Il-Mument 7 ta' Lulju 2013

€0.75

Numru 2,170

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

G{AJNEJN IL-MINISTRU TAL-EDUKAZZJONI FUQ L-INTERVISTI MID-DIPARTIMENT TAL-EDUKAZZJONI

Ministru ie[or b’ind[il f’intervisti g[al impjiegi ma/-?ivil minn Matthew Bonett – matthew.bonett@media.link.com.mt

Ministru Laburista ie[or tal-Gvern ta’ Joseph Muscat qieg[ed jirrikorri g[al tatta/i ta’ nd[il dirett ministerjali jew governattiv fil-pro/ess ta’ intervisti g[al rekluta;; fis-servizz pubbliku. il-mument qed ti]vela li l-Ministru kkon/ernat hu Evarist Bartolo, responsabbli mill-oqsma tal-edukazzjoni u x-xog[ol.

Dan hu t-tieni Ministru Laburista f’;imag[tejn li qed ji;i ]velat b’xi forma ta’ nd[il fil-pro/ess tar-rekluta;;, wara li fl-a[[ar ;imag[tejn inkixef Manuel Mallia, il-Ministru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, li kien qieg[ed ikun pre]enti flimkien ma/-Chief-of-Staff tieg[u, Silvio Scerri, fl-intervisti g[all-g[a]la ta’ uffi/jali g[as-servizz sigriet.

Illum din il-gazzetta qed ti]vela t-tattika u l-istrate;ija tal-Ministru Evarist Bartolo.

Filwaqt li fil-pro/ess tal-intervisti g[al rekluta;; ta’ [addiema u professjonisti mid-Dipartiment tal-Edukazzjoni, ilMinistru Bartolo qieg[ed jara li hu ma jidhirx personalment, qieg[ed jinqeda b’terzi persuni mag[rufa sew g[attwemmin Laburista tag[hom biex ikunu jistg[u jirrappurtaw direttament lilu.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li minn din il-prattika jidher li l-Ministru talEdukazzjoni, Evarist Bartolo, ftit li xejn g[andu fidu/ja fil-Bord li jag[mel lintervisti g[all-impjiegi li jsiru fidDipartiment tal-Edukazzjoni. Dan, hekk kif minn meta [a t-tmexxija tal-Ministeru, hu [atar numru ta’ persuni biex f’ismu jattendu g[al dawn l-intervisti. il-mument hi mg[arrfa li [afna drabi l-Bord talG[a]la ta’ dawk li jag[mlu l-intervisti fidDipartiment tal-Edukazzjoni jkun mag[mul minn tliet persuni li jag[mlu l-mistoqsijiet u jaslu fi ftehim bejniethom dwar irri]ultat tal-intervisti rispettivi. Millelezzjoni ’l hawn, ma’ dan il-bord ta’ tliet persuni qed ikun hemm ukoll rappre]entanti mag[]ula mill-Ministru Evarist Bartolo. Dawn mhux bilfors ikunu l-istess g[all-intervisti kollha li jsiru, i]da huma meqjusa mill-amministrazzjoni filMinisteru tal-Edukazzjoni b[ala “persuni talfidu/ja tal-Ministru. Dawn l-istess persuni mag[]ula jkollhom ukoll l-approvazzjoni mhux biss tal-Ministru imma wkoll minn Kastilja. g[al pa;na 6

Il-Ministru Evarist Bartolo qed ju]a tattika kif jista’ jkollu sehem fid-de/i]jonijiet li jittie[du fl-intervisti li jsiru mid-Dipartiment tal-Edukazzjoni

TRANSFER MILL-ISPTAR MATER DEI WARA L-ELEZZJONI :ENERALI

“Persuni mla[[qa wara in;ustizzja kbira” Frances Anastasi, il vittma tat transfer vendikattiv –

T[ejjijiet biex jin;ieb Malta l-katavru ta’ Angela Bugeja – Fl-a[[ar sig[at komplew il-kuntatti diplomati/i biex jitwassal f’Malta l-katavru ta]-]ag[]ug[a ta’ 23 sena biex ting[ata l-a[[ar tislima wara li mietet tra;ikament f’in/ident tat-traffiku nhar it-Tlieta li g[adda f’Belize, fl-Amerika ?entrali. Hi kienet mistennija Malta fi ]mien ;img[a biex tissokta x-xog[ol tag[ha mal-Kooperattiva Re-Coop. Ara storja f’pa;na 8

Immigrazzjoni> Muscat jisfida lill-UE u lill-UNHCR Ara pa;na 7

-

Il-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, qieg[ed ikun imgiddeb minn nursing officer u minn uffi/jal g[oli tal-union tal-infermiera dwar transfer li din l-infermiera ng[atat fis-settur tas-sa[[a pubblika, minkejja t-talbiet tag[ha biex dan jitra;;a’ lura.

Dan, min[abba ra;unijiet ta’ mard serju fil-familja tag[ha li jikkon/erna lil bintha ta’ 11il sena, li minbarra li tbati mill-kundizzjoni tal-awti]mu, qieg[da ssofri minn tumor f’rasha.

-

Il-ka] kien ]velat b’ittra lilleditur ta’ din il-gazzetta iffirmata minn eks kunsilliera Laburista u li kienet ippubblikata fit-23 ta’ :unju li g[adda.

F’dikjarazzjoni permezz talavukat legali tag[ha, innursing officer Frances Anastasi tiddikjara li filmument opportun u fil-post adattat se ti]vela l-persuni mla[[qin u li huma l-mo[[ wara din l-in;ustizzja li qieg[da ssirilha.

Il-‘Papa’ jibqa’ f’qalb il-Pawlisti Ara pa;na 9

g[al pa;na 2

2

A[barijiet Lokali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Ordnawlha tirrapporta fl-Isptar Boffa

Kopja tal-payslip li tikkonferma kif kien da[al fis-se[[ it-transfer lil Frances Anastasi. L-infermiera mhux qed ting[ata widen mill-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, biex ji;i irtirat transfer imfisser vendikattiv b’konsegwenza li n[olqulha aktar tbatijiet biex tie[u [sieb lil bintha li tbati mill-kundizzjoni tal-awti]mu u b’tumur f’rasha minn pa;na 1 tal-Mosta min[abba esi;enzi familjari.

Dei u spjegajtlu /-/irkustanzi diffi/li g[all-Isptar Boffa”.

Nhar il-{amis li g[adda, hi fet[et pro/ess ;udizzjarju kontra l-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey Farrugia, wara li tTnejn li g[adda kellha laqg[a malistess Ministru Farrugia. Minkejja li f’din il-laqg[a quddiem terzi, ilMinistru Farrugia taha l-assigurazzjoni li kienet se tintlaqa’ t-talba tag[ha biex tmur lura l-Isptar Mater Dei, sa 24 sieg[a wara, e]attament fis-1.06am, Frances Anastasi ir/eviet SMS millmobile phone personali tal-Ministru tas-Sa[[a li fih sku]a ru[u u infurmaha li minn dak li kienu qablu fuqu ma kien hemm xejn. Dan wassal biex in-nursing officer tibda pro/eduri legali kontra lMinistru Godfrey Farrugia.

Fil-protest ;udizzjarju, Frances Anastasi, li ilha ta[dem fid-Dipartiment tas-Sa[[a mill-1982, tispjega dak kollu li g[addiet minnu. Filwaqt li qalet li qatt ma kellha problemi dixxiplinarji tul dan i]-]mien, issostni li ma hemm l-ebda ra;uni g[al dan it-transfer, anzi hu /ar li sar b’vendikazzjoni.

Qabel dawn l-a[[ar ]viluppi, ilpersuna kkon/ernata g[amlet dikjarazzjoni ma[ru;a mill-avukat tag[ha, Andrew Borg Cardona, b’reazzjoni g[at-twe;iba tal-Ministru tas-Sa[[a g[al dak li kitbet Valerie Borg, eks kunsilliera Laburista, dwar ittrasferiment lejn l-Isptar Boffa f’ittra ppubblikata f’il-mument tat-23 ta’ :unju li g[adda, intitolata ‘Qatt ma bsart’. In-nursing officer iddikjarat li ma jitwemminx li l-Ministru Godfrey Farrugia qieg[ed isostni li hi ma ;ietx trasferita g[all-Isptar Boffa.

Hi tispjega li ftit wara l-elezzjoni ;enerali kienet g[amlet talba lillMinisteru biex tmur i/-/entru tas-sa[[a

In-nursing officer issemmi li wara ftit ;ranet, min[abba li l-mard fil-familja tag[ha aggrava, kien a[jar g[al familtha li tibqa’ ta[dem l-Isptar Mater Dei. G[aldaqstant hi dde/idiet li tirtira ttalba g[at-transfer lejn il-Mosta biex tibqa’ l-Isptar Mater Dei. Frances Anastasi ssemmi li t-Tlieta 21 ta’ Mejju, hekk kif kienet sejra biex tirtira t-talba g[at-transfer, sej[itilha fluffi//ju tag[ha Helen Zammit, idDepartmental Nursing Manager, li infurmatha bit-trasferiment lejn l-Isptar Boffa. Waqt li kienet referuta lil Salvina Bonanno, il-Manager Nursing Services, in-nursing officer involuta filkwisjtoni infurmatha li l-Isptar Boffa ma kienx a//ettabbli g[aliha. I]da ttwe;iba ta’ Bonanno kienet: “G[alina tista’ tmur hemm minn issa”. Wara li Bonanno qaltilha li kienet hi stess li talbet transfer, in-nursing officer qaltilha, “Kont qed ni;i ttrasferita lejn l-Isptar Boffa u mhux lejn i/-/entru tassa[[a tal-Mosta, u li kont mort biex nirtira t-talba tieg[i g[ax xtaqt nibqa’ lIsptar Mater Dei biex naqdi a[jar lil familti.”

Minkejja din l-ispjegazzjoni, flewwel jiem ta’ :unju, /emplitilha Helen Zammit u qaltilha li fuq struzzjonijiet tal-Manager Nursing Services, kienet qed tfakkarha li g[andha tirrapporta g[ax-xog[ol Boffa.

G[al dan, in-nursing officer we;bitha li kienet bis-sick leave. In-nursing officer issemmi li f’e-mail bid-data 22 ta’ Mejju 2013 li bag[tet lill-Ministru tasSa[[a, talbitu jirrevoka t-trasferiment g[all-Isptar Boffa g[ax dan kien ta’ detriment g[aliha u g[al familtha.

“Ktibtlu li xtaqt nibqa’ l-Isptar Mater

tal-familja tieg[i. Din l-e-mail, ilMinistru qatt ma we;ibha.”

Hi tirreferi wkoll g[al prova o[ra li ;iet trasferita g[all-Isptar Boffa, u din to[ro; minn ittra li ir/iviet ming[and il-Payroll Section tal-Isptar Mater Dei, fejn intalbet tibg[at i/-/ertifikati talmard lill-Payroll Section tal-Isptar Boffa g[ax ma kinitx g[adha tidher fissistema tal-pagi tal-Isptar Mater Dei. Fil-fatt, ;img[a wara ;img[a, hi bag[tet i/-/ertifikati tal-mard tag[ha flIsptar Boffa.

Sadattant, fit-twe;iba g[all-ittra ppubblikata f’il-mument, fil-Ministeru tas-Sa[[a saret /a[da li t-transfer kien vendikattiv u li sar bi [dura.

Jikkonferma li wara l-elezzjoni, innursing officer kienet talbet transfer g[a/-/entru tas-sa[[a tal-Mosta, u jsemmi d-data tat-8 ta’ April. IlMinisteru jg[id li t-transfer ing[ata fuq talba tag[ha stess u kulma g[amel kien biex jakkomoda lill-persuna u tkun qrib darha [alli tkun tista’ tg[in lit-tifla min[abba l-kundizzjoni medika li g[andha. Il-Ministeru jsemmi li luffu/jali g[all-kura tas-sa[[a li qeg[din fil-Klinika tad-Dijabete qed jag[mlu xog[ol siewi biex il-pazjenti u qrabathom jinqdew fil-pront u b’mod dinjitu].

I]da fi ]vilupp ie[or, f’laqg[a li nnursing officer involuta f’din ilkwistjoni kellha ma’ Colin Galea, isSegretarju :enerali tal-MUMN, li hi membru tag[ha, hu kkonfermalha li kien infurmat mill-Ministeru li “g[allewwel it-transfer kien [iere; g[allIsptar Monte Carmeli, i]da mbag[ad xi [add ikkummenta li g[andha l-mard iddar, u allura ;ie de/i] li t-transfer jo[ro;

Fid-dikjarazzjoni legali tag[ha, innursing officer tg[id li persuna qrib [afna tal-Ministru Godfrey Farrugia, li hi talbet l-g[ajnuna tag[ha, ;abitlha rrisposta ming[and il-Ministru li hi ma kellhiex g[aliex tikkonfondi, min[abba li fi ]mien sitt xhur, l-Isptar Boffa kien se ji;i trasferit g[al [dejn l-Isptar Mater Dei. Hi ssostni li ma hemm l-ebda dubju li t-transfer kien g[all-Isptar Boffa. “La mill-ministeru u lanqas minn [add, la bil-fomm u inqas u inqas bilmiktub, ma ;ejt infurmata li ;ejt trasferita g[a/-/entru tas-sa[[a talMosta.”

Hi tistqarr fid-dikjarazzjoni tag[ha permezz tal-avukat tag[ha li din hija biss il-ponta tal-iceberg, li hi g[a]let li tag[mel pubblika sal-lum biex ti/[ad dak li qal il-Ministru tas-Sa[[a permezz tat-twe;ibiet li [ar;u g[an-nom tieg[u.

“Fil-mument opportun u fil-postijiet adatti, g[andi storja s[i[a x’nirrakkonta dwar il-persuni mla[[qa fl-g[oli sew u li huma wara din l-in;ustizzja kbira, dwar min [adem biex it-trasferiment g[all-Isptar Boffa ma ji;ix revokat, u dwar min g[a]el li ja[sel idejh b[al Pilatu.”

In-nursing officer raddet [ajr lil diversi nies li [admu bis-s[i[ biex hi u familtha forsi ma jsofrux tbatija i]jed minn dik li di;à g[addejjin minnha; dawn in-nies sabu bieb wara l-ie[or jistabtu f’wi//hom.

Hi ttenni li dejjem ;iet ordnata tmur lIsptar Boffa u altru li mhux minnu li lMinistru qed jakkomodaha, u li mhux qed jg[inha biex tkun ta’ i]jed g[ajnuna g[at-tifla spe/jali tag[ha. Hi ssostni li ttalba tag[ha li tibqa’ l-Isptar Mater Dei.

Dalli se j]omm il-kariga li tah Muscat “Ilbiera[ kelli laqg[a ta’ sieg[a mal-Prim Ministru Joseph Muscat. Tajtu briefing fuq il-pro;etti filantropi/i li qed jissemmew u wrejtu wkoll id-dokumentazzjoni kollha. Kienet diskussjoni amikevoli li spi//at fuq nota tajba [afna. Dan il-ka] talBa[amas ma jbiddel xejn mill-po]izzjoni li jien ing[atajt fl-Isptar Mater Dei.” Dan qalu John Dalli, l-eks Kummissarju Ewropew waqt laqg[a li sejja[ mal-;urnalisti.

F’din il-laqg[a hu /a[ad kwalunkwe involviment tieg[u f’xi transizzjonijiet illegali fi trusts fil-Ba[amas.

Dan, wara allegazzjonijiet fuq il-;urnal influwenti internazzjonali, l-International Herald Tribune, li hu mar ilBa[amas biex jittrasferixxi g[exieren ta’ miljuni ta’ dollari fil-pajji] wara li, skont l-istess ;urnal, sar jaf li lOLAF se tinvestigah dwar ilkwistjoni Snus.

Dalli kkwota lill-OLAF li

qalet li ma saru l-ebda transazzjonijiet ta’ flus f’dan il-ka] u g[alhekk hu staqsa x’inhu l-ka], u g[aliex allura hu kellu ja[rab lejn ilBa[amas qabel tinduna bittransazzjonijiet lKummissjoni Ewropea jew lOLAF. John Dalli tenna li hu qatt ma g[amel transazzjonijiet lejn dan il-pajji] u li hu la g[andu u lanqas qatt ma kellu kontijiet bankarji filBa[amas. Hu tenna li l-uniku

kont li g[andu hu l-wie[ed f’Malta fejn jir/ievi lpensjoni tieg[u u ie[or fi Brussell fejn kien jir/ievi lpaga tieg[u ta’ Kummissarju Ewropew.

Dalli spejga li l-g[an talpro;ett filantropiku li ssemma hu li l-qlieg[ ta’ kumpaniji kummer/jali jissarraf fi pro;etti li jg[inu lil nies filb]onn fl-Afrika, spe/jalment lit-tfal, u li jistg[u jo[olqu madwar 28,000 post taxxog[ol dirett ;did, jolqtu 13-

il miljun persuna fqira u jitimg[u madwar seba’ miljun tifel u tifla fl-Etjopja, finNi;er Delta, fin-Ni;erja u filGhana. Hu ]ied li dawn ilpro;etti g[adhom f’fa]i bikrija [afna u hu g[alhekk li ma sarux transazzjonijiet.

John Dalli kkonferma li ]ar tliet darbiet il-Ba[amas: wa[da qasira f’Lulju, ]jara ta’ [amest ijiem f’Awwissu, u o[ra ta’ tlett ijiem f’Settembru tul is-sena li g[addiet.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

A[barijiet Lokali

Muscat osta;; ta’ Mercieca Jg[addu ;imag[tejn u ma jwe;ibx g[all-mistoqsijiet dwar ix-xog[ol u d-d[ul finanzjarju mill-professjoni medika

Sorsi li tkellmu ma’ ilmument qalu li l-Prim Ministru Joseph Muscat jinsab osta;; tas-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca b’rabta maddikjarazzjonijiet ta’ d[ul finanzjarju u assi o[ra li Mercieca g[andu, u li dawn iridu jkunu ddikjarati filParlament u g[aldaqstant isiru pubbli/i.

Fil-Parlament, il-;img[a li g[addiet, Simon Busuttil, ilKap tal-Oppo]izzjoni staqsa lill-Prim Ministru Joseph Muscat meta se jitressqu ddikjarazzjonijiet tal-assi talMinistri u s-Segretarji Parlamentari meta suppost tressqu fi ]mien xahrejn minn meta [adu l-;urament tal-[atra.

Issa, li g[addew erba’ xhur, dan in-nuqqas ifisser ksur kollettiv tal-kodi/i tal-etika li jirregola lill-Ministri u lisSegretarji Parlamentari.

Muscat wie;eb li dawn se jitressqu dalwaqt imma ma ta ebda [jiel ta’ ]mien meta se jag[mel dan.

L-istess sorsi li tkellmu ma’

{afna qeg[din jistaqsu x’kontroll g[andu s-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca fuq il-Prim Ministru Joseph Muscat fl-isfond tal-im;iba xejn korretta tieg[u b[ala Segretarju Parlametari

il-mument irrimarkaw li Franco Mercieca qieg[ed jevita g[alkollox li jwie;eb mistoqsijiet marbutin malprofessjoni medika tieg[u kemm f’dik li hi prattika fissettur tas-sa[[a pubblika u fil-privat kif ukoll dwar ilqlig[ finanzjarju ta’ eluf kbar ta’ ewro minn din il-prattika.

Mercieca, waqt li ma

/a[adx i/-/ifra konservattiva ta’ mill-anqas 50,000 ewro fi d[ul finanzjarju fi ]mien tliet xhur minn klinika privata wa[da, ilu mill-inqas ;imag[tejn b’fommu mag[luq billi ma jwe;ibx g[al sensiela ta’ mistoqsijiet li din il-gazzetta bag[tet lisSegretarjat Privat tieg[u.

F’dawn il-mistoqsijiet, is-

Segretarju Parlamenari ntalab jag[ti dettalji tal-[idma privata tieg[u u fl-Isptar Mater Dei; kemm fl-operazzjonijiet li g[amel, fejn saru u d-d[ul finanzjarju minnhom.

Bid-dikjarazzjonijiet talassi g[adhom ma ;ewx ippre]entanti g[all-iskrutinju fil-Parlament kif inhu fiddmir li jag[mel, u issa kif

kien ]velat li Mercieca g[al nofstanhar xog[ol fil-privat minn klinika wa[da jda[[al aktar minn 3,600 ewro, sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li Franco Mercieca “inqabad bejn il-basla u qoxritha u issa jrid jag[mel il-kalkoli tad-dikjarazzjonjiet tad-d[ul finanzjarju b’tali mod li dawn jidhru reali.”

Sadattant, il-Prim Ministru Joseph Muscat qieg[ed jippermetti lil Franco Mercieca jibqa’ jikser millinqas sitt punti mill-Kodi/i tal-Etika tal-Ministri talGvern billi g[ad g[andu kunflitt ta’ interess min[abba l-prattika professjonali tieg[u, naqas milli jirri]enja mill-po]izzjoni pubblika li g[andu fl-Isptar Mater Dei, ma [ax passi biex ma jibqax jie[u sehem mill-[las g[al xog[ol li jsir wara li n[atar Segretarju Parlamentari u mhux talli ma ddikjarax l-assi tieg[u, talli qieg[ed ja[bi kull moviment b’rabta mal-operat u d-d[ul finanzjarju millprofessjoni tieg[u.

IL-MISTOQSIJIET LI QIEG{ED JA{RAB

IL-KSUR TAL-KODI?I TAL-ETIKA

■ F’dawn l-a[[ar tliet xhur f’liema sptarijiet pubbli/i u privati, u f’liema klini/i privati kont qieg[ed tmexxi operazzjonijiet kirur;i/i u ko]meti/i tal-g[ajnejn?

■ Kemm-il operazzjoni kirur;ika g[amilt fl-Isptar Mater Dei u fil-privat?

■ Kemm-il operazzjoni ko]metika g[amilt fl-Isptar Mater Dei u fil-privat?

■ Ippre]entajt lis-Segretarju tal-Kabinett u lill-awtoritajiet kon/ernati, kif inhu d-dover tieg[ek li tag[mel b[ala Segretarju Parlamentari tal-Gvern, id-dikjarazzjonijiet tad-d[ul finanzjarju mill-prattika professjonali tieg[ek fis-settur tas-sa[[a pubblika u fis-settur privat?

■ Se tippubblika dan id-d[ul finanzjarju? Jekk iva, meta? Jekk le, g[aliex?

■ Kemm kien jammonta d-d[ul finanzjarju tieg[ek f’dawn l-a[[ar tliet xhur mix-xog[ol li g[amilt fl-Isptar Mater Dei? ■ Kemm kien jammonta d-d[ul finanzjarju tieg[ek f’dawn l-a[[ar tliet xhur mix-xog[ol li g[amilt fi sptarijiet u klini/i privati f’Malta u G[awdex?

■ G[aliex a//ettajt li tit[allas bi flus kontanti minn pazjenti li g[amiltilhom intervent mediku?

■ Kif se tiddikjara dan id-d[ul finanzjarju minn [las li sar bi flus kontanti?

■ ■ ■

■ ■

■

Kull Ministru g[andu jevita kull kunflitt ta’ interess, reali jew potenzjali, bejn l-interessi privati tieg[u u l-obbligi pubbli/i tieg[u.

Ministru g[andu jitlaq l-interessi privati tieg[u jew jiddisponi minnhom.

Malli jin[atar, Ministru hu mistenni li ma jkomplix bix-xog[ol privat tieg[u u g[andu jiddedika l-[in kollu tieg[u g[ax-xog[ol tal-Gvern.

Din il-projbizzjoni tkopri wkoll konsulenzi, attendenzi f’uffi//ji klini/i biex jing[ataw pariri professjonali anki jekk dan isir ming[ajr [las.

Mal-[atra, Ministru g[andu jirri]enja minn kull kariga pubblika o[ra.

Ministru li qabel il-[atra tieg[u jkun ja[dem g[al rasu u je]er/ita professjoni jrid jag[mel immedjatament l-arran;amenti ne/essarji biex jassigura li ma jibqax jie[u sehem mill-[las jew profitti ta’ xog[ol li jsir wara li jkun ;ie ma[tur Ministru.

Fi ]mien xahrejn mill-[atra tieg[u, kull Ministru g[andu jiddepo]ita mas-Segretarju tal-Kabinett sensiela ta’ dikjarazzjonijiet fosthom karigi o[ra li jokkupa.

3

Lokali 5

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

4 Lokali

Stil ;did ta’ politika skont Manuel Mallia Manuel Mallia, il-Ministru g[allIntern u s-Sigurta` Nazzjonali tul la[[ar [ames ;img[at kien fil-qofol ta’ sensiela ta’ kontroversji ja[arqu minn ;img[a g[al o[ra. Ix-xahar ta’ :unju kien ikkaratterizzat minn de/i]jonijiet li fi/-/entru tag[hom kien il-Ministru Manuel Mallia, li mhux biss imbarrazaw lill-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat i]da ;abu wkoll l-istmerrija ta’ g[add ta’ [addiema u uffi/jali impjegati f’dipartimenti u f’korpi li jaqg[u ta[t ilportafoll fdat f’idejn Manuel Mallia kif ukoll tal-poplu.

Neil Camilleri jag[ti [arsa lejn dawn id-de/i]jonijiet li kienu jikkon/ernaw lim;ieba tal-Ministru Manuel Mallia – itt[abbira tal-amnestija lill-pri;unieri fil[abs fost l-g[ajjat ta’ Malta Tag[na Lkoll, titne[[ilu l-:ustizzja wara di]gwid mas-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici minkejja l-isforzi li saru biex dan l-inkwiet intern jin[eba, lind[il politiku fis-Servizz Sigriet, l-ordni lill-Pulizija biex jintu]aw waiters bilmo[bi waqt attivita` g[al xandara internazzjonali, l-allegazzjoni li /-Chief of Staff tieg[u ta ordni lill-Pulizija biex ikun arrestat il-Kap tas-Sigurtà waqt ilkun/ert internazzjonali Isle of MTV u li [eba li kienet instabet id-droga fil-[abs ta’ Kordin.

4 ta’ :unju 2013

L-amnestija ta’ 100 jum lill-[absin Il-kontroversji fil-Ministeru tal-Intern u s-Sigurta` Nazzjonali bdew fil-bidu tax-xahar li g[adda meta lMinistru Manuel Mallia ]ar il-[abs u [abbar li lGvern kien se jag[ti amnestija lill-pri;unieri “flokka]joni tar-reb[a elettorali tal-Partit Laburusta.”

Hu kien ta din l-a[bar waqt ]jara fil-[abs fejn kien deher ji;i mg[annaq minn diversi [absin. Meta l-pri;unieri mi;burin fil-bit[a tal-[abs ing[ataw la[bar, dawn kienu nfexxew f’g[ajjat ta’ “Malta Tag[na Lkoll.” :urnata wara, fi stqarrija Ministerjali filParlament, Manuel Mallia kien ta d-dettalji dwar lamnestija u min kien se jgawdi minnha. Hu kien qal li minn din il-ma[fra kienu se ji;u esklu]i biss dawk li wettqu reati kontra l-minorenni. Sa tmiem dik il-;img[a [ar;u kmieni mill-[abs 54 pri;unier.

Waqt li sal-a[[ar tas-sena se jkunu gawdew minn din l-amnestija 143 pri;unier.

Din id-de/i]joni kienet kritikata bil-qawwa mixShadow Minister g[all-Intern Jason Azzopardi, li sostna li amnestija m’g[andiex ting[ata g[ax partit politiku jirba[ elezzjoni. L-a[[ar darba li ng[atat amnestija g[ax partit reba[ l-elezzjoni kien fl-1987.

Din id-de/i]joni qanqlet kritika qawwija anke minn gruppi li jag[tu appo;; lill-vittmi ta’ reati, li qalu li ma ;ewx konsultati, u li b’dan il-pass ilGvern kien qed jag[ti rigal lil min wettaq ir-reat imma jittradixxi lil min kien vittma.

Fil-jiem li g[addew il-kamra tal-a[barijiet ta’ media.link communications ]velat kif tal-inqas erba’ membri tal-kabinett ta’ Joseph Muscat kienu ]aru lill-[absin tul il-kampanja elettorali u weg[duhom amnestija jekk jivvutaw lill-Partit Laburista. Eks [absi li ]vela dan kollu kien semma b’isimhom lil Marie Louise Coleiro Preca, Anton Refalo, Edward Zammit Lewis u Jose Herrera.

L-g[ajta tal-kampanja elettorali ta’ Manuel Mallia “f’ismek b’serjeta`, [ila u professjonalita`” fil-pre]enza ta’ Joseph Muscat ]gur li ma tirriflettix kif [adem Manuel Mallia fl-ewwel xhur b[ala Ministru bid-de/i]jonijiet li ttie[du

Manuel Mallia, il-Ministru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, flimkien ma’ Silvio Scerri, i/-Chief of Staff tieg[u (lemin) li bid-de/i]jonijiet li [adu spi//aw f’kontroversji kbar fuq kwistjonijiet serji marbutin mas-sigurtà nazzjonali

Wara li ]velajna dan kollu, dawn kollha, kif ukoll il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Ministru Manuel Mallia baqg[u ji/[du li kienu weg[du lamnestija u heddew li jippro/essaw quddiem ilQorti.

14 ta’ :unju 2013 ?anfira dwar ir-riforma fil-:ustizzja Il-Prim Ministru Joseph Muscat u s-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici fin-nuqqas talpre]enza tal-Ministru Manuel Mallia, jaqilg[u /anfira pubblika mill-Prim Im[allef Silvio Camilleri quddiem il-President ta’ Malta George Abela.

F’dik l-okka]joni, il-Prim Im[allef iddikjara li l;udikatura ma kinitx konsultata fid-dokument dwar ir-riformi fil-qrati u wissa lil Muscat li “il;udikatura mhix lesta //edi l-indipendenza u limparzjalita` tag[ha” waqt li semma li fil-proposti ri/enti g[ar-riformi fil-qrati, hemm nuqqas ta’ g[arfien g[ar-rwol tal-Prim Im[allef, o[rajn li huma ina//ettabbli u li l-Kummissjoni g[allAmministrazzjoni tal-:ustizzja g[andha tissa[[a[ u mhux tiddg[ajjef.

Quddiem Muscat u Bonnici, il-Prim Im[allef Silvio Camilleri qal li l-;udikatura, li hi preokkupata b’u[ud mill-proposti, saret taf bihom mill-gazzetti g[aliex ma saret l-ebda konsultazzjoni mag[ha jew mal-Kummissjoni g[allAmministrazzjoni tal-:ustizzja.

18 ta’ :unju 2013 Di]gwid iwassal biex titne[[ielu l-:ustizzja Il-Prim Ministru Joseph Muscat, minflok u]a lokka]joni tal-mitt jum fil-Gvern biex jag[ti rendikont dettaljat tal-[idma li saret, spi//a f’po]izzjoni biex l-a[bar tal-;urnata f’g[eluq lewwel mitt jum, kienet it-tne[[ija tal-qasam tal-

;ustizzja mill-portafoll tal-Ministru Manuel Mallia, b’Muscat jerfa’ l-pi] fuqu min[abba li l-Ministru Mallia u s-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici ma setg[ux ja[dmu aktar flimkien.

Sorsi qrib l-Uffi//ju tal-Prim Ministru f’Kastilja kkonfermaw ma’ il-mument li kien hemm di]gwid kbir fuq kwistjonijiet marbuta mal-;ustizzja u lqrati bejn Manuel Mallia, il-Ministru tal-Intern u sSigurta` Nazzjonali u Owen Bonnici , is-Segretarju Parlamentari li s-Segretarjat tieg[u kien jaqa’ ta[t il-Ministeru mmexxi minn Mallia. Dawn ilbattibekki tant kienu serji li waslu lit-tnejn li huma f’po]izzjoni li ma setg[ux ja[dmu aktar flimkien fuq il-qasam tal-;ustizzja b’sitwazzjoni li ma kinitx aktar sapportabbli.

Dawn i/-/irkostanti wasslu lill-Prim Ministru Joseph Muscat iffa/jat b’sitwazzjoni serja. L-istess sorsi qrib Kastilja qalu li mhux il-ka] kif ing[ad li l;ustizzja ;iet separata mill-qasam tal-intern min[abba li l-Gvern jemmen f’dan il-prin/ipju imma dan se[[ min[abba /-/irkostanzi xejn feli/i bejn Mallia u Bonnici.

25 ta’ :unju 2013

L-ind[il politiku fis-Servizz Sigriet Id-deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, filParlament staqsa lill-Ministru Manuel Mallia jekk hux veru li hu kien pre]enti g[all-intervisti biex jintg[a]lu membri ;odda tas-Servizz tas-Sigurta` - mag[ruf a[jar b[ala s-Servizz Sigriet.

Ftit jiem wara, Manuel Mallia ammetta darba, darbtejn li hu, flimkien ma/-Chief of Staff tieg[u Silvio Scerri, kien pre]enti g[al dawn l-intervisti biex jintg[a]lu nies f’sezzjoni daqstant sensittiva talPulizija u g[as-sigurtà nazzjonali.

Manuel Mallia ammetta f’seduta fil-Parlament, u g[at-tieni darba iktar tard fl-istess ;urnata fi stqarrija ma[ru;a mill-Ministeru tieg[u.

Il-PN mill-ewwel wera d-di]approvazzjoni tieg[u g[all-mod kif il-Gvern Laburista kien qed jippoliti/izza dan is-servizz daqstant sensittiv. IlKap tal-PN Simon Busuttil iddikjara li dan huwa a;ir ina//ettabbli u li m’g[andux ise[[ f’demokrazija moderna. Hu sostna wkoll li l-politi/i m’g[andhomx itellfu l-fidu/ja tal-poplu f’dan isservizz importanti.

Professjonisti fil-qasam legali spjegaw kemm jaf ikun perikolu] l-ind[il politiku fis-Servizz Sigriet.

Dan anke fl-isfond tas-setg[at li ttih il-li;i, u li jinkludu l-irrekordjar ta’ telefonati u l-insegwiment ta’ persuni suspettati ming[ajr ma’ dawn ikunu jafu.

Min[abba dan il-ka] serju, it-Tnejn li g[adda lKap tal-Oppo]izzjoni u tal-PN Simon Busuttil talab lill-Prim Ministru Muscat biex issir laqg[a ur;enti tal-Kumitat tas-Sigurta` biex ji;u diskussi lamministrazzjoni u l-politika ta’ dan is-servizz.

Wara laqg[a li saret it-Tlieta wara nofsinhar Simon Busuttil qal li kien kiseb assigurazzjonijiet dwar loperat tas-Servizz Sigriet.

Ta’ min isemmi wkoll li fl-a[[ar jiem ing[ataw 12-il transfer ie[or fis-Servizz Sigriet u dda[[lu minflokhom tmien persuni mag[]ulin qrib il-Partit Laburista. Il-persuni li g[all-intervisti tag[hom kien pre]enti l-Ministru Mallia dda[[lu fis-servizz [mistax ilu.

27 ta’ :unju 2013 Il-Pulizija jintu]aw waiters Ka] ie[or li [ammar wi// il-Ministeru ta’ Manuel Mallia u anke tal-Korp tal-Pulizija kien dak, ukoll ]velat minn media.link communications, fejn 25 Pulizija ntbag[tu jag[mluha ta’ waiters f’attivita` tal-Gvern fil-Girgenti li ma kellha xejn x’taqsam mal-Korp.

Dakinhar numru ta’ Pulizija kienu ng[ataw ilbies ta’ waiters u ng[ataw struzzjonijiet biex iservu l-ikel u x-xorb lill-membri ta’ delegazzjoni tal-European Broadcasters Union, li kienu Malta g[al konferenza.

Meta kien qed jitkellem fil-Parlament nhar itTnejn li g[adda, il-Ministru Mallia l-ewwel qal li mhux hu [a d-de/i]joni u li sar jaf biha fl-a[[ar minuta. Imbag[ad qal li ma jara xejn [a]in li lPulizija jservu l-ikel. Wara qal li, meta j[ares lura, darb’o[ra kien jag[mel l-affarijiet differenti.

Bi twe;iba g[al dan, id-deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi qal li, kontra g[all-impressjoni li pprova jag[ti, il-Ministru kien jaf b’kollox minn jiem qabel saret l-attivita`. Hu sa[aq li din idde/i]joni tal-Ministru waqqg[et lill-Korp talPulizija g[a/-/ajt.

Xhieda ta’ dan huma d-diversi ritratti editjati li qed ji;ru fuq siti b[al Facebook, fejn [afna qed ji]]ufjettaw bil-Pulizija u ji//ajtaw li tista’ //empel id-depot u tordna take-away.

Dwar dan kollu kkummentat anke l-Alternattiva Demokratika, li maqdret il-mod kif il-Pulizija llum iktar qed jie[du ordnijiet ming[and il-Ministru milli ming[and il-Kummissarju. L-Alternattiva qalet li dan juru kemm verament, ir-rwol tal-Kummissarju tal-Pulizija huwa wie[ed /erimonjali.

30 ta’ :unju 2013 Il-ka] ta/-Chief of Staff u Isle of MTV I/-Chief of Staff ta’ Manuel Mallia Silvio Scerri re;a’ da[[al lill-Ministeru tal-Intern f’kontroversja o[ra meta allegatament ordna lill-Pulizija biex jarrestaw persuna waqt il-kun/ert Isle of MTV. Nhar il-{add li g[adda, The Sunday Times of

Malta rrappurtat kif Scerri [adha kontra John Muscat, il-persuna nkarigata mis-sigurta` talkun/ert, g[ax dan ma ridx i[alli lil persuni mhux akkreditati jid[lu fi]-]ona tal-VIP. Skont il-gazzetta, meta ra hekk, Scerri da[al f’argument ma’ Muscat u talab lill-Pulizija li kienu pre]enti biex jarrestawh.

Persuni fil-post qalu li f’mument minnhom semg[u lil Silvio Scerri jg[ajjat “mela ma tafx min jien?”

Il-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit qal li ordna investigazzjoni dwar dan il-ka], i]da ddefenda lil Silvio Scerri u qal li mhux veru li /Chief of Staff ordna l-arrest ta’ John Muscat. Minna[a tieg[u /-Chief of Staff ta’ Manuel Mallia qal li din l-istorja hija fabbrikazzjoni minn xi [add, u hija “storm in a teacup.” Espressjoni li qed to[ro; ta’ spiss minn nies involuti fit-tmexxija amministrattiva tal-Gvern Laburista.

1 ta’ Lulju 2013 Ja[bi ka] ta’ droga fil-[abs Nhar it-Tnejn li g[adda x-Shadow Minister g[allIntern u s-Sigurtà Nazzjonali Jason Azzopardi ]vela li Manuel Mallia [eba li l-;img[a ta’ qabel instabet droga fil-[abs. Azzopardi qal li persuna li mhux suppost kellha tid[ol il-[abs inqabdet bid-droga fuqha.

Kuntrarjament g[al dak li kien isir millamministrazzjoni pre/edenti, fejn kienet tin[are; stqarrija, il-Gvern ta’ Muscat qed ja[bi dan il-fatt.

Jason Azzopardi fisser lill-Gvern Laburista tad-double talk fejn jipprova jag[ti l-impressjoni ta’ affarijiet mhux minnhom billi jdawwar il-fatti. Id-Deputat Nazzjonalista qal li fil-kummenti tieg[u, il-Ministru Manuel Mallia ma /a[ad xejn mill-fatti li semmielu hu. Dan ifisser li kkonferma l-kummenti tieg[u.

IL-KA} TAL-PULIZIJA LI NTU}AW WAITERS

Libbsuhom ta’ waiters mill-Kwartieri tal-Pulizija Sorsi qrib il-Korp tal-Pulizija kkonfermaw ma’ il-mument li membri tal-Korp tal-Pulizija li kienu se jservi ta’ waiters f’ikla g[al aktar minn 250 xandar internazzjonali kellhom jirrappurtaw filKwartieri :enerali tal-Pulizija qabel ma marru firresidenza uffi/jali tal-Prim Ministru fil-Girgenti.

Minn investigazzjoni li g[amlet din il-gazzetta jirri]ulta li nhar il-{amis, 27 ta’ :unju li g[adda, g[exieren ta’ Pulizija kienu ordnati biex jirrappurtaw fis-sezzjoni mag[rufa Other Ranks Canteen (ORC) fil-Kwartieri :enerali tal-Pulizija biex jie[du [sieb l-ikel tal-attività li kienet se ssir filg[axija fil-Palazz tal-Girgenti.

Hekk kif il-Pulizija li kienu ordnati waslu filKwartieri tal-Pulizija, dawn ing[ataw qmis bajda u qalziet iswed biex jintlibsu [alli jservu waqt l-ikla li kienet qed tkun ikkoordinata mill-Ministeru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali.

Barra minn hekk, pulizija partikulari qal li hu ma kellux il-;urnata franka tieg[u approvata min[abba li ]ew; membri mill-Korp li kien imissihom g[assa fix-shift tieg[u, minflok g[amlu xog[olhom kif mistenni, idda[[lu xog[ol biex iservu ta’ waiters.

Din id-de/i]joni ;abet rabja minn ma;;oranza ta’ membri fil-Korp tal-Pulizija, anki minn fost dawk li huma mag[rufa sew g[at-twemmin Laburista tag[hom. Hemm minn stqarr li din ilmossa kienet [merija, o[rajn qalu li din kienet okka]joni li waqqg[et lill-Korp tal-Pulizija filbaxx, u membri o[rajn tal-Pulizija iddikjaraw li qeg[din i[ossuhom irredikolati u li l-Korp mar g[all-ag[ar.

Pulizija minnhom qal li minn dakinhar li kien ]velat dan il-ka], hu beda j[ossu ddemoralizzat. “ Kont nirrispetta l - uniformi li nilbes b ’ unur , imma malli smajt li issa sirna waiters g[all-paj]an, [allih ir-ri[ i[abbat fid-distrett, l-aqwa li qeg[din inservu lill-kbarat issa.”

Membru ie[or tal-Korp [e;;e; lil s[abu biex i]ommu l-moral g[oli, g[alkemm xejn mhu fa/li f’dawn i]-]minijiet.

Pulizija ie[or ikkummenta li hemm /erti pulizija lanqas biss m’g[andhom rispett lejn l-uniformi u li l-ka] ]velat il-;img[a li g[addiet tfisser b[ala “talmist[ija u li ma jag[milx ;ie[”.

Nhar it-Tnejn li g[adda fil-Parlament, meta kien qieg[ed iwie;eb g[all-mistoqsijiet supplimentari tad-deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, ilMinistru Manuel Mallia sa[aq li hu ma jara xejn stramb li l-pulizija ;ew ordnati biex iservu ta’ waiters waqt ri/eviment g[ad-delegati talEuropean Broadcasting Union (EBU). I]da jidher li l-Ministru Mallia qed jinteba[ li g[amel fjask hekk kif stqarr li jekk ikun hemm talba o[ra, hu ja;ixxi b’mod differenti. Din hi biss bidla fil-[sieb min[abba li skont sorsi li tkellmu ma’ il-mument jidher li kien di;à qed idur il-[sieb li l-Korp talPulizija jibqa’ jag[mel din il-prattika, li ju]a lmembri tieg[u b[ala waiters g[al kull festin jew ikla li jorganizza l-Gvern Laburista.

6 Lokali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

tag˙rif Fondazzjoni RISe. Fis-27 ta’ Lulju se tkun organizzata pasta night fil-:nien tal-Istazzjon, f’Birkirkara. Bil-prezz ta’ €10 kbar u €4 tfal, wie[ed jista’ jiekol kemm irid minn erba’ kwalitajiet ta’ g[a;in u qabel min jattendi jkun servut b’numru ta’ apetitizers. Wara l-ikel jing[ata frott b[ala de]erta u cake talokka]joni b[ala sorpri]a. It-tisjir se jsir minn pri;unieri u din se tkun opportunità o[ra ta’ integrazzjoni g[al dawn ilpersuni. Ikun hemm ukoll divertiment minn Chiara, Amber, Neil Sant u o[rajn. Tistg[u tibbukkjaw il-biljetti minn fuq lemail risemalta@gmail.com jew in-numru 79805088.

Mystique Gozo. nfet[et f’G[awdex it-tieni wirja ta’ ritratti minn Mario Saliba fl-Art e Gallery. Mystique Gozo hi kollezzjoni ta’ 22 ritratt, me[udin f’dawn l-a[[ar tliet snin, ta’ postijiet ta’ interess madwar G[awdex. Mario Saliba twieled fil-Belt Victoria f’Novembru tal1980 u ilu involut fil-fotografija g[al dawn l-a[[ar seba’ snin. Ilwirja tibqa’ miftu[a sal-Erbg[a 24 ta’ Lulju. mid-9.30 a.m. sal12.15 p.m., {dud inklu]i.

Mosta. Fi/-?entru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett tal-Marki] Mallia Tabone fi Triq Wied ilG[asel, l-G[aqda Filantropika Talent Mosti qed torganizza wirja ta’ pittura minn Irina Semeova bejn illum il-{add u l-20 ta’ Lulju. Id-d[ul ming[ajr [las ikun mit-Tnejn sas-Sibt mis-6 sat-8.30 p.m. filwaqt li l-{dud mill-10 sa nofsinhar u mis-6 sat-8.30 p.m.

Aktar tag[rif fuq il-websajt www.talentmosti.com.

Esteem the 90’s. Dan hu lisem ta’ party kollu kemm hu mimli b’mu]ika mis-snin disg[in minn Dj Etienne u Dj Danny D li se jsir fl-Area, limiti ta’ San :wann, nhar is-Sibt 20 ta’ Lulju mill-10 p.m. ’il quddiem. Id-d[ul hu hekk: entratura mill-bieb normali €5. Entratura ming[ajr invit: €10; entrratura fil-VIP area b’invit VIP €10 mal-bieb. entratura VIP ming[ajr invit VIP: €15 mal-bieb. Hu rakkomandat li wie[ed jibbukkja billi j/empel 99427820 jew 99441214.

Simon Busuttil, il-Kap tal-Oppo]izzjoni u tal-PN, ilbiera[ ]ar il-maratona tal-volleyball fejn iltaqa’ mal-organizzaturi, il-parte/ipanti u r-residenti waqt li appella lill-Maltin ikomplu jg[inu b’[e;;a lid-Dar tal-Providenza

Colours of the Mediterranean. Wirja ta’ pitturi

minn Sandra Copperstone blisem Colours of the Mediterranean se tkun miftu[a mis-Segretarju Parlamentari g[all-Kultura Josè Herrera g[ada t-Tnejn 8 ta’ Lulju fis-7.30 p.m.

Il-wirja se tkun imtellg[a g[and ‘Nenu The Artisan Baker’ fi Triq San Duminku, il-Belt, u tikkonsisti f’pitturi ma[dumin jew bis-soft pastel jew l-acrylic.

Dawn juru xeni mill-kultura Maltija b[alma hi l-pittura Gozo Gossip. Sandra Copperstone [adet sehem f’diversi wirjiet kollettivi kif ukoll fil-Mu]ew talArti Nazzjonali u fil-Foyer tatTeatru Manoel. Il-wirja tkun miftu[a g[all-pubbliku mitTlieta, 9 ta’ Lulju, ’il quddiem.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilMobile Blood Donation Unit minn [dejn il-knisja parrokkjali ta]-}urrieq, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta tal-identità.

it-temp illum It-Temp> Xemxi. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[: {afif u varjabbli. Il-Ba[ar> {afif g[al moderat, li jsir [afif. LImbatt> Baxx mill-Majjistral. L-Og[la Temperatura: 31˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 428.2mm.

Ix-Xemx> Titla’ fis-05.52 u tin]el fit-20.22.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙

23 – 43 – 56 – 66 – 49 – 44 – 18 – 86

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Chemimart Ltd., 20#21 Triq ir-Repubblika; IL-{AMRUN: Fra Diego Pharmacy, 94 Triq Villambrosa; {AL QORMI: Brown’s Pharmacy, 278 Triq il-Vitorja; SANTA VENERA: St. Bartholomew Pharmacy, 30 Triq Fleur-de-Lys; LIMSIDA: Mayer Pharmacy, 33 IxXatt ta’ Xbiex; PEMBROKE: San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar; TAS-SLIEMA: Rudolph Pharmacy, 133 Triq Rudolfu; {AL BALZAN: Balzan Pharmacy, 70 Triq San Fran;isk; IL-G{ARG{UR: Medicine Chest Pharmacy, Triq Demitriju Farrugia; IL-QAWRA: Qawra Pharmacy, Earl’s Court#1, Triq l-Im;arr; SANTA LU?IJA: Sta. Lucia Pharmacy, 1, Misra[ Dorell; BIRGU: Milia’s Pharamacy, Triq ilKottonera; {A}-}ABBAR: May Day Pharmacy, Triq il-Vittorja; I}}EJTUN: Green Cross Pharmacy, 8 Misra[ Gregorio Bonnici; I}}URRIEQ: Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon; {A}}EBBU:: De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin; RABAT: Nigret Pharmacy, Triq i^-^ahar; FONTANA: Fontana Pharmacy, Triq il-G[ajn; MARSALFORN: Tony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

IL-MARATONA TAL-VOLLEYBALL B’RISQ ID-DAR TAL-PROVIDENZA

Appell g[all-;enero]ità Maltija F’nofsillejl li ;ej tintemm ilmaratona tal-log[ob volleyball b’risq id-Dar tal-Providenza, li matulha qeg[din jie[du sehem mal-40 persuna f’log[ob bla heda g[al 53 sieg[a s[a[.

Ilbiera[ filg[odu ]ar ilmaratona li qieg[da ssir f’din ir-residenza stess fis-Si;;iewi, Simon Busuttil, il-Kap talOppo]izzjoni u tal-Partit Nazzjonalista, fejn iltaqa’ mal-organizzaturi, ilparte/ipanti kif ukoll marresidenti u qrabathom.

Il-Kap tal-PN fa[[ar limpenn ta’ dawk kollha li qed jg[inu biex din id-dar tkompli ta[dem u tg[in lil dawn ilpersuni fil-b]onn. Hu ftakar fi]-]g[a]ag[ li g[a]lu li jiddedikaw numru sabi[ missig[at tag[hom biex jilag[bu ta[t il-qilla tax-xemx, f’dawn

O;;ezzjoni g[all-prattika minn pa;na 1

Din il-gazzetta hi infurmata li malli la[aq Ministru, Evarist Bartolo kellem lil numru ta’ persuni u offrielhom din ilkariga. I]da kien hemm min ma a//ettax li jpo;;i fuq dan il-bord. Is-sorsi li tkellmu mag[na qalu li min ma a//ettax din il-kariga g[amel dan min[abba li ma jaqbilx li l-Ministru, li huwa politiku, ikollu rappre]entant tieg[u fuq bord daqshekk sensittiv, li jidde/iedi l-karrieri ta’ mijiet ta’ persuni, kemm dawk li di;à huma impjegati fidDipartiment tal-Edukazzjoni, kif ukoll persuni li japplikaw minn barra biex jibdew ja[dmu fis-settur pubbliku. il-mument g[andha tag[rif li kien hemm min sa[ansitra kiteb ittra ta’ o;;ezzjoni g[al din il-prattika li qieg[da tintu]a b’ordni tal-Ministru tal-Edukazzjoni. Din issistema l-;dida hija prassi ;dida g[ad-Dipartiment talEdukazzjoni, u ma kenitx fisse[[ qabel.

il-jiem sajfin. Ming[ajr dan limpenn, tenna Simon Busuttil, din il-maratona ta’ ;bir ta’ fondi ma kienx ikollha l-istess su//ess. Hu ]ied li l-PN i[ares lejn din l-attività bi spirtu ta’ tislima, awgurju u ringrazzjament g[ax-xog[ol siewi li jsir permezz ta’ din iddar. Hu [e;;e; lill-pubbliku biex ikompli jag[ti kontribut [alli din il-maratona annwali tkompli t[alli l-frott.

“Is-somma li n;abret waqt il-programm Xarabank b’risq ir-residenti tad-Dar talProvidenza hija prova /ara o[ra tal-;enero]ità kbira talpoplu”. Hekk sostna Fr Martin Micallef, id-Direttur tad-Dar tal-Providenza, f’kummenti li ta lil il-mument hekk kif f’madwar tliet sig[at, laltruwi]mu tal-poplu wassal

biex il-:img[a filg[axija n;abru iktar minn €204,000.

Fr Martin qal li din is-somma g[enet bil-kbir biex tat spinta g[all-maratona tal-volleyball.

Dan l-avveniment, li jsir kull sena, huwa okka]joni tajba biex il-Maltin jag[tu daqqa t’id lir-residenti ta’ din id-dar, li g[andhom xi di]abbiltà partikulari.

Id-Direttur tad-Dar talProvidenza irringrazzja lil kull min ta sehmu biex tin;abar din is-somma sabi[a, filwaqt li fakkar fix-xog[ol siewi tat300 voluntier, li ming[ajrhom din il-maratona ma kinitx tkun possibbli. Hu [e;;e; lillpubbliku biex jattendi bi [;aru g[al din l-attività li tinkludi fiha g[add ta’ attivitajiet ta’ divertiment g[all-familja kollha.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

7

L-IMMIGRAZZJONI FI?-?ENTRU TAL-MEDITERRAN

Muscat jisfida lill-UE u lin-Nazzjonijiet Uniti ■ Il-UNHCR tiddikjara inqas ]barki lejn Malta u inqas imwiet ta’ immigranti fil-ba[ar ■ Fl-ewwel sitt xhur da[lu Malta ferm inqas immigranti mill-istess perijodu fl-2012 ■ Is-Segretarju tal-Papa Fran;isku, Mons.

Alfred Xuereb, ifisser i]-]jara li se jag[mel g[ada l-Papa f’Lampedusa b[ala turija ta’ kemm hu qrib din it-tra;edja umana

Madwar 500 immigrant huma stmati li mietu fil-ba[ar fl-2012. F’rapport ippubblikat jumejn ilu mill-Kummissjoni G[olja g[ar-Refu;jati fi [dan in-Nazzjonijiet Uniti (UNHCR) jing[ad li s’issa g[al din is-sena, kienu rrappurtati inqas imwiet, u dan kien grazzi g[all-isforzi talqawwiet militari Maltin u Taljani li qeg[din jikkoordinaw b’mod effettiv il[idma tas-salvata;;. “IlUNHCR tilqa’ l-isforzi talItalja, Malta u l-Libja biex ikunu salvati l-immigranti f’diffikultajiet fil-Mediterran, u t[e;;e; lil kull stat biex ikompli jonora lobbligazzjonijiet internazzjonali kemm f’dik li hi li;i marittima kif ukoll dwar ir-refu;jati.”

Dan l-appell tal-a;enzija tanNazzjonijiet Uniti sar fl-istess [in li fuq it-tara; ta’ Kastilja, il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara li lest li jibg[at lura lill-immigranti lura f’nofs ta’ ba[ar, anki bi ksur tal-li;ijiet internazzjonali, u flistess nifs iddikjara gwerra kontra l-Unjoni Ewropea billi hedded li ju]a l-veto jekk ma jkunx hemm soluzzjoni dwar limmigrazzjoni.

Sadattant, l-istess rapport ma[ru; mill-Uffi//ju g[arRefu;jati tan-Nazzjonijiet Uniti qieg[ed ji]vela li l-i]bark tan-numru ta’ immigranti f’Malta fl-ewwel sitt xhur tas-

sena hu ferm anqas millammont ta’ immigranti li kienu ]barkaw tul l-istess perijodu ssena li g[addiet.

Il-Kummissjoni G[olja g[arRefu;jati fi [dan inNazzjonijiet Uniti (UNHCR) f’rapport ippubblikat jumejn ilu, ]velat li bejn Jannar u :unju li g[adda, f’Malta da[lu 600 immigrant biex jing[ataw l-g[ajnuna kontra madwar 1,000 immigrant li kienu da[lu sa :unju tal-2012.

Dan ir-rapport jistma li madwar 8,400 immigrant da[lu l-Italja u Malta fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena. Ilma;;oranza, madwar 7,800 ]barkaw fl-Italja waqt li madwar 600 da[lu Malta. Hu mag[ruf ukoll li dawk li telqu mit-Tramuntana tal-Afrika, laktar mil-Libja, ila[[qu mas6,700. {afna minnhom huma mill-Eritrea u mis-Somalja, g[alkemm hemm o[rajn li ;ejjin mill-E;ittu, millPakistan u mis-Sirja.

Sadattant, g[addejjin l-a[[ar t[ejjijiet hekk kif g[ada, ilPapa Fran;isku se j]ur il-g]ira ta’ Lampedusa. “Il-Papa se jkun Lampedusa biex jibki lillmejta.” Hekk iddikjara Mons.

Alfred Xuereb, is-Segretarju tal-Papa, f’kumment lill;urnalisti. Hu ]ied, “Ilpre]enza tal-Papa hi sinjal biex juri li fin-nofsinhar tar-re;jun hemm min qed jirriskja biex isib il-fortuna fl-Ewropa, i]da minflok isib il-mewt.”

Il-po]izzjoni ta’ Joseph Muscat hi sfida diretta lill-UE u lill-UNHCR, li minflok ikompli jikkollabora f’[idma li ssalva [ajjiet l-immigranti, jhedded li jibg[athom lura bir-riskji kollha u bi ksur tal-li;ijiet internazzjonali

Traffikar illegali ta’ g[asafar protetti lejn Malta L-awtoritajiet Taljani jakku]aw lil dawk Maltin li qed jirrifjutaw li jikkollaboraw f’inkjesta internazzjonali minn Matthew Mamo – matthewmamo@hotmail.com

...............................................................................

Karkassi prezzju]i ta’ g[asafar protetti, trasportati illegalment f’bagalji ssi;illati qed ji;u trasportati lejn Malta biex jil[qu swieq importanti tal-annimali ibbalzmati.

Din hi s-sitwazzjoni li g[addejja b[alissa, bl-a[[ar ka] ise[[ fl-14 ta’ :unju li g[adda, fejn il-forzi tanNucleo Operative Cites talKorp Forestali tal-ajruport ta’ Linate issekwestraw erba’ bagalji b’200 g[asfur protett maqtulin min-nassaba.

F’dan il-ka], il-forzi talordni skoprew /irku ta’

traffikar mhux tas-soltu u inkwetanti fejn dawn lg[asafar telqu mill-Amerika ta’ Isfel, u g[addew minn Milan bl-iskop li jaslu Malta.

Russetti, ibis, fjamingi, papri, /ikonji, ku//ard u kokki, fost spe/i protetti o[rajn u li allura huma iktar attraenti g[as-suq u l-kolletturi ta’ karkassi tal-annimali li huma lesti j[allsu anki 10,000 ewro g[al ajkla bbalzmata.

L-ispe/i kollha kienu ssekwestrati u tliet passi;;ieri Maltin ;ew akku]ati bi ksur tal-Konvenzjoni ta’

Washington dwar ilKummer/ Internazzjonali ta’ Flora u Fawna li huma f’riskju ta’ estinzjoni.

L-investigazzjonijiet talawtoritajiet kompetenti flItalja kkonfermaw l-e]istenza ta’ organizzazzjoni internazzjonali li tmexxi lkummer/ illegali marbut mal-ka//a. Kummer/ kbir li hu inqas biss mill-attività marbuta mat-traffikar talarmi u d-droga. “Il-fatt li lg[asafar ji;u mill-Amerika ta’ Isfel hu xi [a;a ;dida,” sa[aq Fulvio Mamone

Capria, il-President talG[aqda Taljana g[all{arsien tal-G[asafar, waqt li kompla jg[id li “is-soltu, ilpajji]i fejn imorru n-nassaba huma dawk fil-Lvant talEwropa u l-Afrika ta’ Fuq”.

Rapporti fil-media Taljana jg[idu li n-nassaba, l-iktar dawk Maltin, qeg[din jikkuntattjaw il-gwidi talpost li, wara li jit[allsu somom kbar, ji[duhom f’ri]ervi illegali fejn ma jsirux kontrolli. Minn hemm, il-karkassi tal-g[asafar ji;u trasportati lejn l-Ewropa

separatament mill-ka//aturi nfushom. “Dan mhux ka] i]olat,” kompla Mamone Capria, li ]ied “g[andna quddiemna sistema organizzata, u f’dan il-ka] huma biss il-ponta taliceberg. Hu ]ied li qed nitolbu li tinfeta[ inkjesta u lawtoritajiet Maltin, li s’issa dejjem ]ammew lura milli jag[tu l-informazzjoni, jibdew jikkollaboraw. Huma biss jistg[u jag[tuna indikazzjonijiet dwar fejn jinsabu l-kapijiet ta’ dawn lorganizzazzjonijiet.”

8

Lokali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

IL-MEWTA TRA:IKA TA’ ANGELA BUGEJA F’BELIZE

“Konna qed nistennewha biex ta[dem mag[na” minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Fl-a[[ar jiem kienu qeg[din isiru kuntatti bejn ilKummissjoni G[olja tarRenju Unit u l-Ambaxxata Maltija fi New York biex jin;ieb Malta l-katavru ta’ Angie Bu;eja [alli jsir ilfuneral ta]-]ag[]ug[a Maltija ta’ 23 sena li mietet tra;ikament f’in/ident tattraffiku f’Belize, flimkien ma’ ]ew; studenti kollegi tag[ha u s-sewwieq tat-taxi waqt li kienu fi triqithom lejn l-ajruport. L-in/ident se[[ f’George Price Highway, nhar it-Tlieta li g[adda fl-10.30am [in lokali, ji;ifieri g[all-[abta tas-6.30pm [in ta’ Malta f’[abta bejn taxi u xarabank mimlija passi;;ieri misjuqa fid-direzzjoni opposta.

F’Belize, Angie kienet qed ta[dem fuq pro;etti arkeolo;i/i u kienet fi triqitha lejn l-ajruport biex taqbad ajruplan lejn l-Istati Uniti, biex minn hemm tivvja;;a lejn il-Gre/ja u

tibqa’ ;ejja Malta.

“Kienet wa[da mill-aktar impjegati ideali: tie[u interess kbir fix-xog[ol, dejjem tag[mel ir-ri/erka.

Konna qeg[din nistennewha biex ti;i lura u tibda ta[dem mag[na.” Dan hu kliem minn fomm Paul Muscat, li sa ftit ta]-]mien ilu kien limg[allem ta’ Angie filKooperattiva Re-Coop. Hu qal li flimkien mal-kollegi tieg[u se j[oss in-nuqqas tag[ha b[ala kollega u [abiba. “Dejjem tatni limpressjoni li hi tfajla [abrieka, avventuru]a u ambizzju]a, tliet fatturi importanti fix-xog[ol tarrestawr.”

Fis-sajf, ftit qabel ma ggradwat mill-Università ta’ Malta b’Ba/ellerat filKonservazzjoni u r-Restawr, Angie bdiet ta[dem malkoperattiva tar-restawr, ReCoop. Wara, ;iet a//ettata biex tkompli tistudja fillivell ta’ Masters dwar

Heritage Management flUniversità ta’ Ateni, fejn kienet ilha g[al dawn l-a[[ar sentejn.

Paul Muscat spjega li Angie kienet tispe/jalizza fir-restawr tal-metalli, i//eramika, il-;ebla u l-[;ie;.

Hu semma wkoll kif hi g[amlet xog[ol ta’ restawr fil-Konkatidral ta’ San :wann, fejn kien hemm problema fil-;ebla, filpittura u d-deheb.

Paul Muscat qal li kien ilProfessur Keith Sciberras li g[arrfu bl-a[bar [a]ina. “Kif qalli li Angie kienet mietet, qabadni l-bard, lanqas stajt nemmen. Bdejt ng[id kif jista’ jkun li Angie mietet meta sa jumejn qabel kont ikkomunikajt mag[ha bl-email u l-Facebook. Meta g[idt lill-o[rajn fil-post taxxog[ol, dawn ukoll in[asdu, u g[adna lkoll kemm a[na sa llum ma nistg[ux nemmnu.”

Jaime Awe, id-Direttur talIstitut tal-Arkeolo;ija

It-tliet vittmi> Angie Bugeja, Miolly Hude u Ionna Thomopoulou fir-ri]erva arkeolo;ika ta’ Caracol, Belize

f’Belize, fisser l-a[[ar jiem “xejn fa/li”. Hu rrakkonta kif wa[da mill-istudenti, Molly Hude ta’ 24 sena, staqsietu jekk setg[etx i;;ib mag[ha fl-Istitut ta’ Cahal Pech ]ew; studenti o[ra, lil Angie u lil Ionna Thomopoulou mill-Gre/ja.

Ir-ri/erka kienet dwar innuqqasijiet biex ji;u rrestawrati postijiet stori/i f’Cahal Pech.

Jaime Awe qal li hu sar jaf bl-a[bar tal-mewt waqt simpo]ju dwar l-arkeolo;ija.

“Kien mument diffi/li [afna u kienet a[bar li wie[ed jixtieq li tkun biss [olma.

G[alkemm ma g[adhomx mag[na f’din id-dinja, l-

ispirtu tag[hom se jibqa’.

B[alissa qed nippjanaw biex wa[da mill-binjiet tissemma g[alihom.”

Linda Jeal kienet fost talewwel li waslet fil-post tattra;edja. “Xena tal-bi]a’.”

Hi ]idiet li l-fatalità kienet ka;un tal-velo/ità talkarozza. Skont Jeal, dan ma kienx l-ewwel in/ident fatali f’din il-parti tal-highway peress li si;ra tal-bamboo li kibret fil-post qed tfixkel lissewwieqa milli jaraw min ikun ;ej mid-direzzjoni opposta. Hi semmiet ukoll lappelli li saru lill-awtoritajiet biex jittie[du l-passi [alli jassiguraw is-si;urtà f’George Price Highway.

KAMPANJA FL-UNJONI EWROPEA FAVUR IL-{AJJA

Mill-kon/epiment sat-twelid…

Petizzjoni g[al legi]lazzjoni ;dida ‘One of Us’ huwa l-isem tal-kampanja madwar l-Unjoni Ewropea bliskop li jkun enfasizzat il-valur tal-protezzjoni tal-[ajja umana millkon/epiment sat-twelid. Din l-inizjattiva hi parti minn strument ta’ demokrazija parte/ipattiva, il-European Citizens’ Initiative – kun/ett li jinkora;;ixxi l-parte/ipazzjoni ta/-/ittadini Ewropej fit-t[addim taddemokrazija.

Dwar din l-inizjattiva, il-mument tkellmet ma’ Dr. Edric Micallef Figallo, il-Koordinatur Nazzjonali ta’ din il-kampanja f’Malta.

Il-[sieb wara l-kampanja Unborn Child beda f’pajji]i tal-UE fejn gruppi favur il-[ajja xtaqu jsemmg[u le[inhom. L-inizjattiva bdiet f’Marzu tal-2012 u g[add ta’ pajji]i o[ra ng[aqdu u irnexxielhom ji;bru [afna firem. Edric Micallef Figallo qal li Malta saret parti mill-inizjattiva meta flimkien ma’ Paul Vin/enti [a sehem f’attività tal-Parlament Ewropew, f’Marzu tas-sena l-o[ra.

Hu spjega li biex l-inizjattiva tkun su//ess irid ikun iffurmat kumitat organizattiv ta’ seba’ persuni minn seba’ stati-membri differenti. Dawn iridu jkunu residenti f’seba’ stati differenti. Dan il-kumitat twaqqaf issena li g[addiet u kien fl-2012 ukoll li hu beda javvi/ina n-nies biex imexxu linizjattiva fil-pajji]i rispettivi tag[hom.

Biex petizzjoni b[al din ikollha sa[[a legali jrid ikun hemm fuqha l-firem ta’ mill-inqas miljun /ittadin Ewropew minn seba’ stati-membri mit-total ta’ 28 pajji] imsie[ba fl-UE. S’issa n;baru 700,000 firma. Micallef Figallo spjega li

l-minimu ta’ firem li jridu jin;abru minn Malta hu 4,500 u s’issa hemm madwar 30 fil-mija, [afna minnhom minn fuq linternet. Edric Micallef Figallo hu talfehma li r-rispons f’Malta se jkun tajjeb g[al din l-inizjattiva g[aliex i[ares millperspettiva li t-tliet partiti politi/i s’issa sostnew li huma favur il-[ajja, ji;ifieri kontra l-abort. Hu semma wkoll ilkoperazzjoni minn diversi entitajiet waqt li b[alissa qeg[din f’kuntatt ma’ diversi awtoritajiet, fosthom il-Prim Ministru, Joseph Muscat, u l-Kap talOppo]izzjoni, Simon Busuttil.

La darba din l-inizjattiva tkun su//ess, il-Kummissjoni Ewropea jkollha tikkunsidra l-inizjattiva ta//ittadini u jekk g[andhiex tressaq proposta le;i]lattiva li temenda l-Ligi Ewropea dwar kif il-finanzjamenti talUE g[andhom jintu]aw f’ka]i relatati mal-[arsien tal-[ajja umana millkon/epiment sat-twelid. Wara, ilproposta le;i]lattiva titressaq quddiem il-Parlament Ewropew u l-Kunsill talUE, biex imbag[ad tg[addi g[all-vot.

Filwaqt li jridu jin;abru mill-inqas miljun firma, s’issa n;abru total ta’ 700,000 mill-UE. Minn Malta b’kollox iridu jin;abru 4,500 firma u s’issa n;baru 30 fil-mija minnhom.

Edric Micallef Figallo tkellem dwar il-b]onn tal-inizjattiva “Wie[ed minna”, li fi kliemu, is-sustanza hi biex tillimita pratti/i li jolqtu l-[ajja umana millkon/epiment sat-twelid g[aliex kollox jo[ro; mill-valur fundamentali tarrispett lejn il-[ajja. L-inizjattiva hi ma[suba biex tindirizza wkoll ilfinanzjamenti tal-UE li jmorru kontra dan, b[ar-ri/erka dwar l-embrijuni u labort, il-programmi li jidda[[lu ta[t programmi ta’ ]vilupp. Hemm wkoll ri/erka dwar is-sa[[a pubblika li tista’

taffettwa l-protezzjoni tal-[ajja sa millkon/epiment.

Il-petizzjoni qieg[da fuq sistema talKummisjoni Ewropea, u hi rregolata u approvata mill-Kummissjoni stess. Ilfirem se jibqg[u jin;abru sal-a[[ar ta’ Ottubru u l-bidu ta’ Novembru b’]ew; mezzi – minn fuq is-sit www.oneofus.eu u b’formoli uffi/jali li jitqassmu mill-attivisti. Edric Micallef Figallo appella biex aktar attivisti jie[du sehem u jag[tu l-g[ajnuna tag[hom f’din l-inizjattiva.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

9

IL-MEWT TA’ ESSIEN MBONG EKS PLEJER TA’ HIBERNIANS

:img[a qabel tkellem ma’ wliedu Mag[ruf b[ala ‘l-Papa’ f’art twelidu u f’Malta, minkejja l-mewt min[abba ra;unijiet ta’ sa[[a, in-Ni;erjan feta[ it-triq g[at-tliet uliedu b’karriera fil-futbol minn Christian Micallef - micallef_christian@yahoo.co.uk

Nhar il-{add 23 ta’ :unju li g[adda waranofsinhar, fuq Facebook ;riet la[bar li l-eks plejer Ni;erjan ta’ Hibernians, Essien Mbong, miet f’pajji]u fl-età ta’ 37 sena. A[bar li xxukkjat lil kull dilettant tal-futbol lokali peress li ‘l-Papa’, kif kien mag[ruf fi/-/rieki tal-futbol, kien ma[bub minn kul[add, sa[ansitra anke mal-avversarji li lag[ab mag[hom.

Mbong hu mfisser wie[ed mill-aqwa plejers Ni;erjani li qatt kellna f’pajji]na u l-aktar Ni;erjan li dam jilg[ab b’su//ess fl-og[la livell talfutbol Malti. Mbong kien ilu sentejn li [alla Malta u l-kundizzjoni ta’ sa[[tu kienet di;à [a]ina. Minkejja dan, ]amm kuntatt kontinwu mat-tliet uliedu li jg[ixu f’pajji]na; Joseph li g[andu 16-il sena, Emmanuel li hu sena i]g[ar u Pawlu li hu ]-]g[ir.

Sorsi vi/in il-familja Mbong f’Malta tkellmu ma’ il-mument u qalu li ;img[a qabel il-mewt ta’ Essien, hu kien g[amel kuntatt telefoniku mattfal tieg[u permezz ta’ zija tag[hom fin-Ni;erja.

Lejlet il-mewt ta’ missieru, Joseph irrappre]enta lit-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena f’partita ta’ [biberija barra minn xtutna kontra lIrlanda ta’ Fuq u skorja fir-reb[a ta’ 40. L-g[ada Joseph, li kien g[adu malkontin;ent Malti fl-Irlanda, kien mog[ti l-a[bar li missieru kien miet.

B[al [utu l-o[ra, Joseph jilg[ab finnursery ta’ Hibernians, u t-tlieta li huma huma meqjusa b[ala promessa fil-futbol Malti b’/ans tajjeb li fil-futur jistg[u jirrappre]entaw lil pajji]na flog[la livell. I]-]g[ir, Pawlu, sa[ansitra jattendi l-Iskola Nazzjonali tal-Isport f’{al Kirkop.

F’Malta huma jg[ixu m’ommhom u [afna kienu dawk li rrimarkaw kemm in-nursery ta’ Hibernians tg[in lil din il-familja hekk kif missierhom baqa’ fil-qalb tal-klabb u l-partitarji ta’ Hibernians wara li dan ma baqax jilg[ab mag[hom.

Il-karriera ta’ Essien f’Malta Jing[ad li lejn l-a[[ar tas-snin 80 f’pajji]na kienu ;ew l-ewwel plejers Ni;erjani jilag[bu f’Malta i]da dan issuq ta’ plejers Afrikani [a spinta mill1995 ’il quddiem.

Dak i]-]mien, Birkirkara kienu

akkwistaw lil Chucks Nwoko li malajr iddistingwa ru[u b[ala skorer prolifiku u attakkant ta’ stoffa g[allKampjonat Premier.

In-Ni;erja kienet qed tikber filfutbol internazzjonali, partikolarment wara l-wirjiet po]ittivi li taw fit-Tazza tad-Dinja tal-1994 u l-1998. Kien g[alhekk li l-klabbs Maltin bdew jesploraw is-suq Ni;erjan biex i;ibu plejers barranin tajbin u li kapa/i jag[mlu d-differenza f’kull tim.

Fl-1997 Hibernians kienu kisbu sservizz ta’ Ndubisi Chukunyere, attakkant Ni;erjan li tant paxxa lillpartitarji ta’ Hibernians bit-teknika u lgowls tieg[u u li llum jifforma parti mill-istaff tekniku tal-istess klabb. Lewwel sta;un ta’ Chukunyere kien su//ess tant li Hibernians kienu reb[u l-FA Trophy wara 15-il sena ta’ stennija.

G[alhekk fl-ista;un ta’ wara Hibernians marru g[at-tieni Ni;erjan fi rwol ta’ plejer f’nofs il-grawnd b’[afna kwalità u kwantità. Dan kien Essien Mbong li f’Malta n;ieb milla;ent Ni;erjan, Henry Ekezie. Mbong kien jilg[ab mal-istess klabb ta’ Nwoko, Julius Berger u t-trasferiment tieg[u mill-ewwel kien su//ess.

Mbong kien g[adu kemm g[alaq 23 sena meta ;ie jilg[ab f’pajji]na, i]da [afna Maltin esprimew dubji dwar letà vera ta’ Mbong, ladarba l-istatura u d-dehra tieg[u kienu jag[tu limpressjoni li dan il-plejer kien ikbar fl-età. Hu lag[ab g[al tmien sta;uni ma’ Hibernians; bi]]ejjed biex da[al fil-qalb tal-partitarji Pawlisiti u mag[hom reba[ Kampjonat Premier fl-2001/2 u l-FA Trophy fl-a[[ar sena tieg[u ma’ Hibernians fl-2006.

Sussegwentement hu lag[ab ma’

Essien flimkien mal-partitarju ta’ Hibernians Anthony Ellul, wara r-reb[ tal-FA Trophy fl-2006

Marsa, Tarxien Rainbows u Senglea Athletic qabel ma temm il-karriera tieg[u.

Fl-1996, in-Ni;erja kienu reb[u ddeheb fil-futbol fl-Olimpjadi ta’ Atlanta.

Essien kellu jkun parti minn dak it-tim Olimpiku li kien kompost minn plejers li eventwalment g[amlu karriera fis-snin ta’ wara fosthom Taribo West, Nwankwo Kanu, Emmanuel Amuneke, Jay-Jay Okocha, Viktor Ikpeba u o[rajn. Essien kien lag[ab il-partiti ta’ kwalifikazzjoni g[all-Olimpjadi i]da sfortunatament g[alih u fortunatament g[al Hibernians, hu kien we;;a’ u g[alhekk kellu jit[alla barra mill-iskwadra finali.

Sussegwentement Essien kien spi//a jilg[ab ma’ Hibernians u dlonk sar wie[ed mill-aqwa plejers barranin li kellna jilag[bu f’pajji]na f’dak i]-]mien.

Ix-xorti riedet li d-destinazzjoni tieg[u ma tkunx Atlanta b[all-bqija ta’ s[abu fit-tim Olimpiku Ni;erjan, i]da

li jsofri injury li /a[ditu mid-deheb Olimpiku u eventwalment ji;i jilg[ab Malta f’karriera ta’ ftit inqas minn g[axar snin.

Deskritt minn [afna b[ala plejer umli u bi kwalitajiet kbar. Il-laqam tieg[u ta’ ‘Papa’ ;ie mieg[u minNi;erja u hu laqam nobbli li jirrifletti r-rispett li kien igawdi dan il-plejer mhux biss f’Malta i]da wkoll f’pajji]u.

Il-memorji ta’ Essien se jibqg[u filmo[[ ta’ [afna mid-dilettanti tal-futbol Malti, l-aktar partitarji ta’ Hibernians.

Kien midfielder li ftit skorja gowls f’pajji]na i]da kien ikkunsidrat b[ala blata f’nofs il-grawnd b’;irja partikolari li kienet tidentifikah minn fost plejers o[ra. Illum il-pre]enza ta’ Essien hi rappre]entata fit-tliet uliedu li jilag[bu l-futbol fin-nursery ta’ Hibernians b’/ans tajjeb li fil-futur dawn jirrappre]entaw lil pajji]na fittim nazzjonali tal-kbar.

Joseph (ritratt lemin), it-tifel il-kbir ta’ Essien, fl-azzjoni mat-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena< Pawlu, it-tifel i]-]g[ir ta’ Essien, bil-flok u l-faxxa ta’ captain mat-tim ta]-]g[ar ta’ Hibernians u Emmanuel, it-tieni wild ta’ Essien flimkien mal-plejer internazzjonali Malti Andrew Cohen

10 Lokali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lawrence Gonzi> il-bniedem u l-politiku L-eks Prim Ministru u eks Kap tal-Partit Nazzjonalista nhar il-:img[a, 28 ta’ :unju li g[adda kellu sensiela ta’ sorpri]i b’dikjarazzjonijiet ta’ politi/i internazzjonali li [adem mill-qrib mag[hom tul il-[idma tieg[u fil-livell ta’ Gvern. Dawn id-dikjarazzjonijiet saru b’turija ta’ radd il-[ajr waqt serata bl-isem ‘Lawrence Gonzi: Ra;el…f’kull sta;un’ li saret f’;ie[u organizzata mid-Deputat Nazzjonalista Robert Cutajar, li wkoll g[amel snin ja[dem mill-qrib tieg[u fl-Uffi//ju tal-Prim Ministru.

Huma dikjarazzjonijiet li jo[or;u l-element uman u politiku fil-karattru ta’ Lawrence Gonzi.

“Dejjem stajt inserra[ fuq il-koperazzjoni tieg[ek”

– Josè Manuel Barrosso, il-President tal-Kummissjoni Ewropea

“Issa hu l-[in biex ng[idlek grazzi.

Nirringrazzjak tal-[idma tieg[ek malKummissjoni Ewropea meta kont Prim Ministru ta’ Malta imma anke biex nirringrazzjak fuq livell personali g[aliex kien ta’ unur g[alija li na[dem mill-qrib mieg[ek.

“Niftakar sew meta jien kont Prim Ministru tal-Portugall u int in[tart Prim Ministru ta’ Malta u ftit ]mien wara, Malta saret parti miz-zona ewro. Niftakar ukoll li meta jien in[tart il-President tal-Kummissjoni

Barroso jistqarr li Lawrence Gonzi tah i/-/ans jesplora lil Malta, pajji] b’tant storja li hu stess jag[mel parti minnha

Ewropea g[all-ewwel darba inti millewwel urejt li kont lest li toffrili lappo;; tieg[ek. Tul dawn l-a[[ar disa’ snin, jien u int [dimna [afna flimkien. Kienu disa’ snin xejn sbie[ min[abba l-kri]i li [afna pajji]i fizzona ewro kienu g[addejjin minnha.

Imma dejjem stajt inserra[ fuq ilkooperazzjoni tieg[ek.

Nirringrazzjak ukoll talli tajtni //ans biex nesplora lil Malta, pajji] mimli b’tant storja li inti tag[mel parti minnha.”

“Ta lil Malta post sinjifikanti fl-UE” – Jean Claude Juncker, il-Prim Ministru tal-Lussemburgu “Lawrence Gonzi hu l-[abib tieg[i u nqisu daqslikieku kien [ija. Jien g[entu meta kellu b]onn u min-na[a tieg[u hu dejjem kien hemm meta kelli b]onn l-g[ajnuna jien. Hu kien ilpersuna li lil Malta taha post sinjifikanti fl-Unjoni Ewropea. Dejjem tkellem meta kien hemm b]onn u ddefenda lil Malta. Kien unur tieg[i li [dimna millqrib flimkien g[aliex hu kien Prim Ministru li dejjem baxxa rasu g[all-;id tal-poplu. Dejjem kien konxju talproblemi finanzjarji fl-Ewropa u

dejjem assigura li dawn il-problemi j]ommhom bog[od minn Malta.

Kien g[alhekk li Lawrence Gonzi ta isem lil Malta b[ala e]empju ekonomiku u finanzjarju fuqiex pajji]i o[rajn, sa[ansitra akbar minn Malta, g[andhom jimxu. Jekk il-poplu Malti ma japprezzax il-[idma li g[amel Lawrence Gonzi, ’il quddiem jirrealizza x’g[amel dan il-politiku g[alih.

“Ikolli ng[id li se n[oss in-nuqqas tieg[u g[aliex nammirah tassew.”

Jean Claude Juncker jg[id li Lawrence Gonzi ta isem lil Malta b[ala e]empju ekonomiku u finanzjarju g[al pajji]i o[rajn

“Nafu kemm [dimt u g[amiltu g[all-;id tal-poplu”

– Antonio Tajani, il-Vi/i President tal-Unjoni Ewropea

G[al Antonio Tajani, bis-sa[[a ta’ Lawrence Gonzi, Malta saret parti miz-zona ewro

“B[ala l-Vi/i President tal-Unjoni Ewropea, ma ninsiex l-integrazzjoni ta’ Malta fl-UE u kif bis-sa[[a tieg[ek Malta saret parti miz-zona ewro. Inti dejjem ilqajt lili u lill-kollegi tieg[i bi [biberija u a[na nafu kemm [dimt g[all-pajji], kultant [idma interna li lpoplu ma jkunx jista’ jaraha i]da li inti g[amiltha g[all-;id tal-poplu li kien ta[t it-tmexxija tieg[ek.

Lilek Lawrence Gonzi, nafek dejjem titbissem u fuq kollox, dejjem kont disponibbli. B[ala Taljan ma nistax ma nsemmix ir-relazzjoni b’sa[[itha li l-Italja g[andha ma’ Malta. Nispera li nibqg[u nikkollaboraw flimkien mhux biss b[ala pajji]i imma anke fuq ba]i personali g[aliex kemm jien, kif ukoll fi Brussell, ma nistg[ux nitilfuk.

Tinsiex, inti tibqa’ l-[abib tag[na.”

“Salvali [ajti u tal-kollegi Il Kurunell Ali Karaj al Rabti wie[ed tieg[i” mill bdoti li ng[ataw kenn politiku fi ]mien – -

“Qatt ma ninsa d-de/i]joni tieg[u u nitkellem dwarha ma’ kull min niltaqa’ g[aliex b’dik idde/i]joni li turi kura;; u serjetà, Lawrence Gonzi li dak i]-]mien kien Prim Ministru ta’ Malta, salva l-[ajja tieg[i u tal-kollegi tieg[i wkoll.

-

,

ir-Rebbieg[a G[arbija fil-Libja

“Kieku dak il-[in Lawrence Gonzi dde/ieda mod ie[or, kieku jien illum m’iniex hawn g[aliex il-forzi ta’ Gaddafi, ming[ajr dubju, kienu joqtluna. X’nista’ ng[id? Grazzi Lawrence Gonzi talli salvajtli [ajti.”

Lawrence Gonzi wera kura;; u serjetà fil-kri]i tal-Libja

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

F’pa;ni o[rajn...

media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: roderick.agius@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Roderick Agius

12 Il-Punt Hu…

13 Malta trid solidarjetà fil-prattika

14 Il-bi]g[at g[all-futur ekonomiku

15 L-Ewropa f’idejk

11

Fejn hu l-g[aqal fit-tmexxija^

Ix-xahar li g[adu kemm g[adda, u li matulu l-Gvern Laburista ta’ Muscat fakkar ukoll l-ewwel mitt jum tieg[u, kien iddominat minn sensiela ta’ de/i]jonijiet ]baljati u w[ud minnhom goffi aktar minn o[rajn li [afna minnhom daru sew ma’ Manuel Mallia, il-Ministru g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali. Dawn id-de/i]jonijiet ]baljati ma jikkon/ernawx qasam wie[ed mill-portafoll li g[andu l-Ministru Mallia.

L-inkwiet li j;ibu mag[hom de/i]jonijiet skandalu]i li ;ew ikkritikati minn kul[add hu li l-Ministru Mallia ma ddejjaqx jikkwalifikahom u ji;;ustifikahom filwaqt li sa[ansitra g[al /erti de/i]jonijiet qal li “dan hu stil ;did ta’ politika.”

L-aktar li tispikka hi l-ammissjoni g[al darba, darbtejn talMinistru Manuel Mallia, li hu kien pre]enti flimkien ma/Chief of Staff tieg[u g[all-intervisti li saru biex jidda[[lu uffi/jali ;odda fis-Servizz Sigriet – kemm dawk li ;ew mag[]ula apposta minn barra u o[rajn mill-Korp tal-Pulizija.

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni sejja[ din il-prattika “pro/ess ivvizzjat politikament” u talab g[al spjegazzjoni ming[and ilPrim Ministru billi jitlaqqa’ il-Kumitat tas-Sigurtà; laqg[a li ntlaqg[et minnufih.

Dan il-fatt ta ra;un lill-Oppo]izzjoni Nazzjonalista mhux biss g[all-kritika li kienet qed tag[mel min[abba l-prattika li kien qed ju]a u l-im;iba tal-Ministru Manuel Mallia i]da wkoll g[all-insistenza tal-Kap tal-Oppo]izzjoni biex minnufih ilPrim Ministru jlaqqa’ l-Kumitat tas-Sigurtà. Fi ]mien 24 sieg[a, il-Prim Ministru nnifsu bi kliemu stess re;a’ ta ra;un lill-Oppo]izzjoni fi tmiem il-laqg[a fil-pre]enza tal-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil u tal-Ministru Mallia. Joseph Muscat stqarr li kien sejja[ il-laqg[a “b’responsabbiltà min[abba li t-t[assib ta’ Dr. Busuttil kien le;ittimu u importanti g[all-pajji].”

B’hekk g[al darb’o[ra kellna ka] ie[or fejn l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista ;ibdet widejn il-Gvern ta’ Muscat u b’reqqa kienet qed tiskrutinja l-im;iba ta’ Ministru ie[or tal-Gvern

Laburista li kien qieg[ed ji]balja [afna wkoll. Dan l-iskrutinju wassal lill-Gvern jag[ti l-assigurazzjoni li dan l-a;ir imfisser mill-Oppo]izzjoni, xejn a//ettabbli f’demokrazija, mhux se jibqa’ wara li Muscat u Mallia ddikjaraw li lpreokuppazzjonijiet kollha mressqa mill-Kap tal-Oppo]izzjoni kienu se ji;u indirizzati minnufih.

I]da dan il-ka] kien ukoll /anfira o[ra minn sensiela li qala’ l-Ministru Mallia fl-a[[ar [ames ;img[at min[abba lim;iba u d-de/i]jonijiet tieg[u. I/-/irkostanzi li [oloq hu stess wasslu biex ikun fil-mira tal-ewwel reshuffle tal-Gvern Laburista billi tne[[ielu l-qasam tal-:ustizzja mirresponsabbiltà tieg[u. Illum din il-gazzetta qed ti]vela rra;unijiet veri g[al dan it-tibdil (ara pa;ni 4 u 5) firresponsabbiltajiet ta’ Mallia.

Ma’ dawn l-e]empji tas-sehem tal-Ministru Manuel Mallia jkaxkru o[rajn. Illum g[andna Ministru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali li l-ewwel imur jg[annaq u j[abbar amnestija lillpri;unieri fil-bini tal-[abs fost l-g[ajjat ta’ “Malta Tag[na Lkoll” u wara jg[id li kieku l-affarijiet kien jag[milhom mod ie[or. Jew inkella, l-istess Ministru ma jsib xejn [a]in li membri tal-Korp tal-Pulizija jintlibsu ta’ waiters biex iservu waqt ikla g[al xandara internazzjonali, u wara jistqarr li kieku kien jag[mel l-affarijiet differenti.

Jekk dan hu l-kejl li bih il-Ministru Manuel Mallia jrid jag[mel stil ;did ta’ politika, ]gur mhuwiex l-istess kejl li qabel l-elezzjoni ;enerali, kemm hu flimkien mal-mexxej tieg[u Joseph Muscat kienu jg[idu li jridu jmexxu l-pajji].

L-e]empju ta’ kif g[andha ssir il-politika qieg[ed jag[tih ilPartit Nazzjonalista li fl-ewwel erba’ xhur mill-Oppo]izzjoni, bi kritika o;;ettiva u skrutinju fil-[in qieg[ed inebba[ lillGvern ta’ Muscat fejn ji]garra u ji]balja. B’hekk, il-PN qieg[ed iservi wkoll ta’ tarka u difi]a [alli dak li kisbu l-pajji] u l-faxex differenti tas-so/jetà ma jitnaqqarx bl-im;iba ta’ Muscat u tal-Ministri tieg[u.

12 Opinjoni

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Abbozz kontra d-diskriminazzjoni F’Novembru tal-2011, ilPN ippubblika dokument importanti li fih kien qieg[ed i;edded il-vi]joni politika tieg[u fl-iktar oqsma prin/ipali li jolqtu lis-so/jetà tag[na. ‘L-G[eruq Tag[na’ ji;bor b’mod kon/i] l-g[axar punti li jirrevedu u ja;;ornaw il-politika tal-partit li rrikonoxxa li pajji]na kien mexa ’l quddiem u g[aldaqstant kien me[tie; li dan l-a;;ornament ise[[ kemm jista’ jkun malajr.

Fost il-punti prin/ipali li ttratta dan id-dokument kien hemm bla dubju d-drittijiet /ivili ta’ dawk li jitqiesu b[ala minoranza fis-so/jetà tag[na. Il-kliem pre/i] li jitqajjem f’‘L-G[eruq Tag[na’ hu dan li ;ej: “Nifhmu wkoll li r-relazzjoni personali bejn persuni differenti hi xi [a;a prezzjuza g[al dawk li jg[ixu din l-esperjenza u nifhmu wkoll li g[alihom dik irrelazzjoni hi n-nukleu familjari tag[hom anke jekk ma jkunux mi]]ew;in. L-

Istat ma jistax jag[laq g[ajnejh g[al dan u g[alhekk g[andu jille;i]la kull fejn hemm b]onn biex jistabbilixxi d-drittijiet u ddmirijiet f’dawn irrelazzjonijiet kemm eterosesswali kif ukoll omosesswali.”

Dan il-kliem ikkonferma lpo]izzjoni a;;ornata tal-PN u kien /ar li ried li jag[mel dan bis-sa[[a ta’ le;i]lazzjoni pertinenti.

B’xorti [a]ina l-avvenimenti fi]-]mien li ;ie wara lpubblikazzjoni ta’ dan iddokument ftit taw /ans lillPN biex jille;i]la f’dan issens. Kellha tkun reb[a elettorali ;dida biex issa[[a[ dan il-mandat. I]da dan ma kellux ikun g[aliex il-Partit tilef l-elezzjoni li g[addiet.

I]da dan ma fissirx li l-PN kien sejjer jabbanduna dan issu;;ett. Anzi kien bil-kontra u dan jikkonfermah l-abbozz ta’ li;i li ressaq fil-Parlament ftit tal-jiem ilu. L-abbozz jipproponi li ssir emenda filKostituzzjoni biex ma tkun

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

tista’ ssir l-ebda diskriminazzjoni kontra xi [add sempli/ement g[aliex ikun mi;bud jew mi;buda lejn o[rajn tal-istess sess.

Il-Kostituzzjoni di;à tipprevedi li ma ssirx diskriminazzjoni fuq il-ba]i ta’ twemmin, fehma, razza jew sess. L-emenda tipprovdi li

ji]died il-kliem ‘orjentazzjoni sesswali’. G[alkemm dawn huma biss ]ew; kelmiet, issinifikat tag[hom hu [afna iktar profond. Din l-emenda qieg[da tag[ti messa;; /ar tad-direzzjoni li biha dan ilpajji] irid jimxi fil-;ejjieni fejn jid[lu d-drittijiet /ivili ta’ dawk li huma kkonsidrati b[ala mhux eterosesswali.

Barra minn hekk, din l-istess emenda ssa[[a[ il-ba]i g[al iktar le;i]lazzjoni fuq dan ilqasam.

Ikolli n]id ukoll li dan ma jfissirx li ma’ dan it-tibdil m’g[andux ikun hemm lok biex tkompli titwessa’ ddiskussjoni dwar id-drittijiet u l-obbligi tal-LGBT. Wisq in[oss li dan is-su;;ett ;ie polarizzat politikament u dan jista’ jwassal biex idde/i]jonijiet li jridu jittie[du ji;u ma[kuma minn pressjoni politika.

Dan xejn ma jnaqqas millmertu tat-tibdil li jrid ise[[.

Jien qieg[da ng[id biss li kull de/i]joni g[andha tittie[ed b’g[aqal u vi]joni

fit-tul g[all-;id tas-so/jetà tag[na kollha irrispettivament millorjentazzjoni sesswali jew diskriminazzjoni o[ra.

Bla dubju, din l-emenda tag[ti sinjal /ar li f’pajji]na m’g[andha tkun tollerata lebda forma ta’ diskriminazzjoni. Ovvjament hu iktar fa/li tg[id i]da kull pass fiddirezzjoni ;usta g[andu jwassal biex itaffi kull forma ta’ diskrimazzjoni ti;i minn fejn ti;i.

Id-diskriminazzjoni hi fattur [afna drabi frott ta’ kun/etti personali li jistg[u j;ibu mag[hom per/ezzjonijiet ]baljati. Dawn l-istess per/ezzjonijiet iwasslu g[al tbatija inutili fuq min ji;i diskriminat u ftit jag[tu ;ie[ li min jag[milhom.

Jalla b[ala so/jetà dejjem inkomplu nimmaturaw u nassiguraw li nwaqqfu kull tip ta’ diskriminazzjoni u nkunu a[na stess ambaxxaturi ta’ dawk kollha li jkunu qeg[din ibatu minn[abba xi forma ta’ diskriminazzjoni.

IL-PUNT HU…

Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “…but in political terms the situation can be described in no other terms than embarrassing.”

Hekk kiteb l-Editur ta’ The Sunday Times fl-editorjal One gaffe after another. Kien qed jirreferi g[all-Ministru Manuel Mallia li issa ilu fuq fomm kul[add g[all-paprati goffi li qed jag[mel.

Mit-transfers politi/i filKorp tal-Pulizija g[allmer[ba ta’ eroj mill-[absin bit-tg[anniq u kant talkampanja elettorali wara li w[ud mill-Ministri kienu wieg[du amnestija qabel lelezzjoni; kompla fil-comedy of errors, kif sej[ilha Simon Busuttil, il-Kap talOppo]izzjoni, bil-pulizija jag[mluha ta’ waiters u koki f’ri/eviment lill-EBU filGirgenti li spi//a fuq fomm kul[add, Maltin u barranin, b’dellirju ta’ botti u kummenti sarkasti/i fuq id-dehra talKorp; kompla bis-Segretarju tieg[u ju]a kliem a-la-bully “ma tafx min jien jaqaw?” filkun/ert tal-Isle of MTV biex jimpressjona u jhedded; u forsi l-akbar paprata li hi wkoll serja [afna kienet dik li l-Ministru Mallia kien pre]enti attivament, flimkien mas-Segretarju tieg[u, waqt lintervisti li r-rekluti tasServizzi Sigrieti.

Dan tal-a[[ar hu ka] millaktar serji u bla pre/edent mill-1987 sal-lum. Tant kienet

abbu]iva l-parte/ipazzjoni talMinistru u tas-Segretarju tieg[u f’dan il-bord tal-g[a]la tal-uffi/jali fis-Servizzi Sigrieti, li l-Kap talOppo]izzjoni talab li lKumitat tas-Sigurtà jiltaqa’ b’ur;enza biex juri li dan la;ir ta’ Mallia hu ina//ettabbli, perikolu] u jimmina s-sistema demokratika barra milli jo[loq suspetti fuq l-istess Servizz.

Simon Busuttil ried ji]gura l-imparzjalità fis-servizz kru/jali tas-Servizzi Sigrieti tal-Istat. Il-PM laqa’ din ittalba g[ax “it-t[assib li wera Simon Busuttil kien le;ittimu u importanti li l-poplu jkollu fidu/ja fis-Servizz tasSigurtà.”

Hu ka] /ar li Mallia mhux kapa/i jamministra lMinisteru fdat lilu, u qed jag[]aq. Ma ninsewx li l-PM Muscat g[amel l-ewwel reshuffle wara 100 jum biss meta ne[[a l-:ustizzja millMinisteru ta’ Mallia. Din ilbidla hekk bikrija tfisser li Muscat ma kienx kuntent blandament tal-affarijiet immexxija minn Mallia.

Kif kiteb tajjeb il-Kap Nazzjonalista fl-artiklu A new style of comedy of errors (Times of Malta tat-3 ta’ Lulju), dan kollu juri li Muscat tilef il-kontroll fuq Mallia. {arablu!

Dan il-“mod ;did kif issir

with one big event after another. His standing grew.

His stature matched his electoral victory. He became more mature.”

minn Richard Muscat richardmuscat44@gmail.com

il-politika” (kif qal Mallia stess fil-Parlament) ifisser ]balji li j[assbu li/-/ittadin.

Jista’ jkun hemm periklu g[as-sigurtà ta’ kull wie[ed u wa[da minna, jista’ jkun hemm riskju fis-sistema demokratika u fil-libertajiet li ksibna b’[afna sagrifi//ji.

Qed iberraq g[all-istess gvern Laburista g[ax dawn huma ka]i gravi li jitolbu lintervent tal-PM Muscat biex i;ib lura l-ordni f’dan ilministeru. Dan billi jew ine[[i lil Mallia minn Ministru, jew g[ad jispi//a ji;i msejja[ jirri]enja. I]]mien jag[tina parir.

“The Prime Minister marched into the limelight

Dan kitbu Lino Spiteri flartiklu Labour’s snakes and ladders (Times of Malta tal-1 ta’ Lulju), ;img[a wara li kkritika lil Muscat dwar ilpassatemp tal-[atriet politi/i u fakkru li “Muscat’s job is to administer the country…”flartiklu tieg[u Reality beyond early fun. Spiteri hu mag[ruf li j[obb ja[sel u jixxotta flartikli tieg[u. Dan hu e]empju tipiku li wara li [araq lil Muscat bil-kritika, issa kien imiss li jfa[[ru, jonf[u u jg[ollih mas-smewwiet.

Apparti milli dan l-istil flanali]i jtellef mill-kredibbiltà tal-awtur, kultant jg[addili minn mo[[i li artiklu b[al dan ta’ Spiteri jista’ jkun att ta’ riparazzjoni!

“Pro;ett perikolu] b’riskji kbar” X[in qrajt dan l-artiklu f’ilmument ta’ nhar il-{add li ttratta l-pro;ett propost millGvern Laburista g[all-power station il-;dida li se tit[addem bil-gass, u rajt id-disinn biddimensjoni tal-bastiment inti] biex ja[]en il-gass, sor;ut max-xatt f’Marsaxlokk, impressjonajt ru[i mhux ftit.

I]da meta rajt il-bastiment LNG FSRU TOSCANA fiddimensjoni ta’ veru tieg[u li da[al fil-Port il-Kbir din il-

;img[a g[at-tiswija u servizzi o[rajn, bqajt imbellah bilkobor tieg[u. {dejn dan ilbastiment tal-gass, is-swar talBelt dehru ]g[ar, iddomina lport kollu. U ;ieni f’rasi lpro;ett fuq imsemmi talGvern Laburista li issa, wara l-elezzjoni, sirna nafu li jin[tie; it-triplu tal-gass, minn 60,000 tunnellata g[al 180,000. Rajna bastiment tipiku li mistenni naraw ikbar minnu f’Marsaxlokk jekk ilpro;ett tal-gvern ta’ Muscat jibqa’ g[addej.

Mhux ta’ xejn ir-residenti ta’ dan ir-ra[al issa qed jesprimu t-t[assib tag[hom dwar diversi riskji ambjentali u ta’ sigurtà li jista’ jkun hemm marbutin ma’ pro;ett li Malta m’g[andhiex verament b]onnu.

Dalli hawn, Dalli hemm, Dalli fejn^

Hekk qed na[seb meta naqra kif qed ti]vol;i din listorja ta’ John Dalli wara dak li ppubblikat l-International Herald Tribune, u wara listess servizz ;urnalistiku nfirex ma’ ;urnali o[rajn barranin u dawk Maltin.

Kobba m[abbla u mhux fa/li tifhem, a[seb u ara taqbad fejn hi l-verità. {a;a ng[id: minn Malta g[all-Brussell, g[al ?ipru u g[allBahamas… imbag[ad millPN g[all-PL… tg[id meta se jsib postu l-eks Kummissarju tal-UE?

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni

13

Malta trid solidarjetà fil-prattika Fil-Parlament Ewropew David Stellini tkellem malMembru tal-Parlament Ewropew fi [dan il-Partit Popolari Ewropew Roberta Metsola dwar dik li qed tissejja[ Sistema Komuni talA]il fl-Unjoni Ewropea li ;iet approvata mill-Parlament Ewropew fi Strasburgu. : Ma jissemma xejn f’dawn illi;ijiet dwar ir-rilokazzjoni ta’ refu;jati minn Malta g[allpajji]i Ewropej.

X’tikkummenta? : Flintervent tieg[i fil-Parlament Ewropew g[amiltha /ara li jekk hemm li;i li ma tag[tix kas il-problema ta’ Malta, anke jekk din il-li;i ilha ti;i diskussa erba’ snin, allura jiena ma nistax nag[ti lappo;; tieg[i lil din il-li;i.

Dan huwa pakkett ta’ a]il li jiena b[ala rappre]entata talpoplu Malti, fih kont nistenna li g[all-inqas ikun hemm kelma wa[da li tirrikonoxxi ssitwazzjoni f’pajji]na. Konna qed nistennew rikonoxximent tal-problemi li tiltaqa’ mag[hom Malta g[aliex imbag[ad konna n[abbtu lbibien tal-Istati Membri l-o[ra biex jg[inuna. Meta jkollok pakkett li ma jsemmi xejn David Stellini

MEP Roberta Metsola

immigrant jid[ol Malta, japplika g[all-a]il u ja[rab minn Malta u jispi//a flI]vezja, l-I]vezja g[andha dritt bil-li;i li tibag[tu lura Malta.

dwar is-solidarjetà ma’ Malta u pajji]i o[ra li qeg[din filperiferija tal-Unjoni Ewropea, u li din is-solidarjetà ma ;ietx rikonoxxuta fil-pakkett tala]il allura se jkun kwa]i impossibbli li din ti;i rikonoxxuta f’li;ijiet o[ra.

:

MEP Roberta Metsola

: Il-problema na[seb li hi li f’Malta g[andna wisq refu;jati per capita meta mqabbla ma’ pajji]i o[ra, hux hekk?

David Stellini

:

MEP Roberta Metsola

Mhux refu;jati imma immigranti li jkunu applikaw g[all-a]il. Dawn jing[ataw trattament differenti minn dawk li nsej[ulhom refu;jati.

Importanti li ng[idu li l-aktar [a;a [a]ina fil-pakkett tal-a]il hi r-regolament li nsej[ulu dDublin II. Dan ir-regolament jg[id li jekk b[ala pajji] tir/ievi persuna li qed tapplika g[all-a]il, allura rresponsabbiltà ta’ dik ilpersuna tibqa’ dejjem talpajji] tieg[ek. Minn mindu d[alna fl-Unjoni Ewropea, Malta minn dejjem argumentat bl-istess mod li jekk din ir-regola se tibqa’ effettiva, allura qatt mhu se jkollna tqassim tal-pi] b’mod xieraq. Dan g[aliex il-pajji]i l-o[ra mhux se jag[tu kas jekk ja[sbu li Malta tista’

minn Roberta Metsola roberta.metsola@europarl. europa.eu

terfa’ dan il-pi] wa[edha. Innumri huma kbar wisq u mhux qed nargumentaw b’dan il-mod biex na[arbu mill-pi] tag[na i]da g[andna naqsmu r-responsabbiltà li g[andna a[na g[aliex fuq kollox, dawn il-persuni japplikaw g[all-a]il biex jid[lu fl-UE. Allura, din hija problema Ewropea li te[tie; soluzzjoni Ewropea. : Ag[ar minn hekk huwa l-fatt li jekk David Stellini

Naqblu, fil-fatt l-ikbar problema li g[andu dan ilpakkett tal-a]il hija li g[aliex g[andek responsabbiltà li dejjem tibqa’ mieg[ek, jekk persuna titlaq mill-pajji] u tinqabad, din il-persuna tista’ tintbag[at lura. Ma tistax tintbag[at lura biss jekk ilkundizzjonijiet f’dak il-pajji] ikunu tant []iena i]da f’Malta tant saret [idma dwar il-mod kif ji;u milqug[a dawn limmigranti li jintbag[tu lura.

Hemm b]onn ukoll li ntejbu xi affarijiet imma g[aliex innumru hu daqshekk kbir, Malta ma tistax tassorbi lil dawn in-nies billi tag[tihom xog[ol g[aliex fil-fatt is-suq tag[na huwa ]g[ir. Jekk tqabbel ma’ pajji]i o[ra b[alma hi l-I]vezja, irridu niftakru li mhux biss is-suq huwa ikbar i]da anke l-art u tterritorju ta’ dan il-pajji] huma [afna ikbar. Mhux qed ng[idu li a[na biss g[andna problema u nifhmu li din hija problema tal-UE kollha i]da min[abba d-daqs ]g[ir tag[na se jkollna problemi kbar jekk

din il-problema ma ti;ix indirizzata. : Permezz ta’ dan il-pakkett tal-a]il, il-[ajja tal-immigranti se titjieb. Kif se jsir dan?

David Stellini

:

MEP Roberta Metsola

Iva, dan il-pakkett tal-a]il hu maqsum f’erba’ strumenti differenti. Id-Dublin II hu biss wie[ed minnhom. }ew; strumenti huma ma[suba biex jiffa/ilitaw il-pro/ess talapplikazzjoni g[all-a]il u strument ie[or se jg[in lillPulizija biex din ikollha a//ess g[al database enormi ta’ marki tas-swaba’ tal-UE biex jekk ikun hemm xi [add li qed japplika g[all-a]il u jkun wettaq xi reat, il-Pulizija jkunu infurmati b’dan. Wa[da mill-akbar bi]g[at tal-poplu Malti hi li dawn l-immigranti se jxekklu s-sens ta’ sigurtà li g[andna f’pajji]na. G[alhekk, kull aspett li se jg[in lil Malta f’dan il-qasam, jien se nivvota favurih. Ma jag[milx sens largument li kif tissemma limmigrazzjoni, awtomatikament nivvutaw kontra. Bil-kuntrarju, jien nag[mel anali]i teknika u dettaljata u jekk nara li hemm xi aspett li huwa favur linteressi ta’ Malta, allura nivvota favuriha.

Beda jberraq^ G[adhom g[addew inqas minn erba’ xhur millelezzjoni li g[addiet u jidher li di;à beda jberraq fuq diversi oqsma.

Naf li g[adu kmieni biex wie[ed ji;;udika dak li g[ad irid ji;ri madwarna tul i]-]mien li ;ej, i]da wie[ed fa/ilment jista’ jara u jaqra dwar dak li qed ji;ri madwarna.

Hemm numru ta’ stejjer li wie[ed g[ad irid ikompli jid[ol fid-dettall dwarhom, i]da l-ewwel sinjali mhumiex po]ittivi. M’iniex se nirrepeti hawn dak li di;à ntqal diversi drabi. I]da wie[ed ikollu jistaqsi x’sar minnha l-g[ajta qawwija li kienet tinstema’ qabel lelezzjoni dwar ilmeritokrazija, dwar kif min g[andu dritt g[al xi [a;a se je[odha, u bi dritt. Filverità, ta’ min wie[ed jistaqsi jekk dawn iddrittijiet tag[na /-/ittadini humiex qed jit[arsu sew.

Drittijiet

X’suppost huma dawn iddrittijiet? L-ewwel hemm id-dritt li dak li jkun ja[dem b’rasu mistrie[a li

t-twemmin politiku tieg[u mhux se jwasslu la biex jitlef xog[lu, u lanqas biex jintalab iwettaq dak li mhux dmiru li jwettaq. Di;à qed nisimg[u b’numru ta’ persuni li qed jirra;unaw li a[jar joqog[du bi kwiethom milli jipprotestaw fuq drittijiethom g[aliex jistg[u ji;u ag[ar milli huma.

O[rajn, filwaqt li jkellmuk fuq problema li huma jista’ jkollhom, xorta wa[da jitolbuk biex ma tg[id xejn dwarha g[ax jib]g[u li jkomplu jaqilg[u fuq rashom min[abba ttwemmin politiku tag[hom.

Smajna wkoll b’diversi transfers li saru, mhux g[ax ne/essarjament kien hemm b]onnhom.

E]empju /ar hu dak li ;ara fil-qasam tas-sa[[a, b’mod partikolari f’San Vin/enz de Paul.

Infermiera u [addiema o[ra ;ew trasferiti biex b’hekk diversi anzjani li kienu jiddependu minnhom spi//aw mhux moqdija u tilfu r-relazzjoni li kienu bnew mag[hom tul is-snin.

Fil-verità, x’kienet irra;uni wara dawn it-

minn Graziella Galea galeagraziella@hotmail.com

transfers? Hu minnu li ttransfers intalbu millimpjegati jew inkella dawn ;ew sfurzati ji//aqilqu minn posthom?

L-Oppozizzjoni ttamat li dawn it-transfers, li fuqhom o;;ezzjonaw anke l-unions, ji;u rtirati. Dan g[aliex lOppo]izzjoni hi tal-fehma li saru transfers politi/i u vendikattivi u g[aliex

temmen li d-drittijiet tag[na huma fundamentali u li g[alhekk kellha tiddefendi lill-[addiema li sfaw vittmi ta’ dawn ittransfers.

Jekk in[arsu lejn il-Korp tal-Pulizija ji;una mistoqsijiet kbar dwar jekk fil-verità, id-drittijiet talmembri tal-Korp humiex qed jit[arsu. Kellna listorja l-iktar re/enti ta’ persuni li ja[dmu fil-Korp tal-Pulizija li spi//aw ja[dmu ta’ waiters g[al ikla uffi/jali organizzata millGvern g[al aktar minn 250 ru[; attività li ma kellha x’taqsam xejn mal-Korp. Li persuna ta[dem b[ala waiter ma fiha xejn [a]in.

Anzi, dan hu xog[ol essenzjali u importanti f’pajji] turistiku b[al Malta. I]da jekk persuna ta[dem b[ala pulizija ]gur li ma kellhiex tie[u rwol ta’ waiter flok twettaq xog[olha.

Hu ]ball g[aliex ilpulizija g[andu rwol li jeduka u li j]omm ilkontroll f’pajji]na. Na[seb kien ikun iktar utli li dawn il-pulizija jintbag[tu

ja[dmu fejn verament hemm b]onn, b[all-g[ases li mhux jinfet[u jew f’postijiet turisti/i b[al Tas-Sliema u San Pawl ilBa[ar.

Min [a d-de/i]joni li g[at-tqassim tal-ikel jintu]aw membri tal-Korp tal-Pulizija? Hemm xi [add responsabbli ta’ din idde/i]joni? Wie[ed jistaqsi jekk il-Pulizija g[amlux dan b’mod volontarju jew inkella ;ewx ordnati jag[mlu dan. }gur li l-ebda sku]a mhi se ti;;ustifika dak li ;ara, anke jekk dan kollu kien parti minn e]er/izzju ta’ cost cutting, jew jekk dan sar fuq ba]i volontarja. Din id-de/i]joni ]gur ma tixraqx lill-Korp tal-Pulizija u r-rispett li listess Korp g[andu ming[andna.

Id-drittijiet tag[na, hu x’inhu l-partit politiku li nemmnu fih, u hu x’inhu rrwol tag[na fis-so/jetà, g[andhom ikunu protetti.

G[alhekk g[andna naraw li kemm id-drittijiet tag[na kif ukoll ta’ o[rajn jit[arsu, u jekk le naraw li l-azzjoni ne/essarja tittie[ed.

14

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni

Il-bi]g[at g[all-futur ekonomiku . G[adda l-a[[ar Kunsill Ewropew tas-27 u t-28 ta’ :unju. Mar il-Prim Ministru, ;ie lura, saret stqarrija parlamentari u komplejna bil[ajja tag[na ta’ kuljum.

Na[seb li l-Ewropa tal-Unjoni tat-tmienja u g[oxrin g[addejja minn diffikultajiet li jitwieldu minn numru ta’ punti. L-ewwel, hemm b]onn ta’ vi]joni aqwa ta’ dak li a[na u dak li a[na g[andna mmorru lejh. It-tieni, il-b]onn ta’ u]u u, fl-istess [in spazju aqwa tal-[idmiet tag[na li permezz tag[hom nistg[u nispiraw ilfidu/ja fil-futur. It-tielet, ittne[[ija ta’ bi]g[at ]ejda li qed jaqtg[u barra l-fidu/ja tal-bniedem fil-futur tieg[u u fl-abbiltajiet tieg[u li jibdel laffarijiet. Ir-raba’, ma hemmx anali]i verament fonda u serja ta’ dak li d-dinja sejra tkun fis-sena 2030 u wara, fl-2050. . G[al dawn l-a[[ar sitt snin, l-awsterità ekonomika kienet l-ordni tal-;urnata. Ilmazz, f’[afna mumenti, [are; minn idejn il-mexxejja politi/i Ewropej. Il-politika ekonomika li kienet [olqot ilkri]i kienet u g[adha sal;urnata tal-lum tiddetta ssitwazzjoni. F’diversi ;ranet u Kunsilli, ir-reazzjoni kienet ta’ dawk li mhumiex ila[[qu ma’ dak li [addie[or kien qed je[odhom g[alih. Lekonomija tas-suq li jirregola lilu nnifsu, g[alkemm g[amlet ti;rif u [erba, re;g[et sabet lilha nfisha ti;i ddettata lura. Dawk li emmnu 1

2

fiha u rawha tikkrolla g[adhom ma jistg[ux jemmnu li falliet u jridu bilfors jer;g[u jintrodu/uha biex, skont huma, “tirnexxi”.

F’[afna sens, wie[ed seta’ jer;a’ jsib lilu nnifsu jiftakar fid-diversi so/jalisti u komunisti li, quddiem ilfalliment /ar tal-Unjoni Sovjetika, baqg[u jg[idu li mhux dak li qalu Marx u Lenin kien [a]in, imma dawk l-u[ud li ppruvaw jimplimentawh. . Ming[ajr ma [afna li ja[dmu u j[allsu t-taxxi fil;urnata ta’ kuljum tag[hom jindunaw, hemm fatturi, hemm istituzzjonijiet li qeg[din iktar jiddeterminawna. Iktar ma wie[ed jaqra, iktar jifhem x’sehem il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) jew ilBank Dinji (World Bank), lhekk imsej[a kumpaniji talcredit rating, qed ikollhom.

De/i]jonijiet ekonomi/i qed ji;u, diversi drabi, ddettati minn dak li jg[idu, j[abbru, ibassru jew jag[tu pariri huma. Mhemmx b]onn taqra aktar minn dak li persuni b[al Joseph Stigliz u o[rajn b[alu jg[idu biex tifhem li f’dawn la[[ar tletin sena hemm storja s[i[a ta’ nuqqas ta’ su//essi.

Ta’ de/i]jonijiet ]baljati me[udin minn dawn listituzzjonijiet li wasslu g[al di]astri ekonomi/i. L-a[[ar ka] tal-Gre/ja huwa /ar u tond quddiemna.

3

nazzjonali u Ewropej fa/li jin[are; minn idejn dawk li qed jg[ixuh u jsir strument ta’ esperimenti li, sena wara sena, ma jirnexxux. {afna huma ddrabi meta smajna l-Fond Monetarju Internazzjonali jisku]a ru[u f’dak li ppropona u ma irnexxiex. L-isku]i huma tajba, imma l-effett u l-impatt ta’ dawn id-de/i]jonijiet qed i[allsuhom i/-/ittadini Ewropej. minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

4. F’diversi kri]ijiet ekonomi/i hemm dejjem dawk li jaqg[u fl-i]ball li, minflok ifittxu fihom infushom kif jo[or;u minnhom, jispi//aw imorru g[and [addie[or. Lesperjenza kontinwa ta’ dawn is-snin qieg[da turi li min qieg[ed fil-pajji] jaf ferm iktar minn min ji;i minn barra u jistabbilixxi programmi li ma jistg[ux ji;u mwettqa. Diversi kienu di;à jafu li dak li kien qieg[ed ji;i ddettat lill-Gre/ja kien se jwassal g[al xejn tkabbir imma sempli/ement g[al iktar awsterità. L-effett però fl-Unjoni Ewropea ma kienx limitat g[al dak ilpoplu, imma nfirex fuq diversi o[rajn. In-nuqqas ta’ tkabbir ekonomiku affettwa diversi o[ra u lis-suq s[i[ Ewropew.

L-attakk li se[[ wera li lkontroll tal-ekonomiji

. Fl-a[[ar Kunsill Ewropew kien hemm attentati sabiex l-Ewropa to[ro; millkri]i li da[let u da[[luha fiha bi proposti u direzzjonijiet ;odda. Dan huwa tajjeb g[ax hemm b]onn li jkun hemm tmexxija politika vera: wa[da li t[ares ’il quddiem. Imma kemm dan ise[[, g[andi ddubji tieg[i. Fil-paragrafu 4 nsibu: “Member States will now translate the recommendations into their forthcoming decisions on budgets, structural reforms and employment and social policies, while promoting full national ownership and preserving social dialogue.

The Council and the Commission will closely monitor their implementation.

The Council will regularly discuss and assess the economic situation in Europe.” Dan ]gur huwa tajjeb u bbilan/jat. Biss, min se ji;i bir-rapporti mhuwiex se jkun politiku, imma mrawwem fid-dinja ekonomika li 5

De/i]jonijiet inkwetanti Tiftakru lill-Partit Laburista jitkellem dwar ilmeritokrazija. Illum g[andna Ministru Laburista li sa[ansitra jattendi linterviews! Illum g[andna pulizija li g[amlu xog[ol ta’ waiters! In[oss li g[andi nuri solidarjetà ma’ min da[al g[all-intervisti u sab ministru.

I]da na[seb li l-aktar punt inkwetanti hu n-natura taxxog[ol li dawn il-persuni applikaw g[alih.

Hemm diversi mistoqsijiet li je[tie; li ji;u mwie;ba, i]da, probabbilment se nibqg[u bla twe;iba...g[aliex il-Ministru [ass li g[andu jkun pre]enti waqt linterviews tas-Servizzi Sigrieti? G[aliex kien hemm?

Attenda g[al xi interviews o[rajn il-Ministru? Se jag[mel l-istess fix-xhur li ;ejjin? Il-Ministri l-o[ra listess qed jag[mlu? Il-Prim Ministru kien jaf b’dan kollu?

Malta g[adha tag[na lkoll?

28

Din il-;img[a kienet wa[da partikolari g[alina l-Ewropej hekk kif il-Kroazja nhar l-1 ta’ Lulju saret membru tal-

UE. B’hekk issa sirna familja ta’ 28 pajji], mag[qudin flimkien ta[t il-bandiera talUE. Importanti li a[na lkoll inkunu nafu aktar dwar dan ilpajji] u dwar dak li qieg[ed ise[[ fl-UE. Tajjeb li nsegwu x’qed ji;ri u x’qed isir filpajji]i differenti tal-UE. Importanti b’mod partikolari g[at-tfal tag[na; din il;enerezzjoni li tielg[a, li grazzi g[all-politika g[aqlija tal-PN fil-Gvern, illum g[andha wisq aktar bibien miftu[in fuq livelli differenti, fosthom dawk tal-edukazzjoni u wkoll ta’ opportunitijiet ta’ xog[ol fi [dan istituzzjonijiet u kumpaniji li jag[mlu l-a[jar u]u mill-kwalitajiet talindividwu.

Importanti wkoll li anke ssidien tan-negozji ]-]g[ar u medji jinfurmaw ru[hom a[jar dwar dawn lopportunitajiet, li joffru diversi programmi ta’ ta[ri; pratikament g[al kull settur.

Perswa] li [afna minna niftakru sew lill-PN, bittmexxija ta’ Eddie Fenech Adami, jippre]enta lill-poplu Malti r-ra;unijiet li g[alihom

]mien, il-Prim Ministru Joseph Muscat kien [a po]izzjoni kompletament opposta. .net

minn Michael Mercieca

Nixtieq ng[id prosit lillim[u[ wara l-programm .net.

Programm tassew interessanti u dinamiku. Perswa] li ttelespettaturi ta’ NET Television jaqblu mieg[i meta ng[id li dan kien wie[ed milla[jar programmi li kien hemm tul l-iskeda li g[addiet.

Matulu ddiskutejna, qbilna, ma qbilniex, u anke segwejna l-;rajjiet kurrenti.

michael@michelmercieca.eu

Xi r/ivejt…

kien jaqblilna li nid[lu membri s[a[ fl-UE. I]-]mien tana parir.

Kienet g[a]la g[aqlija li minnha gawdejna a[na lkoll permezz ta’ programmi ta’ Masters u Dottorat im[allsin minn fondi Ewropej, diversi pro;etti nazzjonali u lokali, o[rajn kulturali, l-g[ajnuna tal-programmi Ewropej waqt ]mien ekonomikament diffi/li...u o[rajn.

Ironikament, fl-istess

Nirringrazzja lil kull min bag[at xi messa;;i g[al dan il-paragrafu qasir. Dawn huma ]ew; kummenti interessanti li r/ivejt: John Fenech qal hekk: “Jiddispja/ini ninnota li w[ud mill-po]izzjonijiet kru/jali filMinisteri ng[ataw lil nies li mhumiex kapa/i g[ax-xog[ol tal-uffi//ju. Din il-;img[a rajt email mibg[uta minn uffi/jal g[oli fil-qasam tas-sa[[a lil tabib. L-Ingli] li ntu]a jwerwrek. Tifla ta’ tmien snin

sfortunatament, wara tant snin, g[adha ta[seb li s-suq isuq u jirregola lilu nnifsu. . Nittama li l-iskrutinju ma jkunx iktar imnebba[ minn ideat ta’ politika ekonomika li l-passat juri li ma rnexxietx.

Dan l-attentat sabiex ikun hemm riformi ekonomi/i f’pajji]i marbuta, l-ewwel ma’ tmexxija, direzzjoni nazzjonali tag[hom, it-tieni, minn djalogu so/jali, u t-tielet, li wie[ed jikkunsidra b’ferm iktar importanza l-effetti tadde/i]jonijiet fuq il-bnedmin filkwalità tal-e]istenza tag[hom huwa determinanti g[all-futur tag[na. Dan il-perijodu serva sabiex rabba l-[sieb ta’ ;enerazzjoni li g[andha l-bi]a’ li se tkun ag[ar milli kienet.

6

. Id-de/i]jonijiet li ;ejjin huma determinanti g[allUnjoni Ewropea f’diversi bi//iet. B[ala politi/i ner;g[u nie[du lura [afna mill-mazz tad-direzzjoni li rridu nie[du.

Biss, l-Ewropa – u a[na fiha – trid tirrifletti iktar u tag[raf li jekk ma taqbadx ekonomija u tirrispetta lill-bniedem, li tkun g[as-servizz tieg[u, ti]balja.

L-Ewropa qieg[da titlef g[al swieq o[ra li qed jikbru b’sa[[a ikbar, qed titlef millmobbiltà interna tag[ha. Mhux qed t[ares li tipprevedi u taffronta l-isfidi li ;ejjin, imma xorta wa[da hija art ta’ futur li kapa/i to[ro; minn dak li hi biex tag[ti [ajja aqwa g[as-snin li ;ejjin.

7

taf tag[mel a[jar. Perswa] li dan il-bniedem kapa/i jag[mel xog[ol ie[or, i]da ma na[sibx li hu postu f’kariga daqshekk importanti fejn qed jitkellem f’isem il-Ministru u anke f’isimna.”

Persuna li xtaqet tibqa’ anonima qaltli: “Sur Mercieca, jien studenta talli;i. Ivvutajt Labour. Ma nist[ix ng[id. Ridt nag[ti okka]joni lil partit ie[or g[al diversi ra;unijiet. Biss, ikolli ng[id li ddispja/ieni. U[ud mid-de/i]jonijiet ta’ dan ilGvern i[ammruli wi//i. Li Ministru jattendi g[allinterviews tal-membri tasServizzi Sigrieti hi xi [a;a li tqabbadni l-bard. L-istess [a;a ng[id g[all-amnestija.

Kif sirt naf b’dan, [lift mieg[i nnifsi li ma ter;ax tkun. Laktar li ddispja/ieni hu li dan sar kollu bl-approvazzjoni talPrim Ministru. ‘Malta Tag[na Lkoll’ kienet biss litteralment g[ajta. Nitolbok ma tippubblikax ismi g[ax nib]a’ minn xi tip ta’ tpattija.”

Sadattant jien nistiednek biex jekk g[andek xi [sieb li tixtieq taqsam, tibag[tu fuq lemail li qed tidher hawn.

16 Ittri lill-Editur

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Il-festi ti//elebrahom il-Knisja Sur Editur, Nag[mel referenza g[al dak li kiteb ‘Dun Patist’ fil-[ar;a ta’ il-mument tat-23 ta’ :unju 2013. L-ewwel kumment hu: Ma kellux jinqeda b’isem fittizju ta’ sa/erdot biex ming[alih jattakka lill-Kurja talAr/isqof. {add ma belag[ha li hu xi qassis jew reli;ju]. Mhu xejn minn dan. U l-inqas li hu minn {al Luqa.

G[ax kieku ma jirra;unax hekk, jekk almenu m’g[andux xi a;enda mo[bija biex jattakka lill-qassisin.

It-tieni kumment: li dan il-fittizju ‘Dun Patist’ la hu Nisrani u lanqas Kattoliku u niddubita kemm jattendi lfunzjonijiet fil-Knisja. Kieku ma jirra;unax hekk. Il-kitba tieg[u tixlih li jrid iqarraq billi jxewwex li l-Knisja trid biss t[assar il-festi tag[ha stess.

It-tielet: anke x-xitan jemmen f’Alla g[ax ;ie kkundannat mill-istess Alla g[all-qerda eterna tieg[u u ta’ xi xxellerati. G[alhekk in[oloq l-infern.

Ni;u issa g[al dak li ried jg[id dan il-fittizju ‘Dun Patist’. G[ax t[assret il-festa ta]-}ejtun! Il-Knisja [assret ilfesti fi]-}ejtun? Jaf dan il-fittizju li anke }wieten stess qablu li g[andhom jit[assru l-festi jew almenu ji;u ridotti g[all-festi interni biss? Allura l-Knisja m’g[andhiex iktar id-dritt li tidde/iedi hi jekk issirx festa, jekk imut ilkappillan? In-‘nies’ biss jidde/iedu ssirx festa? U dawn in-‘nies’ min huma? Il-Knisja tg[allem trid lissegwa/i veri ta’ Kristu fuq kif g[andhom ji//elebraw il-martirju talqaddisin.

Mela [a naraw ftit mill-ipokrisija ta’ ‘nies’ b[all-fittizju ‘Dun Patist’.

Kemm huma ipokriti fejn iridu u kemm il-festa g[alihom mhux veru ssir biex tonora lill-qaddisin imma biex tinbidel f’attività pagana f’pajji]i

/ivilizzati. U nwa[[lu fil-Kurja u filKnisja g[al dan l-g[ajb li ;abu dawn it-tip ta’ ‘nies’ li jippretenduha talKattoli/i Nsara u mhuma xejn [lief salt oqbra mbajda, fil-festi Kattoli/i tag[na.

Il-festi ti//elebrahom il-Knisja u g[alhekk huma tal-Knisja u tal-ebda sezzjoni popolari. Billi jg[inu biex ilbelt jew ra[al jilbes libsa li tixraq g[all-ikbar unur tal-qaddis#a protettur tal-belt jew ra[al tag[hom, ma jfissirx li xtraw xi dritt sagrosant li jimponi lideat pagani u ba]wija tag[hom fuq irreli;jon Kattolika jew fuq il-Kurja talAr/isqof.

L-ipokrisija ta’ dal-fittizju ‘Dun Patist’ timmanifesta ru[ha iktar /ar meta bla kliem u bla sliem, g[aqdiet tal-festa j[assru l-istess festa g[ax ikun mitilhom xi [add jew bi tra;edja jew b’mewta naturali. U tarahom i[assru mar/i e//. Ara hawnhekk ma jwa[[lu f’[add. Ma te[ilx il-Kurja li jkunu [assru l-festa g[ax tal-ka]in tal-banda jew tan-nar jew tal-armar, ikun mitilhom xi [add li ja[dem [afna g[all-festa! Hemmhekk kollox sew.

Hemmhekk ma ndawrux kanuni fuq ilKurja jew fuq il-ka]in, li jridu j[assru l-festi!

U hekk g[andu jkun. G[ax ir-rispett trid turih lil kull min ja[dem g[allfesta u g[ar-ra[al jew belt u jkollu xi di]grazzja ta’ mewt jew xort’o[ra.

Mhux fil-funeral tieg[u biss. Hekk g[andu jkun ir-rispett. U kieku dalfittizju ‘Dun Patist’ veru kien minn {al Luqa, kien ikun jaf kif g[andu jkun ir-rispett meta jmut ir-ras talparro//a, il-kappillan! Li wkoll g[andu familja! Li wkoll [adem g[allfesta! Li wkoll g[andna n;ibulu rispett avolja ma nafuhx! {al Luqa wkoll mitilhom il-

kappillan bi tra;edja u kellhom i[assru l-festi kollha fis-sena 2003, avolja kontra qalbhom; imma la wa[[lu filKurja u lanqas f’Monsinjuri. G[ax hekk kien id-dover tag[hom li jag[mlu. Jista’ jmut missierek u inti tmur ti]]uffjetta jew ag[ar minn hekk, tibburdella fil-mar/ ta’ filg[odu jew fil-mar/ tal-festa, tisker u ti]bronza u l-kliem oxxen u [a]in li tisma’ waqt /erti mar/i li g[andhom i[ammru wi// il-Maltin u l-G[awdxin g[allpagani]mu tag[hom? Kif tista’ tmur tibburdella meta l-kap tal-familja Kattolika tieg[ek, f’dal-ka] ilkappillan, ikun g[adu kif indifen, anke kieku g[addew sitt xhur, a[seb u ara jekk ikun g[adu kemm miet?

Nittama li xi darba l-Kurja turi ftit iktar kura;; u timponi hi stess kif verament g[andhom isiru l-festi Maltin jekk irridu nibqg[u ngawduhom kif jixraq u xi darba naraw il-pjan li ;ie ppubblikat ftit xhur ilu jitwettaq kompletament. U mhux issib ix-xkiel minn xi uffi/jali tal-G[aqda tal-Ka]ini tal-baned jew tal-G[aqda Nazzjonali tal-Armar li mo[[hom biex fil-kotba kollha tal-festi jiktbu t-tixwix kontra lKnisja u l-Kurja.

Din irridu nda[[lu f’mo[[na: li lfesti jsiru biex nonoraw lill-qaddisin u mhux biex nag[mlu mandra minn isem il-qaddisin. U g[alhekk l-a[[ar kelma dejjem trid tkun tal-Knisja u mhux ta’ xi erba’ qarrieqa li ja[sbu li ming[ajrhom il-festi tal-qaddisin ma jsirux.

Jekk ma jsirux il-festi ;ewwa l-Knisja, fuq barra karnivalati biss jistg[u jsiru kif ;ara fi]-}ejtun, f’Ra[al :did u postijiet o[ra li ppruvaw jisfidaw lill-Knisja.

G[all-karnivalati mag[rufin a[na.

Serjetà

I]-]wie; bejn persuni tal-istess sess Sur Editur, Qrajt l-artiklu ta’ Edwin Vassallo, ‘In-nasba ta’ totalitari]mu demokratiku’ fuq il-mument tat-30 ta’ :unju, 2013, artiklu interessanti li fost su;;etti varji, ja//enna g[al-li;ijiet li jippermettu ]wie; bejn persuni tal-istess sess.

Naqbel perfettament ma’ Edwin Vassallo meta jg[id li dan hu su;;ett li je[tie; li nitkellmu aktar dwaru. Na[seb li hu importanti li jibda jsir outreach fil-Partit Nazzjonalista kif ukoll lil hinn mill-Partit biex ikun hawn diskussjoni wiesg[a bil-parte/ipazzjoni ta’ oqsma differenti tasso/jetà Maltija.

Ir-realtà ta’ ]mienna donnha saret li lkoll irridu b’xi mod nesprimu veduti liberali u sekulari biex nakkomodaw is-so/jetà temporali tag[na. Meta na[sbu b’dan il-mod, inkunu qeg[din inwarrbu d-doveri u rresponsabbiltajiet tag[na lejn xulxin, lis-so/jetà li qed ng[ixu fiha, il-;id komuni u lill;enerazzjonijiet futuri.

V. Aquilina Il-Fgura

{al Luqa

APPREZZAMENT

Dun :u]epp Grech Cremona Nhar it-2 ta’ :unju, f’jum il-festa solenni ta’ Corpus Christi, ilMulej sejja[ g[al g[andu lil Dun :u]epp Grech Cremona, flg[omor ta’ 83 sena. Sa/erdot ta’ qalb tajba, imwieled ir-Rabat, G[awdex, fl-1929 fil-Parro//a ta’ San :or; Martri. Ma]-]mien, familtu ;iet tg[ix Malta.

Qabel kien ordnat sa/erdot fl-1962, g[allem fl-iskejjel talGvern. Dun :u]epp serva Vi/i Parrokku fil-Parro//a ta’ San Publju fil-Furjana, fejn kien jg[ix u b[ala Kappillan tal-Kor filKonkatidral ta’ San :wann. {adem fl-Uffi//ju Missjunarju u kien membru tal-Kapitlu tal-Kolle;;jata ta’ San Pawl tal-Belt Valletta.

Dun :u]epp kellu m[abba kbira lejn l-istorja b’mod spe/jali dik tal-Knisja. Ta kontribut kbir b’kitbiet dwar il-[ajja ta’ qaddisin u fuq su;;etti reli;ju]i, f’diversi rivisti u ;urnali b’mod spe/jali f’Le[en is-Sewwa. Kien ippubblika wkoll ktieb interessanti dwar il-qaddisin g[al kull jum ta’ matul is-sena.

Fi]-]mien li g[amilt abbati fil-Konkatidral ta’ San :wann, sirt naf numru kbir ta’ sa/erdoti, fosthom lil Dun :u]epp. Kull nhar ta’ {add kien i[obb jg[addi San :wann qabel kien imur San Pawl g[all-quddiesa konventwali. Wara l-quddiesa kien jer;a’ ji;i San :wann biex imur lura d-dar il-Furjana ma’ xi membri tal-Kapitlu tal-Katidral.

Umli u /ajtier, dejjem kien jirrakkonta xi ;rajja li jkun g[adda minnha. Sal-a[[ar baqa’ hekk. Issa li temm il-missjoni sa/erdotali, hu d-dmir tag[na li nitolbu lil Alla biex jag[tih ilpremju tas-sema.

Ivan Scerri Il-Mosta

Ittri lill-Editur 17

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Kont iddobbajt Jum nazzjonali tbe]bi]a Sur Editur, Qrajt l-istorja, f’il-mument tad-19 ta’ Mejju, dwar dak i]]ag[]ug[ li safa mejjet meta, bil-mutur tieg[u, [abat ma’ vettura o[ra, f’Ba[ar i/?ag[aq. In/ident li, minn kull angolu, tit[assar.

Jien u nirrifletti fuqu, ftakart fi ;rajja ta’ meta kont ]ag[]ug[ ta’ xi 18-il sena.

B[al [afna ]g[a]ag[ kont in[obb l-isport u t[ajjart nixtri bi/ikletta (illum jg[idulha bajsikil jew rota). Mort g[and wie[ed jinnegozjahom. Urieni bi/ikletta, xejn spe/jali u second-hand, i]da [adt grazzja mag[ha. Ittestjajtha [alli nara jekk kinitx bi]]ejjed robusta, u staqsejtu l-prezz.

Qalli “}ew; liri u nofs” (Maltin). {assejtu prezz moderat, [allastu u tlaqt ’il barra nimbotta dil-bajsikil.

Wasalt id-dar, po;;ejtha biswit il-bieb ta’ barra (g[allkumdità) u ming[alija g[adda kollox b’wi// il-;id. G[al xi l-5pm irritorna missieri mixxog[ol, u mill-ewwel staqsa: “Dan x’inhu? Dan ta’ min hu?” b’riferenza g[allbajsikil.

Kont pront we;ibtu: “Dak tieg[i. Xtrajtu g[alija.”

Missieri berraq wa[da lejja u qalli: “Mela f’did-dar, jew int jew il-bi/ikletta!” {allieni bla kliem. Ma kienx hemm triq tan-nofs. Barra mid-dar, m’iniex se norqod! Sadattant, missieri tela’ ’l fuq, bla ebda kelma o[ra.

Qg[adt intella’ u nni]]el, i]da fl-a[[ar qbadt ilbi/ikletta g[a]i]a tieg[i, [rabt lejn il-[anut mnejn xtrajtha, g[edtlu xi ;rali u ftehimna li jtellifni xi [a;a u je[odha lura.

Ma]-]mien wasalt biex nag[raf li dakinhar, missieri g[amilli favur. Ir-ra;uni hi li x-xewqa g[as-sewqan bilbi/ikletta baqg[et fuqi u darba kultant kont nikri bajsikil g[al sieg[a. Kien ]fog g[alija.

I]da darba minnhom (u dakinhar kelli racer) inkun nie]el ni]la qawwija, tlift ilkontroll u spi//ajt minxur fuq il-hood ta’ jeep ;ejja middirezzjoni opposta. Sibt li kont g[adni bi//a wa[da.

Sku]ajt ru[i mas-sewwieq.

Ukoll irringrazzjajtu. F’qalbi rringrazzjajt ukoll lil missieri, u l-log[ob tal-bajsikil fittoroq qtajtu interament.

A. Rowen Il-Belt Valletta

wie[ed jew tlieta^

Sur Editur, Jekk jog[;bok, ippermettili nikteb b’riferenza g[all-ittra ta’ Mario Gauci (ir-Rabat) bit-titlu Jum nazzjonali wie[ed, il-mument, 16 ta’ :unju, 2013 p;.17. In/identalment, din l-ittra ta’ Mario Gauci kienet dehret fl-istess pa;na fejn kienet dehret ittra tieg[i, L-Innu Nazzjonali ta’ Malta.

Dwar il-Jum Nazzjonali ta’ Malta ili nikteb mis-sena 1981 u anki qabel f’bosta gazzetti.

Sa[ansitra ktibt lill-Gvern, jew lill-Uffi//ju talPrim Ministru fis-sena 2000 dwar tliet simboli Maltin li g[andhom ikunu aktar protetti.

Appuntu dwar is-su;;ett tal-lum, l-a[[ar li ktibt (il-mument, 6 ta’ Jannar 2013) kont [adt spunt minn kelmet il-President ta’ Malta, li kien wera x-xewqa li filwaqt li nnaqqsu l-jiem talfesti nazzjonali, minn [amsa n]ommu biss tnejn, il-21 ta’ Settembru u t-13 ta’ Di/embru.

Kien hawn li kont issu;;erejt it-tielet jum, dak tal-10 ta’ Frar, il-festa ta’ San Pawl Nawfragu, patrun u protettur spe/jali ta’ Malta u G[awdex u tant ie[or Appostlu ta’ Malta.

Kien minn dan l-avveniment e//ezzjonali AD 60 li konna tlaqna biex wasalna fejn ninsabu llum.

Lil Mario Gauci ma nafux. Napprezza li sostanzjalment qabel mieg[i u ma’ Malta Kattolika. Hi verità li din il-;rajja storika Pawlina tag[na l-Maltin, tafha d-dinja kollha g[ax hi re;istrata fl-Atti tal-Appostli mill-Kotba Mqaddsa. Mario Gauci g[amel sew li enfasizza dan il-punt.

Dwar il-jum jew jiem nazzjonali ta’ Malta kitbu bosta. Is-su;;ett ilu li sar ballun politiku.

Bil-flus li hemm Sur Editur, Fi ]mien il-gvern ta’ Lawrence Gonzi, fuq quddiem nett kien hemm l-Oppo]izzjoni Laburista tesi;i li bil-flus li kellu f’idejh dak il-gvern isir kollox. Riedu li jing[ataw ]idiet, joktru s-servizzi mog[tija mill-gvern fissa[[a, fl-edukazzjoni, f’dak li hu so/jali u flinfrastruttura. Riedu li jsiru toroq ;odda, li ttoroq e]istenti jin]ammu pinna, jitjieb ittrasport pubbliku, jinbidlu ambulanzi, karozzi tal-pulizija u vetturi u vapuri tal-Forzi Armati. Riedu li fl-isptarijiet jispi//aw ilwaiting lists u kul[add jinqeda fil-pront.

Insomma, riedu li jsir kollox u mill-a[jar u flimmedjat.

Issa ma jistax il-gvern Laburista joqg[od i;ib l-isku]i kollha imma;inabbli u joqg[od iwa[[al fil-gvern ta’ qablu. Wara kollox, qabel l-elezzjoni qal li kellu pjani biex [afna affarijiet isiru fl-immedjat.

Issa l-poplu jippretendi li min wieg[ed kollox, mill-kliem jg[addi g[all-fatti u jsir kollox bil-fondi e]istenti e]att kif kien irid li jsir il-Labour ftit tax-xhur ilu.

M. Mallia Il-{amrun

Issa, il-President ta’ Malta qed jirrakkomanda ]ew; festi (jiem) nazzjonali kif ;a rajna. Jidher li l-Prim Ministru qed juri li qed jaqbel malPresident ta’ Malta. Jidher ukoll, li l-Kap talOppo]izzjoni mhux qed jo;;ezzjona.

Ma jidhirlix li g[andu jkun hemm o;;ezzjoni g[at-tielet jum nazzjonali, dak tal-10 ta’ Frar — Il-Mag[mudija ta’ Malta u G[awdex fi Kristu permezz tal-Appostlu Missierna San Pawl. Qed nirrakkomanda li dan il-jum ikun sempli/ement elevat g[al grad g[oli ta’ jum nazzjonali, billi ;a hu btala pubblika u lill-ekonomija ta’ Malta mhu se jeffettwaha xejn.

Minn [ames festi nazzjonali attwali in vigore ma g[andniex wa[da ta’ portata djo/esana u reli;ju]a! Il-[amsa li huma g[andhom rabta purament politika. Il-ka] tat-8 ta’ Settembru hu xi ftit differenti.

Din il-festa tfakkar biss i]-]ew; Assedji Kbar li kellna u l-vittmi tag[hom, dak tas-sena 1565 u l-ie[or tas-snin 1941-1943. G[alhekk din il-festa ng[idulha tal-Vittorja, ossija, reb[ fuq l-g[adu u ma g[andha x’taqsam xejn mal-qima u ddevozzjoni tag[na lejn Marija Bambina, jew lejn il-Madonna fit-twelid tag[ha.

Bi tliet festi nazzjonali: 10 ta’ Frar, 21 ta’ Settembru, u 13 ta’ Di/embru, inkunu mmaturajna xorta wa[da. Jalla li l-President ta’ Malta, il-Prim Ministru, il-Kap tal-Oppo]izzjoni u l-Kumiat li se jiddiskuti dan kollu jifhmu u ja//ettaw dan is-su;;eriment umli tieg[i favur festa nazzjonali o[ra b’risq l-Appostlu Missierna San Pawl, nhar l-10 ta’ Frar.

Walter Camilleri Santa Venera

Pass wara pass Sur Editur, Impjegati f’Mater Dei, fosthom u[ud li ma kinux g[addew minn interview, qed jing[ataw acting appointment biex imexxu /erti taqsimiet. L-isku]a li n;iebet kienet g[aliex dawn saret diskriminazzjoni kontrihom. Il-verità hi li dawn membri fl-g[aqda ‘Tag[na Lkoll’. Il-verità hi li dawn qed ji;u m[ejjijin biex jing[ataw promozzjoni ’l quddiem wara li jkunu temmew l-“apprentistat”.

Dawn il-manuvri qed jaqtg[u qalb kull min hu serju g[ax ilmeritokrazija taret mal-elezzjoni.

Mario Borg Il-{amrun

18

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Ittri lill-Editur

Il-fliegu ta’ bejn Malta u G[awdex i/-/entru ta’ proposti kontroversjali biex jitnaqqas il-[in tal-ivvja;;ar bejn il-g]ejjer

Il-[olma ta’ pont jew mina bejn il-g]ejjer Maltin Sur Editur, Il-:img[a 13 ta’ :unju t[abbar mill-Ministru g[al G[awdex li se jsir studju u referendum fejn il-poplu jesprimi fehmtu marbuta malpont jew mina bejn il-g]ejjer Maltin. }gur li l-ispi]a hi

kbira. Li kelli nag[]el, nag[]el mina.

Il-pont jitlob manutenzjonijiet kbar il-[in kollu. }gur li l-ispejje] iridu jin;abru b’konsegwenza li biex taqsam bejn i]-]ew; g]ejjer trid t[allas fuq li

t[allas.

Jien m’iniex wie[ed li mmur G[awdex ta’ spiss.

Nie[u gost meta mmur.

G[awdex hu g]ira sabi[a. }gur li nbidel b[alma nbidlet Malta. Il-g]ejjer tag[na huma sbie[ u j;ibu l-g[ira tal-

barrani. Grazzi lill-gvern pre/edenti li tant [adem u g[amel ;id. Nawgura lillgvern pre]enti biex ikompli fuq it-tajjeb li sab.

Naqbel mas-sistema pre]enti biex taqsam bejn ilg]ejjer Maltin. Grazzi lillgvern tal-PN u lill-[addiema Maltin li bnew il-flotta talvapuri li g[adna nu]aw u ngawdu sal-lum. }gur li sservizz hu tajjeb i]da dejjem jibqa’ l-lok fejn jitjieb.

Is-sistema pre]enti hemm eluf kbar li ju]awha, anki g[ax isservihom ta’ mawra.

Xi jg[idu l-G[awdxin kieku kellu dan ise[[? }gur li ma ji[dux gost sa barra, g[ax jonqsu l-vi]itaturi, li xi [a;a jkunu [allew ta’ ;id. }gur li G[awdex ma jibqax il-post mag[ruf g[all-kwiet g[ax ]gur li ji]diedu l-vetturi u n-nies fit-toroq. U jekk g[all-argument g[ax ji]diedu l-ispejje], ji;ri l-kontra, g[ax jonqsu l-vi]itaturi, mhux fejn konna se nibqg[u? F’dan ilka] ng[id li nkunu morna ag[ar.

Il-Maltin huma l-aqwa turisti g[al G[awdex.

Kul[add jaf kemm flus jonfqu. }gur li biex jitwettaq dak li weg[du l-partiti, pont jew mina, jitlob studji kbar. Li tara

l-opinjoni tal-poplu tag[mel sens u ;ust. Nistqarr li a[jar ikompli jitjieb is-servizz pre]enti. Is-servizz tal-vapur hu komdu u sabi[. L-ispejje] mhumiex kbar u nemmen li kul[add ila[[aq mag[hom.

G[al dawk li jkollhom b]onn jaqsmu bejn i]-]ew; g]ejjer f’anqas [in jew f’ka] ta’ emer;enza jista’ jer;a’ jintu]a s-servizz tal[elikopter, jew xi tip ta’ servizz bil-ba[ar b’aktar [effa u g[all-port qrib il-Belt Valletta.

Lill-poplu kul[add iwieg[du l-ilma ji]fen, imbasta jirba[ il-vot tieg[ek.

Ng[id li /erti weg[di huma esa;erati jew diffi/li li jitwettqu.

Qed nimma;ina pont espost g[al dawk l-elementi kollha tal-ba[ar u tan-natura, x’manutenzjoni jitlob il-[in kollu. Imma;ina mina u jsir xi /aqliq fl-art, jew xi the]]i]a.

B[alissa kul[add jitkellem fuq pro;etti ta’ ambizzjonijiet kbar. Pont, mina, power station o[ra, d[ul ta’ vapuri ta’ kobor biex ida[[lu ]-]jut, u tibqa’ sejjer. }gur li pro;etti b[al dawn jitolbu [sibijiet kbar. Niftakru li xi drabi, lakbar ]ball tal-g[aref.

Joseph Paul Tonna

Birkirkara

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Gvern li jisma’!

Sur Editur, Dan il-gvern qed jag[mel laqg[at pubbli/i f’Kastilja g[ax qal li g[andna gvern li jisma’.

X’inhu jag[mel fir-realtà i]da hu [a;a o[ra.

E]empji: Fajjar mijiet ta’ transfers bla ma kkonsulta mal-[addiema jew malunions tag[hom; Ta amnestija lill-[absin u kkonsulta biss malG[aqda mid-Dlam g[adDawl u lill-g[aqda li tirrappre]enta l-interessi tal-vittmi tal-kriminalità lanqas biss kellimha; Aktar minn hekk, lewwel ma g[amel Joseph Muscat kien li kkapparra l-postijiet strate;i/i kollha u ta kmand u mliehom bin-nies ta’ fidu/ja tieg[u.

Issa taparsi qed jag[mel l-udjenzi biex jisma’ x’g[andhom xi jg[idu nnies. Laqg[at li aktar qed iservu b[ala mezz ta’ propaganda g[all-gvern milli ta’ konsultazzjoni mal-poplu.

Imma kemm jifla[ ikun /iniku dan il-gvern!

Mark Borg Ra[al :did

X’inhi telfa ta’ 35,000 vot [dejn...

Sur Editur, Fatt: Il-PN tilef l-a[[ar elezzjoni b’distakk enormi ta’ kwa]i 36,000 vot.

Fatt: Din kienet wa[da mill-ag[ar telfiet g[all-PN fl-istorja tieg[u.

Fatt: Telfa li ;iet wara wa[da mill-aqwa le;i]laturi ta’ kull gvern Malti mill-Indipendenza ’l hawn.

Fatt: Il-PN a//etta b’umiltà din it-telfa, st[arre; sewwa r-ra;unijiet wara din it-telfa u beda ttriq twila u iebsa ta’ ti;did li di;à beda jag[ti l-frott u ri]ultati sbie[.

I]da jekk wie[ed jikkunsidra din it-telfa kbira u l-progress enormi li sar fil-pajji] u x’reb[et Malta fl-a[[ar [ames snin, allura din it-telfa tisfuma fix-xejn g[ax x’inhu telf ta’ 35,000 vot: ■ [dejn l-akkwist g[al Malta ta’ €1.12 biljun sal-2018; ■ [dejn il-fer[ li wrew ilbdoti tal-Migs Libjani li l-Prim Ministru Lawrence Gonzi f’dak

■

■

■

■

i]-]mien salvalhom [ajjithom u [ajjet eluf ta’ Libjani o[ra li kienu jinqerdu mill-missili tag[hom; [dejn il-ba;it li sa[ansitra lanqas ilPartit Laburista fl-aqwa tal-glorja u s-sa[[a tieg[u ma rnexxielu jnaqqas jew jibdel; [dejn dawk il-binjiet sbie[ u lussu]i ta’ skejjel ;odda li nbnew g[all-edukazzjoni u lfutur ta’ wliedna; [dejn dawk l-arterji sbie[ u komdi ta’ mijiet ta’ kilometri ta’ toroq minn tarf g[al ie[or ta’ Malta u f’G[awdex; [dejn dawk il-pro;etti kbar ma[luqin, mibnijin u mitmuma mill-gvern ta’ Lawrence Gonzi b[alma huma l-pro;etti tal-bini ta’ Bieb il-Belt, ir-restawr ta’ g[exieren ta’ kilometri ta’ swar fil-Belt, fil-Kottonera, fl-Imdina u fi/?ittadella G[awdex, filprogett ta/-?irkewwa, Smart City, parks u

;onna, Misra[ San :or; il-Belt u s-su//ess fit-turi]mu li qatt ma rajna b[alu; ■ imma fuq kollox mhuma assolutament xejn [dejn issodisfazzjon enormi talPrim Ministru Gonzi meta rnexxielu jsalva eluf ta’ impjiegi ta’ [addiema Maltin waqt wa[da mill-ag[ar re/essjonijiet fid-dinja.

L-eluf ta’ voti huma sbie[. Imma bissodisfazzjon ta’ kisbiet kbar li jkunu ri]ultat ta’ poltika g[aqlija, dinamika u fuq kollox onesta, jisfumaw fix-xejn.

35000 vot li tkun ksibt bil-qerq u bil-[]unija xi darba titlifhom, u lil min tkun sraqthom xi darba jirkuprahom. Sadattant, il;id li tkun wettaqt blg[araq ta’ ;binek u blg[aqal ta’ mo[[ok ma jista’ j[assarhulek [add u qatt.

B’kura;; ’il quddiem Paola

Ag[tuna /ans Sur Editur, Ministri u Segretarji Parlamentari tal-Gvern qed jitolbu li l-gvern jing[ata /ans biex jibdew jidhru ri]ultati talpolitika tieg[u.

Ir-ri]ultati tal-politika tieg[u ma g[andhom b]onn jing[ataw ebda /ans g[ax di;à qed narawhom. Mill-ewwel ;ranet tal-gvern rajna [emel [atriet divi]ivi u inkejju]i. Fi kliem ie[or rajna pay-backs bla tmiem. Smajna diskors tal-President insolenti u li jnissel firda. D[alna millewwel fi Pro/edura ta’ Defi/it E//essiv mal-UE. Il-Fond Monetarju Internazzjonali ;ibed widnejn il-Gvern dwar ilfinanzi u l-ekonomija. Ilqg[ad ]died u l-[ajja g[oliet. Dan biex ma jissemmewx it-transfers vendikattivi u kontroproduttivi g[allpost tax-xog[ol.

X’ag[tuna /ans! Irroad map di;à [ar;et filkruha tag[ha kollha!

Joe Farrugia Birkirkara

Sibna ]-]ejt Sur Editur, Kollox jindika li fl-a[[ar kampanja elettorali, il-Partit Laburista Malti nefaq miljuni ta’ ewro g[all-kampanja tieg[u; miljuni li ma ;ewx mill-;bir biss ming[and il-partitarji tieg[u, i]da wkoll minn sorsi o[ra ta’ aktar fondi.

Qed insemmu ]-]ejt. Tiftakru kemm l-Onorevoli Mizzi, meta kien deputat fuq il-bankijiet tal-Oppo]izzjoni kien jg[id li l-Gvern Nazzjonalista kien sab i]-]ejt. Il-Laburisti sa[ansitra kienu jg[idu li biex il-gvern jing[o;ob ma’ xi [add, dan i]-]ejt baqa’ fil-qieg[ talba[ar.

Darba minnhom, jekk ma ni]baljax,

l-Onorevoli Mizzi kien mistoqsi fuq ix-xandir pubbliku biex jekk kemm-il darba hu daqshekk fi/-/ert li f’Malta sibna ]-]ejt, dan ifissirx li meta jitla’ fil-gvern il-Partit Laburista se ntellg[u dan i]-]ejt fil-pront. Ittwe;iba tieg[u kienet li fi ]mien tliet xhur il-Gvern So/jalista jippompja dan i]-]ejt u jekk dan ma jsirx, hu kien jirri]enja.

Fil-Kabinett il-;did ta’ Gvern Laburista mmexxi minn Joseph Muscat g[all-bidu l-Onorevoli Mizzi flok Ministru tal-Ener;ija spi//a Ministru tat-Trasport u Infrastruttura biss.

Wara ftit jiem t[abbar li l-Onorevoli Mizzi se jie[u f’idejh it-tiftix g[a]-]ejt ukoll. Dan jindika li l-Onorevoli Mizzi seta’ g[amel pressjoni mal-Prim Ministru tieg[u biex jing[ata dan ittiftix f’idejh ukoll peress li kif semmejt di;à fuq dan is-su;;ett tkellem [afna fis-snin li g[amel fl-Oppo]izzjoni.

I]da s’issa x’inhu r-ri]ultat? I]-]ejt li kien jg[id li sibna l-Onorevoli Mizzi baqa’ fil-qieg[ tal-ba[ar.

Sfortunatament minkejja [afna tentattivi li g[amlet Malta biex forsi nsibu ]-]ejt, qatt ma taw ri]ultati tajbin.

It-tliet xhur ta’ Gvern So/jalista issa

g[addew, i]da l-Onorevoli Mizzi baqa’ ma g[amel xejn. Minflok, f’dawn l-a[[ar tliet xhur rajna lil dan il-Gvern mog[mi fil-[atriet li g[amel fil-bordijiet g[all-[bieb tal-[bieb u g[all-pampaluni s[abhom biss, biex issa l-g[ajta nbidlet: Malta Tag[na Biss.

Kollox jindika li l-Onorevoli Mizzi j[obb ju]a [afna l-espressjoni ta’ tliet xhur. Fil-bidu ta’ din il-le;i]latura wasal biex jg[id li se jirran;a t-trasport pubbliku fi ]mien tliet xhur. S’issa g[andna ma rajniex xi bidliet drasti/i.

Alfred Il-Fgura

20

Internazzjonali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 AKTAR DWAR IL-{ARBA TA’ SNOWDEN

Offerta ta’ kenn mill-Vene]wela bi sfida g[all-Istati Uniti

IN-NEPAL> Qassisin Tibetani j;orru ritratt tad-Dalai Lama f’Kathmandu biex ji//elebraw g[eluq sninu (78). Intant fi/-?ina – fejn l-awtoritajiet jikkunsidraw lid-Dalai Lama (li [arab lejn l-e]ilju fl-1959) b[ala separatista vjolenti – il-qassisin Tibetani kienu attenti biex jimmarkaw l-avveniment bil-kwiet min[abba li /elebrazzjonijiet pubbli/i setg[u j[arrxu mill-;did l-atte;;ament tal-awtoritajiet ?ini]i. Dan se[[ b’mod partikulari fil-provin/ja ta’ Qinghai, wara li f’dawn il-jiem kienu diskussi proposti [alli jitnaqqsu r-restrizzjonijiet g[all-wiri fil-pubbliku tar-ritratti tad-Dalai Lama. (Reuters)

Il-President tal-Vene]wela, Nicolas Maduro, offra kenn politiku lil Edward Snowden, l-eks [addiem ma[rub tala;enzija sigrieta Amerikana CIA, u b’dan jitqies b[ala sfida diretta lill-Istati Uniti li qed tinsisti g[all-arrest ta’ Snowden talli kixfilha ssigrieti konnessi malprogrammi g[all-ispjuna;;.

L-a[[ar jiem kienu mimlijin b’rapporti fis-sens li Snowden qed jg[ix b[ala ‘refu;jat’ flajruport ta’ Sheremetyevo, f’Moska, u fejn ilu mindu qabad titjira minn Hong Kong lejn ir-Russja, fit-23 ta’ :unju.

Intant, mifhum li Snowden qed ifittex pajji] ‘li lest ja//ettah’, bil-President

Vene]olan, Maduro, jo[ro; kummenti sinjifikanti waqt li pajji]u kien qed ji//elebra Jum l-Indipendenza, u fejn sostna ‘id-de/i]joni tieg[u biex joffri kenn umanitarju lil dan i]-]g[a]ug[ Amerikan’.

Min-na[a tag[ha, ir-Russja qed tipprova ma timplikax ru[ha fil-ka] ‘Snowden’ waqt li qalet li z-zona tal-ajruport ri]ervata g[all-passi;;ieri li jkunu jistennew it-titjiriet (u fejn mifhum li qieg[ed lAmerikan) hi ‘territorju newtrali’. L-uffi/jali f’Moska spjegaw li Snowden ikun rifes l-art tar-Russja ‘biss’ jekk jidde/iedi li jg[addi missezzjoni g[all-kontrolli talpassaport.

Sal-biera[ ma kienx

mag[ruf kif Snowden irrea;ixxa g[all-offerta talPresident tal-Vene]wela, inkella x’mezzi jista’ ju]a biex jasal fil-pajji] Latin Amerikan f’ka] li ja//etta – partikularment meta ma je]istux titjiriet kummer/jali diretti bejn Moska u Karakas.

Hu anki minnu li r-Russja issa tilfet is-sabar dwar ‘iddewmien ta’ Snowden’ f’Moska, u g[amlitha /ara li lAmerikan ma[rub ma ppruvax g[all-kenn politiku ‘f’artha’. Fl-istess [in, ilmessa;; tar-Russi qed ikun dejjem aktar /ar fis-sens li Edward Snowden je[tie; jidde/iedi mill-aktar fis dwar id-destinazzjoni li jrid jaqbad fi/-/irkustanzi pre]enti.

IL-MALI

FRANZA

Tne[[i l-istat tal-emer;enza qabel il-vot

Ji/[du li qed jispjunaw fuq /ittadini

Il-Mali ne[[iet l-istat talemer;enza li kien ilu fis-se[[ minn Jannar u meta Franza intervjeniet biex tg[in tke//i lill-militanti I]lami/i li kienu qeg[din jokkupaw iz-zoni lejn it-Tramuntana ta’ dan ilpajji] Afrikan.

Il-pass se[[ wara li lArmata tal-Mali da[let mill;did fil-belt importanti ta’ Kidal, li qed tin]amm mirribelli tat-tribù Twareg, u fejn b[alissa qeg[din jippruvaw itejbu s-sigurtà qabel lelezzjoni g[all-Presidenza tal-pajji].

Ir-ribelli fil-fatt qablu li jippermettu lit-truppi f’dawn l-in[awi b[ala parti minn ftehim g[all-pa/i – bl-elezzjoni inkwistjoni ssir fit-28 ta’ Lulju, u fejn anki tkun lewwel wa[da fil-Mali millkolp ta’ stat militari tas-sena l-o[ra.

L-okkupazzjoni ta’ Kidal kienet ilha tostakola lorganizzazzjoni tal-elezzjoni, bir-ribelli Twareg ja[tfu din il-belt wara offensiva

mmexxija mill-militar Fran/i] u li fi Frar irri]ultat fit-tke//ija tal-militanti I]lami/i mill-in[awi tatTramuntana tal-Mali.

It-Twareg ilhom ji;;ieldu g[all-awtonomija fitTramuntana tal-pajji] mindu l-Mali kisbet l-indipendenza minn Franza fl-1960, u bilmembri tal-istess tribù jilmentaw talli t[allew ‘mar;inalizzati’ mill-Gvern ta’ Bamako.

Il-Moviment Nazzjonali g[al-Liberazzjoni ta’ A]awad (MNLA), l-akbar grupp ta’ ribelli Twareg, g[all-bidu kien alleat mal-militanti I]lami/i li fl-2012 [atfu zzoni fin-na[a ta’ fuq tal-Mali.

I]da mbag[ad l-istess ribelli kisruha mal-militanti u bdew jappo;;aw lill-kampanja militari ta[t tmexxija Fran/i]a.

F’:unju, il-Gvern ta-Mali iffirma ftehim g[all-pa/i malMNLA fost sej[a g[all-waqfien mill-;lied u biex it-truppi talGvern imorru lura f’Kidal.

Uffi/jali Fran/i]i /a[du rrapporti li jirrigwardaw la;enziji tas-servizzi sigrieti talpajji] u fejn ing[ad li dawn qeg[din imexxu kampanja ta’ spjuna;; ‘intensiv’ fuq i//ittadini ta’ Franza.

Kelliema g[all-Prim Ministru Fran/i], Jean-Marc Ayrault, sostnew li r-rapporti ppubblikati fil-gazzetta Le Monde ‘fihom l-ine]attezzi’, fost l-allegazzjonijiet li informazzjoni privata mi;bura ‘mit-telefon u l-kompjuter’ qed tin]amm fuq ‘super-kompjuter’ fl-uffi/ini tad-DGSE, li hi inkarigata mis-servizzi sigrieti barranin tal-pajji].

Skont Le Monde, ilprogramm qed jiffunzjona ‘illegalment’ u jista’ jkollhom a//ess g[alih l-a;enziji domesti/i kollha.

Intant, uffi/jal mill-Uffi//ju ta’ Ayrault kien ikkwotat li ‘diversi servizzi jmexxu tipi ta’ monitera;; g[al ra;unijiet ta’ sigurtà’. Hu mbag[ad spjega li

l-uniku mod kif jista’ jkun hemm a//ess g[allinformazzjoni ‘jiddependi millPrim Ministru u wara li dan ikun ikkonsulta mas-CNCIS (il-Kummissjoni Nazzjonali g[all-Kontroll ta’ Komunikazzjonijiet fl-interessi tas-sigurtà).

Madankollu, Le Monde baqa’ jinsisti dwar din l-istorja minbarra li sostna l-[tie;a g[all-kontrolli ;udizzjarji u fuq livell parlamentari ‘li huma inti]i biex ira]]nu l-porter enormi tal-Gvern fuq il-[ajja privata ta/-/ittadin’.

Skont l-allegazzjonijiet talgazzetta, id-DGSE ma tanalizzax il-kontenut talemails, i]da d-data li ti]vela ‘min qed ikellem lil min, u minn fejn’. Fl-istess [in hu anki allegat li qed isir monitera;; ‘talkomunikazzjoni kollha fi Franza u ta’ dik li g[addejja kontinwament minn dan ilpajji] ma’ barra.’

IN-NI:ERJA

Attakk qattiel fuq skola

Xi aggressuri suspettati b[ala militanti I]lami/i qatlu mattletin student u g[alliem meta attakkaw skola fil-belt ta’ Potiskum, lejn il-Grigal tal-pajji].

Skont l-ewwel rapporti, ilqattiela sparaw fuq l-istudenti huma u jippruvaw ja[arbu u wkoll taw in-nar lill-bini talkumpless, b’xi studenti o[rajn jispi//aw ittrattati g[all-;rie[i li ;arrbu. Mhux esklu] li laggressuri huma membri talgrupp Boko Haram, li qed imexxi gwerra qaddisa kontra lKristjani lokali.

22

Internazzjonali

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 L-E:ITTU

L-ISTATI UNITI

Futur in/ert g[al vapur irre;istrat Malta

Ma fe;; l-ebda ]blokk fissitwazzjoni ta’ vapur irre;istrat Malta li ilu wieqaf minn nofs April filPortsmouth Marine Terminal ta’ Vir;inja min[abba allegati abbu]i ta’ li;ijiet li jikkon/ernaw l-ambjent.

Il-vapur bl-isem Antonis G. Pappadakis, li j;orr kunsinni ta’ fa[am, ilu f’din issitwazzjoni mindu membru tal-ekwipa;; allegatament informa lill-ispetturi talGwardjani tal-Kosta dwar ‘mekkani]mu mo[bi abbord’ li jippermetti biex il-vapur ji]gi//a minn regoli g[allkontroll tal-iskart.

L-investigazzjoni wasslet biex – minbarra rikors /ivili – jitressqu akku]i kriminali fuq livell federali kontra s-sid (lAngelex Ltd ibba]at f’Malta), l-operatur u lin;inier ewlieni tal-vapur, bil-ka]i legali kapa/i j]ommu l-Pappadakis u l-ekwipa;; tieg[u f’dan il-port g[al diversi xhur o[ra.

L-ekwipa;; tal-vapur fil-

pre]ent jammonta g[al sittax, b’[afna minnhom ;ejjin millFilippini. Mifhum li [dax-il membru kienu fuq ilPappadakis meta dan da[al fil-port g[all-ewwel darba, u bil-[amsa l-o[ra jitwasslu blajruplan biex jimlew g[al membri o[ra tal-ekwipa;; li kienu ttrasferiti minn hemmhekk b[ala parti millka] kriminali. Hu anki minnu li erba’ membri tal-ekwipa;; ‘ori;inali’ t[allew jitilqu lura d-dar matul is-xahar li g[adda.

Il-ka] ta’ dan il-vapur irre;istrat Malta mhux wie[ed komuni, u fil-fatt ma je]isti l-ebda pre/edent ri/enti. Kif inhuma laffarijiet, l-Antonis G. Pappadakis ma jistax jitlaq mill-port ming[ajr lapprovazzjoni tal-Gvern Federali, u g[alkemm lekwipa;; qed jit[allas, listess ba[rin ma jistg[ux jitilqu mill-vapur ming[ajr skorta awtorizzata u hekkimsej[a shore-passes.

El Baradei jo[ro; b[ala l-g[a]la g[al Prim Ministru In-Nazzjonijiet Uniti u lIstati Uniti huma m[assbin dwar il-vjolenza li rrankat flE;ittu mindu tke//a l-President I]lamiku Mohamed Mursi, u meta mietu kwa]i erbg[in ru[ f’in/identi vjolenti relatati malkri]ijiet li ]bruffaw nhar il:img[a u li komplew matul illejl.

Intant, Mohamed ElBaradei, l-eks Kap tal-A;enzija Internazzjonali g[all-Ener;ija Atomika (IAEA), tard ilbiera[ kien lest g[all-konferma tieg[u b[ala l-Prim Ministru l-;did tal-E;ittu f’kariga provi]orja.

ElBaradei kien fost ilmexxejja liberali li opponew lil Mursi u sej[u g[al protesti kbar kontra l-amministrazzjoni talFratellanza Musulmana, bilKap tal-Istat (E;izzjan) temporanju, Adli Mansour, ilbiera[ jiddiskuti mal-Kap talArmata u l-mexxejja politi/i dwar kif jistg[u jo[or;u lE;ittu mill-kri]i.

Il-Prim Ministru l-;did talE;ittu ma la[aqx ing[ata l;urament sal-[in li morna g[all-istampa, i]da kollox kien qed jindika li l-g[a]la waqg[et fuq ElBaradei – b’kelliema

Mohamed ElBaradei

g[all-Partit tal-{elsien u l:ustizzja, il-ferg[a politika talFratellanza, ji/[du lill-eks Kap tal-IAEA. Filwaqt li l-E;izzjani li jappo;;aw lil Mursi, ilbiera[ [ejjew protesti ;odda filkwartier ta’ Nasr, fil-Kajr, isSegretarju :enerali tan-NU, Ban Ki-moon, sejja[ biex iddimostranti jkunu protetti anki waqt li d-Dipartiment tal-Istat Amerikan [e;;e; lill-Mexxejja E;izzjani biex iwaqqfu lvjolenza.

L-Armata tal-E;ittu nhar lErbg[a warrbet lil Mursi – membru tal-Fratellanza u lewwel President E;izzjan elett fi pro/ess demokratiku – millpoter wara li miljuni [ar;u jipprotestaw kontra t-tmexxija tieg[u.

Mursi, fil-pre]ent, qed jin]amm ta[t arrest u meta l-elementi li jopponu g[all-Fratellanza, illum ukoll mistennija jag[mlu aktar dimostrazzjonijiet.

L-Armata E;izzjana [ar;et stqarrija fuq Facebook fejn /a[det li xi fizzjali mla[[qin setg[u wettqu pressjoni fuq ilKap Kmandant militari biex ‘jer;a’ jag[ti l-Presidenza lil Mursi’ u sostniet li dan hu sempli/i g[ajdut.

Fl-inkwiet ta’ nhar il:img[a, li fe;; f’diversi bnadi tal-E;ittu – partikularment filKajr u f’Lixandra – anki ndarbu l-mijiet tan-nies, filparti l-kbira b’ka;un ta’ sparaturi. Fl-istess [in, mietu ddimostranti fil-belt ta’ Assjut u fi Suez u wara li l-Armata qalet li kellha tiggarantixxi d-dritt g[all-protesta dment li ddimostrazzjonijiet ma jheddux l-istabbiltà nazzjonali.

IS-SIRJA

Jikber l-inkwiet fost ir-ribelli Ir-ribelli Sirjani, ilbiera[ i;;ieldu ma’ elementi talOppo]izzjoni li, b[alhom, iridu jwaqqg[u r-re;im talPresident tas-Sirja Bashar alAssad, u meta tal-a[[ar g[andhom ir-rabtiet malgrupp Al-Qaida fitTramuntana tal-pajji].

Il-battalja qalila indikat di]gwid akbar fost il-membri tar-ribelli ta’ kontra Assad, u fost tensjoni akuta bejn il;ellieda li jridu bidla flamministrazzjoni ta’ pajji]hom u l-membri ta’ entitajiet I]lami/i aktar

radikali.

Il-;lied ‘bejn ir-ribelli’ se[[ meta l-qawwiet ta’ Assad qeg[din jiksbu s-su//essi fuq il-kamp tal-battalja u meta issa anki [adem favurihom ittwaqqig[ tal-Fratellanza Musulmana fl-E;ittu, li ta[t il-President imke//i, Mohamed Mursi, kienet qed tag[ti appo;; lill-Oppo]izjoni Sirjana.

Intant, l-entità l-;dida talAl-Qaida – l-Istat I]lamiku tal-Iraq u al-Sham (ISIS) – qed tistinka g[all-poter flartijiet Sirjani tat-Tramuntana

kkontrollati mir-ribelli, u fejn il-membri radikali anki xandru filmati ta’ ribelli rivali ‘li qed jinqatlu ta[t idejhom’ wara li kienu akku]ati dwar korruzzjoni.

Fi ]viluppi o[ra, ilKoalizzjoni Nazzjonali Sirjana, il-moviment ewlieni tal-Oppo]izzjoni anti-Assad, ikkonfermat lil Ahmad Jarba b[ala President waqt pro/ess f’Istanbul fit-Turkija. Jarba hu membru ta’ tribù li ;ej millprovin/ja Sirjana ta’ Hasaka u g[andu rabtiet sodi malArabja Sawdita.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

23

L-ippakkjar tal-edizzjoni limitata ta’ Beyoncé fis-suq Malti Simonds Farsons Cisk plc, li tibbottilja l-fliexken g[allPepsi-Cola f’Malta, dan la[[ar nediet edizzjoni limitata ta’ ppakkjar li juri lill-istilla globali Beyoncé. Dan qed ise[[ bis-sa[[a talkollaborazzjoni globali li [abbret il-PepsiCo ma’ din likona tal-mu]ika.

Farsons hi wkoll l-ewwel kumpanija ta’ bbottiljar fiddinja li [ar;et din l-edizzjoni limitata ta’ Beyoncé g[allbottijiet ta’ 33/l f’pakketti ta’ 8. Min[abba l-esklussività talokka]joni, Maria Lowden minn VCG-Kestrel, (l-Uffi/jal tal-Marka u l-Kulur tal-

ROCS GROUP

L-offerti tal-Fiera esti]i sal-a[[ar ta’ Lulju Tnax-il ;urnata ta’ [idma bla heda li ssarrfu f’ri]ultati mill-aqwa waslu fi tmiemhom g[al ROCS Group. L-MFCC Trade Fair 2013 kienet su//ess kbir g[al ROCS Group, sew fis–sezzjoni tas-safar, lassigurazzjoni u kif ukoll Perfumes&more.

Waqt dawn il-;ranet talfiera, l-istand ta’ ROCS Group esperjenzat numru kbir ta’ klijenti li nqdew ming[and ROCS Group billi xtraw xi btala, g[amlu appuntament biex jiddiskutu lassigurazzjoni tag[hom jew xtraw xi fwie[a jew ;ojjellerija tal-a[[ar moda.

Kemm l-impjegati kollha ta’ ROCS Group kif ukoll ilklijenti tag[hom [allew kummenti ferm po]ittivi.

Wara dan is-su//ess, [afna mill-offerti li kienu disponibbli waqt il-fiera se jkomplu sal-a[[ar ta’ Lulju.

G[al aktar dettalji ]ur luffi/ini ta’ ROCS Group filFurjana jew il-Mellie[a, biex tibbenefika minn dawn lofferti. Tista’ wkoll i]]ur is-sit www.rocsgrp.com jew www.facebook.com#rocsgroup jew i//empel lil ROCS fuq 20151515, email: info@rocsgrp.com.

PepsiCo Inc.) kienet f’Malta biex tapprova l-ewwel produzzjoni.

G[al din l-okka]joni Farsons qed tniedi wkoll offerta promozzjonali fuq ilpakkett tal-Pepsi u lkonsumaturi jistg[u jirb[u diversi premjijiet.

Biex tipparte/ipa trid tikxef il-kodi/i li hemm mo[bi ta[t l-istrixxa l-blu ta’ fuq ilbottijiet jew ta’ fuq it-tikketti tal-fliexken tal-edizzjoni limitata msemmija. Imbag[ad tid[ol fis-sit www.pepsi.com.mt u ssegwi l-istruzzjonijiet biex idda[[al dan il-kodi/i.

Maria Lowden minn VCG-Kestrel, (l-Uffi/jal tal-Marka u l-Kulur tal-PepsiCo Inc.) li kienet f’Malta biex tapprova l-ewwel produzzjoni tal-edizzjoni limitata ta’ ppakkjar li juri lill-istilla globali Beyoncé

24

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Anali]i

Min se jg[asses lill-g[assiesa^ Snowden, is-Servizzi Sigrieti, l-internet u l-ispjuna;; minn Tonio Galea – tonio.galeat@media.link.com.mt ..................................................................................................

Kap tat-taqsima tal-a[barijiet ta’ barra, Media.Link Communications

G[alkemm g[al [afna hu mezz kif wie[ed jikseb linformazzjoni u jikkomunika, l-internet hu g[odda li wie[ed jista’ jorbotha mal-eqdem bi//a g[odda li jaf il-bniedem – is-sikkina – li tista’ taqta’ mi]-]ew; na[at.

Il-ka] ta’ Edward Snowden, eks impjegat tas-Servizzi Sigrieti Amerikani, kixef ilmod kif qed isir spjuna;; fuq l-internet li [oloq polemika kbira.

L-internet u l-u]u tieg[u jservu kemm ta’ ;id imma wkoll ta’ deni. Fuqu qed ji;u mi;;ielda battalji ;odda u aktarx fil-;ejjieni qrib, forsi anki l-gwerer.

Dan qajjem ukoll polemika antika – min jg[asses lillg[assiesa? Dan b’referenza g[al x’kontrolli hemm fuq isServizzi Sigrieti madwar iddinja, fuq dak li qed jag[mlu u fuqiex qed jg[assu u g[aliex.

Is-sena li g[addiet lOmbudsman tal-Polonja ressaq ilment mal-Qorti Kostituzzjonali u sostna li lpoteri li ng[ataw is-Servizzi Sigrieti tal-pajji] kienu akbar milli huma me[tie;a fi stat demokratiku.

Matul l-2011 irri]ulta li lawtoritajiet investigattivi Pollakki g[amlu 1,85 miljun talba g[al informazzjoni rigward attività fil-qasam tattelekomunikazzjoni.

Dan l-a[[ar, Katarzyna Szymielewicz, il-President talFondazzjoni Panoptykon – grupp g[all-[arsien taddrittijiet tal-bniedem ibba]at f’Varsavja – qalet li filpre]ent, il-li;i Pollakka ma

Mument waqt protesta f’Hong Kong favur Snowden u kontra l-ispjuna;; li qed isir fuq il-[ajja privata tan-nies mis-Servizzi Sigrieti minn fuq l-internet (ritratt> Reuters)

tispe/ifikax kif it-teknolo;ija moderna, b[all-GPS, mikrofoni li jitpo;;ew filmiftu[ u teknolo;ija simili, tista’ tintu]a kontra //ittadini.

Hu lment li spiss jinstema’ f’pajji]i fejn hemm t[assib dwar l-attività tas-Servizzi Sigrieti tal-pajji] u lprotezzjoni tal-li;i g[a//ittadin komuni li ma jkunx

kiser li;ijiet minn g[assa minnhom jew ind[il fil-[ajja privata. Anki spjuna;; b’motivazzjoni politika.

Fil-bidu tax-xahar ta’ :unju sploda l-ka] ta’ Edward Snowden, l-eks impjegat tasservizzi sigrieti Amerikani li kixef informazzjoni dwar programmi Amerikani g[al spjuna;; u g[assa ta’ dak li jkun g[addej fuq l-internet.

Maskri tal-karattru mill-istejjer ta’ ‘V for Vendetta’ ta’ Alan Moore. Dan il-karattru sar popolari bil-film li [are; fl-2005 u l-maskra saret simbolu ta’ Anonymous, il-grupp ta’ hackers li qed je[duha kontra gvernijiet u kumpaniji kbar filwaqt li saret ukoll pre]enza prin/ipali fuq u/u[ dawk li qed jipprotestaw madwar id-dinja (ritratt> Reuters)

Dan wassal biex filvokabularju ji]died il-kliem Prism u Tempora. Qabel dawn, fis-snin disg[in, kien hemm Echelon u aktar qabel, wara tmiem l-Ewwel Gwerra Dinjija, Black Chamber.

Prism hu progamm ta’ ‘g[assa’ fuq l-internet misServizzi Sigrieti Amerikani, filwaqt li Tempora hu progamm simili tar-Renju Unit.

Dan tal-a[[ar jidher li kien qed jispjuna fuq linformazzjoni (kemm talinternet kif ukoll informazzjoni o[ra) li tg[addi mill-cables tattelekomunikazzjoni li hemm ta[t il-ba[ar.

Filwaqt li Prism hu mmexxi min-National Security Agency (NSA), Tempora hu g[al pa;na 25

Edward Snowden, l-eks impjegat tas-Servizzi Sigrieti li kixef [afna sigrieti tal-ispjuna;; li qed isir minn fuq l-internet (ritratt> Reuters)

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Anali]i

25

Hemm pajji]i o[ra jag[mlu l-istess minn pa;na 24

xog[ol il-Government Communications Headquarters (GCHQ), ilver]joni Ingli]a tal-NSA li xog[olha hu l-ispjuna;; tattelekomunikazzjoni.

Echelon kienet sistema li nkixfet lejn tmiem is-snin disg[in hekk kif sploda l-u]u tat-telefowns /ellulari. Din hi sistema ma[duma bejn l-Istati Uniti, ir-Renju Unit, ilKanada, l-Awstralja u New Zealand, li tinter/etta lkomunikazzjoni kollha li ssir bis-satelliti.

Fl-a[[ar nett, b[ala spjegazzjoni ta’ terminu ie[or li ntu]a ftit qabel, Black Chamber hu l-ewwel pass li kien sar fl-1919 g[all-[olqien ta’ dik li hi l-NSA llum. Dak i]-]mien, a;enti tal-Black Chamber kienu jinter/ettaw ilmessa;; bit-telegramma – ilmezz ta’ telekomunikazzjoni ta’ dak i]-]mien. U l-mira ewlenija ma kinitx informazzjoni militari imma kummer/jali.

Fil-fatt, anki llum, bittmiem tal-Gwerra Bierda u minkejja l-attenzjoni kollha li ting[ata lill-gwerra kontra tterrori]mu, il-mira ta’ ammont kbir ta’ spjuna;; hi fil-qasam kummer/jali u politiku – ]ew; kolonni ewlenin tal-poter.

Mhux l-Amerikani biss...

Tajjeb li wie[ed jag[mel punt importanti [afna hawnhekk. Filwaqt li fid-dinja [ielsa din l-informazzjoni, anki jekk farka minnha, to[ro; fil-pubbliku, hemm pajji]i o[ra li qed jag[mlu listess [a;a u ftit li xejn qatt jinstema’ dwarhom jekk mhux meta jsir xi attakk – mag[ruf b[ala cyber attack – jew inkella meta jinkixef ka] ta’ spjuna;;.

Minn ta’ quddiem nett f’dan il-qasam hemm i/-?ina, irRussja, il-Korea ta’ Fuq u I]rael li lkoll qed jallokaw dejjem aktar ri]orsi g[allispjuna;; u g[al dik li tissejja[ cyber warfare. Imma llum il-;urnata kull pajji] qed i]id l-g[assa fuq dak li jintqal u jsir fuq l-internet li jaqa’ ta[t il-kappa tal-b]onnijiet ta’ ‘sigurtà nazzjonali’. Dan itterminu spiss hu abbu]at g[all-b]onnijiet ta’ dak li jkun.

E]empju tajjeb hu dak li qed ji;ri fit-Turkija b[alissa.

Fit-Turkija, fil-;img[at li g[addew kien hemm irvellijiet kbar kontra ttmexxija tal-Prim Ministru Tayyip Erdogan. Kif bdew lirvellijiet, il-media ewlenija Torka, b’mod partikulari talGvern jew media qrib tieg[u, injorat g[alkollox il-protesti minkejja li fuq il-mezzi taxxandir tad-dinja kienu qed

Mara tipprotesta quddiem l-uffi//ju tal-NSA fi New York wara li sar mag[ruf il-livell ta’ spjuna;; li qed isir fuq l-internet (ritratt> Reuters)

jiddominaw l-a[barijiet.

B[alma ;ara fir-Rebbieg[a G[arbija, it-Torok li riedu jg[idu xi [a;a marru fuq Twitter aktar milli fuq Facebook biex jag[mlu dan.

Issa l-Gvern Tork qed jinsisti biex Twitter jifta[ uffi//ju fil-pajji]. Dan wara li Binali Yildirim, il-Ministru tat-Telekomunikazzjoni lmenta li l-Gvern Tork ma kienx qed jil[aq jikkomunika fil-[in ma’ uffi/jali ta’ Twitter biex ine[[u messa;;i li jkun hemm jew biex ting[ata informazzjoni dwar min bag[athom.

Twitter s’issa qed jinjora din it-talba.

It-Turkija kienet kisbet reb[a fuq Google wara li f’Ottubru din il-kumpanija fet[et uffi//ju fit-Turkija. Dan

“

waqt il-protesti.

Il-Gvern Tork kien stqarr ukoll li kien qed ja[dem fuq li;i biex jirregola dak li jintqal fuq dawk li jissej[u social media.

Wie[ed ma jridx jilludi ru[u dwar l-ispjuna;; li jsir.

F’dawn l-a[[ar ;img[at inkixef li l-I]vezja, g[al dawn l-a[[ar [ames snin, dik mag[rufa b[ala l-FRA, ilver]joni }vedi]a tal-NSA Amerikana, kienet qed ti;bor informazzjoni mit-traffiku internazzjonali talkomunikazzjoni li jg[addi mit-territorju tal-pajji]. {idma simili qed issir ukoll fil-Finlandja. Is-sena li g[addiet l-awtoritajiet Olandi]i [abbru pjani biex il-Pulizija tkun tista’ tid[ol fil-kompjuters tan-nies u

flimkien elettronikament, linformazzjoni tista’ tin;abar minn diversi mezzi minn dawk bil-poter li jag[mlu dan u hawn jer;a’ jid[ol iddibattitu ta’ min qed jg[asses lill-g[assiesa. Veru li hemm li;ijiet biex jipprote;u dan, imma wie[ed kif jista’ jassigura li persuna fil-poter bi skop malinn ma kellux a//ess g[al informazzjoni personali fil-pussess talawtoritajiet?

Hawn tajjeb wie[ed jag[mel paragun dwar dan largument mal-ittri – il-ftit li g[adhom jintbag[tu – bilposta tradizzjonali. Hu a//ettabbli li persuna fil-poter tifta[ l-ittri ta’ persuna meta dawn ikunu g[adhom il-posta biex jitwasslu liddestinatarju?

Is-Servizzi Sigrieti mhux l-emails biss jistg[u jg[assu i]da l-websites li wie[ed i]ur ukoll

wara li g[al sentejn, YouTube, sussidjarja ta’ Google, kien imblukkat g[al dawk li jg[ixu fit-Turkija.

Mas-sidien ta’ Facebook, itTurkija m’g[andhiex problemi. Din il-kumpanija ilha tikkoopera malawtoritajiet Torok u g[andha rappre]entanti fil-pajji]. Wara stqarrija li Facebook jikkoopera, il-kumpanija [ar;et stqarrija li fiha qalet li ma kinitx qed tag[ti informazzjoni dwar dawk li g[andhom kont mag[ha fitTurkija b’rabta mal-protesti.

Waqt il-protesti, Erdogan iddeskriva siti elettroni/i b[al Twitter b[ala ‘pjaga’ u qal li siti simili kienu qed jintu]aw biex jinfirex gideb dwar ilGvern. Il-Pulizija Torka arrestat [afna nies fuq suspett li xewxu l-inkwiet minn fuq siti b[al Twitter u Facebook

tpo;;i dak li hu mag[ruf b[ala malware – fi kliem sempli/i, dan hu tip ta’ virus li jista’ jg[addi linformazzjoni.

Esperti fil-qasam jistqarru li hi illu]joni li wie[ed jemmen li fuq l-internet hemm ilprivatezza. Filwaqt li l-Gvern tal-Istati Uniti jew tar-Russja mhumiex interessati fir-ritratti li persuna f’Malta qed tpo;;i fuq Facebook jew xi mkien ie[or ta’ xi festin li tkun attendiet, il-livell ta’ interess ta’ dak li jitpo;;a jvarja skont il-pajji] u skont il-mira.

L-istess jg[odd g[al min qed ju]a smartphone u f’[afna pajji]i madwar id-dinja hemm ammont ta’ nies li huma konxji li l-informazzjoni li jpo;;u fuq l-internet hi vulnerabbli.

Barra minn hekk, fid-dinja tal-lum fejn kollox hu marbut

”

Bil-mod kif qed tinbidel iddinja, l-internet qed isir dejjem aktar importanti u filfatt, diversi gvernijiet qed jallokaw [afna ri]orsi g[allkontroll tieg[u.

Fil-fatt, minn fuq l-internet ilhom ji;u sparati l-kanuni – dawk ]g[ar s’issa – f’dik li tissejja[ cyberwarfare – dan hu terminu g[al meta jsir hacking jew atti simili ta’ sabuta;;. G[all-Gvern Amerikan, it-theddida ta’ cyberwarfare hi akbar minn dik tal-al-Qaeda.

Fl-2007, l-Estonja kienet spi//at bla sistemi tal-internet u g[alhekk [afna servizzi kienu pparalizzati wara attakk kbir fuq is-sistema tal-pajji].

Fil-Korea t’Isfel sa ftit ilu, diversi istituzzjonijiet kienu fil-mira ta’ attakki minn fuq linternet. Il-bi]a’ ta’ /erti pajji]i, aktar milli ta’ attakk

konvenzjonali – attakk b’ajruplani u truppi e// – aktar hu ta’ attakk minn fuq linternet billi ji;u pparalizzati s-sistemi tal-ener;ija u dawk finanzjarji hekk kif fid-dinja tal-lum kollox hu kontrollat mill-kompjuters u marbut [a;a ma’ o[ra.

Il-ka] ta’ Edward Snowden kixef ukoll kif is-Servizzi Sigrieti, b’mod partikulari talIstati Uniti imma wkoll ta’ pajji]i o[ra, evolvew. Lewwel nett kif adattaw ma]]minijiet imma wkoll kif mhux qed ila[[qu malammont tax-xog[ol.

Minn tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija sa tmiem ilGwerra Bierda, it-theddida g[al [afna pajji]i kienet pjuttost mag[rufa u r-regoli tal-log[ba wkoll.

Mat-tmiem tal-Gwerra Bierda, fil-ka] tal-Punent, ilmira tas-Servizzi Sigrieti, ittheddida ewlenija g[ebet u fe;;ew [afna ;odda u mhux daqstant ;odda imma aktar problemati/i b[at-terrori]mu u potenzi ;odda.

Il-volum tax-xog[ol tant kiber li ma kienx hemm nies bi]]ejjed u anki bitteknolo;ija moderna kollha, xorta hemm b]onn il-bniedem biex fl-a[[ar mill-a[[ar janalizza dak li jkun mi;bur, li llum il-;urnata tant hu kbir permezz ta’ programm b[al Prism li diffi/li biex wie[ed jimma;inah.

‘Knowledge is power’

Snowden mhux e]attament impjegat tal-NSA. Bejn l2006 u l-2009 hu kien impjegat tas-CIA, il-ferg[a lo[ra tas-Servizzi Sigrieti Amerikani. Imbag[ad bejn l2009 u l-2013 kien ja[dem g[al Dell Inc. Imbag[ad mar ja[dem ma’ kuntrattur privat li jag[mel xog[ol g[all-forzi tas-sigurtà Amerikani, Booz Allen Hamilton, biex jag[mel xog[ol fl-NSA. Hawn kien ilu ja[dem tliet ;img[at biss qabel [a linformazzjoni u kixef kollox.

Dan b’rabja g[all-mod kif ilGvern Amerikan kien qed joqg[od g[assa tan-nies.

Tajjeb wie[ed ifakkar li filwaqt li fl-Istati Uniti u f’pajji]i o[ra tal-Punent, b’xi mod wie[ed ikollu [jiel ta’ xi jkun g[addej, wie[ed ma jistax jg[id l-istess g[al pajji]i o[ra li hu mag[ruf li qed jallokaw fondi kbar g[allispjuna;; fuq l-internet mhux biss tal-avversarji u biex jiksbu informazzjoni importanti imma anki fuq nieshom stess.

Kif kien qal Sir Francis Bacon, l-awtur u filosfu Ingli], lura fl-1597, “knowledge is power” i]da jiddependi minn kemm wie[ed ju]ah tajjeb.

26

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

{idma ta’ sorveljanza mill-ajru kontra tni;;is minn bastimenti (Ritratt> Alberto Vera)

REMPEC torganizza [idma ta’ sorveljanza kontra t-tni;;is minn bastimenti {ames ajruplani millAl;erija, Franza, l-Italja, ilMarokk u Spanja g[adhom kemm wettqu [idma ta’ monitera;; fuq madwar 700 bastiment fil-Punent talMediterran.

L-operazzjoni koordinata ta’ sorveljanza mill-ajru kontra t-tni;;is ille/itu millvapuri, bl-isem ta’ OSCARMED 2013, kienet organizzata mir-Regional Marine Pollution Emergency Response Centre fil-Ba[ar Mediterran, bl-appo;; finanzjarju tal-Gvern Fran/i] u tal-Ftehim RAMOGE Agreement (Saint-RAphaelMOnaco-GEnoa pollution agreement).

Din kienet koordinata millA;enzija Spanjola g[asSigurtà Marittima (SASEMAR) permezz ta/?entru ta’ Koordinament g[as-Salvata;; Marittimu li g[andha f’Palma de Mallorca.

Ajruplani g[as-sorveljanza mill-ajru mill-[ames pajji]i immoniterjaw it-tni;;is marittimu minn bastimenti finna[a tal-Punent tal-Mediterran, fejn instab [ru; ta’ ]ejt fi tliet postijiet. L-A;enzija Ewropea g[as-Sigurtà Marittima (EMSA) appo;;jat din il[idma billi pprovdiet ritratti bis-satellita permezz tasservizz CleanSeaNet. Din kienet it-tieni operazzjoni ta’ OSCAR-MED

organizzata minn REMPEC. L-ewwel wa[da [adu sehem fiha tliet ajruplani minn Franza, l-Italja u Spanja, u saret f’Toulon, Franza, fl2009. L-g[an ewlieni ta’ dawn l-operazzjonijiet hu biex titjieb il-koperazzjoni u jikkumbattu t-tni;;is minn bastimenti fir-re;jun.

Matul l-OSCAR-MED 2013, REMPEC u Blue Plan, i/-?entru tal-Attività Re;jonali g[all-ambjent u li]vilupp sostenibbli talUNEP#MAP, organizzaw ukoll laqg[a biex jitwaqqaf network ta’ uffi/jali [alli jinfurzaw il-li;ijiet relatati mal-MARPOL fil-Ba[ar Mediterran.

Banif jorganizza ‘Blood Donation Wednesdays’ L-Isports and Social Committee ta’ Banif Bank ing[aqad ma/-?entru Nazzjonali tat-Trasfu]joni tad-Demm u flimkien qeg[din jorganizzaw serje ta’ inizjattivi fil-lokalitajiet fejn il-Bank g[andu pre]enza bil-g[an li jinkora;;ixxu l-impjegati u l-pubbliku jag[tu d-demm.

Il-Bank [a din l-inizjattivi biex jippromwovi s-sa[[a pubblika, jattira donaturi ;odda u jil[aq lil dawk lindividwi li jsibuha diffi/li jmorru /-?entru biex jag[tu d-demm.

Il-mobile unit se tkun disponibbli [dejn il-ferg[at tal-Banif kull nhar ta’ Erbg[a bejn it-8 a.m. u s-1 p.m. u di;à ]aret l-uffi/ini tal-Banif fil-G]ira u l-ferg[a

tan-Naxxar waqt li limpjegati f’G[awdex marru jag[tu d-demm fl-Isptar :enerali.

L-iskeda tal-Banif Blood Drive hi din li ;ejja: Il-ferg[a tas-Siggiewi fl10 ta’ Lulju; Il-ferg[a talFgura fis-17 ta’ Lulju; Ilferg[a ta’ San :iljan fl-24 ta’ Lulju; Il-ferg[a ta’ {al Qormi fil-Pavi fil-31 ta’ Lulju; Il-ferg[a ta’ San Pawl il-Ba[ar fis-7 ta’ Awwissu; Il-ferg[a ta’ San :wann fil21 ta’ Awwissu; Il-ferg[a ta’ {’Attard fit-28 ta’ Awwissu; Il-ferg[a tarRabat Malta fl-4 ta’ Settembru.

Il-mobile unit ti;bor aktar minn 3000 unit ta’ demm kull sena, u saret sors importanti ta’ ;bir ta’ demm.

L-Ar/isqof fi SKY Club Nhar il-{add li g[adda, 30 ta’ :unju, l-Ar/isqof Pawlu Cremona attenda 2X2, attività tal-bidu tassajf fi SKY Club, Paceville.

Is-serata ;abet flimkien sitt bands insara lokali kif ukoll il-laqg[a annwali talvoluntiera tas-sajf. Din issena aktar minn 500 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a se jqattg[u l-btajjel tag[hom f’[idma volontarja, kemm Malta u kemm f’pajji]i o[ra madwar id-dinja.

Il-lejla kienet pre]entata minn Frank Zammit u lkun/ert ittella’ minn Ablaze, The Pilgrimage, Footprints, Temple, Connections, Y4J Band, kif ukoll kanzunetta spe/jali mill-kantanti tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[.

Il-qlig[ mill-avveniment mar g[all-Fond tat-Tfal tasSCE, imwaqqaf dan l-a[[ar biex jappo;;ja l-[ti;iet edukattivi ta’ tfal inqas privile;;ati fl-iskejjel talKnisja.

2X2 kienet organizzata mill-Kummissjoni Djo/esana }g[a]ag[ bissostenn ta’ SKY Club, Pure Media, Chai Bubbles u The AV Warehouse.

HSBC. Hekk kif qed tkompli g[addejja l-kri]i finanzjarja fl-Ewropa, qed ikun hemm aktar pressjoni mill-gvernijiet fuq il-banek /entrali biex jintervjenu fis-settur bankarju. L-effetti fit-tul ta’ dan l-involviment fuq livell nazzjonali kienu diskussi waqt forum li ttella’ minn HSBC Malta. Il-kelliema mistiedna kienet Madhur Jha – Ekonomista Globali tal-HSBC (ritratt), li ppre]entat ri/erka globali tal-HSBC li hi [ejjiet flimkien mal-Ekonomista Ewlieni tal-HSBC Stephen King. It-tema tat-ta[dita kienet ‘Ir-Rivoluzzjoni tal-Banek ?entrali’.

LIQUIGAS. Liquigas Malta Limited inawgurat it-tieni pompa tal-AutoLiquigas. Din qieg[da fil-J. Micallef Station li tinsab ta[t l-Imdina, fil-limiti ta’ G[ajn Buqana, u hi ma[suba biex taqdi lill-karozzi li jkunu g[addejjin min-na[a ta’ fuq ta’ Malta. Ftit jiem o[ra se tkun inawgurata t-tielet pompa tal-AutoLiquigas. L-ewwel pompa tal-AutoLiquigas bdiet topera s-sena l-o[ra fil-pompa li hemm [dejn talAjruport. Liquigas Malta qed ta[dem biex ikollha pompi o[ra tal-AutoLiquigas imferrxa madwar Malta u G[awdex.

I]jed varjetà minn Kellogg’s mal-g[a]la ta/-/ereali Kellogg’s, l-aqwa produttur ta/-/ereali fid-dinja, ]ied ilCoco Pops Croc Prints malvarjetà ta/-/ereali f’Malta.

B[ala parti minn din ittnedija, Kellogg’s qed ittella’ ]ew; attivitajiet divertenti fejn it-tfal jiltaqg[u ma]-]ew; maskots ta’ Kellogg’s Coco

the Monkey u Crafty Croc.

L-attività li jmiss se ssir fliSmart Supermarket f’Birkirkara nhar il-{amis 11 ta’ Lulju u l-:img[a 12 ta’ Lulju mill-4 p.m. sas-7 p.m. u nhar is-Sibt 13 ta’ Lulju bejn l-10 a.m. u s-1 p.m..

Coco Pops Croc Prints, l-

a[[ar ]ieda mal-prodotti ta/-/ereali tal-Kellogg’s, issa jinsabu disponibbli fissupermarkets lokali ewlenin kollha. Fir-ritratt jidhru tfal mal-maskots ta’ Kellogg’s ‘Coco the Monkey’ u ‘Crafty Croc’ fil-Pavi Supermarket .

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

27

GRAZZI, DOTT.

minn Pierre Sciberras ......................................

Wara l-a[[ar elezzjoni ;enerali li g[addiet waslu fi tmiemhom karrieri ta’ politi/i Maltin mag[rufin sew.

Ftit minnhom ]gur ser jibqg[u msemmijin fl-istorja politika ta’ Malta g[all-marki li [allew tul il-[ajja politika tag[hom. Hemm o[rajn li forsi mhux daqshekk mag[rufa anki g[ax millkarattru tag[hom huma politi/i atipi/i, ma j[obbux daqshekk jidhru. I]da ]gur li se nibqg[u niftakruhom g[all-;id li [add mhu se j[assar minn mo[[na.

Fosthom hemm it-Tabib, g[ax hekk insibuh finNaxxar. It-tabib Louis Deguara, politikament ismu se jibqa’ marbut mal-avvanz kbir fil-qasam tas-Sa[[a matul tliet le;islaturi. Fil-fatt Louis kien Segretarju Parlamentari g[as-Sa[[a bejn l-1995 u l-1996 u Ministru bejn l-1998 u l2008.

Kien ]mien meta l-Gvern Nazzjonalista mhux biss kien iffukat fuq pro;ett immens, il-bini ta’ sptar ;did li llum kul[add jistqarr li hu stateof-the-art u li hu l-g[ira ta’

Louis Deguara f’ritratt ta’ tifkira ma’ Eddie Fenech Adami, Simon Busuttil u Lawrence Gonzi u membru tal-Kumitat Sezzjonali tan-Naxxar, waqt attività f’;ie[u nhar il-:img[a li g[adda

esperti fil-qasam barranin li j]uruh, imma kien ]mien meta saret qab]a kbira filqasam tal-kura tal-mard talqalb.

Jekk illum nifta[ru li Malta ti;i t-tieni pajji] fl-Ewropa g[al dak li hu tnaqqis flimwiet minn dan il-mard, hu mertu tal-konsulenti filkardjolo;ija u t-tims

tag[hom, imma hu wkoll mertu ta’ Louis li minkejja lmiljuni li l-Gvern kien qed jonfoq fil-bini tal-isptar ;did, stinka biex il-Gvern jinvesti l-miljuni f’dan il-qasam. U mhux fil-kardjolo;ija biss!

L-oqsma kollha fis-Sa[[a raw titjib kbir jekk mhux spettakolari b[al fil-qasam tal-mard tal-qalb.

Forsi ftit jafu li t-twaqqif tal-Unit tal-Customer Care fl-Isptar San Luqa kienet lidea ta’ Louis u introdu/iha hu. Imma ]gur kul[add jaf li l-iskema tal-Ispi]jar talG[a]la Tieg[ek bdiet proprju ta[t Louis Deguara.

Lil Louis nammirawh ukoll g[all-im[abba u l-g[aqda filfamilja. Imma fuq kollox

politikament nibqg[u grati u napprezzawh li fi]-]mien talPrime Donne u ta’ ]lealtà, Louis baqa’ leali lejn ilprin/ipji u l-valuri li j[addan kif ukoll lejn il-kostitwenti li ele;;ewh u l-Partit u l-Gvern Nazzjonalista, anki jekk bilfors iltaqa’ maddi]appunti.

Turija tal-lealtà tieg[u lejn il-valuri li j[addan kienet meta b’kura;; kbir ma be]ax imur kontra l-kurrent u jivvota kontra d-d[ul tad-divorzju la kien jemmen li dan il-pass seta’ jkun soluzzjoni g[allindividwi, imma ma kienx soluzzjoni g[at-tessut tal-[ajja so/jali. Taqbel jew ma taqbilx ma tistax ma tammirax ilkura;; tieg[u.

L-istess lealtà, illum wasslitu li a//etta li jkompli jservi fil-Partit Nazzjonalista b[ala membru filKummissjoni dwar l-G[a]la tal-Kandidati tal-Partit Nazzjonalista.

Minn hawn nixtiqulu li jkompli b’su//ess ilprofessjoni tieg[u li tant i[obb kif ukoll li jgawdi l[ajja familjari, imma ]gur li se jibqa’ jag[ti s-servizz tieg[u kulfejn ji;i mitlub.

Arti;janar, folklor, kultura u tradizzjonijiet f’Bir]ebbu;a Nhar is-Sibt u l-{add, 29 u 30 ta’ :unju, il-Kunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a organizza ]ew; serati ta’ arti;janar, folklor, kultura u tradizzjonijiet filQajjenza u l-Bajja s-Sabi[a, Bir]ebbu;a.

Fl-ispirtu ta’ mozzjoni mressqa mill-kunsillier Stanley Zammit, li “Il-Kunsill g[andu jara li ja[dem biex i;ib fix-xejn kemm jista’ jkun kull pre;udizzju, fama u stima negattiva li jista’ jkun hemm g[al /erti zoni ta’ residenzi fillokalità,” u li “l-Kunsill ikun ukoll qieg[ed ja[dem favur aktar inklu]joni so/jali filkomunità” u approvata unanimament mill-Kunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a, ilKunsill [aseb biex wa[da misserati ssir fil-Qajjenza.

L-istess kunsillier ippropona li l-organizzazzjoni ta’ dawn lattivitajiet tit[alla f’idejn lg[aqdiet tal-lokal u kien g[alhekk li, wara diskussjonijiet malFederazzjoni G[aqdiet Bir]ebbu;a, il-Kumitat g[al Qajjenza A[jar u l-G[aqda Mu]ikali San Pietru fil-Ktajjen A.D. 1957 da[lu g[al din ilbi//a xog[ol fil-Qajjenza u fil-

Bajja s-Sabi[a rispettivament.

Il-kunsilliera Bernardette Pace, meg[juna mill-kunsillier Stanley Zammit, [adet [sieb ilkoordinazzjoni waqt li l-Vi/i Sindku Kevin Barun [a [sieb il-PR. Is-Sibt, 29 ta’ :unju, Jum lImnarja, kien xieraq li filQajjenza ssir serata ta’ g[ana kif kien isir regolari fi tfulitna.

L-attrazzjonijiet prin/ipali kienu l-G[annejja Ta’ Garawwa, stands bi platti u [elu tipiku Malti, tombla u fiera bir-raddiena b[alma kien isir dari. Dan kollu kien im]ewwaq b’talent lokali fosthom CCK Dancers u Dancing Angels, Joe d-Dulli u Veronica, Ishmael Grech u o[rajn. Kien hemm ukoll log[ob g[at-tfal, trampolin, wirjiet ta’ arti;janat u wirja ta’ Taekwondo.

Id-Deputati Nazzjonalisti Francis Zammit Dimech u Toni Bezzina ]aru din l-attività u daru d-diversi stands li kien hemm. Huma ;ew intervistati waqt xandira diretta fuq South End Radio – 91 FM, ir-radju tal-komunità f’Bir]ebbu;a li kien qieg[ed ixandar g[allewwel darba minn barra l-

Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil jammira l-wirja ta’ mudelli ta’ karozzi tal-linja ta’ Emanuel Muscat. Jidhru wkoll id-deputati tal-PN Toni Bezzina u Jason Azzopardi u l-kandidat Mario Rizzo Naudi

istudio.

Il-{add, 30 ta’ :unju, lattività kienet tinvolvi madwar 40 bottegin ta’ arti;janat Malti, g[ana ta’ makkjettti Maltin minn Vince l-Bukku, ommu u l-kunjata tieg[u, u bis-sehem tal-Banda San Pietru fil-Ktajjen li g[amlet mar/ mat-toroq taxxatt.

Fi triq tal-Bajja s-Sabi[a kien hemm numru sabi[ ta’ esibituri li kienu jinkludu l-karozza tallinja ori;inali ta’ Spinola, wirja ta’ mudelli ma[duma fl-injam tat-Teatru Rjal u ta’ karozzi tallinja ma[duma minn Emanuel

Muscat, diversi karozzi u muturi, /ivili u militari, log[ob tat-tfal, karettuni u karozzella antiki.

Jikkumplimentaw dawn lesibizzjonijiet kien hemm kant minn Benny u Tonia, ]fin u daqq mill-Grupp Folkloristiku Ta’ Verna ta’ G[awdex u lGreenfields, li qanqlu lmemorji ta’ tfulitna.

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni u lKap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil, ]ar din lattività flimkien mad-Deputati Nazzjonalisti Toni Bezzina u Jason Azzopardi u l-kandidat

Mario Rizzo Naudi. Huma kienu akkumpanjati millkunsillier fil-Kunsill Lokali Stanley Zammit u numru ta’ membri tal-Kumitat Sezzjonali.

Waqt li dar l-istands talg[aqdiet ta’ Bir]ebbu;a hu ltaqa’ mad-diri;enti talg[aqdiet.

Simon Busutill ]ar ukoll ilka]in Nazzjonalista ta’ Bir]ebbu;a fejn kellu laqg[a sabi[a [afna.

G[al din l-okka]joni ntrama standard tal-Partit Nazzjonalista li n[adem fil-bidu tassebg[inijiet u kien u]at g[allewwel darba fil-funeral talmibki Carmelo Caruana, ministru Nazzjonalista middistrett. Saret ukoll wirja talfotografija minn Marlon Polidano, wie[ed mir-rebbie[a tal-kompetizzjoni fotografika ‘Lenti fuq Bir]ebbu;a’ organizzata mill-Kunsill Lokali ta’ Bir]ebbu;a.

Is-serata ng[alqet b’numru ta’ diskorsi li fihom ing[ata ringrazzjament lil dawk li esibixxew, u lil dawk li attendew g[all-attività, lillKumitat g[al Qajjenza A[jar u l-G[aqda Mu]ikali San Pietru fil-Ktajjen A.D. 1957, lisponsers tas-serata u l[addiema u l-kuntratturi talKunsill.

28

Televi]joni

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Kollox ma’ Kollox • 09.30 {in g[al Kollox (r) • 11.00 Belle Donne • 12.30 Teleshopping • 13.00 Bejnietna • 15.00 Sibt Kuntatt • 18.00 Teleshopping • 18.30 Arkivji tan-Nies • 19:45 - News Point • 21.00 Ipokriti (drama) • 22.00 Miraklu (drama).

Iris

melita 176

07.35 The Unit. TF • 09.10 Nikita. TF • 10.50 Poliziotto speciale. Film ’98 • 12.40 L’uomo del giorno dopo. Film ’97 • 15.55 Adesso cinema • 16.15 Salto nel buio. Film ’87 • 18.25 Il tè nel deserto. Film ’90 • 21.00 La cena per farli conoscere. Film 2006 • 22.50 Solometro. Film 2007 • 00.25 Me and You and Everyone we know. Film 2005.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

06.55 Fimbles • 07.15 Green Balloon Club • 07.40 Balamory • 08.00 The Large Family • 08.10 Fimbles • 08.30 The Weakest Link • 09.15 My Family • 10.45 The Green Green Grass • 11.15 As Time Goes By • 11.45 After You’ve Gone • 12.15 Walk on the Wild Side • 12.45 Keeping up Appearances • 13.10 Come Fly with Me • 13.40 Twenty Twelve • 14.10 Jam and Jerusalem • 14.50 Doctors • 17.10 A Farmer’s Life for Me • 18.05 Upstairs Downstairs • 19.00 King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy • 19.55 As Time Goes By • 20.25 Saxondale • 20.55 Single Father • 21.45 Spooks • 22.40 New Tricks • 23.30 Being.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.55 Kelly’s Heroes. Film ’70 (A) • 10.15 Where Eagles Dare. Film ’69 (A) • 12.50 The Americanization of Emily. Film ’64 (PG) • 15.00 The Naked Spur. Film ’53 (A) • 16.30 The Cabin in the Cotton. Film ’32 (U) • 17.55 Doctor Zhivago. Film ’65 (PG) • 21.00 Shaft. Film ’71 (15) • 22.50 The Ballad of Cable Hogue. Film ’70 (PG).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.05 Troll. Film ’86 (12) • 09.25 3 Ninjas. Film ’92 (PG) • 11.00 BioDome. Film ’96 (12) • 12.35 Charlie Chan and the Curse of the Dragon Queen. Film ’81 (A) • 14.10 Johnny Be Good. Film ’88 (15) • 15.35 MGM’s Big Screen • 15.50 Where Angels Fear to Tread. Film ’91 (PG) • 17.40 Undercover Blues. Film ’93 (12) • 19.10 Blow Out. Film ’81 (X) • 21.00 Kes. Film ’70 (U) • 22.50 Liebestraum. Film ’91 (18).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 American Loggers: Big Freeze, Big Trouble • 08.10 Mythbusters: Spy Car: The Revenge; Spinning Ice Bullets • 09.05 X-Machines: Beluga, Icehammer, Goliath • 09.55 Extreme Engineering: Mountain of Steel • 10.50 American Guns: Winchester Truck Gun # Ducks Guns • 11.40 Finding Bigfoot: Mother Bigfoot • 12.35 Auction Kings: Love Meter # Knights of the Templar Sword • 13.05 Auction Kings: Spy Watch # Model A • 13.30 Baggage Battles • 14.25 Auction Hunters: The Wild West • 14.55 Auction Hunters: The Big Score • 15.20 Dual Survival: Twin Peaks • 16.15 Ultimate Survival: Panama • 17.10 Ultimate Survival: Bear’s Top • 25 Man Moments • 18.05 Fast N’ Loud: Apache: Road to Chopper Live • 19.00 How It’s Made • 20.00 Catfishin’ Kings • 21.00 River Monsters: Untold Stories: The Deadliest Catfish • 22.00 Bugs, Bites and Parasites: Tropical Diseases Uncovered • 23.00 Body Invaders: Don’t Pull It Out.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Supernatural • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

10.00 Parking Wars • 12.30 Billy the Exterminator: Fox Fight! • 13.00 Billy the Exterminator: Predator In the Pond • 13.30 Billy the Exterminator: When Gators Attack • 14.00 Billy the Exterminator: Skunks on a Plane • 14.30 Billy the Exterminator: Dirty Rat • 15.00 Parking Wars • 17.30 Billy the Exterminator: Fox Fight! • 18.00 Billy the Exterminator: Predator In the Pond • 18.30 Billy the Exterminator: When Gators Attack • 19.00 Billy the Exterminator: Skunks on a Plane • 19.30 Billy the Exterminator: Dirty Rat • 20.00 Grave Trade • 21.00 Dance Moms: Stealing the Show • 22.00 Shipping Wars: Pilot • 22.30 Shipping Wars: Double Down and Bean Town • 23.00 Grave Trade.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 WATTS • 08.45 Rally • 09.00 GP3 Motor Racing • 09.30 GP3 Motor Racing: Nurburgring, Germany: Rd 4, Race 1 (live) • 10.00 FIFA U#20 WC Football • 11.15 Tour de France Cycling: Stage 9: Saint Girons - Bagneres de Bigorre (live) • 11.45 Porsche Supercup Motor Racing: Nurburgring, Germany: Rd 4 (live) • 12.30 Tour de France Cycling: Stage 9: Saint Girons - Bagneres de Bigorre (live) • 16.45 FIFA U#20 WC Football: QF (live) • 19.00 FIFA U#20 WC Football • 19.45 FIFA U#20 WC Football: QF (live) • 22.00 Tour de France Cycling • 23.15 Motorsports Weekend • 23.30 Rally • 23.45 FIFA U#20 WC Football.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

06.45 Rally • 07.00 Universiade: Athletics (live) • 12.30 Universiade: Diving: Men’s 3m Springboard Final (live) • 13.30 Universiade: Volleyball: Men’s Group Stage, Brazil v China (live) • 15.00 Universiade • 16.30 Universiade: Athletics (live) • 19.00 British Superbikes Motorcycle Racing • 19.30 British Superbikes Motorcycle Racing • 20.00 Bigger’s Better Boxing • 22.00 FIFA U#20 WC Football • 23.00 Rally • 23.15 Tour de France Cycling.

NET Television

melita 102, GO Plus 102

07.00 08.00 09.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.00 17.00 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45

20.30 21.30 21.35 22.30 24.00

TVM 07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.10 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40

23.00

NET News NEToons Missjoni Telebejg[ Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest (r) NET News U/u[ Skoperti 4 Given (r) NET News Flusek (r) Maratona talVolleyball b’risq id-Dar tal-Providenza G[alik fl-Ewropa NET News, NET Sports, NET Meteo Déjà Vu (r) NET News Déjà Vu (r) Maratona talVolleyball b’risq id-Dar tal-Providenza NET News.

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im[a]en tal-Festi Sensilhena Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet X Factor A[barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A[barijiet Merlin Madwarna Aqta’ Kemm (r) A[barijiet Mixage Atlantis A[barijiet Maratona tal-Volleyball b’risq id-Dar tal-Providenza A[barijiet fil-Qosor.

TVM 2 07.00 08.30 09.00 09.45 10.30 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.15 15.00 18.00 19.30

melita 104, GO Plus 104

News Lonely Planet Quddiesa Sensilhena Ghanafest Harbour Life Mill-Im[a]en tal-Festi G[awdex Illum Swim Up Paqpaq Mixage A Filgree of Dance Maratona tal-Volleyball A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20.40 Crocodile Dundee in Los Angeles. Film 2001.

ONE

melita 103, GO Plus 103

08.30 ONE News 08.45 Aroma Kitchen (r) 10.15 Sheriff’s Grill (r) 10.45 Pink Panther 11.05 Teleshopping 11.20 Pink Panther (r) 11.30 Il-Komi/i (r) 12..30 ONE News 12.40 Mad-Daqqa t’G[ajn (r) 13.45 Teleshopping 14.45 Ilsien in-Nisa (r) 17.30 ONE News 17.40 Sajf ma’ Gaffiero (r) 18.40 Maratona g[ad-Dar tal-Providenza 19.30 ONE News 20.15 Maratona g[ad-Dar tal-Providenza 21.30 Arani Issa 22.35 On D Road 23.15 ONE News.

Raiuno

melita 150 GO Plus 201

07.00 Tg 1

Xena mill-film LA RECLUTA DELL’ANNO (Italia 1 16.10) li jo[odna fl-ambjent tal-loghba tal-baseball

07.05 08.00 08.20 08.45 09.00 09.05 09.55 10.30 10.55 12.00 12.20 13.30 14.00 16.25 17.00 17.05 18.45 20.00 20.40

21.15 23.20 00.25 00.50

14˚ Distretto Tg 1 Mixitalia Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dream Road 2012 Linea verde orizzonti estate A sua immagine Santa messa dalla Chiesa Maria Santissima del Monte Carmelo in Martina Franca Recita Angelus Linea verde estate Tg 1 telegiornale L’amore porta fortuna.

Film 2008 QB - All’estero quanto basta Tg 1 telegiornale Nero Wolfe Reazione a catena Tg 1 Techetechete, vista la rivista Una grande famiglia Speciale Tg 1 Che tempo che fa # Tg 1 notte Testimoni e protagonisti.

Raidue

melita 151, GO Plus 202

06.30 Real School 10.00 Voyager Factory: Inside the World 10.45 Il nostro amico Charly. TF 11.30 La nave dei sogni Viaggio di nozze in Cile.

Film 2008 13.00 Tg 2 giorno 13.30 Tg 2 motori 13.45 Delitti in paradiso. TF 14.45 Il commissario Herzog.

TF 15.45 Squadra omicidi Istanbul.

Il prezzo della vita. Film 2010 17.15 Squadra Speciale Lipsia.

TF 18.00 Tg 2 L.I.S. 18.05 Quella casa sull’isola maledetta. Film 2008 19.35 Lasko. TF 20.30 Tg 2 notizie 21.00 F1 GP :ermanja 23.30 La domenica sportiva estate 00.40 Tg 2 notizie 01.00 Protestantesimo 01.30 Close to Home. TF.

Raitre

melita 11#152, GO Plus 203

07.05 Timbuctu - I viaggi di Davide 07.25 La grande vallata 08.20 Mare matto. Film ’63 10.10 Doc Martin 11.00 Rai Educational 11.30 Tgr Regioneuropa 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere 12.55 Prima della prima.

Divorzio all’italiana 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 Tour de France 17.30 Tour Replay

18.10 19.00 19.30 20.00 20.20 21.05

23.15 23.30 00.20 01.15

Squadra speciale Vienna Tg 3 Tg regione Blob The Defenders. TF Kilimangiaro - Serie d’estate Tg 3 La pecora nera. Film 2010 Tg 3 TeleCamere.

Canale 5

melita 16#154, GO Plus 205

08.00 Tg 5 mattinaa 08.50 Tg com 09.10 Un roditore per amico.

Film 2006 11.00 Bye Bye Cindirella. sitcom 11.30 Arrampicatori sociali 12.00 Melaverde 13.00 Tg 5 13.40 L’arca di Noè 14.00 Dov’è mia figlia?

16.00 Fratelli Benvenuti 17.50 Fratelli detective 18.50 Avanti un altro! Estate 20.00 Tg 5 20.40 Paperissima sprint 21.10 Le inchieste dell’Ispettore Zen 23.10 The Net - Incontri pericolosi. Film 2008 00.45 Tg 5 notte 01.15 Paperissima Sprint.

Rete 4 08.15 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 14.00 14.40 15.20 16.30 18.55 19.35 20.30 21.30

00.20

melita 14#153, GO Plus 206

Vita da strega Le storie di... Viaggio a...

Santa Messa Pianeta mare Tg 4 Pianeta mare Slow Tour Tg 4 Donnavventura Boccaccio ’70: La riffa.

Film ’61 Io so che tu sai che io so.

Film ’82 Tg4 Telegiornale Tierra de Lobos Tempesta d’amore. soap Arn - L’ultimo cavaliere.

Film 2007 Conan il distruttore. Film ’83.

Italia 1 07.00 07.40 10.50 12.25 13.00 13.40 16.10 18.30 19.00 19.35

21.25 24.00 00.55 01.20 01.35

melita 20#155, GO Plus 204

Buona fortuna, Charlie Cartoons Merlin. TF Studio aperto Sport Mediaset XXL Virus letale. Film ’94 La recluta dell’anno. Film ’93 Studio aperto Così Fan Tutte Scuola di polizia 3 - Tutto da rifare. Film ’86 Archimede - La scienza secondo Italia 1 Street Food Heroes Sport Mediaset Studio aperto Sogni mostruosamente proibiti. Film ’82.

30 Klassifikati

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{

In-Nadur, G[awdex

APPARTAMENT kbir f’post /entrali, erba’ kmamar tassodda, tnejn minnhom doppji, k/ina, dining, living combined, tnejn tal-banju u bit[a.

Prezz €155,000. ?emplu 99446734 jew 99221450.

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI

Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

G{ALL-KIRI

In-Nadur

{ANUT tal-mer/a in-Nadur, G[awdex, bi klijentela stabbilita. ?emplu 99246143 jew 99832209.

Marsalforn

FLAT g[all-ville;;jatura [dejn il-ba[ar, komplut blg[amara u TV, u x-Xag[ra, maisonette l-ewwel sular bilbejt. Prezzjiet moderati. ?emplu 21551097, 99269053 jew 99221449.

Marsalforn

FLATS moderni g[al ville;;jatura bil-veduta tal-

ba[ar u TV socket. Prezzijiet moderati. ?emplu 21896768, 27896768 jew 21558861.

AVVI}I

Alterazzjonijiet residenzjali

DRAINS, gysers, tankijiet, [sarat fis-sistema tal-ilma, mixers, qoxra tal-;ebla fuq ilfil fuq ;ewwa, e//. ?emplu 99034743.

G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

Klassifikati 31

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 Ftu[ ta’ drena;;

BIL-jet power wash (bilbowser). Prezz minn €25. ?emplu 99282014.

Massa;;i

PREZZIJIET spe/jali fuq massa;;i rilassanti totali minn terapista mara. ?emplu 99017954.

Nixtri

RAM, bron], ram a[mar u isfar, cable wire, stainless steel, bibien, twieqi tal-aluminju u batteriji, in[allas filpront. ?emplu 21430185 jew 99469467.

Ni]barazzaw#Trasport

NI}BARAZZAW djar, garaxxijiet, ;onna, bjut u fabbriki minn kull tip ta’ skart goff u ]g[ir. Tindif ta’ ;onna u front gardens minn [axix, si;ar, ;ebel e//. Trasport ta’ kollox, g[amara, e//, naqilg[u kmamar tal-banju minn madum, e//. www.allclearancemalta.com. ?emplu 21433352 jew 79081719.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u

dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Touch typing

TG{ALLEM kif tittajpja ming[ajr ma t[ares lejn ilkeyboard. Ting[ata attenzjoni individwali. ?emplu 27438381.

G{ALL-BEJG{

G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Magna tal-[jata

ANTIKA, ir-ras biss u bil-

cover, €60 u vetrina talkawba ]g[ira li tiddendel, b’5 xkafef 17” x 25” x 4” fond, €60. ?emplu 21242180.

pbonnici@bonniciprintingpress.com

Mutur outboard

JIN{TIE:U

EVINRUDE 15hp, f’kundizzjoni tajba, irre;istrat bilkarti, €750 u rota BMX Haro €150. ?emplu 79245666.

Stainless steel fridge

MINN ;ewwa u minn barra, 6x6 piedi u 2 piedi fond.

Prezz ori;inali €4,000, prezz fiss €1,000. ?emplu 99034743.

Toilet seats

Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bilkuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra talbanju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta.

Kif issibuna: min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq

Electricians

BIL-li/enzja A jew B jew ittnejn. ?emplu 99951892 jew ibag[tu email fuq info@idl.com.mt

Nurses

BIEX ja[dmu fi klinika talFirst Aid. Nurses kwalifikati, irtirati, jistg[u japplikaw.

Ibag[tu C.V. fuq cv4vacancy1@gmail.com – Community Servicers Ltd 79492748.

Persuna

RESPONSABBLI biex timmani;;ja staff rosters tal-imp-

jegati. Importanti li jkollha kapa/ità ta’ komunikazzjoni tajba kemm mal-istaff kif ukoll mal-klijenti. Paga tajba.

Ibag[tu C.V. fuq cv4vacancy1@gmail.com – Community Servicers Ltd 79492748.

32 Avvi]i PN

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Barbecue fi Splash & Fun, Ba[ar i/-?ag[aq

Il-:img[a 12 ta’ Lulju fis-6.30 p.m.

Prezz: kbar €20 – ]g[ar €12

Mistieden l-eks Kap tal-Partit Lawrence Gonzi Bookings fuq in-numru 21420513 jew 79040544 sat-Tlieta 9 ta’ Lulju

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE

ta’ bejn il-5 u t-12-il sena. G[allbookings /emplu 79459227 jew 99468624.

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.

MARIO DE MARCO. Il{bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Barbecue flokka]joni tal-[atra tieg[u b[ala Vi/i Kap tal-PN, is-Sibt, 20 ta’ Lulju fit-8.30 p.m. fil-lukanda Seabank, il-Mellie[a. Tluq bilprivates fis-7.30 p.m. millpostijiet tas-soltu. Prezz €20 u lbiljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21444437, 21247049 jew 99450902.

AVVI}I SO?JALI

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe Cassar se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt, 13 ta’ Lulju fit8 p.m. fir-Riviera Resort & Spa, Marfa Bay, il-Mellie[a. Prezz €22 g[all-adulti u €11 g[at-tfal

JASON AZZOPARDI. Il{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Barbecue, il-

:img[a, 2 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fil-Mellie[a Holiday Centre (Danish Village). Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99841333 jew 21666736.

{AL TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Attività So/jali g[al G[awdex, isSibt, 3 ta’ Awwissu. It-trasport jitlaq minn {al Tarxien fl-4 p.m.

Prezz €20 u €18 g[at-Tesserati tal-Partit, li jinkludi t-trasport u ikla f’Marsalforn. Il-programm jinkludi wkoll mixja g[al [in ta’ n]ul ix-xemx u ]jara g[all-festa tal-Qala. G[al aktar informazzjoni /emplu 99237700 jew ibag[tu email lil pntarxien@gmail.com.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

33

SPORT

Patrick Hickey i]ur lill-KOM

Il-President tal-Kumitati Olimpi/i Ewropej u membru tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali, Patrick Hickey, ilbiera[ g[amel ]jara ta’ kortesija lill-Kumitat Olimpiku Malti.

I]-]jara saret fil-Kwartieri :enerali filKumpless tal-g[awm f’Tal-Qroqq. Hickey kien milqug[ mill-og[la uffi/jali tal-KOM, fosthom il-President Julian Pace Bonello, is-Segretarju :enerali Joe Cassar u l-Vi/i President Mark Cutajar.

Filwaqt li esprima s-sodisfazzjon tieg[u li g[al darba o[ra kellu /-/ans li j]ur pajji]na, Patrick Hickey g[amel referenza g[as-sitwazzjoni li jinsab fiha l-isport fl-Ewropa.

Hickey tkellem dwar il-;lieda kontinwa kontra d-doping fl-isport, il-;lieda kontra r-razzi]mu, u wisq aktar il-[arsien biex ma ti]diedx ilproblema tal-im[atri illegali.

Dan tal-a[[ar sa[aq dwar l-importanza li aktar atleti ]g[a]ag[ jipparte/ipaw fl-isport u ja[tfu l-

opportunitajiet li l-Kumitat Olimpiku Internazzjonali u l-Kumitati Olimpi/i qed jag[tu.

Patrick Hickey ta wkoll l-a[[ar tag[rif dwar lewwel edizzjoni tal-Log[ob Ewropew li g[andu jsir f’Baku, fl-A]erbaj;an, f’:unju tal-2015, kif ukoll dwar l-impenn li jmiss meta bejn it-13 u l20 ta’ Lulju ta’ din is-sena, f’Utrecht, l-Olanda, se ssir edizzjoni o[ra tal-European Youth Olympic Festival.

Min-na[a tieg[u, Julian Pace Bonello, b[ala lPresident tal-Kumitat Olimpiku Malti, irringrazzja lil Hickey g[all-appo;; li dejjem ta lill-Kumitat Olimpiku Malti mhux biss filperijodu b[ala President tal-EOC, i]da wkoll fi]]mien meta kien g[adu fi [dan il-federazzjoni internazzjonali tal-judo.

Fl-a[[ar tal-laqg[a, Patrick Hickey iffirma wkoll il-ktieb tal-vi]itaturi tal-KOM u fl-istess waqt ;ie ippre]entat b’tifkira ming[and Pace Bonello.

Il-Vi/i President ta’ B’Kara, Adrian Delia (xellug), flimkien ma’ Temile

FUTBOL

Frank Temile ma’ B’Kara

Patrick Hickey (it-tieni mix-xellug) waqt i]-]jara lill-KOM (Ritratt> Paul Zammit Cutajar)

I/-champions ta’ Malta, B’Kara, [abbru li akkwistaw lillattakkant Ni;erjan Frank Temile ming[and il-klabb talUkrajna, Dynamo Kyiv. Matul l-ista;un li g[adda, Temile kien jilg[ab mat-tim tar-ri]ervi ta’ Dynamo Kyiv.

Temile kien jilg[ab fil-kampjonat Malti ma’ Valletta bejn l-2007 u l-2008. Dik is-sena, Temile kien jifforma parti mittim Belti li kien reba[ il-kampjonat Malti. F’dak l-ista;un, hu skurja 10 goals f’20 partita u kien sa[ansitra ivvutat b[ala laqwa Player Barrani tal-kampjonat, l-Aqwa Attakkant u lAktar Player Promettenti.

B’Kara [abbru li dan il-player Ni;erjan iffirma kuntratt ta’ sena mag[hom. G[al B’Kara dan hu t-tieni akkwist fi spazju ta’ ftit jiem wara li dawn akkwistaw lill-attakkant ta’ Valletta, Demba Tourè. Dan ifisser li issa d-dipartiment talattakk Karkari] se jkun kompost minn Temile, Demba Tourè, Shola Shodiya u Jean Pierre Mifsud Triganza.

34

Sport

Min hu Karl Izzo^

Jiena mwieled u mrobbi tas-Sliema. G[andi 44 sena, jiena mi]]ewe; u g[andi tifel. Ili fil-waterpolo minn meta kelli 12-il sena, wara li qabel kont nittrenja l-g[awm.

B[ala plejer lg[abt masSliema u ma’ San :iljan, u b[ala kow/ kont ma’ Neptunes, San :iljan u ma’ Sirens. Jiena wkoll b[alissa nokkupa l-po]izzjoni ta’ Head Coach tat-tim Nazzjonali Malti wara li filpassat kont Assistent f’dan listess tim u wkoll kow/ tattimijiet nazzjonali ta’ ta[t is17 u d-19-il sena. B[ala passatempi n[obb nivvja;;a mal-familja, l-internet, il-qari u nara u nsegwi l-football.

G[a]ilt il-waterpolo g[aliex jien bniedem sportiv [afna, imma l-Waterpolo u lG[awm kienu dejjem lisports favoriti tieg[i. Kont noqg[od ftit metri bog[od mill-pitch tas-Sliema u missieri kien jg[in fil-kumitat tas-Sliema. Minn età ]g[ira [afna bdejt ng[um, u wara li irnexxieli n;ib ri]ultati tajbin fl-g[awm kif ukoll livell tajjeb, bdejt nilg[ab il-waterpolo mas-Sliema. Niftakar li l-bniedem li bdieni fil-waterpolo kien Alfred Cachia, li g[adu b[alissa wkoll involut fil-log[ba.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 WATERPOLO

Ippreparati u fidu/ju]i li n;ibu ri]ultati tajbin Din il-:img[a, it-tim nazzjonali Malti talWaterpolo se jkun qed jie[u sehem fit-tieni turnament g[all-kwalifikazzjoni g[allkampjonati Eweropej li se jsiru f’Eindhoven. Dan se jkun it-tieni minn serje ta’ tliet turnaments li kull pajji] irid jie[u sehem fihom u li kollha se jkunu jg[oddu g[allklassifika finali. Wara tturnament fid-Danimarka, f’April, Malta spi//at it-tieni wara r-Russja, issa jmiss turnament organizzat f’pajji]na kontra avversarji ta’ klassi. STEWART SAID tkellem mal-kow/ nazzjonali, Karl Izzo, dwar il-karriera tie[gu fil-waterpolo u laspirazzjonijiet g[al dawn limpenji.

Kif tara l-livell talwaterpolo f’pajji]na mqabbel mal-pajji]i l-o[ra?

Il-plejers tag[na mhumiex professjonali, b[all-plejers ta’ [afna pajji]i o[ra. Dawn ikunu jittrenjaw kemm filg[odu u kemm filg[axija, u jsibu [in fa/li g[all-gym u g[al training ie[or g[ax dan

ikun l-impjieg prin/ipali tag[hom. Il-plejers tag[na jmorru g[ax-xog[ol u jibqg[u ;ejjin wara, g[at-training, li mhix daqshekk fa/li. Xorta nemmen li l-livell talwaterpolo tag[na huwa g[oli u g[andna plejers ta’ kalibru tajjeb, li jista’ jkun a[jar jekk ikollna iktar opportunitajiet biex nibag[tu l-plejers Maltin jilag[bu barra minn Malta, kif issa ilu jag[mel Stevie Camilleri fl-a[[ar snin, li qed jag[mel unur lil Malta birri]ultati li j;ib.

Kif jista’ l-waterpolo jikber iktar f’pajji]na?

Jien na[seb li jista’ jikber jekk ikun hawn almenu pixxina o[ra li tkun ting[alaq fix-xitwa u tista’ tinfeta[ fissajf. Il-konkorrenza kemm g[an-Nurseries tal-g[awm u tal-waterpolo qed dejjem tikber, imma spazju mhawnx g[al preparazzjoni xierqa.

Hemm 10 timijiet jittrenjaw il-Pixxina fi spazju ta’ tliet sig[at. Ma na[sibx li jista’ tant jitjieb il-livell. {a;a o[ra li nixtieq nag[mel b[ala Head Coach g[all-i]vilupp tal-

– Karl Izzo (il-Kow/ Nazzjonali)

waterpolo Malti hu li mmur fl-iskejjel u nispjega l-log[ba u n[ajjar lit-tfal ji;u jibdew jilag[bu.

Kemm hu possibbli li lplejers Maltin imorru jilag[bu barra?

Mhix fa/li. Di;à g[andna ambaxxatur e//ellenti fi Stevie Camilleri. Imma xxewqa tieg[i hi li nara plejers o[rajn li jmorru jirrepetu din l-esperjenza. Nara plejers fost o[rajn b[al Jordan Camilleri, Dino Zammit, Matthew Zammit u Jerome Gabarretta, li jistg[u jilag[bu f’kampjonati barranin. Ilproblema hi li f’[afna pajji]i hemm ri/essjoni li taffettwa wkoll il-waterpolo, u flus ftit hemm. Nisperaw li jkun hemm /ans g[al xi plejer li jkun qed jilg[ab barra millaktar fis possibbli g[ax dan ]gur itejjeb il-livell talkampjonat f’Malta, kemm ukoll il-livell tat-tim Nazzjonali.

Ta[seb li l-livell talbarranin li qed ikun hawn hu tajjeb bi]]ejjed?

Din is-sena nazzarda ng[id li l-aktar sena li hawn livell g[oli ta’ barranin. Lispettaklu hu garantit. Hawn triple u double Olympic gold medalists, World Champions, e//etra. Biex niftiehmu a[jar g[al min ma tantx jifhem, ilkalibru ta’ Messi, Neymar, Ronaldo, e//etra fil-futbol.

Wara l-prestazzjoni tat-tim Nazzjonali f’April, x’g[anijiet hemm g[allog[ob li se jsir f’Malta dan ix-xahar?

G[andna aspettattivi tajbin [afna. It-turnament ta’ April tana indikazzjonijet li g[andna tim qawwi bi]]ejjed biex i;ib ri]ultati tajbin, imma wkoll jimmira g[al kwalifikazzjoni g[as-semifinali. Li l-log[ob se jsir Malta, irridu nie[du vanta;; minnu, u jiena konvint li hekk [a nag[mlu. A[na ppreparati sew u fidu/ju] li n;ibu ri]ultati tajbin. Fil-grupp tag[na g[andna timijiet ;ejjin minn pajji]i kbar u rinomati fil-waterpolo, fosthom Georgia. Dawn ikollhom mag[hom plejers li jkunu ta’ Nazzjonalità Russa, imma anka fil-lista hemm plejers li jkunu lag[bu fin-nazzjonal tal-Kroazja u l-Montenegro.

Ma nafx kif jirnexxilhom jag[mlu hekk, imma hekk hu.

Hemm il-Belarus – il-kow/ tag[hom hu eks plejer ta’ Marsaxlokk, Sergey Frolov.

Dan hu tim ]ag[]ug[ u b’sa[[tu. L-Ukrajna hu tim velo/i [afna, u lill-I]rael lg[abnielhom fid-Danimarka u spi//ajna l-log[ba draw.

Kif tin[adem is-sistema biex tikkwalifika g[all-finali tal-Kampjonat Ewropew?

Hemm 17-il tim jissielet

Karl Izzo fidu/ju] minn ri]ultat po]ittiv

g[al 6 postijiet fis-semifinali. It-timijiet jilag[bu kwa]i kollha kontra xulxin fi tliet turnaments, li saru f’April, issa u l-a[[ar wie[ed f’Novembru. Il-punti kollha li jin;abru f’dawn it-3 turnaments iwasslu biex laktar 6 timijiet li jkunu ;abu punti finalment jilag[bu fissemi-finali kontra l-a[[ar 6 fl-a[[ar kampjonati Ewropej li saru Eindhoven, li huma lKroazja, l-Estonja, it-Turkija, ir-Rumanija, Spanja u lGre/ja.

X’differenza hemm bejn kow/ ta’ klabb u kow/ tannazzjonal?

Differenzi hemm.

Ovvjament, mal-klabb qieg[ed mat-tim tieg[ek kuljum, waqt li man-nazzjonal anki jekk ikollok l-opportunità li tlaqqag[hom darba fil;img[a meta jkun possibbli, il-plejers ikunu tieg[ek biss g[al dak il-perijodu meta jkun hemm xi turnament jew xi ‘training camp’. Ovvjament, man-nazzjonal ikollok l-aqwa plejers li jkun hemm filkampjonat, ji;ifieri l-livell ikun og[la, waqt li mal-klabb trid tkun ukoll bil-[sieb li tibda tintrodu/i plejers ;odda i]g[ar li jibdew jiffa//jaw log[la livell tal-kampjonat.

Xi sfidi g[andu quddiemu Karl Izzo?

Ovvjament, l-isfida prin/ipali hi li nikseb mannazzjonal post fl-aqwa 6 f’dawn il-kwalifikazzjonijiet.

Dan ikun ri]ultat kbir g[alina.

X’messa;; tag[ti lillpubbliku sportiv g[all-partiti tat-tim Malti?

Nixtieq fl-a[[ar ta’ din lintervista interessanti n[e;;e; lill-partitarji Maltin, kemm lil min i[obb u di;à jsegwi llog[ba tal-waterpolo, kemm ukoll dawk li ma tantx jafu din il-log[ba, biex ji;u lpixxina bejn il-11 u l-14 ta Lulju u jag[tu s-support littim nazzjonali.

Grazzi minn qabel.

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Sport

35

Trott u Galopp

Esperjenza unika g[al sewwieqa Maltin fi Franza minn Kenneth Vella ...................................

Is-Sibt li g[adda, sitt sewwieqa Maltin [adu sehem f’ti;rija li ;iet organizzata filkorsa ta’ Carpentras fi Franza.

Dawn is-sewwieqa Maltin kienu Christian Felice, Jeffrey Xerri, Andrè Farrugia, Joe Schembri, Joseph Galea u Andrew Farrugia u bi ]wiemel ta’ propjetà Fran/i]a, sfidaw sitt sewwieqa dilettanti Fran/i]i.

Din it-ti;rija kienet fuq distanza twila ta’ 2,650m u kellha bidu bil-waqqaf. I]]wiemel misjuqa missewwieqa Maltin kienu Siderant (Christian Felice), The Kid Du Desert (Jeffrey Xerri), Sirien de Beaulieu (Andrè Farrugia), Rubis du Palais (Joe Schembri), Sirius de Felliere (Joseph Galea) u Quibus (Andrew Farrugia).

Mitlub jikkummenta dwar din l-avventura fi Franza, Andrè Farrugia qal li l-idea nibtet wara li hu u Christian Felice g[amlu kuntatt ma’ xi sewwieqa dilettanti Fran/i]i [bieb tag[hom. “Kien grazzi g[all-[bieb tag[na Gerard Passero u Patrick Polizzi li wara li g[o;bithom l-idea tag[na [admu bla waqfien biex saret din it-ti;rija,” ikkummenta Andrè Farrugia.

It-ti;rija ntrebhet missewwieqa femminili Sophie Blancheterie b’Sirocco du Lys f’medja ta’ 1.20” filkilometru. Dan quddiem Top Price (Nicolas Despres).

Il-Malti Joe Schembri, b’Rubis Du Palais temm ittielet minn Roc Du Bois (Philippe Klein) u Andrà Farrugia b’Sirien de Beaulieu.

“Din ]gur li se tibqa’ esperjenza memorabbli g[alina s-sewwieqa Maltin.

Bqajna impressjonati bil-mod kif ;ejna milqug[a millFran/i]i.

“Il-Fran/i]i weg[duna li fix-xhur li ;ejjin jer;g[u

Is-sewwieqa Maltin immexxija minn Andrè Farrugia u Christian Felice, flimkien ma’ dawk Fran/i]i qabel ma [adu sehem fit-ti;rija fil-korsa ta’ Carpentras fi Franza

jorganizzawlna esperjenza simili. A[na wkoll min-na[a tag[na tajna l-kelma li lesti nilqg[u lil dawn is-sewwieqa Fran/i]i f’pajji]na wkoll.

Kienet esperjenza sabiha bejn il-[bieb,” ]ied jg[id Christian Felice. {ajr spe/jali wkoll imur lejn id-diri;enti tal-korsa ta’ Carpentras li sabu l-ispazju biex din it-ti;rija da[luha parti mill-kalendarju tag[hom.

Iffirmat il-kuntratt ta’ Tordivalle

Il-;img[a li g[addiet ;ie ffirmat il-kuntratt g[allakkwist tal-art li fuqha hemm mibnija l-korsa ta’ Tordivalle f’Ruma. Il-kuntratt ;ie ffirmat bejn is-sidien tal-korsa, iddiri;enti tal-kumpanija Ippodromi E Citta’ u lkuntrattur Parnasi.

Min-na[a tieg[u Parnasi wieg[ed li sal-2017 se jibni fuq l-istess art l-istadium il;did tal-club ta’ Roma. Wara li ;ie ffirmat il-kuntratt dawk is-sidien li kien g[ad g[andhom xi ]wiemel fil-

kumpless tal-korsa ;ew ordnati jne[[uhom minn hemm kemm jista jkun malajr.

Nahar meg[lub

Nhar is-Sibt li g[adda ]]iemel popolari }vedi] Nahar ;ie meghlub f’ti;rija li saret fil-korsa ta’ Eskilstuna flI]vezja fuq distanza ta’ 2,140m u bil-bidu bil-karozza tat-tluq. Din it-ti;rija ntreb[et minn Deuxieme Picsous misjuq minn Johan Untersteiner u f’medja ta’ 1.12” fil-kilometru.

Nahar, f’idejn Robert Bergh, temm it-tieni quddiem Harry Haythrow misjuq minn Peter Untersteiner. Ta’ min wie[ed jinnota li aktar kmieni din is-sena, Nahar reba[ numru ta’ ti;rijiet ewlenin flIskandinavja.

Fost dawn it-ti;rijiet insibu l-finali tal-kompetizzjoni Elitloppet fil-korsa ta’ Solvalla fl-I]vezja fl-a[[ar ta’ Mejju li g[adda u nNorbottens Stora fil-Prix filkorsa ta’ Boden fittramuntana tal-pajji].

GALOPP Trainer ie[or investigat

Gerard Butler, trainer ie[or ibba]at fi/-/entru ta’ Newmarket qieg[ed ikun ukoll investigat fir-Renju Unit millBritish Horseracing Authority.

Dan wara li disa’ ]wiemel im[arr;a minnu instabu po]ittivi li ng[ataw xi sterojdi.

Min-na[a tieghu, l-Irlandi] Butler /a[ad li g[andu xi tort f’dan il-ka] u ]ied jg[id li li]]wiemel tieg[u tahom biss medi/ina fuq parir tal-veterinarji tieg[u. Hu stqarr ukoll li g[amel u]u minn medi/ina mag[rufa b[ala Sungate li hi u]ata regolarment minn trainers ibba]ati fi Newmarket.

Butler g[andu 47 sena u qal li ta d-droga Sungate wara li xi ]wiemel im[arr;a minnu bdew ibatu minn u;ig[ f’riklejhom.

Hu qieg[ed jirriskja sospensjoni ta’ g[axar snin.

Fi/-/entru tieg[u ta’ Newmarket, Butler g[andu iktar minn mitt ]iemel g[atta[ri; u ma /a[adx li seta’ u]a din id-droga fuq i]-]wiemel kollha li g[andu f’dan i//entru.

L-isport affettwat mill-im[atri offshore

Il-jockey Frankie Dettori li mistenni jkun offrut kuntratt attraenti mix-Sheikh tal-Kuwait

Fl-Ingilterra, b[ala industrija, l-isport ta]-]wiemel g[adu j[alli ’l fuq minn 3.45 biljun lira sterlina fis-sena flekonomija Ingliza, i]da fla[[ar snin din is-somma naqset min[abba ]ieda ta’ m[atri fuq websites ibba]ati barra l-pajji].

F’rapport ma[ru; millBritish Horseracing Authority u l-kumpanija Deloitte and Touche, intqal li l-qlig[ kien ikun akbar kieku l-im[atri kollha fuq it-ti;rijiet ta]]wiemel saru ma’ kumpaniji bba]ati fir-Renju Unit.

Dan min[abba li ma tit[allas l-ebda taxxa meta jsiru m[atri ma’ sites ibba]ati barra millpajji]. Fl-istess dokument intqal ukoll li s-sena li g[addiet

kien hemm ]ieda minn drittijiet televi]ivi fuq it-ti;rijiet.

Fil-fatt, filwaqt li fl-2008 kien hemm d[ul ta’ 104 miljun lira sterlina minn drittijiet televi]ivi, is-sena li g[addiet dan id-dhul ]died g[al 173 miljun lira sterlina.

L-Awtorità qalet li dan irrapport se jkun analizzat fiddettall fil-jiem li ;ejjin. }iedet tg[id ukoll li fl-a[[ar xhur lisport kien anki affettwat minn numru ta’ skandli fosthom ilka] tal-jockey popolari Frankie Dettori li nstab po]ittiv waqt test tad-doping li sarlu fi Franza u ;ie sospi] sitt xhur.

Hemm ukoll il-ka] tat-trainer Mahmood Al Zarooni li ;ie sospi] tmien snin wara li ]wiemel im[arr;a minnu fi Newmarket ukoll instabu po]ittivi.

Dettori b’kuntratt ;did

Skont il-gazzetta Ingli]a The Racing Post, il-jockey popolari ta’ dixxendenza Taljana Frankie Dettori, iffirma kuntratt max-Sheikh millKuwait Al Thani. Dan ixSheikh b[alissa g[andu w[ud mill-aktar ]wiemel veloci fiddinja fosthom Planteur, Toronado, Olympic Glory u Chopin.

In-negozjati ma’ Dettori f’isem ix-Sheikh saru mittrainer Taljan Marco Botti li j[arre; il-ma;;oranza ta]]wiemel propjetà ta’ Al Thani.

Matul ix-xahar li g[adda, Dettori ta’ 42 sena [a sehem f’81 ti;rija u reba[ [amsa minnhom. Hu kien qieg[ed jirritorna minn sospensjoni ta’ tmien xhur wara li kien instab po]ittiv g[al test tad-doping li sar fuqu. Fl-a[[ar jiem ukoll Dettori kien in[all minn kuntratt minn max-Sheikh Mohammed Rashid Bin Maktoum Al Maktoum ta’ Dubai. Dan wara asso/jazzjoni bejniethom it-tnejn li kienet tmur lura g[al aktar minn g[oxrin sena.

36

Sport

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Tapie jsostni li hu vittma ta’ kumplott

L-eks President ta’ Oly. Marseille b’ajruplan privat irre;istrat Malta Bernard Tapie

L-eks President ta’ Olympique Marseille, Bernard Tapie, li hu mifhum li g[andu ajruplan privat irre;istrat Malta, qed isostni li hu vittma ta’ kumplott kontrih u kontra leks President ta’ Franza, Nicolas Sarkozy.

Tapie qed ikun investigat dwar somma ta’ madwar 200 miljun ewro li [ames snin ilu ir/ieva ming[and il-Gvern b[ala ‘g[ajnuna’ meta Sarkozy kien President.

G[al dawn l-a[[ar snin, Tapie – li hu wkoll eks sid tal-kumpanija Adidas – kien wie[ed mill-aktar persuni li [adem bis-s[i[ favur Sarkozy waqt ilkampanja elettorali tal2007.

G[al dawn l-a[[ar snin, Tapie kien f’battalja legali mal-Qrati Fran/i]i, imma meta Sarkozy kien President idde/ieda li dan il-ka] jg[addi f’idejn Tribunal privat. Tapie qed jg[id li kien ;ust li jir/ievi s-somma li b’kollox tammonta g[al madwar 405 miljun ewro.

Dan, min[abba li skont hu, meta l-bank Crédit Lyonnais kien qed jie[u [sieb il-bejg[ talkumpanija Adidas, ;ew neqsin xi flus.

B’kollox hu stmat li Tapie g[andu 215-il miljun ewro fi flus, numru kbir ta’ vilel u ajruplani privati, kollha kemm huma rre;istrati barra l-pajji].

Minkejja li Tapie qed jg[id li mis-somma ta’ 405 miljun ewro fadallu f’idu 70 miljun, l-Assemblea Nazzjonali tal-Finanzi tikkalkula li Tapie g[andu bejn mitejn u mitejn u g[oxrin miljun ewro.

Il-kumpanija ta’ Tapie, Gbth (Groupe Bernard Tapie Holding), hi bba]ata fi Brussell, il-Bel;ju, u g[andha valur ta’ madwar 215-il miljun ewro.

Minbarra din ilkumpnaija, Tapie g[andu ajruplan irre;istrat Malta, Bombardier Global Express, li jiswa madwar 20 miljun ewro, villa f’Saint-Tropez li tiswa madwar 47 miljun ewro, palazz ]g[ir lejn l-akwata ta’ Pari;i li kien xtara lil martu, jott twil 76 metru li jiswa madwar 40 miljun ewro, u anki g[aqda editorjali li tippubblika l;urnal ‘La Provence’.

Barra minn hekk, Tapie g[ad g[andu f’idu lukanda f’Pari;i, li kien akkwistaha fl-1986 u li llum tiswa madwar 35 miljun ewro.

Sport 37

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 FUTBOL LOKALI

Jittellg[u l-poloz tal-kampjonati domesti/i Il-biera[ ittellg[u l-poloz tal-kampjonati domesti/i talBOV u dawn telg[u filpre]enza tal-Kap talE]ekuttiv tal-Malta Football Association, Bjorn Vassallo u ta/-Chief Officer fi [dan ilBank of Valletta Michael Galea.

Bjorn Vassallo qal li “Ftit ;img[at wara tmiem e//itanti g[all-ista;un li g[adda, issa wasal i]-]mien biex jittellg[u l-poloz tal-leagues nazzjonali wara li l-poloz tal-BOV Premier league ittellg[u waqt l-MFA Awards f’nofs :unju”.

Hu qal li l- Malta Football Association hija kommessa li tkompli bir-riformi fil-futbol lokali bl-g[an a[[ari li tg[in l-klabbs jiksbu stabilita’ finanzjarja soda biex b’hekk itejbu l-livell tal-log[ob.

Vassallo irringrazzja lillsponsors tal-assocjazzjoni kif ukoll l-partners kummer/jali

biex jinvestu fir-risor]i g[al ;id tal-futbol Malta.

L-ista;un 2013-2014 se jibda bil-finali tas-Super Cup fis-7 ta’ Aawwissu bejn B’Kara u Hibernians. Ilkampjonat BOV Premier se jibda fis-17 ta’ Awwissu filwaqt li l-kampjonati taddivi]jonijiet l-o[ra se jibdew fl-ewwel ;img[a ta’ Settembru.

Msida v St Andrews Gudja Utd v M’Xlokk St George’s v Melita G]ira Utd v Pieta` H

Il-programm tal-ewwel ;urnata

III Div (14 ta’ Settembru)

Kampjonat BOV Premier (17 ta’ Awwissu) Sliema W v Qormi Rabat A v B’Kara Naxxar L v Floriana Vittoriosa S v Balzan Tarxien R v Hibs Valletta v Mosta

I Div (13 ta’ Settembru)

Lija A v B’Bugia {amrun S v }ejtun C }ebbu; v }urrieq

II Div (13 ta’ Settembru) Mqabba v Senglea Ath Si;;iewi v San :wann Mellie[a v Fgura Utd Kirkop Utd v Mdina K Pembroke Ath v Dingli S Gharghur v M’Skala Marsa v }abbar SP. Luqa SA v Xg[ajra T G[axaq v St Lucia Sirens v Mtarfa Ta’ Xbiex v Swieqi Utd Kalkara v Attard Qrendi v St Venera L

I Div tan-nisa (9 ta’ Settembru)

Raiders L v Mosta Hibs v Kirkop Utd Gozo FC v M;arr Utd B’Kara v Pembroke Ath.

FUTBOL

Gascoigne arrestat L-eks player internazzjonali Ingli] Paul Gascoigne ;ie arrestat wara li allegatament attakka lil xi [add b’mod vjolenti fi stazzjon tal-ferrovija waqt li kien ta[t l-effett taxxorb. Gascoine, li llum g[andu 46 sena, f’Marzu li g[adda rritorna l-Ingilterra wara li kien fl-Istati Uniti isegwi programm ta’ riabilitazzjoni kontra x-xorb, u matul il-lej ta’ bejn il-:img[a u s-Sibt in]amm ta[t

arrest f’g[assa tal-Pulizija f’Hertfordshire, Londra.

Skont ir-rapporti, Gascoigne aggredixxa lil xi persuna g[all-[abta tal-10.30pm u immedjatament ;ew il-Pulizija, li arrestaw lil dan l-eks player ta’ Lazio.

F’Marzu li g[adda, Gascoigne qal li j[ossu ferm a[jar g[ax skont hu kien g[eleb ilvizzju tax-xorb.

Il-koppja Zammit jiggradwaw Masters fil-kow/ing

Il-kow/is Maltin Paul Zammit ta’ Birkirkara u Jesmond Zammit ta’ }ebbu; Rangers temmew b’su//ess il-kors ta’ Masters b[ala kow/is tal-UEFA Pro, organizzat mi/-/entru tekniku tal-Federazzjoni Taljana f’Coverciano. Huma bdew dan il-kors fit-8 ta’ Ottubru li g[adda.

Fost il-kow/is l-o[ra li kisbu dan il-Masters insibu diversi eks plejers tal-Italja, li reb[u t-Tazza tad-Dinja 2006, fosthom Fabio Cannavaro, Fabio Grosso, Filippo Inzaghi, Marco Materazzi, Massimo Oddo u Gianluca Zambrotta. B[ala plejers o[ra li huma mag[rufa nsibu lil eks plejer ta’ Milan, Inter, Chelsea u Parma Hernan Crespo, l-eks plejers ta’ Juventus, Mark Iuliano u Sergio Porrini, kif ukoll Giovanni Galli, eks goalkeeper ta’ Fiorentina u

Jesmond Zammit, il-kow/ ta’ }ebbu; (xellug) u Paul Zammit, il-kow/ ta’ B’Kara, flimkien mal-eks captain tat-tim nazzjonali Taljan, Fabio Cannavaro

Milan.

Ta’ min jinnota li l-eks kow/ ta’ Inter, Andrea Stamaccioni, we[el minn

dan il-kors min[abba li meta kien qed imexxi lil Inter ma attendiex g[allezzjonijiet.

Paulinho

TRASFERIMENTI

Paulinho jiffirma ma’ Tottenham

Il-midfielder Bra]iljan Paulinho iffirma ma’ Tottenham u hu mifhum li lklabb minn Londra [allas issomma ta’ 17-il miljun lira sterlina g[as-servizzi ta’ dan il-player li g[adu kemm reba[ it-Tazza talKonfederazzjonijiet.

Paulinho, li g[andu 24 sena, qal li hu ta’ unur g[alih li se jibda jilg[ab ma’ klabb talkalibru ta’ Tottenham. Matul il-karriera tieg[u, Paulinho lag[ab ma’ Corinthians, FC Vilnius u LKS Lodz. Paulinho kien wie[ed mill-players li lag[ab kontra Spanja fir-reb[a ta’ 3-0 li kiseb il-Bra]il fitTazza tal-Konfederazzjonijiet.

CAVANI – Skont irrapporti fil-;urnali Taljani, PSG se jakkwistaw lillattakkant ta’ Napoli, Cavani, g[as-somma ta’ madwar 63 miljun ewro. Cavani se jiffirma kuntratt ta’ [ames snin ma/champions Fran/i]i. Cavani kien jilg[ab ma’ Palermo qabel ma fl-2010 ing[aqad ma’ Napoli u matul l-ista;un li g[adda spi//a b[ala l-aqwa skorer tas-Serie A.

ROBINHO – L-a;ent talattakkant ta’ Milan, Robinho, qal li Santos re;g[u qed juru interess fil-player wara li Milan naqqsu l-prezz li qed jitolbu g[alih.

Ori;inarjament, ir-Rossoneri kienu qed jitolbu s-somma ta’ 10 miljun ewro, imma issa jidher li Milan huma lesti ja//ettaw bejn seba’ u tmien miljun ewro. Robinho ing[aqad ma’ Milan fl-2010 ming[and Man City, u lkuntratt tieg[u mal-klabb Taljan jintemm f’:unju tal2014.

DZEKO – Skont ir-rapporti fil-;urnali Ingli]i, Atletico Madrid huma interessati flattakkant ta’ Man City, Edin Dzeko. Jidher li Man City se jne[[u lil Dzeko u minfloku jakkwistaw lil Alvaro Negredo ta’ Seville. Jekk Negredo jing[aqad ma’ Man City, ikun qed jer;a’ ja[dem mal-kow/ Manuel Pellegrini.

Minbarra li hemm Atletico interessati f’Dzeko, tim ie[or li huma interessati fih huma Napoli, li qed ifittxu player li jie[u post Cavani.

38

Sport

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

TENNIS

Bartoli tirba[ l-Open ta’ Wimbledon

It-tennista Fran/i]a Marion Bartoli reb[et il-Grand Slam ta’ Wimbledon meta fil-finali kontra Sabine Lisicki reb[et bi skor ta’ 6-1, 6-4. Kif jindika l-iskor, Bartoli iddominat mill-bidu sal-a[[ar u qatt ma kien hemm dubju dwar min kien se jirba[ ittielet Grand Slam ta’ din issena. G[al Bartoli dan kien lewwel Grand Slam li hi reb[et fil-karriera tag[ha. Bla dubju, il-finali bejn Bartoli u Lisicki kienet wa[da li [add ma stenna qabel ma beda dan l-Open, imma tennisti b[al ma huma Williams, Sharapova u Azarenka kollha naqsu milli jaslu sal-finali.

Bartoli, li tinsab fil-15-il post fir-rankings mondjali fis-semi-finali kienet eliminat lil Kirsten Flipkens, filwaqt li Lisicki, li fi triqitha lejn ilfinali eliminat lill-holder,

Serena Williams, fis-semifinali kienet reb[et kontra Agnieszka Radwanska.

Intant, illum tintlag[ab ilfinali tal-ir;iel bejn in-numru wie[ed fid-dinja Novak Djokovic u l-Britanniku Andy Murray. G[al Murray din se tkun it-tieni sena konsekuttiva li se jkun qed jilg[ab fil-finali ta’ dan lOpen wara li sena ilu tilef kontra Roger Federer. La[[ar darba li tennista Britanniku reba[ dan l-Open kien fl-1936 meta dakinhar Fred Perry [are; rebbie[.

Murray u Djokovic lag[bu kontra xulxin 18-il darba u Djokovic reba[ 11-il konfront. Fis-semi-finali Murray elimina lil Janowicz, filwaqt li Djokovic kellu b]onn kwa]i [ames sig[at biex elimina lill-Ar;entin Juan Martin del Potro.

Marion Bartoli wara li reb[et l-Open ta’ Wimbledon

TOUR DE FRANCE

Froome jirba[ u jakkwista l-flokk isfar

Il-Britanniku Chris Froome reba[ it-tmien tappa tat-Tour de France u b’din ir-reb[a issa qieg[ed fl-ewwel post talklassifika ;enerali. It-tmien tappa kienet rotta twila 195km, li bdiet minn Castres u ;iet fi tmiemha f’Domaines.

G[al [afna [in tul it-tellieqa kien Nairo Quintana li kien flewwel post, imma lejn l-a[[ar fa]i tat-tellieqa, Froome, li g[andu 28 sena g[addieh u reba[ it-tellieqa b’distakk ta’ 51 sekonda. Fit-tieni post da[al /iklist ie[or ta’ Team Sky, Richie Porte. Qabel ittmien tappa kien l-Afrikan Daryl Impey li kellu l-flokk isfar, imma issa dan g[adda f’idejn Froome.

Fit-tieni post da[al lIspanjol Alejandro Valverde,

filwaqt li Quintana naqqas mir-ritmu u sa[ansitra spi//a fit-tmien post. Contador spi//a madwar minuta wara Froome.

Froome, li sena ilu spi//a fit-tieni post wara /-champion Bradley Wiggins qal, “Din kienet ;img[a diffi/li g[alija u g[at-tim tieg[i, imma fortunatament intemmet blaqwa mod. Porte g[enni [afna f’dan is-su//ess.” : 1. Chris Froome 2. Richie Porte 3. Alejandro Valverde 4. Bauke Mollema 5. Laurens ten Dam 6. Mikel Nieve 7. Roman Kreuziger 8. Alberto Contador Kif spi//aw

Sport 39

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013 WATERPOLO

Neptunes ikomplu jkabbru l-kri]i Slimi]a minn Stewart Said

Sliema Frank Salt.............11 Neptunes Emirates............14 (5-6),(2-3),(1-3),(3-2)

Neptunes Emirates komplew jerb[u meta f’konfront mistenni g[elbu lil Sliema Frank Salt 14-11, biex baqg[u b’punti massimi minn sitt partiti filwaqt li [allew lis-Slimi]i f’inkwiet serju meta minn sitt partiti sofrew erba’ telfiet. Il-partita kienet wa[da ta[raq, bi]]ew; timijiet ikunu nervu]i fl-ilma b’diversi tke//ijiet.

L-ewwel sessjoni kienet wa[da mmovimentata bi [dax-il goal u azzjonijiet fuq i]-]ew; na[at. Neptunes reb[u din is-sessjoni, 6-5, u g[alkemm f’xi mumenti dehru li jistg[u ja[arbu bilpartita, Sliema ]ammew sod u irnexxielhom jibqg[u malavversarji bis-sitt goal ta’ Neptunes jasal 0.3 sekondi qabel ma spi//at is-sessjoni.

G[alkemm it-tieni sessjoni naqqset mill-goals, il-partita ]iedet fit-tensjoni, bi]-]ew; timijiet iwettqu diversi fouls u ]-]ew; settijiet ta’ supporters jipprotestaw mal-

Kif Jinsabu L R D Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles

6 5 6 4 5

T F K Pti

6 0 0 4 0 1 2 0 4 1 0 3 0 0 5

92 62 60 34 43

47 62 69 46 67

18 12

6 3 0

uffi/jali li ]gur ma kellhomx kontroll fa/li.

Neptunes [adu iktar kontroll fit-tielet sessjoni u irnexxielhom jift[u vanta;; ta’ erba’ goals, i]da tilfu lil Michele Stellini wara li tke//a, bi Sliema jiskorjaw [miel ta’ goal minn John Soler.

Fl-a[[ar sessjoni d-distakk baqa’ vi/in, bi Steve Camilleri u Nikolai Lubrano jitke//ew wara argument bejniethom. I]da g[alkemm Neptunes tilfu lil Niki Lanzon bi tliet fouls, goal ta’ Timmy Agius g[alaq ilpartita biex Neptunes reb[u 14-11 u baqg[u b’punti massimi.

Sliema: R. Coleiro, D. Buric (2), N. Lubrano, T. Sullivan (1), M. Meli, J. Soler (4), G. Kiss (3), E. Aquilina

John Soler ta’ Sliema (bil-ballun) issikkat minn Michele Stellini ta’ Neptunes (Ritratt> Joseph Galea)

(1), J. Brownrigg, J. Gabarretta, D. Paolella, M. Spiteri Staines, D. Abela Neptunes: A. Borg Cole,

FORMULA 1

N. Lanzon (3), A. Sammut, M. Stellini (1), T. Agius (1), A. Ciric (1), S. Camilleri (2), J. Camilleri, G. Pace (1), S.

Gravina, B. Lanzon, T. Molnar (4), C. Mercieca (1) Referee: Massimo Angileri, Raffaele Colombo

WATERPOLO TAZZA COMEN

Pole-position o[ra g[al Hamilton Malta tikseb l-ewwel reb[a Is-sewwieq tal-Mercedes, Lewis Hamilton, kiseb it-tieni pole-position konsekuttiva meta lbiera[ irre;istra l-a[jar [in waqt is-sessjoni g[allkwalifikazzjoni g[all-Grand Prix tal-:ermanja. :img[a ilu, Hamilton beda millewwel post fil-Grand Prix tar-Renju Unit, f’Silverstone, imma tul it-tellieqa splodielu t-tyre. Minkejja dan, Hamilton irnexxielu jirkupra u jispi//a fir-raba’ post.

Mit-tieni post se jibda /champion renjanti tar-Red Bull, Sebastian Vettel, filwaqt li mit-tielet post se jibda sie[bu Mark Webber.

Vettel se jkun qed ifittex lewwel reb[a fil-Grand Prix ta’ pajji]u.

Ta’ min jinnota li minbarra li Vettel qatt ma reba[ fil-:ermanja, dan qatt ma reba[ Grand Prix fixxahar ta’ Lulju. L-a[[ar

darba li l-Grand Prix tal:ermanja sar fi/-/irkwit ta’ Nuerburgring, Hamilton spi//a rebbie[ filwaqt li Vettel spi//a r-raba’. FilGrand Prix ta’ sena ilu, li i]da sar fi/-/irkwit ta’ Hockenheim, kien reba[ Alonso tal-Ferrari li ddefenda l-ewwel post millpole-position. L-a[[ar darba li sewwieq :ermani] reba[ Grand Prix fil-:ermanja kienet fl-2006, meta Michael Schumacher tal-Ferrari spi//a l-ewwel.

Hamilton, ;img[a ilu, kien wie[ed minn [ames sewwieqa li splodewlu ttyres, imma wara testijiet li saru min-na[a tal-Pirelli ma kien hemm l-ebda problemi fit-tyres, kemm il-:img[a kif ukoll ilbiera[.

Is-sewwieq tal-Ferrari, Fernando Alonso, li qieg[ed fit-tieni post fil-klassifika

tas-sewwieqa, se jibda mittmien post, po]izzjoni wara sie[bu Felipe Massa.

Ir-rebbie[ tal-Grand Prix ta’ ;img[a ilu f’Silverstone, Nico Rosberg tal-Mercedes, se jibda mill-11-il post wara li kien eliminat min[abba ]ball tekniku tat-tim tieg[u.

G[al darba o[ra re;g[u iddi]appuntaw il-koppja talMcLaren. Jenson Button se jibda mid-disa’ post filwaqt li Sergio Perez se jibda mit-13il post.

Kif se jibdew:

1 L Hamilton – Mercedes 2 S Vettel – Red Bull 3 M Webber – Red Bull 4 K Raikkonen – Lotus 5 R Grosjean – Lotus 6 D Ricciardo – Toro Rosso 7 F Massa – Ferrari 8 F Alonso – Ferrari 9 J Button – McLaren 10 N Hulkenberg – Sauber

SPARAR

It-tim nazzjonali Malti ta]-}g[a]ag[ ta’ ta[t is-17il sena kiseb l-ewwel reb[a fit-Tazza COMEN. Fl-ewwel log[ba li ntlag[bet fil-g[odu, Malta kisbet l-ewwel reb[a tag[ha f’din il-kompetizzjoni meta reb[et 11-5 kontra ?ipru.

Fl-ewwel sessjoni, Malta reb[et 2-1, filwaqt li fit-tieni sessjoni, il-Maltin komplew i]idu r-ritmu u reb[u t-tieni sessjoni 4-1. Fit-tielet sessjoni, Malta reb[et 3-2 u l-a[[ar sessjoni ntemmet 21 favur il-Maltin g[al skor finali ta’ 11-5. L-aqwa skorer g[al Malta kien Galea, li skurja erba’ goals, u dan kien segwit minn Cacici, li skurja tlieta.

Fit-tieni log[a, Malta tilfet 18-5 kontra l-Montenegro.

L-avversarji tal-Maltin reb[u l-ewwel ]ew; sessjonijiet, 4-1 u 3-1 rispettivament. Fit-tielet sessjoni Malta tjiebet kemxejn, imma xorta tilfet 6-3, filwaqt li l-a[[ar sessjoni spi//at 5-1 favur ilMontenegro. L-aqwa skorer tal-Maltin kien Cacici, li skurja tliet goals. llum, Malta tilg[ab la[[ar log[ba tag[ha meta taffronta lil Georgia. It-tim jirritorna Malta illejla stess.

Log[ob li jmiss Illum

10:00 Malta v Georgia 11:15 Gre/ja v Montenegro 12:30 Italja v ?ipru 17:00 Georgia v Gre/ja 18:15 ?ipru v Serbja 19:30 Montenegro v Italja

FUTBOL

Wirja di]appuntanti ta’ Deguara Terence Scerri ma’ Naxxar It tiratur Malti Rennie Deguara l a[[ar nhar is Sibt fejn laqat 22 plattina -

iddi]appunta kemxejn fil-kompetizzjoni Trap tat-Tazza tad-Dinja li qed issir fi Granada, Spanja. Wara li fl-ewwel jum, Deguara kien qieg[ed fil-103 post b’total ta’ 39 plattina milquta, fit-tieni jum inqabe] minn Siarhei Tortsikau u spi//a fil-104 post minn 106 tiratur.

Fit-tieni jum Deguara spara fuq 75 plattina. Kien fl-ewwel round li Deguara mar

-

-

,

minn 25. Fit-tieni round laqat 20 plattina filwaqt li anki fl-a[[ar round laqat 20 plattina g[al total ta’ 62 plattina. Fuq spazju ta’ jumejn, Deguara laqat 101 plattina minn 125 plattina.

Fl-ewwel post spi//a Alberto Fernandez ta’ Spanja li laqat total ta’ 124 plattina u dan, flimkien ma’ [ames titaruti o[ra ikkwalifika g[all-fa]i finali.

Naxxar Lions [abbru li akkwistaw b’self lill-attakkant ta’ Valletta, Terence Scerri.

Scerri se jkun misluf lil Naxxar, tim neo-promoss filPremier, sa tmiem l-ista;un li ;ej. Scerri g[amel id-debutt tieg[u fil-Premier ma’ Hibs fis-sena 2000. Fl-2009 Scerri spi//a b[ala l-aqwa skorer tal-

kampjonat Malti. Sena wara, dan ing[aqad ma’ Valletta.

Matul l-ista;un li g[adda, Scerri lag[ab ma’ {amrun Spartans, imma kien imwe;;a’ g[al [afna xhur.

Ftit tal-;img[at ilu, Naxxar [abbru li akkwistaw lil Andrew Decesare ming[and Sliema Wanderers.

40

Il-{add, 7 ta’ Lulju, 2013

Lokali

Jo[noq is-swar!

B[alissa fit-tarzna ta’ Palumbo f’Bormla qeg[din isiru l-a[[ar xog[lijiet fuq il-bastiment kbir FSRU Toscana, wara li [are; mit-tarzna internazzjonali ta’ Dubaj fejn sarulu xog[lijiet estensivi biex inbidel g[all-[a]na tal-gass. Minn Malta, dan il-bastiment se jba[[ar lejn l-Italja biex ikun sor;ut g[al dejjem fit-terminal ta’ Livorno, minn fejn se jitqabbad ma’ pipeline tal-gass.

L-FSRU Toscana, g[alkemm kbir fid-daqs, tant li [onoq is-swar li jdawru parti mill-Kottonera, ma ji]boqx bastiment ikbar li mhux esklu] li jibda jkun sor;ut fil-bajja ta’ Marsaxlokk min[abba li l-Gvern Laburista idde/ieda li j]id il-[a]na bi tliet darbiet minn dak li kien semma qabel l-elezzjoni ;enerali: minn 60,000 g[al 180,000 metru kubu. Il-Gvern Laburista qieg[ed jikkunsidra serjament li g[all-pro;ett tal-power station, it-tankijiet tal-[a]na tal-gass ma jinbnewx fuq l-art imma jkunu sor;uti fuq vapur li jitrakka vi/in il-power station. Dan il-vapur fil-bajja ta’ Marsaxlokk se jkun g[oli 45 metru (15-il sular) b’tul ta’ 3,000 metru u b’wiesg[a ta’ 50 metru. (Ritratt: Michael Ellul)

L-edukazzjoni> it-tfittxija g[ar-roadmap li kellha twassal fl-art imwieg[da

Di;à g[addew erba’ xhur mill-elezzjoni ;enerali u s’issa g[adna ma’ esperjenzajna lebda terremot fl-edukazzjoni minn Gvern Laburista. G[allkuntrarju, qieg[ed b’mod ;enerali jkompli dak li nbeda minn Gvern Nazzjonalista.

Dan minnu nnifsu jista’ jitqies po]ittiv g[aliex [add ma jrid li jmur lura g[all-era Mintoffjana, fejn esperimenti simili kellhom impatt negattiv [afna fuq ;enerazzjonijiet ta’ ]g[a]ag[. Min-na[a l-o[ra, ittkomplija tal-politika Nazzjonalista mill-Gvern pre]enti hija wkoll konferma tal-politika tajba li wettaq Gvern Nazzjonalista fledukazzjoni fl-a[[ar snin.

Konferma li ;;ib fix-xejn ilkritika ta’ qabel l-elezzjoni u anki l-kampanja sottili talewwel ;ranet ta’ Gvern ;did, li biex ta[bi n-nuqqas ta’ ideat fittxet li t[ott il-kredibbiltà li akkwista fil-qasam edukatttiv il-PN. Joseph Muscat kien jifta[ar [afna li l-partit tieg[u kellu road-map li tippermettilu jitlaq ji;ri lejn id-destinazzjoni mixtieqa hekk kif jirba[ ilGvern. Min fl-ewwel mitt jum segwa t-tnedija tal-istrategija tal-Early School-Leavers, l-

iffirmar tal-ftehim bilaterali ma/-?ina fl-edukazzjoni, ittnedija ta’ ]ew; edizzjonijiet o[ra ta’ boro] ta’ studju, u linawgurazzjoni ta’ /entru ta’ tag[lim mhux-formali g[a]]g[a]ag[ li kien di;à tnieda ftit ;img[at qabel minn Gvern pre/edenti, seta’ fa/ilment jaqa’ fit-tentazzjoni li jemmen li din ir-road-map kienet tassew te]isti u li hija effettiva. Dan, g[aliex fittnedija ta’ dawn il-pro;etti, imkien ma’ ng[ata kredtu lillGvern Nazzjonalista, li kien lori;ini ta’ din il-[idma kollha, u allura min [abbar spi//a biex [a mertu mhux mist[oqq.

I]da din it-tentazzjoni malajr titra]]an meta wie[ed jittanta jistaqsi dwar il-pjani g[al /erti bidliet proposti, b[alma huma l-introduzzjoni tal-middle school fil-kulle;;i tal-istat u d-direzzjoni lejn skejjel i]g[ar, kif ukoll lintroduzzjoni tat-tablets fliskejjel u l-garanzija li kienet ing[atat li]-]g[a]ag[ minn [add [lief Joseph Muscat.

In-nuqqas ta’ pjan g[al bini ta’ skejjel ;odda

Gvern Laburista kien iebes [afna biex jag[ti garanzija /ara li se jibqa’ jsegwi l-pjan

minn Clyde Puli clyde.puli@gmail.com

ta’ Gvern Nazzjonalista li jibni skola ;dida fis-sena.

F’[in minnhom, sa[ansitra ng[atjna l-impressjoni li lprogramm ta’ bini ta’ skejjel ma setax ikompli g[aliex ilFondazzjoni g[all-Iskejjel ta’ G[ada – jew a[jar il-Gvern – ma kellhiex flus biex tag[mel dan. Fl-istess nifs kien intqal ukoll li bil-bini ta’ skola ;dida fis-sena kienu qed igawdu ftit wisq tfal g[aliex skejjel o[ra kienu qed jit[allew mitluqa u g[alhekk kien aktar g[aqli li jsir programm ta’ manutenzjoni.

media•link COMMUNICATIONS

Din l-istqarrija ma kinetx f’lokha, g[al tliet ra;unijiet.

L-ewwel nett il-Gvern kien g[adu kif sab l-istess ammonti ta’ flus li hemm b]onn biex tibni skola ;dida fis-sena, biex jiffinanzja ]]ieda me[tie;a fin-nefqa talGvern min[abba kabinett talministri astronomikament akbar minn dak ta’ qablu. Ittieni ra;uni hija li l-Gvern pre/edenti kien di;à [ejja pjan biex jikkummer/jalizza binjiet qodma li ma setg[ux jibqg[u ji;u u]ati b[ala skejjel u b’hekk jiffinanzja liskejjel il-;odda. I]da Gvern Laburista [are; bl-istqarrija tieg[u meta lanqas biss kien g[adu tkellem malFondazzjon g[all-iskejjel ta’ G[ada. It-tielet ra;uni hija li Gvern Nazzjonalista, filwaqt li kien qed jibni skola ;dida kull sena, kien qieg[ed iwettaq programm ta’ tisbi[ u modernizzar tal-kumplament tal-iskejjel tal-istat.

Illum, bis-sa[[a tal-kritika u l-pressjoni tal-Oppo]izzjoni Nazzjonalista, il-Gvern biddel ir-rotta u qed jikkonferma li se jibqa’ jibni skola ;dida fissena. I]da xorta wa[da jibqg[u d-domadi mhuximwie;ba. Il-Gvern qed jg[id

li jrid skejjel b’popolazzjoni ta’ studenti aktar vi/in l-400 milli s-750 u t-800. Xejn [a]in sa hawn. I]da dan jista’ jkun ifisser li b’investiment fi skola wa[da biss, il-Gvern ikun qed jakkomoda nofs listudenti li kien ippjanat li ji;u akkomodati. Dan jista’ jkun ifisser ukoll li l-Gvern ikun qieg[ed jinvesti sostanzjalment anqas milli je[tie;lu fl-edukazzjoni. I]da [add ma jista’ jg[id bi]-]gur g[aliex lil hinn mid-diskors tar-roadmap ma jidher li hemm l-ebda pjan konkret.

Garanzija g[a]-]g[a]ag[ li mhi xejn B[ala Kap tal-Oppo]iz-

zjoni, Joseph Muscat kien ta garanzija li ta[t Gvern Laburista kull ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a li jag[lqu s-16-il sena kienu se jkunu f’impjieg, fl-edukazzjoni jew fit-ta[ri;.

Fl-istess waqt kien jittama li jgawdi minn programm apposta ta’ fondi Ewropej biex jag[mel dan.

Sfortunatament, il-Gvern ma jikkwalifikax, g[aliex fortunatament il-qg[ad tag[na fost i]-]g[a]ag[ t[alla fost l-anqas fl-Ewropa millGvern Nazzjonalista.