€0.75
Numru 2,166
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013 IBERRAQ G{ALL-ISTUDENTI TAL-MCAST
Ni]velaw il-laqg[a g[all-g[alliema G[alliema li jg[allmu fl-Istitut tal-ICT tal-Kulle;; MCAST matul din il-;img[a rriaffermaw il-korrettezza tat-tag[rif ]velat fil-[ar;a ta’ il-mument tal-{add li g[adda li l-Gvern qed ja[dem biex jimbarka fuq pro;ett-pilota li se jwassal biex jonqos l-g[add talistudenti li jattendu fl-istess Istitut. L-g[alliema li tkellmu ma’ il-mument ]velaw li nhar l-Erbg[a, 22 ta’ Mejju, saritilhom laqg[a uffi/jali minn Eric Flask, Direttur talIstitut. Tul il-laqg[a kien spjegat tibdil sostanzjali ppjanat li jidda[[al mis-sena akkademika li jmiss, ji;ifieri minn Ottubru li ;ej. Kif ]velajna nhar il-{add, il-[sieb tal-Gvern hu li t-tag[lim flIstitut tal-ICT ikun mifrux fuq [inijiet itwal – bejn it-8am u s7.30pm, kuntrarju g[al dak li ;ara sa issa meta t-tag[lim lillistudenti jieqaf fl-4.30pm.
g[al pa;na 8
Simon Busutil, il-Kap tal-PN, milqug[ minn familja G[awdxija. L-G[awdxin kienu fost l-ewwel li taw kontribut lill-PN fil-;bir tal-fondi, li jil[aq il-qofol tieg[u llum f’maratona fid-Dar ?entrali (Ritratt> Lorne Cremona)
San Vincenz ma[tuf Organizzazzjoni professjonali minn klikka Laburista g[all-Partit Nazzjonalista B’Kunsill :enerali bit-tema ’il quddiem – li jintemm fin-nofstanhar ta’ dalg[odu u b’maratona ;bir ta’ fondi fid-Dar ?entrali tul it-tieni nofstanhar sa tard filg[axija – il-Partit Nazzjonalista se jkun qieg[ed i]ewwe; itti;did politiku mal-inizjattivi biex issa[[a[ loperat tieg[u f’din il-mixja li beda l-PN. IlKunsill :enerali ssokta lbiera[ b’workshop politiku, u Simon Busuttil, il-Kap tal-PN, tkellem dwar partit li jrid ikun organizzat
Il-prijorità fil-[idma tal-Kelliema tal-Partit Nazzjonalista Ara l-intervisti f’pa;ni 6-7
[alli “il-messa;; politiku jasal g[and in-nies, u n-nies i[ossuhom parti mit-tfassil talpolitika tal-PN”. Fuq l-istess [sieb tkellem ukoll Chris Said, is-Segretarju :enerali l-;did tal-PN f’intervista ma’ il-mument. Hu sa[aq li se jag[ti prijorità biex il-partit ikun organizzat [alli tintreba[ il-fidu/ja tan-nies, u dan isir billi l-PN ikun dejjem f’kuntatt man-nies. Ara pa;ni 2, 4-5
It-tmexxija tar-residenza tal-anzjani San Vincenz de Paul spi//at f’idejn klikka ta’ attivisti Laburisti li [adet kontroll fuq ilmanagement. B’madwar 90 transfer politiku li laqtu kategoriji differenti ta’ [addiema u professjonisti, u o[rajn li mistennija jse[[u fi]-]mien li ;ej, din is-sitwazzjoni qed to[loq tensjoni kbira fost l-impjegati ta’ din ir-residenza. F’artiklu ta’ Mario Galea, il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni dwar lAnzjani li qed jidher fil-[ar;a tal-lum, qed ji;u ]velati sensiela ta’ transfers vendikattivi min[abba ra;unijiet politi/i, mog[tija mill-Gvern ta’ Joseph Muscat, u li l-effett tag[hom di;à qed jin[ass b’detriment g[all-anzjani u g[all-professjonisti u limpjegati l-o[ra. Ara pa;na 15
IL-MA{FRA LABURISTA LILL-PRI:UNIERI
Jin[eles kriminal ri/ediv
Bl - amnestija lill - pri;unieri m[abbra nhar l - Erbg[a li g[adda fil - [abs mill avukat Manuel Mallia, il - Ministru tal Intern u s - Sigurtà Nazzjonali, jirri]ulta li nhar il - :img[a li g[adda n[eles mill - [abs Ian Farrugia, mag[ruf sew mal - Pulizija tul is - snin b ’ akku]i u bis - sehem f ’ reati kriminali . Ian Farrugia ta ’ 37 sena minn Birkirkara kien we[el piena ta ’ [ames snin [abs .
Ori;inarjament, din is - sentenza kienet ta ’ seba ’ snin meta f ’ Ottubru tal - 2008 hu kien instab [ati bis - serq ta ’ 30 pittura li jiswew eluf kbar ta ’ ewro, proprjetà tal Im[allef Giovanni Bonello . Is - serqa kienet se[[et fil - bidu ta ’ April tal - 2004 . Fl - 2008, hu kien instab [ati wkoll li g[amel [sara fuq [wejje; [addie[or, li titla ’ g[al mijiet ta ’ ewro, li laqa ’ [wejje; g[al pa;na 9
Ian Farrugia [are; mill-[abs bil-ma[fra Laburista
2
Lokali
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013 Jissokta l-Kunsill :enerali
It-tmexxija tal-PN fil-workshop tal-biera[, li sar fid-Dar ?entrali, fejn semg[et il-proposti u l-ideat tal-parte/ipanti biex il-PN jimxi ’l quddiem
L-ewwel prijorità hi l-organizzazzjoni tal-Partit Nazzjonalista Il-Kap tal-PN, Simon Busuttil, sostna li l-ewwel prijorità talPN hi li jer;a’ jkun partit organizzat professjonalment biex b’hekk il-messa;; politiku jasal g[and in-nies u n-nies i[ossuhom parti mit-tfassil tal-politika tal-PN. It-tmexxija l-;dida tal-PN, ilbiera[ [adet sehem f’workshop politiku b[ala parti mill-Kunsill :enerali tal-PN, li qed jiltaqa’ fi tmiem il-;img[a bit-tema ’il quddiem. G[all-workshop talbiera[ attendew il-Vi/i Kapijiet tal-PN Beppe Fenech Adami u Mario de Marco, is-Segretarju :enerali tal-PN Chris Said, u uffi/jali o[rajn tal-partit. It-tmexxija l-;dida tal-PN semg[et numru kbir ta’ interventi ta’ kunsilliera li tkellmu dwar is-sitwazzjoni fil-Partit u ressqu proposti dwar kif il-Partit jista’ jersaq iktar vi/in in-nies. Ilworkshop intemm b’interventi mill-Kap, Simon Busutttil, u lVi/i Kapijiet Beppe Fenech Adami u Mario de Marco. Simon Busuttil qal li fl-a[[ar xahar, il-PN g[amel qab]a ;enerazzjonali fit-tmexxija billi lesta l-pro/ess tat-ti;did u g[andu tmexxija ;dida. Dwar il-prijoritajiet tal-PN, Simon Busuttil sostna li l-ewwel hi dik li l-PN jer;a’ jitwaqqaf fuq saqajh billi jkun partit organizzat professjonalment. F’dan lisfond, il-Kap tal-PN semma l-kontribut tal-volontarji u sostna li dawn se jg[inu lill-PN b’mod iktar strutturat. Fl-istess waqt, il-PN se jibqa’ jkun Oppo]izzjoni kredibbli u b’sa[[itha fil-Parlament u quddiem il-[idma kollha tal-Gvern. Hu semma l-bidliet li g[amel il-PN tul is-snin g[all-pajji] u spjega kif ir-realtà wriet li l-PN biddel anki lill-PL, li llum sar partit vi/in il-PN. Id-differenza, sostna Simon Busuttil, hi flawtenti/ità tat-twemmin tal-Partit Laburista, g[aliex l-ewwel tliet xhur tieg[u fil-Gvern ma tantx jawguraw tajjeb. Minkejja lbidliet kollha, il-PN irid jibqa’ partit li jiddistingwi lilu nnifsu
lil dawk kollha li b’mod ❝ Spazju ;enwin u fl-interess tal-PN iridu jag[tu kontribut politiku ❞
Il-Kunsill :enerali talPN, li fi tmiem il-;img[a qieg[ed jiddiskuti rrikmandazzjonijiet li [ar;u mir-rapport li t[ejja dwar ittelfa elettorali, se jissokta bl-a[[ar sessjoni dalg[odu, li ting[alaq bl-indirizz tant mistenni tal-Kap tal-PN, Simon Busuttil. Il-Kunsill :enerali se jinfeta[ bl-interventi millkunsillieri u jsir l-a[[ar diskors ta’ Paul Borg Olivier li nhar l-Erbg[a li g[adda temm il-kariga ta’ Segretarju :enerali. Isegwi d-diskors tal-Vi/i Kap g[all-{idma filParlament Mario de Marco, u qabel l-g[eluq bl-indirizz tal-Kap tal-PN, issir irreplika tas-Segretarju :enerali Chris Said.
Illum jin;abru fondi g[all-PN
g[al dak li jemmen fih, qal il-Kap tal-PN, li kompla li hu obbligu tal-PN li juri lin-nies il-mod kif il-PN jiddistingwi lilu nnifsu fil-politika. Minkejja li l-bidliet ilhom biss xahar fis-se[[, il-[idma fil-PN hi wa[da qawwija u l-pro;ett ta’ TeamPN qed jasal g[and innies g[aliex dan hu messa;; ta’ g[aqda u kura;; u spazju lil dawk kollha li b’mod ;enwin u fl-interess tal-PN iridu jag[tu lkontribut politiku tag[hom. Il-Vi/i Kap g[all-[idma fil-Partit, Beppe Fenech Adami, sostna li l-akbar ]ew; sfidi li g[andu l-PN huma li ja;;orna lpolitika tieg[u u li jorganizza internament lilu nnifsu a[jar. Je[tie;, sostna Beppe Fenech Adami, li l-messa;;i li issa nibag[tu jibdew jitwettqu. Beppe Fenech Adami tkellem dwar id-distinzjoni bejn il-PN u l-PL u qal li l-valuri li jemmen fihom il-PN u li fl-a[[ar snin biddlu g[all-a[jar lis-so/jetà Maltija taw is-soluzzjonijiet po]ittivi g[all-pajji]. “G[alhekk il-valuri li jemmen fihom il-PN huma twe;iba g[ar-realtajiet fil-pajji]. Il-Vi/i Kap g[all-Affarijiet tal-Parlament, Mario de Marco, qal li sfida ewlenija tal-PN hi li jwettaq ti;did tal-[sieb u biex tkun spe/ifikata t-tifsira ta’ x’ifisser li persuna tkun Nazzjonalista. Mario de Marco qal li fl-a[[ar elezzjoni ma kienx hemm issue ta’ policy bejn partit u ie[or. Filwaqt li qal li fl-a[[ar snin, il-PL biddel il-politika tieg[u u resaq lejn il-polititka tal-PN, Mario de Marco semma diversi setturi fejn se[[ dan, fosthom ledukazzjoni, l-ekonomija, is-sa[[a u l-politika barranija. G[alhekk, il-PN irid ikun /ar dwar x’se jkun qed jirrappre]enta fis-so/jetà, sostna Mario de Marco, li kompla li fl-a[[ar elezzjoni, il-PL [a predominanza fuq il-PN f’numru ta’ setturi, b[al-libertajiet /ivili. “Dan, meta kien il-PN li fil-pajji] da[[al u [adem bil-qawwa favur id-drittijiet ba]i/i tal-libertà.”
Illum, il-PN se jtella’ maratona ta’ ;bir ta’ fondi biex ikompli jsostni l-[idma politika u kummer/jali tieg[u. Il-maratona ta’ 11-il sieg[a se tkun mimlija spettaklu u rigali, i]da wkoll features u mistednin li kienu jew g[adhom ja[dmu malmezzi tal-komunikazzjoni tal-partit. Il-pubbliku hu mistieden li j]ur id-Dar ?entrali u jag[ti ddonazzjoni waqt li jsegwi mill-qrib l-atmosfera millisba[ tal-maratona. Iktar kmieni tul din il;img[a, il-kunsillieri kienu qed ji;bru l-fondi millokalitajiet fejn l-attivisti ;abru mill-inqas €10 minn 10 persuni differenti. Sadattant, il-:img[a filg[axija f’Marsalforn, G[awdex, saret attività li matulha komplew jin;abru l-fondi g[all-maratona tallum. Pre]enti fost o[rajn kien hemm il-Kap tal-PN, Simon Busuttil, i]-]ew; Vi/i Kapijiet, Beppe Fenech Adami u Mario de Marco, u s-Segretarju :enerali l-;did tal-PN, Chris Said.
4 Lokali
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Is-Segretarju :enerali l-;did tal-Partit Nazzjonalista Chris Said jiddikjara li l-prijorità assoluta hi li jorganizza lill-PN fil-livelli kollha, li jkun partit kummer/jalment sostenibbli u li jibni politika ;dida li tirrifletti s-so/jetà tal-lum ming[ajr ma jintmessu l-prin/ipji ba]i/i tal-partit. Fl-intervista ma’ Claire Mifsud, Chris Said jis[aq li l-PN mhux biss se jag[ti widen lin-nies, imma pi] g[al dak li jing[ad.
❝ Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil jifra[ lil Chris Said hekk kif nhar l-Erbg[a li g[adda ;ie elett Segretarju :enerali ;did tal-PN bi 58 vot favur, erbg[a kontra u vot invalidu f’laqg[a tal-Kumitat E]ekuttiv tal-PN
Nirb[u l-fidu/ja tan-nies billi nkunu dejjem f’kuntatt man-nies
❞
Partit organizzat biex tintreba[ il-fidu/ja tan-nies
X’inhuma l-prijoritajiet tieg[ek, fuq livell ta’ partit u dak kummer/jali, fil-kuntest tal-konklu]jonijiet u rrakkomandazzjonijiet tarrapport tal-anali]i tarri]ultat elettorali^
G[andna rapport li janalizza r-ri]ultat elettorali u li minnu jo[or;u numru ta’ rakkomandazzjonijiet dwar kif g[andna nimxu ’il quddiem. G[alhekk il-prijoritajiet ta’ [idmitna lkoll li qeg[din fittmexxija tal-partit g[andha tkun kif se npo;;u b’mod konkret dawn irrakkomandazzjonijiet. Il-pro/ess beda bil-Kunsill :enerali u se jitkompla fil;img[at li ;ejjin b’diversi de/i]jonijiet biex ise[[u dawn ir-rakkomandazzjonijiet. Fejn jid[ol il-partit, ilprijorità b[ala Segretarju :enerali se tkun li jkollna partit organizzat fil-livelli kollha – ilkumitati sezzjonali, il-ferg[at, l-ammont ta’ voluntiera, ilgruppi li rridu niffurmaw. B’hekk ikollna partit iktar b’sa[[tu. Partit li jkun organizzat iwassalna g[allprijorità ewlenija li nirb[u lfidu/ja tan-nies. Nirb[u lfidu/ja tan-nies billi nkunu dejjem f’kuntatt man-nies. Mela rridu nift[u l-bibien tag[na bera[ g[al min irid jag[ti l-kontribut tieg[u. Però dak mhux bi]]ejjed. Irridu wkoll immorru a[na g[and in-nies jew fejn ikunu nnies u nitkellmu man-nies. Fejn jid[ol l-aspett kummer/jali l-priorità assoluta hi li nkunu sostenibbli u allura f’po]izzjoni li nassiguraw ilkumpaniji kummer/jali tag[na (u hawn qed nitkellem b’mod partikulari dwar il-media tag[na b[al gazzetti, televi]joni u radju g[aliex jiffurmaw il-
parti l-kbira tal-aspett kummer/jali tal-partit) ikunu wkoll sostenibbli. Mhix sfida fa/li imma hija sfida li rrid nindirizza b[ala Segretarju :enerali flimkien mal-uffi/jali l-o[ra.
It-ti;did fil-PN la[aq ilqofol tieg[u din il-;img[a. Din hija biss dehra^ X’se jinbidel^
G[alaqna l-ewwel fa]i tatti;did. Hija l-fa]i li jrid l-Istatut – li jkollok l-anali]i tar-ri]ultat elettorali però wkoll l-elezzjoni tal-Kap u tal-uffi/jali l-o[ra. Fi ]mien tliet xhur millelezzjoni issa g[andna tmexxija ;dida. G[andna t-Tim PN immexxi mill-Kap Simon Busuttil li flimkien mal-Vi/i Kapijiet, is-Segretarju :enerali u l-uffi/jali l-o[ra eletti qeg[din hemm biex jibdew [idmithom. Minn hawn ’il quddiem tid[ol [idma kbira, sfidi kbar li a[na rridu nikkumbattu, irridu nirb[u kuljum. G[alhekk il[idma tag[na issa fix-xhur li ;ejjin se tkun kru/jali biex norganizzaw lilna nfusna. Dan iwassalna biex f’Ottubru li ;ej ni;u g[at-tieni fa]i importanti tal-bidla, tat-ti;did tal-partit meta nkunu qeg[din in;eddu l-kumitati sezzjonali, il-ferg[at u diversi inizjattivi o[ra.
Ir-rapport dwar it-telfa jikkonkludi meta tanalizzah li minn banda kien hemm ftit uffi/jali fil-partit li kienu qeg[din jerfg[u g[add ta’ responsabbiltajiet b’konsegwenza fuq il-miri li kienu stabbiliti. Kif se tbiddel din is-sitwazzjoni^ Hemm differenza bejn partit fil-gvern u partit floppo]izzjoni. Illum g[andna
partit fl-oppo]izzjoni li luffi/jali kollha tieg[u jiffukaw fuq il-[idma tal-partit, issa floppo]izzjoni. Ir-realtajiet u //irkostanzi huma differenti. Irridu na[sbu wkoll biex flistrutturi tag[na (u allura nitg[allmu minn dak li ;ara [ames snin ilu) biex anki meta jkollna r-revi]joni tal-Istatut, nassiguraw li jkollna mibnija fl-istruttura tag[na mekkani]mi, struttura li ta[seb ukoll g[al meta nkunu fil-gvern biex ma jer;ax ji;ri dak li se[[ meta l-PN kien fil-gvern. F’dawn il-[ames snin irridu nassiguraw li ninvolvu l-akbar ammont possibbli ta’ nies u rrwol prin/ipali b[ala Segretarju :enerali hu li kontinwament nimmotiva lill-membri talkumitati tag[na, tal-ferg[at, lill-voluntiera biex jag[tu lmassimu possibbli.
X’ta[seb li jista’ jsir biex ma tkunx repetuta //irkostanza fejn l-g[ajta talPN fil-kampanja elettorali spi//at g[ajta f’de]ert u dan minkejja li kien hemm rikonoxximent ;enerali li lPN fil-gvern irnexxielu j]omm lill-pajji] ’il bog[od minn kri]ijiet li ;abu pajji]i o[ra f’di]astru u popli tallaba^
Hija kumplessa g[aliex wie[ed irid jara r-realtajiet x’ikunu meta ti;i g[allkampanji elettorali mhux biss dik tal-elezzjoni ;enerali imma anki ta’ elezzjonijiet o[ra. Ilkampanja elettorali ta’ kull elezzjoni ;enerali tkun partikolari, skont i/-/irkostanzi. Fl-elezzjoni ;enerali minkejja li kul[add kien qed jirrikonoxxi li l-pajj] mexa ’l quddiem, li kellna kri]i madwarna imma a[na mexxejna l-pajji] ’il quddiem,
il-messa;; tag[na g[al xi ra;uni jew o[ra ma kienx qed jasal. Il-kummissjoni li g[amlet lanali]i da[let fid-dettall g[aliex il-messa;; tag[na ma wasalx, ikkonkludiet dwar kif konna qed nintilfu fuq kwistjonijiet li missna ma ntlifniex fuqhom imma enfasizzajna iktar issues o[ra. Irridu nitg[allmu minn dak li g[addejna minnu. Kellna kampanji elettorali li fis-snin li g[addew [admu, li tawna r-ri]ultati u issa rridu nit[ejjew b’mod partikulari g[all-kampanja elettorali ta’ [ames snin o[ra. I/-/irkustanzi ma nistg[ux ng[iduhom millum. Wie[ed irid jara x’ikunu //irkustanzi - kif ja[dem il-gvern, dak li ma jkunx twettaq millprogramm elettorali, dak li jkun twettaq u li ma kienx filprogramm elettorali tieg[u però wkoll il-PN kif se jmur quddiem l-elettorat frisk u m;edded b’ideat ;odda. Dan nistg[u nag[mluh ukoll. Din hija xi [a;a li tkellem dwarha l-Kap u li hija importanti [afna, li nie[du ritratt tas-so/jetà tag[na kif inhi llum bl-g[ajnuna anki ta’ esperti. Mhux kif inhi llum biss imma kif se tkun fissnin li ;ejjieni. A[na allura b[ala partit inkunu nistg[u nibnu l-politika fuq il-ba]i ta’ dan ir-ritratt ta’ dik li hi s-so/jetà llum ming[ajr ma mmissu l-prin/ipji ba]i/i tal-PN.
Smajna [afna diskors fla[[ar tliet xhur li l-PN se jinfeta[ ghal dawk in-nies kollha ta’ rieda tajba. X’kejl qed ju]a l-PN biex jistabbilixxi min hu ta’ rieda tajba u min le^
Ta’ rieda tajba hu kull min irid jag[ti sehmu fil-partit b’tir
wie[ed – g[ax jemmen li dan il-partit kull meta jkun fil-gvern i;ib lill-pajji] ’il quddiem u jtejjeb il-kwalità tal-poplu kollu. In-nies li ji;u fil-partit bit-tama li xi darba jie[du xi [a;a mhumiex nies ta’ rieda tajba. Irridu nitkellmu b’mod ;enerali dwar x’jista’ joffri lpartit lill-pajji] u nift[u l-bibien bera[ g[al dawk in-nies li jridu ja[dmu g[al dan l-iskop. Irrid ng[id li fl-ewwel ;img[at sibna entu]ja]mu kbir ta’ nies li donnu f’dan il-partit tag[na nibdew nissa[[u, nattiraw numru ta’ nies meta nkunu fl-oppo]izzjoni. Huwa po]ittiv minnu nnifsu. Ir-rwol tieg[i u ta’ s[abi luffi/jali tal-partit hu kif se jirnexxilna no[olqu l-ispazju lil dawn in-nies kollha. G[alhekk irridu no[or;u b’ideat kif no[olqu dan l-ispazju [alli kul[add i[ossu parte/ipi filmixja flimkien bl-iskop li nirb[u l-fidu/ja tan-nies, ikun fil-gvern u jkompli l-[idma biex imexxi l-pajji] ‘’il quddiem.
X’se tag[mel b[ala Segretarju :enerali flimkien mat-tmexxija l-;dida biex ilPN ikun sensittiv... illum mhux bi]]ejjed li tisma’ linnies^
Le, mhux bi]]ejjed li tisma’ lin-nies imma trid tkun f’kuntatt man-nies kontinwament. Trid tisma’ l[in kollu biex tkun taf dak li qed ja[sbu, li qed jitkellmu fuqu però jrid ikollok ukoll ilkuntatt personali mas-so/jetà /ivili, ma’ gruppi differenti fisso/jetà, mas-settur talkummer/ u n-negozju, mas-self employed, mal-poplu Malti u G[awdxi b’mod ;enerali. g[al pa;na 4
Lokali 5
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Chris Said, isSegretarju :enerali l-;did tal-PN fl-ewwel sessjoni talKunsill :enerali li jintemm illum, li qieg[ed jiddiskuti r-rapport li t[ejja dwar l-a[[ar elezzjoni ;enerali
Politika g[al so/jetà li qed tinbidel minn pa;na 4
Dan fa/li tg[idu. Mhux daqshekk fa/li li twettqu. Però determinati li nwettquh u billi l-partit ikun organizzat, ittmexxija tal-partit tkun kontinwament f’kuntatt mannies. Billi nisimg[u ming[and in-nies u nsarrfuh fil-politika tal-PN.
Fl-a[[ar elezzjoni :enerali [ar;et id-differenza fid-d[ul u l-infiq ta]-]ew; partiti. X’se tag[mel biex il-li;i talfinanzjament tal-partiti to[ro; it-trasparenza li hemm tant [tie;a tag[ha f’dan il-qasam^ Il-PN huwa lest biex jikkopera mal-gvern biex tkun tista’ ssir il-li;i dwar ilfinanzjament tal-partiti. Fla[[ar kampanja elettorali lammont ta’ flus li seta’ jonfoq il-PN kien ristrett u ;ej middonazzjonijiet tas-sostenituri, tat-tesserati, tal-membri tal-PN
f’diversi attivitajiet kontra g[all-ammont li jidher li kien bir bla qieg[ li kellu l-Partit Laburista fil-kampanja ekstravaganti li g[amel. Dan lilna ma jbiddlilna xejn mill-mod kif irridu nimxu. A[na rridu nimxu billi l-partit ikun qed jibba]a fuq iddonazzjonijiet tal-membri tieg[u. E]empju /ar huwa dak li se nkunu qed nag[mlu llum meta g[andna din il-maratona fejn se nkunu qed immorru g[and innies li jridu jg[inu lill-PN biex jag[tu d-donazzjonijiet tag[hom, ]g[ira kemm hi ]g[ira, biex il-partit ikun jista’ jkompli bil-[idma politika tieg[u.
Illum huwa l-ewwel impenn ewlieni tieg[ek b[ala Segretarju :enerali. Impenn li huwa wkoll marbut malfinanzi bl-ewwel maratona ta’ ;bir ta’ fondi. X’inhu lappell tieg[ek^
Din hija l-ewwel inizjattiva u l-appell hu biex kul[add jag[ti dak li jista’. Kull donazzjoni hi milqug[a. Kull donazzjoni g[all-PN hija importanti – tkun kemm tkun dik id-donazzjoni. L-aspett li ppruvajna nda[[lu wkoll f’din il-maratona li g[alih [adem [afna l-Vi/i Kap g[all-{idma tal-Partit hija ssistema ;dida li [dimna permezz tal-Membri talKumitati li jmorru huma fillokalitajiet tag[na, f’kull rokna ta’ Malta u G[awdex biex ikunu jistg[u ji;bru donazzjonijiet ]g[ar ming[and numru kbir ta’ nies. Din linizjattiva [admet tajjeb [afna u li se tg[in g[al inizjattivi o[ra. Fil-;ejjieni rridu nie[du inizjattivi differenti u g[andna numru ta’ ideat li se nkunu qed in[addmu fix-xhur li ;ejjin biex anke hawn in;ibu lillpartit sostenibbli b’donazzjonijiet, b’inizjattivi
ta’ ;bir ta’ fondi biex il-partit isostni l-[idma politika tieg[u.
Il-PN ;ab rivoluzzjoni millgvern... ekonomika, so/jali, fil-mod kif il-poplu ja[seb. I]da qisu l-PN stess imbaghad ma la[[aqx malbidla li ;ab hu stess b’konsegwenza li tilef faxex ta’ nies. Kif se jdawwar din ir-rotta l-PN^
Is-su//ess li g[amilna a[na stess meta konna fil-gvern g[addiena u ma stajnix inla[[qu mieg[u. Irridu naraw kif se nag[mlu t-ti;did li hemm b]onn – it-ti;did fil-politika tag[na. Di;à g[amilt referenza g[allimportanza li nie[du ritratt tasso/jetà tag[na kif inhi llum u kif se tkun fis-snin li ;ejjin biex inkunu nistg[u n;eddu lpolitika tag[na. I]da dan mhux bi]]ejjed. Irridu wkoll ikollna partit organizzat, partit li kontinwament ikun fil-kuntatt man-nies.
A[na ]gur li b[ala PN ma g[andna xejn xi j[ammrilna wi//na b’dak li g[amilna kull darba li l-poplu tana l-fidu/ja tieg[u. Mhux ming[ajr nuqqasijiet, però meta wie[ed i[ares lura jirrikonoxxi, u dan ma ng[iduhx a[na biss imma jirrikonoxxih prattikament kul[add, li l-PN bidel wi// Malta kull darba li kien filgvern bix-xog[ol li g[amel filqasam tal-ekonomija, fledukazzjoni, fis-sa[[a, fil[olqien tax-xog[ol, u nista’ nibqa’ nsemmi lista li ma tispi//a qatt. Issa rridu nkunu f’po]izzjoni li filwaqt nirrikonoxxu dak kollu li g[amilna, nirrikonoxxu l-pajj] fejn wasal illum, in[arsu ’l quddiem u jkollna politika /ara, politika ;dida, friska, li t[ares u tag[ti vi]joni ta’ fejn irridu nie[du dan il-pajji] fissnin li ;ejjin meta g[andna ning[ataw il-fidu/ja tal-poplu Malti u G[awdxi.
❝
G[andna numru ta’ ideat biex in;ibu lill-partit sostenibbli bil-;bir tad-donazzjonijiet u fondi
Membri tal-Kumitati tal-PN fl-a[[ar ;img[at ;abru fondi mil-lokalitajiet f’Malta u G[awdex. Inizjattiva mfissra mis-Segretarju :enerali li se tg[in biex jittie[du inizjattivi ;odda fil-;ejjieni
❞
Lokali 7
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
6 Lokali
{idma fl-a[jar interess nazzjonali u tal-poplu Fil-jiem li g[addew, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil [abbar ix-Shadow Cabinet tal-Oppo]izzjoni, bid-Deputati Parlamentari li ;ew assenjati setturi differenti biex isegwuhom mill-qrib u jaraw ukoll il-[idma tal-Gvern f’dawn l-oqsma filwaqt li jfasslu l-politika tal-Partit Nazzjonalista dwarhom. Charles Muscat staqsa lil dawn id-Deputati x’se tkun il-prijorità tag[hom dwar dawn is-setturi u x’inhuma l-isfidi ewlenin.
Oppo]izzjoni serja u leali Il-Grupp Parlamentari Nazzjonalista fl-ewwel seduta parlamentari li kienet qed ti;i indirizzata minn Simon Busuttil b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni meta elenka l-prijoritajiet u l-isfidi tal-Oppo]izzjoni Nazzjonalista
Il-[idma Parlamentari, l-ekonomija, l-investiment u n-negozji ]g[ar Mario de Marco, il-Vi/i Kap g[all-{idma filParlament u Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u n-Negozji }g[ar, qal li minkejja dak li qed ji;ri flekonomija internazzjonali, s’issa l-ekonomija Maltija rnexxielha tikber u dan g[ax il-pajji] [a [sieb lindustrija fosthom it-turi]mu, is-servizzi finanzjarji, ilmanifattura, l-igaming u l-IT. Hu qal li se jara li lazzjonijiet tal-Gvern ma jtellfux mir-ritmu li kien inqabad u se tag[mel skutinju fuq [idmet il-Gvern. LOppo]izzjoni se titkellem mal-industrijalisti, ma’ min i[addem u mal-unions biex tifhem l-aspettattivi u ssawwar politika alternattiva g[all-proposti tal-Gvern. Il-:ustizzja
Beppe Fenech Adami, il-Vi/i Kap g[all-{idma filPartit u l-Kelliem g[all-:ustizzja, qal li l-;ustizzja u lamministrazzjoni tag[ha hi wa[da mill-pilastri talpajji]. Hu qal li se jara li s-sistema tal-;ustizzja tkun effi/jenti, trasparenti u [ielsa minn kull ind[il politiku u tkun amministrata min-nies ta’ integrità u professjonali. Hu qal li se jiskrutinja l-[idma tal-Gvern u b[ala shadow minister se jipproponi u jkun proattiv. Beppe Fenech Adami qal li se jassigura li jit[arsu lkundizzjonijiet tal-[addiema fil-qasam tal-;ustizzja u tal-Qrati u li jitjiebu. Il-finanzi
Tonio Fenech, il-Kelliem dwar il-Finanzi, qal li lakbar sfida tal-Gvern pre]enti hi li j]omm l-istabbiltà ekonomika u finanzjarja li wiret mill-Gvern Nazzjonalista u li jkompli jo[loq ix-xog[ol u jattira linvestiment. “Imma l-Gvern jidher li qabad it-triq ta’ infiq bla ra]an, b’[afna weg[di li l-pajji] ma jifla[x g[alihom.” Hu qal li l-Gvern m’g[andux pjan ekonomiku u g[alhekk il-prijorità se tkun li jassigura li l-Gvern ma jda[[alx lill-pajji] fl-inkwiet min[abba politika ekonomika ]baljata. Ix-xog[ol
Stephen Spiteri, il-Kelliem dwar ix-Xog[ol, qal li xxog[ol kien prijorità g[all-gvern immexxi mill-PN u fil[ames snin li g[addew [oloq eluf ta’ impjiegi u [oloq klima ekonomika tajba biex attira aktar investiment. Hu qal li se jara li x-xog[ol jibqa’ prijorità anke fil-[ames snin li ;ejjin u lest li jag[mel kritika kostruttiva jekk il-
Simon Busuttil, il-Kap tal-PN, fl-ewwel diskors fil-Parlament b[ala Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista se tkun serja, leali u se tikkopera mal-Gvern biex Malta timxi ’l quddiem fla[jar interess tal-poplu. Hu qal li qed isir skrutinju tal-operat talGvern u fejn l-Oppo]izzjoni ma taqbilx, se tikkritika. I]da lOppo]izzjoni se tkun kostruttiva u toffri l-id tal-[biberija g[all-;id tal-pajji]. Simon Busuttil qal li l-Oppo]izzjoni se tressaq l-ideat u lperspettivi tag[ha biex il-pajji] jimxi ’l quddiem.
pajji] ma jibqax jo[loq ix-xog[ol u jattira l-investiment. Hu qal li jrid jara li l-fondi mill-UE jkomplu jintu]aw ukoll g[at-ta[ri; tal-[addiema biex itejbu l-kwalità taxxog[ol tag[hom. Il-kompetittività u t-tkabbir ekonomiku Kristy Debono, il-Kelliema dwar il-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku, qalet li l-prijorità hi li lekonomija tibqa’ fuq sisien sodi kif [allieha Gvern immexxi mill-PN. Hi qalet li l-Oppo]izzjoni se tkun vi;ilanti biex il-Gvern jag[ti direzzjoni tajba lillekonomija. Il-fatt li l-Gvern da[[al lil Malta fi Pro/edura ta’ Defi/it E//essiv jista’ jwassal biex tittappan il-fama tal-ekonomija Maltija u titnaqqas ilkompetittività. Kristy Debono qalet li rridu nsa[[u lil Malta b[ala /entru dinji tar-re;istrazzjoni tal-vapuri biex il-bandiera Maltija tkun fost l-ewlenin fid-dinja. Se tara wkoll li Malta tibqa’ fuq quddiem fl-IT. L-edukazzjoni Clyde Puli, il-Kelliem dwar l-Edukazzjoni, qal li lprijorità hi li jassigura li l-Gvern jibqa’ fit-triq it-tajba fil-livelli kollha tal-edukazzjoni u li l-politika tal-PN u tal-pajji] dwar l-edukazzjoni tibqa’ tkun a;;ornata u ]]g[a]ag[ jibqg[u jit[arr;u u jitg[allmu biex jirnexxu. Clyde Puli qal li se jara li l-Gvern ikompli jwettaq irriformi li beda l-Gvern Nazzjonalista. “Jidher li l-Gvern Laburista m’g[andux pjan dwar kif se jsib il-flus biex jibni skola ;dida kull sena imma mill-ewwel sab il-flus g[al Kabinett kbir u g[all-istaff.” Ir-ri/erka, l-innovazzjoni, i]-]g[a]ag[ u l-isport Robert Cutajar, il-Kelliem g[ar-Ri/erka, lInnovazzjoni, i]-}g[a]ag[ u l-Isport, qal li b[ala prijorità jrid ikun /ert li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista tkun pre]enti f’dawn l-oqsma biex dak li kien akkwistat mill-PN fil-Gvern mhux biss ikun im[ares u msa[[a[ imma wkoll li l-Gvern Laburista jwettaq dak li wieg[ed. Robert Cutajar qal li se ja[dem biex anke millOppo]izzjoni, il-PN jibqa’ vi/in i]-]g[a]ag[ u lisportivi u jissokta l-investiment fir-ri/erka u flinnovazzjoni. Kultura u komunikazzjoni Francis Zammit Dimech , il - Kelliem g[all Kultura u l - Komunikazzjoni , qal li l - PN irid
jag[ti
l - akbar importanza lil dawn l - oqsma li jinvolvu eluf ta ’ nies . “ Wie[ed jista ’ jkejjel il - kwalità tal [ajja minn kemm il - Gvern ikun qed joffri l - aktar spazju wiesa ’ lejn dawn l - oqsma .” Hu qal li se jsewgi wkoll dak li jkun qed isir dwar il - Belt Kapitali Kulturali g[all - 20 1 8 . Il - prijorità se tkun li jin]amm l - akbar kuntatt ma ’ dawk kollha involuti . “Jidher ukoll li pajji]na se jiffa//ja sfida u g[alhekk irridu nassiguraw xandir imparzjali u o;;ettiv favur ilpoplu Malti kollu.” Sa[[a
Joe Cassar, il-Kelliem dwar is-Sa[[a, qal li l-prijorità hi li ma jsirux kompromessi, la fil-kwalità u anqas fla//essibbiltà tas-servizzi tas-sa[[a. Hu qal li kull individwu jist[oqqlu l-a[jar a//ess g[all-aqwa servizzi. Joe Cassar qal li l-akbar sfida se tkun li s-sa[[a tibqa’ b’xejn fl-isfond tad-diffikultajiet ekonomi/i u finanzjarji u dan je[tie; ippjanar, de/i]jonijiet serji u g[aqal.
L-ener;ija u l-konservazzjoni tal-ilma George Pullicino, il-Kelliem dwar l-Ener;ija u lKonservazzjoni tal-Ilma, qal li l-impenn prin/ipali fixxhur li ;ejjin se jkun li jsegwi l-pro/ess li bih se jimxi lGvern biex jibni power station u l-[a]na tal-gass g[all;enerazzjoni tal-ener;ija. Hu qal li se jara li l-Gvern jimxi mar-regolamenti kollha inklu] is-sigurtà u l-[arsien tal-ambjent. George Pullicino qal li se jsegwi dak li jag[mel il-Gvern biex pajji]na jkompli fit-triq biex sal-2020 ji;;enera 10 filmija minn sorsi ta’ ener;ija nadifa u jekk hux se jibqa’ miexi bil-politika tal-Gvern pre/edenti biex tit[ares irri]orsa tal-ilma. }vilupp sostenibbli, ambjent u bidla fil-klima Charlò Bonnici, il-Kelliem dwar l-I]vilupp Sostenibbli, l-Ambjent u l-Bidla fil-Klima, qal li bil-PN fil-Gvern sar xog[ol kbir li issa jrid ji;i sostnut. Hu qal li jrid jiltaqa’ mal-g[aqdiet ambjentali u individwi f’dan il-qasam u se jsegwi l-[idma tal-Gvern biex l-
Oppo]izzjoni toffri kritika kostruttiva u effettiva waqt li jara dak li jkun qed ji;ri barra minn Malta spe/jalment fl-UE. Charlò Bonnici qal li se jsegwi l-pjani tal-Gvern dwar ir-riklamazzjoni tal-art u t-tibdil fil-MEPA.
Il-familja u s-solidarjetà so/jali Chris Said, il-Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali, qal li gvernijiet Nazzjonalisti komplew isa[[u x-xibka so/jali u dan g[ax komplew jo[olqu l-;id, sa[[ew l-ekonomija u [olqu x-xog[ol. Hu qal li fost l-isfidi hemm is-sostenibbiltà talpensjonijiet, politika nazzjonali dwar it-tfal, il-;lieda kontra l-u]u ]ejjed tal-alko[ol u d-droga, g[ajnuna lill-familji biex jil[qu bilan/ bejn il-familja u xxog[ol, opportunitajiet ta’ xog[ol g[all-persuni b’di]abbiltà u aktar [idma biex l-anzjani jibqg[u attiviti fis-so/jetà.
Il-kompetizzjoni u l-affarijiet tal-konsumatur Paula Mifsud Bonnici, il-Kelliema g[allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur, qalet li se tara li jkunu implimentati inizjattivi favur ilkonsumatur u li titjieb il-fidu/ja bejn il-konsumatur u s-sidien tan-negozji. Hi qalet li fl-a[[ar le;i]latura, ilGvern Nazzjonalista ;ab ro[s fil-prezzijiet ta’ 176 medi/ina essenzjali u se ta[dem biex dan jitkompla. Paula Mifsud Bonnici se ta[dem biex il-konsumatur ikompli jkollu rimedju effettiv fl-iqsar ]mien possibbli g[all-ilmenti tieg[u waqt li tag[ti attenzjoni wkoll lixxiri mill-internet.
Il-Presidenza tal-UE 2017 u l-fondi tal-UE Ryan Callus, il-Kelliem dwar il-Presidenza tal-UE 2017 u l-Fondi tal-UE, qal li se jassigura li l-Gvern jag[mel dak kollu possibbli biex il-fondi jintefqu bi prijorità skont l-esi;enzi tal-pajji]. Hu qal li l-Oppo]izzjoni se tikkollabora fit-tfassil tal-a;enda dwar il-Presidenza tal-UE li se tiddetermina l-[idma tal-UE g[all-ewwel sitt xhur tal2017. “L-isfida hi li l-pajji] ju]a l-fondi kollha allokati mill-UE u li Malta tkun kapa/i tag[ti tmexxija effettiva g[all-prijoritajiet li se nkunu qed niffa//jaw b[ala Unjoni u b[ala stat membru.
L-anzjani
L-ippjanar u s-simplifikazzjoni tal-pro/essi amministrattivi Claudio Grech, il-Kelliem dwar l-Ippjanar u sSimplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi, qal li lprijorità se tkun li jippromwovi l-kun/ett li ssostenibbiltà g[andha tkun fattur ewlieni u b’hekk jinstab bilan/ bejn l-aspetti ekonomi/i u ambjentali. Hu qal li l-pajji] irid ikompli jimmodernizza l-operat tas-Servizz Pubbliku biex jing[ata servizz a[jar b’anqas nefqa mit-taxxi. Claudio Grech qal li l-ewwel ;img[at tal-Gvern Laburista wrew li l-politika tieg[u hi bba]ata fuq x’jaqbel lill-Partit Laburista u mhux lill-pajji].
It-trasport u l-infrastruttura Anthony Bezzina, il-Kelliem dwar it-Trasport u lInfrastruttura, qal li se jag[mel skrutinju u pressjoni fuq il-Gvern biex il-;id li [olqu l-gvernijiet Nazzjonalisti inklu] bosta pro;etti infrastrutturali, ikun sostnut u jikber. Fil-qasam tat-trasport se jsegwi l-i]viluppi tar-riforma fit-trasport pubbliku u lkwistjonijiet tal-parke;; li s’issa l-Gvern pre]enti m’g[amel xejn dwarhom. Anthony Bezzina qal li se jara li l-Gvern pre]enti jkompli bil-bini ta’ toroq arterjali u residenzjali kif sar mill-Gvern Nazzjonalista.
G[awdex
L-agrikultura u s-sajd ?ensu Galea, il-Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd, qal li se jiltaqa’ ma’ kull min g[andu rabta ma’ dawn l-oqsma u se ja[dem biex dawn jing[ataw aktar importanza. “Se na[dem biex ji]died it-tag[rif dwar il-[idma tal-bdiewa u tar-ra[[ala li jipprovdu prodotti friski lill-konsumatur.” ?ensu Galea qal li se ja[dem biex is-sajd ikun apprezzat aktar, l-istess fl-ortikultura u fl-akkwakultura.
Mario Galea, il-Kelliem dwar l-Anzjani, qal li dak li qed ji;ri f’dan is-settur hu inkwetanti. It-transfers politi/i li kienu intestew re;g[u tfa//aw. “F’San Vin/enz de Paul [ar;u madwar 90 transfer. Dan lisptar qed jitmexxa minn klikka ta’ Laburisti fejn ilmanagement qed ji;i injorat totalment. Qed jittie[du de/i]jonijiet li minnhom qed ibatu l-anzjani.” Mario Galea sostna li xog[lu u dak tal-Oppo]izzjoni hu g[assa fuq il-Gvern biex dan il-qasam ikompli jitmexxa sew. “Fejn l-interess ewlieni g[andu jkun x’jaqbel g[all-anzjani. Mhux x’jaqbel g[all-Partit Laburitsa.” Hu qal li se jibda jiltaqa’ b’mod regolari man-nies li jixtiequ jkellmuh. Hu se jsegwi wkoll x’inhu ji;ri fil-qasam tal-kura tas-sa[[a mentali. “F’dan il-qasam l-amministrazzjoni Nazzjonalista g[amlet [afna xog[ol u jrid ikun a//ertat li dak li kien inbeda, jitkompla. L-interess tieg[i u talOppo]izzjoni hu li l-interess ta’ dawk vulnerabbli b[all-persuni bi problemi ta’ sa[[a mentali jibqa’ prijorità b[al dak tal-anzjani.” Mario Galea temm li mill-ewwel xahrejn tal-Gvern Laburista jidher li lisfida ewlenija mhix biss li dan il-Gvern iwettaq dak li wieg[ed, imma li l-anzjani u l-persuni vulnerabbli ma jitilfux dak li g[andhom. Persuni b’di]abbiltà Albert Fenech, il-Kelliem dwar il-Persuni b’Di]abbiltà, qal li beda jiltaqa’ ma’ nies b’esperjenza u esperti fis-settur li g[ad baqa’ [afna xog[ol xi jsir dwaru. Hu qed jiltaqa’ wkoll ma’ g[aqdiet li jirrappre]entaw lill-persuni b’di]abbiltà fosthom il-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’Di]abbiltà, id-Dar tal-Providenza u l-G[aqda tal:enituri ta’ Tfal b’Di]abbiltà. Hu qal li trid ting[ata wkoll attenzjoni lil min jie[u [sieb lill-persuni b’di]abbiltà min[abba li dan hu xog[ol li jo[loq pressjoni fuqhom. L-Intern u s-sigurtà nazzjonali Jason Azzopardi, il-Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, qal li dan hu settur sensittiv, vast u jmiss l-aktar affarijiet essenzjali fil-[ajja u s-ser[an il-mo[[. Hu qal li beda jiltaqa’ ma’ min hu involut f’dawn loqsma [alli jifhem u jitg[allem ir-realtajiet tag[hom u j]omm ru[u a;;orant. Jason Azzopardi qal li se jara li g[andu jmexxih is-sens ta’ x’inhu fl-interess nazzjonali u g[alhekk sa jara li l-Oppo]izzjoni mhux biss tikkritika b’g[aqal fejn me[tie;, imma tiskrutinja dak li jsir mill-Gvern u tipproponi titjib. It-turi]mu
Robert Arrigo, il-Kelliem dwar it-Turi]mu, qal li se jara li l-Gvern jkompli fuq ir-rekords tal-PN fil-Gvern fi ]mien l-eks Ministru Mario de Marco. Hu qal li din is-sena mistennija tkun o[ra rekord fin-numru ta’ turisti grazzi g[all-[idma fl-a[[ar snin mill-Gvern Nazzjonalista. Robert Arrigo qal li se jara jekk verament dan il-Gvern hux se jag[mel a[jar millGvern pre/edenti g[ax s’issa [add ma jaf liema direzzjoni se jie[u. Hu ]ied li l-PN se jara li jissa[[u l-impjiegi Maltin fis-settur.
Giovanna Debono, il-Kelliema g[al G[awdex, qalet li se tara li l-Gvern jag[ti spazju spe/jali lil G[awdex kif g[amlu gvernijiet Nazzjonalisti. “G[alhekk se tara li l-[idma politika fil-pajji] tibqa’ tindirizza b’mod spe/ifiku l-[ti;iet ta’ G[awdex. Il-prijorità hi li tara li l-b]onnijiet so/jo-ekonomi/i ta’ G[awdex ikomplu jkunu indirizzati u li l-Ministeru g[al G[awdex ifittex l-a[jar de/i]jonijiet li jolqtu tajjeb lill-G[awdxin. Li]vilupp sostenibbli, il-[olqien ta’ aktar impjiegi, linvestiment fit-turi]mu u t-tis[i[ fit-trasport bejn ilg]ejjer ukoll huma prijorità. Is-servizzi tas-sa[[a u l-edukazzjoni f’G[awdex Fredrick Azzopardi, il-Kelliem dwar is-Servizzi tasSa[[a u l-Edukazzjoni, qal li dejjem emmen li G[awdex g[andu jag[mel l-a[jar u]u mir-ri]orsi limitati biex ji]gura li s-servizzi tas-sa[[a u taledukazzjoni jibqg[u jkunu ta’ livell g[oli. Hu qal li se jag[mel [iltu biex bir-responsabbiltajiet ;odda, G[awdex ikompli miexi ’l quddiem. Il-prijorità fis-sa[[a hi li l-Isptar :enerali ta’ G[awdex ipo;;i fuq quddiem il-[ti;iet tal-pazjenti f’G[awdex. L-Affarijiet Barranin
Carm Mifsud Bonnici, il-Kelliem g[all-Affarijiet Barranin, qal li dan il-qasam irid attenzjoni partikulari u wie[ed irid jara li g[all-vanta;; ta’ pajji]na jkunu studjati u kkalkulati tajjeb. Hu qal li jrid i]omm lillGvern attent fuq fejn huma l-interessi tag[na b’miri lejn it-tis[i[ tar-rabtiet kummer/jali, diplomati/i u kulturali spe/jalment ma’ pajji]i li mhumiex fl-UE. Hu qal li se jinsiti g[at-twaqqif ta’ kumitati mmexxija mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin li jmexxi lillMinisteri l-o[ra f’dan is-settur. L-Affarijiet Ewropej Marthese Portelli, il-Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej, qalet li hi se tkun qed issegwi dak kollu li jkun g[addej u diskuss fl-UE u f’Malta. Hi qalet li se
ssegwi wkoll dak li jkun qed jintqal li se ji;i implimentat mhux biss mill-Ministru g[all-Affarijiet Ewropej imma wkoll mill-Ministeri l-o[ra u kif dan se jolqot lill-poplu. Marthese Portelli qalet li minn hemm tara x’azzjoni g[andha tittie[ed biex il-poplu jibqa’ jg[olli l-livell tal-g[ajxien.
Il-Kunsilli Lokali David Agius, il-Kelliem dwar il-Kunsilli Lokali, qal li se jara li l-Kunsilli jibdew jing[ataw l-importanza li jist[oqqilhom b’responsabbiltajiet ;odda u b’aktar allokazzjoni ta’ fondi. Hu qal li se jara li jit[addem ilprin/ipju tas-sussidjarjetà biex id-de/i]jonijiet jittie[du fl-iktar livell qrib il-poplu. Hu se ja[dem ukoll biex titwettaq il-proposta tieg[u li ]g[a]ag[ ta’ 16-il sena jing[ataw il-vot fl-elezzjonijiet lokali.
David Agius qal li se jwettaq [idma biex jinstabu aktar nies validi biex jikkontestaw l-elezzjonijiet lokali.
Id-djalogu so/jali u l-libertajiet /ivili Claudette Buttigieg, il-Kelliema dwar id-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili, qalet li trid tiltaqa’ masso/jetà /ivili u ma’ sezzjonijiet fis-so/jetà li jistg[u jkunu f’minoranza imma li meta jin;abru flimkien g[andhom sa[[a enormi. Il-libertajiet /ivili jitolbu attenzjoni delikata fejn irrispett u l-perswa]joni se jkunu fattur ewlieni. Hi qalet li l-akbar sfida hi li ting[ata attenzjoni lil kull min qed
ja[dem g[al so/jetà a[jar u g[alhekk trid tikkomunika mas-setturi kollha biex kul[add jifhem lil xulxin a[jar.
Il-[arsien tal-annimali Michael Gonzi, il-Kelliem dwar il-{arsien talAnnimali, qal li tul il-le;i]laturi mmexxija mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, il-[arsien tal-annimali ng[ata prijorità assoluta u saru inizjattivi b[allambulanza g[all-annimali feruti u l-ftu[ ta/-?entru San Fran;isk. Hu qal li l-prijorità hi li jkompli jifrex fuq dan it-tajjeb u li f’G[awdex jibdew jing[ataw ukoll dawn is-servizzi u li jkun hemm fa/ilitajiet adegwati g[all-SPCA f’G[awdex. Hu ]ied li hemm lok ta’ linji gwida fejn jid[lu annimali morda u aktar sorveljanza fuq min irabbi lannimali g[all-ikel.
8 A[barijiet Lokali
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
tag˙rif L-Imqabba. L-G[aqda talArmar Santa Marija qed torganizza wirja tal-armar bejn lErbg[a 12 u l-{add 16 ta’ :unju fil-Ka]in tas-So/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V fil-pjazza talknisja. Il-wirja, li se tkun miftu[a mit-8 p.m. ’l quddiem, se tiffoka fuq l-armar li jintrama fil-festa titulari ta’ Santa Marija flImqabba. Fil-wirja wie[ed isib ritratti u videos tal-armar waqt iljiem tal-festa, inklu]i opri ta’ drapp, injam b[al pedestalli, trofini, armi tat-trofini, statwi, pavaljuni u bandalori. Partijiet mill-istess armar se jkunu wkoll esebiti waqt din il-wirja. Aktar dettalji fuq www.santamarija.com jew www.facebook.com#santamarija. Belt Valletta. Il-President u lKumitat tas-So/jetà Filarmonika King’s Own jistiednu lill-membri kollha flimkien mal-familjari tag[hom g[all-Quddiesa Annwali fis-sala ewlenija tal-ka]in nhar il{add 16 ta’ :unju. Matul din il-
Quddiesa jsir it-ti;did talKonsagrazzjoni lill-Qalb Imqaddsa ta’ :esù tal-Kumitat, bandisti u so/i. Il-membri u lfamiljari huma m[e;;a jattendu. Kul[add mitlub ikun il-ka]in mhux aktar tard mill-9.45 a.m.
G[aqda Voluntiera Laj/i Missjunarji. F’dawn il-jiem
iltaqa’ g[all-ewwel darba lkumitat elett u ng[ataw dawn ilkarigi: Direttur: Mons. Salvino Micallef, President: John Bason; Segretarju: Salvu Grima; Te]orier: Paul Ciantar; Membri: Dr Maria Meilak, Lina Ciantar u Vincent Bonello. Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn il-knisja parrokkjali ta’ {a]}abbar, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta tal-identità. Ara wkoll pa;ni 8 u 9 tat-taqsima COLLAGE.
NIKET B’niket in[abbru l-mewt ta’ Carmelina Borg née Sammut, mart
il-mejjet Dr George Borg MD, li se[[et ilbiera[ is-Sibt, 8 ta’ :unju, fir-residenza tag[ha, {al Luqa, fl-g[omor ta’ 81 sena. {alliet jibku t-telfa tag[ha lil uliedha Dr Doreen u r-ra;el tag[ha Dr David Cassar, binha Dr Anton u martu Giselle, binha Pierre u l[abiba tieg[u Anita, in-neputijiet Claire, Peter, Rachel u Paul, o[tha Giuseppina Sammut, [utha tar-rispett Laura Sammut armla ta’ [uha Andrè, il-Ma;istrat Dr Gaudenz Borg u martu Carmelina, neputijiet o[rajn u l-familji tag[hom, aktar membri tal-familja u l-[bieb. Il-funeral jitlaq mid-dar tag[ha nhar it-Tlieta 11 ta’ :unju fit-3.30 p.m. biex issirilha quddiesa præsente cadavere fil-knisja parrokkjali ta’ {al Luqa fl-4 p.m. Wara ssir id-difna fi/-/imiterju ta’ {al Luqa. Hu mitlub li minflok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lill-Mission Fund u lid-Dar tal-Providenza. Ag[tiha, Mulej, il-mistrie[ ta’ dejjem.
it-temp illum It-Temp> Ftit jew wisq imsa[[ab u xi ftit im/ajpar f’xi n[awi mas-seb[, li jsir ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin. Il-Vi]ibbiltà> :eneralment tajba. Ir-Ri[: {afif g[al moderat mil-Lvant g[axXlokk, li jsir moderat g[al ftit qawwi. Il-Ba[ar> {afif, li jsir moderat. L-Imbatt> Ftit li xejn, li jsir baxx mix-Xlokk. L-Og[la Temperatura: 28˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.01mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 428.0mm. Ix-Xemx> Titla’ fis-05.45 u tin]el fit-20.15.
In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 37 - 45 - 48 - 77 - 3 - 58 - 31 - 72
G[alliema u studenti fl-MCAST im[arbta minn pa;na 1
Hu ma[sub ukoll li t-tul talunits tal-kors jiqsaru b’g[axra fil-mija. Dan kollu se jwassal biex l-istudenti jkollhom isegwu kors iqsar fil-kontenut, i]da itwal f’termini ta’ [in li fih jing[ata. Dawn it-tibdiliet mistennija jwasslu biex listudenti jew ma jid[lux g[al dan il-kors jew inkella dawk li di;à qeg[din isegwuh, jieqfu [esrem minnu. L-g[alliema li tkellmu ma’ il-mument qalu li b’hekk ilGvern se jkun da[[al sistema indiretta ta’ Numerus Clausus, l-g[add ta’ studenti se jonqos u dan ikun ifisser li l-Gvern se jkun qieg[ed inaqqas in-nefqa tieg[u wkoll, li se taffettwa wkoll l-istipendji g[ax ikollu jnqas xi j[allas lill-istudenti. Dawk li tkellmu ma’ ilmument staqsew min, fid-dawl tal-istqarrija xotta li [ar;et nhar il-{add filg[odu mill-MCAST, ta l-istruzzjonijiet lil Eric Flask biex ilaqqa’ lill-istaff tal-Istitut [alli jispjegalhom id-dettalji ta’ dan il-pro;ett-pilota. Din kienet laqg[a uffi/jali li saret lil dawn l-g[alliema u ]gur li biex saret kienet ordnata minn fuq. Sadattant, matul din il;img[a, il-Ministeru talEdukazzjoni [are; stqarrija xotta xotta ta’ ftit versi dwar dak li ;ie ]velat b[al-lum ;img[a, filwaqt li kien lMCAST li nhar il-{add stess, min[abba furur kbir li nqala’, li [are; stqarrija xotta xotta o[ra
fejn /a[ad dak li sejja[ allegazzjonijiet ]baljati li semmiet din il-gazzetta. Fi twe;iba mibg[uta millMCAST lil din il-gazzetta jissemma li se jkunu allokati aktar fondi mill-ba;it biex ji]died in-numru tal-istudenti fl-ICT, u ssemmi li hija ]baljata l-informazzjoni li l-[inijiet talkorsijiet jew xi ri]orsi o[ra allokati g[all-istudenti fl-ICT se jonqsu, waqt li jing[ad li lkorsijiet tal-ICT se jibqg[u talistess tul u fl-istess [inijiet. Madankollu, l-g[alliema li tkellmu ma’ il-mument sostnew il-ver]joni tag[hom u kkonfermaw li kienet saret laqg[a li matulha kien spjegat lilhom it-tibdil li kien qed ji;i propost. Min-na[a tag[hom, listudenti li jattendu l-Istitut talICT qed ikomplu juru t-t[assib g[al dak li jrid jag[mel jew jippermetti l-Gvern fl-Istitut tag[hom. Fuq il-pa;na talFacebook, MCAST Students, bosta kienu dawk li ilmentaw dwar il-[inijiet twal li fihom se jkun mifrux il-kors tag[hom. Huma qalu li dan se jo[olqilhom [afna tbatija, fosthom ukoll mhux se j[allihom ja[dmu fl-industrija b[ala part-time minn fejn jiksbu esperjenza mill-aktar valida, waqt li jkollhom ukoll d[ul finanzjarju. L-istudenti kkummentaw li fl-Istitut talICT hemm il-problemi, inklu]i wkoll tas-sig[at ]ejda, fejn anki
Eric Flask, Direttur tal-Istitut tal-ICT fl-MCAST
ntbag[tet e-mail lil Eric Flask, id-Direttur tal-Istitut, u lillPrin/ipal Stephen Cachia, biex dawn il-problemi jkunu solvuti matul is-sajf. Ikkuntattjati minn din ilgazzetta, l-istudenti li jattendu fl-Istitut tal-ICT qalu li huma ma jixtiqux jieqfu minn dan ilkors, i]da jekk it-tmexxija talMCAST u l-Gvern se jkomplu jwebbsu rashom, allura mhux se jkollhom alternattiva g[ajr li jieqfu [esrem mill-kors tag[hom. Barra minn hekk, xi studenti o[rajn li tkellmu mag[na u li jattendu korsijiet f’Istituti o[rajn qalu li dak li ssorprendiehom b’dak li qed jin[ema hu li kemm-il darba dan il-pro;ett-pilota fl-Istitut tal-ICT jirnexxi, allura jkun applikat fl-Istituti l-o[ra wkoll.
spiΩeriji li jift˙u llum
FLORIANA: Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf; IL{AMRUN: The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Anici Pharmacy, Triq Anici BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24, Misra[ Sant’Elena; IL-G}IRA: D’Argen’s Pharmacy, 330, Triq D’Argens; TA’ GIORNI: Spi]erija Mer?a, Shop 2, Triq Lapsi; TASSLIEMA: Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri; {’ATTARD: M4 Pharmacy, Triq il-Linja; L-IM:ARR: St. Mary Pharmacy, M;arr Dispensing Chemists, 71, Triq Sir Harry Luke; BU:IBBA: Promenade Pharmacy, Triq il-Korp tal-Pijunieri; {AL TARXIEN: Tarxien Pharmacy, 59, Triq {al Tarxien; BIRGU: Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira; {A}-}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, Triq ilKostituzzjoni; L-IMQABBA: Kristianne Pharmacy, Triq ic-Cavi; {A}-}EBBU:: Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira; {AD-DINGLI: Santa Marija Pharmacy, Misra[ Fren/ Abela; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma; G{AJNSIELEM: G[ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza.
Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu. Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u. Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.
Messa;;i fuq il-facebook mill-istudenti jikkonfermaw il-problemi fl-Istitut tal-ICT fl-MCAST, fejn l-og[la awtoritajiet intalbu biex isibu soluzzjoni qabel sena akkademika ;dida
Lokali 9
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Bil-ma[fra Laburista pri;unieri jieqfu mill-programm g[all-kura mid-droga minn pa;na 1
misruqa u bieg[hom u li sar ri/ediv . I]da fi stadju ta ’ appell, din is - sentenza kienet tnaqqset b ’ sentejn, u g[aldaqstant kellu jservi [ames snin pri;unerija . Ian Farrugia kellu ka]i o[rajn mal Pulizija . Fost l - o[rajn f ’ Jannar tal - 2000 kien irrifjuta wara li [abat, milli jag[mel it - test tal - breathalyser u kien spi//a hedded u insulenta lill - pulizija waqt id doveri tag[hom . F ’ Lulju tal -1 999 kien illiberat mill akku]a ta ’ attentat ta ’ qtil ta ’ Richard Cachia Caruana, dak i] - ]mien l - Assistent Personali tal - Prim Ministru . Bil - ma[fra mog[tija mill - Gvern Laburista se jgawdu pri;unieri li nstabu [atja mill - Qorti f ’ ka]i ta ’ reati kriminali gravi [afna kontra s - so/jetà . Dawn ivarjaw minn traffikar ta ’ droga, prostituzzjoni bi vjolenza, offi]i fuq anzjani, serq vjolenti, vjolenza domestika u mo[qrija tal - annimali . L - g[aqda Victim Support /a[det li kienet ikkonsultata mill - Ministru Mallia, u allura jidher li l - Gvern ikkonsulta biss mal - G[aqda Mid - Dlam g[ad - Dawl, li g[andha l - interessi biss tal - pri;unieri u ta ’ qrabathom . Nhar l - Erbg[a li g[adda, fil - Parlament, id - Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, il - Kelliem tal - Oppo]izzjoni dwar l - Intern u s - Sigurtà Nazzjonali, ikkritika bil qawwa kollha d - de/i]joni tal - Gvern Laburista li min[abba r - reb[a elettorali tal - Partit Laburista fl - a[[ar elezzjoni ;enerali qed ting[ata din il - ma[fra ta ’ mitt ;urnata fuq is - sentenzi mog[tija mill Qrati f ’ Malta u G[awdex . Il - Kelliem tal - Oppo]izzjoni rrimarka li l - Gvern Laburista fl - amnestija li ta g[al xi ra;uni, inkluda lil dawk il - pri;unieri [atja ta ’ traffikar ta ’ droga lil minuri u f ’ postijiet iffrekwentati mill - minuri . Id Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi talab spjegazzjoni g[al - liema ra;uni reati konnessi mad - droga ma ;ewx esklu]i mill Gvern Laburista . Jason Azzopardi kkonferma wkoll ma ’ il - mument li bid - de/i]joni li jkunu esklu]i reati marbuta mad - droga fl - amnestija li ng[atat, ]ew; individwi li kienu qed isegwu programm ta ’ riabilitazzjoni fi/ /entru ta ’ Santa Marija f ’ {al Farru; immexxi minn Sedqa, u f ’ Sant ’ Anna f ’ Ba[ar i/ - ?ag[aq, immexxi mill - Caritas, waqfu [esrem min[abba li bil - ma[fra Laburista dawn skontaw il - piena . Jason Azzopardi qal, “ Il - Gvern Laburista, minkejja li g[al diversi drabi jg[id li hu favur ir - riabilitazzjoni tan - nies bi problema tad - droga, fil - prattika jie[u de/i]jonijiet li jmorru kontra dan l - ispirtu u b ’ ri[et hekk, dawn [ar;u mill programm . “ L - Oppo]izzjoni, ” kompla Jason Azzopardi, “ mhix kontra l - [niena, i]da hi kontra de/i]jonijiet li jag[mlu [sara lill individwu, lill - vittmi tar - reat u lis so/jetà .” Hu ]ied li l - Istat bid - de/i]joni tal - Gvern Laburista qieg[ed i/a[[ad mill opportunità li individwi jfiequ mill - vizzju tad - droga . Sadattant, sorsi li tkellmu ma ’ il mument qalu li bin - numru ta ’ pri;unieri li se jin[elsu tul dan ix - xahar biss, se jkun bi]]ejjed g[all - Gvern biex jindirizza l problema tal - iffullar tal - pri;unieri fil Fa/ilità Korrettiva ta ’ Kordin, u biex itaffi mill - pressjoni li hemm fuq it - tmexxija tal -
[abs . Dan, hekk kif divi]joni wa[da tifla[ mas - 60 pri;unier, u sa tmiem dan ix - xahar mistennija jo[or;u mill - [abs madwar l istess numru ta ’ pri;unieri . L - a[[ar darba li ng[atat amnestija lill pri;unieri kienet fl -1 996, mill - Gvern Laburista stess – dak immexxi minn Alfred Sant . Dak i] - ]mien, l - amnestija kienet li jitnaqqas xahar g[al kull sena pri;unerija li ng[ata kull pri;unier . B ’ kollox, mat - 80 pri;unier kienu gawdew minn din l - amnestija . L - amnestija suppost ma kinitx tapplika g[al dawk il - persuni li kienu qed jiskontaw sentenza b ’ rabta ma ’ qtil, traffikar tad - droga, pedofelija, stupru, dawk li nstabu [atja li g[exu bil - qlig[ mill - prostituzzjoni, u min wettaq serq fuq anzjani u persuni b ’ di]abbiltà . I]da meta ng[atat dik l - amnestija, min suppost ma kellux jo[ro; mill - [abs spi//a biex [are; . F ’ Jannar tal -1 997, grazzi g[al din l - amnestija, kienu [ar;u mill - [abs ]ew; pri;unieri li kienu nstabu [atja tal qtil brutali ta ’ Mary Douglas, anzjana ta ’ 86 sena li nqatlet fir - residenza tag[ha f ’ Ra[al :did fi Frar tal -1 989, meta kienu da[lu fuqha biex jisirquha . Huma kienu sawtu lil Mary Douglas u qatluha meta kienet fgata bil - purtiera li kienu rabtuha biha . Huma [ar;u mill - [abs sentejn wara li kienu kkundannati g[al 1 7 - il sena [abs kull wie[ed g[al dan id - delitt f ’ Novembru tal -1 994 . Persuna o[ra li gawdiet minn din l amnestija kienet l - eks Kummissarju tal Pulizija Lawrence Pullicino, li kien instab [ati ta ’ kompli/ità fil - feriment gravi ta ’ Nardu Debono, li miet fid - Depot tal Pulizija f ’ Lulju tal -1 980 . Lawrence Pullicino n[eles mill - [abs f ’ Awwissu tas sena 2000 wara li serva inqas minn nofs is - sentenza ta ’ 1 5 - il sena [abs mog[tija lilu, grazzi fost o[rajn g[all - amnestija ta ’ 458 jum li kien tah il - Gvern Laburista ta ’ Alfred Sant . Din kienet l - a[[ar amnestija li ng[atat lill - pri;unieri b ’ rabta ma ’ ri]ultat elettorali . Gvernijiet Nazzjonalisti sussegwenti fl 1 998, l - 2003 u l - 2008, ma [ar;ux amnestiji wara l - elezzjoni, b ’ e//ezzjoni g[al dik li ng[atat lejliet il - millennju l ;did . Nhar l - Erbg[a, fil - Parlament, id Deputat Nazzjoanlista Jason Azzopardi elenka li fi ]mien Gvernijiet Nazzjonalisti ma ntg[atax ma[fra, minkejja jiem stori/i li g[alihom saru talbiet g[all - amnestija, fosthom fl - okka]joni ta] - ]jarat tal - Papa :wanni Pawlu II u Papa Benedittu XVI, id - d[ul ta ’ Malta fl - UE u fiz - Zona - Ewro .
❝
L-Istat, bid-de/i]joni tal-Gvern Laburista qieg[ed i/a[[ad mill-opportunità li xi individwi jfiequ mill-vizzju tad-droga
❞
– Jason Azzopardi
Il-Ministru Manuel Mallia g[a]el li j[abbar il-ma[fra lillpri;unieri fil-[abs
U{UD MIR-REATI KOPERTI BIL-MA{FRA Qtil volontarju ■ ■ ■ ■
■ ■ ■ ■ ■ ■
;
Traffikar ta’ droga; Vjolenza domestika (swat fil-familja); Prostituzzjoni mwettqa bi vjolenza jew b’qerq g[ad-dannu ta’ terzi persuni; T[ajjir g[all-prosituzzjoni ta’ persuni ta[t l-età; Tqassim ta’ materjal pornografiku, inklu] tat-tfal u qlig[ minnu; Offi]a g[all-pudur jew g[all-morali mag[mula filpubbliku; Offi]a personali kontra anzjani ’l fuq minn 65 sena; Serq aggravat bil-vjolenza kontra tfal ta[t is-16-il sena jew anzjan ta’ ’l fuq minn 65 sena; Krudeltà fuq l-annimali.
PRI:UNIERI ME{LUSA SA TMIEM L-2013 ■
Sas-7 ta’ :unju 54 (43 Maltin, 11-il barrani)
■
Sat-30 ta’ :unju 12 (9 Maltin, 3 barranin)
■
Sal-31 ta’ Lulju 21 (15 Maltin, 6 barranin)
■
Sal-31 ta’ Awwissu 20 (14 Maltin, 6 barranin)
■
Sat-30 ta’ Settembru 5 (4 Maltin, 1 barrani)
■
Sal-31 ta’ Ottubru 9 (7 Maltin, 2 barranin)
■
Sat-30 ta’ Novembru 10 (6 Maltin, 4 barranin)
■
Sal-31 ta’ Di/embru 12 (7 Maltin, 5 barranin)
Total ta’ 143 pri;unier li se jin[elsu sa tmiem l-2013 bil-ma[fra mog[tija mill-Gvern Laburista fl-okka]joni tar-reb[a elettorali tad-9 ta’ Marzu li g[adda
10
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Opinjoni
Victor Camilleri Tifkiriet ta’ ‘l-Editur tieg[i’ fi tmiem karriera twila fil-;urnali]mu Nistqarr li meta disa’ snin ilu sejja[li fl-uffi//ju tieg[u s-Segretarju :enerali Joe Saliba u qalli li jridni ni//aqlaq mill-kariga tieg[i ta’ Head of Features Department ta’ In-Nazzjon biex nimla l-kariga ta’ Deputy Editor ta’ il-mument, kelli reazzjoni m[allta u qlajtlu fwiedu sakemm tajtu risposta numru ta’ ;ranet, jekk mhux ;img[at, wara. Il-kariga bdejt naraha tqila g[alija. Meta l-editur ma jkunx hemm, [sibt bejni u bejn ru[i, jien se nkun kapa/i mmexxi gazzetta tal-{add li sal-lum, minkejja lkompetizzjoni [arxa minn mezzi aktar moderni ta’ komunikazzjoni, g[adha mfittxija minn eluf ta’ qarrejja b’mod regolari kull nhar ta’ {add? Imma kien hemm xi [a;a o[ra fuq in-na[a l-o[ra talmi]ien. Li kellha isem. Victor Camilleri. Kienet xewqa tieg[i, [olma kwa]i kwa]i, mistura ;ewwa fija, li xi darba na[dem aktar mill-qrib ma’ Victor Camilleri. Sa dak i]-]mien kont g[amilt 11-il sena nosservah u nammirah ‘mill-bog[od’, fl-istess bini, imma jiena f’gazzetta u hu f’o[ra. Ma stajtx nag[tiha bis-sieq l-opportunità li kont ili nistenna u li issa kienet fuq platt quddiemi. Fl-a[[ar milla[[ar il-mi]ien xaqleb inna[a tieg[u u Joe Saliba kellu pendenza inqas .fi ]mien ta’ riformi u bdil ta’ karigi. Fidu/ja f’xulxin
L-ewwel ftit minuti li tkellimna jiena u Victor fluffi//ju tieg[u, dak i]-]mien f’bini ferm aktar antik u f’uffi//ju i]g[ar, inqas komdu, u mimli ri[a ta’ sigaretti, kienu bi]]ejjed biex jag[tu garanzija lit-tnejn li a[na li flimkien konna se na[dmu tajjeb. G[ax kellna ingredjent komuni u indispensabbli, il-fidu/ja f’xulxin, fidu/ja li ma]-]mien kibret u saret rispett, appo;;, g[ajnuna u, fuq kollox, [biberija. Illum, meta Victor, kontra x-xewqa tieg[i u ta’ [afna, [a d-de/i]joni li jistrie[ minn dan l-impenn, irresponsabbiltà u t-tensjoni li bosta drabi ;;ib mag[ha lkariga li kellu, ng[id li disa’ snin kienu ftit wisq. Xtaqt, kieku kien possibbli, nibqa’ na[dem mieg[u sakemm jien ukoll nasal g[all-età sabi[a tal-pensjoni. Issa rrid nara biss li dak li [adt minn Victor Camilleri f’dawn is-snin li [dimt millqrib [afna tieg[u, in;orru
minn Joe Cassar deputat editur ta’ il-mument
(Fuq)> Victor Camilleri fl-uffi//ju l-antik b[ala editur ta’ ‘il-mument’. (Lemin)> Jing[ata rigal ta’ rikonoxximent fi tmiem il-karriera tieg[u mill-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil nhar it-Tlieta li g[adda
mieg[i sakemm nasal g[at-tragward li wasal g[alih hu, tkun xi tkun ilkariga li nokkupa sa dak i]]mien. U n;orru mieg[i kollu kemm hu. G[ax minn Victor affarijiet tajbin biss stajt nie[u. Bniedem ta’ ftit kliem kemm tridu, introvert, mhux fa/li tkellmu fit-tul fuq affarijiet personali li mhumiex konnessi maxxog[ol. Imma daqstant ie[or mog[ni b’valuri sbie[, sfortunatament mhux tant komuni f’kul[add fuq ilpostijiet tax-xog[ol u fil[ajja personali. F’karriera ta’ aktar minn 40 sena, kien konsistenti flonestà, l-edukazzjoni, ilb]ulija, ir-rispett, l-umiltà u llealtà mhux biss lejn l-og[la mexxejja tal-partit, imma salinqas impjegat li kellu kuntatt mieg[u f’dawn is-snin kollha. Rispett lejn l-avversarji
Victor kellu wkoll rispett lejn l-avversarji politi/i tag[na. Ming[andu tg[allimt li qatt ma g[andek tattakka lpersuna, imma l-argumenti tag[ha, l-ideat tag[ha, lazzjonijiet tag[ha. Ma niftakar qatt li qalli kelma wa[da personali kontra kollegi tag[na, edituri jew ;urnalisti, tal-media talPartit Laburista jew indipendenti. G[allkuntrarju, g[allimni nirrispettahom u jekk fixxog[ol tag[hom ji;u b]onn xi tip ta’ g[ajnuna, m’g[andix noqg[od na[sibha jew nitlob xi permessi, imma naqbad u ng[inhom kif nista’, kif ;ieli kien il-ka].
Victor kellu wkoll rispett re/iproku minn kollegi ta’ media o[ra, b’mod partikolari edituri veterani li mexxew gazzetti o[rajn flistess epoka tieg[u. Ji;u f’mo[[i waqt li qed nikteb Lawrence Grech, Felix Agius, Frans Ghirxi, Alfred Briffa u Noel Grima. L-uniku avversarju politiku li niftakar li ;ieli kien jattakkah kien Lino Cassar, Alla ja[firlu. Imma l-attakki f’livell tassew baxx u vulgari kienu karatteristika f’kitbet Lino minkejja li ma kienx ra;el [a]in lanqas. Darba lil Lino rajtu miexi batut bil-bastun f’idejh lejn il-venda tal-karozzi tal-linja tal-Belt u offrejtlu li nwasslu d-dar bil-karozza tieg[i. Apprezza [afna u sfurzani biex nid[ol id-dar tieg[u f’Tas-Sliema biex jag[tini xi magazins tal-cartoons g[attfal. Fit-triq tkellimna fuq Victor u g[idtlu “Imma Lin, possibbli minn tant nies tasal biex tattakka lil Victor b’dak il-mod! Lino [ares fiss lejja, g[afasli jdejja b’idejh jirtog[du, u qalli: “Malli tasal g[id lil Victor li jien nirrispettah u m’g[andi xejn personali kontra tieg[u. Jien minni hekk bit-typewriter quddiemi, g[idlu ma joqg[odx jinkwieta, naf li dak ra;el sew.” }ammejt kelmti u lil Victor g[idtlu x’qalli Lino fuqu. U min-na[a tieg[u rrakkuntali storja fil-qosor ta’ libell li darba kien im[e;;e; jag[mel lil Lino Cassar dwar xi [a;a in;urju]a li kien kiteb dwaru. Il-libell kien reb[u Victor, imma kien pront jikkuntattja lil Lino biex jg[idlu li mis-
somma g[al dak i]-]mien kbira li kien reba[lu ma ried xejn. Meta kont smajt li Lino Cassar kien rikoverat f’dar tal-anzjani u li ma kienx tajjeb [afna, darba kont fluffi//ju ta’ Victor u g[idtlu li kelli x-xewqa li g[al ]mien il-Milied immur narah f’din id-Dar. Victor kien pront qalli: “Tag[mel sew. Jien ni;i mieg[ek.” Sfortunatament din i]-]jara ma l[aqniex g[amilnieha g[ax Lino Cassar miet ftit wara. Ming[and Victor Camilleri jien tg[allimt biss. G[ax minn nies b[al dawn titg[allem biss tista’. Ixxog[ol tieg[u g[amlu dejjem u qabel kollox b’amor proprju. Il-gazzetta kienet qisha t-tarbija tieg[u li ja[seb fiha lejl u nhar. F’xog[lu kien dejjem preparat, metikolu] u kemm jista’ jkun pre/i]. Dejjem qalli li bejn xi [a;a mag[mula bl-addo// u xi [a;a mag[mula b’attenzjoni [afna drabi jkun hemm biss ftit minuti aktar ta’ xog[ol, kultant tnejn jew tlieta. Kien l-aktar wie[ed fostna li jiffrekwenta l-librerija tad-
Dar ?entrali biex dejjem jiddokumenta ru[u qabel jikteb xi [a;a, minkejja lmemorja impressjonanti tieg[u. B[alma qal tajjeb il-Kap tal-Partit Simon Busuttil fittislima li tajnieh nhar itTlieta li g[adda fid-Dar ?entrali, id-dehen, l-g[erf, lesperjenza kbira ta’ Victor ma jistg[ux issa jing[alqu f’kaxxa ssi;illata. Victor g[ad jista’ jikkontribwixxi aktar lejn il-Partit Nazzjonalista, il-media tieg[u u lejn il-qasam tal-;urnali]mu b’mod ;enerali. Ma kienx il-[sieb tieg[i li nag[mel xi elo;ju f’din ilpa;na, g[ax jistona malkarattru ta’ Victor. Imma sin/erament in[oss li dawn lerba’ kelmiet umli tieg[i f’din il-pa;na li kienet favorita tieg[u, “g[ax ta’ [dejn l-editorjal”, ma jag[mlux ;ustizzja bi]]ejjed ma’ dak li g[amel Victor g[all-Partit Nazzjonalista u g[all-gazzetti In-Nazzjon u il-mument. Victor Camilleri ma kienx editur. Kien L-Editur. U hekk se jibqa’ g[alija.
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
F’pa;ni o[rajn...
media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt A;ent Editur: Roderick Agius
12 -
Il Punt Hu…
13 Karta Ewropea
-
g[all persuni
’
b di]abbiltà
14 -
L Ewropa
’
f idejk
15 San Vin/enz… Tag[na Biss
11
De/i]joni me[uda, opportunità ma[tufa Wara l-g[a]la tat-tmexxija l-;dida, il-[atra tal-og[la uffi/jali tal-Partit u d-diskussjoni fuq ir-rapport dwar it-telfa elettorali li se tissokta dalg[odu fi tmiem il-Kunsill :enerali tal-PN, ilpartit qieg[ed jistabbilixxi sfida ;dida li titlob it-te[id malajr i]da b’mod effettiv ta’ eluf ta’ de/i]jonijiet dwar lorganizzazzjoni, il-komunikazzjoni, ir-ri]orsi umani u finanzjarji, u t-tfassil tal-politika ;dida tieg[u. Jekk dan kollu, tul i]-]mien li ;ej, isir tajjeb, allura dan ikun ifisser t[ejjija tajba u indikazzjoni /ara li l-partit hu lest biex jer;a’ jing[ata lfidu/ja tan-nies. Bil-mod il-mod, in-nies di;à bdiet tifhem li l-affarijiet bdew isiru b’mod differenti, era ta’ ;enerazzjoni ta’ tmexxija ;dida fil-PN, li mhux biss tidher i]da li tin[ass minn dawk kollha li resqu lejn il-Partit wara l-a[[ar elezzjoni ;enerali u dawk li sa[[ew [idmithom fil-Partit wara t-telfa elettorali. Illum il-PN beda jg[aqqad katina twila ta’ nies b’interess wie[ed – mhux li jaraw kif se jeg[lbu l-g[aw; intern, i]da kif jag[tu l-[ajja lillPN biex ikollu mill-;did il-possibbiltà u l-opportunità li jil[aq l-iskop a[[ari li mill-Gvern jer;a’ jkun ta’ servizz g[all-poplu Malti u G[awdxi kollu. G[alhekk mhux bi]]ejjed li f’dawn il-[ames snin, il-PN jispjega fejn ikun il-ka], li l-affarijiet ta[t il-Gvern Laburista jkunu qed imorru ]mer/ i]da kif qalet it-tmexxija l-;dida talPN li l-Partit se jkun qieg[ed jipproponi l-a[jar de/i]jonijiet bi proposti li jressaq. Dan hu l-impenn, u qed ji;i konfermat ukoll fil-kummenti pubblikati f’din il-[ar;a dwar il-[idma talkelliema kollha tal-Oppo]izzjoni Nazzjonalista. Fi/-/entru tal-[sieb u l-[idma politika tal-PN jibqa’ lbniedem. Minn ;enerazzjoni ta’ tmexxija g[al o[ra, rajna politika so/jali u ekonomika li [olqot opportunitajiet biex ilbniedem ja[dem u jtejjeb il-qag[da tieg[u; jekk int missier jew omm kellek l-opportunità u l-mezzi kif turi d-direzzjoni biex uliedek ikunu f’po]izzjoni a[jar minnek. Din hi l-ambizzjoni li g[andha tibqa’ fil-politika tal-PN. Dan jag[mel iktar sens fi]-
]minijiet imqallba tal-lum. Politika li tibni so/jetà, li mhux biss tag[mel su//ess i]da li twie]en ukoll, li tkun ambizzju]a imma li kapa/i tg[in biex timxi ’l quddiem. Fl-a[[ar snin, il-PN g[adda minn perijodu meta seta’ kien maqtug[ minn fatturi li kienu qed ibiddlu lid-dinja li ng[ixu fiha. Anki jekk hu stess kien il-mutur li kkontribwixxa bil-kbir g[all-istess bidla li se[[et fis-so/jetà tag[na. Il-konsegwenza ta’ dan kollu tista’ tg[id kienet li l-PN baqa’ jattira aktar lejh dik il-faxxa ta’ nies li fil-ma;;or parti tag[hom dejjem ivvutaw lill-Partit. G[alhekk il-PN tilef faxex o[ra ta’ nies li g[alihom il-PN dejjem fisser ‘bidla’ – mill-kisba tal-Indipendenza g[al kisbiet re/enti o[rajn fl-istorja politika Maltija; il-kisba tallibertà u d-demokrazija, il-liberalizzazzjoni tal-kummer/, tmexxija eqreb ta/-/ittadin bil-kunsilli lokali, ir-rivoluzzjoni so/jo-ekonomika, is-s[ubija fl-UE u d-d[ul tal-munita ewro. Dak li se[[ fl-a[[ar elezzjoni g[andu jservi ta’ tag[lima. Partit politiku li j;ib bidla, g[andu joqg[od attent g[as-su//ess li jkun qieg[ed jo[loq. Dawn il-kisbiet il-;odda jkunu qed jibnu so/jetà ;dida. G[alhekk il-[tie;a immedjata dejjem tkun li partit politiku ji;;edded hu stess fil-qafas ta’ bidla li jkun qed i;ib fil-pajji]. Jekk ma jsirx dan, tibqa’ biss g[ajta li ma tirriflettix il-bidla fi]-]minijiet. G[alhekk, g[a]-]mien li ;ej, g[alkemm il-pass jista’ jkun iebes, de/i]joni me[uda, tissarraf f’opportunità ma[tufa. Wara kollox, il-politika qieg[da hemm biex partit politiku jirba[ il-Gvern u jpo;;i fil-prattika lpolicies li jkun jemmen fihom. Mill-elezzjoni ;enerali di;à g[addew tliet xhur. }mien bi]]ejjed biex il-PN ta bidu g[all-pro/ess ta’ bidla. Illum g[andu tmexxija ;dida f’kull livell. Illum in-nies qed tistaqsi: din it-tmexxija f’liema direzzjoni se tie[u lill-PN? Hija mistoqsija le;ittima [afna g[ax in-nies g[adha tara fil-PN partit li verament jara l-interess nazzjonali u tal-poplu kollu qabel dak parti;jan, aktar u aktar meta fi tliet xhur il-Gvern Laburista nesa jew biddel it-tifsira tal-g[ajtiet li ele;;ewh fil-Gvern.
12 Opinjoni
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Dak li fuqu ta[dem il-politika 1. Hemm, sfortunatament, diversi persuni fil-politika li ja[sbu li elezzjonijiet jintreb[u u jintilfu skont kemm partit jirnexxilu jwettaq pja/iri individwali. Ma naqbilx ma’ dan. Il-poplu j[ares, filma;;oranza tieg[u, lejn dak li jkun g[addej fil-pajji], u jekk ta[t tmexxija jew o[ra huwiex se jimxi ’l quddiem. Ifittex ilboxxla politika ta’ partit minn ie[or u jara jekk huwiex sejjer jara l-pajji] jimxi u javvanza fit-toroq it-tajba li jsawru aktar ;id u progress so/joekonomiku. Ifittex jara jekk ilkelma tal-ir;ulija j]ommhiex jew le. Meta din il-verità tintilef, il-linja politika tkun wa[da li ma trebba[x, anzi tnaqqas mill-valur u s-sustanza tag[ha.
2. Il-poplu j[ares lejn ilvaluri li partit i[addan. I[ares ukoll u jara minn min huwa mag[mul il-partit. Min huma l-bnedmin li jiffurmawh u dak li jg[aqqadhom flimkien. Ilkredibbiltà politika tag[na tiddependi proprju minn dan. Tiddependi kemm a[na kapa/i na[dmu lejn ideali, prin/ipji li huma /ari. Valuri li kapa/i nfissru u nuru li l-politika tag[na hija msawra fuqhom. Meta partit jitlef din il-linja ta’ [idma, b[alma na[seb li tlifna
fl-a[[ar elezzjoni ;enerali, allura ma jirba[x il-fidu/ja, u minflok jitlef il-kredibbiltà elettorali tieg[u.
3. Meta partit jarmi limportanza tal-prin/ipji, jarmi wkoll id-direzzjoni politika. Ji;i li ma hemmx differenzi bejnu u o[rajn. Isib lilu nnifsu fil-po]izzjoni li la hu u lanqas o[rajn ma jafu x’inhu u x’jirrappre]enta. Fil-politika hemm dawk li jid[lu g[aliha u jkunu lesti jduru ma’ kull ri[, l-aqwa li jkunu fil-poter, u o[rajn li j[arsu lejn direzzjoni soda. Hemm min ja[seb li talewwel jirb[u, mentri tat-tieni jitilfu; imma dan mhuwiex ilka]. Il-poplu f’demokrazija jippreferi lil dawk li g[andhom ideal, prin/ipju, valur u direzzjoni. Jippreferi jkun jaf fejn huwa ma’ min ivvota milli ma’ dawk li jafx. Jippreferi jkollu bnedmin li jiddikjaraw minn qabel x’sejrin iwettqu u jifhem g[ala jridu jwettquh qabel jivvutalhom. Irid bnedmin retti u onesti f’g[emilhom, filpubbliku u fil-privat, biex verament jafdahom. 4. Dawn il-lezzjonijiet, dawn il-veritajiet, il-partit meta ma tahomx l-importanza li [aqqhom, ma kellux
minn Carmelo Mifsud Bonnici
su//essi elettorali. Inqajjem dan issa g[aliex wara snin filgvern, hemm b]onn li nirriflettu fuq l-esperjenzi li g[adda minnhom il-partit u n[arsu lejn kif se nibnu lfutur. Il-partit g[andu issa lopportunità u l-[in li jibni tajjeb. G[andu l-mument meta jrid jirrifletti u jara li jer;a’ jirba[ lura [afna millkredibbiltà li tilef. Irid jassigura li jkollu iktar g[aqda fih milli kellu fl-a[[ar le;i]atura. Imma hemm iktar li jrid jifhem. Irid japprezza li l-poplu naqqas sew il-fidu/ja fih, proprju g[ax hemm barra kien qieg[ed jibg[at ilmessa;; li tilef mel[u.
5. M’g[adniex fil-gvern, u dan hemm b]onn li diversi jifhmuh sewwa. B[alma hemm b]onn li japprezzaw li flOppo]izzjoni, fl-ewwel sena tag[na, l-affarijiet se jkunu iktar diffi/li. Il-[idma tag[na fil-Parlament u fis-so/jetà b[ala Oppo]izzjoni titlob t[ejjija differenti. Hija [idma kostituzzjonali, demokratika, li hija vitali g[as-so/jetà. Iktar ma ssir tajjeb, iktar a[jar. Biss, ma tridx tkun sempli/ement reazzjonarja, imma trid tkun pro-attiva, anki jekk fiha ssogru li dak li tkun qed tipproponi jittie[ed u jitwettaq mill-Gvern. L-intelli;enza tag[na, il-formazzjoni politika li g[andna, jridu ji;u utilizzati tajjeb g[as-servizz tal-poplu. Issa jiddependi minna kemm se nkunu effettivi fiha. 6. Jekk hemm min qieg[ed ja[seb li dan mhuwiex se ji;i apprezzat, ng[id li g[andu tort. Fl-a[[ar elezzjoni, parti sostanzjali tal-elettorat bag[at messa;; /ar li]-]ew; partiti. Wera bi/-/ar li j[ossu liberu li je]er/ita d-dritt tal-vot ming[ajr rabtiet. Diversi [ar;u mill-iskemi passati proprju g[ax g[andhom id-dritt li jag[tu l-preferenza politika tag[hom kif iridu. Din, nammettu, kienet mira tal-
partit tag[na u ntla[qet verament kontra tag[na. Imma ridna li jkollna poplu li jivvota fil-libertà assoluta. }idna b’aktar edukazzjoni g[ax iddemokrazija tikber mag[ha u biha. Din il-parti, din il-mew;a elettorali, mhux tonqos sejra, imma ti]died f’elezzjonijiet ;enerali o[ra.
7. Il-partit g[andu quddiemu sfidi ;odda, /irkustanzi differenti u ferm iktar favorevoli milli kellu snin ilu, meta kien fl-Oppo]izzjoni. Biss, irid jag[raf je[odhom billi jifhimhom. Jekk ma nersqux b’umiltà u ma nifhmux li l-pajji] irid iktar sustanza politika vera, allura nassiguraw g[alina nfusna iktar snin flOppo]izzjoni. G[alhekk irridu, f’dan il-perijodu, nirriformaw: l-ewwel, fl-ideat u fiddirezzjoni, u t-tieni, florganizzazzjoni tal-partit biex dan iwassal il-messa;; u lprogramm tieg[u fl-irkejjen kollha fejn hemm il-poplu. Biex inkunu Oppo]izzjoni soda, serja u n]idu fl-appo;; elettorali, irridu nimxu f’din illinja. Iktar u iktar meta l-partit fil-Gvern qieg[ed juri dejjem iktar li valuri u prin/ipji m’g[andux, u anzi, qieg[ed jag[mel il-kontra ta’ dak li kien qieg[ed jiddikjara.
IL-PUNT HU… Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “Is-sommarju e]ekuttiv tar-Rapport tat-telfa elettorali tal-PN”
Wara l-Kumitat E]ekuttiv tal-PN, kien imiss lill-Kunsill :enerali jiddiskuti r-rapport im[ejji mill-Kummissjoni ta’ Ann Fenech. Dak pubblikat huwa r-rapport fil-qosor. Dan jirrappre]enta opinjonijiet, per/ezzjonijiet u fatti li n;abru minn eluf ta’ votanti, kemm dawk li vvutaw lill-PN, kif ukoll Nazzjonalisti li tbieg[du mill-partit tag[hom g[al xi ra;uni jew o[ra. Is-sommarju e]ekuttiv ;abar id-debris kollu tatterremot li sofra l-PN, u [ares ukoll ’il quddiem. ?ertament ma indikax b’mod dettaljat illivell tal-impatt li dan iddebris kellu fuq ir-ri]ultat, fissens li elenka r-ra;unijiet tattelfa bla ma indika liema minnhom kienu aktar jew anqas influwenti fuq irri]ultat. Kieku nqabblu ma’ health check fuq pazjent, it-tabib ]gur jordna dieta stretta u terapiji o[rajn adegwati inklu]i mi]uri kirur;i/i. Minn daqshekk il-partit fehem malajr il-feriti li ;arrab u ma stenniex ir-rapport biex jibda jfejjaqhom mill-aktar fis. Mhux koin/idenza li rrapport ;ie pubblikat fl-istess
[in li l-Partit wettaq it-tibdil fil-karigi kollha biex issa g[andna t-Team PN immexxi minn Simon Busuttil im[ejji g[all-azzjoni. …u g[alhekk, [alli l-[idma politika u amministrattiva talPN tibda…
Issa je[tie; li jkun hemm programm modern li bih jikkomunika dan il-kontenut b’mod effettiv mas-setturi kollha tas-so/jetà Maltija u G[awdxija. Il-programm politiku tal-PN jiddistingwi [afna minn dak ta’ Joseph Muscat li kien kontenut superfi/jali u bla valuri.
“g[adu tarbija…”
Hekk qalli [abib politiku meta staqsejtu x’jidhirlu mitTeam PN ;did. Naturalment! Tassew li g[andna ra;uni biex inkunu ottimisti b’dak li ;ie de/i] sal-lum, i]da g[ad ma wasalna mkien. Kollox g[ad irid jibda, jingrana u ji]viluppa. Imbag[ad naraw ir-ri]ultati mat-testijiet. Strutturi ;odda huma importanti. Nies kompetenti biex imexxuhom huma importanti. I]da g[aqda, umiltà, u komunikattiva huma elementi fundamentali g[allksib ta’ ri]ultati tajbin. Dan l-a[[ar element talkomunikattiva huwa l-uniku li g[ad irridu naraw kif se ji;i m[addem. Is-sommarju e]ekuttiv indika mi]uri filmidja tax-xandir u tal-istampa tal-partit u dik barra l-partit. Imma /ertament nistenna li jkun hemm strate;ija attenta li tg[aqqad l-azzjoni s[i[a u lmi]uri kollha indikati firrapport.
minn Richard Muscat richardmuscat44@gmail.com
U din li strate;ija ma[suba bir-reqqa kollha g[andha tibda ti;i mfassla u m[addma minn issa, mhux meta tersaq xi elezzjoni. Niftakru li Joseph Muscat fassal listrate;ija tieg[u hekk kif ;ie elett Mexxej tal-PL, u g[adda [ames snin s[a[ jirrakkma din il-bizzilla tieg[u bl-akbar skruplu, fittajjeb u fil-[a]in (bla prin/ipji) tag[ha. Il-PN immexxi minn Simon Busuttil bl-g[ajnuna tat-Team PN g[andu kontenut politiku tajjeb ispirat minn valuri dejjiema fosthom il-libertà u ;ustizzja.
“imma mhux anki lGvern Nazzjonalista wettaq [atriet bil-kriterju ta’ dawk li jaqblu mieg[u…^”
Hekk staqsa Herman Grech lil Simon Busuttil waqt ilprogramm L-Istampa Kollha fuq Net TV immexxi minn Nathaniel Attard. Ir-risposta tal-Kap tal-PN kienet tajba g[ax, filwaqt li ammetta li kien hemm [atriet skont ilfehma politika fil-bordijiet, kien hemm [afna wkoll [atriet li saru skont ilkompetenza tag[hom li ]guraw tmexxija tajba filkarigi li ;ew fdati lilhom. Simon Busuttil fisser, i]da, li l-punt ewlieni hu li Muscat reba[ il-Gvern g[ax in-nies emmnu l-weg[diet tieg[u ta’ politika ;dida u meritokrazija, ripetuti ad nauseam qabel l-elezzjoni. U dawn il-weg[diet sparixxew e]att wara r-reb[a. Muscat
inganna lin-nies li tawh vot b’intenzjoni tajba! Hawn nixtieq infakkar kif Eddie Fenech Adami, wara li reba[ il-Gvern tal-1987, minkejja dak id-di]astru kollu li sab, xorta [alla lil Joseph Sammut fil-kariga ta’ Kap ta/-?ivil. Kul[add kien jaf kif ja[sibha politikament Joseph Sammut. Mhux talli [allieh fil-kariga, i]da wara n[atar ambaxxatur, u spi//a l-karriera twila tieg[u b[ala Ombudsman. Dan hu biss e]empju wie[ed, i]da huwa e]empju qawwi ta’ kif jimxi Gvern Nazzjonalista. Qed naraw Gvern Laburista mmexxi minn Muscat jimxi bil-maqlub: [arsu lejn il[atra ta’ Mario Cutajar b[ala Kap ta/-?ivil u taraw prova li tal-Labour baqg[u l-istess. “…they proved to be fraught with missteps and effectively more of a damp squib than anything else.”
Hekk kiteb Michael Falzon fil-MaltaToday fl-artiklu tieg[u Is Labour managing the tension? Hu kkummenta dwar l-ewwel mitt jum ta’ Muscat fil-gvern. {afna qed jaqblu ma’ din l-anali]i ta’ Falzon, anki dawk li ppruvawh bil-vot tag[hom g[ax emmnuh.
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Opinjoni
13
Karta Ewropea g[all-persuni b’di]abbiltà Fil-Parlament Ewropew David Stellini tkellem malMembru tal-Parlament Ewropew, Roberta Metsola, dwar il-proposta talKummissjoni Ewropea li persuni b’di]abbiltà jgawdu minn karta Ewropea. : Wie[ed minn kull sitt persuni Ewropej g[andu xi forma ta’ di]abbiltà u l-Parlament Ewropew jixtieq li jkun hawn dokument spe/jali Ewropew g[al persuni b’di]abbiltà. Jekk persuna b’di]abbiltà tmur f’pajji] ie[or tal-Unjoni Ewropea, kif se jg[inhom? David Stellini
:
MEP Roberta Metsola
Hekk kif ;ejt eletta membru fil-Parlament Ewropew, wie[ed mill-iskopijiet tieg[i kien li na[dem favur iddrittijiet ta’ persuni b’di]abbiltà. Mhux biss wie[ed minn kull sitt persuni Ewropej g[andu xi di]abbiltà, i]da kollha kemm a[na g[andna xi [add fil-familja li g[andu xi di]abbiltà. B[ala Parlament Ewropew, hemm [afna x’nistg[u nag[mlu u jien se nkun qed na[dem b’mod attiv f’dan il-qasam. Il-Kummissjoni Ewropea pproponiet biex il-karta ta’
di]abbiltà Ewropea tidda[[al fl-istati membri kollha. IlParlament Ewropew qieg[ed jag[mel pressjoni biex ilKummissjoni tag[mel pass iktar mg[a;;el u dda[[al din il-karta. Din hi karta ta’ identità li f’Malta di;à tin[are; mill-Kummissjoni Nazzjonali g[all-Persuni b’Di]abbiltà (KNPD) fejn kull persuna Maltija li g[andha di]abbiltà tista’ tie[u /erti benefi//ji. Ladarba din ilkarta ti;i rikonoxxuta fl-UE kollha, inkunu mxejna ’l quddiem u tejjibna ssitwazzjoni g[all-persuni b’di]abbiltà. : X’inhuma lbenefi//ji li tag[tik il-karta?
minn Roberta Metsola roberta.metsola@europarl. europa.eu
David Stellini
tibbenefika awtomatikament meta tkun f’pajji] ie[or. G[alhekk jien iffirmajt dikjarazzjoni biex ilKummissjoni Ewropea ;;ieg[el lill-istati membri jintrodu/u sistema fejn dawn id-drittijiet ikunu rikonoxxuti fil-pajji]i kollha tal-Unjoni. Dan iwassal g[al sitwazzjoni ferm aktar fa/li g[all-persuni b’di]abbiltà fejn jekk persuna b’di]abbiltà tkun g[al btala f’pajji] Ewropew tkun tista’ tgawdi mid-drittijiet kollha li tgawdi minnhom b[al filpajji] fejn tg[ix. : Il-Parlament Ewropew issa talab lillKummissjoni Ewropea biex jo[ro; bi proposta ta’ li;i David Stellini
“Qed na[dmu biex persuni b’di]abbiltà permezz ta’ Karta Ewropea jgawdu minn benefi//ji kemm f’pajji]hom kif ukoll f’kull pajji] li jmorru fih, g[al btala jew biex jg[ixu” : Ilkarta ma[ru;a mill-KNPD tag[tik benefi//ji b[al tariffi or[os g[at-trasport pubbliku, tnaqqis f’xiri ta’ karozzi, u parke;; riservat, fost o[rajn. MEP Roberta Metsola
Dawn id-drittijiet huma differenti f’kull stat membru u anke jekk xi drittijiet huma listess f’]ew; pajji]i differenti, dan ma jfissirx li persuna b’di]abbiltà Maltija,
msejsa fuq dawn il-prin/ipji u sistema ta’ rikonoxximent. : IlKummissjoni g[andha grupp ta’ [idma msejja[ Disability Unit li di;à [adem fuq ilMEP Roberta Metsola
proposta. Il-pass li jmiss hu li tit[ejja l-li;i li se timplimenta din il-proposta. Irridu niftakru li kull stat membru di;à jag[ti drittijiet u benefi//ji lillpersuni b’di]abbiltà. G[alhekk li jrid isir hu li listati membri kollha jing[aqdu flimkien biex iddrittijiet u l-benefi//ji jkunu listess g[a/-/ittadini Ewropej kollha. Il-Parlament Ewropew qieg[ed jag[mel minn kollox biex il-Kummissjoni Ewropea t[e;;e; lill-istati membri [alli ja[dmu fuq din il-proposta u jaslu g[al standards komuni. G[ad fadal ftit xhur biex jing[alaq dan il-pro/ess u matulhom il-Parlament Ewropew se jkompli jag[mel pressjoni lill-Kummissjoni Ewropea biex isir aktar progress mg[a;;el. Minn meta ;ejt eletta b[ala MEP, mill-ewwel kont impenjata biex nag[mel dan l-isforz firrigward ta’ Malta u /-/ittadini Maltin li nirrappre]enta. Dan hu e]empju konkret tal-UE ta[dem biex tag[mel differenza fil-[ajja ta’ kuljum ta’ /ittadini Ewropej li g[andhom di]abbiltà. Anki fil-kamp so/jali, nistg[u verament nag[mlu su//ess mis-s[ubija ta’ Malta fl-UE.
Jg[idu mod u jag[mlu ie[or Minn kemm ilu fil-gvern il-Partit Laburista, dak li qabel id-9 ta’ Marzu g[alihom kien [a]in, issa sar tajjeb. Fejn qabel kellna gvern Nazzjonalista li kien jittratta mal-[addiem b’;ustizzja u ming[ajr [afna nd[il politku, issa g[andna gvern Laburista li biex jakkomoda lil min jidhirlu hu g[al skop parti;jan, lest li jtajjar lil min ma jaqbilx mieg[u. Araw ftit x’;ara flisptarijiet u fil-Korp talPulizija, fost o[rajn, fejn f’dawn it-tliet xhur li g[addew saru mijiet ta’ transfers ta’ [addiema. Fi ]mien gvern Nazzjonalista bilkemm kienet ti//aqlaq persuna minn kamra g[al o[ra flistess dipartiment li ma kontx issib lill-Partit Laburista jikkundanna u jakku]a lill-Gvern b’vendikazzjoni. Imma issa li qeg[din fil-gvern, g[al Joseph Muscat u s[abu ma jimpurtax li jag[tu transfers biex jaqdu lil tal-qalba. Laqwa li jippremjaw lil dawk li [admu g[all-Partit Laburista jew li [admu biex iwaqqg[u lill-PN millgvern. Kemm akku]aw linNazzjonalisti bil-klikek! Issa
ta[t gvern Laburista fi tliet xhur biss, tne[[ew mijiet ta’ nies li ma riduhomx biex flokhom po;;ew nies attivisti Laburisti. Dan wara li suppost weg[du lill-poplu “Malta tag[na lkoll”. Mhux talli ma osservawx l-etika stabilita imma biex jakkomodaw lilhom infushom se jibdlu r-regoli tal-etika tal-Ministri u Segretarji Parlamentari. Idde/idew ukoll li jibdlu lli;i biex issa fil-bordijiet statali jkunu jistg[u jinnominaw lill-membri Parlamentari tag[hom. Dawn huma affarijiet li doqniehom fil-passat u li re;g[u fakkruna li min
minn Mario Rizzo Naudi rizzomar@synapse.net.mt
triq tan-ni]la. G[ax kif tista’ tippretendi li [addiem li ;ie trasferit biex jinqeda xi [add tal-qalba, jibqa’ jag[ti s-sehem tieg[u bil-qalb daqslikieku ma ;ara xejn? Mhux ta’ b’xejn li [afna [addiema llum di;à qed i[ossu l-in/ertezza u huma mbe]]g[in jistennew li xxabla ta’ Demokle tista’ taqa’ fuqhom. Illum g[andna Prim Ministru li meta jipprova jag[mel enfasi po]ittiva dwar xi [a;a li jg[id, ikun ifisser bil-maqlub. Qalilna li se ja[dem ma’ kul[add u qed naraw x’qed jag[mel. Qalilna wkoll li se jkompli ja[dem fuq it-tajjeb tal-
Issa ta[t gvern Laburista fi tliet xhur biss, tne[[ew mijiet ta’ nies li ma riduhomx biex flokhom po;;ew nies attivisti Laburisti jitwieled tond ma jmutx kwadru. G[al dan il-Gvern mhux il-kompetenza tg[odd imma kemm tkun ikkontribwejt lill-partit tag[hom. Dawn in-nies ma jirrealizzawx li aktar ma jag[mlu azzjonijiet b[al
dawn, mhux biss jibdew inaqqsu l-appo;; li ;abu ming[and il-poplu, imma wkoll inaqqsu l-livell tasservizzi li jing[ataw middipartimenti tal-gvern. Dan di;à qed ji;ri fis-servizzi li qed jing[ataw fl-Isptar Mater Dei, li di;à bdew it-
gvern ta’ qabel u minflok spi//a jinqeda bil-President tar-Repubblika biex jattakka lill-istess gvern pre/edenti. Issa jekk hemm xi [a;a li ]gur li ma jista’ jmeriha [add g[ax anke listituzzjonijiet barranin, inklu] l-UE,
irrikonoxxewha, din hija lqag[da finanzjarja tajba li [alla warajh il-Gvern Nazzjonalista. Imma Muscat u l-ministri tieg[u qeg[din jag[mlu minn kollox biex jiskreditaw dan kollu, ming[alihom li b’hekk se jiskreditaw il-kisbiet talgvern ta’ qabel. Muscat u s[abu mhumiex jirrealizzaw li b’din ittattika tag[hom finalment qeg[din jo[olqu ambjent ekonomiku ta’ in/ertezza li mhux talli ma ji;bidx linvestiment imma li jista’ jtellef dak li rnexxielu jibni b’g[aqal kbir il-gvern Nazzjonalista. Din hi politka ta’ min jara biss sa mnie[ru u mhux ta’ min jippjana [alli pajji]na jkompli fit-triq tal-;id li qabad ta[t gvernijiet Nazzjonalisti. Dawn huma l-affarijiet li finalment jolqtu lill-poplu fil-la[am il-[aj. G[aliex jekk l-ekonomija ta’ pajji]na tmur lura, ibati kul[add. Imbag[ad ma ji;ux joqog[du jwa[[lu fil-gvern ta’ qabel. G[aliex kul[add jaf li fil-maltemp kollu li qam fl-a[[ar snin, il-Gvern Nazzjonalista xorta wa[da rnexxielu jwassal il-vapur “Malta” fil-port.
14
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Opinjoni
Tliet xhur illum G[addew tliet xhur pre/i] mill-elezzjoni ;enerali tad-9 ta’ Marzu. Dan kien wie[ed mill-iktar perijodi mqanqlin fl-istorja tal-Partit tag[na hekk kif f’inqas minn mitt jum il-Partit tista’ tg[id inqaleb ta’ ta[t fuq. M’hemmx dubju wkoll li dawn ix-xhur kienu ]mien ta’ tag[lim u riflessjoni g[all-partitarji u attivisti ta’ dan il-Partit. Ir-ri]ultat tala[[ar elezzjoni kien bla ri]erva xokk qawwi g[alina lkoll. Mhux tant it-telfa li nistqarr kienet xi ftit mistennija, jekk xejn min[abba li l-Partit kien reba[ tliet elezzjonijiet konsekuttivi. Iktar ta’ skantament kien il-mar;ni hekk qawwija li biha l-PN tilef din l-elezzjoni. L-ewwel ftit jiem wara l-elezzjoni kienu possibbilment l-iktar perijodu diffi/li g[all-Partit f’bosta snin. I]da kien ukoll ta’ pja/ir u inkora;;iment li f’dan ilperijodu tant qasir il-PN nieda u wettaq pro/ess li
jikkonferma partit im;edded fl-istrutturi prin/ipali kollha tieg[u. Dan kien sinjal qawwi li tag[na hu partit li g[adu b’sa[[tu u li fih g[ad hemm ener;ija tremenda. Ir-ri]enja immedjata tal-Kap uxxenti Lawrence Gonzi tat bidu mill-ewwel g[all-pro/ess li ;ab mieg[u tibdiliet sinifikanti. F’inqas minn mitt ;urnata, illum il-PN g[andu Kap ;did. Mieg[u spalla ma’ spalla, Simon Busuttil g[andu ]ew; Vi/i Kapijiet, Beppe Fenech Adami bir-rwol ta’ Vi/i Kap g[all-{idma tal-Partit, u Mario De Marco Vi/i-Kap g[all-{idma Parlamentari. Ma’ dawn l-elezzjonijiet ;ew ukoll dawk talE]ekuttiv li minnu skatta lpro/ess biex jimtlew l-og[la karigi interni fil-PN. G[alija kienu tliet xhur bla waqfien li matulhom kont involuta tista’ tg[id millbidu ta’ dan il-pro/ess, lewwel g[all-g[a]la tal-Kap sal-elezzjonijiet interni li
minn Caroline Galea info@carolinegalea.com
se[[ew meta ;ew ikkonfermati l-karigi fost o[rajn ta’ Segretarju :enerali. Dan il-pro/ess sawwar sens qawwi ta’ /iviltà u spirtu kolle;;jali. Kien ferm importanti li wara l-esperjenzi qarsa li g[adda minnha l-Partit fl-a[[ar le;i]latura, l-istess Partit isib dik l-g[aqda li mag[ha ;;ib
is-serenità biex ikun jista’ ja[dem f’armonija. Osservajt id-dibatittu ji]vol;i u fra[t li rajt il-ka]ini u l-uffi/ini tag[na jer;g[u jie[du l-[ajja li tant kienet majnat fl-a[[ar snin. {adt [afna pja/ir ukoll ninnota l-parte/ipazzjoni qawwija tal-attivisti, membri tal-kumitati sezzjonali u tesserati li [adu sehem fiddibatittu u esprimew l-ideat g[all-futur tal-Partit. Nittama li dawn l-ideat ji;u implimentati fi]-]mien li ;ej. Issa li g[adda dan ilpro/ess tibda l-g[adma liebsa. Bla dubju l-PN g[andu quddiemu sfidi kbar mhux biss politi/i imma wkoll finanzjarji. L-isfidi finanzjarji jitolbu sforz massiv biex jittaffew u se jitolbu l-ener;ija ta’ bosta nies li g[andhom g[al qalbhom il-PN. Dan jista’ jse[[ biss bi pjan konkret u fattibbli. Din hi sfida prin/ipali li nittama li tibda ting[eleb kemm jista’ jkun malajr.
L-Ewropa f’idejk X’ja[seb il-PM Malti fuq il-proposta ta’ Franza u l:ermanja^ Il-Kan/illier :ermani] Angela Merkel u l-President Franci] Francois Hollande,
qablu li jkun hemm President Permanenti tal-pajji]i tazzona ewro mag[ruf b[ala lEurogroup. Merkel u Hollande kellhom laqg[a bilaterali f’Pari;i fil-;ranet li g[addew biex jiddiskutu temi ewlenin Ewropej u eventwalment jippre]entaw ilproposti tag[hom fis-summit tal-UE fit-28 ta’ :unju. Il-proposta tag[hom ta’ [olqien ta’ President full-time “g[andha tiggarantixxi kontinwità u tikkordina a[jar l-politika ekonomika”, skont id-dikjarazzjoni ta]-]ew; pajji]i. Il-President Fran/i] stqarr li g[andu jing[ata “aktar poteri” lil din il-kariga. Meta staqsejt lill-Prim Ministru Malti Joseph Muscat x’po]izzjoni se tie[u Malta fuq din il-proposta waqt illaqg[a tal-Malta-EU Action Steering Committee (MEUSAC), hu qal li g[ad irid jistudja din il-proposta però stqarr li hu kontra li lproposta tal-President Fran/i], dik li jkun hemm “aktar poteri”. Muscat ikkritika l-President attwali tal-Eurogroup, ilMinistru tal-Finanzi Olandiz Jeroen Dijsselbloem li jippresiedi l-laqghat tal-pajji]i taz-zona ewro i]da mhux fuq ba]i full time.
Il-budget tal-UE> deal or no deal^ Fit-13 ta’ Marzu li g[adda l-
Parlament Ewropew ivvota kontra il-qafas finanzjarju multi annwali tal-UE (Multiannual financial framework programme), dan jag[ti indikazzjonijiet talprijoritajiet tal-UE g[as-snin li ;ejjin 2014-2020 u kif se jitqassmu l-flus. {afna drabi l-media tirrappurtah b[ala l-‘ba;it’ talUE. Il-Parlament Ewropew ried jara aktar proposti li jin/entivaw it-tkabbir ekonomiku u g[alhekk bdew negozjati ;odda biex il-
I]-]ejt ta]-]ebbu;a fir-ristoranti Sena ilu, il-Kummissjoni Ewropea ppublikat pjan ta’ azzjoni biex jindirizza l-kri]i ta]-]ejt ta]-]ebbu;a fis-suq Ewropew. Huma tmien pajji]i fl-Ewropa li jipprodu/u dan il-prodott, fosthom Malta. Min[abba l-
minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com
kri]i finanzjarja u ekonomika fl-Ewropa l-bejg[ ta’ ]ejt ta’ kwalità naqas u l-konsumatur beda jixtri ]ejt ta’ kwalità inferjuri. G[alhekk, il-Kummissjoni Ewropea kommessa li tg[in lil dan is-settur g[amlet sett ta’ proposti biex tin/entiva
L-Ewropa g[addejja minn [afna in/ertezzi u jekk dan il-“ba;it” jer;a’ ji;i rrifjutat mill-Parlament Ewropew, tkompli ti]died il-pressjoni politika u l-kri]i finanzjarju fuq il-pajji]i tal-UE proposti f’dan il-qafas finanzjarju jkunu emendati. Fit-2 ta’ Lulju l-Parlament Ewropew se jivvota g[al dan il-qafas finanzjajru emendat. F’laqg[a li attendejt g[aliha din il-;img[a organizzata mill-uffi/ju tal-Parlament Ewropew f’Malta ddiskuta proprju din it-tema. Pre]enti kien hemm l-EwroDeputat g[all-Partit Laburista Marlene Mizzi li ma kkommetietx ru[ha fuq kif se tivvota. Il-President tal-Grupp So/jalista fil-Parlament
Ewropew Hannes Swoboda hedded li jivvota kontra. L-Ewro Deputati Laburisti Maltin jag[mlu parti minn dan il-grupp u qabel kull vot li jittie[ed ikun hemm linji gwida ta’ kif g[andhom jivvutaw. Nistennew u naraw! I]da [a;a ]gur /erta, lEwropa g[addejja minn [afna in/ertezzi u jekk dan il“ba;it” jer;a’ ji;i rrifjutat mill-Parlament Ewropew, tkompli ti]died il-pressjoni politika u l-kri]i finanzjarju fuq il-pajji]i tal-UE.
lis-settur, fosthom promozzjoni u aktar kwalità u kontroll. Kien g[alhekk li lKummissjoni Ewropea pproponiet li fir-ristoranti meta l-konsumatur jitlob ]ejt ta]-]ebbu;a jing[ata dan ilprodott u l-ebda prodott ie[or inferjuri, g[alhekk ma jistg[ux jintu]aw kontentimenti jew flixken li jistg[u jer;g[u jimtlew, i]da g[andu jkun hemm flixkun issi;;illat. Bla dubju din il-proposta tiffavorixxi kemm lill-
Il-PN g[andu wkoll b]onn li jfassal politika li tkun vi/in u qrib tan-nies. Dan ise[[ jekk ir-rieda tibqa’ ;enwina. Il-mar;ini tat-telfa u r-ra;unijiet g[aliha jing[elbu biss jekk nifhmu kif nimxu ’l quddiem b’umiltà u ;enwinità. Hekk biss ner;g[u nakkwistaw ilfidu/ja tal-poplu. Quddiemna ;ej ]mien ta’ [idma intensiva li titlob ener;ija, sens ta’ dover u spirtu ta’ lealtà. M’g[andniex g[aliex naqtg[u qalbna, anzi dawn lisfidi g[andhom iservu ta’ xprun biex dan il-Partit jer;a’ jiggalvanizza u jakkwista l-imma;ini li tixraqlu u jer;a’ jersaq filfutur quddiem il-poplu b’sens ta’ dinjità u rispett. Nie[u l-opportunità biex nirringrazzja mill-qalb lil kull min wera fidu/ja fija flelezzjoni tal-Kumitat E]ekuttiv. Inweg[idkom li se nsarraf din il-fidu/ja f’[afna [idma sakemm nara l-Partit tag[na rebbie[.
produtturi tal-prodott ;enwin u twassal g[al ]ieda fil-bejg[ tal-prodott u fl-istess [in tiffavorixxi lill-konsumatur li jkun qed jing[ata dak li jintalab. F’Malta, fejn g[andna produtturi ta]-]ejt ta]]ebbu;a ta’ kwalità tassew g[olja u jiena connoisseuse kbira ta’ dan il-prodott, napprezza li meta nkun f’ristorant u nitlob ]ejt ta]]ebbu;a ning[ata wie[ed ta’ veru u ta’ kwalità u mhux xi imitazzjoni! Sfortunatament, minkejja li g[andna t-tradizzjoni li nieklu dan i]-]ejt, diversi ristoranti ma joffruhx lill-klijenti tag[hom. G[alhekk jiena kont favur din il-proposta g[ax tg[in lill-bidwi Malti u flistess [in lill-konsumatur. Anke l-Gvern Malti pre/edenti kien favur din ilproposta u g[alhekk fi Frar li g[adda vvota favuriha filKunsill tal-Ministri tal-UE. I]da g[al-laqg[a finali li saret fl-14 ta’ Mejju tal-Kunsill talMinistri g[all-Agrikoltura, Malta (bi Gvern ;did) m’attendietx! Dakinhar il-ma;;oranza tal-pajji]i ivvutaw kontra din il-proposta. Il-pajji]i talMediterran, li jipprodu/u ]]ejt ta]-]ebbu;a ddefendew din il-proposta, i]da b’dispja/ir ninnota li Malta kienet assenti u ma ddeffendietx l-interessi talbidwi Malti, li jipprodu/i ]]ejt!
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Opinjoni
15
San Vin/enz …Tag[na Biss
. Er;ajna bit-transfers politi/i. F’San Vin/enz de Paul hemm sitwazzjoni ta’ tensjoni. It-tmexxija tal-isptar m’g[adhiex aktar f’idejn ilmanagement. Imma f’idejn klikka ]g[ira ta’ partitarji Laburisti. 1
. Fil-;ranet li g[addew
2
[ar;u madwar 90 transfer f’San Vin/enz. Transfers politi/i. Immirati biss biex jag[mlu vendikazzjoni. LEntertainment Section hija sezzjoni f’San Vin/enz li torganizza attivitajiet lillpazjenti tar-residenza. Qabel kien hemm erba’ persuni f’din is-sezzjoni. Dawn inqalg[u kollha. Minflokhom bag[tu 14 il-persuna. Ji;ifieri xoghol ta’ erba impjegati issa qed issir minn 14. {afna minn dawn l-14-il impjegat inqalghu mis-swali. Allura sswali baqg[u bin-nieqes. Imma dawn tal-qalba. U riedu jaqduhom. Anki jekk kienu se jbatu l-anzjani. . Fil-Customer Care ta’ San Vin/enz kien hemm ]ew; social assistants. Kienu bi]]ejjed. Ix-xog[ol kien issir. Lil dawn tajruhom. Minflokhom bag[tu sitt impjegati. Fosthom tliet infermiera kwalifikati. Veru [ela. L-infermiera nqalg[u mis-swali fejn kienu ja[dmu mal-pazjenti. Huma ntbag[tu ja[dmu f’post fejn 3
assolutament m’hemmx b]onn ta’ infermiera. F’pajji]na di;à g[andna nuqqas ta’ infermiera. Linfermiera mal-pazjenti g[andna b]onnhom. Mhux filcutomer care.
. L-akbar farsa ;rat flActivity Centre. Dan hu /entru li fih matul il-jum jattendu anzjani li jbatu biddimentia. Imorru millkomunità. Filg[odu jwassluhom qrabathom, u jmorru g[alihom filg[axija. Fost l-istaff ta’ dan i/-/entru kien hemm infermiera m[arr;a apposta fil-kura tad-
b’xejn. Impjegata li kienet ta[dem in-night shelter ta’ San Vin/enz ukoll [ar;ulha transfer. Kienet intg[a]let wara sej[a pubblika u wara interview. Ing[atat transfer. Minflokha bag[tu partitarju Laburist.
4
. Il-Ministru Marie Louise Coliero fuq TVM qalet li ttransfers ing[ataw millmanagement. Mhux vera. Ittransfers kienu politici u ng[ataw mill-politi/i. Hi qalet ukoll li t-transfers li ng[ataw kienu kollha mitluba mill[addiema involuti. Mhux vera. {afna mit-transfers 6
minn Mario Galea mario.galea@parlament.mt
[afna. Hemm nies fil-k/ina ferm dedikati. Li jag[mlu ferm aktar milli mistenni minnhom. Minflok jag[mlulhom kura;; qed jippruvaw ikissruhom. U ng[id jien kieku vera l-ikel [a]in g[aliex titrasferixxi linfermiera. Jew is-security guards. Jew il-carer min-night shelter. Inkella lil talentertainment. X’g[andhom x’jaqsmu dawn mal-ikel. U kieku vera l-ikel [a]in nippretendi li kellhom isa[[u l-k/ina. Mhux naqsu erba’ impjegati mill-k/ina. F’San Vin/enz, il- vendikazzjonijiet saru l-ordni tal-;urnata. . L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista qed issegwi mill-qrib is-sitwazzjoni f’San Vin/enz. Lill-[addiema kollha li sfaw vittma ta’ dawn il-vendikazzjonijiet inwasslulhom messa;; ta’ solidarjetà. F’dawn ilmumenti ta’ tensjoni, a[na ninsabu warajhom. 8
San Vin/enz qed jitmexxa minn klikka ]g[ira ta’ attivisti Laburisti. Fost il-[addiema hemm [afna tensjoni. F’dan l-isptar m’g[adux jg[odd xi kwalifiki jew xi grad g[andek. Li jg[odd hu jekk intix Laburist tal-qalba jew le. dimentia. Meta kont Segretarju Parlamentari g[amilt [afna xog[ol fuq ilkura tad-dimentia. Sa[asmitra konna ;ibna esperti millIskozja biex jag[tu ta[ri; lillinfermiera Maltin fuq il-kura tad-dimentia. U[ud minn dawn l-infermiera m[arr;a kienu jie[du [sieb l-Activity Centre. Imma lil dawn [ar;ulhom transfer. Minflokhom iridu jibag[tu jmexxi nursing aide. Li la hu
m[arre; biex jie[u [sieb dawn il-pazjenti. U ferm anqas g[andu l-grad biex imexxi dan i/-/entru. Imma dan tal-qalba. F’San Vin/enz m’g[adux jg[odd x’/ertifikati g[andek. X’korsijiet g[amilt l-Università. Jew xi grad g[andek fil-Management. Li jg[odd hu jekk intix Laburist tal-qalba. . Security Officers f’San Vin/enz tne[[ew. G[al xejn 5
kienu vendikattivi. Helpers tal-Partit Laburista nbag[tu fejn riedu. Anki fejn m’hemmx b]onnhom. Sadattant infermiera u [addiema o[ra ta’ twemmin Nazzjonalista tajrulhom rashom. .
. Il-Prim Minsitru Joseph Muscat qal li t-transfers ing[ataw g[ax l-ikel f’San Vin/enz [a]in. Mhux vera. Likel f’San Vin/enz hu tajjeb 7
. Bil-paroli qabel lelezzjoni Joseph Muscat kien jg[id li tista’ ma taqbilx mag[na imma xorta ta[dem mag[na. Il-fatti illum qed juru mod ie[or. Tista’ ma taqbilx mag[hom. Imma m’g[andekx /ans ta[dem mag[hom. Malta tag[hom biss. Imma anki g[al Joseph Muscat ]mien il-kontijiet g[ad jasal ukoll. 9
{arsitna ‘l quddiem It-tim tat-tmexxija tal-PN issa qieg[ed kollu f’postu. G[alaqna l-bidu ta’ kapitlu ;did, kapitlu li se jara l-PN jer;a’ jissa[[a[, jer;a’ jinfeta[ g[an-nies u jer;a’ jikseb il-fidu/ja tal-Maltin u l-G[awdxin kollha. L-ewwel sinjali huma inkora;;anti [afna. M’hemmx dubju li ttmexxija tal-partit hija mag[mula min-nies serji, [abbrieka u li jifhmu li fla[[ar mill-a[[ar huma qeg[din fil-politika g[al ra;uni wa[da biss: dik li jkunu ta’ servizz g[al pajji]na u li ja[dmu kemm jifil[u biex jaraw lil dan ilpajji] jibqa’ jikber u ji]viluppa biex kollha kemm a[na ng[ixu kwalità ta’ [ajja dejjem a[jar. Iktar minn hekk ukoll qed naraw lill-PN jinfeta[ iktar, rajna l-ewwel Kunsill :enerali hekk kif la[aq ilKap il-;did ibiddel il-format tieg[u u j[alli kemm jista’ jkun nies jitkellmu u jag[tu lopinjonijiet tag[hom flimkien ma’ ideat li forsi g[andhom u anki l-kritika li
forsi jkunu jridu jag[mlu. Apparti minn hekk illum ting[alaq id-diskussjoni dwar ir-rapport tat-telfa m[ejji minn tim ta’ nies kapa/issimi li ppre]entaw rapport dettaljat [afna. Irridu dejjem in]ommu dan ir-rapport f’mo[[na i]da ma rridux ning[alqu fih. Issa rridu n[arsu ’l quddiem, nafu g[aliex tlifna, nafu x’g[amilna [a]in, u allura se nitg[allmu milli]balji tag[na u nwieg[du lilna nfusna li se nag[mlu kull ma nistg[u biex kemm jista’ jkun ma nwettqux listess ]balji.
minn Karl Gouder karl.gouder@media.link.com.mt
rridu na;;ornaw il-politika tag[na g[as-snin li ;ejjin. Irridu naraw li l-politika tag[na tkun relevanti g[a]]minijiet mhux biss ta’ llum i]da ta]-]mien li ;ej. Irridu dejjem in]omma f’mo[[na li l-politika tag[na trid tkun politika fejn kull Malti u G[awdxi mhux biss i[ossu komdu li jg[ix f’pajji]na i]da li jkun kburi li hu Malti jew G[awdxi. Min-na[a l-o[ra rridu no[or;u barra mid-Dar ?entrali u l-ka]ini tag[na u nitkellmu man-nies, irridu nisimg[u lil kul[add biex waqt li qed infasslu l-politika
Nirb[u biss jekk inkunu nistg[u nikkonvin/u lin-nies li a[na nbdilna u li verament kapa/i nkunu gvern a[jar mill-Partit Laburista Xog[olna issa hu fuq ]ew; fronti seperati. L-ewwel irridu issa n;eddu l-politika tag[na. Irridu ninvolvu kemm jista’ jkun nies, esperti
f’diversi oqsma, i]da mhux biss esperti, biex jiltaqg[u, jiddiskutu u j[ejju l-politika tal-PN g[as-snin li ;ejjin. Irridu nanalizzaw it-tajjeb kollu tal-politika tag[na, u
tag[na nkunu nistg[u n]ommu f’mo[[na x’qed jg[idu n-nies, u nie[du lideat tajbin kollha li jo[or;u minn dawn id-diskussjonijiet
informali. Irridu i]da ner;g[u nikkonvin/u lin-nies li l-PN huwa l-a[jar partit biex imexxi lil dan il-pajjiz ’il quddiem. Ma nistg[ux, u jkun ]ball kbir, jekk na[sbu li g[ax dan il-gvern qed jag[mel ]balji kbar di;à, allura b’hekk inkunu nistg[u nirb[u l-elezzjoni li ;ejja. Nirb[u biss jekk inkunu nistg[u nikkonvin/u lin-nies li a[na nbdilna u li verament kapa/i nkunu gvern a[jar mill-Partit Laburista. Din hija r-responsabbiltà tag[na lkoll. Din mhix responsabbilità tat-tmexxija tal-partit biss. A[na lkoll rridu nag[mlu l-isforz tag[na biex l-ewwel nett nisimg[u, u nisimg[u bis-serjetà u mbag[ad nikkonvin/u. Jien konvint li t-tmexxija l;dida qed i;;ib mag[ha ener;ija ;dida, ener;ija li qed ti;i trasmessa f’kull saff talPN, issa irridu naraw li a[na nitrasmettu din l-ener;ija linnies kollha hemm barra, biex b’hekk verament ner;g[u nsiru l-partit tal-Maltin u lG[awdxin kollha.
16 Ittri lill-Editur
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Tg[anniq fierag[ u ]-]jara ta’ Muscat
Edward Scicluna, il-Ministru tal-Finanzi li jrid jara kif inaqqas l-i]bilan/ pubbliku
L-UE, il-FMI u r-roadmap Sur Editur, Ikolli ng[id li l-aktar li sejrin tajjeb ta[t Joseph Muscat huma l-finanzi nazzjonali! L-ewwel ma g[amel idde/ieda li 70 miljun ewro mi;bura f’sisa mill-Enemalta s-sena li g[addiet jg[addihom lill-Gvern din is-sena. Dan biex ming[alih i[amme; lillGvern Nazzjonalista pre/edenti dwar il-finanzi u wkoll biex jostor il-fallimenti li qed jag[mel fil-Gvern fosthom l-ispi]a rikorrenti kbira g[all-Kabinett enormi li welled.
Min[abba f’hekk, Malta qieg[da f’riskju li tid[ol (bla b]onn) fi pro/edura ta’ ]bilan/ ]ejjed mal-UE. Issa f’nofs Mejju ;ibdulna widnejna dawk tal-Fond Monetarju Internazzjonali wkoll. Huma wissew lillGvern Laburista biex ma jkabbarx l-i]bilan/ u dan billi jnaqqas in-nefqa rikorrenti u mhux dik kapitali. Jista’ jkun li mexjin malfamu]a roadmap ta’ Joseph Muscat i]da fil-pole position m’a[niex ]gur!
John Borg Birkirkara
Sur Editur, Bqajt sorpri] meta ltqajt ma’ dik l-ittra (f’il-mument tal-5 ta’ Mejju) li tiddeskrivi l-laqg[a kbira li kellu Joseph Muscat (illum Prim Ministru) hu u j]ur ilKulle;; f’Birkirkara fejn f’]g[o]itu kien student. IlKulle;; imsemmi g[al San Alwi;i (1568 – 1591), immexxi mis-So/jetà tal:i]witi. Ftakart meta fl-1984, ta[t re;im kiefer li kien seraq lElezzjoni ta’ Di/embru, 1981, u nfexx f’persekuzzjoni tal-iskejjel tal-Knisja, kont g[amilt [biberija ma’ xi 30 ]ag[]ug[ li — b’sogru kbir — idde/idew li juru apertament li huma kontra l-azzjoni infami li r-re;im g[amel kontra dawn liskejjel. Darba minnhom, fis-skiet u bla ebda reklamar, terraqna lejn il-Kulle;; ta’ San Alwi;i, f’Birkirkara. Malli wasalna n[sadna naraw il-bieb prin/ipali nofsu mag[luq u xi [ames pulizija g[assa mieg[u. Sibna li kienet [ar;et xi ordni, min-na[a tar-re;im, li [add ma jista’ jid[ol [lief il-patrijiet residenti hemmhekk.
“Lock out”: tersaqx ’l hemm g[ax tiddobbaha! Wara xi nofs sieg[a nosservaw dix-xena insolita, qbadna t-triq u er;ajna lura. Fostna da[let karozza suspettu]a, i]da ]ammejnieha ta[t kontroll. Fit-triq prin/ipali ta’ Birkirkara, fejn dak i]]mien kien hemm is-suq, konna sibna g[add ta’ pulizija qeg[din jag[lqu ttriq. Xi w[ud mill-pulizija kienu rekbin il-mutur g[allest. Waqaf it-traffiku kollu. Kelma li kelma ma [ar;itx minn fommna. In;abru [afna nies fil-;nub tat-triq. G[arfu li a[na konna hemm bi protesta kontra l-g[eluq tal-iskejjel tal-Knisja. Meta ]-]ag[]ug[ leader tag[na g[araf li l-poplu kien [a l-messa;;, xoljejna u ftehimna li ’l quddiem, b’sinjal, ner;g[u no[or;u nipprotestaw b’saqajna, band’o[ra. Mal-kwistjoni tal-g[eluq furzat tal-iskejjel, g[amilna ]jara kritika f’Wied i/?awsli (fejn kien instab ilkatavru ta’ Nardu Debono). Morna Tas-Sliema, i]olati fuq il-blat, g[ax il-pulizija fit-triq kienu theddida g[alina. Morna Marsaxlokk
b’solidarjetà lejn Pietru Pawl Busuttil, b’[ajtu mdendla b’xag[ra u individwalment [abrikna biex il-jasar ma jkomplix itawwal. Il-qu//ata ta’ dan kien f’Settembru, 1984, meta lParents-Teachers Association organizzat mar/ ta’ protesta li mela tTriq il-Kbira tal-{amrun, minn Pjazza Fra Diego salbidu ta’ Santa Venera, blistreamer ewlieni jg[ajjat ‘It-tfal tag[na jmorru liskejjel tal-Knisja’. Ir-ri]ultat ta’ dalmoviment kul[add jafu, spe/jalment dawk il;enituri li kienu mbikkmin g[ax il-futur ta’ wliedhom kien qed ji;i fgat. A[na, tal-grupp ta’ nitfa ]g[a]ag[, t[allasna bil;rajja fejn eks student talKulle;; tal-:i]witi (li hu prodivorzju u pjanatur talunjoni /ivili fi]-]wie;) intlaqa’ b’/ap/ip u tg[anniq fl-iskola mnejn [are;. Mill-kurituri ta’ mo[[i re;g[et [ar;et it-twissija mlissna dak i]-]mien ta’ niket: “Tirkeb it-tigra, tispi//a f’]aqqha.”
J.C.K. In-Naxxar
Xog[ol g[all-[bieb tal-[bieb
Il-[las tal-Ministri
Sur Editur, Fid-diskors tal-Ba;it, Joseph Muscat qal li kien se jie[u [sieb ukoll il-[olqien taxxog[ol. Bi kliem li xejn ma juri rispett, Muscat qal li l-ewwel post li kien [oloq kien dak ta’ Lawrence Gonzi b[ala Kap talOppo]izzjoni, ji;ifieri dak l-istess post li sa ftit ;img[at ilu kien jokkupa hu nnifsu u sa 25 sena ilu l-mexxejja Laburisti ta’ qablu. Ara dak ma kienx prekarjat! Dak kien post
Sur Editur, Nikkwota mill-Proposti Ewlenin mill-Manifest Elettorali, Malta Tag[na Lkoll tal-Partit Laburista, pa;na 18 ta[t ir-ras ‘Demokrazija u Trasparenza’, it-tielet sentenza ‘Membri Parlamentari jit[allsu biss g[as-seduti li jattendu’. Issa l-membri parlamentari li huma ministri ma jit[allsux lonorarja parlamentari. Allura meta ma jattendix Ministru x’nag[mlu? Innaqqsulu mis-salarju?
tal-fiss riservat g[all-mexxejja Laburisti. I]da apparti l-inkejja, tassew li Joseph Muscat mill-ewwel beda jo[loq il-postijiet tax-xog[ol. {oloq l-akbar kabinett fl-istorja ta’ Malta. {oloq ukoll salt postijiet taxxog[ol b’salarji jew onorarji [oxnin g[al talLaburisti u l-[bieb tag[hom, bil-lista tkompli titwal minn jum g[al ie[or.
J. Camilleri San Pawl il-Ba[ar
M. Agius Ra[al :did
Ittri lill-Editur 17
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Tifkira tal-Kungress Ewkaristiku Sur Editur, F’dawn l-a[[ar ;img[at, meta beda jissemma [afna g[eluq il-100 sena millKungress Ewkaristiku Djo/esan, ftakart f’rakkont li smajtu l-ewwel darba waqt intervista li George Peresso kien g[amel lill-papà tieg[i Antonio Agius, fi tmiem issensiela ‘O }mien {elu Kif G[addejtli’ fuq Xandir Malta snin ilu. Il-papà tieg[i minn dejjem kien mid[la tal-knisja, sa[ansitra kien jg[in ilquddiesa meta kien g[ad kellu biss erba’ snin. Ilmissall, li dak i]-]mien kien kbir [afna, kien tqil g[alih u kien idawwarhulu /-/elebrant min-na[a g[all-o[ra tal-artal, kif kienet l-u]anza. Meta kien se ji;i //elebrat il-Kungress Ewkaristiku Djo/esan, it-telephones /ellulari kienu g[adhom anqas [olmu bihom. Il-papà, li dak i]-]mien kellu 14-il sena, kien tqabbad, biex dakinhar ta/-/elebrazzjoni, jitla’ fuq il-kampnar talKnisja ta’ San Publju talFurjana u f’[in partikulari, ixejjer maktur abjad. Dan kellu jkun is-sinjal biex jibdew idoqqu l-qniepen tal-knejjes. Billi la[aq dalam u l-maktur ma kienx se jidher, il-papà beda ja[seb x’se jag[mel biex jag[ti s-sinjal xorta wa[da, fil-[in opportun. :ieh f’rasu li jqabbad suffarell fuq il-kampnar talknisja tal-Furjana u jara x’ji;ri. Hekk g[amel, u fil-[in u l-waqt kif qabbad issuffarell, bdew jinstemg[u lqniepen tal-knejjes tal-Belt u tal-madwar kollha jdoqqu lmota miftiehma. Niftakar lill-papà jg[id lil George Peresso, li hekk kif beda jisma’ l-qniepen idoqqu, tant fera[ li rnexxielu jwettaq l-inkarigu li ;ie mog[ti, li kellu aptit itir minn fuq ilkampnar.
Emily Barbaro Sant Il-Mosta
Apprezzament> :or; Gatt Il-{add, 14 ta’ April li g[adda t[abbret il-mewt ta’ :or; Gatt mag[ruf b[ala ‘IrRice’. :or; da[al l-ewwel darba fil-kumitat tas-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan fl-1974 u baqa’ j[abbrek sa ftit jiem biss qabel mar jiltaqa’ mal-{allieq. :or; kien jokkupa diversi karigi fil-kumitat. Fl-a[[ar kumitat, meta s-So/jetà //elebrat il-150 sena millfondazzjoni tag[ha, :or; okkupa l-kariga ta’ Vi/i President. Hu [adem kemm fela[ biex is-So/jetà jkollha festi li jag[tu ;ie[ mist[oqq lill-Banda tal-Qalba f’dan lanniversarju daqshekk sabi[ u importanti fil-[ajja tas-So/jetà. Is-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan kienet saret parti mill-[ajja ta’ :or; u ta’ kuljum kont tarah i[abrek biex jie[u [sieb kull servizz mu]ikali, kemm f’{al Qomi
kif ukoll f’diversi r[ula. Hu g[amel ukoll ]mien President tal-G[aqda tan-Nar San Sebastjan u sostenitur talG[aqda Armar San Sebastjan. Il-funeral sar it-Tlieta 16 ta’ April b’quddiesa praesente cadavere fil-knisja parrokkjali San Sebastjan {al Qormi li kienet kon/elebrata midDirettur Spiritwali tas-So/jetà Dun Carl Mario Sultana. Kif qal Dun Carl fl-omelija, :or; kellu karattru li ji;bdek millewwel anke jekk ma tkunx tafu. Wara l-quddiesa sar korteo funebri mill-knisja parrokkjali ta’ San Sebastjan sa/-/imiterju ta’ {al Qormi. Kif xieraq, ilkorteo ;ie akkumpanjat b’daqq ta’ mar/i funebri mis-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan. Il-korteo g[adda mit-toroq ewlenin tal-parro//a b’waqfien emozzjonanti quddiem il-Palazz Narbona, is-
BWSC… wara dak li ntqal u li nkiteb Sur Editur, Fis-snin li g[addew tg[idx kemm smajna mil-Labour dwar korruzzjoni fl-g[oti talkuntratt lill-BWSC. Attakk li dam g[addej is-snin b’gideb u tixwix bla ra]an li [alla effett g[ax kien hemm min sa[ansitra wasal biex jikteb littri BWSC fuq il-qabar talfamilja Gonzi. Issa faqqg[et l-a[bar li lGvern Laburista [afer 13-il miljun ewro lill-BWSC billi /eda kaw]a li kien hemm kontrihom g[al dak l-ammont meta l-BWSC kienu qed ifittxu lill-Enemalta g[al 4 miljun ewro biss! Dwar dan hemm b]onn li jsiru minnufih investigazzjonijiet estensivi mill-Awditur :enerali kif ukoll isiru investigazzjonijiet mill-
Fit-triq lejn il-V-18 Sur Editur, G[axar snin ilu, il-gvern irnexxielu jintrodu/i s-sistema talfibre-optics. Bis-sa[[a t’hekk, [afna tag[mir elettroniku ma baqax jin[tie; [afna wires barra t-toroq biex ikun hemm komunikazzjoni interna. L-istess gvern qabbad il-[addiema jne[[u dil-kwantità kbira ta’ wires li kienet tkerrah it-toroq, qisha ‘g[anqbuta’ kbira. I]da g[adda ]-]mien u dik l-‘g[anqbuta’ re;g[et bdiet tintise;, inklu]i [bula twal jixxejru mar-ri[. Billi l-gvern pre]enti impenjat jag[mel lill-Belt Valletta pre]entabbli biex tkun denja tissejja[ il-Belt Kapitali Ewropea tal-2018, wie[ed jittama li l-Kumitat tal-V-18 jordna minnufih ittne[[ija ta’ din l-‘g[anqbuta’ li re;g[et qieg[da tkerrah il-[afna toroq tal-belt kapitali ta’ Malta. Madankollu, it-twa[[il ta’ cables, wires, fildiferru, [bula u affarijiet b[al dawn barra t-toroq – ming[ajr permess – huwa illegali.
S. C. Ben Il-Belt Valletta
Public Accounts Committee tal-Parlament u jekk inhu lka] mill-Unjoni Ewropea wkoll, g[ax kienu huma li ori;inarjament [ar;u l-flus g[all-pro;ett. Il-poplu jrid ikun jaf x’;ara e]att u min kienu dawk kollha involuti kemm fil-pariri li ng[ataw kif ukoll min kienu dawk li nnegozjaw malBWSC biex intla[aq il-ftehim kemm min-na[a tal-Enemalta kif ukoll min-na[a tal-BWSC innifisha. Fuq kollox il-poplu jrid jara r-rapporti fejn saru rrakkomandazzjonijiet li fuqhom ittie[det id-de/i]joni li l-kaw]a tkun /eduta. Dan aktar u aktar min[abba dak kollu li kien inkiteb u ntqal dwar il-BWSC tul is-sena 2010. F. Darmanin {’Attard
sede tas-So/jetà Filarmonika Pinto u d-Dar tal-Armar San Sebastjan. Fi]-]ew; postijiet it-tebut intlaqa’ b’/ap/ip kif ukoll intefg[u fjuri millgallariji rispettivi. Ir-rispett li kien igawdi :or; fost ilbandisti kien rifless f’numru kbir ta’ bandisti minn diversi so/jetajiet mu]ikali li ng[aqdu mas-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan. Fil-korteo mxew il-qraba, u diversi nies distinti, kif ukoll rappre]entanti ta’ diversi g[aqdiet fil-Parro//a, g[aqdiet /ivi/i u politi/i f’{al Qormi, diversi so/jetajiet mu]ikali fosthom l-G[aqda Mu]ikali San :or; Martri u l-G[aqda So/jo-Mu]ikali Anici ta’ {al Qormi Fi tmiem il-korteo funebri ndaqq l-innu tas-So/jetà Filarmonika Pinto b[ala l-a[[ar tislima lil [una :or; r-Rice. F’isem il-kumitat /entrali,
:or; Gatt mag[ruf f’{al Qormi b[ala ‘Ir-Rice’
kummissjonijiet, so/ji u bandisti tas-So/jetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan, nag[ti l-kondoljanzi lil martu Irene u lil ibnu Jason. Jalla sSo/jeta tag[na jibqa’ jkollha nies leali b[al :or; biex tibqa’ ti;;edded u tissa[[a[.
Doris Zammit {al Qormi
G[edtilkom biex tg[a;;lu! Sur Editur, Kont ktibtlek f’il-mument tal-5 ta’ Mejju 2013 meta kont appellajt biex il-Partit Nazzjonalista jfittex jg[a;;el jorganizza ru[u mill-;did biex permezz talkelliema tieg[u u tasSegretarjat {addiema jie[u [sieb jiddefendi lill[addiema kontra ddiskriminazzjoni politika parti;jana li kienet di;à bdiet tit[addem fiddipartiment tal-gvern. Kont appellajt ukoll biex nippreparaw g[ad-difi]a tal[addiema anke fis-settur privat. Bilkemm kienu g[addew ;imag[tejn millittra tieg[i li fil-Pulizija u fid-Dipartiment tas-Sa[[a ma sarx numru kbir ta’ transfers fuq ba]i ta’ politika
parti;jana li barra li se jkunu ta’ [sara g[all-[addiema nfushom, se jkunu wkoll ta’ dannu g[all-poplu. Fejnhom issa dawk li kienu jg[idu li lvendikazzjonijiet tal-Labour kienu xi [a;a tal-passat? Imorru dawn issa jg[idu hekk lil dawn il-[addiema li qed isofru din iddiskriminazzjoni issa. {a;a o[ra, ix-shadow ministers Nazzjonalisti kon/ernati messhom di;à marru fuq l-g[atba tadDepot tal-Pulizija, tal-Isptar Mater Dei u tar-Residenza San Vincenz de Paul jag[mlu konferenza stampa fil-post dwar dan l-a;ir kattiv tal-Gvern Laburista.
Joe Farrugia Birkirkara
18 Ittri lill-Editur
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Id-drittijiet tal-minoranzi
Midalja storika Sur Editur, Intg[o;ob [afna l-ktejjeb li ;ie ppubblikat mal-[ar;a ta’ ilmument , il-{add 2 ta’ :unju dwar il-Kungress Ewkaristiku li sar f’Malta mitt sena ilu. Tassew prosit lil dawk li kitbu d-dettalji ta’ dan l-avveniment importanti fl-istorja ta’ Malta matul i]-]minijiet. Xtaqt in]id xi [a;a ]g[ira mat-tag[rif li ;ie ppubblikat li kwa]i ma j[alli xejn minn dak li ;ie organizzat bl-aktar mod uffi/jali mill-Maltin bil-limitazzjonijiet li kellna f’dawk i]-]minijiet. G[all-okka]joni ta’ dan il-Kungress kienet [ar;et midalja kommemorattiva (sfortunatament ma ;ietx inklu]a fil-ktejjeb) kif qieg[ed nipprodu/i f’dan ir-ritratt. Hi mag[mula minn metall abjad u [afif fil-pi] bl-isem ta’ ‘antimonju’. Id-disinn tag[ha hu ta’ Salib ta’ Malta u fin-nofs f’forma ovali hemm il-Konkatidral ta’ San :wann. Id-daqs tag[ha hu ta’ 60 mm b’50 mm. Il-kliem mad-dawra jg[id: XXIV Congresso Eucaristico Internazzionale – Malta 1913. Li jispikka f’din il-midalja hu l-qalb b’kulur [amrani inkorporata fuq il-metall. Bla dubju din tfisser il-Qalb ta’ :esù tixg[el bl-im[abba fl-Ewkaristija Mqaddsa.
Michael Bonnici {a]-}ebbu;
Sur Editur, Donnu /erti nies qed iqumu f’daqqa g[al dawk li jissej[u ‘drittijiet’ tal-minoranzi. Irra;uni jafha kul[add. Issa qamu n-nudisti u qed jinsistu li jing[ataw sitt bajjiet biex ikunu jistg[u jg[umu g[erja fihom. Apparti l-fatt li, ladarba qed ifittxu /erti bajjiet imwarrba (ma nafx fejn huma!) u li allura j[ossu li ttalba tag[hom mhix xierqa, irrid nag[mel dawn losservazzjonijiet: L-g[oti ta’ permessi b[al dawn ikunu qed ikomplu jwaqqg[u l-valuri umani u Nsara ta’ pajji]na. Lisku]a tat-turisti hi banali u qarrieqa g[ax pajji]na g[amel rekord fit-turi]mu g[al erba’ snin wara xulxin u donnu jidher li anke din is-sena se tkun wa[da rekord, u dan bla ma kellna l-b]onn nag[mlu bajjiet ri]ervati g[an-nudisti. G[aliex g[andha ssir preferenza ma’ settur talpopolazzjoni - bl-istess ra;unar g[andna nirri]ervaw partijiet minn pajji]na g[assorijiet u g[al kategoriji o[ra u b’liema ra;uni g[andna nag[tu partijiet ta’ pajji]na bil-limiti ta’ spazju u art li g[andna lil xi settur partikulari? Ma niskantax li, wara ssentenza tal-mist[ija tal-lap dancing, ikollna talbiet b[al dawn.
Joe Camilleri Il-Furjana
Prosit tal-programm Sur Editur, G[amilna [abta nisimg[u din il-fra]i fuq il-bi//a l-kbira tal-programmi spe/jalment tar-Radju. Illum ftit li xejn g[adha tinstema’. Imma ppermettili ng[idhielek jien tal-programm televi]iv tieg[ek ‘L-Anali]i tal-A[bar’.. Irrid nistqarr li huwa programm ta’ attwalità, mimli informazzjoni e//itanti u veritiera u ppre]entata b’mod [aj u sensittiv. Verament programm professjonali ma[sub u mi;jub lilna minn ;urnalista professjonali. Prosit u grazzi Roderick Agius. Int protagonist fil-qawmien talPartit Nazzjonalista.
L. Farrugia {a]-}ebbu;
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Ittri lill-Editur
19
Naqdu lill-pazjenti G[awdxin Sur Editur, Mhux [lief nisimg[u min jg[idilna li qeg[din isiru l-isforzi kollha biex pazjenti G[awdxin ji;u moqdija sewwa. U ilna sejrin b’din il-kantaliena snin s[a[. Assolutament mhix [a;a li bdejna nisimg[uha llum! Jiena nammetti li, g[al min mhux mid[la tal-affarijiet, dan il-fta[ir jista’ jin]el bil[effa, mhux biss fil-widnejn li jisimg[uh jew fl-g[ajnejn li jaqrawh fil-;urnali, i]da anki fil-mo[[ ta’ dak li jkun. I]da fil-fatt l-affarijiet huma differenti. Jew, a[jar, jistg[u jkunu wisq differenti. Min hu mid[la sewwa ta’ G[awdex jaf li, iva, isiru sforzi biex pazjenti G[awdxin ji;u moqdija. I]da jistg[u jsiru [afna aktar sforzi! Anzi ng[id ming[ajr ebda tlaqliq li qeg[din jonqsu li jittie[du /erti passi b’risq il-pazjenti G[awdxin li fa/ilment jistg[u jittie[du mhux minn awtoritajiet f’G[awdex, i]da minn min g[andu s-setg[a f’dan il-qasam f’Malta. Ng[id ukoll li xi drabi, meta tisma’ r-ra;uni g[aliex dawn il-passi ma jitti[dux, tibqa’ tassew miblug[. Anzi, kif se naraw, tibqa’ anki skandalizzat! U mhux biss g[ax irriduha ta’ Nsara! Nag[tu e]empju
F’G[awdex g[andna diversi pazjenti li qeg[din isofru minn dak li jissejja[ ‘rewmatolo;i]mu’ u li, biex ji;u kkurati, qed ikollhom imorru perjodikament g[and spe/jalisti fl-Isptar Mater Dei. G[aliex dan? G[ax fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex ma jsibux il-fa/ilitajiet me[tie;a. Hu veru li l-Gvern ilu [afna jipprovdilhom il-fa/ilitajiet biex jistg[u jmorru jinqdew flIsptar Mater Dei. Jipprovdilhom anki trasport mill-Isptar :enerali ta’ G[awdex, li jwassalhom appuntu fl-Isptar Mater Dei. Hi karozza li sservi wkoll g[al pazjenti o[ra, li jbatu b’mard ie[or, u li, mill-;did, ikollhom imorru jinqdew fi sptarijiet f’Malta, f’Mater Dei jew fl-Isptar Boffa. Karozza li anki toqg[od tistenniehom biex, wara li jinqdew, i;;ibhom lura. I]da din hi [a;a li, mit-tmienja ta’ filg[odu, tista’ anki ;;ib it-tlieta ta’ waranofsinhar u forsi aktar! Ta’ dawn il-fa/ilitajiet il-poplu g[andu jkun rikonoxxenti. I]da g[aliex ma g[andux ikun possibbli g[alina l-G[awdxin li jkollna spe/jalisti g[al dan il-mard anki fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, meta dan hu possibbli, [alli hekk il-pazjenti G[awdxin ma jkollhomx joqog[du jmorru jinqdew fi sptarijiet f’Malta? G[aliex g[andhom joqog[du jmorru Malta filg[odu kmieni u jirritornaw fit-tlieta ta’ waranofsinhar jew wara? U b’[afna pazjenti jistennew lill-o[rajn hemm fl-isptarijiet ta’ Malta! M’iniex qed ng[id g[al dawk il-[ti;iet li g[alihom hemm l-Isptar Boffa. Naf li hi [a;a impossibbli biex toffri f’G[awdex ilfa/ilitajiet li joffri l-Isptar Boffa. Tant g[al
dawk li huma servizzi ta’ spe/jalisti tassew bravi u tant g[al dawk li huma fa/ilitajiet ta’ kura me[tie;a. Rewmatolo;ista
I]da hawnhekk nitkellmu biss mill-qasam tar-rewmatolo;ija, biex inkun /ar u tond. Rimedji f’dan il-qasam, hawn G[awdex, ma nafx li g[andna fl-Isptar :enerali tag[na. F’xi klinika privata, marbuta ma’ xi spi]erija, ji;u minn Malta spe/jalisti f’dan il-qasam tarrewmatolo;ija. Naturalment, f’dawn il-klini/i, is-servizzi jkunu bil-[las. U bi [las li jitla’ anki sewwa fuq il-[amsin ewro! Tifhimha, irid jit[allas lispe/jalista u trid tit[allas l-ispi]erija! Lispe/jalista mhux se joqg[od ji;i minn Malta g[alxejn u l-ispi]erija mhix se toffrilek isservizzi g[alxejn! Mill-banda l-o[ra mhux il-pazjenti kollha jistg[u jaffordjaw li j[allsu dawn l-ispejje] li, naturalment, ma jkunux ta’ darba! Aktar u aktar tirra;una b’dan il-mod meta tie[u f’konsiderazzjoni l-fatt li dan hu mard li jitlob vi]ti ripetuti u ripetuti u ripetuti. Mhux ta’ darba! Jing[ad li hawn G[awdex hawn xi 58 pazjent li jsofru mir-rewmatolo;i]mu. Dan intqal fl-Isptar Mater Dei stess! I]da, sfortunatament, qalu wkoll li dan in-numru mhux bi]]ejjed biex hawn G[awdex ikollna lfa/ilitajiet me[tie;a ta’ spe/jalista fl-Isptar :enerali tag[na. Jekk dan tal-a[[ar hu veru, assolutament ma naqbilx! Anzi ma nsibha xejn diffi/li li ninnota li hi [a;a ta’ g[ajb min-na[a ta’ dawk l-uffi/jali pubbli/i responsabbli g[as-sa[[a tal-poplu! I]da ejjew inkunu ;usti, anki jekk il-[a;a tkun tfisser ‘skandlu’! Ninsab infurmat li flIsptar Mater Dei hemm spe/jalisti f’dan ilqasam li jinsabu lesti li ji;u perjodikament flIsptar :enerali ta’ G[awdex joffru s-servizzi tag[hom. Jekk dan hu veru, g[aliex pazjenti G[awdxin ji;u kostretti li jmorru Mater Dei g[all-kura me[tie;a? Imma hawn bilfors li jkollna ng[idu kollox! Insibha diffi/li biex nemminha, i]da jkolli nni]]ilha bl-iswed fuq l-abjad! Tg[id veru li xi spe/jalista, li ji;i f’xi klinika f’G[awdex, ;ieli fixkel il-pro;ett ta’ rewmatologu flIsptar :enerali ta’ G[awdex? G[aliex? Jekk veru, tg[id min[abba dak il-mis[ut Mammona? Kemm [sara g[amel u g[adu jag[mel dak Mammona! Avolja forsi jg[inek biex ixxa[[am lil Pietru l-Purtinar [alli j[allik tid[ol wara li tkun g[addejt kors mg[awwe; fuq din il-pjaneta u tkun tlaqt lejn Mars! Jekk Pietru ma jg[idlekx: “Le, [i, g[ax ittellifni ljob ta’ purtinar!” Jiena /ert li, anki jekk b’/ajta, qeg[din jifhmuni! Osservatur
In-Nadur, G[awdex
L-anzjani je[tie;u aktar rispett u mhux mi]uri li jolqtu [a]in il-kura tag[hom
Anzjani rispettati Sur Editur, “Li jekk int anzjan ikollok is-ser[an il-mo[[ li tg[ix komdu kemm tista’ f’komunità li tirrispettak.” Hekk wieg[ed Joseph Muscat ta[t il-firma tieg[u qabel lelezzjoni. I]da dak li qed ji;ri, hu mod ie[or. I]da qrajt fil-[ar;a ta’ ilmument tal-{add 19 ta’ Mejju, f’pa;na 2 li firresidenza San Vin/enz de Paul l-anzjani spi//aw ma jitni]]lux mis-sodod. Dan min[abba li l-MUMN [ar;et direttiva li sakemm ma jkunx hemm carers pre]enti, linfermiera ma jni]]lux lill-
anzjani mis-sodda, bilperiklu li l-anzjani jimtlew bil-bed sores. Dan kollu beda g[ax il-gvern qata’ s-sahra lill-carers. Ftit wara dan kollu, f’San Vin/enz ;ara terremot billi ng[ataw numru kbir ta’ transfers lill-[addiema fisswali b’infermiera li kienu draw sew lir-residenti jsibu ru[hom ja[dmu ma’ o[rajn ;odda. Forsi dan hu l-mod li bih gvern Laburista “tag[na lkoll” qed jirrispetta u jwassal lill-anzjani jg[ixu f’komunità li tirrispettak? Frans Farrugia
Tas-Sliema
Bi dritt Sur Editur, Inwie;eb lil G.G. mir-Rabat li kiteb f’il-mument tas-26 ta’ Mejju, 2013 li ka//atur m’g[andux dritt joqtol g[asafar. Id-dritt li tah Alla li joqtol u jiekol g[asafar hu miktub fil-Van;elu. Nistiednu jfittex fit-Testment il-:did, pa;na 175, Kapitlu 10, Vers 12-15, u jsib li Alla qal lil San Pietru: “Qum, oqtol u kul g[al tliet darbiet annimali tal-ba[ar, tal-art u g[asafar tal-ajru”. Ji;ifieri jekk hux g[asfur tal-bejt, gamiema, jew tajr tal-pri]a. Kollox. Kull [olqien g[andu dritt jiekol kull xorta ta’ g[asfur, ukoll il-ka//atur jew bniedem ie[or. It-tajr kollu tajjeb g[all-ikel basta tfawru. Jekk G.G. mir-Rabat ma segwix il-Kelma ta’ Alla u kull min hu b[al G.G. mela g[all-[ofra tad-dlamijiet. Mill-Kelma ta’ Alla, la tista’ tnaqqas u lanqas i]]id. Fittex fl-Apokalissi pa;na 381. G[eluq. Vers 18-19. .
S Xuereb
Ir-Rabat, Malta
20
Internazzjonali
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
internazzjonali L-ISTATI UNITI
Ifittxu twe;ibiet g[al massakru ie[or
Il-Pulizija qed tinvestiga r-ra;unijiet g[al massakru li se[[ fl-in[awi ta’ Santa Monica, f’komunità mag[rufa g[allbajjiet fin-Nofsinhar ta’ Kalifornja, u fejn ra;el armat liebes kollu iswed qatel erba’ persuni, sakemm inqatel hu stess millPulizija fil-vi/inanzi ta’ librerija talkulle;; fl-istess lokalità. L-aggressur anki irnexxielu jferi [ames persuni o[ra waqt id-drama li se[[et ftit kilometri biss ’il bog[od minn fejn ilPresident tal-Istati Uniti, Barack Obama, kien qed jitkellem waqt avveniment g[all;bir ta’ fondi li wkoll kien qed isir f’Santa Monica, lejn il-Punent ta’ Los Angeles. Filwaqt li l-in/ident ma deherx ‘relatat’
mal-pre]enza ta’ Obama, il-ka] – l-a[[ar f’sensiela ta’ sparaturi tal-massa – g[andu jer;a’ jqajjem dibattitu nazzjonali dwar ilvjolenza bl-armi tan-nar fl-Istati Uniti u wara li s-Senat ma g[addiex l-inizjattiva tal-Gvern Demokratiku biex ix-xerrejja tal-armi fil-pajji] jg[addu (qabel) minn investigazzjonijiet personali u ‘esti]i’. L-istra;i f’Santa Monica bdiet f’residenza ta’ Santa Monica fejn laggressur qatel ]ew; persuni (mifhuma b[ala missieru u [uh) qabel qabbad id-dar u – minuti wara – waqqaf mara li kienet qed issuq karozza u qalilha biex ‘twasslu fejn ried imur’. Waqt li kien fil-karozza, l-aggressur, li
kien armat sa snienu, spara xi tiri lejn xarabank u darab tliet persuni, u malli wasal fiz-zona tal-Kulle;; ta’ Santa Monica re;a’ feta[ in-nar fuq vettura filparke;; g[all-istaff u qatel lix-xufier – bil-persuna li kienet ma;enb il-vittma tispi//a feruta. L-armat, imbag[ad ni]el jimxi fl-in[awi u qatel jer;a’ persuna o[ra qabel spi//a maqtul hu stess mill-pulizija li ;rew g[al fuq il-post. Sal-biera[, il-Pulizija kienet g[adha ma ddeterminatx l-iskop tal-massakru, b’kelliema jg[idu li ‘dawn kienu sig[at orribbli li ]gur [add ma xtaq li jg[addi minnhom.’ Pulizija mat-taqsima SWAT – skwadra spe/jalizzata g[all-infurzar tal-li;i – jduru fit-toroq qrib il-kampus tal-Kulle;; ta’ Santa Monica wara l-isparatura li [alliet lill-aggressur (qattiel ta’ erba’) maqtul fuq bankina. L-aggressjoni, li tidher li twettqet minn ra;el ‘wa[du’ u li kien liebes kollu bl-iswed, hi l-a[[ar f’sensiela ta’ ka]i simili bba]ati fuq qtil tal-massa li ;ibdu l-kundanna u mhux ftit tal-anali]i tul l-Istati Uniti. Fost dawn il-ka]i jispikkaw l-attakk ta’ Di/embru li g[adda f’Connecticut, fejn ]ag[]ug[ armat spi//a joqtol mal-g[oxrin tifel u tifla u sitt adulti fi skola elementari, u d-dmija ta’ Lulju (2012) meta ra;el qabad jispara fis-swali ta/-/inema f’subborg ta’ Denver u fejn tilfu [ajjithom tnax-il persuna. Sal-[in li morna g[all-istampa ma la[qux ing[ataw dettalji konkreti dwar l-aggressur ta’ Santa Monica [lief li ‘kellu bejn il-[amsa u g[oxrin u t-tletin sena’ (Reuters)
Internazzjonali
21
22
Internazzjonali
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
L-UNGERIJA
Evakwazzjoni u ;lieda kontra l-[in ‘ta’ qabel l-g[arg[ar’ L-awtoritajiet Ungeri]i, sal-biera[ kienu g[addejjin bl-evakwazzjoni tar-residenti mill-villa;; ta’ Gyorujfalu (qrib il-belt ta’ Gyor), fost [idma ‘iddisprata u intensiva’ fuq l-ilqug[ g[al kontra l-g[arg[ar fiz-zona partikulari qrib tax-Xmara Danubju. Il-prekawzjonijiet qeg[din isiru wara li l-Prim Ministru tal-Ungerija, Viktor Orban, wissa li pajji]u qed jissogra leffetti ‘tal-akbar g[arg[ar flistorja’, u meta fl-a[[ar jiem territorji s[a[ tal-Ewropa
?entrali – partikularment flAwstrija, il-:ermanja u rRepubblika ?eka – spi//aw mg[arrqin bl-ilma taxxmajjar li faqg[u l-art, u fejn tilfu [ajjithom almenu [mistax-il persuna. Intant, numru ta’ bliet u villa;;i Ungeri]i jinsabu i]olati, u l-livelli tadDanubju mistennija jil[qu lmassimu – g[all-in[awi ta’ Budapest – minn g[ada. Sal-biera[, is-servizzi g[all-emer;enzi u lvoluntiera komplew jistinkaw biex jevitaw ‘l-istess qerda
mill-g[arg[ar b[alma se[[ fil-:ermanja f’dawn il-jiem’, u bl-eluf tan-nies u t-truppi jirrinfurzaw l-ilqug[ blixkejjer tar-ramel. L-evakwazzjoni minn Gyorujfalu bdiet wara li di;à l-lokalità ddg[ajfet minn valanga, u filwaqt li din, salbiera[, dehret stabbli, lawtoritajiet xorta dde/idew biex jimxu skont /erti kunsiderazzjonijiet dwar issigurtà meta [afna residenzi fiz-zona tad-Danubju jinsabu fil-periklu ta’ g[arg[ar rekord.
L-AFRIKA TA’ ISFEL
T[assib dwar il-kundizzjoni ta’ Nelson Mandela Nelson Mandela, l-eks President tal-Afrika ta’ Isfel u l-eroj ta’ kontra lapartheid, ilbiera[ ;ie deskritt f’kundizzjoni ‘serja i]da stabbli’ wara li kellu jidda[[al l-isptar min[abba li re;g[et fe;;itlu infezzjoni fil-pulmun. Mandela – li llum g[andu erbg[a u disg[in sena u li fl-1994 sar l-ewwel Mexxej iswed ta’ pajji]u – spi//a lisptar xejn anqas minn tliet darbiet minn Di/embru ’l hawn, u hu mifhum li ‘ilu jikkumbatti l-infezzjoni attwali g[al dawn l-a[[ar jiem’. Hu intant qed jin]amm lisptar fi Pretorja, u bl-u]u tal-kelma ‘serja’ millkelliema tal-Gvern tqanqal il-preokkupazzjoni fost ilpoplu tal-Afrika ta’ Isfel, li g[adhom jaraw lil Mandela b[ala mexxej le;;endarju u simbolu tat-taqbida kontra g[exieren ta’ snin ta’ poter mill-minoranza tal-bojod.
Nelson Mandela
Madankollu, hemm ukoll sens ta’ ottimi]mu dwar issa[[a ta’ Mandela – rebbie[ tal-Premju Nobel g[all-Pa/i – bl-istqarrija tat-tobba li ‘leks President qieg[ed jie[u n-nifs wa[du’ qed titqies b[ala sinjal po]ittiv. Nelson Mandela warrab mill-Presidenza fl-1999 wara mandat ta’ poter uniku, u ilu nieqes millpolitika g[al dawn l-a[[ar g[axar snin.
IS-SIRJA
Disfatta o[ra g[ar-ribelli Suldati Ungeri]i j[ejju biex jirrinfurzaw diga fl-in[awi ta’ Gyor, qrib ix-Xmara Danubju, waqt li [elikopter militari jni]]el l-ixkejjer tar-ramel b[ala lqug[ g[al kontra l-g[arg[ar (Reuters)
IT-TURKIJA
L-ebda elezzjoni bikrija wara l-protesti Il-Partit AK (I]lamiku) tal-Prim Ministru Tork, Tayyip Erdogan, g[amilha /ara li m’hemm l-ebda possibbiltà li l-pajji] jid[ol g[al elezzjonijiet bikrija ladarba t-Turkija g[addiet mill-akbar dimostrazzjonijiet kontra lamministrazzjoni nazzjonali f’g[exieren ta’ snin. Fil-fatt, u wara laqg[a talE]ekuttiv tal-AK, [ar;et stqarrija li l-elezzjonijiet lokali g[andhom isiru f’Marzu tal-2014 u skont ilprogramm – ‘l-istess b[al fil-ka] tal-iskedi rigward lelezzjonijiet g[allPresidenza (f’Awwissu tal2014) u l-elezzjonijiet ;enerali (f’:unju tal-2015), li m’humiex se jinbidlu. Madankollu, eluf ta’
Torok, ilbiera[ xorta [ejjew g[al aktar dimostrazzjonijiet kontra l-Gvern bi sfida g[al Erdogan wara li dan insista g[at-tmiem ‘immedjat’ talprotesti kontra t-tmexxija tieg[u. Fil-fatt, l-attivisti baqg[u jokkupaw l-in[awi ta’ Pjazza Taksim ta’ Istanbul waqt li ]bruffaw in/identi ;odda bejn il-Pulizija u ddimostranti fl-in[awi ta’ Gazi, wa[da minneighbourhoods tal-belt. Filwaqt li s-sitwazzjoni dehret aktar kwieta fil-belt kapitali ta’ Ankara, Istanbul jibqa’ ‘i/-/entru tal-isfida’ kontra Erdogan u l-Gvern tieg[u, u wara li l-kampanja li bdiet jiem ilu kontra li]vilupp tal-Park ta’ Gezi flin[awi ta’ Pjazza Taksim
‘splodiet’ f’espressjoni ta’
rabja popolari ming[ajr pre/edent kontra ‘lawtoritarjani]mu’ tal-Prim Ministru u l-Partit AK filGvern. L-a[[ar iljieli kienu kkaratterizzati minn battalji [orox bejn il-Pulizija u ddimostranti fid-diversi bliet Torok, u fejn sal-lum mietu tlieta, b’eluf jispi//aw midruba. Intant, Erdogan – li reba[ tliet elezzjonijiet ;enerali konsekuttivi – iqis il-protesti b[ala ‘insult personali’, u s-sorsi qrib lAK jissu;;erixxu ‘sens ta’ assedju fi [dan it-tmexxija tal-partit (li Erdogan waqqaf fl-2001)’, fejn elementi influwenti qed jinkwetaw dwar il-poter konsiderevoli f’idejn il-Prim Ministru.
...Solidarjetà mal-moviment anti-Erdogan anki f’Malta Numru ta’ Torok residenti f’Malta, ilbiera[ [adu sehem f’dimostrazzjoni pa/ifika filBelt Valletta, fejn esprimew solidarjetà mat-Torok li qeg[din jipprotestaw dwar ittmexxija awtoritarja tal-Gvern I]lamiku tat-Turkija. Ma se[[ l-ebda inkwiet f’din
id-dimostrazzjoni, li kienet iddominata mill-kant u fejn u[ud mit-Torok intervistati qalu li j[ossuhom urtati talli lPrim Ministru Tork, Tayyip Erdogan, donnu li nesa ‘ilpassat tieg[u’, li trabba f’familja fqira u illum ‘qed jipprova jisfrutta s-sitwazzjoni
f’pajji]u billi ja;ixxi l-istess b[ad-dittaturi I]lami/i’. Huma anki xlew lil Erdogan li jrid jaqleb lit-Turkija minn Stat sekulari g[al wie[ed I]lamiku, u fejn skont huma qed ja[seb biex ikattar klima ta’ ripressjoni b’theddida g[all-futur ta’ wliedhom.
Il-militar tal-President Bashar al-Assad, appo;;ati minn gwerrillieri Lebani]i talgrupp Hezbollah [atfu lvilla;; ta’ Buwayda, li kien la[[ar fortizza tar-ribelli Sirjani fiz-zona ta’ madwar ilbelt strate;ika ta’ Qusair, li ftit tal-jiem ilu waqg[et lillqawwiet leali g[al Assad. Mifhum ukoll li spi//aw pri;uniera [afna mir-ribelli li [arbu mill-in[awi ta’ Qusair u meta l-qawwiet tar-re;im Sirjan issa g[andhom kontroll assolut fuq dawn it-territorji qrib il-fruntiera mal-Libanu u li r-ribelli sa ftit ilu kienu qed ju]aw biex ida[[lu l-armi u lprovisti.
Il-filmati tat-televi]joni, ilbiera[ urew qerda s[i[a fittoroq ta’ Buwayda, bl-a[[ar ]viluppi j]idu mas-su//essi militari g[ar-re;im ta’ Assad, li qed jipprova jikkonkludi gwerra /ivili li [alliet tal-anqas tmenin elf maqtula fid-diversi bnadi tas-Sirja. Il-militar ta’ Assad [ataf il-kontroll ta’ Qusair nhar lErbg[a, wara diversi battalji intensivi, u issa l-istess qawwiet mistennija jikkon/entraw fuq il-belt ta’ Aleppo, lejn it-Tramuntana tas-Sirja, fejn ir-ribelli ilhom jiddefendu po]izzjonijiet g[al din l-a[[ar sena.
L-I}VEZJA: Il-Prin/ipessa Madeleine, bint ir-Re Carl Gustaf XVI u r-Re;ina Silvja tal-I]vezja, ilbiera[ i]]eww;et lil Christopher O’Neill, bankier Britanniku b’/ittadinanza Amerikana, waqt /erimonja fil-Palazz Irjali ta’ Stokkolma, fejn attendew fost o[rajn membri ta’ Familji Irjali o[rajn minn diversi Stati Ewropej. Il-Prin/ipessa Madeleine (li firritratt tidher qed ixxejjer minn gallarija flimkien ma’ O’Neill), g[andha tletin sena u hi r-raba’ fil-linja g[alleredità tat-tron tal-I]vezja. Hi intant se tkompli tg[ix fi New York, fejn tie[u [sieb entità karitatevoli g[at-tfal li waqqfet ommha stess. (Reuters)
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Lokali
Mons. Charles J. Scicluna ma’ Fr Maurice Cassar u Fr Joseph Mallia. Mir-ringiela ta’ wara mix-xellug> George Scicluna, Salvu Fenech, Antoinette Pace, Fr Adriano Cachia, Mary Gauci, Fr Blake Camilleri, Christiana Gauci, Maria Few, Edward Vella, Dr Sarah Cassar, Josette Vella, Magdalene Cutajar, Suor Maria Farrugia, Kan. Vincent Demicoli, Simone Bartolo, Elaine Naudi, Claire Busuttil u Joseph Attard
L-Isqof Scicluna j]ur Casa Antonia f’g[eluq l-10 anniversarju tag[ha }jara mill-Isqof Aw]iljarju u Vigarju :enerali Monsinjur Charles J. Scicluna lil Casa Antonia mmarkat il-bidu talattivitajiet marbuta malg[eluq l-10 anniversarju ta’ din id-dar residenzjali u ta’ kura f’{al Balzan. L-Isqof Scicluna ntlaqa’ mid-Direttur Mani;erjali Edward Vella u l-General Manager Dr Sarah Cassar. Hu //elebra Quddiesa fil-kappella
mal-kleru li b’mod regolari jservi f’Casa Antonia. Mons. Scicluna ddedika [in biex jiltaqa’ mar-residenti u l-istaff. Fl-indirizz tieg[u matul likla tan-nofsinhar, Edward Vella tkellem dwar is-sinifikat tal-okka]joni u dwar kif matul dawn l-a[[ar g[axar snin ilmanagement ipprovda ambjent akkoljenti, sigur u ta’ kura g[ar-residenti kollha. Lattività spi//at b’sorpri]a
EMIRATES ITTIR LEJN HANEDA. Emirates i//elebrat il-bidu tas-servizz dirett tag[ha minn Dubaj lejn l-Ajruport Internazzjonali ta’ Tokjo f’Haneda (ritratt) bit-tnedija tat-titjira inawgurali tag[ha. Bit-titjiriet ;odda ta’ kuljum lejn Haneda, Emirates SkyCargo se tkun kapa/i ]]id 23 tunnellata ma’ kull titjira. Dan ifisser 160 tunnellata i]jed ta’ merkanzija fil-;img[a, bil-g[an li tkun espostata iktar merkanzija mill-:appun. Fost laffarijiet esportati mill-:appun hemm komponimenti mekkani/i, prodotti elettroni/i u partijiet tal-karozzi filwaqt li l-pajji] jimporta prodotti tal-gass u ]ejt. Dubaj hi /entru importanti g[allesportazzjoni mill-;did tal-prodotti manifatturati fil-:appun lejn il-Lvant Nofsani, l-Afrika u l-Asja ?entrali.
Aktar benefi//ji minn Vodafone Vodafone g[adha kif nediet pjan worry free ie[or, din iddarba g[all-klijenti pre-paid. Dan il-pjan jag[ti lill-klijenti llibertà li j/emplu lill-komunità Vodafone, l-akbar komunità tal-komunikazzjoni tal-mobile f’Malta g[al 10 /ente]mi biss kull telefonata, il-;urnata kollha, kuljum. Minbarra r-rata tat-telefonati ta’ 10 /ente]mi l-klijenti jista’ jkollhom ukoll internet b’xejn fuq il-mobile tag[hom. Vodafone ]iedet ukoll id-data fuq ir-RED plans biex tag[ti lill-klijenti xi [a;a aktar. Il-Pjan RED Basic ]died minn 750MB g[al 1GB, RED minn 1.5GB g[al 2 GB u RED Premium minn 3GB g[al 4GB. Biex japplikaw g[at-Talk Non Stop Top up and Get Plan, il-klijenti jridu jibag[tu l-kelma CALL fuq 16200 u jag[mlu top up ta’ €10 jew aktar biex jibdew jibbenefikaw minn rata spe/jali li tinkludi internet b’xejn g[al 30 ;urnata jew isservi sat-top up ta’ wara. Klijenti fuq kuntratt jistg[u jag[]lu wie[ed mir-RED plans li jvarjaw bejn €35 u €99.99 fi-xahar. Jistg[u wkoll jag[]lu li jie[du skont fuq it-tieni SIM card li tista’ tintu]a g[al data ma’ liema Smartphone jew Tablet iridu. Klijenti jistg[u wkoll jie[du sussidju fuq Smartphones jew skont kull xahar.
g[all-Isqof Scicluna hekk kif kien pre]entat b’kejk peress li kien g[adu kemm g[alaq ]mienu l-;urnata ta’ qabel. Casa Antonia nfet[et f’Mejju 2003. Toffri servizzi ta’ kura fit-tul u anki g[al perjodi qosra ta’ konvalexxenza, mistrie[, dimenzja u kura ta’ matul iljum. Aktar tag[rif jinkiseb mis-sit www.casaantonia.com.mt.
23
Programm ta’ attivitajiet g[a]-]g[a]ag[ u tfal fis-sajf Inspire qed tistieden lit-tfal ta’ bejn it-3 u t-12-il sena biex bejn il-15 ta’ Lulju u s-16 ta’ Settembru jipparte/ipaw filprogramm ta’ attivitajiet tas-sajf li se jkunu karatterizzati milaspetti ta’ kreattività u divertiment bl-iskop li dawn jg[inu lill-istess tfal ikabbru l-kapa/itajiet tag[hom ta’ tag[lim. L-attivitajiet f’dan il-programm jinkludu sessjonijiet li fihom it-tfal jitg[allmu jirkbu u jie[du [sieb i]-]wiemel, mu]ika, ]fin, tisjir, g[awm, snajja’, drama, xjenza, sport u qari ta’ stejjer fost l-o[rajn. Minbarra dan il-programm, Inspire qed tniedi wkoll ilprogramm g[a]-]g[a]ag[ ta’ bejn il-11 u l-15-il sena li wkoll g[andu l-iskop li jipprovdi opportunitajiet ta’ tis[i[ tal-karattru ta]-]g[a]ag[ li jipparte/ipaw. L-iskop ta’ Insipre f’dawn il-programmi hu li l-attivitajiet ikunu mag[mula b’mod li ]-]g[a]ag[ ji]viluppaw kemm ilkapa/itajiet kif ukoll l-indipendenza tag[hom. Iktar informazzjoni tinkiseb ming[and Marylyn Debono fuq 21636526 jew marlyn.debono@inspire.org.mt.
24
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Intervista
Sonia Bezzina… u l-familja mu]ikali tag[ha minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt
Omm il-kantant Gianluca Bezzina, li g[amel su//ess u unur g[al Malta fil-Eurovision Song Contest ta’ din is-sena, tkellmet ma’ din il-gazzetta dwar il-karriera tag[ha u dwar il-familja numeru]a tag[ha li minn dejjem kellha g[al qalbha l-mu]ika. Sonia Bezzina, omm ta’ sebat itfal – Dorothy, Samaria, Gianluca, Paul, Joseph, Vincienne u Francesca – li ssib [in g[al kollox i]da fil[ajja tag[ha tag[]el li tiddedika l-aktar [in g[allfamilja tag[ha. Sonia, li ta[dem b[ala g[alliema fi skola primarja talKnisja, t[oss li fil-[ajja tag[ha s’issa rnexxielha til[aq lg[anijiet tag[ha – li jkollha familja kbira u mag[quda u li b[ala familja fil-[ajja tag[hom isibu post g[allmu]ika. Fi kliem Sonia, ilmu]ika g[andha l-kapa/ità li tg[aqqad. Hi lingwa li tg[aqqad lin-nies bejniethom, koppji, familji, ]g[a]ag[ u tg[aqqad anki pajji]i u nazzjonijiet flimkien b[alma ;ara nhar is-Sibt 18 ta’ Mejju fis-serata finali tal-Eurovision Song Contest li din is-sena saret f’Malmö, fl-I]vezja. Dakinhar il-poplu Malti kien wara r-rappre]entant tal-pajji], Gianluca Bezzina u l-band tieg[u, l-istess b[alma kienet il-bqija tal-familja Bezzina bid-differenza li l-familja ta’ Gianluca dejjem kienet kburija
Sonia Bezzina waqt l-intervista ma’ Amy Borg
bih, mhux biss din is-sena li wasal sal-finali tal-Eurovision. Sonia Bezzina spjegat kif dakinhar bdiet tir/ievi [afna telefonati. Min jg[idilha li ttoroq kienu ba[[ g[aliex kul[add kien imsammar mattelevi]joni, u min, b[al [uha Gejtano, qalilha li qed jag[mel street party, u kif kanta Gianluca, [afna bag[tulha messa;;i biex jifir[ulha g[allwirja e//ezzjonali li taw Gianluca u l-band tieg[u. “Meta rajna ri]ultat daqshekk tajjeb, [assejt fer[ kbir li Gianluca u l-band
tieg[u rnexxielhom jag[mlu unur lil Malta u jferr[u lil tant Maltin li kienu msammrin mat-televi]joni jaraw lispettaklu. {assejtni grata lejn dawk kollha li b’xi mod jew ie[or taw is-sehem tag[hom g[al dan is-su//ess.” I]da Sonia Bezzina min hi^
Sonia minn dejjem kellha lmu]ika g[al qalbha. Anzi hi tiddeskrivi l-mu]ika b[ala parti minn [ajjitha g[alkemm illum il-;urnata ma tantx g[adha involuta direttament.
Sonia kienet aktar involuta filparro//a meta t-tfal kienu ]g[ar u kienet torganizza lmu]ika g[al xi quddiesa tattfal jew g[al xi okka]joni spe/jali li kienet tinvolvi [afna tfal mill-parro//a stess, inklu] it-tfal tag[ha. “Darba niftakar kien wasal biex jag[mel il-Pre/ett Gianluca u ktibtlu kanzunetta [elwa ba]ata fuq il-kanzunetta Il Sole Brillerà li kienet reb[et iz-Zecchino d’Oro dik issena. Din il-kanzunetta g[adha tindaqq u titkanta kull sena filquddiesa tal-Pre/ett li ssir fil-
Qrendi u ]-}urrieq.” I]da meta t-tfal bdew jikbru, kemm tag[ha kif ukoll ]g[a]ag[ o[rajn millparro//a, setg[u jie[du dan ixxog[ol f’idejhom u g[alhekk Sonia [asset li kellha tag[mel il-wisa’ biex jesperimentaw bil-mu]ika u jitg[allmu ]]g[a]ag[ li g[adha sal-lum tie[u gost tarahom involuti f’attivitajiet varji. Fl-istess [in hi sabet /ans tag[mel affarijiet o[ra f’[ajjitha g[alkemm meta ssib i/-/ans id-dar dejjem tie[u gost iddoqq il-pjanu. {a;a li [afna ma jafux hu lfatt li Sonia minn mindu kienet ]g[ira tg[allmet tapprezza l-mu]ika. Huma kienu [dax a[wa u kollha kemm huma kienu jdoqqu strument filwaqt li missierha Gaetano kien i[obb jikteb xi kanzunetti li w[ud minnhom kienu jkantawhom flimkien waqt xi ri/eviment li kienu jkunu mistednin g[alih. “Kull ri/eviment jew tie; li kellna dejjem spi//ajna biex inkantaw jew indoqqu fih.” G[alhekk Sonia qalet li hi ma kinitx l-unika persuna li g[addiet il-passjoni tal-mu]ika lil uliedha g[aliex fil-familja tag[ha hemm [afna nies involuti. Semmiet kif barra missierha Gaetano, jew a[jar kif kien mag[ruf, Gaetano Kanta, kien hemm o[tha Franca li tikteb il-musicals g[at-tfal u anke g[al pa;na 25
Ulied Sonia meta kienu i]g[ar (mil-lemin g[ax-xellug> Francesca, Vincienne, Joseph, Paul, Gianluca, Samaria u Dorothy)
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Intervista
25
Il-familja Bezzina
“A[seb fil-po]ittiv u affarijiet po]ittivi ji;rulek” — Sonia Bezzina minn pa;na 24
o[tha MaryAnne li kienet tikteb il-kanzunetti tat-tfal u anki tag[mel programmi fuq ir-radju u te[odhom mag[ha. Semmiet lil o[tha Nathalie li kienet toqg[od l-Ingilterra u li Sonia tiftakarha dejjem i;;ib il-musicals ta’ Disney, li dak i]-]mien Malta ma kienx hawn minnhom. “F’kull video li g[andna ddar, ta’ meta kienu ]g[ar uliedi, dejjem tisma’ l-mu]ika g[addejja fl-isfond. Niftakarni wkoll kif filg[axija dejjem inbennen u nkanta l-lullabies filwaqt li Charles, ]ew;i, jaqbad jakkumpanja l-kant tieg[i bil-kitarra.” Meta staqsejt lil Sonia kif t[ares lejn il-mu]ika llum il;urnata u jekk tapprezzahiex daqs il-mu]ika li trabbiet biha, Sonia wie;bet li peress li hi mdawra b’seba’ ]g[a]ag[ dejjem isemmg[ulha l-mu]ika u skont il-gosti tag[hom, hi tg[allmet tapprezza kull tip ta’ mu]ika. Semmiet wkoll li Joseph u Vincienne, tnejn minn uliedha, ;ieli jlestulha xi CD bil-mu]ika li j[obbu jisimg[u l-aktar huma u biex hi tismag[ha fil-karozza. “Matul il-;urnata ng[addi [afna [in insuq minn qadja g[al o[ra u biex nirrilassa ftit in[obb nisma’ l-mu]ika
“T[allux g[al ‘Tomorrow’ g[ax i]-]mien jg[addi u ma ;;ibux lura!” – Sonia Bezzina, omm Gianluca
klassika g[alkemm b[alissa qed indoqq l-aktar ta’ Jack Johnson u l-Fleet Foxes.” G[a]ilt li nistaqsi lil Sonia Bezzina jekk t[arisx lejn issu//ess ta’ Gianluca b[ala ssu//ess li xtaqet tikseb hi filkarriera tag[ha. B’sens ta’ umiltà Sonia wie;bet li g[alkemm tifra[ minn qalbha lil binha g[as-su//ess tieg[u, bl-ikbar sin/erità qalet li qatt ma fittxet xi su//ess b[alma kiseb binha. Qalet ukoll li qatt ma fittxet biex uliedha jiksbu xi tip ta’ su//ess u qatt ma ppruvat tisforza biex xi [olma minn tag[ha taraha mwettqa minn xi wie[ed jew wa[da minn uliedha. Meta hi riedet twettaq xi [a;a f’[ajjitha dejjem [admet g[aliha u dejjem kient lesta tag[mel kull sagrifi//ju biex til[aq l-g[anijiet tag[ha. “Il-[olma tieg[i dejjem kienet familja sabi[a u ferrie[a u na[seb li dan l-ideal il[aqtu bl-g[ajnuna t’Alla, li qatt ma warrabtu minn nofsna.”
Minkejja li g[andha familja numeru]a u li forsi llum li jkollok sebat itfal mhix xi [a;a li tiltaqa’ mag[ha ta’ spiss, Sonia xorta wa[da tassigura li ssib [in g[aliha. Fil-fatt qalet li lpassatempi ]diedu g[aliex saret t[obb tqatta’ [afna [in ta[dem fil-;nien u tmur timxi, minbarra li t[obb taqra u tistudja. “Ma jfissirx li dejjem insib [in g[alihom imma nadatta skont i/-/irkustanzi u lprijoritajiet tal-mument.” Sonia sostniet li fid-dinja kul[add g[andu missjoni u je[tie; li kull wie[ed minna jaqdiha b’attenzjoni. G[alhekk tkun xi tkun, g[alliem, perit, tabib, in;inier, kantant, ikollu kemm ikollu su//essi, wie[ed dejjem irid jara x’;id jista’ jag[mel bih.
Is-su//ess li persuna tikseb qatt ma tkun kisbitu we[idha, g[alhekk hu d-dover talindividwu li jaqsmu malo[rajn g[all-;id tieg[u u talkomunità kollha. B’hekk biss nistg[u niggarantixxu fer[ ;enwin, spjegat Sonia. Fl-a[[ar tal-intervista tlabt lil Sonia biex mill-esperjenzi tal-[ajja tag[ha tag[ti parir lill-ommijiet, l-aktar dawk li g[andhom tfal ]g[ar, dwar kif g[andhom i[arsu lejn il-[ajja u l-futur ta’ wliedhom. Hi qalet li l-;enituri m’g[andhomx jinsew li t-tfal ma tantx idumu ]g[ar u dak i]-]mien g[andhom ju]awh tajjeb biex jg[allmuhom isiru indipendenti u ma jib]g[ux imiddu jdejhom fejn jistg[u. Qalet ukoll li a[na lkoll g[andna b]onn nibqg[u ni]viluppaw l-individwalità
tag[na. Dan jg[inna biex meta wliedna jibdew jie[du l-istat tag[hom ikun aktar fa/li g[all;enituri biex jag[tuhom lispazju me[tie; filwaqt li jibqg[u ta’ g[ajnuna f’kull b]onn li jitolbu. “G[inu lit-tfal ji]viluppaw it-talenti akkademi/i u artisti/i kollha tag[hom billi ssiru tafuhom u tg[inuhom milla[jar li tistg[u. Timbuttawhomx i]]ejjed u to[olqux pressjoni ]ejda fuq it-tfal g[ax inkella ddejquhom.” Sonia Bezzina temmet lintervista ma’ il-mument b’mod li jnissillek tbissima imma b’parir ta’ attitudni lejn il-[ajja li bniedem g[andu j]omm f’mo[[u: “T[allux g[al ‘Tomorrow’ g[ax i]]mien jg[addi u ma ;;ibux lura!”
Kif tla[[aq^
I]da Sonia Bezzina kif jirnexxilha tla[[aq maxxog[ol tag[ha, l-ewwel nett b[ala omm u b[ala g[alliema? Fuq kollox, kif jirnexxilha ssib /ans g[all-mu]ika? Sonia spjegat li x-xog[ol ta’ omm dejjem jibqa’ prijorità, anki llum li ta[dem barra middar u l-[in naqas. Madanakollu fejn tid[ol ilmu]ika ma titlifx okka]joni ma’ ]ew;ha Charles jew mattfal tag[ha inkella mat-tfal taliskola. Biss, dak li tag[mel tag[mlu dejjem g[aliex trid u g[aliex hekk tkun tixtieq u xejn aktar. Sonia tg[allmet li fil-[ajja ma g[andek tag[mel xejn kontra qalbek.
Sonia u bintha Vincienne meta kienu f’Malmo, l-I]vizzera, f’Mejju li g[adda biex jag[tu s-sapport tag[hom lil Gianluca
26
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Attwalità
Il-grupp kollu tal-finalisti ta’ din l-edizzjoni tal-Malta Journalism Awards, li l-finali tieg[u se ssir nhar is-Sibt 15 ta’ :unju
IT-23 EDIZZJONI TAL-MALTA JOURNALISM AWARDS
Okka]joni li tippremja l-[idma tal-;urnalisti minn Joe A. Vella, Segretarju Onorarju I:M
Is-sena d-die[la L-Istitut tal-:urnalisti Maltin se jkun qed ji//elebra l-25 sena mittwaqqif tieg[u meta dakinhar twaqqaf b[ala The Malta Press Club. Minn bidu modest illum l-I:M g[andu iktar minn 110 membri. L-I:M kellu premises tag[ha fi Triq Nofsinhar li kien misluf lillorganizzazzjoni ming[ajr ebda [las g[al 20 sena s[a[ mill-BPC International. Tlaqna minn hemm fuq linizjattiva tag[na meta rnexxielna nsibu post alternattiv li ng[ata lilna millex Ministru Chris Said. Konna ilni snin twal nit[abtu g[al post alternattiv, mhux g[ax kellna xi pressjoni biex nitilqu, i]da xtaqna post i]g[ar u iktar /entrali. Ma nafx matul is-snin kemm kellna korrispondenza u laqg[at ma’ uffi/jali governattivi, i]da kien Dr Chris Said li weg[idna li se jsib post u offrihulna ftit xhur biss wara l-weg[da li g[amlilna. Illum l-uffi//ju tag[na jinsab fl-iktar post /entrali talkapitali: fi Triq ir-Repubblika, il-Belt, fl-istess bini fejn hemm l-MCESD u lMUESAC. B[ala membri l-I:M
g[andu ;urnalisti, cameramen, fotografi u korrispondenti minn kull qasam tal-media, fosthom lAllied Newspapers, Media.Link Communications, Union Press, Standard Publications, One Production, il-PBS u l-Mediatoday. L-I:M hu msie[eb f’diversi organizzazzjonijiet internazzjonali fosthom lInternational Federation of Journalists b[ala membri asso/jati, u membri s[a[ filEuropean Federation of Journalists u l-Association of Independent Press Councils of Europe fost o[rajn. Ta’ min isemmi li l-I:M hi wkoll membru tal-Kummissjoni talOrganizzazzjonijiet Volontarji. L-I:M g[en biex twaqqfet il-Fondazzjoni Tumas Fenech g[all-Edukazzjoni fil:urnali]mu, li g[andha lPresident Emeritus lil Ugo Mifsud Bonnici b[ala Chairman, filwaqt li l-ex Ministru Lino Spiteri hu deputat chairman. Il-President u s-Segretarju tal-I:M huma membri tal-Board of Trustees ta’ din il-Fondazzjoni. Tony Debono, il-mo[[ wara ttwaqqif tag[ha, hu sSegretarju E]ekuttiv. L-I:M [adem ukoll mal-
Fondazzjoni Strickland li sponsorjat il-ktieb When Judges Dissent tal-Imhallef Giovanni Bonello. Mit-twaqqif tag[ha l-I:M [admet biex itejjeb il-livell tal-;urnalizmu f’Malta billi matul is-snin organizzat diversi workshops, seminars u attivitajiet o[ra b’konnessjoni mal-;urnali]mu. L-I:M organizzat ukoll ]ewg seminars internazzjonali bilkollaborazzjoni tal-European Federation of Journalists ta’ Maastritch. Kienet ukoll inizjattiva talI:M biex snin ilu biex twaqqfet il-Kummissjoni talEtika li matul is-snin kellha b[ala chairman lill-Im[allef Wallace Gulia, l-ex Prim Im[allef il-Prof. Giuseppe Mifsud Bonnici, li [ejja Kodi/i ta’ Etika li g[adu fisse[[ sal-lum, l-ex Speaker talKamra tar-Rappre]entanti nNutar Myriam Spiteri Debono, Dr Kevin Aquilina, u g[al xi ]mien fil-bidu tattwaqqif tag[ha, is-Sur Richard Matrenza. Dr Kevin Dingli hu /-chairman pre]enti. Il-Press Ethics Commission [admet bil-g[ajnuna kbira ta’ Dr Carmen Sammut, u wara konsultazzjoni wieg[sa, biex tfassal kodi/i ;did li ji;bor fih
l-kodi/i ta’ diversi organizzazzjonijiet tal-media. Il-kodi/i ;did mistenni jitressaq g[all-approvazzjoni iktar tard din is-sena. I]da l-akbar attività li jorganizza l-I:M hi bla dubju ta’ xejn il-Malta Journalism Awards li llum kisbu popolarità kbira mhux biss fost il-;urnalisti i]da wkoll ma’ min jinteressah il;urnali]mu. Din is-sena se nkunu qed norganizzaw it-23 edizzjoni tag[hom. L-I:M kien jorganizza dawn l-Awards fuq inizjattiva u [idma tieg[u i]da g[al dawn l-a[[ar snin il-Kunsill idde/ieda li jag[ti lorganizzazzjoni tag[hom lil Roderick Agius, filwaqt li jien b[ala Segretarju tal-I:M nikkollabora mieg[u biex lorganizzazzjoni tkun kompatibbli max-xewqat tag[na. Dawn ji;u organizzati bilg[ajnuna ta’ sponsors minn diversi kumpaniji ta’ presti;ju kif ukoll organizzazzjonijiet o[ra. Din is-sena g[andna 16il kategorija kif ukoll kategorija spe/jali l-Gold Award li ting[ata lill;urnalista li spikka fil-[idma ;urnalistika matul il-karriera tieg[u. Ma kinitx fa/li torganizza
kompetizzjoni fuq skala nazzjonali u biex issib ilfinanzi me[tie;a biex tkopri lispejje] ta’ avveniment b[al dan, i]da l-I:M irnexxilu jag[mel dan b’su//ess. Irnexxielu jsib sponsors presti;ju]i, li l-ma;;oranza tag[hom bdew u g[adhom jisponsorjaw l-istess kategoriji sal-;urnata tal-lum. Hawnhekk nixtieq nie[u lokka]joni biex nirringrazzja lill-isponsors talli g[arfu l[tie;a ta’ kompetizzjoni b[al din li serviet biex il;urnali]mu f’pajji]na jie[u spinta kbira ’l quddiem. L-isponsors
L-isponsors huma: LAwtorità Maltija tax-Xandir, likbar sponsors tal-MJA; HSBC Bank Malta; Farsons Foundation; Turkish Airlines g[all-ewwel darba; GO plc ukoll sponsors ;odda; SmartCity; l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta; lAwtorità Maltija tat-Turi]mu; il-Fondazzjoni Farsons; il-Fond g[all-Kaw]i :usti; GreenPak Coop; il-Kunsill Malti g[allIsport; BPC International li kienu strumentali biex twaqqaf l-I:M u l-ewwel Gold Award u baqg[u jg[inuh matul is-snin kollha mit-twaqqif tieg[u, u lg[al pa;na 27
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Attwalità
Is-sena d-die[la l-I:M ji//elebra l-25 sena tieg[u
(Xellug)> Il-finalisti ta’ media.link communications fil-kategorija tal-fotografija, ;urnali]mu mxandar (tv) u ;urnali]mu sportiv. (Ta[t)> Malcolm J. Naudi, Chairman tal-I:M, waqt id-diskors tieg[u fis-serata li matulha t[abbru l-finalisti ta’ din is-sena
Il-finalisti f’ordni alfabetika :urnali]mu Stampat – A[barijiet Claudia Calleja Chris Peregin Kurt Sansone :urnali]mu Stampat – Features Claudia Calleja Kristina Chetcuti Chris Peregin :urnali]mu Fotografiku Joseph Galea Matthew Mirabelli Darrin Zammit Lupi
Is-serata finali se ssir is-Sibt 15 ta’ :unju minn pa;na 26
Familja Sammut biex tfakkar il-memorja tal-kap tal-familja, George Sammut li kien lewwel ‘Roamer’ tas-Sunday Times. Ma’ dawn hemm ilFTFE; l-isponsor tal-Gold Award. G[all-Malta Journalism Awards jikkompetu numru kbir ta’ ;urnalisti fejn b’kollox ikun hemm madwar 60 sottomissjoni. Issottomissjonijiet ikunu ;udikati minn bord tal-;urija li jitwaqqaf indipendentement mill-I:M biex din lorganizzazzjoni ]]omm ’il bog[od mid-de/i]jonijiet tal-
Bord. G[all-Gold Award jin[atar bord indipendenti li /Chairman tieg[u jkun l-a[[ar President Emeritus tarRepubblika, f’dan il-ka] Eddie Fenech Adami. Normalment dawn lAwards norganizzawhom f’Mejju, fil-World Press Freedom Day i]da min[abba l-kampanja elettorali, fejn ilmembri tal-Kunsill kif ukoll il-;urnalisti kienu impenjati bil-kbir fil-kampanja, kellna nipposponuhom. Il-finalisti fil-kategorija li jidhru f’din il-pa;na t[abbru nhar il-:img[a, 31 ta’ Mejju, filwaqt li s-serata finali li
matulha jit[abbru r-rebbie[a u jing[ataw il-premjijiet se ssir is-Sibt 15 ta’ :unju filLukanda Palace, Tas-Sliema. Biex torganizza Awards b[al dawn mhux fa/li anzi trid [idma li tkarkar ix-xhur, i]da minkejja d-diffikultajiet lorganizzazzjoni tag[hom dejjem kienet e//ellenti u din is-sena mistennija tkun o[ra ta’ su//ess. La jg[addu l-Awards, ixxog[ol tag[na mhux se jieqaf, anzi se jkompli b’iktar [e;;a bi preparazzjoni g[allattivitajiet tal-25 anniversarju mit-twaqqif tal-Istitut tal:urnalisti Maltin.
:urnali]mu dwar l-Ivvja;;ar Lino Bugeja Alvin Scicluna Paul Zammit Cutajar :urnalizmu Mxandar – Skript Televi]iv A[barijiet Ruth Amaira David Bonello Mario Micallef :urnali]mu Mxandar Tim ta’ Bijografiji Mario Micallef Melissa Vella :urnali]mu Mxandar – Filmat Televi]iv Robert Cremona#Basement Productions Xarabank Mark Zammit Cordina
:urnali]mu Mxandar – Radju Lino Bugeja Andrew Azzopardi :urnali]mu Kulturali Lino Bugeja Alvin Scicluna (CVC Media) :urnali]mu Sportiv Christian Micallef#George Micallef#Roderick Vella Chris Muscat :urnali]mu Stampat Sports Kevin Azzopardi Lino Bugeja Kurt Sansone :urnali]mu Fotografiku Sportiv Paul Zammit Cutajar Matthew Mirabelli Darrin Zammit Lupi e-:urnali]mu Josanne Cassar Chris Peregin Darrin Zammit Lupi
Artikli ta’ Opinjoni Andrew Azzopardi Claire Bonello Michela Spiteri :urnali]mu Ambjentali Lino Bugeja Alan Deidun Alvin Scicluna (CVC Media)
27
28
Televi]joni
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.
melita 31#108, GO Plus 106
07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 Ipokriti (drama) • 22.00 Miraklu (drama).
Iris
melita 176
11.20 Nella sua pelle. Film ’96 • 13.20 Kiss Kiss, Bang Bang. Film 2005 • 15.15 Otto teste e una valigia. Film ’97 • 17.05 The Quiet American. Film 2002 • 19.00 The Sixth Sense. Film ’99 • 21.00 Sommersby. Film ’93 • 23.05 Son de mar. Film 2001 • 01.00 I figli del secolo. Film ’99.
BBC Entertainment
melita 300, GO Plus 301
07.05 Little Prairie Dogs • 07.15 - Bobinogs • 07.25 - Me Too! • 07.45 Nina and the Neurons • 08.00 The Large Family • 08.10 3rd & Bird • 08.20 Little Prairie Dogs • 08.30 The Weakest Link • 09.15 - My Family • 10.45 The Green Green Grass • 11.15 - 2point4 Children • 11.45 - After You’ve Gone • 12.15 - Keeping up Appearances • 12.45 - Jam and Jerusalem • 13.15 - My Family • 14.15 - The Weakest Link • 15.00 Doctors • 17.30 The Coronation of Queen Elizabeth II • 18.20 Our Queen • 20.00 As Time Goes By • 20.30 Friday Night Dinner • 20.55 - Love Life • 21.45 - Spooks • 22.35 - The Man Who Crossed Hitler.
TCM
melita 310, GO Plus 701
07.20 The Secret Partner. Film ’61 (A) • 08.50 Robin and the 7 Hoods. Film ’64 (U) • 11.25 - Gone with the Wind. Film ’39 (PG) • 15.00 Jeremiah Johnson. Film ’72 (PG) • 16.50 Roberta. Film ’35 (U) • 18.30 The Yellow Rolls-Royce. Film ’64 (PG) • 21.00 Where Eagles Dare. Film ’69 (A) • 23.30 The Wrath of God. Film ’72 (PG).
MGM Movies
melita 312, GO Plus 702
07.05 Love Streams. Film ’84 (15) • 09.25 - Undercover Blues. Film ’93 (12) • 10.55 - Pulp. Film ’72 (AA) • 12.30 Report to the Commissioner. Film ’75 (AA) • 14.20 A Dog’s Breakfast. Film 2007 • 15.50 MGM’s Big Screen • 16.05 Stagecoac. Film ’86 (U) • 17.40 Kuffs. Film ’92 (15) • 19.20 The Ambulance. Film ’90 (15) • 21.00 The Big Man. Film ’90 (18) • 22.55 Raging Bull. Film ’80 (X).
Discovery Channel
melita 400, GO Plus 501
07.15 - American Loggers: A Week from Hell • 08.10 Mythbusters: Blue Ice • 09.05 X-Machines: Sea Hawk, Atlas, Colossus • 09.55 - Extreme Engineering: Boot Camp • 10.50 American Guns • 11.40 Finding Bigfoot • 12.35 - Auction Kings: Les Paul Guitar # Giant Bat • 13.05 Auction Kings: Vampire Hunting Kit • 13.30 Baggage Battles • 14.25 - Gold Rush: Man Down • 15.20 Gold Divers: Gold Stress • 16.15 - Wheeler Dealers: TVR Cerbera • 17.10 Ultimate Survival: Urban Survivor • 18.05 Curiosity: Is There a Parallel Universe? • 19.00 How It’s Made • 20.00 When Fish Attack • 21.00 River Monsters: Untold Stories: Lethal Legends • 22.00 Body Bizarre • 23.00 Dangerous Flights: Flight from Hell
Melita More
melita 802
08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice 12.30 Amazing Race • 13.15 Glee • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.
Biography Channel
melita 411
10.00 Little Miss Perfect: Emily vs Jordan • 11.00 Little Miss Perfect: Destinee vs Shelbie • 12.00 Little Miss Perfect: Brianna vs Lexi • 13.00 Little Miss Perfect: Madison vs Angelina • 14.00 Little Miss Perfect: Asia & Kaylee • 15.00 Little Miss Perfect: Emily vs Jordan • 16.00 Little Miss Perfect: Destinee vs Shelbie • 17.00 Little Miss Perfect: Brianna vs Lexi • 18.00 Little Miss Perfect: Madison vs Angelina • 19.00 Little Miss Perfect: Asia & Kaylee • 20.00 A Gypsy Life for Me • 21.00 Dance Moms: Most Outrageous Moments • 22.00 The Boy They Call Chucky • 23.00 A Gypsy Life for Me.
Eurosport
melita 600, GO Plus 801
08.00 FIA World Touring Championships: Moscow, Russia: Round 6, Warm-Up (live) • 08.30 Game, Set and Mats • 08.45 - The French Open Tennis • 09.45 - UCI World Tour Cycling • 10.45 - Dempsey Races Le Mans • 11.00 FIA World Touring Championships: Moscow, Russia: Round 6, Race 1 (live) • 12.00 FIA World Touring Championships: Moscow, Russia: Round 6, Race 2 (live) • 13.00 World Superbike Series Motorcycle Racing: Portimao, Portugal: Round 6, Race 1 (live) • 14.00 UCI World Tour Cycling: Criterium du Dauphine Libèrè: Stage 7 (live) • 15.00 The French Open Tennis: Men’s Final (live) • 17.30 Game, Set and Mats • 17.45 WATTS • 18.00 European Tour Snooker • 19.00 European Tour Snooker: Sofia, Bulgaria: SF (live) • 21.00 The French Open Tennis • 22.15 - Game, Set and Mats • 22.30 World Supersport Championship • 23.15 - World Superbike Series Motorcycle Racing.
Eurosport 2
melita 601, GO Plus 802
07.30 FIA World Touring Championships • 08.00 Dempsey Races Le Mans • 08.15 - The French Open Tennis • 09.00 European Tour Snooker: Sofia, Bulgaria: SF (live) • 11.00 World Superbike Series Motorcycle Racing • 11.30 Motorcycle Racing • 12.00 The French Open Tennis • 13.00 UCI World Tour Cycling: Criterium du Dauphine Libèrè: Stage 7 (live) • 14.00 World Superbike Series Motorcycle Racing • 14.30 World Supersport Championship: Portimao (live) • 15.30 European Tour Snooker: Sofia, Bulgaria: SF (live) • 16.30 World Superbike Series Motorcycle Racing: Portimao, Portugal: Round 6, Race 2 (live) • 17.30 The French Open Tennis • 18.30 Boxing • 20.00 Eurosport Best Pairs Speedway • 21.30 European Tour Snooker • 22.30 The French Open Tennis.
NET Television
melita 102, GO Plus 102
07.00 NET News 09.30 Kunsill :enerali Partit Nazzjonalista 12.00 Maratona :bir ta’ Fondi 18.00 NET News 18.10 Maratona :bir ta’ Fondi 19.45 NET News, NET Sports, NET Meteo 20.30 Maratona :bir ta’ Fondi 23.00 NET News.
TVM 07.00 08.00 08.20 08.50 09.40 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 19.00 20.00 20.45
23.15 23.40
melita 101, GO Plus 101
L-G[odwa t-Tajba Madwarna Storjografija Nisa Straordinarji Auschwitz (episodju 4) Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets Aqta’ Kemm A[barijiet Mixage Auschwitz (episodju 4) A[barijiet American Idol (epis. 18) A[barijiet fil-Qosor Malta u Lil Hinn Minnha (r).
TVM 2 07.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 11.20 12.10 13.10 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.15 17.00 18.00 19.30 19.40 20.25 20.30 21.00 22.00 22.50
melita 104, GO Plus 104
News G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa Sensilhena Lenti Nisa Straordinarji Earth Flight Meander Qatra Inka Starboard Ti;rijiet Biss GSSE Special Programme Paqpaq Mixage Luxdesign Malta u lil hinn minnha A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ History of Science A[barijiet bl-Ingli] Madwarna Alternative Medicine Paqpaq (r) .EU.
ONE 08.30 09.00 09.30 11.05 11.20 11.45 12.30 13.30 13.40 14.30 17.10 17.30 17.40 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45
melita 103, GO Plus 103
ONE News {ajja (r) Aroma Kitchen (r) Teleshopping Ieqaf 20 minuta Pink Panther Mad-Daqqa t’G[ajn (r) ONE News Ir-Rangers (Omnibus) Bla A;enda (r) Teleshopping ONE News L-Argument ONE News Arani Issa On D Road ONE News Bla A;enda (r).
Raiuno 07.00 07.05 08.00 08.20
Michelle Rodriguez f’xena mill-film ta’ azzjoni Amerikan FAST AND FURIOUS (Italia 1 21.25) li n[adem fl-2001 b’re;ija ta’ Rob Cohen
melita 150 GO Plus 201
Tg 1 14˚ Distretto Tg 1 Mixitalia
08.45 09.00 09.05 09.30 09.55 10.30 10.55 12.00 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 17.20 19.00 19.30 19.55 21.45 22.00
23.45 00.50 01.15
Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dreams Road 2012 Tg1 L.I.S Linea verde orizzonti estate A sua immagine Santa messa Recita Angelus Linea verde Tg 1 telegiornale Un truffatore in famiglia. Film 2008 Tg 1 telegiornale Homicide Hills. TF Nero Wolfe Pole Position Tg 1 GP F1 Kanada Pole Position Lezioni di sogno. FIlm 2011 Speciale Tg 1 Tg 1 notte Applausi.
Raidue 06.30 08.55 09.40 10.10 10.40 11.25 13.00 13.30 13.45 14.45 15.45 17.15 18.00 18.05 19.35 20.30 21.05 23.25
00.35 00.55 01.35
melita 151, GO Plus 202
Real School Vite sull’onda Art Attack Voyager Factory: Inside the World Il nostro amico Charly. TF La nave dei sogni Viaggio di nozze in Birmania Tg 2 giorno Tg 2 motori Delitti in paradiso. TF Il commissario Herzog. TF Toni Costa un commissario a Ibiza - Il delitto e servito. Film 2012 Squadra Speciale Lipsia. TF Tg 2 L.I.S. Cinque amiche e un ricatto. Film 2007 Lasko. TF Tg 2 notizie Hawaii Five-O. TF La domenica sportiva estate Tg 2 notizie Protestantesimo Kyashan - La rinascita. Film 2004.
Raitre
melita 11#152, GO Plus 203
07.00 Kilimangiaro album. TF 07.15 La grande vallata. TF 08.10 Cameriera bella presenza offresi. Film ’51 09.45 Doc Martin 10.35 Rai Educational 11.05 Tgr Mediterraneo 11.30 Tgr Regioneuropa 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere salute 12.55 Prima della prima 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 In 1#2 ora
15.05 16.40 18.10 19.00 19.30 20.00 20.10 20.20 21.05 23.30 23.45 01.05 01.15
Palla di neve. Film ’95 Safe Harbour - Un posto sicuro. Film 2009 Squadra Speciale Vienna Tg 3 Tg regione Blob Che tempo che fa The Defenders. TF The tree of life. Film 2011 Tg 3 I baci mai dati. FIlm 2010 Tg 3 Telecamere.
Canale 5
melita 16#154, GO Plus 205
08.00 Tg 5 mattina 08.50 Le frontiere dello spirito 09.40 Tg com 10.00 La vita dei mammiferi 12.00 Melaverde 13.00 Tg 5 13.40 L’arca di Noè 14.00 Anna e i cinque - La nuova serie 16.30 Lo show dei record 18.50 The Money Drop 20.00 Tg 5 20.40 Striscia la domenica 21.30 Superpaperissima 23.20 Stevie. Film 2008 01.30 Tg 5 notte 02.00 Striscia la domenicva.
Rete 4 07.25 08.15 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 14.00 14.40 18.55 19.35 20.30 21.30 23.45
melita 14#153, GO Plus 206
Tg 4 night news Vita da strega Slow Tour Santa Messa Pianeta mare Tg 4 Pianeta mare Ricette all’italiana Tg 4 Il giagante. Film ’56 Tg4 Telegiornale Tierra de Lobos Tempesta d’amore. soap I pilastri della terra Mary Reilly. Film ’96.
Italia 1
melita 20#155, GO Plus 204
07.00 Buona fortuna. Charlie. sitcom 07.40 Cartoons 10.20 Max Adventures. Film cartoon 2013 12.15 Studio aperto 12.30 GP Superbike Portugall 13.45 Fuori giri 14.25 Derren Brown: I trucchi della mente 16.00 GP Superbike Portugall 17.20 The Middle. TF 18.10 Life Bites 18.30 Studio aperto 19.00 Così Fan Tutte 19.30 Street Dance 3D. Film 2010 21.25 Fast and Furious. Film 2001 23.35 Fighting. Film 2009 01.40 Sport Mediaset.
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Televi]joni#Radju
MARATONA :BIR TA’ FONDI
Festa, memorji u g[ajnuna NET Television 12.00 Il-Partit Nazzjonalista, wara l-[atra tal-uffi/jali l;odda fil-;img[at li g[addew, [aseb biex jag[mel din il-maratona ta’ ;bir bl-iskop li jin;abru fondi [alli l-qag[da finanzjarja tal-Partit ti;i lura g[annormal u b’hekk l-impjegati tal-media u lkumpaniji tal-Partit ikunu jistg[u jer;g[u jibdew jie[du dak li hu tag[hom bi dritt fil-[in. I]da b[alma dejjem jag[mel il-Partit Nazzjonalista fil-maratoni tieg[u, mhux biss qed jitlob l-g[ajnuna minn dawk li jaraw fil-
Partit Nazzjonalista dak li ta u se jissokta jag[ti sehmu g[all-;id tal-pajji], i]da jara li jag[ti wkoll lura xi [a;a immedjata. Minbarra xi
rigali li dawk li jag[tu l-kontribut tag[hom, ilprogramm li se jittella’ se jkun jikkonsisti f’[afna tag[rif u servizzi ta’ dak li qed isir b[alissa kif ukoll dak li sar fl-img[oddi. Fost il-mistednin fl-istudio, minbarra xi kantanti, se jkun hemm ukoll nies li f’xi ]mien jew ie[or taw is-sehem tag[hom biex ilgazzetti, Radio 101 u NET Television huma dawk li huma llum. Il-pubbliku hu m[e;;e; li ji;i sad-Dar ?entrali u minbarra li jag[ti l-kontribut tieg[u, jara wkoll kif issir il-[idma f’dan il-post li tajjeb li jkun it-tieni dar ta’ dawk li jappo;;jaw lill-Partit.
THE TREE OF LIFE
Film drammatiku tajjeb NET Television 12.00
Film drammatiku tajjeb Amerikan li n[adem fl-2011 b’re;ija ta’ Terrence Malick u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Brad Pitt, Sean Penn, Joanna Going u Fiona Shaw. Naraw it-trobbija pjuttost severa ta’ tfajjel u kif snin wara rnexxielu jirran;a rrapport li kellu mal;enituri tieg[u.
29
radju Radio 101
101 FM
06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 12.30 Maratona :bir ta’ Fondi • 24.00 Rajt Malta Tinbidel. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00. A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00. A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.
Radju Malta
93.7 FM
ONE Radio
92.7 FM
RTK
103 FM
Bay Radio
89.7 FM
07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits. Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.
06.05 ONE Breakfast • 07.05 Aktar Mu]ika • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club Xewqat • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.00 Il-{add fuq ONE • 15.25 Djarju Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Stetoskopju • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.
06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.10 F’Min qed Ta[seb? • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Intietef • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Rispett Kollu. A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00. BBC: 10.00, 14.00, 16.00. 06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine. A[barijiet: 6.30 p.m.
FIGHTING (Italia 1 23.35) - Terrence Howard u Channing Tatum (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film ta’ azzjoni Amerikan. }ag[]ug[ jid[ol ma’ klikka ta’ delinkwenti bit-tama li jag[mel bi]]ejjed flus biex ikun jista’ jitlaq mill-aktar zona fqira ta’ New York. Tg[id jasal biex iwettaq din il-[olma tieg[u jew jinqala’ xi intopp qabel ma jasal fejn xtaq? I BACI MAI DATI (Raitre 23.45) Carla Marchese (fir-ritratt), Donatella Finocchiaro u Beppe Fiorello huma l-atturi ewlenin f’dan il-film Taljan tal-2010 ambjentat fi Sqallija. Naraw kif il-[ajja ta’ familja li tkun tikkonsisti fil-;enituri u t-tifla adolexxenti tit[arbat wara li allegatament lit-tifla tkun dehritilha l-Madonna.
Campus FM
103.7 FM
XFM
100.2 FM
Radju Marija
102.3 FM
09.00 Il-Balomba • 09.30 Djalogu fil-Kon/ilju • 10.00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika • 11.00 Classic FM • 12.00 Laudate Dominum • 14.00 BBC World Service. 07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.
07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Mill-G]ira tat-3 G[oljiet • 13.30 Mid-Djarju tal-{ajja • 14.00 Il-{add Kumpanija (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.
Smash Radio
104.6 FM
Calypso Radio
101.8 FM
07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.
06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.
30 Klassifikati
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{
Bi//a art
SEBAT itmien, b’kamra antika fiha u tliet bjar fil-limit tarRabat. Bla /ens. ?emplu 79046835.
{al Qormi – Ta’ Farsina
TERRACED house bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina filpost, kamra tal-[asil, parapett, area sabi[a. Prezz €193,500. Cemplu lis-sid fuq 79316057.
Il-Mellie[a
MAISONETTE l-ewwel sular f’parti kwieta [afna. Jinkludi k/ina mdaqqsa, living u dining room, tliet kmamar tassodda, tnejn minnhom doppji, ensuite shower u kamra talbanju, ]ew; boxrooms, bit[a u ]ew; gallarijiet (ta’ wara 7 metri b’metru), jinkludi nofs il-bejt b’kamra mdaqqsa. Prezz €197,000. ?emplu 99488489.
Marsaxlokk
L-A{{AR appartament flewwel sular bi tliet kmamar tas-sodda, wa[da bl-ensuite u terrazzin kbir, e//. Highly finished inklu] il-kmamar tal-
banju. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional. Prezz €112,000 (Lm48,000), ?emplu 79441869 jew 99466988.
Marsaxlokk
PENTHOUSE kbira bil-veduti tal-ba[ar u tal-kampanja, ]ew; kmamar tas-sodda, wa[da bl-ensuite, highly finished inklu] il-kmamar talbanju, [;ie; kollu double glazed. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional. Prezz €116,500 (Lm50,000). ?emplu 77777521.
G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
G{ALL-KIRI
Santa Venera
{ANUT Class 4, tajjeb g[al klinika, beauty salon, uffi//ju e//. ?emplu 79460291 u 21442967.
Klassifikati 31
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013 AVVI}I
Ftu[ ta’ drena;;
BIL-jet power wash (bilbowser). Prezz minn €25. ?emplu 99282014.
G[al kull tip ta’ xog[ol
TA’ madum tal-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ kmamar tal-banju, plumbing, kisi bil-;ibs u ]ebg[a, gypsum boards e//. Prezzijiet tajbin [afna. ?emplu 79091057.
G[al kull xog[ol
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt
xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
Water proofing membrane IL-BEJT tieg[ek jag[mel lilma? G[andek problema ta’
moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispe/jalizzjaw fuq xog[ol ta’ water proofing u membrane, b’10 snin garanzija, xog[ol professjonali bl-aqwa materjal I S0 9001. G[al stima bla obbligu /emplu 7972 9967 jew ]uru www.kendawaterproofing. com
G{ALL-BEJG{
ZG Computers
G[amara antika
G{AL kull problema filkompjuter, inkunu fuq il-post dik il-;urnata stess. Jing[ata anti-virus b’xejn mas-servizz. ?emplu lil Chris fuq 99424703.
G[amara
KAMRA tas-sodda talfraxxnu €300, salott u kamra tal-pranzu (Joinwell) €500 kull kamra. ?emplu 77582290. TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
32 Avvi]i PN
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco Beppe Fenech Adami ?ensu Galea David Agius Fredrick Azzopardi Giovanna Debono George Pullicino Tonio Fenech Joe Cassar Jason Azzopardi Chris Said Francis Zammit Dimech Carm Mifsud Bonnici Clyde Puli Mario Galea Robert Arrigo Charlò Bonnici Stephen Spiteri Michael Gonzi Tony Bezzina Claudette Buttigieg Ryan Callus Robert Cutajar Kristy Debono Albert Fenech Claudio Grech Paula Mifsud Bonnici Marthese Portelli
Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Kelliem g[all-:ustizzja Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Kelliema g[al G[awdex Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Kelliem g[all-Finanzi Kelliem g[as-Sa[[a Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Kelliem g[all-Edukazzjoni Kelliem g[all-Anzjani Kelliem g[at-Turi]mu Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Kelliem g[ax-Xog[ol Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni fl-2017 u l-Fondi mill-Unjoni Ewropea Kelliem g[ar-Ri/erka, l-Innovazjoni, i]-}g[a]ag[ u l-Isport Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Persuni b’Di]abbiltà Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/ess Amministrattiv Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej
L-APAN se torganizza Buffet Breakfast bit-tombla, nhar it-Tlieta 18 ta’ :unju, fi Splash and Fun Park, is-Salini. Prezz> €10 Bookings ming[and il-helpers jew /emplu 21420513 jew 79040544. Mistieden spe/jali l-Kap tal-Partit Nazzjonalista
Simon Busuttil
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MARSA. Kull nhar ta’
Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. AVVI}I SO?JALI
ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw {ar;a g[all-Park tal-G[asafar fis-Salina u Pasta Lunch fir-ristorant Da Nicole, Bu;ibba, l-Erbg[a, 12 ta’ :unju. It-trasport jitlaq fid-9 a.m. Prezz €15 u g[allbooking /emplu 23285000.
EDWIN VASSALLO. Il-
{bieb ta’ Edwin Vassallo se jorganizaw Coffee Morning, il-{amis, 13 ta’ :unju fis-St.
Martin’s Bar and Restaurant, il-Ba[rija. Trasport millpostijiet tas-soltu. Prezz €6 u g[al aktar informazjoni /emplu 21433869.
ROBERT ARRIGO. Il-
{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Dawra mal-Port il-Kbir bil-Captain Morgan, il-{amis, 27 ta’ :unju fis7.15 p.m. Tluq mix-Xatt ta’ Tas-Sliema. Prezz €3 u g[allbooking /emplu 23285000.
ROBERT CUTAJAR. Il-
{bieb ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Serata u Ri/eviment ad unur Lawrence Gonzi, il-:img[a, 28 ta’ :unju fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, Bu;ibba. Prezz €7 u biljetti jistg[u jinkisbu millUffi//ji PN tat-12-il distrett jew ibag[tu email lil robertcutajar72@gmail.com. Jattendi wkoll il-Kap tal-PN Simon Busuttil.
AVVI}I O{RA TA’ XBIEX. Il-Kumitat
Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar tal-Uffi//ju PN tallokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
{AL TARXIEN. Il-
Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li qed jilqa’ offerti g[all-kiri tal-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità. Min hu interessat jista’ j/empel lis-Segretarju talKumitat Sezzjonali fuq 99225033. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta, anke dik l-aktar vanta;;u]a.
34
Sport
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
L-HSBC Malta jisponsorja turnament tal-125 anniversarju tar-RMGC
L-HSBC Malta qed jisponsorja t-Tazza tal-125 anniversarju g[al kampjonat ta’ jumejn li se jintlag[ab firRoyal Malta Golf Club (RMGC) fit-13 u l-14 ta’ :unju. Din il-kompetizzjoni presti;ju]a hi organizzata mill-RMGC biex tfakkar il125 anniversarju mit-twaqqif tieg[u. Il-kampjonat qed jattira parte/ipazzjoni kbira ta’ madwar 170 parte/ipant bejn golfers lokali u barranin. Dawn huma kollha membri mir-Royal Golf Clubs madwar id-dinja. Il-Kap E]ekuttiv tal-HSBC Malta, Mark Watkinson, qal: “It-turnament se jippre]enta lisba[ aspetti ta’ dan l-isport: talent impressjonanti, kompetizzjoni qawwija u laqwa kundizzjonijiet g[allog[ob, kif wie[ed dejjem jistenna mir-RMGC.” Il-Kap tal-Global Banking & Markets tal-HSBC, Chris Bond, ]ied jg[id, “L-HSBC hu involut f’dan l-isport madwar id-dinja, u g[alhekk kienet g[a]la naturali g[alina li nestendu dan l-involviment f’Malta. Illum, l-HSBC sar
YFA
‘Double’ g[al Paola Hibs U#17
Paola Hibs reb[u l-kompetizzjoni Knock-Out tal-U#17 talYouth Football Association wara li fil - final g[elbu lil Valletta, 3 -1 , biex b ’ hekk g[amlu double . Il - log[ba ntlag[bet fil - Victor Tedesco Stadium, il {amrun, u kienet wa[da ferm missielta, milg[uba quddiem folla sabi[a . B ’ dan is - su//ess, Paola Hibs g[alqu l - ista;un fuq nota e//ellenti meta wara li reb[u l-Kampjonat b’47 punt – tlieta aktar mill-eqreb rivali tag[hom, Valletta – irnexxielhom ukoll jeg[lbu lill-istess Valletta fil-final tanKnock-Out.
Debrincat lura ma’ Swieqi Utd
Turnament biex ji//elebra l-125 anniversarju tar-Royal Malta Golf Club se jintlag[ab fit-13 u l-14 ta’ :unju.
sinonimu mal-log[ba tal-golf f’Malta u a[na kburin li qed inkunu asso/jati ma’ dawn i/-
/elebrazzjonijiet tal-125 anniversarju.”
Swieqi United [atru lil Roberto Debrincat b[ala lkow/ tag[hom tal-ewwel tim g[all-ista;un 2013-14. Dan t[abbar mill-President talklabb, Justin Fenech, hekk kif il-klabb qed jipprepara g[all[ames sta;un konsekuttiv tieg[u fil-Kampjonat tatTielet Divi]joni tal-MFA. Roberto Debrincat se jkun qed jirritorna mal-klabb wara li hu kien l-ewwel kow/ flistorja tal-klabb mit-twaqqif tieg[u qabel sie[eb lil G[axaq FC u lil }urrieq. Daniel McKean re;a’ n[atar b[ala assistant kow/. Barra dan, Swieqi United [abbru li [atru lil Mario Mifsud b[ala d-Direttur Tekniku. Huwa g[andu esperjenza ma’ bosta klabbs, fosthom Sliema, G]ira, Sta Lu/ija, Vittoriosa, Qormi,
G[arg[ur, Luqa Qrendi, Tarxien, Si;;iewi u Cottonera, kemm fis-settur tal-Youths kif ukoll f’tal-kbar. Il-President tas-Swieqi [abbar ukoll li l-klabb feta[ lapplikazzjonijiet g[all-plejers li huma interessati li jissie[bu fis-settur tal-Minors jew flAkkademja tal-Youths. Itta[ri; isir fil-ground il-;did ta’ Pembroke u aktar informazzjoni minn fuq swieqifc@gmail.com.
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Sport 35
Ruler of The World stupend fid-Derby ta’ Epsom minn Kenneth Vella
Im[arre; minn Aidan O’ Brien, Ruler Of The World reba[ l-edizzjoni 2013 tadDerby ta’ Epsom. Misjuq minn Ryan Moore, dan i]]iemel reba[ b’tul u nofs minn Libertarian misjuq minn William Buick filwaqt li Galileo Rock da[al it-tielet. Il-favorit ta’ qabel it-ti;rija, Dawn Approach, f’idejn Kevin Manning, deher [afna ’l bog[od mill-forma tassoltu. Dan iddi]appunta u temm fl-a[[ar post fost ittnax-il ]iemel li [adu sehem fid-Derby. Mitlub jikkummenta fi tmiem it-ti;rija dwar dan issu//ess, O’Brien ]ied jg[id li Ruler Of The World huwa ]iemel e//ezzjonali u kkwalifika biex jie[u sehem fid-derby wara reb[iet fitti;rija Chester Vase ix-xahar li g[adda u reb[a o[ra filkorsa ta’ The Curragh flIrlanda. B’din ir-reb[a Ruler Of The
World g[andu jkun ikkunsidrat fost i]-]wiemel rivelazzjoni g[al din is-sena u dan naqqax ismu ma’ w[ud fost l-aqwa ]wiemel ta’ kull ]mien. Fl-a[[ar snin, idDerby ta’ Epsom intreba[ minn ]wiemel li spikkaw sew fix-xena internazzjonali. Fost dawn nista’ nsemmi lil Authorized (2007), New Approach (2008), Sea The Stars (2009), Workforce (2010), Pour Moi fl-2001 u Camelot li ttrijonfa s-sena li g[addiet. B[as-snin ta’ qabel, id-Derby ta’ Epsom in;era fuq distanza ta’ mil u nofs. O’Brien b’su//ess ie[or fl-Irlanda It-trainer Aidan O’Brien
kellu wkoll su//ess ie[or importanti fl-istess jiem. Din id-darba fil-korsa ta’ The Curragh fl-Irlanda permezz ta’ Magician. Din it-ti;rija kienet il-finali tat-2000 Guineas Irlandiza u Magician kien
Ruler Of The World, ir-rebbie[ tal-edizzjoni 2013 tal-Epsom Derby
misjuq minn iben Aidan, Joseph O’Brien. }iemel ie[or im[arre; minn O’Brien, Gale
Force Ten da[al it-tieni quddiem Trading Leather. Fi tmiem it-ti;rija, Aidan O’Brien fakkar li dan kien iddisa’ su//ess fil-karriera tieg[u fit-2000 Guineas Irlandi]a u d-29 reb[a f’ti;rija ta’ grupp wie[ed flIrlanda. Magician ji;i iben ilfamu] Galileo. Intant f’finali o[ra, dik tal1000 Guineas Irlandi]a, kienet Just The Judge li qasmet il-linja finali l-ewwel. Din id-debba hija m[arr;a lIngilterra wkoll minn Charlie Hills u kienet misjuqa minn Jamie Spencer. Rehn’s Nest da[al it-tieni quddiem Just Pretending. Jappella minn sospensjoni ta’ g[axar snin Il-jockey Ingli] Eddie
It-trainer Aiden O’Brien li fl-a[[ar jiem ikkonferma li hu fost l-aqwa trainers b[alissa fir-Renju Unit
Ahern appella minn sospensjoni ta’ g[axar snin imposta fuqu mill-British
Horse Racing Authority. Ahern kien instab [ati ta’ frodi, ta’ irran;ar ta’ ti;rijiet u talli ;ibed ]iemel waqt ti;rija biex iwaqqfu milli jtemm rebbie[. Min-na[a tag[ha l-Professional Jockeys’ Association qalet fi stqarrija li tag[ti kull appo;; lil dan il-jockey u taqbel mieghu li kellu jappella minn din is-sentenza. Fil-karriera tieg[u, Ahern reba[ iktar minn elf ti;rija firRenju Unit u nstab [ati ta’ rran;ar ta’ ti;rijiet li saru bejn Settembru 2010 u Frar tassena ta’ wara. Hu anki nstab [ati li g[amel im[atri fuq ]iemel li kkompeta kontrih f’ti;rija partikulari. Eddie Ahern sostna li din issospensjoni hija wa[da esa;erata u jekk tigi implimentata jkun ifisser li tkun ;abet fi tmiemha lkarriera tieg[u b[ala jockey. Illum hu ghandu 37 sena.
LOKALI
Ji;u fi tmiemhom is-sensiela ta’ kampjonati Fran/i]i Is-26 programm tal-istagun fuq disa’ ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott isir illum wara nofsinhar fil-korsa talMarsa. Din il-laqg[a se ;;ib fi tmiemha s-sensiela ta’ kampjonati g[al ]wiemel Fran/i]i fuq distanza qasira ta’ 2140m. Dawn il-kampjonati qed ji;u organizzati g[al sena o[ra millMalta Racing Club bil-kollaborazzjoni tal-asso/jazzjoni Franciza Societe’ du Cheval Francais. Dan tal-lum se jkun ukoll l-a[[ar programm g[alissa mtella’ l-{add min[abba li mill-;img[a d-die[la lkumplament tal-laqg[at li fadal sala[[ar ta’ Lulju se ji;u organizzati l:img[a filg[axija. Dan sakemm ma jkunx hemm xi tibdil fil-kalendarju ma[ru; mill-klabb. L-aktar finali mistennija llum se tkun il-Prix de Vincennes g[al
]wiemel tal-klassi Premier li tkun ittmien wa[da u tibda fl-4.35 p.m. Wara l-karozza tat-tluq se jibdew g[axar ]wiemel li huma Orly Montaval, Mark de Chamant, Olympien Major, Orne des Olivettes, Mig Of The Wood, Label Chouan, Odedjalo, Okilaibo, Quelino d’Amour u Nabab du Chatelet. Din g[andha tkun finali ferm bilan/jata b’attenzjoni spe/jali ting[ata lil ]ew; ]wiemel li reb[u s-semi finali ta[t il-gwida ta’ Noel Baldacchino. Dawn huma Odedjalo li ;ej minn ]ew; reb[iet infila u Mig Of The Wood. }wiemel o[ra b[al Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) li ftit tal;img[at ilu reba[ il-finali tat-Tazza lKbira, g[andu wkoll jing[ata /erta importanza. Il-kumplament tal-finali tal-lum se
jkunu l-Prix d’Enghien g[al ]wiemel tal-klassi Gold, il-Prix de Cabourg g[all-Fran/i]i tal-klassi Silver, il-Prix de Cagnes Sur Mer tal-klassi Bronze u l-Prix de Caen tal-klassi Copper. Lewwel ti;rija, li tkun wa[da normali tal-klassi Bronze, tibda fis-1.30 p.m. Tbassir
I Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Sjohultets Tigra. Place – Willesden Hanover, Kosai LJ. II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Mint Condition. Place – Obi Wan Kenobi, Quioco Dry. III Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Petit Pierricais. Place Ouest du Vivier, Podium. IV Ti;rija. Finali Prix de Caen. Klassi Copper. Dist – 2140m. Win – Natif de Monsures. Place – Qualaudry,
Ideal de Suce. V Ti;rija. Finali Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Quindici. Place – Noli de Marray, Nevermind. VI Ti;rija. Finali Prix de Cabourg. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Marco Barbes. Place – Quaroldo, Quozak Prior. VII Ti;rija. Finali Prix d’Enghien. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Pepone du Castelet. Place – Noble d’Ete, Niky du Donjon. VIII Ti;rija. Finali Prix de Vincennes. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Odedjalo. Place – Mig Of The Wood, Nabab du Chatalet. IX Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Mind Your Head. Place – Count Wiesnievski, Energy Launcher.
33
Il-{add,9 ta’ :unju, 2013
SPORT
TENNIS
Serena tirba[ l-Open ta’ Franza g[at-tieni darba
In-numru 1 fid-dinja, Serena Williams, reb[et ittieni Open ta’ Franza filkarriera tag[ha meta g[elbet li/-Champion renjanti, irRussa Maria Sharapova, 6-4, 6-4, fil-final, 11-il sena wara l-ewwel su//ess tag[ha. L-Amerikana ta’ 31 sena li reb[et l-ewwel titlu tag[ha f’Roland Garros fl-2002, saret l-ixje[ plejer sa minn meta t-tennis sar professjonali – fl-1968 – li reb[et is-Suzanne Lenglen Cup wara li ssuperat lit-tieni seed fil-court, Philippe Chatrier. Williams, li issa reb[et 16il titlu Grand Slam minn 20 li kkontestat, irkuprat minn bidu kwiet biex reb[et lewwel set wara li bbrejkjat lill-avversarja tliet darbiet. “Kienet reb[a diffi/li. Wara 11-il sena hu inkredibbli. Grazzi g[allfolla. Irrid ner;a’ ni;i hawn u ner;a’ nirba[. In[ossni Pari;ina,” qalet Williams.
Hija g[alqet il-log[ba b’ace fl-ewwel match point wara sieg[a u 46 minuta, biex kisbet il-31 reb[a konsekuttiva. Barra dan, hi saret ir-raba’ plejer fost in-nisa sa minn meta t-tennis sar professjonali li reb[et kull wie[ed millgrand slams mill-anqas darbtejn wara Chris Evert, Steffi Graf u Martina Navratilova. “Ilha sena s[i[a tilg[ab tajjeb [afna u g[amlet l-istess matul dan it-turnament. Nifir[ilha. Dan il-court ;abli memorji sbie[ [afna u s-sena l-o[ra kienet spe/jali. Ner;a’ ni;i sena o[ra u nipprova nirba[,” qalet Sharapova. Serena hi wkoll wa[da minn [ames nisa, wara Maureen Connolly, Margaret Court, Martina Navratilova u Steffi Graf li g[andha l-erba’ titli Grand Slam fl-istess ]mien. Intant, illum tintlag[ab ilfinal tal-ir;iel bejn Rafa Nadal u David Ferrer.
Balotelli jrid jg[ix bil-provokazzjoni L - attakkant Taljan Mario Balotelli talab sku]a g[all karta l - [amra li dabbar u r - reazzjoni furju]a li kellu waqt il - log[ba tal kwalifikazzjoni mit - Tazza tad - Dinja kontra r Repubblika ?eka , bil kow/ Cesare Prandelli jg[idlu li jrid jidra l provokazzjoni . “ Bon;u . Ilbiera[ ir reazjoni tieg[i ma kinitx tajba . Nitlob sku]a ,” qal Balotelli fuq Twitter .
“ Jiddispja/ini g[at - tim ... u nitlob sku]a ... g[ad irrid nitg[allem .” Balotelli tke//a fit - tieni taqsima tal - log[ba minn Grupp B fi Praga g[at - tieni karta safra u rrea;ixxa billi ta bil - ponn mal - perspex meta kien die[el fit - tunnel . “ Irid jifhem li b[al kull plejer kbir ie[or dejjem se jsib il - provokazzjoni . Jekk jissupera dan it - test , ikollu vanta;; fuq l - avversarji ,” qal Prandelli .
Serena Williams issa g[andha l-erba’ titli Grand Slam fi sta;un wie[ed
TAZZA TAD-DINJA
FORMULA 1
Vettel fuq quddiem Se jkun i/-Champion renjanti, il-:ermani] Sebastien Vettel fuq Red Bull, li llum jibda millpole waqt il-GP talKanada, li jibda fis-7pm f’Montreal. {dejh se jkollu lillIngli] Lewis Hamiltion fuq Mercedes wara erba’ poles konsekuttivi g[al Mercedes. Sorpri]a kbira kienet ilkwalifikazzjoni fit-tielet post tal-Finlandi] Valtteri Bottas tal-Williams, li se
jkun qed jibda [dejn Nico Rosberg tal-Mercedes. Mark Webber tar-Red Bull se jibda mit-tielet filliera [dejn l-Ispanjol tal-Ferrari, Fernando Alonso. Mis-seba’ sal-10 post se jibdew il-Fran/i] Vergne, il-:ermani] Sutil, lFinlandi] Raikkonen u lAwstraljan Ricciardo. Dan ifisser li g[all-ewwwel darba, it-Toro Rosso g[andhom ]ew; karozzi fl-ewwel 10 fil-Kanada.
Reb[a drammatika
Goal tas-sostitut Seferovic fid-90 minuta ta reb[a drammatka lil-leaders ta’ Grupp E l-I]vizzera kontra ?ipru f’:inervra.
Ri]ultati Ewropa Grupp E }vizzera v ?ipru
1-0
Botswana v Etijopja R. Afrikana v Afrika ta’ I. Sierra Leone v Tune]ija Gambja v Ivory Coast }ambja v Lesotho Gabon v Congo Uganda v Liberja Angola v Senegal
1-2 0-3 2-2 0-3 4-0 0-0 1-0 1-1
Afrika
36
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Sport
FRANZA
Ravanelli kow/ ma’ Ajaccio L-eks internazzjonali Taljan u ta’ Juventus, Fabrizio Ravanelli, in[atar kow/ talklabb minn Ligue 1 fi Franza, AC Ajaccio. “Fabrizio Ravanelli, plejer ta’ klassi mondjali hu l-kow/ il-;did ta’ Ajaccio,” qal it-tim Fran/i] fi stqarrija s-Sibt. “Hu kien direttur tal-akkademja talyouths ta’ Juventus u kow/ tattim tar-ri]ervi tag[hom.” Ravanelli, li g[andu 44 sena, se jkun qed jie[u t-tim ming[and Albert Emon, li telaq fi tmiem l-ista;un wara li Ajaccio evitaw bi ftit irrelegation meta spi//aw irraba’ mill-a[[ar. Ravanelli lag[ab ma’ Juventus bejn l-1992 u l-1996 u mag[hom reba[ i/Champions League fl-a[[ar sta;un tieg[u mal-klabb. Hu kellu wkoll esperjenza ma’ Olympique Marseille (1997-99) u Lazio (19992001), kif ukoll fl-Ingilterra, fejn lag[ab ma’ Middlesbrough u Derby County.
Ronaldo mistenni jiffirma kuntratt ;did
L-attakkant ta’ Real Madrid, Cristiano Ronaldo, jinsab fidu/ju] li se jil[aq ftehim u j;edded il-kuntratt tieg[u mal-klabb f’La Liga. Il-captain Portigu] ing[aqad ma’ Real Madrid ming[and Manchester United fl-2009 g[al somma rekord ta’ aktar minn 90 miljun ewro, u kompla jiskorja anki fi Spanja. Madankollu, il-fatt li Real naqsu milli jirb[u unur ma;;uri l-ista;un li g[adda u r-rapporti tal-qasma li te]isti fid-dressing room, wasslu g[al xnig[at li l-kuntratt li g[andu Ronaldo hu sa :unju tal-2015, u jista’ jkun li qed ifittex li jitlaq mill-kapitali Spanjola. “Ninsab tajjeb u kalm u m’iniex inkwetat. Naf li se nil[qu ftehim,” qal Ronaldo. Il-President tal-klabb, Florentino Perez, iddeskriva lil Ronaldo b[ala ‘imprezzabbli’ u qal li dan se jibqa’ ma’ Real biex jg[inhom jirb[u l-10 titlu Ewropew, unur li ilhom ji;ru warajh sa mill-a[[ar su//ess tag[hom, fl-2002.
Cristiano Ronaldo, li l-:img[a g[en lill-Portugall jirba[ lir-Russja fit-Tazza tad-Dinja, mistenni jibqa’ ma’ Real Madrid
Il-Portugi] ta’ 28 sena, il:img[a g[en lit-tim nazzjonali jirba[ 1-0 kontra rRussja u jer;a’ jifta[ it-tamiet tieg[u li jikkwalifika g[atTazza tad-Dinja tal-2014 filBra]il. Madankollu, Ronaldo irrifjuta li jwie;eb meta kien mistoqsi dwar ir-rimarki li g[adda fuqu din il-;img[a lkow/ José Mourinho, li kien ma’ Real Madrid sal-ista;un li g[adda. Mourinho qal li Ronaldo ja[seb li jaf kollox u ma jafx jie[u kritika. Aspas g[a]el lil Liverpool
Iago Aspas qal li g[a]el li jing[aqad ma’ Liverpool minkejja li kellu offerti o[ra mill-Italja, il-Portugall u pajji]i
o[rajn. L-attakkant ta’ Celta, Vigo, kien ikkwotat li qal dan fost rapporti li ffirma kuntratt ta’ erba’ snin ma’ Liverpool. Celta u Liverpool qed jiffinalizzaw il-ftehim li se jara lil Aspas isie[eb il-klabb talPremier League g[al somma ta’ 8.5 miljun ewro flimkien ma’ bonuses o[ra. Aspas se jkun qed jie[u 1.5 miljun kull sta;un, ]ieda ta’ 600,000 ewro milli kien jir/ievi ma’ Celta. Aspas g[en lil Celtas jirb[u l-partita tag[hom kontra rrelegation fl-a[[ar ;urnata 1-0 fuq Espanyol. Lukaku jfittex ritorn ma’ Chelsea L-internazzjonali Bel;jan
Romelu Lukaku ta
TAZZA TAL-KONFEDERAZZJONIJIET
Jo flok Damiao fl-iskwadra Bra]iljana Il-Bra]il ]ied lill-attakkant Jo fl-iskwadra tieg[u g[atTazza talKonfederazzjonijiet biex jie[u post Leandro Damiao, li kellu jitne[[a wara li we;;a’ koxxtu. Dan [abbritu l-Konfederazzjoni Bra]iljana. Il-plejer ta’ 26 sena mistenni li jibqa’ sejjer dritt f’Porto Alegre fejn il-Bra]il illum se jilg[ab kontra Franza fl-a[[ar log[ba tieg[u ta’ [biberija bi preparazzjoni g[atturnament tat-Tazza talKonfederazzjonijiet, li se tibda fil-15 ta’ :unju. Lewwel log[ba tal-Bra]il se tkun kontra l-:appun.
L-attakkant ta’ Atletico, Mineiro, kien f’forma e//ellenti sa minn meta rritorna fil-Bra]il u jidher li sab ftehim perfett ma’ Ronaldinho u Diego Tardelli. B[alissa hu l-aqwa skorer tal-Copa Libertadores din issena u qed jittama li jkompli j]id mat-tliet partiti li lag[ab bil-flokk nazzjonali. L-injury li sofra f’koxxtu Damiao, mill-banda l-o[ra, hi daqqa ta’ [arta doppja g[all-plejer g[aliex kien qed jistenna li jilg[ab kontra Franza u li jag[mel u]u mitTazza talKonfederazzjonijiet biex jesponi t-talenti tieg[u qabel ikompli l-karriera fl-Ewropa.
indikazzjoni qawwija li se jkun qed jirritorna ma’ Chelsea wara li l-ista;un li g[adda kien misluf lir-rivali mill-Premier West Bromwich Albion. L-attakkant kien is-sitt laqwa skorer fil-kampjonat lista;un li g[adda bi 17-il goal. “Di;à naf fejn sejjer jew fejn se nkun sta;un ie[or, imma ma jien se ng[id xejn g[alissa,” qal Lukaku wara li l-Bel;ju g[eleb lis-Serbja 2-1 f’log[ba mit-Tazza tad-Dinja. “L-unika [a;a li se ng[id hi li rrid su//ess ma’ Chelsea u m’iniex nib]a’ millkompetizzjoni,” qal il-plejer ta’ 20 sena, li aktarx se jkun qed jissielet g[al post ma’ Fernando Torres u Demba Ba fl-attakk fi Stamford Bridge.
Finke jiffirma sentejn mal-Cameroon Il-:ermamni] Volker Finke, li n[atar kow/ tliet ;img[at ilu, iffirma kuntratt ta’ sentejn mal-Cameroon. Huwa se jkun assistit milleks internazzjonali tal-Ghana, Ibrahim Tanko. Finke, li [a t-tmexxija tattim g[all-ewwel darba l;img[a l-o[ra bi draw 0-0 kontra l-Ukrajna f’partita ta’ [biberija, ing[ata l-inkarigu li jwassal lil Cameroon sal-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-2014 fil-Bra]il. Il-Cameroon, li jinsab flewwel post flimkien mal-Libja li ;ew draw 0-0 fl-ewwel log[ba internazzjonali f’darhom wara sentejn, il:img[a kontra r-Repubblika Domenikana tal-Congo, g[andhom /ans li jift[u tliet punti vanta;; fi Grupp I meta llum jilag[bu kontra Togo.
Sport 37
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013 TAZZA TAD-DINJA – AMERIKA T’ISFEL
TAZZA TAD-DINJA
L-Ar;entina mi]muma u /-?ile jirb[u
Reb[a prezzju]a g[all-Portugall
Il-Kolombja telg[u fit-tieni post tal-klassifika tat-Tazza tad-Dinja miz-zona talAmerika t’Isfel wara li ]ammew draw ming[ajr goals lill-leaders, Ar;entina, waqt li /-?ile [a /-/ans tieg[u li jipprova jasal sal-finali b’reb[a fil-Paragwaj. Id-differenza ta’ goals favur il-Kolombja po;;iethom fuq l-Ekwador, li tilfu 1-0 kontra l-Perù, f’Lima, waqt li /-?ile qed jokkupa r-raba’ post wara reb[a, 2-1, fuq il-Paragwaj. Il-Venezwela ]ammew il[ames post minkejja li sofrew il-goal tad-draw, 1-1, lejn la[[ar kontra l-Bolivja f’log[ba li ntlag[bet f’altitudni. L-Urugwaj, Champions talAmerika t’Isfel li ma kinux impenjati f’dan ir-round, ni]lu fis-seba’ post wara l-Perù, u tTlieta jmisshom g[and ilVenezwela, fejn iridu reb[a. L-Ar;entina bdew il-log[ba ming[ajr Lionel Messi u lKolombja lag[bu football velo/i u offensiv filMonumental Stadium ta’ Buenos Aires, fejn kien hemm bosta /ansijiet ta’ skor sakemm ]ew; karti [omor qabel nofs sieg[a bidlu kompletament l-andament talpartita. It-tke//ija ta’ Gonzalo Higuain u Cristian Zapata talli taw bis-sieq lil xulxin, aktar deher li affettwat lillAr;entina, li [alliethom ming[ajr l-attakkant fil-forma li kien kwa]i skorja darbtejn kemm dam jilg[ab. Is-sopensjoni ta’ Higuain u
Ri]ultati
Paragwaj v ?ile Perù v Ekwador Ar;entina v Kolombja Bolivja v Venezwela
1-2 1-0 0-0 1-1
Goal kmieni skorjat minn Helder Postiga ta reb[a prezzju]a lill-Portugall fuq irRussja, fil-Luz Stadium, u feta[ tamiet ;odda li t-tim jista’ javvanza minn Grupp F g[at-Tazza tad-Dinja tal-2014. Postiga skorja wara biss disa’ minuti f’serata kies[a wara free-kick ta’ Miguel Veloso biex skorja s-26 goal tieg[u mal-Portugall. Kienet l-ewwel telfa g[arRussja wara [ames partiti. Ir-rebbie[a ta’ kull grupp jikkwalifikaw direttament g[all-finali fil-Bra]il u l-a[jar tmien runners-up jilag[bu fi play-off fuq ]ew; legs g[alla[[ar erba’ postijiet.
Kif Jinsabu L R D T F K Pt
Ar;entina Kolombja Ekwador ?ile Venezwela Perù Urugwaj Bolivja Paragwaj
12 11 11 12 12 11 11 12 12
7 6 6 6 4 4 3 2 2
4 2 2 0 4 2 4 4 2
1
3 3 6 4 5 4 6 8
24 8 25
19 7 20 16 11 20 18 20 18 10 13 16 12 15 14 17 21 13 14 21 10
9 23 8
d-dubji dwar il-forma ta’ Messi issa tfisser li lAr;entina se jibdew il-log[ba tat-Tlieta g[and l-Ekwador ming[ajr ]ew; plejers li bejniethom skorjaw 17-il goal. Messi, li qed jirkupra minn injury fil-hamstring u nieqes mil-log[ob rari, deher komdu wara li da[al fl-a[[ar nofs sieg[a. L-Ar;entina issa g[andhom [ames punti vanta;; f’ras ilklassifika tal-Amerika t’Isfel, bil-Kolombja u l-Ekwador bi 30 punt u /-?ile bi 18. L-ewwel erba’ timijiet jikkwalifikaw awtomatikament g[all-finali fil-Bra]il, waqt li l-[ames tim, b[alissa l-Venezwela, jilg[ab fi play-off kontra tim Asjatiku. Il-Venzwela kienu erba’ minuti bog[od mir-reb[a fuq il-Bolivja qabel ]ball talgoalkeeper Renny Vega minn corner, ippermetta lis-sostitut Jhasmany Campos jikseb iddraw bir-ras.
Kif Jinsabu
Grupp A
Bel;ju Kroazja Serbja Wales Skozja Ma/edonja I/-?ileni Arturo Vidal u Gary Medel ji//elebraw ir-reb[a fuq il-Paragwaj
I]-]ew; punti mitlufa naqqsu mhux ftit laspirazzjonijiet talVenezwela milli jaslu salfinali tat-Tazza tad-Dinja g[all-ewwel darba. Ir-reb[a ta/-?ile fidDefensores del Chaco f’Asuncion b’goals ta’ Eduardo Vargas u Arturo Vidal, prattikament temmet i/-/ansijiet tal-Paragwaj li jaslu sal-finali.
“Dan hu l-aktar mumenti diffi/li u di]appuntanti fil-
karriera tag[na g[aliex g[addejna [ajjitna fit-tim nazzjonali, u li spi//ajna hekk mhux tajjeb,” qal l-attakkant tal-Paragwaj, Roque Santa Cruz, li kien naqqas l-iskor. Fi tmiem il-log[ba kien hemm talba mill-partitarji biex jitke//a Gerardo Peluso, it-tieni kow/ nazzjonali waqt dawn il-kwalifiki.
TAZZA TAD-DINJA – CONCACAF
L-Istati Uniti jirb[u fil-:amajka Brad Evans skorja goal drammatiku fil-[in mi]jud biex ta reb[a lill-Istati Uniti, 2-1, fil-:amajka, f’log[ba mit-Tazza tad-Dinja li ntlag[bet f’Kingston. Jermain Beckford skorja bir-ras fid-89 minuta u deher li kien ta draw lill-:amajka wara li l-Amerikani kienu marru minn fuq b’goal ta’ Jozy Altidore man-nofs sieg[a. Imma Michael Bradley xe[et ballun fil-kaxxa lejn Evans, li kien ing[ata wisq spazju, u g[eleb lillgoalkeeper :amajkan, Donovan Rickettss, biex issi;illa r-reb[a. Din ir-reb[a po;;iet lillIstati Uniti b’seba’ punti minn erba’ partiti, u ferm vi/in ittielet kwalifikazzjoni awtomatika tag[hom minn sitt timijiet fil-grupp talCONCACAF. It-tim ta’ Juergen Klinsmann, it-Tlieta issa jilqa’ lill-Panama f’Seattle u jag[lqu l-impenji tag[hom
Grupp B Italja Bulgarija Rep. ?eka Danimarka Armenja Malta
Grupp C :ermanja Awstrija Irlanda }vezja Kazakhstan Faroe Islands
Grupp D Olanda Ungerija Rumanija Turkija Estonja Andorra
Grupp E }vizzera Albanija I]landa Norve;ja Slovenja ?ipru
Grupp F
L R D T F K Pt 7 7 7 6 7 6
Bosnja Gre/ja Slovakkja Litwanja Latvja Liechtenstein
Grupp H Montenegro Ingilterra Ukrajna Polonja Moldova San Marino
Jerry Bengtson (lemin) ta’ Honduras, ifalli /ans tad-deheb quddiem il-goalkeeper ta’ Costa Rica, Keylor Navas
f’:unju bit-tielet log[ba tag[hom kontra Honduras, f’Salt Lake, fit-18 ta’ :unju. Honduras kienu meg[luba fil-Costa Rica b’goal ta’ Roy
Miller fil-25 minuta, waqt li lMessiku kienu mi]mumin fi draw ming[ajr goals firRommel Fernandez Stadium, fil-Panama.
Ri]ultati
Panama v Messiku Costa Rica v Honduras :amajka v Stati Uniti
Grupp I
0-0 1-0 1-2
Spanja Franza Finlandja Georgia Belarus
1
1
0 13 1 10 4 9 4 6 4 4 4 3
2 4 9 14 9 7
19 16
7 6 5 4
L R D T F K Pt 6 4 2 0 12 6 2 4 0 11 6 2 3 1 6 5 1 3 1 6 5 1 0 4 2 6 1 0 5 2
4 4 4 5 8 14
14 10
9 6 3 3
L R D T F K Pt 6 6 6 5 6 5
5 3 3 2 0 0
0 22 1 15 1 12 1 9 1 5 2 0 5 2 1
2 2 2
7 16 5 11 10 11 7 8 15 1 18 0
L R D T F K Pt 6 6 6 6 6 6
6 3 3 2 2 0
0 0 20 2 1 13 1 2 10 1 3 7 0 4 3 0 6 0
2 8 10 7 9 17
18 11 10
7 6 0
L R D T F K Pt 5 6 6 6 6 5
3 3 3 2 2 1
3 0 1 2 0 3 2 2 0 4 1 3
7 7 8 7 8 4
1 11 6 10
9 7 10 8
9 8 6 4
L R D T F K Pt
Portugall 7 Russja 5 I]rael 6 A]erbaijan 7 Irlanda Ta’ Fuq5 Lussemburgu 6
Grupp G
6 1 5 1 2 1 2 0 1 2
4 4 3 0 0 0
2 1 12 6 0 1 8 1 2 1 15 8 4 3 3 9 3 2 3 7 3 3 3 13
14 12 11
4 3 3
L R D T F K Pti 6 6 6 6 6 6
5 1 0 23 3 16 4 1 1 7 4 13 2 3 1 7 5 9 1 3 2 5 7 5 1 1 4 6 14 4 0 2 4 3 16 2
L R D T F K Pt 7 6 6 6 7 6
4 3 3 2
2 1 14 7 14 3 0 21 3 12 2 1 10 4 11 3 1 12 7 9 1 2 4 4 11 5 0 0 6 0 29 0
L R D T F K Pt 5 3 2 0 8 5 3 1 1 8 4 1 2 1 3 5 1 1 3 3 5 1 0 4 3
2 4 3 7 9
11 10
5 4 3
38 Sport
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
WATERPOLO
Reb[a g[al San :iljan b’goal fl-a[[ar sekondi minn Stewart Said
Sliema Frank Salt..............10 San :iljan Sir Alex............11 (4-3),(3-2),(0-1),(0-2)
Peter Biros ta’ San :iljan jixxuttja fil-lasta, issikkat minn John Soler u Timmy Suillivan ta’ Sliema (Ritratt> Alex Degabriele)
Quddiem attendenza sabi[a g[all-preludju ta’ kampjonat li se jibqa’ in/ert sal-a[[ar, San :iljan kisbu l-ewwel reb[a tal-ista;un f’konfront dirett meta f’partita e//itanti ferm g[elbu lil Sliema McDonalds 11-10. Ir-ri]ultat baqa’ miftu[ tul il-partita kollha u kien goal fl-a[[ar 52 sekonda ta’ Jean Claude Cutajar li ta r-reb[a lil San :iljan. Il-barranin ta]]ew; timijiet huma ta’ livell g[oli u komplew jag[tu kulur lill-partita. San :iljan [adu vanta;; kmieni fil-partita b’]ew;
goals fil-bidu, i]da Sliema irkupraw u reb[u s-sessjoni 4-3. Sliema kabbru l-vanta;; b’goal ie[or fit-tieni sessjoni, bil-goals ta’ San :iljan jaslu wara goal ta’ Sliema. San :iljan [ar;u iktar iddeterminati fit-tielet sessjoni u g[alkemm baqg[u fi ]vanta;;, naqqsu d-distakk g[al goal wie[ed. Lantagoni]mu fl-ilma beda ji]died ukoll bi]-]ew; timijiet iwettqu diversi fouls. Fl-a[[ar sessjoni, i]-]ew; timijiet baqg[u l-istess livell, b’San :iljan jfittxu l-goal tad-draw u wara anki dak tar-reb[a. Sliema: R. Coleiro, J. Gabarretta, N. Lubrano (2), T. Sullivan (2), M. Meli, J. Soler (1), G. Kiss (3), E. Aquilina, J. Brownrigg (1), S. Barac (1), D. Paolella, M. Spiteri Staines, D. Abela San :iljan: D. Camilleri, J.C. Cutajar (1), C. Gialanzè (1), K. Galea, K. Dowling, M. Zammit (2), M. Avramovic, J. Sammut, C. Spiteri Debarro (1), P. Biros (3), P. Fava (1), D. Zammit (2), M. Pisani Referees: Alessandro Sgarra, Massimo Angileri
Marsascala MOR€............14 Ta’ Xbiex Amigos..............18 (3-5),(5-7),(1-2),(5-4)
Ta’ Xbiex Amigos kisbu lewwel reb[a tal-ista;un meta f’partita li ;iet de/i]a fl-a[[ar minuti, g[elbu lil Marsascala MOR€, 18-14. Ta’ Xbiex, li kellhom vanta;; sa minn kmieni, dehru resqin lejn reb[a komda, i]da rimonta ]g[ira minn Marsascala [alliet il-partita in/erta. Marsascala ;arrbu l-ewwel telfa talKampjonat meta dehru neqsin fl-attakk, u kellu jkun Joseph Kayes li kien strumentali g[ax skorja nofs il-goals tat-tim u spi//a l-a[jar skorer tal-partita b’seba’ goals. Ta’ Xbiex reb[u l-ewwel sessjoni 5-3, biex [adu vanta;; ta’ ]ew; goals. Ittieni sessjoni kienet mimlija goals u Ta’ Xbiex [adu vanta;; ta’ ]ew; goals o[ra biex marru 12-8 minn fuq. Ittim ta’ Mario Zammit reba[ wkoll it-tielet sessjoni biex da[al fl-a[[ar sessjoni b’[ames goals vanta;;. I]da rimonta ]g[ira ta’ Marsascala rat id-distakk jonqos g[al ]ew; goals sakemm Otis Zammit skorja biex re;a’ kabbar id-distakk, u finalment reb[u, 18-14. Marsascala: K. Schembri, K. Rizzo Naudi (1), M. Pace (3), B. Muscat, J. Kayes (7), L. Grixti, J. Licari (2), J. Cremona, J. Ross (1), A. Sammut, D. Cassar, C. Mifsud, L. Caruana Ta’ Xbiex: L. Borg, J. Navarro, And. Galea (2), Ant. Galea (2), S. Cini (2), L. Pace, K. Galea (1), M. Paris (1), P. Paris, P. Markoch (3), R. Attard (1), O. Zammit (2), Y. Szeles (4) Referees: Peter Balzan, Peter Giordano
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Sport
39
WARA S-SU??ESS TAT-TIM MALTI F’YEREVAN
50,000 ewro lill-plejers f’bonus meritat
Wara nuqqas ta’ 20 sena, Malta sa fl-a[[ar kisbet reb[a barra minn xtutna f’log[ba tal-kwalifkazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja meta l-:img[a, ittim nazzjonali mmexxi minn Pietro Ghedin g[eleb lillArmenja, 1-0, f’Yerevan, b’goal tal-captain Michael Mifsud fl-ewwel taqsima. Kelliem g[all-MFA ikkonferma wkoll li din irreb[a se tkun qed tiswa 50,000 ewro lill-MFA f’bonuses lill-plejers. Imma kienet reb[a altru milli meritata g[aliex it-tim Malti lag[ab log[ba tattika kwa]i perfetta. G[alaq tajjeb fid-difi]a u kien mi/idjali u perikolu] bil-kontrattakk. Filfatt, kien f’wie[ed minn dawn li t-tim sfrutta tajjeb ilvelo/ità ta’ Michael Mifsud biex skorja dak li kellu jkun il-goal tar-reb[a. Tal-istess opinjoni kien ilkow/ nazzjonali, Pietro Ghedin, li g[alkemm ammetta li kien hemm mumenti fejn it-tim deher isofri l-pressjoni tal-Armeni – li wara kollox kienu f’darhom – it-tliet punti mirbu[a
f’Tazza tad-Dinja, l-ewwel tlieta wara 20 sena, huma meritati. “Meta wie[ed i]omm f’mo[[u li tul il-partita kollha, kulma kellna kienu ]ew; /ansijiet u skorjajna wie[ed minnhom, il-mertu hu ferm akbar g[aliex kellna nsofru [afna, u [aqqu wkoll kull tif[ir il-goalkeeper Justin Haber, li wettaq ]ew; saves mill-isba[, wie[ed f’kull taqsima, u g[inna nie[du ttliet punti mag[na,” qal Ghedin, waqt li fa[[ar lilliskwadra kollha u qal li lplejers kollha obdew il-pjan tieg[u u kienu ferm dixxiplinati. “Issa rridu nkomplu na[dmu aktar iebes u nkomplu nibnu fuq dan. Ma nistg[ux inkunu kuntenti g[ax [adna tliet punti. In[arsu ’l quddiem b’ottimi]mu u serenità g[aliex issa nafu li nistg[u ner;g[u nag[mluha,” qal Ghedin. Forsi l-unika nota negattiva minn dan il-konfront kienet linjury tal-captain ta/Champions, Birkirkara,
Kif Jinsabu Grupp B
Italja Bulgarija Rep. ?eka Danimarka Armenja Malta
L
R
D
T
F
6 4 2 0 12 6 2 4 0 11 6 2 3 1 6 5 1 3 1 6 5 1 0 4 2 6 1 0 5 2
K
4 4 4 5 8 14
Pt
14 10
9 6 3 3
Gareth Sciberras, li kellu ji;i mibdul f’nofs it-tieni taqsima wara li deher li ]loga spalltu. Din hi daqqa ta’ [arta g[allklabb tieg[u, li di;à re;a’ beda t-ta[ri; tieg[u bi preparazzjoni g[all-impenji li jmissu fl-Ewropa, ftit ;img[at o[ra. Fi tmiem il-log[ba, Sciberras qal li t-tim ta kollox u j[ossu kuntent li [are; rebbie[. L-a[[ar reb[a ta’ Malta f’log[ob tal-kwalifikazzjoni mit-Tazza tad-Dinja qabel din, kienet tmur lura sal-1993, f’pajji] ie[or mill-eks Unjoni Sovjetika, l-Estonja. Dakinhar, it-12 ta’ Mejju tal1993, it-tim Malti mmexxi minn Pippo Psaila kien [are; rebbie[ bl-istess skor ta’ 1-0, u ironikament kien plejer ie[or ta’ Valletta li skorja, Kris Laferla.
Michael Mifsud ji//elebra l-goal kontra l-Armenja (Ritratti> Paul Zammit Cutajar)
Andrè Schembri, li re;a’ kien ferm utli f’nofs il-ground, ira]]an lil Manoyan
Edward Herrera jisraq il-ballun lil Manucharyan
Roderick Briffa jipprova janti/ipa lil Mkhitaryan
Ryan Camilleiri u Clayton Failla jg[inu lil xulxin kontra Manoyan
40
Il-{add, 9 ta’ :unju, 2013
Lokali
NILQG{UKOM B’UMILTÀ BIEX TG{INU LILL-PARTIT NAZZJONALISTA… GRAZZI!
Il-passat, il-pre]ent u l-futur Il-fatt li l-Partit Laburista reba[ l-elezzjoni mhux ne/essarjament ifisser li reba[ l-aqwa partit, jew li din ilbidla hi po]ittiva. Malta hi unika u rridu nipprote;u lvaluri u l-prin/ipji tag[na mnisslin minn missirijietna u li g[alihom kien hemm in/identi stori/i fejn sa[ansitra kien hemm it-tixrid tad-demm. Hi [asra li l-Partit Laburista reba[ elezzjoni ming[ajrba]i ta’ valuri u prin/ipji solidi li lanqas jirriflettu mqar dawk li fuqhom twaqqaf il-Partit Laburista stess. Il-Partit Laburista rnexxielu jirba[ min[abba weg[diet wiesg[a li finanzjarament qatt ma ;ew spjegati. Illum hawn sta;nar fis-suq ka;un ta’ dan in-nuqqas totali ta’ twegibiet u pjani u nibza’ li ]-]mien se jag[tina tag[lima kiefra li se tiswina qares. Kien /ar li l-Partit Laburista kellu vanta;; politiku kemxejn partikulari attribwit lit-‘tradituri’ fost il-PN, li kellhom a;enda personali u kisru kull lealtà u r;ulija biex ma nsemmux l-etika politika. Illum, tliet xhur wara lelezzjoni, g[andna realtà differenti. Dak li qieg[ed isir issa jidher li hu ma[sub biex il-Partit Laburista jirba[ lelezzjoni ;enerali li jmiss hekk kif mid-Dipartimenti tal-
Gvern ing[ataw transfers vendikattivi biex b’hekk log[la po]izzjonijiet jibqg[u okkupati minn Laburisti jew dawk li ng[ataw xi vanta;; personali biex jivvutaw Labour. Min ma jittemprax ru[u jkollu jirri]enja anke jekk il-Gvern m’ghandu l-ebda sa[[a legali li jag[mel hekk. Il-PN fil-Gvern wettaq numru ta’ ]balji: kif idda[[let ir-riforma fit-trasport pubbliku, il-kwistjoni tattariffi tal-ener;ija, il-mod kif idda[[let l-onorarja talMinistri, il-b]onn li Ministru u Segretarji Parlamentari kienu je[tie;u li jisimghu aktar linnies, l-allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, il-pjaga talMEPA li darset [afna nies, u o[rajn. Dawn huma fost irra;unijiet li waslu wkoll li nnies trid bidla. I]da din it-telfa elettorali ]gur ma tistax tigi attribwita lil Lawrence Gonzi li f’[ames snin ta’ amministrazzjoni anke meta sab theddida minn Gaddafi baqa’ jimxi fuq ilvaluri sodi li jirrappre]entaw kemm il-karattru tieg[u u lprin/ipji tal-PN. Il-pajji] baqa’ miexi ‘’l quddiem f’sitwazzjoni stabbli u trankwilla meta pajjizi u popli o[ra spi//aw tallaba. Gvern Nazzjonalista dejjem kien rebbie[ fil-mod kif
minn Nicole Vella de Fremeaux nickievdf@icloud.com
imexxi ’l-pajji] ’il quddiem f’kull qasam u b’su//essi enormi billi ]amm Malta finanzjarament b’sa[[itha u rnexxielu jattira investiment barrani li pajji]na qatt ma kien ra b[alu. Illum g[ax in-nies riedet bidla, g[andna gvern ibba]at fuq pja/iri u weg[diet basta li jiggwadanja u jikkuntenta lillindividwu ming[ajr konsiderazzjoni tarreperkussjonijiet finanzjarji u so/jali. Hu gvern bla vi]joni fit-tul u dan jista’ jpo;;i lil pajji]na g[arkupptejh! Issa t-triq ’il quddiem
media•link COMMUNICATIONS
g[andha tkun li l-PN jiffoka u jitg[allem mit-telfa elettorali! G[andu jifta[ widnejh u g[ajnejh biex ma jag[milx listess ]balji. Il-mixja f’din it-triq di;à qieg[da ssir mit-tmexxija l;dida tal-Partit li qieg[da tara l-b]onn ta’ bidla radikali filPartit imnebba[ mill-g[aqda, il-fraternità u l-kuxjenza so/jali, bil-mira li jer;a’ j;ib il-fidu/ja tal-poplu. Il-mistoqsija ti;i wa[edha. X’g[andu jag[mel il-PN biex jikseb lura l-fidu/ja talma;;oranza tal-poplu? Xejn ta’ barra minn hawn! Addattament tal-valuri li verament jirrappre]entawh billi j]omm lilu nnifsu a;;ornat ma]-]minijiet biex tintrebah il-fidu/ja ta]]g[a]ag[ u tas-so/jetà ;dida li qed tinbena! Dan jista’ jse[[ biss meta lPartit ji;;edded, [a;a li effettivament di;à bdiet wara li ntilfet l-elezzjoni u billi jsir skrutinju ta’ kull settur ta’ tmexxija tal-gvern Laburista. F’dan l-isfond, Simon Busuttil, il-Kap il-;did talPN g[andu vi]joni bba]ata fuq premessi demokrati/i Ewropej u vi]joni ffukata. Dawn il-virtujiet huma esti]i fil-karigi g[olja talPartit, b’nies ta’ valuri u prin/ipji sodi b[alu li
g[andhom il-[ila, u g[alhekk b[ala tim se jsa[[u l-Partit billi jikkumplimentaw lil xulxin minn perspettivi differenti! Nawgura futur mill-isba[ lill-PN ta[t tmexxija ;dida. Il-PN irid jistinka biex i]omm kuntatt regolari malpoplu anke ma’ dawk li tellfulu l-elezzjoni. B’umiltà g[andu jil[aq lil din il-faxxa ta’ nies. Hu importanti li ta[t l-ebda /irkostanzi m’g[andu jintesa l-passat li hu t-tag[lima tal-futur. Bil-fatti, anki jekk millOppo]izzjoni, il-PN irid jag[ti kas tal-b]onnijiet u l-[sibijiet ta’ kull persuna. Il-politika hi vokazzjoni u l-umiltà hi parti minnha. Il-mixja f’din it-triq g[andha twassal biex fil;ejjieni l-PN jikseb mill-;did il-fidu/ja tal-poplu Malti u G[awdxi. Il-kuntentizza jew iddwejjaq tal-elettorat jiswa elezzjoni. G[alhekk il-PN g[andu j]omm lill-elettorat f’qalbu billi jifta[ widnejh u j[ares madwaru l-[in kollu. Dan ifisser xog[ol kbir u g[alkemm fi]-]mien li ;ej hemm telg[a iebsa, din mhux impossibbli issa li l-Partit beda jibni mill-;did l-operat tieg[u, miftu[ g[al kul[add bl-interess tal-PN jibqa’ wie[ed – il-;id tal-pajji].