2013 07 28

€0.75

Numru 2,173

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Konfermi li qed jonqos il-bejg[

Il-Ministru Marie Louise Coleiro Preca u l-Prim Ministru, Joseph Muscat, ja[arbu u ja[slu jdejhom.

Il-Ministru ma twe;ibx g[all-mistoqsijiet fuq id-dikjarazzjoni tal-assi tag[ha u l-Prim Ministru jg[id li ma jridx jerfa’ r-responsabbiltà tad-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri tieg[u

M’Louise Coleiro Preca wkoll ta[rab!

Fid-dikjarazzjonijiet tal-assi ma tiddikjarax li kienet impjegata ta/-?ivil meta s-salarju kien baqa’ [iere; Il-Ministru Marie Louise Coleiro Preca hi membru ie[or tal-Kabinett Laburista tal-Prim Ministru Joseph Muscat li wkoll qieg[da ta[rab milli twie;eb mistoqsijiet dwar iddikjarazzjoni tal-assi tag[ha li ffirmat fis-17 ta’ :unju li g[adda.

Il-Ministru Coleiro Preca ma tridx twie;eb dwar l-impjieg tag[ha ma/-/ivil u dwar proprjetà fi Triq il-Kbira, {al Qormi, li fi

]mien il-kampanja elettorali kienet qed tintu]a g[al skopijiet politi/i u ta’ kostitwenza, u li dan l-a[[ar filfesta tal-Paro//a ta’ San :or; f’{al Qormi, din il-proprjetà kienet miftu[a g[an-nies u g[allbandisti fil-pre]enza tal-Ministru Coleiro Preca.

Minn st[arri; li g[amlet ilmument, jidher li s-salarju ta’ Marie Louise Coleiro Preca baqa’

jin[are; sas-sena li g[addiet, fejn hi kellha kariga ta’ Prin/ipal madDipartiment tal-Edukazzjoni. Din il-kariga ;;orr mag[ha salarju li jil[aq il-massimu ta’ kwa]i 20,000 ewro. Id-dikjarazzjoni tal-assi tressqet minn Coleiro Preca lil Mario Cutajar, is-Segretarju talKabinett.

Im/a[[da mill-kura Pazjenti G[awdxin, fosthom dawk morda bilkan/er, mhux qed isibu l-medi/ini li je[tie;u.

Medi/ina g[all-kura tal-kan/er fost o[rajn hi out-of-stock. Min[abba f’hekk, xi pazjenti qeg[din jie[u do]a anqas milli suppost g[allkura tag[hom. Il-qraba tag[hom qeg[din jg[idu li dan qed jaffettwa serjament il-kundizzjoni ta’ sa[[et il-pazjenti li jinsabu bejn [ajja u mewt.

minn Jerome Caruana Cilia jcaruanacilia@gmail.com

IL-BORD TAL-APPELLI TAL-{ABS

Iben Im[allef ma[tur Chairman

Ara pa;na 2

Ara pa;na 5

g[al pa;na 8

L-AMMINISTRAZZJONI TAS-SETTUR TAS-SA{{A

Ara pa;na 7

Diversi /ifri uffi/jali li [ar;u f’dawn la[[ar ;ranet qed jikkonfermaw dak li tal[wienet ilhom jg[idu g[al dawn l-a[[ar ftit xhur, ji;ifieri li qed jonqsilhom ilbejg[.

I/-/ifri tal-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika juru li f’Mejju naqset limportazzjoni minn barra ta’ prodotti talkonsum, kemm l-importazzjoni ta’ o;;etti g[at-tul, b[al appliances tad-dar (li naqset b’20 fil-mija) u wkoll ta’ o;;etti o[rajn b[all-ikel.

Statistika separata turi li anki lproduzzjoni f’Malta ta’ dawn l-o;;etti tal-konsum naqset ukoll. Il-produzzjoni lokali ta’ prodotti ta’ konsum g[at-tul naqset b’9 fil-mija, u naqset ukoll ilproduzzjoni lokali tal-ikel.

Dwar l-ikel, l-istatistika separata talg[oli tal-[ajja turi li f’:unju, l-ikel kien qed jog[la b’rata annwali ta’ 7.2% – li hi rata qawwija meta tqabbilha mas-snin li g[addew u li minnha jbatu l-aktar dawk bi d[ul baxx.

F’Mejju wkoll naqsu kemm limportazzjoni totali kif ukoll lesportazzjoni. F’/erti setturi tal-kummer/, /ifri varji juru li f’Mejju, Malta rat tnaqqis sostanzjali fuq l-istess xahar tassena ta’ qabel. L-industrija Maltija impurtat anqas materjal biex ta[dmu u impurtat ukoll anqas makkinarju. Fl-istess waqt, l-esportazzjoni minn Malta f’Mejju naqset bi 13 fil-mija.

L-ivvja;;ar ukoll ra tnaqqis. ?ifri separati juru li l-Maltin li siefru f’Mejju naqsu u t-turisti barranin li ]aru Malta fuq cruise bejn April u :unju naqsu sostanzjalment b’37 fil-mija.

“Mhux kapa/i” - Nies qrib Joseph Muscat “Mhux kapa/i.” Din hi ammissjoni li qeg[din jag[mlu persuni qrib [afna tal-Prim Ministru Joseph Muscat b’referenza g[allmod kif qed titmexxa lamministrazzjoni tas-settur tas-sa[[a mill-Ministru Godfrey Farrugia.

L-ewwel xhur tal-Gvern Laburista g[adhom qeg[din ikunu wkoll iddominati minn kritika u di]appunti fil-qasam tas-sa[[a. L-istess nies qrib Joseph Muscat qalu lil ilmument li l-[atra tal-eks Kummissarju Ewropew John

IL-QTIL TA’ MARIO CAMILLERI

g[al pa;na 7

Il-Pulizija f’konfront mal-patolo;isti Ara pa;na 9

Il-Ministru Godfrey Farrugia

IL-LIBJA U L-E:ITTU

Vjolenza kontra l-Fratellanza Musulmana Ara pa;ni 20, 22

2

Lokali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Ramona Attard (l-ewwel fuq ix-xellug) u Cyrus Engerer (l-a[[ar fuq il-lemin) li rri]enjaw minn mas-Segretarju Parlamentari Ian Borg u dda[[lu ja[dmu mal-Ministru Manuel Mallia

Manuel Mallia kalamita g[ar-ri]enji Ri]enja wara l-o[ra fis-Segretarjat Parlamentari ta’ Ian Borg, b’uffi/jali jmorru mal-Ministru Mallia Fl-a[[ar jiem kien ikkonfermat li rri]enja ta’ Cyrus Engerer minn Segretarju Privat tas-Segretarju Parlamentari Ian Borg ma kellha x’taqsam xejn mal-attenzjoni li Engerer kellu jag[ti biex i[ejji g[allkandidatura tieg[u g[all-elezzjoni talParlament Ewropew.

Issa jirri]ulta li Cyrus Engerer ;ie impjegat b[ala “konsulent dwar ilfondi Ewropej” ta’ Manuel Mallia, ilMinisteru responsabbli mill-Intern u sSigurtà Nazzjonali.

Cyrus Engerer huwa l-bniedem li kiteb il-ktieb dwar Joseph Muscat. Hu ng[ata sa[[a kbira fil-Partit Laburista, u issa mistenni jikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li l-a[[ar ;urnata xog[ol ta’ Cyrus Engerer f’dan is-Segretarjat kienet fl14 ta’ :unju li g[adda. Meta kien Segretarju Privat ta’ Ian Borg, Cyrus Engerer kien je[odlu [sieb il-pa;na tal-Facebook, u dak il-kliem ta’ tif[ir

ma kien jiktbu [add [lief Cyrus Engerer innifsu.

Din hija t-tieni ri]enja fi ]mien xahrejn mis-Segretarjat Privat ta’ Ian Borg wara li f’Mejju li g[adda kienet irri]enjat eks reporter tal-media Laburista, Ramona Attard, u minflok marret ukoll ta[dem b[ala communications co-ordinator filMinisteru ta’ Manuel Mallia. Kif kienet ]velat din il-gazzetta, minkejja li qed ta[dem fi skala aktar baxxa, xorta n]ammet l-istess paga ta’ Chiefof-Staff, li tla[[aq l-34,000 ewro. Dan, meta d-differenza fil-paga hi ta’ millinqas 10,000 ewro.

Ramona Attard kienet irri]enjat mill-kariga ta’ Chief-of-Staff f’dan isSegretarjat Parlamentari fil-bidu ta’ Mejju. I]da l-aktar [a;a ironika f’dawn i]-]ew; ka]i, minbarra rri]enja minn dan is-Segretarjat Parlamentari f’anqas minn erba’ xhur, hu li ]-]ew; persuni llum huma impjegati tal-Ministru Manuel Mallia.

Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg fuq Facebook jg[id li Cyrus Engerer irri]enja biex ja[dem fuq il-kandidatura g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew meta mhux il-ka], g[ax fi ]mien qasir [afna ng[ata impjieg ie[or fil-Ministeru ta’ Manuel Mallia

E]att wara l-elezzjoni ;enerali, Ian Borg kien sejja[ lil Ramona Attard kif ukoll lil Cyrus Engerer u offrielhom karigi importanti fis-Segretarjat Parlamentari tieg[u. Lil Cyrus

Engerer, li [are; g[onqu fil-kampanja elettorali g[all-Partit Laburista, [atru b[ala Segretarju Privat tieg[u, u lil Ramona Attard kien [atarha b[ala Chief-of-Staff.

Iben im[allef f’kariga fl-istruttura tal-[abs Il-Ministru Manuel Mallia, responsabbli mill-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin, jinsab f’nofs kontroversja ;dida, din id-darba dwar [atra sensittiva li approva hu stess u li tikkon/erna l-istruttura tal-[abs.

Il-kariga l-;dida ng[atat lill-avukat Steven Farrugia Sacco, b’effett mill:img[a, 26 ta’ Lulju, hekk kif in[atar millMinistru Mallia b[ala Chairman tatTribunal tal-Appelli tal-{abs.

Steven Farrugia Sacco huwa t-tifel talIm[allef Lino Farrugia Sacco u [u David Farrugia Sacco, li kien Kandidat mal-Partit

Laburista fl-a[[ar elezzjoni ;enerali. Din il-[atra tfisser li l-bniedem li se jkun qed imexxi dan it-Tribunal, responsabbli millAppelli tal-{abs, se jkun qed jitmexxa minn iben Im[allef.

F’dan l-istess bord in[atru b[ala membri, l-Avukat Andrè Borg, li ji;i iben l-eks Kandidat Laburista Reno Borg, li wkoll dan l-a[[ar in[atar mill-Gvern fl-Awtorità tax-Xandir. Il-membru l-ie[or hu Joseph Cassar Naudi.

Il-mistoqsija li tqum wara [atra b[al talAvukat Farrugia Sacco hi kemm hija etika

meta issa l-[abs g[andu bniedem li qed imexxi t-Tribunal tal-Appelli, b’missieru Im[allef fil-Qrati tal-:ustizzja, li fl-a[[ar mill-a[[ar jie[u de/i]jonijiet fuq s-sentenzi ta’ pri;unerija.

Din hija it-tieni [atra kontroversjali u li tmur lil hinn minn kwalunkwe etika f’temp ta’ ;img[a mill-Ministru Manuel Mallia, meta din il-;img[a t[abbar li l-Avukat Maria Cardona in[atret b[ala Chairperson tal-Bord tal-Vi]itaturi tal-{abs. Cardona hija wa[da mill-avukati impjegati fluffi//ju legali tal-Ministru Manuel Mallia.

L-avukat Steven Farrugia Sacco

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

3

I]-]g[a]ag[ Maltin fil-Bra]il

Grupp ta’ ]g[a]ag[ Maltin jidhru fuq il-bajja ta’ Capocabana, f’Rio de Janeiro, il-Brazil, fejn qed jattendu g[a/-/elebrazzjonijiet tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[.

Il-grupp kollu hu ffurmat minn madwar mitt persuna, bejn ]g[a]ag[ li telg[u minn Malta, u dawk li jinsabu l-Bra]il jag[mlu xog[ol ta’ volontarjat.

Id-delegazzjoni Maltija qed tkun koordinata mill-Kummissjoni Djo/esana }g[a]ag[ (KD}) u qed titmexxa mill-Isqof Charles J. Scicluna. Wara li lbiera[ filg[axija attendew g[al velja ta’ talb, matul il-lejl li g[adda ]-]g[a]ag[ Maltin ikkampjaw fuq il-bajja ta’ Capocabana biex jil[qu post g[all-Quddiesa li se ji//elebra llum il-Papa Fran;isku. Din il-Quddiesa se ;;ib fit-tmiem i/-/elebrazzjonijiet uffi/jali tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[, u g[aliha mistennija jattendu madwar ]ew; miljun ru[. (Ritratt> Uffi//ju Komunikazzjoni Kurja). Ara wkoll pa;na 21

Jitwaqqaf il-park tal-ilma f’Marsaskala L-g[eluq tal-park tal-familja affettwa wkoll lin-negozji Il-Gvern Laburista po;;a fuq l-ixkaffa l-pro;ett tal-park tal-ilma f’Marsaskala wara li g[alaq il-park tal-familja g[al ra;unijiet li mhumiex /ari.

L-g[eluq tal-park tal-familja kellu wkoll riperkussjonijiet fuq l-attività ekonomika f’din illokalità. Mal-ftu[ tieg[u fi Frar li g[adda, dan il-park kien wassal g[al ]ieda fil-kummer/ f’Marsaskala, spe/jalment g[al ristoranti u stabbilimenti tal-ikel, g[aliex il-familji kienu jag[]lu li jieklu f’din illokalità pittoreska wara li jkunu qattg[u xi sig[at fil-

park.

Is-sidien tal-istabbilimenti tal-ikel qalu li [assew id-daqqa tal-g[eluq ta’ dan il-park min[abba nnuqqas ta’ nies li ma baqg[ux imorru Marsaskala u g[ax da[let il-bi]g[a meta beda jing[ad li lemissjonijiet mill-impjant ta’ Sant’Antnin kienu ta’ periklu. Kelliem g[all-GRTU ikkonferma li kien hemm impatt fuq il-komunità kummer/jali, spe/jalment fost il-;img[a.

Fil-programm elettorali biex ikun hemm iktar

spazji miftu[a, il-Gvern Nazzjonalista kellu pjani ta’ park tal-ilma fit-Tramuntana u fin-Nofsinhar ta’ Malta. Il-park tal-ilma f’Bu;ibba kien inawgurat issena li g[addiet u dak fin-Nofsinhar ta’ Malta kellu jsir f’Marsaskala b[ala parti mill-park tal-familja. Ixxog[ol preliminarju kien di;à beda. I]da l-Ministru Leo Brincat fi twe;iba xotta lil il-mument qal li kull [a;a marbuta mal-park tal-familja hija su;;etta g[al skrutinju ta’ studju mill-Management Efficiency Unit (MEU).

4 Lokali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

tag˙rif {al Qormi. :ita g[al Sqallija mill-{bieb tal-G[aqda So/joMu]ikali Anici, nhar is-Sibt 14 ta’ Settembru. Ikun hemm [in g[al ikla buffet f’lukanda ta’ erba’ stilel u ]jara fis-suq ta’ Catania, Isola Bella u Taormina, passi;;ata f’toroq prin/ipali u wara, ]jara f’/entru kummer/jali b’150 [anut tad-ditti mqassmin fuq ]ew; sulari, Auchan Porte di Catania. G[al aktar dettalji u bookings tista’ //empel lil John M. Spiteri 79702874.

Ar/isqof, il-Furjana. Il-polza talbniet g[all-ewwel sena sekondarja tibda fis-1:00 p.m. u dik tas-subien g[ar-raba’ sena primarja tibda fis1:30 p.m. jew wara li tispi//a dik tal-bniet. Immedjatament wara, issir ir-re;istrazzjoni tat-tfal, g[aldaqstant huwa importanti li l-;enituri jkunu pre]enti g[all-polza. F’kaz ta’ diffikultà wie[ed jista’ j/empel ilBord tad-D[ul, Skejjel tal-Knisja, fuq 27790077 jew 27790060.

Applikazzjonijiet g[al postijiet vakanti fi skejjel tal-Knisja. Se

Nhar it-Tnejn, 29 ta’ Lulju, fit-8 ta’ filg[axija, fis-Sala Sir Temi Zammit fl-Università, se jintwera l-film “Fight Club”, g[all-ewwel darba bis-sottotitli Maltin. Wara l-film, lG[aqda tal-Malti [asbet biex torganizza intervista mmexxija millProfessur Charles Briffa lil Simon Cassar u lill-Professur Toni Aquilina, l-im[u[ wara ttraduzzjoni tas-sottotitli Maltin g[al film barrani. Minn din l-intervista se nsiru nafu minn fejn ori;inat din lidea u x-xog[ol li kien involut biex twettqet. Se niddiskutu wkoll ittraduzzjoni tas-sottotitli g[all-films.

X’inhuma l-isfidi u s-sodisfazzjon li ;;ib mag[ha bi//a xog[ol b[al din?

Intom li tattendu se jkollkom i//ans li taraw dan il-film esklussiv u wara tipparte/ipaw fid-diskussjoni.

Id-d[ul hu [ames ewro. Tog[ma ]g[ira ta’ kif se jkun jidher il-film bis-sottotitli Maltin tinsab mehmu]a. Tajjeb naw]aw li lkontenut ta’ Fight Club jaf ikun offensiv g[al /erti persuni. Tfal ta[t is-sittax-il sena mhumiex im[e;;in jattendu.

jer;g[u jintlaqg[u applikazzjonijiet g[al numru ta’ postijiet g[all-bniet fl-ewwel sena sekondarja u g[assubien fir-raba’ sena primarja. Lapplikazzjonijiet jintlaqg[u nhar ilTlieta, 30 ta’ Lulju, fis-Segretarjat g[all-Edukazzjoni Nisranija, 16, ilMall, il-Furjana, bejn id-9:00 a.m. u nofsinhar, u jkunu skont dawn ilkriterji: studenti skont l-ewwel kriterju (Djar tal-Knisja), a[wa, ulied ta’ impjegati fi skola tal-Knisja u ta’ skola bla kontinwità, u skont ittielet kriterju (Applikanti O[ra). Listudenti g[all-ewwel sena sekondarja jridu jkunu twieldu fissena 2002 u dawk g[ar-raba’ sena jridu jkunu twieldu fl-2005. Aktar dettalji dwar id-dokumenti li wie[ed g[andu jippre]enta meta japplika jinsabu fir-Regolamenti tad-D[ul fuq il-websajt: http://maltadiocese.org/posts/categor y/church-schools. Il-[las g[allapplikazzjoni huwa €10. Il-polza tal-applikanti se ssir nhar il-{amis, l-1 ta’ Awwissu 2013, fil-Kurja tal-

G[aqda tal-Malti Università.

it-temp illum It-Temp> Xemxi. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[: {afif g[al moderat mill-Majjistral, li jsir Punent Majjistru. Il-Ba[ar> {afif. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura: 34˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 428.3mm.

Ix-Xemx> Titla’ fis-06.06 u tin]el fit-20.11.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 67 – 65 – 38 – 41 – 27 – 10 – 88 - 18

spiΩeriji li jift˙u llum

FLORIANA: Chemimart Ltd, 14 Triq Sant’Anna; IL-{AMRUN: Darwin Pharmacy, 152 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: St’ George’s Pharmacy, 21 Triq il-Kbira; BIRKIRKARA: St. Paul’s Pharmacy, Triq Brared; LIMSIDA: Regal Pharmacy, 39B Triq Antonio Bosio; SAN :WANN: San :wann Pharmacy, 11 Triq Feli/ Borg; TAS-SLIEMA: Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat; {AL LIJA: St. Joseph Pharmacy, 164 Triq Annibale Preca; ILMOSTA: St. Louis Pharmacy, Triq Calì; SAN PAWL IL-BA{AR: Parkes Pharmacy, 582 Triq San Pawl; PAOLA: Brown’s Paola Square Pharmacy, 64#65 Pjazza Antoine De Paule; BORMLA: White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl; IL-FGURA: Cilia’s Pharmacy, 303 Triq {a]-}abbar; GUDJA: Medicaid Pharmacy, 62 Vjal itTorri; {AL LUQA: St. Andrew’s Pharmacy, 51 Triq San :or;; ISSI::IEWI: The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzopardi; L-IMTARFA: Make Over Pharmacy, Blok A, Town Centre HOS; VICTORIA: Palm Pharmacy, 2 Triq il-Palma; IL-QALA: St. Joseph Pharmacy, 28 Pjazzaa San :u]epp.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Grupp ta’ ]g[a]ag[ li se jag[mlu xahar missjoni fi]-}ambja, intlaqa’ mill-Ar/isqof Pawlu Cremona ftit jiem biss qabel ma dawn jer[ulha lejn i]-}ambja

Pro;ett tal-ilma fi]-}ambja Disa’ ]g[a]ag[ fl-età minn 18 sa 30 sena, li huma parti mill-grupp Youth for Mission talUffi//ju Missjunarju, g[andhom sal-a[[ar ta’ Awwissu f’[idma missjunarja fi]-}ambja.

Ilbiera[, u[ud minnhom iltaqg[u malAr/isqof Pawlu Cremona, li awguralhom iwettqu l-programm kollu ta’ [idma, inklu] itt[affir ta’ spiera li tipprovdi l-ilma frisk lirresidenti tal-villa;; fejn se jkunu qed joqog[du.

F’kumment lil il-mument, Melissa Grech, wa[da mill-parte/ipanti, qalet li n-nies fi]}ambja [afna drabi jkollhom jimxu distanzi twal biex ikunu jistg[u j;ibu l-ilma, u allura lpro;ett tag[hom jista’ jag[mel il-[ajja a[jar

Problemi jikkaw]aw dewmien fit-titjiriet Numru ta’ titjiriet li telqu jew waslu f’pajji]na kmieni lbiera[ filg[odu kellhom jittardjaw min[abba problemi li nqalg[u matul il-lejl bejn ilbiera[ u l-:img[a li g[adda fis-sistema kkompjuterizzata tal-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta.

Kelliem g[all-Ajruport ikkonferma ma’ il-mument li l-[sara ;iet ikkaw]ata bil-lejl u konsegwenza ta’ hekk ittardjaw tliet titjiriet kmieni s-Sibt filg[odu. Il-passi;;ieri milquta kienu sejrin lejn Amsterdam, Vjenna u lajruport ta’ Heathrow, f’Londra. il-mument hi infurmata li /-check-in beda jsir b’mod manwali, minflok bis-sistema tas-soltu kkompjuterizzata, u g[alhekk [a ferm aktar [in mis-soltu.

Kaw]a ta’ hekk, kif ikkonferma l-Kelliem g[allAjruport, ma ttardjawx biss it-tliet titjiriet ta’ kmieni filg[odu, i]da dan [alla effett fuq numru ta’ titjiriet o[ra matul il-;urnata.

Is-sistema kkompjuterizzata re;g[et ;iet lura g[annormal fit-8 tal-biera[ filg[odu.

waqt li jkollhom a//ess a[jar g[all-ilma. Fi]}ambja hemm rata g[olja ta’ faqar, b’[afna nies ming[ajr a//ess komdu g[all-ilma nadif.

Ylenia Lapira, parte/ipanta o[ra, spjegat li huma se jkollhom xog[ol varjat, b[allin;inerija u min jie[u [sieb it-tfal.

I]-]g[a]ag[ Maltin qed i[allsu minn buthom l-ispejje] tal-ivvja;;ar, bl-iskop li mhux biss jg[inu lil [addie[or, i]da anki li jkomplu jibnu l-karattru tag[hom stess.

I]-]g[a]ag[ spjegaw li esperjenza b[al din se ;;eg[elhom japprezzaw il-[ajja aktar, fl-isfond tan-nies li qed jg[ixu fil-faqar i]da xorta fer[anin bil-ftit li g[andhom.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

5

?ifri ta’ /ertu t[assib dwar l-ekonomija ■ L-ikel qed jog[la b’rata qawwija ta’ 7.2% li tag[ti l-akbar daqqa lil dawk bi d[ul baxx ■ Il-produzzjoni f’Malta ta’ o;;etti tal-konsum naqset b’9.4%

F’Mejju naqset limportazzjoni minn barra u lproduzzjoni lokali ta’ prodotti tal-konsum g[at-tul, b[al ‘appliances’, u anke talikel... l-industrija wkoll naqqset fix-xiri tal-materjal biex ta[dmu, fix-xiri talmakkinarju kif ukoll flesportazzjoni Rapporti persistenti fla[[ar ftit xhur kienu jg[idu li tal-[wienet kwa]i kollha qed igergru minn nuqqas ta’ bejg[. Is-sidien tal-[wienet huma fost l-aktar nies li j[ossu b’mod korrett landament tal-ekonomija g[ax dan jarawh direttament fil-bejg[ tag[hom. U issa dak li qed jg[idu tal[wienet qed ikun ikkonfermat f’diversi settijiet ta’ statistika uffi/jali u /ifri li g[adhom kemm [ar;u.

Inqas importazzjoni ta’ prodotti li l-konsumatur jixtri g[at-tul ?ifri tal-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika li [ar;u aktar kmieni dan ixxahar juru li f’Mejju f’Malta kellna tnaqqis sostanzjali fl-importazzjoni ta’ ‘durable goods’, li huma indikatur importanti.

L-importazzjoni ta’ prodotti li l-konsumatur jixtri g[at-tul – b[al fridges, airconditioners, karozzi jew washing machines – naqset b’waqg[a ta’ 20 fil-mija f’Mejju, minn 30.5 miljun ewro f’Mejju tas-sena l-o[ra g[al 24.7 miljun f’Mejju li g[adda.

Id-durable goods huma element importanti u /-/ifri dwarhom jing[ataw pi] mill-

ekonomisti g[ax wie[ed jista’ jistenna biex jixtri dawn il-prodotti (u jinqeda b’li jkollu) u, allura, meta jinxtraw minnhom juru fidu/ja fost il-konsumaturi, imma meta jonqos il-bejg[ tag[hom juru in/ertezza fost in-nies.

I/-/ifri li kienu [ar;u fixxhur ta’ qabel juru li limportazzjoni ta’ prodotti g[all-konsum fit-tul kienet stabbli fix-xhur u s-snin ta’ qabel u dan it-tnaqqis f’daqqa

Il-bejjieg[a u s-sidien tal-[wienet ilhom ftit ;img[at i[ossu dak li issa qed ikun ikkonfermat f’settijiet differenti ta’ statistika... il-bejg[ qed jonqos

f’Mejju jista’ jag[ti lok g[al t[assib.

L-istess xejra tidher ukoll fl-importazzjoni ta’ ikel u xorb f’Mejju li waqg[et b’16 fil-mija meta fl-erba’ xhur ta’ qabel kienet ]diedet xi ftit.

Naqset il-produzzjoni industrijali lokali g[all-konsum

?ifri o[rajn li jqanqlu /ertu t[assib huma dawk dwar lIndi/i tal-Produzzjoni Industrijali g[al Mejju.

Dawn huma /ifri li wie[ed irid jara ma’ dawk li g[adna kemm semmejna aktar ’il fuq g[ax waqt li dawk ta’ fuq huma dwar l-importazzjoni

domanda, il-fabbriki u d-ditti li jipprodu/u g[al Malta naqqsu wkoll. U dan hu kkonfermat minn dak li qed jg[idu tal-[wienet u mi/-/ifri l-o[rajn dwar l-importazzjoni ta’ o;;etti g[all-konsum fittul li di;à semmejna.

Waqg[a ;enerali fl-esportazzjoni u fl-importazzjoni L-istess /ifri li semmejna dwar l-importazzjoni ta’

durable goods juru wkoll li f’Mejju Malta kellha tnaqqis ;enerali kemm flesportazzjoni kif ukoll flimportazzjoni. Malta esportat 13 fil-mija inqas f’Mejju. U

l-industrija qed timporta anqas materjal x’ta[dem.

Naqset ukoll sostanzjalment l-importazzjoni ta’ o;;etti kapitali, bi 33 fil-mija, minn 101.5 miljun ewro g[al 67.5 miljun. Dan jista’ jindika investiment anqas flindustrija, spe/jalment jekk din ix-xejra tkompli fuq diversi xhur.

Tnaqqis fil-Maltin li siefru u waqg[a qawwija fit-turisti bil-cruises

?ifri separati ma[ru;in mill-Uffi//ju Nazzjonali talIstatistika dan l-a[[ar juru li f’Mejju kellna g[all-ewwel darba f’[afna xhur tnaqqis

Il-Gvern il-;did ma kellu l-ebda pjan ekonomiku lest meta tela’ minn barra, dawn huma dwar il-produzzjoni tal-istess o;;etti f’Malta. Jista’ jag[ti l-ka] li l-konsumatur ikun qed jixtri inqas prodotti impurtati imma aktar prodotti lokali. Madankollu, /ifri separati li g[adhom kemm [ar;u juru li, waqt li naqset limportazzjoni g[all-konsum, naqset ukoll il-produzzjoni lokali g[all-konsum.

I/-/ifri dwar il-produzzjoni industrijali f’Malta juru li naqset il-produzzjoni b’mod ;enerali bi 2.2 fil-mija u naqset l-aktar il-produzzjoni ta’ o;;etti g[all-konsum g[at-tul li waqg[et b’9.4 filmija.

Dan jista’ jindika li lkonsumatur kien qed jixtri inqas, u la naqset id-

anke l-importazzjoni naqset b’21 fil-mija. Sas-sena lo[ra, meta te[odha s[i[a, f’Malta konna g[addejjin relattivament tajjeb b’importazzjoni pjuttost stabbli u b’esportazzjoni li kienet qieg[da ]]id b’mod qawwi.

L-industrija qed timporta inqas materjal u inqas kapital Meta tara x’naqqasna flimportazzjoni minn barra,

hemm xi elementi li jag[tu lok g[al t[assib.

L-importazzjoni ta’ provvisti industrijali naqset b’26% minn 148.4 miljun ewro f’Mejju ta’ qabel g[al 109.8 miljun f’Mejju li g[adda. Dan jista’ jindika li

fil-Maltin li [adu vaganza barra. I/-/ifri uffi/jali juru tnaqqis ta’ 3.4 fil-mija filMaltin li siefru f’Mejju.

Kellna tnaqqis ukoll fitturisti li j]uruna bil-cruise liners: tnaqqis sostanzjali ta’ 37 fil-mija fit-tieni kwart tassena, ji;ifieri 68,000 turist anqas fuq cruise tul it-tliet xhur bejn April u :unju, kif juru /-/ifri uffi/jali li g[adhom kemm [ar;u.

Il-prezzijiet tal-ikel jog[lew b’7.2 fil-mija L-a[[ar /ifri dwar l-g[oli tal-[ajja fl-indi/i talprezzijiet g[all-a[[ar ta’ :unju juru li l-g[oli tal-[ajja fl-aktar affarijiet essenzjali ta’ kuljum, ji;ifieri filprodotti tal-ikel, ]died g[al

rata qawwija ta’ 7.2 fil-mija.

G[alkemm ir-rata globali tal-g[oli tal-[ajja qieg[da fillivell ta’ 1.6 fil-mija, g[oli tal-[ajja ta’ 7.2 fil-mija filprodotti tal-ikel hu daqqa qawwija g[al kul[add, g[ax il-prodotti tal-ikel huma millaktar essenzjali, u daqqa qawwija l-aktar g[all-familji bi d[ul baxx li n-nefqa tag[hom hi l-aktar fuq l-ikel u li, g[alhekk, ir-rata talg[oli tal-[ajja g[alihom meta l-ikel ikun qed jog[la [afna hi ferm aktar mill-medja.

In/ertezza ri]ultat ta’ nuqqas ta’ direzzjoni Osservaturi ekonomi/i, ikkuntattjati minn din ilgazzetta, jg[idu li g[alissa dawn i/-/ifri huma dwar ]mien qasir ta’ xahar, Mejju, jew tliet xhur fil-ka] tatturisti bil-cruises. Imma

huma jg[idu li xorta wa[da dawn i/-/ifri jag[tu lok g[al t[assib g[ax hemm wisq /ifri differenti dwar elementi diversi li kollha jindikaw tnaqqis f’setturi diversi talekonomija, ji;ifieri kemm ilkonsum kif ukoll ilproduzzjoni industrijali.

Huma jilmentaw li l-Gvern il-;did li tela’ f’Marzu g[adu mhu qed jag[ti l-ebda direzzjoni lill-ekonomija u qed jo[loq in/ertezza kemm b’dak li g[amel meta da[[al lil Malta fi Pro/edura ta’ }bilan/ E//essiv mal-Unjoni Ewropea kif ukoll bil-fatt li jidher /ar li l-Gvern il-;did ma kellu l-ebda pjan ekonomiku lest biex imexxi tajjeb mill-ewwel lekonomija li wiritha f’qag[da b’sa[[itha.

6

Lokali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Il-Gvern jissospendi l-iskemi tal-parke;; fil-lokalitajiet bla konsultazzjoni ■ Il-Ministru Mizzi ma jwe;ibx g[all-proposti mressqa mill-Kunsill f’Tas-Sliema ■ Il-Kunsill tan-Naxxar injorat mill-Gvern li dde/ieda jwaqqaf l-iskema Filwaqt li l-Gvern idde/ieda li jissospendi l-iskemi talparke;; fil-lokalitajiet bla ebda konsultazzjoni, jirri]ulta li kunsilli lokali b[al dawk f’Tas-Sliema u n-Naxxar t[allew lampa stampa dwar liskema tal-parke;; li kienu qeg[din i[addmu. I]-]ew; kunsilli lokali qalu li minkejja li talbu li ssir laqg[a malMinistru Joe Mizzi u ma’ Transport Malta, l-appelli tag[hom g[al ta[didiet biex titjieb is-sistema tal-parke;; fil-lokalitajiet rispettivi baqg[u ji;u injorati.

Il-gvern bla konsultazzjoni ta’ xejn idde/ieda li jirtira avviz legali li kien jippermetti l-kunsilli lokali jimplimentaw skemi ta’ parke;;

Il-Kunsill Lokali f’Tas-Sliema jitlob li jing[ata widen Il-Kunsill Lokali ta’ TasSliema t[alla fid-dlam millGvern u l-awtoritajiet

ikkon/ernati wara ultimatum li l-Kunsill kien ta biex tissolva l-problema tal-iskema tal-parke;; fil-lokalità. IlKunsill g[adu qed jistenna li jiltaqa’ mal-Ministru Joe Mizzi u ma’ Transport Malta biex ikun diskuss rapport li t[ejja mill-istess Kunsill bliskop li tittejjeb l-iskema talparke;;.

Is-Sindku ta’ tas-Sliema, Anthony Chircop, f’konferenza tal-a[barijiet tenna dan l-appell biex il-vu/i tal-Kunsill Lokali ma taqax f’widnejn torox. “Nixtiequ naraw sinjali daqsxejn i]jed po]ittivi. A[na rridu nkunu ttrattati b[al ma ;ew ittrattati lokalitajiet o[rajn.

Jiddispja/ini ng[id li ma kien hemm l-ebda rispons.”

L-iskema tal-parke;; kienet ;ie sospi]a [abta u sabta b’de/i]joni tal-Kabinet talGvern Laburista, li ssospenda l-iskema wara protesta ta’ sieg[a li l-g[alliema taliskejjel f’Tas-Sliema g[amlu fuq ordni tal-Union talG[alliema.

Il-Kunsill Lokali dejjem

sa[aq li l-iskema kienet saret ori;inarjament skont il-li;i permezz ta’ avvi] legali ma[ru; fl-2009. Wara li lGvern issospenda l-iskema, ilKunsill ta ]mien li fih ilGvern seta’ jersaq b’xi proposti biex l-iskema tissa[[a[.

“A[na konna tajna perijodu biex stennejna li min-na[a ta’ Transport Malta u l-Gvern ikollna xi indikazzjoni li niddiskutu u naraw x’ideat jistg[u jo[or;u biex titjieb lintroduzzjoni (tal-iskema), mhux jekk g[andhiex tid[ol jew le, g[ax a[na dejjem sostnejna li dak li g[amilna sar skont il-li;i u li hu kopert mill-avvi] legali tal-2009,” sa[aq Anthony Chircop.

Is-Sindku Nazzjonalista kkritika ittra o[ra li Transport Malta bag[tet, fejn ordnat biex jitne[[ew it-tabelli kollha marbutin mal-iskema tal-parke;;, wara li skont Transport Malta din ;iet “irtirata” mill-Gvern u qalet li jekk il-Kunsill ma jne[[ihomx hu, tne[[ihom lAwtorità bl-ispejje] g[allKunsill. Bi twe;iba g[al din littra, is-Sindku qal li l-iskema qatt ma ;iet irtirata, i]da sospi]a.

“Intenni li dan mhu a//ettabbli xejn,” sostna Anthony Chircop, waqt li ]ied, “in[ossu li qed inkunu po]ittivi u pa/enzju]i u na;ixxu bl-aktar mod korrett.”

Hu ]ied li l-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema g[adu dispost li jiddiskuti, i]da [e;;e; g[al sinjali i]jed po]ittivi minna[a tal-Gvern.

I]da fi stqarrija ma[ru;a mill-Ministeru g[at-Trasport u l-Infrastruttura, il-Ministru Joe Mizzi qal li mhux biss ilGvern qed jissospendi skemi tal-parke;; f’lokalitajiet o[ra, i]da l-avvi] legali tal-2009, li [abbar l-iskema tal-parke;; f’Tas-Sliema huwa skadut u li

l-Gvern pre]enti irtira dak lAvvi] Legali f’nofs :unju li g[adda – ji;ifieri wara li kien skada l-ultimatum li l-Kunsill Lokali ta’ Tas-Sliema ta lillawtoritajiet biex jersqu b’su;;erimenti g[al tibdil fliskema.

Il-Gvern iwaqqaf [esrem l-iskema tal-parke;; fin-Naxxar Sadattant, il-Gvern [a

de/i]joni li jwaqqaf skema tal-parke;; fin-Naxxar tliet xhur ilu ming[ajr konsultazzjoni mal-Kunsill u wisq anqas mar-residenti. Idde/i]joni ;iet ikkomunikata bi stqarrija tal-Gvern.

L-isku]a li ;ab il-Gvern hi li saru numru ta’ o;;ezzjonijiet g[all-u]u tag[ha.

Skont Transport Malta, liskema li kellha tiffa/ilita lparke;; g[ar-residenti tanNaxxar iktar ]iedet ilkon;estjoni tat-traffiku u [olqot inkonvenjent g[al min ma kienx residenti finNaxxar. I]da diversi kunsilliera li tkellmu ma’ ilmument qalu li qatt ma da[lu ilmenti dwar din l-iskema g[and il-kunsill lokali.

It-talba mill-Kunsill Lokali tan-Naxxar saret f’Settembru tas-sena li g[addiet u l-iskema bdiet tit[addem bi prova ta’ tliet xhur f’April li g[adda.

Maria Fatima Deguara, isSindku tan-Naxxar, ikkonfermat li l-Kunsill ma kienx infurmat bid-de/i]joni tal-Gvern u talbet lil Transport Malta biex tag[ti ra;uni g[ala ttie[det din idde/i]joni [abta u sabta.

Transport Malta talab lillKunsill Lokali tan-Naxxar ine[[i kull tabella marbuta mal-iskema, filwaqt li mhux esklu] li jsiru diskussjonijiet biex jinstabu soluzzjonijet dwar l-immani;jar tattraffiku.

Koalizzjoni kontra l-ka//a fir-rebbieg[a {dax-il g[aqda ng[aqdu f’koalizzjoni biex titne[[a l-ka//a fir-Rebbieg[a f’Malta. Lg[aqdiet huma l-Alternattiva Demokratika, Birdlife Malta, Coalition for Animal Rights, Din l-Art Helwa, Flimkien g[al Ambjent A[jar, Friends of the Earth Malta, Gaia Foundation, Moviment Graffiti, Greenhouse Malta, Nature Trust Malta u r-Ramblers Association.

Il-kun/ett wara din il-koalizzjoni tnieda fil-

Laqg[a :enerali Annwali tal-Alternattiva Demokratika ftit tax-xhur ilu. Fi stqarrija, Arnold Cassola fa[[ar it-twaqqif ta’ din ilkoalizzjoni, li fissirha e]empju tas-sa[[a tasso/jetà /ivili. Il-koalizzjoni se tkun involuta f’lobbying nazzjonali u internazzjonali.

Fil-jiem li ;ejjin se titnieda petizzjoni biex tkun ippre]entata fil-Parlament [alli jissejja[ referendum fuq l-abrogazzjoni tal-ka//a flista;un tar-rebbieg[a.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

7

Kwistjoni ta’ [ajja u mewt g[al pazjenti G[awdxin

■ Medi/ini g[all-kura tal-kan/er out-of-stock ■ Pazjenti morda bil-kan/er mhux qed jie[du d-do]a me[tie;a min[abba nuqqas ta’ medi/ina ■ Pazjenti mhux qed jing[ataw medi/ina alternattiva g[al medi/ini o[ra tal-mard tal-qalb u tal-istonku li huma out-of-stock ■ “Ordni minn fuq” biex anzjani fl-isptar t’G[awdex ma jin[aslux min[abba li mhemmx staff minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Pazjenti G[awdxin li jbatu minn mard serju mhux qed isibu l-medi/ini li g[andhom b]onn g[all-kura tag[hom. G[add ta’ pazjenti li jbatu bil-mard tal-qalb u sa[ansitra b’tipi ta’ kan/er, kif ukoll il-qraba tag[hom, ilmentaw ma’ il-mument dwar din issitwazzjoni u kif kaw]a ta’ medi/ini li huma out-of-stock, is-sa[[a ta’ dawn il-pazjenti qed titpo;;a f’riskju.

Fatt inkwetanti [afna hu li lmedi/ini tat-trattament tal-kan/er huma out-of-stock b’konsegwenza li d-do]a li suppost jie[du mhux qed tittie[ed b’detriment g[as-sa[[a talpazjenti. Normalment dawn ilmedi/ini kienu jin;abru permezz taliskema tal-Ispi]erija tal-G[a]la Tieg[ek (POYC). Fost medi/ini o[rajn li huma out-of-stock, li normalment jitqasssmu mijiet minnhom, hemm l-Imdur g[allproblemi marbuta mal-qalb, u lOmeprazole li jittie[du minn min g[andu kundizzjoni medika marbuta

mal-istonk. Minn st[arri; li g[amlet din il-gazzetta jirri]ulta li /erti spi]jara qed jing[ataw madwar [ames jew sitt kaxxi minnhom meta kuljum suppost jitqassmu aktar minn 40 kaxxa. Hemm ukoll tip ta’ kalmanti li huma neqsin.

Diversi pazjenti G[awdxin u anki numru ta’ qraba tal-pazjenti stqarrew ma’ il-mument li jinsabu inkwetati g[aliex qed jaraw li s-sa[[a tag[hom jew tal-g[e]ie] tag[hom qed tmur lura g[aliex mhux qed jie[du d-do]a talmedi/ina li jkollhom b]onn ta’ kuljum, u sa[ansitra hemm min qed jispi//a jie[u l-medi/ina li jkollu b]onn 15-il jum wara. L-aktar dawk li g[andhom b]onn il-medi/ina tat-trattament talkan/er. Xi spi]jara li tkellmu ma’ din il-gazzetta sa[qu li /erti medi/ini ma jistg[ux jitwaqqfu [esrem.

Hu mifhum wkoll li g[al ;img[at s[a[, it-testijiet tad-demm li jittie[du biex je]aminaw il-problemi talprostata fl-ir;iel, twaqqfu g[aliex ma

kienx hemm sustanzi kimi/i li normalment jintu]aw f’dawn it-tipi ta’ testijiet.

Il-pazjenti G[awdxin sostnew li huma jridu jkunu jafu x’inhi l-vera sitwazzjoni fil-qasam tal-kura tassa[[a f’G[awdex. Huma qalu wkoll li qatt ma esperjenzaw sitwazzjonijiet b[al dawn g[aliex fl-img[oddi meta kien ikun hemm nuqqas ta’ medi/ini, it-tobba u l-professjonisti kienu jirrikmandaw medi/ina alternattiva.

I]da jidher li anki dawn il-medi/ini mhux qed jinstabu fa/ilment.

Il-medi/ini msemmija u o[rajn alternattivi sparixxew fl-istess ]mien g[ad-detriment tal-pazjenti G[awdxin, li sa ftit ]mien ilu, il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Partit Laburista sostnew li //ittadini G[adwxin mhumiex tat-tielet klassi. Kien wieg[ed anki li l-pazjenti se jibdew jir/ievu l-medi/ini li jkollhom b]onn id-dar.

U[ud minn dawk li tkellmu ma’ ilmument sa[qu li l-Gvern a[jar jordna

biex jin;iebu dawn il-medi/ini g[aliex g[al /erti pazjenti hi kwistjoni ta’ [ajja jew mewt, u g[al dawk li mhux qed jie[du l-medi/ini ordnati mit-tobba, il-kwalità ta’ [ajjithom hi tassew ta’ min jit[assarha. Is-servizz tal-kura tas-sa[[a f’G[awdex sejjer g[all-ag[ar g[aliex je]itu wkoll nuqqas ta’ home helpers g[allanzjani. Dan hu servizz essenzjali g[al numru kbir ta’ anzjani, li jista’ jag[mel differenza bejn jekk l-anzjani jibqg[ux jg[ixu f’darhom jew jirrikorrux g[al post f’dar tal-anzjani.

Sadattant qed ikompli t-ta[wid flIsptar :enerali ta’ G[awdex. Dan, hekk kif sorsi qalulna li ng[atat ordni minn fuq biex il-pazjenti anzjani ma ja[sluhomx min[abba nuqqas ta’ staff. Familji li tkellmu ma’ ilmument qalu fost o[rajn li l-art u ssinkijiet ilhom ma jitnaddfu g[al ]mien twil. Dan wassal biex il-qraba tal-pazjenti qed jorganizzaw lilhom infushom [alli jnaddfu s-swali.

Il-Ministru tas-Sa[[a f’g[add ta’ kontroversji minn pa;na 1

Dalli b[ala konsulent fil-qasam tassa[[a u b’responsabbiltà li jkun ukoll f’po]izzjoni li jidde/iedi kif iddikjara Joseph Muscat stess, hi turija li l-Prim Ministru hu ferm iddi]appuntant bittmexxija tal-Ministru Godfrey Farrugia, u bil-mod kif ]vol;ew laffarijiet fis-settur tas-sa[[a f’dawn la[[ar erba’ xhur.

L-istess sorsi qrib il-Prim Ministru qalu li Joseph Muscat iqis lil John Dalli, li kien il-Ministru responsabbli mis-sa[[a fl-a[[ar amministrazzjoni Nazzjonalista qabel ma n[atar Kummissarju Ewropew, b[ala persuna b’[iliet mani;erjali u amministrattivi,

u ]iedu li l-[atra ta’ Dalli hi turija ta’ sfidu/ja /ara fit-tmexxija tal-Ministru Farrugia fis-settur tas-sa[[a.

Il-Prim Minsitru Joseph Muscat ammetta li s-servizz tas-sa[[a ma tjiebx u l-Gvern g[andu jg[id laffarijiet kif inhuma. F’intervista fuq il-programm TVAM fuq l-istazzjon nazzjonali hekk kif kienu g[adhom kemm g[addew tliet xhur tal-Gvern il-;did, f’dik li titqies /anfira diretta lill-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia, il-Prim Ministru Joseph Muscat kien qal li tkellem malMinistru u qallu li m’g[andux jing[ad li tran;at is-sitwazzjoni meta dan mhux il-ka].

St[arri; li kien ippubblikat millgazzetta The Malta Today nhar il{add, 16 ta’ :unju li g[adda, juri li fla[[ar ftit xhur ]diedu sew in-nies li qed jg[idu li l-akbar problema li g[andu l-pajji] hi s-sa[[a – li hu f’livell [ames darbiet li kien qabel.

Wara snin ta’ investiment kbir filqasam tas-sa[[a minn gvernijiet Nazzjonalisti li kellhom programm qawwi li kien qed jissokta, il-Gvern Laburista fi tliet xhur qed iwettaq tnaqqis fis-servizzi tas-sa[[a, hemm g[add kbir ta’ medi/ini out-of-stock, ta[wid u vendikazzjonijiet mal[addiema.

Il-Ministru tas-Sa[[a, Godfrey

Farrugia, kien involut f’sensiela ta’ kontroversji. Fil-bidu tal-le;i]latura, hu baqa’ jara l-pazjenti fi klinika privata f’{a]-}ebbu; kontra l-Kodi/i tal-Etika tal-Ministri. Din issitwazzjoni wasslet g[al pressjoni kbira fuq il-Ministru Godfrey Farrugia, tant li f’konferenza tal-a[barijiet, f’okka]joni minnhom infaqa’ jibki.

Fl-ewwel ;img[at tal-Gvern Laburista, mal-Ministeru ta’ Godfrey Farrugia kienu ;ew impjegati numru ta’ individwi qrib tieg[u bi ksur sfa//at tal-Kodi/i tal-Etika, u dan la[[ar t[abbar ukoll kien iffa//jat birri]enja ta’ Claudio Tonna minn Chiefof-Staff tieg[u.

8

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

Tiddikjara l-onorarja biss

Parti mid-dikjarazzjoni tal-assi tal-Ministru M’Louise Coleiro Preca li turi d[ul wie[ed fl-2012, b[ala Membru Parlamentari, b’ebda referenza g[all-impjieg ma/-?ivil minn pa;na 1

Din kienet ippre]entata filParlament mal-kumplament tal-Ministri l-o[ra xahrejn tard, jirri]ulta li l-Ministru Coleiro Preca iddikjarat li fl2012 kellha 20,129.46 ewro, li hi l-onorarja parlamentari.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat f’kummenti li ta nhar il-:img[a li g[adda, stqarr li jekk id-dikjarazzjonijiet talassi li saru mill-Ministri u sSegretarji Parlamentari tieg[u humiex veritieri jew le, hi r-responsabbiltà talmembru tal-Kabinett ikkon/ernat.

Nhar it-Tlieta li g[adda, ilMinistru Marie Louise Coleiro Preca qalet li hi temmen id-dikjarazzjonijiet

tal-assi li ;ew ippre]entati.

Hi ]idiet li ddikjarazzjonijiet tal-assi qeg[din hemm biex wie[ed jara biex beda u kif se jispi//a.

I]da minkejja li fiddikjarazzjoni tal-assi talMinistru Coleiro Preca jidher li hemm tag[rif nieqes, il-Ministru kkon/ernat baqg[et tevita li twie;eb g[all-mistoqsijiet mibg[uta lilha, anki jekk luffi/jal responsabbli millkomunikazzjoni talMinisteru bag[tet e-mail li fiha qalet li kienet se tipprova tibg[at it-twe;ibiet sal-:img[a u li dwar l-istess mistoqsijiet kien qed ji;i mg[arraf kollega tag[ha

biex it-twe;ibiet jintbag[tu. il-mument staqsiet lillMinistru Marie Louise Coleiro Preca: Fiddikjarazzjoni tal-assi li ppre]entajt quddiem ilParlament, id-d[ul li kellek g[all-2012, liema xog[ol kien ikopri? G[aliex fiddikjarazzjoni tal-assi ma semmejtx li fl-2012 kont impjegata tal-Gvern?

G[aliex iddikjarajt is-sit f’nru. 365, Triq il-Kbira, {al Qormi, b[ala kamra meta hemm binja bil-gallarija li fi ]mien il-kampanja elettorali kienet tintu]a g[al skopijiet politi/i u ta’ kostitwenza u li dan l-a[[ar fil-festa ta’ San :or;, infet[et g[an-nies u g[all-bandisti?

:urnata ba[ar tintemm b’in/ident gravi :uvnott ta’ 15-il sena we;;a’ dahru serjament f’Kemmuna. L-in/ident se[[ nhar il-:img[a wara nofsinhar g[all-[abta tal4.15, wara li l-;uvnott qabe] minn fuq il-blat.

Fil-post issej[u lEmergency Response and Rescue Corps, li [adu lill;uvnott lejn il-port talIm;arr permezz talLifesaver 1, fejn imbag[ad ittie[ed l-Isptar :enerali ta’ G[awdex g[al aktar kura.

L-g[ajnuna milliskwadra tas-salvata;; kienet imsej[a wkoll fla[[ar jiem f’in/ident ie[or f’Kemmuna biex ting[ata l-g[ajnuna lil g[awwiem Taljan ta’ 25 sena.

L-Emergency Response and Rescue Corps qed tappella biex ma jsirx qbi] minn fuq il-blat [alli ji;u evitati in/identi bla b]onn.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jikkonferma l-istorja li ]velat ‘il-mument’ nhar il-{add li g[adda dwar it-tke//ija li kien qieg[ed i[ejji ta’ 88 immigrant Somalu minn Malta lejn il-Libja

IL-PJAN MO{MI F’KASTILJA BIEX JITKE??EW L-IMMIGRANTI

Il-PM jammetti li kellu pjan lest G[oxrin jum millkontroversja ta’ grupp ta’ immigranti li l-Gvern Laburista kien qieg[ed jikkunsidra li jke//i lejn ilLibja, il-Prim Ministru Joseph Muscat ma /a[adx dak li ]velat il-mument il-{add li g[adda – il-pjan dettaljat li hu kellu biex ike//i grupp ta’ 88 immigrant Somalu bi ksur talli;ijiet internazzjonali.

Bi kliemu stess, Joseph Muscat ikkonferma dak li ]velat din il-gazzetta, li lGvern Laburista kellu kollox lest biex ike//ihom wara li kienu salvati mill-Forzi Armati Maltin. Dan ma sarx, g[ax twaqqaf mill-Qorti Ewropea g[ad-Drittijiet talBniedem.

Meta kien qed iwie;eb g[all-mistoqsijiet b’rabta ma’ din l-istorja, il-Prim Ministru qal li meta kien qed jg[id li lGvern kien qed i[ejji g[allg[a]liet kollha, kien qed ifisser e]attament dan.

Fosthom li jag[mel larran;amenti me[tie;a biex limmigranti jitke//ew minn Malta illegalment.

“Meta konna qed ng[idu li qed nikkunsidraw l-options kollha, dak hu e]att li g[amilna. G[amilna arran;amenti kemm biex jintbag[tu lura l-Libja kif ukoll biex l-isptar ikun jista’ jilqag[hom.”

Din il-gazzetta ]velat kif sa minn kmieni wara nofsinhar tat-Tlieta 9 ta’ Lulju, bdew

isiru kuntatti personali u regolari ma’ xi membri talForzi Armati u m’o[rajn filKorp tal-Pulizija. ?erti suldati u pulizija ng[ataw informazzjoni li kellhom ikunu qed jakkumpanjaw xi immigranti lejn il-Libja wara li dawn kellhom jin[argu middetenzjoni f’Ta’ Kandja.

Ajruplan tal-Air Malta ;ie mi]mum biex jie[u [sieb i]]ew; titjiriet li kienu skedati g[al-lejl ta’ bejn it-Tlieta 9 u l-Erbg[a 10 ta’ Lulju.

Il-master ticket kif ukoll iddettalji personali talimmigranti, fosthom nisa, flimkien ma’ dawk tas-suldati u l-pulizija li kienu se jakkumpanjawhom salajruport militari ta’ Mitiga fi Tripli, kienu di;à ;ew ikkonfermati u stampati.

L-immigranti kienu se jitwasslu l-ajruport internazzjonali ta’ Malta minn Ta’ Kandja fejn kienu qeg[din jin]ammu. L-ordni minn Kastilja kienet li dawn jitwasslu l-Libja u jing[ataw lill-awtoritajiet fl-ajruport militari ta’ Mitiga, b’ebda [jiel fejn dawn kienu se jin]ammu hekk kif jitwasslu lLibja.

Intant, tul il-lejl li g[adda dda[[al grupp ta’ 95 immigrant. Aktar qabel, g[axra o[ra, fosthom seba’ nisa, idda[[lu l-isptar min[abba l-kundizzjoni gravi ta’ sa[[ithom.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

9

L-g[alqa fil-Qajjenza fejn instabu l-katavri ta’ Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’ u ibnu li j;ib l-istess isem. In-nuqqas ta’ qbil dwar il-kaw]a tal-mewt ta’ Mario Camilleri bejn il-pulizija u l-patolo;isti wassal biex nhar it-Tlieta se ssir it-tieni awtopsja

T[assib dwar l-u]u tal-armi fl-omi/idji B’dak li se[[ fl-a[[ar ;ranet bis-sejba ta’ katavru ie[or f’g[alqa f’Bir]ebbu;a – dak ta’ Matthew Zahra – li kien ilu rrappurtat nieqes mill-15 ta’ Awwissu li g[adda, l-2012 kienet rekord bi 13-il omi/idju. Dan qalu lespert dwar il-kriminalità Eddie Attard lil il-mument.

Hu spjega li g[alkemm innumru ta’ omi/idji kull sena ]died, m’hawn xejn allarmanti. “Mill-2000 kellna medja ta’ bejn [ames u sitt omi/idji f’sena f’popolazzjoni ta’ madwar 400,000. L-omi/idju b’motiv ta’ sess ma je]istix u dan huwa unur g[as-so/jetà Maltija. Ta’ preokkupazzjoni huwa li l-omi/idji bl-armi tan-nar qed ji]diedu.”

Hu qal li fis-seklu 20 kien hemm g[axar ka]i ta’ omi/idji doppji. Mill-2000 ’l hawn kellna [ames ka]i. “Listatistika turi li fis-snin 80 kien hemm ]ieda fir-rata talomi/idji” qal Eddie Attard.

Mistoqsi jekk fl-istorja kriminali kellniex ka]i b[allqtil ta’ ;imag[tejn ilu, Eddie Attard semma li f’Awwissu tal-1911 f’razzett fl-in[awi Ta’ Tavlin, fil-limiti ta]}ejtun, kienu nqatlu Mikiel Camilleri ta’ 40 sena u ibnu Carmelo ta’ 17-il sena. Il-ka] kien ;ie solvut wara 18-il sena u tnejn mill-persuni suspettati kienu la[qu mietu.

F’;uri li kien beda fl-10 ta’ Di/embru tal-1929, Carmel Cassar ta’ 48 sena nstab [ati tal-qtil doppju u ntbag[at g[omru l-[abs. }ew; akku]ati o[ra kienu ma nstabux [atja.

WARA L-QTIL DOPPJU TA’ MARIO CAMILLERI U IBNU

Investigaturi f’konfront mal-patolo;isti Bosta baqg[u perplessi bil-permess mg[a;;el tal-Pulizija biex il-missier u l-iben indifnu f’24 sieg[a mis-sejba tag[hom G[alkemm issa g[addew numru sew ta’ ;ranet mis-sejba tal-katavru ta’ Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’, s’issa g[adha mhix mag[rufa b’mod pre/i] il-kaw]a tal-mewt tieg[u.

Kien tard nhar il-{amis, 18 ta’ Lulju li g[adda li l-katavru ta’ Mario Camilleri ‘lImnie[ru’ – ta’ 51 sena - instab millPulizija parzjalment midfun f’[ofra f’g[alqa fl-in[awi ta’ Triq l-G[annejja fil-Qajjenza, limiti ta’ Bir]ebbu;a. Ilkatavru nstab mg[otti b’[amrija u demel bl-iskop li ma tantx jag[ti fil-g[ajn.

Midfun mieg[u g[ax tilef [ajtu fl-istess okka]joni kien hemm ukoll iben Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’, in/identalment Mario Camilleri l-iben ta’ 21 sena. Hu wkoll instab midfun fl-istess [ofra wara li nqatel b’]ew; tiri ta’ arma tan-nar u aktar minn 30 daqqa ta’ sikkina.

Fl-isfond ta’ dan kollu, u sorprendenti g[all-a[[ar, sal-lum g[adha mhix stabilita l-kaw]a pre/i]a li wasslet biex ‘l-Imnie[ru’ tilef [ajtu. Tir mill-vi/in b’arma ]g[ira jew g[ax sofra attakk talqalb qawwi li kien fatali?

Din il-kwistjoni kollha dwar ir-ra;uni vera g[aliex Mario Camilleri tilef [ajtu, mhix ri]ultat li awtopsja fuq il-katavru tieg[u ma saritx! Hu minnu li l-Pulizija tat malajr wisq il-permessi kollha me[tie;a biex il-katavru ta’ Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’ jkun jista’ jindifen.

Fil-fatt dan indifen flimkien ma’ ibnu ftit sig[at biss wara s-sejba tal-katavri tag[hom. Fil-fatt il-funeral tag[hom sar nhar is-Sibt, 20 ta’ Lulju li g[adda.

Dan sar minkejja li g[adha mhix stabilita l-kaw]a vera li wasslet biex Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’ tilef [ajtu.

Il-mistoqsija f’dan l-isfond kollu hi – Mario Camilleri ‘l-Imnie[ru’ miet maqtul b’tir kif qed isostnu l-Pulizija jew miet b’attakk tal-qalb kif qed isostnu Patolo;isti ma[tura mill-Qorti.

L-awtopsja fuq il-katavru ta’ Camilleri saret nhar il-:img[a, 19 ta’ Lulju li g[adda u tmexxiet mill-Patolo;isti Marie Therese Camilleri Podesta u Ali Sarfraz li kienu akkumpanjati mit-Tabib espert Mario Scerri.

Investigaturi jikkonkludu li Mario Camilleri miet ka;un ta’ sparatura f’rasu u l-patolo;isti jg[idu li x’aktarx miet b’attakk tal-qalb Nifhmu li fi tmiem l-awtopsja fuq dan il-katavru, f’rapport li g[amlu g[allQorti, indikaw li Mario Camilleri ‘lImnie[ru’ ma mietx kaw]a ta’ tir jew tiri sparati, i]da b’attakk tal-qalb.

Skont il-Patolo;isti u t-Tabib jidher li l-balla sparata ma jidhirx li nifdet ras Mario Camilleri tant li anki fl-x-rays li ttie[du fuq ras il-katavru la tidher din listess balla allegatament sparata u anqas li fir-ras kienet da[let u [ar;et xi balla. Dan ifisser li din il-balla sparata ma kinitx fatali g[al [ajjet Mario Camilleri.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument fissru li dak li seta’ ;ara kien li l-balla sparata jew laqtet ras Mario Camilleri [afif [afna jew inkella l-impatt tal-balla tilef

[afna mis-sa[[a tieg[u g[ax qabel laqtet [afif ras Mario Camilleri, kienet di;à [abtet ma’ xi o;;ett jew xi mkien ie[or u kien wara li ddevjat g[al fuq rasu. Dan seta’ wassal biex minn ras Mario Camilleri xorta wa[da [are; ammont ta’ demm, i]da fiha nnifisha din tal-balla bl-ebda mod ma jidher li wasslet g[all-mewt ta’ Mario Camillieri ‘l-Imnie[ru’.

Din is-sitwazzjoni konflin;enti ]vol;iet billi investigaturi jikkonkludu li Mario Camilleri miet ka;un ta’ sparatura f’rasu u Patolo;isti jg[idu bilkontra u sa[ansitra jg[idu li x’aktarx miet b’attakk tal-qalb.

Quddiem l-g[a;la inspjegabbli talPulizija li [ar;u l-permessi g[ad-difna u quddiem l-insistenza tal-Patolo;isti li ]ammew mal-punt tag[hom li qajla hi lpossibbiltà li Mario Camilleri miet ka;un ta’ din il-balla sparata, fil-jiem li g[addew il-Qorti ordnat biex il-katavru, li issa kien ilu midfun numru ta’ jiem, jer;a’ jinqala’ g[al aktar investigazzjonijiet!

Kien g[alhekk li aktar kmieni din il;img[a, il-Pulizija infurmat lill-familja Camilleri li kienet se tmur fi/-?imiterju ta’ Maria Addolorata f’Ra[al :did biex dan il-katavru jer;a’ jinqala’ u jittie[ed mill-;did fil-kamra mortwarja tal-Isptar Mater Dei biex nhar it-Tlieta li ;ej ter;a’ ssir awtopsja o[ra fuqu.

Nifhmu li nhar it-Tlieta li ;ej tim ta’ esperti mmexxija mill-Patolo;ista Bridgett Ellul se jag[mlu aktar testijiet forensi/i fuq il-katavru ta’ Mario Camilleri biex tkun stabbilita b’/ertezza l-vera kaw]a tal-mewt tieg[u.

10

Lokali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Maqbud fir-rassa, Chris Schranz ma kellux g[a]la g[ajr li g[ajnejh b’[arsa mbe]]g[a dritt lejn il-moviment tal-qarn ta’ wie[ed mill-barrin biex jevita milli jaqla’ d-daqqa u jindarab serjament. (Ritratt> Reuters)

Wi//u ma’ qarn il-barri! minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Ftit tal-jiem ilu ]ew; plejers tarrugby tat-tim nazzjonali Malti g[addew minn esperjenza li g[andhom xorti li se jibqg[u jiftakruha.

Il-:img[a 12 ta’ Lulju li g[adda, Matthew Spiteri u Chris Schranz idde/iedew li jie[du sehem f’wa[da minn tmien ;irjiet tal-barrin organizzati kull sena f’Pamplona fi Spanja.

Matthew u Chris waslu Spanja jum qabel flimkien mal-bqija tattim biex jg[addu erbat ijiem ta’ mistrie[ wara li t-tim tag[hom reba[ il-kampjonat lokali tarrugby.

I]da sfortunatament kif intwera fuq il-midja internazzjonali, din is-sena kienu [afna dawk li kienu parti minn din il-;irja u spi//aw isofru minn ;rie[i bi w[ud minnhom gravi;min mg[affe; fil-folla u min minfud minn xi qarn tal-barri.

Fortunatament Matthew u Chris ma sofrew l-ebda ;rie[i g[alkemm ma kinux wisq ’il bog[od. Fil-jiem li g[addew ilmument tkellem ma’ dawn i]]ew; Maltin dwar l-esperjenza li g[addew minnha, li minkejja lperiklu li g[addew minnu, iddeskrivewha b[ala esperjenza sabi[a.

Chris Schranz spjega kif spi//a maqbud fil-folla fil-[in meta lbarri kien die[el fl-arena.

“Smajna t-tieni murtal hekk kif telqu l-barrin, u bdejt nistenna u nistenna. Kien hemm nies li bdew ji;ru minn qabel, u kien anke min mess il-barri biex imexxih”.

Chris spjega wkoll li kif waslu [dejn id-da[la tal-arena, kien

hemm mina ]g[ira li fiha we[lu mal-100 persuna minn 30,000 li [adu sehem fit-ti;rija.

“Jien u sie[bi John konna tnejn minn dawk il-mitt ru[ li we[ilna.”

Chris spjega kif huma [asbu li kienet xi [a;a normali li ji;ri hekk. F’daqqa wa[da qal li ra nnies [dejh be]g[ana u kien hemm anke min beda jibki g[aliex ng[iduha kif inhi li tkun fi triq fejn ikun hemm sitt barrin ji;ru tispi//a ja[kmek ftit tal-bi]a’!

“Dak il-[in ittawwalt biex n[ares lejn John i]da ma rajtux u nista’ ng[id li dawk il-ftit sekondi kienu verament ta’ qtig[ il-qalb.”

B’xorti tajba ftit wara rnexxielu jara lil sie[bu u qallu biex jaqbad u jitla’ fuq kul[add u hekk g[amlu, telg[u fuq l-irjus tan-nies “g[aliex dak il-[in bil-bi]a’ li ja[kmek ma tibda tara u ta[seb xejn [lief li ssalva.” Chris u John spi//aw biex re;g[u nfirdu u kif Chris qabe] fl-arena l-barrin [ar;u ’l barra.

Dak il-[in Matthew Spiteri kien fl-in[awi u kien ukoll maqbud firrassa. “Kienet esperjenza tal-bi]a’ g[aliex kieku l-barrin daru lura, kienet tkun sitwazzjoni perikolu]a [afna li setg[et tispi//a fi tra;edja. I]da xorta baqg[et esperjenza li to[ro;lok l-adrenalina li ]gur li qatt mhu se ninsa u li qatt ma stennejt li se tkun hekk.”

Din il-;irja tradizzjonali bdiet fis-seklu 14 f’unur il-patrun San Fermin. Ma]-]mien din ittradizzjoni dejjem baqg[et issir popolari tant li nbidlet f’festival tal-barrin imfittex minn diversi nies minn madwar id-dinja.

11

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

F’pa;ni o[rajn...

media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: roderick.agius@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Roderick Agius

12 Il-Punt Hu…

13 Lejn il-futur tas-so/jetà

14 Nisimg[u u nikkomunikaw

15 Mel[ u ;ilda

Vetrina ta’ di]onestà Il-pre]entazzjoni tad-dikjarazzjonijiet tal-assi mill-politi/i dda[[let f’[afna pajji]i b[ala mezz biex issa[[a[ it-trasparenza, lintegrità u l-fidu/ja ta/-/ittadini fl-amministrazzjoni e]ekuttiva tal-pajji]. Id-dikjarazzjoni tal-assi hi g[odda ewlenija li ]]omm ’il bog[od il-korruzzjoni.

Dawn id-dikjarazzjonijiet huma ma[suba wkoll biex jassiguraw li ma jkunx hemm konflitti ta’ interess fost il-ministri tal-gvern u biex ikun evitat d[ul finanzjarju dubju] minn ministru jew segretarju parlamentari partikulari.

Id-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-ministri u tas-segretarji parlamentari tal-gvern ta’ Joseph Muscat ilhom g[al dawn l-a[[ar ;img[a u nofs ta[t il-lenti wara li kienu ppre]entati fil-Parlament fl-a[[ar seduta qabel l-a;;ornament tas-sajf. Jo[ro; /ar li dak li [arbxu fuq id-dikjarazzjoni ma jkoprix b’mod effettiv dak kollu li wie[ed kien qed jistenna li kellu ji;i dikjarat.

G[alhekk li t[alli f’idejn ministru jew segretarju parlamentari biex jipprovdi l-informazzjoni me[tie;a dwar l-assi li g[andu, qed tirri]ulta li mhix effettiva, ma titwemminx. Anzi tqajjem aktar mistoqsijiet. F’dawn i/-/irkostanzi, mhux bi]]ejjed li ddikjarazzjonijiet tal-assi jitressqu quddiem il-Parlament u jsiru pubbli/i.

G[alhekk tajjeb li ji;i studjat jekk g[andhiex tin[oloq pro/edura ;dida li tistabbilixxi xi forma ta’ verifikazzjoni bl-iskop li tit[ares l-integrità tal-informazzjoni ppre]entata minn ministru jew segretarju parlamentari.

B’hekk titwarrab il-possibbiltà ta’ informazzjoni falza, ]baljata jew nieqsa kif se[[ dan l-a[[ar minn ministri Laburisti meta kienu huma li stqarrew li ma inkludewx tag[rif fid-dikjarazzjoni tal-assi tag[hom.

Il-Ministru Chris Cardona nesa jiddikjara l-onorarja parlamentari.

Il-Ministru Manuel Mallia qal li ma kienx jaf li kellu jiddikjara d-d[ul finanzjarju mill-attività legali. Ag[ar minn hekk, il-Ministru Mallia g[adu jevita li jwie;eb mistoqsijiet dwar somma ta’ nofs miljun ewro li qal li g[amel minn bejg[ ta’ proprjetà li ddikjara li

qed i]ommha g[andu fi flus kontanti, meta rapporti qed isemmu li fl-a[[ar snin ma rri]ultax li sar bejg[ ta’ proprjetà ta’ nofs miljun ewro mill-ministru kon/ernat.

Il-Ministri Louis Grech u Edward Scicluna naqsu wkoll milli jiddikjaraw id-d[ul finanzjarju tag[hom.

I]da mhux biss. Sistema ta’ verfikazzjoni hi me[tie;a biex ukoll tindirizza t-t[assib tal-poplu dwar l-istil ta’ [ajja ta’ /erti ministri u segretarji parlamentari vis-a`-vis dak li jkunu ddikjaraw.

L-Organizzazzjoni g[all-I]vilupp u l-Koperazzjoni Ekonomika (OECD) f’dokument dwar regolamenti g[all-politi/i rigward iddikjarazzjonijiet tal-assi fil-;lieda kontra l-korruzzjoni tirrakkomanda wkoll li je]isti riskju kbir li politi/i jpo;;u l-assi tag[hom f’isem marthom, se[bithom, qraba jew individwi o[ra.

G[aldaqstant, din l-organizzazzjoni tesi;i li g[andha tkun dikjarata wkoll l-informazzjoni minn dawn il-kategoriji ta’ individwi qrib individwi li jag[mlu parti mill-e]ekuttiv tal-gvern.

L-OECD ma ssemmix biss residenzi, investimenti finanzjarji, kontijiet bankarji, dejn, garanziji finanzjarji u d[ul finanzjarju minn sorsi o[ra professjonali li g[andhom ikunu inklu]i fiddikjarazzjonijiet tal-assi i]da tirrakkomanda wkoll li g[andha ting[ata attenzjoni lil tip ta’ assi o[rajn li jvarjaw minn g[amara, pitturi, ;ojjellerija kif ukoll anki ka]i fejn ikunu saru kuntratti li [las g[alihom ma jkunx sar g[ax dawn fihom infushom g[andhom potenzjal ta’ konflitt ta’ interess.

F’dan l-isfond, isiru [afna aktar mistoqsijiet u ji]diedu d-dubji dwar dikjarazzjonijiet tal-assi ta’ ministri o[ra.

E]empju wie[ed. Il-Ministru Anton Refalo li jiddikjara €830,000 f’dejn, meta d-d[ul finanzjarju tieg[u hu biss ta’ €26,000, meta minbarra l-prattika legali, jippossiedi g[add ;mielu ta’ proprjetà filwaqt li g[andu g[ajn tajba g[all-antikitajiet li j[obb jixtri.

G[alhekk li Prim Ministru, Ministru jew Segretarju Parlamentari Laburista jiddikjara li jemmen id-dikjarazzjonijiet tal-assi hi di]onestà politika. In-nuqqas ta’ kjarezza huwa wkoll insult lillog[la istituzzjoni tal-pajji] – il-Parlament – li ma jistax jibqa’ g[addej mar-ri[, qisu mhu xejn!

12

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni

Il-karattru ta’ Muscat Dakinhar li Malta kellha ddi]grazzja li l-Prim Ministru Joseph Muscat [amm;ilha rreputazzjoni tag[ha maddinja kollha rigward il-ka] tal-immigranti, il-Prim Ministru ta’ qablu u eks kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi g[amel wie[ed mill-aqwa diskorsi tieg[u fil-Parlament. Fih Lawrence Gonzi widdeb lil Joseph Muscat g[an-nuqqas ta’ [ila li wera fid-de/i]joni mg[a;;la li [a u fakkru li li tkun Prim Ministru ma jfissirx li tie[u de/i]jonijiet g[alik innifsek jew g[allpartit tieg[ek, imma g[allpajji] u g[all-poplu kollu li inti tirrappre]enta. Hu ddeskriva l-a;ir ta’ Muscat b[ala tal-mist[ija li ;ieg[el lilu jist[i jg[id li hu Malti.

Lawrence Gonzi kien jaf x’qed jg[id. Kien l-uniku persuna mid-deputati kollha tal-Parlament li g[adda mill-istess esperjenza ta’ Joseph Muscat; anzi, lesperjenza li g[addha minnha Lawrence Gonzi kienet ferm ag[ar g[aliex kienet frekwenti u regolari.

Joseph Muscat, li kellu di;à t-tapit mifrux quddiemu, ippanikja mal-ewwel sinjal ta’ diffikultà, u ;ab fix-xejn

dak kollu li Lawrence Gonzi u l-gvern tieg[u [admu g[alih bis-s[i[ fleqqel tal-problema.

Il-gvern Nazzjonalista b[al fi kwistjonijiet serji o[ra, mhux biss kiseb irrispett lejn pajji]na bil-mod kif agixxa f’dan il-qasam, imma wkoll kien iebes fejn kien hemm b]onn ming[ajr ma dardar l-g[ajn li ried jixrob minnha. Dan g[amlu b’rispett kbir lejn id-dinjità tal-persuna umana u taddrittijiet fundamentali talbniedem. Joseph Muscat kellu l-obbligu morali li jkompli miexi wkoll flistess triq g[all-;id ta’ pajji]na.

Lawrence Gonzi hu lbniedem li mexxa lil Malta f’maltemp internazzjonali kbir, u ma nafx x’kien jonqos jinqala’ aktar ta[t it-tmexxija tieg[u; i]da qatt ma ;ieg[el lill-Maltin jist[u fil-qasam internazzjonali. Dejjem irrispetta bil-provi d-drittijiet tal-bniedem, ;ab f’pajji]na linvestiment li [oloq eluf ta’ impjiegi u [alla ekonomija b’sa[[itha kif hu rikonoxxut mill-og[la istituzzjonijiet talUE. Min-na[a l-o[ra, Joseph Muscat kien il-bniedem li

minn Mario Rizzo Naudi rizzomar@synapse.net.mt

g[all-ambizzjoni personali wieg[ed il-;enna fl-art meta kien fl-Oppo]izzjoni u sfrutta kull mezz biex jikseb il-poter.

Issa b[ala Prim Ministru, meta g[andu l-poter li jie[u d-de/i]jonijiet importanti g[al pajji]na, irnexxielu millbidu nett mhux biss jer;a’ jda[[al f’pajji]na l-kun/ett tal-kulur politiku minflok ilmeritokrazija imma [a de/i]joni sensittiva b[al din li biha qajjem sentimenti razzisti u omofobi/i f’sezzjoni tal-poplu, li qed twassal g[all-mibeg[da u in/identi vjolenti kontra l-

immigranti li jaslu f’pajji]na.

L-a[[ar darba li f’pajji]na kellna Prim Ministru li ta[tu kellna sezzjoni tal-poplu li u]at il-vjolenza fil-konfront tal-minoranza, dan kien l-eks Prim Ministru Karmenu Mifsud Bonnici fis-snin 80, meta Malta g[addiet minn kri]i serja ta’ demokrazija.

Mhu xejn sabi[ li l-a;ir talPrim Ministru Joseph Muscat ifakkar lill-Maltin fl-a;ir ta’ Karmenu Mifsud Bonnici.

Anzi jmissu jist[i li re;a’ qanqal f’pajji]na dawn issentimenti ta’ mibeg[da.

Mexxej tajjeb hu dak li jimxi bil-prin/ipji mhux bilpassjoni, dak li f’kull de/i]joni li jie[u jirrispetta lill-bniedem b[ala persuna denja u umana. Mexxej tajjeb hu dak li jikkonsulta u jie[u de/i]jonijiet flimkien malo[rajn u mhux biex jissodisfa l-ego personali tieg[u.

Mexxej tajjeb iqis mitt darba u jaqta’ darba. U d-de/i]joni li jie[u tkun dejjem l-a[jar de/i]joni possibbli fi//irkustanzi. Mexxej tajjeb ma ji[ux de/i]jonijiet biex jhedded pajji]i o[rajn, jew biex jibblaffja, jew jitkessa[, jew biex i;ieg[el lil xi [add iqum u jxomm il-kafè.

Muscat uriena mill-bidu

x’tip ta’ karattru g[andu.

Konna rajnieh fil-Parlament Ewropew meta kien MEP u min[abba xi ra;uni li lanqas biss staqsa x’kienet, tkessa[ b’arja ta’ tifel bla esperjenza g[ax ma kellux interpretazzjoni bil-lingwa Maltija. Imbag[ad hu fatt mag[ruf li dan il-pampalun tal-Maltin ikellem lit-tfal tieg[u bl-Ingli].

Smajnieh mhux darba jitkellem lil Muscat, u min kien attent fid-diskorsi tieg[u nnota kemm i[obb ju]a l-kelma “Jien” g[al mijiet ta’ drabi. Smajnieh dan l-a[[ar f’intervista li g[amillu l-istazzjon Al Jazerra li fiha rrepeta g[al diversi drabi “jien”.. “jien”.

Qisu l-Gvern tieg[u hu mag[mul minnu biss.

Mexxej tajjeb u responsabbli li jgawdi r-rispett minn ta’ madwaru jitkellem fl-ewwel persuna plural, “a[na”.

Dawn huma sinjali ]g[ar imma juru bi/-/ar in-nuqqas kbir ta’ esperjenza fil-karattru ta’ Joseph Muscat.

G[aliex kif darba kien qal Abraham Lincoln:“Nearly all men can stand adversity, but if you want to test a man’s character, give him power.”

IL-PUNT HU… Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “Inti tista’ ta//etta 6 minnhom ;o darek^^ Jekk le, zip it!”

Wie[ed tal-affari tieg[u qalli li dan il-kliem qalulu patri meta staqsieh x’ja[seb fuq din tal-immigrazzjoni.

Smajt qassisin jitkellmu tajjeb dwar it-tra;edja talimmigranti billi rreferew g[al parabbola tas-Samaritan. I]da li tisma’ wkoll kumment b[al dan minn reli;ju], [asadni.

Kwa]i inkredibbli! Imma forsi le, mhux inkredibbli! Allura dawk li jibqg[u siekta jfisser li…? Xokkanti!

“Twieldet it-tarbija rjali”

Kont se nibda nkanta Adeste fideles x[in rajt dik l-istennija [erqana kollha u l-folol jifir[u bit-twelid tat-tarbija ta’ William u Kate. Imma naturalment waqaft mill-ewwel g[ax mhux il-ka], spe/jalment meta fl-istess jum rajt il-folol kbar li taw mer[ba lill-Papa Fran;isku fis-Santwarju Aparecido u fil-Jum Dinji ta]}g[a]ag[. Veru ka] li hawn inkompli inkanta “…laeti trionphantes, venite, venite…”

Il-media mondjali taw prominenza enormi li]-]ew; avvenimenti. Ma naqbilx ma’ w[ud mill-media li qalu li ttwelid tal-eredi kellu l-akbar

mer[ba fl-istorja g[ax hemm twelid ie[or ta’ elfejn sena ilu li kien uniku. L-istess media donnhom fer[u li kien tifel, garcon, boy, figlio… Insomma ejja nifir[u lill-familja rjali g[all-mi;ja ta’ George Alexander Louis… anki jekk in[ossni kburi li nippreferi repubblika.

Anki t-Toscana qed tifra[ bil-wild irjali. Infatti lgovernanti tal-familja William u Kate hija Antonella Fresolone ta’ 42 sena minn Fucecchio, Firenze.

“Pope urges catholics to resist idols” Diskors wara l-ie[or tul ;img[a s[i[a mimlija fi]-]jara tal-Papa Fran;isku fil-Brazil jimlew bit-tama, bil-fer[ bilmessa;; Kristjan. Eluf kbar mid-dinja kollha n;abru flokka]joni tal-Jum Dinji ta]}g[a]ag[.

Jekk miljuni ta’ nies kienu

jin;abru biex jaraw lil :wanni Pawlu II, u miljuni o[rajn biex jisimg[u l-kelma tal-g[erf ta’ Benedittu XVI, illum qed nassistu g[al miljuni li jin;abru biex imissu lil Frangisku. Ilmod kif dan il-Papa jiddjaloga u j[obb il-wi// uman xbieha ta’ Alla, bit-tg[anniq, bews u karezzi o[rajn, nist[ajlu

kontra kull regola. Is-sentenza tal-Qorti Ewropea hija kontra Malta, u mhux kontra dak ilgvern jew l-ie[or. Mela g[aliex i]]effen dejjem finnofs il-gvern pre/edenti u jhedded? Qieg[da f’[alqu din tal-“considering all options.”

minn Richard Muscat richardmuscat44@gmail.com

imma;ni [ajja tal-passa;;i talVan;elu kull meta :esù kien jiltaqa’ mal-folol u mal-morda u mal-[bieb. Il-Papa tajjeb fi ]mien tajjeb g[all-Knisja u g[ad-dinja.

“ECHR judgments>> government considering all legal options” Hekk ikkummenta l-Ministru Mallia wara li l-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem

ikkundannat lil Malta fuq ksur ta’ drittijiet tal-bniedem kontra immigrant. Inkredibbli kemm ji]loq fin-nixef dan il-ministru pompu]. Bla stil. Goff u jmur

“The colour of money” Ir-reazzjoni qawwija li rajna g[ad-dikjarazzjoni tal-assi u proprjetà tal-Ministri Laburisti fakkritni fil-passa;; tal-famu] film ta’ Scorsese: “Do you smell that?” “What, smoke?”

“No, Money…”

Nag[milha /ara li g[alija kul[add“good luck to him/her”, kul[add g[andu dritt jistag[na. B’mod le/itu u b’[iltu. Ma ng[ir g[al [add.

I]da dan il-kabinett miljunarju tal-Partit (darba msejja[) tal{addiema qabe] kull limiti ta’ trasparenza u ta’ di/enza.

Min nesa juri x’qala’, min [eba, u kellna anki b[allMinistru Mallia li kellu “misunderstanding.” U miskin(!) qalilna wkoll: “jien kont fidil!” Fidil sabi[! Qed jirri]ulta li Mallia hu l-ag[ar ministru li kiser kull etika, inda[al fejn ma jesg[ux.

Il-fatt hu li kul[add da[ak, kul[add ikkummenta blironija, [add ma emmen id-

dikjarazzonijiet im[arbxin tadd[ul u propretajiet tal-ministri u segretarji parlamentari.

G[amlu wirja tal-mist[ija u ta’ g[ajb g[alihom, l-aktar il-PM Muscat.

Din hija [a;a serja [afna.

Ner;a’ ng[id mhux tant g[allkwantità ta’ flus li jippossiedu, daqskemm g[all-kur]ità u suspetti li qanqlu l-ammonti kbar ta’ kontanti mi]mumin iddar u l-ammonti kbar o[rajn li [bew. Qed nassistu g[al kxif kontinwu tal-kulur veru talLabour.

F’[ames xhur il-PM Muscat, li di;à g[amel l-ewwel reshuffle fil-Ministeru ta’ Mallia billi ne[[ielu sSegretarju Parlamentari Bonnici, kellu bi]]ejjed ka]i serji ta’ ksur ta’ etika u mar kontra r-regoli, li kieku saru minn Gvern Nazzjonalista kienu jqumu l-irwiefen kollha u l-pajji] ikun [u;;ie;a. X’;ara?

Ma n[alluhx ikompli jfarrak.

Fost [afna kwotazzjonijiet li laqtuni fuq dan is-su;;ett, nag[]el dik ta’ Saviour Balzan li fl-artiklu tieg[u The Declarations Circus fil-Malta Today meta qal li: “Declarations, if they are to be made, must be transparent and watertight. They must also be verified by facts and documentation.”

Opinjoni 13

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lejn il-futur tas-so/jetà

1. Irridu na//ettaw li sso/jetajiet Ewropej u Afrikani g[addejjin minn bidliet li qeg[din imissuna l-[in kollu.

Il-pre]enza ta’ bnedmin influwenzati b’ideat differenti.

Dik ta’ politi/i li jservu f’so/jetà li w[ud ja[sbu li jifhmuha u ta’ o[rajn li qeg[din sempli/ement jinjorawha. Ta’ bnedmin li jridu jikkontribwixxu, imma joqog[du lura g[ax i[ossu li sso/jetà hija f’idejn il-medja li hija, fil-per/ezzjoni tag[hom, ostili g[all-ideat differenti minn tag[hom. Kif ukoll ta’ bnedmin li jsibu ru[hom f’sitwazzjonijiet komplikati li mhux dejjem jo[ro; l-ordni minnhom, anzi l-kaos huwa lordni tal-jum.

2. Fil-mument partikolari tallum jidher iktar /ar li s-so/jetà qieg[da ssib ru[ha ming[ajr direzzjoni vera. Ma hemmx vi]joni s[i[a li qieg[da t[ares fit-tul, imma wa[da li tg[ix il;urnata. Il-b]onn ta’ tqeg[id ta’ pedamenti ;odda, differenti, li jie[du strutturi li kapa/i jirre]istu s-sej[iet tasso/jetajiet futuri huma none]istenti u, jekk isiru, qed isiru ming[ajr [sieb imma b’kumbinazzjoni. Hemm, iktar minn ]minijiet o[ra, sej[a g[al iktar [sieb, iktar riflessjoni filfond fuq dak kollu li hemm lok li jsir fil-futur tag[na. Lispazju li kien disponibbli f’diversi so/jetajiet demokrati/i

g[all-akkademi/i, g[all[assieba, g[all-persuni li jridu jag[tu lura mill-esperjenzi varja li l-[ajja basktithom fihom kwa]i sparixxa.

3. Il-pre]enza ta’ dawn ilpersuni li jwasslu messa;; fisso/jetà qieg[ed jintilef. Anzi, il-po]izzjoni tag[hom qieg[da iktar u iktar tkompli ti;i injorata mill-klassi politika.

Hemm illum ostilità g[al dawk li jridu jirriflettu fuq dak li huwa g[addej. Il-klima politika fis-so/jetà tag[na hija dik li t[ares b’suspett u tavversa dawk li jridu jaraw fittul, ta’ dawk li jridu ja[sbu g[as-servizz tal-o[rajn. IlGvern tal-jum qieg[ed jibg[at hemm barra l-messa;; /ar li huma m’g[andux, b’xi mod, ji;i avversat ladarba g[andu ma;;oranza ta’ disa’ si;;ijiet u daqshekk voti warajh. Il-poter g[al u[ud, tant qieg[ed f’rashom li jfisser li huma dejjem g[andhom ra;un. Min jissogra jkun differenti jrid jipprepara ru[u g[al a;ir ]baljat kontrih.

4. Il-fatti huma li g[a]-]mien li ;ej, mhux ser ikollna min qieg[ed fil-poter li jag[ti kas, li jrid jisma’ u anzi jkabbar bnedmin li ja[sbu g[ax jistg[u jkunu kontra dak li qed iwettqu huma. Dan jix[et fuqna obbligu ikbar. B[ala partit flOppo]izzjoni rridu n[arsu li nwettqu din il-[idma.

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

Nassigurawha b’dover u bi pja/ir lejn il-pro/ess li je[odna lejn il-verità u so/jetà, li jassigura li min jinsab minn ta[t jitla’ ’l fuq. Il-Partit Nazzjonalista, ma ninsewx, huwa dak il-wie[ed li rnexxielu jibdel is-so/jetà proprju g[ax g[al perjodu twil jisma’ u jikkultiva l-[sieb, lakkademja ta’ dawk li forsi llum narawhom e//entri/i, biss g[ada pitg[ada, nirringrazzjawhom. Il-pro/ess ta’ [sieb ma jistax ji;i limitat f’vi]joni utilitarista, imma jrid jit[alla jimra[.

5. Hemm [afna punti x’wie[ed jirrifletti fuqhom, proprju g[ax il-gvernijiet passati wettqu [afna. Biss, dak li sar hemm b]onn li ner;g[u,

a[na stess, in[arsu lejh u narawh f’dimensjonijiet stori/i, o;;ettivi u billi naraw l-effett so/jali tieg[u. F’dan il-mument nistqarr li iktar ma ng[arbel, ma na[seb iktar nara li l-partit, minkejja l-isforzi tieg[i, ilkontra xaqleb lejn il-lemin u abbanduna l-g[aqal ta/-/entru fl-a[[ar perjodu tieg[u. Kemm g[andi ra;un fuq dan, ma nafx, imma hemm b]onn diskussjoni fejn iktar bnedmin ta’ [sieb jersqu sabiex jag[mlu dan. Ilbniedem fil-[ajja, iktar ma jkun /ar f’dak li g[andu jwettaq, tant a[jar. Il-mew;a llum hija wa[da li trid ta[kem lilna lkoll li na;ixxu ming[ajr ma na[sbu, ming[ajr ma n[arsu ’l quddiem, ming[ajr ma nqisu lprin/ipji eti/i li fuqhom qed nibba]aw l-azzjoni.

6. Il-jiem li g[addew er;ajna missejna u rajna quddiem wi//na realtà li ninjoraw. Ilpre]enza tal-Papa Fran;isku filBra]il qieg[da t[abbat ma’ bibien tas-so/jetajiet Ewropej li jridu jaljenaw rashom, jinqatg[u mir-responsabbiltajiet tag[hom u ja[sbu biss filb]onnijiet tag[hom. Dan ilbniedem, Jorge Bergoglio, ji;i mimli bl-u]u tar-ra;uni g[assewwa. Mieg[u, ftit qablu, ;ew Josef Ratzinger u Karol Woytila. Bnedmin li qraw, studjaw u servew bl-esperjenzi tag[hom, imma fuq kollox, kienu katalisti ta’ [sieb. Kif t[ares lejn il-bniedem, il-valur

tieg[u, x’so/jetà g[andna, x’wa[da g[andu jkollna.

Huma stess ter;a’, influwenzati minn bnedmin o[ra qabilhom u mag[hom. Dak li jg[idu, dak li qalu, jing[ad bis-sens, b’vi]joni, b’direzzjoni li wie[ed jista’ jinjora jew jilludi ru[u li mhuwiex applikabbli, però l[sieb huwa fond u rilevanti g[al min irid so/jetà futura aqwa.

7. Ng[id li diversi, f’din isso/jetà tag[na, kapa/i jikkontribwixxu. Jersqu ’l quddiem b’ideat li j/aqilqu lejn direzzjonijiet li fuqhom a[na fil-politika nistg[u nipparte/ipaw u nsiru protagonisti ta’ sustanza.

Ng[id li g[andna obbligu fuqna, b[ala Partit Nazzjonalista li [abb dejjem ledukazzjoni s[i[a tal-bnedmin, li nimxu f’din id-direzzjoni.

F’dawn is-snin fl-Oppo]izzjoni hemm b]onn nag[rfu iktar kemm irridu nkunu preparati g[al ]mien ie[or.

M’g[andniex naqg[u fil-linja li qieg[ed fiha l-Gvern b[alissa, dik li jkun kontinwament wie[ed reazzjonarju. Irridu nkunu dawk li j[arsu ’l quddiem billi nag[rfu r-realtà pre]enti u futura u nfasslu linji ta’ tibdil li bihom nassiguraw iktar demokrazija, dinjità lejn ilbniedem, tqassim a[jar tal-;id u, fuq kollox, li min huwa minn ta[t jitla’ iktar ’il fuq.

Maturità u vi]joni politika Il-;img[a li g[addiet, Lawrence Gonzi temm ilkarriera politika tieg[u millParlament Malti. Lil Lawrence Gonzi, dan ilmument se jifta[lu kapitlu ;did fil-[ajja personali tieg[u. G[all-PN, dan ilmument kellu sinifikat kbir.

Kul[add ji;;udika b’mod differenti lil Lawrence Gonzi l-politiku. G[alija, il-mument tal-prova wrieh tul il-kri]i Libjana. Dak i]-]mien, kont na[dem fis-Segretarjat Privat tal-Vi/i Prim Ministru Tonio Borg. Il-kri]i fil-Libja g[extha mill-qrib u vi/in idde/i]jonijiet me[uda hekk kif ]vol;ew i/-/irkustanzi.

Kien mument ta’ in/ertezza kbira meta ma kienx /ar min kien se jo[ro; rebbie[.

Gaddafi baqa’ juri l-vjolenza tieg[u, u l-Oppo]izzjoni Libjana baqg[et determinata.

Malta, bi storja ta’ relazzjonijiet ma’ dan iddittatur, dettata millpo]izzjoni ;eografika tag[na ma’ pajji] bieb u g[atba,

riedet twie]en sew idde/i]jonijiet tag[ha. F’dan ilkuntest, Lawrence Gonzi g[ex il-prin/ipju tas-sewwa meta kkundanna bla ri]ervi lir-re;im ta’ Gaddafi. Kien fost tal-ewwel, jekk mhux lewwel, li g[amel dan. LOppo]izzjoni Laburista ta’ dakinhar baqg[et siekta b[allikieku ma kien qed ji;ri xejn. F’dan il-mument, Lawrence Gonzi wera maturità politika, vi]joni u la[aq il-qu//ata ta’ statista.

Naturalment, kien hemm mumenti o[rajn li fuqhom l-

minn Ryan Callus ryancallus@gmail.com

rajna l-infrastruttura tat-toroq tinbidel, restawr tas-swar u pro;etti mill-kunsilli lokali.

It-tmexxija tieg[u dderi;ietna fl-ewwel snin ta’ s[ubija tal-UE hekk kif ridna nsibu saqajna biex inkunu nistg[u nimmassimizzaw iddrittijiet u l-obbligi li din ;abet mag[ha.

L-a[[ar le;i]latura ta’ Lawrence Gonzi i]da, se tibqa’ mfakkra g[all-politika favur ix-xog[ol. Malta baqg[et tirre;istra fost lanqas rati ta’ qg[ad fl-UE fi ]mien ta’ kri]i finanzjarja.

Lawrence Gonzi wera maturità politika, vi]joni u la[aq il-qu//ata ta’ statista istorja g[ad trid ti;;udika po]ittivament lil Lawrence Gonzi. Hu rnexxielu jerga’ jirba[ il-fidu/ja tal-poplu wara l-introduzzjoni talewro. L-ebda partit politiku fl-Ewropa ma rnexxielu jag[mel dan. It-tran]izzjoni

li mexxa mil-lira Maltija g[all-ewro kienet kalma u organizzata.

Id-disa’ snin ta’ tmexxija ta’ Lawrence Gonzi kienu kkaratterizzati minn investiment qawwi f’fondi Ewropej. Tul dawn is-snin,

Ma kellniex protesti fit-toroq min[abba l-qg[ad jew kontra mi]uri ta’ awsterità. Kien mument li fih Malta bbrillat fi/-/irkustanzi tal-o[rajn.

Diskors li se nibqa’ niftakar kien dak li g[amel fil-Parlament dakinhar li

ddiskutejna l-politika talGvern Laburista favur ilpush back. Lawrence Gonzi, il-bniedem li g[alih ilprin/ipju tas-solidarjetà huwa sagrosant, ma qag[adx lura milli jistqarr li b[ala so/jetà fallejna milli nag[rfu li l-immigrazzjoni irregolari tibqa’ kwistjoni umana.

Id-de/i]joni li Lawrence Gonzi jtemm il-karriera kienet tieg[u. Kienu [afna madankollu li [e;;ewh jer;a’ jikkunsidra. I]da kif qal tajjeb [afna fil-Parlament fl-a[[ar diskors, is-si;;u parlamentari mhuwiex tag[na d-deputati, i]da huwa biss misluf lilna.

M’g[andniex nu]awh g[allinteress personali tag[na i]da g[all-;id tal-[afna. F’disa’ snin b[ala Prim Ministru, Lawrence Gonzi ssagrifika [afna g[al interess akbar. Lil hinn mit-twemmin ta’ kull Malti, Lawrence Gonzi jixraqlu rikonoxximent g[al dak li g[amel g[alija u g[alik.

14

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni

Nisimg[u u nikkomunikaw Fil-Parlament Ewropew David Stellini tkellem malMembru tal-Parlament Ewropew fil-Partit Popolari Ewropew Roberta Metsola dwar l-elezzjoni Ewropea f’Mejju 2014. : Na[seb li likbar u;ig[ ta’ ras g[allParlament Ewropew u g[al kull istituzzjoni Ewropea hu li ftit jivvutaw f’dawn lelezzjonijiet. Fl-a[[ar elezzjoni fl-2009, ivvutaw biss medja ta’ 43% ta’ dawk li setg[u jipparte/ipaw f’dawn l-elezzjonijiet.

David Stellini

:

MEP Roberta Metsola

Dan jista’ jirrifletti fuq il-fatt li jista’ jkun li n-nies ma jafux e]att x’tag[mel l-UE jew jista’ jkun ukoll li lkampanji fl-istati membri mhumiex qawwijin bi]]ejjed biex in-nies i[ossu li lParlament Ewropew hu ta’ interess g[alihom ukoll.

F’Malta, l-istorja hi kemxejn differenti u wa[da mill-iktar affarijiet li kkummentawli dwarhom minn mindu ;ejt eletta fil-Parlament Ewropew kienet il-parte/ipazzjoni talpoplu Malti fl-elezzjonijiet.

Jien ng[id li rridu na[dmu g[al aktar parte/ipazzjoni biex in[e;;u iktar nies jivvutaw fl-elezzjonijiet tassena d-die[la. : Hi sfida

David Stellini

biex tikkomunika l-politika tal-UE b’mod effettiv?

kinitx tmur kontra l-li;ijiet Ewropej. Il-Kummissjoni tatni twe;iba u infurmatni li se tinvestiga l-ka] filwaqt li tiddiskuti mal-Gvern Malti biex tara jekk din ir-ri]enja tmurx kontra l-li;ijiet Ewropej. Hu f’ka] b[al dan fejn Ewroparlamentari verament ikun qed jag[mel differenza u j[ares id-drittijiet ta/-/ittadini Maltin.

:

MEP Roberta Metsola

Jien kont kandidata fl-2004 u fl-2009 u dejjem ippruvajt nag[mel il-kampanja tieg[i informattiva biex il-poplu jkun jista’ jikseb informazzjoni dwar xi tfisser l-UE g[alih. Meta xi [add jipprova jqajjem su;;ett li g[andu x’jaqsam biss malkuntest nazzjonali, jien dejjem smajtu i]da fl-istess waqt, ippruvajt norbot dan ilpunt mal-kuntest Ewropew g[aliex imbag[ad ikollhom ra;un in-nies ma jinteressahomx li jipparte/ipaw fl-elezzjonijiet Ewropej. G[aliex? G[ax innies jis[qu li ma tkun ing[atat ebda informazzjoni dwar dak li inti, b[ala kandidata g[all-elezzjonijiet Ewropej, suppost qed tfehimni u tikkonvin/ini dwaru. G[aldaqstant, imbag[ad, kif se jin]amm kuntatt miftu[ bejn irrappre]entanti Maltin filParlament Ewropew u n-nies li tirrappre]enta, u n-nies kif se jifhmu l-importanza li jipparte/ipaw f’dan lelezzjonijiet? :

David Stellini

Ewroparlamentari g[andu wkoll ir-rwol li jisma’. {afna mill-Maltin jibag[tu l-ilmenti tag[hom fil-Kumitat tal-

: Dwar lelezzjoni Ewropej tas-sena ddie[la, wa[da mill-proposti fundamentali tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Parlament Ewropew hi li kull partit politiku Ewropew ikollu kandidat li mbag[ad ji;i nnominat b[ala President talUE. David Stellini

minn Roberta Metsola roberta.metsola@europarl.europa.eu

Petizzjonijiet. Kif ;ejt eletta, inti qajjimt mistoqsijiet lillKummissjoni Ewropea dwar ir-ri]enja sfurzata ta’ Dr Antonio Ghio. :

MEP Roberta Metsola

Hekk kif ;ejt eletta l-messa;; tieg[i kien /ar. Jekk se jkun hemm drittijiet ta’ /ittadini Maltin u G[awdxin jew /ittadini Ewropej li joqog[du Malta, li se ji;u mittiefsa millGvern, allura se nitkellem.

Jien membru fil-Kumitat talPetizzjonijiet u dan hu lKumitat li jressaq dawn lilmenti fil-Parlament Ewropew. Jien ressaqt wie[ed minn dawn l-ilmenti lillKummissjoni Ewropea u tlabt twe;iba u anali]i dwar jekk irri]enja sfurzata ta’ Dr Ghio

:

MEP Roberta Metsola

Wa[da mill-affarijiet li dejjem jistaqsu g[alihom in-nies hi li jkollhom wi// li jirrappre]enta l-UE u f’din ilkampanja li ;ejja hemm b]onn li n-nies ikollhom dan il-wi// li jirrelataw mieg[u b[ala r-rappre]entant tag[hom fl-UE meta pere]empju mal-Istati Uniti jew i/-?ina. Il-partiti politi/i g[arfu li biex jag[mlu dan irid ikollhom kandidat li jkun qed jirrappre]enta lil dak ilpartit fil-Kummissjoni Ewropea biex jg[aqqad hu Kummissjoni Ewropea. IlKummissjoni hi l-gwardjan

tat-Trattat u g[alhekk qisu lGvern tal-UE u meta dak ilwi// jirrappre]enta l-UE, ilpoplu j[ossu aktar vi/in lUE. Ovvjament, hu wkoll iddmir tieg[i b[ala kandidata li meta nkun qed nitkellem man-nies, nikkomunika dak il-wi// fid-djar Maltin u G[awdxin u nurihom ilpersuna li l-a[jar tmexxi lUE. Din se tkun sfida g[aliex sa issa ma kellniex kampanja b[al din u dan se jkun interessanti ferm. : Sa issa lPPE g[adu ma g[a]el lil [add. Kien hemm min issu;;erixxa l-Prim Ministru tal-Polonja filwaqt li kien hemm min issu;;erixxa lillKummissarju Vivienne Redding …

David Stellini

:

MEP Roberta Metsola

Din hi de/i]joni li se tittie[ed mill-PPE f’Marzu li ;ej waqt Kungress fl-Irlanda. Lismijiet li semmejt inti huma ismijiet ta’ nies prominenti [afna fil-familja tal-PPE. ?erta li l-persuna li se tkun proposta mill-PPE se twassal biex tg[aqqad il-partiti politi/i kollha fl-UE biex inkunu kollha wara dik ilpersuna u wara l-elezzjonijiet ni;u fil-Parlament Ewropew biex nivvutaw lil dik ilpersuna [alli tkun ilPresident tal-Kummissjoni Ewropea.

Ix-xog[ol ma jin[oloqx wa[du Wa[da mill- idjomi Maltin tg[id li x-xog[ol hu ssalmura tal-;isem. L-ebda familja ma tista’ timxi ’l quddiem jekk ma jkollhiex d[ul di/enti. Hu x-xog[ol li jipprovdi d-d[ul lil kull familja. Hu x-xog[ol li jag[ti /-/ans lil kull familja li timxi ’l quddiem.

Ix-xog[ol hu wkoll is-sors li minnu kull wie[ed minna jkun jista’ jassigura d-dinjità tieg[u, u allura s-sens ta’ kburija li qed ng[ixu b’dak li qed na[dmu g[alih.

Ming[ajr ix-xog[ol, isso/jetà ma tistax tavvanza u timxi ’l quddiem. G[alhekk, il-PN dejjem insista li wie[ed mill-iskopijiet prin/ipali tieg[u hu li jo[loq ix-xog[ol.

Investiment fl-edukazzjoni Matul is-snin ta’

amministrazzjoni Nazzjonalista, rajna nnumru ta’ nies ja[dmu dejjem ji]died f’diversi setturi. Dan g[aliex il-PN dejjem investa fil-[olqien tax-xog[ol. Ix-xog[ol ma jin[oloqx wa[du i]da

je[tie; Gvern g[aqli li jag[raf kif ju]a r-ri]orsi tieg[u. L-edukazzjoni hi //avetta ta’ impjiegi u pagi tajbin. Tfasslet strate;ija edukattiva biex i]-]g[a]ag[ ikunu iktar ippreparati g[al meta jibdew ja[dmu.

Kien dan li wassal lillGvern Nazzjonalista biex mhux biss ikabbar ledukazzjoni fl-Università, i]da anke f’diversi istituzzjonijiet o[ra b[al lMCAST fejn, wara diversi investimenti mill-Gvern fissnin l-img[oddija, illum insibu numru kbir ta’ ]g[a]ag[ li jattendu biex ikomplu l-edukazzjoni tag[hom f’oqsma differenti b[all-farma/ewtika, avjazzjoni u informatika.

Li kieku ma kienx g[al dan l-investiment, kieku llum g[andna numru kbir ta’ ]g[a]ag[ li l-livell ta’ edukazzjoni tag[hom hu baxx u g[alhekk hu iktar diffi/li g[alihom li jsibu xog[ol.

Minkejja, kif nafu, id-dinja g[adha g[addejja minn ri/essjoni, pajji]na fl-a[[ar snin xorta ]ied l-impjiegi.

minn Graziella Galea galeagraziella@hotmail.com

Malta rnexxielha to[loq 20,000 elf impjieg ;did.

Investiment fix-xog[ol Minbarra fl-edukazzjoni l-

PN investa biex jin[oloq ukoll ix-xog[ol f’oqsma differenti. Matul is-snin filgvern il-PN fassal pro;ett wara ie[or li [olqu xog[lijiet fl-oqsma tal-kostruzzjoni. Linfrastruttura ma tintg[arafx minn kif kienet snin ilu.

L-oqsma tattelekomunikazzjoni bidlu lmod kollu ta’ kif isiru l-

kuntatti minn pajji]na g[al madwar id-dinja, i]da mhux biss. Ming[ajr dawn linvestimenti ma konniex nistg[u nag[mlu l-i]viluppi li se[[ew. Kien ikun impossibbli li jimxi ’l quddiem il-qasam tasservizzi finanzjarji, il-qasam tal-i-gaming u l-oqsma l-o[ra kollha marbutin mattelekomunikazzjoni.

Hu importanti li dan ma jintesiex. Jekk ma noqog[dux attenti nistg[u nitilfu dak li ;ibna matul is-snin.

Investimenti o[ra li saru, u li g[adhom jo[olqu mpjiegi, qeg[din jo[olqu attrazzjonijiet ;odda. Fost dawn hemm pro;etti b[al dawk tal-akwarju jew b[al dawk tar-riabilitazzjoni tassalini u tas-swar tal-Belt u tal-Imdina. Dawn linvestimenti fissru li n[olqu [afna mpjiegi ;odda.

In-nisa fid-dinja tax-xog[ol

B[ala mara ma nistax ma nsemmix ix-xog[ol li wettaq il-PN biex il-mara tkompli tistudja u ta[dem matul [ajjitha. Matul din is-sena

kellna 58% tal-istudenti talUniversità li huma nisa. Lammont ta’ nisa mi]]ewga ja[dmu ]died b’ammont sostanzjali.

In-nisa ta[t l-40 sena f’Malta qed ja[dmu aktar mill-medja Ewropea. Kif nistg[u naraw, il-kultura nbiddlet g[all-a[jar permezz tal-[idma, opportunitajiet u in/entivi tal-PN. Bix-xog[ol u bl-edukazzjoni, il-mara mhux biss tag[ti sehemha imma wkoll tie[u s-sehem li jixirqilha mill-;id li jin[oloq fil-pajji].

Kuntrarjament g[al dak li semmejt dwar lamministrazzjoni Nazzjonalista, il-Gvern pre]enti qisu ma tantx qed jag[ti importanza lis-settur tax-xog[ol. Ix-xog[ol jag[tina dinjità, jag[tina mezz ta’ g[ajxien di/enti, ta’ kif uliedna jkunu jistg[u jitg[allmu u jibqg[u ja[dmu.

Fil-ftit ;img[at li g[addew mill-a[[ar elezzjoni ftit li xejn smajna dwar linvestiment fis-settur taxxog[ol. Nispera li l-impjiegi jibqg[u jkunu fuq quddiem nett tal-a;enda politika.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Opinjoni

15

G[ajnuna so/jali lil min g[andu b]onn Fil-jiem li g[addew, ilParlament approva l-estimi tal-ba;it marbuta malakkomodazzjoni so/jali. Hu settur importanti g[aliex jg[in biex naraw li l-familji li tassew g[andhom b]onn jing[ataw l-opportunità jg[ixu [ajja normali, it-tfal talfamilji tag[na jing[ataw ittrobbija li tixirqilhom u opportunità g[al edukazzjoni ugwali daqs tfal o[ra – u dan g[aliex id-dar hi l-ewwel skola.

Ekonomija li pprovdiet qafas so/jali ;ust Matul is-snin li g[addew,

gvernijiet Nazzjonalisti [olqu bosta skemi u inizjattivi biex diversi individwi u familji jing[ataw l-opportunità li jikru jew jixtru proprjetà g[alihom u g[all-familja tag[hom. B’dawn l-iskemi ng[atat ukoll g[ajnuna lil min ried jirran;a daru jew inkella jintrodu/i fa/ilità ;dida li tg[inu jibqa’ jg[ix fl-istess residenza li kien jokkupa.

B’kollox, fil-qasam taddjar, gvern Nazzjonalista [are; aktar minn 20 skema fuq medda ta’ [ames snin, b’investiment ta’ aktar minn €7 miljun u kienu allokati aktar minn 500 post talGvern. Kien hemm ukoll skemi li bihom bosta familji u individwi ng[ataw lopportunità jikru post ming[and l-Awtorità tad-Djar.

F’dan il-programm, il-Gvern ta l-opportunità lil sidien ta’ appartamenti privati biex jipprovdu l-appartamenti tag[hom g[all-kiri mill-gvern,

[alli l-Gvern ikun jista’ jikri dawn il-postijiet lil min ikun applika biex jixtri post.

Din l-iskema kienet tajba fuq diversi livelli: 1. Kienet qed titulizza postijiet abitabbli li kienu fissuq i]da ma kinux qed jintu]aw; 2. Tat opportunità lis-sidien ta’ dawn il-postijiet biex ipo;;u l-proprjetà tag[hom sa /ertu punt fuq is-suq u jkollhom d[ul ra;onevoli mill-iskema li kienet qed toffri l-Awtorità tad-Djar; 3. Tpo;;i g[addispo]izzjoni tal-Awtorità stokk ta’ residenzi, appartamenti u garaxxijiet li bihom setg[et tpo;;i quddiem l-applikanti g[a]la ta’ residenzi g[all-[ti;iet tag[hom; 4. Fuq kollox, tag[ti residenza lil min kien applika u allura kellu b]onn residenza g[all-ewwel darba jew residenza alternattiva peress li kien jg[ix f’post ta’ livell baxx jew sa[ansitra perikolu].

Skema o[ra importanti li gvern Nazzjonalista nieda kienet dik li biha bosta familji li kienu g[al diversi snin b’darhom fuq konvenju setg[u jag[mlu l-kuntratt finali biex isiru sidien ta’ djarhom. G[all-kuntrarju, gvern Laburista tas-snin 80 kien ta diversi residenzi fuq konvenju u g[alihom ilkuntratt finali qatt ma kien sar. B’din l-iskema, 170 familja saru sidien ta’ djarhom g[all-ewwel darba.

Dan mhux biss fisser ser[an il-mo[[ g[al dawn il-familji

minn Kristy Debono kristy.debono@parlament.mt

i]da pprovda proprjetà li setg[et tintu]a biex tag[mel tajjeb g[al min ried jissellef fuqha biex ng[idu a[na jifta[ negozju ]g[ir. Gvern b’sens u direzzjoni ekonomika hekk jag[mel! Jo[loq skemi bilg[aqal li minnhom igawdu lfamilji u li wkoll jg[inu biex jitkattar il-;id fl-attività ekonomika.

Biex [add ma jibqa’ lura Fil-[ames snin li g[addew il-Gvern Nazzjonalista ta lopportunità lil 1,500 resident isiru sidien ta’ djarhom u dan billi xtara ming[and ilwerrieta ta’ sidien ta’ djar li l-

proprjetà tag[hom ittie[det wara t-Tieni Gwerra Dinjija, g[al skopijiet so/jali, biex irresidenti f’dan il-bini jkunu jistg[u jixtru l-proprjetà li jg[ixu fiha. L-opportunità setg[et ting[ata lil dawn l1,500 resident, billi l-werrieta

t[allsu bil-prezz kummer/jali tal-lum u r-residenti ng[ataw l-opportunità li jixtru d-dar li kienet saret tag[hom bi prezz issussidjat u termini ta’ [las fuq perjodu ta’ 12-il sena ming[ajr interessi.

Skema o[ra importanti hi dik g[all-ewwel xerrejja, fejn l-Awtorità setg[et tg[in lillewwel 300 applikant li jikkwalifikaw li jkollhom g[ajnuna ta’ 2.5 fil-mija fuq linteressi mis-self tal-banek fuq l-ewwel tmien snin. Hu stmat li b’din l-inizjattiva lapplikanti gawdew sa 14-il elf ewro f’sussidju fuq is-self tag[hom.

Direzzjoni ekonomika ispirata minn valuri so/jali M’hemmx dubju li minnkejja l-kri]i ekonomika dinjija u d-diffikultajiet

finanzjarji kbar li bla dubju ta’ xejn kiddew lil pajji]na, gvern Nazzjonalista kien g[aqli bi]]ejjed biex jipprovdi g[allfinanzjament ta’ dawn ilprogrammi u inizjattivi.

G[alkemm il-Gvern pre/edenti stinka biex jara li s-suq ta’ pajji]na jikber, ikattar il-;id u jo[loq opportunitajiet tax-xog[ol, baqa’ fuq kollox ispirat minn valuri so/jali li jg[inu lil min tassew g[andu b]onn [alli ma j[alli lil [add fi xfar isso/jetà. Dan g[amlu g[aliex kien fidu/ju] li bit-tmexxija ekonomika tieg[u, seta’ jo[loq bi]]ejjed ;id u g[alhekk bi]]ejjed d[ul biex jiffinanzja l-programmi ta’ akkomodazzjoni so/jali g[as-

snin li ;ejjin.

Gvern li je[tie; li jibda jwettaq

Issa jrid ikun gvern Laburista li juri kemm hu kapa/i u kemm g[andu vi]joni ekonomika u finanzjarja tajba biex biha jiffinanzja dawn il-programmi u o[rajn ;odda fil-qasam talakkomodazzjoni so/jali.

Il-Gvern Laburista je[tie; li jqum u jirrealizza li m’g[adux f’kampanja elettorali u je[tie; li jirrealizza li meta tirba[ lelezzjoni u tkun fil-Gvern, trid tidde/iedi u tiggverna!

Issa sta g[all-Partit Laburista fil-Gvern li jikkonvin/ina u lill-UE li g[andu direzzjoni finanzjarja u programm ekonomiku b’vi]joni biex jiffinanzja lprogrammi li [oloq il-PN filGvern u l-inizjattivi li qed nistennew li nibdew naraw jimplimenta dan il-Gvern.

Nittama li l-Gvern tal-lum jirnexxilu ji;;enera bi]]ejjed tkabbir ekonomiku mhux biss biex jipprovdi bi]]ejjed finanzjament g[all-inizjattivi li [alla l-PN mill-a[[ar le;i]latura i]da wkoll biex ikollna bi]]ejjed programmi li jg[inu lil min tassew g[andu b]onn, kemm biex jirran;a daru u jg[ix f’residenza abitabbli, kemm biex persuni jkunu jistg[u jikru residenzi ming[and il-gvern kif ukoll biex familji jixtru darhom ming[and il-Gvern jew inkella jakkwistaw l-ewwel residenza tag[hom b’rati ta’ mg[ax favorevoli.

Mel[ u ;ilda {afna ilhom jitkellmu dwar l-immigrazzjoni illegali i]da [afna ilhom ma jag[mlu xejn fuq din is-sitwazzjoni u jimxu mal-kurrent. Politi/i, qassisin, g[aqdiet volontarji, razzisti – min ma tkellimx?

Kien hemm min [addem rasu u kiseb fondi mill-UE biex jg[in. Kellna politi/i li [addmu rashom u utilizzawhom g[all-gwadann politiku. Pajji]i o[ra tkellmu biex farfru l-pi] minn fuqhom. Il-Papa ni]el jittawlilhom Lampedusa u filfrattemp il-[ajja tkompli.

Aktar ma jg[addi ]mien, ilproblema tal-immigranti irregolari qed tikber u mag[ha qed ji]diedu problemi o[ra. Irridu nag[rfu li qed jikber ir-razzi]mu u lbi]a’. Aktar ma ji]diedu limmigranti, aktar nisma’ min jg[idli li /erti xog[lijiet qed isiru minnhom g[al /u/ata ta’ soldi u bla ebda kundizzjonijiet ta’ xog[ol. Li

f’jum ji]diedu 200 ru[ fuq din il-g]ira jfisser li ]diedu 200 [ajja bis-sabi[ u l-ikrah tag[hom. Bin-ne/essitajiet umani, li mag[hom jin;ieb passat ta’ u]anzi, kundizzjonijiet ta’ sa[[a u tama g[al [ajja a[jar. Lambjent li jg[ixu fih limmigranti hu ideali biex jo[loq dipressjoni u frustrazzjoni fost [afna. InNazzjonijiet Uniti wkoll ikkritikat il-kundizzjonijiet ta/-/entri miftu[a u kul[add konxju minn dan.

I]da jidher li l-g[aqdiet internazzjonali, l-Unjoni Ewropea u kull organizzazzjoni umanitarja mhix konxja tal-frustrazzjoni, tensjoni u preokkupazzjoni tal-Maltin. {afna jiskantaw kif f’pajji] bla ri]orsi u b’densità qawwija ta’ popolazzjoni kif g[andha Malta, jirnexxilna niksbu ssu//essi. I]da niskanta kif lebda pajji] membru fl-UE ma

jeanclaudemicallef@gmail.com

j[ossx li g[andu jindirizza bil-provi s-sitwazzjoni g[al Malta, l-Italja, Spanja u lGre/ja. Il-problema talimmigrazzjoni irregolari qed twassal biex tikber ukoll tensjoni bejn l-istess pajji]i u dan min[abba l-apatija u nnuqqas ta’ solidarjetà.

Sal-lum, l-UE n[biet b’kun/etti ta’ diversità filkultura; stqarrijiet ta’

solidarjetà u pro;etti ta’ finanzjament li jg[inu biex wie[ed jilqa’ l-immigranti imma jipprevedi milli ji;ru madwar l-Ewropa. Kienu biss il-ftit, frott il-qsim tal-pi] li [assew li jistg[u jilqg[u lil xi w[ud f’pajji]hom u jtaffu ftit pi] lill-aktar membri milquta.

L-ag[ar mezz ta’ trattazzjoni hu t-theddid filvojt. Sfortunatament dan la[[ar pajji]na, permezz talPrim Ministru, ]broffa b’dan il-mezz li ]gur ma jg[inx biex insolvu l-problema imma jistimula w[ud millproblemi ulterjuri.

L-aqwa mod kif issolvi problema hu billi tattakkaha imma mhux tattakka lil min jista’ jsostnik! Minflok rajna li n;ieg[lu lil kull pajji] membru jirrealizza u jqis ilproblema tal-immigrazzjoni irregolari b[ala problema Ewropea, a;ixxejna b’mod li sirna problema fost l-istati membri.

Il-;lieda kontra limmigrazzjoni illegali g[andha tkun missielta fuq ]ew; binarji: 1. Malta b[al kull pajjiz membru g[andu jkollha kwota ta’ kemm-il immigrant tista’ ;;orr. Malli tinqabe] ilkwota, kull immigrant irregolari jittie[ed f’pajji] ie[or skont il-kwota relevanti.

2. Mal-Magreb, inNazzjonijiet Uniti u l-Unjoni Afrikana jitfasslu programmi sostenibbli g[al politika li jorbtu l-gvernijiet tal-pajji]i Afrikani milquta biex jitjieb il-livell ta’ g[ajxien.

Tul kull pro/ess, l-umanità u d-diplomazija g[andhom jipprevalu. Hekk nibdew nirra;unaw u na;ixxu.

Nispera li minflok xi mistoqsija razzista nibdew nistaqsu jekk g[andniex mel[ f’mo[[na.

Pass ’il quddiem g[al Malta hu pass ’il quddiem g[all-UE.

16

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Ittri lill-Editur

Jum nazzjonali wie[ed u mhux tlieta Sur Editur, Permezz ta’ din l-ittra qieg[ed inwie;eb ilmistoqsija ta’ Walter Camilleri li dehret fil[ar;a ta’ il-mument tal-{add 7 ta’ Lulju.

Il-Jum Nazzjonali Malti g[andu jkun wie[ed u mhux tlieta.

Nifra[ lil Walter Camilleri li di;à kien ilu li tnebba[ qabli dwar il-jum tal-10 ta’ Frar fissens li kien kiteb mis-sena 1981, u dan kif kien qal hu, li l-jum tal-10 ta’ Frar g[andu ji]died mal-jiem nazzjonali.

Dan hu jum li g[andu jin]amm ’il fuq minn kull fehma politika biex iservi ta’ sinjal ta’ g[o]]a tal-g[aqda tal-poplu Malti. G[andu jkun il-jum li juri l-karattru ta’ qalb Malta minqux permezz tan-nawfra;ju ta’ San Pawl.

Dan il-jum kien rigal ta’ Alla g[alina l-Maltin b[ala si;ill ta’ m[abbtu lejna. A[na g[andna nuru apprezzament g[al dan il-jum g[ax hu lwi// veru tal-identità ta’ Malta nazzjon uniku u dan g[al diversi ra;unijiet.

Naf Maltin li jaqblu li hu ta’ fastidju u stonatura nazzjonali kif ukoll stramba li jkollok [ames jiem kollha nazzjonali, tant li dan l-a[[ar twaqqaf kumitat li se jiddiskuti dwar il-festa nazzjonali.

Il-jum nazzjonali g[andu jkun wie[ed u mhux aktar.

1. Malta hi identika ma’ xejra u bixra reli;ju]a sa mill-qedem. Lura fl-istorja f’Malta nstabu tempji fejn missirijietna kienu jag[tu qima lil xi allat foloz. Mela Malta dejjem kienet ta’ identità reli;ju]a u g[adha sal-lum. L-istorja tixhed g[allospitalità ta’ Malta u dan hu wkoll dell benefiku tar-reli;jon tag[na. Mela min jista’ j/a[[ad lil Malta li tkompli t[addan l-identità tag[ha?

2. Malta g[adha tipprofessa l-identità reli;ju]a tag[ha sal-lum sew fil-privat u sew pubblikament billi l-Maltin g[adhom mid[la sew tal-Knisja bittalb, tif[ir u adorazzjoni lil Alla veru kif g[allimna l-Appostlu tal-:nus, in-nawfragu f’Malta tag[na. Il-poplu Malti g[adu jiffeste;;ja u jimmanifesta bi [;aru r-reli;jon u anzi wkoll ilMalti ;arr mieg[u barra minn xtutna din lidentità reli;ju]a kif jixhdu l-emigranti Maltin.

Sa/erdoti, isqfijiet u laj/i Maltin huma missjunarji [abrieka dixxipli ta’ Pawlu Missierna. Dan hu frott tan-nawfra;ju f’Malta. Din hi testimonjanza awtentika millg[eruq tal-identità tag[na reli;ju]a Pawlina.

Min ji/[ad dan mhux Malti u g[andu identità sfa//ata.

3. Identità tfisser wi// il-poplu Malti. {add ma jista’ ji/[ad l-identità ta’ Malta g[ax listorja ta’ Malta hi wa[da u dak li twettaq fl-

istorja [add ma jista’ jbarrih g[ax sar g[al dejjem. Min jipprova jnessi dak li hu veru flidentità Maltija, dak ma jkunx sin/ier u ma jissejja[x Malti. G[aldaqstant il-Maltin g[andna nkunu leali lejn l-identità vera tag[na u obbligati bi dmir sagrosant li n]ommuha u wkoll niddefenduha millqarrieqa u mill-opportunisti.

4. A[na l-Maltin g[andna identità wa[da, vera u tajba. Malta wirtet, bis-sa[[a ta’ Pawlu l-vera reli;jon li ried Alla g[alina. Malta g[adha t[addan sal-lum reli;jon wa[da, vera u tajba billi fil-Jum tan-Nawfra;ju Alla [elisna mill-pagani]mu u da[[alna fid-dawl tieg[u. Il-fatt li Malta hi stat lajk ma jtellef xejn mill-jedd li nippossiedu identità reli;ju]a g[ax l-istat hu ffurmat minn /ittadini li sal-lum g[adhom jipprattikaw lidentità reli;ju]a tag[hom u g[aldaqstant i//ittadini Maltin huma /ittadini laj/i-reli;ju]i.

L-istat lajk ma jistax i/a[[ad li/-/ittadini tieg[u minn dak li j[ossu fid-dmir talkuxjenza retta tag[hom, anzi hu fid-dmir li jag[mel dak li jridu u jixtiequ l-istess /ittadini Maltin g[ax stat hu stat kif u kemm ja;ixxu /-/ittadini tieg[u. Il-fehma tieg[i f’dan ir-rigward hi li l-istat hu g[a/-/ittadin u mhux il-kontra.

5. Ikun di]unur lil Malta li ta[bi l-vera identità tag[ha bl-isku]a li d-dinja tinbidel ma]-]mien. Veru li g[andna nimxu ma]]mien, i]da l-istess ra;uni twissina li ninbidlu g[all-a[jar fil-quddiem u mhux tinsa u twarrab is-sabi[ u t-tajjeb li jkollok. Dan g[andu jin]amm fis-sod biex jibqa’ jkanta lglorja u jfakkar dejjem fil-;ie[ ta’ Malta art twelidna. Hi responsabbiltà u obbligu talmexxejja tag[na li j[ossu dak kollu li jag[ti ;ie[ lil Malta u jiddefenduh bil-qawwa talmerti fl-akbar u l-og[la livell tal-ordni pa/ifiku, sabi[ u dejjiemi g[a/-/ittadini Maltin kollha.

6. Hu /ar li l-jum li jippossiedi l-og[la livell ta’ merti, intrinsikament, il-merti jinsabu fil-jum tan-Nawfra;ju ta’ Pawlu Missierna f’Malta li a[na nqisuh l-10 ta’ Frar.

In[e;;e; lill-kumitat li se jiddiskuti dwar il-jiem nazzjonali, billi jixtarr tajjeb largumenti tieg[i u li l-kumitat ikun ta’ fehma wa[da retta fl-g[a]la tal-Jum Nazzjonali li jist[oqqlu jissejja[ hekk, [alli dan jirrifletti lidentità vera Maltija. Nistenna li dan il-jum ji;i ssi;illat fil-Kostituzzjoni ta’ Malta.

Mario Gauci

Ir-Rabat

Is-sajf re;a’ mag[na Sur Editur, L-ista;uni kollha sbie[, wie[ed isba[ mill-ie[or. Issajf g[al [afna hu ]mien ta’ mistrie[ u divertiment.

Jiddependi x’inhu x-xog[ol tieg[ek. }gur li mhux kull xog[ol jippermettilek tgawdih b[al [afna o[rajn. }gur li l-istudenti jkunu qed jistennew dan l-ista;un g[ax jieqfu g[al ftit mill-istudju u jkunu ftit aktar liberi. G[al [afna o[rajn hu ]mien g[al xi safra, imqar qasira. Hawn [afna o[rajn li s-sajf jistg[u jgawduh billi jmorru xi passi;;ata qasira g[all-frisk filg[axija jew bilqieg[da fuq xi bank. Dan ifisser li kul[add jista’ jistrie[ b’modi differenti, kul[add skont ilmezzi u l-gosti tieg[u. Limportanti li dak li nag[mlu jkun ta’ sodisfazzjon.

F’dan l-ista;un ni//elebraw [afna festi madwar il-g]ejjer sbie[ tag[na. Il-festi huma sbie[, i;ibu divertiment u kummer/. Fis-sajf ji;u fostna eluf ta’ turisti biex igawdu dan l-ista;un u l-festi kbar u sbie[ tag[na. Il-festi huma parti mill-[ajja tag[na u mezz li jg[aqqadna. Hi [asra li dan mhux dejjem ise[[. }gur li biex tara persuni libsin indi/enti mhux bilfors irid jasal dan l-ista;un. Hemm proverbju li jg[id li l-ilbies jag[mlek nies. }gur li lindi/enza tista’ tkun fuq i]]ew; sessi. Biex tkun liebes pulit u attraenti m’hemmx g[alfejn tilbes di]onest.

Xi ng[idu g[at-tattoo? Veru li hi opinjoni, i]da hemm il-

limitu f’kollox. I]-]ejjed jie[u n-nieqes. Il-;isem sabi[ safi.

Il-moderazzjoni sabi[a f’kollox.

Il-mist[ija naqset u sirna ma niddejqu xejn fejn nag[mluha u nuruha biex ni;bdu lattenzjoni. Ner;a’ ng[id, hi kwistjoni ta’ gosti u opinjoni.

Jien ma tantx tog[;obni, spe/jalment l-esa;erat.

Trid tadatta kif tilbes g[al fejn sejjer#sejra. Kullimkien sirna nilbsu l-istess, barra jew ;ewwa, knisja, postijiet ta’ divertiment jew il-ba[ar, listess. Dan ]gur li ma jag[milx sens. }gur li /ertu lbies mhux adattat g[al kullimkien. Irridu nitg[allmu nirrispettaw lil xulxin, anki fil-mod kif nilbsu fil-pubbliku.

Ner;a’ ng[id, biex tidher pulit#a m’hemmx g[alfejn nesa;eraw jew naqb]u llimitu. Il-;udikanti jsibuha diffi/li kif jinterpretaw il-li;i fejn tid[ol id-di/enza.

Ra;el mistieden g[al xi okka]joni ta’ tie;, ri/eviment, e//. biex jidher pulit u eleganti [afna drabi jilbes il;lekk u l-ingravata, mentri mara [afna drabi biex tidher attraenti tilbes kwa]i skandalu]a. Hi [asra li t-triq tan-nofs ma te]istix. Kul[add irid jirrispondi ta’ g[emilu.

Jista’ jkun, anzi, konvint, li hawn min jg[id li jien antikwat jew skruplu].

Na//ertakom li xejn minn dan. In[oss li dak li ktibt kollu realtà. Il-prudenza sabi[a f’kollox.

Joseph Paul Tonna

Birkirkara

Ittri lill-Editur 17

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

}ieda u tnaqqis Sur Editur, Il-Gvern Laburista ]ied bil-kbir in-numru ta’ ministri u segretarji parlamentari li allura [ti;ilhom numru ferm akbar ta’ staff.

Li/-Chief of Staff ]idilhom is-salarju b’€6,000. Dak fejn g[andha x’taqsam il-qalba tal-Labour u ta’ madwarhom.

Issa [a ni;u g[all[addiema.

Qatg[u s-sahra tal-carers fir-Residenza San Vin/enz bir-ri]ultat li l-anzjani fqar tag[na spi//aw ma jitni]]lux mis-sodod tag[hom.

Naqqsu l-pulizija millIsptar Mater Dei u ttie[det

de/i]joni li jibdew jin;iebu pulizija mill-g[ases. Dan effettwa [a]in id-d[ul finanzjarju tal-pulizija.

Tnaqqsu wkoll il-pulizija tal-muturi ]-]g[ar li kienu jg[inu fil-kontroll tattraffiku li tilfu mas-sieg[a u nofs sahra meta kienu jag[mlu dak ix-xog[ol.

Tnaqqsu bil-kbir il-fondi g[ar-ri/erka mog[tija lillecturers fl-Università. Lillistudenti qed jaqilg[ulhom fwiedhom biex jag[tuhom i]-]idiet dovuti fl-istipendji.

Kul[add qed jinduna li dawn ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’ il-;ustizzja so/jali lanqas biss jafu fejn toqg[od.

S. Borg Il-Mellie[a

Cash!

Sur Editur, Issa l-Gvern ‘Tag[na Lkoll’ ordna li min jie[u tender talGvern ma jistax i[allas lill-impjegati bi flus kontanti.

Imma mbag[ad g[andna membru tal-Gvern “tag[hom biss” Franco Mercieca li jit[allas cash tax-xog[ol li jag[mel!

M. Abela Il-Belt Valletta

Ba]war minn hawn u ba]war minn hemm!

Sur Editur, Fredu Sant kien baqa’ mag[ruf g[all-fra]i “tba]war ftit minn hawn u tba]war ftit minn hemm”. Is-su//essur tieg[u Joseph Muscat ma g[amillux g[ajb. Anzi qed iba]war [afna minn hawn u bosta minn hemm.

L-a[[ar ta[wida li g[amlu dawn li kienu jtanbru fuq ilgovernanza tajba kienet flimpjieg ta’ studenti infermiera li jkunu g[adhom kif spi//aw il-kors u [elsu l-e]amijiet finali. Kontra dak li ;ara fissnin li g[addew, 140 student u studenta mhux se jing[ataw l-opportunità japplikaw immedjatament g[as-sej[a mill-gvern g[all-postijiet vakanti ta’ infermiera fisservizz tas-sa[[a.

Bis-sistema l-antika ma kien jintilef ebda ]mien u linfermiera ;odda, malli jir/ievu r-ri]ultat tale]amijiet, dawk li jkunu g[addew kienu jing[ataw innumru tar-re;istrazzjoni u jibdew ja[dmu mal-gvern flewwel ;img[a ta’ Ottubru g[ax l-ippro/essar millKummissjoni g[as-Servizz Pubbliku jkun di;à sar.

Mela dan il-gvern sab sistema prattika li ta[dem u waqqafha. Issa diversi sptarijiet u taqsimiet o[ra jkollhom b]onn dawn linfermiera ;odda b[all-[ob]!

Imbag[ad ji;i Joseph Muscat, il-Prim Ministru, jg[id li sab burokrazija li qa]]itu!

F. Caruana Il-Marsa

Yana Mintoff Bland, bint l-eks Prim Ministru So/jalista Dom Mintoff (xellug) ing[atat kuntratt ta’ konsulenza dwar il-faqar

Mintoff Bland u l-faqar Sur Editur, Wa[da mill-konsulenzi numeru]i li qassam Joseph Muscat kienet lil Yana Mintoff Bland biex tag[ti pariri dwar il-faqar!

Ming[alija li fit-tieni repubblika l-Labour kellu jibni middle class ;dida u li l-faqar ma konniex se narawh b’nemes. Mid-dehra tant mhux se ji;ri hekk, li se jkollna b]onn konsulenti dwar problema li se tikber.

Fost dawk li kienu ji;u jilag[qu u jpa/p/u fuq it-televi]joni dwar ‘Malta Tag[na Lkoll’ ]gur li ma hemmx foqra. Dawk di;à [a [siebhom Joseph Muscat minkejja li di;à ma kinux foqra. Tahom [atriet u konsulenzi bladdo//!

Tassew tmexxija Laburista fqira!

F. Darmanin {’Attard

Governanza Sur Editur, ‘Good governance’ tielg[a u ‘good governance’ nie]la. Buzzword li u]a l-Labour qabel l-elezzjoni.

Nikkwota minn pa;na 17 - Malta Tag[na Lkoll, il-proposti ewlenin mill-manifest elettorali 2013 tal-Partit Laburista: “In]idu leffi/jenza fl-operat kollu tal-Gvern”.

Naraw i]da fil-fatt x’inhu ji;ri f’pajji]na.

Ne[[ew lil John Rizzo minn Kummissarju talPulizija li kellu esperjenza twila fil-Korp u li kien imexxi b’mod serju u effi/jenti.

Lil Rizzo bag[tuh imexxi l-Protezzjoni ?ivili. Min kien imexxi l-Protezzjoni ?ivili,

Patrick Murgo, ne[[ewh u spi//a biex sab impjieg mal-privat. Ji;ifieri l-pajji] tilef bniedem ie[or kapa/i u ta’ esperjenza f’xog[lu.

Kummissarju tal-Pulizija po;;ew avukat eks spettur ta’ ]mien meta l-Korp kien mag[ruf sew g[all-im;iba tieg[u spe/jalment waqt linterrogazzjonijiet.

G[andna Gvern immexxi minn Prim Ministru li l-governanza [a]ina j[addimha b’mod naturali [afna u qed isiru affarijiet li bla b]onn qed jikka;unaw [sara fil-governanza talpajji].

S. Spiteri Il-{amrun

}ew; Laburisti u t-transfers vendikattivi

Moviment jew /aqliq

Sur Editur, Malli [a l-poter il-Gvern Laburista beda jfajjar ittrasferimenti vendikattivi lill-[addiema tieg[u.

Dan dejjaq lil [afna tant li ]ew; Laburisti primi kkundannaw tnejn minn dawn it-trasferimenti fil-bera[. Qed nirreferi g[al Valerie Borg, eks kunsilliera mill-Belt li tg[id li hi “l-akbar Laburista fuq din l-art Maltija” u g[al Marlene Farrugia, Deputata Laburista.

Irrid ng[id li g[alkemm politikament xejn ma naqbel ma’ dawn it-tnejn min-nies, g[al dak li kitbu u qalu dwar dawn ittrasferimenti n[oss li [aqqhom kull ;ie[.

Sur Editur, Joseph Muscat, dak li kien [ejja r-road map, kien qal li ried jo[loq moviment.

Tassew li dak il-moviment jew /aqliq sar. Sar dritt millbillboards u mill-ispots televi]ivi favur il-Partit Laburista g[allkonsulenzi, direttorati, bordijiet u impjiegi, sintendi bi [las xieraq dejjem skont il-prin/ipji tasSo/jali]mu li j[addnu!

Frans Farrugia Tas-Sliema

Frans Agius Tas-Sliema

18

Ittri lill-Editur

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Rebus fis-Salina

Ilmenti min[abba l-u]u tas-sistema tal-parke;; f’zoni residenzjali

Sur Editur, Qeg[din tajjeb a[na rresidenti li ng[ixu fi Triq ilKappella tal-Lunzjata, isSalina. Jew ikollok toqg[od ikkripat ;o fik tissaporti rebus u l-;ungla li te]isti f’din it-triq, jew li kieku tista’, taqbad id-dar tieg[ek u te[odha xi mkien ie[or biex tg[ix hemm kontra xxewqa tieg[ek.

G[all-Pulizija, kul[add jista’ jag[mel li jrid, b[al i[amme; it-triq, jabita f’garaxxijiet u kull ksur ta’ li;i ie[or, basta ma tipparkjax fuq il-linji sofor doppji. Tant ukoll talMEPA, g[ax g[alihom li post jew triq in;iebet qisha xi subborg fit-Tajlandja jew tal-Favelas fil-Bra]il ma jimpurtax, basta jg[adduk minn martirju fuq xi ftu[ ta’ bieb jew tieqa, li jkunu ta’ b]onn g[alik.

U fejn hu l-Kunsill Lokali tan-Naxxar? Jafu li wasal i]-]mien li tkun a;;ornata s-sistema tal-parke;; jew le? Ir-residenti tas-Salina ma g[andhom imkien fejn jipparkjaw. Il-parke;; sar ristrett [afna u trid issir xi [a;a malajr. Fi Triq ilKosta ma tistax tipparkja lanqas. Il-linji sofor doppji fil-kantunieri qeg[din ukoll twal wisq u jie[du [afna postijiet ta’ parke;;i. Barra li jistg[u jsiru arran;amenti o[ra.

L-istorbju li qed jag[mlu dawk li jg[ixu filgaraxxijiet inklu] il-{dud waranofsinhar u l-mod kif qed i]ommu l-istess garaxxijiet b’quddiem tag[hom imsaqqaf blasbestos, xkejjer u ]ingu, ;abuna u ni]]luna fl-aktar livell baxx, meta a[na membri fl-Unjoni Ewropea u atti b[al dawn huma kundannabbli.

Tant ukoll /erti appartamenti li fihom qed jitrabbew klieb kbar u filkomun tag[hom jidda[[lu wkoll muturi. Meta dan hu ksur tal-li;i u kontra l-atti tal-Att dwar il-Kondominju.

Dan minbarra wkoll li dawn ma j[allu lil [add jipparkja wara l-bieb, bi sku]a talmuturi li g[andhom filkomun.

Xi ng[idu dwar il-[mie; li jkun hemm madwar liskips, anke meta dawn ikunu g[adhom kif tbattlu?

Barra dan, it-triq ;iet mimlija ]ejt ma[ruq talkarozzi u loqom tas-sigaretti ma’ kullimkien.

Hu ta’ g[ajb g[al min hu awtorevoli li j[alli dan irrebus li jkompli jitkattar fisSalina bla ma jerfa’ nitfa responsabbiltà.

Fenice

Is-Salina

Ittri lill-Editur 19

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Damask ;did f’{al Qormi Sur Editur, Nag[ti prosit tassew lil kull min kien involut fil-festa sabi[a dedikata lil San :or; Martri f’{al Qormi. Kemm ilfesti interni u dawk esterni taw ;ie[ lil San :or; Megalomartri u li jag[mlu unur lilna l-Qormin.

B[ala /ittadin tal-Belt Pinto qed nuri d-dispja/ir tieg[i meta d[alt fil-knisja ta’ San :or; Martri u rajt il-pro;ett tad-damask il-;did li sar din is-sena. Damask sabi[ immens, li sfortunatament dan ;ie rovinat g[all-mod kif saru d-disinn u l-[jata tal-galluni, b’mod dilettantesk u b’g[a;la liema b[alha, nazzarda ng[id ukoll li f’kull parti ta’ dan id-

damask jinstabu [afna difetti.

Simetrija ta’ xejn u [jata mag[mula b’nuqqas ta’ professjonalità.

Barra minn hekk, id-disinn li sar, xejn mhu adattat malistil tal-knisja. Ma n[ossx li dan kellu jkun il-grazzi g[allbenefatturi u g[all-poplu Qormi kollu li kkontribwew bi [;arhom biex din il-[olma ssir realtà, wara li ng[ataw [afna donazzjonijiet ta’ mijiet ta’ eluf ta’ ewro g[allpro;ett.

Il-kumitat responsabbli g[andu jerfa’ r-responsabbiltà kollha, g[ax jidher li ma fittixx gwida ta’ persuni professjonali u esperti f’dan il-qasam. Dan il-pro;ett, kien

se ji;i me[jut minn nies professjonali Taljani, imma x’;ara e]att, [add ma jaf!

X’hemm imdendel malpilastri u l-[itan tal-knisja hu r-ri]ultat ta’ dan kollu. Ilpoplu Qormi u [afna nies li g[andhom g[al qalbhom ilfesti f’pajji]na, [assewhom ixxokkjati u urtati b’dan ixxog[ol li sar.

G[aldaqstant, in[oss li lKurja g[andha tie[u azzjoni ta’ kull min hu responsabbli minn dan il-pro;ett, biex a[na l-Qormin, naraw dan ixxog[ol jitran;a min-nies professjonali mill-aktar fis possibbli!

?ittadin mill-Belt Pinto {al Qormi

Il-festa tal-Qalb ta’ :esù fi]-}urrieq Sur Editur, Mit-Tnejn 3 ta’ :unju 2013 sal-Erbg[a 5 ta’ :unju 2013 kienu ;ranet ta’ kwaranturi filParro//a ta’ Santa Katarina VM ta]-}urrieq.

Fit-8.15am bdiet l-espo]izzjoni tasSantissmu Sagrament u fis-6.30pm ;iet i//elebrata quddiesa kantata bil-prietka mill-Vi/i Ar/ipriet Dun David Torpiano.

Wara tkompliet l-adorazzjoni li ntemmet bil-barka sagramentali . Fil - jum tal - Erbg[a tkanta l - Ewwel G[asar qabel il - quddiesa .

Il - {amis 6 ta ’ :unju 20 1 3 kien jum il festa . Fit - 8 .1 5am ng[ata bidu g[all espo]izzjoni tas - Santissmu Sagrament . Fis 6pm tkanta t - Tieni G[asar u fis-6.30pm bdiet il-quddiesa kantata li fiha kkon/elebraw Dun Manwel Caruana, l-Ar/ipriet Dun Charles Attard, il-Kan. Dun Karm Busuttil, ilvi/ijiet Dun Raymond Cassar, Dun Glen Buhagiar u Dun David Torpiano u Dun Karm Camilleri.

Din il-quddiesa kienet b’suffra;ju talprokuraturi, retturi, fratelli u sorelli talFratellanza tas-Santissmu Sagrament u l-Qalb ta’ :esù. Wara l-qari tal-Van;elu, Dun Manwel Caruana nise; il-prietka. Imbag[ad l-

Ar/ipriet Dun Charles Attard ipprofessa [ames fratelli fl-istess fratellanza.

Kif intemmet il-quddiesa [ar;et ilpur/issjoni bis-Sagrament Imqaddes li g[addiet mit-toroq tar-ra[al bis-sehem tal-Iscouts u talimsemmija fratellanza. {adu sehem ukoll ilmembri tal-kleru li kkon/elebraw flimkien ma’ Patri Dijonisju Mintoff OFM, it-tfal li g[amlu l-Ewwel Tqarbina u [afna }rieraq.

Matul il-pur/issjoni sar xi talb u tkantaw diversi innijiet ewkaristi/i. X[in il-pur/issjoni waslet quddiem id-dar tal-Ar/ipriet, inqara l-att ta’ konsagrazzjoni lill-Qalb Imqaddsa ta’ :esù.

Mad-d[ul tal-pur/issjoni fil-knisja tkantaw itTe Deum, O Salutaris Hostia, Tantum Ergo u ng[atat il-barka sagramentali. Matul dawn iljiem [a sehem il-Kor Parrokkjali Cantate Domino dirett minn Mro Paul Portelli.

Il-Fratellanza tas-Santissmu Sagrament u lQalb ta’ :esù kienet imwaqqfa fil-parro//a tag[na minn Monsinjur Isqof Pietro Dusina b[ala legat tal-Papa Gregorju XIII (1572 – 1585), nhar id-9 ta’ Frar 1575 meta kien qed jag[mel i]-]jara pastorali tieg[u.

}urrieqi I]-}urrieq

Il-kappella ta’ Sant’Antnin f’Wied il-G[ajn li tmur lura g[as-seklu 17, mibnija fl-in[awi tax-Xag[ra

Apprezzament tal-wirt reli;ju] Sur Editur, Fl-okka]joni tal-attività ‘Arti fil-Bera[’, nhar il{add 30 ta’ :unju, ilKunsill Lokali ta’ Marsaskala organizza ]jara f’xi kappelli u ni/e/ fl-istess lokalità. Kelli x-xorti nkun fost dawk pre]enti. Bdejna mill-kappella tar-Ru]arju, g[addejna g[all-kappella tal-Madonna tad-Dawl, ilkappella ta’ Sant’Antnin, ilkappella ta’ San Gejtanu u dorna wkoll ]ew; ni/e/ ta’ San Tumas u San Spiridjun.

Mag[na kellna gwida professjonali, Neville Ebejer, li nirringrazzjah g[at-tag[rif siewi li ta.

Nirringrazzja lillKunsilliera Elizabeth Cassar

li [adet [sieb l-attività tassew interessanti. Jien ma nixba’ qatt in]ur lokalitajiet stori/i g[ax g[alkemm ng[addu spiss minn [dejhom u narawhom minn barra, xorta jibqa’ l-fatt li dejjem hemm x’titg[allem meta tieqaf u t[ares lejhom bir-reqqa minn barra kif ukoll meta tara x’hemm minn ;ewwa. {adt gost ninnota li dawn il-kappelli huma mi]muma kif inhu xieraq. Wied ilG[ajn, b[al kull post ie[or, g[andu bosta attrazzjonijiet ta’ interess u tajjeb g[alhekk li nkunu nafu dwarhom.

Malcolm Schembri {a]-}abbar

20

Internazzjonali

Internazzjonali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

IL-LIBJA

SPANJA

Vapur Malti fi tfittxija g[all-immigranti

Ix-xufier tal-ferrovija ta[t akku]a

Vapur merkantili li jba[[ar ta[t bandiera Maltija kien involut fi tfittxija g[all-immigranti li spi//aw f’diffikultà ftit lil hinn mill-kosta tal-Libja, u meta l-gwardjani tal-kosta Sqallin wie;bu g[as-sej[a ta’ emer;enza minn dg[ajsa li kienet mimlija binnies li ;ejjin mir-re;jun tal-Afrika ta’ ta[t is-Sahara.

Il-[idma tas-salvata;; se[[et matul il-lejl tal-:img[a u s-Sibt, u bil-gwardjani tal-kosta Taljani jg[idu li g[enu jsalvaw madwar tnejn u g[oxrin immigranti mill-ba[ar minbarra li kkordinaw it-tfittxija g[all-persuni nieqsa.

Il-gwardjani tal-kosta fi Sqallija sadattant mexxew ]ew; vapuri merkantili li qed iba[[ru ta[t bandiera tal-Panama lejn lin[awi tal-emer;enza, u fejn wie[ed minnhom salva malg[oxrin ru[ mill-ba[ar, filwaqt li sab il-lokalità tad-dg[ajsa tag[hom, li ;iet deskritta b[ala spe/i ta’ dinghy.

It-tieni vapur imbag[ad salva ]ew; persuni o[ra mill-ba[ar u skont l-istqarrija spe/ifika tal-gwardjani tal-kosta Sqallin.

Ma ssemmiex l-ammont pre/i] ta’ immigranti fuq il-vapur, blUffi/jali Sqallin anki jiggwidaw il-vapur Malti u vapur Taljan lejn iz-zona partikulari biex jg[inu fit-tfittxija g[an-nieqsa.

Il-Mexxej Korean komunista, Kim Jong-un, ixejjer lin-nies fi Pyongyang, waqt li (lemin) ri;ment ta’ suldati nisa jie[du sehem fil-parata tal-biera[ (Reuters)

Rabja g[all-qtil f’Benga]i

IL-KOREA TA’ FUQ

Id-dimostranti f’Benga]i attakkaw l-uffi/ini tal-Fratellanza Musulmana tal-Libja u l-kwartieri ;enerali tal-koalizzjoni liberali, wara dimostrazzjonijiet vjolenti li saru mill-assassinju ta’ persuni fl-istess belt. {ar;u l-mijiet tan-nies fit-toroq biex jikkundannaw il-qtil ta’ Abdelsalam al-Mosmary, attivist politiku prominenti u kritiku tal-Fratellanza, li fil-lejl tal-:img[a qala’ tiri ta’ arma fatali meta kien [iere; minn moskea.Intant, nhar il-:img[a, inqatlu anki ]ew; uffi/jali militari f’Benga]i, bid-dimostranti mbag[ad jag[tu n-nar lil bini tal-Fratellanza u lil binja o[ra tal-ferg[a politika tag[ha – il-Partit g[all-:ustizzja u l-Kostruzzjoni, li hi t-tieni l-akbar partit fil-Kungress nazzjonali tal-Libja.

It-tensjoni kompliet b’folol ta’ nies fi Tripli jassedjaw ilkwartieri tal-Partit g[all-:ustizzja u l-kwartieri tal-Alleanza g[all-Qawwiet Nazzjonali liberali.

?elebrat is-sittin annversarju tal-gwerra Il-Korea ta’ Fuq i//elebrat is-sittin anniversarju tal-armistizju li kkonkluda l-Gwerra Koreana tal-1950-53 permezz ta’ parata militari kbira – u blawtoritajiet komunisti fi Pyongyang jakklamaw ‘il-;enji rivoluzzjonarji’ li [ar;u minn tliet ;enerazzjonijiet ta’ Mexxejja.

Ir-re;im dejjem enfasizza li ‘reba[ ilgwerra mal-Korea ta’ Isfel’, u l-Mexxej Korean komunista, Kim Jong-un – akkumpanjat mill-Vi/i President ta/-

?ina, Li Yuanchao – ilbiera[ kellu laktar post prominenti fuq palk fil-pjazza ta’ Pyongyang iddedikata lil Kim Il Sung (nannuh u l-ewwel Mexxej talKorea ta’ Fuq), fejn ra massa ta’ suldati jimmar/jaw fost ‘pur/issjoni’ ma’ taqta’ xejn ta’ missili.

Il-parata mifhuma b[ala l-akbar ta’ dan it-tip li qatt saret fil-Korea ta’ Fuq u b’Kim Jong-un jonqos milli jitkellem fil-pubbliku. Intant, din il-wirja ta’ sa[[a militari inkludiet ajruplani

fighters u [elikopters li ttajru fuq ilpjazza, filwaqt li anki [ar;u jimmar/jaw il-veterani tal-Gwerra Koreana.

Min-na[a tieg[u, Choe Ryong-Hae, il-kollaboratur militari ewlieni ta’ Kim Jong-un u li g[andu influwenza kbira fuq l-Armata tal-Korea ta’ Fuq (mag[mula minn 1.2 miljun element), sostna li pajji]u jqis ‘il-pa/i b[ala prijorità nazzjonali’, u tenna li l-militar hu inti] biex i[ares lill-Istat komunista kontra xi inva]joni.

Ix-xufier tal-ferrovija li nhar l-Erbg[a kka;una wa[da mill-akbar tra;edji fl-istorja moderna ta’ Spanja, ittie[ed f’g[assa tal-Pulizija fejn tressqulu l-akku]i dwar qtil involontarju kka;unat bi traskura;ni, u meta l-pajji] g[adu xxukkjat dwar lin/ident li sewa l-[ajja ta’ mill-anqas tmienja u sebg[in ru[.

Francisco José Garzon Amo, li rrifjuta li jwie;eb g[all-mistoqsijiet, hu ssuspettat li saq il-ferrovija b’velo/ità e//essiva meta avvi/ina kurva fil-limiti ta’ Santiago de Compostela, u fejn spi//a g[addej b’aktar mid-doppju tal-velo/ità permessa fi/-/irkustanzi.

Ix-xufier spi//a fost g[exieren ta’ midruba f’dan lin/ident, u bl-a[[ar rapporti jirreferu g[al ‘tal-anqas ra;el wie[ed Taljan u ie[or Amerikan’ fost il-mejtin.

L-in/ident se[[ meta lferrovija kienet qed tivvja;;a, nhar l-Erbg[a, bejn Madrid u l-belt ta’ Ferrol, u g[alissa mhux /ar jekk – minbarra Garzon – jistax hemm [addie[or li hu su;;ett g[allinvestigazzjoni.

L-ITALJA

Il-Ministru Kyenge su;;etta g[al attakk razzista Cecile Kyenge, l-ewwel Ministru iswed fl-Italja, ikkundannat spettatur li waddbilha l-banana waqt li kienet qed tag[mel diskors politiku f’Cervia.

Kyenge, imwielda l-Kongo u li hi responsabbli millImmigrazzjoni, irrabjat lill-gruppi estremisti tal-lemin min[abba li qed tmexxi kampanja biex l-immigranti jsibuha aktar fa/li jiksbu /-/ittadinanza Taljana.

Intant, l-aggressur li waddab il-banana fallietlu l-mira, bi Kyenge twie;eb g[all-;est razzista b’messa;; fuq Twitter fejn esprimiet dispja/ir ‘g[all-[ela tal-ikel meta wie[ed jikkunsidra l-kri]i ekonomika’. Il-Ministru sal-lum iffa//jat l-insulti regolari, fejn parlamentari ewlieni mal-Partit Lega Nord anki spi//a jqabbilha ‘ma’ orangutan’, qabel kien im;ieg[el jitlob sku]a.

IT-TUNE}IJA

Protesti waqt funeral G[exieren ta’ eluf ta’ I]lami/i attendew g[all-funeral ta’ Mohamed Brahmi, ilpolitiku sekulari talOppo]izzjoni li spi//a maqtul nhar il-{amis, u fost l-g[ajat biex jitwaqqa’ l-Gvern immexxi mill-Partit Ennahda (I]lamiku).

Il-funeral tal-biera[ kien segwit minn mijiet ta’ truppi u pulizija, u minkejja li l-Kap talEnnahda, Rached Ghannouchi, fisser il-qtil ta’ Brahmi b[ala attakk fuq id-demokrazija, ilPulizija aktar tard sparat il-gass tad-dmug[ biex tferrex il-folol quddiem il-bini tal-Parlament.

21

22

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Internazzjonali

L-E:ITTU

Akku]i dwar qtil tal-massa waqt il-protesti Il-qawwiet tas-sigurtà E;izzjani ;ew akku]ati li ‘sparaw fuq il-folol biex joqtlu’, u skont ix-xhieda spi//aw ‘jimmassakraw’ g[exieren ta’ sostenituri tal-President (E;izzjan) I]lamiku mke//i, Mohamed Mursi.

Dawn il-qawwiet huma rrappurtati li fet[u n-nar fuq sostenituri talFratellanza Musulmana mi;burin qrib moskea fil-Grigal tal-Kajr, bl-a[[ar dmija the]]e] lill-pajji] li qed jipprova javvi/ina stat ta’ demokrazija, sentejn

wara li l-eks President Hosni Mubarak tqa//at mill-poter.

Intant, il-:eneral Abdel Fattah alSisi, il-Kap tal-Armata li ke//iet lil Mursi, sejja[ g[al mandat popolari biex ‘tieqaf il-vjolenza’, u b’sorsi qrib

il-Fratellanza (ta’ Mursi) jirreferu g[all-mija u g[oxrin mejtin u qrib il[amest elef midruba fl-a[[ar in/identi – bil-Ministru tal-Intern E;izzjan, Mohamed Ibrahim, ji/[ad dwar ‘/ifri esa;erati g[al skop politiku’.

IL-PAPA FIL-BRA}IL

Il-kleru m[e;;e; jo[ro; fit-toroq u jg[in lill-aktar nies foqra Il-Papa Fran;isku [e;;e; lill-kleru Kattoliku biex iwarrab ‘g[all-kumdità’ u jimpenja ru[u aktar biex jg[in lill-foqra u l-aktar nies filb]onn.

“Ma nistg[ux ning[alqu filparro//i u l-komunitajiet meta hemm daqstant nies jistennew g[all-fara; skont it-tag[lim tal-Van;elu,” qal il-Papa waqt li kkon/elebra quddiesa filkatidral ta’ Rio de Janeiro, u qabel itemm (illum) i]-]jara fil-Bra]il fejn qed jattendi lavvenimenti tal-Jum Dinji ta]}g[a]ag[.

B’hekk, il-Kap tal-Kattoli/i enfasizza mill-;did il-[tie;a li l-qassisin, is-sorijiet u lisqfijiet ma jibqg[ux ristretti g[all-karrieri fil-Knisja u ‘jo[or;u jiltaqg[u man-nies’ waqt li jimlew il-[ti;iet spiritwali u daqstant ie[or materjali ‘ta’ dawk li huma bil-;u[’.

Il-Papa Fran;isku spjega li l-membri tal-kleru g[andhom ifittxu l-favelas (ir-residenzi g[all-foqra filBra]il) u z-zoni residenzjali simili ‘fejn jistg[u jservu lil Alla’. Dan, wara li hu, nhar

il-:img[a, hu [e;;e; li]]g[a]ag[ mi;bura fil-Bajja ta’ Copacabana (f’Rio) ‘biex jibdlu d-dinja li qed tarmi likel waqt li miljuni qed ibatu l-;u[ u fejn id-dinjità umana qed i;;arrab l-effetti tar-razzi]mu u l-vjolenza’.

Miljuni ta’ nies f’dawn iljiem [ar;u biex jaraw lil u jiltaqg[u mal-Papa, li minna[a tieg[u [e;;e; lillCariocas (residenti ta’ Rio) biex ma jitilfux it-tama. Dan, waqt li numru kbir ta’ ]g[a]ag[ qeg[din iqawwu qalbhom mill-appo;; tieg[u g[all-moviment pa/ifiku li jg[in iwassal g[all-bidliet filBra]il.

Min-na[a tieg[u, il-Papa jidher sodisfatt bl-entu]ja]mu kbir li qed jintlaqa’ bih waqt li jkompli bil-programm tieg[u; b’numru ta’ devoti, ilbiera[ filg[axija jipparte/ipaw f’vejla ta’ talb ‘mal-Papa’ filBajja ta’ Copacabana u qabel l-avveniment finali tal-Jum Dinji ta]-}g[a]ag[, fejn ilKap tal-Kattoli/i llum imexxi quddiesa ‘tal-g[eluq’ fl-istess bajja qabel jirritorna lura lVatikan.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

23

Unitel Classica Festival tas-sajf 2013 fuq GO Gold Interactive TV

Alfredo Munoz, il-President u s-CEO tal-Middlesea Insurance, jir/ievi /-/ertifikat tas-Superbrands f’isem il-kumpanija

Middlesea Insurance ting[ata t-titlu ta’ ‘Superbrand’ g[at-tieni sena konsekuttiva Middlesea Insurance ng[atat it-titlu ta’ Superbrand g[at-tieni sena konsekuttiva. I/-/erimonja saret fil-lukanda Westin Dragonara.

Alfredo Munoz, ilPresident u s-CEO talMiddlesea Insurance, li r/ieva l-premju f’isem ilkumpanija, qal li kien unur kbir g[all-Middlesea li qed jing[ataw dan it-titlu g[attieni sena konsekuttiva.

Superbrands hi istituzzjoni globali indipendenti bil-g[an li tirrikonoxxi u tonora lill-

prodotti u d-ditti ewlenin f’kull pajji].

Dan it-titlu jing[ata minn tim indipendenti ta’ esperti fl-oqsma tal-branding, irreklamar u l-marketing wara li ji;u meqjusa rreputazzjoni tal-kumpanija, kif ukoll il-benefi//ji li toffri lill-klijenti tag[ha.

It-titlu ta’ Superbrand sar garanzija ta’ e//ellenza f’kull pajji] fejn ikun pre]enti.

It-tieni edizzjoni ta’ Superbrands Malta tonora laqwa 41 ditta u kumpanija f’Malta.

Il-Unitel Classica Festival tas-sajf 2013 g[adu kif beda fuq GO Interactive TV. B’seba tra]missjonijiet diretti mill-festivals rinomati ta’ Salisburgu, Lu/erna u Bregenz, TV u diversi platform premieres mill-Arena di Verona, il-festival e//ezzjonali hu l-ewwel g[a]la fost dawk kollha madwar id-dinja li j[obbu lmu]ika.

Barra [afna benefi//ji ewlenin, il-Festival tas-Sajf jag[ti lit-telespettaturi tat-TV madwar id-dinja – inklu] labbonati ta’ GO Interactive – l-opportunità biex jaraw ixxenarju l-;did spettakolari talMagic Flute ta’ Mozart live mill-palk tassew affaxxinanti fi Bregenz. L-istazzjon hu disponibbli g[all-klijenti talGO Gold Interactive TV fuq listazzjon 612.

Unitel Classica – l-istazzjon premium tat-televi]joni internazzjonali g[ad-dinja talmu]ika klassika – hu disponibbli f’24 pajji] madwar id-dinja. L-istazzjon juri opri, kun/erti u ballet minn postijiet l-aktar famu]i, minn djar tal-opera u swali tal-kun/erti mag[rufa madwar id-dinja, fosthom live millFestival ta’ Salisburgu, ilFestival ta’ Bregenz, l-Arena di Verona u [afna o[rajn –

Ritmu mu]ikali li j/aqlaq l-art matul l-attività Evenings on Campus X’hemm komuni bejn itterremoti u l-mu]ika^ Ilmu]ika ;eneralment t[allina b’da[ka fuq wi//na u ;isimna ji//aqlaq mar-ritmu.

Terremoti b’sa[[ithom ;eneralment i[alluna ni//aqalqu g[al ra;unijiet kompletament differenti.

Dr Matthew Agius, membru tal-grupp mu]ikali U-Bahn u se]molo;ist flUniversità ta’ Malta, se jippre]enta ta[dita lil Malta Cafè Scientifique dwar ‘IxXjenza tal-Mu]ika u t-

Terremoti’ matul l-edizzjoni ta’ Evening on Campus. Itta[dita se ssir nhar il-{amis 8 ta’ Awwissu, fit-8 p.m. filQuadrangle (Atriju Vassalli), fl-Università ta’ Malta.

Matthew se jkun qed ju]a ttalenti tieg[u b[ala DJ biex jiddeverti lill-udjenza biddiski filwaqt li jispjega xxjenza wara l-mu]ika.

Il-qlig[ mill-biljetti se jkunu mog[tija lill-Fond ta’ Ri/erka, Innovazzjoni u }vilupp (RIDT) talUniversità ta’ Malta

(www.ridt.org.mt).

Malta Cafe Scientifique (www.mcs.org.mt) hi appo;;jata mill-Malta Chamber of Scientists u meg[juna mill-Università ta’ Malta.

Id-d[ul hu permezz ta’ donazzjoni u l-flus se jmorru g[all-fond tar-RIDT. Ilbookings jistg[u jsiru permezz tal-email: eveningsoncampus@um.edu. mt jew tel.

23402043#23402142 inkella bl-sms: 79843480.

f’HD u bis-surround sound.

Il-Festival tas-Sajf beda din is-sena fid-19 ta’ Lulju fid9.15 p.m. bix-xandira live talpopolari Flute Magic minn Wolfgang Amadeus Mozart pre]entat e//ezzjonalment minn David Poutney mill-palk fuq il-lag b[ala parti millFestival ta’ Bregenz. Il-ftu[ tal-Kun/ert Filarmoniku ta’ Vienna fil-Festival ta’ Salisburgu mmexxi minn Nikolaus Harnoncourt b’The Seasons ta’ Joseph Haydn se jixxandar live illum il-{add fit-8.15 p.m.

Fl-okka]joni tal-g[eluq tal200 sena ta’ Richard Wagner u Giuseppe Verdi, fl-ewwel tmiem il-;img[a tax-xahar ta’

Awwissu, l-istazzjon Unitel Classica se jxandar Die Meistersinger Von Nürnberg fit-2 ta’ Awwissu u Falstaff fit-3 ta’ Awwissu b[ala parti mill-Festival ta’ Salisburgu.

I]-]ew; avvenimenti se jixxandru live fit-8.15 p.m.

Fit-tieni tmiem il-;img[a ta’ Awwissu fuq l-istazzjon tat-televi]joni Unitel Classica se jintwerew ukoll erba’ produzzjonijiet spettakolari tal-opri mill-Arena di Verona fl-anniversarju tal-100 sena tag[ha.

Klijenti ta’ GO Interactive TV jistg[u ja//essaw ilprogramm s[i[ tal-Unitel Classica Festival tas-sajf fuq www.unitelclassica.com.

Meta Paulo Freire ltaqa’ ma]-}wieten L-Evenings on Campus ta’ din is-sena se jinkludi serata nhar it-Tnejn 5 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fl-Atriju Vassalli, lUniversità ta’ Malta. Din il-Lejla tlaqqa’ l-[sibijiet ta’ Paulo Freire (1921-97), intellettwali u attivist Bra]iljan, ma’ dawk ta’ grupp ta’ }wieten li attendew i/-‘?irkolu Kulturali Freirjan’ (?KF) bejn Settembru 2011 u Mejju 2012.

I/-?KF g[andu l-g[an li jg[in lill-imxierka jirriflettu b’mod kritiku dwar dak li qieg[ed ji;ri fl-in[awi immedjati u mbieg[da tag[hom. I/-?KF iqis ir-riflessjoni kritika b[ala ttriq indispensabbli fi pro/ess ta’ trasformazzjoni personali u kollettiva.

F’din il-Lejla jinqraw siltiet mill-a[[ar ktieb tal-Professur Carmel Borg dwar kitbet Freire filwaqt li jitg[annew u jinqraw il-[sibijiet kriti/i tal-membri ta/-?irkolu.

Maria Brown, koordinatur, flimkien mal-Professur Borg ta/-?KF, tispjega l-prin/ipji tal-litteri]mu kritiku ta/-?KF. I/-?KF hu pro;ett ta’ s[ubija bejn l-Università ta’ Malta u l-Kunsill Lokali ta]-}ejtun.

Feature 25

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

24 Feature

“Meta t-tifla ma tibqax mag[na ]gur li se n[ossu n-nuqqas tag[ha”

Il-fostering hu esperjenza sabi[a li tg[in lill-;enituri jikbru emozzjonalment u twassal biex jing[ata dak li t-tfal qatt ma seta’ jkollhom

Daniela Zerafa u Paul Gatt jirrakkontaw kif f’sena rnexxielhom jibnu rapport tajjeb mat-tifla li qeg[din irabbu wara li ;ew a//ettati biex ikunu foster carers

minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Wara aktar minn g[axar snin mi]]ew;in, li matulhom ma kellhomx tfal, idde/idew li minflok jadottaw, jag[mlu ;est ta’ solidarjetà differenti, li jsiru foster carers. G[a]la li kif fissritha koppja li g[addejja minn dan il-pro/ess, titlob kura;; kbir, determinazzjoni u sagrifi//ji wkoll.

Matul din l-a[[ar sena, Daniela u Paul laqg[u fid-dar tag[hom tifla li llum g[andha madwar erba’ snin, li meta ;iet g[andhom g[at-trobbija kellha b]onn [afna m[abba u kull element li kapa/i joffru l-;enituri.

Je]istu [afna familji li g[al xi ra;uni ma jkunux jistg[u jie[du [sieb lil uliedhom. I]da dawn il-familji jew individwi ma g[andhomx g[aliex jaqtg[u qalbhom u ja[sbu li wliedhom ma jistax ikollhom trobbija xierqa g[aliex je]isti servizz ta’ fostering li toffrih l-A;enzija Appo;;.

Dwar is-servizz, il-mument tkellem ma’ Josephine Muscat li ta[dem b[ala social worker u li tikkordina s-

servizz tal-fostering li jing[ata mill-A;enzija Appo;;.

Biex nifhem a[jar x’jinvolvi s-servizz ta’ fostering, matul l-intervista Josephine Muscat introdu/ietni ma’ koppja, Daniela Zerafa u Paul Gatt, li g[addejjin minn din l-esperjenza.

Hemm diversi ra;unijiet g[aliex il-;enituri naturali ma jkunux jistg[u jie[du [sieb lit-tfal tag[hom. L-aktar ra;unijiet komuni huma min[abba kundizzjonijiet ta’ sa[[a mentali, nuqqas ta’ [iliet b[ala ;enitur li jinkludi traskura;ni fil-konfront tat-tfal u anke min[abba l-fatt li l-;enituri jkunu jabbu]aw minn xi sustanza illegali.

Meta l-A;enzija Appo;; jew a;enzija o[ra li toffri servizzi relatati mal-protezzjoni tat-tfal jaslu g[andha dawn il-ka]i, hemm diversi fatturi li jag[tu kas qabel ma jg[addu lit-tfal g[and persuni o[ra, fosthom il-careorder - meta t-tfal jaqg[u ta[t il-kustodja tal-Ministru responsabbli, l-ordni li jkun [are; mill-Qorti ji;ifieri meta l-Qorti tidde/iedi biex it-tfal jibqg[u mal-foster

carers u l-ordni volontarja meta l-;enituri stess ma j[ossuhomx kapa/i bi]]ejjed biex jie[du [sieb lil uliedhom, Meta tkellimt ma’ Daniela u Paul spjegaw li hemm pro/ess biex issir foster carer. Huma attendew kors ta’ sitt ;img[at li jag[ti stampa /ara ta’ x’inhu fostering, min huma t-tfal li jridu ji;u fostered, il-problemi li l;enituri ta’ dawn it-tfal ikunu g[addejjin minnhom u anke dwar kif dan is-servizz li huma b[ala koppja kienu se joffru, kien se jeffettwa r-relazzjoni tag[hom.

L-a;enzija tie[u [sieb li t[ejji anke lit-tfal u lill;enituri bijolo;i/i tag[hom g[aliex anke huma jkunu se jesperjenzaw bidla f’[ajjithom li jridu jadattaw g[aliha.

X’wassal lil Daniela u lil Paul biex isiru foster carers?

“Kien wasal i]-]mien biex nidde/iedu jekk hux se nibqg[u koppja mi]]ew;a ming[ajr tfal, nadottawx jew insirux foster carers.” Huma kienu di;à ftit familjari mal-fostering g[aliex Daniela kienet ta[dem b[ala social worker mal-a;enzija madwar erba’ snin qabel ma dde/idew jid[lu g[all-fostering. Daniela qalet ukoll li meta kienet titkellem ma’ ]ew;ha Paul, it-tnejn li huma kienu konxji li hawn [afna tfal li g[andhom b]onn lil min jie[u [siebhom, li jing[ataw l-im[abba u lattenzjoni li jkollhom b]onn biex jiffurmaw karattru sod.

Minkejja t-tag[rif li kellhom dwar x’jinvolvi lfostering, meta Paul u Daniela bdew jattendu g[all-kors bdew imissu bil-mod il-mod ma’ dak li hemm jistenniehom kemm mil-lat negattiv u anke dak po]ittiv.

Paul qal li l-kors jg[inek tirra;una b’mod li inti se tg[in lil [addie[or u jg[allmek li jekk se tid[ol g[al din l-esperjenza biex tiggwadanja xi [a;a, se tkun qed tag[mel pass [a]in [afna, g[aliex b[ala foster carer dejjem se tag[ti ming[ajr ma tie[u xejn lura, [lief issodisfazzjon li tkun g[ent biex tejjibt il-[ajja ta’ [addie[or.

Jekk se tid[ol g[al din l esperjenza ❝ biex tiggwadanja, se tkun qed -

G[at-tfal mhux fa/li li jadattaw mill-ewwel g[al trobbija ;dida

tag[mel pass [a]in [afna, g[aliex b[ala foster carer dejjem se tag[ti ming[ajr ma tie[u xejn lura, [lief is-sodisfazzjon li tkun g[ent biex tejjibt il-[ajja ta’ [addie[or

❞

“G[a]la li titlob kura;; kbir i]da kuntenti” Meta tkun ;enitur, tiltaqa’ ma’ diversi diffikultajiet marbutin mat-trobbija tat-tfal u fil-ka] ta’ foster carers, id-diffikultajiet li ;;ib mag[ha t-trobbija tat-tfal jistg[u jkunu akbar.

“F’sena rnexxielna nibnu relazzjoni tajba li qed timxi ’l quddiem. G[at-tifla mhux fa/li g[aliex qabel kienet di;à esperjenzat trobbija o[ra u biex tadatta g[al trobbija differenti u a[jar, jista’ jfixkilha u tista’ tie[u ]-]mien biex tadatta kompletament,” spjega Paul.

Daniela qalet li fil-bidu li ;iet it-tifla, meta hi kien ikollha xi di]gwid ma’ Paul, it-tifla kienet tispi//a taqbe] aktar g[aliha milli g[al Paul, “qisu l-omm hi aktar importanti u forsi g[aliha din kienet sitwazzjoni normali.”

G[alhekk Paul flimkien ma’ Daniela kienu jippruvaw ifehmuha li jekk huma ji;;ieldu xi ftit, ma jkun ;ara xejn, anzi hi xi [a;a normali u xorta wa[da se jibqg[u j[obbu lil xulxin, u xorta t-tnejn id-dar se jibqg[u. “Innutajna li dan il-pro/ess qatt ma kien isir qabel mag[ha u fl-istess [in lilha bdejna noffrulha sens ta’ sigurtà.”

Diffikultà li g[alkemm s’issa qatt ma ltaqg[u mag[ha, i]da Daniela ta[seb fiha sikwit hi li jekk ittifla tibqa’ mag[hom, xi darba jasal i]-]mien li meta tikkore;iha, it-tifla twe;ibha b’mod li tg[idilha biex ma tinda[alx g[aliex mhix ommha. “T[ejji kemm t[ejji ru[ek, twe;;a’ jekk tg[idlek hekk u wara dak kollu li tkun g[amilt mag[ha minbarra li taf ter;a’ tiftakar fil-we;g[a li tkun g[addejt minnha, talinfertilità, twe;;a’ meta tg[idlek li m’intix il-;enitur tag[ha.”

M’g[andniex xi ng[idu, minn ]ew; adulti li jg[ixu flimkien [ajja mi]]ew;a, g[all-[ajja li fiha qeg[din irabbu, il-[ajja ta’ Daniela u Paul inbidlet xi ftit!

Filwaqt li qabel kellhom il-[in kollu li riedu g[al xulxin, issa dak il-[in naqas u hu g[alhekk li l-kors jevalwa wkoll kemm hi b’sa[[itha r-relazzjoni talkoppja g[aliex dan il-fatt jista’ jeffettwa [a]in irrelazzjoni tal-koppja u jista’ jwassal g[al [afna di]gwid u jista’ jkun ukoll li t-tfal jer;g[u ji;u f’sitwazzjoni b[alma kienu jg[ixu fiha qabel.

Staqsejt lil Daniela jekk t[ossx l-istint ta’ omm? Bla tlaqliq wie;bet:“Ma nistax ng[id li n[obbha daqslikieku kienet tieg[i g[aliex tfal tieg[i ma

g[andix. Imma nipprova nag[mel minn kollox biex nag[tiha dak li hemm b]onn. Min[abba li t-tifla mhix bijolo;ikament tieg[i, ma nistax ng[id x’inhu e]att istint ta’ omm.”

Hi qalet ukoll li rriflettiet [afna dwar dan g[aliex meta ma jkollokx it-tfal tieg[ek, qisu b[al meta jkollok g[a;la u xewqa kbira li trabbi, kif [asset hi stess.

Bid-dmug[ f’g[ajnejha, Daniela qalet li g[aliha hu importanti [afna li lilha turiha li hemm xi [add li j[obbha u tg[idilha li hi sabi[a, kelma li qatt ma semg[et. “Filwaqt li qabel kienet kontinwament imwarrba u [addie[or kien ixommha tinten, issa m’g[adhiex hekk u bil-mod il-mod it-tifla qed jirnexxilha tibni stima tag[ha nnifisha. Dan qed jirrifletti wkoll fl-iskola fejn tattendi, g[aliex sejra tajjeb!”

Meta t tifla ma tibqax mag[na ❝ ]gur li se n[ossu n nuqqas -

-

tag[ha, qisu b[al meta mietlek xi [add, i]da nemmnu li rridu ng[addu minnha din l-esperjenza

❞

L-istess mistoqsija we;ibha Paul li qal li hu dejjem jipprova j]omm f’mo[[u li dak li qed jag[mel ma’ din it-tifla hu servizz. Dan fis-sens li lil din it-tifla jrid jipprova jag[tiha kemm jista’ jkun dak kollu li hemm b]onn f’qasir ]mien, g[aliex fil-futur qrib jaf ma tibqax mag[hom, u ma jkunx hemm ]mien biex jag[mlu tajjeb g[an-nuqqas, filwaqt li mat-tfal tieg[ek g[andek aktar /ans tirkupra ]-]mien mitluf.

“Meta t-tifla ma tibqax mag[na, ]gur li se n[ossu n-nuqqas tag[ha, qisu b[al meta mietlek xi [add, i]da nemmnu li rridu ng[addu minnha din lesperjenza. G[alkemm hi ma tmurx tara lill-;enituri jew lil [utha spiss, fid-dar tag[na nsemmuhom [afna g[aliex dawk huma parti mill-[ajja tag[ha u nitolbu g[alihom. It-tifla ma nsithomx billi ;iet mag[na.”

Daniela qalet ukoll li filwaqt li fil-bidu kienet

issej[ilha b’isimha, issa tg[idilha “mummy” u lil Paul bil-mod il-mod bdiet tg[idlu “daddy”. I]da kemm jista’ jkun, huma jippruvaw li li dawn issej[iet ma j[alluhomx jeffettwawhom. Anzi importanti li ]]omm f’mo[[ha li mhumiex il-;enituri tag[ha imma nies li qed jg[inuha u offrewlha [ajja a[jar.

Din il-koppja xtaqet twassal il-messa;; dwar isservizz tal-fostering u t-tnejn riedu jag[mlu kura;; lil dawk kollha li ;ieli g[addielhom [sieb biex jag[mlu dan il-;est nobbli.

“Hi esperjenza b’sa[[itha li tg[inek tikber emozzjonalment, tg[inek taqsam dak li g[andek ma’ [addie[or u lill-persuna l-o[ra tkun qed tag[tiha dak li qatt ma seta’ jkollha; sens ta’ sodisfazzjon li millat materjali ]gur li m’inti se tie[u xejn g[aliex anzi, se tag[ti ming[ajr ma tie[u u ming[ajr m’g[andek tistenna li tie[u xejn lura.”

Huma rrimarkaw li sabu sostenn minn qarbathom u mill-;irien. Dan juri kemm is-so/jetà t[ares lejn ilkun/ett ta’ fostering b[ala li qed ji;i a//ettat g[aliex jg[in fl-i]vilupp tat-tfal.

B[alissa hawn 202 foster carers li qed jie[du [sieb 242 tifel u tifla. Je]istu sitwazzjonijiet meta persuni mhux dejjem jie[du [sieb tifel jew tifla wa[da biss b[al meta jag[]lu li jie[du [sieb a[wa jew sa[ansitra ]ew;t itfal li mhumiex relatati ma’ xulxin.

Josephine Muscat spjegat li kul[add jista’ jid[ol g[all-esperjenza tal-fostering, dejjem jekk jikseb labbiltajiet me[tie;a. Hemm diversi abbiltajiet li lA;enzija Appo;; tanalizza, fosthom, kif il-persuni jie[du [sieb lit-tfal inklu] tag[hom stess, l-istil tal[ajja tag[hom, id-d[ul ta’ flus, kemm hi b’sa[[itha rrelazzjoni tal-koppja u kemm l-individwu hu lest li jie[u [sieb persuna o[ra, fost o[rajn.

Ka]i ta’ fostering li ma jirnexxux, Josephine tg[id li dawn tg[oddhom fuq idejk. Il-ka]i li ma rnexxux kienu fl-img[oddi meta qabel forsi ma kienx hemm bi]]ejjed g[arfien, anke mis-social workers.

Kull min jixtieq aktar tag[rif dwar x’jinvolvi e]att il-fostering jista’ jikkuntattja lill-A;enzija Appo;;, Gwardaman;a, billi j/empel 22959000, is-support line 179 jew jibg[at email fl-indirizz elettroniku – appo;;@gov.mt.

26

Lokali

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Ira Losco fil-Farsons Beer Festival illejla

Ira Losco, wa[da mill-aktar artisti popolari ta’ Malta, se tkun il-protagonista fuq il-palk prin/ipali waqt il-Farsons Beer Festival illejla.

Il-Festival beda fil-Park Nazzjonali Ta’ Qali nhar il-:img[a u se jdum g[addej sal-{add, 4 ta’ Awwissu.

Il-programm tal-lejla jibda bil-grupp Planet Seed segwit minn Ira Losco fuq il-palk prin/ipali u Zeriousz Funk, Rami aka DiRootsYute & Edward Holland Junior, u fl-a[[ar ittant popolari Juuls Reggae Party fuq il-palk tarrock.

Il-Farsons Beer Festival joffri birer lokali u internazzjonali mill-aqwa, u mu]ika mill-a[jar mu]i/isti u artisti Maltin. Il-magg uffi/jali talFestival, li sar o;;ett ta’ kollezzjoni g[al [afna mill-vi]itaturi, jista’ jinkiseb mill-ma;;oranza

tal-bars. Id-d[ul hu bla [las u jkun hemm parke;; b’xejn fuq barra tal-park.

L-app uffi/jali tal-Festival jista’ jitni]]el mill-iTunes Store jew mill-Google Apps.

G[all-a[[ar a[barijiet u informazzjoni, id[ol fil-pa;na tal-Facebook www.facebook.com#thefarsonsgreatbeerfestival.

L-isponsor ewlieni tal-Festival hu Vodafone.

Trasport pubbliku. Arriva Malta qed joffru aktar vja;;i tal-linja lejn Ta’ Qali u lura u matul l-g[axart ijiem tal-Festival, ir-rotta 53 mill-Belt g[al Ta’ Qali titlaq mis-19.30. Isservizzi kollha tal-Arriva huma esti]i bl-a[[ar karozza titlaq minn Ta’ Qali f’nofsillejl, bin-nol ta’ billejl ta’ €2.50. Aktar tag[rif fuq is-sit www.arriva.com.mt.

Konkors Nazzjonali tal-Poe]ija 2013 L-G[aqda Poeti Maltin g[al darb’o[ra qed torganizza l-Konkors Nazzjonali tal-Poe]ija ‘Mons . A. Buontempo ’.

Kull poe]ija tista’ tkun f’kull forma, ma tridx tkun itwal minn tletin vers u trid tkun ori;inali u qatt imxandra jew pubblikata qabel. Tista’ tkun bil-Malti, bl-Ingli] jew bit-Taljan.

Il-konkors hu miftu[ g[al kull min g[andu ’l fuq minn 16-il sena u mhux g[all membri tal-G[.P.M. biss.

Kull konkorrent jista’ jibg[at sa tliet poe]iji.

Jing[ataw tliet premjijiet lill-ewwel tliet poe]iji rebbie[a bil-Malti. Irrebbie[ tal-ewwel premju g[all-poe]ija bil-Malti jing[ata l-Premju Mons. A. Buontempo. Jing[ataw ]ew; premjijiet o[ra g[alla[jar ]ew; poe]iji bl-Ingli], u ]ew; premjijiet g[alla[jar ]ew; poe]iji bitTaljan.

Kull konkorrent irid jibg[at €10 jekk mhux

membru tal-G[.P.M. Jekk hu membru jibg[at € 5, basta jkun regolari fil-[las tas-s[ubija. Il-[las g[andu jsir b’/ekk, indirizzat lisSur S. Sammut, u inklu] mal-poe]iji u l-envelop si;illat bid-dettalji ta’ min jie[u sehem.

Il-poe]iji u l-[las iridu jaslu g[and is-Segretarju tal-G[aqda Poeti Maltin, isSur Salv. Sammut, 2, ‘The Quest’, Blk.R, Trejqet il:ilju, Mtarfa, MTF 1430, sal-31 ta’ Awwissu 2013.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

27

L-APS Bank iniedi t-Teen Plus Gift Scheme

Irba[ vja;; g[all-McLaren Technology Centre ma’ Vodafone Vodafone Malta g[adha kemm nediet skontijiet fuq smartphones u tablets flistess [in li qed tag[ti lillklijenti l-opportunità li jirb[u vja;; uniku g[allMcLaren Technology Centre fir-Renju Unit.

Barra minn din lopportunità l-klijenti jistg[u jibbenefikaw ukoll minn skont ta’ €25 billi jni]]lu lapplication Vouchercloud.

Din l-app tista’ titni]]el b’xejn u tista’ tintu]a fuq iPhones, Blackberry Phones, Windows Phones u Android Phones.

Ir-rebbie[a jitilqu fit-8 ta’ Ottubru g[al ]jara m[allsa li tinkludi t-titjira, lakkomodazzjoni ta’ lejl, ikla u transfers flimkien ma’ tour bi gwida ta/-/entru impressjonanti tal-McLaren.

I/-?entru state-of-the-art hu disinjat mill-perit famu] Lord Foster u ji;bor flimkien l-attivitajiet kollha tal-grupp ta[t saqaf wie[ed.

Il-bini hu mibni fuq 57,000 metru kwadru – spazju kbir bi]]ejjed biex jakkomoda

disa’ jumbo jets Boeing 747.

McLaren Racing hi lkumpanija wara l-Vodafone McLaren Mercedes. Din ilkumpanija twaqqfet fl-1980 wara li ng[aqdu flimkien Team McLaren u Project Four, il-kumpanija tatti;rijiet tal-karozzi ta’ Ron Dennis. McLaren ilha tikkompeti fil-Formula 1 mill-1966 u hi wa[da mittimijiet l-aktar ta’ su//ess fil-Formula 1, b’156 reb[iet tal-Grand Prix.

It-tim reba[ ukoll ilFormula 1 Drivers’ World Championship g[all-11-il darba u l-Formula 1 World Constructors’ Championship g[al tmien darbiet. McLaren Racing topera f’ambjent teknolo;iku kompetittiv [afna tal-Formula 1 u t[addan numru ta’ dipartimenti amministrattivi u tal-in;inerija li ja[dmu fuq id-disinn tal-karozzi, laerodynamics, ix-xjenza talmaterjal u ]ebg[a. }ur il-[wienet ta’ Vodafone g[al aktar tag[rif.

L-APS Bank g[al din issena re;a’ nieda t-TeenPlus Account flimkien ma’ skema ta’ rigali g[al studenti postsekondarji.

Dan il-kont joffri lillistudenti l-possibbiltà li jkollhom kemm kont ta’ tfaddil kif ukoll fondi a//essibbli f’kont wie[ed. Lg[an tat-Teen Plus Savings Account, li joffri rata ta’ img[ax ta’ 3% fis-sena, hu li jixpruna t-tfaddil minn età ]g[ira. It-Teen Plus Access Account, fejn ikun depo]itat listipendju, jag[ti img[ax ta’ 1% fis-sena.

L-istudenti li jift[u t-Teen Plus Account ikunu intitolati li jag[]lu wie[ed minn dawn irrigali: headphones tal-AKG, hard disk 500GB tas-Seagate, Yarvik tablet ta’ 7 pulzieri jew portable speaker tal-JBL. Din l-offerta hi valida g[allistudenti li g[addew milliskola sekondarja g[al dik post-sekondarja. L-istudenti jridu jkunu intitolati g[al stipendju li jrid ikun depo]itat fit-TeenPlus Account. Din lofferta tibqa’ miftu[a sal-31 ta’ Ottubru, 2013.

It-tim tal-APS se jkun fuq ilkampus tal-MCAST u ta’ Giovanni Curmi Higher

It-tim tal-APS Bank fil-kampus tal-MCAST, Ra[al :did

Secondary School waqt ilperjodu tar-re;istrazzjoni sala[[ar ta’ Settembru biex jiltaqg[u u jg[inu lill-istudenti jift[u dan il-kont.

L-istudenti jistg[u japplikaw ukoll fuq is-sit elettroniku talBank billi jimlew l-Online Application Form li tinsab fuq www.apsbank.com.mt#en#teen

plus-student-offer u jid[lu bi//ans li jirb[u wa[da mill-aktar kameras di;itali moderni li hawn fis-suq, il-Canon Powershot N. G[al aktar informazzjoni, ]ur is-sit elettroniku www.apsbank.com.mt jew /empel il-Customer Support Centre tal-Bank 21226644.

28

Televi]joni

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Niltaqg[u • 09.00 Malja • 11.00 Belle Donne • 12.30 Best Deal • 13.00 {in g[al Kollox • 15.00 Nintrefa ’il Fuq • 16.00 Ipokriti • 18.00 Teleshopping • 18.30 Bejnietna l-{bieb • 20:30 - News Point • 21.00 }iffa • 23.00 Newspoint.

Iris

melita 176

09.35 Nikita. TF • 11.10 Ciaknews • 11.15 Non sparere, baciami! Film ’53 • 13.10 Adesso cinema! • 13.30 Alpha Dog. Film 2006 • 15.40 Vai e vivrai.

Film 2005 • 18.40 L’ultima eclissi. Film ’95 • 21.05 L’amico di famiglia.

Film 2006 • 22.55 Cuore sacro. Film 2004 • 01.05 La ribelle. Film ’93.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 Buzz and Tell • 07.20 Nuzzle and Scratch: Frock and Roll • 07.40 Me Too! • 08.00 The Large Family • 08.10 Tweenies • 08.30 The Weakest Link • 09.15 My Family • 10.45 The Café • 11.10 The Old Guys • 11.40 After You’ve Gone • 12.10 Orangutan Diary • 12.40 Gavin and Stacey • 13.10 Little Britain • 13.40 Twenty Twelve • 14.10 Show Me the Funny • 15.00 Doctors • 17.30 A Farmer’s Life for Me • 18.25 BBC Proms • 19.55 My Family • 20.25 Saxondale • 21.00 Single Father • 21.50 Spooks • 22.40 New Tricks • 23.30 Alone in the Wild.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.55 Captains Courageous. Film ’37 (U) • 09.50 Tom Thumb. Film ’58 (U) • 11.35 Hell Divers. Film ’31 (U) • 13.40 Lost in a Harem. Film ’44 (A) • 15.00 The Law and Jake Wade. Film ’58 (U) • 16.25 Ivanhoe. Film ’52 (U) • 18.10 Edge of the City. Film ’57 (A) • 19.30 Torpedo Run. Film ’58 (U) • 21.00 Diner. Film ’82 (AA) • 22.50 Flareup. Film ’69 (15).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

08.00 Dominick and Eugene. Film ’88 (15) • 09.50 Making Mr Right. Film ’87 (15) • 11.25 The Charge of the Light Brigade. Film ’68 (A) • 13.35 Kings of the Sun. Film ’63 (U) • 15.20 MGM’s Big Screen • 15.35 Paper Lion. Film ’68 • 17.20 Kes. Film ’70 (U) • 19.10 The Organization. Film ’71 (AA) • 21.00 The Hospital. Film ’71 (AA) • 22.44 Art School Confidential. Film 2006 (15).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 American Loggers: Graveyard Shift • 08.10 Mythbusters: Let There Be Light • 09.05 X-Machines • 09.55 Extreme Engineering: Biggest Casino • 10.50 American Guns • 11.40 Finding Bigfoot • 12.35 Auction Kings: Johnny Cash Guitar#Speed Rug • 13.05 Auction Kings • 13.30 Baggage Battles • 14.25 Auction Hunters: Gangster Whiskey • 14.55 Auction Hunters: Home on the Gun Range • 15.20 Dual Survival: The Green Hell • 16.15 Ultimate Survival: Andes Adventure • 17.10 Ultimate Survival: Northern Australia • 18.05 Fast N’ Loud: Mashed up Mustang • 19.00 How It’s Made • 19.30 How It’s Made • 20.00 River Monsters Goes Tribal • 21.00 Swimming with Monsters with Steve Backshall: Shark • 22.00 Bugs, Bites and Parasites: Tropical Diseases Uncovered • 23.00 Body Invaders: Lethal Pursuits.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Amazing Race • 13.15 Glee • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

10.00 Parking Wars • 12.30 Billy the Exterminator: Donnie Gets Dirty • 13.00 Billy the Exterminator: Five Alarm Hive • 13.30 Billy the Exterminator: Donnie’s Snake Attack • 14.00 Billy the Exterminator: Bees from Hell • 14.30 Billy the Exterminator: Snakes in a Pool • 15.00 Parking Wars • 17.30 Billy the Exterminator: Donnie Gets Dirty • 18.00 Billy the Exterminator: Five Alarm Hive • 18.30 Billy the Exterminator: Donnie’s Snake Attack • 19.00 Billy the Exterminator: Bees from Hell • 19.30 Billy the Exterminator: Snakes in a Pool • 20.00 Grave Trade • 21.00 Dance Moms: She’s a Fighter • 22.00 Shipping Wars: Tavern on the Greenbacks • 22.30 Shipping Wars: Jennifer’s Arch • 23.00 Grave Trade.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.30 Cycling • 09.30 FINA World Aquatics Championship Swimming • 10.00 FINA World Aquatics Championship Swimming (live) • 11.45 Porsche Supercup Motor Racing: Budapest (live) • 12.30 Summer GP Ski Jumping: Hinterzarten, Germany: HS 108 (live) • 14.00 FINA World Aquatics Championship Swimming: Men’s 10m Diving F. (live) • 15.15 WATTS • 15.30 UEFA European Women’s Championship Football: F. (live) • 18.00 FINA World Aquatics Championship Swimming (live) • 20.15 World Championship Water Polo: Rd of 16 (live) • 22.30 Motorsports Weekend • 22.45 UEFA European Women’s Championship Football.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 Summer GP Ski Jumping • 08.30 FIA European Championship Rally • 09.00 GP3 Motor Racing • 09.30 GP3 Motor Racing: Budapest, Hungary: Rd 5, Race 2 (live) • 10.00 Speedway • 12.00 Cycling • 15.45 Speedway • 17.15 Summer GP Ski Jumping • 18.30 Boxing • 20.00 UEFA European Women’s Championship Football • 22.00 Speedway.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 07.30 08.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.00 17.00 18.00 18.10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.35 23.00

NET News Iswed fuq l-Abjad (r) Missjoni Telebejg[ Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest (r) NET News U/u[ Skoperti 4 Given (r) NET News Flusek (r) Premier NET News, NET Sports, NET Meteo Skoperti NET News Minn Festa g[al O[ra (r) NET News.

BARBORA BOBULOVA f’xena mill-film Taljan tal-2004 CUORE SACRO (Iris 22.55)

TVM 07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 22.30 23.15

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im[a]en tal-Festi Is-Sajf ma’ Salv Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet X Factor A[barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A[barijiet Merlin Sinbad Madwarna A[barijiet Mixage Atlantis A[barijiet Junior. Film ’94 Spies of Warsaw A[barijiet fil-Qosor.

TVM 2 melita 104, GO Plus 104

07.00 News 08.30 Lonely Planet - Best in Asia 09.00 Quddiesa 09.45 Sensilhena 10.30 G[anafest 11.30 Kenn il-Ba[[ara 12.00 Mill-Im[a]en tal-Festi 12.30 G[awdex Illum 13.00 Swim Up 13.30 Is-Sajf ma’ Salv 14.15 Mixage 15.00 World’s Worst Disasters 15.50 Doc 16.00 Aqta’ Kemm 17.00 Dance Rush 19.10 Madwarna 19.30 A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 19.40 G[anafest 20.30 A[barijiet bl-Ingli] 20.35 Big Night of Boxing 22.00 Sinbad 22.45 Int Min Int 23.15 Delitti f’Malta.

ONE 07.15 08.30 08.45 09.00 10.15 10.45 11.30 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.40 19.30 20.15 23.30

melita 103, GO Plus 103

G[a]liet ONE News Teleshopping Folji Sheriff’s Grill (r) Fish-On (r) Il-Komi/i (r) ONE News Mad-Daqqa t’G[ajn (r) Teleshopping Miss Malta (r) ONE News Sajf ma’ Gaffiero (r) Ikoni ONE News (ikompli) Ikoni ONE News.

Raiuno melita 150 GO Plus 201

07.00 Tg 1 07.05 14˚ Distretto 08.00 Tg1

08.20 09.00 09.05 09.55 10.30 10.55 12.00 13.30 14.00 14.50 17.00 17.05 18.50 20.00 20.40

21.15 23.20 00.25 00.50 01.05

Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dream Road 2012 Linea verde orizzonti estate A sua immagine Santa messa dal Centro Giovanni Paolo II in Loreto Linea verde estate Tg 1 telegiornale GMG. Vi ho cercvato e siete venuti Giornata mondiale della gioventù Tg 1 telegiornale Nero Wolfe Reazione a catena Tg 1 Techetecheté, vista la rivista Una grande famiglia Speciale Tg 1 Tg 1 notte # Che tempo che fa Applausi speciale Il trovatore.

Raidue melita 151, GO Plus 202

06.30 Real School 09.50 Voyager Factory: Inside the World 10.35 Il nostro amico Charly. TF 11.20 La nave dei sogni Viaggio di nozze in Florida. Film 2009 12.50 Pole Position 13.00 Tg 2 giorno 13.25 Pole Position 14.00 GP F1 Ungerija 16.00 Pole Position 16.55 Mondiali di nuoto 19.45 Lasko. TF 20.30 Tg 2 notizie 21.05 Hawaii Five-O. TF 21.50 Under the Dome. TF 22.40 NYC 22. TF 23.30 La domenica sportiva estate 00.35 Tg 2 notizie 00.55 Sorgente di vita 01.25 Close to Home. TF.

Raitre melita 11#152, GO Plus 203

07.00 La grande vallata. TF 07.55 Un giorno da leoni. Film ’61 09.45 I ladri. Film ’59 11.15 Doc Martin 12.00 Tg 3 12.25 Telecamere 12.55 Prima della prima.

L’italiana in Algeri 13.25 Passepartout 14.00 Tg regione 14.15 Tg 3 14.30 Caterina vai in città. Film 2003 15.20 Tg 3 L.I.S. 16.15 Tres capoli e una bimba.

Film ’90 18.10 Squadra speciale Vienna 19.00 Tg 3 19.30 Tg regione 20.00 Blob 20.20 The Defenders. TF

21.05 22.20 23.35 01.10 02.00

Kilimangiaro Tg 3 Mammuth. Film 2010 TeleCamere Fuori orario.

Canale 5 melita 16#154, GO Plus 205

08.00 Tg 5 mattina 08.50 Tg com 09.10 La banda Olsen al circo.

Film 2006 10.55 Bye Bye Cindirella. sitcom 11.30 Arrampicatori sociali 12.00 Melaverde 13.00 Tg 5 13.35 Giffoni Festival 13.40 L’arca di Noè 14.00 Sangue caldo 16.15 Fratelli Benvenuti 17.20 Rosamunde Pilcher 20.00 Tg 5 20.40 Paperissima sprint 21.10 I guardiani del tesoro.

FIlm 2011 23.30 L’isola della paura. Film 2009 01.30 Tg 5 notte 02.00 Paperissima Sprint.

Rete 4 07.40 08.45 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 14.00 14.40 15.20 16.05 17.05 18.55 19.35 20.30 21.30 00.45

melita 14#153, GO Plus 206

Super partes Vita da strega Le storie di... Viaggio a...

Santa Messa Pianeta mare Tg 4 Pianeta mare Slow Tour Tg 4 Donnavventura Mister Miliardo.

Film ’77 Tg com Guerra indiana. Film ’59 Tg4 Telegiornale Tierra de Lobos Tempesta d’amore. soap Heat - La sfida Film ’95 Time X - Fuori tempo massimo. Film 2002.

Italia 1 07.00 07.40 10.40 12.10 12.25 13.40 15.45 17.45 18.30 19.00 19.35

21.25 24.00 00.55 01.20 01.35

melita 20#155, GO Plus 204

Super partes Cartoons Merlin. TF Giffoni - Il sogno continua Studio aperto In due per la vittoria. Film 2006 Inseguendo la vittoria.

Film 2008 La vita secondo Jim. sitcom Studio aperto Così Fan Tutte Scuola di polizia 6 - La città è assediata. Film ’88 Archimede - La scienza secondo Italia 1 Street Food Heroes Sport Mediaset Studio aperto ‘O’ come Otello. Film 2001..

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Televi]joni#Radju

29

radju Radio 101

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

CATERINA VA IN CITTÀ (Raitre 14.30) - Sergio Castellitto u Alice Teghil (it-tnejn fir-ritratt), kif ukoll Margherita Buy u Claudio Amendola huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film Taljan tal-2003. Il-protagonista hi tifla ta’ 13-il sena li tkun g[adha kif marret tg[ix f’Ruma flimkien mal-familja tag[ha.

VAI E VIVRAI (Iris 15.40) -

Film drammatiku li n[adem fl-2005 b’re;ija ta’ Radu Mihaileanu. Il-Mossad ikun qed jie[u [sieb li jie[u lura flI]rael grupp ta’ tfal Lhud li jkunu qed jg[ixu fl-Etjopja.

Omm, minkejja li binha jkun Kristjan u li l-firda minn mieg[u se t[ossha sew, tidde/iedi li tg[id li hu Lhudi biex imur mal-grupp u b’hekk ikollu futur a[jar. Biex dan ikun jista’ jsir, it-tifel Kristjan jing[ata l-identità u ddokumenti ta’ tifel Lhudi li jkun g[adu kif miet. It-tifel flI]rael ji;i adottat mill-familja Harrari. Tg[id i]da jinqabad li ma jafx l-affarijiet li hu mistenni li jkun jaf kull Lhudi?

TRE SCAPOLI E UNA BIMBA (Raitre 16.15) - Film komiku Amerikan li n[adem fl1990 b’re;ija ta’ Emile Ardolino u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Tom Selleck, Ted Danson, Steve Guttenberg u Nancy Travis. Mary, it-tifla li tkun qed titrabba mill-missier naturali tag[ha u minn ]ew;t ir;iel o[ra li jg[ixu fl-istess appartament, issa jkollha sitt snin. X’ji;ri meta, bla mistenni, ter;a’ titfa//a l-omm, li issa trid li tie[u lit-tifla mag[ha, wara li kienet abbandunatha meta kienet g[adha tat-twelid?

Naturalment [add mit-tlett ir;iel mhu lest li jag[mel il-[ajja tal-omm fa/li biex to[dilhom it-tifla.

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 Notti magiche • 10.30 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 Bon;u ONE • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.30 Il-{add fuq ONE • 15.00 ONE Weekend • 15.25 Djarju Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Music Mix • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 Kull {add g[all-Frisk • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Memorji tal-Gwerra • 15.30 Sunday Breeze • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Rispett Kollu.

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Ikoni Mu]ikali Taljani • 10.00 Kordi Spanjoli • 11.00 Classic FM • 12.00 Allegro ma non troppo • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 F’:ie[ il-Qaddisin • 15.00 Kurunella {niena Divina • 15.30 Bejn {sieb u Armonija • 16.30 Mill-G[anja tal-Poplu • 17.00 Kuntatt • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

HEAT (Rete 4 21.30) - Film polizjesk Amerikan li n[adem fl-1995 u li g[andu lil Al Pacino (fir-ritratt) b[ala protagonist.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

30 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Bu;ibba u l-Qawra

G{A}LA ta’ appartamenti kbar lesti b’]ew; kmamar tas-sodda jew tlieta. ?emplu lis-sid 21572062 jew 99497887

Il-{amrun

GARAXX jew store,

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.

L-G[adira (TasSellum)

BOATHOUSES kbar (60 pied) u o[rajn ]ag[ar quddiem il-ba[ar. ?emplu lis-sid 21572062 jew 99497887.

Santa Venera (Triq ilParilja, Triq ix-Xarretta)

MAISONETTES u appartamenti ;odda akbar minn tas-soltu fuq pjanti varjati, fi n[awi presti;ju]i. ?emplu lis-sid 21572062 jew 99497887. www.savewayproperties.co m

G{ALL-KIRI Marsalforn

FLAT g[all-ville;;jatura [dejn il-ba[ar, komplut blg[amara u T.V. u x-Xag[ra, maisonette l-ewwel sular bil-bejt. Prezzjiet moderati. ?emplu 21551097, 99269053 jew 99221449.

AVVI}I G[al kull xog[ol

TA’ bini ;did, alterazzjonijiet fuq l-antik,

ftu[ ta’ arkati u bibien, bdil ta’ soqfa, xog[ol ta’ membrane, kisi u tibjid, kontrabjut u tqeg[id ta’ katusi. Offerta spe/jali fuq il-liquid membrane. ?emplu 79407292.

G[al kull xog[ol

TA’ handyman, [adid u welding, ilma, katusi, elettriku, injam, alterazzjonijiet ]g[ar filbini u ]ebg[a. ?emplu 99279582.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa talkonkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu

fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.

Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Messa;;i

TRID tnaqqas mill-u;ig[ jew l-istress ta’ kuljum. ?emplu g[al messa;;i rilassanti totali minn terapista mara, 77865583.

T[ossok a[jar ]gur.

Nixtri

RAM, bron], ram a[mar u isfar, cable wire, stainless steel, bibien, twieqi tal-aluminju u batteriji, in[allas fil-pront. ?emplu 21430185 jew 99469467.

Klassifikati 31

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013 Toilet seats

NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra tal-banju kompluti bilfittings. G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Ni]barazzaw#Trasport

NI}BARAZZAW djar, garaxxijiet, ;onna, bjut u fabbriki minn kull tip ta’ skart goff u ]g[ir. Tindif ta’ ;onna u front gardens minn [axix, si;ar, ;ebel, e//. Trasport ta’ kollox, g[amara, e//, naqilg[u kmamar tal-banju minn madum, e//. www.allclearancemalta.c om. ?emplu 21433352 jew 79081719.

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as

prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz filpront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet filpront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti. Free delivery g[al G[awdex ukoll.

Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif

issibuna – min-na[a talBarrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprinting press.com

Vetrina

TAL-aluminju kulur ilfidda, 19-il pied u 6 pulzieri tul u 7 piedi u nofs g[oli, xkaffar tal-[;ie; u /appetti tal-aluminju.

Counter 7 piedi tul u 3.3 piedi g[oli. Cash register ‘Casio’ f’kundizzjoni tajba [afna u xi prodotti tal[jata. ?emplu 79892806 jew 21487556.

PRIVAT Malti

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u b’esperjenza, il{amrun qrib il-Junior College. ?emplu 21472561 jew 99891548.

O-Level#Forms 1-4

MALTI, Matematika, Taljan, Ingli] u Physics.

Postijiet – Marsaskala, ilKalkara, il-{amrun jew Birkirkara. ?emplu 21660812, 21472561, 99458791 jew 99891548.

Pure Maths u Physics

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u bl-esperjenza.

Marsaskala, il-Kalkara, Birkirkara u l-{amrun qrib il-Junior College. ?emplu 21660812 jew 99458791.

JIN{TIE:U Nurses

RATI ta’ [las attraenti, fulltime jew part-time, nurses kwalifikati, irtirati, jistg[u japplikaw. Ibag[tu CV fuq cv4vacancy1@gmail.com jew /emplu Community Services Ltd 79492748.

32 Avvi]i PN

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco Beppe Fenech Adami ?ensu Galea David Agius Fredrick Azzopardi Giovanna Debono George Pullicino Tonio Fenech Joe Cassar Jason Azzopardi Chris Said Francis Zammit Dimech Carm Mifsud Bonnici Clyde Puli Mario Galea Robert Arrigo Charlò Bonnici Stephen Spiteri Michael Gonzi Tony Bezzina Claudette Buttigieg Ryan Callus Robert Cutajar Kristy Debono Albert Fenech Claudio Grech Paula Mifsud Bonnici Marthese Portelli

Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Kelliem g[all-:ustizzja Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Kelliema g[al G[awdex Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Kelliem g[all-Finanzi Kelliem g[as-Sa[[a Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Kelliem g[all-Edukazzjoni Kelliem g[all-Anzjani Kelliem g[at-Turi]mu Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Kelliem g[ax-Xog[ol Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni fl-2017 u l-Fondi mill-Unjoni Ewropea Kelliem g[ar-Ri/erka, l-Innovazjoni, i]-}g[a]ag[ u l-Isport Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Persuni b’Di]abbiltà Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/ess Amministrattiv Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.

AVVI}I SO?JALI JASON AZZOPARDI. Il{bieb ta’ Jason Azzopardi se jorganizzaw Barbecue, il:img[a, 2 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fil-Mellie[a Holiday Centre (Danish Village).

Biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 99841333 jew 21666736. {AL TARXIEN. IlKumitat Sezzjonali PN se jorganizza Attività So/jali g[al G[awdex, is-Sibt, 3 ta’ Awwissu. It-trasport jitlaq minn {al Tarxien fl-4 p.m.

Prezz €20 u €18 g[atTesserati tal-Partit, li jinkludi t-trasport u ikla f’Marsalforn.

Il-programm jinkludi wkoll mixja g[al [in ta’ n]ul ixxemx u ]jara g[all-festa talQala. G[al aktar informazzjoni /emplu 99237700 jew ibag[tu email lil pntarxien@gmail.com.

IN-NADUR. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue, is-Sibt, 24 ta’ Awwissu fis-7.30 p.m. fi :nien il-Kunsill, Triq ilMadonna ta’ Fatima, inNadur. Mistiedna spe/jali lKap tal-Partit Simon Busuttil u l-Uffi/jali tal-Partit. Prezz €10 g[all-kbar u €5 g[at-tfal ta’ ta[t it-12-il sena. G[allbiljetti /emplu 79284487 jew ibg[atu email lil nadurpn@gmail.com.

AVVI}I O{RA {AL LUQA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ lofferti g[all-kiri tal-bar talUffi//ju PN tal-lokalità.

Dawk interessati g[andhom jibag[tu ittra bl-offerta tag[hom indirizzata lillKumitat Sezzjonali PN, Uffi//ju PN Luqa, Triq Sant’Andrija, {al Luqa jew jag[mlu kuntatt mal-membri tal-Kumitat Sezzjonali. {AL TARXIEN. IlKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar tal-

Uffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-Bar qed jifta[ mitTnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’l quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers.

TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar tal-Uffi//ju PN tallokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m.

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

33

SPORT ATLETIKA

Il-Kenjani f’diffikultà Waqt il-kampjonati mondjali tal-atletika ta’ sentejn ilu, ilKenja reb[et 17-il midalja, sebg[a minnhom tad-deheb; imma din is-sena se tkun diffi/li g[al dan il-pajji] li jirrepeti dan is-su//ess. Dan, g[aliex diversi atleti kellhom jirtiraw min[abba l-injuries, li jfisser li l-atleti li se jirrappre]entaw lill-Kenja se jkollhom inqas pressjoni.

Fost l-atleti ta’ fama mondjali li se jitilfu dawn ilkampjonati li jibdew fl-10 ta’ Awwissu, hemm David Rudisha, il-holder tar-rekord dinji fit-800m, Vivian Cheruiyot, i/-champion mondjali fil-5,000 u fl10,000m kif ukoll Abel Kirui, ir-rebbie[ tal-maratona flOlimpjadi.

Minkejja dan, il-kow/ talKenja, Sammy Rono, qed jipprova j[ares lejn il-po]ittiv ta’ dan kollu u qal li l-atleti li

se jie[du post dawk imwe;;g[in se jkollhom inqas pressjoni min[abba li mhumiex daqstant mag[rufin. “Jiena konxju mill-fatt li rridu na[dmu [afna biex nirrepetu dak li g[amilna f’Daegu fl2011. Se n[ossu n-nuqqas ta’ Vivian u Rudisha, imma l-atleti ]g[a]ag[ mhumiex ta’ min jinjorahom. Kull atleta stabbilit beda mix-xejn u dawn l-atleti ;odda jridu jibdew minn dawn il-kampjonati li se jsiru fi ftit ;img[at o[ra,” qal Rono.

Rono qal li wie[ed mill-aktar atleti promettenti hu Ezekiel Kemboi, u semma wkoll lil Edwin Soi. Mit-tim li se jikkompeti fir-Russja huma tlieta biss l-atleti li sentejn ilu reb[u l-midalja tad-deheb filKorea ta’ Isfel. Dawn huma Asbel Kiprop fil-1,500m, Edna Kiplagat, rebbie[a fil-maratona tan-nisa, u Ezekiel Kemboi, rebbie[ fl-isteeplechase.

Sena ilu, il-Kenjani ma tantx marru tajjeb fl-Olimpjadi ta’ Londra. Qabel il-Log[ob, ittim kien qed jimmira li jirba[ 12-il midalja tad-deheb imma reba[ biss tnejn.

Silas Kiplagat qal li jrid ipatti g[ad-disfatta li kellu f’Londra meta spi//a fir-raba’ post fil1,500m. Sentejn ilu, waqt ilkampjonati monjdali, hu spi//a t-tieni. “Inwieg[ed li fir-Russja se nag[mel minn kollox biex nirba[ id-deheb. Il-wirja tieg[i f’Londra kienet di]appuntanti ferm,” qal Kiplagat.

Kiprop di;à ta sinjal talqawwa tieg[u meta irre;istra rraba’ l-a[[ar [in fid-dinja din is-sena waqt meeting f’Monaco, li sar ri/entement. Kiplagat qal li jrid japprofitta mill-fatt li /champion Al;erin Taoufik Makhloufi irtira min[abba li ma irkuprax minn virus fl-istonku.

Il-kampjonati mondjali ji;u fi tmiemhom fit-18 ta’ Awwissu.

David Rudisha se jitlef il-kampjonati mondjali, u dan ]gur li se jin[ass

AME CUP

Jirb[u Qormi u Floriana Qormi u Floriana kisbu reb[iet minn Grupp B tal-AME Cup meta g[elbu lil Vittoriosa u lil Rabat rispettivament.

Qormi spi//aw 5-5 kontra Vittoriosa u l-partita kellha ti;i de/i]a bil-penalties.

Wara tmien minuti, Qormi marru filvanta;; b’goal tal-akkwist il-;did, Enoch Baruwah, li ji;i [u l-attakkant ta’ Milan, Mario Balotelli.

Wara dan il-goal, Vittoriosa wettqu reazzjoni u mhux biss ;abu d-draw imma anki marru fil-vanta;;. Marcelo Perreira ;ab id-draw fil-11-il minuta, u fis-27 minuta, l-istess player sab ix-

xibka g[at-tieni darba biex g[amel liskor 2-1. Vittoriosa komplew jag[fsu u ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima marru tlieta minn fuq b’goal ta’ Eddin.

Tliet minuti mill-bidu tat-tieni taqsima, Leighton Grech naqqas iddistakk g[al Qormi u Simone Bezzicceri ;ab id-draw fl-54 minuta. L-istess Bezzicceri g[amel l-iskor 4-3 favur Qormi b’goal ]ew; minuti wara, u hekk kif kollox deher li kien se jintemm 4-2, il-partita [adet ]volta o[ra. Marcio Teruel ta’ Vittoriosa ;ab id-draw tliet minuti mit-tmiem u Roderick Bajada

g[amilhom 5-4 g[al Qormi fl-a[[ar minuta; imma dawn ma g[arfux jiddefendu dan il-vanta;; u Vittoriosa ;abu d-draw b’goal ta’ Perreira fl-a[[ar sekondi.

Ta’ min jinnota li fit-85 minuta, Qormi spi//aw jilag[bu b’10 meta tke//a Besta. Qormi reb[u l-konfront bil-penalties wara li Perreira u Martin fallew mill-11-il metru.

Fit-tieni log[ba, Floriana reb[u 3-1 kontra Rabat. Il-Greens fet[u l-iskor minn penalty fit-42 minuta ta’ Gary Roberts. Daniel Bogdanovic g[amilhom

tnejn mal-ftu[ tat-tieni taqsima, filwaqt li fil-51 minuta, Diogo De Souza Dinero issi;illa l-log[ba. Daniel Peleaz ta’ Rabat g[amel l-iskor aktar rispettabbli b’goal fit-63 minuta. 10 minuti wara, Floriana spi//aw jilag[bu b’10 meta tke//a Christian Caruana.

Floriana qeg[din fil-qu//ata ta’ dan il-grupp b’sitt punti, filwaqt li Qormi g[andhom erbg[a. Rabat u Vittoriosa g[andhom punt kull wie[ed.

Illum, minn Grupp A, Balzan jiltaqg[u kontra Mosta u Naxxar jilag[bu kontra Tarxien.

34

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Sport

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Shakira Trot tirba[ f’finali e//itanti minn Kenneth Vella

Il-:img[a fil-g[axija filkorsa tal-Marsa ;ew fi tmiemhom is-sensiela ta’ kompetizzjonijet li kienu organizzati matul dan is-sajf.

Dan, permezz ta’ seba’ finali fuq distanza qasira ta’ 2140m u li kienu jag[mlu parti mit-33 laqg[a tal-ista;un. Minn dawn, l-aktar finali importanti kienet dik miftu[a g[al ]wiemel tal-Klassi Premier, li ntreb[et mid-debba }vedi]a Shakira Trot, misjuqa minn Rodney Gatt.

Tmienja kienu ]-]wiemel li [adu sehem fil-Finali Premier.

Dan, wara li ftit sig[at qabel il-bidu tal-finali ;ie skra//jat ukoll il-favorit nett, Lage, li kien ;ej minn ]ew; reb[iet konsekuttivi. Hekk kif ing[ata l-bidu uffi/jali, kien Vanmaker Limburgia (Charles Camilleri) li mar quddiem.

Dan feta[ vanta;; ]g[ir minn Absolut Spender (Mark Desira) u Orne des Olivettes (Christian Xerri). I]da dawra mit-tmiem kien Emmanuel Fenech li po;;a lil Olry Meslois fl-ewwel post. Din ilfinali [adet ]volta o[ra fla[[ar metri tag[ha, inbidlet f’wa[da mill-aktar e//itanti u in/erti, taqtig[a bejn tlieta, fejn finalment kienet Shakira Trot (Rodney Gatt) li bi ftit temmet rebbie[a mill-istess Olry Meslois. Label Chouan

(David Ellul) kellu wkoll

wirja po]ittiva bi pjazzament fit-tielet post minn Vanmaker Limburgia.

Fi tmiem il-finali, Mark Vella, f’isem l-MRC, ippremja lis-Sur Francois Zammit u Rodney Gatt, sid u sewwieq rispettivament tad-debba rebbie[a. It-tieni reb[a tas-sena ta’ Shakira Trot waslet f’medja ta’ 1.15.7” fil-kilometru.

Marco Tanti wera kapacità liema b[alha fl-a[[ar metri tal-finali tal-Klassi Gold. Fuq is-serkin ta’ Simb Tyrant, Tanti sab l-ispazju ne/essarju biex jattakka bi]-]iemel tieg[u tnejn fuq in-na[a ta’ barra biex temm rebbie[ bi ftit minn Perdreau Rapide (Rodney Gatt), Nophenio de Lune (Charles Farrugia) u Chippen Bob (Clint Vassallo). G[al Simb Tyrant dan kien l-ewwel su//ess fi xtutna.

Sprint tajjeb madwar 300m mit-tmiem tal-Finali Silver A wassal lill-kwotat Quaroldo (Brian Zammit) biex jie[u ttielet reb[a konsekuttiva u rraba’ f’Malta fa/ilment minn Pilote de Nganda (James Carabott) u Paolin de Bannes (Noel Baldacchino). Udice Boko (Tony Cauchi) da[al irraba’.

Il-finali g[al ]wiemel millklassi Silver B kienet ikkaratterizzata minn tmiem

Zeta Jones A misjuqa minn Charles Camilleri (bin-numru 4) hekk kif reb[et l-ewwel ti;rija li kienet finali tal-Klassi Bronze (Ritratt> Brian Grech)

in/ert bejn Quartes (Brian Hili), li kien g[al [afna [in quddiem, u Socrates (James Briffa) li kellu sprint qawwi fla[[ar battuti. Ir-reb[a ng[atat lil Quartes wara konsultazzjoni malphotofinish. Command Coger (Carmelo Farrugia) u Newman (Kevin Sciberras) kellhom ukoll wirja po]ittiva.

L-a[[ar 600m tal-Finali Bronze A kienu ddeterminanti biex Polytain (Noel Baldacchino) jakkwista t-tielet reb[a sta;onali. Dan il-Fran/i] mar quddiem u temm rebbie[ b’vanta;; ta’ ]ew; tulijiet minn Nerlo Villetot (Julian Farrugia), Law Suit (Ludvic Ghigo) u Poete de la Sarthe

(Kurt Saliba).

Fil-finali g[a]-]wiemel mill-Klassi Bronze B, Magnific As (David Ellul) li kien g[al [afna [in fl-ewwel post, /eda kollox fl-a[[ar metri meta nqabe] millkwotata Zeta Jones A (Charles Camilleri) li [adet il-[ames reb[a tas-sena minn Jet Starline (Mario Fenech).

Kiton de Bouere (Marius Mizzi) temm ir-raba’.

Noble Candeen (David Ellul) kien i]-]iemel li qasam il-linja finali l-ewwel waqt luniku finali tal-Klassi Copper.

I]da eventwalment dan il-

Fran/i] safa skwalifikat biex ir-reb[a ng[atat lit-tieni pjazzat, l-Olandi] Andri Boko (Tony Demanuele), li [a rraba’ reb[a tieg[u. Buckens Stjarna (Toni Tanti), Ideal de Suce (Jesmar Gafà) u Minou de Perdriat (Charles Farrugia) da[lu t-tieni, it-tielet u r-raba’ post rispettivament.

Issa, wara l-laqg[a tal:img[a, l-ista;un 2013 jitkompla f’Settembru li ;ej.

-

Ir Ri]ultati kollha

. Finali Klassi Bronze B. Dist – 2140m. 1.

Zeta Jones A (C. Camilleri) {in – 2.43.9” (1.16.6”) 2. Jet Starline (M. Fenech) 3.

Magnific As (D. Ellul) 4.

Kiton de Bouere (M. Mizzi) . Finali Klassi Copper. Dist – 2140m. 1.

I Ti;rija

II Ti;rija

Andri Boko (T. Demanuele) {in – 2.46.6” (1.17.9”) 2.

Buckens Stjarna (T. Tanti) 3.

Ideal de Suce (J. Gafà) 4.

Minou de Perdriat (C. Farrugia) . Finali Klassi Silver B. Dist – 2140m.

1.Quartes (B. Hili) {in – 2.43.5” (1.16.4”) 2. Socrates (J. Briffa) 3. Command Coger (C. Farrugia) 4. Newman (K. Sciberras) . Finali Klassi Bronze A. Dist – 2140m. 1.

Polytain (N. Baldacchino) {in – 2.42.6” (1.16”) 2. Nerlo Villetot (J. Farrugia) 3. Law Suit (L. Ghigo) 4. Poete de la Sarthe (K. Saliba) . Finali Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Simb Tyrant (M. Tanti) {in – 2.41” (1.15.2”) 2. Perdreau Rapide (R. Gatt) 3. Nophenio de Lune (C. Farrugia) 4. Chippen Bob (C. Vassallo) . Finali Klassi Premier. Dist – 2140m. 1.

Shakira Trot (R. Gatt) {in – 2.42” (1.15.7”) 2. Olry Meslois (E. Fenech) 3. Label Chouan (D. Ellul) 4.

Vanmaker Limburgia (C. Camilleri) . Finali Klassi Silver A. Dist – 2140m. 1.

Quaroldo (B. Zammit) {in – 2.42.4” (1.15.9”) 2. Pilote de Nganda (J. Carabott) 3. Paolin de Bannes (N. Baldacchino) 4.

Udice Boko (T. Cauchi) III Ti;rija

IV Ti;rija

V Ti;rija

VI Ti;rija

VII Ti;rija

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Sport 35

INTERVISTA ESKLUSSIVA MAL-JOCKEY RIVELAZZJONI MICKAEL BARZALONA

Li tkun il-jockey ewlieni tax-Sheikh ta’ Dubai hu unur u responsabbiltà – Mickael Barzalona, jockey rivelazzjoni Fran/i] minn Kenneth Vella

Ftit tal-jiem ilu kont mistieden nattendi g[allprogramm spe/jali ta’ ti;rijiet tal-galopp li ;ie organizzat fil-korsa ta’ Nottingham flIngilterra. Matul dan ilprogramm mhux biss stajt nosserva l-mod professjonali li bih ji;u organizzati tti;rijiet f’din il-korsa i]da fuq kollox kelli /-/ans niltaqa’ personalment mal-jockey rivelazzjoni ta’ b[alissa fixxena internazzjonali, ilFran/i] Mickael Barzalona.

Barzalona g[andu 22 sena u g[alkemm g[adu ta’ età ]ag[]ug[a di;à rnexxielu jirba[ sensiela ta’ ti;rijiet ewlenin fix-xena internazzjonali. Fl-2011 hu wassal lil Pour Moi g[arreb[a tal-Epsom Derby filkorsa ta’ Epsom. Is-sena li g[addiet reba[ ukoll il-Fillies Mile bid-debba Certify u tti;rija St Leger b’Encke. I]da /ertament l-akbar su//ess li kellu dan il-jockey s’issa filkarriera tieg[u kien ir-reb[ tal-famu]a Dubai World Cup is-sena li g[addiet ukoll filkorsa ta’ Meydan f’Dubai permezz ta’ Monterosso.

Dan i]-]iemel hu propjetà tal-istalel Godolphin taxSheikh Mohammed Bin Rashid Al Maktoum ta’ Dubai. Dan kien su//ess importanti g[al dawn l-istalel, tant li s-Sheikh Al Maktoum kien ilu ma jirba[ din itti;rija, li g[andha l-akbar premju fid-dinja, sa mill2006. Ix-Sheikh baqa’ ferm impressjonat bit-talenti ta’ Barzalona tant li talab littrainer tieg[u Saeed Bin Suroor biex joffri lil Barzalona kuntratt fit-tul u

jsir wie[ed mill-jockeys ewlenin tieg[u, spe/jalment wara li l-istalel Godolphin in[allu mill-kuntratt li kellhom mill-jockey popolari Frankie Dettori. Dan tal-a[[ar kien instab po]ittiv g[al test tad-doping li kien sar fuqu fi Franza. Dettori kien ;ie sospi] g[al diversi xhur u rritorna biss g[as-sewqan dan l-a[[ar.

Illum Barzalona [alla pajji]u u jinsab stazzjonat fi/-/entru tat-ta[ri; ta’ Newmarket flIngilterra. Mistoqsi dwar xi jfisser g[alih li jkun wie[ed mill-jockeys tax-Sheikh ta’ Dubai, Barzalona wie;eb li dan jag[tih sodisfazzjon u responsabbiltà fl-istess [in.

“Hija sfida ta’ kuljum meta tqis l-età tieg[i u l-livell g[oli ta’ ti;rijiet li nie[u sehem fihom. Dan meta nkun qieg[ed insuq ukoll u[ud mill-aqwa ]wiemel fid-dinja,” ]ied jg[id Barzalona. Hu xtaq jirringrazzja lix-Sheikh Mohammed u lil Saeed Bin Suroor tal-fidu/ja li wrew fih.

Mistoqsi dwar x’differenza jara fl-organizzazzjoni tatti;rijiet fi Franza u l-Ingilterra, Barzalona qal li l-ambjent filkoros Ingli]i u f’dawk Fran/i]i hu totalment differenti. “Fi Franza hemm jockeys u trainers tajbin u ta’ livell b[al fir-Renju Unit. I]da flIngilterra, it-ti;rijiet tal-galopp huma stil ta’ [ajja, segwiti minn eluf u m’hemm qatt programm ta’ ti;rijiet li ma jkunx segwit minn mijiet ta’ spettaturi jew li l-korsa tkun nieqsa mill-ispettaturi. g[allIngli]i kull programm ta’ ti;rijiet hu wie[ed spe/jali.

Dan jikkuntrasta xi ftit mas-

Barzalona flimkien max-Sheikh Al Maktoum wara r-reb[ tad-Dubai World Cup b’Monterosso

sitwazzjoni f’pajji]i,” qal Barzalona.

Dwar is-sigriet tieg[u li j]omm lilu nnifsu fl-a[jar kundizzjoni, Barzalona qal li sal-lum f’[ajtu qatt ma kellu problema ta’ pi], i]da qal ukoll li kuljum jipprova j[alli ftit [in biex jag[mel sig[at ta’ e]er/izzju fil-gym u jipprattika wkoll numru ta’ sport. “Dan min[abba li barra li na[dem u nirkeb i]-]wiemel kuljum, ng[addi ftit [in ukoll matul il;img[a nilghab il-golf u lisquash. Dan /ertament jg[inni mhux biss biex in]omm lili nnifsi fl-a[jar kundizzjoni i]da anki biex nirrilassa xi ftit millpressjoni tax-xog[ol,” qal iljockey Fran/i].

Finalment mistoqsi dwar irreb[a ta’ Monterosso fidDubai World Cup, Mickael

Michael Barzalona jipprepara biex jie[u sehem f’ti;rija fil-korsa ta’ Nottingham fl-Ingilterra

Barzalona qal li din kienet [olma li saret realtà. Hu kkonkluda billi kkummenta li qatt ma stenna li ta’ età tenera u fil-bidu tal-karriera tieg[u kien se jirnexxilu jirba[ laqwa ti;rija fid-dinja. Dan iljockey kien ferm disponibbli mieg[u u konvint li dwaru g[ad nisimg[u aktar fis-snin li ;ejjin.

Diri;enti ta’ korsa di]appuntati Id-diri;enti tal-korsa ta’ Great Leighs fl-Ingilterra huma ferm di]appuntati wara li l-

British Horseracing Authority [alliet il-korsa tag[hom barra mill-kalendarju tat-ti;rijiet g[at-tieni sena nfila. Keith Brown, i/-chairman tal-korsa u tal-kumpanija MC Racetracks Limited li tmexxi l-kumpless, ]ied jg[id li hu u d-diretturi lo[ra kienu ferm di]appuntati u rrabjati fl-istess [in.

Il-korsa li g[andha art tat-tip all weather u tinsab vi/in il-belt ta’ Essex, hi wa[da pjuttost moderna, miftu[a uffi/jalment f’April tal-2008. Hi kkunsidrata l-ewwel korsa moderna li fet[et l-Ingilterra wara nuqqas ta’ 81 sena. B[al dan i]-]mien sena, listess korsa kienet ukoll twarrbet mill-istess Awtorità u ma ng[atat l-ebda programm ta’ ti;rijiet.

Il-korsa kienet miftu[a g[al ftit anqas minn sena i]da g[alqet f’Jannar 2009 meta kienet tpo;;iet g[all-bejg[ u b’hekk tne[[itilha l-li/enzja. Ilkorsa kienet re;g[et inbieg[et f’Novembru 2011 meta nxtrat minn MC Racetracks Limited bl-g[an li torganizza 45 laqg[a fis-sena.

Attwalment fl-Ingilterra hemm 58 korsa. Dan wara li ssena li g[addiet g[alqu dawk ta’ Hereford u Folkestone min[abba ra;unijiet finanzjarji.

Fl-2009 kien hemm ukoll ilftu[ tal-korsa ta’ Ffos Las f’Carmarthenshire. F’din ji;u

organizzati biss ti;rijiet blostakli.

Ma jaqbilx mas-sospensjoni Il-jockey Ingli] Eddie Ahern qal li ma jaqbilx massospensjoni ta’ 10 snin imposta fuqu dan l-a[[ar mill-British Horseracing Authority. Dan

wara li Ahern instab [ati li ma ppruvax jirba[ meta kien qieg[ed isuq ]iemel waqt ti;rija ewlenija. Il-Professionals Jockey Association ]iedet tg[id li hi qed tag[ti kull appo;; lil Ahern f’din il-kwistjoni. Ahern g[andu 35 sena u sal-lum filkarriera tieg[u saq ’il fuq minn elf ]iemel li temm rebbie[ f’ti;rijiet diversi organizzati madwar l-Ingilterra.

Imut Everest As Fl-Italja t[abbret l-a[bar talmewt tal-istaljun }vedi] Everest As, imwieled fl-2001 u iben il-famu] Conway Hall.

Fost i]-]wiemel imwielda flI]vezja, ulied dan l-istaljun insibu lil Mountain Main, Zelezny, Mr Inkato, Zaize Boko u Powell. Fl-a[[ar snin,

Everest As kien qieg[ed jintu]a ghat-tag[mir fl-Italja wkoll u twieldu bis-sa[[a tieg[u Oracle Tab, Oyster Va, Ok Corby, Painkiller Va, Panama u Racife Wise As. Dan l-istaljun miet fi klinika veterinarja fiz-zona ta’ Brianza fl-Italja.

Kummenti u su;;erimenti

Nirringrazzja wkoll lil numru ta’ qarrejja tag[na li fl-a[[ar xhur g[amlu kuntatt mieg[i u tawni l-kummenti u ssu;;erimenti tag[hom dwar din ir-rubrika. In[e;;e; lil dawk kollha li jixtiequ jag[mlu kuntatt mieg[i biex iwasslu lkummenti tag[hom dwar din ilpa;na jew dwar dan l-isport li hu tant popolari biex jag[mlu dan billi jew javvi/inawni jew inkella jibag[tuli email fuq vellakenneth22@gmail.com

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Sport

37

TAZZA TAD-DINJA 2014

Nasri jo[lom li jkun parti mill-iskwadra Fran/i]a Il-playmaker ta’ Man City Samir Nasri qal li jo[lom li jkun parti mill-iskwadra Fran/i]a li tie[u sehem fitTazza tad-Dinja ta’ sena o[ra fil-Bra]il. Nasri kien ;ie sospi] tliet log[biet mit-tim Fran/i] wara li attakka ;urnalist li mar jitolbu kumment wara l-log[ba tal-Euro 2012 bejn Spanja u Franza.

Nasri issa jrid jikseb ilfidu/ja tal-kow/ tat-tim nazzjonali Didier Deschamps biex jikseb post fit-tim li jie[u sehem fit-Tazza tad-Dinja.

Dan l-a[[ar Nasri ma lag[abx fil-partiti ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja min[abba li kien imwe;;a’ u issa l-log[ob li jmiss ta’ Franza hu f’Settembru li jmiss. “Kuntent bil-fatt li kont imsejja[ mattim imma sfortunatament we;;ajt u ma stajtx nilg[ab. Li nilbes il-flokk ta’ pajji]i hu xi [a;a importanti [afna g[alija u se nag[mel minn kollox flista;un li ;ej biex nuri x’naf.

Naf li kapa/i ng[in lit-tim imma naf li hemm [afna plejers ta’ kwalità li kollha kemm huma qed jippruvaw jiksbu post fin-nazzjonal,” qal Nasri.

Meta kien mistoqsi fuq i//ansijiet li g[andha Franza biex tikkwalifika g[alledizzjoni finali li se ssir filBra]il Nasri qal li hu fidu/ju], anke jekk it-triq hi wa[da twila. “S’issa t-tim kellu wirjiet tajbin u ma rridux ninsew li ;ejna draw barra minn darna kontra l-holders Spanja. It-tim tag[na mhux biss g[andu plejers ta’ esperjenza imma g[andu wkoll plejers promettenti b[al ma huma Raphael Varane u Paul Pogba,” kompla jg[id Nasri.

Dan tal-a[[ar qal li hu fidu/ju] li Franza se tirba[ il-grupp.

Attwalment it-tim ta’ Deschamps qieg[ed punt ta[t Spanja.

“Hi [olma tieg[i li nilg[ab fit-Tazza tad-Dinja f’pajji] b[al ma hu l-Bra]il fejn il-

Samir Nasri

futbol hu kwa]i reli;jon. Kull plejer fid-dinja jrid jilg[ab turnament presti;ju] filBra]il,” qal Nasri.

L-eks plejer ta’ Arsenal tkellem ukoll dwar l-in/ident

fejn attakka ;urnalist.

“G[amilt ]ball u ma kellix ng[id dak li g[idt. {sibt [afna fuq dak li g[amilt u na[seb li domt kemxejn biex tlabt apolo;ija.”

Dan l-ista;un Nasri mhux biss se jkun qed jipprova jikseb post fit-tim nazzjonali imma anke jg[in lil Man City jirb[u l-kampjonat Ingli].

TOUR DE FRANCE

FUTBOL

O’Grady g[amel u]u minn sustanzi illegali

:urnal Kolombjan jag[ti ra;un lil Falcao

I/-/iklist Awstraljan Stuart O’Grady ammetta li waqt itTour de France tal-1998 g[amel u]u minn sustanzi illegali. O’Grady, din il;img[a [abbar li kien se jirtira mill-isport wara li ;imag[tejn ilu kien parti mittim GreedEdge li reba[ ittime trial waqt it-Tour de France ta’ din is-sena.

O’Grady, li g[andu 39 sena qal li dde/ieda hu stess li jag[mel u]u minn dawn issustanzi fl-edizzjoni tal-1998.

Dik is-sena O’Grady sar ittieni /iklist Awstraljan li qatt libes il-flokk isfar waqt itTour de France. Matul ilkarriera tieg[u O’Grady reba[ medalji waqt tliet edizzjonijiet tal-Olimpjadi. Fl-2004 waqt lOlimpjadi ta’ Ateni kien reba[ il-medalja tad-deheb.

Aktar kmieni matul din il-

Stuart O’ Grady

;img[a, [are; rapport minn Kumitat tas-Senat Fran/i] li qal li r-rebbie[ tat-Tour de France tal-1998, Marco Pantani u r-runner-up Jans Ullrich, flimkien ma’ 16-il /iklist o[ra, kollha g[amlu u]u minn sustanzi illegali waqt l-edizzjoni tal-1998. LAmerikan Bobby Julich, li spi//a t-tielet f’dik ledizzjoni, skont dan irrapport, ukoll g[amel u]u minn sustanzi illegali.

Mario Cipollini, Laurent Jalabert, Erik Zabel, Bo Hamburger, Manuel Beltran, Andrea Tafi, Marcos Serrano, Jackie Durand, Jens Heppner, Jeroen Blijlevens, Nicola Minali, Fabio Sacchi, Eddy Mazzoleni, Abraham Olano, Laurent Desbiens u Kevin Livingston kollha g[amlu u]u minn sustanzi illegali u bla

dubju dan se jkompli jitfa’ dell ikrah fuq dan l-isport.

Aktar kmieni din is-sena i//iklist Amerikan Lance Armstrong, rebbie[ ta’ seba’ edizzjonijiet konsekuttivi tatTour de France, ammetta li matul il-karriera tieg[u g[amel u]u minn sustanzi illegali. Dan wara li lA;enzija Amerikana ta’ Kontra d-Doping (USADA) [ar;et rapport ta’ dak kollu li g[amel Armstrong bejn issena 1999 u l-2005. Is-seba’ titli li reba[ Armstrong ;ew irtirati u dan ;ie sospi] g[al g[omru.

Il-;urnal Kolombjan ‘El Tiempo’ ippubblika ritratt ta//ertifikat tat-tweild tal-attakkant ta’ Monaco, Falcao, biex b’hekk jikkonferma li dan il-plejer g[andu 27 sena.

Dan kollu se[[ wara li stazzjon televi]iv Kolombjan qal li Falcao ffalsifika d-data tat-twelid tieg[u u propjament hu twieled fl-1984 u mhux fl-1986.

L-istess stazzjon kien ippubblika /ertifikat ta’ meta Falcao kien jattendi l-iskola. Fuq dan i/-/ertifikat, Falcao hu rre;istrat li twieled fl-1984 u jekk dan i/-/etifikat hu minnu Falcao lag[ab numru ta’ kompetizzjoni b’mod irregolari, fosthom it-Tazza tad-Dinja ta’ ta[t l-20 sena li hu reba[ fl2005.

I/-/ertifikat li ppubblika l-;urnal ‘El Tiempo’ juri li l-eks plejer ta’ Atletico Madrid twieled fl-10 ta’ Frar tal-1986.

Din mhux l-ewwel darba li [ar;u rapporti li Falcao ffalsifika d-data tat-tweild tieg[u. Meta kien g[adu jilg[ab ma’ River Plate kien akku]at li naqqas tliet snin mill-età tieg[u biex b’hekk ikun disponibbli biex jilg[ab fit-Tazza tad-Dinja tat-timijiet ta’ ta[t l-20 sena. F’kummenti li ta Falcao aktar kmieni din il-;img[a Falcao qal, “Dawn irrapporti huma redikoli. Jien stess kont sorpri] b’din l-a[bar dwar id-data tat-twelid tieg[i,” qal Falcao.

F’dawn l-a[[ar ;img[at Falcao ng[aqad ma’ Monaco g[as-somma ta’ 60 miljun ewro.

38

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Sport

Bolt hekk kif da[al fl-Istadium Olimpiku fuq tank tal-gwerra

Bolt fl-a[[ar metri tal-100m

ATLETIKA

Bolt jirba[ u jirre;istra l-a[jar [in tas-sena Aktar ma joqrob il-mument talverità, ji;ifieri il-bidu tal-Kampjonati Mondjali tal-Atletika, Bolt qed i]id firritmu. Dan se[[ tard il-:img[a filg[axija meta /-champion Olimpiku reba[ il-finali tal-100m u rre;istra laqwa [in tas-sena waqt kompetizzjoni li qed issir f’Londra. Dawn lAnniversary Games li qed jie[u sehem fihom Bolt huma avveniment li qed isir fuq tlett ijiem u qed jimmarka sena anniversarju mill-bidu tal-Olimpjadi ta’ Londra.

Bolt reba[ f’[in ta’ 9.58’ u bla dubju hu l-favorit li jirba[ il-finali tal-100m waqt il-kampjonati mondjali li se jsiru fir-Russja x-xahar li ;ej. Sentejn ilu, Bolt ;ie skwalifikat mill-finali tal-100m min[abba li telaq qabel l-isparatura u kien sie[bu l-:amajkan Yohan Blake li reba[ it-titlu. Dan tal-a[[ar mhux se jikkompeti fil-kampjonati mondjali min[abba li hu mwe;;a’.

Fit-tieni post da[al l-Amerikan Michael Rodgers, filwaqt li l-

:amajkan Nesta Carter da[al fittielet post.

“Li er;ajt ;ejt Londra u li er;ajt irba[ jag[milni kuntent [afna. Ilbidu tat-tellieqa ma tantx kien tajjeb g[alija u jekk irrid intejjeb il-[in tieg[i, irrid na[dem fuq it-tluq,” qal Bolt hekk kif reba[ il-finali.

Ta’ min jinnota li qabel it-tellieqa, Bolt, rebbie[ tal-midalja tad-deheb kemm fil-100m u fil-200m waqt lOlimpadji ta’ sena ilu, da[al fuq tank tal-gwerra li kellu anki l-bandiera

tal-:amajka fuqu.

Chebet Cheptai tittie[ed lisptar Il-Kenjana Irine Chebet Cheptai, li g[ad g[andha 21 sena, ittie[det l-

isptar wara li waqg[et u sturdiet waqt li kienet qed tikkompeti filfinali tat-3000m. Hekk kif spi//at ittellieqa, li fiha spi//at fil-11-il post, waqg[et u l-istaff tat-tobba li kien hemm immedjetament tawha lossi;nu.

KAMPJONATI MONDJALI TAL-G{AWM

Lurz jer;a’ jirba[ id-deheb Il-:ermani] Thomas Lurz, g[al darba o[ra re;a’ impressjona hekk kif reba[ ilmidalja tad-deheb fit-tellieqa f’ba[ar miftu[, li kienet twila 25km. Nhar il-{amis, Lurz kien parti mit-tim :ermani] li reba[ il-midalja tad-deheb fittellieqa twila 5km f’ba[ar miftu[. Bir-reb[a li kiseb ilbiera[, Lurz sar l-ewwel g[awwiem maskili li filkarriera reba[ kull kategorija li hemm f’ba[ar miftu[. Barra minn hekk, Lurz hu wkoll luniku g[awwiem li reba[ midalja f’]ew; edizzjonijiet

Olimpi/i tal-ba[ar miftu[.

Il-Bel;jan Brian Ryckeman spi//a fit-tieni post, filwaqt li r-Russu Evgeniy Drattcev da[al fit-tielet post.

Ta’ min jinnota li Lurz, qabel ilbiera[, kien g[adu qatt ma reba[ id-deheb fit-tellieqa tal-25km. {arsa lejn l-istatistika turi li Lurz hu t-tieni g[awwiem li irnexxielu jag[mel distanza ta’ 25km f’inqas minn [ames sig[at. Dan g[amel [in ta’ erba’ sig[at u 46 minuta. Lg[awwiem l-ie[or li g[amel din id-distanza f’inqas minn

[ames sig[at hu r-Russu Yuri Kudinov, li fis-sena 2000 g[amilha f’[in ta’ erba’ sig[at u 55 minuta.

“Kuntent [afna b’dan issu//ess. F’dawn il-kampjonati rba[t midalja fil-5km, fl10km, fil-5km tat-tim event u midalja llum. Ma stajtx immur a[jar,” qal Lurz ftit minuti wara li reba[.

Intant, fit-tellieqa tan-nisa, it-Taljana Martina Grimaldi reb[et id-deheb meta g[elbet l-isfida tal-:ermani]a Angela Maurer. L-Amerikana Eva Fabian da[let fit-tielet post.

Il-:ermani] Lurz wara li reba[ il-midalja tad-deheb fit-tellieqa tal-ba[ar miftu[,twila 25km

Sport 39

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013 WATERPOLO

Sliema jsa[[u t-tielet post minn Stewart Said

Sirens Ritter Sport ...............9 Sliema Frank Salt .................9 (2-4),(3-6),(2-3),(2-6)

Sliema Frank Salt kisbu ttieni reb[a konsekuttiva filkampjonat meta f’konfront fa/li g[elbu lil Sirens Ritter Sport 19-9. Is-Slimi]i dehru konvin/enti fil-log[ob u jidhru li l-pressjoni li naqset wara li nqatg[u mit-ti;rija g[allkampjonat qed t[alli l-effett, fejn il-plejers qeg[din jilag[bu ming[ajr pressjoni u qed jo[rog l-a[jar tag[hom. G[al Sirens din kienet partita o[ra diffi/li fejn id-differenza fil-kwalità kienet evidenti. Sirens jippruvaw jie[du reb[a filkonfront li jmiss kontra Exiles.

Sliema reb[u l-ewwel sessjoni 4-2 u sa[ansitra kienu [adu vanta;; ta’ tliet goals. Ittim ta’ Peter Decesare kompla fejn [alla u reba[ it-tieni sessjoni biex sal-mistrie[ kienu 10-5 minn fuq.

Sliema g[amlu /ert millpunti meta reb[u wkoll it-tielet sessjoni biex komplew ikabbru

l-vanta;;. L-a[[ar sessjoni kienet biss formalità, bil-partita tibqa’ bl-istess ritmu biex Sliema reb[uha u sa[[ew ittielet post.

Sirens: J. Cremona, Z. Mizzi (2), M. Grech, J. Napier, A. Babay, C. Kiss (2), J. Borg, D. Cutajar (2), A. Zarb Cousin (2), A. Attard, S. Micallef (1), G. Debono, A. Grech Sliema: R. Coleiro, D. Buric (1), N. Lubrano (1), T. Sullivan, M. Meli, J. Soler (4), G. Kiss (4), E. Aquilina (1), C. Cluett, J. Gabarretta (6), D. Paolella, M. Spiteri Staines (1), D. Abela Referees: Peter Balzan, Stefano Scappini

Otters Nivea.........................12 Marsascala MOR€ ............11 (3-1),(4-5),(2-3),(3-2) F’partita bbilan/jata, Otters Nivea kisbu t-tielet reb[a talista;un meta g[elbu lit-tim tattieni post, Marsascala MOR€, 12-11. Protagonist assolut talpartita kien Ivan Vuksanovic, awtur ta’ tmien goals.

Kif Jinsabu Premier

Neptunes San :iljan Sliema Sirens Exiles

1 Divi]joni Valletta Marsacala Ta’ Xbiex Otters Marsaxlokk

L R D T F K Pti 7 7 8 7 7

7 0 0 112 53 6 0 1 98 83 4 0 4 96 87 1 0 6 59 97 0 0 7 63 103

21 18 12 3 0

L R D T F K Pti 7 8 7 7 7

6 0 1 97 61 18 5 0 3 87 86 15 3 1 3 90 87 10 3 1 3 66 79 10 0 0 7 71 98 0

Marsascala fallew opportunità tad-deheb li jibqg[u jissieltu g[all-kampjonat meta issa b’log[ba aktar, jinsabu tliet punti ta[t il-leaders, Valletta.

G[at-tim ta’ Pierre Borg kellu partita kwieta l-aqwa skorer, Joseph Kayes, fejn il-goals tieg[u dehru determinanti f’partiti o[rajn.

Otters marru fil-vanta;; kmieni fil-partita meta reb[u lewwel sessjoni 3-1, bi tripletta ta’ Vuksanovic. Marsascala irkupraw goal fit-tieni sessjoni

Gabor Hedegus ta’ Marsascala jipprova tentattiv fuq il-lasti avversarji (Ritratt> Josef Galea)

biex sal-mistrie[ kienu 7-6 minn ta[t.

Huma sa[ansitra marru filvanta;; f’nofs it-tielet sessjoni, i]da goal ie[or ta’ Vuksanovic ;ab l-iskor indaqs. I]da fl-a[[ar sessjoni, goals minn Vuksanovic u doppjetta ta’ Martin kienu bi]]ejjed g[at-tim G[awdxi biex b’din ir-reb[a re;g[u la[qu lil Ta’ Xbiex b’10 punti.

Otters: N. Grixti, G. Attard, G. Zammit, S. Xerri, P.

Sciberras, A. Cachia, K. Scicluna, D. Schembri, A. Edward (1), S. Dimech, C. Martin (2), I. Vuksanovic (8), K. Grima Scott (1) Marsascala: K. Schembri, J. Licari (3), M. Pace (1), B. Muscat, J. Kayes (2), L. Grixti (1), G. Hegedus (1), J. Cremona (1), A. Sammut (1), D. Cassar, C. Mifsud, L. Caruana (1) Referees: Ronnie Spiteri, Mario Dalli

FORMULA 1

Hamilton se jibda minn fuq quddiem

Hamilton isellem lill-partitarji wara li kiseb il-pole-position

Is-sewwieq tal-Mercedes, Lewis Hamilton, se jibda millewwel post fil-Grand Prix talUngerija, li se jsir illum. Dan, wara li rre;istra l-aqwa [in fis-sessjoni talkwalifikazzjoni.

G[as-sewweq Ingli] din hi ttielet pole-position konsekuttiva.

Fl-a[[ar ]ew; Grand Prix, jigifieri dak tal-Ingilterra u tal:ermanja, Hamilton kien beda minn fuq quddiem izda ma irnexxilux jiddefendi l-ewwel post u dawn it-tlielaq kienu ntreb[u minn Rosberg u Vettel rispettivament.

Ta’ min jinnota li b’din ilpole-position, l-eks sewwieq tal-McLaren qabe] lille;;endarju Artyon Senna finnumru ta’ pole-positions

miksuba matul il-karriera.

Hamilton reba[ il-Grand Prix Ungeri] tliet darbiet filkarriera tieg[u.

I/-champion renjanti tarRed Bull, Sebastian Vettel, se jibda mit-tieni post u se jkun qed jipprova jirba[ il-Grand Prix Ungeri] g[all-ewwel darba fil-karriera tieg[u. Nhar il-:img[a, Vettel irre;istra la[jar [in kemm fl-ewwel kif ukoll fit-tieni sessjoni g[allkwalifikazzjoni. Grosjean irre;istra l-a[jar [in fit-tielet sessjoni libera tas-Sibt filg[odu. Is-sewwieq talFerrari, Fernando Alonso, li qieg[ed fit-tieni post talklassifika tas-sewwieqa, se jibda mill-[ames post, filwaqt li sie[bu Felipe Massa se

jibda mis-seba’ post.

“Kont ferm sorpi] b’dan irri]ultat. Kont qed nistenna lil Vettel imur a[jar wara dak li g[amel nhar il-:img[a,” qal Hamilton wara s-sessjoni g[all-kwalifikazzjoni. Minna[a tieg[u, Vettel qal li xorta wa[da hu kuntent li se jibda wara Hamilton.

Kif se jibdew:

1) Lewis Hamilton

2) Sebastian Vettel 3) Romain Grosjean 4) Nico Rosberg 5) Fernando Alonso 6) Kimi Raikkonen 7) Felipe Massa 8) Daniel Ricciardo 9) Sergio Perez 10) Mark Webber

40

Il-{add, 28 ta’ Lulju, 2013

Lokali

Lesta biex tilqa’ g[all-mew;a ta’ s[ana!

Fil-jiem li ;ejjin fil-g]ejjer Maltin mistennija ti]died is-s[ana qawwija. G[alkemm it-temperatura bdiet ti]died, il-pressjoni g[olja li qed tiksi /-/entru tal-Mediterran mistennija tibqa’ tippersisti biex tkompli ]]id it-temperatura, bil-qofol jintla[aq nhar it-Tlieta li ;ej hekk kif l-Uffi//ju Meteorolo;iku qieg[ed ibassar l-og[la temperatura ta’ 38 grad celcius. F’dan ir-ritratt tispikka l-kelba Tina flimkien ma’ sidha fil-bajja tar-Rinella lesta biex tilqa’ l-ewwel mew;a qawwija ta’ s[ana g[al dan l-ista;un waqt li ma naqsitx milli tiffriska u tilg[ab daqslikieku Tina hi l-aqwa windsurfer. (Ritratt> Jon Lloyd)

Integru, rett u onest Ftit tal-;ranet ilu, l-eks Prim Ministru ta’ Malta u eks Kap tal-Partit Nazzjonalista Lawrence Gonzi rri]enja minn Deputat Parlamentari wara li serva g[al diversi snin. Kienu ;ranet li fihom saru tant dikorsi. Saret tant anali]i dwar min kien dan il-bniedem u kif a;ixxa fil-politika, u fuq x’inhu l-wirt li j[alli warajh.

Deherli li jien ukoll kelli naqsam il-[sibijiet tieg[i fuq dan.

Fl-ewwel lok, Lawrence Gonzi hu xempju ta’ politiku integru. Xempju ta’ politiku li emmen, bil-fatti, li l-politika hi missjoni ta’ servizz.

Lawrence Gonzi kien politiku ta’ prin/ipji sodi. Politiku ta’ valuri. Valuri li ggwidawh u mexxewh tul il-karriera twila tieg[u. Fid-dinja tal-lum, meta donnu s-sens ta’ x’inhu sewwa u x’mhux sar kwa]i irrelevanti, Lawrence Gonzi spikka b[ala persuna li verament emmen li mal-valuri u l-prin/ipji m’hemmx kompromessi. Dan rajnieh

f’tant u tant /irkostanzi.

Kien Prim Ministru li [addem il-prin/ipju u l-valur tas-solidarjetà. Il-prin/ipju li a[na qeg[din fil-politika biex nassiguraw li [add ma jibqa’ lura. Politika li tkun fuq inna[a ta’ min l-aktar g[andu b]onn. G[alhekk, tul is-snin, Lawrence Gonzi kompla bena fuq sistema ta’ g[ajnuna so/jali li twie]en lill-batut, lill-anzjani, lill-morda, lillpersuni bi b]onnijiet differenti minna lkoll.

Kemm kien kbir id-diskors mirqum li g[amel Lawrence Gonzi fl-a[[ar diskors fil-

minn Beppe Fenech Adami Vi/i Kap {idma tal-Partit

Lawrence Gonzi [alla lmarka tieg[u b[ala Prim Ministru li emmen f’pajji]u u l-poplu tieg[u. U g[ax emmen fih, investa fih. Bla dubju, linvestiment tal-era Gonzi fledukazzjoni ta’ wliedna hi [olqa o[ra, f’katina ta’ su//essi ta’ gvernijiet Nazzjonalisti, f’dan il-qasam.

Lawrence Gonzi, g[ax emmen fina, g[amel su//ess minn pajji]na fl-ewwel passi tieg[u b[ala membru tal-Unjoni Ewropea. G[ax emmen fina, kull fejn mar, ma’ kull min iltaqa’, dejjem ]amm rasu mg[ollija, po;;a mal-mejda u

Lawrence Gonzi spikka b[ala persuna li verament emmen li mal-valuri u l-prin/ipji m’hemmx kompromessi Parlament – fejn sellem lil min, ta’ kuljum, hu vi/in persuni b’di]abbiltà, u stqarr kif dawn g[allmuh li fil-[ajja m’hemmx g[olja li ma

nistg[ux nitilg[u, m’hemmx tbatija li ma nistg[ux intaffu.

G[allmuh, u jg[allmu lilna lkoll, li meta taqa’, g[andek ter;a’ tqum u timxi.

media•link COMMUNICATIONS

f’isimna lkoll innegozja u ;ab ir-ri]ultati.

L-ewwel snin ta’ pajji]na flUnjoni Ewropea g[andhom ilmarka ta’ Lawrence Gonzi u

llum kul[add, inklu] il-Gvern Laburista jirrikonoxxi li dawn is-snin kienu snin ta’ su//ess.

Lawrence Gonzi jibqa’ mfakkar b[ala mexxej li ma be]ax jie[u d-de/i]jonijiet anke meta dawn kienu diffi/li.

Lawrence Gonzi hu l-mexxej li fil-kri]i tal-Libja g[araf u kellu l-kura;; jie[u de/i]jonijiet li /ertament ma kinux fa/li. Lawrence Gonzi kien il-bniedem li [a de/i]jonijiet fl-eqqel tal-akbar kri]i finanzjarja g[al diversi snin, li permezz tag[hom salva l-impjiegi, salva l-[ob]a ta’ kuljum ta’ tant u tant familji.

Lawrence Gozi jibqa’ dak il-bniedem li serva lil pajji]u.

Serva b’lealtà. Serva b’umiltà.

Serva ming[ajr qatt ma ppretenda xejn lura. Serva anke meta kien hemm min ipprova jfixklu. Serva anke meta kien hemm min ipprova jwe;;g[u. Serva g[ax g[araf li pajji]u kellu b]onnu.

Ta’ dan kollu, il-poplu Malti kollu jibqa’ grat.