Il-Mument 18 t'Awwissu 2013

€0.75

Numru 2,176

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Il-Ministru Anton Refalo b’€10 miljun fi proprjetà u rikkezzi Skont il-Ministru Anton Refalo, hu g[andu self ta’ kwa]i €1 miljun, li jridu jg[addu 166 sena biex i[allsu, u Joseph Muscat jg[id li jemmen id-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri tieg[u

Tag[fi;a mill-Malta Enterprise …ittellef €5.5 miljun lill-SMEs Sidien ta’ negozji jinsabu urtati [afna g[all-Gvern min[abba li se jispi//aw jitilfu g[ajnuna ta’ miljuni ta’ ewro li kienu se jkopru skema g[allpanelli fotovoltaj/i. Din liskema, li twaqqfet mill-Gvern, kienet se tkun sors ta’ g[ajnuna g[all-SMEs min[abba li kienet se tg[inhom inaqqsu l-ispejje] tal-ener;ija fl-operat tag[hom.

Is-sej[a ta’ €5.5 miljun li tkopri skema li kellha tg[in linnegozji ]-]g[ar jinvestu f’sistema ta’ panelli fotovoltaj/i b’finanzjament mill-Unjoni Ewropea kienet se tit[addem billi l-Gvern, permezz tal-Malta Enterprise, jag[]el kumpaniji li jissuplixxu biex imbag[ad min jikkwalifika kien se jkollu jixtri l-panelli fotovoltaj/i ming[and dawn il-kumpaniji biss. il-mument hu infurmat li g[assej[a li ;iet ikkan/ellata millGvern fl-a[[ar jiem, kienu applikaw madwar 25 kumpanija, fosthom kumpaniji barranin biex jissupplixxu dawn il-panelli fotovoltaj/i. Minn dawn kienu biss [ames kumpaniji li kkwalifikaw min[abba li lkumplament kellhom lapplikazzjonijiet mhux-kompluti jew dokumentazzjoni nieqsa.

I]da bid-de/i]joni tal-Gvern li jwaqqaf din l-iskema ta’ g[ajnuna lin-negozji ]-]g[ar [abta u sabta min[abba dak li fisser b[ala “problemi tekni/i”, is-sidien tannegozji ]-]g[ar se jispi//aw jitilfu g[ajnuna konsiderevoli ta’ €5.5 miljun f’sistema ta’ panelli fotovoltaj/i. g[al pa;na 2

Hu stmat li Anton Refalo, il-Ministru g[al G[awdex, g[andu mill-anqas mal-€10 miljun fi proprjetà u artijiet f’G[awdex, skont dak li g[a]el jiddikjara fil-formula tad-dikjarazzjoni tal-assi ppre]entata fil-Parlament e]attament xahar ilu. Ma’ din il-proprjetà kollha, ilMinistru Refalo, li hu mag[ruf sew b[ala kollezzjonist tal-antikità, g[andu g[add ;mielu ta’ antikitajiet varji.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li l-Ministru Anton Refalo g[andu wkoll artijiet o[rajn irre;istrati f’isem terzi persuni.

Mill-€10 miljun, il-Ministru Refalo g[andu villa

b’valur ta’ madwar €3 miljun, li tinsab fuq ir-ri[ ta’ Da[let Qorrot. Din il-villa g[andha passat kontroversjali [afna min[abba li ori;inarjament kienet inbniet ming[ajr permess, kif kienet ]velat madwar 15il sena ilu l-media tal-Partit Nazzjonalista.

F’din l-istima ta’ miljuni fenomenali ta’ ewro, skont sorsi o[ra li tkellmu ma’ din il-gazzetta, il-Ministru Anton Refalo hu stmat li g[andu qrib it-€3 miljun o[ra f’rikkezzi u antikitajiet, li jvarjaw minn pitturi, g[amara u fided, fost [wejje; o[rajn.

g[al pa;na 7

Mill-[atra lejn ir-ri]enja… il-qbil bejn Muscat u Grech ■

Ir-ri]enja ta’ Louis Grech minn Deputat Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Ewropej ilha ppjanata biex tit[abbar fi ]mien qrib il-Ba;it biex ir-ri]enja tintesa malajr u biex ikun hemm l-anqas [sara lill-Gvern ta’ Muscat

■ Louis Grech kien talab lil Muscat li jirri]enja ftit xhur wara, f ka] ta reb[a elettorali Laburista ■

■ ■

Muscat g[a]el lil Grech f’paniku wara l-[atra ta’ Simon Busuttil b[ala Vi/i Kap tal-PN qabel l-elezzjoni ;enerali Muscat ried li ju]a lil Louis Grech biex iqa//at lil An;lu Farrugia minn Deputat Mexxej Laburista Muscat ried li Louis Grech jo[ro; fuq id-distrett ta’ Jason Micallef biex itelliflu kull /ans milli ji;i elett f’elezzjoni ;enerali Ara pa;ni 3-5

L-INKJESTA DWAR L-ARREST }BALJAT TA’ DARRYL BORG

I/-Chief-of-Staff ta’ Manuel Mallia ju]a ‘messa;;ier’ b’rekord kriminali “F’inqas minn [ames xhur, saru ]viluppi xokkanti fil-Ministeru talIntern.” Jason Azzopardi, il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-Intern u sSigurtà Nazzjonali g[amel dan ilkumment ilbiera[ wara nofsinhar, fl-isfond ta’ dak li ]vela f’konferenza tal-a[barijiet li Charles Attard, mag[ruf b[ala “I]-}ambi”, li fl-1994 kien instab [ati ta’ attentat ta’ qtil u skonta 15-il sena [abs, ;ie u]at minn Silvio Scerri, i/-Chief-ofStaff tal-Ministeru ta’ Manuel Mallia, biex javvi/ina lil Darryl Luke Borg, i]-]ag[]ug[ ta’ 27 sena li kien akku]at bi ]ball li wettaq

hold-up fuq [anut f’Birkirkara.

Jason Azzopardi spjega kif I]}ambi insista biex Borg jakkumpanjah g[ax ried ikellmu Silvio Scerri. Meta saret taf b’dan, omm i]-]ag[]ug[ marret ma’ dan ittielet individwu mqabbad minn Scerri, flimkien ma’ binha, f’laqg[a ma’ Silvio Scerri stess fil-Ministeru tal-Intern, il-Belt Valletta.

Matul din il-laqg[a, Silvio Scerri staqsa lil dan i]-]ag[]ug[ dwar ilka] li dwaru nfet[et inkjesta li qed titmexxa mill-Bord Indipendenti talPulizija. g[al pa;na 10

Silvio Scerri f’kontroversja skandalu]a o[ra

2

Lokali

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

MISTOQSIJIET LI L-GVERN MA WE:IBX

Sidien ta’ negozji jitilfu miljuni ta’ ewro f’g[ajnuna f’ener;ija alternattiva

■

■ ■

■

G[as-sidien tan-negozji u l-kumpaniji ]-]g[ar, din id-dehra hi biss [olma wara li ntilfu €5.5 miljun f’g[ajnuna g[aliex il-Gvern waqqaf skema ffinanzjata mill-UE minn pa;na 1

Sidien ta’ negozji li tkellmu ma’ din il-gazzetta wrew l-g[adab tag[hom g[all-mod xejn serju u professjonali kif saret u twaqqfet din is-sej[a waqt li lGvern ]amm fommu sieket dwar x’kienu dawk li sejja[ problemi tekni/i li semmiet il-Malta Enterprise. Huma ]iedu li dawn il-flus f’g[ajnuna qeg[din jintilfu minn [alq in-negozji ]-]g[ar. U[ud mis-sidien qalu wkoll li kienu qeg[din i[ejju biex japplikaw g[all-iskema tal-u]u tal-panelli fotovoltaj/i b[ala sors biex ji;;eneraw lener;ija u li permezz ta’ hekk kienu se

jnaqqsu l-ispejje] fuq l-operat tag[hom.

Aktar kmieni din il-;img[a, Vince Farrugia, id-Direttur :enerali tal-GRTU, iddikjara li s-sej[a tfasslet [a]in min[abba li min [adem fuqha ma kkonsultax bi]]ejjed.

Sadattant, is-Segretarjat Parlamentari ta’ Ian Borg, responsabbli mill-fondi talUnjoni Ewropea, ma we;ibx g[al sensiela ta’ mistoqsijiet dwar dan it-telf ta’ miljuni ta’ ewro f’g[ajnuna linnegozji ]-]g[ar u rrefera biex ilmistoqsijiet jintbag[tu lill-entità kkon/ernata. Is-Segretarjat ikkonferma li

l-€5.5 miljun issa mhux se jmorru g[al din l-iskema ta’ sors alternattiv talener;ija, immirata g[as-sidien tannegozji. Fit-twe;iba hu qal, “li qed jittie[du l-azzjonijiet me[tie;a biex ilfondi li kienu allokati g[al din l-iskema jmorru fuq inizjattivi o[rajn”.

Sadattant, l-istess mistoqsijiet li qeg[din ikunu ppubblikati, intbag[tu wkoll il-:img[a wara nofsinhar lillMinisteru ta’ Chris Cardona, li huwa responsabbli mill-Malta Enterprise; i]da dan baqa’ ma ta l-ebda twe;iba sakemm morna g[all-istampa.

■

■

X’inhuma l-problemi tekni/i fil-pro/ess tal-g[a]la ta’ min jipprovdi s-servizz tal-panelli fotovoltajci permezz ta’ skema tal-UE li min[abba dawn il-problemi, l-iskema ;iet ikkan/ellata b’detriment g[as-sidien tannegozji u l-SMEs? F’liema stadju kien wasal ilpro/ess ta’ din l-iskema?

G[al-liema ra;uni, il-Malta Enterprise inteb[et b’dawn l-hekk imsej[a problemi tekni/i meta kien di;à beda l-pro/ess li kellu jwassal g[all-g[a]la ta’ min kien se jipprovdi dan is-servizz?

Xi skrutinju ntu]a millawtoritajiet ikkon/ernati (ilGvern, il-Malta Enterprise u l-Awtorità Maltija g[arRi]orsi) qabel ma nbeda dan il-pro/ess li kellu jassigura li kollox qieg[ed isir skont ir-rekwi]iti me[tie;a?

Min huma l-kumpaniji li la[qu rre;istraw biex ji;u kkunsidrati fil-pro/ess talg[a]la [alli jipprovdu sservizz?

F’dan l-istadju, il-kumpaniji li la[qu rre;istraw biex ji;u kkunsidrati fil-pro/ess talg[a]la, xi drittijiet g[andhom fil-konfront talawtoritajiet, la darba issa lpro/ess ;ie kkan/ellat?

A;ent Direttur b’uffi//ju b[al “ta’ Obama” ■ L-Uffi//ju tieg[u fil-[abs bl-art kollha tal-ir[am, mejda tal-;ilda u g[amara tal-;ew] ■ Pri;unieri a;evolati g[ax huma “[bieb tal-Partit Laburista” minn Matthew Bonett – matthew.bonett@media.link.com.mt

Il-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin, li taqa’ ta[t ir-responsabbiltà talMinisteru ta’ Manuel Mallia, immexxi mi/-Chief-of-Staff Silvio Scerri, tibqa’ tkun fost il-kontroversji ewlenin fl-ewwel xhur ta’ din ille;i]latura Laburista.

L-ewwel kien il-Ministru Manuel Mallia li [abta u sabta mar filFa/ilità Korrettiva ta’ Kordin u sab numru ta’ uffi/jali mhux fuq il-post tax-xog[ol. Din i]-]jara g[al g[arrieda wasslet ukoll g[ar-ri]enja tad-Direttur tal-{abs, Abraham Zammit, u minfloku, Manuel Mallia po;;a lil Emmanuel Camilleri b[ala A;ent Direttur.

I]da minkejja l-kariga ta’ A;ent Direttur, jidher li xorta wa[da, Emmanuel Camilleri, bil-barka ta’ Manuel Mallia u Silvio Scerri, qed ja;ixxi b’mod daqs li kieku huwa Direttur. il-mument qed ti]vela li fl-a[[ar ;img[at, l-uffi//ju tal-A;ent Direttur tal-{abs sar qisu “ta’ Obama”, kif i[obbu jirreferu g[alih bosta gwardjani li ja[dmu fil-Fa/ilità

Korrettiva ta’ Kordin.

Fost l-o[rajn, l-A;ent Direttur xtara l-ir[am biex jitwa[[al mal-art flok il-madum, kif ukoll ordna mejda b’wi// tal-;ilda, biex tkun l-aqwa u l-a[jar. Mhux hekk biss, l-g[amara tal-uffi//ju l-;did ;iet ordnata tal;ew].

L-informazzjoni li g[andha din ilgazzetta turi li Emmanuel Camilleri u Silvio Scerri huma qrib [afna ta’ xulxin, tant li anki /erti de/i]jonijiet ikunu jiddependu mill-kelma ta’ Silvio Scerri.

Il-kelma li qed tinxtered fost ilpri;unieri hija “jekk g[andek b]onn xi [a;a, mur g[and Silvio n-Nexos u jirran;alek, tg[idx kemm hu minn tag[na.” il-mument hu infurmat li b’ordni diretta mill-Ministeru, bosta pri;unieri “[bieb tal-Partit Laburista” qed ji;u a;evolati. Fost lo[rajn, din il-gazzetta hi infurmata li pri;unier partikulari qed jing[ata lpermess biex ta’ kuljum, jo[ro; barra mill-[abs bl-isku]a li qed jattendi xi kors, i]da fil-verità jmur f’garaxx privat ta’ [uh ja[dem fil-karozzi.

Emmanuel Camilleri, l-A;ent Direttur tal-{abs, ja[dem mill-qrib ma’ Silvio Scerri, i/-Chief-of-Staff tal-Ministru Manuel Mallia

Pri;unier ie[or li gawda minn de/i]joni me[uda mill-Ministeru, intbag[at ja[dem mal-Uffi//ju talPresident. Din il-gazzetta hija infurmata li dan il-pri;unier hu qrib [afna ta’ Silvio Scerri.

Dawn l-a[[ar a[barijiet qed ikomplu jitfg[u dell ikrah fuq lamministrazzjoni tal-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin, li qed timxi id f’id mal-Ministeru ta’ Manuel Mallia.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Xog[lijiet bla permess i[allu sfre;ju f’San Blas Xog[ol li kellu jservi biex titnaddaf il-bajja ta’ San Blas f’G[awdex mill-alka, jirri]ulta li kien bla permess u li nbidel fi [sara g[al din il-bajja pittoreska wara li ntu]aw [afna in;enji goffi u gafef. Il-ka] se[[ nhar l-Erbg[a li g[adda, meta xog[ol b[al dan qabel kien isir bl-idejn biex ma jsirx dannu ambjentali.

Dan ix-xog[ol, li dwaru lanqas ma kien infurmat il-Kunsill Lokali tan-Nadur, isegwi liskandlu li se[[ f’:unju li g[adda fir-Ramla l{amra, G[awdex stess, fejn ukoll kienu saru xog[lijiet bla permess, u b’rapporti li waslu g[and il-mument, qieg[ed jing[ad li qed jit[ejja xog[ol ta’ tindif b’u]u ta’ in;enji goffi fil-bajjiet ta’ M;arr ix-Xini u {ondoq ir-Rummien.

L-ambjentalista Alan Deidun qal li l-persuna li kienet ordnat ix-xog[lijiet fir-Ramla l-{amra re;g[et kienet l-istess wa[da involuta f’San Blas, ji;ifieri s-Sindku tal-Qala, li ja[dem malMinisteru ta’ Ghawdex. il-mument hi infurmata li Clint Camilleri, is-Sindku tal-Qala, perit impjegat mal-Ministeru ta’ G[awdex, deher mill-anqas darbtejn f’din il-bajja qabel ma nbeda x-xog[ol. il-mument tkellmet mal-ambjentalista Alan Deidun, li appella g[all-b]onn ta’ monitera;; ambjentali. Filwaqt li semma li mhux kontra li jsiru x-xog[lijiet tat-tindif, sa[aq li dawn g[andhom isiru kif suppost u mhux bil-gafef.

Alan Deidun ]ied, “Meta jsiru x-xog[lijiet, dawn g[andhom isiru b’monitera;; u kif suppost.” il-mument bag[tet numru ta’ mistoqsijiet lillMinisteru ta’ G[awdex. G[al dawn ilmistoqsijiet ma ntbag[tet l-ebda twe;iba.

Tikkonferma li l-[idma saret minn [addiema talMinisteru g[al G[awdex fuq ordni talMinisteru? G[aliex did-darba, ix-xog[ol sar blin;enji u mhux bl-idejn, b[alma dejjem sar?

Kien hemm xi tip ta’ komunikazzjoni millMEPA wara dak li gara? Saru xi [sarat lil din ilbajja? Il-Ministru ma ja[sibx li din kienet azzjoni [a]ina, anki fid-dawl ta’ dak li ;ara aktar kmieni din is-sena fir-Ramla l-{amra?

Sadattant, din il-gazzetta g[amlet kuntatt ma’ Peter Gingell, uffi/jal tal-MEPA, li qal li lMEPA qed tinvestiga dan il-ka], tant li xi uffi/jali tal-Awtorità di;à marru fil-post u g[adhom qed jaraw saritx [sara fiz-zona. Hu qal ukoll li l-MEPA qed tivverifika jekk kienx hemm il-b]onn ta’ permess apposta biex titnaddaf ilbajja peress li l-bajja ta’ San Blas mhix ikklassifikata b[ala sit ta’ Natura 2000, g[alkemm hija skedata mill-MEPA.

Lokali

LEJN IR-RI}ENJA TA’ LOUIS GRECH MINN DEPUTAT PRIM MINISTRU U MINISTRU TAL-AFFARIJIET EWROPEJ

Ni]velaw il-qbil bejn Muscat u Grech Ir-ri]enja li g[andha sse[[ fi ]mien mhux ’il bog[od ta’ Louis Grech minn Deputat Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Barranin, kif ]velat minn din il-gazzetta nhar il-{add li g[adda, ilha maqbula minn xhur qabel il-kampanja elettorali tal-elezzjoni ;enerali ta’ Marzu li g[adda.

Sorsi qrib [afna tal-Partit Laburista kkonfermaw ma’ il-mument il-qbil mil[uq bejn il-Mexxej Laburista Joseph Muscat, dak i]-]mien Kap talOppo]izzjoni, u Louis Grech, li dak i]-]mien kien jokkupa kariga ta’ Ewro-Parlamentari Laburista.

L-istess sorsi ]iedu li Louis Grech wie;eb filpo]ittiv g[all-insistenza ta’ Joseph Muscat biex jitfa’ n-nomina g[all-elezzjoni ta’ Deputat Mexxej Laburista. Dan, hekk kif Grech kien parti mill-pjan ta’ Muscat, li kien qieg[ed jimmanuvra biex iwarrab lil An;lu Farrugia minn dik il-kariga u fl-istess [in jag[ti twe;iba lill-PN, li dak i]-]mien kien g[adu kemm ele;;a lil Simon Busuttil b[ala Vi/i Kap talpartit.

Manuvra o[ra li kien qed jag[mel Muscat kienet kontra Jason Micallef, li bis-sewwa jew bid-dnewwa xorta [are; jikkontesta l-elezzjoni ;enerali, u Muscat ried li Louis Grech jikkontesta fuq l-istess distrett biex ixekkel lil Micallef milli jkun elett.

I]da l-a//ettazzjoni ta’ Louis Grech, li eventwalment spi//a parti minn dan il-pjan ta’ konvenjenza politika g[al Muscat, kellha kundizzjoni. Dik li Louis Grech ma jdumx wisq jassumi l-karigi li jing[atawlu min[abba ra;unijiet personali. L-istess sorsi qalu li “dejjem kien jissemma li r-ri]enja sse[[ f’inqas minn sena minn wara l-elezzjoni”.

Sorsi o[ra qrib [afna l-Uffi//ju tal-Prim Ministru komplew jikkonfermaw ma’ il-mument il-pjan li Louis Grech se jirri]enja mill-Kabinett ta’ Joseph Muscat, u dan, minkejja li kollega tag[hom, Kurt Farrugia, id-Direttur tal-Komunikazzjoni tal-Gvern, irrikorra g[al twitter biex igiddeb dak li kien irrappurtat nhar il-{add li g[adda.

Dawn l-istess sorsi f’Kastilja qalu lil il-mument li r-ri]enja kienet di;à qed tkun ippjanata li ssir fil;img[at ta’ wara li jg[addi s-sajf, i]da qabel ma jit[abbar il-Ba;it.

L-istess sorsi qalu li l-a[bar ]velata minn ilmument ;img[at qabel ma kellha sse[[ ir-ri]enja ta’ Louis Grech [arbtet g[alkollox l-istrate;ija talkomunikazzjoni ta’ Muscat u tan-nies tieg[u waqt li

Louis Grech spi//a da[al fi pjan bizzilla ma[dum minn Joseph Muscat

fixklet manuvri o[rajn li kienu qeg[din isiru biex Muscat jimbotta lil Manuel Mallia, li qieg[ed jissemma li jin[atar minfok Grech.

Ara pa;ni 4 u 5

3

Lokali 5

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

4 Lokali

Mill-kandidatura g[all-[atra lejn ir-ri]enja ta’ Louis Grech…

Joseph Muscat b’manuvri ta’ konvenjenza politika “ The end justifies the means…fil-politika hemm punt kardinali li trid tara jekk hux qed ti]fen wa[dek

Is-Sibt, 15 ta’ Di/embru 2012, sar ilprogramm Xarabank, bil-Partit Laburista ma kellux g[a]la o[ra g[ajr li jibg[at lil An;lu Farrugia, akkumpanjat mixchaperon tal-Labour Kurt Farrugia (illum Direttur tal-Komunikazzjoni tal-Gvern) biex jiffa//ja g[al dibattitu politiku lil Simon Busuttil. Dan kien pass ie[or biex issa la ma rnexxilhomx ja[bu lil An;lu Farrugia, tefg[uh fl-arena politika li kellha tkun il-bidu tat-ti;rif tal-karriera politika ta’ An;lu Farrugia.

Il-{add, 16 ta’ Di/embru 2012, waqt konferenza Ta[t it-Tinda fir-Rabat, An;lu Farrugia g[amel referenza g[al ka] quddiem Ma;istrat partikulari u kkritika l-a;ir tag[ha waqt li rrefera g[all-[idma politika ta’ missierha. Muscat kien applawda g[al dan id-diskors u fera[ lil An;lu Farrugia fil-pre]enza ta’ qrabatu.

It-Tnejn, 17 ta’ Di/embru 2012, ilMexxej Laburista Joseph Muscat kien /empel lil An;lu Farrugia waqt li dan la[[ar kien btala ma’ familtu fi Sqallija biex jinfurmah li d-dikjarazzjoni li kien g[amel dwar il-ma;istratura f’laqg[a politika fir-Rabat, kienet serja [afna.

Muscat kien qal lil Farrugia f’dik ittelefonata li ried ikellmu ur;enti.

“

Dak li qieg[ed ikun ]velat mill-gazzetta il-mument f’dawn l-a[[ar ;imag[tejn bir-ri]enja li g[andha tidhol fis-se[[ fi]-]mien li ;ej ta’ Louis Grech mill-kariga ta’ Vi/i Prim Ministru u Ministru g[all-Affarijiet Ewropej hu konferma talpjan bizzilla li [adem Joseph Muscat flimkien man-nies tieg[u minn qabel ma bdiet il-kampanja elettorali f’Jannar li g[adda.

Il-pjan tal-Mexxej Laburista Joseph Muscat g[all-konvenjenza politika tieg[u biss kien maqsum f’]ew; fronti u kien beda jil[aq il-qofol tieg[u f’Di/embru li g[adda kif kien ]vela il-mument.

L-ewwel kien il-ftehim g[all-[abta ta’ Di/embru 2012 ma’ Louis Grech minn wara dahar An;lu Farrugia biex Grech jin[atar Deputat Mexxej tal-Labour, hekk kif Muscat kien qieg[ed ifittex l-ewwel sku]a biex iqa//at lil An;lu Farrugia minn dik ilkariga kif fil-fatt se[[ u li wasslet biex An;lu Farrugia lanqas biss ried jikkontesta mal-Partit Laburista fla[[ar elezzjoni ;enerali.

Dan il-ftehim kien jinkludi wkoll li wara reb[a elettorali Laburista, Louis Grech jassumi l-kariga ta’ Deputat Prim Ministru g[all-perjodu ta’ ftit xhur u mhux aktar min[abba ra;unijiet personali.

It-tieni li Joseph Muscat impona lil Louis Grech jikkontesta l-elezzjoni ;enerali fuq il-11-il distrett biex din il-kandidatura timmina lil Jason Micallef u xxekklu milli jkun elett filParlament.

11 ta’ Ottubru, 2010 Bondi+

L-Erbg[a, 19 ta’ Di/embru 2012,

Louis Grech kien ni]el Malta minn Brussell biex jara x’riedu minnu l-og[la uffi/jali tal-Partit Laburista. Dan wara li Louis Grech waqt il-programm TVHemm li kien ixxandar fit-3 ta’ Jannar tal-2013 kien ]vela li waqt li kien fi Brussell, membri tal-amministrazzjoni Laburista

/emplulu g[aliex riedu jkellmuh dwar ilpossibbiltà li jitfa’ n-nomina.

Il-{amis, 20 ta’ Di/embru 2013, malwasla tieg[u f’Malta, An;lu Farrugia kien baqa’ sejjer dritt i/-?entru Nazzjonali Laburista fejn kellu laqg[a mal-Mexxej Laburista Joseph Muscat filpre]enza tad-Deputat Mexxej l-ie[or Toni Abela.

F’din il-laqg[a mimlija tg[ajjir u g[ajjat, Joseph Muscat ;ieg[el lil An;lu Farrugia jirri]enja. Ftit tas-sig[at wara listess laqg[a, f’konferenza tal-a[barijiet, Joseph Muscat kien [abbar ir-ri]enja ta’ An;lu Farrugia.

F’ittra li An;lu Farrugia kien bag[at lil Joseph Muscat qallu: “jien ma rridx nikkontesta l-elezzjoni mieg[ek. Jien mhux se nikkontesta l-elezzjoni g[ax m’g[andix fidu/ja fik.”

Il-:img[a, 21 ta’ Di/embru 2012,

kienu nfet[u minnufih innominazzjonijiet g[all-[atra ta’ Deputat Mexxej ;did Laburista.

Is-Sibt, 22 ta’ Di/embru 2012, kienu g[alqu n-nominazzjonijiet g[all-[atra ta’ Deputat Mexxej ;did Laburista.

Il-{amis, 27 ta’ Di/embru 2012,

Louis Grech in[atar Deputat Mexxej ;did Laburista b’96.6% tal-voti biex [a post An;lu Farrugia li kien tqa//at minn Muscat. Il-Konferenza :enerali Straordinarja li kienet tlaqqg[et dakinhar kienet biss formalità g[aliex Louis Grech kien qieg[ed itellaq wa[du. G[al din ilvotazzjoni, An;lu Farrugia ma kienx tfa//a fi/-?entru Nazzjonali Laburista.

Muscat ma[kum minn paniku

Il-ftehim ta’ Louis Grech ma’ Joseph Muscat hu li jirri]enja ftit xhur wara l-elezzjoni ;enerali

IL-PJAN G{ALL-ELIMINAZZJONI TA’ AN:LU FARRUGIA Fit-3 ta’ Jannar 2013 waqt il-programm TVHemm fuq TVM, Louis Grech kien tkellem dwar kif kien ikkuntattjat minn uffi/jali tal-Labour dwar il-kariga ta’ Deputat Mexxej tal-Partit Laburista qabel ma An;lu Farrugia kien irri]enja fl-20 ta’ Di/embru tal-2012.

Joseph Muscat isellem lil An;lu Farrugia u lil qrabatu fi tmiem il-laqg[a Ta[t it-Tinda fir-Rabat

It-Tlieta 11 ta’ Di/embru 2012, kien tlaqqa’ lE]ekuttiv Nazzjonali Laburista u aktar tard tlaqqa’ lcore group ta’ Joseph Muscat biex jiddiskuti x’kellu jag[mel bl-istedina biex An;lu Farrugia jiffa//ja lil Simon Busuttil, (dak i]-]mien kien g[adu kemm in[atar Vi/i Kap ;did tal-PN) waqt il-programm Xarabank tal:img[a 14 ta’ Di/embru. F’din il-laqg[a ssemmiet lidea li minflok An;lu Farrugia, il-Labour iqabbad lil Franco Debono jmur g[all-programm Xarabank.

L-Erbg[a, 12 ta’ Di/embru 2012, An;lu Farrugia kien infurmat b’din l-idea i]da hu kien assolutament kontra u wera l-fehma li kellu jmur hu jiddibatti ma’

Simon Busuttil, waqt li Franco Debono jkun pre]enti fludjenza. Dan is-su;;eriment ma ntlaqax mill-core-group ta’ Joseph Muscat biex fl-a[[ar ipperswada lil Farrugia ma jmurx g[all-porgramm u minflok imur Franco Debono.

Il-:img[a, 14 ta’ Di/embru 2012, kienet se[[et ixxenata u l-im;iba xejn ta’ ;ie[ minn Franco Debono fejn kien in[oloq pandemonju s[i[. Muscat u n-nies ta’ madwaru kienu nteb[u li [adu de/i]joni [a]ina.

An;lu Farrugia fl-istess [in kellu jidher fuq l-istazzjon tat-televi]joni Laburista u b’mod imqan]ah ipprova jispjega g[aliex il-Partit Laburista kien [a dik id-de/i]joni.

Din il-kronolo;ija tikkonferma kif Joseph Muscat kien ;ieg[el lil An;lu Farrugia jirri]enja mill-kariga ta’ Deputat Mexxej Laburista sig[at wara li Louis Grech kien mitlub jin]el Malta, u sig[at ukoll wara li fil-fatt, wasal Malta.

Dan it-taqlib kollu, il-manuvrar g[allkonvjenza politika ta’ Joseph Muscat, kien beda jin[ema hekk kif il-:img[a, 30 ta’ Novembru 2012, il-kunsillieri talPartit Nazzjonalista kienu vvutaw b’ma;;oranza kbira ta’ 72% lil Simon Busuttil b[ala Vi/i Kap tal-PN biex jimla l-kariga li kienet saret battala wara li Tonio Borg irri]enja biex jie[u postu b[ala Kummissarju Ewropew.

Jekk dik id-data kienet ta’ importanza kbira g[all-PN daqstant ie[or kienet rilevanti g[all-Partit Laburista.

Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat kien in[akem minn paniku min[abba li kien se jispi//a b’bi//a xog[ol iebsa biex il-Labour jag[ti impressjoni “ta’ moviment ;did” meta fi]-]ew; karigi ta’ deputati mexxejja, il-kontroparti g[al Simon Busuttil, kellu lil An;lu Farrugia u lil Toni Abela bi ]mien twil jimmilitaw fil-Partit Laburista.

L-ist[arri; intern tal-Partit Laburista kien qed jindika li kemm An;lu Farrugia kif ukoll Toni Abela kienu qeg[din iservu aktar ta’ dannu g[all-Partit Laburista, u dan kien kompla [are; fl-

okka]jonijiet li Farrugia u Abela ntbag[tu jie[du sehem fi programmi fuq it-televi]joni meta kienu konfrontati f’dibattiti jew diskussjoni li fihom Simon Busuttil kien qieg[ed jirrappre]enta lillPN.

Muscat kien ;ieg[el lil An;lu Farrugia jirri]enja minn Deputat Mexxej Laburista sig[at wara li Louis Grech kien infurmat biex jitfa’ n-nomina L-aktar li kien baqa’ jispikka ddibattitu bejn An;lu Farrugia u Simon Busuttil f’edizzjoni straordinarja talprogramm Xarabank fil-15 ta’ Di/embru 2012 meta l-prestazzjoni politika ta’ An;lu Farrugia kienet di]astru]a. F’dak id-dibattitu An;lu Farrugia ma kienx a;;ornat dwar il-pjan tal-ener;ija talPartit Laburista li n]amm mistur minn Muscat.

Dan minbarra li qabel il-kampanja elettorali kien hemm okka]jonijiet ukoll meta l-Labour kien ja[rab konfronti permezz ta’ dibattiti politi/i ma’ Simon Busuttil.

It-tg[anniqa li qatt ma fissret xejn bejn Jason Micallef u Joseph Muscat, tant li Micallef ikkontesta l-elezzjoni, u g[al din Muscat wie;eb biex [ari;lu fuq il-11-il distrett lil Louis Grech

IL-PJAN G{ALL-ELIMINAZZJONI TA’ JASON MICALLEF Sorsi li tkellmu ma’ il-mument ikkonfermaw li kif Jason Micallef spi//a biex fuq il-karta reba[ lil Joseph Muscat u fl-a[[ar mill-a[[ar ikkontesta l-a[[ar elezzjoni ;enerali f’isem ilPartit Laburista fuq l-istess distrett li kien se jikkontesta An;lu Farrugia, ilcore-group ta’ Muscat beda ja[dem fuq pjan biex lil Jason Micallef jaqtg[ulu saqajh f’din it-ti;rija g[all-voti.

Il-pjan kien li Louis Grech, b[ala Deputat Mexxej ;did tal-Partit Laburista, jikkontesta wkoll fuq il-11-il distrett, l-istess distrett ta’ Jason Micallef. Konsegwenza ta’ dawn ilmanuvri, Jason Micallef kiseb biss mal400 vot fl-a[[ar elezzjoni ;enerali.

Il-{add, 15 ta’ Jannar 2012, ilMexxej Laburista Joseph Muscat waqt il-Konferenza :enerali Laburista j[abbar li kien la[aq “ftehim” ma’ Jason Micallef biex ma jikkontestax lelezzjoni ;enerali u jibqa’ jitfa’ rri]orsi tieg[u fuq l-istazzjon tattelevi]joni Laburista. “Jason Micallef re;a’ wera kemm hu ra;el talpartit…tlabtu sagriffi/ju personali f’dan il-mument, minflok jikkontesta lelezzjoni ;enerali, ikompli jie[u [sieb il-ONE. Wera kemm hu ra;el tal-partit g[ax a//etta t-talba tieg[i.”

Din id-de/i]joni, Micallef ra kif idawwarha favur tieg[u biex issa[[a[ il-po]izzjoni tieg[u fix-xhur segwenti b’impjegati tal-istazzjon tat-televi]joni Laburista ja[dmu favur Jason Micallef.

Il-{add, 29 ta’ April 2012, il-mument ti]vela li wara li Jason Micallef sa[[a[ it-territorju tieg[u filbini ta’ One Productions, kien g[adu determinat li jikkontesta l-elezzjoni ;enerali, tliet xhur biss wara l-istqarrija tal-Mexxej Laburista li Micallef kien a//etta li ma jikkontestax.

Il-{add, 17 ta’ :unju 2012, ilMexxej Laburista Joseph Muscat ma kienx kapa/i jwie;eb mistoqsija li saritlu minn gazzetta lokali jekk Jason Micallef kienx se jikkontesta l-elezzjoni ;enerali. Muscat kien wie;eb biss: “Staqsu lilu.”

It-Tlieta, 6 ta’ Awwissu, 2012, Jason Micallef f’intervista ma’ gazzetta lokali jikkonferma li kien se jkun qed jikkontesta l-elezzjoni ;enerali f’isem il-Partit Laburista. Dan minkejja listqarrijiet pubbli/i ta’ Muscat li kienu saru f’Jannar li Jason Micallef “hu ra;el tal-partit” u li “kien a//etta li ma jikkontestax l-elezzjoni ;enerali.”

L-Erbg[a 30 ta’ Jannar, 2013, Louis Grech jitfa’ n-nomina talkandidatura tieg[u g[all-elezzjoni ;enerali fuq l-1 u l-11-il distrett f’isem il-Partit Laburista.

Il-{add, 10 ta’ Marzu, 2013, t[abbar li Louis Grech kiseb 3,178 vot minn fuq il-11-il distrett filwaqt li Jason Micallef kiseb mal-570 vot biss fl-ewwel g[add. B’hekk g[addiet ta’ Joseph Muscat b’mod li Micallef twarrab minn kull possibbiltà li jkun elett.

6

Lokali

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Lokali

Il-Ministru Anton Refalo b’tal-anqas €10 miljun fi proprjetajiet, artijiet, antikitajiet u fided

Dak li tfisser b[ala fond fi Triq tal-Malvi, fil-Qala li hi villa li tiswa mill-inqas €3 miljun minn pa;na 1

Il-Ministru Anton Refalo hu mag[ruf g[an-namur li g[andu g[all-g[asafar, inklu]i dawk e]oti/i

MISTOQSIJIET LI ANTON REFALO QIEG{ED JEVITA LI JWIE:EB

Parti ewlenija mid-dikjarazzjoni tal-assi tal-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo li tqanqal sensiela ta’ mistoqsijiet li jridu jkunu mwie;ba

Dak li ;ie dikjarat b[ala nofs indivi]iv ta’ proprjetà fi Triq Cini, fil-Qala

Tliet appartamenti fi blokk s[i[ bl-isem }ernieq Flats, li jinsabu fi Triq is-Santwarju Puni/i fix-Xlendi

■ X’valur g[andhom id-diversi antikitajiet li xtrajt f’diversi rkanti li saru tul is-snin? Tista’ tipprovdi lista tal-o;;etti mixtrija bil-prezzijiet tag[hom?

■ G[aliex fid-dikjarazzjoni tieg[ek b[ala Membru Parlamentari ma ni]]iltx li g[andek self ta’ €830,371 kif ni]]ilt fid-dikjarazzjoni tal-assi b[ala Ministru?

■ Fid-dikjarazzjoni tal-assi elenkajt li g[andek mill-inqas 24 proprjetà jew art, imma mbag[ad iddikjarajt d[ul ta’ €6,470 g[all-2012. Ma ta[sibx li dan inaqqas il-fidu/ja tan-nies fid-dikjarazzjoni tal-assi tieg[ek?

■ Tista’ tipprovdi lista bil-valur ta’ kull proprjetà li g[andek?

■ Liema minn dawn il-proprjetajiet kollha qed jinkrew lil terzi persuni? U dd[ul minn kull kirja?

■ Skont informazzjoni li g[andna, fi Triq ta/-?awl, fir-Rabat, G[awdex, fejn iddikjarajt li g[andek ir-residenza, hemm proprjetajiet li huma f’ismek ma’ kull ;enb tar-residenza li wkoll jinkrew lill-barranin. G[aliex dawn ma tni]]lux mal-lista tal-proprjetajiet u x’inhu d-d[ul minn dawn il-kirjiet?

Dawk li huma mfissra fid-dikjarazzjoni tal-assi b[ala uffi//ju u ]ew; flats soprastanti u garaxx sottostanti fl-indirizz ‘Johannes’ fi Triq il-Knisja, ix-Xewkija

Filwaqt li l-Ministru Anton Refalo jippossiedi dawn ilmiljuni ta’ ewro, fiddikjarazzjoni tal-assi tieg[u hu ddikjara li fl-2012 kellu d[ul ta’ €6,470 biss mill-prattika ta’ avukat. Dan, minbarra lonorarja parlamentari li tammonta g[al €20,129.

Skont id-dikjarazzjoni talassi, parti kbira mill-proprjetà li semma l-Ministru Refalo hi appartamenti f’bajjiet ewlenin u li jag[tu g[ax-xtajta b’veduti mill-isba[ tal-ba[ar u tal-kosta, b[al dawk ta’ Marsalforn u xXlendi, u li allura j;ibu valur g[oli fis-suq. Hemm imbag[ad aktar appartamenti u proprjetà f’lokalitajiet o[rajn imxerrdin madwar G[awdex, fosthom firRabat, fix-Xewkija u fil-Qala, fejn mill-proprjetà li l-Ministru Refalo g[andu fil-Qala wie[ed igawdi l-isba[ veduta tal-fliegu li jaqsam bejn G[awdex u Malta.

Minn st[arri; li g[amlet ilmument, il-Ministru Anton Refalo ma rre;istrax, fiddikjarazzjoni tal-assi, id-d[ul finanzjaru minn kirjiet ta’ w[ud mill-appartamenti. Dwar dan intbag[tu mistoqsijiet li baqg[u ma ;ewx imwie;ba.

Id-dikjarazzjoni tal-assi li ppre]enta l-Ministru Anton Refalo hija f’kunflitt maddikjarazzjoni tal-assi li Refalo stess g[amel b[ala Membru Parlamentari ftit tal-;img[at qabel. Dan, min[abba li fla[[ar dikjarazzjoni rre;istra self ta’ €830,000. Meta ssir anali]i tad-d[ul finanzjarju li lMinistru Anton Refalo g[a]el li jiddikjara u kif se jifdi dan isself ta’ kwa]i €1 miljun, iridu jg[addu mal-166 sena.

Dan ifisser li d-dikjarazzjoni tal-assi skont kif ippre]entata mill-Ministru Anton Refalo tqajjem sensiela ta’ dubji li je[tie; li jkunu //arati. I]da lMinistru Refalo qieg[ed jibqa’ jag[]el li ma jwe;ibx quddiem sensiela ta’ mistoqsijiet li lmedia tal-PN ilha tag[mel fla[[ar ;img[at.

}ew; appartamenti f’St. George Court, fi Triq Santa Marija f’Marsalforn

Wie[ed mill-uffi/ini fl-G[arb li ddikjara l-Ministru Anton Refalo minbarra o[rajn fil-Victoria u fi]-}ebbu;

7

8 Lokali

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

tag˙rif Dar tal-Providenza. Se jsir barbecue b’risq id-Dar tal-Providenza nhar is-Sibt li ;ej, 24 ta’ Awwissu b’risq id-Dar stess. L-atività tibda b’Quddiesa fis-7.15 p.m. li titmexxa minn Fr Martin Micallef, Direttur tadDar. Ikun hemm ikel, xorb u divertiment minn Freddie Portelli u The Greenfields. Prezz: E15 kbar u E8 tfal. G[all-biljetti /emplu 79703053 sat-Tlieta li ;ej.

Karnival tas-Sajf. Illum il{add ikompli l-Karnival tas-Sajf li beda lbiera[ f’San Pawl il-Ba[ar. Lattività tibda mis-7 p.m. b’;ostra. Lattrazzjoni prin/ipali jkunu l-karrijiet li jg[addu mit-toroq ewlenin ta’ Bu;ibba u l-Qawra. Ikun hemm ukoll ]fin tradizzjonali tal-Karnival.

Lotterija Mission Fund.

Nixtiequ nfakkru lil kull min g[adu ma bag[atx il-biljetti tal-Lotterija lKbira, biex jag[mel dan sat-22 ta’ Awwissu, 2013. Din il-lotterija se tittella’ nhar il-{add 25 ta’Awwissu, 2013. L-Ewwel Premju: Television Toshiba LCD 32’, it-Tieni Premju: Vestel Auto Washing Machine, tTielet Premju: Voucher ta’ 100 ewro ming[and One4All u r-Raba’ Premju: Convection Oven.

Il-Mellie[a. Bejn it-23 ta’ Awwissu u t-8 ta’ Settembru, se jixxandru live l-attivitajiet tal-G[aqda Mu]ikali Imperial u l-funzjonijiet reli;ju]I fl-okka]joni tal-festa ta’ Marija Bambina 2013 fuq is-sit www.imperialband.com.

Hospice Malta. Il-Midnight Walk annwali tal-Hospice Malta se ssir g[all-[amres darba nhar il-

:img[a 30 ta’ Awwissu g[al donazzjoni ta’ 5 ewro kull persuna. Lattività tibda b’Cheeramigos Disney Characters fid-9 p.m. fil-pjazza ta’ Bu;ibba. Il-mixja titlaq f’nofsillejl mill-Pjazza, minn fejn tibda u tispi//a l-mixja, li hi twila 4 kilometri. Jing[ata t-shirt u xarba lil kull min japplika. Formoli tarre;istrazzjoni mis-sit www.hospicamalta.org u mill-pa;na tal-Facebook jew /emplu 21440085 jew ibag[tu email lil: fr@hospicemalta.org.

Ix-Xag[ra. Fl-okka]joni tal-40 sena mill-inkurunazzjoni solenni talistatwa devota ta’ Marija Bambina, qed tittella’ wirja multi-medjatika dwar din il-;rajja storika. Il-wirja se tifta[ fil-31 ta’ Awwissu u tibqa’ miftu[a ta’ jum il-festa, it-8 ta’ Settembru. Iktar informazzjoni tinkiseb billi //empel in-numru 21551042.

Kun/ert f’Ta’ Qali. Freddie

Portelli se jkun il-protagonist assolut ta’ kun/ert mu]ikali li se jsir b’risq is-St Jeanne Antide Foundation nhar il-:img[a li ;ej, 23 ta’ Awwissu, fit-Teatru Grieg, Ta’ Qali. D[ul: 5 ewro. Il-bibien jinfet[u fis-7.30 p.m.

Ticket Hotline: 79297153. Bissehem tal-Kor La Voix.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il-{add se jsir ;bir ta’ demm bilmobile blood donation unit minn Pjazza 16 ta’ Settembru, fejn jarma l-monti, il-Mosta, mit-8.30 a.m. sas1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> Xemxi b’xi ftit s[ab kultant. Il-Vi]ibbiltà> Tajba.

Ir-Ri[: {afif mill-Majjistral, li jdur mill-Punent. Il-Ba[ar> {afif. L-Imbatt> Ftit li xejn. L-Og[la Temperatura: 32˚C. Ix-Xita> F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.0mm. Ix-Xita> Mill-1 ta’ Settembru 428.3mm.

Ix-Xemx> Titla’ fis-06.22 u tin]el fit-19.50.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 61 – 22 – 16 – 3 – 72 – 48 – 7 – 65

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Royal Pharmacy, 271 Triq ir-Repubblika; IL{AMRUN: Lister Pharmacy, 678 Triq il-Kbira San :u]epp; {AL QORMI: Anici Pharmacy, Triq Anici; BIRKIRKARA: Fleur-de-Lys Pharmacy, 32 Triq Fleur-de-Lys; LIMSIDA: Regional Pharmacy, Triq E.H. Furse; SAN :WANN: Lourdes Pharmacy, Triq in-Naxxar; TASSLIEMA: Drug Store: Anglo-Maltese Dispensary Ltd., 382 Triq Manwel Dimech; {’ATTARD: M4 Pharmacy, Triq il-Linja; IN-NAXXAR: Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru; BU:IBBA: Promenade Pharmacy, Triq il-Korp tal-Pijunieri; {AL TARXIEN: Theresa Jo Pharmacy, 3A Triq Xintill; IL-FGURA: Alpha Pharmacy, Triq Bormla k#m Vjal ilKottoner; MARSASKALA: San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet k#m Triq il-Lampuka; {AL G{AXAQ: Beta Pharmacy, 50#52 Triq Santa Marija; L-IMQABBA: Mqabba Central Pharmacy, 5 Triq Santa Katerina; {A}-}EBBU:: Santa Marija Pharmacy, 40 Triq l-G[asfura; IR-RABAT: Ideal Pharmacy, 63 Triq il-Kbira; VICTORIA: Ta/-?awla Pharmacy, Triq is-7 ta’ :unju 1919; IX-XEWKIJA: Gozo Chemists, Triq l-Im;arr.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

G[all-15-il sena konsekuttiva, grupp ta’ /iklisti Maltin se jkunu qed jaqdfu f’diversi pajji]i tal-Ewopa bl-iskop li jin;abru fondi g[ar-Renal Unit, li joffri servizzi lill-persuni li jbatu bil-kliewi. Il-grupp ta’ 30 /iklist telqu minn Malta fil-pre]enza tas-Segretarju Parlamentari g[all-Isport, Stefan Buontempo, u l-Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-istess settur, Robert Cutajar, li kienu fl-Ajurport Internazzjonali ta’ Malta jawguraw su//ess li/-/iklisti u jitkellmu mag[hom dwar din l-esperjenza. Tul il-15-il sena tal-Lifecycle in;abru €1.5 miljun. Din is-sena biss di;à n;abret is-somma ta’ €130,000. Il-pajji]i li /-/iklisti Maltin se jg[addu minnhom huma l-Belarussja, ir-Russja, l-Estonja, il-Latvja, il-Litwanja u jkopru 2,000 kilometru. Huma mistennija Malta fl-1 ta’ Settembru.

Tentattiv mill-Gvern biex jo[noq xog[ol l-Awditur :enerali

Il-Partit Nazzjonalista, fi stqarrija qal li qieg[ed jinnota r-reazzjoni tal-Gvern g[attalba li g[amlet l-Oppo]izzjoni biex l-Awditur :enerali jinvestiga l-ind[il tal-Ministru Chris Cardona fl-g[oti ta’ kuntratt pubbliku.

Il-PN qal li r-reazzjoni tarrappre]entanti tal-Gvern g[attalba tal-Oppo]izzjoni lillAwditur :enerali hi biss tentattiv biex jo[onqu lillKumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i u lill-Awditur :enerali milli jag[mel ilverifika mitluba. Fl-istess stqarrija, il-PN /a[ad bilqawwa kollha li qatt kien hemm xi ka] li fih Ministru biddel id-de/i]joni ta’ bord talg[a]la fl-g[otja ta’ offerta.

Dan, issemmi l-istqarrija, jafu

l-Ministru Chris Cardona, u kien g[alhekk li injora lpro/ess g[alkollox u jitlob li ssir direct order.

Din ir-reazzjoni tal-Gvern ;iet wara li l-Ministru Cardona ammetta li l-Ministeru tieg[u nda[al biex biddel l-ordni talmertu ta’ pro/ess tal-g[a]la biex intg[a]let ditta ta’ avukati li ma kinitx dik mag[]ula filpro/ess li sar mill-Privatisation Unit. Dan g[amlu minkejja li l-Privatisation Unit ;ibdet lattenzjoni bil-miktub li din hi prattika ]baljata u nieqsa mittrasparenza ne/essarja.

Il-PN qal li jinnota li wara li l-Ministru induna li l-a;ir tieg[u kien irregolari, jidher li talab li d-de/i]joni arbitrarja tieg[u ti;i ssanzjonata b[ala direct order mill-Ministeru tal-

Finanzi.

L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista fakkret ukoll li ttalba li g[amlu rrappre]entanti tal-Gvern, li ji;u e]aminati d-direct orders kollha li ng[ataw fille;i]latura pre/edenti, di;à ssir kull sena mill-Awditur :enerali permezz tar-rapport statutorju tieg[u. Dan irrapport isir ming[ajr il-[tie;a ta’ talba mill-membri talKumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i.

Ir-rapport g[as-sena 2012 di;à ;ie ppre]entat lill-Kumitat u ;ie diskuss. Dan ikompli juri kemm ir-rappre]entanti talGvern huma interessati biss li jo[onqu kull sforz li l-Awditur :enerali jag[mel biex iwettaq xog[lu.

Azzjoni industrijali mill-piloti tal-Air Malta L-ALPA, l-Asso/jazzjoni Maltija tal-Piloti tal-Arju, tat bidu g[al azzjoni industrijali mal-linja nazzjonali tal-ajru, l-Air Malta, wara li skont lALPA, il-linja tal-ajru ma mxietx mal-ftehim innegozjat. Il-membri talALPA qeg[din jirrappurtaw g[ax-xog[ol bi [wejje; informali u mhux bluniformi. L-operat tal-ajru mhux se jkun affettwat.

Fl-a[[ar ]mien, l-ALPA g[amlet diversi tentattivi biex tipprote;i lill-membri tag[ha u d-drittijiet tag[hom, kif inhu stipulat fil-ftehim kollettiv. Fi stqarrija, l-ALPA qalet li ma kellha l-ebda triq o[ra [lief li tati bidu g[al azzjoni industrijali bba]ata fuq ]ew; kwistjonijiet. Dawn huma li ti;i ssalvagwardjata l-pensjoni tal-membri, u li jkun hemm kjarifika dwar klawsola fil-ftehim kollettiv dwar il-komputazzjoni tas-

servizz.

Fl-a[[ar sena, l-ekwipa;; tal-linja nazzjonali naqas b’16-il pilota, u fl-a[[ar xhur, [afna mill-piloti bdew ja[dmu b’mod e//essiv fil;ranet li ma kinux taxxog[ol tag[hom. Din il[idma sfieqa twassal g[allg[ejja fost l-ekwipa;;, intqal mill-Asso/jazzjoni. LAir Malta g[andha nuqqas ta’ [addiema – aspett ie[or li ;ie nnutat mill-ALPA u li hi tkellmet dwaru malmanagement tal-Air Malta f’diversi okka]jonijiet, kemm qabel ma tke//ew ilpiloti permezz ta’ skemi ta’ irtirar kmieni, u anki qabel ma l-piloti marru ja[dmu ma’ linji tal-ajru o[rajn.

L-ALPA semmiet ukoll kif in-nuqqas ta’ [addiema hu r-ra;uni g[aliex il[addiema ma kellhomx leave approvat f’Awwissu u f’Settembru, li hi xi [a;a o[ra li ma tonorax il-ftehim kollettiv bejn Air Malta u l-

ALPA. Sadattant, l-ALPA lesta tie[u aktar azzjonijiet jekk ikun hemm b]onn.

L-Air Malta, fi stqarrija sostniet li se tibqa’ impenjata biex tiddiskuti mal-ALPA, tant li di;à offriet laqg[at g[al nhar itTlieta, 20 ta’ Awwissu. LAir Malta qalet li /erti affarijiet ma jistg[ux jissolvew fi]-]mien li stipulat l-asso/jazzjoni talpiloti g[aliex hemm b]onn il-[in u l-kooperazzjoni biex jintla[qu ri]ultati kostruttivi.

Il-management tal-linja nazzjonali tal-ajru sostna li mhemmx ;ustifikazzjoni g[al theddida ta’ azzjoni industrijali, u din mhix lewwel darba li l-ALPA qed tag[mel dan fl-ista;un tassajf – xi [a;a li tista’ taffettwa t-turi]mu. Peter Davies, il-Kap E]ekuttiv talAir Malta, qal li la l-linja tal-ajru, la l-pajji] u lanqas is-settur turistiku ma jixirqilhom dan it-theddid.

Intervista 9

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

“Lest na[dem g[all-poplu biex igawdi aktar mis-suq Ewropew” Kevin Cutajar, il-kandidat f’isem il-Partit Nazzjonalista g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju tas-sena d-die[la jistqarr li l-esperjenza politika u professjonali f’Malta jrid isarrafha fuq livell Ewropew biex jg[in lill-poplu Malti u G[awdxi jisfrutta aktar il-benefi//ji li j;ib mieg[u s-suq komuni Ewropew.

F’intervista li saret g[al il-mument, il-kandidat G[awdxi jistqarr ukoll li tul dawn id-disa’ xhur f’laqg[at man-nies se juri kif anki b[ala persuna b’di]abbiltà jista’ jirrappre]enta lill-poplu b’mod denju fl-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.

G[all-ewwel darba l-PN [atar Kummissjoni biex tapprova l-kandidati g[allelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew.

X’interpretazzjoni tag[ti g[all-g[arbiel li g[addejt minnu f’dan il-pro/ess^

Ma kienx pro/ess fa/li.

Kienet kummissjoni mag[mula minn nies kompetenti mmexxija tajjeb [afna fl-opinjoni tieg[i minn Joe Borg.

Il-kummissjoni sej[itli, ersaqt quddiemha, kul[add kien pre]enti. Staqsewni [afna domandi fuq [afna kwistjonijiet differenti li hu diffi/li biex tie[u po]izzjoni dwarhom. Naturalment, fiddawl tal-fatt li jekk ni;i elett, dawn ikunu l-kwistjonijiet li se jkolli naffronta, niddiskuti u nie[u po]izzjonijiet dwarhom.

esperjenzi tieg[ek u tibda tavvanza ftit ftit jekk wie[ed ikun irid javvanza fil-politika.

Fil-ka] tieg[i dejjem kelli din ix-xewqa li ninvolvi ru[i aktar fil-politika. G[adni sallum kunsillier fix-Xag[ra, G[awdex, imbag[ad waslet lopportunità biex noffri lkandidatura tieg[i g[allelezzjoni ;enerali. Inqis dik lesperjenza b[ala wa[da li minnha [adt [afna fuq livell personali g[aliex fhimt aktar kif ja[sbu n-nies u xi jkunu qed jistennew mill-politiku.

Issa waslet l-opportunità biex na[dem fuq livell Ewropew. Xewqa akbar minn dik li na[dem fuq livell nazzjonali i]da l-importanti li nkun qieg[ed nirrappre]enta lill-poplu Malti u G[awdxi.

Ng[id g[alija dejjem emmint li post pajji]na g[andu jkun fl-Unjoni Ewropea u nqis

“Is-settur li na[dem fih jimxi id f’id mal-kummer/ u mas-suq komuni Ewropew

u g[alkemm Malta di;à qed tgawdi minnu, g[ad fadlilna [afna aktar x’nibbenifikaw”

X’effett trid t[alli bil[idma tieg[ek tul id-disa’ xhur li ;ejjin b[ala kandidat tal-Partit Nazzjonalista g[allelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew^

L-ewwel u qabel kollox nirrappre]enta lill-PN u g[alhekk il-messa;; li se nwassal, se nkun qed inwasslu f’isem il-PN. G[alhekk irrid nipprova nuri li hu partit qrib in-nies u li jrid jisma’ l-opinjonijiet tag[hom. Hu Partit li jrid jikkonvin/i lin-nies biex jivvutaw lill-kandidati tieg[u [alli jirrappre]entaw lillpoplu Malti u G[awdxi filParlament Ewropew.

Hemm ukoll skop ie[or li nixtieq nil[aq matul din ilkampanja; dak li nuri lin-nies li persuna b’di]abbiltà b[ali, ukoll jista’ jkun rappre]entant denju tal-poplu fil-Parlament Ewropew.

Kif tfisser din il-mixja politika tieg[ek, mil-livell lokali, g[al dak nazzjonali u issa fuq livell Ewropew^

Din hi mixja naturali jekk nista’ nsej[ilha hekk. Lewwel tibda mil-livell l-aktar baxx fil-politika, tibni l-

b[ala wa[da mill-akbar esperjenzi ta’ [ajti l-lejl meta Malta saret membru talUnjoni Ewropea fl-2004.

Int kandidat minn G[awdex b’esperjenza vasta fis-settur legali finanzjarju, qasam li qieg[ed jag[ti kontribut qawwi lill-ekonomija Maltija. Din l-esperjenza kif lest li ssarrafha f’istituzzjoni Ewropea b[all-Parlament Ewropew^

Nemmen [afna li l-akbar vanta;; li tista’ tag[ti lUnjoni Ewropea lill-pajji]i kollha membri, i]da l-aktar pajji]i ]g[ar b[al Malta, hu dak tas-suq komuni Ewropew, li n[oloq biex ikattar il-kummer/ u l-;id flUE. Is-settur li na[dem fih jimxi id f’id mal-kummer/ u mas-suq komuni Ewropew.

G[alkemm na[seb li Malta di;à qed tgawdi minnu, g[ad fadlilna [afna aktar x’nibbenifikaw minnu. Jekk inkun rappre]entant filParlament Ewropew nixtieq na[dem [afna fuq dan g[aliex nemmen li hu essenzjali biex no[olqu xxog[ol f’pajji]na.

L-impenn politiku ta’ Kevin Cutajar beda mil-livell lokali fejn b[alissa qed jokkupa l-kariga ta’ kunsillier fix-Xag[ra, G[awdex, u li ssokta bil-kandidatura tieg[u fl-a[[ar elezzjoni ;enerali, u issa dan l-impenn irid ikompli jwettqu fuq livell Ewropew (Ritratt – Michael Ellul)

L-esperjenza tal-Kap talPartit bil-[idma tieg[u filParlament Ewropew kif ta[seb li tista’ tg[in lillkandidati Nazzjonalisti fitt[ejjija g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ disa’ xhur o[ra^

Jista’ jg[in [afna u di;à qed jag[mel dan permezz ta’ pariri u diskussjonijiet li qed ikollna mieg[u. Minn dawn id-diskussjonijiet mal-Kap tal-Partit tinduna kemm lesperjenza tieg[u hi relevanti

u essenzjali. Xi [a;a li jien u l-kandidati l-o[ra ng[o]]u u napprezzaw. Tajjeb li ng[id li l-esperjenza tieg[u se tg[in anke lill-Partit Nazzjonalista mhux biss lilna l-kandidati u fl-a[[ar mill-a[[ar biex niksbu ri]ultat tajjeb.

Disa’ xhur o[ra ismek ikun ittimbrat fuq id-dokument tal-vot. Fejn tixtieq li tkun wasalt sa dak i]-]mien bil[idma li tkun wettaqt f’dawn id-disa’ xhur^

Ming[ajr ebda dubju se nag[mel [ilti kollha biex lg[a]la li l-Partit Nazzjonalista g[amel fija nsarrafha f’ri]ultat tajjeb.

Irrid nag[mel [ilti kollha biex nuri li jien, Kevin Cutajar, kandidat relevanti li kapa/i jirrappre]enta lillpoplu b’mod denju flistituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea g[alkemm fl-a[[ar mill-a[[ar hu f’idejn il-poplu biex jidde/iedi dan, de/i]joni li nirrispetta.

10 Lokali

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Hedded li joqtol Ministru

L-ARREST INTURTAMENT TA’ DARRYL LUKE BORG MILL-PULIZIJA

Bid-dritt talab g[all-kumpens b[ala rimedju

Joseph Agius ta’ 42 sena minn Birkirkara kien akku]at li hedded li joqtol lill-Ministru Chris Cardona fl-a[[ar tliet xhur u li hedded erba’ pulizija fl-G[assa tan-Naxxar u li kiser il-pa/i pubblika.

Ir-ra;el qieg[ed jin]amm arrestat wara li ammetta lakku]i.

B[al-biera[ ;img[a, il-Bord Indipendenti tal-Korp tal-Pulizija beda jisma’ l-ka] dwar l-arrest mill-Pulizija ta’ Darryl Luke Borg ta’ 27 sena min[abba hold-up meta hu inno/enti u ma kellux x’jaqsam mal-ka] li se[[ f’Birkirkara. il-mument [adet ir-reazzjonijiet tal-Avukati Joe Giglio u Adrian Delia u ta’ Patri Mark Montebello dwar x’inhuma d-drittijiet ta’ persuna li ti;i arrestata u akku]ata inturtament.

Fl-isptar wara [abta

minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

Reazzjonijiet minn esperti u opinjonisti li [adet il gazzetta il - mument g[all mod kif ]vol;a l - ka] ta ’ Darryl Luke Borg , mill akku]i ]baljati tal - Pulizija sal - fa]i tal - inkjesta li qed issir minn Bord Indipendenti, jikkonkludu qbil fost esperti legali li jittie[du passi kontra minn ]balja f’dan il-pro/ess u li xejn ma j]omm lill vittma milli jie[u passi legali min[abba ksur tad-drittijiet fundamentali tieg[u u li jfittex lill - awtoritajiet ikkon/ernati g[ad - danni li qieg[ed isofri.

L-avukat Adrian Delia sostna li f’ka]i b[al dawn jemmen li l-persuna kellha tfittex g[all-ksur tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem u ting[ata kumpens b[ala rimedju g[al dak li jkunu ;eg[luha tg[addi minnu.

L-avukat Joe Giglio sostna li f’ka] b[alma g[adda minnu Daryl Luke Borg jista’ jintalab li jsir intervent minna[a tal-Bord tal-Pulizija biex jaraw x’rakkomandazzjonijiet jista’ jag[mel il-Kummissarju talPulizija.

Dan it-tip ta’ rimedju jista’ jkollu effett ta’ mi]uri sanzjonarji ta’ dixxiplina filkonfront tal-Pulizija kkon/ernati. Rimedju ie[or li

jolqot b’mod i]jed dirett lillpersuna li g[addiet millesperjenza hu li fil-Qorti jkun ippruvat li l-persuna kienet arrestata inutilment u b’hekk il-persuna tkun tista’ ting[ata rimedju, [afna drabi konsistenti, f’kumpens finanzjarju. It-talba quddiem il-Qorti saret nhar l-Erbg[a li g[adda.

L-avukat Joe Giglio spjega kif kwistjoni b[al din g[andha taqa’ f’idejn lawtoritajiet ikkon/ernati.

I]da minkejja dan, xi [add irid jerfa’ r-responsabbiltà, li mbag[ad il-konsegwenzi ta’ dak it-tip ta’ de/i]joni jridu jidde/iduhom l-awtoritajiet inkwistjoni.

Patri Mark Montebello stqarr li kul[add jista’ ji]balja, dejjem jekk l-i]ball ikun sar b’mod ;enwin.

Dwar dan il-ka] hu jemmen li l-i]ball kien ;enwin u tajjeb li ;ie rran;at.

Hu spjega wkoll li birriforma li qed jipproponi lGvern dwar il-qasam tal;ustizzja, jib]a’ li se ddg[ajjef il-po]izzjoni ta//ittadini u ssa[[a[ listituzzjoni ;udizjarja. Dan ifisser, skont Patri Montebello, li jekk ji;ri hekk il-prin/ipju li /-/ittadin ikun il-qu//ata tas-sistema, allura ji;i mdg[ajjef ukoll.

Il-vittma tal-arrest bi ]ball mill-Pulizija, Darryl Luke Borg, xehed nhar l-Erbg[a li g[adda quddiem il-Bord ta’ Inkjesta

IL-KA} TA’ DARRYL LUKE BORG

Darryl Luke Borg kien tressaq quddiem il-Ma;istrat Gabriella Vella akku]at b’hold-up li kien se[[ il-{add 4 ta’ Awwissu g[all-[abta tad9.00pm fil-[anut The Convenience Shop, li jinsab fil-kantuniera ta’ Triq Mons Alfred Mifsud u Triq ilKarmnu, f’Birkirkara.

Inno/entement, i]-]ag[]ug[ kien ;ie mixli wkoll li ssekwestra lil Franklyn Grech, ]ag[]ug[ ta’ 18-il sena minn Santa Lu/ija, li kien g[adu kif ni]]el ix-shutter tal-[anut, bil[alliel li kien pront itellg[u u da[al fuq i]-]ew; impjegati lo[ra, da[al wara l-bank u [ataf il-flus li kien hemm.

Fil-post marru wkoll ilPulizija tad-Distrett immexxija mill-Ispettur Elton Taliana, li kien li solva l-ka].

Il-ka] [a ]volta o[ra meta da[lu l-Pulizija midDipartiment talInvestigazzjonijiet Kriminali, immexxijin mill-Ispetturi Keith Arnaud, Joseph Mercieca u Carlos Cordina, u se[[et dik li qed jing[ad kienet “misunderstanding”.

Dwar dan il-ka] ammetta lakku]i Roderick Grech ta’ 22 sena minn Birkirkara, li kien ikkundannat 12-il xahar [abs, sospi]i g[al sentejn, waqt li tpo;;a ta[t supervi]joni.

Sadattant, nhar it-Tnejn li g[adda, wara talba li saret mill-Pulizija fil-Qorti, twaqqa’ uffi/jalment il-ka] kontra Darryl Luke Borg.

L-erbg[a li g[adda, Darryl Luke Borg xehed quddiem ilBord ta’ Inkjesta, immexxi mill-Im[allef Emiritu Franco Depasquale.

IR-RAKKONT TAL-OMM

Omm Darryl Luke Borg, filjiem li g[addew tkellmet ma’ IN-NAZZJON u spjegat lesperjenza kerha li hi u l-aktar binha g[addew minnha. Dan, min[abba li binha kien jinsab ta[t treatment order mill-Isptar Monte Carmeli. L-omm stqarret li tinsab inkwetata [afna dwar il-kundizzjoni u lkura ta’ binha u qed titlob biex xi [add jg[in lil binha j;ib laffarijiet lura g[an-normal wara t-trawma li g[adda minnha u li spi//a l-[abs meta binha kellu b]onn ikompli jng[ata l-kura.

In/ident tat-traffiku seta’ kellu konsegwenza fatali hekk kif tfajjel ta’ 15-il sena li kien qieg[ed fuq rota spi//a [abat ma’ xarabank fi Triq ilGirgenti, is-Si;;iewi. It-tfajjel kien i//ertifikat li qieg[ed isofri minn ;rie[i gravi.

L-in/ident se[[ ilbiera[ filg[odu, hekk kif ir-rota u xxarabank kienu qeg[din jinstaqu fid-direzzjoni opposta ta’ xulxin. Ix-xarabank tatturisti kienet misjuqa minn ra;el ta’ 61 sena mis-Si;;iewi.

It-tfajjel, li kien flimkien ma’ ]ew; /iklisti o[ra, kellu jidda[[al l-isptar biex jing[ata l-kura me[tie;a.

L-anzjan li g[eb kien insteraq

Nenu Pace ta’ 63 sena millQrendi li g[adu rrappurtat nieqes min-nhar l-Erbg[a li g[adda, dan l-a[[ar kien vittma ta’ serq mir-razzett tieg[u.

Il-Pulizija mhux qed teskludi li l-g[ajbien tal-anzjan hu marbut mas-serqa li sofra wara li Nenu Pace beda b’tentattivi biex issir ;ustizzja.

Mir-razzett tieg[u kienu nsterqu b’eluf ta’ ewro f’g[odda. Il-Pulizija kienet di;à interrogat numru ta’ individwi b’rabta mas-serqa, i]da [add g[adu ma tressaq quddiem il-;ustizzja.

L-anzjan l-a[[ar li deher flg[alqa tieg[u fil-Qrendi, kien libes flokk iswed bl-isfar u qalziet qasir gri].

Nuqqas ta’ serjetà u korrettezza minn Silvio Scerri minn pa;na 1

Fost o[rajn, hu staqsieh g[aliex ifa[[ar daqshekk lill-Ispettur Elton Taliana.

G[al dawn il-mistoqsijiet, Darryl Luke Borg wie;eb li g[ax li kieku ma kienx g[all-Ispettur Taliana li ressaq il-[ati, kieku hu g[adu akku]at bi ]ball b’hold-up. Hawnhekk, Jason Azzopardi semma kif il-media vi/in il-Partit Laburistat ippruvat tpin;i b’mod [a]in l-im;iba talIspettur Taliana, li g[amel xog[lu sew u ressaq lill[ati.

Fil-konferenza tal-

a[barijiet minn Jason Azzopardi ntqal li matul illaqg[a, li damet 30 minuta, Silvio Scerri g[arraf li]]ag[]ug[ li l-g[ada ta’ din il-laqg[a, fl-14 ta’ Awwissu, kien se jkun qed jixhed quddiem il-Bord talPulizija li qed imexxi linkjesta dwar il-ka]. Jason Azzopardi qal li dan sar bil-fomm u mhux b’notifika, kif hu suppost.

Il-Kelliem talOppo]izzjoni semma li dawn huma lkoll punti ta’ skandlu u allarm g[aliex liktar uffi/jal g[oli filMinisteru tal-Intern ju]a s-

servizzi ta’ kriminal. Hu sa[aq li ma kienx qed jattakka lill-persuna kkon/ernata, i]da qed jattakka n-nuqqas ta’ sens ta’ serjetà u nuqqas ta’ m;iba korretta tal-Kap tasSegretarjat tal-Intern.

Intant, il-Ministeru g[allIntern u s-Sigurtà Nazzjonali fi stqarrija semma li Jason Azzopardi qed jipprova jippre;udika investigazzjoni indipendenti.

I]da Jason Azzopardi staqsa min se jerfa’ rresponsabbiltà ta’ dan ilka]. Dan, sostna Azzopardi,

jikkuntrasta ma’ dak li ;ie mwieg[ed lill-poplu qabel Marzu minn Joseph Muscat, meta dak i]-]mien mill-Oppo]izzjoni kien jitkellem dwar accountability u standards a[jar.

Hu ]ied li fil-pajji] wasalna f’sitwazzjoni fejn dak li hu tassew [a]in, sar tajjeb. “Meta g[andek inkjesta li suppost qed titmexxa b’mod indipendenti, kemm tista’ tibqa’ indipendenti jekk xi [add minbarra l-Bord talPulizija intervjena?” staqsa Jason Azzopardi.

Id-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi ji]vela l-iskandu, ilbiera[, f’konferenza tal-a[barijiet

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

F’pa;ni o[rajn...

media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: roderick.agius@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Roderick Agius

12 Il-Punt Hu…

13 Karozza ma’ karozza

14 L-Ewropa f’idejk

15 Gvern li ma jimpurtahx mill-Beltin!

11

Jipprova joqtol lill-messa;;ier!

Il-Partit Laburista fil-Gvern qieg[ed jag[mel kull sforz biex jag[ti l-impressjoni li l-affarijiet fit-tmexxija e]ekuttiva talpajji] mexjin [arir. I]da l-verità hi ferm differenti mill-istampa li qeg[din jippruvaw ipin;u Joseph Muscat u n-nies qrib tieg[u, anki jekk jinqdew b’sempli/iment messa;; komunikat lil media o[ra bl-iskop li jirredikola.

Hija sitwazzjoni li tixbah meta jkollok Stat u l-kanali ta’ komunikazzjoni tieg[u jippruvaw kull tentattiv li jbella’ lillpoplu dak li jrid hu biss. Jikkontrolla jew sa[ansitra jo[noq dak li jkun qieg[ed jinkixef. Il-Partit Laburista huwa qrib [afna ta’ min g[adu ju]a din it-tattika ta’ komunikazzjoni. Ma jiddejjaq xejn jimanipula dak li jkun qed ise[[ madwaru, billi jipprova jostor dak li jkun qed jin[ema jew inkella jag[tih stampa differenti.

Nhar il-{add li g[adda, din il-gazzetta ppubblikat storja esklussiva ta’ dak li qieg[ed jin[ema fil-Gvern Laburista g[axxhur li ;ejjin li mhumiex daqstant imbieg[da. L-a[bar kienet dwar ir-ri]enja mistennija ta’ Louis Grech minn Deputat Prim Ministru u Ministru tal-Affarijiet Ewropej u t-taqlib li dan mistenni j;ib fil-Kabinett ta’ Joseph Muscat. Illum qeg[din ni]velaw aktar dettalji, u fi]-]mien li ;ej, meta jkun hemm il[tie;a, naslu biex nippubblikaw aktar informazzjoni ;dida dwar dan il-manuvrar politiku ta’ Muscat u tan-nies ta’ madwaru.

Dak li ]velat b[al-lum ;img[a u l-informazzjoni li qed tippubblika llum din il-gazzetta (pa;ni 1, 3-5) xejjen g[alkollox il-manuvrar ta’ Joseph Muscat u nies ta’ madwaru li g[all-konvenjenza politika tag[hom riedu j]ommu kollox mistur sakemm ikun jaqbel lilhom biss.

Jekk Joseph Muscat u dawn l-istess nies, fl-2012 u fl-ewwel tliet xhur tal-2013, irnexxielhom jag[mlu kull manuvra politika, anki jekk tmur kontra l-etika politika, biex qa//tu rjus u saqajn mill-Partit Laburista b[al dawk ta’ An;lu Farrugia u Jason Micallef, b’dak li qed ji;i ]velat f’dawn il-jiem minn il-

mument, it-tieni fa]i tal-pjan ta’ Muscat u l-core-group tieg[u ;ie mxekkel mill-media tal-PN g[ax din [abbret kollox minn qabel. G[alhekk ma tistag[;ibx li l-unika g[a]la li kellu lkelliem tal-Gvern li jattakka lill-Kap tal-PN, lill-PN u lillmedia tieg[u!

Dan jista’ jinftiehem aktar u aktar, meta l-e]ekuttiv tal-Gvern Laburista g[addej ukoll minn skrutinju s[i[ min[abba ddikjarazzjonijiet tal-assi ppre]entanti minn Ministri u Segretarji Parlamentari li lanqas biss jitwemmnu. Skrutinju li qieg[ed isir mill-PN u mill-media tieg[u, li qieg[ed ji]vela skandlu wara ie[or ta’ Ministri u Segretarji Parlamentari Laburisti. Skrutinju li qieg[ed i;ib fix-xejn u li qabad fuq sieq wa[da l-istrate;ija ta’ komunikazzjoni tal-Gvern ta’ Muscat.

Iffa//jati minn din is-sitwazzjoni, u[ud mill-Ministri jew Segretarji Parlamentari kellhom jikkore;u d-dikjarazzjonijiet tal-assi li ressqu fl-a[[ar jum li tlaqqa’ l-Parlament xahar ilu, o[rajn biddlu l-ver]joni minn fejn kienu ;ejjin g[exieren ta’ eluf ta’ ewro wara li nqabdu jag[tu informazzjoni ]baljata, u o[rajn li quddiem il-mistoqsijiet mibg[uta mill-media tal-PN g[a]lu li jibqg[u fommhom sieket. Jista’ jkun li ng[ataw ilparir uffi/jali biex jibqg[u b’fommhom mag[luq anki jekk dan fih innifsu juri arroganza g[amja meta huma fid-dover li jwie;bu kull mistoqsija meta dawn flimkien mal-istaff tag[hom fis-Segretarjati Privati qeg[din jit[allsu salarji fenomenali minn flus mi;bura mit-taxxi tal-poplu.

Quddiem il-verità, min jostor ]ew; g[a]liet ikollu; jew jag[mel sforz li jimmina lil min ikun qed ji]vela linformazzjoni, inkella j]ommu [alqu mag[luq u ma jlissen xejn. L-ista;un tas-sajf qieg[ed jurina li n-nies li jmexxu lGvern ta’ Muscat g[a]lu ]-]ew; g[a]liet biex jikkonfermaw, aktar u aktar, li dik li qed tikxef fil-bera[ il-media Nazzjonalista hi tassew veritiera, iktar u iktar meta hija konfermata minn fomm sorsi fil-qalba ta/-?entru Nazzjonali Laburista u o[rajn f’Kastilja.

12 Opinjoni

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Riflessjonijiet qosra Ix-xahar ta’ Awwissu Qeg[din f’nofs ix-xahar ta’ Awwissu. Kul[add ikun qed jistenna dan ix-xahar b’[erqa.

Min ikun qed jistenna dan i]]mien biex jaqta’ r-rutina taxxog[ol u jistrie[ xi ftit, [addie[or biex isiefer, min biex igawdi l-festi u min biex jag[ti spinta lin-negozju tieg[u.

Anke g[alina l-politi/i, ixxahar ta’ Awwissu hu partikulari. G[alkemm ilParlament ikun mag[uq g[allbtajjel tas-sajf, il-[idma tag[na tkompli. Pjuttost ng[id li l[idma tintensifika.

Ix-xhur tas-sajf u partikularment dak ta’ Awwissu jag[tuna l-

opportunità li nkunu aktar man-nies, li niltaqg[u u nitkellmu ma’ aktar nies. Dan hu ]mien tad-deheb li kull politiku g[andu jag[raf ja[sad.

Il-protokoll Din il-;img[a smajna lis-

Segretarju Parlamentari Josè Herrera jg[idilna li m’attendiex

g[al-laqg[a dwar il-Vot 16, g[ax skont hu, hekk kien jitlob il-protokoll. Skont hu, la darba attenda l-PM ma kellux jattendi hu wkoll.

L-istorja tmur lil hinn minn hekk. Hemm [afna argumenti u tisbit tas-saqajn g[addej...hemm se mmur jien, u jekk tmur int, ma ni;ix jien.

Li kieku dan id-di]gwid qieg[ed fil-Partit Laburista ma tantx ninkwieta.

Imma dan id-di]gwid qieg[ed fi [dan il-Gvern. Flok jiggverna, g[andna PM li di;à beda jin[ela fuq min g[andu

fit-tmexxija. Jag[]ilhom hu, u jag[]ilhom g[ax g[andu fidu/ja fihom. Jekk ma jibqag[lux fidu/ja fihom, g[andu jne[[ihom u mhux ja[bihom.

A;ir b[al dan ma jwassal imkien; iwassal biss biex jiddimotivhom.

Sadattant, il-poplu jistenna biex jara xi ]viluppi se jkun hemm fuq Vot 16. minn Marthese Portelli martheseportelli.pn@gmail.com

Qed joqrob ]mien il-Ba;it Bdejt dan l-artiklu dwar il-[idma politika fix-xhur

Flok jiggverna, g[andna PM li di;à beda jin[ela fuq min g[andu jmur ’l hawn u min se jmur ’l hemm, u minn se jidher hawn u min se jidher hemm jmur ‘l hawn u min se jmur ’l hemm, u minn se jidher hawn u min se jidher hemm.

Ma jaghmilx sens li ta[bi jew twarrab il-Ministri u sSegretarji Parlamentari (jew

a[jar, ta[bi jew twarrab xi w[ud mill-Ministri u sSegretarji Parlamentari).

Il-PM ja[tar il-Ministri u s-Segretarji Parlamentari [alli jkunu jistg[u jg[inuh

tas-sajf. Wara l-[idma politika sajfija, se nid[lu g[all-[idma intensiva li twassalna g[al Jum il-Ba;it.

Fl-a[[ar snin, fi ]mien Gvern Nazzjonalista,

dejjem kellna bagits li ]ammew l-ekonomija miexja fit-triq it-tajba.

L-ekonomija baqg[et g[addejja b’ritmu tajjeb, linvestiment fl-edukazzjoni ma naqasx, u s-servizzi tassa[[a baqg[u dejjem jitjiebu.

Il-poplu Malti mhu jistenna xejn inqas f’dan il-bagit li gej.

Il-Prim Ministru jrid jag[raf li issa qieg[ed filGvern u n-nies qed jistennew is-soluzzjonijiet ming[andu.

Spi//alu ]-]mien tar-retorika u [afna kliem sabi[ li jdoqq g[al widnejn kul[add. Issa jrid ja[seb, ifassal, u jidde/iedi.

Antoine Borg

Nifra[ lil Antoine Borg, idDeputat Nazzjonalista l-;did li mela l-post ta’ Lawrence Gonzi.

Lil Antoine nafu b[ala [abrieki, onest u leali.

Tie[u pja/ir ta[dem mieg[u. Awguri u prosit Antoine.

IL-PUNT HU… Kummenti dwar kwotazzjonijiet li laqtuni “Populism is working for Labour”

Dan kitbu Stephen Calleja fuq il-gazzetta Independent on Sunday. Calleja sostna li Muscat irnexxielu jirba[ appo;; u voti qabel lelezzjoni bis-sa[[a talpolitika populista tieg[u; mhux talli, i]da anki issa millgvern, Muscat qed ikun populista f’kollox, inklu] filka] tal-MT Salamis. S’hawn kollu veru li Muscat huwa mexxej populista. I]da skont Calleja, il-PM reba[ l-appo;; anki tal-PN. U g[alhekk, huwa kkonkluda li, jekk ilpoplu jrid PM populista [alli jie[du.

Ma naqbilx ma’ din ilkonklu]joni ta’ Calleja g[ax ma naqbilx mal-politika populista, u g[ax mhux veru li Muscat kaxkar mieg[u anki lill-PN fil-;irja ta’ populi]mu tieg[u. Anzi ng[id is-sewwa kien artiklu li irritani [afna g[ax ma kienx fih ebda a//enn ta’ xi tfisser il-politika populista u fejn huma l-perikli tag[ha.

I]da malajr sibt risposta tajba minn Simon Busuttil, flartiklu tieg[u fit-Times of Malta bit-titlu Populism gets us nowhere.

Il-Kap Nazzjonalista spjega tajjeb kif u g[aliex il-PN wera appo;; favur il-po]izzjoni talGvern Laburista fejn kellu x’jaqsam id-dover tal-kaptan li jidderie;i l-bastiment lejn lItalja u mhux lejn Malta.

Ir-ra;uni /ara ta’ dan lappo;; kienet ir-rispett lejn illi;i, anki jekk Simon wera li kien ikun xorta o[ra kieku da[let kri]i umanitarja finnofs.

I]da bl-ebda mod ma fisser li qabel mal-gvern ta’ Muscat fuq kummenti ]ejda ta’ bulli]mu fil-konfront talKummissarju Malmstrom li pprovoka mew;a ta’ xenofobija u razzi]mu li Malta ma [adet xejn minnhom [lief imma;ini negattiva.

Simon qal sewwa li: “we do not subscribe to the Government’s approach on immigration and we feel that, unless the Prime Minister rethinks his populism, we are in for more problems and less solution.” “hate speech against the EU Commissioner for Home Affairs Cecilia Malmström, NGOs in Malta, and asylum seekers.”

minn Richard Muscat richardmuscat44@gmail.com

Prova o[ra tal-[sara li g[amel Muscat bil-kummenti populisti tieg[u b[al “call us heartless”, “take them (the immigrants) to your country”, “stamp our feet”, li qanqlu kummenti ta’ barbari]mu li rridu na[buh jekk mhux neliminawh minn fostna, huma l-kummenti ta’ kundanna li l-attakki in/ivili fuq l-internet kontra Malmstrom “with the government’s blessing despite the Prime Minister’s attempts to disassociate itself from them” (The moral low

ground, Independent on Sunday) tfissru mill-European Network Against Racism (ENAR) li jikkostitwixxu “violation of human rights.”

Fl-istess nifs innotajna lkritika li g[amlet Cetta Mainwaring, in-neputija ta’ Mintoff u bint Jana Blanc meta qalet li “the government’s bullish stand is shameful, short-sighted, reactionary and inhumane.”

(MaltaToday) “Pullicino Orlando behind anti-cyber harassment group”

Dan it-titlu f’The Sunday Times of Malta ma g[o;obni xejn g[ax min kiteb l-artiklu qaleb l-importanza tassu;;ett. Infatti s-su;;ett prin/ipali suppost hu s-cyber harassment mhux JPO. Kif jg[idu“the message is in the messenger” u g[alhekk ma na//ettax li su;;ett b[al dan jinbidel f’okka]joni ta’ nar/i]mu talpersuna.

Huwa inkwetanti [afna li wliedna li qed ikunu esposti g[all-internet sa minn età bikrija, jg[addu mill-periklu serju li ji;u attakkati minn o[rajn.

Sirna nisimg[u b’diversi ka]i inkwetanti dwar tfal li ji;u bullied fuq skype, facebook, twitter u kull xorta o[ra ta’ kuntatt elettroniku b’konsegwenzi gravi.

Dan il-fenomenu qed jinfirex ma’ kullimkien, u diversi gvernijiet qed jie[du inizjattivi u mi]uri biex jindirizzaw il-problema.

Naturalment qed nifhem ukoll attakki ta’ xenofobija u razzi]mu li l-gravità tag[hom tista’ tfisser bulli]mu serju fuq adulti.

I]da, ng[idha frankament, mhux se nimpressjona ru[i li nara lil JPO b[ala protagonist f’dan ix-xenarju. Dan hu persuna;; li ma jgawdix kredibbiltà u serjetà b[ala persuna pubblika. Hemm wisq fatti u kontroversji madwar ismu.

G[all-inqas ng[id g[alija u ]gur hemm [afna o[rajn blistess idea dwaru. G[alhekk mhux fi [siebni niffirma lebda petizzjoni ;ejja minnu, u anzi n[e;;e; biex xi deputat parlamentari jie[u linizjattiva malajr biex tkun wa[da responsabbli u kredibbli li ti;bed lattenzjoni u l-koperazzjoni me[tie;a.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Opinjoni

13

Tibdiliet fl-Italja . L-a[[ar elezzjoni ;enerali fil-pajji] ;ar tag[na biddlet sew ix-xenarju politiku. L-e]itu tar-ri]ultat wassal g[al sitwazzjoni interessanti. Ebda wie[ed mill-partiti l-kbar u li kien hemm qabel ma seta’ jifforma gvern wa[du. Mhux biss, imma l-kumplikazzjonijiet ]diedu bil-pre]enza ta’ partit ta’ protesta, imsejja[ “tal-{ames Stilel”, immexxi minn Beppe Grillo. G[al perijodu, bl-intransi;enza ;ejja minn diversi kurrenti, we[el kollox. Gvern ma ;iex iffurmat, u anqas qbil fuq President tar-Repubblika ;did ma seta’ jinstab, b’manuvri kontra manuvri. Biss, din is-sitwazzjoni ;iebet partiti li ma kinux jitkellmu kif kellhom sabiex jibdlu sew il-po]izzjoni tag[hom u jindunaw li ma setg[ux jibqg[u g[addejjin kif kienu.

1

. Dan kollu wassal g[al ]ew; de/i]jonijiet strambi u kompletament differenti f’dak li ilna naraw f’dawn l-a[[ar g[oxrin sena f’dan il-pajji] vi/in [afna tag[na. L-ewwel, g[all-ewwel darba, il-Partit Demokratiku u l-Partit ta’ Berlusconi (PDL) qablu li jer;g[u ja[tru mill-;did lill2

President tar-Repubblika li kellhom qabel, Giorgio Napolitano. Napolitano, li kelli x-xorti li nakkumpanjah meta ;ie f’pajji]na fl-a[[ar le;i]latura, ;ej ori;inarjament minn [dan dak li kien il-Partit Komunista. L-esperjenza politika li ;abar tul is-snin servietu tajjeb fl-a[[ar snin. Bena rapport tajjeb ma’ kull na[a, u llum huwa l-uniku President li ntg[a]el darbtejn infila. . It-tieni de/i]joni li ]gur li hija konsegwenza tal-ewwel, kienet dik li tibni gvern ibba]at fuq l-appo;; ta]-]ew; partiti li semmejt. Fl-a[[ar jiem, kien hemm l-g[arfien politiku /ar li jekk ma ji[dux irresponsabbiltà tal-gvern f’daqqa u jie[du d-de/i]jonijiet li ilhom jistennew li ji;u me[uda, allura l-konsegwenzi g[all-Italja u g[alihom kienu se jkunu iktar koroh. Il-log[ob li ilu jsir, l-intransi;enza u ttelf fl-attenzjoni filkwistjonijiet personali li da[al, jew da[[luh fihom, Silvio Berlusconi kienu qed inaqqsu mill-kredibbiltà politika u ekonomika tal-pajji] kollu. Il;lied kontinwu fil-Partit Demokratiku fuq in-na[a l3

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

o[ra kien qieg[ed iwassal g[al nuqqas ta’ tmexxija u direzzjoni /ara. G[alhekk, g[alkemm kien ]gur diffi/li sitt xhur ilu, l-eventi ]viluppaw b’mod u manjiera li kien hemm g[arfien li trid issir koalizzjoni biex ji;i ffurmat gvern. . Il-formula ma kien fa/li xejn biex tinstab. Biss, u dan ]gur huwa mertu tal-[sieb u lmaturità tal-politika t-tajba f’dak il-pajji], intg[a]lu Enrico Letta u Angelino Alfano sabiex imexxu ’l quddiem dan ilgvern kompletament ;did u 4

verament ne/essarju.

Jirrappre]entaw l-a[jar ta]]ew; na[at u t-tnejn huma ffurmati fi [dan id-demokrazija kristjana. Sija Alfano kif ukoll Letta ;ejjin mill-formazzjoni politika ta’ De Gasperi, Sturzo, Moro, Fanfani u tant o[rajn. Ittnejn jaqblu fuq diversi prin/ipji politi/i u, f’[afna sens, jirrappre]entaw ilkurrenti ta’ dak il-partit f’/entru-xellug u /entru-lemin, però t-tnejn huma fi/-/entru. Ilprogramm politiku tag[hom jidher mill-ewwel li huwa wie[ed tajjeb u se jer;a’ j/aqlaq ’il quddiem sabiex i;ib progress u avvanz. . F’[afna sens inqata’ barra l-log[ob politiku bla sens millGvern. Mhux biss, imma issa bdew jew jittie[du jew ji;u implimentati passi li kienu ilhom /ertu snin jistennew fuq l-ixkaffa biex jid[lu fis-se[[.

Fi ftit xhur di;à beda jin[ass limpatt fl-ekonomija tal-pajji] ta’ dawn id-de/i]jonijiet.

Hemm issa magna li kapa/i tie[u d-de/i]jonijiet u tassigura li dawn ji;u implimentati. Dan se jibdel ix-xenarju g[alina wkoll. Jekk l-Italja ter;a’ tie[u r-ru[, se jkollna numru ta’ 5

impatti fuqna. Ekonomikament tag[tina lura, però jista’ jkun li tnaqqsilna mill-vanta;;i li a[na pre]entement g[andna fuq numru ta’ setturi, iktar u iktar bl-g[arfien li a[na g[andna Gvern li g[adu jrid jifhem g[alxiex da[al. . Hemm ]gur stabbiltà u reb[a tal-u]u tar-ra;uni. Jekk nie[du biss is-settur talimmigrazzjoni nifhmu kemm laffarijiet inbidlu ta’ ta[t fuq. Li kelli lil Angelino Alfano, li [dmit tajjeb [afna mieg[u fissetturi tal-:ustizzja u l-Intern ukoll, kieku konna nsolvu kwantità ta’ problemi li qabel ma stajtx. Hemm bidla s[i[a flattitudni ta’ dan il-gvern minn dak li kien hemm qabel. Minn wie[ed li jrid jog[;ob partit li kien intolleranti, issa g[andek wie[ed li g[andu Ministru g[all-Integrazzjoni li hija Cecile Kyenge, b’demm Taljan u Kongoli]. L-attitudni rajnieha tinbidel sew. Dan kollu qieg[ed jimbotta g[allavvanzi u u]u aqwa tar-ra;uni.

Dawn il-bidliet Taljani jag[mlu l-;id lilhom, però jitolbu aktar attenzjoni u maturità mill-klassi politika Maltija.

6

Karozza ma’ karozza Kemm-il darba kelli lopportunità nikteb dwar ittraffiku f’pajji]na. Dan hu sors ta’ inkwiet g[alija g[ax in[oss li fil-futur xejn ’il bog[od, Malta se tkun vi/in [afna l-famu]a gridlock fejn lanqas biss inkunu nistg[u ni//aqilqu.

Bejn l-isplu]joni ta’ bejg[ ta’ karozzi ;odda u second hand u l-fatt li l-g[a]liet g[al trasport pubbliku huma ristretti [afna, il-verità tibqa’ li t-toroq tag[na ma jifil[ux aktar. Xog[lijiet ta’ toroq spe/jalment dawk li jdumu jkomplu jkabbru lproblema. F’pajji]na g[andna 2000km ta’ toroq u skont statistika uffi/jali g[andna karozza g[al kull sitt metri ta’ triq. Mhux ta’ b’xejn li bilkemm inkunu nistg[u ni//aqilqu fl-ag[ar [inijiet tal-;urnata meta jinqabad it-traffiku g[alkemm din donnha ;iet esti]a g[all-;urnata kollha f’arterji importanti, ng[idu a[na b[all-Marsa u [dejn irroundabout tal-Kappara!

Fis-sebg[a ta’ filg[odu kuljum nag[mel il-vja;; minn Santa Lu/ija g[al Birkirkara biex nid[ol ixxog[ol. It-toroq min-

Nofsinhar ta’ Malta lejn ilMarsa jkunu di;à mballati bil-karozzi f’dan il-[in!

Kwantità kbira ta’ karozzi mexjin bil-mod. Appena jid[lu lura t-tfal lejn liskola, is-sitwazzjoni tkompli tiggrava. {ela kbira ta’ ri]orsi, ener;ija u pa/enzja mo[lija f’dan il-mis[ut traffiku!

Vja;; li normalment je[odlok kwarta kapa/i j;ebbed g[al sieg[a u ]gur li ma tasalx fil-[in g[axxog[ol, g[al-lecture jew g[al dak l-appuntament lisptar! M’ilux kelli lisfortuna li nkun involuta f’[abta l-Marsa. Bejn il-ftit sekondi li ;ejt f’tieg[i u [ri;t mill-karozza [alli nara min da[al fiha, konna di;à [loqna kaos f’din it-triq prin/ipali g[ax konna waqafna fin-nofs! Tistg[u timma;inaw x’jista’ ji;ri f’ka] ta’ emer;enza!

Jekk tkun ;ej min-na[a ta’ fuq ta’ Malta, b’xi mod forsi ssib xi rotta alternattiva anke jekk forsi te[el xi ftit f’xi post ie[or. I]da g[al kull min ;ej min-na[a t’isfel ta’ Malta, it-triq prin/ipali tal-Marsa hi l-unika rotta li tista’ taqbad qabel jibdew

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

jinfirxu xi ftit ir-rotot!

Min[abba x-xog[lijiet li g[addejjin b[alissa fit-toroq tal-Marsa, l-Awtorità tatTrasport dan l-a[[ar fet[et it-triq ta’ Dock 3 biex ittaffi xi ftit il-problema tassewwieqa. G[alkemm mossa b[al din hi xhieda talg[arfien kbir tal-problema li g[andhom in-nies li joqog[du fin-na[a ta’ isfel ta’ Malta, sfortunatament ma tantx jidher li ssewwieqa lesti li jg[addu minn din it-triq li hi ta’ periklu u ta’ kwalità inferjuri!

Sfortunatament snin twal

ta’ kampanji edukattivi millawtoritajiet ma tantx jidhru li [allew frott u ta’ spiss ninnutaw valanga ta’ karozzi b’sewwieq wie[ed meta /-/okon tag[na kieku jkun ideali biex in[addnu lcar pooling spe/jalment g[at-tfal tal-iskola. Jidher li ma nitg[allmu b’xejn u ninsistu li nu]aw il-karozzi tag[na u jekk hu possibbli nipparkjaw quddiem il-bieb ta’ fejn g[andna b]onn mmorru! X’inhuma ssoluzzjonijiet? }gur li soluzzjonijiet hemm i]da dawn mhux se jkunu popolari u g[alhekk se jkunu politi/i ta’ kura;; li jwettqu dan.

Dawn huma ftit su;;erimenti: . Restrizzjoni fuq l-ammont ta’ karozzi f’kull familja; . Taxxa g[olja fuq it-tieni u t-tielet karozza; . Sistema ta’ roti li jkunu offruti b’xejn, filkwantità u ma’ kullimkien biex i[ajru lin-nies jipparkjaw ftit ’il bog[od u jag[mlu l-a[[ar parti tal-vja;; bir-rota; . Twessig[ ta’ toroq li b[alissa qeg[din b’karre;;jata wa[da; 1

2

3

4

5

. Sistema ta’ infurzar ta’

car pooling fejn b[al barra minn Malta ti;i intaxxat jew ippremjat jekk tipparte/ipa; . Pjan ta’ mmani;;jar tattraffiku realistiku; . Introduzzjoni ta’ sistema alternattiva ta’ trasport pubbliku li tirrispetta wkoll l-ambjent u li lprezz tag[ha jkun kompettitiv [afna; . Tne[[ija assoluta ta’ taxxi fuq il-muturi; . Introduzzjoni ta’ uffi/jali tat-traffiku li jg[inu biex jidderie;u t-traffiku u j[allu lill-pulizija tattraffiku liberi g[al attivitajiet o[ra.

Hemm [afna sistemi o[rajn li jistg[u jg[inu biex intaffu din il-problema i]da kif tennejt qabel, se jkunu politi/i ta’ kura;; li se jaslu li jag[mlu dan kollu.

M’g[andix dubju li anke intom il-qarrejja g[andkom is-su;;erimenti tag[kom u g[alhekk nistedinkom tibag[tuli dawn issu;;erimenti u l-ideat tag[kom. Ming[ajr interventi malajr, dalwaqt se jkun impossibbli li nu]aw ittoroq tag[na!

6

7

8

9

14 Opinjoni

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

L-g[eluq tal-park tal-familja f’Marsaskala... is-sa[[a fl-interess ta’ kul[add Issa ilna ’l fuq minn xahar li l-park tal-familja f’Marsaskala ng[alaq. {asra u we;g[a kbira g[al dawk kollha li kienu qeg[din igawduh, spe/jalment in-nies tan-na[a t’isfel ta’ Malta. Fuq il-mezzi tax-xandir smajna li dan il-park ing[alaq min[abba xi gassijiet li kienu [er;in minn parti jew partijiet tal-istess park. Skont irrapporti, dawn setg[u jkunu ta’ periklu g[as-sa[[a tan-nies li kienu qeg[din imorru jirrikreaw ru[hom fil-[in liberu tag[hom.

Kien hemm b]onn li dan il-park jing[alaq^

La darba qed tissemma ssa[[a tan-nies, allura naqbel mad-de/i]joni. I]da jekk wie[ed ja[seb ftit u jipprova jara l-istampa aktar /ara, jibda jistaqsi /erti mistoqsijiet li ta’ min ji;u mwie;ba.

Biswit il-park tal-familja hemm l-Inspire, post fejn ittfal u nies b’abbiltajiet differenti jmorru g[all-kura u r-rikreazzjoni tag[hom.

Gvern li jemmen [afna fissa[[a tal-bniedem g[andu jara wkoll li dawn in-nies li jiffrekwentaw dan il-post ji;u protetti. Hawnhekk nistaqsi x’inhi r-reazzjoni talKummissjoni Nazzjonali Persuni b’Di]abbiltà, li tant ta[dem biex tipprote;i linnies b’di]abbiltà.

Barra minn dan, il-park talfamilja qieg[ed qrib irresidenti ta’ Marsaskala u ]}ejtun, u l-[addiema li ja[dmu l-Wasteserv. Tajjeb nistaqsu wkoll jekk dawn innies humiex qeg[din ji;u affettwati minn dawn ilgassijiet, u jekk humiex qeg[din ji;u protetti. Meta wie[ed jara din l-istampa, ma

minn Andrè Bonello andrebon88@gmail.com

;img[a u fil-festi, biex jinnota l-ammont kbir ta’ familji sejrin g[all-[ar;a tag[hom f’dan il-park. {afna min-nies li kienu jiffrekwentaw dan il-post qeg[din jistaqsu g[aliex park sabi[ b[al dan qieg[ed jin]amm mag[luq g[al dan i]-]mien kollu?

It-tfal li kienu jmorru flimkien mal-;enituri tag[hom biex jilag[bu u jaraw l-annimali, i]]g[a]ag[ li kienu jin;abru filg[axjiet u jipprattikaw xi sports, in-nies li kienu jo[or;u bil-klieb tag[hom f’partijiet apposta g[alihom... illum dan kollu waqaf u min kien

Min kien jiffrekwenta dan il-post [ass l-effett tad-de/i]joni u [assew l-impatt ukoll diversi sidien tal-[wienet, il-gabbani u r-ristoranti qrib dan l-istess park jistax ma jistaqsix x’kienet lintenzjoni wara dan l-g[eluq, kinitx is-sa[[a tan-nies jew kienx hemm xi intenzjoni o[ra?

X’impatt seta’ [alla dan l-g[eluq^

Bi]]ejjed kien li wie[ed jg[addi minn [dejn il-park, spe/jalment fi tmiem il-

jiffrekwenta dan il-post [ass l-effett ta’ din idde/i]joni. Barra minn dawn in-nies, [assew limpatt ukoll diversi sidien

tal-[wienet, tal-gabbani u tar-ristoranti qrib dan listess park.

X’jista’ jsir^

Personalment nemmen li kemm il-Gvern kif ukoll lOppo]izzjoni g[andhom g[an wie[ed, li jaqdu lillpoplu Malti b’mod ;ust.

Na[seb li jkun g[aqli li jsiru proposti u diskussjoni mir-rappre]entanti talGvern, tal-Partit Nazzjonalista u kif ukoll tal-kunsilli lokali kollha involuti, biex dan il-park li kien qieg[ed jitgawda minn diversi nies, jer;a’ jinfeta[ mill-aktar fis possibbli.

Jekk din verament ise[[, minbarra li dan il-post jer;a’ jibda jitgawda, ilpolitika Maltija tie[u xejra ferm po]ittiva. Fl-a[[ar mill-a[[ar tkun xi [a;a sabi[a [afna li l-poplu Malti, spe/jalment in-nies tan-na[a t’isfel, jer;g[u jibdew igawdu dan il-park tant sabi[.

L-Ewropa f’idejk Rubrika ta’ kull ;imag[tejn dwar a[barijiet mill-UE L-immigrazzjoni irregolari

Bosta jitkellmu fuq kif

“g[andha tissolva” din ilproblema. Dak li [add mhu

qed jirrealizza hu g[aliex din il-problema li kulma ma jmur in-numru ta’ immigranti dejjem ji]died u allura hemm b]onn li din il-problema ti;i indirizzata fl-ori;ini tag[ha.

Bil-Malti ng[idu trid toqtol ilbrimba biex tne[[i lg[anqbuta.

Il-qofol tal-problema talimmigranti li jkunu kostretti li jitilqu minn pajji]hom ;ejja prin/ipalment (mhux biss) minn nuqqas ta’ ikel f’pajji]hom. Biex pajji] jipprovdi l-ikel, dan jiddependi minn tliet fatturi prin/ipali: kemm hemm art fertili, l-a//ess g[all-ilma u n-numru tal-popolazzjoni.

Issa jekk in[arsu lejn dawn il-fatturi nafu li fil-pajji]i talAfrika, hemm popolazzjoni li dejjem qed tikber, filwaqt li hemm nuqqas ta’ a//ess g[all-ilma nadif u g[alhekk hemm il-;u[.

L-aktar [a;a fundamentali li g[andu b]onn il-bniedem hu l-ikel. L-istorja turina li min[abba nuqqas ta’ ikel isiru rivoluzzjonijiet u immigraz-zjonijiet fid-dinja.

Kont ktibt fuq dan ftit tal-

;img[at ilu fejn semmejt rivoluzzjonijiet kbar fid-dinja li saru min[abba n-nuqqas ta’ ikel, b[ar-rivoulzzjoni Franciza, l-akbar immigrazzjoni ta’ Irlandi]i lejn l-Istati Uniti talAmerika, u anke r-rewwixta f’Malta tas-7 ta’ :unju 1919, saret min[abba n-nuqqas ta’ ikel. Forsi l-politi/i g[adhom ma fehmux bi]]ejjed li lqofol ta’ kollox hu l-ikel, u jekk dan ma jibqax a//essibli naraw differenzi politi/i u demografi/i.

L-istess [a;a hi l-problema li g[andna tal-persuni Afrikani li huma kostretti li jitilqu minn pajji]hom prin/ipalment min[abba nuqqas ta’ ikel.

G[alhekk jekk tkun indirizzata direttament ilproblema fl-Afrika, tkun qed ting[ata l-opportunità ta’ [ajja lil dawn in-nies u flistess [in tkun qed tissolva problema ta’ sigurtà ta’ diversi pajji]i, inklu] Malta.

Dan hu dak li qed jinkwieta lill-Maltin, li minflok ma j[allihom ja[sbu b’mod ra;jonevoli sfortunatament bosta huma dawk li qed jaqg[u fin-nasba tar-razzi]mu ming[ajr ma jippruvaw jifhmu ssitwazzjoni.

minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com

Investiment fl-industrija tal-ikel… is-soluzzjoni Is-soluzzjoni dinjitu]a u li toffri tama u fl-istess [in ser[an tal-mo[[ hi investiment fl-agrikoltura filpajji]i tat-tielet dinja. Qed nirreferi b’mod partikolari g[all-pajji]i tal-Afrika.

Il-kontinent Afrikan hu laktar kontinent sinjur firri]orsi i]da l-bniedem talPunent sfruttah dan il-

kontinent u llum fuqu jiddomina l-;u[ u l-mi]erja.

G[alhekk a[na aktar fiddover biex ng[inu.

Jekk l-UE u n-Nazzjonijiet Mag[quda, bis-sehem ewlieni wkoll ta’ pajji]i o[ra kbar,

b[all-Istati Uniti u r-Russja, ning[aqdu flimkien u noffru qafas politiku agrikolu g[al dawn il-pajji]i u ta[ri; g[al dawn in-nies biex ja[dmu f’dan is-settur, inkunu bdejna nindirizzaw il-problema.

Fuq kollox ma ninsewx ninvestu f’sistemi adegwati ta’ ilma, kemm dak g[ax-xorb kif ukoll ghall-irrigazzjoni.

Jekk hemm b]onn insegwu l-e]empju tar-re;jun Alentejo, fil-Portugall, li qisu kwa]i de]ert li b’investiment kbir, [olqu l-akbar lag mag[mul mill-bniedem fl-Ewropa u biddlu wi// l-art agrikola g[al dejjem.

Minbarra dawn linvestimenti li nemmen li g[andhom isiru, hemm b]onn ta’ tag[lim lil dawn ilkomunitajiet fuq l-ippjanar tal-famila, biex it-tfal li ji;u fid-dinja ma jitwildux millewwel fil-mi]erja!

Tqassim ;ust tal-ikel

Li kieku nieqfu u na[sbu fuq dan u nippruvaw na[dmu lejn dan l-o;;ettiv, inkunu qed nag[tu l-[ajja lil [afna nies u nsolvu l-problema talimmigrazzjoni irregolari u dan kollu jse[[ b’dinjità.

Hu ta’ dispja/ir kbir li nara nuqqas ta’ maturità politika f’pajji]na fuq dan is-su;;ett u

l-akbar immaturità ;ejja minn xi politi/i li b’mo[[ mag[luq jib]g[u mill-isfidi u l-bi]a’ mill-barrani.

Din hi injoranza. {add g[adu ma rrealizza li nistg[u niggwadanjaw minn din issitwazzjoni. Dan kollu jista’ wkoll ji;;enera l-ekonomija g[all-pajji]i Ewropej g[ax linvestiment irendi u g[alhekk fl-a[[ar mill-a[[ar hi sitwazzjoni li jgwadi minnha kul[add.

Imma rridu nibdew minn issa! Malta tista’ tkun minn ta’ quddiem li toffri din issoluzzjoni u b’[afna [idma u diplomazija nistg[u n[arsu ’il quddiem, biex meta kif previst fl-2050 il-popolazzjoni tad-dinja ti]died g[al 9 biljun persuna, inkunu m[ejjija li jkollna bi]]ejjed ikel g[al kul[add.

I/-/avetta hi tqassim ;ust tal-ikel. I]da hemm b]onn ta’ aktar g[arfien g[ax meta tg[ix f’pajji] fejn l-ikel ji;ri warajk, ma tistax tirrea;ixxi g[all-problema li jiffa//jaw pajji]i o[rajn.

G[alhekk hemm b]onn li tkun indirizzata din ilproblema. Jiena noffri ddisponibiltà tieg[i g[al min jixtieq ikompli jiddiskuti din it-tema u tassew isir xi [a;a g[all-;id tal-umanità!

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Opinjoni

15

Is-sustanza fil-politika G[alkemm fostna hawn min irid jer;a’ jikteb l-istorja politika ta’ pajji]na, mittwaqqif tieg[u, il-PN dejjem kien ispirat minn qafas ta’ valuri mibni madwar it-tkattir tal-;id komuni li po;;a ilvalur tal-[ajja tal-bniedem fil-qofol tal-politika tieg[u.

Dan it-twemmin tal-PN b’abbiltà kbira kien tradott f’operat politiku li ]viluppa b’mod kostanti fuq limportanza li l-politika tkun mibnija fuq is-sustanza u mhux fuq il-cliches li jdoqqu sabi[ fil-widnejn u jidhru jleqqu fuq il-billboards i]da li jisfumaw fil-mument li ji]]armaw.

Il-PN dejjem bena ssu//essi tieg[u u ta’ pajji]na fuq is-sustanza, fuq limportanza ta’ vi]joni li to[loq il-;id u fuq il-[iliet tal-mexxejja tieg[u li jwettqu dik il-vi]joni biex kul[add igawdi minnha.

Madankollu, fis-snin li g[addew rajna kif fid-dinja tal-lum, is-sustanza mhux ne/essarjament tassiguralek

il-popolarità u trebb[ek lelezzjonijiet. Rajna kif isslogans li jdoqqu, ilgimmicks fil-media u rwrapper tal-pakkett elettorali kien aktar rilevanti minn x’fih il-pakkett innifsu.

Fi ftit kliem, rajna kif ilforma reb[et fuq is-sustanza.

I]da llum ftit xhur biss wara li nfeta[ dan il-pakkett, [afna rrealizzaw li l-istorja kienet xorta o[ra. F’daqqa wa[da rajna bidla fenomenali – qab]a bla qies bejn dak li kien jing[ad ftit xhur ilu bilparoli g[al dak li qed jitwettaq illum bil-fatti.

Dan ix-xenarju jpo;;i quddiemna sfida kru/jali u appuntament politiku li b[ala Oppo]izzjoni rridu niffa//jaw fix-xhur u s-snin li ;ejjin. Nistg[u nag[mlu [ames snin ta’ negattività u tertiq ta’ kulma jag[mel ilGvern ming[ajr ma nag[tu kontribut biex intejbu lil pajji]na.

Nistg[u naqg[u fin-nassa tal-populi]mu u ng[idu dak kollu li kul[add irid jisma’

minn Claudio Grech claudio@momentum.com.mt

skont kif jaqbel ma’ kull min inkunu qed nitkellmu.

I]da nemmen li jekk nag[mlu hekk mhux biss inkunu qeg[din immorru kontra dak li a[na i]da nkunu wkoll qed ninjoraw lil dawk il-132,426 persuna li baqg[u jemmnu li l-politika tas-sustanza tirba[ fuq ilgimmicks u l-billboards.

Anke jekk fl-Oppo]izzjoni, il-poplu jistenna li l-PN irid jibqa’ l-pilastru tal-politika tas-sustanza, iressaq l-ideat

tieg[u, jag[ti l-kontribut politiku tieg[u, isa[[a[ ilgovernanza ta’ pajji]na u jiskrutinja dak li qed jag[mel il-Gvern biex ma j[allihx jipperikola s-sostenibbiltà tal-aktar oqsma g[e]ie] g[alina – ix-xog[ol, issa[[a, is-servizzi so/jali u ledukazzjoni.

Irridu na[dmu biex nag[mlu qab]a fil-mod kif isir l-iskrutinju: l-attakki personali g[andhom g[omorhom qasir [afna i]da l-iskrutinju bba]at fuq ilfatti, ri]ultati, anali]i u policies g[andhom [ajja twila [afna.

Bil-kritika tag[na rridu nispiraw lin-nies bissustanza li kapa/i nuru u nixrpunaw lill-Gvern biex ibiddel ir-rotta li qabad f’diversi oqsma li blg[ebusija tar-ras se t[alli impatti []iena [afna fit-tul g[all-pajji].

Il-poplu llum ma jridx jara politi/i qishom kelb u qattus.

Min hu mo[[u f’postu ma jridx pajji] fejn il-kampanja

elettorali ttul g[al [ames snin bejn elezzjoni u o[ra! Ilpoplu llum irid politi/i li ja//ettaw ir-rieda tieg[u ta’ min g[andu jiggverna u ta’ min g[andu jkun flOppo]izzjoni u jistenna mittnejn li nag[mlu xog[olna kif g[andu jsir fl-interess ta’ pajji]na.

I]da l-aktar importanti, nemmen li fl-Oppo]izzjoni rridu na[dmu biex ner;g[u ni]viluppaw ir-relazzjoni li lPN dejjem kellu man-nies: relazzjoni li dejjem inbniet fuq il-prin/ipju tas-sussidjarjetà u tal-g[o]]a so/jali.

Dawn jibqg[u s-sisien ta’ dak li g[alih a[na qeg[din fil-politika. Qatt m’g[andna npo;;u l-poter qabel il-;id komuni u l-valuri li dejjem xprunawna.

Il-poter mhux qieg[ed hemm g[all-finijiet tal-poter minnu nnifsu i]da biex min ji;i fdat bih iservi lil pajji]u u lill-poplu. Elezzjoni ti;i u tmur; pajji]na jibqa’ hawn g[alina u aktar u aktar g[al uliedna.

Gvern li ma jimpurtahx mill-Beltin!

Il-;img[a ta’ Santa Marija bdiet b’de/i]joni populista li be[sibu jie[u l-Ministru tatTrasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi; dik li jne[[i l-iskemi ta’ parke;; riservat g[arresidenti f’diversi lokalitajiet fosthom fil-Belt Valletta, f’Tas-Sliema u f’San Pawl ilBa[ar.

Sfortunatament il-Gvern g[a]el li jitkellem dwar de/i]joni li qatt ma tkellem dwarha f’laqg[at mal-Kunsill Lokali li nag[mel parti minnu.

Il-Kunsill Lokali tag[na ltaqa’ kemm mal-Ministru Mizzi kif ukoll mal-og[la uffi/jali ta’ Transport Malta u qatt [add ma tkellem dwar il[sieb li l-parke;; residenzjali fil-Belt Valletta jitne[[a.

Anzi d-diskors li dejjem sar kien li b[ala rappre]entanti eletti f’isem ir-residenti Beltin, konna se nikkollaboraw biex isiru kemm studji, diskussjonijiet u konsultazzjonijiet biex issitwazzjoni tal-parke;; filBelt Valletta tmur g[alla[jar.

Il-Ministru kien wieg[ed li l-Gvern kien se jikkonsulta dejjem qabel jie[u de/i]jonijiet li jaffetwaw ir-

residenti u l-komunità fil-Belt Valletta.

Nhar il-{amis 30 ta’ Mejju li g[adda, il-Ministru Mizzi ltaqa’ mal-Kunsill Lokali fluffi//ju tag[na fil-Belt Valletta. Deher li flimkien stajna na[dmu b’koperazzjoni fl-a[jar interess ta’ kul[add.

Din il-laqg[a saret ftit jiem biss wara li l-Gvern kien [abbar li se jittrasferixxi lmonti tal-Belt g[al Triq lOrdinanza ming[ajr ma kien ikkonsulta mal-Kunsill Lokali.

Kien g[alhekk li personalment kont tlabt lillMinistru Mizzi biex il-Gvern jikkonsulta dejjem mag[na qabel jie[u dawn idde/i]jonijiet li jolqtu direttament il-[idma tag[na lkunsilliera kif ukoll il-[ajja ta’ kuljum tar-residenti Beltin.

Il-Ministru Mizzi kien we;ibni fl-affermattiv u nistqarr li kont sodisfatt bittwe;iba tieg[u sakemm nhar it-Tnejn li g[adda kien ikkwotat jg[id li l-parke;; g[ar-residenti g[andu jitne[[a.

Fejn hi l-konsultazzjoni li wieg[ed il-Ministru? Fejn hi l-premessa li dan hu Gvern li jisma’ lil kul[add?

minn Christian Micallef Vi/i Sindku tal-Belt Valletta micallef_christian@yahoo.co.uk

Ir-residenti Beltin, irrelevanti l-kulur politiku tag[hom, huma urtati u m[assba serjament bl-a;ir tal-Gvern li fl-ebda stadju talprogramm elettorali ma wieg[ed li kien se jne[[i lparke;; residenzjali.

G[ar-residenti Beltin dan hu mument importanti [afna g[aliex din id-de/i]joni se titfag[na l-ba[ar u se tkompli tikkomplika s-sitwazzjoni ta’ parke;; g[al dawk li jg[ixu l-Belt. Bid-de/i]joni talGvern, ir-residenti Beltin se jispi//aw pri;unieri fi

djarhom stess u ma jistg[ux jo[or;u bil-karozza b’rashom mistrie[a li se jsibu l-parke;; riservat g[ar-residenti kif g[andhom sal-lum.

Din hija de/i]joni ta’ Gvern populist li ma jinteressahx minn dak li qed jg[idu r-residenti tallokalitajiet imsemmija, i]da lest li jaqdi l-ma;;oranza biex jidher sabi[ mag[hom.

Jekk xejn nitlob lill-Ministru Mizzi j;ib rispett lejn dawk ir-residenti Beltin li vvutaw g[all-Partit Laburista fl-a[[ar elezzjoni.

Dawn qatt ma bassru li kienu qed jivvutaw g[al partit li la darba jitla’ fil-Gvern kien se jne[[i l-parke;; residenzjali.

Din hija sitwazzjoni ina//ettabli u li twe;;a’ lil kull resident Belti; kemm Nazzjonalist u Laburist.

B[ala Kunsillier u Vi/i Sindku, ma nistax na//etta qatt li nkun kompli/i malGvern b’detrement g[arresidenti Beltin. Il-Gvern u lMinistru Mizzi misshom jafu bi]]ejjed li r-residenti Beltin di;à qed inbatu, la darba lparke;; riservat g[allMinistri fil-Belt Valletta ]died minn wara l-elezzjoni

;enerali ‘l hawn.

Ag[ar minn hekk il-Gvern qed jag[]el li jraqqad ilkarozzi tad-dipartimenti talGvern fil-Belt Valletta u flok dawn jikkoperaw marresidenti billi jipparkjaw ilvettura fuq l-abjad, jag[]lu li jie[du post ta’ resident billi jipparkjaw fuq l-a[dar.

Dan mhu xejn g[ajr egoi]mu fil-konfront tarresidenti Beltin u li juri bi//ar kemm il-Belt Valletta ma tfisser xejn g[all-Gvern.

G[aliex il-Gvern qed jie[u din il-po]izzjoni fil-konfront tal-Belt Valletta? Forsi g[ax il-ma;;oranza fil-Kunsill Lokali hija Nazzjonalista?

G[ax il-Labour ried jirba[ din il-lokalità i]da minkejja r-reb[a kbira li kellu flelezzjoni ;enerali xorta ma ;abx il-ma;;oranza filKunsill Lokali tal-Belt?

Fejn tid[ol il-lokalità tieg[i jien ma narax kuluri u g[alhekk ner;a’ nistieden lil s[abi Kunsilliera tal-Partit Laburista fil-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta biex flimkien nopponu dde/i]joni tal-Gvern li jne[[i l-parke;; residenzjali fil-Belt Valletta g[aliex hija tarresidenti wkoll!

16 Ittri lill-Editur

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Hekk kif fl-a[[ar ;img[at fit-Tarzna dda[[al g[at-tiswija bastiment li j;orr tunnellati kbar ta’ gass, dan kien e]empju /ar tal-kobor ta’ bastiment li se jkun sor;ut f’Delimara hekk kif il-Gvern qed jikkunsidra serjament proposta biex il-gass g[all-power station jin]amm abbord tanker u mhux f’tankijiet kbar kif il-Partit Laburista ppropona qabel l-elezzjoni (Ritratt> Michael Ellul)

It-tibna u t-travu, i/-/umnija u l-vapur Sur Editur, F’laqg[a tal-Kabinett Laburista f’Marsaxlokk nhar it-Tlieta 9 ta’ Lulju, 2013 is-Sindku Laburista tal-istess lokalità qal li /-/umnija ttwila tal-power station hemm b]onn li titne[[a g[ax t[assar id-dehra tar-ra[al tieg[u.

X’se jg[id is-Sindku ta’ Marsaxlokk hekk kif jinbnew ]ew; tankijiet tal-gass daqs il-koppla

tal-Mosta jew aktar u jkollu vapur mostru dejjem sor;ut fil-bajja b’ie[or kbir daqsu regolarment ji;i jimlieh bil-gass?

Tassew ka] li s-Sindku Laburista Xlukkajr qed jara t-tibna f’g[ajn [addie[or u mhux qed jara t-travu li ;ej f’g[ajnejh!

F. Caruana Il-Marsa

Obbligi u studji Sur Editur, Skont il-Ministru Konrad Mizzi “il-pro/ess kollu tal-pro;ett tal-bini tal-power station tal-gass f’Delimara g[andu jintemm sa Settembru li ;ej”.

L-Enemalta qed tirreferi g[al dan il-pro;ett b[ala power and gas purchase agreement. Il-Minisru Konrad Mizzi qal ukoll li dan mhux pro;ett infrastrutturali i]da hu pro;ett g[all-prokura ta’ [a]na ta’ gass u xiri mill-Gvern ta’ ener;ija elettrika. L-innovazzjoni f’dan kollu hi li l-pro;ett

flok se jibnih il-Gvern, se jag[mlu l-privat.

Jg[id xi jg[id il-Ministru Konrad Mizzi, dan hu pro;ett infrastrutturali.

Kultant jid[olli l-[sieb li Konrad Mizzi qed jilg[ab bil-kliem biex forsi jsib xi klawsola biex ilGvern ja[rab minn /erti obbligi fosthom ta’ studji ta’ impatti ambjentali u so/jali kif ukoll minn /erti sikkatura tal-MEPA!

John Borg Birkirkara

Dejjem aktar gass!

Sur Editur, Qabel l-elezzjoni meta tal-PN kienu jsemmu ]ew; tankijiet tal-gass, kull wie[ed kbir daqs il-koppla tal-Mosta, tal-Labour kienu jg[idu li n-Nazzjonalisti kienu qed jigdbu u jesa;eraw.

Dan meta tal-Labour kienu qed jitkellmu dwar [a]na ta’ 60,000 metru kubu.

Issa fil-Gvern, il-Labour qed jitkellem dwar [a]na ta’ gass tliet darbiet akbar, ji;ifieri [a]na ta’ 180,000 metru kubu u qed ja[sbu biex din tin[a]en f’vapur enormi dejjem ankrat fil-bajja ta’ Marsaxlokk. Kull tant ]mien imbag[ad ji;i vapur enormi ie[or biex jer;a’ jimlieh bil-gass. Dik bomba permanentement marbuta e]att mal-unika power station li se jkollna qed ta[dem.

Se jirvinaw il-bajja ta’ Marsaxlokk u d-dehra tag[ha. Issa Konrad Mizzi kompla ffissa fuq [a]na dejjem akbar ta’ gass anke g[all-konsum domestiku u industrijali. F’konferenza tal-a[barijiet nhar l-Erbg[a 31 ta’ Lulju, qal li g[andha ssir [a]na ikbar ta’ gass biex tinkiseb stabbiltà fil-prezz tal-gass.

Fl-istess konferenza i]da, qal ukoll li l-Gvern ma jistax jag[ti garanziji li l-prezzijiet mhux se ji]diedu!

Carmel Cassar {al Qormi

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Ittri lill-Editur

17

Pjan lokali g[all-Port il-Kbir Sur Editur, Nag[mel referenza g[al-laqg[a pubblika dwar il-Pjan Lokali attwali g[all-Port il-Kbir, li ;iet organizzata flIskola Primarja Kulle;; Santa Margerita, Bormla, nhar il-:img[a, 26 ta’ Lulju, 2013.

B[alma di;à ntqal waqt din limsemmija laqg[a, hemm b]onn li lMEPA (Awtorità ta’ Malta dwar lAmbjent u l-Ippjanar) tistudja bis-serjetà dak kollu li jista’ jsir biex il-Furjana ma tibqax i]jed b’numru kbir ta’ djar vojta (abbandunati u mitluqa), b’mod partikulari meta r-Re;istru Elettorali g[all-Kunsill Lokali (April 2013) qed juri li votanti re;istrati fil-Furjana hemm 1,940 biss.

Jekk mhux se tittie[ed azzjoni bosta huma dawk li jib]g[u li /erti zoni, b[alma huma l-Belt Valletta, il-Furjana, il-Marsa, Kordin, Bormla, l-Isla, il-Birgu u lKalkara, se jsiru ‘bliet tal-fatati’.

Il-popolazzjoni ta’ Malta g[andha tkun mifruxa b’mod ;ust biex ikun hemm komunitajiet [ajjin u biex in-negozju jer;a’ jie[u r-ru[ fiz-zoni kollha.

Edward Torpiano

Kunsillier Il-Furjana

Demokrazija u trasparenza Sur Editur, ‘Demokrazija u Trasparenza’ kien it-titlu tal-Proposta 18 minn fost il-Proposti Ewlenin tal-Manifest Elettorali Laburista 2013.

Mela l-Labour kien qed jorbot id-demokrazija mattrasparenza. Illum, meta wie[ed jara n-nuqqas kbir ta’ trasparenza fid-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri Laburisti malajr wie[ed jasal g[all-konklu]joni li ddemokrazija tinsab mhedda. .

S Spiteri

Il-{amrun

Fidu/ja g[amja^ Sur Editur, Meta repetutament mistoqsi jekk jemminx iddikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri tieg[u, il-Prim Ministru Joseph Muscat dejjem wie;eb fl-affermattiv. :ara i]da li almenu sa issa, erba’ Ministri [assew ilb]onn li jikkore;u dak li kien di;à emmen Muscat! G[al dawn l-i]balji, je[tie; li l-Prim Ministru issa jwie;eb hu. .

F Mallia

Il-Qrendi

Ti;ie;a bla ras Sur Editur, Dan l-a[[ar Joseph Muscat, biex imaqdar [idma tal-Gvern Nazzjonalista, u]a l-fra]i “ti;ie;a bla ras”.

X’jissejja[ dak il-Prim Ministru li [atar Kabinett li lMinistri li jag[mlu parti minnu ppre]entaw fro;a ta’ dikjarazzjonijiet tal-assi u li wara li l-istess Prim Ministru ddikjara li jemminhom, Ministru wara ie[or bdew jikkore;uhom, min g[ax nesa u min g[ax [a ]ball, bil-Prim Ministru jibqa’ jemminhom?

Meta kont tifel kienet tintu]a l-espressjoni “Mur [amme; maz-zizi!” Espressjoni adattata [afna g[a/-/irkostanza ta’ dawk id-dikjarazzjonijiet li lanqas il-Laburisti mhuma qed jemmnuhom!

Sir Duq

Il-Mosta

18 Feature

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

IR-RAKKONT UMAN TA’ ANNABELLE CAUCHI – TFAJLA G{AWDXIJA NIEQSA MIS-SMIG{

“M’iniex miskina u m’hemmx g[aliex wie[ed jit[assarni” minn Amy Borg – amy.borg@media.link.com.mt

“:ieli kien hemm sitwazzjonijiet fejn xi nies jit[assruni meta jindunaw li nieqsa mis-smig[. Darba meta kont i]g[ar, waqt li kont qed nilg[ab ma’ s[abi, kien imiss lili biex nilg[ab u bdew jg[idu “u le miskina”. Filverità m’iniex miskina u m’hemmx g[aliex jit[assruni.” Dan hu kliem meqjus b’tifsira qawwija minn fomm tfajla sabi[a G[awdxija ta’ 26 sena, Annabelle Cauchi, waqt intervista ma’ il-mument.

Annabelle twieldet tisma’ i]da meta kellha madwar sitt snin, infezzjoni serja effettwatilha s-sens tas-smig[.

Madankollu, Annabelle taf titkellem /ar g[aliex taqra [afna kotba u la[qet semg[et xi kliem matul dawk is-sitt snin. Hi sa[qet li kapa/i titkellem /ar [afna bis-sa[[a tal-;enituri tag[ha wkoll, il[bieb kif ukoll l-LSAs (Learning Support Assistants) fl-iskola li kienet tattendi, kif ukoll grazzi g[allAsso/jazzjoni G[awdxija Neqsin mis-Smig[.

“

Staqsejt lil Annabelle, x’tip ta’ ostakli jew diffikultajiet tiltaqa’ mag[hom b[ala persuna nieqsa mis-smig[.

“F’dak li g[andu x’jaqsam ma’ xog[ol, insib xi diffikultajiet ]g[ar meta nkun waqt xi laqg[a jew konferenza g[aliex ma nibdiex nifhem kollox u ma nkunx nista’ nla[[aq ma’ kul[add, i]da ng[in ru[i permezz ta’ tag[mir elettroniku li jirre;istra dak li jkun qieg[ed jing[ad. Xi [a;a li [afna nies ma jifhmux hi li jien ma nistax nu]a jew inwie;eb telefonati, u bilfors ikolli nikkomunika b’sms u bl-emails. F’postijiet b[al supermarkets jew f’xi [anut noqg[od [afna attenta ma jmurx ikun g[ajjatli xi [add u ja[sbu li nkun injorajthom. Drajt dejjem in[ares lura biex nara jekk hemmx xi persuna tkellimni.

“Sfortunatament, fuq ittelevi]joni ;ieli jkun hemm programmi ta’ interess i]da la ma jkollhomx sottotitli, ma nkux nista’ nsegwihom u fejn jid[lu films, sirt nikri dvd u narah bis-sottotitli.

Importanti li n-nies jiffukaw fuq l-abbiltà u mhux fuq id-di]abbiltà tal-persuna kif sfortunatament isir spe/jalment minn min i[addem

“

Ma]-]mien, biex tibda tisma’ ftit a[jar, Annabelle bdiet tilbes il-hearing aids u tg[allmet ukoll taqra xxofftejn g[alkemm permezz ta’ din it-teknika, il-persuna jkollha [afna drabi taqta’ dak li jkun qed jg[id il-persuna lo[ra.

Annabelle spjegat kif meta kienet ]g[ira, qatt ma tat ka] id-di]abbiltà tag[ha. Meta da[let fl-adolexxenza bdiet issir aktar konxja. “Kont nist[i u ma nurix li jien persuna nieqsa mis-smig[ spe/jalment meta niltaqa’ ma’ nies ;odda. Meta ma kontx nifhem ix-xofftejn, g[aliex dak li jkun kien jg[a;;el biex jitkellem, kont nistaqsihom jekk jistg[ux jirrepetu dak li jkunu qalu.”

G[al Annabelle, b[al kull ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a, kien ]mien ta’ ]vilupp, meta kienet tati kas [afna tad-dehra tag[ha. “Kif sirt adulta, bdejt na//etta aktar id-di]abbiltà tieg[i u ma nist[ix ng[id linnies li jien nieqsa mis-smig[.”

“Ng[id g[alija, imnalla je]istu l-internet, il-gazzetti u l-kotba g[aliex permezz tag[hom inkun nista’ nie[u ftit lura minn dak li nkun tlift.”

Annabelle baqg[et tiftakar sitwazzjoni partikulari meta [addie[or ;ie jaqa’ u jqum mid-di]abbiltà tag[ha u li fla[[ar mill-a[[ar spi//a biex sfruttaha g[all-gwadann personali u finanzjarju tieg[u.

Ftit ta]-]mien ilu, Annabelle kienet ta[dem ma’ kumpanija privata. Wara li kienet drat tag[mel ixxog[ol tag[ha sew u kif suppost, talbet biex titg[allem tag[mel xog[ol ie[or fl-istess kumpanija biex dejjem ittejjeb il-[iliet tag[ha, i]da min kien inkarigat qalilha li mhix kapa/i tag[mel dak it-tip ta’ xog[ol.

“Minflok g[amluli kura;;, qatg[uli qalbi. B’mod indirett qaluli li m’inix kapa/i g[ax ma nismax.

Annabelle Cauchi b’[arsa li tixhed il-kura;; li g[andha li tkompli taqdef ’il quddiem fil-[ajja so/jali u professjonali tag[ha

Bniedem a[jar jg[idlek irra;uni vera f’wi//ek milli ssir taf wara g[ax aktar teffettwak personalment.”

Ix-xog[ol li Annabelle xtaqet titg[allem tag[mel xorta wa[da spi//at tag[mlu ftit tax-xhur wara u dan g[aliex il-persuna li kienet tag[mlu spi//at biex telqet.

Barra minn hekk, kienet saret taf ukoll li kienu impjegawha spe/ifikament min[abba fondi li lkumpanija xtaqet tie[u.

“G[alkemm g[amilt madwar sentejn na[dem ma’ din il-kumpanija u dejjem g[amilt xog[ol tajjeb, xorta wa[da ma xtaqux i]ommuni u dan g[aliex ma [adux ilfondi li riedu.”

Minn dan il-ka], Annabelle bdiet tfittex xog[ol ie[or u kien perijodu kemxejn diffi/li g[aliha g[aliex bdiet tirrealizza li lpostijiet fejn bdiet tibg[at lapplikazzjoni kienu qed i[assru jew jipposponu l-

intervista li kien ikollha skedata mag[hom. Dan kollu g[aliex kienu jsiru jafu li hi nieqsa mis-smig[.

“Ftit kienu dawk ilkumpaniji li g[amluli hekk imma jkolli ng[id li l-a;ir tag[hom effettwani [a]in [afna.”

Annabelle spjegat kif hi ta[seb li l-ma;;oranza tannies fis-so/jetà Maltija j[arsu lejn persuni neqsin missmig[ b[ala nies injoranti. g[al pa;na 19

Feature 19

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Il-pa;na ‘A Silent World’ li fet[et Annabelle Cauchi fuq is-sit so/jali Facebook ma[suba biex jitqajjem g[arfien dwar l-isfidi li jg[addu minnhom persuni neqsin mis-smig[

Nieqsa mis-smig[ u tg[ix [ajja indipendenti “Persuna nieqsa mis-

smig[ kapa/i tag[mel daqs u anke i]jed minn persuni o[ra li jisimg[u. Fi kliem ie[or, huma kapa/i jitg[allmu u j;ibu lkwalifiki li jixtiequ.” Hi sa[qet li hu importanti li nnies jiffukaw fuq l-abbiltà u mhux fuq id-di]abbiltà talpersuna kif sfortunatament isir spe/jalment minn min i[addem.

Ra;uni o[ra g[aliex isso/jetà t[ares lejn persuni neqsin mis-smig[ b[ala nies injoranti hi g[aliex xi nies neqsin mis-smig[ ma jing[atawx bi]]ejjed opportunitajiet biex ju]aw lintelli;enza tag[hom u javvanzaw, kemm fl-istudju, kif ukoll fix-xog[ol. “Biex in;ib e]empju, jekk studenta nieqsa mis-smig[, li tattendi skola mainstream, ma ting[atax ri]orsi (b[al interpretu, LSA) tispi//a biex ma tmurx tajjeb fliskola daqs studenta li tisma’ u li g[andha l-istess potenzjal. Ra;uni o[ra hi meta persuni neqsin missmig[ jiktbu jew jitkellmu l-

grammatika [a]in. Dan ma jfissirx li mhumiex intelli;enti imma jista’ jkun li qatt ma jkunu semg[u kif tinqara kelma partikulari u anke g[aliex hemm differenza bejn il-lingwa tas-sinjali u l-grammatika.”

Din is-sena Annabelle Cauchi fet[et pa;na personali fuq is-sit so/jali Facebook, bl-isem A Silent World, bl-iskop li tqajjem

“

g[andhom xi tip ta’ di]abbiltà o[ra.

“Il-kumitat tal-persuni neqsin mis-smig[ kien stedinni biex ning[aqad malbord tag[hom li llum hu ffurmat minn [ames persuni li ja[dmu volontarjament biex jit[arsu d-drittijiet ta’ persuni neqsin mis-smig[.

Wa[da mill-affarijiet li qed na[dmu fuqhom hi li jkollhom uffi//ju biex

Ma jien se ninsa qatt dak li g[addejt minnu u se nkompli na[dem biex ni;;ieled g[ad-drittijiet tal-persuni neqsin mis-smig[ biex kemm jista’ jkun ma jg[addux mill-istess esperjenza tieg[i

“

minn pa;na 18

kuxjenza dwar l-isfidi li jiltaqg[u mag[hom persuni neqsin mis-smig[. Dan g[aliex Annabelle rrealizzat kemm fis-so/jetà Maltija hawn nuqqas ta’ rispett lejn persuni b[alha. Minn hemm bdiet tinvolvi ru[ha f’aktar attivitajiet g[all-persuni neqsin mis-smig[ jew li

ja[dmu fih full-time [alli jkunu jistg[u joffru aktar g[ajnuna u servizzi a[jar lillpersuni b’di]abbiltà.”

Opinjoni li g[addiet Annabelle u li laqtitni immens hi li hemm b]onn li jkun hemm sistema ta’ emer;enza g[al persuni neqsin mis-smig[.

Din l-g[aqda g[andha sit elettroniku ‘deaf friendly’ fejn wie[ed jista’ jsib filmati bil-lingwa tas-sinjali u anke bis-sottotitli. “Ix-xog[ol kollu li nag[mlu fl-g[aqda jsir kollu b’mod volontarju u ninsab /erta li [addie[or ukoll jista’ jsib [in biex jipprovdi s-servizzi tieg[u mmirati anke g[all-persuni neqsin mis-smig[ b[al interpreti li tant ni;u b]onnhom.”

Dwar il-pjani tag[ha g[allfutur, Annabelle fil-pront wie;bet:“ming[ajr dubju rrid nitg[allem il-lingwa tassinjali.

“Sa ftit ]mien ilu kont na[seb li mhux se ni;i b]onnha g[aliex kapa/i naqra x-xofftejn i]da kont sejra ]mer/. Dan irrealizzajtu meta ;ejt biex nikkomunika ma’ persuni o[ra li wkoll huma neqsin mis-smig[ u li mhumiex kapa/i jaqraw ixxofftejn.”

Ta’ min jg[id li Annabelle hi tfajla li kisbet su//ess kemm fil-karriera kif ukoll fil-[ajja personali tag[ha. Hi ggradwat mill-Università ta’ Malta b’Ba/ellerat fl-Istudji

tal-Komunikazzjoni u lPsikolo;ija. B[alissa qed ta[dem b[ala Marketing Executive f’kumpanija privata u se tkompli tistudja biex tavvanza fil-karriera. Hi fissret lilha nnifisha b[ala persuna bie]la u li ma taqtax qalbha fa/ilment. Dan grazzi g[as-sostenn li dejjem sabet ming[and il-;enituri, qrabatha u ming[and [abiba tag[ha li dejjem emmnet fiha.

Ma’ il-mument, Annabelle rringrazzjat lill-g[arus tag[ha. “Jie[u [afna pa/enzja bija u jinkora;;ini biex nag[mel affarijiet li qatt ma kont na[seb li jien kapa/i nag[mel.”

Annabelle sa[qet li hi t[ares lejha b[ala persuna normali u mhux b’di]abbiltà.

“Ng[ix [ajja normali u indipendenti.”

Hi sostniet li mhi se tinsa qatt dak li g[addiet minnu u se tkompli ta[dem biex ti;;ieled g[ad-drittijiet talpersuni neqsin mis-smig[ biex kemm jista’ jkun ma jg[addux mill-istess esperjenza li g[addiet minnha hi.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Internazzjonali

21

IL-KRI}I FL-E:ITTU

Tkompli l-;lieda qalila g[all-kontroll tal-pajji] Il-Prim Ministru E;izzjan, Hazem el-Beblawi, ippropona x-xoljiment tal-Fratellanza Musulmana tal-President imke//i, Mohamed Mursi, waqt li kompliet il-;lieda qalila g[all-kontroll tal-E;ittu bejn l-Istat u l-I]lami/i, li jridu jivvendikaw ‘lil [uthom li mietu martri’ fl-a[[ar jiem ta’ vjolenza fil-Kajr u fi bliet ewlenin o[rajn.

Sadattant, spikkaw ixxandiriet ta’ sostenituri armati ta’ Mursi qeg[din jisparaw mis-sulari ta’ fuq ta’ moskea g[al fuq is-suldati u l-pulizija fi/-/entru tal-Kajr, u bilqawwiet tas-sigurtà jirritaljaw fost il-battalji ta’ sig[at.

Mifhum li numru kbir ta’ sostenituri ta’ Mursi kienu qeg[din jiddefendu ru[hom f’din il-moskea, u meta lisparar mal-qawwiet tal-Istat (sal-biera[) kien qed isir ;ewwa l-bini proprju.

Intant, il-Ministeru g[allIntern E;izzjan qal li mietu ’l fuq minn mija u sebg[in ru[ fil-;lied li [akem l-E;ittu matul nhar il-:img[a, u li jfisser li l-maqtula fl-a[[ar tlett ijiem tal-kaos issa qab]u t-tmien mija.

L-awtoritajiet E;izzjani qalu li arrestaw ’il fuq minn elf I]lamiku, minbarra li //irkundaw il-Pjazza Ramses, fil-Kajr, li nhar il-:img[a spi//at i/-/entru g[all-hekk imsej[a ‘Jum ta’ Rabja’, li sej[et lill-Fratellanza Musulmana b[ala kundanna g[all-offensiva tal-Armata fuq in-nies tag[ha.

Fl-istess [in, jidher li r-rabja g[adha qed tbaqbaq sew fuq kull na[a meta mhemm l-ebda indikazzjoni ta’ kompromess – bil-Prim Ministru Beblawi jipproponi x-xoljiment talFratellanza b’mod li jrendi lentità b[ala illegali, u filwaqt li hu u l-kollegi (tal-Gvern) ‘jistudjaw din il-possibbiltà’.

Kelliema g[all-Gvern E;izzjan attwali qalu wkoll li lesti g[al rikon/iljazzjoni ‘ma dawk in-nies li m’g[andhomx idejhom im/appsin biddemm’; bil-Ministeru g[allIntern jis[aq li spi//aw arrestati ‘mijiet’ tal-elementi

Sostenituri tal-Gvern provi]orju E;izzjan japplawdu lill-militar li qeg[din jikkonsolidaw il-pre]enza tag[hom fil-Pjazza Ramses, fil-Kajr (Reuters)

tal-Fratellanza fi spazju ta’ 24 sieg[a u meta l-moviment ta’ Mursi hu akku]at dwar ‘azzjonijiet ta’ terrori]mu’.

Sadattant, is-sorsi tas-sigurtà qalu li l-arrestati tal-biera[ kienu jinkludu lil Mohamed Al-Zawahiri, li ji;i [u lMexxej tal-Al-Qaida, Ayman Al-Zawahiri. Skont ir-rapporti, Mohamed Al-Zawahiri, li jmexxi entità Salafista blimpenn biex iwettaq gwerra qaddisa jew ‘jihad’, spi//a f’idejn il-qawwiet tas-sigurtà fl-in[awi ta’ checkpoint filbelt ta’ Gi]a.

Aktar tard ilbiera[, konsulenti mal-Gvern provi]orju fil-Kajr qalu li lE;ittu qed ji;;ieled ‘gwerra kontra l-estremi]mu’, u meta skont huma l-pajji] m’g[andux i]omm lura milli jikkonfrontah ‘bil-mezzi tassigurtà permessi bil-li;i’.

Intant, splu]joni ]g[ira wettqet [sarat fil-konsulat E;izzjan ta’ Benga]i, fil-Libja, u fejn skont ir-rapporti ndarab almenu membri tas-sigurtà u b’numru ta’ karozzi fl-in[awi wkoll i;arrbu l-[sarat.

Partitarju tal-Fratellanza Musulmana jg[ajjat is-slogans kontra t-Tmexxija pre]enti tal-E;ittu (Reuters)

Appell mill-Isqfijiet ta’ Malta u G[awdex L-Isqfijiet ta’ Malta u G[awdex [ar;u appell b’ri]q l-E;ittu u s-Sirja, li inqabdu fil-morsa talvjolenza u l-kaos, biex [e;;ew lill-poplu f’pajji]na joffri t-talb g[all-waqfien mill-;lied (f’dawn i]-]ew; pajji]i) minbarra li jikkontribwixxi g[al inizjattivi ta’ fejda li jinkludu ;bir ta’ donazzjonijiet.

L-Ar/isqof ta’ Malta, Pawlu Cremona, l-Isqof Aw]iljarju u Vigarju :enerali ta’ Malta, Charles

J. Scicluna, u l-Isqof ta’ G[awdex, Mario Grech, ilkoll enfasizzaw dwar il;lied (fl-E;ittu u fis-Sirja) li qed jikka;una mewt u tbatija in;usta, u qed jitolbu g[all-Insara li jg[ixu f’dawn il-pajji]i biex ikun irrispettat id-dritt tag[hom g[al-libertà reli;ju]a.

Dan, filwaqt li huma rrepetew it-tama li esprima l-Papa Fran;isku biex ikun hemm il-[biberija u r-rispett re/iproku bejn l-Insara u lMusulmani.

L-Isqfijiet fl-istess [in

sostnew is-solidarjetà malE;izzjani u s-Sirjani residenti hawn Malta u li mag[hom qeg[din jaqsmu t-t[assib u n-niket dovut g[al dak li qed ise[[ f’pajji]hom.

L-istqarrija, imbag[ad irreferiet g[all-;bir ta’ donazzjonijiet li g[andu jsir fil-jiem li ;ejjin; l-g[otjiet jitwasslu lill-Knejjes flE;ittu u fis-Sirja ‘bl-iskop ta’ g[ajnuna lill-foqra li qed to[loq il-gwerra u irrispettivament mittwemmin ta’ dawn in-nies’.

Mubarak jitlef sessjoni tal-qorti fost il-kaos Il-pro/ess tal-qorti g[all-eks President E;izzjan Hosni Mubarak, li qed jiffa//ja akku]i dwar sehem f’kumplott g[all-qtil ta’ dimostranti waqt ir-rewwixta storika tal-2011 (fl-E;ittu), kompla lbiera[, i]da flassenza ta’ dan l-eks Mexxej, li ma ppre]entax ru[u g[al ra;unijiet ta’ sigurtà f’dawn i]-]menijiet ta’ kaos.

L-eks Ministru responsabbli mill-Intern, Habib el-Adly (alleat antik tal-eks President) u wlied Mubarak – Alaa u Gamal, li qeg[din ikunu ppro/essati fuq akku]i ta’ korruzzjoni – ukoll

ma attendewx g[as-sessjoni tal-biera[ fil-Kajr u mill-;did issemmew ‘ir-ra;unijiet tassigurtà skont i/-/irkustanzi’.

Din hi anki l-ewwel darba li Hosni Mubarak, li g[andu 85 sena, kien nieqes minn sessjoni tal-qorti mindu beda mill-;did il-pro/ess kontra tieg[u, f’Mejju li g[adda – u bl-Im[allef, ilbiera[, ja;;orna l-ka] g[all-25 ta’ Awwissu.

Mubarak qed jin]amm fil[abs ta’ Tora, fil-limiti talKajr, lejn in-Nofsinhar, u fejn anki qeg[din jin]ammu membri ewlenin talFratellanza Musulmana

mindu ;ew arrestati f’dawn la[[ar ;img[at.

F’:unju tal-2012, Mubarak u Adly instabu [atja u kienu kkundannati l-[abs g[al g[omorhom talli fallew milli jra]]nu l-qtil tal-E;izzjani waqt ir-rewwixta tal-2011, li qa//tet lill-eks President millpoter.

Madankollu, qorti, f’Jannar, idde/idiet li dawn kellhom jg[addu minn pro/ess ;did wara li a//ettat l-appelli taddifi]a u daqstant ie[or minna[a tal-prosekuzzjoni – u wara li ssemmew ‘nuqqasijiet’ g[all-interessi tal-;ustizzja.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Internazzjonali

23

REPUBBLIKA DEMOKRATIKA TAL-KONGO

Tfal me[lusin minn [ajja b[ala milizjani Il-Missjoni tanNazzjonijiet Uniti fil-Kongo qalet li ’l fuq minn tmenin tifel u tifla, li w[ud minnhom g[ad g[andhom biss tmien snin, in[elsu minn grupp armat u ‘re;g[u ng[ataw [ajjithom lura mill-;did’.

Kelliema g[al MONUSCO qalu li t-tfal kienu rreklutati ‘bil-forza’ (u tul dawn l-a[[ar sitt xhur) mill-milizjani talgrupp Mai Mai Bakata Katanga, li hu attiv filprovin/ja ta’ Katanga, lejn ix-Xlokk tal-Kongo.

L-a[[ar rapporti qalu li g[exieren ta’ dawn it-tfal jinsabu mill-;did lura mal-

familji tag[hom, u b’o[rajn minn s[abhom, b[alissa ‘qeg[din jing[ataw il-kura’.

Min-na[a tag[hom, ilkorrispondenti fir-re;jun qalu li l-in[awi g[addejjin minn in/ertezza sostanzjali, u kull taqlib kien u g[adu possibbli.

Dan, meta l-milizjani lokali qeg[din jinsistu g[al distribuzzjoni ta’ ;id ‘fuq sistema aktar xierqa’ bejn izzoni fqar lejn it-Tramuntana ta’ Katanga u z-zona tanNofsinhar, fejn huma stabbiliti l-kumpaniji barranin li qed jie[du [sieb il-minjieri f’dawn l-in[awi spe/ifi/i.

IS-SIRJA

IL-FILIPPINI

‘Massakru’ minn ribelli

Ribelli Sirjani qatlu talanqas [dax-il ru[, fosthom /ivili, waqt attakk fuq checkpoint lejn il-Punent ta’ Homs, u fost in/identi li fi kliem l-istampa lokali ]vol;ew ‘f’massakru ta’ nies’.

Il-parti l-kbira tal-vittmi huma Kristjani, b’u[ud jissemmew b[ala membri tal-

Armata g[ad-Difi]a Nazzjonali – milizja alleata tal-qawwiet tal-President Sirjan, Bashar al-Assad – u bil-mejtin l-o[ra jkunu /ivili.

Attivisti favur id-drittijiet umani f’din il-lokalità sostnew li ‘inqatlu anki nnisa’ fl-attakk tar-ribelli, u b’tal-a[[ar ukoll jitilfu n-nies fil-vjolenza.

IT-TURKIJA

Erdogan mhux sodisfatt bl-a;ir tal-PKK Il-Prim Ministru Tork, Tayyip Erdogan, qal li l-grupp ta’ ;ellieda separatisti Kurdi PKK naqas milli jirtira lmilitanti tieg[u mit-territorji tat-Turkija skont ftehim stabbilit, u b[ala kundizzjoni biex id-drittijiet tal-Kurdi jkunu esti]i b[ala parti minn pro/ess g[all-pa/i.

Il-pro/ess jitqies b[ala la[jar opportunità g[al snin biex jintemm il-kunflitt malKurdi, li sewa l-[ajja ta’ ’l fuq

Gwardjani tal-kosta jg[addu bid-dinghy qrib il-vapur ‘Sulpicio Express 7’, li ;arrab [sarat kbar fil-[abta mal-ferry (Reuters)

minn erbg[in elf ru[ mill1984 ’l hawn, u b’Erdogan jindika li jista’ jo[ro; dalwaqt ‘pakkett tad-drittijiet’ g[allKurdi.

Intant, il-PM Tork mhux sodisfatt li ‘ma n]ammux ilweg[di g[all-irtirar tal-PKK’, u meta l-grupp separatista jinkwieta li l-;ellieda tieg[u jistg[u jispi//aw attakkati huma u jirtiraw lejn il-ba]ijiet qalb il-muntanji tal-Iraq manna[a l-o[ra tal-fruntiera.

Ifittxu g[all-vittmi ta’ ferry Skwadri tas-salvata;;, salbiera[ kellhom ikomplu bittfittxija g[al g[exieren ta’ nies li g[abu fl-g[arqa ta’ ferry lil hinn mill-port ta’ Cebu, lejn i/-/entru tal-Filippini, u wara li l-[idma kellha tkun sospi]a b’ka;un ta’ maltemp.

Tal-anqas tletin ru[ mietu, b’mitejn o[ra jkunu rrappurtati nieqsa, wara li lferry [abtet ma’ vapur g[all;arr tal-merkanzija, li hu lproprjetà ta’ kumpanija li tletin sena ilu kienet involuta fl-ag[ar di]astru marittimu li

qatt se[[ fid-dinja waqt ]menijiet ta’ pa/i.

Fit-tfittxija kienu qed jie[du sehem l-ajruplani u l[elikopters, waqt li ;ew salvati ’l fuq minn sitt mitt ru[. ’Il quddiem kellhom jin]lu anki l-bug[addasa biex ifittxu fil-ferry, li spi//at g[erqet ‘fi spazju ta’ ftit minuti’ wara l-[abta.

Il-vapur tal-merkanzija huwa s-Sulpicio Express 7, li l-proprjetarja tieg[u hi lKorporazzjoni (Filippina) Span Asia Carrier (qabel

mag[rufa b[ala Sulpicio Lines Inc), u li wa[da mill-ferries tag[ha, l-MV Dona Paz, fl1987, kienet [abtet ma’ tanker fil-Ba[ar ta’ Sibuyan birri]ultat li mietu qrib l-erbat elef u erba’ mitt ru[ fuq ilferry u [dax fost l-ekwipa;; ta’ tlettax tat-tanker.

L-a[[ar rapporti dwar ittra;edja barra Cebu sostnew, sadattant, li l-kaptani tal-ferry u tal-vapur tal-merkanzija ‘huma [ajjin’ u li ’l quddiem kellhom ‘jg[addu millinterrogazzjoni dovuta’.

IL-JEMEN

Mewt g[all-g[arrieda waqt tie; Mew;a kbira ;arret korteo ta’ tie; fin-Nofsinhar talJemen, fejn in-nies kienu qeg[din isuqu minn wied li spi//a mg[arraq mix-xita talista;un tal-monsoon, u bilmewt tolqot minn imkien ‘b[al sajjetta’.

L-in/ident se[[ meta lvittmi, inklu]i nisa u tfal,

kienu g[addejjin bil-vetturi biex jakkumpanjaw lillg[arusa sar-residenza l-;dida tag[ha, u g[addew mill-wied ta’ Wadi Nakhla, bejn ilprovin/ji ta’ Taiz u Ibb. L-a[[ar rapporti qalu li mietu tal-anqas tletin, b’iktar minn erbg[in ru[ jisparixxu – u fost l-isforzi intensivi tal-

awtoritajiet lokali biex jinstabu l-[ajjin fl-in[awi.

Mifhum sadattant li lg[arusa salvat b’[ajjitha – bilJemen (fost l-aktar pajji]i foqra tad-dinja) jibqa’ vulnerabbli ferm g[al dawn lin/identi waqt l-ista;un talmonsoon u li ;ieli j[allu ri]ultati fatali g[all-a[[ar.

24

Lokali

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

L-Ismartphone BlackBerry Q5 – issa g[and GO!

Banif Campus Package joffri skontijiet fuq ga;its u prodotti bankarji Studenti li jift[u kont kurrenti ma’ Banif Bank u jawtorizzaw direct credit tal-istipendju jir/ievu voucher li jissarraf ming[and l-AtoZ Electronics. L-istudenti jistg[u jag[]lu minn firxa ta’ gadgets u jgawdu minn skont sa €131. Imma iktar minn hekk, ilpakkett finanzjarju jinkludi rati preferenzjali fuq numru kbir ta’ prodottti bankarji li jg[inu lill-istudenti jqassmu flushom a[jar.

Benefi//ji esklussivi jinkludu interessi og[la fuq il-Campus Current Account< rati favorevoli fuq Campus Flexi Term Account< direct credit tal-istipendju b’xejn fil-Campus Current Account< Visa Debit Card b’xejn li tag[ti lill-istudent a//ess g[al flusu madwar id-dinja kif ukoll toffri mod sigur g[al xiri minn siti online< bankjar bl-internet b’xejn< standing orders b’xejn u rati preferenzjali fuq rati tal-kambju. Studenti li g[alqu t-18-il sena jistg[u japplikaw g[al card ta’ kreditu rikonoxxuta mill-marka Visa b’limitu ta’ kreditu ta’ €1,000. Din il-card toffri wkoll polza tal-assigurazzjoni fuq l-ivvja;;ar b’xejn u polza tal-assigurazzjoni fuq ix-xiri li jsir bil-card b’xejn.

Permezz tal-Campus Express Credit l-istudenti jistg[u jissellfu sa €10,000 u jgawdu minn moratorju sa 5 snin, skont it-tul talkors, rati ta’ interessi or[os u ma j[allsux spejje] tal-ippro/essar.

Studenti li jixtiequ card tal-marka mondjali Hello Kitty, igawdu wkoll minn polza tal-assigurazzjoni fuq ix-xiri. Ilcard qed tkun offruta b’xejn g[all-ewwel sena.

L-ismartphone BlackBerry Q5 wasal fis-suq Malti u issa hu disponibbli ming[and GO. BlackBerry Q5 hu smartphone ]ag[]ug[, e//itanti u divertenti immens g[al kull min ju]ah billi jag[ti l-opportunità lill-klijenti li ju]awh ila[[qu mal-pass img[a;;el tal-[ajja ta’ kuljum waqt li fl-istess [in ikunu jistg[u jgawdu lkombinazzjoni ta’ komunikazzjoni, divertiment u negozju. L-ismartphone BlackBerry Q5 jinbieg[ g[allprezz ta’ €499 u ji;i assolutament b’xejn malLimitless99 plan ta’ GO. L-ismartphone BlackBerry Q5 jimxi fuq funzjonalità ta’ teknolo;ija mill-aktar avvanzata tal-BlackBerry 10 u jestendi esperjenza qawwija u unika ta’ teknolo;ija talmowbajl li tadatta kontinwament g[allb]onnijiet ta’ min ju]a dan lismartphone li joffri l-a[jar ta’ kollox!

Il-karatteristi/i u l-apps ja[dmu flimkien perfettament u jippermettu flessibbiltà lil dawk li jkunu qed ju]awh.

Hekk ikunu jistg[u jesploraw, jo[olqu u jaqsmu [sibijiet u sentimenti filwaqt li jkunu f’moviment minn post g[allie[or.

L-ismartphone BlackBerry Q5 – issa fis-suq Malti

Waqt li kien qed jitkellem dwar l-ismartphone BlackBerry Q5, Luan Vella, ilmanager g[al Indirect Sales & Devices ta’ GO qal li lBlackBerry Q5 hu bla dubju ta’ xejn ma[luq g[al dawk ilklijenti li jixtiequ smartphone li g[andu stil mill-isba[ u li hu fl-istess [in funzjonali, e//itanti u divertenti. Kull karatteristika, kull parti talBlackBerry Q5, hi mag[mula biex tipprovdi esperjenza ta’ velo/ità qawwija u bla problemi – b’hekk jag[milha fa/li g[alihom li jo[olqu, jaqsmu, jie[du pja/ir u jibqg[u f’kuntatt.”

L-a[bar tajba hi li klijenti

jistg[u jiksbu BlackBerry Q5 g[alihom b’xejn meta jabbonaw g[all-GO Limitless99 fuq ftehim ta’ sentejn.

Barra hekk, mal-GO LIMITLESS99 huma jkunu qed igawdu minn firxa vasta ta’ benefi//ji mill-aqwa li jinkludu sej[iet u SMS bla limitu lejn in-networks kollha, 4GB ta’ mobile internet – 8GB sala[[ar ta’ Di/embru 2013, 100 minuta g[all-UE minn Malta, roaming lejn l-UE li jinkludi 100 minuta, 100 SMS u l50MB ta’ mobile internet barra s-servizzi ta’ smart phone care u caller priority – li huma g[all-benefi//ju tal-klijenti.

Vodafone b’offerti ;odda fuq it-tablets g[al dan is-sajf Vodafone Malta g[adha kif nediet offerta ;dida fuq it-tablets g[al dan is-sajf, fejn ilklijenti jistg[u jiksbu skont esklussiv fuq il-Vodafone Smart Tab II 7”, is-Samsung Galaxy Tab 2 10” u l-iPad Mini ta’ 16Gb meta jie[du wa[da mil-Liberty Plans il;odda.

“Bit-tablets dejjem ji]diedu fil-popolarità a[na impenjati li nkomplu nag[mluhom aktar affordabbli g[all-klijenti tag[na,” qalet Georgiana Agius, Senior Marketing Executive ta’ Vodafone Malta.

“Dan is-sajf, il-Vodafone Smart Tab II 7”

qed jing[ata b’xejn fuq kuntratt ta’ sentejn mal-Liberty Max Plan. Klijenti se jgawdu minn data allowance ta’ 15GB g[al €25 fix-xahar.”

Dawk li jixtiequ anqas data jistg[u jag[]lu l-pjani tal-5GB jew tat-12GB bi prezz ta’ €10 jew €15 rispettivament.

G[al aktar tag[rif /empel 247 b’xejn minn linja Vodafone jew 99999247 minn linja o[ra.

Tista’ ]]ur ukoll wie[ed mill-[wienet ta’ Vodafone jew is-sit ta’ Vodafone fuq www.vodafone.com.mt#tabletsummeroffer.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

Fil-pa;ni ta’ ;ewwa

27

L-arti ta’ Gaetan Micallef g[all-wiri

28

Il-films tal-KRS fis-swali ta/-/inema

29 Festival mu]ikali ;did f’{a]-}abbar

‘Pietra and Stone’ hu l-isem ta’ wirja ta’ fotografija minn Anna Runefelt, miftu[a g[all-pubbliku b[alissa fl-intrata tal-lukanda Juliani, fil-bajja ta’ Spinola, f’San :iljan.

Il-wirja, li tikkonsisti f’;abra ta’ ritratti mill-aktar artisti/i, tibqa’ miftu[a g[all-pubblik u 24 sieg[a kuljum sal-a[[ar ta’ Settembru

26 COLLAGE

STORJA

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

minn Michael Galea

Kif kienet tidher il-Bibljoteka Nazzjonali minn ;ewwa – pittura ta’ Charles Frederick Brocktorff

Il-Bibljoteka Nazzjonali ta’ Malta (3) Is-su//essur ta’ De Soldanis kien Gioacchino Navarro, figura li ssuktat tag[ti ;ie[ lill- Bibljoteka ta’ Malta.

Gioacchino Navarro twieled fl1748. Kien Kappillan Konventwali tal-Ordni ta’ San :wann. Hu ra lBibljoteka tinbena kif nafuha llum, u wkoll it-trasferiment tal-kotba – madwar 60,000 volum – mill-post fi Strada San Giorgio (illum Triq irRepubblika) kantuniera ma’ Strada della Vittoria (illum Triq Santa Lu/ija) g[all-bini l-;did tallibrerija.

G[ex l-a[[ar snin tal-Ordni f’Malta, l-okkupazzjoni tal-G]ejjer Maltin mill-Fran/i]i (1798–1800), u l-ewwel snin tal-era Ingli]a f’Malta.

Fis-snin meta Navarro kien Bibljotekarju, il-Bibljoteka kienet uffi/jalment inawgurata sewwasew f’:unju 1812.

Fl-1802 kien twaqqaf Kumitat presedut mill-Marki] Mario Testaferrata biex jie[u [sieb ittmexxija tal-Bibljoteka. Kienu pubblikati r-Regolamenti per la circolazione de’ libri della Real Biblioteca di Malta li kienu jirregolaw is-self ta’ kotba milLibrerija.

Fra Navarro kien skular u arkeologu, im[arre; sew flantikitajiet u fin-numi]matika,

profi/jenti fit-Taljan, l-Ingli], ilLatin, il-Grieg u l-G[arbi.

Meta l-poeta George Gordon Byron kien f’Malta fl-1809 hu g[amel konoxxenza personali ta’ Don Navarro; jiddeskrivih hekk: “distinguishes himself by his talents, his learning, his morality, his politeness”.

Fost xog[lijiet ta’ Gioacchino Navarro hemm: Dissertazione sopra quattro bassi rilievi di marmo bianco (1778), Marmo greco melitense ossia interpretazione d’una inedita greca iscrizione (1789).

Abate Gioacchino Navarro miet fl-1 ta’ Jannar 1813 fl-età ta’ 65 sena, wara li kien serva g[al aktar minn 40 sena b[ala Bibljotekarju.

Jinsab midfun fil-knisja ta’ San :akbu, fil-Belt Valletta. {ames snin wara mewtu, ku;intu Vicentia Victoria Debono [adet [sieb tqieg[ed lapida ta’ tifkira flatrium tas-sagristija fil-Konkatidral ta’ San :wann, il-knisja konventwali tal-Ordni.

Giovanni Bellanti L-Abate Gioacchino Navarro

kellu b[ala su//essur tieg[u Bibljotekarju, il-[abib tieg[u Giuseppe Giovanni Bellanti.

Bellanti twieled fil-Belt Valletta

fl-1787; il-familja ta’ missieru kellha l-antenati tag[ha minn Firenze. Kien Monsinjur tal-Katidral u jibqa’ jissemma g[all-g[otja tieg[u ta’ kollezzjoni ta’ kotba rari flimkien ma’ g[add ta’ incunabula lil-Librerija Pubblika. Irtira millkariga ta’ Bibljotekarju fl-1838.

Mons Bellanti kien maecenata talarti, u hu stess kien jipprattika l-arti tat-tpin;ija, tad-disinn u taliskultura.

Tg[allem it-tpin;ija ta[t il-pittur mag[ruf Malti Michele Busuttil (c.1750-1828).

Il-poeta liriku Fran/i] Alphonse Marie Louis Prat de Lamartine – li ]ar Malta fl-1835, isemmi lil Mons Bellanti fil-ktieb tal-vja;;i tieg[u Voyage en Orient, u jitkellem fuqu hekk: “a young maltese ecclesiastic, quite resembling the Roman abbes of the old school, with a mild, penetrating eye, a mouth smiling and meditative, a pale and expressive forehead, his language elegant and modulated, and his politeness simple, natural and delicate.”

Mons. Giuseppe Giovanni Bellanti miet fit-18 ta’ Lulju 1861 u jinsab midfun fil-Katidral talImdina.

Ikompli f’[ar;a o[ra

Don Gioacchino Navarro, Bibljotekarju (1770-1813)

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

COLLAGE ARTI 27

L-arti ta’ Gaetan Micallef f’San :iljan

U[ud mix-xog[lijiet astratti ta’ Gaetan Micallef li jinsabu g[all-wiri b[alissa fil-Lukanda Cavalieri f’San :iljan

F’dawn il-jiem, fil-Lukanda Cavalieri f’San :iljan, qed tittella’ wirja artistika b’xog[lijiet ta’ Gaetan Micallef, f’din l-ewwel esebizzjoni personali tieg[u bit-titlu Fantasies.

Gaetan Micallef twieled firRabat (Malta) fl-1943. Wara li r/ieva l-edukazzjoni primarja fir-Rabat stess, attenda tTechnical School f’Ra[al :did fejn tg[allem l-Arti ta[t Samuel Bugeja u Gianni Bonnici.

Fl-1956 beda jattendi l-Iskola tal-Arti fil-Belt Valletta, fejn lg[alliem tieg[u kien il-Kav. Vincent Apap, wie[ed millaqwa skulturi Maltin. Bejn l1966 u l-1968 attenda kors fis-St Michael’s Teachers’ Training College – b’g[a]la fl-Arti u Storja b[ala su;;etti spe/jalizzati.

Fil-karriera tieg[u ta’ g[alliem, Gaetan g[allem l-aktar il-:ermani] u r-Russu, anki blu]u tal-Arti b[ala mezz ta’ komunikazzjoni mal-istudenti.

Matul is-snin li g[allem, qatt ma pin;a u llum jammetti li dak kien perjodu ta’ vakum ;ewwa fih g[aliex naqas milli jesprimi lilu nnifsu vi]walment.

Aktar ma g[adda ]-]mien il;ibda u l-passjoni g[all-Arti tkattru sakemm ma]-]mien talirtirar mix-xog[ol, ix-xewqa g[at-tpin;ija saret g[alih xi [a;a li ma setax jirre]istiha aktar.

Gaetan beda jpin;i fl-2004 u sal-lum ma waqafx jesprimi lilu nnifsu vi]walment. L-Akrilika hi l-istil favorit tieg[u. Il-varjetà ta’ kuluri fix-xog[lijiet astratti tieg[u jirriflettu [olm stramb, ittemp, [sibijiet img[oddija, mard u w;ig[.

Normalment ma jag[tix titlu lix-xog[ol astratt tieg[u, imma jippreferi li l-pubbliku jag[ti linterpretazzjoni tieg[u, li kultant taf tkun mill-aktar fertili flimma;inazzjoni.

Fl-2001 u l-2002 Gaetan esebixxa xog[ijiet tieg[u waqt ir-Rotta tal-Arti, organizzata mill-Partit Nazzjonalista.

Il-wirja tal-Cavalieri Hotel, li tinkludi 35 pittura differenti, se tibqa’ miftu[a g[all-pubbliku sal-5 ta’ Settembru.

28 COLLAGE

?INEMA

RED 2 F’film li l-cast tieg[u jinkludi lir-rebbie[a ta’ Oscars Anthony Hopkins, Helen Mirren u Catherine Zeta-Jones, lin-nominat John Malkovich, kif ukoll lissimpatiku Bruce Willis, min qatt kien jo[lom li Mary Louise Parker bilkemm ma serqitilhomx ix-xena?

Dan hu sequel tat-thriller ta’ azzjoni li b’sorpri]a kien kiseb su//ess fl-2009, dwar grupp ta’ eks a;enti sigrieti irtirati li jkomplu joqtlu u jisparaw balal ming[ajr waqfien, fl-istess [in li jifqg[una bid-da[k aktar minn kull film ie[or din issena.

L-istorja hi kwa]i irrelevanti, g[ajr, forsi li kul[add, minbarra l-eroj, hu [a]in. Fl-a[[ar g[andna film

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

(KRS – 12A) li juri lil Iran b[ala l-[a]in.

Milli jing[ad, dan il-film ma kienx approvat middipartiment tal-political correctness ta’ Hollywood.

G[alkemm [assejnieh kemxejn twil, fil-fatt iddirettur Dean Perisot i]omm ritmu tajjeb, filwaqt li liscript ma jonqos qatt mi//ajt. Hawn tidher l-esperjenza ta’ kemm Willis kif ukoll Malkovich, g[alkemm b[alma bdejna ng[idu hawn ukoll Parker ma g[amlitilhomx g[ajb.

Kontra l-ewwel film, f’dan l-eroj jivvja;;aw mhux [a]in f’pajji]i e]oti/i, l-aktar f’Pari;i, i]da wkoll f’Moska, filwaqt li dak li hemm nieqes f’dik li hi kredibbiltà jag[mel tajjeb g[alih il-valur taddivertiment tul il-film.

The Lone Ranger (KRS – 12A) Johnny Depp jo[loq karattru uniku minn dawk li jaf jispe/jalizza hu fihom (b[alma hu Jack Sparrow tal-Pirates of the Caribbean) f’dan il-Western komiku, tant li jissogra li jisraq il-parti lill-karattru li g[alih hu msemmi, ji;ifieri l-Lone Ranger.

Dan kien xeriff fil-Wild West, hekk kif l-Indjan Tonto (Depp) qed jittie[ed il-[abs, flimkien ma’ kriminali fero/i Cavendish (William Fichner), meta l-ferrovija li kienu qed jivvja;;aw fiha ti;i attakkata. Cavendish ja[rab, u Reid (Arnie Hammer) jitqabbad minn [uh it-Texas Ranger biex jaqbad lil Cavendish.

Ji;ri li dan tal-a[[ar u l-gang tieg[u jonsbuhom u jibqa’ [aj biss Reid g[alkemm ferut, i]da li jitfejjaq minn Tonto.

Flimkien jer[ula g[al wara Cavendish, u jsibu wkoll korruzzjoni u konfoffi fil-bini tal-ewwel servizz transkontinentali tal-ferrovija fl-Istati Uniti, pjan biex jinqerdu l-Indjani Comanche u minjiera tal-fidda sigrieta.

Imma aktar ma jo[or;u dettalji dwar l-istorja, aktar din ma tag[milx sens lo;iku, i]da dan kollu jservi ta’ sku]a g[al praspura u sekwenzi ta’ azzjoni wara o[ra, u stunts u effetti mwassla f’[ila, li x’aktarx hu dak li l-aktar ifittxu dawk li jiffullaw biex jaraw films b[al dan.

Arbitrage Richard Gere jirritorna wara ftit snin li kien [adem f’The Double, li probabbilment kien l-ag[ar film li [adem filkarriera tieg[u. L-g[a]la tieg[u din id-darba hi wa[da aktar g[aqlija u hi ;rajja interessanti dwar l-intri//i filmekka tal-finanzi, Wall Street.

I]da aktar milli storja dwar Wall Street, dan il-film hu studju ta’ karattru, ma[sub biex juri kif finanzjaturi kbar huma korrotti. Filwaqt li din il-premessa tista’ tkun dubju]a, Arbitrage fih aktar verità milli [afna lesti jammettu.

Gere jidher b[ala wie[ed minn dawn il-finanzjaturi, Robert, li wara li sar sinjur kbir, issa qed ja[seb biex ibig[ il-kumpanija, [alli jirtira

(KRS – 15)

ma’ martu u l-familja.

Sadanittant, però, ikollu relazzjoni ma’ pittri/i ]ag[]ug[a Fran/i]a. Waqt li qed jivvja;;a mag[ha, ikollu in/ident bil-karrozza, u t-tfajla tmut, bil-karrozza tispi//a [u;;ie;a. Biex ma jinkixifx Robert ja[rab mill-post talin/ident.

Imma dan aktar jikkomplika l-affari, hekk kif il-pulizija, b’mod partikulari l-ispettur Bryer (Tim Roth), tibda tfittex lil min kien mat-tfajla waqt lin/ident.

Gere jag[ti interpretazzjoni fost l-aqwa tal-karriera tieg[u, b[al dik, per e]empju, f’Unfaithful. Britt Marling tibbrilla fil-parti ta’ bintu li kienet temmen li se tiret l‘imperu’ tieg[u.

Klassifikazzjoni ;dida tal-films U

UNIVERSALI. Tajjeb g[al kul[add.

PG GWIDA TAL:ENITURI. Jista’ jarahom kul[add, i]da xi xeni jistg[u ma jkunux tajbin g[at-tfal ]g[ar.

12A Tajjeb biss g[al persuni li g[alqu 12-il sena, u fuqhom. I]da persuni ta’ età i]g[ar minn 12-il sena jistg[u jarawhom jekk ikunu akkumpanjati minn persuna adulta biss.

12 G[al dawk li g[alqu 12il sena, u fuqhom.

15 G[al dawk li g[alqu 15il sena, u fuqhom.

18 G[al persuni li g[alqu 18-il sena, u fuqhom.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

COLLAGE MU}IKA 29

minn Noel D’Anastas – ndanastas@gmail.com

G[all-ewwel darba> }abbar Music Festival G[all-ewwel darba f’{a]}abbar, b[ala preludju g[a//elebrazzjoni tal-festa talMadonna tal-Grazzja, se jin]amm i]-}abbar Music Festival. }ew; kun/erti kbar se jittellg[u fil-miftu[ bis-sehem ta’ w[ud mill-aqwa esponenti rock lokali li se jinterpretaw ilklassiku The Wall tal-Pink Floyd kif ukoll kun/ert bilmu]ika ta’ Ira Losco u l-band tag[ha u l-grupp Tribali.

L-organizzaturi ta’ dan ilMusic Festival qed isostnu li s’issa f’{a]-}abbar g[adu qatt ma n]amm dan it-tip ta’ spettaklu mu]ikali sew fid-daqs tieg[u kif ukoll fl-istil mu]ikali li se joffri.

I]-]ew; kun/erti se jsiru fitTriq il-Labour, it-triq prin/ipali li tag[ti g[a/-/entru ta’ {a]}abbar, nhar il-:img[a u sSibt, 30 u 31 ta’ Awwissu.

G[alkemm dan l-avveniment qed jitwassal ming[ajr [las, se tintalab donazzjoni b’risq Puttinu Cares.

Fl-ewwel jum tal-:img[a, 30 ta’ Awwissu, mid-9 p.m. ’l quddiem, {a]-}abbar jilqa’ lmu]ika tal-grupp le;;endarju Pink Floyd li f’dan ir-ra[al u lakwati tieg[u g[andu ammirazzjoni kbira. Se tindaqq il-mu]ika tal-album epiku The Wall. Dan l-album kien ispirat

Tribali waqt wa[da mill-prestazzjonijiet tag[hom matul dan is-sajf

mit-tour li l-band kien qed jag[mel b[ala promozzjoni g[all-album Animals fejn fih Roger Waters kellu incident min[abba l-frustrazzjoni li kellu mal-udjenza li kienet qed issegwihom. Wara l-in/ident li kellu ma’ wie[ed mill-fans li prova jitla’ fuq il-palk, Waters induna li kien inbena [ajt. Ilmu]ika u t-tema f’The Wall hi

aktar [arxa u teatrali mixxog[ol pre/edenti.

L-ispettaklu f’dan il-kun/ert se jinkludi w[ud mill-aqwa kantanti u mu]i/isti, mag[]ula apposta biex jag[tu tribut lillabbiltà mu]ikali, l-istil u lprestazzjoni li g[aliha huma mag[rufa l-Pink Floyd. Fil-fatt, dan se jkun replika ta’ dak li twassal fl-edizzjoni ta’ din is-

sena tal-Earth Garden nhar la[[ar ta’ Mejju li g[adda.

Se jinkludi fih madwar 45 esponent li barra li tindaqq ilmu]ika live mal-parti drammatika u psikadelika li joffri dan l-album, se jkun hemm l-aspett vi]iv li l-Pink Floyd huma tant mag[rufa g[alih fl-ispettakli li joffru.

Is-Sibt, l-a[[ar tax-xahar ta’

Awwissu, Ira Losco u l-band tag[ha twassal kun/ert ta’ sieg[a bl-inklu]joni ta’ w[ud mill-aqwa su//essi tag[ha, fosthom ukoll dawk re/enti mill-album kurrenti The Fire.

Ftit tal-jiem ilu, Ira Losco u lband tag[ha taw wirja tajba flG[axaq Music Festival, flimkien ukoll mal-band Airport Impressions. Hu evidenti li g[al Ira Losco dan kien sajf impenjattiv, inklu] ilFarsons Beer Festival.

Fl-10 ta’ billejl, g[al sag[tejn s[a[, idoqq Tribali li hu garanzija ta’ [oss, divertiment u fuq kollox vibra po]ittiva.

Mag[ruf g[all-attrazzjoni li joffru b’ritmi etni/i u [sejjes orjentali b[al didgeridoo u ssitar. Il-[oss uniku ta’ Tribali jinkorpora wkoll ta[lita ta’ influwenzi minn dik world music, reggae, pop, rock, element klassiku u anki jazz.

L-a[[ar album ta’ Tribali, The Traveller, in[are; sena ilu u reba[ l-a[jar album tas-sena fil-Malta Music Awards. Bla dubju, Peter Paul u s[abu se jkomplu bl-ener;ija wara dak li taw fl-Earth Garden 2013, ilFarsons Beer Festival u filkun/ert kbir li taw f’Calypso Cave f’G[awdex ftit tal-jiem ilu. Issa jkomplu bl-istess vena f’{a]-}abbar.

‘THE RUNAWAY’

Il-video l-;did ta’ Red Electrick The Runaway hu l-video ;did li se tniedi lband Red Electrick nhar il-21 ta’ Awwissu filVilla Madama f’{’Attard wara s-7.30 ta’ filg[axija. F’din it-tnedija, barra li jintwera lvideo l-;did, il-band se ddoqq sett akustiku intimu.

Red Electrick hu kunsidrat wie[ed mill-aktar bands mu]ikalment sofistikati lokalment fejn kiseb su//ess mhux biss b[ala l-a[jar band filBay Music Awards i]da wisq aktar f’dak li wassal fl-album debuttanti Vine Lady ma[ru; f’Settembru 2010 kif ukoll The Unplugged Sessions.

Il-film The Unplugged Sessions, li ntwera fl-

Eden Cinemas u n[are; DVD, kellu su//ess kbir mhux g[ax biss kien ewlieni fi/-/inemas lokali, i]da wkoll g[all-produzzjoni u direzzjoni li kien fih minn Jean Pierre Gatt u editjar ta’ Daniel Lapira. Il-popolarità li kisbet is-single Paul hi dovuta wkoll g[al dan ix-xog[ol artistiku.

F’The Runaway hemm il-produzzjoni ta’ Colin Azzopardi u Jean Pierre Gatt. Din is-single di;à qed tkun fost il-playlist ta’ bosta stazzjonijiet tar-radju lokali. Red Electrick, li jdoqq mu]ika indie rock, hu mag[mul minn Matthew James Borg (vu/i u keyboards), Peter Borg u Jonas Delicata (kitarri), Ivan Borg (bass u vu/i) u Raphael Tonna (drums).

‘The Darkening’ hu l-album il-;did ta’ Nomad Son, it-tielet wie[ed li se jin[are; mat-tikketta Taljana Metal on Metal Records. It-tnedija tieg[u se ssir fil-31 ta’ Awwissu fis-Shoosh, filBuskett, wara t-8.30 p.m. Nomad Son se jdoqq xi tracks minn dan l-album kif ukoll numri o[ra mill-albums pre/edenti. F’dan il-kun/ert ta’ tnedija se ddoqq ukoll il-band Shadow Borne. Ilbiljetti huma ta’ €5 u g[al dawk li se jixtru l-album id-d[ul ikun ming[ajr [las.

Diska o[ra ;dida g[al Freddie Portelli Fil-bidu ta’ Awwissu, Freddie Portelli [are; single ;dida, Taking you out again, li g[andha l-istess element rock’n roll stil tieg[u. Is-single tinkludi wkoll diska o[ra, Beating round the bush.

B’din id-diska se jkun [are; 272 kanzunetta g[all-bejg[ blewwel wa[da tieg[u kienet il-Viva Malta li f’Novembru li g[adda kienet imsemmija f’The San Diego Weekly magazine.

Din is-CD single hi t-tieni wa[da tieg[u g[al din is-sena wara I will Try. Meta dan l-a[[ar tkellimt mieg[u qalli li hemm [sieb li jo[ro; album ;did, kollu bil-Malti, g[ax l-ilsien Malti hu g[al qalbu [afna. B[alissa wkoll g[addej b’diversi laqg[at li g[andhom iwasslu g[al [ru; ta’ ktieb fuq il-karriera tieg[u li l-qlig[ minnu jmur g[all-karità.

30 COLLAGE

STORJA

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

minn Emanuel Micallef

M

issirijietna, sa millibg[ad ]minijiet, kienu devotissmi talVer;ni Mbierka Marija. Lejha rrikorrew u sabu l-fara;, ilkenn u t-tama g[all-[elsien fi]-]ew; gwerer tal-bi]a’ li ;arrabna, fit-terremoti li [assejna, fin-nuqqas ta’ xita, f’kull xorta ta’ mard u b]onn ie[or.

X’hemm isba[ milli tkun devot tal-Ver;ni Mbierka Marija! B’liema [erqa jinvoka l-isem tal-Madonna l-qaddis ta’ Padova, Sant’Antnin, ;ojja g[all-qalb, g[asel g[all-[alq, u tpaxxija g[all-widna.

Bla dubju ta’ xejn, il-Knisja tal-Madonna tal-{las, maqtug[a g[aliha fil-kwiet tal-kampanja fuq ir-ri[ ta’ Wied is-Sewda, hi l-aktar kappella mag[rufa millknejjes filjali ta’ {al Qormi San :or; min[abba ddevozzjoni kollha [rara li tgawdi mill-poplu ta’ dawn ilg]ejjer.

Int u tiela’ lejn dan isSantwarju qabel ma taqbad lfirxa ta’ raba’ t[addar, tiltaqa’ ma’ [afna djar ;odda qishom kuruna moderna ta’ ;ebel safi u bajdani, jilqg[u b’fer[ ;did lill-pellegrin g[al g[and Dik li bla tobba u bla qabla, i]da bil-[idma tal-Ispirtu s-Santu, welldet lil Dak li fil-pali ta’ jdejh jistrie[u l-ib[ra u lo/eani, u jorqdu l-irwiefen qawwija.

Lorenzo Gafà L-ewwel knisja lil din ilMadonna ta[t it-titlu Tal-{las inbniet fi ]mien il-Kastellani (1412-1530), u dik il-[abta kienet di;à meqjuma sewwa.

Tradizzjonalment, jing[ad li lKnisja pre]enti tal-Madonna tal-{las inbniet fl-1693 fuq pjanti tal-mag[ruf perit Lorenzo Gafà, b[ala ringrazzjament talli l-koppla tal-knisja parrokkjali ta’ San :or;, li kien ippjanta hu stess u tlestiet fl-1684, ma ;ralha xejn fit-terremot kbir li [akem lil Malta f’Jannar tal-1693.

Hawn tajjeb in]idu wkoll li tradizzjoni o[ra tg[id li Gafà kien g[amel weg[da li, jekk tirnexxilu l-koppla tal-knisja parrokkjali, jibni mill-;did minn flusu l-Knisja talMadonna tal-{las. Tajjeb li wie[ed jara e]attament ittifsira tal-{las minn fejn ;iet.

Qabel u llum, l-ommijiet kienu u g[adhom jippre]entaw lil uliedhom lil Santa Marija ta[t dan it-titlu g[a]i]. Qatt ma nstab xejn biex juri r-rabta bejn il-kult tal-Assunta, li g[aliha hi dedikata din ilkappella, u r-ringrazzjament g[all-[las feli/i mit-tqala.

X’aktarx li din ir-rabta ma kellhiex ori;ini reli;ju]i, i]da wa[da so/jali li ma]-]mien ]viluppat fit-tifsira li nag[tuha

Il-kappella antika u storika tal-Madonna tal-{las f’{al Qormi. {dejha tidher statwa ta’ Santa Marija Mtellg[a s-Sema

:rajjiet is-Santwarju tal-Madonna tal-{las llum. Irridu niftakru wkoll li l[las sa mitejn sena ilu kien jirreferi wkoll g[all-[elsien mill-jasar, u wkoll, skont ilProf Erin Serracino Inglott, li wie[ed i[allas dejnu jew jirrepara xi in;ustizzja li jkun wettaq.

It-tifsira tal-isem Id-dokumenti li je]istu ftit li xejn jag[tuna [jiel dwar ittifsira tal-isem. L-eqdem vi]ta pastorali, ji;ifieri l-vi]ta appostolika ta’ Monsinjur Pietru Dusina, fl-1575, tirreferi g[aliha b[ala S. ta Maria tacalas, u li kienet mibnija in territorio de tacalas, ji;ifieri ‘flart tacalas’. Fl-1647, l-ewwel storiku Malti, :ann Fran;isk Abela, jirreferi g[aliha b[ala

Chiesa di Santa Maria tal Chilas, cioè della libratione.

Lejn il-bidu tas-seklu 18, ilvi]ta pastorali tal-Isqof Cannaves (1714-17) tirreferi g[al S. Maria tal Chilas sive librationes. Irridu ng[idu li libratio fl-antik kienet tfisser tribut jew offerta li kienet ting[ata f’jum spe/ifiku f’forma ta’ flus, ikel, xorb jew annimal. Issa naraw li fl-antik, fil-festa tal-Assunta, in-nies li kienu jattendu g[a//elebrazzjoni litur;ika f’din ilknisja kienu jing[ataw tazza nbid u ponn ;ew].

Fil-fatt, [dejn il-Kappella g[adna nsibu ]ew; lo;o; li x’aktarx kienu ta’ kenn g[allpellegrini li kienu j]uru dan iddejr imqaddes. {dejn iz-zuntier ta’ din il-knisja, fi pjazzetta [elwa, imwennsa mis-si;ar ta//ipress, hemm statwa ta’ Santa Marija tielg[a s-sema. Listatwa tal-Madonna qieg[da fuq pedistall. Il-Madonna g[andha jdejha miftu[in, u qieg[da fuq is-s[ab. Mas-s[ab

hemm tliet an;li. Din l-istatwa sabi[a ;iet mag[mula millimg[allem ?ensu De Kandia.

Il-kwadru titulari Il-kwadru titulari li juri lMadonna mtellg[a s-sema mdawra bil-qtajja’ tal-An;li hu xog[ol minn Ruma, imma lawtur tieg[u ma nafuhx. Dan il-kwadru sar fis-sena 1773.

Qabel dan il-kwadru titulari kien hemm ie[or impitter fuq linjam li kien juri lill-Madonna mtellg[a s-sema b’San :wann il-Battista fuq na[a u San Pawl in-na[a l-o[ra. Dan il-kwadru [allas g[alih it-te]orier talOrdni ta’ San :wann fl-1573, il-Kavallier Kristofru De Montgudrin.

L-imsemmi Montgudrin kien sewwa l-kappella, fornieha b’[afna ornamenti u bena wkoll fejn joqg[od ir-rettur talknisja. Fuq il-kwadru titulari pre]enti nsibu ie[or ]g[ir talMissier Etern. Dan hu xog[ol ta’ Francesco Zahra. Fis-sena 1719, il-pittur Enrico Arnaud pitter ‘l-abside’, jew a[jar kif [afna jsibuha, ‘l-arzella’.

Il-pittura tal-arzella tirrappre]enta lis-Santissma Trinità qieg[da tinkuruna lillVer;ni Marija. Din l-abside re;g[et kienet irran;ata millpittur Karkari], il-Professur :u]eppi Briffa, fis-sena 1959.

Devoti o[rajn tal-Madonna tal-{las urew id-devozzjoni tag[hom b’rikonoxximent g[all-grazzji maqlug[a, xi w[ud bi tpin;ijiet votivi ta’ kull ;ens. Jing[ad li flimg[oddi, is-sagristija kienet mimlija daqs bajda bihom.

Illum, sfortunatament, g[al xi ra;uni jew o[ra, in-numru tag[hom naqas [afna, i]da

xorta wa[da g[ad hemm e]emplari ta’ ringrazzjamenti

ta’ grazzji differenti. B[ala regola dawn l-eks voti kienu tpin;ijiet bi]-]ejt fuq it-tila jew l-injam, i]da kultant kienu ju]aw [a;a o[ra b[al, ng[idu a[na, bi//a xkora minflok tila, b[alma hemm f’ka] partikulari f’Tal-{las.

Fuqhom normalment insibu l-ittri VFGA, li tfisser Voto Fatto Grazia Accettata, biex iddonatur juri li qieg[ed jag[ti lkwadru b’ringrazzjament talgrazzji maqlug[a. Fil-kappella barra l-Istazzjonijiet tal-Via Sagra, hemm ukoll statwa ta’ Sant’Antnin ta’ Padova u ]ew; statwi ]g[ar ta’ San Pawl u San :or; Martri.

Fis-sagristija nsibu wkoll bosta kwadri b’ritratti ta’ bosta avvenimenti f’dan is-santwarju.

Fis-sagristija nsibu wkoll irre;istri li fuqhom hemm imni]]la dawk li ;ew ippre]entati lill-Madonna.

Pur/issjonijiet u pellegrina;;i Fl-antik kienu jsiru [afna

pur/issjonijiet u pellegrina;;i g[as-Santwarju tal-Madonna tal-{las, ;eneralment wara li tkun g[addiet xi mxija talpesta. Aktar lejna, fis-sena 1998, kien ;ie rrestawrat ilkwadru titulari u ;ie me[ud f’pellegrina;; devot g[assantwarju. Biex tfakkar dan lavveniment kienet inkitbet poe]ija minn Dun Pawl Genovese u tqassmu diversi fotokopji tag[ha lill-mi;emg[a li attendiet.

Fis-sena 2003, fl-okka]joni tas-sbatax-il /entinarju millmewt tal-Martri ta’ Lidda, ittellg[et l-istatwa titulari ta’ San :or; f’pellegrina;;.

Kienu diversi r-Retturi li [adu [sieb din il-;awhra ta’ Santwarju. Fost l-o[rajn insibu

lil Dun :ammari Bonni/i, lillKan Penitenzier Dun :u]epp Zammit, u llum ir-Rettur hu lAr/ipriet tal-Parro//a ta’ San :or;. Din il-kappella g[amlet ]mien kienu jie[du [siebha lpatrijiet Benedittini. Il-{sieb tal-Benedittini kien li jippruvaw jistabbilixxu komunità Benedittina ta’ r;iel f’Malta.

Fl-1973, l-Ar/isqof Mikiel Gonzi appunta lill-Abbati Dom Angelo Mifsud O.S.B. biex jie[u [sieb dan is-Santwarju tal-Madonna tal-{las. Kienet titqaddes quddiesa minn dan lAbbati Benedittin kull nhar ta’ {add fl-4.30 p.m. Kull min kien jiftakar f’dawn i]]minijiet, ]gur li j;ib quddiem g[ajnejh il-persuna ta’ Dom Angelo b[ala bniedem prudenti, ;entili u umli, lest jg[in lil kul[add.

O[rajn ]gur jiftakru lattenzjoni sal-inqas dettall fillitur;ija, jew meta kien ikanta l-kant Gregorjan filfunzjonijiet tal-festi f’pajji]na.

O[rajn kienu jammiraw fih spiritwalità nisranija profonda fit-ta[ditiet li kien jag[mel, flirtiri li kienu ji;u organizzati u b[ala direttur spiritwali. Fi ]mien il-Benedittini fl-1979, kien sar ukoll il-lejl tal-Milied, presedut minn dan l-Abbati Benedittin, f’din il-kappella. Ilprietka tat-tifel kien g[amilha Saviour Bianchi. Dak i]-]mien kien in;ieb ;eneratur elettriku biex idawwal il-kappella peress li dawl elettriku kien g[ad m’hemmx.

Fl-1985, li-kappella re;g[et g[addiet f’idejn il-Parro//a ta’ San :or;, u llum hemm familja li tie[u [sieb il-kura ta’ din il-kappella. Ta’ kull sena, {add fuq il-15 ta’ Awwissu, issir festa [elwa f’;ie[ Santa Marija tal-{las, bir-Ru]arju, Quddiesa Kantata, Barka Sagramentali u fiera fil-pjazza li l-qlig[ mi;bur minnha jmur g[all-festa ta’ San :or;.

Kull tielet {add tax-xahar g[adha ssir Quddiesa fl-4.30 p.m., li fiha jkunu pre]entati ttrabi lil Santa Marija tal-{las.

Dawk l-ommijiet interessati li jippre]entaw lil uliedhom g[andhom jikkuntattjaw lillknisja parrokkjali ta’ San :or; fin-numru 21448275.

Referenzi

Joseph F Grima – Il-Knisja tal-Madonna tal-{las, Bejnietna, Ottubru-Di/embru, 1993.

Carmel Bianchi – IsSantwarju Ta’ Santa Marija tal-{las, 1973.

Dun Anton Sultana – Wi// il-Qala Qed Jinbidel! F’Le[en il-Qala.

Joe Flask: Remembering Abbot Angelo Mifsud, The Sunday Times, 21 ta’ Mejju, 2006.

COLLAGE MEDIA 31

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Cyberspace Kummenti dwar websajts li Ωort minn Albert Spiteri — af.spiteri@gmail.com .....................................................................

* A[na bnedmin – umanità wa[da Il-programm HARDtalk li ppre]enta l-BBC din il;img[a laqqag[na mal-

Avukat Internazzjonali g[ad-Drittijiet tal-Bniedem, Payam Akhavan. Hu millIran. Min[abba li hu u lfamilja tieg[u j[addnu rreli;jon Bahá’í, kienu persegwitati, u jiftakar sew il-qtil ta’ zijuh fis-sajf tal1981, appuntu min[abba nist[ux u ma nib]g[ux – nit[arr;u twemminu. Dan, jistqarr l- Ma nibnu fina l-kura;; biex nuru [siebna avukat, [alla marka fil-miftu[ u bis-s[i[ profonda g[all-a[[ar f’[ajtu. ]ew; avvenimenti, importanti “Na[seb,” jg[id Akhavan, “li [afna f’g[ajnejja g[aliex jorbtu l-esperjenzi personali li jolqtu l- mal-kun/ett tal-;ustizzja. qieg[ tal-[ajja tag[na Monsinjur Mario Grech, jiffurmawlna l-mod kif nikbru Isqof ta’ G[awdex, [are; Ittra n[arsu lejn id-dinja li Pastorali din il-;img[a ddawwarna, u jg[inuna nifhmu jikkummenta dwar kemm hu li hemm tifsir iktar wiesa’ g[al ikrah l-abbu] tat-te[id taldawn l-esperjenzi tag[na. U medi/ina mill-Isptar g[aliex nkompli ng[id li dak it-tlaqqig[ wie[ed ikun intitolat g[aliha, intimu li jiena kelli mat-tbatija, imma jitlaqha f’xi kexxun bla dubju feta[li mo[[i g[atx’imkien u jibqa’ jakkumulaha tiftix tal-;ustizzja.”

– u l-medi/ina ara kemm tiswa Il-;ustizzja. Il-pre]entatur flus – biex tispi//a tintrema.

Allan Little jibda l-programm Jiena naqbel mieg[u g[aliex hekk: “Il-;eno/idju hu meqjus il-[ela hu dnub – dnub g[aliex b[ala l-aktar delitt atro/i, u mhix tintu]a u dnub g[aliex wara li sse[[ tra;edja, id-dinja jista’ jag[mel u]u minnha tg[id li din l-atro/ità ma [addie[or. Jiena l-Ittra ma g[andha ter;a’ sse[[ qatt. U qrajthiex, imma smajt referenza frattant ter;a’ sse[[.” g[aliha fil-bulettin tal-a[barijiet Il-mistieden Akhavan jg[id li fuq xi stazzjon. U nippreokkupa l-komunità internazzjonali hi ru[i nisma’ dan. Na[seb li Ittra obbligata tisfida l-abbu]i kontra Pastorali tindika l-prijorità li ld-drittijiet tal-bniedem, isiru Knisja tkun qed t[oss f’dak ilfejn isiru. mument li jkun.

U jkompli Allan Little, Hawn allura jiena ma “Imma l-;ustizzja tassew hi naqbilx, g[aliex ma na[sibx li possibbli? Jew din hi din hi l-prijorità li g[andha kompromessa mir-rabtiet Malta b[alissa. Na[seb li hi politi/i u mir-realtajiet li jkunu ferm ikbar prijorità l-problema pre]enti fil-mument li jkun?” ta]-]wi;ijiet imkissrin, is-sess Jirreferi g[all-avukat mistieden sfrenat li tarah kull fejn tieg[u b[ala l-arkitett ta’ iddawwar wi//ek, in-nuqqas ta’ sistema tal-;ustizzja sens ta’ mist[ija li jwer]aq internazzjonali li, f’wi//na l-[in kollu. Dan ma sfortunatament, g[adha mimlija hux ta’ preokkupazzjoni g[alltoqob u tg[awi;. U jikkwotah: Isqof tag[na u g[all-Knisja ‘Meta rajt mill-qrib g[allMaltija? Hemm b]onn ta’ ewwel darba lil Slobodan soluzzjoni g[aliex din hi wa[da Milosevich qistu b[ala lmill-in;ustizzji enormi li a[na personifikazzjoni tal-[a]en. U qeg[din ng[ixu f’Malta llum. [sibt bejni u bejn ru[i li dan irX’inhu l-effett fuq l-istess ra;el ma kien qatt se jintla[aq adulti involuti f’separazzjoni mill-;ustizzja.’ mi]-]wie;? X’inhu l-effett fuq Milosevich, jekk niftakar l-ulied, ikunu f’liema età jkunu? tajjeb, miet ‘g[al g[arrieda’ ilX’inhuma jag[mlu l-g[aqdiet – [abs fejn kien qed jin]amm fuq kollox dawk imwaqqfin wara li ilmenta li b[ala nannu mill-Knisja – biex jg[inu ma setax igawdi lin-neputijiet tassew lil min ikun f’din ilmin[abba li kien il-[abs... kos qag[da kattiva? X’tag[lim qed hux, min jaf kemm b’kelmtu hu isir f’dan is-sens? qatel jew ikka;una l-mewt ta’ nanniet o[rajn, neputijiet o[rajn * A[na tassew interessati u missirijiet. fil-futur ta’ wliedna^ Jiena nemmen li t-tfal l-iskola * Ni//ekknu biex nikbru g[andhom ikunu mg[allmin kif Dan hu biss il-ftu[ taljitlaqqg[u, kif jirrispettaw programm ta’ Allan Little u lilhom infushom u lill-persuni lg[andu g[aliex i;eg[ilna o[rajn – imma f’dan il-ka] lillna[sbu u nirriflettu g[al persuna l-o[ra f’[ajjithom. Iva, g[omorna. Din il-;img[a kellna jiena nemmen li t-tlaqqig[ fl-

Cyber bullying

im[abba li jwassal g[allakkoppjament g[andu jkun parti mit-ta[ri; li hu lkurrikulu fl-iskola.

Bi]]ejjed in[arsu lejn il‘jekk jog[;bok’ u l-‘grazzi’.

Kemm huma rari dawn fostna! It-ton tal-vu/i li nu]aw biex nitkellmu ma’ xulxin. Il-kliem li nu]aw – kemm nisimg[u kliem baxx u dag[a li qisna na//ettawh g[ax hu parti mit-ta[dit ta’ kuljum? Kemm qieg[da verament tag[ti kas ta’ dan, il-Knisja?

U l-Istat? Jiena qatt ma qbilt fuq il-politika kwa]i ta’ sforz biex il-mara to[ro; ta[dem. Jiena dejjem emmint u nibqa’ nemmen li post il-mara hu fid-dar, mhux g[aliex hi skjava ta’ xi [add, imma g[aliex hi dedikata g[allfamilja tag[ha. Inkella x’ti]]ewwe; tag[mel? G[al min fostna ma hix diffi/li l[ajja? Imma bl-im[abba, bil[niena lejn xulxin, naslu g[al xi forma ta’ soluzzjoni.

Iva. Bil-[niena naslu g[assoluzzjoni. Din il-;img[a wkoll kellna /-/a[da min-na[a talKnisja li tag[raf irresponsabbiltà g[all-a;ir tassa/erdoti li nstabu [atja dan la[[ar fuq abbu] sesswali fuq xi subien fil-[arsien tag[hom snin ilu.

Mill-;did, ma nifhimhiex [a;a b[al din. Jekk il-ba]i li fuqha hi mibnija l-Knisja hi lim[abba, il-[niena, lanqas biss kellha tippre]enta argument.

Kull ma kellha tag[mel, filfehma umli tieg[i, kien li tara xi b]onnijiet seta’ kellhom dawn il-persuni milqutin minn dan ilka] u tg[inhom. Huma jkunu i]jed trankwilli u min jaf x’;id jistg[u jag[mlu fis-so/jetà b’dan it-ti;rib uniku tag[hom.

Jiena personalment qatt ma kelli esperjenza ta’ din ix-xorta.

Allura kif nista’ nifhem x’ifisser li tkun stuprat, li tkun avvelit sempli/ement g[aliex tkun i]g[ar u ma jkollokx ilforza tg[id le? Jisg[obbija nara kummenti kapri//u]i dwar dan il-ka] minn persuni li tonqoshom is-sensittività umana.

Kemm nixtieq nara l-pompa tg[ib u tirba[ l-ir;ulija u nsej[u l-iswed iswed u l-abjad abjad.

Il-Papa Fran;isku tani tassew pja/ir meta dan l-a[[ar ikkummenta b’ir;ulija s[i[a, “Min jien jien biex nikkundanna lill-omosesswali?”

X’inhi l-po]izzjoni tal-Knisja Maltija dwar dan?

ASTERISKA, g[aliex hawn jitressqu punti lill-qarrejja biex flimkien nag[rfu aktar kemm dak li ji;ri madwarna hu parti s[i[a minn [ajjitna.

Clara Pugsley u Erin Gallagher, tfajliet ta’ 15 u 13-il sena mill-Irlanda, John Unsworth, tifel ta’ 15-il sena, u Hannah Smith, tfajla ta’ 14-il sena mill-Ingilterra, g[andhom xi [a;a komuni bejniethom. Kienu fla[barijiet internazzjonali dan l-a[[ar g[ax l-erbg[a li huma kkommettew suwi/idju g[ax ma setg[ux ikomplu jiffa//jaw [ajjithom min[abba l-bullying li kienu r/evew fuq Twitter fuq minn medda ta’ ]mien.

Fattur inkwetanti [afna Salvu Felice Pace g[all-;enituri meta l-media .................................... sfelicep@go.net.mt so/jali moderna, li tista’ tkun tant importanti fil-[ajja tattfajliet u l-;uvintur fis-snin tat-teens, tista’ tintu]a g[al skopijiet []iena. Li ]g[a]ag[ jilag[buha ta’ bulijiet, spe/jalment fliskejjel, mhix xi [a;a ;dida. I]da li ]g[a]ag[ ji;u su;;etti g[allatti ta’ bullying fil-privatezza ta’ kamarthom, hu fenomenu talbi]a’.

L-esperti ddikjaraw ftit ;ranet ilu li huma kienu konxji ta’ madwar 60,000 ka] ta’ bullying, kummenti razzisti u messa;;i li jheddu b’dan il-mod. Kumpanija fil-Latvja tag[ti d-dritt lillpersuni, huma min huma, li ju]aw websajt b’mod anonimu biex jintbag[tu messa;;i ta’ din il-kwalità. Qed issir kampanja qawwija biex dawk responsabbli mill-websajts jie[du passi permezz tal-moderaturi tag[hom biex messa;;i perikolu]i g[al dawk vulnerabbli ma jidhrux.

Il-;enituri llum g[andhom joqog[du attenti li wliedhom ma jag[mlux u]u mill-mezzi ;odda ta’ komunikazzjoni b’mod perikolu]. Hemm materjal online li ;id ]gur ma jag[milx lit-tfal u ]-]g[a]ag[. Meta llum hu fatt li [afna minn dawn g[andhom a//ess g[all-internet fil-kmamar tag[hom, il-;enituri ma jistg[ux jibqg[u passivi quddiem il-qerda ta’ tant ]g[a]ag[. {ammrulna wi//na

Malta [adet isem tassew [a]in f’dawn l-a[[ar ;ranet g[al dak li deher fuq il-media so/jali fl-isfond tal-problema talimmigrazzjoni irregolari. Kul[add g[andu d-dritt li jsemma’ le[nu, i]da dak li jinkiteb f’dibattitu qatt ma g[andu jitbieg[ed mir-regoli ta’ de/enza pubblika. Kliem [a]in, oxxenitajiet, insulti u kummenti personali ma jag[tu l-ebda forza lis-suppost argumenti dwar din il-problema.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat [ass li kellu jiddistakka ru[u minn dak li nkiteb fil-pa;ni ta’ Facebook tal-Kummissarju Ewropew Cecilia Malmstrom. G[amel sewwa, i]da Muscat ma setax ma nnutax li [afna mill-kummenti online rrepetew b[al pappagall dak li kien qal hu stess meta b’mod sarkastiku kien staqsa kemm-il immigrant irregolari ng[ata mer[ba fl-I]vezja, il-pajji] ta’ Malmstrom.

Fid-dinja, li ti]ra’ ta[sad. Muscat feta[ id-dibattitu ming[ajr ma kkalkula l-effett ta’ kliemu u ming[ajr ma kkalkula l-[sara lill-interess nazzjonali. Issa tard wisq li jipprova ja[sel idu.

A[na pajji] ]g[ir u dak li jinkiteb online g[andu effett ferm akbar fuqna b[ala poplu u b[ala nazzjon. Il-[amalla;ni ma tag[mel ;id lil [add.

Punt ie[or. Il-Kummissarji Ewropej qeg[din hemm g[alina lkoll u huma l-Kummissarji tag[na lkoll g[ax a[na lkoll Ewropej. G[al xi w[ud, l-Ewropa qieg[da hemm biss g[al dak li jaqblilna. O[rajn qed jie[du l-opportunità biex imexxu la;enda tag[hom li Malta g[andha to[ro; mill-Unjoni Ewropea.

Stqarrijiet importanti Il-Partit Nazzjonalista sikwit qed jo[ro; stqarrijiet f’isem lOppo]izzjoni. Din hi attività importanti, parti integrali millpro/ess demokratiku. Dan l-a[[ar, l-Assistent Segretarju :enerali tal-Partit, Jean Pierre Debono, beda jibag[tilna l-a[[ar stqarrijiet li jkunu [ar;u tul il-;img[a. Pass utli [afna. Ilmessa;; tag[na hemm b]onn li mhux biss jidher f’xi rokna talgazzetti, i]da jrid jid[ol fid-djar. Tajjeb li n]ommu kuntatt malPartit billi ta’ kuljum nid[lu fil-portal www.maltarightnow.com g[ax hemm issib mhux biss a[barijiet, i]da wkoll kummenti li j]ommuk a;;ornat dwar kif ja[sibha l-PN.

32 COLLAGE

RELI:JON

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

L-20 {add matul is-sena

In-nisa fis-servizz tal-Evan;elju Illum xtaqt li nirriflettu ftit fuq il-[afna figuri femminili li kellhom rwol prezzju] u effettiv fit-tixrid talEvan;elju.

Ix-xhieda tag[hom m’g[andhiex tkun minsija, kif fil-fatt :esù stess tkellem fuq il-mara li dilkitlu rasu ftit qabel il-Passjoni.

“Ng[idilkom is-sewwa li fiddinja kollha, kull fejn tixxandar din il-bxara, jing[ad ukoll x’g[amlet din, b’tifkira tag[ha” (Mt 26.13).

Il-Mulej irid li dawn ixxhieda tal-Evan;elju, dawn ilfiguri li kkontribwew biex tikber il-fidi fih, ikunu mag[rufin u t-tifkira tag[hom tibqa’ [ajja fil-Knisja.

Storikament nistg[u niddistingwu r-rwol tan-nisa fil-Kristjane]imu bikri meta :esù kien g[adu fid-dinja u dawk matul il-;rajjiet flewwel ;enerazzjoni Nisranija. :esù /ertament, kif nafu, kien g[a]el fost id-dixxipli tnax-il ra;el b[ala Missirijiet ta’ Israel il-;did, g[a]ilhom biex joqog[du mieg[u u biex jibg[athom jippritkaw (Mk.3, 14-15). Dan il-fatt hu evidenti.

I]da barra t-Tnax, kolonni talKnisja, kienu wkoll mag[]ula minn fost id-dixxipli numru ta’ nisa.

Fil-qosor, nistg[u nsemmu lil dawk li nsibu fit-triq ta’ :esù stess: wa[da kienet ilprofetessa Anna (Lq2: 36-38), dik is-Samaritana (:w 4:139), il-mara Sirofenica (Mk 7:24-30), dik li kienet tnixxi d-demm (Mt.9.20-22) u lmidinba ma[fura (Lq 7.3650).

Ma nirriferux lanqas g[all-

mill-Papa Emeritu Benedittu XVI

protagonisti ta’ xi parabbola b[al dik il-mara li tag[mel il[ob] (Mt13,33), il-mara li tilfet id-drakma (Lq15: 8-10), l-armla li ddejjaq lill-Im[allef (Lq18:1-8).

Iktar sinifikanti g[al dan largument insibu lil dawk innisa li kellhom rwol attiv filmissjoni ta’ :esù stess. Flewwel post insibu lill-Ver;ni Marija, li bil-fidi tag[ha u lopra materna tag[ha [admet b’mod uniku g[ar-redenzjoni tag[na. Tant hu veru, li Eli]abetta [asset li kellha ssej[ilha “Imbierka fost innisa (Lq.1.42) u ]iedet “Imbierka dik li emmnet” (Lq.1,45).

Waqt li hi saret dixxiplu talIben, Marija wriet f’Kana lfidu/ja s[i[a fih. (:w 2:5) u mxiet warajh sas-salib, fejn ir/eviet minnu missjoni ta’ Omm g[ad-dixxipli tieg[u ta’ kull ]mien li ;ew rappre]entati minn :wanni (:w 19:25-27).

Kien hemm diversi nisa li g[amlu xi xog[ol mal-figura ta’ :esù b’responsabbiltà.

B[ala e]empju tajjeb insemmu dawk in-nisa li kienu jimxu wara :esù biex jassistuh fil-b]onnijiet tieg[u u Luqa jsemmilna xi ismijiet.

Marija ta’ Magdala, Giovanna, Suzanna u [afna o[rajn (Lq.8:2-3).

L-Evan;elju jinfurmana li b’differenza mill-Appostli r;iel, huma ma abbandunawx lil :esù fis-sieg[a talPassjoni. (Mt.27: 56-61, Mk15:40).

Fosthom tispikka lMaddalena li mhux biss kienet pre]enti fil-Passjoni, i]da kienet l-ewwel xhud u dik li wasslet l-a[bar ta’ :esù Rxoxt. (:w 20: 1,11-18).

Proprju lil Marija ta’ Magdala, San Tumas D’Aquino jikkwalifikaha b[ala “l-Appostlu talAppostli” (Apostolorum Apostola) u jiddedikalha dan il-kumment sabi[: “B[alma kienet mara li [abbret lillewwel ra;el kliem ta’ mewt, hekk ukoll kienet mara li [abbret lill-Appostli kliem il[ajja.”

Anki fil-Knisja bikrijia lpre]enza femminili mhix sekondarja. Ma ninsistux fuq dawk l-erba’ tfajliet li jsemmi d-djaknu Filippu li kien joqg[od Cesarea Marittima, li kollha kellhom id-don talprofezija, b[alma jg[id San Luqa, ji;ifieri li pubblikament bil-fakultà li jitkellmu ta[t lazzjoni tal-Ispirtu s-Santu.

(At.21:9).

Ikompli f’[ar;a o[ra

{SIEB

Huwa meta na[fru li a[na ni;u ma[fura

– San Fran;isk

Lesti g[al ;lieda! :eremija 38>4-10< Salm 39< Lhud 12>1-4< Luqa 12>49-53 Il-{sieb “Nar ;ejt inqieg[ed fuq l-art u kemm nixtieq li di;à qabad”. Hu l-kliem ta’ :esù, kliem li juru li rridu nkunu lesti g[al ;lieda kbira mag[na nfusna u kontra l-kurrenti li jdawruna. Kliem li juri li tg[ix ma’ :esù jfisser li tkun sinjal ta’ kontradizzjoni, li trid tmur kontra l-g[a]liet egoisti/i tieg[ek, li trid tinqata’ minn [afna affarijiet ta’ din id-dinja u tag[ti l-ewwel post fil-[ajja tieg[ek lil Alla. :esù ;ie fiddinja b’messa;; /ar u biex jag[tina vi]joni /ara lejn fejn nindirizzaw il-mod ta’ [ajja tag[na. Hu g[alhekk li [afna minna jridu jkunu [ajjin fil-fidi tag[hom, fl-azzjonijiet li jwettqu kuljum. :esù juri li tkun mieg[u jfisser li ti;;ieled battalja kuljum kontra l-kurrenti ta’ madwarna.

Il-Kelma L-Ewwel Qari, me[ud mill-Ktieb tal-Profeta :eremija, juri li fil-qadi tal-missjoni tieg[u l-Profeta kellu jkun sinjal ta’ kontradizzjoni; in-nies ma jifhmuhx u jkollu j[allas g[allverità li kien qed jipprietka. Is-Salm 39 li ntennu fis-Salm Responsorjali tal-lum jurina i]da li l-Mulej qatt m’hu se j[allina wa[edna u g[alhekk: “Ittamajt b’tama qawwija filMulej, u miel lejja u sama’ l-g[ajta tieg[i”.

Fit-Tieni Qari, me[ud mill-Ittra lil-Lhud, l-awtur i[e;;i;na biex nag[tu xhieda ta’ dak li nemmnu. I;ib l-e]empju ta’ tellieqa. Fil-Van;elu tal-lum, me[ud minn San Luqa, g[andna x-xewqa ta’ :esù li jsaffi bin-nar dak li l-bniedem ikun akkumula bid-dnub. It-tieni parti turi l-isfida li g[aliha jrid jid[ol il-bniedem kemm-il darba jkollu jag[]el [ajja ;dida.

Il-{ajja 1. Il-[ajja tieg[ek hi sinjal ta’ kontradizzjoni g[al dawk ta’ madwarek g[all-mod kif tg[ix il-fidi tieg[ek?

2. Tirrifletti kemm tassew qed tg[ix b[all-o[rajn g[ax tin;arr mill-kurrent, jew b[al Kristu: tg[ix g[all-o[rajn permezz tal-fidi ba]ata fuq it-tag[lim ta’ :esù li hu nar i[e;;e; kuljum?

3. Inti lest g[all-;lieda kontra tieg[ek innifsek u kontra lkurrenti ta’ madwarek?

4. Kemm tassew qed t[oss li, b[ala nisrani, inti trid ta[dem g[all-verità fuq it-tag[lim ta’ :esù?

5. F’dan is-sajf il-fidi tieg[ek marret ukoll il-ba[ar?

Id-Djalogu Mulej, g[inni biex jiena wkoll inqabbad in-nar ta’ m[abbtek fl-ambjent tieg[i.

Fr Charles Fenech, OP

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

ISMA’ DIN

1. L-arlo;; l-antik

Bob Perks jirrakkonta.

Jien g[andi arlo;; antik, imsejja[ tal-mantle. Tahuli missieri ftit snin wara li mietet ommi. In[obbu, g[ax kien tag[ha. Imma j;ibli wkoll xi memorji negattivi. Dan l-arlo;; idoqq. Xejn elaborat, idoqq kull sieg[a u jag[mel tokk wie[ed fin-nofsig[at. Jew a[jar kien idoqq… g[ax b[alissa qatt ma taf x’se jag[mel. Meta ommi kienet qed tmut bilkan/er, talbitna nwaqqfuh, g[ax dak id-daqq fis-sig[at u finnofsig[at kien qed jinnervjaha u jbe]]ag[ha. Imma fl-istess [in fakkarni fis-sig[at sbie[ li qattajna mag[ha.

Ftit ilu mort g[and arlu;;ar biex nirran;ah. G[idtlu: “Naf li dan l-arlo;; m’g[andux xi valur partikulari. Imma kien ta’ ommi.” “Arlo;;i b[al dawn”, qalli “naqalg[ulhom il-magna u n[addmuhom bil-batteriji. 135 dollaru b’kollox. Imma g[al dan l-arlo;;, la g[andi [in u lanqas partijiet.” Irringrazzjajtu u mort id-dar. Imdejjaq. Imma ma qtajtx qalbi. Bdejt in/empel arlu;;ari o[ra. Imma bdejt ukoll nir/ievi risposti simili.

U bdejt ng[id lili nnifsi: “Sirna so/jetà li tibdel l-arti malkonvenjenza u mas-soluzzjonijiet fa/li. Nikkupjaw l-ori;inal, flok ma no[olqu wie[ed a[na. Nibdlu l-arti mal-[idma bilmagni. Nidduplikaw, flok nori;inaw. E]att kif nag[mlu bil[ajja. Kull persuna h ori;inali, unika. Imma tant insibuha e[fef nikkupjaw stil ta’ [addie[or milli ni]viluppaw l-istil tag[na. Ma narawx il-valur veru f’dak li a[na u allura ng[addu [ajjitna nippruvaw inkunu xi [add ie[or.”

“Arlo;; sabi[ b[al dan rawh bla valur. Mhux g[ax ma setg[ux jirran;awh, imma g[ax kien e[fef ma ssewwihx.

Imma;ina tmur l-isptar u jg[idulek li m’g[andhomx partijiet!”

COLLAGE

2.

• Progressivi u konservattivi!

Illum u lbiera[! Min hu la[jar? Meta kien l-a[jar?

Dari kont niddeskrivi lili nnifsi b[ala progressiv prudenti. Illum, forsi g[ax qed nikber, niddefinixxi lili nnifsi b[ala konservattiv bissens. Ma jdejjaqnix il-;did bil-quddiem. Lanqas irrid nikkonserva affarijiet li spi//a ]mienhom. Imma ma n[addanx ;did sempli/ement g[ax ;did. Lanqas narmi lqadim sempli/ement g[ax antik. Ni]en sew.

• Mhux g[aqal li nkesksu l;did kontra l-antik u vi/eversa. M’hawn l-ebda

3.

{SIBIJIET

33

– sew ;did u sew qadim – u jarmi dak li g[andu jarmi – sew ;did u sew qadim. Il-

kapri//u] i]omm u#jew jarmi bl-addo//.

minn Dun Pawl Camilleri pauca43@gmail.com

persuna u l-ebda kategorija u l-ebda ]mien, li m’g[andhomx il-valuri u limitazzjonijiet. L-g[aqli hu dak li jifli bir-reqqa, biex i]omm dak li g[andu j]omm

Mulej, Int perfett. u ma titbiddel qatt u f’xejn.

Int konservattiv u progressiv.

Int taf il-verità kollha.

Int m’g[andekx inklinazzjonijiet bla sens.

• L-ikbar problema, naraha jien, hi, meta tarmi bladdo//. G[ax jekk i]]omm bla b]onn, dejjem tista’ tarmi meta trid. Imma meta tarmi dak li kien prezzju],

mhux dejjem fa/li ;;ibu lura. Dan jg[odd g[arrelazzjonijiet, g[all-Knisja, g[all-politika u g[al [afna oqsma. Anki fejn jid[lu lulied u t-trobbija tag[hom.

Pa/enzja, smig[ veru, djalogu u m[abba.

Ag[tina l-grazzja lilna tant limitati, li ma nintrabtux ma’ pre;udizzji imma mat-tfittix tal-verità kontinwament u bl-ikbar sin/erità.

Dawl fuq il-mewt ta’ :esù Kien fis-sena 33 ta’ [ajtu li :esù ;ie kkundannat g[allmewt. Ikkundannat g[allmewt tas-salib li, dak i]]mien kienet l-ag[ar mewt u l-iktar krudila li setg[et ting[ata. Kienu l-ag[ar kriminali li ji;u kkundannati g[all-mewt tas-salib. Jekk ilmewt tas-salib kienet l-aktar krudila g[all-kriminali, g[al :esù kienet wisq aktar talbi]a’. {alli naraw kif kien dan! :esù kellu ji;i msammar mas-salib b’mod wisq differenti minn kif kienu jissallbu kriminali o[ra. Kellu jitwa[[al mas-salib tant permezz ta’ jdejh kemm permezz ta’ saqajh. Kull musmar kien twil bejn sitt pulzieri u tmienja. Kuntrarju g[al kif ;eneralment narawh bl-imsiemer fil-palma ta’ jdejh, fil-ka] ta’ :esù limsiemer twa[[lu fil-polz tieg[u.

Fil-polz hemm g[erq li jasal

sal-ispalla. Is-suldati Rumani kienu jafu li, meta l-imsiemer kienu qeg[din ji;u msammra fil-polz, dak l-g[erq kien jinqasam u jitkisser. Hekk :esù kien ji;i m;ieg[el ju]a l-muskoli tad-dahar biex jista’ jissapportja ru[u u hekk ikun jista’ jie[u n-nifs.

Saqajh it-tnejn issammru flimkien. B’dan il-mod Hu kellu jistrie[ jew i]omm lilu nnifsu fuq musmar wie[ed, dak li wa[[al flimkien i]]ew; saqajn tieg[u mas-salib.

Min[abba l-u;ig[, :esù ma setax i]omm lilu nnifsu b’saqajh. G[aldaqstant, biex jista’ jkompli jie[u n-nifs, Hu kellu daqqa jserra[ fuq iddahar u daqqa fuq saqajh.

Wie[ed jista’ jimma;ina lisforzi ta’ :esù, l-u;ig[ u lkura;; tieg[u. :esù kellu jsofri dan kollu g[al aktar minn tliet sig[at.

Iva, g[al aktar minn tliet sig[at! Ftit minuti qabel ma miet, id-demm ma baqax

Xejn demm I]da, qabel ma l-imsiemer u l-lanza g[amlu l-parti tag[hom, :esù kien anki ;ie msawwat bil-frosta. U dan is-

minn Mons Anton Gauci

jo[ro; aktar minnu. Beda biss inixxi l-ilma mill-feriti tieg[u.

L-istampi tal-kur/ifissi juruna feriti f’idejh u f’saqajh, sa[ansitra ferita ta’ lanza f’;enbu. Martell isammar imsiemer kbar fil-polz tallemin u f’dak tax-xellug, saqajh fuq xulxin u musmar akbar imsammar ;o fihom, imbag[ad suldat Ruman jinfidlu ;enbu b’lanza.

swat kien tant a[rax li qattag[lu l-la[am minn ;ismu. Is-swat kien tant talbi]a’ li wi//u stess tqatta’ u lle[ja //arrtet minn wi//u. Ilkuruna tax-xewk nifditlu bilkbir il-qurrieg[a ta’ rasu.

Dawn huma torturi li bosta bnedmin ma kinux ikunu kapa/i je[duhom ming[ajr ma jmutu. :esù ma kellux aktar demm x’jo[ro;lu. Ilma biss [are; mill-feriti. Il-;isem tag[na fih madwar tliet litri u nofs ta’ demm, ji;ifieri lanqas gallun.

Minn :esù [are; dan iddemm kollu. Kellu tliet imsiemer imsammra f’;ismu, kuruna tax-xewk fuq rasu.

Fuq kollox, suldat Ruman jag[tih daqqa ta’ lanza f’sidru.

U, barra minn dan kollu, lumiljazzjoni li sofra meta ;arr

is-salib tieg[u g[al kwa]i ]ew; kilometri, filwaqt li lfolla kienet tob]oqlu g[al wi//u u tix[etlu l-;ebel. Listess salib kien ji]en kwa]i tletin kilo fil-parti tieg[u ta’ fuq fejn issammru jdejh.

Iva, :esù sofra dan kollu biex a[na nkunu nistg[u liberament nid[lu quddiem Alla. Miet g[alina biex dnubietna jkunu jistg[u jg[ibu. G[aldaqstant m’g[andniex nist[u li nkunu nsara. Ma ninsewx x’qal Sidna :esù Kristu stess: “Kull min jistqarr quddiem ilbnedmin li hu mieg[i, jien ukoll nistqarr li jiena mieg[u quddiem Missieri li hu fissmewwiet. I]da min ji/[ad lili quddiem il-bnedmin, jien ukoll ni/[ad lilu quddiem Missieri li hu fis-smewwiet” (Mt. 10,32-33).

Ming[ajr Alla ma jiena xejn. “G[al kollox nifla[ bissa[[a ta’ dak li jqawwini.”

(FIL, Iv, 13).

34 COLLAGE

KUR}ITAJIET

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Serqa f’film spiççat b’pulizija ta’ vera Serqa taparsi li kienet qed tin;ibed f’film f’Kalifornja kwa]i spi//at [a]in meta da[lu fin-nofs pulizija ta’ vera.

Il-Pulizija fi Glendora, fil-belt ta’ Los Angeles, da[lu sparati fil-[anut tal-kafè Classic Coffee wara li xi [add /emplilhom u rrapporta li kien ra li qed issir serqa fil-[anut minn nies li kienu mg[ammda. Il-Pulizija malli da[lu fil-[anut ordnaw lil dawk li kienu qed jag[mlu s-serqa biex jitfg[u l-armi fl-art u ma ji//aqilqux.

Wie[ed mill-ir;iel obda mill-ewwel imma l-ie[or dam ja[sibha. Pulizija minnhom qal li

kien kwa]i wasal biex jisparalu g[ax ma nteba[x li l-arma li kellu kienet finta.

Jonathan Sperling, il-manager tal-post, qal li kien hu li ta l-permess biex tin;ibed isserqa imma qatt ma g[addielu minn rasu biex jinforma lill-Pulizija inkella rax jekk kienx hemm b]onn ta’ permess biex isir il-;bid.

Il-Pulizija fi Glendora qalet li l-azzjonijiet kollha li ttie[du minn dawk pre]enti kwa]i wasslu biex kienet se ssir di]grazzja kbira.

“Imma kollox kien salvat min[abba lprofessjonalità tal-uffi/jali tal-pulizija,” temmet tg[id l-istqarrija tal-Pulizija.

Ma jriduhx fil-pajji] g[ax o[xon i]]ejjed Kok mill-Afrika ta’ Isfel li ja[dem fi New Zealand kien infurmat uffi/jalment li ma setax ikompli jg[ix fil-pajji] g[ax kien o[xon wisq. Luffi/jali tal-immigrazzjoni infurmaw lir-ra;el, Albert Buitenhuis li ji]en 130 kilo, li ma kienx fi stat a//ettabbli ta’ sa[[a.

Buitenhuis u martu Marthie marru jg[ixu fi Christchurch fl- 2007 u Martie tg[id li f’dik is-sena ]ew;ha kien ji]en 160 kilo.

Hi qalet li minn dik is-sena sa issa qatt ma kien hemm problemi biex i;eddu l-visa tax-xog[ol.

“Kull sena konna napplikaw u ning[ataw ilvisa ming[ajr inkwiet,”

Il-[xuna [a]ina, l-aktar jekk tapplika biex ta[dem fi New Zealand

qalet il-mara. “Fil-fatt meta ;ejna ng[ixu hawn ir-ra;el kien aktar o[xon milli hu llum.”

Il-koppja issa kitbet lillMinistru tal-Immigrazzjoni bit-tama li jit[allew jg[ixu u ja[dmu fi New Zealand u jsemmu l-fatt li r-ra;el naqas mil-pi].

Imma kelliem g[allImmigrazzjoni tenna li lapplikazzjoni ta’ Buitenhuis ma setg[etx tkun a//ettata min[abba li l-[xuna ]ejda tieg[u tpo;;ih f’riskju kbir g[al sa[[tu u din tista’ twasslu g[ad-dijabete, mard tal-qalb u pressjoni.

Skont il-Ministeru tasSa[[a ta’ New Zealand hemm aktar minn miljun ru[ u 10 fil-mija tat-tfal fil-pajji] li g[àndhom pi] ferm aktar milli suppost g[all-età tag[hom.

Inqabad mill-Facebook li kien mi]]ewwe; di;à Mara Awstraljana sabet li ]ew;ha ;did kien g[adu mi]]ewwe; meta lmara tieg[u kkuntattjatha fuq ilFacebook.

Il-mara ta’ 38 sena minn Melbourne i]]ew;et lir-ra;el ta’ 40 sena f’/erimonja /ivili.

Meta r-ra;el intalab i;ib dokumenti li juru li kien divorzjat wie;eb li l-ewwel ]wie; tieg[u ma kienx validu.

Imma ftit jiem wara ]-]wie; tag[ha l-mara r/eviet messa;; fuq il-kont tag[ha ta’ Facebook li kien jg[id: “Kif jista’ jkun li int is-Sinjura Keyet meta hi jien is-Sinjura Keyet?”

Il-koppja l-;dida issa nfirdet u lmara qed titlob li jittie[du passi kriminali kontra r-ra;el u jakku]awh b’bigamija.

Nikolai Kupriakov, il-pittur bil-[mie;

Pittur bil-[mie; allega li qed ikun bullied mill-:ustizzja Pittur minn Montreal fil-Kanada allega li qed ikun bullied millPulizija u l-:ustizzja fi Quebec wara li pin;a bil-[mie; talannimali wi// ta’ ma;istrat mara.

Nikolai Kupriakov [oloq tpin;ija ta’ Claudine Roy bil-[mie; wara li din ma kinitx laqg[et talba tieg[u li g[amel kontra lMinistru tal-Kultura ta’ Quebec.

Ir-ra;el imwieled ir-Russja pin;a l-opra tieg[u quddiem ilqorti ta’ Montreal u ftit tal-jiem wara r/ieva ta[rika mill-Pulizija.

Fiha ntalab biex imur jag[mel e]ami tal-mo[[ wara li kien applika biex ikun jista’ j;orr arma tan-nar fuqu.

Kupriakov qal li din kienet diskriminazzjoni g[ax ilu jispara bl-armi sa minn mindu kien tifel u g[andu bosta armi re;istrati f’ismu.

Il-pittur qal li l-pulizija qalulu li kienu m[assba g[ax seta’ jkun ta’ theddida g[alih jew g[all-o[rajn.

Kupriakov ipprotesta g[all-ittra li ntbag[titlu u akku]a lillawtoritajiet li kienu qed jippruvaw ji//ensurawh.

Spara fuqu stess waqt li kien rieqed Ra;el minn New Hampshire fl-Istati Uniti qam f’daqqa mir-raqda meta sema’ sparatura u sab li waqt li kien rieqed, u jimxi, kien spara lejh stess u laqat irkupptejh.

Ir-ra;el, li ma ng[atax ismu, ittie[ed l-isptar bi ;rie[i serji. Dak il-[in kien wa[du g[ax martu kienet ix-xog[ol.

Il-Pulizija qalet li ma kienx ka] li xi [add jittie[ed l-g[assa u jkun akku]at b’xi delitt g[ax dan kien ka] /ar ta’ in/ident.

Ka] b[al dan meta xi [add spara lejh stess waqt li kellu [mar il-lejl se[[ f’Colorado tliet snin ilu u kien imvolut ra;el ta’ 63 sena.

COLLAGE PASSATEMP 35

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013 Mimdudin> 1. Ta[rika min[abba kitba pubblika mag[duda ta’ malafama (6) 3. Hekk tista’ tkun waqg[a mill-g[oli li ;;ib il-mewt (6) 7. Ilbist g[all-ewwel darba (7) 8. Is-soppa tag[ha kienet, g[adha u tibqa’ tajba! (5) 9. Mag[qudin b[all-Istati tal-Amerika (5) 10. Tilef il-kura;; kollu li kellu (4,5) 11. Pa/enzja (5) 13. Ma tkellimx i]jed (6) 15. {sieb ta’ inkwiet qawwi u fitt li ma tkunx tista’ titbieg[ed minnu g[alkemm tipprova (6) 17. Qatg[a minn [ob]a s[i[a (5) 21. Xortih [a]ina (9) 23. Jag[mluhom id-dol/iera (5) 24. Dawn tax-xemx qawwija fis-sajf (5) 25. Xorti tajba (7) 26. Jag[mluha l-vavi. Tag[milhiex int! (6) 27. Il-[uta li taqbad Romina jew Marion? (6) Weqfin> 1. B]onju] [afna g[al dak li kien ibig[ il-pitrolju (6) 2. Tkabbar fid-daqs x’[in tara minnha (5) 3. Jg[idu li jidher dan! (5) 4. Ittaqqab b’siringa (7) 5. Mitra[ li timtedd fuqu (5) 6. ?angatura (6) 7. Issibha fl-a[[ar tal-mazzita, ng[idu (5) 12. Lewn ta’ parti mill-arblu? (3) 14. Arma ]g[ira li taqta’ (3) 15. Kristjani (6) 16. Taf issibha mimlija bl-inbid (7) 18. Iddejqek qalb il-folla (5) 19. Ng[idu li s[una tajba! (5) 20. Nofs mara u nofs [uta (6) 22. B’tefg[a tan-nifs ’il barra tag[mel gundalla? (5) 23. Pjaneta li ssib fi skamplu, Ton! (5) Soluzzjoni tat-Tisliba ta’ dehret il-{add li g[adda Mimdudin> 1. Timbru; 3. Bwieqi; 7. Munzell; 8. Fenka; 9. }iffa; 10. Bla [niena; 11. Samba; 13. Stampi; 15. {amsin; 17. {otob; 21. Lukandier; 23. Krema; 24. Album; 25. Fittixt; 26.

Issara; 27. Jannar.

Weqfin> 1. T[o]]u; 2. Renta; 3. Balla; 4. Infinit; 5. Kelba; 6.

Kanali; 7. Moffa; 12. Mus; 14. Art; 15. {allat; 16. Innamra; 18.

Onest; 19. Frott; 20. Maqdar; 22. Isfra; 23. Kbira.

3

2

1

4

5

6 8

7

10

9

11

13

12

14

pin 15

16

PUBLICATIONS

18

17

20

19

21

22

24

25

26

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

23

27 IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450.

G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tat-Tisliba tal-{add 4 ta’ Awwissu 2013 hu: Victor Scerri, 81, ‘Maria’, Triq Ponsonby, G]ira.

Minn tikka g[al o[ra G[aqqad it-tikek bin-numri mill-1 sal-40 u jitfa//a xi [add qed jidderie;i orkestra.

Jekk se ssuq...

TIXROBX Jekk se tixrob...

ISSUQX

Tisliba bin-Numri

In-numru 552 jinsab ittikkjat u mni]]el fejn suppost f’din il-gradilja. Dan se jg[inek mhux ftit biex issib fejn g[andhom jitni]]lu nnumri l-o[ra kollha li hawn f’dawn il-[ames listi. Ikun jaqbillek jekk kull numru li ssib tittikkjah biex ma tirrepetihx.

Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni... ag[ti d-demm

36

Televi]joni

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Niltaqg[u • 09.00 Malja • 11.00 Belle Donne • 12.30 Best Deal • 13.00 {in g[al Kollox • 15.00 Nintrefa ’il Fuq • 16.00 Ipokriti • 18.00 Teleshopping • 18.30 Bejnietna l-{bieb • 20:30 - News Point • 21.00 }iffa • 23.00 Newspoint.

Iris

melita 176

10.45 Middle of Nowhere. Film 2006 • 12.55 Moonlight Mile. Film 2002 • 15.05 Holy Smoke. Film ’99 • 17.15 Mad City. Film ’97 • 19.25 L’ultima porta. Film 2004 • 21.05 Viola bacia tutti. Film ’98 • 22.45 La guerra di Mario. Film 2005 • 00.40 L’ospite d’inverno. Film ’96.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.15 Buzz and Tell • 07.20 Bobinogs • 07.30 3rd & Bird • 07.40 Me Too! • 08.00 Garth and Bev • 08.10 Tweenies • 08.30 The Weakest Link • 09.15 Last of the Summer Wine • 09.45 My Family • 10.15 Hustle • 12.45 The Weakest Link • 13.30 Twenty Twelve • 14.00 Show Me the Funny • 14.50 Doctors • 17.10 Doctor Who • 17.55 Last of the Summer Wine • 18.25 BBC Proms • 20.30 My Family • 21.00 Hustle • 21.50 Silent Witness • 23.30 Moses Jones.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.35 Funny Face. Film ’57 (U) • 09.15 Les Girls. Film ’57 (A) • 11.10 Ice Station Zebra. Film ’68 (U) • 13.30 The Naked Spur. Film ’53 (A) • 15.00 Jeremiah Johnson. Film ’72 (PG) • 16.50 The Girl and the General. Film ’67 (AA) • 18.35 The Prize. Film ’63 (A) • 21.00 Shaft. Film ’71 (15) • 22.45 The Omega Man. Film ’71 (PG).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

06.35 Gator. Film ’76 (AA) • 08.30 Joey. Film ’97 (U) • 10.05 Making Mr Right. Film ’87 (15) • 11.40 Bio-Dome. Film ’96 (12) • 13.15 How to Beat the High Cost of Living. Film ’79 (AA) • 14.55 MGM’s Big Screen • 15.10 One Summer Love. Film ’76 (15) • 16.45 The Alamo. Film ’60 (U) • 19.20 Laws of Gravity. Film ’92 (18) • 21.00 Hang ’Em High. Film ’68 (X) • 22.55 Echo Park. Film ’85 (15).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 American Loggers: Trauma on the Golden Road • 08.10 Mythbusters: Walk a Straight Line • 09.05 X-Machines • 09.55 Extreme Engineering: Major League Stadium • 10.50 Yukon Men: Going for Broke • 11.40 Finding Bigfoot: Badlands Bigfoot • 12.35 Auction Kings: Ouija Board # Richard Petty Jeep • 13.05 Auction Kings • 13.30 Baggage Battles • 14.00 Baggage Battles • 14.25 Auction Hunters: Miami Heat • 14.55 Auction Hunters: The Chicago Grand Slam • 15.20 Dual Survival: Meltdown • 16.15 Ultimate Survival: Bear Eats • 17.10 Ultimate Survival: Compilation 2 • 18.05 Fast N’ Loud: Stung • 19.00 How It’s Made: Pro Hockey Sticks # Bronzed Baby Shoes # Treadmills • 19.30 How It’s Made: Dream Cars • 20.00 River Monsters: Cold-Blooded Horror • 21.00 Masters of Survival: To Hell and Back • 22.00 Deadly Worlds, Hidden Dangers: The Samaritans • 23.00 Werner Herzogs Death Row: Conversation with Joseph Garcia and George Rivas.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 Amazing Race • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

10.00 Parking Wars • 12.00 Little Miss Perfect: Maggie vs Taylor vs Madison • 13.00 Little Miss Perfect: Madison vs Angelina • 14.00 Little Miss Perfect: Kayla vs Aliyah • 15.00 Little Miss Perfect: Kaylee vs Shelby • 16.00 Little Miss Perfect: Maggie vs Taylor vs Madison • 17.00 Little Miss Perfect: Madison vs Angelina • 18.00 Little Miss Perfect: Kayla vs Aliyah • 19.00 Little Miss Perfect: Kaylee vs Shelby • 20.00 Real Housewives of Beverly Hills: Life, Liberty and the Pursuit of Wealthiness • 21.00 Dance Moms: Cathy Brings It On • 22.00 Hardcore Pawn: Face Off • 22.30 Hardcore Pawn: Last Man Standing • 23.00 Real Housewives of Beverly Hills: Life, Liberty and the Pursuit of Wealthiness

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

08.35 Auto GP Motor Racing • 09.00 Auto GP Motor Racing: World Series, Nurburgring: Race 1 (live) • 09.45 WATTS • 10.00 EuroHockey Championships Hockey: England v Poland (live) • 11.30 UCI World Tour Cycling • 12.15 World Championships Athletics • 13.45 World Championships Athletics: Day 9 (live) • 17.00 Greene Light • 17.15 UCI World Tour Cycling • 18.00 Women’s EuroHockey Championships Hockey: Germany v England (live) • 19.30 World Championships Athletics • 21.00 Greene Light • 21.15 Boxing • 23.05 World Championships Athletics.

Eurosport 2

melita 601, GO Plus 802

07.00 UCI World Tour Cycling • 08.00 J League Football • 10.00 World Championships Athletics • 12.00 ICF World Cup Slalom Canoeing (live) • 13.00 UCI World Tour Cycling • 14.30 UCI World Tour Cycling: Eneco Tour of Benelux: Stage 7 (live) • 16.30 Cycling • 17.30 EuroHockey Championships Hockey • 18.30 World Championships Athletics • 20.00 EuroHockey Championships Hockey: Spain v Scotland (live) • 21.30 EuroHockey Championships Hockey • 22.30 UCI World Tour Cycling.

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 07.30 08.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 16.00 17.00 18.00 18.10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.35 23.00

NET News Iswed fuq l-Abjad (r) Missjoni Telebejg[ Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest (r) NET News U/u[ Skoperti 4 Given (r) NET News Flusek (r) Premier NET News, NET Sports, NET Meteo Skoperti NET News Minn Festa g[al O[ra (r) NET News.

ANDIE MacDOWELL f’xena mill-film PATRICIA CORNWELL A RISCHIO (Raidue 15.50). Dan hu thriller ma[dum apposta g[attelevi]joni fl-Istati Uniti fl-2010

TVM 07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 22.15 23.05

melita 101, GO Plus 101

L-G[odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im[a]en tal-Festi Is-Sajf mas-Salv Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet X Factor A[barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A[barijiet Merlin Sinbad Madwarna A[barijiet Mixage Atlantis A[barijiet Miami Vice. Film 2006 Ripper Street A[barijiet fil-Qosor.

TVM 2 07.00 08.30 09.00 09.45 10.30 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.15 15.00 15.50 16.00 17.00 19.10 19.30 19.40 20.30 20.35

21.35 22.25 23.00

melita 104, GO Plus 104

News Lonely Planet: Best in Asia Quddiesa Sensilhena G[anafest Kenn il-Ba[[ara Mill-Im[a]en tal-Festi G[awdex Illum Swim Up Is-Sajf mas-Salv Mixage World’s Worst Disasters Doc 7 Aqta’ Kemm Ulied in-Nanna Venut flAmerika Madwarna A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ G[anafest A[barijiet bl-Ingli] Closing Concert - Malta Arts Festival Sinbad Int Min Int Delitti f’Malta.

ONE melita 103, GO Plus 103

07.15 ONE News 07.30 Ikoni (Festa Sant’Elena, Birkirkara) 12.30 ONE News 12.45 Mad-Daqqa t’G[ajn (r) 13.45 Teleshopping 15.00 Miss Malta (r) 17.30 ONE News 17.40 Sajf ma’ Gaffiero (r) 18.40 Fish On (r) 19.30 ONE News 20.15 Kun/ert b’tislima lil Duminku Mintoff 23.30 ONE News.

Raiuno melita 150 GO Plus 201

07.00 Tg 1 07.05 14˚ Distretto 08.00 Tg1

08.20 09.00 09.05 09.55 10.30 10.55 12.00 12.20 13.30 14.00 16.30 16.40 18.50 20.00 20.35

23.40 00.45 01.10 01.25

Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dream Road 2012 Linea verde orizzonti estate A sua immagine Santa messa dalla Chiesa di Santa Maria della Neve in Latino (Brindisi) Angelus Linea verde estate Tg 1 telegiornale L’altra tv - Il caso Sanremo Tg 1 telegiornale Appartamento per... 3.

FIlm 2008 Reazione a catena Tg 1 Football. Supercoppa Italiana. Juventus v Lazioo Speciale Tg 1 Tg 1 notte # Che tempo che fa Applausi speciale Norma

Raidue melita 151, GO Plus 202

20.00 20.25 21.05 23.25 23.30 00.30 01.25

Blob Emily Owens. TF Kilimangiaro Tg 3 L’amore buio. Film 2010 TG 3 TeleCamere.

Canale 5 melita 16#154, GO Plus 205

08.00 Tg 5 mattina 08.50 Tg com 09.10 Una sorellina di troppo.

Film 2008 11.00 Cibo per la mente 12.00 Melaverde 13.00 Tg 5 13.40 L’arca di Noè 14.00 Sangue caldo 16.15 Fratelli Benvenuti 17.20 Rosamunde Pilcher 20.00 Tg 5 20.40 In fondo al cuore. Film ’99 23.05 Una sconosciuta nell’ombra. Film 2009 01.00 Tg 5 notte 01.30 L’uomo in più. Film 2001.

06.30 Real School 10.00 Voyager Factory: Inside the World 10.45 Il nostro amico Charly. TF 11.30 La nave dei sogni Viaggio di nozze a Las Vegas. Film 2007 13.00 Tg 2 giorno 13.45 Delitto in paradiso. TF 14.50 Il commissario Herzog 15.50 Patricia Cornwell - A rischio. Film 2010 17.15 Squadra Speciale Lipsia 18.05 La doppia vita di Eleanor Kendall. Film 2008 19.35 Lasko. TF 20.30 Tg 2 notizie 21.05 Hawaii Five-O. TF 21.50 Under the Dome. TF 22.40 NYC 22. TF 23.25 Tg 2 notizie 23.40 La domenica sportiva estate 00.40 Protestantesio 01.10 Hawaii Five-O. TF.

Rete 4

Raitre

Italia 1

07.10 08.00 09.30 11.15 12.00 12.25 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 16.30 18.10 18.25 19.00 19.30

melita 11#152, GO Plus 203

L’alba delle Dolomiti Camilla. Film ’54 Maigret a pigalle. Film ’67 New York New York. TF Tg 3 Telecamere salute Prima della prima. Don Giovanni Passepartout Tg regione Tg 3 Capricorno One. Film ’78 Due tipi incorreggibili.

Film ’86 Kilimangiaro - Serie d’estate Tgr - Il palio dell’Assunta Tg 3 Tg regione

melita 14#153, GO Plus 206

08.10 Vita da strega. TF 09.20 Le storie di viaggio a...

10.00 Santa Messa da San Giovanni Rotondo (Foggia) 11.00 Pianeta mare 11.30 Tg 4 12.00 Pianeta mare 12.55 Slow Tour 14.00 Tg 4 14.40 Donnavventura 15.20 Boccaccio ’70. Film ’61 16.45 Il Presidente del Borgorosso Football Club.

Film ’71 18.55 Tg4 Telegiornale 19.35 Tierra de Lobos 20.30 Tempesta d’amore. soap 21.30 Speciale viaggio a...

24.00 Matrimonio impossibile.

Film 2003 01.55 La licele seduce i professori. Film ’79.

melita 20#155, GO Plus 204

07.00 Quelli dell’intervallo. sitcom 07.40 Cartoons 10.40 Merlin. TF 12.25 Studio aperto 13.00 Sport Mediaset 13.40 L’arca di Noe. Film ’99 16.30 Cosi Fan Tutte 2. sitcom 16.45 Moto/ikli]mu. GP Indianopolis 17.55 La vita secondo Jim 18.30 Studio aperto 19.00 Le riserve. Film 2000 20.50 Fuori giri 21.30 Archimede - La scienza secondo Italia 1 24.00 Ammesso. Film 2006 01.55 Sport Mediaset 01.20 Studio aperto.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Televi]joni#Radju

37

radju Radio 101

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Mu]ika bla kumment • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

BIANCA (Iris 21.00) - Nanni Moretti (fir-ritratt fuq il-lemin hawn fuq ma’ Laura Morante), li g[ada jag[laq 60 sena, mhux biss hu l-attur prin/ipali f}dan il-film drammatiku Taljan tal-1983, i]da hu wkoll ir-re;ista. G[alliem tal-matematika jkollu delizzju pjuttost stramb. Dak li jistudja l-[ajja ta’ kuljum tal-;irien tieg[u u tan-nies li jaf. Meta tinqatel ;ara tieg[u, hu jkun fost dawk suspettati.

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 Notti magiche • 10.30 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 Bon;u ONE • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.30 Il-{add fuq ONE • 15.00 ONE Weekend • 15.25 Djarju Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Music Mix • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 Kull {add g[all-Frisk • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Memorji tal-Gwerra • 15.30 Sunday Breeze • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Rispett Kollu.

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

APPARTAMENTO PER... 3 (Raiuno 16.40) - FilmIndjan li n[adem fl-2008 dwar ]ew;t i[bieb Indjani li jkunu qed ifittxu biex jikru dar f’Miami. Il-bi//a jirri]ulta li xejn ma tkun fa/li.

G[aldaqstant jidde/iedu li jag[mluha ta’ gay u jikkonvin/u lis-sbej[a Neha biex jaqsmu mag[ha l-appartamenjt tag[ha.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Ikoni Mu]ikali Taljani • 10.00 Kordi Spanjoli • 11.00 Classic FM • 12.00 Allegro ma non troppo • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 F’:ie[ il-Qaddisin • 15.00 Kurunella {niena Divina • 15.30 Bejn {sieb u Armonija • 16.30 Mill-G[anja tal-Poplu • 17.00 Kuntatt • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

IL BARBIERE DI SIBERIA (Iris 15.40) - Julia Ormond (fir-ritratt) hi fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Russu li n[adem fl-1998 b’re;ija ta’ Nikita Mikhalkov. Fost il-

mu]ika u]ata b[ala soundtrack insibu xog[lijiet ta’ Mozart u ta’ Chopin.

IN FONDO AL CUORE (Canale 5 20.40) - Ilprotagonista ta’ dan il-film drammatiku tal-1999 b’re;ija ta’ Ulu Grosbard hi Michelle Pfeiffer. Numru ta’ snin ilu hi tkun tilfet tifel ta’ età ]g[ira billi [add ma jaf fejn spi//a. Issa jkun ;iet t[abbat il-bieb persuna li tista’ tkun dak it-tifel...

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

38 Klassifikati PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Bu;ibba u l-Qawra

G{A}LA ta’ appartamenti kbar lesti b’]ew; kmamar tassodda jew tlieta. ?emplu lissid fuq 21572062 jew 99497887.

L-G[adira (Tas-Sellum)

BOATHOUSES kbar (60 pied) u o[rajn ]ag[ar quddiem il-ba[ar. ?emplu lissid fuq 21572062 jew 99497887.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013 Santa Venera (Triq Parilja u Triq ix-Xarretta)

MAISONETTES u appartamenti ;odda akbar minn tas-soltu fuq pjanti varjati, fi n[awi presti;ju]i. ?emplu lis-sid fuq 21572062 jew 99497887, www.savewayproperties. com

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 115-il

pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.

VETTURI Ford Mondeo Mk2

TA’ Malta. Mileage baxx f’kundizzjoni tajba [afna.

ST200 kit u alloy wheels ori;inali. Dejjem iggaraxxjata. G[andi wkoll [afna parts li jmorru mag[ha.

Prezz €3000. ?emplu 99422082.

AVVI}I Accounts

VAT, taxxa, pagi, bolli, e//.

Xog[ol effi//jenti g[allb]onnijiet tieg[ek u b’rata tajba [afna. ?empel jew ibg[at sms fuq 79283252 g[al appuntament.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bis-sejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//.

Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol.

B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.

Messa;;i

TRID tnaqqas mill-u;ig[ jew l-istress ta’ kuljum.

?emplu g[al messa;;i rilassanti totali minn terapista mara fuq 77865583. T[ossok a[jar ]gur.

Nixtri

RAM isfar u a[mar, stainless steel, bibien, twieqi tal-aluminju, cable wire, batteriji, karozzi, [adid, statwi u fajjenza antika.

In[allas fil-pront. ?emplu 21430185 jew 99469467.

Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//.

B’sitt xhur garanzija fuq ilparts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570.

Servizz fil-pront.

Tiswijiet

MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.

Klassifikati 39

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013 G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Pushchair

NEONATO Reverso Sport - 3 Wheeler f’kundizzjoni perfetta, kwa]i ;dida. ?emplu 79409398.

Toilet seats

NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

Tombla sheets

B’numri kbar u kuluri differenti. Sett ta’ 8 u 10. Free delivery g[al G[awdex ukoll.

Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – minna[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprinting press.com

JIN{TIE:U A;enti

TAT-telesales me[tie;a biex jing[aqdu mat-tim tas-sales tag[na. Dawk mag[]ula jibdew ibig[u l-prodotti u sservizzi minn fuq it-telefown.

Paga u commission tajbin flimkien ma’ benefi//ji o[ra jing[ataw lil dawk mag[]ula.

M’hemmx b]onn esperjenza.

It-ta[ri; kollu se ji;i pprovdut.

Ibg[at is-CV tieg[ek fuq careers@melitaplc.com.

Car washers

FULL-TIME u part-time, quality inspectors biex ja[dmu mal-kumpanija

United Garage Limited, rappre]entanti tal-Hertz ibba]ata l-G]ira. L-applikanti jrid ikollhom li/enzja nadifa tas-sewqan g[al dawn l-a[[ar tliet snin. G[al appuntament /emplu 21314636#7 mitTnejn sal-:img[a bejn it8.30am u l-4.30pm.

Xufier#a

BIL-karozza tieg[u#tag[ha biex iwassal#twassal mara tag[mel xi qadjiet meta jkollha b]onn. ?emplu 21663029 jew 99237003.

PRIVAT O-Level#Forms 1-4

MALTI, Matematika, Taljan, Ingli] u Physics. Postijiet: Marsaskala, il-Kalkara, il{amrun jew Birkirkara. ?emplu 21660812, 21472561, 99458791 jew 99891548.

Pure Maths u Physics

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u blesperjenza. Marsaskala, ilKalkara, Birkirkara u l-

{amrun (qrib il-Junior College). ?emplu 21660812 jew 99458791.

Malti

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u b’esperjenza, il-{amrun qrib il-Junior College. ?emplu 21472561 jew 99891548.

Jekk se ssuq... tixrobx

40 Avvi]i PN

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

{AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634.

AVVI}I SO?JALI RYAN CALLUS. Il-{bieb ta’ Ryan Callus se jorganizzaw Barbecue, is-Sibt,

24 ta’ Awwissu fit-8.30 p.m. fix-Xara Lodge, ir-Rabat.

Prezz €15 u t-trasport g[al €1.50. G[al aktar informazzjoni /emplu 99847033, 79461207 jew 21461002.

IN-NADUR. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue, is-Sibt, 24 ta’ Awwissu fis-7.30 p.m. fi :nien il-Kunsill, Triq il-

Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco

Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja ?ensu Galea Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd David Agius Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Fredrick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech Kelliem g[all-Finanzi Joe Cassar Kelliem dwar l-Edukazzjoni Jason Azzopardi Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Chris Said Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Francis Zammit Dimech Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Clyde Puli Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Mario Galea Kelliem g[all-Anzjani Robert Arrigo Kelliem g[at-Turi]mu Charlò Bonnici Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Stephen Spiteri Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà Michael Gonzi Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Tony Bezzina Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Antoine Borg Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi Robert Cutajar Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport Kristy Debono Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Albert Fenech Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni Claudio Grech Kelliem g[as-Sa[[a Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej

simon.busuttil@teampn.org mario.demarco@teampn.org beppe.fenechadami@teampn.org /ensu.galea@teampn.org david.agius@teampn.org fredrick.azzopardi@teampn.org giovanna.debono@teampn.org george.pullicino@teampn.org tonio.fenech@teampn.org joe.cassar@teampn.org jason.azzopardi@teampn.org chris.said@teampn.org francis.zammitdimech@teampn.org carm.mifsudbonnici@teampn.org clyde.puli@teampn.org mario.galea@teampn.org robert.arrigo@teampn.org charlo.bonnici@teampn.org stephen.spiteri@teampn.org

Madonna ta’ Fatima, inNadur. Mistiedna spe/jali lKap tal-Partit Simon Busuttil u l-Uffi/jali tal-Partit. Prezz €10 g[all-kbar u €5 g[attfal ta’ ta[t it-12-il sena.

G[all-biljetti /emplu 79284487 jew ibag[tu email lil nadurpn@gmail.com.

BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Fenkata, il-:img[a, 30 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fisSunny Bar & Restaurant, lIm;arr. Prezz €20 g[allkbar u € 8 g[at-tfal ta’ bejn il-5 u t-12-il sena. Trasport provdut. Bookings jew biljetti mill-Uffi//ju PN tallokalità jew /emplu 79914618 jew 99490149.

Mistiedna spe/jali d-Deputat tad-Distrett Stephen Spiteri u l-kandidati g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew.

BIRKIRKARA. IlKumitat Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue, is-Sibt, 31 ta’ Awwissu fit-8 p.m. fillukanda Seabank Resort & Spa, l-G[adira. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal.

Trasport provdut g[all-prezz ta’ €2 u g[all-biljetti /emplu 79440036 jew 99891870.

Mistiedna spe/jali l-Kap talPartit Simon Busuttil, il-Vi/i Kap Beppe Fenech Adami u l-Membri Parlamentari Tonio Fenech u Claudette Buttigieg.

ANTOINE BORG. Il{bieb ta’ Antoine Borg se jorganizzaw Barbecue, il:img[a, 13 ta’ Settembru fil-lukanda The Palace, TasSliema. G[all-biljetti /emplu 79703644 jew 27450117.

Trasport provdut b’xejn.

Mistiedna spe/jali l-Kap talPartit Simon Busuttil u lkandidati g[all-elezzjoni talParlament Ewropew.

AVVI}I O{RA IL-KALKARA. IlKumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom lis-Segretarju, Kumitat Sezzjonali PN Kalkara, Ka]in PN, Xatt talKalkara, il-Kalkara. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a.

IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq irReb[a, il-G]ira. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a.

L-IM:ARR. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN M;arr, Ka]in PN, Triq Sir Harry Luke, l-Im;arr. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a. {AL TARXIEN. IlKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-Bar qed jifta[ mitTnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’l quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers.

michael.gonzi@teampn.org tony.bezzina@teampn.org antoine.borg@teampn.org claudette.buttigieg@teampn.org ryan.callus@teampn.org robert.cutajar@teampn.org kristy.debono@teampn.org albert.fenech@teampn.org claudio.grech@teampn.org paula.mifsudbonnici@teampn.org marthese.portelli@teampn.org

:urnata G[awdex organizzata mill-MNPN Il-{amis 4 ta’ Settembru 2013 Prezz €18 inklu] ikla g[and is-Seashells Restaurant, ix-Xlendi G[al booking /empel 99473932 jew 79603401 Tluq 6.45 a.m.

Il-{add, 18 taâ&#x20AC;&#x2122; Awwissu, 2013

41

SPORT

Jibda l-Kampjonat Premier 2-2

Bolt jirba[ anki l-200m 2 1

Ara pa;na 47

Ara pa;na 44

42 Sport

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

WATERPOLO

Neptunes jirb[u ming[ajr ma jibbrillaw minn Stewart Said

Sirens Ritter Sport..............8 Neptunes Emirates............15 (0-2),(3-3),(2-5),(3-5) Neptunes Emirates baqg[u jittamaw meta rritornaw g[arreb[ wara li g[elbu lil Sirens Ritter Sport, 15-8. Il-partita kienet pjuttost kwieta, b’Neptunes dejjem filvanta;;; i]da kien biss fla[[ar sessjoni li huma g[alqu l-partita. B’din ir-reb[a, Neptunes re;g[u g[ollew ilmoral bi t[ejjija g[all-final tan-knock-out kontra Sliema.

Neptunes reb[u l-ewwel sessjoni, 2-0, b’]ew; goals ta’ Tamas Molnar. Sirens baqg[u fil-partita fit-tieni sessjoni meta tripletta ta’ Alex Attard wie;bet g[at-tliet goals ta’ Steve Camilleri, biex salmistrie[, it-tim ta’ Markoch kien 5-3 minn fuq.

Neptunes [adu l-partita f’idejhom fit-tielet sessjoni, skurjaw [ames goals minn [ames plejers differenti u marru 10-5 fil-vanta;;.

Neptunes g[alqu l-partita fla[[ar sessjoni biex re;g[u jinsabu punti indaqs ma’ San :iljan, i]da b’partita aktar.

Sirens: A. Grech, Z. Mizzi (1), M. Grech (1), J. Napier, F. Cimarosti (1), C. Kiss, J.

Borg, D. Cutajar, A. Zarb Cousin, A. Attard (5), S. Micallef, G. Merten, J. Cremona Neptunes: A. Borg Cole, N. Lanzon, A. Sammut, M. Stellini, T. Agius (1), A. Ciric (2), S. Camilleri (7), J. Camilleri, M. Lanzon, S. Gravina (1), B. Lanzon, T. Molnar (4), C. Mercieca Referees: Giuseppe Fusco, Massimo Angileri

Otters Nivea.........................4 Valletta United..................15 (0-4),(2-2),(2-5),(0-4)

risposta. Il-Beltin marru sa[ansitra 6-0 minn fuq, i]da goals minn Vuksanovic u Dimech naqqsu l-mar;ni.

Valletta re;g[u ]iedu r-ritmu fit-tielet sessjoni u g[alqu lpartita meta fet[u vanta;; ta’ seba’ goals. Il-partita de/i]a, i]]ew; timijiet bdew jistennew li tispi//a l-partita, bil-kow/ ta’ Valletta, Anthony Farrugia, iserra[ diversi plejers, fejn sa[ansitra skorja Jean Carl Farrugia, li skorja l-ewwel goal tieg[u biex g[amel l-iskor finali 15-4.

Otters: N. Grixti, G. Attard, G. Zammit, A. Borg, P. Sciberras, A. Cachia, K. Scicluna, D. Schembri, A. Edward (1), S. Dimech (1), C. Martin, I. Vuksanovic (2), K. Grima Scott Valletta: R. Sciortino, S. Meli (1), R. Calleja, M. Korolija (3), J.C. Farrugia (1), S. Cachia (3), M. Cordina (2), C. Zammit (2), C. Debono, R. Scerri (2), A. Arrigo, D. Filipovic (1), Z. Sciberras Referees: Alex DeRaffaele, Ronnie Spiteri

Kif Jinsabu Premier

San :iljan Neptunes Sliema Sirens Exiles

1 Divi]joni

L R D T F K Pti

10 11 11 10

9 9 6 2 9 0

0 0 0 0 0

1 145 123 27 2 169 91 27 5 139 118 18 8 97 149 6 9 81 138 0

L R D T F K Pti

Valletta 11 10 0 1 155 86 30 Marsascala 11 7 0 4 129 116 21 Otters 10 4 2 4 95 117 14 Ta’ Xbiex 10 3 1 6 121 132 10 Marsaxlokk 10 0 1 9 95 144 1

Ic-‘Champions’, Valletta United, kisbu l-g[axar reb[a tal-kampjonat meta f’partita bla storja g[elbu lil Ters Nivea, 15-4. Kif jindika liskor, din kienet partita ddominata mill-Beltin, b’Otters joffru ftit oppo]izzjoni, spe/jalment wara li tilfu l-ewwel sessjoni.

G[al Valletta, g[alkemm reb[u l-kampjonat, din kienet reb[a importanti bi preparazzjoni g[all-final tanknock-out kontra Marsascala, bil-g[an li jerb[u t-tielet tazza tal-ista;un.

Valletta reb[u l-ewwel sessjoni b’erba’ goals ming[ajr

Rafael Nadal

TENNIS

Nadal jeliminha lil Federer Eliminati wkoll Novak Djokovic u Andy Murray Fil-kwarti-finali ta’ Cincinnati, Rafael Nadal reba[ l-isfida ta’ Roger Federer, filwaqt li b’sorpri]a kienu eliminati kemm innumru wie[ed, Novak Djokovic, kif ukoll ir-rebbie[ ta’ Wimbledon, Andy Murray.

Fl-iktar log[ba mistennija bejn Rafael Nadal u Roger Federer kien l-I]vizzeru li beda tajjeb meta reba[ lewwel set, 7-5, i]da l-Ispanjol kompla bil-forma ri/enti tajba tieg[u meta reba[ is-sets ta’ wara, 6-4, 6-3, biex g[adda mal-a[[ar erbg[a.

Issa Nadal huwa l-ikbar favorit wara li anki Novak Djokovic u Andy Murray kienu eliminati. In-numru wie[ed Novak Djokovic tilef kontra l-Amerikan John Isner fi tliet sets. Isner reba[ lewwel set bit-tie-break u Djokovic wie;eb billi reba[ it-tieni set 6-3. I]da fl-a[[ar set de/i]iv, John Isner [are; rebbie[, 7-5.

U sorpri]a o[ra waslet minn Tomas Berdych li ;ab fix-xejn lil Andy Murray u reba[ fa/ilment f’]ew; sets, 6-4, 63. Fl-a[[ar kwarti tal-finali, l-

Ar;entin Juan Martin Del Potro g[eleb fi tliet sets lirRussu Dmitry Tursunov, 6-4, 3-6, 6-1.

Fil-kompetizzjoni tan-nisa Victoria Azarenka g[elbet lil Caroline Wozniacki, 6-3, 7-6, biex g[addiet g[as-semifinali. G[addew ukoll Serena Williams, li g[elbet lil Simona Halep, 6-0, 6-4, Jelena Jankovic, li g[elbet lil Roberta Vinci, 6-0, 6-4, filwaqt li /-?ini]a Li Na kellha passa;; fa/li meta Agnieszka Radwanska irtirat qabel il-log[ba.

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Sport

43

TROTT U GALOPP

Irtirata d-debba popolari Snow Fairy Minn Kenneth Vella

Fl-Ingilterra t[abbar li Snow Fairy, ikkunsidrata wa[da mill-aqwa dwieb fla[[ar snin, ;iet irtirata wara li ma fiqitx minn u;ieg[ li kellha f’wa[da mit-tendons ta’ saqajha. Din id-debba we;;g[et waqt ta[ri; li kellha fi/-/entru ta’ Newmarket.

Mitlub jikkummenta dwar din id-de/i]joni, it-trainer taddebba Ed Dunlop qal li Snow Fairy se tibqa’ g[al qalbu u se tibqa’ tfakkru fir-reb[iet li kellha fl-English u l-Irish Oaks u ]-]ew; su//essi kbar fil-:appun.

Dunlop ]ied jg[id li din iddebba hija ma[buba kemm fir-Renju Unit u anki fl-Asja.

Fil-karriera tag[ha, Snow Fairy reb[et kwa]i erba’ miljun lira sterlina fi premjijiet. Hi reb[et ukoll sitt ti;rijiet ta’ livell ta’ grupp wiehed u f’Settembru tas-sena li g[addiet ittrijonfat ukoll flIrish Champion Stakes li saret fil-korsa ta’ Leopardstown flIrlanda.

Issa Snow Fairy se ti;i trasferita lejn l-Irlanda u hemmhekk tibda tintu]a g[attag[mir. Hi mistennija

titg[ammar mal-istaljun Elusive Pimpernel. Il-jockey ta’ din id-debba, Ryan Moore qal li Snow Fairy kellha dejjem karattru kumbattiv fitti;rijiet. Hu kkonkluda li laktar reb[a li tibqa’ g[al qalbu hi dik li kellu f’Hong Kong is-sena li g[addiet. {abs g[al min ju]a d-droga F’Dubaj, fl-Emirati G[arab Mag[quda, t[abbar li kull trainer, sid jew jockey ta’

]iemel li jag[mel u]u minn drogi llegali u sterojdi filpajji] se jing[ata piena ta’ [abs. Din id-de/i]joni ttie[det mill-mexxej ta’ Dubaj, ixSheikh Mohammed Bin Rashid Al Maktoum li hu wkoll is-sid tal-istalel internazzjonali Godolphin.

Dan l-a[[ar 11-il ]iemel taxSheikh, stazzjonati fi/-/entru ta’ Newmarket fl-Ingilterra nstabu po]ittivi g[al testijiet tad-doping li sarulhom. S’issa matul din is-sena, 22 ]iemel minn dawn l-istalel instabu po]ittivi.

I]-]wiemel ibba]ati fi Newmarket kienu im[arr;a mit-trainer ukoll minn Dubaj,

Mahmood Al Zarooni li f’April li g[adda ;ie sospi] g[al tmien snin. Waqt li kienet g[addejja l-inkjesta flIngilterra, Al Zarooni kien sostna li d-droga kien da[[alha l-Ingilterra wara li akkwistaha minn Dubaj. Fi stqarrija, ix-Sheikh Mohammed qal li b’din idde/i]joni qed juri lil kul[add li hu jemmen fi sport nadif u li hu kontra l-uzu ta’ sterojdi fl-isport ta]-]wiemel.

Timoko jeg[leb lil Ready Cash Il-{add fil-korsa ta’ Mons fil-Bel;ju saret it-ti;rija

nternazzjonali Prix de Wallonie bi premju totali ta’ €150,000 u bil-bidu bilkarozza tat-tluq. Din it-ti;rija saret fuq distanza qasira ta’ 2300m u fiha fost l-o[rajn kienu qed jie[du sehem ilpopolari Ready Cash u ]wiemel Franc/i]i o[ra stabbiliti b[al Timoko u Reve de Beylev.

Kienu [afna dawk li stennew li Ready Cash, li kien ;ej minn su//ess ftit tal-jiem qabel, f’ti;rija fil-korsa ta’ Sables d’Olonne kien se

Royalty For Life (Brian Sears), meqjus fost l-aqwa ]wiemel fl-Amerika ta’ Fuq

Id-debba Snow Fairy li ;iet irtirata dan l-a[[ar

jiddomina din it-ti;rija. I]da kif ng[idu, kull ti;rija g[andha l-istorja tag[ha u hekk kif ing[ata l-bidu uffi/jali kien Timoko, ta[t ilgwida tal-Bel;jan Joseph Verbeeck, li beda fost l-aktar velo/i. Dan feta[ vanta;; ]g[ir mill-istess Ready Cash (Franck Nivard) u l-I]vedi] Deuxieme Picsous (Josef Untersteiner). Fl-a[[ar metri tat-ti;rija, Nivard talab lil Ready Cash biex i]id fil-;iri i]da din kienet mossa li ma [allitx il-frott mixtieq g[ax Ready Cash biddel il-pass u ;ie skwalifikat.

It-ti;rija ma kenitx g[ada spi//at g[al Timoko g[ax hekk kif kien jidher li seta’ jtemm rebbie[ fa/ilment kellu jiffa//ja wkoll l-isfida ta’ Reve de Beylev, misjuq minn Bel;jan ie[or Dominik Locqueneux. Timoko xejjen lisfida ta’ Reve de Beylev propju fuq il-linja finali u temm rebbie[ f’medja ta’ 1.13.1” fil-kilometru. g[al Verbeeck dan kien it-tieni su//ess fil-Prix de Wallonie wara li kien reba[ din itti;rija fl-2008 permezz talFran/i]a Olga du Biwetz.

Royalty For Life i]-]iemel tal-mument fl-Istati Uniti B[alissa Royalty For Life, iben l-istaljun Rc Royalty u ddebba Bourbon ‘N Grits, huwa ]-]iemel tal-mument flIstati Uniti. Dan wara li dan la[[ar dan i]-]iemel reba[ il-

famu]a ti;rija Hambletonian li hija t-ti;rija bl-aktar premju g[oli fl-Amerika ta’ Fuq. IlHambletonian saret fuq distanza ta’ mil, bil-bidu bilkarozza tat-tluq u bi premju ta’ miljun dollaru Amerikan.

Ta[t il-gwida tas-solitu Brian Sears, Royalty For Life temm rebbie[ b’vanta;; ta’ tliet tulijiet minn Smilin Eli u Corky. Ir-rebbie[ kellu medja ta’ 1.09.7” fil-kilometru. G[al Sears, din is-serata fil-korsa ta’ Meadowlands ]gur li se tibqa’ memorabbli g[ax reba[ ukoll il-Hambletonian Oaks miftu[a g[ad-dwieb ta’ tliet snin ukoll fuq distanza ta’ mil permezz ta’ Bee A Magician, debba bint l-istaljun Kadabra.

Ta’ min ifakkar li fl-2009, Brian Sears kien ukoll reba[ il-Hambletonian permezz ta’ Muscle Hill f’medja ta’ 1.08.5” li sal-lum g[adu wkoll ir-rekord tat-ti;rija.

LOKALI

Baldacchino, Gatt u Zammit fl-ewwel postijiet Issa li ftit tal-jiem ilu ntemmet lewwel fa]i tal-ista;un 2013, permezz ta’ din ir-rubrika se nag[ti [arsa lejn xi statistika tal-Malta Racing Club relatata mal-a[jar sewwieq, l-a[jar sewwieq ta[t il-25 sena u l-a[jar jockey.

Wara li saru l-ewwel 33 programm tas-sena, fil-klassifika tal-aqwa sewwieq tal-ista;un insibu fl-ewwel post lil Noel Baldacchino li g[andu 364 punt. Sal-lum, Baldacchino [a

sehem f’190 ti;rija, reba[ 28 minnhom, temm it-tieni 22 darba, ittielet 24 darba u r-raba’ 14-il darba.

Warajh hemm Charles Camilleri b’284 punt. Camilleri ipparte/ipa f’176 ti;rija fejn reba[ 24, temm ittieni 15-l darba, it-tielet 22 darba u rraba’ 12-il darba. Rodney Gatt jinsab fit-tielet post wara li s’issa saq f’155 ti;rija, reba[ 22, it-tieni 17-il darba, ittielet 16-il darba u r-raba’ 17-il darba.

Hu g[andu total ta’ 271 punt.

B’dan it-total, Rodney Gatt jinsab flewwel post tal-klassifika tal-a[jar sewwieq ta[t il-25 sena.

F’din il-klassifika, Gatt diffi/li ferm li jintla[aq min[abba li Redent Magro, li jinsab fit-tieni post, g[andu biss 59 punt (erbg[a l-ewwel, erbg[a t-tieni, [amsa t-tielet u [amsa r-raba’ minn 67 ti;rija). Warajh insibu lil Jesmar Gafa’ bi 43 punt wara li saq fi 23 ti;rija, reba[ erbg[a, temm it-tieni darbtejn, it-tielet darba u r-raba’ [ames darbiet.

Fil-kompetizzjoni tal-a[jar jockey, Demis Zammit jinsab fl-ewwel post b’37 punt. Huwa saq f’sitt ti;rijiet, reba[ tlieta, temm it-tieni darbtejn u ttielet darbtejn ukoll. Michael Sultana jinsab warajh b’27 punt (tliet reb[iet u ]ew; pjazzamenti fit-tieni post) u Ramon Grima t-tielet b’25 punt u b’]ew; reb[iet, bi pjazzament fit-tieni post u temm it-tielet darbtejn.

Il-;img[a d-die[la, nkompli nag[ti [arsa lejn aktar statistika.

44

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Sport

ATLETIKA

Doppjetta g[al Usain Bolt Wara s-su//ess li kellu fil100m, il-:amajkan Usain Bolt g[amel id-doppjetta meta reba[ il-midalja tad-deheb fil200m f’[in ta’ 19.66 sekondi.

G[al Bolt dan kien it-tielet titlu mondjali konsekuttiv fuq id-distanza tal-200m. G[al Usain Bolt, li g[andu wkoll ir-rekord dinji fuq id-distanza, dan kien l-aqwa [in tas-sena.

Bolt g[amel id-doppjetta tal-100m u 200m kemm filkampjonati mondjali tal-2009 kif ukoll fl-Olimpjadi. Bolt [a l-ewwel post mill-ewwel metri u ]amm il-vanta;; sala[[ar, anki jekk fl-a[[ar metri l-:amajkan Warren Weir naqqas sew id-distakk u temm f’[in ta’ 19.79. L-Amerikan Curtis Mitchell reba[ ilmidalja tal-Bron].

Fil-maratona tal-ir;iel su//ess g[al Stephen Kiprotich tal-Uganda, li reba[ f’[in ta’ sag[tejn, disa’ minuti u 51 sekonda. Fit-tieni u ttielet post koppja millEtjopja, Lelisa Desisa u Tadese Tola.

Fil-high jump tan-nisa midalja tad-deheb g[ar-Russa Svetlana Shkolina, li reb[et b’qab]a ]ew; metri u tliet /entimetri. Il-midalja tal-fidda

ntreb[et minn Brigetta Barrett tal-Istati Uniti u l-bron] minn Ruth Bietia ta’ Spanja.

Fil-kompetizzjoni taljaveline tal-ir;iel su//ess g[al Vitezslav Vesely tarRepubblika ?eka, li reba[ b’tefg[a ta’ 87.17m. Midalja tal-fidda g[al Tero Pitkamaki tal-Finlandja u midalja talbron] g[al Dmitri Tarabin tarRussja.

Fil-5,000m tan-nisa, irreb[a nkisbet minn Meseret Defar tal-Etjopja f’[in ta’ 14:50.19, segwita minn Mercy Cherono tal-Kenja u minn Almay Ayana tal-Etjopja.

Fil-4x400m relay tan-nisa, su//ess g[ar-Russja f’[in ta’ tliet minuti u 20.19 sekondi, li hu l-a[jar [in tas-sena. It-tim Russu kien mag[mul minn Yulia Guschina, Tatyana Firova, Kseniya Ryzhova u Antonina Krivoshapka. Ilmidalja tal-fidda ntreb[et millIstati Uniti u l-bron] millGran Britannia.

Fil-100m hurdles tan-nisa midalja tad-deheb g[allAmerikana Brianna Rollins, li reb[et f’[in ta’ 12.44 sekondi.

Warajha l-Awstraljana Sally Pearson u bron] g[allBritannika Tiffany Porter.

Usain Bolt ji//elebra wara r-reb[a fil-200m

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Sport 45

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Man Utd jift[u d-difi]a tat-titlu b’reb[a tajba Manchester United bdew lera l-;dida ta[t il-gwida ta’ David Moyes b’reb[a konvin/enti ta’ 4-1 g[and Swansea City fil-Liberty Stadium, u meta l-iskor jista’ ma jirriflettix l-ispirtu kumbattiv ta’ dan il-konfront, fejn is-Swans ta’ Michael Laudrup kellhom il-mumenti tajbin avolja kellhom ibaxxu rashom g[all-opportuni]mu ta’ Robin van Persie u Danny Welbeck, li skorjaw ]ew; goals kull wie[ed.

United da[lu g[al din illog[ba friski mis-su//ess kontra Wigan fil-Community Shield, u meta g[ad hemm ilmistoqsijiet fuq il-futur talattakkant internazzjonali Ingli] Wayne Rooney, li lbiera[ da[al b[ala sostitut minflok Ryan Giggs, u minkejja la[[ar stqarrija uffi/jali talklabb fis-sens li ‘(Rooney) mhux se jissie[eb ma’ Chelsea g[al kwalunkwe prezz’.

Intant, United qeg[din jiffa//jaw bidu tal-ista;un mill-aktar diffi/li fejn bejn issa u l-a[[ar ta’ Settembru jridu jiltaqg[u ma’ Chelsea (flimpenn li jmiss tal-league), Liverpool u Man City u g[aldaqstant kien ferm importanti li jiksbu l-punti massimi ma’ Swansea.

U g[alkemm is-Swans kienu perikolu]i fl-ewwel nofs sieg[a tal-log[ba, ir-Red Devils irnexxielhom isibu xxibka e]att wara li kienu sofrew perijodu ta’ pressjoni intensiva – b’Robin van Persie jikkontrolla l-ballun fil-kaxxa u jeg[leb lill-goalkeeper Michael Vorm b’xutt biddawra. }ew; minuti wara, United idruppjaw meta Antonio Valencia g[adda ballun filbaxx lil Danny Welbeck, li ma ]baljax fil-vi/in, u bl-iskor ma jibidilx sal-mistrie[.

Fit-tieni taqsima, Swansea ippruvaw jid[lu fil-log[ba, i]da re;a’ kien Van Persie li g[amilhom tlieta b’goal individwali mill-isba[, u g[alkemm is-Swans naqqsu lmar;ni minn Wilfried Bony, Welbeck approfitta millinde/i]joni tad-difi]a biex sab ix-xibka mill-;did b’chip-shot impressjonanti u g[al ri]ultat finali ta’ 4-1.

Fil-log[biet l-o[ra talPremiership: EMIRATES STADIUM: Arsenal kellhom bidu di]astru] g[all-kampjonat fejn kontra kull mistenni tilfu f’darhom ma’ Aston Villa bl-iskor ta’ 13. L-eroj g[all-Villains (li ssena l-o[ra salvaw posthom bi ]brixx) kien l-attakkant Bel;jan Christian BENTEKE, li skorja darbtejn (wie[ed minnhom minn penalty) u b’Antonio LUNA jissi;illa rri]ultat [ames minuti mittmiem. Il-Gunners iddi]appuntaw bis-s[i[ u ]baljaw wisq fil-

Swansea v Man Utd (1-4)> Robin Van Persie ji//elebra l-vanta;; kontra Swans waqt li fir-ritatt l-ie[or il-goalkeeper ta’ Swansea Michael Vorm ifalli fit-tentattiv iddisprat biex jilqa’ x-xutt tal-attakkant Olandi] li kien destinat g[al ;ewwa (Reuters)

konklu]jonijiet tag[hom minkejja li kienu fet[u vanta;; bikri minn Olivier GIROUD wara biss sitt minuti. Arsenal spi//aw il-log[ba b’g[axra meta tke//ielhom id-difensur Laurent Koscielny wara li ntwera tieni karta safra tieg[u.

ANFIELD ROAD:

Liverpool fet[u l-impenji talkampjonat b’reb[a g[allewwel darba (f’Anfield) mill2001 ’il hawn, u fejn ilgoalkeeper il-;did tag[hom, Simon Mignolet, (eks Sunderland) immarka d-debutt tieg[u kontra Stoke b’save brillanti doppju fuq il-penalty mog[ti minn Jonathan Walters biex a//erta mit-tliet punti.

Liverpool iddominaw g[al [afna [inijiet, i]da bla dubju lakbar drama kienet ri]ervata g[at-88 minuta meta ddifensur tar-Reds, Dan Agger, ]amm il-ballun b’idu fil-kaxxa g[al penalty inevitabbli. Sa dak il-[in, Liverpool kienu qeg[din igawdu l-vanta;; skurjat minn Daniel STURRIDGE fl-ewwel taqsima, u b’Mignolet jispi//a jinxte[et minn tulu biex jinnewtralizza x-xutt ta’ Walters mill-[dax-il metru, u qabel kellu jwettaq save stupend ie[or fuq il-followthrough tas-sostitut Kenwyne Jones.

CARROW ROAD:

Norwich City salvaw punt fi draw e//itanti ma’ Everton, li spi//at 2-2, u wara li lattakkant il-;did tal-Canaries, Ricky VAN WOLFSWINKEL, iddebutta b’goal bir-ras g[oxrin minuta mit-tmiem. Il-goals kollha waslu fit-tieni taqsima, meta kienu Norwich li marru minn fuq permezz ta’ Steven WHITTAKER u wara li listess player kien laqat il-lasta, b’Ross BARKLEY jag[milhom 1-1 b’xutt millbog[od, u b’Seamus COLEMAN jirdoppja g[atToffees, ftit minuti wara. L-

a[[ar kelma, imbag[ad kienet ta’ Van Wolfswinkel, li da[al tajjeb g[all-cross perfett ta’ Whittaker.

STADIUM OF LIGHT:

Pajtim KASAMI skorja lewwel goal tieg[u bil-flokk ta’ Fulham, bil-Cottagers jibdew l-ista;un fuq nota tajba u b’reb[a bi skor minimu g[and Sunderland. Il-Black Cats kellhom [afna w/uh ;odda fittim u kienu l-aktar perikolu]i tul il-log[ba. I]da kellu jkun Kasami li wera opportuni]mu rari biex jitfa’ ;ewwa bir-ras fit-tieni taqsima u fejn ta lewwel tliet punti lit-tim ta’ Londra.

THE HAWTHORNS: Ilkonfront bejn West Bromwich Albion u Southampton kienet pjuttost nieqsa mill-azzjonijiet, u fl-a[[ar nett kellu jkun penalty ta’ Rickie LAMBERT li dde/ieda l-log[ba favur isSaints. B’hekk ukoll kompla lmument ma;iku g[al Lambert, li kien skorja l-goal de/i]iv g[all-Ingilterra fir-reb[a tag[hom fuq l-Iskozja waqt ilfriendly li ntlag[bet f’Wembley Stadium ftit taljiem ilu. Intant, il-penalty ing[ata fl-a[[ar minuta meta Youssouf Mulumbu waqqa’ lil Luke Shaw fil-kaxxa u b’Lambert jeg[leb g[alkollox lil Ben Foster mill-[dax-il metru.

UPTON PARK: West Ham United kisbu reb[a komda fuq Cardiff City, li fl-ista;un lie[or kisbu promozzjoni g[allPremier League, waqt li lHammers [lew xalata ta’ /ansijiet biex i]idu l-iskor kontra avversarji li bil-kemm qabdu l-art fl-ewwel [ar;a tag[hom. Il-goals fir-reb[a ta’ 2-0 waslu wie[ed kull taqsima, u kienu skurjati minn Joe COLE u Kevin NOLAN. Sadattant kien biss lejn l-a[[ar li l-Bluebirds waslu qrib ta’ konsolazzjoni b’tentattivi ta’ Nicky Maynard u Peter Whittingham, li fallew il-

Ri]ultati u Klassifiki

Premiership Ingli]

Liverpool v Stoke Arsenal v Aston Villa Norwich v Everton Sunderland v Fulham West Brom v Southampton West Ham v Cardiff Swansea v Man Utd

The Championship

Man City v Newcastle

Leeds v Sheff Wed Barnsley v Charlton Birmingham v Brighton Bournemouth v Wigan Burnley v Yeovil Derby v Leicester Doncaster v Blackburn M’boro v Blackpool Millwall v Huddersfield Notts Forest v Bolton QPR v Ipswich Reading v Watford

Kif jinsabu

Kif jinsabu

Illum

1-0 1-3 2-2 0-1 0-1 2-0 1-4

Crystal Palace v Tottenham Chelsea v Hull

G[ada

Man Utd Aston Villa West Ham Fulham Liverpool Southampton Everton Norwich Chelsea Crystal Palace Hull Man City Newcastle Swansea Tottenham Stoke Sunderland West Brom Arsenal Cardiff Swansea

L R D T F K Pti 1 1 1 1 1 1 1 1

0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 1 1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1

4 1 3 1 2 0 1 0 1 0 1 0 2 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 1 1 3 0 2 1 4

League One

Bristol C v Wolves Carlisle v Coventry Crawley v Rotherham Crewe v Tranmere Gillingham v Brentford Peterboro v Oldham Port Vale v Bradford Preston v Milton K Dons Sheff Utd v Colchester Shrewsbury v Swindon Stevenage v Leyton O Walsall v Notts Co.

League Two

Bury v Accrington Cheltenham v Plymouth Exeter v Wimbledon Fleetwood v Burton Newport v Bristol Rov Portsmouth v Morecambe Rochdale v Chesterfield Scunthorpe v Dag and Red Southend v Northampton Torquay v Oxford Wycombe v Mansfield York v Hartlepool

3 3 3 3 3 3 1 1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1-2 0-4 1-2 2-1 1-1

2-1 2-1 2-2

1-1 2-0 1-1 1-1

3-0 1-3 2-0 2-3 1-0 3-0 2-2 1-1

2-0 1-3 0-1 0-0

Notts. F Watford Blackpool Burnley QPR Leicester Bournemouth Reading Leeds Derby M’boro Huddersfield Wigan Ipswich Doncaster Brighton Birmingham Yeovil Bolton Charlton Sheffield W Blackburn Barnsley Millwall

1-1

2-2 0-1 1-0 2-0 0-1 2-0 1-1 0-1 3-0 1-0 3-3

L R D T F K Pti 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3

3 0 0 5 0 9 2 1 0 10 4 7 2 1 0 5 2 7 2 1 0 5 2 7 2 1 0 4 2 7 2 1 0 3 1 7 2 0 1 4 7 6 1 2 0 6 5 5 1 2 0 3 2 5 1 1 1 3 3 4 1 1 1 3 3 4 1 1 1 2 2 4 1 0 1 4 1 3 1 0 2 4 3 3 1 0 1 3 3 3 1 0 2 3 4 3 1 0 2 1 2 3 1 0 2 1 3 3 0 2 1 2 5 2 0 1 2 3 5 1 0 1 2 3 5 1 0 1 2 1 4 1 0 1 2 2 7 1 0 0 3 0 5 0

Premier Sko//i]

Aberdeen v Celtic Hibs v Dundee U. Inverness v Motherwell St. Mirren v Kilmarnock St.Johnstone v Ross Co

Championship

Cowdenbeath v Raith Dundee v Alloa Falkirk v Morton Hamilton v Dumbarton Livingston v Queen of South

I Div

Airdrie v Stenhousemuir Ayr v Forfar Brechin v East Fife Dunfermline v Arbroath Stranraer v Rangers

0-2 1-1 2-0 1-1 4-0 3-4 1-0 3-1 4-1 3-3 0-1 2-0 2-0 2-3 0-3

II Div Albion R v Clyde Annan v Montrose Berwick v Queens Park East Stirling v Elgin Stirling A v Peterhead

3-0 2-1 4-0 3-0 2-0

46 Sport

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013 BUNDESLIGA

It-tieni reb[a g[al Bayern

Frank Ribery ta’ Bayern jipprova jaqbe] lill-goalkeeper ta’ Eintracht Frankfurt, Kevin Trapp

I/-champions tal-Ewropa, Bayern Munich, kisbu t-tieni reb[a konsekuttiva filBundesliga meta g[elbu barra minn darhom lil Eintracht Frankfurt, 1-0, grazzi g[allgoal ta’ Mario Mandzukic flewwel kwarta tal-log[ba.

Bayern Munich, Bayer Leverkusen, Mainz u Werder Bremen jinsabu b’punti massimi wara l-ewwel ]ew; log[biet. Hoffenheim kisbu reb[a impressjonanti ta’ 5-1 barra minn darhom kontra Hamburg, u g[alihom kien hemm doppjetti ta’ Roberto

Firmino u Anthony Modeste, bil-goal l-ie[or skorjat minn Kevin Volland.

Wolfsburg ukoll kisbu reb[a tajba f’darhom kontra Schalke, 4-0. G[al Wolfsburg, erba’ goals fit-tieni taqsima permezz ta’ Robin Knoche, Vieirinha, Naldo u Stefan Kutschke.

Werder Bremen kisbu t-tieni reb[a meta g[elbu lil Augsburg 1-0 b’goal ta’ Mehmet Ekiei fit-22 minuta.

Bayer Leverkusen reb[u g[and Stuttgart 1-0, grazzi g[al autogoal ta’ Daniel Schwaab, ftit qabel l-intervall.

Mainz ukoll kisbu t-tieni rebha konsekuttiva meta g[elbu lil Freiburg 2-1 barra minn darhom. Kollox se[[ fittieni taqsima, b’Mainz jie[du vanta;; doppju b’goals ta’ Niki Zimling u Nicoali Mueller, u Sebastien Freis naqqas l-iskor g[al Freiburg.

Ri]ultati:

Hamburg v Hoffenheim Frankfurt v B. Munich Wolfsburg v Schalke Bremen v Augsburg Freiburg v Mainz Stuttgart v Leverkusen B. M’bach v Hannover Nuremberg v Hertha Dortmund v B’schweig

1-5 0-1 4-0 1-0 1-2 0-1 3-0 illum illum

FUTBOL TALJAN

Illejla l-final tas-Super Cup Illum jifta[ uffi/jalment lista;un tal-futbol fl-Italja, bilfinal tas-Super Cup fi Stadio Olimpico bejn i/-champions Taljani, Juventus, u r-rebbie[a tal-Coppa Italia, Lazio. Illog[ba tibda fid-9.00pm.

Intant, bejn ilbiera[ u llum jintlag[bu wkoll log[biet mittielet round tal-Coppa Italia.

Super Cup Illum

Lazio v Juventus

Coppa Italia Ri]ultati

Livorno v Siena 0-1 Trapani v Padova 1-0 Avellino v Cesena 1-0 Palermo v Hellas Verona 0-1 Reggina v Crotone 1-0 Torino v Pescara 1-2 Spezia v Genoa 2-2 (4-2) Bologna v Brescia 1-0 Chievo v Empoli 2-0 Parma v Lecce 4-0 Sampdoria v Benevento 2-0 Inter v Cittadella illum Atalanta v Bari illum

Sport 47

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Temile jibda bil-kbir mal-Istripes minn Simon Farrugia

B’Kara bdew id-difi]a talKampjonat b’reb[a kontra Rabat Ajax, bl-eroj tag[hom ikun id-debuttant Frank Temile, fejn b’mod partikulari fl-ewwel taqsima, minbarra li skorja ]ew; goals, kien ta’ w;ig[ ir-ras kontinwa g[addifi]a Rabtija.

L-Istripes g[amlu numru ta’ bidliet fl-iskwadra millista;un li g[adda, fejn ilbarranin Jhonnattann, Hernandes, Joselito u Vukanac, kollha ma baqg[ux mal-Istripes, filwaqt li Rodrigo Pereira ing[aqad mal-;irien, Balzan.

Iddebuttaw l-akkwisti l;odda, Frank Temile u Demba Touré.

L-atmosfera fil-kamp Karkari] kienet wa[da po]ittiva wara l-wirja tajba fil-Uefa Champions League, kif ukoll ir-reb[ tas-Super Cup, il-;img[a l-o[ra.

Mill-banda l-o[ra, Rabat ukoll g[amlu numru kbir ta’ bidliet g[al dan l-ista;un. Ilbarranin José Luis Armaro Negrin u Manuel Moral Fuster ma n]ammux minn Rabat, filwaqt li l-goalkeeper Sean Mintoff ing[aqad ma’ Floriana, bi Clive Brincat, Patrick Borg u Yan Cauchi jirritornaw mal-klabbs rispettivi tag[hom.

Iddebuttaw g[al Rabat ilgoalkeeper mill-Montenegro, Pavle Velimirovic, u lIspanjol Daniel Pelaez

PREMIER

RABAT A. (1)

1

P. Velimirovic, I. Carapic, J. Caruana, S. Gauci, J. Felice, C. Gauci, M. Licari, D. Falzon, D. Pelaez Bellido, D. Carrillo Pendas, D. Azzopardi Sostituzzjonijiet – J .

Bajada flok J. Felice 64min

2

B’ KARA (2)

J. Haber, A. Mendoza, Z. Muscat , R . Camenzuli , F .

Temile , P . Fenech , G .

Sciberras , R . Muscat , S .

Haruna Shola, E. Herrera, D. Touré Sostituzzjonijiet – J . P .

Mifsud Triganza flok R .

Muscat 68min, R. Scicluna flok D . Touré 83min , K .

Zammit flok S . Haruna Shola 90min

Imwissija – C. Gauci, Azzopardi (R), Herrera (B) Skurjaw – Temile 7min, 45min (B), Licari 30min (R) Referee – Paul Caruana il-mument Player tal-Log[ba – Frank Temile (B’Kara) Bellido, filwaqt li Jonathan Bajada da[al b[ala sostitut.

Adam Smeir u Ryan Micallef g[adhom barra, imwe;;g[in.

B’Kara kellhom bidu aggressiv [afna, fejn minkejja dan kienu Rabat, li kellhom lewwel /ans, b’Carrillo Pendas isib lil Danny Pelaez li kompla fid-direzzjoni ta’ Licari, b’Haber jo[ro; fil-[in u jimblokka. Biex kienu B’Kara li fet[u l-iskor fis-7 minuta, fejn kien Demba Touré li g[adda minn fuq ixxellug, bi FRANK TEMILE minm nofs il-kaxxa jitfa’ firrokna biex fid-debutt tieg[u mal-Istripes ni]]el ismu fost liskorers.

Bil-vanta;; miksub, B’Kara

komplew jinsistu, fejn fl-14-il minuta kien Temile li qassam g[an-nofs lejn Sciberras, bixxutt ta’ dan tal-a[[ar jg[addi ftit g[oli. Biex fis-26 minuta, azzjoni personali ta’ Shodiya Haruna Shola ntemmet b’xutt minn tarf il-kaxxa, li g[adda j[akkek mal-mimduda.

Man-nofs sieg[a u kontra xxejra tal-log[ob, Rabat kisbu l-goal tad-draw. Kien freekick mog[ti minn Danny Pelaez, da[al tajjeb b’mod perfett MALCOLM LICARI u bir-ras g[eleb lil Haber.

Lejn tmiem it-taqsima, B’Kara mill-;did vi/in, fejn kien Temile li g[adda bejn diversi difensuri Rabtin, bilcross tieg[u jsib lil Touré, li

Carillo Pendas ta’ Rabat jipprova jaqbe] lil Ryan Camenzuli ta’ B’Kara (Ritratti> Brian Grech)

bir-ras xe[et g[oli. Biex fil-[in mog[ti ]ejjed, l-Istripes mill;did fil-vanta;;. Kien Mendoza li tefa’ g[an-nofs, fejn kien FRANK TEMILE li b’xutt fuq id-dawra skorja ;miel ta’ goal.

It-tieni taqsima kienet wa[da nieqsa mill-azzjonijiet, fejn kien biss fit-80 minuta li rajna l-ewwel azzjoni b’xutt ta’ Clifford Gauci, li Haber salva.

Biex B’Kara fl-a[[ar tliet

minuti g[amlu dak li m’g[amlux f’taqsima s[i[a, fejn fil-85 minuta, Temile feta[ fuq Scicluna, dan qassam lura lejn Shola, bix-xutt ta’ dan tal-a[[ar ikun imblukkat minn Velimirovic.

Ftit wara, xutt mid-distanza tal-istess Shola [abat ma’ sieq il-lasta, u fil-[in mog[ti ]ejjed, kien Mifsud Triganza li minn tarf il-kaxxa laqat ilmimduda

Balzan isalvaw il-log[ba fl-a[[ar minuta Vittoriosa u Balzan temmew il-konfront ta’ bejniethom fi draw ta’ 2-2, fejn wara li kienu Balzan li marru fil-vanta;;, l-Istars irkupraw tajjeb biex kien biss minuta mit-tmiem li Balzan salvaw ir-ri]ultat b’goal minn azzjoni ta’ corner. Vittoriosa kienu l-a[jar tim tul iddisg[in minuta, i]da m’approfittawx, anki meta kienu b’vanta;; numeriku.

Vittoriosa, fir-ritorn tag[hom fil-Kampjonat Premier wara ]ew; sta;uni, ]ammew lill-barranin Ramon Dos Santos u Marcelo Pereira, filwaqt li tilfu lil Gary Muir, li ng[aqad ma’ Floriana. Fost l-u/u[ ;odda g[alihom kien hemm Gilbert Martin u Michael Camilleri flimkien mal-barranin Marcio Teruel u Oscar Guerrero.

Balzan kien tim kompletament mibdul millista;un li g[adda, fejn ]ammew biss barrani wie[ed, il-goalkeeper Daniel Martinez. Iddebuttaw g[alihom mal-ewwel [dax Erjon Beu, Justin Grioli, Rodrigo Pereira, Luke Sciberras, Steve Bezzina u

2

PREMIER

VITTORIOSA S. (1)

S. Cini, R. Dos Santos, F. Aguiar Caldeira, G. Martin.

O. Guerrero, M. Teruel, Samir Arab, M. Camilleri, M. Pereira, L. Vella Critien, M. Buttigieg Sostituzzjonijiet – Siraj Arab flok G. Martin 71min, A. Spiteri flok F. Aguiar Caldeira 82min

2

BALZAN (1)

D. Martinez, A. Agius, E. Beu, R. Darmanin, D. Grima, J. Grioli, L. Micallef, R. Pereira, L. Sciberras, S. Bezzina, F. Vignaroli Sostituzzjonijiet – A. Scicluna flok D. Grima 66min, G. Calabretta flok R. Darmanin 75min, M. Spiteri flok E. Beu 81min

Imwissija – Agius, Darmanin, Vignaroli (B), Martin, Aguiar (V) Tke//a – Agius (B) Skurjaw – Agius 31min, Scicluna 89min (B), Guerrero 39min, 78min (V) Referee – Alan Mario Sant il-mument Player tal-Log[ba – Gilbert Martin (Vittoriosa S.) Fabio Vignaroli.

Fis-27 minuta, xutt angolat ta’ Lydon Micallef g[adda g[oli, biex Balzan fet[u liskor fil-31 minuta. Kien cross ta’ Vignaroli li sab lil AARON AGIUS, bix-xutt fil-baxx tieg[u jsib ix-xibka minkejja t-tentattiv ta’ ]ew; difensuri tal-Istars li ppruvaw jikklerjaw.

Vittoriosa wettqu reazzjoni immedjata, fejn

sitt minuti minn tmiem lewwel taqsima kisbu l-goal tad-draw. Kien cross ta’ Gilbert Martin, bid-difi]a ta’ Balzan tonqos li tikklerja biex mill-vi/in OSCAR ALVARADO GUERRERO tefa’ ;ewwa.

L-Istars marru fil-vanta;; tnax-il minuta minn tmiem illog[ba meta kien is-sostitut Siraj Arab li g[adda tajjeb mal-linja tal-lemin, tefa’

Il-goalkeeper ta’ Vittoriosa jo[ro; jipprova jwaqqaf attakk ta’ Balzan

cross g[an-nofs, li da[al tajjeb g[alih OSCAR ALVARADO GUERRERO u spara fis-saqaf tax-xibka.

Fl-84 minuta, il-Birgu vi/in li jissi;illaw ir-reb[a meta kien Adam Spiteri li tefa’ cross fil-kaxxa bi Guerrero, u b’lasta vojta

jix[et g[oli. I]da kienu Balzan li salvaw ir-ri]ultat biex [adu punt minn dan ilkonfront meta minuta mittmiem, minn corner ta’ Mark Spiteri kien ANDREW SCICLUNA li kompletament ]markat fil-kaxxa bir-ras sab ix-xibka.

48

Il-{add, 18 ta’ Awwissu, 2013

Lokali

Fl-a[[ar jiem, gafef u in;enji o[ra ntu]aw fuq ir-ramel fil-bajja ta’ San Blas f’G[awdex, f’dak li kellu jkun xog[ol ta’ tindif f’din il-bajja pittoreska nbidel fi sfre;ju ambjentali wara li fil-pro/ess tat-tindif tne[[a anki blat li kien jag[mel parti mill-ambjent naturali ta’ din il-bajja skedata mill-MEPA. Ara storja pa;na 3

Il-;lieda fuq pastizz Id-de/i]joni li [a l-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil li jitlob inkjesta fil-konfront talazzjonijiet ta’ Jeffrey Pullicino Orlando u Franco Debono f’[anut tal-pastizzi fir-Rabat uriet li g[alih l-interess nazzjonali ji;i l-ewwel.

Ma kienx hemm dubju li lGvern pre]enti se jirrifjuta li jag[mel din l-inkjesta u rra;unijiet g[al dan jafhom kul[add. Jaf tajjeb il-Gvern Laburista li din l-inkjesta tista’ t[ammar wi// dawn i]-]ew; eks deputati Nazzjonalisti. I]da mhux normali li mexxej ta’ partit, li sa ftit ilu kien suppost iqis lil dawn i]-]ew; eks deputati Nazzjonalisti b[ala avversarji politi/i tieg[u jispi//a jiddefendi l-azzjonijiet tag[hom.

Dak li m’g[andux b]onn b[alissa Joseph Muscat, hu xi ;lieda bla b]onn ma’ Debono u Pullicino Orlando. Dan g[aliex hu osta;; politiku tag[hom.

I]da hemm verament b]onn biex issir inkjesta? Din l-hekk imsej[a ;lieda fir-Rabat verament g[andha rilevanza nazzjonali? Konvint li dak li ;ara fir-Rabat hu ta’ rilevanza nazzjonali u meta Simon Busuttil talab g[all-inkjesta ma kienx qed jipprova jie[u vanta;; politiku missitwazzjoni i]da g[ax verament emmen li hemm lok ta’ preokkupazzjoni serja.

Wie[ed irid jiftakar li g[allPN, l-g[ajta g[al sens ta’ ;ustizzja u x-xewqa kollettiva tal-poplu Malti g[ar-riformi f’dan il-qasam itappnu mhux ftit u wrew li l-protagonist ewlieni li ;ie appuntat g[al din il-bi//a xog[ol mhux denju tal-po]izzjoni li j[addan.

Fuq kollox, dak li ;ara fil[anut fir-Rabat hu ri]ultat ta’ reazzjoni aktar wiesg[a li qed narawha tikber kuljum. Irreazzjoni Laburista qed tkun dejjem dik li bl-Ingli] tissejja[ lynch mobbish. Dak li ;ara f’dan il-[anut hu biss riflessjoni ]g[ira ta’ odju politiku li qed jin]era’ millmedia Laburista lejn lavversarju politiku. G[alhekk, il-b]onn ta’ inkjesta mhux ;ej min[abba l-azzjoni nnifisha, i]da min[abba n-nies li hemm warajha. Il-po]izzjoni istituzzjonali tag[hom hi lpreokkupazzjoni vera.

G[alhekk, hi biss [lieqa li wie[ed jg[id li dan il-ka] jista’ jkun investigat b’serenità millpulizija, u wisq aktar millg[assa tad-distrett kif indika Joseph Muscat.

Simon Busuttil u t-tim ;did ta’ tmexxija li hemm madwaru ma jistg[ux i[allu l-a;enda politika f’Malta titmexxa millb]onn ta’ oskuranti]mu politiku biex jin[eba l-fatt li lGvern pre]enti jinsab kulma jmur f’diffikultà.

minn Simon Mercieca merciecasimon@gmail.com

Dan id-dover jikber meta lazzjoni tkun tinvolvi mertu ta’ ;ustizzja. Jekk ji;ri hekk, ikun ifisser li l-a;enda nazzjonali se tkun qed titmexxa fl-interess ta’ xi erba’ monigoldi u l;ustizzja qieg[da hemm biex takkomoda interessi partikulari.

M’hemmx dubju li hemm min g[andu interess li f’dan ilmument partikulari, biex inessi t-tensjonijiet kbar fi je]istu fi [dan il-Gvern pre]enti, u li jekk dawn id-diffikultajiet ma jkunux ikkontrollati, se ji]diedu biex jiddistratta lattenzjoni minn fuq l-istess Gvern. Il-Gvern qed jib]a’ li jitlef il-kontroll tassitwazzjoni.

media•link COMMUNICATIONS

G[alhekk hi reazzjoni naturali li l-Prim Ministru jiddefendi l-indifendibbli u jipprova jdawwar azzjonijiet ta’ dg[ufija politika fi prova ta’ forza.

F’dan il-kuntest, hu d-dover ta’ kull Oppo]izzjoni li ma t[allix dan isir u tibqa’ t[ares l-interess nazzjonali. B’hekk ma t[allix l-a;enda politika tkun immanipulata fl-interessi ta’ xi individwi partikulari b[ala tpattija g[as-servizz politiku li kienu taw filpassat.

Biex dan il-Gvern ikun effettiv f’din l-istrate;ija oskurentista, qed jipprova ji]ola l-avversarju politiku biex b’hekk jiddefendi lil min qatt ma g[andu jkun difi] jew qieg[ed fl-i]ball. Fil-fatt, din biss tispjega r-reazzjoni talKap ta’ dan il-Gvern g[attalba ta’ inkjesta.

G[alhekk il-bi]a’ minn inkjesta mhux ;ej biss biex ikunu m[arsa l-interessi nazzjonali li Debono jirrappre]enta, i]da l-aktar dawk ta’ Pullicino Orlando.

Il-Gvern pre]enti g[andu diffikultà politika fil-konfront ta’ Pullicino Orlando. Veru li fl-agreement jew deals (kif dawn l-arran;amenti politi/i kienu jissej[u mil-Labour qabel l-elezzjoni) kien hemm wie[ed bejn Joseph Muscat u Jeffrey Pullicino Orlando?

Min verament kien qed jag[milha ta’ linchpin u beda javvi/ina deputati Nazzjonalisti u jressaqhom g[al-laqg[at ma’ Joseph Muscat, matul il-le;i]latura li g[addiet, ji;ifieri meta kien g[adu Kap tal-Oppo]izzjoni?

X’kien miftiehem f’dawn iddeals politi/i?

Hemm relazzjoni bejn dawn id-deals u l-fatt stramb li Marlene Farrugia, eletta fla[[ar elezzjoni, hi mara u li ilha titla’ fil-Parlament, ma saritx Ministru? G[aliex Godfrey Farrugia, dak i]]mien is-sie[eb uffi/jali tag[ha, sar Ministru, meta hu ;ie elett g[all-ewwel darba u Marlene Farrugia le?

L-g[a]la ta’ Godfrey Farrugia kienet biss kompromess politiku [alli ma jinkisirx xi ftehim mil[uq qabel l-elezzjoni u fl-istess [in ma joffendix lil Marlene Farrugia?

L-attakki passati u dawk re/enti fuq l-eks Ministru tasSa[[a Joe Cassar, kienu biss attakki ddisprati biex tin[eba din ir-realtà? Ji;ifieri kienet din tattika o[ra ta’ oskuranti]mu politiku mil-Labour? X’hemm mo[bi wara dawn l-attakki? }gur li hemm [afna skeletri fil-gwardarobba. I]da mir-realtà [add ma jista’ ja[rab u llum jew g[ada l-verità mistura, se to[ro; fil-bera[ u tisplodi f’wi// min qed jipprova ja[biha.