Nazzjon 10 ta' Ġunju 2013

Numru 13,458

€0.55

It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Il-Kap ;did tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil qal li t-Tim ;did PN hu mimli ener;ija biex il-partit jer;a’ jirba[ ir-rispett, il-fidu/ja u jsir partit rebbie[ fl-a[jar interess tal-poplu Malti u G[awdxi kollu (Ritratt> Joseph Galea)

Tim ;did u mag[qud li qed i[ares ‘il quddiem L-Oppo]izzjoni se tkun wa[da b’sa[[itha u kostruttiva hekk kif is-slogan tal-Gvern Laburista ‘Malta Tag[na Lkoll’ illum sar slogan vojt minn Claire Mifsud

Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil qal li t-tmexxija l;dida tal-Partit Nazzjonalista hu tim ;did, mag[qud u mimli ener;ija li qed i[ares ’il quddiem u li di;à beda l-[idma tieg[u biex jer;a’ jpo;;i lill-partit fuq saqajh biex ikun mill-;did partit rispettat, partit fdat, partit rebbie[, partit lest biex jag[ti sehmu biex pajji]na jkompli jimxi ’l quddiem.

Din id-dikjarazzjoni g[amilha lKap il-;did tal-Partit Nazzjonalista meta indirizza l-Kunsill :enerali tal-Partit f’diskors li ;ab fi tmiem

Maratona ta’ ;bir ta’ fondi su//ess b’risq il-PN Aktar f’pa;na 3

id-diskussjoni dwar ir-rapport ta’ anali]i tar-ri]ultat elettorali.

Fid-diskors tieg[u wara xahar fittmexxija tal-partit u e]att tliet xhur mid-data tar-reb[a elettorali talPartit Laburista, Simon Busuttul g[amel ukoll twissija /ara lillGvern.

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista mhux se tippermetti li l-Gvern Laburista japplika l-kodi/i tal-etika fejn jaqbillu, jibqa’ g[addej bis-sensiela ta’ transfers vendikattivi u jibdel is-servizz pubbliku f’ka]in Laburista li jkun iservi biss biex jin-

qdew l-interessi parti;jani tal-Partit Laburista. Hekk kif jg[addu dawn il-[ames snin kul[add se jkun qed jin]amm responsabbli b’mod personali g[al g[emilu.

Simon Busuttil qal li l-im;iba politika tal-Gvern qed tbaxxi l-istandards tal-im;iba politika. Hu qal li l-islogan ‘Malta Tag[na Lkoll’ illum sar slogan vojt u l-g[ajta ‘Tista’ ma taqbilx mag[na i]da tista’ ta[dem mag[na’ wkoll kienet ingann g[ax kull min ma jaqbilx mal-Gvern qed isib ru[u trasferit. g[al pa;na 5

Il-ka] ‘Franco Mercieca’ hu ipokresija kbira Il-ka] li ]velat ilbiera[ il-gazzetta The Sunday Times of Malta, li wera kif isSegretarju Parlamentari Franco Mercieca qed jikser il-waiver li tah il-Prim Ministru Joseph Muscat u f’nofs ta’ nhar wie[ed da[[al €3,600, tfisser mill-Kap il-;did tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil b[ala “ipokresija kbira”.

Il-ka] Franco Mercieca irrifera g[alih f’diskors li g[amel Simon Busuttil flg[eluq tal-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista lbiera[ filg[odu.

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li dan kien ka] ie[or fejn Joseph Muscat gideb. Dan g[ax kien qal li l-waiver li kien ta lil Franco Mercieca kien g[ax hu biss jaf jag[mel /ertu interventi medi/i, u li dan ix-xog[ol kien se jibda jsir fi tmiem il;img[a.

“I]da issa qed niskopru li Franco Mercieca qed jag[mel anke operazzjonijiet ko]meti/i u operazzjonijiet li jista’ jag[milhom [addie[or, u qed ja[dem filprivat anke matul il-;img[a”, qal il-Kap tal-PN. Simon Busuttil qal li hi ipokresija kif Joseph Muscat “g[amel [ames snin jg[ajjarna fuq l-onorarja u issa qed jag[ti permess spe/jali biex Segretarju Parlamentari ja[dem fil-privat u jda[[al €3,600 f’nofs ta’ nhar wie[ed.”

“Dan hu ksur ta’ etika mill-aktar gravi.

Imma l-Prim Ministru g[adu ma rrealizzax x’inhi etika. Muscat g[andu jag[ti spjegazzjoni lill-poplu.”

The Sunday Times of Malta lbiera[ ]velat kif Franco Mercieca qed jag[mel operazzjonijiet li jista’ jag[milhom g[al pa;na 5

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

2 Lokali

In[arsu ‘l quddiem b’fidu/ja u determinazzjoni Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista g[all-{idma fil-Parlament Mario de Marco, sostna lbiera[ fil-Kunsill :enerali tal-PN li bil-pro/essi li g[adda minnhom il-partit fl-a[[ar ;img[at, “biddilna l-wi// tal-partit b’nies ;odda, b’ideat ;odda u ener;ija ;dida g[ax issa l-PN hu ;enerazzjoni ;dida ta’ tmexxija”.

Dan, sostna Mario de Marco, hu spirtu ;did ta’ g[aqda u [e;;e; biex il-[idma matul is-snin li ;ejjin i]]omm fuq l-ispirtu ta’ g[aqda biex il-PN ikollu d-diversità u mhux divi]joni. Appella biex in[arsu ‘l quddiem b’fidu/ja u determinazzjoni biex il-poplu jemmen fina.

Hu semma kif mill-worskhops li attenda g[alihom ;urnata qabel, hemm ir-rieda u l-ener;ija biex jer;g[u jissa[[u l-istrutturi u ti;i a;;ornata l-politika.

Il-Vi/i Kap tal-PN qal ukoll li lPartit irid jer;a’ jikseb rispett u biex isir dan, iridu ji;u mag[rufa l-i]balji li saru u fejn, u dan kollu ji;i elenkat permezz tar-rapport tal-Kummissjoni.

Hu ]ied li l-;ustizzja u l-libertà huma ]ew; prin/ipji tal-Partit Nazzjonalista, i]da minkejja li l-PN g[amel 25 sena fil-Gvern, g[ad hawn min jistenna li ssir ;ustizzja mieg[u b[all-azzjonisti tal-Bank ?entrali ta’ Malta li forsi dan il-Partit naqashom.

Dan g[aliex il-PN emmen li l-libertà ti;i l-ewwel u qabel kollox, i]da ma kienx sensittiv u proattiv lejn illibertajiet /ivili li evolvew ma]]mien.

Mario de Marco rrifera g[ad-dritt ta]-]wie; g[al dawk il-persuni li min[abba ra;unijiet medi/i, fost o[rajn, ikollhom ibiddlu s-sess tag[hom. Kien hawn li hu qal li jem-

men li Joanne Cassar jist[oqqilha apolo;ija min-na[a tal-PN g[ax seta’ trattaha b’aktar lealtà. Hu qal ukoll li dan il-Partit kien ippropona partnership /ivili.

Il-Vi/i Kap tal-PN g[amel riferenza wkoll g[all-honeymoon period talGvern Laburista li matul dan il-perjodu g[amel diversi transfers f’San Vin/enz, fil-Pulizija u l-Wasteserv, u kien hemm it-tne[[ija ta’ David Felice minn Chairman tal-V18 u li kien hemm ukoll nuqqas ta’ sensittività lejn reati wara amnestija li ng[atat biex ti;i /elebrata reb[a elttorali, u lejn l-abbozz ta’ li;i biex tippermetti li deputati jie[du sehem f’bordijiet tal- gvern.

Mario de Marco staqsa x’;ara mirroadmaps tal-Labour u fejn hi Malta tag[na lkoll. B’kuntrast ma’ dan, lewwel tliet xhur tas-sena, l-ekonomija

Maltija kienet l-iktar wa[da li kibret minn 27 pajji] tal-UE. Dan hu ta’ sodisfazzjon li Gvern Nazzjonalista kien wettaq politika ta’ xog[ol ‘g[ax il-[addiema huma tag[na lkoll’.

Mario de Marco qal ukoll li t-triq ‘il quddiem hi li l-PN imur g[and in-nies u b’hekk il-PN ikun id-dar naturali g[al kull min hu ta’ rieda tajba u jkun partit ta’ libertà u tarka ta’ kull min se jbati minn Gvern Laburista. LOppozizzjoni trid tkun hemm biex i]]omm gvern responsabbli ta’ g[emilu u ta[dem biex tipproponi alternattivi fl-interess tal-[addiema.

Dan billi jkun hemm abbozz tal-politika tal-futur tal-partit u pajji]. Jekk dan il-Partit ja[dem bil-g[aqal, temm jg[id Mario de Marco, il-PN, li hu partit kbir li hu l-futur, jista’ jag[mel differenza.

Niket NIKET

B’niket in[abbru l-mewt ta’ Carmelina Borg née Sammut, mart il-mejjet Dr George Borg MD, li se[[et nhar is-Sibt li g[adda, 8 ta’ :unju, fir-residenza tag[ha, {al Luqa, fl-g[omor ta’ 81 sena. {alliet jibku t-telfa tag[ha lil uliedha Dr Doreen u r-ra;el tag[ha Dr David Cassar, binha Dr Anton u martu Giselle, binha Pierre u l-[abiba tieg[u Anita, in-neputijiet Claire, Peter, Rachel u Paul, o[tha Giuseppina Sammut, [utha tarrispett Laura Sammut armla ta’ [uha Andrè, il-Ma;istrat Dr Gaudenz Borg u martu Carmelina, neputijiet o[rajn u lfamilji tag[hom, aktar membri tal-familja u l-[bieb.

Il-funeral jitlaq mid-dar tag[ha g[ada t-Tlieta 11 ta’ :unju fit-3.30 p.m. biex issirilha quddiesa præsente cadavere fil-knisja parrokkjali ta’ {al Luqa fl-4 p.m. Wara ssir iddifna fi/-/imiterju ta’ {al Luqa. Hu mitlub li minflok fjuri jintbag[tu g[otjiet ta’ karità lill-Mission Fund u lid-Dar talProvidenza.

Ag[tiha, Mulej, il-mistrie[ ta’ dejjem.

It-Temp

UV INDEX

10

IT-TEMP> ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: moderat mill-Grieg il-Lvant li jsir ftit qawwi g[al qawwi mill-Majjistral BA{AR> moderat li jsir moderat g[al qawwi IMBATT> baxx mix-Xlokk TEMPERATURA: l-og[la 26˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.1 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-05.45 u tin]el fis-20.17

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

IT-TNEJN L-og[la 26˚C L-inqas 18˚C

IT-TLIETA L-og[la 26˚C L-inqas 17˚C

L-ERBG{A L-og[la 27˚C L-inqas 16˚C

IL-{AMIS L-og[la 28˚C L-inqas 16˚C

IL-:IMG{A L-og[la 29˚C L-inqas 17˚C

UV

UV

UV

UV

UV

10

8

8

9

9

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 25˚C xemxi, Frankfurt 18˚C imsa[[ab, Tel Aviv 27˚C imsa[[ab, Amsterdam 15˚C imsa[[ab, Milan 20˚C imsa[[ab, Tripli 40˚C xemxi, Istanbul 25˚C ftit imsa[[ab, Ateni 27˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 17˚C imsa[[ab, Londra 11˚C imsa[[ab, Vjenna 26˚C imsa[[ab, Berlin 23˚C imsa[[ab, Madrid 17˚C imsa[[ab, Zurich 22˚C ftit imsa[[ab, Brussell 18˚C ftit imsa[[ab, Moska 23˚C imsa[[ab, Munich 21˚C imsa[[ab, il-Kajr 31˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 16˚C imsa[[ab, Dublin 20˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 22˚C imsa[[ab, Tune] 26˚C xemxi, St. Petersburg 23˚C imsa[[ab, Al;eri 25˚C ftit imsa[[ab, Ruma 19˚C imsa[[ab, Kopen[agen 16˚C imsa[[ab, Stokkolma 14˚C imsa[[ab.

Norganizzaw il-partit u nift[u l-bibien Ir-rakkomandazzjonijiet li [ar;u mir-rapport tal-elezzjoni ;enerali li ;ie diskuss matul il-Kunsill :enerali li ;ie fi tmiemu lbiera[, g[andhom ji;u applikati biex ji;i organizzat il-Partit u jinfet[u l-bibien bera[ bi spazju “g[al kull min irid jag[ti sehemu f’din it-triq twila u iebsa li nistg[u nimxuha b’su//ess”.

Dawn kienu l-ewwel kummenti tas-Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Chris Said fir-replika tieg[u g[allinterventi li saru fil-Kunsill :enerali.

Chris Said sostna dan, g[ax, ‘meta jkun hawn Partit Nazzjonalista b’sa[[tu, igawdi l-poplu Malti u G[awdxi kollu’. Dan jista’ jsir ta[t il-

gwida tal-Kap Simon Busuttil u permezz tat-tmexxija ener;etika bla waqfien.

Chris Said elenka li dawn la[[ar tliet xhur kienu milliktar impenjattivi g[all-Partit Nazzjonalista li matulhom beda t-ti;did tal-Partit Nazzjonalista bit-tim ta’ tmexxija li da[al g[al responsabbiltà, b’ener;ija, entu]ja]mu u determinazzjoni kbira, tant li se jkun hemm [idma g[at-ti;did tal-istatut.

Is-Segretarju :enerali rrifera wkoll g[ar-rapport tarri]ultat tal-elezzjoni fejn irringrazzja li/-Chairperson tal-Kummissjoni flimkien mal-membri li g[amlu bi//a xog[ol e//ezzjonali.

Dan ir-rapport, qal Chris

Said, jag[ti l-ba]i tal-kumplament tat-ti;did fil-;img[at u fix-xhur li ;ejjin. Hawnhekk hu rringrazzja lil kull min intervjena f’dawn il-jiem matul il-Kunsill :enerali u waqt il-workshops b’interventi li jiffukaw fuq dak li se jsir mil-lum ‘il quddiem milli fuq dak li ;ara.

B’hekk, il-Partit Nazzjonalista jag[laq kapitlu u jifta[ kapitlu ie[or ;did u importanti g[as-snin li ;ejjin.

Dan isir billi l-PN i[ares ‘il quddiem biex ikompli ji;;edded. Hu semma’ wkoll kif se jkun hemm [idma malkumitati tal-PN u semma’ lammont ta’ nies li huma lesti li jag[tu l-[idma volontarja tag[hom.

B[al-lum 25 sena

K

ien ]velat li kumpanija li kienet twaqqfet fl-1975 mill-Korporazzjoni tal-I]vilupp u li kienet immexxija mill-President tal-Partit Laburista Alfred Sant, flok tipprodu/i kienet tikkummer/ja fil-[addiema meta kienet tirre;istra nies mag[ha kontra l-li;i u tittrasferixxihom ma’ dipartimenti tal-Gvern u korpi jew kumpaniji parastatali.

Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami ltaqa’ ma’ uffi/jali tar-Resettlement Fund tal-Kunsill tal-Ewropa li matulha l-Gvern irrefera g[as-self li l-Fond se jag[ti lil Malta b[ala utli [afna.

Il-Gvern Malti kien /a[ad dak li kien qal Karmenu Mifsud Bonnici li l-aircraft carrier Ark Royal ma t[allitx tid[ol filPort :ermani] ta’ Hamburg.

Beda jiltaqa’ wkoll il-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista ta’ nofs is-sena.

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Lokali 3

Maratona ta’ ;bir ta’ fondi li rat id-Dar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista mimlija nies f’kull [in tal-maratona jag[tu l-appo;; lit-tmexxija l-;dida tal-Partit Nazzjonalista

Maratona ta’ ;bir ta’ fondi su//ess Il-Maratona ;bir ta’ Fondi tal-Partit Nazzjonalista li saret fid-Dar ?entrali matul il-;urnata tal-biera[ kienet su//ess u li matulha n;abret issomma ta’ €355,903 bl-g[an li l-partit jikseb il-mezzi finanzjarji tant b]onju]i b[ala appo;; g[all-[idma li g[addejja mit-tmexxija l-;dida li matulha l-PN qieg[ed kontinwament ji;;edded u jissa[[a[.

Matul il-;urnata l-foyer tad-Dar Centrali tal-Partit Nazzjonalista ng[ata l-[ajja li xehdet il-[e;;a u lentu]ja]mu li hemm fi [dan il-Partit Nazzjonalista.

Il-maratona kienet wa[da differenti minn tas-soltu fil-format tag[ha hekk kif matul il-;urnata kien hemm pre]enza qawwija ta’ diversi deputati u politi/i kif ukoll [addiema li g[exu l-istorja tal-mezzi tal-komunikazzjoni tal-partit - NET TV, Radio 101 u filgazzetti IN-NAZZJON u il-mument.

Matul il-;urnata, il-Partit Nazzjonalista permezz ta’ Net Television, g[ex diversi episodji talistorja tieg[u rrakkuntati mill-Edituri ta’ IN-NAZZJON u il-mument, tal[addiema ta’ Radio 101 sa mill-bidu tieg[u, is-securities tal-istamperija, il-

kapijiet u l-;urnalisti kemm talisports kif ukoll tal-a[barijiet, fotografi, il-[addiema tal-armar, dawk tas-sales, news anchors u diversi personalitajiet li huma parti millistorja tal-partit u l-media tieg[u. Dan minbarra li ntwerew ukoll numru ta’ dokumentarji politi/i waqt li diversi kantanti animaw l-atmosfera matul il;urnata.

Eluf ta’ nies wie;bu g[all-appelli tal-Kap, il-Vi/i Kapijiet, is-Segretarju :enerali u t-Te]orier tal-Partit, li kollha sa[qu li l-partit g[andu b]onn l-appo;; finanzjarju biex ikompli bil-

[idma tieg[u. {afna ]aru d-Dar ?entrali u ltaqg[u mal-uffi/jali u ddeputati li tkellmu ma’ dawk pre]enti.

Filg[axija, ]aru din il-maratona wkoll l-eks-kapijiet tal-Partit Nazzjonalista Eddie Fenech Adami kif ukoll Lawrence Gonzi.

Rappre]entanti tal-Kumitati talPartit Nazzjonalista ppre]entaw iddonazzjonijiet tal-Kumitati u l-flus li n;abru mill-inizjattiva 10x10, li kif fisser il-Vi/i Kap g[all-{idma talPartit Beppe Fenech Adami, minn din l-inzjattiva l-partit ;abar €106,000.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

4 Lokali

{ames snin ta’ servizz u lealtà lill-PN

Il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista g[all-{idma fil-Parlament jindirizza l-Kunsill :enerali b[alma g[amlu wkoll numru kbir ta’ kunsilliera li kollha tkellmu fuq it-triq ‘il quddiem li qieg[ed i[ares u li se timxi fiha t-tmexxija l-;dida tal-PN (Ritratt> Joseph Galea)

Fidu/ja fit-tim ;did tal-PN Numru kbir ta’ interventi fla[[ar sessjoni tal-Kunsill :enerali mhux biss g[a;nu u analizzaw ir-ri]ultat elettorali ta’ tliet xhur ilu, i]da wrew fidu/ja fit-tim ;did tal-Partit Nazzjonalista li issa hu m;edded u lest biex i[ares ‘il quddiem biex jer;a’ jikseb ilfidu/ja u r-rispett tal-familji Maltin u G[awdxin.

Id-Deputat Robert Arrigo qal li hu jinsab kuntent bilbidla li se[[et fil-PN wara rri]ultat elettorali. Bidla li tirrifletti dak li qal ir-rapport tal-anali]i elettorali li qal li l-partit hu proprjetà tal-membri u m’hu proprjetà ta’ [add. Robert Arrigo qal li kull Membru Parlamentari g[andu kariga u kul[add hu involut. Hu qal li l-Gvern Laburista g[a]el li jag[ti €500 fil-;img[a lil min kien fuq billboard jew [a sehem fil-video tal-Partit Laburista u dawk kollha li vvutaw g[all-bidla issa qed jie[du [afna mill-istess partit.

Robert Arrigo semma’ l-isfidi tal-PN partikularment ilbidla fl-istrutturi u l-isfida finanzjarja. Appella lil min telaq lill-PN g[ax sab il-bieb mag[luq, biex jer;a’ lura g[ax il-bibien issa huma miftu[a kif jista’ jikkonferma hu stess. “Ilbidla ;abha l-Partit Nazzjonalista u mhux il-Partit Laburista” temm Robert Arrigo.

Mark Anthony Sammut

sa[aq li hu importanti li l-bidliet li jag[mel il-PN ma g[andhomx isiru biss fid-dehra i]da iktar minn hekk fil-prin/ipji wara l-policies u d-de/i]jonijiet li l-PN se jkun qed jag[mel.

Hu qal li l-g[an tat-ti;did m’g[andux ikun li nirb[u lelezzjoni i]da fejn se nie[du lpajji] meta nirb[u l-elezzjoni.

Irrifera g[all-g[eruq fondi tal-PN u semma nies b[al Nerik Mizzi, Ugo Mifsud,

Eddie Fenech Adami u Lawrence Gonzi li kollha po;;ew l-interess tal-pajji] flewwel post. Appella li d-Dar ?entrali tkun id-dar naturali ta’ dawk kollha li huma ta’ rieda tajba li dejjem jaraw x’jistg[u jag[tu g[al pajji]hom.

Fl-intervent tieg[u Mario Galea qal li l-PN g[andu jkun iffukat fuq il-Partit Laburista li qal qed juri sinjali li g[andhom jinkwetaw lill-poplu Malti g[ax jie[du lill-poplu Malti lura g[as-snin tmenin. Fost [afna hu semma t-transfers politi/i u l-ksur tal-kodi/i taletika.

Irrifera g[all-akku]a ta’ Joseph Muscat dwar dak li sejja[ b[ala “tixwix” u qal li f’isem it-tixwix kienu ;;ustifikati numru ta’ episodji koroh fl-istorja politika ta’ pajji]na.

Irrifera wkoll g[al dik li sejja[ b[ala “atmosfera ta’ bi]g[a” u appella biex kull min i[ossu be]g[an g[andu jitkellem g[ax se jsib lid-deputati tal-Partit Nazzjonalista warajh.

Hu u jindirizza lill-kunsilliera John Bonello rrifera g[al tliet konklu]jonijiet tar-rapport dwar l-anali]i tar-ri]ultat elettorali. Hu qal li l-ewwel konklu]joni hi li l-PN g[andu jkun iktar inklussiv u g[andha ssir [idma biex il-partit i;ib lura nnies li telquh u jfittex nies ;odda.

Irrifera wkoll g[at-tieni konklu]joni li l-partit g[amel ]ball meta [a /ertu de/i]jonijiet b[al dawk dwar id-divorzju u lLGBT u sa[aq li l-partit m’g[andux jibqa’ lura milli jie[u /erti de/i]jonijiet. Fittielet konklu]joni, hu rrifera g[al Simon Busuttil u ttmexxija tieg[u li qed tibdel lill-PN f’wie[ed mag[qud, kredibbli u konsistenti.

John Bonello qal li l-partit g[andu j[ares ‘il quddiem biex isir il-partit rebbie[.

B’riferenza g[ar-rapport talanali]i tar-ri]ultat elettorali, Charló Bonnici qal li r-rapport jirreferi g[al numru ta’ issues, gruppi u xejriet li wasslu g[al dan ir-ri]ultat. Iffoka fuq ix-xejriet li jindikaw li sso/jetà saret iktar miftu[a u inqas konservattiva.

Ir-rapport jindika wkoll li lelettorat fl-g[a]la tieg[u ffoka iktar fuq issues personali.

Xejra o[ra hi li ]-]g[a]ag[, anke dawk ta’ familji Nazzjonalisti, g[a]lu li jivvutaw lill-Partit Laburista.

Xejra o[ra hi l-importanza tas-social media b[allFacebook li qed jattira g[add kbir ta’ nies. Hu qal li l-partit g[andu b]onn i]-]mien u lg[odda biex janalizza x-xejriet ta’ so/jetà li qed tinbidel u temm jg[id li t-Tim PN se jkun qed i[ares ‘il quddiem biex iwie;eb g[al dawn l-isfidi.

Ingrid Brownrigg irringrazzjat lil kull min hu attiv u sellmet lill-[addiema talMedialink u rringrazzjathom g[as-servizz li jag[tu fi [dan il-partit. Irriferiet g[as-slogan ‘Ti;did’ li u]at hi g[all-elezzjoni u qalet li g[a]let dan isslogan g[ax temmen li sso/jetà qed tinbidel.

Hi qalet li l-PN m’g[adux jappella g[al /ertu setturi tasso/jetà b[alma huma ]]g[a]ag[ li ddejqu bil-kampanja negattiva tal-PN. Appellat biex il-Partit ikollu politika friska, innovattiva u po]ittiva li tattira li]-]g[a]ag[.

Hi qalet ukoll li l-partit g[andu jkun awtokritiku biex g[ada jkun a[jar milli hu llum.

Fissret li l-Partit Nazzjonalista g[andu quddiemu [afna xog[ol i]da hi konvinta li lpartit jasal biex jikseb irri]ultati b’sens ta’ perseveranza u determinazzjoni.

Id-Deputat Tonio Fenech qal li l-Partit Nazzjonalista, fis-

sinsla tieg[u hu partit demokratiku u g[aldaqstant jifhem li mhuwiex xi dritt assolut li jkun fil-gvern u jirrispetta l-g[a]la tal-poplu.

Hu qal li l-Partit Laburista falla l-ewwel e]ami li kellu sitt xhur biss wara li l-Partit Nazzjonalista g[adda mill-istess e]ami meta l-Unjoni Ewropea qalet lill-Gvern Laburista li hu mhux kapa/i j]omm il-qag[da ekonomika ta’ pajji]na fis-sod u jo[loq ixxog[ol.

Ir-rapport tal-Unjoni Ewropea qal li fl-ewwel tliet xhur tas-sena id-defi/it ni]el filwaqt li ]died it-tkabbir ekonomiku. Madanakollu lGvern Laburista g[a]el li jirrevedi l-istimi tad-d[ul u qal li qed jipprevedi li t-tkabbir se jkun ta’ 0.8%. Dan, sa[aq Tonio Fenech, ifisser li lGvern Laburista fid-disa’ xhur li ;ejjin mhux se jirnexxielu jkabbar l-ekonomija tal-pajji] daqskemm kabbar l-ekonomija Gvern Nazzjonalista fl-ewwel tliet xhur tas-sena. Dan wassal biex pajji]na jitqieg[ed flExcessive Deficit Procedure g[as-sentejn li ;ejjin u l-UE talbet lill-Gvern Laburista biex inaqqas l-ispi]a tieg[u.

Id-Deputat Francis Zammit Dimech iffoka fuq dawk li g[andhom ikunu l-prijoritajiet tal-Partit Nazzjonalista u qal li wa[da mill-prijoritajiet g[andha tkun kif il-partit jikkomunika l-messa;; tieg[u man-nies. Issu;;errixxa li lpartit g[andu jassigura li permezz tal-media tieg[u jkun ilvu/i l-iktar vi/ina g[al dak li jolqot lill-poplu fil-[ajja ta’ kuljum. Dan g[andu jwassal biex il-media tal-partit til[aq udjenza lil hinn mill-ba]i ta’ appo;; tradizzjonali tag[ha.

Irrifera wkoll g[ar-rwol tieg[u b[ala Chairperson talKummissjoni li qed tirrevedi lg[al pa;na 6

L-eks Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Paul Borg Olivier indirizza lKunsill :enerali b[ala membru ta’ dan il-partit bi tmexxija ;dida, liema Kunsill :enerali g[amel anali]i tar-ri]ultat elettorali.

Paul Borg Olivier semma’ kemm kienet de/i]joni g[aqlija li tliet xhur ilu, waqt it-ti;did talPartit, issir l-anali]i ta’ tant de/i]jonijiet li ttie[du millPartit Nazzjonalista. Hu semma kif l-amministrazzjoni tal-partit hi issa kompluta u t-Team PN ikun komplut biss meta kul[add jing[aqad mat-tmexxija kollha biex il-PN ikun ilvera protagonist.

Paul Borg Olivier qal li l[ames snin li g[addew, kienu [ames snin ta’ sodisfazzjon li matulhom ta servizz skont il-[iliet tieg[u, u li matulhom ta iktar spazju lil mara biex tkompli bil-[iliet tag[ha tant li llum hemm numru ta’ nisa rekord filParlament, u ]ew; Deputati Nazzjonalista tnisslu millM}PN. Fisser kif fil-[ames snin li g[addew [adem b’lealtà kbira lejn il-Partit u l-poplu Malti.

Mument diffi/li li ffa//ja Paul Borg Olivier kien ilmument li kellu jikkon/edi r-ri]ultat tal-elezzjoni, filwaqt li sostna li kien aktar diffi/li li j[abbar lill[addiema s-sitwazzjoni finanzjarja tal-Partit.

Paul Borg Olivier semma’ wkoll li s-serenità li tnisslet minn dan irri]ultat, tkompli timla’ lil dan il-Partit b’kura;; biex in[arsu ‘l quddiem.

Paul Borg Olivier filwaqt li rrifera g[al Nerik Mizzi li ni]el mill-istiva tal-vapur imma tela’ t-tara; ta’ kastilja, irrefera wkoll g[all-;entlom u l-istatista Lawrence Gonzi, li ddeskrivih b[ala ra;el li sofra fis-silenzju u dejjem qeda dmiru u kien ta’ servizz.

Hu ]ied jg[id li ‘min jemmen f’dak li jag[mel, mhu tellief qatt, u Lawrence Gonzi mhux tellief u lanqas dan il-Partit’.

Hawnhekk semma kif Lawrence Gonzi kien il-Kap tal-Partit Nazzjonalsita li [alla pajji] ekonomikament stabbli, :or; Borg Olivier ;ab l-Indipendenza, u Eddie Fenech Adami ;ab lindipendenza demokratika.

Paul Borg Olivier qal li lkariga li okkupa b[ala Segretarju :enerali, ]gur m’okkupahiex g[al xi [a;a personali u din hi s-serenità li timlih bil-kura;; biex in[arsu ‘l quddiem.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

6 Lokali

Ener;ija biex il-PN jer;a’ jqum fuq saqajh minn pa;na 4

istatut tal-partit u [abbar li minn nhar it-Tlieta li ;ej ilKummissjoni se tkun qed tmur distrett distrett biex tiltaqa’ mal-kunsilliera.

Francis Zammit Dimech qal li l-ewwel jiem tal-Gvern Laburista kienu karatterizzati minn ]balji kbar u g[aldaqstant ir-rwol tal-Partit Nazzjonalista g[andu jkun ikbar.

Id-Deputat David Agius qal li t-tim Nazzjonalista jrid ikun “oppo]izzjoni b’sa[[itha u kostruttiva. {add mhu se jirrombla minn fuqna, jag[milna tapit tieg[u g[ax a[na nirrappre]entaw iktar minn 130,000 vot u jixirqilna rispett u lil dawk in-nies irridu n[allsuhom lura l-fidu/ja tag[hom.”

David Agius dar ukoll lejn ilkunsilliera fil-Kunsilli Lokali u wieg[ed li se jkun qed jag[ti sehmu biex id-Dar ?entrali torbot ukoll mar-rwol tal-kunsilliera lokali, tkun dar miftu[a g[all-Kunsilli Lokali kollha li jridu jwasslu le[inhom.

L-Assistent Segretarju :enerali Jean Pierre Debono tkellem dwar l-a[[ar elezzjonijiet tal-E]ekuttiv, li fihom hu ;ie elett. Filwaqt li rringrazzja lil dawk li vvutawlu, hu rringrazzja wkoll lil min ma tahx il-fidu/ja bil-vot tieg[u u qal li l-voti kontrih se jg[inuh biex i]omm saqajh mal-art u ja[dem iktar.

“Nafu g[aliex tlifna, inqasna lil xulxin, lill-partit u lill-poplu.

Dehrilna li nafu kollox u iktar minn kul[add. Issa rridu na[dmu flimkien [alli nitg[allmu mill-passat,” temm jg[id Debono filwaqt li fakkar li l-Partit Nazzjonalista je[tie; jag[ti t-tama lill-poplu bi kritika po]ittiva fil-Parlament u nirriflettu l-aspirazzjonijiet tannies.

Indirizzat ukoll il-Kunsill :enerali Ann Fenech, filpo]izzjoni tag[ha b[ala Chairman tal-Kummissjoni li twaqqfet biex tanalizza rri]ultat elettorali; kif ukoll b[ala President tal-E]ekuttiv tal-PN. Fakkret li l-anali]i talKummissjoni toffri wkoll irrakkomandazzjonijiet “g[aliex il-perjodu ta’ luttu rridu

Il-membri tal-Kummissjoni li analizzat ir-ri]ultat elettorali u ppre]entat rapport li kien diskuss fil-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista. Jidher ukoll l-eks Segretarju :enerali tal-PN Paul Borg Olivier, flimkien mal-mara tieg[u Gloria (Ritratt> Joseph Galea)

nag[lquh. Irridu nag[lqu dan il-kapitlu u n[arsu ‘l quddiem, sa[qet Ann Fenech. B[ala President tal-E]ekuttiv tal-PN weg[det li ssarraf il-fidu/ja tal-E]ekuttiv fiha f’[idma flimkien mat-tim kollu biex b’hekk il-PN jer;a’ jkun la[jar partit fill-Gvern g[al Malta u G[awdex.

Id-deputat ?ensu Galea fakkar li hu wie[ed mill-ftit li g[andu l-esperjenza tal-Partit Nazzjonalista kemm fl-Oppo]izzjoni u fil-Gvern. Wissa’ li hemm differenza kbira u l-isfidi li issa g[andu l-PN huma differenti milli kien fil-Gvern.

Fa[[ar ir-rapport li analizza r-ri]ultat elettorali, spe/jalment g[ax se jkun work in progress filwaqt li appella li min jaqra r-rapport ma jieqafx hemm. ?ensu Galea kompla li “jekk il-Labour di;á qed jinduna li g[andu lezzjonijiet x’jie[u mid-de/i]jonijiet ]baljati tieg[u, anké a[na rridu nitg[allmu milli ;ara, mill-passat u napplikawh g[all-futur.

Il-membru Parlamentari Ewropew ;dida, Roberta Metsola fl-intervent tag[ha wissiet li jkun ]ball jekk il-

Partit ja[seb li ]-]mien itaffi lwe;g[at u ma jsir xejn.

I]-]mien irridu nu]awh biex na[dmu fuq dawn il-we;g[at, nitg[allmu minnhom, hekk kif wissiet li ma jiswa xejn jekk wie[ed jisma’ imma ma jag[tix kas.

“Il-Partit Nazzjonalista jrid ikun lest jag[ti twe;iba, imma qabel irid jisma’ g[ax a[na g[alhekk ninsabu fil-politika, biex inservu lin-nies,” temmet tg[id Roberta Metsola filwaqt li weg[det li fl-Ewropa se tkun qed ta[dem biex il-Gvern Laburista ma jkomplix jikser il-li;ijiet billi jitlob transfers biex jasal g[al li jrid.

Id-Deputat Joe Cassar irringrazzja lil dawk li fil[idma tieg[u b[ala Ministru tas-Sa[[a g[enu u g[adhom jg[inu llum biex isir l-a[jar xog[ol possibbli fil-qasam tassa[[a. Talab sku]a lil dawk li b’xi de/i]joni tieg[u [assewhom imwe;;a’ imma wieg[ed li dak li g[amel dejjem g[amlu g[ax [ass li kienet l-a[jar de/i]joni tajba.

Hu kkundanna lill-Gvern Laburista li se jwaqqaf ilpro;ett tal-kimoterapija

f’G[awdex. Joe Cassar fa[[ar lit-Team PN u qal “What a Team, bl-g[aqda u [idma tag[na tajna risposta fl-a[[ar xhur, mela ejjew na[dmu ma’ dawk kollha ta’ rieda tajba.”

Id-deputat ]ag[]ug[ Ryan Callus, qal li tliet xhur ilu lpoplu g[amel l-g[a]la tieg[u u tkellem b’mod /ar [afna - xtaq bidla. Qal li dan ir-ri]ultat wassal biex il-PN tg[allem u sar partit ;did grazzi g[allpro/ess ta’ bidla li g[adda minnu.

Irrifera wkoll g[all-media Laburista li mid-dokument talbidla qed t[alli barra l-parti ta’ dak li l-PN irid jag[mel filfutur - “Imma jien le, lill-PL ng[idlu li tg[allimna u a[na determinati li ma ner;g[ux nag[mlu l-istess,” temm Ryan Callus filwaqt li wieg[ed li lPN se jkompli ji;;edded u jmur g[and in-nies biex isir ilpartit tan-nies.

Il-Membru Parlamentari Ewropew David Casa rringrazzja lill-Kummissjoni li kellha l-inkarigu tag[mel rapport importanti b’rakkomandazzjonijiet biex jitwettaq pro/ess ta’ bidla.

David Casa qabbel lil-Partit Nazzjonalista ma’ vapur li wara li ;ie attakkat, issa ssewwa u se jer;a’ jsalpa barra mill-Port b’sa[[tu iktar minn qatt qabel “g[ax is-sewwa jirba[ ]gur u l-poplu Malti se jer;a’ jsib l-aqwa partit blaqwa uffi/jali possibbli biex ner;g[u nag[tu l-aqwa possibbli, dak li jixraqlu l-poplu Malti.

Id-deputat Claudio Grech ikkwota l-innu tal-Partit Nazzjonalista u qal li l-kliem tieg[u ji;bor l-istorja tal-Partit Nazzjonalista. “A[na kburin li parti minn dan il-partit u f’dawn il-kelmiet irridu nsibu l-qofol tal-[idma tag[na,” qal Claudio Grech . Hu qal li l-PN qed janalizza r-ri]ultat mhux biss biex jer;a’ jirba[ imma g[ax jemmen li bid-difetti kollha tieg[u, il-Partit dejjem [ares lejn it-tkattir tal-;id komuni.

Claudio Grech irrifera g[allbandiera tperper fuq id-Dar ?entrali u qal li dik il-bandiera trid ti;bor ta[tha lin-Nazzjonalisti ta’ vera, lesti biex iqumu u jag[tu r-risposta dwar liema partit jixraq l-a[jar lill-poplu.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Lokali 5

Biex il-Partit Nazzjonalista jsir il-partit tan-nies, g[an-nies u man-nies, il-Kap ;did Simon Busuttil qal li di;á bdew laqg[at mas-so/jetá /ivili u ]jarat f’lokalitajiet differenti, u se jibdew laqg[at tat-tmexxija f’kull lokalitá u ]jarat fid-djar (Ritratt> Joseph Galea)

Mhux se n[allu s-servizz pubbliku jinbidel f’ka]in Laburista minn pa;na 1

Simon Busuttil qal li wara tant ]mien qed ner;g[u nu]aw il-kelma ‘transfers vendikattivi’ u, f’messa;; ta’ solidarjetà mal-[addiema li kienu trasferiti, fakkar li dawn il[addiema se jsibu lill-Partit Nazzjonalista warajhom. LOpo]izzjoni Nazzjonalista lesta tikkollabora biex isservizz pubbliku jimxi fuq ilvaluri tal-imparzjalità, leffi/jenza u l-meritokrazija.

Simon Busuttil qal li lOppo]izzjoni Nazzjonalista se tkun wa[da b’sa[[itha u kostruttiva li se tkun qed tag[ti kontribuzzjoni serja biex pajji]na jkompli jimxi ‘l quddiem. {abbar li kull membru parlamentari qieg[ed iwaqqaf focus group biex jg[inu fil[idma tieg[u u appella lil kull min hu interessat li jikkontribwixxi biex jikkuntattja lillMembru Parlamentari li qed jag[mel shadowing ta’ dak issu;;ett partikulari. Hu qal li lpolitika tal-Partit Nazzjonalista se tkun mibnija fuq is-serjetà u l-onestà.

B[ala e]empju semma li lewwel seba’ abbozzi ta’ li;ijiet li ressaq il-Gvern se jkunu qed isibu l-appo;; talOppo]izzjoni Nazzjonalista.

Madanakollu l-Oppo]izzjoni se tkun ukoll qed issus fuq ilgvern biex iwettaq dmiru partikularment meta fl-ewwel jiem ta’ Gvern Laburista qed jidhru g[add ta’ fatturi li qed

juru li l-poplu g[andu g[aliex jinkwieta.

Simon Buusttil sa[aq li g[andna gvern li g[adu ma ndunax li qed jiggverna. “The Honeymoon is over”, wissa Simon Busuttil u semma’ kif il-Partit Laburista g[adu qed ju]a l-istazzjon tieg[u biex jattakka lill-PN u dan jissarraf f’theddida g[ad-demokrazija.

Sejja[ lill-Gvern b[ala Gvern bla prijoritajiet: ■ li g[alih hu iktar importanti d-dati ta’ aktar minn karnival wie[ed milli pjan ekonomiku li jo[loq ix-xog[ol; ■ li g[alih hu iktar importanti li jag[ti amnestija lil min kiser il-li;i milli r-rispett lejn min kien vittma tal-ksur tal-li;i; ■ li g[alih hu iktar importanti li j[allas lil min kien fuq billboard milli li jsib il-flus biex jixg[el il-fjamma eterna b’rispett lejn min ta [ajtu g[al pajji]na.

B’riferenza g[all-[idma talgvern fil-qasam ekonomiku, Simon Busuttil sa[aq li lGvern Laburista seta’ evita li pajji]na jid[ol fl-Excessive Deficit Procedure u qal li anki hawnhekk, il-Gvern Laburista g[adda informazzjoni skorretta lill-Prim Ministru meta qal li nnegozja mal-Kummissjoni Ewropea i]da l-Kummissjoni Ewropea /a[det li saru dawn in-negozjati meta qalet “the EDP is not something that is negotiated with member states”.

Hu sa[aq li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista se tkun qed titlob spjegazzjoni ming[and ilPrim Ministru g[ax filParlament ma tax l-informazzjoni s[i[a u korretta.

Simon Busuttil irrifera wkoll g[ar-rapport tal-Kummissjoni mwaqqfa mill-Partit Nazzjonalista dwar ir-ri]ultat elettorali u sellem lill-membri talKummissjoni mmexxija minn Ann Fenech li llum hi l-President tal-Kumitat E]ekuttiv.

Il-Partit Nazzjonalista se jitg[allem mill-i]balji tieg[u u se jer;a’ jibda jisma’ u jifhem lin-nies.

Il-Kap ;did tal-Partit Nazzjonalista sa[aq li l-Partit Nazzjonalista qatt ma hu se jaqta’ qalbu u issa li ng[alaq dan il-kapitlu, lest biex jibda j[ares ’il quddiem bit-tir ikun dak li sal-Indipendenza l-Partit ikun qieg[ed fuq sisien sodi.

Biex isir dan, sa[aq il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, hu

L-Oppo]izzjoni se tkun qed titlob spjegazzjoni mill-Prim Ministru g[ax fil-Parlament ma tax l-informazzjoni s[i[a u korretta dwar l-Excessive Deficit Procedure Hu rrifera g[all-kumment li sema’ li meta pajji]na kien g[addej minn theddida g[addemokrazija fl-1987, il-Partit Nazzjonalista reba[ b’madwar 5,000 vot i]da issa li [allejna pajji] b’sa[[tu tlifna b’36,000 vot. Filwaqt li qal li dan kien ri]ultat diffi/li biex ikun a//ettat, hu sa[aq li kien ilPartit Nazzjonalista li kien ]baljat u mhux dawk li g[a]lu li ma jivvutawx lill-Partit Nazzjoanlista.

Simon Busuttil qal li l-Partit Nazzjonalista jirrikonoxxi li ]balja u talab sku]a lil dawk kollha li l-Partit Nazzjonalista ddi]appunta, we;;a’ jew seta’ naqas bid-de/i]jonijiet tieg[u.

essenzjali li l-partit jissa[[a[ fl-istrutturi u l-finanzi tieg[u.

Dan di;á beda jsir bit-twaqqif tal-Kummissjoni g[arRevi]joni tal-Istatut u lKummissjoni dwar il-Finanzi u l-Entitajiet Kummer/jali talPartit u se tibqa’ tevolvi iktar ’il quddiem permezz tattwaqqif ta’ kummissjonijiet o[ra li se jkunu qed jiffukaw fuq l-g[a]la tal-kandidati, isso/jetà Maltija u Forum g[allKandidati u l-eks Deputati talPartit.

B’riferenza g[all-weg[da li l-Partit Nazzjonalista se jkun partit man-nies, g[an-nies u tan-nies, Simon Busuttil qal mill-;img[a li g[addiet bdew

il-laqg[at mal-g[aqdiet tasso/jetà /ivili organizzati midDeputat Nazzjonalista responsababli g[as-So/jetà ?ivili Claudette Buttigieg.

Fakkar ukoll fit-twaqqif talGrupp Parlamentari dwar inNa[a t’Isfel ta’ Malta u fi]]jara li l-Partit g[amel f’G[awdex biex jisma’ proposti dwar kif il-partit jista’ jsa[[a[ l-istrutturi tieg[u f’G[awdex fuq ba]i re;jonali. {abbar li mill-;img[a ddie[la se jitlob lis-Segretarju :enerali Chris Said biex jorganizza skeda ta’ ]jarat f’kull lokalità ta’ Malta u G[awdex biex jiltaqa’ u jisma’ littesserati. {abbar ukoll li mill;img[a d-die[la se jibda ]jarat fid-djar tan-nies u appella liddeputati, lill-kandidati u lillkunsilliera lokali biex jag[mlu l-istess.

Din il-[idma biex il-partit ikun vi/in in-nies g[andha twassal ukoll biex id-Dar ?entrali tkun iktar miftu[a u akkoljenti u li jkollha wkoll strutturi li jilqg[u fihom il-voluntiera.

“Mil-lum a[na lesti biex nift[u kapitlu ;did b’ti;did – Team PN”, qal Simon Busuttil filwaqt li sejja[ [dejh littmexxija l-;dida tal-Partit Nazzjonalista waqt li kien qieg[ed itemm id-diskors fi tmiem il-Kunsill :enerali u immedjatament wara bdiet ilmaratona ta’ ;bir ta’ fondi b’risq il-[idma tal-PN.

Ksur ta’ etika mill-aktar gravi minn pa;na 1

[addie[or u qed jit[allas iktar minn €400 g[al kull wa[da. L-operazzjonijiet qed isiru fi sptar privat f’Tas-Sliema.

L-istess gazzetta, li g[andha evidenza ;dida permezz ta’ filmat sigriet mi;bud fl-isptar, fejn receptionist ikkonfermat dan kollu, qalet li

Mercieca qed jag[mel l-operazzjonijiet anke matul il-;img[a. Nhar lErbgha li g[adda g[amel disa’ operazzjonijiet u tag[hom da[[al €3,600.

Il-waiver li kien tah Joseph Muscat kien jg[id li jista’ jag[mel xog[ol limitat biex ma jbatux il-pazjenti.

I]da issa qed jirri]ulta li Mercieca qed jag[mel xog[ol li jista’ jsir minn

diversi persuni o[ra, u qed jag[mlu anke matul il-;img[a.

B’reazzjoni g[all-a[bar li ]velat The Sunday Times of Malta, fi stqarrija Franco Mercieca /a[ad l-istorja u qal li mhux veru li qed jikser il-waiver li tah Joseph Muscat. Hu qal li se jieqaf mill-prattika privata sa Settembru li ;ej.

Franco Mercieca qal li l-operazzjonijiet tal-katarretti qed jag[milhom biss fuq pazjenti antiki, u li l-operazzjonijiet tal-laser jag[mluhom hu u spe/jalista ie[or biss f’Malta. Sa[aq ukoll li lkarozza li wriet is-Sunday Times hi privata u mhux tal-Gvern, u qal li qed jirriserva dritt li jie[u passi legali kontra The Sunday Times of Malta.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Lokali 7

M’hemmx ka] kontra John Dalli Il-Kummissarju talPulizija Peter Paul Zammit stqarr li m’hemmx ka] kriminali kontra l-eks Kummissarju Ewropew tasSa[[a, John Dalli.

Dan fid-dawl tal-fatt li fla[[ar xhur John Dalli kien feta[ ilment kontra lKummissjoni Ewropea u dditta tat-tabakk Swedish Match g[all-fatt li kien sfurzat biex jirri]enja millkariga tieg[u f’Ottubru.

Dan wara li investigazzjoni tal-a;enzija talKummissjoni Ewropea, Olaf, kienet ikkonkludiet li kien hemm evidenza li John Dalli kien jaf b’tix[im f’ismu minn Silvio Zammit i]da Dalli m’g[amel xejn dwaru. Zammit kien talab €60 miljun lil Swedish Match.

Waqt programm fuq listazzjon nazzjonali, ilKummissarju tal-Pulizija qal li m’hemmx bi]]ejjed provi g[all-ka] kriminali kontra l-eks Kummissarju tas-Sa[[a John Dalli.

Il-Kummissarju talPulizija qal ukoll li l-investigazzjoni ta’ Olaf dwar John Dalli kienet wa[da amministrattiva, investigazzjoni li biex issir, kien hemm [afna inqas provi minn dawk li jitressqu g[al investigazzjoni kriminali.

Hu ]ied jg[id li rriveda lka] flimkien mal-Avukat :enerali u ddiskutewh filfond, u minn din iddiskussjoni rri]ulta li ma kienx hemm bi]]ejjed provi g[al akku]i kontrih.

Im[allef Bel;jan issa qed jitlob li t-tliet Membri Parlamentari Ewropej li ;ew Malta fl-a[[ar ;img[at biex jitkellmu dwar il-ka] ta’ John Dalli u kkritikaw il-mod kif Olaf mexxiet l-investigazzjoni Dalligate, jixhdu f’dan ilka].

:uri dwar il-qtil }ag[]ug[ jitlef tal-Avukat [ajtu f’in/ident Michael Grech tat-traffiku minn Ray Abdilla

Ra;el ta’ 39 sena minn Nadur, illum it-Tnejn jibda g[addej ;uri akku]at bil-qtil tal-Avukat Michael Grech, omi/idju li kien se[[ disa’ snin ilu fl-appartament tal-istess avukat.

L-Avukat Grech kien inqatel brutalment permezz ta’ tir sparat lejh mill-vi/in u wara qala’ xeba’ g[aslu;, li kien forma ta’ baseball bat.

Quddiem l-Im[allef Lawrence Quintano, David Zerafa se ji;i mixli b’[ames Kapi ta’ Akku]a. L-aktar gravi hi dik ta’ qtil. Ir-reat li kien [asad lill-g]ira G[awdxija kien se[[ fil-25 ta’ Mejju tas-sena 2004, u kienet il-;urnata tatTlieta. L-Avukat Michael Grech kien lesta tard milluffi//ju fejn kien iservi firRabat, G[awdex. Kien g[all[abta tal-10 p.m. li kien g[adu sejjer lejn id-dar wara ;urnata mimlija xog[ol.

Skont l-Avukat :enerali, kif l-Avukat Grech wasal [dejn ilblokk tal- appartamenti fejn kien joqg[od fi Triq Santa Marija, Marsalforn, limiti ta]}ebbu;, G[awdex, hu pparkja l-karozza tieg[u fil-garaxx u r[ielha lejn l-appartament tieg[u.

Wara tela’ l-indana tat-tara; tal-komun li kienet twasslu salappartament tieg[u, numru tlieta. Kif wasal [dejn il-bieb talappartament tieg[u, po;;a lbagalja mal-art u hekk kif kien se jid[ol id-dar, qajla kien qed jimma;ina dak li kellu lest g[alih l-akku]at David Zerafa.

Fil-fatt, dejjem skont lakku]a tal-Avukat :enerali, g[all-[abta tal-10 p.m., lakku]at Zerafa u l-persuna lo[ra li assistietu, marru jistennew lill-Avukat Michael Grech fl-indana tara; tal-blokk ta’ appartamenti li fih kien jirrisiedi, biex hekk kif jasal ikunu jistg[u jag[tuh is-salt.

Fil-fatt sta[bew fid-dlam tal-

indana tara; tal-komun talblokk ta’ appartamenti, armati bil-pistola u bl-g[aslu; u b’wi//hom mg[ammad.

Hekk kif l-Avukat Michael Grech kien die[el fl-appartament tieg[u, l-akku]at David Zerafa u l-persuna li kienet mieg[u [ebbew g[alih u ppruvaw jimmobilizzawh.

Inqalg[et kommozzjoni u g[ajjat li nstema’ minn min kien jirrisiedi f’dik il-blokka appartamenti.

L-akku]at, bl-intenzjoni li joqtol jew li jqieg[ed il-[ajja tal-Avukat Michael Grech f’periklu /ar, spara l-arma tannar fid-direzzjoni tal-Avukat Grech fejn laqtu f’g[onqu.

Wara l-akku]at, waqt li kien qed isegwi lill-Avukat Grech, li kien qed jipprova ja[rab minn din l-aggressjoni, ipponta din l-arma tan-nar lejn iddirezzjoni tal-bieb tad-dar talvittma, fejn dak il-[in inzerta li kien hemm il-mara tal-Avukat Michael Grech, Maria Grech, li rat /ar g[ajnejn l-akku]at i[arsu lejha fil-qilla ta’ dak ilmument.

L-akku]a tg[id li Zerafa kompla jissara mal-Avukat Grech li spi//a mkaxkar barra mill-indana tara; tal-komun tal-appartamenti fost kommozzjoni u g[ajjat u ttie[ed barra fi triq li kienet tag[laq.

Hemmhekk David Zerafa beda jag[ti daqqiet b’g[aslu; (f’forma ta’ baseball bat) fuq il-;isem u fuq ras il-vittma.

Min[abba fil-;rie[i li sofra tilef [ajtu.

L-Avukat :enerali qed jitlob lill-Qorti biex f’ka] ta’ [tija jing[ata sentenza ta’ g[omor il-[abs.

L-erba’ akku]i l-o[ra filkonfront ta’ Zerafa huma li ]amm lill-Avukat kontra lvolontá tieg[u, kellu arma tannar bla li/enzja talKummissarju, li sparaha f’post pubbliku u li kellu munizzjon.

Tfajla u s-sewwieq tal-karrozza jwe;;g[u gravi }ag[]ug[ ta’ 18-il sena minn Birkirkara tilef [ajtu f’in/ident li se[[ matul illejl bejn is-Sibt u l-{add.

Abraham Celik kien passi;;ier f’karozza li f’in/ident baqg[et die[la f’si;ra fi Triq il-Wied, flImsida matul il-lejl li g[adda.

L-in/ident se[[ g[all[abta tat-3 a.m. meta karozza Volkswagen Polo, misjuqa minn ;uvni ta’ 21 sena minn {al G[axaq, [abtet ma’ si;ra li tinsab f’din it-triq.

Flimkien mas-sewwieq kien hemm ukoll tfajla ta’ 21 sena min-Naxxar u l;uvni ta’ 18-il sena.

I]-]ag[]ug[ Abraham Celik, li kien jipprattika lboxing u kien se jid[ol suldat mal-Forzi Armati ta’ Malta, kien i//ertifikat mejjet fil-post filwaqt li ssewwieq u t-tfajla dda[[lu

Abraham Celik li tilef [ajtu meta kien passi;;ier

l-isptar fejn kienu //ertifikati li sofrew ;rie[i gravi.

Dwar il-ka] kien infurmat il-Ma;istrat tal-G[assa Antonio Mizzi, li [atar inkjesta.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

8 Opinjoni

Biex il-PN jimxi ‘l quddiem Kellna ;img[at interessanti fil-Partit Nazzjonalista u filfatt nhar l-Erbg[a li g[adda, il-PN g[alaq l-ewwel fa]i tatti;did tieg[u. Saru l-[atriet kollha li kellhom isiru inklu] tal-Kap, tal-Vi/i Kapijiet, tattim tal-uffi/jali kif ukoll talE]ekuttiv u g[alhekk issa verament nistg[u nibdew il[idma tag[na biex bit-ti;did li g[andu jkompli jsir, il-PN jer;a’ jikseb il-fidu/ja u rrispett tal-poplu li sfortunament tilef fl-a[[ar elezzjoni ;enerali.

Nistg[u ng[idu li l-PN qabad ritmu tajjeb ta’ maratoni. Maratoni ta’ elezzjonijiet fi [danu li g[aqdu tim, maratoni ta’ laqg[at li permezz tag[hom bdiet tit[ejja lorganizzazzjoni kollha tal-PN u lbierah kellna maratona ;bir ta’ fondi li g[al darb’o[ra kienet ta’ su//ess. Fil-fatt nixtieq ng[id grazzi kbira lil dawk kollha li taw id-donazzjonijiet tag[hom. Aktar minn qatt qabel, il-poplu [ass li g[andu jerfa’ ftit mill-pi] finanzjarju li g[andu l-PN b[alissa. Fidu/ju]a li b[alma

dejjem g[amel il-PN, se nkunu kapa/i neg[lbu din lisfida li g[andna quddiemna u dan mertu tal-impenn inkondizzjonat li l-[addiema kollha tal-partit urew f’dan ilmument diffi/li spe/jalment g[alihom.

Kif jg[idu bl-Ingli], there’s a light at the end of the tunnel, u na[seb li g[alkemm wara t-telfa elettorali li ;arrab il-PN kien hawn min [aseb li ma a[niex se nqumu minnha, kien ]baljat g[aliex l-affarijiet di;á qed jidhru [afna a[jar u dan bla ma noqg[od insemmi e]empju wara l-ie[or talmod pwerili li qed jimxi bih Gvern Laburista. Frankament, jinteressani biss mill-mod ta’ kif il-PN jista’ jer;a’ jkun gvern alternattiv; dwar kif ilPN jista’ jer;a’ jirkupra dak li rnexxielu jitlef u dwar kif ilpolitika ;dida u a;;ornata talPN tista’ ter;a’ tkun l-g[a]la tal-poplu Malti u G[awdxi.

Il-weekend li g[adda kellna wkoll Kunsill :enerali li ddiskuta r-rapport tal-anali]i tar-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali li sar mill-

Kummissjoni ma[tura apposta mill-Kumitat E]ekuttiv talPN. Kummissjoni li l-[idma tag[ha kienet tirrekjedi [in twil ma’ eluf ta’ nies li g[a]lu li jag[tu l-kummenti tag[hom biex ikunu jistg[u jaslu g[all-konklu]jonijiet tag[hom dwar x’kienu rra;unijiet tat-telfa li ;arrab ilPN, g[aliex il-PL reba[ u aktar importanti minn hekk dwar x’g[andhom ikunu linizjattivi u r-rakkomandazzjonijiet biex il-PN jirba[ ilfidu/ja tan-nies u jer;a’ jsir partit rebbie[.

Kunsill :enerali po]ittiv g[all-a[[ar fejn il-parte/ipazzjoni tal-kunsilliera kienet wa[da qawwija wkoll. {adt pja/ir l-aktar fil-workshop ta’ nhar is-Sibt fejn bl-akbar spontanjetá u libertá, il-kunsilliera esprimew ru[hom b’vu/i qawwija dwar kif ilPN jista’ jimxi ‘l quddiem.

Id-determinazzjoni tag[hom li jaraw li dan il-partit iqum fuq saqajh hi wa[da qawwija u timla lil kul[add spe/jalment lit-tim kollu l-;did ta’ dan il-partit b’kura;; u

b’[e;;a kbira biex kul[add ixammar il-kmiem u ja[dem ming[ajr ebda limitazzjonijiet u distinzjoni. Ng[id g[alija, kienu dawn l-interventi laktar li spikkaw f’din iddiskussjoni bit-tmexxija talPN tisma’ l-kummenti talkunsilliera.

Kul[add hu determinat biex jara lill-PN jinbidel biex jer;a’ jsir forza politika inklussiva li tilqa’ fiha nies b’opinjonijiet differenti i]da li jkollu wkoll l-a[jar g[odda politika biex jag[mel il-;id.

Ninsab fidu/ju]a li l-PN permezz tat-tim kollu tieg[u li aktar ma’ jg[addi ]-]mien qed ikompli jikber se jkun qed jag[ti l-ispazju kollu me[tie; lil dawk kollha li jaraw fil-partit mezz kif titwettaq il-politika bi proposti ;odda g[as-so/jetá.

Fuq nota personali, ma nistax ma nirringrazzjax lillkunsilliera kollha li g[al darb’o[ra re;g[u wrew il-fidu/ja tag[hom fija biex illum jiena er;ajt qed nokkupa l-kariga ta’ President ta’ Kunsill :enerali. B[alma di;á kelli

minn Paula Mifsud Bonnici President Kunsill :enerali PN

l-okka]joni biex ng[id e]attament wara l-elezzjoni, jiena se nkun qed inrodd din il-fidu/ja li wrew fiha f’[idma politika qawwija u fejjieda u dan b’lealtá s[i[a lejn il-Kap talPartit Simon Busuttil u l-Vi/i Kapijiet Mario de Marco u Beppe Fenech Adami.

Flimkien nistg[u nimxu [afna ‘l quddiem.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Fatti mhux paroli Il-fatti jitkellmu wa[edhom. Hekk dejjem uriet listatistika dwar l-andament ekonomiku ta’ pajj]na.

Dwar kemm qed jin[olqu impjiegi u kemm il-qg[ad f’pajji]na qieg[ed jin]amm f’livell sodisfa/enti.

I]da l-paroli, [afna drabi fil-vojt li nisimg[u millesponenti tal-Partit Laburista li llum ukoll huma parti mill-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat, issa jridu jieqfu jitkellmu, u ja;ixxu. Iridu juru lillpoplu li issa l-Gvern Laburista hu kapa/i jkompli jo[loq ix-xog[ol. Kapa/i jkompli jkabbar lekonomija. Kapa/i jikkontrolla l-qg[ad.

Id-direzzjoni ekonomika kienet qed tag[ti r-ri]ultati F’kelma wa[da, il-Gvern Laburista llum irid jurina u jikkonvin/ina li mill-paroli jg[addi g[allfatti. Illum nafu, kif g[adha kemm [ar;et listatistika g[all-ewwel tliet xhur tas-sena, li lekonomija Maltija kienet g[adha miexja fit-triq ittajba. Dan kien frott ta’ politika li emmen fiha u [addan Gvern Nazzjonalista fil-le;i]latura li g[addiet. I]da issa rridu naraw lil dan il-gvern ikompli f’din id-direzzjoni.

Irridu nirrimarkaw li l-Partit Laburista reba[ lelezzjoni bl-g[ajta wkoll li se jag[ti direzzjoni ;dida lill-pajji]na fis-settur ekonomiku, fis-settur tax-xog[ol u fit-tkabbir tal-investiment.

Pajji]na kien miexi f’direzzjoni. Id-direzzjoni

kienet qed tag[ti r-ri]ultati. Minn dan gawda lpoplu Malti u G[awdxi kollu kif ukoll kull min ukoll kien qieg[ed jinvesti f’pajji]na, kemm jekk barrani kif ukoll jekk investitur lokali. Ir-rota kienet qed iddur u kienet qed tiddistingwina minn malkumplament tal-Ewropa, li kienet qed t[ares lejn ilpoplu Malti b[ala e]empju ta’ kif poplu u pajji] g[andhom jimxu f’sitwazzjonijiet ukoll diffi/li.

Muscat di;à tefa’ lil pajji]na f’sitwazzjoni skomda

I]da issa li g[addew tliet xhur minn dan il-Gvern ;did li kellu jag[ti direzzjoni ;dida lil pajji]na, qed naraw sitwazzjonijiet ;odda li jinsab fihom il-poplu tag[na. Il-Kummissjoni Ewropea da[[let lil Malta fl-Excessive Deficit Procedure u xeg[let il-bozza l[amra g[all-Gvern Malti dwar il-pjani tieg[u g[allkumplament ta’ din is-sena. U dan, wara li dan ilGvern Laburista fta[ar li se jkun qieg[ed jimplimenta l-Ba;it li [ejja l-gvern Nazzjonalista, i]da mess u /aqlaq l-aktar materja ta’ sinjifikat – /aqlaq i/-/ifri u lag[ab man-nar.

Ir-reazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea kienet immedjata. Mill-ewwel inxteg[let il-bozza l-[amra, u issa, il-gvern ta’ Muscat irid i[ejji pjan ta’ mi]uri sa erba’ xhur o[ra biex jikkonvin/i lill-Kummissjoni Ewropea li l-pjan tal-gvern tieg[u hu fid-direzzjoni li jsa[[a[ u mhux idg[ajjef il-finanzi ta’ pajji]na.

Gvern Nazzjonalista fil-le;i]latuira li g[addiet – u wkoll kif kien hemm iddikjarat fil-Ba;it li ppre]enta l-Gvern f’Novembru li g[adda – kellu pjan /ar li ddefi/it tal-pajji] kien se jkompli jin]el matul din issena. I]da dan il-Gvern, immexxi minn Muscat bilfinanzi fdati f’idejn l-eks Ewro-Parlamentari Laburista Edward Scicluna, g[a]el li j/aqlaq i/-/ifri b’mod u manjiera li tefa’ lil pajji]na f’allarm.

Il-Kabinett kbir tal-Labour Party fil-Gvern, ilmijiet ta’ impjiegi minn barra /-/ivil li okkupaw karigi g[olja fil-Ministeri u s-Segretarjati Parlamentari bi spi]a [afna akbar mil-le;i]latura pre/edenti, u de/i]jonijiet o[rajn f’sensiela ta’ [atriet biex jaqdi lil tal-qalba fil-Partit Laburista u biex i]omm il-weg[di li g[amel qabel l-elezzjoni, qed iqajmu [afna mistoqsijiet li l-poplu g[andu jkollu d-dritt g[al spjegazzjoni.

Is-sitwazzjoni ekonomika internazzjonali pre]enti titlob azzjoni immedjata. Fil-[ames snin li g[addew ittie[du de/i]jonijiet u inizjattivi li wasslu biex pajji]na jibqa’ j]omm l-andament ekonomiku b’mod li jkompi jo[loq ix-xog[ol.

Id-de/i]jonijiet illum huma f’idejn Muscat Id-de/i]jonijiet illum irid je[odhom il-Gvern ta’ Joseph Muscat. Hu bid-de/i]jonijiet f’waqthom li jie[u l-gvern li l-poplu se jkun qieg[ed ikejjel issu//ess jew il-falliment politiku ta’ dan il-gvern.

L-amnestija g[andha tkun strument tal-bidla u l-opportunità Na[seb li l-aktar tema li kienet ta[raq din il-;img[a kienet dik dwar l-amnestija li r-residenti tal-fa/ilità korrettiva ta’ Kordin ing[ataw.

It-tema ;;ib mag[ha reazzjonijiet differenti, fosthom ta’ fer[a, rabja u w[ud ta’ bi]a’, spe/jalment jekk huma l-qraba tal-vittma jew huma l-vittma stess.

Kategoriji differenti Jien nemmen li l-mod kif ing[atat l-amnestija hu [a]in [afna; ing[atat b’mod mag[;;el, l-aqwa li donnu jew

irridu nidhru sbie[ jew inkella l-problema li hemm fil-fa/ilità korrettiva ta’ Kordin hi tassew kbira li wie[ed ma jistax jaqbad artha u b’hekk ta mitt jum ta’ amnestija lil kul[add, minbarra lil dawk b’kundanni ta’ g[omor u pedofelija.

Nemmen li l-[abs mhux post sabi[ u fih hemm firxa differenti ta’ persuni, kemm dawk li qeg[din hemm ;ew biss min[abba li waqg[u lura fil-[lasijiet tat-taxxa u l-VAT, o[rajn g[ax inqabdu jie[du ddroga fuq u]u personali, serq, serq aggravat, qtil involontarju u qtil premeditat, u [afna o[rajn. }gur li l-ka]i jvarjaw tant li ka]i b[al dawk li jaqg[u lura

fil-[lasijiet tat-taxxa u l-VAT nemmen li ma g[andhomx jid[lu l-[abs minkejja l-fatt li hu offi]a lejn l-istat, i]da li dawn g[andu jkollhom skema ta’ kif i[allsu.

Ir-reati l-o[ra g[andhom ikunu kkunsidrati fuq livell individwali u b’mod o;;ettiv g[all-a[[ar. Nemmen li fejn jid[ol qtil, spe/jalment relatat ma’ serq u b’mod volontarju, is-sentenza ma g[andha qatt tintmess – wie[ed irid jag[milha s[i[a. G[all-inqas hekk issir il-;ustizzja malvittma li tkun spi//at ta[t l-art u [ajjitha mitmuma, u malfamiljari u l-qraba tag[ha li g[alihom it-telfa kienet kbira u l-pjaga tin;arr tul [ajjithom kollha.

L-amnestija hi strument ta’ opportunità g[all-bidla Mill-banda l-o[ra, jiena nemmen li f’ka]ijiet ;enerali

g[andu jkun hemm assessjar ta’ kull individwu u nu]a lamnestija b[ala g[odda biex ilpru;inier jag[mel bidla ta’ kwalità fih. B’liema mod^ Hemm numru ta’ modi kif wie[ed jista’ jag[mel dan.

Jekk wie[ed irid jag[ti 100 ;urnata amnestija mhux problema, i]da dan g[andu jsir b’responsabbiltà, kemm tal-

azzjoni i]da wkoll talkonsegwenzi b[ala gvern. Ilmitt ;urnata amnestija kienet ting[ata fuq il-bidla tal-karattru tal-persuna u kemm tkun iddeterminata li tinbidel.

Qabel xejn inwaqqaf strutturi fi [dan Kordin aktar effi/jenti biex jg[inu fir-riabilitazzjoni tal-pri;unier b’mod s[i[ u li tag[milha diffi/li li dan jer;a’ jaqa’ lura g[all-[ajja ta’ qabel, spe/jalment fejn jid[lu droga u karattru.

Smajna kemm-il darba li pri;unieri tal-fa/ilità korrettiva ta’ Kordin g[amlu ;id permezz ta’ [idmiethom lil Puttinu Cares permezz ta’ bejg[ ta’ figolli u prinjolati, tal-plays li jtellg[u b’temi so/jali u [afna o[rajn. Dan hu kollu po]ittiv u jag[ti punti po]ittivi fejn jid[ol l-g[oti tal-amnestija.

I]da rridu wkoll insa[[u laspett edukattiv, il-[idma talpri;unier fil-komunità u permezz ta’ [idmietu jag[mel ;id lill-komunità u lis-so/jetà li bl-azzjonijiet tieg[u hu jkun offena. U nemmen ukoll li g[andu jkun hemm programmi, fosthom li jg[inu lill-vittmi li forsi b’g[emilhom naqsu, jaqsmu l-esperjenzi tag[hom ma’ nies vulnerabbli, u fuq kollox li jing[ataw programm effettiv fejn dawn il-pri;unieri

meta jo[or;u jkollhom xog[ol f’idhom u jkunu aktar b’sa[[ithom u tonqos ilprobabbiltà li jer;g[u jaqg[u fl-isqaq tal-passat.

Nemmen li [afna millpri;unieri jiddispja/ihom ta’ g[emilhom u nemmen ukoll minn esperjenzi li naf li jkunu qeg[din jistennew li jo[or;u u jibdew [ajja ;dida, li kultant isso/jetà ma tag[millhomx daqshekk fa/li biex jibdewha mill-;did; g[alhekk il-fa/ilità korrettiva g[andha tkun aktar mag[quda u b’sa[[itha floperat tag[ha.

Nemmen i]da li minkejja li lamnestija ing[atat b’dan ilmod, il-gvern Laburista naqas [afna, spe/jalment li ma rabat l-ebda kundizzjoni mal-100 ;urnata amnestija, fosthom li e]empju jekk isir reat fi ]mien erba’ snin, dawk il-mitt ;urnata ji]diedu mas-sentenza l-;dida.

Donnu li l-Gvern Labursita, minkejja l-[afna paroli li parla matul dawn l-a[[ar xhur dwar dan il-qasam, jew qata’ qalbu li jsib soluzzjoni, jew inkella jrid jidher [elu. F’idejn il-poplu.

L-a[[ar [sieb imur lejn dawk kollha li qeg[din fil-fa/ilità korrettiva ta’ Kordin, minkejja li forsi ma jaqsmux il-[sibijiet tieg[i b’mod s[i[, nemmen li lazzjonijiet tag[hom, anki fi

minn Clinton Sammut Clintonsammut@gmail.com

[dan il-fa/ilità, qeg[din iservu ta’ ;id g[alihom personali, i]da wkoll g[al dawk kollha li jibbenefikaw minn tali [idma, spe/jalment g[aqdiet b[al Puttinu Cares, u li l-media g[andha tigglorifika tali okka]jonijiet.

Allura wie[ed jawgura li listat iwaqqaf servizzi effettivi u effi/jenti biex [afna millproblemi li l-pri;unier jaffa//ja meta jiskonta s-sentenza jkunu mnaqqsa, fosthom billi jkollu di;à xog[ol u pjan ta’ kif iqassam il-paga biex jg[ix a[jar. Kul[add hu su;;ett g[all-i]balji, i]da ];ur li [add ma g[andu jipponta subg[ajh lejn [add, i]da j[ares ’il quddiem u ja[dem g[al futur a[jar.

Clinton Sammut hu kunsillier f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali tan-Naxxar

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Ittri 11

Serjetà fit-toroq Sur Editur, Wasal i]-]mien li f’pajji]na jkollna aktar serjetà fit-toroq.

Qieg[ed nirreferi g[allpre]enza ta]-]wiemel bilkarozzini f’toroq arterjali tattraffiku.

Nemmen li post i]-]wiemel mhux fit-toroq arterjali. Dawn qed jo[olqu [afna in/identi, kif g[adna kif smajna l;img[a li g[addiet stess meta ]iemel sfratta u da[al f’]ew; karozzi. Dawn l-in/identi huma ta’ periklu g[assewwieqa tal-karozzi, kif ukoll g[a]-]iemel innifsu.

Nissu;;erixxi li jkun hemm li;ijiet ;odda li jipprojbixxu

]-]wiemel mill-jg[addu mittoroq arterjali tat-traffiku f’pajji]na. Nifhem li f’/erti r[ula u lokalitajiet jista’ jkun il-ka] li jkun hemm permessi g[all-pre]enza ta]-]wiemel fit-toroq, i]da mhux f’toroq traffiku]i.

Fil-ka] tal-karozzini, issidien ta’ dawn i]-]wiemel g[andhom jin;arru kif isir ittrasport ta]-]wiemel fil-kabini apposta g[alihom, u mag[hom jin;arru wkoll ilkarozzi.

Dan ]gur li jag[mel it-toroq tag[na aktar siguri.

A Bartolo Ir-Rabat

Jisma’, i]da jag[mel fattih Sur Editur, Tad-da[q tisma’ l-a[barijiet u taqra l-avvi]i li qed jag[mel ilGvern dwar il-laqg[at li qed jorganizza f’Kastilja bit-tema ‘Gvern li jisma’’.

Dan, g[aliex sa issa, fl-ewwel mitt ;urnata tieg[u, g[adu jg[id li jisma’ lil kul[add, kif qal li se jag[mel fil-kampanja elettorali, u malajr wie[ed jirrealizza llum li qieg[ed jag[mel li jrid. Lewwel jisma’, i]da jag[mel fattih.

Dan hu e]empju /ar tal-ingann li g[addej bih il-gvern tal;urnata. Ingann fuq il-poplu, li qed jurih is-sabi[ i]da minn wara jag[mel li jaqbillu. Jag[mel fattih. B[at-transfers ma jispi//aw qatt li qed jo[or;u kuljum minn dan il-gvern.

A Borg

Birkirkara

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’:unju, 2013

12 Intervista

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (52) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw it-tnejn u [amsin parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar Malta u l-fatt li a[na g]ira (l-ewwel parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali.

Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom.

Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, Nitkellmu sikwit dwar ‘il-g]ira ta’ Malta’.

Qisna rridu nfakkru lilna nfusna minn mument g[al ie[or li Malta hi dik li hi, g]ira. Minn fejn ta[seb li ;ejja din l-insistenza tag[na fuq dan il-fatt^ Huwa fatt li, madankollu, jidher b[ala e//ezzjoni, qisha ma hix [a;a normali li n-nies jg[ixu fuq g]ira, jew wisq aktar, li jkunu wkoll stat u nazzjon sovran.

L-i]olan, l-abitant ta’ g]ira, g[andu xejriet differenti minn abitant tal-hekk-imsej[a ‘terra ferma’, l-art ‘soda’ li ma hix imdawra bil-ba[ar (li ma hux sod, g[ax minnu nnifsu jit[arrek), imma hi mdawra bl-art.

Min qieg[ed jg[ix qrib il-ba[ar g[andu relazzjoni differenti man-natura min[abba li qieg[ed jirrelata ma’ spazju li ma huwiex tieg[u, spazju li ma j[allihx jimxi. Il-ba[ar hu post il-[ut, waqt li l-art hi post il-bniedem.

Din id-differenza t[alli effetti li jin[assu flim;iba, fil-mod kif

bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna.

Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.

persuna ta[seb, u fil-mod kif persuna tiddefinixxi lid-dinja.

Ejja nie[du mela e]empju mill-mod kif nit[addtu. G[ala ta[seb li n-nies ta’ g]ira jit[addtu b’mod differenti minn min jg[ix fuq art ‘normali’, biex insej[ulha hekk^ Jekk nikkunsidraw it-ta[dit ninteb[u li b[ala Maltin g[andna d-drawwa nqisu lilna nfusna b[ala n-nies ta’ ;ewwa, waqt li l-o[rajn huma n-nies ta’ barra. Dawk li ma jg[ixux f’Malta ma humiex qabelxejn ‘stran;ieri’, foreigners, imma huma ‘barranin’, u sewwasew outsiders.

Huma ;ejjin minn barra, minn xi mkien li ma huwiex parti mill-art komuni ta’ kul[add. Il-fruntiera ta’ g]ira hi l-ba[ar, l-o/ean bla qies, spazju enormi li hu wisq akbar mit-territorju abitat. {arsa lejn il-mappa hi bi]]ejjed biex jidher dan il-fatt li hu tant influwenti fuq il-mentalità tal-i]olani: ilba[ar li jdawwar lil Malta hu wisq akbar mill-art stess. G[alina l-ba[ar huwa ‘l-ie[or’, ix-xi [add li ma huwiex a[na. Hi t-tema tal-alterità, li hi tant importanti fil-kitba Maltija jew dwar Malta.

Malta b[ala g]ira mdawra bil-ba[ar f’nofs il-Mediterran tgawdi minn diversi benefi//ji, i]da ta’ kuljum tiffa//ja l-periklu tal-i]olament minn pajji]i u popli o[ra ferm u ferm akbar minna... g[alhekk l-importanza li filwaqt li n[arsu l-karattru u l-identità tag[na, inkomplu nit[alltu ma’ popli o[ra

Meta nit[addtu nuru l-[in kollu li naqsmu kollox fi tnejn: a[na li ninsabu ;ewwa, u l-o[rajn li jinsabu barra. Hemm prodott ta’ Malta u hemm prodott ta’ barra. Il-plural imtenni, id-duwali, huwa bosta drabi l-plural indefinit.

Min-numru wie[ed ng[addu g[an-numru tnejn, li mbag[ad isir qisu l-uniku numru. In-numru tnejn hu sikwit in-numru li jindika bosta, [afna.

Qeg[din ng[idu li l-kundizzjoni tag[na b[ala nies li qeg[din ng[ixu fuq g]ira hi determinanti g[alina f’diversi aspetti.

Liema ta[seb li huma l-karatteristi/i ewlenin tal-Maltin b[ala abitanti ta’ g]ira^ Il-bniedem, b[all-annimal, hu [lejqa li tiddependi mill-abitat, mill-ambjent, mill-post fejn tg[ix, b[alma l-[uta tiddependi mill-kwalità talilma li j[addanha. A[na m[addnin mill-kuntest, u l-kuntest jikkundizzjonana.

A[na nistg[u nkunu differenti skont it-temp, ittemperatura, il-kuluri ta’ madwarna, il-grad ta’ [oss jew skiet li ng[ixu fih, l-affollament jew innuqqas ta’ nies, il-kundizzjoni tal-arja, u l-bqija.

Dawn huma w[ud mill-bosta kundizzjonijiet li jispi//aw biex ibiddluna fi prodotti ta’ fejn u ma’ min ninsabu. Il-kif jiddefinixxi x-xiex. Bit-Taljan nistg[u ng[idu li come hi wkoll cosa, u bl-Ingli] ng[idu how huwa what.

Ir-rabta mal-post hi wa[da mill-kaw]i tal-identità ta’ xi [add jew xi [a;a. Anki o;;ett jiddependi minn fejn jinsab, fil-kes[a, fis-s[ana, fl-umdità u l-bqija. Xitla trid id-dawl jew id-dell u l-bqija.

U wisq aktar il-bniedem (u b[alu dejjem l-annimal).

L-i]olan, fuq kollox, g[andu kuxjenza aktar qawwija ta’ fejn jinsab, u din il-kuxjenza titqawwa, jew sa[ansitra ssir ossessjoni, jekk ilpost ikun /kejken. Aktar ma kamra tkun ]g[ira aktar ikollna mo[[na fiha.

B’dawn il-premessi nersqu lejn xi definizzjoni tal-abitant ta’ g]ira. L-i]olan g[andu vi]joni tal[ajja li hi determinata mi/-/ertezza li toffri l-art f’konfront mal-in/ertezza li jissu;;erixxi l-ba[ar, l-ilma li ma huwiex abitat uman. Il-bniedem ma huwiex mag[mul biex jg[ix fl-ilma. L-i]olan, mela, g[andu b]onn /ertezzi akbar minn dawk li g[andu b]onn [addie[or. In[ossu kes[a akbar f’Malta min[abba l-umdità, ji;ifieri ne[tie;u sigurtà ]ejda.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’:unju, 2013

Intervista 13

Forsi minn dan kollu nistg[u nikkonkludu g[ala l-Maltin huma marbutin [afna mhux biss ma’ g]ira ]g[ira imma sa[ansitra ma’ spazju ]g[ir tal-g]ira kollha. Appuntu: ir-rabta ma’ xi mkien pre/i], fiss, sod, immobbli – l-oppost tal-ba[ar.

Dan jista’ jispjega g[ala s-sistema parrokkjali hi tant importanti f’Malta, u hi l-ba]i ta’ kif il-komunità torganizza lilha nnifisha f’nazzjon s[i[. Ilparro//i huma forma ta’ organizzazzjoni lokali li ma hix reli;ju]a biss.

Anzi hi organizzazzjoni storika, so/jali, sewwasew g[aliex hi msawra madwar knisja, leqdem dokument tar-rabta bejn il-kultura u l-politika f’Malta. Kull parro//a hi mag[mula minn knisja, misra[, toroq, sqaqien, g[elieqi, u ftit spazju li kien, jew g[adu, jindika l-fruntiera, ix-xifer bejn ra[al u ie[or. Kull belt u ra[al huma spe/i ta’ mikroko]mu, mini-Malta, souvenir ]g[ir tal-pajji] kollu.

Is-sens ta’ g]ira sikwit ifisser immobbiltà. Innuqqas ta’ /aqliq jispjega g[ala hemm tant differenzi djalettali bejn post u ie[or, kemm f’Malta u kemm f’G[awdex. Ir-rabta mal-post kienet dik li ma]-]mien wasslet biex il-Maltin organizzaw lilhom infushom f’distretti, fi spazji li setg[u jqisu lilhom infushom b[ala bliet u r[ula li jsawru nazzjon.

Il-qawmien tal-Maltin kontra l-Fran/i]i huwa indikazzjoni ta’ dan. Meta l-Maltin [assew lilhom infushom parti minn post partikolari ]g[ir, mag[luq, huma waslu biex bnew il-patrimonju parrokkjali li jsawwar lil Malta, u li ming[ajru lanqas it-turi]mu stess ma jista’ je]isti.

Kull parro//a sawret il-wirt arkitettoniku u mu]ikali u pittoriku u skultorju tag[ha b’mod li dan wassal biex issawret kuxjenza nazzjonali. Lepoka ta’ Napuljun waslet f’Malta fi ]mienha stess, u sewwasew minnu nnifsu, personalment. Kellu jkun Napuljun stess li jwassal ir-Rivoluzzjoni Fran/i]a f’Malta.

Allura liema hu l-i]ball fondamentali li g[amel Napuljun fil-ka] tal-inva]joni ta’ Malta^

Napuljun kellu pjan dettaljat imma ma kkonsidrax il-fatt li l-Maltin, anki jekk kienu poplu /kejken u ma[kum minn poter qawwi, kienu di;à organizzati – fil-livell parrokkjali.

Ma kellhomx sa[[a fuq il-livell nazzjonali, fuq it-territorju kollu, imma fil-parro//a tag[hom kienu sidien tag[hom infushom, mill-bini tal-knisja salg[orfa, sal-girna u sar-razzett.

Fil-livell nazzjonali l-lingwa tag[hom ma kellha ebda g[arfien, imma fil-parro//a kienet taqdihom f’kollox u dejjem u tajjeb [afna. Il-Maltin kienu g[adhom qeg[din jistennew li jkollhom mexxejja politi/i, nazzjonali, imma b[ala parro//a kellhom kappillan u kellhom fuq kollox patrun, statwa, figura ideali li kienu jinvestu fiha l-kwalitajiet li kellhom u l-kwalitajiet li issa kienu bdew jixtiequ li jkollhom. Il-fidwa minn dan kollu, imbag[ad, kellha sse[[ meta wara l-Fran/i]i bdiet tixtered f’Malta l-influwenza tar-Risor;iment Taljan.

Din hi wa[da mill-kaw]i li wasslu biex Malta rat il-qawmien tal-lingwa Maltija u t-twelid tal-letteratura bil-Malti. Qabel is-seklu dsatax Malta kellha

G[alkemm m’g[andniex [afna kitbiet antiki bil-Malti, g[andna bi]]ejjed materjal biex nifhmu tajjeb l-ilsien Malti u l-evoluzzjoni tieg[u. G[andna nkunu kburin li b[ala poplu g[andna l-lingwa Maltija li l-lingwa uffi/jali ta’ pajji]na li hi rikonoxxuta wkoll mill-Unjoni Ewropea

di;à letteratura tag[ha bit-Taljan.

Il-kuxjenza ;dida, li waslet mill-Italja, u waslet bis-sa[[a diretta ta’ bosta e]iljati Taljani importanti, issa kien jonqosha li mil-livell parrokkjali tg[addi g[al-livell nazzjonali.

Kien riesaq il-waqt li l-Maltin jibnu gruppi nazzjonali, l-ewwel tbexbix tal-partiti politi/i veri u proprji. Ippruvajt nesponi dan kollu fil-volumi Storia della letteratura maltese (Milazzo) u La cultura italiana a Malta (Firenze).

Dan ifisser li Napuljun ta importanza lil Malta b[ala g]ira^ Fi kliem ie[or, Malta setg[et ing[atat trattament differenti, u importanza wisq i]g[ar, kieku ma kinitx g]ira...

Iva. Malta g[al Napuljun, tikka fil-mappa, kienet fortizza, pont bejn ]ew; kontinenti, tar;a filmog[dija, /entru fi [dan re;jun importanti u tant qalil fil-konfronti stori/i tieg[u.

Huwa naqas li jirrealizza li anki l-abitanti ta’ g]ira tant /kejkna, anki jekk kienu ma[kumin minn poter qawwi b[alma kien l-Ordni tal-Kavallieri, kienu di;à /ittadini, nies li kienu jqisu lilhom infushom b[ala nazzjon.

Kien jonqoshom li jsiru stat, imma l-Ewropa romantika stess, tas-sekli tmintax u dsatax, kienet fil-pro/ess li ti]viluppa l-kun/ett ta’ nazzjon. Malta g[exet il-movimenti politi/i u kulturali ewlenin kollha fi ]mienhom.

Ir-rabta tag[ha ma’ [akkiema importanti kienet

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na L-i]olan, fuq kollox, g[andu kuxjenza aktar qawwija ta’ fejn jinsab, u din il-kuxjenza titqawwa, jew sa[ansitra ssir ossessjoni, jekk il-post ikun /kejken. Aktar ma kamra tkun ]g[ira aktar ikollna mo[[na fiha

anki tfisser li l-Maltin kienu moderni fi ]mienhom, a;;ornati ta[t il-Kavallieri, daqskemm ta[t ilFran/i]i u mbag[ad ta[t l-Ingli]i.

Bi]]ejjed insemmu li Malta ma damitx ma bdiet g[addejja mill-esperjenza demokratika. Hi storja demokratika twila [dejn dik ta’ bosta pajji]i o[rajn.

L-isfond storiku ta’ Malta b[ala fortizza [alla effett qawwi fuq il-psikolo;ija tag[na b[ala poplu ]g[ir, imbe]]a’ u m;arrab tradizzjonalment millassedji, im[asseb u mnebba[ minn kulma jista’ ji;i minn barra.

Hemm katina ta’ mistoqsijiet imnisslin minn dan kollu: min jaf kif inhi d-dinja? Min jaf x’hemm barra minn Malta? Malta hi ]g[ira jew kbira [dejn il-kumplament tad-dinja? Tassew li d-dinja ddur?

G[al sekli s[a[ dan il-mudell mentali jidher filkitba Maltija, bil-Malti daqskemm bit-Taljan.

Hemm il-mentalità tal-assedju b[ala frott ta’ kundizzjoni ;eografika, u hemm ukoll l-istess mentalità b[ala ri]ultat ta’ kundizzjoni storika. Kemm in-Natura u kemm l-Istorja [admu fuq il-poplu Malti biex rawwem din l-identità, li g[adha tin[ass illum ukoll.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

14 Konsumatur

Id-dritt g[al rimedju u t-Tribunal g[al Talbiet tal-Konsumaturi It-Tribunal jisma’ kaw]i ta’ konsumaturi kontra bejjieg[a, i]da hu biss il-konsumatur li jista’ jressaq kaw]a quddiem dan it-Tribunal Minkejja l-prekawzjonijiet kollha li nistg[u nie[du, je]isti dejjem ir-riskju li tinqala xi problema bil-prodotti jew servizzi li nixtru.

Meta ji;ri hekk, l-ewwel pass tag[na g[andu jkun li nitkellmu mal-bejjieg[ u nippruvaw nirran;aw l-affarijiet bil-kelma t-tajba.

Meta wa[idna ma jirnexxilniex, insibu soluzzjoni, imbag[ad nistg[u nfittxu l-g[ajnuna tal-Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur fi [dan lAwtorità ta’ Malta g[allKompetizzjni u g[allAffarijiet tal-Konsumatur, jew mal-G[aqda talKonsumatur li hi re;istrata.

It-Tribunal g[al Talbiet talKonsumaturi nirrikorru g[alih biss meta kull tentattiv li jintla[aq ftehim amikevoli jfalli.

Sa[[a legali Dan it-Tribunal g[andu s-

sa[[a legali li jordna li jing[ata rimedju jew kumpens, meta jirri]ulta li lkonsumatur ma ng[atax dak li legalment kellu dritt g[alih.

Minkejja li dan it-Tribunal jisma’ kaw]i ta’ konsumaturi kontra bejjieg[a, hu biss ilkonsumatur li jista’ jressaq kaw]a quddiem dan itTribunal.

Il-vanta;;i ewlenin tatTribunal g[al Talbiet talKonsumaturi huma: leffi/jenza, biex il-konsumatur ma jdumx biex jie[u rimedju xieraq; u li m’hemmx [afna spejje] biex il-konsumatur iressaq kaw]a quddiem itTribunal.

Fil-fatt m’hemmx b]onn li jitqabbad avukat g[al waqt isseduta tat-Tribunal. G[aldaqstant, m’hemmx spejje] legali.

L-uniku [las li hemm hu dak biex tkun re;istrata l-kaw]a tTribunal. Dan il-[las ivarja skont l-ammont li l-konsumatur ikun qieg[ed jitlob b[ala kumpens. Per e]empju, l-inqas rata hi ta’ €9.20 meta t-talba ta’ kumpens ma tkunx iktar minn €582.34.

L-og[la rata hi ta’ €25.50 meta t-talba tkun bejn €2,329.38 u €3,500. Dan tala[[ar hu l-g[ola ammont ta’ kumpens li konsumatur jista’ jitlob permezz ta’ dan itTribunal.

Dan it-Tribunal g[andu s-sa[[a legali li jordna li jing[ata rimedju jew kumpens meta jirri]ulta li l-konsumatur ma ng[atax dak li legalment kellu dritt g[alih

Meta l-ammont ta’ kumpens ikun g[ola minn €3,500, il-konsumatur ikollu jressaq il-ka] tieg[u quddiem il-Qorti /ivili.

Kumpens Dan it-Tribunal g[andu wkoll is-sa[[a li jag[ti

kumpens g[al danni morali, g[all-inkonvenjent li konsumatur jista’ jg[addi minnu min[abba l-problemi li jiffa//ja bil-prodotti u servizzi li jkun xtara. Dan ilkumpens jista’ jvarja bejn €39 u €500.

La darba ilment jkun re;istrat mat-Tribunal, isSegretarju tat-Tribunal jibg[at notifika lill-bejjieg[ kontra min tkun saret it-talba g[al kumpens jew rimedju.

F’dan l-istadju l-bejjieg[ g[andu l-possibbiltà jag[mel kontro talba jew inkella jista’ jipprova jil[aq ftehim malkonsumatur. Jekk dan il-ftehim ma jintla[aqx, isSegretarju tat-Tribunal jg[addi l-ka] lil wie[ed millArbitri u jiffissa data meta tkun se ssir is-seduta.

Xhieda ta[t ;urament Waqt is-seduta ]-]ew; partijiet jing[ataw il-possibbiltà jirrakkontaw il-ver]joni tag[hom u din ix-xhieda ssir ta[t ;urament. Hu importanti li ]-]ew; partijiet ikunu ppreparati sew biex iressqu lka] tag[hom bl-a[jar mod possibbli.

Dan spe/jalment jekk ma jkunx hemm avukati qed jirrappre]entawhom. F’dan itTribunal m’hemmx g[alfejn jitqabbad avukat, però jekk dan isir, min iqabbad l-avukat irid i[allas l-ispejje] legali tieg[u anke jekk jirba[ ilkaw]a.

L-evidenza kollha tal-ka] g[andha tkun pre]entata waqt is-seduta. B[al per e]empju: ittri tal-ilment, kontijiet, ir/evuti, kuntratti, dokumenti tal-garanzija, ritratti, u kull tip ta’ dokument ie[or li g[andu x’jaqsam mal-ka]. Meta jkun hemm b]onn jistg[u wkoll jittellg[u x-xhieda. Jekk xhud jirrifjuta li jattendi g[as-seduta u t-Tribunal iqis ix-xhieda importanti, jista’ jordna lixxhud jattendi.

Hu fl-interess ta]-]ew; partijiet li jattendu g[as-seduta tat-Tribunal. Jekk xi [add ma jattendix u r-ra;uni ta’ lassenza ma tkunx wa[da a//ettabbli, l-Arbitru jista’ jidde/iedi li jaqta’ l-kaw]a kontra min ma jkunx attenda.

Jinforza s-sentenza Min jirba[ il-kaw]a g[andu d-dritt jinforza s-sentenza daqslikieku [ar;et mill-Qorti.

Però min jitlef g[andu jing[ata ]mien ra;onevoli biex jonora s-sentenza.

Indipendentament millammont tat-talba, min jitlef ilkaw]a g[andu d-dritt li jappella fuq kull [a;a li jkollha x’taqsam mal-;urisdizzjoni

minn Odette Vella odette.vella@mccaa.org.mt\

tat-Tribunal, jew fuq kull kwistjoni ta’ preskrizzjoni.

Hu wkoll possibbli li wie[ed jappella f’ka]ijiet meta t-Tribunal mar kontra lprin/ipji ta’ ;ustizzja naturali u dik l-azzjoni tkun ippre;udikat ir-ri]ultat talkaw]a. Meta l-ammont tattalba jaqbe] l-€1,200 l-appell jista’ jsir g[al kwalunkwe ra;uni. Appell jista’ jsir fi ]mien g[oxrin ;urnata middata tad-de/i]joni tatTribunal.

G[al aktar informazzjoni fuq it-Tribunal g[al-Talbiet tal-Konsumaturi wie[ed g[andu jikkuntattja sSegretarju tat-Tribunal fuq innumru tat-telefon 21 227070.

Odette Vella hi Senior Information Officer Uffi//ju g[all-Affarijiet talKonsumatur Awtorità ta’ Malta g[allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

15

IT-TAJLANDJA> Mument minn protesta li saret ilbiera[ f’Bangkok kontra l-eks Prim Ministru Thaksin Shinawatra u l-gvern pre]enti mmexxi minn o[tu Yingluck. (ritratt reuters)

L-AFRIKA T’ISFEL

T[assib g[all-kundizzjoni ta’ Mandela Madwar l-Afrika t’Isfel qed isiru velji ta’ talb g[all-eks President Nelson Mandela li qatta’ t-tieni lejl tieg[u fi sptar min[abba infezzjoni filpulmun.

Il-kundizzjoni ta’ Mandela, li g[andu 94 sena, qed tissejja[ b[ala serja imma stabbli.

Mandela kien ilu xi ]mien ma jifla[x qabel ma l-{add ittie[ed fi sptar fi Pretoria.

Din hi t-tielet darba li dda[[al l-isptar din is-sena.

Il-[abib antik ta’ Mandela, l-Ar/isqof Desmond Tutu g[amel sej[a fl-Afrika t’Isfel biex isir talb g[alih.

Mandela kien serva b[ala President bejn l-1994-9 u kien l-ewwel Kap tal-Istat iswed fl-Afrika t’Isfel. Hu

qabel kien serva 27 sena [abs g[all-;lieda tieg[u biex f’pajji]u tintemm is-sistema razzista fil-pajji] mag[rufa b[ala l-apartheid. {afna huma talopinjoni li l-pulmuni tieg[u kienu ;arrbu [sara meta kien ja[dem fil-barriera tal-[abs matul dawk is-27 sena pri;unerija. Fis-snin tmenin, waqt li kien g[adu pri;unier, hu kien marad bittuberkolosi.

Hu kien irtira mill-[ajja pubblika fl-2004 u rarament deher fil-pubbliku minn dak i]-]mien. Kien hemm polemika dan l-a[[ar dwar il-fissazzjoni li hemm fil-pajji] dwar Mandela u biex dan jit[alla jg[ix l-a[[ar snin ta’ [ajtu filkwiet.

FRANZA

Strajk minn g[ada fl-ajruporti Fran/i]i L-unions li jirrappre]entaw il-[addiema fil-qasam tat-trasport tal-ajru qed jippjanaw biex minn g[ada t-Tlieta sal-{amis jo[or;u fuq strajk.

Ilbiera[, id-DGAC, l-awtorità tal-avjazzjoni /ivili qalet li g[alhekk il-linji tal-ajru g[andhom inaqqsu t-titjiriet lejn l-ajruporti ewlenin Fran/i]i Id-DGAC talbet il-linji tal-ajru beix inaqqsu g[al nofs it-titjiriet tag[hom lejn l-ajruporti ta’ Pari;i, Lyon, Nizza, Marsilja, Toulouse u Bordeaux.

L-unions qed jipprotestaw kontra pjani tal-Unjoni Ewropea biex jilliberizzaw l-ispazju tal-ajru /ivili min[abba dak li hu mag[ruf b[ala s-Single European Sky.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

16 A[barijiet ta’ Barra

A[barijiet ta’ Barra 17 IL-FILIPPINI

Il-kelb eroj

Veterinarju j]omm lil Kabang, hekk kif intbag[at lura l-Filippini. (ritratt Reuters)

Ing[ata mer[ba kbira lkelb Kabang hekk kif irritorna Manila wara tmien xhur ta’ kura fl-Istati Uniti.

Il-kelb ta’ razza m[allta kien tilef il-part ta’ fuq ta’ [alqu s-sena li g[addiet meta qabe] quddiem mutur biex isalva ]ew; bniet ]g[ar ta’ sidu li kienu se jittajjaru. Il-;rajja serqet qalb [afna Filippini kif ukoll barranin u n;abru $27,000 biex il-kelb ikun salvat u ntbag[at lejn Kalifornja biex isir dak li jista’. Waqt li kien hemm instab ukoll li l-kelb kellu tumur li tne[[a.

IL-LIBJA

Massakru f’Benga]i Tal-anqas 30 persuna nqatlu u madwar 70 ndarbu fi ;lied li nqala’ s-Sibt filg[axija f’Benga]i.

Il-;lied kien jinvolvi folla ta’ dimostranti u grupp ta’ r;iel armati li qed joperaw bil-barka tal-Ministeru tadDifi]a Libjan.

Jidher li folla nies, b’xi w[ud minnhom armati, n;abru quddiem il-Kwartieri :enerali tal-Brigata Tarka, ilgrupp ta’ militanti, u talbu li dawn ixolju i]da f’xi [in inqala’ l-isparar bejn i]-]ew; na[at. Wara diversi sig[at ta’ sparar, intervjenew truppi spe/jali tal-gvern /entrali li

kkalmaw is-sitwazzjoni u [adu l-kontroll tal-bini li kien qed iservi ta’ Kwartieri :enerali tal-grupp armat.

Sorsi qalu li f’dan l-isforz, mit-truppi spe/jali nqatlu [ames persuni.

F’dawn l-a[[ar xhur qieg[da kull ma tmur ti]died ir-rabja tal-Libjani kontra dawn il-gruppi armati li g[adhom i[ufu fit-toroq sentejn wara t-tne[[ija ta’ Muammar Gaddafi. Ir-rabja kompliet tikber wara li xxahar li g[adda dawn ilgruppi okkupaw xi Ministeri biex jisfurzaw ir-rieda tag[hom fuq il-Gvern Libjan.

I]da l-gvern /entrali, li g[adu dg[ajjef, qed ikollu j[addan xi w[ud minn dawn il-gruppi l-aktar b’sa[[ithom biex ikun hemm xi forma ta’ ordni fil-pajji].

Skont nies tal-lokal, ilprotesta ta’ Benga]i saret g[aliex in-nies jemmnu li dawn il-gruppi armati qed i]ommu lil-Libja lura u biex ikun hemm l-istabbiltà filpajji] irid ikun hemm armata u korp tal-Pulizija.

Benga]i, mill-benniena tar-rivoluzzjoni Libjana issa nbidlet lejn l-akbar theddida g[all-;ejjeini tal-Libja. Dan min[abba d-diversi attakki

Il-Libjani huma rrabjati bil-pre]enza kontinwa ta’ nies armati li kien hemm kemm kontra barranin, bl-ag[ar wie[ed ikun dak f’Settembru li g[adda fejn inqatel lAmbaxxatur Amerikan, kif ukoll kontra g[ases talPulizija kif ukoll knejjes u uffi/ini ta’ organizzazjonijiet internazzjonali.

Dimostranti nisa jistrie[u f’pawsa mill-protesti f’Ankara kontra t-tmexxija tal-Prim Ministru Tayyip Erdogan. (ritratt Reuters)

Ritratt li sar simbolu tar-rwol tan-nisa fil-protesti Torok. Dan ir-ritratt ittie[ed fil-bidu tal-protesti fi Pjazza Taksim f’Istanbul. (ritratt Reuters)

FRANZA> Eluf ta’ nag[a; fiz-zona tal-Port Antik ta’ Marsilja waqt simulazzjoni tal-migrazzjoni annwali li kienet isir tan-nag[a;.

Dan sar b[ala parti mi/-/elebrazzjoni g[ad-dikjarazzjoni ta’ Marseille-Provence tkun dikjarata Kapitali tal-Kultura Ewropea g[all-2013. (ritratt Reuters)

FRANZA

L-IRLANDA

Hollande jiddikjara li l-kri]i tal-ewro spi//at

Protesta kbira kontra l-abort

Il-President Fran/i] Francois Hollande ddikjara li l-kri]i tal-ewro, li ilha sejra g[al dawn l-a[[ar erba’ snin, kienet spi//at.

Hu qal dan waqt laqg[a ekonomika fil-:appun.

Tul dan il-perjodu ta’ erba’ snin kien hemm ]ew; bailouts tal-Gre/ja, kif ukoll bailout g[all-Irlanda, ilPortugall, tal-banek Spanjoli u f’April ta’ din is-sena ta’ ?ipru.

F’diskors fl-a[[ar ;urnata ta’ ]jara fil-:appun, ilPresident Fran/i] qal li l-kri]i

Eluf ta’ nies [adu sehem fi protesta kbira fit-toroq ta’ Dublin kontra pjani talGvern biex ikun hemm labort fil-pajji] meta l-[ajja tal-omm tkun f’periklu fosthom li l-omm tkun trid tag[mel suwi/idju Hu stmat li madwar 40,000 [adu sehem filprotesta li qed titqies b[ala l-akbar dimostrazzjoni kontra l-abort li qatt saret fl-istorja tal-Irlanda.

Fl-Irlanda hemm dibattitu li ilu sejjer g[al dawn l-a[[ar 20 sena dwar

tad-dejn kienet serviet biex sa[[et lill-Ewropa.

Hu qal li issa l-Ewropa kellha l-g[odda biex tikkonfronta sitwazzjonijiet simili. Hollande ]ied li kien hemm titjib fit-tmexxija ekonomika fiz-zona ewro u issa kien hemm regoli biex ikun hemm koordinazzjoni a[jar f’affarijiet ekonomi/i u finanzjarji.

Hollande qal dan hekk kif il-;img[a li g[addiet il-qg[ad fi Franza tela’ g[all-og[la livell f’dawn l-a[[ar 15-il sena.

kif il-pajji] g[andu jittratta de/i]jonijiet tal-Qorti Suprema li l-abort g[andu jkun permess meta l-[ajja tal-omm tkun f’periklu.

Dan id-dibattitu re;a’ nfeta[ is-sena li g[addiet.

Dan wara l-mewt ta’ mara li ma t[allitx tag[mel abort tal-fetu li kien qed imut.

Il-gvernijiet fl-Irlanda dejjem evitaw li ja;ixxu fuq id-de/i]joni tal-Qorti Suprema sakemm kien hemm dan il-ka] is-sena li g[addiet.

Mara tirrea;ixxi hekk kif kienet arrestata waqt il-protesti fit-toroq ta’ Ankara. (ritratt Reuters)

In-nisa fil-protesti Torok In-Nisa Fil-Protesti Torok> Fil-protesti li splodew fit-Turkija, minn ta’ quddiem fihom qed ikun hemm in-nisa ta’ kull età i]da fil-ma;;oranza ]g[a]ag[. {afna minnhom jemmnu li fit-Turkija, ta[t il-Prim Ministru Erdogan, huma se jitilfu xi [a;a f’[ajjithom. Dan hekk kif dan l-a[[ar, Erdogan beda jippromovi dejjem aktar l-idea Islamika tal-mara fis-so/ejtà.

Huma qed jib]g[u li Erdogan se jirtira [afna mil-libertà li n-nisa Torok gawdew minnhom mill-[olqien tar-Repubblika sekulari Torka ta[t Kemal Ataturk fl-1923. Fit-Turkija, minkejja l-ma;;oranza tal-popolazzjoni hi Musulmana, Ataturk kien [e;;e; lin-nisa biex jadottaw il-[wejje; tal-Punent u jkunu fuq l-istess livell tar-ra;el fid-dinja tax-xog[ol. Il-protesti issa nfirxu f’67 belt Torka u qed isiru wkoll madwar id-dinja b’appo;;.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

18 A[barijiet ta’ Barra IR-RENJU UNIT

L-iskrivaniji u s-si;;ijiet ra;uni ta’ [afna sick leave L-iskrivaniji u s-si;;ijiet filpost tax-xog[ol, li ma jkunux tajbin, jiswa lill-kumpaniji firRenju Unit seba’ biljun Lira Sterlina kull sena f’sick leave.

Dan jirri]ulta minn studju li g[adu kemm [are; fir-Renju Unit minn spe/jalisti Fellowes li jipprodu/u g[amara u tag[mir apposta g[all-uffi/ini.

Nofs il-[addiema tal-uffi/ini qalu li l-post tax-xog[ol tag[hom marradhom u effettwalhom il-[ajja privata tag[hom. Kwa]i tliet kwarti qalu li qed ibatu b’sa[[ithom min[abba ri]ultat dirett ta’ bank tax-xog[ol mhux tajjeb.

Minn dawn, ]ew; terzi huma furzati jie[du kura min[abba f’hekk.

Madwar seba’ minn kull g[axra qalu li min[abba f’hekk qed ikollhom u;ig[ f’darhom, u;ig[ ta’ ras jew depression u dan qed iwassal biex wie[ed minn kull [ames [addiema jie[du kwa]i tliet ;img[at sick leave kull sena.

Kien hemm ukoll wie[ed minn kull g[axra li qalu li telqu mix-xog[ol min[abba lg[amara fl-uffi//ju.

L-istudju sab li spiss il[addiema ta’ l-uffi/ini jridu joqg[odu jirran;aw kif jistg[u l-g[amara biex ja[dmu kif suppost.

Louise Shipley millFellowes qalet li [afna jqattg[u [in twil quddiem liskrivanija u g[alhekk wie[ed irid jalloka aktar ]mien ja[seb dwar il-kundizzjoni li wie[ed ja[dem fihom. Hi qalet li dawk li j[admu g[andhom responsabbiltà lejn l-impjegati tag[hom li jassigura li jistg[u ja[dmu b’mod tajjeb.

IL-BRA}IL> Suldati Bra]iljani minn taqsima spe/jali waqt ta[ri; fix-Xmara Paranoa f’Brasilia. Dan sar bi t[ejjija g[all-avvenimenti sportivi importanti li se jkun hemm fil-;ejjieni qrib fil-Bra]il. (Ritratt Reuters)

L-ISTATI UNITI

Il-polemika tal-ispjuna;; fuq l-Internet Fl-Istati Uniti hemm polemika ta[raq dwar rapporti li s-servizzi sigriet Amerikani qed jispjunaw telefonati kif ukoll dak li jintqal u jinkiteb fuq l-Internet.

Uffi/jali Amerikani, fosthom anki l-President Barack Obama, fi tmiem il-;img[a insistew li dan il-programm, li suppost kien sigriet, hu awtorizzat mill-Kungress Amerikan, g[andu regoli stretti [afna dwar kif g[andu jsir u /ittadin Amerikan ma jistax ikun f’mira spe/ifika ta’ spjuna;; jekk mhux meta jinkixef xi [a;a qabel.

G[at-tieni darba fi tlett ijiem, James Clapper, idDirettur tan-National Intelligence, [a l-pass rari li jikxef xi dettalji dwar dan il-

programm sigriet biex iwie;eb g[ar-rapporti li qed jidhru.

Hu insista li dan qed isir skont kif tippermetti dik mag[rufa b[ala l-Foreign Intelligence Surveillance Act Court u bl-g[arfien ta’ dawk li joffru servizz ta’ Internet, dawk mag[rufa b[ala Internet Service Providers.

Nhar il-:img[a, Obama qal li l-Amerikani ‘’jridu jag[mlu xi g[a]liet’’ rigward il-bilan/ bejn il-privatezza u s-sigurta.

Imma osservaturi qalu li rreazzjoni ta’ Obama u ta’ Clapper juru kemm dan hu su;;ett delikat.

Is-servizzi sigrieti Amerikani kienu wkoll qed jie[du telefonati li qed isiru.

Imma aktar milli dak li jintqal, lejn fejn qed isiru ta’ kull jum.

Dan b’rabta mal-[idma kontra t-terrori]mu.

Dan hu differenti mill[idma ta’ ;bir ta’ informazzjoni fuq l-Internet mlaqqam PRISM. Dan jippermetti lil National Security Agency u lFBI biex jid[lu direttament fis-servers tal-kumpaniji Amerikani tal-Internet b[al Facebook, Google, Apple u Microsoft. Hawn i]da sservizzi sigrieti Amerikani kienu qed jiksbu emails, video chats, instant messages u aktar bil-barka ta’ mandat minn qorti sigrieta g[al [idma simili li trid tin]amm mistura u awtorizzata skont l-USA Patriot Act. Clapper qal li dan il-programm ilu jsir mill-2008, la[[ar sena ta’ tmexxija tal-

President George W. Bush, u kien kru/jali g[all-protezzjoni tal-pajji] u tal-pajji]i alleati.

Hu qal li l-informazzjoni li ting[ata dwar x’ikun sar fuq lInternet hu dak li l-Internet Service Providers li bil-li;i jistg[u jag[mlu dan. FilPRISM isir ukoll tiftix li jikkon/erna miri barranin ta’ terroristi.

Hu ]ied li bil-programm PRIMS, il-Gvern Amerikan ma jistax jispjuna fuq xi [add barra mill-Istati Uniti jekk ma jkunx hemm ra;uni bil-miktub u b’sa[[itha g[al dan u dan b’rabta ma’ sigurta fosthom terrori]mu u atti ostili minn fuq l-Internet. Fil-programm, [add fl-Istati Uniti ma jista’ jkun fil-mira jekk mhux f’ka] ta’ theddida serja.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Fil-Lenti 19

Insiru nafu a˙jar lil...

Aaron Fenech

Isem u kunjom

Aaron Fenech.

Data tat-twelid

30 ta’ Marzu, 1988.

Lokalità fejn toqg[od Il-Marsa.

X’inhi l-konnessjoni tieg[ek mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu Jien attur u b[alissa qed nie[u sehem fid-drama Ma Tinbidel Qatt fuq NET Television. Ili nirre/ta g[al

nirrilassa u ninsa dak kollu li nkun g[addejt minnu. Hija l-[abib li mag[ha nifta[ qalbi u ni]voga. Ili nikteb minn meta kont ]g[ir u x-xewqa tieg[i hi li xi darba nkun nista’ nippublikahom.

L-aktar [a;a li tatek sodisfazzjon f’[ajtek sa issa Kien hemm diversi mumenti li nista’ ng[id li kienu sbie[ f’[ajti, g[alkemm jien pessimist [afna min[abba esperjenzi o[ra li g[addejt minnhom f’[ajti. Nemmen li wie[ed g[andu japprezza kull [a;a li ti;i f’[ajtu u kemm jista’ jkun jie[u l-po]ittiv tag[ha, anki jekk xi kultant hu diffi/li. Jien nipprova napprezza kull mument sabi[ li ji;i, l-aktar b’dawk l-affarijiet semplici: b’kumment u tbissima taf tibdel burdata ta’ xi [add.

dawn l-a[[ar g[axar snin, i]da kien propju dawn l-a[[ar ftit snin li beda jkolli aktar opportunitajiet regolari f’dan il-qasam. B[ala attur tal-palk [dimt f’[afna produzzjonijiet teatrali f’diversi postijiet f’Malta, i]da bla dubju l-isba[ esperjenza kienet fit-Teatru Manoel, li huwa wie[ed mill-isba[, jekk mhux l-isba[ teatru li g[andna f’pajji]na. F’dak li Xi [a;a li ddejqek g[andu x’jaqsam serje fuq it-televi]joni, kelli lL-aktar [a;a li ddejjaqni hija l-attitudni ta’ ewwel opportunità tieg[i fi rwol sekondarju fis-serje nies li juru ]ew;t u/uh. Sfortunatament din Xablott fuq One Television. Wara dan kelli diversi Liema hu s-sors favorit tieg[ek li minnu ssir taf mhix karatteristika rari li ssib, spe/jalment jekk rwoli o[ra sekondarji u aktar opportunitajiet ta’ din l-a[barijiet: il-gazzetta, it-televi]joni, ir-radju, tag[milha ma’ nies f’oqsma differenti. Fattur li jista’ ix-xorta. Is-serje Ma Tinbidel Qatt' qanqlet interess l-internet, u g[aliex^ jqanqal dan hu xi g[ira li /erti nies jista ’ jkollhom qawwi mit-telespettaturi u g[alkemm se tieqaf Bit-teknolo;ija tal-lum, l-internet huwa sors li nu]a fil-konfront ta’ xi persuni o[ra. L-isba[ [a;a meta fl-a[[ar ta’ :unju, din se tkompli f’Ottubru li ;ej. [afna biex insir naf x’inhu ji;ri fil-pajji] u fid-dinja. wie[ed ikun /ar fir-relazzjoni li jkollu mal-konoxG[all-futur, g[andi diversi pro;etti o[ra, kemm xenzi tieg[u, kemm fil-po]ittiv kif ukoll fin-negattiv.

L-aktar li nsegwi huma l-gazzetti online, u xi kultant fuq it-televi]joni, kif ukoll fuq il-palk, fosthom it-televi]joni jew ir-radju. L-inqas li nara l-gazzetta. musical li se jsir tul Lulju u Awwissu bl-isem ta’ Malet Conquest b’direzzjoni ta’ Noel Zarb li se jkun Esperjenza li g[addejt minnha, po]ittiva jew negattiva, u li t[oss li minnha tg[allimt [afna G[alik xi jfissru dawn^: ibba]at fuq l-istorja ta’ Malta bi spettaklu kbir u kast Wara li spi//ajt l-istudji post-sekondarji tieg[i • l-im[abba – Hi importanti [afna fil-[ajja ta’ enormi involut, li jinkludi akrobati, ;innasti, fl-MCAST, bdejt na[dem full-time u dort diversi persuna u tista’ ti;i espressa f’diversi modi skont mu]i/isti, kantanti u atturi. xog[lijiet qabel er;ajt d[alt nistudja. Minn din ilir-relazzjonijiet mal-persuni l-o[ra. Jien bniedem li [a;a tg[allimt [afna, immaturajt aktar u ltqajt ma’ nsir in[obb malajr. Ovvjament l-im[abba X’tag[mel aktar fil-[ajja^ persuni differenti. L-esperjenza tax-xog[ol hija mal-familjari, [bieb u persuni o[ra hija differenti.

G[adni nistudja u qieg[ed fit-tielet sena fil-kors talferm differenti minn dik tal-istudju, u min jo[ro; Imma sa issa dik l-unika im[abba li g[andi g[aliex Li;i fl-Università ta’ Malta. I]da, apparti dan, ili mid-dinja skolastika g[al dik tax-xog[ol ming[ajr b[alissa m’iniex qieg[ed f’relazzjonijiet o[ra. na[dem part-time mal-kumpanija Centrecom flqatt ma [adem qabel , ]gur li j[ossha aktar diffi/li .

• il -[biberija – G[andi diversi [bieb, kemm Ajruport l-Antik g[al dawn l-a[[ar tliet snin. tax-xog[ol, fir-re/tar, u anki mill-Università. Nista’ ng[id li nqatta’ [afna [in mal-[bieb tieg[i fi [ru; u G[andek xi delizzji^ Il-fatt li tg[ix fil-g]ejjer Maltin, xi t[oss li huma attivitajiet o[ra. }gur li g[andi [bieb li kapa/i Bla dubju, apparti t-teatru, il-futbol huwa wie[ed l-vanta;;i u l-i]vanta;;i^ jifhmuni u j;eg[luni n[ossni aktar kunfidenti. mill-aktar affarijiet li jaffaxxinawni u jimlewli [ajti.

G[andi [ajja attiva u x-schedule tieg[i ta’ kuljum hija Hemm [bieb li taf li jekk iddur lejhom dejjem se Minn meta kont ]g[ir kont nilg[ab il-futbol sakemm mimlija [afna. Il-fatt li d-distanzi huma qosra, tg[inssib l-g[ajnuna, u nista’ ng[id li jien iffurtunat li ta’ 15-il sena d[alt referee tal-futbol mal-MFA. ni nipprogramma diversi affarijiet matul il-;urnata: minn dawn g[andi mhux [a]in.

Wara perjodu ta’ [ames snin, i]da, min[abba mill-Università, g[ax-xog[ol, g[ar-rehearsals ta’ xi • il-libertà – Tista’ tkun wa[da litterali, so/jali jew injuries varji u di]gwid intern, kelli nieqaf. play jew filming, u ;ieli xi log[ba futbol wara. psikolo;ika. Li wie[ed ikun maqful fis-sens litterali Sfortunatament ir-referees qatt ma kienu protetti kif G[ax il-pajji] ]g[ir u kul[add jaf lil xulxin, huwa tal-kelma mhix xi [a;a sabi[a. Ikolli ng[id li me[tie;, u jekk wie[ed jara l-in/identi li qed ji;ru, ftit ta’ ]vanta;; g[ax trid toqg[od aktar attent f’dak naf /erti nies li f’dan is-sens huma maqfulin firjinduna kemm l-affarijiet g[adhom lura f’dan li tag[mel, spe/jalment f’postijiet pubbli/i, g[aliex relazzjoni tag[hom u bil-kemm jistg[u ji//aqalqu. il-qasam. Minn dak i]-]mien bdejt niddedika aktar ma tafx min ikun jista’ jarak. Apparti minn hekk, Hemm ukoll il-libertà so/jali li wie[ed ikun jista’ [in g[at-teatru. Ta’ min jg[id ukoll li jien supporter peress li f’Malta g[andna fervur politiku, [afna nies jesprimi lilu nnifsu fis-so/jetà. Illum il-;urnata likunu jafu l-inklinazzjonijiet politi/i familjari u kbir Juventin, u kemm jista’ jkun ma nitlifx log[ba mentalità so/jali qed tinbidel u s-so/jetà qed ta//etta jasso/jawk ma’ partit jew ie[or. Imma ]gur li diffi/li tag[hom. Però n[obb insegwi il-futbol in;enerali, u aktar nies ta’ kulturi, orjentazzjonijiet u opinjonijiet g[alija li ng[ix barra l-pajji], min[abba l-fa/ilitajiet meta nkun nista’, g[adni mmur nilg[ab xi log[ba. differenti, g[alkemm ikolli ng[id li g[adna ftit lura li g[andna u l-kultura tag[na.

Il-poe]ija hi namur ie[or li g[andi u tg[inni [dejn pajji]i o[ra.

Il-libertà psikolo;ika mbag[ad hi kundizzjoni personali ta’ kull wie[ed u wa[da minnha. Wie[ed irid ja//etta lilu nnifsu sabiex ikun jista’ jkun liberu mentalment u b’hekk ikun jista’ japprezza aktar il-[ajja u n-nies ta’ madwaru.

• ir-reli;jon – Ir-reli;jon dejjem kienet punt /entrali f’[ajti, g[alkemm ma nistax ng[id li jien qaddis, altru minn hekk. M’iniex xi Kattolku ferventi, i]da nemmen li hemm qawwa li hi ikbar minna u nsej[ulha Alla. Sfortunatament [afna jfitxxuh biss fil-mument tal-b]onn, u jekk ma jaqlg[alniex xi grazzja li nkunu tlabna, inwarrbuh minn [ajjitna.

• is-safar – M’iniex xi wie[ed li nsiefer spiss, i]da safra mal-[bieb tag[tik nifs ;did u taqtg[ek mir-rutina ta’ kuljum. Illum m’g[adhiex xi [a;a kbira li wie[ed isiefer g[aliex sar aktar fa/li li wie[ed jag[mel dan, u l-prezzijiet huma aktar a//essibbli. Il-fatt li niltaqa’ ma’ kulturi o[ra, iqanqalni aktar biex insiefer.

• il-mewt – Na[seb kul[add g[andu xi ftit bi]a’ li jmut. Aktar nib]a’ li nara lill-persuni li n[obb f’[ajti jmutu milli fuq il-mewt tieg[i personali. Xi kultant, kif jg[id sie[bi Lenny, jekk immutu nistrie[u... u IR-RITRATT FAVORIT TIEG{EK LI FIH TIDHER INT — Reunion ma’ xi ku;ini li kont ili s-snin ma nara li forsi nserr[u wkoll lil [addie[or! min[abba xi problemi familjari konna waqqafna kull tip ta’ kuntatt Sensiela koordinata minn Raymond Miceli li tlaqqag[na ma’ nies li g[andhom konnessjoni mal-media jew mad-dinja tal-arti u l-ispettaklu. Tixtieq issir taf a[jar lil xi personalità minn dawn l-oqsma^ Ibg[at is-su;;erimenti tieg[ek fuq raymiceli@gmail.com u nag[mlu mill-a[jar biex nikkuntentawk.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

20 Storja servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli

MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN

(46)

Il-Gran Mastru Pinto - {al Qormi minn Michael Galea

Il-Gran Mastru Emanuel Pinto de Fonseca kellu l-itwal saltna fi [dan l-Ordni g[al dawk i]-]minijiet – dam 32 sena Gran Mastru.

Emanuel Pinto de Fonseca, bin Miguel Alvaro Pinto de Fonseca u Anna Teixeira Pinto, wa[da mill-familja l-aktar nobbli tal-Portugall, twieled f’Lamego fl-24 ta’ Mejju 1681. Fl-età ta’ sentejn, bid-dispensa tal-Papa, da[al fl-Ordni ta’ San :wann, u ta’ [dax-il sena kien pa;; tal-Gran Mastru. Tne[[i ]jara lil ommu, g[ex dejjem f’Malta.

Fl-1705 ir/ieva formalment l-abitu ta’ Kavallier fil-Knisja tal-Madonna tal-Karmnu, il-Belt Valletta. Fit-18 ta’ Jannar 1741 ;ie elett Gran Mastru tal-Ordni. Fi ]mien dan il-Gran Mastru nbnew mill-;did il-Kastellanija (il-Qorti tal-Ordni), u l-Ber;a ta’ Kastilja, beda l-pro;ett tal-bini tat-toroq tal-Belt Valletta bi/-/angaturi tal-lava, bena g[add ta’ m[a]en b[ala parti mill-i]vilupp tal-Port il-Kbir, u kabbar il-bini tal-Palazz Ma;isterjali. Ming[ajr ebda ra;uni partikulari, Pinto g[amel b[all-Portugall, Spanja, Franza u r-Renju tad-Due Sicilie billi ke//a lill-:i]witi minn Malta u kkonfiska ;idhom kollu biex flok il-Kulle;; Studium Generale waqqaf l-Università tal-Istudji, li kienet inawgurata fit-22 ta’ Novembru 1769.

Min[abba l-karattru mqit politiku tieg[u, amministratur prodi;ju u stil ta’ [ajja, Pinto jitqies b[ala awtokrata tal-a[[ar snin tal-Barokk, u kien promotur tal-kultura u x-xjenza. Il-Gran Mastru Emanuel Pinto de Fonseca miet fl-24 ta’ Jannar 1773 fl-età venerabbli ta’ 92 sena.

Jinsab midfun fil-Kappella ta’ San :akbu tal-Lingwa ta’ Kastilja, Leon u Portugall fil-knisja ta’ San :wann, il-Belt Valletta.

Fuq petizzjoni li kienet saritlu mill-Kappillan Dun Giuseppe Vella f’isem l-abitanti ta’ {al Qormi f’Mejju 1743, il-Gran Mastru Pinto g[olla lil dan ir-ra[al g[all-grad u titlu ta’ belt u semmieh g[alih, Città Pinto - Belt Pinto.

Hu prin/ipalment dan il-[sieb li l-monument tal-bron] tal-Gran Mastru Emanuel Pinto de Fonseca li hemm fir-roundabout ta’ {al Qormi jrid iwassal.

Kienet inizjattiva tas-Sindku tal-Kunsill Lokali ta’ {al Qormi, Clyde Puli.

L-inawgurazzjoni ta’ dan il-monument saret fis-26 ta’ Mejju 2001. B[ala bidu tal-ftu[ uffi/jali ta/-/erimonja kien hemm mar/ mill-Qormi Boys Scouts. Saru indirizzi qosra u qari ta’ poe]ija.

Is-Sindku ta’ {al Qormi, li sadattant kien la[aq sar Roderick Galdes, kixef il-monument, li tbierek mill-Kappillan Dun Walter Cauchi.

Il-monument, li n[adem f’funderija fl-Italja, hu xog[ol artistiku tal-iskultur :anni Bonnici, u jirrappre]enta lill-Gran Mastru Pinto wieqaf liebes regali maestu]a u [wejje; /erimonjali, f’idu l-leminija l-Gran Mastru qed i]omm par/mina li tfakkar meta {al Qormi twaqqaf b[ala belt u beda jissejja[ Belt Pinto.

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Malta Llejla NET Television 17>00

Alan Darmanin u Jeff Francalanza se jkunu fost il-mistednin ta’ Stephanie Spiteri biex jitkellmu dwar l-edizzjoni ta’ din is-sena tal-konkors tas-sbu[ija Face of Malta li se ssir fil-Lukanda Hilton fl-14 ta’ dan ix-xahar u li se tixxandar fuq NET Television.

Mag[hom se jkun hemm ukoll Martine Vella (fir-ritratt hawn fuq) li reb[et l-edizzjoni tas-sena li g[addiet. Naraw ukoll servizz ie[or dwar b v bil-Bibljoteka Nazzjonali u llum Maria Buckle se tlaqqag[na ma’ Maroma Camilleri, Harold Psaila u Oliver Mamo li se jagt[u tag[rif dwar id-Digitization u d-Digivault. Ikun hemm ukoll il-kontribut ta’ Noel Farrugia, Stephanie Falzon u Geoffrey Bezzina.

Michael Clayton Iris 23>20 Tilda Swinton (fir-ritratt fuq il-lemin, li g[al din il-parti meritatament reb[et Oscar),

George Clooney u Tom Wilkinson huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan li n[adem fl2007 b’re;ija ta’ Tony Gilroy.

Naraw avukat li g[andu tilja dejn f’dilemma jekk jikxif ka] fejn [abib tieg[u spi//a vittma jew inkella jara jiksibx somma flus biex i]omm fommu mitbuq.

L’ultima legione Raitre 21>05

Colin Firth u Aishwarya Rai (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film tal-2007 li g[andu re;ija ta’ Doug Lefler. Bi storja bba]ata fuq ktieb ta’ Massimo Manfredi u ambjentata f’Ruma tal-qedem, il-film fih bosta effetti spe/jali mill-aqwa.

Sean ilaqqa’ lil Amanda mal-;enituri tieg[u Ma Tinbidel Qatt - NET Television 20>30

Chris i;ib sku]al lil Raisa biex ma jo[or;ux, imma din x’se tag[millu?

Sean (Justin Loffreda) jlaqqa’ lil Amanda (Claudia Agius) ma’ ommu u ma’ missieru. Xi trid tkun taf Annie (Natalie Micallef) dwarha?

X’ji;ri meta Christabelle (Jolene Micallef) tmur g[and Jake (Aaron Fenech)?

Ma’ min se tiltaqa’ Chelsey (Manila Bottone)?

Kitba u produzzjoni ta’ Manila Bottone b’kollaborazzjoni ma’ NET Television u direzzjoni ta’ Marley Laganà.

Ara wkoll intervista ma’ Aaron Fenech f’pa;na 19 ta’ dan il-;urnal

Newsroom NET Television 21>35

Ting[ata [arsa lejn il-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista bit-tema ’Il Quddiem, li matulu l-Partit ta [arsa lejn ir-rakmandazzjonijiet li [ar;et bihom il-Kummissjoni li analizzat ir-ri]ultat elettorali tad-9 ta’ Marzu.

Naraw ukoll dwar l-isfidi li g[andu quddiemu Chris Said, li issa qed jokkupa l-kariga ta’ Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista. Mix-xena internazzjonali naraw dwar x’inhu ji;ri flirvellijiet ta’ dawn l-a[[ar jiem fit-Turkija.

Jekk Jog[;obkom NET Television 15>05

Gloria Mizzi u Liz Said jag[tu r-ri/etti tat-torta tal-ispina/i, ;obon u patata (fir-ritratt fuq ix-xellug) u tal-insalata tal-brun;iel u l-in/ova.

A

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

22 TV#Radju

06>00

101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)

07>55 08>00 08>05 09>00 09>05

Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12>30 13>00 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 24>00

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 TV Hemm 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - Bon;u Bon;u Bon;u (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 One News) 09:00 - Kartolina 10:00 - The Morning Show 11:00 - Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - Qrib Xulxin 13:15 Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Minflok Siesta 15:25 Djarju Kulturali 15:30 - Drive Time 15:45 - ONE News 17:00 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 Bieb Bieb) 18:15 Dirett Ewropa 18:45 - Djarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:00 - L-Argument Ikompli 20:30 - Music Time 22:05 Bla Kantunieri 23:00 - Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 - Serali.

RTK - 103 FM 06:30 - Pierre & Co on RTK (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - RTK qosor 09:05 Paperscan 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Profili 13:00 - RTK Qosor 13:05 - Su//essi u Aktar! 14:00 - BBC News 15:00 - RTK Qosor 15:30 -

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Night Style - Joe Vella

Rapport Finanzjarju 15:40 Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Jaqblu, Ma Jaqblux (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - {sibijiet mal-Melodija 21:00 - Kelma ta’ Wens 23:00 Ripetizzjonijiet.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Testment 11:00 Classic FM 13:00 - Anali]i tal;urnali 13:30 - University Matters 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19.30 - Cinescena 20:00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Il-Verità Te[liskom 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 13:30 - Shalom 15:00 - Kurunella {niena Divina 15:30 - Lourdes 16:00 Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 - Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Italia Leggendaria 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Irrid inwassallek Messa;; 22:00 Qum u Imxi 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed.

Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Let’s Go 22:00 - Golden Mix 01:00 - L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.

Scoop - Rete 4, 24>00

Scarlett Johansson (fir-ritratt) hi fost l-atturi ewlenin f’dan il-film tal-2006 b’re;ija ta’ Woody Allen. Atturi o[ra jinkludu lill-istess Woody Allen u lil Hugh Jackman.

TVM 07:00 - TVAM 09:00 TVHemm (r) 10:20 - History of Science 11:25 - Great Romances 12:00 - A[barijiet# rapport tattemp 12:10 - TVPM 14:00 A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 - }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-ewwel 18:25 - Teleshopping 18:40 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:45 - }afira ep. 32 21:45 - Malta u lil hinn minnha (r) 23:15 - L-A[barijiet 23:30 Storjografija 24:00 - TVPM. TVM 2 07:00 - A[barijiet 09:00 TVAM (r) 11:00 - Starboard 11:30 - Lenti 12:15 - .EU 12:45 - Great Romances 13:15 Auschwitz 14:05 - Sa[[tek lewwel 14:15 - Lenti 15:00 Starboard 15:30 - Great Romances 16:00 - Ancient World 16:50 - G[awdex Illum 17:20 - Waqtiet 17:25 - Dissett 18.30 - Madwarna 19:00 Starboard 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 Ancient World 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:35 - Waqtiet 20:45 Merlin 21:35 - Gadgets 22:05 Wirt, Arti u Kultura 22:35 Starboard 23:05 - Alternative medicine (r).

ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Kalamita 13:30 - ONE News 13:35 - Kalamita (ikompli) 16:20 - Teleshopping 17:00 Flimkien ma’ Nancy 17:30 ONE News 17:35 – Liquorish (daily update) 17:45 Teleshopping 18:25 - Better Living 19:30 - ONE News 20:15 - Ir-Rangers 20:30 - Liquorish 23:15 - ONE News 23:45 Kalamita (r).

Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - Fil-

K/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 22:00 – News.

Raiuno 06:45 - Unomattina Estate (jinkludi 07:00, 08:00 u 09:00 - Tg 1) 09:15 - Unomattina Talk 09:30 Tg 1 Flash 10:00 - Tg 1 10:05 Unomattina ciao come stai?

11:15 - Road Italy 11:25 - Don Matteo 6 (fiction) 13:30 - Tg 1 14:10 - Ho sposato uno sbirro (fiction) 15:50 - Tg 1 Speciale ballottaggi 16:30 - La Vita in Diretta 18:00 - Tg 1 Speciale ballottaggi 18:50 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 Techetechetè, vista la rivista 21:20 - Arena di Verona 2013 –

Lo spettacolo sta per iniziare 23:40 - Porta a porta 01:15 - Tg 1 notte 01:50 - Sottovoce 02:20 - Terza pagina.

Raidue 07:00 - Sorgente di vita 07:30 Cartoons 09:00 - Le sorelle Mcleod (TF) 10:25 - Tg 2 insieme 11:25 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 costume e società 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Divieto di sosta l’Italia in movimento 15:20 - Blue bloods (TF) 16:00 - Tg 2 Elezioni Amministrattive Speciale ballottaggi 17:50 - Tg 2 Sport 18:15 Tg 2 Notizie 18:45 - Senza traccia (TF) 19:35 - Cold Case – delitti irrisolti (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - LOL 21:10 Criminal Minds (TF) 23:30 - Tg 2 notizie 23:45 - Emozioni Max Pezzali 01:10 - Tg 2 parlamento 01:20 - Protestantesimo 01:55 Il labirinto del fauno. Film 2006.

Raitre 07:00 - TGR Buongiorno Italia 07:30 - Buongiorno regione 08:00 - Agorà (attwalità) 10:15 La storia siamo noi 11:10 Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - TG

regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr piazza affari 15:00 - Speciale Tg3: Ballottaggi 18:00 - Geo Magazine 19:00 - Tg 3 19:30 Tg regione 20:00 - Blob 20:10 Celi, mio marito! 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 L’ultima legione. Film 2007 22:55 - I dieci comandamenti 24:00 - Tg 3 Linea notte 01:05 Fuori orario.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina

08:40 Situation commedy 09:10 - Alisa – Segui il tuo cuore (soap) 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine 14:45 - Il segreto (telenovela) 15:50 - Pomeriggio cinque 18:50 - The Money Drop 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Dov’è mia figlia (fiction) 23:10 - Tg5puntonotte 00:35 - Tg 5 notte 01:05 - Stricia la notizia (r).

Rete 4 06:50 - Chips (TF) 07:45 Charlie’s Angels (TF) 08:40 Pacific Blue (TF) 09:50 Carabinieri 7 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 Renegade (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Flikken – Coppia in giallo (TF) 16:35 - My Life - Segreti e passioni (soap) 17:00 - Suor Therèse (TF) 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Quinta Colonna il quotidiano 21:10 - Quinta Colonna 24:00 Scoop. Film 2006 01:50 - Tg 4 02:10 - Modamania.

Italia 1 07:00 - Tutto in famiglia (sitcom) 07:50 - I maghi di Waverly (sitcom) 08:40 - Kyle XY (TF) 19:35 - Gossip girl (TF) 11:30 Pretty Little Liars (TF) 12:25 Studio aperto 13:00 - Sport mediaset 13:40 - Cartoons 16:10 - Smallville (TF) 17:45 - Top One 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI NY(TF) 21:10 - CSI: Scena del crimine (TF) 23:00 Convert Affaris (TF) 00:50 Knight Rider (TF) 01:40 - Sport Mediaset 02:05 - Romanzo Criminale (TF).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

TV#Radju 23 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal-:urnata 08:00 - Madagascar (r) 10:00 - Sfera 12:00 - News 12:125 - Today News 12:30 - IlMadonna ta/-?oqqa 13:00 Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Niltaqg[u 18:15 - News 18:30 - (ikompli) Niltaqg[u 19:45 - F. News 20:15 - Duggan 21:00 - Bejnietna 23:00 News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – 60 min. of Classical Music (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Rock Around the Click 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos.

La 5 14:05 - Vite in Apnea 14:35 Gossip Girl (TF) 15:30 - The OC (TF) 16:20 - Rachel Zoe Project 17:15 - Vite in Apnea 17:50 - Che trucco! 18:20 - Love Bugs (sitcom) 18:55 - Samantha chi? (TF) 19:30 - Gossip Girl (TF) 20:25 - Dr House (TF) 21:10 – Bye Bye Cinderella (sitcom) 21:40 - Suburgatory (sitcom) 22:05 - Cougar Town (TF) 22:35 - Happy Endings (TF) 23:10 - Shamelss (TF) 24:00 Rachel Zoe Project.

BBC Entertainment 07:05 - Little Prairie Dogs 07:15 - Bobinogs 07:25 - Me Too! 07:45 - Nina and the Neurons 08:00 - The Large Family 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Little Prairie Dogs 08:30 - My Family 09:00 - 2point4 Children 09:30 The Weakest Link 10:15 - Walk on the Wild Side 10:45 Doctors 11:15 - Casualty 12:05 - The Man Who Crossed Hitler 12:55 - My Family 13:25 - The Weakest Link 14:10 - 2point4 Children 14:40 - Walk on the Wild Side 15:10 - Doctors 15:40 - Casualty 16:30 - Tribal Wives 17:20 - The Man Who Crossed Hitler 18:10 - East Enders 18:40 - Doctors 19:15 The Weakest Link 20:00 - My Family 20:30 - The Green Green Grass 21:00 - Spooks 21:50 Twenty Twelve 22:20 - Silent Witness 23:10 - God on Trial.

TCM 08:00 - Roberta. Film ’35 (U) 09:45 - Jeremiah Johnson. Film

’72 (PG) 11:35 - The

Adventures of Huckleberry Finn.

Film ’39 (U) 13:20 - April in Paris. Film ’52 (U) 15:00 Easter Parade. Film ’48 (U) 16:40 - Cimarron. Film ’60 (U) 19:05 - The Asphalt Jungle. Film ’50 (A) 21:00 - Private Benjamin. Film ’80 (15) 22:55 The Angry Hills. Film ’59 (A).

MGM Movies 06:40 - Kuffs. Film ’92 (15) 08:19 - The Way West. Film ’67 (A) 10:20 - Stagecoach. Film ’86 (U) 11:55 - Solomon and Sheba. Film ’59 (A) 14:15 Support Your Local Sheriff! Film ’69 (U) 15:50 - Alice. Film ’90 (12) 17:35 - Love and Death.

Film ’75 (A) 19:00 - The Big Man. Film ’90 (18) 21:00 - The Visitors. Film ’72 (X) 22:25 MGM’s Big Screen 22:40 - The Mighty Quinn. Film ’89 (15).

GO Stars 07:25 - Fastest 09:15 - Half Light 11:00 - The Big Bang Theory 11:25 - Goldeneye 13:35 - Incredible Hulk 15:25 Minority Report 17:50 - The Longest Yard 19:45 Warehouse 13 20:30 - The Office 21:00 - Mrs Brown’s Boys 21:30 - Unbreakable 23:15 - Die Another Day 01:30 Fastest.

Iris 13:00 - Ritratto di signora. Film ’96 15:35 - Ti racconto un libro 16:05 - Ischia, operazione amore.

Film ’66 17:50 - Al momento giusto. Film 2000 19:45 - A 1Team (TF) 20:30 - Hazzard (TF) 21:05 - Syriana. Film 23005 23:20 - Michale Clayton. Film 2007 012:30 - Pasqualino Settebellezze. Film ’75.

Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 07:55 Great Women 08:10 - Jane Doe: Til Death Do Us Part 09:40 Great Women 09:55 - Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 JAG 12:55 - ER 13:55 Mystery Woman: Redemption 15:34 - Fede Cieca 15:50 Kojak 16:50 - Jane Doe: The Harder They Fall 18:31 Kilokalorie 18:50 - JAG 19:50 ER 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Poirot 22:58 - La Prova 23:05 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Stewart-Haas Racing Bike 08:10 - Extreme Fishing with Robson Green: Alaska 09:05 - Auction Hunters: Weapons of Past Destruction 09:30 - Baggage Battles 09:55 - Ultimate

Survival: Alaskan Mountain Range 10:50 - How Do They Do It? 11:15 - How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Tunneling Under the Alps 12:35 - Street Customs: GTO 13:30 Texas Car Wars: Flip or Flop 14:25 - Wheeler Dealers: Lotus Elan 15:20 - Mythbusters 16:15 - Auction Kings: Ruby Necklace 16:45 - Baggage Battles 17:10 Extreme Fishing with Robson Green: New Zealand 18:05 Ultimate Survival: Mount Kilauea 19:00 - How It’s Made 20:00 - Baggage Battles 20:30 Baggage Battles: Grand Theft Auto 21:00 - Alaska: Surviving the Last Frontier: Stranded in Alaska 22:00 - Yukon Men: Last Chance 23:00 - Moonshiners: Moonshine Treasure Hunt.

Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Alcatraz 12:15 - Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Enlightened 14:15 Hollywood Buzz 14:30 Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 - Private Practice 16:45 - Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 - Suburgatory 18:15 Days of Our Lives 19:00 Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 - Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 Boardwalk Empire 23:20 Game of Thrones 00:25 - VEEP 00:50 - 30 Rock 01:15 - Dallas.

Biography Channel Hardcore Pawn: 10:00 - Crazy Cash 10:30 - The Big Bet. Monster In Laws: 11:00 - Debbie Does Damage 11:30 - The Doomed Groom. 12:00 - Hoarders: Norman # Linda 13:00 - Storage Wars: There’s Something About Barry 13:30 - Parking Wars 14:00 - A Gypsy Life for Me 15:00 - Dance Moms: Most Outrageous Moments. Hardcore Pawn: 16:00 - Crazy Cash 16:30 - The Big Bet. 17:00 - Hoarders: Norman # Linda. Monster In Laws: 18:00 - Debbie Does Damage 18:30 - The Doomed Groom. 19:00 - Storage Wars: There’s Something About Barry 19:30 - Parking Wars. Monster In Laws: 20:00 - Monster of the Bride 20:30 - The Last Italian Supper. 21:00 - Hardcore Pawn: Crazy Cash 21:30 - Hardcore Pawn: The Big Bet 22:00 - The Real Housewives of Miami: The Reunion 23:00 - The Real Housewives of New Jersey: Get to the Punta.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See The Sea 10:05 Lots & Lots 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:55 Nouky and Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - The Mighty Jungle 12:40 - Mio Mao 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See The Sea 14:45 - Lots & Lots 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - The Mighty Jungle 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - Benjamin’s Farm 18:50 - Nouky and Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See The Sea 19:15 - Lots & Lots 19:30 -

Monkey See Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - Pingu 21:45 - Tiny Planets 21:50 - Pingu 21:55 - Tiny Planets 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends.

Disney Channel 08:00 - Winnie the Pooh: Tales of Friendship 08:05 - Mickey Mouse Club House Road Rally 08:30 - A.N.T. Farm 09:15 - Jessie 10:05 - Good Luck Charlie 11:15 - Shake It Up 12:00 - Austin and Ally 12:25 - A.N.T. Farm 12:45 - Jessie 13:10 - Shake It Up 13:35 - The Suite Life on Deck 14:00 - Gravity Falls 14:25 - Good Luck Charlie 14:45 - Minnie and You 14:50 - Jessie 15:10 - Shake It Up 15:30 - Minnie and You 15:35 - A.N.T. Farm 16:00 - Austin and Ally 16:15 - Have a Laugh 16:20 - Gravity Falls 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 - Good Luck Charlie 18:20 - A.N.T. Farm 19:00 - Have a Laugh 19:05 - A.N.T. Farm 19:30 - Good Luck Charlie 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 Austin and Ally 20:40 - That’s So Raven 21:00 Shake It Up 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 - Wizards of Waverly Place.

07>00 09>00 10>00 12>00 14>00 14>05

NET News Telebejg[ Strada Rjali .NET NET News Jekk Jog[;obkom

15>20 15>50 16>40 17>00

Telebejg[ NEToons Telebejg[ Malta Llejla

19>00 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00

Bozza tal-Mija NET News Ma Tinbidel Qatt NET News Newsroom Flusek (r) NET News

(b’waqfa g[al NET News fit-15>00)

(b’waqfa g[al NET News fis-18>00)

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - Motorsports Weekend 08:45 - FIA World Touring Championships 09:45 -

Eurosport Best Pairs Speedway 11:00 - WATTS 11:15 - The French Open Tennis 13:15 Game, Set and Mats 13:30 Queens Tennis: Day 1 (live) 21:30 - This Week on World Wrestling Entertainment 22:00 - Pro Wrestling 23:00 European Tour Snooker.

Eurosport 2 07:00 - World Superbike Series Motorcycle Racing 07:45 -

World Supersport Championship 08:15 - World Superbike Series Motorcycle Racing 09:00 - The French Open Tennis 11:45 - Game, Set and Mats 12:00 - Eurosport Best Pairs Speedway 13:00 World Superbike Series Motorcycle Racing 14:00 European Tour Snooker 16:00 - UCI World Tour Cycling 17:00 - World Superbike Series Motorcycle Racing 17:45 World Supersport Championship 18:15 - World Superbike Series Motorcycle Racing 19:00 - The French Open Tennis 21:00 - European Tour Snooker 23:00 - Total KO. GO Sports 1 07:00 - Trans World Sport 08:00 - Best of Football 201213 14:00 - FIFA Futbol Mundial 14:30 - Best of Rugby 2012-13 16:30 - Best of Football 2012-13 18:30 - Best of Rugby 2012-13 20:30 - Best of Football 2012-13 22:30 The Championships: Wimbledon: Billie Jean King 23:30 - PGA European Tour: Lyoness Open by Greenfinity: Day 1.

GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 09:00 - PGA European Tour:

Lyoness Open by Greenfinity: Day 1 13:00 - Best of Rugby

2012-13 15:00 - Best of Football 2012-13 19:00 - The Championships: Wimbledon 2012: Men's Doubles Final 23:00 - Best of Football 201213 01:00 - Best of Rugby 2012-13.

GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:00 - PGA European Tour:

Lyoness Open by Greenfinity: Day 1 15:00 - Best of Rugby 2012-13 17:00 - Best of Football 2012-13 21:00 - The Championships: Wimbledon 2012: Men's Doubles Final 01:00 - Best of Football 201213.

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga (r) 09:55 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 - FA Cup (r) 13:55 Bundesliga (r) 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 Bundesliga: Highlights 20:05 Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 - Bundesliga (r).

Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga (r) 14:00 -

Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 Bundesliga (r) 17:00 Bundesliga (r) 18:55 America's Cup: World Series (r) 21:00 - Bundesliga: Highlights (r) 22:05 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r).

Malta Stars 08:00 - BOV PL (r) 10:15 Melita GFA 1st Div. (r) 12:00 Malta Handball Association (r) 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 - MFA Futsal League (r) 17:45 - Melita GFA 1st Div. (r) 19:35 - Malta Handball Association (r) 21:00 - BOV PL 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

24 Passatemp

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

Mimdudin> 5. }ejjen bit-tag[lim talmo[[ u tal-qalb (5) 6. Ma jer[ix minn idejh (5) 7. Ta’ Indri kienet iddoqq mat-toroq (5) 10. G[al daqsxejn (5) 11. Tal-g[aqal, l-a[[ar wa[da li titla’ fil-[alq (5) 12. Id-dawra /atta ma[ru;a ’l barra f’kappell (5) 14. {akk u qala’ [wejje; minn wi// mieles (5) 16. Aktar minn qorti wa[da (5) 17. u 18. Ftehim bejn ]ew;

na[at fi gwerra biex jitwaqqaf il-;lied g[al xi ]mien (10) 18. Ara 17.

18

Weqfin> 1. Ma mexiex dritt, qadef [a]in (6) 2. Nies li jaduraw allat foloz (6) 3. Mhux wieqaf (6) 4. Tiswija, bidla ta’ xi [a;a f’li;i (6) 8. Dak ta’ San Vitu, marda kronika tan-nervi (5) 9. {e;;a (5) 12. {are; mudell g[al-libsa (6) 13. }amma ta[t il-kustodja tal-pulizija (6) 14. Mag[kusin wa[da sew (6) 15. In-na[a l-o[ra tal-lemin (6)

Tnejn bl-istess simboli

L-istess erba’ simboli, g[alkemm possibilment f’ordni differenti, jidhru biss f’]ew; kwadri ]g[ar.

Liema huma? Indikahom billi tu]a n-numri u l-ittri li hawn fil-;nub.

Sudoku

Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. u 6. Ar;entiera; 7. Dieta; 10. Leali; 11. Ta;en; 12. Eqreb; 14. ?atta; 16. Dlonk; 17. Dannu; 18. Rigal.

Weqfin> 1. Dawwal; 2. Intimi; 3. Statut; 4. Barbun; 8. {ajra; 9. A;ita; 12. Emenda; 13. Ballun; 14. ?entru; 15. Annali.

— Kont mija fil-mija /erta li se jirnexxilek issib il-bar li kellna fuq il-cruise liner…

G[at-tfal

Diffi/li: qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

Soluzzjonijiet 1 – id-denb tan-numru 3 2 – id-denb tan-numru 5 3 – id-denb tan-numru 1 4 – id-denb tan-numru 6 5 – id-denb tan-numru 4 6 – id-denb tan-numru 2

17

Inbidel id-denb ta’ kull kelb

Il-bi//a bl-ittra ‘B’ Sewwi l-buqar

Il-kwadri 2B u 4B

Tnejn bl-istess simboli

Inbidel id-denb ta’ kull kelb

Sewwi l-buqar

Liema bi//a, A, B, ?, D jew E hi dik li toqg[od e]att u ssewwi l-buqar t’hawn fuq?

Sudoku

G[andek quddiemek sitt iklieb tar-razza, imma d-dnieb tag[hom inbidlu ma’ ta’ xulxin. Il-klieb huma: 1. English Springer Spaniel; 2. Collie; 3. Chowchow; 4. English Setter; 5. Pointer; 6. Fox Terrier. Issa pprova ag[ti d-denb li jixraq lil kull kelb.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Klassifikati 25 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{

AVVI}I

Marsaxlokk

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ kmamar tal-banju, plumbing, kisi bil-;ibs u ]ebg[a, gypsum boards e//.

Prezzijiet tajbin [afna. ?emplu 79091057.

L-A{{AR appartament flewwel sular bi tliet kmamar tas-sodda, wa[da bl-ensuite u terrazzin kbir, e//. Highly finished inklu] il-kmamar talbanju. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional.

Prezz €112,000 (Lm48,000), ?emplu 79441869 jew 99466988.

Marsaxlokk

PENTHOUSE kbira bilveduti tal-ba[ar u talkampanja, ]ew; kmamar tassodda, wa[da bl-ensuite, highly finished inklu] ilkmamar tal-banju, [;ie; kollu double glazed. Garaxx ta’ karozza wa[da jew tnejn optional. Prezz €116,500 (Lm50,000). ?emplu 77777521.

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

G[al kull tip ta’ xog[ol

G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi.

Offerta spe/jali fuq il-liquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt.

Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Water proofing membrane

IL-BEJT tieg[ek jag[mel lilma? G[andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispe/jalizzjaw fuq xog[ol ta’ water proofing u membrane, b’10 snin garanzija, xog[ol professjonali bl-aqwa materjal I S0 9001. G[al stima bla obbligu /emplu 7972 9967 jew ]uru

www.kendawaterproofing. com

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Jekk se ssuq... Tixrobx

It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

26 ATLETIKA

Blake jirritorna b’reb[a I/-champion renjanti tal100m, Yohan Blake (ritratt) irritorna minn injury bl-aqwa mod hekk kif reba[ il-finali tal-200m waqt meeting li sar f’Kingston fil-:amajka.

Blake, li waqt l-Olimpjadi spi//a reba[ il-fidda, kien we;;a’ f’April li g[adda.

L-isprinter mill-:amajka li beda fis-sitt lane reba[ it-tellieqa tal-200m f’[in ta’ 20.72’. B’dan il-[in hu spi//a quddiem Delano Williams.

Wara li kien we;;a’ Blake, il-kow/ tieg[u Glen Mills, kien qal li kienet se tkun

diffi/li g[al Blake li jirkupra.

F’Awwissu li ;ej Blake se jie[u sehem fil-Kampjonati Mondjali tal-atletika li se jsiru fir-Russja fejn hemmhekk se jkun qed jipprova jiddefendi t-titlu li reba[ fl-2011.

Sentejn ilu Blake kien reba[ il-finali tal-100m wara li /-champion Olimpiku Usain Bolt kien skwalifikat g[ax telaq qabel l-isparatura.

Min- na[a tieg[u Usain Bolt patta g[al dan id-di]appunt sena wara meta reba[ il-100m u l-200m fl-Olimpjadi.

TRASFERIMENTI

Jovetic irid jing[aqad ma’ Juventus

Nadal jirba[ l-Open ta’ Franza Ara pa;na 31

Il-playmaker ta’ Fiorentina Stevan Jovetic stqarr li jixtieq jing[aqad ma/-champions Taljani Juventus. Matul dawn l-a[[ar ;img[at iddiri;enti tal-Viola dejjem sostnew li ma kinux se jbieg[u lil Jovetic, u jekk ji;u f’sitwazzjoni li jkollohm ibig[uh, iridu s-somma ta’ €30 miljun.

“Ma rridx insellem lil Fiorentina g[ax din hi belt li se tibqa’ f’qalbi g[al dejjem. Ilni [ames snin ma’ Fiorentina u nemmen li tajt il-massimu tieg[i. Issa wasal i]-]mien fejn irrid nag[mel pass ‘il quddiem. Minn dejjem kont bniedem onest u mhux se niddejaq ng[id li rrid esperjenza ma’ tim ie[or,” qal Jovetic f’intervista fuq stazzjon televi]iv Taljan.

Jovetic qal li jemmen li jekk jilg[ab ma’ Juventus, il-kow/ tag[hom Antonio Conte se jg[inu jkompli ji]viluppa b[ala player. Minbarra Juventus diversi klabbs fosthom Man City, Arsenal u PSG. Jekk Fiorentina jbig[u lil Jovetic lil Juventus wie[ed ma jistax jiftakar f’meta fil-passat ilViola kienu bieg[u lil Roberto Baggio lillBianconeri u kien fil-fatt minn dak i]-]mien fejn ir-rivalità bejn dawn i]-]ew; klabbs kibret daqstant.

Blanc ji/[ad l-ispekulazzjonijiet

L-eks kow/ nazzjonali ta’ Franza Laurent Blanc qal li sta;un ie[or dan mhux se jkun qed imexxi lil Roma. Ftit tal-;img[at ilu kien hemm spekulazzjonijiet li Blanc kien se jiffirma kuntratt ta’ sentejn mal-klabb tal-belt kapitali Taljana imma jidher li kien hemm xi disgiwd fuq il-bonuses.

“Hu veru li tkellimt mad-diri;enti ta’ Roma imma li hu ]gur hu li jien mhux se nkun qed imexxi lil Roma matul l-ista;un li ;ej. Barra minn hekk m’huwiex veru li kelli kuntatt ma’ xi diri;enti ta’ Real Sociedad,” qal Blanc.

Newcastle jistg[u jbig[u lil Cisse

Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i Newcastle jistg[u jbig[u lill-attakkant Papiss Cisse min[abba li qed jib]g[u li jekk i]ommuh, ilkumpanija Wonga ma tisponsorjahomx. Cisse, ftit tal-;img[at ilu ddikjara li dan mhux lest jilbes il-gear ta’ Newcastle jekk fuqu jkollu larma tal-kumpanija Wonga min[abba li j[addam ir-reli;jon Musulmana. Il-kumpanija Wonga hi kumpanija li tislef il-flus u l-Islam ma jippermettix dan.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Sport 27 FUTBOL

‘Mourinho irrovina l-futbol Spanjol’ Skond il-midfielder ta’ Barcelona, Andres Iniesta, l-eks kow/ ta’ Real Madrid Jose Mourinho kien qed jirrovina l-futbol Spanjol matul it-tliet snin li g[amel imexxi lill-klabb tal-belt kapitali Spanjola. Mourinho u Real Madrid flimkien qablu li mhux se jkomplu ja[dmlu flimkien wara li matul l-ista;un li g[adu kemm intemm dawn ma reb[u l-ebda unur. Real ;ew eliminati mis-semi finali ta/Champions League, naqqsu milli jiddefendu l-kampjonat li reb[u f’Mejju tal-2012 u tilef anke l-finali tat-tazza domestika kontra Atletico Madrid.

Fl-a[[ar sena tieg[u ma’ Real Mourinho beda jeskludi lill-goalkeeper internazzjonali Spanjol Iker Casillas minn mat-tim u minfloku beda jilg[ab lil Diego Lopez. Barra minn hekk kien hemm spekulazzjonijiet li Mourinho kellu wkoll disgwid mad-difensur Spanjol Sergio Ramos.

“Jekk wie[ed i[ares u jara sew x’g[amel Mourinho kemm dam fi Spanja g[amel aktar [sara milli ;id lill-futbol ta’ pajji]na. Li kieku baqa` hawn kien ikompli jirrovina lfutbol Spanjol li dan l-a[[ar snin kiseb su//ess kbir fuq skala internazzjonali,” qal Iniesta. Dan tal-a[[ar kompla billi qal li ma jafx lil Mourinho personalment u b’hekk ma xtaqt jikkritika lill-persuna. “Jien se nikkiri-

tika biss id-de/i]jonijiet li [a rigward futobl u mhux lilu nnifsu. Hawn [afna min m’g[andux grazzja ma’ Mourinho imma jien nitkellem biss fuq affarijiet li g[andhom x’jaqsmu ma’ futbol,” temm jg[id Iniesta, rebbie[ tal-kampjonat 2012-2013 ma’ Barcelona.

Seedorf jiskorja u Pato jiddi]appunta L-eks player ta’ Milan Clarence Seedorf skurja l-ewwel gowl tieg[u fil-kampjonat Bra]iljan fir-reb[a li kellhom Botafogo fuq Ponte Preta. Fuq in-na[a l-o[ra, Pato, li hu wkoll eks-player ta’ Milan re;a’ iddi]appunta meta naqas milli jiskruja fil-log[ba bejn Corinthians u Portuguesa.

Seedorf, li g[andu 37 sena feta[ l-iskor g[al Botafogo meta fajjar xutt minn tarf ilkaxxa, xutt li ma tax /ans lill-goalkeeper avversarju. It-tieni gowl skurjah Antonio Carlos meta g[eleb lill-goalkeeper b’daqqa ta’ ras.

G[all-10 log[ba konsekuttiva tieg[u, Pato naqas milli jsib ix-xibka mal-klabb lu f’Di/embru li g[adda reba[ it-Tazza tadDinja tal-Klabbs kontra Chelsea. G[al Corinthians dan kien it-tielet draw fl-ewwel [ames log[biet u g[alhekk ni]lu fit-12-il post fil-klassifika. Flamengo.

FUTBOL

MFPA

Edward Herrera l-Aqwa Player tas-Sena Id-difensur ta’ B’Kara Edward Herrera ;ie ivvutat b[ala l-Aqwa Player tal-Malta Football Players’ Association (MFPA). Din kienet ittieni sena li l-MFPA kienet qed torganizza serata ta’ din ix-xorti. Il-Kumitat E]ekuttiv talMFPA g[amel lista ta’ 21 player li e//ellaw matul dan l-ista;un li g[adu kemm intemm, lista li kienet mag[mula kemm minn players Maltin kif ukoll barranin.

Il-players tat-tim nazzjonali u l-captains u lvi/i captains tat-timijiet tal-Premier ivvutaw f’din is-serata. Kull player seta’ jivvota darba biss u ma setax jivvota players li jilag[bu fl-istess tim tieg[u. Ir-rebbie[ ta’ dan l-unur kien

Andres Iniesta (xellug) attakka lill-eks kow/ ta’ Real Madrid Josè Mourinho

Edward Herrera ta’ B’Kara. Dan tal-a[[ar g[eleb l-isfida ta’ s[abu ta’ B’Kara Paul Fenech li spi//a t-tieni u tal-captain u midfielder ta’ B’Kara Gareth Sciberras li spi//a t-tielet.

“Napprezza [afna l-fatt li [afna mill-players innutaw l-isforz kbir li g[amilt matul l-ista;un.

Nittama li nibqa’ nilg[ab b’dan il-mod u anke nkompli nitjieb kemm biex inkun utli g[all-klabb tieg[u kif ukoll g[al pajji]i. Dan hu unur spe/jali g[alija g[ax ivvutaw l-avversarji tieg[i.” Dawn kienu l-ewwel kummenti ta’ Herrera hekk kif ir/ieva dan l-unur. Ta min jinnota li minn sena o[ra l-MFPA se tintrodu/i ]ew; unuri ;odda, l-Aqwa Player }ag[]ug[ u l-Aqwa Team tal-ista;un.

Edward Herrera (fin-nofs) reba[ l-unur tal-Aqwa Player tal-MFPA meta g[eleb l-isfida ta’ s[abu ta’ B’Kara Paul Fenech (lemin) u Gareth Sciberras (xellug)

Barcelona l-aktar tim li jiswa’ flus Skond l-G[aqda ‘CIES Football Observatory Centre’, l-aktar klabb li jiswa’ flus fl-Ewropa hu dak ta’ Barcelona. It-tim li ftit tal-;img[at ilu reba[ ilkampjonat Spanjol jiswa’ 560 miljun lira sterlina.

Interessanti l-fatt hu li sa sena ilu, l-istess tim kien jiswa’ 195 miljun lira sterlina u dan juri kemm il-valur tal-players tal-klabb Katalan ]ied f’dan l-ista;un. It-tieni l-aktar tim li jiswa’ flus hu dak ta’ Real Madrid. Ilklabb tal-belt kapitali Spanjola, sena ilu sewa liddiri;enti s-somma ta’ 431 miljun lira sterlina imma wara d-di]appunt kbir matul l-ista;un li g[adda, dan ittim issa jiswa’ 425 miljun lira sterlina. Real naqqsu milli jiddefendu l-kampjonat li reb[u sena ilu filwaqt li ;ew eliminati fi/Champions League kontra Borussia Dortmund. Barra minn hekk dawn tilfu anke l-finali tat-tazza domestika kontra r-rivali Atletico Madrid.

Bayern Munich, it-tim li dan l-ista;un reba[ it’Treble’ jiswa’ 314 miljun lira sterlina u biex ;ie kompost id-diri;enti nefqu 194 miljun lira sterlina. Borussia Dortmund, finalisti telliefa ta/-Champions League kontra Bayern jiswew 199 miljun lira sterlina filwaqt li qabel l-ista;un kienu jiswew biss 51 miljun lira

sterlina u dan juri l-progress kbir li g[amlu l-players ta[t it-tmexxija tal-kow/ Jurgen Klopp.

L-aktar tim Ingli] li jiswa flus hu dak ta’ Man Utd. I/champions Ingli]i, li tmexxew g[all-a[[ar darba minn Alex Ferguson, kienu jiswew 291 miljun lira sterlina qabel l-ista;un li g[adda.

L-aktar tim Uingli] li ]ied fil-valur tieg[u hu dak ta’ Arsenal. Qabel l-ista;un ilGunners kellhom valur ta’ 167 miljun lira sterlina imma issa jiswew 268 miljun lira sterlina u meta wie[ed jara dawn i/-/ifri jistaqsi g[alfejn Arsenal ilhom tmien snin ma jirb[u unur ma;;uri.

L-aktar player li jiswa’ flus hu l-attakkant ta’ Barcelona, Lionel Messi. Ilplayer Ar;entin jiswa’ 185 miljun lira sterlina filwaqt li t-tieni l-aktar player li g[andu valur hu Cristiano Ronaldo ta’ Real Madrid.

Mill-goalkeepers kollha li jilag[bu fl-akbar [ames kampjonati Ewropej, De Gea ta’ Man Utd hu l-aktar li jiswa flus. Il-goalkeeper ta/-champions Ingli]i jiswa’ 22 miljun lira sterlina filwaqt li l-winger ta’ Tottenham, Gareth Bale jiswa’ 36 miljun lira sterlina. L-aqwa skorer tal-kampjonat Taljan, Edinson Cavani ta’ Napoli, jiswa’ 49 miljun lira sterlina.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

28 Sport FUTBOL

Benitez [alla lil Chelsea b’reputazzjoni ta’ rebbie[ G[all-kuntratju ta’ dak li [asbu [afna, Rafa Benitez [alla lil Chelsea b’reputazzjoni ta’ rebbie[. Dawk li f’Novembru li g[adda ikkritikawh illum-il ;urnata, jekk mhux qed ifa[[ruh, ]gur li ma jistg[ux jg[idu xi [a;a kontrih. Il-kow/ Spanjol [a post Roberto Di Matteo, persuna li g[al [afna partitarji ta’ Chelsea hu meqjus eroj wara li fi ftit xhur imexxi lit-tim reba[ i/-Champions League u l-FA Cup. Il-fatt li Benitez [a post persuna li reba[ dawn lunuri f’qasir ]mien kien di;a’ pi] kbir g[alih. Barra minn hekk, fil-passat Benitez mexxa lil Liverpool, tim rivali ta’ Chelsea. Fis-snin li hu kien imexxi lir-Reds, dawn eliminaw lil Chelsea darbtejn mis-semi finali ta/Champions League u ]gur li l-partitarji ma kienux se jinsew malajr dak li ;ara.

Wie[ed ma jridx jinsa wkoll li Benitezkien se jibda jmexxi tim li fil-passat kien immexxi minn rivali tieg[u stess, Jose Mourinho.

Dawn il-fatturi kollha kienu kontra Benitez u fl-ewwel partiti tieg[u ma’ dan il-klabb kienu [afna dawk li kantaw korijiet jew kontrih jew favur Mourinho. Madankollu jidher li l-partitarji nesew li kienu ddiri;enti ta’ Chelsea stess li ke//ew lil Di Matteo u mhux Benitez.

Benitez, li sta;un ie[or se jkun qed imexxi lil Napoli spi//a mexxa lil Chelsea g[al seba’ xhur u f’dawn is-seba’ xhur Chelsea spi//aw fittielet post fil-Premiership,

waslu sas-semi finali tal-FA Cup u fuq kollox reb[u lEuropa League. B’dan issu//ess, Chelsea da[lu flistorja b[ala l-uniku klabb li f’sentejn konsekuttivi reba[ i/-Champions League u lEuropa League. Barra minn hekk Chelsea tejjbu lpo]izzjoni li kienu spi//aw fiha sta;un qabel wara li huma kienu spi//aw is-sitt filkampjonat u min[abba li kienu reb[u /-Champions League ikkwalifikaw b’mod awtomatiku g[all-kompetizzjoni.

Fil-passat Benitez di;a’ kien mexxa tim li qablu kien imexxih Mourinho u l-affarijiet ma tantx spi//aw tajjeb.

Minkejja li ma’ Inter Benitez reba[ it-Tazza tad-Dinja talKlabbs il-partitarji tal-klabb Taljan kienu g[adhom qed jo[olmu bit-’Treble’ li kienu reb[u ta[t it-tmexxija ta’ Mourinho ftit xhur qabel.

Wie[ed jista’ jg[id li, li kieku Beniteznaqas milli jimpressjona ma’ Chelsea ]gur li kienet tkun diffi/li g[alih biex isib klabb ie[or wara lavventura mal-Blues. Iddiri;enza ta’ Chelsea ma tantx mexiet bl-aqwa mod mal-manager Spanjol meta wie[ed iqis li dan ;ie av]at li se jitlef postu fi tmiem lista;un f’Marzu, ikunu x’ikunu r-ri]ultati li jikseb.

F’intervista li ta Benitez tkellem ukoll dwar l-atmosfera ta’ Stamford Bridge u dik ta’ Anfield fejn qal li l-atmosfera li hemm fil-grawnd ta’ Liverpool hi ferm aqwa minn dik ta’ Chelsea u ]gur li dawn

il-kummenti ma g[enuhx biex jirba[ il-qalb tal-partitarji.

Meta Benitez mexxa lil Chelsea g[all-a[[ar darba ma kien hemm l-ebda partitarju li qal li se j[oss in-nuqqas tieg[u imma li hu ]gur hu li dawn il-partitarji kollha sellmu lil Benitez u se jibqg[u grati lejn dak li g[amel f’qasir ]mien fi [dan il-klabb li hu tant g[al qalbhom.

Fi Frar, meta Chelsea g[elbu lil Middlesbrough flFA Cup Benitez attakka lillpartitarji u qallhom biex jappo;;jaw lit-tim u mhux ja[lu l-[in jattakkawh. G[allbidu kienu [afna dawk li [aduha kontrih, inklu] ilmidja, imma aktar ma beda jg[addi ]mien u Chelsea bdew jiksbu r-ri]ultati kul[add beda jifhem g[aliex Benitez talab apo;; qawwi minn na[a tal-partitarji f’mument kur/ujali tal-ista;un.

Benitez sab ru[u ta[t pressjoni biex iwie;eb dwar is-sitwazzjoni tad-difensur John Terry u tal-midfielder Frank Lampard. Benitez g[araf li min[abba li ma kienx se jibqa’ mal-klabb dawn l-affarijiet ma kienux jikkon/entraw lilu u b’hekk [alla f’idejn id-diri;enza.

L-uniku [a;a li ma irnexxielux jag[mel Benitez fis-seba’ xhur li dam malklabb kienet li jiddefendi lFA Cup li reb[u Chelsea f’Mejju tal-2012. Meta [a post Di Matteo, Benitez sab tim li kien kwa]i f’xifer li jkun eliminat mi/-Champions League u tim li kien qieg[ed jitlef il-punti fil-kampjonat.

B[ala parti mill-attivitajiet ta’ tmiem l-ista;un il-membri tat-tim tal-basketball tal-Floriana marru jag[tu d-demm fi/-?entru Nazzjonali tal-G[oti tad-Demm fi Gwardaman;a. Ing[aqad ma’ din l-inizzjattiva wkoll il-President tal-Malta Basketball Association Pawlu Sultana li ;ie bi [;aru jag[ti id-demm. Sultana fa[[ar lill-klabb ta’ dan il -;est nobbli u qal li jittama li iktar klabbs isegwu din l-inizzjattiva. I/-?entru Nazzjonali tal-G[oti tad-Demm irringrazzja lill-klabb filwaqt li awguralu tas-su//essi ta’ din is-sena. Din is-sena l-klabb qed ji//elebra 35 sena millfondazzjonu kif wkoll ir-reb[ tal-kampjonat nazzjonali. Floriana g[elbu lil Athleta wara li saru tliet play-offs.

Benitez meta kien ma’ Chelsea

TAZZA TAL-KONFEDERAZZJONIJIIET

Prova importanti g[all-Bra]il Nhar is-Sibt li ;ej jing[ata bidu g[at-Tazza talKonfederazzjonijiet u bla dubju din il-kompetizzjoni li ssir sena qabel il-fa]i finali tatTazza tad-Dinja se tkun prova imprtanti g[all-Bra]il li se jkun qed jorganizza l-edizzjoni ta’ sena o[ra. Matul dawn la[[ar xhur kien hemm kontroversja kbira dwar jekk il-Bra]il hux se jil[aq jibni l-grawnds filwaqt li hemm dubji kbar dwar jekk it-tim nazzjonali talBra]il hux se jkun fl-aqwa forma tieg[u.

Jerome Valcke, Segretarju :enerali tal-FIFA kien wissa lil dan il-pajji], 15-il xahar ilu, biex jg[a;;el fil-bini talgrawnds u minkejja li kien hemm diversi strajks minn na[a tal-[addiema, minn hemm u minn hawn, is-sitt grawnds li fihom se jintlag[abu l-partiti tat-Tazza tal-Konfederazzjonijiet huma lesti.

L-a[[ar darba li l-Bra]il reba[ it-Tazza tad-Dinja kien fl-2002 meta dakinhar kien g[eleb lill-:ermanja u meta wie[ed iqis li issa g[addew madwar 11-il sena, g[al nazzjon b[al Bra]il dawn huma [afna. Fl-2005 u fl-2009 ilBra]il kien reba[ it-Tazza talKonfederazzjonijiet imma sena wara naqas milli jirba[ itTazza tad-Dinja. Fl-2006 lItalja reb[et it-Tazza tad-Dinja fil-:ermanja filwaqt li erba’ snin wara Spanja reb[u tTazza tad-Dinja fl-Afrika.

Minn dakinhar ‘l hawn liSpanjoli komplew jiddominaw u sa[anistra reb[u l-Euro 2012.

Sena ilu l-Bra]il re;a’ spi//a ta[t it-tmexxija ta’ Luis Felipe Scolari, il-kow/ li fl-2002 reba[ it-Tazza tad-Dinja ma’

dan il-pajji]. :img[a ilu lBra]il lag[ab partita ta’ [biberija fil-Maracana, wie[ed mill-grawds li se jintu]a kemm waqt it-Tazza talKonfederazzjonijiet kif ukoll waqt it-Tazza tad-Dinja. Din il-log[ba intemmet fi draw ta’ 2-2 u meta wie[ed isegwi din il-partita jinduna li l-Bra]il kien ferm aktar dominati fillog[ba.

Ta[t Scolari l-Bra]il s’issa lag[ab sitt partiti u spi//a draw f’erba’ minnhom u ]gur li jekk iridu jirb[u t-turnament li jibda nhar is-Sibt li ;ej u wisq aktar it-Tazza tad-Dinja, jridu jtejjbu l-prestazzjonijiet tag[hom.

Il-Bra]iljani jilag[bu kontra l-;appun, l-ewwel tim li ibbukkja post fil-fa]i finali tatTazza tad-Dinja, kontra lMessiku u kontra l-Italja. Filgrupp l-ie[or Spanja, champions tad-dinja kif ukoll talEwropa jilag[bu kontra lUrugwaj, it-Tahiti u n-Ni;erja.

Bla dubju meta wie[ed i[ares lejn it-timijiet it-Tahiti g[andhom l-aktar bi//a xog[ol iebsa biex jaqtg[u figura tajba kontra l-avversarji.

Ta min jinnota li Spanja, ilpajji] li f’dawn l-a[[ar snin iddomina x-xena internazzjonali se jkun qed ifittex li jirba[ it-trofew tat-Tazza talKonfederazzjonijiet, l-uniku trofew li fadallu jirba[ dan ilpajji]. Spanja kienet reb[et ilEuro 2008 u sena wara, waqt it-Tazza tal-Konfederazzjonijiet tal-2009 iddi]appuntant u dak i]-]mien [afna [asbu li r-reb[ tal-Euro 2008 kien mument rari.

Il-finali tat-Tazza talKonfederazzjonijiet se ssir fit30 ta’ :unju fil-Maracana, 347 jum qabel ma tibda t-Tazza tad-Dinja fil-Bra]il.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Sport 29 TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Okilaibo u Julian Farrugia jirb[u l-finali ewlenija minn Kenneth Vella

Is-26 programm tal-ista;un fuq disa’ ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott saret ilbiera[ wara nofsinhar fil-korsa talMarsa. Din il-laqg[a ;abet fi tmiemha l-ewwel sensiela ta’ kampjonati g[al ]wiemel Fran/i]i g[al din is-sena, kampjonati organizzati fuq distanza qasira ta’ 2140m. Ilfinali ewlenija, dik tal-Prix de Vincennes g[al ]wiemel talklassi Premier, intreb[et minn Okilaibo misjuq millG[awdxi Julian Farrugia Ori;inarjament il-finalisti tal-klassi Premier kellhom ikunu g[axar ]wiemel, i]da ftit sig[at qabel il-bidu tatti;rija ;ie skra//jat wie[ed mill-favoriti nett g[ar-rebbie[, Odedjalo, li kien ;ej minn ]ew; su//essi infila, filheat u s-semi finali ta’ dan ilkampjonat. Hekk kif ing[ata l-bidu uffi/jali kien Quelino d’Amour (Mario Fenech) li mar quddiem u dan feta[ vanta;; ]g[ir minn Orne Des Olivettes (Christian Xerri) u Mark de Chamant (Michael Seychell).

Madwar dawra it-tmiem Quelino f’Amour intla[aq minn Okilaibo (Julian Farrugia) li qab]u 600m milllinja finali. B’hekk Okilaibo irnexxilu jirba[ din il-finali fa/ilment b’vanta;; ta’ [ames tulijiet minn Mark De Chamant, Olympien Major (Anthony Spagnol) u Orne Des Olivettes. Ta’ min wie[ed jinnota li matul iddistanza din il-finali rat leliminazzjoni tal-kwotati

Nabab du Chatelet (Charles Camilleri) u Mig Of The Wood (Noel Baldacchino) li ;ew skwalifikati wara li bidlu l-pass dawra mit-tmiem u fiddritta finali rispettivament.

It-tieni reb[a f’Malta g[al Okilaibo waslet f’medja ta’ 1.14.8” fil-kilometru. Fi tmiem il-finali, Emmanuelle Morvillers, uffi/jal talasso/jazzjoni Fran/i]a SECF, ippremjat lil Julian Farrugia u Joseph Seychell, is-sewwieq u s-sid ta]-]iemel rebbie[.

I]-]wiemel Fran/i]i talklassi Gold [adu sehem filfinali Prix d’Enghien.

Hawnhekk Orion du Vaumicel (Frencu Cassar) kien il-[in kollu fl-ewwel post u rnexxielu jtemm rebbie[ spe/jalment wara li fiddritta finali kkontrolla lassalti ta’ Phenix de la Roque (Noel Baldacchino), Noble d’Ete (Raymond Clifton) u Niky du Donjon (Joe Vella).

Il-finali tal-Prix de Cabourg tal-klassi Silver kienet wa[da mill-aktar bilan/jati, ]viluppat f’taqtieg[a bejn [ames ]wiemel fid-dritta finali.

Hawnhekk kien Quozak Prior (Noel Baldacchino) li rre;istra t-tieni reb[a f’Malta bi ftit minn Panda Des Fleches (Chris Cassar) u Quaroldo (Brian Zammit).

Marco Barbes (Kevin Sciberras), li kien g[al [afna metri quddiem, temm warajhom f’dik l-ordni.

Baldacchino reba[ il-finali li kien imiss permezz ta’

Julian Farrugia fuq Okilaibo hekk kif reba[ il-finali tal-Prix de Vincennes

Pittacos li kkonferma li hu fost l-aktar konsistenti ghal din is-sena. Pittacos irnexxielu jakkwista l-[ames reb[a tal-ista;un fil-finali talPrix de Cagnes Sur Mer miftu[a ghall-Fran/i]i talklassi Bronze. Baldacchino po;;a lil dan i]-]iemel tlieta fuq in-na[a ta’ barra meta lfinalisti qabdu l-a[[ar kurva tag[hom u Pittacos qasam illinja finali l-ewwel wara li qabe] lil Marchallach (Rodney Gatt), Navaroso de Khepri (David Ellul) u lkwotat Quindici (Patrick Spiteri).

Fil-finali Prix de Caen g[al zwiemel tal-klassi Copper, Qualaudry (Kevin Sciberras) [alla kollox ghad-dritta finali u g[alkemm b’/ertu tbatija, xorta [a t-tieni reb[a infila bi ftit minn Nylan de Mouloire

(Rodney Gatt) u Minou de Perdriat (Charles Farrugia).

Ideal De Suce (Jesmar Gafa’)

kellu wkoll prestazzjoni tajba meta da[al ir-raba’.

Dwell kontinwu bejn Nuper (Andrew Farrugia) u l-;did Fran/i] Player du Mirel (Noel Baldacchino) fl-a[[ar metri tal-ewwel ti;rija normali talklassi Gold wassal biex talewwel [a l-ewwel reb[a sta;jonali tieg[u. Nous Dix de L’Erve (Michael Ghigo) u Podium (Julian Farrugia) spiccaw fit-tielet u r-raba’ post rispettivament.

It-tieni ti;rija Gold kellha tmiem mill-aktar in/ert bejn Oolong (Jesmar Gafà) u Ironbar (Claudio Refalo) tant li l-;urija kellha tikkonsulta lphotofinish. Oolong [a lewwel reb[a sta;jonali b’Le Coup De Foudre (Redent

Magro) u Simb Tyrant (Marco Tanti) ikollhom ukoll pjazzament po]ittiv.

F’ti;rija o[ra tal-klassi Silver, Partisan de Bouere (Brian Hili) irre;istra l-ewwel reb[a f’pajji]na wara li qabe] lil Victory Farming (Shawn Portelli) fl-a[[ar battuti.

Uncle Kemp (Ludvic Ghigo) u Obi Wan Kenobi (George Attard) kellhom ukoll wirja tajba.

Il-programm feta[ b’ti;rija tal-klassi Bronze. Bidu tajjeb wara l-karozza tat-tluq g[in lil Ariane A (Tony Demanuele) biex tmur minnufih quddiem.

Din l-Olandi]a ]ammet lewwel post sat-tmiem u [adet it-tieni reb[a f’Malta minn Mezio Josselyn (Victor Fenech), Quadrige De Mai (Michael Ghigo) u Willesden Hanover (Wayne Farrugia).

Ir-ri]ultati kollha

Julian Farrugia u Joseph Seychell, is-sewwieq u s-sid ta]-]iemel rebbie[ flimkien mal-familjari wara li saret il-pre]entazzjoni tat-trofew (Ritratti> Brian Grech)

I Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Ariane A (T. Demanuele) {in – 2.45.8” (1.17.5”) 2. Mezio Josselyn (V. Fenech) 3. Quadrige De Mai (M. Ghigo) 4. Willesden Hanover (W. Farrugia) II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Partisan de Bouere (B. Hili) {in – 2.44.5” (1.16.8”) 2.

Victory Farming (S. Portelli) 3.

Uncle Kemp (L. Ghigo) 4. Obi Wan Kenobi (G. Attard) III Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Nuper (A. Farrugia) {in – 2.46.9” (1.18”) 2. Player du Mirel (N. Baldacchino) 3. Nous Dix De L’Erve (M. Ghigo) 4. Podium (J. Farrugia) IV Ti;rija. Finali Prix de Caen.

Klassi Copper. Dist – 2140m. 1.

Qualaudry (K. Sciberras) {in – 2.46.1” (1.17.6”) 2. Nylan de Mouloire (R. Gatt) 3. Minou de Perdriat (C. Farrugia) 4. Ideal de Suce (J. Gafa’) V Ti;rija. Finali Prix de Cagnes Sur Mer. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Pittacos (N. Baldacchino) {in – 2.43.7” (1.16.5”) 2.

Marchallach (R. Gatt) 3. Navaroso de Khepri (D. Ellul) 4. Quindici (P. Spiteri) VI Ti;rija. Finali Prix de Cabourg.

Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.

Quozak Prior (N. Baldacchino) {in – 2.44.7” (1.17”) 2. Panda Des Fleches (C. Cassar) 3. Quaroldo (B. Zammit) 4. Marco Barbes (K. Sciberras) VII Ti;rija. Finali Prix d’Enghien.

Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Orion du Vaumicel (F. Cassar) {in – 2.44.3” (1.16.8”) 2. Phenix De La Roque (N. Baldacchino) 3. Noble d’Ete (R. Clifton) 4. Niky du Donjon (J. Vella) VIII Ti;rija. Finali Prix de Vincennes. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Okilaibo (J. Farrugia) {in – 2.40” (1.14.8”) 2. Mark de Chamant (M. Seychell) 3. Olympien Major (A. Spagnol) 4. Orne des Olivettes (C. Xerri) IX Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Oolong (J. Gafa’) {in – 2.43” (1.16.2”) 2. Ironbar (C. Refalo) 3. Le Coup de Foudre (R. Magro) 4.

Simb Tyrant (M. Tanti)

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

30 Sport FORMULA 1

Tasal l-ewwel reb[a ta’ Vettel f’Montreal

Sebastian Vettel tar-Red Bull ji//elebraw l-ewwel reb[a fil-karriera tieg[u f’Montreal

I/-champion renjanti tarRed Bull Sebastian Vettel kiseb l-ewwel reb[a tieg[u fi/-/irkwit ta’ Montreal filKanada meta rnexxielu jiddefendi l-ewwel post millbidu sal-a[[ar. Fl-2011 Vettel kien kwa]i reba[ dan il-Grand Prix imma fl-a[[ar dawra kien g[amel ]ball u kien qab]u Jenson Butteon tal-McLaren filwaqt li sena ilu, minkejja li beda mill-ewwel post spi//a rraba’.

Kif jg[id il-Malti, fuq tlieta toqg[od il-borma u din id-darba Vettel ma falliex milli jirba[ dan il-Grand Prix hekk kif spi//a quddiem Fernando Alonso talFerrari u Lewis Hamilton tal-Mercedes. La darba Vettel reba[ il-Grand Prix tal-Kanada issa wie[ed mill-Grand Prix li fadallu jirba[ Vettel hu dak ta’ pajji]u stess, ji;ifieri tal:ermanja.

Ta’ min jinnota li Kimi Raikkonen tal-Lotus waqqaf rekord meta dan spi//a fiddisa’ post u b’hekk g[all-25 darba konsekuttiva irnexxielu ji;bor il-punti fi Grand Prix. Fl-a[[ar Grand Prix, waqt dak ta’ Monaco, Raikkonen kien la[aq irrekord tal-eks sewwieq Michael Schumacher.

Bir-reb[a li kiseb Vettel f’Montreal issa dan g[andu vanta;; ta’ 36 punt fuq leqreb rivali tieg[u Fernando Alonso li qabe] lil Kimi Raikkonen fil-klassifika tassewwieqa. Din kienet id-29 reb[a fil-karriera tieg[u u ttielet wa[da ta’ dan lista;un. Ta min jg[id li Alonso kellu tellieqa millaqwa meta dan irnexxielu jispi//a t-tieni anke jekk beda mis-sitt post. Fir-raba’ post ta’ dan il-Grand Prix spi//a Mark Webber tarRed Bull filwaqt li g[al darba o[ra l-koppja talMcLaren, Sergio Perez u Jenson Button spi//aw fil11 u fit-12-il post rispettiva-

ment.

Ta min jg[id li din kienet l-ewwel darba f’dawn la[[ar 65 sena li l-McLaren ma ;abrux punti f’dan i//irkwit. Fl-a[[ar [ames snin, erbg[a kienu d-drabi li dan il-Grand Prix intreba[ minn sewwieq tal-McLaren.

Felipe Massa spi//a fittmien post u dan ifisser li minkejja li Alonso kellu wirja mill-aqwa, il-Ferrari re;g[u g[al darba o[ra naqqsu milli jirb[u f’dan i//irkwit. L-a[[ar darba li lFerrari reb[u f’Montreal kien meta Michael Schumacher spi//a l-ewwel f’dan il-Grand Prix.

Il-Grand Prix li jmiss issa hu dak tar-Renju Unit f’Silverstone u se jsir fit-30 ta’ :unju.

Kif spi//aw>

1. Vettel Red Bull 2. Fernando Alonso Ferrari 3. Lewis Hamilton Mercedes 4. Mark Webber Red Bull 5. Nico Rosberg Mercedes 6. Vergne Toro Rosso 7. Di Resta Force India 8. Felipe Massa Ferrari 9. Kimi Raikkonen Lotus 10. Adrian Sutil Force India

Klassifika tas-sewwieqa>

1. Sebastian Vettel 2. Fernando Alonso 3. Kimi Raikkonen 4. Lewis Hamilton 5. Mark Webber 6. Nico Rosberg 7. Felipe Massa 8. Paul Di Resta 9. Romain Grosjean 10. Jenson Button

Klassifika tal-Kostrutturi> 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Red Bull Ferrari Mercedes Lotus Force India McLaren Toro Rosso

132

96 88 77 69 57 49 34 26 25

201 145 134 114 51

37 20

KAMPJONATI EWROPEJ – U21

Spanja tkompli tirba[ Il-holders Spanja kisbu reb[a minima ta’ 1-0 kontra l:ermanja. Spanja, li kienet reb[et l-ewwel log[ba talgrupp rispettiv tag[ha kontra r-Russja kellha tistenna sat-85 minuta biex sabet il-gowl kontra l-:ermanja. Il-gowl skurjah Morata erba’ minuti mit-tmiem. G[all-:ermani]i din kienet it-tieni telfa wara li tilfu l-ewwel log[ba kontra lOlanda.

Fl-ewwel log[ba tal-biera[ l-Olanda sabitha fa/li biex

reb[et 5-1 kontra r-Russja.

Wijnaldum feta[ l-iskor fid39 minuta u fil-50 minuta tke//a Chicherin tar-Russja.

L-Olanda approfittat mill-fatt li kienet qed tilg[ab kontra 10 u de Jong ]ied mal-iskor fil-61 minuta. Cheryvshev naqqas id-distakk imma lOlanda skurjat immedjatament permezz ta’ John. Sitt minuti mit-tmiem Hoesen g[amilhom tlieta u fid-90 minuta Fler issi;illa llog[ba.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 10 ta’ :unju, 2013

Sport 31 OPEN TA’ FRANZA

Nadal jirba[ it-titlu g[at-tmien darba It-tennista Spanjol Rafael Nadal reba[ l-Open ta’ Franza g[at-tmien darba fil-karriera tieg[u meta fil-finali talbiera[ g[eleb lill-iSpanjol David Ferrer bi skor ta’ 6-3, 6-2, 6-3. B’dan is-su//ess Nadal sar fil-fatt l-uniku tennista li qatt reba[ dan ilGrand Slam tmien darbiet.

Dan hu su//ss kbir g[al Nadal spe/jalment meta wie[ed iqis li Nadal, sena ilu dam seba’ xhur barra min[abba injury f’irkopptu u virus fl-istonku. Nadal tilef lOlimpjadi ta’ Londra li saru fis-sajf li g[adda u din is-sena ma [ax sehem ukoll fl-Open tal-Awstralja.

Minn meta dan irritorna mill-injury li kellu reba[ filBra]il u fi/-?ile imma kien hemm min kellu dubji dwar kemm kien se jirba[ xi Grand Slam. Nadal ta risposta lil kul[add u matul dan l-Open kellu wirjiet tajba u bla dubju se tibqa’ mfakkra r-reb[a li kellu fis-semi finali kontra nnumru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic. Filwaqt li Nadal [a erba’ sieg[at u nofs biex g[eleb lil Djokovic, dan kellu b]onn biss sag[tejn u kwart biex reba[ kontra

Ferrer. Fi tmiem il-log[ba kien i/-champion Olimpiku tal-100 u tal-200m, l-atleta Usain Bolt ippre]enta lil Nadal bit-trofew tar-rebbie[.

Ta min jinnota li l-finali kellha tieqaf g[al ftit minuti min[abba li [ar;u fil-court ]ew;’ protestanti li xeg[lu flare. Tnejn o[ra li kienu flistands ;ew eskortati l-barra.

“Lanqas qatt ma ]lomt li nirba[ tmien titli tal-Open ta’ Franza. Fil-karriera tieg[i irba[t [afna imma s-su//ess ta’ llum hu wie[ed spe/jali wara dak li g[addejt minnu f’dawn l-a[[ar xhur. Spi//ajt nara t-tennis fuq it-televi]joni meta kont imwe;;a’ u [assejt [afna n-nuqqas tal-isport,” qal Nadal wara l-partita.

Minn na[a tieg[u David Ferrer qal li kien ferm sodisfatt bil-log[ob li kellu f’dan it-turnament imma ma seta’ jag[mel xejn kontra l-qawwa ta’ Nadal. Ta min jinnota li g[al Ferrer din kienet l-ewwel darba li dan kien qed jilg[ab f’finali ta’ Grand Slam.

B’din ir-reb[a Nadal issa kiseb total ta’ 59 reb[iet flOpen ta’ Franza u b’hekk g[adda lil Roger Federer u lil Gulliermo Vilas. B’dan il-

Rafael Nadal bit-trofew tar-rebbie[ tal-Open ta’ Franza

Grand Slam li reba[ issa Nadal qabe] lil Bjorn Borg u lil Rod Laver f’dik li hi klassifika ta’ Grand Slams mirbu[a.

Il-Grand Slam li jmiss issa hu dak ta’ Wimbledon u dan jibda fl-24 ta’ :unju. G[adu mhux /ert il-fatt jekk Andy

Murray hux se jil[aq jirkupra minn injury f’qg[addu, injury li sofra f’turnament fl-Italja.

Makarova u Vesnina jirb[u t-titlu tad-’Doubles’ Il-koppja Russa Ekaterina

Makarova u Elena Vesnina

g[elbu lill-koppja Taljana Sara Errani u Roberta Vinci 7-5, 6-2 fil-finali tad-Doubles.

B’din ir-reb[a dawn il-koppja pattew g[at-telfa li kienu sofrew kontra l-istess Errani u Vinci fis-semi finali tal-Open tal-Awstralja aktar kmieni din is-sena.

TAZZA TAD-DINJA 2014

Fa/li g[all-E;ittu kontra ]-}imbabwe

Mohamed Aboutriaka tal-E;ittu jissielet g[all-ballun ma’ Tafadzwa Rusike (fin-nofs) u Knowledge Musona (lemin) ta]-}imbabwe

L-E;ittu kiseb reb[a konvin/enti ta’ 4-2 barra minn daru kontra ]-}imbabwe f’log[ba valida mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni tat-Tazza tad-Dinja.

Bla dubju l-eroj g[all-E;izzjani kien Salah li skurja tliet gowls mill-erba’ tat-tim tieg[u.

Aboutreika kien feta[ l-iskor favur l-E;izzjani wara biss [ames minuti u ]-}imbabwe ;abu d-draw b’gowl ta’ Musona fil-21 minuta. Fil-41 minuta wasal l-ewwel gowl ta’ Salah u t-tieni wie[ed tal-E;ittu filwaqt li l-istess player g[amilhom tlieta meta sab ix-xibka fit77 minuta. Billiat naqqas iddistakk fil-81 minuta imma Salah issi;illa kollox favur lE;izzjani sitt minuti mit-tmiem.

Mill-istess grupp il-Guinea sabuha fa/li biex reb[u 6-1 kontra l-Mo]ambique. Sadio skuja ]ew; gowl minnhom,

wie[ed minnhom minn penalty filwaqt li l-erba’ gowls l-o[ra skurjawhom Yattara, Traore u Diarra.

Minn Grupp I il-Kamreun iddi]appunta u tilef 2-0 barra minn daru kontra t-Togo. Fit32 minuta Awewou feta[ liskor u bir-reazzjoni talKamerun ma tasalx, it-Togo idruppjaw l-iskor permezz ta’ Atakora. Dan tal-a[[ar skurja fis-70 minuta.

Minn Grupp E l-Burkina Faso reb[u 1-0 barra minn darhom kontra n-Ni;er. Il-gowl li idde/ieda l-partita wasal proprju fil-81 minuta u dan kien skurjat minn Pitroipa.

Minn Grupp H l-Al;erija reb[et 3-1 barra minn darha kontra l-Benin. Dawn tal-a[[ar fet[u l-iskor permezz ta’ Gestede. Fit-38 minuta Slimani ;ab id-draw u erba’ minuti

wara l-istess Slimani g[amilhom 2-1. L-affarijiet komplew ;ejjin ag[ar g[al Benin meta tke//ielhom Nafiou. Fit-78 minuta Ghilas issi;illa -log[ba favur l-Al;erija.

Ri]ultati

}imbabwe v E;ittu Togo v Kamerun Ni;er v Burkina Faso Benin v Al;erija Guinea v Mozambique Mali v Rwanda

1-1

G[ada

Kolombja v Peru` Ekwador v Ar;entina Iraq v :appun Awstralja v :ordan }vezja v Faroe Islands Korea t’Isfel v Uzbekistan Iran v Lebanon Belarus v Finlandja Danimarka v Armenja

TOUR DE FRANCE

FUTBOL

Cancellara mhux se jie[u sehem

Guardiola jrid lil Abidal

I/-/iklist }vizzeru Fabian Cancellara [abbar li mhux se jie[u sehem fit-Tour de France biex b’hekk i[ejji bl-aqwa mod g[all-Kampjonati Mondjali.

Waqt konferenza tal-a[barijiet Cancellara qal li t-Tour de France, filpassat irregalalu emozzjonijiet kbar imma issa wasal ]mien fejn se jikkon/entra fuq affarijiet o[ra.

Cancellara reba[ total ta’ tmien tapep

Il-kow/ il-;did ta’ Bayern Munich Pep Guardiola irid lid-difensur Eric Abidal. Guardiola se jibda jmexxi lil Bayern Munich meta dan jie[u post Jupp Heynckes li [alla lil Bayern wara li mag[hom reba[ i/-Champions League, it-tazza domestika u l-kampjonat. Abidal, ;img[a ilu ]vela li mhux se jibqa’ ma’ Bareclona.

“Guardiola qalli li jixtieq li jer;a’

waqt it-Tour De France u kemm -il darba [addan il-flokk isfar.

Din is-sena t-Tour de France se jibda fid-29 ta’ :unju filwaqt li lKampjonati Mondjali se jsiru f’Firenze u se jsiru bejn it-22 u d-29 ta’ Settembru. Cancellara, li g[andu 32 sena reba[ it-time trial mondjali g[al erba’ darbiet u barra minn hekk reba[ anke l-midalja tad-deheb fitTime Trial tal-Olimpjadi tal-2008.

2-4 2-0 0-1 1-3 6-1

ja[dem mieg[i. Jaf minn xiex g[addejt f’dawn l-a[[ar snin. Minn na[a tieg[i jien lest ning[aqad ma’ Bayern Munich,” qal Abidal li irkupra minn kan/er.

Abidal ing[aqad ma’ Barcelona fl2007 u minn dakinhar ‘ l hawn lag[ab 193 darba u mag[hom reba[ diversi unuri fosthom i/-Champions League, il-UEFA Super Cup u l-La Liga.