Nazzjon 8 ta' Lulju 2013

€0.55

Numru 13,482

It-Tnejn 8 ta’ Lulju, 2013

Jittamaw li jil[qu l-miri tal-bejg[ minn Jerome Caruana Cilia

IL-KANADA> It-tifrik tal-ferrovija li kienet qed i;;orr kunsinja ta’ ]ejt u li [ar;et mil-linji u splodiet fil-belt ta’ Lac Megantic, fi Quebec. Min[abba l-[erba tal-isplu]joni u n-nirien, mhux mag[ruf e]att kemm huma l-vittmi, imma hu stmat li jistg[u jil[qu t-80 persuna. (Ritratt> Reuters) Ara Pa;na 15

Oppo]izzjoni serja li tikkritika u toffri alternattivi minn Claire Mifsud

Din hija Oppo]izzjoni serja li, filwaqt li topponi u tikkritika, se tkun qed tipproponi l-alternattivi. Dan jixhdu l-fatt li fl-ewwel xhur tieg[u fl-Oppo]izzjoni, il-Partit Nazzjonalista ressaq ]ew; abbozzi ta’ li;ijiet li jiffukaw fuq emenda kostituzzjonali biex ma ssirx diskriminazzjoni fuq orjentazzjoni sesswali, u abbozz ie[or dwar pieni aktar [orox g[all-vjolenza fuq l-uffi/jali pubbli/i.

Dan qalu l-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil, waqt intervista li saritlu mill-;urnalist tal-Malta Today, James

Debono, li xxandret fuq Radio 101.

L-intervista misset g[add ta’ kwistjonijiet li huma fil-qalba tassitwazzjoni politika.

Dwar ir-realtà tal-immigrazzjoni irregolari, Simon Busuttil qal li wara li]bark ta’ 300 immigrant, pajji]na g[andu jkun kburi li jsalva l-[ajja.

Minflok, dan wassal g[al sentimenti ta’ xenofobija f’pajji]na. Hu sa[aq li jin[tie; li jinstab bilan/ bejn il-b]onn li pajji]na jifhem li dawn huma vittmi, u t-tfassil ta’ politika tal-immigrazzjoni li tipprote;i linteressi tag[na.

Simon Busuttil fakkar li f’de/i]joni

tag[ha wara li l-Italja bag[tet id-dg[ajjes lura lejn il-Libja, il-Qorti qalet li dan kien ksur tad-drittijiet tal-bniedem. Dan ifisser li d-dikjarazzjoni tal-Prim Ministru Joseph Muscat li jrid jag[mel pushbacks hija stqarrija perikolu]a [afna.

B’referenza g[at-theddida tal-Prim Ministru li ju]a l-veto, Simon Busuttil staqsa kemm hi g[aqlija din id-de/i]joni.

“Li inti g[andek Prim Ministru li g[adu kif ;ie elett ftit tax-xhur ilu, u ming[ajr ma jipprova jinnegozja b’mod /ivilizzat, mill-ewwel jag[fas il-buttuna tal-emer;enza, ma jag[milx sens. g[al pa;na 5

Il-Vatikan

Tennis

Il-Papa llum i]ur Lampedusa, fejn se jis[aq fuq il-b]onn tas-solidarjetà u l-[niena mar-refu;jati.

Andy Murray jirba[ f’Wimbledon u jtemm stennija ta’ 77 sena

Ara pa;na 15

Ara pa;na 30

L-esebituri li fl-a[[ar ;imag[tejn kienu qed jipparte/ipaw fil-Fiera ta’ Malta fi/-?entru ta’ Malta g[all-Fieri u lKonvenzjonijiet (MFCC) f’Ta’ Qali, fl-a[[ar jiem talfiera, li g[alqet ilbiera[, kienu qed jittamaw li jil[qu l-miri tal-bejg[.

F’kummenti ma’ INNAZZJON, numru ta’ esebituri tkellmu dwar laspettattivi tag[hom minn dan l-avveniment, anki fiddawl tal-kampaniji u l-[afna fieri li jkunu organizzati matul is-sena kollha.

Fil-ma;;oranza, huma kienu po]ittivi u qalu li jisperaw li jil[qu l-miri talbejg[ tag[hom. Huma spjegaw kif [afna individwi jikkuntattjawhom wara din il-fiera sabiex jixtru lprodotti tag[hom.

G[aldaqstant, huwa prematur li jg[idu kif marru f’termini ta’ bejg[.

Il-bejjieg[a tal-panelli fotovoltaj/i qalu li sejrin tajjeb [afna, u dan hu grazzi g[all-iskemi tal-gvern li dda[[lu fl-a[[ar snin b’kampanja qawwija fuq skala nazzjonali favur l-u]u tal-ener;ija nadifa b’investiment fil-panelli fotovoltaj/i.

Fl-MFCC, Ta’ Qali, ittellg[et is-56 edizzjoni talFiera ta’ Malta bis-sehem ta’ aktar minn 220 esebitur, [afna minnhom negozji ]g[ar u medji, b’varjetà ta’ prodotti u servizzi g[allkonsumatur.

Id-Direttur Mani;erjali tal-MFCC, Gerald Borg, qal li din hi l-aktar fiera li g[aliha jattendu nies f’Malta. Hu sostna li lestimi ta’ din is-sena juru li ]aru din il-fiera aktar minn 100,000 persuna.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Lokali 5

Il-Gvern mhux qieg[ed jinnegozja b’mod /ivilizzat dwar l-immigrazzjoni irregolari minn pa;na 1

“Ji;ifieri, dan di;à qata’ qalbu qabel ma innegozja?

Mhux a[jar l-ewwel jitkellem mal-Unjoni Ewropea minflok jhedded bil-veto?” staqsa Simon Busuttil.

Simon Busuttil fakkar kif fi ]mien amministrazzjoni Nazzjonalista, pajji]na kiseb €130 miljun f’g[ajnuna millUnjoni Ewropea, minbarra li l-insistenza ta’ pajji]na ma’ stati-membri o[ra tal-UE wasslet biex dawn [adu 700 immigrant. Dan, minbarra lfatt li l-Istati Uniti [adu 1,300 persuna o[ra.

Il-Kap tal-PN fakkar li hu kien l-uniku membru minn Malta fil-Kumitat responsabbli millimmigrazzjoni u l-Partit Laburista qatt ma [ass il[tie;a li jkollu rappre]entant tieg[u f’dan il-Kumitat.

Il-Kap tal-PN kien mistoqsi wkoll fuq il-kwistjoni ta’ John Dalli. Simon Busuttil staqsa jekk huwiex a//ettabbli g[allPrim Ministru Joseph Muscat li John Dalli, li issa hu konsulent tal-Gvern, kien iwettaq xog[ol ie[or meta kien Kummissarju Ewropew bi ksur /ar tal-kodi/i tal-etika tal-Kummissjoni Ewropea. IlKap tal-PN fakkar li hu ltaqa’ ma’ John Dalli u qallu li l-PN ried jara li John Dalli jkun jista’ jiddefendi ru[u bl-ikbar serenità.

Matul l-intervista, il-Kap tal-PN ikkritika l-im;iba ina//ettabbli tal-Gvern Laburista li qed i[alli kollox jg[addi qisu “xejn mhu xejn”.

Hu rrefera wkoll g[allpolitika ta’ ingann tal-Gvern Laburista li nqeda bi slogans politi/i u llum qed jag[mel [wejje; differenti minn dak li wieg[ed.

Il-kwistjoni tal-proprjetà kienet ukoll fuq l-a;enda talintervista mill-;urnalist James

Il-Kap tal-PN, Simon Busuttil, waqt li lbiera[ kien intervistat mill-;urnalista tal-Malta Today, James Debono, fuq Radio 101, staqsa jekk il-Prim Ministru Joseph Muscat qatax di;à qalbu li jindirizza r-realtà tal-immigrazzjoni irregolari meta qieg[ed jixg[el il-bozza tal-emer;enza billi jhedded lill-UE bil-veto (Ritratt> Joseph Galea)

Debono, b’Simon Busuttil fittwe;iba tieg[u jistaqsi kemm hu g[aqli li l-Gvern jimbotta l-industrija tal-kostruzzjoni meta f’pajji]na hawn madwar terz tal-proprjetà battala.

Fir-rigward tas-sentenza tal-Qorti dwar il-caravans talArmier, il-Kap tal-PN qal li jistenna lill-Gvern li jinforza din l-eviction order. Simon Busuttil spjega wkoll li qabel l-a[[ar elezzjoni, il-Partit Nazzjonalista ma g[amel lebda ftehim man-nies li

g[andhom il-boathouses flArmier, u g[aldaqstant hu ma j[ossux marbut b’xi ftehim.

Il-;urnalist tal-Malta Today staqsa lill-Kap tal-PN dwar irri]ultati tal-ist[arri; tal-Malta Today, li wera li l-Gvern naqqas il-popolarità tieg[u bi 17% minn April li g[adda, b’Simon Busuttil jikkummenta li dan jixhed sfidu/ja kbira fil-Gvern wara ftit xhur.

Meta mistoqsi dwar ilkwistjoni tad-drittijiet tal-

persuni LGBT, il-Kap tal-PN fakkar li d-direzzjoni li qed jie[u l-Partit Nazzjonalista mhix direzzjoni ta’ konvenjenza, u fakkar li lproposta li l-klawsola kostituzzjonali dwar iddiskriminazzjoni g[andha tinkludi l-orjentazzjoni sesswali kienet fil-programm elettorali tal-PN. Il-proposta tal-power station il-;dida kienet ukoll wa[da mit-temi diskussi waqt l-intervista. Il-Kap tal-PN

staqsa kemm hu g[aqli li nintrabtu li nixtru l-elettriku minn kumpanija wa[da g[al 18-il sena s[a[. Fakkar ukoll li dan se jnaqqas mill-[idma tal-Gvern biex jil[aq il-mira li sas-sena 2020, 10% talener;ija tkun ener;ija rinnovabbli. Simon Busuttil qal li l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista o;;ezzjonat g[all-avvi] legali dwar ilpro/ess tal-offerti g[all-power station il-;dida u qed titlob li l-pro/ess ikun iktar trasparenti.

Dwar il-finanzjament talpartiti, Simon Busuttil qal li lOppo]izzjoni se tkun qed tistudja l-proposti mressqa filLi;i g[all-Finanzjament talPartiti qabel ma tressaq ilproposti tag[ha.

Fir-rigward tal-possibbiltà ta’ pont bejn Malta u G[awdex, Simon Busuttil staqsa g[alfejn Gvern Labursita [ass il-[tie;a li jag[mel feasibility study ie[or meta Gvern Nazzjonalista kien di;à kkummissjona feasibility study li j[ares ilpossibbiltajiet kollha.

Ikkritika wkoll il-fatt li Joseph Muscat se ju]a kumpanija blacklisted minkejja l-weg[da tieg[u li ma ju]awx kumpaniji b[al dawn.

Is-su;;ett kontroversjali tal-ka//a kien diskuss matul l-intervista, b’Simon Busuttil iwissi li wara li l-Gvern Nazzjonalista kien la[aq ftehim dwar il-ka//a firRebbieg[a, dan kollu jista’ jintilef jekk il-Gvern Laburista jag[ti l-messa;; lill-ka//aturi li jistg[u jag[mlu li jridu. Dan, g[aliex pajji]na jkun f’riskju li lUnjoni Ewropea ttella’ lil Malta l-Qorti, bilkonsegwenza li tista’ tispi//a l-ka//a fir-Rebbieg[a.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

2 Lokali

In-Nature Trust sodisfatta li l-multa hi sostanzjali In-Nature Trust g[amlet referenza g[all-multa ta’ €100,000 li ;iet ri/entement imposta fuq Carmel Polidano mill-Ma;istrat Anthony Vella fil-Qorti tal-Magistrati, u qalet li huma kuntenti u m[e;;a li l-multa imposta hi tabil[aqq sostanzjali.

Polidano, mag[ruf b[ala ‘I/-?aqnu’, instab [ati li qa//at tliet si;riet protetti f’{al Balzan, kif ukoll li waqqa’ [ajt tassejjieg[.

In-Nature Trust tinnota li a;ir b[al dan huwa wie[ed li lpoplu Malti hu sfortunatament familjari mieg[u, u dan, peress li jidher li hu pre]unt li l-i]viluppaturi f’dan il-pajji] imexxu ’l quddiem bil-pjani tag[hom irrispettivament minn kull [a;a o[ra.

I/-?aqnu we[el din il-multa wara li ;ie stabbilit li hu kien injora avvi]i ma[ru;a qabel, f’ka] ta’ proprjetà li kienet skedata, u wara li kienet protetta permezz ta’ emergency conservation order.

Fl-istqarrija, in-Nature Trust qalet li temmen, kif irrimarkaw [afna mill-membri tag[ha, li billi timponi l-multi, ma jfissirx ne/essarjament li dawk li jwettqu dawn l-affarijiet [a jieqfu mill-azzjonijiet tag[hom.

In-Nature Trust qalet li tispera li affarijiet b[al dawn ma jibqg[ux jissemmew fl-a[barijiet, u li l-pubbliku Malti jkun jista’ jserra[ rasu li l-interessi tieg[u fir-rigward tal-wirt ambjentali huma kontinwament protetti. L-g[aqda awgurat fla[[ar tal-istqarrija, li dan ise[[ malajr qabel ma jkun tard wisq.

It-temp

UV INDEX

9

IT-TEMP> xemxi b’xi ftit s[ab VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif mill-Majjistral BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 32˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 428.2mm IX-XEMX> titla’ fis-05.52 u tin]el fit-20.22

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

Il-PM ta ra;un lil Simon Busuttil dwar l-ind[il tal-Ministru Mallia Fil-ka] tal-ind[il tal-Ministru g[all-Intern, Manwel Mallia, waqt l-intervisti g[all-uffi/jali tas-Servizz ta’ Sigurtà, il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara li l-Oppo]izzjoni kellha ra;un tit[asseb u ddikjara li lOppo]izzjoni kienet le;ittima li tit[asseb.

Dan sostnieh id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi f’intervnet li g[amel ilbiera[ fuq Radio 101. Il-ka] tal-ind[il talMinistru Manuel Mallia flintervisti qajjem kontroversja filpajji], kien anki diskuss filParlament, u kien ittrattat f’laqg[a tal-Kumitat tas-Sigurtà.

Din il-laqg[a b’ur;enza saret wara talba tal-Kap talOppo]izzjoni, Simon Busuttil.

Kienet propju l-po]izzjoni le;ittima u qawwija tal-Kap talOppo]izzjoni Simon Busutttil li wasslet biex il-Gvern ta lgaranziji me[tie;a lillOppo]izzjoni dwar dan is-settur tant sensittiv.

Jason Azzopardi qal li l-Kap tal-Oppo]izzjoni, Simon Busuttil, u l-Oppo]izzjoni qed ikunu responsabbli quddiem il-ka] talintervisti li g[alihom attendew ilMinistru Mallia u /-Chief-ofStaff tieg[u.

Wara [amest ijiem, il-Ministru tal-Intern ammetta fil-Parlament, sostna Jason Azzopardi, li rrimarka wkoll li dan ma jsir f’ebda pajji] demokratiku.

Simon Busuttil mar g[allaqg[a mal-Prim Ministru biex jie[u garanziji u assigurazzjonijiet, qal Jason Azzopardi, li kompla li kieku ma ng[atawx dawk il-garanziji, l-

Il-po]izzjoni le;ittima u qawwija tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil wasslet biex il-Gvern ta l-garanziji me[tie;a dwar is-settur tant sensittiv tas-servizzi tas-sigurtà Oppo]izzjoni ma kinitx tiddikjara droga fil-[abs, i]da l-Ministeru li g[andha l-fidu/ja li esprimiet. tal-Intern [eba dan il-ka] u ma Kieku dan ma sarx, il-Kap talinfurmax lill-pubbliku. Fi ]mien PN, Simon Busuttil, ma kienx il-Ministru Carm Mifsud jag[ti dawk id-dikjarazzjonijiet u Bonnici, meta kienu jse[[u ka]i kien il-Prim Ministru stess li simili, il-Gvern dejjem [are; ammetta li t-t[assib talstqarrija fi ftit sig[at.

Oppo]izzjoni kien wie[ed Id-Deputat Nazzjonalista spjega kif kienet se tg[addi dle;ittimu. Dan jikkonferma kemm l-Oppo]izzjoni kellha droga fil-[abs, u spjega li lra;un tit[asseb, qal Jason gwardjani tal-[abs fallew dwar Azzopardi. is-sejba tad-droga fil-[abs g[aliex Id-Deputat Nazzjonalista din kienet di;à dda[[let. Hu kompla li dan il-ka] juri kemm staqsa g[aliex il-Gvern [eba dan hu importanti li fil-pajji] hawn il-ka] li se[[.

Oppo]izzjoni bis-sinsla. LDwar l-ikla g[ar-rappre]entanti Oppo]izzjoni se tibqa’ vi;ilanti u tal-European Broadcasting Union se tibqa’ ssegwi waqt li tag[mel fil-Palazz tal-Girgenti, Jason skrutinju fuq is-Servizz tasAzzopardi qal li l-Oppo]izzjoni Sigurtà g[aliex dan hu settur m’g[andha xejn kontra l-impjiegi fis-settur tal-ikel jew li persuna sensittiv li jista’ jikser id-drittijiet tkun waiter fl-industrija, g[aliex ta/-/ittadin.

Jason Azzopardi kompla li dan dan hu xog[ol nobbli. I]da lil-ka] ikkonferma kemm l[a]in hu li l-waiters professjonali Oppo]izzjoni kellha ra;un filtwarrbu biex flokhom tqabbdu lkritika tag[ha, bl-istess mod kif pulizija. kellha ra;un tikkritika l-mod kif L-aktar serja hi li g[al din lsaru 250 transfer fil-Korp talikla immobilizzaw iktar minn Pulizija. Jason Azzopardi 100 pulizija mill-g[ases tadrrimarka li t-transfers fil-Korp tal- distretti u mill-Iskwadra ta’ Pulizija saru propju qabel Kontra l-Vizzji. Lill-pulizija titwaqqaf il-union tal-Pulizija. Ilwaqqg[ulhom il-moral fil-baxx, sostna Jason Azzopardi, li ma;;oranza tag[hom ma sarux kompla li l-Gvern qed jirredikola skont l-esi;enzi tas-servizz, lill-pulizija waqt li lfilwaqt li kkritika wkoll idOppo]izzjoni qed tipproponi li de/i]joni li l-pulizija jkunu ji[raxu l-pieni g[al min jattakka ttrasformati f’waiters. lill-pulizija.

Ftit ;ranet ilu nstabet ukoll id-

B[al-lum 25 sena IT-TNEJN L-og[la 31˚C L-inqas 21˚C

IT-TLIETA L-og[la 29˚C L-inqas 21˚C

L-ERBG{A L-og[la 31˚C L-inqas 21˚C

IL-{AMIS L-og[la 31˚C L-inqas 21˚C

IL-:IMG{A L-og[la 33˚C L-inqas 21˚C

UV

UV

UV

UV

UV

9

9

9

9

10

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 31˚C xemxi, Al;eri 29˚C xemxi, Amsterdam 24˚C xemxi, Ateni 30˚C xemxi, Li]bona 35˚C xemxi, Berlin 24˚C xemxi, Brussell 25˚C xemxi, il-Kajr 32˚C xemxi, Dublin 18˚C imsa[[ab, Kopen[agen 21˚C xemxi, Frankfurt 27˚C xemxi, Milan 29˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 31˚C sabi[ bin-nhar, Londra 28˚C sabi[ bin-nhar, Madrid 35˚C xemxi, Moska 19˚C bir-rag[ad, Pari;i 28˚C xemxi, Bar/ellona 29˚C xemxi, Ruma 29˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 30˚C xemxi, Tripli 30˚C xemxi, Tune] 31˚C xemxi, Vjenna 26˚C xemxi, Zurich 25˚C ftit imsa[[ab, Munich 25˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 26˚C xemxi, San Pietruburgu 20˚C imsa[[ab.

Proposta li kien qed iressaq il-Partit Nazzjonalista matul id-diskussjoni dwar lemendi Kostituzzjonali kienet dik ta’ Kumitati Permanenti tal-Parlament. Fl-a[[ar laqg[a ta’ djalogu dwar dawn l-emendi, ilPrim Ministru Eddie Fenech Adami enfasizza l-importanza ta’ dawn ilKumitati.

Mill-aspett trejdunjonistiku re;g[et fe;;et l-attitudni tal-General Workers’ Union li tipprova tqanqal instabbiltà industrijali wara snin ta’ sottomissjoni g[all-Gvern matul l-amministrazzjoni So/jalista.

Il-GWU ;iet akku]ata mill-Bank of Valletta li kienet qed timxi b’irresponsabbiltà bil-[sieb li to[loq tensjoni u firda fost il-[addiema. IlGWU ;iet akku]ata li kienet qed tippersisti biex to[loq kwistjonijiet fejn dawn ma kinux je]istu.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Lokali 3

Il-vapur tal-Grimaldi ‘MV Audacia’ – li g[andu l-kapa/ità li j;orr 500 karozza u aktar minn 1,000 passi;;ier kull darba – fuq ir-rotta l-;dida minn Malta lejn Augusta u Salerno (Ritratt> Brian Grech)

Servizz ;did mill-Grimaldi bil-ba[ar bejn Malta u l-Italja Fi ftit jiem o[ra mistenni li jibda jopera servizz ;did li se jg[aqqad lillg]ejjer Maltin ma’ Salerno u Augusta.

Il-Grupp Grimaldi qed jibda dan isservizz ;did lejn l-Italja.

Dan se jsir permezz ta’ rotta ;dida talba[ar li tkun qed topera minn u lejn ilPort il-Kbir.

Il-vja;;i se jkunu qed isiru permezz

tal-vapur ‘MV Audacia’, li g[andu lkapa/ità li j;orr 500 karozza u aktar minn 1,000 passi;;ier kull darba.

Matul dan is-sajf, dan il-vapur mistenni jid[ol fil-Port il-Kbir tliet darbiet fil-;img[a.

It-tnedija ta’ dan is-servizz ;did bilba[ar saret fil-pre]enza tal-Ministru tatTuri]mu, Karmenu Vella, u l-Ministru

tal-Ekonomija, l-Investiment u lIntrapri]i ]-}g[ar, Chris Cardona.

Il-Ministru Chris Cardona qal li permezz ta’ din ir-rotta l-;dida, ikun aktar fa/li biex titkattar l-ekonomija min[abba servizzi a[jar, filwaqt li sejja[ din ir-rotta ‘il-bypass lejn Sqallija’.

Il-Ministru Karmenu Vella sa[aq li dan il-pro;ett se jkun qed jg[in il-

kun/ett tal-motoring biex ikompli ji]viluppa, filwaqt li tenna li dan se jwassal biex aktar turisti minn Sqallija j]uru l-g]ejjer Maltin fis-sajf.

Pre]enti g[al din it-tnedija kien hemm ukoll l-Ambaxxatur tal-Italja g[al Malta, Giovanni Umberto de Vito, u d-Deputati Nazzjonalisti Robert Arrigo u Toni Bezzina.

Titjiriet lejn Budapest fix-xitwa wkoll Il-linja tal-ajru low-cost Wizz Air [abbret li r-rotta bejn Budapest u Malta, li bdiet tit[addem f’Mejju li g[adda, se tibqa’ wkoll matul l-iskeda tax-xitwa li ;ejja.

Daniel de Carvalho, Corporate Communications Manager tal-Wizz Air, qal li l-kumpanija hi kuntenta bissu//ess li rre;istrat fuq ir-rotta l-;dida tag[ha lejn Budapest b’titjiriet ir[as, u

g[alhekk idde/idiet li tkompli b’dan is-servizz anki matul ix-xhur taxxitwa.

Fisser li l-Belt ta’ Budapest mhux biss hija destinazzjoni g[al vaganza fis-

sajf, imma attrazzjoni wkoll b[ala break g[ax-xitwa, b’esperjenza ta’ xiri u b’enfasi partikulari fuq dak li hu meqjus b[ala l-a[jar suq g[all-Milied fl-Ewropa.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

4 Lokali

Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista jiltaqa’ ma’ rappre]entanti tal-Kummissjoni Festa Esterna Madonna tal-Karmnu Fgura (ritratt xellug), u fir-ritratt l-ie[or jippre]enta rigal b’sinjal ta’ rikonoxximent lil Alfred Debono, li g[al diversi snin kien elett fil-Kunsill Lokali tal-Fgura f’isem il-Partit Nazzjonalista (Ritratti> Brian Grech)

Partit im;edded b’nies ;odda u o[rajn b’esperjenza Il-Partit Nazzjonalista qed ji;;edded bis-sehem ta’ nies ;odda, i]da anki bis-sehem ta’ nies ta’ esperjenza, li g[alkemm m’g[adhomx fil-karigi li kellhom, g[adhom lesti jag[tu kontribut g[all-;id tal-partit u talpajji].

Dan enfasizzah il-Kap Nazzjonalista, Simon Busuttil, f’messa;; li g[amel waqt attività so/jali fl-okka]joni tat-22 anniversarju mill-ftu[ tal-Ka]in Nazzjonalista fil-Fgura.

Waqt din l-attività, ing[ata rigal b’sinjal ta’ rikonoxximent lil Alfred Debono, li g[al diversi snin kien elett fil-Kunsill Lokali tal-Fgura f’isem ilPartit Nazzjonalista.

Simon Busuttil qal li l-PN g[addej minn ti;did, i]da dan it-ti;did ma jfissirx li min kien hemm qabel kien [a]in u min hemm issa hu tajjeb. IlPN g[ad g[andu b]onn nies li kienu jokkupaw karigi fil-Partit g[aliex jistg[u jikkontribwixxu bl-esperjenza

tag[hom. Il-Kap Nazzjonalista rringrazzja lil Alfred Debono u stiednu biex ikompli jag[ti millesperjenza tieg[u. Simon Busuttil irringrazzja wkoll lir-rappre]entanti ta’ diversi g[aqdiet tal-Fgura, li attendew g[al din l-attività li ssir kull sena.

Pre]enti g[al din l-attività kien hemm diversi deputati u uffi/jali talPN, fosthom Lawrence Gonzi, Jason Azzopardi u Stephen Spiteri.

Filwaqt li ltaqa’ ma’ dawk pre]enti, il-Kap Nazzjonalista ;ie ppre]entat bil-programm tal-festa tal-Madonna tal-Karmnu tal-Fgura, li se tkun i//elebrata fl-14 ta’ Lulju. Ilpre]entazzjoni saret minn ]ew; rappre]entanti tal-Kummissjoni Festa Esterna Madonna tal-Karmnu Fgura, li din is-sena qed ti//elebra l-20 anniversarju mit-twaqqif tag[ha.

Il-Kappillan, Patri Renald Loffreda, bierek il-ka]in.

Id-Dar tal-Providenza tibqa’ f’qalb il-Maltin Ir-ritmu ta’ ;enero]ità tal-poplu Malti u G[awdxi biex id-Dar tal-Providenza tibqa’ titmexxa u toffri kenn, kura u m[abba g[al persuni bi b]onnijiet spe/jali baqa’ g[addej sal-a[[ar minuti

tal-maratona ta’ 53 sieg[a log[ob ta’ volleyball b’risq ir-residenti tad-Dar talProvidenza.

Il-maratona, li saret fid-Dar talProvidenza stess, bdiet il-:img[a

filg[axja u ntemmet ilbiera[ f’nofsillejl.

L-istazzjonijiet lokali, Net TV, One TV u TVM xandru sig[at twal ta’ trasmissjonijiet biex fl-a[[ar talmaratona n;abret somma o[ra sabi[a

ta’ donazzjonijiet ming[and il-poplu Malti u G[awdxi, li baqa’ jag[ti ddonazzjonijiet sal-a[[ar, inklu] numru kbir ta’ kumpaniji li ppre]entaw ukoll donazzjonijiet lid-Dar tal-Providenza.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

6 Lokali

Laqg[at bejn il-komunità tal-kummer/ u l-Asso/jazzjoni tal-Bankiera Fi sforz biex ikun ]gurat li l-komunità tal-kummer/ tkun ippreparata g[all-armonizzar u l-istandardizzar tal-pagamenti elettroni/i fl-ewro permezz tas-Single Euro Payments Area (SEPA) fl-2014, il-Malta Bankers’ Association (MBA), f’kolloborazzjoni mal-Bank ?entrali ta’ Malta, qed tiltaqa’ mal-komunità tal-kummer/ b’mod regolari.

L-Asso/jazzjoni talBankiera Maltin se tibqa’ wkoll to[ro; numru ta’ stqarrijiet biex tinforma lillpubbliku dwar it-tibdiliet li se j;ib mieg[u l-pro;ett tasSEPA. Wa[da mill-bidliet hi ladozzjoni tal-International Bank Account Number (IBAN), standard internazzjonali g[allidentifikazzjoni tal-kontijiet bankarji.

Sa issa, il-klijenti tal-banek normalment ju]aw u huma familjari b’account numbers ta’ bejn 11 u 13-il digit, mag[rufa a[jar b[ala Basic Bank Account Number (BBAN). Dan huwa account number li hu stampat fuq i//ekkijiet kif ukoll fuq listatements tal-bank. L-IBAN jinkludi l-BBAN, i]da jinkludi wkoll karattri alfanumeri/i li jservu biex jidentifikaw bank partikulari u ferg[a fil-pajji] fejn dan l-account ikun jinstab.

G[al din ir-ra;uni, l-IBAN hu itwal mill-BBAN. F’Malta, l-IBAN jikkonsisti f’31 karratru alfanumeriku, u hu stampati fuq kull kont bankarju (flimkien malBBAN).

G[alhekk, dan g[andu jkun disponibbli fuq kull kont kurrenti u savings. Aktar minn hekk, il-ma;;oranza tal-banek jipprovdu wkoll fa/ilitajiet permezz tas-servizzi elettroni/i mnejn il-klijenti jistg[u ja//essaw l-IBAN tag[hom.

F’ka] ta’ diffikultà, is-sid tal-kont g[andu jikkuntattja lill-bank tieg[u.

Minn 25 impjegat fl-2008, il-Banif Bank illum jimpjega 160 [addiem fid-diversi ferg[at u uffi//ji tieg[u< l-a[[ar ferg[a kienet inawgurata nhar il-:img[a fil-pjazza tas-Si;;iewi (ritratt fuq)

Il-Bank Banif b’ferg[a ;dida fis-Si;;iewi Il-Banif Bank f’Malta nieda programm ta’ tkabbir bil-ftu[ ta’ ferg[a ;dida fil-qalba tas-Si;;iewi. B’disa’ ferg[at o[ra madwar Malta u G[awdex, il-Bank se jkompli janalizza l-b]onnijiet tan-negozju filwaqt li jirrevedi linfrastruttura tieg[u skont l-esi;enzi.

Il-pjan tal-Banif li jkabbar in-network tieg[u sabiex jaqdi lill-klijenti fillokalità tag[hom hu mnebba[ millprin/ipju tal-Bank li jpo;;i lill-klijenti fi/-/entru tal-operat tieg[u flimkien mal-impenn li jsa[[a[ is-servizz ta’ kwalità g[olja mibni fuq il-kuntatt personali mal-klijenti.

Il-programm ta’ investiment jinvolvi t-

tkabbir tan-numru tal-impjegati, u ttis[i[ kontinwu tal-pro/essi u talinfrastruttura teknolo;ika.

Il-Kap E]ekuttiv ta’ Banif Bank Malta, Joaquim Silva Pinto, li tkellem waqt l-inawgurazzjoni ta’ din il-ferg[a, qal li l-Bank qed i]omm l-impenn u lweg[da tieg[u li jikber u jsa[[ah loperat tieg[u.

Pre]enti kien hemm ukoll i/-Chairman tal-Bank, Michael Frendo, kif ukoll ilMinistru g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar, Chris Cardona, u s-Sindku tas-Si;;iewi, Karol Aquilina.

Minn 25 impjegat fl-2008, il-Banif Bank illum jimpjega 160 [addiem fid-

diversi ferg[at u uffi//ji tieg[u. G[al sentejn konsekuttivi l-Bank reba[ ilPremju Best Banking Group – Malta, mog[ti mill-World Finance, unur li jirrikonoxxi r-ri]ultati tal-Bank, g[allprodotti innovattivi u l-operat etiku. IlBank g[andu wkoll programm ta’ responsabbiltà so/jali, u jinvesti f’inizjattivi so/jali, kulturali u ta’ karità fil-komunità.

Il-ferg[a l-;dida ta[t it-tmexxija ta’ Patrick Bartolo, tinsab fil-pjazza tasSi;;iewi u toffri lill-klijenti servizzi relatati ma’ ftu[ ta’ kontijiet, investimenti, self, servizz ta’ kaxxiera u ATM.

Ix-Shopping Centre Plaza jing[aqad fl-iskema tal-BOV Loyalty Rewards Programme

Ftehim bejn il-BOV u l-Plaza Il-Plaza Shopping Centre ing[aqad fl-iskema tal-BOV Loyalty Rewards Programme, fejn ilBOV Visa Premium cardholders (Visa Gold, Platinum u Skypass) jistg[u jie[du benefi//ju issa mill-Plaza – The Shopping Centre.

Il-programm BOV Loyalty Rewards jippremja b’mod awtomatiku lill-cardholders tal-BOV Visa Premium b’punt g[al kull €1 li j[allsu bil-card. Dawn jissarrfu f’lista dejjem tikber ta’ benefi//ji.

Michael Galea, i/-Chief Officer fi [dan ilBank of Valletta, waqt il-firma tal-ftehim bejn

il-BOV u l-Plaza Centres plc, fisser kif il-bank qed joffri valur mi]jud lill-cardholders g[aliex dan l-e]er/izzju issa sar iktar attraenti min[abba li issa ]diedu g[al 34 listabbilimenti li joffru tant g[a]liet lillPremium Cardholders fil-Plaza Shopping Centre.

Il-Kap E]ekuttiv tal-Plaza Centres, Lionel Lapira, qal li dan l-i]vilupp huwa privile;; g[ax il-kumpless sar parti mil-Loyalty Rewards Programme tal-BOV, li qieg[ed i]id aktar in/entivi li jtejbu l-valur tal-konsumatur.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Parlament 7

L-ispejje] g[al uniformijiet 47 zona ri]ervati ta’ skejjel tal-gvern g[all-g[awm jitilg[u sa €170 Uniformijiet tax-xitwa u tas-sajf ta’ skejjel tal-gvern, inklu] it-track suits, jiswew bejn €140 sa €170. Dan [are; waqt diskussjoni f’laqg[a li saret mill-Kumitat Permanenti dwar Affarijiet So/jali fil-Kamra tal-Kumitati l-;img[a li g[addiet.

Fid-diskussjoni ntqal li g[alkemm id-Direttorat tasServizzi tal-Edukazzjoni jo[ro; espressjoni ta’ interess g[all-bejg[ tal-uniformijiet fliskejjel, m’hemm l-ebda kontroll fuq bejjieg[a o[rajn li jkunu jridu jbieg[u l-istess uniformijiet.

Micheline Sciberras, idDirettur :enerali tas-Servizzi Edukazzttivi spjegat li peress li m’hemmx nefqa pubblika f’din il-kwistjoni, ma to[ro;x sej[a g[all-offerti i]da minflok to[ro; espressjoni ta’ interess u l-bejjieg[a mag[]ula jridu jipprovdu uniformijiet ta’ kwalità skont kif maqbula minn kull Kulle;;.

G[ad trid issir spjegazzjoni dwar il-pro/eduri applikati f’ka] ta’ bejjieg[ li jkun qed jipprovdi uniformijiet bi prezzijiet og[la, jew ta’ inqas kwalita’ minn dawk stabbiliti.

Intqal li meta n[olqu ilKulle;;i, kien hemm il-[sieb li anki fl-uniformijiet talKulle;;i ikun hemm /ertu livell ta’ uniformita’ u dan wassal biex id-Direttorat kien ipprovda qafas ta’ kif dak g[andha tkun l-uniformi.

B[ala e]empju wie[ed jinnota li l-blazer tne[[a mill-iskejjel Primarji.

Kien spjegat ukoll kif ilKulle;;i, permezz ta’ gruppi li twaqqfu mill-Kapijiet talIskejjel, g[alliema u ;enituri,

Din is-sena hawn 47 zona ri]ervati g[all-g[awm, b’]ew; zoni ;odda fis-Salina u fil-Balluta. Dan qalu Joe Mizzi, ilMinistru g[at-Trasport u l-Infrastruttura bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea.

Iz-zoni kollha huma dawn: M;arr ix-Xini, ix-Xlendi, ilQbajjar, Marsalforn, San Blas, Ramla l-{amra, {ondoq irRummien, San Niklaw, Santa Marija, Blue Lagoon, il:nejna, G[ajn Tuffie[a, ir-Ramla tal-Mixquqa, I/?irkewwa, Paradise Bay, l-Armier, l-G[adira, it-Tunnara, Bu;ibba, l-Im;ieba[, Selmun, Tal-Ve//ja, Tal-G[a]]elin u l-Bajja ta’ San :or;.

Hemm ukoll iz-zona fi Spinola, San :iljan, fl-Exiles, irRinella, il-Ponta ta]-}onqor, Marsaskala fejn l-eks Lukanda Jerma, il-Bajja ta’ San Tumas, Xrobb l-G[a;in, Delimara, Bir]ebbu;a, Marsamxett, Bu;ibba fejn il-Lukanda Dolmen, is-Salini fejn il-Lukanda Coastline, is-Salina fejn il-Lukanda Suncrest, Fond G[adir, Ta’ Xbiex, ix-Xemxija, Fekruna, Bir]ebbu;a fejn San :or;, il-Qawra, Marsaxlokk, Tignè u l-Balluta.

Dawn iz-zoni kollha tlestew sal-a[[ar ta’ :unju.

204 ka]i ta’ bullying g[a]lu l-disinji, il-kuluri u lkwalita’ tad-drapp talunformijiet tag[hom.

Fil-passat, l-uniformijiet kienu l-istess g[all-iskejjel kollha. Skejjel primarji kellhom uniformijiet bilkuluri bojod u blu filwaqt li dawk sekondarji kellhom uniformijiet bil-kulur a[dar.

Interessanti hu l-fatt li meta wie[ed ;ie biex jag[ti stima ta’ kemm tiswa unformi, irri]ulta li kull sett ta’ uniformi, ji;ifieri uniformi tas-sajf, dik tax-xitwa u dik u]ata waqt il-lezzjonijiet talEdukazzjoni Fi]ika, tiswa’ bejn €150 sa €170. Intqal ukoll li dawk il-;enituri li jibg[atu lil uliedhom b’uniformi antika, m’humiex obbligati li jixtru uniformi €dida.

Matul id-diskussjoni qamu

Tibda diskussjoni dwar il-funzjonijiet tal-membri parlamentari Waqt li introdu/a l-Abbozz ta’ Li;i li jemmenda diversi li;ijiet dwar il-funzjonijiet tal-Membri Parlamentari, isSegretarju Parlamentari Owen Bonnici qal li ma stenniex irreazzjoni li kien hemm g[al dan l-abbozz g[aliex qed jipproponi li Membri Parlamentari jistg[u jikkontribwixxu b’sehem f’/erti bordijiet.

Hu qal li l-bordijiet li jsemmu dan l-abbozz ma g[andhom lebda dimensjoni kostituzzjonali jew finanzjarja. Il-bordijiet li jitkellem dwarhom dan l-Abbozz huma dwar il-Kunsill Malti tal-Arti;janat, tas-Sa[[a u s-Sigurtà fil-Post tax-Xog[ol, tasSo/jetajiet tal-Kooperattivi, tal-Isport, tal-Intrapri]i ta’ Malta, tal-Ilsien Malti, tal-Kummissjoni ta/-?inematografija u talVjolenza Domestika.

F’dawn ma g[andux ikun hemm diffikultà li jkun hemm Membri Parlamentari li jistg[u jkunu sew min-na[a tal-Gvern kif ukoll min-na[a tal-Oppo]izzjoni.

punti wkoll dwar familji li ma jkunux jistg[u jaffordjaw i[allsu l-uniformijiet tat-tfal tag[hom. G[alkemm m’hemmx skemi jew programmi partikulari immirati g[al dan il-g[an, kull skola g[andha l-fond tag[ha – li jkun amministrat mill-iskola u l-Kunsill Skolastiku u li jista’ jg[in ka]i ;enwini fix-xiri taluniformijiet.

Id-Direttur :enerali tasServizzi tal-Edukazzjoni kkonfermat ukoll li b[alissa lKulle;;i g[andhom ftehim ma’ kumpaniji li jissupplixxu l-uniformijiet. U mhux lewwel darba li dawn ilkumpaniji taw uniformijiet b’xejn. Intqal ukoll li din issena, id-Direttorat kellu fondi hu stess biex jg[in f’/eru ka]i.

Inqatlu 28,922 majjal f’[ames xhur Minn Jannar sa Mejju ta’ din is-sena nqatlu 28,922 majjal fil-Bi//erija li b’kollox kienu ji]nu 2.3 miljun kilo.

Dan qalu Leo Brincat, ilMinistru g[all-I]vilupp Sostenibbli, l-Ambjent u Tibdil fil-Klima bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret midDeputat Nazzjonalista Jason Azzopardi.

Bejn Jannar u Di/embru tas-sena li g[addiet inqatlu 68,621 majjal fil-Bi//erija li b’kollox kienu ji]nu 5.6 miljun kilo.

Kien hemm 204 ka]i ta’ bullying bejn matul is-sena li g[addiet sa Mejju ta’ din is-sena. Dan qalu Evarist Bartolo, il-Ministru g[all-Edukazzjoni u x-Xog[ol bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi.

Skont tag[rif provdut mis-Servizz ta’ Kontra l-Ibbuljar fi [dan is-Servizzi Edukattivi Psikoso/jali tad-Direttorat g[al Servizzi Edukattivi, kien hemm 107 ka]i li se[[ew fi skejjel tal-Primarja u 97 ka] li ;raw fi skejjel tas-Sekondarja.

T[abbar ukoll li f’dawn l-a[[ar snin kien rappurtat ka] wie[ed ta’ bullying fl-MCAST.

78,171 persuna t[allsu l-pensjoni kontributorja Kien hemm 78,171 persuna li t[allsu pensjoni kontributorja sal-a[[ar ta’ Frar ta’ din is-sena. Dan qalitu Marie Louise Coleiro Preca, il-Ministru g[all-Familja u sSolidarjetà So/jali bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista Chris Said.

Jirri]ulta li kien hemm 57,613 persuna li t[allsu l-pensjoni g[all-irtirar, 15,710 persuna li t[allsu l-pensjoni g[ar-romol u 4,848 persuna li t[allsu l-pensjoni g[all-invalidità.

6,575 li/enzja tax-xog[ol g[al [addiema barranin B[alissa l-Korporazzjoni g[ax-Xog[ol u t-Ta[ri; (ETC) g[andha 6,575 li/enzja tax-xog[ol ma[ru;a g[all-[addiema barranin.

Dan qalu l-Ministru Evarist Bartolo bi twe;iba g[al mistoqsija parlamentari li saret mid-Deputat Nazzjonalista ?ensu Galea. Hu qal li dan in-numru jinkludi persuni li qed ifittxu l-a]il f’Malta, il-protezzjoni umanitarja temporanja jew protezzjoni sussidjarja u refu;jati kif ukoll /ittadini Bulgari u Rumeni. Dan min[abba l-arran;amenti transitorji li g[adhom japplikaw g[al dawn i]-]ew; stati membri talUnjoni Ewropea.

Ma tridx tkun sinjur biex tag[ti d-demm... trid biss ftit kura;;

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

8 Opinjoni

Nuqqas ta’ [sieb u responsabbiltà “Fl-a[[ar elezzjoni ;enerali vvutajt Labour. Kliem Muscat laqatni u [sibt li se j;ib differenza; i]da minflok indunajna li l-istess sistema tal-passat g[adu j[addem, dik ta’ politika parti;jana u vendikattiva” – kliem ta’ membru tal-korp tal-Pulu]ija li qala’ transfer ftit tal;img[at ilu.

Transfer vendikattiv fil-Korp tal-Puluzija

Sa issa ng[ataw madwar 300 transfer fil-korp talPulu]ija. I]da xi ftit li saru dan l-a[[ar jistunaw ferm aktar ma’ dak li qal matul ilkampanja Muscat u dak li qal Manwel Mallia ftit tal;img[at ilu fuq l-istazzjon Nazzjonali, f’Xarabank.

Il-Labour jg[idu li jridu j;ibu riforma fl-[abs, li jag[tu ta[ri; lil kull pri;unier biex meta dawn jo[or;u jsibu post tax-xog[ol u ma jer;g[ux jaqg[u fil-vizzju li min[abba fih ikunu spi//aw il-[abs.

Naqbel. I]da allura g[ala lPulizija li b’mod volontarju kienu qeg[din jag[mlu dan fis-sezzjoni tal-[abs kellhom rashom imqa//ta? Nukleu ]g[ir ta’ puluzija li bejniethom sabu xog[ol lil numru ta’ pri;unieri u w[ud bis-sa[[a tag[hom anki fet[u negozju.

Stimulaw lill-pri;unieri biex jag[mlu diversi pro;etti b’risq il-[abs u g[all-;id tag[hom infushom, tant li waqqg[u l-blokka tal-kmamar tal-banju u nbnew tnejn ;odda, sar il-ground tal-futbol bit-turf, filwaqt li l-pulizija [admu biex ;abu kemm jista’ jkun materjal b’xejn biex din il-[olma saret realtà.

Allura, g[ala l-Ministru Mallia minflok ta r-ri]orsi biex dan ix-xog[ol isir fuq skala akbar u b’hekk jag[mel differenza akbar, qabad u ta transfer lil dawn il-pulizija?

Dawn ma kienu g[amlu lebda vendikazzjoni, anzi ;ie ming[andhom ;id akbar milli wie[ed kien jistenna.

It-twe;iba hi wa[da sempli/i: ing[ataw it-transfers mhux fuq il-meritokrazija li sa[aq tant biha Muscat u g[all-effi/jenza, i]da fuq ilkulur. Tassew ipokrita dan ilkabinett, li sa ftit ;ranet ilu kien jg[id li mhux se j[ares lejn ebda kulur politiku.

L-ironija hi li wie[ed minn dawn il-pulizija li qala’ ttransfer, fl-a[[ar elezzjoni ta l-vot lil Muscat g[ax [aseb li se j;ib il-bidla g[all-a[jar. Ilbidla ;abha tassew, g[ax hu qala’ transfer flimkien ma’ 300 kollega o[rajn u min[abba f’hekk se jbatu lpri;unieri.

L-istudenti-infermieri

Nispera li dak li ;ara waqt is-sej[a g[all-post mal-Gvern fis-settur tas-sa[[a, kien tassew ]ball ;enwin u li ma jer;ax jirrepeti ru[u matul issnin li ;ejjin. }ball ie[or mis-sensiela ta’ ]balji li qeg[din isiru fil-Ministeru tas-Sa[[a, li hu ta[t irresponsabbiltà ta’ Godfrey Farrugia.

Kul[add jafu lil Godfrey Farrugia, il-Ministru li qal li w[ud mill-problemi flEmer;enza di;à bdew ji;u ri]olti, meta dan ma kienx minnu.

Dan hu l-istess bniedem li ta[tu l-lista tal-pilloli out-ofstock donnha qieg[da tikber kuljum; hu l-istess ministru li ne[[a l-kuntratti malisptarijiet privati biex matul tmiem il-;img[a, in-nies jistg[u jmorru fi sptar privat u j[allas il-Gvern bil-g[an li jnaqqas il-pressjoni minn fuq l-emer;en]a ta’ Mater Dei. Issa, il-Ministru Farrugia ]ied trofew ie[or talineffi/jenza kbira, kif kienet imsej[a l-offerta g[allinfermieri g[all-postijiet mal-Gvern. Biddel is-sistema li kienet te]isti u kienet tajba [afna, fejn kull student li jkun wasal biex jiggradwa jkollu /-/ans ipo;;i g[allintervista mal-Gvern waqt li

jkun qed jistenna l-marki tale]ami u wara jibda ja[dem f’ka] li jkun g[adda.

Issa le. Skont il-kriterji, din waslet biex 140 student infermiera lanqas biss ing[ataw il-konsiderazzjoni li jpo;;u g[all-intervista b[as-snin ta’ qabel, tant li ma jafux x’se ji;ri minnhom.

Minn dak li irnexxieli nie[u matul tmiem il-;img[a, kien hemm xi movimenti ]g[ar, i]da xorta mhux /ari jekk hix se tifta[ applikazzjoni issa wara d-19 ta’ Lulju 2013, jew f’Ottubru.

Imorru kif imorru l-affarijiet, xorta wa[da se jkun hemm /ertu dewmien fl-evalwazzjoni, u l-istudenti infermiera se jispi//aw joqog[du xahrejn bla paga, jekk mhux aktar.

L-investiment li l-Gvern pre/edenti g[amel fihom f’terminu ta’ stipendji, g[alliema u ri]orsi o[rajn, qeg[din f’riskju li l-istat mhux se jag[mel u]u minnu g[ax dawn l-istudenti, bir-ra;un kollu, se jsibu alternattiva o[ra ta’ impjieg.

Se ji;ri li min[abba n-nuqqas ta’ Godfrey Farrugia, g[aliex idum biex jo[ro; mill-;did issej[iet, naslu biex nitilfu nofs il-korp tal-infermieri fil-qasam tas-sa[[a pubblika.

Iwassal li jekk darba titlef dawn l-infermieri f’setturi

minn Clinton Sammut Clintonsammut@gmail.com

differenti fil-qasam tas-sa[[a privata, dawk se jintilfu darba g[al dejjem u l-istat ikun tilef tliet darbiet bil-kbir din ilbattalja.

Ikun tilef l-investiment li g[amel fl-istudent biex ju]ah listat stess la darba jiggradwa.

In-nuqqas ta’ infermieri jwassal biex l-istat jag[mel u]u missettur privat tas-sa[[a u nnefqa fuq is-sa[[a tikber u lproblemi li hemm jibqg[u jikbru, bil-possibbiltà li linfermiera pre]enti fl-istat ukoll jikkunsidraw li j]armaw minn mas-settur pubbliku.

Issa naraw kemm Muscat g[adu jemmen li kull ministru g[andu jerfa’ r-responsabbiltà tieg[u.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

T[assib u aktar t[assib Bir-ra;un li l-poplu jit[asseb dwar il-politika ta’ dan il-gvern f’dak li jirrigwarda l-ambjent u lener;ija. Dawn i]-]ew; setturi kienu fuq quddiem nett fl-a;enda tal-Partit Laburista, illum fil-Gvern, fil-kampanja elettorali li g[addiet.

Fis-settur tal-ener;ija, dan il-Gvern g[andu g[al xiex jinkwieta jekk mhux se jkun qieg[ed iwettaq dak li wieg[ed. L-aspettattiva tal-poplu hi g[olja [afna g[aliex il-Prim Ministru Muscat tela’ filgvern bl-g[ajta li g[andu s-soluzzjoni g[all-isfidi li g[andu quddiemu pajji]na f’dan is-settur tant importanti, kemm g[all-kwalitá tal-ambjent li ng[ixu fih b[ala poplu, kif ukoll g[all-importanza g[all-industriji u l-ekonomija nazzjonali b’mod ;enerali.

Kobor ta’ bastimenti li j;orru l-gass Ta[t l-amministrazzjoni Nazzjonalista tul l-a[[ar le;i]latura, il-politika fis-settur tal-ener;ija – li j[alli impatt qawwi fuq il-kwalità tal-ambjent li ng[ixu fih – kienet /ara. Il-pjan kien hemm u kien qieg[ed isir investiment mifrux fuq medda ta’ snin biex nil[qu l-miri g[all-isfidi kbar fil-qasam tal-ener;ija.

Il-Gvern pre/edenti kien miexi pass pass: Power

station li kienet g[adha kemm tlestiet estensjoni tag[ha li tista’ wkoll tit[addem bil-gass, l-u]u talinterconnector ma’ Sqallija li jg[aqqad lil pajji]na mas-sistema tal-ener;ija Ewropea, kif ukoll ilpro;ett ta’ pipeline tal-gass, ukoll ma’ Sqallija, biex meta jkun il-waqt, il-power station ta’ Delimara

tibda tit[addem bil-gass. I]da issa li hemm il-Partit Laburista fil-gvern, is-settur tal-ener;ija [a triq o[ra.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat irid iwettaq ilweg[da li jibni power station o[ra f’Delimara li tit[addem bil-gass, li jin;ieb bil-vapuri lejn il-Port ta’ Marsaxlokk u mhux bil-pipeline mal-kontinent Ewropew.

Dwar il-kobor tal-bastimenti li j;orru l-[a]na talgass li bih se tkun qed tit[addem il-power station li trid tinbena f’Delimara, il-poplu tag[na seta’ jduq ftit minn dak li rridu nibdew nidraw fil-portijiet tag[na meta din il-;img[a stess da[al fit-tarzna ta’ Palumbo, fil-Port il-Kbir, bastiment li jg[abbi u jittrasporta l-gass.

Il-kobor ta’ dawn il-bastimenti hu enormi meta wie[ed jikkunsidra l-materjal perikolu] li jkunu qed i;orru dawn il-bastimenti.

Il-Gvern ta’ Muscat ibiddel [afna mill-proposta ori;inali It-t[assib ikompli ji]died wara li f’nofs ix-xahar li g[adda l-Gvern ippubblika l-project description statement tal-pro;ett tal-power station il-;dida f’Delimara.

F’dan l-istatement, jirri]ulta li nbidlu [afna affarijiet mill-proposta ori;inali li jinvolvu iktar studji. Il-pro;ett issa qed jipprovdi, fost affarijiet o[rajn, li jkun hemm vapur tal-[a]na sor;ut b’mod permanenti. Vapur b’tul ta’ 300 metru, g[oli 45

metru jew 15-il sular, u b’kapa/ità ta’ [a]na ta’ 180,000 metru kubu – tliet darbiet daqs is-60,000 fil-proposta ori;inali.

Il-Gvern biddel ukoll, issa, il-kriterji ta’ dan ilpro;ett f’aspetti o[rajn, inklu] il-ftehim tax-xiri li bih tinkiseb il-konsenja tal-gass, li minn g[axar snin ni]el g[al [ames snin.

Hu f’waqtu li l-Oppo]izzjoni llum qed tinsisti mal-gvern li jsiru l-istudji kollha me[tie;a b’rabta mal-pro;ett u mal-weg[da ta’ power station ;dida f’Delimara – spe/jalment f’dak li g[andu x’jaqsam mal-provista u l-[a]na tal-gass f’livell ambjentali, so/jali, ta’ sigurtà, kif ukoll u mhux lanqas, malqasam ekonomiku u dak finanzjarju.

Daqstant ie[or hu ;;ustifikat it-t[assib li wara lkritika qawwija tal-Partit Laburista – li llum hu filGvern – kontra l-u]u tal-Heavy Fuel Oil, il-Gvern ta’ Muscat se jibqa’ ju]a l-Heavy Fuel Oil fuq talba tal-gvern stess lill-MEPA biex jing[ata estensjoni sa Marzu tas-sena d-die[la biex ikompli j[addem ilpower station bil-Heavy Fuel Oil. Dan, minkejja li lGvern kellu l-g[a]la li ju]a l-gasoil (diesel) biex jopera l-impjant f’Delimara.

Im;iba u de/i]jonijiet li j[assbu L-im;iba ta’ dan il-Gvern bid-de/i]jonijiet li qed jie[u fis-settur tal-ener;ija, hi ta’ [afna t[assib, g[aliex minbarra li dawn huma kontra l-weg[di solenni li g[amel qabel l-elezzjoni, hemm fin-nofs is-sa[[a u l-futur tal-poplu tag[na.

:rajja wara l-o[ra G[ax tabil[aqq il-Partit Laburista tela’ bl-g[ajta ta’ ‘Tag[na Lkoll’, illum g[andna Gvern li kapa/i jbiddel il-Palazz tal-Girgenti f’ristorant u kapa/i jlibbes lill-pulizija l-fradal biex iservu l-ikla g[al delegazzjonijiet barranin.

Sadattant, ma jrnexxilux jinduna li kien kapa/i wkoll ida[[aq lil kul[add b’Malta u bil-korp tal-pulizija.

Di;à g[andna ;rajjiet s[a[ li jo[or;u fid-dieher iddi]appunt li qed jo[loq dan ilGvern Laburista u l-Kabinett tieg[u. Nista’ nsemmi diversi ;rajjiet, imma na[seb l-aktar li jispikkaw huma d-di]astru s[i[ li l-Ministru tas-Sa[[a qed jo[loq fis-servizz tassa[[a, kif ukoll l-im;iba [a]ina tas-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca bi ksur flagranti tal-Kodi/i tal-Etika, u dan bilbenedizzjoni tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Kien jonqos proprju lill-Ministru Manuel Mallia biex ikompli j[awwad din il-qieg[a.

Il-Ministru Mallia qed

i[abrek ;mielu. G[adu ja[seb li l-elezzjoni g[adha ;ejja, jew re;g[et ;ejja fi ftit ;img[at o[ra, u allura g[adu jrid jintg[o;ob ma’ min ja[seb li jista’ jirba[lu l-punti.

Jista’ jkun li saru tant weg[di qabel l-elezzjoni li llum qieg[ed i[ossu f’morsa jipprova jara kif jag[mel biex i]omm kelmtu ma’ dawk li llum qed ji;ru warajh biex jag[tihom dak li weg[edhom.

Ftit ftit, il-membri talKabinett qeg[din jirrealizzaw kemm hu diffi/li tiggverna u kemm hu fa/li twieg[ed ming[ajr ma tara lkonsegwenzi ta’ dawk ilweg[diet.

L-ewwel kellna lillMinistru Mallia j]ur il-[abs u j[abbar li kien se jag[ti amnestija lill-ma;;oranza assoluta tar-residenti tal-[abs ming[ajr ma ta kas tal-gravità u s-serjetà tar-reati involuti, u ming[ajr ma qag[ad ja[seb ftit fuq il-vittmi ta’ dawn irreati. Ried jidher sabi[ u mar jag[mel mass meeting fil[abs. G[adha tog[;bu wisq lg[ajta ‘Tag[na Lkoll’ u ried

A;ir mill-Ministeru responsabbli mill-Pulizija li jtebba’ l-awtonomija tal-Korp tal-Pulizija

jer;a’ jismag[ha, din id-darba mir-residenti fil-habs.

Irnexxielu tassew. Irnexxielu wkoll jitlef il-kredibbiltà tieg[u wkoll ma’ dawk kollha li [assewhom urtati b’din lattitudni, li ma tantx tikkomplimenta ministru.

Kellna wkoll il-ministeru tieg[u f’nofs kontroversja s[i[a bl-a;ir ta’ persuna li g[ax ja[dem f’ministeru ja[seb li hu ’l fuq mil-li;i u jista’ jordna l-arrest ta’ xi [addie[or. Din tista’ tidher g[al xi w[ud xi [a;a frivola, jew b[alma sej[ilha hu stess ‘a storm in a teacup’. Imma dan l-a;ir itebba’ lawtonomija tal-pulizija filwaqt li jbiddel g[al kollox ir-rwol li suppost g[andu uffi/jal f’ministeru. :raw aktar affarijiet serji, laktar wa[da gravi u serja g[alija kienet il-pre]enza talMinistru Mallia waqt lintervisti biex jidda[[lu uffi/jali ;odda ja[dmu fisservizzi sigrieti tal-pajjiz.

Ried ibellag[ha lill-poplu li kien biss statwa waqt dawn lintervisti, jew a[jar dubbiena ]g[ira ddur fil-kamra fejn saru l-intervisti. Possibbli xi [add jista’ jemmen li ma kellux influwenza fuq lg[a]la ta’ dawn il-kandidati^

U allura nistaqsi jien: X’messa;; [adu dawk li ;ew intervistati u mag[]ula^ Nispera u nittama biss li ma j[ossuhomx bl-ebda mod issu;;ettati g[al xi forma ta’ pressjoni, g[alkemm nistqarr li jiena g[andi fidu/ja s[i[a li l-lealtà tag[hom se tkun lejn il-Korp tal-Pulizija u l-pajji].

Nemmen bis-s[i[ li s-servizzi sigrieti g[andhom ikunu ’l fuq mill-i/ken dell ta’ influwenza parti;jana, g[aliex inkella l-pajji] kollu jkun qed ibati.

U g[aliex ilpreokkupazzjoni talOppo]izzjoni kienet i;;ustifikata, saret laqg[a ur;enti tal-kumitat tasservizzi sigrieti fuq talba talKap tal-Oppo]izzjoni, Simon Busuttil. Din il-laqg[a tat ilfrott tag[ha u ;abet ir-ri]ultati g[aliex Simon Busuttil irnexxielu jikseb assigurazzjonijiet dwar il-mod kif qed ja[dmu s-servizzi sigrieti. Dan hu parti milliskrutinju serju li qed tag[mel l-Oppo]izzjoni u jiena nemmen li l-Oppo]izzjoni g[andha l-obbligu u d-dmir li tibqa’ tag[mel dan f’kull mument u f’kull /irkustanza.

Nispera u nittama li dawn il-;rajjiet li se[[ew s’issa ma

minn Paula Mifsud Bonnici President Kunsill :enerali pmifsudbonnici@pn.org.mt

jer;g[ux jirrepetu ru[hom.

Nispera u nittama wkoll li jieqfu t-transfers kollha li qeg[din isiru fil-Korp talPulizija, g[aliex g[alkemm ilPartit Laburista jie[u g[alih meta ng[idulu li dawn huma transfers vendikattivi, dawn huma transfers li qeg[din isiru ]gur mhux biex tittejjeb il-kwalità tas-servizz imma sabiex filwaqt li ji;u a;evolati dawk li twieg[ed lilhom post tajjeb fil-korp, jaqilg[uha fuq rashom dawk li g[andhom fehmiet politi/i differenti. G[aliex tabil[aqq Malta Tag[na Lkoll!

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

10 Ittri L-ittri f’din il-pa;na

L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.

Turi]mu b’sa[[tu frott ta’ politika b’sa[[itha Is-su//essi li pajji]na qieg[ed jibqa’ jikseb fl-industrija tat-turi]mu xahar wara xahar, hi ri]ultat ta’ politika b’sa[[itha li l-Gvern pre/edenti – dak Nazzjonalista – mexa biha.

Politika li rat de/i]jonijiet importanti jittie[du – ewlenin fosthom il-politika favur il-low-cost airlines li l-Partit Laburista tant be]a’ minnha u kkritikaha meta kien fl-Oppo]izzjoni.

I]da kemm-il darba nibqg[u nimxu b’politika serja fit-turi]mu, nibqg[u niksbu r-

ri]ultati po]ittivi u naraw tkabbir mhux biss fin-numru ta’ turisti, i]da wkoll fil-qlig[ li j[allu t-turisti f’pajji]na.

Nawgura li l-Gvern pre]enti jibqa’ miexi bilpolitika ta’ g[aqal li gawdejna fl-a[[ar snin g[aliex b’hekk biss pajji]na jista,’ u hu kapa/i jkompli miexi ’l quddiem u jitkattru l-postijiet tax-xog[ol fit-turi]mu.

A Gauci

Santa Venera

{addiema ddedikati fi/-?entri tas-Sa[[a I/-?entri tas-Sa[[a huma l-post fejn il-pazjenti jsibu dak kollu li jkollhom b]onn. Meta tkun anzjan, ming[ajr ma trid ikollok tiffrekwenta dan il-post aktar.

Nisimg[u u naqraw [afna tgergir u tmaqdir kontra l-[addiema ta/-?entri tas-Sa[[a tag[na, min igorr g[al [a;a u min imaqdar o[ra, i]da hu ]gur ukoll li hemm [addiema ddedikati li jag[mlu xog[olhom bir-reqqa u bl-im[abba kollha lejn il-pazjenti.

Kemm ili mmur ninqeda fi/-?entru tas-Sa[[a tal-G]ira sibt diversi g[ajnuniet, i]da b’mod spe/jali nixtieq nirringrazzja lil Stephen Tonna, ir-receptionist f’dan i/-?entru.

Kemm jien personalment kif ukoll diversi nies li ta’ kull meta jiena mmur hemm ikunu qed jinqdew, infa[[ru l-impenn u ddedikazzjoni ta’ dan il-[addiem li jag[mel minn kollox biex jg[in lill-pazjent.

Ta’ dan, grazzi u jalla jkollna aktar [addiema bil-kwalitajiet sbie[ tas-Sur Stephen Tonna.

:or; Frendo L-Imsida

Festi nazzjonali Jien naqbel [afna li lfesti nazzjonali ta’ Malta g[andhom ikunu tnejn: lIndipendenza (21 ta’ Settembru) u r-Repubblika (13 ta’ Di/embru).

Il-festi l-o[ra g[andhom ikunu stori/i – u ti]died ukoll it-30 ta’ Di/embru – tifkira ta’ meta filParlament ta’ Malta g[addiet ri]oluzzjoni unanima msej[a ‘Break with Britain Resolution’ fit-30 ta’ Di/embru 1957.

Viva l-g]ejjer Maltin.

John A. Said

Il-Mellie[a

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Storja 11 servizz ikkoordinat minn Raymond Miceli

MONUMENTI FIL-G}EJJER MALTIN

(50)

Sir Hannibal Scicluna - il-Mall minn Michael Galea

Barra milli kien Kavallier Gran Kru/ tal-Ordni ta’ San :wann ta’ :erusalemm, Sir Hannibal Scicluna kien awtorità rikonoxxuta internazzjonalment fuq l-istorja tal-Ordni Hannibal Publius Scicluna twieled il-Furjana fil-15 ta’ Frar 1880. Studja fis-Seminarju, fil-Kulle;; San Injazju, u fl-Università ta’ Malta, fejn fl-1905 kiseb id-Diploma ta’ Prokuratur Legali. Da[al fis-Servizz ?ivili (1903), in[atar Segretarju u Re;istratur tal-Università ta’ Malta (1913), Segretarju tal-Gvernatur Plumer (1921). I]da Scicluna jibqa’ mag[ruf fuq kollox b[ala storjografu u arkivista. B[ala biblijotekarju tal-Biblijoteka Nazzjonali tag[na, wettaq riformi biex organizza l-arkivju tal-Ordni (kollezzjoni ta’ 6,524 volum manuskritt), li jkopri perijodu mill-1107 sal-1798, ji;ifieri meta l-Ordni ta’ San :wann kien f’:erusalemm, ?ipru, Rodi, Ruma u f’Malta. Introdu/a s-sistema moderna Dewey De/imali g[all-klassifikazzjoni tal-kotba, u d-depo]itu skont il-li;i ta’ kopja b’xejn lill-Biblijoteka ta’ kull pubblikazzjoni stampata f’Malta. B’dan il-mod g[en biex kibret il-kollezzjoni tal-Melitensia fil-Librerija Nazzjonali tag[na.

Hannibal Scicluna irtira mis-Servizz Pubbliku fl-1947.

Fost [afna xog[lijiet tieg[u, jispikka l-volum The Church of St John in Valletta (stampat Ruma fl-1955).

Matul il-karriera twila tieg[u, Hannibal Scicluna ng[ata g[add ta’ onorifi/enzi internazzjonali, fosthom li n[atar Chevalier de la Legion d’Honneur mill-President ta’ Franza talli fi tmiem l-Ewwel Gwerra Dinjija (1918) [a inizjattiva jsib ix-xog[ol g[al 4,000 qieg[da fin-Nofsinhar ta’ Franza: Knight Bachelor bit-titlu ta’ ‘Sir’, Grand Cross tal-Ordni ta’ San :wann, Knight Commander tal-Ordni Ospedalier San Lazzru, u Kavallier tal-Unur tad-Dinastija Lippe. U dan barra milli kien membru attiv ta’ g[aqdiet kulturali internazzjonali.

B[ala apprezzament u [ajr tal-g[otja ta’ kotba fuq Malta lil Rhodes House Library, Sir Hannibal ing[ata l-grad ta’ Master of Arts (Honoris Causa) mill-Università ta’ Oxford (1938), imbag[ad ing[ata wkoll il-grad ta’ Duttur tal-Li;i (Honoris Causa) mill-Università ta’ Malta (1966). Forsi bi]]ejjed wie[ed jg[id li Sir Hannibal ir/ieva 25 dekorazzjoni ming[and diversi gvernijiet u persona;;i rjali. F’April 1980 hu ppre]enta d-dekorazzjonijiet u l-medalji tieg[u kollha flimkien ma’ pittura portrait lill-Mu]ew Nazzjonali tal-Arti. Sir Hannibal Scicluna miet fil-21 ta’ Di/embru 1981, fl-età venerabbli ta’ 101 sena.

Wara, b’inizjattiva tal-Fsobians Club tal-Furjana, li tieg[u Sir Hannibal kien patrun g[al g[omru, twaqqaf kumitat bil-g[an li jin;abru fondi biex Sir Hannibal Scicluna jibqa’ mfakkar b’mod tan;ibbli b’monument.

Dan il-kumitat kien kompost mill-Im[allef A. J. Montanaro Gauci b[ala chairman, Mons. Carmelo Xuereb, Patri Marius Zerafa OP, il-Perit Roger De Giorgio, il-Kav. Emanuel S. Tonna, u Joseph Gauci b[ala Segretarju.

Bil-kooperazzjoni s[i[a tal-Gvern u bosta mezzi o[ra permezz tal-kontributuri, nhar il-{add, 27 ta’ Di/embru 1987 saret i/-/erimonja tal-kxif tal-monument li Sir Hannibal Scicluna fil-;nien tal-Mall, il-Furjana.

L-Im[allef Montanaro Gauci, [abib antik ta’ Sir Hannibal, qal: “Il-kotba tal-istoriku Hannibal fuq l-ordni sovran militari ta’ Malta, li huma mag[rufa mad-dinja kollha, huma fihom infushom monument g[al Sir Hannibal.”

L-A;ent President ta’ Malta, Paul Xuereb, kixef il-monument. Tbierek minn Dun :u]epp Borg Micallef.

Fost dawk pre]enti g[a/-/erimonja, kien hemm qraba ta’ Sir Hannibal, fosthom ibnu, Chev. Major Hannibal Scicluna, il-Prim Im[allef Hugh W. Harding, il-Ministru tal-Edukazzjoni Ugo Mifsud Bonnici u l-A;ent Kummissarju G[oli Ingli], Peter Marshall.

Il-monument jikkonsisti f’bust tal-bron] ta’ Sir Hannibal, xog[ol l-iskultur Vincent Apap, imqieg[ed fuq pedestall, xog[ol il-marmista Sare Bros, ir-Ra[al :did.

Introdu/a s-sistema moderna Dewey De/imali g[all-klassifikazzjoni tal-kotba, u d-depo]itu skont il-li;i ta’ kopja b’xejn lill-Biblijoteka ta’ kull pubblikazzjoni stampata f’Malta. B’dan il-mod g[en biex kibret il-kollezzjoni tal-Melitensia fil-Librerija Nazzjonali tag[na.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

12 Intervista

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na Joe Mikallef jitkellem ma’ Oliver Friggieri (56) Fil-[ar;a tal-lum ta’ In-Nazzjon qed nippubblikaw is-sitta u [amsin parti fis-sensiela ta’ konversazzjonijiet ma’ Oliver Friggieri li fihom qed nittrattaw temi u realtajiet differenti. Illum se nitkellmu dwar il-Kobor ta’ Alla u temi relatati (it-tielet parti) u dan bl-iskop pre/i] li nkomplu nittrattaw temi attwali. Temi li bosta drabi niddiskutu u ng[arblu bl-aktar mod akkanit, i]da li bosta drabi wkoll nag[]lu li ninjorawhom.

Imma tajjeb li fil-[ajja mg[a;;la li qed ng[ixu nieqfu ftit u nirriflettu fuq temi attwali u li huma ta’ rilevanza. Bla dubju ta’ xejn, Oliver Friggieri, Ji;ifieri t-twemmin f’Alla huwa b]onn g[al kul[add^

Jekk hu veru li dawn huma b]onnijiet naturali, assoluti, dejjiema, g[al kul[add u kullimkien, allura nindunaw li kollox idur madwar il-problema lkbira: g[ala te]isti t-tbatija? Fil-Filosofija din hi mag[rufa b[ala l-Problema tal-{a]en, il-Problema tat-Tbatija. Minn annimal sa bniedem, mit-twelid sal-mewt, hemm e]istenza li, hi kemm hi sabi[a, hi mxebilka mal-u;ig[. Hi warda bix-xewk.

bis-sa[[a tal-kapa/itajiet indiskussi tieg[u, kapa/i janalizza u jid[ol fil-fond ta’ dawn it-temi li g[andhom jg[inuna aktar biex niskopru a[jar min a[na, fejn a[na u fejn tissokta triqitna.

Ma’ Oliver Friggieri qed niltaqa’ b’mod regolari biex niddiskuti g[add ta’ temi, sitwazzjonijiet u mistoqsijiet. Il-qarrejja huma mistiedna jipparte/ipaw billi huma wkoll jibag[tulna l-[sibijiet tag[hom. Kull email g[al dan l-iskop g[andha tintbag[at f’dan l-indirizz elettroniku – joe.mikallef@media.link.com.mt.

L-ewwel bikja hi s-sinjal /ar li tarbija li g[adha kemm twieldet hi [ajja. Is-skiet ifisser mewt, u l[ajja hi fil-fatt mixja storbju]a lejn is-skiet talmewt. Dan kollu g[andu wa[da minn ]ew; tifsiriet: jew tifsira reli;ju]a, jew il-ba[[ assolut. Jew Kontinwazzjoni jew ix-Xejn.

Sikwit insemmu t-tradizzjoni. X’sehem g[andha f’dan kollu, u fil-fatt xi tfisser tradizzjoni^ A[na ninsabu ng[ixu xi darba u xi mkien. A[na

Il-Kobor ta’ Alla> Il-[ajja hi sabi[a, anki jekk hi problematika. Hawn [lejjaq, annimali u bnedmin, li twieldu biex ibatu biss

[lejjaq skont post (fejn ninsabu) u skont ]mien (meta ninsabu). Kulma ;ie qabilna, tajjeb jew [a]in, hu tradizzjoni. A[na parti mill-hekk imsej[a ‘katina kbira tal-[olqien’, [olqa f’katina twila.

It-tradizzjoni hi kulma a[na r/evejna ming[and in-nies ta’ qabilna, u kulma a[na se ng[addu linnies ta’ warajna. It-tradizzjoni hi wirt li jinkludi lir-Reli;jon ukoll.

Kif jista’ wie[ed jislet l-idea ta’ Alla meta j[ares madwaru u jara dinja s[i[a li qalbha hi marbuta biss ma’ hawn^ Mo[[ha biss f’hawnhekk...

Il-[ajja hi sabi[a, anki jekk hi problematika.

Hawn [lejjaq, annimali u bnedmin, li twieldu biex ibatu biss. Hi misteru tremend, u fil-fehma tieg[i l-Arti kollha, l-i]jed il-Letteratura, hi mnebb[a minnu, dejjem, anki meta hi komika. Anki Mickey Mouse jippre]enta tema serja. Walt Disney hu poeta li jirrakkonta l-[ajja umana permezz ta’ [lejjaq imma;inati.

Il-persuna;;i tieg[u huma bnedmin fis-sura ta’ annimali. Il-Poe]ija, in-Narrattiva, it-Teatru, u fuq kollox il-Mu]ika: dawn huma kollha espressjonijiet li ta[t il-qoxra tag[hom hemm dejjem it-t[assib dwar it-tbatija u l-mewt. Il-[ajja titlob spjegazzjoni f’kollox u l-[in kollu, fer[ u niket.

Allura x’inhi d-differenza bejn l-Arti u r-Reli;jon^ Ma hix differenza kbira, u na[seb li xi drabi ma hemmx differenza. Tant hu hekk, li f’kull reli;jon Alla tkellem mal-bniedem bis-sa[[a tal-Poe]ija.

It-testi Bibli/i, il-Quran, fost l-o[rajn, huma metafori/i, liri/i, poeti/i. Kristu sikwit ftiehem [a]in, jew sa[ansitra ma ftehimx, sewwasew g[aliex tkellem bil-metafori, jew bil-metafori mtawla, ji;ifieri bil-parabboli, bl-allegoriji...

Madankollu, hemm differenza essenzjali bejn lArti u l-Filosofija, fuq na[a, u r-Reli;jon, fuq inna[a l-o[ra. L-Arti tesprimi xi j[oss il-bniedem quddiem realtà ta’ fer[ u ta’ niket, waqt li lFilosofija tipprova tispjega dan kollu.

L-Arti toffri figura li tin[ass (bil-kelma tal-kittieb, bil-forma tal-iskultur u tal-pittur, bil-[oss armoniku tal-mu]i/ista). Imma r-Reli;jon ma tesprimix u lanqas tispjega, imma toffri /-/ertezza li t-tbatija fiha sens; tipprovdi tama /erta, te]i;i ssabar u l-mistennija; twieg[ed tifsira li tmur lil hinn mir-ra;uni.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Intervista 13

Il-Kobor ta’ Alla> Ix-Xjenza te]isti g[aliex il-bniedem tg[allem bl-esperjenza li din id-dinja titlob li tkun skoperta. Huwa nteba[, u se jkompli dejjem jinteba[, li jaf ftit fuq id-dinja, u wisq inqas fuq l-univers. Huwa mdawwar bil-misteri, minn xitla sa dudu, minn bniedem sa Natura s[i[a

Ji;ifieri l-fidi u r-ra;uni ma jmorrux fimkien^ Ir-ra;uni hi ma[luqa minn Alla, u tinsab filbniedem u fl-annimal. It-tnejn g[andhom is-sistema mentali pre/i]a li tahom Alla g[all-b]onnijiet tag[hom. Anki l-ve;etazzjoni g[andha r-ra;uni tag[ha. Alla nnifsu hu r-ra;uni, imma hu wisq aktar minn hekk.

Tant hu hekk li l-Istorja umana hi mimlija b’nies g[orrief li, madankollu, ma jemmnux f’Alla.

Huma j[addmu r-ra;uni kollha u jikkonkludu li lbniedem hu wa[du: hu ‘qatta ta’ passjonijiet inutli’, jg[id Sartre, li fil-fehma tieg[i hu l-ateu l-aktar brillanti fl-Istorja kollha, u li g[alhekk ma huwiex ’il bog[od mill-fidi.

Fil-fehma tieg[i hemm diversi xejriet li juru li ma huwiex ateu /ert, minkejja l-affermazzjonijiet kuntrarji tieg[u.

U allura, fejn ninsabu b[alissa, ladarba r-ra;uni we[idha ma tasalx biex temmen f’Alla^ Ir-ra;uni hi profonda tant li tasal tmiss il-[ajt u tag[raf li lil hinn minnu ma tistax tmur. Minn hemm ’il quddiem, ir-ra;uni ssir it-tapit li l-qalb tg[addi minn fuqu. Il-Van;elu kollu, f’kull pa;na, jista’ jinqara b’dan il-mod.

Fejn tid[ol ix-Xjenza f’dan kollu^ Ix-Xjenza te]isti g[aliex il-bniedem tg[allem blesperjenza li din id-dinja titlob li tkun skoperta.

Huwa nteba[, u se jkompli dejjem jinteba[, li jaf

ftit fuq id-dinja, u wisq inqas fuq l-univers. Huwa mdawwar bil-misteri, minn xitla sa dudu, minn bniedem sa Natura s[i[a.

Ix-Xjenza turi li hemm ftit nies li huma intelli;enti [afna u li we[idhom, jew aktarx, flimkien, jiskopru xi [a;a. I/aqalqu kemm kemm il-purtiera twila tal-g[erf; jigirfu ftit ftit ilMuntanja tal-Injoranza Umana. Kemm ilna li ‘skoprejna’ li je]isti l-kolesterol? Kemm ilna, minn ]mien Adam u Eva ’l hawn, li sirna nafu li g[andna dik li sejja[nielha DNA? Kemm ilna li messejna kemm kemm ma’ pjaneti o[rajn? X’inhu l-univers, u x’fih? Kemm ilna li ntba[na li d-dinja ddur max-xemx, u li ilha ddur mag[ha sa mill-bidu? Konna ilna nduru u nduru, u konna na[sbu li ninsabu fin-nofs ta’ kollox. Imma fin-nofs ta’ kollox hemm biss Alla, u mhux ilbniedem.

L-uniku ritratt li jista’ jie[u l-bniedem huwa meta hu g[aref bi]]ejjed u jin]el g[arkopptejh u jg[id: kemm naf ftit... u l-misteru j[addanni. Anki [arsa edukata, umli, mill-qrib lejn nemla hi di;à okka]joni biex wie[ed jissuspetta kemm il-bniedem hu sempli/i turista fi pjaneta li ma hix tieg[u.

Fi kliem ie[or, a[na mitwielda bil-mistoqsija, u l-univers i]ommha [ajja fina l-[in kollu. Aktar ma nitg[allmu aktar ninteb[u kemm nafu ftit.

Quddiem il-misteru tal-[olqien, minn xitla sa dudu, u sa bniedem, a[na lkoll tfal tal-kindergarten, u aktar ma nistudjaw aktar ninteb[u kemm dan hu minnu. G[all-kuntarju, l-injoranza tittradina billi timliena bi/-/ertezzi u bis-simplifikazzjonijiet.

Fl-isfond tat-trilo;ija ‘Hekk T[abbat il-Qalb Maltija’

Insiru nafu a[jar min a[na L-uniku ritratt li jista’ jie[u l-bniedem huwa meta hu g[aref bi]]ejjed u jin]el g[arkopptejh u jg[id> kemm naf ftit... u l-misteru j[addanni

Allura, fil-fehma tieg[ek, x’inhu l-mertu prin/ipali ta’ min jemmen^ Il-mertu prin/ipali hu li g[andu l-[ila jbaxxi rasu, kemm g[aliex irid jifhem, u kemm g[aliex jaf li ma jistax jifhem. Kull epoka g[andha xi forma ta’ direzzjoni, xi forma ta’ poter, anki dittatorjali, li jmexxiha. }mienna hu mmexxi milliskoperti kbar tal-elettronika.

Ninsabu f’epoka meta ebda invenzjoni ma g[adha tg[a;;eb u timpressjona. Naqset l-importanza tal-Mistoqsija, u kibret il-kunfidenza ma’ kulma hu ovvju.

L-Ovvju: il-meravilja tal-buttuna umli li tobdi u tag[mel kollox. B’hekk il-fidi saret aktar diffi/li minn qabel, imma l-a;enda msemmija qabel baqg[et l-istess. Quddiem il-kumdità teknolo;ika, il-bniedem post-Modern jibqa’ jittewweb u jistaqsi b[al dejjem: g[aliex u g[alfejn dan kollu?

Ir-Reli;jon saret aktar skomda u kontroversjali minn qabel sewwasew g[aliex il-b]onn tag[ha qieg[ed jin[ass aktar minn qabel. Progress akbar ifisser ukoll aptit akbar biex jitwie;bu l-mistoqsijiet li ma jiqdiemu qatt.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

14 Konsumatur

Id-dritt tal-konsumaturi g[al prodotti siguri Id-dritt g[as-sigurezza hu wie[ed mid-drittijiet ba]i/i li g[andhom il-konsumaturi.

F’ka] ta’ prodotti li m’humiex tal-ikel, dan id-dritt hu protett mill-Att dwar isSigurezza ta’ Prodotti.

Din il-li;i tassigura li fissuq jitpo;;ew biss prodotti li m’humiex perikolu]i. Skont dan l-Att Prodott hu meqjus [ieles minn kull periklu meta f’kundizzjonijiet normali jew ra;onevolment prevedibbli, ma jkunx ta’ detriment g[assigurezza jew g[as-sa[[a talkonsumatur.

Sigurtà fil-;ugarelli Biex ji]guraw is-sigurezza tal-;ugarelli dawn ir-regolamenti jispe/ifikaw lista ta’ rekwi]iti li l-manifatturi tal-;ugarelli g[andhom isegwu. Fost dawn

Xi tg[id il-li;i L-Att dwar is-Sigurezza tal-

Prodotti mhux biss jassigura li l-konsumaturi jkollhom biss a//ess g[all-prodotti siguri, imma jimponi wkoll obbligi fuq min ipo;;i prodotti fissuq.

Dan sar biex jipprovdi lillkonsumaturi bl-informazzjoni kollha relevanti dwar l-aspetti ta’ sigurtà ta’ prodott u twissijiet biex i]ommuhom infurmati fuq ir-riskji.

Il-manifatturi, l-importaturi u l-bejjieg[a huma responsabbli biex jassiguraw li lprodotti li huma jipprovdu huma ming[ajr periklu.

B’mod spe/ifiku, l-manifatturi huma responsabbli biex jiddisinjaw u jimmanifatturaw il-prodott skont il-[ti;iet essenzjali kif imni]]la fille;i]lazzjoni ta[t liema jaqa’ t-tip ta’ prodott.

Imbag[ad qabel ma jpo;;u l-prodott fis-suq g[andhom iwettqu g[a]la ta’ kampjuni u ttestjar biex jassiguraw li lprodott hu sigur.

Min jimporta prodott g[andu ji]gura li g[andu filpussess tieg[u idDikjarazzjoni ta’ Konformità g[aliex din tiggarantixxi li l-

Meta wie[ed ji;i biex jixtri xi prodott spe/jalment dak relatat ma’ ;ugarelli g[andu dejjem ifittex is-sinjal ‘CE’ biex iserra[ rasu dwar is-sigurtà tal-prodott

prodotti bil-marka CE li dda[[lu fis-suq, fil-fatt kienu manifatturati skont ir-regoli u l-istandards ta’ sigurezza.

Din id-dokumentazzjoni teknika g[andha tkun pprovduta meta tkun mitluba millawtoritajiet tas-sorveljanza tas-suq.

Responsabbiltajiet tal-bejjieg[ Rigward ir-responsabiltajiet ta’ min ibig[, dawn g[andhom ikollhom l-evidenza li turi min issupplixxa l-prodotti li qed ibig[u.

Jekk meta mitlub ma jipprovdux din l-informazzjoni,

jistg[u jin]ammu legalment responsabbli jekk il-prodott li jkunu bieg[u jirri]ulta perikolu].

L-Att dwar is-Sigurezza talProdotti jirrikjedi wkoll li fuq /erti tipi ta’ prodotti jkun hemm il-Marka CE.

L-Att dwar is-Sigurezza tal-Prodotti mhux biss jassigura li l-konsumaturi jkollhom biss a//ess g[all-prodotti siguri, imma jimponi wkoll obbligi fuq min ipo;;i prodotti fis-suq

Din il-Marka titpo;;a fuq il-prodott mill-manifattur b[ala dikjarazzjoni li lprodott li qed jitpo;;a fis-suq hu konformi mal-[ti;iet essenzjali tal-le;i]lazzjoni Ewropeja relevanti.

Ming[ajr il-Marka CE /ertu kategoriji ta’ prodotti ma jistg[ux jitpo;;ew fis-suq Ewropew. Dawn jinkludu: apparat elettriku ta’ vulta;; baxx, ;ugarelli; apparat personali protettiv, prodotti ta’ kostruzzjoni u makkinarju.

Prodotti o[ra b[al ko]meti/i u deter;enti, m’g[andhomx b]onn il-Marka CE però xorta wa[da g[andu jkollhom il[ti;iet essenzjali kif titlob illi;i.

Kategorija ta’ prodotti fejn is-sigurezza tilg[ab rwol importanti [afna hi dik tal;ugarelli.

Il-;ugarelli g[andhom ikunu siguri biex it-tfal jilg[abu bihom ming[ajr riskju li jwe;;g[u. Ir-regolamenti dwar is-sigurezza tal;ugarelli jqisu b[ala ;ugarelli kull prodott jew materjal li hu ddisinjat jew intenzjonat biex ji;i ntu]at f’log[ob minn tfal ta[t l-erbatax–il sena.

insibu li g[andhom ju]aw materjal li ma jin[araqx fa/ilment, u li l-;ugarelli jkunu mag[mula minn materjal li m’huwiex tossiku.

Hemm ukoll l-obbligu li l;ugarelli g[andhom ikunu mag[mula b’sa[[ithom u m’g[andhomx jinkisru fa/ilment, u li kull parti li tista’ tinqala’ minn mal-;ugarell g[andha tkun kbira bi]]ejjed li t-tfal ma jistg[ux jibilg[uha.

Rigward dan, il-li;i tg[id li ;ugarelli li g[andhom bi//iet ]g[ar u li m’humiex addattati g[al tfal ta[t it-tliet snin, g[andu jkun hemm indikazzjoni /ara fuqhom. Barra minn hekk, ;ugarelli li jinfet[u u jing[alqu g[andhom ikunu mag[mula b’tali mod li t-tfal ma jag[lqux subg[ajhom jew iwe;;g[u.

Biex il-manifatturi tal;ugarelli juru li mxew ma’ dawn ir-regoli ta’ sigurezza, g[andhom ipo;;u l-Marka CE fuq il-;ugarell innifsu jew fuq it-tikketta jew packaging tal;ugarell.

G[aldaqstant, meta jkollna b]onn nixtru xi ;ugarelli g[andna nfittxu l-Marka CE. G[andna wkoll naraw jekk il;ugarell g[andux xi twissijiet dwar kif g[andu jew m’g[andux jintu]a. ?ertu ;ugarelli jinkludu listruzzjonijiet, dawn g[andna naqrawhom u nerfg[uhom g[aliex ‘il quddiem jista’ jkollna b]onn ner;g[u nirreferu g[alihom. Qabel ma nag[tu ;ugarell ;did lit-tfal g[andna ni//ekkjawh sew. A[na nafu kif it-tfal tag[na jilg[abu u nistg[u nu]aw dan l-g[arfien biex naraw jekk b’xi mod il-;ugarell jistax ikun perikolu].

minn Odette Vella odette.vella@mccaa.org.mt\

g[all-Kompetizzjoni u g[allAffarijiet tal-Konsumatur, hu responsabbli mis-sigurezza tal-prodotti u jag[mel ispezzjonijiet ad hoc biex jassigura li l-prodotti li hemm g[allbejg[ huma siguri.

Meta jinstabu prodotti li m’humiex siguri, dan idDirettorat jista’ jie[u passi legali billi jo[ro; avvi]i u twissijiet u jista’ wkoll jie[u azzjoni legali kontra lkumpaniji li jpo;;u f’riskju sa[[et il-konsumatur.

Il-konsumaturi jistg[u jirrappurtaw prodotti perikolu]i lid-Direttorat g[asSorveljanza tas-Suq billi j/emplu fuq in-numru tat-telefon 2395 2000.

L-iskop ta’ dan l-artiklu hu biss li jipprovdi informazzjoni u mhux li jag[ti parir legali.

F’ka] ta’ ilment jew b]onn ta’ aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja lill-Uffi//ju g[allAffarijiet tal-Konsumatur fi [dan l-Awtorità ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur fuq il-freephone 8007 4400 jew in-numru tat-telefown 2395 2000.

Odette Vella

Ir-responsabbiltà tal-prodotti Id-Direttorat g[asSorveljanza tas-Suq fid-

Divi]joni dwar Regolamenti Tekni/i ta’ l-Awtorità Maltija

Senior Information Officer Uffi//ju g[all-Affarijiet tal-Konsumatur Awtorita’ ta’ Malta g[all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

A[barijiet ta’ Barra 15 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IL-VATIKAN

Il-Papa llum i]ur Lampedusa G[all-ewwel ]jara tieg[u barra minn Ruma, il-Papa Fran;isku g[a]el li j]ur ilg]ira Taljana ta’ Lampedusa biex juri s-solidarjetà mal-eluf ta’ refu;jati li kull sena ji]barkaw f’din il-g]ira wara vja;; perikolu].

Il-Papa se jag[mel dan ilvja;; ;ranet wara li ppubblika l-ewwel en/iklika tieg[u, “Dawl tal-Fidi”, li tibni fuq il[idma li kien beda lprede/essur tieg[u, il-Papa Benedittu XVI. Il-Vatikan qal li l-Papa kien kommoss mill-ba[ar ta’ immigranti u kien se jpo;;i kuruna fjrui fil-ba[ar barra Lampedusa b’tifkira ta’ dawk li mietu waqt il-vja;; g[al [ajja a[jar.

Il-Papa se jiltaqa’ wkoll ma’ gruppi ta’ immigranti li qasmu lejn Lampedusa, u kien se jmexxi quddiesa f’kumpless sportiv g[all-immigranti.

F’Lampedusa hemm /entru g[ad-detenzjoni, li kien inbena biex i]omm 380 persuna imma g[al ]mien twil qed i]omm ferm aktar min[abba leluf li qed jaqsmu mill-kosta tal-Afrika ta’ Fuq. Lampedusa g[andha popoalzzjoni ta’ 6,000 persuna, imma spiss l-immigranti li ja[arbu mill-Afrika ikunu ferm aktar minn hekk.

L-Ar/isqof Francesco

Montenegro tal-Ar/idjo/esi ta’ Agrigento u li ta[tu taqa’ Lampedusa, qal li din il-g]ira hi pont lejn il-kontinent Afrikan, li wie[ed ma jistax jag[mel tabirru[u li ma te]istix.

Il-Papa jrid juri solidarjetà mal-immigranti Hu qal li hu kien stieden lill-Papa biex jag[mel din i]]jara meta ri/entement kien Ruma. Hu qal li fil-laqg[a induna li l-Papa kien attent [afna g[al dak li kien qed ig[idlu dwar is-sitwazzjoni f’Lampedusa u qallu li kienet tkun xi [a;a po]ittiva [afna kieku j]ur il-g]ira, li tinsab 115-il kilometru mill-kosta tat-Tune]ija.

L-Ar/isqof Montenegro insista li l-Papa ma kienx sejjer Lampedusa biex i]ur limmigranti biss, imma anki rresidenti li g[amlu minn kollox biex ig[inu lil dawk li jkunu g[amlu l-vja;; perikolu].

Hu qal li l-Papa ried li din i]-]jara titqies b[ala wa[da privata u li ma jsiru l-ebda t[ejjijiet spe/jali g[al dan ilvja;; tieg[u.

Il-Papa Fran;isku hekk kif ilbiera[ mexxa quddiesa fil-Ba]ilika ta’ San Pietru, fil-Vatikan (Ritratt> Reuters)

IL-KANADA

Stra;i wara li ferrovija to[ro; mil-linji L-awtoritajiet fil-provin/ja Kanadi]a tal-Quebec g[adhom ma jafux kemm hemm vittmi wara li ferrovija li kienet qed i;;orr kunsinja ta’ ]ejt [ar;et mil-linji u da[let fil-bini, f’Lac Megantic.

Mhux qed ikun esklu] li l-vittmi

jistg[u jkunu bejn 40 u 80 persuna, g[alkemm sa’ tard ilbiera[ kienu nstabu biss tliet katavri.

L-awtoritajiet qalu li minkejja li kienu g[addew diversi sig[at minn wara l-in/ident, iz-zona fejn se[[ kienet g[adha perikolu]a [afna biex

il-[addiema tas-salvata;; jid[lu fiha.

Erba’ vaguni – li kull wie[ed kien qed i;orr 30,000 gallun ]ejt mhux-raffinat mill-Istati Uniti – [adu n-nar u splodew. Dan ikkaw]a l-qirda ta’ [afna bini, inklu]i bars popolari mannies tal-lokal. Barra minn hekk, wara

l-isplu]joni, i]-]ejt jaqbad da[al filkatusi ta[t l-art u beda jfur fit-toroq tal-madwar.

Il-Pulizija evakwaw iz-zona b’madwar 2,000 persuna u mhux qed i[allu n-nies jid[lu sa kilometru bog[od minn fejn se[[ l-impatt.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

16 A[barijiet ta’ Barra

A[barijiet ta’ Barra 17

L-ITALJA

Estradat traffikant tad-droga ewlieni

FRANZA> Nies jimxu fuq tpin;ija enormi fil-format 3D, mill-artist Fran/i] Francois Abelanet, fi Place Bellecour, Lyon. Il-pittura saret g[al avveniment kummer/jali u kienet tkopri medda ta’ 4,000 metru kwadru. Issa saret talba biex din tkun a//ettata b[ala l-akbar bi//a arti tat-triq fid-dinja mill-Guinness Book of Records. (Ritratt> Reuters)

Fl-Italja wasal Roberto Pannunzi, meqjus b[ala lakbar traffikant tad-droga fl-Ewropa, wara li kien arrestat fil-Kolombja.

Pannunzi hu meqjus b[ala l-akbar traffikant tad-droga kokaina fiddinja u hu stmat li kull xahar fl-Ewropa kien qed ida[[al ]ew; tunnellati kokaina.

Hu kien arrestat f’Bogota waqt li kien qed jixtri, u fejn kien qed joqg[od b’identità falza.

Fil-[idma biex ikun arrestat kien hemm kooperazzjoni mad-Drug Enforcement Administration (DEA) Amerikana.

Pannunzi g[andu rabtiet mal-grupp mafju] Taljan tal-’Ndrangheta, ibba]at fil-Kalabrija.

Pannunzi di;à kien arrestat fl-Italja, imma fl2010 irnexxielu ja[rab minn sptar fejn kien idda[[al g[all-kura.

SPANJA> Barri jaqbe] minn fuq grupp ta’ nies hekk kif ilbiera[ bdew it-ti;rijiet tradizzjonali fil-festa ta’ San Fermin, li ssir kull sena f’Pamplona.

Matul il-;urnata tal-biera[, diversi persuni sofrew feriti f’ti;rija mal-barrin, li damet erba’ minuti u sitt sekondi. (Ritratt> Reuters)

IR-RENJU UNIT

IR-RENJU UNIT

L-ITALJA

Telefonata spe/jali biex ir-Re;ina tkun taf bit-twelid tal-Prin/ep William

Ritorn tal-Black Sabbath

Ministri mitluba jikxfu l-assi online

Sar mag[ruf li r-Re;ina Eli]abetta se tkun l-ewwel wa[da li tkun infurmata bit-twelid tat-tarbija talPrin/ep William u martu Kate.

Dan se jsir permezz ta’ telefon spe/jali li l-konversazzjonijiet fuqu ma jistg[ux ikunu inter/ettati.

Fl-istess [in, is-segretarju privat tal-

koppja, Jamie Lowther-Pinkerton, se jinforma lill-Prim Ministru David Cameron u lil nies importanti o[rajn, fosthom l-Ar/isqof ta’ Canterbury.

Minn Buckingham Palace, imbag[ad, l-uffi/jali jinfurmaw lillkapijiet tal-Istat tal-54 pajji] talCommonwealth, fosthom Malta, u

dawk li jissej[u l-First Ministers, lekwivalenti tal-Prim Ministru, g[al Scotland, Wales u l-Irlanda ta’ Fuq. G[all-pubbliku, se jkun hemm avvi] uffi/jali li j[abbar it-twelid li jitpo;;a mal-kan/ell tal-Palazz.

Skont il-[in tat-twelid, ftit minuti wara se jkun hemm salut b’41 tir tal-

kanun f’Hyde Park, u wara, il-membri tal-familja jkunu jistg[u jmorru j]uru lill-omm. Dawn mistennija jkunu lfamilji tal-koppja. {bieb u membri o[ra tal-familja qed ikunu m[e;;in jistennew sakemm ittarbija tmur id-dar biex imorru jarawha.

Il-grupp rock Ingli] Black Sabbath re;a’ jinsab fil-qu//ata tal-klassifika Ingli]a tal-albums wara assenza ta’ 43 sena.

Dan, bl-album “13!”

L-a[[ar darba li l-grupp kien fil-qu//ata ta/-charts Ingli]i kien bit-tieni album tag[hom, “Paranoid”.

Ozzy Osbourne, li jmexxi l-grupp, ammetta li hu u s[abu tal-grupp kienu sorpi]i g[all-a[[ar bis-su//ess tal-album u fuq kemm la[qu l-qu//ata daqshekk malajr.

Il-Prim Ministru Taljan, Enrico Letta, talab lill-Ministri kollha tal-Kabinett kif ukoll lill-uffi/jali g[olja fil-Gvern biex jiddikjaraw fuq l-internet kemm g[andhom salarju kif ukoll l-assi tag[hom. Dan, biex ikun hemm aktar trasparenza fil-pajji]. Fi stqarrija mill-uffi//ju tal-Prim Ministru Taljan, t[abbar li l-Ministri, id-Deputat

Ministri, is-Sotto-Segretarji fil-Gvern pre]enti g[andhom jippubblikaw id-d[ul kollu tag[hom u l-benefi//ji marbutin malkariga tag[hom, kif ukoll kull d[ul ie[or.

Is-sena li g[addiet, il-Gvern ta’ Mario Monti g[amel pass simili hekk kif kienet qed tirranka l-;lieda kontra l-eva]joni tattaxxa. Is-sit tant kien attira attenzjoni li l-

website ikkrollat g[aliex ma setg[etx tifla[ g[all-ammont ta’ nies li kienu qed imorru jaraw l-assi tal-Ministri.

F’dak il-ka], l-aktar membru sinjur talKabinett ta’ Mario Monti kien l-eks Ministru tal-:ustizzja, Paola Severino, li kienet iddikjarat d[ul ta’ seba’ miljun ewro g[all-[idma tag[ha b[ala avukat fl-2010.

IL-PORTUGALL

IL-PAKISTAN

Ma jridx jg[in f’investigazzjoni ;dida dwar Madeleine McCann

Jer;a’ jda[[al il-piena tal-mewt

Scotland Yard qed isibu ostakli kbar mill-awtoritajiet Portugi]i biex jinvestigaw informazzjoni ;dida li tista’ twaddab dawl fuq lg[ajbien ta/-/kejkna Madeleine McCann, sitt snin ilu, waqt li kienet fuq btala fil-Portugall.

Il-;img[a li g[addiet, Scotland Yard qalet li kellha [jiel ;did dwar il-ka], u f’temp ta’ ftit ;img[at dan jista’ jwassal g[al xi arresti b’rabta mal-ka]. I]da Joana Marques Vidal, l-Avukat :enerali Portugi], /anfret lil Scotland Yard u insistiet li dawn ma jistg[ux joperaw fil-Portugall u lanqas jinterrogaw lil xi [add.

L-investigaturi ta’ Scotland Yard qalu li huma riedu jarrestaw 38 persuna b’rabta mal-ka], u dawn jinsabu fil-Portugall u fi bnadi o[ra tal-Ewropa. G[alhekk intalab permess biex grupp ta’ pulizija Ingli]i jmorru l-Portugall biex ikomplu bl-investigazzjoni.

Imma mill-kummenti li saru minn Marques Vidal kif ukoll minn xi uffi/jali o[rajn Portugi]i, ftit hemm [jiel ta’ rieda ta’ kooperazzjoni mill-awtoritajiet Portugi]i.

Madeleine McCann kienet g[ebet mill-kamra tal-appartament tag[ha fil-kumpless turistiku ta’ Praia da Luz, fit-3 ta’ Mejju tal2007, meta kellha tliet snin. Dan, waqt li l-;enituri tag[ha kienu qed jieklu f’ristorant fil-qrib.

L-investigazzjoni Portugi]a kienet ikkritikata [afna u kien hemm ]mien meta l-Pulizija riedu jarrestaw lill-;enituri, u fl-2008 il-ka] ing[alaq ming[ajr ebda soluzzjoni fl-g[ajbien. Lawtoritajiet Portugi]i dejjem irrifjutaw il-ka]. Fl-2011, Scotland Yard bdew investigazzjoni g[al rashom u mhux qed jeskludu li ttifla g[adha [ajja.

L-ISTATI UNITI> Ir;iel lebsin tat-truppi waqt re-enactment tal-battalja ta’ “Gallant Rally at the Kingle Farm”, bejn it-truppi Federali u dawk tal-Konfederazzjoni, matul il-Gwerra ?ivili Amerikana. Dan sar b[ala parti mill-attivitajiet biex ifakkru l-150 anniversarju tal-Battalja ta’ Gettysburg, f’Pennsylvania. (Ritratt> Reuters)

Il-Gvern il-;did talPakistan re;a’ da[[al ilpiena tal-mewt. Dan, fi sforz biex juri li hu ddeterminat li jra]]an i]-]ieda allarmanti kemm fl-attakki terroristi/i kif ukoll fil-kriminalità.

Il-pass kien ikkundannat minn diversi organizzazzjonijiet internazzjonali b[ala inuman u pass lura g[all-pajji].

Fl-2008, il-Pakistan kien impona moratorju fuq ilpiena tal-mewt, li skadiet fit30 ta’ :unju li g[adda.

Hemm madwar 8,000 persuna fil-[absijiet Pakistani li kienu kkundannati g[allmewt.

Ta’ min ig[id li kien hemm e//ezzjoni fl-2012 meta qattiel u eks membru tal-

militar ing[ataw il-piena talmewt.

Omar Hamid Khan, ilMinistru tal-Intern Pakistani, ilbiera[ [abbar li l-Gvern ma kellux l-intenzjoni li jestendi l-moratorju fuq il-piena talmewt. Il-President talPakistan irid japprova kull piena u s-soltu l-piena li ting[ata fil-Pakistan hi ttg[alliq.

Khan qal li l-linja l-;dida tal-Prim Ministru Nawaz Sharif kienet li dawk kollha li ng[ataw il-piena jridu jinqatlu, [lief dawk li ng[ataw ma[fra g[al ra;unijiet umanitarji.

Il-pass li kien [a l-Pakistan fl-2008 kien tfa[[ar [afna g[aliex kien hemm t[assib serju li l-qrati u l-Pulizija

Pakistana ma kinux ta’ livell tajjeb biex jassiguraw li persuna ting[ata pro/ess ;ust.

Madwar id-dinja hawn 150 pajji] li xoljew g[al kollox lu]u tal-piena tal-mewt, inkella waqqfu li din ting[ata b[ala piena.

F’Mejju, il-Papua New Guinea, fost l-aktar pajji]i fqar u korrotti fid-dinja, ukoll re;g[et introdu/iet il-piena tal-mewt.

Fost dawk li kkritikaw dan il-pass kien hemm l-Amnesty International u n-Nazzjonijiet Uniti, li qalu li mhemm lebda prova li turi li l-piena tal-mewt hi deterrent, kif ukoll hemm il-periklu li nies inno/enti jing[ataw il-piena tal-mewt.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

18 A[barijiet ta’ Barra

Il-Boeing 777 tal-Asiana Airlines fuq il-mitjar tal-ajruport ta’ San Francisco, f’Kalifornja (Ritratt> Reuters)

L-ISTATI UNITI

Ji;;arraf ajruplan bi 300 abbord f’San Francisco Boeing 777 tal-Asiana Airlines bi 307 persuni abbord, i;;arraf u sploda vampa nar hekk kif ni]el fl-ajruport internazzjonali ta’ San Francisco wara li kien telaq minn Seoul, fil-Korea ta’ Isfel.

Fl-in/ident, ]ew; persuni nqatlu u 180 persuna o[ra ndarbu, xi w[ud b’mod serju.

Skont xi xhieda, id-denb tal-ajruplan deher jolqot parti mill-mitjar hekk kif kien se jmiss l-art.

Id-denb tal-ajruplan tqa//at u tar flarja, skont xi xhieda.

Mhemmx indikazzjoni x’seta’ wassal g[al dan l-in/ident, g[alkemm issidien tal-linja tal-ajru qalu li ma jidhirx li kien hemm xi [sara mekkanika, g[alkemm ma eskludewx ]ball millbdot jew mit-torri tal-kontroll.

Skont passi;;ier li kien abbord, ilbdot deher li kien qed jipprova jer;a’ jg[olli l-ajruplan ftit qabel ma ;;arraf.

I]-]ew; vittmi kienu ]ew; xebbiet ?ini]i li kienu fil-parti ta’ wara talajruplan.

Skont l-Asiana, l-ajruplan kien beda l-vja;; f’Shanghai, i/-?ina, b’291

passi;;ier u b’16-il membru talekwipa;;. Fil-ma;;oranza tag[hom, il-passi;;ieri kienu ?ini]i, Koreani u Amerikani.

L-ewwel in/ident fatali g[all-Boeing 777 fi 18-il sena Dan hu l-ewwel in/ident fatali li fih kien involut ajruplan tat-tip Boeing 777 fit-18-il sena li ilu fis-servizz. Dan hu wkoll l-ewwel in/ident tal-ajru fatali g[al ajruplan tal-passi;;ierti fl-

Istati Uniti mill-2009. L-Asiana ilha topera g[al dawn l-a[[ar 25 sena u matulhom kellha ]ew; in/identi talajru fatali.

Kelliem g[all-ajruport ta’ San Francisco qal li t-tag[mir fis-sistema g[all-in]ul fl-ajruport g[al dawn la[[ar ;img[at ma kienx qed ja[dem, ukoll fil-[in meta se[[ l-in/ident.

Imma l-esperti qalu li dan ma kienx determinanti g[all-in/ident, g[alkemm l-investigaturi xorta se jaraw jekk ittag[mir li ma kienx qed ja[dem kellux sehem f’dak li ;ara.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Sa[[a 19

Mod ‘express’ kif issalva [ajja Dan l-a[[ar, wie[ed seta’ jara trailer differenti pparkjat barra l-head office ta’ Express Group. Dan it-trailer, mag[ruf a[jar b[ala l-Mobile Blood Donation Unit laqa’ 17-il impjegat, fosthom managers u diretturi minn Express Group li taw id-demm b[ala parti minn attività ta’ donazzjoni ta’ demm organizzata millkumpanija.

G[al disg[a minn dawn limpjegati, din kienet l-ewwel esperjenza tag[hom filwaqt li wie[ed mill-impjegati re;a’ ta d-demm wara 30 sena!

“Li tag[ti d-demm hija xi [a;a mill-isba[. Fil-fatt huwa fatt mag[ruf li kull pinta demm mog[tija minn persuna, kapa/i ssalva tliet persuni. G[aldaqstant, hija xi [a;a ferm sabi[a meta persuna tidde/iedi li tag[ti ddemm g[all-ewwel darba g[aliex ikun ifisser li din ilpersuna jkun irnexxielha teg[leb dik il-ftit bi]a’ naturali.

“A[na kburin bl-impjegati li [adu sehem f’din l-attività spe/jalment b’dawk li taw iddemm g[all-ewwel darba,” qal Franco Azzopardi, Chairman ta’ Express Group.

“A[na na[dmu f’ambjent mimli sfidi fejn il-[idma u lkapa/ità tag[na dejjem qed ji;u ppruvati. Din kienet sfida differenti, g[aldaqstant, limpegati tag[na a//ettawha u taw id-demm biex jg[inu [ajjet [addie[or.

“Nittamaw li jer;a’ jkollna opportunitajiet simili o[ra u n[e;;u kumpaniji o[rajn biex jag[mlu l-istess, spe/jalment jekk se jag[mluha g[all-ewwel darba,” ]ied Franco Azzopardi.

“Il-medja ta’ donazzjonijiet ta’ demm kuljum hija ta’ madwar 50-55 bor]a, i]da dan qatt ma hu bi]]ejjed u d-

Disa’ impjegati ta’ Express Group taw id-demm g[all-ewwel darba waqt inizjattiva ta’ g[oti tad-demm minn [addiema tal-kumpanija Express

domanda dejjem qed ti]died b’medja ta’ 2,000 bor]a kull sena,” spjega Paul Mercieca mi/-?entru Nazzjonali tatTrasfu]joni tad-Demm.

“Din id-domanda ]diedet min[abba ]ieda f’operazzjonijiet li jkollhom b]onn trasfu]jonijiet taddemm, ]ieda fit-trattament talkan/er u sfortunatament, f’ka]i ta’ in/identi tat-traffiku jew fuq il-post tax-xog[ol.

“Hemm g[add ta’ ra;unijiet li j]ommu lil persuni milli jag[tu d-demm i]da l-fattur ewlieni jibqa’ dak tal-bi]a’, xi [a;a li tista’ fa/ilment ting[eleb jekk wie[ed imur b[ala parti minn grupp s[i[ [alli kul[add jg[in lil [addie[or.

“G[aldaqstant, jibqa’ wkoll il-fatt li l-g[add ta’ donaturi qed ji]died ukoll grazzi g[al attivitajiet organizzati minn kumpaniji. Din is-sena, ’il fuq minn 730 donatur minn kumpaniji u negozji taw id-

demm b’su//ess. Dawn ilblood donation drives organizzati minn kumpaniji, i[e;;u lill-impjegati li jing[aqdu u jag[tu d-demm b[ala grupp, u dan jg[inhom jeg[lbu l-ftit bi]a’ li jista’

jkollhom. Hekk kif jeg[lbu dik il-ftit bi]a’, kull min jag[ti d-demm jinduna bissens ta’ sodisfazzjon li ddonazzjoni tieg[u tista’ ssalva [ajja, ]ew; [ajjiet jew tlieta!” temm jg[id is-Sur Mercieca.

L-G{OTI TAD-DEMM – TAJJEB LI TKUN TAF Dawk kollha li jkun bi [siebhom jag[tu ddemm, idealment ji]guraw li jkunu [adu kolazzjon [afif u tajjeb li jixorbu [afna ilma.

Biex jag[ti d-demm, donatur g[andu b]onn li jippre]enta l-ID card jew mezz ie[or ta’ identifikazzjoni.

Dawk il-kumpaniji li jixtiequ jorganizzaw blood drive g[all-impjegati tag[hom jew li jmorru jag[tu d-demm b[ala grupp f’wie[ed mis-siti fejn jing[ata d-demm jistg[u

jikkuntattjaw li/-?entru Nazzjonali tatTrasfu]joni tad-Demm fuq 220 66 209, 79 307 307 jew bl-email nbts@gov.mt.

Aktar informazzjoni tinkiseb minn fuq issit ta’ NBTS www.blood.gov.mt, mill-pa;na uffi/jali ta’ NBTS fuq facebook https:##www.facebook.com#bloodmalta jew billi wie[ed jirre;istra fuq id-Donor Registration App.: https:##www.facebook.com#bloodmalta#app.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

20 Edukazzjoni

GO tinvesti fil-kun/ett ta’ Malta Kreattiva Yiannos Michaelidis, il-Kap E]ekuttiv ta’ GO plc, ]ar l-Istitut tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST li jinsab il-Mosta.

Hawnhekk l-istudenti kienu g[addejjin bl-a[[ar t[ejjijiet g[allesebizzjoni tag[hom tal-a[[ar tassena bit-titolu: “Revoluzzjoni – ixXow Finali.”

Il-wirja kienet parti integrali millMCAST Expo u saret fil-kampus tal-Istitut li jipprovdi l-post ideali f’kuntest professjonali g[all-fu]joni e//itanti ta’ o;;etti e//ezzjonali esebiti mill-studenti.

Stephen Vella, id-Direttur fl-Istitut tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST akkumpanja lil Yiannos Michaelides madwar l-Istitut. Fost affarijiet o[ra, Yiannos Michaelides intwera listudjo tal-arti mibni fuq teknolo;ija mill-aktar avvanzata li l-Istitut huwa tant kburi bih.

L-Istitut tal-Arti u d-Disinn talMCAST ;ie stabbilit fl-2001 ibba]at fuq il-[ila u l-kompetenza ta/-?entru tal-Arti u Disinn u l-Iskola g[allArti;jani Salvatore Dimech.

Mill-bidu tieg[u, l-Istitut irnexxielu j]omm bilan/ xieraq bejn id-disinn u l-[olqien.

L-esebizzjoni tal-istudenti tala[[ar tas-sena, li din is-sena hija ttnax l-edizzjoni tag[ha, ittellg[et filjiem li g[addew. Fl-esibizzjoni kien hemm g[all-wiri g[a]la mdaqqsa ta’ pro;etti tal-istudenti li jkopru diversi livelli u oqsma ta’ studju bil-g[an li jipprovdu firxa wiesg[a ta’ dixxiplini mg[allma fl-Istitut.

Il-wirja tinkludi xog[ol 3D fil;ebel, /eramika, metall, injam, tessuti u materjali ri/iklati. Hemm esebiti wkoll xog[lijiet tal-arti, grafika u x-xog[ol inerattiv talmidja.

Mument waqt i]-]jara li Yiannos Michaelidis, il-Kap E]ekuttiv ta’ GO plc, g[amel lill-Istitut tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST li jinsab fil-Mosta

Waqt li kien qed jitkellem dwar lisponsorship, Yiannos Michaelides qal li “GO hija tassew kburija li qed tisponsorja l-Istitut tal-Arti u d-Disinn tal-MCAST. L-avveniment tal-lum jimmarka l-bidu fil-futur ta’ s[ubija bejn i]-]ew; partijiet.”

Huwa enfasizza l-importanza talindustrija ta’ kreattività u l-kontribut vitali tag[ha g[all-futur ta’ kwa]i lindustriji kollha.

Yiannos Michaelides qal li “GO qed t[ejji strate;ija li hija //entrata

fuq ]g[a]ag[ li huwa mistenni li tibda wara l-ista;un tas-sajf. G[alkemm li g[adha fl-istadji bikrija [afna ta’ ppjanar, g[adu kmieni wisq biex nag[tu d-dettalji, g[andi pja/ir ninfurmak li GO fil-futur qrib se tittestja l-profi/jenza ta’ kreattività tieg[ek.”

Stephen Vella, irringrazzja lil GO talli ng[aqdet mal-Istitut biex flimkien jiggarantixxu s-su//ess s[i[ talokka]joni. “L-esebizzjoni tag[na tala[[ar tas-sena tirrifletti investiment

konsiderevoli fir-ri]orsi umani u dawk fi]i/i u hija prova tan;ibbli tal-g[add dejjem jikber ta’ korsijiet offruti fl-arti varji, fid-disinn u fil-midja.”

“L-Istitut tal-Arti u d-Disinn ja[dem mill-qrib mal-industrija u hu impenjat li jipprovdi studenti b’assignment briefs u esperjenzi realisti/i. L-Arti u d-Disinn g[andhom rwol kru/jali filkomunikazzjoni ta’ vi]jonijiet u ideat li kliem wa[edhom ma jistg[ux jesprimu g[al kollox.”

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

TV#Radju 21 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Ce n’è per tutti Iris 17>30

Film Taljan li n[adem fl2009 b’re;ija ta’ Luciano Melchionna u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Ambra Angiolini (fir-ritratt fuq ix-xellug), Lorenzo Balducci u Stefania Sandrelli. Gianluca jkun poeta ]ag[]ug[ li xeba mill-we;g[at li taf tag[ti d-dinja u g[aldaqstant jixxabbat mal-Colosseo ta’ Ruma u jibda jhedded li se jaqbe] minn hemm biex itemm [ajtu. Bosta jkunu dawk li jmorru hemm biex forsi jirnexxilhom jikkonvin/uh biex ma jag[milx dan.

4 Given NET Television 21>35 Is-su;;ett g[all-programm tal-lum se jkun il-fidi f’/irkustanzi diffi/li.

Kultant, li n]ommu relazzjoni ma’ :esù f’/irkustanzi mdallmin fil-[ajja, tippre]enta ru[ha b[ala sfida kbira, u xi drabi n[ossuna se naqtg[u qalbna.

I]da nistg[u nirb[u dawn l-isfidi. Kif? Philip Leone Ganado jaqsam l-esperjenza personali tieg[u u l-mod kif irnexxielu jibqa’ jafda f’Alla anki f’waqtiet ferm diffi/li. Naraw ukoll kif Tony u Antonio Casha wkoll g[andhom esperjenza ta’ niket li huma, permezz tal-im[abba li g[andhom lejn Alla u lejn il-bnedmin, biddlu n-niket tag[hom f’fer[ kbir. Naraw ukoll l-esperjenza ta’ Rowena Enriquez. Fost dawk li jag[tu l-kontribut tag[hom insibu lil John Bonnici Mallia u l-psikjatra Mark Xuereb. Marie Thérèse Gambin tispjega l-kanzunetta li biha jifta[ il-programm.

Karl Izzo fost il-mistednin Man Up + - NET Television 20>30

Fost il-mistednin fl-istudio llum se jkun hemm Karl Izzo, il-kow/ nazzjonali Malti tal-waterpolo, fejn mistenni jag[ti kummenti dwar ilpartiti tal-Kampjonat Ewropej li se jsiru f’Malta bejn il-11 u l-14 ta’ Lulju.

Naraw dwar il-partiti lokali li saru fil-jiem li g[addew, fosthom dik tas-Sibt bejn Neptunes u Sliema.

Barra minn hekk waqt il-programm

tal-lum se jin;abru flus g[all-Fondazzjoni Children in Need.

Naraw servizz spe/jali dwar it-t[ejjijiet li qed jag[mlu l-qaddiefa Daniel Abela, Neville Calleja u Reuben Vassalo li b’risq l-istess fundazzjoni se jkunu qed jaqsmu bejn Sardinja u Malta fuq bi//a tal-ba[ar ta’ daqs ]g[ir.

Jippre]enta l-programm Christian Micallef.

2 papà, nemici amici Raiuno 15>10

Film :errmani] li n[adem fl-2009 b’re;ija ta’ Franziska Meyer Price. Kurt u Christophe jkunu ]ew; ;irien li dejjem imqabbdin ma’ xulxin. Kull sku]a hi tajba biex jaqbdu ;lieda. Jum minnhom isibu tarbija fejn ikunu joqog[du. It-tarbija twassalhom biex jinsew id-differenzi ta’ bejniethom waqt li jibdew ifittxu lil omm it-tarbija.

Simpati/i NET Television 13>00 Il-familja Cassar tipprepara biex tiltaqa’ mal-kappillan, li jixtieq jirringrazzja personalment lillparru//ani u fl-istess [in jitlob g[al aktar g[ajnuna. Lil min jirnexxielu jikkonvin/i biex jag[ti l-g[ajnuna lill-Knisja? Fost l-atturi nsibu lil Lino Grech (fir-ritratt), li anki kiteb din l-istorja.

Simpati/i NET Television 15>05 Il-Milied ikun qed joqrob ;mielu. I]da fl-uffi//ju ta’ Joe donnu li mhux hekk. Aktar mo[[hom filmillennium bug u l-[sara li din tista’ tag[mel. Barra minn hekk naraw x’ji;ri lill-kappillan u lis-Sur Tonna.

Slevin - Patto Criminale (Lucky Number Slevin) Iris 13>10 Lucy Liu u Josh Hartnett (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film thriller Amerikan li n[adem fl-2006 b’re;ija ta’ Paul McGuigan. }ag[]ug[ imur fid-dar ta’ [abib tieg[u. Grupp ta’ nies jinzerta li jkun qed isegwi l-passi tal-[abib tieg[u u meta jitfixkluh mieg[u, jispi//a jid[ol f’[afna inkwiet bla b]onn...

IN-NAZZJON

It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

22 TV#Radju

06>00

Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)

07>55 08>00 08>05 09>00 09>05

Avvi]i tal-Mejtin u Angelus A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>55 12>00 12>30 13>00 15>00 15>05

Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Qari bil-Malti The Big Show A[barijiet fil-Qosor Hitsteria

Revenge - Vendetta - Rete 4, 23>50

Film drammatiku tal-1989 b’re;ija ta’ Tony Scott bi storja li hi ambjentata fil-Messiku. Jay (Kevin Costner, fir-ritratt ma’ Madeleine Stowe) jitlaq l-impjieg li kellu mal-Air Force u jmur il-Messiku fejn kien stiednu l-[abib tieg[u Tibey (Anthony Quinn), li jirri]ulta li jkun bniedem ta’ poter kbir.

X’ji;ri meta jie[u grazzja ma’ mart Tibey, li min-na[a tag[ha tirre/iproka?

(b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

16>30 17>55 18>00 18>30 20>00 21>00 23>00 00>30

Radju Malta - 93.7 FM 06:00 – Frank u Indri (jinkludi 07:00 A[barijiet, 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 08:30 – Familja Wa[da (jinkludi 09:00 BBC News, 10:00 A[barijiet fil-qosor, 11:00 BBC News) 11:50 - Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:58 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:00 - A[barijiet 12:10 - Newsline 12:45 Qari bil-Malti 14:00 - A[barijiet 14:05 – E M Live 16:00 A[barijiet 16:05 – Drivetime 17:00 - Kumpanija 17:50 Nitfa Kultura 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 - Ward u }ahar 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Qari bil-Malti (r) 20:30 - Minn Nashville 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Waqtiet 23:30 - Xi qrajt, xi smajt 23:33 – Ru]arju 24:00 - Classic Hits.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 - Bon;u ONE (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 ONE Sports, 07:30 Mill-:urnali, 07:45 One News) 09:00 - LG[ajta tal-Pagun 10:00 - Ma’ Pauline 11:00 - Frappè 11:45 - ONE News 12:00 - Angelus 13:00 - Kuntatt 13:45 Rumanz 14:15 - Minflok Siesta 14:45 - ONE News 15:00 Storja... Minflok Siesta 15:25 Djarju Kulturali 15:30 - Drive Time 17:00 - Rush Hour (jinkludi 17:45 ONE News, 18:05 ONE Sport) 19:00 - In the Zone 19:45 - ONE News 20:15 - Rock Moods 21:45 ONE News 22:00 - Bla Kantunieri 23:00 - Woodenman Jukebox 24:00 - Music FM 02:00 - Serali.

RTK - 103 FM 06:30 - Pierre & Co on RTK (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:57 Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - RTK qosor 09:05 Paperscan 09:15 - G[alina Lkoll (jinkludi 10:00 BBC News) 11:55 - Fi {dan ilMulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 - Profili 13:00 - RTK Qosor 13:05 - Su//essi u Aktar! 14:00 - BBC News 15:00 - RTK Qosor 15:30 Rapport Finanzjarju 15:40 Fil-:nien (jinkludi 16:00 BBC News) 17:00 - RTK Bulettin 17:15 - Jaqblu, Ma Jaqblux

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Replay ikompli 80s Corner Fuzzbox - Michael Bugeja Newsdesk (r) Wavelength (r)

(jinkludi 18:00 RTK Qosor) 19:00 - Fi {dan il-Mulej 19:05 - Ru]arju 19:25 - {sibijiet mal-Melodija 21:00 - Kelma ta’ Wens 23:00 Ripetizzjonijiet.

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - Anali]i tal-;urnali 09:20 - Foreign News # Culture News 09:30 - Meta l-Mo[[ isir Palk 10:00 - BBC News Update 10:06 - Sekwestru 11:00 - Classic FM 13:00 - Anali]i tal-;urnali 13:30 - Aroma 14:00 - BBC News Hour 15:00 - Classic FM 20:00 - Kordi Spanjoli 21:00 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 09:00 - {ajjitna 11:00 - Tifkiriet ta’ Nosgtal;ija 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju l- Erwie[ 13:00 - Qari ta’ Rumanz 13:30 - Shalom 15:00 -

Kurunella {niena Divina 15:30 - Napli li ma tmut qatt 16:00 - Fl-Iskola ta’ San Piju ta’ Pietralcina 17:00 - Bulettin ta’ A[-barijiet Reli;ju]i 17:15 Vja;; Mu]ikali 18:15 - G[asar 18:30 - Quddiesa 19:00 Ru]arju 19:30 - A[barijiet minn Radju Vatikan 20:00 Tifkiriet mill-Kultura Maltija 20:30 - Qari ta’ Rumanz (r) 21:00 - Nixtarru kitbiet San :or; Preca 22:00 - Qum u Imxi 23:00 - {ajjitna (r) 23:30 - A[barijiet Reli;ju]i 23:50 - Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 - Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Simon Pisani (jinkludi 11:30 u 13:30 - A[barijiet filqosor) 13:30 - Ian Lang 15:30 - Nathan & Talitha 18:30 A[barijiet 18:40 - Bay Beats 20:00 - Ben Glover 22:00 Nocturnal 24:00 - John Digweed.

Calypso Radio - 101.8 FM 07:00 - A[barijiet 07:15 - Calypso Breakfast 08:30 - Bejn il{bieb 10:00 - A[barijiet 11:30 101.8 Favourites 12:00 - A[barijiet 14:30 - After Break 17:00 - Calypso Drive 19:00 Let’s Go 22:00 - Golden Mix 01:00 - L-g[a]la tieg[i naqsamha mag[kom.

TVM 07:00 - Morning news loop 08:30 - Lonely Planet – Best in China (ep. 2#13) 09:00 - Malta u lil hinn minnha (ep. 38) 10:50 Teleshopping 12:00 - A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 - Kids TV 13:30 – Madwarna (ep. 7) 14:00 - A[barijiet 14:05 - Teleshopping 15:05 - Century of flight (ep. 3) 16:00 - A[barijiet 16:05 - Kids TV 17:25 - Teleshopping 18:00 - A[barijiet 18:10 - Sa[[tek lEwwel (ep. 6) 18:20 Extraordinary Animals (ser. 2 ep.

6#10) 18:50 - Faulty Towers (ep.

6) 19:20 - Keeping up appearance (ser. 4 ep. 1) 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat-temp# rapport finanzjarju 20:40 - }afira (ep. 36) 21:45 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep.2) 22:15 - Kenn ilBa[[ara (ep. 2) 22:45 - G[awdex Illum (ep. 40) 23:15 - L-A[barijiet.

TVM 2 07:40 - Kids TV 09:00 - IlMisteru tal-Bombli tal-Fu[[ar (ep. 3) 09:30 - Century of Flight (ep. 3) 10:20 - Sa[[tek l-Ewwel (ep. 7) 10:30 - Storjografija (ep.

4) 11:00 - Madwarna (ep. 4) 11:30 - Malta u lil hinn minnha (ep. 4) 13:00 - Sa[[tek l-Ewwel (ep. 7) 13:15 - Ency. Channel doc 2 x 7’ 13:30 - Paq Paq ((ep.

37) 14:15 - Sensilhena (ep. 4) 15:00 - Wirt Arti u Kultura (ep.

3) 15:30 - G[awdex illum (ep.

40) 16:00 - Issa Naraw (ep. 6) 17:00 - Sa[[tek l-Ewwel (ep. 7) 17:10 - Ency. Channel doc 2 x 7’ 17:25 - Lonely Planet – Best in China (ep. 2#13) 18:00 - Malta u lil hinn minnha (ep. 4) 19:30 A[barijiet g[al dawk neqsin missmig[ 19:40 - Century of Flight (ep. 3) 20:30 - A[barijiet blIngli] 20:35 - Salib it-Toroq (ep.

4, 5 u 6) 23:10 - Lonely Planet – Best in China (ep. 2#13) 23:40 Issa Naraw (ep. 6).

ONE 08:30 - ONE News 08:45 Teleshopping 09:00 - Aroma Kitchen (r) 10:45 Teleshopping 12:05 - Kelma Bejn Tnejn (r) 12:30 - ONE News 12:40 - Teleshopping 14:45 - Il-Klikka (ep. 3) 15:40 Ieqaf 20 Minuta 16:00 Teleshopping 16:30 - Kbar u }g[ar 17:30 - ONE News 17:35 - Liquorish (daily update) 17:45 - Indigo (ma’ Marika Caruana Smith) 19:30 - ONE News 20:15 - Kelma Bejn Tnejn

20:35 - Liquorish 23:30 - ONE News.

Smash 08:00 - Er;a’ Lura 09:00 {abbejtek 10:00 - Fil-K/ina ma’ Farah 10:50 - Teleshopping 14:20 - 1046 Music 16:10 - FilK/ina ma’ Farah (r) 17:10 Er;a’ Lura 18:15 - Bingo 75 18:40 - Teleshopping 19:00 News 19:30 - {abbejtek 20:30 Bi Dritt... Tistaqsi u Titwie;eb (live) 22:00 – News.

Raiuno 06:45 - Unomattina Estate (jinkludi 07:00, 08:00 u 09:00 - Tg 1) 09:05 - Tg 1 Storia estate 09:35 Unomattina Talk 09:55 - Che tempo fa # Tg 1 10:20 Unomattina ciao come stai?

11:15 - Road Italy 11:25 - Don Matteo 4 (fiction) 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 economia 14:10 Ho sposato uno sbirro 2 (fiction) 15:10 - 2 Papà, nemici amici.

Film 2009 16:50 - Rai Parlamento - Tg 17:00 - Tg 1 17:15 - Estate in diretta 18:45 Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:30 - Techetechetè, vista la rivista 21:15 - Il Commissario Montalbano (fiction) 23:35 Overland 14 00:20 - Tg 1 notte 00:55 - Sottovoce.

Raidue 07:00 - Sorgente di vita 07:30 Cartoons 08:25 - Heartland (TF) 09:05 - Le sorelle McLeod (TF) 10:30 - Tg 2 insieme estate 10:35 - Tg 2 dossier 11:20 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 E…state con costume 13:50 Tg 2 Medicina 33 14:00 Divieto di sosta l’Italia in movimento 14:45 - Blue bloods (TF) 15:35 - Revenge (TF) 17:00 Guardia Costiera (TF) 17:55 - Tg 2 Sport 18:15 - Tg 2 Notizie 18:45 - Senza traccia (TF) 19:35 - Castle (TF) 20:30 - Tg 2 notizie 21:05 - LOL :-) 21:10 - Squadra Speciale Cobra 11 (TF) 22:55 Vegas (TF) 23:40 - Tg 2 notizie 23:55 - Made in Sud Summer 01:15 - Tg 2 parlamento 01:25 Protestantesimo 02:00 – Stardom. Film 2000.

Raitre 08:00 - Agorà estate (attwalità) 10:25 - I due compari. Film ’55 11:10 - Tg 3 minuti 12:00 - Tg 3 12:15 - New York New York (TF) 12:25 - Tg 3 fuori tg 13:05

- Piatti tipici dello spirito 13:10 Lena, amore della mia vita (soap) 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Tgr piazza affari 14:55 Ponderosa (TF) 16:30 - Il Mostro. Film ’77 18:05 - Geo Magazine 19:00 - Tg 3 19:30 Tg regione 20:00 - Blob 20:15 Simpatiche canaglie 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Il viaggio 23:05 - Tg regione 23:20 - Tg 3 Linea notte 23:55 I dieci comandamenti 00:55 Fuori orario 01:10 - Il cavaliere Sole. Film 2008.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 08:40 - Il Mammo (sitcom) 09:10 - Tg 5 Ore 10 09:15 - Il mistero del lupo. Film 2006 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 - Centovetrine 14:45 - Il segreto (telenovela) 15:40 - Le tre rose di Eva (fiction) 16:40 - Un amore di nonna.

Film 2012 18:50 - The Money Drop 20:00 - Tg 5 20:40 Paperissima Sprint 21:10 - Segui il tuo cuore. Film 2010 23:20 Tg5puntonotte 01:05 - Tg 5 notte 01:35 - Paperissima Sprint (r) 02:05 - Telefilm.

Rete 4 06:50 - Chips (TF) 07:45 Charlie’s Angels (TF) 08:40 Pacific Blue (TF) 09:50 Distretto di Polizia 5 (fiction) 10:50 - Ricette di famiglia 11:30 - Tg 4 12:00 - Siska (TF) 13:00 - Renegade (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Flikken – Coppia in giallo (TF) 16:35 - Il Conte di Montecristo (fiction) 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (soap) 20:30 - Quinta Colonna il quotidiano 21:10 - Speed. Film ’94 23:50 - Revenge - Vendetta.

Film ’89 02:15 - Modamania.

Italia 1 07:00 - Tutto in famiglia (sitcom) 07:50 - I maghi di Waverly (sitcom) 08:40 - Kyle XY (TF) 09:35 - Gossip girl (TF) 11:30 Pretty little liars (TF) 12:25 Studio aperto 13:00 - Sport mediaset 13:40 - Cartoons 15:25 - The Vampire Diaries (TF) 16:20 - Smallville (TF) 17:15 Top One 18:30 - Studio aperto 19:20 - CSI NY(TF) 21:10 Skyline. Film 2010 23:00 - La citta verrà distrutta all’alba. Film 2010 01:05 - Sport Mediaset 01:30 - Studio aperto – La giornata 01:45 - El Internado (TF).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

TV#Radju 23 Favourite Channel 07.00 - Teleshopping 08:30 Bejnietna l-{bieb 10:30 Nintrefa ’l Fuq 12:30 - Best Deal 13:00 - Malja 15:00 Teleshopping 17:30 - Niltaqg[u 18:15 - News 18:30 - (ikompli) Niltaqg[u 19:30 -G[id il-verità 20:30 - Favourite News 21:00 {in g[al Kollox 23:00 Favourite News.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – 60 min. of Classical Music (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Total Request Show 20:00 - The 60s & 70s 20:30 - Rock Around the Click 21:30 - The Local Angle (r) 22:30 - Music Videos.

La 5 14:05 - Vite in Apnea 14:40 Torte d’autore (reality) 15:10 The OC (TF) 16:00 - I want to be Hilton 16:50 - Torte d’autore (reality) 17:20 - Vite in Apnea 17:50 - Che trucco! 18:20 - Love Bugs 2 (sitcom) 19:00 - Così Fan Tutte (TF) 19:30 - Mercy (TF) 20:25 - Dr House (TF) 21:10 – Bye Bye Cinderella (sitcom) 21:40 - Suburgatory (sitcom) 22:05 - Cougar Town (TF) 22:30 - Happy Endings (TF) 23:00 - Shamless (TF) 24:00 Donna in giallo.

BBC Entertainment 06:55 - Fimbles 07:15 - Green Balloon Club 07:40 - Balamory 08:00 - The Large Family 08:10 - Fimbles 08:25 - My Family 08:55 - ’Allo, ’Allo! 09:30 - The Weakest Link 10:15 - Walk on the Wild Side 10:45 - Doctors 11:15 - Our Queen 12:05 - Ray Mears Goes Walkabout 12:55 My Family 13:25 - The Weakest Link 14:10 - ’Allo, ’Allo! 14:45 - Walk on the Wild Side 15:15 Doctors 15:40 - Our Queen 16:30 - King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 17:30 - The Weakest Link 18:15 EastEnders 18:40 - Doctors 19:10 - Lark Rise to Candleford 20:00 - My Family 20:30 - The Café 21:00 - Spooks 21:50 Twenty Twelve 22:20 - Silent Witness 02:10 - Upstairs Downstairs.

TCM 09:10 - The Naked Spur. Film ’53 (A) 11:05 - The Cabin in the Cotton. Film ’32 (U) 12:35 -

Cimarron. Film ’60 (U) 15:00 Courage of Lassie. Film ’46 (U) 16:35 - Destination Tokyo. Film ’43 (U) 19:00 - Seven Days in May. Film ’64 (U) 21:00 Logan’s Run. Film ’76 (A) 02:00 - The Formula. Film ’80 (AA).

MGM Movies 06:50 - Undercover Blues. Film ’93 (12) 08:16 - Home Is Where the Hart Is. Film ’87 09:40 Cold Turkey. Film ’71 (A) 11:20 - Where Angels Fear to Tread.

Film ’91 (PG) 13:10 - All Dogs Go to Heaven 2. Film ’96 (U) 14:30 - Boris and Natasha. Film ’88 15:55 - Late for Dinner.

Film ’91 (PG) 17:25 - Kuffs.

Film ’92 (15) 19:05 - Kes. Film ’70 (U) 21:00 - The Charge of the Light Brigade. Film ’68 (A).

GO Stars 07:30 - Moonraker 09:40 Spirit: Stallion of the Cimarron 11:00 - Raines 11:45 Secreteriat 13:50 - Million Dollar Murder 15:20 - Walking The Halls 16:50 - Step Up 4 18:30 - Brother Bear 19:50 Warehouse 13 20:35 - The Office 21:00 - Mrs Browns Boys 21:30 - The Raven 23:20 Paranormal Activity 3 00:40 Moonraker.

Iris 11:00 - Il tunnel della libertà.

Film 2003 13:10 - Slevin - Patto criminale. Film 2006 15:15 - Ti racconto un libro 15:40 - Un solo grande amore. Film ’72 17:30 - Ce n’è per tutti. Film 2009 19:25 - A-Team (TF) 20:10 - Hazzard (TF) 21:05 L§ uomo che fissa le capre. Film 23009 22:45 - In amore niente regole. Film 2008 00:50 - Stanza 17-17 palazzo delle tasse ufficio imposte. Film ’71.

Diva Universal 06:55 - Agatha Christie’s Poirot 08:45 - La Prova 08:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:55 - Kojak 10:55 - Quincy, M.E. 11:55 Agatha Christie’s Poirot 12:55 ER 13:50 - Great Women 14:00 - Mystery Woman: Oh Baby 15:38 - Great Women 15:50 Kojak 16:45 - Agatha Christie’s Poirot 18:43 - SMS 18:50 Agatha Christie’s Poirot 19:50 JAG 20:50 - Great Women 21:00 - Agatha Christie’s Poirot 22:53 - Great Women 02:05 Agatha Christie’s Poirot.

Discovery Channel 07:15 - American Chopper: Senior vs Junior: Judgement Day 08:10 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 09:05 - Auction

Hunters: Rodeo Ton 09:30 Baggage Battles 09:55 Ultimate Survival: Zambia 10:50 - How Do They Do It? 11:15 How It’s Made 11:40 - Extreme Engineering: Super Fast Warship 12:35 - Street Customs: Wrench Rod 13:30 - Texas Car Wars: The El Camino King 14:25 Wheeler Dealers: G-Wagen 15:20 - Mythbusters: Curving Bullets 16:15 - Auction Kings: Elvis Cadillac 16:45 - Baggage Battles 17:10 - Extreme Fishing with Robson Green: At the Ends of the Earth 18:05 - Ultimate Survival: Ring of Fire 19:00 How It’s Made 20:00 - Outback Truckers 21:00 - Alaska: Surviving the Last Frontier: Bringing the Big Gun 22:00 Yukon Men: On Thin Ice 22:00 - Moonshiners: Secret Summit: Part 2.

Melita More 08:00 - Hollywood Buzz 08:30 Grey's Anatomy 09:20 - Private Practice 10:10 - Criminal Minds 11:00 - Suburgatory 11:30 Alcatraz 12:15 - Fringe 13:00 Days of Our Lives 13:45 Enlightened 14:15 - Hollywood Buzz 14:30 - Supernatural 15:15 - Grey's Anatomy 16:00 Private Practice 16:45 Amazing Race 17:30 - How I Met Your Mother 17:52 Suburgatory 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Criminal Minds 19:45 - Top Gear 20:45 - Person of Interest 21:30 - The Mentalist 22:15 - Boardwalk Empire 23:20 - Game of Thrones 00:25 VEEP 00:50 - 30 Rock 01:15 Dallas.

Biography Channel Hardcore Pawn: 10:00 - Full Metal Panic 10:30 - Dirty Tape.

11:00 - Hoarders: Ron # Carol 12:00 - Celebrity House Hunting: Lisa Rinna 12:30 - Monster In Laws: Ton-In-Law 13:00 Storage Wars: Dr Strangebid 13:30 - Billy the Exterminator: Roadkill 14:00 - Dance Moms: Stealing the Show. Shipping Wars: 15:00 - Pilot 15:30 Double Down and Bean Town.

Hardcore Pawn: 16:00 - Full Metal Panic 16:30 - Dirty Tape.

17:00 - Celebrity House Hunting: Lisa Rinna 17:30 - Monster In Laws: Ton-In-Law 18:00 Hoarders: Ron # Carol 19:00 Storage Wars: Dr Strangebid 19:30 - Billy the Exterminator: Roadkill 20:00 - Hoarders: Beverly # Megan. Hardcore Pawn: 21:00 - Full Metal Panic 21:30 - Dirty Tape. 22:00 Pregnant in Heels: When Baby Robots Attack 22:00 - The Real Housewives of New Jersey: Reunion Part 2.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - See The Sea 08:05 - Lots & Lots 08:20 Bob the Builder 08:30 - Fireman Sam 08:40 Thomas and Friends 08:55 - Nouky and Friends 09:00 - Rubbadubbers 09:10 - Pingu 09:15 - Tiny Planets 09:20 - Pingu 09:25 - Tiny Planets 09:30 - Monkey See Monkey Do 09:40 - Barney and Friends 10:10 - Fluffy Gardens 10:25 - The Mighty Jungle 10:40 - Mio Mao 10:50 - Heroes of the City 11:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 11:30 - Kipper 11:50 - Gazoon 12:00 - Wobblyland 12:05 - Igloo-Gloo 12:20 Benjamin’s Farm 12:25 - My Animal Family 12:40 - See The Sea 12:45 - Lots & Lots 13:00 Fluffy Gardens 13:15 - The Mighty Jungle 13:30 Angelina Ballerina 13:45 - Monkey See Monkey Do 13:55 - Barney and Friends 14:25 - Pingu 14:30 - Tiny Planets 14:35 - Pingu 14:40 - Tiny Planets 14:45 - Igloo-Gloo 15:00 - Bob the Builder 15:10 - Fireman Sam 15:20 - Thomas and Friends 15:35 - Tork 15:45 - Dougie in Disguise 15:55 - Slim Pig 16:05 - Heroes of the City 16:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 16:45 Benjamin’s Farm 16:50 - Nouky and Friends 16:55 - My Animal Family 17:10 - See The Sea 17:15 - Lots & Lots 17:30 - Monkey See Monkey Do 17:40 - Barney and Friends 18:10 Wobblyland 18:15 - Dougie in Disguise 18:25 -

Slim Pig 18:35 - Connie the Cow 18:45 Angelina Ballerina 19:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 19:25 - Heroes of the City 19:40 - Pingu 19:45 - Tiny Planets 19:50 - Pingu 19:55 - Tiny Planets 20:00 - Bob the Builder 20:10 - Fireman Sam 20:20 - Thomas and Friends 20:35 - Dougie in Disguise 20:45 - Slim Pig 20:55 - Connie the Cow 21:05 - Tork 21:15 Benjamin’s Farm 21:20 - My Animal Family 21:35 - Nouky and Friends 21:40 - Wobblyland 21:45 - Wobblyland 21:50 - Barney and Friends 22:15 - Monkey See Monkey Do 22:25 - Kipper.

Disney Channel 08:05 - Austin and Ally 08:55 - Good Luck Charlie 09:15 - Let It Shine 10:50 - Jessie 11:15 Austin and Ally 12:00 - Shake It Up 12:45 A.N.T. Farm 13:35 - Good Luck Charlie 14:25 Jessie 15:10 - Shake It Up 15:35 - A.N.T. Farm 16:00 - Austin and Ally 16:20 - That’s So Raven 16:45 - The Suite Life on Deck 17:10 - Good Luck Charlie 17:30 - That’s So Raven 18:20 - Good Luck Charlie 19:05 - A.N.T. Farm 19:30 - Shake It Up 19:50 - The Suite Life on Deck 20:15 Austin and Ally 20:40 - That’s So Raven 21:00 Jessie 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Good Luck Charlie 22:10 - Wizards of Waverly Place.

07>00 09>00 10>00 11>30 13>00 14>00 14>05 15>00 15>05 16>00 17>00 18>00 18>15 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00

NET News Chit Chat Mieg[ek (r) Telebejg[ Simpati/i NET News Telebejg[ NET News Simpati/i Telebejg[ Skoperti NET News Sajf Flimkien NET News Man Up + NET News 4 Given Flusek (r) NET News

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:00 - Universiade: Rowing (live) 10:30 - Rally 10:45 Tour de France Cycling 12:15 Universiade: Diving: Men’s 1m Event (live) 13:15 Universiade 14:00 Universiade: Diving: Women’s 10m Event (live) 15:00 - FIFA U#20 WC Football 16:00 Universiade: Athletics: Day 2 (live) 19:45 - Greene Light 20:00 - WATTS 20:15 Eurosport Top Ten 20:45 Clash Time 20:50 - This Week

on World Wrestling Entertainment 21:20 - Clash Time 21:30 - Pro Wrestling 22:30 - Horse Racing Time 22:45 - Tour de France Cycling.

Eurosport 2 07:00 - Universiade: Athletics: Day 2 (live) 12:00 - Greene Light 12:15 - Universiade 13:00 - Universiade: Volleyball: Women’s Group Stage, Algeria v Brazil (live) 15:00 Universiade 16:00 Universiade: Volleyball: Women’s Group Stage, Russia v Czech Republic (live) 18:00 Universiade: Volleyball: Men’s Group Stage, USA v Russia (live) 20:00 - British

Superbikes Motorcycle Racing 20:30 - British Superbikes Motorcycle Racing 21:00 Tour de France Cycling 22:15 Mountain Biking 22:30 - Rally 22:45 - FIFA U#20 WC Football 02:45 - FIFA U#20 WC Football.

GO Sports 1 07:00 - Best of Football 201213 09:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 13 – Highlights 10:00 - Best of Football 2012-13 12:00 - Best of Rugby 2012-13 14:00 - Best of Football 2012-13 16:00 The Championships: Wimbledon 2013: Ladies Singles Final 19:00 - FIFA Futbol Mundial 19:30 - The Championships: Wimbledon 2013: Men's Singles Final

23:30 - Football's Greatest 00:00 - Best of Football 201213 02:00 - Trans World Sport.

GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 09:15 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 1 16:30 - PGA European Tour: Alstom Open de France: Day 1 20:30 Best of Football 2012-13 00:30 - Best of Rugby 2012-13.

GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:15 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 1 18:30 - PGA European Tour: Alstom Open de France: Day 1 22:30 Best of Football 2012-13.

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga (r) 09:55 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:00 - FA Cup (r) 13:55 Bundesliga (r) 15:50 - FA Cup (r) 17:50 - UIPM (r) 19:00 Bundesliga - Highlights 20:05 Bundesliga (r) 22:00 - FA Cup (r) 00:05 - Bundesliga (r).

Melita Sports 2 12:00 - Bundesliga (r) 14:00 -

Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:05 Bundesliga (r) 18:55 America's Cup: World Series (r) 21:00 - Bundesliga - Highlights (r) 22:05 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:40 - 2012 Alpari World Match Tour (r).

Malta Stars 08:00 - BOV Premier League (r) 10:15 - Melita GFA 1st Division (r) 12:00 - Malta Handball Association (r) 13:25 - Malta Basketball Association (r) 14:50 - Malta Rugby Football Union (r) 16:25 MFA Futsal League (r) 17:45 Melita GFA 1st Div. (r) 19:35 Malta Handball Association (r) 21:00 - BOV PL 23:15 - Malta Basketball Association (r) 00:40 - Malta Rugby Football Union (r).

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

24 Klassifikati G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid,

kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’

invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu

21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Magna tal-[jata

ANTIKA, ir-ras biss u bilcover, €60 u vetrina talkawba ]g[ira li tiddendel, b’5 xkafef 17” x 25” x 4” fond, €60. ?emplu 21242180.

Mutur outboard

EVINRUDE 15hp, f’kundizzjoni tajba, irre;istrat bil-karti, €750 u rota BMX Haro €150. ?emplu 79245666.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici

printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna: min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpre ss.com

JIN{TIE:U {addiema

Tower Aluminiun Ltd te[tie; [addiema b’esperjenza biex ja[dmu full-time fuq xog[ol tal-aluminju u [;ie;, b’li/enzja tas-sewqan. ?emplu 21465156 jew 99457965 Tower Aliminium Ltd, {a]-}ebbu;.

PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ In-Nadur, G[awdex

APPARTAMENT kbir f’post /entrali, erba’ kmamar tassodda, tnejn minnhom doppji, k/ina, dining, living combined, tnejn tal-banju u bit[a. Prezz €155,000. ?emplu 99446734 jew 99221450.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Passatemp 25

Tisliba 1

2

5

3

4

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Mimdudin> 5. Jadurawhom il-pagani (5) 6. T[allashom b’g[axra f’karozza tal-kiri? (5) 7. G[ajjur (5) 10. Bihom jitilg[ulek (5) 11. Ne[[i l-g[atu int u skopri (5) 12. Joqomsu fis-saqqu (5) 14. Illegali tistad bih vi/in ixxatt (5) 16. Dan ma jitpattiex b’ie[or (5) 17. Jag[milha wkoll il-pagun din i]-]ifna (5) 18. {abib tassew ng[idulu hekk (5)

Weqfin> 1. Dak li nag[mel maddaqqa? (6) 2. {allelin tal-ba[ar (6) 3. Fuq palk xog[olhom (6) 4. Ma to[ro;x minn fuq fillog[ob (6) 8. E]er/izzju li jsir fl-iskejjel (5) 9. Xarba? Le. Lanqas barxa, imma forsi a[bar tajba (5) 12. Wa[edha, b[alma m[adda tista’ tkun? (2, 4) 13. Kotba tixtri ming[andu (6) 14. Fil-Kredu nsemmuh (6) 15. Jekk ji;rilek hekk, taf issib ru[ek l-isptar (6)

Soluzzjoni tal-:img[a Mimdudin> 5. Orfni; 6. {atni; 7. Kilba; 10. Ni]la; 11. Tibni; 12. ?ajta; 14. Volpi; 16. I[ott; 17. A[bar; 18. Lehar.

Weqfin> 1. Kordin; 2. ?ini]a; 3. T[abat; 4. Simili; 8. B]ajt; 9. Abbli; 12. ?ar/ar; 13. A[[ari; 14. Vitali; 15. Issara.

Tisliba bin-Numri

In-numru 38678 jinsab maqtug[ mil-lista ta’ numri b’[ames figuri u mni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inek issib fejn g[andhom jitni]]lu n-numri l-o[ra kollha li hawn f’dawn il-[ames listi.

Sudoku Il-Qawl

I]-]ejt min ja[arqu (ja[lih) u min jieklu (ju]ah). Dan ifisser li ]-]mien mhux kul[add ju]ah l-istess: hawn min ja[lih fix-xejn u hawn min jaf ju]ah sew.

G[at-tfal

Soluzzjonijiet

Tisliba bin-numri

Moderata: hemm regola wa[da biss li trid tosserva biex issolvi l-log[ba tas-sudoku: kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta kif ukoll kull kaxxa ta’ kull ringiela u kolonna tal-kwadru l-kbir g[andu jkollhom fihom in-numri mill-1 sad-9.

Differenzi u tpin;ijiet

Sudoku

Wara li tkunu sibtu l-g[axar differenzi li hawn bejn dawn i]-]ew; stampi, pin;uhom it-tnejn bil-kuluri li tippreferu.

It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

26 TENNIS

Murray jid[ol fl-istorja ta’ Wimbledon Andy Murray da[al fl-istorja ta’ Wimbledon meta f’final li [adet tliet sig[at u disa’ minuti g[eleb linnumru wie[ed, Novak Djokovic, 6-4, 7-5, 6-4.

Andy Murray da[al fl-istorja tattournament presti;ju] ta’ Wimbledon meta bir-reb[a tieg[u temm stennija ta’ 77 sena, fejn l-a[[ar tennista Britanniku li reba[ dan it-tournament kien Fred Perry, fl-1936.

Quddiem 15-il elf partitarju, fosthom il-Prim Ministru Ingli] u lMinistru g[all-Iskozja, Murray kellu prestazzjoni mill-aqwa, fejn xejn ma deher li seta’ j]ommu milli jil[aq lg[an tieg[u.

Murray kien resaq qrib is-sena lo[ra meta tilef il-final kontra Roger Federer, anki jekk ftit xhur wara kien kiseb it-tpattija tieg[u meta g[eleb lill-istess Federer biex reba[ ilmidalja tad-deheb fit-tournament Olimpiku fl-istess centre court ta’ Wimbledon.

Ara pa;na 30

FORMULA 1

L-ewwel trijonf g[al Vettel fil-:ermanja Ara pa;na 31

SPARAR – TAZZA TAD-DINJA

Nathan Lee Xuereb fl-azzjoni llum Ara pa;na 29

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Sport 27 UNIVERSIADE 2013

Issir i/-/erimonja tal-ftu[ Is-Sibt filg[axija, ilkontin;ent Malti kien pre]enti g[a/-/erimonja talftu[ tal-Universiade 2013.

Udjenza ta’ 45,000 ru[ laqg[et lir-rappre]entanti Maltin fil-Kazan Arena, ilkoll wara l-bandiera Maltija, li n;arret b’unur mill-atleta promettenti Rebecca Sarè.

Din l-atmosfera unika serviet biex l-atleti sarrfu ssagrifi//ji tag[hom f’ri]ultati mist[oqqa fl-events tag[hom.

Ilbiera[ filg[odu kellna lewwel pre]enza Maltija filLog[ob. Kmieni filg[odu, fis-7.35 [in ta’ Malta, Matthew Croker ;era fittielet mill-erba’ heats tal400m. Croker kien fl-aktar tellieqa b’sa[[itha, li bla dubju g[enitu biex g[al darb’o[ra dan l-ista;un itejjeb il-[in tieg[u personali b’[in ta’ 49.84 sekonda.

E]attament sieg[a warajh, Andy Grech ;era t-tellieqa tal-100m. Minkejja t-tluq batut minn fuq il-blocks, Grech deher jirkrupra malajr, biex spi//a d-distanza f’[in ta’ 11.16 sekonda.

Rebecca Sarè [adet sehem fil-long-jump aktar tard wara nofsinhar. Dan ir-rizultat po]ittiv se jservi ta’ preparazzjoni g[all-event li g[alih Sarè tit[arre; – ittriple jump, li se jsir g[ada.

Issa li l-atleti Maltin draw l-atmosfera tal-Universiade, li fl-ewwel jiem ippre]entat xi ftit sitwazzjonijiet diffi/li, aktar ri]ultati po]ittivi huma mistennija fil-jiem li ;ejjin.

Bla dubju ta’ xejn, dan kollu huwa meg[jun millatmosfera sabi[a li trabbiet bejn l-atleti – li lkoll qed jag[tu s-sapport lil xulxin.

Fa]ijiet mi/-/erimonja tal-ftu[, bil-kontin;ent Malti, immexxi minn Rebecca Sarè, li ;arret il-bandiera Maltija

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

28 Sport

Usain Bolt jidher jirba[ il-200m fl-a[jar [in tas-sena

ATLETIKA

Usain Bolt bl-a[jar [in tas-sena fil-200m I/-champion Olimpiku Usain Bolt ta twissija lillavversarji tieg[u meta kiseb la[jar [in din is-sena fil-200m, fil-meeting tad-Diamond League, li sar f’Pari;i.

Bolt, li g[andu r-rekord tad-dinja fuq id-distanza, kiseb [in ta’ 19.73 sekondi biex tejjeb l-a[jar [in tassena, li kien g[and lAmerikan Tyson Gay, b’0.01 ta’ sekonda. Fi tmiem it-tellieqa, Bolt qal li g[ad jonqsu xi jtejjeb. Il-:amajkan qal li g[ax tilef tellieqa wa[da tal100m intqalu [afna stejjer dwaru. I]da Bolt qal li dan ma jinkwetah xejn. Bolt qal dan b’riferenza g[at-telfa li kien ;arrab fil-konfront ta’ Justin Gatlin, fil-meeting ta’ Ruma, ftit tal-;img[at ilu.

Il-favorit tal-pubbliku Fran/i], Christophe Lemaitre, li reba[ midalja tal-bron] sentejn ilu, spi//a fit-tielet po]izzjoni b’[in ta’ 20.07 sekondi, wara l-:amajkan lie[or, Warren Weir, li ;era f’[in ta’ 19.92 sekondi.

Fil-100m tan-nisa, i/-champion Olimpika Shelly-Ann Fraser Pryce kisbet reb[a ferm e//itanti f’[in ta’ 10.92

sekondi u temmet b’vanta;; ]g[ir ta’ 0.01 ta’ sekonda fuq in-Ni;erjana Blessing Okagbare.

Fraser-Pryce qalet li l-wirja tag[ha ma kinitx l-aqwa li tat u temmen li tista’ tag[ti a[jar, u qed tittama li tag[ti l-aqwa tag[ha fil-kampjonati mondjali ta’ Moska, fejn hi qed timmira li tie[u sehem kemm fil-100m kif ukoll fil-200m.

Tirunesh Dibaba kisbet [in tajjeb fil-5,000m hekk kif qed tittama li tikseb it-tielet titlu konsekuttiv tag[ha f’Moska.

Hi qalet li tinsab sodisfatta bla[[ar prova tag[ha qabel tmur Moska g[all-kampjonat mondjali. Almaz Ayana talEtjopja wkoll kisbet it-tieni po]izzjoni, u hekk tejbet la[jar prestazzjoni tag[ha b’iktar minn 26 sekonda, u kisbet is-sitt l-a[jar [in ta’ kull ]mien.

Fl-400m, i/-champion Olimpiku u champion taddinja, Kirani James, ipprodu/a wirja mill-aqwa u reba[ f’[in ta’ 43.96 sekonda, ittieni l-aqwa prestazzjoni filkarriera tieg[u. Fit-tieni post, LaShawn Merritt kiseb [in ta’ 44.09 sekondi.

Aries Merritt, holder tarrekord tad-dinja fil-110m hurdles, wera li beda ;ej fl-aqwa tieg[u wara l-injury li kellu fil-hamstring. Hu reba[ ilmeeting ta’ Pari;i f’[in ta’ 13.09 sekondi.

Il-pubbliku Fran/i] kellu ftit tas-sodisfazzjon meta Mahiedine Mekhissi kiser irrekord Ewropew fit-3,000m

Usain Bolt

steeplechase, f’[in ta’ tmien minuti u 0.09 sekonda. Hu spi//a t-tieni wara /-champion Olimpiku Ezekiel Kemboi, li reba[ it-tellieqa.

Fil-long-jump, i/-champion Olimpiku, il-Britanniku Greg Rutherford irtira mill-kompetizzjoni min[abba problema fil-hamstring. I]da wara lkompetizzjoni hu ma deherx

inkwetat min[abba l-injury tieg[u, u qal li minkejja lu;ig[ li [ass ma j[oss li hemm xejn gravi.

Il-Fran/i] Renaud Lavillenie reba[ il-kompetizzjoni tal-pole-vault, b’qab]a ta’ 5.92m, jumejn wara li naqas milli jikseb qab]a wa[da fil-meeting ta’ Lausanne.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Sport 29

IBBURDJAR – AMERICA’S CUP

L-34 edizzjoni se tibda bi protesta

Alberto Contador u Chris Froome fi stadju mit-tappa impenjattiva tal-biera[

?IKLI}MU

Froome i]omm il-flokk l-isfar wara l-ewwel stadju fuq il-muntanji Il-Britanniku Chris Froome ]amm il-flokk l-isfar tal-leader tat-Tour minkejja attakk qawwi mir-rivali tieg[u fl-ewwel tappa fuq il-muntanji. Din id-disa’ tappa kienet meqjusa fost l-iktar diffi/li fl-ewwel wa[da minn serje ta’ stadji strapazzu]i fuq ilmuntanji Pirinej.

F’;urnata verament s[una, kien finalment lIrlandi] Dan Martin li [are; rebbie[, biex issa, Chris Froome g[andu vanta;; ta’ minuta u 25 sekonda fuq Alejandro Valverde fil-klassifika ;enerali.

Froome ma tantx sab g[ajnuna minn Ponte, membru tat-tim tieg[u, li spi;;a b’distakk ta’ kwa]i 17-il minuta mir-rebbie[ tat-tappa u

issa jinsab barra l-ewwel 20 post filklassifika ;enerali. L-attakki fil-konfront ta’ Froome bdew min-na[a tat-tim ta’ Alberto Contador – f’dan l-assalt [adu sehem Tom Danielson, David Millar, Ryder Hesjedal u Dan Martin, li finalment [are; rebbie[.

Fi tmiem it-tellieqa, li [allietu fl-ewwel post tal-klassifika, Chris Froome qal li din kienet wa[da mill-ag[ar ;ranet tieg[u fuq ir-rota. Hu qal li kellu jag[mel sforz kbir biex irnexxielu jirribatti l-attakki kollha tar-rivali tieg[u.

A[bar tajba g[al Chris Froome hi li llum, it-Tour ikollu l-ewwel jum ta’ mistrie[ tieg[u u b’hekk il-Britanniku jkollu /-/ans jirkupra qabel iktar sfidi g[all-flokk isfar tieg[u.

L-34 edizzjoni talAmerica’s Cup fil-bajja ta’ San Francisco se tibda b’tellieqa b’yacht wie[ed biss jie[u sehem wara li l-yacht Luna Rossa Challenge mhux se tie[u sehem b[ala protesta kontra regoli ;odda li ;ew introdotti u li l-ekwipa;; talLuna Rossa qed jg[id li huma ta’ ]vanta;; kbir g[allyacht tag[hom.

L-Emirates New Zealand b’hekk hu mistenni li jtellaq wa[du f’din l-ewwel tellieqa biex jikseb l-ewwel reb[a f’din is-serje ta’ tlielaq g[alLouis Vuitton Cup. Min jirba[ din il-kompetizzjoni jkun jista’ jisfida lill-Oracle Team USA g[all-America’s Cup f’Settembru.

Kemm il-Luna Rossa kif ukoll l-Emirates Team New Zealand o;;ezzjonaw g[al dan it-tibdil, li kien introdott wara l-in/ident li se[[ f’Mejju li g[adda meta Andrew Simpson, rebbie[ ta’ midalja Olimpika, tilef [ajtu fuq il-yacht Artemis Racing. :urija internazzjonali se tisma’ l-argumentazzjoni li ressqu kemm il-Luna Rossa kif ukoll l-Emirates New Zealand; i]da filwaqt li nNew Zealand ikkonfermaw li se jie[du sehem xorta wa[da,

il-Luna Rossa qalu li mhux se jie[du sehem bi protesta.

L-iskipper tal-Luna Rossa, Max Sirena, qal li jekk jie[du sehem ikunu indirettament qed jikkonfermaw li huma jaqblu ma’ dawn il-modifi/i li saru. Hu qal li huma m’g[andhomx triq o[ra g[ajr li jibqg[u ankrati mal-moll sakemm tittie[ed de/i]joni mill-bord investigattiv.

Ellison, ir-rebbie[ talAmerica’s Cup tliet snin ilu, b’effett ta’ din ir-reb[a kellu l-unur li jfassal ir-regoli ta’ din il-kompetizzjoni, li g[andha 162 sena. Hu ried li l-kompetizzjoni ssir iktar a//essibbli g[at-teknolo;ija tal-lum biex tkun iktar popolari man-nies.

Dan wassal g[al mudelli ta’ katamarani mag[mula mill-carbon-fibre, imsej[a AC72, li kapa/i jla[[qu velo/ità ta’ 80km fis-sieg[a.

Mill-banda l-o[ra, kelliem g[al yacht ie[or li qed jie[u sehem, l-I]vedi] Artemis, qal li jekk ir-regoli jkunu mre;;g[in lura, dan ma j[allilhomx triq o[ra g[ajr li jkunu huma li jirtiraw millkompetizzjoni g[aliex huma g[amlu l-preparamenti kollha tag[hom fuq ir-regoli l;odda.

SPARAR

Reb[a g[al Darren Vella fl-MSSF Skeet Selection Nathan Lee Xuereb fl-azzjoni llum fit-Tazza tad-Dinja Darren Vella reba[ kompetizzjoni Skeet g[allMSSF Selection, li kienet organizzat mill-Malta Shooting Sport Federation u li saret firranges tal-Bidnija, ilbiera[.

Il-kompetizzjoni kienet tikkonsisiti fi sparatura fuq 125 plattina, bl-aqwa sitta jg[addu g[all-fa]i tas-semi-finali.

Hawn saret sparatura fuq 16-il plattina, bl-a[jar tnejn jisparaw fuq 16 o[ra g[all-ewwel u ttieni po]izzjoni, filwaqt li ttielet u r-raba’ kklassifikati sparaw fuq 16-il plattina o[ra biex ikun stabbilit min kiseb ittielet u r-raba’ post.

Fl-ewwel round fuq l-ewwel 126 plattina, Darren Vella kiseb l-a[jar punte;; meta laqat 118-il plattina. Hu kien segwit minn Noel Scicluna, li laqat 112, u Jason Sciberras li

laqat 108. It-tlieta l-o[ra li g[addew g[all-fa]i tas-semifinali kienu Joe Muscat li laqat 103, Bodizar Dimitrov li laqat 101, u Ian Grima li laqat 98 plattina.

Fis-semi-finali, Darren Vella, Bodizar Dimitrov u Ian Grima laqtu tlettax-il plattina kull wie[ed, u b’hekk kien je[tie; shoot-off bejniethom biex ikun stabbilit min minnhom se jg[addi g[allfinal. F’din ix-shoot-off kienu Darren Vella u Bodizar Dimitrov li g[addew g[allfinali tal-ewwel u t-tieni post.

Ian Grima kellu jilg[ab g[attielet u r-raba’ po]izzjoni kontra Joe Muscat, li reba[ shoot-off ma’ Jason Sciberras, li fis-semi-finali laqtu 12-il plattina kull wie[ed.

Fil-log[ba g[at-tielet u r-

raba’ po]izzjoni bejn Joe Muscat u Ian Grima, kien Joe Muscat li [are; rebbie[ meta laqat 15-il plattina kontra t-12 milqutin minn Ian Grima.

Fil-finali g[all-ewwel ]ew; postijiet, Darren Vella laqat 13-il plattina kontra l-g[axra milquta minn Bodizar Dimitrov, biex Darren Vella kien iddikjarat ir-rebbie[.

Intant, fit-Tazza tad-Dinja li qed issir fi Granada, Spanja, wara l-esperjenza di]appuntanti ta’ Rennie Deguara fil-kompetizzjoni Trap, illum imiss li jid[ol flazzjoni ]-]ag[]ug[ Nathan Lee Xuereb, fil-kompetizzjoni Double Trap. Nawguraw li Xuereb ikollu prestazzjoni tajba u jkompli j]id malkullana ta’ su//essi miksubin g[al Malta f’dan l-isport.

Il-yacht Asahi marbut mal-moll f’San Francisco

WATERPOLO – TAZZA COMEN

Malta ttemm b’telfa kontra Georgia MALTA …............................................................................11 GEORGIA …........................................................................15

It-tim nazzjonali Malti tal-waterpolo ta’ ta[t is-17-il sena temm l-impenji tieg[u fit-Tazza Comen, li saret f’Ostja, lItalja, b’telfa o[ra, din id-darba kontra Georgia, bil-punte;; 11-15. Il-Maltin tilfu l-ewwel sessjoni, 1-3, bl-uniku goal tag[hom skorjat minn Cacici, u fit-tieni sessjoni l-Maltin ikkumbattew tajjeb mal-avversarji f’sessjoni li ntemmet 4-1.

L-erba’ goals tal-Maltin kienu skorjati, tnejn minn Cacici u tnejn minn Plumpton.

Fit-tielet sessjoni, Georgia komplew kabbru l-vanta;; billi reb[u 5-2. I]-]ew; goals tal-Maltin f’din is-sessjoni kienu skorjati minn Cacici u minn Grech. L-a[[ar sessjoni kienet la[jar wa[da tal-Maltin, li irnexxielhom jirb[u l-a[[ar parti, 4-3, biex temmew il-log[ba 11-15. L-a[[ar erba’ goals tal-Maltin kienu skorjati minn Lanzon, Grech u doppjetta tas-solitu Cacici.

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

30 Sport TENNIS

Andy Murray jtemm stennija ta’ 77 sena L-iskocciz Andy Murray temm stennija ta’ 77 sena meta sar l-ewwel Britanniku li reba[ it-tournament presti;ju] ta’ Wimbledon – la[[ar wie[ed li reb[u kien Fred Perry, lura fl-1936.

Fil-final tal-biera[, quddiem 15-il elf spattatur u quddiem miljuni ta’ telespettaturi madwar id-dinja, Andy Murray g[eleb lil Novak Djokovic fi tliet sets, 6-4, 75, 6-4.

Murray, li tilef il-final tassena l-o[ra kontra Roger Federer, ma falliex din issena, anki jekk fit-tielet set Novak Djokovic irnexxielu jikkan/ella erba’ matchpoints.

F’wa[da mill-iktar ;ranet s[an fir-Renju Unit din issena, Andy Murray [a tliet sig[at u disa’ minuti biex g[eleb lil Djokovic u temm listennija ta’ 77 sena wara ssu//ess ta’ Fred Perry.

Il-log[ba bdiet ferm kumbattuta, bl-ewwel tliet games idumu madwar 20 minuta, u l-ewwel set [a e]att sieg[a u ntemm favur Murray, wara risposta ]baljat ta’ Djokovic.

Il-battalja bejn i]-]ew;

rivali, li bejniethom fl-età hemm biss sebat ijiem, kompliet fit-tieni set b’[afna log[ob minn mal-baseline u skambji ta’ log[ob interminabbli. L-g[ejja bdiet tidher li qed ta[kem lil Djokovic, li fis-semi-finali kien involut fl-itwal semifinali fl-istorja ta’ Wimbledon meta [a erba’ sig[at u 43 minuta biex g[eleb lil Del Potro.

Djokovic mar 4-1 minn fuq fit-tieni set, izda Murray irkupra tajjeb u reba[ dan isset 7-5 b’ace, f’[in ta’ sieg[a u disa minuti.

Quddiem il-Prim Minsirtu Ingli], David Cameron, Murray mar 2-0 minn fuq fittielet set, izda Djokovic ma /ediex u mar 4-2 minn fuq.

I]da hawn Murray re;a’ wettaq rimonta u reba[ erba’ games konsekuttivi, minkejja li Djokovic salva erba’ match-points, biex reba[ ittournament ta’ Wimbledon g[all-ewwel darba.

Il-fer[ tal-Isko//i] u talispettaturi li ppakkjaw ic-centre court kien wie[ed kbir u ;;ustifikat wara stennija daqshekk kbira.

Murray fl-azzjoni kontra Djokovic il-biera[

Andy Murray jippo]a bit-tazza wara s-su//ess storiku tal-biera[

Il-Prim Ministru Ingli] David Cameron jifra[ flimkien mal-ministru g[all-Iskozja Salmond

IN-NAZZJON It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

Sport 31 FORMULA 1

Sebastian Vettel jirba[ g[all-ewwel darba f’pajji]u I/-champion tad-dinja, Sebastien Vettel, reba[ ilGrand Prix ta’ pajji]u fil:ermanja, u bis-sa[[a ta’ din ir-reb[a, hu issa kabbar il-vanta;; g[al 34 punt fuq Fernando Alonso.

Kimi Raikkonen fuq Lotus kiseb it-tieni post wara Vettel, bil-Fran/i] Romain Grosjaen jikseb it-tielet post fuq il-podju. Fernando Alonso, li beda mit-tmien po]izzjoni, spi//a fir-raba’ post. L-Ispanjol issa g[andu 123 punt fil-klassifika kontra l-157 punt ta’ Sebastien Vettel, filwaqt li Kimi Raikkonen jinsab fittielet post b’total ta’ 116-il punt. :img[a wara s-serje impressjonanti tat-tyres li splodew fil-Grand Prix tarRenju Unit – in/identi li wasslu biex kwa]i sar bojkott mis-sewwieqa talFormula 1 – ilbiera[ fil:ermanja ma kienx hemm in/identi ta’ dan it-tip, anki jekk kien hemm in/ident serju meta nqalg[et ir-rota ta’ Mark Webber fil-pit lane u laqtet wie[ed millcameramen.

Dan l-in/ident u in/ident ie[or fejn il-vettura ta’ Jules Bianchi [adet in-nar, wasslu biex to[ro; is-safety car.

I]da minkejja dan, Sebastien Vettel irnexxielu j]omm ilvanta;; biex reba[ it-30 Grand Prix fil-karriera tieg[u.

Sebastien Vettel, tliet darbiet champion tad-dinja, kien g[adu qatt ma reba[ fil-:ermanja, u dan kien la[jar rigal g[alih, ftit ;ranet wara li g[alaq is-26 sena tieg[u, wara li ;img[a ilu, problema fil-gearbox /a[[ditu anki mir-reb[a f’Silverstone.

Vettel instema’ jirringrazzja lill-membri tattim tieg[u minn fuq ir-radio wara din ir-reb[a, li kienet verament importanti g[alih.

Wara bidu trankwill, ilGrand Prix fuq it-track ta’ Nurburgring [a l-[ajja fil-25 dawra, meta ]-]ew; Red Bulls ta’ Mark Webber u Sebastien Vettel qab]u lil Lewis Hamilton, li kien beda mill-pole-position.

Felipe Massa tela’ sas-sitt po]izzjoni, i]da tilef ilkontroll u [are; barra ttrack, u kellu jirtira. Lewis Hamilton g[amel l-ewwel bdil tat-tyres fis-seba’

Sebastien Vettel ji//elebra l-ewwel reb[a tieg[u f’pajji]u

dawra, u dawra warajh kien Vettel li bidel ukoll it-tyres.

Mark Webber da[al jibdel it-tyres fid-disa’ lap, wa[da mir-roti ta’ wara ma kinitx issikkata sew u hekk kif lAwstraljan ]ied il-velo/ità, din inqalg[et minn postha u taret fuq camerman, li waqa’ mal-art mal-impatt.

Stqarrija tal-FIA qalet li lcamerman ittie[ed l-isptar g[all-osservazzjoni, i]da listess stqarrija qalet li hu kien g[adu f’sensih u kkomunika mat-tobba. Dan l-in/ident tellef sekondi prezzju]i lil Webber, li spi//a jikkuntenta biss bisseba’ po]izzjoni fi tmiem ilGrand Prix.

Fernando Alonso kellu dwell mill-iktar interessanti ma’ Lewis Hamilton, biex finalment kien l-Ispanjol li kiseb ir-raba’ post u Hamilton kellu jikkuntenta bil-[ames post wara li kien beda mill-ewwel po]izzjoni.

Il-Mercedes l-o[ra ta’ Nico Rosberg ukoll kellha prestazzjoni fqira. Rosberg beda mill-[dax-il po]izzjoni u spi//a biss fid-disa’ post, wara ]-]ew; reb[iet li kiseb fl-a[[ar tliet Grand Prixs.

L-in/ident ta’ meta s-sewwieq Mark Webber tilef ir-rota u we;;a’ camerman fil-pit lane

Klassifiki Kif spi//aw

S. Vettel (Red Bull) K. Raikkonen (Lotus) R. Grosjaen (Lotus) F. Alonso (Ferrari) L. Hamilton (Mercedes) J. Button (McLaren) M. Webber (Red Bull) S. Perez (McLaren) N. Rosberg (Mercedes) N. Huelkenberg (Sauber)

Klassifika sewwieqa

S. Vettel F. Alonso K. Raikkonen L. Hamilton M. Webber N. Rosberg 7. F. Massa R. Grosjaen P. Di Resta J. Button

157 123 116

99 93 84 57 41 36 33

Klassifika Kostrutturi

Red Bull Mercedes Ferrari Lotus Force India McLaren Toro Rosso Sauber

250 183 180 157 59 49 24 7

It-Tnejn, 8 ta’ Lulju, 2013

32 Lokali

I/-Chief-of-Staff flok il-Ministru Mallia minn Neil Camilleri u Claire Mifsud

Il-Ministru Manuel Mallia responsabbli mill-Pulizija, ilbiera[ m’attendiex /erimonja annwali b’memorja g[all-pulizija mejtin fil-Korp tal-Pulizija, fl-okka]joni tal-199 sena mit-twaqqif tal-Korp, u minflok intbag[at i/-Chief-of-Staff talMinistru Mallia, Silvio Scerri.

Kien i/-Chief-of-Staff tal-Ministru Mallia, Silvio Scerri, li lbiera[ filg[odu po;;a l-kuruna fuq il-monument talPulizija, fi/-?imiterju tal-Addolorata.

Persuni li tkellmu ma’ IN-NAZZJON irrimarkaw li l-Ministru responsabbli millPulizija dejjem jattendi din i/-/erimonja.

Kien hemm min irrimarka li l-Ministru Manuel Mallia hu l-ewwel wie[ed li ma attendiex.

I/-/erimonja tal-biera[ filg[odu bdiet b’quddiesa //elebrata mill-Kappillan talKorp, Fr Ray Bonnici, li sa[aq li hu ddmir tan-nisrani li jiftakar f’dawk li tilfu [ajjithom u fil-qraba li tilfu l-g[e]ie] tag[hom. Pre]enti g[al din il-quddiesa

kien hemm il-Kummissarju tal-Korp talPulizija, Peter Paul Zammit, u numru kbir ta’ uffi/jali u membri tal-Korp tal-Pulizija.

Waqt tifkira [dejn il-qabar tal-Korp talPulizija, il-Kappillan tal-Korp bierek loqbra u Maria Spiteri, bint eks Kuntistabbli tal-Pulizija li tilef [ajtu, qrat [sieb li jfakkar il-memorja tal-pulizija mejtin.

I/-/erimonja ;iet fi tmiemha bit-tqeg[id tal-kuruni, bl-ewwel kuruna titqieg[ed minn Silvio Scerri, li kien pre]enti f’isem il-Ministru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali.

Tpo;;ew kuruni wkoll millKummissarju tal-Pulizija f’isem il-Fizzjali tal-Korp, u s-Sur;ent Ma;;ur f’isem ilmembri l-o[ra tal-korp. Tqieg[du wkoll kuruni f’isem diversi g[aqdiet tal-Pulizija. ?erimonja b[al tal-biera[ issir darbtejn fis-sena – {add qabel Jum il-Pulizija, li jkun imfakkar fit-12 ta’ Lulju, u fl-ewwel {add tax-xahar ta’ Novembru, meta jitfakkar ix-xahar tal-mejtin.

I/-Chief-of-Staff tal-Ministeru tal-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, Silvio Scerri (ritratt), ilbiera[ po;;a kuruna f’isem il-Ministru Manuel Mallia – li ma attendiex g[a/-/erimonja – b’tifkira tal-pulizija mejtin, li ssir kull sena fi/-?imiterju tal-Addolorata, fl-okka]joni tal-anniversarju mit-twaqqif tal-Korp (Ritratti> Joseph Galea)

media•link COMMUNICATIONS