Numru 13,472
€0.55
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
{atriet g[all-Forum tal-Kandidati u l-eks Deputati tal-PN
Storja f’pa;na 5
Ri]enja ta’ Segretarju Permanenti ma[tur mill-Gvern Laburista Ri]enja wara mitt jum f’Ministeru fejn [addiema trasferiti fil-bini tal-Millennia spi//aw f’kundizzjonijiet []iena ta’ xog[ol Fl-a[[ar sig[at kien hemm l-ewwel ri]enja ta’ Segretarju Permanenti ma[tur mill-Gvern ta’ Joseph Muscat. Ir-ri]enja hi dik ta’ Brian Montebello, li kien Segretarju Permanenti fil-Ministeru g[allI]vilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima, immexxi minn Leo Brincat.
Jirri]ulta li lbiera[ Montebello ma da[alx g[ax-xog[ol fl-uffi//ju tieg[u filbini tal-Millenia fil-Marsa, li l-Gvern qed jikrih g[al sitt xhur bi spi]a li tla[[aq is€60,000. Ilbiera[ stess il-Ministru Leo Brincat g[amel ]jara f’dan il-bini, li kif irrap-
porta dan il-;urnal fl-a[[ar jiem, fih qed jintbag[tu l-impjegati li jaqg[u ta[t dan il-ministeru li qed jispi//aw vittmi ta’ transfers vendikattivi. Dawn qed ja[dmu f’kundizzjonijiet []iena [afna. g[al pa;na 2
:uri
Il-Libja
Immigrant illegali jg[id fil-Qorti li [allas €838 biex ja[rab minn Malta
Nouri Abusahmain elett Kap tal-Assemblea Nazzjonali
Ara pa;na 5
Ara pa;na 14
Il-Kap il-;did tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil [abbar il-[atra ta’ Therese Comodoni Cachia u Richard Muscat b[ala co-Chairpersons g[all-Forum tal-Kandidati u g[all-eks Deputati li se jitwaqqaf matul ix-xhur li ;ejjin fi [dan il-Partit Nazzjonalista. I]-]ew; coChairpersons se jikkordinaw il-pro/ess li g[andu jwassal biex fi [dan ilPartit Nazzjonalista jin[oloq Forum li ji;bor fi [danu l-Kandidati u leks Deputati tal-Partit Nazzjonalista bil-g[an li jkunu aktar involuti fil[idma tal-Partit. B’mod partikolari, ilForum se jkun qed ji]gura li l-kandidati jing[ataw lappo;; u t-ta[ri; kollu me[tie; fil-[idma tag[hom b[ala kandidati. Il-Forum se jkun qed jikkordina wkoll il-[idma tal-eks Deputati, g[al pa;na 4
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
2 Lokali
Il-Gvern jirrea;ixxi g[al ritratti li ]vela s-sit Maltarightnow.com Ritratti ta’ fniek mejta u ta’ annimali o[ra bi ;rie[i fil-Petting Farm f’Ta’ Qali li ppubblika s-sit Maltarightnow.com, qanqlu reazzjoni mill-Gvern li rrea;ixxa bi stqarrija li [are; fejn qal li s-sezzjoni tal-fniek se ting[alaq g[axxhur tas-sajf. Il-Petting Farm f’Ta’ Qali nfeta[ f’Di/embru li g[adda bl-iskop li jattira tfal, ]g[a]ag[, ir;iel, nisa, u anzjani lejn il-Park Nazzjonali. Dan il-post fa/ilment jista’ ji;i deskritt b[ala post ta’ rikreazzjoni g[al familja kollha, u li dawk li j]uruh, spe/jalment it-tfal, jistg[u jgawdu lannimali li fih. Madanakollu, din l-esperjenza sabi[a g[all-familji Maltin, tidher li nbidlet xi ftit fl-a[[ar jiem, b’mod spe/jali fi tmiem il-;img[a li g[addiet. Kull min ]ar ilPetting Farm fi tmiem il;img[a seta’ jara xeni ta’ annimali li ma tantx jinsabu f’kundizzjoni tajba, tant li kien hemm tal-anqas fenek wie[ed mejjet, nag[a; midruba, daqqiet fuq xi [mir u anke dubbien mal-
annimali. Ilbiera[ filg[odu kien issit Maltarightnow.com li ]vela numru ta’ ritratti li ttie[du fi tmiem il-;img[a fejn jidhru bl-aktar mod /ar il-;rie[i fuq numru ta’ annimali. Wara li [ar;u fil-bera[ dawn ir-ritratti, isSegretarju Parlamentari Roderick Galdes irrea;ixxa bi stqarrija, li fiha spjega li dak li raw il-familji fl-a[[ar jiem fil-Petting Farm ma kienx ri]ultat ta’ mo[qrija, i]da g[aliex l-annimali, fost l-o[rajn in-nag[;a u l[mara li rrefera g[alihom Roderick Galdes fl-istqarrija, kienu qed joqog[du bilqieg[da jew jitmieg[ku fuq it-tiben fl-art. B[ala reazzjoni g[allfenek mejjet, is-Segretarju Parlamentari [abbar li ssezzjoni tal-fniek fil-Petting Farm se ting[alaq temporanjament g[al matul ixxhur tas-sajf. Fl-istqarrija ta’ reazzjoni, il-Gvern qal ukoll li se jkun hemm spezzjonijiet aktar spissi millveterinarju biex is-sa[[a talannimali ti;i mmoniterjata kontinwament.
It-Temp
UV INDEX
9
IT-TEMP xemxi b’xi ftit s[ab VI}IBBILTÀ tajba IR-RI{ moderat g[al ftit qawwi mill-Majjistral it-Tramuntana u jsir lokalment qawwi filg[axija BA{AR moderat g[al qawwi IMBATT baxx lokalment baxx g[al moderat mill-Punent Majjistru TEMPERATURA l-og[la 27˚C XITA f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm IX-XEMX titla’ fil-05.47 u tin]el fit-20.22
{addiema ja[dmu f’kundizzjonijiet []iena minn pa;na 1
IN-NAZZJON kien ]vela kif bosta [addiema ng[ataw transfer vendikattiv millMinisteru f’Belt is-Seb[ g[al ;ewwa l-bini tal-Millenia filMarsa, b’kirja ta’ €60,000 g[al sitt xhur Fl-a[[ar jiem, IN-NAZZJON kien infurmat li ng[ataw aktar trasferimenti f’dan il-bini fil-Marsa fejn ilkundizzjonijiet saru aktar katastrofobi/i u kaoti/i. Jirri]ulta li l-[addiema qeg[din ja[dmu f’kundizzjonijiet ta’ nuqqas ta’ i;jene kbira u nuqqas ta’ ambjent nadif. Jirri]ulta wkoll li xi [addiema fil-Ministeru lmentaw ma’ bosta Deputati Laburisti u sa[ansitra kien hemm min ikkomunika wkoll mal-Prim Ministru Joseph Muscat. Dan kollu wassal biex dawn it-transfers ji;u mwaqqfa b’mod temporanju minn Belt is-Seb[ g[all-Millenia sabiex ter;a’ ti;i riveduta l-lista tal[addiema li qed ji;u trasferiti, biex dawk li huma Laburisti tal-qalbha jibqg[u f Belt isSeb[ ul-o[rajn jintbag[tu fil-
Brian Montebello hu wie[ed minn 11-il Segretarju Permanenti ;did li kien appunta l-Gvern Laburista fil-jiem ta’ wara l-elezzjoni
Millenia fi Triq Aldo Moro, fil-Marsa. Dwar ir-ri]enja tasSegretarju permanenti talMinisteru, IN-NAZZJON bag[at mistoqsijiet lil Brian Montebello nnifsu, kif ukoll lill-kelliema tal-Ministeru mmexxi minn Leo Brincat. IlMinisteru wie;eb li Montebello rri]enja g[al ra;unijiet personali. Mhux qed ji;i esklu] li kien
hemm xi di]gwid bejn Montebello u l-Ministru Leo Brincat. Li hu mag[ruf ukoll hu li l-;img[a li g[addiet kien hemm summit tal-UE dwar lagrikoltura u s-sajd imma f’isem Malta m’attenda [add – la l-Ministru Leo Brincat, la sSegretarju Parlamentari fl-istess Ministeru Roderick Galdes, u lanqas is-Segretarju Permanenti Brian Montebello. Montebello kien wie[ed minn 11-il Segretarju Permanenti ;did li kien appunta l-Gvern Laburista fil-jiem ta’ wara l-elezzjoni. Minn g[axar Segretarji Permenanti li kien hemm mal-Gvern pre/edenti, Muscat ]amm biss tlieta, u l-o[rajn ;ew im;ieg[la jirri]enjaw. L-ordni biex dawn jibag[tu l-ittra tar-ri]enja kienet ;iet ming[and Mario Cutajar, l-eks Deputat Segretarju :enerali tal-GWU, li n[atar minn Muscat fil-kariga ta’ Segretarju Permanenti Prin/ipali. Din id-de/i]joni kienet qanqlet anke kritika mill-unions u l-korpi kostitwiti.
{ames bouncers illiberati Il-Qorti preseduta mill-Ma;istrat Gabriella Vella illiberat [ames bouncers li kienu tressqu b’rabta ma’ ka] li se[[ f’Paceville fil-31 ta’ Jannar li g[adda fejn student ?ilen sofra ;rie[i [fief wara konfront ma’ numru ta’ bouncers. Huma ma nstabux [atja tal-akku]i mi;juba kontrihom g[alkemm kien hemm tnejn li kienu qeg[din ja[dmu ming[ajr li/enzja u kienu mmultati €500 kull wie[ed. L-ir;iel ma nstabux [atja li fil-31 ta’ Jannar bejn it-3.30am u l-4.30am, fi Triq San :or;
f’Paceville, ikka;unaw feriti [fief fuq Bastian Toledo Vaspuaz. F’dan il-ka] kienu xehdu xi turisti li kienu telqu minn Malta. Il-barranin li kienu xehdu huma tliet ?ileni fosthom il-vittma u o[tu u ]ew; Peruvjani. Mhux ix-xhieda kollha g[arfu lill-bouncers u partijiet mix-xhieda tag[hom kienet im[awda. Fix-xhieda tieg[u l-vittma kien qal li ma jiftakarx e]att x’;ara u ma g[araf lil [add li aggredih. G[all-bouncers dehru l-Avukati Arthur Azzopardi u Kathleen Grima.
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena
L-ERBG{A L-og[la 27˚C L-inqas 19˚C
IL-{AMIS L-og[la 27˚C L-inqas 20˚C
IL-:IMG{A L-og[la 26˚C L-inqas 19˚C
IS-SIBT L-og[la 25˚C L-inqas 19˚C
IL-{ADD L-og[la 26˚C L-inqas 20˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
10
10
10
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 26˚C xemxi, Al;eri 24˚C xemxi, Amsterdam 15˚C imsa[[ab, Ateni 30˚C xemxi, Li]bona 32˚C xemxi, Berlin 13˚C imsa[[ab, Brussell 14˚C imsa[[ab, il-Kajr 34˚C xemxi, Dublin 17˚C imsa[[ab, Kopen[agen 17˚C imsa[[ab, Frankfurt 16˚C xita, Milan 25˚C xemxi, Istanbul 33˚C xemxi, Londra 18˚C xemxi, Madrid 30˚C xemxi, Moska 24˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 19˚C imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C xemxi, Ruma 24˚C xemxi, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli 28˚C ftit imsa[[ab, Tune] 27˚C xemxi, Vjenna 16˚C imsa[[ab, Zurich 15˚C imsa[[ab, Munich 16˚C imsa[[ab, St. Petersburg 28˚C ftit imsa[[ab
F
olla enormi ta’ nies, inklu] g[add ta’ turisti, in;abru bi [;arhom fil-bajja ta’ Bu;ibba fejn ing[atat mer[ba millakbar lill-bastimenti tan-Navy Ingli]a. F’indirizz lill-folla, il-Prim Ministru assigura lill-poplu li fuq il-bastimenti ma kien hemm l-ebda armamenti nukleari, u li jinsab /ert li l-poplu fehem li l-Gvern ma qiesx biss x’jista’ jkun l-a[jar interess tal-Gvern fil-mument, i]da x’inhu l-a[jar interess talpoplu Malti kollu. Eddie Fenech Adami kkundanna l-atti irresponsabbli li twettqu meta numru ta’ nies bla ebda responsabbiltà [allew tanker kbir jimxi mar-ri[ fil-Port wara li qatg[ulu /-/imi. Il-Prim Ministru qal li l-Gvern kien qed jimxi b’g[aqal u jfittex l-a[jar interess tal-poplu u g[alhekk evita li filpajji] ikun hawn xi forma ta’ konfrontazzjoni.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Lokali 3
Il-bastiment fil-Port il-Kbir hu u j[ott il-makkinarju li se jintu]a g[all-interconnector li se jg[aqqadna mas-sistema tal-ener;ija Ewropea (Ritratt> Martin Agius)
Jasal makkinarju tal-Interconnector minn Charles Muscat
Il-pro;ett tal-Interconnector li se jg[aqqad lil Malta malgrid Ewropew tal-ener;ija mexa pass ie[or hekk kif ilbiera[ fil-Port il-Kbir, ilbastiment Motion Scan li jtajjar bandiera Olandi]a, beda j[ott makkinarju li se jintu]a f’dan il-pro;ett. Il-bastiment da[al kmieni filg[odu u sor;a f’Ras {an]ir fejn permezz ta’ ]ew; krejnijiet kbar, in[att il-makkinarju. Dan il-pro;ett b’investiment ta’ €182 miljun hu inizjattiva tal-Gvern Nazzjonalista li permezz talg[ajnuna mill-fondi millUnjoni Ewropea beda dan ilpro;ett aktar minn sentejn ilu. Fil-fatt, il-kuntratt malkumpanija Nexans li se tpo;;i l-cable bejn Qalet Marku u Marina di Ragusa, b’tul ta’ 95 kilometru, kien iffirmat f’Di/embru tal-2010 fil-pre]enza tal-Ministru
Il-pro;ett b’investiment ta’ €182 miljun hu inizjattiva tal-Gvern Nazzjonalista Tonio Fenech. Il-Gvern Taljan kien [are; il-permess biex isir dan ilpro;ett f’Jannar li g[adda wara li l-Ministru Tonio Fenech u uffi/jali talEnemalta kellhom laqg[at biex jikkonvin/u lill-Kunsill ta’ Ragusa jwaqqaf lo;;ezzjonijiet tieg[u g[al dan il-pro;ett. L-Interconnector mistenni jipprovdi mal-225 megawatt ta’ elettriku u mill-Mag[tab qed tinbena mina ta[t l-art li se twassal g[a/-/entru ta’ distribuzzjoni tal-Kappara. Minn hemm l-elettriku jid[ol fissistema nazzjonali tal-elettriku. Fl-in[awi tal-Mag[tab sar xog[ol ta’ t[affir u bini fejn
se jitpo;;a l-makkinarju li jir/ievi l-elettriku minn Sqallija u li mbag[ad jing[aqad mal-grid nazzjonali tal-ener;ija. Permezz ta’ dan il-pro;ett, Malta se tkun tista’ tixri elettriku bi prezz or[os mill-grid Ewropew filwaqt li tnaqqas b’mod drastiku l-emissjoni flarja biex wie[ed ji;;enera lelettriku lokalment. Fil-programm elettorali, ilPartit Nazzjonalista kien wieg[ed li jekk jer;a’ jkun fil-Gvern, ilesti dan il-pro;ett sal-a[[ar ta’ din is-sena, u li anke kien se jintrodu/i nnight tariff tal-elettriku fejn ikun hemm ro[s sostanzjali g[al min ju]a l-elettriku matul il-lejl.
L-FKNK tag[ti direttiva lill-ka//aturi u n-nassaba Il-Federazzjoni Ka//aturi Nassaba Konservazzjonisti (FKNK) fi stqarrija [e;;et lil membri tag[ha li g[andhom art privata filkampanja, biex aktar minn qatt qabel jesi;u ddritt tag[hom fuq din l-art u jirrifjutaw id-d[ul ta’ membri tal-Asso/jazzjoni tar-Ramblers. L-FKNK qalet li dan japplika kemm waqt l-ista;un tal-ka//a u tal-insib kif ukoll
matul is-sena kollha. Fl-istqarrija l-FKNK qalet li wara li l-membri taghha g[amlu minn kollox biex jag[tu l-id tal-[biberija, liema fatt deher li kien qed ikun apprezzat mir-rappre]entanti tal-Asso/jazzjoni tar-Ramblers waqt laqg[at pubbli/i, dawn issa qalu pubblikament li huma jaqblu li jabolixxu l-ka//a legali fir-Rebbieg[a.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
4 Lokali
Richard Muscat u Therese Comodoni Cachia n[atru co-Chairpersons g[all-Forum tal-Kandidati u g[all-eks Deputati li se jitwaqqaf matul ix-xhur li ;ejjin fi [dan il-PN
Mezz ie[or b’sa[[tu biex il-PN ikun Nibnu l-partit fuq vi/in in-nies
Il-Kap ;did tal-PN Simon Busuttil qal li l-Oppo]izzjoni se tkun qed taqbel mal-affarijiet po]ittivi i]da se tieqaf lill-gvern meta jkun hemm lok ta’ kritika (Ritratt> Martin Agius)
Nazzjonalista, filwaqt li awgura li kemm il-kandidati kif ukoll l-eks Deputati talPartit Nazzjonalista jipparte/ipaw bis-s[i[ filForum il-;did li se jitwaqqaf fi [dan il-Partit. “Il-kandidati u l-eks deputati eletti f’isem il-Partit Nazzjonalista huma mezz essenzjali u b’sa[[tu li bih il-Partit ji]gura li jkun dejjem aktar vi/in in-nies u jibni l-[idma tieg[u fuq lesperjenza u t-talenti ta’ {idma fuq dawk kollha li b’rieda tajba jag[]lu li jkunu attivi fi l-esperjenza [danu. G[alhekk, it-tmexxiu t-talenti ta’ ja l-;dida tal-Partit Nazzjonalista t[ares ‘il quddawk kollha diem lejn sehem akbar millli b’rieda tajba kandidati u l-eks deputati fil-[idma u l-isfidi politi/i li jag[]lu li l-Partit Nazzjonalista g[andu quddiemu matul ixjkunu attivi xhur u s-snin li ;ejjin”, fil-PN stqarr Simon Busuttil.
minn pa;na 1
bil-g[an li l-Partit Nazzjonalista u t-tmexxija tieg[u jibqg[u f’kuntatt regolari mag[hom u jsir la[jar u]u mill-esperjenza tag[hom. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil irringrazzja lil Therese Comodoni Cachia u lil Richard Muscat tal[idma li a//ettaw li jwettqu fi [dan il-Partit
pedamenti sodi minn Claire Mifsud
Il-Partit Nazzjonalista b[alissa qed jiffoka l-[idma tieg[u biex jibni l-partit fuq pedamenti sodi. Dan se jwassal biex il-Partit Nazzjonalista jkun jista’ jiffa//ja l-isfidi elettorali li ;ejjin. Dan kien il-messa;; talKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Buusttil meta lbiera[ filg[odu kien qed jindirizza attività so/jali organizzata mill-Kumitat tal-Partit Nazzjonalista ta’ Tas-Sliema. Simon Busuttil, li kellu laqg[a sabi[a minn dawk pre]enti, qal li l-Partit Nazzjonalista rnexxielu jibdel l-isfida f’opportunità sabi[a biex issa hemm tim ;did mimli ener;ija, motivazzjoni u spirtu po]ittiv.
It-tmexxija l-;dida tal-PN qed issib [afna inkora;;iment Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista qal li t-tmexxija tal-partit qed issib [afna inkora;;iment min-nies fillaqg[at varji li qed ikollha mal-pubbliku. Il-Kap tal-PN qal li l-prijorità hi li l-Partit Nazzjonalista jinbena mill;did fuq pedamenti sodi, kuntrarju g[all-Partit Laburista li bena l-partit fuq pedamenti tar-ramel. Hu rrefera g[allim;iba tal-Partit Laburista filGvern u sa[aq li din mhix imnebb[a mill-etika b’referenza partikolari g[all-ksur tal-kodi/i tal-etika.
Meta kien qed jirreferi g[all-Partit Nazzjonalista flOppo]izzjoni, Simon Busuttil qal li din se tkun oppo]izzjoni li filwaqt li se tkun qed taqbel mal-affarijiet po]ittivi, se tkun ukoll qed tieqaf lill-gvern meta jkun hemm lok ta’ kritika. Hekk biss nistg[u nkunu Oppo]izzjoni kredibbli, sa[aq Simon Busuttil. Wara li jinbnew dawn ilpedamenti sodi il-Partit se jkollu binja b’sa[[itha li se twassal lill-partit g[ar-reb[iet kif jixraqlu dan il-partit, temm jg[id Simon Busuttil.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Lokali 5
L-Iskwadra tal-Mobile se ting[aqad mal-SAG Il-pulizija rrabjati g[all-mod kif ittie[du d-de/i]jonijiet Bosta pulizija li ja[dmu flIskwadra tal-Mobile fil-Korp tal-Pulizija jinsabu rrabjati g[all-mod kif ittie[du dde/i]jonijiet dwar il-bidliet fix-xift li se jid[lu fis-se[[ mill-;img[a d-die[la. Il-pulizija kienu mwieg[da li se titwaqqfilhom union biex taqbe] g[ad-drittijiet tag[hom. Madanakollu, minkejja din ilweg[da, jidher li d-de/i]jonijiet antipatki qed jittie[du b’g[a;la qabel titwaqqaf ilunion biex b’hekk, il-pulizija ma jkunux ikkonsultati. LAso/jazzjoni tal-Pulizija wkoll ma kinitx ikkonsultata. IN-NAZZJON hu infurmat li l-awtoritajiet tal-Korp talPulizija [adu d-de/i]joni li lIskwadra tal-Mobile tispi//a u ting[aqad mal-SAG (Special Assignment Group), f’dik li se jsir jisimha r-Rapid Intervention Unit. B’hekk, dan il-unit il-;did, li fost il-pulizija di;à hu mag[ruf b[ala l-RIU, se jkun jinkludi l-pulizija li b[alissa jifformaw parti millIskwadra tal-Mobile u millSAG li se jing[aqdu flimkien f’unit wie[ed. Interessanti l-fatt li x-xog[ol ta’ dawn i]-]ew; sezzjonijiet huwa wie[ed differenti u g[alhekk, g[adu mhux /ar x’tip ta’ xog[ol se jkun qed isir mill-unit il-;did. Ir-Rapid Intervention Unit se jkun ibba]at f’Ta’ Kandja, li jfisser li mill-;img[a ddie[la, il-membri tal-Iskwadra tal-Mobile kif ukoll tal-SAG se jibdew jirrappurtaw g[axxog[ol minn Ta’ Kandja. Sa issa, l-Iskwadra tal-Mobile
hija bba]ata l-Furjana. Wa[da mill-aktar affarijiet li l-pulizija tal-Iskwadra talMobile huma rrabjati g[aliha hija li se jkun qed ji]died xift ;did, u g[alhekk se jkunu qeg[din ja[dmu [afna aktar sig[at matul il-;img[a milli ja[dmu b[alissa. Jirri]ulta, minn dokumenti li waslu g[and IN-NAZZJON minn sorsi fid-Depot talPulizija, li dan ix-xift il-;did jismu ‘as required’, li jfisser li l-pulizija se jkunu qed jing[ataw rwoli skont dak li jkun hemm b]onn dakinhar. Dan il-unit se jkun qed ja[dem xift mag[ruf b[ala n-
Sewwieq ta’ mutur iwe;;a’ f’in/ident Sewwieq ta’ mutur sofra ;rie[i [fief wara in/ident tattraffiku. L-in/ident se[[ g[all-[abta tat-8.25am, fi Triq G[ar Dalam, f’Bir]ebbu;a. Il-;uvni, ta’ 23 sena residenti r-Rabat, kien qieg[ed isuq mutur Kawasaki EX 250 K8F lejn Bir id-Deheb
meta g[al xi ra;uni kellu impatt ma’ vann tal-g[amla Kia Pregio misjuq minn ra;el ukoll ta’ 23 sena residenti Bir]ebbu;a, li kien qieg[ed isuq fl-istess direzzjoni. Is-sewwieq tal-mutur ittie[ed b’ambulanza l-Isptar Mater Dei g[all-kura.
F’unit ;did li se titwaqqaf il-pulizija se ji]didulhom is-sig[at ta’ xog[ol b’xift ;did li se jfisser li kull xahar ikollhom jumejn anqas liberi night shift, mit-8pm sal-4am, is-second minn nofsinhar sat8pm, xift ;did ‘as required’, il-first mill-4am sa nofsinhar, u ;urnata off. IN-NAZZJON hu infurmat li x-xift ‘as required’ se jkun mifrux mid-9am sat-3pm, u f’xi ka]i fih se jsir ukoll it-ta[ri; g[all-membri ta’ dan il-unit.
{afna pulizija li tkellmu ma’ dan il-;urnal esprimew it-t[assib tag[hom g[all-isem Rapid Intervention ta’ dan ilunit il-;did, peress li x-xog[ol tal-Iskwadra tal-Mobile mhuwiex biss dan. Fil-fatt, din l-iskwadra kienet twettaq [idma ta’ rondi fit-toroq, u diversi xog[ol
ie[or fl-qalba tal-ir[ula Maltin u G[awdxin, u issa mhux mag[ruf min se jibda jag[mel dan ix-xog[ol ta’ rondi. Dan ix-xift il-;did se jfisser li kull xahar, il-pulizija flIskwadra tal-Mobile jkollhom jumejn anqas liberi, li jfisser medja ta’ 26 ;urnata anqas off fis-sena. Interessanti l-fatt li b[alissa, l-Iskwadra tal-Mobile g[andha 20 karozza li jintu]aw fix-xiftijiet rispettivi, u issa, kif spjegawlna l-pulizija li tkellmu mag[na, se jkun hemm b]onn ]ieda fin-numru ta’ karozzi u l-apparat li jkun hemm ;o fihom.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
6 Lokali
Ministru se tkellem lil [addiema fil-bini tal-GWU Il-careworkers tal-kuntrattur li ja[dmu fl-Isptarijiet u entitajiet o[ra tal-Gvern, illum lErbg[a huma msej[a g[al laqg[a importanti fil-bini talGeneral Workers’ Union filBelt Valletta. Fil-laqg[a li se tibda fis7.30pm, il-[addiema, fosthom anki dawk li ja[dmu fl-Isptar San Vin/enz de Paule, se jkunu indirizzati mill-Ministru g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Marie Louise Coleiro Preca, u mis-Segretarju Parlamentari g[all-Persuni b’Di]abbilità u l-Anzjanità Attiva, Franco Mercieca. Se jsir indirizz ukoll misSegretarju tat-Taqsima Gvern u Entitajiet Pubbli/i, Josef Bugeja. Dan il-;urnali g[andu informazzjoni li [addiema se jkunu informati li fil-ka] tal-overtime se jibdew jit[allsu bissieg[a, sieg[a u nofs. Persuni li tkellmu ma’ INNAZZJON staqsew kemm hu g[aqli li Ministru u Segretarju Parlamentari jinqdew bil-bini tal-GWU biex jikkomunikaw de/i]joni tal-Gvern. Huma staqsew ukoll li, ladarba l[addiema se jkunu qed jit[allsu tas-sahra bis-sieg[a sieg[a u nofs, dan ma jfissirx li l-kuntrattur hux se jing[ata wkoll ]ieda fil-[las tieg[u.
{allas €838 g[al vja;; biex ja[rab minn Malta minn Ray Abdilla
Immigrant illegali li seba’ snin ilu ttanta ja[rab minn Malta lejn Sqallija permezz ta’ dg[ajsa, qal li l-vja;; kien organizzat minn immigrant illegali ie[or ta’ nazzjonalità Sudani]a. G[al diversi drabi hu qal li lil dan l-organizzatur, bl-isem ta’ Hafes, tah Lm360 (€838.57). L-Avukat Veronique Dalli f’isem iddifi]a qalet li f’kull stadju ta’ dan il-ka] Jaser Salem el Dagham mill-Iraq, kien qal li kien [allas is-somma ta’ Lm250, u hu llum li qed isemmi s-somma ta’ Lm360. Hu qal li l-Lm250 kienu g[allvja;; imma Hafes ried i]jed u qal li tah Lm360 b’kollox g[al spejje] o[ra b[al xorb ikel u fuel. Jaser Salem el Dagham kien qed jixhed fil-;uri ta’ Gordon Dimech ta’ 43 sena mill-{amrun mag[ruf b[ala ‘Il-{arufa’, li qed ji;i mixli li flimkien ma’ persuna o[ra wettqu traffikar ta’ persuni g[al skop ta’ qlig[. L-Avukat :enerali qal li minn din loperazzjoni sar qlig[ ta’ €5,800. Il-persuna l-o[ra implikata hi Dennis McKay, li miet b’mewta naturali seba’ xhur ilu. Jaser Salem el Dagham qal li hu kien da[al Malta fl-14 ta’ Ottubru tal-2005 b[ala immigrant illegali. Jiftakar li kienu grupp ta’ aktar minn 10 li ppruvaw ja[arbu minn Malta u mag[hom kien hemm Sudani] li jismu Hafes, li kien qed jag[mel kuntatti ma’ ]ew; Maltin, /ertu Gordon u Dennis. Mistoqsi kienx qed jag[raf lil xi [add fl-awla, hu qal li ma kien qed jag[raf lil [add. Hu qal ukoll li wara dan il-ka] kien g[amel 32 xahar rikoverat f’Monte Carmeli. Ix-xhud qal li lil Gordon u Dennis ma kien tahom xejn, i]da hu u s[abu taw il-
flus lil Hafes. Wara li taw il-flus lil Hafes telqu bid-dg[ajsa u Hafes mar mag[hom. Spi//aw ji;u lura min[abba li t-temp ma ppermettiex u l-ba[ar kien imqalleb. Hu qal li kienu [ar;u kwarta kollox u f’temp ta’ kwarta o[ra spi//aw ;ew lura. Meta xehed l-Ispettur Jeffrey Cilia qal li l-akku]at ammetta li flimkien ma’ Dennis McKay kien bieg[ speedboat lil immigrant illegali bl-isem ta’ Hafes. Gordon Dimech, kien ukoll iltaqa’ ma’ Hafes, marru ji;bru dg[ajsa minn parke;; fil-Floriana, McKay [a ddg[ajsa Ta’Xbiex u ni]]ilha fl-ilma u mar il-Belt, u l-akku]at flimkien ma’ Hafes marru Marsamxett jistennew. Mill-investigazzjoni li g[amlet ilPulizija rri]ulta li kienu 14-il immigrant illegali li rikbu d-dg[ajsa u li dawn kull wie[ed [allsu s-somma ta’ Lm250 g[allvja;;. Meta d-dg[ajsa ffa//at diversi problemi u beda die[el l-ilma fiha, meta lanqas biss kienet g[adha qab]et il-port, l-immigranti illegali bdew jg[umu lura lejn l-art. Il-pjan kien li ja[arbu lejn Sqallija. L-Ispettur Cilia qal li dan l-episodju kien se[[ fil-21 ta’ Di/embru 2005, bilka] i]da ji;i konklu] f’Marzu meta diversi immigranti illegali kienu re;g[u ppruvaw ja[arbu minn Malta, din id-darba huma kienu ppruvaw ja[arbu minn Ramla Bay. Irri]ulta wkoll li Dimech u McKay kienu ja[dmu bit-taxi u li speedboat kienet propjetà tag[hom it-tnejn. L-Ispettur Cilia qal li fl-ispeedboat ma kien hemm l-ebda provvista ta’ ikel jew xorb u li f’Marzu tal-2006 hu kien infurmat li xi immigranti kienu nqalbu biddg[ajsa u w[ud minnhom kienu nstabu fuq ir-ramel.
Huwa qal li wara li l-g[an tag[hom ma ntla[aqx f’Marzu, meta kienu arrestati bdew iwa[[lu fl-immigrant illegali ie[or, li ma kienx mag[hom dakinhar, /ertu Hafes. Dan wa[[lu fih fuq il-[arba ta’ Marzu 2006. Ix-xhud qal li Hafes kien ;ie arrestat f’Tas-Sliema, u beda’ ji/[ad l-involviment tieg[u fil-ka]. I]da wie[ed millimmigranti li kien salva, qal l-Ispettur Cilia, ried ikellmu u qallu li mhux veru Hafes kien wara kollox. Meta staqsieh g[alfejn kienu qeg[din iwa[[lu fih, l-erba’ immigrant li kienu arrestati qalulu li f’Di/embru tal-2005 huma di;à kienu ppruvaw ja[arbu u kienu sabu l-maltemp u da[lu lura, u Hafes kien irran;alhom biex jixtru dg[ajsa u li spi//aw la [adu l-flus lura u lanqas id-dg[ajsa. L-Ispettur Cilia qal li fost l-immigranti kien hemm minn dawk ta’ Marzu tal2006, li ppruvaw ja[arbu f’Di/embru tal2005 u li skont /erta Mohammed bdew imorru l-Belt u li hemm kienu ltaqg[u ma’ Gordon Diemch u Dennis Mc Kay li jafu li kellhom dg[ajsa u kienu staqsew din kinitx g[all-bejg[. Hafes kien il-middleman bejn il-Maltin u l-immigranti illegali. Ix-xhud qal li mill-provi rri]ulta li l-akku]at f’Di/embru kien [a xi petrol mieg[u. Kien da[al rapport ukoll lill-Pulizija li f’Marsamxett kien hemm dg[ajsa mitluqa u kienet qed ta[bat ma’ pontoon. Ix-xhud qal li meta kien waslu lura limmigranti illegali f’Di/embru, kien ni]el Sur;ent tal-Pulizija fuq il-post u raw lil McKay u dan [arab ji;ri u kien fuq ilpost fejn anke l-akku]at beda jg[idlu g[aliex kien qed ji;ri.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Lokali 7
Taw impressjoni ‘l bog[od mill-verità Mhux minnu li l-multipurpose court fil-Mellie[a jrid jinqala’ kollu L-erba’ kunsillieri Nazzjonalisti fil-Kunsill Lokali tal-Mellie[a qalu li mhux minnu li l-multipurpose court irid jinqala’ kollu u mkien ma jirri]ulta li hemm [sara ta’ valur konsiderevoli. Fi stqarrija b’risposta g[al rapport li deher fil-gazzetta tal-GWU, l-orizzont, dwar il-Park tal-Familja fl-istess lokalità, il-kunsillieri qalu li hemm punti fir-rapport li deher fil-;urnal l-orizzont li setg[u taw impressjoni li hi ‘l bog[od mill-verità u saru b’intenzjonijiet /ari biex jo[olqu dubju dwar dan ilpro;ett li sewa €800,000 u minnu qed igawdu mijiet ta’ familji. Dan il-pro;ett sar millKunsill Lokali pre/edenti bil-kollaborazzjoni talMinisteru g[ar-Ri]orsi u lAffarijiet Rurali. Il-Kunsillieri tal-PN qalu li mhux minnu li l-[sara kienet identifikata fl-a[[ar jiem, i]da f’Di/embru li g[adda l-Kunsill, permezz tat-tekni/i tieg[u, kien infurmat li da[al l-ilma mill-culvert li hemm fuq is-
saqaf tad-dressing rooms li jinsabu ta[t il-multipurpose court. Kien de/i] li l-[sara tissewwa matul dan is-sajf. Dan kien de/i] waqt laqg[a tal-Kunsill f’Jannar li g[adda li g[aliha kienu pre]enti dawk kollha involuti fil-pro;ett. Il-Kunsillieri qalu li lbord tat-tmexxija li semma fir-rapport ta’ l-orizzont [a post bord pre/edenti li kien iffurmat minn membri millg[aqdiet sportivi filMellie[a, bi qbil unanimu mill-Kunsill pre/edenti. Bla ma kienu infurmati dawn ilpersuni, saru jafu li sSindku l-;did idde/ieda li jxolji dan il-bord u ja[tar bord ;did bla konsultazzjoni mal-kumplament talKunsillieri. Fl-istqarrija, il-kunsillieri tal-PN qalu li minflok jipprova jo[ro; stejjer biex inaqqas mill-mertu tassu//ess fil-pro;etti li wettaq il-Kunsill Lokali pre/edenti, il-Kunsill il-;did g[andu jo[loq inizjattivi u pro;etti ;odda u jindokra dak kollu tajjeb li sar fl-a[[ar [ames snin u fis-snin ta’ qabel.
Gvern li mhu jag[mel xejn biex jo[loq il-postijiet tax-xog[ol Il-Partit Nazzjonalista qal li filwaqt li hu po]ittiv li l-Gvern qieg[ed ikompli bil-pro;etti u inizjattivi li beda l-PN filGvern favur ix-xog[ol u lekonomija, esprima t[assib g[all-fatt li l-Gvern mhu qed jo[ro; b’ebda soluzzjoni u proposta konkreta dwar kif jista’ jo[loq il-postijiet taxxog[ol. Fi stqarrija, il-PN innota b’mod po]ittiv li l-Gvern qed jesprimi l-apprezzament tieg[u g[al prestazzjoni tal-ekonomija ta’ pajji]na u l-wirt po]ittiv li [alla Gvern Nazzjonalista f’dan is-settur, fosthom bittwelid u t-tkattir ta’ setturi ;odda, fosthom servizzi finanzjarji, ekonomija di;itali, l-avjazzjoni u s-settur marittimu. Hu po]ittiv ukoll li l-Gvern qed jag[ti l-appo;; tieg[u g[al numru ta’ skemi importanti mibdija mill-Partit Nazzjonista fil-Gvern, fosthom l-iskemi MicroInvest u Jeremie MicroCredit, li permezz tag[hom eluf ta’ negozji ]g[ar u medji bdew jew kabbru n-negozju tag[hom u li salvaw u [olqu numru importanti ta’ postijiet tax-xog[ol. Dawn kienu fost il-fatturi li qed jikkontribwixxu biex issena li g[addiet l-ekonomija
L-Oppo]izzjoni tawgura li l-Gvern ikompli jilqa’ l-isfidi internazzjonali biex pajji]na ma jitlifx il-pass ekonomiku li qabad f’dan l-a[[ar snin
Maltija kompliet tikber minkejja li dik Ewropea /kienet, u li anke fl-ewwel kwart ta’ din issena, pajji]na kellu tkabbir fost l-og[la fl-Unjoni Ewropea. Dan, flimkien marraba’ l-i]g[ar rata ta’ qg[ad fost is-27 Stat Membru. Hu po]ittiv ukoll il-feedback miksub mill-Gvern g[allpro;ett tal-Park Marittimu, im[abbar fil-Ba;it 2013, kif ukoll g[all-kon/essjoni talcasinos f’Malta u G[awdex. Madankollu, filwaqt li Gvern Nazzjonalista [alla wirt ekonomiku b’sa[[tu, f’ekonomija moderna li kontinwament ti]viluppa, kull Gvern g[andu jibqa’ jiddentifika l-inizjattivi me[tie;a biex jirrispondi g[ar-realtajiet tassuq. Il-Partit Nazzjonalista esprima t[assib g[all-fatt li [lief ittkomplija ta’ w[ud mill-policies tal-Gvern pre/edenti, ilGvern mhu qed jo[ro; b’ebda soluzzjoni u proposta konkreta dwar kif jista’ jo[loq il-postijiet tax-xog[ol; l-ebda proposta
biex jin;iebu aktar fabbriki lejn pajji]na; l-ebda proposta dwar kif se jitkattru n-numru ta’ negozju li jag[]lu li joperaw f’Malta u G[awdex – inizjattivi li jo[olqu aktar postijiet tax-xog[ol. Dan hu tassew ta’ t[assib u ftit li xejn jawgura tajjeb g[al prospetti ta’ [olqien ta’ aktar xog[ol u xog[ol a[jar f’pajji]na fix-xhur u s-snin li ;ejjin. Il-PN qal li hekk kif is-sitwazzjoni ekonomika globali u dik Ewropea tibqa’ inkwetanti, pajji]na jrid jkompli jkun kreattiv u ener;etiku fl-isforzi tieg[u biex jin[oloq ix-xog[ol u titkattar l-ekonomija. G[al dawn l-a[[ar snin, pajji]na rnexxielu jeg[leb lisfidi ekonomi/i internazzjonali permezz ta’ pjanar serju, in/entivi f’waqthom u azzjoni mmedjata u ffukata. L-Oppo]izzjoni tawgura li lGvern ikompli fuq dawn illinji biex b’hekk pajji]na ma jitlifx il-pass ekonomiku li qabad f’dan l-a[[ar snin.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
8 Parlament
Laqg[a bejn il-Prim Ministru u l-Kap tal-Oppo]izzjoni dwar abbozz ta’ li;i li ressqet l-Oppo]izzjoni Fil-jiem li ;ejjin se ssir laqg[a bejn il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil dwar l-abbozz ta’ li;i li ressqet l-Oppo]izzjoni l;img[a li g[addiet li qed jipproponi emenda filKostituzzjoni biex il-persuni b’orjentazzjonijiet sesswali differenti, imsej[a LGBT, jing[ataw il-protezzjoni talKostituzzjoni minn diskriminazzjoni. Dan t[abbar ilbiera[ minn Carmelo Abela, il-Whip talGrupp Parlamentari tal-Gvern waqt laqg[a tal-Kumitat Permanenti dwar ix-Xog[ol tal-Kamra immexxi milliSpeaker An;lu Farrugia. Flistess laqg[a, t[abbar ukoll li
11,648 persuna bi b]onnijiet spe/jali Hawn 11,648 persuna bi b]onnijiet spe/jali li huma re;istrati malKummissjoni Nazzjonali g[al Persuni b’Di]abilità (KNPD). Dan t[abbar minn Marie Louise Coleiro Preca, ilMinistru g[all-Familja u Solidarjetà So/jali bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret midDeputat Nazzjonalista Jason Azzopardi. Il-Ministru Coleiro Preca ]iedet li minn 11,648 persuna hemm 1,060 persuna li g[andhom nuqqas psikolo;iku.
l-Herman van Rompuy, ilPresident tal-Unjoni Ewropea se jag[mel ]jara f’Malta fl-10 ta’ Lulju u se jindirizza seduta spe/jali tal-Parlament li fiha se jitkellmu wkoll il-Prim Ministru u l-Kap talOppo]izzjoni. Fid-diskussjoni sar qbil biex illum l-Erbg[a jsiru ]ew; Seduti Parlamentari dwar l-Enemalta mid-9 a.m. sal-10.45 u tieni seduta ssir bejn il-11.15 a.m u s-1 p.m u jkun hemm a;;ornament sas1.30 p.m. Il-[in jinqasam indaqs bejn Gvern u Oppo]izzjoni. Filg[axija jkun hemm seduta fis-6. G[ada l-{amis filg[odu jkun hemm seduta fid-9 a.m. dwar il-MEPA sa nofsinhar u
jkun hemm seduta o[ra dwar il-Housing bejn in-12.30 p.m, sat-3 p.m. Nhar il-:img[a wkoll se jkun hemm ]ew; seduti filg[odu. Kien hemm ukoll qbil biex nhar it-Tnejn ikun hemm seduta dwar l-Abbozz ta’ Li;i dwar is-Sigurtà So/jali filwaqt li l-Erbg[a jkun hemm seduta dwar is-Sa[[a. I]-]ew; Whips qablu li jikkonsultaw dwar is-Seduta ta’ nhar it-Tlieta bil-possibilità li jkun diskuss ilWhistleblower’s Act. Il-Whip tal-Oppo]izzjoni David Agius qal li l-Oppo]izzjoni taqbel ma’ din l-iskeda imma dwar nhar it-Tlieta trid tiddiskuti aktar mal-Whip tal-Gvern. Carmelo Abela qal li l-
Gvern qed ja[dem fuq emendi g[all-istanding orders li mistenni jippubblika l-;img[a d-die[la u jkunu fuq l-A;enda Parlamentari tal-;img[a ddie[la. Wa[da mill-proposti hi li jkun hemm tibdil fil-[in tas-seduti billi s-seduti jibdew fil-5 p.m. minflok fis-6 p.m u jispi//aw fit-8.30 p.m. blA;;ornament. Carmelo Abela qal li l-iskop hu li d-Deputati Parlamentari jkollhom [inijiet aktar g[al familja. Hu qal li wa[da mill-proposti hi li b[ala prova xi seduta fost il;img[a tibda fil-5 p.m biex wie[ed jara kif imur. Mario de Marco, il-Vi/i Kap tal-PN g[all-{idma talParlament qal li din il-proposta tista’ to[loq pressjoni ]ejda
fuq il-Membri Parlamentari li huma impjegati jew li g[andhom professjoni. G[alhekk irid jinstab bilan/ bejn il-[in tax-xog[ol u l-Parlament. Hu qal li l-proposta tal-Gvern tista’ twassal biex ma jinstabux nies bi]]ejjed biex joffru ru[hom g[al politika. Carmelo Abela qal li proposta o[ra g[all-istanding orders hi li jkun hemm seduti allokati g[al Oppo]izzjoni fejn l-Oppo]izzjoni tkun tista’ tissettja l-a;enda ta’ dawn isseduti. Proposta o[ra hi li l[in allokat lil kull membru jitnaqqas minn 40 minuta g[al 30 minuta u jkun hemm tibdil fil-mod kif ikunu ippre]entati petizzjonijiet lillIspeaker.
41 xarabank bis-saqaf miftu[ S’issa hawn 41 xarabank bis-saqaf miftu[ u li g[andhom li/enzja valida ma[ru;a minn Transport Malta. Meta kien qed iwie;eb mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista Chris Said, il-Ministru Joe Mizzi fisser li 25 xarabank huma awtorizzati jag[mlu servizzi ta’ ;arr ta’ passi;;ieri kullimkien f’Malta u f’G[awdex; erba’ xarabanks huma awtorizzati jag[mlu biss servizzi regolari g[all-passi;;ieri fuq rotot ta’ trasport g[at-turisti f’Malta; u 12-il xarabank huma awtorizzati joperaw biss fuq servizzi regolari g[all-passi;;ieri fuq rotot ta’ trasport g[al turisti li huma akkomodati f’lukandi f’Malta u f’G[awdex. Il-Ministru Mizzi qal li b[alissa Transport Malta g[andha 16-il applikazzjoni pendenti g[al-li/enzjar ta’ open-top buses antiki. {amsa minn dawn qed ikunu ppro/essati fuq de/i]joni tal-Qrati Maltin filwaqt li l-11 l-o[ra qed ikunu kkunsidrati mill-Awtorita’. Id-dritt g[al kull li/enzja ta’ open top bus jibda minn €150 u jitla’ sa massimu
Id-dritt g[al kull li/enzja ta’ open top bus jibda minn €150 u jitla’ sa massimu ta’ €450
ta’ €450 skont in-numru ta’ snin li dik ilvettura tkun ilha li/enzjata. Barra minn hekk, dawk l-operaturi li huma awtorizzati biex jag[tu servizzi
regolari lill-passi;;ieri fuq rotot ta’ trasport g[at-turisti, i[allsu pagamenti kull sena sa massimu ta’ €37,000 g[al kull rotta awtorizzata.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Parlament 9
L-2013 se tkun sena o[ra memorabbli fit-turi]mu Je]isti qbil unanimu fost dawk kollha involuti fitturi]mu li din is-sena, l-2013 se tkun sena o[ra memorabbli fit-turi]mu. Dan sostnieh Robert Arrigo, il-Kelliemi talOppo]izzjoni g[at-Turi]mu meta lbiera[ kienu diskussi lestimi tal-Awtorità Maltija tat-Turi]mu. Robert Arrigo qal li din is-sena hu mistenni li tintla[aq i/-/ifra vi/in il1.5 miljun turist. Is-sena li g[addiet kien hemm ]ieda fin-nefqa tat-turisti li la[qet madwar €1.3 biljun bit-turisti jqattg[u 13-il miljun lejl f’pajji]na. Dawn huma t-tliet rigi ewlenin li bihom jitkejjel issu//ess f’dan is-settur. Robert Arrigo qal li dan issu//ess g[andu jkun kollu attribwit lill-Gvern pre/edenti li anke jekk kien hemm ri]ultati su//ess sena wara o[ra, baqa’ dejjem jinvesti aktar fl-Awtorità. Il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni staqsa xi pro;etti ;odda g[andu lGvern. Staqsa wkoll x’se jsir fil-ka] tal-Air Malta u fit-tfittxija ta’ linji u rotot ;odda. Tkellem ukoll dwar l-Istitut tal-Istudji Turisti/i u staqsa x’qed isir rigward gwidi relatati ma’ turisti minn swieq ;odda. Id-Deputat Nazzjonalista Stephen Spiteri qal li l-ITS kompla jinvesti biex jg[in lill-[addiema jsa[[u lkapa/itajiet tag[hom [alli jkunu jistg[u jid[lu f’dan issettur anke fuq ba]i part time. L-a//essibbiltà akbar lejn
pajji]na wkoll g[enet biex issettur tat-turi]mu kiber. Permezz ta’ linji u rotot ;odda kibret kemm il-kwantità kif ukoll il-kwalità tatturi]mu f’pajji]na. Kien me[tie; ukoll ir-ristrutturar tal-Air Malta biex il-linja nazzjonali tin]amm b’sa[[itha bi]]jjed [alli tissupera diffikultajiet li wasslu linji ta’ pajji]i o[ra j]armaw. Il-kultura wkoll g[andha sehem importanti u g[alhekk matul is-snin li g[addew sar enfasi qawwi fuq dan l-aspett ukoll. Id-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea qal li f’dan ilqasam sar enfasi kbir fuq iddiversifikazzjoni tas-swieq. Hu esprima t-tama li dan lenfasi jitkompla u t-tis[i[ jibqa’jsir anke f’dawk id-destinazzjonijiet li di;à g[andna ri]ultati tajbin minnhom. ?ensu Galea qal li minbarra l-pro;ett tal-akkwarju filPonta tal-Qawra, fl-in[awi ta’ San Pawl il-Ba[ar hemm pro;etti o[ra. Dawn huma lestensjoni ta’ Kennedy Grove kif ukoll ir-riabilitazzjoni tasSalini. Mil-lat privat hemm il-Bird Park. Fir-rigward ta’ G[awdex sar investiment qawwi fit-terminals tal-Im;arr G[awdex u ta/-?irkewwa, li wkoll huma pro;etti li jg[inu fl-i]vilupp tas-sehem li jista’ jag[ti tturi]mu anke lil G[awdex. ?ensu Galea qal li jkun tajjeb li jkun studjat kif jista’ ji]viluppa s-settur tal-agrituri]mu.
Karmenu Vella, il-Ministru g[at-Turi]mu qal li hu tajjeb ferm li dan is-settur importanti g[all-ekonomija tal-pajji] kompla jissa[[a[. Daqstant hu importanti g[alhekk li wie[ed jid[ol f’aktar dettall dwar ir-ri]ultati li qed jinkisbu fis-sens li wie[ed jara jekk hux qed isir tqassim sew bejn il-kategoriji u l-livelli differenti fl-industrija. Il-Ministru Vella qal li filwaqt li kienet re;istrata ]ieda fin-numru ta’ turisti, l-istess ]ieda ma kinitx riflessa finnumru ta’ impjiegi fis-settur. G[alkemm kien hemm titjib fl-ista;jonalità u t-turi]mu tas-sajf infirex aktar, g[ad hemm lok g[al [afna titjib fix-xitwa. Wasal i]-]mien li jkunu m[ejjija pjani separati g[all-attivitajiet tas-sajf u taxxitwa g[aliex hemm differenza kbira f’dawk li huma lattivitajiet f’dawn l-ista;uni. Hu tajjeb li jkunu mfittxija swieq ;odda i]da ma jistg[ux ji;u injorati swieq vi/ini li di;à huma ]viluppati. Karmenu Vella qal li s-suq Ghawdxi g[andu b]onn pjan separat g[alih g[aliex ma jistax jibba]a ru[u fuq l-istess strate;ija ta’ Malta. Twaqqaf kumitat bejn l-MTA u l-GTA biex jitfassal pjan dwar li]vilupp tat-turi]mu f’G[awdex. Il-Ministru Vella qal li minn st[arri; tal-MTA jirri]ulta li l-profitti talinvestituri fit-turi]mu s-sena li g[addiet ni]el g[all-istess livelli ta’ [ames snin ilu.
Il-wirt kulturali g[andu jibqa’ j[ares l-identità tal-poplu Il-wirt kulturali ta’ pajji]na g[andu jibqa’ j[ares l-identità tal-poplu Malti u G[adwxi u g[andu jkun mezz ta’ g[aqda. Dan sostnewh il-kelliema talOppo]izzjoni Francis Zammit Dimech u Claudette Buttigieg meta lbiera[ kienu diskussi lestimi ta’ Heritage Malta u sSovraintendenza talPatrimonju Kulturali. Id-Deputat Nazzjonalista Claudette Buttigieg qalet li pajji]na g[andu wirt kulturali kbir li jvarja f’diversi aspetti. F’pajji]na saret bidla kbira fil-mentalità dwar il-wirt storiku u kienu gvernijiet nazzjonalisti li wettqu bidliet kbar biex dan il-wirt ji;i aktar apprezzat. Illum [add ma jazzarda jorganizza xi rockopera f’{a;ar Qim jew xi serata fuq xi funtana bir-ri]ultat li partijiet minnha j/edu. Tant ;ie apprezzat il[arsien tal-wirt, li sa[ansitra
nibet u tkattar il-[sieb li Heritage Malta tkun responsabbli wkoll mir-restrawr u lmanutenzjoni. Dan wassal biex illum g[andna wkoll studenti Maltin li jikkwalifikaw fl-arti tar-restawr. Claudette Buttigieg qalet li g[adha mhix tara sensittività fil-mod kif il-Gvern pre]enti qed i[ares lejn il-qasam talwirt kulturali u rringrazzjat lil dawk kollha li qed jag[tu sehemhom biex dan il-wirt ikompli jag[ti l-identità lillpoplu. Francis Zammit Dimech, ilKelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-Kultura u Komunikazzjoni ng[aqad flappell biex tintwera aktar sensittività f’dan il-qasam. Hu qal li l-wirt kulturali g[andu jkompli jkabbar l-g[aqda filpajji] g[aliex jafferma l-identità tal-poplu Malti u G[awdxi. Diskussjoni li g[andha ssir
fil-pajji] hi li fl-aspetti kollha g[andu jing[ata ka] g[alleffett li kull ]vilupp i[alli fuq il-wirt kulturali ta’ pajji]na. Francis Zammit Dimech spjega l-effett li [allew de/i]jonijiet me[uda mill-amministrazzjonijiet diversi mmexxija mill-PN biex il-wirt kulturali ng[ata l-importanza anke bissehem tal-g[aqdiet mhux governattivi. Id-Deputat Nazzjonalista g[amel diversi mistoqsijiet dwar il-pjani li g[andu lGvern biex il-wirt kulturali jkun im[ares inklu] il-wirt kulturali ekkle]jastiku. Filwaqt li ressaq l-estimi ta’ Heritage Malta u tasSovraintendenza talPatrimonju Kulturali, isSegretarju Parlamentari Josè Herrera qal li se jitressqu diversi emendi biex ji;u msa[[a l-istrutturi li g[andhom ta[t ir-responsabbiltà tag[hom il-wirt kulturali.
Il-Gvern se jissellef €50 miljun biex jibni skejjel ;odda Il-Gvern ta konferma li se jkun qed jibni i]jed skejjel ;odda u dan wara li ftit wara l-elezzjoni l-Ministru Evarist Bartolo kien qal li mhumiex se jibnew skejjel ;odda g[ax ma kienx flus ivvotati g[alihom. Matul il-[in tal-mistoqsijiet fis-seduta tal-biera[, ilMinistru Bartolo sa[aq li lGvern se jkun qed jissellef €50 miljun mill-banek u b[alissa dan is-self qed ikun innegozjat sabiex ikunu jistg[u jinbnew skejjel ;odda. Il-Ministru Bartolo stqarr li l-Gvern se jkun qed imur g[al skejjel i]g[ar bl-iskop li jilqg[u madwar 500 student ‘il wa[da. Bi twe;iba g[al mistoqsija supplimentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista
?ensu Galea, il-Ministru Bartolo qal li peress li lIskola ta’ San Pawl il-Ba[ar takkomoda aktar minn 800 student li minnhom xi 300 huma tfal barranin, l-idea hi li fiz-zona ta’ San Pawl ilBa[ar ikun hemm ]ew; skejjel. Mistoqsiji mill-Whip talGrupp Parlamentari Nazzjonalista David Agius meta se jibdew l-iskejjel ;odda, il-Ministru Bartolo qal li hemm pjani li se jit[abbru fil-Ba;it li ;ej. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil staqsa jekk hux se jitnaqqas l-istock taliskejjel. Il-Ministru Bartolo wie;eb li mistenni jsir tibdil fis-sitt kulle;;i sabiex ikun hemm ekwità u ta[lita tajba ta’ studenti.
Seba’ applikazzjonijiet g[al speed cameras ;odda Se ssir anali]i biex ikunu kkunsidrat seba’ speed cameras ;odda – [amsa f’Malta u tnejn f’G[awdex. Meta kien qed iwie;eb mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea, il-Ministru Joe Mizzi stqarr li qed isir studju biex tittie[ed l-a[jar de/i]joni fit-twa[[il ta’ speed cameras. L-applikazzjonijiet g[al speed cameras li ;ew sottomessi g[all-evalwazzjoni ta’ Transport Malta millkumitati re;jonali huma:
Triq is-Salini, in-Naxxar (mill-Kumitat Re;jonali tatTramuntana); Triq G[ar Dalam, Bir]ebbu;ia (millKumitat Re;jonali tanNofsinhar); Triq Wied ilG[ajn, {a]-}abbar, Triq Anton Buttigieg, i]-}ejtun u Triq Sant’Anna, ilFurjana (mill-Kumitat Re;jonali tax-Xlokk). :ew sottomessi ]ew; applikazzjonijiet f’G[awdex: wa[da g[al Triq il-Papa :wanni Pawlu II, Victoria; u Triq lIm;arr, G[ajnsielem.
79 si;;u bir-roti fl-Isptar Mater Dei B[alissa hemm 79 si;;u bir-roti li huma g[all-u]u fl-Isptar Mater Dei. Dan qalu Godfrey Farrugia, ilMinistru g[as-Sa[[a bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret midDeputat Nazzjonalista Chris Said. Il-Ministru Farrugia qal li n-numru ta’ si;;ijiet birroti li hemm b[alissa huma bi]]ejjed u ]ied li dan la[[ar ma kienx hemm rap-
porti uffi/jali li jindikaw xi nuqqas kbir. Pazjent jista’ jkun akkumpanjat mill-porter jew jing[ata si;;u birroti biex jinqeda fl-isptar stess. Kultant ikun hemm talba g[al si;;ijiet birroti aktar mis-soltu u g[alhekk in-numru li hemm b[alissa jew ikun qed jintu]a, jew ;ieli jkun hemm xi si;;u birroti g[at-tiswija.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
10 Opinjoni
Tinsiex tid[ak Niftakar meta kont nistudja l-filosofija Franza – fi ]mieni, ta[t il-:i]witi, filosofija kienet filosofija – kelli wie[ed minn s[abi Fran/i]i li hu u jistudja mieg[i kien qed jippre]enta te]i g[al wa[da milluniversitajiet Fran/i]i u ssu;;ett tag[ha kien ‘Le rire’ (Id-da[q). Meta sirt naf b’dan, lewwel m’g[amilt kien li qbadt nid[aq. B[ali g[amlu s[abi kollha. G[ala? G[ax dan sie[bi, skolastiku :i]wita wkoll, kien tant serju fi m;ibtu kif ukoll fi kliemu, li l-a[[ar wie[ed li seta’ jifhem id-da[q kien ]gur hu. Imma ma temmnux jekk ng[idilkom li hekk kif rana nid[qu nfaqa’ jid[aq hu wkoll. L-ewwel darba li rajnieh jid[aq hekk bilqalb. Id-da[q! Kultant konna niltaqg[u u niddiskutu xi tema, issa filosofika, issa wkoll biblika. Darba lili tawni nikteb esej fuq idda[q fil-Bibbja. Tatni rasi. Tassew li kelli tliet xhur ]mien biex inlestih, imma lewwel u qabel kollox listudju tal-filosofija, ilbqija...sekondarju. O[ro; il-g[a;eb, l-ewwel kwotazzjoni li nilma[ hekk kif fta[t il-Bibbja – kienet Bibbja moderna bl-isem ‘La Bible de Jérusalem’ – kienet din: “]mien g[allbiki, ]mien g[ad-da[q, ]mien g[ad-dispja/ir, ]mien g[a]-]fin.” mill-Ekkle].: 3,4. Qallibt ftit ie[or u ltqajt ma’ dal-kliem: “Qalb fer[ana hi medi/ina tajba, imma spirtu mfarrak inixxef l-g[adam.” Minn Proverbi: 17, 22.
minn Karmenu Mallia lavojo@maltanet.net
L-importanza tas-sens tal-umori]mu Imma issa bdew jg[idu: “
Fil-[ajja importanti [afna li nkunu kapa/i nitbissmu u nid[ku... hawn min ma jafx jid[ak u l-[ajja je[odha wisq bis-serjetà
Aktar ma bdejt inqalleb bdejt insib li l-Bibbja mhux dejjem tfa[[ar id-da[q. Ng[idu a[na fl-Ekkle].: 7,3 qrajt: “Id-dwejjaq a[jar midda[q g[ax meta l-wi// jidher imdejjaq, il-qalb tkun fer[ana.” U fl-a[[ar – g[ax inkella ma nispi//a qatt – Ekkle].: 2,2 ukoll insista: “Quddiem id-da[q g[edt: ‘X’;enn!’, u quddiem il-gost: ‘X’u]u fih?’” Fil-Bibbja wkoll b’referenza g[ad-da[q Fil-Bibbja ssib minn kollox, hemm il-[a;ar prezzju] u hemm irremi]olji. L-istudju]i ta’ dan il-Ktieb kbir jg[idu li b’kollox hemm mat-42
referenza g[ad-da[k. Sa nsibu li “Alla jid[aq”.Dan dejjem kif kienu ja[sbu lI]raeliti tat-Testment ilQadim, biex ma ng[idx ukoll li fih qrajt li sal-iblah jid[aq. Mela jixbah ’il-qawl Malti li jg[id li l-iblah taqlag[lu g[ajnu jifra[. Wie[ed mill-istudju]i talBibbja jg[id li sab erba’ kwalitajiet ta’ da[q fil-Kotba Mqaddsa: 1. Id-da[q tan-nuqqas ta’ fidi, e]. San Luqa: 8, 52-56, meta :esù fejjaq lil bint ilkap tas-Sinagoga. Meta :esù a//ertahom li ma kinitx mejta imma rieqda, kul[add qabad jid[aq. 2. Id-da[q tal-iblah, e]. “ukoll fid-da[q, il-qalb tista’
tkun sewda; il-fer[ jista’ jispi//a fi dwejjaq.” (Prov.: 14,13). 3. Id-da[q t’Alla. Is-Salmi jg[idu li mis-sema Alla jg[addi bi]-]mien ’il min qed i[ejji biex je[odha kontrih. 4. Id-da[q tas-salvazzjoni. Aqraw Luqa: 6,21: “Imberkin intom li qed tibku g[ax se tifir[u.” U nistg[u nibqg[u sejrin hekk. Issa nag[lqu l-Bibbja u naraw li jekk inqallbu kotba o[ra, b[all-kotba tal-arti, talmedi/ina u x’naf jien, naqraw kemm irridu fuq id-da[q. Naqbad biss mal-medi/ina. Konna ng[idu, u g[adna, li “An apple a day, keeps the doctor away.”
A laugh a day keeps heart attacks away.” Fuq limportanza tas-sens talumori]mu tkellmu [afna nies u studju]i. Insemmi wie[ed minn [afna: it-Tabib Michael Miller, direttur ta/-?entru talKardjolo;ija Preventiva flUniversità ta’ Maryland Medical Centre. Wara studju estensiv li sar, [are; bitteorija li biex ikollok qalb b’sa[[itha jkollok b]onn tliet affarijiet: 1. e]er/izzju, 2. ikel xieraq, u 3. ftit da[q matul il-jum. Lest biex tid[aq? Hawn biex, tib]ax. Taqtax qalbek. Mhux biex twaqqa’ g[a/-/ajt, le, imma kollox g[andu xxaqliba tieg[u li tmur ’l hemm minn kif in[arsu lejh fil-[ajja ta’ kuljum. Anzi pprova sib biex tid[aq. M’hemmx g[alfejn tmur ’il bog[od, id[aq, hekk, biex tid[aq, b[al wie[ed iblah. Jekk fl-a[[ar mill-a[[ar ma jibdewx jid[qu bik ukoll g[ax qed tid[aq.Tib]ax, g[atti [alqek b’idek. L-ewwel darba li to[ro; minn darek, tinsiex tid[aq, tkun fejn tkun, ukoll f’qalbek, jekk jirnexxilek.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Opinjoni 11 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, {amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Azzjoni kontra d-diskriminazzjoni Il-Partit Nazzjonalista g[adu kemm ressaq fil-Parlament abbozz ta’ li;i [alli ssir emenda fil-kostituzzjoni biex ma tkun tista’ ssir l-ebda diskriminazzjoni kontra xi [add sempli/iment g[ax ikun mi;bud, jew tkun mi;buda, lejn o[rajn tal-istess sess. Emenda ]g[ira fit-tul imma kbira fit-tifsira
Din hi emenda ]g[ira fit-tul imma kbira fittifsira. }g[ira fit-tul g[ax fil-partijiet talkostituzzjoni li jg[idu li ma tista’ ssir l-ebda diskriminazzjoni fuq il-ba]i ta’ twemmin, fehma, razza jew sess, jidda[[lu ]-]ew; kelmiet ‘orjentament sesswali’. Imma kbira fit-tifsira g[ax b’din l-emenda li qed tressaq l-Oppo]izzjoni biex tinbidel ilkostituzzjoni, il-Partit Nazzjonalista qed jikkonferma ru[u b[ala l-partit tad-drittijiet u tallibertà personali kif ukoll b[ala l-partit li jag[mel laffarijiet b’mod ma[sub u mirqum. In-nies ta’ sesswalità differenti f’[afna pajji]i u g[al [afna ]mien ma kinux mifhumin, kienu diskriminati u batew fl-aktar [a;a fundamentali – fl-identità tag[hom u fl-istima li b[ala bnedmin
indaqs g[andhom igawdu mill-bqija tas-so/jetà. Din ir-realtà li jesperjenzaw nies ta’ sesswalità differenti [ar;et ukoll f’pajji]na l-;img[a li g[addiet ukoll, f’attività organizzata millAmbaxxata Amerikana f’pajji]na li f’attività so/jali nediet inizjattiva favur dawn il-persuni – video bittitlu ‘It Get’s Better’ li juri l-esperjenzi, l-isfidi li qed jiffa//jaw u l-appo;; li sabu biex juru lorjentazzjoni sesswali tag[hom fis-so/jetà. Proposta fil-programm elettorali tal-Partit Nazzjonalista
Il-Partit Nazzjonalista, qabel l-a[[ar elezzjoni ;enerali, g[amel din il-proposta bl-iskop li ddrittijiet fundamentali ta’ dawn il-persuni jkollhom il-protezzjoni massima offruta mill-Kostituzzjoni ta’ Malta, fil-programm elettorali tieg[u. B’mod ma[sub u ppjanat; g[ax it-tne[[ija taddiskriminazzjoni kontra grupp ta’ nies trid tibda minn fuq fil-li;i suprema tag[na li, ladarba tinbidel, ifisser li jrid jinbidel dak kollu li jiddiskrimina. Dan hu l-istess mudell li Gvern Nazzjonalista kien adotta kontra d-diskriminazzjoni fuq in-nisa.
Kien ressaq emenda kostituzzjonali li tne[[i kull diskriminazzjoni fuq ba]i ta’ sess u ladarba nbidlet il-kostituzzjoni, g[ax l-ebda li;i ma tista’ tmur kontra l-kostituzzjoni, kellhom imbag[ad jinbidlu lli;ijiet, ir-regolamenti u l-pratti/i kollha li kienu jittrattaw lil nies anqas jew aktar mill-bqija fuq ba]i ta’ sess. Progress b’mod ma[sub, strutturat u effettiv
Issa, di;à minn [ames xhur ilu, il-Partit Nazzjonalista qed jipproponi li titne[[a kull diskriminazzjoni anke fuq il-ba]i tas-sesswalità ta’ dak li jkun. B’mod strutturat u mirqum – mhux bilparoli sbie[ imma b’mod ma[sub u effettiv. B’hekk, wara li kien il-Partit Nazzjonalista li da[[al fil-li;ijiet tag[na l-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem li b’sentenzi tal-qorti ta’ Strasbourg tag[ti /erta protezzjoni fuq din il-ba]i; wara li l-Partit Nazzjonalista da[[al lil Malta flUnjoni Ewropea li tag[ti aktar protezzjoni f’dan ilqasam, issa qed ikun proattiv biex ikollna wa[da mill-aktar kostituzzjonijiet progressivi lejn nies ta’ sesswalità differenti.
:lieda favur drittijiet fundamentali L-a[barijiet internazzjonali fl-a[[ar jiem kienu ddominati minn dak li qed ji;ri fitTurkija, pajji] li qed jaspira biex fil-futur qarib isir membru tal-Unjoni Ewropea. Dak li se[[ fl-a[[ar jiem u li g[adu g[addej sal-lum ]gur li ma jawgurax tajjeb g[allkandidatura ta’ dan il-pajji] biex jissie[eb mal-bqija talmembri tal-Unjoni Ewropea u kien g[alhekk li waqt sessjoni plenarja fi Strasburgu, u li saret aktar kmieni dan ixxahar, lissint it-t[assib tieg[i dwar dan waqt li sejja[t g[assospensjoni tat-ta[ditiet dwar is-s[ubija tat-Turkija flUnjoni Ewropea. Dawn l-a[[ar snin F’dawn l-a[[ar disa’ snin segwejt mill-vi/in il-progress ta’ dan il-pajji] hekk kif b[ala membru tal-Parlament Ewropew nifforma parti millKumitat kon;unt dwar it-
Turkija. Kelli l-opportunità n]ur dan il-pajji] g[al diversi drabi u nikkonferma li kien hemm qab]iet kbar ’il quddiem biex illum it-Turkija m’g[adhiex l-istess pajji] li [afna tant kienu jikkritikaw. Fis-sitwazzjoni pre]enti, [afna huma dawk li ni]lu fittoroq biex jipprotestaw kontra t-tmexxija tal-Prim Ministru Recep Tayyip Erdogan; politiku li reba[ tliet elezzjonijiet konsekuttivi u lvi]joni tieg[u g[enet mhux ftit biex it-Turkija ttejjeb b’mod konsiderevoli l-ekonomija ta’ dan il-pajji]. Hu mifhum li t-Turkija hi stat I]lamiku moderat li mexa fid-direzzjoni li j[addan prin/ipji demokrati/i talPunent u, sa ftit ilu, kien ma[sub li dan il-pajji] jikkostitwixxi mudell e//ellenti g[al stati inqas stabbli fir-re;jun. Fl-isfond ta’ dan kollu, il-
Hu mifhum li t-Turkija hi stat I]lamiku moderat li mexa fid-direzzjoni li j[addan prin/ipji demokrati/i tal-Punent u, sa ftit ilu, kien ma[sub li dan il-pajji] jikkostitwixxi mudell e//ellenti g[al stati inqas stabbli fir-re;jun
protesti li se[[ew fl-a[[ar jiem kontra l-[idma tal-Gvern ta’ Erdogan waslu b’sorpri]a g[al [afna hekk kif il-pulizija tal-pajji] u]at il-forza bl-aktar mod e//essiv fuq i]-]g[a]ag[ u /ittadini ordinarji li g[a]lu li jimmanifestaw b’mod pa/ifiku. Fl-istess waqt, u biex inkunu qed nag[tu l-istampa kollha ta’ kif se[[ew l-affarijiet, kien hemm xi gruppi mar;inali li pprotestaw b’mod provokattiv i]da dan ma ji;;ustifikax dak li se[[ mill-forzi tal-ordni g[aliex il-ma;;oranza kbira tal-protesti kienu pa/ifi/i u favur drittijiet u libertajiet a[jar g[a/-/ittadini. I/-/ensura Fid-dawl ta’ dak li se[[, filmod ta’ kif il-Pulizija mxiet u /-/ensura li qed issir fuq ilmedia, nemmen li t-Turkija sparat f’saqajha stess u ttajjeb li sar f’dawn l-a[[ar snin mill-Prim Ministru Erdogan u l-partit tieg[u, malajr tar mar-ri[.
G[alhekk wie[ed bilfors jag[ti ra;un lil dawk li qalu li t-Turkija g[adha ’l bog[od milli tkun lesta biex tissie[eb fl-UE. B’Erdogan fittmexxija, it-Turkija ]gur li
ma tistax taspira futur flUnjoni Ewropea. Kif inhuma l-affarijiet pre]entement, bilfors irrid inkun kritiku ta’ dan il-Gvern Tork partikolarment meta tara li hemm [afna ;urnalisti l[abs. Illum din lamminstrazzjoni m’g[adhiex qed til[aq l-aspirazzjonijiet tal-poplu Tork u [afna huma dawk i/-/ittadini tal-Unjoni Ewropea, inklu] Maltin li jaqsmu l-istess [sibijiet tieg[i li wasal i]-]mien li t-Turkija tirriforma ru[ha kif suppost waqt li nikkonsidraw alternattivi o[ra g[al dan ilpajji] minflok s[ubija s[i[a fl-UE. Fil-Parlament Ewropew, u b[ala r-rappre]entant tieg[ek f’din l-istituzzjoni Ewropea, [assejt li bl-aktar mod /ar kelli nwassal it-t[assib tieg[i dwar dan u nitlob g[assospensjoni tat-ta[ditiet dwar is-s[ubija ta’ dan il-pajji] flUE. L-Ewropa ta[dem favur l-g[aqda u d-demokrazija u t[addan il-valuri tal-libertà tal-istampa, rispett lejn irreli;jonijiet u l-osservazzjoni tal-li;ijiet. Dak li qed ji;ri fittoroq tat-Turkija juri bl-aktar mod /ar li l-liberta tinsab mhedda u l-li;ijiet mhux qed
minn David Casa david.casa@europarl.europa.eu
ikunu osservati b’detriment g[al dawk l-eluf ta’ /ittadini pa/ifi/i li qed ji;;ieldu gwerra le;ittima favur iddrittijiet fundamentali tag[hom. Hu fid-dmir tieg[i u fiddmir tag[na b[ala poplu li n[addnu d-demokrazija li nitkellmu g[an-nom ta’ dawn in-nies i]da fl-istess waqt g[andu jkun fid-dmir tag[na li fil-familja tal-UE na//ertaw li jkollna l-g[aqda u r-rispett bejnietna biex [add ma jka]bar dak li [dimna g[alih b’tant [e;;a u g[aqal.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
12 Ittri
Ng[iduha kif smajnieha!
Arran;amenti g[all-ordni u t-tindif g[all-kun/ert tal-Isle of MTV Sur Editur Nag[mel referenza g[allittra li kienet ippublikata fil[ar;a tal-;urnal In-Nazzjon tal-biera[ bit-titlu: ‘L-inkonvenjenzi fil-kun/ert tal-Isle of MTV’. Il-Ministeru g[at-Turi]mu jixtieq ji//ara li l-Awtorità Maltija g[at-Turi]mu, b’konsultazzjoni mal-Kunsill Lokali tal-Floriana u mar-residenti tal-istess lokalità g[amlet bosta arran;amenti sabiex ikun assigurat li fissig[at ta’ qabel u waqt il-[in tal-kun/ert Isle of MTV tin]amm l-ordni kif ukoll li lpost jitnaddaf immedjatament wara l-kun/ert. L-Awtorità Maltija g[atTuri]mu se tkun qed tag[mel
u]u minn tmien membri tassigurtà li se jkunu qed jissorveljaw il-;nien tal-Mall filwaqt li sitt gwardjani lokali se jkunu qed jag[mlu rondi fiz-zoni residenzjali fl-akwata. Barra minn hekk, mal-160 barrier se jkunu qed jintu]aw biex jing[alqu t-toroq li jag[tu g[all-Mall u g[al toroq residenzjali fl-akwati li huma meqjusa b[ala sekondarji. Saru wkoll arran;amenti biex it-tindif tas-sit tal-Fosos fejn se jkun qed jittella’ l-kun/ert flimkien ma’ toroq residenzjali an/illari jibda fis-1am biex sat-8am l-post ikun tnaddaf kompletament. Hu stmat li f’dan le]er/izzju jin;abru mat-18-il
tunnellata ta’ skart, fejn g[allewwel darba din is-sena, dan se jkun qed ji;i ri/iklat immedjatament fl-impjant ta’ Sant Antnin fi skema ta’ Corporate Social Responsibility. Fil-post se jkunu installati wkoll mal-100 mobile toilet li se jitqassmu f’postijiet differenti skont ix-xewqa talKunsill Lokali. Irid ji;i nnutat ukoll li l-MTA t[allas lillkuntrattur tal-kunsill inkarigat mit-tindif g[al servizz extra sabiex jum wara l-kun/ert talIsle of MTV isir it-tindif talkumplament tat-toroq talFloriana. Reuben Sciberras
Kap tal-Komunikazzjoni Ministeru g[at-Turi]mu
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), bil-fax (numru 2124 2886 — Attn. Alex Attard) jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.
Telqa u abbandun Telqa u abbandun f’San Pawl il-Ba[ar. Mhux biss nibet il-[axix minn fuq ilbankini taz-zoni residenzjali ta’ San Pawl il-Ba[ar, i]da issa tela’ sew mal-[itan taddjar residenzjali. Din ir-realtà ta’ [axix [a]in mad-djar residenzjali u mat-toroq f’San Pawl ilBa[ar ir-residenti ta’ din illokalità ilhom jg[ixuha l;img[at. Mhux biss, issa
di;à bdew jesperjenzawha [afna nies minn Malta kollha li jitilg[u ville;;jatura f’San Pawl il-Ba[ar kif ukoll il-[afna turisti li j]uru jew ikunu residenti g[al vaganza f’din il-lokalità turistika fejn hemm ukoll numru ta’ lukandi, ristoranti, [wienet turisti/i u stabbilimenti ta’ divertimenti. Tassew g[ajb u talmist[ija.
Ma jridx Nazzjonalisti madwaru
It-transfers li qed jing[ataw minn dan ilGvern qeg[din ikollhom leffetti tag[hom u Laburisti li g[andhom xi ftit poter, jew imexxu xi dipartimenti, qed jimxu fuq l-e]empju li qed jag[ti dan il-Gvern. {addiem fil-Korporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma sema’ lil [addiem ie[or
jg[id li “ma jridx Nazzjonalisti madwaru”. Veru issa hu l-ka] li Malta qed issir tal-Laburisti biss u fejn jaqbillu, dan ilGvern jag[ti xi [atra lil xi Nazzjonalisti biex ming[alih jibbilan/ja, jew ag[ar minn hekk jipprova jag[laq [alq lil min qed isofri t-transfers!
Dak li kien ridikolu qabel l-elezzjoni, illum hu possibbli Fil-programm .NET ta’ nhar il-{amis li g[adda, kienu diskussi l-ewwel mitt jum tal-Partit Laburista filGvern, li dejjem skont ilLabour, sabu sptar babilonja, korruzzjoni kull fejn t[ares u tant u tant affarijiet negattivi. ?emplet wa[da mara li fost affarijiet o[ra qalet li s-soltu l-kont taddawl u l-ilma ji;iha €200. Din id-darba ;iha €15. Kif ;ara dan, ma qalitx. }iedet li ta’ dan, trodd [ajr lil Joseph Muscat. Ma kienx
/ar jekk xi [add mill-panel staqsihiex kif g[amlet jew x’g[amlet. Kif g[amlet ma qalitx. I]da meta qabel l-elezzjoni l-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien jag[ti e]empji ta’ kif il-kontijiet jistg[u jitnaqqsu u anke ji;u ftit jekk mhux ukoll ]ero blg[ajnuna li jag[ti l-Gvern g[al investiment f’pannelli fotovoltaj/i, ma kinux jemmnuh, bl-Oppo]izzjoni ta’ dak i]-]mien tipprova tirridikola l-e]empju.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
14 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
L-UNJONI EWROPEA
Twiddeb lit-Turkija fost arresti ;odda
Dimostrant Tork i]omm tabellun fi Pjazza Taksim ta’ Istanbul (Reuters)
IL-LIBJA
Abusahmain elett Kap tal-Assemblea L-Assemblea Nazzjonali tal-Libja tellg[et lil Nouri Abusahmain, membru tal-Berberi f’minoranza, b[ala l-President ;did u wara li rnexxielu jeg[leb l-isfida tal-avversarju AlSharif al-Wafi. Il-Kap pre/edenti tal-Assemblea, Mohammed Magarief, kien warrab wara li da[let fis-se[[ li;i li tipprojbixxi kull min kellu kariga ewlenija ta[t l-eks dittatur Libjan
Muammar Gaddafi minn dekasteru tal-gvern u irrispettivament minn jekk dawn g[enux biex iwaqqg[u lill-eks re;im. B[ala President tal-Kungress, Abusahmain – li studja l-li;i – g[andu jmexxi l-entità fitt[ejjija tal-abbozz g[al Kostituzzjoni ;dida u ladarba jsiru elezzjonjiet biex jintg[a]el kumitat kostituzzjonali ;did. ‘Suldati maqtula barra Sirte’ – pa;na 18
L-Unjoni Ewropea widdbet lit-Turkija g[al kif ikkonfrontat lid-dimostranti li [ar;u jipprotestaw kontra l-Gvern tal-Prim Ministru Tork Tayyip Erdogan. Dan waqt li pposponiet round ;did ta’ ta[ditiet dwar l-is[ubija tatTurkija fl-Unjoni g[al talanqas erba’ xhur u fejn sostniet li ‘t-triq lejn l-UE’ xorta jibqa’ miftu[a g[al dan ilpajji]. Il-pass tal-UE – diskuss minn qabel mat-Turkija – ma qanqalx reazzjoni rabju]a minn Ankara u wara li sfumaw pjani inizjali biex millum stess jinfeta[ kapitlu ;did fit-ta[ditiet mat-Turkija b[ala stimolu g[all-impenn tag[ha lejn s[ubija fl-Unjoni u li ilu effettivament iffri]at g[al tliet snin. Intant, il-:ermanja imblukkat dan il-pjan blappo;; tal-Awstrija u lOlanda u fejn qalet li kieku laffarijiet komplew ‘skont il[sieb’ kienu jibag[tu sinjal [a]in wara li g[addew biss ftit
tal-;ranet mindu l-Pulizija Torka a;ixxiet b’mezzi [orox fil-konfront tad-dimostranti flibliet ewlenin tat-Turkija. Hu minnu wkoll li lGvernijiet tal-UE ilbiera[ appo;;jaw proposta fuq linizjattiva tal-:ermanja u fejn qablu li jift[u l-kapitlu dwar il-politika re;jonali waqt li flistess [in jipposponu linawgurazzjoni formali tatta[ditiet sa wara rapport – li jo[ro; f’Ottubru – millKummissjoni Ewropea rigward ir-riformi u d-drittijiet umani fit-Turkija. Il-Gvernijiet tal-UE jer;g[u jiltaqg[u wara r-rapport u fejn imbag[ad ifasslu data g[al ta[ditiet fid-dawl ‘ta’ dak li jo[ro; rigward l-a;ir tat-Torok’. Sadattant, il-pulizija Torka g[al kontra t-terrori]mu lbiera[ arrestat tal-anqas g[oxrin persuna waqt rejds f’in[awi ta’ Ankara u li kienu konnessi mal-a[[ar ;img[at ta’ protesti nazzjonali kontra l-Gvern Tork u Tayyip Erdogan.
IL-:ERMANJA
G[eluq il-[amsin sena mid-diskors ta’ Kennedy L-Ewropa u kull min jg[o]] id-demokrazija llum qed ifakkru g[eluq il-[amsin sena mid-diskors tal-eks President Amerikan John F Kennedy waqt ]jara li kien g[amel f’Berlin tal-Punent u fejn feta[ tamiet ;odda g[alleluf kbar li kellhom jg[ixu fid-dell tal-Purtiera tal-{adid – simbolu ewlieni ta’ oppressjoni waqt l-eqqel talera komunista. Fil-jum storiku tas-26 ta’ :unju tal-1963, Kennedy kien [are; bil-famu]a dikjarazzjoni Ich bin ein Berliner fejn iwassal il-messa;; li ‘hu
Berlini] u li kull min irid jg[ix fil-libertà hu /ittadin ta’ din il-belt, simbolu tal-libertà. Fil-fatt, it-tama ta’ dak i]]mien – fis-sens li Berlin, il:ermanja u pajji]i Ewropej o[ra tal-Lvant jirnexxilhom iwaqqg[u dan il-[ajt u jaqilbu kapitlu ;did wara snin talkomuni]mu – kellha sse[[ f’realtà proprju 26 sena wara. Intant, il-waqg[a ta’ dak is-simbolu ta’ politika li xekklet li]vilupp xieraq tal-;nus u lespressjoni [ielsa tal-kelma anki rappre]entat l-akbar ]minijiet ta’ taqlib g[all-Ewropa mitTieni Gwerra ‘l hawn.
Fl-a[[ar tat-Tieni Gwerra, il-:ermanja u l-belt (kapitali) ta’ Berlin inqasmu bejn lAlleati rebbie[a – l-Istati Uniti, ir-Renju Unit, l-eks Unjoni Sovjetika u Franza – li [adu [sieb it-tmexxija fl-hekk imsej[a zoni ta’ okkupazzjoni. Intant, kienu biss isSovjeti/i li g[afsu l-morsa tal-komuni]mu fuq il-bnadi tal-:ermanja li kkontrollaw u meta Berlin kienet fil-parti tal-Lvant tal-:ermanja. Sal1961, [afna Berlini]i talLvant la[qu [arbu lejn ilPunent i]da f’Awwissu ta’
dik is-sena – fil-fatt f’lejl wie[ed – l-awtoritajiet komunisti bnew il-{ajt ta’ Berlin u sakkru lill-Berlini]i ta’ dak issettur fl-in[awi ta[t amministrazzjoni komunista. Imbag[ad, fis-26 ta’ :unju tal-1963 Kennedy mar f’Berlin li kien sar ‘fruntiera’ fil-;lieda g[al-libertà u fejn quddiem nofs miljun ru[ sejja[ g[all-avvanz tal-libertà kullimkien b[ala ‘xi [a;a li ma tinqasamx’. Kennedy sostna li filwaqt li d-demokrazija mhix perfetta din ma tibnix il-[itan li jsakkru lin-nies ;ewwa u
b[ala avveniment li jinsulta lill-istorja u l-umanità g[aliex qasam familji u popli li riedu jg[ixu flimkien fillibertà. Sadattant, u fis-snin qabel li]viluppi stori/i tal-1989 (b’mod partikulari t-twaqqig[ tal-{ajt), il-Berlini]i, il:ermani]i, in-nies u l-mexxejja fid-dinja [ielsa baqg[u jistinkaw b’determinazzjoni kbira g[al ;ejjieni a[jar u sakemm il-komuni]mu nkixef proprju b[ala sistema falluta li ma kienx hemm b]onnha u li serviet fuq kollox b[ala ‘insult lill-bniedem’.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 IS-SIRJA
L-G[arabja Sawdita ma tistax tibqa’ siekta dwar il-Hezbollah L-G[arabja Sawdita tqis is-sehem tal-Iran u l-grupp Hezbollah ta’ ;ellieda X’iti Lebani]i fil-gwerra /ivili tas-Sirja b[ala xi [a;a perikolu]a ferm – filwaqt li temmen li r-ribelli li qeg[din ji;;ieldu biex iwaqqg[u r-re;im tal-President Sirjan Bashar al-Assad je[tie;u li jing[ataw l-g[ajnuna militari biex jiddefendu lilhom infushom. Meta tkellem waqt konferenza f’Jeddah (fl-G[arabja Sawdita) u filpre]enza tas-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry, il-Prin/ep Saud al-Faisal, b[ala l-Ministru Sawdi g[all-Affarijiet Barranin, insista li l-G[arabja Sawdita ‘ma tis-
tax i]]omm siekta’ dwar l-intervent Iranjan fis-Sirja u fejn sejja[ g[al ri]oluzzjoni li ma tippermettix moviment tal-armi lir-re;im ta’ Damasku. L-G[arabja Sawdita anki trid li rri]oluzzjoni tistqarr l-ille;ittimità tar-re;im Sirjan, bil-Prin/ep Saud, li pajji]u hu l-akbar esportatur ta]-]ejt fid-dinja, jispjega li ‘l-intervent barrani rappre]entat mill-Hezbollah u milizjani o[ra li huma appo;;jati mill-qawwiet tal-Iran’ jibqa’ l-aktar ]vilupp perikolu] fil-ka] tas-Sirja. Saud al-Faisal anki ;edded sej[iet biex l-Oppo]izzjoni anti-Assad ting[ata l-armi me[tie;a u tenna li
IR-RUSSJA
L-Amerikan imfittex jista’ jmur fejn irid Il-President Russu Vladimir Putin ikkonferma li Raymond Snowden, l-eks impjegat mas-servizzi sigrieti tas-CIA li qed ja[rab minn prosekuzzjoni fl-Istati Uniti, (salbiera[) kien qieg[ed f’ajruport f’Moska u fejn ‘g[andu l-libertà kollha’ biex jitlaq. Dan waqt li Putin awgura li Snowden jidde/iedi d-destinazzjoni tieg[u mill-aktar fiss u g[all-;id ta’ kul[add. Snowden, li hu akku]at b’li kixef programmi sigrieti talAmerikani dwar is-sorveljanza (g[all-iskaptu tad-dritt ta//ittadin biex jirriserva g[alih informazzjoni privata) telaq nhar il-{add minn Hong Kong lejn Moska u waqt li lka] hu embarazzanti g[allIstati Uniti Putin esprima tama li l-i]viluppi ma jaffettwawx ir-relazzjonijiet ta’ pajji]u ma’ Washington. Skont Putin, Snowden kien g[adu fiz-zona tattran]izzjoni fl-ajruport ta’ Sheremetyevo (f’Moska) u waqt li hu ‘ma wettaq l-ebda
delitt fir-Russja’ l-awtoritajiet Russi ‘fl-ebda [in’ ma kienu qed jistennew il-wasla tieg[u. Il-Mexxej Russu kompla li l-a;enziji tas-sigurtà Russi ‘ma [admu qatt ma’ Snowden’ u indika li Moska m’g[andhiex testradih lejn lIstati Uniti. Aktar qabel ir-Russja u /?ina kienu /a[du l-akku]i tal-Istati Uniti li setg[u g[enu lil Snowden, li qed jiffa//ja akku]i dwar spjuna;;. Iddi]gwid ma’ Washington flistess [in jikkaratterizza ]mien delikat fejn l-impenn g[al koperazzjoni bejn ilpotenzi jista’ jkun essenzjali g[ar-ri]oluzzjoni ta’ konflitti globali b[all-Gwerra tasSirja. Intant, hemm sinjali li Moska u Washington qeg[din jippruvaw jillimitaw l-impatt negattiv tal-ka], bisSegretarju tal-Istat Amerikan John Kerry isejja[ g[allkalma ‘u biex ma ji]diedx illivell tal-konfront marRussja’.
m’hemm l-ebda lo;ika li tippermetti li r-Russja tipprovdi l-armi pubblikament lil Damasku u lill-alleati (qawwiet) barranin. Intant, il-medjatur internazzjonali Lakhdar Brahimi qal li mhix probabbli li konferenza dwar l-impenn g[at-tmiem tal-gwerra fis-Sirja ssir f’Lulju b[alma ttamaw u anki sejja[ biex l-Istati Uniti u r-Russja jg[inu jra]]nu l-konflitt mhux biss f’dan ilpajji] i]da anki fir-re;jun ta’ madwaru. Dan fost l-inkwiet kbir dwar l-a[[ar vjolenza fil-Libanu, ;ar tasSirja u li qed juri l-periklu li d-dmija ‘Sirjana’ tinfirex ‘il hinn sew u lejn artijiet o[ra tar-re;jun.
Lakhdar Brahimi (Reuters)
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
16
Sajf 2013
Sajf 2013 17
Sajf 2013 - ;ranet mill-isba[, s[ana, divertiment i]da fuq kollox ib[ra nodfa minn Clinton Sammut – Ritratti> Trevor De Giorgio
Il-Maltin igawdu minn kwalità g[olja ta’ ilma ba[ar
Is-sajf tal-2013 die[el ;mielu. {afna nies di;à bdew igawdu l-ba[ar fuq ba]i regolari i]da o[rajn g[adhom le, spe/jalment tfal tal-iskola u l-;enituri tag[hom li b[alissa huma ffukati fuq l-e]amijiet. Wie[ed jinnota li l-bajjiet ramlin tag[na qed ikunu mimlija daqs bajda b’nies jixemmxu u jg[umu jew jaqdfu xi kenura minn tarf sa tarf. Wie[ed jie[u gost jara dan il-briju ta’ fer[ spe/jalment meta tikkonsidra li kul[add qieg[ed jg[um f’ilma talog[la kwalità li kien possibbli wara numru ta’ snin li fihom il-Gvern pre/edenti [adem biex ilkwalità tal-ilma ba[ar ma tkunx kompromessa bi tni;;is b[al dak ta’ drena;;. Ilma ta’ kwalità g[olja j;ib mieg[u ser[an il-mo[[ kif ukoll aktar turisti. Filwaqt li wie[ed g[andu jgawdi dan l-ista;un bla[jar mod possibbli, ma jridx jinsa ju]a krema li tipprote;ih mix-xemx aktar ta’ spiss, jixrob aktar ilma u jevita kemm jista’ jkun ix-xemx ta’ bejn il-11 a.m. u l-4 p.m. Dan kollu jg[in biex wie[ed jipprote;i
F’ka] ta’ emer;enza wie[ed g[andu jfittex l-eqreb lifeguard unit g[al aktar g[ajnuna
sa[[tu minn mard relatat max-xemx, kemm dak li jfe;; mill-ewwel i]da wkoll dak li jie[u aktar ]mien biex ji]viluppa. Wie[ed g[andu jipprote;i ru[u mix-xemx b’kull mod possibbli, fosthom billi ju]a umbrelel u jilbes kappell tax-xemx u nu//ali mill-aqwa kontra rra;;i tax-xemx tat-tip UV. Kull meta morru l-ba[ar g[andna nie[du mag[na kaxxa ]g[ira tal-ewwel g[ajnuna biex f’ka] ta’ emer;enza b[al gidma ta’ brama jew li wie[ed jirfes xi [a;a, ikollna l-materjal li g[andna b]onn fil-qrib. Qabel nibdew ng[umu
hu ferm importanti li ni//ekkjaw ftit madwarna g[all-eqreb ‘LifeGuard Unit’ biex f’ka] ta’ emer;enza, ikollna punt ta’ riferiment fejn immorru f’ka] li persuna tkun qed teg[req jew sa[ansitra ssib xi diffikultajiet o[ra. Alko[ol fejn il-ba[ar matul il-jum g[andu jkun evitat kemm jista’ jkun g[ax dan iwassal biex il-;isem jixxotta mill-ilma (dehydration) aktar malajr u b’hekk jista’ jwassal g[al heat strokes. Dan is-sajf [u gost fejn il-ba[ar b’aktar g[aqal u responsabbiltà lejk u lejn dawk ta’ madwarek.
Wie[ed g[andu jie[u l-prekawzjonijiet kollha biex jipprote;i ru[u mix-xemx
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
18 A[barijiet ta’ Barra L-AFGANISTAN
Aktar intoppi g[all-pa/i wara attakk ie[or fuq Kabul
Wara l-attakk.... suldat Afgan jg[asses l-in[awi qrib id-da[la ewlenija g[all-Palazz Presidenzjali f’Kabul (Reuters)
Militanti tat-Taliban ilbiera[ attakkaw numru ta’ bini ewlenin f’Kabul li jinsabu qrib il-Palazz Presidenzjali u lkwartieri ;enerali tas-Central Intelligence Agency (is-CIA Amerikana) – b’din l-offensiva ‘sfa//ata’ kapa/i tag[ti daqqa ta’ [arta kbira litta[ditiet g[all-pa/i inti]i biex itemmu tnax-il sena ta’ gwerra /ivili fl-Afganistan. It-Taliban, li ftit tal-jiem ilu qal li kien lest biex jie[u sehem fi djalogu mal-Istati Uniti u l-Gvern immexxi millPresident Afgan Hamid Karzai, assuma responsabilità g[all-a[[ar vjolenza fil-kapitali li bdiet kmieni filg[odu u waqfet wara battalja ta’ xi disg[in minuta bejn il-militanti u l-qawwiet tas-sigurtà talGvern li anki kienu appo;;jati
minn militar Amerikani. Id-drama bdiet meta talanqas militanti beda jispara azzarin qrib ta’ grada li tifta[ g[all-Palazz Presidenzjali fiddistrett ta’ Shash Darak u wara li numru ta’ aggressuri (militanti) li kienu f’]ew; vetturi u]aw dokumenti tal-identità foloz biex jippruvaw ji]gi/aw lis-sigurtà tal-in[awi u jil[qu l-aktar zoni sensittivi tal-kapitali. Jidher li wa[da mill-karozzi g[addiet minn checkpoint u bil-vettura ta’ warajha titwaqqaf mill-qawwiet tas-sigurtà – u fejn il-militanti fuq ;ewwa bdew jisparaw l-armi tag[hom fost it-tfig[ ta’ grenades. Il-qawwiet Afgani u t-truppi Amerikani sparaw lura waqt li l-[sejjes tal-isplu]jonijiet
dwew madwar l-in[awi u fejn [elsuha [afif diversi tfal li kienu mexjin lejn l-iskola u li spi//aw f’nofs il-battalja. Intant, wie[ed mill-militanti miet wara li tajjar splussivi li rabat ma’ persuntu u bilgwardjani tas-sigurtà joqtlu erba’ militanti o[ra waqt li tilfu tnejn minn s[abhom. Fiz-zona partikulari wie[ed isib il-kumpless tal-Palazz Presidenzjali, il-Ministru tadDifi]a u anness talAmbaxxata Amerikana fejn hu bba]at l-istazzjon tas-CIA. Min-na[a tieg[u, Jim Cunningham, b[ala lAmbaxxatur Amerikan f’Kabul, [are; jikkundanna lattakk u fejn sejja[ biex itTaliban jimpenja ru[u mill;did g[all-pro/ess tal-pa/i li qed ji]viluppa fil-Qatar.
L-ITALJA
Imut l-eks PM Colombo L-eks Prim Ministru Taljan Emilio Colombo li kien l-a[[ar wie[ed li baqa’ [aj fost il-grupp li kiteb ilKostituzzjoni tal-Italja ta’ wara t-Tieni Gwerra miet fid-dar tieg[u f’Ruma, fl-età ta’ 93 sena. Colombo, kien senatur g[al g[omru li fis-sebg[inijiet serva wkoll b[ala President tal-Parlament Ewropew. Intant, hu kien elett g[all-assemblea li fasslet il-Kostituzzjoni ;dida
wara r-referendum storiku tal-1946 li kkonkluda l-era tal-monarkija u kkonferma lItalja b[ala repubblika. Emilio Colombo kien elett fil-Parlament g[all-ewwel darba fl-1948 u kien kap ewlieni tal-eks Partit Demokristjan g[al kwa]i erbg[in sena. Hu a;ixxa b[ala Prim Ministru Taljan g[al tmintax-il xahar bejn l1970 u l-1972 minbarra li [a [sieb diversi dekasteri o[ra tul karriera politika mill-itwal.
IL-LIBJA
Jinqatlu suldati barra Sirte Sitt suldati Libjani tilfu [ajjithom meta aggressuri li ma kinux identifikati attakkaw checkpoint tal-Armata lejn in-Nofsinhar talbelt ta’ Sirte, li darba kienet fortizza tal-eks dittatur Libjan Muammar Gaddafi. {add ma assuma responsabilità g[ad-dmija u meta l-Gvern Libjan qed ikompli jsibha diffi/li biex jikkontrolla eks gruppi ta’ ribelli u ;ellieda I]lami/i li jibqg[u b[ala periklu fost it-taqlib li g[adu sal-lum jikkaratterizza l-Libja wara l-waqg[a tal-eks re;im (ta’ Gaddafi) matul is-sajf tal-2011.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 19
L-AWSTRALJA> Dehra mill-bog[od ta’ mara miexja bil-kelb tag[ha fid-direzzjoni tal-mew; li die[el ’il ;ewwa fil-Bajja ta’ Fingal. Din il-bajja tinsab kilometru biss lejn in-Nofsinhar ta’ Queensland u z-zona tal-fruntiera ta’ Queensland mal-Istat ta’ New South Wales (Reuters)
IL-BELT TAL-VATIKAN
Messa;; /ar tal-Papa li l-[idma pastorali ti;i qabel ‘il-kun/erti’ Il-Papa Fran;isku kompla jindika li t-tmexxija tieg[u se tkun differenti minn tal-Kapijiet tal-Knisja ta’ qablu u enfasizza mill-;did li se jkun wisq involut fil-[idma pastoroli biex jattendi g[all-avvenimenti so/jali. Dan wara li fi tmiem il-;img[a, il-Papa Ar;entin ma attendiex g[al kun/ert klassiku waqt gala night bi skop spe/ifiku. Il-kardinali u l-persuni distinti pre]enti saru jafu biss fl-a[[ar minuta li l-Papa ‘kellu impenn ur;enti ie[or li ma setax jipposponih’. M’hemm l-ebda possibbiltà li lKap tal-Kattoli/i ma marx g[al dan il-kun/ert (li sar fil-lejl tasSibt) min[abba problemi tassa[[a u sorsi qrib il-Vatikan li qed ikunu intervistati ammettew li
‘nqabdu fuq sieq wa[da b’din idde/i]joni tal-Papa biex ma jattendix’. L-istess sorsi qalu wkoll li flAr;entina, x’aktarx li ma kinux jorganizzaw daqstant funzjonijiet so/jali (b[al kun/erti) g[al Fran;isku – l-eks Kardinal Jorge Bergoglio – min[abba l-probabbilta kbira li ma kienx imur g[alihom. Intant, il-gazzetti Taljani kienu mimlijin b’ritratti tas-si;;u vojt tal-Papa waqt il-kun/ert, bilCorriere della Sera tfisser idde/i]joni tieg[u b[ala ‘turija ta’ sa[[a’ li tirrifletti l-istil sempli/i li Fran;isku jrid jintrodu/i fil-Knisja fejn jistenna li l-e]empju jkaxkar, f’dan il-ka]. Mindu ntg[a]el Papa fit-13 ta’
Marzu, Fran;isku ma qattax imqar lejl wie[ed fl-appartamenti lussu]i riservati g[all-Kap tal-Kattoli/i u jippreferi li jg[ix fi kwartier ]g[ir f’guest house tal-Vatikan. Qabel il-kun/ert inkwistjoni, ilPapa qal li l-Isqfijiet g[andhom ikunu aktar qrib in-nies filwaqt li ‘m’g[andhomx ikattru l-mentalità ta’ Prin/ep’. Imkejjen infurmati fil-Vatikan qeg[din jistennew li Fran;isku jwettaq il-bidliet kbar fost l-istaff tal-Kurja qabel l-a[[ar tas-sajf. {atra li hi ferm mistennija ’l quddiem tinvolvi l-g[a]la tasSegretarju tal-Istat tal-Vatikan – li kultant jirreferu g[alih b[ala lPrim Ministru tas-Santa Sede – biex jil[aq minflok il-Kardinal Taljan Tarcisio Bertone.
Il-Papa Fran;isku fakkar lill-Isqfijiet li g[andhom ikunu aktar qrib in-nies (Reuters)
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
20 {sibijiet
Il-;enju tal-mu]ika Ennio Morricone li qatt ma kibritlu rasu Dan l-a[[ar fuq You Tube kelli l-grazzja nisma’ g[al diversi drabi l-mu]ika sabi[a tal-film The Mission ta’ Maestro Ennio Morricone. Din il-bi//a mu]ika fet[itli bieb daqsiex fuq id-dinja ta’ dan il-kompo]itur famu] Taljan. Ennio Morricone hu meqjus b[ala wie[ed mill-ifjen kompo]ituri tal-films Western. Hu jibqa’ mag[ruf g[as-soundtracks memorabbli g[all-films b[al Spaghetti Westerns, The Good, the Bad and the Ugly, A Fistful of Dollars, u Once Upon a Time in the West. G[al [afna Kattoli/i Morricone baqa’ l-aktar ma[bub g[all-film imsejja[ The Mission. Dan il-film, li [are; fl-1986, jit[addet dwar missjunarji :i]witi flAmerika t’Isfel fis-seklu 18. Il-kontribuzzjoni /inematografika ta’ Morricone tmur lil hinn mixxog[lijiet famu]i tieg[u. Morricone, li ta sehmu f’450 film, [adem mad-diretturi importanti f’Hollywood fosthom Sergio Leone, Bernardo Bertolucci sa Brian De Palma u Roman Polanski. Bniedem spiritwali [afna {afna jqisu l-mu]ika ta’
Ennio Morricone b[ala spiritwali [afna u mnebb[a mill-fidi tieg[u. G[alkemm ifisser lilu nnifsu b[ala “bniedem ta’ fidi” Morricone jara x-xog[ol mu]ikali tieg[u aktar bil-lenti professjonali milli dik tal-fidi. Hu jg[id li l-fidi tieg[u ma tnebb[ux fil-[afna bi//iet ta’ mu]ika li kkompona. Jekk ilfilm li jkun qieg[ed ja[dem fuqu mhuwiex dwar irreli;jon, Morricone ma ja[sibx dwar Alla u l-Knisja. “Jiena na[seb dwar il-mu]ika li g[andi nikteb. Il-mu]ika hija arti astratta. Madankollu meta je[tie;li nikteb bi//a mu]ika reli;ju]a hija [a;a
minn Patri Mario Attard OFM Cap frmarioa@gmail.com
Ennio Morricone - ;enju tal-mu]ika li g[andu rispett kbir lejn il-Papa Fran;isku u hu ammiratur tieg[u g[all-mod kif qieg[ed jipprova jibdel /erti prattiki fi [dan il-Knisja li matul is-snin naffru lil [afna fidili
/erta li l-fidi tieg[i tag[ti sehemha.” Morricone jg[id li fil-qieg[ ta’ qalbu g[andu “spiritwalità li jiena dejjem n]omm fil-kitba tieg[i”. Din l-ispiritwalità mhix xi [a;a li hu jrid li tibqa’ pre]enti. Imma sempli/iment i[ossha. Hu jistqarr: “B[ala wie[ed li jemmen din il-fidi hi probabbilment dejjem hemm. Imma din hi xi [a;a li [addie[or irid jinteba[ biha. Ji;ifieri g[all-mu]ikolo;i u g[al dawk li janalizzaw mhux biss il-bi//iet talmu]ika imma wkoll li g[andhom g[arfien tannatura tieg[i, u tas-sagru u lmistiku.” Madankollu Morricone jemmen li Alla jg[inu jikteb “kompo]izzoni tajba. Imma dik hija storja o[ra”. Ennio Morricone, li hu mi]]ewwe; b’erba’ wlied,
ma jit[additx bl-istess mod meta jfisser x’;ara fil-film The Mission. Fil-fatt huwa jqis li fil-film The Mission se[[ effett tekniku u spiritwali mill-aktar kbir. Filfilm The Mission Morricone rnexxielu jg[aqqad tliet temi mu]ikali li huma marbuta mal-film. Il-pre]enza talvjolini u l-oboe ta’ Father Garbiel jirrappre]entaw lesperjenza Rinaxximentali tal-progress tal-mu]ika strumentali. Il-film imbag[ad jevolvi f’forom o[ra differenti ta’ mu]ika li [ar;u mir-riformi tal-Knisja talKon/ilju ta’ Trentu u finalment jispi//a bil-mu]ika etnika tal-Indjani. Tema kontemporanja Ir-ri]ultat kien tema “kontemporanja” li fiha ttliet elementi, ji;ifieri listrumenti li [ar;u mir-
Rinaxximent, il-mu]ika postkon/iljari riformata u lmelodiji etni/i jing[aqdu b’mod armonju] flimkien fla[[ar tal-film. Morricone jfisser li “l-ewwel u t-tieni tema jmorru flimkien. Lewwel u t-tielet tema jistg[u jmorru flimkien filwaqt li ttieni u t-tielet wa[da jmorru flimkien”. Huwa jqis dan kollu b[ala “l-miraklu tekniku tieg[i li nemmen kien ta’ barka kbira.” Il-kompo]itur Taljan jg[id li m’g[andux ri/etta g[allfilm ta’ su//ess. Hu jg[id: “Li kieku kont naf kont dejjem nikteb iktar mu]ika b[al din.” G[alih il-kwalità tal-mu]ika tiddependi [afna fuq jekk ikunx fer[an jew imdejjaq. Morricone jg[id: “Meta nkun inqas fer[an isalvawli wi//i l-professjonali]mu u tteknika.” Morricone ma feta[x [alqu dwar l-aktar bi//iet ta’ mu]ika jew films li jog[;buh. Ir-ra;uni li jag[ti hi din: “In[obbhom ilkoll g[aliex tawni ftit turment u tbatija meta [dimt fuqhom. Imma m’g[andix u m’iniex se nag[mel xi distinzjoni.” Tal-akbar interess huma lkummenti li Morricone jag[mel fuq l-istat tallitur;ija fil-Knisja tal-lum. Waqt li jfa[[ar bil-bosta lill-Papa Emeritu Benedittu XVI u jiddiskrivih b[ala “bniedem ta’ kultura kbira”, il-kompo]itur mag[ruf apprezza bis-s[i[ ir-riformi li Benedittu XVI ipprova jag[mel fil-qasam litur;iku.
Il-Knisja llum t[ares lura “Illum il-Knisja g[amlet ]ball kbir, ji;ifieri li dawret l-
arlo;; 500 sena lura permezz tal-kitarri u l-g[anjiet popolari. Din il-[a;a ma tog[;obni xejn. Il-Kant Gregorjan huwa vitali. Huwa tradizzjoni importanti g[allKnisja. U li twarrabu biex ikollok persuni li j[awdu kliem reli;ju] ma’ dak profan u j]ewquh ma’ kanzunetti Western huwa mill-aktar gravi. U gravi bil-bosta.” Morricone fa[[ar lill-Papa Emeritu li pprova jikkore;i dan l-i]ball fatali fl-aspett litur;iku tal-Knisja. G[alih ilPapa Ratzinger ipprova jre;;a’ l-arlo;; lura l-g[aliex l-istess [a;a kienet se[[et qabel il-Kon/ilju ta’ Trentu fejn il-kantanti kienu [alltu dak li hu profan mal-mu]ika sagra. “Il-Papa Benedittu] qieg[ed jag[mel sewwa biex jikkore;ih. Hu g[andu jikkore;ih b’iktar qawwa. Xi knejjes taw kas talkorrezzjoni tieg[u filwaqt li o[rajn ma taw kas ta’ xejn.” Ennio Morricone reba[ ruxxmata unuri fil-karriera mu]ikali tieg[u. Fosthom insibu l-Honorary Academy Award, [ames Oscar Nominations, [ames Baftas, u Grammy. Barra minn hekk, nhar il-5 ta’ Marzu 2009 ilPresident Fran/i], Nicolas Sarkozy, [atar lill-kompo]itur Taljan fil-grad ta’ Kavallier fl-Ordni tal-Le;jun tal-Unur. Dan huwa l-og[la unur talpajji]. Minkejja dawn l-unuri kollha, Ennio Morricone ma kibritlux rasu g[aliex, b’umiltà kbira, g[adu jikkomponi mu]ika millisba[. Xi j[e;;u u j]ommu li jikkomponihom jekk mhux id-dawl tal-fidi li hemm mo[bija fih?
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Kultura 21
Il-mar/ Malti g[andu karattru uniku u marbut sew mal-[ajja festiva Maltija Ninsabu fix-xahar ta’ :unju, ix-xahar li jimmarka l-bidu tas-sajf u g[alhekk lista;un tal-vaganzi. :unju, ix-xahar tal-Imnarja u xxahar li jdewwaqna l-frott. U b[alma jg[idu l-antiki tag[na (u hekk hu), :unju g[all-g[omma manju, fissodda jag[tina banju u g[alhekk :unju, :unjett, ine[[i l-qmis u d-dublett. I]da madankollu, :unju hu l-bidu tal-ista;un tal-festi tradizzjonali Maltin - festi li tassew g[andhom g[eruq [awtiela u marbuta sewwa mad-drawwiet Maltin l-aktar fl-ir[ula antiki tag[na. Li kieku f’pajjizna fis-sajf ma kellniex il-festi tradizzjonali Maltin, kieku pajji]na kien ikun nieqes sewwa mill-kuluri viva/i u karatteristi/i li jag[tu dawl differenti minn ta’ pajji]i o[ra. Il-karatteristi/i ta’ festa Maltija Il-banda, in-nar tal-ajru u l-;ig;ifogu tal-art, l-armar fit-toroq u fil-knejjes Barokki tag[na, b’dik lg[ajta tal-qubbajt artab jew iebes, u kollox imsawwar mad-daqq tas-sett talqniepen kbar tal-knejjes tag[na, huma l-ingredjenti me[tie;a g[all-festa Maltija. Ma’ dawn in]idu lmixeg[la ;enerali tal-knejjes u t-toroq tag[na mimlija pavaljuni b’ornat impitter u kolonni bl-an;li j[arsu ’l fuq jew ’l isfel.
Kollox jag[ti xenarju differenti sewwa lil art twelidna fil-festi tal-ir[ula tag[na. U dan hu apprezzat bis-s[i[ min-numru kbir ta’ barranin li ji;u fostna f’dawn ix-xhur tas-sajf. Ma nixtieqx li f’dan lartiklu jkun iddedikat g[al dawn il-festi tradizzjonali Maltin, li dejjem isibu lwens ta[t it-titlu tal-Qaddis jew Qaddisa patruna talir[ula tag[na, i]da g[allinqas ni;bed biss ingredjent wie[ed mill-[afna li jsawru l-festa Maltija. Il-mar/ Malti g[andu listil u l-karattru mu]ikali tieg[u u g[alhekk jinfatam minn mar/i o[ra internazzjonali. F’kelma wa[da, il-karattru mu]ikali tieg[u jag[mluh uniku u jintrabat sewwa mal-[ajja festiva tag[na lMaltin.
minn Peter Paul Ciantar peterp@maltanet.net
Kompo]ituri tal-mar/i. Mix-xellug> Louis Bongailas, Angelo Pace, Paul Schembri, Anthony Aquilina, Vincenzo Ciappara, Peter Paul Ciantar u Angelo Pullicino (Ritratt mill-arkivji)
Ir-Re tal-Mar/i Maltin
Niftakar qisu lbiera[ nitkellem mas-Surmast Vincenzo Ciappara, li jien dejjem sejja[tlu r-‘Re talMar/i Maltin’, jg[idli li hu kien l-ewwel kompo]itur Malti li beda jikkomponi lmar/i fuq il-forma li nafuha llum, bit-trio, l-a[[ar parti u l-parti ewlenija tal-mar/. Jekk il-mar/ ikollu t-trio sabi[, allura l-mar/ hu popolari. Jien ng[id li Ciappara ta [ajja lil din il-forma ferrie[a u [ajjar surmastrijiet o[ra Maltin biex jikkomponu mar/i biex b’hekk il-baned Maltin ikunu fornuti b’mar/i miktuba mill-Maltin g[allfesti tag[na stess. Is-Surmast Ciappara kien stqarr mieg[i kemm-il darba li l-ewwel mar/ tieg[u kien g[all-Banda Prince of Wales tal-Birgu, li tag[ha kien Surmast Direttur. Din il-banda kienet daqqet dan il-mar/ fi Pjazza Re;ina. Il-mar/ kien intg[o;ob [afna, tant li wara ndaqq mill-Banda King’s Own talBelt u minn diversi baned o[ra Maltin. Qabel il-mar/i tas-Surmast Ciappara, ilbaned Maltin kienu jdoqqu mar/i ta’ kompo]ituri barranin, l-aktar dawk Sqallin. Il-mar/i briju]i (kif in[obbu nsej[ulhom a[na lMaltin) tas-Surmast Ciappara huma mibnijin fuq nixxieg[a ta’ melodiji millaktar tal-widna. Id-don tal-
melodija u l-[effa biex jikkomponi twieldu masSurmast Ciappara. In-numru kbir ta’ mar/i mill-isba[ tieg[u (l-aktar wie[ed popolari tieg[u ‘Victory’ miktub wara l-gwerra), flimkien ma’ innijiet kbar u ]g[ar g[al diversi festi Maltin u G[awdxin, huma xhieda tal-kobor tal-pinna mu]ikali tieg[u. Dnub li llum il-;urnata ftit li xejn g[adhom jindaqqu mar/i tas-surmast Ciappara mill-baned tag[na, g[alkemm l-innijiet tieg[u g[adhom [ajjin u ma nista’ nimma;ina qatt li xi darba jew o[ra, dawn jistrie[u flarkivji tal-baned tag[na g[ar-raqda ta’ dejjem. Wara s-Surmast Ciappara bdew jidhru kompo]ituri Maltin o[ra li lkoll taw kontribut kbir lil dan ilqasam mu]ikali purament Malti - il-mar/ tal-festi tag[na. Is-Surmast Luigi Bongailas ukoll ikkompona mar/i sbie[, fosthom g[allbanda tal-lokal tieg[u, San Mikiel ta’ {a]-}abbar. Meta miet Luigi Bongailas (ftit wara s-Surmast Ciappara) [afna sej[ulu ‘ilPrin/ep tal-Mar/i Maltin’. Insemmi kompo]ituri o[ra li taw kontribut kbir lill-mar/ Malti, fosthom Emmanuel Bugeja, li kkompona [afna mar/i g[all-banda tant g[al qalbu, Queen Victoria ta]-}urrieq. Insemmi wkoll lil An;lu Pace tal-Gudja, lil An;lu Pullicino ta’ San :iljan, lil John Mamo li kellu l-Banda
tas-Si;;iewi. Dawn kollha tawna mar/i sbie[. Insemmi wkoll il-mar/i ta’ Joseph M. Barbara, Hector Dalli ta]-}ejtun, Adeodato u ibnu Philip Gatt ta’ {a]-}ebbug, Joseph Abela Scolaro u Willie Attard, it-tnejn tal{amrun. Nixtieq ukoll insemmi lil John Theuma ta’ Birkirkara, li g[adu mimli bl-g[omor. Fost il-mar/i tieg[u li nammira niltaqg[u malmar/ ‘Holiday in Spain’, wie[ed mill-ewwel mar/i tieg[u u li kien indaqq g[all-ewwel darba millBanda La Valette, li f’dawk i]-]minijiet kienet ta[t iddirezzjoni tas-Surmast :u]eppi Camilleri. Niftakar ukoll lis-Surmast Camilleri stess ifa[[ar dan il-mar/. John Theuma jaf kemm dan il-mar/ tieg[u ‘Holiday in Spain ’ hu g[al qalbi. Il-Ma;;ur Anthony Aquilina L-a[[ar u mhux l-inqas insemmi lill-Ma;;ur Anthony Aquilina. Dan ilma;;ur (li b[ali kien }ebbu;i) u surmast talbanda King’s Own (fost o[rajn), kien [elu [afna u l-
mar/i tieg[u kienu verament uni/i u differenti mill-mar/i Maltin l-o[ra. Kellu stil mu]ikali tieg[u. Fil-mar/ tieg[u l-banda Maltija kienet tkun smart [afna (b[alma kien hu) surmast smart, eleganti u m]ejjen b’persuna twila, irqiqa u sabi[a. Hekk kien
il-mar/ tieg[u, b[al persuntu. Kien jg[idli li llaqta Spanjola kienet tog[;bu wisq. Wara dawn il-kompo]ituri tfa//aw o[rajn in scena. Jien wkoll deffist subg[ajja f’dan il-qasam u domt xi [amsa u g[oxrin sena nikkomponi mar/i ;odda g[all-Banda King’s Own tal-Belt u li wara kienu jindaqqu mill-Banda La Stella tar-Rabat, G[awdex. Kont [abib [afna ma’ surmast ie[or mag[ruf g[all-mar/i tieg[u, Paul Schembri ta’ {al Luqa, u flimkien [ri;na wie[ed mill-ewwel albums talmar/i tag[na - ‘Festival of Maltese Marches’. Hekk kien jisimha din l-L.P. talmar/i tag[na li sabet swieq qawwija fost il-Maltin talAwstralja. It-tradizzjoni fil-kitba talmar/i Maltin li kien beda Ciappara kompliet u wara da[al in scena Andrew Coleiro, b’mar/i sbie[ u mill-aktar popolari, fosthom ‘Karmar’ u ‘Agrigento’ li g[adhom [ajja sal-;urnata tal-lum. Jien ng[id li Andrew beda pa;na ;dida fil-qasam talmar/ Malti. Mieg[u ng[aqdu ismijiet o[ra, fosthom Archibald Mizzi ta’ {al Qormi u o[rajn. Illum, il-mar/ briju] Malti tkompla minn ismijiet o[ra, i]da jien jidhirli li llum il-;urnata dan il-mar/ Malti sar aktar kummer/jali u ta’ malajr. Fl-opinjoni tieg[i, illum il-kompo]itur aktar [siebu biex il-mar/ tieg[u jitkanta, b’xi botta g[all-ka]in lie[or, milli biex joffri spettaklu mu]ikali.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
22 Passatemp Sudoku
Tisliba 1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Naqqas il-qawwa (5) 6. Ju]ah ra;el fis-sajf min[abba s-s[ana (5) 7. Mhux l-ewwel darba li
faret xi wa[da barra minn Malta (5) 10. Jg[in lill-kappillan (5) 11. Illuminani u spjegali kif g[andi nag[mel (5) 12. Is-sugu tal-frott (5) 14. Wa[da tajba taf trebb[ek log[ba /ess (5) 16. {adt pja/ir [afna (5) 17. Hekk nag[mel qabel norqod u ji;i d-dlam! (5) 18. Mhix ;did fi blu]a tal[arir (5)
18
Diffi/li: Hemm regola wa[da biss biex issolvi l-log[ba tas-sudoku. Kull kwadru ta’ tliet kaxxi bi tlieta kif ukoll kull ringiela u kolonna tal-kwadru l-kbir g[andhom ikollhom fihom n-numri mill-1 sad-9.
Weqfin> 1. Taqtg[u fir-Rabat, G[awdex? (2-4) 2. Marret in-na[a l-o[ra (6) 3. {uta /atta (6) 4. Ma jag[mlux pjan fuq xulxin (6) 8. :ebla ]g[ira [afna (5) 9. Wa[da ;dida tista’ ]]an]anha g[all-festa (5) 12. {uta li jibla’ l-amorin? (6) 13. Inqrat mod ie[or bi tmien tentakli (6) 14. Mag[]ul g[al xi kariga (6) 15. Post hekk joqog[du nnies fih (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin> 5. Torta; 6. {alba; 7. Ibidu; 10. Tidwi; 11. Arani; 12. Soldi; 14. Sabta; 16. Blata; 17. Babel; 18. Bomba. Weqfin> 1. Statut; 2. Mabbli; 3. ?[adna; 4. Karmni; 8. Idoli; 9. {abba; 12. Sta[ba; 13. Imtela; 14. Saliba; 15. Alleat.
In-negattiva
G[at-tfal
Fuq nett tidher in-negattiva li ntu]at biex ;ie ]viluppat wie[ed minn dawn il-[ames ritratti. Liema?
Soluzzjonijiet Ritratt numru 4. In-negattiva
Tisliba bin-numri
Tisliba bin-numri
In-numru 737 jinsab immarkat mil-lista ta’ numri bi tliet figuri u mni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inek issib fejn g[andhom jitni]]lu n-numri l-o[ra kollha li hawn f’dawn l-erba’ listi.
Treasure hunt
Sudoku
Dan il-[ut qed ifittex i/-/avetta li biha jinfeta[ dan i/-/estun mimli bil-;ojjelli. I]da ;ara li mhux /avetta wa[da biss hawn mo[bija, imma [dax. Ara ssibhomx kollha.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Onde d’estate Raiuno, 15>15
Film :ermani] li n[adem fl-2008 u li fih naraw lil Katja Weitenböck u Fabian Meier (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug) b[ala omm mhux mi]]ew;a u binha. L-omm tidde/iedi li tmur g[al btala ma’ binha. I]da waqt il-btala jir/ievu telefonata li z-ziju George jinsab [a]in [afna, u probabbli li se jmut f’qasir ]mien.
Delitto d’amore Raitre, 15>50
Giuliano Gemma u Stefania Sandrelli (it-tnejn fir-ritratt) huma fost l atturi ewlenin f’dan il-film Taljan tal-1974 b’re;ija ta’ Luigi Comencini. Carmela u Nullo jkunu ja[dmu fl-istess fabbrika. Isiru jafu lil xulxin minn hemm u jsiru ma[bubin. Hi i]da, tmut min[abba marda li tie[u mill-post tax-xog[ol. Hu jkun determiat li jrid iwettaq vendetta min[abba dan.
Renato mal-pre]entaturi tal-programm Frida Cauchi u Hermann Bonaci
Il-kantant Renato Premier - NET Television, 20>30
Il-programm tal-lum se jkollu b[ala protagonista lil Renato Micallef, jew kif inhu mag[ruf minn kul[add b’ismu biss, b[ala Renato. Twieled f’Novembru 1951. Huwa [u l-kantanta Helen Micallef u r-ra;el ta]-]effiena Alison White. Fl-1975 irrappre]enta lil Malta fil-
Eurovision Song Contest b’Singing This Song, u g[all-ewwel darba minn meta bdiet tie[u sehem, Malta ma ;ietx fl-a[[ar post. Hu wie[ed mill-kantanti ewlenin tar-rock opera :ensna. Jipprovdi l-mu]ika fl-istudio Joe Brown.
Perché te lo dice mamma (Because I Said So) Canale 5, 21>10
Diane Keaton u Stephen Collins (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Amerikan tal-2007. Daphne tkun omm ta’ tliet xebbiet, illum mhux ]g[ar fl-età, li dejjem mo[[ha biex tarahom issetiljati bil-familja tag[hom. Ikun baqa’ wa[da biss mhix mi]]ew;a, u l-omm tkun determinata li trid issibilha r-ra;el ideali g[aliha.
Panarea Italia 1, 23>15
Film komiku Taljan tal-1997 b’re;ija ta’ Pipolo li fost l-atturi ewlenin g[andu lil Hoara Borselli (fil-lemin fir-ritratt hawn fuq), showgirl Taljana minn Ruma li twieldet fl-1972 u li ;ieli rajniha wkoll b[ala pre]entatri/i televi]iva. Naraw l-avventuri li jg[addu minnhom grupp ta’ ]g[a]ag[ waqt btala f’Panarea.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
24 TV#Radju
06>00 07>00 07>15 07>40 07>50
101 Breakfast Club - Ron Briffa u Toni Busuttil A[barijiet (ikompli) 101 Breakfast Club Il-:urnali (ikompli) 101 Breakfast Club (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fit-08>00)
09>00 09>05 11>00 11>55 12>00 12>30 13.00 15>00 15>05
A[barijiet fil-Qosor Magazine 1010 Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti - Manuel Cauchi The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30
Radju Malta - 93.7 FM 06:00 - Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 Familja Wa[da (jinkludu 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u lAngelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 - Qari bilMalti 13:15 - Tifkiriet 14:00 A[barijiet 14:05 - E M Live 16:00 - A[barijiet 16:05 Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 - Nitfa Kultura 18:00 Bullettin tal-A[barijiet 18:15 Intermezz Mu]ikali 18:40 - TV Hemm 19:50 - Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 - A[barijiet 20:05 - Qari tar-Rumanz (r) 20:30 - Il[na mi/-?par 21:05 Mu]ika u Sport 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:33 - Ru]arju 24:00 Classic Hits. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - Bon;u Bon;u Bon;u (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 Mill-:urnali, 08:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 08:25 ONE Club Xewqat, 08:45 One News) 09:00 - Kartolina 10:00 - The Morning Show 11:00 Flimkien (jinkludi 11:10 Pariri G[alik, 11:45 ONE News, 12:00 Angelus, 12:05 Igawdu l{ajja ta’ Dejjem) 12:30 - A[na 13:15 - Rumanz 13:45 - ONE News 14:00 - Klassika 15:25 Djarju Kulturali 15:30 - Drive Time 16:00 - Mhux g[at-Tfal Biss 17:00 - Rush Hour (jinkludu 17:45 ONE News, 18:00 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem, 18:05 A[barijiet Sportivi) 18:15 - Dirett Lokal 18:45 - IdDjarju tal-Partit Laburista 19:00 - In the Zone 19:45 ONE News 20:00 - LArgument Ikompli 20:15 Connect Africa 22:00 - Dash Wednesday 24:00 - Ta[t Sema’ Kwiekeb. RTK - 103 FM 06:30 Pierre & Co on RTK (jinkludi 06:55 Fi {dan il-Mulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet filQosor 09:05 - Paperscan 09:15 - G[alina Lkoll (11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bullettin 12.15 - Sehemna fl-Ewropa 13:00 - RTK Qosor 13:05 Su//essi u aktar (jinkludi 14:00 BBC News) 15:00 - RTK Qosor 15:05 - Rumanz
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Lura d-Dar RnB Time - William Cauchi Fuzzbox - Christian Azzopardi N ewsdesk (r) Night Style - Joe Vella
15:30 - G[and in-Nutar 16:00 BBC News 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Fatti (jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 Ru]arju 19:25 - {sibijiet malMelodija 21:00 - {add B[alek 22:00 - Il-Qaddis talJum 22:05 - Ru]arju 22:25 Ripetizzjonijiet.
La prima cosa bella - La 5 21>10 Film Taljan tal-2010 b’re;ija ta’ Paolo Virzi li kien nominat g[al xejn anqas minn 18-il David di Donatello, li huma l-Oscars Taljani. Il-film jirrakkonta dak li g[addiet minnu l-familja Michelucci mis-sebg[inijiet sal-lum, bil-karattru li l-aktar jispikka minn din il-familja jkun dak ta’ Anna (meta ]g[ira interpretata minn Micaela Ramazzotti li fir-ritratt hawn fuq narawha ma’ Sergio Albelli u meta kibret minn Stefania Sandrelli). Fost atturi o[rajn li naraw fil-film insibu lil Valerio Mastandrea, Claudia Pandolfi u Aurora Frasca.
Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Bis-Sassla u bil-Brevjar 10:00 - BBC News Update 10:06 - Mhux Kelma Bejn Tnejn 11:00 - Classic FM 13:00 Anali]i tal-;urnali (r) 13:30 Meta l-Mo[[ Isir Palk 14:00 BBC News Hour 15:00 - Classic FM 19:30 - Il-{rejjef, l-G[erf u l-Ma;ija 20:00 - Bioneers 20:30 - Il-Ktieb l-Ie[or 21:00 - BBC World Service.
TVM 07:00 - TVAM 09:00 - TV Hemm (r) 10:20 - Inside the human body 11:25 - Bang goes the theory 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 - (ikompli) TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 - (ikompli) TVPM 16:30 }ona 18:00 - A[barijiet 18:10 Waqtiet 18:15 - Sa[[tek l-ewwel 18:25 - Telebejg[ 18:40 - TV Hemm 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - Dreams (ep. 30) 21:45 - October Sky. Film ’99 23:30 - A[barijiet fil-qosor 23:50 - Paq Paq (r) 00:30 - TVPM.
Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt (jinkludi fid-09:00 {ajjitna) 11:00 - Katina [elwa li tg[aqqadna mas-sema 12:00 Angelus u Ru]arju 12:30 Ru]arju ta’ San :u]epp 13:00 Qari tar-Rumanz 13:30 - Shalom 14:30 - Qari ta’ Rumanz 15:00 -
Kurunella {niena Divina 15:30 - X’g[adek titftakar millKateki]mu 16:00 - Il-Kura;; Nofs il-Fejqan 17:00 - Bullettin ta’ A[barijiet Reli;ju]i 17:15 Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 - Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 - Vexillum 20:30 - Qari tar-Rumanz (r) 21:00 G[ajn ta’ :id 22:00 - Sejja[li u Jien Inwie;bek 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - Bullettin A[barijiet Reli;ju]i (r) 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan u Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats with Simon B 20:00 - Ben Glover 22:00 Toby’s Wall of Sound 24:00 Paul van Dyk. Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il-{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 - 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 - Let’s Go 21:00 Nitbissmu ma’ Calypso 23:00 Those were the days 01:00 L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.
TVM 2 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Documentaries 11:30 Sensilhena 12:15 - G[awdex illum 12:45 - Bang Goes the Theory 13:15 - Crusades 14:05 Sa[[tek l-Ewwel 14:15 Sensilhena 15:00 Documentaries 15:30 - Bang Goes the Theory 16:00 - How Art Made the World 16:50 Wirt, Arti u Kultura 17:20 Waqtiet 17:25 - Bondi + (r) 18:30 - Lejn [ajja a[jar 19:30 A[barijiet g[al dawk neqsin missmig[ 19:40 - How Art Made the World 20:30 - A[barijiet blIngli] 20:35 - Waqtiet 20:45 Madwarna 21:00 Confederations Cup 23:00 Qatra Inka 23:30 - Lenti. ONE 07:00 - Breakfast News 09:00 Sieg[a }mien 10:00 Teleshopping 11:00 - Aroma Mattina 12:30 - Teleshopping 12:45 - Kalamita (jinkludi ONE News fis-13:30) 16:20 Teleshopping 17:30 - ONE News 17:35 - Liquorish (daily update) 17:40 - Sal-Gister 18:10 – Teleshopping 18:25 - LOOKS (r) 19:10 - Super 5 19:30 - ONE News 20:15 - Klassi G[alina 21:00 - TX 22:10 - Mad-Daqqa t’G[ajn 23:15 - ONE News 23:45 - Kalamita (r). Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - Fil-
K/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 20:30 - Il-Parlament talPoplu (live) 21:30 - CNI 22:00 - News 22:30 - Motordrome. Raiuno 06:45 - Unomattina estate (jinkludi Tg 1 fis-07:00, it-08:00 u d09:00) 09:35 - Unomattina Talk Linea verde meteo verde 09:55 Che tempo fa - Tg 1 10:20 Unomattina ciao come stai? 11:10 - Road Italy Day by day 11:20 - Don Matteo 7 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Ho sposato uno sbirro (fiction) 15:15 - Onde d’estate. Film 2008 16:50 - Rai Parlamento 17:00 Tg 1 17:15 - Estate in diretta 18:50 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 – Football. Confederations Cup. SF 23:40 Porta a porta 01:15 - Tg 1 notte 01:50 - Sottovoce 02:20 - Rai Educational. Raidue 07:30 - Cartoons 09:05 - Le sorelle McLeod (TF) 10:30 - Tg 2 insieme estate 10:35 - Tg 2 Eat parade # Sì, Viagiare # Mizar 11:20 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume 13:50 - Tg 2 medicina 33 14:00 - Divieto di sosta 15:25 Blue Bloods (TF) 16:10 Revenge (TF) 16:55 - Guardia Costiera (TF) 17:50 - Tg 2 Sport 18:15 - Tg 2 notizie 18:45 Senza traccia (TF) 19:35 - Castle (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 – LOL :-) 21:10 - Beauty and the beast (TF) 22:45 - Supernatural (TF) 23:30 - Tg 2 notizie 23:45 - Aggratis 01:15 - Tg 2 Parlamento 01:25 - Close to Home (TF). Raitre 08:00 - Agorà (attwalità) 10:15 La storia siamo noi (dok) 11:10 Buongiorno Elisir (attwalità) 12:00 - Tg 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Le storie - Diario italiano 13:10 - Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - Tg regione 14:20 - Tg 3 14:50 - Tgr piazza affari 15:00 - Ponderosa (TF) 15:50 - Delitto d’amore.
Film ’74 17:30 - Geo magazine 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 - Celi, mio marito! 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Chi l’ha visto? 23:15 Tg regione 23:20 - Tg 3 linea notte 23:55 - Correva l’anno 00:45 - Rai Educational 01:45 Fuori orario. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 - Il mammo (sitcom) 09:10 - Alisa – Segui il tuo cuore (soap) 11:00 Forum 13:00 - Tg 5 13:40 Beautiful 14:10 - Centovetrine 14:45 - Il segreto (TN) 15:40 Pomeriggio cinque (attwalità) 18:50 - Avanti un altro! 20:00 Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:10 - Perchè te lo dice mamma. Film 2007 23:10 - Tg5puntonotte 00:40 - Tg 5 notte 01:10 Paperissima Sprint (r). Rete 4 06:50 - Chips (TF) 07:45 Charlie’s Angels (TF) 08:40 Pacific Blue (TF) 09:50 Carabinieri 7 (TF) 10:50 Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 - Siska (TF) 13:00 Renegade (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Flikken – Coppia in giallo (TF) 16:35 - My Life – Segreti e passioni (soap) 16:50 - Inferno sul fondo. Film ’58 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Quinta colonna il quotidiano 21:10 - The Closer (TF) 23:20 - Nessuno può sentirti. Film 2011 01:25 - Tg 4 01:50 - Music
line speciale appuntamento con… I Pooh.
Italia 1 07:00 - Tutto in famiglia (sitcom) 07:50 - I maghi di Waverly (sitcom) 08:40 - Kyle XY (TF) 09:35 - Gossip Girl (TF) 11:30 Pretty little liars (TF) 12:25 Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:25 - The Vampire Diaries (TF) 16:20 - Smallville (TF) 17:15 Top One (game show) 18:30 Studio aperto 19:20 - CSI NY (TF) 21:10 - Chiedimi se sono felice. Film 2000 23:15 Panarea. Film ’97 01:35 - Sport Mediaset 01:40 - El Internado (TF).
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07.15 - F. News 07:30 - Dawl tal:urnata 08:00 - {in g[al Kollox (r) 10:00 - Cross Roads 12:00 News 12:30 - Nies B[alna 13:00 - Niskata 15:00 - Teleshopping 17:30 - Nintrefa ’l Fuq 18:15 News 18:30 - (ikompli) Nintrefa ’l Fuq 19:45 - F. News 20:30 - Nies B[alna 21:00 - Bejnietna 2 23:00 - News. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshoping 12:00 – Pop Concert (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - All That Jazz 21:30 The Local Angle (r) 22:30 Music Videos. La 5 12/40 - Giro Giro Bimbo 12:50 - Rachel Zoe Project 13:40 - Che trucco! 14:05 - Vite in Apnea 14:40 - Torte d’autore (reality) 15:10 - The OC (TF) 16:00 Rachel Zoe Project 16:50 - Torte d’autore (reality) 17:20 - Vite in Apnea 17:50 - Che trucco! 18:30 - Love Bugs (sitcom) 19:00 - Così Fan Tutte (sitcom) 19:30 - Mercy (TF) 20:25 - Dr House (TF) 21:10 - La prima cosa bella. Film 2010 23:00 Bye Bye Cindirella (sitcom) 23:35 - Suburgatory (sitcom) 24:00 - Shameless (TF) 01:00 - Torte d’autore (reality). BBC Entertainment 07:05 - Little Robots 07:15 Green Balloon Club 07:40 Little Human Planet 07:45 Jackanory Junior 08:00 Bobinogs 08:10 - 3rd & Bird 08:20 - Little Robots 08:30 - My Family 09:00 - The Royle Family 09:30 - The Weakest Link 10:15 - EastEnders 10:45 Doctors 11:10 - Return to Cranford 12:05 - Lark Rise to Candleford 12:55 - My Family 13:25 - The Weakest Link 14:10 - The Royle Family 14:40 EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 - Return to Cranford 16:30 - Famous, Rich and in the Slums with Comic Relief 17:25 - The Weakest Link 18:10 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Lark Rise to Candleford 20:00 - My Family 20:30 - After You’ve Gone 21:00 - The Line of Beauty 22:00 - Jam and Jerusalem 22:30 - Alan Carr: Chatty Man 23:15 - Getting On 23:45 - After You’ve Gone.
TCM 07:35 - They Drive by Night. Film ’40 (PG) 09:10 - Song of Love. Film ’47 (U) 11:05 - Some Came Running. Film ’58 (A) 13:20 Welcome to Hard Times. Film ’67 (X) 15:00 - The Women. Film ’39 (U) 17:10 - Scaramouche. Film ’52 (U) 19:00 - Somebody up There Likes Me. Film ’56 (A) 21:00 - The Formula. Film ’80 (AA) 22:55 - Pennies from Heaven. Film ’81 (AA). MGM Movies 07:30 - A Star for Two. Film ’91 09:05 - A West Side Story: The Film and the Philharmonic 10:00 - Cops and Robbers. Film ’73 (AA) 11:30 - The Private Life of Sherlock Holmes. Film ’70 (PG) 13:30 - Sweet Dreams. Film ’96 15:00 - The Calendar Girl Murders. Film ’84 (15) 16:35 Lights! Action! Music! Film 2007 17:35 - MGM’s Big Screen 17:50 - In the Custody of Strangers. Film ’82 (15) 19:25 Miss America: Behind the Crown. Film ’92 21:00 - Behind Enemy Lines. Film ’97 22:25 Yanks. Film ’79 (AA). GO Stars 07:20 - Contagion 09:10 - Out Of Time 11:00 - The Middle 11:50 - Parks & Recreation 12:35 - The Muppets 14:15 Anger Management 16:00 - The Road To El Dorado 17:35 - A Thousand Words 19:10 - Dr Seuss: The Lorax 20:35 - Parks & Recreation 21:00 - The Insider 23:35 - Young Adult 01:10 - Diamonds Are Forever. Diva Universal 07:00 - Wolff’s Turf 08:55 Agatha Christie’s Poirot 09:55 Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 - Agatha Christie’s Poirot 12:55 - ER 13:50 - Agatha Christie’s Poirot 15:49 - SMS 15:54 - Kojak 16:52 - JAG 18:50 - Agatha Christie’s Poirot 19:50 ER 20:50 - Great Women 21:00 Mr Selfridge 23:00 - ER. Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Chicago Black Hawks Bike Part 2, Carolina Carports Part 1 08:10 - Extreme
Fishing with Robson Green 09:05 - Auction Hunters: Animal Instincts 09:30 - Baggage Battles 09:55 - Ultimate Survival: Panama 10:50 - How Do They Do It?: Underground World # Gunmakers 11:15 - How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Oil Rigs 12:35 Fast N’ Loud: ’48 Chevy Fleetmaster 13:30 - Chop Shop: Angel Cab 14:25 - Wheeler Dealers: Chevy Truck 15:20 -
Mythbusters: Viewer Special Threequel 16:15 - Auction Kings: Happy Days Pinball # Wall of Shame 16:45 - Baggage Battles 17:10 - Extreme Fishing with Robson Green 18:05 Ultimate Survival: Jungle 19:00 - How It’s Made. Ultimate Survival: 20:00 - Western Pacific 21:00 - Global Survivor Guide. 22:00 - Dual Survival: The Green Hell 23:00 - Man, Woman, Wild: Lost at Sea. Iris 11:25 - Come rubare la corona d’Inghilterra. Film ’67 13:10 The Producers - Una gaia commedia-Neonazista. Film 2005 15:40 Italian Secret Service. Film ’68 17:35 - Il grande botto. Film 2000 19:20 - A-Team (TF) 20:10 Hazzard (TF) 21:00 - Atmosfera zero. Film ’81 22:55 - Ultracorpi L’invasione continua. Film ’93 00:40 - Qualcuno con cui correre. Film 2006. Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - How I Met Your Mother 11:30 - Gossip Girl 12:15 Chuck 13:00 - Days of Our Lives 13:45 - Enlightened 14:15 - Hollywood Buzz 14:30 Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 - Private Practice 16:45 - The Mentalist 17:30 SMASH 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 20:00 - Mike & Molly 20:30 How I Met Your Mother 21:00 2 Broke Girls 21:30 - Whitney 21:55 - 30 Rock 22:30 - VEEP 23:05 - Top Gear 00:10 - Person of Interest 00:55 - True Blood. Biography Channel Hardcore Pawn: 10:00 - Les Loses It 10:30 - Blood Lines. Monster In Laws: 11:00 - Mama’s Choke Hold 11:30 - Hurricane Sheeba. 12:00 - Hoarders: Lloyd and Carol 13:00 - Storage Wars: Here’s Lookin’ at You, Kenny 13:30 - Parking Wars 14:00 - Dance Moms: Cheerleader Blues 15:00 - A Gypsy Life for Me. Hardcore Pawn: 16:00 - Les Loses It 16:30 Blood Lines. 17:00 - Hoarders: Lloyd and Carol. Monster In Laws: 18:00 - Mama’s Choke Hold 18:30 - Hurricane Sheeba. 19:00 - Storage Wars: Here’s Lookin’ at You, Kenny 19:30 Parking Wars. Monster In Laws: 20:00 - Beautii is a Beast 20:30 Smother In-Law. Hardcore Pawn: 21:00 - Les Loses It 21:30 Blood Lines. 22:00 - A Gypsy Life for Me 23:00 - Barter Kings: The Traders Went Down to Georgia.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:30 - Gazoon 08:40 - Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 - See The Sea 10:05 Lots & Lots 10:20 - Bob the Builder 10:30 Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:55 Nouky and Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 Tiny Planets 11:30 - Monkey See Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - The Mighty Jungle 12:40 - Mio Mao 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 - Wobblyland 14:05 Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 - My Animal Friends 14:40 - See The Sea 14:45 - Lots & Lots 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - The Mighty Jungle 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Igloo-Gloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:35 - Tork 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - Benjamin’s Farm 18:50 - Nouky and Friends 18:55 - My Animal Friends
19:10 - See The Sea 19:15 - Lots & Lots 19:30 Monkey See Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - Pingu 21:45 - Tiny Planets 21:50 - Pingu 21:55 - Tiny Planets 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends. Disney Channel 08:05 - Austin and Ally 08:30 - Geek Charming 10:05 - A.N.T. Farm 10:25 - Jessie 11:15 - Austin and Ally 12:00 - Shake It Up 12:45 - Disney Fairies 13:35 - The Suite Life on Deck 14:00 Gravity Falls 14:25 - Good Luck Charlie 14:50 Jessie 15:10 - Shake It Up 15:35 - A.N.T. Farm 16:00 - Austin and Ally 16:15 - Have a Laugh 16:20 - Gravity Falls 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 - Good Luck Charlie 17:30 - That’s So Raven 17:55 - Austin and Ally 18:20 - Jessie 18:40 - Gravity Falls 19:00 - Have a Laugh 19:05 - A.N.T. Farm 19:30 - Shake It Up 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 - Austin and Ally 20:40 - That’s So Raven 21:00 - Shake It Up 21:25 A.N.T. Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 Wizards of Waverly Place.
07>00 09>00 10>00 12>00 14>00 14.05 15>25 15>40 16>35 17>00
NET News Telebejg[ Strada Rjali .NET NET News Foodies (b’waqfa g[al NET News fit-15>00) Telebejg[ Chit Chat Telebejg[ Malta Llejla
19>00 19.10 19>45 20>30 21>30 21>35 23>00
(b’waqfa g[al NET News fis-18>00) Bozza tal-Mija Tlug[ tas-Super 5 NET News Premier! NET News Iswed fuq l-Abjad NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - The Grid
08:45 - Wuxi Classic Snooker 09:30 Cycling 10:30 - Eurosport Top Ten 11:00 - Wuxi Classic Snooker 12:30 - Cycling 13:30 - FIFA U#20 WC Football 15:45 - Cycling 16:45 - FIFA U#20 WC Football: Group Stage: Chile v England (live) 19:00 - FIFA U#20 WC Football 20:00 - FIFA U#20 WC Football: Group Stage: Croatia v Uzbekistan (live) 22:00 Wednesday Selection 22:05 FEI Nations Cup Equestrian 23:00 - Riders Club 23:05 Allianz Ladies Slovak Open Euro Tour Golf 23:20 - Golf Club 23:25 - Month Selection 23:30 - Giraglia Rolex Cup Yachting. Eurosport 2 07:30 - World Series by Renault 08:00 - Blancpain Endurance Series Motor Racing 09:00 FIFA U#20 WC Football 12:00 - Cycling 13:00 - Eurosport Top Ten 13:30 - J League Football 15:00 - FIFA U#20 WC Football 17:00 - FIFA U#20 WC Football: Group Stage: New Zealand v Uruguay (live) 19:00 - Cycling 20:00 FIFA U#20 WC Football: Group Stage: Iraq v Egypt (live) 22:00 - The Grid 22:15 Boxing. GO Sports 1 07:00 - Best of Rugby 2012-13 09:00 - Best of Football 201213. The Championships: Wimbledon 2013: 13:00 - Day 2: Highlights 14:00 - Day 3 (live) 22:30 - Day 3: Highlights. 23:30 - Trans World Sport 00:30 - Best of Football 2012-13. GO Sports 2 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - Milan Channel. GO Sports 3 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - Inter Channel. GO Sports 4 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - Juve Channel. GO Sports 5 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - LFC TV.
GO Sports 6 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - MUTV. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack. PGA European Tour: 09:00 BMW International Open: Day 3 13:00 - Najeti Hotels et Golf Open: Highlights. 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 Trans World Sport 23:30 FIFA Futbol Mundial 00:00 Best of Football 2012-13. GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:00 - PGA European Tour: Najeti Hotels et Golf Open: Highlights 12:00 - Best of Football 2012-13 14:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 3 (live) 22:30 - PGA European Tour: BMW International Open: Day 3. Melita Sports 1 08:00 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 09:20 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 10:45 -
Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 11:20 - Bundesliga (r) 13:15 Bundesliga (r) 15:10 - FA Cup (r) 17:15 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 19:20 Bundesliga (r) 21:15 - FA Cup (r) 23:20 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 00:45 - America's Cup: World Series (r). Melita Sports 2 12:00 - America's Cup: World Series (r) 14:00 - Swedish ATG
Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 - FA Cup (r) 17:10 - Bundesliga (r) 19:05 America's Cup: World Series (r) 21:10 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 23:45 - Bundesliga (r) 01:40 FA Cup (r).
Malta Stars 08:00 - Malta Basketball Association (r) 09:30 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Malta Handball Association (r) 12:35 - MFA Futsal League (r) 14:00 - BOV PL (r) 16:05 Football Nurseries (r) 16:40 Malta Basketball Association (r) 18:10 - MFA Futsal League (r) 19:35 - Malta Rugby Football Union 21:15 - Malta Handball Association 22:35 - Football Nurseries (r) 23:15 - Melita GFA 1st Div. (r) 01:00 - BOV PL (r).
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
26 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u
bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[
ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble
Tiswijiet
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Magna tal-[jata
ANTIKA, ir-ras biss u bilcover, €60 u vetrina talkawba ]g[ira li tiddendel, b’5 xkafef 17” x 25” x 4” fond, €60. ?emplu 21242180.
Mutur outboard
EVINRUDE 15hp, f’kundizzjoni tajba, irre;istrat bilkarti, €750 u rota BMX Haro €150. ?emplu 79245666.
JIN{TIE:U Nies
B’esperjenza fuq xog[ol ta’ dawl u ilma, pagi u kundizzjonijiet tajbin. ?emplu 99492659.
Jekk se ssuq ... Tixrobx L-g[oti tad-demm m’g[andux vaganzi. Ag[ti d-demm illum
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
27 SPECIAL OLYMPICS
Lura Malta bil-fidda Din il-;img[a rritorna Malta t-tim ta’ Special Olympics li [a sehem filUnified Volleyball Tournament li sar fit-Turkija, fejn it-tim Malti reba[ ilmidalja tal-fidda. Malta bdiet b’partiti mitTieni Divi]joni Grupp B kontra r-Repubblika ?eka u lFinlandja u mbag[ad kompliet b’reb[a 2-1 fuq il:ermanja u telfa 2-0 kontra lAzerbaijan, tim li g[andu storja twila fil-volleyball. Fl-a[[ar jum it-tim Malti re;a’ ltaqa’ kontra lAzerbaijan g[ar-reb[ talgrupp u din id-darba tilef 2-1 meta tilef l-ewwel set bl-iskor minimu ta’ 25-23, reba[ ittieni set 23-25 u tilef l-a[[ar set 15-10. G[al dawn ir-ri]ultati miksuba, it-tim tal-volleyball ta’ Special Olympics, li hu tim relattivament ;did, hu ffurmat ukoll minn plejers li regolarment jilag[bu filkampjonat nazzjonali talvolleyball. Dawn kellhom kliem ta’ tif[ir g[all-plejers ta’ Special Olympics, spe/jalment g[addeterminazzjoni u l-[e;;a li wrew.
It-tim ta’ Special Olympics ji//elebra r-reb[ tal-midalja tal-fidda fit-Turkija
Anna Calleja, id-Direttur Nazzjonali ta’ Special Olympics, qalet li meta wie[ed jikkunsidra li din kienet l-ewwel parte/ipazzjoni tat-tim Malti talvolleyball f’dan it-turnament Ewropew, jinsabu kuntenti [afna bir-ri]ultati u t[oss li lparte/ipazzjoni kienet su//ess.
“Ma n[obbux ng[a;;lu flaffarijiet tag[na u nie[du ]]mien biex nintrodu/u dixxiplini sportivi ;odda. Inkunu rridu nkunu /erti li qabel nikkompetu fuq livell internazzjonali, ikollna g[all-inqas il-livell mixtieq,” qalet Anna Calleja.
Telfa kbira g[all-U#17
It-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena ;arrab telfa kbira 4-0 kontra t-tim U#16 tal-Irlanda ta’ Fuq f’partita ta’ [biberija f’Moyola Park. G[all-Irlandi]i skurjaw Edgar wara [ames minuti, Quigley fil-45 minuta, Kenedy fit-80 minuta u Mooney minuta wara. B[alissa t-tim U#17 qed i[ejji g[all-finali tal-Kampjonati Ewropej li se jsiru f’Malta fl-2014.
SPARAR
Vella jirba[ sparatura Skeet
Darren Vella kien ir-rebbie[ overall ta’ sparatura g[asselezzjoni Skeet tal-Federazzjoni Maltija tal-Isparar li saret fi tmiem il-;img[a fil-Bidnija. L-isparatura kienet fuq 125 plattina bl-ewwel sitta jg[addu g[as-semifinali u mbag[ad l-a[jar tlieta g[all-midalji. Darren Vella temm l-ewwel b’118-14-13 waqt li Ian Grima reba[ il-fidda b’101-15-10 u Bozidar Domitrov il-bron] b’110-
11-11. Mir-raba’ sal-[ames post spi//aw Joe Muscat, Jason Sciberras u Noel Scicluna.
Il-pre]entazzjoni annwali ta’ Pembroke A.
Dan l-a[[ar saret il-pre]entazzjoni annwali ta’ Pembroke Athleta FC Nursery u g[aliha attendew madwar 200 tifel u tifla li kollha ng[ataw /ertifikat u memento ta’ tifkira. It-tim tal-U#17 ing[ata premju spe/jali talli kiseb il-promozzjoni g[al Sezzjoni A tal-YFA. G[al din l-attività attenda s-Sindku ta’ Pembroke Dean Hili, eks plejer tal-istess klabb, flimkien malkunsilliera Evelyn Vella Brincat u l-Vi/i President tal-MFA Ludovigo Micallef. Matul l-attività t[abbar li Pembroke Athleta YN se jkollhom kow/is u eks plejers millMontenegro u s-Serbja b’esperjenza kbira biex imexxu lit-tfal. Intant, dawk interessati li jie[du sehem fl-iskola tal-futbol tas-sajf g[andhom /ans sal-lum ji;bru applikazzjoni mill-klabb.
IN-NAZZJON L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
28 Sport
Min reba[ it-Tour de France
Alberto Contador u Chris Froome (lemin) mistennija taqtig[a nteressanti
TOUR DE FRANCE
L-isfida Froome v Contador tista’ tag[mel il-100 Tour wie[ed klassiku Chris Froome hu l-akbar favorit li jirba[ it-Tour de France imma r-rtitorn tal-ekx rebbie[ Alberto Contador wara sena mistrie[ tista’ twassal g[al sfida klassika f’din il-100 edizzjoni tal-aktar ti;rija popolari ta/-/ikli]mu fid-dinja. Dan se jkun ukoll l-ewwel Tour sa minn meta l-Amerikan Lance Armstrong tne[[ewlu s-seba’ titli li reba[ wara li ammetta li kien qarraq fi triqtu lejn issu//ess mill-1999-2005 biex [alla vojt kbir fl-istatistika ta’ dan l-event. Hu perjodu li l-Britanniku Froome se jkun fer[an li jpo;;i warajh darba g[al dejjem. “Il-fatt li jien kapa/i nispi//a ma’ ta’ quddiem fl-istadju fil-muntanji u filklassifika ;enerali jfisser li l-isport inbidel minn g[axar snin ilu,” qal Froome li kien promoss minn Team Sky g[al leader quddiem sie[bu u champion renjanti Bradley Wiggins li dde/ieda li jirtira min[abba ra;unijiet ta’ sa[[a. “Titg[allem [afna mill-passat. L-isport miexi fid-direzzjoni t-tajba u r-ri]ultati tieg[u juru dan.” Froome reba[ erba’ mill-[ames ti;rijiet li da[al g[alihom dan l-ista;un. “Dan m’hemmx dubju li jimlini bilfidu/ja li kelli l-aqwa preparazzjoni g[atTour. Barra dan jimla wkoll bil-fidu/ja lil s[abi li qed jikkompetu g[al ra;uni valida li jafu li jien kapa/i ntihom ir-ri]ultat. Imma minkejja dan, ladarba nibdew lavventura tag[na f’Korsika, kull ti;rija o[ra li [adna sehem fihom dan l-ista;un, ma jkollha l-ebda sinifkat,” qal Froome imwieled il-Kenja, b’ton kawtel. Froome mistenni li jkollu vanta;; fittime trials individwali u se jkun qed jibba]a fuq il-qawwa ta’ Team Sky li
g[andu l-kapa/ita` li j]omm livell u pass g[oli fil-muntanji biex jipprevedi lattakki, tattika li Wiggins tant ibba]a fuqha b’su//ess fl-2012. Il-pre]enza ta’ Contador, wara li ma [ax sehem fit-Tour is-sena l-o[ra min[abba sospensjoni fuq doping, bla dubju li se tin[ass anke jekk l-Ispanjol ftit [alla impressjoni dan l-ista;un s’issa. Contador reba[ it-Tour fl-2007 u l2009 u se jkun qed jibda din it-ti;rija b’reb[a wa[da insinifikanti, tappa mitTour de San Luis f’Jannar. Sa minn dakinhar, i/-/iklist ta’ 30 sena kien meg[lub fa/ilment minn Froome u o[rajn, minkejja attakki ripetuti fit-tappi tat-tlajja tat-Tour tal-Oman u l-Criterium du Dauphine. Froome mistenni li jiggwadanja l-[in f’]ew; time trials individwali u o[ra tattim fit-ti;rija ta’ din is-sena li tibda s-Sibt 29 ta’ Lulju, g[alhekk Contador irid ipatti g[al dan bit-tappi fil-muntanji fejn i]da rrivali tieg[u ukoll jibbrilla. It-ti;rija mhux mistenni ti;i de/i]a qabel l-a[[ar ;img[a bl-14-il tappa tintemm f’Mont Ventous u t-18-il wa[da tibg[at lill-peloton darbtejn madwar il-21 dawra ta’ L’Alpe d’Huez. Madankollu Contador hu biss wie[ed minn [ames /iklisti li reb[u titli fit-tliet grand Tours (Spanja, l-Italja u Franza) waqt li Froome spi//a biss darbtejn fuq il-podju, it-tieni fil-Vuelta fl-2011 u fitTour fl-2012. Contador se jkun assistit ukoll minn tim qawwi li jinkludi lill-Awstraljan Michael Rogers li kien strumentali g[al Team Sky matul it-Tour is-sena l-o[ra kif ukoll mill-Irlandi] Nicolas Roche u /-?ek Roman Kreuziger.
It-tnejn esprimew l-ambizzjoni tag[hom li jg[inu lill-Ispanjol jirba[ it-tielet titlu. “Hemm numru ta’ /iklisti li nemmen li jistg[u jkunu ta’ theddida g[all-flokk l-isfar u sakemm xi [add minnhom jitlef il-[in fil-klassifika ;enerali, g[andhom jiqbg[u ta’ theddida g[all-flokk l-isfar,” qal Froome. “Contador hu bla dubju /iklist li ma nistax neskludi barra mill-grupp ta’ kontendenti. Veru li rba[tlu fit-time trials u t-tappi tal-muntanji (fidDauphine) imma ma jistax ji;i njorat.” Contador bis-su//ess tieg[u fil-Vuelta s-sena l-o[ra wera li qatt ma j/edi meta [a l-ewwel post overall fis-17-il tappa wara attakk mill-aktar sorprendenti. Jekk hu u Froome ifallu, hemm imbag[ad Cadel Evans, /iklist li donnu qatt ma jg[ejja, li reba[ it-Tour fl-2011 u li se jkun lest li jattakka flimkien malAwstraljan Richie Porte, in-numru tnejn f’Team Sky. “Ir-ri]ultati ta’ Ritchie din is-sena kienu e//ezzjonali. Hu /iklist qawwi [afna fit-tappi u kontendent ukoll,” qal il-kow/ ta’ Team Sky Tim Kerrison. Il-battalja g[all-punti tal-klassifika u lflokk a[dar aktarx li tkun bejn is-Slovakk Peter Sagan u Mark Cavendish, g[alkemm il-Britanniku jkun kuntent jekk jilbes anke g[al perjodu qasir ilflokk l-isfar. “Nixtieq nilbes il-flokk l-isfar wara lewwel tappa f’Korsika,” qal Cavendish li jinsab 11-il tappa bog[od milli jil[aq irrekord ta’ kull ]mien ta’ Eddy Merckx fit-tour ta’ 34. “Dan hu l-uniku tour mit-tlieta l-kbar fejn g[adni qatt ma lbist il-flokk ta’ leader u g[alhekk nixtieq nag[mel dan.”
Ir-rotta tat-Tour de France 2013 :unju 29 - Stage 1: Porto Vecchio-Bastia, 213 km :unju 30 - Stage 2: Basta-Ajaccio, 156 km Lulju 1 - Stage 3: Ajaccio-Calvi, 145.5 km Lulju 2 - Stage 4: Nice-Nice, team time trial, 25 km Lulju 3 - Stage 5: Cagnes sur Mer-Marseille, 228.5 km Lulju 4 - Stage 6: Aix en Provence-Montpellier, 176.5 km Lulju 5 - Stage 7: Montpellier-Albi, 205.5 km Lulju 6 - Stage 8: Castres-Ax 3 Domaines, 195 km Lulju 7 - Stage 9: St Girons-Bagneres de Bigorre, 168.5 km Lulju 8 - Jum Mistrie[ Lulju 9 - Stage 10: St Gildas des Bois-St Malo, 197 km Lulju 10 - Stage 11: Avranches-Mont St Michel, time trial individwali, 33 km
Lulju 11 - Stage 12: Fougeres-Tours, 218 km Lulju 12 - Stage 13: Tours-St Amand Montrond, 173 km Lulju 13 - Stage 14: St Pourain sur Sioule-Lyon, 191 km Lulju 14 - Stage 15: Givors-Mont Ventoux, 242.5 km Lulju 15 - Jum Mistrie[ Lulju 16 - Stage 16: Vaison la Romaine-Gap, 168 km Lulju 17 - Stage 17: Embrun-Chorges, time trial individwali, 32 km Lulju 18 - Stage 18: Gap-Alpe d’Huez, 172.5 km Lulju 19 - Stage 19: Bourg d’Oisans-Le Grand Bornand, 204.5 km Lulju 20 - Stage 20: Annecy-Annecy Semnoz, 125 km Lulju 21 - Stage 21: Versailles-Paris Champs Elysees 133.5 km
2012 Bradley Wiggins (Renju Unit) 2011 Cadel Evans (Awstralja) 2010 Andy Schleck (Lussemburgu) *** 2009 Alberto Contador 2008 Carlos Sastre (Spanja) 2007 Contador 2006 Oscar Pereiro (Spanja) ** 2005 * 2004 * 2003 * 2002 * 2001 * 2000 * 1999 * 1998 Marco Pantani (Italja) 1997 Jan Ullrich (:ermanja) 1996 Bjarne Riis (Danimarka) 1995 Miguel Indurain (Spanja) 1994 Indurain 1993 Indurain 1992 Indurain 1991 Indurain 1990 Greg LeMond (USA) 1989 LeMond 1988 Pedro Delgado (Spanja) 1987 Stephen Roche (Irlanda) 1986 LeMond 1985 Bernard Hinault (Franza) 1984 Laurent Fignon (Franza) 1983 Fignon 1982 Hinault 1981 Hinault 1980 Joop Zoetemelk (Olanda) 1979 Hinault 1978 Hinault 1977 Bernard Thevenet (Franza) 1976 Lucien Van Impe (Bel;ju) 1975 Thevenet 1974 Eddy Merckx (Bel;ju) 1973 Luis Ocana (Spanja) 1972 Merckx 1971 Merckx 1970 Merckx 1969 Merckx 1968 Jan Janssen (Olanda) 1967 Roger Pingeon (Franza) 1966 Lucien Aimar (Franza) 1965 Felice Gimondi (Italja) 1964 Jacques Anquetil (Franza) 1963 Anquetil 1962 Anquetil 1961 Anquetil 1960 Gastone Nencini (Italja) 1959 Federico Bahamontes (Spanja) 1958 Charly Gaul (Lussemburgu) 1957 Anquetil 1956 Roger Walkowiak (Franza) 1955 Louison Bobet (Franza) 1954 Bobet 1953 Bobet 1952 Fausto Coppi (Italja) 1951 Hugo Koblet (}vizzera) 1950 Ferdi Kubler (}vizzera) 1949 Coppi 1948 Gino Bartali (Italja) 1947 Jean Robic (Franza) 1939 Sylvere Maes (Bel;ju) 1938 Bartali 1937 Roger Lapebie (Franza) 1936 Sylvere Maes (Bel;ju) 1935 Romain Maes (Bel;ju) 1934 Antonin Magne (Franza) 1933 Georges Speicher (Franza) 1932 Andre Leducq (Franza) 1931 Magne 1930 Leducq 1929 Maurice De Waele (Bel;ju) 1928 Nicolas Frantz (Lussemburgu) 1927 Frantz 1926 Lucien Buysse (Bel;ju) 1925 Ottavio Bottecchia (Italja) 1924 Bottecchia 1923 Henri Pelissier (Franza) 1922 Firmin Lambot (Bel;ju) 1921 Leon Scieur (Bel;ju) 1920 Philippe Thys (Bel;ju) 1919 Lambot 1914 Thys 1913 Thys 1912 Odile Defraye (Bel;ju) 1911 Gustave Garrigou (Franza) 1910 Octave Lapize (Franza) 1909 Francois Faber (Lussemburgu) 1908 Lucien Petit-Breton (Franza) 1907 Petit-Breton 1906 Rene Pottier (Franza) 1905 Louis Trousselier (Franza) 1904 Henri Cornet (Franza) 1903 Maurice Garin (Franza) *** L-Ispanjol Alberto Contador tne[[ielu t-titlu wara li nstab po]ittiv g[al sustanzi porjbiti waqt it-ti;rija fl2010 ** L-Amerikan Floyd Landis tne[[ielu ttitlu waral i nstab b’livell g[oli ta’ testosteroni waqt it-ti;rija fl-2006 * L-Amerikan Lance Armstrong tne[[ewlu s-aseba’ titli li reba[ bejn l1999-2005 g[al doping u t[allew vakanti.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Sport 29 TRASFERIMENTI
Ancelotti ma’ Real Madrid u Blanc ma’ PSG Real Madrid [abbru li [atru lil Carlo Ancelotti b[ala lkow/ il-;did tag[hom filwaqt li post Ancelotti ma’ PSG se jie[du Laurent Blanc. Ancelotti, li g[adu kemm reba[ il-kampjonat Fran/i] ma’ PSG, se jie[u post Jose Mourinho li ftit tal-;img[at ilu re;a’ ng[aqad ma’ Chelsea. Min-na[a tieg[u, Blanc kien bla klabb wara li waqaf imexxi lit-tim nazzjonali Fran/i] fl2012. Blanc iffirma kuntratt ta’ sentejn ma/-champions Fran/i]i. Blanc irri]enja mill-kariga ta’ kow/ nazzjonali wara li Franza ;iet eliminata millkwarti tal-finali tal-Euro kontra Spanja. L-a[[ar klabb li mexxa Blanc kien dak ta’ Bordeaux u dan ifisser li l-eks plejer ta’ Man Utd se jkun qed jer;a’ jikkompeti fil-league Fran/i]. Ma’ Bordeaux, Blanc kien reba[ il-kampjonat fl-2009. Ta[t it-tmexxija ta’ Carlo Ancelotti PSG reb[u lkampjonat wara nuqqas ta’ 19il sena. Skont rapporti fil-midja Spanjola Real [allsu lil PSG s-
somma ta’ erba miljun ewro min[abba li Ancelotti kien g[ad fadallu sena biex jintemmlu l-kuntratt. Intant, il-President ta’ Real Madrid Florentino Perez qal li l-midfielder ta’ Malaga Isco hu vi/in li jing[aqad mal-klabb tal-belt kapitali Spanjola. Real b[alissa qed jippruvaw jakkwistaw lil Isco, plejer li [alla impatt mill-aqwa sta;un ilu ma’ Malaga, spe/jalment fi/-Champions League. Isco hu segwit ukoll minn Man City, it-tim li sta;un ie[or se jkun immexxi minn Manuel Pellegrini, l-eks kow/ ta’ Malaga. G[all-bidu kien hemm spekulazzjonijiet li Isco se jing[aqd ma’ City biex ikompli ja[dem ma’ Pellegrini imma jidher li l-offerta talklabb Spanjol hi a[jar. Skont rapporti fil-;urnali Spanjoli Real se j[allsu ssomma ta’ madwar 20 miljun ewro g[al Isco. RED STAR – Red Star Belgrade [abbru li [atru lilleks kow/ nazzjonali tasSlovenja Slavisa Stojanovic.
Carlo Ancelotti
Dan tal-a[[ar iffirma kuntratt ta’ sentejn u se jkun qed ifittex li jg[in lit-tim tieg[u jwaqqaf id-dominanza tar-rivali Partizan Belgrade. IsSlovenja naqqset milli tikkwalifika g[all-Euro 2012 u issa Stojanovic se jkun qed jie[u post Ricardo Sa Pinto. Sa Pinto rtira mill-kariga ta’ kow/ ta’ Red Star il-;img[a li g[addiet. L-a[[ar darba li Red Star reb[u l-kampjonat
Laurent Blanc
domestiku kienet fl-2007 filwaqt li g[al dawn l-a[[ar sitt snin kienu Partizan li reb[uh. NEGREDO – L-attakkant internazzjonali Spanjol Alvaro Negredo stqarr li jixtieq jitlaq lil Seville biex jing[aqad ma’ tim li jilg[ab fi/-Champions League. Dan ]velah ilPresident tal-klabb Jose Maria del Nido. L-istess Jose Maria qal li wie[ed mit-timijiet
interessati f’Negredo hu Atletico Madrid. MERTENS – Il-winger internazzjonali Bel;jan Dries Mertens iffirma kuntratt ta’ [ames snin ma’ Napoli. Mertens, li g[andu 26 sena kien jilg[ab ma’ PSV matul lista;un li g[adda. Mal-Bel;ju Mertens lag[ab 19-il darba u issa se jkun g[ad-dispo]izzjoni tal-kow/ il-;did ta’ Napoli, Rafa Benitez.
TAZZA TAL-KONFEDERAZZJONIJIET
OLIMPJADI 2020
Il-Bra]il ifittex post fil-finali
L-ebda favorit g[all-edizzjoni tas-sajf
Illejla tintlag[ab l-ewwel semifinali tat-Tazza talKonfederazzjonijiet bejn ilBra]il u l-Urugwaj g[al minn se jikseb post fil-finali tal{add li ;ej meta jiltaqg[u kontra r-rebbie[ tas-semifinali l-o[ra bejn Spanja u l-Italja. L-a[[ar darba li l-Bra]il u l-Urugwaj iltaqg[u kontra xulxin kienet fl-2009. Min[abba li l-Bra]il ikkwalifika b’mod awtomatiku g[all-edizzjoni finali tat-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra, ma jistax jilg[ab kontra l-Uurgwaj fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni. Il-log[ba tal-2009 kienet valida mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja tal-2010 u l-Bra]il kien reba[ 4-0 imma minn dakinhar ’l hawn it-tim
Bra]iljan mar lura filprestazzjonijiet tieg[u. Sentejn wara ;ie eliminat mill-kwarti tal-finali tal-Copa America li ntreb[et mill-istess Urugwaj li wasal ukoll sassemifinali tat-Tazza tad-Dinja tal-2010 u issa jrid jaqta’ figura tajba f’din ilkompetizzjoni li qed issir filBra]il stess. Il-Bra]il ;ej minn reb[a 4-2 kontra l-Italja filwaqt li lUrugwaj serra[ lil diversi plejers fir-reb[a kbira ta’ 8-0 li kiseb fuq it-Tahiti. Filwaqt li t-tim tal-Bra]il hu mag[mul minn plejers li g[adhom qed ji]viluppaw, lUrugwaj hu tim bi plejers li la[qu l-qu//ata tal-karriera tag[hom u t-Tazza talKonfederazzjonijiet u t-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra huma
x’aktarx l-a[[ar turnaments internazzjonali li se jie[du sehem fihom. Il-goalkeeper tal-Bra]il, Julio Cesar, qal li “Il-log[ba bejn il-Bra]il u l-Urugwaj hi derby. U[ud jg[idu li rrivalità li hemm bejnna u lUrugwaj hi akbar minn dik mal-Ar;entina. M’hemm lebda favorit g[al min se jirba[ din il-log[ba.” Min-na[a tieg[u, il-kow/ tal-Urugwaj, Oscar Tabarez, qal li g[alih u g[all-plejers se jkun unur li jilag[bu kontra laktar tim li qatt reba[ it-Tazza tad-Dinja. “It-tim Bra]iljan hu mimli bi plejers ta’ kwalità u l-fatt li dawn qed jilag[bu f’darhom se jkompli jag[milha aktar diffi/li g[alina biex nirb[ulhom,” qal Tabarez.
It-Tazza tad-Dinja mhix se tit[assar Is-Segretarju :enerali tal-FIFA, Jerome Valcke kkonferma li t-Tazza tad-Dinja se ssir imma ammetta li kellu diskussjonijiet malGvern Bra]iljan dwar it-Tazza talKonfederazzjonijiet. Matul dawn l-a[[ar ;img[at, fil-Bra]il kien hemm protesti kbar u sa[anistra kien hemm ;urnali li spekulaw li tTazza tal-Konfederazzjonijiet kienet se tit[assar. Il-protesti qed isiru min[abba l-prezzijiet g[oljin tat-trasport pubbliku u min[abba l-infiq kbir li sar biex jinbnew grawnds ;odda g[al sena o[ra. “It-Tazza tad-Dinja se ssir b’mod normali filBra]il. L-ewwel log[ba se tintlag[ab f’Sao Paulo u l-finali se ssir f’Rio. Dak hu l-pjan u
m’hemmx pjan ie[or,” qal Valcke. “Fl-20 ta :unju kien hemm protesti kbar u l-g[ada kellna laqg[a mal-membri tal-Gvern biex naraw kienx ;ust li nwaqqfu t-Tazza tal-Konfederazzjonijiet imma fl-a[[ar g[a]ilna li l-kompetizzjoni tkompli,” kompla jg[id Valcke. Valcke qal li mhux ;ust li l-FIFA qed ting[ata tort g[al dak kollu li qed ise[[ fil-Bra]il. IsSegretarju :enerali tal-FIFA fa[[ar lillattakkant Bra]iljan Neymar tal-wirjiet tieg[u waqt it-Tazza tal-Konfederazzjonijiet u lill-kow/ Luiz Felipe Scolari li re;a’ g[aqqad lit-tim. Il-Bra]il illejla jilg[ab kontra l-Urugwaj u jekk jg[addi, fil-finali jilg[ab kontra r-rebbie[ tas-semifinali l-o[ra bejn Spanja u l-Italja.
Rapport tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC) indika li mit-tlett ibliet li qed jikkontestaw biex jorganizzaw lOlimpjadi tas-Sajf tal-2020, l-ebda minnhom ma hu favorit li jintg[a]el f’Settembru li ;ej. Il-belt ta’ Madrid, ta’ Tokjo u ta’ Istanbul qed jikkontestaw biex jorganizzaw l-Olimpjadi u d-de/i]joni finali tittie[ed f’Settembru fi Buenos Aires flAr;entina. Skont l-istess rapport, il-kri]i ekonomika li hemm fi Spanja mhix se teffettwa lil Madrid filwaqt li l-protesti li hemm fitTurkija mhux se jeffettwaw i/-/ansijiet li g[andu Istanbul li jing[ata d-dritt li jorganizza l-Log[ob. L-istess rapport qal li minkejja li m’hemmx appo;; min-na[a tal-pubbliku :appuni] g[all-kandidatura ta’ Tokyo, il-pajji] hu b’sa[[tu finanzjarjament biex jorganizza l-Log[ob. Bejn it-3 u l-4 ta’ Lulju, il-bliet li qed jikkontestaw se jippre]entaw b’mod uffi/jali l-pjanijiet tag[hom lill-membri kollha tal-IOC waqt laqg[a li se ssir fl-I]vizzera. Il-belt ta’ Istanbul se tkun qed tikkontesta g[all-[ames darba u waqt l-istess laqg[a l-membri tal-Kumitat E]ekuttiv tal-IOC se jitkellmu mal-Kumitat organizzattiv ta’ Istanbul dwar is-sitwazzjoni tal-pajji]. Minn Mejju li g[adda ’l hawn, f’Istanbul kien hemm protesti kbar fil-konfront tal-Prim Ministru Tayyip Erdogan. Ir-rapport tal-IOC ]vela li l-belt ta’ Tokyo di;à g[andha allokati 4.5 biljun dollaru g[allOlimpjadi u l-fa/ilitajiet sportivi li se jinbnew se jkunu jistg[u jibqg[u jintu]aw g[al snin kbar. Il-belt ta’ Madrid qed tikkontesta g[at-tielet darba konsekuttiva u minkejja l-kri]i finanzjarja li hemm fil-pajji], is-sistema ta’ trasport pubbliku hi wa[da mill-aqwa.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
30 Sport
Valletta jtemmu b’reb[a komda minn Simon FARRUGIA
EURO CUP
SLIEMA W. (0)
1
G. Zammit, A. Muscat, J. Mintoff, C. Gatt Baldacchino, S. Biancardi, P. Barbetti, M.Scerri, M. Muchardi, A. Laudisi, A. Navarra, S. Ohawuchi Sostituzzjonijiet - H. Bonello flok G. Zammit, M. Ciantar flok M. Scerri, L. Martinelli flok J. Mintoff, D. Kokavessis flok A.Laudisi
3
VALLETTA (1)
MILL-QORTI
18-il persuna akku]ati b’reati fil-grawnds Il-Pulizija ressqet 18-il persuna l-Qorti fuq akku]i ta’ reati fi grawnds tal-futbol fl-ewwel [ames xhur ta’ din is-sena. Dan qalu Manuel Mallia, il-Ministru g[allIntern u s-Sigurtà Nazzjonali bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi fis-seduta talbiera[.
P. Marino, Y. Camilleri, L. Dimech, J. Vandelannoite, D. Falzon, J. Caruana, I. Azzopardi, H. Barry, R. Fenech, D. Rocha Dos Santos, A. Obaje Sostituzzjonijiet – S. Bajada flok J. Caruana, M. Stojanovic flok R. Fenech, Siraj Arab flok Y. Camilleri, Samir Arab flok L. Dimech, K. Borg flok D. Rocha Dos Santos, M. Thorne flok A. Obaje
Imwissija – Biancardi, Scerri (S) , Falzon, Azzopardi (V) Skurjaw – Obaje 12 min., Dos Santos pen. 46 min., Bajada 69
min. (V) Barbetti 82 min. (S) Referee – Clayton Pisani
Valletta temmew l-impenji tag[hom fil-Euro Cup bittieni reb[a konsekuttiva dan wara li huma g[elbu lil Sliema Wanderers bl-iskor ta’ 3-1. Din il-log[ba kienet iddominata mill-Beltin fejn ilBlues naqsu li jkunu ta’ sfida denja g[all-avversarji tag[hom. Valletta fet[u l-iskor flewwel azzjoni tal-log[ba hekk kif fit-12 il-minuta kien Deni Rocha Dos Santos li qassam lejn AUGUSTIN OBAJE fejn dan anti/ipa lil Zammit biex tefa’ fix-xibka. Il-Beltin komplew jiddominaw biex fil-25 minuta resqu vi/in mill-;did fejn kien Deni
Rocha Dos Santos li sab lil Camilleri li bir-ras ikkonkluda barra. U erba’ minuti wara fuq cross tal-istess Dos Santos kien Obaye li bir-ras xe[et ftit barra. Sliema kellhom l-ewwel /ans tal-log[ba fis-37 minuta fejn kien Navarra li qassam lejn Laudisi i]da l-goalkeeper Belti Marino anti/ipa billi kklerja fil-[in. Biex ]ew; minuti minn tmiem it-taqsima kien cross ta’ Laudisi li wasal g[and Alex Muscat bix-xutt tieg[u jkun ikklerjat minn vi/in il-linja minn Jonathan Caruana. Appena minuta mit-tieni taqsima Valletta rduppjaw
FUTBOL
It-tielet goal ta’ Valletta skurjat minn Bajada (Ritratt> John Paul Bonanno)
fejn wara li Gatt Baldacchino waqqa’ lil Barry fil-kaxxa mill-[dax –il metru DENI ROCHA DOS SANTOS ma’ falliex. Valletta komplew jinsistu bi Sliema jonqsu li jwettqu reazzjoni fejn fis-66 minuta Bonello salva tajjeb fuq free kick ta’ Bajada. Bil-Beltin jiskurjaw ittielet gowl fid-69 minuta meta kien Obaje li da[al fil-kaxxa minn fuq il-lemin bil-cross tieg[u jsib lil SHAUN BAJA-
DA li spara ;ewwa. Lejn it-tmiem dehru xi ftit il-Wanderers li fit-82 minuta naqsu d-distakk bi free kick fil-baxx minn PALTEMIO BARBETTI li g[eleb lil Marino. Huma komplew jippruvaw inaqqsu aktar id-distakk fejn fit-88 minuta kienu sfortunati meta xutt ta’ Ohawuchi kien salvat parzjalment minn Marino biex mirrebound Navarra kien sfortunat li laqat il-lasta.
Tevez ma’ Juventus Skont rapporti mill-Italja li i]da ma kinux konfermati uffi/jalment minn Juventus, lattakkant Ar;entin ta’ 29 sena Carlos Tevez ing[aqad ma’ Juventus ming[and Manchester City. Ir-rapporti qalu li Tevez li se jiffirma kuntratt ta’ tliet snin mal-Bianconeri, se jiswa s-somma ta’ 12-il miljun ewro li/-champions Taljani. Tevez kien ilu ma’ Manchester City g[al dawn l-a[[ar erba’ sta;uni.
POOL
PREMIER
Telfa u reb[a g[at-tim tal-ir;iel
Decesare ma’ Naxxar Lions
It-timijiet nazzjonali Maltin komplew bl-impenji tag[hom fil-kampjonati mondjali tal-Pool li qeg[din isiru fi Blackpool, l-Ingilterra. Flewwel log[ba tal-;urnata t-tim nazzjonali tal-ir;iel kiseb reb[a konvin/enti ta’ 14-7 fuq it-tim nazzjonali Fran/i]. Fit-tieni log[ba x-xorti ma da[qitx lit-tim Malti li [are; tellief bl-iskor ta’ 10-11 kontra t-tim nazzjonali Indjan. It-tim Malti jer;a’ jkun impenjat f’]ew; log[biet o[ra nhar il-:img[a kontra l-Ingilterra u
l-Marokk. It-tim ta’ ‘l fuq minn 50 sena ma kellux ;urnata tajba fejn safa meg[lub darbtejn kontra t-tim talIskozja B 3-6 u kontra l-Afrika t’ Isfel 4-5. I]-]g[a]ag[ Maltin bdew limpenji tag[hom ilbiera[ u flewwel log[ba tilfu kontra /-champions renjati tad-dinja l-Ingilterra bl-iskor ta’ 10-15. Fit-tieni log[ba tal-biera[ i]-]g[a]ag[ Maltin irkupraw tajjeb u g[elbu lill-Irlanda Ta’ Fuq bl-iskor konvincenti ta’ 18-7.
Naxxar Lions li dan l-ista;un se jkunu qed jirritornaw fil-Premier komplew isa[[u l-iskwadra tag[hom bil-mira ewlenija tkun li j]ommu posthom mal-kbar u jkunu wkoll ta’ sfida g[at-timijiet l-o[ra. Waqt li kkonfermaw lil Pablo Doffo u Da Silva li kienu mag[hom l - ista;un li g[adda , din il - ;img[a t tim Naxxari akkwista lill - mid fierlder difensiv Andrew Decesare fuq kuntratt ta ’ sena . L - ista;un li g[adda Decesare kien ma ’ Sliema Wanderers u kellu lag[ab ukoll fost l - o[rajn ma ’ Tarxien R . u Birkirkara .
Barra dan b[alissa g[andhom ukoll diversi plejers barranin g[al prova, fosthom difensur /entrali Bra]iljan, id-difensur Fran/i] Garnier li jidher li [alla impressjoni tajba u l-Bra]ilajn lie[or Gilmar li wkoll mistennija jing[ataw kuntratt. Naxxar li se jer;g[u jkunu ta[t ittmexxija tal-kow/ Winston Muscat li ta[tu reb[u l-promozzjoni l-ista;un li g[adda u g[alkemm ilhom g[al dawn l-a[[ar ;img[at g[addejjin b’ta[ri; [afif, il-pre-season uffi/jali mistenni jibda l-;img[a d-die[la fliskola ta]-}okrija u fil-ground ta’ {a]-}ebbu;.
IN-NAZZJON
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
Sport 31
LOG{OB TAL-MEDITERRAN
Illum fl-azzjoni William Chetcuti u Nathan Lee Xuereb Bidu tajjeb fil-log[ob tal-bo//i
Azzjoni mil-log[ba mirbu[a minn Sirens (Ritratt> John Paul Bonanno)
WATERPOLO
L-ewwel reb[iet g[al Sirens u Otters Minn Stewart Said
Sirens Ritter Sport. .............8 Exiles Ferretti ......................6 (1-1),(3-0),(2-3),(2-2)Sirens
Ritter Sport kisbu l-ewwel reb[a tal-Kampjonat meta f’partita li [adet ]volta lejn la[[ar sessjoni tal-partita, g[elbu lil Exiles Ferretti 8-6. Il-partita kienet wa[da kwieta bil-partita tkun bilan/jata b’Sirens jiddominaw it-tieni sessjoni u Exiles li da[lu filpartita fit-tielet sessjoni i]da Sirens ]ammew sod u kisbu lewwel punti. Il-partita bdiet fuq nota kwieta u nieqsa mill-emozzjonijiet bl-ewwel sessjoni tispi//a 1-1 b’Blary iwie;eb g[al gowl ta’ David Cutajar. It-tim ta’ Marco Risso [a f’idejh il-partita u fit-tieni sessjoni, Sirens skorjaw tliet darbiet ming[ajr risposta b’Exiles ifallu diversi okka]jonijiet ta’ skor. It-tielet sessjoni kienet iktar movimentata u l-a[[ar nofs tas-sessjoni kienet mimlija gowls. Exiles irnexxilhom jirkupraw l-i]vanta;; b’gowls minn Peter Borg u Vojaslav Cupic (2). I]da Sirens re;g[u marru ]ew; gowls vanta;; b’doppjetta tal-kaptin David Cutajar. L-a[[ar sessjoni baqg[et bilan/jata b’Exiles jippruvaw sal-a[[ar jid[lu fil-partita i]da Sirens iddefendew tajjeb biex kisbu l-ewwel reb[a. Sirens: A. Grech, Z. Mizzi (1), M. Grech, J. Napier, A. Babay, C. Kiss (1), J. Borg,
D. Cutajar (4), A. Zarb Cousin (1), A. Attard (1), S. Micallef, R. Gauci, J. Cremona Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi, N. Paris, D. Pace Lupi, R. Blary (1), N. Portelli, J. Spiteri Staines, V. Cupic (3), K. Griscti, P. Borg (2), S. Galea Pace, D. Borg, K. Lanzon Referees: Marco Piano, Massimo Angileri
Otters Nivea .......................11 Marsaxlokk ..........................9 (4-2),(1-4),(2-1),(4-2) Otters Nivea kisbu l-ewwel reb[a tal-ista;un meta f’konfront minn na[a t’isfel talklassifika g[elbu lil Marsaxlokk 11-9 f’konfront bilan/jat. L-eroj g[al G[awdxin kien ir-Rumen Ionut Necsulescu li skorja [ames gowls filwaqt li l-a[wa Kovacs skorjaw seba’ middisa’ gowls tax-Xlukkajri. Otters kienu fet[u tajjeb u reb[u l-ewwel sessjoni 4-2. I]da x-Xlukkarji dawru l-iskor fit-tieni sessjoni b’Robert Kovacs ikun strumentali meta skorja l-gowls kollha taxXlukkajri fis-sessjoni u tefa’ lit-tim tieg[u 6-5 minn fuq. G[alkemm kienu minn ta[t, Otters irnexxilhom jag[mlu liskor 7-7 fit-tielet sessjoni u anki kienu gowl vanta;; sakemm Peter Kovacs ;ab iddraw. Bi]-]ew; timijiet ikun g[adhom bla reb[a, it-tnejn
Kif Jinsabu Premier L R D T F K Pti Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles
1 Divi]joni Marsacala Ta’ Xbiex Valletta Otters Marsaxlokk
3 3 4 4 4
3 0 0 42 3 0 0 42 2 0 2 39 1 0 3 34 0 0 4 35
19
33 44 46 50
9 9 6 3 0
L R D T F K Pti 4 3 3 3 4
3 0 1 46 2 1 0 37 2 0 1 41 1 1 1 28 0 0 4 43
43 31 32 32 54
9 7 6 4 0
pruvaw l-isforz ]ejjed u g[alkemm Marsaxlokk marru darbtejn gowl vanta;; fl-a[[ar sessjoni, Otters irkupraw u sa[ansitra marru gowl minn fuq. I]da episodju partikolari dde/ieda l-partita meta b’]ew; minuti g[at-tmiem mill-bank ta’ Marsaxlokk instemg[et time-out meta ma kellhomx ilpussess, bir-referee jordna penalty u Necsulescu g[amel l-iskor finali 11-9. Otters: N. Grixti, G. Attard, G. Zammit (1), P. Sciberras, E. Farrugia, A. Cachia, K. Scicluna (2), D. Schembri, A. Edward, S. Dimech, C. Martin (2), I. Necsulescu (5), K. Grima Scott (1) Marsaxlokk: A. Xuereb, J. Fenech, M. Agius, E. Meli, L. Friggeri, K. Mock (1), A. Galea, C. Bugeja, R. Kovacs (4), P. Kovacs (3), D. Spiteri, T. Camilleri, G. Zammit (1) Referees: Peter Balzan, Alex DeRaffaele
Fis-sitt ;urnata tas-XVII Edizzjoni tal-Log[ob talMeditteran, l-attenzjoni kollha tal-kontin;ent Malti tmur fuq dak li se jse[[ illum meta fix-shooting range ta’ Erdemil issir ilkompetizzjoni tad-double trap meta jid[lu fl-azzjoni William Chetcuti u Nathan Lee Xuereb. Ilbiera[ iddebuttaw ilkoppja Stefan Farrugia u David Farrugia bl-ewwel partita tag[hom fid-doubles tar-Raffa. Wara li kmieni filg[odu l-koppja Maltija
ttellg[u ‘bye’, fl-ewwel dehra tag[hom lag[bu kontra s-Serbja u l-koppja Maltija [ar;et rebbie[a 121.
Dalg[odu l-koppja Farrugia jilag[bu fit-tielet rawnd kontra l-Al;erija u wara kontra l-Libja bl-a[[ar partita tkun tard filg[axija kontra l-Italja. Illum jid[ol ukoll flazzjoni l-lottatur Adam Vella illi flimkien malkow/ tieg[u Abraham Vassallo kienu l-a[[ar atleti li waslu Mersin.
FUTBOL
Silvio Vella u Wayne Attard ma[tura kow/is tal-MFA Silvio Vella u Wayne Attard, ]ew; eks plejers nazzjonali ta’ Malta n[atru kow/is ;odda fi [dan i//entru Tekniku tal-Malta Football Association ta[t iddirezzjoni ta’ Robert Gatt, idDirettur Tekniku. Vella se jkun l-assistent ta’ Pietro Ghedin, il-kow/ nazzjonali tat-tim nazzjonali A waqt li Attard se jservi b[ala assistent tat-tim nazzjonali ta’
ta[t is-16-il sena u wara perjodu qasir se jin[atar assistent tal-kow/ nazzjonali ta’ ta[t id-19-il sena. L - MFA irringrazzjat lil Branko Nisevic , Joseph Mansueto u Edward Bartolo li m ’ g[adhomx jif furmaw parti mi/ - ?entru Tekniku tax - xog[ol kbir li g[amlu fi] - ]mien li damu fil - karigi rispettivi tag[hom .
FUTBOL
Fenerbahce u Besiktas sospi]i mill-UEFA Il-UEFA [abbret li ssospendiet lit-timijiet Torok Fenerbahce u Besiktas mill-kompetizzjonijiet Ewropej. Fenerbahce kienu sospi]i g[al sentejn filwaqt li Besiktas ing[ataw sospensjoni ta’ sena. B’din is-sanzjoni Fenerbahce se jkunu esklu]i mill-UEFA Champions League tal-ista;un li ;ej, filwaqt li Besiktas se jkunu esklu]i mill-Europa League fl-ista;un li ;ej. Din id-de/i]joni ttie[det inkonnessjoni mal-iskandlu ta’ tbag[bis ta’ log[biet fissena 2011.
TENNIS
L-ebda sorpri]a fit-tieni jum Wara l-eliminazzjoni sorpri]a flewwel jum ta’ Rafael Nadal, it-tieni jum ta’ Wimbledon mexa kollox kif previst bil-favoriti kollha jo[or;u rebbie[a. Novak Djokovic g[eleb lil Florian Mayer 6-3, 7-5, 6-4 u s-seed numru 4 David Ferrer g[eleb lil Martin Alund 6-1, 4-6, 7-5, 6-2. Fil-kompetizzjoni tan-nisa l-ebda problema g[all-favoriti Serena Williams li g[elbet lil Mandy Minella 6-1, 6-3. L-eks champion
tal-Open ta’ Franza, Li Na kellha bidu fa/li f’din il-kompetizzjoni meta reb[et 6-1, 6-1 kontra lOlandi]a Michaella Krajicek. Tant kemm din kienet qed tiddomina li meta kienet 5-0 minn fuq bdiet titlef kemxejn il-kon/entrazzjoni. It-tennista ?ini]a, li qieg[da fis-sitt post fir-rankings mondjali fl-2011 saret lewwel ?ini]a li qatt reb[et dan lOpen. Fir-rawnd li jmiss issa Li Na tilg[ab kontra Simona Halep tarRumanija.
Intant, l-eks umru wie[ed fid-dinja Rafael Nadal qal li t-telfa tieg[u ta’ nhar it-Tnejn kontra Steve Darcis mhijiex ‘tra;edja’. Kontra kull mistenni, Nadal ;ie eliminat fl-ewwel rawnd ta’ Wimbledon kontra Darcis, tennista li qieg[ed fil-135 po]izzjoni tar-rankings mondjali. “Hi diffi/li biex ta//etta li ;ejt eliminat li flewwel rawnd ta’ Grand Slam. Irrid ng[id prosit lill-avversarju tieg[i u ]gur mhux se nitfa’ t-tort ta’ din ittelfa fuq l-injury f’irkoppti,” qal
Nadal. Nadal dam barra mill-azzjoni g[al tmien xhur min[abba injury f’irkopptu u virus fl-istonku imma rkupra b’mod mill-aqwa u reba[ ]ew; turnaments kif ukoll il-Grand Slam ta’ Pari;i. Din kienet l-ewwel darba fil-karriera tieg[u li Nadal ;ie eliminat fl-ewwel rawnd ta’ Grand Slam. Sena ilu Nadal kien ;ie eliminat mit-tieni rawnd ta’ Wimbledon meta tilef kontra Lukas Rosol u dan kollu qed juri kemm Nadal isibha diffi/li meta jilg[ab fuq il-[axix.
L-Erbg[a, 26 ta’ :unju, 2013
32 Lokali
Fuq il-Fosos tal-Furjana llejla mistennija eluf ta’ nies li se jattendu g[all-kun/ert Isle of MTV li din is-sena da[al fis-seba’ sena tieg[u (Ritratt> Martin Agius)
Il-kun/ert Isle of MTV g[as-seba’ darba f’Malta minn Claire Mifsud
Kollox jinsab lest biex ilFosos tal-Furjana llum jilqg[u eluf ta’ ]g[a]ag[ g[allFestival Isle of MTV li din issena da[al fis-seba’ sena tieg[u. Il-Festival, li llum sar avveniment annwali mistenni fil-kalendarju kulturali Malti, se jkun qed jilqa’ fih u[ud mill-aqwa talent mu]ikali. Illejla l-Fosos tal-Furjana mistennija jilqg[u fihom eluf ta’ nies li se jattendu g[allkun/ert Isle of MTV li din issena da[al fis-seba’ sena tieg[u. L-artisti li se
jipparte/ipaw fil-kun/ert filFurjana huma Jessie J, Rita Ora, il-grupp Rudimental u dDJ Afrojack. Macky Drese, f’isem lMTV, qal ilbiera[ li l-MTV hija kuntenta [afna li qed tirritorna Malta g[al dan lavveniment u fa[[ar ir-relazzjoni tajba li hemm bejn lorganizzaturi ta’ dan il-festival mu]ikali u pajji]na. Drese qal li l-fatt li dan l-avveniment ilu ji;i organizzat g[al seba’ snin konsekuttivi jag[mlu wie[ed mill-iktar
Il-kun/ert f’Malta jag[mlu wie[ed mill-iktar avvenimenti organizzati fit-tul f’isem l-MTV avvenimenti organizzati fit-tul f’isem l-MTV. Kif ;ara fis-snin ta’ qabel, hu mistenni li madwar 50,000 ru[ jimlew il-Fosos talFurjana filwaqt li miljuni o[ra jsegwu dan l-avveniment minn fuq it-televi]joni f’numru ta’ pajji]i differenti meta lkun/erti fix-xhur li ;ejjin jixxandar fuq in-Networks
media•link COMMUNICATIONS
tal-MTV. Dan, spjega l-Ministru g[at-Turi]mu Karmenu Vella, g[andu jservi ta’ reklam g[al pajji]na li jindika li, minbarra destinazzjoni ta’ storja u kultura, pajj]na hu wkoll attrazzjoni g[a]-]g[]ag[ grazzi g[al avvenimenti mu]ikali b[al dawn. Pre]enti wkoll waqt il-kon-
ferenza stampa kien hemm Gavin Gulia, i/-Chairman talAwtorità Maltija g[atTuri]mu; u Josef Formosa Gauci, il-Kap E]ekuttiv talMTA. Din is-sena l-organizzazzjoni tal-festival se tkun qed tipparte/ipa wkoll fi skema ta’ responsabbiltà so/jali korporattiva li permezz tag[ha se tkun qed tirri/ikla l-iskart li jit[alla wara dan l-avveniment kif ukoll permezz ta’ ;bir ta’ flus g[all-g[aqda YMCA.