapport u x’relevanza fih, u wara jkun de/i] jekk Ellul ikomplix jixhed dwar dan il-punt. Tancred Tabone, ta’ 61 sena minn Tas-Sliema, qed ji;i akku]at b’involviment fl-iskandlu tat-tix[im fix-xiri ta]-]ejt, allegazzjoni li hu qed ji/[ad u fejn qed jg[id li m’g[andu lebda involviment ma’ xiri irregolari ta’ ]ejt.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Lokali 9
L-Ispeaker g[adu g[addej bil-konsultazzjoni dwar il-bini tal-Parlament il-;did ?erimonja uffi/jali ta’ tifkira tas-Sette Giugno An;lu Farrugia fa[[ar ukoll il-pass tal-amministrazzjoni pre/edenti li kienet ippre]entat white paper dwar l-awtonomija tal-Parlament L-Ispeaker tal-Parlament g[adu g[addej bil-konsultazzjonijiet dwar il-futur tal-bini l-;did tal-Parlament li jifforma parti mill-pro;ett tadDa[la tal-Belt Valletta. L-Ispeaker An;lu Farrugia ma tefa’ ebda dawl dwar ilfutur tal-bini fid-Da[la talBelt li l-pjani tal-gvern pre/edenti, kif disinjat millperit ta’ fama mondjali Renzo Piano, kien li fih jilqa’ l-bini tal-Parlament il-;did. An;lu Farrugia tkellem dwar il-bini l-;did fid-Da[la tal-Belt meta qal li g[adu g[addej bil-laqg[at ta’ konsultazzjoni fid-diskors ta//erimonja ufficjali li lbiera[ filg[axija fakkret il-;rajja tasSette Giugno, il-;urnata meta numru ta’ Maltin kienu taw [ajjithom f’irvell kontra lGvern Kolonjali Ingli] – episodju li witta t-triq g[allKostituzzjoni tal-1921, li tat lill-Maltin l-ewwel Parlament. Fid-diskors tieg[u, lIspeaker fisser kif il-bini talParlament il-;did hu pass importanti fil-pro/ess taddemokrazija f’Malta, u qal li l-kosultazzjoni g[andha twassal g[al de/i]joni g[aqlija flinteress tal-poplu Malti u G[awdxi.
Il-futur tal-bini talParlament g[alissa jibqa’ m/ajpar, u dan ;ie konfermat mill-Ispeaker stess meta waqt li kien qed jitkellem dwar ittnedija tal-live video streaming semma’ kif hemm preparamenti biex filParlament il-;did jibdew ji;u trasmessi wkoll id-dibattiti fl-awla plenarja talParlament, fi kliem lIspeaker “jekk ikun il-ka].” Waqt id-diskors tieg[u, lIspeaker semma kif ilParlament g[andu rwol importanti fil-pro/ess li jsemma’ le[en il-poplu Malti, u ddeskriva b[ala “relevanti” l-proposta tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil li jitwaqqaf Kumitat tal-Petizzjonijiet. An;lu Farrugia fa[[ar ukoll il-pass tal-amministrazzjoni pre/edenti li kienet ippre]entat white paper dwar l-awtonomija tal-Parlament. Kien f’dan il-kuntest li lIspeaker qal li l-“Parlament ma jista’ qatt ikun [ieles minn xkiel u rbit jekk jibqa’ jitqies b[ala dipartiment talGvern.” B’riferenza dwar l-i]vilupp kostituzzjonali, An;lu Farrugia kkummenta “dwar jekk hemmx [tie;a li din tevolvi bil-possibbiltà tatTieni Repubblika”, u sa[aq li jekk dan ikun il-ka], ilParlament g[andu jkollu
Deputati tal-Gvern u tal-Opo]izzjoni lbiera[ fakkru l-;rajja tas-Sette Giugno, episodju li witta t-triq g[all-Kostituzzjoni tal-1921 li tat lill-Maltin l-ewwel Parlament
L-Ispeaker semma kif il-Parlament g[andu rwol importanti fil-pro/ess li jsemma’ le[en il-poplu Malti u ddeskriva b[ala relevanti l-proposta tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil li jitwaqqaf Kumitat tal-Petizzjonijiet parti importanti middiskussjonijiet dwar dan ilpass. B’rabta mal-isfond storiku tal-;rajja tas-Sette Giugno, lIspeaker semma’ l-[idma ta’
Nerik Mizzi, li kien wie[ed mill-ewwel Kapijiet tal-Partit Nazzjonalista u li kien strumentali fl-g[otja talKostituzzjoni tal-1921, li tat lil Malta l-ewwel Parlament.
Kien hawnhekk li fakkar il-memorja ta’ Nerik Mizzi billi qal li kien hu li kien issu;;erixxa li l-vittmi tasSette Giugno jibdew ji;u mfakkra. Waqt i/-/eremonja tqieg[du fjuri mal-monument tas-Sette Giugno millIspeaker tal-Parlament, millPrim Ministru Joseph Muscat u mill-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil. Pre]enti kien hemm ukoll deputati mi]-]ew; na[at talKamra, inklu] l-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
10 Illum il-:img[a
Il-Kummissjoni Ewropea po;;iet lil Malta fil-programm ta’ monitora;; tal-i]bilan/. Dan sewwasew wara li ftit tax-xhur ilu, ta[t Gvern Nazzjonalista, [ri;na
mill-Excessive Deficit Procedure. Fl-istess waqt, l-Italja, il-Latvja, il-Litwanja, ir-Rumanija u l-Ungerija tne[[ew mill-Excessive Deficit Procedure. Skont din ir-regola tal-Unjoni
Ewropea l-pajji]i li jkunu ta[t din il-pro/edura jistg[u ji;u mmultati. B’hekk fi ftit xhur pajji]na g[adda minn mat-tajbin g[al mal-[]iena. Kif jg[idu t-Taljani, dalle stelle alle stalle.
{adna l-ewwel ]gradatura Sa ftit tax-xhur ilu, flimkien mal-:ermanja l-akbar l-ekonomija tal-Ewropa, konna ]-]ew; pajji]i flUnjoni Ewropea li l-aktar qed nikbru ekonomikament. Sa ftit tax-xhur ilu konna wie[ed mill-ftit pajji]i li kellna l-finanzi tag[na fis-sod. Konna l-g[ira ta’ kul[add. Mill-estimi Skont l-estimi tal-Gvern Nazzjonalista l-i]bilan/ is-sena l-o[ra kellu jkun ta’ inqas minn tlieta filmija. Tela’ l-Partit Laburista mmexxi millImperatur Joseph Muscat u l-i]bilan/ tal-Gvern qabe] it-tlieta fil-mija meta l-Gvern Laburista [afer miljuni li kellha t[allsu l-Korporazzjoni Enemalta. Skont l-estimi ppubblikati mill-Gvern Nazzjonalista s-sena l-o[ra, u li qablu mag[hom ilPartit Laburista, anke jekk id-deputati tieg[u vvutaw kontrihom, l-i]bilan/ din is-sena kien stmat li jitla’ g[al 1.7 fil-mija. Il-Gvern Laburista rreveda din i/-/ifra ’l fuq g[al 2.7 fil-mija. L-Unjoni Ewropea rrevediet mill-;did din i/-/ifra g[al aktar minn tlieta fil-mija. L-Unjoni Ewropea da[[litna mill-;did fir-re;im tal-Excessive Deficit Procedure. Issa filwaqt li l-
Italja fer[et u //elebrat g[aliex in[arget minn dan ir-re;im, g[aliex skont ma kienu qed jg[idu esperti finanzjarji hu stmat li se jiffrankaw madwar €9 biljun, a[na qisu ma ;ara xejn. Bilkemm ma ng[idx li kien hemm min fera[ g[aliex ikun jista’ jg[id li l-finanzi ta’ pajji]na mhux veru kienu fis-sod kif kien jinsisti l-Gvern Nazzjonalista! Spi//ajna mal-[]iena. Il-Kummissjoni Ewropea tat lil Franza, Spanja, l-Olanda, is-Slovenja u lPolonja aktar ]mien biex dawn jil[qu l-miri tag[hom dwar l-i]bilan/ bil-President talKummissjoni Ewropea Josè Manuel Barroso j[e;;e; lil Franza biex tu]a dan il-[in barrani “bilg[aqal” [alli tirrestawra l-kompetittività li tilfet billi tnaqqas l-ispejje] tax-xog[ol u s-sigurtà so/jali.
Francois Hollande Din hi l-Franza tal-President So/jalista Francois Hollande li tela’ fil-poter b’[afna weg[di, li i]da mhux talli ma ]ammx i]da f’[afna ka]i g[amel dak kollu kuntrarju. Bir-ra;un li llum hu l-inqas president popolari li qatt kellhom il-Fran/i]i! Wara l-kri]i finanzjarja u ekonomika tal-2009 [afna kienu l-pajji]i li biex jirran;aw il-kontijiet tal-Istat sfaxxaw il-kontijiet tal-industriji ]g[ar u medji u tal-poplu. L-Unjoni Ewropea, flimkien mal-Fond Monetarju Internazzjonali, bdiet tipprietka l-awsterità billi titnaqqas in-nefqa talgvernijiet u ji]diedu t-taxxi. Fl-istess waqt riedet li jkun hemm tkabbir ekonomiku. Nixtieq li xi [add jispjegali kif jista’ jkun li tfarrak in-nies u tippretendi li tikber lekonomija! G[aliex din qatt ma fhimtha u dejjem ktibt li dan ma jistax ikun. Kif jista’ jkun li poplu jaqla’ inqas, jonfoq u jkabbar l-ekonomija? Araw x’;ara fil-Gre/ja, Spanja, il-Portugall, lIrlanda u l-pajji]i Balti/i. L-atte;;jament tal-Unjoni Ewropea u l-IMF ifakkarni fil-Gvern Laburista ta’
Skont l-estimi tal-Gvern Nazzjonalista l-i]bilan/ is-sena l-o[ra kellu jkun ta’ inqas minn tlieta fil-mija. Tela’ l-Partit Laburista mmexxi mill-Imperatur Joseph Muscat u l-i]bilan/ tal-Gvern qabe] it-tlieta fil-mija meta l-Gvern Laburista [afer miljuni li kellha t[allsu l-Korporazzjoni Enemalta
Duminku Mintoff li biex jirran;a l-kontijiet tal-istat sfaxxa kollox: l-infrastruttura, l-industrija u tturi]mu. Mi]uri li wasslu g[al qg[ad bla pre/edent u biex l-ekonomija ta’ pajji]na nbniet artifi/jalment fuq impjiegi fis-settur pubbliku u f’azjendi tal-istat, jew fejn l-Istat kellu ma;;oranza ta’ ishma. L-Italja fer[et li [ar;et mill-Excessive Deficit Procedure filwaqt li f’Malta bilkemm ma ng[idx li kien hemm min fera[ g[aliex ikun jista’ jg[id li l-finanzi ta’ pajji]na mhux veru kienu fis-sod kif kien jinsisti l-Gvern Nazzjonalista
Nofs il-[addiema tal-pajji] kienu f’dan il-qasam u kienu qed jixorbu l-finanzi kollha li kienu me[tie;a g[all-i]vilupp infrastrutturali. Li ming[ajru ma jista’ jse[[ l-ebda ]vilupp ie[or. Issa f’daqqa wa[da jidher li qed jinteb[u. Dan l-a[[ar il-Fond Monetarju Internazzjonali wissa lill-Gvern Ingli] li jkun a[jar li jieqaf mill-mi]uri ta’ awsterità u minflok jikkon/entra fuq mi]uri li jkabbru l-ekonomija. G[aliex bl-awsterità ]ejda lekonomija ti/kien. U meta ti/kien l-ekonomija jikber il-qg[ad li hu pre]entement il-marda talEwropa. Il-Gvern Nazzjonalista dan fehmu ming[ajr il[tie;a li jg[iduhulu l-Unjoni Ewropea jew ilFond Monetarju.
{a mi]uri biex inaqqas l-infiq li ma jirrendix. B[al meta g[alaq ittarzna li kienet qed tiswielna mal-€40 miljun fis-sena. Qa//at il-[ela i]da fl-istess waqt ta in/entivi biex tikber l-industrija, is-settur turistiku u s-settur tas-servizzi minn finanzjarji. Joe M. Zahra Ir-ri]ultat kien aktar impjiegi, aktar joe.zahra@live.co.uk d[ul g[all-gvern, linfiq kollu li hemm b]onn g[alledukazzjoni u s-sa[[a, qg[ad mill-inqas u titjib fil-livell tal-g[ajxien tal-poplu Malti kollu. Dan seta’ jag[mlu wkoll g[aliex isse[ibna fl-Unjoni Ewropea minkejja l-oppo]izzjoni tal-Partit Laburista. {alliha li llum qed igawdu minn aktar minn €1,100 miljun li l-gvern ta’ Lawrence Gonzi kiseb g[al pajji]na g[as-seba’ snin li ;ejjin fla[[ar jiem tal-gvern Nazzjonalista! Il-mod bil-g[aqal li bih [adem il-Gvern Nazzjonalista wassal biex pajji]na [are; millExcessive Deficit Procedure u biex seta’ jag[mel budget li fih ta xi [a;a lil kul[add. Inklu] ittnaqqis tal-og[la rata tal-income tax minn 35 g[al 25 fil-mija. Dan kien l-g[aqal ta’ gvern li ma ried qatt jisfaxxa l-kontijiet tal-azjendi ]g[ar u medji u tal-poplu biex i]omm f’sa[[ithom il-kontijiet talistat. Il-kontijiet tal-istat il-Gvern Nazzjonalista ]ammhom f’posthom billi ne[[a l-[ela u kabbar l-ekonomija. Tkabbir li tah il-finanzi biex ikun jista’ jie[u tant u tant mi]uri favur il-poplu. Il-bidla fil-Gvern
Xahrejn ilu kellna bidla fil-gvern. Illum g[andna Gvern Laburista li tela’ b’[afna weg[di, fosthom dik li jkabbar l-ekonomija u jo[loq aktar xog[ol. S’issa l-uniku xog[ol li [oloq kien filministeri! Ma g[addiex wisq ]mien li ma [adniex l-ewwel ]gradatura u l-ewwel tbe]bi]a. Er;ajna d[alna fir-regim tal-Excessive Deficit Procedure. Qeg[din ta[t sorveljanza. Sorveljanza li tfisser li l-kontijiet tal-Gvern ji;u mmonitorjati u skrutinati. Li jfisser li issa l-Gvern ikollu jnaqqas l-infiq. Mhux l-infiq li ]ied fuq aktar ministeri li wa[edhom se jiswew lill-pajji] madwar €20 miljun fis-sena, i]da nfiq fuq setturi importanti. Di;à bdejna naraw minn dan it-tnaqqis. U se naraw [afna i]jed. Il-finanzi tal-pajji] mhumiex e]er/izzju ta’ book-keeping. Il-finanzi tal-pajji] ma tmexxihomx billi ;;ebbed bi//a minn hawn u traqqa’ bi//a min-na[a l-o[ra. Huma arti ta’ ppjanar u e]ekuzzjoni.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
L-importanza tas-sistema tad-demokrazija parlamentari Illum qed ni//elebraw b[ala pajji] il-festa tasSette Giugno li din is-sena, il-25 darba li qed tkun imfakkra b[ala festa nazzjonali, tag[tina lok g[al riflessjonijiet ;odda. Is-Sette Giugno kien pass ewlieni fl-idea tassovranità tag[na l-Maltin, u ]vilupp importanti biex fl-1921 ksibna l-ewwel Parlament rappre]entattiv u li minnu kien mag[]ul l-ewwel Gvern responsabbli. Kellna l-bidu, ji;ifieri, tas-sistema tad-demokrazija parlamentari f’Malta. Istituzzjoni kollettiva li tirrappre]entana lkoll u ndaqs B’hekk [adna esperjenza tajba biex, wara l-
Indipendenza, stajna nibdew niggvernaw lilna nfusna u n[addmu sewwa s-sistema taddemokrazija parlamentari; sistema li rfinajnieha fejn rajna l-b]onn; sistema li g[addiet mill-e]ami ta]-]mien mhux f’Malta biss; sistema li rridu n[arsuha, u ni]nu sew kliem dwar xi tibdil radikali fiha. Is-sistema tad-demokrazija Parlamentari g[andha l-pre;ju kbir li a[na /-/ittadini nele;;u istituzzjoni kollettiva li tirrappre]entana lkoll u ndaqs.
Qbil wiesa’ g[al bdil fil-Kostituzzjoni
Ma nag[tux poter lil bniedem wie[ed biss
A[na u nfittxu li dejjem nirfinaw din issistema fejn je[tie;, irridu noqog[du attenti li ma nitg[ammxux minn xi sistema o[ra, kif jidher li hawn min tg[ammex, u b’hekk ma narawx iddifetti ta’ sistemi o[rajn li jag[tu [afna poter lil individwu wie[ed. Insult lill-Parlament fil-ftu[ tieg[u F’dawn l-a[[ar xhur se[[ew ;rajjiet li attakkaw id-dinjità u l-importanza li [aqqu lParlament. Rajna l-ftu[ tal-Parlament li kien insult lil din l-istituzzjoni b’u]u ta’ kliem mhux xieraq li l-Gvern kiteb biex jinqara millPresident, u insult ukoll lill-presidenza. Is-serjetà u r-rispett lejn l-istituzzjoni talParlament kienu jitolbu li b’umiltà jsiru emendi
biex jitne[[ew fra]ijiet li we;;g[u, li umiljaw, li kienu goffi u mhux xierqa. I]da minflok, ilGvern tal-lum g[a]el li jg[addi minn fuq lOppo]izzjoni u minn fuq il-Parlament u jinjora l-appelli biex id-diskors tal-President fil-ftu[ ta’ dan il-Parlament jitnaddaf minn kulma [amm;u.
Kien hawn ukoll min beda jxerred ideat biex is-sehem tal-Parlament fil-bdil tal-Kostituzzjoni b’vot ta’ ]ew; terzi jsir biss formalità sfurzata mill-ma;;oranza fuq il-minoranza u mhux ilkonsensus bi qbil wiesa’ li llum ta[seb g[alih il-Kostituzzjoni. Dinjità lill-Parlament f’bini awtonomu Qed naraw lill-Gvern Laburista jfittex sku]i biex ma ji[ux il-Parlament fil-bini l-;did – li joffri [afna aktar spazju mill-post ta’ b[alissa; bini li mqar fil-post ifisser l-awtonomija li lParlament je[tie; ikollu.
Bini li jag[ti dehra dinjitu]a u moderna lil istituzzjoni antika u solida hekk kif id-disinn modern qed isir bil-blat qawwi. F’dan is-Sette Giugno, tajjeb inqisu li je[tie; in[arsu s-sistema tad-demokrazija parlamentari li [addimna u li servietna tajjeb g[al kwa]i mitt sena. Sistema li tag[ti valur lill-kollettiv u lillugwaljanza li g[andu jkun hemm bejnietna lMaltin ilkoll.
Is-sa[[a hi sfida kontinwa Nhar il-{add il-Ministru g[as-Sa[[a Godfrey Farrugia ta intervista lis-Sunday Times of Malta. Kien hemm stennija minn meta kienet t[abbret din l-intervista, stennija dwar pjani konkreti kif l-istandards li kienet la[qet Malta f’dan ilqasam kienu se jin]ammu. Gvern Nazzjonalista dejjem kien favur is-sa[[a Infakkru li fl-istudji
internazzjonali isem Malta f’dawn l-a[[ar snin dejjem kien fost l-aqwa pajji]i f’dan il-qasam. Gvernijiet Nazzjonalisti qatt ma xxa[[ew mal-poplu fejn tid[ol is-sa[[a u meta kien hemm b]onn li jinstabu flus minn dipartimenti o[rajn biex is-servizzi tas-sa[[a jibqg[u g[addejjin, dan sar. Kienu dawn l-istess gvernijiet li lill-poplu tawh la[jar.
Fejn qatt [lomna li operazzjonijiet tat-trapjanti jibdew isiru Malta^ Kemm Maltin u G[awdxin kienu jintbag[tu barra biex isirulhom operazzjonijiet tal-qalb^ Dawn illum isiru flisptarijiet tag[na b[ala rutina. Kemm ]diedu medi/ini fillista ta’ medi/ini b’xejn. Kemm ]diedu s-servizzi filkomunità. Kemm ]diedu sodod g[allanzjani, fa/ilitajiet u servizzi o[rajn fi djarhom skont ilb]onnijiet tag[hom. B[ala pajji] b’ri]orsi limitati [afna, a[na g[amilna l-mirakli f’dan il-qasam tas-sa[[a u lIsptar Mater Dei hu xhieda kontinwa ta’ dan il-fatt. Hawn irrid insellem lil dawk il-Ministri u Segretarji Parlamentari li servew f’dan il-qasam matul l-a[[ar [amsa u g[oxrin sena ta’ amministrazzjonijiet Nazzjonalisti.
Gvernijiet Nazzjonalisti qatt ma xxa[[ew mal-poplu fejn tid[ol is-sa[[a u meta kien hemm b]onn li jinstabu flus minn dipartimenti o[rajn biex is-servizzi tas-sa[[a jibqg[u g[addejjin, dan sar
Kollha kemm huma taw sehemhom bil-kbir u kollha kemm huma [allew impatt po]ittiv f’dan il-qasam. Joe Cassar, il-Ministru g[asSa[[a fl-a[[ar amministrazzjoni Nazzjonalista semma nhar itTlieta li mkien fid-dinja ma ssib ba;its fil-qasam tassa[[a li ma jmorrux oltre minn dak li jkun ivvutat g[al perijodu fiss. Godfrey Farrugia
Dan min[abba medi/ini ;odda bi prezzijiet varji, ilprogress li jsir ta’ kuljum bi pro/eduri ;odda ta’ kirur;ija u kura, u l-fatt li a[na b[al [afna pajji]i o[ra mexjin lejn ]bilan/ fl-età talpopolazzjoni, bin-numru talanzjani jikber bi proporzjon qawwi. Dan l-a[[ar fattur ipo;;i pressjoni qawwija f’dan ilqasam, kif ukoll b’mod ;enerali fuq l-ekonomija. Godrey Farrugia b[ala persuna li [adem f’dan ilqasam g[al snin twal ]gur li hu konxju ta’ dan kollu. Issa[[a tal-poplu hi sfida kontinwa u kif qal tajjeb Joe Cassar, b[ala Ministru g[as-Sa[[a trid tkun kapa/i ta[dem id f’id mal-Ministru
tal-Finanzi u fuq kollox, trid tkun kapa/i tressaq ilka] tieg[ek u tikkonvin/ih dwar il-b]onnijiet tal;urnata. Dan il-Gvern di;à falla milli jikkonvin/i lillKummissjoni Ewropea dwar il-pjani tieg[u biex inaqqas l-i]bilan/ finanzjarju. IlMinistru Farrugia nhar il{add parla [afna i]da meta tag[sar kliemu, ftit li xejn issib sustanza. Qal li sab nuqqas ta’ €101 miljun fid-dekasteru tieg[u. Qal li d-dipartiment tieg[u jimpjega persuni mis-servizz /ivili, o[rajn mill-Fundazzjoni g[asServizzi Medi/i, xi w[ud li ja[dmu g[al rashom, eks [addiema minn azjendi parastatali u aktar minn elf shift. Din hi r-realtà f’kull qasam tas-sa[[a pubblika. Akkontabbiltà u trasparenza Il-Ministru Farrugia
semma diversi problemi u meta kien mistoqsi kif kien se jsolvihom, wie;eb hekk: “G[andna b]onn inkunu de/i]ivi, trasparenti u akkontabbli u hemm b]onn li nag[mlu kollox sewwa.” Kliem sabi[ [afna.
minn Salvu Felice Pace sfelicep@go.net.mt
G[ala jekk irid jil[aq dawn l-g[anijiet nobbli, ne[[a minn karigi importanti nies tassew validi, b’fidu/ja kbira mill[addiema u l-pazjenti u minflok la[[aq o[rajn b’anqas esperjenza^ G[ala f’G[awdex kellna r-ri]enja tas-Supretendent tal-Isptar wara [mistax minn meta kien [a din il-kariga^ Fejn kienu l-akkontabbiltà u t-trasparenza f’dan il-ka]^ G[ala qal li g[andu b]onn aktar ri]orsi umani, meta fittransfers li saru ntremew ri]orsi umani prezzju]i [afna^ Infakkruh lill-Ministru Farrugia li m’g[adux flOppo]izzjoni – irresponsabbiltà qieg[da fuq spalltu.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
12 Opinjoni#Ittri
. .
BHAC-CIRASA... Elezzjonijiet fil-Cayman
Wasalt minn barra b[allum ;img[a. G[alhekk ma ktibtx fil-[mistax li g[addew. Kont qieg[ed nosserva l-elezzjonijiet tal-Cayman Islands. Mexxejt grupp ta’ osservaturi millCommowealth. Kontra dak li ja[sbu xi w[ud ma kinitx xalata. Kellna [afna xog[ol u laqg[at. Trid tiltaqa’ mal-kandidati. U l-partiti politi/i. Laqg[at mal-media. U diversi g[aqdiet o[ra. Kemm domt hemm g[amilt ]ew; konferenzi tal-a[barijiet. Fejn iltqajt u tajt tag[rif lil media t’hemm. Osservajna millqrib il-preparamenti g[all-elezzjonijiet. F’jum l-elezzjoni osservajna lpostijiet tal-elezzjoni kollha. U anki l-g[add tal-voti. Issa bdejna xxog[ol fuq ir-rapport finali. Kienet elezzjoni tajba. Tmexxiet tajjeb. U kellhom kampanja elettorali bla problemi. Minn issa ‘l quddiem Issa ;ew mimlija l-karigi kollha fil-Partit Nazzjonalista.
Nirringrazzja lil kull min ikkontesta xi kariga. Nawgura minn qalbi lill amministrazzjoni l - ;dida tal - partit . Issa nxammru [a na[dmu . Tajjeb nitg[allmu mit telfa . U hekk qed nag[mlu . Imma minn issa rridu n[arsu lejn il PN mhux b[ala partit li tilef l - elezzjoni li g[addiet . Imma l - partit li jista ’ jirba[ l - elezzjoni li ;ejja . Amnestija
Assolutament m ’ g[andi xejn kontra l pri;unieri . Imma lil min wettaq att kriminali nag[tuh rigal . Billi no[or;uh qabel mill [abs . U lil [addiem onest nag[tuh transfer vendikattiv . Transfers politi/i Is - sitwazzjoni f ’ San
Vincen] hi ferm inkwe tanti . Dan l - isptar spi//a ma[tuf minn klikka ta ’ Laburisti . Hi din il - klik ka li qed tmexxi . Il - man agment qed ji;i total ment injorat . {ar;u madwar 90 transfer . Nies li kienu qed jaqdu dmirhom b ’ responsab biltá ng[ataw transfer g[al xejn b ’ xejn . Transfers politi/i li qed jikka;unaw [afna ten -
minn Mario Galea
sjoni fost l - istaff ta ’ San Vincenz. Transfers li minnhom qed ibatu l-istess anzjani. G[an-nom tal-Oppo]izzjoni rrid inwassal messa;; ta’ solidarjetà lill-[addiema involuti. Il-kap tal-Partit u jien qed insegwu millqrib dak li qed ji;ri f’San Vin/enz. Il-Partit Laburista g[andu storja ta’ transfers politi/i kull meta kien filgvern. Joseph Muscat ta’ qabel l-elezzjoni ma jintg[arafx minn Joseph Muscat tal-lum. Dak i]]mien ried il-voti. U kien lest iqarraq. Dan tal-lum hu l-vera Joseph Muscat. “Fhimtni Charlie”
Smajt wa[da tajba ming[and Mario de Marco stess. Din ;rat fl2003. Clyde Puli u Mario de Marco kienu g[adhom deputati pjuttost ;odda. Kien hemm ri/eviment tal-Minsiteru tal-Affarijiet Barranin. Mario u Clyde ddecidew li jmorru jag[mlu present g[al dan ir-ri/eviment. Telqu millParlament bil-karozza ta’ Mario de Marco. Kif [er;in mill-Belt sabu lkarozza tal-Ministru Joe Borg quddiemhom. Clyde Puli dar lejn Mario de Marco li kien qed isuq u qallu “ Ibqa’ suq warajh halli nibqg[u de[lin mieg[u”. Mario hekk g[amel. I]da kif waslu fuq il-post sabu t-triq mag[luqa. Kien hemm ilpulizija jwaqqfu t-traffiku. Il-Ministru Joe Borg baqa’ die[el. Imma lilhom waqqafhom il-pulizija. Il-pulizja [ares ;olkarozza. Lema[ lil Clyde Puli bilqieg[da fuq il-passenger’s seat. “Hawn Onorevoli Puli. Sku]ani m’g[araftekx.” Il-pulizija dar lejn Mario de Marco u qallu “Id[ol wasal lill-Onorevoli Puli sal-bieb imbag[ad dawwar u o[ro; stennieh barra. Fhimtni Charlie”.
Id-dizgrazzji fatali Sur Editur Nafu kemm il-[ajja hi sabi[a u prezzju]a, mela [alli ni;i g[all-punt. Kemm nixtieq li dan il-kliem ma nisimg[u qatt aktar fuq ittelevi]joni u ma naqrahx fuq il - gazzetti lokali . Dan il - kliem tassew jnkwetani u jkexkixni . X ’ nistg[u nag[mlu lkoll flimkien illum qabel g[ada biex nevitaw di]grazzji fatali b[alma kellna dawn l-a[[ar ]minijiet? Jien perswa] li l-awtoritajiet jew min hu tassew responsabbli, din l-affari tinkwetah bil-kbir. Di]grazzja wa[da wara o[ra, [afna minnhom fatali. Uff xi dwejjaq tisma’ dawn l-affarijiet. Jien jg[addili minn mo[[i li g[andha ssir xi forma ta’ kampanja edukattiva b[ala prevenzjoni kontra ddi]grazzji. In[oss ukoll li anki l-Membri Parlamentari g[andhom dmir li jaraw x’g[andu jsir aktar f’dan issens. Dejjem qed nitlob lillParlamentari b’rispett u lakbar umiltà. Irrid ng[id
kelmtejn lis-sewwieqa talmuturi u tal-karozzi. Ng[idilhom biex ma ji;;ieldu qatt kontra l-[in u ja[sbu ftit kmieni biex ma jkollhomx g[alfejn jag[fsu ftit aktar il-gass ta[t saqajhom. G[ax dak jista’ jkun ir-rovina ta’ kollox. Lissewwieqa tal-karozzi b’umiltà ng[idilhom, waqt issewqan il-mowbajl ma g[andkomx xi triduh, hu periklu. Nistmg[u lil xulxin, nimxu mar-regolamenti u nevitaw [afna di]grazzji. U xi j[allu warajhom dawn iddi]grazzji? Niket, swied ilqalb, imrar u dulur u [ajja diffi/li g[al kull familja milquta. Jekk tkun mi]]ewwe; t[alli lil martek, lil uliedek, lill-;enituri u familjari o[ra. U x’kefrija meta jkunu ]g[a]ag[ jinqerdu totalment darba g[al dejjem. Bi ftit aktar attenzjoni nevitaw [afna di]grazzji. Il-[ajja m’hawnx isba[ minnha. Jien qed nikteb g[ax nixtieq il-;id mhux biex
nikkritika jew immaqdar. Nixtieq li ma ti;rix di]grazzja o[ra wara li tinqara din l-ittra. Fl-istess waqt li]-]g[a]ag[ ng[idilhom grazzi ta’ kollox, g[ax-xog[ol ta’ volontarjat li jag[mlu f’diversi gruppi u g[aqdiet. Anki meta jinqala’ xi argument s[un, fa/li li tinqala’ xi di]grazzja. Mela g[andna nkunu nies ta’ ra;uni, kalmi, ta’ sabar u fuq kollox nag[dru lil xulxin biex kollox jispi//a b’wi// il-;id. Fl-a[[ar nett nixtieq inwassal is-solidarjetà tieg[i u sabar ma’ kull min xi darba jew o[ra ltaqa’ ma’ xi di]grazzja. Fl-istess [in nitolbu g[all-vittmi biex il-Mulej jag[tihom ilmistrie[ ta’ dejjem. Araw ta[sbu li jien perfett, ktibt mill-ftit li naf. Nixtieq lil kul[add, pa/i, hena, kuntentizza u armonija f’darkom.
Alfred Sciberras Pacemoore Birkirkara
Politika ta’ sustanza please! Sur Editur, Qed nisimg[u [afna fuq rapporti, kummissjonijiet, esperti fuq diversi setturi biex jippre]entaw lill-Gvern aktar titjib fuq dak li di;á sar. I]da wisq nib]a’ li l-Gvern hu mo[li [afna fuq l-istampa ]-]g[ira u mhux fuq l-istampa l-kbira. Il-Prim Minsitru, li g[andu l-[in kollu tieg[u g[aliex m’g[andux portafoll responsabbli minnu kif kellu l-Prim Ministru ta’ qablu, hu fid-dmir li j[ares lejn listampa l-kbira biex pajji]na jibqa’ jo[loq ix-xog[ol. G[alhekk nappella g[al politika ta’ sustanza please!
A. Cassar In-Naxxar
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link. com.mt.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Opinjoni 13
{amsin sena mill-mewt ta’ Papa o[xon bil-battuti dejjem lesti fuq il-ponta ta’ lsienu Il-korretezza razzista ma tippermitilniex li ng[addu bi]-]mien lil min hu o[xon g[ax o[xon. Mhux sewwa, imma m’hemmx xi ng[idu, /erti uffi//ji jirrikjedu pre]entabbiltà fi]ika wkoll. Id-dehra fi]ika tal-Papa :wanni XXIII xejn ma kienet “papabbli” li kieku ma kienx l-Ispirtu s-Santu li g[a]lu b’wa[da mis-sorpri]i li mdorri jag[mel fuq wi// lumanità. Papa o[xon, xi[, u oppost g[alkollox g[allpapiet kif konna nafuhom, an;eli/i, imbieg[da u donnhom jg[ixu fuq ir-ri[a tat-talb aktar milli fuq l-ikel. Imma :wanni mill-ewwel laqatna b[ala xi [a;a spe/jali. Ma kienx jifla[ ji;ri maratona, imma mentalment kien a;li daqs kelb tal-fenek. B’hekk dak li kellu jkun biss papat tat-tran]izzjoni, sar papat ta’ kon/ilju universali li /aqlaq id-Dg[ajsa ta’ Pietru – mhux biss, imma [arbat ukoll lill-ba[ar kollu li kien g[addej minn ta[tha, u liddinja kollha. Id-dinja ma baqg[etx l-istess wara dak i]]mien imqalleb. Il-Papa Fran;isku di;à sar mag[ruf g[all-battuti talfamilja, xi w[ud minnhom ;ejjin ming[and in-nanna tieg[u. Ftit ilu, qal lissa/erdoti u l-isqfijiet li jrid ikollhom ir-ri[a tan-nag[a; fuqhom, ji;ifieri li jkunu vi/in in-nies. Il-Papa :wanni, kellu [afna minn dawn, li kien jerfag[hom g[al mumenti strate;i/i partikolari. Kien Papa uman. Konna nit[assru lil dawk li riedu j;orruh fuq is-si;;u ;estatorju. Imma kellu qalb li ddewweb is-sil; tal-qlub bierda. “Jien [arist f’g[ajnejk b’g[ajnejja, u po;;ejt qalbi [dejn qalbek,” seta’ jg[id g[alih innifsu b[alma qal g[al :esù tieg[u, g[ax dan kien l-approach tieg[u malbnedmin. Lill-iskultur Manzu ;ibdu lejh waqt seduti ta’ po]a g[al skultura, minkejja li dan kien Komunist u ma kienx jemmen. Lil wie[ed ma jemmen b’xejn, qallu, “imma l-barka ta’ ra;el xi[ b[ali mhux se tag[millek [a]in ]gur,” u bierku wa[da solenni. Realistiku u b’saqajh mal-art Kellu saqajh mal-art u kien jaf li l-g[emejjel tal-
bniedem g[andhom konsegwenzi li dawn mhux
Il-Papa :wanni XXIII li mhux biss seraq qalb miljuni ta’ nies, i]da fi ]mienu wassal g[al taqlib kbir fi [dan il-Knisja bil-famu] Kon/ilju Vatikan II
dejjem jafu jerfg[uhom. Ma tridx wisq biex issir missier jew omm, imma biex trabbi sewwa, trid [afna g[aqal u sagrifi//ji. Ming[ajr sagrifi//ji ma jsir xejn. Kien jg[id, “Iktar fa/li biex missier ikollu l-ulied, milli l-ulied ikollhom missier veru.” Id-djarju tieg[u li ;ie ppubblikat wara mewtu jurina kemm kien konxju li kien wasal fl-a[[ar tat-triq [afna qabel ma verament wasal fla[[ar tat-triq. Pere]empju, meta sar Kardinal ta’ Venezja, [aseb li issa ma kienx baqa’ wisq qabel ma “j[oll minn mal-moll”. Ftit issopona li kien g[ad irid isir Papa u jinawgura Kon/ilju. Fuq is-sodda tal-mewt, dwar il-Kon/ilju qal, “IlVan;elu ma tbiddilx, imma wasal i]-]mien li nibdew nifhmuh a[jar. Dawk li g[exu [ajja twila b[ali, setg[u jag[mlu paraguni bejn kulturi u tradizzjonijiet differenti, u jag[rfu li issa kien wasal ilmument biex niddixxernu ssinjali ta]-]minijiet, u biex na[tfu l-okka]joni u n[arsu [afna ’l bog[od ’il quddiem.”
Xi[ kemm trid, imma kien mimli b’aktar tama minn bosta bnedmin u kardinali i]g[ar minnu
Imma kien jaf ji//ajta anke fuq l-età tieg[u, “Ilbnedmin huma b[all-inbejjed. Xi nbejjed isiru [all bi]]mien, u o[rajn jitjiebu [afna.” Na[seb li kien jitlob b’qalbu kollha, li hu jkun minn dan tal-a[[ar. Kieku le, ma konniex inqimuh b[ala “Beatu”. L-inkwiet jag[mel b’kul[add, a[seb u ara bi bniedem ta’ età kbira. “:ieli ji;rili li nqum billejl u nibda nhewden fuq xi problema kbira li jkolli, u ng[id lili nnifsi li filg[odu je[tie; li ng[id lill-Papa biha. Imbag[ad inqum filg[odu u nsib li l-Papa huwa jien u ma nista’ ng[addi l-problema lil [add.” Lil min irid imexxi lillo[rajn, hu min hu, kien jissu;;erilu, “T[alli xejn ja[rablek, imma iskot fuq [afna u kkore;i ftit.” :ej minn familja fqira Twieled f’familja fqira,
imma kien jaf li a[jar fqar milli sinjuri korrotti, “Twelidt fqir, f’familja baxxa imma nobbli - u issa nie[u pja/ir li se mmut fqir.” Nafu li xejn ma kien injorant, anzi kien storiku tajjeb. Imma g[araf li l-g[erf ta’ din id-dinja mhux kollox: “Bniedem tal-pa/i jag[mel aktar ;id minn wie[ed g[aref.”
Ix-xju[ija ;;ib /ertu g[erf. Tag[tik vanta;; fuq min hu i]g[ar minnek, g[ax ebda g[erf tad-dinja ma jista’ jag[tik dak li tag[tik ir-realtà tal-età: taf li ]gur li minn hawn u ftit ie[or titlaq u ma tie[u xejn, xejn mieg[ek. Il-Beatu :wanni beda j[oss ru[u fer[an jg[odd il-;ranet. Veru li darba, snin ilu, [aseb, li kien wasal, imma issa kien wasal ]gur. “Ara x’wa[da din, qed nosserva l-mewta tieg[i stess pass wara pass. Issa miexi [elu [elu lejn it-tmiem.” Imbag[ad g[amel riflessjoni sabi[a fuq il-Papat, u fuq kwalunkwe uffi//ju u karriera: “Kwalunkwe bniedem jista’ jil[aq Papa; [arsu lejja u taraw il-prova ta’ dan.” Papa b’vi]joni kbira Xi[ kemm trid, imma kien mimli b’aktar tama minn
bosta bnedmin u kardinali i]g[ar minnu. Meta ra lKon/ilju varat, qal: “Il-ftu[ tal-Kon/ilju li qed isir issa, tiela’ fil-Knisja b[al ]erniq ;did, g[elm ta’ dawl g[ammiexi mill-aqwa.” Minn ]g[ir, Roncalli kien jikteb [sibijiet spiritwali fiddjarju tieg[u. Ta’ seminarista, sar terzjarju Fran;iskan. Kien influwenzat [afna minn ]ew; qaddisin “rg[ajja”, San Karlu
minn Fr Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
Borromeo u San Fran;isk de Sales. {a sehem fl-ewwel gwerra mondjali b[ala kappillan. Kien predikatur u direttur spiritwali u kellu karriera twila. Kienu u g[adhom apprezzati [afna l-En/ikliki so/jali tieg[u Pacem in Terris u Mater et Magistra. La[aq Papa hekk kif miet Piju XII, fl-1958 u miet [ames snin wara. }mien qasir imma effett determinanti. Hekk ja[dem l-Ispirtu ta’ Alla. Il-Papa Roncalli miet fit-3 ta’ :unju, 1963. Il-Beatu :wanni Pawlu ddikjarah Beatu fis-sena 2000.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15
FRANZA> ?iklist fil-belt ta’ Marsilja jidher rifless mal-[;ie; tal-fa//ata tal-Mu]ew g[a/-?ivilizzazzjonijiet mill-Ewropa u l-Mediterran (MuCEM) waqt li fl-isfond jidher il-katidral ewlieni tal-in[awi. Il-mu]ew (ibba]at fil-Forti ta’ Saint Jean li t[ares g[al fuq il-belt) g[andu jkun inawgurat pubblikament illum b[ala parti mi/-/elebrazzjonijiet li jimmarkaw lil Marsilja b[ala l-Belt Kapitali Ewropea g[all-Kultura g[all-2013 (Reuters)
IS-SIRJA
Ribelli jfallu f’tentattiv biex jikkontrollaw a//ess g[al I]rael Qawwiet Sirjani leali g[arre;im tal-President Bashar alAssad irre]istew it-tentattiv ta’ ribelli biex ja[tfu kontroll tal-uniku punt ta’ a//ess bejn is-Sirja u I]rael u t-truppi ta’ Assad komplew jissieltu [alli jikkonsolidaw kisbiet fuq ilkamp tal-battalja fl-in[awi Sirjani tat-Tramuntana. L-g[ada li tilfu l-kontroll ta’
Qusair, belt kru/jali qrib ilfruntiera mal-Libanu, ir-ribelli Sirjani ppruvaw ipattu b’assalt fuq Quneitra – zona demilitarizzata fuq l-G[oljiet talGolan fejn jag[mlu r-ronda lqawwiet tan-Nazzjonijiet Uniti – u g[all-ewwel darba mill-bidu tar-rewwixta antiAssad (f’Marzu tal-2011) irnexxielhom jie[du r-riedni
fiz-zona g[al ]mien qasir. I]da – u filwaqt li l-qawwiet tan-NU g[a]-}amma talPa/i f’din iz-zona kienu kostretti li jid[lu fil-bunkers tag[hom – ir-ribelli ma kinux destinati li jgawdi t-trijonf fittul, bl-Armata tal-President Assad tirrea;ixxi u ta[taf lura l-in[awi wara ;lied qalil. L-Awstrija intant se tirtira
t-390 truppi tag[ha g[a]]amma tal-pa/i minn malqawwa tan-NU g[all-monitera;; taz-zona b’ka;un tal;lied meta fl-a[[ar jiem ittruppi ta’ Assad kisbu diversi su//essi biex jistimolaw lirre;im ta’ Damasku – anki waqt li l-Istati Uniti u rRussja qeg[din jippruvaw jorganizzaw konferenza inti]a
biex ittemm il-gwerra /ivili tas-Sirja. Fi ]viluppi o[ra, il-Kap talgrupp Al-Qaida Ayman alZawahri [e;;e; lis-Sirjani biex jing[aqdu u jwaqqg[u lill-President Assad u jkunu qeg[din itellfu l-pjani talIstati Uniti biex tag[mel misSirja pajji] bl-iskop uniku li j[ares is-sigurtà ta’ I]rael.
IT-TURKIJA
IL-KOREA
Kundanna g[at-‘tatti/i tal-qerda’
Lejn ]blokk fil-kri]i
Il-Prim Ministru Tork Tayyip Erdogan ikkundanna ‘t-tatti/i ta’ qerda waqt la[[ar protesti vjolenti fitTurkija u wieg[ed li jippersisti bil-pjani g[all-i]vilupp ta’ park fil-belt ta’ Istanbul li jitqiesu b[ala l-ixprun wara linkwiet. Meta tkellem waqt ]jara fitTune]ija, Erdogan qal li gruppi li jferrxu t-terrur immanip-
ulaw dik li bdiet b[ala kampanja favur l-ambjent fejn ]vela li hemm numru ta’ barranin fost il-persuni li spi//aw arrestati. Il-PM Tork enfasizza li lawtoritajiet Torok m’g[andhomx jippermettu attivitajiet inti]i g[all-[ruq u l-qerda i]da din id-darba jidher li illimita l-kummenti biss g[al grupp spe/ifiku ta’
dimostranti. Dan meta numru ta’ Torok qed jinsistu li Erdogan jitlob apolo;ija g[all-azzjonijiet talpulizija tieg[u fil-konfront ta’ dimostranti waqt sitt ijiem ta’ protesti fejn mietu tlieta u ndarbu l-eluf f’numru ta’ bliet. Hemm anki insistenza biex jitke//ew l-uffi/jali li [ar;u d-direttivi g[allazzjonijiet.
Il-Korea t’Isfel u l-Korea ta’ Fuq Komunista qeg[din jippjanaw biex jid[lu g[al ta[ditiet g[all-ewwel darba minn Frar tal-2011, fost sinjali li l-;irien qeg[din jippruvaw jirran;aw ir-relazzjonijiet wara xhur ta’ kri]i u fost proposti g[al normalizzazzjoni ta’ pro;etti kummer/jali ta’ interess komuni’. G[al xhur s[a[, din is-
sena, il-Korea ta’ Fuq kwa]i kuljum kienet thedded lillKorea t’Isfel u l-Istati Uniti (l-alleata ta’ Seoul) bl-u]u ta’ armi nukleari i]da t-tensjoni fil-Peni]ola Koreana naqset mindu, f’April, intemmu l-e]er/izzji militari kon;unti li mexxiet lArmata tal-Korea t’Isfel flimkien mal-qawwiet Amerikani.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Attwalità 17
16 Attwalità
“...G{AX MALTA TAG{NA LKOLL...” … Jekk Laburist ta’ ;ewwa fil-klikka ta’ Muscat
… Jew dhert f’billboard tal-PL fl-Elezzjoni
G[ax...
G[ax...
G[ax...
G[ax...
G[ax...
G[ax...
Allura parti mill-[atriet tal-qalba fil-Bordijiet u addio l-MERITOKRAZIJA
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra FRANZA
Il-qg[ad fost il-poplu jil[aq l-og[la livell g[al [mistax-il sena Il-qg[ad fi Franza la[aq l10.8 fil-mija g[all-ewwel tliet xhur tas-sena skont i/-/ifri uffi/jali li fil-fatt ikkonfermaw l-og[la statistika ta’ Fran/i]i ming[ajr impjieg mill-1998 ’il hawn. L-a;enzija g[all-istatistika uffi/jali Insee fil-fatt sostniet li r-rata tal-qg[ad fil-pajji] kibret b’rata konsistenti mill10.5 fil-mija li kienu
Fran/ois Hollande u s-sie[ba tieg[u Valerie Trierweiler jaslu fl-ajruport ta’ Haneda, f’Tokjo, fejn il-President Fran/i] b[alissa g[addej bi ]jara ta’ tlett ijiem (Reuters)
re;istrati bejn Ottubru u Di/embru tal-2012. Dan meta l-ekonomija ta’ Franza da[let f’ri/essjoni wara li l-Prodott Gross Domestiku (GDP) naqas b’0.2 fil-mija fl-ewwel kwart tas-sena – ji;ifieri bejn Jannar u Marzu. Filwaqt li l-President So/jalista Fran/i] Francois Hollande wieg[ed li jistimola x-xog[ol u l-i]vilupp f’pajji]u d-domanda naqset mhux [a]in b˘effett tal-kri]i fiz-zona ewro. Sadattant skont il-Eurostat,
l-a;enzija Ewropea g[allIstatistika (li tu]a kejl ftit aktar differenti) ir-rata talqg[ad fi Franza di;à la[qet il-[dax fil-mija meta aktar kmieni din il-;img[a l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) wissa li Franza te[tie; li tintrodu/i riformi ekonomi/i ;odda jekk ma tridx tissogra li taqa’ lura filkonfront ta’ w[ud mill-;irien Ewropej. L-IMF anki sejja[ biex Franza tnaqqas l-ispejje] taxxog[ol minbarra li twaqqaf i]-]idiet fit-taxxa [alli tistimola l-i]vilupp u lkompetittività tag[ha. Meta mbag[ad [are; blevalwazzjoni annwali, l-IMF bassar li l-ekonomija ta’ Franza g[andha tonqos ftit aktar milli mbassar ori;inarjament. Dan meta hu kalkulat li lGDP g[andu jonqos b’0.2 filmija din is-senabl -IMF ibassar ]vilupp ekonomiku ta’ 0.8 fil-mija g[all-2014.
L-ISTATI UNITI
Tfittxija wara l-kroll ta’ bini {addiema tas-salvata;; sal-biera[ kienu qed ifittxu qalb tifrik ta’ bini li kien g[oli erba’ sulari u li /eda, nhar l-Erbg[a, fin-na[a t’isfel ta’ Philadelphia, fejn mietu tal-anqas sitta – b’erbatax o[ra jisfaw midruba. L-investigaturi qeg[din jippruvaw jiddeterminaw x’wassal biex il-bini – li kien qed jitwaqqa’ permezz ta’ pro/ess iggwidat u kontrollat – i/edi f’daqqa u ni]el g[al fuq [anut tas-Salvation Army, bir-ri]ultat li xxerrejja fil-post spi//aw ta[t munzelli ta’ tifrik. Il-[anut (thrift shop) inkwistjoni jinsab f’Market Street, li hu fost l-aktar in[awi attivi ta’ Philadelphia u fejn u[ud mill-a//essi g[all-kwartier ilhom mag[luqa, fuq direttiva tal-awtoritajiet, minn wara d-di]astru. Is-Sindku ta’ Philadelphia Michael Nutter di;à wissa li lammont tal-vittmi jistg[u ji]diedu u l-awtoritajiet ma jafux kemm il-persuna setg[u spi//aw mirdumin ta[t il-tifrik.
IL-BELT TAL-VATIKAN
L-ebda vaganza ‘tradizzjonali’ g[all-Papa Il-Papa Fran;isku g[andu jwarrab o[ra mittradizzjonijiet konnessi malMexxejja tal-Knisja ta’ qablu fejn ]vela li m’g[andux iqatta’ l-btajjel tas-sajf tieg[u fil-palazz fil-belt ta’ Castel Gandolfo, fil-limiti ta’ Ruma. Filwaqt li dan il-kastell serva b[ala rtir favorit g[allMexxejja Kattoli/i tul issekli, il-kelliem g[allVatikan, il-Patri Federico Lombardi, ikkonferma li lPapa Fran;isku dan is-sajf se jibqa’ fil-Belt tal-Vatikan minkejja s-s[ana kbira li ta[kem lil Ruma f’dawn i]]minijiet tas-sena. Mifhum li l-Papa se jibqa’ allo;;jat fid-Domus Santa Marta, residenza moderna fuq stil ta’ lukanda, fejn ilu jg[ix
mindu f’Marzu kien ikkonfermat b[ala s-su//essur tal-Papa Benedittu u wara li g[a]el li ma jmur flappartamenti spazju]i u ‘irjali’ riservati g[alih. Il-Papa Fran;isku – li qabel kien mag[ruf b[ala lKardinal Ar;entin Jorge Bergoglio – qed jenfasizza ddon tal-umiltà b[ala karatteristika ewlenija fil-mod ta’ kif qed imexxi lillKattoli/i. Intant, il-Papa se j]ur Castel Gandolfo fl-14 ta’ Lulju biex iwassal il-barka ta nhar ta’ {add filwaqt li qed i[ejji g[al ]jara fil-Bra]il li ssir dan ix-xahar li tkun lewwel wa[da tieg[u b[ala Kap tal-Kattoli/i barra l-Belt tal-Vatikan.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 19 L-ISTATI UNITI
Lejn it-trasformazzjoni tal-iskejjel bl-internet Il-President Amerikan Barack Obama inkora;;ixxa l-iskejjel ta’ pajji]u biex jag[tu spinta akbar lill-istudenti tal-era
di;itali billi jipprovdu aktar laptops bilkonnessjoni g[all-high-speed internet – u fejn hu inti] li ‘jonqsu l-kotba u
L-UKRAJNA> Ra;el li jispe/jalizza fit-ta[ri; tal-annimali slava; ji]fen ma’ ljun f’/irklu fil-belt kapitali ta’ Kjev (Reuters)
L-ISTATI UNITI
L-MTV se jorganizza l-akbar festival ta’ mu]ika ‘online’ Id-dilettanti tal-kun/erti talmu]ika mhumiex se jkollhom g[alfejn jo[or;u minn djarhom biex igawdu spettaklu u talent rari li g[andu jiddomina l-Live Music Day Festival – l-akbar avveniment ta’ dan it-tip li se jittella’ biss g[all-abbonaturi tas-servizzi online. Dan t[abbar minn rappre]entanti tal-istazzjonijiet tal-mu]ika MTV, VHI u CMT (ilkoll parti minn Viacom Inc) li spjegaw li dan il-kun/ert ‘virtwali’ – li jibda fid-19 ta’ :unju u jdum g[al 24 sieg[a konsekuttivi – se jinkludi lmu]ika ta’ aktar minn [amsin grupp u kantanti li jinterpretaw varjeta ta’ stili minn mu]ika rock sa indie, pop, Rhythm and Blues u folk. L-artisti fil-fatt jinkludu ismijiet b[al Hanson, Atlas Genius, Labrinth Langhonre Slim u Kate Nash waqt li linterpretazzjonijiet – li huma ‘akkumpanjati’ mill-O Music Awards li jintg[a]lu middilettanti – jitwasslu b’live streaming mill-uffi/ini ta’ Viacom fi New York, Nashville u Los Angeles.
Intant, id-dilettanti se jkunu jistg[u jsegwu l-ispettaklu s[i[ permezz tal- kompjuters, il-laptops, it-tablets u ssmartphones – u minbarra li anki jkollhom l-opportunità li jaraw il-kantanti u lpremjazzjoni tal-awards ‘li jridu huma skont l-g[a]la personali’. Dermot McCormack, wie[ed mill-kapijiet ta’ Viacom Music, qal li rnexxielhom iwaqqfu l-ewwel festival mu]ikali ta’ dan it-tip spe/ifiku ‘li minbarra li jifta[ konnessjoni bejn il-kantanti, lgruppi u d-dilettanti jippermetti parte/ipazzjoni u siner;ija fil-festival u lkonkors tal-awards permezz ta’ mezzi ;odda’. Il-kategoriji fit-tielet O Music Awards annwali jinkludu dawk g[all-A[jar Web-Born Artist; Fan Army FTW (For The Win) u MustFollow Artist fuq Twitter. Ilkantant tal-R&B Frank Ocean u l-kantant tar-Rock Beck huma fuq quddiem f’dawn lawards b’]ew; nominazzjonijiet kull wie[ed.
diskorsi (lectures) b[ala direzzjoni ;dida’. Intant, Obama lbiera[ anki sostna dan l-ispunt permezz ta’ ]jara fi
skola f’Mooresville, f’North Carolina, li rnexxielha ]]id in-numru tal-gradwati permezz tat-tag[lim di;itali.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
20 Madwarna
Is-si;ar tal-bonsai Fi tmiem din il-;img[a se tittella’ l-wirja annwali tal-Bonsai fil-;nien tal-premises tal-klabb fit-triq ‘Notre Dame Arch’ fil-Furjana minn Alfred Grech
Mill-istorja nsibu illi s-si;ar tal‘Bonsai’ kienu bdewhom i/-?ini]i u warajhom, il-:appuni]i. Insibu wkoll li fis-sena 1834, il:appuni]i g[amlu l-ewwel esebizzjoni ta’ dawn is-si;ar f’minjatura f’Parigi u fl-1909 g[amlu o[ra f’Londra. Imbag[ad, wara l-a[[ar gwerra dinjija, din id-dixxiplina u arti [ajja tal-bonsai bdiet tinfirex filPunent ukoll. Illum, anke f’Malta, din l-arti da[let u nfirxet sewwa.
Sa[ansistra hawn g[aqda Maltija tal-Bonsai – il-‘Bonsai Culture GroupMalta’. Din l-G[aqda Maltija tal-bonsai ;iet iffurmata f’Novembru tal1991. Fost l-g[anijiet li g[alihom twaqqfet l-g[aqda huma t-tkabbir ta’ si;ar bonsaj, spe/jalment dawk Maltin u Mediterranji, it-tkabbir u l-g[arfien ta’ si;ar Maltin u Mediterranji filg]ejjer tag[na, u tkabbir ta’ kuxjenza fuq u l-indukrar tas-si;ar u l-ambjent in;enerali. L-g[aqda torganizza laqg[at g[allmembri tag[ha kull nhar ta’ {amis, bejn is-6.30 u t-8 ta’ filg[axija. Fillaqg[at ji;u diskussi ‘s-sigrieti’ ta’ din l-arti orjentali, barra li jsiru workshops fejn it-teknika titqieg[ed fil-prattika fuq si;ar [ajjin. Darba fis-sena, normalment fil-bidu ta’ :unju, l-g[aqda tniedi l-wirja annwali tag[ha. Fil-wirja annwali jispikkaw si;ar endemi/i Maltin u kif ukoll Mediterranji, b[all-G[arg[ar, il{arruba, i]-}nuber, l-G[an]alor, izZiju, il-Balluta, it-Tina, i]-}ebbu;a, id-Deru, ir-Rummiena, il-Lew]a, ilLuq, i]-}in]el, il-Bruka, u o[rajn. Normalment in-numru ta’ esebiti jvarja bejn 70 u 90 si;ra, b’varjeta ta’ xi 40 speci differenti ta’ si;ar. Wirja annwali Din is-sena il-wirja Annwali se ssir nhar is-Sibt 8 u l-{add 9 ta’ :unju, fil;nien tal-premises tal-klabb fit-triq ‘Notre Dame Arch’ fil-Furjana, ftit metri biss mill-bini tal-Kurja jew millKwartieri :enerali tal-Pulizija, hekk kif wie[ed ikun nie]el in-ni]la g[all-Sa Maison. Il-[inijiet tal-wirja huma mill10 a.m. sa 12.30 u mill-4 p.m. sat-8 p.m.
Id-dawl tax-xemx Il-bonsai posthom hu barra u mhux
Il-kelma bonsai hi kelma :appuni]a u tfisser si;ra li qed tikber fil-‘pot’. Però dan ma jfissirx illi kull pjanta jew si;ra fil-‘pot’ titqies b[ala bonsai
Il-kelma bonsai hi kelma :appuni]a u tfisser si;ra li qed tikber f’qasrija. Però dan ma jfissirx illi kull pjanta jew si;ra fil-qasrija titqies bhala bonsai; dan g[aliex is-si;ra trid titkabbar b’/ertu teknika fi stil u ritmu li meta t[ares lejha tag[tik l-illu]joni li qed tara si;ra tikber fis-selva;;. {afna huma dawk illi meta jaraw dawn is-si;ar jistaqsu imma kif jista’ jkun li si;ra li normalment tikber f’g[oli ta’ metri fis-selva;;, tin]amm /kejkna f’g[oli ta’ ftit /entimetri, f’re/ipjent baxx u tg[ix g[al bosta snin. Ja[sbu li hemm xi se[er, xi ma;ija. Fil-bonsai ma hemmx ma;ija hemm biss ta[lita m]ewqa ta’ teknika fl-astetika u f’dik ta’ ortikultura. Hemm dixxiplina u pa/enzja kbira, fejn il-mo[[, il-qalb u l-id tal-bniedem jing[aqdu biex b’seng[a ta’ ]bir u affarijiet o[ra, si;ra ti;i skolpita f’bi//a xog[ol ta’ arti [ajja. L-i]vilupp naturali {afna ja[sbu li s-si;ar tal-bonsai
jin]ammu mg[akksa u ji//a[dilhom l-i]vilupp naturali u normali tag[hom. Dan mhu veru xejn, din hi biss idea falza. Si;ar tal-bonsai
The Duke se jibg[at missier isuq fi/-/irkwit ta’ Silverstone
jin]ammu ‘kuntenti’ u indukrati matul is-snin. Li kieku mhux hekk kieku ma je]istux si;ar tal-bonsai li g[andhom mal-elf sena. Min ji;i l-wirja jkun jista’ jara b’g[ajnejh stess illi l-bonsai huma si;ar ordinarji b[al si;ar o[ra. U sa[ansistra jridu l-istess xog[ol bhal si;ar o[ra. Wie[ed ikun irid li ji]borhom f’waqthom biex jag[tihom il-forma u l-istil kif titlob is-seng[a tal-astetika tal-bonsai. Ukoll ikun irid li kull /ertu ]mien, skont l-ispe/i tas-si;ra u daqs, jaqtg[a l-g[eruq u jag[mel ta[lita ;dida fil-pro/ess tar-repotting. Hemm diversi modi kif wie[ed jista’ jibda jkabbar il-bonsai. L-iqsar triq hi li tixtri wa[da lesta, imma [afna drabi se t[allas tax-xog[ol li jkun sar matul is-snin fuq is-si;ra biex din isawret f’bonsai. Jekk ma tridx li tonfoq flus fihom, u g[andek aktar pa/enzja u trid aktar sfidi, tista’ ti;bor i]-]errieg[a tassi;ar jew tag[mel il-bi//iet fi ]mienhom, jew bit-tirqid u meta jag[mlu lg[eruq, tag[milhom f’re/ipjent mdaqqas u t[allihom jikbru sakemm ji[xien iz-zokk prin/ipali.
Biex ji//elebra jum il-missier, The Duke Shopping Mall se jibg[at missier ixxurtjat g[al esperjenza unika – li jsuq Super Car f’Silverstone Circuit f’Northamptonshire, lIngilterra. Mill-1 sal-16 :unju, kull min jixtri midDuke se jing[ata biljett ma kull €20 li jonfoq, b’hekk se jkunu jid[lu fic-/ans li jirb[u weekend f’Northamptonshire, l-
inda[[luhom ;ewwa biex in]ejnu bihom. Wie[ed dejjem jista’ jda[[alhom ;ewwa g[al xi jumejn, però jekk idumu aktar issi;ar imorru lura g[aliex huma jridu iddawl tax-xemx biex jag[mlu l-ikel u jikbru b’sa[[ithom. L-g[a]la tar-re/ipjent jew qasrija trid tkun wa[da bil-g[aqal u hemm diversi regoli kif din issir. B[alma frame jikkumplimenta inkwadru, hekk ukoll il-qasrija trid tikkumplimenta u tarmonizza mal-istil u l-ispe/i. Tkun xi tkun l-g[a]la tal-qasrija però jehtieg li din ikolla diversi toqob filqieg[ [alli meta nsaqqu ma jkunx hemm stag[dir ta’ ilma ]ejjed li jista’ jwassal biex imutu l-g[eruq u anke is-si;ra. Fissajf wie[ed je[tie; li jsaqqi ta’ spiss, ;ieli anke darbtejn spe/jalment jekk wie[ed ikun qed ikabbar kategoriji ta’ daqs /kejken minn normal (dawk li nsej[ulhom ‘mame’ u ‘shohin’). Fixxitwa wie[ed je[tieg li joqg[od attent kemm jag[ti ilma; g[andu jsaqqi biss meta jara li t-ta[lita ma fihiex umdità. Diversi ta[litiet ta’ bonsai Illum il-;urnata wie[ed isib diversi ta[litiet g[al bonsai. Hawn dawk lesti u hawn l-ingredjenti (b[al pumice, akadama, perlite e//.) li wie[ed ikun irid i[allat flimkien f’proporzjonijiet li jvarjaw g[al skont id-daqs tas-si;ra, lispe/i tas-si;ra u l-istat ta’ maturazzjoni tas-si;ra. Però hu ]gur illi it-ta[lita trid tkun poru]a biex l-g[eruq ikollhom kemm l-arja me[tiega u kif ukoll il-livell ta’ umdità adekwat. Minbarra l-ilma, issi;ar tal-bonsai jridu /ertu sustanzi, imma wie[ed je[tieg li jimxi skont lista;un, l-ispe/i, u l-istat ta’ maturazzjoni li fih tkun is-si;ra. Nimxu ukoll mad-direzzjonijiet talprodott, g[ax i]]ejjed kollu ]ejjed. }gur li ma nag[tux sustanzi meta ssi;ra tkun rieqda.
Wie[ed ma jistax jg[id kollox fuq il-bonsai u l-pro/essi kollha involuti u me[tie;a. G[alhekk n[e;;ukom biex ti;u taraw il-wirja u tistaqsu. Jekk tridu tistg[u tid[lu membri wkoll fi [dan il-BCG-Malta.
Ingilterra, bl-akkomodazzjoni u t-titjiriet inklu]i . Ir-rebbie[ se jikseb li jag[]el ]ew; karozzi u kull voucher hu validu g[al 3-4 dawriet fil-Circuit Silverstone. Se jkun jista’ jag[]el minn Ferrari 360, Aston Martin V8 Vantage, Formula Silverstone b’sedil wie[ed, Lotus Evora jew g[a]la ta’ [afna super cars o[rajn.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Avvi]i PN 21
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco Beppe Fenech Adami ?ensu Galea David Agius Fredrick Azzopardi Giovanna Debono George Pullicino Tonio Fenech Joe Cassar Jason Azzopardi Chris Said Francis Zammit Dimech Carm Mifsud Bonnici Clyde Puli Mario Galea Robert Arrigo Charlò Bonnici Stephen Spiteri Michael Gonzi Tony Bezzina Claudette Buttigieg Ryan Callus Robert Cutajar Kristy Debono Albert Fenech Claudio Grech Paula Mifsud Bonnici Marthese Portelli
Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Kelliem g[all-:ustizzja Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Kelliema g[al G[awdex Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Kelliem g[all-Finanzi Kelliem g[as-Sa[[a Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Kelliem g[all-Edukazzjoni Kelliem g[all-Anzjani Kelliem g[at-Turi]mu Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Kelliem g[ax-Xog[ol Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni fl-2017 u l-Fondi mill-Unjoni Ewropea Kelliem g[ar-Ri/erka, l-Innovazjoni, i]-}g[a]ag[ u l-Isport Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Persuni b’Di]abbiltà Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/ess Amministrattiv Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej
L-APAN se torganizza Buffet Breakfast bit-tombla, nhar it-Tlieta 18 ta’ :unju, fi Splash and Fun Park, is-Salini. Prezz> €10 Bookings ming[and il-helpers jew /emplu 21420513 jew 79040544. Mistieden spe/jali l-Kap tal-Partit Nazzjonalista
Simon Busuttil
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MARSA. Kull nhar ta’
Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.
AVVI}I SO?JALI ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[all-Park tal-G[asafar fis-Salina u Pasta Lunch fir-ristorant Da Nicole, Bu;ibba, l-Erbg[a, 12 ta’ :unju. It-trasport jitlaq fid-9 a.m. Prezz €15 u g[all-booking /emplu 23285000.
EDWIN VASSALLO. Il-
{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il-{amis, 13 ta’ :unju fis-St.
Martin’s Bar and Restaurant, il-Ba[rija. Trasport millpostijiet tas-soltu. Prezz €6 u g[al aktar informazjoni /emplu 21433869.
ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Dawra mal-Port il-Kbir bil-Captain Morgan, il-{amis, 27 ta’ :unju fis7.15 p.m. Tluq mix-Xatt ta’ Tas-Sliema. Prezz €3 u g[allbooking /emplu 23285000.
ROBERT CUTAJAR. Il-
{bieb ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Serata u Ri/eviment ad unur Lawrence Gonzi, il-:img[a, 28 ta’ :unju fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, Bu;ibba. Prezz €7 u biljetti jistg[u jinkisbu millUffi//ji PN tat-12-il distrett jew ibag[tu email lil robertcutajar72@gmail.com. Jattendi wkoll il-Kap tal-PN Simon Busuttil.
AVVI}I O{RA TA’ XBIEX. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar tal-Uffi//ju PN tallokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sasSibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
{AL TARXIEN. IlKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Min hu interessat jista’ j/empel lis-Segretarju talKumitat Sezzjonali fuq 99225033. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
22 Passatemp
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. u 6. Ja[dmu fil-fidda u jag[mlu o;;etti tal-fidda (10) 6. Ara 5. 7. ?a[da minn ikel li jsemmen (5) 10. Fidil lejn xi [add (5) 11. Taqli fih (5) 12. Li jinsab aktar fil-vi/in (5) 14. }aqqha mal-art (5) 16. Minnufih (5) 17. {sara mag[mula lil xi proprjetà (5) 18. Tag[tih lill-g[arajjes jekk tkun mistieden it-tie; tag[hom (5)
18
Weqfin> 1. Xe[et dija fuq statwa (6) 2. Li jafdaw [afna ma’ xulxin (6) 3. Kull g[aqda jkollha wie[ed tag[ha biex ilmembri jimxu fuqu (6) 4. {uta li g[andha g[ajnejha t-tnejn fuq ix-xellug (6) 8. Aptit (5) 9. Ma [alliex wieqaf bi kwietu (5) 12. Biddel g[all-a[jar il-li;i (6) 13. O;;ett tond fil-log[ob (6) 14. Il-punt tan-nofs e]att ta’ xi [a;a (6) 15. Kitba ta’ ;rajjiet matul issnin (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. u 6. Attakkanti; 7. Qroll; 10. Lo;;a; 11. Rangu; 12. Darab; 14. Passa; 16. Ballu; 17. u 18. Affezzjona.
Tisliba bin-Numri
Weqfin> 1. Baljol; 2. Skorja; 3. Skular; 4. ?iniku; 8. Aggru; 9. Anisi; 12. Dabbar; 13. Bnazzi; 14. Palazz; 15. Ankrat.
In-Nru. 511 jinsab ittikkjat u mni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inek issib fejn g[andhom jitni]]lu n-numri l-o[ra kollha li hawn f’dawn l-erba’ listi. Jaqbillek tittikkja kull numru li ssib fejn g[andu jitni]]el sabiex ma tirrepetihx.
G[at-tfal
Sudoku
Soluzzjonijiet Tommy u Nora
Il-qtates ‘tewmin’ Tisliba bin-Numri
Moderata: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Il-qtates ‘tewmin’
Qawl Malti Issie[eb mal-bie]el u a[rab lill-g[a]]ien. Dan ifisser li g[andek ta[rab mill-g[a]]ien g[ax dan dejjem jiekol minn fuq dahrek. Ag[milha dejjem mal-bie]el.
Sudoku
Hawn ]ew; qtates identi/i li a[na qed insej[ulhom ‘tewmin’. Skont in-numri tag[hom, il-qtates jisimhom: 1. Flossie; 2. Kitty; 3. Blackie; 4. Tootsie; 5. Tommy; 6. Miranda; 7. Flora; 8. Moby; 9. Nora; 10. Pepito. X’jisimhom it-‘tewmin’?
IN-NAZZJON
Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor jiffurmaw id-duo The Whiskey Music Project, grupp ;did fix-xena lokali li g[andu stil akustiku partikulari u li aktar tard dan ix-xahar mistenni jag[ti kun/ert flimkien ma’ band lokali o[ra. Dillo con parole mie La 5, 21>10 Martina Merlino (fir-ritratt hawn ta[t) u Stefania Montorsi huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Taljan bi storja [elwa ambjentata f’wa[da mill-g]ejjer Griegi.
San :or; Preca (fin-nofs). Jidhru wkoll, fost o[rajn, Ew;enju Borg u Victor Delicata, li lkoll taw [afna g[all-MUSEUM
Mu]ajk Radio 101, 18>30 Monica Attard b’edizzjoni o[ra ta’ dan il-programm kulturali ta’ darba f’;img[a. Primarjament il-programm se jiffoka fuq ]ew; attivitajiet, dik organizzata mill-Euro-
Il-MUSEUM
Media Forum dwar kif Superman influwenza x-xjenza li se ssir f’Dar l-Ewropa fl-10 ta’ :unju kif ukoll dwar il-Young Stars Concert li se jsir f’Villa Bologna fit-12 ta’ :unju. B’relazzjoni mat-tieni attività, waqt il-programm nisimg[u wkoll lil Laetitia Amodio tinterpreta silta bil-pjanu.
Mieg[ek - NET Television, 21>00
Il-programm tal-lum se jo[odna lura g[exieren ta’ snin, fil-jiem meta twaqqfet so/jetà li l-effetti tag[ha g[adhom jin[assu sal-;urnata tal-lum. Din hi l-MUSEUM, mag[rufa komunement b[ala l-Mu]ew, li tg[in fid-duttrina ta’ eluf ta’ Maltin. Temmen li dan it-tag[lim
Rockna Radio 101, 19>15
Michael Bugeja se jkollu b[ala mistiedna lil Frank Calleja u lil Stefano Farrugia li Animal Diaries NET Television, 19>00 Il-programm tal-lum se jkun maqsum f’]ew; partijiet, wa[da dwar il-ka] tal-flamingo li aktar kmieni din il-;img[a da[al fis-Salini u li
sfortunatament spi//a maqtul, filwaqt li fil-parti l-o[ra se naraw xi prekawzjonijiet g[andna nie[du biex il-klieb li n]ommu b[ala pets ma jbatux wisq min[abba ss[ana li tag[mel tul is-sajf ta’ pajji]na.
Iswed fuq l-Abjad NET Television, 12>30 L-Erbg[a li g[adda saru aktar [atriet fi [dan ilPartit Nazzjonalista. F’dan il-programm li [are; l-ewwel darba dakinhar stess, Frank Psaila jlaqqag[na ma’ Chris Said li sar is-Segretarju
:enerali u Ann Fenech (fir-ritratt fuq il-lemin), li saret il-President tal-E]ekuttiv tal-Partit Nazzjonalista. Fost o[rajn hi tg[id li, g[alkemm u[ud ja[sbu li hi pjuttost ;dida fil-politika, missierha hu Alfred Bonnici, li proprju fl-1962, is-sena li fiha twieldet, kien sar Membru Parlamentari f’isem il-PN.
g[adu importanti fil-[ajja tal-lum? Temmen li [idmet San :or; Preca g[adha qed t[alli l-frott fostna. Jew il-Mu]ew sar biss parti mit-tradizzjoni tag[na? Sar xi [a;a ta’ bilfors? Imexxu l-programm Lisa Spiteri u Fr Karm Debattista MSSP.
IN-NAZZJON
Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
24 TV#Radju
Catch a Fire - Iris 22>50
06>00
Tim Robbins u Derek Luke (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku tal-2006 li n[adem b’re;ija ta’ Philip Noyce u li g[andu storja ambjentata fl-Afrika t’Isfel fi ]mien l-Apartheid. {addiem iswed ji;i akku]at in;ustament b’terrori]mu. Je[duh il[abs u jittorturawh. G[ax ma jkunx jifla[ aktar jag[mel ;urament falz b’dak kollu li xtaquh jg[id. I]da ladarba jo[ro; mill-[abs ikun determinat li jwettaq vendetta. L-istorja rrakkontata hi bba]ata fuq fatt li se[[ veru.
101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fit-08>00)
09>00 09>05 10>00 10>05 11>55 12>00 12>30 13>00 15>00 15>05
A[barijiet fil-Qosor Mu]ika - Toni Borg A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Mu]ika Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
17>55 18>00 18>30 19>15 21>00 23>00
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 - Familja Wa[da (jinkludu 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet filqosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 Newsline 12:45 - Qari bilMalti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bullettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari bil-Malti (r) 20:30 - Euromix 21:05 - Mu]ika u Sport 22:00 - L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 Ru]arju 24:00 - Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - Bon;u Bon;u Bon;u (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 One News) 09:00 - Kartolina 10:00 - The Morning Show 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Linja Diretta 13:15 - Bla Kantunieri 13:45 - ONE News 14:00 Kanzunetti Maltin 15:25 Djarju Kulturali 15:30 - Drive Time 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 17:00 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 A[barijiet Sportivi, 18:15 Parlament) 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:00 - LArgument Ikompli 20:15 Collage 20:30 - Xalata Rock 22:00 - Mu]ika 24:00 - Bla Kantunieri (r) 00:30 Sentimentali G[alik 02:00 Weekend Party. RTK - 103 FM 06:30 - Pierre & Co on RTK (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet fil-Qosor 09:05 - Paperscan 09:15 - G[alina Lkoll (jinkudi 10:00 BBC News, 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 Bon Voyage 13:00 - RTK Qosor 13:05 - Su//essi u aktar 15:00 - RTK Qosor 15:05 -
Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk Rockna Fuzzbox - George Galea Night Style
Kaskata Kulturali 15:30 - IlPolz ta/-?ittadin (jinkludi 16:00 BBC News) 16:40 - Headlines 17:00 - RTK Bulettin 17:15 Darek u Flusek 18:00 - RTK Qosor 18:05 - Investi bil-g[aqal 18:57 - Fi {dan ilMulej 19:00 - Ru]arju 19:25 {sibijiet mal-Melodija 21:00 Ejja G[andi 22:00 - Il-Qaddis tal-Jum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet. Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 – Platea 10:00 Il-Malti llum: ideat ta’ ]mienna 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-:urnali 13:30 – Provokazzjoni u ktieb 14:00 BBC News Hour 15:00 Classic FM 20:00 – University Matters 20:30 - Biex Hekk Jibqg[u Mag[na 21:00 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 - Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - Avventura ma’ :esù 09:30 - Kuntatt 11:00 Van;elu {aj 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju tadDuluri 13:00 - Qari tarRumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Avventura ma’ :esù (r) 16:00 – Il-Kura tal-:nien 16:45 - Naturali 17:00 – Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Nixxieg[a Dumnikana 20:30 – Qari tar-Rumanz (r) 21:00 - 100 sena mill-Kungress Ewkaristiku 22:00 - Qari mill-Iskrittura Mqaddsa 22:30 - Il-Mediterran 23:00 - L-Istorja tal-Knisja u inti (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta 24:00 - Ru]arju. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast with Drew 10:30 - Simon Pisani 13:30 – Ian Lang 15:30 Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 – Dance Top 20 20:00 – Paul Oakenfold 22:00 - Miss Roberta 24:00 – Defected in the House. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 Calypso Drive 19:00 - Let’s Go 21:00 - Dak Kien }mien 01:00 Nightshift.
TVM 07:00 - TVAM 09:00 TVHemm (r) 10:20 - Days that shook the world 11:25 - Bang goes the theory 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16.30 - }ona 18:00 A[barijiet 18:10 - Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-ewwel 18:25 Teleshopping 18:40 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Xarabank 23:15 A[barijiet. TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Documentaries 11:30 G[awdex Illum 12:00 Madwarna 12:15 - Wirt arti u kultura 12:45 - Bang goes the theory 13:15 - Earth the power of the planet 14:05 - Sa[[tek lewwel 14:15 - Battle Castle 15:00 - Documentaries 15:30 Bang goes the theory 16:00 Days that Shook the World 16:50 - Qatra inka 17:20 - Waqtiet 17:25 - .EU 18:00 - Armenia vs Malta 20:00 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:10 Waqtiet 20:15 - Madwarna 20:45 - Small nations games 21:15 - Malta u lil hinn minnha 22:45 - Starboard 23:15 - Days that shook the world. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 10:30 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Looks 13:30 - ONE News 13:40 - Bla A;enda 16:20 - Teleshopping 17:30 - ONE News 17:35 - Liquorish – daily update 17:45 - Teleshopping 18:00 - Healthy Living 19:30 ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 - Mad-daqqa t’g[ajn (r) 21:35 - G[a]liet 22:45 - Zona Sport (r) 23:15 - One News 23:45 - Kalamita (r). Smash 07:00 - A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 - A[barijiet 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 104.6 Music 16:10 - Fil-
K/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura. 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 (live) 18:40 - Teleshopping 19:00 A[barijiet 19:20 - A[barijiet ta’ barra 19:30 - {abbejtek (r) 20:30 - Qeg[din Sew! 21:30 Dokumentarju 22:00 - A[barijiet. Raiuno 06:45 - Unomattina Estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00, fit-08:00 u fid-09:00) 09:15 - Unomattina Talk 09:30 - Tg 1 Flash 10:00 Tg 1 10:05 - Unomattina ciao come stai? 11:15 - Road Italy Day by day 11:25 - Don Matteo 6 13:30 - Tg 1 14:10 - Una bella vacanza: buon compleanno Dino! Film 2006 15:10 - L’ombrellone. Film ’65 16:50 - Rai Parlamento 17:00 - Tg 1 17:15 - La vita in diretta 18:50 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 Qualificazioni mondiale 2014: Repubblica Ceca - Italia 23:10 TV7 Settimanale del Tg 1 00:15 - L’Appuntamento 00:45 - Tg 1 Notte 01:20 - Sottovoce 01:50 Rai Educational - Rewind visioni private. Raidue 06:40 - Cartoons 09:00 - Le sorelle McLeod (TF) 10:25 - Tg 2 insieme 11:25 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 Eat Parade 13:50 - Tg 2 Sì, viaggiare 14:00 Detto Fatto 16:15 - Senza traccia (TF) 17:50 - Tg sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 - Cold Case (TF) 19:35 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - LOL 21:10 - Rex 4 (TF) 22:50 - Tg 2 notizie 23:05 L’ultima parola (attwalità) 00:40 - Tg2 Parlamento 00:50 - Close to home (TF) 01:35 - Meteo 01:45 - Ascensore per il patibolo. Film ’57. Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 - Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agorà (attwalità) 10:15 La storia siamo noi (dok.) 11:10 - Buongiorno elisir 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - diario italiano 13:10 Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3
14:50 - Tgr Piazza affari 15:00 Ponderosa (TF) 15:45 - Il seme del tamarindo. Film ’74 17:50 Geo magazine 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:10 - Celi, mio marito! 20:15 Un posto al sole (soap) 21:05 Amore criminale 23:10 - E` uno di quei giorni che… (dok) 24:00 - Tg 3 line notte 01:10 - Rai Educational 01:50 - Fuori orario 01:55 - Cuidado Madame. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 Selena. Film ’97 11:00 - Forum (attwalità) 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 15:45 - Amore sui tetti. Film 2009 16:30 Pomeriggio Cinque 18:50 - The Money Drop 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Ghost – Fantasma. Film ’90 23:35 Speciale Tg5 00:55 - Tg 5 Notte#Meteo 01:25 - Striscia la notizia (r). Rete 4 06:50 - Chips (TF) 07:45 Charlie’s Angels (TF) 08:40 Pacific Blue (TF) 09:50 Carabinieri 7 (TF) 10:50 Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 - Renegade (TF) 14:00 Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:35 - My Life – Segreti e passioni 15:50 - Cuori ribelli. Film ’92 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (TF) 20:30 -
Quinta colonna il quotidiano 21:10 - Quarto grado 23:55 - Il mostro di Firenze (fiction) 01:55 - Tg 4 night news 02:15 - Il commissario Pelissier. Film ’71..
Italia 1 07:00 - Zeke e Luther (sitcom) 07:50 - Tutto in famiglia (sitcom) 08:40 - Una mamma per amica (TF) 10:30 - ER - Medici in prima linea (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:55 Smallville (TF) 17:40 - Top One (game show) 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI NY (TF) 21:10 - True Justice – Missione segreta. Film 2012 23:00 Person of Interest 01:25 - Sport Mediaset 01:50 - Romanzo criminale (TF) 02:50 - Studio aperto.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Bejnietna 10:00 -Entertain Me 12:00 - F. News 12:30 - Duggan 13:00 Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Madagascar (b’waqfa g[al F. News fis-18:15) 19:45 - F. News 20:30 Il-Madonna ta/-?oqqa 21:00 - Sfera 23:00 - F. News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Rock Legend (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 The 90s 14:30 - The 00s 15:00 Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 Versus 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos. La 5 13:40 - Che trucco! 14:05 - Vite in Apnea 14:35 - Gossip Girl (TF) 15:30 - The OC (TF) 16:20 - Rachel Zoe Project 17:15 - Vite in Apnea 17:50 - Che trucco! 18:20 - Samantha chi? (TF) 18:55 - Love Bugs (sitcom) 19:30 - Gossip Girl (TF) 20:25 Dr House (TF) 21:10 -Dillo con parole mie. Film 2002 23:00 Vieni a vivere con me 23:45 Cambio casa, cambio vita 00:30 - Rachel Zoe Project. BBC Entertainment 07:05 - Little Prairie Dogs 07:15 - Bobinogs 07:25 - Me Too! 07:45 - Nina and the Neurons 08:00 - The Large Family 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Little Prairie Dogs 08:30 - My Family 09:00 - Keeping up Appearances 09:30 - The Weakest Link 10:15 - EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - Elephant Diaries Update Special 12:10 - The Man Who Crossed Hitler 13:35 - My Family 14:10 - Keeping up Appearances 14:40 - EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 - The Weakest Link 16:25 - The Diamond Queen 17:20 - Doctor Who 18:10 - Walk on the Wild Side 18:40 - Doctors 19:10 Casualty 20:00 - My Family 20:30 - 2point4 Children 21:00 -
The Man Who Crossed Hitler 21:50 - Ideal 22:20 - Friday Night Dinner 22:45 - Alan Carr: Chatty Man 23:30 - Ashes to Ashes. TCM 07:15 - Adam’s Rib. Film ’49 (A) 08:55 - The Naked Spur.
Film ’53 (A) 10:25 - Cat on a Hot Tin Roof. Film ’58 12:10 Abbott and Costello in Hollywood. Film ’45 (U) 13:30 Boys Town. Film ’38 (A) 15:00 - Rio Bravo. Film ’59 (U) 17:20 - The Barretts of Wimpole Street. Film ’57 (U) 19:10 - Clash by Night. Film ’52 (A) 21:00 Shaft. Film ’71 (15) 22:50 - The Outfit. Film ’74 (AA). MGM Movies 07:25 - A Funny Thing
Happened on the Way to the Forum. Film ’66 (A) 09:00 Love or Money. Film ’89 (12) 10:30 - Fiddler on the Roof. Film ’71 (U) 13:25 - Getting Even with Dad. Film ’94 (PG) 15:15 De-Lovely. Film 2004 (PG) 17:20 - What’s New, Pussycat? Film ’65 (X) 19:10 - The Woods. Film 2005 (15) 20:45 MGM’s Big Screen 21:00 - Sam Whiskey. Film ’69 (AA) 22:40 The Long Riders. Film ’80 (X). GO Stars 06:55 - The Help
09:20 Confessions of a Shopaholic 11:00 - The Big Bang Theory 11:45 - Jaws 13:45 - Pretty Woman 15:40 - Wrath of the Titans 17:15 - Mamma Mia! 19:05 - The Road To El Dorado 20:35 - Parks & Recreation 21:00 - American Reunion 22:50 - The Life of David Gale 00:55 Confessions of a Shopaholic. Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 07:57 Great Women 08:05 - Jane Doe: The Wrong Face 09:37 Kilokalorie 09:55 - Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - JAG 12:55 - ER 13:55 - JAG 15:50 Kojak 16:50 - Great Women 17:00 - Jane Doe: Til Death Do Us Part 18:35 - How to Keep Your Day Job 18:50 - JAG 19:50 - ER 20:50 - Great Women 21:00 - Rex: A Cop’s Friend 23:00 - ER. Iris 11:50 - Rapporto Fuller - Base Stoccolma. Film ’68 14:00 Dove sei? 15:40 - OK Nerone. Film ’51 17:30 - SMS - Sotto mentite spoglie. Film 2007 19:20 - A- Team (TF) 20:10 Hazzard (TF) 21:05 - Omicidio nel vuoto. Film ’94 22:50 Catch a Fire. Film 2006 00:45 Regenesis (TF). Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Monster Diesel Bike 08:10 -
Extreme Fishing with Robson Green: Canada 09:05 - Auction Hunters: The Real Thing 09:30 Baggage Battles 09:55 - Ulti-
mate Survival: Sierra Nevada 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 Extreme Engineering: City in a Pyramid 12:35 - Fifth Gear 13:30 - FutureCar: The Body 14:25 - Wheeler Dealers: Triumph Stag 15:20 - Mythbusters: Viewers Special 2 16:15 Auction Kings 16:45 - Baggage Battles 17:10 - Extreme Fishing with Robson Green: Alaska 18:05 - Ultimate Survival: Alaskan Mountain Range 19:00 How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Pro Hockey Sticks# Bronzed Baby Shoes#Treadmills 20:00 - Dangerous Flights: Turn and Burn 21:00 - Aircrash Confidential: Terrorism 22:00 Wheeler Dealers: Trading Up: UK 23:00 - Crash Course: Brakes Fail 23:30 - Crash Course: Boy Racers. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Person of Interest 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Enlightened 14:15 Hollywood Buzz 14:30 Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 - Private Practice 16:45 - Mike & Molly 17:10 Top Gear 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 - Glee 20:45 - Gossip Girl 21:30 - Mr Popper's Penguins 23:30 - Mike & Molly 23:55 How I Met Your Mother 00:20 2 Broke Girls 00:45 - Whitney 01:10 - 30 Rock 01:35 - VEEP. Biography Channel Hardcore Pawn: 10:00 - Les’ Big Gamble 10:30 - Gold at Gunpoint. Monster In Laws: 11:00 Smother In-Law 11:30 - Beautii is a Beast. 12:00 - Hoarders: Wilma#Nora 13:00 - Storage Wars: San Burritos 13:30 - Parking Wars 14:00 - John Edward Cross Country: Heroes 15:00 John Edward Cross Country: Together Forever. Hardcore Pawn: 16:00 - Les’ Big Gamble 16:30 - Gold at Gunpoint. 17:00 Hoarders: Wilma#Nora. Monster In Laws: 18:00 - Smother In-Law 18:30 - Beautii is a Beast. 19:00 - Storage Wars: San Burritos 19:30 - Parking Wars. Monster In Laws: 20:00 - Debbie Does Damage 20:30 - The Doomed Groom. Hardcore Pawn: 21:00 Les’ Big Gamble 21:30 - Gold at Gunpoint. Barter Kings: 22:00 Snakes on a Trade 23:00 - No Cash No Problem 23:30 Diamond in the Rough.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See The Sea 10:05 Lots & Lots 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:55 Nouky and Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - The Mighty Jungle 12:40 - Mio Mao 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See The Sea 14:45 - Lots & Lots 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - The Mighty Jungle 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - Benjamin’s Farm 18:50 - Nouky and Friends 18:55 - My Animal Friends
19:10 - See The Sea 19:15 - Lots & Lots 19:30 Monkey See Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - Pingu 21:45 - Tiny Planets 21:50 - Pingu 21:55 - Tiny Planets 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends. Disney Channel 08:00 - Winnie the Pooh: Tales of Friendship 08:05 - Mickey Mouse Clubhouse Space Adventure 08:30 - ANT Farm 08:55 - ANT Farm 09:15 Jessie 10:05 - Good Luck Charlie 11:15 - Shake It Up 12:00 - Austin and Ally 12:25 - ANT Farm 12:45 - Jessie 13:10 - Shake It Up 13:35 - Gravity Falls 13:55 - That’s So Raven 14:15 - Good Luck Charlie 14:50 - Minnie and You 14:55 - Jessie 15:15 - Shake It Up 15:35 - Minnie and You 15:40 - ANT Farm 16:00 - Bolt (PG) 17:30 That’s So Raven 17:55 - Austin and Ally 18:20 Jessie 18:40 - Gravity Falls 19:00 - Have a Laugh 19:05 - ANT Farm 19:30 - Good Luck Charlie 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 - Austin and Ally 20:40 - That’s So Raven 21:00 - Shake It Up 21:25 - ANT Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 - Wizards of Waverly Place.
07>00 08.30 10>00 10>30 11>30 12>30 14>00 14.05
NET News Telebejg[ Anali]i tal-A[bar Newsroom (r) L-Istampa Kollha (r) Iswed fuq l-Abjad (r) NET News Afrodite
15>20 15>50 16>35 17>00
Telebejg[ Crazebook Telebejg[ Malta Llejla
(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)
19>00 19>45 20>30 21>00 22>30 23>00
(b’waqfag[al NET News fis-18>00) Animal Diaries NET News Flusek Mieg[ek (b’waqfa g[al NET News fid-21>30) Anali]i tal-A[bar NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - European Tour Snooker: Sofia, Bulgaria: Day 1 (live) 12:30 - Game, Set and Mats 13:00 - The French Open Tennis: Men’s SF (live) 19:00 - Game, Set and Mats 19:30 - UCI World Tour Cycling 20:30 - European Tour Snooker 23:00 - World Cup, World Tour. Eurosport 2 07:30 - Game, Set and Mats 08:00 - The French Open Tennis 09:00 - UCI World Tour Cycling 10:00 - The French Open Tennis 13:00 - UCI World Tour Cycling: Criterium du Dauphine Libèrè: Stage 5 (live) 15:00 European Tour Snooker: Sofia, Bulgaria: Day 1 (live) 20:30 Intimate Surfing 21:00 - The French Open Tennis 22:30 Game, Set and Mats 23:00 - The French Open Tennis. GO Sports 1 07:00 - UEFA Champions League: Magazine Programme 32 07:30 - Barclays PL: Wk 3:
Swansea City v Sunderland 09:30 - Aviva Premiership: Rd 2: Bath Rugby v London Wasps 11:30 - Serie A: Rd 3: Fiorentina v Catania 13:30 - Anglo Welsh LV Cup: Rd 2: Newport Gwent Dragons v Northampton Saints 15:30 - FIFA Futbol Mundial 16:00 - F1: Canadian GP: Practice 1 (live) 18:00 - Barclays PL: Wk 3: Liverpool v Arsenal 20:00 - F1: Canadian GP: Practice 2 (live) 21:45 - PGA European Tour: Lyoness Open by Greenfinity: Day 2 02:00 Ligue 1: Rd 2: Girondins de Bordeaux v Stade Rennais. GO Sports 2 14:00 - PGA European Tour:
Lyoness Open by Greenfinity: Day 2 (live) 18:00 - Milan Ch. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 10:00 - Barclays PL: Wk 3: West Ham Utd v Fulham 12:00 - The Championships: Wimbledon 2007: Official Film 13:00 - Serie A: Rd 3: Chievo v Lazio 15:00 Barclays PL: Wk 3: Man. C. v QPR 17:00 - Ligue 1: Rd 3: OGC Nice v LOSC Lille 19:00 The Championships: Wimbledon 2012: Ladies Doubles Final:
Williams # Williams v Hlavackova # Hradecka 21:00 -
Serie A: Rd 3: Napoli v Parma 23:00 - Ligue 1: Rd 3: Evian TG v Olympique Lyonnais 01:00 RaboDirect Pro12: Rd 1: Scarlets v Leinster. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 12:00 - Barclays PL: Wk 3: West Ham Utd v Fulham 14:00 - The Championships: Wimbledon 2007: Official Film 15:00 - Serie A: Rd 3: Chievo v Lazio 17:00 Barclays PL: Wk 3: Man. C. v QPR 19:00 - Ligue 1: Rd 3: OGC Nice v LOSC Lille 21:00 The Championships: Wimbledon 2012: Ladies Doubles Final:
Williams # Williams v Hlavackova # Hradecka 23:00 Serie A: Rd 3: Napoli v Parma 01:00 - Ligue 1: Rd 3: Evian TG v Olympique Lyonnais.
Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga (r) 09:50 Bundesliga (r) 11:45 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 13:05 - FA Cup (r) 15:00 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 16:05 2012 Alpari World Match Tour (r) 18:10 - FA Cup 20:00 Bundesliga - Preview (r) 20:30 Bundesliga (live) 22:35 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 23:40 - FA Cup (r) 01:45 - Bundesliga Preview (r). Melita Sports 2 12:00 - FA Cup (r) 14:05 -
Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:10 Bundesliga (r) 17:05 - America's Cup (r) 19:10 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit 19:40 - FA Cup (r) 21:35 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights 21:55 Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:30 Bundesliga (r). Malta Stars 08:00 - Malta Handball Association (r) 09:20 - Melita GFA 1st Div. (r) 11:05 - BOV PL (r) 13:20 - MFA Futsal League (r) 14:45 - Malta Rugby Football Union (r) 16:20 - Malta Basketball Association (r) 17:45 - Malta Handball Association (r) 19:05 - Football Nurseries (r) 19:40 - Melita GFA 1st Div. (r) 21:25 - BOV PL (r) 23:40 MFA Futsal League (r) 01:00 Malta Rugby Football Union (r).
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
26 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Bi//a art
SEBAT itmien, b’kamra antika fiha u tlett ibjar fil-limit tar-Rabat. Bla /ens. ?emplu 79046835.
Marsaxlokk
L-A{{AR appartament flewwel sular bi tliet kmamar tas-sodda, wa[da bl-ensuite u terrazzin kbir, e//. Highly finished inklu] il-kmamar talbanju. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional. Prezz €112,000 (Lm48,000), ?emplu 79441869 jew 99466988.
Marsaxlokk
PENTHOUSE kbira bil-veduti tal-ba[ar u tal-kampanja, ]ew; kmamar tas-sodda, wa[da bl-ensuite, highly finished inklu] il-kmamar tal-banju, [;ie; kollu double glazed. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional. Prezz €116,500 (Lm50,000). ?emplu 77777521.
G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
AVVI}I G[al kull tip ta’ xog[ol
TA’ madum tal-art u tal[ajt, qlug[ ta’ kmamar talbanju, plumbing, kisi bil;ibs u ]ebg[a, gypsum boards e//. Prezzijiet tajbin [afna. ?emplu 79091057.
G[al kull xog[ol
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq il-liquid membrane. ?emplu 79407292.
Ftu[ ta’ drena;;
BIL-jet power wash (bilbowser). Prezz minn €25. ?emplu 99282014.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Korsijiet
UFFI?JALI E]ekuttivi (EOs), skrivani u prin/ipali. Korsijiet intensivi. St.Thomas Institute. info@stthomasmalta.com jew /emplu 21227799, 21235314, 79866353 jew 79866350.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Water proofing membrane
IL-BEJT tieg[ek jag[mel lilma? G[andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispe/jalizzjaw fuq xog[ol ta’ water proofing u membrane, b’10 snin garanzija, xog[ol professjonali blaqwa materjal I S0 9001. G[al stima bla obbligu /emplu 7972 9967 jew ]uru www.kendawaterproofing. com
ZG Computers
G{AL kull problema filkompjuter, inkunu fuq ilpost dik il-;urnata stess. Jing[ata anti-virus b’xejn mas-servizz. ?emplu lil Chris fuq 99424703.
G{ALL-BEJG{ G[amara
KAMRA tas-sodda talfraxxnu € 300, salott u kamra tal-pranzu (Joinwell) € 500 kull kamra . ?emplu 77582290.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
27 ASMK
Zammit champion tal-Kampjonat G[awdxi Dan l-a[[ar l-ASMK organizzat l-14-il programm u dan kien l-ewwel programm ta’ din ix-xorta f’dan l-ista;un g[all-fatt li ;ie organizzat minn tard filg[axija sa tard billejl. Domenic Zammit spi//a reba[ il-Kampjonat G[awdxi. Domenic Zammit fuq l-Alfa Sud mar fuq quddiem millewwel u dan kien segwit minnn Joseph Gauci li wkoll kien qieg[ed isuq Alfa Sud. Zammit tul din il-finali kollha beda jkabbar ilvanta;; li kellu fuq Apap u spi//a biex reba[ din il-finali biex b’hekk issi;illa lKampjonat f’din il-klassi. Dan kien segwit minn Apap u Gauci rispettivament. Intant, matul il-;urnata kien hemm numru ta’ ti;rijiet o[ra kompetittivi tul il-heats kollha. Patrick Cassar fuq Opel Corsa deher velo/i tant li kien l-uniku kompetitur li reba[ ilheats kollha tal-;urnata. Filfinali Autocross Klassi A mistennija minn [afna spettaturi flimkien ma’ Cassar ikkwalifikaw ukoll Christian Galea fuq Fiat Ritmo, Melo Zammit fuq Ford Escort, Philip Joe Vella fuq Opel Nova, Malcom Borg fuq Opel
Il-bidu tat-tellieqa tas-sezzjoni ta’ G[awdex
Corsa u Chris Formosa fuq Ford Fiesta. Mat-tluq tal-finali Galea mar fl-ewwel post u dan kien segwit minn Cassar. Galea u Cassar taw spettaklu kbir ta’ sewqan sportiv tul it-ti;rija s[i[a. Dawn kienu segwiti minn grupp ta’ tliet kompetituri li kienu Zammit, Vella u Borg li kienu kwa]i mwa[[lin wara xulxin. Filwaqt li Borg beda jag[mel pressjoni fuq Valle
dan tal-a[[ar mhux biss ried joqg[od attent minn Borg imma pprova wkoll jattakka lil Zammit. Madankollu dan kien kollu g[alxejn u Galea spi//a reba[ din it-ti;rija. Dan kien segwit minn Cassar u Zammit rispettivament. Wara din il-finali jidher /ar li kollox g[adu inde/i] min se jkun i/-champion talAutocross Klassi ‘A’. Fil-Finali Klassi B [adu sehem Andrew Pisani fuq Opel Nova, Carlos Mifsud u
Guzi Pace, it-tnejn fuq Ford Escort, Andreas Zammit u Godfrey Gauci, it-tnejn fuq Ford Fiesta u Mario Scicluna fuq Opel Corsa. Mal-bidu ta’ din il-finali Pisani [ataf l-ewwel po]izzjoni u kien segwit minn Scicluna. Fit-tielet u r-raba’ post [ar;u Gauci u Mifsud. Tul din il-finali ma kien hemm l-ebda sewwieq li qabe] lil ie[or [lief Pace li qabe] lil Mifsud lejn l-a[[ar fa]i.
Il-finali ntreb[et minn Pisani u dan kien segwit minn Scicluna u Gauci rispettivament. Intant l-attività li jmiss hi bis-Sezzjoni Trials. Dan li wkoll se jsir barra minn Ta’ Qali se jsir nhar isSibt 8 ta’ :unju fil-Barriera ta’ Torri Falka, limiti talIm;arr. Il-programm jibda fl4pm. L-a[[ar attività bil-karozzi ssir nhar is-Sibt 15 ta’ :unju li tkun ukoll billejl u lprogramm se jibda fis-6pm.
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
BODYBUILDING
Tispikka l-finali tal-Kampjonat tas-Sette Giugno
Attività o[ra b’risq il-karità
minn Kenneth Vella
L-aktar ti;rija importanti li se ssir illum fil-korsa talMarsa, festa pubblika, se tkun proprju l-finali tal-kampjonat tas-Sette Giugno g[al ]wiemel tal-klassi Premier fuq distanza qasira ta’ 2140m. Din se tag[mel parti mill-25 programm tas-sena fuq disa’ ti;rijiet. Il-finali Premier se tkun ittmien ti;rija u tibda fis7.15pm. Wara l-karozza tattluq se jibdew Lage, Simb Mark, Sultan November, Wiss Night Hawk, Argus Hanover, Belafonte, Nino de Saintho, Orcas Bac u Ofackevo. Misjuq mill-G[awdxi Marco Refalo, l-I]vedi] Lage jibda laktar favorit li jie[u t-tieni reb[a minn daqstant dehriet f’Malta u minn Nino de Saintho (Cliferty Calleja) u Ofackevo (Julian Farrugia). Dawn it-tliet ]wiemel ;ejjin minn su//ess fil-fa]i tas-
semifinali ftit tal-jiem ilu. Il-kumplament tat-ti;rijiet se jkunu riservati g[al ]wiemel mill-klassijiet Gold, Silver u Bronze. Wa[da mitti;rijiet tal-klassi Bronze qed tissejja[ maiden race u fiha dawk miktuba huma kollha ]wiemel li qatt ma reb[u filkarriera tag[hom f’Malta. Lewwel ti;rija tal-klassi Bronze llum tibda f’[in kemxejn insolitu, fl-4.30pm, [in li mill-kummenti li r/evejna s’issa minn numru ta’ dilettanti u anki sidien jidher li ma tantx ni]el tajjeb mag[hom. Tbassir
I Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Vera LH. Place – Above Roland, Loulou de la Rose. II Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Ywema’s Pine. Place – Nox Blue, Obelix Blue. III Ti;rija. Klassi Silver.
Dist – 2140m. Win – Lucas Ness. Place – Target Player, Marcus Klipp. IV Ti;rija. Klassi Bronze. Maiden Race. Dist – 2140m. Win – Qumran De La Motte. Place – Petchora, My Gentleman. V Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Verdi du Bosquet. Place – Quaid Tejy, Notre Joyeux. VI Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Nophenio de Lune. Place – Hulot, Blizzard Ad. VII Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Ackaturbo. Place – Pactolgo, Pilote de Nganda. VIII Ti;rija. Finali Kampjonat Sette Giugno. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Lage. Place – Nino de Saintho, Ofackevo. IX Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Landi Breton. Place – Super Spot, Orio de Marancourt.
G[at-tieni sena konsekuttiva, se jittella’ l-avveniment ‘Bodybuilding For Puttinu’ u din is-serata se ssir nhar il:img[a 14 ta’ :unju. G[alkemm il-qofol ta’ dan lavveniment sportiv hu posedown tal-bodybuilding, se jkun hemm ukoll pre]enti rock band bl-isem ta’ Unforgiven. Diversi atleti, kemm veterani kif ukoll o[rajn novizzi, se jag[tu wirjiet ta’ bodybuilding bl-g[an uniku li jin;abru fondi g[all-karità. ‘Bodybuilding For Puttinu’ hi l-unika attività f’dan il-;eneru ta’ sport b’risq il-karità. Fil-fatt, il-fondi kollha li jin;abru minn dan l-istess avveniment jing[ataw lillFondazzjoni Puttinu Cares. Is-sena li g[addiet dan l-avveniment sar fil-Kulle;; Santa Margerita ta’ Bormla u dakinhar kienet in;abret is-somma sabi[a ta’ €6,000. Din is-sena hu ma[sub li din is-somma tinqabe] anke g[aliex se jkun hemm il-pre]enza ta’ Guest Poser li se jkun f’pajji]na apposta g[al din l-okka]joni. Dan latleta hu bodybuilder Ingli] ta’ fama internazzjoni, Jason Corrick. Corrick reba[ diversi titli fil-federazzjoni li fiha jikkompeti fosthom [ames darbiet Mr Britain, darbtejn Mr Universe, kif ukoll Mr World. Din is-sena, l-avveniment Bodybuilding For Puttinu se jsir fl-14 ta’ :unju fis-Seashells Resort ta’ Suncrest li fil-fatt hi wie[ed mi]-]ew; sponsors ewlenin g[al din l-attività. Sponsor ewlieni ie[or hu Visit Malta u l-Ministeru tat-Turi]mu li flimkien g[amlu l-pre]enza ta Jason Corrick g[al dan l-avveniment possibbli. L-organizzatur jappella lid-dilettanti kollha tal-bodybuilding biex jattendu bi [;arhom g[al dan l-avveniment filwaqt li jirringrazzja lill-isponsors ewlenin Seashells Resort at Suncrest, Visit Malta u The AV Warehouse. G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ j/empel lil Jason Abela fuq 99860149, jew jibg[at email fuq kjabela@onvol.net jew i]ur il-pa;na ta’ Facebook ‘Malta bodybuilding’.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
28 Sport TRASFERIMENTI
Ribery u Van Buyten i;eddu ma’ Bayern Munich Il-winger ta’ Bayern Munich Franck Ribery iffirma kuntratt ta’ sentejn ma’ Bayern Munich filwaqt li ddifensur Daniel van Buyten ;edded il-kuntratt tieg[u b’sena. Nhar is-Sibt li g[adda Bayern saru l-ewwel tim :ermani] li qatt reba[ ‘ Treble wara li dawn g[elbu lil Stuttgart fil-finali tattazza domestika. Il-Kap E]ekuttiv tat-tim Karl-Heinz Rummenigge qal li hu ferm kuntent bil-fatt li ]ew; players ta’ kwalità b[al ma huma Ribery u Van Buyten g[a]lu li jibqg[u ma’ dan il-klabb. Intant, skont l-a;ent ta’ Mario Gomez, dan se jitlaq minn ma’ Bayern Munich. Uli Ferber qal li l-klijent tieg[u tilef postu mal-ewwel 11 u hu g[alhekk li lfutur tieg[u hu ’l bog[od minn ma/-Champions tal:ermanja u tal-Ewropa. Ferber qal li sa erbat ijiem o[ra Gomez ji]vela ma’ min se jkun qed jilg[ab matul l-ista;un li ;ej. Fost klabbs li qed isegwu lil dan il-player ta’ 27 sena hemm Chelsea, Man City u Monaco. Matul lista;un li g[adu kemm intemm Gomez skurja 19-il gowl ma’ Bayern, it-tim li reba[ it-Treble. Stekelenburg ma’ Fulham
Fulham [abbru li akkwistaw lill-goalkeeper Olandi] Maarten Stekelenburg ming[and Roma. Fulham ma ]velwx i/-/ifra li [allsu g[al dan il-player.
G[al Stekelenburg din se tkun it-tieni darba li dan se jkun qed ja[dem ma’ Martin Jol, manager ta’ Fulham. Dawn it-tnejn [admu flimkien meta kienu ma’ Ajax. Stekelenburg kien ilu ma’ Roma sa mill-2011. Stoichkov vi/in ta’ CSKA Sofia L-eks player le;;endajru Hristo Stoichkov hu ferm vi/in li jin[atar b[ala kow/ ta’ CSKA Sofia. Din la[bar waset ftit jiem wara li l-istess Stoichkov qal li jixtieq jibqa’ ja[dem ma’ Litex Lovech imma jidher li l-offerta ta’ CSKA kienet wa[da li ma /a[adx. Baldini jitlaq lil Roma Franco Baldini, il-persuna li tant ilu ja[dem filklabb ta’ Roma mhux se jibqa’ ja[dem malGiallorossi. Dan wara li Roma [abbru li l-klabb u Baldini itterminaw il-kuntratt bi qbil bejniethom. Skont spekulazzjonijiet jidher li d-diri;enti ma kinux kuntenti bix-xog[ol ta’ Baldini f’dawn la[[ar sentejn. Baldini kien g[al dawn l-a[[ar snin Direttur Sportiv ta’ Roma u [adem anke fi [dan ittim nazzjonali Ingli] meta kien hemm fit-tmexxija Fabio Capello . Walter Sabatini se jie[u post Baldini . Fil passat Sabatini kien Direttur Sportiv ta ’ Palermo , tim li fl - ista;un li g[adu kemm intemm ;ie relegat fis-Serie B.
Franck Ribery (quddiem) u Daniel van Buyten (wara) ;eddew il-kuntratt tag[hom ma’ Bayern Munich
PARTITA TA’ {BIBERIJA
WATERPOLO
Tispikka Sliema vs San :iljan fl-ewwel ;urnata Suarez u minn Stewart Said
Illum fil-Pixxina Nazzjonali jing[ata bidu g[allKampjonat tal-Waterpolo wara li l-;img[a li g[addiet feta[ l-ista;un b’]ew; partiti. F’dan l-ista;un, i]-]ew; Kampjonati se jintlag[abu fuq tliet rawnds ming[ajr il-playoffs. L-ewwel partita se tkun dik bejn Marsaxlokk u Valletta United. G[al Marsaxlokk dan se ikun ritorn fil-Kampjonat tas-Sajf wara assenza ta’ diversi snin. Il-barranin tag[hom g[al dan l-ista;un se jkunu Peter Kovacs u Robert Kovacs li ser jer;a’ jilg[ab f’dan il-Kampjonat. Ix-Xlukkajri se jkollhom diversi plejers ]g[a]ag[ fliskwadra u [adu lil Jack Fenech, Edward Meli u Michele Agius b’self. G[al Valletta dan se jkun it-tieni impenn tal-ista;un wara li reb[u t-tazza G[aqda :urnalisti Sports biex kisbu lewwel unur mill-1992.
Il-potenzjal tat-tim Belti deher f’din il-partita u ]gur li jibdew favoriti li jiksbu lmassimu tal-punti. Fit-tieni partita tal-;urnata, Exiles Ferretti jiltaqg[u kontra Neptunes Emirates. G[al dan l-ista;un Exiles se jkollhom barranin ;odda. Dawn se jkunu Aleksander Radovic mill-Montenegro, Romain Blary minn Franza u Voislav Cupic mis-Serbia. Mix-xena lokali huma se jkunu bl-istess skwadra li lag[bu fix-Xitwa g[ajr Karl Rizzo Naudi li mar b’self ma’ Marsascala u Philip u Michael Paris li marru b’self ma’ Ta’ Xbiex. Neptunes jibdew favoriti minn dan il-konfront wara lprestazzjoni tajba kontra Sliema fit-Tazza tal-President. Mal-barranin Ciric mistenni jirritorna Tamas Molnar. Fl-ewwel partita ta’ g[ada valida mill-Kampjonat talEwwel Divi]joni, Marsascala
MOR¤ jilag[bu kontra Ta’ Xbiex Amigos. Marsascala wara t-telfa kontra Valletta se jippruvaw jibdew ilKampjonat b’reb[a. G[al Ta’ Xbiex dan se jkun l-ewwel impenn g[al din is-sena u se jer;a jkollhom lil Yuri Szeles b[ala barrani flimkien marRussu Peter Markoch. Il-partitissima ta’ din il;img[a hi dik bejn Sliema Frank Salt Real Estate u San :iljan Sir Alex. Sliema lag[bu l-ewwel partita fittelfa kontra Neptunes fitTazza tal-President fejn kellhom lill-Kroat Barac biss b[ala barrani. I]da g[al partita ta’ g[ada mistenni li jkollhom jew lil Ungeri] Gergely Kiss jew lill-Kroat Damir Buric. San :iljan mistennija li jisfidaw serjament u akkwistaw ]ew; barranin ta’ livell g[oli. Huma se jkollhom lill-Ungeri] Peter Biros u s-Serb Marko
Avramovic.Ukoll huma akkwistaw lil Joseph Sammut, Claudio Spiteri Debarro u Dino Zammit ming[and Sirens. Il-partita mistennija tkun bilan/jata u g[alkemm hu kmieni jista’ jindika lintenzjonijiet ta]-]ew; timijiet.
Il-Programm Illum 6.00pm Div I
Marsaxlokk vs Valletta Utd.
7.15pm Premier
Exiles vs Neptunes
G[ada 4.45pm Non League
ASA U.17 vs Otters
6.00pm Div I
Marsascala vs Ta’ Xbiex
7.15pm Premier
Sliema vs San :iljan
l-Urugwaj jeg[lbu lil Franza Gowl ta’ Luis Suarez ta reb[a minima ta’ 1-0 lillUrugwaj kontra Franza f’partita ta’ [biberija. Suarez, li da[al b[ala sostitut minflok Diego Forlan skurja wara [ames minuti li kien fil-grawnd. Suarez issa se jitlef illog[ba ta’ nhar it-Tlieta kontra l-Vene]wela, log[ba valida mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[atTazza tad-Dinja min[abba li hu sospi]. B[alissa lUrugwaj qieg[ed fis-sitt post minn grupp ta’ disa’ timijiet. Franza issa tilg[ab log[ba ta’ [biberija o[ra nhar il-{add li ;ej kontra l-Istati Uniti.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Sport 29
Il-Maltin f’Wembley u l-Ingli]i fil-Maracana
Il-kow/ tat-tim nazzjonali Portugi] Paulo Bento jsegwi lill-plejers waqt sessjoni ta' ta[ri; qabel il-partita kontra r-Russja
RAWND TA’ KWALIFIKAZZJONI G{AT-TAZZA TAD-DINJA 2014
I/-?eki jridu jwettqu reazzjoni kontra l-Italja Ir-Repubblika ?eka se tfittex li twettaq reazzjoni kontra l-Italja wara dak kollu li ;ara fl-a[[ar tliet xhur. Fl-a[[ar ]ew; log[biet li rRepubblika ?eka lag[bet f’darha, din naqset milli ti;bor il-punti massimi u b’hekk ikkumplikat il[ajja fil-grupp li fih hemm Malta. B[alissa r-Repubblika ?eka tinsab fit-tielet post bi tmien punti, tnejn inqas mill-Bulgarija u [amsa inqas mill-Italja. F’Ottubru li g[adda r-Repubblika ?eka ;iet mi]muma draw 0-0 mill-Bulgarija filwaqt li f’Marzu li g[adda tilfet 3-0 kontra d-Danimarka. Biex kollox ikompli ;ej [a]in, f’dan il-pajji], re/entement kien hemm g[arar kbar li [allew partitjiet mill-pajji] meqruda. Minkejja dawn l-g[arar il-log[ba fi Praga xorta se tintlag[ab u lgoalkeeper tat-tim Petr Cech hu fidu/ju] li wirja tajba kontra lItalja ter;a’ tag[ti [ajja ;dida littamiet ta’ dan it-tim li jg[addi g[all-fa]i finali tat-Tazza tadDinja. L-ewwel tim li jispi//a f’dan ilgrupp jg[addi awtomatikament g[all-fa]i finali filwaqt li min jispi//a t-tieni jrid jilg[ab il-playoffs. G[all-Italja, din se tkun la[[ar log[ba qabel ma dawn jie[du sehem fit-Tazza talKonfederazzjonijiet li tibda fil-15 ta’ :unju. Meta fadal [ames log[biet biex jintemm dan il-grupp wie[ed jista’ jg[id li l-Italja di;à g[andha sieq fil-fa]i finali filwaqt li se tkun battalja sal-a[[ar bejn ilBulgarija u r-Repubblika ?eka g[at-tieni post i]da tajjeb wie[ed jinnota li l-Bulgari lag[bu log[ba aktar mi/-?eki. Wie[ed irid jara jekk ilmidfielder ?ek, Tomas Rosicky hux se jkun jifla[ jilg[ab id-90 minuta. Dan tal-a[[ar dam imwe;;a’ g[al kwa]i sta;un s[i[ imma fl-a[[ar perjodu tal-ista;un kien strumentali ma’ Arsenal li spi//aw ikkwalifikaw g[a/Champions League. Bla dubju dan il-plejer jag[ti spinta liddipartiment tal-attakk li s’issa skurja biss sitt gowls f’[ames log[biet. L-Italja, b[all-Bulgarija u b[all-istess Repubblika ?eka qalg[et erba’ gowls imma lBulgari lag[bu log[ba aktar mittnejn l-o[ra. Id-difi]a tar-Repubblika ?erka
trid tkun ferm attenta kontra l-Italja li minbarra li hi l-leader tal-grupp hi wkoll l-aktar tim li skurja gowls, b’total ta’ 12. Minkejja li fuq il-karta l-Italja tibda b[ala favorita, it-Taljani mhux se j[allu l-attenzjoni tag[hom iddur fuq it-Tazza talKonfederazzjonijiet qabel ma ji;bru t-tliet punti li jkunu jfissru pass importanti ie[or lejn il-fa]i finali. Ifittxu kwalifikazzjoni storika Il-Bo]nija u l-Montenegro, ]ew; pajji]i li qed jokkupaw l-ewwel post tal-gruppi rispettivi tag[hom qeg[din f’qag[da tajba li jiksbu kwalifikazzjoni storika g[all-fa]i finali tat-Tazza tad-Dinja. Dawn illejla jilag[bu kontra l-Latvja u lUkrajna rispettivament. Fi Grupp H il-Montenegro qieg[ed l-ewwel b’erba’ reb[iet u ]ew; draws flewwel sitt partiti tal-grupp. Il-
Montenegro g[andu ]ew; punti aktar mill-Ingilterra u meta wie[ed iqis li dan il-pajji] lag[ab l-ewwel log[ba tieg[u b[ala nazzjon indipendenti sitt snin ilu, jara kemm kien hemm avanzi kbar fittim. Jekk illejla l-Montenegro jirba[ kontra l-Ukrajna jifta[ vanta;; ta’ [ames punti fuq lIngilterra u dan ifisser li t-tim ta’ Roy Hodgson x’aktarx ikollu jilg[ab fil-play-offs. Barra minn hekk, jekk il-Polonja tirba[ kontra l-Moldova, il-vanta;; li g[andhom l-Ingli]i fuq ilPollakki jin]el g[al punt. L-Ingli]i mhumiex impenjati u l-log[ba li jmisshom tkun dik kontra lMoldova f’Settembru li ;ej. Fla[[ar [ar;a tieg[u l-Montenegro ;ie draw 1-1 kontra l-Ingilterra filwaqt li l-Ukrajna reb[et 2-1 kontra l-Moldova. Min-na[a l-o[ra, pajji] ie[or li qed jimpressjona hu l-Bo]nija. IlBo]nija qed tokkupa l-ewwel post ta’ Grupp G u llejla tibda favorita li ti;bor it-tliet punti meta tilg[ab barra minn darha kontra l-Latvja. Dawn tal-a[[ar g[andhom biss erba’ punti filwaqt li fit-tieni post ta’ dan il-grupp hemm il-Gre/ja li g[andha tliet punti inqas millBo]nija. Il-Bo]nija ng[aqdet malFIFA fl-1996 u g[adha qatt ma kkwalifikat g[al turnament internazzjonali u kif qeg[din laffarijiet jidher li fl-a[[ar dawn se
Il-Programm
Bolivja v Vene]wela I]landa v Slovenja Ar;entina v Kolombja Latvja v Bo]nija Irlanda v Faroe Islands
Armenja v Malta
Sudan v Ghana Liechtenstein v Slovakkja Paragway v ?ile Costa Rica v Honduras Kroazja v Skozja :amajka v Stati Uniti Albanija v Norve;ja Montenegro v Ukrajna Bel;ju v Serbja Rep. ?eka v Italja Awstrija v }vezja Portugall v Russja A]erbaj;an v Lussemburgu Panama v Messiku Perù v Ekwador Moldova v Polonja Litwanja v Gre/ja jirnexxilhom jiksbu dan ittragward. Strumentali g[all-Bo]nija huma l-attakkanti Edin Dzeko u Vedad Ibisevic, ]ew; plejers li skurjaw 12-il gowl mit-18 li skurjat ilBo]nija s’issa f’[ames log[biet. Il-Gre/ja wkoll tibda favorita li tie[u t-tliet punti kontra l-Litwanja u dan ifisser li kollox se jibqa’ listess fi Grupp G. Log[ba delikata Fi Grupp F il-Portugall g[andu log[ba ferm delikata f’daru kontra r-Russja li huma leaders tal-grupp. Il-Portugall b[alissa qieg[ed fittielet post bi 11-il punt filwaqt li rRussi g[andhom 12-il punt, punt aktar mill-istess Portugall u minn I]rael.
Sena ilu Cristiano Ronalod u s[abu tilfu 1-0 barra minn darhom f’Moska kontra r-Russja u din iddarba ma jridux jag[mlu l-istess ]balji. Ronaldo ma lag[abx fla[[ar ]ew; log[biet tal-kampjonat ma’ Real Madrid u dan ifisser li g[andu jkun frisk kontra r-Russi. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom ilPortugi]i reb[u 2-0 barra minn darhom kontra l-A]erbaj;an. Ta’ min jinnota li minkejja li t-tim ta’ Capello lag[ab erba’ partiti biss, qed jokkupa l-ewwel post, anke jekk lag[ab ]ew; log[biet inqas mill-Portugi]i u mill-I]realjani.
}gur li hemm differenza bejn kif jaraw partita l-partitarji akkaniti u dawk li j[obbu llog[ba ming[ajr l-ebda fanati]mu g[al na[a jew o[ra. Fil-verità jkunu qed jaraw listess partita i]da donnu linterpretazzjoni tkun differenti [afna. Naturalment, dak li jkun newtrali jippreferi spettaklu waqt li l-akkanit jinteressah biss irri]ultat. Wie[ed irid janalizza [afna fatturi li jistg[u jinfluwenzaw landament tal-log[ba. Hemm minn numru ta’ konsiderazzjonijiet li Tony Formosa jinteressaw primarjament lillEks Kowc Nazzjonali kow/ u li l-partitarju mhux dejjem ikun konxju tag[hom. Lewwel kunsiderazzjoni g[andha tkun fuq is-sa[[a tat-tim tieg[ek u dak avversarju, l-istil ta’ log[ob u t-tattika li normalment ju]aw, il-plejers li jirrikjedu attenzjoni partikulari u affarijiet o[ra. Hemm fatturi o[ra importanti b[alma huma l-kundizzjonijiet tal-ground, it-temp, ilpo]izzjoni fil-klassifika u l-kalendarju ta’ log[biet tal-ista;un, sospensjonijiet u n-nuqqas ta’ plejers li ma jkunux f’sikkithom g[alkollox min[abba xi injury. Iva hemm fatturi importanti li jinfluwenzaw ir-ri]ultat. Naturalment is-sa[[a tal-avversarji f’darhom hi importanti [afna. Kon/entrazzjoni
Studji interessanti juru li erbg[in fil-mija tal-gowls jaslu fla[[ar g[oxrin minuta. Forsi g[aliex tibda tid[ol l-g[ejja u allura jkun hemm ukoll nuqqas ta’ kon/entrazzjoni. Dan kien ikun ferm evidenti meta konna g[adna ‘dilettanti’. Illum l-affarijiet huma differenti. Kull log[ba hi storja g[aliha, u wie[ed jifhem li r-ri]ultat f’dak il-[in partikulari jkun influwenti fis-sens li jekk qieg[ed gowl minn ta[t u l-punti huma de/i]ivi, l-isforzi jkunu akbar, enfasi fuq l-attakk u prudenza fid-difi]a. Paraguni
Xi jiem ilu l-Bra]il iltaqg[u mal-Ingilterra fil-Maracana. Kif impustaw ru[hom l-Ingli]i fl-ewwel taqsima, fakkarni fil-partita Ingilterra-Malta f’Wembley 40 sena ilu u fuqhom meta jien kont impustajt attenzjoni kbira fuq id-difi]a, u bir-ra;un. Konna tim ta’ dilettanti f’konfront ma’ wa[da mill-aqwa selezzjonijiet fiddinja dak i]-]mien. Ippruvajna nimlew il-midfield u sa /ertu punt il[aqna l-g[an tag[na fl-ewwel taqsima. L-istess b[alma g[amel Hodgson. A[na konna dilettanti li se niltaqg[u mal-;ganti. F’Wembley it-tieni taqsima wriet id-differenza bejn i]-]ew; na[at. Ma kellna xejn. Bi]]ejjed ng[id li kelli ndur ma’ diversi azjendi biex jisponsorjawli plejer b’£40 [alli nixtru uniformi kompluta, track suits eleganti u dak kollu li jg[in fl-apparenza tal-grupp. Imbag[ad hemm differenza kbira bejn ‘dilettanti’ u oppo]izzjoni qawwija b’numru ta’ plejers ta’ klassi kbira. Kritika qawwija L-attitudni tat-tim tieg[i
nisslet kritika [arxa anki minn ;urnalisti Maltin li ppretendew li a[na bi/-/okon u llimitazzjonijiet tant /ari kellna nkunu [afna aktar offensivi. Ilpreparazzjoni fi]ika u tattika hi kkundizzjonata minn diversi fatturi. Dak li sar l-ista;un li g[adda f’/erti partiti de/i]ivi ta/Champions League minflok ‘catenaccio’ (sfrenat) kien deskritt ‘difensivi]mu effettiv’! Kul[add b’gostih! ?erti kittieba donnhom li jaraw partiti b’lenti differenti. Tajjeb li nsemmu li t-timijiet nazzjonali tag[na llum g[andhom preparazzjoni ferm a[jar u dan min[abba l-fatt li jintefqu eluf ta’ ewro biex jintla[aq /ertu livell b’kow/ u numru ta’ plejers full time man-Nazzjonali. Anki r-ri]ultati huma a[jar. Ir-ri]ultat kontra l-Bulgarija jrid jintesa g[aliex il-kundizzjonijiet atmosferi/i kienu de/i]ivament kontrina. Hawn bilfors insemmu x-xog[ol tal-amministrazzjoni spe/jalment l-effett po]ittiv u modern tal-President Norman Darmanin Demajo u Bjorn Vassallo. Ma nistg[ux ninsew lil Pietro Ghedin u lill-plejers tag[na, li wara kollox iridu jkunu huma li juru li verament sar progress, kemm fuq l-impostazzjoni tal-log[ba kif ukoll fir-ri]ultati miksuba. Naturalment irridu dejjem inkunu realisti/i. Niftakru llimitazzjonijiet min[abba d-daqs tal-g]ira u n-numru ta’ dawk Maltin li jilag[bu l-futbol li naturalment jag[mel g[a]la ristretta. Illum niltaqg[u man Nazzjonali tal-Armenja u nawguraw li jkollna prestazzjoni tajba u anki ri]ultat po]ittiv. Forza Malta!
IN-NAZZJON Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
30 Sport FORMULA 1
Vettel ifittex l-ewwel reb[a fil-Kanada
Minkejja li reba[ numru kbir ta’ Grand Prix Vettel g[adu qatt ma spi//a l-ewwel fil-Kanada
G[al dawn l-a[[ar snin issewwieq tar-Red Bull Sebastian Vettel reba[ tellieqa wara l-o[ra u sa[ansitra sar li]g[ar sewwieq li qatt reba[ tliet kampjonati konsekuttivi. Minkejja dan kollu Vettel g[adu qatt ma reba[ il-Grand Prix tal-Kanada li jsir fi/-/irkwit ta’ Montreal. Dan hu ftit mill-Grand Prix li qatt ma reba[, u minbarra lGrand Prix tal-Kanada, ironikament dan is-sewwieq :ermani] qatt ma reba[ f’pajji]u stess ukoll. I/-/irkwit ta’ Montreal m’huwiex wie[ed adattat g[all-istil ta’ sewqan ta’ Vettel li b[alissa hu leader talkampjonat u fl-a[[ar Grand
Prix, dak ta’ Monaco, dan ]ied il-vanta;; tieg[u fuq Kimi Raikkonen g[al 21 punt. IlGrand Prix ta’ Monaco reb[u Nico Rosberg li kien beda mill-pole. Fl-2011 Vettel deher li kien se jirba[ il-Grand Prix Kanadi] imma wettaq ]ball fla[[ar dawra u inqabe] minn Jenson Button. Sena ilu Vettel kien beda mnn fuq quddiem imma lejn la[[ar fa]i tat-tellieqa dan tilef ir-ritmu u spi//a fir-raba’ post. Barra minn hekk mhux talli Vettel qatt ma reba[ dan il-Grand Prix imma talli lanqas Mark Webber, li hu wkoll sewwieq tar-Red Bull qatt ma reba[ ukoll f’dan i/-/irkwit.
Ta min jinnota li Vettel, flimkien ma’ Fernando Alonso tal-Ferarri hu l-uniku sewwieq li dan l-ista;un reba[ aktar minn Grand Prix wie[ed. Dawn it-tnejn reb[u ]ew; Grand Prix kull wie[ed. G[all-kuntrarju ta’ Vettel, Alonso kien reba[ f’dan i//irkwit fl-2006 u kien spi//a reba[ il-kampjonat marRenault. B[alissa s-sewwieq Spanjol qieg[ed fit-tielet post, 29 punt ta[t Vettel u jekk dan jirba[ fil-Kanada din tkun lewwel darba sa mill-2004 li lFerrari jkunu kisbu su//ess f’Montreal. Qrib li jil[aq rekord Is-sewwieq tal-Lotus, Kimi
Raikkonen hu ferm qrbi li jil[aq rekord tal-le;;endarju Michael Schumacher. Jekk Raikkonen jispi//a mal-ewwel 10 din tkun l-24 darba konsekuttiva li jkun ;abar il-punti f’tellieqa. Ta’ min jinnota i]da li l-mod ta’ kif jitqassmu lpunti llum il-;urnata hu differenti g[al dak tal-passat. Raikkonen kien se jkollu jirtira fil-Grand Prix ta’ Monaco meta [abat fih is-sewwieq talMcLaren Sergio Perez imma fortunatament g[alih dan seta’ jkompli jsuq u fl-a[[ar ]ew; dawriet spi//a qabe] diversi sewwieqa u spi//a fl-10 post. Il-Mercedes u l-Pirelli fl-inkwiet Il-Mercedes u l-kumpanija
Pirelli jistg[u ji;u penalizzati b’mod a[rax jekk ikun ikkonfermat li l-Mercedes g[amlu testijiet sigrieti fuq il-karozza bejn il-15 u s-17 ta’ Mejju li g[adda f’Bar/ellona. Il-Ferarri ukoll g[amlu testijiet fuq ilkarozza imma min[abba li g[amluhom fuq il-karozza antika dawn mhux se jkunu penalizzati filwaqt li lMercedes g[amlu t-testijiet fuq il-karozza ta’ din is-sena. RANKINGS TAL-FIFA
Malta ]]omm l-istess po]izzjoni
Jum qabel il-partita Armenja v Malta sar mag[ruf li Malta baqg[et fl-istess po]izzjoni f’dawk li huma rankings tal-FIFA. It-tim ta’ Pietro Ghedin baqa` fil-156 po]izzjoni b’total ta’ 148 punt. L-ewwel erba’ timijiet f’din il-klassifika, ji;ifieri Spanja, l:ermanja, l-Ar;entina u lKroazja kollha iddefendew posthom filwaqt li l-Italja baqg[et fit-tmien post u lIngilterra tilfet ]ew; po]izzjonijiet. Fil-15 ta’ :unju se tibda tTazza tal-Konfederazzjonijiet u b’hekk mistenni li xahar ie[or ikun hemm /aqliq drastiku f’din il-klassfika.
IN-NAZZJON
Il-:img[a, 7 ta’ :unju, 2013
Sport 31 RAWND TA’ KWALIFIKAZZJONI G{AT-TAZZA TAD-DINJA 2014
Malta tfittex l-ewwel punti Illejla fis-6 p.m., fil-belt kapitali tal-Armenja, Yerevan, it-tim nazzjonali Malti se jkun qed ifittex l-ewwel punti tieg[u meta jilg[ab kontra l-Armenja. Malta b[alissa qieg[da fl-a[[ar post ta’ Grupp B tar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja filwaqt li l-uni/i tliet punti li ;abru l-Armenja waslu meta reb[ulna 1-0 f’Ta’ Qali fis-7 ta’ Settembru li g[adda. Meta wie[ed i[ares lejn illog[ob li fadallu jilg[ab it-tim Malti f’dan il-grupp, ji;ifieri kontra l-Armenja, darbtejn kontra d-Danimarka u kontra lBulgarija, hu ovvju l-fatt li lakbar /ans li Malta ti;bor ilpunti se jkun illejla. F’[ames partiti li lag[et s’issa, Malta skurjat gowl u qalg[et 14 filwaqt li l-Armenja skurjat tnejn u qalg[et sebg[a. Minkejja li t-tim Malti kellu wirjiet tajba, spe/jalment kontra l-Italja f’Modena, hu di]appuntanti l-fatt li t-tim ta’ Ghedin g[adu ma ;abarx punt. Fl-a[[ar [ar;a Malta tilfet 20 f’Ta’ Qali kontra l-Italja fis26 ta’ Marzu filwaqt li lArmenja tilfet 3-0 barra minn darha kontra r-Repubblika ?eka. Filwaqt li l-Italja, idDanimarka u r-Repubblika
?eka kollha qeg[din b’/ans li jikkwalifikaw g[all-fa]i finali, il-Maltin u l-Armeni jinsabu f’battalja bejniethom biex jispi//aw minn tal-anqas fil[ames post f’dan il-grupp. Bla dubju g[all-Maltin illog[ba tal-lejla se tkun ferm aktar diffi/li minn dik ta’ Settembru li g[adda f’Ta’ Qali fejn dakinhar it-tim Malti ma kienx dasqtant perikolu] u spi//a tilef b’gowl fis-70 minuta li kien skurjat minn Sarkisov. Ta’ min jinnota li jekk lArmenja jirb[u kontra Malta mhux biss ikollhom vanta;; ta’ sitt punti fuqna imma anke jil[qu lid-Danimarka b’sitt punti fir-raba’ post. Dawn ittnejn imbag[ad jilag[bu kontra xulxin f’Copenhagen nhar itTlieta 11 ta’ :unju. Il-konfront li jmiss ta’ Malta wara l-log[ba kontra l-Armenja se jkun fis-6 ta’ Settembru kontra d-Danimarka f’Ta’ Qali filwaqt li erbat ijiem wara f’Ta’ Qali wkoll Malta tilg[ab kontra l-Bulgarija. }ew; players li mhux se jkunu disponibbli huma Andrew Hogg u Andrei Agius. Hogg jinsab imwe;;a’, waqt li Agius g[adu impenjat f’partiti importanti ma’ Latina
ITALJA
Players tat-tim nazzjonali Malti waqt sessjoni ta’ ta[ri; jum qabel il-partita kontra l-Armenja (Ritratt> Paul Zammit Cutajar)
Calcio li qeg[din b’/ans tajjeb li jirb[u l-promozzjoni g[asSerie B. M’hemmx mg[ajjat ukoll l-attakkant Daniel Bogdanvoic waqt li fl-iskwadra hemm mg[ajta ismijiet ;odda b[all-koppja ta’ Sliema Glenn Zammit u Clifford Gatt Baldacchino. Barra minn dawn it-tnejn hemm ukoll Justin Grioli ta’ Tarxien u l-attakkant ta/champions il-;odda ta’ Malta, Jean Pierre Mifsud Triganza.
L-iskwadra Maltija> Goalkeepers: Justin Haber (Birkirkara), Glenn Zammit (Sliema), Mario Muscat (Hibs) Difensuri: Jacob Borg (Balzan), Alex Muscat (Sliema), Clayton Failla (Hibs), Luke Dimech (Valletta), Jonathan Caruana (Valletta), Justin Grioli (Tarxien), Clifford Gatt Baldacchino (Sliema), Ryan Camilleri (Hibs) Midfielders: Roderick Briffa
RAWND TA’ KWALIFIKAZZJONI G{ALL-EURO 2015 U21
Pieni [orox kontra r-razzi]mu Malta titlef fl-a[[ar L-FA Taljana (FIGC) [abbret li mill-ista;un li ;ew, players jew uffi/jali li jkunu involtui f’ka]i ta’ razzi]mu se jkunu sospi]i minimu ta’ 10 partiti. Din l-a[bar tasal wara li ;imag[tejn ilu l-UEFA [abbret li se tie[u l-istess passi filwaqt li fil-Premier League players se jkunu sospi]i minimu ta’ [ames log[biet. Minn Jannar ’l hawn flItalja kien hemm diversi ka]i ta’ razzi]mu. F’Jannar ilmidfielder ta’ Milan Kevin Boateng qabad u [alla l-
grawnd waqt log[ba ta’ [biberia kontra Pro Patira wara li kien abbu]at b’mod razzjali. Barra minn hekk f’Mejju li g[adda waqt il-log[ba bejn Milan u Roma f’San Siro, partitarji ta’ Roma bdew ikantaw korijiet razzjali filkonfront ta’ Mario Balotelli u l-log[ba ;iet sospi]a g[al tliet minuti. Il-FIGC qalet li minbarra li se jkunu sospi]i players, klabbs jistg[u anke jkunu ordnati biex jilag[bu fi grawnd vojt jew anke j[allsu multi kbar.
It-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t il-21 sena tilef 2-0 fla[[ar minuti kontra l-Polonja fl-ewwel log[ba tieg[u valida minn Grupp 7 g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[allKampjonati Ewropej li se jsiru sentejn o[ra fil-Polonja. Flewwel taqsima l-Maltin iddefendew tajjeb u da[lu jistrie[u fi draw ta’ ming[ajr gowls imma hekk kif kien fadal [ames minuti g[attmiem, Milik feta[ l-iskor g[all-Pollakki u Chrapek g[amilhom tnejn e]att qabel it-tisfira finali.
Il-log[ba li jmissha tilg[ab Malta hi dik kontra t-Turkija fil-5 ta’ Settembrum filwaqt li [amest ijiem wara tilg[ab barra minn darha kontra lGre/ja. Il-log[ba li jmiss ta’ dan il-grupp hi dik bejn ilPolonja u t-Turkija li se tintlag[ab fl-14 ta’ Awwissu. Dawk li javvanzaw minn dawn l-g[axar gruppi, ji;ifieri r-rebbie[a ta’ kull grupp u la[jar erba’ runners up jg[addu g[all-playoffs biex ji;u determinati s-seba’ timijiet li se jing[aqdu mar-Repubblika ?eka fil-finali tal-2015.
TENNIS – OPEN TA’ FRANZA
Sharapova u Williams fil-finali
Sharapova fl-azzjoni kontra Azarenka
Maria Sharapova u Serena Williams se jikkontestaw ilfinali tal-Open ta’ Franza. Ir-Russa Maria Sharapova g[elbet lil Victoria Azarenka tal-Belarus biex ibbukkjat post fil-finali tal-Open ta’ Franza. Sharapova, li hi /champion renjanti reb[et 6-1, 2-6, 6-4. Min-na[a tag[ha Williams reb[et 6-0, 6-1 kontra t-Taljana Sara Errani. Errani kienet bi/-/ans li tilg[ab g[at-tieni sena filfinali ta’ dan l-Open. Il-finali tan-nisa tintlag[ab il-{add li ;ej.
Sharapova se tkun qed tipprova tirba[ il-[ames Grand Slam fil-karriera tag[ha. G[al Williams din se tkun l-ewwel darba mill-2002 li din se tkun qed tilg[ab filfinali u se tkun qed tipprova tirba[ dan l-Open g[at-tieni darba fil-karriera tag[ha. Jekk Williams tirba[ dan l-Open dan ikun is-16-il Grand Slam fil-karriera tag[ha. Intant, illum tintlag[ab issemi finali tant mistennija talir;iel bejn in-numru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic u Rafael Nadal.
(Valletta), Edward Herrera (Birkirkara), Gareth Sciberras (Birkirkara), Paul Fenech (Birkirkara), Rowen Muscat (Birkirkara), Shaun Bajada (Sliema) Attakkanti: Jean Pierre Mifsud Triganza (Birkirkara), Michael Mifsud (Valletta), Andrew Cohen (Hibs), Terence Vella (Hamrun), Andre Schembri (Omonia Nicosia). Referee: Arnold Hunter (Irlanda ta’ Fuq)
KAMPJONATI EWROPEJ – U21
Spanja tibda b’reb[a
Il-holders Spanja bdew limpenji tag[hom filKampjonati Ewropej b’reb[a ta’ 1-0 kontra r-Russja. LiSpanjoli kellhom b]onn jistennew sa sitt minuti mittmiem biex sabu l-gowl tarreb[a u kien Morata li sab ixxibka biex ta r-reb[a lit-tim tieg[u. Fit-tieni log[ba l-Olanda g[elbet lill-:ermanja 3-2. LOlandi]i marru fil-vanta;; fl24 minuta b’gowl ta’ Maher. Wara dan il-gowl ir-reazzjoni tal-:ermani]i baqg[et ma waslitx u fit-38 minuta re;g[u kienu l-Olandi]i li skurjaw. Din id-darba kien Wijandldum li g[eleb lill-goalkeeper avversarju. Fis-47 minuta bdiet ir-rimonta tal-:ermanja meta dawn skurjaw gowl minn penalty ta’ Rudy u kif kien fadal sitt minuti Holtby g[amilhom 2-2. Hekk kif kollox deher li se jintemm fi draw Fer skurja t-tielet gowl biex ta reb[a drammatika lillOlanda. Il-log[ob li jmiss f’dawn ilKampjonati li qed isiru f’I]real jintlag[ab g[ada. Minn Grupp A l-Ingli]i, li tilfu l-ewwel log[ba kontra lItalja, jiltaqg[u kontra nNorve;ja filwaqt li l-Italja tilg[ab kontra l-I]rael. Dan tal-a[[ar, fl-ewwel log[ba tieg[u ;ie draw 2-2 kontra nNorve;ja.
IL-PN SE J{ARES ‘IL QUDDIEM BIEX JIRBA{ 7-6-2013