In-Nazzjon 27 ta' Lulju

Numru 13,499

€0.55

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Il-PM Muscat ja[sel idejh

Il-Gvern iwaqqaf pro;ett f’San :wann Il-MEPA kienet di;à approvat spazju miftu[ u /entru /iviku minn Rebecca Borg

Ma jridx jerfa’ r-responsabbiltà tad-dikjarazzjonijiet tal-Kabinett tieg[u minn Kenneth Xuereb

G[all-Prim Ministru Joseph Muscat, jekk id-dikjarazzjonijiet tal-assi li saru millMinistri u s-Segretarji Parlamentari tieg[u humiex veritieri jew le hi responsabbiltá tal-membru tal-kabinett kon/ernat.

Il-Prim Ministru wie;eb hekk meta kien mistoqsi minn IN-NAZZJON jekk hux se jie[u passi fil-konfront talMinistru tal-Intern u s-Sigurtà

Nazzjonali Manuel Mallia li jidher li ma qalx il-verità meta qal li n-nofs miljun ewro fi flus kontanti li ddikjara li kellu s-sena li g[addiet ;ew minn bejg[ ta’ propjetà.

L-indikazzjonijiet huma li fl-arkivji tar-Re;istru Pubbliku, ma jidher l-ebda bejg[ ta’ propjetá cash g[al dan l-ammont f’isem Manuel Mallia. g[al pa;na 5

Joseph Muscat> “G[andkom tistaqsu lill-Ministru Mallia.

Id-dikjarazzjoni tal-Assi u x’jintqal fiha huma r-responsabbiltà tal-persuna li jag[milha.”

Pulizija nisa jixxemmxu

It-Tune]ija

Investigazzjoni dwar kif pulizija nisa :ermani]i kienu qed jixxemmxu fuq dinghies ma’ pulizija Maltin

Tensjoni fost id-dimostrazzjonijiet favur u kontra l-Gvern I]lamiku

Ara pa;na 3

Ara pa;na 12

Pro;ett mill-Gvern Nazzjonalista u li kien ukoll approvat millMEPA u li kien se jag[ti spazju ie[or rikreattiv u miftu[ f’San :wann flimkien ma’ ?entru ?iviku jidher li sfaxxa fix-xejn mill-Gvern Laburista.

Ftit tax-xhur ilu lMEPA kienet approvat bini ta’ pro;ett ;did li kien se jag[ti lill-14,000 resident ta’ San :wann, spazju ie[or miftu[ fillokalità tag[hom flimkien ma’ ;nien pubbliku rikreattiv u uffi//ji ;odda, aktar komdi u spazju]i g[all-Kunsill tag[hom g[al pa;na 32

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

2 Lokali

Seba’ nomini g[al deputat fis-seba’ distrett L-elezzjoni ka]wali fuq isseba’ distrett elettorali li se ssir nhar it-Tlieta li ;ej wara li l-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi irtira millpolitika, se tkun kontestata mill-kandidati kollha li ma kinux eletti fuq dan id-distrett fl-elezzjoni ta’ Marzu li g[adda.

Il-Kummissjoni Elettorali r/eviet seba’ nomini g[allelezzjoni ka]wali, u li wara

li g[alaq i]-]mien tan-nominazzjonijiet, se tkun ikkontestata minn Tony Abela, Antoine Borg, Rudolph Grima, Peter Micallef, Philip Mifsud, David Vassallo u Edwin Vassallo.

Kien Edwin Vassallo la[[ar kandidat li tefa’ nnomina tieg[u fl-a[[ar ;urnata. L-elezzjoni ka]wali se ssir fi/-?entru tal-G[add tal-Voti fin-Naxxar.

Spi]eriji li se jift[u g[ada

FLORIANA: Chemimart Ltd, 14 Triq Sant’Anna; IL{AMRUN: Darwin Pharmacy, 152 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: St’ George’s Pharmacy, 21 Triq il-Kbira; BIRKIRKARA: St. Paul’s Pharmacy, Triq Brared; L-IMSIDA: Regal Pharmacy, 39B Triq Antonio Bosio; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11 Triq Feli/ Borg; TAS-SLIEMA: Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat; {AL LIJA: St. Joseph Pharmacy, 164 Triq Annibale Preca; IL-MOSTA: St. Louis Pharmacy, Triq Calì; SAN PAWL IL-BA{AR: Parkes Pharmacy, 582 Triq San Pawl; PAOLA: Brown’s Paola Square Pharmacy, 64#65 Pjazza Antoine De Paule; BORMLA: White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl; IL-FGURA: Cilia’s Pharmacy, 303 Triq {a]}abbar; GUDJA: Medicaid Pharmacy, 62 Vjal it-Torri; {AL LUQA: St. Andrew’s Pharmacy, 51 Triq San :or;; ISSI::IEWI: The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzopardi; LIMTARFA: Make Over Pharmacy, Blok A, Town Centre HOS; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2 Triq il-Palma; IL-QALA: St. Joseph Pharmacy, 28 Pjazzaa San :u]epp.

It-Temp

UV INDEX

10

IT-TEMP> xemxi VI}IBBILTÀ> tajba IR-RI{: [afif l-iktar mill-Punent g[all-Majjistral li jsir [afif g[al moderat mill-Punent BA{AR> [afif IMBATT> ftit li xejn TEMPERATURA: l-og[la 35˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a xejn Xita mill-1 ta’ Settembru 428.1 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.05 u tin]el fit-20.12

Sentenza sospi]a g[al eks xufier tal-linja Joseph Borg, eks xufier tal-linja, kien ikkundannat [ames xhur [abs sospi]i g[al sentejn mill-Ma;istrat Marseanne Farrugia wara li nstab [ati li g[amel [sara fuq karozza privata tal-tip Toyota, propjetà ta’ /ertu Keith Galea.

L-in/ident sar filg[axija tas-7 ta’ Novembru 2008, meta s-sewwieq tal-linja ta’ 48 sena minn {a]-}abbar, kien fuq ir-rotta ta’ Triq San

:or;, f’San :iljan.

Il-karozza tal-linja u dik privata g[al ftit ma da[lux f’xulxin fejn ir-roundabout fit-triq imsemmija. Ftit wara Borg ni]el mill-karozza tallinja u mar [dejn il-karozza ta’ Galea u g[amlilha l[sara.

Tliet snin wara l-in/ident, Borg [allas lil Galea s-somma ta’ €350 g[ad-danni li kien ikkaw]alu, dan meta l-ka] filQorti kien di;à beda.

Il-Qorti qalet li minkejja li Borg m’ammettiex l-akku]i, il-fatt li hu [allas g[all-[sara li g[amel, hi forma ta’ ammissjoni.

Il-Qorti [adet ukoll inkonsiderazzjoni tal-fedina penali ta’ Borg li mhix wa[da nadifa, fejn kiser difrejh diversi drabi mal-;ustizzja, fosthom fuq ka]ijiet ta’ traffiku.

Is-Supretendent Martin Sammut mexxa lProsekuzzjoni.

Tmien xhur [abs fuq traffikar ta’ eroina [dejn knisja minn Ray Abdilla

Antoine Agius ta’ 30 sena minn {al Qormi, kien ikkundannat tmien xhur [abs wara li nstab [ati mill-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras li [dejn il-Knisja ta’ San Bastjan f’{al Qormi stess ittraffika d-droga eroina.

Mill-provi rri]ulta li fil;urnata tal-4 ta’ Lulju, tal2002, kien ;ie arrestat Anthony Frendo b’konnessjoni ma’ traffikar ta’ droga. Dan kien informa lill-

Pulizija li kien lest li jikkopera mag[ha u indika lil /ertu “Toni” minn {al Qormi, li qal li kien jixtri ddroga ming[andu.

Il-Pulizija dde/idiet li tag[mnel controlled delivery bejn it-tnejn, u g[alhekk Frendo /empel lil “Toni” biex jixtri xi qratas. Il-ftehim kien li jekk jixtri [amsa flok Lm30, je[odhom bid-Lm29.

Ftiehmu [dejn il-Knisja ta’ San Bastjan u l-Pulizija taw

Lm58 lil Frendo biex l-operazzjoni sse[[.

Kienet waslet karozza Morris Marina,u waqfet [dejn Frendo, u fost l-o[rajn fil-karozza kien hemm Antoine Agius u ;uvni ie[or.

Sar il-ftehim u mill-ewwel Agius ;ie arrestat millPulizija.

L-Ispettur Pierre Grech mexxa l-Prosekuzzjoni filwaqt li l-Avukat Franco Debono deher g[al Agius.

IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN

B[al-lum 25 sena IS-SIBT L-og[la 35˚C L-inqas 23˚C

IL-{ADD L-og[la 35˚C L-inqas 23˚C

IT-TNEJN L-og[la 36˚C L-inqas 24˚C

IT-TLIETA L-og[la 38˚C L-inqas 25˚C

L-ERBG{A L-og[la 37˚C L-inqas 24˚C

UV

UV

UV

UV

UV

10

9

10

10

10

TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN Malta 32˚C xemxi, Al;eri 34˚C xemxi, Amsterdam 21˚C imsa[[ab, Ateni 33˚C xemxi, Li]bona 23˚C imsa[[ab, Berlin 31˚C xemxi, Brussell 24˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 34˚C xemxi, Dublin 18˚C xita, Kopen[agen 21˚C imsa[[ab, Frankfurt 30˚C imsa[[ab, Milan 31˚C ftit imsa[[ab, Istanbul 31˚C ftit imsa[[ab, Londra 25˚C imsa[[ab, Madrid 33˚C xemxi , Moska 22˚C imsa[[ab, Pari;i 27˚C imsa[[ab, Bar/ellona 30˚C xemxi, Ruma 30˚C xemxi, Tel Aviv 31˚C xemxi, Tripli 36˚C xemxi, Tune] 36˚C xemxi, Vjenna 30˚C xemxi, Zurich 32˚C xemxi, Munich 30˚C ftit imsa[[ab, Stokkolma 27˚C xemxi, San Pietruburgu 20˚C xemxi.

F

’laqg[a tal-Kabinett ;iet approvata proposta biex il-[addiema tal-[wienet ikollhom ;img[a xog[ol ta’ 40 sieg[a u s-Sibt waranofsinhar off.

Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami kkonferma li bejn il-:img[a 24 ta’ :unju u s-Sibt 25 ta’ :unju, il-jiem li fihom kien hawn f’Malta l-bastimenti Ingli]i, saru diversi [sarat u [ruq fitTarzna flimkien ma’ serq minn im[a]en, canteens u pompi tal-petrol u diesel.

Il-Kurja ppubblikat dokument dwar de/i]joni tal-Papa :wanni Pawlu II rigward l-amministrazzjoni tal-beni immobbli tal-Knisja filg]ejjer Maltin. Id-dokument [are; wara li kienu kkunsidrati /-/irkostanzi spe/jali li je]istu fil-Provin/ja Ekkele]jastika Maltija. }velata ittra li Karmenu Mifsud Bonnici, meta kien jokkupa l-kariga ta’ Prim Ministru, kien kiteb lid-direzzjoni tal-kumpanija Interprint biex ma jintefqux flus g[al xiri ta’ apparat g[all-istamperija qabel jitkellmu ma’

Godfrey Grima peress li dan di;à kellu dak l-apparat.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Lokali 3

Kunsill Laburista kontra proposta tal-Gvern g[al caravan site minn Kenneth Xuereb

Ritratti li matul il-;urnata tal-biera[ qanqlu fuq il-midja so/jali g[add ta’ kummenti u kritika g[all-fatt li d-dg[ajjes tal-Pulizija kienu qed jintu]aw g[al skopijiet ta’ divertiment

Pulizija tal-ALE jie[du pulizija nisa :ermani]i fuq dinghy jg[umu u jixxemmxu Wara li lbiera[ numru ta’ ritratti li nxterdu fuq ilmidja so/jali u li ntbag[tu wkoll lil IN-NAZZJON, kienu juru membri talPulizija paj]ana flimkien ma’ tfajliet li dehru jixxemmxu fuq dinghies tal-pulizija fil-bajja tal-G[adira filMellie[a, il-Kummissarju tal-Pulizija ddikjara li se jara hu stess x’kienet is-sitwazzjoni u se jie[u d-de/i]jonijiet skont i/-/irkustanzi.

Il-Korp tal-Pulizija qal dan b’risposta g[al sett ta’ mistoqsijiet li IN-NAZZJON bag[at b’rabta ma’ ritratti li r/ieva u li juru ]ew; dg[ajjes tal-Pulizija b’numru sostanzjali ta’ nisa fuqhom jixxemmxu u jirrilassaw.

Il-Ministru Manuel Mallia responsabbli mill-pulizija, talab lill-Kummissarju jinves-

Il-Kummissarju se jara x’;ara u jie[u d-de/i]jonijiet skont i/-/irkustanzi tiga l-ka].

Ir-ritratti qanqlu fuq ilmidja so/jali g[add ta’ kummenti u kritika g[all-fatt li ddg[ajjes tal-Pulizija kienu qed jintu]aw g[al skopijiet ta’ divertiment.

Il-Korp tal-Pulizija kkonferma ma’ dan il-;urnal dak li deher fuq mezzi tax-xandir, li l-persuni li jidhru fuq iddg[ajjes huma parti minn grupp ta’ pulizija :ermani]i li jinsabu Malta fuq programm ta’ “attachment” malKorp tal-Pulizija, u li r-ritratt ittie[ed waqt il-[in tal-break tag[hom.

Fost il-mistoqsijiet li staqsa

dan il-;urnal kien hemm xi tfisser e]attament il-kelma “attachment” u x’ta[ri; ilPulizija qed tirreferi g[alih b’din il-kelma u b’risposta, ilPulizija qalet li dawn i]-]jarat ilhom isiru madwar g[axar snin. Qalet ukoll li l-uffi/jali :ermani]i ji;u g[al ]jara ta’ ftit ;img[at mal-Korp sabiex ikollhom g[arfien dwar loperat tieg[u, kif ukoll jattendu g[a/-/elebrazzjonijiet talPolice Day. Mistoqsija o[ra li staqsa dan il-;urnal kienet jekk hux permess li dg[ajjes talPulizija jintu]aw mill-Pulizija jew persuni o[rajn waqt [in

ta’ rikreazzjoni u li allura mhuwiex waqt il-[in taxxog[ol.

Fir-risposti tag[ha, ilPulizija qalet li l-programm jinkludi fost l-o[rajn mawra fuq dinghy tal-ALE fitTramuntana ta’ Malta, u lPulizija barranin ing[ataw i//ans li waqt il-[in ta’ rikreazzjoni jkunu jistg[u jg[umu.

Il-Pulizija qalet lil dan il;urnal li l-Kummissarju talPulizija se jara hu stess x’kienet is-sitwazzjoni u se jie[u d-de/i]jonijiet skont i//irkustanzi.

Fir-ritratti jidhru madwar 12-il persuna jixxemmxu u jirrilassaw fuq id-dg[ajjes talPulizija, apparti ]ew; uffi/jali Maltin, wie[ed fuq kull dg[ajsa, li jidhru wkoll firritratti li n;ibdu aktar kmieni din il-;img[a.

Il-Kunsill Lokali Laburista ta’ Marsaskala flimkien ma’ numru ta’ organizzazzjonijiet mhux governattivi qed jo;;ezzjonaw g[all-pjan tal-Gvern li jag[mel caravan site qrib il-Batterija tar-Rihana, fil-Bajja ta’ San Tumas.

Waqt laqg[a pubblika tal-MEPA ;ie propost li jkun hemm caravan site f’din il-lokalità – [a;a li l-Kunsill Lokali ma jaqbilx assolutament mag[ha tant li hu wie[ed millobjectors uffi/jali ta’ dan il-pro;ett.

Kelliem g[all-Kunsill Lokali qal li l-Kunsill g[andu pjani g[al din izzona, fosthom ir-restawr tal-Batterija tar-Rihana li g[aliha nkisbu wkoll fondi mill-Unjoni Ewropea.

Hu qal li filwaqt li mhux kontra li jkun hemm caravan site, is-sit identifikat jispi//a j[arbat dan il-pro;ett.

Fil-passat di;à kien hemm sit tal-karavans f’dawk l-in[awi imma dan kien tne[[a millawtoritajiet.

Il-kelliem qal li l-post propost mhux wie[ed ideali g[al caravan site.

Semma b[ala e]empju lpro;ett tal-foss tal-Imdina u kkummenta li b’dak li qed ji;i propost f’Marsaskala, b[allikieku wara dak ix-xog[ol kollu ta’ tisbi[ li sar fl-Imdina, l-awtoritajiet ipo;;u caravan site.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

4 Lokali

Il-[addiema tal-Protezzjoni ?ivili jikkontrollaw in-nar li [akem l-g[alqa

Nirien ja[kmu g[alqa fejn jin;abar it-tadam Nirien [akmu g[alqa fl-in[awi tat-Telg[a t’Alla u Ommu, f’Burmarrad, kmieni l-:img[a waranofsinhar. I]da fortunatament, minkejja l-[sarat li saru, [add ma we;;a’ f’dan l-in/ident.

In-nar beda minn trakk li j;orr it-tadam u nfirex lejn ]ona fejn fiha jinti]en it-tadam. Is-serer li jinsabu biss ftit metri ’l boghod minn fejn se[[ lincident, ma ntmessewx.

Fil-post waslu membri tad-Dipartiment tal-

Protezzjoni ?ivili biex jitfu n-nirien, li d-d[a[en tag[hom wassal biex dehru minn diversi n[awi madwar Malta. Minn informazzjoni li g[andna, jidher ukoll li nstemg[u xi splu]jonijiet.

Charles Mifsud ta’ 40 sena min-Naxxar, spjega ma’ dan l-istazzjon li l-post fejn se[[u lisplu]jonijiet u n-nirien huwa /entru fejn jin[a]en it-tadam qabel ma dan jittie[ed G[awdex biex ji;i ppro/essat.

Jidher ukoll li l-isplu]jonijiet se[[ew wara li tajer ta’ trakk li j;orr it-tadam [a n-nar.

Fortunatament, peress li s-Sibt ma ji;ix ippro/essat tadam f’G[awdex mill-kumpanija Magro Brothers, il-:img[a filg[odu l-[addiema ma kinux qed ja[dmu fiz-zona fejn se[[ew lisplu]jonijiet.

Il-Pulizija g[adha g[addejja bl-investigazzjoni tag[ha.

Vetturi quddiem ir-residenza li fiha ]viluppa n-nar

{add ma jwe;;a’ f’nar f’Wied il-G[ajn B’xorti tajba [add ma we;;a’ f’nirien li lbiera[ filg[odu [akmu residenza fi Triq ilQaliet f’Wied il-G[ajn. In-nirien qabdu meta ma kien hemm [add fir-residenza.

Jidher li g[al xi ra;uni fri;; [adet in-nar u nnar infirex xi ftit. Minkejja xi [sara fir-residenza, [add ma we;;a’.

Minnufih fuq il-post issej[u membri midDipartiment tal-Protezzjoni ?ivili sabiex jibdew [idma biex jitfu n-nirien. Kollox kien ta[t kontroll wara ftit tal-[in.

Fuq il-post kien hemm ukoll membri millKorp tal-Pulizija li qed jinvestigaw lin/ident.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Lokali 5

Il-Gvern jista’ jikkunsidra li jne[[i n-nofstanhari tal-[addiema minn Mario Frendo

Il-Gvern mhux se jiddejjaq li jne[[i n-nofstanhari tal-[addiema tal-Gvern jekk ikun hemm il-b]onn li xi servizzi jing[ataw waranofsinhar.

Din id-dikjarazzjoni ;iet mill-Kap ta/-?ivil u s-Segretarju Permanenti Prin/ipali tal-Gvern, Mario Cutajar, waqt li kien qed jitnieda pro/ess ta’ konsultazzjoni dwar kif pro/essi amministrattivi jistg[u jkunu simplifikati.

Mario Cutajar qal li l-Gvern ikun lest jikkunsidra din l-g[a]la jekk ikun

hemm il-b]onn li jing[ataw xi servizzi waranofsinhar b[ala parti minn programm ta’ tnaqqis ta’ burokrazija filpro/essi amministrattivi.

Il-Kap ta/-?ivil qal dan waqt li f’konferenza tal-a[barijiet kienet qed titnieda websajt sabiex tintla[aq ilmira li l-burokrazija titnaqqas b’25%.

Din il-websajt g[al aktar simplifikazzjoni tnediet ukoll mis-Segretarju Parlamentari g[all-Ippjanar u sSimplifikazzjoni Amministrattiva, Michael Farrugia, u l-Kummissarju

g[al kontra l-Burokrazija, Michael Falzon.

Waqt il-konferenza tal-a[barijiet li saret fil-Ber;a ta’ Kastilja, tnieda wkoll pro/ess ta’ konsultazzjoni li skont is-Segretarju Parlamentari beda di;à u li meta mistoqsi kemm se jdum dan il-pro/ess, wie;eb billi qal: “dan hu pro/ess li beda u li m’g[andux tmiem.”

Jirri]ulta li l-websajt li tnediet bilg[an li tissimplifika, s’issa ma fiha lebda informazzjoni dwar simplifikaz-

zjoni, i]da tliet formoli differenti g[al min jixtieq jibg[at xi ideat dwar kif jistg[u ji;u simplifikati l-pro/essi amministrattivi.

G[all-mistoqsija tal-;urnalisti dwar x’inhi l-mira sabiex tonqos ilburokrazija b’25% kif wieg[ed ilPartit Laburista qabel l-elezzjoni ;enerali, is-Segretarju Parlamentari Michael Farru;a ma tax mira spe/ifika, i]da qal li l-Gvern g[andu lle;i]latura kollha sabiex jil[aq din ilmira.

{addiem fil-periklu tal-mewt wara tilwima fuq il-post tax-xog[ol minn Ray Abdilla

Ra;el ta’ 54 sena minn {al Kirkop ;ie mixli quddiem il-Ma;istrat Natasha Galea Sciberras li fera serjament lill-kollega tieg[u fuq il-post tax-xog[ol wara argument s[un li qam bejniethom f’{al Luqa. Il-vittma Vincenzo Micallef jinsab fil-periklu tal-mewt kaw]a ta’ dan l-in/ident.

Leonard Balzan wie;eb li mhux [ati li fera gravament lil Vincenzo Micallef wara li tah daqqa fuq rasu bir-ri]ultat li Micallef tilef il-bilan/ waqa’ fuq rasu u g[amel [sara fliskutella ta’ rasu.

L-in/ident se[[ f’sit ta’ kostruzzjoni li huwa tal-grupp Polidano

Brothers. L-akku]at, li tke//a millewwel mix-xog[ol mis-sidien tieg[u, ing[ata l-libertà provi]orja fuq depo]itu ta’ €3,000 u garanzija personali ta’ €10,000. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur Joe Agius filwaqt li l-Avukat Franco Debono deher g[al Balzan.

Id-dikjarazzjonijiet in]ammu mistura g[al tliet ;img[at minn pa;na 1

I]da meta IN-NAZZJON staqsa lill-Prim Ministru Joseph Muscat jekk hux se jie[u passi f’ka] li Ministru tieg[u ma qalx il-verità, ilPrim Ministru wie;eb hekk: “G[andkom tistaqsu lillMinistru Mallia. Id-dikjarazzjoni tal-Assi u x’jintqal fiha huma r-responsabbiltà tal-persuna li jag[milha.”

Wara li fl-a[[ar sig[at kien ]velat li m’hemm lebda propjetà li nbieg[et f’cash g[al dan l-ammont mis-snin disg[in ’l hawn, ippruvajna nie[du r-reazzjoni ta’ Manuel Mallia nnifsu, li i]da l-{amis li g[adda, waqt attività pubblika li

kellu, ma [ax mistoqsijiet tal-;urnalisti.

G[aldaqstant IN-NAZZJON bag[at il-mistoqsijiet bil-miktub imma sal-biera[, il-Ministru Manuel Mallia kien g[adu ma we;ibx g[addomandi li g[amilnielu b’rabta mad-dikjarazzjoni tal-assi tieg[u.

Staqsejna lill-Ministru Mallia, liema propjetà tieg[u bieg[ €500,000 f’cash u lil min bieg[ha; meta saret ittransazzjoni; f’isem min saret it-transazzjoni jekk mhux f’ismu; u jekk [assux komdu jit[allas cash minflok b’/ekk jew transazzjoni bankarja.

Minbarra tal-Ministru Manuel Mallia, dan il-

Dwar il-Ministru Mallia, Muscat jg[id lill-;urnalist biex jistaqsi lill-Ministru u jwie;eb hu ;urnal u diversi mezzi talistampa u x-xandir o[rajn, qajmu mistoqsijiet fuq iddikjarazzjonijiet ta’ numru sostanzjali ta’ membri o[ra tal-Kabinett.

Kemm min[abba li w[ud naqsu li jiddikjaraw xi d[ul kellhom fl-2012 kif ukoll min[abba diskrepanzi qawwija bejn id-d[ul dikjarat mal-assi li g[andhom u l-ammonti mislufa millbanek.

Dawn id-dikjarazzjonijiet kienu ppre]entati fil-

Parlament mill-Prim Ministru Muscat propju fla[[ar seduta tal-Parlament qabel il-waqfa tas-sajf.

Xahrejn tard milli jistipula lKodi/i tal-Etika tal-Ministri u tas-Segretarji Parlamentari.

Dan minbarra li g[al xi ra;uni n]ammu mistura g[al aktar min tliet ;img[at.

Dakinhar li ;ew ipprezentati kien is-17 ta’ Lulju, imma la[[ar dikjarazzjoni li da[let g[and is-Segretarju talKabinett i;;ib id-data tal-25 ta’ :unju.

Mhux g[adam uman E]amijiet forensi/i millPulizija fuq dak li tfisser b[ala sejba mhux tas-soltu ta’ g[adam uman fil-Bajja tat-Torri l-Abjad, flArmier, irri]ulta li kien fdalijiet ta’ [uta kbira.

Minkejja li l-g[adam intlema[ il-{amis, [add ma rrapporta s-sejba biex kien ilbiera[ filg[odu li Bel;jana g[amlet rapport lill-Pulizija wara li t-tifel tag[hom ra dan l-g[adam.

Il-Bel;jani jinsabu Malta fuq btala.

Minn informazzjoni li kiseb dan il-;urnal jirri]ulta li l-hekk imsejja[ g[adam kien deskritt b[ala li jista’ jkun qadd ta’ bniedem. Instabu wkoll dak li kien qed jitfisser b[ala ]ew;t irkiekel tad-dahar.

Fil-post marru kemm tobba forensici kif ukoll Pulizija mit-Taqsima ta’ Kontra l-Vizzji li spezzjonaw ir-ramla kollha li hemm [dejn it-Torri lAbjad.

Stqarrija ma[ru;a millPulizija lbiera[ tard waranofsinhar ikkonfermat li lfdalijiet li nstabu fil-bajja jidher li mhux uman.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

6 Lokali

Jammettu li serqu ]-]ebg[a }ew;t ir;iel ;ew ikkundannati 12-il xahar [abs sospi]i g[al 18-il xahar kull wie[ed wara li ammettew li serqu ]]ebg[a lill-kumpanija li kienu ja[dmu mag[ha.

Andrew Avellino ta’ 37 sena mill-Mosta u Domenico Gatt ta’ 58 sena mill-G]ira, ammettew li serqu ]-]ebg[a b’dannu g[all-kumpanija Coleiro General Supplies ta’ Birkirkara.

I]-]ew;t ir;iel inqabdu jie[du ]-]ebg[a g[all-[abta tal-4 p.m. hekk kif kienu [er;in mix-xog[ol. I]-]ebg[a misruqa fil-jum kienet ritornata lis-sid.

L-Ar/isqof jiltaqa’ ma/-/iklisti tal-LifeCycle Challenge ta’ din is-sena fir-residenza tieg[u f’{‘Attard (Ritratt> Martin Agius)

Grazzi kbira tal-impenn u l-altruwi]mu tag[kom Mhux fa/li li tag[mel vja;; bir-rota, g[al 2,000 kilometru s[a[, fuq medda ta’ g[axart ijiem. I]da g[al numru ta’ persuni, /iklisti, li se jie[du sehem fil-LifeCycle Challenge ta’ din is-sena, din l-isfida hi realtà li se jiltaqg[u mag[ha fi ftit ;img[at, wara xhur s[a[ ta’ preparazzjoni.

Il-LifeCycle Challenge ta’ din is-sena se tkopri distanza mill-belt ta’ Minsk fil-Belarus sa San Pietruburgu fir-Russja u se tg[addi minn g[add ta’ pajji]i ;irien.

L-attività se tkun organizzata mis-17 ta’ Awwissu sal-1 ta’ Settembru u b[al kull sena, l-g[an tag[ha hu li jin;abru l-fondi b’risq persuni morda b’kundizzjonijiet fil-kliewi.

L-Ar/isqof Pawlu Cremona, f’laqg[a li kellu ma’ dawn i/-/iklisti din il;img[a, irringrazzja lil kull min qed jimpenja ru[u f’din l-isfida, b’risq l-o[rajn. Hu qal li dan hu pass li jirrikjedi sagrifi//ju kbir, mhux biss g[all-g[axart ijiem tal-vja;; i]da fuq kollox fix-xhur ta’ qabel.

Tony Bugeja, fundatur u lorganizzatur prin/ipali ta’ din l-isfida, qal li din l-isfida bdiet issir fl-1999 u sal-lum, kull sena offrietlu kemm diffikultajiet ;odda kif ukoll opportunitajiet ;odda.

Appella lill-pubbliku biex b[al kull sena jkun ;eneru] u ja[seb f’dawn il-persuni li g[addejjin minn tant tbatija.

Dan il-;urnal tkellem ukoll

ma’ numru ta’ /iklisti, li minna[a tag[hom spjegawlna ddiffikultajiet li jkollhom jiltaqg[u mag[hom fit-ta[ri; tag[hom qabel jitilqu g[allvja;; tal-LifeCycle. Fost o[rajn, huma semmew lg[ejja, is-s[ana tas-sajf u ttoroq ta’ Malta. Appellaw fuq kollox lis-sewwieqa Maltin biex japprezzaw is-sagrifi//ju li qed jag[mlu dawn i//iklisti, anke bl-a;ir tag[hom fit-toroq.

Kull min jixtieq joffri ddonazzjoni tieg[u g[andu jag[mel dan billi j/empel 51602020 g[al donazzjoni ta’ €10, 51702005 g[al donazzjoni ta’ €15 u 51802006 g[al donazzjoni ta’ €25. Wie[ed jista’ j]ur is-sit www.lifecyclechallenge.com.

Ta[ri; lill-pri;unieri Fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin, bis-sehem tal-Kunsill Lokali ta’ Ra[al :did u permezz ta’ Fondi Ewropej, se jitnieda programm ta’ ta[ri; lill-pri;unieri.

Il-pro;ett kollu se jiswa iktar minn €300,000 biex b’hekk, bl-g[ajnuna ta’ fondi Ewropej, mal-180 pri;unier g[andhom igawdu minn g[add ta’ korsijiet, offruti mill-MCAST u bl-g[ajnuna tal-Università ta’ Malta.

Id-Dipartiment tal-Kriminolo;ija flUniversità ta’ Malta ilu g[al dawn l-a[[ar snin impenjat biex janalizza l-b]onnijiet talpri;unieri biex dawn ikunu jistg[u jsibu

xog[ol wara li jo[or;u mill-[abs.

L-istudju juri li 80% tal-persuni li j[addmu mhux lesti li jimpjegaw eks pri;unieri, sakemm ma ssirx xi sorveljanza kontinwa fuq dawn l-eks pri;unieri jew sakemm ma jkollhomx xi assigurazzjoni spe/jali.

L-MCAST se jkun qed joffri seba’ korsijiet, fosthom fis-sbu[ija, fashion design u fisseng[a tal-[jata, kollha mmirati li jtejbu l-[iliet tal-pri;unieri.

Pre]enti g[al din l-attività kien hemm ukoll is-Segretarju Parlamentari Ian Borg u lMinistri Manuel Mallia u Evarist Bartolo.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Lokali 7

Konsultazzjoni dwar il-fondi mill-Unjoni Ewropea

Il-ferg[a tal-HSBC fis-Swieqi

HSBC Malta jimmodernizza l-ferg[a tas-Swieqi F’dawn l-a[[ar ;img[at, il-ferg[a talHSBC fis-Swieqi kienet immodernizzata biex toffri tqassim a[jar u servizzi ta’ kaxxiera. Il-klijenti kollha jistg[u j]uru lferg[a g[all-[ti;iet finanzjarji personali tag[hom.

Fl-istess waqt, il-klijenti tal-HSBC Premier se jkomplu jinqdew fl-ewwel sular g[al iktar privatezza. Dan l-i]vilupp hu parti mill-programm ta’ mmodernizzar tal-ferg[at b’investiment ta’ €10 miljun mill-HSBC. L-impjegati tal-ferg[a huma m[arr;a biex jg[inu lill-klijenti fl-u]u tas-servizzi awtomati/i b[alma huma l-ATMs, isservizzi bankarji onlajn u s-servizzi bankarji permezz tat-telefown. Matul dawn l-a[[ar snin, il-bank investa b’mod sinifikanti fis-

servizzi tal-Express Banking li jipprovdu livell og[la ta’ sodisfazzjon lill-klijenti.

Paul Steel, il-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management ta’ HSBC Malta qal li blappo;; tal-investiment fit-ta[ri; biex ikunu provduti servizzi superjuri lill-klijenti, din ilferg[a mmodernizzata toffri fa/ilitajiet ta’ kaxxiera, ippjanar finanzjarju personalizzat, u mmani;;jar tal-;id.

Il-ferg[a tal-HSBC fis-Swieqi toffri servizz kontinwu, inklu] [inijiet tal-ftu[ esti]i mitTnejn sal-{amis mit-8.30 a.m. sas-1.30 p.m. u mill-4 p.m. sas-7 p.m. Nhar ta’ :img[a, ilferg[a tas-Swieqi tkun miftu[a bejn it-8.30 a.m. u s-7 p.m. u s-Sibt bejn it-8.30 a.m. u n12.30 p.m. Il-ferg[a hi mmexxija minn Katherine Borg-Costanzi.

Bord tad-Diretturi ;did g[all-Malta-U.S. Alumni Association Wara l-ewwel Laqg[a :enerali Annwali, il-MaltaU.S. Alumni Association (MUSAA) g[andha pja/ir t[abbar il-membri ;odda talBord tad-Diretturi: Noel Buttigieg Scicluna, President; David Attard, Vi/i President; Aaron Farrugia, Te]orier; u Joe Dimech, Segretarju.

Il-membri tal-Bord huma: Joe Mifsud, Louis Bianchi, Janet Mifsud, Anna Mallia, Cristina Cefai u Hillary Briffa. Joseph Camilleri, li kien l-ewwel President talAsso/jazzjoni, ;entilment a//etta li jibqa’ fuq il-Bord b[ala President Onorarju u li joffri l-esperjenza valida u lappo;; s[i[ tieg[u.

MUSAA hi miftu[a g[allMaltin kollha li pparte/ipaw fi programmi ta’ skambju sponsorjati mill-Gvern tal-

Istati Uniti tal-Amerka. Fost l-Alumni hemm amministraturi tal-Gvern u mexxejja politi/i, membri tal-;udikatura, membri tal-Parlament, membri tal-midja, edukaturi, xjenzjati, tobba, artisti, [addiema fil-qasam so/jali, ekonomisti, uffi/jali talinfurzar tal-li;i, u o[rajn.

Sal-lum, aktar minn 300 Malti [adu sehem fl-International Visitor Leadership Program, il-Fulbright Program, ilHubert H. Humphrey Fellowship Program, ilBenjamin Franklin Transatlantic Fellowship u sSalzburg Seminar Program.

Wie[ed mill-g[anijiet ta’ MUSAA hu li joktor il-;id li jo[ro; minn dawn il-programmi ta’ skambju billi jin]amm kuntatt mill-qrib bejn dawk li di;à pparte/ipaw f’dawn il-

programmi u l-Ambaxxata Amerikana u li l-Gvern Amerikan ikompli jgawdi mill-;id li jo[ro; mill-kompetenzi li g[andhom dawn ilparte/ipanti fl-oqsma partikulari tag[hom.

MUSAA hi mezz ideali biex jin]amm il-momentum ta’ programmi ta’ skambju u tinkora;;ixxi djalogu kostruttiv dwar modi li bihom jissa[[u r-relazzjonijiet bilaterali u jitjiebu l-komunitajiet tag[na.

L-Asso/jazzjoni tixtieq tistieden lil dawk il-Maltin li [adu sehem fil-programmi msemmija hawn fuq biex jikkuntattjaw l-Asso/jazzjoni (info@maltausalumni.com) [alli jissie[bu, u b’hekk lAsso/jazzjoni tkun tista’ tinfurmahom bl-attivitajiet kollha fil-;ejjieni.

Wara li l-Kabinett tal-Ministri approva l-prijoritajiet dwar l-investiment li l-pajji] se jkun qed jag[mel bil-biljun ewro f’fondi miksuba mill-UE g[all-perjodu 2014-2020, issa beda pro/ess ta’ konsultazzjoni mas-so/jetà /ivili bliskop li jkunu identifikati l-pro;etti li fihom se jsir dan linvestiment.

L-ewwel laqg[a ta’ konsultazzjoni wara din l-approvazzjoni saret f’Dar il-Mediterran u kienet indirizzata misSegretarju Parlamentari Ian Borg li tkellem dwar il-kontribut li s-so/jetà u l-g[aqdiet g[andhom jag[tu biex ilpajji] jie[u l-massimu ta’ benefi//ju minn dawn il-fondi.

Ian Borg sostna li l-prijoritajiet tal-Gvern huma investiment fl-ambjent, fl-ekonomija u fir-ri]orsi umani.

G[alhekk il-progetti proposti jridu jduru ma’ dawn il-prijoritajiet. Filwaqt li rrikonoxxa l-[idma tal-Gvern pre/edenti fil-kisba tal-biljun ewro fondi mill-UE u fil-bidu ta’ dan il-pro/ess ta’ konsultazzjoni fix-xhur li g[addew, is-Segretarju Parlamentari Ian Borg qal li [add m’g[andu ja[seb li dawn il-fondi huma bi]]ejjed g[all-i]vilupp talpajji].

Ian Borg qal li l-pjan hu li l-pajji] kollu jibbenefika minn dawn il-fondi i]da mhux kull pro;ett propost se jkun bilfors approvat g[all-finanzjament. F’dawn il-ka]i, spjega Ian Borg, il-Gvern se jkun qed jiddiskuti mezzi o[ra ta’ finanzjament mal-g[aqdiet li jipproponuhom.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

8 Tmiem il-;img[a

Il-problema tal-lingwa It-titlu biss ifakkarna f’dak i]-]mien meta kellna lproblema tal-lingwa tag[na fi ]mien meta ridna naffermaw l-identità tag[na aktar ta’ Ewropej milli ta’ G[arab.

Insomma, kienet bi//a m[awda dik, u fer[anin li qbi]nieha g[ax nag[rfu lkuntest politiku tag[ha.

Imma l-lingwa dejjem tibqa’ su;;ett ja[raq, kultant imur g[al rasu, u kultant nitfg[uh a[na rasu ’l isfel.

Il-bi]a’ tal-qawwa tal-ilsien L-ilsien hu xi [a;a stramba.

Hu g[o]]a, te]or, arkeolo;ija ta’ poplu, memorji. Mhux ta’ b’xejn kien hawn [afna

attentati minn tiranni jew despoti, li mhux biss ma apprezzawx ilsien xi [add, imma sa[ansitra riedu jeliminawh mill-iskejjel, millpubbliku, mill-u]u, b[alma llum xi w[ud iridu jeliminaw id-distintiv Nisrani. Tista’ tg[id li dan juri kemm be]g[u mill-qawwa li lsien jaf ikollu.

Dari konna nag[mlu distinzjoni bejn djalett u lingwa, imma llum le. Djalett g[andu l-istess valur daqs kull ilsien ie[or. Fuq il-BBC illum tisma’ l-a//enti kollha u mhux b[al dari l-King’s jew Queen’s English.

Probabbli li m’hawnx lingwa a[jar minn o[ra, jew isba[, g[alkemm kul[add g[andu l-preferenzi tieg[u.

Niddejjaq nisma’ lil min jifta[ar i]]ejjed bil-lingwa tieg[u. Kull lingwa hi b[al o[ra, imbag[ad kull lingwa g[andha xi fatturi partikulari, spe/jalment jekk tkun ;iet ippreservata bil-[niena.

Il-puristi tal-lingwa dejjem kienu mag[na. Alla[ares ma jkunux huma, imma jafu jkun ottu]i wkoll. Il-fatt hu li l-llingwa g[andha [abta tmur fejn trid u mhux fejn iriduha lg[orrief u l-politi/i. Jew a[jar, tmur fejn je[duha n-nies.

Id-Deutsche Bahn (ferrovija :ermani]a) qed te[odha malIngli]. Dan l-Ingli] dejjaq lil kul[add, miskin, da[al flisport, fil-kompjuter, finnavigazzjoni, fl-ispazju, filmedi/ina, fil-films, fid-diski, fl-Eurovision...

Insomma da[al kullimkien, ja[asra! Id- Deutsche Bahn

Numru kbir ta’ lingwi qed jissellfu kliem bl-Ingli].

Tg[id mas-snin g[ad irid ikollna lingwa wa[da min[abba l-globalizzazzjoni^

ippubblika lista ta’ 2,200 fra]i bil-:ermani] biex jie[du post o[rajn bl-Ingli].

It-ta[wida “Denglish” Skont Jeevan Vasagar, f’Berlin, it-ta[wida ta’ :ermani] mal-Ingli] tissejja[ “Denglish” u tipprodu/i kliem b[al “flyern” (leaflets) minflok il-korretta “Hanzetteln”.

Xi ferroviji se jibqg[u jissej[u bl-isem Ingli] tag[hom, issa, g[ax impossibbli tmur lura.

E]empju “ICE” se jibqg[u “ICE”, Inter-city Express. Mur biddilha dik.

Eh, fiex wasalna jekk il:ermani] jitlef il-glorja tieg[u u jixxa[xa[ bil-misluf Ingli]!

Kultant is-self ikun xi ftit banali wkoll, e]empju, ilmobajl jg[idulu “Handy” u lill-pre]entatur ta’ xi TV show jg[idulu “Showmaster” Dawn il-kelmiet ma je]istux flIngli], imma l-:ermani]i ja[sbu li iva.

Dari konna nag[mlu distinzjoni bejn djalett u lingwa, imma llum le. Djalett g[andu l-istess valur daqs kull ilsien ie[or. Fuq il-BBC illum tisma’ l-a//enti kollha u mhux b[al dari, il-King’s jew Queen’s English

Niftakru li fis-sena 2009, ilMinistru tat-Trasport Peter Ramsauer kien [abbar kru/jata kontra l-Angli/i]mi fil:ermani] g[ax dawn mhux biss iwaqqg[u l-ilsien :erman]i imma wkoll jeskludu lil dawk li ma jifhmux blIngli]. “Deadline” u “meeting” huma e]empji. X’aruka]a!

Il-kampanja, jing[ad li kienet bdiet meta l-Ministru ltaqa’ ma’ avvi] jg[id, “In-house Seminar for Outsourcing.” Mur ittradu/ihom dawk i]-]ew; kelmiet, bil-:ermani] jew bilMalti. Imma jridu jsiru, [ej.

U l-:appuni]i? Wie[ed :appuni] patrijott ta’ 71 sena, qed i[arrek lix-xandir nazzjonali NHK talli qed jaqa’ spiss g[al kliem bl-Ingli].

Skont hu risuku (minn risk), toraburu (trouble), kea (care) u asurito (athlete) huma ta[wid tal-lingwi.

Il-qorti min[abba stress mentali

Hoji Takahashi qed jitlob

1.41 miljun yen ($14,000) g[all-istress mentali tieg[u talli jkollu jisma’ kliem b[al dan.

Hemm ukoll titli ta’

programmi b[al BS Kosheruju (BS Concierge) u Sutajio Paaku Kara Konnichiwa (Hello from Studio Park).

I]-]g[a]ag[ forsi jifhmu xi w[ud minn dawn imma min jifhem ‘conpuraiansu’ (compliance) jistaqsi.

Skont il-Guardian, l-avukat tieg[u qal li dan il-bniedem im[asseb li l-:appun qed ji;i dejjem aktar Amerikanizzat, donnu qed isir provin/ja talAmerka.

Biex tag[qad, l-universitajiet tal-Ewropa u tad-dinja qed iduru g[al-lectures bl-Ingli], g[ax dan i[ejji l-futuri gradwati a[jar g[ad-dinja taxxog[ol u tal-akkademja, li dejjem tirrikjedi familjarità mal-Ingli].

Fl-Olanda Bosta Ingli]i qed imorru hemm g[ax luniversitajiet Ingli]i saru jitolbu wisq flus.

Dan l-a[[ar il-Politecnico di Milano, università mill-aktar presti;ju]i tal-Italja, [abbret li mill-2014 tibda tg[allem u te]amina bosta lawrji bl-Ingli].

L-istess storja fi/-?ina u lVjetnam (Hanoi). Fil-Lebanon qed jaqilbu mill-Fran/i] g[allIngli]. Fil-Qatar kien hemm reazzjoni g[all-G[arbi, imma x-xjenza u l-business se jibqg[u jkunu mg[allma blIngli].

Fis-Sud Amerika, l-istess storja. U n]idu l-Afrika fejn il-Fran/i] qed i/edi g[allIngli], spe/jalment f’/erti su;;etti.

minn Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com

Mhux il-ka] li nirridikolaw lil [add, u wisq anqas lil min i[obb ilsien ommu. Imma lfatti huma fatti, u l-lingwa tmur fejn trid hi u mhux fejn irridu a[na. Dejjem sa /ertu punt.

G[ax l-ilsien tag[na hu patrimonju g[a]i] u [add ma g[andu jikkalpesta lil [add.

Imma kif rajna, it-tendenza hi li minn banda l-lingwi jifirduna, u minn banda ja[dmu biex jissellfu minn xulxin u jersqu lejn xulxin.

Tg[id g[ad insiru xi darba ta’ lsien wie[ed? Min jista’ jg[id? La ma sirniex s’issa... jg[idu xi w[ud. Imma o[rajn jg[idu li l-globalizzazzjoni ’l hemm riesqa. Ta’ warajna g[ad ikunu jafu.

IN-NAZZJON ls-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt

L-EDITORJAL

?ifri inkwetanti dwar l-ekonomija Meta titkellem ma’ tal-[wienet, kwa]i kollha qed igergru minn nuqqas ta’ bejg[ b[alissa.

Jg[idulek li l-ekonomija g[addejja minn ]mien in/ert. Tal-[wienet g[andhom subg[ajhom fuq ilpolz tal-ekonomija daqs [add aktar u dak li jg[idu ta’ min jag[ti kasu. Spe/jalment meta issa qed ikun ikkonfermat fi/-/ifri uffi/jali.

L-industrija qed timporta anqas materjal x’ta[dem u anqas makkinarju Naqsu l-provvisti industrijali u l-materja prima biex tin[adem – mela l-fabbriki qed ja[dmu anqas materjal. Naqset l-importazzjoni ta’ makkinarju – mela naqas l-investiment li jag[mlu d-ditti flindustrija.

Tnaqqis fil-Maltin li siefru f’Mejju ?ifri ma[ru;in mill-Gvern stess dan l-a[[ar juru li f’Mejju kellna g[all-ewwel darba f’[afna xhur, tnaqqis fil-Maltin li marru vaganza barra. I/-/ifri uffi/jali juru tnaqqis ta’ erbg[a fil-mija fil-Maltin li siefru f’Mejju. Jalla din hi /ifra b’/ikka, wa[da, ta’ darba.

Anqas xiri u bejg[ ta’ prodotti li l-konsumatur jixtri g[at-tul U naqset b’waqg[a ta’ 20% l-importazzjoni ta’ xi [a;a importanti – il-prodotti li l-konsumatur jixtri g[at-tul – fridge, airconditioner, karozza, washing machine – li wie[ed jista’ jistenna biex jixtrihom u jinqeda b’li g[andu u li allura meta jinxtraw aktar minnhom juru fidu/ja fil-futur, imma meta jonqsu juru in/ertezza fost in-nies.

Waqg[a fl-esportazzjoni u fl-importazzjoni Imma f’Mejju wkoll kellna tnaqqis sostanzjali kemm fl-esportazzjoni kif ukoll fl-importazzjoni.

Malta esportat 13% anqas f’Mejju. Mela beg[na anqas barra. U anke l-importazzjoni naqset.

Din tidher [a;a tajba mad-daqqa t’g[ajn – infaqna anqas flus barra l-pajji]. Imma meta tara x’naqqasna minn barra, hemm g[aliex nit[assbu.

Naqset il-produzzjoni industrijali g[all-konsum

?ifri o[rajn inkwetanti huma dawk tal-produzzjoni industrijali li wkoll naqset u naqset l-aktar fil-prodotti g[all-konsum.

Mela l-konsumatur kien qed jixtri anqas, u la

naqset id-domanda, il-fabbriki u d-ditti li jipprodu/u g[al Malta naqsu wkoll.

Waqg[a qawwija fit-turisti li ji;u bil-cruise liners Kellna tnaqqis ukoll fit-turisti li j]uruna bilcruise liners – tnaqqis sostanzjali ta’ 37% fit-tieni kwart tas-sena – ji;ifieri 70,000 turist anqas fuq cruise tul tliet xhur.

G[adu kemm kellna wkoll i/-/ifri dwar il-qg[ad li juru ]ieda konsistenti fin-nies jirre;istraw g[axxog[ol, u li issa huma 700 aktar mill-medja tassena l-o[ra.

In/ertezza ri]ultat ta’ nuqqas ta’ direzzjoni

Dawn huma /ifri li kollha jikkonfermaw lil xulxin u li g[alhekk mhumiex xi b’/ikka, anzi, jistg[u jindikaw xejra. Jalla ma tkunx.

Li hu /ert hu li l-Gvern Laburista mhu qed jag[ti l-ebda direzzjoni lill-ekonomija u qed jo[loq lin/ertezza li [afna nies qed i[ossu u li qed tkun ikkonfermata f’diversi /ifri uffi/jali ma[ru;in millGvern stess.

:irja li tkexkex...

Kultant tiltaqa’ ma’ xi a[bar li t[allik skantat, tit[asseb jekk hijiex xi /ajta kerha jew inkella xi [olma surreali. E]empju /ar li jkexkex: ftit ;img[at ilu f’sit ta’ a[barijiet internazzjonali qrajt dwar tellieqa makabra u perversa bejn il-Bel;ju u lOlanda dwar l-ewtanasja g[attfal.

Innovazzjoni Il-parlament Bel;jan kien

qed joqrob lejn konsensus biex iwessa’ l-possibbiltà talewtanasja anki g[al tfal ibatu minn mard serju. Donnha b’risposta, fi sforz biex tirba[ din il-;irja “gas down ;ol[ajt”, l-Asso/jazzjoni Medika tal-Olanda qalet f’dokument ta’ policy li huwa a//ettabbli

u kultant anki ne/essarju li tfal jing[ataw l-ewtanasja.

Din mhix xi [a;a ;dida f’dal-pajji] mudell tal-liberali]mu. Di;à fl-2004 kien hemm protokoll li llegalizza lewtanasja fuq trabi tat-twelid, permezz ta’ injezzjoni letali jew billi j[alluhom imutu bil;u[.

I]da l-innovazzjoni proposta dan l-a[[ar ]iedet b[ala ra;uni g[all-qtil tat-tfal ‘ittbatija tal-;enituri’. Mhux g[ax jitolbuk it-tfal, i]da g[ax il-;enituri jiddispja/ihom jarawhom ibatu.

Ftakart fi ;rajja minn tfuliti: il-;enituri jirrakkuntawli li meta kont g[adni ]g[ir imradt serjament, kont mu;ug[ [afna u g[al xi mumenti sa[ansitra

Profeti/i wkoll kienu twissijiet o[ra tal-Papa> l-illaxkar tal-moralità sesswali u tal-fedeltà fi]-]wie;, u t-tnaqqis tar-rispett lejn il-persuna tal-mara li titne]]a’ dejjem iktar mid-dinjità u titqies b[ala mezz g[all-pja/ir sesswali

be]g[u li se mmut. Missieri [are; fil-kuritur tal-isptar u lill-Mulej talbu sempli/iment, “Te[odhulix.”

G[andi g[alfejn nirringrazzja ’l Alla li jien twelidt f’Malta ta’ 35 sena ilu, fi ]mien iktar ‘primittiv’ meta tfajjel mu;ug[ konna nfittxu li nfejquh, mhux fl-Olanda tal2013 fejn bl-avvanzi kollha tax-xjenza naraw x’nag[mlu biex ne[ilsu minnu.

Ma’ a[barijiet ta’ swied ilqalb b[al dawn in]idu dak li ;ara dan l-a[[ar fl-Irlanda, fejn g[addiet il-li;i tal-abort b’titlu tassew ironiku: Protection of Life during Pregnancy Bill.

Abort sa tmiem it-tqala Nafu x’ji;ri f’dawn il-ka]i: il-li;i tg[addi g[all-ka]i l-iktar serji, biex t[ares il-[ajja talomm li tista’ tkun fil-periklu.

I]da bil-mod il-mod dawn issalvagwardji kollha jaqg[u, u nispi//aw b’li;ijiet liberali li jippermettu l-abort kwa]i sa tmiem it-tqala, jekk mhux ukoll wara t-twelid, jekk tkun xortik [a]ina u titwieled f’/erti pajji]i Ewropej, kif rajna!

Il-Prim Ministru ‘Kattoliku’ tal-Irlanda, Enda Kenny, lan-

qas ippermetta l-vot tal-kuxjenza lill-parlamentari tieg[u, e]empju /ar tal-intolleranza ta’ dawk li jippre]entaw lilhom infushom b[ala difensuri tattolleranza.

Ma kienx esa;era l-Papa Benedittu XVI meta tkellem dwar ‘id-dittatorjat tar-relattivi]mu’.

Dawn l-a[barijiet (u tant o[rajn b[alhom dwar su;;etti relatati) jikkonfermaw kemm kienet profetika l-En/iklika Humanae Vitae, li proprju jumejn ilu //elebrajna l-45 anniversarju tag[ha.

Di;à hu u jiktibha l-Papa Pawlu VI kien jaf li se tkun kontroversjali, u ]-]mien tah [afna ra;un. Wie[ed mirri]ultati indiretti (i]da inevitabbli) tal-kultura ‘kontra/ettiva’ li [adet qawwa kbira fit-tieni nofs tas-seklu g[oxrin kien proprju l-[olqien ta’ mentalità li tara t-tqala b[ala side effect negattiv tassess, donnha xi marda.

U allura t-tfal flok rigal jibdew jitqiesu b[ala pi], bilkonsegwenza li s-sess ma jibqax mezz g[at-tis[i[ talkomunjoni bejn il-koppja u g[at-tnissil tat-tfal, i]da jsir fini fih innifsu.

minn Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

Twissijiet tal-Papa

Profeti/i wkoll kienu twissijiet o[ra tal-Papa: l-illaxkar tal-moralità sesswali u talfedeltà fi]-]wie;, u t-tnaqqis tar-rispett lejn il-persuna talmara li titne]]a’ dejjem iktar mid-dinjità u titqies b[ala mezz g[all-pja/ir sesswali.

Tajjeb li anki a[na, minkejja li l-abort huwa illegali f’pajji]na, nag[mlu e]ami talkuxjenza dwar dawn il[wejje;, b’mod spe/jali kif qed nittrattaw lit-tfal.

Bi]]ejjed tisma’ l-a[barijiet mill-Qorti jew t[ares madwarek biex tara kemm tfal jispi//aw vittmi tal-i]balji jew l-egoi]mu tal-;enituri tag[hom, jew tal-istituzzjonijiet li suppost i[arsuhom.

Ma[fra, Mulej!

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

10 Ittri APPREZZAMENT

I]-]jara tal-Papa fis-Santwarju tal-Madonna fil-Bra]il Skont il-gazzetta The Catholic Herald, f’social network kien hemm aktar tweets fuq i]-]jara tal-Papa fil-Bra]il milli kien hemm fuq it-twelid tal-eredi futur tat-Tron Ingli].

Riflessjoni li ;ietni f’mo[[i meta l-Papa mar fis-Santwarju tal-Madonna fil-bidu ta]-]jara tieg[u filBra]il kienet li sew f’dan il-pajji] fil-kontinent Sud Amerikan, kif ukoll f’pajji]i o[rajn, inklu] f’Malta, l-Insara regolarment jirrikorru lejn is-Santwarji Marjani sew b’devozzjoni kif ukoll b’konvinzjoni.

U dan jikkonfermah listess Papa Fran;isku li di;à qal li f’g[eluq lanniversarju tas-sejba talistatwa tal-Madonna

Aparecida fl-1777 minn tliet sajjieda fix-xbiek tag[hom, jittama li fl-2017 jer;a’ jmur f’dan issantwarju Marjan.

Ta’ kuljum, skont listess gazzetta Ingli]a, eluf l-i]jed Bra]iljani j]uru dan is-santwarju Marjan. Issa lBra]il g[andu popolazzjoni ta’ miljuni kbar u fid-daqs g[andu listess territorju daqs lEwropa tal-Punent u talLvant esklu] ir-Russja.

Mela jekk wie[ed iqabbel b[ala statistika, kemm imorru f’dan issantwarju u kemm imorru f’dak Ta’ Pinu, na[seb li proporzjonalment ng[addu lill-Bra]iljani! . Bonett

G

Marsalforn

Joseph Fsadni Il-mewt tal-[abib tieg[i u tar-Rabtin kollha, Joseph Fsadni, [asdet lil kull min kien jafu. Joe, g[alkemm kien batut [afna bil-mard li kellu, qatt ma naqas minnu l-kura;; u baqa’ sal-a[[ar jinteressa ru[u u jie[u sehem attiv flattivitajiet kollha li kienu jsiru fir-Rabat… il-lokal li tant [abb u [adem g[alih.

G[all-funeral tieg[u lKnisja Ta’ :ie]u kienet mimlija daqs bajda. Ma kienx hemm spazju vojt u dan hu xhieda qawwija tar-rispett li kien igawdi dan il-[abib ta’ kul[add.

Fil-funeral tieg[u li sar nhar il-{amis 12 ta’ Lulju, Patri Martin Coleiro OFM flomelija tieg[u qalilna li Joe Fsadni jfisser qadi. Hekk huwa e]att... Joe (kif kien mag[ruf mar-Rabtin ) dejjem g[amel [iltu biex jg[in lil kul[add u qatt ma ppretenda xejn lura. Baqa’ jag[mel dan sal-a[[ar g[aliex din il-[a;a kienet fih.

L-a[[ar li kellimtu kienet xi ;img[a qabel da[al l-isptar u tlabtu biex jara jistax jag[mel kura;; lil wie[ed mir-Rabat li g[andu l-istess problemi.

“Isba[ din, [alli f’idejja

Joe Fsadni

Peter... issa nkellmu jien.”

Dawn kienu l-a[[ar kelmiet li jien kelli waqt telefonata mal[abib tag[na Joe Fsadni Il-firxa kbira ta’ [idma li Joe wettaq g[ar-Rabat hi impressjonanti. Dan kien jag[mlu ming[ajr ebda daqq tat-trombi , i]da g[all-;id tallokal.

Pere]empju ftit jafu lqarrejja li Joe Fsadni dejjem kien strumentali, b’xi mod jew ie[or, fit-twaqqif talmonumenti sbie[ li saru fillokal tag[na dan l-a[[ar.

L-a[[ar [idma tieg[u f’dan ir-rigward kienet g[allmonument ta’ Anton Agius, li lil dan l-iskultur kien jafu

sewwa. Joe [adem bis-s[i[ flimkien mal-kumitat biex jin;iebu l-permessi ne/essarji biex dan il-monument jasal Malta u jkun f’postu [dejn idDomus Romana.

Joe Fsadni [ajtu kienet imfassla fuq tliet pilastri. Ilfamilja li tant [adem g[aliha, il-Partit tal-{addiema li tant emmen fih u l-Banda L’Isle Adam u San :u]epp tarRabat. Joe kien bniedem li dejjem ta pariri tajbin u dejjem wera maturità kbira f’dak kollu li wettaq u jg[id.

Jien tg[allimt [afna ming[andu.

Verament tlifna bniedem li tassew g[amlilna unur. Joe Fsadni kien ra;el fuq l-ir;iel.

Jien ninsab ]gur li Joe qed igawdi l-premju li tant [adem g[alih.

Grazzi wkoll lil martu Margaret u l-familja li tant [adet [siebu spe/jalment fla[[ar snin, u grazzi wkoll lillispe/jalisti u n-nurses li tant daru mieg[u sal-a[[ar nifs.

U jien minn qalbi ng[idlu wkoll “Grazzi Joe… ir-Rabat ma jinsiek qatt.”

Peter Paul Ciantar

Ir-Rabat

IN-NAZZJON ls-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni 11

Koperazzjoni ma/-?ina biex tittejjeb l-effi/jenza fl-industrija Billi jsibu ba]i u in/entivi komuni, il-Kummissjoni Ewropea u /-?ina qed ja[dmu flimkien biex itejbu leffi/jenza. Wara li qablu dwar bosta temi ta’ koperazzjoni, din il-kollaborazzjoni se ]]id la//ess tas-suq u tnaqqis filgassijiet serra.

Il-Kummissjoni Ewropea (KE) u /-?ina qed jikkoperaw biex jimxu lejn livell baxx ta’ karbonju u ri]orsi effi/jenti g[all-ekonomija.

B[ala parti mill-pro/ess, grupp spe/ifiku ;ie stabbilit fl2010 biex itejjeb l-effi/jenza industrijali u jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet serra.

Tliet oqsma importanti It-tliet oqsma ewlenin ta’ kollaborazzjoni huma: azzjonijiet marbuta mas-setturi taleffi/jenza ener;etika fl-industrija, il-politika tal-prodott (partikolarment disinn-eko), u politika industrijali sostenibbli.

Il-miri ewlenin huma bilan/ g[all-industriji li ju]aw [afna ener;ija u promozzjoni ta’ a//ess ;ust u re/iproku g[assuq g[al ener;ija fuq is-suq globali.

Is-suq globali li jifrex fuq

prodotti u servizzi ambjentali hu stmat li jkun madwar €1000 biljun fis-sena u dan hu mistenni li jirdoppja jew jittripla anke sal-2020.

F’Ottubru 2012, it-tielet laqg[a tal-‘Ener;ija Effika/i g[all-Industrija u t-Tnaqqis tal-Emissjonijiet tal-Effetti Serra’ saret fi/-?ina.

Matul is-sessjoni plenarja, li kienet ippreseduta mill-Vi/i Ministru tal-Ministeru ?ini] g[all-Industrija u t-Teknolo;ija (MIIT) u Direttur :enerali Daniel Calleja tad-Direttorat :enerali tal-KE g[all-

minn Maria Portelli maria.portelli2013@gmail.com

g[all-kumpaniji fis-setturi varji.

Proposti rigward Green Business Development Il-MIIT se twassal ’il qudIl-miri ewlenin tal-koperazzjoni bejn i/-?ina u l-Unjoni Ewropea huma bilan/ g[all-industriji li ju]aw [afna ener;ija u promozzjoni ta’ a//ess ;ust u re/iproku g[as-suq g[al ener;ija fuq is-suq globali

Intrapri]a u Indsutrija, ilWorking Group wera potenzjal ta’ kollaborazzjoni f’/erti oqsma.

Prijoritajiet Dawn l-oqsma jinkludu: 1. Kejl ta’ dijossidu tal-kar-

bonju Il-koperazzjoni se tg[in biex tag[ti spinta biex ji]guraw limplimentazzjoni ta’ protokolli internazzjonali li huma e]istenti fir-rigward tal-kejl ta’ emissjonijiet mis-setturi li ju]aw [afna ener;ija b[all-azzar u siment.

2. Kapa/ità g[all-;estjoni tal-ener;ija

Il-Kummissjoni Ewropea u /-?ina qed jikkoperaw biex jimxu lejn livell baxx ta’ karbonju u ri]orsi effi/jenti g[all-ekonomija

Appo;; g[all-u]u kontinwu ta’ skemi e]istenti, b[allIskema Ewropea Eko;estjoni u Verifika, jew EMAS, biex tinbena l-kapa/ità g[all-;estjoni tal-ener;ija.

3. Eco-design Rikonoxximent tal-valur mi]jud g[oli tal-koperazzjoni f’dan il-qasam, b’diversi proposti ta’ pro;etti li ;ew ippre]entati fl-2013.

4. Ri-manifatturazzjoni Sfruttar ta’ opportunitajiet g[al ekonomija bba]ata fuq irri/ikla;;, li tibda bid-definizzjoni tal-ambitu u l-impatt tarrimanifatturazzjoni, u skambju ta’ informazzjoni dwar il-politika u r-regolamenti di;à adottati u sa[ansitra ta’ dawk li qed ji;u elaborati.

5. Skart solidu MIIT se jkunu involuti fi

pro;ett tal-Unjoni Ewropea dwar skart solidu 6. Katalogar ta’ pro;etti e]istenti Identifikazzjoni u u]u a[jar tal-hekk imsej[a siner;iji bejn pro;etti b[al Asia Switch Projects jew il-Programm ta’ }viluppar tan-Nazzjonijiet Uniti bl-isem ‘Low Emission Capacity Building Programme’.

7. Zona industrijali effi/jenti fl-ener;ija Is-suq effi/jenti fl-ener;ija joffri potenzjal kbir g[a]-]ew; partijiet billi ji;i ]gurat a//ess ;ust u re/iproku g[as-suq talprodotti u teknolo;iji relatati mal-effi/jenza fl-ener;ija.

8. Kundizzjonijiet tas-swieq Il-[olqien ta’ kundizzjonijiet tas-suq fi/-?ina li jippermetti mudelli ta’ negozji vijabbli

diem proposti g[al kollaborazzjoni fuq ‘Green Business Development’, elementi inizjali li ;ew ippre]entati waqt illaqg[a. I]-]ew; na[at qablu li fl-2013 l-ambitu u l-fond ta’ diskussjonijiet se jintensifikaw fuq it-tliet oqsma kollha ta’ kollaborazzjoni.

Il-Vi/i President talKummissjoni Ewropea Antonio Tajani, responsabbli g[all-industrija u l-intraprenditorija, laqa’ din il-koperazzjoni u stqarr li “a[na nixtiequ nippermettu lill-intrapri]i Ewropej, b’mod partikulari lSMEs, biex ji;u sfruttati prodotti b’potenzjal effi/jenti fl-ener;ija. G[ad g[andna xi xog[ol quddiemna biex nirrealizzaw il-potenzjal s[i[ tassuq, imma l-koperazzjoni tag[na f’dan il-qasam hi pass importanti biex jg[in kemm lUnjoni Ewropea u l-intrapri]i ?ini]i. Hu krucjali biex lEwropa timxi lil hinn mill-kri]i attwali filwaqt li b[ala Kummissjoni nesploraw lg[a]liet kollha biex l-Ewropa tirritorna fuq sieq soda g[attkabbir ekonomiku.”

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt

IT-TUNE}IJA

Jiddefendu lill-Gvern wara qtil politiku

Il-Papa Fran;isku jilqa’ devoti Ar;entini fil-kattidral ta’ Rio (Reuters)

IL-PAPA FIL-BRA}IL

Jirrankaw i/-/elebrazzjonijiet g[all-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[ Il-Papa Fran;isku qed i[ejji g[all-eqqel ta/-/elebrazzjonijiet tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[ li jil[qu lqofol tag[hom fi tmiem il;img[a u fejn fl-a[[ar impenji tieg[u kellu diversi laqg[at mal-Cariocas (residenti ta’ Rio) minbarra li dar fil-bajja ta’ Copacabana fejn iltaqa’ u tkellem ma’ folla enormi ta’ devoti.

Hu stmat li mal-miljun persuna attendew l-avveni-

ment ‘tal-bajja’, u wara li lKap tal-Kattoli/i anki ]ar zona fqira (favela) tal-belt.

Sadattant [albiet ta’ maltemp ikka;unaw it-trasferiment tal-avvenimenti g[al tmiem il-;img[a mill-in[awi ta’ razzett fil-limiti ta’ Rio g[all-bajja ta’ Capocabana u min[abba ‘kundizzjonijiet impossibbli li [olqot ixxita’.

Il-Papa sadattant indirizza gruppi ta’ Kattoli/i Ar;enti-

ni (minn art twelidu) fil-kattidral ta’ Rio u [e;;e; biex i]-]g[a]ag[ ju]aw ‘il-festa tag[hom biex jo[or;u lispirtu u l-messa;; talKnisja fit-toroq’.

Dan kompla jenfasizza ttema tal-Papa g[al ‘Knisja li ta[dem b’risq il-foqra’ u meta fi ]mienu b[ala Ar/isqof ta’ Buenos Aires kien jag[mel ]jarat regolari lill-aktar in[awi foqra talbelt.

L-ISTATI UNITI

Kundannat il-‘Monstru ta’ Ohio’ Ariel Castro, ‘il-Monstru ta’ Ohio’ akku]at bl-istupru u [tif ta’ tliet nisa li damu g[al g[axar snin pri;uniera f’daru se jiskonta [abs g[al g[omru – u ming[ajr possibbiltà li ssentenza titnaqqaslu – skont ftehim li da[al g[alih malprosekuturi.

Castro spi//a arrestat f’Mejju meta [arbet wa[da

mill-pri;unieri (li sparixxew fi Cleveland bejn l2002 u l-2004) tieg[u u li rnexxielha tikkuntattja lillawtoritajiet.

Skont il-ftehim Castro se je[el sentenza addizzjonali ta’ elf sena [abs u fejn se jitlef il-proprjetà tieg[u u assi o[ra – bl-Im[allef jirreferi g[al pjani ‘biex titwaqqa’ d-

dar li serviet b[ala kumpless ta’ [abs g[al dawk it-tliet nisa’.

Intant, l-imputat irnexxielu jsalva mill-piena kapitali meta anki kien qed jiffa//ja akku]i ta’ omi/idju aggravat talli wa[da mill-pri;unieri tilfet ittarbija li kienet tqila biha u wara li sfat aggredita minn Castro.

Diversi eluf ta’ I]lami/i [ar;u fit-toroq ta’ Tunis biex jiddefendu lill-Gvern immexxi mill-Partit Ennahda (I]lamiku) kontra s-sej[iet biex jirri]enja favur Gvern ;did li jikkonsolida l-g[aqda u waqt li ]broffa l-inkwiet wara l-qtil, nhar il-{amis, ta’ personalità tal-Oppo]izzjoni sekulari.

Il-politiku inkwistjoni, Mohamed Brahmi, kien qala’ numru ta’ tiri g[al assassinar ie[or ta’ dan ittip mill-bidu tas-sena ’l hawn biex irri]ultaw ilprotesti vjolenti kontra lGvern fil-belt kapitali u bnadi o[ra tal-pajji].

Intant, l-I]lami/i li [ar;u jipprotestaw qalu li ‘ma ja//ettawx kolp ta’ stat kontra d-demokrazija’ wara li eluf ta’ dimostranti ta’ kontra Ennahda n;abru mill;did b[ala massa fil-kapitali – u fil-pre]enza tal-pulizija g[al kontra l-irvellijiet –

fost l-g[ajjat biex ‘iwarrbu l-awtoritajiet I]lami/i’.

Intant, il-Ministru g[allIntern Tune]in Lotfi Ben Jeddou ddikjara waqt konferenza li Brahmi nqatel ‘blistess arma (pistola awtomatika tat-tip 9 mm)’ li ntu]at fl-assassinar tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Chokri Belaid li kien se[[ fis-6 ta’ Frar li g[adda.

Ben Jeddou sadattant qed jallega dwar is-sehem ta’ grupp I]lamiku estremista u fejn semma b[ala suspettat lil Boubacar Hakim, membru ta’ moviment ‘Salafist’, li hu mfittex fuq suspett li qed jittraffika l-armi milLibja.

Sadattant, l-inkwiet fitTune]ija kompla jirranka blentità trejdjunjonistika ewlenija ssejja[ strajk u bil[wienet u l-banek ma jift[ux. Fl-istess [in ma sarux it-titjiriet lejn u lil hinn mill-pajji] min[abba ssitwazzjoni in/erta.

IR-RUSSJA

Ma jridx li l-ka] ‘Snowden’ jaqbe] il-limitu Il-President tar-Russja Vladimir Putin hu determinat li ma j[allix it-tilwima dwar Edward Snowden, l-eks kuntrattur tal-a;enzija sigrieta (Amerikana) CIA, taffettwa [a]in ir-relazzjonijiet ta’ pajji]u mal-Istati Uniti, i]da flistess [in insista li Moska ‘mhi lesta li tg[addi lura lil [add’.

Imkejjen Russi qalu, intant, li Putin mhux involut fitta[ditiet dwar id-destin ta’ Snowden li l-Istati Uniti trid

tippro/essah g[al spjuna;; wara li kien kixfilha programmi sigrieti g[as-sorveljanza ta’ tag[rif elettroniku.

Snowden ilu wieqaf g[al aktar minn xahar ;o ajruport ta’ Moska u bir-Russja qed tikkunsidralu talba g[al kenn politiku provi]orju. Intant, l-Istati Uniti qalet li m’g[andhiex ‘tfittex ilpiena kapitali’ g[al Snowden li ‘lanqas mhu se jispi//a torturat’ f’ka] li Moska tirritornah lura f’pajji]u.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

A[barijiet ta’ Barra 13

IT-TRA:EDJA BIL-FERROVIJA FI SPANJA

Niket fost il-mistoqsijiet

Il-parti ta’ quddiem tal-ferrovija fis-sit tat-tra;edja fl-in[awi ta’ Santiago de Compostela. Fir-ritratt ta’ fuq (lemin) in-nies jidhru qed japplawdu quddiem il-kattidral ta’ din il-belt wara li osservaw minuta ta’ silenzju g[all-vittmi (Reuters)

Spanja tinsab g[addejja minn tlett ijiem ta’ luttu wara li ;arrbet wa[da mill-ag[ar in/identi bil-ferrovija fl-istorja fejn mietu tal-inqas 78 ru[ (u b’g[exieren o[ra jisfaw midruba) fl-in[awi ta’ Santiago de Compostela. Dan meta l-pulizija qed tinvestiga jekk ix-xufier responsabbli kienx qed isuq b’manjiera traskurata u perikolu]a waqt li kien qed idur ma’ kurva twila.

Ix-xufer – Francisco Jose Garzon Amo – qed jin]amm l-isptar ta[t arrest formali dwar allegati ‘delitti relatati g[all-in/ident’. Rapporti qalu,

sadattant, li l-ferrovija, fil-[in partikulari, kienet g[addejja ‘b’aktar mid-doppju talvelo/ità permessa’ u li Garzon se jkun interrogat b[ala ‘suspettat f’delitt relatat g[all-kaw]a tat-tra;edja’.

Ix-xufier ma pprovdiex dettalji immedjati min[abba lkundizzjoni medika tieg[u i]da ma kienx esklu] (almenu sal-biera[) li hu seta’ jag[mel stqarrija lill-pulizija ‘minn [in g[all-ie[or’ u b’mod li jista’ jitfa’ d-dawl fuq l-in/ident.

Dan meta g[ad iridu jitressqu l-akku]i formali fil-

konfront ta’ Garzon, bil-qorti suprema fir-re;jun ta’ Galicia qed ti;bor elementi li jistg[u jintu]aw b[ala provi, fosthom videos u kull [jiel ta’ xog[ol tekniku li qed isir fuq il-ferrovija m;arrfa.

L-ewwel indikazzjonijiet jissu;;erixxu li l-ferrovija kienet g[addejja tassew b’velo/ità esa;erata fost ilkonferma li l-kaxxa s-sewda tal-in;enju – tal-kumpanija Statli Renfe u li fuqu kienu qeg[din jivvja;;aw 247 persuna – tinsab f’idejn ilma;istrat li qed jie[u [sieb linvestigazzjoni.

L-E:ITTU

L-eks President Mursi jiffa//ja akku]i dwar omi/idji u [tif tan-nies Mohamed Mursi, l-I]lamiku li fit-3 ta’ Lulju tke//a minn President talE;ittu fuq inizjattiva tal-Armata, qed ikun investigat dwar kumplott tal2011 li kien wassal g[all-qtil u [tif ta’ persuni – bit-tensjoni tirranka qabel is-sostenituri tieg[u u tar-rivali politi/i [ar;u fit-toroq tal-ibliet g[al attivitajiet rispettivi.

Il-:eneral Abdel Fattah al-Sisi, li

jmexxi l-Armata, [e;;e; biex l-E;izzjani jorganizzaw rallies [alli jag[tu ‘mandat’ lill-militar biex jikkonfronta l-;img[at ta’ vjolenza li rri]ultaw mittke//ija ta’ Mursi – u b’eluf ta’ nies iwie;bu g[as-sej[a u jiffullaw l-ibliet tal-pajji].

Intant, is-sostenituri ta’ Mursi wkoll [ar;u bi sfida g[all-Armata u fejn insistew biex hu jing[ata lura l-

Presidenza. ’Il quddiem anki se[[ ;lied fit-tul bejn attivisti tal-kampijiet opposti fl-ibliet ta’ Lixandra u Damietta.

Uffi/jali militari jridu li lFratellanza Musulmana ta’ Mursi ttemm il-protesti u ta[dem ma’ Gvern ;did provi]orju ‘biex ma tiffa//jax il-konsegwenzi’ – u blavversarji politi/i fl-istess [in iwissu

dwar ‘tixrid tad-demm potenzjali’.

Mohamed Mursi ilu ma jidher filpubbliku mill-bidu tax-xahar u lArmata qalet li qed jin]amm ‘g[assigurtà tieg[u’.

Intant, l-a;enzija tal-a[barijiet Mena sostniet li l-eks-Mexxej issa se jibqa’ arrestat g[al [mistax-il jum waqt li m[allef jinvestiga sensiela ta’ allegazzjonijiet fil-konfront tieg[u.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

14 A[barijiet ta’ Barra

IL-KOREA TA’ FUQ

Pressjoni mi/-?ina

IL-KAMBODJA> Ra;el fil-belt ta’ Phnom Penh jonfo[ il-b]ie]aq ikkuluriti g[as-sostenituri tal-Partit tal-Poplu Kambodjan.

Dan ir-ritratt ittie[ed waqt l-a[[ar jum tal-kampanja elettorali u meta l-Kambodjani qeg[din i[ejju biex jivvutaw fl-elezzjonijiet ;enerali ta’ g[ada (Reuters)

Il-Vi/i President ta/-?ina Li Yuanchao qal lill-Mexxej tal-Korea ta’ Fuq komunista Kim Jong-un li Beijing se jinsisti g[al ta[ditiet inti]i biex ‘je[ilsu’ l-peni]ola Koreana mill-armamenti nukleari.

Li Yuanchao mexxa delegazzjoni fi Pyongyang biex jimmarka s-sittin anniversarju mit-tmiem tal-Gwerra Koreana (1950-1953) u t-ta[ditiet sussegwenti se[[ew b[ala l-og[la livell ta’ kuntatt bejn i/-?ina u lKorea ta’ Fuq mindu Kim Jong-un [a l-poter, f’Di/embru tal-2011, ftit wara l-mewt ta’ missieru, l-eks mexxej komunista Kim Jong-il.

Intant, Li tenna li /-?ina lesta ta[dem mal-entitajiet kollha biex jippromwovu ta[ditiet g[al di]arm u bid-djalogu mistenni jinvolvi sitt pajji]i – il-Korea ta’ Fuq, il-Korea t’Isfel, i/-?ina, l-Istati Uniti, il:appun u r-Russja – fost il-prijorità dovuta g[all-pro/ess ta’ ‘denuklearizzazzjoni’ fil-peni]ola.

L-G{ARABJA SAWDITA

L-AWSTRALJA

Ibatti l-inkwiet dwar virus

Il-UNHCR im[assba dwar l-immigranti

Il-virus ;did Mers li s’issa qatel nofs in-nies infettati mhux mistenni jil[aq l-istess livelli b[all-virus tas-Sars li sewa l[ajja ta’ mijiet tan-nies u skont ma qalu Ministri fl-G[arabja Sawdita.

‘Il parti kbira fost id-disg[in ka]i ta’ Mers rappurtati s’issa fe;;ew f’territorju Sawdi u mag[ruf li l-virus ;ej mill-istess ‘grupp ta’ mikrobi’ b[al tas-Sars u dak li jikka;una l-influwenza ‘komuni’.

Intant, u waqt li batta xi ftit mill-inkwiet dwar il-Mers, lanali]i dwar ‘il-ka]i fl-G[arabja Sawdita’ twissi li ‘fadal [afna xi jsir sakemm wie[ed jasal biex jifhem sewwa dan il-virus’.

Il-Kummissarju G[oli tanNazzjonijiet Uniti dwar ir-Refu;jati (UNHCR) esprimiet aktar t[assib dwar il-politika ;dida tal-Gvern Laburista Awstraljan rigward l-immigranti li qed ifittxu l-kenn politiku u meta l-politika spe/ifika ‘ma ta[sibx biex dawn innies ikollhom livelli ta’ protezzjoni xierqa’.

Ta[t il-politika ;dida, l-hekk imsej[a boatpeople li jivvja;;aw lejn lAwstralja se jkollhom il-ka]i pro/essati minn Papua New Guinea u f’ka] li l-immigranti jkunu a//ettati jistg[u jiksbu residenza fit-territorju partikulari.

Madankollu, il-UNHCR wissiet dwar ‘nuqqasijiet sinifikanti’ fissistema legali li qed tu]a Papua New Guinea biex tippro/essa l-immigranti u meta kull sena l-eluf ta’ dawn ilboatpeople qed jippruvaw jaslu lAwstralja bid-diversi opri tal-ba[ar u

fejn jissugraw [ajjithom waqt il-vja;;i perikolu]i.

Intant, u fl-ewwel anali]i tal-politika li introdu/a l-Gvern tal-Prim Ministru Awstraljan Kevin Rudd, il-UNHCR ikkritikat ‘l-arran;ament tal-Awstralja ma’ Papua New Guinea fir-rigward talimmigranti b[ala wie[ed li jqajjem domandi serji dwar il-rotezzjoni u li g[adhom qed jistennew twe;iba.’

Nuqqas ta’ salvagwardji g[all-persuni li jfittxu l-kenn politiku.

L-arran;ament hu mag[ruf b[ala rRegional Resettlement Agreement (RRA) u l-UNHCR enfasizzat linkwiet dwar in-nuqqas ta’ salvagwardji adegwati g[ar-refu;jati u l-persuni li jippruvaw g[all-kenn politiku.

Dan meta Papua New Guinea mhix ippreparata biex tippro/essa limmigranti min[abba ‘nuqqas ta’ esperjenza u kapa/ità f’dan il-qasam’.

Fit-territorju anki japplikaw ilkundizzjonijiet ‘fqar u arbitrarji’ g[addetenzjoni ta’ persuni – bil-UNHCR tispjega li l-politika ;dida Awstraljana qed tiffa//ja ‘l-isfidi sinifikanti fuq ba]i politika u daqstant ie[or legali’.

Il-Prim Ministru Laburista Rudd [abbar il-politika ;dida qabel lelezzjonijiet (fl-Awstralja) li mistennija jit[abbru dalwaqt u fejn ostna li l-arran;ament ‘jibg[at sinjal /ar lit-traffikanti tan-nies biex ma jkomplux jibag[tu d-dg[ajjes mg[obbijin bin-nies lejn l-Awstralja’.

Madankollu, qeg[din ji]diedu lkriti/i li jakku]aw lill-Awstralja b’li qed terfa’ mir-responsabbiltajiet tag[ha waqt li fl-istess [in tipprova tg[abbihom fuq [addie[or.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

A[barijiet ta’ Barra 15

L-ITALJA

Rejds kontra l-Mafja f’Ruma u Kalabrija Il-Pulizija Taljana arrestat tal-inqas [amsin ru[ waqt azzjonijiet intensivi kontra lMafja f’re;juni tal-kosta qrib Ruma bil-qawwiet tal-li;i jikkon/entraw ukoll fuq irre;jun ta’ Kalabrija, lejn inNofsinhar tal-Italja, mag[ruf b[ala /entru g[all-kriminalità organizzata fejn jispikka lgrupp (mafju]) ’Ndrangheta.

Mijiet ta’ pulizija [adu sehem fl-azzjonijiet, b’rejd partikulari fis-subborg ta’ Ostia li qed jitqies b[ala lakbar wie[ed s’issa fl-in[awi tal-belt kapitali meta lqawwiet tal-li;i kellhom talinqas tliet familji kriminali fil-mira tag[hom.

Rapporti aktar tard qalu li b’ri]ultat tar-rejds, il-‘familji’ ta’ Fasciani, Triassi u D’Agati – li ilhom is-snin jiddominaw il-kriminalità organizzata fir-re;jun – sofrew ‘daqqiet ta’ [arta fatali’. Dan meta l-familja ta’ Triassi g[andha wkoll rabtiet kbar mal-entità kriminali Cosa Nostra li g[andha l-g[eruq fi Sqallija.

Kelliema g[all-Pulizija qalu li l-qawwiet tal-li;i segwew lill-mafju]i waqt il-laqg[at bejn dawn il-kriminali biex ‘jirran;aw xi kwistjonijiet’ u wkoll ‘waqt li dawn kienu qed ipo;;u madwar mejda bliskop li jippjanaw l-omi/idji’.

Intant, l-azzjoni polizjeska fin-Nofsinhar tal-Italja wasslet g[al 65 arrest, mill-inqas, inklu]i dawk ta’ tobba, avukati u intraprendituri, filbelt ta’ Lamezia Terme.

Filwaqt li [atfet assi ekwivalenti g[al €200 miljun ming[and negozjanti suspettati dwar involviment malfamilja Giampa (element talgrupp ’Ndrangheta), ilPulizija fil-pre]ent qed tinvestiga wkoll numru ta’ omi/idji li se[[ew waqt gwerra bejn il-mafju]i li damet g[addejja mill-2005 sal-2011.

I?-?INA> Pulizija paramilitari jaqb]u waqt e]er/izzji ta’ ta[ri; g[al dawn i]-]minijiet tas-sajf li qed ikunu organizzati fl-in[awi ta’ Bozhou, fil-provin/ja ta’ Anhui (Reuters)

IL-LIBANU

Jakku]a lill-UE li qed tistieden l-inkwiet Il-Kap tal-grupp Hezbollah tal-militanti X’iti Lebani]i qal li l-Unjoni Ewropea pprovdiet ‘;ustifikazzjoni’ g[al I]rael biex jattakka lil-Libanu, meta skont hu, lUnjoni g[andha ;;orr ir-responsabbiltà g[al kwalunkwe azzjoni militari minna[a tal-I]raeljani.

Il-kummenti mqanqlin ta’ Sayyed Hassan Nasrallah ing[ataw wara li l-UE, jiem ilu, qablet li ]]id il-ferg[a militari tal-Hezbollah mal-lista tal-organizzazzjonijiet terroristi/i b’reazzjoni g[ar-rwol tal-istess grupp fil-gwerra /ivili tas-Sirja.

Dan meta l-Hezbollah qed ji/[ad g[al sehem fl-attakk tas-sena l-o[ra f’Burgas, fil-Bulgarija, fejn xarabank inqered fi splu]joni kkontrollata u kienu mietu jew indarbu numru ta’ I]raeljani.

Intant, Nasrallah tenna, waqt diskors, li ‘l-pajji]i (tal-UE) iridu jkunu jafu li taw

mandat legali lil I]rael biex jinfexx b’mod aggressiv kontra l-Libanu u blisku]a li qeg[din ji;;ieldu kontra t-terrori]mu.

Id-diskors partikulari se[[ permezz ta’ video link minn lokalita sigrieta u lMexxej tal-Hezbollah ma ]ammx lura milli jixli lill-UE b[ala ‘sie[ba firresponsabbiltà g[al kwalunkwe aggressjoni I]raeljana kontra l-Libanu’.

Hassan Nasrallah ilu jg[ix bil-mo[bi (fost il-bi]a’ li jispi//a l-mira ta’ assassin) mindu l-gwerillieri X’iti tieg[u, fl2006, i;;ieldu gwerra inkonklu]iva ta’ xahar ma’ I]rael u wara li militanti talHezbollah kienu attakkaw truppi I]rael-

jani man-na[a l-o[ra tal-fruntiera.

Sadattant Nasrallah tenna li l-passi talUE m’g[andhomx i[allu effetti ‘pratti/i’ fuq il-Hezbollah u fost o[rajn warrab tentattivi inti]i g[all-iffri]ar tal-fondi talgrupp tieg[u li fi kliemu m’g[andux flus fil-banek, sew b[ala partit kif ukoll fuq ba]i individwali.

Fl-istess [in, il-Mexxej tal-Hezbollah wissa li l-grupp tieg[u bl-ebda mod mhu se jispi//a intimidat jew imra]]an b’inizjattivi simili g[al tal-UE. Dan meta diplomati/i tal-UE g[adhom ma spe/ifikawx l-elementi tal-Hezbollah li jinkwadraw fil-‘lista s-sewda’ inkella jekk Nasrallah innifsu hux ikkunsidrat parti mill-operat militari jew il-politika tal-grupp militanti.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju 2013

16 Kultura

Kultura 17

Flamenco – Una Forma de Vivir! Evenings on Il-Flamenco hi ]ifna u mu]ika asso/jata man-Nofsinhar ta’ Spanja – ]ifna kkaratterizzata minn /ap/ip, tisbit tassaqajn, ]ifna passjonali u emozzjonali li ;iet ispirata mi]]fin ta]-]ingari. Flamenco – Una Forma de Vivir! se ssir itTlieta 30 ta’ Lulju fit-8.30 p.m. f’Palazzo de Piro Cultural Centre – Mdina. I]-]effiena tal-flamenco se jkunu l-Alegria Dance Company.

I]-]fin u d-daqq se jie[du lill-udjenza f’dinja ma;ika waqt li ]-]effiena se j/ap/pu, issabbtu u ji]fnu g[ar-ritmi, kuluri u passjoni ta’ din i]-]ifna ta]-]ingari. G[al Gitanos, jew ]ingari, il-Flamenco mhix biss ]ifna, imma hi i]jed minn hekk, g[aliex hi forma ta’ [ajja.

Dan jg[odd ukoll g[al dawk kollha li ji]fnu l-Flamenco.

L-esperjenza tal-Flamenco mhix biss il-passi ta’ kif ti]fen imma hi l-mod kif tg[ix id-dar, ix-xog[ol, fit-triq u kullimkien... staqsi li xi Gitanos u dan jg[idlek li l-Flamenco hi mod ta’ kif tg[ix, kif tie[u n-nifs u lejn kif t[ares lejn laffarijiet li qed ji;ru madwarek!

F’din is-serata, l-Alegria Dance Company se tg[ix lesperjenzi tag[ha tal-Flamenco permezz ta’ ritmi u burdati varji f’din i]-]ifna passjonali u emozzjonali.

Tal-Alegria Dance Company huma ]effiena li ddedikaw il-[in u l-ener;ija tag[hom g[all-forma tal-arti li huma j[obbu. Alegria hi kumpanija ta]-]fin Flamenco li t[obb kull forma ta’ ]fin.

Waqt li [adu sehem fi produzzjonijiet kbar, il-membri tag[ha ta’ spiss ikunu mistiedna jie[du sehem waqt wirjiet fit-teatru, gala, cabaret, festivals, fuq it-televi]joni u films u g[andhom repertorju wiesa’ li bih akkwistaw reputazzjoni tajba fl-arti tag[hom. I]-]effiena jsiefru individwalment g[all-festivals u serati privati u wkoll biex jistudjaw ma’ g[alliema presti;ju]i tal-Flamenco.

Din is-serata qed tkun organizzata minn Barocco Foundation bil-kollaborazzjoni ta’ Palazzo de Piro. Se jkun hemm ukoll inbid u ikel Spanjol li wie[ed jista’ jordna biex jikkumplimenta s-serata Spanjola.

Min jixtieq jattendi g[al din is-serata g[andu jibbukkja minn qabel billi j/empel lil Xara Palace fuq 21450560 jew jibg[at email fuq marilyn@xarapalace.com.mt jew i/empel lil Barocco Foundation fuq 79680952 jew jibg[at email fuq baroccomalta@gmail.com.

Wie[ed mill-kwadri li jinsabu g[all-wiri fil-wirja kollettiva minn g[add sabi[ ta’ artisti li ng[aqdu flimkien f’din l-inizjattiva

61 artist f’wirja kollettiva ta’ arti fl-Imdina

Art Club 2000 b[alissa qed jorganizza wirja ta’ arti kollettiva fil-Kunsill Lokali tal-Imdina.

61 parte/ipant qed jesebixxu x-xog[lijiet tal-arti tag[hom fosthom pitturi mag[mula minn midja

differenti, skultura u sa[ansitra fotografija.

Il-wirja qed tkun miftu[a kuljum sal-31 ta’ Lulju u ddhul hu b’xejn. {inijiet talftu[: 08.30 a.m. – 12 p.m. u 4.30 p.m. – 8.30 p.m.

L-Art Club 2000 hu

}ew; esebiti o[ra fil-wirja kollettiva ta’ arti organizzata minn Art Club 2000 li g[addejja f’dawn il-jiem fl-Imdina

organizzazzjoni volontarja bba]ata fil-Mellie[a bl-g[an primarju li tippromwovi u tqajjem kuxjenza u apprezzament g[all-arti u snajja’ fost in-nies ta’ kull età.

L-ambitu hu li jkunu mg[allma, edukati u inkora;;uti t-talenti artisti/i u l-interess f’dan is-settur.

Matul dawn l-a[[ar 14-il sena l-klabb kien stabbilit sew filMellie[a u l-in[awi talmadwar permezz ta’ numru ta’ inizjattivi li ttie[du millkumitat tal-klabb.

Art Club 2000 jorganizza wkoll diversi wirjiet matul issena li jag[tu l-opportunità lill-artisti kemm relattivament ;odda kif ukoll dawk b’talenti professjonali li jesebixxu x-xog[ol tag[hom quddiem udjenza usa’.

Lejla Maltija fl-Imqabba Is-So/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V tal-Imqabba qed torganizza Lejla Maltija nhar it-Tlieta, 30 ta’ Lulju, Jum il-Kwindi/ina ta’ Santa Marija, mit-8.30 p.m. ’l quddiem filPjazza tal-Knisja. .Jie[du sehem u[ud millaqwa artisti Maltin fosthom Julie Pomorski, Mike Spiteri, Owen Bonnici u Roberta Mallia. Ikun ukoll hemm sketches komi/i, fire jugglers, u rokna g[at-tfal li tinkludi facepainting, bejg[ ta’ t-shirts u o;;etti o[rajn relatati malfesta.

Se titnieda uffi/jalment ilkanzunetta uffi/jali li tfakkar l20 sena mit-twaqqif tasSezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija tal-Imqabba, li ;;ib lisem ‘Su//essi Frott il-{ila }ag[]ug[a’ fuq kliem ta’ Mark Tonna, mu]ika ta’ Mro David Agius, Surmast Direttur talBanda Re :or; V tal-Imqabba, fuq arran;ament mu]ikali ta’ Andrew Zammit u kantata minn Eleanor Cassar u Victorio Gauci.

F’din l-attività jkun hemm ukoll g[a]la varjata ta’ ikel.

Ritmu mu]ikali li j/aqlaq l-art fl-attività Evenings on Campus X’hemm komuni bejn t-terremoti u lmu]ika^ Il-mu]ika ;eneralment t[allina b’da[ka fuq wi//na u ;isimna ji//aqlaq mar-ritmu. Terremoti b’sa[[ithom ;eneralment j[alluna (u l-bini) ni//aqalqu g[al ra;unijiet kompletament differenti.

Matthew Agius, membru tal-grupp mu]ikali U-Bahn u sismologu flUniversità ta’ Malta, se jippre]enta ta[dita lil Malta Cafè Scientifique dwar ‘Ix-xjenza tal-Mu]ika u t-Terrimoti’ matul l-edizzjoni ta’ Evening on Campus. It-ta[dita se ssir nhar il-{amis 8 ta’ Awwissu, fit-8 p.m. fil-Quadrangle (Atriju Vassalli), fl-Università ta’ Malta.

Matthew se jkun qed ju]a t-talenti tieg[u b[ala DJ biex jiddeverti lilludjenza bid-diski filwaqt li jispjega xxjenza wara l-mu]ika. Kif jiffurmaw il[sejjes^ Kif a[na nisimg[uhom^ Kif tista’ tikkomponi mu]ika di;itali u t[allata ma’ tipi o[ra^ U wara l-e]empju ta’ Brian Cox, kif degree fil-fizika tista’ tg[in tipprodu/i mu]ika^ Matthew se ju]a dawn l-istess prin/ipji tal-mu]ika biex jispjega t-terremoti. Filpassat Malta intlaqtet diversi drabi minn

terremoti, u anki waqg[u xi Katidrali. Li tifhem it-terremoti hu vitali biex tkun tista’ tbassarhom u tag[ti aktar [in biex in-nies ikunu jistg[u jipprepraraw g[alihom, kif ukoll tibni bini li jkun jista’ jifla[ g[alihom.

Il-qlig[ mill-biljetti se jkun mog[ti lillFond ta’ Ri/erka, Innovazzjoni u ]vilupp (RIDT) tal-Università ta’ Malta (www.ridt.org.mt). L-inizjattiva ta’ Malta Café Scientifique hi konformi mal-obbjettivi tal-RIDT, li tfittex li tag[ti valur u turi l-b]onn tax-xjenza u rri/erka. L-RIDT tfittex b’mod attiv li tkompli ti;;enera fondi biex tkun tista’ tespandi l-istudji tar-ri/erka talUniversità ta’ Malta.

Malta Cafè Scientifique (http:\\www.mcs.org.mt) hi appo;jata mill-Malta Chamber of Scientists u meg[juna mill-Università ta’ Malta.

Id-d[ul hu permezz ta’ donazzjoni li lflus se jmorru g[all-fond tar-RIDT. Ilbookings jistg[u jsiru permezz tal-imejl: eveningsoncampus@um.edu.mt jew tel: 2340 2043\2340 2142 inkella bl-sms: 79843480. Websajt http:\\bit.ly\MCSCIweb FB http:\\bit.ly\MCS8AUG

Campus ’13 Vivamus atque Amemus It-Tlieta, 30 ta’ Lulju fid9 p.m.

(Donazzjoni b’risq l-

RIDT) Grawnd tal-Iskola Primarja, Kulle;; Santa Margerita, Bormla u l-Erbg[a 31 ta’ Lulju fid-9 p.m.

(Biljetti €8) Atriju Vassalli, Kampus tal-Imsida organizzat mill-Malta Classics Association Vivamus atque Amemus hu diskors istruwit li se jag[tina l-Professur Salutati dwar il-poeta Ruman favorit tieg[u, Katullu u lossessjoni li ;arrab dan ilpoeta g[all-infamja Lesbja, l-ewwel femme fatale flistorja tal-letteratura.

Permezz tal-ispjega minn dan l-iskular famu] talkultura klassika, u anki tarre/itazzjoni tal-poe]ija fdata f’idejn studentessa brava, se n]uru l-qig[an ta’ ru[ Katullu tturmentata blim[abba g[al Lesbja.

G[alkemm id-diskors [a jsir bil-Malti, Salutati mhux se jiddejjaq jid[ol ukoll filLatin ta’ Katullu.

Akustika Le[en Malta Il-:img[a, 2 ta’ Awwissu fid-9 p.m.

(Donazzjoni b’risq l-

RIDT) ?entru ta’ Ri]orsi filKottonera, il-Birgu u l-:img[a 9 ta’ Awwissu fid-9 p.m.

(Biljetti €8) Atriju Vassalli, Kampus tal-Imsida organizzat mi]-}{N Symphonik Akustika hu serje ta’ kun/erti ta’ mu]ika li tindaqq fuq stil akustiku minn grupp mu]ikali ]ag[]ug[. Fil-kun/ert Le[en Malta, il-grupp se jdoqq mu]ika Maltija li saret parti mill-kultura pop lokali. Siltiet minn interpreti b[al New Cuorey, Freddie Portelli, The Tramps jit[addtu dwar il-[ajja ta’ kuljum talMaltin u ntu]aw biex jikber il-[arsien so/jali.

Apparti minn hekk, issiltiet juru kif ilsienna hu tassew adattat biex jintu]a f’kuntest mu]ikali. Ilgrupp hu mag[mul minn sitt mu]i/isti u tliet kantanti.

Kuntrasti Il-{add, 4 ta’ Awwissu fid-9 p.m.

(Donazzjoni b’risq l-

Is-serata “Science of Music and Earthquakes” se ssir matul lattività Evening on Campus nhar it-8 ta’ Awwissu fit-8. p.m.

RIDT) I]-}ejtun, [dejn il-Knisja ta’ San Girgor L-a[[ar serata bit-trailer se tkun Kuntrasti, serata mu]iko-letterarja li tikkonsisti f’ta[lita intriganti ta’ xog[lijiet

kemm tal-kompo]itur Ruben Zahra kif ukoll talawtur, Trevor Zahra.

Meta Paulo Freire ltaqa’ ma]-}wieten (bil-Malti) It-Tnejn 5 ta’ Awwissu fit-8 p.m.

(Donazzjoni b’risq Dar

Nazzaret) Atriju Vassalli, Kampus tal-Imsida Din il-Lejla tlaqqa’ l[sibijiet ta’ Paulo Freire (1921-97), intellettwali u attivist Bra]iljan, ma’ dawk ta’ grupp ta’ }wieten li attendew i/-‘?irkolu Kulturali Freirjan’ (?KF) bejn Settembru 2011 u Mejju 2012. I/-?KF g[andu l-g[an li jg[in lillimxierka jirriflettu b’mod kritiku dwar dak li qieg[ed ji;ri fl-in[awi immedjati u mbieg[da tag[hom. I/?KF iqis ir-riflessjoni kritika b[ala t-triq indispensabbli fi pro/ess ta’ trasformazzjoni personali u kollettiva.

F’din il-Lejla jinqraw siltiet mill-a[[ar ktieb ta’ Carmel Borg dwar kitbet Freire filwaqt li jitg[annew u jinqraw il-[sibijiet kriti/i tal-membri ta/-?irkolu.

Maria Brown, koordinatur, flimkien ma’ Carmel Borg, ta/-?KF, tispjega l-prin/ipji tallitteri]mu kritiku ta/-?KF. I/-?KF hu pro;ett ta’ s[ubija bejn l-Università ta’ Malta u l-Kunsill Lokali ta]-}ejtun.

Wie[ed mill-;entlomi (bil-Malti) Is-Sibt 10 ta’ Awwissu, fit-8 p.m.

(Donazzjoni b’risq l-

RIDT) Atriju Vassalli, Kampus tal-Imsida organizzat minn VersAg[tini IKM VersAg[tini IKM tippre]enta lejla ta’ letteratura, djaletti u g[ana biex jitfakkar l-g[annej poeta Frans Baldacchino ilBudaj, li flimkien ma’ Giuseppe Schembri Bonaci kien strumentali biex sa mill-bidu tat-twaqqif talEvenings on Campus tidda[[al l-g[ana flUniversità. Se jkun hemm g[ana tradizzjonali, rakkonti bid-djalett u siltiet letterarji mill-kotba ta’ Frans il-Budaj Imrie]aq ta’ Mo[[i u Lejn l-Art u sSema flimkien ma’ silta mill-poeta favorit talBudaj, il-poeta nazzjonali Dun Karm Psaila. Lg[annejja u l-kitarristi flimkien ma’ [afna millparte/ipanti f’din is-serata kienu jafu personalment lil Frans il-Budaj.

G[al aktar informazzjoni ]ur: www.um.edu.mt\events\ev eningsoncampus

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

18 Festi minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net

Il-festa ta’ Santa Venera Ver;ni u Martri F’Santa Venera qed tkun /elebrata l-festa ad unur din il-qaddisa Santa Venera Ver;ni u Martri. G[ada fid9 a.m. tibda l-quddiesa kantata solenni li se titmexxa mill-Pirjol Patri Joe Saliba O.Carm. Ilpani;ierku se jsir minn Patri Martin Dione Schembri O.Carm.

Fil-5.30 p.m. jibda lg[asar solenni li se jmexxi

Patri Samuel Abela O.Carm. Fis-6 p.m. tibda quddiesa mmexxija minn Patri Robert Farrugia O.Carm.

Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Venera V.M. u se jmexxi l-Provin/jal Patri Amadeo J. Zammit O.Carm.

Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona, issir /elebrazzjoni Ewkaristika,

isir il-bews tar-relikwa u jitkanta l-innu popolari.

Festi

’ barra

ta

G[ada fl-10 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda tasSo/jetà Filarmonika Santa Venera V.M. Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna. Dawn huma l-Banda tal-G[aqda So/jo-Mu]ikali Ani/i ta’ {al Qormi u l-Banda Mount Carmel tal-G]ira.

Marsaskala

Sant’Anna

F’Marsaskala qed tkun /elebrata l-festa ta’ Sant’Anna.

G[ada jum il-festa l-[in tal-quddies se jkun fis-6.30 a.m. u fit-8.15 a.m.

Fid-9.15 a.m. tibda l-quddiesa solenni tal-festa u se jmexxi l-Kappillan Dun Victor Scicluna bis-sehem tal-Kor Parrokkjali.

Fis-6 p.m. tibda quddiesa letta u fis-7.15 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Sant’Anna. Fid-d[ul talpurcissjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Festi

’ barra

ta

G[ada fl-10 a.m. jibda mar/ briju] mill-Banda Sant’Anna ta’ Marsaskala u filg[axija l-pur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San :u]epp tal-{amrun.

Ra[al :did

Kristu Re

{a]-}ebbu;

San :u]epp

F’{a]-}ebbu; qed tkun /elebrata l-festa talGlorju] Patrijarka San :u]epp Patrun talKnisja Universali. G[ada fit-8 a.m. tibda lquddiesa kantata solenni u se jmexxi lAr/ipriet Dun Daniel Cardona.

Il-pani;ierku se jsir mill-Kanonku Dun Antoine Borg. Fil-5.30 p.m. jibda l-g[asar solenni bil-vu/jiet u se jmexxi Dun Joseph Mizzi. Fis-6.30 p.m. tibda quddiesa u fis-7.30 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ San :u]epp u se jmexxi l-Kanonku Dun Antoine Borg.

Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Il-mu]ika se tkun ta[t id-direzzjoni ta’ Mro. Dr. Joseph Gatt.

Festi

’ barra

ta

G[ada fid-9 a.m. jibda mar/ briju] millBanda De Rohan tal-Ka]in San :u]epp ta’ {a]-}ebbu;.

Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna, il-Banda ta/-Circolo San Giuseppe Sagra Familja tal-Kalkara u l-Banda Dekana u ?ittadina l’Isle Adam tar-Rabat, Malta.

F’Ra[al :did qed tkun /elebrata l-festa ta’ Kristu Re. G[ada fid-9.30 a.m. tibda l-quddiesa kantata solenni u se jmexxi l-Kappillan Dun Vin/enz Cachia. Se jie[u sehem ilKor Mirabitur immexxi minn Simone Attard.

Fis-5.45 p.m. tibda l-quddiesa kantata solenni li se tkun esgwita bil-kant tal-g[asar solenni u se jmexxi Monsinjur George Frendo OP Isqof Aw]iljarju ta’ Tirana-Durres flAbanija.

Il-pani;ierku se jsir minn Dun Frans Abdilla. Fis-7.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Kristu Re u se jmexxi Monsinjur Dun Edgar Attard. Fid-d[ul talpur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Festi

’ barra

ta

G[ada fil-11 a.m. jibda mar/ mill-Banda tas-So/jetà Filarmonika Fra Antoine de Paule ta’ Ra[al :did.

Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna l-Banda Trinità Qaddisa tal-Marsa u l-Banda Vittoriosana San Lawrenz tal-Birgu.

Ta’ Sannat – G[awdex

Santa Margerita Ver;ni u Martri

Il-Balluta

Il-Madonna tal-Karmnu

Fil-Balluta qed tkun /elebrata l-festa talMadonna tal-Karmnu. G[ada fid-9 .a.m. tibda l-quddiesa kantata solenni li se titmexxa millKappillan Patri Maurcie Abela O.Carm.

Il-prietka se ssir minn Patri Renald Loffreda O.Carm.

Fis-5.45 p.m. jibda l-g[asar solenni. Fis-6.15 p.m. tibda quddiesa li se titmexxa millKanonku Ar/ipriet Dun Joe Cilia. Fis-7.30 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa talMadonna tal-Karmnu u se jmexxi l-Provin/jal Patri Michael Farrugia O.Carm.

Nota

Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona ‘Flos Carmeli’ u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Festi ta’ barra G[ada fl-10.30 a.m. jibda mar/ briju] millBanda tas-So/jetà Mu]ikali Madonna talKarmnu tal-Balluta.

Filg[axija se jkun hemm banda mistiedna li se tkun il-Banda tas-So/jetà Filarmonika Nazionale La Valette tal-Belt.

Se tie[u sehem ukoll il-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-Karmnu tal-Balluta.

Bi ]vista g[all-materjal li deher fil-[ar;a ta’ b[al-lum ;img[a, il-banda mistiedna g[all-festa tal-Madonna tad-Duttrina f’{al Tarxien kienet l-G[aqda Mu]ikali San :u]epp tal-{amrun.

F’Ta’ Sannat G[awdex qed tkun /elebrata l-festa ta’ Santa Margerita Ver;ni u Martri. G[ada fid-9 a.m. tibda lquddiesa pontifikali solenni u se jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech.

Waqt din il-quddiesa se tkun esegwita l-quddiesa Missa In Honorem S. Margeritae tas-Surmast Charles Camilleri.

Fis-6.30 p.m. jibda l-g[asar solenni bil-mu]ika u wara titkanta l-antifona. Se jmexxi Monsinjur Ar/ipriet Paul Cardona. Fis-7.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Margerita V.M. u se jmexxi Monisinjur Lawrenz Sciberras.

Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika.

Festi

’ barra

ta

G[ada fis-2 p.m. jibdew it-ti;rijiet tal-bhejjem. Filg[axija se jkun hemm ]ew; baned mistiedna, il-Banda Ite Ad Joseph tal-Qala u l-Banda ?ittadina La Stella tal-Belt Victoria, G[awdex.

Il-pur/issjoni se tkun akkumpanjata mill-Banda tasSo/jetà Mu]ikali Santa Margerita V.M. Tas-Sannat.

Fl-10.30 p.m. jibda mar/ briju] mill-Banda Ite Ad Joseph tal-Qala, G[awdex. Il-funzjonijiet kollha tal-festa qed jixxandru dirett fuq ‘Radju Margerita’ tal-istess parro//a li qed ixandar fuq il-Frekwenza ta’ 96.1 FM.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Feature 19

Il-mewt il-bajda mag[rufa a[jar b[ala l-kelb il-ba[ar l-abjad minn Clinton Sammut – clinton.sammut@media.link.com.mt

Is-sajf hu dak l-ista;un li mieg[u j;ib ;ranet ferm sbie[ i]da b’ammont kbir ta’ s[ana. S[ana li b’mod naturali ;;ieg[lek tfittex postijiet g[all-frisk jew fejn tista’ tiffriska ftit fosthom b’xi g[awma f’xi bajja millisba[ li g[andha tul il-kosta tag[na. {afna nies jag[]lu li jsiefru u jmorru f’bajjiet differenti madwar id-dinja, li joffru spettaklu simili jew differenti g[al dak tag[na l-Maltin.

I]da waqt li [afna jg[umu ming[ajr ebda [sieb ta’ konsegwenzi u preokkupazzjonijiet, u[ud minna minkejja li jin]lu jg[umu huma ferm konxji li l-ba[ar li qed jg[umu fih mhuwiex wie[ed li jafuh sew u fil-fatt jaqsmuh ma’ numru ta’ [lejjaq li g[alihom dan hu d-dar naturali tag[hom.

Numru ta’ nies tarahom iduru bil-maskra josservaw [lejjaq varji, [lejjaq li pjuttost jib]g[u minna, u ma tag[tihomx tort g[aliex kultant xi [arpun ikun qieg[ed jistenniehom. I]da hemm [lejqiet o[ra, ferm ikbar, li l-umani jafu jkunu platt tajjeb fil-menù tag[hom.

Il-kobor u l-pi] Fost dawn il-[lejjaq insibu l-klieb il-ba[ar il-bojod (Great White Sharks), li hawn

min jirreferi g[alihom b[ala l-mewt il-bajda. Kelb il-ba[ar li jg[ix f’kull tip ta’ ilma ba[ar basta t-temperatura tieg[u tkun ta’ bejn it-12 u l24 grad Celsius.

Issibu kemm fil-bajjiet i]da wkoll fil-ba[ar miftu[ blaktar dehriet frekwenti huma fin-na[a t’isfel tal-Afrika, flAmerika, fosthom f’California u anke fil:appun u /-?ili. Minkejja li g[ad ma hemmx ra;uni xjentifika g[aliha, il-kelb ilba[ar l-abjad jivvja;;a [afna minn post g[al ie[or tant li f’disa’ xhur ;ie nnutat li jaf jg[um 20,000 kilometru.

Il-fond li kapa/i jin]el fih il-kelb il-ba[ar l-abjad ivarja minn 1,000 pied sa 3,000 pied skont il-post u lkundizzjonijiet tal-ilma fejn jinsab.

Il-kobor tieg[u jvarja i]da bejn wie[ed u ie[or ilmassimu li dan jista’ jil[aq hu ta’ 17-il pied i]da kien hemm e//ezzjonijiet meta dan ilkobor kien inqabe] anke bi tliet piedi.

Wie[ed mill-aktar klieb ilba[ar bojod li hu mag[ruf max-xjenzjati u li t-tul tieg[u kien madwar 23.4 pied hu dak maqbud minn Alfred Cutajar fis-16 ta’ April 1987. Dan wassal biex teorija ta’ kejl li kienet te]isti g[al ]mien twil, ;iet sfidata sew b’din l-

Ka] re/enti meta kelb il-ba[ar abjad kellu taqbida mal-bniedem wi// imb wi// u l-bniedem reba[

iskoperta. Il-kelb il-ba[ar labjad li nqabad f’Malta, ixxjenzjati jsibuh b[ala ‘Malta Specimen’.

Il-pi] ivarja skont s-sess tal-kelb il-ba[ar. In-nisa huma ferm ikbar mill-ir;iel u ;ieli jla[[qu sa[ansitra l-1,900 kg.

L-g[amla tieg[u hi dik ta’ torpedo, biex inaqqas ilfrizzjoni mal-ilma u jkun jista’ jtella’ velo/ità kbira waqt il-ka//a g[all-pri]a tieg[u. Fil-fatt il-kulur ta’ dahru hu skur u ]aqqu bajda.

Din hi strate;ija importanti biex il-pri]a, kemm meta jkun ta[tha i]da wkoll fuqha, ma tarahx ;ej.

Saffi tas-snien

B[al [afna mill-klieb ilba[ar l-o[ra, l-kelb il-ba[ar labjad g[andu numru ta’ saffi ta’ snien fuq wara tal-[alq biex hu u jigdem u tinkiser xi wa[da din ti;i mibdula b’mod immedjat.

Il-kelb il-ba[ar l-abjad g[andu sensi tajbin immens, tant li barra l-vista g[andu sens ie[or mill-aqwa, dak li j[oss il-kurrent li l-organi]mi ji;;eneraw mill-muskoli tag[hom waqt li jkunu g[addejjin u sa[ansitra, jekk ikun qrib bi]]ejjed, jisma’ tta[bita tal-qalb tag[hom li hi verament baxxa.

Hu stmat li l-kelb il-ba[ar labjad i[oss ukoll vulta;; tant baxx li hu ta’ frazzjoni ta’ biljun.

L-aktar li ssibu hu f’zoni fejn il-pri]a hi abbundanti fosthom fejn hemm il-foki, liljun tal-ba[ar i]da wkoll fejn hemm [ut differenti fosthom it-tonn. Is-sa[[a tal-g[afsa li jista’ jag[mel kelb il-ba[ar abjad ta’ 20 pied hi madwar 18,000 Newtons.

Id-dominanza tag[hom g[adha mhix /erta mija filmija i]da numru minnhom jidhru li jiddominaw min[abba l-kobor, il-pi] u s-

Kelb il-ba[ar abjad jattakka foka

Sinna ta’ kelb il-ba[ar abjad

sess tag[hom. Filwaqt li nstabu klieb il-ba[ar bojod b’marki ta’ gdim minn spe/i simili g[alihom, hu mag[ruf li dan rari ji;ri u f’ka]i estremi.

Il-kelb il-ba[ar l-abjad hu ferm kurju] u meta ji;i fiddubju dwar il-pri]a, jersaq lejha b’mod kawt u

b’intelli;enza kbira, u hu rrappurtat li dan it-tip ta’ kelb il-ba[ar g[andu l-abbiltà, li rari ssibha fi spe/i o[ra, li jg[olli rasu ’l fuq mill-ilma.

Dan jing[ad li jag[mlu biex jara u jxomm a[jar, g[ax irri[a tinxtamm aktar a[jar meta tg[addi fl-arja milli flilma.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

20 Anniversarju

Mitt sena mill-kitba tal-innu ‘T’Adoriam Ostia Divina’ ta’ Dun Karm minn Joseph P. Borg

Sentejn ilu [abat g[eluq il-[amsin sena mill-mewt tal-Poeta Nazzjonali (1961-2011), anniversarju li tfakkar minn bosta entitajiet, fosthom millKor Laudate Pueri tal-Ba]ilika ta’ San :or;, ir-Rabat, G[awdex, li [are; id-diska kompatta Tina l{lewwa.

Din is-sena ja[bat g[eluq il-mitt sena mill-kitba tal-innu T’Adoriam Ostia Divina mag[ruf b[ala L-Innu Ewkaristiku (jibda “Nadurawk, ja {ob] tas-Sema”) u li jinsab mi;bur fost l-innijiet f’din is-CD. Dun Karm> [jiel bijografiku

Dun Karm Psaila twieled {a]}ebbu; fit-18 ta’ Ottubru 1871 u tg[allem fl-Iskola tal-Gvern u sSeminarju. :ie ordnat qassis fit-18 ta’ Mejju 1894 u beda jg[allem fisSeminarju. Wara r-riformi ekkle]jasti/i tal-1910 Dun Karm mar jg[ix g[al ]mien twil wa[du fi Triq lIfran, il-Belt, fejn g[ex sal-1936 u wara l-mewt t’ommu kien ispirat b’mod qawwi mis-solitudni li sab ru[u fiha.

Fl-1912 Mons. Pawl Galea u :u]è Muscat Azzopardi ltaqg[u ma’ Dun Karm fil-Palazz il-Belt u talbuh jiktbilhom poe]ija bil-Malti g[al rivista bl-isem Il-{abib. Kellha tkun din lokka]joni li wara snin twal ta’ kitba bit-Taljan [ajritu jibda jikteb bilMalti. Fi Frar tal-1912 l-ewwel poe]ija ta’ Dun Karm bil-Malti, Quddiem Xbieha tal-Madonna, miktuba fil-11 ta’ Jannar 1912, dehret flewwel [ar;a ta’ Il-{abib fl-1 ta’ Frar 1912. Kellu 40 sena.

Minn dakinhar Dun Karm baqa’ jikteb bil-Malti u poe]iji b[al L-Innu Malti, L-G[anja tar-Reb[a, Lil Malta, G[al Dun Mikiel Xerri, Lil Mikiel Anton Vassalli u Wied Qirda wassluh biex ikun mag[ruf b[ala l-Poeta Nazzjonali – kif sejja[lu Laurent Ropa b’dan l-isem f’Novembru 1935 fl-artiklu tieg[u ‘Malta et sa littérature’ fir-rivista La Grande Revue stampata f’Tune]: “Mgr. Carmelo Psaila, alias Dun Karm, fait figure de poète national”.

Numru ;mielu ta’ poe]iji Bejn l-1914 u l-1936 Dun Karm ippubblika g[add ;mielu ta’ poe]iji: L-Ewwel Ward (1914), Ward Ie[or (1920), Il-Musbie[ tal-Mu]ew (1920), Non Omnis Moriar (1927) u L-Oqbra (1936). Fl-1921 kien wie[ed mill-fundaturi tal-G[aqda Kittieba tal-Malti (illum mag[rufa b[ala LAkkademja tal-Malti) u n[atar it-tieni President tal-G[aqda fl-1928 u kien leditur ta’ Il-Malti sal-1942. Fl-1921

Dun Karm sar Assistent Biblijotekarju fil-Bibljoteka tal-Belt u fl-1924 sar Direttur tal-Libreriji ?irkulanti. Fl-1922 l-Ar/isqof Caruana g[amel lil Dun Karm Monsinjur Onorarju tal-Katidral.

L-innu T’Adoriam Ostia Divina li hu kiteb fl-1913 xtered mad-dinja kollha bis-sa[[a tal-Kungress

Ewkaristiku Internazzjonali. L-Innu Malti miktub minnu tkanta g[allewwel darba fl-1923 u aktar tard sar mag[ruf b[ala l-Innu Nazzjonali u tni]]el fil-Kostituzzjoni tal-1964 u tal-1974.

Fl-1936 Dun Karm irtira mixxog[ol fil-Bibljoteka, mar jg[ix TasSliema u beda ja[dem fuq idDizzjunarju Ingli]-Malti mniedi millGvern. L-aqwa xog[ol tieg[u, Il-Jien u Lil Hinn Minnu ppubblikah fl1938. Sentejn wara t-tabib :u]è Bonnici ;abarlu l-poe]iji fi tliet volumi, Il-G[ana ta’ Dun Karm (193940). Fl-1945 l-Università tatu l-grad ta’ D.Litt (Hon. Causa) u sena wara [a l-Midalja tad-Deheb :u]è Muscat Azzopardi.

L-a[har poe]ija li kiteb bil-Malti, b[all-ewwel wa[da, iddedikaha lillVer;ni Marija: Lill-Madonna talKarmnu. Dun Karm miet fl-Isptar talBlue Sisters fit-13 ta’ Ottubru tal1961, nofs seklu ilu, u jinsab midfun f’kappella fi/-/imiterju ta’ {a]}ebbu;.

Dwar il-mog[dija ta’ Dun Karm mit-Taljan g[all-Malti, Oliver Friggieri jinnota: “Dun Karm beda jikteb bil-Malti fl-1912. Hi de/i]joni importanti [afna mhux biss g[alih i]da g[all-poe]ija Maltija kollha ta’ ]mienu u sa /ertu punt ta’ warajh ukoll. Bil-pre]enza tieg[u b[allikieku b[ala l-im[allef u l-kriterju ta’ s[abu, da[let dixxiplina teknika ;dida, imqar jekk dejjem fi [dan l-ispazji fissi talmudelli romanti/i mag[rufa.”

Innijiet li jsa[[ru

Dun Karm innifsu jistqarr li kien Mons. Francesco Ferris, dak i]-]mien kappillan militari, li fl-1916 [ajru jibda jikteb l-innijiet u l-ewwel tnejn kienu l-Innu ta’ Filg[odu u l-Innu ta’ Filg[axija. Il-[sieb wara dawn l-innijiet kien li jitkantaw mit-tfal tal-iskola, “u hekk titla’ ;enerazzjoni li tkun taf tkanta dawk l-innijiet u bil-mod ilmod dawn jid[lu wkoll fil-knejjes.”

Il-[sieb se[[ [afna snin wara meta fl-1927 Mons. Ferris in[atar Ministru tal-Edukazzjoni u talab lis-Surmast Giuseppe Caruana biex jikkomponi lmu]ika g[al dawn l-innijiet. Innijiet o[ra mag[rufa sew huma Fil-{lewwa ta’ Mejju u l-innu Lill-Qalb ta’ :esù.

Dawn l-innijiet mu]ikati misSurmast Giuseppe Caruana b’melodiji tant [elwin, ji;bru fihom bosta [sibijiet profondi mfissra b’mod laktar sempli/i. “Huma te]or li jist[oqqlu jibqa’ mag[ruf u ma jit[alliex jintesa”. {asra tassew li llum ftit li xejn g[adna nisimg[uhom jitkantaw fil-knejjes tag[na, ble//ezzjoni ta’ Fil-{lewwa ta’ Mejju, li g[adu popolari. Joseph Vella jistqarr li “fil-kamp tal-innu reli;ju], isem Dun Karm hu intrinsikament marbut ma’ dak ta’ Giuseppe Caruana.

Dan il-kompo]itur, li forsi f’forom mu]ikali aktar miftu[a ma tantx [alla impatt qawwi fuq ix-xena lokali, bla

Dun Karm Psaila – awtur ta’ numru sabi[ ta’ innijiet li mhux biss iwasslu stqarrija ta’ twemmin, i]da emozzjoni mqanqla mill-istess twemmin ukoll

dubju ta’ xejn jispikka fuq nett flespressjoni ta’ din it-tip ta’ minjatura.

Minn dan l-aspett melodiku, personalment inqis lil Caruana b[ala x“Schubert” tal-mu]ika Maltija.

Il-freskezza niedja primaverili ta’ Fil-{lewwa ta’ Mejju, l-espressjoni mqanqla ta’ Tina l-[lewwa, is-sentiment reli;ju] ta’ Nadurawk, ja {ob] tas-Sema, it-tama mwieg[da ta’ bidu ;did fl-Innu ta’ Filg[odu, u s-sodisfazzjon g[ajjien tal-Innu ta’ Filg[axija, innijiet li Dun Karm g[araf jg[addilna fi kliem tant mirqum u profond, huma kollha espressi b’mod insuperabbli filmu]ika [elwa ta’ Caruana”.

Espressjoni ta’ twemmin Fil-bi//a l-kbira tag[hom, l-innijiet jesprimu “t-twemmin u l-emozzjoni mqanqla mit-twemmin (jew minn xi argument ie[or, politiku, ideolo;iku).

L-innu reli;ju] jislet il-kontenut teolo;iku u jbiddlu f’ta[dit poetiku msie[eb mas-sentiment popolari biex jinftehem u jin[ass”.

Wara l-Kon/ilju Vatikan II, [afna innijiet mill-img[oddi u o[rajn ;odda bil-Malti bdew jitkantaw fil-litur;ija tal-Knisja, u g[andna g[add ;mielu ta’ pubblikazzjonijiet tag[hom. Imma [afna aktar qabel, fid-da[la tieg[u g[all-volum tal-innijiet tal-Knisja maqlubin mil-Latin u mfasslin f’forma poetika Maltija, Ludovik Mifsud Bonnici (1796-1879) di;à kien fisser

din ix-xewqa li joffri l-innu reli;ju] b[ala alternattiva g[all-g[ana popolari meta jistqarr: “Jiena ;ibt dawn linnijiet bil-Malti biex min ma jifhimx il-Latin jista’ jifhem, itieg[em, jitg[allem, u jg[allem fuq kollox lil dawk li ma jafux [lief jg[annu...”

Xhieda mill-aqwa

Minkejja li b[ala xog[lijiet letterarji l-innijiet jitqiesu b[ala minuri [dejn o[rajn b[al ng[idu a[na s-sunetti u lpoema Il-Jien u Lil Hinn Minnu, b’danakollu, “f’dik li hi komunikazzjoni huma l-a[jar xhieda ta’ kif ilpoeta letterarju jersaq lejn il-poeta popolari, jew l-g[annej, u jqieg[ed fuq fomm il-komunità damma ta’ motivi li huma tag[ha stess, imlibbsin bid-dinjità tal-kelma mirquma u mbiddlin f’melodija.”

Aktar minn hekk, “Dun Karm ;abar l-innu popolari u tellg[u g[al livell og[la [afna, billi tah dinjità letterarja, u xe[et fih tonalità solenni u elevata li fl-istess [in ma titbig[edx mil-livell kulturali medju tas-so/jetà.

Din is-sintesi tispjega l-valur u ssu//ess tag[hom”.

Friggieri jifred l-innijiet ta’ Dun Karm fi tnejn: dawk /ivili u dawk reli;ju]i.

Minkejja dan, min[abba l-vi]joni Maltija tal-poeta, ftit li xejn jinfirdu minn xulxin billi /-/iviltà u l-fidi g[al pa;na 21

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Anniversarju 21

Innu mill-isba[ li i]da fil-bidu ma sabx lil min jistmah minn pa;na 20

“jissie[bu flimkien biex isawru esperjenza s[i[a wa[da. L-ispunti /ivili huma ma[lula fi spunti reli;ju]i, waqt li l-kontenut tal-fidi jitbiddel minnufih f’wirja ta/-/iviltà talpoplu.”

Fost o[rajn, nistg[u ng[oddu malinnijiet /ivili L-Innu tal-{addiema, Lil {uti l-Maltin nhar l-G[oti talKostituzzjoni, Innu g[at-Tfal talIskola San Mikiel u l-Innu Malti.

Min-na[a l-o[ra, Dun Karm kiteb aktar innijiet reli;ju]i li fil-qofol tag[hom insibu l-qima, ir-radd tal[ajr, it-talb g[all-g[ajnuna fit-tbatija u l-istqarrija tal-fidi, [afna drabi ispirata mill-persuna;;i u mill-festi li jimlew il-kalendarju litur;iku u parrokkjali.

Friggieri jikkonkludi li “fuq kollox, l-innijiet jorbtu t-teolo;ija ma’ ]ew; aspetti ewlenin: it-tbatija tal-bniedem u s-se[er tal-pajsa;;.”

Il-Kor Laudate Pueri u d-diska kompatta ‘Tina l-{lewwa’

Kienet g[alhekk [a;a xierqa tassew li l-Kor Laudate Pueri jfakkar lillPoeta Nazzjonali tag[na bil-[ru; tasCD Tina l-{lewwa li ti;bor u[ud mill-aqwa innijiet reli;ju]i ta’ Dun Karm. Din id-diska kompatta tinkludi L-Innu tal-Kungress Marjan, Innu lill-Qalb ta’ :esù, Innu lil Madonna, G[edtilna Kelma, L-Innu Ewkaristiku, Innu ta’ Fer[, Innu ta’ Filg[odu, Innu lil Sidtna Marija talG[ar, Nirien ta’ M[abba, Innu ta’ Filg[axija u l-Innu Malti bit-tama li jer;g[u jinstemg[u jidwu fil-knejjes tag[na.

Il-Kor Laudate Pueri twaqqaf uffi/jalment fl-1976 minn Mons. :u]eppi Farrugia, illum Ar/ipriet Emeritu, fil-parro//a ba]ilika ta’ San :or;, ir-Rabat, G[awdex.

L-g[an ewlieni tal-kor kien minn dejjem il-kultivazzjoni u l-promozzjoni tal-mu]ika sagra fil-kuntest litur;iku, b’enfasi partikulari fuq ilmelodija Gregorjana u l-polifonija sagra. Hu l-ewwel kor Malti li kanta b[ala kor b’il[na femminili biss (SSAA).

Kien mistieden ikanta fl-Italja, Franza, l-Ingilterra u New York u f’:unju 2007 ;ie mistieden middirettur tal-Kor Papali Cappella Sistina, Mons. Giuseppe Liberto, biex jie[u sehem fil-Quddiesa Papali talkononizzazzjoni ta’ Dun :or; Preca fi Pjazza San Pietru fil-Vatikan.

Fi kliem Joseph Vella, li [a [sieb larran;amenti a quattro voci ta’ xi innijiet, “dan il-pro;ett jaf l-g[eruq tieg[u lis-sena 1986, meta f’g[eluq il-25 sena mill-mewt ta’ Dun Karm, kienet ;iet organizzata f’;ie[u serata kommemorattiva fil-Katidral talImdina. B[ala l-uffi/jal inkarigat mill-mu]ika fid-Dipartiment talEdukazzjoni, kont ;ejt mistieden nipprovdi l-mu]ika g[al din l-okka]joni.

Billi di;à kont [dimt fil-qrib u kont naf bil-potenzjal u l-[ila tal-Kor

Laudate Pueri tal-Ba]ilika ta’ San :or;, idde/idejt li nag[mel xi [a;a kompletament innovattiva billi nirran;a g[al erba’ vu/ijiet femminili a cappella [ames innijiet ta’ Dun Karm u Caruana, li kienu jinkludu wkoll lInnu Malti.

“It-tessitura u l-bravura ta’ dan ilkor ]guraw li din l-inizjattiva kienet se tkun su//ess notevoli.” F’din iddiska kompatta nsibu wkoll kompo]izzjoni ta’ Vella stess, kif jikkonkludi hu nnifsu fin-nota editorjali li nsibu fil-ktejjeb mehmu] masCD: “in[ossni wkoll onorat li ;ejt mistieden biex b[ala kompo]itur nikkontribwixxi g[al dan il-pro;ett billi nimmu]ika innu ie[or ;did fuq kliem ta’ Dun Karm: Innu ta’ Fer[.”

L-Innu Ewkaristiku Fil-bijografija tieg[u ta’ Dun Karm, :u]è Cardona jg[idilna li “filbidu tas-sena 1912 Malta kienet di;à mag[]ula biex tilqa’ fi [danha l-24

Kungress Ewkaristiku Internazzjonali g[as-sena 1913, i]da kul[add kien mo[[u x’se jsir fi Vjenna g[at-23 Kungress li kellu jibda fit-12 ta’ Settembru.”

Il-Maltin, fosthom Dun Karm li attenda g[alih ma’ xi [bieb, kien jinteressahom li jinnutaw kollox biex minkejja /-/okon tag[na ma nkunux ag[ar minn [addie[or. Il-gazzetti Maltin ta’ dak i]-]mien, fosthom Malta, Is-Salib u Il-{abib kienu mixg[ulin bl-a[barijiet u t-t[ejjijiet li kienu qed isiru g[al din il-festa kbira.

Il-festi tal-Kungress Ewkaristiku f’Malta damu damu sejrin mit-23 sas27 ta’ April u attendew g[alih madwar 30,000 ru[, [ames kardinali u 40 Isqof.

G[al okka]joni kbira u unika b[al din Dun Karm xtaq jag[ti sehmu u meta Mro :u]eppi Caruana mar fuqu u talbu jiktiblu “... ftit versi biex nag[milhom bil-mu]ika u jkantawhom it-tfal wara t-tqarbin tag[hom u fil-pro/essjonijiet li jsiru matul il-Kungress” il-poeta ispira ru[u li jikteb “innu ta’ tif[ir u qima, innu devot u [afif, li jista’ jifhmu kul[add, i]da fl-istess [in mimli u qawwi li ji;bor fih l-attributi t’Alla: Alla hu t-tnehid tal-an;li, l-hena talbniedem, il-[lewwa tal-qawwija, il[ila tad-dg[ajfin, is-sa[[a fil-[ajja, ittama tal-mejtin u l-[akkiem tas-sekli kollha.”

Dun Karm [oloq innu ispirat minn fomm il-poplu nnifsu, kif jistqarr hu stess: meta ltaqa’ ma’ Mro Caruana u tah il-versi li ntg[o;bu minnufih mill-kompo]itur, hu semmag[lu melodija biex jimxi fuqha, “... g[annejtlu li kont smajt eluf ta’ drabi mill-bdiewa u mix-xebbiet Maltin filbera[ tar-raba’.

“Mistag[;eb feta[ dirg[ajh fittex fil-but u sab bi//a karta u qalli: ‘Hawn araha!’ {a]]e] erba’ noti u beda jkantahom”. L-g[ada Mro Caruana bag[at kopja “ta’ dawk lerba’ noti tal-g[a;eb li minn dakinhar

Kopja tal-innu ‘T’Adoriam Ostia Divina’ li g[andu kitba ta’ Dun Karm Psaila u mu]ika ta’ Giuseppe Caruana

xterdu u nstemg[u mad-dinja kollha’.

L-ewwel li kantawh kienu t-tfal wara t-tqarbin huma u de[lin il-Belt millFurjana. Dun Karm jikteb li “Mons.

L. Bignami, Ar/isqof ta’ Siraku]a, li kien ma;enbi f’gallarija ta’ Triq Irjali qalli: ‘Così si canta in paradiso’ – hekk ikantaw fil-;enna”. Aktar tard ;ie stampat f’Acireale bl-avvi] li ‘[add ma jista’ jer;a’ jistampah’.

G[alkemm Dun Karm u Mro Caruana ma sabux stampatur li kien lest li jippubblika l-innu, id-Direttur ta’ San :akbu stampa xi ftit kopji imma dawn [alliehom ming[ajr lisem tal-awtur. Meta Mons. L. Farrugia ;ie biex jippubblika Ricordo del XXIV Congresso Eucaristico ma kienx jaf li l-innu hu ta’ Dun Karm u meta sar jaf ]ied tag[rifa: ‘esso è devuto alla penna del Sac. Prof.

Psaila’.

L-innu beda kulma jmur dejjem isir aktar popolari u minn Acireale kompla jixtered f’Palermo, Napli, Ruma u mad-dinja nisranija b[ala l-aktar innu popolari tal-Ewkaristija. Dan jikkonfermah ukoll Oreste Ferdinando Tencajoli: “Fortunatissimo fu l’Inno T’Adoriam Ostia Divina musicato dal Maestro G. Caruana e cantato per la prima volta durante il detto

Congresso Eucaristico Internazionale, ripubblicato poi a migliaia di copie in Italia fu cantato in tutti Congressi Eucaristici tenuti d’allora in poi”.

Jekk l-innu kien mag[ruf ’il barra minn xtutna, daqstant ie[or kien popolari fostna l-Maltin. Dun Karm spi//a ‘m;ieg[el’ jaqilbu g[all-Malti, kif jistqarr hu nnifsu fl-ittra li kiteb lill-editur ta’ Il-{abib: “billi f’[afna r[ula ma jafux bit-Taljan fittxew li jaqilbuh bil-Malti, kul[add kif deherlu hu, u a[seb inti kemm suriet u g[amliet [ar;u u jistg[u jo[or;u ta’ dik il-poe]ija /kejkna i]da [arira iebsa”.

Dun Karm kiteb l-innijiet o[ra b’rabta mal-Kungress Ewkaristiku: Per il Congresso Eucaristico Internazionale di Malta, Per i Congressi Eucaristici, Inno di Fede, di speranza di Carità, A Malta – Dopo il Congresso Eucaristico imma kif ifisser :u]è Cardona fil-bijografija tal-poeta, isem Dun Karm “jibqa’ marbut ma’ T’Adoriam Ostia Divina, li tant xtered, li kull pajji] g[amlu tieg[u, tant li l-Isqfijiet u l-prelati tag[na kull meta semg[uh jitkanta qalu lill-Papiet u lill-prelati tal-post li dak kien rigal ta’ ]ew; Maltin lillEwkaristija.”

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

22 Tisliba Mimdudin> 1. Joqg[od fil-kju, sakemm…… (6) 4. G[otja ta’ flus bi [las ta’ [idma (8) 9. Salvatur (6) 10. Qag[ad ilablab ma’ dak u mal-ie[or fil-fierag[ (8) 12. Materjal imdewweb u

ja[raq li ji]broffa minn vulkan (4) 13. Rabja (5) 14. Min ifittex …, jg[idu (4) 17. {uta li saret komuni u ssibha fir-ristoranti (6) 18. Is-satal bil-[abel issibu fuq il-[er]a tieg[u (3) 20. Mart il-missier (3) 21. Issibhom fil-k/ina imma mhumiex borom jew kzazel (6) 27. Jekk tid[ol fil-vilel tiltaqa’ mieg[u mo[bi! (4) 28. Tbaqbiqa mis-s[ana? (5) 29. Ng[idu li dan fl-a[[ar jitla’ f’wi// l-ilma (4) 32. Il-bini waqa’ mill-g[oli u tfarrak. Iddemolixxa (8) 33. Jintlibes mal-qadd ta’ kok (6) 34. Mejda tal-mera fil-kamra tas-sodda (8) 35. :emmg[u l-flus (6) Weqfin> 1. Issikka qalb in-nies waqt xi meeting (7) 2. Kiel bil-[atfa u bala’ s[i[ (8) 3. Taw l-ilma lil kull min kien bil-g[atx (4) 5. Parti mill-anta//ola hi [uta fina (6) 6. Sie[eb Eva fil-:nien ta’ Eden (4) 7. Kulma jaqbe] dak li hu sewwa u xieraq (6) 8. Tkabbar, trawwem u tmantni lil xi [add fi//okon (6) 11. u 26. Lasta twila b’erba’ labardi f’idejn Nettunu (6) 15. Rispett jew valur (5) 16. Qatg[a zalzett mibruma u marbuta tajjeb mit-truf (5) 19. Tag[ti ]ieda ta’ ]mien dak li jkun se jag[laq, b[al xi kuntratt (8) 22. Naqbdu t-triq u ndabbru rasna (7) 23. Tfajt il-[wejje; fuqi u ma bqajtx imna]]a’ (6) 24. L-ar/ier jipprova jolqot biha (6) 25. Ma bqajtx sejjer u g[amilt pawsa (6) 26. Ara 11.

30. Ittra fil-kerrejja? (4) 31. Statwa reli;ju]a li to[ro; fil-pur/issjoni (4) Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Knisja; 4.

Akkordju; 9. Sabbru; 10.

Ibbrinda; 12. Rikk; 13. S[una; 14 Pizz; 17. Tajbin; 18. u 20. :errej; 21. Gendus; 27. Eden; 28. Simen; 29. Disk; 32.

I//ansja; 33. Truppi; 34.

Tinnamra; 35. Insara.

Weqfin> 1. Kissret; 2.

Ibbukkja; 3. Juri; 5. Kabina; 6.

Opra; 7. Denfil; 8. U]anza; 11.

U 26. T[ares; 15. Difen; 16.

Seqer; 19. Iddispra; 22.

Sikkina; 23. Delitt; 24. Be//un; 25. Misjur; 30. Anna; 31. Trun.

1

2

3

4

9

5

6

7

8

10 11

12

13

14

15

16

17

18 19 20

23

21

24

25

27

22

26

28

29

30

31

32

33

34

35

Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores

Tisliba bin-numri

In-numru 461, li mhux inklu] fil-lista tan-numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn l-erba’ listi. G[alikom.

Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, In-Nazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, TalPieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej.

Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra.

L-a[[ar premju ntreba[ Frieda Bugeja, Marina Flats, Blokk 2. Flat 3, Triq is-Sar;, l-Imsida MSD 1190.

SOLUZZJONI TA’ TISLIBA BIN-NUMRI

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt

Fil-qosor Lantana Iris, 13>00

Thriller Awstraljan li n[adem fl-2001 b’re;ija ta’ Ray Lawrence b’Anthony La Paglia, Geoffrey Rush, Barbara Hershey u Rachel Blake (din tal-a[[ar fir-ritratt) fost l-atturi b’partijiet ewlenin. Mara tg[ib, u naturalment isiru l-investigazzjonijiet biex forsi jsir mag[ruf x’sar e]attament. Min ikun qed imexxi dawn l-investigazzjonijiet isib ru[u involut direttament fil-ka] wisq aktar milli qatt xtaq.

Missjoni NET Television, 09>00 Maddalena (Mary Rose Bonello), tkun tg[ix flimkien ma’ bintha (Marvic Cordina) fid-dar tag[ha. Wara xi ]mien dan iwassal biex bintha tibda tiddejjaq b’ommha mag[ha fid-dar u g[aldaqstant tidde/iedi li titfag[ha ’l barra. Bin it-tifla, mhux ]g[ir fl-età, jo[odha wisq kontra l-;enituri tieg[u g[al dan l-a;ir. Maddalena g[andha tifel ie[or jg[ix l-Awstralja. I]da dan minn daqstant bog[od x’jista’ jag[mel biex jg[in? L-Assistent Direttur (Ray Abdilla) u ssegretarju (Olivia Ann Marmarà) [ejjew sitwazzjoni o[ra mhux daqshekk fa/li g[al Rodney (Hermann Bonaci) u Sylvana (Frida Cauchi). Kemm se jirnexxilhom?

Jewel Raitre, 16>40

Film drammatiku li n[adem apposta g[at-televi]joni fl-2001 b’re;ija ta’ Paul Shapiro u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Farrah Fawcett (fir-ritratt fuq ix-xellug). Hi tkun qed tg[ix flimkien ma’ ]ew;ha u l-erbat itfal tag[hom fil-kampanja. Il-koppja Jewel u Leston Hilburn ikollhok tarbija o[ra, tifla, li bi]-]mien jibda jirri]ulta li jkollha /erti problemi. Naraw dak kollu li tasal biex tag[mel l-omm biex t[ares l-interess ta’ din it-tifla u tag[tiha l-a[jar g[ajxien possibbli.

Miles Heizer u Marcia Gay Harden

Film drammatiku Rails & Ties – Iris 15>10

Laura Danner, omm mhux mi]]ew;a, tkun mentalment instabbli u tie[u [sieb, kif tista’, ta’ binha Heizer, li jkollu 10 snin.

Jum minnhom ifettlilha, waqt li tkun bit-tifel mag[ha fil-karozza, tipparkja l-karozza fuq il-binarji tal-ferrovija meta tkun taf li din se tasal f’qasir ]mien.

B’hekk Laura tispi//a tmut quddiem binha, li i]da jirnexxilu ji]gi//a.

It-tifel jittie[ed g[and foster family, i]da xejn ma jkun kuntent.

Ja[rab, imur ifittex il-familja ta’ dak li kien qed isuq il-ferrovija li tajret lil ommu, u kwa]i jobbligah biex irabbih hu, biex ipatti ta’ g[emilu, anki jekk f’dak li se[[ fil-fatt ma kellux [tija.

Madankollu s-sewwieq tal-ferrovija, wara li jitkellem dwar il-[a;a ma’ martu, ja//etta li jrabbi hu lil Heizer.

Tg[id fl-a[[ar Heizer sab min se jag[tih l-attenzjoni li [aqqu ta’ tifel ta’ dik l-età? Hekk ikun jidher, i]da naraw li jinqala’ g[aw; ie[or.

Erin Brockovich Canale 5, 21>10

Albert Finney u Julia Roberts (it-tnejn fir-ritratt hawn ta[t) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku tal-2000 li hu bba]at fuq storja li se[[et realment.

Confidence - La truffa perfetta Iris, 17>25

Rachel Weisz (fir-ritratt fuq ix-xellug), kif ukoll Edward Burns, Dustin Hoffman u Andy Garcia huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film thriller tal-2003.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

24 TV#Radju

06>00

Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)

08>00

A[barijiet

08>15

Bon;u 101 Weekend

09>05

Wara l-Breakfast

10>30

Il-Fatti Kollha

11>55

Avvi]i tal-Mewt

12>00

A[barijiet

12.30

Italomix

14>00

Skor

17>55

Avvi]i tal-Mewt

18>00

A[barijiet

18>30

Skor Extra Time

19>00

Country Music Club

21>00

Fuzzbox Saturday Special

24>00

Il-Fatti Kollha (r).

Radju Malta - 93.7 FM 07:00 - A[barijiet, 07:05 – Jum :did (jinkludi 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 - BBC 09:05 - Music Lounge (jinkludi 10:00 A[barijiet) 10:30 - Nis;a 11:00 Mill-G]ira ta’ Calypso 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:57 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:15 - Music Express 14:00 A[barijiet 14:05 – Mu]ika u Sport (16:00 A[barijiet 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – Diski Memorabbli 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Ri]ultati Sportivi 20:30 - Rock Express 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Erre Be 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:40 - Ru]arju.

ONE Radio - 92.7 FM 06:00 – Bon;u ONE (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 L-G[odwa tTajba, 08:15 ONE Club Xewqat, 09:00 Mill-:urnali) 10:00 – Sibt il-Punt 11:00 Clint on ONE (jinkludi 11:45 ONE News, 12:00 Angelus 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 13:00 – Mill-Brijju tal-Festi 15:00 - ONE Weekend (jinkludi 15:25 Djarju Kulturali, 17:45 - ONE News 18:00 - ONE Party Zone 19:45 - ONE News 20:00 - ONE Clubbing 21:45 - ONE News 22:00 – ONE Country 24:00 Le M’Intix Wa[dek 02:00 Lejn i]-}erniq.

RTK - 103 FM 06:30 - Tmiem il-:img[a 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet fil-Qosor 09:05 – Fittixna... U nghinuk! 10:05 - Newsbook (jinkludi 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 – MilLenti tal-Festa 13:00 - RTK Qosor 13:30 - Il=-{ares filFolklor 14:00 - BBC News 14:05 - Mill-Album tas-Safar (r) 15:00 - RTK Qosor 15:05 Stejjer tar-Ronnie (r) 15:30 Saturday Breeze 19:00 - Ru]arju 19:25 - Solid Gold 21:30 Mill-kotba li Wasslulna 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 Ru]arju 22:25 – G[adu G[addej (r), Esperjenzi mill-{ajja (r), Int x’Ta[seb (r), Health (r).

Campus FM - 103.7 FM 09:00 - BBC World Service 09:06 - Pri]ma 10:00 – BBC News Update 10:06 – Bil-Qala

u l-Moqdief 11:00 - BBC News Update 11:06 - Mhux Kelma bejn Tnejn 12:00 - BBC News Update 12:05 Sekwestru 13:00 - Putumayo Radio Show 14:00 - BBC World Service 21:00 – Allegro ma non troppo 22:30 - BBC World Service.

Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 10:00 - F’:ie[ ilQaddisin 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Magazine 15:00 - Kurunella tal-{niena Divina 15:30 - Ift[u l-Bibien (r) 16:00 - L-Arka ta’ Noe 17:00 Kuntatt 17:30 - A[barijiet Reli;ju]i 17:45 - G[asar 18:00 - Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - (ikompli) Kuntatt 20:00 - Van;elu {aj 21:00 - Tifkiriet ta’ Nostal;ija (r) 22:00 F’Ri;lejn l-Omm 22:00 G[annu lil Ismu 23:00 - Mur sewwi l-Knisja Tieg[i (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 Kompjeta.

Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Dorian Cassar (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Malta’s Top 10 14:30 - Ben Glover 16:30 – Weekend Drive 18:30 A[barijiet 18:35 – Malcolm B’s Party Zone 20:30 – Armin van Buuren 22:30 - Ruby 00:30 - Carl Cox. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 All Time Favourites 08:00 Saturday Morning Beats 10:00 - Mill-{bieb g[all-{bieb 12:00 - Mill-Pinna tas-Surmast (Mar/i) 14:30 - Saturday Hits 14:30 - Sacred Spirit Instrumental Music 17:00 - Music Generation Weekend 18:00 Enchallah 20:00 - All Time Favourites.

Smash Radio - 104.6 FM 07:30 - Commander Jay 11:00 - Radio Motordrome 15:00 Mixed Hits 16:30 – Tea Time 18:30 - Xtravadance 20:00 – Mixed Hits 22:00 – Vince Marshall 24:00 - Non-stop Night Music.

Calypso Radio - 101.8 FM 06:00 - Calypso Breakfast 09:00 - Bejn il-{bieb 12:05 Calypso Weekend 14:00 Mu]ika u Sport 18:05 Saturday Night Live 20:30 Dak Kien }mien 01:00 - NonStop Music.

Piccola peste torna a far danni (Problem Child 2) - Italia 1, 19>25

Film komiku Amerikan li n[adem fl-1991 u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Michael Oliver, John Ritter u Ivyann Young (din tal-a[[ar fir-ritratt hawn fuq).

TVM 07:00 - Morning News loop 09:00 - Int Min Int (prog. 4) 09:30 - Persjani (r) 10:50 Teleshopping 12:00 - A[barijiet 12:10 - Kids TV 13:30 Madwarna (prog. 24) 14:00 A[barijiet fil-qosor 14:05 Teleshopping 15:05 - Art of Russia (prog. 1#3) 16:00 - A[barijiet 16:05 - Kids TV 17:25 Teleshopping 18:00 - A[barijiet 18:10 - Mill-Im[a]en tal-Festi (prog. 4) 18:40 - Is-Sajf ma’ Salv (prog. 2) (r) 19:25 - G[awdex illum 20:00 - L-A[barijiet 20:40 - Mr Bean Holiday. Film 2007 22:10 - Merlin (prog. 3) 23:00 A[barijiet.

TVM 2 07:40 - Kids TV

08:30 Extraordinary Animals (prog. 4#7) 09:00 - Kenn il-Ba[[ara (prog. 4) 09:30 – Art of Russia (prog. 2) 10:20 - Sa[[tek l-Ewwel 10:30Fredu l-Fra (ep. 3-7) 14:30 Harbour Life 15:00 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep. 4) 15:30 - Kappelli (prog. 4) 16:00 - MPO & MYO in concert 17:25 - Extraordinary Animals (prog. 4#7) 18:00 Madwarna (prog. 11) 18:30 Quddiesa minn Ta’ Pinu (live) 19:30 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19:40 - Art of Russia (prog. 1#3) 20:30 - A[barijiet bl-Ingli] 20:35 - Green Green Grass 21:05 - Mixage 22:00 - Il-Mandra;;ara (ep. 2-4) 23:00- Delitti f’Malta (ep. 3).

ONE 08:30 - ONE News 08:45 Teleshopping 09:00 - Country Jamboree (r) 10:15 - Sheriff’s Grill (r) 10:45 - Teleshopping 11:30 - Sajf ma’ Gaffiero (r) 12:30 - ONE News 12:40 Teleshopping 13:10 - 10Q (r) 13:45 - Teleshopping 15:00 Arani Issa (r) 17:30 - ONE News 17:40 - Traffic 18:10 - Kbar u }g[ar (r) 19:10 - Lottu 19:30 ONE News 20:15 - Zona sport (r) 20:45 - Issues (r) 23:30 ONE News.

Smash 09:30 - Teleshopping 13:00 - FilK/ina ma’ Farah (r) 14:00 Er;a’ Lura 15:30 - Music 16:30 - Mill-Mara g[all-Mara 17:30 CNI (r) 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 18:40 Dokumentarju 19:00 - A[barijiet

19:30 - Nies b[alna 20:30 Forum 21:30 - Dokumentarju 22:00 - A[barijiet.

Raiuno 07:00 - Tg 1 07:05 - 14˚ Distretto (TF) 08:00 - Tg 1 08:20 - Quark Atlante 09:00 Tg 1 09:10 - Dreams Road 2011 09:55 - Tg 1 L.I.S. # Che tempo fa 10.05 - La casa del guardaboschi (TF) 11:40 - Un ciclone in convento (TF) 13:30 - Tg 1 14:00 Linea blu 15:25 - Road Italy 16:15 - Quark Atlante 17:00 - Tg 1 17:10 - A sua immagine 17:55 - Homicide Hills – Un Commissario in campagna (TF) 18:45 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:35 - Techetechetè, vista la rivista 21:15 Superquark 23:30 - Premio Louis Braillie 2013 00:25 - Tg 1 notte 00:40 - Cinematografo 01:40 - Il mio migliore amico. Film 2006.

Raidue 06:30 - Cartoons

09:25 Voyager Factory: Inside the World 10:10 - Sulla via di Damasco 10:45 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Sereno variabile estate 13:45 - G.P. di Ungheria di F1 15:30 - Squadra Speciale Colonia (TF) 16:25 - Squadra Speciale Stoccarda (TF) 17:20 Mondiali di nuoto 18:30 Voyager Factory: Inside the world 18:50 - Sea Patrol (TF) 19:35 - Una scatenata coppia di sbirri (TF) 20:30 - Tg 2 21:05 Frammenti di follia. Film 2011 22:35 - Criminal Minds: Suspect Behaviour (TF) 23:25 - Tg 2 23:40 - Tg 2 Dossier 00:25 - Tg 2 Storie 01:10 - Tg 2 Mizar.

Raitre 07:00 - Rai Educational 08:45 Kilimangiaro album 09:05 - Il Carabiniere a cavallo. Film ’61 10:25 - Doc Martin (TF) 11:15 – Tgr premio Flaiano 12:00 - Tg 3 12:15 - Tgr l’Italia de il settimanale 2013 12:45 - Timbuctu: I viaggi di Davide 13:10 Kingdom (TF) 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 14:45 - Il signor Robinson – Mostruosa storia d’amore e d’avventure. Film ’76 16:40 - Jewel. Film 2001 18:10 - I misteri di Murdoch (TF) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 - Blob 20:25 -

Common Law (TF) 21:05 Arriva sabata. Film ’70 22:45 Tg 3 23:00 - Tg regione 23:05 Il giallo e il nero 00:05 - Tg 3 00:15 - Tg 3 agenda del mondo estate 00:35 - Fuori orario 00:40 - Rio 40 Graus. Film ’55.

Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 09:10 Superpartes 10:00 - Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:35 - Giffoni Festival 13:40 Better with you (sitcom) 14:10 Hart of Dixie (TF) 16:10 Generazioni a confronto. Film 2008 18:00 - Inga Lindstrom: Vickerby per sempre. Film 2007 20:00 - Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:10 - Erin Brokovich – Forte come la verità. Film 2000 23:25 - Tg5 notte # meteo 23:45 Best friends. Film 2005 00:30 Tg 5 notte 01:55 - Paperissima Sprint (r).

Rete 4 07:40 - Caro maestro (fiction) 09:30 - Benvenuti a tavola – Nord vs Sud (fiction) 10:50 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg 4 12:00 Renegade (TF) 12:55 - Siska (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Le storie di… Viaggio a… 16:00 Zorro (TF) 16:45 - Perry Mason – La donna del lago. Film ’88 18:00 - Come si cambia academy (reality) 18:55 - Tg 4 19:35 Tierra de lobos – L’amore e il coraggio (fiction) 20:30 Tempesta d’amore (soap) 21:20 The mentalist (TF) 23:10 Rizzoli & Isles (TF) 00:05 L’avvocato Guerrieri – Ad occhi chiusi. Film 2007.

Italia 1 07:00 - Buona fortuna Charlie (sitcom) 07:20 - Cartoons 10:35 - Merlin (TF) 12:10 - Giffoni – Il sogno continua 12:25 - Studio aperto # Sport Mediaset 13:40 Hannah Montana – The Movie.

Film 2009 15:40 - Elle – L’ultima cenerentola. Film 2010 17:40 - Top One 18:30 - Studio aperto 19:00 - Mr Bean (sitcom) 19:25 - Piccola peste torna a far danni. Film ’91 21:10 - Cambia la tua vita con un click. Film 2006 23:15 - No ordinary family (TF) 01:00 - Sport Mediaset 01:25 - Studio aperto 01:40 Pierino colpisce ancora. Film ’82.

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Ashram 09:00 - Malja 11:00 - Belle Donne 12:30 Best Deal 13:00 - {in g[al Kollox 15:00 - Jien u Int 17:00 - Nintrefa ’l Fuq 18:00 - Teleshopping 18:30 – Allegro con brio 19:30 - Madagascar 21:00 Entertain Me 23:00 - News Point.

Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Music Festival (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Retro Vision 19:00 - The World of Music (r) 19:30 - Cuban Music (r) 20:00 Never Ending Star 20:30 - Pop Concert 21:30 - The Local Angle (r) 22:00 - The Latest Hits (r) 23:30 - Music Videos.

La 5 11:15 - Love Bugs (sitcom) 12:05 - Che trucco! 12:35 -

Extreme Makeover Home Edition 14:00 - Suburgatory (sitcom) 14:50 - Cougar Town (TF) 15:15 - Happy Endings (TF) 15:45 - Step Up. Film 2006 17:25 - Se devo essere sincera.

Film 2003 19:30 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 K.O. per amore. Film 2010 23:10 - Pushing Daisies (TF) 00:40 - Torte d’autore (reality).

BBC Entertainment 07:15 - Buzz and Tell 07:20 Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 07:40 - Me Too! 08:00 The Large Family 08:10 Tweenies 08:30 - The Weakest Link 09:15 - My Family 09:45 My Family 10:15 - A Farmer’s Life for Me 11:15 - Last Man Standing 12:05 - Dad’s Army 12:35 - After You’ve Gone 13:05 - My Hero 13:35 Orangutan Diary 14:05 Casualty 14:55 - EastEnders 15:25 - EastEnders 15:55 EastEnders 16:25 - EastEnders 16:55 - Last Man Standing 17:45 - The Café 18:10 - The Café 18:35 - The Café 19:00 - A Farmer’s Life for Me 19:55 Show Me the Funny 20:45 Alan Carr: Chatty Man 21:30 The Shadow Line 22:30 - Him & Her 23:00 - The Café 23:25 Saxondale 23:55 - A Farmer’s Life for Me.

TCM 07:25 - Take Me Out to the Ball Game. Film ’49 (U) 09:00 April in Paris. Film ’52 (U) 10:40 - The Brothers Karamazov.

Film ’58 (A) 13:00 - Captains Courageous. Film ’37 (U) 15:00 - The Tender Trap. Film ’55 (A) 16:55 - Tom Thumb. Film ’58 (U) 18:45 - Hell Divers. Film ’31 (U) 21:00 - Cool Hand Luke. Film ’67 (A) 23:05 - Hit Man. Film ’72 (X).

MGM Movies 06:45 - A Rage in Harlem. Film ’91 (18) 08:35 - Home Is Where the Hart Is. Film ’87 10:00 - Love and Death. Film ’75 (A) 11:25 De-Lovely. Film 2004 (PG) 13:30 - Electra Glide in Blue. Film ’73 (X) 15:25 - Making Mr Right.

Film ’87 (15) 17:05 - Dominick and Eugene. Film ’88 (15) 18:55 MGM’s Big Screen 19:10 - Special Effects. Film ’84 (18) 21:00 The Organization. Film ’71 (AA) 22:45 - Raging Bull. Film ’80 (X).

GO Stars 07:25 - Madagascar 3 09:00 Young Hercules 09:25 - Grown Ups 11:10 - Cheerful Weather for the Wedding 12:40 - House 13:30 - The Hunchback of NotreDame 15:05 - The FiveYear Engagement 17:10 - Born On The 4th Of July 19:30 Three Weeks, Three Kids 21:00 - Ted 22:40 - A Very Harold & Kumar 3D Christmas 00:10 - Eat Pray Love.

Diva Universal 07:05 - McLeod’s Daughters 08:45 - Great Women 09:00 McBride: Murder Past Midnight 10:36 - La Prima Legge Di Newton 11:00 - JAG 12:40 Great Women 12:55 - Wolff’s Turf 14:50 - How to Keep Your Day Job 15:00 - Law & Order 16:46 - Fede Cieca 17:00 Downton Abbey 18:40 - Meglio Se Stai Zitta 19:00 - Strong Medicine 20:50 - Great Women 21:00 - JAG 22:40 - Great Women 23:00 - McBride: The Chameleon Murder.

Iris 10:55 - American Pastime. Film 2007 13:00 - Lantana. Film 2001 15:10 - Rails & Ties. Film 2007 17:05 - Adesso Cinema! 17:25 Confidence. Film 2003 19:15 Bastardo dentro. Film 2005 21:05 - SMS - Sotto mentite Spoglie. Film 2007 22:45 Spaghetti a mezzanotte. Film ’81

00:30 - L’insegnante va in collegio. Film ’78.

Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Mega Builders: Venice Code Red 09:05 - North America: Learn Young or Die. Strip the City: 09:55 - Desert City: Dubai 10:50 - Earthquake City: San Francisco 11:40 - Harbour City: Sydney 12:35 - Ice City: Toronto. 13:30 - Extreme Engineering: Kuwait Tower 14:25 - X-Machines: Sea Hawk, Atlas, Colossus 15:20 Kings of Crash: A Father and Son in Davis 16:15 - Wheeler Dealers: Range Rover MK3 17:10 - Worlds Strangest: Jobs 18:05 - What Happened Next?

19:00 - How It’s Made. Auction Hunters: 20:00 - Auction Hunters, Ink 20:30 - Early Bird Special. 21:00 - Flip Men 22:00 - Argo: The Inside Story 23:00 Curiosity: Mars Landing 2012.

Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 12:30 Amazing Race 13:15 - Glee 19:20 - Films & Stars 19:45 Suits 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game of Thrones 22:20 30 Rock 22:45 - Supernatural 23:30 - Enlightened 00:05 Mike & Molly 00:35 - 2 Broke Girls 01:00 - True Blood.

Biography Channel 10:00 - Confessions of an Animal Hoarder 11:00 - Confessions of an Animal Hoarder: Pack of 38 Dogs 12:00 - Confes-

sions of an Animal Hoarder 14:00 - Confessions of an Animal Hoarder: Pack of 38 Dogs 15:00 - Confessions of an Animal Hoarder. Storage Wars: 16:00 - More Like Wrong Beach 16:30 - All’s Fair in Storage and Wars 17:00 - The Full MontyBello 17:30 - Dial C for Chupacabra 18:00 - From Russia with Chucks 18:30 - More Like Wrong Beach 19:00 - All’s Fair in Storage and Wars 19:30 - The Full Monty-Bello 20:00 - Dial C for Chupacabra 20:30 - From Russia with Chucks. Hardcore Pawn: 21:00 - Cold Blooded Robbery 21:30 - Les’ Spending Spree. 22:00 - The Haunting Of: Gina Gershon 23:00 - I Survived: Beyond and Back: Camron, Kathy, Robert.

G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Angelina Ballerina: The Princess Dance 10:50 - Monkey See Monkey Do 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:40 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 - Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Wobblyland 17:00 Angelina Ballerina: The Princess Dance 17:50 Fluffy Gardens 18:00 - Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 Oswald 18:50 - Gazoon 19:00 - Angelina

Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends.

Disney Channel 08:05 - Shake It Up 08:25 - Car Shorty Shorts 08:30 - Jessie 08:55 - Austin and Ally 09:15 - Car Shorty Shorts 09:20 - The Incredibles (U) 11:05 Day and Night 11:10 - For the Birds 11:15 A.N.T. Farm 11:35 - Good Luck Charlie 12:00 Dog with a Blog 12:25 - Austin and Ally 12:45 Car Shorty Shorts 12:50 - Finding Nemo (U) 14:20 - One Man Band 14:25 - Shake It Up 14:50 - Jessie 15:10 - Dog with a Blog 15:30 - Car Shorty Shorts 15:35 - A.N.T. Farm 15:55 - Car Shorty Shorts 16:00 - Toy Story 2 (U) 17:30 That’s So Raven 17:55 - Jessie 18:20 - Good Luck Charlie 18:40 - Dog with a Blog 19:05 Shake It Up 19:30 - Austin and Ally 19:50 A.N.T. Farm 20:15 - That’s So Raven 20:40 Good Luck Charlie 21:00 - Shake It Up 21:25 A.N.T. Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 -

Wizards of Waverly Place

07>00 08>00 09>00 10>00 13>00 14>00 14>05 15>00 15>05 16>30 18>00 18>10 19>10 19>15 19>45 20>30 21>30 21>35 22>30 23>00

NET News NEToons Missjoni Telebejg[ 4 Given (r) NET News U/u[ NET News Déjà Vu Minn Festa g[al O[ra (r) NET News 4 B’Wie[ed Tlug[ tal-Lottu Treott u Galopp NET News Eklissi NET News (ikompli) Eklissi L-Istorja tal-Futbol Malti NET News

Sport fuq il-Cable Eurosport 08:30 - UEFA European U#19 Championship Football 10:00 -

FINA World Aquatics Championship Swimming: Men’s 10m Diving Event (live) 12:45 - FINA World Aquatics Championship Swimming 14:00 - FINA World Aquatics Championship Swimming: Men’s 10m Diving Event (live) 15:45 - Cycling 17:30 - FINA World Aquatics Championship Swimming: Women’s 3m Diving Final (live) 18:30 Speedway 21:30 - Boxing 23:15 - FIA European Championship Rally 23:45 Summer GP Ski Jumping.

Eurosport 2 06:30 - Summer GP Ski Jumping 08:00 - FIA European Championship Rally: Sibiu Rally Romania: Day 1 (live) 08:30 - Australian Rules Football: AFL Rd 18:

Collingwood v Greater Western Sydney Giants (live) 11:30 Summer GP Ski Jumping 12:00 - J League Football: Day 19 (live) 14:00 - Summer GP Ski Jumping: Hinterzarten, Germany: HS 108 Mixed Team (live) 15:45 - Eurosport Best Pairs Speedway 17:30 Cycling 18:45 - WATTS 19:00 - UEFA European U#19 Champ’ship Football 21:00 Snooker 23:00 - Cycling.

GO Sports 1 07:00 - Best of Football 201213 09:00 - Best of Wimbledon 2013: Michelle Larcher de Brito v Maria Sharapova 11:00 - F1: Hungarian GP: Practice 3 (live) 12:15 - Best of Rugby 2012-13 14:00 - F1: Hungarian GP: Qualifying (live) 15:30 - Best of Football 2012-13 17:30 FIFA Futbol Mundial 18:00 ATP 250 Series: Credit Agricole Suisse Open, Gstaad: SF 22:00 - F1: Hungarian GP: Qualifying 23:30 - Best of Wimbledon 2013: Petra

Cetkovska v Caroline Wozniacki 01:00 - Best of Football 2012-13.

GO Sports 2 11:30 - ATP 250 Series: Credit Agricole Suisse Open, Gstaad:

SF (live) 15:30 - Milan Ch. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 09:00 - Best of Football 201213 15:00 - Best of Rugby 2012-13 17:00 - Best of Football 2012-13.

GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:00 - Best of Football 201213 17:00 - Best of Rugby 2012-13 19:00 - Best of Football 2012-13.

Melita Sports 1 08:00 - Bundesliga - Preview (r) 08:30 - FA Cup (r) 10:35 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:45 - America's Cup: World Series (r) 14:25 -

Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 14:55 - Bundesliga - Preview (r) 15:30 - Bundesliga (live) 17:35 - Bundesliga - Highlights (r) 18:30 - Bundesliga (live) 20:35 - Bundesliga - Highlights (r) 21:25 - Bundesliga (r) 23:20 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 23:40 Bundesliga (r).

Melita Sports 2 12:00 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 12:55 FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 14:15 - FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 15:35 -

Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 16:05 - FA Cup 18:10 Swedish ATG Horse Racing V75 Race Meetings 22:15 Bundesliga - Highlights (r) 23:05 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 01:10 - America's Cup: World Series (r).

Malta Stars 08:00 - Malta Basketball Association (r) 09:35 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Malta Handball Association (r) 12:30 - MFA Futsal League (r) 13:50 - Melita GFA 1st Div. (r) 15:35 - BOV PL (r) 17:50 - Malta Basketball Association (r) 19:25 - Malta Rugby Football Union (r) 21:00 - Malta Handball Association (r) 22:20 - MFA Futsal League (r) 23:40 - Melita GFA 1st Div. (r) 01:25 - BOV PL (r).

IN-NAZZJON Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

26 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik, ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol

ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq illiquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-

sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts g[al kull tip ta’

appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Tombla sheets

B ’ numri kbar u kuluri dif ferenti . Free delivery g[al G[awdex ukoll . Morru g[and PAWLU BONNICI ( bonnici printing press) –

3 Triq Melita , il - Belt Valletta . Kif issibuna –

min - na[a tal - Barrakka ta ’ Fuq g[al Triq Sant ’ Ursula . G[al xog[ol ta ’ digital printing u off set , inviti tat - tie; , invoic es , posters u brochures bil - kulur etc u xog[ol ta ’ embossing . ?emplu 2 1 244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprint ingpress . com

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

27 BOWLING

Reb[iet massimi g[at-tlieta ta’ fuq Fi tmiem il-;img[a tkompla l-kampjonat nazzjonali tal-bowling u ttlieta ta’ fuq, ji;ifieri Fina, okmalta.com u Ramis, kollha kisbu reb[iet massimi. Hep02 Acorn telg[u fir-raba’ post.

Fina, li g[andhom 24 punt, jinsabu l-ewwel min[abba nnumru ta’ pins u dawn komplew bir-ritmu tajjeb meta g[elbu lil MIA. Huma reb[u b’fa/ilità l-ewwel sessjoni 845-688. MIA, tim li dan l-ista;un g[adu ma ;abarx punt, ma seta’ jag[mel xejn kontra l-qawwa ta’ Fina, li reb[u t-tieni sessjoni 727-676.

Fina reb[u l-a[[ar sessjoni 823-752 biex ]ammew posthom fil-qu//ata.

Strumentali g[al Fina kienet Joanna Attard li ;abet total ta’ 587 punt u ;iet ivvutata laqwa bowler femminili tal;img[a.

Barra minn hekk, Daniel Swift, li ;ab punte;; ta’ 619 ;ie vvutat l-aqwa bowler

maskili tal-;img[a. okmalta.com kisbu reb[a ta’ 8-0 kontra Gladiators, tim li qieg[ed fil-qieg[ talklassifika. L-eks champions reb[u l-ewwel sessjoni 737638 u komplew b’dan irritmu meta reb[u t-tieni sessjoni 748-713. Minkejja li ppruvaw kemm setg[u, Gladiators tilfu t-tielet sessjoni 795-667. L-aqwa skorer g[al okmalta.com kien Mauro Anastasi li ;ab punte;; ta’ 606.

I/-champions renjanti Ramis ]ammew il-pass ma’ Fina u okmalta.com b’reb[a ta’ 8-0 kontra Turu’s Knights.

Fl-ewwel sessjoni Ramis kellhom jit[abtu xi ftit biex reb[u s-sessjoni 755-725.

Imma fit-tieni sessjoni ddistakk bejn dawn it-tnejn kompla jikber u Ramis reb[u s-sessjoni 768-700. L-a[[ar sessjoni Ramis reb[uha 756690. G[al Ramis l-aqwa skorer kien Mark Spiteri li ;ab punte;; ta’ 617.

Royal Shock kienu filqu//ata flimkien ma’ tliet timijiet o[ra imma dawn ma baqg[ux mal-ewwel tlieta meta tilfu 6-2 kontra Hep02 Acorn. Dawn tal-a[[ar, b’din ir-reb[a telg[u fir-raba’ post.

Royal Shock reb[u l-ewwel sessjoni 752-657. Hep02 Acorn wettqu reazzjoni u ;abu d-draw meta reb[u ttieni sessjoni 777-766. Royal Shock g[amlu diversi ]balji banali meta tilfu t-tielet sessjoni 590-702. G[al Hep02 Acorn l-aqwa skorer kien Sammy Borg.

Fl-a[[ar log[ba Bowlers on Strike reb[u 6-2 kontra St James Hospital. Kienu Bowlers on Strike li reb[u lewwel sessjoni 828-718 filwaqt li St James ;abu ddraw meta reb[u t-tieni sessjoni 748-643. Fit-tielet sessjoni Bowlers on Strike reb[u 710-687. Liliana Said kienet l-aqwa skorer ta’ Bowlers on Strike b’punte;; ta’ 576.

YFA

Ir-rebbie[a ppre]entati bl-unuri Dan l-a[[ar saret is-serata annwali tal-Youth Fa u waqtha ;ew ippremjati rrebbie[a tal-ista;un li g[adda. Din is-serata saret f’lukanda ewlenija u g[aliha attendew kow/is, uffi/jali u plejers minn kull nursery.

Wara li l-President Fr Hilary Tagliaferro rringrazzja kemm l-MFA kif ukoll lill-uffi/jali tan-nurseries, ing[ataw lunuri lil dawk li kisbu su//ess matul l-ista;un li

g[adda.

Sezzjoni A tal-kampjonat U17 intreb[et minn Paola Hibs filwaqt li sezzjoni B reb[uha St Andrew’s.

Sezzjoni C 1 intreb[et minn Kirkop filwaqt li Luqa reb[u Sezzjoni C 2. Sezzjoni C 3 reb[uha Cottonera filwaqt li n-Knock Out intreb[et minn Paola Hibs.

Jurgen Degabriele ta’ Hibs ;ie vvutat l-aqwa plejer tassena filwaqt li l-unur tal-Fair

Play reb[uh Sirens.

Sezzjoni A tal-kampjonat U15 reb[uh Pietà filwaqt li Sezzjoni B intreb[et minn San :wann. Cottonera reb[u Sezzjoni C 1 u Balzan reb[u Sezzjoni C 2. Sezzjoni C 3 intreb[et minn Kirkop. Aiden Farrugia ta’ Sliema ;ie vvutat l-aqwa plejer tas-sena.

L-unur tal-Fiar Play talkampjonat U15 ing[ata lil tliet timijiet li kienu Fgura, M;arr u Sirens.

Noel Baldacchino

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Baldacchino jirrappre]enta lil Malta f’Siracusa Illum Noel Baldacchino se jkun qed jirrappre]enta lil Malta fit-tieni tappa talKampjonat tal-Mediterran g[al sewwieqa tat-trott.

It-ti;rija se ssir flIppodromo del Mediterraneo Siracusa filg[axija u Noel Baldacchino se jkun akkumpanjat mi/-Chairman tal-Malta Racing Club lAvukat Matthew Brincat.

Matul i]-]jara l-Avukat Brincat mistenni jkollu wkoll xi laqg[at li jistg[u jkunu ta’ benefi//ju g[as-sidien u tti;rijiet lokali.

It-ti;rija, li hi wa[da fuq distanza ta 1600m, tibda fl9.45pm u g[andha premju ta’ €3,300. Fuq it-tluq

mistennija jkunu tmienja u Baldacchino se jkun binnumru 6, id-debba ta’ sitt snin Novi Ligure. Din id-debba din is-sena ;riet 13-il ti;rija i]da ma rre;istrat l-ebda reb[a. Fil-karriera hi g[andha seba’ reb[iet minn 88 ti;rija.

I]-]wiemel u l-;errejja parte/ipanti huma: 1. Ieper (S. D’Aluisi) 2. Olding As (F. La Rosa Jr) 3. Gadoni (A. Popov) 4. Naivasha (Jean Paul Fasquelle) 5. Mclaren Ur (C. Ferranti) 6. Novi Ligure (Noel Baldacchino) 7. Merico (Matteo Di Meo) 8. Osiris Joy (L. Gorjanc)

IN-NAZZJON Is-Sibt 27 ta’ Lulju, 2013

28 Sport

INGILTERRA

Cisse se jilbes il-flokk ta’ Newcastle L-attakkant ta’ Newcastle Papiss Cisse (fir-ritratt) biddel fehmtu u dde/ieda li jilbes il-flokk il-;did talklabb li fuqu g[andu logo ta’ kumpanija li tislef il-flus.

G[al dawn l-a[[ar ;img[at Cisse, li j[addan reli;jon Musulmana ma a//ettax li jilbes dan il-flokk min[abba li r-reli;jon tieg[u hi kontra min jissellef il-flus.

Il-kumpanija li qed tisponsorja lill-klabb Ingli] hi dik ta’ Wonga u hu mifhum li din se tag[ti tmien miljun ewro fis-sena lil Newcastle.

Kien hemm spekulazzjonijiet li Cisse se jitlaq lill-Magpies u jfittex klabb ie[or. Huwa t[alla barra mill-iskwadra li marret il-Portugall biex t[ejji g[allista;un li ;ej u issa ladarba dde/ieda li jilbes il-flokk, fi tmiem il-;img[a se jing[aqad mat-tim. Matul l-a[[ar jiem Cisse kien qed jit[arre; wa[du fl-Ingilterra.

Olivier Kemen u Hatem Ben Arfa huma ]ew; players o[ra Musulmani ta’ Newcastle, imma qatt ma rrifjutaw li jilbsu dan il-gear il-;did.

Tibdil fid-dati Il - log[ba mill - kampjonat

bejn Chelsea u Aston Villa , log[ba li kellha tintlag[ab fil - 3 1 ta ’ Awwissu issa se tintlag[ab g[axart ijiem qabel , fil - 2 1 ta ’ Awwissu . Dan min[abba li Chelsea , rebbie[a tal - Europa League , fit - 30 ta ’ Awwissu se jilag[bu fil - finali tal UEFA Super Cup kontra Bayern Munich .

B ’ hekk Chelsea , li jibdew l - impenji tag[hom fil - kampjonat fit -1 8 ta ’ Awwissu bil - log[ba kontra Hull , jilag[bu ]ew; log[biet fi spazju ta ’ erbat ijiem u fis - 26 ta ’ Awwissu jilag[bu barra minn darhom kontra / Champions Man Utd .

Filwaqt li Chelsea jistg[u jift[u vanta;; kmieni fuq Man Utd fil klassifika , id - diri;enti ta ’ Aston Villa ma tantx kienu kuntenti b ’ dan it - tibdil .

Villa se jibdew l - impenji fil - kampjonat kontra Arsenal , u mbag[ad jilag[bu kontra Chelsea u Liverpool rispettivament .

MOTOGP

ATLETIKA

Lorenzo fidu/ju] li se jissielet g[at-titlu

Ennis-Hill lura fl-azzjoni

Is-sewwieq tal-Yamaha Jorge Lorenzo qal li hu fidu/ju] li jissielet g[ar-reb[ tat-titlu, anke jekk matul dan l-a[[ar kellu diversi injuries serji.

Lorenzo b[alissa qieg[ed fit-tielet post fil-klassifika ;enerali, 26 punt ta[t il-leader Marc Marquez. G[al tmiem lista;un fadal disa’ Grand Prix u fit-tieni post tal-klassifika hemm Dani Pedrosa.

Nhar il-{add li g[adda Lorenzo spi//a fis-sitt post waqt il-Grand Prix tal-Istati Uniti u waqt din it-tellieqa Lorenzo saq b’g[adma miksura li kien kiser waqt sessjoni ta’ provi g[all-Grand Prix tal-Olanda. 48 sieg[a wara li kien operat fi Spanja,

Lorenzo xorta wa[da rnexxielu jie[u sehem filGrand Prix tal-Olanda.

“Minn issa ’l quddiem irrid na[dem bla qies biex nil[aq lil Marquez. Barra minn hekk nittama li jsir titjib fuq ilmutur biex b’hekk inkun nista’ nisfida g[ar-reb[ tattitlu,” qal Lorenzo.

Il-leader Marquez kabbar ilvanta;; tieg[u f’ras ilklassifika bir-reb[a li kiseb flIstati Uniti.

Marquez approfitta mill-fatt li waqt il-Grand Prix tal:ermanja Lorenzo u Pedrosa ma [adux sehem min[abba li t-tnejn li huma kienu mwe;;g[in. Il-Grand Pirx li jmiss hu dak tat-18 ta’ Awwissu f’Indianapolis.

I/-champion Olimpika Jessica Ennis-Hill [abbret li llum se tirritorna fl-azzjoni, anke jekk ri/entement kienet qed issofri minn injury flg[arqub. F’Londra b[alissa se jsir avveniment li se jfakkar sena mill-bidu tal-Olimpjadi li saru fl-istess belt. Ennis-Hill kienet reb[et il-medalja taddeheb fil-heptathlon.

L-atleta mir-Renju Unit se tie[u sehem fil-100m hurdles u fil-long jump.

F’kummenti li tat Ennis-Hill qalet li minkejja li g[adha mhux fl-aqwa kundizzjoni tag[ha din xorta se tikkompeti f’dan l-avveniment li se jsir fuq tlett ijiem fl-Istadium Olimpiku.

Ennis-Hill hi mistennija tie[u sehem fil-heptathlon waqt il-Kampjonati Mondjali tal-atletika li se jsiru f’Awwissu fil-belt ta’ Moska fir-Russja.

UEFA U19

Assistant referee Malti f’turnament fil-Litwanja B[alissa l-assistant referee Malti, Mitchell Scerri qieg[ed jie[u sehem f’turnament talUEFA g[al timijiet ta’ ta[t id-19-il sena. Turnament li qed isir fil-Litwanja. Scerri hu wie[ed minn tmien assistant referees li huma impenjati

f’dan it-turnament. :img[a ilu Scerri g[en lirreferee Ingli] Michael Oliver fl-ewwel partita valida minn Grupp B bejn is-Serbja u tTurlija. Tlett ijiem wara Scerri kien assistant referee fil-log[ba minn Grupp A bejn

il-Litwanja u Spanja, log[ba li ;iet ikkontrollata minn Alexey Kulbakov.

Ilbiera[ Scerri g[en lirreferee Gediudinas Mazeika fil-log[ba valida minn Grupp B bejn it-Turkija u l-:or;ja.

Mitchell Scerri (xellug) flimkien mal-uffi/jali tal-log[ba bejn is-Serbja u t-Turkija

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Sport 29 NISA – EURO 2013

In-Norve;ja fil-finali kontra l-:ermanja In-Norve;ja se jkunu qed jilag[bu kontra l-holders :emanja fil-final talkampjonati Ewropej tal-futbol tan-nisa wara li g[elbu lil-;irien Nordi/i dDanimarka 4-2 bil-penalties wara draw 1-1 fis-semifinali.

In-Norve;i]i ssorprendew lid-Dani]i meta skorjaw mill-ewwel korner tallog[ba f’Norrkoping. Il-korner ta’ Ingvild Stensland fil-kaxxa deher i[okk ma’ Marit Christensen u ntemm fix-xibka wara biss tliet minuti.

Imma d-Danimarka, li g[addew g[all-fa]i tan-knock-out g[all-ispejje] tar-Russja bil-polza, peress li ]-]ew; timijiet spi//aw il-fa]i tal-gruppi b’]ew; punti, bil-mod bdew jie[du kontroll tal-log[ba.

Imma minkejja d-dominju Dani], inNorve;i]i kienu perikolu]i bil-kontraattakki meta ng[ataw i/-/ans u Ada Hegerberg kellha xutt i[okk mal-lasta man-nofs sieg[a log[ob.

Id-Dani]i kellhom perjodi twal ta’

pussess anke fit-tieni taqsima imma ddifi]a Norve;i]a kkontrollat tajjeb u dehru resqin lejn il-finali sakemm fis87 minuta Mariann Knudsen kompliet ;ewwa bir-ras minn flick ta’ Pernille Harder wara freekick u kisbet id-draw.

Dan il-gowl kien bi]]ejjed biex po;;a l-log[ba fil-[in barrani u minkejja li ddominaw il-[in kollu dDani]i naqsu li jer;g[u jiskorjaw. Dan swielhom qares meta marru g[allpenalties.

Il-goalkeeper Ingrid Hjelmseth kienet l-eroj tan-Norve;i]i meta salvat l-ewwel ]ew; penalties ta’ Line Roddick u Theres Nielsen waqt li nNorve;i]i skorjaw l-ewwel erba’ penalties bi Trine Ronning tiskorja la[[ar penalty li po;;iehom fil-finali.

Fis-semifinali l-o[ra l-:ermanja eliminaw lill-holders l-I]vezja 1-0 f’Gothenburg biex kisbu post fil-final li se tintlag[ab fil-Friend Arena fi Stokkolma g[ada.

FUTBOL

TENNIS

Bayern Munich u Borussia Dortmund jer;g[u jiltaqg[u

Troicki sospi] 18-il xahar

Xahrejn wara li lag[bu fil-finali ta/Champions League, illum, Bayern Munich u Borussia Dortmund jer;g[u jilag[bu kontra xulxin, din id-darba filfinali tas-Super Cup :ermani]a.

Bayern Munich kienu [ar;u rebbie[a 21 f’Wembley u barra minn hekk reb[u anke l-kampjonat u t-tazza domestika f’pajji]hom. Fl-a[[ar [ames darbiet li ltaqg[u, Dortmund ma rnexxilhomx jirb[u kontra Bayern li llum jer;g[u jibdew favoriti li jirb[u l-ewwel trofew tal-ista;un.

Plejer li mhux se jkun disponibbli g[al Bayern hu Mario Goetze li [adu ming[and l-istess Dortmund fi tmiem lista;un. Goetze jinsab imwe;;a’ imma mistenni li l-akkwist il-;did l-ie[or, Thiago Alcantara jilg[ab parti f’din ilfinali. G[al Dortmund jistg[u jilag[bu f’din il-finali ]-]ew; akkwisti l-;odda, Sokratis Papastathopoulos u PierreEmerick Aubameyang. Bayern se jkollhom lill-winger Farnck Ribery u lillgoalkeeper Manuel Neuer neqsin min[abba li we;;g[u fost il-;img[a.

Jista’ jag[ti l-ka] li anke l-midfielder Bastian Schweinsteiger jitlef il-log[ba min[abba li g[adu kemm irkupra minn injury. Dan l-ista;un Bayern huma immexxija mill-eks kow/ ta’ Barcelona, Pep Guardiola li [a post Jupp Heynckes.

Fl-a[[ar log[ba tag[hom tal-pre-season Dortmund tilfu 1-0 kontra Borussia Moenchengladbach filwaqt li Bayern Munich reb[u 2-0 kontra Barcelona u kienet it-tmien reb[a konsekuttiva li kisbu Bayern fil-pre-season.

F’dawn l-a[[ar sentejn Borussia Dortmund dejjem kienu wie[ed mi]-]ew; timijiet li kkontestaw il-finali tas-Super Cup :ermani]a u dejjem kienu huma li [ar;u telliefa. Din id-darba, Dortmund jittamaw li l-fatt li se jkunu qed jilag[bu f’darhom jg[inhom jirb[u kontra Bayern, tim li sta;un ilu ddomina fil-kampjonat.

Sena ilu Bayern Munich kienu reb[u sSuper Cup meta g[elbu lil Dortmund 2-1.

G[al Dortmund din il-finali se tag[ti indikazzjoni /ara tad-distakk li hemm bejnhom u bejn Bayern qabel ma jibda lkampjonat.

Marco Reus ta’ Borussia Dortmund (xellug) issikkat minn Jerome Boateng ta’ Bayern Munich waqt il-finali tac-Champions League

Kiessling i;edded il-kuntratt ma’ Leverkusen L-aqwa skorer tal-Bundesliga Stefan Kiessling iffirma kuntratt ta’ sentejn o[ra ma’ Bayer Lveverkusen li mistenni li j]ommu mal-klabb sal-2017.

Il-plejer ta’ 29 sena li ilu ma’ Leverksuen mill-2006 spi//a l-aqwa skorer tal-Bundesliga l-ista;un li g[adda b’25 gowl f’34 partita u g[en lill-klabb jikseb ilkwalifikazzjoni g[a/-Champions League.

“Stefan Kiessling hu wie[ed mill-aqwa plejers, leader u isem g[al Bayer Leverkusen. Bla dubju kien l-aqwa akkwist li qatt g[amilt. Il-progress tieg[u sa mill-2006 kien fenomenali u nittama li jtemm il-karriera mag[na,” qal il-General Manager Wolfgang Holzhaeuser.

Leverkusen kienu [erqana li j]ommu mag[hom lill-attakkant spe/jalment wara

li sie[bu Andrew Schuerrle telaq ma’ Chelsea f’:unju.

– Norwich [abbru li akkwistaw lill-attakkant ta’ Celtic Gary Hooper. Dan tal-a[[ar iffirma kuntratt ta’ tliet snin. Matul l-a[[ar jiem Hooper kien se jing[aqad ma’ QPR imma t-trasferiment baqa’ ma se[[x. Norwich ma ]velawx i//ifra li [allsu biex jakkwistaw lil Hooper.

HOOPER

It-tennista Viktor Troicki ;ie sospi] 18-il xahar wara li kiser regoli li g[andhom x’jaqsmu mad-doping.

Toricki, fit-53 po]izzjoni tar-rankings mondjali ma pprovdiex kampjun taddemm waqt il-Masters ta’ Monte Carlo li saru f’April.

Huwa qal li talab permess biex ma jkunx ittestjat imma lFederazzjoni Internazzjonali tat-Tennis ma a//ettatx din lispjegazzjoni. Issospensjoni ta’ Troicki tintemm fl-24 ta’ Jannar tal-2015.

It-tennista mis-Serbja kkonferma li kien se jappella din id-de/i]joni quddiem il-Qorti talArbitra;; Sportiv (CAS).

F’kummenti li ta Troicki qal li g[alih dan hu l-aktar mument diffi/li fil-karriera tieg[u.

Troicki hu l-[ames tennista din is-sena li ;ie sospi] min[abba doping.

Aktar kmieni ;ew sospi]i Filippo Calorosi, Barbora Zahlavova Strycova, Dimitar Kutrovsky u Fernando Romboli.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

30 Sport

Spurs jibdew negozjati ;odda ma’ Bale Tottenham Hotspur bdew negozjati ;odda dwar kuntratt ;did g[all-midfielder Gareth Bale u jinsabu fidu/ju]i li se jibqa’ mag[hom minkejja li qed jissemma kwa]i kuljum li se jsie[eb lil Real Madrid.

“Is-sena l-o[ra firma kuntratt ;did imma bdew negozjati bejn i/-Chairman u l-a;ent tieg[u,” qal il-mani;er Villas-Boas minn Hong Kong fejn Spurs qed jie[du sehem fit-trofew tal-Premier League Asjatiku qabel jibda l-ista;un.

“Mhux qed ng[id li se jkun hemm ftehim imma ninsabu fidu/ju]i. Il-plejer hu ta[t kuntratt. Iffirma kuntratt ;did is-sena l-o[ra u hu plejer spe/jali. L-ista;un li g[adda kellu sena e//ellenti u b[alissa kuntenti immens bih.”

Bale li g[andu 24 sena ffirma kuntratt ta’ erba’ snin is-sena l-o[ra u kellu sta;un mill-aqwa g[alkemm Spurs fallew post fi/-champions League g[al punt wie[ed biss.

Skont rapporti bla waqfien minn Spanja u l-Ingilterra, Real Madrid huma fuq quddiem nett g[all-akkwist tal-plejer. Il-;urnal Marca qal li Real kienu ppreparati li joffru lil Spurs dik li tista’

tkun somma rekord ta’ 85 miljun sterlina g[all-plejer internazzjonali ta’ Wales.

Bale jinsab mal-iskwadra f’Hong Kong imma mhux se jilg[ab kontra South China llum g[aliex qed jirkupra minn strain.

Sadanittant Villas Boas ikkonferma wkoll li d-difensur Bel;jan Jan Vertonghen jista’ jag[mel bejn tlieta u erba’ ;img[at barra wara li we;;a’ l-ligamenti tal-g[aksa meta lag[ab fuq art imxarrba flewwel log[ba ta’ Spurs kontra Sunderland it-Tlieta.

Liverpool ma jridux ine[[u lil Suarez

Liverpool re;g[u kkonfermaw ix-xewqa tag[hom li j]ommu lill-attakkant Luis Suarez u qalu li l-Urugwajan li hu mfittex minn bosta klabbs, se jkun qed jilg[ab kontra tTajlandja fl-a[[ar tappa mitTour fl-Asja.

Arsenal g[amlu ]ew; offerti g[al Suarez bit-tieni wa[da tkun somma sabi[a ta’ 40 miljun u lira sterlina.

Id-direttur mani;erjali ta’ Liverpool Ian Ayre qal li ]]ew; offerti kienu rifjutati u li l-klabb ma kienx se jilqa’ aktar

offerti g[all-plejer ta’ 26 sena li skorja 23 gowl l-ista;un li g[adda imma ng[ata sospensjoni ta’ 10 partiti wara li gidem lid-difensur ta’ Chelsea Branislav Ivanovic f’April.

“Qatt ma kien il-[sieb tag[na li nbig[u lil Luis. Kif kien rappurtat fil-midja, ir/evejna ]ew; offerti separati ming[and Arsenal g[al dan il-plejer imma rrifjutajniehom it-tnejn.

G[alhekk is-sitwazzjoni tag[na tibqa’ l-istess u Luis Suarez jibqa’ plejer ta’ Liverpool.

Jinsab hawn fit-Tajlandja b[ala parti mill-iskwadra.”

Suarez kien ing[ata mistrie[ ]ejjed minn Liverpool wara li [a sehem ma’ pajji]u fit-Tazza tal-Konfederazzjonijiet f’:unju u ng[aqad mal-iskwadra l;img[a l-o[ra fejn lag[ab 20 minuta fir-reb[a fuq Melbourne Victory l-Erbg[a.

Il-mani;er ta’ Liverpool Brendan Rodgers qal li lattakkant kontroversjali tieg[u li qabel kien skonta piena talli abbui]a b’mod razzista liddifensur ta’ Manchester United Patrice Evra, kien qed jirkupra bil-mod il-kundizzjoni fi]ika wara l-waqfa.

“Qed jirkupra l-fi]ika, jinsab xi tliet ;img[at wara l-grupp

Gareth Bale li g[alih hemm interess qawwi minn Real Madrid

imma Luis i[obb il-log[ba.

Jie[u gost bit-ta[ri; u jie[u gost ja[dem waqt li jg[ix g[allfutbol. G[alhekk ninsab /ert li f’xi mument se jid[ol jag[mel parti,” qal il-mani;er Brendan Rodgers.

Huwa qal li Liverpool kienu akkwistaw il-goalkeeper Simon Mignolet ming[and Sunderland g[aliex kienu qed jistennew li Pepe Reimna kien se jkun trasferit fuq ba]i permanenti.

“Minn kif se[[ew l-affarijiet, din il-mossa ma ;ratx u dan [alliena b’]ew; goalkeepers

tajbin. B[ala goalkeeper b’esperjenza je[tie; li jkun qed jilg[ab u importanti g[alih issa li ;ejja t-Tazza tad-Dinja. Issa se jmur Napoli u g[andna ]ew; goalkeepers tajbin [afna wkoll.

Nirrevedu kollox wara li jintemm is-self tieg[u.”

Wara l-log[ba ta’ g[ada kontra t-Tajlandja, Liverpool se jirritornaw fl-Ewropa biex jilag[bu partiti ta’ [biberija kontra Olympiakos, Valerenga u Celtic qabel jift[u l-impenji fil-kampjonat kontra Stoke City fis-17 ta’ Awwissu.

G{AWM – KAMPJONATI MONDJALI

Champion tad-dinja ta’ 14-il sena L-g[awwiema ta’ 14-il sena Yajie Si ne[[iet minn fuq it-tron li/-Champion renjanti Ruolin Chen, midalja taddeheb fl-Olimpjadi, waqt il-final talqbi] minn pjattaforma ta’ 10m filkampjonati mondjali tal-FINA li qed isiru f’Bar/ellona.

Si, l-i]g[ar finalista, u Chen kellhom l-istess punti wara tlieta mill-[ames qab]iet tag[hom wara li b’mod millaktar soprendenti kienu kisbu l-istess punte;;.

Imma Si marret fuq quddiem firraba’ rawnd meta Chen ]baljat wara li Si kienet irre;istrat l-ag[ar punte;; tag[ha. Fl-a[[ar qab]a ]-]ag[]ug[a ]ammet kalma biex [adet id-deheb.

Chen li kienet reb[et ir-raba’ titlu konsekuttiv tag[ha fil-kampjonat mondjali fl-10m sinkronizzat aktar kmieni matul il-;img[a kienet qed timmira li ssir biss it-tieni mara li ]]omm it-titlu fl-10m individwali u til[aq lil Mingxia Fu li kisbet dan issu//ess fl-1991 u l-1994. Din kienet issitt darba li /-?ini]i spi//aw l-ewwel u t-tieni f’dan l-event u s-seba’ reb[a ?ini]a fil-15-il edizzjoni talKampjonati mondjali.

Intant bl-u]i ta’ mu]ika heavy metal mill-grupp Metallica, i/-Champion renjanti Svetlana Romasgina u s-sie[ba l-;dida tag[ha Svetlana Kolesnichenko tar-Russja taw spettaklu mill-aktar ori;inali u spi//aw l-ewwel filkompetizzjoni tad-dwett b’97.680 punti qudidem l-a[wa ?ini]i Jiang.

B’din ir-reb[a Romashina reb[et ittielet midalja konsekuttiva fl-event li kienet reb[et ma’ Natalia Ischenko f’Ruma u Shanghai u r-raba’ titlu f’Bar/ellona biex issa huma 11-il

Yajie Si ta’ 14-il sena waqt wa[da mill-qab]iet tag[ha fl-finali mill-pjattaforma ta’ 10m f’Bar/ellona

midalji tad-deheb mir-Russja fiddwett.

Fil-Waterpolo l-Italja reb[u Grupp D wara li minn ]vanta;; 6-2 fil-mistrie[, g[elbu lil Kazakhstan 12-6, tim li issa reb[ulu seba’ darbiet fil-kampjonati tad-dinja. F’[amsa mill-konfronti pre/edenti l-Italja reb[u bi 13-il gowl u g[alhekk id-differenza medja ftit inbidlet kontra tim li reba[ kontra rRumanija u tilef b’gowl wie[ed kontra l-:ermanja. Mill-istess grupp kienu l:ermanaj li spi//aw it-tieni wara reb[a 9-8 fuq ir-Rumanija li b’hekk baqg[u bla reb[a. Fi Grupp C s-Serbja g[addew g[ar-rawnd li jmiss bi tliet reb[iet meta g[elbu li/-?ina 16-9.

Jirrikorru g[ar-regolamenti L-uffi/jali kellhom jirrikorru g[allkotba tar-regolamenti biex jidde/iedu r-rebbie[ veru bejn l-Ungerija u lAwstralja wara draw 9-9 (3-3, 1-1, 3-3, 2-2) qabel ;ie de/i] li l-Ungeri]i spi//aw fit-tieni post fil-grupp.

Din kienet il-100 log[ba g[a]-]ew; timijiet fil-kampjonati g[a]-]ew;

timijiet u dak li probabbilment fired li]-]ew; na[at kienet is-sitwazzjoni tal-man up fejn l-Ungeri]i skorjaw [amsa minn sebg[a. L-Awstraljani skorjaw tlieta minn tlieta u din kienet it-tieni darba fit-turnament li tim kellu peresenta;; massimu minn sitwazzjoni ta’ ra;el aktar wara l-erbg[a minn

erbg[a li skorjaw i/-?ina aktar qabel.

Ir-regolament jistipula li jitie[du inkonsiderazzjoni f’din l-ordni – ilpunti, ir-ri]ultat bejn it-tnejn, iddifferenza ta’ gowls fil-konfronti marrebbie[a tal-grupp- is-Serbja (3 kull wie[ed), min skorja l-aktar gowls kontra s-Serbja (Ungerija 10, Awstralja 9).

Ir-ri]ultat ifisser ukoll li l-Ungerija issa g[amlu 74 log[ba bla telfa filkampjonati mondjali, li hu rekord.

Fil-kategorija tan-nisa /-Champions Olimpi/i l-Istati Uniti, l-Ungerija, irRussja u l-Awstralja kollha reb[u lgruppi rispettivi tag[hom fit-tielet ;urnata tal-Kampjonati.

Il-log[ba tal-;urnata kienet bla dubju l-konfront bejn ir-Russja u lOlanda fejn minn 7-3 minn fuq fit-tieni sessjoni, ir-Russi dehru insuperabbli imma l-isforzi tal-Olanda wassluhom biex g[amlu l-iskor 7-7 fit-tielet sessjoni u g[alkemm ir-Russi re;g[u marru fil-vanta;; fl-a[[ar sessjoni, illog[ba ntemmet 12-12.

Spanja spi//aw it-tieni fi Grupp A b’reb[a 20-4 fuq l-Uzbekistan f’log[ba fejn kienet osservata minuta silenzju g[all-vittmi tal-in/ident bil-ferrovija fi Spanja.

L-Awstralja reb[u Grupp B bit-tielet reb[a meta g[elbu lill-Afrika t’Isfel 14-1 f’konfront bejn ]ew; pajji]i talCommonwealth.

I/-?ina spi//aw fit-tieni post fi Grupp B b’reb[a 13-5 fuq New Zealand u dan ifisser li /-Champions tal-World League issa jridu jiltaqg[u kontra /-Champions Olimpi/i tal-2008 l-Olanda fil-kwarti tal-finali de/i]iva tal-lum.

IN-NAZZJON

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

Sport 31 BASKETBALL

Sultana kkonfermat President tal-MBA Paul Sultana kien ikkonfermat President u Joseph Muscat b[ala Segretajru :enerali tal-Malta Basketball Association (MBA) u issa blemendi li saru fl-istatut talMBA u li kienu approvati aktar qabel din is-sena, it-terminu l-;did tag[hom se jkun ta’ erba’ snin.

Ray Mercieca rritorna filkariga ta’ Deputat President, kariga li kien jokkupa xi snin ilu waqt li Noel Muscat kien konfermat Te]orier.

Fil-kariga ta’ diretturi (qabel kienet Vi/i President) ;ew eletti tliet persuni ;odda flimkien mal-konferma ta’ Ottavio Terribile. Dawn

huma Carlos Bugeja, Charles Bonnici u Kimmy Borg Alden.

Fl-indirizz tieg[u fillaqg[a ;enerali annwali, Paul Sultana waqt li rringrazzja lill-membri, qal li l-akbar kisba matul l-ewwel terminu tieg[u b[ala President talMBA kienet il-ftu[ talakkademja tal-basketball li bdiet l-ista;un li g[adda. Hu qal lil-MBA investiet [afna flus f’dan il-pro;ett, inklu] kow/ full time, Gabriele Alessi li flimkien ma’ Sandro Farrugia qed imexxu tliet age groups differenti mill-U#14 sal-U#18.

Huwa qal li t-ta[ri; rego-

lari li qed jing[ataw dawn i]]g[a]ag[ di;à qed i[alli lfrott u dan deher fir-ri]ultati miksuba dan l-a[[ar f’Andorra mit-tim nazzjonali tat-tfajliet U#18.

Paul Sultana [abbar ukoll li x-xog[ol fuq il-gym il-;did se jibda dalwaqt u hu stmat li jkun lest fi ]mien sitt xhur bl-g[ajnuna tal-Perit Edgar Caruana Montalto li qed joffri l-esperjenza tieg[u b’mod volontarju.

Joseph Muscat qal li dan kien sta;un spe/jali spe/jalment wara l-[sarat blg[arg[ar ta’ Settembru u li wasslu biex ji;u posposti lkampjonati tal-Juniors u

rringrazzja lill-KMS u lil dawk kollha li taw lg[ajnuna tag[hom biex saret art ;dida.

Id-direttur tar-referees Brian Sly qal li l-programm ta’ bdil ta’ referees malFederazzjoni tal-Basketball fl-Ingilterra se jkompli wkoll din is-sena. Huwa qal li bissa[[a tal-Federazzjoni Taljana u dik tal-I]rael, se jkunu qed isiru programmi simili ta’ bdil ta’ referees.

Fi tmiem il-laqg[a ;enerali l-klabbs approvaw ukoll perjodu ;did ta’ re;istrazzjoni g[all-plejers mhux millUnjoni Ewropea fil-bidu ta’ Settembru.

Paul Sultana President g[all-erba’ snin li ;ejjin

WATERPOLO

FORMULA 1

San :iljan jibqg[u jisfidaw

Ir-Red Bull bl-a[jar [in fl-Ungerija

Minn Stewart Said

San :iljan Sir Alex ................19 Exiles Ferretti..........................11 (6-3),(4-4),(6-2),(3-2)

San :iljan baqg[u jisfidaw g[ar-reb[ tal-Kampjonat meta kif mistenni g[elbu lil Exiles Ferretti 19-11. Il-:iljani]i kien jimmeritahom il-punti meta kienu l-a[jar tim u kellhom il-kontroll tal-partita.

B’din ir-reb[a, baqg[u b’punti massimi minn mindu Sergio Afric [a t-tmexxija tat-tim. Exiles baqg[u ming[ajr punt wara seba’ partiti u l-kow/ g[andu bi//a xog[ol iebsa biex jibqa’ j]omm il-grupp mag[qud u motivat.

San :iljan [adu vanta;; kmienu fl-ewwel sessjoni 6-3 u komplew ikabbruh g[al 9-3. I]da Exiles irkupraw bi tliet gowls u ]ammew id-distakk g[al tliet gowls sa tmiem it-tieni sessjoni.

San :iljan g[alqu l-partita fittielet sessjoni meta fet[u vanta;; ta’ seba’ gowls b’Karl Galea jiskorja tripletta. Bil-partita de/i]a, fl-a[[ar sessjoni b’San :iljan komplew ikunu fil-kmand tal-partita u ]ammew il-pass ma’ Neptunes.

San :iljan: D. Camilleri, J.C. Cutajar, C. Gialanze, K. Galea (4), J. Sammut, M. Zammit (1), M. Avramovic (5), A. Bianchi (1), C. Spiteri DeBarro, P. Biros (5), P. Fava, D. Zammit (3), M. Pisani Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi (1), S.Vassallo, D. Pace Lupi (1), N. Portelli (2), A. Radovic (2), J. Spiteri Staines, V. Cupic (2), K. Griscti, P. Borg (1), S. Galea Pace, D. Borg (1), K. Lanzon (1) Referees: Stefano Scappini, Alex de Raffaele

Ta’ Xbiex Amigos...................18 Marsaxlokk..............................13 (5-2),(2-2),(6-6),(5-3)

Ta’ Xbiex Amigos kisbu t-tielet reb[a tal-ista;un meta f’konfront mimli gowls g[elbu lil Marsaxlokk 18-13. Il-partita kienet miftu[a bi]-]ew; timijiet jattakkaw. G[al Ta’ Xbiex

Kif Jinsabu Premier Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles

I Div.

Valletta Marsacala Ta’ Xbiex Otters Marsaxlokk

L R D T F K Pt 7 7 7 6 7

7 0 0 112 53 6 0 1 98 83 3 0 4 77 78 1 0 5 50 78 0 0 7 63 103

21 18 9 3 0

L R D T F K Pt 7 7 7 6 7

6 0 1 97 61 18 5 0 2 76 74 15 3 1 3 90 87 10 2 1 3 54 68 7 0 0 7 71 98 0

spikkaw i]-]ag[]ug[ promettenti Andreas Galea u Yuri Szeles li bejniethom skorjaw nofs il-gowls.

Marsaxlokk g[al darba o[ra spi//aw fuq in-na[a telliefa u g[al partijiet mill-partita wettqu rimonti li ;abu d-distakk vi/in i]da ma rnexxilhomx jag[mlu u]u. G[al Ta’ Xbiex irritorna minn sospensjoni Sebastian Cini.

Ta’ Xbiex reb[u l-ewwel sessjoni 5-2 b’Andreas Galea jiskorja doppjetta. It-tieni sessjoni kienet iktar bilan/jata u Marsaxlokk baqg[u fil-log[ba.

It-tielet sessjoni kienet mimlija gowls bi]-]ew; timijiet jiskorjaw sitt gowls fejn it-tim ta’ Mario Zammit baqa’ j]omm tliet gowls vanta;;. Fl-a[[ar sessjoni Ta’ Xbiex dehru li g[alqu l-log[ba kmieni, i]da Marsaxlokk skorjaw tliet gowls u naqqsu d-distakk g[al ]ew; gowls. I]da gowls minn Andreas Galea u Rheinhard Attard (2) taw ir-reb[a lil Ta’ Xbiex.

Ta’ Xbiex: L. Borg, J. Navarro, And. Galea (5), Ant. Galea (1), S. Cini (2), M. Asciak, K. Galea (1), M. Paris, P. Paris, P. Markoch (3), R. Attard (2), O. Zammit, Y. Szeles (4) Marsaxlokk: A. Xuereb, L. Friggieri, M. Agius (1), E. Meli (2), K. Grech (2), K. Mock, A. Galea (1), C. Bugeja (2), R. Kovacs (1), P. Kovacs (3), T. Camilleri, J. Fenech, G. Zammit (1) Referees: Ronnie Spiteri, Stefan Licari

P. Biros ta’ San :iljan bil-ballun issikkat min V. Cupic ta’ Exiles (ritratt> Brian Grech)

Draw g[al Man Utd Manchester United salvaw draw fl-a[[ar sekondi tal-[in mi]jud kontra Cereso Osaka fir-raba’ partita tag[hom ta[t it-tmexxija tal-mani;er David Moyes waqt it-Tour li qed jag[mlu fl-Asja fejn minn erba’ partiti s’issa kellhom biss reb[a wa[da u ]ew; telfiet.

United dehru resqin lejn telfa o[ra meta kienu 2-1 minn ta[t wara li Sugimoto po;;a lill-:appuni]i filvanta;; imma l-konnazzjonal ta’ United Shinji Kagawa kiseb id-draw fl-54 minuta u g[axar minuti wara kien Takumi Minamino li bi ;miel ta’ xutt po;;a lill-:appuni]i fil-vanta;;.

Fil-[in mi]jud kien Wilfried Zaha li kiseb id-draw g[al United wara kross fil-baxx ta’ Evra b’dik li kienet l-a[[ar azzjoni tal-log[ba.

Intant Arsenal kisbu reb[a o[ra waqt it-tour tag[hom meta g[elbu lil Urawa Red Diamonds 2-1 bil-gowls kollha jaslu wara l-mistrie[.

Lukas Podolski feta[ l-iskor g[at-tim ta’ Arsene Wenger fid-49 minuta. Yuki Abe ;ab id-draw g[axar minuti wara imma Chupa Akpom ta rreb[a lill-Gunners fit-83 minuta.

FABREGAS – Il-kow/ il;did ta’ Barcelona Gerardo Martino qal li Fabregas se jibqa’ mal-klabb u qed jibba]a fuq is-servizz tieg[u u ma jixtieqx li l-midfielder Spanjol ja//etta offerta ta’ Manchester United. Dan wara li l-mani;er ta’ United David Moyes qal li l-klabb g[adu ma qatax qalbu li jakkwista lill-plejer li g[amel tmien sta;uni ma’ Arsenal.

I/-Champions tal-Formula 1 Sebastian Vettel kellu l-a[jar [in waqt i]-]ew; sessjonijiet ta’ provi liberi li saru lbiera[ g[allGrand Prix tal-Ungerija li se jsir g[ada hekk kif it-tajers il;odda tal-Pirelli dehru ferm aktar komdi.

Il-:ermani] frisk mis-su//ess fil-GP ta’ Nurburgring tliet ;img[at ilu kellu l-a[jar [in madwar i/-/irkwit dejjaq u kollu kantunieri ta’ Hungaroring ta’ minuta 21.264 sekondi.

Sie[bu l-Awstraljan Mark Webber kiseb t-tieni l-a[jar [in f’jum sabi[ f’temperaturi ta’ 30 grad celsius kemm fis-sessjoni ta’ filg[odu kien ukoll f’dik ta’ waranofsinhar.

Matul filg[odu Kimi Raikkonen tal-Lotus, li jista’ jkun is-sie[eb ta’ Vettel is-sena d-die[la, kiseb it-tielet l-a[jar [in quddiem Fernando Alonso tal-Ferrari. Imma fit-tieni sessjoni kien sie[bu tal-Lotus Roman Grosjean li g[alaq il;urnata bit-tielet l-a[jar [in ukoll quddiem Alonso u Felipe Massa tal-Ferrari.

L-Ispanjol hu l-eqreb rivali ta’ Vettel fil-klassifika b’distakk ta’ 34 punt wara disa’ ti;rijiet minn 19 fil-kalendarju.

I/-/irkwit tal-Ungerija hu wie[ed minn ]ew; /irkwiti filkalendarju b[alissa li Vettel g[ad irid jitla’ fuq l-og[la skaluna tal-podju tieg[u imma s-sewwieq ta’ 26 sena din issena qed ikompli jikseb issu//essi.

L-akbar rivali tieg[u fil-kwalifiki llum jistg[u jkunu Lewis Hamilton li kiseb is-sitt l-a[jar [in u Nico Rosberg, li temm fis-seba’ post fuq Mercedes wara li lbiera[ kien aktar mo[[hom li jkollhom grip bittajers il-;odda wara li kienu sfurzati jaqb]u t-testijiet ta’ Silverstone il-;img[a l-o[ra.

Is-Sibt, 27 ta’ Lulju, 2013

32 Lokali

Il-bastiment enormi li j;orr il-gass, FSRU Toscana, ilbiera[ [are; mit-tarzna ta’ Palumbo fil-Port il-Kbir mg[asses minn ]ew; tug boats li baqg[u jsegwu t-tluq tieg[u minn pajji]na g[al diversi mili ’l barra mill-kosta Maltija. Dan il-bastiment da[al fil-Port il-Kbir fil-bidu ta’ dan ix-xahar fejn kien qed isir fuqu diversi xog[lijiet fit-tarzna Taljana ta’ Palumbo. Il-Gvern Laburista jrid ida[[al fil-bajja ta’ Marsamxett vapuri simili g[al dak li rajna fl-a[[ar ;img[at fil-Port il-Kbir biex iwettaq il-pjan li j[addem power station mhux b’pipe line tal-gass ma’ Sqallija i]da b’bastimenti enormi li j;orru l-gass sor;uti qrib l-impjant tal-power station f’Delimara. Il-bastiment FSRU Toscana lbiera[ ba[[ar lejn Livorno, fl-Italja, fejn se jkun sor;ut biex jitqabbad ma’ pipeline tal-gass. (Ritratt> Michael Ellul)

Sfaxxa fix-xejn b’daqqa ta’ pinna minn pa;na 1

f’?entru ?iviku adegwat u modern minn fejn igawdu mis-servizzi li joffri l-Kunsill Lokali.

G[al dan il-pro;ett li kien g[adu ma bediex peress li ;iet l-elezzjoni, kienu n[ar;u l-permessi kollha me[tie;a.

I]da dan il-pro;ett ma[sub mill-Gvern Nazzjonalista li kien se jfisser investiment ta’ aktar minn €1 miljun, sfaxxa fix-xejn mill-Gvern ;did Laburista, tant li fi kliem ilVi/i Sindku Marica Bayliss, il-pro;ett sfaxxa fix-xejn ‘b’daqqa ta’ pinna’.

Is-Sindku tal-lokalità Etienne Bonello du Puis, f’laqg[a li kellu mal-Ministru Manuel Mallia dwar dan ilpro;ett, qal li l-Gvern ma tantx deher entu]jast fuq ilpro;ett innifsu.

Dan il-pro;ett, apparti ?entru ?iviku ;did, ikbar u aktar a//essibbli fi/-/entru ta’ San :wann, fa//ata talKnisja Parrokkjali, kien se

jinkorpora fih ukoll aktar zoni tal-log[ob g[at-tfal ta’ San :wann, il-monument ta’ Karin Grech li hemm di;à filpost kien se ji;i ]viluppat, funtana, u anke roof garden fuq il-bini tal-Kunsill.

Il-klabb tal-bo//i li hemm fl-istess zona, kien se ji;i m/aqlaq lejn l-in[awi mag[rufin b[ala ‘Ta’ }wejt’ fejn di;à sar xog[ol fuq pro;ett ie[or biex jilqa’ liddilettanti ta’ dan l-isport.

Il-Vi/i Sindku Marica Bayliss, meta tat ir-reazzjoni tag[ha lil dan il-;urnal, stqarret li tittamma li bil-pressjoni li qed issir, tinbidel din idde/i]joni.

Fissret kif meta mar ikellimhom il-Ministru Mizzi, ilKunsill mill-ewwel innota li l-pro;ett ma kienx prijorità imma min-na[a tieg[u lKunsill xorta baqa’ jipprova, tant li s-Sindku Etienne Bonello du Puis kellu laqg[a mal-Ministru Mallia i]da kollox deher li kien mag[luq.

Il-Kunsill Lokali ta’ San :wann mill-ewwel innota li l-pro;ett ma kienx ta’ prijorità g[all-Ministru Joe Mizzi li ma we;ibx mistoqsijiet parlamentari Il-Kunsill Lokali ta’ San :wann illum hu ]g[ir [afna u g[alhekk dan il-pro;ett kien mezz tajjeb kif joffri iktar servizzi g[ax b[alissa m’g[andux minn fejn.

“Il-Kunsill sar kaotiku [afna u allura din idde/i]joni, laqtet 14,000 resident li kienu se jgawdu minn /entru s[i[ u kien se jitkabbar il-;nien”, kompliet tg[id Marica Bayliss.

Hi stqarret ukoll li dan ilpro;ett kien se jkun fi/-/entru tar-ra[al u semmiet kif l-art pubblika f’San :wann hi nulla.

IN-NAZZJON ilbiera[ tkellem ukoll ma’ ]ew; residenti ta’ San :wann, wa[da li hi wkoll helper fid-day cen-

media•link COMMUNICATIONS

tre tal-anzjani u ie[or li issa hu eks Sindku tal-istess lokalità.

Thea Gauci, il-helper fidday centre li ilha tag[ti sehemha g[al dawn l-a[[ar 10 snin, semmiet kif il-problema kienet minn dejjem ilpremises, tant li bdew jiltaqg[u fil-boardroom i]da mbag[ad in-nies dejjem komplew ji]diedu, tant li ma tantx baqa’ spazju fejn dawn jistg[u jiltaqg[u. Hi ]iedet tg[id li taqbel li g[andu jsir dan il-pro;ett xorta wa[da g[all-;id tar-residenti sabiex ikollhom fejn imorru.

L-eks Sindku Tony C Cutajar stqarr li r-residenti f’din il-lokalità komplew ji]diedu minn sena g[all-o[ra

b’[afna familji g[andhom tfal ]g[ar fejn issa m’g[andhomx fejn jilag[bu. G[alhekk hu elenka l-b]onn ta’ post fejn dawn it-tfal ikunu jistg[u jikkreaw ru[hom f’post /entrali fejn il-familji jie[du gost fi spazju miftu[ ming[ajr periklu ta’ xejn. Hu temm jg[id li jispera li l-Gvern jer;a’ ja[sibha g[ax hija g[ax hi xi [a;a ur;enti.

Dwar din id-de/i]joni, saru wkoll xejn inqas minn tliet mistoqsijiet parlamentari lillMinistru Joe Mizzi midDeputat Nazzjonalista Kristy Debono, li hi wkoll minn San :wann – liema mistoqsijiet baqg[u mhux imwie;ba.

Jekk kien hemm xi tamiet li forsi l-Gvern ibiddel fehmtu, dawn mietu g[al kollox hekk kif fis-sig[at li g[addew, [addiema tal-Gvern marru jne[[u billboard kbir li kien hemm fid-da[la ta’ San :wann li kien juri ritratt kif kien se ji;i l-pro;ett ladarba jkun lest.