Numru 13,493
€0.55
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Muscat jemmen id-dikjarazzjonijiet tal-Kabinett minn Jerome Caruana Cilia
Il-Pulizija jfittxu fil-[amrija wara li waqt l-investigazzjonijiet fis-sit fejn instabu l-katavri nstabu wkoll fdalijiet ta’ ;isem ie[or midfun ftit ‘ilbog[od. (ritratt> Michael Ellul)
It-tifel ra lil missieru jinqatel L-akku]at ji;i z-ziju u [aten il-vittmi Minn Charles Muscat u Ray Abdilla
Jason Galea ta’ 39 sena minn Bir]ebbu;a li huwa [u l-mara ta’ Mario Camilleri l-Imnie[ru u z-ziju ta’ Mario Jr, tressaq quddiem ilMa;istrat tal-G[assa Doreen Clarke, tard ilbiera[ filg[axija g[all-[abta tal-g[axra neqsin kwart akku]at biddelitt li kexkex pajji].
Huwa ;ie mixli quddiem ilMa;istrat tal-G[assa Doreen Clarke li nhar l-Erbg[a g[all-[abta tas12:45pm f’Marsaxlokk flimkien ma’ persuni o[ra qatel lil Mario Camilleri, l-Imnie[ru, ta’ 51 sena permezz ta’ diversi tiri u daqqiet ta’ sikkina. Ftit wara bejn is-sieg[a u s-
sieg[a u kwart qatel lil Mario Camilleri Jr ta’ 21 fil-Qajjenza, filpost fejn instabu l-katavri. Huwa ;ie mixli li kellu fil-pussess tieg[u arma tan-nar u arma li taqta’ bil-ponta ming[ajr permess u g[al pa;na 3
Il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara li jemmen id-dikjarazjzoni talassi li g[amlu l-Ministri u s-Segretarji Parlamentari li huma l-membri talKabinett tieg[u – f’liema dikjarazzjonijiet tliet Ministri, fosthom id-Deputat Prim Ministru ma ddikjarawx id-d[ul tag[hom g[all2012. Xahrejn fuq i]-]mien stipulat millKodi/i ta’ Etika g[all-Ministri u Segretarji Parlamentari, l-Erbg[a filg[axija l-Kabinett po;;a fuq ilMejda tal-Kamra tad-Deputati ddikjarazzjoni tal-assi tag[hom. Dawn qajmu [afna mistoqsijiet dwar kemm i/-/ifri huma fattibbli. Apparti li tliet Ministri – Manuel Mallia, Edward Scicluna u Louis Grech – ma ddikjarawx kemm qalg[u flus is-sena li g[addiet. Id-Deputat Prim Ministru Louis Grech iddikjara minn fejn ;ej idd[ul i]da mhux l-ammont li da[[al matul is-sena li g[addiet. g[al pa;na 2
Immigranti irregolari dda[[lu l-isptar wara ;lieda fi/-?entru ta’ Detenzjoni f’{al Safi Ara pa;na 32
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
2 Lokali Niket Niket B’niket in[abbru l-mewt ta’ Lora Chetcuti minn
{a]-}ebbu;, li g[addiet g[all-[ajja ta’ dejjem nhar il-{amis 18 ta’ Lulju fl-età ta’ 68 sena, ikkonfortata bis-Sagramenti Mqaddsa. {alliet jibku t-telfa tag[ha lil [utha Salv u Filippa, Maria u ]ew;ha Karmelo Bezzina, Stella u ]ew;ha John Grech, in-neputijiet Paul, Andrew u l-g[arusa Laura Gatt, Natasha u ]ew;ha Noel Vella, bosta ku;ini, qraba u [bieb. Il-funeral se jsir illum is-Sibt 20 ta’ Lulju. Fis-2.30pm il-korteo jitlaq mill-Isptar Mater Dei biex imbag[ad fit-3pm issir quddiesa presente cadavere fil-Knisja Ar/ipretali San Filep {a]-}ebbu;. Wara d-difna ssir fi/-/imiterju San Andrea ta’ {a]-}ebbu;. Flok fjuri jistg[u jing[ataw donazzjonijiet ta’ karità lid-Dar tal-Providenza. Ag[tiha Mulej il-mistrie[ ta’ dejjem.
Spi]eriji
VALLETTA: Empire Pharmacy, 77 Triq it-Teatru l-Antik; IL-{AMRUN: National Pharmacy, 17 Triq Santa Marija; SANTA VENERA: Lantern Pharmacy, Misra[ il-Kebbies; BIRKIRKARA: The Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta; TAL-PIETA`: St. Anthony Pharmacy, 56 Triq San :u]epp; SWIEQI: J.V.’s Pharmacy, Wied is-Swieqi; TASSLIEMA: The Economical Dispensary, 86#87 Triq Sir Adrian Dingli; IKLIN: Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos; IL-MOSTA: St. Mary Pharmacy, 14 Pjazza Rotunda; IL-QAWRA: El Medina Chemist, Triq il-Maskli; {AL TARXIEN: Sonren Pharmacy, Triq i]-}ejtun; L-ISLA: Victory Pharamacy, 32 Triq il-Vitorja; {A}-}ABBAR: Polymer Pharmacy, Triq ix-Xag[jra; I}-}EJTUN: St. Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi; {AL LUQA: Central Pharmacy, 6 Triq San :u]epp; {A}-}EBBU:: Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran;isk Farrugia; ILBA{RIJA: Ba[rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k#m Triq l-Iskola; VICTORIA: Abela Pharmacy, 42 Triq G.P.F. Agius De Soldanis; IS-SANNAT: Pisani Pharmacy, Bini :did, Triq Sannat.
Il-Ministru Karmenu Vella ddikjara d[ul ta’ €90,539 minn pa;na 1
IN-NAZZJON staqsa lil Muscat dwar il-fatt li lMinistru Manuel Mallia g[andu nofs miljun ewro flus kontanti. I]da minflok wie;eb il-mistoqsija dwar Ministru ma[tur minnu, g[a]el li jattakka lil [addiehor u ]effen fin-nofs kont bankarju flI]vizzera. Is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca ddikjara d[ul ta’ €116,000 matul issena li g[addiet, /ifra li tinkludi s-salarju tieg[u ta’ konsulent mal-Gvern u li allura tidher konservattiva fid-dawl ta’ kalkoli li kienu saru li f’nofs ta’ nhar hu jaqla’ €3,600 bloperazzjonijiet tal-g[ajnejn privat.
Mistoqsi dwar dan, Muscat qal li dawn huma spekulazzjonijiet u g[aldaqstant g[andna ninvestigaw u nag[mlu rri/erka tag[na. Minbarra dan id-d[ul, Franco Mercieca ddikjara dar u art fil-Qala G[awdex, nofs dar fir-Rabat G[awdex, appartament f’Marsalforn u ]ew; appartamenti f’TasSliema. Membru tal-Kabinett ie[or li hu minn G[awdex, ilMinistru Anton Refalo, iddikjara b[ala d-d[ul tieg[u l-onorarja Parlamentari ta’ €20,129 u d[ul ta’ €6,470 mill-prattika ta’ avukat. Anton Refalo ddikjara wkoll li g[andu iktar minn 15-il propjetà madwar Malta u
G[awdex. G[alkemm imkien ma jing[ad li wa[da minn dawn il-propjetajiet hi l-villa tieg[u fil-Qala li hi stmata li tiswa somma konsiderevoli. Minkejja dawn il-fatturi kollha, Muscat qal li jemmen dawn id-dikjarazzjonijiet kif kien jemminhom qabel. Jirri]ulta wkoll li lMinistru Karmenu Vella ddikjara d[ul ta’ €90,539 u mhux kif kien irrappurtat bi ]vista fil-[ar;a tal-biera[ ta’ IN-NAZZJON li ma ddikjarax id-d[ul tieg[u. IlMinistru Karmenu Vella, minbarra g[add ta’ propjetajiet f’diversi lokalitajiet, sal-a[[ar tassena li g[addiet kellu depo]iti li jla[[qu €350,000.
It-Temp
UV INDEX
9
IT-TEMP> ftit imsa[[ab b’waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif mill-Punent il-Lbi/ BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 32˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.00 u tin]el fit-20.17
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena IS-SIBT L-og[la 32˚C L-inqas 22˚C
IL-{ADD L-og[la 32˚C L-inqas 23˚C
IT-TNEJN L-og[la 30˚C L-inqas 23˚C
IT-TLIETA L-og[la 31˚C L-inqas 23˚C
L-ERBG{A L-og[la 33˚C L-inqas 23˚C
UV
UV
UV
UV
UV
9
9
9
9
9
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) ilbiera[ kienet> Malta 28˚C xemxi, Al;eri 31˚C xemxi, Amsterdam 25˚C xemxi, Ateni 34˚C xemxi, Li]bona 25˚C xemxi, Berlin 26˚C xemxi, Brussell 26˚C xemxi, il-Kajr 32˚C ftit imsa[[ab, Dublin 23˚C xemxi, Kopen[agen 24˚C imsa[[ab, Frankfurt 28˚C xemxi, Milan 28˚C xemxi, Istanbul 29˚C ftit imsa[[ab, Londra 27˚C xemxi, Madrid 33˚C xemxi, Moska 24˚C imsa[[ab, Pari;i 29˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 29˚C xemxi, Ruma 26˚C imsa[[ab, Tel Aviv 30˚C ftit imsa[[ab, Tripli 36˚C xemxi, Tune] 35˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 29˚C xemxi, Zurich 27˚C xemxi, Munich 27˚C imsa[[ab, Stokkolma 19˚C xemxi, San Pietruburgu 18˚C imsa[[ab.
R
apport li ddomina l-ewwel fa//ata kien dak li rri]ulta minn investigazzjonijiet li saru. Permezz tag[hom sar mag[ruf li eks Ministri So/jalisti kienu u]aw fondi pubbli/i biex t[allas materjal propogandistiku g[allelezzjoni ;enerali. Fost xog[lijiet ta’ stampar li kien isir mill-istamperija Interprint g[all-ministeri differenti, irri]ultaw ir/evuti ta’ xog[ol im[allas mill-ministeri rispettivi i]da jikkonsisti f’materjal propogandistiku. Fost o[rajn instabu ri/evuti dwar kotba u powsters li saru g[al Joe Debono Grech u Joe Grima. Waqt id-diskussjoni dwar l-abbozz dwar l-Edukazzjoni, fil-Parlament sar mag[ruf li 75 fil-mija tal-g[alliema fi skejjel Primarji kienu kuntenti fejn kienu qedjg[allmu u ppreferew li jibqg[u jg[allmu fl-istess skola.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Lokali 3
L-iben inqatel b’34 daqqa ta’ sikkina u tiri filwaqt li l-missier inqatel b’mod simili minn pa;na 1
li/enzja tal-Kummissarju talPulizija. ;ie mixli wkoll li minn fuq il-persuni tal-vittmi seraq xi o;;etti jew flus li jaqb]u l-€2,300. Kif ukoll li g[amel [sara f’post pubbliku u li huwa re/idiv. L-akku]at deher kalm waqt li kien qed jitressaq [lief g[al xi mumenti meta beka ftit. Meta mistoqsi x’jag[mel huwa qal li huwa direttur ta’ diversi kumpaniji. G[all-akku]at deher lAvukat Joseph Giglio. Huwa tressaq mill-Ispetturi Chris Pullicino, Michael Malliam, Louise Calleja u Trevor Micallef. Galea wie;eb li mhux [ati tal-akku]i mi;juba kontrih u ntbag[at fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin. Lavukat difensur ma talabx g[al-libertà provi]jorja. Pre]enti fl-awla kien hemm il-mara ta’ Galea kif ukoll ittifla u l-g[arus tag[ha. It-tifla l-o[ra tal-akku]at li g[andha 12-il sena baqg[et barra lawla. In-NAZZJON hu infurmat li kien Galea stess li /empel lil o[tu u ta x’tifhem biddelitt, tant li l-Pulizija arrestatu mill-ewwel malli kif da[al ir-rapport li kienu rrappurtati nieqsa u kien
g[alhekk li tressaq tard ilbiera[ Aktar kmieni waqt konferenza tal-a[barijiet fidDepot tal-Pulizija dwar iddelitt doppju, l-Assistent Kummissarju Pierre Calleja li mexxa l-investigazzjonijiet tal-Pulizija qal li millawtopsja jirri]ulta li t-tifel ta’ Mario Camilleri kellu 34 daqqa ta’ sikkina kif ukoll tiri ta’ arma tan-nar u aktarx inqatel fil-post fejn instab. Dwar il-missier, Pierre Calleja qal li dan x’aktarx inqatel b’tiri ta’ arma tan-nar u wara in;ieb fil-post fejn instab. Il-probabbiltà hi li lmissier inqatel l-ewwel u ddelitti se[[ew fl-a[[ar 24 sieg[a qabel il-konferenza tala[barijiet.
Tinstab pala ta’ sieq umana fil-vi/inanzi tal-katavri Hu kkonferma li ftit qabel il-konferenza tal-a[barijiet kienet instabet il-karozza Volkswagon Passat ta’ Mario Camilleri f’{al G[axaq. Ilkarozza Peugeot Partner binnumru TKM 117 li l-Pulizija kienet qed tfittex b’rabta mal-
Mario Camilleri Sr. u Mario Camilleri Jr. f’ritratt flimkien, xhieda ta’ kemm kienu qrib xulxin
ka], instabet ma[ruqa f’{a]}abbar. Hu spjega li wara li l-mara ta’ Mario Camilleri rrappurtat li ]ew;ha u binha kienu neqsin u ma kinux qed jirrispondu l-mowbajl, linvestigazzjonijiet tal-Pulizija l-{amis filg[axija waslu g[al indirizz ta’ ]ewg persuni u wara g[al post fil-Qajjenza fejn instabu l-katavri midfuna li huma ta’ Mario Camilleri u ta’ ibnu. Hu spjega wkoll li wara aktar tfittxijiet instabet pala ta’ sieq ta’ persuna o[ra li ma tappartjenix g[a]-]ew; katavri. G[ad iridu jsiru aktar e]amijiet forensi/i biex ikun
Il-vann tal-Pulizija li fih kien hemm l-akku]at Jason Galea fi triqtu lejn il-Qorti
stabbilit ta’ min huma dawn il-fdalijiet. L-Assistent Kummissarju Pierre Calleja qal li ma jistax jikkommetti ru[u jekk hemmx rabta bejn dan iddelitt doppju u l-ka]i ta’ delitti li se[[ew fl-a[[ar xhur li fihom kienu involuti nies mag[rufin mal-Pulizija. Il-Pulizija hi konvinta li larma tad-delitt tista’ tinstab g[alkemm l-arma li taqta’ u bil-ponta li ntu]at fuq l-iben, jista’ jkun li ma tinstabx. Pierre Calleja spjega li fost dawk li kienu interrogati millPulizija kien hemm sid lg[alqa li fiha nstabu midfunin il-vittmi. Id-delitt ta’ Mario Camilleri mag[ruf b[ala l-Imnie[ru u ta’ ibnu Mario Jr jista’ jwassal biex il-Pulizija ssolvi ka] ie[or wara li ma;enb ilkatavri tag[hom il-Pulizija g[amlet sejba makabra ta’ parti minn pala ta’ sieq umana. Mario Camilleri u ibnu Mario Jr tard il-{amis filg[axija nstabu maqtula filQajjenza wara li kienu rrappurtati nieqsa nhar lErbg[a.. Ori;inarjament il-ka] sar mag[ruf meta l-{amis filg[axija [ar;et stqarrija fejn il-missier u l-iben kienu rrappurtati nieqsa. Aktar tard g[all-[abta tal-11p.m. meta Mario Camilleri u ibnu Mario
Jr instabu maqtula f’g[alqa ta[t si;ra ftit bog[od minn Triq l-G[annejja, filQajjenza, f’Bir]ebbu;a. Ilpost jinsab fl-in[awi fejn kien hemm it-tankijiet tal-gass qrib razzett tal-baqar. L-i;sma tal-missier u ibnu nstabu kwa]i midfuna f’[ofra b’[amrija f’dak li deher tentattiv biex jin[bew u jidher li huma kienu fi stat ta’ dekompo]izzjoni anke min[abba s-s[ana qawwija. Mario Camilleri, lImnie[ru, skonta sentenzi ta’ [abs dwar traffikar ta’ droga u anke kien instab [ati li kien ipprova jikkorrompi lill-Prim Im[allef Noel Arrigo u lillIm[allef Patrick Vella fl2004. Mario Camilleri Jr kien instab [ati li attakka Pulizija. Mario Camilleri l-missier kellu ;uri pendenti dwar droga u mhux esklu] li xi [add ried je[les minnu min[abba l-bi]a’ li dan seta’ jikxef lil xi [add matul il-kors tal-;uri. Dan il-;urnal hu infurmat li Mario Camilleri u ibnu kienu jkunu dejjem flimkien u g[alhekk jekk il-missier kien jaf b’/erti affarijiet, wisq probabbli li anke ibnu kien ikun infurmat dwarhom. G[alhekk, min ippjana dawn id-delitti ]gur li ried je[les minnhom it-tnejn. Din tista’ tkun wa[da mit-te]ijiet li lPulizija qed ta[dem fuqhom.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
4 Lokali
Grupp ta’ ]g[a]ag[ Maltin li b[alissa jinsabu l-Bra]il biex jie[du sehem fi/-?elebrazzjonijiet tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[. Mag[hom hemm l-Isqof Aw]iljarju u Vigarju :enerali ta’ Malta, Mons. Charles J. Scicluna. Matul dawn il-jiem, l-Isqof Scicluna qed i]ur parro//a f’ Rolandia, fl-istat tal-Paranà, fejn i]-]g[a]ag[ Maltin qed jag[mlu xog[ol volontarju fil-komunità. Din il-parro//a, iddedikata lil San :u]epp, hija mmexxija minn Dun Josè Agius, qassis G[awdxi. It-Tnejn li ;ej, i]-]g[a]ag[ Maltin mistennija jaslu f’Rio de Janeiro g[a/-/elebrazzjonijiet tal-Jum Dinji ta]-]g[a]ag[. It-tema g[al din is-sena hi “Morru, ag[mlu dixxipli mill-;nus kollha”.
Joe FX Zahra ma[tur mill-Papa biex imexxi kummissjoni fil-Vatikan Il-Papa Fran;isku lbiera[ waqqaf kummissjoni bil-g[an li jkun hemm riformi fid-dipartimenti ekonomi/i u amministrattivi tal-Vatikan. Biex imexxi din il-kummissjoni l-Papa g[a]el Malti, lil Joe FX Zahra. Il-Kummissjoni se tkun qed ti;bor informazzjoni, tikkollabora mal-kulle;; talKardinali kif ukoll tinforma lill-Papa nnifsu bil-problemi e]istenti mil-lat ekonomiku kif ukoll se tkun qed t[ejji pjan ta’ riformi talistituzzjonijiet tal-Vatikan. Fost o[rajn il-kummissjoni mmexxija millMalti, se tkun qed tg[in lill-Vatikan mil-lat tekniku billi ti]viluppa wkoll soluzzjonijiet strate;i/i li jintrodu/u aktar trasparenza fil[idma operattiva tal-istat tal-Vatikan. Il-Kumissjoni g[andha wkoll il-possibbiltà li fuq talba ta’ grupp ta’ kardinali t[ejji pjan
g[ar-riforma tal-kostituzzjoni “Pastor Bonus”. Il-membri f’din il-kumissjoni huma: Joe FX Zahra b[ala President, Mons. Lucio Angel Vallejo Balda li hu wkoll is-Segretaju g[all-Affarijiet ekonomi/i tal-Vatikan, kien ma[tur b[ala segretarju, Jean-Baptiste de Franssu, Enrique Llano, Jochen Messemer, Francesca Immacolata Chaouqui, Jean Videlain-Sevestre u George Yeo. L-ewwel laqg[a tal-kumitat bil-g[an li l[idma tibda mill-ewwel se ssir wara li l-Papa jirritorna Ruma mill-attivitajiet g[a]]g[a]ag[ fil-Bra]il. Joe FX Zahra hu ekonomist li f’pajji]na g[amel su//ess f’diversi oqsma fost o[rajn hu mexxa l-kumitat li ra l-bidla ta’ pajji]na mil-lira Maltija g[all-munita ewro.
Joe FX Zahra
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Lokali 5
Standard & Poor’s tikkonferma l-credit rating ta’ Malta
Il-[ajt mimli toqob bit-tiri sparati lejh
Tiri ta’ arma tan-nar fuq [ajt f’{al Qormi Il-Pulizija qed tinvestiga sparatura li tidher li se[[et f’xi [in fl-a[[ar jiem f’{al Qormi. Kollox beda meta lbiera[ filg[odu kmieni xi persuni rrappurtaw li [ajt li jinsab f’bit[a tal-garaxxijiet kien
mimli tiri ta’ arma tan-nar. B’kollox jidher li ;ew sparati madwar erbatax-il tir. Il-bit[a tinsab ta[t i/?entru tas-Sa[[a ta’ {al Qormi. Minn informazzjoni li g[andna jidher li l-Pulizija
g[alqu t-toroq tal-madwar u kienu qed jinvestigaw dawn it-toqob fil-[ajt, li jidher li setg[u kienu kkaw]ati minn arma tan-nar ta’ kalibru kbir. Jidher ukoll li setg[u ;ew elevati xi affarijiet millpost.
Jing[alaq temporanjament il-Park tal-Familja f’Wied il-G[ajn Il-Park tal-Familja f’Wied il-G[ajn biswit l-Impjant tarRi/ikla;; ta’ Sant’ Antnin ;ie mag[luq temporanjament. Dan il-pass ;ie propost minn kummissjoni ma[tura millMinisteru g[all-I]vilupp Sostenibbli, L-Ambjent u tTibdil fil-Klima u mmexxija mill-professur Edward Mallia wara li din il-kummissjoni identifikat materjal tossiku li qed ikun ka;unat mill-[ruq ta’ gass mill-Wasteserv wara [sara li ]viluppat fl-impjant. Din il-[sara se[[et f’Mejju li g[adda f’parti mill-impjant mag[rufa b[ala l-hydroliser tank li tintu]a biex jitnaddaf il-gass qabel ma tkun ;enerata l-ener;ija elettrika. Minkejja dan, jidher li lImpjant ta’ Sant Antnin mhux se ji;i mag[luq u se jkompli jopera, [a;a li wasslet g[al
bosta persuni biex jistaqsu g[alfejn il-pubbliku qed ji;i protett filwaqt li l-[addiema mhu qed jing[ataw l-ebda protezzjoni, kif ukoll dwar g[alfejn dan il-pass ittie[ed issa wara li l-[sara ]viluppat aktar minn xahrejn ilu. Il-kummissjoni rrakkomandat ukoll li ti;i evalwata mill-;did ilpro/edura li permezz tag[ha ti;i mkejla l-kwalità tal-arja. Il-kummissjoni rrakkomandat li dan jibda jsir fuq ba]i ta’ 24 sieg[a, u li r-ri]ultati g[andhom ikunu ppubblikati fl-iqsar ]mien possibbli. Tqajmu wkoll mistoqsijiet dwar il-monitora;; li jsir f’dawn l-impjanti, hekk kif ilmembri tal-kummissjoni ng[ataw informazzjoni bilfomm ming[ajr l-ebda spe/ifikazzjonijiet. Minn dan ir-rapport [are;
ukoll kif dan l-impjant mhuwiex qed ila[[aq mallivell ta’ produzzjoni ta’ elettriku li kien mibni biex jil[aq, hekk kif qed ji;;enera biss bi]]ejjed ener;ija biex jaqdi l-[ti;ijiet ta’ 45 dar meta suppost qed jipprodu/i bi]]ejjed ener;ija g[al 1,400 dar. {are; ukoll kif parti millimpjant mhix koperta permezz tal-assigurazzjoni, [a;a li l-Ministru Leo Brincat qal li kienet se ti;i indirizzata b’ur;enza. Ftit jiem ilu ;ie ppubblikat ukoll rapport separat dwar issitwazzjoni tar-ri]orsi umani fi [dan il-Wasteserv, rapport li wkoll jitfa’ pi] qawwi fuq l-amministrazzjoni talWasteserv biex irrakkomandazzjonijiet ji;u implimentati b’ur;enza u prijorità.
Il-Partit Nazzjonalista jilqa’ d-de/i]joni ta’ Standard & Poor’s li tikkonferma l-credit rating ta’ Malta. Fi stqarrija ma[ru;a mill-Vi/i Kap tal-PN g[all-[idma Parlamentari u kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]g[ar Mario de Marco, qal li Standard and Poor’s sostniet li l-qag[da ekonomika ta’ pajji]na hi stabbli. Dan hu frott idde/i]jonijiet g[aqlin li ttie[du minn Gvernijiet Nazzjonalisti tul is-snin biex l-ekonomija tkompli tikber u to[loq ix-xog[ol. Il-PN kompla li hu ta’ sodisfazzjon li llum, wara snin twal jattakka u ja[bi d-diffikultajiet kbar ta’ madwarna, Gvern Laburista qed jammetti li minkejja dawn l-isfidi, lekonomija Maltija baqg[et b’sa[[itha u li kisbet fost l-a[jar ri]ultati ekonomi/i fl-Unjoni Ewropea. IlGvern mhu jiddejjaq xejn
jifta[ar bis-sa[[a talekonomija ta’ pajji]na li hi frott il-vi]joni u r-riformi mwettqa minn Gvernijiet Nazzjonalisti. Bil-konferma tal-qag[da ekonomika b’sa[[itha ta’ pajji]na, wie[ed jistenna li issa l-Gvern jispjega lvi]joni u l-proposti tieg[u biex ikompli jixpruna ttkabbir ekonomiku u jkompli jo[loq il-postijiet tax-xog[ol, ]ew; oqsma li s’issa mhux qed isibu lpost li jixirqilhom fuq la;enda ta’ dan il-Gvern. Filwaqt li r-ri]ultati li kiseb s’issa pajji]na g[andhom iservu ta’ kura;;, ikun ]ball kbir jekk il-Gvern jassumi li lpostijiet ;odda tax-xog[ol se jin[olqu billi kollox jibqa’ kif inhu – u ma jfittixx kif se jsa[[a[ dak li ksibna. Din hija realtà li g[andha ting[ata prijorità mill-Gvern qabel ma jkun tard wisq g[all-familji Maltin u G[awdxin, sostna l-PN.
Kummenti bla ba]i u inti]i biex jitfg[u [tija in;usta Minflok jitfa’ t-tajn biex jipprova jag[mel gwadann politiku r[is, il-Ministru Konrad Mizzi g[andu jkompli jibni fuq il-bidliet li wettaq Gvern Nazzjonalista fil-pro/ess tax-xiri ta]-]ejt fl-a[jar interess tat-trasparenza u lkontabbiltà. Fi stqarrija l-PN qal li filkonferenza stampa li g[amel il-Ministru talEner;ija Konrad Mizzi kompla jipprova jitfa’ t-tajn fuq il-Partit Nazzjonalista billi jinsinwa li l-Gvern immexxi mill-Partit Nazzjonalista ma wettaq lebda bidla fil-pro/ess taxxiri ta]-]ejt. Bil-kontra ta’ dan, irrapport tal-Awditur :enerali jikkonferma li ;ie rre;istrat progress po]ittiv fl-operat tal-Korporazzjoni Enemalta ta[t it-tmexxija ta’ Gvern Nazzjonalista. Dan jg[idu diversi drabi, inklu] f’pa;na 12, fejn jistqarr li, “Real and tangible progress was subsequently registered from mid-2011 onwards,
and this scenario, here defined as the second improvement to the Committee’s modus operandi, represents a positive sense of progress that is hereby acknowledged by this Office. NAO deems positive the much revised and improved quality records and documents maintained in this respect, which clearly listed the Committee members attendance, quotations received and decisions taken, among other notable areas of improvements.” Il-PN sostna li dawn ilbidliet kollha saru qabel ma ;ie kkummissjonat irrapport mill-Gvern Nazzjonalista fuq inizjattiva tal-eks Ministru Tonio Fenech. G[aldaqstant, il-kummenti tal-Ministru Konrad Mizzi fil-konfront ta’ Tonio Fenech u l-Partit Nazzjonalista huma bla ba]i u inti]i biss biex jitfg[u [tija b’mod in;ust.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
6 Lokali
Aktar minn terz tal-Maltin b’pi] ]ejjed minn Jerome Caruana Cilia
36% jew a[jar aktar minn terz tal-popolazzjoni adulta Maltija g[andha pi] ]ejjed, filwaqt li 22% tal-Maltin u l-G[awdxin huma obe]i. Dawn ir-ri]ultati u realtajiet tas-so/jetà tag[na kkonfermahom il-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia waqt it-tnedija ta’ kampanja kontra l-obe]ità, fejn tqassam xi materjal ta’ informazzjoni quddiem ilQorti fil-Belt Valletta. Hu fatt li aktar ma jkun hemm ikel fil-platt, aktar nieklu! {afna mill-ikel li ji;i servut fi stabbilimenti, kif ukoll prodotti tal-ikel fis-suq, huma mi]juda b’[afna zokkor, xa[am u mel[ li mhumiex tajbin g[as-sa[[a.
Dan, flimkien mal-fatt li l-porzjonijiet tal-ikel huma ferm ikbar milli kienu qabel, qed iwasslu biex ilMaltin u l-G[awdxin jieklu aktar kaloriji u jakkumulaw pi] ]ejjed. Charmaine Gauci, idDirettri/i tad-Direttorat g[all-Promozzjoni tas-Sa[[a u Prevenzjoni tal-Mard, qalet li [afna minna nieklu aktar milli ne[tie;u. Sirna ng[ixu stil ta’ [ajja li g[alkemm hija mg[a;;la, qed toffri ftit opportunitajiet biex inkunu attivi. B’hekk [loqna ]bilanc fil;isem. Din hi l-kaw]a ewlenija ta’ pi] ]ejjed u obe]ità li hija riskju g[assa[[a b’konsegwenzi taddijabete tat-Tip 2, pressjoni
g[olja u kolesterol g[oli fiddemm, /irkulazzjoni batuta, limitazzjoni fil-mobilità u mard tal-puplesija jew attakk tal-qalb. Dawn jistg[u ji;u evitati permezz ta’ tnaqqis tal-pi] ]ejjed filwaqt li jibqa’ jin]amm il-pi] tajjeb matul il-[ajja. In-nutritionist Doriette Agius spjegat x’wie[ed g[andu jag[mel biex i]omm ru[u b’sa[[tu. Fost l-o[rajn b’dieta bilan/jata u [afna e]er/izzju. Hi semmiet attività li dDirettorat g[all-Promozzjoni tas-Sa[[a u Prevenzjoni talMard se jorganizza l-;img[a d-die[la, fit-23 ta’ Lulju, b’mixja jew ;irja bil-g[an li to[loq kuxjenza dwar il-pi] ]ejjed u l-obe]ità.
Id-Direttorat g[all-Promozzjoni tas-Sa[[a u Prevenzjoni talMard se jorganizza l-;img[a d-die[la mixja u ;irja bil-g[an li tin[oloq kuxjenza dwar il-pi] ]ejjed u l-obe]ità
Jappella minn sentenza ta’ [abs minn Ray Abdilla
Gordon Dimech, {amruni] ta’ 43 sena li x-xahar li g[adda kien ;ie kkundannat seba’ snin [abs wara li nstab [ati ta’ traffikar ta’ immigranti irregolari, ippre]enta appell fil-Qorti tal-Appell Kriminali. Il-;urati kienu sabu lil Dimech, xufier tat-taxi, u mag[ruf b[ala “Il{arufa”, [ati bi tmien voti favur u wie[ed kontra, li kien involut fil-pjan biex grupp ta’ madwar 14-il immigrant ippruvaw ja[arbu minn Malta fil-21 ta’ Di/embru 2005 lejn Sqallija. Fl-appell ing[ad li wa[da mill-akbar
provi fil-ka], jekk mhux ukoll l-akbar, kienet id-dg[ajsa, fejn allegatament kienet ittrasportat 14-il persuna, xi [a;a li d-difi]a ma qablitx mag[ha u talbet biex isir a//ess, biex il-;urati jkunu jistg[u jag[mlu evalwazzjoni a[jar, jekk kienx possibbli li wie[ed jittrasporta dawk in-nies kollha fuq iddg[ajsa. L-appell jitkellem ukoll dwar kumment tal-Im[allef waqt li kien qed jixhed Dimech, fejn seta’ twassal messa;; [a]in. Punt ie[or kien fejn id-difi]a talbet li titne[[a l-istqarrija tal-pro/ess u dan peress li l-
imsemmija stqarrija ttie[det ming[ajr ma’ Dimech ma kellu l-opportunità jikkonsulta ma’ avukat tal-fidu/ja tieg[u. L-appell qal ukoll li l-Im[allef Michael Mallia ma spjegax b’mod /ar il-linji difensiva prin/ipali. Ing[ad ukoll li kienet sfortuna li l-;urati ma kellhomx l-okka]joni li jaraw b’g[ajnejhom u jmissu b’idejhom iddg[ajsa, li rri]ulta li kellha biss 16-il pied, u li ma kinitx dg[ajsa miftu[a. F’dak i/-/okon g[ad li hu teknikament possibbli li dda[[al kwantità ta’ nies, hu impossoibbli li tag[mel tra;itt
previst. Dan jing[ad aktar u aktar meta wie[ed jikkunsidra li biex tag[mel dan it-tra;itt trid ammont sostanzjali ta’ petrol, mill-anqas [ames jerrycans li jie[u terz mill-ispazji. Hu impossibbli li wie[ed jaqsam minn Malta g[al Sqallija fuq dg[ajsa ta’ dak it-tip, b’dawk in-nies kollha, li mag[hom ikunu qed i;orru ]ew; fliexken ilma kull wie[ed, xi [wejje; u ikel u g[alhekk l-ispazju fuq iddg[ajsa jkompli jonqos. L-Appell sar mill-Avukati Franco Debono u Veronique Dalli.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Lokali 7
Kif tidher it-Tune]ija f’g[ajnejn it-tfal Rekord ta’ parte/ipanti g[al kompetizzjoni g[at-tfal ta’ tpin;ija u pittura Tiffany Zarb Piccione li g[andha sitt snin u li tattendi l-Kunvent tas-Sacred Heart f’San :iljan, u Pasquale Sammut ta’ disa’ snin minn G[awdex li tattendi l-Kulle;; ta’ G[awdex fil-primarja tanNadur, huma ]-]ew; rebbie[a tat-Tielet Edizzjoni ta’ Kompetizzjoni g[atTfal ta’ Tpin;ija u Pittura intitolat ‘It-Tune]ija F’G[ajnejn Tifel’. Il-parte/ipanti fil-kompetizzjoni ;ew maqsuma f’]ew; kategoriji – Kategorija ‘A’ g[al tfal bejn l-etajiet ta’ [ames u seba’ snin u Kategorija ‘B’ li miftu[a g[al tfal bejn tmienja u [dax-il sena. Tiffany u Pasquale reb[u Kategoriji ‘A’ u ‘B’ rispettivament. Il-kompetizzjoni ;iet organizzata mill-kumpanija tal-ajru Tune]ina Tunisair Express, b’kollaborazzjoni ta’ Amphora Travel and JAC Travel li din is-sena la[qet rekord ta’ parte/ipazzjoni fejn [adu sehem 135 parte/ipant minn 12-il skola. Din l-edizzjoni kienet ikkaratterizzata minn g[add ta’ innovazzjonijiet. G[allewwel darba l-parte/ipanti ;ew ippre]entati b’/ertifikat ta’ parte/ipazzjoni, filwaqt li min[abba l-livell mil[uq fil-kwalità ;ew ippre]entati wkoll numru ta’ premjijiet ta’ mertu. Fil-Kategorija A Cristina Attard tal-Iskola Newark, Sliema ;iet ippre]entata bi Premju ta’ Mertu filwaqt li fil-Kategorija B kien hemm disat itfal li r/evew Premjijiet ta’ Mertu f’kompetizzjoni ma[suba li tistabbilixxi l-a[jar tpin;ija jew pittura li jkollha b[ala tema t-Tune]ija, b[ala nazzjon, it-tradizzjonijiet u laspetti moderni tag[ha kif
jidhru f’mo[[ it-tfal permezz tal-arti. Id-disa’ rebbie[a talPremjijiet ta’ Mertu talKategorija ‘B’ kienu Zak Barbara, Haien Park, Luna Fenech, Olivia Arnold, u Nina Borg - kollha minn Chiswick House School filKappara; Sarah Montebello mill-Kulle;; San Injazju Luqa Primarja; Danielle Urban Mizzi, mill-Kulle;; Santa Margerita Zabbar primarja B; Kay Darmanin Farrell minn St Jean Antide Skola Primarja Gudja; u Eliana Zahra mill-Kulle;; San Benedittu primarja }urrieq. Souad Gueblaoui, lAmbaxxatur tat-Tune]ija f’Malta, fer[et lir-rebbie[a g[at-talenti tag[hom u estendiet l-apprezzament tag[ha lit-tfal kollha li pparte/ipaw. B[ala rikonoxximent g[all-appo;; siewi esti] mill-iskejjel kollha, lAmbaxxatur Tune]ina g[al Malta ppre]entat ktieb nominali lill-Kap ta’ Skola minn fejn ;ew it-tmien studenti rebbie[a tal-kompetizzjoni ta’ din is-sena. Il-pre]entazzjoni tal-premjijiet ewlenin saret minn Mohamed Ben Salem, Ministru Tune]in talAgrikoltura, ir-Ri]orsi Hydraulics u Sajd, li dak i]-]mien kien f’Malta fuq ]jara uffi/jali. Kull wie[ed mi]-]ew; rebbie[a, akkumpanjat minn adult, ing[ata titjiriet b’xejn mit-Tunisair Express kif ukoll akkomodazzjoni sponsorjati minn Amphora Travel u JAC Travel. Pre]enti g[ar-ri/eviment ta’ pre]entazzjoni kien hemm wkoll l-Onorevoli Evarist Bartolo, Ministru tal-Edukazzjoni u lImpjiegi.
L-Ambaxxatur Fran/i] Vandepoorter flimkien mal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil u d-Deputati Nazzjonalisti Carm Mifsud Bonnici u Clyde Puli
Relazzjoni promettenti u kunfidenti bejn Malta u Franza I/-/ifri dejjem jikbru tatturi]mu u l-kummer/, kif ukoll oqsma o[ra ekonomi/i u politi/i bejn Malta u Franza qeg[din dejjem aktar isa[[u u jag[mlu r-relazzjonijiet bejn i]-]ew; pajji]i aktar promettenti u kunfidenti. Dan kien enfasizzat f’diskorsi uffi/jali li saru fi//elebrazzjonijiet f’Malta li fakkru Jum il-Bastilja – iljum nazzjonali ta’ Franza, fil;onna pja/evoli tar-residenza tal-Ambaxxatur Fran/i] f’{a]-}ebbu;, fejn aktar minn 500 ru[ attendew lavveniment. Waqt li indirizza lillPresident ta’ Malta George Abela biex jirringrazzjah g[all-parte/ipazzjoni tieg[u fil-festa nazzjonali Fran/i]a, l-Ambaxxatur ta’ Franza g[al Malta s-Sur Vandepoorter enfasizza r-rabtiet e//ellenti stabbiliti bejn i]-]ew; pajji]i u fakkar li Hollande kien lewwel Kap ta’ Stat Fran/i] fl-istorja li ]ar Malta matul il-
kariga matul is-Summit 5+5 f’Ottubru 2012, “li kien organizzat tajjeb ferm mill-Gvern Malti”. “Aktar re/enti, il-Prim Ministru l-;did Joseph Muscat ;entilment irriserva g[al Franza l-ewwel ]jara bilaterali tieg[u wara li la[aq f’din il-kariga”. Dan l-att wera li kien sinjal veru ta’ [biberija u ta’ sens komuni ta’ responsabbiltà biex ti;i indirizzata l-kri]i Ewropea b’mi]uri konkreti biex ji;u offruti prospetti ;odda g[allEwropa. Biex jenfasizza dan il-punt, “laqg[at ministerjali u parlamentari o[ra qed ji;u ppreparati”, iddikjara lAmbaxxatur Fran/i]. Ir-relazzjoni Fran/i]aMaltija ssa[[et ukoll fl-isfera ekonomika, kif enfasizza fiddiskors tieg[u l-President Abela, b’evidenza /ara ]velata fi/-/ifri dejjem jikbru talkummer/ u t-turi]mu. L-Ambaxxatur Fran/i]
fakkar ukoll li l-karozzi elettri/i Renault kienu mag[]ula g[all-ittestjar tal-elettromobbiltà, fi pro;ett imniedi re/entament mill-gvern Malti u l-Ambaxxata Fran/i]a, fi s[ubija mal-Kamra talKummer/ Maltija-Fran/i]a, u li qed tipprepara avvenimenti “biex tattira kumpaniji Fran/i]i f’Malta biex isiru konxji mill-opportunitajiet offruti mill-ekonomija dinamika Maltija. Minbarra l-President Abela, mistednin prominenti fil-festin inkludew lill-Prim Im[allef Silvio Camilleri; ilVi/i Prim Ministru Louis Grech; l-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati Anglu Farrugia; il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil; il-Ministru tal-Affarjiet Barranin George Vella; membri Parlamentari kemm mill-gvern u milloppo]izzjoni, kif ukoll membri prominenti mis-setturi kummer/jali, kulturali u artisti/i.
Jer;g[u jid[lu fil-Korp Erba’ eks sur;enti u 13-il eks kuntistabbli fosthom ]ew; nisa lbiera[ re;g[u da[lu lura fil-Korp tal-Pulizija wara li saru numru ta’ re-instataments. Huma ng[ataw il-;urmanet tal-[atra mill-Kummissarju tal-Pulizija, Peter Paul Zammit.
Il-Kummissarju qal li g[alkemm huma di;à jafu x-xog[ol tal-Pulizija min[abba li [afna minnhom servew g[al numru twil ta’ snin u g[alhekk g[andhom esperjenza imprezzabbli, huma xorta jridu jibqg[u jitg[allmu.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
8 Tmiem il-:img[a
Il-Belt tal-Gran Mastru nbidlet Kull kategorija ta’ nies
Min jinnamra mal-belt kapitali tag[na, nistg[u nisku]awh, g[ax g[andna belt mhux biss [elwa imma interessanti wkoll. Hi belt li timlik blistag[;ib, anke jekk ma t[arisx lejn il-;rajja tag[ha, lejn il-bosta u bosta vi]itaturi nsinji li ;ew fiha, kemm biex jinvistaw u kemm biex joqg[odu wkoll g[al xi ftit ta]-]mien. Fosthom insibu lill-[bieb diplomati/i talGran Mastri, sal-[bieb u ma[bubin tal-Gvernaturi jew Ammiralji Ngli]i, millPrin/ipessi Russi ma[ruba mir-Russja sal-poeta u romanzier Sir Walter Scott, mill-enfant terrible ta’ Lord Byron, sal-persuna ta’ Churchill jew Elizabetta II. U ma ninsewx lil Garibaldi, li bejn riduh u bejn ma riduhx, g[ax bl-ideat tieg[u tal-libertà, kien ta’ e]empju [a]in g[as-sudditi lokali, x’wa[da din. Jekk fl-img[oddi kien hawn dan il-moviment ta’ nies ;ejjin u sejrin, illum, m’hawnx inqas. Illum il-Belt infet[et g[at-turisti, li filbi//a l-kbira tag[hom, minn fuq il-Cruise Liners jispi//aw fi triq Repubblika. Hemm il-moviment tassaqajn imma hemm ukoll ilmoviment tal-ilsna m[allta. Dari forsi kont tasal sala//enti ta’ xi }wieten jew Qriema jew x’naf jien — jew ta’ xi ]ar]ira bil-qaddisin jekk mhux ukoll bil-Kbir Nett jew bis-Sultana tas-Sema. Imma mag[hom issa tisma’ bosta ilsna li mhumiex biss lIngli] u l-Fran/i] u t-Taljan u l-:ermani], imma [afna lingwi o[ra, li [ej i;ieg[luk tib]a’ li qed jg[idu xi [a;a kontra tieg[ek bl-lingwa li ma tinftiehemx. Jinnamraw mal-Belt
Min jigi Malta jinnamra mal-Belt tag[na. Jekk ji;i blajru, naturalment jara //okon ta’ artna u jiskanta kif roqg[a art jista’ jkun li jkollha din il-varjetà kollha li te]isti bejn ra[al u ie[or.
Il-Belt Valletta, belt li ssa[[ar mhux biss lilna l-Maltin i]da eluf kbar ta’ barranin ta’ kull nisel u ;ens li ta’ kuljum jag[]lu li ji;u g[al xi btala f’pajji]na
Imma min ji;i bil-ba[ar, jissa[[ar bis-swar inkredibbli tal-Belt tag[na. Fi ]mien il-[akma Ingli]a, tista’ tg[id li l-vi]itaturi kollha kienu vu/i wa[da fuq din id-da[la maestu]a. Anke Hans Christian Andersen baqa’ msa[[ar biha meta ;ie hawn g[al ftit jiem. Dan is-se[er g[adu effettiv imqar illum meta jid[lu Cruise Liners kwa]i g[ola mis-swar tal-Belt, u tal-Birgu u tal-Isla u l-bqija. Il-Belt ilha s-snin tissebba[, u nittamaw li g[as-sena 2018 til[aq tkun ferm isba[ u aktar nadifa. Jekk iridu, it-turisti g[andhom materjal bi]]ejjed g[al ;img[a, daqskemm qed jitwieldu mu]ewijiet u attrazzjonijiet, b[all-Mu]ew talFortifikazzjonijiet fit-Tara; ta’ San Blas. Il-bini nnifsu, u kif ;ie irrestawrat hu di;à o;;ett ta’ stag[;ib. U minn hawn u ftit ie[or ikun hemm mill-;nien
Mur ;ib lil Gran Mastru jara kif biddilnihielu din il-belt imsemmija g[alih. {eqq, irid jag[ti ka] li g[addew [afna sekli, li kellna l-qerda li wettqu l-Fran/i]i u l-:ermani]i u Taljani
;did vi/in. {afna, naturalment jiddependi mill-a;ir tal-gwidi u minn xiex ikunu jridu t-turisti. Il-Palazz u San :wann huma l-qofol tal-vi]ta filBelt, u g[andek ukoll i]]ew; barrakki, spe/jalment il-barrakka ta’ fuq li tag[tik dehra li ma tantx hawn b[alha fid-dinja. U hawn ukoll tal-[wienet li jistennew li jaqg[u xi erba’ soldi tat-turisti fi bwiethom. Kemm jifla[ jara u jistg[a;eb turista f’vista ta’ nofs ta’ nhar? Fl-a[[ar irid ipo;;i biex jixrob jew jiekol xi [a;a, jew inkella jag[mel xi xirja. Min joqg[od il-Belt i[abbat wi//u ma’ dawn itturisti kuljum. Mijiet. Iktar tisma’ ilsna barranin milli lMalti. Tist[ajlek qieg[ed imsiefer, g[ax barra hekk tkun. U meta tirkeb fuq tallinja ssib li madwarek kul[add qed jitkellem fuq il-mowbajl b’xi lsien stranjier. Sirna stran;ieri f’artna. Imma f’dan il-ka] mhix [a;a [a]ina imma tajba. G[ax a[na lit-turisti rriduhom, nie[du pja/ir bihom, u nag[mlu [bieb mag[hom filwaqt li pajji]na jda[[al xi sold ukoll.
{afna ]g[a]ag[ fit-toroq
Ma nafx jekk il-pre]enza ta’ [afna gruppi ta’ ]g[a]ag[, hux ;ej mill-fatt li xi Cruise Liners i;ibu tfal tal-iskola, jew g[ax dawn ikunu ;ew biex jitg[allmu lIngli]. Probabbli li ]-]ew; ra;unijiet japplikaw. Hu x’inhu dda[k u /-/ajt tag[hom jag[ti nota ferrie[a lill-kapitali tag[na. Mur ;ib lil Gran Mastru jara kif biddilnihielu din ilbelt imsemmija g[alih. {eqq, irid jag[ti ka] li g[addew [afna sekli, li kellna l-qerda li wettqu l-Fran/i]i u l:ermani]i u Taljani, biex ma nsemmux l-Ingli]i li bag[bsu, kissru u serqu. U konna a[na stess, li mhux dejjem apprezzajna irrikezza ta’ patrimonju li kellna. Ftit ftit anke Strada Stretta
minn Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
qed tigi rijabilitata, u hemm palazzi li kienu restawrati verament sabi[. S’issa l-problema l-kbira hi l-parke;;, kif ukoll l-ikkomplikar tat-traffiku bil-mi]uri ta’ dawn la[[ar snin. Hawn min jaraha biss problema. Imma hawn minn jara wkoll possibbiltà ta’ soluzzjoni ;dida.
Sirna stran;ieri f’artna. Imma f’dan il-ka] mhix [a;a [a]ina imma tajba. G[ax a[na lit-turisti rriduhom, nie[du pja/ir bihom, u nag[mlu [bieb mag[hom filwaqt li pajji]na jda[[al xi sold ukoll
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Twissijiet li g[andhom jinstemg[u sew Il-;img[a l-o[ra l-Gvern Laburista nieda wie[ed mill-pro;etti li l-Prim Ministru Joseph Muscat ilu ffissat fuqhom is-snin – il-bini filba[ar, dik li biex tinstema’ sabi[a hawn min isej[ilha reklamazzjoni tal-art. G[andu [olma G[axar snin ilu, Joseph Muscat kien kiteb artiklu li intitolah b’mod pompu] [afna ‘G[andi [olma’ – il-missjoni politika tieg[u b[ad-diskors kbir ta’ Martin Luther King – diskors li in/identalment xahar ie[or jag[laq 50 sena. Imma l-[olma u l-missjoni politika ta’ Joseph Muscat ma kinetx id-drittijiet /ivili g[as-suwed b[alma kienet il-[olma ta’ Dr Martin Luther King – anzi, qed naraw trattament inuman u degradanti millGvern Laburista lil bnedmin b[alna. Trattament inuman mal-immigranti li ried jibg[athom lura ming[ajr ma jag[tihom id-dritt li jitolbu g[al status ta’ refu;jati. Trattament inuman bin-numru kbir ta’ transfers li qed jing[ataw fil-pulizija, fl-isptarijiet u f’[afna postijiet o[rajn. Transfer li ng[ata mill-PBS g[al dipartiment tal-Gvern, tfisser mill-vittma ta’ dan it-transfer, l-eks pre]entatur fuq TVM Norman Vella, b[ala transfer li sar b’mod inuman. I]da l-[olma reali u li kien kiteb dwarha Muscat, kienet li Malta tibqa’ barra mill-Unjoni Ewropea. Fl-istess artiklu, Muscat isemmi wkoll il-bini filba[ar.
Bini fil-ba[ar X’interessi hemm
fil-bini fil-ba[ar u g[aliex Muscat ilu tant iffissat fuqu hi importanti li nsiru nafu. Hu importanti wkoll li nifhmu x’jista’ jfisser g[all-ekonomija tag[na. Lill-Gvern Laburista ma setg[etx ;ietu fi ]mien ag[ar il-pubblikazzjoni ta’ /ifri uffi/jali miksuba mill-gazzetta Malta Today li juru li issa g[andna terz tal-propjetà kollha f’Malta li hi vojta. U ma setg[ux ;ewh fi ]mien ag[ar diversi twissijiet f’dawn l-a[[ar ;img[at u ;ranet – millKummissjoni Ewropea sal-a;enziji tal-credit ratings sal-Fond Monetarju Internazzjonali – biex joqg[od attent [afna fuq il-propjetà. Banek mislufin wisq fuq il-propjetà Kollha wissew dawn l-a;enziji u istituzzjonijiet internazzjonali li l-banek tag[na huma mislufin wisq fuq il-propjetà. Jekk il-valur tal-propjetà jaqa’, il-banek ikollhom problema kbira kif rajna jkollhom fi Spanja u l-Irlanda spe/jalment f’dawn l-a[[ar snin fejn il-kri]i kbira tag[hom ma se[[itx g[ax il-gvernijiet tag[hom kellhom xi
]bilan/ g[oli imma se[[et g[ax fallew banek ewlenin li silfu fuq il-propjetà li waqg[et bil-kbir fil-valur u l-gvernijiet, meta da[lu biex isalvaw il-banek billi jiggarantixxu flus id-depo]itanti, spi//aw bi ]bilan/ stratosferiku.
Il-perikli ta’ waqg[a fil-valur Provvista kbira wisq ta ’ propjetà g[all bejg[ tista ’ twaqqa ’ l - valur tal - propjetà u l a;enziji u l - istituzzjonijiet internazzjonali hekk qed iwissuh lill - Gvern Laburista . Il bini fil - ba[ar ]gur ma jg[inx f ’ dan , apparti naturalment li din il - fissazzjoni qadima fuq il - bini fil - ba[ar tinxtamm ukoll tinten . Tinten aktar g[all - mod kif il - Gvern ta ’ Muscat qieg[ed iwettaq il - programm elet torali tieg[u . B[al donnu g[aliex g[andu l mandat elettorali li jwettaq il - programm politiku li l - elettorat ivvota g[alih , g[andu d - dritt li jg[addi minn fuq kul[add . G[andu dritt li ma jikkonsultax kif jistennew l imsie[ba so/jali u s - so/jetà /ivili fuq settur tal - ambjent li hu tant sensittiv g[all - g]ejjer Maltin . Fuq proposta dwar windfarms fil - ba[ar , Gvern Nazzjonalista mexa b ’ kawtela kbira ,
ikkummissjona studji dettaljati u studji o[rajn li riedu s - snin biex l - esperti jo[or;u b ’ dikjarazzjonijiet u ri]ultati /ari . Muscat m ’ g[andux dritt li jisma ’ biss li jaqbel g[al widnejh u jidde/iedi wa[du . Jew g[andu xi dritt li jimxi b ’ arroganza , kif di;à rajnieh jag[mel f ’ sitwazzjonijiet o[rajn f ’ dawn l - ewwel xhur ta ’ din il le;i]latura .
A[wa tag[na lkoll Kelli fi [siebi li l-kelmtejn tieg[i dil-;img[a jkunu dwar l-en/iklika l-;dida tal-Papa, il-Lumen Fidei. I]da mbag[ad, il-Papa nnifsu u //irkustanzi lokali ;ibduli ttapit minn ta[t saqajja u ;ieg[luni naqbad su;;ett ie[or. L-en/iklika jkollha tistenna… Kul[add jaf li ftit jiem ilu l-Papa Fran;isku g[amel lewwel ]jara tieg[u barra minn Ruma, u g[a]el li jmur Lampedusa, g]ira i]g[ar minn tag[na, i]da li b[alna ;;orr pi] sproporzjonat ta’ immigranti “irregolari”. Demm [uk isejja[li mill-art
Bid-differenza li wara ftit ]mien Lampedusa, dawn limmigranti jittie[du lejn lItalja fejn jistg[u ikomplu b’[ajjithom. Hemmekk xorta ma jilqg[uhomx bit-tapit a[mar, imma l-Italja pajji]
kbir u iktar joffri prospetti minn Malta. I]da l-Papa ma qg[adx jid[ol f’dawn id-dettalji. Iffoka pjuttost fuq it-tbatija tal-immigranti nfushom, li ;;ieg[lhom jirriskjaw [ajjithom biex ja[arbu minn sitwazzjonijiet atro/i f’arthom. U [afna minnhom ifallu f’dan l-isforz, u l-art imweg[da tag[hom isibuha f’qieg[ il-Mediterran. IlPapa waddab girlanda talfjuri b’tifkira tag[hom, u f’isimna lkoll talab ma[fra lil Alla tas-sitwazzjonijiet li j;ieg[lu lil dawn in-nies ji;u sfruttati mit-traffikanti u jsibu qalb iebsa u mag[luqa tilqag[hom. U filwaqt li fa[[ar kemmil darba lill-awtoritajiet u nnies ta’ Lampedusa g[as-solidarjetà li juru f’dawn i//irkustanzi, il-Papa lmenta li b[ala so/jetà mradna bil-
Il-Papa jer;a’ jsemmg[alna /-/anfira li Alla g[amel lil Kajjin fil-ktieb tal-:enesi, “Fejn huwa [uk^ … Le[en id-demm ta’ [uk qieg[ed jg[ajjatli mill-art!”
‘globalizzazzjoni tal-indifferenza’ u nsejna kif nibku. Kellu wkoll kliem iebes (u
din importanti n]ommuha quddiem g[ajnejna) g[al dawk li “bid-de/i]jonijiet tag[hom fuq livell mondjali, [olqu sitwazzjonijiet li qed iwasslu g[al dawn id-drammi.” G[al dawn, imma anki g[alina lkoll, il-Papa jer;a’ jsemmg[alna /-/anfira li Alla g[amel lil Kajjin filktieb tal-;enesi, “Fejn huwa [uk? … Le[en id-demm ta’ [uk qieg[ed jg[ajjatli millart!” I]da fil-ka] tag[na, demm [utna qed jg[ajjat lil Alla mill-ba[ar.
Insejna kif nibku
Iva, “[utna”. [afna nies o;;ezzjonaw g[al din ilkelma li u]a l-Papa g[ax ovvjament ma t[allihomx komdi: lil [uk fil-b]onn mhux lakemm tinjorah. Xi w[ud jippreferu j[arsu lejn dawn in-nies b[ala pi], jekk mhux ukoll, b[alma sej[ilhom xi paladin tarrazza Maltija, “]ibel iswed.” Forsi flok nikkwota lill-Papa nista’ nikkwota diska mill-
1969, tal-grupp The Hollies, “He ain’t heavy… he’s my brother.” Il-Papa qal li nsejna kif nibku. I]da jien nazzarda
ng[id li mhux veru nsejna kif nibku. Proprjament insejna fejn g[andna nibku u lil min g[andna nibku. Ma nibkux lill-vittmi ta’ dan lisfruttament i]da mbag[ad nafu nibku g[al elf [a;a o[ra. Kemm nies f’Malta jixeg[lu b’rabja (jekk mhux ukoll dmug[) meta nisimg[u b’ka]i ta’ mo[qrija fuq lannimali: xi kelb abbandunat, xi flamingo maqtul, xi qattus imsallab. U sewwa jag[mlu, g[ax dawk ukoll [olqien t’Alla. Imma lesti wkoll nibku lil [utna, bnedmin b[alna, minkejja li kulurhom, u forsi l-kredu tag[hom, hu differenti minn tag[na? Kumbinazzjoni fl-istess ;urnata li Malta kienet mixg[ula dwar jekk grupp ta’ immigranti kellhomx jintbag[tu lura, fuq grupp talfacebook kien hemm ra;el li po;;a mistoqsija ;enwina: “Il-;irien tieg[i g[andhom kelb u spiss smajthom isaw-
minn Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
tuh. Illum il-kelb [arbilhom u jien ;bartu. Issa l-problema hi li l-bit[a tieg[i ]g[ira wisq u ma nistax in]ommu jien. X’ta[sbu li g[andi nag[mel? Intihulhom lura?” Kien hemm [afna reazzjonijiet g[al din id-domanda. Min issu;;erielu li jkellem lill-Animal Welfare, u min qallu jie[du f’xi xelter tal-annimali. I]da kul[add tah risposta wa[da, “Ara ma jfettillekx tibag[tu lura g[and sidu.” Min g[andu widnejn biex jisma’…
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
10 Ittri
Stabru g[all-;ejjieni Ma tg[addix ;urnata fil;img[a li ma taqrax /erti kontraversji ta’ nd[il li qed jin[olqu minn /erti Ministri. L-ewwel ind[il tal-Ministru Mallia li kien pre]enti g[all-interviews biex ila[[qu s-security services. Il-Ministru Farrugia, responsabbli mis-Sa[[a, kien jaf bit-transfer vendikattiv ta’ Frances Anastasi li bag[atha bilfors l-Isptar Boffa minflok Mater Dei. Il-Ministru Evarist Bartolo qed jirrikorri g[allind[il dirett ministerjali rigward intervisti fis-servizz pubbliku tal-edukazzjoni meg[jun min-niesu mag[rufa Laburisti biex jg[idulu lil min ida[[al. Wara dawn mess lill-istudenti infermiera li wara li g[al erba’ snin s[a[ [admu u stinkaw fl-istudji tag[hom kemm fel[u, ;ew mi/[uda li ma jistg[ux japplikaw g[as-sej[a tal-postijiet vakanti mal-Gvern. Ka]ijiet tal-mist[ija li qatt qabel ma kellna b[alhom. Studjaw i]da l-bieb baqa’ mag[luq f’wi//hom. Meta Muscat kien floppo]izzjoni kien jitka]a b’kull [a;a li l-Prim Ministru Gonzi kien jag[mel [a]in, dejjem imaqdru. Illum li Muscat hu l-Prim Ministru, qed jurina li mhux kapa/i jikkontrolla lil s[abu. Spe/jalment lisSegretarju Parlamentari Franco Mercieca li tela’ fuq rasu u baqa’ jag[mel li jrid. Lill-Ministru Manuel
Mallia, li ne]]a’ minn kull unur lill-pulizija fejn ;abhom waiters, b[al donnu ma jista’ jwaqqfu [add – la Muscat u wisq anqas ilKummissarju li t-tnejn ja//ettaw kollox. Rajna wkoll xi kwalità ta’ vapuri se j;ib il-gvern g[all-Power Station. Bil[idma tal-Ministru Konrad Mizzi, l-ispe/jalista talener;ija, Marsaxlokk se jkun ma[nuq minn vapuri enormi li j;orru l-gass u li se jtellfu l-arja lill-bajja kollha. ?ertu kelliema tal-Labour qabel l-elezzjoni kienu qalu li n-nies ta’ Marsaxlokk kienu qed ibatu bil-kan/er bid-d[a[en ta/-/umnija fejn qatt ma ppre]entaw ebda dokumenti. Nistaqsuhom lin-nies ta’ dan il-villa;;, jekk humiex se jkunu kuntenti b’dawn il-bastimenti mimlija gass quddiemhom? B’dan, x’arja tfu[ se jkunu qed ixommu? Kull min ivvota g[allbidla favur il-Labour, qieg[ed jag[raf kif ;ie mqarraq, u min g[adu ma ndunax, jinduna aktar tard kif id-de/i]jonijiet li qed jie[u Muscat illum jibdew jissarrfu fi problemi. G[ax ‘Malta tag[na lkoll’, kien hawn min [aseb li se jara lilma ji]fen. Imma g[allkuntrarju li bl-g[a]la li g[amel il-poplu favur ilLabour, illum qed tissarraf x’veru kapa/i joffri lLabour.
G. Busuttil In-Naxxar
Editorjal tal-gazzetta tal-GWU moq]ie] Jien wie[ed li n[obb nixtri l-gazzetti bil-Malti kollha, anki g[ax jien iffissat fuq it-t Tislibiet li nie[u gost nipprova nag[milhom kollha peress li jiena pensjonant. Imma proprju l-{amis 18 ta’ Lulju, meta qed nikteb din l-ittra, idde/idejt li tkun la[[ar darba li l-gazzetta lorizzont tid[ol f’dari. Id-de/i]joni [adtha wara li qrajt l-editorjal tal-lum, bittitlu Addio Wenz, miktub mill-pinna ta’ xi [add (nissuspetta mhux l-editur tal;urnal) li f’qalbu g[andu biss [dura u mibeg[da lejn bniedem li [lief ;id Malta tag[na ma ratx ming[andu. G[al min ma qrahx dan hu editorjal mimli kliem dispre;jattiv u ta’ mibeg[da
kontra l-eks Prim Ministru tag[na Lawrence Gonzi, proprju fl-okka]joni tal-irtirar tieg[u mix-xena politika. L-awtur tal-editorjal ma sabx kelma wa[da tajba x’jikteb dwar Lawrence Gonzi, ma sabx mi]ura jew de/i]joni wa[da tajba li [a fil-karigi kollha li okkupa kemm ilu fix-xena pubblika. Rewwa[ biss mibeg[da lejn iben denn ta’ Malta tag[na li l-;id kbir li wettaq ma jistax jarah biss min mhux kapa/i jitla’ ’l fuq millparti;jani]mu sfrenat u min mhux kapa/i jne[[i l-g[amad politiku li jg[attilu g[ajnejh it-tnejn. L-odju kbir f’kull vers ta’ dan l-editorjal ma jitwemminx. Nixtieq inkun naf jekk
dan l-editorjal inkitibx bilbarka tas-Segretarju :enerali tal-GWU Tony Zarb u jekk dan approvahx qabel kien pubblikat. Nistieden lill-qarrejja tieg[ek li b[ali kienu jixtru anki dawn il-;urnali biex ifittxuh dan l-editorjal u jekk jirnexxilhom jissaportu jaqrawh kollu jikkonsidrawh li jag[mlu b[ali u ma jissussidjawx aktar bi flushom ;urnali li ja//ettaw li jippubblikaw kliem moq]ie] b[al dan indirizzat lejn persuna li fi tmiem karriera twila jixirqilha biss il-grazzi talMaltin u l-G[awdxin kollha, hu x’inhu l-kulur politiku tag[hom.
Joe Agius
{al Qormi
Riesaq l-G[id :or;jan Il-Qawl Malti jg[id li l-jum jidher minn filg[odu. Seba[ lewwel jum tat-tieni ;img[a tax-xahar ta’ Lulju. FilBa]ilika ta’ San :or; kien qed isiru l-a[[ar preparamenti g[al serata mu]ikali, l-g[eluq tas-sittax-il edizzjoni talVictoria Arts Festival. U barra, it-toroq stori/i talbelt Victoria komplew jissebb[u bit-trofew fejn fuq ilbosta pilastri artisti/i jitqieg[du madwarha 90 statwa. Ma’ n]ul ix-xemx ilBa]ilka bdiet timtela’ b’ammiraturi ta’ mu]ika addattata g[al dejr il-Mulej. Id-direttur Artistiku tat-Festival, il-
Professur Joseph Vella, ippre]enta xog[ol ;did. Salorkestra nazzjonali rrispondiet fedelment l-e]odu ta’ ‘They Hyland Mass Opus 130’. Log[la dinjitarji rappre]entati tal-Kapitlu :or;jan, bosta mistednin distinti u bosta parru//ani mlew kull rokna tal-maqdes. U waqt dan it-trijonf mu]ikali, fit-triq ewlenija ta’ beltna kienet qed ti]vol;i ru[ha t-Ti;rija tal-Bhejjem, li damet sejra sas-sig[at bekrin tal-g[ada. Anton Farrugia, kap tal-organizzazzjoni, ]gur [assu sodisfatt bl-g[ajnuna li sab minn s[abu (g[akemm in[ass in-nuqqas ta’ :u]eppi
Farrugia li l-Mulej sejja[lu fi [danu) u mill-koperazzjoni mis-sidien tal-bhejjem. Din kienet l-ewwel u l-unika ti;rija li ssir bil-lejl, u b’hekk la l-bhejjem u l-anqas nies ma jbatu mis-s[ana tax-xemx. Il-Gozo Channel kellha tag[mel aktar vja;;i u l-a[[ar wie[ed wasal i/-?irkewwa g[all-[abta tat-3 a.m. u dan ma kienx ]mien ix-shut down. Jekk dan l-ewwel jum tal;img[a ta’ festi f’;ie[ San :or; kien daqshekk impenjattiv, x’nistennew matul il;img[a bl-apice jintla[aq fittielet {add tal-Lulju?
George Grech Sta. Venera
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Opinjoni 11
Missjonijiet g[al tkabbir> Negozji tal-UE jibbenefikaw minn swieq emer;enti M’hemm l-ebda ra;uni g[aliex l-SMEs tal-UE m’g[andhomx jag[mlu negozju kemm mas-suq intern u dak estern tas-Suq Uniku. Wara kollox, lekonomiji li qed jikbru b’rata mg[a;;la madwar iddinja huma barra l-UE. Hu ghalhekk li lKummissjoni Ewropea baghtet madwar id-dinja rappre]entanti u delegazzjonijiet ta’ negozjanti tasswieq emergenti. L-g[arfien li jiksbu jg[in lil SMEs Ewropej jikkapitalizzaw fuq tkabbir estern li mbag[ad i[e;;e; it-tkabbir flEwropa.
minn Maria Poterlli marpor2489@gmail.com
Sforz fit-tkabbir tas-swieq
Fi sforz biex jg[inu linnegozji tal-UE jippenetraw fis-swieq barranin, ilKummissjoni Ewropea qed torganizza missjonijiet g[al numru ta’ pajji]i li qed jikbru malajr fl-ekonomija. Il-Vici-President talKummissjoni Antonio Tajani, responsabbli g[allindustrija u l-intraprenditorija, u Daniel Calleja Crespo, id-Direttur :enerali u r-rappre]entant tal-Intrapri]a u Industrija kif ukoll tali]g[ar Negozji ]g[ar flEwropa rispettivament. B[alissa qed i]uru re;juni li qed ikollhom tkabbir madwar id-dinja biex jg[inu intrapri]i tal-UE a[jar jimpenjaw irwie[om fuq ‘l hekk imsej[a “swieq emer;enti” f’postijiet b[a/?ina, Asja tax-Xlokk u lAmerika Latina. Akkumpanjat b’iktar minn 50 rappre]entant ta’ kumpaniji Ewropej u asso/jazzjonijiet tal-industrija, i]-]jarat huma mfassla biex jg[inu lill-kumpaniji u l-SMEs jinternazzjonalizzaw l-attivitajiet tag[hom, u biex isa[[u l-kooperazzjoni industrijali f’oqsma b[allinnovazzjoni industrijali, teknolo;iji ewlenin, itturi]mu u l-a//ess g[allmaterja prima. Tajani jis[aq li: “Dawn ilmissjonijiet g[at-tkabbir jg[in biex jin[olqu l-kundizzjonijiet g[al sitwazzjonijiet fejn kul[add jirba[. Kumpaniji Ewropej jibbenefikaw minn a//ess e[fef g[as-suq estern, filwaqt li latturi lokali u l-awtoritajiet ikollhom /ans konkret biex jattiraw l-investiment barrani”. Min-naha l-ohra Calleja j]id li: “Hemm rabta diretta
Il-Vici-President tal-Kummissjoni Antonio Tajani, responsabbli g[all-industrija u l-intraprenditorija, u Daniel Calleja Crespo, id-Direttur :enerali u rappre]entant tal-Intrapri]a u Industrija kif ukoll tal-izghar Negozji ]g[ar fl-Ewropa rispettivament
bejn l-internazzjonalizzazzjoni u l-prestazzjoni akbar tas-SME. Attivitajiet internazzjonali isa[[u tkabbir, tis[i[ fil-kompetittività fejn jappo;;jaw s-sostenibbiltà fit-tul tal-kumpaniji. I]da minkejja l-opportunitajiet pre]entati mit-tkabbir
Tali kooperazzjoni tidentifika l-ostakli prin/ipali flambjent regolatorju u amministrattiv g[all-SMEs u ssib soluzzjonijiet xierqa biex jing[elbu dawn kollha. L-istandardizzazzjoni jnaqqas l-ostakli tekni/i g[all-kummer/, itejjeb ir-
iz]id il-kooperazzjoni re/iproka fil-livell internazzjonali sa[ansitra fuq l-u]u ta’ standards firregolament bil-g[an li jarmonizzaw il-pratti/ità Diskussjonijiet di;à wasslu g[al ri]ultati konkreti. Fosthom is-su//ess tal-web
■
Fi sforz biex jg[inu lin-negozji tal-Unjoni Ewropea jippenetraw fis-swieq barranin, il-Kummissjoni Ewropea qed torganizza missjonijiet g[al numru ta’ pajji]i li qed jikbru malajr fl-ekonomija tas-Suq Uniku u permezz tal-globalizzazzjoni b’mod ;enerali, l-SMEs Ewropej g[adhom xorta jiddependu fuq is-swieq domesti/i tag[hom”. Tnaqqis tal-pi] amministrattiv permezz ta’ kooperazzjoni aktar mill-qrib u standardazzjonijiet
Il-KE hi determinata li ttejjeb l-ambjent tan-negozju, tippromwovi l-intraprenditorija u tg[in pajji]i s[ab flimkien mas-SMEs Ewropej biex b’hekk jikbru u jikkompetu fl-ekonomija globali.
relazzjonijiet ekonomi/i, xjentifi/i u tekni/i, ji]gura lkompatibbiltà u l-interoperabbiltà tal-prodotti. Biex tikseb dawn l-g[anijiet je[tie; li: ■ jigi stabbilit djalogu perjodiku u skambju ta’ informazzjoni dwar inizjattivi ta’ standardizzazzjoni; ■ titjib fil-kontinwità, leffi/jenza u l-effettività ta’ dan id-djalogu b’mod partikulari billi tinvolvi partijiet rilevanti li huma interessati; ■ iskambju ta’ prattikar flistandardizzazzjoni bejn l-UE u l-awtoritajiet statali msie[ba;
portal CESIP (Europe-China Standards Information Platform) bejn l-UE-?ina. Barra minn hekk hemm enfasi biex ji;u diskussi g[a]liet dwar kooperazzjoni fuq id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali (IPR Intellectual Property Rights). Provista ta’ materja prima lill-industriji downstream
L-UE u l-pajji]i b’ekonomiji emer;enti g[adhom jistinkaw biex jipprovdu rispons komprensiv g[all-mistoqsijiet dwar ilprovista ta’ materja prima
lill-industriji hekk imsejha “downstream”. B’mod partikolari g[andhom jikkoperaw biex ji]guraw issostenibbilta’ u kompetittivita’ fl-industrija tal-blat fosfat. Dan hu imperattiv min[abba l-u]u mifrux ta’ fosfat b[ala materjal ta’ produzzjoni b[ala addittivi flikel, addittivi ta’ g[alf u fertilizzanti. Dan g[andu jg[in biex inaqqas ir-riskji g[assa[[a umana u dak ambjentali. Il-mezzi ta’ komunikazzjoni g[andhom ikunu stabbiliti biex isa[[u l-iskambju ta’ informazzjoni. Per e]empju, djalogu se jse[[ b[ala parti mill-Pjan ta’ Azzjoni bejn l-UE-Tune]ija dwar l-ENP (European Neighbourhood Policy) biex jippromovu ftehim re/iproku, tissa[[a[ il-kooperazzjoni bilaterali u titrawwem l-iskambjar ta’ informazzjoni dwar materja prima u l-politiki fir-rigward tal-minjieri. Kooperazzjoni fil-politika turistika
Kollaborazzjoni fuq politika tat-turi]mu tg[in biex ji;u stabbiliti mekkani]mi ta’ konsultazzjoni g[all-promozzjoni tal-kooperazzjoni u ftehim komuni talkwistjonijiet turistici. Dan jista’ jinkiseb billi ]]omm fuq bazi regolari djalogi bejn uffi/jali g[olja u jse[[ skambjar fuq l-a[jar prattika dwar su;;etti ta’ interess li huma fl-a[[ar mill-a[[ar komuni - b[at-tkabbir settorjali ekonomiku u [olqien ta’ impjiegi, ]vilupp sostenibbli u t-tis[i[ ta’ g[arfien so/jo-ekonomiku.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
L-E:ITTU
L-armata ]]omm sod waqt protesti
Il-Prim Ministru Enrico Letta jitkellem mal-Ministru g[all-Integrazzjoni Cecile Kyenge waqt is-sessjoni tal-vot fis-Senat (Reuters)
L-ITALJA
Isalva l-Gvern ta’ Letta
Il-Vi/i Prim Ministru Taljan Angelino Alfano, li g[andu wkoll responsabbiltà g[all-Intern, g[adda minn vot ta’ sfidu/ja fis-Senat ta’ Ruma u g[al ri]ultat li jevita kri]i politika li setg[et twaqqa’ lill-gvern ta’ koalizzjoni fra;li li qed imexxi l-Prim Ministru Enrico Letta. Aktar kmieni fil-jum Letta [e;;e; biex il-Parlament jag[ti appo;; lil Alfano, isSegretarju tal-Partit Popolo Della Liberta ta’ Silvio
Berlusconi li qed jiggverna fil-koalizzjoni flimkien malPartit Demokratiku taxxellug (il-PDL ta’ Letta) – u meta l-mozzjoni ta’ sfidu/ja (li sfat meg[luba fa/ilment) tressqet mill-Moviment Cinque Stelle u l-Partit (SEL) tax-Xellug g[alLibertà Ekolo;ika. Alfano kellu jiffa//ja ssej[iet biex jirri]enja wara li f’Mejju se[[et iddeportazzjoni mg[a;;la (mill-Italja) tal-familja ta’ Mukhtar Ablyazov, sinjurun
dissidenti li ;ej millKa]akistan, bil-ka] iqanqal kritika sostanzjali u l-akbar kri]i g[all-Gvern ta’ Letta mindu kien iffurmat f’April. Qabel il-vot, Uffi/jali talPDL qalu li l-Gvern ma kellux i]omm f’ka] ta’ ri]enja minn Alfano u bilPresident tal-Italja Giorgio Napolitano jwissi (f’dan ilka]) dwar ]viluppi sussegwenti li kellhom i[allu konsegwenzi ‘irriversibbli’ g[all-Italja fisswieq finanzjarji.
Eluf ta’ sostenituri talPresident I]lamiku mke//i Mohamed Mursi [ar;u fittoroq tad-diversi bliet E;izzjani fejn insistew biex l-armata influwenti ter;a’ tpo;;i lil Mursi fil-poter b[ala l-ewwel mexxej elett ta[t sistema demokratika. Madankollu, il-qawwiet E;izzjani li warrbu lil Mursi anqas minn tliet ;img[at ilu, ma dehrux f’burdata g[al kon/essjonijiet u minflok tellg[u l-fighter-jets u l[elikopters f’wirja ta’ sa[[a fuq il-belt kapitali tal-Kajr. Intant, membri talFratellanza I]lamika, ilpartit ta’ Mursi, immar/jaw fil-Kajr, f’Lixandra u fi bliet ewlenin o[ra u fejn ikkundannaw l-azzjoni li waqqg[et lill-President u li skont huma ma kien xejn [lief kolp ta’ stat militari. Min-na[a tag[hom, issuldati ma [allewx liddimostranti javvi/inaw listallazzjonijiet tal-armata u jidher li se[[ew biss ftit konfronti ‘mhux fuq skala daqstant kbira’. Madankollu, l-awtoritajiet militari baqg[u jsegwu xorta l-i]viluppi u fejn kienu lesti g[al kwalunkwe ‘eskalazzjoni’. L-armata anki warrbet
kull diskors dwar kolp ta’ stat mindu ne[[iet lil Mursi mill-Presidenza fit-3 ta’ Lulju – azzjoni segwita minn waqtiet ta’ vjolenza li swew il-[ajja ta’ mill-anqas mitt ru[. Fl-istess [in, l-armata sej[et g[al kostituzzjoni ;dida u biex isiru lelezzjonijiet ;odda millaktar fis – minbarra li waqqfet kabinett provi]orju fil-Kajr li ma jinkludi l-ebda membri tal-Fratellanza jew tal-partiti I]lami/i l-o[ra li ffurmaw parti millamministrazzjonijiet pre/edenti. Intant, il-President provi]orju tal-E;ittu Adli Mansour, fl-ewwel diskors tieg[u fil-kariga, wieg[ed li ‘ji;;ieled lil kull min irid itellef l-istabbiltà u jda[[al pajji]u fil-kaos fi ]mien daqstant kritiku g[allE;izzjani’. Dan meta l-Kapijiet talFratellanza Musulmana qalu li m’g[andhomx jirrikorru g[all-vjolenza fil-kampanja favur Mursi, li ilu dawn il;img[at mi]mum millarmata, g[alkemm g[amluha /ara wkoll li mhumiex se j/edu fit-tentattivi tag[hom inti]i biex hu jie[u lura lPresidenza.
Asso/jati ta’ Berlusconi misjuba [atja Qorti f’Milan ikkundannat tliet asso/jati ta’ Silvio Berlusconi g[al termini ta’ [abs wara li sabithom strumentali f’ka] ta’ prostituzzjoni fejn kienu ‘ jirreklutaw ’ lin - nisa biex imorru mal-eks Prim Ministru Taljan. L-asso/jati huma Lele Mora, a;ent taxshowbusiness, Emilio Fede, eks personalità tala[barijiet ma’ stazzjon ta’ Berlusconi u Nicole
Minetti, eks kunsilliera mal-PDL ta’ Berlusconi g[ar-re;jun tal-Lombardia. Fi/-/entru tal-ka] dwar ir-rekluta;; hemm lE;izzjana Karima El Mahroug, mag[rufa b[ala Ruby, u li fi]-]mien partikulari kellha età adolexxenti. Proprju x-xahar li g[adda Berlusconi we[el seba’ snin [abs talli [allas g[al relazzjonijiet sesswali ma’ Ruby (b[ala minorenni) u
filwaqt li t-tliet asso/jati tieg[u qeg[din ji/[du li g[amlu xi [a;a [a]ina lebda sentenza ta’ [abs m’g[andha tid[ol fis-se[[ qabel je]awrixxu l-pro/ess tal-appelli. Intant, l-istess qorti li kkundannat lill-asso/jati talbet biex il-prosekuturi jinvestigaw jekk Berlusconi ‘ u o[rajn ’ g[andhomx jiffa//jaw aktar akku]i rigward il-provi pre]entati fil-ka] spe/ifiku.
Sostenituri tal-eks President Mursi jg[ajtu slogans favur tieg[u fi Pjazza tal-Kajr (Reuters)
IN-NAZZJON Is-Sibt 20 ta’ Lulju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 13 IL-:APPUN
Avvanzi fir-ri/erka dwar stem cells Il-Gvern :appuni] approva
l-ewwel provi g[al stem cells prodotti mill-;isem ta’ pazjent u meta l-istess /elloli jistg[u ji]viluppaw fi ‘kwalunkwe parti tal-;isem’ – inklu]i nervaturi, g[adam u ;ilda – b[ala l-futur tal-medi/ina. Ri/erkaturi lokali sadattant g[andhom ju]aw l-istem cells biex jittrattaw it-telf tad-dawl – u f’/irkostanzi fejn lg[ajnejn jidde;eneraw ma]]mien. L-a[bar kienet imfissra b[ala ‘pass kbir ’il quddiem’ g[ar-ri/erka f’dan il-qasam u bil-Ministru tas-Sa[[a :appuni] Norihisa Tamura jidde/iedi li dawn l-istem cells (iffurmati minn kampjuni ta’ ;ilda umana) jistg[u jkunu ppruvati fuq il-pazjenti.
IR-RENJU UNIT> Tifla ta’ sentejn tilg[ab fuq bajja urbana ta’ Nottingham waqt is-s[ana tremenda attwali li qed ta[kem fir-re;jun tal-Midlands u fi bnadi o[ra tal-pajji]. L-ewwel mew;a tas-s[ana fir-Renju Unit g[al dawn l-a[[ar seba’ snin qabdet lil kul[add fuq sieq wa[da, bix-xjenzati jikkalkulaw li l-qab]a ‘allarmanti’ fit-temperaturi kapa/i fost o[rajn tirri]ulta f’mijiet ta’ mwiet prematuri (Reuters)
L-AWSTRALJA
Il-Gvern Laburista ta’ Rudd ma ja//ettax aktar immigranti L-immigranti li qeg[din ifittxu lkenn politiku u li jaslu bid-dg[ajjes fl-Awstralja mhumiex se jin]ammu aktar minn dan il-pajji] i]da ‘jitmexxew’ lejn il-Papua New Guinea. Dan [abbru l-Prim Ministru Laburista Awstraljan Kevin Rudd li qed jaddotta riformi fil-politika dwar il-kenn politiku u li jinvolvu mi]uri iebsa b[al dawn qabel issir l-elezzjoni ;enerali f’qasir ]mien. Fl-a[[ar xhur l-Awstralja nnutat ]ieda kbira fl-immigranti li qeg[din
jaslu fl-ib[ra tag[ha u meta l-parti kbira ta’ dawn il-barranin ;ejjin millIraq, l-Iran, l-Afganistan, is-Sri Lanka u Bangladesh. Mifhum li limmigranti l-ewwel jaqsmu g[allIndone]ja u mbag[ad jivvja;;aw g[al Christmas Island; it-territorju Awstraljan li hu eqreb g[al Java. Intant Rudd spjega li l-immigranti li jaslu bid-dg[ajjes f’pajji]u mhumiex se jing[ataw aktar residenza b[ala refu;jati i]da jintbag[tu f’Papua New Guinea. Ftit wara din l-a[bar [ar;u rapporti dwar irvell ;o /entru g[all-
immigranti f’Nauru g[alkemm ma kienx /ar jekk dan setax kien dovut g[all-istqarrija tal-PM Awstraljan u bil-kaw]a tag[ha ma tkunx stabbilita. Fil-pre]ent Rudd qed jipprova jirkupra mill-a[[ar st[arri; negattiv g[all-partit tieg[u u filwaqt li ammetta li d-de/i]joni dwar limmigranti hi wa[da iebsa spjega wkoll li kienet ne/essarja biex ta//erta s-sigurtà mal-fruntieri. Hu fl-istess [in irrefera g[all-iskop l-ie[or ‘biex l-immigranti jaqtg[u qalbhom milli jag[mlu l-vja;;i
IT-TURKIJA
L-a[[ar twissija dwar il-pa/i mill-PKK Il-militanti Kurdi tal-grupp PKK [ar;u l-a[[ar twissija lit-Turkija u fejn insistew biex Ankara tie[u l-passi konkreti biex jitmexxa ’l quddiem pro/ess g[at-tmiem tal-konflitt li ilu g[addej mill-1984 bejn il-qawwiet Torok u l-militanti li qed jinsistu dwar art indipendenti g[all-Kurdi. Il-PKK qed jg[id li nuqqas ta’ azzjoni minn Ankara jkun ifisser li t-Turkija ‘ta[ti’ g[all-ista;nar talpro/ess u wara li l-Kap talmilitanti Abdullah Ocalan, f’Ottubru, beda t-ta[ditiet biex jieqaf il-konflitt li tul is-snin sewa l-[ajja ta’ g[exieren ta’ eluf ta’ Kurdi u Torok. Filwaqt li politi/i Kurdi
Erdogan investa [afna kapital politiku fil-pro/ess lejn il-pa/i sej[u lill-Partit AK I]lamiku li qed imexxi lit-Turkija biex jie[u azzjoni malajr g[allimplimentazzjoni ta’ riformi konnessi mal-pro/ess, ilGvern f’Ankara wie;eb li g[addej bil-mod wisq lirtirar (li beda f’Mejju) tal;ellieda Kurdi mit-Turkija lejn it-Tramuntana tal-Iraq. Il-PKK tenna, f’wie[ed mill-websajts, li jekk Ankara ma timplimentax il-mi]uri
me[tie;a mill-aktar fis rigward is-su;;etti ‘pre]entati’ mill-Kurdi, lpro/ess g[andu jibqa’ sta;nat u bil-Gvern Tork jin]amm b[ala responsabbli. Ir-riformi jinkludu fost o[rajn passi lejn it-tkattir tad-drittijiet tal-minoranza Kurda u permess g[al sistema s[i[a ta’ edukazzjoni bba]ata fuq il-lingwa talKurdi. Intant, il-Prim Ministru Tork Tayyip Erdogan investa [afna kapital politiku filpro/ess qabel l-elezzjonijiet tas-sena d-die[la fit-Turkija u meta fl-a[[ar jiem ;iet anki rrappurtata ]ieda flattivita tal-militanti Kurdi fiz-zoni lejn ix-Xlokk tatTurkija.
perikolu]i bil-ba[ar’ u fejn qal li pajji]u hu mxabba’ bit-traffikanti li qeg[din jisfruttaw lil dawn in-nies. Il-ftehim biex Papua New Guinea ja//etta l-immigranti jismu Regional Settlement Arrangement u kien iffirmat ilbiera[ mill-mexxejja rispettivi. Permezz ta’ dan limmigranti ’l quddiem jg[addu minn evalwazzjoni xierqa qabel jing[ataw status ta’ residenza u f’ka] ta’ konferma li huma refu;jati li qed ja[arbu minn sitwazzjonijiet iddisprati.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
14 A[barijiet ta’ Barra
Shannon Lee, it-tifla tal-le;;endarju Bruce Lee, tippo]a quddiem ritratt kbir ta’ missierha fil-’Heritage Museum’ ta’ Hong Kong u qabel il-bidu ta’ esebizzjoni dwar l-attur u g[alliem tal-kung-fu li se ddum g[al [ames snin (Reuters)
Bruce Lee jag[laq erbg[in sena mejjet L-ewwel superstar tal-arti marzjali qatt minsi mill-ammiraturi ta’ kull ;enerazzjoni Illum ja[bat l-erbg[in anniversarju mill-mewt ta’ Bruce Lee, l-g[alliem tal-arti marzjali li g[en jag[ti dimensjoni u appell internazzjonali lill-kung-fu u li jibqa’ sal-lum l-aktar protagonista famu] ta’ din iddixxiplina. Sadattant l-eluf kbar talfans u ammiraturi – minn kull ;enerazzjoni – qeg[din ifakkru dan l-anniversarju b’wirjiet fil-galleriji tal-arti, esebizzjonijiet bit-tema spe/ifika u b’sensiela ta’ graffiti fi bliet prin/ipali. Hu anki minnu li Lee – lewwel superstar tal-kung-fu u ikonu internazzjonali – m’g[andux l-istatus proprju ta’ eroj f’Hong Kong, fejn kien trabba (ma’ familtu) sa età adolexxenti u meta rresidenti lokali [e;;ew lillGvern ta’ din l-eks-kolonja Britannika biex ‘jag[mel aktar’ [alli jonorah kif jixraq. Il-qabar ta’ Lee jinsab fi/?imiterju ta’ Lakeview ;o Seattle, fl-Istati Uniti u g[adu jattira d-’devoti’ tal-artimarzjali minbarra persuni ‘li twieldu u trabbew malle;;enda’ ta’ dan l-g[alliem tal-kung fu li kiseb il-fama g[as-sa[[a u l-[ila straordinarja tieg[u fil-qasam partikulari. Intant, Bruce Lee, li twieled f’Novembru tal-1940 f’San Francisco, irnexxielu jikser irrekords tal-box-office fi/?ina b[ala l-protagonista talfilm Fists of Fury (fl-1971) –
produzzjoni li fost o[rajn fet[et il-bieb bera[ g[al hekkimsejja[ cross-over ta’ dan il-;eneru g[a/-/inema talPunent. Hu wkoll ironiku li Lee sploda fix-xena tal-films f’perijodu relattivament qasir u li kellu jmut kontra kull mistenni – fl-età ta’ 32 sena – proprju meta kien f’xifer li jsir wie[ed mill-akbar stilel internazzjonali ta/-/inema. Mewtu anki se[[et ;img[at qabel [are; fis-suq il-film Enter the Dragon – meqjus b[ala l-aktar film tal-kung-fu klassiku li jibba]a fuq ilkulturi u t-temi ‘tal-Lvant u lPunent’ (u fejn kien reklamat b[ala the first EasternWestern) – li kiseb su//ess enormi madwar id-dinja. Filwaqt li l-kaw]a uffi/jali tal-mewt ta’ Bruce Lee tni]]let b[ala reazzjoni aller;ika g[all-aspirina, [ar;u wkoll g[ajdut persistenti li lg[alliem tal-kung-fu miet b’ri]ultat ta’ ‘sa[ta malinna’ – bl-istess g[ajdut isostnu li d-dar tieg[u f’Hong Kong kienet ‘bejta tax-xjaten li kienu jikkon/entraw il-[a]en tag[hom fuq tliet ;enerazzjonijiet ta’ residenti’. In-nies li j[obbu jilg[abu bit-teoriji sadattant jinnutaw il-mewta tra;ika ta’ Brandon – l-iben ta’ Bruce Lee u wkoll stilla tal-films tal-kung-fu (b’The Crow b[ala l-aktar wie[ed famu]) – u li jemmnu li spi//a vittma ‘tal-le;;enda stramba’.
Brandon Lee kien safa’ maqtul b’tir ta’ arma tan-nar li intu]at waqt il-;bid tal-film The Crow (fl-1993) u li g[al ra;uni li qatt ma ;iet a kien fiha l-proprju munizzjon. Lin/ident straordinarju sadattant se[[ fl-istess sena tal-20 anniversarju mill-mewt ta’ missieru Bruce. Hawnhekk qeg[din nipprodu/u rendikont tal’oqbra sagri’ ta’ w[ud fost slaktar ismijiet famu]i minn diversi oqsma li jibqg[u imfakkrin b[ala ikona jew simbolu immortali g[al ]menijiet spe/ifi/i... * Il-Prin/ipessa Diana ta’ Wales: Is-sit fejn indifnet Diana jinsab f’Althorp, ilproprjetà tal-familja Spencer f’Northhampshire, flIngilterra, u fejn jiddomininaw ix-xena pittoreski. Fil-fatt is-sit ta’ Diana qieg[ed fuq g]ira fi/-/entru ta’ xmara li jisimha Round Oval. Intant, darba f’sena – bejn Lulju u l-ewwel jiem ta’ Settembru – lvi]itaturi jistg[u j]uru ssantwarju vi/in il-g]ira g[alkemm [add m’hu permess li jin]el fuq il-g]ira proprja. * Marilyn Monroe:
Jitkellem wa[du l-fatt li din ille;;enda tra;ika ta’ Hollywood g[adha daqshekk fuq fomm in-nies u meta f’okka]joni partikulari kien anki organizzat irkant fuq ebay fejn bdew de[lin l-offerti kbar ta’ flus minn persuni li ‘xtaqu li jindifnu’ fil-kripta li tinsab e]att fuq il-kripta tag[ha fi/-
/imiterju ta’ Los Angeles. Ilmewt ta’ Monroe, fl-1962, fletà ta’ 36 sena u f’/irkustanzi li jibqg[u sal-lum misterju]i qajjem wisq teoriji potenzjali u minbarra li spikka b[ala tema g[al diversi films, dokumentarji u anali]i. Intant, fl-istess /imiterju ta’ Los Angeles hemm midfuna ismijiet o[ra kbar ta’ Hollywood b[al Dean Martin, Truman Capote u Donna Reed. * Elvis Presley: Ir-Re tarRock ‘n Roll li miet b’overdose ta’ medi/ina matul is-sajf tal-1977 kellu ]ew; oqbra – u wara li indifen f’ mausoleum fi/?imiterju ta’ Forest Hills, f’Memphis (Tennessee), ilfans tieg[u flimkien ma’ persuni li marru hemm biex ifittxu s-souvenirs ta’ spiss kienu jbag[bsu mal-qabar u bir-ri]ultat li l-katavri talkantant u ta’ ommu Gladys spi//aw trasferiti g[as-sit famu] fi Graceland. }jara sa Graceland ‘fejn wie[ed jista’ jara l-qabar ta’ Elvis’ illum saret parti integrali ta’ programm partikulari u mas600,000 ru[ g[adhom imorru fl-in[awi, kull sena, biex isellmu lir-Re tar-Rock ‘n Roll qatt minsi. * Jim Morrison: L-aktar qabar li jara vi]itaturi fi//imiterju Pere-Lachaise ta’ Pari;i hu tal-le;;endarju Amerikan tal-mu]ika Rock Jim Morrison, il-mexxej talgrupp The Doors, li kien miet
b’attakk tal-qalb fil-kapitali Fran/i]a, fit-3 ta’ Lulju tal1971. Il-qabar tieg[u ta’ spiss ikun imdawwar bit-turisti u fejn mhix l-ewwel darba li llapida tispi//a su;;etta g[al graffiti li j[allu warajhom iddilettanti entu]ja]mati talmu]ika tieg[u. * Bob Marley: Sa mill1991, meta l-Gvern tal:amajka ddikjara uffi/jalment il-jum tat-twelid (is-6 ta’ Frar) ta’ dan il;gant tar-reggae b[ala vaganza nazzjonali, eluf ta’ dilettanti tal-mu]ika tieg[u baqg[u jin;abru g[al festival mu]ikali annwali qrib ta’ qabartu. Il-qabar inkwistjoni jinvolvi mausoleum li twaqqaf qrib [afna l-villa;; ta’ Nine Miles fejn kien twieled Marley, li fl-1981 spi//a jitlef [ajtu millkan/er fl-eta ta’ 36 sena. * Frank Sinatra: Wara lmewt ta’ ‘Ol Blue Eyes, fletà ta’ 82 sena, u li se[[ fl1998, il-kantant mag[ruf tasswing indifen f’/imiterju qrib Palm Springs, f’Kalifornja u fejn anki ‘indifnu mieg[u’ flixkun talJack Daniels u pakkett sigarretti tal-marka Camel – o;;etti li kienu jiddistingwu dan il-karattru le;;endarju tal-mu]ika u /-/inema. Sinatra kien trabba fil-belt ta’ Hoboken, fi New Jersey, u g[andu l-kliem ‘The best is yet to come’ (L-a[jar g[adu ;ej) imnaqqax fuq illapida tal-qabar tieg[u.
IN-NAZZJON Is-Sibt 20 ta’ Lulju, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15 IR-RUSSJA L-ISTATI UNITI
Il-belt ta’ Detroit iddikjarata falluta Il-belt ta’ Detroit li darba kienet simbolu tal-qawwa industrijali Amerikana ddikjarat stat ta’ falliment bi djun ta’ mill-anqas [mistax-il biljun dollaru. Fil-fatt Detroit hi l-akbar belt Amerikana li qatt spi//at f’sitwazzjoni hekk imwieg[ra, bl-awtoritajiet lokali jfittxu l-protezzjoni mill-kredituri li jinkludu [addiema tas-settur pubbliku – u meta hemm anki l-[tie;a li jsolvu kwistjoni ta[raq li tinvolvi fondi tal-pensjoni tal-istess [addiema. Filwaqt li l-unions fissru d-dikjarazzjoni ta’ falliment b[ala attentat g[all-[tif ta’ poter avolja Dave Bing, is-Sindku ta’ Detroit, insista li s-servizzi se jkomplu g[addejjin u li se jit[allsu s-salarji dovuti lill-[addiema pubbli/i. Huwa minnu li Detroit ilha tiffa//ja l-problemi g[al g[exieren ta’ snin min[abba li naqas
drastikament ix-xog[ol industrijali u bis-servizzi pubbli/i lokali jinsabu f’xifer li jikkrollaw. Intant, nhar il-{amis, Kevyn Orr, li n[atar emergency manager millIstat ta’ Michigan, talab lill-im[allef federali biex ipo;;i din il-belt ta[t protezzjoni skont il-kriterji legali li jid[lu fis-se[[ f’/irkustanzi b[al dawn. Jekk din il-protezzjoni tkun approvata Orr ikun jista’ jippro/edi billikwidazzjoni tal-assi ta’ Detroit b’mod li jissodisfa lill-kredituri. Fl-istess [in Orr qed isostni li d-dikjarazzjoni ta’ falliment hi ‘l-ewwel pass lejn ir-restawr talbelt’ u bis-Sindku Bing jg[id li r-residenti ta’ Detroit – imlaqqma Motor City g[all-famu]a industrija tal-karozzi lokali – je[tie;u jag[mlu ‘bidu ;did minkejja ssitwazzjoni’.
L-ITALJA
Kampanja kontra l-‘Mafja tal-bajjiet’
Is-Sindku ta’ Ruma beda kampanja biex ‘jie[u lura’ lin[awi ta’ Ostia, subborg talkapitali ma;enb il-ba[ar, minn idejn gruppi tal-mafja li ja[sbu qed jikkontrollaw ilbajjiet li qed jiffrekwentaw leluf tar-Rumani. Ignazio Marino, li g[adu kemm ;ie elett sindku, [abbar li l-kunsill lokali ta’ Ostia mhux se jo[ro; aktar permessi biex persuna jew entità jitolbu l-flus g[al a//ess lejn xatt il-ba[ar u fejn ilpersuna li t[allas ting[ata sun lounger – skont sistema li hi
effettiva qalb [afna mixxtajtiet tal-kosta fl-Italja. Dan wara li l-pulizija g[amlu rejd fuq l-uffi//ju g[all-permessi tal-kunsill inkwistjoni fuq suspett li kien qed ji;i influwenzat millkriminalità organizzata u meta l-art tal-kosta Rumana f’dawn is-snin saret ‘popolari’ g[allattivitajiet kriminali. Intant, xi kuntratturi lokali tpo;;ew ta[t investigazzjoni fuq suspett li ‘bag[bsu l-offerti g[al kuntratti fuq il-bajjiet’ g[allvanta;; tal-grupp mafju] ta’ Spada.
Kap tal-Oppo]izzjoni mog[ti l-libertà provi]orja Alexei Navalny, mexxej ewlieni tal-Oppo]izzjoni, ing[ata l-libertà provi]orja fuq direttiva tal-qorti u wara li eluf ta’ dimostranti kkundannaw sentenza ta’ [abs li ng[atat lill-istess Navalny b[ala wie[ed motivat b’sens politiku u fejn u[ud anki rreferew g[all-verdett b[ala attentat min-na[a tal-President Russu Vladimir Putin biex Navalny ma jit[alliex jesprimi ru[u. Qabel l-a[[ar ]viluppi Navalny, li qed imexxi kampanja kontra lkorruzzjoni, kien we[el sentenza ta’ [ames snin pri;unerija i]da l-qorti filbelt ta’ Kirov approvat talba mhix tas-soltu talprosekuzzjoni biex hu jing[ata l-libertà provi]orja filwaqt li jistenna r-ri]ultat ta’ appell. Intant, u g[alkemm ilmovimenti ta’ dan il-kap taloppo]izzjoni se jkunu ristretti biss g[al Moska, Navalny – li nhar il-{amis spi//a kundannat g[al serq – qed ji//elebra l-a[[ar de/i]joni tal-qorti b[ala ‘reb[a g[all-poplu tarRussja’ u sostna li j[ossu grat [afna g[al kull min appo;;jah. Fil-lejl tal-{amis numru kbir ta’ nies [ar;u fit-toroq tal-ibliet prin/ipali tarRussja biex jipprotestaw dwar is-sentenza ta’ Navalny u wara li l-qorti kienet sabitu [ati dwar serq ta’ somma sostanzjali ta’ flus minn kumpanija involuta fix-xog[ol ta’ kostruzzjoni bl-injam fi ]mienu b[ala konsulent mal-gvernatur re;jonali ta’ Kirov, fl-2009. Il-Pulizija qalet li ’l fuq minn mitejn dimostrant
Alexei Navalny jidda[[al ;o kwartier fejn jin]ammu l-imputati qabel sessjoni tal-qorti f’Kirov u qabel ing[ata l-libertà fuq pledge (Reuters)
spi//aw arrestati fl-ibliet ta’ Moska u San Pietruburgu, minkejja li ma se[[ewx xi konfronti ‘kbar’ bejn il-folol u l-qawwiet tal-li;i. Min-na[a tieg[u, Alexei Navalny qal li l-ka] kellu skop politiku minbarra li intenzjonat ‘biex hu jitwarrab’ peress li qed jitqies b[ala theddida g[allaspirazzjonijiet ta’ Putin. Dan minkejja l-appo;; g[al Navalny hu limitat barra l-
ibliet kbar tar-Russja u blist[arri; tal-opinjoni qed juru li l-President g[adu laktar politiku popolari firRussja. Id-de/i]joni biex Navalny jing[ata l-libertà provi]orja kapa/i anki tkun manuvra politika tal-Gvern biex jevita l-inkwiet so/jali u b’numru ta’ analisti politi/i jirreferu g[al ‘di]gwid fost l-elementi tal-Kremlin’ rigward il-Kap tal-Oppo]izzjoni partikulari.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
16 Mu]ika
Mu]ika 17
Il-Kor Jubilate Deo jikseb ]ew; unuri tal-fidda f’kompetizzjoni internazzjonali minn Clinton Sammut clinton.sammut@media.link.com.mt
Numru ta’ qarrejja ta’ dan il-;urnal g[andhom g[al qalbhom ix-xena mu]ikali Maltija, mu]ika li tvarja minn dik klassika g[al wa[da moderna. G[al dan il-g[an IN-NAZZJON intervista lid-direttur tal-mu]ika Christopher Muscat fuq is-su//ess ri/enti li l-Kor Jubilate Deo tanNaxxar kiseb f’kompetizzjoni internazzjonali barra minn xtutna. It-twaqqif tal-kor u l-g[anijiet warajh
Il-Kor Jubilate Deo flimkien mad-direttur tal-mu]ika Christian Muscat
Il-Cappella Gregoriana – kor li hu mag[mul biss mill-ir;iel
It-twelid tal-Kor Jubilate Deo, se[[ fil-Paro//a u Ar/imatri/i ta’ Marija Bambina fin-Naxxar permezz tal-[sieb tal-Ar/ipriet Pawlu Caruana fis-sena 1974. G[all-bidu dan kien kor g[at-tfal bniet biss i]da matul is-snin il-bibien infet[u, l-ewwel g[an-nisa, imbag[ad g[all-ir;iel irrespetivament mill-età li kellhom. Matul dawn id-39 sena l-kor ra bidliet fl-istrutturi kif ukoll fiddirezzjoni. Minkejja l-fatt li matul issnin il-kor kellu erba’ diretturi differenti – l-Ar/ipriet Dun Pawl Caruana (1974-1983), Fr Richard Borg (1983-1985), Fr Renè Vella (19852004) u pre]entement id-direttur mu]ikali Chrisopher Muscat (mill2004) – kull wie[ed [alla t-timbru tieg[u. }ew; aspetti dejjem baqg[u listess, il-mixja lejn il-perfezzjoni u ttis[i[ tal-ispiritwalità. B’mod naturali l-kor ja[dem ming[ajr waqfien biex itejjeb ilkwalità tal-vu/i u l-esebizzjoni tieg[u dan bil-g[an li jiddistingwi lilu nnifsu minn korijiet o[ra kemm fix-xena lokali kif ukoll dik internazzjonali. I]da l-kor g[andu fl-istess [in ru[ u qalb, li qeg[din hemm biex iservu ta’ tif[ir lil Alla matul il-funzjonijiet reli;ju]i kollha. U din tista’ tissa[[a[ biss billi l-membri kollha tal-kor fuq ba]i regolari jing[aqdu f’komunità ta’ talb. Il-kor beda wara l-formazzjoni ba]ika tieg[u ta’ SATB: Soprano, Alto, Tenur u Baxx, fi kliem sempli/i, il-klassifikazzjoni tal-kwalitajiet differenti tal-il[na, kienet ;iet stabbilit. Il-kor f’dawn l-a[[ar disa‘ snin
L-g[oti tal-ewwel midalja tal-fidda (Silver Medal Diploma) g[all-kategroija Mu]ika Sagra Polifonika a Cappella
L-akbar bidliet li saru fi [dan il-kor se[[ew matul dawn l-a[[ar disa’ snin, ta[t it-tmexxija pre]enti tad-direttur mu]ikali Christopher Muscat. Christopher Muscat [a t-tmexxija talkor fl-2004 u b’responsabbiltà kbira [adu fuq ba]i ta’ prova, dan g[aliex jaf li meta jkun hemm tmexxija ;dida mhux dejjem il-membri tal-kor jaslu biex ja//ettaw id-direttur l-;did u b’hekk tbati l-kwalità. I]da hu jistqarr li wara ftit jiem, mhux biss kien a//ettat i]da nbniet sens ta’ [biberija u ta’ familja filwaqt li nnota b’mod po]ittiv li kien hemm g[atx u entu]ja]mu kbir fost il-membri tal-kor g[at-tag[lim. Permezz ta’ dan l-entu]ja]mu ddirettur mu]ikali l-;did da[[al aktar g[arfien u prattika lill-membri tal-kor spe/jalment lezzjonijiet dwar itteknika tal-kant u l-u]u tal-vu/i.
Flimkien ma’ dawn saru sessjonijiet ta’ kif wie[ed jaqra n-notazzjoni ba]ika ji;ifieri l-qari tan-noti talmu]ika. Id-diversifikazzjoni fl-istrutturi
B[ala strate;ija biex ti]died ilperfezzjoni, Christopher Muscat waqqaf il-Cappella Gregoriana Jubilate Deo u ’l quddiem il-Pueri Cantores Jubilate Deo. L-g[an tal-Cappella Gregoriana kien li ttejjeb il-le[en tal-ir;iel tal-kor b’tali mod li permezz tat-titjib tag[hom awtomatikament wie[ed itejjeb ilkwalità tal-kor kollu b’mod [olistiku. Il-kant Gregorjan hu uniku fl-ispe/i tieg[u g[aliex jitkanta mill-ir;iel kollha b’mod unisonu (dak li hu mag[ruf fil-mu]ika b[ala monodija) u b’teknika tal-vu/i pjuttost partikulari u kemxejn differenti milli a[na mdorrijin nisimg[u. Fil-fatt it-tip ta’ vu/i li tintu]a filkant tal-Gregorjan hija distinta g[al kollox minn dik li tintu]a, ng[idu a[na, fl-opra Taljana. Filwaqt li fl-opra tintu]a /erta qawwa fil-vu/i min[abba ra;unijiet pratti/i ta’ bilan/ bejn il-palk u l-orkestra, il-kant Gregorjan ifittex aktar il-purezza u n-naturalezza talvu/i ming[ajr ebda sforz jew sa[[a sabiex to[ro; aktar it-tifsira tal-kliem li jkun qieg[ed jitkanta. Fl-2010 twaqqaf il-kor tat-tfal Pueri Cantores Jubilate Deo, fejn l-ewwel direttur ta’ din is-sezzjoni kien :or; Apap. Pre]entement dan il-kor huwa mmexxi minn Daniela Callus, li hi wkoll membru tal-kor tal-kbar. L-g[an ta’ din is-sezzjoni hu li j[arre; it-tfal li juru x-xewqa li jkantaw fil-kor fosthom fil-mu]ika u lkant. Dan iwassal biex ikun hemm interess ikbar lejn il-kor minn età ]g[ira u fl-istess [in dawk it-tfal li jie[du sehem fil-kor iwassal biex jie[du l-formazzjoni tag[hom kemm fil-vu/i, kant korali u fuq kollox filqasam spiritwali. Formazzjoni tajba minn età ]g[ira twassal biex it-transizzjoni bejn il-kor ta]-]g[ar g[al dak tal-kbar tkun wa[da ferm aktar sottili u naturali g[all-a[[ar min[abba l-esperjenza mi;bura matul is-snin. Ta[t id-direzzjoni l-;dida ttie[det id-de/izzjoni li l-kor kellu jispe/jalizza biss f’kant sagru, kant li g[alih kien twaqqaf il-kor. B’din id-de/izzjoni lkor ma baqax jie[u aktar sehem f’kun/erti jew rappre]entazzjonijiet ta’ mu]ika sekulari b[al ma kien jag[mel qabel. Dan wassal biex il-kor beda jie[u sehem f’diversi attivitajiet lokali u nazzjonali u l-isem Jubilate Deo beda jkun fuq fomm numru ta’ esperti f’dan il-qasam. Wie[ed irid jinnota li minkejja lg[a]la li l-kor jispe/jalizza f’kant sagru, mhux kull tip ta’ kant sagru hu addattat g[al kor. Il-Kor Jubilate Deo jispe/jalizza fil-kant sagru, polifoniku a cappella l-aktar tal-istil rinaxximentali#barokk u kompo]izzjonijiet miktubin b’idjoma kontemporanja li t[addan it-tradizzjoni
rinaxximentali b[ala ba]i g[allingwa;; tag[ha. Fil-fatt wara kull su//ess ta’ kun/ert, hemm sig[at twal ta’ preparazzjoni g[al Christopher Muscat u t-tim tieg[u. Id-direttur flimkien mal-assistenti tieg[u jridu j]ommu f’mo[[hom lesi;enzi ta’ kull membru tal-kor, 43 b’kollox. Mhux kul[add g[andu listess kapa/itajiet i]da meta tag[]el ilkant u mu]ika addattata, wie[ed kapa/i jbiddel din id-differenza f’opportunitajiet u esperjenzi taddeheb. Din l-istrate;ija waslet biex il-kor kemm-il darba kellu l-opportunità li jie[u sehem mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta. Din id-de/i]joni mhux talli m’g[alqitx il-bibien, talli fet[et bera[ opportunitajiet ;odda fejn il-kor seta’ jkompli jissa[[a[ fid-dixxiplina tieg[u. Fil-fatt diversi kienu lopportunitajiet li l-kor kien [a sehem kemm fit-Teatru Manoel kif ukoll filKonkatidral ta’ San :wann fil-Belt Valletta. Il-kor kellu numru ta’ esebizzjonijiet u su//essi fosthom fl-2006 fejn, dejjem mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta, il-Kor Jubilate Deo kien ing[aqad mal-Malta Chorale u ma’ koristi mill-Coro Sinfonico Giuseppe Verdi ta’ Milan fl-ewwel rappre]entazzjoni moderna tal-Messa da Requiem grandju]a tal-kompo]itur kbir Malti Paolino Vassallo. Fl-2007 meta sar kun/ert filKonkatridal ta’ San :wann, b’mu]ika ta’ :u]eppi Fenech is-surmast Naxxari. Is-su//essi ri/enti tal-Kor Jubilate Deo
Jing[ad li l-membri tal-kor kienu ilhom i[ossu l-fatt li kien wasal i]]mien li xi darba jmorru jkantaw barra minn xtutna. Il-membri tal-kor [admu bla heda sabiex din il-[olma tag[hom issir realtà. Din il-[idma kollettiva ma swietx biss sabiex tikber l-g[aqda fost ilmembri i]da kien hemm ]vilupp sostanzjali fil-livell tekniku tal-kor. Biex dan seta’ jsir kien ifisser numru akbar ta’ sig[at ta’ provi u preparamenti ta’ lo;istika kbira spe/jalment fil-qasam ta’ g[a]la firrepertorji, l-g[a]la ta’ liema kategoriji wie[ed seta’ jikkompeti, fund raising u mitt [a;a o[ra. Tant li biex dan il-pro;ett kien possibbli beda jin[adem minn sentejn qabel, fis-sena 2011 biex sar realtà fil5 ta’ Lulju 2013, f’Ruma. Il-membri tal-kor meddew g[onqhom g[ax-xog[ol b’mod immedjat tant li [admu qattig[ biex ji;bru l-fondi tant me[tie;a permezz ta’ fund raising apposta biex ikun possibbli li 43 persuna jitilg[u Ruma bl-ispejje] kollha involuti. B’dan il-pass id-direttur mu]ikali [a riskji kbar tant li fil-kuntest lokali hu fatt mag[ruf li l-professjoni talmembri tal-kor hi kollox barra dik li jkantaw. Il-provi jsiru wara l-[in taxxog[ol mhux b[al korijiet
internazzjonali fejn il-membri huma impjegati biss mal-kor jew sa[ansitra huma studenti tal-mu]ika. Element ie[or ta’ ]vanta;; g[allKor Jubilate Deo kien dik tal-età medja tal-kor. Filwaqt li korijiet o[rajn kellhom età medja relattivament baxxa, il-Kor Jubilate Deo, kellu età medja relattivament g[olja, fejn li]g[ar membru kien dak ta’ 15-il sena u l-ikbar tnejn tal-kor g[andhom età ta’ 78 sena. Minkejja dan kollu kull membru talkor [ass il-b]onn li jag[mel dan il-pass biex ikun xi jkun ir-ri]ultat jixpruna din l-esperjenza u jie[u l-opportunità biex minnha jitg[allem u jkompli jg[olli l-livell.
Pueri Cantores – il-kor li ;ie ffurmat apposta biex jilqa’ fih u j[arre; it-tfal ta’ età ]g[ira sa massimu ta’ 16-il sena.
Tibda l-avventura
Wara li kollox kien lest l-Erbg[a 3 ta’ Lulju 2013 bdiet l-avventura talKor Jubilate Deo, fejn dawn b’titjira diretta waslu Ruma, il-belt li hi tant g[al qalb l-Insara, il-post fejn jinsab ilVatikan. L-avventura bdiet l-Erbg[a u kellha tispi//a t-Tnejn 8 ta’ Lulju 2013. Matul dawn l-erbat ijiem il-kor kellu /ans ikanta f’]ew; quddisiet, wa[da fil-bidu tal-kompetizzjoni f’Ruma u lo[ra fit-tmiem tal-mawra propju filBa]ilika ta’ San Pietru fil-Vatikan. Dik tal-bidu li kellha tifta[ ilkompetizzjoni, kienet b’sorpri]a kbira g[all-kor, tant li minn 22 kor ie[or intg[a]lu huma g[ax in[ass sens kbir ta’ spiritwalità bejn il-membri tal-Kor Jubilate Deo, ikkomparat ma’ korijiet o[ra. Saru numru ta’ esebizzjonijiet o[ra, fosthom tnejn b[ala parti millkompetizzjoni biex jikkompetu fi]]ew; katergoriji li g[a]lu li jikkompetu fihom u esebizzjoni o[ra mhux kompettitiva ma’ erba’ korijiet o[ra. Dik mhux kompettitiva barra l-Kor Jubilate Deo [adu sehem korijiet millBotswana, in-Norve;ja u l-Ukrajna fejn kull parte/ipant kellu bejn 15 u 20 minuta u minn hemm ukoll inbnew kuntatti ;odda bejn id-diversi korijiet u l-membri tag[hom. Dan kollu se[[ il:img[a 5 ta’ Lulju 2013. Sfida kbira g[all-kor peress li wie[ed ried i]omm il-kon/entrazzjoni f’postha filwaqt li j]omm kemm jista’ jkun it-tensjoni fuq l-aktar livell baxx possibbli. Mal-inqas ]ball li wie[ed seta’ jag[mel kien ifisser tnaqqis ta’ punti. Il-;urija kienet imqassma f’[ames persuni li kienu ;ejjin mill-Italja, Spanja, il-Portugal, il-Gappun u l:ermanja. Fejn kull wie[ed minnhom kellu jag[ti l-marki b’mod individwali imbag[ad iqabbilhom mal-bqija tal;urija biex to[ro; il-marka finali. Il-Kor Jubilate Deo ikkompeta f’]ew; kategoriji: Mu]ika Sagra Polifonika a Cappella u Mu]ika Sagra Kontemporanja. Il-kategorija Mu]ika Sagra Polifonika a Cappella kienet maqsuma f’erba’ sezzjonijiet b’tul ta’ 15-il minuta. L-ewwel sezzjoni kienet tikkonsisti minn silta mag[]ula middirezzjoni tal-kompetizzjoni.
Il-Kor Jubilate Deo waqt il-kun/ert fil-Konkatidral ta’ San :wann flimkien mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta
L-g[oti tat-tieni midalja tal-fidda, g[all-kategorija Mu]ika Sagra Kontemporanja
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Sbu[ija 19
Is-sajf re;a’ mag[na Nistg[u ng[idu li d[alna g[at-temp s[un. Issib [afna li ma ji[dux pja/ir bih, peress li jidhrilhom li tkun wisq s[ana f’dan i]-]mien. I]da ssib [afna li jkunu qed jistennew din it-temperatura biex ikunu jistg[u jgawdu ftit il-ba[ar
sabi[ li g[andna f’pajji]na. Ti[ux gost jew le, xorta wa[da wie[ed tajjeb li jlesti l-gwardarobba g[all-[wejje; tas-sajf, u dlonk nibdew naraw aktar kuluri li mhux soltu nilbsu fix-xitwa. Hawn min i[obb il-[wejje;
minn Sue Rossi modelle@spikenet.net.mt
tax-xitwa, g[ax i[obb temp kiesa[, u hawn min ikun qed jistenna s-sajf biex jilbes aktar frisk. Dwar il-[wejje; f’dan lista;un, nibdew billi nag[tu titwila lejn il-gwardarobba biex naraw x’ne[tie;u nixtru u nduru l-[wienet biex naraw x’hemm imlibbes fuq ilmanikini fil-vetrini. Kuluri, a//essorji u stili ta’ rtokk differenti wkoll jag[tu dehra differenti minn dik tax-xitwa. Nibnu fuq dak li [alllejna s-sena ta’ qabel Il-moda nistg[u ng[idu li
dejjem to[ro; xi [a;a differenti, anki jekk ma tkunx mibdula kompletament. Dejjem ikun jonqos dik ix-xi [a;a u nkunu rridu nibnu fuq li nkunu [allejna filgwardarobba s-sena ta’ qabel. Dan prattikament jg[odd g[al kul[add, aktar u aktar g[al dawk li huma konxji [afna tal-moda. Din is-sena se ner;g[u naraw kuluri b’sa[[ithom, inklu] fi]-]raben u lhandbags, li m’hemmx g[alfejn ikunu l-istess kulur tal-[wejje;. {afna prints se jer;g[u jkunu in voga. Forsi mhux kul[add ikun jog[;bu xi stil partikulari, i]da tajjeb li wie[ed iqabbel il-karattru tieg[u mal-istil u jadatta. Ma ninsewx ukoll l-età
tal-persuna, li tilg[ab parti importanti biex tag[mel g[a]la g[aqlija fil-[wejje; li tilbes. Mhux dak li tara fuq [addie[or, bilfors hu tajjeb g[alik. Xi kultant niltaqa’ ma’ xi nies li ma jkunux libsin adattat, g[alkemm fuqhom ikollhom [wejje; verament sbieh. Jista’ jkun li ma jkunux jixirqu g[all-figura tag[hom. G[alhekk hu ferm importanti, kif dejjem ng[idu, li nie[du parir minn stilisti privati, jew li jkunu fil-[wienet, qabel ma nixtru l-[wejje;. Il-gwardarobba g[andha wkoll tinbidel g[at-tfal, u tajjeb li wie[ed jadatta
g[all-età tat-tfal qabel ma jixtrilhom il-[wejje;. L-g[a]la f’Malta hi varjata [afna u nsibu [wejje; adattati g[al kul[add u ta’ ditti differenti biex kul[add jixtri skont il-but tieg[u. Is-sajf tag[na hu [afna itwal mix-xitwa, u g[alhekk irridu na[sbu g[al aktar [wejje;. Fl-istess [in, fis-sajf no[or;u aktar u allura kul[add i[ossu tajjeb meta jbiddel xi [a;a differenti minn tas-soltu. Il-;img[a d-die[la nitkellmu fuq okka]jonijiet li jista’ jkollna f’dan l-ista;un, spe/jalment it-ti;ijiet, li wkoll saru jsiru b’differenza.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
20 Festi minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net
Il-Madonna tal-Karmnu I]-}urrieq
Fil-Knisja Ar/ipretali u Matri/i ta]-}urrieq qed tkun /elebrata l-festa f’;ie[ ilBeata Ver;ni Marija Sultana :miel tal-Karmelu. G[ada jum il-festa fid-9 a.m. tibda Quddiesa Kantata Solenni u se jmexxi s-sa/erdot novell Fr Reuben Vella. Il-pani;ierku se jsir millKanonku Dun Jonathan Farrugia. Kif tispi//a l-quddiesa titkanta l-Antifona ‘Flos Carmeli’ mu]ika ta’ Maestro Paolo Nani fl-1844 u jitkanta l-Innu popolari. Fis-6 p.m. jibda l-g[asar solenni u se jmexxi s-sa/erdot novell Fr Rueben Borg. Fis7.15 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa talMadonna tal-Karmnu, kapolavur tal-marmista Salvu Psaila. Qabel mal-istatwa talMadonna tal-Karmnu tid[ol fil-Knisja ssir e]ortazzjoni tal-okka]joni u fid-d[ul tag[ha fil-knisja titkanta lAntifona ‘Flos Carmeli’ ting[ad il-Kurunella talMadonna, /elebrazzjoni
Ewkaristika bews tarRelikwija u jitkanta l-Innu popolari. Festi ta’ barra G[ada fl-10.45 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tal-
G[aqda Karmelitana u Banda Queen Victoria ta]-}urrieq. Filg[axija se jkun hemm tliet baned mistiedna, ilBanda Peace tan-Naxxar, ilBanda Re :or; V talImqabba u l-Banda tas So/jetà Filarmonika Nazionale La Valette tal-Belt. Radju Le[en il-Karmelitani qed ixandar fuq il-Frekwenza ta’ 101.4 FM u qed ixandar b[as-snin pre/edenti l-funzjonijiet kollha tal-knisja kif ukoll l-attivitajiet l-o[ra konnessi ma’ din il-festa kbira li ssir ta’ kull sena fi]-}urrieq. Fl-Imdina Fl-Imdina qed tkun /elebrata l-festa tal-Madonna talKarmnu. G[ada jum il-festa l[in tal-quddies se jkun fis-7 a.m. u fit-8.30 a.m. Fis-6 p.m. jibda l-G[asar Solenni u fis-6.30 p.m. tibda
l-quddiesa Kantata Solenni u se jmexxi l-Provin/jal Patri Michael Farrugia O.Carm JCD. Il-pani;ierku jsir minn Patri Alexander Scerri O.Carm. Wara jsir il-[ru; talpur/issjoni bl-istatwa talMadonna tal-Karmnu u jmexxi l-Provin/jal Patri Michael Farrugia O.Carm. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-Antifona ‘Flos Carmeli’ u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Festi ta’ barra
G[ada filg[axija se jkun hemm il-parte/ipazzjoni talBanda Dekana u Cittadina l’Isle Adam. Birkirkara
Fis-Santwarju ta’ Santa Tere]a f’Birkirkara qed issir il-festa tal-Madonna talKarmnu. G[ada fid-9 a.m. tibda il-quddiesa Pontifkali u se jmexxi l-Provin/jal Patri Manwel Schembri OCD. Il-Pane;ierku se jsir minn Patri Martin Schembri O.Carm.
Il-Madonna tal-Karmnu ta]-}urrieq
Fil-5 p.m. jibda r-Ru]arju, Kurunella tal-Madonna talKarmnu u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Fil-5.30 p.m. u fis-6.30 p.m. ikun hemm ilquddies imbag[ad fis-7.30 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni
bl-istatwa tal-Madonna talKarmnu. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-Antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Il-mu]ika se titmexxa minn Monsinjur Dun :wann Galea.
RABAT G{AWDEX
Il-festa ta’ San :or; Martri
L-istatwa ta’ San :or; Martri meqjum fil-Knisja Ba]ilika :or;jana fir-Rabat G[awdex. (Ritratt – JJP Zammit)
Fil-Knisja Ba]ilika ir-Rabat G[awdex qed tkun /elebrata l-festa ta’ San :or; Martri. G[ada jum il-festa fit-8.30 a.m. tibda kon/elebrazzjoni pontifkali u jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech u li fiha se jag[mel ukoll ilpani;ierku. Se tkun esegwita Madd in D in honour of St. George Princeps Martyrum (1976) g[all-Orkestra, Kompo]izzjoni tas-Surmast Professur Joseph Vella, Maestro di Cappella talBa]ilika :or;jana. Jie[du sehem is-solisti Miriam Cauchi (Sopran) Antonino Intersiano (Tenur) u Dario Russo (Baxx). Fis-6 p.m. jibda l-G[asar u se jmexxi l-Ar/ipriet Monsinjur Pawlu Cardona.
Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San :or; Martri u se jmexxi lMonsinjur Ar/ipriet Pawlu Cardona. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-Antifona ‘Beatus :iorgius’ b’mu]ika ta’ Paolo Fiammengo fuq versi ta’ Pier Damiani u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Festi ta’ barra G[ada fis-7.45 a.m. jibda mar/ minn Triq ir-Repubblika g[all-Pjazza San :or; millBanda Ite Ad Joseph tal-Qala. Fil-11 a.m. jibda mar/ briju] bil-parte/ipazzjoni ta’ ]ew; baned li huma l-Banda tas
So/jetà Mu]ikali Santa Margerita tas-Sannat G[awdex u l-Banda talG[aqda Mu]ikali San :or; Martri ta’ {al-Qormi.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Festi 21 {AL QORMI
Il-festa ta’ San Sebastjan Sagra Familja IL-BIDNIJA
Fil-Belt Pinto {al Qormi qed tkun /elebrata l-festa ta’ San Sebastjan Martri. G[ada jum il-festa fit-8.15 a.m. tibda l-quddiesa Kantata Solenni li se titmexxa mill-Kappillan Dun Joseph Buhagiar. Ilpane;ierku se jsir millKanonku Mark Ellul. Fis-6 p.m. tibda quddiesa u se jmexxi Dun Michael Bugeja u fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ San Sebastjan Martri. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta lAntifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.
Mqaddsa Fil-Bidnija qed tkun /elebrata l-festa tas-Sagra Familja Mqaddsa. Illum Lejlet il-festa fis-6.30 p.m. tibda quddiesa. Wara l-funzjoni fil-knisja tibda ikla tal-festa li se ssir fuq izzuntier. G[ada fil-11 a.m. tibda quddiesa li titmexxa minn Dun Rafel Demartino. Fis 6 p.m. tibda Quddiesa bl-Omelija li se jmexxi l-Ar/ipriet Dun Albert Buhagiar. Fis-7.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tas-Sagra Familja Mqaddsa li se tkun akkumpanajta mill-Banda tas-So/jeta Filarmonika Santa Marija tal-Mosta. Fid-d[ul tal-pur/issjoni ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.
Festi ta’ barra G[ada fl-10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tas
Socjetà Filarmonika Pinto San Sebastjan ta’ {al-Qormi. Filg[axija se jkun hemm dawn il baned mistiedna, San Filep ta’ {a]-}ebbu;, Duke of Connaught’s Own ta’ Birkirkara u l-Banda Vittorja tan-Naxxar.
L-IMSIDA
L-istatwa ta’ San Bastjan li tinsab f’{al Qormi
ID-DWEJRA – G{AWDEX
Sant’Anna Fid-Dwejra G[awdex nhar il-:img[a li ;ejjin 26 ta’ Lulju se tkun /elebrata l-festa ta’ Sant’Anna. Il-knisja dakinhar se tkun miftu[a l-;urnata kollha sal-10.30 p.m. Il-[in tal-quddies se jkun fis-6 a.m. u fl-10 a.m. u tibda o[ra fl-12 p.m. Fl-4 p.m. jibda r-Ru]arju u Kurunella mbag[ad fl-4.30 p.m. tibda quddiesa. Fis-7.15 p.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni
bis-sehem tan-Nanniet u se jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech. Fiha se ssir il-pre]entazzjoni tat-trabi u tat-tfal lil Sant’Anna. Se jie[u sehem ilKor tal-Parro//a Lawrenzjana Levita Laurentius. Wara ssir il-fjakkolata madwar il-kappella u se ting[ata tifkira lil dawk il-koppji kollha li se jippre]entaw it-trabi u t-tfal tag[hom kif ukoll lin-nanniet pre]enti. Il-kappella nhar il-festa tag[laq fl-10.30 p.m.
Il-festa ta’ San :u]epp Fl-Imsida qed issir il-festa tal-glorjuz patrijarka San :u]epp. G[ada fid-9.30 a.m. tibda l-quddiesa Solenni tal-festa u se jmexxi Monsinjur Alfred Xuereb. Il-pane;ierku se jsir millKanonku Ar/ipriet Dun Joe Cilia. Fis-6 p.m. tibda quddiesa u se jmexxi ssa/erdot novell Dun Leonard Mintoff. Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ San :u]epp u se jmexxi Dun Leonard Mintoff. Fidd[ul tal-pur/issjoni titkanta l-Antifona u ssir /ele-
brazzjoni Ewkaristika u jitkanta l-Innu popolari lil San :u]epp. Il-Kor u l-Orkestra se jkunu mmexxija misSurmast Mro James Chappell.
Festi ta’ barra G[ada fl-10.30 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tal-
G[aqda Mu]ikali Melita Banda San :u]epp talImsida li se jibda minn [dejn il-:ibjun. Il-pur/issjoni filg[axija se tkun akkumpanjata millBanda tas-So/jetà Mu]ikali La Stella Levantina ta’ {’Attard.
{AL TARXIEN
Il-Madonna tad-Duttrina F’{al Tarxien qed tkun /elebrata l-festa tal-Madonna tad-Duttrina. G[ada jum ilfesta fl-10.15 a.m. tibda lKon/elebrazzjoni Solenni u se jmexxi l-Kanonku Simon Sciberras. Il-Pane;ierku se jsir minn Patri Raymond Calleja O.Carm. Fis-6.30 p.m. jibda l-G[asar Solenni tal-Madonna bit-talb u s-Salmi ta’ filg[axija u sSalve Re;ina. Fis-7 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa tal-Madonna tad-Duttrina li hi xog[ol ta’ :lormu Darmanin fl-1877 u se jmexxi Dun Ronnie Zammit. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-Antifona ‘Beata Mater’ u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Festi ta’ barra
L-istatwa tal-Madonna tad-Duttrina f’{al Tarxien
G[ada filg[axija l-banda mistiedna g[al din il-festa se tkun il-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San Gejtanu tal{amrun.
L-istatwa ta’ San :u]epp meqjuma fl-Imsida
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
22 Passatemp Mimdudin> 1. Il-qawl jg[id li fejn Alla jibni wa[da, ix-xitan itella’ kappella! (6) 4. Qbil f’negozju li jaslu g[alih ]ew; na[at bil-kelma jew bilmiktub (8) 9. Ikkonslah (6) 10. Bi brandi, b’xi mod, xorob bis-sa[[a ta’ xi [add? (8) 12. Li fih [a]na ta’ [wejje;
me[tie;a u li jqumu [afna flus (4) 13. Il-ftira hekk tajba! (5) 14. Il-falda iebsa fuq in-na[a ta’ quddiem tal-beritta (4) 17. Mhumiex []iena (6) 18. u 20. Jirkeb i]-]iemel biex itellqu (6) 20. Ara 18. 21. Mag[ruf b[ala barri, i]da hu g[o;ol imfarfar u b’sa[[tu (6) 27. Isem il-:enna tal-Art, fejn Alla [alaq lil Adam u Eva (4) 28. {xien ;mielu (5) 29. O;;ett fil-bidu ta’ diskursata? (4) 32. Issogra biex jara jirnexxilux jirba[ (8) 33. Gruppi ta’ suldati sejrin jew qeg[din g[all-gwerra (6) 34. Tiltaqa’ u tin[abb malma[bub xi mkien g[all-kwiet (8) 35. Kristjani (6) Weqfin> 1. Ma [allietx s[i[ bid-daqqiet li tat (7) 2. {allas minn qabel g[al xi postijiet f’teatru (8) 3. Jitfa’ [afna dawl g[and is-sinjuri? (4) 5. Kamra fuq vapur (6) 6. Jekk tajba, hi azzjoni ta’ g[ajnuna lill-proxxmu (4) 7. {uta kbira li taqbe] barra mill-ilma u tilg[ab man-nies (6) 8. Drawwa jew kostum (6) 11. u 26. Tittawwal biex tara (6) 15. Radam ta[t l-art (5) 16. Tajra b[all-bies jew falkun, li tara [afna mill-bog[od (5) 19. Indanna (8) 22. Il-;urat g[andu wa[da ma tantx taqta’ (7) 23. G[emil [a]in gravi bi ksur tal-li;i, b[alma hu l-qtil (6) 24. I]-]g[ir tal-[amiem (6) 25. Mhux nej (6) 26. Ara 11. 30. Isimha jinsab imni]]el flannati (4) 31. Tilg[abhom g[and tal-lottu u ssibhom fil-pultruna? (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Grillu; 4. Obbligat; 9. Ridott; 10. Ibbrilla; 12. Ejja; 13. Bojja; 14. Luna; 17. Lealtà; 18. u 20. Bagoll; 21. Fa//ol; 27. Rjal; 28. {mira; 29. Qalb; 32. Iddejjen; 33. ?empel; 34. Tarraxtu; 35. Sparli. Weqfin> 1. Gardell; 2. Iddejjaq; 3. Lott; 5. Bibbja; 6. Lira; 7. Gallun; 8. T[abat; 11. u 26. Kontra; 15. Stola; 16. {atar; 19. I//ajpar; 22. Libelli; 23. Artist; 24. Dardir; 25. Amment; 30. Ajma; 31. Temp.
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Tisliba bin-numri In-numru 296, li mhux inklu] fil-lista tan-numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn l-erba’ listi. G[alikom.
Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, In-Nazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn Tiziana Spiteri, ‘Riverdell’ Triq ilButtanier, Marsascala.
Soluzzjoni ta’ tisliba bin-numri
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor The Express Iris, 13>45 Charles S. Dutton (fir-ritratt fuq ix-xellug) u Rob
Brown huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2008. L-istorja li naraw fil-film hi dik ta’ Ernie Davis, plejer tal-football Amerikan li g[ex realment, u li fil-fatt kien l-ewwel Afro-Amerikan li reba[ il-Heisman Trophy. Missjoni NET Television, 09>00
Bniedem li kien famu] u wara li kellu in/ident li [allih immankat g[al g[omru qata’ qalbu mid-dinja u ssakkar fi sptar. Ma riedx jaf iktar b’martu. Wara li jag[mel [bieb ma’ ra;el li jkun spi//a b[alu fl-isptar, jag[mel il-kura;; u jer;a’ jibda jkanta flimkien mal-mara tieg[u. Fost l-atturi nsibu lil Jesmond Tedesco Triccas u lil Leontine (it-tnejn fir-ritratt fuq il-lemin).
Laure Prepon
Kien qatlilha lil bintha Corsa con la morte (The Killing Games) – Raidue 21>05
Eve Duncan g[axar snin ilu g[addiet minn esperjenza kerha meta bintha ta’ 7 snin l-ewwel g[ebet u mbag[ad instabet maqtula. Issa, naturalment bla mistenni, jikkuntattjaha bit-telefon ra;el li
jg[idilha li hu kien qatlilha lil bintha. Jag[tiha diversi dettalji dwar bintha tant li tibda biex temmnu li veru kien g[amel dak li qal. Barra minn hekk jhedded li se joqtol tilfa o[ra. X’tag[mel Eve?
Lol Italia 1, 1400
Shiner Iris, 14>35
Film Ingli] tas-sena 2000 li n[adem f’Londra b’re;ija ta’ John Irvin u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Michael Caine (fir-ritratt hawn fuq) u lil Martin Landau. Fih storja ambjentata fid-dinja tal-boxing.
Il più bel giorno della mia vita Raiuno, 21>15 Irene (Virna Lisi) tkun mara anzjana li tg[ix wa[idha f’villa, u tokkupa ru[ha billi tinteressa ru[ha f’dak li jkunu g[addejjin minnu t-tliet uliedha, issa adulti anki huma.
Film komiku Fran/i] li n[adem fl-2008 b’re;ija ta’ Lisa Azuelo Alessandrin u li g[andu b[ala protagonisti lil Sophie Marceau u lil Christa Theret (it-tnejn fir-ritratt fuq ix-xellug) fil-partijiet ta’ omm ]ag[]ug[a u ta’ bintha adolexxenti.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
24 TV#Radju
06>00
Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)
08>00
A[barijiet
08>15
Bon;u 101 Weekend
09>05
Wara l-Breakfast
10>30
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Italomix
14>00
Skor
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Skor Extra Time
19>00
Country Music Club
21>00
Fuzzbox Saturday Special
24>00
Il-Fatti Kollha (r).
Radju Malta - 93.7 FM 07:00 - A[barijiet, 07:05 – Jum :did (jinkludi 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 - BBC 09:05 - Music Lounge (jinkludi 10:00 A[barijiet) 10:30 - Nis;a 11:00 Mill-G]ira ta’ Calypso 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:57 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:15 - Music Express 14:00 A[barijiet 14:05 – Mu]ika u Sport (16:00 A[barijiet 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – Diski Memorabbli 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Ri]ultati Sportivi 20:30 - Rock Express 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Erre Be 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:40 - Ru]arju. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 – Bon;u ONE (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 L-G[odwa tTajba, 08:15 ONE Club Xewqat, 09:00 Mill-:urnali) 10:00 – Sibt il-Punt 11:00 Clint on ONE (jinkludi 11:45 ONE News, 12:00 Angelus 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 13:00 – Mill-Brijju tal-Festi 15:00 - ONE Weekend (jinkludi 15:25 Djarju Kulturali, 17:45 - ONE News 18:00 - ONE Party Zone 19:45 - ONE News 20:00 - ONE Clubbing 21:45 - ONE News 22:00 – ONE Country 24:00 Le M’Intix Wa[dek 02:00 Lejn i]-}erniq. RTK - 103 FM 06:30 - Tmiem il-:img[a 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet fil-Qosor 09:05 – Fittixna... U nghinuk! 10:05 - Newsbook (jinkludi 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 – MilLenti tal-Festa 13:00 - RTK Qosor 13:30 - Il=-{ares filFolklor 14:00 - BBC News 14:05 - Mill-Album tas-Safar (r) 15:00 - RTK Qosor 15:05 Stejjer tar-Ronnie (r) 15:30 Saturday Breeze 19:00 - Ru]arju 19:25 - Solid Gold 21:30 Mill-kotba li Wasslulna 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 Ru]arju 22:25 – G[adu G[addej (r), Esperjenzi mill-{ajja (r), Int x’Ta[seb (r), Health (r). Campus FM - 103.7 FM 09:00 - BBC World Service 09:06 - Pri]ma 10:00 – BBC News Update 10:06 – Bil-Qala
u l-Moqdief 11:00 - BBC News Update 11:06 - Mhux Kelma bejn Tnejn 12:00 - BBC News Update 12:05 Sekwestru 13:00 - Putumayo Radio Show 14:00 - BBC World Service 21:00 – Allegro ma non troppo 22:30 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 10:00 - F’:ie[ ilQaddisin 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Magazine 15:00 - Kurunella tal-{niena Divina 15:30 - Ift[u l-Bibien (r) 16:00 - L-Arka ta’ Noe 17:00 Kuntatt 17:30 - A[barijiet Reli;ju]i 17:45 - G[asar 18:00 - Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - (ikompli) Kuntatt 20:00 - Van;elu {aj 21:00 - Tifkiriet ta’ Nostal;ija (r) 22:00 F’Ri;lejn l-Omm 22:00 G[annu lil Ismu 23:00 - Mur sewwi l-Knisja Tieg[i (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Dorian Cassar (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Malta’s Top 10 14:30 - Ben Glover 16:30 – Weekend Drive 18:30 A[barijiet 18:35 – Malcolm B’s Party Zone 20:30 – Armin van Buuren 22:30 - Ruby 00:30 - Carl Cox. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 All Time Favourites 08:00 Saturday Morning Beats 10:00 - Mill-{bieb g[all-{bieb 12:00 - Mill-Pinna tas-Surmast (Mar/i) 14:30 - Saturday Hits 14:30 - Sacred Spirit Instrumental Music 17:00 - Music Generation Weekend 18:00 Enchallah 20:00 - All Time Favourites. Smash Radio - 104.6 FM 07:30 - Commander Jay 11:00 - Radio Motordrome 15:00 Mixed Hits 16:30 – Tea Time 18:30 - Xtravadance 20:00 – Mixed Hits 22:00 – Vince Marshall 24:00 - Non-stop Night Music. Calypso Radio - 101.8 FM 06:00 - Calypso Breakfast 09:00 - Bejn il-{bieb 12:05 Calypso Weekend 14:00 Mu]ika u Sport 18:05 Saturday Night Live 20:30 Dak Kien }mien 01:00 - NonStop Music.
The Last Song - Italia 1, 16>00
Missier ftit li xejn kellu relazzjoni tajba ma’ bintu adolexxenti. Waqt il-btajjel tas-sajf ikun determinat li jag[mel dak kollu possibbli biex jibda jifhimha a[jar. Ma jdumux ma jinteb[u li l-aktar [a;a li tista’ tg[innhom jaslu g[al dan hi l-mu]ika, li t-tnejn ikunu j[obbuha. Il-parti tal-protagonista f’dan il-film tal-2010 hi interpretata minn Miley Cyrus, li tidher fir-ritratt. TVM 07:00 - Morning News loop 09:00 - Int Min Int (prog. 3) 09:30 - Extraordinary Animals (prog. 3#7) 10:00 - World’s Best Curses 10:50 - Teleshopping 12:00 - A[barijiet 12:10 - Kids TV 13:30 - Madwarna (prog. 18) 14:00 - A[barijiet fil-qosor 14:05 - Teleshopping 15:05 - Art of America (prog. 3) 16:00 A[barijiet 16:05 - Kids TV 17:25 - Teleshopping 18:00 A[barijiet 18:10 - Mill-Im[a]en tal-Festi (prog. 3) 18:40 - Is-Sajf mas-Salv (prog. 1) (r) 19:25 G[awdex illum (prog. 42) 20:00 - L-A[barijiet 20:40 - Thor – Hammer of Gods. Film 22:40 Merlin (prog. 2) 23:30 - A[barijiet. TVM 2 07:40 - Kids TV
08:30 Extraordinary Animals (prog. 3) 09:00 - Kenn il-Ba[[ara (prog. 3) 09:30 - Art of America (prog. 3) 10:20 - Sa[[tek l-Ewwel (prog. 18) 10:30 - Issa Naraw (ep. 11, 12 u 13) 13:00 - Fredu l-Fra (ep. 1 u 2) 14:30 - Harbour life 15:00 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep. 3) 15:30 - Kappelli (prog. 3) 16:00 - Aqta’ Kemm (prog. 15) 17:00 - Sa[[tek l-Ewwel (prog. 18) 17:10 - Ency. Channel doc 2 x 7’ 17:25 - Extraordinary Animals (prog. 3) 18:00 Madwarna (ep. 9) 18:30 Quddiesa minn Ta’ Pinu (live) 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Art of America (prog. 3) 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:35 - Green Green Grass (ser. 2 prog. 3) 21:05 - Mixage 22:00 - IlMandraggara (ep. 1#4) 23:00 Delitti f’Malta (prog. 1). ONE 08:30 - ONE News 08:45 Teleshopping 09:00 - Country Jamboree (r) 10:15 - Sheriff’s Grill (r) 10:45 - Teleshopping 11:30 - Sajf ma’ Gaffiero (r) 12:30 - ONE News 12:40 Teleshopping 13:10 - 10Q (r) 13:45 - Teleshopping 15:00 Arani Issa (r) 17:30 - ONE News 17:40 - Traffic 18:10 - Kbar u }g[ar (r) 19:10 - Lottu 19:30 ONE News 20:15 - Zona Sport (r) 20:45 - Decades of dance 23:30 - ONE News. Smash 09:30 - A to Z Teleshopping 13:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - Music
16:30 - Mill-Mara g[all-Mara 17:30 - Front Maltin Inqumu (r) 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 18:40 - Dokumentarju 19:00 - A[barijiet 19:30 - Nies b[alna 20:30 - Ilwien Mu]ikali (r) 21:30 - Dokumentarju 22:00 - A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:00 - Tg 1 07:05 - Rai Parlamento - settegiorni 08:00 Tg 1 08:20 - Quark Atlante – Immagini dal pianeta 09:00 - Tg 1 09:10 - Dreams Road 2011 09:55 - Tg 1 L.I.S. # Che tempo fa 10.05 - La casa del guardaboschi (TF) 11:40 - Un ciclone in convento (TF) 13:30 - Tg 1 14:00 Linea blu 15:25 - Road Italy 16:15 - Quark Atlante – Immagini dal pianeta 17:00 - Tg 1 17:15 A sua immagine 17:45 - Homicide Hills – Un Commissario in campagna (TF) 18:45 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:35 Techetechetè, vista la rivista 21:15 - Il più bel giorno della mia vita. Film 2002 23:15 - 59a Rassegna Internazionale Taormina Film Fest 00:20 - Tg 1 notte 00:35 - Cinematografo speciale 01:35 - Rocco e i suoi fratelli. Film ’60. Raidue 06:30 - Cartoons
09:25 Voyager Factory: Inside the World 10:10 - Sulla via di Damasco 10:45 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Sereno variabile estate 14:00 - Innamorarsi a Manhattan. Film 2005 15:40 Squadra Speciale Colonia (TF) 16:25 - Squadra Speciale Stoccarda (TF) 17:20 - Mondiali di nuoto 18:30 - Voyager Factory: Inside the World 18:50 Sea Patrol (TF) 19:35 - Una scatenata coppia di sbirri (TF) 20:30 - Tg 2 21:05 - Corsa con la morte. Film 2011 22:35 Criminal Minds: Suspect Behaviour (TF) 23:25 - Tg 2 23:40 - Tg 2 Dossier 00:25 - Tg 2 Storie 01:05 - Tg 2 Mizar. Raitre 07:00 - Rai Educational
08:45 La sposa non può attendere. Film ’49 10:00 - Mini Ritratti 10:30 Il delitto di Giovanni Episcopo. Film ’47 12:00 - Tg 3 12:15 Tgr l’Italia de il settimanale 2013 12:45 - Timbuctu: I viaggi di Davide 13:10 - Kingdom (TF) 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3
14:50 - Tour de France 17:35 Tour Replay 18:10 - I misteri di Murdoch (TF) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 Blob 20:25 - Common Law (TF) 21:05 - Ballata per un pistolero. Film ’67 22:50 - Tg 3 23:05 Tg regione 23:10 - Un giorno in pretura 00:20 - Tg 3 00:50 Fuori orario 01:00 - Verso il west. Film ’35. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 09:10 Superpartes 10:00 - Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:35 - Giffoni Festival 13:40 Better with you (sitcom) 14:10 Hart of Dixie (TF) 15:10 Cooper – Un angelo inaspettato. Film 2011 17:00 - Rosamunde Pilcher: La tigre che dorme. Film ’95 18:50 - The Money Drop 20:00 - Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:10 - Panariello non esiste 24:00 - Supercinema 00:30 - Tg 5 notte 01:00 Paperissima Sprint (r) 01:35 - Un amore americano. Film ’94. Rete 4 07:40 - Caro maestro 2 (fiction) 09:35 - Benvenuti a tavola – Nord vs Sud (fiction) 10:30 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg 4 12:00 Renegade (TF) 12:55 - Siska (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Le storie di… Viaggio a… 16:00 Perry Mason: Morte di un editore. Film ’87 18:00 - Come si cambia academy (reality) 18:55 - Tg 4 19:35 - Tierra de lobos – L’amore e il coraggio (fiction) 20:30 Tempesta d’amore (soap) 21:15 The Mentalist (TF) 23:10 Rizzoli & Isles (TF) 00:50 L’avvocato Guerrieri – Testimone inconsapevole. Film 2007. Italia 1 07:00 - Buona fortuna Charlie (sitcom) 07:20 - Cartoons 10:45 - Merlin (TF) 12:10 - Giffoni – Il sogno continua 12:25 - Studio aperto # Sport Mediaset 12:45 G. P. di Russia - prove 14:00 Lol. Film 2008 16:00 - The last song. Film 2010 18:10 - Mr Bean (sitcom) 18:30 - Studio aperto 19:00 - Black knight. Film 2001 21:00 - Archimede - la scienza secondo Italia 1 22:25 G.P. degli Stati Uniti – Motociclismo Prove 00:05 Predator 2. Film ’90.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Ashram 09:00 - Malja 11:00 - Belle Donne 12:30 Best Deal 13:00 - {in g[al Kollox 15:00 - Jien u Int 17:00 - Nintrefa ’l Fuq 18:00 Teleshopping 18:30 – Allegro con brio 19:30 - Madagascar 21:00 - Entertain Me 23:00 News Point. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Music Festival (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Retro Vision 19:00 - The World of Music (r) 19:30 - Cuban Music (r) 20:00 Never Ending Star 20:30 - Pop Concert 21:30 - The Local Angle (r) 22:00 - The Latest Hits (r) 23:30 - Music Videos. La 5 11:15 - Love Bugs (sitcom) 12:05 - Che trucco! 12:30 - Vite in Apnea 12:35 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 Suburgatory (sitcom) 14:50 Cougar Town (TF) 15:15 Happy Endings (TF) 15:45 - The Ramen Girl. Film 2008 17:30 Piccolo grande amore. Film ’93 19:30 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 -Un bacio, una promessa. Film 2010 23:00 Pushing Daisies (TF) 00:30 Torte d’autore (reality). BBC Entertainment 06:55 - Fimbles 07:15 - Buzz and Tell 07:20 - Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:40 Balamory 08:00 - The Large Family 08:10 - Fimbles 08:30 The Weakest Link 09:15 - My Family 10:15 - A Farmer’s Life for Me 11:10 - Last Man Standing 12:00 - Dad’s Army 12:30 - After You’ve Gone 13:00 - My Hero 13:30 - Walk on the Wild Side 14:00 Casualty 14:50 - EastEnders 16:45 - Walk on the Wild Side 17:15 - Last Man Standing 18:05 - Doctor Who 19:00 - A Farmer’s Life for Me 19:55 Show Me the Funny 20:45 Alan Carr: Chatty Man 21:30 - Ashes to Ashes 22:20 - Him & Her 22:50 The Café 23:15 - Saxondale
23:45 - A Farmer’s Life for Me. TCM 07:45 - A Patch of Blue. Film ’65 (A) 09:30 - Abbott and Costello in Hollywood. Film ’45 (U) 10:50 - Mr Skeffington. Film ’44 (U) 12:55 - The Searchers. Film ’56 (U) 15:00 The Scapegoat. Film ’59 (A) 16:30 - The Biggest Bundle of Them All. Film ’68 (A) 18:10 The Fighting 69th. Film ’40 (A) 19:30 - Elvis on Tour. Film ’72 (A) 21:00 - The Champ. Film ’79 (PG) 23:05 - Valley of the Kings. Film ’54 (U). MGM Movies 07:30 - Electra Glide in Blue. Film ’73 (X) 09:20 - Follow That Dream. Film ’62 (U) 11:05 - Support Your Local Gunfighter. Film ’71 (U) 12:35 - Sibling Rivalry. Film ’90 (15) 14:00 The Abominable Dr Phibes. Film ’71 (X) 15:30 - Alice. Film ’90 (12) 17:15 - Gator. Film ’76 (AA) 19:10 - MGM’s Big Screen 19:25 - Outback. Film ’89 21:00 - Cutter’s Way. Film ’81 (X) 22:50 - The Innocent. Film ’93 (15). GO Stars 07:30 - Tarzan 09:00 - Young Hercules 09:25 - Jack and the Beanstalk Part 1 of 2 10:55 Arthur 12:45 - Peacemakers 13:35 - African Cats: Kingdom of Courage 15:05 - Jeff, Who Lives at Home 16:35 - The Interpreter 18:50 - Secreteriat 21:00 - The Dark Knight Rises 23:40 - Schindler's List. Diva Universal 07:05 - McLeod’s Daughters 07:55 - McLeod’s Daughters 08:45 - Great Women 09:05 Mystery Woman: In the Shadows 10:37 - La Prima Legge Di Newton 11:00 - JAG 12:40 Meglio Se Stai Zitta 12:55 Wolff’s Turf 14:50 - Great Women 15:00 - Law & Order 15:53 - Law & Order 16:46 Kilokalorie 17:05 - Downton Abbey 18:45 - Great Women 19:00 - Strong Medicine 20:50 Great Women 21:00 - JAG 22:45 - Great Women 23:00 McBride: Murder Past Midnight. Iris 11:05 - Senza possibilirtà di fuga. Film ’90 12:50 - London. Film 2005 14:35 - Shiner. Film 2000
16:20 - Adesso cinema! 16:45 The Express. Film 2008 19:05 1997 - Fuga da New York. Film ’81 21:05 - Bellifreschi. Film ’87 22:45 - L4 stelle di Ischia Global 2013 23:10 - Cornetti alla crema. Film ’81 01:00 L’nfermiera di notte. Film ’79.. Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Mega Builders: The Big Rig 09:05 North America: Nowhere to Hide. American Chopper: 09:55 - Senior vs Junior: Deadliest Catch Bike 10:50 - The BuildOff 2 Pre-Show 12:35 - Road to Revenge. 13:30 - Extreme Engineering: Singapore Sky Park 14:25 - X-Machines: Firestorm, Iceking, Gnasher 15:20 - Kings of Crash: Pushing the Grey in SLC 16:15 - Wheeler Dealers: Ford Escort MK1 Mexico 17:10 - Worlds Strangest: Underground 18:05 - What Happened Next? 18:35 - What Happened Next? 19:00 - How It’s Made. Auction Hunters: 20:00 - Sin City Shootout 20:30 - Viva Las Vegas. 21:00 - Auction Kings 21:30 - Auction Kings: Shrunken Head # MLK Letter 22:00 - I am Bruce Lee 23:00 - I am Bruce Lee. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 12:30 Amazing Race 13:15 - Suits 19:20 - Films & Stars 19:45 Suits 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game of Thrones 22:20 30 Rock 22:45 - Supernatural 23:30 - Enlightened 00:05 Mike & Molly 00:35 - 2 Broke Girls 01:00 - True Blood. Biography Channel 10:00 - Confessions of an Animal Hoarder. Storage Wars: 16:00 - San Burritos 16:30 There’s Something About Barry 17:00 - Dr Strangebid 17:30 Sheets and Geeks 18:00 - No Bid for the Weary 18:30 - San Burritos 19:00 - There’s Something About Barry 19:30 Dr Strangebid 20:00 - Sheets and Geeks 20:30 - No Bid for the Weary. Hardcore Pawn: 21:00 - Tripped Out Cash 21:30 - Motor Mouth. 22:00 - The Haunting of: Chazz Palmenteri 23:00 - I Survived: Beyond and Back: Shelley, John, Jake.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Beauty and the Beast 08:50 - See The Sea 08:55 - Nouky and Friends 09:00 - Rubbadubbers 09:10 - Pingu 09:15 - Tiny Planets 09:20 - Pingu 09:25 - Tiny Planets 09:30 - Monkey See Monkey Do 09:40 - Barney and Friends 10:10 - Fluffy Gardens 10:25 - The Mighty Jungle 10:40 - Mio Mao 10:50 - Heroes of the City 11:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 11:30 - Kipper 11:50 - Gazoon 12:00 - Wobblyland 12:05 Igloo-Gloo 12:20 - Benjamin’s Farm 12:25 - My Animal Family 12:40 - See The Sea 12:45 - Lots & Lots 13:00 - Fluffy Gardens 13:15 - The Mighty Jungle 13:30 - Angelina Ballerina 13:45 Monkey See Monkey Do 13:55 - Barney and Friends 14:25 - Pingu 14:30 - Tiny Planets 14:35 - Pingu 14:40 - Tiny Planets 14:45 - Igloo-Gloo 15:00 - Beauty and the Beast 15:55 - Slim Pig 16:05 - Heroes of the City 16:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 16:45 - Benjamin’s Farm 16:50 - Nouky and Friends 16:55 - My Animal Family 17:10 - See The Sea 17:15 - Lots & Lots 17:30 - Monkey See Monkey Do 17:40 Barney and Friends 18:10 - Wobblyland 18:15 Dougie in Disguise 18:25 - Slim Pig 18:35 Connie the Cow 18:45 - Angelina Ballerina 19:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 19:25 Heroes of the City 19:40 - Pingu 19:45 - Tiny
Planets 19:50 - Pingu 19:55 - Tiny Planets 20:00 - Bob the Builder 20:10 - Fireman Sam 20:20 Thomas and Friends 20:35 - Dougie in Disguise 20:45 - Slim Pig 20:55 - Connie the Cow 21:05 Tork 21:15 - Benjamin’s Farm 21:20 - My Animal Family 21:35 - Nouky and Friends 21:40 - Wobblyland 21:45 - Wobblyland 21:50 - Barney and Friends 22:15 - Monkey See Monkey Do 22:25 - Kipper. Disney Channel 08:05 - Shake It Up 08:30 - Jessie 08:55 - Austin and Ally 09:15 - A.N.T. Farm 09:40 - Good Luck Charlie 10:05 - Starstruck 11:20 - Cars Toons 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 - Dog with a Blog 12:25 - Austin and Ally 12:45 - That’s So Raven 13:35 - Jessie 14:00 - A.N.T. Farm 14:25 Austin and Ally 14:50 - Shake It Up 15:10 - Dog with a Blog 15:35 - A.N.T. Farm 16:00 - High School Musical 3: Senior Year (U) 17:45 - Cars Toons 17:55 - Jessie 18:20 - Good Luck Charlie 18:40 - Dog with a Blog 19:05 - Shake It Up 19:30 - Austin and Ally 19:50 - A.N.T. Farm 20:15 - That’s So Raven 20:40 - Good Luck Charlie 21:00 - Shake It Up 21:25 - A.N.T. Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 - Wizards of Waverly Place.
07>00 08>00 09>00 10>00 13>00 14>00 14>05 15>00 15>05 16>30 18>00 18>10 19>10 19>15 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00
NET News NEToons Missjoni Telebejg[ 4 Given (r) NET News U/u[ NET News Déjà Vu Minn Festa g[al O[ra (r) NET News 4 B’Wie[ed Tlug[ tal-Lottu Treott u Galopp NET News Eklissi NET News (ikompli) Eklissi L-Istorja tal-Futbol Malti NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - Sports Excellence 08:45 - Tour de France Cycling 10:00 - FINA World Aquatics Championship Swimming: Women’s 3m Synchronisied Diving Event (live) 13:00 Tour de France Cycling 13:30 Tour de France Cycling: Stage 20: Annecy - Annecy (live) 17:45 - UEFA European U#19 Championship Football: Group Stage (live) 20:00 - UEFA European U#19 Championship Football: Group Stage (live) 22:15 - FEI Global Champions Tour Equestrian 23:30 - Horse Racing Time. Eurosport 2 06:00 - Australian Rules Football: AFL Rd 17: Greater
Western Sydney Giants v Essendon (live) 09:00 Intimate Surfing 09:30 Snooker 14:30 - World Series by Renault: Red Bull Ring, Austria: Race 1 (live) 15:30 World Superbike Series Motorcycle Racing 16:00 UEFA European Women’s Championship Football: Group Stage (live) 18:00 - UEFA European Women’s Championship Football: Group Stage (live) 20:00 - Snooker 22:00 - UEFA European U#19 Championship Football. GO Sports 1 07:00 - FIFA Futbol Mundial 07:30 - Best of Football 201213 09:30 - The 142nd Open Championship 2013: Day 2 – Highlights 10:00 - Trans World Sport 11:00 - The 142nd Open Championship 2013: Day 3 (live) 20:30 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 13 – Highlights 21:30 - Best of Rugby 2012-13 23:30 - The 142nd Open Championship 2013: Day 3 – Highlights 00:00 - Trans World Sport 01:00 - Best of Football 2012-13. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 09:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 12 15:30 - 2013 France Galop: Prix de Diane Longines 16:30 Best of Rugby 2012-13 18:30 - Football's Greatest 19:00 ATP World Tour 500: German Tennis Championships, Hamburg: SF 00:00 - Best of Football 2012-13 02:00 Trans World Sport.
GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Day 12 17:30 - 2013 France Galop: Prix de Diane Longines 18:30 Best of Rugby 2012-13 20:30 - Football's Greatest 21:00 ATP World Tour 500: German Tennis Championships, Hamburg: SF 02:00 - Best of Football 2012-13. Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga: Preview (r) 08:30 - FA Cup (r) 10:35 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:45 - America's Cup: World Series (r) 14:25 -
Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 14:55 - Bundesliga: Preview (r) 15:30 - Bundesliga (live) 17:35 - Bundesliga: Highlights (r) 18:30 - Bundesliga (live) 20:35 - Bundesliga: Highlights (r) 21:25 - Bundesliga (r) 23:20 Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 23:40 Bundesliga (r). Melita Sports 2 12:00 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 12:55 FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 14:15 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 15:35 -
Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 16:05 - FA Cup 18:10 Swedish ATG Horse Racing V75 Race Meetings 22:15 Bundesliga: Highlights (r) 23:05 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 01:10 America's Cup: World Series (r). Malta Stars 08:00 - Malta Basketball Association (r) 09:35 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Malta Handball Association (r) 12:30 - MFA Futsal League (r) 13:50 Melita GFA 1st Division (r) 15:35 - BOV PL (r) 17:50 -
Malta Basketball Association (r) 19:25 - Malta Rugby Football Union (r) 21:00 Malta Handball Association (r) 22:20 - MFA Futsal League (r) 23:40 - Melita GFA 1st Division (r) 01:25 - BOV PL (r).
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
26 Klassifikati AVVI}I
G[al kull xog[ol
TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.
G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini,
alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u
attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559,
Tiswijiet
Toilet seats
Nag[mel xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bilkuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra talbanju kompluti bil-fittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.
G{ALL-BEJG{
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici
printing press)– 3 Triq
Melita, il-Belt Valletta. Kif
issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com
JIN{TIE:U
Nurses
RATI ta’ [las attraenti, fulltime jew part-time, nurses kwalifikati rtirati jistg[u japplikaw. Ibg[atu CV fuq cv4vacancy1@gmail.com jew /emplu Community Services Ltd fuq 79492748.
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI
Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wiesa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
27
SNOOKER
Alex Borg se jikkompeti fil-Kolombja Nhar it-Tnejn li ;ej Alex Borg se j[alli Malta u se jmur il-Kolombja biex jikkompeti fil-Log[ob Mondjali. F’dan itturnament presti;ju] se jie[du sehem numru ta’ players ta’ fama kbira fosthom Joe Perry, ir-rebbie[ tal-medalja taddeheb fl-edizzjoni li g[addiet, Nigel Bond u Dechawat Poomejang. Dan it-turnament, li se jsir fil-belt ta’ Cali, jibda fil-25 ta’ Lulju u jintemm [amest ijiem. B’kollox, se jkunu 16-il player li se jie[du sehem f’dan it-turnament. Borg se jid[ol fl-azzjoni nhar is-Sibt 27 ta’ Lulju kontra l-Bra]iljan Igor Figueiredo.
Il-parte/ipazzjoni ta’ Borg f’dawn il-kampjonati se tkun possibbli grazzi g[all-g[ajnuna ming[and il-Kumitat Olimpiku Malti. G[al aktar informazzjoni dwar din il-kompetizzjoni wie[ed jista’ j]ur is-sit http:\\worldgames2013.com.co \en L-iskeda kompleta tal-log[obIl-:img[a, 26 ta’ Lulju
Brendan O Donoghue
(Irlanda) v Joe Perry (Ingilterra)
Saleh Mohammad
(Afghanisthan) v Aditya Mehta (Indja)
Omar Al Kojah (Sirja) v Dechawat Poomjaeng (Tajlandja) Ajeya Prabhakar (Stati Uniti) v Pankaj Advani (Indja)
Is-Sibt 27 ta’ Lulju
Peter Francisco (Afrika t’Isfel) v Nigel Bond (Ingilterra) Noppon Saengkham (Tajlandja) v Liang Wenbo (?ina) Lu Haotian (?ina) v Hossein Vafaei Ayouri (Iran) Alex Borg (Malta) v Igor Figueiredo (Bra]il)
It-Tlieta, 30 ta’ Lulju Il-finali
BOWLING
ATLETIKA
It-tlieta ta’ fuq ma jfallux
Il-:amajkan Smikle po]ittiv g[ad-doping
Fi tmiem il-;img[a tkompla l-kampjonat nazzjonali tal-bowling u ttlieta ta’ fuq, ji;ifieri Fina, okmalta.com u Ramis, ma fallewx milli ji;bru l-punti kontra l-avversarji rispettivi tag[hom. Fina kellhom log[ba mill-aqwa kontra MIA. Strumentali fir-reb[a ta’ Fina kien Daniel Swift li ;ab total ta’ 619 punt u ;ie ivvutat b[ala l-aqwa bowler tal-;img[a. Okmalta.com kellhom
jit[abtu xi ftit biex g[elbu lil Gladiators. Dawn tal-a[[ar kienu vi/in li jirb[u t-tieni sessjoni imma l-esperjenza li g[andhom Gladiators g[enithom biex jirb[u dan ilkonfront u jibqg[u ma’ ta’ fuq. Fit-tielet log[ba /champions Ramis ma damux biex kisbu reb[a kontra Turu’s Knights, tim li dan lista;un qed isibha ferm diffi/li biex isib ir-ritmu. Joanna Attard ;abet punte;;
totali ta’ 587 pin u grazzi g[al dan ;iet ivvutata b[ala l-aqwa bowler tal-;img[a. okmalta.com, Fina u Turu’s Knights kollha kemm huma g[andhom 24 punt. Intant, f’partiti o[rajn HepO2 [adu sitt punti milllog[ba kontra Royal Shock u b’din ir-reb[a dawn telg[u fir-raba’ post. L-a[[ar konfront ta’ tmiem il-;img[a intreba[ minn Bowlers on Strike.
jsiru f’Awwissu li ;ej fil-belt ta’ Moska fir-Russja. “Jien se nerfa’ rresponsabbiltà g[al dak li g[amilt imma rrid nag[milha /ara li qatt ma kont li kont qed nie[u dawn is-sustanzi. Ninsab dispja/ut u mdejjaq b’din la[bar g[ax qatt ma kienet lintenzjoni tieg[i li nqarraq binnies u li nikser ir-regoli,” qal Smikle fi stqarrija uffi/jali. Sorsi qrib l-A;enzija ta’ Kontra d-Doping fil-:amajka qed isostnu li fil-jiem li ;ejjin se ji;i ]velat isem ta’ atleta ie[or li instab po]ittiv waqt it-trials nazzjonali.
KAMPJONATI MONDJALI TAL-G{AWM
FUTBOL
Jean Paul Farrugia bi prova ma’ klabb Pollakk L-attakkant ta’ Hibernians, Jean Paul Farrugia b[alissa qieg[ed bi prova ma’ Widzew Lodz, wie[ed mill-aqwa klabbs fil-Polonja. Dan ilklabb twaqqaf fl-1910. Lodz reb[u erba’ darbiet ilkampjonat nazzjonali, fl1981, fl-1982, fl-1996 u fl1997. Fi stqarrija uffi/jali lklabb ta’ Hibernians awgura lil Farrugia l-aqwa su//ess ma’ dan il-klabb li fl-1983 wasal sas-semi finali ta/Champions League. Jean Paul Farrugia, sta;un ilu kien wie[ed mill-aktar players strumentali ta’ Hibs kif ukoll mat-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t il-21 sena immexxi minn Ray Farrugia. Farrugia kien iddebutta ma’ Hibs fl-2008. Intant, Gilbert Martin, player li sta;un ilu kien misluf lil Fgura ming[and Mosta, issie[eb lil Vittoriosa Stars. Barra minn dan,
L-atleta :amajkan, Traves Smikle sar ir-raba’ atleta :amajkan fi spazju ta’ erbat ijiem li instab po]ittiv g[addoping. L-A;enzija ta’ Kontra d-Doping fil-:amajka g[arrfet lil dan l-atleta li mittestijiet li sarulu waqt it-trials nazzjonali f’:unju li g[adda ura li dan g[amel u]u minn sustanzi illegali. L-A;enzija ma ]velatx x’kienet din issustanza. F’dawn l-a[[ar jiem Nesta Carter, Sherone Simpson u Asafa Powwell kolha nstabu po]ittivi u b’hekk mhux se jie[du sehem fil-Kampjonati Mondjali li se
Malcolm Buttigieg, Luke Vella Critien u Sean Cini ;eddew il-kuntratt mat-tim promoss fil-Kampjonat
Premier. Vittoriosa akkwistaw ukoll lil Clive Spiteri ming[and Pietà Hotspurs.
I/-?ini]i ottimisti li jiksbu su//ess Il-kow/ tat-tim nazzjonali ?ini] tal-g[awm, Yao Zhengjie qal li jinsab fidu/ju] li l-g[awwiema tal-pajji] se jmorru tajjeb waqt ilKampjonati Mondjali li se jibdew aktar tard dan ixxahar. Zhengjie qal li jekk kollox imur kif pjanat, ilpajji] kapa/i jirba[ erba’ medalji tad-deheb. Il-Kampjonati Mondjali se jsiru fil-belt ta’ Bar/ellona fi Spanja u t-tim ?ini] se jkun kompost minn Sun Yang u Ye Shiwen, rebbie[a talmedalja tad-deheb waqt l-
Olimpjadi ta’ Londra. “Jekk wie[ed i[ares lejn listatistika ta’ din is-sena g[andna l-aqwa erba’ [inijiet fid-dinja u jekk l-g[awwiema jkunu fl-aqwa forma kapa/i nirb[u erba’ medalji taddeheb,” qal Zhengjie. Fl-a[[ar edizzjoni talKampjonati Mondjali talg[awm li kienu saru f’Shanghai, i/-?ina spi//at fit-tieni post f’dik li hi klassifika tal-medalji. L-aktar pajji] li mar tajjeb kien lIstati Uniti. L-event indoor jibda fit-28 ta’ Lulju.
FUTBOL
Schaefer kow/ tal-:amajka
Jean Paul Farrugia waqt sessjoni ta’ ta[ri; ma’ Widzew Lodz
L-FA tal-:amajka [abbret li [atret lill-:ermani] Winfried Scaefer b[ala l-kow/ tat-tim nazzjonali. Il-:amajka qeg[din fl-a[[ar post fil-grupp talCONCACAF g[ar-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tadDinja u wara sitt log[biet g[andhom biss ]ew; punti. Dan se jkun qed jie[u post Theodore Whitmore li tke//a mill-kariga aktar kmieni dan ix-xahar. Scaefer, li g[andu 63 sena
iffirma kuntratt sa Novembru li ;ej u meta jintemm dan ilkuntratt g[andu g[a]la li j;eddu b’sena o[ra. Id-debutt ta’ Schaefer mal-:amajka se jkun fis-6 ta’ Settembru meta dakinhar dawn jilag[bu kontra l-Panama. Scaefer, fl-2002 kien reba[ it-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani mal-Kamerun. Sena wara, l-Kamerun kien spi//a runner-up fit-Tazza talKonfederazzjonijiet.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
28 Sport FUTBOL
Is-sinjuruni mhumiex lesti jinvestu fil-kampjonat tal-Emirati F’dawn l-a[[ar snin numru kbir ta’ biljunarji minn Abu Dhabi investew f’numru ta’ klabbs Ewropej b[alma huma PSG, Man City u Malaga imma minkejja dan, dawn isSheiks qatt ma interessaw ru[hom jinvestu fil-klabbs talEmirati u hu g[alhekk li lkampjonat baqa’ wie[ed ta’ livell baxx. L-investiment li g[amlu dawn is-sinjuruni fi klabbs Ewropej jammonta g[al madwar 1.5 biljun dollaru imma ttimijiet domesti/i tal-Emirati qatt ma gawdew mill-flus li g[andhom dawn is-sidien. Man City, minn meta g[addew f’idejn Sheikh Mansour bin Zayed Al Nayhan ta’ Abu Dhabi reb[u kemm lFA Cup kif ukoll il-kampjonat. L-istess Man City semmew ilgrawnd tag[hom g[allkumpanija Etihad u dawn, sena wara sena, jir/ievu flus kbar ming[and din il-kumpanija. Barra minn hekk, il-grawnd ta’ Arsenal hu msemmi g[allinja tal-ajru tal-Emirati filwaqt li l-istess linja tal-ajru tisponsorja klabbs b[alma huma PSG u Milan. Barcelona, tim li g[al snin twal kien luniku klabb bla sponsor, ftit ilu a//etta li fuq il-flokk ikollu stampat il-logo tal-Fondazzjoni tal-Qatar. Yousaf al-Serkal, President tal-FA tal-Emirati G[arab Mag[quda, qal li hi [asra li wie[ed jara lil dawn il-persuni ;ejjin minn dan il-pajji] jinvestu fi klabbs barranin u mhux fi klabbs lokali. “F’dawn l-a[[ar snin rajna investimenti kbar imma sfortunatament il-klabbs tag[na ma ggwadanjaw xejn,” qal alSerkal. Meta jintlag[bu l-partiti ta/-
Il-kampjonat tal-Emirati hu wie[ed ta’ livell baxx
Champions League, il-[wienet tax-xorb f’Dubaj ikunu mimlijin partitarji ta’ Man Utd, Barcelona, Real Madrid imma waqt il-log[ob tal-kampjonat tal-Emirati jkun hemm ftit eluf pre]enti. F’April li g[adda, fil-log[ba bejn Al Ain u Dubaj kien hemm biss elfejn ru[ pre]enti fil-grawnd. “Irridu nbiddlu l-kultura u mhux biss intejbu l-livell tattimijiet. S’issa qeg[din f’sitwazzjoni fejn in-nies tal-lokal aktar jippreferu jsegwu log[ba fuq it-televi]joni milli jmorru l-grawnd,” kompla jg[id al-
Serkal. Ta’ min jinnota li mill-grawnds kollha flEmirati, wie[ed biss jesa’ aktar minn 20 elf ru[ u dan hu l-Al Jazira Stadium. Biex wie[ed jara kemm illivell tal-kampjonat hu baxx, kien biss fl-2008 li dan ilkampjonat sar professjonali. Minn dakinhar ’l hawn il-livell tal-plejers tjieb imma l-livell tal-klabbs baqa’ bejn wie[ed u ie[or l-istess. “Dan hu pro/ess li se jie[u ]-]mien. Ma rridux ninsew li l-kampjonat tal-:appun [a madwar 20 sena biex qam fuq saqajh.
Irridu nkunu kuntenti b’dak li g[amilna f’dawn il-[ames snin,” qal al-Serkal. L-ewwel kampjonat professjonali reb[uh Al Ain u fis-sena ta’ wara spi//aw runners-up. “Biex klabb itejjeb illivell tieg[u jrid il-flus imma jekk [add ma ji;i jara llog[ob tieg[ek hu diffi/li ti;;enera dawn il-flus,” qal Abdullah al-Naboodahm, Kap E]ekuttiv tat-tim minn Dubaj, Al-Ahli. Dawn tal-a[[ar, flista;un li g[adda spi//aw runners-up fil-kampjonat. AlNaboodah spjega kif ;ieli
anke ng[ataw biljetti b’xejn lill-partitarji imma dawn xorta wa[da jag[]lu li ma jattendux. Tul dawn l-a[[ar snin plejers ta’ fama mondjali b[alma huma Luca Toni u Fabio Cannavaro lag[bu f’dan ilkampjonat fi tmiem il-karriera tag[hom. Klabb mill-Emirati jista’ jag[mel u]u minn tliet plejers li jkunu ;ejjin minn barra l-pajji]. Barra minn hekk, klabbs mill-Emirati g[andhom ukoll permess li jag[mlu u]u minn plejer Asjatiku.
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Sport 29 IL-LAQG{A :ENERALI ANNWALI TAL-MFA
Illum l-elezzjoni g[all-og[la karigi fl-MFA Illum waqt il-Laqg[a :enerali Annwali tal-MFA li se ssir f’lukanda ewlenija filFurjana se ssir l-elezzjoni g[all-uffi/jali fl-og[la karigi tal-asso/jazzjoni li tmexxi lfutbol Malti u li kollha se jkunu kontestati. L-ewwel elezzjoni li ssir tkun dik g[all-President talMFA fejn l-Avukat Peter Fenech, li kien Vi/iPresident ta[t l-amministrazzjoni pre/edenti mmexxija milll-Avukat Joe Mifsud, se jkun qed jikkontesta lPresidenza ta’ Norman Darmanin Demajo. Tliet snin ilu Darmanin Demajo kien ikkontesta b’su//ess lill-Avukat Joe Mifsud f’kampanja li kienet wa[da mill-aktar aggressiva u ta[raq. Kuntrarju g[allkampanja ta’ din is-sena li tidher wa[da ferm aktar kwieta. Wara li jkun mag[ruf ilPresident, issir il-votazzjoni g[all-kariga ta’ tliet Vi/i Presidenti fejn hemm sitt kontestati. Minbarra dawk ta’ Alex Manfrè, Ludovigo Micallef u Carmelo Bartolo, li kollha kienu jokkupaw din il-kariga, il-membri talklabbs se jkollhom quddiemhom tliet kontestanti o[ra. Dawn se jkunu Peter Busuttil, uff/jal fil-klabb ta’ Birkirkara FC, l-Avukat Chris Bonett li b[alissa hu kap tad-Dipartiment Legali tal-MFA u Donald Spiteri li hu wkoll membru fil-Kumitat E]ekuttiv u masseur tat-tim nazzjonali. Antoine Portelli mhux se jer;a’ jikkontesta l-kariga ta’ Te]orier tal-MFA u g[al din il-po]izzjoni importanti hemm kontestant wie[ed, lAssistent Te]orier pre]enti Ivan Mizzi li jrid ji;i biss approvat fil-kariga.
Norman Darmanin Demajo (xellug) u l-Avukat Peter Fenech li llum se jkunu qed jikkontestaw lil xulxin g[at-tmexxija tal-MFA wara kampanja trankwilla u nadifa (ritratt> Michael Ellul)
Wara l-[atra tal-og[la uffi/jali tal-MFA, issir lelezzjoni ta’ 14-il kandidat membru ordinarju li se jkunu qed jiffurmaw lE]ekuttiv. Hawnhekk iridu ji;u eletti ]ew; membri approvati mill-klabbs membri ta’ kull divi]joni u in;enerali. Mill-Premier sat-Tielet Divi]joni l-membri talKunsill huma approvati. Dawn huma:
Premier (2) – Christopher Grech, Paul Spiteri I Div. (2) – Tyron Demanuele, Joseph Sammut II Div. (2) – Manuel Gauci, Albert Pace III Div. (2) Raymond Micallef, Paul Sammut Erba’ membri tal-Kunsill li se jirrappre]entaw ilklabbs ;enerali se jkunu qed jikkontestaw g[al ]ew; postijiet fl-E]ekuttiv. Dawn se jkunu : Victor Cassar,
Michael Cutajar, Joseph Farrugia u Charles J. Scerri. Il-membri l-o[ra talKunsill nominati huma Joe Micallef (YFA) u Alvin Grech (GFA) waqt li Lawrence Aquilina u Lino Bartolo se jkunu rrappre]entanti tal-asso/jazzjonijiet membri. Il-membri eletti se jkunu qed iservu g[al terminu ta’ tliet snin. Il-Laqg[a :enerali
Annwali tibda bl-approvazzjoni tal-minuti tal-a[[ar Laqg[a :enerali Annwali li saret fil-21 ta’ Lulju tassena l-o[ra u l-approvazzjoni tal-minuti tal-Laqg[a :enerali Straordinarja li saret fit-3 ta’ :unju ta’ din is-sena. Wara l-qari u l-approvazzjoni tar-rapport finanzjarju u l-approvazzjoni tal-awditur g[all-ista;un li g[adda, jibdew l-elezzjonijiet.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
30 Sport
Michael Axiaq ta’ Ta’ Xbiex jg[addi ballun lejn sie[bu Peter Markoch
WATERPOLO
Sliema fil-finali b’reb[a komda Minn Stewart Said Sliema Frank Salt.............15 Sirens Ritter Sport..............6 (2-0),(3-1),(5-2),(5-3)
Sliema Frank Salt g[addew g[all-finali meta b’wirja tajba g[elbu fa/ilment lil Sirens Ritter Sport 15-6. Sliema kienu l-a[jar tim fl-ilma u meritatament kisbu l-passa;; g[all-finali b’wirja kollettiva fejn ukoll kellu partita tajba lgowlkiper Ryan Coleiro. Sirens dehru g[ajjiena wara li lag[bu l-Erbg[a u l-aqwa plejers tag[hom kienu kwieti fil-partita inklu]i l-barranin li ma kinux effettivi. Sliema reb[u l-ewwel sessjoni 2-0 b’gowls minn Soler u Kiss. Is-Slimi]i
komplew ikabbru l-iskor fittieni sessjoni b’Sirens jiskorjaw l-ewwel gowl tag[hom lejn nofs is-sessjoni. Sliema g[alqu l-partita fittielet sessjoni meta g[alkemm dehru li setg[u ji;u ma[suda b’]ew; gowls kmieni fissessjoni, skorjaw [ames gowls ming[ajr risposta biex sattmiem is-sessjoni kienu 10-3 minn fuq. L-a[[ar sessjoni kienet biss formalità bi Sliema jkomplu jiddominaw biex jistennew l-avversarju fil-finali. Sliema: R. Coleiro, D. Buric
(1), N. Lubrano (1), T. Sullivan, M. Meli (2), J. Soler (3), G. Kiss (2), E. Aquilina (2), J. Brownrigg (2), J. Gabarretta, D. Paolella (1),
MOTOGP
M’scala MOR€.................13 Ta’ Xbiex Amigos...............12 (2-4),(5-4),(3-1),(2-3) Marsascala MOR€ g[addew g[all-finali tan-knock-out meta g[elbu lil Ta’ Xbiex Amigos 13-12 wara l-[in barrani. Ilpartita kienet wa[da bilan/jata bil-vanta;; jinbidel diversi drabi. G[al Marsaskala kuntrarju g[as-soltu kellu
partita kwieta Joseph Kayes filwaqt li g[al Ta’ Xbiex spikka Yuri Szeles b’sitt gowls. Ta’ Xbiex reb[u l-ewwel sessjoni 4-2 fejn [adu tliet gowls vanta;; kmieni filpartita. Marsaskala naqqsu ddistakk g[al gowl wie[ed fittieni sessjoni. Huma rnexxielhom imorru fil-vanta;; g[all-ewwel darba fit-tielet sessjoni meta dawru liskor u marru 10-9 minn fuq. Fl-a[[ar sessjoni sa[ansitra Ta’ Xbiex marru fil-vanta;; biex sat-tmiem ir-raba’ sessjoni liskor kien 12-12 biex il-partita g[addiet g[al [in barrani. Fil-[in barrani l-iskor baqa’ vi/in bi]-]ew; timijiet dehru
g[ajjiena. L-uniku gowl fil-[in barrani li dde/ieda l-partita wasal 41 sekonda mit-tmiem b’gowl ta’ Luke Caruana biex sat-tmiem ikkontrollaw ilpartita. Marsascala: K. Schembri, K.
Rizzo Naudi (1), M. Pace (1), B. Muscat, J. Kayes (2), L. Grixti (2), G. Hegedus (1), J. Cremona (4), G. Desira Buttigieg, A. Sammut (1), D. Cassar, C. Mifsud, L. Caruana (1) Ta’ Xbiex: L. Borg, J. Navarro, And. Galea (1), Ant. Galea (1), M. Spiteri, M. Asciak, K. Galea, M. Paris (1), P. Paris, P. Markoch (1), R. Attard (1), O. Zammit (1), Y. Szeles (6) Referees: Peter Balzan, Ronnie Spiteri
FUTBOL
Hayden se j[alli lil Ducati L-eks champion mondjali Nicky Hayden [abbar li fi tmiem l-ista;un se j[alli lidDucati. Il-kuntratt ta’ Hayden ma’ dan it-tim jintemm fi tmiem l-ista;un u hu g[a]el li ma j;eddux. Is-sewwieq Amerikan reba[ it-titlu mondjali fl-2006 meta kien g[adu mal-Honda filwaqt li ilu jsuq mad-Ducati sa mill2009. Mad-Ducati, f’dawn l-a[[ar [ames snin, Hayden spi//a biss tliet darbiet fuq il-podju. Hayden, li llum il-;urnata g[andu 31 sena qal ma g[adu ma jafx x’se jag[mel fil-futur. “Il-MotoGP minn dejjem kien l-isport favorit tieg[i imma meta n[ares lejn dawn l-a[[ar snin ninteba[ li ma
M. Spiteri Staines (1), D. Abela Sirens: A. Grech, Z. Mizzi, M. Grech (1), J. Napier, A. Babay (2), C. Kiss, J. Borg, D. Cutajar (1), A. Zarb Cousin (1), G. Merten, S. Micallef (1), G. Debono, J. Cremona Referee: Luca Castagnola, Mario Dalli
ksibtx ir-ri]ultati li xtaqt u issa wasal i]-]mien li nwarrab,” qal Hayden waqt konferenza tal-a[barijiet. Andrea Dovizioso, issewwieq l-ie[or tad-Ducati se jibqa’ mat-tim fl-ista;un li ;ej imma g[adu ma jafx ma’ min se jkun qed isuq. Intant, is-sewwieq talYamaha Jorge Lorenzo qal li se jivvja;;a l-Istati Uniti g[ax fidu/ju] li se jkun f’kundizzjoni tajba biex jikkompeti fil-Grand Prix ta’ tmiem il-;img[a. Lorenzo kien saq waqt il-Grand Prix tal-Olanda wara li kien g[adu kemm ;ie operat min[abba li kiser g[adma bejn spalltu u g[onqu u sfortunatament re;a’ waqa’ fuq l-istess post.
Liverpool i;eddu l-kuntratt ma’ Standard Chartered
Liverpool [abbru li ;eddew il-kuntratt tal-isponsor prin/ipali tal-flokk tag[hom, Standard Chartered b’sentejn. Il-kumpanija Standard Chartered, li ilha sponsor talflokk ta’ Liverpool sa mill2010, t[allas lir-Reds issomma kbira ta’ 20 miljun lira sterlina kull sta;un. Standard Chartered [adu post il-kumpanija Carslberg. Meta Standard Chartered la[qu ftehim ma’ Liverpool fl-2010, it-tim minn
Merseyside kien g[adu kemm spi//a runner-up fil-Premier. Minn dakinhar ’l hawn Liverpool naqqsu milli jissieltu g[ar-reb[ talkampjonat u anke tilfu posthom fi/-Champions League. Minkejja dan Standard Chartered xorta g[a]lu li j;eddu dan ilkuntratt li issa jintemm fi tmiem l-ista;un 2015-2016. Intant, l-eks plejer internazzjonali tal-Ar;entina, Juan Sebastian Veron irritona
g[all-futbol biex fl-ista;un li ;ej jilg[ab ma’ Estudiantes. Veron kien irtira mill-futbol u sta;un ilu kien direttur tekniku fi [dan il-klabb. Leks plejer ta’ Lazio u Man Utd iffirma kuntratt li ji;i fi tmiemu f’:unju ta’ sena o[ra. Veron kien idde/ieda li jirtira min[abba li lejn l-a[[ar tal-karriera tieg[u kellu diversi injuries. Fl-2009 listess Veron, li g[andu 38 sena, kien reba[ il-Copa Libertadores ma’ Estudiantes.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
Sport 31 FUTBOL
Vilanova se j[alli lil Barcelona
Il-kow/ ta’ Barcelona Tito Vilanova [abbar li se jitlaq lill-klabb Katalan. Minkejja li Vilavo ma qalx x’inhi r-ra;uni g[aliex se j[alli din ilkariga, jidher li r-ra;uni prin/ipali hi min[abba li Vilanova qieg[ed kontinwament ji;;ieled kontra l-marda tal-kan/er. Vilanova, li g[ad g[andu 44 sena kien l-Istati Uniti matul dawn l-a[[ar xahrejn fejn hemmhekk ir/ieva kura g[al kontra din il-marda. G[alissa Joan Francesc Ferrer se jie[u post Vilanova. Matul l-ista;un li g[adda Ferrer kien qed imexxi l-klabb ta’ Girona. TOUR DE FRANCE
Rui Costa jirba[ id-19-il tappa I/-/iklist Portugi] Rui Costa reba[ id-19-il tappa tat-Tour de France filwaqt li l-leader Chris Froome baqa’ fl-ewwel post talklassifika ;enerali. Froome b[alissa g[andu vanta;; ta’ [ames minuti u 11-il sekonda fuq lIspanjol Alberto Contador. Nhar il-{amis Froome kellu wirja di]appuntanti u lbiera[ irkupra tajjeb biex issa hu kwa]i /ert mirreb[ ta’ din ilkompetizzjoni li tintemm nhar il-{add li ;ej. : 1. Rui Costa 2. Andreas Kloeden 3. Jan Bakelants 4. Alexandre Geniez 5. Daniel Navarro Kif Spi//aw
KUMMENTI WARA L-LOG{BA VALLETTA 1-1 FC MINSK
Draw ta’ 1-1 ri]ultat tajjeb g[alina – Mark Miller (kow/ Valletta) Il-kow/ ta’ Valletta Mark Miller (fir-ritratt) sostna li ddraw ta’ 1-1 ta’ nhar lErbg[a kontra FC Minsk talBelarus hu ri]ultat tajjeb g[all-Beltin, ri]ultat li j[allihom jittamaw li jg[addu g[ar-rawnd li jmiss. Valletta ;ew draw 1-1 kontra Minsk fl-ewwel leg tat-tieni rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[allEuropa League u issa nhar il{amis 25 ta’ Lulju Valletta jilag[bu t-tieni leg barra minn darhom. Kienu Minks li wara sitt minuti fet[u l-iskor permezz ta’ Sachyuka imma ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima Ryan Fenech g[amel l-iskor 1-1. F’kummenti li ta lil dan il;urnal Miller qal li r-ri]ultat tad-draw kien wie[ed po]ittiv g[all-Beltin, spe/jalment meta wie[ed iqis i//irkostanzi. “Ma tantx ilna nilag[bu u l-kundizzjoni tag[na mhijiex mill-aqwa. Barra minn hekk g[andna diversi plejers imwe;;g[in. Li kieku xi [add, qabel il-
log[ba qalli li konna se ni;u draw 1-1 kont na//etta,” qal Miller. Dan tal-a[[ar kompla billi qal, “Hu veru li qlajna gowl f’darna li jaf jiswa qares imma wrejna li kapa/i niskurjaw gowl u nemmen li anke barra minn darna kapa/i nkunu perikolu]i.” Mistoqsi x’se jistenna f’temp ta’ ;img[a o[ra meta Valletta jilag[bu barra minn darhom, Miller qal, “Nemmen li se tkun l-istess tip ta’ log[ba li rajna nhar lErbg[a. Sa dakinhar se nkunu t[arri;na g[al [amest ijiem o[ra u nittamaw li nkunu rkuprajna xi plejers.” Miller temm jg[id li hu fidu/ju] li t-tim tieg[u hu kapa/i jg[addi g[ar-rawnd li jmiss. “G[andna /ans tajjeb biex ng[addu. Irridu mhux biss nilag[bu tajjeb imma lfortuna trid tkun kemxejn fuq in-na[a tag[na. Il-gowl li qlajna kien gowl banali u stajna evitajnieh. Madankollu fidu/ju] li nistg[u nag[mluha g[at-tielet rawnd.”
UEFA
Mag[rufa l-avversarji tal-Maltin Ilbiera[ f’Nyon flI]vizzera ttellg[u l-poloz tattielet rawnd ta’ kwalifikazzjoni kemm ta/Champions League kif ukoll tal-Europa League. I/-champions B’Kara, jekk jeliminaw lil Maribor, jaffrontaw lil APOEL FC ta’ ?ipru. B’Kara fl-ewwel leg kontra Maribor, f’Malta kienu sfortunati li ;ew draw 0-0 hekk kif laqtu darbtejn il-
lasta u issa, nhar l-Erbg[a 24 ta’ Lulju jilag[bu t-tieni leg fis-Slovenja. APOEL, flista;un 2011-2012 saru lewwel tim ?iprijott fl-istorja li qatt g[adda mill-fa]i talgruppi ta/-Champions League. APOEL mhux biss g[addew mill-grupp imma fil-fa]i tal-a[[ar 16 eliminaw lil Lyon u sfaw eliminati minn din il-kompetizzjoni meta fil-kwarti tal-finali
lag[bu kontra Real Madrid. Valletta, li nhar l-Erbg[a ;ew draw 1-1 kontra FC Minsk tal-Belarus f’Ta’ Qali, jekk jg[addu g[at-tielet rawnd ta’ kwalifikazzjoni talEuropa League jaffrontaw jew lil Rosenborg tanNorve;ja jew lil St Johnstone tal-Iskozja. St Johnstone reb[u l-ewwel leg 1-0 barra minn darhom kontra Rosenborg. Matul l-a[[ar
snin il-klabb ta’ St Johnstone kemm-il darba ;ie relegat flEwwel Divi]joni tal-Iskozja imma minkejja dan, it-tim dejjem irkupra u kiseb promozzjoni lura fil-Premier. Fuq in-na[a l-o[ra ]gur li t-tim ta’ Rosenborg m’g[andu b]onn l-ebda introduzzjoni. Rosenborg, laktar klabb glorju] finNorve;ja reba[ total ta’ 22 kampjonat domestiku.
L-Olimpjadi taw spinta lill-ekonomija tar-Renju Unit
L-effett li [allew l-Olimpjadi ta’ Londra fuq ir-Renju Unit kienu ferm po]ittivi
Il-Gvern Ingli], ilbiera[, fi stqarrija uffi/jali, ]vela li lOlimpjadi li saru sena ilu filbelt ta’ Londra taw spinta kbira lill-pajji]. Biex organizza l-Olimpjadi, ilGvern nefaq total ta’ disa’ biljun lira sterlina imma skont din l-istqarrija, is-somma ta’ flus li da[[al lura l-pajji], hi ferm akbar mill-ispi]a. Sena ilu, u[ud mill-eroj talpajji] kienu l-atleta Mo Farah u /-/iklist Chris Hoy. Skont kalkoli li saru millGvern, l-ekonomija [adet spinta ta’ disa’ biljun lira sterlina, filwaqt li l-infiq talbarranin fil-pajji], fl-2012, ]ied b’sitt miljun lira sterlina. Dawn l-istatisti/i juru li xxetti/i]mu li kellhom listidju]i qabel ma sar dan illog[ob kien kollu g[alxejn g[ax il-Gvern ta’ David Cameron irnexxielu mhux biss jorganizza l-Olimpjadi b’su//ess imma ta wkoll
spinta lill-ekonomija talpajji]. Ir-Renju Unit u]a lattenzjoni li kien qed jing[ata waqt l-Olimpjadi biex jirreklama ru[u b[ala pajji] mill-aqwa fl-Ewropa. “Sena wara l-Olimpjadi qed ingawdu l-frott tal-akbar avveniment tal-isport. Sena ilu wrejna li pajji]na kapa/i jorganizza lOlimpjadi u jekk fil-futur jer;a’ jkollna /-/ans li ner;g[u norganizzaw lOlimpjadi, nafu li dan se jiswina ta’ ;id,” qal il-Prim Ministru David Cameron. Ta’ min jinnota li lkumpanija Grant Thornton ippubblikat dokumenti fejn juru li l-Olimpjadi tal-2012, sal-2020 jistg[u ji;;eneraw bejn 28 u 41 biljun lira sterlina lir-Renju Unit u dan juri kemm dan l-impatt po]ittiv ta’ dan l-akbar avveniment sportiv jibqa’ [aj anke wara [afna snin.
Is-Sibt, 20 ta’ Lulju, 2013
32 Lokali
Wie[ed mill-immigranti jidda[[al f’ambulanzi wara li ndarab fil-;lieda (Ritratti> Chris Schembri Baldacchino)
G[add ta’ immigranti l-isptar wara ;lieda f’{al Safi Argument dwar hot plate ji]viluppa fi ;lieda kbira minn Edward Camilleri
Kmieni lbiera[ waranofsinhar g[all[abta tat-3.30 ta’ waranofsinhar se[[et ;lieda fi/-/entru ta’ detenzjoni f’{al Safi li fiha we;;g[u madwar tmintax-il immigrant. Intervjenew mill-ewwel uffi/jali tasServizz ta’ Detenzjoni kif ukoll pulizija mir-Rapid Intervention Unit li g[enu biex tkun ikkontrollata s-sitwazzjoni. Fil-post marru wkoll numru ta’ ambulanzi mid-Dipartiment talEmer;enza li taw l-ewwel g[ajnuna u [adu lil dawk midruba lejn l-Isptar Mater Dei fejn ing[ataw il-kura me[tie;a, b’kollox tmien immigranti. Mill-informazzjoni li ksibna jidher li
wie[ed mill-immigranti ;arrab ;rie[i gravi filwaqt li tmienja o[raa kellhom b]onn il-kura fl-Isptar Mater Dei. Minbarra dawk li ttie[du l-isptar g[axra o[ra ttie[du fi/-?entru tasSa[[a tal-Furjana fil-waqt li [amsa o[ra rrifjutaw l-g[ajnuna medika. Minn stqarrija li [are; il-Gvern filg[axija kien ikkonfermat li r-ra;uni wara din il-;lieda kienet sempli/iment min[abba l-u]u ta’ hot plate. Jidher li l-argument beda b[ala wie[ed sempli/i i]da kiber b’tali mod li ]viluppat ;lieda kbira bejn numru ta’ immigranti. Aktar investigazzjonijiet min-na[a talPulizija g[adhom g[addejjin.
Kien intervent mill-uffi/jali tas-servizz tad-detenzjoni li kkontrolla l-;lieda
media•link COMMUNICATIONS