Il-Mument 16 ta' Ġunju 2013

€0.75

Numru 2,167

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013 L-OPERAZZJONIJIET FIL-PRIVAT BIL-KSUR TAL-KODI?I TAL-ETIKA

FRANCO MERCIECA T{ALLAS BI FLUS KONTANTI Ma jridx jg[id kif qed jiddikjara l-[las g[all-operazzjonijiet li g[amel minn Matthew Bonett — matthew.bonett@media.link.com.mt ...............................................................................................

Is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca mhux biss kien qieg[ed jit[allas g[as-servizz li jag[ti fil-privat bi ksur tal-Kodi/i tal-Etika tal-Ministri u tas-Segretarji Parlamentari tal-Gvern, i]da dan l-a[[ar kien hemm okka]jonijiet li t[allas bi flus kontanti mill-pazjenti g[al operazzjonijiet li g[amel fil-privat.

F’ka] minnhom, il-[las sar f’]ew; pagamenti separati; wie[ed g[alih personalment g[as-servizz mediku li

jkun ta u l-ie[or g[as-servizz provdut mill-isptar privat.

Is-Segretarju Parlamentari anki g[a]el li jag[laq il-bieb li jifred il-klinika minn fejn jopera, biex isir dan il-[las g[asservizz mediku. Dan sar biex min kien qieg[ed jakkumpanja lill-pazjenta ma tarahx jit[allas u da[[al il-pazjenta biss.

Il-mument ti]vela wkoll li sSegretarju Parlamentari Franco Mercieca mhux l-ewwel darba li g[arraf pazjenti, mil-lum g[al g[ada, biex jag[mel

interventi kirur;i/i u ko]meti/i talg[ajnejn.

Dan l-a[[ar f’;urnata partikolari fost il-;img[a, pazjenta r/eviet telefonata ming[and l-infermiera tal-isptar privat fejn infurmatha li Franco Mercieca kellu l-[in li jag[mlilha l-intervent f’g[ajnejha l-g[ada filg[odu – meta kienet ;urnata fost il-;img[a u dan meta Franco Mercieca suppost kien qieg[ed jaqdi dmiru b[ala Segretarju Parlamentari. g[al pa;na 3

Franco Mercieca ta[t pressjoni

IL-QTIL TA’ PAWLU DEGABRIELE

F’Jum il-Missier

Mhux tpattija biss Il-qtil ma[sub ta’ Pawlu Degabriele, kriminal perikolu], 18-il jum ilu fil-Marsa, g[adu qed jiddomina [idmet ilPulizija tal-Investigazzjonijiet Kriminali.

Hemm qbil li l-[ames tiri fatali kienu sparati biex Pawlu Degabriele jinqatel fil-post u b’hekk dak li j;orr mieg[u jmut ukoll. I]da l-mottiv tad-delitt qed i;orr [afna mistoqsijiet: tpattija jew vendikazzjoni? Xi [add rikattat u mhedded? Ried li jing[alaq fomm xi [add? Xi [add kellu jie[u u ma fela[x jissaporti aktar? Jew forsi minn xi [add li kellu jag[tih?

Pawlu Degabriele kien investigat dwar g[add ta’ reati.

Storja li tmur lura sal-bidu tas-snin 90. Sorsi li tkellmu ma’ il-mument fissru lil Degabriele “bniedem li x’tag[mel l-id illeminija qajla kienet turi l-id ix-xellugija”. L-investigaturi qed jag[rblu l-kuntatti ta’ Degabriele fi /rieki ta’ persuni involuti f’hold-ups, u o[rajn suspettati b’delitti u kriminalità o[ra b[al u]ura u droga. S’issa l-kollaborazzjoni ta’ terzi persuni mal-investigaturi mhijiex daqstant kemm mixtieqa, jew l-investigaturi g[adhom qed jistennew aktar.

mifrud minn uliedu Ara pa;na 12

Ara storja f’pa;ni 8-11

Il-mitt jum tal-Gvern ta’ Muscat

Nerik Mizzi protagonista fis-Sette Giugno Ara pa;ni 24-25

…de/i]jonijiet ]baljati u parti;jani Ara pa;ni 4-5

2

Lokali

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Imwaqqfa Kummissjoni g[all-G[a]la Studju g[al pont tal-Partit Nazzjonalista bejn Malta u G[awdex tal-Kandidati L eks Kummissarju Ewropew, u eks Ministru tal Barranin Joe Borg hu i;ib reazzjonijiet im[allta Affarijiet / Chairman tal Kummissjoni -

-

-

Kien hemm reazzjonijiet im[allta g[all-a[bar li l-Gvern [atar kumpanija ?ini]a biex tag[mel studju dwar il-vijabbiltà ta’ pont bejn Malta u G[awdex. Studju ta’ 4 miljun ewro li skont il-Gvern se t[allsu din ilkumpaniji ming[ajr ebda obbligu.

L-G[aqda Ambjentali Din l-Art {elwa esprimiet t[assib dwar dan ilpro;ett min[abba l-effetti tieg[u fuq l-ambjent.

Din l-Art {elwa qalet li l-pont bejn Malta u G[awdex ikollu impatt vi]wali kbir u “jiddistru;;i wie[ed millaktar xenarji tradizzjonali u sbie[ li g[andna.”

L-NGO qalet li dan ixxenarju hu importanti [afna biex in]ommu ssens ta’ identità u kwalità tal-g]ejjer Maltin.

Min-na[a tieg[u, ilGrupp Universitarji G[awdxin laqa’ s-sej[a g[all-interess g[al servizz

bl-ajru u katamaran bejn Malta u G[awdex imma esprima t[assib dwar listudju li se jsir millkumpanija ?ini]a.

Il-GUG qal li apparti lvijabbiltà tal-pro;ett irid ikun kunsidrat ukoll leffett kulturali u so/jali li pro;ett b[al dan ikollu fuq G[awdex.

Link bl-ajru u katamaran huma lprijoritajiet, qal il-GUG, li sa[aq li wie[ed irid iqis xi tkun is-sitwazzjoni wara li jibdew jit[addmu dawn is-servizzi, waqt li fakkar li l-b]onn ta’ mina jew pont bejn il-g]ejjer g[andu jkun kunsidrat.

Fi stqarrija o[ra, ilGozo Business Chamber qalet li hu po]ittiv li kumpanija ?ini]a se tag[mel dan l-istudju li jista’ jwassal g[al link permanenti bejn il-g]ejjer.

Il-kamra qalet, i]da, li hu imperattiv li l-Gvern i[ares lejn l-g[a]liet kollha, inklu] link bl-ajru.

-

g[all-G[a]la tal-Kandidati talPartit Nazzjonalista.

Il-Kummissjoni hi komposta wkoll minn Isabel Vella, l-eks Ministru Louis Deguara, Maria Cassar, Noel Buttugieg Scicluna, Saviour Sciberras u Karol Aquilina, li se jkun membru ex-ufficio b[ala lPresident tal-Kunsill Amministrattiv tal-PN. Fi stqarrija l-Kap tal-PN Simon Busuttil irringrazzja lil Joe Borg talli a//etta li jmexxi din il-kummissjoni. Hu qal li hu konvint li l-esperjenza twila u wiesg[a ta’ Dr Joe Borg se tkun ta’ ;id g[all-pro/ess ta’ ti;did li g[addej minnu l-PN. Dwar din il-kummissjoni, Simon Busuttil tkellem anki aktar kmieni, meta fi]-}ejtun kien qed jindirizza laqg[a malmembri mill-kumitati distrettwali tat-Tielet Distrett.

Hu qal li xog[ol il-kummissjoni se jkun li tist[arre; u tag[mel revi]joni tal-pro/ess talg[a]la tal-kandidati tal-PN. Fost o[rajn il-Kummissjoni se tkun qieg[da wkoll tistabbilixxi profil jew profili li jindikaw ilkwalitajiet u kompetenzi li g[andhom ikollhom il-persuni

SIMON BUSUTTIL> “Dan g[adu l-bidu”

li ji;u kunsidrati mill-Partit Nazzjonalista biex ikunu kandidati f’ismu kif ukoll tistabbilixxi kriterji /ari u regoli tal-im;iba ta’ kandidati.

Din il-kummissjoni se tintalab ta[dem fuq kandidati prospettivi g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew b’lista /ara tkun stabbilita sa nofs Lulju.

“Dan g[adu l-bidu,” sostna Simon Busuttil, meta kien qed jirreferi g[all-ewwel mitt jum ta’ [idma u transizzjoni li g[adda minnhom il-Partit floppo]izzjoni.

Hu fakkar kif il-Partit irnexxielu jdawwar sfidi f’opportunitajiet, u dan grazzi g[al diversi inizjattivi li ttie[du fosthom il-kummissjoni ma[tura biex tiddiskuti tibdil fl-

Istatut, u dik biex tanalizza ssitwazzjoni finanzjarja tal-partit.

Dan minbarra inizjattiva o[ra mistennija wkoll fil-;img[at li ;ejjin li tikkon/erna forum g[all-eks kandidati u eks deputati.

Simon Busuttil ikkritika l[idma tal-Gvern f’dawn il-mitt ;urnata fejn semma fost l-o[rajn de/i]jonijiet []iena li ttie[du rigward transfers f’San Vin/enz de Paul, l-amnestija lillpri;unieri g[ar-reb[a elettorali u l-kwistjoni ta’ Franco Mercieca, li qed ja[dem fil-privat bi ksur tal-kodi/i tal-etika.

Is-seminar kien indirizzat fost l-o[rajn mis-Segretarju :enerali Chris Said kif ukoll mi]-]ew; Vi/i Kapijiet tal-PN Mario de Marco u Beppe Fenech Adami.

IL-:URI DWAR IL-QTIL TAL-AVUKAT MICHAEL GRECH JID{OL FIS-SITT JUM TIEG{U

Dibattitu fuq il-kredibbiltà tal-istar witness Il-Prosekuzzjoni u d-Difi]a komplew jittrattaw il-ka] tag[hom fil-;uri ta’ David Zerafa ta’ 39 sena min-Nadur li jinsab akku]at bil-qtil talAvukat Michael Grech disa’ snin ilu.

Kien Rodney Vella, eks pri;unier, l-hekk imsejja[ star witness tal-ka] il-persuna l-aktar li ssemmiet fit-trattazzjoni tal-avukati fejn filwaqt li l-Prosekuzzjoni qalet li dan hu bniedem riformat u bis-sa[[a tieg[u [are; x’;ara f’dan il-ka], idDifi]a ttimbrat lil Vella b[ala ra;el giddieb.

Il-;urati, [ames nisa u erba’ r;iel, semg[u lillAvukat Philip Galea Farrugia mill-uffi//ju talAvukat :enerali jg[id li x-xhieda ta’ Rodney

}ew; Maltin arrestati b’rabta ma’ traffikar ta’ persuni Il-Pulizija lbiera[ arrestat erba’ persuni, ]ew; Maltin u ]ew; barranin, b’konnessjoni ma’ grupp ta’ immigranti illegali li dda[[lu Malta matul il-lejl bejn il-:img[a u s-Sibt.

L-immigranti, li kienu jammontaw g[al tmintax-il persuna, idda[[lu /-?irkewwa g[all-[abta tal-4 a.m., u minn hemm ;ew skortati lejn idDepot tal-Pulizija g[al aktar st[arri;.

Il-grupp kien jikkonsisti f’seba’ r;iel, tliet nisa u tmint itfal. Il-Ma;istrat Anthony Vella [atar inkjesta dwar dan il-ka].

Vella u dik tal-mara tal-Avukat Grech, Marija, kienu korroborati bil-fatti. L-Avukat Galea Farrugia, li flimkien mal-Avukat Maurizio Cordina qieg[ed imexxi l-Prosekuzzjoni, qal li hu impossibbli li Vella kellu jkun jaf id-dettalji talfatti tal-omi/idju, sakemm ma jkunx xi [add involut li jkun qallu kollox.

Il-Prosekuzzjoni qalet li ma kien hemm l-ebda dubju li l-mara tal-vittma g[arfet lill-akku]at darbtejn fl-2005, l-ewwel mir-ritratti u wara waqt i.d. parade. Il-;uri jkompli u mistenni jintemm g[ada t-Tnejn bl-indirizz tal-Im[allef u l-;urati jid[lu jiddeliberaw il-ka].

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

A[barijiet Lokali

3

Pazjenta mg[arrfa jum qabel biex operaha Mercieca minn pa;na 1

L-intervent se[[ kif ippjanat fliskeda tax-xog[ol professjonali tasSegretarju Parlamentari Franco Mercieca. L-identità u d-dettalji talpazjenta qeg[din jin]ammu mistura g[al ra;unijiet ta’ kunfidenzjalità.

Dan ifisser li filwaqt li kien qieg[ed jit[allas paga ta’ Segretarju Parlamentari full-time, kien qieg[ed ukoll jit[allas mijiet ta’ ewro fis-sig[at g[ax-xog[ol part-time li jag[mel meta jag[mel interventi fuq il-pazjenti li jla[[qu xejn anqas minn 3,600 ewro g[al nofstanhar xog[ol professjonali.

Dan kollu qabel ma dil-;img[a /eda g[all-pressjoni li saritlu fl-a[[ar ;img[at. il-mument bag[at sensiela ta’ mistoqsijiet lis-Segretarju Parlamentari bl-iskop li jkun mag[ruf kif Franco Mercieca qieg[ed jiddikjara l-flus li kien qed ida[[al fil-but milloperazzjonijiet fil-privat. It-twe;iba tas-Segretarjat Parlamentari kienet tg[id biss: “Is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca m’g[andu xejn xi j]id mad-dikjarazzjonijiet pubbli/i li di;à g[amel fil-passat dwar din ilmaterja.”

Dan minkejja li l-mistoqsija li saret minn il-mument kienet diretta, ji;ifieri kif Franco Mercieca qieg[ed jiddikjara l-[las li jir/ievi mill-interventi kirur;i/i. Il-fatt li Segretarju Parlamentari ma jwe;ibx mistoqsijiet li jsirulu mill-;urnalisti hi gravi u skandalu]a peress li l-poplu g[andu ddritt ikun jaf x’qieg[ed isir millmembri tal-Kabinett li qeg[din jit[allsu minn flus it-taxxi tieg[u.

Franco Mercieca kien fost l-ewwel tobba fil-Kabinett ta’ Joseph Muscat li saret kritika [arxa kontrih wara li sar mag[ruf li kien qieg[ed jikser ilKodi/i tal-Etika tal-Membri talKabinett meta baqa’ jara l-pazjenti u jag[mel interventi kirur;i/i, kemm flIsptar Mater Dei kif ukoll fi sptarijiet privati.

Wara din il-kritika, il-Prim Ministru qal mal-media li, g[all-ewwel darba fl-

istorja, ta permess lil Franco Mercieca biex jibqa’ jara l-klijenti tieg[u biex, fi kliem Muscat, il-pazjenti ma jbatux.

Madanakollu, issa qed ikun ]velat li mhux talli qed ikompli b’xog[lu normali, talli qieg[ed jit[allas, u f’okka]jonijiet anki bi flus kontanti.

Sadanittant, ]diedet il-kritika g[addikjarazzjoni li g[amel f’intervista ;imag[tejn ilu l-Prim Ministru Joseph Muscat waqt programm fuq ir-radju nazzjonali. Hu qal li kieku ma tax ilpermess lil Franco Mercieca, kieku lpazjenti kien ikollhom isiefru barra minn Malta biex isirulhom interventi.

Minn st[arri; li g[amel il-mument jirri]ulta li dan mhux minnu g[ax filfatt hawn persuni o[ra li kapa/i jag[mlu interventi b[al Franco Mercieca. F’dak li g[andu x’jaqsam ma’ laser surgery li jag[mel Franco Mercieca, il-mument hu mg[arraf li hemm ]ew; spe/jalisti o[rajn f’pajji]na, wie[ed minnhom G[awdxi, li kapa/i jag[mlu dan it-tip ta’ intervent.

Anki f’dak li g[andu x’jaqsam ma’ [idma fl-Isptar Mater Dei, ma hemm lebda pro/edura li jag[milha b’mod esklussiv is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca. Din il-gazzetta hi infurmata li tul is-snin, fid-Dipartiment dejjem kien assigurat li g[al kull pro/edura li ssir, ma jkunx hemm biss spe/jalist wie[ed li hu kapa/i jag[milha. il-mument hu mg[arraf ukoll li ddikjarazzjoni tal-Prim Ministru, meta qal li ta l-permess lil Franco Mercieca biex ma jimpjegax aktar nies fl-Isptar Mater Dei, ;abet kritika qawwija minn fost il-[addiema fid-Dipartiment, u dan peress li b’hekk, minflok full-timer, ilpazjenti se jkollhom biss part-timer, u minflok jing[ataw l-aqwa servizz, billi jkun impjegat full-timer, jibqa’ j]omm lil Franco Mercieca part-time jag[mel l-interventi.

Minn informazzjoni li g[andna, idDipartiment g[andu b]onn full-timers biex jag[mlu l-interventi u mhux parttimers b[al Franco Mercieca.

Il-;urnalisti ta’ media.link communications li reb[u awards ilbiera[ filg[axija

MALTA JOURNALISM AWARDS

:urnalisti ta’ media.link communications jirb[u awards f’]ew; kategoriji , wie[ed mill-fotografi ta’ media.link communications, reba[ il-kategorija tal-;urnali]mu fotografiku fit-23 edizzjoni tal-Malta Journalism Awards, organizzata mill-Istitut tal:urnalisti Maltin (I:M), li l-finali tieg[u saret ilbiera[ filg[axija filLukanda The Palace f’Tas-Sliema.

Rebbie[a o[ra ta’ media.link kienu ttim tal-programm Replay , u . Huma reb[u l-kategorija :urnali]mu Mxandar Sports.

Fis-serata tal-biera[ ing[ata wkoll ilGold Award lil John Inguanez. Ilpremju kien pre]entat mill-President Emeritu Ugo Mifsud Bonnici, li hu /Chairman tal-Fondazzjoni Tumas Fenech. Dan l-unur jing[ata lil persuna nominata li skont il-;urija tkun marret lil hinn mir-rekwi]iti ta’ prattika normali fil-;urnali]mu tul il-karriera ;urnalistika tag[ha.

Fl-edizzjonijiet li saru s’issa dan lunur intreba[ minn Fr Joe Borg (1998), Anton Cassar (1999), Frank Attard (2000), J.G. Vassallo (2001), Anthony Montanaro (2002), John Manduca (2003), Charles Grech Orr (2004), Pawlu Carachi (2005), Paul Saliba Joseph Galea

Christian

Micallef

Vassallo

George Micallef

Roderick

(2006), Lino Cassar (2007), Joseph Micallef Stafrace (2008), Lino Spiteri (2009), Victor Aquilina (2010), Michael Schiavone (2011) u John Micallef – Roamer (2012).

Rebbie[a o[ra fis-serata finali talbiera[ kienu: :urnalizmu Stampat – A[barijiet: Claudia Calleja; :urnali]mu Stampat – Features: Kristina Chetcuti, :urnali]mu dwar l-Ivvja;;ar: Paul Zammit Cutajar; :urnali]mu Mxandar – Skript Televi]iv – A[barijiet: Mario Micallef; :urnali]mu Mxandar – Skript Televi]iv – Features: Tim ta’ Bijografiji; :urnali]mu Mxandar – Filmat: Mark Zammit Cordina; :urnali]mu Mxandar – Radju: Andrew Azzopardi; :urnali]mu Kulturali: CVC Media; :urnali]mu Stampat Sports: Kevin Azzopardi; :urnali]mu Fotografiku Sportiv: Paul Zammit Cutajar; :urnali]mu Elettroniku (eJournalism): Christian Peregin; The

George Sammut Opinion Article Award: Michela Spiteri; :urnali]mu Ambjentali: CVC Media (PBS); LIlsien Nazzjonali fil-:urnali]mu – Kategorija Specjali: Tim ta’ Bijografiji.

4 Lokali

tag˙rif

Bormla. L-G[aqda Underground se tippre]enta ta[dita pubblika minn John Vella nhar il-:img[a 21 ta’ :unju fit-8 p.m. f’Bir Mula Heritage Museum, 79, Triq Santa Margerita, Bormla. It-ta[dita se tkun dwar ilmisterju tal-knisja maqtug[a fil-blat li tinsab f’Bormla. D[ul €5 u refreshments. G[al aktar tag[rif www.facebook.com#maltaundergroun d jew wwwbirmula.com. {al Tarxien. G[all-okka]joni ta’ Jum {al Tarxien, il-Kunsill Lokali, b[al kull sena, se jorganizza Wirja talPassatempi fi/-?entru Komunitarju fi Triq Santa Tere]a. Il-wirja tifta[ nhar it-Tnejn, 1 ta’ Lulju u tibqa’ miftu[a sa nhar il-{amis 4 ta’ Lulju. Kull min hu interessat u jixieq jie[u sehem hu mitlob ji;bor applikazzjoni bla [las mill-Uffi//ju tal-Kunsill sa nhar il:img[a 28 ta’ :unju f’nofsinhar.

G[al aktar dettalji /emplu lil Frans Agius 99486162.

Lejla ta’ Talb. Il-Moviment Internazzjonali ta’ Talb Beatu Papa :wanni XXIII se jag[mel is-solita lejla ta’ talb g[all-pa/i u levan;elizzazzjoni ;dida tad-dinja nhar l-Erbg[a 19 ta’ :unju bejn is-6 u s-7 p.m. fil-knisja tal-Madonna tal{erba f’Birkirkara. Ikun hemm Quddiesa u wara ssir 20 minuta ta’ adorazzjoni. Kul[add mistieden jattendi, b’mod spe/jali d-devoti talBeatu Papa :wanni Pawlu XXIII. MaltaPost. Il-pubbliku hu

infurmat li bejn g[ada t-Tnejn u t-30 ta’ Settembru, il-ferg[a postali ta’ San :iljan fil-Lombard Bank fi Triq Pacevelle se tibdda tkun miftu[a mitTnejn sal-:img[a bejbn it-8 a.m. u s1 p.m. filwaqt li dik tal-Università ta’

Lokali 5

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Malta se tibda tkun miftu[a mitTnejn sal-:img[a bejn it-8 u l-11.30 a.m.

Il-Mellie[a. Illum il-{add, mid-9 a.m. sa nofsinhar, se tkun organizzata l-attività Festa Ambjent fi :nien ilQig[an. Matul din l-attività se jkun hemm wirjiet ta’ affarijiet mag[mula mir-ri/ikla;;, ikel Malti, stands blaffarijiet tipi/i Maltin, sezzjoni ta’ tpin;ija u varjetà mu]ikali. Se ssir pre]entazzjoni ta’ premjijiet lit-tfal li [adu sehem waqt il-kompetizzjoni ta’ ‘Tpin;ija u Poe]ija’ marbuta malAmbjent.

Dar Mer[ba Bik. Nhar il-:img[a li ;ej, 21 ta’ :unju, fis-7 p.m. se jsir barbecue b’risq is-Sorijiet tar-Rag[aj it-Tajjeb, fil-;nien tal-kun/ert, Triq Idmejda, {al Balzan. Kbar: €15 u tfal ta[t l-10 snin €5. G[al aktar tag[rif u booking /emplu 21440035 sal-Erbg[a 19 ta’ :unju.

Il-Wardija. Illum il-{add, festa tal-Madonna tal-Abbandunati, fis7.30 a.m. ssir Quddiesa minn Dun :wann Sammut. Fis-5.45 p.m.

Quddiesa mmexxija minn Fr Arthur Cutajar OFM Conv. Pane;ierku minn Dun Karm Mercieca. Mad-d[ul tindaqq l-antifona u ting[ata l-barka sagramentali. Il-pur/issjoni tkun akkumpanjata mill-Banda San Pawl ta’ San Pawl il-Ba[ar.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bil-Mobile Blood Donation Unit minn [dejn ilknisja parrokkjali tas-Si;;iewi, mit8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek ilkarta tal-identità.

Mitt jum ta’ Muscat b’de/i]jonijiet parti;jani Edward Scicluna, da[[al lil Malta fil-Pro/ess ta’ Defi/it E//essiv

Manuel Mallia, [abbar amnestija lill-pri;unieri fil-[abs

it-temp illum It-Temp> Xemxi. Il-Vi]ibbiltà> Tajba.

Ir-Ri[> {afif u varjabbli. Il-Ba[ar> {afif.

L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura> 31˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn.

Xita> mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm.

Ix-xemx> Titla’ fis-05.45 u tin]el fis-20.20.

Godfrey Farrugia, impjega lis-sie[ba u pprattika l-professjoni u kri]i fis-sa[[a

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 16 – 12 – 67 – 62 – 56 – 1 – 83 – 54

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Regent Pharmacy, 70 Triq il-Merkanti; IL-{AMRUN: Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa; {AL QORMI: Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz; BIRKIRKARA: St. Jude Pharmacy, 213 Triq il-Wied; TA’ XBIEX: Pharmaland Dispensers, 5 Tagliaferro Mansions, Triq ilPrin/ipessa Margerita; PACEVILLE: Potter Chemists Ltd, Triq Wilga; TAS-SLIEMA: Edward’s Pharmacy, 115 Triq Manwel Dimech; {AL BALZAN: Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar; IN-NAXXAR: Pillbox Pharmacy, 63 Triq il-Bjad; ILMELLIE{A: Karizia Drugstore, 69 Triq :or; Borg Olivier; PAOLA: St. Monica Pharmacy, 157 Triq Santa Monika; IL-KALKARA: Kalkara Pharmacy, 8 Misra[ l-Ar/isqof Gonzi; MARSASKALA: Bellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan; GUDJA: Gudja Pharmacy, 9 Triq San ?iru; QRENDI: Qrendi Pharmacy, 6 Triq il-Kbira; {A}-}EBBU:: Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G[asfura; RABAT: Ideal Pharmacy, 63 Triq ilKbira; VICTORIA: Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma; IX-XAG{RA:

M’Louise Coleiro Preca, g[add ta’ transfers f’San Vincenz de Paul

Joe Mizzi, wieg[ed li jirran;a t-trasport pubbliku fi tliet xhur

Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Michael Farrugia, ipprattika l-professjoni medika u waqqaf laqg[a tal-Bord tal-MEPA

It-Tlieta, 18 ta’ :unju, il-Gvern Laburista jag[laq 100 jum. Jiem ikkaratterizzati minn g[exieren ta’ de/i]jonijiet li ;abu kritika qawwija g[ax kienu ]baljati, parti;jani, u f’xi ka]i kontra l-li;i. Kenneth Xuereb ;abar kronolo;ija tal-iktar de/i]jonijiet kontroversjali tal-Gvern ta’ Joseph Muscat fl-ewwel mitt jum tieg[u. Qeg[din nippubblikaw ukoll u[ud mill-Ministri Laburisti li mbarrazzaw lill-Gvern Laburista fl-ewwel tliet xhur.

11.03.13: Il-Prim Ministru Joseph 01.04.13: Il-Ministru tas-Sa[[a Muscat i[abbar il-[atra ta’ Mario jag[ti kariga lis-sie[ba tieg[u, idCutajar, eks Deputat Segretarju Deputat Laburista Marlene Farrugia, :enerali tal-GWU, b[ala sfil-Ministeru. Kritika qawwija u Segretarju Permanenti Ewlieni u akku]i ta’ nepoti]mu li wasslu biex Segretarju tal-Kabinett. I[abbar Marlene Farrugia tirri]enja wara ukoll li Keith Schembri tal-Kasco, jumejn. il-mo[[ wara l-kampanja elettorali 02.04.13: Konfermat l-g[ajdut talLaburista, in[atar Chief of Staff fl[atra ta’ An;lu Farrugia, Speaker Uffi//ju tal-Prim Ministru. tal-Kamra tad-Deputati. Il-PN 13.03.13: Muscat i[abbar kabinett jo;;ezzjona u jg[id li lta’ 22 – 14-il Ministru u 8 Segretarji Oppo]izzjoni ma kinitx ikkonsultata Parlamentari. L-ikbar kabinett flu l-Ispeaker kellu jkun minn fost idistorja mill-Indipendenza li se deputati eletti tal-Gvern. jkabbar l-ispi]a b’71 fil-mija meta 03.04.13: John Bencini jin[atar mqabbel mal-Kabinett pre/edenti.

Chairman tal-MCESD. Eks Jit[abbar ukoll li s-Segretarji President tal-Forum Unions Maltin u Permanenti fil-Ministeri kienu attiv fil-kampanja Laburista. Ilm;ieg[la jirri]enjaw.

Korpi Kostitwiti minbarra l-GWU u 14.03.13: Il-Gvern Laburista jitlob l-Forum jo;;ezzjonaw g[all-[atra. ir-ri]enja tal-membri tal-Bord tal04.04.13: Id-Deputat Laburista Awtorità tax-Xandir. Din ma setax Anthony Agius Decelis jin[atar jag[milha min[abba li l-Awtorità hi konsulent f’San Vincenz i]da jibqa’ mwaqqfa mill-Kostituzzjoni. It-talba ja[dem b[ala ECG Technician flti;i irtirata jumejn wara.

Isptar Mater Dei. 16.03.13: Muscat i[abbar il-[atra 05.04.13: Il-Ministru Godfrey tad-Deputy Leader Laburista Toni Farrugia jiddikjara li fi tmiem il;img[a tal-:img[a Mqaddsa, lAbela konsulent tieg[u u l-[atra talEmer;enza fl-Isptar “kienet vojta”. eks Ministru Laburista Charles Dikjarazzjoni li qanqlet reazzjonijiet Buhagiar, konsulent tal-Gvern fuq minn pazjenti li sostnew li spro;etti nazzjonali. sitwazzjoni marret g[all-ag[ar.

22.03.13: Il-Kap E]ekuttiv 06.04.13: Ftu[ tal-le;i]latura li Laburista James Piscopo jirri]enja bdiet fuq sieq [a]ina bid-diskors talmill-kariga u jin[atar Kap E]ekuttiv President li ng[ata biex jaqrah minn ta’ Transport Malta ming[ajar sej[a Joseph Muscat mimli slogans g[al applikazzjonijiet. Il-Ministru politi/i u attakki. tas-Sa[[a Godfrey Farrugia jifta[ 07.04.13: il-mument ti]vela li luffi//ju fl-Isptar Mater Dei li Ministru g[al G[awdex Anton jirri]ulta qed ikun mag[luq g[al Refalo [atar lil martu Michelina fiddiversi ;img[at.

Dipartiment tal-Customer Care filL-eks President Laburista Mario Ministeru tieg[u. Jispikkaw ukoll Vella jmexxi l-Malta Enterprise u aktar [atriet ta’ qraba tal-Ministru iktar tard jin[atarChairman.

24.03.13: Franco Debono jin[atar Godfrey Farrugia fil-Ministeru tasKummissarju g[ar-Revi]joni talSa[[a.

Li;ijiet. {atra li ;;ib kritika 08.04.13: Muscat i[abbar li se qawwija, fosthom mill-PN li to[ro; sej[a g[all-interess g[al ddeskrivieha “divi]iva”. Il-;urnalist reklamazzjoni tal-art mill-ba[ar ta’ Super One Mark Cutajar in[atar g[all-bini. Reazzjonijiet negattivi Chairman tal-Kunsill Malti g[allmill-g[aqdiet ambjentali.

Isport meta /-Chairman ta’ qablu 11.04.13: }velat kif fl-14 ta’ Bernard Vassallo kien imsiefer u sar Marzu, is-Segretarju Parlamentari jaf bil-[atra mill-media. Cutajar responsabbli mill-MEPA Michael aktar tard ing[ata kariga o[ra malFarrugia nda[al fil-MEPA u waqqaf Gvern. laqg[a tal-Bord li kellha tiddiskuti l25.03.13: Il-Ministru tas-Sa[[a impjant tar-ri/ikla;; tal-iskart flGodfrey Farrugia jinqabad jara G[allis. pazjenti f’{a]-}ebbu; bi ksur tal12.04.13: Peter Paul Zammit Kodi/i tal-Etika. Jit[abbru d-dati taljin[atar Kummissarju tal-Pulizija. ista;un tal-ka//a fir-rebbieg[a, itNET TV u In-Nazzjon ji]velaw kif tne[[ija tal-li/enzja spe/jali u lis-Segretarju Parlamentari Franco obbligu li l-ka//aturi jilbsu faxxa Mercieca baqa’ jara l-pazjenti fi ma’ drig[hom b[ala identifikazzjoni. klinika privata bi ksur tal-Kodi/i L-g[aqdiet ambjentali jikkritikaw tal-Etika. Il-Ministru Evarist dawn il-mi]uri.

Bartolo j[abbar li l-Gvern mhux se

Il-Prim Ministru Joseph Muscat imbarazzat minn Ministri li [atar u [a de/i]jonijiet ]baljati fl-ewwel mitt jum fil-Gvern

jkompli bil-programm ta’ bini ta’ skola ;dida kull sena.

13.04.13: il-mument ti]vela kif il-Ministru tal-Affarijiet Barranin George Vella qed jara l-pazjenti bi ksur tal-Kodi/i ta’ Etika g[all-Ministri u Segretarji Parlamentari.

14.04.13: il-mument ti]vela li l-Kummissarju l-;did talPulizija g[amel xog[ol legali bla [las lill-Partit Laburista filkampanja elettorali.

16.04.13: Is-Sindku Laburista tax-Xg[ajra Anthony Valvo, Chairman tal-Bord talARMS. u fl-ewwel de/i]joni jissospendi l-Kap E]ekuttiv.

17.04.13: Is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca qal li ng[ata waiver minn Muscat biex jara l-pazjenti flIsptar g[aliex hu l-uniku li jag[mel /erti operazzjonijiet.

Stqarrija mi/[uda mill-kollegi tieg[u.

19.04.13: Joe Cordina, l-eks te]orier Laburista u qrib ta’ Muscat, jin[atar Chairman talGozo Channel.

21.04.13: Il-Partit Laburista j[alli lil Claudette Abela Baldacchino tikkontesta lelezzjoni ka]wali fil-Parlament Ewropew minkejja akku]i ta’ frodi. Paul Bonello, li [a sehem attiv fil-kampanja elettorali Laburista, in[atar Chairman ta’ Malita Investments.

23.04.13: L-eks editur talgazzetta Laburista Kull{add,

Felix Agius, jin[atar fil-Bord Editorjali tal-PBS u l-eks Kap E]ekuttiv tal-media Laburista Albert Marshall fil-Bord ewlieni tal-PBS. 24.04.13: Joseph Muscat g[a]el li jikri l-karozza personali lilu nnifsu u jit[allas €7,000 fissena, jew €35,000 f’le;i]latura s[i[a.

26.04.13: Is-Sindku Laburista ta’ {a]-}ebbu; Alfred Grixti jin[atar Chairman tal-ETC u lkunsilliera Laburista tan-Naxxar Pauline Miceli deputat Chairperson. Is-Sindku Laburista ta’ Bormla Alison Zerafa u mart l-eks Deputat Nazzjonalista Jeffrey Pullicino Orlando, Carmen, in[atru fil-Bord ta’ Transport Malta. Il-kontrollur finanzjarju tal-kumpanija KASCO ta/-Chief of Staff Keith Schembri n[atar Chairman talAwtorità Maltija g[ar-Ri]orsi.

Keith Schembri n[atar ukoll membru fil-Bord ta’ Smart City Malta.

28.04.13: }velata laqg[a li Muscat kellu mal-Perit Renzo Piano minn wara dahar il-media u rri]ultat il-possibbiltà li l-bini l;did ma jintu]ax b[ala lParlament. il-mument ti]vela kif il-Ministru George Vella kompla jikser il-Kodici tal-Etika bi prattika privata u l-istess isSegretarju Parlamentari Michael Farrugia.

29.04.13: L-eks Deputat Mexxej Laburista Charles

Mangion in[atar Chairman talEnemalta u l-Ministru Anton Refalo ja[tar lil ku;intu fil-Bord tal-Gozo Channel.

30.04.13: Il-Gvern iwaqqaf ilftehim mal-isptarijiet privati dwar is-servizz tal-Emer;enza ming[ajr [las fi tmiem il-;img[a.

Medja ta’ 150 pazjent intlaqtu minn dakinhar.

01.05.13: Id-Deputat Mexxej Laburista Toni Abela jing[ata ttieni konsulenza, din id-darba mal-Ministru M’Louise Coleiro Preca. Bint l-eks PM u l-eks Mexxej Laburista Dom Mintoff, Yana Mintoff Bland, tin[atar konsulenta mal-istess Ministru.

02.05.13: I/-Chairman talMedia u eks Segretarju :enerali Laburista Jason Micallef jin[atar Chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018. Kritika qawwija g[al din il-[atra parti;jana u dubji serji dwar il-kredenzjali kulturali ta’ Micallef.

09.05.13: Numru kbir ta’ persuni inga;;ati minn barra sServizz Pubbliku fis-Segretarjati Privati tal-Ministri u Segretarji Parlamentari kontra l-Kodi/i ta’ Etika. Dawn l-impjiegi jaqb]u l200.

10.05.13: L-eks reporter talistazzjon Laburista Ramona Attard tirri]enja minn Chief of Staff tas-Segretarju Parlamentari Ian Borg u taqleb g[al Communications Co-ordinator mal-Ministru Manwel Mallia.

Minkejja skala inqas, Ramona Attard baqg[et tit[allasa ta’ Chief of Staff.

15.05.13: It-tieni [atra g[alleks Kap E]ekuttiv tal-Media Laburista Albert Marshall.

Jin[atar Chairman tal-Kunsill Malti g[all-Arti u l-Kultura. Flistess bord in[atar Frederick Testa, prominenti fil-kampanja elettorali Laburista.

17.05.13: Il-Ministru Godfrey Farrugia, b’mod arbitrarju jxolji il-Bord tal-Awtorità dwar ilProtezzjoni tal-Embrijuni u ja[tar Bord ;did.

20.05.13: G[add kbir ta’ transfers fis-settur tas-sa[[a u lKorp tal-Pulizija. }velat kif ilGvern Laburista se j/aqlaq ilmonti tal-Belt g[al Triq lOrdinanza, bieb ma’ bieb matteatru l-imwaqqa’ u l-bini talParlament il-;did.

21.05.13: L-eks kanvaser talMinistru Laburista Lorry Sant, Ronnie Pellegrini, jin[atar direttur fil-Bord tal-Freeport. IlMinistru Konrad Mizzi [abbar li l-Gvern [afer €9 miljun lillBWSC dovuti lill-Enemalta b’rabta ma’ nuqqasijiet filkuntratt g[all-estensjoni talPower Station.

22.05.13: Kariga o[ra g[al Frederick Testa b[ala Kap tat-

Taqsima tad-Drama tal-PBS b’salarju ta’ €2,350 fix-xahar.

William Mangion, ukoll prominenti fil-kampanja Laburista, in[atar koordinatur g[all-promozzjoni ta’ bands lokali u biex jidentifika post fejn jistg[u jipprattikaw.

27.05.13: Mad-90 transfer firResidenza San Vin/enz De Paul.

Il-Gvern Laburista tefa l-fjamma eterna li tfakkar il-vittmi talGwerer biex jiffranka €7,000 fissena.

29.05.13: Il-Kummissjoni Ewropea tirrakkomanda li Malta titpo;;a ta[t il-Pro/edura ta’ Deficit E//essiv. L-istqarrijiet tal-Gvern Laburista li nnegozja xi arran;ament spe/jali jkunu mi/[uda.

30.05.13: G[add ta’ transfers fid-dipartimenti li kienu jaqg[u ta[t il-Ministeru tal-Ambjent u lAffarijiet Rurali.

02.06.13: il-mument ti]vela li l-Gvern imbarka fuq pro;ettpilota fl-MCAST biex tonqos lispi]a fl-edukazzjoni u flistipendji.

03.06.13: L-eks President Laburista Stefan Zrinzo Azzopardi jin[atar Chairman talKorporazzjoni g[arRi;enerazzjoni tal-Port il-Kbir. LIn;inier Jonathan Scerri, li [are; g[onqu g[all-Partit Laburista filkampanja elettorali, in[atar membru tal-Bord tal-Enemalta u Kap E]ekuttiv tal-Wasteserv.

04.06.13: Il-Ministru Manwel Mallia j[abbar amnestija ta’ 100 jum lill-pri;unieri fl-okka]joni tar-reb[a elettorali. A[bar li ntlaqg[et mill-pri;unieri b’g[ajjat ta’ “Tag[na Lkoll”.

07.06.13: Is-Sindku Laburista tax-Xg[ajra Anthony Valvo jin[atar Deputat Chairman u lkandidat Laburista David Farrugia Sacco u l-eks Deputat Nazzjonalista Jesmond Mugliett jin[atru membri fuq il-Bord talMimcol.

09.06.13: The Sunday Times ti]vela kif is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca kiser ukoll il-waiver li tah il-PM meta nqabad jag[mel operazzjonijiet ko]meti/i talg[ajnejn fil-privat. }velat ukoll li g[amel qlig[ ta’ €3,600 f’nofstanhar.

13.06.13: Franco Mercieca j/edi g[all-pressjoni u j[abbar li se jieqaf mill-prattika privata.

13.06.13 Joseph Muscat im/anfar mill-Prim Im[allef Silvio Camilleri min[abba li l;udikatura ma kinitx ikkonsultata fid-dokument dwar ir-riformi filQrati, b’dikjarazzjoni li l;udikatura mhux se //edi lindipendenza u l-imparzjalità tag[ha.

14.06.13 Joseph Muscat jag[mel ammissjoni pubblika li s-servizz tas-sa[[a ma tjiebx.

Franco Mercieca, kontroversjali li baqa’ jipprattika l-professjoni medika

Evarist Bartolo, iwaqqaf il-bini ta’ skejjel ;odda u jibda jberraq g[allistudenti fl-MCAST

Konrad Mizzi, jin[afru 9 miljun ewro lill-BWSC

Anton Refalo, i[addem lil martu fil-Customer Care tal-Ministeru tieg[u

George Vella, jipprattika l-professjoni medika

Ian Borg, tirri]enjalu /-Chief of Staff u tmur ma’ Ministru ie[or

6 Lokali

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

“Qeg[din na[dmu biex il-PN ikun il-polz tal-poplu”

— Karol Aquilina,

President tal-Kunsill Amministrattiv PN

Karol Aquilina jis[aq li l-PN fl-Oppo]izzjoni se jkun serju u j]omm lill-Gvern ta[t skrutinju kontinwu

Il-PN beda pro/ess ta’ ti;did. Liema huma lkriterji li se jwasslu lill-partit biex jikseb il-fidu/ja tal-ma;;oranza tal-elettorat?

Il-PN irid l-ewwel nett jer;a’ jiskopri l-elettorat u jifhem l-messa;; li l-elettorat g[adda fl-Elezzjoni :enerali li g[addiet. Irridu nersqu vi/in in-nies u b’umiltà nifhmu fejn ]baljajna. Fuq kollox, je[tie; li nesperjenzaw mill-;did l-aspirazzjonijiet u lb]onnijiet tan-nies. Il-PN dejjem kien partit b’sa[[tu g[ax kien jag[raf u jaf i[addem il-prin/ipji u l-valuri tieg[u biex joffri soluzzjonijiet g[as-so/jetà.

G[alhekk, b[ala Partit irridu nibnu strutturi ;odda li permezz tag[hom nersqu aktar vi/in tan-nies u tasso/jetà /ivili. Hekk biss nistg[u ner;g[u nkunu lPartit li joffri s-soluzzjonijiet politi/i g[as-so/jetà tag[na.

Liema huma l-aktar pro;etti ambizzju]i li se ta[dem fuqhom flimkien mat-tmexxija u luffi/jali l-o[ra tal-partit fl-isfond tarrakkomandazzjonijiet tar-rapport tar-ri]ultat elettorali?

Quddiemna g[andna ]ew; sfidi li huma kru/jali f’dan il-mument. Irridu ner;g[u nibnu strutturi kummer/jali sostenibbli u li jservu l-b]onnijiet talPartit. Dan qed ng[idu mhux mil-lat finanzjarju biss.

Irridu nag[mlu anali]i tal-operat u ntejbu l-istrutturi biex iservuna a[jar g[all-isfidi li g[andna quddiemna. It-tieni, b’mod immedjat irridu na;;ornaw l-istatut biex il-Partit ikun iktar effettiv floperat u fit-tfassil tal-politika.

G[al dawn i]-]ew; pro;etti, il-Kap tal-Partit waqqaf ]ew; kummissjonijiet immexxija minn Ray Bugeja u minn Francis Zammit Dimech. Dawn ilkummissjonijiet se jag[tuna l-ideat u rrakkomandazzjonijiet, li qed jitfasslu fil-vi/in malkumitati, il-ferg[at u l-istutturi kummer/jali talPartit.

Is-Segretarju :enerali qieg[ed isostni fuq limportanza ta’ ti;did fl-istrutturi u l-ferg[at kollha tal-partit. X’g[andu jinbidel fil-fehma tieg[ek biex il-partit ja[dem b’mod sostenibbli u jirrifletti s-so/jetà moderna tal-lum?

Iva, fi]-]mien li ;ej se nkunu qeg[din insa[[u listrutturi politi/i tag[na. Il-ferg[at u l-kumitati talPartit huma kru/jali biex iwasslu l-messa;; u jikkonvin/u lin-nies. Fuq kollox je[tie; li l-ferg[at u l-kumitati ikunu l-g[odda li bihom il-Partit ikun dak

L-iktar prijorità importanti hi li nag[mlu l-Partit Nazzjonalista mill-;did i]jed vi/in in-nies. Dan g[andu jsir billi l-Partit jibdel l-istruttura organizzattiva tieg[u u jer;a’ jsir rilevanti g[as-so/jetà Maltija. Dan huwa l-[sieb ta’ Karol Aquilina li n[atar President tal-Kunsill Amministrattiv li f’intervista ma’ Claire Mifsud tkellem dwar kif il-prijoritajiet fil-[idma g[all-Partit Nazzjonalista u dwar il-pro/ess ta’ ti;did fi [dan il-Partit.

li qeg[din i[ossu n-nies – il-polz tal-poplu. Irridu nsa[[uhom billi nag[tuhom l-g[odda li g[andhom b]onn biex ja[dmu u jersqu vi/in in-nies. Fl-istess [in, irridu ninvolvuhom aktar fit-tfassil tal-politika tal-Partit biex tassew no[olqu politika li tirrispondi g[all-[ti;ijiet tan-nies.

Irridu nibnu tliet pilastri b’sa[[ithom biex ikollna politika /ara u li tirrispondi g[all-[ti;iet tan-nies; fora li jwasslulna l-[sibjiet tal-g[eruq, tal-kumitati sezzjonali u tal-elettorat in ;enerali, struttura ta’ kuntatt u ta’ tfassil ta’ politika mas-so/jetà /ivili u xibka ta’ persuni esperti f’oqsma differenti li jg[inu lill-Partit bl-a[jar prattika li qed issir kemm f’pajji]na, kif ukoll barra minn xtutna. Jekk jirnexxielna no[olqu dawn it-tliet pilastri, inkunu f’po]izzjoni li nag[tu l-aktar soluzzjonijiet serji u responsabbli g[al pajji]na.

Qieg[da tissemma l-[tie;a li l-PN jibda ja[seb minn issa kif ikun jista’ ja[dem b’mod aktar organizzattiv mhux biss issa mill-Oppo]izzjoni imma anki g[al meta jkun fil-Gvern. X’inhuma lideat tieg[ek dwar dan?

Nemmen li nkunu ng[a;;lu wisq jekk fi]-]mien immedjat na[sbu fil-Partit b[ala Partit fil-Gvern. I]]mien li ;ej huwa importanti [afna g[aliex irridu nibnu Oppo]izzjoni b’sa[[itha u kostruttiva. B’dan nifhem li no[olqu l-istrutturi li semmejt iktar kmieni, li jisimg[u lin-nies, u li n]ommu skrutinju serju fuq l-operat tal-Gvern. B’kuntatt kontinwu man-nies u mas-so/jetà /ivili, inkunu nistg[u noffru wkoll alternattivi kull meta nikkritikaw lill-Gvern. IlMembri Parlamentari eletti f’isem il-PN qeg[din jie[du din l-isfida b’serjetà kbira, u b[alissa qed jin[olqu focus groups ;odda biex jg[inu fix-xog[ol parlamentari ta’ kull wie[ed u wa[da minnhom.

Kummer/jalment ir-rapport tal-anali]i tarri]ultat elettorali jsemmi b’mod partikolari lmedia tal-partit. Lejn liema direzzjoni se tittie[ed il-media tal-PN? X’rwol g[andu jkollha?

Fuq livell kummer/jali, na[seb li g[andna nirrispettaw il-kummissjoni mmexxija minn Ray Bugeja li qed jistudja l-operat kummer/jali tal-Partit.

B[ala parti mill-amministrazzjoni tal-Partit se nag[tu l-proposti lill-Kummissjoni biex to[ro; birrakkomandazzjonijiet tag[ha. Li hu ]gur hu li lmedia tal-Partit g[andha tadatta ru[ha a[jar g[a]]mien li ninsabu fih billi to[loq platform interattiv

modern u li ssir aktar b’sa[[itha fuq livell ta’ social media. Fuq kollox irridu nkunu /erti li l-operat talmedia tag[na jkun wie[ed sostenibbli fuq tul ta’ ]mien.

L-ewwel mitt jum ta’ Gvern Laburista... u lewwel mitt jum tal-PN fl-Oppo]izzjoni.

X’tikkummenta dwar il-[idma li twettqet mi]]ew; na[at?

Dawn kienu mitt jum kru/jali g[all-Gvern kif ukoll g[all-Oppo]izzjoni. Kienu importanti g[aliex permezz tag[hom wie[ed di;à jista’ jifhem il-mod ta’ kif i]-]ew; na[at se jkunu qeg[din ja[dmu fil[ames snin li ;ejjin.

Sfortunatament, ma jidhirx li l-Partit Laburista se jkun imexxi b’serjetà lil pajji]na. L-iktar [a;a inkwetanti hija l-attitudni laxka lejn il-livelli ta’ governanza u l-etika. G[all-Partit Laburista filGvern, m’hemm xejn [a]in li jing[ataw transfers vendikattivi lill-[addiema ta/-/ivil, inklu] lill[addiema ta’ San Vin/enz de Paul b’detriment kbir g[all-anzjani. U g[all-Gvern m’hemm xejn [a]in li jitwarrab dak li jipprovdi l-kodi/i tal-etika daqs li kieku ma je]istix. Dan g[andu jinkwieta lil kul[add hekk kif g[adna fil-bidu ta’ din il-le;i]latura.

G[alhekk hu daqshekk importanti li nibnu Oppo]izzjoni b’sa[[itha u kostruttiva. Huwa /ar li lPN fl-Oppo]izzjoni se jkun serju u j]omm lill-Gvern ta[t skrutinju kontinwu. Minkejja d-differenza sostanzjali fin-numru ta’ si;;ijiet fil-Parlament, huwa /ar di;à li l-Oppo]izzjoni kapa/i tkun effettiva [afna.

E]empju /ar huwa l-mistoqsijiet parlamentari li qeg[din isiru mill-membri tal-Oppo]izzjoni dwar kull aspett tal-[idma tal-Gvern.

Il-PN fl-Oppo]izzjoni se jkun ukoll kostruttiv u mhux se jopponi ming[ajr ebda ra;uni b[alma kien jag[mel il-Partit Laburista matul is-snin kollha li dam fl-Oppo]izzjoni b’mod partikolari l-a[[ar [ames snin. G[alhekk b’konsistenza, ivvutajna favur il-Ba;it g[all-2013 g[aliex hu ta’ ;id g[al pajji]na.

“Irridu nibnu strutturi ;odda biex nersqu aktar vi/in tan-nies u tas-so/jetà /ivili”

Lokali 7

Il-{add,16 ta’ :unju, 2013

Il-politika tal-PN g[andha til[aq lis-so/jetà kollha ❝

L-E]ekuttiv tal-PN g[andu jiddiskuti iktar il-politika tal-PN g[all-;ejjieni

❞

Ann Fenech tindirizza lill-E]ekuttiv tal-PN meta ;iet eletta nhar il-5 ta’ :unju li g[adda. Hi tappella biex ikun hemm iktar [idma bejn l-istrutturi kollha tal-PN

Minkejja li l-politika minn dejjem kellha parti importanti f’[ajjitha, il-wi// ta’ Ann Fenech huwa pjuttost ;did fi [dan l-istrutturi tal-Partit Nazzjonalista. F’intervista ma’ Claire Mifsud, Ann Fenech titkellem dwar l-esperjenza tag[ha b[ala /-Chairperson tal-Kummissjoni li analizzat ir-ri]ultat elettorali u issa b[ala l-President il-;did tal-E]ekuttiv. nsib saqajja g[all-funzjonijiet jg[ixu tletin, erbg[in, [amsin wrew ix-xewqa li jiltaqg[u G[aliex [assejt li g[andek G[andna [ames snin fltal-E]ekuttiv, ta’ x’jag[mel lsena ilu. mag[na fil-futur g[aliex ma tag[ti sehmek fil-PN u f’din Oppo]izzjoni sakemm ter;a’ Ji;ifieri nag[mlu ]ball jekk E]ekuttiv, tal-[idma fi [dan ltissejja[ l-elezzjoni li jmiss. stajniex niltaqg[u mag[hom il-kariga partikulari?

Jien dejjem kont insegwi lill-PN minn meta kont ]g[ira.

Twelidt f’familja fejn il-papà kien involut [afna fil-Partit.

Fl-1962 kien tela’ l-ewwel darba mill-[ames distrett fuq il-Qrendi – l-unika darba li lPN kien tella’ tliet kandidati.

Qatt ma re;g[et saret din ilbi//a xog[ol. Jien nista’ ng[id li mit-twelid kont intimament marbuta mal-PN imma qatt ma pparte/ipajt b’mod attiv fl-ebda struttura.

Imma dan l-a[[ar, partikolarment qabel l-a[[ar elezzjoni, [assejt li b’xi mod g[ad ji;i ]-]mien meta nkun nista’ ninvolvi lili nnifsi iktar u nag[ti forsi sehem ikbar. :ara li pre/i]ament wara lelezzjoni kien hemm [afna nies li [assew li g[andi nipparte/ipa f’karigi g[oljin [afna i]da g[al diversi ra;unijiet li tajt, dik assolutament ma kinitx lg[a]la i]da weg[idt li nipparte/ipa b’mod ikbar u nag[ti sehem ikbar milli tajt sa issa u minn dakinhar ’l hawn ;ejt avvi/inata minn [afna nies li qaluli li jriduni nipparte/ipa b’mod iktar s[i[, b’mod ikbar fl-istrutturi talParti fihom infushom.

Tkellimt ma’ [afna nies u deherli li forsi verament wasal i]-]mien li nipparte/ipa b’dan il-mod iktar milli forsi nikteb xi artiklu jew nipparte/ipa f’xi laqg[a kif kien limitat sehmi fil-Partit sal-lum. U hawn a[na llum.

Fil-PN bdiet era ;dida, bil-Kap tal-Partit jiddeskriviha b[ala ;enerazzjoni ;dida ta’ tmexxija. F’liema direzzjoni tara li l-PN g[andu jimxi ’l quddiem?

Il-PN g[andu diversi direzzjoniiet quddiemu.

Ji;ifieri d-direzzjonijiet huma varji. Hawn na[seb fejn wie[ed irid joqg[od attent [afna. Dan ma jfissirx li dawk id-direzzjonijiet kollha ta’ qabel irridu narmuhom. Veru li l-PN tilef l-elezzjoni imma hemm diversi direzzjonijiet li mhux kienu tajbin g[al dak i]]mien biss imma huma tajbin issa u se jibqg[u tajbin. Jista’ jag[ti l-ka] li mir-ri/erka kollha li saret anki fl-anali]i li g[amlet il-Kummissjoni dwar ir-ri]ultat elettorali rridu nag[tu spinta g[al direzzjonijiet ;odda jew iktar milli ;odda, in;eddu dawk iddirezzjonijiet li tlifna malmixja tag[na g[ax il-Partit kien iffukat kompletament fuq it-tmexxija tal-pajji].

Wa[da mid-direzzjonijiet li nispera [afna u ma g[andix dubju li se ssir hi li nidentifikaw dawn in-nies li a[na nafu li, g[al xi ra;uni jew o[ra, jew ma baqg[ux jivvutaw g[all-PN u ma vvutawx, jew ivvutaw Labour.

A[na rridu nifhmuhom u naraw x’nistg[u nag[mlu biex nerg[u n;ibuhom fil-PN. Din hi wa[da mid-direzzjonijiet li b[ala amministrazzjoni talPartit (mhux il-Kap biss i]da l-Vi/i Kapijiet u n-nies kollha tal-Partit) g[andna nkunu konxji [afna tag[ha f’dan le]er/izzju.

Inti kont Chairperson tal-Kummissjoni li [admet fuq ir-rapport tat-telfa elettorali. Dan il-pro/ess kif se jg[inek fil-kariga l-;dida ta’ President tal-E]ekuttiv biex tressaq ’il quddiem lideat u l-inizjattivi ;odda?

Hu vanta;; enormi fil-fatt g[ax dan kien pro/ess li f’temp ta’ xahrejn smajna lil kull min ried jg[idilna xi [a;a. Hemm iktar nies li

kollha f’dawn ix-xahrejn. Inti trid tqis li a[na kellna xahrejn u li n-nies involuti filKummissjoni huma nies kollha attivi ferm, ilkoll professjonisti fl-oqsma tag[hom, ilkoll g[andhom impenji ta’ xog[ol qawwija [afna. Ma stajniex nitilqu kollox minn idejna u g[al xahrejn s[a[ ng[idu li se nag[mlu x-xog[ol talKummissjoni.

Minkejja dan kollu, g[amilna l-almu kollu biex niltaqg[u ma’ kemm jista’ jkun nies u naqraw kemm jista’ jkun affarijiet. Imma a[na konxji tal-fatt li g[ad hemm [afna nies hemm barra li jridu jiltaqg[u mag[na.

B’dan l-e]er/izzju kollu li g[amilna fejn tkellimna ma’ firxa s[i[a ta’ nies, g[andna [afna ideat /ari dwar x’;ara, x’se[[, u x’nistg[u nag[mlu biex nevitaw li dan ma jer;ax ise[[ fil-futur u n-nies li tlifna ner;g[u n;ibuhom lura. Jekk nara dan l-e]er/izzju kollu u nara kif se nu]ah filpo]izzjoni ta’ President talE]ekuttiv, dan l-e]er/izzju definittivament mhux se na[lih u se nag[mel l-almu kollu tieg[i biex nu]ah. Huwa vanta;; enormi. Nista’ ng[id li g[andi database ta’ informazzjoni li probabbilment na[seb lanqas te]isti fil-kumplessità u fittotalità kollha tag[ha.

Ji;i nnutat kif il-PN kien inqata’ mill-i]vilupp li hu stess [oloq fis-so/jetà Maltija. Xi rwol se jkollu lE]ekuttiv fit-ti;did u fittfassil ta’ issues li inti tarahom kru/jali biex ilPartit Nazzjonalista jil[aq laspettattivi tas-so/jetà Maltija llum?

Illum g[adni qed nipprova

E]ekuttiv. Jekk inti tistaqsi lili b[ala Ann Fenech issa x’g[andu jsir fl-E]ekuttiv, jien nixtieq [afna li flE]ekuttiv niddiskutu iktar ilpolicies tal-Partit – x’inhuma dawn il-policies, x’g[andhom ikunu l-policies tal-Partit u kif dawn se nittradu/uhom biex jifhimhom kul[add. Hemm b]onn li l-policies tal-Partit li tant huma b’sa[[ithom, li tant huma sani u li tant jistg[u jag[mlu ;id g[all-Maltin kollha, iridu jil[qu l-firxa kollha tas-so/jetà. Dak li nistg[u nag[mlu fl-E]ekuttiv – li ng[inu f’din il-mixja.

Naturalment hemm listrutturi l-o[rajn. LAmministrattiv li jamministra imma nixtieq nara li jkun hemm iktar [idma bejn dawn l-istrutturi kollha [alli dan ilpass li rridu nag[mlu fejn no[or;u, insibu u nkellmu linnies u nfehmuhom, ikun pro/ess iktar strutturat u iktar organizzat. Nemmen [afna florganizzazzjoni u nemmen li bl-organizzazzjoni strutturata wie[ed jista’ jasal f’[afna postijiet.

Tisma’ diskors fejn jing[ad li “il-PN irid ikun partit modern i]da li mhux li jabbanduna l-prin/ipji tieg[u.” Kif tista’ sse[[ din fil-prattika fil-pro/ess ta’ ti;did tal-policies so/joekonomi/i tieg[u?

Il-mezz kif dan jista’ jsir lewwel u qabel kollox hu billi nitkellmu u nifhmu s-so/jetà Maltija. Is-so/jetà Maltija llum mhix l-istess so/jetà ta’ g[axar snin ilu, a[seb u ara g[oxrin, tletin, erbg[in, [amsin sena ilu. Imma l-punt hu li [afna nies li kienu jg[ixu sebg[in, sittin, [amsin sena ilu g[adhom jg[ixu llum.

Hawn nies illum li ma kinux

ng[idu li hemm b]onn nabbandunaw dawk il-policies jew dawk il-[sibijiet li jappellaw g[all;enerazzjonijiet ta’ qabel jew inkella nag[tu kas biss tal[sibijiet ta’ kategorija o[ra.

Hemm b]onn no[olqu bilan/. Imma hemm b]onn niffukaw fuq il-fatt li s-so/jetà u l-elettorat tbiddlu. Lelettorat ma g[adux li kellna erbg[in, [amsin sena ilu.

G[aliex? G[ax l-issues tbiddlu. Illum ma g[andniex issues ta’ importanza nazzjonali fis-sens ta’ demokrazija, indipendenza, is-s[ubija fl-Unjoni Ewropea.

Dawn huma issues li issa g[addew. Ma g[adx hemm.

Jiena nemmen fil-fatt li din kienet wa[da mill-problemi ta’ din l-elezzjoni li g[addiet.

G[ax l-elettorat ma kellux jidde/iedi fuq affarijiet ta’ importanza nazzjonali, u g[aliex il-livell ta’ g[ajxien f’dawn l-a[[ar [ames snin kien wie[ed mill-aqwa flEwropa, allura n-nies bdew jaraw l-affarijiet verament mil-lenti personali. Issa g[amlu ]ball li g[amlu hekk?

Min a[na biex ng[idu li g[amlu ]ball? Le. Hi realtà li tindika li l[sibijiet tal-elettorat, x’inhu importanti g[all-elettorat, kif se jivvota l-elettorat, tbiddlu u allura a[na rridu nifhmuha din.

Issa hemm [afna issues naturalment li g[oxrin sena ilu lanqas biss konna nitkellmu fuqhom – issues ta’ familji, divorzju, familji li forsi mhumiex skont kif nafuhom tradizzjonalment.

Dawn huma realtà – ma nistg[ux nippretendu li dawn l-affarijiet ma je]istux. Je]istu u rridu nittrattawhom millewwel.

8

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Lokali

Lokali

Il-qtil ma[sub ta’ Pawlu Degabriele

MHUX TPATTIJA BISS Pawlu Degabriele ‘Is-Suldat’ kien mag[ruf sew mal-Pulizija li kienu jaraw fih sors ta’ informazzjoni dwar diversi reati li saru fil-pajji] matul is-snin li g[addew.

Mhux g[ax Pawlu Degabriele kien xi kollaboratur kbir tal-Pulizija, i]da linvestigaturi dejjem emmnu li ‘IsSuldat’ kien minjiera ta’ tag[rif.

G[ax Pawlu Degabriele, li kellu 48 sena u li kien joqg[od il-Fgura u li g[amel ukoll perjodu ]g[ir membru tal-Forzi Armati ta’ Malta, matul is-snin g[amilha ma’ diversi /rieki ta’ persuni mid[la f’/erti oqsma tal-kriminalità. Tant li matul is-snin Pawlu Degabriele kien interrogat dwar diversi reati li saru jew g[ax ilPulizija emmnet li kien direttament involut fihom, jew g[ax kien hemm suspett li indirettament kien involut jew sa[ansitra g[ax il-Pulizija emmnet li seta’ jkun jaf tag[rif siewi g[all-ist[arri;.

Lejn tmiem is-sena l-o[ra, fost lo[rajn, hu kien interrogat diversi drabi b’konnessjoni mad-delitti ta’ Joseph Cutajar fil-Mosta u ta’ Josef Grech qrib it-Torri tal-G[allis. Dawk i]-]ew; delitti kienu saru f’temp ta’ ftit [in ’il bog[od minn xulxin nhar l-Erbg[a, 12 ta’ Di/embru 2012.

Il-qtil ta’ Joseph Grech Joseph Grech, mag[ruf b[ala ‘Il-Yo Yo’, kellu 41 sena. Hu kien jg[ix {al Balzan. Il-;isem tieg[u bla [ajja kien instab kmieni l-Erbg[a, 12 ta’ Di/embru, 2012 g[all-[abta tat-3 a.m. fl-in[awi tatTorri tal-G[allis fl-in[awi mag[rufa b[ala Qalet Marku f’Ba[ar i/-?ag[aq.

Mhux stabbilit b’mod /ert jekk Joseph Grech inqatilx fil-post jew inqatilx xi

mkien ie[or u ttie[ed hemm mejjet jew kwa]i. Li hu /ert hu li wi//u ’l isfel f’g[adira demm hu nstab nofsu mne]]a’.

Il-qtil ta’ Joseph Cutajar Joseph Cutajar, mag[ruf aktar b[ala ‘Il-Lion’, kellu 46 sena. Kien jg[ix ilMosta. Id-delitt tieg[u, ukoll im[ejji b’attenzjoni kbira, kien se[[ meta hu kien qieg[ed isuq karozza tat-tip Toyota Yaris. Xi [add kien avvi/inah u sparalu xejn inqas minn tlettax-il tir li erbg[a minnhom laqtuh u [allewh mejjet filpost.

Dak id-delitt kien se[[ g[all-[abta tat8.30 a.m. fi Triq il-Mit[na fil-Mosta – ftit sig[at biss bog[od mid-delitt ta’ Joseph Grech.

Sa mill-ewwel investigazzjonijiet dwar dawn i]-]ew; delitti, il-Pulizija tad-

Dipartiment tal-Investigazzjoni Kriminali (DIK) g[amlet numru ta’ arresti ta’ persuni li b’xi mod setg[u jkunu ta’ g[ajnuna.

Fost dawk mi;bura kien hemm Pawlu Degabriele li l-Pulizija kellmitu diversi drabi dwar x’seta’ kien jaf dwar dawn id-delitti. B’konnessjoni mal-istess ]ew; delitti l-Pulizija kienet g[amlet diversi tfittxijiet fi proprjetà ta’ persuni li setg[u jg[inu fl-ist[arri;. B’mod konkret ilPulizija, g[alkemm kellha [afna suspetti, ma rnexxilhiex tikkonkludi b’mod konkret l-investigazzjonijiet tag[ha u sal-lum [add ma tressaq il-Qorti.

Il-Pulizija dejjem emmnet li dawk i]]ew; delitti kienu direttament marbutin ma’ ]ew; delitti o[ra li kienu saru aktar kmieni fl-2012 meta f’garaxx f’Wied ilG[ajn kienu nqatlu Kevin Gatt u Steve Zammit. Dwar dawk i]-]ew; delitti Joseph Cutajar ‘Il-Lion’ kien mistenni li jg[addi ;uri akku]at bil-qtil doppju.

Mela parti mit-te]i tal-investigaturi hi li min kien suspettat li qatel lil Kevin Gatt u lil Steve Zammit, eventwalment inqatel hu (Joseph Cutajar u Josef Grech). It-te]i tal-investigaturi tissokta li sussegwentement min kien suspettat li seta’ kien b’xi mod imda[[al fid-delitti

mejta b’tir f’rasha fil-vann tax-xog[ol tag[ha min[abba li hi kienet xufiera ma’ kumpanija tal-familja li kienet i;;orr ilpassi;;ieri li mag[ha kien ja[dem ukoll Josef Grech li kien qed jiffa//ja akku]i bil-qtil tag[ha.

Hi kienet instabet mejta f’Ta’ Qali f’post imwarrab wara li x’aktarx xi [add kien ftiehem mag[ha li jiltaqg[u hemmhekk tant li l-vettura li fiha nstabet mejta kienet ipparkjata b’mod sew u bilhand-break imtella’.

Fuq Patricia Attard kien di;à sar attentat ie[or biex tinqatel – attentat li kien sar fl-A[rax tal-Mellie[a billi hi titwaddab minn fuq l-irdum g[al isfel.

Attentat li falla g[ax Patricia Attard be]g[et tersaq f’tarf l-irdum.

L-identikit ma[ru; mill-Pulizija dwar ilpersuna li qatlet lil Pawlu Degabriele ‘Is-Suldat’ nhar il-31 ta’ Mejju 2013

ta’ Joseph Cutajar u Josef Grech inqatel hu wkoll (Paul Degabriele).

Il-qtil ta’ Kevin Gatt u Steve Zammit Kevin Gatt ta’ 22 sena minn {al G[axaq u Steve Zammit ta’ 32 sena mill-Fgura kienu nqatlu fi sparatura fi proprjetà bil-garaxxijiet f’Wied il-G[ajn.

Id-delitt tag[hom kien sar nhar il-15 ta’ Marzu 2012 u filwaqt li Kevin Gatt kien miet fil-post ka;un tat-tiri milqut minnhom, Steve Zammit kien miet xi jiem wara fl-Isptar Mater Dei ka;un tattiri sparati lejh.

Ta’ min jg[id li Joseph Cutajar ‘IlLion’, dwar dan id-delitt doppju, lill-

Pulizija dejjem qalilhom li hu kien spara biex jiddefendi lilu nnifsu minn Kevin Gatt u Steve Zammit li, skont hu, kienu se joqtluh.

Anki Josef Grech ‘Il-Yo Yo’ maqtul f’Di/embru tal-2012 kien qed jistenna li jg[addi ;uri dwar delitt ie[or b’arma tan-nar – dak ta’ Patricia Attard ta’ 55 sena mill-{amrun.

Ix-xena tad-delitt tal-qtil ta’ Joseph Cutajar ‘Il-Lion’ nhar it-12 ta’ Di/embru 2012. Delitt li sar il-Mosta b’arma tan-nar.

Joseph Cutajar kellu 46 sena

Il-qtil ta’ Patricia Attard Id-delitt ta’ Patricia Attard imur lura g[all-14 ta’ Frar tal-2004 – kwa]i erbatax-il sena ilu. Hi kienet instabet

It-tqeg[id tal-bomba ta[t il-vann ta’ Pawlu Degabriele Sadattant, fl-isfond ta’ dan ix-xenarju u bl-allegati delitti bi tpattija u b’vendikazzjoni li kienu ;raw jew qed jin[mew, jidher li kien hemm /irku ristrett ta’ kriminali li ried li g[al xi

ra;uni partikulari jelimina g[alkollox lil Pawlu Degabriele ‘Is-Suldat’. Dan billi tkun kummissjonata bomba qawwija [alli eventwalment titpo;;a ta[t il-vann Toyota Hilux ta’ Pawlu Degabriele biex darba dan isuq, din tisplodi u tag[mel [erba.

Kien it-2 ta’ Ottubru tal-2012 li lbomba, b’madwar kilo splussiv qawwi li jintu]a fil-log[ob tan-nar, b’arlo;; u b’mobile inklu]i fiha, tpo;;iet ta[t ilvann ta’ Pawlu Degabriele li kien ipparkjat fi Triq l-14 ta’ Di/embru 1945 fil-Fgura. Il-[in kien ftit wara d-9 a.m.

‘Is-Suldat’ induna bil-basket suspettu] tal-vann tieg[u u l-Pulizija u l-Armata kellhom jag[mlu bi//a xog[ol delikata [afna mhux biss biex jiskonnettjaw ilbomba, i]da wkoll biex jevakwaw lakkwati, fosthom minn studenti u g[alliema li jattendu skola vi/in u residenti li joqog[du hemmhekk.

B’xorti tajba g[al Pawlu Degabriele dak l-attentat ma rnexxiex u l-Pulizija kellmitu diversi drabi biex tipprova tistabbilixxi mhux biss il-mottiv wara lattentat, i]da wkoll biex jinstabu lkriminali mo[bija wara dan l-attentat.

Ma tantx kienu su//ess linterrogazzjonijiet u l-investigazzjonijiet tal-Pulizija, anki jekk kienu e]aminati diversi drabi filmati tas-CCTV li hemm fl-in[awi.

Ix-xena tad-delitt tal-qtil ta’ Pawlu Degabriele ‘Is-Suldat’ nhar il-31 ta’ Mejju 2013. Delitt li sar il-Marsa b’arma tan-nar.

Pawlu Degabriele kellu 48 sena

Min-na[a tieg[u ‘Is-Suldat’ g[andu wisq g[edewwa biex jista’ jidentifika lil xi [add b[ala l-g[adu numru wie[ed tieg[u li jista’ jasal biex jag[millu bomba b[al dik! Jew ‘Is-Suldat’ jazzarda jaf min hu jew huma l-persuni li jridu je[ilsu minnu i]da g[al xi ra;uni ma jikxifhomx mal-Pulizija? U jekk hu hekk, g[aliex Pawlu Degabriele [a din id-de/i]joni tant perikolu]a? Forsi kellu f’mo[[u li b’xi mod jasal g[alihom hu jew forsi jasal biex jissewwew iddifferenzi bejnu u bejn min ried itemmlu [ajtu? Dawn huma w[ud millmistoqsijiet li g[amlu u jissoktaw jag[mlu l-investigaturi.

Min-na[a tag[hom dawk li riedu jpattuha u joqtlu lil Pawlu Degabriele

permezz ta’ din il-bomba kienu di]illu]i [afna li l-pjan tag[hom falla. Il-fatt li Pawlu Degabriele, li jaf li kien hemm min kien qieg[ed iqislu passih, induna b’din il-bomba u hekk l-attentat sfaxxa, wassal g[al di]appunt fost l-g[edewwa tieg[u li jidher li ftit [allew ;img[at jg[addu milli jer;g[u jippjanaw attentat ie[or fuq [ajjet ‘Is-Suldat’.

G[ax issa g[all-aggressuri ta’ Pawlu Degabriele x-xenarju kien inbidel mhux [a]in. Pawlu Degabriele b’dik il-bomba ta[t il-vann tieg[u kien qieg[ed ikun direttament imwissi li xi [add irid jeliminah. U Pawlu Degabriele av]at, issa jkun nofsu armat g[al dak li jista’ jinqala’. Anzi aktar minn hekk, dawk li kienu riedu jeliminawh setg[u fa/ilment

jissuspettaw li ‘Is-Suldat’ seta’ jkun hu warajhom.

G[alkemm wie[ed ma jifhimx b’mod pre/i] kif ja[dmu dawn i/-/rieki rivali u b’antagoni]mu kbir g[al xulxin, nifhmu li jista’ kien hemm ukoll /ertu bi]a’ li Pawlu Degabriele seta’ jikxef kollox mal-Pulizija u jsemmi l-ismijiet ta’ min kien warajh. U f’pajji]na, kemm-il darba l-bomba mpo;;ija lilu n[admet hawnhekk, ma tantx hawn [afna esperti li kapa/i jimmanifatturaw bomba ta’ dak it-tip! U allura fa/ilment setg[u jinkixfu diversi g[otjien ta’ borom b’ingredjenti mill-aktar perikolu]i! Barra minn hekk, f’pajji]a tg[oddhom fuq inqas minn id wa[da //rieki bi kriminali organizzati b[al dawn. g[al pa;na 10

Ix-xena tad-delitt tal-qtil ta’ Joseph Grech ‘Il-Yo Yo’ nhar it-12 ta’ Di/embru tal-2012. Delitt li mhux bilfors li sar [dejn it-Torri tal-G[allis fejn instab il-katavru. Joseph Grech kellu 41 sena

9

10

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Lokali

Lokali

Il-qtil ma[sub ta’ Pawlu Degabriele

KATINA TWILA TA’ DELITTI minn pa;na 9

Il-qtil ta’ Pawlu Degabriele Fid-dawl ta’ dan il-falliment tal-

bomba li baqg[et ma splodietx g[ax Pawlu Degabriele induna fil-[in, laggressuri tieg[u jidher li imbarkaw fuq it-tieni pjan kif setg[u jeliminawh.

Dan il-pjan jidher li beda minnufih lejn tmiem is-sena l-o[ra, anki ftit wara d-delitt tal-Mosta u dak ta’ [dejn it-Torri tal-G[allis. Prova ta’ dan hi kif nhar lErbg[a, 9 ta’ Jannar persuna jew persuni kien irnexxielhom jisirqu vann abjad talg[amla Nissan Vanette. Dan kien rapportat nieqes mill-Imsida.

Eventwalment jidher li kompla jit[ejja l-pjan biex Pawlu Degabriele jkun eliminat u nhar il-{add, 19 ta’ Mejju 2013 insterqu par pjan/i bin-numru IBJ352. Dawn kienu rappurtati nieqsa minn Wied il-G[ajn. Il-pjan/i tpo;;ew fuq ilvann Nissan Vanette.

Kien imiss imbag[ad li jkun finalizzat il-pjan fejn se jkun abbandunat u ma[ruq il-vann u]at fid-delitt biex hekk ma jit[allewx tra//i. G[al dan l-iskop kienet identifikata proprjetà fl-in[awi tar-Rabbat fil-{amrun li tinkludi g[add ta’ garaxxijiet u appartamenti fuqhom, pre/i]ament fi Triq Dun Frans Camilleri.

Dan id-dettall ta’ dan il-parti mill-pjan kien jinkludi wkoll li xi [add ikisser bieb fil-parti ta’ wara ta’ din il-proprjetà biex laggressuri darba ja[arqu l-vann, ikollhom a//ess minn fejn ja[arbu fi ftit [in.

Hekk l-aggressuri ta’ Pawlu Degabriele issa kellhom kollox im[ejji biex iwettqu l-pjan tag[hom.

Nifhmu li fil-jiem ta’ qabel il-:img[a, 31 ta’ Mejju 2013 l-aggressuri ta’ Pawlu Degabriele kienu qed isusu sew wara lpassi ta’ ‘Is-Suldat’ li spiss, fost lo[rajn, kien jiffrekwenta l-[anut ‘Sammy’s Bar’ f’Belt il-{a]na fil-Marsa fejn kien imur jie[u te. :eneralment fla[[ar ;img[at, b’mod partikulari wara lattentat fuq [ajtu, Pawlu Degabriele dejjem kien qieg[ed ikun akkumpanjat minn xi [add, fosthom minn /ertu Thomas Spagnol mi]-}ejtun.

L-aggressuri tieg[u ffissaw l-attentat g[al nhar il-:img[a, 31 ta’ Mejju 2013.

Jidher li l-investigaturi jemmnu li f’dan l-attentat hemm involuti mat-tlieta jew erba’ persuni – dak li kien qed inaddaf liebes libsa safranija tal-;bir tal-iskart u t-tindif li kien liebes ukoll beritta biex jing[araf mill-inqas; persuna o[ra li kienet qed issuq il-vann Nissan Vanette abjad u li fa/ilment fih seta’ kien hemm passi;;ier ie[or riekeb fuq wara u

Ix-xena tad-delitt ta’ Patricia Attard nhar it-13 ta’ Frar tal-2004. Delitt li sar f’Ta’ Qali b’arma tan-nar. Patricia Attard kellha 55 sena

armat; u persuna o[ra f’karozza o[ra li segwiet in-Nissan Vanette biex ilqattiela setg[u ja[arbu mix-xena taddelitt u minn dik fejn in[araq il-vann.

Din id-darba l-attentat tal-aggressuri ta’ Pawlu Degabriele rnexxa g[ax ‘IsSuldat’ inqatel fil-karozza tieg[u bi tliet tiri f’rasu u b’]ew; tiri f’sidru sparati mill-vi/in permezz ta’ arma tan-nar li tispara balal 9mm. Dan id-delitt se[[ quddiem Thomas Spagnol li b’xokk kbir

fuqu u m/appas bid-demm ta’ sie[bu Pawlu Degabriele, kien fost l-ewwel li ntalab mill-Pulizija biex jg[in flinvestigazzjonijiet.

Fl-isfond ta’ dan id-delitt im[ejji birreqqa, il-Pulizija tad-Dipartiment Investigazzjoni Kriminali, filwaqt li talbet l-g[ajnuna tal-pubbliku biex jg[addi l-informazzjoni li jista’ jkollu, ippubblikat ]ew; identikits – it-tieni wie[ed ferm a[jar mill-ewwel wie[ed – li fihom kien deskritt li dak li spara larma tan-nar u qatel lil Pawlu Degabriele hu ta’ karna;;jon abjad, b’tul ta’ [ames piedi u tmien pulzieri u bi statura mibnija.

G[alkemm ing[ad [afna dwar ilpossibbiltà li l-qattiel jista’ jkun barrani, u sa[ansitra kien hemm min semma lpossibbiltà li seta’ kien xi Sqalli mikri g[al dan l-impenn, xejn mhu esklu] u linvestigaturi fil-[idma tag[hom mhuma jeskludu xejn. Konxji minn investigazzjonijiet diffi/li [afna min[abba l-attenzjoni li ng[atat minn dawk li wettqu dan id-delitt u lkumplikazzjonijiet imdawwar bihom ilvittma, il-Pulizija mhix taqta’ qalbha li jista’ jkun hemm ]blokk importanti flist[arri;. }ew; delitti o[ra simili L-istil li nqatel bih Pawlu Degabriele – ji;ifieri ta’ ppjanar fit-tul u bir-reqqa u li l-vittma tinqatel g[al g[arrieda b’numru ta’ tiri sparati mill-vi/in u l-

Ix-xena tad-delitt doppju ta’ Steve Zammit u Kevin Gatt nhar il-15 ta’ Marzu tal-2012. Delitti li saru f’Wied il-G[ajn b’arma tan-nar. Steve Zammit kellu 32 sena u Kevin Gatt kellu 22 sena

aggressur ja[rab minnufih u ma j[alli ebda tra//i warajh, tfakkar f’mill-inqas ]ew; delitti o[ra li ;raw, wie[ed f’April tal-2008 u l-ie[or f’Novembru tal-2010.

Il-qtil ta’ Raymond Agius Raymond Agius ta’ 50 sena minn {a]}ebbu; kien inqatel fl-24 ta’ April tal2008. Hu kien inqatel waqt li kien qieg[ed fil-‘Butterfly Bar’ fil-bidu ta’ Triq Fleur-De-Lys meta persuna armata, ftit tal-[in wara d-9 a.m. kienet da[let bi crash-helmet fil-[anut u wara li g[amlitlu l-pistola ma’ rasu, tatu tir li [allieh tal-post.

Il-qattiel kien akkumpanjat minn ra;el ie[or li wkoll kien liebes crash-helmet u li wkoll da[al fil-[anut. Appena Raymond Agius inqatel, i]-]ew;t ir;iel [arbu mill-post permezz ta’ mutur tat-tip Typhoo. Mhux esklu] li anki dakinhar fl-in[awi kien hemm xi [add jistenna lil dawn i]-]ew; aggressuri f’karozza o[ra biex kemm-il darba ti;ri xi [a;a [a]ina, jintervjeni u l-qattiela jkunu jistg[u ja[arbu mill-post xorta wa[da.

Il-Pulizija baqg[et qatt ma solviet dak id-delitt, anki jekk fliet [afna CCTVs. Anki dakinhar kien ing[ad li l-qattiel seta’ kien barrani. Dwar dak id-delitt, filwaqt li l-mottiv baqa’ mhux mag[ruf, il-Pulizija kienet kellmet lil numru ta’ nies, i]da qatt ma rnexxielha tikseb ri]ultati konkreti.

Il-qtil ta’ Joseph Baldacchino Joseph Baldacchino ta’ 51 mi]-}urrieq inqatel fil-Belt Valletta nhar it-Tlieta, 23 ta’ Novembru tal-2010. Joseph Baldacchino, negozjant, inqatel ftit qabel id-9 a.m. Kien g[adu kemm ipparkja lkarozza tieg[u – Toyota Land Cruiser – fil-parke;; li hemm [dejn il-House of Four Winds.

Waqt li Joseph Baldacchino kien sejjer lejn Triq il-Mit[na, persuna jew tnejn riekba fuq mutur tat-tip Typhoon – simili g[al dak u]at fid-delitt ta’ Raymond Agius sentejn qabel u ftit qabel – sparalu tiri ta’ pistola f’dahru u [allieh fl-art. Hu kien miet ftit tal;img[at wara fl-Isptar Mater Dei. It-tir fatali, dakinhar ukoll b[al fil-ka] ta’ Raymond Agius, kien sparat mill-vi/in [afna, possibbilment bl-arma tmiss ma’ dahar il-vittma kif se[[ fid-delitt ta’ Raymond Agius meta l-pistola kienet tpo;;ietlu ma’ rasu.

F’dan il-ka] il-Pulizija kienet sabet wa[da mill-pjan/i tar-re;istrazzjoni binnumru EAH-124 u anki l-mutur li kien twaddab il-ba[ar fl-in[awi tal-Foss talBelt. Anki f’dan il-ka] il-Pulizija tadDipartiment Investigazzjoni Kriminali ma kienx irnexxielha tasal biex

Ix-xena tad-delitt tal-qtil ta’ Raymond Agius nhar l-24 ta’ April tal-2008. Delitt li sar f’Birkirkara b’arma tan-nar. Raymond Agius kellu 50 sena

tistabbilixxi l-mottiv wara d-delitt.

Dakinhar ukoll il-Pulizija interrogat g[add ;mielu ta’ persuni, i]da qatt ma rnexxielha tasal g[al xi tip ta’ konklu]joni g[ajr g[al /erti similaritajiet bejn dan id-delitt u dak ta’ Raymond Agius. Kien ing[ad ukoll li l-qattiel seta’ kien barrani.

Kobba m[abbla sew Bla dubju, dawn il-ka]i kumplessi joffru lill-investigaturi kobba m[abbla sew. Mhux fa/li li dawn id-delitti jkunu

solvuti sakemm ma jkunx xi [add direttament jew indirettament involut li jidde/iedi, b’sogru kbir g[alih u g[al familitu jew dawk vi/in tieg[u, li ‘jqerr’ mal-Pulizija u jg[idilha t-tag[rif kollu li g[andu u li jmur lura [afna snin. Kemmil darba ji;ri dan, allura l-investigaturi

jkollhom ba]i soda [afna fuqiex ja[dmu.

Il-qtil tal-koppja Joseph u Anna Briffa Il-Pulizija hi konxja mill-fatt li biddelitt tal-31 ta’ Mejju tal-2013 inqatel Pawlu Degabriele, i]da ntilfet ukoll fonti ta’ informazzjoni dwar sensiela ta’ reati kbar u inqas kbar. Hemm min isostni li din il-fonti ta’ informazzjoni tmur sa[ansitra lura sal-qtil tal-koppja Joseph

u Anna Briffa li kienu nstabu maqtulin f’darhom marbutin u b’[alqhom mag[luq bit-tape. Dawk i]-]ew; delitti kienu se[[ew f’Ra[al :did fit-12 ta’ Di/embru tal-1990. Dwar dawn i]-]ew; delitti l-Pulizija kienet kellmet kemm-il darba lil Pawlu Degabriele i]da qatt ma rnexxielha tikkonkludi b’su//ess linda;ni tag[ha.

Il-qtil tal-Kuntistabbli Mark Farrugia ‘Is-Suldat’ kien investigat ukoll dwar il-qtil tal-Kuntistabbli Mark Farrugia f’{al Tarxien sbie[ l-20 ta’ Marzu tal-1999 fuq l-g[atba tad-dar tieg[u. Dwar dak id-delitt il-Pulizija kienet ressqet il-Qorti lil Etienne Carter, kollega tal-vittma.

Eventwalment hu kien instab [ati talomi/idju tal-Kuntistabbli Mark Farrugia. Madankollu investigaturi dejjem emmnu li l-istorja vera dwar dak id-delitt baqg[et sal-;urnata tallum qatt ma [ar;et u forsi issa ]-]ejt jitla’ f’wi// l-ilma u l-Pulizija jkollha f’idha l-fatti tassew kif se[[ew u x’kien il-mottiv veru g[aliex ilKuntistabbli Mark Farrugia nqatel fla[jar ta’ ]g[o]itu.

Ix-xena tad-delitt tal-qtil ta’ Joseph Baldacchino nhar it-23 ta’ Novembru tal-2010. Delitt li sar fil-Belt Valletta b’arma tan-nar.

Joseph Baldacchino kellu 51 sena

11

12

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Lokali

F’Jum il-Missier ’il bog[od minn uliedu minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Beshir Bekit Maybetot, ta’ 38 sena, mi]]ewwe; b’erbat itfal, [arab minn pajji]u, l-Eritrea, wara li tilef kull tip ta’ kuntatt minn ma’ familtu fi tmiem il-gwerra li l-Eritrea ;;ieldet kontra l-Etjopja lejn l-a[[ar tassnin 90.

Ma kellux tama o[ra [lief li ja[rab minn pajji]u fl2003, pajji] fejn il-Kristjani huma ppersegwitati.

Beshir [allas madwar 10,000 ewro biex telaq minn pajji]u u ming[ajr ma kien jaf, wara g[axar xhur li telaq mill-Eritrea, wasal Malta. Illum g[andu stat ta’ subsidiary protection li hu grad inqas minn stat ta’ refu;jat.

Waqt l-intervista ma’ il-mument Beshir kien akkumpanjat minn interpretu g[aliex g[alkemm ilu Malta g[al madwar disa’ snin, g[adu ma jafx jesprimi lilu nnifsu sew bil-Malti jew bl-Ingli]. L-interpretu Joseph Keleta, li g[andu 30 sena, ukoll hu mill-Eritrea u kien wasal Malta tmien snin ilu.

L-ewwel kummenti ta’ Beshir kienu dwar kemm jinsab imwe;;a’ li jinsab ’il bog[od minn familtu, aktar u aktar meta jiftakar kif f’dan il-jum spe/jali, Jum il-Missier, ma jistax jara lil uliedu.

“Kull ;urnata, kull sieg[a u kull minuta niftakar fihom, niftakar fil-fatt li ma nistax nag[tihom dak li g[andhom b]onn u fuq kollox ma nistax nag[tihom im[abbti u l-protezzjoni li missier jag[ti lil uliedu.”

Aktar ma jg[addi ]mien, aktar i[oss li s-sitwazzjoni tieg[u sejra g[all-ag[ar g[aliex in-nuqqas tag[hom dejjem i[ossu aktar. “Aktar ma jg[addi ]mien, jien hawn Malta u huma l-Eritrea, aktar nirealizza li lpossibbiltà li ner;a’ narahom dejjem qed tg[ib.”

Kif qalli hekk, jien ma stajtx ma nistaqsihx x’wasslu biex [alla l-pajji]. “Kien impossibbli li tg[ix f’pajji] b[all-Eritrea g[aliex hemm il-bniedem ma g[andu lebda forma ta’ drittijiet g[aliex prattikament hu mmexxi minn dittatorjat.”

Beshir kien ja[dem fil-qasam tal-kostruzzjoni f’pajji]u i]da min[abba li t-tensjoni politika bejn lEritrea u l-Etjopja ]viluppat f’kunflitti kbar min[abba t-territorju, Beshir kien ordnat mill-Gvern tal-pajji] biex jabbanduna x-xog[ol u l-familja [alli jservi lillpajji] fi gwerra li bdiet fis-6 ta’ Mejju tal-1998 u baqg[et tkun missielta sal-25 ta’ Mejju tal-2000. Minn dakinhar ’l hawn Beshir qatt ma re;a’ ltaqa’ ma’ martu u wliedu.

Ir-ra;uni ta’ din il-gwerra, li [alliet aktar minn 100,000 vittma f’sentejn, kienet min[abba l-belt ta’ Badme li l-Etjopja kienet qed issostni li kienet taqa’ ta[t it-territorju tag[ha meta ma kienx minnu. I]da minkejja dan, u minkejja qbil bejn l-Eritrea u l-Etjopja flimkien ma’ Kummissjoni ma[tura min-Nazzjonijiet Uniti, l-Etjopja sal-lum tokkupa din il-belt.

Beshir spjega li kien diffi/li [afna g[alih biex idde/ieda li j[alli l-pajji], u l-possibbiltà li jer;a’ jara l-familja tieg[u. “Hekk kif ma nafx x’sar minnhom qatt ma nista’ nsib pa/i mieg[i nnifsi, aktar u aktar meta naf li d-dittatorjat ta’ Isaias Afewerki, ma j[allik tag[mel l-ebda tip ta’ kuntatt mal-qraba tieg[ek,” kompla jg[id Beshir.

Beshir Bekit Maybetot ma kellu l-ebda [sieb li jispi//a Malta. B[al [afna, hu kien qed ifittex li jasal lItalja biex minn hemm ikun jista’ jibqa’ tiela’ ’l fuq g[al pajji]i o[ra Ewropej.

Hu spjega li meta dg[ajsa bl-immigranti tispi//a Malta r-ra;uni tkun g[aliex jew ikun sar ]ball fiddirezzjoni min[abba t-temp [a]in, jew g[aliex tkun inqalg[et xi emer;enza fuq id-dg[ajsa, jew id-dg[ajsa tkun ;iet intra//ata. Imma issa li ilu Malta g[al madwar tmien snin, Beshir irnexxielu jsib xog[ol b’paga de/enti u g[andu post fejn joqg[od. Fi kliem ie[or, qed jirnexxilu bil-mod jibni [ajja mill-;did g[alih wa[du. Minkejja kollox, fl-a[[ar tmien snin il[ajja g[alih ma kinitx fa/li.

Beshir Bekit Maybetot, ta’ 38 sena, fuq ordni tal-Gvern kellu j[alli lil familtu u xog[lu biex i;;ieled il-gwerra ta’ pajji]u, l-Eritrea mal-Etjopja. }ew; pajji]i mill-aktar foqra fid-dinja li nefqu mijiet ta’ miljuni ta’ dollari biex jiffinanzjaw gwerra li [alliet 100,000 vittma u eluf ta’ familji mifruda

Beshir qal li hawn [afna Maltin li g[ax jaraw persuna ta’ karna;;jon skur, allura qishom awtomatikament ja[sbu li hu xi forma ta’ periklu g[asso/jetà meta huma fil-verità kulma jridu hu li jsibu xog[ol u jkunu trattati b’dinjità- xi [a;a li huma g[atxana g[aliha g[aliex qatt ma jkunu esperjenzawha f’pajji]hom.

Hu ]ied li ;ieli jitkellem ma’ Maltin u jinduna kemm huma nies li g[alkemm ta[sibhom ]orri, g[andhom qalbhom tajba. Beshir qal li meta jispjega lill-Maltin kif kienet il-[ajja tieg[u, jispi//aw sa[ansitra jit[assruh. “Jien ma rridx li jit[assruni, jien irrid li jg[inuni, irrid li nibni [ajja ;dida ming[ajr ma nie[u xejn ta’ [add. Dejjem hekk g[allimni missieri.”

Kif semma lil missieru, staqsejtu kif kienet irrelazzjoni mieg[u. Beshir qal li l-[ajja fl-Eritrea meta kien g[adu daqsxejn ta’ tifel kienet g[alkollox differenti minn kif kienet meta g[a]el li j[alli l-pajji] u minn kif inhi llum.

❝

Kull ;urnata, kull sieg[a u kull minuta niftakar fihom, niftakar fil-fatt li ma nistax nag[tihom dak li g[andhom b]onn u fuq kollox ma nistax nag[tihom im[abbti u l-protezzjoni li missier jag[ti lil uliedu

❞

Hu fisser tfulitu ma’ missieru b[ala ferri[ija u normali g[all-a[[ar. B[ala familja kienu mag[qudin [afna, sostna Beshir, u kien i[ares lejn missieru b[ala l-idolu tieg[u, il-missier e]emplari li xi darba xtaq ikun b[alu i]da ma rnexxilux min[abba t-tensjoni u lgwerer li firduh minn ma’ martu, uliedu u qrabatu.

Beshir semma kif f’pajji]u ji//elebraw Jum ilMissier b[al pajji]i o[ra g[alkemm qatt ma r/ieva rigali ming[and uliedu g[aliex dak i]-]mien li kienu g[adhom mag[qudin b[ala familja, kienu g[adhom ]g[ar [afna. Li kien jinteressah kien li jirrispettaw u jobdu kemm lilu u kemm lil ommhom.

Minkejja l-esperjenzi koroh li g[adda minnhom u jittama li [add qatt ma jkollu jg[addi minnhom g[allebda ra;uni, Beshir qal li f’qalbu g[andu tama ]g[ira li ma jixtieqx jitlef, it-tama li xi darba jer;a’ jara lil familtu. {afna mill-[sibijiet tieg[u ta’ kuljum normalment ikunu dwar ix-xog[ol u dwar kif se jla[[aq mal-ispejje] tal-[ajja. Hu semma li qatt ma jinsa biex kuljum jitlob lill-Mulej [alli jg[inu ma jaqtax qalbu milli xi darba jer;a’ jara lil martu u lil uliedu. Ta’ min jg[id li Beshir ma j[addan l-ebda reli;jon, i]da

peress li ommu kienet Kattolika u missieru kien Musulman g[a]el li jirispetta ]-]ew; reli;jonijiet.

G[alhekk, meta hu jitlob ikun qed jitlob lil dak l-Alla li dejjem se jsegwih u jg[inu fil-[ajja tieg[u.

X’inhuma e]att id-diffikultajiet li ltaqa’ mag[hom f’pajji]u b[ala missier? “Problema wa[da hemm, iddittatorjat ta’ Afewerki li kisser pajji] g[all-poter u g[all-flus li jrid i]ommhom g[alih u jara lin-nies tieg[u mejtin bil-;u[ u jmutu fi gwerer li ma jwasslu mkien. Bejni u bejn ru[i nistaqsi g[aliex din linstabbiltà politika nqalg[et fi ]mien meta kelli erbat itfal xi nrabbi li xtaqt niggwidahom fil-[ajja tag[hom, xtaqt inbeg[idhom mill-[a]in u ng[allimhom issbu[ija tat-tfulija u tal-[ajja. Fi kliem ie[or, xtaqt ng[addilhom dak kollu li gawdejt minnu jien meta kont ]g[ir.”

Dawn id-diffikultajiet f’Malta ma je]istux u g[alhekk Beshir jg[id li hemm ba[ar jaqsam bejn missier li jg[ix Malta jew f’pajji] ie[or fl-Ewropa u missier b[alu li ;ej minn wie[ed mill-aktar pajji]i foqra fid-dinja. “Jien Malta qieg[ed u allura ng[id lillMaltin meta j[arsu lejja biex minflok ji;;udikawni u jg[idu f’qalbhom li jien xi forma ta’ theddida g[asso/jetà, ja[sbu ftit minn liema faqar jien ;ej. }gur li [add ma jrid li jkun fis-sitwazzjoni li sibt ru[i fiha jien.”

Beshir xtaq iwassal messa;; lill-missirijiet Maltin u G[awdxin. Emozzjonat g[all-a[[ar, Beshir qal lillmissirijiet biex i[obbu lil uliedhom, jirrispettawhom u fuq kollox biex japprezzawhom g[aliex il-bniedem ikun jaf x’tilef meta jkun fin-nuqqas tieg[u. Tkun xi tkun is-sitwazzjoni bejn il-;enituri, g[aliex jinnota li f’Malta hawn numru mhux [a]in ta’ ;enituri mifrudin, it-tfal dejjem g[andhom jing[ataw l-attenzjoni me[tie;a g[aliex nuqqas ]g[ir jista’ jeffettwa lformazzjoni tag[hom. U fuq kollox, sostna Beshir, ilmissirijiet u l-ulied g[andhom jibnu anke relazzjoni ta’ [bieb biex ikollhom relazzjoni spe/jali u b’sa[[itha.

Lejn l-a[[ar tal-intervista staqsejt lil Beshir x’jag[mel kieku l-familja tieg[u, martu u wliedu, kellhom ikunu mieg[u hawn Malta. “Anki l-fatt li qed tistaqsini din il-mistoqsija n[oss fer[ kbir u nimtela bit-tama li g[ad ner;a’ narahom.”

Beshir qal li kieku jista’, i[allas dak kollu li hemm b]onn biex jer;a’ jkun mag[hom bil-kundizzjoni li jkunu ’l bog[od mill-Eritrea, il-pajji] li [adlu kollox, anke d-dinjità tieg[u, il-pajji] li wasslu biex ikun immigrant f’pajji] ie[or li offrielu l-[ajja u t-tama li jg[ix. “Kieku jkolli x-xorti li jkunu hawn mieg[i, b[al kull missier ta’ rieda tajba, nipprova anke nissallab biex noffrilhom dak kollu li jkollhom b]onn.”

Fl-a[[ar tal-intervista, Beshir irringrazzja lil dawk il-persuni li g[enuh fil-[ajja tieg[u hawn Malta, lil dawk li emmnu fih u offrewlu impjieg u rringrazzja wkoll lill-g[aqdiet b[al Dar l-Emigrant, li ta[dem qalb immigranti b[al Beshir li huma mifrudin minn familthom.

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

F’pa;ni o[rajn...

media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: mument@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt A;ent Editur: Roderick Agius

14 Il-Punt Hu…

15 Imxejna pass ie[or

16 Il-valur tal-fondi tal-UE

17 Ittri lill-Editur>>

L-identità nazzjonali

13

Mitt jum li g[amlu differenza Hekk kif resqin lejn il-mitt jum ta’ Gvern Laburista li jinzerta nhar it-Tlieta li ;ej, u daqstant ie[or, mitt jum g[allPartit Nazzjonalista, li issa g[andu rwol fl-Oppo]izzjoni, dan hu l-ewwel mument g[all-elettorat Malti u G[awdxi li jieqaf ftit u jag[mel l-ewwel riflessjonijiet fuq id-direzzjoni li qabad il-pajji].

Il-Partit Laburista tela’ fil-Gvern b’[afna g[ajtiet– “Malta Tag[na Lkoll”, “Tista’ ma taqbilx mag[na, imma tista’ ta[dem mag[na”, “Malta tkun l-aqwa fl-Ewropa”, ;enerazzjoni ;dida ta’ tmexxija; trasparenti u effi/jenti.” Dan hu kollu diskors li rebba[ lil-Labour ta’ Muscat il-Gvern fid-9 ta’ Marzu li g[adda.

Fl-istess jum, il-ma;;oranza tal-elettorat g[a]let li l-Partit Nazzjonalista jaqdi l-funzjoni politika tieg[u fid-demokrazija li ng[ixu fiha mill-Oppo]izzjoni. B’umiltà kien rikonoxxut ilverdett tal-poplu, u l-ir;ulija g[arfet li minnufih tie[u responsabbilità u fet[et it-triq g[all-bidla u t-ti;did.

Mitt jum wara dan kollu, huma bi]]ejjed biex isir l-ewwel kejl fuq il-[idma li saret mill-Partit Laburista mill-Gvern, u minn dak Nazzjonalista fl-Oppo]izzjoni.

Titkellem ma’ min titkellem, jg[idlek li l-pajji] jinsab fejn jinsab illum g[ax g[adhom jin[assu l-effetti tal-[idma g[aqlija tal-amministrazzjoni pre/edenti. I]da fejn ittie[du de/i]jonijiet mill-Gvern ta’ Muscat; jew [ar;u t-twissijiet, inkella beda jberraq! In-nies illum iktar mo[[ha li ma titlifx dak li kisbet fissnin li g[addew, aktar milli kif se ttejjeb il-po]izzjoni tag[ha.

Tul dawn il-;img[at, din il-gazzetta ]velat numru ta’ de/i]jonijiet ]baljati me[uda mill-Gvern Laburista flimkien ma’ /irkustanzi li mbarrazzaw lill-Gvern ta’ Muscat, ippubblikat ukoll dikjarazzjonijiet ta’ korpi kostitwiti u msie[ba so/jali jikkundannaw de/i]jonijiet tal-Gvern Laburista fejn il-messa;; kien dejjem /ar: tbiddilx id-direzzjoni li kellu l-pajji]. U dan kollu fl-ewwel mitt jum tieg[u biss!

Perijodu li matulu rajna numru ta’ Ministri u Segretarji Parlamentari Laburisti jiksru l-Kodi/i tal-Etika bil-barka tal-

Prim Ministru, ekonomija li g[adha ma qabditx r-ritmu mistenni, u tant hu hekk, li l-Kummissjoni Ewropea lanqas emmnet it-tbassir ta’ tkabbir ekonomiku li ta l-Ministru talFinanzi u da[[let lil Malta fil-Pro/ess ta’ Defi/it E//essiv, Gvern li beda jixxa[[a[ mas-sa[[a u l-edukazzjoni g[addetriment tal-pazjenti, l-anzjani u l-istudenti, kri]i fl-emer;enza u medi/ini out-of-stock, mijiet ta’ transfers politi/i u vendikattivi fis-settur pubbliku, impjiegi rekord mal-Gvern ta’ nies minbarra /-/ivil b’konsegwenza li dan irid jag[mel tajjeb g[alihom il-poplu mit-taxxi li j[allas, [atriet lil dawk li taw imbuttatura lill-Partit Laburista fil-kampanja elettorali, Ministru li j[abbar amnestija lill-pri;unieri fil-[abs fost tg[anniq u g[ajjat “Tag[na lkoll” u Ministri li jevitaw li jwie;bu g[allmistoqsijiet parlamentari u tal-;urnalisti. Din hi sitwazzjoni tabil[aqq li Malta saret tag[na lkoll! Imma hi wkoll sitwazzjoni ferm differenti minn dak li wieg[ed Muscat mill-Oppo]izzjoni.

B’kuntrast ma’ din is-sitwazzjoni, rajna lill-Partit Nazzjonalista f’dawn il-mitt jum, jibda jinbidel u ji;;edded, mill-og[la tmexxija sal-og[la strutturi tal-partit. Rivoluzzjoni siekta. Tmexxija ;dida u bi stil ;did li bdiet ta[dem b[ala tim wie[ed, u li fi]-]mien li ;ej, se tibda timbarka fuq inizjattivi ma’ kul[add u anki bi strutturi ;odda, biex il-Partit Nazzjonalista jer;a’ jkun tassew dak il-partit li jirrifletti laspirazzjonijiet tan-nies fl-iqsar ]mien possibbli.

Wara r-ri]ultat elettorali ta’ Marzu, f’mitt jum, il-Partit Nazzjonalista [are; rebbie[. Bit-tmexxija l-;dida, bl-analizi li saret tar-ri]ultat elettorali u b’rakkomandazzjonijiet g[all;ejjieni, illum il-PN qieg[ed f’po]izzjoni li fuq perijodu ta’ ]mien, jibda jwitti t-triq biex minn ;img[a g[al o[ra, minn xahar g[al ie[or u minn sena g[al o[ra jer;a’ jikseb il-fidu/ja tal-poplu u jmexxi lill-pajji] u lill-poplu fl-a[jar interess li jixraqlu bba]at biss fuq il-;id nazzjonali, u mhux dak parti;jan kif qeg[din naraw illum minn Gvern Laburista wara biss mitt jum fil-poter!

14

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Opinjoni

Servizz g[as-sewwa . Ili nikteb g[al din ilgazzetta snin twal. Minn meta kont d[alt fl-M}PN kont bdejt ng[addi lkontributi regolari tieg[i.

Mhux kull artiklu li ktibt tul dawn is-snin kien tal-istess livell, imma kont in[ossni komdu li dak li qieg[ed ng[id kien se ji;i apprezzat mill-editur. Il-[ajja qabel kienet iktar kumplikata.

Tikteb, u l-artiklu tie[du inti direttament; mentri llum, bilmezzi teknolo;i/i, sar ferm iktar fa/li.

Kull qab]a saret flimkien mal-editur. L-ewwel ma’ Michael Schiavone u wara ma’ Victor Camilleri. It-tnejn g[andi kliem ta’ tif[ir g[alihom. L-impenn, issagrifi//ju, l-anali]i politika tag[hom, ir-responsabbiltà kbira f’dak li jidher u li jing[ad sawru fija e]empji ta’ bnedmin tal-affari tag[hom.

Ta’ r;iel onesti u determinati li jkunu strumenti g[assewwa. . F’dawn l-a[[ar ;img[at, ix-xettru tal-gazzetta g[adda minn idejn Victor g[al dawk ta’ Roderick. Inqast, nammetti, li ma kontx pront li ktibt sabiex ng[addi ftit riflessjonijiet fuq [idmet Victor Camilleri fil-mument pre/i], imma l-a;enda politika tal-partit ma tantx 1

2

kienet tippermetti. Anzi, bqajt nikteb bil-[sieb li qieg[ed nibag[tu lill-mo[[ analitiku u /ar tieg[u, anke jekk ma kienx g[adu qieg[ed hemm. Issa però g[adda ]mien bi]]ejjed biex nirre;istra f’rasi x’se[[ u, flistess [in, nikteb ]ew; linji qosra dwaru.

Lil Victor kont di;à nafu qabel d[alt f’ il-mument g[ax kien jie[u [sieb In-Nazzjon u kont nikteb hemm ukoll, mhux regolarment imma skont dak li l-mu]i kienu jispirawni g[alih. . Kien jie[u, anke dak i]]mien, pa/enzja bija. G[ax lEditur it-tajjeb irid jikkoltiva, iktar minn o[rajn, il-virtù talpa/enzja mal-[addiema kollha, spe/jalment ma’ dawk li jiktbulu. Mhux dejjem kont in]omm il-[in destinat g[alija, imma fissabar tieg[u, bnejna rapport ta’ [idma li ftit kelli b[alu.

F’dawn is-snin fil-politika qattajt [afna mis-Sibtijiet filg[odu tieg[i, (b[al dan) nikteb u nibg[at il-kitbiet politi/i tieg[i biex, kemm jista’ jkun, inkun qed ng[addi dak li kien attwali. Dak li qieg[ed ise[[ fl-a[[ar tal;img[a u mhux ;imag[tejn qabel. }ammejt il-pinna tieg[i g[as-servizz tas-sewwa 3

domandi li kien juri li laffarijiet ma tantx kienu jaqb]ulu. Kien editur tajjeb [afna.

Il-[addiema tieg[u kienu j[obbuh u ja[dmu mieg[u katina, g[alkemm xi drabi kien ikun hemm dik iddisputa semi-akkademika ta’ kif tikteb kelma jew kif g[andek tesprimi [sieb.

Kellu wkoll /ertu nd[il, li kien ikun kontra dak li j[oss verament f’qalbu. Dan kont nifhmu u t-tnejn konna na//ettawh, anke jekk ma minn Carmelo Mifsud Bonnici konniex ng[iduh lil xulxin. . Victor kellu l-kunfidenza j/empilli u jg[idli: “G[ada mertu tal-ispazju li huwa [ass iktibli fuq it-tali su;;ett”. li g[andu dejjem jag[tini. {afna drabi kont inkun di;à Drajtu, u na[seb li kien drani dde/idejt f’rasi li nikteb fuq sew. Kien jaf li jista’ dik il-linja, imma kien hemm jiddependi minni, b[al ma mumenti o[rajn meta t-talba kont niddependi minnu jien. tieg[u kienet tag[mel iktar Konna, u g[adna nifhmu lil sens minn dak li kont fassalt xulxin malajr. f’rasi li nikteb. . Bnejt mieg[u rabta ta’ Bqajt nikteb g[al dawn is[biberija li ]ammet rabta ta’ snin kollha proprju min[abba rispett re/iproku. Kien kapa/i din ir-rabta. G[ax diversi jifhem x’qieg[ed ng[id, u kienu jg[iduli, matul ilg[al min qieg[ed ng[idu, ;img[a, li qraw dak li ktibt u ferm iktar malajr minn g[alija dak kien ir-rapport ta’ [addie[or. Kien sabi[ [afna politika ta’ vera. Il-politika ta[dem mieg[u. mhux tal-[merijiet, imma Mhux l-ewwel darba li, tad-dibattitu u anali]i ta’ vera matul il-;img[a, kont ta’ dak li jkun g[addej u ta’ ng[addi [dejh biex naqsmu l- dak li jkun ;ej. ideat ta’ dak li kien g[addej.

Fuq dan, Victor kellu Kien jistaqsini numru ta’ dejjem il-mel[ ne/essarju 5

4

IL-PUNT HU…

“Le! Le! u ner;a’ ng[idlek le!”

Muscat ma jridx jaf! Ma jridx jirrispondi l-mistoqsijiet kontinwi fil-Parlament u minn parti mill-media b[al The

Sunday Times of Malta li kellha rapport ‘xokkanti’,dwar il-waiver tal-kodi/i tal-etika lil Dr Franco Mercieca, Segretarju Parlamentari.

Jirrifjuta li jag[ti spjega jew tag[rif lill-pubbliku li issa qed jibda j[abbel rasu dwar x’ra;uni tista’ tkun g[al din lostinazzjoni ta’ ras Muscat.

B[allikieku hemm xi [a;a tinten! {eqq! Kollox tibda timma;ina g[ax kieku hemm ka] ra;onevoli, ti;;ustifikah u tkun trasparenti.

Imma g[andna sitwazzjoni fejn Mercieca, li jibqa’ g[addej qisu mhux hu, jibg[atek g[and l-Uffi//ju talPrim meta tistaqsih xi [a;a, u l-PM jibqa’ [alqu mag[luq u ]]ippjat sew.

Imma x’tista tkun ir-ra;uni ta’ din il-wirja ta’ solidarjetà kbira ta’ Muscat lejn Mercieca? L-imma;inazzjoni tie[dok lejn direzzjoni jew o[ra. Ma tag[tinix tort na[seb li dan ta’ bejniethom, strettament bejniethom ittnejn, huwa xi forma ta’ kompromess: wie[ed ried ministeru, l-ie[or ma

kkuntentahx, u t-triq tan-nofs hi li wie[ed ja//etta dak li seta’ joffrilu bil-kundizzjoni li jit[alla ja[dem il-professjoni tieg[u. “…u jekk jg[idu xi [a;a fuq il-kodi/i tal-etika?”

Risposta: “…imbag[ad [alli f’idejja, mhux jien il-PM? Int serra[ rasek, ibg[athom g[andi…” Dan hu ka] ie[or li juri li Muscat ma jmexxix skont prin/ipji. Mhux ta’ xejn qed jidher in/ert fit-tmexxija.

Ir-reazzjoni tal-Partit Laburista u spe/jalment dik tal-PM g[ar-rapport xokkanti ta’ The Sunday Times, jag[mlu [oss aktar mill-kliem, sostna l-PN. ?ertament listorja tkompli…

“G[andi sens ta’ solliev. Irrid li to[ro; ilverità kollha biex innaddaf ismi, u mieg[u isem Malta wkoll” Dan kien il-kumment ta’ John Dalli, eks Kummissarju tal-UE, lil In Nazzjon Tag[na, wara li l-Kummissarju tal-

Pulizija stqarr li ma kienx hemm provi biex jakku]a kriminalment lil Dalli. Jg[idu li hemm differenza bejn ilkwistjoni legali u dik politika.

Jista’ jkun!

Dan ta’ John Dalli u lKummissjoni Ewropea kien (jew g[adu?) ka] b[al tromba

g[al kull editur: li dak li jinkiteb tajjeb jag[tih importanza. Artiklu, biex jinqara, trid t[alli f’idejn leditur. Fil-verità, inti tikteb, tqieg[du g[ad-dispo]izzjoni tieg[u, u wara, jara hu. . Kellu esperjenza twila.

Jiftakar il-mexxejja tal-partit u jafhom tajjeb. {adem vi/in ma’ diversi fil-laqg[at li kienu jsiru mieg[u. Il-mo[[ li din il-gazzetta kellha g[addispo]izzjoni tag[ha kien arkivju ta’ informazzjoni, ideat li i]da kellu dejjem lumiltà li jer;a’ jitkellem ma’ dak li jkun biex ikun /ert doppjament li huma tajbin.

Is-servizz twil li ta, ftit mill-qarrejja jafu bih. Ftit jafu kemm qatta’ ]mien u kemm rari [afna kien ikun imsiefer jew mar g[al xi mistrie[. Kien dedikatissimu u, tmur meta tmur lIstamperija, kont taf li se ssibu wara dik l-iskrivanija jistenna, ja[seb, jikteb u jisma’.

Il-partit tilfu u g[alkemm, m’g[andix dubju, li qalbu hemm g[adha, irnexxielu almenu jie[u lura l-[ajja normali tieg[u. ?ert li, ma’ kull ;urnata li tg[addi, jista’ jdur lura u jkollu ssodisfazzjon li g[amel snin twal ja[dem fis-servizz tassewwa.

6

Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni sentiment b[al dan g[ax g[addejt personalment minn esperjenzi ta’ attakki fero/i medjati/i in;usti.

Hu interessanti wkoll li nara lil John Dalli ja//etta stedina tal-media tal-PN. Id-djalogu qed jibda? Ma nafx nirrispondi. Il-log[ba politika hi intriganti...

“No denial means confirmation…”

Dan sostnieh id-Deputat

minn Richard Muscat richardmuscat44@gmail.com

tal-arja li qanqal g[ajdut u spekulazzjoni fuq diversi persuna;;i Maltin u Ewropej, partikularment Dalli, li b[alu ma niftakarx li rajna.

Tant li kien diffi/li [afna taqbad it-truf u tifhem sew min kellu ra;un u, spe/jalment, fejn kienet ilverità.

L-istorja g[adha ma g[alqitx bla dubju ta’ xejn.

I]da li tara persuna b[al John Dalli, li rre]ista dan l-attakk medjatiku, jitkellem b’/erta serenità, hi a[bar umana sabi[a. Jien nifhem ftit

Nazzjonalista Jason Azzopardi, kelliem ewlieni tal-Oppo]izzjoni g[all:ustizzja, dwar il-kritika qawwija u x-xokk tal-poplu kontra l-amnestija tal-Ministru Manwel Mallia.

Mhux qed ng[idu li lamnestija hi mi]ura [a]ina, jew negattiva. Imma l-opinjoni ;enerali, u spe/jalment ilfamilji vittmi ta’ pri;unieri, kienet kontra l-mod kif saret u l-opportunità xejn ;ustifikata kif ing[atat din l-amnestija.

Nemmnu li l-amnestija g[andha tkun opportunità effettiva, g[alkemm rari li tg[in u timmotiva pri;unier biex ibiddel [ajtu, jirran;a mas-so/jetà, ji;i apprezzat g[all-im;iba tajba tul is-snin ta’ pri;unerija. Minn dan ma sar xejn! Infatti l-Ministru Mallia ma /a[ad xejn mill-

akku]i li g[amillu l-PN, u g[alhekk ir-risposta ta’ Azzopardi kienet “la ma /[adtx dak li g[edtlek, ifisser li qed tikkonfermah,” skont ilprin/ipju li jg[id chi tace acconsente.

B[al dik l-akku]a mhux mi/[uda li disa’ pri;unieri mag[rufin b[ala skjavi taddroga qed igawdu millamnestija u jo[orgu mill-[abs qabel ma jkunu g[addew ilkors s[i[ ta’ riabilitazzjoni.

“If what happened in the MCCF board meeting had happened in a local council, he would have been fined, dismissed and disqualified”

Hekk kiteb Mark Anthony Sammut fl-artiklu tieg[u The President’s example f’The Times of Malta. Hu argumenta dwar il-preokkupazzjoni tieg[u g[al dak li ;ara ftit ilu fil-Malta Community Chest Fund fejn il-President Abela g[amel u]u ulterjuri millfondi mi;burin min-nies g[al skop ta’ karità.

Nifhem li Sammut g[andu ra;un b’dak li kiteb. Niftakar sew lil Elizabeth Aquilina, Sindku ta’ Santa Venera, li ;iet im;ieg[la tirri]enja g[al ka] (!) li [dejn dan tal-MCCF kien /ertament ka] fanta]ma.

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Opinjoni

15

Imxejna pass ie[or Il-Kunsill :enerali tal;img[a li g[addiet immarka pass ie[or ’il quddiem g[allPN. Kelli l-opportunità li nindirizzah f’dan il-mument kru/jali g[all-Partit. Ftit iktar minn tliet xhur ilu, il-poplu Malti g[amel l-g[a]la tieg[u b’mod /ar [afna. Il-poplu xtaq bidla. Konfrontati b’dan il-;udizzju, ma stajniex nibqg[u nag[mlu, na[sbu, na;ixxu u nitkellmu kif konna nag[mlu fl-a[[ar snin.

Ridna ni;;eddu.

Tliet xhur wara dan ilverdett, kburi ng[id li dan ilPartit, qabad it-triq biex jer;a’ jsir il-partit ta’ kul[add. Il-PN g[andu kap ;did, ]ew; vi/i kapijiet - ittnejn ;odda, segretarju ;enerali ;did, erbg[a mis-sitt karigi uffi/jali ;odda u e]ekuttiv bi w/u[ ;odda.

Altru milli ma nbdilniex…IlPN g[andu tim ;did. Il-Kap il-;did, Simon Busuttil irnexxielu f’perijodu ta’ xahar jag[mel mill-PN, partit aktar b’sa[[tu u mag[qud.

Ftit tal-jiem ilu ;ejna ppre]entati bir-rapport dwar

ir-ri]ultat tal-elezzjoni ;enerali. Naturalment, kif kien mistenni, il-midja Laburista qabdet mar-rapport kif jaqblilha. Qabdet malewwel ]ew; taqsimiet biss, ji;ifieri g[aliex tilef il-PN u g[aliex reba[ il-Partit Laburista. Jidher li l-Partit Laburista we[el u ffri]a maddata tal-elezzjoni ;enerali. Lesponenti tieg[u [lief jg[idulna, b’mod ripetut “g[adkom ma tg[allimtu xejn” m’g[amlux. Ir-risposta tinsab fir-rapport. Iva, tg[allimna minn dak li ;ara u mhux il-[sieb li nirrepetuh.

Naf li mhux fa/li tammetti li ]baljajt. Hi verità li twe;;a’. Minkejja dan, ridna bilfors nag[rfu r-ra;unijiet g[aliex tlifna. Ridna nirrikonoxxu li l-ewwel nett, ]baljajna, u t-tieni, fejn ]baljajna jew x’g[amilna [a]in. Illum li g[amilna dan kollu, nistg[u b’umiltà nduru lejn il-poplu u ng[idulu “a[na konxji ta’ fejn inqasniekom, u b’hekk lesti ner;g[u nservukom”. Hu g[alhekk li l-PN jista’ jer;a’ jibda

minn Ryan Callus ryancallus@gmail.com

ja[dem biex jikseb ilkredibbiltà li tilef.

Il-passat m’g[andu kontroll fuqu [add, filwaqt li l-futur jinsab f’idejna biex insawruh.

U hekk kien jixraq li jissemma dan il-Kunsill :enerali – ’il quddiem!

Ejjew in[arsu ’l quddiem.

Dan il-partit li rnexxielu jeg[leb tant sfidi, ]gur li hu kapa/i jeg[leb din ukoll.

Ejjew in[arsu ’l quddiem...

Billi nkunu Oppo]izzjoni serja. Hawn min qed jg[idilna

biex ma nkunux negattivi.

Naqbel. I]da jekk hawn xi [add ja[seb li dan ifisser li ma nitkellmux b’vu/i soda u nikkritikaw lill-Gvern fejn hemm b]onn, sejjer ]ball. Hu fid-dmir b[ala Oppo]izzjoni, li niskrutinjaw dak li jag[mel il-Gvern. G[alhekk ikkritikajna l-amnestija li ng[atat. Mhux g[aliex a[na partit kontra l-amnestija lillpri;unieri.

Ftit tal-jiem ilu, kelli xxorti flimkien ma’ s[abi lmembri parlamentari, nilg[ab mal-pri;unieri li qeg[din jiskontaw sentenza.

Apprezzajt hekk kif tkellimt ma’ w[ud minnhom, issagrifi//ju li jag[mlu g[arreati li wettqu. Osservajt lillmembri tal-familji tag[hom li ;ew jarawhom jilag[bu f’sieg[a ta’ libertà. I]da g[aliex a[na partit li nirrispettaw lill-pri;unieri, lil qrabathom u lill-vittmi, ma konniex norbtu amnestija ma’ weg[da elettorali mo[bija li tinkludi reati gravi, b[attraffikar tad-droga. Il-politika jixirqilha a[jar.

Fid-diskors tieg[i, [assejtni fid-dmir b[ala l-i]g[ar MP tal-Oppo]izzjoni, nappella li]-]g[a]ag[. {afna huma konxji tal-opportunitajiet kbar li takom dan il-partit.

Naf ukoll li min[abba po]izzjonijiet li [adna b[ala partit, ma bqajtux tikkunsidrawna b[ala l-partit tag[kom.

Hemm b]onn li l-PN, permezz tal-M}PN, jer;a’ jsir il-partit ta]-]g[a]ag[ kif dejjem kien. Irridu ner;g[u nsiru l-partit tal-istudenti kollha. Biex nag[mlu dan, irridu ni;u fejn tkunu intom, u rridu nsawru l-politika biex tirrifletti l-aspirazzjonijiet tag[kom.

Ejjew in[arsu ’l quddiem… issa li ;eddidna l-partit, irridu n;eddu l-politika tag[na.

Ejjew nag[mlu sej[a ;enwina lil min telaq lill-PN. Jien se mmur g[andu, mhux nistenna li ji;i g[andi. B’hekk il-PN jista’ jkompli jsir partit aktar mag[qud, aktar miftu[, aktar vi/in in-nies, aktar tan-nies u li tista’ ter;a’ tibda tasso/ja ru[ek mieg[u.

L-Ombudsman> tarka ta/-/ittadin Il-;img[a l-o[ra, filKumitat tax-Xog[ol talKamra tal-Parlament, iddiskutejna l-pjan ta’ [idma tal-Ombudsman g[as-sena 2013. Kienet seduta interessanti [afna li minnha [are; [afna aktar b’sa[[tu rrwol ta’ din l-istituzzjoni fissistema amministrattiva.

F’din is-sessjoni, lOmbudsman, il-Prim Im[allef Emeritu Joseph Said Pullicino spjega [idmitu tul is-sena li g[addiet u ppre]enta l-pjan ta’ [idma tal-Uffi//ju tieg[u g[all-2013.

L-anali]i pre]entata kienet tal-ewwel tmien xhur tal2012, li matulhom lOmbudsman ir/ieva 318-il ilment. B[as-sena ta’ qabel l-akbar numru ta’ lmenti kienu mmotivati min-nuqqas ta’ ;ustizza jew bilan/ (28%), dewmien bla b]onn (23%) u applikazzjoni ]baljata jew ri;ida ]]ejjed ta’ xi regolamenti (22%). Fi tmien xhur l-Ombudsman g[alaq 312-il ka], b’numru kbir minnhom (39%) solvuti waqt l-investigazzjoni.

Aspett importanti [afna fil-[idma tal-Ombudsman huwa dak li l-Uffi//ju tieg[u

g[andu d-dritt li jifta[ dawk li jissej[u own-initiative investigations li jkunu azzjonijiet li ma jkunux mibdija minn xi lment talpubbliku i]da minn de/i]joni tal-Ombudsman innifsu li permezz tar-ri/erka tieg[u – ikun identifikat qasam li fih ikun hemm b]onn verifika u tis[i[ tal-mod kif ikun qieg[ed jing[ata s-servizz lill-pubbliku.

Ovvjament, kif sa[aq tajjeb l-Ombudsman, leffettività tal-[idma tieg[u tiddependi [afna fuq kemm se nag[tuha importanza filParlament u fuq kemm se nevalwaw l-e]itu ta’ dawn linvestigazzjonijiet. LOppo]izzjoni Nazzjonalista hija kommessa li ta[dem spalla ma’ spalla malUffi//ju tal-Ombudsman biex [idmitu mhux biss ting[ata importanza i]da tissarraf f’ri]ultat ta’ titjib fis-servizz pubbliku.

Punt li jien tlabt lillOmbudsman jamplifika fuqu kien dwar kif il-[atriet talKummissarji g[as-Sa[[a, lAmbjent u l-Ippjanar kienu se jevolvu tul is-sena. Jidher /ar li dawn il-Kummissarji se jsa[[u sostanzjalment il-

minn Claudio Grech claudio@momentum.com.mt

[idma u l-firxa ta’ amministrazzjoni li luffi//ju tal-Ombudsman se jkun jista’ jil[aq. Jidher /ar li minkejja li dawn ilKummissarji ilhom biss ftit xhur fil-kariga, permezz tag[hom it-tarka tad-drittijiet ta/-/ittadin issa[[et u issa tista’ tkopri aktar oqsma fiddettall li jixraq g[al dawn i]]ew; setturi tant importanti.

Importanti li wie[ed jiftakar li l-Ombudsman, [idmitu u r-rispett lejn lindipendenza tieg[u huma kollha frott tal-politika ta’

gvernijiet Nazzjonalisti li g[alkemm dejjem qiesu limportanza talamministrazzjoni pubblika, dejjem emmnu li lamministrazzjoni qieg[da hemm biex isservi u mhux bil-maqlub.

F’dan l-isfond, g[alkemm fl-Oppo]izzjoni, fix-xhur li ;ejjin se nkunu qeg[din na[dmu bla waqfien biex dan il-prin/ipju jibqa’ jit[addan u jixpruna t-titjib fis-servizz pubbliku li ma jkunux iddominat millispettru tal-klijenteli]mu i]da jkun mibni fuq id-dritt li /-/ittadin g[andu li jinqeda fil-[in, b’korte]ija u b’mod s[i[ ming[ajr ma jkollu g[aliex jirrikorri g[and lebda politiku biex jie[u dak li hu tieg[u bi dritt.

Hu g[alhekk li m’g[andix dubju li l-uffi//ju u lfunzjonijiet tal-Ombudsman huma g[odda b’sa[[itha u valida li jekk tintu]a bilg[aqal minn min verament g[andu b]onn, tista’ twassal g[al titjib kostanti flamministrazzjoni pubblika, mhux biss fuq ka]i individwali i]da aktar u aktar fuq livell ;enerali min[abba li l-ilment ta’

persuna wa[da jista’ jkun ilmezz li permezz tieg[u ji;u identifikati u indirizzati problemi amministrattivi endemi/i li ma jidhrux direttament minn barra.

Daqstant ie[or m’hemmx dubju li Joseph Said Pullicino flimkien malKummissarji u l-istaff tag[hom qeg[din imexxu dan l-uffi//ju b’mod effettiv, finanzjarjament kawt u b’sens kbir ta’ dinjità u b’rispett s[i[ lejn l-istatura tal-kariga fdata lilhom.

Dawn kollha g[andhom jimmotivaw li/-/ittadini li jag[rfu aktar x’inhu r-rwol tal-Ombudsman u x’inhuma l-funzjonijiet li din listituzzjoni tista’ tkun ta’ g[ajnuna g[alihom. B[ala poplu g[andna vizzju li ngorru dwar kollox i]da meta ni;u g[all-azzjoni, nibqg[u lura g[al ra;uni jew o[ra.

Il-messa;; /ar mil-laqg[a kien li l-Ombudsman qieg[ed hemm biex verament ikun tarka ta//ittadin fil-konfront ta’ kif ji;i ttrattat u stmat millamministrazzjoni pubblika.

Nu]awhx jew le hija de/i]joni tag[na.

16

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Opinjoni

Il-valur tal-fondi tal-UE Il-fondi tal-UE Il-{add li g[adda, is-

Segretarju Parlamentari Ian Borg, f’intervista li saritlu minn gazzetta lokali, ammetta kemm kellu politika tajba l-PN fuq l-UE u fuq il-fondi Ewropej. Fi kliemu stess, “illum kul[add jammetti li bissa[[a ta’ dawn il-fondi saru ]viluppi importanti flekonomija…id-differenza kienet tkun li ming[ajr ilfondi Ewropej konna ndumu [afna iktar snin biex nag[mlu dan l-avvanz min[abba li l-finanzi talpajji] huma dawk li huma.”

F’din l-intervista sSegretarju Parlamentari nnifsu jag[ti elenku s[i[ tal-;id li ra pajji]na permezz ta’ fondi Ewropej.

Isemmi diversi xog[lijiet infrustrutturali li saru, linvestiment fl-ambjent u liskemi ta’ g[ajnuna filqasam tal-ener;ija, it-titjib

fil-qasam tal-persuni anzjani u persuni bi b]onnjiiet spe/jali, it-ta[ri; li [adu /erta [addiema, liskemi ta’ g[ajnuna finanzjarja lill-industriji ]g[ar u medji, ix-xog[ol ta’ restawr li sar, kif ukoll ilkunsilli lokali u l-g[aqdiet mhux governattivi li wkoll gawdew minn dawn ilfondi.

L-ironija hi, li tul is-snin, il-Partit Laburista dejjem uriena xetti/i]mu u negattività kbira dwar l-UE u b’mod spe/ifiku kien totalment xettiku dwar ilmiljuni li Malta setg[et tikseb mill-UE. U allura li kieku kien g[all-Partit Laburista, Malta ma ggwadanjat xejn minn dawn il-fondi.

Pajji]na jixraqlu l-a[jar.

Pajji]na g[andu jkomplu miexi ’l quddiem.

G[alhekk hu ferm importanti li l-Gvern

Summit ta/-Chairmen tal-Gruppi Parlamentari Ftit tal-;anet ilu, kelli l-

minn Marthese Portelli martheseportelli.consult@gmail.com

ikompli miexi fuq ilpolitika tal-PN. Il-Gvern irid ja?dem biex jattira iktar fondi Ewropej lejn pajji]na biex sussegwentament ji;u investiti f’iktar pro;etti li jgawdu minnhom il-Maltin u l-G[awdxin kollha.

opportunità li nattendi u nipparte/pa fit-18-il summit ta/-Chairmen tal-Gruppi Parlamentari tal-EPP. Dan is-summit sar fi Brussell.

G[alih attendew il-membri tal-EEP fil-Parlament Ewropew kif ukoll rappre]entanti tal-Parlament fuq livell nazzjonali.

Matul dan is-summit kelli l-opportunità li naqsam lideat u l-[sibijiet tieg[i marrappre]entanti tal-pajji]i lo[rajn, kelli l-opportunità li nisma’ l-ideat u t-t[assib tag[hom.

Tkellimna u ddiskutejna.

Id-diskussjoni fuq il-finanzi ma naqsitx. Fost diversi affarijiet o[rajn tkellimna dwar il-korrelazzjoni li g[andu jkun hemm bejn ilbagits nazzjonali u l-Multi Financial Framework talUE. Tkellimna ukoll fuq l-

importanza ta’ [olqien ta’ iktar impjiegi, u kif bl-a[jar u]u tal-fondi Ewropej wie[ed jista’ jkompli jo[loq l-impjiegi ming[ajr ma j]id id-dejn pubbliku.

Fl-a[[ar g[alaqna b’mozzjoni. Il-mozzjoni enfasizzat dwar limportanza li jkollna politika li ta[seb g[allimpjiegi g[all-;enerazzjoni futura.

G[alhekk qbilna li s-suq intern g[andu jissa[[a[ u jinfeta[ iktar, il-Multiannual Financial Framework g[andu jkun iktar flessibbli u ja[seb iktar fit-tul, kif ukoll qbilna li hu ferm importanti li ji;i assigurat li l-fondi tal-UE mog[tija lillIstati Membri qeg[din ji;u allokati b’tali mod li jassiguraw li jkunu qeg[din ji;u investiti fi pro;etti li jsa[[u l-kompetittività u flistess waqt jo[olqu limpjiegi.

‘Il quddiem mieg[ek Kien ta’ unur g[alija li g[all-ewwel darba stajt nindirizza lill-grupp ta’ nies li tul i]-]mien g[arfu jbiddlu lil Malta g[all-pajji] li nafuh illum. Dan g[amiltu hekk kif indirizzajt il-Kunsill :enerali tal-Partit Nazzjonalista, laktar partit li biddel u nbidel.

L-ironija hi li fl-a[[ar snin filwaqt li l-PN feta[ it-twieqi g[al [sibijiet ;odda, kien listess Partit li imbokka ri[. U [a nkun /ar, [adna ri[... imma ma mitniex! Fost [afna Nazzjonalisti jin[assu rrieda, l-entu]ja]mu u lener;ija li b’passjoni flimkien irridu naraw lill-PN mill-;did l-akbar forza politika f’pajji]na.

Illum aktar minn qatt qabel irridu nag[rfu nkunu radikali fl-approach imma b’rispett

lejn it-tradizzjonijiet. Ma na//ettax min jg[id li l-PN huwa liberali jew konservattiv. Il-PN irid jara li jer;a’ jkun tassew Partit Popolari ming[ajr ma jaqa’ fin-nasba li jsir populist. Ilvi]joni Ewropea tassussidjarjetà u solidarjetà g[andha tibqa’ tixpruna lpolitika tag[na.

Il-PN jrid ikun il-partit tieg[ek, tieg[i u ta’ kull Malti hu kif inhu. Spi//a ]]mien tal-ideolo;iji passati.

Issa huwa ]-]mien li l-PN ikun mezz u mhux stat. Mezz li jwassal g[all-qofol ta’ ispirazzjonijiet differenti ta’ individwi varji. Il-PN irid ikun l-api/e taddiversifikazzjoni fil-[sieb, flistil ta’ [ajja u fissodisfazzjon tal-valuri.

jeanclaudemicallef@gmail.com

Inutli nibku x’g[amlilna dak jew l-ie[or jekk m’a[niex se naraw xi stajna g[amilna a[na. Inutli na[tru Kap ;did jekk ma nsostnuhx b’nies dinami/i u inklu]ivi madwaru. Inutli ng[idu li rridu nirb[u jekk nibqg[u

nitilfu r-ritmu tas-so/jetà.

Fostna hawn min jista’ jag[ti kontribut kbir.

Dan huwa l-mument li nag[rfu l-vi]jonijiet u mhux il-passat. Dan huwa lmument li kull ]ag[]ug[ irid ifittex l-esperjenza u kull anzjan jikseb l-ener;ija biex b’idejna miftu[a ning[aqdu g[all-proattività.

Flimkien nisfidaw l-isfidi u nirb[uhom. Irid isir it-tibdil fil-media, it-tis[i[ fil-kumitat sezzjonali u tkabbir ta’ inizjattivi finanzjarji.

I]da l-ikbar sfida g[al tant familji hi l-vendikazzjonijiet fuq il-post tax-xog[ol. Dan il-Partit irid ikun it-tarka ta’ dawn in-nies. Il-PN irid ikun mill-;did “qalbu mal[addiem”.

Il-magna tal-PN trid

tingrana g[all-elezzjoni talParlament Ewropew. Vi]joni li welled dan il-Partit i]da li tilef l-elezzjonijiet pre/edenti.

I]da g[all-darb’o[ra lPartit Laburista qieg[ed jurina s-sinifikat tieg[u lejn l-Ewropa billi jipproponi lil min ‘stmana daqs makku’ biex jikseb il-vanta;;i g[alina.

U jekk g[al-Labour Alfred Sant huwa s-soluzzjoni g[allUnjoni Ewropea, allura rrid inkun jien flimkien mag[kom li nkunu r-risposta tal-PN flEwropa.

Ejjew inxammru l-kmiem.

Ejjew nil[qu li min ;ie mwarrab u ejjew mill-;did nag[mlu lil dan il-Partit, Partit Rebbie[ kif jixraq lil kull wie[ed minna.

Ittri lill-Editur 17

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Onorarja mod ie[or mil-Labour^ Sur Editur, Donnu li diversi Ministri u Segretarji Parlamentari talLabour qed i]ommu x-xog[ol u l-professjoni privata tag[hom meta dan hu kontra lkodi/i tal-etika tag[hom.

Tg[id dan li qed ise[[ u li g[alih Joseph Muscat qed jag[laq g[ajnejh, hu spe/i ta’ onorarja minn ta[t?

M. Agius Ra[al :did

Rikordju mill-isba[!

Sur Editur,

Tassew [aqqhom tif[ir leditur u d-direzzjoni ta’ ilmument g[all-ktejjeb informattiv li ppubblikaw mal-istess gazzetta nhar it2 ta’ :unju 2013, dwar ilmitt sena mill-;rajja storika u reli;ju]a talKungress Ewkaristiku Internazzjonali li kien se[[ f’pajji]na.

Rikordju tassew sabi[!

Qrajna wkoll li l-istess direzzjoni, bi[siebha tkompli tfakkar ;rajjiet u persuna;;i o[ra ta’ importanza permezz ta’ pubblikazzjonijiet simili, fix-xhur li ;ejjin. Dan, b[alma ;ieli ;ara filpassat. Nissu;;erixxi li g[all-futur, ilpubblikazzjonijiet ikunu tal-istess daqs. Dan, l-aktar jg[odd g[al min b[ali j[obb i]omm dawn ittifkiriet.

Emily Barbaro Sant Il-Mosta

Jum nazzjonali wie[ed Sur Editur, Hi [a;a stramba, kif naraha jien, li Malta ti//elebra b[ala jum nazzjonali aktar minn jum wie[ed. Hi stonatura nazzjonali li ma tiftihemx, li ssejja[ [ames jiem kollha b[ala l-jum nazzjonali. Dan jag[ti x’wie[ed jifhem li Malta mhix nazzjon mag[qud, imma maqsum fil[sieb u fil-qalb.

Hu sewwa li l-Innu Nazzjonali tag[na hu wie[ed u dan hu talba lil Alla. Dan juri l-identità tag[na lMaltin b[ala poplu Nisrani.

Hekk g[andu jkun il-Jum Nazzjonali wkoll biex ikompli mal-istess identità u dan g[andu jkun jum

wie[ed, biex sew l-Innu Malti u sew il-jum nazzjonali flimkien ikunu sinjal ta’ g[aqda tal-Maltin u l-G[awdxin kollha. Hu assolut me[tie; li ninteb[u li g[andu jkollna jum nazzjonali wie[ed. B’dan g[andna nkunu kburin.

Hu veru li l-[ames jiem li ni//elebraw huma jiem ta’ storja glorju]a g[al Malta, i]da huma mtappna b’xi ideat parti;jani. Dan juri nuqqas ta’ g[aqda. Aktar minn dawn il-jiem hekk stori/i, g[andna jum l-aktar glorju] fl-istorja ta’ Malta li hu me[lus minn kull xamma ta’ partiti. Huwa l-aktar wie[ed qadim. L-akbar li sawwar l-identità tag[na l-

Maltin. Hu jum rigal minn Alla lil Malta. Dan hu l-jum tan-Nawfra;ju ta’ Missierna San Pawl fuq il-blata Maltija. Dan il-jum hu rre;istrat fl-Atti tal-Appostli minn San Luqa li kien sie[eb San Pawl f’Malta.

Missirijietna a//ettaw bilqawwa dan il-jum rigal tant li Pawlu seta’ jag[mel ilmiraklu tal-lifg[a u lmiraklu tal-fejqan ta’ missier Publju.

Dawn ;ew segwiti bilkonver]joni tal-Maltin li ;ejna me[lusin mhux minn xi [akma barranija, i]da mid-dlamijiet tal-pagani]mu u mdawlin bil-fidi f’Alla wie[ed, liema fidi g[adna n[addnu u li f’din is-sena

a[na m[e;;in minn Ommna l-Knisja Mqaddsa biex ma nist[ux nistqarru quddiem kul[add.

Dan g[andu valur kbir g[alina. Dan il-jum mag[]ul minn Alla g[alina. Nistg[u napplikaw il-kliem ta’ Pawlu g[alina meta qal, “Jekk g[all-o[rajn m’iniex appostlu, g[alikom jien appostlu.”

Nappella lill-Parlamentari Maltin kollha biex filKostituzzjoni jkun stabbilit il-jum nazzjonali tal-10 ta’ Frar u l-[amest ijiem l-o[ra jkunu mag[rufa b[ala jiem stori/i.

Mario Gauci Ir-Rabat

L-Innu Nazzjonali ta’ Malta Sur Editur, Fil-jiem qrib Jum il{elsien re;a’ tqajjem issu;;ett minn Tony Zarb talGWU, li l-kliem, “Min ja[kimha” fl-Innu Nazzjonali ta’ Malta g[andu jitne[[a u minfloku jid[ol xi kliem ie[or. Dan l-attentat ilu jsir mill-1964, meta Malta kienet saret indipendenti.

L-Innu Malti ma kienx inkiteb g[all-okka]joni talIndipendenza ta’ Malta, imma fl-okka]joni tal-g[oti tas-self government ta’ Malta fl-1921, u kien i]]an]an fis-27 ta’ Di/embru 1922.

Il-poe]ija mag[]ula kellha l-isem Innu Malti u mhux LInnu Malti u din mill-pinna tal-poeta nazzjonali Dun Karm Psaila. Il-mu]ika millpinna tas-Surmast Robert Sammut.

Ni;bed l-attenzjoni, li lkliem u l-mu]ika ta’ kull xog[ol simili huma u

g[adhom propjetà privata tal-awturi anke jekk mejtin.

G[alhekk ma nistax nara xi dritt g[andna li nibdlu dak li ma jog[;obniex mill-kliem, u/jew mill-mu]ika ta’ din ilpoe]ija u innu!

Ma nifhimx u ma nemminx li xi darba ’l quddiem se naslu na]]ardaw ingerfxu l-Innu Malti ta’ Psaila u Sammut, patrimonju Malti pere//ellenza!

Dak li nkiteb kellu u g[ad g[andu l-pi] storiku tieg[u u hekk g[andu jibqa’.

Nemmen li mhux fa/li li jinbidel xi kliem mill-Innu Malti, billi dan, apparti li hu propjetà privata tal-awtur u l-eredi tieg[u universali, dan l-innu hu propjetà nazzjonali billi hu protett bilKostituzzjoni ta’ Malta, 1964 – 1974.

Tibdel kelma minn poe]ija hi dag[wa. Tibdilha millInnu Nazzjonali ta’ pajji] sovran hu sagrile;;. Ilna nbag[bsu u nabbu]aw mill-

propjetà artistika ta’ [addie[or! Ma nafx kemm-il bi//a mu]ika /ekkinna, u/jew kabbarna bla permess tal-awtur, u/jew l-eredi tag[hom. U fejn jid[lu statwi u pitturi? Orrur u abbu] sfa//at kundannabbli.

Allura l-Innu Nazzjonali ta’ Malta, ossija l-Innu Malti, ma jistax jinbidel jekk mhux kollu, b’]ew; terzi talvoti tal-Parlament. Hemm b]onn ta’ aktar edukazzjoni u sens /iviku f’dan il-qasam u biex ma jinbidel xejn.

G[andna wisq awtoritajiet politi/i, /ivili, sportivi, e// u anki tal-Knisja, li qajla tarahom ikantaw dan l-innu, talba tant sabi[a. U sa[ansitra jonqsu jag[mlu dan meta l-kaxxa tattelevi]joni tkun immirata fuq wi//hom! Tal-mist[ija.

Ma ninsewx lanqas, li ;a ilna s-snin kbar li kissirna bi//a mill-istess Innu Nazzjonali! Dun Karm kien kiteb: “Rodd il-[niena lis-sid,

sa[[a ’l [addiem”. U a[na nkantaw alenija “issa[[a…”! A[na ta’ bravi, ]idna l-artiklu (is-) qabel ‘sa[[a’! Dan in-nuqqas u abbu] jitkanta anki minn korijiet ta’ portata nazzjonali!

Dwar l-Innu Malti, ilBandiera ta’ Malta e// kont ktibt lill-Gvern pre/edenti u tlabtu jikkunsidra le;i]lazzjoni ad hoc u anki jemenda l-Kostituzzjoni jekk hemm b]onn, biex dawn issimboli nazzjonali ta’ pre;ju jkunu m[arsa i]jed u biex ma jkunux abbu]ati.

S’issa g[adni ma smajt xejn konkret mill-OPM sa mis-sena 2008. “min ja[kimha”: f’kuntest storiku u attwali tfisser, mhux biss g[all-[akkiem barrani talimg[oddi, imma wkoll g[arrappre]entanti tag[na filParlament, biex ma jinsewx li ma g[andhomx isiru ‘[akkiema’.

Walter Camilleri Santa Venera

18 Ittri lill-Editur

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Il-Kanonku Dun :u]epp Cremona – Qassis ]elanti fil-Furjana Sur Editur, Il-Kanonku Dun :u]epp Grech Cremona, ta’ nisel G[awdxi, li [alliena fit-2 ta’ :unju 2013, se jibqa’ mfakkar fil-parro//a ta’ San Publju l-Furjana b[ala sa/erdot ]elanti li ddedika [ajtu u sa[[tu g[all-pastorali lejn il-komunità Furjani]a g[al aktar minn 50 sena.

Hu propju b’sens ta’ dover u gratitudni li l-Kanonku Grech Cremona g[andu jibqa’ mfakkar fost il-parru//ani Furjani]i, g[ax ilvokazzjoni sa/erdotali tieg[u wettaqha kif me[tie;, u b’sens ta’ altruwi]mu.

Kien persuna intelli;enti u studju].

Qaddes l-ewwel quddiesa tieg[u ta’ 32 sena, wara li beda l-istudju tieg[u g[al avukat u [tie;lu jaqleb mill-kors tal-Li;i meta aktar tard ;ietu lvokazzjoni ta’ sa/erdot. Kien jaqra [afna u kien wie[ed mill-ftit

sa/erdoti li f’kull g[odwa jag[mlu [sieb qasir fuq il-qaddis tal-;urnata, qabel il-quddiesa tag[hom.

Sehmu fil-parro//a kien jag[tih kuljum, u g[al [in twil kont issibu fil-konfessinarju, kemm filg[odu kif ukoll qabel il-quddiesa ta’ filg[axija.

G[al xi snin kien ukoll id-direttur spiritwali tal-abbattini tal-parro//a ta’ San Publju, li tieg[u kien devot kbir. Hu kien kontributur g[al diversi rivisti reli;ju]i u ;urnali lokali.

Il-Kanonku Grech Cremona jibqa’ sinonimu b[ala l-vi/i parrokku talFurjana min[abba s-servizz twil li hu ta f’din il-kariga u serva malAr/iprieti tal-Furjana ta’ wara lGwerra, u g[alhekk kien ukoll ta’ spalla kontinwa fil-pastorali talparro//a, spe/jalment fit-tqarbin talmorda u assistenza o[ra malmoribondi. Meta kien g[adu vi/i, kien imur iqarben fl-ewwel ;img[a

tax-xahar lil madwar 50 marid u kien spiss jg[id li waqt dawn i]-]jarat kien jitla’ u jin]el mal-5,000 tar;a.

Dan l-a[[ar meta sa[[tu ma kinitx tippermetti daqs qabel, xorta wa[da, bi sforz u bi tbatija kbira kien ifekren kif jista’ lejn il-knisja biex jibqa’ jag[ti l-[idma pastorali tieg[u sala[[ar ;urnata. }gur li l-Furjani]i huma midjuna lejn dan is-sa/erdot li g[araf jaqdi l-missjoni tieg[u b’[e;;a u b’sens ta’ leatà lejn ilkomunità Furjani]a li tant kien i[obb. Hu doveru] g[alhekk li nitolbu g[alih biex il-Mulej jag[tih il-premju li tant stinka g[alih u li tant jimmeritah.

Grazzi Kanonku, il-Furjana se tibqa’ grata lejk g[as-servizz twil u e]emplari li inti tajtha b[ala sa/erdot ]elanti.

Publio Agius Il-Furjana

Ix-xju[ ta[t il-Labour

Li;i antikwata Sur Editur, Nixtieq ni;bed lattenzjoni ta’ Transport Malta biex mill-aktar fis tbiddel li;i antikwata li qed to[loq inkwiet bejn [afna residenti f’/erti toroq. Il-li;i pre]enti li hi antikwata hi li mutur jista’ jipparkja fuq kaxxa u jekk karozza tipparkja fuq M.C., talkarozza jaqla’ /itazzjoni mill-Gwardjani Lokali.

Issa biex Transport Malta tkun taf, qed ji;ri li /erti nies arroganti g[andhom fejn iqieg[du l-mutur g[ax il-kunsill jag[mlilhom lM.C. quddiem darhom stess u dawn l-individwi blarroganza kollha jie[du lkaxxa biex meta jo[or;u bilkarozza u ji;u lura, ine[[u lmutur u jkollhom il-parke;; lest.

Dan sewwa? Se nibqg[u n[allu lil min hu arroganti, g[aliex la l-kunsill [a [sieb biex jag[mel l-M.C. ti;i injorata? Il-li;i qieg[da [a]in u g[all-inqas g[andha tkun li ladarba hemm l-M.C. il-mutur g[andu jitpo;;a fuq l-M.C. u mhux jie[u spazju ta’ fejn toqg[od karozza.

Ni;bed l-attenzjoni ta’ Transport Malta li ladarba lkunsill jipprovdi l-M.C. ilmutur g[andu ji;i pparkjat fuq l-M.C. u jekk ilGwardjan Lokali jg[addi mit-toroq u jara mutur ipparkjat f’kaxxa tul ta’ karozza, meta hemm kaxxa M.C. is-sid tal-mutur g[andu jkun im[arrek.

Jien naf kunsilli li daru dawra sew ir-ra[al tag[hom u f’/erti toroq fejn hemm ilmuturi g[amlu sinjali ta’

Il-Kanonku Dun :u]epp Cremona

M.C. biex ma jkunx hemm arroganza u tal-muturi jie[du post ta’ karozza fuq kaxxa, biex meta jirritornaw id-dar ine[[u l-mutur, jag[mluh fil-veranda tad-dar u jipparkjaw il-karozza.

Ni;bed l-attenzjoni talGvern ukoll li jaqta’ darba g[al dejjem din l-arroganza g[ax ma ninsewx li jekk fi triq forsi jkun hemm ]ew; muturi u jabbu]aw b’dan ilmod, hemm 60 ru[ o[ra f’din it-triq li kollha jgorru b’din l-attitudni. G[alhekk kemm il-gvern, kif ukoll Transport Malta g[andhom jirran;aw din il-li;i millaktar fis.

Nispera li jittie[du passi mill-awtoritajiet kon/ernati.

Senza Pietà

Tal-Pietà

Sur Editur, Qed tkompli fil-ferne]ija tag[ha kollha min-na[a tal-Gvern ;did Laburista l-kampanja ‘Malta Tag[na Lkoll’. Issa kien imiss lill-elf xi[ u xi[a rikoverati fir-Residenza San Vincenz De Paul.

Miskin is-Supretendent, qaltilna l-Ministru Coleiro Preca, ma jistax jibqa’ jerfa’ l-pi] wa[du u allura appuntat bord biex jg[in.

Mela allura l-bord messu jkun immexxi mis-Supretendent u mhux mill-eks deputat Laburista Philip Sciberras kif g[amlet il-Ministru. Mieg[u biex jg[inuh hemm erbg[a min-nies o[ra ta’ fidu/ja fosthom l-eks Deputat Segretarju :enerali talGeneral Workers’ Union Geitu Mercieca.

Issa b’dak li g[amlet il-Ministru Coleiro Preca tista’ serra[ rasha li fl-G[id il-Kbir li jmiss, il-figolli f’San Vin/enz se jkunu tajbin [afna!

Nawgura lill-g[e]ie] xju[ tag[na s-sliem g[ax g[ad hawn min g[adu jiftakar x’kien isir f’San Vincenz fis-sebg[inijiet u fit-tmeninijiet meta l-Labour kienu fil-gvern.

P.S. Imnalla Gonzi kien la[aq tana dawk it-€300 biex jg[inuna nibqg[u fi djarna g[ax sakemm nifla[, jien ma rridx immur f’San Vincenz ‘tag[na lkoll’.

F. Cassar

Il-Marsa

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Servizz skora;;anti

Sur Editur, Kelli qadja mill-Belt Valletta g[al Tas-Sliema (fuq ix-xaqliba tas-Savoy).

Esperimentajt bil-karozza tal-linja llum ta[t ilkumpanija Arriva.

Meta wasalt fuq il-venda tal-Belt, iltqajt ma’ bi]ibilju ta’ nies, ji;ru ’l hawn u ’l hinn, ifittxu l-karozza li jridu. Ta[lita ta’ Maltin u turisti.

Staqsejt g[an-numru talkarozza li twassalni sasSavoy. Risposta: “Parke;; 5 Numru 21”. F’parke;; 5 ma kien hemm ebda karozza. Mort nistaqsi.

Risposta: “Dik ;ejja.” Wara kwarta da[let karozza (bla numru), i]da s-sewwieq qal li mhix g[as-Savoy. Fiss saq lura u telaq.

Kwarta wara da[let karozza o[ra (bla numru).

In-numru, f’ras il-kabina tas-sewwieq, fid-dawl taxxemx, ma jinqarax! Staqsejt lis-sewwieq. Risposta: “Din mhix g[as-Savoy.” Xi turisti, im[awdin ftit i]jed minna, qatg[u qalbhom u telqu g[al g[onq it-triq.

Wara tliet kwarti stennija, da[let karozza o[ra u ssewwieq kien ;entili bi]]ejjed biex iwa[[al innumru (kbir u /ar) 21. Innies, b[al nemel img[a;;lin, imbokkaw g[al ;ol-karozza.

Jekk dan hu servizz li ssibu fuq il-kontinent, [alluna lkoll nie[du pa/enzja. Jekk dan hu servizz komplikat u g[ad g[andu fama [a]ina wara sentejn minn mindu beda, hemm b]onn li l-Ministeru g[at-Trasport jifta[ inkjesta fuq dis-sitwazzjoni medjokri.

Bla ebda riforma, il-gelgul ta’ petrol ikkunsmat millkarozzi privati, b’dannu g[all-bilan/ finanzjarju u g[as-sa[[a tal-pubbliku, mhu se jonqos qatt.

N.H. Il-Belt Valletta

Stil ;did ta’ tmexxija!

Joseph Muscat mill-Oppo]izzjoni tkellem mod dwar tmexxija fil-Gvern, u issa li qieg[ed fit-tmun tal-pajji] qed jag[mel l-oppost (Ritratt> Joseph Galea)

Sur Editur, Kif jaf kull Malti u G[awdxi, wie[ed misslogans l-aktar li sa[qu fuqhom Joseph Muscat u lLaburisti kien proprju ‘Stil ;did ta’ tmexxija’. {afna [asbu (u ma tag[tihomx tort) li dan kien ifisser li kollox kien se jibda jimxu fuq irrubini, li kollox se jsir birreqqa, li se tinqata’ l-[ela, kul[add se jie[u ;ustizzja u minnufih.

F’kelma wa[da, kollox se jsir ward u ]ahar. I]da f’dawn il-mitt jum li ilu hemm Gvern Laburista,

tg[allimna l-istil ;did ta’ tmexxija xi jfisser e]attament bil-kejl Laburista.

• Stil ;did ta’ tmexxija jfisser to[loq Kabinett ta’ 23 ministru b’]ieda annwali ta’ miljuni ta’ ewro meta g[al xhur s[a[ skruplajt bi]-]ieda mist[oqqa li kienu [adu lMinistri Nazzjonalisti u li kienu re;;g[uha lura kollha; • Stil ;did ta’ tmexxija jfisser tivvinta kif se to[loq konsulenza bix-xaba’ biex tpatti bi flus il-poplu lil min g[enek tirba[ l-elezzjoni; • Stil ;did ta’ tmexxija

jfisser tmur lura minn kelmtek u ma tkomplix bilprogramm tal-Gvern Nazzjonalista li tibni skola ;dida kull sena u t[alli lillistudenti G[awdxin ming[ajr l-allawonce spe/jali li kien tahom Gvern Nazzjonalista; • Stil ;did ta’ tmexxija jfisser li twieg[ed li se tibda tag[mel il-politika differenti u mbag[ad tisbel u tg[ajjar fil-Parlament lid-deputati Nazzjonalisti g[ax ikkritikaw l-operat tieg[ek; • Stil ;did ta’ tmexxija jfisser tinsulta lill-

Oppo]izzjoni billi tag[mel Chairman ta’ Kummissjoni li trid tirrevedi /erta le;i]lazzjoni lil dak li f’[ames snin ma g[amilx g[ajr ida[[al l-istalletti f’dahar il-Prim Ministru Gonzi u l-Gvern Nazzjonalista.

Sur Prim Ministru, in-nies di;à bdiet tifhem il-qerq tasslogans tieg[ek u l-mument tieg[ek ma jdumx ma jasal.

Imbag[ad il-poplu jag[tik lewwel risposta!

Karmenu {a]-}ebbu;

Politiku fi ]mien adattat

Sur Editur, Simon Busuttil bl-Ingli] insej[ulu the right man at the right time. Il-bniedem adattat g[a]-]mien adattat. U veru. Hu da[[al arja friska u ;dida fil-PN. Wara t-

telfa kbira li ;arrab fl-a[[ar elezzjoni suppost il-partit i]]arma u rrassenja g[attelqa u l-bruda. Imma sar l-oppost ta’ dan.

Simon Busuttil g[aqqad u sa[[a[ lillPartit aktar minn qatt qabel. :abu

mag[qud ponn wie[ed li j[ares b’kura;; kbir lejn il-;ejjieni rebbie[.

Dejjem PN Tas-Sliema

20

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Internazzjonali

Internazzjonali

IS-SIRJA

IL-LIBJA

Stennija g[all-armi mill-Punent

FRANZA> Ajruplan tat-tip Sukhoi-35 waqt wirja matul il-50 Edizzjoni tal-Paris Air Show f’La Bourget. Din il-wirja tant mistennija fl-Ewropa tifta[ g[all-pubbliku fis-17 ta’ :unju u tintemm fit-23 ta’ :unju. (ritratt Reuters)

Wara li l-Istati Uniti [abbret li kienet se tibda tag[ti l-armi lir-ribelli Sirjani, ir-re;im qed i]id id-do]a tal-attakki kontrihom, partikularment fizzona tal-akbar belt Aleppo.

Il-kmandant tal-grupp ewlieni tar-ribelli [e;;e; lillPunent biex jag[ti missili g[al kontra l-ajruplani u t-tankijiet tal-gwerra. Salim Idriss, ilkmandant tal-Armata {ielsa tas-Srija, qal li jekk jing[ataw armi tajbin, hu jista’ jeg[leb lir-re;im Sirjan f’temp ta’ sitt xhur.

Hu i]da appella biex ma jin[elix aktar ]mien g[aliex ir-re;im kien qed ilesti offensiva kbira kontra Aleppo li ilha g[al kwa]i sena f’idejn

:lied qalil f’Bengha]i

ir-ribelli.

Fl-istess [in, il-grupp militanti tal-Hezbollah, ba]at fil-Libanu, b’reazzjoni g[alli]vilupp mill-Istati Uniti , qal li kien se jkabbar ilparte/ipazzjoni tieg[u ma;enb it-truppi tar-re;im biex jassigura li l-President Bashar al-Assad jibqa’ filpoter.

Il-President Barack Obama [a dan il-pass wara li kien ikkonfermat li r-re;im qed ju]a l-armi kimi/i. Imma sorsi qalu li dak li qed jinkwieta lil Obama kien aktar il-pre]enza talHezbollah u kien dan li wasslu biex jg[in lir-ribelli aktar mill-u]u tal-armi kimi/i.

Kien hemm ;lied qalil f’Bengha]i matul il-lejl bejn il-:img[a u s-Sibt u li fih talanqas sitt suldati minn taqsima tat-truppi spe/jali nqatlu.

Il-;lied beda wara li grupp ta’ nies armati n;abru quddiem il-ba]i tat-truppi spe/jali

informazzjoni b’rabta ma’ attività kriminali jew mas-sigurtà nazzjonali u dawn kienu jikkon/ernaw bejn 31,000 u 32,000 kont ta’ klijenti.

Hawn ukoll il-Microsoft qalet li tat linformazzjoni wara ftehim li sar malawtoritajiet kon/ernati fl-Istati Uniti.

Il-ka] qajjem polemika kbira fl-Istati Uniti u hemm min qed iqis lil Snowden b[ala eroj.

Il-Gvern Amerikan qal li permezz ta’

din l-g[assa fuq l-internet kif ukoll ittelefonati, fl-2009 kien arrestat Amerikan li kien qed jippjana li jpo;;i bomba mal-;urnal Dani] li kien ippubblika l-karikatura tal-profeta Mohammad.

Il-White House ikkonfermat ukoll li din l-g[assa kienet evitat kumplott minn militanti Islami/i biex ipo;;u bombi fissistema tas-subway ta’ New York fl2009.

Il-;img[a li g[addiet tal-anqas 31 persuna nqatlu u madwar 100 ndarbu f’in/identi bejn dimostranti u grupp ta’ r;iel armati. Eventwalment kienu truppi spe/jali li intervenew biex ;abu l-kalma. Dawn kienu l-istess truppi spe/jali li spi//aw fil-mira lbiera[.

Il-Gvern irid jipprojbixxi l-bottle g[at-trabi Il-Parlament tal-Venezwela se jibda jiddiskuti abbozz ta’ li;i biex il-bottles tal-[alib tat-trabi jkunu projbiti fil-pajji].

Dan biex i[e;;e; l-ommijiet ireddg[u u jnaqqsu l-u]u tat-trab tal-[alib g[at-trabi.

L-abbozz qed ikun imressaq mill-Partit So/jalista li jinsab fil-gvern fi ]mien li fil-pajji] hemm skarsezza kbira ta’ affarijiet ba]i/i tal-ikel.

Jammettu li g[addew informazzjoni lill-awtoritajiet Amerikani diversi a;enziji tal-Gvern Amerikan u dan kien jinvolvi bejn 18,000 u 19,000 kont ta’ nies li ju]aw il-Facebook.

Il-kumpanija sid tal-akbar social network fuq l-internet qalet li hi kienet tat l-informazzjoni wara ftehim li sar mal-awtoritajiet tas-sigurtà nazzjonali Amerikana.

Fl-istess [in, il-Microsoft qalet li g[all-a[[ar sitt xhur tal-2012 kienu saru bejn 6,000 u 7,000 talba g[al

f’Bengha]i. Ftit sig[at qabel, grupp ta’ nies kienu da[lu bil-forza f’ma[]en militari f’parti o[ra tal-belt u serqu diversi armi.

B’kollox il-;lied dam sejjer madwar erba’ sig[at u mhux /ar jekk kienx hemm vittmi min-na[a tal-grupp armat.

Il-VENEZWELA

L-ISTATI UNITI Diversi kumpaniji fuq l-internet kienu waslu g[al ftehim mal-Gvern Amerikan biex jag[tu informazzjoni limitata g[al talbiet mis-servizzi sigrieti Amerikani.

Dan wara li ftit tal-jiem ilu Edward Snowden, eks impjegat tas-CIA, ]vela dettalji ta’ programm ta’ tkixxif tanNational Security Agency fuq l-internet.

Il-Facebook [abbar li fl-a[[ar sitt xhur tal-2012, kienu saru bejn 9,000 u 10,000 talba g[al informazzjoni minn

21

IR-RENJU UNIT> Il-Prin/ep William waqt i/-/erimonja tat-Trooping the Colour fi/-/entru ta’ Londra lbiera[. Din i/-/erimonja ssir b[ala parti mi/-/elebrazzjonijiet uffi/jali ta’ g[eluq snin ir-Re;ina Eli]abetta. Ir-Re;ina g[alqet 87 sena fil-21 ta’ April imma uffi/jalment il-;urnata ti;i /elebrata fil-15 ta’ :unju. Ma kienx pre]enti lbiera[ il-Prin/ep Philip, li qed jirkupra l-isptar. (ritratt Reuters)

Il-GRE?JA

Il-koalizzjoni tal-Gvern f’periklu li tisfaxxa Hemm periklu li lkaolizzjoni tal-Gvern filGre/ja tisfaxxa min[abba lpolemika li nqalg[et min[abba l-g[elqu [esrem tax-xandir tal-istat Grieg. }ew; partiti ]g[ar imma importanti fil-koalizzjoni qalu li ma kinux se jappo;;jaw ilGvern f’din il-kwistjoni.

Il-Prim Ministru Antonis Samaras offra li j]omm numru ]g[ir ta’ impjegati biex ikomplu jxandru l-a[barijiet.

I]da ]-]ew; partiti ]g[ar qalu li jekk se jkun hemm ristrutturizzazzjoni, din trid issir bix-xandir tal-ERT miftu[ g[ax-xog[ol normalment.

Il-Gvern qed isostni li lg[eluq tal-ERT kien wie[ed temporanju u l-ERT kien se jibda jxandar kemm jista’ jkun malajr i]da b’inqas impjegati u b’mod aktar effi/jenti. {afna impjegati qed jokkupaw il-bini u qed

ixandru l-a[barijiet blg[ajnuna ta’ stazzjonijiet Griegi ]g[ar jew minn fuq linternet. Barra minn hekk, madwar il-bini qed ikun hemm nies mi;bura b’sinjal ta’ appo;; u solidarjetà.

Nhar it-Tlieta t[abbar [esrem li l-ERT kien se jag[laq b[ala mi]ura biex ilpajji] jiffranka l-flus. I]da kien hemm g[ag[a kbir filpajji] u l-{amis issejja[ strajk nazzjonali u nqalg[et kri]i politika. Barra minn hekk hemm azzjoni industrijali mill-mezzi tax-xandir Griegi b’turija ta’ appo;; g[all[addiema tal-ERT. Il-Gvern Grieg wissa lillistazzjonijiet privati Griegi biex ma jxandrux trasmissjonijiet tal-ERT I]da, il-European Broadcasting Union (EBU) [alla l-ERT jer;a’ jibda jxandar permezz tas-satellita.

B’kollox hemm madwar 2,000 [addiem mal-ERT.

Fl-2007, kienet di;à g[addiet li;i biex tippromovi t-treddig[ imma ma kienx hemm restrizzjonijiet kontra l-u]u tal[alib tat-trabi.

Odalis Monzon, Membru Parlamentari tal-Partit So/jalista, qalet li fil-li;i ;dida se jkun hemm multi g[al min jinqabad ju]a t-trab tal-[alib imma wkoll kien se jkun hemm e//ezzjonijiet. Dan f’ka] ta’

mewt tal-omm jew ommijiet bi problemi ta’ sa[[a skont kif ji;i determinat millMinisteru tas-Sa[[a.

Dan il-pass qed inqanqal dibattitu ja[raq fil-pajji] fejn l-Oppo]izzjoni qed tg[id li l-Gvern qed jinda[al wisq fil[ajja privata tan-nies u li wie[ed ma jistax jaqbad u jaqta’ linja fuq [a;a b[al din.

22

Opinjoni

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Giulio Andreotti> Diskussjoni politika minn Charles V Schembri

Ftit tal-;img[at ilu miet Giulio Andreotti fl-età ta’ 94 sena; wie[ed fost il-mexxejja ewlenija tad-Demokrazija Kristjana fl-Italja.

L-attività politika u so/jali tieg[u, il-kuntatt dirett malVatikan u d-diversi diskorsi tieg[u jag[tuh il-le[ma ta’ persuna;; kumpless.

F’dan l-artiklu nippruvaw nag[tu [jiel dwar Andreotti, ilbniedem tal-familja u tan-nies, il-;ibda li kellu g[a]-]g[a]ag[, il-[sieb politiku u l-abbiltà tieg[u li, f’/irkustanzi diffi/li, wettaq azzjoni politika a) flinteress tan-nazzjon kif kien ikun mitlub minnu u b) flinteress a[[ari tal-partit.

Riflessjonijiet li jwasslu g[al diskussjoni politika li lkoll g[ad g[andna x’nitg[allmu minnha u x’nixtarru.

G[alkemm Andreotti mexxa l-azzjoni politika tieg[u fi ]minijiet u /irkustanzi ferm differenti minn dawk tal-lum, hu xorta jibqa’ font ta’ ispirazzjoni g[al politi/i kontemporanji. Fosthom: il[tie;a ta’ moderazzjoni fil[sieb u l-azzjoni, ir-relazzjoni tieg[u ma’ min ma jaqbilx mieg[u, il-kapa/ità tieg[u li jibni pontijiet fost il-fazzjonijiet tad-DC u ma’ partiti politi/i diversi.

Fuq kollox tispikka ddeterminazzjoni tieg[u li waqt li jmexxi ’l quddiem il-[sieb politiku tieg[u, l-iskop ewlieni jrid jibqa’ l-garanzija talkontinwità tal-partit li minnu jag[mel parti. Fit-tradizzjoni DeGasperjana, kien jemmen fil-[tie;a li ssir kritika interna fil-partit, sakemm dan ma mminax l-operat governattiv.

Il-bniedem

Kien lawrjat fil-;urisprudenza.

B[ala ]ag[]ug[ kien qrib istituzzjonijiet ekkle]jasti/i, f’kuntatt ma’ mexxejja ewlenin tad-Demokrazija Kristjana klandestina matul il-gwerra u wara attiv fil-Federazzjoni talUniversitarji Kattoli/i Taljani (FUCI).

L-a//ess u l-istima li kellu filVatikan, fosthom ma’ diversi papiet, wassal biex Andreotti jkun meqjus b[ala l-politiku talVatikan. Kien bniedem mag[ruf li ja[dem il-jiem kollha tassena; i]da li sa l-a[[ar snin rari falla l-pranzu nhar ta’ Sibt malfamilja bit-tfal u neputijiet. Rari naqas jara lil kull min xtaq ikellmu s-Sibtijiet filg[odu. Rari naqas jattendi attivitajiet so/jali jew politi/i, partikolarment dawk ta]-]g[a]ag[ (Giulia Bongiorno, 2010).

Jing[ad li fl-1943 De Gasperi g[a]lu b[ala l-assistent tieg[u min[abba li kien qrib talVatikan u kien president talFUCI. Minn hawn bdiet il-mixja politika ta’ Giulio Andreotti, li bejn l-1972 u 1991 kien prim ministru g[al seba’ darbiet u okkupa diversi ministeri fi gvernijiet immexxija minn

GIULIO ANDREOTTI> G[alih id-djalogu u l-medjazzjoni kien mod kif kellha ssir il-politika

politi/i li mhux ne/essarjament kien jaqbel mag[hom.

B’mod assolut, jistqarr Marco Follini (2010), kien hemm fih il-fidi, u forsi lfamilja; il-bqija kien jibqa’ relattiv. Kien bniedem li kien jaf jimminimizza l-kwistjonijiet u ja[dem bla wisq kjass.

Skont l-istoriku Indro Montanelli, meta De Gasperi u Andreotti kienu jmorru l-knisja flimkien, De Gasperi kien jitkellem ma’ Alla, waqt li Andreotti kien jitkellem massa/erdot. Mistoqsi minn Jader Jacobelli x’ja[seb dwaru, De Gasperi wie;eb li ]-]ag[]ug[ Andreotti kellu bosta kwalitajiet tajbin, jekk mhux uni/i, i]da kellu d-difett li jkun prudenti b[al ra;el xi[.

Rispett lejn l-istituzzjonijiet

Andreotti kien jirrispetta listituzzjonijiet, ukoll jekk mhux bilfors jaqbel ma’ g[emilhom.

Kien jemmen fil-[tie;a li tisma’, li [afna diskors itellef mill-[in li fih tista’ twettaq xi [a;a; kien jit[asseb li kultant tista’ ta[seb li ma tin[tie;x parir g[ax taf kollox. Kien jit[asseb li w[ud mill-politi/i ma japprezzawx il-[tie;a ta’ dixxiplina tal-partit.

Baqa’ jirrispetta listituzzjonijiet sal-a[[ar, ukoll meta fil-bidu tad-disg[inijiet kien qed ji;i mixli b’asso/jazzjoni mal-Mafia.

Qatt ma falla seduta tal-qorti.

Mad-difensuri tieg[u kien jis[aq biex juzaw biss il-fatti bla ma jippre;udikaw lillprosekuturi jew ix-xhieda. Lillwie[ed ;urnalist li talbu fehmtu dwar il-ka], Andreotti wie;bu: “Jien g[andi fidu/ja fil;ustizzja”.

Dan l-atte;;jament rebba[ lil Andreotti r-rispett u l-fidu/ja wkoll ta’ dawk li kienu ta’ fehmiet politi/i opposti. Fost lakbar difensuri tieg[u kien hemm xejn [lief Emanuele Macaluso, figura importanti filPartit Komunista.

Andreotti trawwem fost i]]g[a]ag[ demokristjani. Ta’ 22 (1942) sena sar il-President talFuci. Sentejn wara beda lpubblikazzjoni La Punta, organu

ta]-]g[a]ag[ demokristjani li fiha kien iwassal ideat u xorta ta’ po]izzjonijiet politi/i li mhux ne/essarjament kienu jaqblu ma’ dawk uffi/jali tal-partit. Kien hawn li b’mod meqjus beda jo[ro;, forsi wkoll ispirat millkuntatti mal-Vatikan, il-[sieb tieg[u ta’ politiku aspirant li j[ares lejn i/-/entru lemini waqt li sa /ertu punt De Gasperi seta’ kien aktar miftu[ lejn i/-/entruxellugi. Biss dan ma ]ammux milli ji;i nominat sottosegretarju tal-Prim Ministru De Gasperi.

Andreotti kien il-Prim Ministru li fl-1972 [atar lewwel Ministru g[a]-]g[a]ag[.

Tul is-snin hu baqa’ j[ossu mi;bud lejn l-ispirtu ta’ avventura tag[hom. Kellu simpatija kbira g[allorganizzazzjoni ‘Comunione e Liberazione’ rappre]entata minn ]g[a]ag[ ribelli, maqbuda bejn fidi u politika.

Forsi f’dawn iz-]g[a]ag[ kien baqa’ jara lilu nnifsu. Forsi kien japprezza fihom militanza kristjana li ma kinetx daqstant inkwadrata fl-iskemi tal-partit (Marco Follini, 2010).

Andreotti, kostantement kien jippromwovi dal-gruppi ta’ ]g[a]ag[, ukoll dawk barra lpartit, g[ax kien jemmen li bi]]mien, b[ala adulti maturi, kienu se jaraw l-affarijiet b’mod ferm differenti.

F’laqg[a ta]-]g[a]ag[ fl1979 Andreotti [e;;e; li]]g[a]ag[ biex ikunu miftu[a g[al fehmiet ta’ o[rajn li ja[sbuha differenti minnhom.

Talabhom jibqg[u jsemmg[u le[enhom bla bi]a, i]da b’rispett, waqt li [e;;i;hom jiffokaw il-[idma tag[hom g[all-g[aqda fil-partit.

Min-na[a tag[hom i]]g[a]ag[ rawmu simpatija kbira f’Andreotti tant li bdew isej[ulu ‘Iz-ziju Giulio’. {sieb politiku G[alih il-politika ma kienx lelement assertiv ta’ Fanfani (ilbniedem tal-azzjoni) jew ilproblematika ta’ Moro (il-

[assieb li wassal g[al kompress storiku mal-Partit Komunista).

Andreotti ma kienx politiku ta’ pro;etti politi/i kbar.

Qatt ma okkupa [atriet

g[oljin fil-partit, qatt ma fittex il-popolarità, kif qatt ma be]a’ li jitlifha. Kellu profil ideologiku pjuttost baxx, i]da influwenti bil-bosta kemm flItalja u kemm fl-isfera internazzjonali. Kien jemmen fil-politika tal-bon sens; politiku li jemmen fil-[tie;a ta’ politika u de/i]joni pragmatika u li twassal ’il bog[od.

Andreotti qatt ma kien parti minn xi fazzjonijiet partikulari fil-partit; qatt ma seta’ jkun parti mill-moviment b’xejriet xellugin ‘Iniziativa Democratica’ ta’ Fanfani, Moro u La Pira. Pjuttost, g[alkemm dejjem insista bi s[i[, u kultant bil-forza, fuq l-ideat politi/i tieg[u, xorta kien dak ilpolitiku li dejjem u fost kul[add seta’ jkun il-moderatur.

Kien jemmen fil-[tie;a ta’ strate;iji li jimminimizzaw il[sara u jwasslu g[al xi forma ta’ salvazzjoni sew fuq livell nazzjonali sew dak ta’ partit. :ja fil-kungress ta’ Napli 1944, waqt li De Gasperi stqarr li DC hu l-partit ta’ riformi sostanzjali u hu l-partit tarrivoluzzjoni, i]-]ag[]ug[ Andreotti qal: “A[na l-partit tal-ordni u l-li;i”; frazi u]ata aktar tard minn Richard Nixon.

Kull meta kien b]onn li ti;i salvata le;islatura, kull meta kien me[tie; li ji;i ffurmat gvern minn partiti li mhux ne/essarjament jaqblu bejniethom, jew li jkun me[tie; is-sapport tal-oppo]izzjoni, aktarx li kien ikun Andreotti li kien ji;i mitlub jifforma gvern.

Dan, Andreotti kien jag[mlu b’umiltà, b’konvinzjoni, b’determinazzjoni u b’rispett s[i[ lejn il-partit.

Hu ma kienx konvint midd[ul tas-so/jalisti u aktar tard tal-komunisti fis-sebg[inijiet fil-gvern. Biss hu kien jaf ukoll li kien il-Papa :wanni XXIII li kien irrealizza s-siwi talproposta ta’ Moro fis-sittinijiet biex is-so/jalisti jiffurmaw parti mill-gvern.

Fl-1978 fil-ka] tal-kompress storiku mal-partit komunista, li kien di;à esprima ru[u b’konvinzjoni favur in-NATO, l-Ewropei]mu u ]-]amma ’l bog[od mill-Unjoni Sovjetika,

Moro ipperswada lill-komunist Berlinguer li [add g[ajr Andreotti ma kien kapa/i jmexxi dak it-tip ta’ gvern bissapport tal-komunisti.

L-Istati Uniti kienu m[assba sew b’din il-proposta Taljana u kellu jkun Andreotti li jmur lIstati Uniti biex iserra[ ras ilpresidenza Amerikana li kien hemm il-garanziji kollha me[tie;a. Kessinger baqa’ xettiku i]da fi tmiem il-laqg[a xtaqlu su//ess.

Wara l-qtil ta’ Aldo Moro fl1978, fis-snin ta’ kri]ijiet so/joekonomi/i kbar u fis-snin ta’ terrori]mu urban, Andreotti safa wa[du. Ukoll esponenti filpartit tieg[u daru kontrih. I]da madankollu Andreotti baqa’ sal-a[[ar jiddefendi l-qbil li kien sar bejn il-komunisti u Moro u Zaccagnini mid-DC. F’intervista li kien ta kien stqarr li fi/-/irkustanzi li kien g[addej minnhom il-pajjiz, ilgvern tan-‘non sfiducia’, fejn ilkomunisti kienu lesti jastjenu fil-parlament, kienet l-unika formula li setg[et tg[in il-pajji] u wkoll tbieg[ed it-tmiem prematur tad-DC. Riflessjonijiet

Andreotti kien politiku kottoliku li mhux dejjem mexa mal-linji gwida tal-Vatikan fid-dawl ta’ so/jetà li kienet evolviet f’wa[da aktar miftu[a u liberali.

Politikament dejjem kien /entru lemini, lest jirre]isti linfluss fil-poter tax-xellug; biss dejjem kien lest ja//etta jpo;;i g[as-servizz tal-pajjiz u tal-partit il-kapa/ità tieg[u li jkun moderator prudenti u kawtel. G[alih id-djalogu u lmedjazzjoni kien mod kif kellha ssir il-politika.

Ma kienx tant jemmen flistrutturi ri;idi tal-partit li kienu jxekklu l-espressjoni [ielsa u l-kontribut volontarju ta’ gruppi ta’ individwi. Meta ma qabilx ma’ s[abu, dejjem wera lealtà s[i[a lejn il-partit fl-azzjoni tieg[u; u bil-[sieb li jimminimizza kull [sara ;ieli rtira mill-po]izzjoni li jkun [a.

G[alih il-kritika iebsa interna fil-partit kienet issa[[a li biha l-partit dejjem ifittex jadatta ru[u b’firxa s[i[a ta’ ideat sakemm dan ma jimminax l-operat tal-gvern.

Kien jemmen fil-[tie;a li tisma’ b’attenzjoni dak li jing[ad ’il bog[od mill-partit, li j]omm djalogu miftu[ ma’ dawk li ma kienx jaqbel mag[hom, li jisma’ x’inhuma l-aspettattivi u s-soluzzjonijiet li jo[or;u f’attivitajiet organizzati minn setturi varji tas-so/jetà /ivili.

Kien politiku li dejjem ]amm iebes mal-g[eruq tat-twemmin demokristjan, i]da li dejjem g[araf ji]viluppa ambjent ta’ [sieb u azzjoni politika li lkoll g[andna bil-bosta x’nitg[allmu minnu fil-mixja tag[na lejn qawmien ;did.

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Lokali

23

Vodafone fi s[ubija mal-Asso/jazzjoni Maltija tal-Piloti tal-Ajru

HSBC. Il-Fondazzjoni HSBC Malta sa[[et l-appo;; tag[ha g[all-Kunsill tar-Ri]orsi tal-Arkivju Notarili b’g[otja ta’ €100,000. Din g[andha tg[in fir-restawr u fl-organizzazzjoni ta’ ;abra kbira ta’ dokumenti stori/i [alli jkunu konservati b’mod professjonali g[all-;enerazzjonijiet futuri. Il-Kap E]ekuttiv ta’ HSBC Malta Mark Watkinson ippre]enta lg[otja ta’ €100,000 lil Dr Joan Abela, membru fundatri/i u membru tal-Kunsill tar-Ri]orsi tal-Arkivju Notarili, kif ukoll voluntiera attiva, fil-pre]enza tas-Segretarju Parlamentari g[all-:ustizzja Owen Bonnici.

Kap E]ekuttiv ;did g[al Gasco Energy Ltd

Il-Kap E]ekuttiv il-;did ta’ Gasco Energy Ltd Paul Agius Delicata

Il-Bord ta’ Gasco Energy Ltd, il-kumpanija li qed tmexxi kumpless /ertifikat biex jopera terminal ta’ importazzjoni, [a]na u bbottiljar tal-gass LPG, [atar lil Paul Agius Delicata b[ala lKap E]ekuttiv tal-kumpannija.

Il-[atra qed isse[[ b’effett mill-1 ta’ Mejju, 2013.

Roberto Capelluto, li kellu l-kariga ta’ Kap E]ekuttiv talGasco Energy Ltd, se jkompli jokkupa l-po]izzjoni ta’ Kap E]ekuttiv ta’ Liquigas Malta Ltd, il-kumpanija responsabbli g[ad-distribuzzjoni u lmarketing tal-liquefied petroleum gas (LPG) f’Malta.

Vodafone Malta la[qet ftehim mal-ALPA, l-Asso/jazzjoni Maltija tal-Piloti tal-Ajru, biex din il-kumpanija ewlenija tattelekomunikazzjoni f’Malta toffri lillmembri tal-asso/jazzjoni benefi//ji spe/jali u kompetittivi fuq is-servizzi tat-telefonija u l-internet.

Is-soluzzjonijiet tal-komunikazzjoni jinkludu firxa wiesg[a ta’ prodotti talinternet u mobiles, liema soluzzjonijiet ;ew imfassla apposta biex jg[inu persuni b[alma huma l-piloti jil[qu d-domanda li jkollhom g[al dawn is-servizzi.

ALPA Malta tirrappre]enta l-piloti kollha li jtajru l-linja nazzjonali. Il-Kaptan Dominic Azzopardi, President ta’ ALPA Malta, wera s-sodisfazzjon tieg[u g[al din is-s[ubija u qal li “min[abba n-natura tax-

xog[ol tag[na, li jinvolvi ammont sostanzjali ta’ vja;;ar barra mill-pajji], ilpakkett ta’ komunikazzjoni li qed toffrilna Vodafone se jipprovdi lill-piloti servizz affidabbli tar-roaming u jg[in lill-membri j]ommu kuntatt mal-familja, [bieb u lkollegi tag[hom.”

Marcel Grech Mallia, Enterprise Services Sales Manager ta’ Vodafone Malta, qal li “a[na rridu nkomplu nibnu u ntejbu r relazzjoni tag[na mal-asso/jazzjonijiet professjonali f’pajjizna billi nibqg[u noffrulhom benefi//ji apposta g[alihom ma[suba biex jaqdu l-[ti;iet tag[hom.”

In-network ta’ alleanzi strate;i/i ta’ Vodafone Malta g[andu l-g[an li jappo;;ja asso/jazzjonijiet tan-negozju u asso/jazzjonijiet professjonali fil-komunità.

Sena o[ra ta’ su//ess g[al GreenPak Il-GreenPak Cooperative Society qassmet lura refunds li jkunu da[lu millattivitajiet tag[ha matul issena lill-membri tas-so/jetaà tal-co-op biex b’hekk tipprova g[al darb’o[ra li GreenPak tmexxi skema talippakkjar tar-ri/ikla;; b’mod professjonali fuq ba]i ta’ bla qlig[. Dan lavveniment sar dan l-a[[ar waqt il-Laqg[a :enerali Annwali (L:A).

B’[idma fost Malta u G[awdex kollu, GreenPak Coop timmani;;a l-ippakkjar tal-;bir tal-iskart u torganizza r-ri/ikla;; tieg[u. Il-Coop tir/ievi l-fondi tag[ha minn

kumpaniji li n-negozju tag[hom jikkontribwixxi lejn id-d[ul mill-ippakkjar taliskart.

Dak li jibqa’ ]ejjed fil-fond fl-a[[ar tas-sena jing[ata lura b[ala Patronage Refund lil dawk l-istess kumpaniji li jkunu sostnew finanzjarjament il-[idma ta’ GreenPak u li huma membri tas-so/jetà. L-ammont ta’ fondi li jing[ataw lura jin[admu proporzjonalment skont kemm il-kumpanija tkun [allset lill-Korporattiva.

GreenPak, li t[addan skema awtorizzata mill-MEPA, hi likbar skema tal-;bir tal-iskart f’Malta, b’iktar minn 1,300

kumpanija, filwaqt li 34 Kunsilli Lokali awtorizzaw lil GreenPak bl-immani;;ar taliskart fil-lokalità tag[hom.

Waqt il-Laqg[a :enerali Annwali, David Stellini ;ie elett g[all-ewwel darba fuq ilkumitat flimkien ma’ Martin Borg, Edward von Brockdoff, Gaetano Buttigieg, Pierre Fava, Dennis Zammit Cutajar, Andrew Cutugno u Adrian Salomone li re;g[u ;ew eletti.

G[al iktar tag[rif dwar isSo/jetà Korporattiva ta’ GreenPak wie[ed jista’ jikkuntattja lil GreenPak fuq 21661083 jew b’email fuq info@greenpak.com.mt.

Kun/ert Operistiku g[all-Festa Nazzjonali tal-Italja.

Kantanti tal-opra u tal-operetta minn Milan, ippre]entaw ilCONCERTO ALL’ITALIANA fit-Teatru Manoel li kien mimli sal-inqas post fl-okka]joni tal-festa nazzjonali tar-Repubblika talItalja. Il-baritonu ta’ fama mondjali Orazio Mori kanta siltiet impenjattivi mir-repertorju ta’ Giuseppe Verdi, fl-okka]joni tal200 sena mit-twelid tieg[u waqt li fil-ftu[ tal-programm kien esegwit il-preludio mill-opra Traviata mill-pjanista u direttri/i mu]ikali Mro Debora Mori mill-Conservatorio Giuseppe Verdi ta’ Milan. L-artisti mid-dinja tal-operetta kienu l-mag[rufa soprano#soubrette Tiziana Scaciga della Silva, il-komiku Walter Rubboli u t-tenur Andrea Bragiotto. F’diskors tal-okka]joni lAmbaxxatur tal-Italja Giovanni Umberto De Vito tkellem dwar kemm sab li l-Maltin i[obbu l-kultura u l-lingwa Taljana u semma d-diversi manifestazzjonijiet madwar id-dinja g[all-200 sena mit-twelid ta’ Giuseppe Verdi u kif il-kultura ssa[[a[ il[biberija spe/jali u antika bejn Malta u l-Italja sa millIndipendenza ta’ Malta. Il-kuncert kien pre]entat minn Fiesole Artistic Productions bil-kollaborazzjoni tal-Istitut Taljan talKultura u l-Ambaxxata Taljana. Fir-ritratt jidhru l-parte/ipanti flimkien mal-organizzaturi u persuni distinti mistednin.

24 Feature

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

L-Ewwel Parti

Enrico Mizzi u l-familji tal-vittmi tas-Sette Giugno

Folla ta’ Maltin mi;bura bil-bandiera Maltija u kuruni tal-fjuri fil-post fejn miet Lorenzo Dyer fi Pjazza San Giorgio [dejn il-Main Guard. Fir-ritratt l-ie[or jidher Enrico Mizzi fi ]mien il-;rajjiet tas-7 Giugno 1919

Il-qag[da politika u ekonomika Il-[sieb tieg[i hu li nikteb dwar il-Kumitat li kien twaqqaf e]att wara lirvellijiet tas-7 Giugno, i]da qabel irrid niddeskrivi filqosor, il-qag[da politika u ekonomika ta’ Malta f’dak il-perijodu li fih se[[ew dawn il-protesti tal-Maltin u li fihom inxtered id-demm tal-Maltin. Qed inpo;;i f’kuntest dawk il-;rajjiet stori/i biex il-qarrej jifhem a[jar il-fatti tal-istorja.

Nibdew billi nfakkru li fil25 ta’ Frar 1919, l-ewwel laqg[a tal-Assemblea

Nazzjonale kienet idde/idiet li tippre]enta talba formali lill-awtoritajiet Ingli]i filg]ira biex Malta ting[ata Kostituzzjoni ;dida li tippermetti li l-Maltin imexxu l-amministrazzjoni politika u ekonomika tag[hom fil-libertà.

L-Assemblea Nazzjonali kienet mag[mula minn rappre]entanti kollha tasso/jetà Maltija, politi/i, kleru, kultura, kummer/ u o[rajn kollha mi;burin ta[t il-Presidenza ta’ Francesco

Sciberras. Enrico Mizzi kien Segretarju.

It-talba tal-Assemblea kienet tikkundanna lillawtoritajiet g[all-mi]uri drasti/i li dawn kienu g[afsu [afna fuq il-[ajja tal-Maltin u l-G[awdxin tul is-snin talewwel gwerra dinjija.

Kien hemm tgergir dwar it-taxxi ibsin fuq affarijiet essenzjali tal-[ajja, kien hemm akku]i li xi spekulaturi Maltin mag[rufin g[all-appo;; tag[hom lill-Ingli]i kienu g[amlu profitti esa;erati minn fuq dahar il-Maltin, komplew skarsezzi fuq ilprodotti agrikoli b[al zokkor, ;obon, [xejjex, frott, bajd u ti;ie;, skarsezza tar-ross u taxxi fuq id-dqiq u qam[ li wasslu g[al nuqqas fil-produzzjoni tal-[ob], u naqas is-sussidju fuq il-[ob], skarsa anki l-la[am peress li naqset l-importazzjoni talla[am mill-Awstralja u lprezz tal-petrol kien ukoll g[ola.

Peress li l-Partit Nazzjonalista ta[t ittmexxija ta’ Enrico Mizzi, kien protagonist assolut tal-

minn Richard Muscat Segretarju Fondazzjoni Fortunato u Enrico Mizzi

;lieda politika u ekonomika kif deskritta hawn fuq, ilKummissjoni mwaqqfa millawtoritajiet Ingli]i biex tinvestiga l-irvellijiet tas-7 Giugno, akku]at lill-PN u partikularment lil Enrico Mizzi li xewwex u organizza r-rewwixta billi akku]awh li kien “deus ex macchina” ta’ dak kollu li ;ara.

Il-Kummissjoni msemmija, immexxija minn Avv. A. Parnis, mag[ruf pro-Ingli]i bl-ambizzjoni li jil[aq Prim Im[allef, kienet mag[mula sfa//atament biex twassal g[al ri]ultat li jakku]a lil Mizzi u lill-PN, u jag[ti ra;un lill-awtoritajiet Ingli]i li kienu kostretti li ju]aw il-forza bis-suldati tag[hom biex jiksbu l-ordni mill-;did.

Id-dimostranti, li kienu

eluf, ;ew deskritti mirrapport tal-Kummissjoni, b[ala “xi mijiet” ta’ nies e]asperati li da[lu l-Belt biex ikissru u jag[mlu stra;i kontra l-li;i.

Enrico Mizzi kien /a[ad bil-qawwa kollha l-akku]i u l-insinwazzjonijiet kontra tieg[u. Hu ddeplora lvjolenza li saret minn u[ud mid-dimostranti u sostna li lu]u tal-vjolenza ma jag[milx ;id lill-kaw]a ;usta politika u ekonomika li sostna lpartit tieg[u, u wisq anqas lill-istess ambizzjonijiet talpajji].

I]da Mizzi kien ukoll /ar fid-dikjarazzjonijiet tieg[u meta sostna li l-eluf li n;abru fil-Belt kellhom liskop li juru solidarjetà malAssemblea Nazzjonali, li kienet qed tiltaqa’ g[at-tieni darba dakinhar stess. Il-folla riedet awtonomija politika u amministrattiva tal-pajji] u libertà s[i[a. Mizzi sostna li kien hemm ukoll kaw]i o[rajn li wasslu biex ilpoplu e]asperat u fi tbatija kbira, jo[ro; fit-toroq biex jipprotesta. g[al pa;na 25

❝ Enrico Mizzi ddeplora l-vjolenza li saret minn u[ud mid-dimostranti u sostna li l-u]u tal-vjolenza ma jag[milx ;id lill-kaw]a ;usta politika u ekonomika li sostna l-PN, u wisq anqas lill-istess ambizzjonijiet tal-pajji]

❞

Feature 25

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

L-ewwel seduta tal-Assemblea Nazionale fil-25 ta’ Frar 1919 fi/-Circolo La Giovine Malta. Sir Filippo Sciberras, President u Enrico Mizzi, Segretarju. Kienu pre]enti 214-il membru li vvutaw unanimament, bl-e//ezzjoni ta’ wie[ed, favur it-talba g[ad-drittijiet tal-Maltin.

❝ Qbil unanimu favur Kostituzzjoni ;dida bl-g[ajta ‘Viva Malta Libera’

Enrico Mizzi kien prattikament l-unika vu/i politika, flimkien mal-PN, favur id-drittijiet ta’ [ajja de/enti tal-Maltin, u kontra t-tbatija li kien isofri l-poplu, spe/jalment il-poplu G[awdxi

minn pa;na 24

Dawn kienu l-mi]uri in;usti tal-awtoritajiet li kienu ilhom jag[fsu fuq ilpoplu u ne[[ew kull dinjità bil-[ajja ta’ mi]erja li kien g[addej biha. Il-Mexxej Nazzjonalista ddikjara wkoll li l-[wienet tal-Belt kienu kollha mag[luqin fil-jum talprotesta, barra wie[ed ‘A la Ville de Londres’. Dan sfida wkoll bil-bandiera Ingli]a ;ol-bandiera Maltija li kienet imdendla malgallarija.

Ta’ min ifakkar li Enrico Mizzi kien prattikament lunika vu/i politika, flimkien mal-PN, favur id-drittijiet ta’ [ajja de/enti tal-Maltin, u kontra t-tbatija li kien isofri l-poplu, spe/jalment il-poplu G[awdxi. Mizzi kien jikteb u jipprotesta kontinwament mal-awtoritajiet kontra t-

tnaqqis tas-sussidji fuq il[ob], skarsezzi fuq o;;etti essenzjali tal-[ajja b[alma semmejt aktar qabel.

Te]isti l-korrispondenza kollha bejnu u bejn lUffi//ju tal-Gvernatur dwar dan. B[alma te]isti wkoll korrispondenza talKappillani G[awdxin (G[ajnsielem, in-Nadur u lQala) ma’ Mizzi b[ala ddeputat g[al G[awdex, biex iwasslu l-iskuntentizza u ttbatijiet tan-nies.

Din il-qag[da poltika u ekonomika kienet l-isfond li fih wasal mument li l-poplu ma fela[x aktar, u dde/ieda li jo[ro; fit-toroq b[ala protesta. Parti mill-folla nfexxet f’attakki vjolenti fuq il-Palazz tal-Gvernatur, fuq il-Union Club, u fuq proprjetà privata spe/jalment fit-tkissir tal-istamperija tadDaily Malta Chronicle tas-

Sur Bartolo. Ta’ min jg[id li fl-Assemblea Nazzjonali ta’ Frar, it-talba formali ta’ protesta kontra l-gvern Ingli] u favur ilKostituzzjoni ;dida, kienet ;iet ivvutata unanimament, u l-membri kollha qamu bilwieqfa jg[ajtu “Viva Malta Libera!” bl-e//ezzjoni tas-Sur Bartolo li baqa’ bilqieg[da.

Il-Maltin li [allew [ajjithom ;ew dikjarati martri tas-7 Giugno. Iddemm li nxtered mill-Maltin ma kienx ta’ xejn g[ax Malta kisbet l-ewwel Kostituzzjoni tag[ha b’awtonomija politika u amministrattiva fl-1921 meta ;ie mwaqqaf il-Parlament ta’ Malta. Mizzi kien sar Ministru tal-Istruzzjoni.

It-tieni parti tkompli l-{add li ;ej.

Richard Muscat waqt [idma fuq l-arkivji ta’ Fortunato u Enrico Mizzi

❞

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Aktar minn 100 sena ilu> Familji Nadurin mi;bura fi Strada Irjali, illum Triq Di/embru 13, in-Nadur. Ritratt me[ud qabel id-29 ta’ Lulju 1910

Anniversarju

27

Il-bini tal-fa//ata tal-knisja parrokkjali pre]enti tan-Nadur, illum Kolle;;jata u Ba]ilika, qabel ma tlestiet g[alkollox. Ritratt me[ud fis-sena 1914

In-Nadur u l-Kult Nisrani Tieg[u Il-vja;; ta’ tliet sekli u kwart ta’ fidi waqt wirja ta’ arti sagra u produzzjoni awdjovi]iva Fl-okka]joni ta’ g[eluq it-325 sena millFondazzjoni tan-Nadur b[ala parro//a, ilKunsill Lokali tan-Nadur matul il-jiem tal-festa ta’ San Pietru u San Pawl se jkun qed jospita wirja ta’ opri ta’ arti sagra kif ukoll produzzjoni awdjovi]iva bl-isem ‘ In Nadur u l Kult

Nisrani Tieg[u

– Vja;; ta’ tliet sekli u kwart

’ fidi’.

F’din il-wirja se jkunu esebiti numru ta’ opri ta’ valur imprezzabbli li flimkien qed iwasslulna [jiel mill-kult nisrani tal-poplu Naduri matul i]-]minijiet.

Matul il-jiem tal-wirja, wie[ed se jkun jista’ jmur lura fi]-]mien u jesperjenza tifkiriet talewwel snin tal-parro//a, in-nis;a tal-kult lejn il-patruni tal-parro//a l-Appostli San Pietru u San Pawl, id-devozzjoni lejn il-Korp Sant ta’ San Koronatu, il-kult Marjan, dak lejn isSagrament, id-devozzjoni lejn il-Passjoni li tmur lura lejn is-sena 1752, l-espansjoni ta’ dan il-kult bl-introduzzjoni tal-pur/issjoni bl-istatwi tal-misteri tal-Passjoni fis-sena 1913, it-tlestija tal-koppla u tal-bini tal-Knisja Monumentali mitt sena ilu u t-ti]jin ta’ dan it-tempju b’opri mill-isba[.

ta

Id-dilettanti tal-istorja, mhux biss dawk minNadura, se jkunu jistg[u jammiraw dan il-wirt kollu mi;bur f’din il-wirja, li tkopri tliet sekli u kwart ta’ storja minsu;a mal-fidi.

Din il-wirja, li d-d[ul g[aliha hu b’xejn, qed tittella’ fis-‘Sala Joe Tabone’ li tinsab fil-bini amministrattiv tal-Kunsill Lokali n-Nadur, u ser tkun miftu[a mit-Tlieta li ;ej, 18 ta’ :unju, sal{add 30 ta’ :unju.

Il-[inijiet tal-ftu[ g[all-pubbliku jkunu bejn it-8.00 a.m. u l-4.00 p.m. u bejn is-6.00 u d9.00 p.m.

(Fuq)> L-istatwa titulari ta’ San Pietru u San Pawl, xog[ol tal-istatwarji Galard et Fils ta’ Marsilja fi Franza, esposta fil-Kolle;;jata Ba]ilika tan-Nadur fil-jiem tal-festi /entinarji tas-sena 1968. (Xellug)> L-ewwel opri ;odda g[allparro//a tan-Nadur> fis-sena 1689 Giovanne Gorgion offra lill-parro//a pissidi kbir, teka g[attqarbin u re/ipjent g[a]-]ejt tal-Gri]ma talMorda, liema opri tal-fidda g[adhom mi]muma b’g[o]]a b’tifkira dejjiema ta’ dan i]-]mien

28

Televi]joni

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 Ipokriti (drama) • 22.00 Miraklu (drama).

Iris

melita 176

10.05 Nikita. TF • 12.00 American Dreamz. Film 2006 • 14.00 King Kong.

Film ’76 • 16.30 Seven Swords. Film 2005 • 19.10 L’importanza di chiamarsi Ernest. Film 2002 • 21.05 Le relazioni pericolose. Film ’88 • 23.15 Seta. Film 2007 • v01.190 Otto teste e una valigia. Film ’97.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.05 Little Robots • 07.15 Green Balloon Club • 07.40 Little Human Planet • 07.45 Nina and the Neurons • 08.00 The Large Family • 08.10 3rd & Bird • 08.20 Little Robots • 08.30 The Weakest Link • 09.15 My Family • 10.45 The Green Green Grass • 11.15 2point4 Children • 11.45 After You’ve Gone • 12.15 Keeping up Appearances • 12.45 Jam and Jerusalem • 13.15 Come Fly with Me • 13.45 Twenty Twelve • 14.15 The Weakest Link • 15.00 Doctors • 17.30 A Farmer’s Life for Me • 18.30 The Weakest Link • 19.15 Return to Cranford • 20.05 As Time Goes By • 20.35 Friday Night Dinner • 21.00 The Line of Beauty • 22.00 Spooks • 22.50 New Tricks • 23.40 Being Erica.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.55 The Human Comedy. Film ’43 (U) • 09.50 Hot Millions. Film ’68 (U) • 11.35 Ben-Hur. Film ’59 (A) • 15.00 The Left-Handed Gun. Film ’58 (A) • 16.40 Riffraff. Film ’35 (A) • 18.15 The Fighting 69th. Film ’40 (A) • 19.35 The King’s Thief. Film ’55 (U) • 21.00 The Dirty Dozen. Film ’67 (15) • 23.25 Alice Doesn’t Live Here Anymore. Film ’74 (15).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

07.45 What’s New, Pussycat? Film ’65 (X) • 09.35 The Tenth Man. Film ’88 (PG) • 11.15 A Touch of Hope. Film ’99 • 12.45 Love or Money. Film ’89 (12) • 14.20 MGM’s Big Screen • 14.35 A Funny Thing Happened on the Way to the Forum. Film ’66 (A) • 16.15 Fiddler on the Roof. Film ’71 (U) • 19.10 Blue Sky. Film ’94 (12) • 21.00 State of Grace. Film ’90 (18) • 23.10 Cadillac Man. Film ’90 (15).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 American Loggers: Hurricane on the Horizon • 08.10 Mythbusters: Bubble Trouble • 09.05 X-Machines: Antonov, Behemoth, Sea Monster • 09.55 Extreme Engineering: World’s Tallest Skyscraper • 10.50 American Guns: Lapua Sniper Rifle # Machine Gun Cache • 11.40 Finding Bigfoot • 12.35 Auction Kings: Hand Cannon # Fabergé Pencil • 13.05 Auction Kings • 13.30 Baggage Battles • 14.25 Gold Rush: In the Black • 15.20 Gold Divers: And No More Shall We Part • 16.15 Wheeler Dealers • 17.10 Ultimate Survival: Canadian Rockies • 18.05 Curiosity: Devil’s Triangle • 19.00 How It’s Made • 20.00 When Fish Attack • 21.00 River Monsters: Untold Stories: Deadliest Encounters • 22.00 Warlock Rising • 23.00 Blood Road Bomb Squad.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Supernatural • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

10.00 Little Miss Perfect: Trinity and Taylor • 11.00 Little Miss Perfect: Mayce & Jacee • 12.00 Little Miss Perfect: Kiki and Kiersten • 13.00 Little Miss Perfect: Patience and Jayne • 14.00 Little Miss Perfect: Maggie vs Taylor vs Madison • 15.00 Little Miss Perfect: Trinity and Taylor • 16.00 Little Miss Perfect: Mayce & Jacee • 17.00 Little Miss Perfect: Kiki and Kiersten • 18.00 Little Miss Perfect: Patience and Jayne • 19.00 Little Miss Perfect: Maggie vs Taylor vs Madison • 20.00 A Gypsy Life for Me • 21.00 Dance Moms: The Competition Begins • 22.00 Boys With Breasts • 23.00 A Gypsy Life for Me.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 WATTS • 09.00 GP3 Motor Racing • 09.30 GP3 Motor Racing: Valencia: Race 1 • 10.00 Queens Tennis • 11.00 WATTS • 12.00 AEGON Classic Tennis • 14.00 AEGON Classic Tennis: F. (live) • 16.00 Queens Tennis: F. (live) • 18.00 Nurnberger Versicherungscup Tennis • 19.15 G Wars Series • 20.00 Boxing • 22.00 WATTS • 23.00 Motorsports Weekend • 23.15 AEGON Classic Tennis.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 Queens Tennis • 10.00 J League Football • 11.45 Queens Tennis • 12.45 GP3 Motor Racing • 13.45 Motorcycle Racing • 14.30 WATTS • 15.30 European Flatwater Championships Canoeing • 16.30 Motorcycle Racing • 17.15 Dempsey Races Le Mans 17.30 AEGON Classic Tennis • 18.30 Bigger’s Better Boxing • 20.00 Queens Tennis • 22.00 AEGON Classic Tennis • 23.15 Nurnberger Versicherungscup Tennis.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 10.00 11.00 12.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.15 17.00 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45 20.30 22.00 22.05 23.00

NET News Telebejg[ U/u[ Telebejg[ NET News Newsroom (r) NET News Premier (r) Trott u Galopp Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks G[alik fl-Ewropa NET News, NET Sports, NET Meteo Iswed fuq l-Abjad (r) NET News Premier (r) NET News.

TVM 07.00 08.00 08.20 08.50 09.40 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.40 17.10 18.00 18.10 19.00 20.00 20.45 23.15 23.40

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Madwarna Storjografija Nisa Straordinarji History of Science Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet {add G[alik A[barijiet (ikompli) {add G[alik Teleshopping A[barijiet Teleshopping Gadgets Aqta’ Kemm A[barijiet Mixage Earth Flight A[barijiet Dayligh. Film ’96 A[barijiet fil-Qosor Malta u Lil Hinn Minnha (r).

TVM 2 07.00 08.20 08.50 09.00 09.45 10.30 11.20 12.10 13.10 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.15 17.00 18.00 19.30 19.40 20.25 20.30 21.00

23.00 24.00

melita 104, GO Plus 104

News G[awdex illum Kelma l-{ajja Quddiesa Sensilhena Lenti Nisa Straordinarji Auschwitz (ep. 5) Meander Qatra Inka Starboard Ti;rijiet Biss FIFA 2013 Programme Paqpaq Mixage Luxdesign Malta u lil hinn minnha A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ Auschwitz (ep. 5) A[barijiet bl-Ingli] Madwarna Football. Confederations Cup. Italja v Messiku Paqpaq (r) Football. Confederations Cup. Spanja v Urugwaj.

13.30 13.40 14.30 17.10 17.30 17.40 18.00 19.30 20.15

22.30 On D Road 23.15 ONE News 23.45 Bla A;enda (r).

Raiuno 07.00 07.05 08.00 08.20 08.45 09.00 09.05 09.55 10.30 10.55 12.00 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 17.05 18.50 20.00 20.35

23.40

melita 150 GO Plus 201

Tg 1 14˚ Distretto Tg 1 Mixitalia Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dreams Road 2012 Linea verde orizzonti estate A sua immagine Santa messa Recita Angelus Linea verde estate Tg 1 telegiornale Il mio cuore dice si. Film 2006 Tg 1 telegiornale La piccola moschea nella prateria. Sitcom Nero Wolfe Reazione a catena Tg 1 Football. Confederations Cup. Messiku v Italja Football. Confederations Cup. Spanja v Urugwaj.

Raidue melita 151, GO Plus 202

06.30 Real School 10.10 Voyager Factory: Inside the World 10.45 Il nostro amico Charly. TF 11.45 La nave dei sogni Viaggio di nozze in Nuopva Zelanda 13.00 Tg 2 giorno 13.30 Tg 2 motori 13.45 Delitti in paradiso. TF 14.45 Il commissario Herzog.

TF 15.45 Squadra omicidi Istanbul.

Film 20082 17.15 Squadra Speciale Lipsia.

TF 18.00 Tg 2 L.I.S. 18.05 Il coraggio di Luz. Film 2008 19.35 Lasko. TF 20.30 Tg 2 notizie 21.05 Hawaii Five-O. TF 23.25 007 - La morte può attendere. Film 2002 01.45 Sorgente di vita.

Raitre

ONE 08.30 09.00 09.30 11.05 11.20 12.25

Jessica Lange f’xena mill-film tal-1978 KING KONG (Iris 21.25). L-istess storja kienet in[adem b[ala film ftit aktar minn 40 sena qabel

melita 103, GO Plus 103

ONE News {ajja (r) Aroma Kitchen (r) Teleshopping Pink Panther Mad-Daqqa t’G[ajn (r) ONE News Ir-Rangers (Omnibus) Bla A;enda (r) Teleshopping ONE News Teleshopping Reb[a ta’ Poplu (r) ONE News Arani Issa

melita 11#152, GO Plus 203

07.10 Guardia, ladro e cameriera. Film ’58 08.35 L’impiegato. Film ’59 10.10 Doc Martin 11.00 Rai Educational 11.30 Tgr Mediterraneo 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere 12.55 Prima della prima 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 In 1#2 ora 15.05 Euclide era un bugiardo.

Film 2009 16.30 Camille. Film 2007 18.00 Tgr la marciliana di

19.00 19.30 20.00 20.20 21.05 23.15 23.30 01.05 01.15

chioggia Tg 3 Tg regione Blob The Defenders. TF Bright Star. Film 2009 Tg 3 Beyond. Film 2010 Tg 3 Telecamere.

Canale 5 melita 16#154, GO Plus 205

08.00 Tg 5 mattina 08.50 Tg com 09.10 La vecchia fattoria. Film 2001 10.30 La vita dei mammiferi 12.00 Melaverde 13.00 Tg 5 13.40 L’arca di Noè 14.00 Off the map 15.00 Dov’e mia figlia?

17.40 Lo show dei record 20.00 Tg 5 20.40 Notting Hill. Film ’99 22.55 Biagio Antonacci vita da palco 23.55 Mind the Men! - Nella mente degli uomini 01.40 Tg 5 notte 02.10 La terra. Film 2005.

Rete 4 07.25 08.20 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 14.00 14.40 15.55 18.55 19.35 20.30 21.30 23.50

melita 14#153, GO Plus 206

Tg 4 night news Vita da strega Slow Tour Santa Messa Pianeta mare Tg 4 Pianeta mare Ricette all’italiana Tg 4 Donnavventura Il Marchese del Grillo.

Film ’81 Tg4 Telegiornale Tierra de Lobos Tempesta d’amore. soap I pilastri della terra L’ultimo inquistore. Film 2006.

Italia 1 melita 20#155, GO Plus 204

07.00 Buona fortuna. Charlie. sitcom 07.40 Cartoons 10.45 Moto/ikli]mu. GP Catalunya 12.00 Studio aperto 12.15 Moto/ikli]mu. GP Catalunya 13.10 Sport Mediaset XXL 14.00 Moto/ikli]mu. GP Catalunya 15.00 Fuori giri 15.50 Piccoli campioni.

Film ’94 18.00 Mr Bean. sitcom 18.30 Studio aperto 19.00 Così Fan Tutte 19.35 Crocodile Dundee 3. Film 2001 21.25 Alla deriva. Film 2006 23.20 Snakes on a plane. Film 2006 01.30 Sport Mediaset 02.00 Studio aperto.

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Televi]joni#Radju

29

radju Radio 101

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

BRIGHT STAR

L-a[[ar tliet snin tal-poeta Keats Raitre 21.05

Film li n[adem fl-2009 b’re;ija ta’ Jane Campion dwar l-a[[ar tliet snin mill-[ajja talpoeta John Keats u r-relazzjoni romantika li kellu ma’ Fanny Brawne, partijiet interpretati minn Ben Whishaw u Abbie Cornish rispettivament, li jidhru fir-ritratt hawn fuq.

Naraw kif g[all-ewwel, bejn Keats u Fanny, li jkunu ;irien f’Londra, ftit li xejn ikun hemm

qbil bejniethom. I]da finalment l-attitudni ta’ bejniethom mhux biss tinbidel, i]da ti]viluppa f’relazzjoni ta’ m[abba.

Keats, madankollu, jsir jaf li g[andu tuberkolo]i, u t-tobba jissu;;erulu biex imur jg[ix l-Italja fejn il-klima hi aktar adattata biex ma tkiddux wisq. Keats ukoll g[al xi ]mien ikun ta’ wi// lil Abigail, li to[ro; tqila.

X’tag[mel Fanny f’din is-sitwazzjoni?

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 TVAM • 10.30 Nis;a • 11.00 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 ONE Breakfast • 07.05 Aktar Mu]ika • 08.00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem • 08.15 ONE Club Xewqat • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.00 Il-{add fuq ONE • 15.25 Djarju Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Stetoskopju • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.10 F’Min qed Ta[seb? • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Intietef • 15.30 Sunday Drive • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Rispett Kollu.

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

IL MIO CUORE DICE SI (Raiuno 14.00) - Film Indjan minn Bollywood fejn naraw storja sentimentali kollha kuluri kif spiss naraw fil-films li jo[or;u minn dan il-pajji]. In[adem fl-2006 b’re;ija ta’ Sooraj Barjatya. Mara ]ag[]ug[a li tkun trabbiet miz-zijiet peress li l-;enituri tag[ha mietu meta kienet g[adha ]g[ira, tkun waslet biex ti]]ewwe;. I]da naraw x’ji;ri?

SETA (SILK) (Iris 23.10) Keira Knightly u Michael Pitt (it-tnejn firritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku tal-2007 b’re;ija ta’ Francois Girard.

L-istorja hi bba]ata fuq rumanz ta’ Alessandro Baricco u hi ambjentata fi Franza tal-1850 fejn epidemija tkun qed t[arbat [afna mill-kummer/.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Il-Balomba • 09.30 Djalogu fil-Kon/ilju • 10.00 Verdi - g[ejun ta’ mu]ika • 11.00 Classic FM • 12.00 Laudate Dominum • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 Mill-G]ira tat-3 G[oljiet • 13.30 Mid-Djarju tal-{ajja • 14.00 Il-{add Kumpanija (jinkludi 15.00 Kurunella {niena Divina) • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

30 Klassifikati

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Bi//a art

SEBAT itmien, b’kamra antika fiha u tlett ibjar fil-limit tar-Rabat. Bla /ens. ?emplu 79046835.

Gwardaman;a#Birkirkara# Tal-Pietà

FLATS spazju]i, kantuniera b’]ew; kmamar jew tlieta tassodda, tnejn tal-banju, f’areas sbie[ u kwieti u fl-istess [in /entrali. €78,000. ?emplu lissid fuq 79592925.

{al Qormi – Ta’ Farsina

TERRACED house bi tliet kmamar tas-sodda, k/ina filpost, kamra tal-[asil, parapett, area sabi[a. Prezz €193,500. ?emplu lis-sid fuq 79316057.

Il-G]ira

APPARTAMENTI ;odda, 162 metru kwadru, post /entrali, [ames minuti ’l bog[od mill-Università, bi tliet kmamar tas-sodda, main bl-ensuite, k/ina, salott u kamra tal-ikel, kamra talbanju, ]ew; gallarijiet, bil-lift mil-livell tat-triq, u xog[ol talog[la kwalità. Prezz negozjabbli. €145,000. ?emplu 79385330.

Il-Mellie[a

MAISONETTE l-ewwel sular f’parti kwieta [afna. Jinkludi k/ina mdaqqsa, living u dining room, tliet kmamar tassodda, tnejn minnhom doppji, ensuite shower u kamra talbanju, ]ew; boxrooms, bit[a u ]ew; gallarijiet (ta’ wara seba’ metri b’metru), jinkludi nofs il-bejt b’kamra mdaqqsa.

Prezz €197,000. ?emplu 99488489.

Il-Mosta

MAISONETTE fuq, 180 metru kwadru, bi tliet kmamar tas-sodda, salott separati, k/ina#kamra tal-pranzu, kamra tal-banju, ensuite, kamra tal[asil u bl-arja kollha tieg[u, €198,000. ?emplu 99430757.

I]-}ejtun (:ebel San Martin)

FLATS#MAISONETTES kbar, quddiem green area, area kwieta, l-a[jar area fi]-}ejtun b’]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta, tnejn tal-banju, garaxxijiet optional. €84,000. ?emplu lis-sid fuq 79592925.

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

Klassifikati 31

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013 G{ALL-KIRI Ix-Xlendi – G[awdex

FLATS komdi qrib il-ba[ar g[all-ville;;jatura tas-sajf.

Prezzijiet moderati. ?emplu 21551979 jew 99493298.

Marsalforn

FLATS moderni g[al ville;;jatura bil-veduta talba[ar u TV socket. Prezzijiet moderati. ?emplu 21896768, 27896768 jew 21558861.

AVVI}I Alterazzjonijiet residenzjali

DRAINS, gysers, tankijiet, [sarat fis-sistema tal-ilma, mixers, qoxra tal-;ebla fuq ilfil fuq ;ewwa, e//. ?emplu 99034743.

Ftu[ ta’ drena;;

BIL-jet power wash (bilbowser). Prezz minn €25. ?emplu 99282014.

Ftu[ tad-drena;;

U service. ?emplu 99271565.

G[al kull tip ta’ xog[ol

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ kmamar tal-banju, plumbing, kisi bil-;ibs u ]ebg[a, gypsum boards e//.

Prezzijiet tajbin [afna. ?emplu 79091057.

G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi.

Offerta spe/jali fuq il-liquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Messa;;i

PREZZIJIET spe/jali fuq messa;;i rilassanti minn terapista mara. ?emplu 99017954.

Nixtri

RAM, bron], ram a[mar u isfar, cable wire, stainless steel, bibien, twieqi talaluminju u batteries. In[allas fil-pront. ?emplu 21430185 jew 99469467.

Ni]barazzaw#Trasport

NI}BARAZZAW djar, garaxxijiet, ;onna, bjut u fabbriki minn kull tip ta’ skart goff u ]g[ir. Tindif ta’ ;onna u front gardens minn [axix, si;ar, ;ebel e//. Trasport ta’ kollox, g[amara, e//, naqilg[u kmamar tal-banju minn madum, e//. www.allclearancemalta.com. ?emplu 21433352 jew 79081719.

Restawr

TA’ gallariji, bibien u twieqi.

Xog[ol bil-verni/, lostru u ]ebg[a, u kull tip ta’ manutenzjoni fuq injam fiddar tieg[ek. ?emplu 77705777.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Touch typing

TG{ALLEM kif tittajpja ming[ajr ma t[ares lejn ilkeyboard. Ting[ata attenzjoni individwali. ?emplu 27438381.

Water proofing membrane

IL-BEJT tieg[ek jag[mel lilma^ G[andek problema ta’ moffa^ Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispe/jalizzaw fuq xog[ol ta’ water proofing u membrane, b’10 snin garanzija, xog[ol professjonali bl-aqwa materjal I S0 9001.

G[al stima bla obbligu /emplu 7972 9967 jew ]uru www.kendawaterproofing .com

G{ALL-BEJG{ G[amara

KAMRA tas-sodda talfraxxnu €300, salott u kamra tal-pranzu (Joinwell) €500 kull kamra. ?emplu 77582290.

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Toilet seats

Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

TALBA

Talba lill-Ispirtu s-Santu

INT li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha biex nikseb dak li ne[tie;. Int li tajtni r-rigal divin biex na[fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg[i, u li f’kull mument ta’ [ajti tkun ma;enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu waqt li nikkonferma mill-;did li ma rrid qatt ninfired minnek anki quddiem l-illu]jonijiet materjali.

Nixtieq li nkun mieg[ek filglorja ta’ dejjem. Grazzi g[all[niena tieg[ek lejja u lejn dawk li ji;u minni.

Din it-talba g[andha ting[ad tlett ijiem wara xulxin. It-talba g[andha tkun pubblikata millewwel wara li tinqala’ lgrazzja bla tissemma x’kienet.

NOVENA Novena tal-impossibbli lillQalb Imqaddsa ta’ :esù

Tkun imfa[[ra, imbierka, meqjuma u glorju]a l-Qalb Imqaddsa ta’ :esù mad-dinja kollha issa u dejjem. Ammen.

G[id din it-talba sitt darbiet kuljum g[al disat ijiem.

32 Avvi]i PN

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Vi/i Kapijiet tal-Partit Beppe Fenech Adami u Mario de Marco.

{amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.

TAS-SLIEMA. Breakfast#Tombla fil-Lukanda San Antonio Hotel & Spa, Bu;ibba, nhar it-Tlieta, 25 ta’ :unju fid-9 a.m. Prezz: E9.50, trasport inklu]. Biljetti mill-Ka]in jew mill-helpers tas-soltu jew /emplu 99824277. Mistieden spe/jali l-Kap tal-Partit Simon Busuttil.

AVVI}I SO?JALI

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn

bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’

{AL LIJA. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Ri/eviment flokka]joni tal-anniversarju millftu[ tal-Uffi//ju PN, is-Sibt, 22 ta’ :unju fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità. Mistiedna spe/jali l-Kap tal-Partit Simon Busuttil u l-

Robert Arrigo se jorganizzaw Dawra mal-Port il-Kbir bilCaptain Morgan, il-{amis, 27 ta’ :unju fis-7.15 p.m. Tluq mix-Xatt ta’ Tas-Sliema. Prezz €3 u g[allbooking /emplu 23285000.

ROBERT CUTAJAR. Il-{bieb

ta’ Robert Cutajar se jorganizzaw Serata u Ri/eviment ad unur Lawrence Gonzi, il-:img[a, 28 ta’ :unju fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, Bu;ibba. Prezz €7 u biljetti jistg[u jinkisbu millUffi//ji PN tat-12-il distrett jew ibag[tu email lil robertcutajar72@gmail.com.

Jattendi wkoll il-Kap tal-PN Simon Busuttil.

{’ATTARD. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Pasta Night, il-:img[a, 28 ta’ :unju fit8 p.m. fl-Uffi//ju PN tal-lokalità.

Prezz €13 u g[all-bookings /emplu 99955359.

MARIO DE MARCO. Il-{bieb

ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Barbecue fl-okka]joni tal-[atra

tieg[u b[ala Vi/i Kap tal-PN, isSibt, 20 ta’ Lulju fit-8.30 p.m. fillukanda Seabank, il-Mellie[a.

Tluq bil-privates fis-7.30 p.m. mill-postijiet tas-soltu. Prezz €20 u l-biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21444437, 21247049 jew 99450902.

JASON AZZOPARDI. Il-{bieb

ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Barbecue, il-:img[a, 2 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fil-Mellie[a Holiday Centre (Danish Village).

Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99841333 jew 21666736.

{AL TARXIEN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Attività So/jali g[al G[awdex, isSibt, 3 ta’ Awwissu. It-trasport jitlaq minn {al Tarxien fl-4 p.m.

Prezz €20 u €18 g[at-Tesserati tal-Partit, li jinkludi t-trasport u ikla f’Marsalforn. Il-programm jinkludi wkoll mixja g[al [in ta’ n]ul ix-xemx u ]jara g[all-Festa

tal-Qala. G[al aktar informazzjoni /emplu 99237700 jew ibag[tu email lil pntarxien@gmail.com.

AVVI}I O{RA

{AL TARXIEN. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lBar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t Management ;did. Il-Bar qed jifta[ mit-Tnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’l quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers.

TA’ XBIEX. Il-Kumitat

Sezzjonali PN jixtieq jav]a li lBar tal-Uffi//ju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m.

Qed jitqassmu wkoll appetizers.

Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.

L-APAN se torganizza Buffet Breakfast bit-tombla, nhar it-Tlieta 18 ta’ :unju, fi Splash and Fun Park, is-Salini.

Prezz> €10 Bookings ming[and il-helpers jew /emplu 21420513 jew 79040544.

Mistieden spe/jali l-Kap tal-Partit Nazzjonalista

Simon Busuttil

33

Il-{add,16 ta’ :unju, 2013

SPORT

ATLETIKA

Campbell-Brown po]ittiva g[ad-doping Il-:amajkana Champion tad-dinja tal-200m, Veronica Campbell-Brown instabet po]ittiva g[al sustanza dijuretika projbita.

Sorsi vi/in il-Federazzjoni tal-Atletika fil-:amajka qalu li l-vjolazzjoni saret waqt illaqg[a internazzjonali fil:amajka stess fl-4 ta’ Mejju f’Kingston.

Campbell-Brown li reb[et it-titlu Olimpiku fil-200m fl2004 u l-2008, hi l-aktar atleta ta’ su//ess fil-:amajka u l-akbar isem fit-track and field li nstabet po]ittiva g[ad-doping sa minn ]mien l-Amerikana Marion Jones.

Jones kienet serviet sitt xhur pri;unerija u tne[[ewlha l-[ames midalji, inklu] tlieta tad-deheb li kienet reb[et fl-Olimpjadi ta’ Sydney fis-sena 2000 wara li ammettiet li g[amlet u]u minn sustanzi projbiti.

Rapporti fil-media qalu li Campbell-Brown kienet pre]enti fil-laboratorju filKanada fejn it-tieni kampjun tag[ha kien e]aminat aktar kmieni din il-;img[a.

Din l-a[bar [ar;et wara li l-isprinter :amajkana tal400m Dominique Blake ing[atat sitt snin sospensjoni l-{amis g[at-tieni offi]a tag[ha fid-doping sa mill2006.

Is-sustanzi dijureti/i li jwasslu biex il-;isem jipprodu/i aktar urina u biex jikkuraw kundizzjonijiet medi/i inklu] pressjoni g[olja, huma meqjusa milla;enzija kontra d-doping (WADA) b[ala maskra g[al prodotti o[ra.

Il-piena g[al ri]ultat po]ittiv tvarja minn twissija pubblika g[al sentejn sospensjoni, skont i//irkustanzi.

TENNIS

Federer fil-final f’Halle Veronica Campbell-Brown – l-aktar atleta :amajkana ta’ su//ess

FUTBOL

Pellegrini kow/ ta’ Man City Man City [abbru b’mod uffi/jali li Manuel Pellegrini se jkun il-kow/ ;did tag[hom. Pellegrini, li mexxa lil Malaga matul lista;un li g[adda se jkun qed jie[u post Roberto Mancini.

Il-[atra ta/-?ilen ta’ 59 sena kienet ilha mistennija wara li x-xahar l-ie[or Pellegrini kien qal li la[aq ftehim verbali biex jissie[eb mas-City fit-13 ta’ Mejju wara li spi//aw runners up fl-FA Cup. L-eks kow/ ta’ Villarreal u Real Madrid se jkun qed jie[u tmexxija ta’ club f’ri]orsi finanzjarji kbar imma li l-ista;un li g[adda naqas milli jiddefendi t-titlu.

Pellegrini hu mag[ruf b[ala ‘l-inginier’ u g[andu reputazzjoni li kapa/i jibni timijiet li jilag[bu futbol attraenti, ba]at fuq ilpussess.

Madankollu qabel jibda lista;un wa[da midde/i]jonijiet li jrid jie[u malajr Pellegrini hi dwar ilfutur tal-attakkant Carlso Tevez.

Manuel Pellegrini

L-Ar;entin fadallu sena o[ra kuntratt imma Pellegrini jrid jara jekk hux se j;eddidlu l-kuntratt jew ibig[u.

Intant rapporti fil-;urnali Taljani qed isostnu li Milan huma ferm vi/in li jakkwistaw lil Carlos Tevez li qed jing[ad se jiffirma kuntratt ta’ tliet snin u se jir/ievi s-salarju ta’ tliet miljun ewro fis-sena. La darba Milan jakkwistaw lil Tevez se jbig[u lil Robinho lil Santos.

VILLA – L-attakkant ta’ Barcelona David Villa stqarr li g[adu inde/i] dwar jekk jibqax mal-klabb Katalan jew le.

Villa b[alissa jinsab filBra]il mal-iskwadra Spanjola li qed tie[u sehem waqt itTazza tal-Konfederazzjonijiet.

Il-{amis il-President ta’ Barcelona Sandro Rosell qal li Villa se jibqa’ mal-klabb, anke jekk tilef postu malewwel 11. Villa ng[aqad ma’ Barcelona fl-2010 u minn dakinhar lag[ab g[al aktar minn 100 log[ba mag[hom.

TORRES – L-attakkant Spanjol Fernando Torres jemmen li ta[t il-manager il;did Jose Mourinho se jkun kapa/i jer;a’ jsib l-aqwa forma tieg[u li g[amlitu wie[ed mill-aktar attakkanti qawwija fid-dinja. Mourinho qal li Torres xorta g[ad jista’ jilg[ab rwol importanti malklabb minkejja l-forma di]appuntanti li kellu dan la[[ar sa minn meta telaq lil Liverpool sentejn u nofs ilu g[al somma rekord flIngilterra ta’ 50 miljun sterlina.Torres li jinsab ma’ Spanja fit-Tazza talKonfederazzjonijiet qal li jrid jonora l-kuntratt kollu ma’ Chelsea sal-2016.

In-Numru 3 fid-dinja Roger Federer resaq aktar vi/in lejn ir-reb[ tal-ewwel titlu tieg[u dan l-ista;un meta g[eleb li/champion renjanti Tommy Haas 3-6, 6-3, 6-4 fil-Halle Open u kiseb post fil-final tal-{add.

L-I]vizzeru ta’ 31 sena deher ferm velo/i u pre/i] fuq il[axix hekk kif qed jipprepara g[al Wimbledon li jibda xxahar id-die[el anke jekk tilef l-ewwel set kontra n-numru 11 fid-dinja.

Federer reba[ dan l-Open [ames darbiet.

Fil-final Federer se jkun qed jiltaqa’ kontra Mikhail Youzhny li g[eleb lill-eks Champion ta’ Wimbledon ilFran/i] Richard Gasquet 6-3, 6-2.

Ir-Russu Youzhny li tilef l-14-il konfront pre/edenti kontra Federer kellu reb[a aktar komda fis-semi-finali u l-lum se jipprova jtemm din is-serje negattiva.

34

Sport

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

150 eks plejer tal-futbol fir-Renju Unit il-[abs wara li spi//aw mill-karriera

Jason Singh, eks plejer ta’ Newcastle United li sar pulizija u kien involut f’/irku ta’ importazzjoni ta’ eroina

Il-plejers professjonali forsi jidhru li qed igawdu [ajja lussu]a imma l-figuri ;odda ]velati dan l-a[[ar minn ;urnal Ingli] jindikaw li [afna minnhom jidher li [ajjithom tfarrkitilhom wara li telqu mil-log[ba.

Madwar 150 eks plejer b[alissa qed jiskontaw sentenza ta’ [abs, skont st[arri; li sar biex iqajjem kuxjenza dwar il-periklu li jiffa//jaw il-plejers talfutbol meta jirtiraw millog[ba.

G[exieren minnhom kienu arrestati fuq offi]i ta’ droga wara li daru g[al sustanzi narkoti/i fi tmiem il-karriera.

G[alkemm l-imma;ini tal-

futbol iddur u tiffoka fuq lista ta’ plejers ta’ fama b[al Wayne Rooney u Gareth Bale, il-ma;;oranza talplejers igawdu minn stil ta’ [ajja ferm aktar prekarja.

Mijiet ta’ plejers li jilag[bu ma’ klabbs fiddivi]jonijiet i]-]g[ar, jg[ixu f’bi]g[a kostanti li ji;u mke//ija mill-klabb li j[addimhom u li jinsab f’sitwazzjoni finanzjarja [a]ina.

Fil-fatt hu kalkulat li madwar 700 plejer t[allew ming[ajr tim sa minn tmiem l-ista;un li g[adda. Dan skont l-ist[arri; tad-Daily Star.

Fost il-problemi li jiffa//jaw [afna eks plejers hemm id-dipressjoni, x-xorb alkoholiku u problemi finanzjarji.

L-a[[ar figuri juru li g[exieren ta’ eks plejers firRenju Unit jinsabu maqfulin il-[abs u dan wassal g[al twissija mill-Asso/jazzjoni tal-Plejers Professjonali, li l-plejers iridu jippreparaw bis-serjeta` g[all-futur tag[hom barra mill-isport.

“Hawnhekk qed nitkellmu dwar mijiet ta’ plejers li lkuntratti tag[hom qed jintemmu. G[all-aqwa plejers u dawk ta’ fama, lproblema hi li se jitilfu listatus tag[hom, imma g[al dak il-plejer li tne[[a minn ma’ Accrington, il-problemi li g[andu, jistg[u jkunu kif se j[allas il-kera,” qal kelliem g[all-PFA. Wie[ed mill-plejers li [ajtu malajr tfarrket meta telaq mill-futbol hu Michael Kinsella, eks goalkeeper ta’ Liverpool li spi//a traffikant tad-droga u ng[ata sentenza ta’ sitt snin [abs.

Sa minn meta [are; mill[abs is-sena l-o[ra, Kinsella ddedika lilu nnifsu biex jeduka plejers o[ra li g[andhom b]onn ifittxu alternattiva g[all-karriera tag[hom.

Liam Maguire, eks plejer tal-Youths ta’ Everton, ukoll sab ru[u mdeffes fittraffikar tad-drogi meta g[en biex ti;i importata lKannabis b’valur ta’ 7 miljun sterlina fl-Ingilterra.

Hu ntbag[at il-[abs is-sena l-o[ra.

Imbag[ad hemm Jason Singh li kien jilg[ab ma’ Newcastle United u sussegwentement sar pulizija, s-sena l-o[ra ng[ata disa’ snin [abs talli kien il-mo[[ wara /irku multi miljunarju li kien jittraffika l-eroina.

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Sport 35

Id-debba Black Caviar f’nofs kontroversja Minn Kenneth Vella

Dan l-a[[ar fl-Awstralja qamet kontroversja s[i[a dwar id-debba popolari Black Caviar li ;iet irtirata ftit tal;img[at ilu u issa se tibda tintu]a g[at-tag[mir. Filkarriera tag[ha din id-debba Awstraljana ;riet b’kollox f’25 ti;rija u reb[et it-ti;rijiet kollha li [adet sehem fihom.

Bl-e//ezzjoni ta’ wa[da, minn dawn it-ti;rijiet reb[a minnhom waslet fl-Ingilterra fil-korsa ta’ Royal Ascot.

Kien hemm min dan la[[ar insinwa li biex Black Caviar waslet g[al dan issu//ess rekord, bilfors li kienet ting[ata xi drogi llegali jew sterojdi. I]da ttrainer tad-debba, Peter Moody, /a[ad dan kollu u ]ied jg[id li lest jie[u passi legali kontra min qed jo[ro; dawn il-qlajjiet.

Il-polemika kollha qamet wara li t[abbar li filwaqt li /ertu sterojdi huma projbiti f’diversi pajji]i, fl-Awstralja jistg[u jing[ataw lil dawk i]]wiemel li ma jkunux qed jie[du sehem fit-ti;rijiet.

“Black Caviar kienet debba e//ezzjonali u intelli;enti sa mit-twelid tag[ha u nassigura lil kul[add li li kieku konna nag[tuha xi droga kieku mhux talli ma kienx jiswa ta’ ;id i]da f’ka] ta’ debba b[al din kien jiswa ta’ deni,” ikkummenta Moody.

It-trainer ]ied jg[id ukoll li meta d-debba [ar;et rebbie[a f’Royal Ascot fit-ti;rija

Diamond Jubilee Stakes issena li g[addiet, kien sarilha test tad-doping kemm qabel u anki wara t-ti;rija u rri]ulta fin-negattiv. Min-na[a l-ohra fi stqarrija, il-British Horse Racing Authority qalet li hi fl-ebda [in ma sostniet li dawk i]-]wiemel im[arr;a barra r-Renju Unit jing[ataw xi forma jew o[ra ta’ sterojdi.

Palace Malice jirba[ il-Belmont Stakes

Palace Malice reba[ il-145 edizzjoni tat-ti;rija presti;ju]a Belmont Stakes li saret is-Sibt li g[adda filkorsa ta’ Belmont Park flIstati Uniti. Din it-ti;rija kienet l-a[[ar wa[da minn sensiela ta’ tlieta b[ala parti mill-kompetizzjoni tat-Triple Crown miftu[a g[all-aqwa ]wiemel tal-galopp fil-pajji].

Kwotat 15-1, Palace Malice, li kien ;ej minn pjazzament negattiv fit-12-il post filKentucky Derby, irnexxilu jaqsam il-linja finali l-ewwel fil-Belmont Stakes b’vantagg ta’ tliet tulijiet mir-rebbie[ tal-Preakness Stakes, Oxbow.

Orb, ir-rebbie[ aktar kmieni din is-sena talKentucky Derby, temm ittielet. Palace Malice kien misjuq mill-jockey Mike Smith u hu im[arre; minn Tod Pletcher.

B[as-snin ta’ qabel, ilBelmont Stakes kienet riservata g[all-aqwa ]wiemel tal-galopp Amerikani li g[andhom tliet snin.

Dettori jirritorna g[ar-reb[ Il-jockey Taljan residenti fir-Renju Unit, Frankie Dettori akkwista l-ewwel

reb[a minn meta rritorna wara sospensjoni ta’ sitt xhur.

Dettori rnexxilu jirba[ fuq Asian Trader f’ti;rija li saret fil-korsa ta’ Sandown u li kienet mag[rufa b[ala Lammas Lane Handicap.

Illum Dettori g[andu 42 sena u kien sospi] ghal sitt xhur wara li li nstab po]ittiv g[al test li kien sarlu fil-korsa ta’ Longchamp fi Franza. Kien irri]ulta li Dettori kien [a lkokaina.

“Ninsab kuntent ferm b’dan is-su//ess. Din ir-reb[a timlini bil-kura;; biex inpatti ftit g[ad-di]appunti tal-a[[ar xhur. Qed nag[mel minn kollox biex in]omm lili nnifsi fl-aqwa forma possibli. G[alija l-fatt li rnexxili nirritorna g[assewqan kompetittiv di;a` hu sodisfazzjon,” ]ied jg[id Dettori.

Matul dan l-ista;un, Dettori m’g[andux programm fiss, m’g[andu kuntratt mal-ebda sid jew trainer, spe/jalment wara li l-istalel Godolphin, propjeta’ tax-Sheikh ta’ Dubai Mohammed Bin Rashid Al Maktoum, temmewlu lkuntratt. Dan wara ftehim ta’ 18-il sena. Fil-jiem li ;ejjin, Dettori qed jittama li jsuq numru ta’ ]wiemel stabbiliti waqt il-programm ta’ Royal Ascot li se jsir bejn it-18 u t22 ta’ dan ix-xahar.

Black Caviar, dan l-a[[ar fl-a[barijiet wara kummenti dwar u]u ta’ droga llegali.

Mr Picolit l-ewwel f’Copenhagen Il-{add li g[adda fil-korsa ta’ Copenhagen fidDanimarka saret l-edizzjoni ta’ din is-sena tat-ti;rija

Copenhagen Cup g[al ]wiemel tat-trott fuq distanza ta’ 2011m u bil-bidu bilkarozza tat-tluq. {are; rebbie[ l-I]vedi] Mr Picolit misjuq minn Ake Svanstedt f’medja ta’ 1.11.7” filkilometru quddiem il-popolari Commander Crowe (Orjan Kihlstrom) u l-Fran/i]a Quinoa Du Gers (Jean Michel

Bazire). Il-Fillandi] Edward Ale (Peter Ingves) temm irraba’. Mr Picolit ji;i iben lAmerikan Scarlet Knight.

Ta’ min wie[ed jinnota li dan kien it-tielet su//ess ta’ Svanstedt fil-Copenhagen Cup u ]-]iemel tieg[u rnexxilu jirba[ b’distakk kbir ta’ g[axar tulijiet.

Di]appuntanti kienet it-ti;rija g[al }vedi] ie[or stabbilit, Noras Bean (Stefan Soderkvist) li wara li mexxa li]-]wiemel l-o[ra g[al parti twila tad-distanza, /eda kollox 500m mit-tmiem.

LOKALI

Ri]ultat memorabbli g[all-familja Cassar Waqt il-laqgha ta’ ti;rijiet tal-:img[a 7 ta’ :unju filkorsa tal-Marsa, wa[da mitti;rijiet tal-klassi Silver, la[[ar wa[da fil-programm, intreb[et mi]-]ag[]ug[ Anton Cassar permezz ta’ Ogor.

Fl-[[ar metri ta’ din itti;rija fuq distanza ta’ 2140m xejjen l-isfida ta’ missieru, ilveteran Fren/u Cassar li kien qed isuq lil Orio De Marancourt. Fi tmiem itti;rija ma setax jonqos li Anton ma jurix il-fer[ u ssodisfazzjon tieg[u. Dan anki g[ax g[alih kien l-ewwel su//ess fil-korsa tal-Marsa.

Anton g[adu ]ag[]ug[ u g[adu kemm akkwista lli/enzja tas-sewqan ftit tal;img[at ilu.

“Sa fl-a[[ar waslet g[alija wkoll l-ewwel reb[a. Kuntent [afna u se ntir bil-fer[. Ma kont nemmen qatt li l-ewwel reb[a tieg[i se tasal quddiem ]iemel misjuq minn missieri.

Minn dan il-lat huwa sodisfazzjon doppju,” ikkummenta /ajtier g[alla[[ar Anton Cassar.

Min-na[a tieg[u Fren/u

Cassar, li l-karriera tieg[u tmur lura sas-snin 70 qal li kien kuntent [afna li ibnu rnexxilu jie[u wkoll l-ewwel reb[a. “B[ala sewwieq g[al diversi snin kuntent ferm li ibni qabad l-istess sport tieg[i.

Nassigurak li fid-dritta finali g[amilt minn kollox biex nipprova ng[addih ghax dan huwa sport u kieku kien jonqos ftit ie[or g[at-tmiem ma nafx x’kien ji;ri. I]da minna[a l-o[ra g[alkemm ma rba[tx kuntent li ibni rnexxilu jie[u l-ewwel reb[a tieg[u u g[aliex le, reb[a li waslet quddiemi,” qal Fren/u Cassar.

Finalment Fren/u Cassar qal li filwaqt li jittama li Anton jibqa’ juri progress fis-sewqan u jistabilixxi ru[u f’pajji]na, ]ied jg[id li l-uniku [a;a li jg[id lill-ibnu qabel kull ti;rija hija dik biex joqg[od attent u li la jwe;;a’, hu u lanqas s[abu li jkunu qed isuqu ]wiemel o[ra. Awguri Anton u konvint li b’dan il-pass u bid-dedikazzjoni li qed turi, g[ada pitg[ada g[andek tkun sostitut denju ta’ missierek Fren/u.

Is-sewwieq ]ag[]ug[ Anton Cassar (lemin) li dan l-a[[ar reba[ ti;rija fil-Marsa quddiem missieru, Fren/u Cassar (xellug) (Ritratti> Mike Orland)

Anton Cassar jidher jirba[ b’Ogor quddiem missieru Fren/u fuq Orio de Marancourt

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Sport

37

Paul Fenech bl-akbar unur fl-MFA Awards Il-:img[a filg[axija fl-MFCC f’Ta’ Qali saret is-serata finali tal-MFA Awards fejn ;ew ippremjati dawk il-plejers u uffu/jali li spiklklaw matul l-ista;un li g[adda fuq ba]i ndividwali fid-diversi kampjonati organizzati mil-MFA. Paul Fenech ta’ B’Kara sar id-59 plejer tassena tal-MFA meta reba[ l-aktar unur presti;ju] tas-serata b’Paul Zammit tal-istess Champions B’Kara jirba[ l-unur b[ala l-a[jar kow/. I]-]ag[]ug[ Bjorn Kistensen ta’ Hibernians ing[a][el b[ala l-a[jar }ag[]ug[ tas-Sena waqt li Llewelyn Cremona ta’ Valletta reba[ l-unur tal-a[jar plejer talYouths.

Matul is-serata kienu pre]entati wkoll bosta unuri o[ra u[ud minnhom ;odda fosthom lunur mog[ti mill-President Norman Darmanin Demajo lin-Nursery tal-Cottonera United g[al-impenn tag[ha biex tg[aqqad il-klabbs tat-tliet ibliet.

Paul Fenech (lemin) jir/ievi t-trofew b[ala Pleyer tasSena ming[and isSegretarju Parlamentari Stefna Buontempo u l-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo (ritratti> Martin Agius)

Paul Zammit intag[]el b[ala l-aqwa kow/ tas-sena war ali mexxa lil B’Kara lejn ir-reb[ tat-titlu.

Dorianne Theuma vvuttata l-aqwa plejer fost in-nisa

Bjorn Kristensen ta’ Hibernians ivvutat b[ala l-A[jar }ag[]ug[ tas-sena.

Elaine Carabott, l-aqwa skorer tal-ewwel divizjoni fost in-nisa

Adrian Casha, direttur tar-referees ippre]enta rikonoxximenti g[all-karriera lill-assistent referee Konrad Borg (xellug), lill-eks referee Richard Casha it-tieni mix-xellug) u lir-referee Chris Lautier (lemin)

Rodianne Zerafa, l-aqwa skorer fit-tieni divizjoni tan-nisa

Llewlyn Ceremona ta’ Valletta vvutta l-a[jar plejer tal-Youths

38 Sport

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013 TAZZA TAL-KONFEDERAZZJONIJIET

Bidu tajjeb mill-Bra]il Bra]il …...............................3 :appun …...........................0

L-attakkant Bra]iljan Neymar jifta[ l-iskor wara ]ew; minuti

Il-Bra]il feta[ l-impenji tieg[u fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet b’reb[a meritata 3-0 fi Brasilia kontra l-:appun fl-ewwel log[ba mill-kompetizzjoni li qed isservi b[ala e]ami g[allpreparamenti tat-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra.

Il-Bra]il kien jimmeritah dan is-su//ess fejn kellu aktar pussess u l-log[ba saret aktar fa/li meta wara appena ]ew; minuti kien l-attakkant il-;did ta’

Barcelona Neymar li skorja firrokna bi ;miel ta’ xutt minn tarf il-kaxxa l-kbira.

Appena ]ew; minuti fit-tieni taqsima kien Paulinho li skorja ttieni goal b’xutt fil-baxx u bilgoalkeeper :appuni] ikollu ftit mit-tort. Dan kien ir-raba’ goal tieg[u fi 15-il darba mas-selecao.

Tliet minuti fuq il-[in l-eks plejer ta’ Man City Jò issi;illa rreb[a wara kontrattakk velo/i mibdi minn Oscar.

Fuq nota negattiva g[allBra]il l-injury ta’ Neymar li

kellu jinbidel ma’ Lucas fit-tieni taqsima u g[ad mhux mag[ruf is-serjeta` tal-injury.

Reb[a li ntlaqg[et tajjeb millkow/ Felipe Scolari u l-partitarji xetti/i Bra]iljani waqt li wriet li l-:appun g[alkemm sar l-ewwel tim fid-dinja li kkwalifika g[allfinali fil-Bra]il sena o[ra, g[ad fadallu triq twila quddiemu biex ikun aktar kompetittiv.

U[ud mill-partitarji mis67,000 pre]enti kellhom jing[ataw il-kura g[all-effetti tal-gass tad-dmug[ li twaddab mill-pulizija kontra l-irvjellijiet lejn dimostranti barra l-istadium.

Bra]il: 12-Julio Cesar, 2-Dani

Alves, 3-Thiago Silva, 4-David Luiz, 6-Marcelo, 11-Oscar, 17Luiz Gustavo, 18-Paulinho, 10Neymar (7-Lucas 74), 9-Fred (21Jo 81), 19-Hulk (8-Hernanes 75) :appun: 1-Eiji Kawashima, 6Atsuto Uchida, 22-Maya Yoshida,15-Yasuyuki Konno, 5Yuto Nagatomo, 17-Makoto Hasebe, 7-Yasuhito Endo (13Hajime Hosogai 78), 8-Hiroshi Kiyotake (18-Ryoichi Maeda 51), 4-Keisuke Honda (19-Takashui Inui 89), 10-Shinji Kagawa, 9Shinji Okazaki Referee: P Proenca (Portugall)

EURO 2013

Spanja u l-Italja fil-final Se jkunu Spanja u l-Italja li nhar it-Tlieta se jilag[bu filfinal tal-kampjonat Ewropew U#21 f’I]rael. Spanja g[elbu fa/ilment lin-Norve;ja 3-0 b’goals ta’ Rodrigo l-attakkant ta’ Malaga, Isco u s-sostitut Morata.

Is-semi-finali l-o[ra bejn lItalja u l-Olanda kienet aktar bilan/jata fejn minkejja li lOran;jo attakkaw g[al [inijiet twal, kien goal ta’ Borini 11-il minuta mit-tmiem li po;;a lillItalja fil-finali.

Ri]ultati

U#21 Euro 2013 Semi-finali

Spanja v Norve;ja Italja v Olanda

3-0 1-0

Botswana v Rep. A. Centrali Cape Verde v Sierra Leone }ambja v Sudan Congo v Burkina Faso Gabon v Niger Uganda v Angola

3-2 1-0

Tazza tad-Dinja Afrika

1-1 0-1 4-1 2-1

Sport 39

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013 WATERPOLO

Sliema ASC u Afric jinfirdu Sliema ASC la[qu ftehim re/iproku mal-kow/ Kroat Sergio Afric sabiex dan ma jibqax imexxi lit-tim tal-waterpolo tal-klabb.

Afric, bla dubju l-aktar kow/ barrani li kiseb su//ess filwaterpolo Malti, kien ing[aqad mal-Blues g[all-ewwel darba fl2001 wara li kien di;à kellu esperjenza ma’ klabbs o[ra lokali u ma’ Sliema reba[ erba’ kampjonati konsekuttivi.

Fl-2005 Afric [ass li kellu b]onn sfida ;dida u sie[eb lir-rivali eterni Neptunes imma rritorna ma’ Sliema meta dawn kienu g[adhom kemm ;ew inkurnati champions f’Settembru tal-2008 u sena wara mexxa lit-tim lejn ir-reb[ tat-triple crown bir-reb[ tal-kampjonat taxxitwa, il-kampjonat tas-sajf u l-

Il-Kroat Sergio Afric m’g[adux aktar kow/ ta’ Sliema

kompetizzjoni Knock-Out. Ta[t it-tmexxija ta’ Afric, Sliema reb[u wkoll il-kompetizzjoni Knock-Out fl-2010 u l-kampjonat tax-xitwa g[al tliet snin konsekuttivi bejn l-2010 u l-2012.

Fi stqarrija, il-President ta’ Sliema ASC Michael Gatt qal, “Ninsabu grati lejn l-isforzi u l[idma kollha ta’ Sergio Afric fla[[ar snin imma issa ]-]ew; partijiet jaqblu li fl-interess talklabb ikun a[jar jekk dan ilkuntratt ji;i terminat b’mod amikevoli. Nawgurawlu kull su//ess fil-futur.”

Sliema ASC [abbru wkoll li se jkun Peter Decesare li se jie[u ttmexxija tat-tim g[alissa fil-partiti li ;ejjin u se jkollu jassistih lil Paul Privitera.

WATERPOLO

Neptunes wa[edhom fl-ewwel post Sirens Ritter Sport..............8 Neptunes Emirates............16 (0-3),(3-6),(1-4),(4-3)

Neptunes Emirates ]ammew il-momentum meta kisbu t-tielet reb[a konsekuttiva b’reb[a fuq Sirens Ritter Sports. It-tim ta’ Markoch lag[ab il-log[ba normali tieg[u b’Ciric imexxi t-tim fl-ilma u ming[ajr daqq ta’ trombi jag[mlu dak li g[andhom jag[mlu meta juru s-superjorità tag[hom.

G[al Sirens g[alkemm kienet it-tieni telfa konsekuttiva ppruvaw u g[amlu li setg[u i]da bilqawwa tal-avversarji [ar;et id-differenza.

Neptunes bdew tajjeb millbidu u reb[u l-ewwel sessjoni 3-0 biex komplew ikabbru liskor fit-tieni sessjoni u da[lu 9-3 sal-mistrie[.

Neptunes g[amlu /ert millpunti fit-tielet sessjoni bilgowls jibqg[u ;ejjin b’Camilleri u Molnar b’forma mill-aqwa filwaqt li Sirens ma ]ammewx il-pass malavversarji u l-a[[ar sessjoni kienet formalità b’Neptunes

Premier Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles

I Divi]joni Marsacala Valletta Ta’ Xbiex Otters Marsaxlokk

Kif Jinsabu L R D T F K Pt

3 3 0 0 42 19 9 2 2 0 0 25 19 6 3 1 0 2 29 35 3 2 0 0 2 17 30 0 2 1 0 1 15 25 0

L R D T F K Pt

3 3 2 2 2

2 0 2 0

33 41 1 1 0 24 0 1 1 17 0 0 2 23 1 1

33 32 20 23 30

6 6 4 1

0

jirb[u l-partita u j]ommu rritmu li bdew il-Kampjonat bih.

Sirens: A. Grech, Z. Mizzi, M.

Grech, J. Napier, A. Babay (1), C. Kiss (2), A. Camenzuli, D. Cutajar (3), A. Zarb Cousin, A. Attard (1), S. Micallef (1),G. Debono, J. Cremona Neptunes: A. Borg Cole, N. Lanzon (1), A. Sammut, M. Stellini (1), T. Agius, A. Ciric (2), S. Camilleri (5), J. Camilleri (2), G. Pace, S. Gravina, B. Lanzon, T. Molnar (4), C. Mercieca Referees: Massimo Calabro`, Peter Balzan

Ryan Mock jiskorja wie[ed mill-erba’ goals tieg[u g[al Valletta kontra Otters (Ritratt> John Paul Bonanno)

Lura ghar-reb[

Otters Nivea.......................11 Valletta United..................17 (3-4),(1-7),(1-4),(6-2)

Valletta United irritornaw g[ar-reb[ meta b’wirja tajba g[elbu lil Otters Nivea 17-11.

Il-prestazzjoni ta’ Valletta kienet differenti mill-a[[ar [ar;a tag[hom meta fl-a[[ar partita kienu errati/i [afna i]da f’din il-partita kienu iktar pre/i]i quddiem il-lasta kif ukoll g[amlu u]u tajjeb millman-ups.

G[al Otters din kienet wirja

fqira fejn dehru bla sa[[a biex jirrea;ixxu g[all-gowls talBeltin. L-ewwel sessjoni kienet bilan/jata b’Valletta jie[du gowl vanta;;. I]da lBeltin [adu r-riedni tal-partita fit-tieni sessjoni meta skorjaw seba’ gowls kontra l-gowl ta’ Necsulescu li eventwalment spi//a l-a[jar skorer talpartita flimkien ma’ Korolija.

Valletta g[alqu l-partita fittielet sessjoni li reb[u u fet[u g[axar gowls vanta;; biex bir-ri]ultat mag[luq Otters irnexxielhom jag[mlu l-iskor iktar rispettabbli b’sitt gowls

fl-a[[ar sessjoni li i]da ma kinux bi]]ejjed biex jevitaw lewwel telfa tal-kampjonat.

Otters: N. Grixti, G. Attard,

G. Zammit, A. Azzopardi, M. Dimech, A. Cachia, K. Scicluna (2), D. Schembri (1), A. Edward, S. Dimech, C. Martin, I. Necsulescu (5), K. Grima Scott (3) Valletta: R. Sciortino, S. Meli, R. Calleja, M. Korolija (5), M. Cordina (1), S. Cachia (2), R. Mock (4), N. Bonello Ghio, C. Debono, R. Scerri (3), A. Arrigo, D. Filipovic (2), Z. Sciberras Referees: Massimo Angileri, Ronnie Spiteri

40

Il-{add, 16 ta’ :unju, 2013

Lokali

MID-DIFI}A G{ALL-AMNESTIJA!

Mottiv [a]in. Skop ]baljat . L-Oppo]izzjoni kkritikat l-amnestija li t[abbret il;img[a li g[addiet g[al ]ew; ra;unijiet prin/ipali. Qabel xejn, il-mottiv jew ra;uni li g[alih ing[atat. It-tieni, min[abba l-iskop jew a[jar, il-kontenut tag[ha. A[na m’a[niex kontra l-prin/ipju ta’ amnestija.

1

. Il-mottiv li g[alih ing[atat kien ir-reb[a elettorali tal-Partit Laburista.

B’hekk fl-a[jar ipote]i tefg[u l-arlo;; 17-il sena lura g[all1996 u fl-ag[ar ipote]i tefg[u l-arlo;; 27 sena lura g[all1987. G[ax kien fl-1987 u fl1996 li l-a[[ar ing[ataw amnestiji lill-pri;unieri wara reb[a elettorali, wa[da millPN u l-o[ra mill-MLP. Hu ]ball li fl-2013 er;ajna morna lura g[al xi [a;a outdated, li m’g[adux ]mienha u asso/jata ma’ meta, ]mien ilu, kien ikun inkurunat monarka u allura hu jew hi kienu jag[tu amnestija biex ji//elebraw l-inkurunazzjoni.

Hu ]ball li fl-2013 ing[atat 2

libsa parti;jana lil din lamnestija minn Partit Laburista li wieg[ed kollox lil kul[add u biex i[allas lura g[all-voti li tawh. Imkien flEwropa illum ma ssib li ting[ata amnestija minn partit g[ax reba[ elezzjoni. . Dan il-mottiv parti;jan u mhux floku [are; /ar meta tqis li l-Ministru g[all-Intern g[a]el okka]joni ta’ ]jara fil[abs mhux marbuta malamnestija biex hemmhekk i[abbar l-amnestija lil min kien se jir/eviha. Kien naturali x’kien qed jistenna b[ala reazzjoni. Kien [a]in li Ministru, iktar u iktar dak talIntern, imur il-[abs u fittex (u missu basar) il-gratifikazzjoni personali. Mhux xog[ol ilMinistru li jag[milha ta’ eroj.

Mhux dekoru] la g[alih u lanqas g[al kariga li jokkupa li jkun osannat bl-g[ajjat ta’ “Tag[na Lkoll”. Imma ovvjament il-weg[di lillpri;unieri u qrabathom li g[amlu diversi deputati Laburisti jiem qabel l-

elezzjoni u li llum huma Ministri kellhom isarfuhom.

domestika, min ma [allasx manteniment, min ;ieg[el lil [addiehor g[allprostituzzjoni, min g[amel lu]ura, u l-ag[ar wa[da, min ittraffika jew importa ddroga. X’razza ta’ lo;ika u g[aqal hu dan li t-traffikar tad-droga hu inqas serju millabbu] fuq it-tfal u t-traffikar tal-persuni? G[alhekk, g[al dan il-Gvern, min ibig[ iddroga li]-]g[a]ag[ u jwassalhom g[al overdose u joqtolhom b’hekk hu inqas gravi mill-abbu] fuq it-tfal.

It-tnejn huma gravi [afna, talanqas tal-istess gravità u nkwiet, imma ]gur mhux wa[da inqas mill-o[ra kif ta x’jifhem il-Gvern.

. Il-kontenut u l-iskop talamnestija huma ]baljati.

Eskludew mill-applikabbiltà tal-amnestija reati ta’ pedofelija, stupru, korruzzjoni ta’ minorenni u traffikar ta’ persuni i]da inkludew, u g[alhekk setg[u jibbenefikaw dawk misjuba [atja tal-omi/idju, il-vjolenza

. Tara kemm l-iskop li bih saret din l-amnestija hu ]baljat meta tara li frott din lamnestija dawk il-pri;unieri li kienu qed jag[mlu programm residenzjali biex ifiqu mill-vizzju tad-droga mhux se jibqg[alhom lobbligu li jkomplu lprogramm. Minn meta

3

minn Jason Azzopardi jason.azzopardi@gov.mt

4

media•link COMMUNICATIONS

5

ng[atat l-amnestija kien hemm tliet pri;unieri li waqfu [esrem il-programm g[ax spi//alhom l-obbligu li jag[mluh g[ax l-amnestija skontat is-sentenza li kien baqg[alhom. Sal-a[[ar tassena se jkun hemm sitta o[ra.

Xi [add ja[seb li hu ta’ ;id g[al dawn i]-]g[a]ag[ ma[kumin mill-vizzju taddroga li ma jkomplux programm? Dan ta’ ;id jew [sara g[as-so/jeta? Dan jaqbel jew hu kontra l-kliem tal-Ministru tal-Intern u lPrim Ministru li l-amnestija se tg[in fir-riforma talpri;unieri? . Bl-amnestija dan ilGvern la wera g[aqal u lanqas serjetà. :ie jaqa’ u jqum mid-drittijiet tal-vittmi tar-reati li qed i[ossuhom injorati. Ipprefera jbattal ]ew; divi]jonijiet u iktar filFa/ilità Korrettiva ta’ Kordin a skapitu tas-sigurtà u sser[an il-mo[[ tieg[ek. Din mhix hniena. Din hi konvenjenza u inkompetenza.

6