2013 06 22

Numru 13,469

€0.55

Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Anzjan akku]at bi qtil Gerald Galea ta’ 63 sena minn Marsalforn, ;ie mixli quddiem il-Ma;istrat Paul Coppini b’rabta malomi/idju li se[[ nhar lErbg[a, fil-Qbajjar, limiti ta’ Marsalforn, G[awdex, fejn inqatel John Spiteri ta’ 54 sena. Galea, li tul il-ftit minuti li g[amel fil-Qorti deher kalm [afna, wie;eb mhux [ati tal-akku]i kollha mi;jubin kontrih, ;ie mixli wkoll bl-attentat tal-qtil tattifel tal-vittma Matthew Jo. Galea, li [are; mill-isptar tard il-{amis filg[axija tressaq quddiem il-Ma;istrat Paul Coppini mill-eks Kap tal-Iskwadra ta’ kontra lOmi/idiji Chris Pullicino flimkien mal-Ispettur ta’ G[awdex Bernard Spiteri.

Huwa ;ie mixli wkoll li g[amel [sara fuq ]ew; karozzi, li kien qed isuq hu, u li ma kinitx tieg[u u dik tal-vittma.

Huwa ;ie mixli wkoll li wettaq [sara fi propjetà talGvern. Kollox jindika li lErbg[a li g[adda waranofsinhar il-vittma, John Spiteri, kien qieg[ed mat-tifel tieg[u Matthew Jo

ta’ 20 sena f’parke;; filQbajjar. Huwa kien qed inaddaf parti mill-parke;; fejn fost o[rajn naddaf madwar si;ra. Spiteri kien qed jag[mel dan biex jarma kjosk g[as-sajf b[alma jag[mel ta’ kull sena. {in minnhom resaq laggressur fuqu u bdew jargumentaw, fejn anke ;ew fl-idejn. Fil-fatt anke laggressur sofra xi ;rie[i.

Hekk kif da[al fil-karozza tieg[u l-aggressur tajjar lillvittma fejn anke g[adda minn fuqu b’konsegwena li l-vittma baqa’ die[el f’xi ;ebel li kien hemm fil-vi/in.

Huwa mifhum li t-tifel talvittma g[amel minn kollox biex jipprova jikkalma ssitwazzjoni.

Ma kien hemm l-ebda talba g[al-libertà provi]orja bil-Qorti tordna li l-akku]at jin]amm ta[t arrest preventiv.

G[all-akku]at dehru lAvukati Kathleen Grima u Kevin Mompalao. Bejn il;img[a d-die[la u ta’ wara mistennija tibda lkumpilazzjoni dwar il-ka] fil-Qorti ta’ G[awdex.

Il-kaw]i pendenti jridu tmien snin biex jinqatg[u minn Charles Muscat

Minn rapport li g[amlet il-Management Efficiency Unit (MEU) dwar issitwazzjoni prezenti filQrati, jirri]ulta li jekk millum ma jid[lux aktar kaw]i ;odda, il-kaw]i pendenti li jla[[qu 25,000, iridu madwar tmien snin biex ikunu de/i]i. Jekk il-kaw]i pendenti jinqasmu e]att bejn il-;udikanti kollha jie[du tliet snin biex jinqatg[u.

Dan t[abbar ilbiera[ minn minn Owen Bonnici, is-Segretarju Parlamentari g[all:ustizzja meta flimkien malkonsulent tal-Gvern, Dr Paul Debattista g[amlu pre]entazzjoni dwar ir-rapport.

Ir-rapport jifforma parti mill-pro/ess tar-riforma fil;ustizzja u jikkumplimenta r-rapporti li qed isiru millKummissjoni g[ar-Riforma {olistika fil-Qasam tal:ustizzja mmexxija millIm[allef Giovanni Bonello. g[al pa;na 5

L-Indja

Waterpolo

L-ista;un tal-monsoon [alla mijiet tal-vittmi u eluf ta’ persuni rrappurtati nieqsa

San :iljan jiksbu t-tielet reb[a konsekuttiva wara battikata

Ara pa;na 15

Ara pa;na 31

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

2 Lokali

I/-?entru tas-Sa[[a ta’ Ra[al :did bla dawl Fl-aktar ;urnata s[una tassena s’issa, ilbiera[ i/?entru tas-Sa[[a ta’ Ra[al :did g[amel sig[at twal bla dawl wara li filg[odu kien hemm [sara fis-sistema taddistribuzzjoni tad-dawl.

Il-[addiema u dawk kollha li u]aw dan i/-?entru tas-Sa[[a kellhom jissaportu s[ana kbira b’temperatura li la[qet il-35 Grad Celsius.

Dan min[abba li s-sistema tal-arja kundizzjonata ma setg[etx ta[dem u lanqas [admu l-kompjuters.

Min[abba l-[sara, ing[ata servizz limitat lill-pazjenti mill-[addiema li g[amlu mill-a[jar li setg[u biex jaqdu lil kull min setg[u.

Xi medi/ini li jin]ammu fl-istess ?entru tas-Sa[[a, fosthom xi injections li ssoltu jin]ammu f’temperatura kontrollata, kellhom jittie[du f’post ie[or. {addiema talKorporazzjoni Enemalta u xi [addiema o[ra kienu filpost g[al sig[at s[a[ biex jirran;aw il-[sarat.

Il-U{M ser tissorvelja l-pro/ess tas-separazzjoni fi [dan il-MEPA Il-U{M kellha laqg[a f’Kastilja mas-Segretarju Parlamentari g[all-ippjanar u s-simplifikazzjoni Amministrattiva Michael Farrugia. Din i]-]jara kellha ]ew; skopijiet. Dawn kienu li wie[ed b[ala introduzzjoni mas-Segretarju Parlamentari l;did u s-sitwazzjoni pre]enti tar-riforma fil-MEPA. F’din il-laqg[a ]-]ewg na[at qablu dwar il-[tie;a li ja[dmu flimkien sabiex din il-kwistjoni tal-riforma tal-MEPA tissolva

fl-ahjar interess tal-pajji], b’mod partikolari tal-[addiema ta’ din il-entità. F’din il-laqg[a ;ie diskuss ukoll kif fil-granet li ;ejjin ser ikun qed jimxi lpro/ess fejn tid[ol is-separazzjoni bejn id-direttorat tal-ambjent u dak tal-ippjanar. Skont dak li qal is-Segretarju Parlamentari, il-[addiema ser ikollhom l-opportunità ji//aqalqu minn direttorat g[al iehor. Dan ser isir b’mod struturat u dawk il-[addiema li juru x-xewqa, jistg[u jinfur-

maw lill-union sabiex din tkun tista’ tressaq ix-xewqat kollha tal-[addiema lillAmministrazzjoni tal-MEPA. Sadanittant il-U{M se tkun qed ta[tar sottokumitat ;did fi [dan il-MEPA sabiex jiskatta mekkani]mu fejn rappre]entanti ta’ dan is-sottokumitat ikunu qed jilqg[u dawn l-applikazzjonijiet u jin]amm kuntatt kontinwu mal-[addiema kollha rigward kull progress fuq din ir-riforma.

Spi]eriji li jift[u g[ada VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15, Triq irRepubblika; IL-{AMRUN: Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Pinto Pharmacy, 43 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris; TA’ XBIEX: Remedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq l-Abate Rigord; TAL-IBRA::: St. Andrew’s Pharmacy, Triq il-Qasam; TAS-SLIEMA: Harley Pharmacy, 1 Triq Nathalie Poutiatin Tabone; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[ tat-Transfigurazzjoni; IL-MOSTA: St. Joseph Pharmacy, 1 Triq I?-?akkak; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504 Triq il-Kbira; PAOLA: Distinction Pharmacy, 32 Pjazza Antoine De Paule; IL-FGURA: Alpha Pharmacy, Triq Bormla km Vjal il-Kottoner; MARSASKALA: St. Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet; BIR}EBBU:A: Brittania Pharmacy, 5 Triq il-Bajja s-Sabi[a; {AL KIRKOP: Kirkop Pharmacy, 9 Triq il-Parro//a; {A}-}EBBU:: Spi]erija Mula, Triq Dun Salv Ciappara; RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Azzopardi Pharmacy, Triq ilKapu//ini; G{AJNSIELEM: Lauretana Pharmacy, 36 Triq lIm;arr.

It-Temp

UV INDEX

10

IT-TEMP> xemxi VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif l-aktar mill-Majjistral BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 35˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-05.46 u tin]el fit-20.22

Il-[idma tat-tliet kummissjonijiet tal-PN minn Jerome Caruana Cilia

L-ewwel mitt jum tal-PN mill-Elezzjoni :enerali fissru tmexxija ;dida, ]ag[]ug[a u mag[quda f’tema li Simon Busuttil spjega b[ala nies li mhux qeg[din hemm biex ikunu xi [a;a, imma biex iwettqu xi [a;a.

Fil-fatt mill-ewwel il-Partit waqqaf tliet kummissjonijiet.

Wa[da minnhom biex tag[ti struttura ;dida lill-PN g[al ]minijietna b’tibdil g[allistatut tieg[u.

Dan il-;urnal [a l-kummenti ta’ Francis Zammit Dimech, i/-Chairperson responsabbli minn din ilkummissjoni. Hu qal li l-

Kummissjoni qieg[da tiddiskuti mal-attivisti u lferg[at kollha tal-Partit Nazzjonalista. Ma]-]g[a]ag[, l-anzjani, l-imprendituri ]g[ar u medji, in-nisa u lkumitati sezzjonali fost o[rajn.

Kummissjoni o[ra hi dik biex tag[]el il-kandidati talPartit Nazzjonalista g[allelezzjonijiet, immexxija milleks Kummissarju Ewropew Joe Borg.

Il-membri ta’ din il-kummissjoni di;à ltaqg[u u ddiskutew il-pro/edura li se jistabbilixxu fl-g[a]la talkandidati g[all-elezzjonijiet

tal-Parlament Ewropew. Nhar it-Tnejn din il-kummissjoni se tiltaqa’ mal-Kap tal-PN Simon Busuttil sabiex tiddiskuti aspetti varji li jikkon/ernaw l-g[a]la talkandidati.

Kummissjoni o[ra hi responsabbli mill-Finanzi u lEntitajiet Kummer/jali talPN li qieg[da titmexxa minn Ray Bugeja. Din il-kummissjoni qed tanalizza s-sitwazzjoni finanzjarja tal-partit u tal-entitajiet tieg[u u sala[[ar ta’ :unju se to[ro; b’rakkomandazzjonijiet u anali]i li se tg[addihom littmexxija tal-Partit.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena

IS-SIBT L-og[la 35˚C L-inqas 23˚C

IL-{ADD L-og[la 34˚C L-inqas 23˚C

IT-TNEJN L-og[la 33˚C L-inqas 233˚C

IT-TLIETA L-og[la 30˚C L-inqas 20˚C

UV

10

L-ERBG{A L-og[la 30C L-inqas 20˚C

UV

UV

UV

UV

9

10

9

10

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 34˚C xemxi, Al;eri 23˚C imsa[[ab, Amsterdam 15˚C xita, Ateni 33˚C xemxi, Li]bona 21˚C xemxi, Berlin 24˚C xemxi, Brussell 17˚C imsa[[ab, il-Kajr 35˚C xemxi, Dublin 16˚C imsa[[ab, Kopen[agen 21˚C xemxi, Frankfurt 23˚C imsa[[ab, Milan 26˚C imsa[[ab, Istanbul 28˚C xemxi, Londra 19˚C imsa[[ab, Madrid 28˚C xemxi, Moska 21˚C imsa[[ab, Pari;i 18˚C imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C imsa[[ab, Ruma 27˚C xemxi, Tel Aviv 32˚C xemxi, Tripli 36˚C imsa[[ab, Tune] 30˚C xemxi, Vjenna 27˚C xemxi, Zurich 21˚C xemxi, Munich 21˚C imsa[[ab, Stokkolma 22˚C xemxi, San Pietruburgu 25˚C ftit imsa[[ab.

F

’laqg[a li saret fid-Dar ?entrali talPN, il-Prim Ministru u Kap tal-

Partit Nazzjonalista Eddie Fenech Adami indirizza mijiet ta’ membri talkumitati tal-PN u partitarji Nazzjonalisti fejn spjega dak kollu li kien qed ji;ri fil-ka] ta]-]jara ppjanata tal-bastimenti Ingli]i f’Malta.

Il-Prim Ministru qal li s-So/jalisti kienu qed jaqilg[u [afna kwistjonijiet dwar din i]-]jara g[aliex riedu jaqilg[u l-inkwiet bla b]onn. IsSo/jalisti kienu qed ifittxu ma’ xiex jaqbdu biex ifixklu lill-pajji] li fla[[ar 13-il xahar, ta[t tmexxija ta’ Gvern immexxi mill-PN, qabad ittriq tal-progress.

Eddie Fenech Adami qal li biex jil[qu l-g[anijiet parti;jani tag[hom, is-So/jalisti kienu sa[ansitra lesti jheddu l-g[ajxien tal-[addiema.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Lokali 3

Alternattiva Demokratika tilqa’ l-emenda proposta mill-PN dwar il-persuni LGBT

Simon Busuttil flimkien mal-Prim Ministru Irlandi] Enda Kelly li b[alissa qed imexxi l-Presidenza tal-Unjoni Ewropea

L-ewwel summit tal-PPE g[al Simon Busuttil b[ala Kap tal-PN Il-{amis waranofsinhar ilKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil attenda g[allewwel summit tal-Partit Popolari Ewropew fi Vjenna, l-Awstrija, minn mindu la[aq Kap tal-Partit Nazzjonalista.

Dan is-summit approva ddikjarazzjoni ta’ Vjenna – ‘Tkabbir :did u Xog[ol flEwropa’. Fost l-o[rajn, din id-dikjarazzjoni tilqa’ l-isfidi ta’ qg[ad fost i]-]g[a]ag[ kif ukoll t[e;;e; g[al ]ieda

fl-intrapri]i ]g[ar u medji.

Id-dikjarazzjoni tittratta wkoll it-tis[i[ tal-ekonomija Ewropea.

G[al dan l-ewwel summit, Simon Busuttil kien akkumpanjat minn Marthese Portelli, il-Kelliema talOppo]izzjoni g[all-Affarijiet tal-Unjoni Ewropea, u minn Trevor Degiorgio, isSegretarju Internazzjonali tal-Partit Nazzjonalista.

Dan is-summit laqqa’ kapijiet ta’ stati u gvernijiet

kemm mill-Unjoni Ewropea kif ukoll minn dawk li mhumiex. Pre]enti kien hemm ukoll Kapijiet talOppo]izzjoni tal-PPE b[alma hu Simon Busuttil.

Il-Kan/illier tal-:ermanja Angela Merkel, il-Prim Ministri tal-Gre/ja u lIrlanda, Antonis Samaras u Enda Kelly, kif ukoll ilPresident tal-Kummissjoni Ewropea Josè Manuel Barroso kienu fost dawk pre]enti g[al dan is-summit.

L-Abbozz ta’ Li;i li ressaq il-{amis li g[adda lPartit Nazzjonalista permezz tad-Deputata Claudette Buttigieg, li jipproponi emenda filKostituzzjoni biex ilpersuni LGBT jing[ataw ilprotezzjoni talKostituzzjoni minn diskrimazzjoni, kompla jo[loq reazzjonijiet po]ittivi.

Wara li l-Malta Gay Rights Movement u Aditus il-{amis stess qalu li din lemenda se jkollha impatt legali importanti, il:img[a, Alternattiva Demokratika, permezz ta’ stqarrija, laqg[et dan lAbbozz b’sodisfazzjon i]da tistaqsi g[aliex l-identità tal-;eneru ma ;ietx imsemmija.

I/-Chairperson ta’ Alternattiva Demokratika qal li l-approvazzjoni ta’ dan l-Abbozz tkun tfisser li Malta ssir verament parti minn Ewropa demokratika.

Hu qal ukoll li l-anomalija fil-Kostituzzjoni Maltija ilha hemm diversi snin

minn meta Malta ffirmat u rratifikat il-European Charter of Fundamental Rights, li jsejja[ g[al tne[[ija ta’ kull forma ta’ diskriminazzjoni fuq ba]i ta’ orjentazzjoni sesswali.

Min-na[a tag[ha, Angele Deguara, kelliema u rappre]entanta talAlternattiva Demokratika fuq il-Kunsill Konsultattiv dwar l-LGBT sostniet li lAlternattiva temmen li lKostituzzjoni g[andha ti;i emendata biex iddiskriminazzjoni kemm fuq ba]i ta’ orjentazzjoni sesswali kif ukoll talidentità tal-;eneru ssir xi [a;a tal-passat.

Alternattiva Demokratika temmet tg[id li temmen li kemm il-Gvern kif ukoll lOppo]izzjoni qed jimxu fuq id-direzzjoni li jag[rfu ddrittijiet ta’ persuni u koppji LGBT u g[alhekk tittama li kemm il-Partit Nazzjonalista kif ukoll ilPartit Laburista jibqg[u mexjin fuq il-politika ta’ ugwaljanza ming[ajr ‘imma’.

It-temperatura se tkompli tielg[a Appell g[all-prekawzjonijiet G[al dawk li qed igergru g[ax hi s-s[ana, jidher li l-a[[ar sig[at kienu biss il-bidu. Dan g[aliex l-og[la temperatura mistennija tkompli ti]died fil-;ranet li ;ejjin.

B’rabta ma’ dan, il-Ministeru g[as-Sa[[a av]a lill-pubbliku dwar l-importanza li wie[ed jixrob iktar mis-soltu fix-xhur tas-sajf. It-

temperaturi g[oljin jikka;unaw aktar telf ta’ ilma mill-;isem li jista’ jirri]ulta f’li wie[ed jixxotta. Iss[ana tista’ teffettwa lil kul[add, i]da anzjani, trabi, tfal ]g[ar, persuni li qed ibatu b’xi kundizzjoni kronika jew huma attivi [afna, g[andhom aktar /ans li ji;u effettwati.

Biex wie[ed jevita dawn l-effetti, importanti li jekk hu possibbli jevita li jo[ro; barra bejn il-11 a.m. u l-4 p.m. G[andu joqg[od f’postijiet friski fid-dar jew il-post tax-xog[ol; jixrob regolarment u jiekol ikel frisk.

F’ka] ta’ dubju kkonsulta lit-tabib.

Rapporti tal-Uffi//ju Meteorolo;iku wera kif fi tmiem il-

;img[a t-temperatura mistennija tla[[aq il-35 grad Celsius matul il;urnata. It-Tnejn imbag[ad ittemperatura mistennija tin]el bi ftit g[al 30 grad Celsius. Is-sajf beda ;mielu u minkejja li [afna kienu sostnew li din is-sena sajf ma kienx se jkollna, l-ewwel jiem tieg[u qed juruna bil-kontra.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

4 Lokali

Illiberat b’kundizzjoni wara argument ma’ [utu Ra;el ta’ 30 sena millMosta kien illiberat bilkundizzjoni li ma jag[milx reat ie[or fi ]mien sentejn wara li ma nstabx [ati ta’ attentat ta’ feriti gravi fuq [uh i]da nstab [ati li g[amel [sara fuq trakk, li kiser il-pa/i pubblika u li hedded lil [utu.

Il-ka] se[[ fl-2011 meta Stephen Tonna mill-Mosta kellu xi jg[id ma’ ]ew; [utu subien Joseph u Reno f’g[alqa li kienu ju]aw fejn fiha kienu jqieg[du o;;etti relati ma’ tag[mir ta’ kostruzzjoni. Huwa ma nstabx [ati li qabe] fuq “bulldozer” u li saq g[al fuq wie[ed mill-a[wa f’attentat biex iwe;;g[u serjament.

L-a[wa fil-Qorti taw xhieda konfli;;enti fuq x’;ara e]attament. Il-ka] kien se[[ fil-21 ta’ Frar ta’ sentejn ilu g[all-[abta tas6.30 a.m. L-in/ident se[[ f’g[alqa fi Triq EB Vella, il- Mosta bejn l- Stephen Tonna, Joseph Tonna, u Reno Tonna. {are; li bejn l-a[wa Tonna hemm storja twila ta’ di]gwid relatat man-negozju tag[hom u anke relatat mal-u]u ta’ lg[alqa fejn se[[ l-in/ident.

It-tliet a[wa Tonna g[andhom negozju relatat mal-kostruzzjoni u f’din lg[alqa j]ommu l-in;enji tag[hom. Suppost kull wie[ed minnhom kellu parti fejn i]omm l-in;enji tieg[u.

Il-ftehim li l-g[alqa tinqasam ma kienx wie[ed formali jew li jirri]ulta minn xi skrittura imma kien ftehim informali bejn it-tliet a[waTonna. Dakinhar ta’ l-in/ident il-pulizija ;ew infurmati li kien hemm argument fl-g[alqa imsemmija g[alhekk marru fuq il-post.

Meta waslu huma sabu lit-tliet a[wa Tonna jargumentaw bejniethom.

Fil- pre]enza tal-pulizija baqg[u jinsolentaw u jheddu lil xulxin sa[ansitra kienu se jitqabdu bl-idejn quddiem il-pulizija. Ilpulizija b’xi mod irnexxielhom jikkalmaw is-sitwazzjoni. Dak il-[in l-a[wa Reno u Joseph allegaw mal-pulizija li Stephen kien qabad gaffa u beda jipprova jimbotta trakk ta’ [uh Reno biha.

Il-pulizija [adu r-rapport, a//ertaw ru[hom li ssitwazzjoni kienet ikkalmat u telqu minn fuq il-post.

Ftit wara marru l-g[assa Joseph u Reno Tonna u g[amlu rapport ie[or permezz ta’ liema allegaw li wara li l-pulizija telqu minn fuq il-post l-imputat re;a’ uza l-gaffa biex jimbotta vann ta’ [uh Joseph u wara saq l-istess gaffa g[al fuq [uh Joseph.

Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Edmond Cuschieri.

Battibekki dwar min kien responsabbli g[all-mewt ta’ Gunner Matthew Psaila Il-Logutenent Christian Vella u Lance Bombardier Marvic Peregin kienu negli;enti fix-xog[ol tag[hom u dan wassal g[allmewt ta’ Gunner Matthew Psaila. Dan skont l-avukat tal-qraba tal-vittma Micheal Tanti Dougall.

Min-na[a tag[ha d-difi]a mmexxija mill-Avukat Joe Giglio fil-ftit [in li [adet biex tirrispondi lill-Avukat tal-qraba tal-vittma, meriet dan kollu u qalet li anke lAvukat :enerali ma jaqbilx ma’ dan. Huwa qal li se jkompli jispjega lill-Qorti linno/enza tal-akku]at fisseduta li jmiss.

Vella ta’ 30 sena minn {a]-}abbar u Peregin ta’ 34 sena minn Pembroke qeg[din ji;u mixlijin bi qtil involontarju fil-konfront ta’ Gunner Matthew Psaila ta’ 19-il sena minn Ta’ Xbiex.

L-Avukat Tanti Dougall, kien qed jag[mel l-a[[ar sottmissjonijiet quddiem ilMa;istrat Audrey Demicoli kontra s-suldati fejn dawn qeg[din ji;u wkoll mixlijin li wettqu reat li kellhom jaraw li dan ma jse[[x.

L-Avukat Tanti Dougall qal li hemm stampa /ara ta’ x’;ara e]attament fejn il-fatt jitkellmu wa[edhom. Lakku]ati kienu responsabbli g[al dak kollu li kien qed jag[mel il-vittma, u kellhom f’idejhom l-e]er/izzju ta’ ta[ri;. Kien g[alhekk li kien responsabbli tieg[u.

Meta kien qed jirreferi g[all-bord tal-inkjesta, lAvukat Tanti Dougall qal li huwa /ar minn dak li [are; li Chris Vella, li l-og[la fizzjal tal-e]er/izzju, b’warajh ji;i Marvic Peregin.

L-arma u l-apparat li ntu]a kienu tqal [afna u dawn ma kinux u]ati fl-e]er/izzji pre/edenti, i]da l-akku]ati dde/idew x’kellu jintu]a dakinhar. L-operazzjoni kienet wa[da dilettanteska, b[al pere]empju ntu]at bi//a injama biex tkejjel ilfond tal-ilma, bis-saqajn jitpo;;ew fl-ilma biex ikun mag[ruf x’kienet ittemperatura tal-ilma.

L-Avukat Tanti Dougall qal li l-livell tal-ilma tela’ u t-temperatura ni]let ka;un tat-temp ikrah li kien dakinhar. Fil-fatt it-

temperatura waqg[et g[al [ames gradi Celcius, i]da n[asset tliet /entigradi. Filfatt dakinhar inzertat fost laktar ;urnata kies[a tassena.

L-Avukat Tanti Dougall kompla jg[id li kollox jindika li l-uffi/jali ma kinux imxew marregolamenti. Kompla jg[id li suldati o[rajn kienu wkoll sabu ru[hom f’diffikultà, dakinhar u skont ir-rapport tal-Prim Ministru, Lance Bombadier Peregin salva tliet suldati wara li ;ibidhom barra mill-ilma, wara li spi//aw ta[t l-ilma.

Il-ka] ikompli nhar il-{amis, 27 ta’ :unju li ;ej meta tkompli s-sottomissjonijiet tag[ha d-difi]a

L-Avukat Tanti Dougall qal li l-ka] kollu jdur malfatt jekk setg[etx ti;i evitata l-“hypothermia” (meta l;isem jiksa[ tant li l-[sara tkun wa[da qawwija).

Qal li t-te]i hija li Gunner Psaila kien jaf jg[um u dan kien ikkolaborat mill-provi g[ax kien ittie[ed Bir]ebbu;a u hemm kien g[am, i]da l-fatt jekk kienx jaf jg[um jew le huwa wie[ed irrelevanti.

L-Avukat Tanti Dougall qal li filwaqt li hu kien qed ifiehem lill-Qorti dwar ilprovi li [ar;u dwar e]att x’;ara lill-vittma, ftakar filvittmi tat-Titanic li kienu g[erqu min[abba “hypothermia”.

Gunner Psaila kien g[ajjien [afna u bela’ [afna ilma. Huwa spi//a wkoll b’infenzjoni fil-pulmun.

L-avukat Joe Gilgio li qieg[ed jidher g[as-suldati tal-Forzi Armati ta’ Malta qal li dan huwa in/ident tra;iku li madankollu filQorti trid issir ;ustizzja u mhux jirb[u l-emozzjonijiet.

Qal li l-“parte civile” g[amlet [afna enfasi dwar l-inkjesta tal-Prim Ministru, li madankollu mhux qed jarawha fit-totalità tag[ha.

Qal li huwa dnub li rrakkomandazzjonijiet saru

wara tra;edja b[al din.

Madankollu meta wie[ed jaqra dan ir-rapport sew, ilkonklu]joni hija li l-bord huwa tal-fehma li l-ebda individuwu mhu responsabbli g[all-mewt ta’ Gunner Psaila.

“Din hija konklu]joni /ara u tonda. Fl-i]barra ma hawnx l-AFM, i]da Peregin u Vella. Dan ir-rapport qieg[ed jikkonkludi bl-aktar mod /ar, qed ji;u e]onerati ta’ din ir-responsabbiltà,” kompla Giglio.

Huwa qal li l-konklu]joni tal-Ma;istrat inkwirenti, hija konklu]joni li fil-fatt te]onera lil Peregin fejn tat struzzjonijiet lillKummissarju tal-Pulizija biex ikompli jinvestiga lil Vella biss. Din hija konfu]joni s[i[a, qal lavukat difensur.

“Mid-dokumenti li ppre]entajna l-istess Avukat :enerali, li suppost biex jitmexxew il-pro/eduri kontra dawn it-tnejn minnies, fir-risposta ;uramentata li ta g[allkaw]a li fet[u l-qraba ta’ Psaila qal li dan kien ka] ta’ mi]avventura u sfortuna u mhux [tija tal-imputati,” ]ied l-Avukat Giglio.

“Allura dan bis-serjetà baqa’ jinsisti li qed jittie[du dawn il-pro/eduri,” qal lavukat difensur.

L-Avukat Giglio qal li saret [afna referenza g[allkwistjoni jekk Gunner Psaila kienx jaf jg[um jew le. Giglio qal li se jistrie[ dwar dak li rri]ulta mill-atti tal-kaw]a fejn l-espert Mario Scerri li qal li hu sar jaf li Psaila ma kienx jaf jg[um.

Huwa semma wkoll ixxhieda ta’ omm Matthew Psaila, Marija Psaila, li qalet li binha kien ilu malForzi Armati ta’ Malta g[al 11-il xahar, qalet li kienu bdew jag[mlu t-ta[ri;.

Qalet li meta kien g[amel e]er/izzju, u qabel lin/ident inkwistjoni, binha stess kien qalilha li ma jafx jg[um. Il-ka] ikompli nhar il-{amis, 27 ta’ :unju li ;ej meta tkompli ssottomissjonijiet tag[ha ddifi]a. Il-Prosekuzzjoni qed titmexxa mill-Ispetturi Robert Vella u Joseph Agius.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Lokali 5

Il-Ministri tal-pajji]i tal-UE Matul is-sena jaqblu fuq id-Direttiva madwar 1,000,000 tat-Tabakk li ressaq Tonio Borg Pass importanti biex id-Direttiva tat-Tabakk li ppropona lKummissarju Ewropew Tonio Borg tid[ol fis-se[[, hekk kif ilKunsill tal-Ministri li ltaqa’ matul il-;urnata tas-Sibt filLussemburgu, [adu de/i]joni li jie[du dik li hi msej[a “common approach”.

Ftit sig[at wara li ntemmet illaqg[a tal-Kunsill tal-Ministri, li g[aliha attenda wkoll il-Ministru Malti Godfrey Farrugia, dan listazzjon [a l-kummenti talKummissarju Ewropew responsabbli mis-Sa[[a u lAffarijiet tal-Konsumatur Tonio Borg.

F’kumment ma’ dan il-;urnal, Tonio Borg qal li ming[ajr din id-

de/i]joni tal-“common approach” bejn l-Istati Membri fil-Kunsill talMinistri n-negozjati malParlament Ewropew ma jkunux jistg[u jibdew dwar din iddirettiva.

Il-Kummissarju Ewropew spjega kif din kienet l-ewwel darba li l-Ministri tal-pajji]i membri ddiskutew din idDirettiva, u sa[aq li dan ma jfissirx li d-Direttiva hija approvata u lesta, i]da l-qbil bejn il-Ministri responsabbli mis-Sa[[a tal-Istati Membri kien ne/essarju sabiex idDirettiva eventwalment tid[ol fisse[[ qabel ma jxolji l-Parlament Ewropew f’Mejju li ;ej.

Wara li ;iet proposta din idDirettiva, kien hemm ukoll numru

ta’ emendi li ;ew proposti g[aliha u d-de/i]joni li ttie[det fil-Kunsill tal-Ministri tfisser li issa jmiss li l-Kunsill tal-Ministri jinnegozja mal-Parlament Ewropew biex l-emendi li ;ew proposti mill-Kunsill talMinistri jid[lu fid-Direttiva, b[ala parti min-negozjati dwar din id-Direttiva.

Id-Direttiva ;iet proposta mill-Kummissarju Ewropew Tonio Borg fid-19 ta’ Di/embru li g[adda. Filkumment tieg[u ma’ dan il;urnal, il-Kummissarju Ewropew fakkar li l-projbizzjoni tas-Snus li ti;i esportata mill-I]vezja g[adha hemmhekk “minkejja l-pressjoni kollha li kien hemm fl-img[oddi.”

€300 multa talli hedded gwardjan lokali Ra;el ta’ 51 sena millIm;arr ;ie mmultat €300 wara li nstab [ati li hedded gwardjan lokali waqt li dan kien fuq xog[lu. Il-ka] ;ara fil-25 ta’ Lulju 2011, g[all[abta tal-11.20 a.m., fir-Rabat meta l-gwardjan lokali Paul Borg kien qed jag[ti /itazzjoni lill-vettura ta’ Carmelo Galea.

L-Ispettur Robert Vella ressaq lil Galea quddiem ilMa;istrat Audrey Demicoli fejn akku]ah b’theddid, li m’obdiex l-ordnijiet le;ittimi tal-Pulizija u li rre]ista lillistess gwardjan. Borg xehed li waqt li kien qed jag[ti //itazzjoni fuq ipparkjar [a]in mar fuqu l-akku]at u beda joffendih waqt li qallu li kien se jsibu u l-multa li se jag[tih kien se jiblag[hom medi/ini.

Ix-xhud qal li meta pprova jo[ro; mill-parke;;, Carmelo Galea beda ji;ri warajh u

jheddu u sa anke saqlu l-vann biex imblukkalu t-triq. Borg qal ukoll li qabel Galea telaq minn fuq il-post baqa’ joffendih u jheddu li se jsibu barra.

Min-na[a tieg[u, l-imputat qal li huwa ra lill-gwardjani jag[tih /itazzjoni u mar biex jg[idlu li kien se jitlaq imma kif resaq [dejn il-gwardjan dan [arab ji;ri. Huwa tenna li wara rikeb il-karozza u telaq minn fuq il-post sakemm iktar tard bag[at g[alih l-ispettur u qallu x’kien se[[.

Galea sostna li huwa [allas i]-]ew; /itazzjonijiet imma /a[ad li kien g[alaq it-triq lill-gwardjan u li offendieh.

Skont hu, kellu jag[mel manuvra min[abba l-mod kif kien ipparkjat.

Fil-kaw]a xehed ukoll isSur;ent Brian Cremona fejn dan qal li Galea kien ammetta mieg[u dwar dak li kien ;ara

madankollu fis-sentenza tag[ha l-Ma;istrat Demicoli semmiet li ma kinitx se tie[u kunsiderazzjoni tax-xhieda tieg[u.

Hija qalet li qed tag[mel dan g[ax Galea ma ng[atax id-dritt li jikkonsulta malavukat tieg[u u lanqas ma n;iebet prova li fil-fatt ing[ata d-dritt li ma jwe;ibx g[ad-domandi li sarulu.

Il-Ma;istrat Demicoli sostniet li mi]-]ew; ver]jonijiet hija m’g[andha lebda dubju dwar il-kredibilità ta’ dik mog[tija millgwardjan lokali u g[alhekk sabet lil Galea [ati ta’ theddid u mmultatu €300.

Fl-istess waqt hija l-akku]a li m’obdiex l-ordnijiet talPulizija kienet preskritta u g[alhekk illiberatu minnha, lakku]a li rre]ista lillgwardjan ma sabitux [ati u wkoll illiberatu minnha.

persuna jattendu fil-Qorti filg[odu minn pa;na 1

Mir-rapport jo[ro; li hemm 11,000 kaw]a /ivili pendenti u qed jinqatg[u daqs l-ammont li qed jid[lu u b’hekk dejjem qed jibqa’ kaw]i pendenti. Dan jg[odd ukoll g[al kwa]i quddiem it-tribunali u quddiem il-bordijiet.

Madwar 9 fil-mija jappellaw sentenzi tal-Qorti ?ivili. Il-kaw]i /ivili jie[du madwar 6 snin biex jinqatg[u. Kull sena jid[lu madwar 3,500 kaw]a /ivili ;dida.

Il-kawzi kriminali qed jinqatg[u ftit aktar milli jid[lu u l-kaw]i pendenti huma 14,000 u g[alhekk hu diffi/li li jinqatg[u l-kaw]i pendenti. Madwar 13 filmija jappellaw sentenzi kriminali. Il-kaw]i kriminali jie[du madwar tmien snin biex jinqatg[u.

Kull sena jid[lu madwar 600 kaw]a kriminali.

Il-kaw]i li jit[allew sine die, ji;ifieri bla data huma ftit u wara 6 xhur jaqg[u.

Fatt interessanti hu li l-40 ;udikant li g[andna f’pajji]na ju]aw medja ta’ 41 fil-mija tal-24 awla filQorti u Owen Bonnici qal li dan juri li qed isir u]u [a]in tal-awli. Il-kaw]i differiti huma biss 4 filmija filwaqt li aktar minn 50 fil-mija tal-kaw]i kollha ilhom aktar minn [ames snin. 9 fil-mija tal-kaw]i /ivili ilhom aktar minn 10 snin u 14 fil-mija ilhom bejn 5 u 10 snin. Ilkumplament ilhom inqas minn 5 snin.

Kull Ma;istrat jaqta’

mal-1,000 kaw]a fis-sena u kull Im[allef jaqta’ madwar 160 kaw]a fissena u dan min[abba ddifferenza fin-natura talkaw]i. Owen Bonnici qal li j[oss li l-Ma;istrati u lIm[allfin mhux jaqtg[u kaw]i bi]]ejjed.

Is-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici qal li l-[addiema fil-Qorti mhux ikunu utilizzati tajjeb bi]]ejjed fosthom min[abba nuqqas ta’ sistemi ta’ IT fil-Qorti.

Malta g[andha fost l-og[la rata fl-Ewropa ta’ [addiema fil-Qorti meta mqabbla man-numru ta’ ;udikanti.

Mir-rapport jo[ro; ukoll li l-kaw]i mit-tribunali jsir waranofsinhar imma matul is-sajf ma jsirux. Owen Bonnici qal li se jid[ol f’laqg[at mal-[addiema bl-iskop li jid[lu pratti/i ;odda u jekk hemm b]onn jibdew isiru seduti waranofsinhar. Hu qal li fl-istess [in iridu jit[arsu d-drittijiet tal-[addiema.

Mir-rapport jo[ro; li matul is-sena madwar 1,000,000 persuna jattendu fil-Qorti filg[odu filwaqt li 150,00 jattendu fil-Qorti waranofsinhar.

Owen Bonnici qal li sa Lulju li ;ej ilKummissjoni dwar irRiforma g[all-{olistika fil-Qasam tal-:ustizzja se tippre]enta t-tieni rapport tag[ha u f’Ottubru jo[ro; ir-rapport finali li jkun jinkludi wkoll issoluzzjonijiet, meta se jsiru u n-nefqa me[tie;a.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

6 Lokali

Il-Laqg[a :enerali Annwali ta’ Farsons li fiha t[abbar li kien hemm titjib fir-ri]ultat

Farsons jirrapporta titjib fir-ri]ultati f’ambjent ta’ sfidi ekonomi/i Il-Grupp Farsons tejjeb ilprofitti tieg[u matul l-2012 b’ri]ultat ta’ titjib kontinwu kemm fil-prattiki tan-negozju kif ukoll fil-pro/eduri talmanagement. Dan g[en biex il-Grupp jikseb tkabbir organiku qawwi minkejja ambjent ta’ sfidi ekonomi/i.

Dan intqal minn Louis A. Farrugia, waqt l-indirizz tieg[u b[ala Chairman talGrupp matul is-66 Laqg[a :enerali Annwali ta’ Simonds Farsons Cisk p.l.c.

Farrugia rrefera g[allinawgurazzjoni talBrewhouse l-;dida b’investiment ta’ €12.5-il miljun, f’Settembru tal-2012.

“L-impjant il-;did qed

ja[dem kif ippjanat u ppermetta li jinkisbu livelli og[la ta’ effi/jenza fl-u]u tal-ener;ija kif ukoll tnaqqis fil-;enerazzjoni ta’ skart,” qal Louis A. Farrugia.

Norman Aquilina, il-Kap E]ekuttiv tal-Grupp Farsons, tkellem dwar il-prestazzjoni tan-negozji u l-brands talGrupp. Hu qal: “Minkejja li ninsabu f’ambjent ekonomiku li qed joffri dejjem aktar kompetittività u sfidi qawwija [afna b’mod partikulari fis-settur talimportazzjoni tal-ikel, ilGrupp i;;enera livell rekord ta’ d[ul (turnover) li la[aq

is-€77.2 miljun, ekwivalenti g[al ]ieda ta’ 9% fuq l-2011.

Fl-istess waqt, il-profitt milloperat tela’ g[al €8 miljun minn €6.4 miljun fi tnax-il xahar.”

“L-EBITDA tag[na (idd[ul ta’ qabel ma jitnaqqsu limg[axijiet, it-taxxa, iddeprezzament u lamortizzazzjoni) kienet flog[la livell li qatt la[qet bi €13.9-il miljun. Il- gearing ratio, li hu l-proporzjon ta’ dejn fuq l-ekwità u d-dejn fi tmiem is-sena, kien ta’ 24.4% meta mqabbel mas27.2% tas-sena pre/edenti.

Dan kien ukoll l-iktar wie[ed baxx f’dawn l-a[[ar [ames

snin,” qal Norman Aquilina Fil-[arsa tieg[u lejn l2012, Aquilina qal li l-bejg[ mill-esportazzjoni baqa’ objettiv strate;iku g[al Farsons. Inkiseb tkabbir sinifikanti fil-volumi mis-suq Taljan u minn dawk fl-Afrika u l-Lvant Imbieg[ed. Issa[[a tal-brands li huma ta’ Farsons stess ippermettiet din ix-xejra inkura;;anti biex tkompli tikber.

“Il-Grupp kien determinat li jibni fuq dan is-su//ess u ja[dem g[al dawk leffi/jenzi li jtejbu l-modi ta’ [idma tag[na u li jippermettulna n]idu lprofitabbiltà tal-Grupp

Farsons,” qal Norman Aquilina.

Waqt il-Laqg[a :enerali Annwali kienet approvata rrakkomandazzjoni tal-Bord li d-dividend finali jkun ta’ €2,100,000. F’Ottubru 2012 kien t[allas interim dividend ta’ €400,000.

Max Ganado u Roderick Chalmers ma kinux ikkontestati u kienu eletti b[ala diretturi, filwaqt li ddiretturi l-o[ra kienu konfermati fil-karigi tag[hom.

Ir-ri]oluzzjonijiet kollha li kienu proposti waqt ilLaqg[a :enerali Annwali kienu approvati.

Vi]joni ;dida g[al bini ikoniku fl-Imrie[el

Dehra artistika tal-i]vilupp bl-isem ta’ ‘Farsons Business Park’

Il-Bord tad-Diretturi ta’ Farsons Group qed jikkunsidra l-g[a]liet disponibbli dwar l-u]u mill;did tal-art li b[alissa mhix qed tintu]a fl-Imrie[el. Ilvi]joni ;dida tal-Bord hi li din tkun destinazzjoni talog[la kwalità bl-isem ta’ ‘Farsons Business Park’ li parti minnha tkun fil-bini ikoniku tal-fa//ata talBirrerija.

L-investiment sostanzjali li sar f’dawn l-a[[ar snin g[attkabbir kemm tal-brands talGrupp, kif ukoll tal-attività kummer/jali tieg[u, ilfa/ilitajiet tal-produzzjoni tal-Birrerija mxew, fa]i wara l-o[ra, lejn in-na[a ta’ isfel tas-sit fl-Imrie[el. Dan sar skont il-Master-plan g[allI]vilupp tal-Birrerija.

Barra minn hekk, blinawgurazzjoni talBrewhouse l-;dida f’Settembru tas-sena l-o[ra,

qed ikun iffa/ilitat ir-rilaxx ta’ madwar 23,000 metru kwadru ta’ art li tinkludi lfa//ata ikonika u ori;inali tal-Birrerija, li kienet inbniet fis-snin [amsin. Din hi kkunsidrata b[ala zona talog[la livell g[al ]vilupp kummer/jali skont ilcommercial zoning status ;did g[al din iz-zona partikulari.

Permezz ta’ pjan [olistiku, ji;ifieri pjan li jintegra fih diversi aspetti b’mod tajjeb [afna g[all-i]vilupp mill;did ta’ din l-art, hu stmat li l-‘Farsons Business Park’ jista’ jkopri eventwalment madwar 45,000 metru kwadru. Dan jinkludi zona ta’ madwar 30,000 metru kwadru g[al /entru talkummer/ u uffi//ji, b’madwar 10,000 metru kwadru ie[or g[al retail u servizzi, inklu]i bars u ristoranti, kif ukoll post fejn

jipparkjaw aktar minn elf vettura u g[al [ti;iet o[ra.

I/-Chairman ta’ Farsons Group Louis A. Farrugia qal: “Il-Bord tad-Diretturi tag[na se jkompli jist[arre; birreqqa l-a[jar u l-aqwa u]u tal-proprjetajiet li g[andu lGrupp bil-g[an li jkattar ilvalur tag[hom g[allazzjonisti. It-twettiq u li]vilupp tal-‘Farsons Business Park’ hu mistenni li jsir f’fa]ijiet differenti fuq diversi snin. Dan se jkun jiddependi fuq il-possibbiltà li jkun attwat kull element tal-pro;ett, skont studji li se jsiru u jkomplu jkunu a;;ornati hekk kif ikun qed ji]viluppa l-pro;ett.

“Il-kumpanija be[siebha tifta[ djalogu ma’ msie[ba potenzjali u stakeholders o[ra, sew jekk investituri, dawk li jixtiequ jkunu bilkera, operaturi, kif ukoll malkomunità ;enerali.”

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Lokali 7

In-nar tal-festi mhux se jibqa’ jin[att kollu f’{ondoq ir-Rummien Is-Sindku tal-Qala Clint Camilleri [abbar li lKummissarju tal-Pulizija kkonferma li n-nar tal-festi mhux se jibqa’ jin[att kollu fil-bajja ta’ {ondoq irRummien, i]da se jkunu u]ati wkoll bajjiet u portijiet o[ra f’G[awdex.

Dan l-i]vilupp ;ie wara li lKunsill Lokali tal-Qala ddikjara li mhux se ja//etta li n-nar kollu t’G[awdex jin[att kollu ;o {ondoq irRummien.

Is-sajf li g[adda, il-Kunsill Lokali tal-Qala kien esprima t[assib dwar il-fatt li n-nar li jintu]a fil-festi G[awdxin jin[att kollu f’{ondoq irRummien, xi [a;a li fi kliem is-Sindku tal-Qala mhux ser tkun tollerata f’dan l-ista;un tal-festi. ‘‘M’iniex ser na//etta aktar sitwazzjoni fejn il-Qala u lQalin ikunu esposti g[al dan il-periklu’’ sa[aq il-Perit

Clint Camilleri, Sindku talQala, fi stqarrija iebsa li fiha qal li l-[att tan-nar kollu f’{ondoq ir-Rummien huwa ta’ periklu spe/jalment g[annies li jiffrekwentaw din ilbajja. ‘‘Jien u s[abi l-Kunsilliera qeg[din nesi;u li n-nar li jasal f’G[awdex g[andu jin[att fl-eqreb port ta’ dak ir-ra[al li jkun se jag[mel u]u minnu’’ sa[aq is-Sindku fl-istqarrija filwaqt li spjega li dan bil-g[an li ttrasportazzjoni tan-nar ;ewwa t-toroq G[awdxin jonqos sostanzjalment.

Il-Kunsill Lokali tal-Qala beda jesprimi dan it-t[assib mis-sena li g[addiet, wara lisplu]joni fil-Kamra tan-Nar Ta’ Marozz fl-G[arb.

Splu]joni li kienet [asdet il[ajja ta’ erba’ persuni.

I]da kkuntattjat mill-kamra tal-a[barijiet ta’ Media Link Communications, il-Perit

Camilleri qal li wara listqarrija li n[ar;et il-;img[a filg[odu, dehru xi ]viluppi sabiex in-nar ma jin[attx kollu f’{ondoq ir-Rummien, u g[alkemm xejn g[adu mhux konfermat, jidher li laffarijiet qed jimxu f’dik iddirezzjoni - xi [a;a li ;iet konfermata mill-istess Sindku aktar tard matul il-;urnata tal-;img[a, meta l-Perit Clint Camilleri [abbar li lKummissarju tal-Pulizija kkonferma li n-nar mhux se jibqa’ jin[att kollu f’{ondoq ir-Rummien, i]da se jkunu u]ati bajjiet o[ra Fl-istqarrija ori;inali, ilKunsill Lokali appella wkoll sabiex meta jkun se jin[att xi nar minn ;ewwa {ondoq irRummien, l-awtoritajiet kon/ernati jinfurmaw lillKunsill Lokali sabiex irresidenti jkunu jistg[u ji;u av]ati bil-g[an li jkunu evitati l-in/identi.

Il-Gvern bla politika g[all-[arsien tal-annimali Il-PN qed jappella lillGvern biex fis-settur tal[arsien tal-annimali jispe/ifika l-programm tieg[u u jibda x-xog[lijiet g[al iktar servizzi.

Il-Gvern u l-Oppo]izzjoni jinsabu f’kontroversja dwar lisptar tal-annimali f’Ta Qali fejn filwaqt li l-gvern qed jinsisti li jkun hemm rapport dwar il-[lasijiet li qed jintlabu mill-operatur li jmexxi l-isptar, lOppo]izzjoni qed t[ares lejn dan is-settur b’mod iktar [olistiku u qed issostni li lgvern g[andu jispjega lpolitika tieg[u dwar is-settur tal-annimali u jibda xog[lijiet biex jinfet[u /entri ;odda fin-Nofsinhar ta’ Malta u f’G[awdex.

Il-po]izzjoni tal-gvern kienet espressa misSegretarju Parlamentari Roderick Galdes f’konferenza tal-a[barijiet quddiem i//entru nnifsu f’Ta Qali. IsSegretarju Parlamentari Galdes irrifjuta li jid[ol fi//entru minkejja li kien mistieden mill-operatur.

Roderick Galdes qal li lgvern nieda anali]i dwar lilmenti tal-pubbliku li ju]aw

is-servizzi tal-isptar biex b’hekk ikunu jistg[u jittie[du d-de/i]jonijiet.

Is-Segretarju Parlamentari Galdes qal li l-Gvern investa €500,000 fi/-/entru u sservizzi kellhom jing[ataw b’xejn i]da fil-fatt il-pubbliku qed jintalab i[allas.

Jirrri]ulta, sostna Galdes, li lGvern i[allas €800,000 g[asservizzi li jing[ataw lillannimali mi;bura.

Wara 25 sena fl-Oppo]izzjoni, il-PL issa fil-gvern g[ad m’g[andux politika dwar dan is-settur Hu qal li l-gvern hu impenjat li s-servizzi mog[tija fl-isptar ikunu f’livelli li l-pubbliku jista’ jil[aqhom. Il-kuntratt taloperatur hu g[al 10 snin, li jista’ ji;;edded wara [amsa.

Il-Gvern, sostna Roderick Galdes, qed jikkunsidra lg[a]liet kollha li g[andu

qudddiem is-sitwazzjoni.

Il-po]izzjoni tal-PN tittratta aktar l-aspett tal-annimali b’mod ;enerali fejn tikkritika l-fatt li wara 25 sena flOppo]izzjoni, il-PL issa filgvern g[ad m’g[andux politika dwar dan is-settur. IlPN kkiritika l-anali]i li se jag[mel il-gvern u qal li dan g[andu skopijiet ulterjuri g[aliex il-gvern jista’ jirrrikorri g[all-kuntratt maloperat jekk verament irid itejjeb is-servizz.

L-operat tal-klinika hu wie[ed privat u l-gvern m’g[andu l-ebda jedd fuq ilprezzijiet li jit[allsu.Ilprezzijiet, sostna l-PN, g[andu jirregolahom is-suq.

Dan i/-/entru, sostna l-PN hu l-uniku ]vog li g[andu lpubbliku f’/irkostanzi ta’ emer;enza billejl g[all-fatt li dan hu l-uniku /entru li jifta[ 24 sieg[a. Il-PN appella lillgvern biex flok joqg[od jin[ela f’investigazzjonijiet bi skopijiet ulterjuri, jibda ja[dem biex jinfet[u /entri simili fin-Nofsinhar ta’ Malta u anki f’G[awdex biex ilpoplu jkun moqdi a[jar flinteress tal-[arsien talannimali.

Il-lift infeta[ f’Di/embru tal-2012 sabiex jg[aqqad il-Port il-Kbir u l-Barrakka ta’ Fuq

{inijiet itwal fis-sajf g[al-Lift tal-Barrakka Transport Malta [abbret li matul ix-xhur tas-sajf il-Lift tal-Barrakka se jibqa’ miftu[ sal-[in esti] tal-g[axra ta’ billejl.

Il-lift jopera mit-Tnejn sal-{add mis-sebg[a ta’ filg[odu.

Il-lift infeta[ f’Di/embru tal-2012 sabiex jg[aqqad il-Port il-Kbir u l-Barrakka ta’ Fuq bil-g[an li jkun hemm a//ess dirett mill-Port il-Kbir sa/-/entru tal-Belt Valletta.

Ori;inarjament fl-1905 kien ;ie installat lift fl-istess post li fih hemm il-Lift tal-Barrakka, madanakollu dan waqaf jopera fl-1973 u eventwalment in[att fl-1983.

B[alissa huwa possibbli li l-vi]itaturi jg[aqqdu biljett g[al-Lift flimkien ma’ biljett g[ad-dg[ajsa li taqsam millPort il-Kbir g[all-Kottonera, bil-g[an li l-passi;;ieri jgawdu minn prezz ridott.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

8 Fit-triq tal-[ajja Jumejn ilu ;ie kommemorat Jum ir-Refu;jati. Hi /elebrazzjoni annwali mnedija min-Nazzjonijiet Uniti bit-tama li l-umanità tag[raf u tifhem dejjem a[jar il-qag[da mwieg[ra tal-miljuni ta’ refu;jati u nies maqlug[in minn g[eruqhom fl-istess pajji] fejn twieldu madwar id-dinja, li b[alissa jaqb]u t-42 miljun.

Fil-frattemp, illum ja[bat l-ewwel anniversarju minn meta, fit-22 ta’ :unju tal-2012,

is-Segretarju :enerali tan-Nazzjonijiet Uniti, Ban Kimoon [abbar il-[atra ta’ Zainab Hawa Bangura, minn Sierra Leone, b[ala r-Rappre]entant Spe/jali tieg[u dwar il-Vjolenza Sesswali fil-Kunflitti.

Dan hu qasam li g[andu rabta qawwija mal-;rajja tar-refu;jati, g[aliex il-vjolenza sesswali ;iet u]ata sa[ansitra b[ala arma tal-;lied f’bosta postijiet ta’ kunflitt – minn Sierra Leone u r-

Repubblika Demokratika tal-Kongo fl-Afrika, sal-Bosnja fl-Ewropa.

Fix-xog[ol passat tieg[i filqasam tar-refu;jati, iltqajt ma’ /erti stejjer li ma j[allulek ebda dubju dwar f’liema abbiss jista’ jispi//a l-bniedem jekk imewwet le[en il-kuxjenza tieg[u u jibda j[ares lejn il-bniedem l-ie[or fuq in-na[a l-o[ra tal-kunflitt, b[ala ]vog g[all-qilla u l-krudeltà li jkunu bejtu u faqqsu ;ewwa fih.

L-orrur tal-abbu] sesswali fil-konflitti Meta t[ares lejn l-isfond ta’ Zainab Hawa Bangura, li twieldet fl-1959 u hija omm ta’ tnejn, tifhem malajr li hija persuna kapa/i.

Bi]]ejjed ng[idu li qabel ma ng[atat il-kariga ta’ Rappre]entant Spe/jali tas-Segretarju :enerali tan-Nazzjonijiet Uniti, hija kienet Ministru tas-Sa[[a u s-Sanità fi Sierra Leone.

Madankollu, jiena konvint li dak li ;ieg[el lil Ban Ki-moon jag[]ilha biex ta[dem fuq il-kwistjoni tal-vjolenza sesswali fil-kunflitti kien ukoll il-fatt li din ilmara minn Sierra Leone taf sew xi tfisser din ix-xorta ta’ vjolenza u x’inhu me[tie; biex ti;i kumbattuta.

Gwerra /ivili

minn Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt

Il-gwerra /ivili tas-snin 1991-2002 fi Sierra Leone rat kull xorta ta’ [ruxijiet, inklu]i abbu]i sesswali mill-iktar koroh. ;ralhom. F’xi so/jetajiet, jekk Zainab taf x’;ara, g[aliex wara l-gwerra jitkellmu dwar dak li sofrew, ta’ Sierra Leone hija [admet ma’ bosta vittji;u i]olati u ji;u trattati mi tal-vjolenza sesswali fil-kunflitt. Hija b[alliekieku kienu prostituti. ddokumentat u rrapportat dwar atro/itajiet li G[alhekk ma jkunux jridu twettqu fil-;lied. Kitbet ukoll rapporti jitkellmu. g[all-Qorti Spe/jali li ;iet inkarigata biex Zainab taf b’dawn id-diftisma’ l-ka]i kontra persuni akku]ati bi kriHi [asra li f’diversi gwerer /ivili fi n[awi differenti fid-dinja jkunu esperjenzati fikultajiet. Madankollu, hija mini tal-gwerra fi Sierra Leone u tat ixqed tmexxi l-[idma tag[ha xhieda tag[ha quddiem l-istess Qorti b[ala minn kull xorta ta’ [ruxijiet, inklu]i abbu]i sesswali mill-iktar koroh b’kura;;. Lill-vittmi talesperta. vjolenza sesswali fil-kunflitti Kull kunflitt huwa differenti. I]da lProsekuzzjoni u ;ustizzja hija t[e;;i;hom jag[mlu l-qalb. Tg[idilhom li dak li elementi ba]i/i jibqg[u tista’ tg[id l-istess. FilZainab Hawa Bangaru temmen li l-pjaga talrnexxielhom jag[mlu n nisa fi Sierra Leone, kif fatt, g[eruq il-vjolenza sesswali fil-kunflitti spiss vjolenza sesswali fil-kunflitti tista’ titra]]an. Hija ukoll f’pajji]i o[rajn b[al-Liberja u r-Rwanda, fejn issibhom fl-insigurtà. Meta l-Istat jog[tor jew ta[seb li biex dan ikun jista’ jse[[ irid ikun hemm hemm nisa li kienu abbu]ati sesswalment fil-kunflitti ji;;arraf, meta l-Korp tal-Pulizija ma jibqax ir-rieda li min iwettaq dan it-tip ta’ vjolenza jkun jaf li llum g[andhom po]izzjonijiet importanti fisli l-komunità internazzjonali qed tag[mel minn kolja[dem, meta s-suldati u#jew il-;ellieda jibdew so/jetajiet tag[hom, jistg[u jag[mluh ukoll nisa lox biex nies b[alhom jinqabdu u jie[du dak li ja[sbu li jistg[u jag[mlu li jridu, jibda l-gwaj o[rajn fl-istess ilma, huma fejn huma fid-dinja. [aqqhom , kif ukoll li ti;i assigurata ;ustizzja mal g[an-nies vulnerabbli.

F’intervista ri/enti hija qalet: “Dawn in-nisa kienu vittmi .

Sitwazzjonijiet b[al dawn inisslu l-opportunità li kapa/i jag[tu sehemhom biex jibnu s-so/jetajiet Fil-vi]joni tag[ha, il-b]onnijiet huma /ari: (i) iridu min jitwebbel bil-vjolenza sesswali jg[addas rasu tag[hom . G[andhom karigi politi/i fil-livell lokali. jittie[du mi]uri biex in-nisa effettwati ji;u protetti u fiha, g[ax ikun jaf li ma jkunx hemm min ira]]nu.

Irnexxielhom jibnu l-ba]i ekonomika tag[hom salmog[tijin l g[odda biex iqumu fuq saqajhom ; ( ii) Hemm ukoll il-fatt li [afna mill-kunflitti tal-lum punt li saru finanzjarjament indipendenti, [a;a li trid tissa[[a[ ir rieda politika biex ji;u implimentati qed ikunu ;lied bejn fazzjonijiet differenti fl-istess tg[inhom jag[mlu de/i]jonijiet politi/i indipendenti. b’mod effettiv ir-ri]oluzzjonijiet tal-Kunsill taspajji], b[al fil-ka] ta’ ;lied bejn gruppi etni/i Huwa dan li jiena qed inwassal lill -vittmi li issa qed Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti dwar strate;iji kontra mqabbdin ma’ xulxin jew bejn gruppi li jkunu qed niltaqa’ mag[hom. l vjolenza sesswali u biex il [atja jitressqu quddiem jissieltu g[all-poter fuq xulxin. Ji;ri li na[a tibda “Ng[idilhom, ‘Il-;rajja tieg[ek mhix xi [a;a il-;ustizzja; (iii) ir-rispons tal-komunità internaztfittex li tumilja u xxejjen lin-na[a l-o[ra. ;dida . Hemm nies b[alek li g[addew minn din ilzjonali dwar il-vjolenza sesswali irid ji;i koordinat Allura jibdew iqieg[du fil-mira n-nies li jkunu problema . I]da llum jinsabu f’realtà ;dida. Ix-xog[ol sew; (iv) irid ikun hemm g[arfien tal-istupru b[ala kunsidrati b[ala ‘man-na[a l-o[ra’. Huwa b’hekk li tag[na huwa li nkunu kapa/i nimxu mieg[ek sabiex tattika tal -gwerra; u (v) irid ji;i inkura;;it l-g[arfien l-vjolenza sesswali ssir tattika tal-gwerra. Ju]awha g[ada inti tasal hemmhekk ukoll’.” lokali u nazzjonali tal-problema u tas-soluzzjonijiet fuq in-na[a l-o[ra biex jiddegradaw u j]ebil[u ng[aliha. nies.

Sfida enormi E]empju [aj ta’ kemm verament dan jista’ jse[[ Fost l-akbar sfidi li g[andha Zainab fix-xog[ol Kultura ta’ silenzju u /a[da hija r-realtà pre]enti fis-Sirja. Alla biss jaf kemm tag[ha hemm dik ta’ kif in-nisa li huma vittmi jiksbu Zainab taf li l-problema tal-abbu] sesswali filnisa u bniet spi//aw u qed jispi//aw vittmi ta’ l-g[ajnuna u s-servizzi spe/jalizzati li jin[tie;u filkonflitti hija enormi. Taf li l-g[adma hija iebsa qasam psiko-so/jali, f’dak tas-sa[[a, min[abba tvjolenza sesswali ;ieli quddiem ]wie;hom, missiriji- mhux biss g[aliex il-problema hija mifruxa, i]da trawma etc. [alli jkunu jistg[u jirkupraw il-fidu/ja ethom jew [uthom subien! wkoll g[aliex f’bosta n[awi te]isti kultura ta’ fihom infushom, jibnu [ajjithom mill-;did, u jaqbdu Kelliema tal-Kummissarju G[oli tan-Nazzjonijiet silenzju u kultura ta’ /a[da peress li bosta ma triq ;dida.

Uniti g[ar-Refu;jati qalet li l-kunflitt fis-Sirja qed jkunux iridu jammettu l-fatt li l-problema tassew “ A[na qed ni;ru wara dawk li jwettqu dawn likun immarkat dejjem aktar minn vjolenza sesswali te]isti. abbu]i .

Daqstant ie[or irridu nixeg[lu dawl g[allw]ata b[ala arma tal-gwerra g[all-intimidazzjoni Hemm ukoll il-problema addizzjonali ta’ kif ilvittmi li jsalvaw. Irridu nassiguraw li dawn in-nisa tan-nies u b’mod li ;arrfet u qed tkompli teqred lvittmi jibdew jidhru f’g[ajnejn in-nies fil-komunità jqumu mill-art, jieqfu fuq saqajhom u jimxu ’l qudidentità, id-dinjità u t-tessut so/jali ta’ familji u fejn ikunu jg[ixu. Bosta vittmi jafu li jkunu se jbatu diem,” qalet Zainab. timbri koroh jekk jift[u [alqhom dwar dak li jkun komunitajiet s[a[.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

Xju[ija li hi grazzja Il-;img[a l-o[ra miet l-ixje[ ra;el li qatt g[ex madwar id-dinja u li g[andna prova /ara ta]]mien li g[ex: Jiromeon Kimura, :appuni] ta’ 116-il sena.

Meta twieled, il-:appuni]i kienu jg[ixu medja ta’ 44 sena biss; illum jg[ixu medja ta’ 84 sena; u hu g[ex aktar minn darbtejn u nofs il-medja ta’ dawk li twieldu mieg[u. Jippersonifika g[alhekk i]-]ieda fil-lon;evità – kemm jg[ixu fit-tul innies – li [afna pajji]i ]viluppati – anke pajji]na – raw, l-aktar minn wara t-Tieni Gwerra Dinjija.

juru li meta wie[ed jibqa’ attiv, meta jkun ottimist, meta jibqa’ jitg[allem, meta jittratta lilu nnifsu bil-qies, meta jibqa’ parti mill-komunità u jikkontribwixxi g[all-familja tieg[u u g[al dawk madwaru, meta jkun rikonoxxenti g[all-meravilja li hi l-[ajja, dan kollu jwassal mhux biss g[al [ajja sabi[a, tajba u produttiva, imma wkoll g[al [ajja twila.

A[na l-Maltin fl-a[[ar ftit snin sirna l-aktar poplu Ewropew li ng[ixu fit-tul wara li naqb]u letà ta’ 65.

Sejba mfittxija g[al millennji Hawn min ix-xju[ija jaraha b[ala problema g[ax i]]id in-nefqiet fuq il-pensjonijiet u anke fuq is-sa[[a billi s-servizzi tas-sa[[a l-aktar li ju]awhom huma l-anzjani.

Imma fil-fatt il-[ajja twila hi grazzja kbira li lbniedem ilu jfittex g[al millennji s[a[.

U nies li huma super/entinarji – dawk li jg[ixu aktar minn 110 snin b[al Kimura – juru wkoll li

Lon;evità ri]ultat ta’ investiment qawwi Dan hu ri]ultat tal-investiment qawwi li lpajji] g[amel f’dawn l-a[[ar snin fis-sa[[a, flopportunitajiet ta’ xog[ol anke wara l-età talpensjoni, fl-ispazji pubbli/i madwarna, flinvolviment tal-anzjani fil-volontarjat, fi/-/ansijiet li jibqg[u jitg[allmu tul il-[ajja u fil-fa/ilitajiet tal-kura tal-anzjani.

Gvern Nazzjonalista fis-snin li g[addew investa bis-s[i[ f’dan kollu, u dan g[ax l-interessi ewlenin tieg[u kienu li joffri [ajja ta’ kwalità lill-poplu. Investa fi sptar ;did, djar g[all-anzjani ta’ kwalità, investa bi s[i[ fi

dak li jwassal g[al [ajja twila hu [afna drabi dak li jag[mel il-[ajja sabi[a u tajba.

{ajja tajba u twila

Studji xjentifi/i li saru fuq is-super/entinarji

spazji miftu[a, ra li jkun hemm titjib fl-ambjent b’mod partikolari fl-ilma ba[ar, investa f’dak kollu li jag[mel lil pajji]na pajji] li tie[u gost tg[ix fih... u r-ri]ultati jitkellmu wa[edhom.

Nibqg[u navvanzaw Dan l - investiment g[andna

nistennew li jkompli biex pajji]na jkompli javvanza anke f ’ dan il - kejl importanti ta ’ [ajja tajba u twila . Dan g[andu jsir ukoll b[ala ringrazzjament g[all - kontribut kbir li jkunu taw dawn l - anzjani lis - so/jetà , [idmithom wasslet g[al dak li ninsabu fih u g[alhekk hu fi dmir tag[na li nkomplu na[dmu g[alihom , napprezzawhom u nirringrazz jawhom .

G[ax b[ar-rota, trid tkun miexi ’l quddiem biex tibqa’ bbilan/jat fuq ir-rota: jekk tieqaf tavvanza, taqa’ mal-art. Irridu nibqg[u navvanzaw fis-sa[[a u fl-opportunitajiet g[all-anzjani biex l-anzjani jg[ixu snin mimlijin [ajja u [ajja mimlija snin. U din il-[ajja itwal iridu jg[ixuha b’mod mill-aktar komdu, bl-aqwa servizzi, ambjent ta’ kwalità u m[abba u g[o]]a misso/jetà.

Il-Papa antiklerikali F’dawn il-jiem qrajna diversi editorjali u kummentarji dwar l-ewwel 100 jum tal-Papa Fran;isku. Laqatni t-titlu ta’ artiklu ta’ Russell Shaw fil-Catholic World Report: ‘The Anticlerical Pope’.

Tajjeb li qabelxejn nispjegaw it-termini li qed nu]aw.

Jien stess, f’artikli pre/edenti u]ajt il-kelma ‘antiklerikali’ f’sens negattiv.

Im[addma hekk, il-kelma tfisser attitudni (dikjarata jew le) ta’ persuni, istituzzjonijiet jew pubblikazzjonijiet li juru antagoni]mu u forsi wkoll mibeg[da lejn dak kollu li hu Kattoliku jew marbut mal-Knisja Kattolika. Spiss dan l-antiklerikali]mu jkun imqanqal minn kurrenti politi/i jew so/jali o[ra b[alma huma lKomuni]mu jew il-ma]unerija.

In;ib e]empju: mill-1926 ’il quddiem il-gvern

Messikan immexxi mill-ateu ma]un Plutarco Calles wettaq mi]uri antiklerikali [orox fosthom l-g[eluq talknejjes, is-sospensjoni ta’ kull prattika reli;ju]a u //a[da lis-sa/erdoti tad-drittijiet /ivili tag[hom. Eluf ta’ laj/i, reli;ju]i u sa/erdoti ;ew maqtula jew mix[uta l[abs sempli/iment g[all-fatt li xtaqu jipprattikaw il-fidi tag[hom. Ovvjament dan mhux xi fenomenu tas-seklu l-ie[or biss, jew limitat g[al pajji]i o[ra: anki f’pajji]na stess matul is-snin rajna dellijiet antiklerikali li kultant jer;g[u jerfg[u rashom.

Attitudni ta’ tisfija

I]da l-antiklerikali]mu li jsemmi l-artiklu ta’ Shaw hu wie[ed po]ittiv. Kif ju]aha hu, din il-kelma tirrifletti attitudni ta’ tisfija minn dawk l-elementi ta’ suppervja, superjorità falza u ipo krezija li kultant itebbg[u l-

Il-Papa Fran;isku [e;;e; lil-laj/i biex jag[rfu li g[andhom missjoni partikolari, u li din ma jwettquhiex billi jixximjottaw lill-qassis fl-im;iba, ir-rwol u r-ritwali tieg[u

[idma tal-Knisja u ma j[alluhiex tidher fil-glorja reali tag[ha b[ala ;isem Mistiku ta’ Kristu u qaddejja tal-bnedmin kollha.

Il-klerikali]mu hu tentazzjoni kontinwa g[allKattoli/i. Narawh meta xi membri tal-kleru jaqg[u g[at-tentazzjoni li jkunu lprotagonisti ta’ kulma jsir fil-[ajja tal-Knisja u ma jag[tux l-ispazju le;ittimu u dovut lil-laj/i. Narawh meta s-sa/erdoti jinsew li s-sej[a tag[hom hi li jaqdu lil [uthom u minflok jibdew jiddominaw fuqhom; jiddandnu fl-istil ta’ [ajja tag[hom u jg[ixu bi mne[irhom imxammar.

Naraw il-klerikali]mu wkoll meta a[na l-Insara (lkoll kemm a[na) nikkuntentaw ru[na ‘nipprattikaw’ (taparsi) il-fidi tag[na b’/erimonji sbie[ u festi li, i]da, ma n[alluhom bl-ebda mod jeffettwaw il-mod kif ng[ixu [ajjitna mill-bieb talknisja ’l barra.

F’ka]i b[al dawn hemm ‘antiklerikali]mu’ po]ittiv li huwa san u b]onju]; nemmen ukoll li kien hemm mumenti fl-istorja fejn Alla ppermetta l-antiklerikali]mu negattiv biex permezz tieg[u

jsaffi ’l-Knisja. Russell Shaw jfakkarna li l-Papa Fran;isku mhuwiex l-ewwel Papa ‘antiklerikali’. :wanni Pawlu II u Benedittu XVI ittnejn [admu, kitbu u ppritkaw kontra lklerikali]mu.

Pere]empju f’Awwissu tal-2012 Benedittu qal hekk: “Il-koresponsabbiltà titlob minna bidla fil-mentalità, b’mod spe/jali dwar ir-rwol tal-laj/i fil-Knisja.

M’g[andhomx jibqg[u jitqiesu b[ala ‘kollaboraturi’ tal-kleru, i]da pjuttost b[ala persuni li huma verament ‘koresponsabbli’ g[all-[ajja u l-im;iba tal-Knisja.”

Il-Papa li jmexxi bl-e]empju

I]da, ikompli Shaw, jidher li Fran;isku se jkompli jsa[[a[ din l-imbottatura, anki g[ax ma jiddejjaqx jitkellem fil-miftu[ dwar dawn il-[wejje;. Bil-kliem u bl-e]empju tieg[u – di;à minn meta kien Ar/isqof ta’ Buenos Aires – Bergoglio kien jis[aq li d-differenza bejn sa/erdoti u laj/i ma tfissirx li l-lajkat hu xi difett jew xi [a;a tal-mist[ija.

F’intervista tal-2011 hu [e;;e; lil-laj/i biex jag[rfu

minn Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

li g[andhom missjoni partikolari, u li din ma jwettquhiex billi jixximjottaw lill-qassis fl-im;iba, ir-rwol u r-ritwali tieg[u. Pjuttost g[andhom jg[ixu l-vokazzjoni li r/evew filmag[mudija, ji;iferi li jkunu [mira g[as-so/jetà fil-[ajja tag[hom ta’ kuljum, fixxog[ol u fil-familja.

Nistennew [erqana biex naraw dan it-twemmin tieg[u kif se jissarraf, fluffi//ji tal-Vatikan u filKnisja madwar id-dinja!

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

10 Ittri

Su;;eriment li minnu jistg[u jgawdu t-turisti Sur Editur, Rajt persuna qed twa[[al tabelli li jindikaw il-War Museum fil-Birgu li jmexxi s-Sur Farrugia talFondazzjoni. Irrid nuri apprezzament g[al dan.

Imma nixtieq li n[ajjar lil min hu responsabbli biex isiru aktar tabelli li jindikaw tant postijiet stori/i f’din ilBelt li wildet l-Ordni talKavallieri fostna.

A[na tas-So/jetà Storika ilna nilmentaw biex it-tabelli li kienu saru mas-swar flokka]joni ta/-?entinarju tal-

Assedju fl-1965, u li tne[[ew, jer;g[u jitqieg[du.

Bqajna biss bil-weg[di.

Barra mis-swar jixraq li fittriq ewlenija f’kull kantuniera jsiru tabelli b[al dawn li g[amlet il-Fondazzjoni msemmija.

Nissu;;erixxi li jsiru tabelli jindikaw il-Palazz talArmerija - il-Palazz talUniversità, il-Palazz talIsqof, il-Ber;a tal-Ingilterra, il-Kollakkju, is-Sagra Infermerija tal-Ordni, anke issa li qed issir Triq San Lawrenz jimmerita li jsir xi

[a;a biex tindika fejn baqa’ fdal tal-Auberge d’Italie (IlBer;a tal-Italja). U ng[id jien kieku jsir banner /kejken mal-fa//ati tal-Bere; talOrdni li baqg[alna, ma jkunux attrazzjoni g[al tant turisti barranin li naraw ji;;errew mat-toroq tag[na?

Dawn huma parti millattrazzjoni storika tal-Birgu li je[tie; jing[ataw pubbli/ità.

Tg[id dan se jkun ilment b[al na[qa ta’ [mar? Min jaf?

Lorenzo Zahra

Il-Birgu

Tislima lill-Kanonku :u]epp Grech Cremona Sur Editur, Nhar il-{add 2 ta’ :unju, f’jum il-festa solenni ta’ Corpus Christi, il-Mulej :esù, is-Sa/erdot Etern, g[o;bu jsejja[ g[al g[andu lil Dun :u]epp Grech Cremona fl-g[omor ta’ 83 sena.

Dan is-sa/erdot ta’ qalb tajba, twieled ir-Rabat, G[awdex, fis-sena 1929 filParro//a ta’ San :or; Martri. Ma]-]mien, il-familja tieg[u ;iet tg[ix Malta.

Qabel kien ordnat Sa/erdot fis-sena 1962, g[amel ]mien jg[allem fliskejjel tal-Gvern. G[al diversi snin Dun :u]epp serva b[ala Vi/i Parrokku fil-Parro//a ta’ San Publju fil-Furjana, fejn kien jg[ix u b[ala Kappillan tal-Kor filKonkatidral ta’ San :wann. {adem fl-Uffi//ju Missjunarju u kien membru tal-Kapitlu tal-Kolle;;jata ta’ San Pawl tal-Belt Valletta. Dun :u]epp kellu m[abba kbira lejn l-istorja b’mod spe/jali dik talKnisja. Kellu memorja tajba [afna wkoll. Ta kontribut kbir permezz tal-kitba ta’ diversi artikli, dwar il[ajja ta’ qaddisin u fuq su;;etti reli;ju]i, f’diversi

rivisti u ;urnali b’mod spe/jali fil-gazzetta Kattolika Le[en is-Sewwa.

Kien ippubblika wkoll ktieb interessanti dwar ilQaddisin g[al kull jum ta’ matul is-sena.

Fi]-]mien li jien g[amilt abbati fil-Konkatidral ta’ San :wann, sirt naf numru kbir ta’ sa/erdoti, fosthom lil Dun :u]epp.

Billi kien kanonku filKolle;;jata ta’ San Pawl tal-Belt, kull nhar ta’ {add kien i[obb jg[addi San :wann qabel kien imur San Pawl g[all-quddiesa konventwali. Wara l-quddiesa kien jer;a’ ji;i San :wann biex imur lura d-dar ilFurjana ma’ xi membri talKapitlu tal-Katidral.

Dun :u]epp kien sa/erdot umli u /ajtier g[all-a[[ar. Dejjem nafu jirrakkonta xi ;rajja li jkun g[adda minnha. Sal-a[[ar baqa’ hekk, bniedem ferrie[i u kuntent bil-vokazzjoni tieg[u. Issa li temm ilMissjoni Sa/erdotali tieg[u fuq din l-art, hu d-dmir tag[na li nitolbu lil Alla lMissier biex jag[tih il-premju tas-sema.

Ivan Scerri

Il-Mosta

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Opinjoni 11 Immassa;;ja l-muskoli ta’ saqajk u mbag[ad ibda mmassa;;ja ftit ftit sakemm tasal fix-xejn. Ag[mel l-istess g[all-muskoli tar-ri;el u lbqija u ag[mel l-istess g[allkumplament ta’ ;ismek.

Probabbilment se torqod qabel ma tkopri ;ismek kollu.

Li jkollok rutina hi essenzjali Il-;isem jitlob /erta rutina.

Billi tmur torqod u tqum fl-istess [in, anke fi tmiem il;img[a, ;ismek mal-ewwel jkun jaf li wasal [in l-irqad.

Awtomatikament ti;i programmata f’;ismek u inti tibda t[ossok bin-ng[as hekk kif jasal [in l-irqad.

Kun /ert li tag[ti lilek innif-

sek tmien sig[at s[a[ biex b’hekk tgawdi l-irqad; anke jekk inqas u kulma j[ossok kemxejn kajman tul il-;urnata.

Il-;isem jitlob /erta rutina. Billi tmur torqod u tqum fl-istess [in, anke fi tmiem il-;img[a, ;ismek mill-ewwel ikun jaf li wasal [in l-irqad

Sigrieti g[al irqad tajjeb Ilbiera[ beda uffi/jalment lista;un tas-sajf. Hu l-ista;un meta l-;ranet huma itwal waqt li l-iljieli huma iqsar.

Ilkoll nisfruttaw irwie[na biex ingawdu kull mument spe/jalment wara ;urnata ta’ [idma u allura llum xtaqt naqsam mag[kom ftit punti g[al dan is-sajf, li wisq i;ib mieg[u [ru; u divertiment li sussegwentement jikkwa]alna nuqqas ta’ rqad.

Tixtieq li jkollok irqad billejl tajjeb? Xbajt tqum ta’ kull filg[odu mi]erabbli fil-propju sens tal-kelma u ma tkunx kapa/i tista’ tibda l-[idma tal;urnata g[aliex t[ossok irritabbli u b’nuqqas ta’ kon/entrazzjoni?

Li jkollok irqad tajjeb billejl i[alli effett fuq kull aspett tal-;urnata tieg[ek, inklu] anke l-burdata u l-[ila tieg[ek biex ti]vol;i ;urnata produttiva. Jekk inti individwu li tbati minn nuqqas ta’ rqad bil-lejl, kun konxju li ma g[andekx tag[]el li tibqa’ tg[ix b’dan il-mod. Minflok, se ntik ftit ideat biex jg[inuk ikollok ser[an xieraq biex ikollok raqda tajba tul il-lejl kollu. }omm il-kamra fi stat perfett qabel torqod Il-;isem awtomatikament jirrealizza li wasal [in is-

sodda dejjem jekk inti stess jirnexxilek i]]omm kamartek fid-dlam, g[all-kwiet u f’temperatura friska.

Dan ifisser li m’g[andu jkollok l-ebda [oss jew dawl li jista’ jfixklek u tibqa’ mqajjem. Allura, ag[laq il-purtieri u itfi d-dwal li jista’ jkollok mixg[ulin. Jekk jinzerta li ddawl ikun ;ej minn barra u ma tistax titfi, ikkunsidra li ]]omm maskra tal-g[ajnejn.

Jekk ikun me[tie; itlob lil xi membri tal-familja biex i]ommu l-volum tattelevi]joni baxx. I]da jekk il[sejjes xorta jissuktaw jiddisturbawk, ikkonsidra li tilbes sett earplugs. {afna min-nisa jistg[u jaffermaw dan min[abba li l-ir;iel tag[hom jon[ru xi ftit i]]ejjed.

Temperatura kemxejn bierda minflok wa[da s[una ]]ejjed tkun l-a[jar kamra g[all-irqad billejl allura, jekk ikollok b]onn, ]omm it-tieqa miftu[a jew sa[ansitra ]omm l-arja kundizzjonata filkamra.

E]er/izzju kmieni filg[odu

Mhijiex idea tajba li tipprova tag[mel l-e]er/izzju fi tmiem il-;urnata. Dan min[abba li se j]ommok imqajjem g[al filg[axija.

Meta te]er/ita kmieni fil-jum tkun tista’ tu]a iktar ener;ija matul il-;urnata filwaqt li j[allik g[ajjien u lest biex torqod g[al filg[axija – hi [a;a kbira jekk g[andek tendenza li ddum biex tie[u rraqda tieg[ek.

Mhix idea tajba li tipprova tag[mel l-e]er/izzju fi tmiem il-;urnata. Dan min[abba li se j]ommok imqajjem g[al filg[axija

war sag[tejn qabel is-sodda – ftakar li meta tiekol tard dan iwassal g[al inkubi jekk ilpro/ess tad-di;estjoni tieg[ek ja[dem b’sahra.

De-stress

minn Maria Portelli marpor2489@gmail.com

Vanta;; ie[or ta’ e]er/izzju kmieni hu li wie[ed i]id ir-rata talmetaboli]mu fejn jg[inu biex jin[arqu iktar il-kaloriji akkumulati tul il-jum – mhijiex [a]ina g[al min jissorvelja lpi] tieg[u fid-dieta bilan/jata li jsegwi. Importanti li wie[ed jorqod wara sessjoni tajba ta’ ta[ri; u dan issarraf f’ser[an.

Ara dak li tiekol

Importanti li tag[raf sew dak li tiekol tard billejl. Evita xorb tal-kaffeina b[al kafè u l-cola; sa[ansitra evita li tiekol tard spe/jalment qrib [in l-irqad. Ftakar li l-kaffeina tie[u madwar seba’ sig[at sabiex tmur kompletament, u g[alhekk l-a[jar hu li tixrob dan it-tip ta’ xorb qabel l-ikla ta’ nofsinhar.

Snack tajjeb g[al filg[axija hu sandwich [afif jew anke jogurt ming[ajr xa[am b’bi//iet ]g[ar tal-frott. Idea tajba li tie[u s-snack ta’ tmiem il-;urnata imqar mad-

Hu ovvja li t[ossok rilassat u mhux ta[t stress hu mod tajjeb biex twettaq it-triq g[all-irqad. Jekk kellek xi tip ta’ inkwiet tul il-;urnata, ipprova solvih jew, jekk filka] hu xi ftit impossibbli li jse[[ dan, ikteb il-[sieb tieg[ek fil-ktieb tan-noti personali u qieg[du fil-;enb tassodda tieg[ek.

Dan il-ktieb mhux se ja[rab u allura xorta wa[da l-problemi se taffa/jahom filg[odu.

Hu ftit nifsijiet profondi, u pprova rrilassa kull parti ta’ ;ismek.

Elimina kull distrazzjoni T[oss li dan ikun l-ideali biex torqod – t[alli ttelevi]joni jwasslek sad-dinja tal-[olm – i]da mhix idea tajba. It-televi]joni u l-kompjuter jistg[u jistimulaw lill-

mo[[ u li jag[mlu j]ommuk imqajjem iktar fit-tul.

Is-soluzzjoni hi wa[da fa/li li tie[u: tarax televi]joni u a[jar li twarrab it-tentazzjoni li tibg[at xi wie[ed jew aktar emails qabel ma torqod. Hu ikar g[aqli li taqra ktieb u tag[mel dan b’dawl baxx.

Tkun sorpri] b’kemm taqra pa;ni qabel torqod!

Jekk me[tie;a [u supplimenti

Xi supplimenti huma ta’ benefi//ju l-aktar meta g[adu jibqa’ jkollok problemi biex tmur g[ajnejk bik. Estratt ta’ g[eruq valerjan jg[in sabiex itejjeb l-irqad kif jag[mel iltriptofan, a/idu amino fejn isa[[a[ livelli ta’ serotonin.

Serotonin hu l-kimika li jg[inek t[ossok rilassat. Xorb li jg[in biex torqod iktar b’mod trankwill hu t-te kamomilla.

G[al x[in ikun il-waqt, in[allikom bit-tislima ta’ ‘irraqda t-tajba’!

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IT-TURKIJA

Erdogan jipprova jkattar l-appo;;

Dimostranti ji;;ieldu bejniethom waqt protesti kontra l-Gvern ta’ Rousseff fl-in[awi ta’ Recife (Reuters)

IL-BRA}IL

Il-Kabinett jiltaqa’ b’ur;enza dwar il-protesti Il-President tal-Bra]il Dilma Rousseff laqqg[et ilKabinett b’ur;enza fejn iddiskutew l-ag[ar inkwiet domestiku f’g[oxrin sena u fost id-dimostrazzjonijiet kontra l-korruzzjoni u l-ispi]a talorganizzazzjoni tal-log[ob (tal-futbol) tat-Tazza tadDinja li se jsiru s-sena ddie[la f’diversi bliet talpajji].

Wara jiem ta’ dimostrazzjonijiet – li ori;inaw ftit aktar minn ;img[a ilu min[abba g[adab dwar ]idiet fin-nolijiet tat-trasport pubbliku – il-ferment tal-Bra]iljani la[aq livelli ;odda fil-lejl tal{amis fejn ’il fuq minn miljun ru[ f’xi mitt belt [adu sehem fi protesti tal-massa fuq skala rari.

L-istat ta’ Sao Paulo qed jara w[ud mill-ag[ar dimostrazzjonnijiet u fejn ra;el tilef [ajtu wara li karozza saqet direttament minn ;o barrikata.

Intant, il-President Rousseff [assret ]jara ppjanata fil:appun biex tindirizza l-kri]i

u fejn illum qed tiddisasso/ja ru[ha mill-protesti wara li filbidu, qalet li qed t[ossha kburija li ‘n-nies qeg[din ji;;ieldu g[al pajji] a[jar’.

Il-protesta assumiet livell ta’ moviment ferm akbar Matul il-lejl tal-{amis u l:img[a, folol ta’ dimostranti ppruvaw jassedjaw il-bini talMinisteru g[all-Affarijiet Barranin fi Bra]ilja u fejn ilpulizija laqg[uhom bil-gass tad-dmug[ u l-isparar ta’ balal tal-gomma.

Inqalg[u anki battalji bejn ]g[a]ag[ mg[ammdin u pulizija f’Rio de Janeiro, fejn we;;g[u g[exieren ta’ nies u b’konfronti simili ji]bruffaw fil-belt ta’ Salvador, f’Porto Alegre u f’Campinas, lejn itTramuntana ta’ Sao Paulo.

Filwaqt li d-dimostrazzjoni-

jiet isibu l-g[eruq fl-g[adab popolari dwar ‘il-ka] tan-nolijiet’ il-protesta llum assumiet il-livell ta’ moviment ferm akbar.

Dan meta d-dimostranti jridu jesprimu rabja g[all-korruzzjoni ‘istituzzjonalizzata’ u s-servizzi pubbli/i li mhumiex tal-livell mixtieq. Ma dawn qed iqanqlu rabja ssomom kbar ta’ flus li lawtoritajiet Bra]iljani investew fit-Tazza tad-Dinja, u bin-nies jenfasizzaw li lGvern imissu anki jiddedika [afna aktar flus g[all-edukazzjoni u l-kura tas-sa[[a.

Intant, il-bliet ta’ Sao Paulo, Recife, Rio u Joao Pessoa huma fost il-bliet li rtiraw i]-]ieda li t[abbret finnolijiet tat-trasport pubbliku i]da din id-de/i]joni ftit tidher li serviet biex tikkalma lin-nies.

L-inkwiet attwali anki hu lag[ar mill-1992 meta n-nies kienu [ar;u fit-toroq biex jinsistu g[all-impeachment taleks President Bra]iljan Fernando Collor de Mello.

Il-Prim Ministru Tork Tayyip Erdogan beda sensiela ta’ rallies qalb il-fortizzi tal-Partit (I]lamiku) AK fil-Gvern u fejn qed jindirizza lis-sostenituri wara ;img[at ta’ protesti vjolenti kontra l-Gvern tieg[u.

L-ewwel diskors ta’ Erdogan sar fil-belt industrijali ta’ Kayseri fejn ma ]ammx lura milli jikkundanna lid-dimostranti li [ar;u jipprotestaw kontra t-tmexxija tieg[u fuq tema ta’ ‘min mhux mag[na hu kontra tag[na’.

Erdogan qed ju]a l-programm tal-attivitajiet biex i[e;;e; lin-nies jivvutaw g[all-Partit AK fl-elezzjonjiet muni/ipali ta’ Marzu li ;ej u meta issa wie[ed jistenna ‘mew;a’ ta’ appo;; lillGvern, kuntrarju g[all-a[[ar tliet ;img[at ta’ protesti (tul it-Turkija) kontra ‘l-Prim

Ministru awtoritarju’.

L-a[[ar inkwiet sewa ta’ [sara kbira g[ad-dehra tatTurkija li trid tkattar ir-reputazzjoni ta’ pajji] stabbli u fejn Erdogan ma ddejjaq qatt i/anfar ‘lid-dimostranti li spi//aw ikkontrollati minn terroristi’. Fl-istess [in, Erdogan akku]a ‘membri talistampa internazzjonali u spekulaturi tas-suq’ li ppruvaw irew[u l-inkwiet f’pajji]u b[ala parti minn log[ba mat-Turkija.

Intant, ikkalmaw ftit jew wisq it-toroq ta’ Istanbul – lakbar belt Torka u /-/entru tal-moviment anti-Erdogan – b’mijiet ta’ nies fi Pjazza Taksim iwettqu l-protesti siekta fl-istess in[awi fejn sa ftit ilu folol ta’ dimostranti kienu jisfaw su;;etti g[allgass tad-dmug[ u l-;ettijiet tal-ilma sparati mill-Pulizija tal-Gvern.

...fost kwistjoni diplomatika mal-:ermanja

Il-:ermanja u t-Turkija bag[tu g[all-ambaxxaturi ta’ xulxin b[ala parti minn ‘twiddiba re/iproka’ u fost kwistjoni ta[raq li qamet wara li l-Kan/illier Angela Merkel ikkritikat l-a;ir talawtoritajiet Torok fil-konfront tad-dimostranti li [ar;u kontra l-PM Tayyip Erdogan f’Ankara, Istanbul u bliet o[ra tat-Turkija.

Wara li Merkel esprimiet xokk g[all-in/identi fitTurkija, Ministru talKabinett Tork akku]aha (nhar il-{amis) b’li qed timblokka s-s[ubija tatTurkija fl-Unjoni Ewropea ‘g[aliex qed tfittex materjal politiku domestiku li jg[inha biex tikseb vanta;;

fl-elezzjonijiet (fil-:ermanja).’

Intant il-:ermanja lbiera[ sej[et biex lAmbaxxatur Tork jippre]enta ru[u filMinisteru g[all-Affarijiet Barranin f’Berlin u bitTurkija tirritalja billi ssejja[ lill-Ambaxxatur :ermani] f’Ankara.

Fil-pre]ent Merkel ma tidhirx [erqana li t-Turkija tissie[eb fl-UE g[alkemm ma sej[itx biex jieqfu tta[ditiet inkwistjoni. Intant, politi/i konservattivi alleati tal-Kan/illier ji/[du g[ass[ubija Torka b[ala parti mill-manifest tag[hom qabel l-elezzjoni federali ta’ Settembru fil-:ermanja.

IN-NAZZJON Is-Sibt 22 ta’ :unju, 2012

A[barijiet ta’ Barra 13

1

2

3

Sekwenza ta’ ritratti li turi l-aktar mumenti drammati/i tal-’Miraklu f’Ninghai’... Fl-ewwel ritratt il-[addiema jmattru jdejhom sekondi qabel it-tifla waqg[et mill-[ames sular tal-bini, waqt li fit-tieni ritratt l-istess ir;iel jidhru lesti biex jilqg[u li/-/kejkna Qiqi (indikata b’/irku) hi u nie]la qabel salvawha minn mewta /erta. It-tielet ritratt juri lil Qiqi wara li re;g[et da[let torqod u ma dehret issofri l-ebda effett trawmatiku tal- ‘avventura’ (Reuters)

I?-?INA

Tifla ]g[ira ssalva b’miraklu wara waqg[a minn g[oli ta’ [ames sulari Tifla ]g[ira bl-isem ta’ Qiqi tista’ tg[id li ‘twieldet mill;did’ wara li waqg[et minn bini ta’ [ames sulari u salvawha g[add ta’ [addiema li kienu qed jag[mlu ddeliveries wara li semg[u lg[ajjat tag[ha, ftit sekondi qabel il-waqg[a.

L-in/ident – li ntemm

b’wi// il-;id – se[[ fl-in[awi ta’ Ninghai, fil-provin/ja ta’ Zhejiang, fejn il-[addiema n;abru e]att ta[t il-bini inkwistjoni u bilkemm kellhom /ans jiddiskutu forma ta’ ‘strate;ija ta’ g[ajnuna’ sakemm t-tifla ni]let ‘b[al ;ebla’ dritt g[al fuqhom.

ma[suda minn din lesperjenza fil-[in meta wara da[[luha d-dar – sofriet biss xi tben;il f’wi//ha.

Il-;enituri ta’ Qiqi bilkemm setg[u jemmnu dak li g[addiet minnu binthom u meta kienu intervistati qalu li kienu [allewha rieqda filkamra tag[ha u jidher li /-

/kejkna qabdet u [ar;et mittieqa tal-istess kamra ladarba qamet.

Sadattant, id-drama ma tidhirx li effettwat [afna lil din it-tifla li fil-fatt re;g[et da[let torqod ftit wara li l[addiema kien infurmaw lill;enituri dwar dak kollu li kien se[[ ftit minuti qabel.

SINGAPORE

L-ITALJA

Miet b’attakk tal-qalb L-awtopsja fuq il-katavru ta’ James Gandolfini, l-attur protagonist tas-sensiela televi]iva The Sopranos li miet matul il-lejl talErbg[a, ]velat li kien sofra attakk tal-qalb fatali meta kien qieg[ed f’lukanda Ruma.

B’hekk, ;ie konfermat li Gandolfini – li jibqa’ mag[ruf g[all-karattru talkap kriminali Tony Soprano fil-famu]a produzzjoni ta’ HBO – miet mewta naturali waqt li kien g[al btala l-

Intant, id-destin ried li lir;iel g[amlu l-kalkoli e]atti u f’tebqa ta’ g[ajn irnexxielhom jilqg[u b’idejhom u jaqbdu t-tifla li b’hekk salvat minn [alq ilmewt.

Tal-anqas tnejn minn dawn l-ir;iel sofrew xi ;rie[i u ttifla – li ma dehritx daqstant

Italja u fejn proprju g[ada kellu jattendi g[all-g[eluq tal-Festival tal-Films ta’ Taormina.

Sorsi infurmati qalu li iben l-attur, Michael (li g[andu tlettax-il sena), sab lil missieru mix[ut mal-art fil-kamra tal-banju tallukanda u mill-ewwel issej[u t-tobba fuq il-post li wasslu li James Gandolfini l-isptar u ppruvaw g[al erbg[in minuta biex i;ibuh f’sikktu qabel iddikjarawh mejjet, fl-età ta’ 51 sena.

L-akbar kri]i ta’ tni;;is tal-arja It-territorju ta’ Singapore baqa’ miksi b’livelli rekord ta’ smogg perikolu] u ssitwazzjoni allarmanti baqg[et konsistenti wara tlett ijiem konsekuttivi. Dan ifisser wa[da mill-akbar kri]ijiet ta’ ajru mni;;es firre;jun tax-Xlokk tal-Asja.

Sadattant, ajruplani militari fl-Indone]ja u]aw sistema ta’ water-bombing f’tentattiv biex jikkontrollaw nirien qalb foresta li qeg[din javvanzaw u j]idu madd[a[en li g[amlu l-[ajja

kwa]i impossibbli f’Singapore. Dan waqt lMalasja wkoll qed tbati leffetti ta’ dan il-fenomenu, bl-iskejjel ma jift[ux flartijiet tag[ha lejn inNofsinhar.

Filwaqt li n-nies f’Singapore mhumiex i[allu t-tfal jilag[bu filplaygrounds, l-a[[ar rapporti qeg[din jirreferu g[an-nirien fl-Indone]ja li saru aktar intensivi u nfirxu bir-ri[.

Intant je]isti bi]a’ kbir dwar is-sa[[a tan-nies fit-territorji

effettwati u t-tensjoni diplomatika qed takkumula f’Singapore, il-Malasja u lIndone]ja; tliet ekonomiji ewlenin tar-re;jun.

Is-sitwazzjoni insapportabbli kapa/i ddum ;img[at, bil-Gvern Indone]jan jidentifika ming[ajr ma jsemmi [ames kumpaniji responsabbli g[an-nirien li tqabbdu apposta biex ‘jinfet[u lispazji’ g[all-kultivazzjoni ta]-]ejt tal-palm f’Sumatra, g]ira tal-Indone]ja.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

14 A[barijiet ta’ Barra

L-ITALJA

Terremot segwit b’the]]i] sekondarju

L-iskwadri g[at-tifi tan-nirien jimmiraw l-ilma lejn il-fjammi li [akmu l-parti ta’ fuq tal-kastell (Reuters)

IL-LATVJA

Nirien jikka;unaw [sarat fil-Kastell ta’ Riga Nirien li qabdu f’partijiet tal-Kastell ta’ Riga, li hi rresidenza uffi/jali talPresident ta’ Latvja Andris Berzins, [allew [sarat sostanzjali fuq il-bejt u fejn l-iskwadri li jie[du [sieb dawn l-emer;enzi stinkaw mhux [a]in biex i;ibu ssitwazzjoni ta[t kontrol.

Il-kastell inkwistjoni –

fil-kwartier antik tal-kapitali – jinkludi fih il-Mu]ew talIstorja Nazzjonali tal-Latvja u skont is-servizzi tala[barijiet lokali, in-nirien qabdu minn ‘kaw]i li g[ad mhumiex mag[rufa’ u fejn ma damux ma [akmu l-parti ta’ fuq tal-kastell, inklu]a lbejt.

Il-filmati tal-a[barijiet

anki wrew xeni straordinarji fejn il-fjammi u d-d[a[en bew;u ’l fuq mill-kastell lejn is-sema, bl-armata tipprovdi [elikopter biex titfa’ l-ilma g[al fuq il-bejt jaqbad anki waqt li liskwadri g[all-emer;enzi kkonfrontaw in-nirien fero/i mill-art.

Il-President Berzins ma

kienx hemmhekk fil-[in taddrama peress li l-kastell b[alissa g[addej minn [idma ta’ renovazzjoni Ma da[lu l-ebda rapporti ta’ midruba u lanqas ma kien mag[ruf jekk xi o;;etti ta’ patrimonju imprezzabbli fil-mu]ew setg[ux inqerdu jew (almenu) ;arrbu [sarat b’kaw]a tan-nirien.

Terremot li rre;istra 5.2 fuq l-Iskala Richter in[ass f’diversi bnadi ta/-/entru u t-Tramuntana – inklu]a filbelt ta’ Milan – u bl-a[[ar rapporti jirreferu g[al [sarat qalb iz-zoni rurali ming[ajr ma semmew xejn dwar midruba.

L-epi/entru tat-terremot kien bejn il-bliet ta’ Massa u Lucca, fir-re;jun ta’ Toscana u La Spezja firre;jun ta’ Ligurja. Intant, leffetti tat-the]]i]a in[assu wkoll fir-re;jun ta’ Friuli, qrib il-fruntiera masSlovenja, u bis-Sindku ta’ Casola, fil-belt ta’ Lunigiana (f’Toscana), jikkonferma li [ar;u x-xquq f’bini antik u li /edew xi strutturi, g[alkemm ma we;;a’ [add.

It-the]]i] sekondarju baqa’ jrieg[ed iz-zona u tant li l-uffi/jali wissew lirresidenti ta’ /erti n[awi rurali biex ma jo[or;ux minn djarhom sa /ertu [in.

Intant, u fi ]vilupp f’waqtu, il-Prim Ministru Taljan Enrico Letta lbiera[ reba[ l-ewwel vot ta’ fidu/ja fil-Parlament fejn u]a lpro/edura biex jg[addi sensiela ta’ mi]uri li jinkludu finanzjament g[arre;juni tal-Italja li s-sena lo[ra kienu ntlaqtu minn terremoti.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

A[barijiet ta’ Barra 15

Mara tittallab biex tit[alla titla’ fuq [elikopter waqt [idma ta’ salvata;; fl-in[awi ta’ Uttarakhand (Reuters)

L-INDJA

Mijiet ta’ mejtin min[abba g[arg[ar u valangi Mietu ’l fuq minn 500 ru[ fl-g[arg[ar u valangi tal-art li rri]ultaw mill-ista;un talmonsoon u fejn il-parti kbira nett tal-vittmi jinsabu fl-istat ta’ Uttarakhand fil-parti ta’ fuq tal-Indja.

Fil-pre]ent l-Armata qed tistinka biex tirkupra lg[exieren tal-katavri minn ta[t tajn u ilma b’kelliema g[all-entitajiet karitatevoli jikkonfermaw li hemm mal5,000 persuna nieqsa fl-istess in[awi. Fadal anki numru kbir ta’ devoti tal-{indu maqbudin f’ ‘artijiet ta’ [add’ qalb ir-re;jun iddomi-

nat mill-muntanji u wara li kienu marru fl-in[awi biex i]uru s-siti reli;ju]i lokali.

L-ag[ar in[awi affettwati mill-g[arg[ar jinsabu madwar il-belt qaddisa ta’ Kedarnath u waqt li lArmata Indjana qed tmexxi l-isforzi tas-salvata;; ittruppi tag[ha g[ad iridu jil[qu numru ta’ zoni remoti qalb il-muntanji.

Intant, mietu numru sostanzjali ta’ nies b’konsegwenza ta’ g[arg[ar fl-istati Indjani ta’ Himachal Pradesh u Uttar Pradesh, kif ukoll flart tan-Nepal.

IS-SIRJA

Twissija dwar Assad Il-President tar-Russja Vladimir Putin jinkwieta li s-Sirja tispi//a f’limbu jew ‘ba[[’ politiku kieku j[alli l-poter il-President (Sirjan) Bashar al-Assad.

L-akbar inkwiet ta’ Moska – fi kliem Putin – hu li militanti ‘u terroristi’ kapa/i jie[du vanta;; minn sitwazzjoni b[al din u li qal tista’ tinqala’ ‘li kieku jittie[du issa /erti de/i]jonijiet dwar bidla fit-tmexxija tas-Sirja’.

Putin indika l-possibbiltà li terroristi jisfruttaw l-

ispazju politiku li jista’ j[alli warajh Assad u fejn ikkritika l-pajji]i li qeg[din jarmaw lill-avversarji talPresident Assad f’konflitt li [alla mat- 93,000 mejta.

Il-Mexxej Russu ddefenda l-fatt li pajji]u qed jissupplixxi l-armi lill-Gvern ta’ Assad b[ala [a;a legali u kompla li l-unika twe;iba g[all-kri]i tinstab f’konferenza g[all-pa/i internazzjonali li Moska u l-Istati Uniti qed ja[sbu biex ilaqqg[u.

IL-GRE?JA

Ixolji mill-koalizzjoni L-i]g[ar partit fil-koalizzjoni tal-Gre/ja warrab millamministrazzjoni b’ka;un tattilwima dwar l-g[eluq ‘arbitrarju’ tax-xandar tal-Istat ERT u t-tke//ija sussegwenti ta’ mijiet ta’ [addiema – bilPrim Ministru Grieg Antonis Samaras issa jispi//a b’ma;;oranza ]g[ira filParlament.

Id-deputati tal-Partit Demokratiku tax-xellug ivvutaw biex ‘jirtiraw’ ilMinistri tag[hom mill-Gvern ta’ Samaras i]da g[ad iridu jidde/iedu jekk joffrux appo;; ‘minn barra l-Parlament’ rigward il-voti fl-Assemblea inti]i biex il-Gre/ja ]]omm mad-direzzjoni stabbilita li tip-

permettilha l-fondi ta’ emer;enza skont il-ftehim g[all-bailout mal-kredituri internazzjonali.

Fotis Kouvelis, li jmexxi dan il-partit moderat, qal, sadattant, li l-Gre/ja m’g[andhiex b]onn ta’ elezzjoni u li lentità tieg[u g[andha tkompli tfittex soluzzjonijiet ‘fi [dan ir-realtà Ewropea’.

Madankollu t-tluq tal-Partit Demokratiku tax-xellug jitqies b[ala daqqa ta’ [arta g[al Samaras li issa baqa’ b’ma;;oranza ta’ tliet si;;ijiet biss fil-Parlament u fejn issa se jsibha aktar iebsa biex jg[addi r-riformi diffi/li b[alma qeg[din jinsistu lkredituri tal-Gre/ja.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Arti 17

?entru [aj b’risq il-kultura u t-talent Malti minn George Maggi – gorgmaggi@gmail.com

Fi/-?entru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone minn ]mien g[al ie[or isiru wirjiet ta’ pitturi, skulturi u arti;janat kif ukoll wirjiet tal-Milied, tal-:img[a lKbira u l-kult Marjan min[abba li l-parro//a Mostija hi dedikata lil Marija Assunta.

Isiru wkoll lejliet letterarji u b’tifkira lill-persuni mag[rufa, kun/erti, diskussjonijiet, laqg[at mal-awturi ta’ kotba, lejliet ta’ g[ana folkloristiku kif ukoll serati operisti/i. Kienu organizzati wkoll wirjiet ta’ persuni bi b]onnijiet spe/jali.

L-G[aqda Filantropika Talent Mosti kemm-il darba laqg[et fi/-/entru tag[ha l-og[la personalitajiet ta’ kultura, politika, filantropija u xandir f’pajji]na flimkien ma’ artisti barranin.

Dehra minn barra ta/-?entru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone fil-Mosta

Josephine Galea (1938 )

Gerald-John Micallef (1970)

Josephine Galea tattribwixxi l-passjoni artistika li hi g[andha lill-;enituri tag[ha, u fil-fatt, il-mibki missierha kien ukoll artist.

Josephine Galea twieldet fl-1938. Hi r/eviet ledukazzjoni artistika fisSo/jetà Maltija g[all-Arti u l-Kummer/ fejn hi wkoll membru. Attendiet g[attag[lim tal-pittura u l-iskultura u [adet diploma fl-arti.

Josephine Galea influwenzata [afna millartisti impressjonisti però dejjem tag[mel [ilitha biex tkun kreattiva u ori;inali.

Josephine t[obb ta[dem [afna bil-water-colour, acrylic, u bi/-/eramika.

Josephine Galea, li g[andha esperjenza vasta fil-kamp tal-arti, b’mod partikulari fit-tpin;ijiet, attendiet ukoll l-Iskola ta’ Arti u d-Disinn fejn spe/jalizzat fl-arti grafiXog[ol artistiku minn Josephine Galea ka, fid-disinn u fi//eramika.

Hi pparte/ipat f’diversi wirjiet kollettivi kemm f’wirjiet kollettivi li ttellg[u f’Malta kif ukoll f’wirjiet barra minn Malta, fost l-o[rajn fir-Renju Unit u fil:ermanja.

Ix-xog[ol artistiku kkreat minn Gerald-John Micallef hu espressjoni ta’ esperjenzi personali. Fil-fatt xi w[ud minn dawn ixxog[lijiet jesprimu l-eku ta’ g[ajta ta’ esperjenzi partikulari filwaqt li o[rajn huma espressjoni reali ta’ esperjenzi sbie[ li mhux ta’ min jinsiehom.

Dan kollu g[in lill-artist biex jil[aqq livelli og[la ta’ maturità. L-artist i[ares lejn ix-xog[ol tieg[u b[ala mezz ta’ komunikazzjoni mad-dinja ta’ barra. Lebda inibizzjonijiet u l-ebda drama, i]da biss espo]izzjoni artistika ta’ ru[ artistika fit-taqlib.

Minn età ]g[ira, Gerald studja l-arti u t-tpin;ija filKulle;; ta’ Stella Maris u aktar tard kompla jit[arre; Xog[ol artistiku minn Gerald-John Micallef mill-artist Anton Calleja.

Hu influwenzat mill-artist prominenti Raymond Pitrè li hu wkoll [abib tal-familja.

Bejn l-1990 u l-1997, hu studja l-filosofija, il-psikolo;ija u s-so/jolo;ija filFakultà tal-Arti u wara kompla t-teolo;ija fil-Fakultà tat-Teolo;ija l-Università ta’ Malta. Gerald kien ordnat sa/erdot fl-1997. L-istudji akkademi/i kif ukoll il-formazzjoni sa/erdotali kellhom impatt qawwi fuq ix-xog[lijiet artisti/i tieg[u.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

18 Ivvja;;ar

Budapest… belt imsa[[ra fejn jibda l-Lvant Wa[da mil-linji tal-ajru ;odda li bdew joperaw minn Malta u lejha dan issajf hi Wizz Air, l-ikbar linja tal-ajru low cost fi//entru u l-Lvant tal-Ewropa, li bdiet ]ew; titjiriet fil;img[a lejn il-belt kapitali Ungeri]a, Budapest.

Dan l-a[[ar grupp ta’ ;urnalisti Maltin kienu mistednin ta’ din il-linja talajru. Din il-linja tal-ajru flimkien mal-Uffi//ju Turistiku Ungeri] u l-lukanda Hilton Budapest Westend ospitat lill-;urnalisti Maltin, b’kollaborazzjoni mal-Ajruport ta’ Malta.

Il-belt ta’ Budapest g[andha aktar minn 1,000 sena ta’ storja, u kienet ixxena ta’ diversi battalji matul is-sekli. L-Ungeri]i kienu nies Nomadi u kien fis-sena 895 AD li r-Re Stiefnu waqqaf l-istat Ungeri], u a//etta r-reli;jon Kattolika b[ala dik uffi/jali.

Il-belt hi maqsuma fi tnejn: Buda li tinsab fuq l-g[oljiet fuq na[a wa[da tadDanubju, filwaqt li Pest hi l-parti fuq in-na[a l-o[ra u li tinsab fil-wita.

Mixja mat-toroq ta]-]ew; partijiet malajr turik li listorja millenarja ta’ din ilbelt [alliet wirt arkitettoniku imprezzabbli. Fost dawk li [akmu din il-belt insibu l-Mongoli u l-Imperu Ottoman, li kien dak li da[[al il-banjijiet tal-ilma s[un (spas), li llum jiffurmaw parti integrali minn dak li g[andha x’toffri din il-belt.

B[ala destinazzjoni, din il-belt toffri diversi affarijiet g[al kull tip ta’ turist, minn kultura, g[al shopping, minn sightseeing u kif ukoll attivitajiet g[attfal.

Fost l-attrazzjonijiet ewlenin li wie[ed g[andu j]ur hemm: ■ Millennial Park ■ Halaszbastya (is-Sur tas-Sajjieda) (ara r-ritratt) ■ Il-Knisja ta’ Matthias ■ Il-Kastell ta’ Buda ■ Il-Funikular ■ I/-?ittadella ■ L-Istatwa tal-Libertà ■ Il-;]ira ta’ Margerita ■ Il-bini tal-Parlament ■ L-Opera House ■ Il-Banjijiet ta’ Széchenyi ■ Is-Sinagoga ■ Il-Mu]ew Nazzjonali

Halaszbastya, is-Sur tas-Sajjieda, joffri xenarju spettakolari

Spettaklu tradizzjonali ta]-]wiemel fil-Lázár Equestarian Park

Is-Sala l-Kbira tas-Suq Il-Mu]ew tal-Arti Applikata ■ Is-Sala tal-Arti ■ Il-Mu]ew tal-Arti ■ Il-Kastell ta’ Vajdahunyad ■ Il-Ba]ilika ta’ San Stiefnu ■ Il-Palazz Irjali ta’ Gödöllö Hemm ukoll attivitajiet partikulari li wie[ed jista’ jag[mel, b’mod spe/jali g[at-tfal. Minbarra z-zoo kbir – li jinkludi post fejn it-tfal jistg[u jid[lu [dejn /erti annimali (ara r-ritratt) – hemm ukoll akkwarju ftit ’il barra mi/-/entru u li g[andu tankijiet li wie[ed jista’ jimxi ta[t l-ilma fihom (walk-through tunnel).

■ ■

Imma l-aktar ]jara ori;inali, kemm g[all-kbar kif ukoll g[a]-]g[ar, hi dik fil-Lázár Equestarian Park, 35km bog[od minn Budapest u qrib il-Palazz Irjali ta’ Gödöllö. Dan ilPark hu proprjetà tal-a[wa Lázár li huma r-rebbi[in tal-kampjonati Ungeri]i u dinjin tal-esibizzjonijiet u tlielaq bi]-]wiemel u lkarozzelli.

Hawnhekk wie[ed jassisti g[al spettaklu tradizzjonali ta]-]wiemel, kif ukoll jittie[ed dawra fil-kampanja b’karozzella tradizzjonali.

Hemm ukoll numru ta’ annimali marbutin mal[ajja rurali Ungeri]a.

Filg[axijiet, wie[ed jista’ jmur jiekol l-ikel tradizzjonali Ungeri], li jinkludi mhux

biss il-famu] goulash, imma wkoll diversi modi ta’ kif wie[ed isajjar il-la[am, fosthom it-ti;ie;. G[al dawk li j[obbu n-night life, hemm diversi pubs, imsej[in ‘ruin pubs’ fejn filwaqt li t[ossok die[el g[andi xi regettier, malajr tinduna li huma pubs b’karattru uniku, li minn postijiet mitluqin saru postijiet ferm popolari mal-istudenti u dawk li j[obbu jduqu l-birra tradizzjonali Ungeri]a.

Wie[ed m’g[andux jitlef l-opportunità li jmur f’ristorant u bar mill-aktar famu]i bl-isem ‘A38’ – vapur militari Ukren li kien dekommissjonat fl-1968 u li jinsab irmi;;at fuq ixxmara lejn in-na[a ta’ Buda.

■

■

■

Budapest tinfirex f’zona ta’ 525 km2, b’popolazzjoni ta’ madwar 1.7 miljun persuna (madwar 17% tal-popolazzjoni kollha tal-Ungerija).

Kwa]i 65% huma Nsara, u l-gruppi etni/i l-aktar importanti huma lUngeri]i, ir-Roma u l:ermani]i.

Il-munita uffi/jali hi lForint Ungeri] (HUF).

Diversi postijiet ja//ettaw l-ewro, i]da ting[ata lbqija f’Forints u trid toqg[od attent g[ax irrata tal-kambju tista’ tkun ftit ]vanta;;u]a minn dak li jinkiseb mill-banek jew uffi//ji ta’ skambju.

Wizz Air ittir minn Malta lejn Budapest nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ :img[a.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Sbu[ija 19

Kollox lest g[all-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ Miss World li se ssir fl-Indone]ja Wasalna lejn l-a[[ar talfa]i preparatorja Miss World Malta Edizzjoni Indone]ja.

F’din l-iskeda ltqajna ma’ 25 tfajla li kienu konkorrenti f’Miss World Malta. {afna minnhom kienu w/u[ ;odda li ;ew introdotti fil-qasam tal-moda u o[rajn li ma kinitx l-ewwel kompetizzjoni g[alihom li [adu sehem fiha.

Tista’ tg[id meta tkellimt mal-konkorrenti u [adtilhom xi kummenti, kollha dehru fer[ana li ltaqg[u ma’ xulxin u saru [bieb, [admu [afna flimkien mill-qrib u qasmu din l-esperjenza millisba[ ma’ xulxin.

G[alkemm il-kompetizzjoni g[addiet u sirna nafu min hi r-rebbie[a, it-tfajliet xorta baqg[u ja[dmu kollha biex ittella’ programm dedikat g[all-konkors Miss World Malta kif ukoll g[allpreparamenti fil-Miss World li, kif g[edna, din is-sena se ssir fl-Indone]ja. }gur li se tkun esperjenza mill-isba[ g[ar-rebbie[a Donna Borg Leyland li f’Settembru li ;ej se tiltaqa’ ma’ 120 parte/ipanta o[ra minn madwar id-dinja.

Donna se tqatta’ xahar s[i[ bil-parte/ipazzjoni tag[ha, fejn se tie[u sehem f’bosta attivitajiet biex iwassluha g[as-serata finali f’Jakarta, il-belt kapitali talIndone]ja. Imma qabel dan kollu, se tkun ukoll fil-g]ira ta’ Bali fejn se jsiru diversi

minn Sue Rossi modelle@spikenet.net.mt

kienet l-aktar konkorrenta li ;abet voti u reb[et dan ilpremju.

A[na se n]ommukom a;;ornati dwar Donna u x’qed ji;ri fil Miss World fix-xhur li ;ejjin. Ner;g[u nkunu mag[kom g[al sensiela o[ra ta’ programmi b[al dawn is-sena d-die[la biex niltaqg[u ma’ kontestanti ;odda bil-parte/ipazzjoni tag[hom fl-2014.

Donna Borg Leyland

filmati biex jintwerew fis-serata finali.

Din il-finali se tkun segwita minn mhux inqas minn 2.4 biljun ru[ u trasmessa minn madwar 160 stazzjon televi]iv.

G[al din it-tfajla, Donna Borg Leyland, li missitha xxorti li tkun hi fost il-25 tfajla li kkompetew bejniethom, se tkun esperjenza ta’ darba f’[ajjitha li ]gur mhi se tinsa qatt biex tirrakkonta minn xiex tkun g[addiet.

Kul[add ikun jixtieq jg[addi minn esperjenza b[al din, spe/jalment dawk it-tfajliet li huma dilettanti talmoda, immudellar, u konkorsi ta’ sbu[ija.

Waqt il-programmi li rajna kellna [afna tag[rif interessanti dwar diversi su;;etti relatati ma’ dan il-qasam.

Iltqajna kull ;img[a ma’ djar tal-moda li wrewna kuluri u disinji ta’ [wejje; mill-isba[.

Il-pre]entatri/i Claudia Calleja ]ammitna a;;ornati

It-t[ejjijiet g[all-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ Miss World issa jinsabu fil-fa]ijiet finali tag[hom

dwar x’kien qed ji;ri filqasam tal-moda. Itqajna ma’ bosta esperti li tawna pariri wkoll dwar is-sa[[a tag[na u kif nie[du [sieb il-figura tag[na.

It-telespettaturi kellhom i//ans ukoll li jivvutaw g[al dik it-tfajla li fl-opinjoni tag[hom kellha tkun il-Face of 202 Jewellery. F’din ilvotazzjoni da[lu [afna telespettaturi u reb[u bosta rigali.

Fl-a[[ar programm se niltaqg[u ma’ Maria Galea li

Maria Galea

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

20 Festi minn Joe Chetcuti - joechetcuti@onvol.net

Il-Qrendi

Il-festa tal-Madonna ta’ Lourdes

Fil-Qrendi qed tkun /elebrata l-festa tal-Madonna ta’ Lourdes. Se nie[u din lokka]joni biex nag[ti tag[rif qasir dwar id dehriet talMadonna f’Lourdes, li qanqlu devozzjoni ta’ xhieda [ajja ta’ Marija fostna l-Maltin.

F’tarf il-muntanji tal-Pirinej jinsab ir-ra[al ta’ Lourdes, ra[al fejn 155 sena ilu bdew ise[[u avvenimenti li bidlu lil dan il-post g[al wie[ed ta’ qima kbira. Dan g[aliex fil-11 ta’ Frar tal-1858, fil-g[ar ta’ Massabielle, Sinjura liebsa labjad bdiet tidher lil tfalja minn Lourdes.

G[al tmintax-il darba bejn il11 ta’ Frar u is-16 ta’ Lulju tal-

Dettall tal-istatwa titulari

1858, is-Sinjura liebsa l-abjad,

li wara sirna nafu li kienet Marija, Omm :esù, dehret li Bernadette Soubirous, tfajla umli u sempli/i immens.

Kull dehra kellha s-sinifikat spe/jali tag[ha. G[all-ewwel is-Sinjura liebsa l-abjad u Bernadette kienu jg[idu rRu]arju flimkien. Wara, isSinjura talbitha biex kul[add jitlob g[all-midinbin u f’dehra o[ra talbitha biex f’dak il-post tinbena kappella.

I]da l-aktar messa;; sinifikanti kien it-twe;iba li tat is-Sinjura lil Bernadette meta staqsietha x’jisimha u s-Sinjura qaltilha: ‘Jiena jien lImmakulata Kun/izzjoni’.

Ma kinitx kumbinazzjoni li qaltilha li kienet l-Immakulata Kun/izzjoni. Nhar it-8 ta’ Di/embru tal-1854 il-Papa Piju lX kien [are; En/iklika Ineffabilis Deus fejn iddikjara li l-Madonna twieldet ming[ajr dnub tan-nisel u l-Kon/epiment Immakulat ta’ Marija sar domma tal-fidi Kattolika.

F’Lourdes il-Madonna riedet tikkonferma dak li kien kiteb u ddikjara l-Papa Piju lX. Mill-1858 ir-ra[al ta’ Lourdes sar il-post ta’ pa/i, talb u qima. Illum iktar minn 6,000,000 miljun pellegrin fissena j]uru Lourdes biex isibu t-tama meta l-[ajja g[alihom tkun tinsab fid-dlam. Lourdes sar il-post fejn kull persuna tir/ievi l-im[abba permezz tattalb u l-fidi.

Id-devozzjoni lejn ilMadonna ta’ Lourdes xterdet ukoll fil-g]ejjer Maltin matul i]-]minijiet. Ta’ min isemmi li 20 sena biss wara dawn iddehriet, twaqqfet ilKonfraternità tal-Beata Immakulata ta’ Lourdes firra[al /kejken tal-Qrendi.

Din il-konfraternità g[adha ta[dem biex twassal ilmessa;; ta’ Lourdes fil-g]ejjer Maltin. Infatti r-ra[al pittoresk tal-Qrendi ta’ kull sena ji;u wkoll /elebrati d-dehriet kollha tal-Madonna ta’ Lourdes filknisja parrokkjali.

Din is-sena b[ala parti mi//elebrazzjonijiet tas-Sena talFidi f’dawn i/-/elebrazzjonijiet qed isir [sieb dwar kif iddehriet ta’ Ommna Marija f’Lourdes g[andhom ikomplu jsa[[una iktar bil-fidi lejn Sidna :esù.

Din is-sena hi spe/jali g[allKonfraternità tal-Beata Ver;ni Immakulata ta’ Lourdes talQrendi g[ax qed ti//elebra l135 anniversarju mit-twaqqif tag[ha.

Kien e]attament il-21 ta’ Jannar tal-1878 meta lKappillan Dun Pietru Xuereb mill-Isla waqqaf ilKonfraternità Lourdes b’ringrazzjament lejn ilMadonna g[all-fejqan li hu kien sab wara esperjenza ta’ fidi fil-Grotta ta’ Massabielle.

Matul i]-]mien ilKonfraternità Lourdes kompliet ti;;edded biex tkun vu/i Marjana fil-g]ejjer Maltin. Il-Konfraternità Lourdes qieg[da ta[dem biex timxi fuq il-passi mog[tija lillkonfraternitajiet ming[and ilPapa Fran;isku nhar il-5 ta’ Mejju tal-2013 li huma ‘Evan;eletika Ekkle]jalità Umissjonarjetà.

Il-Konfraternità pparte/ipat bis-s[i[ f’dawn i//elebrazzjonijiet f’Ruma flimkien ma’ fratellanzi o[rajn minn Malta. Ta’ kull sena lKonfraternità tie[u [sieb li la[[ar parti tal-pur/issjoni blistatwa tal-Madonna ta’ Lourdes tinbidel f’pur/issjoni aux flambaux. din il-parti talpur/issjoni tkun esperjenza ta’ talb u kant Marjan li jg[aqqad l-elementi tal-festa kollha flimkien ma/-/elebrazzjonijiet li jsiru f’Lourdes.

Din is-sena wkoll b[as-snin pre/edenti l-Konfraternità se tospita tliet konfraternitajiet barranin, li huma: Confraternità dell’SS Crocefisso di Monreale fi Sqallija, Confraternità del Santissimo Rosario u l-Confraternità della Misericordia minn Bitonto f’Puglia.

Dawn flimkien malKonfraternità tal-Immakulata Kun/izzjoni tal-Imqabba u l-Asso/jazzjoni Volontarji Lourdes (AVL) se jbiddlu l-pur/issjoni f’esperjenza ta’ festa, talb u kant Marjan f’;ie[ Ommna

Marija ta’ Lourdes.

G[alhekk il-Konfraternità qed t[e;;e; lil kul[add inklu] it-tfal, morda, persuni bi b]onnijiet differenti u anzjani biex jing[aqdu mag[ha f’dawn il-mumenti ta’ fidi li jag[mlu l-pur/issjoni blistatwa tal-Madonna ta’ Lourdes unika fil-g]ejjer Maltin.

Il-programm tal-festa ad unur il-Madonna ta’ Lourdes fil-Qrendi se jitkompla g[ada, jum il-festa. Fit-8.30 a.m. tibda quddiesa kantata solenni u se jmexxi l-Kappillan Dun Mario Said. Il-pane;ierku se jsir minn Patri Anton Farrugia OFM. Se jie[u sehem il-Kor Sine Macula ta’ {al Safi u lKor Parrokkjali Magnificat.

Fis-6 p.m. jibda l-g[asar solenni u fis-7 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tal-Madonna ta’ Lourdes u se jmexxi Dun Raymond Cassar bis-sehem tal-Fratellanza talBeata Ver;ni ta’ Lourdes, mill-Confraternita SS. Crocdfisso ta’ Monreale, millConfraternità SS. Rosario ta’ Bitonto u mill-Fratellanza tal-Madonna tal-:ilju tal-Imqabba.

Lejn tmiem il-pur/issjoni ssir aux flambaux b’talb u kant reli;ju]. Fid-d[ul talpur/issjoni ting[ad ilkurunella, antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Il-mu]ika se tkun ta[t iddirezzjoni tas-Surmast Tony Pace. ’ : G[ada, jum il-festa, fl-10.30 a.m. jibda mar/ mill-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Lourdes tal-Qrendi.

Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna li huma l-Banda Karmelitana Queen Victoria ta]-}urrieq u lG[aqda Madonna tal-Grazzja Banda San Mikiel ta’ {a]-}abbar.

Festi ta

barra

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Festi 21

Il-festa ta’ San :wann il-Battista Ix-Xewkija - G[awdex

Fix-Xewkija G[awdex qed tkun /elebrata l-festa ta’ San :wann il-Battista. G[ada, jum il-festa, fit-8.30 a.m. tibda kon/elebrazzjoni pontifikali solenni li se jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech.

Fis-6.15 p.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni mmexxija minn Monsinjur :u]eppi Attard, Ar/ipriet tal-Knisja Katidrali tal-Belt Victoria. Il-pane;ierku se jsir minn Dun Mark Andrè Camilleri.

Fis-7.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni blistatwa ta’ San :wann il-Battista, xog[ol fl-injam u kapulavur ta’ Mastru Pietru Pawl Azzopardi. Il-pur/issjoni se titmexxa minn Monsinjur Ar/ipriet :u]eppi Attard.

Fid-d[ul tal-istatwa fil-knisja titkanta l-antifona permezz tal-kor Vox Clamantis flimkien mal-orkestra ta[t id-direzzjoni ta’ Maestro Colin Attard u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. ’ : G[ada, jum il-festa, fil-11 a.m. jibda mar/ mill-Banda Duke of Connaught’s Own ta’ Birkirkara u l-Banda tas-So/jetà Filarmonika Victory tax-Xag[ra.

Filg[axija se jkun hemm il-parte/ipazzjoni tal-Banda Prekursur tax-Xewkija u l-Banda Mnarja tan-Nadur.

Il-funzjonijiet u l-attivitajiet tal-festa se jixxandru live fuq Radju Prekursur fuq ilfrekwenza ta’ 99.3 FM. Festi ta

L-istatwa titulari xog[ol Pietru Pawl Azzopardi

barra

Il-Belt Valletta

Il-kapulavur ta’ Giuseppe Mazzuoli li jiddomina l-artal talKonkatidral ta’ San :wann

Fil-Konkatidral ta’ San :wann

Fil-Konkatidral ta’ San :wann fil-Belt Valletta qed issir ukoll il-festa ta’ San :wann il-Battista. Illejla fis-5.45 p.m. Monsinjur Ar/isqof Pawlu Cremona bis-sehem tal-Kapitlu Metropolitan, se jmexxi Translazzjoni tar-Relikwa ta’ San :wann il-Battista u wara tkompli quddiesa bil-kant tas-salmi tal-g[asar.

G[ada, jum il-festa, fit-8.30 a.m. l-Ar/isqof Pawlu Cremona se jmexxi pur/issjoni bis-sehem tal-Kapitlu Metropolitan, tal-Kavallieri tal-Ordni ta’ San :wann ta’ Malta kif ukoll tal-Qabar ta’ Kristu u g[aqdiet o[ra.

Fid-9.30 a.m. tibda kon/elebrazzjoni pontifikali u se jmexxi l-Ar/isqof Pawlu Cremona bis-sehem tal-Kapitlu. Fil-5.15 p.m. ikun hemm ir-Repo]izzjoni tar-Relikwa u fis-6 p.m. tibda quddiesa tal-[in.

L-G[arb - G[awdex

Il-festa tas-Sej[a tal-Madonna ta’ Pinu Illum qed issir il-festa tasSej[a tal-Madonna ta’ Pinu fis-Santwarju dedikat lilha.

Il-programm se jitkompla llum, jum il-festa.

Il-[in tal-quddies se jkun fil-5 a.m., fis-6 a.m., fis7 a.m. u fil-11.30 a.m. Fid-9 a.m. jibda il-pontifikal solenni li se jitmexxa minn Monsinjur Isqof Mario Grech bis-sehem ta’ sa/erdoti o[ra f’Malta u G[awdex. Fi tmiem i//elebrazzjoni ssir is-supplika tal-Madonna ta’ Pinu u jitkanta t-Te Deum.

Se janima l-kor Stella Maris ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Carmel Peter Grech.

Il-kor Regina Coeli ta’ {ad-Dingli mmexxi minn Maestro James Chappell li se jkun qed janima l-pontifikal solenni

Il-pontifikal se jkun imxandar dirett fuq Radju Marija 102.3 FM waqt li s-supplika se tixxandar ukoll fuq Radju RTK 103.0#97.8 FM. Minn nofsinhar sal-5 p.m. issir adorazzjoni fil-kappella tal-Madonna ta’ Pinu. Fil-5.30 p.m. tibda quddiesa li jmexxi Monsinjur Carmelo Gauci bis-sehem tal-Grupp tat-Talb tal-Madonna ta’ Pinu.

Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa u din se titmexxa minn Monsinjur Ar/ipriet Joseph Sultana bis-sehem tal-Kapitlu tal-Knisja Kolle;;jata talG[arb. Fil-quddiesa se jitkanta

t-Tieni G[asar tal-Madonna.

Se janima l-kor parrokkjali tal-G[arb ta[t it-tmexxija ta’ Dun Michael Galea.

Fit-8 p.m. jibda l-pontifikal solenni u se jmexxi Monsinjur Charles J. Scicluna, Isqof Aw]iljarju ta’ Malta. Se janima l-kant il-kor Regina Coeli tal-parro//a ta’ {ad-Dingli ta[t iddirezzjoni ta’ Maestro James Chappell.

Il-Pontifikal se jixxandar dirett fuq Radju RTK fuq 103.0#97.8 FM. Fl-10.15 p.m. issir talba tal-g[eluq tal-festa u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

22 Passatemp Mimdudin> 1. Post mimli xtieli mrobbijin g[a]-]rierag[ (6) 4. Da[ak b’xi [add f’negozju (8) 9. Jekk taqb]u tkun qed tag[mel aktar milli hu xieraq (6) 10. Forza u]ata fuq xi [add kontra r-rieda tieg[u (8) 12. Ismu ssibu fil-bidu talEvan;elisti? (4) 13. Il-qxur irqiq ]g[ir li jiksi ;isem il-[ut (5) 14. Il-pompa li dda[[al u to[ro; id-demm idur mal-;isem (4) 17. Jekk liebes hekk, mhux liebes l-uniformi (6) 18. u 20. Kunjom (6) 20. Ara 18.

21. I]-]g[ir tal-[amiem (6) 27. Mhumiex ]g[ar (4) 28. {add ma jie[u gost biha. Bil;id nie[du pja/ir (5) 29. Innu sagru li dari kien jitkanta mad-daqq tal-arpa (4) 32. T[addem b[ala rota u ttardja fl-istess [in? (8) 33. Qatg[a nag[a;, baqar jew mog[o] (6) 34. Isiru bejn ]ew; pajji]i biex jil[qu ftehim bejniethom (8) 35. }arbun [afif tas-sajf (6).

Weqfin> 1. Warajh ji;i l-bnazzi, ng[idu (7) 2. Inbid fin imsemmi wara belt Fran/i]a (8) 3. Grupp ta’ o;;etti f’irkant li jinbieg[u flimkien (4) 5. Il-koxxa tieg[u tajba l-forn ma’ dixx patata (6) 6. Romblu tal-karti fix-Xarolla?

(4) 7. Frott li g[andu g[amla ta’ qanpiena (6) 8. Itilqu i;ru minn ta[t idejn xi [add li qed i]ommkom (6) 11. Diwja jew damdima tal-le[en (3) 15. Fi ]mien il-ka//a, kultant tg[addi xi wa[da tal-gamiem (5) 16. Parti mill-;isem li jiffurmaw xi r;iel? (5) 19. Ma [ax minn xi [a;a, imqar jekk xtaq jie[u (8) 22. Filg[axijiet jiltaqg[u biex jin[abbu (7) 23. F’parti sew mill-iskrittura g[andek il-pitazz (6) 24. Jag[mluha l-q]ieqe] u joqog[du fiha wkoll (6) 25. Ta[lita ta’ qatran u ramel li jitwittew biha t-toroq (6) 26. F’xi kunvent issibu (3) 30. Xebg[at b’g[oti ta’ daqqiet (4) 31. {arrek ri;lejh pass pass u g[amel passi;;ata (4).

1

2

3

4

9

5

6

8

10 11

12

13

14

15

16

17

18 19 20

23

21

24

25

27

22

26

28

29

30

31

32

33

34

35

Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Klikka; 4.

Imxaqqaq; 9. Redden; 10.

Prudenti; 12. Etna; 13. Attur; 14.

Qarn; 17. Tfajla; 18. u 20. Ga]a]a; 21. Kburin; 27. Iraq; 28. An;lu; 29. {ars; 32. Salvatur; 33. Kuruna; 34. Arti;jan; 35. Filata.

Weqfin> 1. Kurpett; 2. Indannat; 3. Krew; 5. Marbut; 6. Aldo; 7.

Qantar; 8. Qlibna; 11. u 26. Stalla; 15. Blu]a; 16. Samba; 19.

Armatura; 22. Niskata; 23. Sinsla; 24. Kaplat; 25. Induna; 30. Pa;;; 31. Pupi.

7

Tisliba bin-numri

In-numru 829, li mhux inklu] fil-lista tan-numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn il-[ames listi. G[alikom.

Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, ‘In-Nazzjon’, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej.

Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra.

L-a[[ar premju ntreba[ minn Frans Cassar, Blokk C, Flat 6, Triq Giovanni Barbara, il-{amrun {MR 1367.

Soluzzjoni ta’ tisliba bin-numri

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor In fuga per mia figlia (Gone) Raidue, 21>05

Film thriller Kanadi] li n[adem apposta g[at-televi]joni fl-2011. Amy (Molly Parker) tkun qed tg[ix separata minn marra;el David (Lochlyn Munro). Tkun g[addejja minn trawma ka;un ta’ abbu] li sar fuqha tliet snin qabel. Min[abba f’hekk jag[tu lil binthom Emily (Natasha Calis) g[all-adozzjoni. I]da jum minnhom Emily tg[ib mill-iskola. Xi jkun ;ara?

Tre donne al verde (Mad Money) Raitre, 17>15 Diane Keaton (fir-ritratt fuq il-lemin), Ted Danson,

Chris Azzopardi

Mark Bugeja

Gino Galea

Mariella Mizzi

Katie Holmes u Queen Latifah huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film komiku Amerikan li n[adem fl-2008 b’re;ija ta’ Callie Khouri. Wara li n-negozju ta’ ]ew;ha jikkrolla, Bridget tispi//a tiftaqar u jkollha tibda ta[dem b[ala seftura f’bank. Issir taf li l-karti tal-liri li jkunu f’qag[da [a]ina min[abba l-u]u jkunu rtirati u ma[ruqa.

I]da hi tfassal pjan...

A[wa fost il-mistednin Sas-Sitta – NET Television 14>35

Dorothy Bezzina

Kylie Coleiro

Xahar wara s-su//ess ta’ Gianluca Bezzina fil-Eurovision Song Contest, hu se jkun fost il-mistiedna ewlenin g[allprogramm tal-lum. Mieg[u se jkun hemm ukoll o[tu Dorothy Bezzina, kif ukoll ]ew; kantanti o[rajn li huma a[wa — Kylie u Klinsmann Coleiro.

Illum ukoll tasal fi tmiemha s-sensiela umoristika Sas-Sitta Bott Talent fejn illum il-komiku Toni Busuttil u Ray Attard se jinterpretaw lil ]ew; kantanti ta’ fama mondjali. Ittelespettaturi jkunu m[e;;a jag[]lu l-karattru favorit tag[hom permezz ta’ SMS. Ikomplu r-rubriki u lispettaklu tas-soltu u jkun hemm ukoll l-opportunità li jintreb[u numru ta’ premjijiet.

Il-fotografi u l-pittur 4 B’Wie[ed – NET Television 18>10

X’nifhmu e]att b’fotografi professjonali?

Kif jintla[aq dan il-livell?

Il-fotografija qed tie[u post il-pittura? U min ma jitwilidx pittur, jista’ bitta[ri;, isir pittur professjonali?

Dan se jkun is-su;;ett diskuss bil-mistednin ikunu l-fotografi Mariella Mizzi, Mark Bugeja, Gino Galea u Chris Azzopardi u l-pittri/i Anna Galea.

Imexxi l-programm Tano Vella. Tg[in filpre]entazzjoni kif ukoll fil-produzzjoni Carmen Vella.

Anna Galea

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

26 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI

AVVI}I

Il-{amrun

G[al kull xog[ol

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

Ftu[ tad-drena;;

U service. ?emplu 99271565.

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’

katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u

nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera,

lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Magna tal-[jata

ANTIKA, ir-ras biss u bilcover, €60 u vetrina talkawba ]g[ira li tiddendel , b’5 xkafef 17” x 25” x 4” fond, €60. ?emplu 21242180.

Mutur outboard

EVINRUDE 15hp, f’kundizzjoni tajba, irre;istrat bilkarti, €750 u rota BMX Haro €150. ?emplu 79245666.

Stainless steel fridge

MINN ;ewwa u minn barra, 6x6 piedi u 2 piedi fond.

Prezz ori;inali €4,000, prezz fiss €1,000. ?emplu 99034743.

JIN{TIE:U

Nies

B’esperjenza fuq xog[ol ta’ dawl u ilma, pagi u kundizzjonijiet tajbin. ?emplu 99492659.

Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

27 POOL

Tliet timijiet Maltin fil-kampjonati mondjali Malta se tkun rappre]entata minn tliet timijiet fil-kampjonati mondjali tal-Pool li se jsiru fi Blackpool, l-Ingilterra, bejn illum 22 ta’ :unju u t-3 ta’ Lulju. Il-Malta Pool Association se tibg[at tliet timijiet f’dawn il-kampjonati filkategoriji tal-ir;iel, ta’ ta[t it18-il sena u ta’ ’l fuq minn 50 sena.

It-tim tal-ir;iel, rebbie[ talkampjonati Ewropej fi Frar li g[adda, se jkun kompost minn Johan Attard, Anton Cuschieri, Ray Caruana, Kevin Mercieca, Mario Brincat, Clayton Attardi, Christ Tabone, Jason Mifsud u Mario Cutajar.

It-tim ta]-]g[a]ag[ se jkun kompost minn Scott Muscat, Dylan Cassar, Ryan Falzon, Ryan Pisani, Wayne Farrugia u Dejan Grech filwaqt li t-tim ta’ membri li g[andhom ’il fuq minn 50 sena se jkun jinkludi lil Tonio Mifsud, Marcel Micallef u Alfred Attard.

Carmel Cilia se jkun il-manager tat-tim tal-ir;iel filwaqt li Saviour Mifsud se jmexxi li]]ew; timijiet l-o[ra.

Il-kontin;ent Malti tal-Pool li jinsab fi Blackpool

F’dawn il-kampjonati se jie[du sehem 13-il pajji] li huma Malta, l-Ingilterra, lIrlanda, l-Iskozja, l-Irlanda ta’ Fuq, Wales, Franza, il-Kenja, l-Afrika t’Isfel, l-Awstralja, lIndja, il-g]ira Reunion ta’ Franza u l-Marokk.

Barra l-kampjonati tat-timijiet kull plejer se jkun impenjat fil-kampjonati individwali kif ukoll f’turnament presti;ju] tal-World Masters.

Vincent Degiorgio, Segretarju tal-Malta Pool Association kif ukoll te]orier tal-World Eight Ball Pool Federation, se jkun l-uffi/jal inkarigat mill-kontin;ent Malti. Biex wie[ed isegwi rri]ultati u a[barijiet relatati ma’ dawn il-kampjonati jista’ j]ur www.maltapoolassociation.com jew inkella l-pa;na ta’ Facebook tal-Asso/jazzjoni Maltija tal-Pool.

HANDBALL

Tanti u Farrugia jirb[u l-og[la unuri tal-ista;un Dan l-a[[ar saret is-serata tal-premjazzjoni tal-unuri talMalta Handball Association.

L-uniri prin/ipali ntreb[u minn Daniel Tanti ta’ Luxol Si Mangia u Francesca Farrugia ta’ La Salle ZT Developments li kienu vvutati b[ala l-aqwa plejers mill-kategorija tal-kbar.

Ing[ataw ukoll it-tazzi littimijiet li reb[u l-unuri f’kull kategorija. Mill-kategorija talkbar tal-Ir;iel, La Salle BHS kienu ppre]entati bis-Super Cup, l-MHA Cup, ilKampjonat ICT Solutions talewwel divi]joni u n-Knockout filwaqt li mill-kategorija tannisa, La Salle ZT Developments ing[ataw l-istess erba’ tazzi.

Fit-tieni divi]joni, Kavallieri RS2 reb[u l-kampjonati tal-ir;iel u tan-nisa rispettivament. Fil-kampjonati ta’ l-U#17, La Salle KIA Motors reb[u l-kampjonat tassubien filwaqt li Kavallieri reb[u l-kampjonat tal-bniet tal-istess età kif ukoll il-kampjonati tas-subien u tal-bniet tal-U15.

Kamilya Dobrancheva u Krisztian Olschleger ta’ La Salle Handball Club reb[u lunur tal-aqwa skorers, fejn

Malta b’seba’ atleti fil-Log[ob tal-Università Bejn is-6 u s-17 ta’ Lulju wara nuqqas ta’ 20 sena l-Malta University Sports Club (MUSC) se jie[u sehem fil-Log[ob Mondjali tal-Universitajiet li se jsir f’Kazan. Malta se tkun rappre]entata minn kontin;ent ta’ seba’ atleti li hu l-akbar kontin;ent li qatt irrappre]enta lil Malta f’dan il-log[ob.

B’kollox se jie[du sehem madwar 13,000 atleta millUniversitajiet kolha madwar id-dinja f’dak li hu meqjus b[ala Log[ob Olimpiku, ver]joni tal-Universitajiet.

L-atleti Maltin li se jie[du sehem huma Andy Grech, Matthew Crocker u Rebecca Sarè fid-dixxiplini tat-track & field u li g[adhom kemm [adu sehem fil-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar fil-Lussemburgu, l-g[awwiema Andrea Agius, Edward Caruana Dingli u Daniel Grech li kollha g[andhom rekords nazzjonali, flimkien mal-weightlifter Rodmar Pulis li dan l-a[[ar reba[ midalja tal-fidda waqt it-turnament talLog[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar.

L-atleti Maltin se jkunu akkumpanjati mill-President talMUSC Elena Bajada u s-Segretarja :enerali Madeleine Fenech waqt li Jesmond Caruana se jkun pre]enti b[ala lkow/ ta’ Pulis fil-weightlifting.

Din is-sena l-atleti Maltin li se jie[du sehem se jkunu fost l-aqwa f’pajji]na wara li ;ew mag[]ula mill-MUSC minn fost 20 atleta skont ir-ri]ultati miksuba fix-xena lokali u internazzjonali.

TENNIS

Fa/ilità ;dida g[al B’Kara TC Il-captain ta’ La Salle Yvonne Barry tir/ievi t-trofew ta’ Champions ming[and Liam Pace ta’ ICT Solutions fil-pre]enza ta’ Louis Borg, il-President tal-Asso/jazzjoni

Olschleger reba[ ukoll l-unur tal-aqwa plejer barrani.

It-trofew tal-Fair Play din is-sena ntreba[ millKavallieri Handball Club filwaqt li l-President’s Award intreba[ minn Luke Zammit

tal-kontribut siewi li qed jag[ti lill-asso/jazzjoni billi jirre;istra l-log[ob kollu millkampjonat ICT Solutions talewwel divi]joni tal-ir;iel u jippromwovi l-isport fuq stazzjonijiet televi]ivi.

B’Kara Tennis Club qed joffri fa/ilità ;dida, dik li fiha jista’ jsir log[ob bil-floodlights filg[axija. G[alissa dan il-court qed ikun a//essibbli kemm g[all-membri kif ukoll g[al dawk li mhumiex membri.

Bejn l-1 u l-11 ta’ Lulju se ji;i organizzat turnament taddoubles li se jsir filg[axija.

G[al aktar informazzjoni

wie[ed jista’ jibg[at email fuq info@btcmalta.com jew i/empel 99472349.

Birkirkara Tennis Club hu klabb li g[adu qed ji]viluppa i]da hu di;à attiv [afna biex it-tennis isir iktar popolari partikularment f’Birkirkara kif ukoll f’Malta in;enerali.

G[al dan il-g[an matul issena ji;u organizzati diversi turnaments b’formati differenti.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

28 Sport

Jibda l-Log[ob tal-Mediterran f’Mersin

Il-{amis f’Mersin fitTurkija saret i/-/erimonja talftu[ tal-Log[ob talMediterran fejn qed jie[du sehem 24 pajji]. Malta qed tie[u sehem f’dan il-log[ob permezz ta’ 10 atleti f’sitt dixxiplini sportivi differenti.

Il-bandiera Maltija waqt i//erimonja tal-ftu[ in;arret mit-tiratri/i Eleonor Bezzina, unur meritat wara s-su//ess tag[ha bir-reb[ tal-midalja tad-deheb fl-Air Pistol waqt il-Log[ob tal-Pajji]i ]-}g[ar fil-Lussemburgu.

L-ewwel Malti fl-azzjoni se jkun l-g[awwiem Andrew Chetcuti li dalg[odu fl-10.10 a.m. se jie[u sehem fil-heat tal-100m butterfly u jekk jikkwalifika llejla stess fis6.33 p.m. jg[um fil-finali.

Chetcuti se jer;a’ jkun impenjat il-{add fil-heats tal100m freestyle waqt li se jid[lu wkoll fl-azzjoni t-tira-

Tommaso Volpi

Kow/ Taljan ma’ Qormi FC

turi Brian Galea fit-Trap, Eleonor Bezzina fl-Air Pistol u l-weightlifter Rodmar Pulis.

Fir-ritratt jidhru (mix-xellug) Brian Galea, Eleonor Bezzina, Nathan Xuereb,

William Chetcuti, Lucienne Attard u Jimmy Bugeja waqt i/-/erimonja tal-ftu[.

TRASFERIMENTI

Man Utd iridu lil Alcantara Skont rapporti fil-;urnali Ingli]i Man Utd huma interessati fil-midfielder Spanjol ta’ Barcelona Thiago Alcantara.

Hu mifhum li r-Red Devils, li qed ifittxu sostitut ta’ Paul Scholes, qed joffru ssomma ta’ madwar 17-il miljun lira sterlina u kuntratt lil Alcantara ta’ [ames miljun lira sterlina fis-sena.

Alcantara hu wie[ed mill-akbar talenti fi Spanja u ri/entament kien l-eroj filfinali tal-Kampjonati Ewropej ta’ ta[t il21 sena meta skurja tliet gowls fir-reb[a 4-2 fuq l-Italja.

Minkejja li hu wie[ed mill-aktar plejers segwiti fl-Ewropa Alcantara ma tantx g[andu post fiss mal-ewwel 11 ta’ Barcelona. Man Utd qed ifittxu plejer li

jimla l-post vojt li se j[alli Paul Scholes li rtira fi tmiem dan l-ista;un.

VALVERDE – Athletic Bilbao [abbru li g[all-ista;un li ;ej se ja[tru lil Ernesto Valverde b[ala l-kow/ il-;did tag[hom u dan se jkun qed jie[u post Marcelo Bielsa. Dan tal-a[[ar, wara sentejn imexxi lill-klabb Spanjol ma ;iex offrut kuntratt ;did u issa Valverde, eks kow/ ta’ Valencia se jkun qed je[odlu postu.

Valverde [a post Mauricio Pellegrino fittieni nofs tal-ista;un imma rrifjuta li jkompli jmexxi lil Valencia. G[al Valverde din se tkun it-tieni darba li se jkun qed imexxi lil Bilbao wara li mexxiehom bejn l-2003 u l-2005.

LUNA – Aston Villa akkwistaw lid-

difensur Spanjol Antonio Luna ming[and Seville. Luna, li g[ad g[andu 22 sena ffirma kuntratt ta’ tliet snin mal-klabb li sta;un ilu salva postu fl-og[la divi]joni Ingli]a proprju lejn l-a[[ar.

RAFFAEL – Il-playmaker ta’ Dyanmo Kiev Raffael iffirma kuntratt ta’ erba’ snin ma’ Borussia Moenchengladbach. Il-Bra]iljan li g[andu 28 sena se jkun qed jirritorna filkampjonat :ermani] wara li kien lag[ab g[al xi ]mien ma’ Schalke 04.

Moenchengladbach ma ]velawx i/-/ifra li [allsu g[al Raffael. Fl-ista;un li ;ej Moenchengladbach mhux se jkunu qed jilag[bu f’kompetizzjonijiet Ewropej wara li spi//aw fit-tmien post.

}WIEMEL

Rebha o[ra ta’ finali g[al Okilaibo minn Kenneth Vella

Misjuq minn Julian Farrugia, Okilaibo reba[ l-aktar ti;rija mistennija li saret il-biera[ fil-g[axija fil-korsa tal-Marsa. Din kienet il-Gran Finali VOB g[al ]wiemel tal-klassi Premier fuq distanza qasira ta’ 2140m u laqqg[et flimkien l-ewwel [ames ]wiemel Fran/i]i li spi//aw fil-finali tal-Prix de Vincennes u ]wiemel o[rajn li spi//aw fl-ewwel postijiet fil-finali tal-kampjonat tas-Sette Giugno. Din ilgran finali kienet tag[mel parti mit-28 laqg[a tal-ista;un fuq g[axar ti;rijiet tat-trott.

Disg[a kienu l-parte/ipanti fil-gran finali u wara li matul l-ewwel metri lkmand alterna bejn numru ta’ ]wiemel kien Sultan November (Shawn Portelli) li mar quddiem ftit aktar minn dawra mit-tmiem. I]da madwar 300m millinja finali dan i]-]iemel beda’ jnaqqas xi ftit mill-;iri tieg[u u fl-istess waqt beda’ l-assalt tieg[u l-favorit Okilaibo li fid-dritta finali mar quddiem u ha ttieni reb[a konsekuttiva u t-tielet wa[da tas-sena facilment b’vanta;; ta’ aktar minn ]ew; tulijiet minn Orne des

Olivettes (Christian Xerri) u Mark De Chamant (Michael Seychell). Sultan November kellu jikkuntenta bir-raba’ po]izzjoni.

B’hekk wara li rebah il-kampjonat Prix de Vincennes, Okilaibo rnexxilu jirba[ ukoll din il-gran finali f’medja impressjonanti ta’ 1.14.5” fil-kilometru. Fi tmiem it-ti;rija, Patrick Cachia, f’isem il-bookmakers tal-korsa, ippremja lil Joseph Seychell u Julian Farrugia, sid u sewwieq rispettivament ta]-]iemel rebbieh.

Ir-ri]ultati kollha

I Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1.

Zeta Jones A (C. Camilleri) {in – 2.43.4” (1.16.4”) 2. Gin T Dalimo (M. Mifsud) 3.

Rally Simb (J. Briffa) 4. Petchora (N. Baldacchino)

II Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.

Command Coger (C. Farrugia) [in – 2.43.5” (1.16.4”) 2. Vasterbo Diego (C. Camilleri) 3.

Really Good (R. Gatt) 4. Lutan Villetot (E. Attard)

III Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m.

1. Magnific As (D. Ellul) {in – 2.44.8” (1.17”) 2. Obelix Blue (S. Vella) 3. Poete De La Sarthe (K. Saliba) 4. Quintin Malin (E.

Attard)

IV Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.

Paolin De Bannes (N. Baldacchino) {in – 2.43” (1.16.1”) 2. Nasdaq du Closet (E. Zerafa) 3. Dacoit (C. Vassallo) 4. Korentin (J. Farrugia)

V Ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m.

1. Polytain (N. Baldacchino) {in – 2.44.8” (1.17”) 2. Quadrige de Mai (L. Ghigo) 3. Law Suit (C. Camilleri) 4. Kosai LJ (A. Cassar) VI Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.

Pile Ou Face (J. Schembri) {in – 2.46.3” (1.17.7”) 2. Umbra Hornline (C. Camilleri) 3.

Notre Joyeux (N. Baldacchino) 4. Orio De Marancourt (F. Cassar) VII Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1.

Nophenio De Lune (C. Farrugia) {in – 2.42” (1.15.7”) 2. Oscar Mati (B. Hili) 3. Xray Hornline (R. Gatt) 4. Oolong (J. Gafa’) VIII Ti;rija. Gran Final VOB. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Okilaibo (J. Farrugia) {in – 2.39.4” (1.14.5”) 2. Orne des Olivettes (C. Xerri) 3. Mark de Chamant (M. Seychell) 4. Sultan November (S. Portelli) IX Ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.

Side Spin (J. Farrugia) {in – 2.41.8” (1.15.6”) 2. Manuel Jet (C. Caruana) 3. Petrus du Vivier (M. Desira) 4. Anguz RC (T.

Demanuele)

X Ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1.

Chippen Bob (C. Vassallo) {in – 2.46” (1.17.6”) 2. Pic Soyer (T. Tanti) 3. Podium (J. Farrugia) 4. Count Wiesnievski (R. Gatt)

Tommaso Volpi mistenni jkun il-kow/ il-;did ta’ Qormi FC wara li fil-jiem li g[addew uffi/jali talklabb la[qu ftehim malkow/ Taljan u negozjaturi Taljani.

Il-[atra ta’ Volpi mistennija ssir uffi/jali fil-jiem li ;ejjin wara l-Laqg[a :enerali Annwali tal-klabb i]da sorsi vi/in il-klabb ikkonfermaw ma’ dan il;urnal li Qormi la[qu ftehim verbali man-negozjaturi Taljani sabiex Volpi jkun il-kow/ meg[jun minn staff tekniku Taljan.

L-uniku Maltin fl-istaff tekniku se jkunu l-assistent kow/ u l-fi]joterapista.

Volpi g[andu esperjenza fid-divi]jonijiet inferjuri flItalja u fl-a[[ar jiem kien qed jitkellem ma’ diversi klabbs fosthom Floriana, {amrun Spartans u Gudja United.

SERIE B

Bari u Ascoli jibdew b’punti mnaqqsa Bari u Ascoli se jibdew lista;un li ;ej fis-Serie B flItalja b’punti mnaqqsa min[abba irregolaritajiet finanzjarji.

Bari se jibdew b’]ew; punti mnaqqsa filwaqt li Ascoli se jibdew b’punt imnaqqas. Issid ta’ Bari Francesco u s-sid ta’ Ascoli, Roberto Benigni ;ew sospi]i 40 jum kull wie[ed.

Minbarra dawn, ilPresident ta’ Cagliari Massimo Cellino ;ie sospi] 25 jum u mmultat is-somma ta’ g[axart elef ewro talli kiser xi regolamenti relatati mal-a;enti.

Fil-Lega Pro Andria Bat se jibdew l-ista;un b’erba’ punti mnaqqsa filwaqt li Polisportiva Nuovo Campobasso se jibdew b’]ew; punti mnaqqsa.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Sport 29

Forlan jag[ti reb[a lill-Urugwaj ................................2 ..................................1 Gowl ta’ Diego Forlan kmieni fit-tieni taqsima ta reb[a ta’ 2-1 lill-Urugwaj kontra n-Ni;erja f’log[ba valida minn Grupp B. B’din irreb[a issa l-Urugwaj g[andhom tliet punti daqs inNi;erja u wie[ed jista’ jg[id li /-Champions tal-Amerka t’Isfel qeg[din b’/ans kbir li jg[addu g[as-semifinali Urugwaj Ni;erja

min[abba li jonqoshom jilag[bu kontra Tahiti filwaqt li n-Ni;erja jridu jilag[bu kontra Spanja.

Fl-ewwel taqsima kienu nNi;erjani li [olqu l-ewwel periklu meta fit-12-il minuta lgoalkeeper tal-Urugwaj Muslera kellu jsalva xutt b’sa[[tu ta’ Ideye. Seba’ minuti wara waslet ir-risposta tal-Urugwaj meta dawn skurjaw l-ewwel gowl tal-log[ba.

Diego Forlan tefa’ kross tajjeb minn corner u d-difi]a tanNi;erja ma kklerjatx tajjeb u kien LUGANO li da[al tajjeb u b’mod fa/li tefa’ l-ballun fix-xibka.

Wara dan il-gowl l-Urugwaj kellhom xi /ansijiet ta’ skor, fosthom ta’ Luis Suarez imma dawn ma g[arfux i]idu maliskor u ta’ dan pattew qares g[ax fis-37 minuta n-Ni;erja ;abu d-draw. Ideye g[adda ballun tajjeb lejn Obi MIKEL u dan tal-a[[ar qabe] lil

Lugano u g[eleb lill-goalkeeper. G[al dan il-plejer ta’ Chelsea, li din il-;img[a ]vela li se jing[aqad ma’ Galatasaray, dan kien ir-raba’ gowl tieg[u mat-tim nazzjonali f’50 log[ba.

Fit-tieni taqsima n-Ni;erja [ar;u fuq l-offensiva imma b’dan it-tip ta’ log[ob bdew i[allu spazju kbir lill-avversarji tag[hom. {ames minuti mill-bidu ta’ din it-taqsima lUrugwaj kellhom kontrattakk fejn Suarez g[adda ballun lejn Forlan u dan tal-a[[ar, li kien qed jilg[ab il-100 log[ba tieg[u man-nazzjonal, skurja gowl mill-isba[ biex g[amel l-iskor 2-1. G[al Forlan, li sar l-ewwel plejer mill-Urugwaj li lag[ab 100 partita man-nazzjonal, dan kien l-34 gowl mal-Urugwaj.

Minn hawn ’il quddiem lUrugwaj ikkontrollaw illog[ba u kull meta n-Ni;erja ppruvaw jattakkaw qatt ma kienu perikolu]i. Obi Mikel, wie[ed mill-aktar plejers perikolu]i, kien immarkat sew filwaqt li Oduamadi, plejer strumentali wkoll g[anNi;erja, we;;a’ fl-ewwel taqsima u kellu jo[ro; u b’hekk kienet diffi/li g[alihom biex isibu d-draw.

Lejn l-a[[ar 20 minuta lUrugwaj setg[u g[amluhom tlieta imma Cavani tilef ]ew; /ansijiet wara xulxin biex

Maximiliano Pereira tal-Urugwaj (xellug) jimblokka xutt ta’ Uwa Echiejile tan-Ni;erja

b’hekk l-iskor sa tmiem illog[ba baqa’ 2-1. : 01 Muslera, 02 Lugano, 03 Godin, 16 Pereira, 22 Caceres, 07 Rodriguez (Pereira - 87’ ), 17 Arevalo, 20 Gonzalez, 09 Suarez (Coates 83’), 10 Forlan, 21 Cavani : 01 Enyeama, 02 Obobona, 03 Echiejile, 05 Ambrose, 22 Omeruo, 04 Ogu (Mba - 66’ ), 10 Mikel, 13 Ogude, 07 Musa, 08 Brown (Akpala - 73’), 20 Oduamadi (Babatunde - 45’) : Bjorn Kuipers Urugwaj

Ni;erja

Referee

TAZZA TAL-KONFEDERAZZJONIJIET

L-Italja ming[ajr Pirlo u De Rossi g[al kontra l-Bra]il Illejla l-Italja se tilg[ab la[[ar log[ba valida minn Grupp A kontra l-Bra]il u se tag[mel dan ming[ajr Daniele De Rossi u Andrea Pirlo.

Pirlo we;;a’ fir-reb[a ta’ 43 li l-Italja kisbet fuq il:appun filwaqt li De Rossi se jkun sospi] wara li kontra l:appun intwera t-tieni karta safra.

Kemm il-Bra]il kif ukoll lItalja di;à g[addew g[assemifinali u l-log[ba tal-lejla se tiddetermina min minnhom se jispi//a fil-qu//ata talgrupp u possibbilment jevita lil Spanja. Min jirba[ il-Grupp jilg[ab kontra r-Runner-up ta’ Grupp B. Il-Bra]il reb[u lewwel log[ba 3-0 kontra l:appun filwaqt li g[elbu lillMessiku 2-0. Min-na[a tag[hom it-Taljani reb[u 2-1 kontra l-Messiku u g[elbu lil :appun 4-3.

L-a[[ar darba li l-Bra]il lag[bu kontra l-Italja kienet f’partita ta’ [biberija f’Marzu li g[adda u dawn kienu spi//aw draw 2-2.

Fil-log[ba l-o[ra tal-lejla l:appun jilg[ab kontra lMessiku u minkejja li dawn it-

L-Ispanjoli misruqin waqt li kienu qed jilag[bu Sitt plejers Spanjoli nsterqulhom xi flus mill-kmamar tag[hom fil-lukanda f’Recife waqt li kienu qed jilag[bu fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet kontra l-Urugwaj flewwel log[ba tag[hom.

Il-plejers misruqin, li fosthom hemm id-difensur ta’ Barcelona Gerard Pique, indunaw bis-serqa wara r-reb[a 2-1 fuq l-Urugwaj il-{add.

“Nafu li sar rapport lill-pulizija li kienu qed jinvestigaw il-ka] u kellna wkoll kuntatt mat-tim. Issa qed nistennew biex nisimg[u mill-awtoritajiet. G[ad m’g[andniex dettalji. Nafu biss li kien hemm ka] u l-awtoritajiet qed jinvestigaw,” qal il-kelliem g[all-FIFA Pekka Odriozola.

Jitlob lill-Qorti biex il-UEFA twaqqaf il-FFP

It-tim Taljan i[ejji g[all-a[[ar log[ba tal-grupp kontra l-Bra]il

tnejn di;à huma eliminati, ]gur li jridu jtemmu l-impenji tag[hom f’din il-kompetizzjoni bl-a[jar mod possibbli.

Il-:appun deher kemxejn batut fl-ewwel log[ba tieg[u kontra l-Bra]il imma kien ferm a[jar fil-log[ba kontra lItalja.

Il-:appun, l-ewwel tim li g[adda g[at-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra se jilg[ab kontra tim li fir-rawnd ta’ kwali-

fikazzjoni g[at-Tazza tadDinja sejjer [a]in. Fid-darbtejn li dawn i]-]ew; pajji]i lag[bu kontra xulxin, ilMessiku reba[ fi]-]ew; okka]jonijiet. L-a[[ar darba li dawn lag[bu kontra xulxin kienet waqt it-Tazza talKonfederazzjonijiet tal-2005 meta dakinhar il-Messiku reba[ 2-1.

I]-]ew; partiti se jintlag[bu fid-9 p.m.

Avukat li kien involut filka] storiku ta’ Bosman 18-il sena ilu, talab lill-Qorti tbiddel it-tentattiv tal-UEFA li tillimita n-neqfa tal-akbar klabbs fl-Ewropa min[abba rregolament tal-Fair Play finanzjarju.

Il-UEFA se tkun qed tadotta r-regolamenti tal-Financial Fair Play (FFP) l-ista;un li ;ej biex ta//erta li l-klabbs ikunu regolari jew inkella jiffa//jaw esklu]joni millkompetizzjoni internazzjonali.

Jean-Louis Dupont li qed jirrappre]enta lill-plejer Bel;jan Daniel Striani, talab lill-Qorti fi Brussell biex te]amina r-regolamenti u jemmen li din se jkollha tfittex lopinjoni tal-Qorti Ewropea tal-:ustizzja fuq il-ka].

Dupont g[amel ilment malKummissjoni Ewropea x-

xahar l-ie[or u argumenta li lFFP tmur kontra r-regolament tal-Kompetizzjoni fl-Unjoni Ewropea u kontra d-dritt ta’ moviment [ieles tal[addiema, servizzi u kapital.

Hu qed jg[id li r-regolament hu illegali skont il-li;i tal-Unjoni Ewropea g[aliex hu mi]ura sproporzjonata u li hemm aktar alternattivi effettivi b[al billi nefqa ]ejda tkun permessa diment li jkun hemm garanzija s[i[a jew billi ti;i introdotta ‘taxxa lussu]a’.

Il-UEFA qalet li lKummissjoni u l-Parlament Ewropew, il-klabbs u l-Legi kollha appo;;jaw l-FFP g[aliex hi mmirata li tiggrantixxi stabbiltà fit-tul g[all-futbol. Hi temmen ukoll li din hi konformi mal-li;i talUnjoni Ewropea.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

Sport 31

Doppjetta ta’ Obiefule tag[ti r-reb[a lil Hibs minn Cristian Antony Muscat

F’log[ba valida mill-Euro Cup, doppjetta fl-ewwel taqsima tal-attakkant Ni;erjan Obinna Obiefule tat reb[a ta’ 2-0 lil Hibernians fil-konfront kontra Sliema Wanderers.

Kienu Hibernians li [argu fuq l-offensiva meta wara biss 6 minuti, minn kross ta’ Pisani, difensur ta’ Sliema kklerja lballun, dan spi//a g[and OBINNA OBIEFULE li tefa’ ;ewwa. Wara kwarta log[ob Muchardi da[al fil-kaxxa wa[du i]da x-xutt tieg[u ;ie mblukkat minn Muscat minn mal-art. Sliema Wanderers irrispondew fis-17 –il minuta meta Muchardi r/ieva ming[and Alex Muscat li dar mal-avvesrarju dirett tieg[u qabel ra l-ballun ji;i mblukkat minn Mario Muscat. Fil-25 minuta Bonello salva lil Sliema Wanderersmeta meta nter/etta kross fil-baxx u perikolu] ta’ Edison Luis Dos Santos. Ftit wara Muchardi ra x-xutt tieg[u jg[addi ftit g[oli.

Sliema komplew jattakkaw meta Ohawuchi g[adda lejn Navarra i]da Muscat dawwar tajjeb f’korner. Ftit wara Dos

EURO CUP

2

HIBERNIANS (2)

M. Muscat, M. Tabone, T. Tabone Desira, S. Chircop, A. Pulis, Z. Lenaic, S. Pisani, B. Muscat, B. Kristensen, E. L. Dos Santos, O. Obiefule Sostituzzjonijiet - M. Gauci flok S. Chircop 46 min., I. Briffa flok T. Tabone Desira 46 min., K. Tanti flok A. Pulis 21 min., N. Chetcuti flok Z. Levnaic 56 min., J. P. Farrugia flok E. L. Dos Santos 78 min.,

0

SLIEMA W.

H. Bonello, A. Muscat, I. Grech, J. Mintoff, S. Ohawuchi, A. laudisi, C. gatt Baldacchino, A. Navarra, M. Mucahrdi, M. Ciantar, B. Mudscat Sostituzzjoniiet - J. Mifsud flok B. Muscat 46 min., Axl Xuereb flok M. Ciantar 46 min., D. Micallef flok M. Muchardi 46 min, D. Kokavesis flok S. Ohawuchi, D. Borg flok J. Mintoff 57 min.

Skurjaw - O. Obiefule 6 min., 45 min. (H) Referee - Marco Borg In-Nazzjon Plejer tal-Log[ba O. Obiefule (H)

Santos kellu xutt fil-baxx li g[adda ftit barra u Miguel Ciantar falla opportunità tajba li j;ib l-iskor indaqs g[al Sliema Wanderers meta wara li r/ieva ming[and Ohawuchi ;ie wa[du quddiem Muscat i]da tefa’ barra. IlWanderers resqu vi/in tliet minuti minn tmiem l-ewwel taqsima minn freekick ta’ Ohawuchi. Ftit minuti wara

e]attament fil-45 minuta, Hibs irduppjaw l-iskor meta wara li r/ieva kross ming[and Pisani, OBINNA OBIEFULE tefa’ f’lasta vojta permezz ta’ daqqa ta’ ras tajba.

Fil-ftu[ tat-tieni taqsima li meta kkumparata mal-ewwel tasima kienet fqira f’dak li g[andu x’jaqsam emozzjonijiet, Sliema

Edison Dos Santos ta’ Hibs fi dwell ma’ Beppe Muscat ta’ Sliema (Ritratt:Trevor Sollars)

Wanderers resqu vi/in permezz ta’ xutt ta’ Dale Micallef li stampa malmimduda. Fil-65 minuta Sliema Wanderers ;ew im/a[da darbtejn minn Muscat li mblokka xutt millvi/in ming[and Dyan Kokavesis. Fi spazju ta’ minuta, l-ewwel kien Josef

Mifsud li falla /ans tajjeb g[al Sliema. Immedjatament wara fuq in-na[a l-o[ra talgrawnd Edison Luis dos Santos avvanza wa[du u xxutja g[oli biex fil-muinti ta’ wara ma rajniex azzjonijiet denja ta’ nota hekk kif kien hemm [afna log[ob f’nofs il-grawnd.

WATERPOLO

San :iljan jibqg[u b’punti massimi b’reb[a diffi/li minn Stewart Said

Kif Jinsabu

Exiles Ferretti...............14 San :iljan Sir Alex......17 (2-6),(5-2),(5-3),(2-6)

San :iljan baqg[u b’punti massimi meta f’konfront iebes u in/ert sal-a[[ar g[elbu lil Exiles Ferretti 17-14. San :iljan dehru resqin lejn reb[a konda meta f’[inijiet filpartita kienu erba’ gowls vanta;;, i]da rimonta ta’ Exiles rat lit-tim ta’ Cousin jdawwar l-iskor u sa[ansitra jmorru ]ew; gowls vanta;;. Il-:iljani]i irnexxilhom jeqilbu l-iskor b’wirja tajba fl-a[[ar sessjoni. G[al Exiles fattur importanti kienet li liswadra mhix bi]]ejed twila u lejn l-a[[ar sofrew meta dehru g[ajjiena. G[al darba o[ra San :iljan kienu ming[ajr Andrea Bianchi. L-eroj tal-partita kien Dino Zammit awtur ta’ seba’ gowls.

San :iljan [ar;u tajjeb u marru 3-0 fil-vanta;;.

Exiles da[lu fil-partita b’]ew; gowls i]da San :iljan skorjaw tlieta o[ra biex spi//aw is-sessjoni 62. Exiles bdew is-sessjoni b’]ew; gowls o[ra u naqqsu d-distakk g[al erba’ gowls, i]da San :iljan re;g[u kabbru l-vanta;; g[al 8-4. I]da Exiles wettqu rimonta brillanti meta irkupraw tliet gowls u sa tmiem is-sessjoni kienu biss

PREMIER Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles

L R D T F K Pti 3 3 3 2 3

3 0 0 42 19 3 0 0 42 33 1 0 2 29 35 0 0 2 17 30 0 0 3 29 42

L-EWWEL DIVI}JONI Ta’ Xbiex Marsacala Valletta Otters Marsaxlokk

Wie[ed mill-goals ta’ Exiles skorjat minn Lanzon (Ritratt> Trevor Sollars)

gowl minn ta[t.

Exiles komplew irrimonta u marru 10-8 filvanta;;. I]da San :iljan re;g[u qamu u ;abu l-iskor indaqs i]da Exiles baqg[u fil-vanta;; sal-a[[ar sessjoni. Exiles marru tlett gowls vanta;; fil-bidu tassessjoni i]da San :iljan b’rimonta mill-aqwa skorjaw sitta ming[ajr risposta, tlieta minnhom ta’ Dino Zammit biex reb[u lpartita 17-14.

Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi, N. Paris, D. Pace Lupi, R. Blary (2), N. Portelli, J. Spiteri

Staines (1), V. Cupic (6), K. Griscti, P. Borg (3), S. Galea Pace, D. Borg, K. Lanzon (2) San :iljan: D. Camilleri, J.C. Cutajar, C. Gialanze (2), K. Galea (2), K. Dowling, M. Zammit, M. Avramovic (2), J. Sammut, C. Spiteri DeBarro (2), P. Biros (2), P. Fava, D. Zammit (7), M. Pisani Referees: Bruno Navarra, Peter Balzan

Marsaxlokk..................11 Ta’ Xbiex Amigos.......13 (2-2),(2-2),(4-3),(3-6)

Ta’ Xbiex telg[u flewwel post tal-klassifika meta irnexxilhom jeg[lbu lil Marsaxlokk 13-11

wara li kienu minn ta[t g[al [afna mumenti. I]da t-tim ta’ Mario Zammit skorja erba’ gowls konsekuttivi biex kiseb reb[a importanti.

Ta’ Xbiex fet[u tajjeb u marru fil-vanta;; b’]ew; gowls ta’ Szeles, i]da Marsaxlokk ;abu liskor sa tmiem issessjoni. It-tieni intemmet ukoll fi draw bi]-]ew; timijiet i]omm il-bilan/ bejniethom.

Marsaxlokk marru filvanta;; fit-tielet sessjoni

L 3 3 3 2 3

R 2 2 2 0 0

D T F K 1 0 37 31 0 1 33 33 0 1 41 32 1 1 17 23 0 3 34 43

9 9 3 0 0

Pti 7 6 6 1

0

b’Edward Meli jispikka bi tliet gowls f’din issessjoni. Ix-Xlukkajri sa[ansitra marru ]ew; gowls vanta;; fil-bidu tal-a[[ar sessjoni, b’Ta’ Xbiex jirkupraw biex Edward Meli re;a’ po;;a lit-tim tieg[u fil-vanta;;.

I]da Ta’ Xbiex ispirati minn Peter Markoch, skorjaw erba’ darbiet lejn l-a[[ar biex g[alqu lpartita u kisbu t-tieni reb[a.

Marsaxlokk: A. Xuereb, J. Fenech, M. Agius (1), E. Meli (4), L. Friggeri, K. Mock (2), A. Galea, C. Bugeja, R. Kovacs (2), P. Kovacs, D. Spiteri, T. Camilleri, G. Zammit (2) Ta’ Xbiex: L. Borg, J. Navarro, And. Galea (1), Ant. Galea (1), S. Cini (2), R. D’Amato, K. Galea (1), M. Pairs, P. Paris, P. Markoch (2), M. Spiteri, O. Zammit (1), Y. Szeles (5) Referees: Mario Dalli, S.Licari

Is-Sibt, 22 ta’ :unju, 2013

32 Lokali

Il-Kap Kmandant tal-AFM Martin Xuereb jing[ata salut mal-wasla tieg[u fuq il-Bastiment Taljan (Ritratti> Michael Ellul)

Jintemm b’su//ess l-e]er/izzju Canale 2013 L-operazzjoni Canale 2013 waslet fi tmiemha fil-Port ilKbir b’/erimonja simbolika abbord il-Bastiment talQawwa Navali Talajan Cigala Fulgosi. I/-/erimonja kienet indirizzata millKmandant tal-Forzi Armati Martin Xuereb u minn uffi/jali tal-Qawwa Navali Taljana.

L-operazzjoni Canale 2013 kienet iffukata fuq ]ew; zoni fil-Mediterran u fiha pparte/ipaw il-qawwiet navali u tal-ajru minn seba’ pajji]i Mediterrani – Malta, l-Italja, Franza, l-Aler;ija, il-Libja, ilMarokk u t-Tune]ija.

L-organizzazzjoni ta’ din ledizzjoni saret mill-Forzi

Armati Maltin bl-appo;; talQawwiet Navali Taljani.

Kull pajji] ipprova vapuri, [elikopters, apparat ie[or u suldati biex flimkien t[arr;u f’din l-operazzjoni li issa da[let fid-19-il sena tag[ha.

Fid-diskors tieg[u waqt i//erimonja tal-g[eluq taloperazzjoni Canale 2013, ilKap Kmandat Martin Xuereb tkellem dwar l-importanza taloperazzjoni u l-mod kif din issa[[a[ ir-relazzjonijiet militari bejn il-pajji]i. Kemm il-Kap Kmandat Malti kif ukoll l-uffi/jali Taljani sa[qu fuq ir-relazzjonijiet militari bejn Malta u l-Italja u limpenn ta’ dawn i]-]ewg pajji]i g[all-pa/i.

U[ud mill-bastimenti involuti fl-e]er/izzju Canale 2013

media•link COMMUNICATIONS