€0.55
Numru 13,525
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Gvern pre/edenti g[amel profitt ta’ kwa]i €19-il miljun fix-xiri ta]-]ejt L-Awditur :enerali jikkonferma li kien hemm titjib kontinwu fl-operat tal-Enemalta mill-2005 ’l quddiem Hekk kif ilbiera[ fil-bini tal-Parlament tlaqqa’ l-Kumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i, kien ikkonfermat li fi ]mien Gvern pre/edenti, saru bidliet importanti fil-mod kif kien jinxtara l-fjuwil. Fost dawn issemmew l-introduzzjoni ta’ bordijiet ;odda g[at-tfassil ta’ politika dwar ix-xiri ta]-]ejt – il-Fuel Procurement Advisory Committee u bord li jie[u [sieb ilhedging ta]-]ejt – ir-Risk Management Committee. Dawn id-de/i]jonijiet wasslu wkoll biex il-Gvern, tul l-erba’ snin li saru studji fuqhom, g[amel profitt ta’ kwazi 19-il miljun ewro fuq ix-xiri ta]-]ejt. G[aldaqstant i/-Chairman tal-Kumitat Jason Azzopardi qal li minkejja t[assib fin-nuqqas ta’ dokumentazzjoni, lEnemalta kisbet il-qlig[ mill-hedging u ma kienx hemm telf. Staqsa jekk b’ri]ultat tad-direzzjoni politika li saret mill-Ministru Austin Gatt, kienx hemm sens tajjeb ta’ negozju. L-ewwel xhieda [adet ]ew; seduti twal matul il-;urnata tat-Tnejn bil-kumitat jibda jiltaqa’ fid-9.30am, jieqaf g[al ftit sighat waranofsinhar u jkompli b’seduta o[ra fl-erbg[a ta’ waranofsinhar. Fil-laqg[a, li tmexxiet mid-Deputat Nazzjonalista Jason Azzopardi, [adu sehem id-Deputati Nazzjonalisti Kristy Debono, David Agius u Beppe Fenech Adami g[allOppo]izzjoni u d-Deputati Laburisti Owen Bonnici, Luciano Busuttil, Chris Agius u Justyne Caruana g[allGvern Tul is-smig[, l-Awditur :enerali Anthony Mifsud u luffi/jali tieg[u kkonfermaw darba darbtejn li l-ministru responsabbli Austin Gatt ma nda[al bl-ebda mod fl-operat u l-pro/eduri tax-xiri ta]-]ejt. Punt ie[or importanti li [are; mill-ewwel ;urnata ta’ xhieda quddiem il-Kumitat Permanenti tal-Kontijiet Pubbli/i kien li l-investigazzjoni tal-Uffi//ju talAwditur ma sabet li kien hemm l-ebda attività kriminali tant li l-Awditur ma [assx il-b]onn li jirreferi l-ka] g[and il-pulizija, la qabel, la waqt u l-anqas wara l-investigazzjoni li kien qed jag[mel. Li nstab, kif jo[ro; mir-rapport
stess, kienu nuqqasijiet ta’ natura amministrattiva. Imma rrapport fa[[ar il-mod kif it-tmexxija tal-Enemalta biddlet g[all-a[jar diversi pratti/i tag[ha kif tixtri ]-]ejt. Id-Deputat Nazzjonalista Kristy Debono staqsiet numru ta’ mistoqsijiet b’referenza g[al partijiet mir-rapport li jfa[[ru l-progress li kien re;istrat matul is-snin li lUffi//ju Nazzjonali tal-Verifika kien elenka fir-rapport tieg[u. g[al pa;na 5
L-Awditur :enerali Anthony Mifsud ikkonferma li l-ministru responsabbli Austin Gatt ma nda[al bl-ebda mod fl-operat u l-pro/eduri tax-xiri ta]-]ejt
L-espert imqabbad mexxa ‘l-Enemalta fi ]minijiet li saru l-allegat abbu]i
L-uffi//ju tal-Awditur :enerali qabbad lill-eks Chairman tal-Enemalta lProfessur Robert Ghirlando biex jg[inu jfassal ir-rapport ta’ investigazzjoni fuq ilpro/ess tax-xiri ta]-]ejt mill-Korporazzjoni Enemalta, Chairman flistess perjodu li g[alih i/-Chief Financial Officer Tarcisio Mifsud qed ji;i investigat g[al korruzzjoni fix-xiri ta]]ejt mill-Qorti Kriminali. Rapport li beda ji;i diskuss fil-Kumitat Parlamentari tal-Kontijiet Pubbli/i fuq talba talOppo]izzjoni bl-ewwel xhud li tressaq biex jag[ti l-ver]joni tieg[u jkun l-Awditur :enerali nnifsu Anthony Mifsud li g[amel pre]entazzjoni fil-bidu tas-seduti. Kien Mifsud innifsu li ddikjara li l-uffi//ju tieg[u ma kellux lesperjenza ne/essarja dwar il-fjuwil u x-xiri tieg[u u g[alhekk fittex l-g[ajnuna ta’ espert. Mifsud qal li l-In;inier Ghirlando tqabbad direttament, ming[ajr sej[a g[all-interess, g[ax l-uffi//ju tieg[u kien di;à [adem mieg[u fi ]mien l-investigazzjoni tal-BWSC. U kompla li ma kellu l-ebda dubju fih, u li kien /ert millkompetenza u l-integrità tieg[u g[ax kien childhood friend.
g[al pa;na 4
Sfidu/ja
Is-Sirja
5 kunsillieri tal-PL u 3 tal-PN jakku]aw lis-Sindku Laburista ta‘ {a]-}abbar b’nuqqas ta’ trasparenza
Spetturi tan-Nazzjonijiet Uniti j]uru l-vittmi tal-armi kimi/i
Ara pa;na 4
Ara pa;na 13
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
4 Lokali
Sinjali ta’ sfidu/ja fis-Sindku Laburista ta’ {a]-}abbar Quinton Scerri 5 Kunsillieri tal-PL u 3 tal-PN jakku]aw lil Scerri b’nuqqas ta’ trasparenza minn Matthew Bonett
Is-Sindku Laburista ta’ {a]-}abbar Quinton Scerri jinsab ta[t pressjoni kbira hekk kif ilbiera[, tmien Kunsillieri fl-istess lokalità , [amsa tal-Partit Laburista u tlieta tal-Partit Nazzjonalista, iffirmaw ittra li fiha akku]aw lil Quinton Scerri li qed jie[u d-de/i]jonijiet wa[du ming[ajr konsultazzjoni, ming[ajr ebda trasparenza. Fl-istess ittra, li ntbag[tet lill-Maltatoday b[ala dritt ta’ risposta g[al artiklu li ;ie ppubblikat nhar il-[add, ilKunsillieri jesprimu fidu/ja assoluta fis-Segretarju E]ekuttiv tal-Kunsill Lokali ta’ {a] }abbar Duncan Busuttil. Din qed titqies b[ala sinjal ta’ sfidu/ja fis-Sindku Scerri hekk kif fl-ittra ;ie spjegat id-di]gwit li je]isti bejn Busuttil u l-istess Scerri, xi [a;a li l-Kunsillieri jag[mlu referenza g[aliha u jg[idu li “l-problema hu sSindku u mhux is-Segretarju E]ekuttiv”. Ftit tal-;img[at ilu, INNAZZJON ]velat li ssitwazzjoni fi [dan il-Kunsill ta’ {a]-}abbar xejn ma kienet feli/i hekk kif il-ma;;oranza tal-Kunsillieri bdew iqajmu bosta dubji dwar ilfinanzjament tal-attività LItwal Mejda tad-Dinja. Filfatt, dan il-;urnal kien esprima t-t[assib ta’ numru ta’ }abbarin dwar talba li kienet saret lill-[wienet tallokalità g[al flus b[ala “sponsorship” biex setg[u jarmaw waqt din l-istess attività.
Fl-ittra ng[ad li s-Sindku g[andu l-problemi biex ja[dem mas-Segretarju E]ekuttiv u mhux bil-kontra. Fir-ritratt Quinton Scerri jidher flimkien mal-Prim Ministru Joseph Muscat
Fil-fatt, wara li dan il;urnal ]vela dak li kien g[addej f’{a]-}abbar, u[ud mill-Kunsillieri sej[u laqg[a ur;enti biex jiddiskutu l-a[[ar ]viluppi, i]da millinformazzjoni li g[andna, din il-laqg[a ma tantx issarrfet f’;id g[aliex is-Sindku talab lil [afna minn s[abu u canvasers fil-lokal biex jattendu g[al-laqg[a. Issa, skont l-ittra li ntbag[tet ilbiera[ minn tmien Kunsillieri, jirri]ulta li ssitwazzjoni hija wa[da ferm ag[ar minn hekk. Dan g[aliex, skont l-ittra, isSindku Quinton Scerri ma jridx jibqa’ ja[dem masSegretarju E]ekuttiv Duncan Busuttil, g[all-kuntrarju ta’
kif dejjem g[amlu Sindki u Kunsillieri li servew filKunsill ta’ {a]-}abbar. Skont il-[ames Kunsillieri tal-PL u t-tlieta tal-PN, huwa s-Sindku li g[andu l-problemi biex ja[dem mas-Segretarju E]ekuttiv u mhux bil-kontra, tant li l-[idma tas-Segretarju E]ekuttiv Duncan Busuttil hija rikonoxxuta kemm millKunsillieri kif ukoll mill-istaff tal-istess Kunsill. Fl-ittra tag[hom, li fiha kkritikaw il-mod kif qed imexxi Quinton Scerri, ittmien Kunsillieri esprimew fidu/ja assoluta fis-Segretarju E]ekuttiv, u rringrazzjawh tax-xog[ol li dejjem g[amel, u g[adu qed iwettaq, g[all-;id ta]-}abbarin.
Kun parti mis-su//ess ta’ operazzjoni. .. ag[ti d-demm
L-In;inier Ghirlando tqabbad direttament minn pa;na 1
Robert Ghirlando kien Chairman tal-Korporazzjoni Enemalta bejn l-1998 u l2003 – perjodu li b[alissa hu implikat fi pro/eduri kriminali fil-Qorti, dan minkejja li Ghirlando mhu implikat fl-ebda abbu]. U fil-kumitat tal-kamra tqajjem il-punt li diversi pratti/i []iena li saru rakkomandazzjonijiet dwarhom fir-rapport stess kienu je]istu meta hu kien Chairman tal-Enemalta. U allura dan seta’ qajjem kunflitt ta’ interess fixxog[ol li l-Professur Ghirlando g[amel g[arrapport tal-Awditur. Tul is-smig[ [are; ukoll
b’mod /ar li fit-t[ejjija tarrapport ma ;ewx intervistati nies li kontrihom saru allegazzjonijiet serji biex tkun mismug[a l-ver]joni tag[hom. Fosthom min kien jie[u hsieb il-minuti tal-Fuel Procurement Committee, membri talistess kumitat tax-xiri ta]]ejt, u membri tar-Risk Management Committee li kienu kkritikati g[ax dan ilkumitat dam ma jiltaqa’. Ma kienx intervistat lanqas il-Ministru Austin Gatt minkejja l-allegazzjonijiet li saru, ta’ nd[il Ministerjali, li fis-seduta tal-biera[ [are; /ar li ma kien hemm l-ebda nd[il politiku.
Kunsiller Laburista ie[or se jirri]enja mill-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar
Fil-;img[at li g[addew ilKunsillier Laburista f’San Pawl il-Ba[ar, Carmel Hili rri]enja kemm mill-Kunsill u anke mill-Kumitat Amministrattiv ta’ Burmarrad. Issa fil-;img[at li ;ejjin mistenni jirri]enja wkoll il-Kunsillier Laburista Jason Camilleri wara li reba[ tender tal-Kunsill Lokali stess b[ala Council Supervisor. Dan [are; waqt laqg[a mqanqla tal-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba[ar li saret ilbiera[ filg[axija li tlaqqg[et b’ur;enza u li kellha titwaqqaf darbtejn min[abba li ma kienx hemm id-dokumenti me[tiega biex jitqassmu lill-Kunsillieri. Minn informazzjoni li g[andu dan il-;urnal, jirri]ulta li l-Partit Laburista g[amel pressjoni anke fuq Jason Camilleri biex jirri]enja imma hu ma riedx u g[alhekk il-Kunsill Lokali Laburista sab mod ie[or kif je[les minnu. Waqt il-laqg[a, is-Sindku Laburista Mario Salerno qal li l-offerta ta’ Jason Camilleri kienet ta’ €17,900 filwaqt li l-offerta talkumpanija Synthesis Management kienet ta’ €15,500. Il-Bord ta’ a;;udikazzjoni vvota favur it-tender ta’ Jason Camilleri
wara li saru l-intervisti lillofferenti u wara li kull membru tal-bord ta l-punti tieg[u. Il-Kunsillieri tal-Partit Nazzjonalista astjenew filvot dwar Jason Camilleri min[abba li ma kellhomx linformazzjoni kollha g[ax mal-a;enda ma ntbag[tux ilprezzijiet tat-tender u lanqas informazzjoni o[ra ba]ika. G[alkemm il-Kunsillier Laburista Jason Camilleri ma [ax sehem fil-laqg[a waqt id-diskussjoni dwar ittender li tikkon/erna lilu, hu baqa’ fl-istess kamra u segwa l-pro/ess kollu. Dan seta’ tefa’ pressjoni ]ejda fuq xi Kunsillieri u dan jista’ jkun ukoll rifless filvot finali li kien sitt voti favur u [ames astensjonijiet.Wara li ttie[ed il-vot hu ddikjara li se jirri]enja minn Kunsiller e]att malli ffirma l-kuntratt b[ala Council Supervisor. G[alhekk waqt il-pro/ess ta’ a;;udikazzjoni, ilKunsillier Laburista kellu kunflitt ta’ interess. Fl-istess laqg[a kien hemm qbil li l-kwistjoni tal-parke;; tal-Erba’ Mwie]eb tkun diskussa f’laqgha o[ra u dan g[ax ilKunsillieri ma ng[atawx linformazzjoni kollha relevanti minn qabel.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Lokali 5
Ma kien hemm l-ebda nd[il politiku minn pa;na 1
Mistoqsi aktar minn darba mill-membri tal-kumitat jekk sabux li twettaq xi reat kriminali, l-Awditur u luffi/jali tal-Uffi//ju tieg[u insistew li li kieku sabu xi [a;a simili, kienu jirreferu lka] g[and il-pulizija. Imma dan ma kienx hemm b]onn jag[mluh fl-ebda stadju. Tul is-smig[ fl-ewwel ;urnata, l-Awditur :enerali ddikjara wkoll li kien hemm ilprassi internazzjonali li ttelefonati li matulhom isiru nnegozjati g[ax-xiri ta]-]ejt ikunu rekordjati, u l-uffi//ju tieg[u jaqbel ma’ dan min[abba t-trasparenza. I]da meta saret mistoqsija f’dan is-sens lill-Enemalta xahar u nofs ilu, l-Enemalta ddikjarat li hi ma taqbilx li nnegozjati dwar i]-]ejt ji;u
rrekordjati min[abba ra;unijiet ta’ bluff. Wara l-pre]entazzjoni talAwditur Generali, il-membri parlamentari tal-Kumitat talKontijiet Pubbli/i talbu biex ji;u interrogati membri taluffi//ju tieg[u u insistew li dan isir ta[t ;urament. LAwditur o;;ezzjona g[ax qal li kien se jin[oloq pre/edent, imma wara insistenza mi/Chairman tal-Kumitat u lmembri, dawn taw ix-xhieda tag[hom ta[t ;urament. Beppe Fenech Adami staqsa jekk ix-xiri ta]-]ejt kienx in order u jekk kienx hemm prassi tajba, bi twe;iba li kienet fl-affermattiv. Wara aktar minn sitt sig[at fl-ewwel ]ew; seduti, issa liskrutinju tar-rapport talAwditur jkompli bis-seduta li jmiss issir g[ada filg[odu.
Il-Kumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i waqt il-laqg[a tal-biera[
M’hemmx ka] ta’ frodi kontra l-Fantasy Tours L-Uffi//ju tal-A: u l-Pulizija ma jikkonfermawx, imma ma ji/[dux Tkompli tit[abbel il-kobba fil-ka] tal-Fantasy Tours, hekk kif sorsi fil-Korp tal-Pulizija qalu lil in-Nazzjon, “skont lUffi//ju tal-Avukat :enerali jista’ jkun li m’hemmx ka] ta’ frodi fil-konfront ta’ Karl Azzopardi, il-Kap E]ekuttiv ta’ Fantasy Tours. Is-sorsi tag[na qalulna li din l-informazzjoni ng[atat millUffi//ju tal-Avukat :enerali lill-Uffi//ju ta’ Kontra l-Frodi tal-Pulizija. G[alkemm dan, la kien ikkonfermat u lanqas mi/[ud mill-Pulizija u millUffi//ju tal-Avukat :enerali. Fi twe;iba g[all-mistoqsijiet li g[amilna, il-Pulizija qalet li ma tistax tikkonferma din la[bar, hekk kif l-
investigazzjoni tag[ha dwar dan il-ka] g[adha g[addejja, u g[adhom qed jid[lu r-rapporti ming[and nies li ngidmu milliskandlu tal-Fantasy Tours. Kelliema g[all-Korp qalet li sal-biera[ kienu da[lu aktar minn 250 rapport li saru flg[ases. Min-na[a tieg[u lUffi//ju tal-Avukat :enerali ma we;ibx g[all-mistoqsijiet li g[amilna. Il-ka] tal-Fantasy Tours faqqa’ aktar kmieni dan ixxahar, meta mijiet ta’ persuni li kellhom is-safar ibbukkjat ma’ din il-kumpanija r/evew SMS li infurmahom li s-safar kien ;ie m[assar. Minn dakinhar stess l-uffi//ji tal-Fantasy Tours ing[alqu ming[ajr
spjegazzjoni. Persuni li tkellmu ma’ dan il-;urnal qalu li kienu [allsu lvja;; dakinhar stess filg[odu, u ftit sig[at wara r/evew messa;; li qalilhom li s-safra kienet t[assret. L-ag[ar [a;a hi, li [add ma jaf jekk hux se jie[u l-flus lura, hekk kif jidher li l-kumpanija falliet, u l-kumpaniji tal-assigurazzjoni ma jag[tux kumpens f’ka]i b[al dawn. Persuna li tkellmet mag[na fl-a[[ar sig[at, u li kienet tilfet safra mal-familja b’valur ta’ madwar €3,000 qalet li lkumpanija kienet qed ta//etta [las fi flus kontanti biss. Infatti min mar i[allas b’/ekk ;ie rrifjutat u ntalab jie[u flus.
Kien hemm ka]i aktar gravi. Fuq il-pa;na li saret fuq Facebook bl-isem “:ustizzja g[al dawk migdumin millFantasy Tours” kien hemm min iddikjara li [allas mas€6,000. Flus li j[ossuhom li ;ew misruqa minnhom minn dan l-operatur talivvja;;ar. Infatti l-[sieb ;enerali ta’ dawn in-nies hu li dan huwa ka] ta’ serq sfa//at, u g[alhekk iridu ;ustizzja, u flushom lura. Issa l-ka] qed ikompli jit[awwad hekk kif qed ti;ri din ix-xnig[a li jista’ jkun li m’hemmx ka] ta’ frodi. IlPulizija qalet li b[alissa g[adha qed tinvestiga rrapporti kollha li jid[lulha u
g[ad trid tistabbilixxi jekk hemmx ka] kriminali. Madanakollu, jekk ma jkun hemm l-ebda intenzjoni kriminali wara dan kollu, dan ma jfissirx li l-ka] jieqaf hawn. Hekk kif il-persuni affettwati xorta wa[da jista’ jkollhom lg[a]la li jift[u kaw]a fil-Qorti ?ivili, jew individwalment jew b[ala grupp. L-unika problema tidher li se tkun il-fatt li [add ma jaf x’sar mill-Kap E]ekuttiv tal-Fantasy Tours, Karl Azzopardi, bi xnig[at li dan [arab millpajji]. Dwar dan ukoll il-Pulizija qalet li qieg[da tinvestiga, u ma tistax tikkummenta f’dan listadju.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
8 Opinjoni
Malta popolari mal-barranin Fil-jiem li g[addew pajji]na r/ieva /ertifikat millaqwa minn ]ew; siti elettroni/i popolari – list25.com u tripadvisor.com. F’]ew; listi differenti, dawn po;;ew lil Malta u G[awdex separatament fuq quddiem meta mqabblin ma’ bliet u g]ejjer o[ra fid-dinja. Bla dubju, dan hu unur kbir g[al pajji]na u reklam millaqwa mal-barranin. Malta popolari ma]]g[a]ag[ Fl-ewwel klassifika tala[jar 25 belt fid-dinja biex jg[ixu fihom i]-]g[a]ag[, Malta kklassifikat fit-tielet
post sa[ansitra qabel bliet o[ra kbar u popolari b[al Melbourne, Dubaj, Pari;i, :inevra, Ruma, Berlin u o[rajn. L-uni/i ]ew; postijiet li ntg[a]lu qabel Malta huma Vjenna fl-Awstrija u New York fl-Istati Uniti. Il-lista kompluta ta’ dawn il-25 post tinsab fuq is-sit elettroniku list25.com. Ir-ri]ultat miksub fi klassifika b[al din, partikolarment meta tara li pajji]na ssupera tant bliet o[ra kbar u popolari fid-dinja, jag[ti konferma tal-progress u x-xog[ol kbir li sar f’pajji]na biex illum g[andna pajji] isba[, stabbli u a[jar minn qatt qabel. Din il-lista hi konferma [ajja tar-reputazzjoni tajba li g[andu pajji]na mal-barranin. Illum pajji]na sar attrazzjoni internazzjonali tant li fl-a[[ar snin rajna ]ieda kbira fitturi]mu. Malta tattira turisti ta’ kull età u llum [afna huma dawk il-barranin li jag[]lu lg]ejjer Maltin b[ala d-dar tag[hom ladarba jirtiraw mixxog[ol. Saret xi [a;a komuni li lbarranin jag[]lu li jinvestu flushom fil-proprjetà lokali partikolarment f’postijiet li huma mag[rufin g[as-sbu[ija u l-kumdità li joffru. Hawnhekk insemmi lil G[awdex li b[ala g]ira qed isir popolari ma’ [afna barranin li jag[]lu li jmorru jg[ixu hemm. Issa permezz tal-a[[ar lista ma[ru;a sirna nafu li pajji]na hu popolari
Fil-jiem li g[addew pajji]na r/ieva /ertifikat mill-aqwa minn ]ew; siti elettroni/i popolari – list25.com u tripadvisor. com . F’]ew; listi differenti, dawn po;;ew lil Malta u G[awdex separatament fuq quddiem meta mqabblin ma’ bliet u g]ejjer o[ra fid-dinja
wkoll ma]-]g[a]ag[, konferma tal-versatilità li toffri Malta minkejja /-/okon tag[ha. Hu fatt mag[ruf li b[ala destinazzjoni turistika lg]ejjer tag[na huma popolari [afna ma]-]g[a]ag[ tant li aktar ;enituri qed jag[]lu li jibag[tu lit-tfal tag[hom jistudjaw f’pajji]na filvaganzi tas-sajf. Madankollu din il-lista talawtur ta’ list25.com tirrimarka dwar 25 post fiddinja (kwa]i kollha bliet u mhux pajji]i) li huma l-a[jar biex jg[ixu fihom i]]g[a]ag[. L-awtur ta’ dan lartiklu jsemmi lil Malta fittielet post u jg[id li pajji]na hu ar/ipelagu fil-Mediterran u ladarba Malta hi fost l-i]g[ar stati fid-dinja, il-pajji] jista’ jkun meqjus b[ala belt wa[da. G[aldaqstant l-awtur i[oss li b’dak kollu li jipposjedi pajji]na u anke g[aliex ‘ilpoplu ta’ dan il-pajji] hu fost l-aktar ;eneru] fid-dinja’, Malta g[andha tkun meqjusa b[ala minn ta’ quddiem nett biex i]-]g[a]ag[ jg[ixu fiha. Din il-po]izzjoni tirrikonoxxi li f’Malta ]]g[a]ag[ jistg[u jag[mlu kollox waqt li jil[qu laspirazzjonijiet tag[hom;
Hu fatt mag[ruf li b[ala destinazzjoni turistika l-g]ejjer tag[na huma popolari [afna ma]-]g[a]ag[ tant li aktar ;enituri qed jag[]lu li jibag[tu lit-tfal tag[hom jistudjaw f’pajji]na fil-vaganzi tas-sajf
jistudjaw, ja[dmu u jg[ixu [ajja komda ladarba pajji]na joffri l-aspetti kollha me[tie;a u li huma fost laktar imfittxija mi]-]g[a]ag[ tal-lum. G[awdex fost l-isba[ g]ejjer Ewropej
Tie[u gost tinnota wkoll kif is-sit elettroniku l-aktar popolari mat-turisti, Trip Advisor ipo;;i lil G[awdex fis-sitt post tal-a[jar g]ejjer Ewropej. G[awdex hu ;awhra f’nofs il-Mediterran u dan ma jing[adx biss mill-Maltin u lG[awdxin i]da hu rikonoxxut minn kul[add partikolarment dawk li fi]ikament jesprjenzaw din il-g]ira. G[awdex hu sabi[ filkaratteristika tieg[u i]da wie[ed irid japprezza l-fatt li f’dawn l-a[[ar snin saru diversi pro;etti importanti li komplew isebb[u u jtejbu lil din il-g]ira. Ri]ulati li ;ew frott [idma serja
Wie[ed g[andu jkun kburi b’dawn ir-ri]ultati g[aliex minkejja /-/okon tag[na b[ala pajji], dawn il-listi jag[tu konferma tal-potenzjal kbir li g[andhom il-g]ejjer Maltin. Dawn ir-ri]ultati i]da huma katina ta’ fatturi o[ra li jag[tu identità aktar b’sa[[itha lil pajji]na malbarranin. Ming[ajr ma nkun parti;jan, wie[ed irid jattribwixxi dawn is-su//ess lejn id-direzzjoni li [a pajji]na f’dawn l-a[[ar snin grazzi g[at-tmexxija ta’ diversi gvernijiet Nazzjonalisti.
Hu fatt mag[ruf li mill1987 ’il quddiem pajji]na [a
direzzjoni totalment differenti u l-Gvern elett dakinhar [adem bis-s[i[ biex f’pajji]na re;a’ kien hawn iddemokrazija, ;ab irrikon/ilazzjoni, [oloq ixxog[ol u sa[[a[ l-ambjent ta’ madwarna. Dan ma sarx b’kumbinazzjoni imma b’[idma u b’sagrifi//ji minn kul[add. Sussegwentement pajji]na beda jtejjeb ir-reputazzjoni tieg[u mal-Ewropej tant li bdiet il-mixja twila biex fl2004 pajji]na sar membru talUnjoni Ewropea u fl-2008 qlibna g[all-munita ewro. Din il-mixja flimkien ma’ de/i]jonijiet o[ra li ttie[du matul i]-]mien wasslu biex illum g[andna pajji] b’sa[[tu, modern u stabbli li qed jattira l-attenzjoni mhux biss ta’ min jg[ix fih i]da sa[ansitra talbarranin. B[ala Malti nie[u gost ninnota u nisma’ stejjer b[al dawn meta l-barrani japprezza dak li kiseb pajji]na matul dawn l-a[[ar snin. Is-su//essi li kiseb pajji]na matul dawn l-a[[ar 25 sena mhux dovuti biss g[attmexxija li kellu pajji]na i]da anke g[all-b]ulija li wera l[addiem Malti biex g[en lillekonomija tag[na tie[u r-ru[ b’investimenti kbar li saru u li llum qed jag[tu l-frott mixtieq. Illum pajji]na g[andu Gvern immexxi minn partit differenti minn dak li mexxa lil pajji]na f’dawn l-a[[ar snin. Dan ma jfissirx li pajji]na g[andu jmur lura, i]da l-amministrazzjoni
minn Christian Micallef micallef_christian@yahoo.co.uk
pre]enti g[andha tirrikonoxxi dawn ir-ri]ultati u ta[dem biex tkompli ttejjeb ilpo]izzjonijiet miksuba s’issa bl-g[an li pajji]na jkun dejjem aktar b’sa[[tu u rilevanti malbarranin. M’g[andix dubju li din hi lintenzjoni ta’ kull Gvern li jmexxi lil pajji]u u g[alhekk issa je[tie; li pajji]na jirkeb fuq dawn it-tragwardi mil[uqa biex inkomplu nirreklamaw lil pajji]na lil hinn minn xtutna biex inkomplu ntejbu l-qasam turistiku. Ejjew inkunu kburin b’dak li ksibna s’issa u n[arsu b’ottimi]mu lejn il-futur. Fuq kollox, ejjew inkunu kburin bl-istorja ta’ pajji]na li fla[[ar mill-a[[ar tifforma lidentità tag[na b[ala nazzjon u li tag[milna differenti minn [adie[or. Christian Micallef hu l-Vi/i Sindku tal-Kunsill Lokali talBelt Valletta f’isem il-Partit Nazzjonalista
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Lokali 7
Il-pjazza tas-Si;;iewi mimlija bin-nies li attendew g[all-Festa tal-G[eneb
L-attività Festa G[eneb fis-Si;;iewi ter;a’ tkun su//ess minn Claire Mifsud
Il-Pjazza San Nikola fisSi;;iewi [adet laqta iktar tradizzjonali permezz ta’ Festa G[eneb li, g[at-tieni sena konsekuttiva, kienet organizzata mill-kunsilli lokali tas-Si;;iewi. F’din lattività li ti//elebra l-qtugh tal-g[eneb mid-dwieli, dawk kollha li ]aru din il-festa kellhom l-opportunità li japprezzaw kif kien isir lg[asir tradizzjonali talg[eneb. Fost l-attrazzjonijiet ewlenin ta’ din l-attività kien hemm l-g[asir talg[eneb fl-ikbar vaska tal;ebel f’Malta li permezz tag[ha l-Kunsill Lokali tasSi;;iewi kiseb unur nazzjonali mog[ti minn The Malta Records. Il-vaska nbniet fi Pjazza San Nikola minn numru ta’ voluntiera mill-;ebla Maltija u fiha ntefa’ iktar minn tunnellata g[eneb li tkabbar fis-
Si;;iewi. Dan il-;urnal tkellem masSindku tal-Si;;iewi Karol Aquilina li spjega li din lattività g[andha l-g[an li ti//elebra l-qtug[ tal-g[eneb mid-dwieli tas-Si;;iewi. Huwa spjega li b’iktar minn 530,000 metru kwadru ta’ dwieli, il-lokalità tasSi;;iewi hija l-lokalità blikbar ammont ta’ dwieli. Il-Kunsill Lokali tasSi;;iewi jag[raf limportanza tal-biedja sabiex l-ambjent rurali tas-Si;;iewi ji;i m[ares u g[alhekk i[e;;e; u jag[ti l-appo;; sabiex is-sidien jie[du [sieb u ju]aw bl-a[jar mod irraba’ tag[hom. Il-pubbliku li attenda seta’ jifhem iktar is-seng[a tattag[sir tal-g[eneb permezz ta’ rappre]entanza storika bis-sehem ta’ diversi atturi li spjegaw il-pro/ess tradizzjonali tat-tag[sir tal-
g[eneb. Attrazzjoni o[ra kienet il-kompetizzjoni talinbid li fiha pparte/ipaw persuni li jipprodu/u l-inbid fi kwantitajiet ]g[ar fid-djar tag[hom. Din ilkompetizzjoni kompliet tg[in lill-pubbliku japprezza t-tjubija tal-prodott Malti. Kif wie[ed jistenna din lattività ;ibdet numru kbir ta’ nies. In-Nazzjon tkellem mag[hom bi w[ud minnhom jg[idulna li fittxew stands tal-ikel tradizzjonali Malti filwaqt li o[rajn fittxew lg[asir tradizzjonali talg[eneb. G[all-attività attenda lKap tal-Oppo]izzjoni u Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil flimkien mad-Deputati Ryan Callus, ?ensu Galea u Clyde Puli. Attendew ukoll il-kandidati g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew Therese Comodini Cachia u Kevin Plumpton.
}ew; bdiewa jitfg[u l-g[eneb tag[hom biex jing[asar fil-vaska li nbniet apposta
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
10 Attwalità
Dun :u]epp Micallef – storiku li [alliena pre/i]ament 30 sena ilu Pre/i]ament b[al-lum 30 sena ilu, nhar is-27 ta’ Awwissu 1983, [alla din id-dinja fl-età ta’ 54 sena, Dun :u]epp Micallef, {al Luqi li ta kontribut mhux ]g[ir biex {al Luqa lura fl-1975 kellu ppubblikata l-istorja tieg[u b’mod xjentifiku. Mhux ta’ b’xejn il-ktieb {al Luqa – Niesha u :rajjietha, kien reba[ il-Premju Rothmans g[all-a[jar pubblikazzjoni Maltija ta’ dik is-sena u li minkejja li ilha daqstant snin ippubblikata, g[adha r-riferenza numru wie[ed fejn jid[ol ir-ra[al ta’ {al Luqa. Dun :u]epp iben Andrew u Giovanna mwielda Camilleri, twieled {al Luqa fis-16 ta’ Di/embru 1928. {a l-edukazzjoni tieg[u fl-Iskola Primarja ta’ {al Luqa, fis-Seminarju u fl-Università ta’ Malta mnejn fl-1952 ggradwa fit-Teolo;ija u Li/enzjat. Fl-istess sena kien ordnat sa/erdot u beda jag[ti s-servizz tieg[u f’{al Luqa. Fost il-karigi li kellu filparro//a kien hemm dik ta’ Assistent Ekkle]jastiku tal-Azzjoni Kattolika, ferg[a ]g[a]ag[. Dun :u]epp [adem b[ala g[alliem fl-iskejjel statali fejn spi//a b[ala Kap tadDipartiment tal-Matematika. Pubblikazzjonijiet Jibqa’ mag[ruf l-aktar g[all-[afna pubblikazzjonijiet mimlija ri/erki li [alla warajh. Jisboq kollha kemm huma lktieb {al Luqa - Niesha u :rajjietha, li di;à semmejna.
Il-fa//ata ta’ wie[ed mill-kotba ta’ Dun :u]epp
Aktar tard ippubblika wkoll Ra[al fi Gwerra (li fih tkellem fid-dettall dwar {al Luqa fi ]mien it-Tieni Gwerra Dinjija, li min[abba l-vi/inanzi tieg[u tal-ajruport sofra bil-kbir), LIstorja ta’ {al Safi (dak irra[al /kejken biswit {al Luqa) u mbag[ad fuq livell aktar nazzjonali u bl-Ingli], When Malta Stood Alone (dwar it-Tieni Gwerra Dinjija fil-g]ejjer Maltin) u The Plague of 1676 - 11,300 Deaths (dan kien ippubblikat wara mewtu). Kiteb ukoll ir-rumanz G[axar Snin Wara li kien ippubblikat fl-1980. Ir-rabta li Dun :u]epp kellu
Dun :u]epp Micallef kif dawk il-Luqin ta’ /erta età ]gur li g[adhom jiftakruh
ma’ {al Luqa ]gur li kienet l-im[abba li kellu g[at-tfal u ]g[a]ag[ minn {al Luqa. Barra l-[idma sa/erdotali tieg[u, kien ju]a l-[in u l-ener;ija kollha tieg[u g[a]-]g[a]ag[. Kien ji;bor numru kbir ta’ tfal u ;uvintur fi/-?entru Parrokkjali u hemm kont tarah sebat ijiem fil-;img[a ja[dem bla heda g[all-;id tag[hom. L-Azzjoni Kattolika :uvintur kienet tokkupa parti mi/-?entru Parrokkjali u hu qasam din is-sezzjoni f’]ew; taqsimiet.
Il-plakka li hemm fil-ka]in ta’ St Andrew’s FC f’{al Luqa
Il-parti ta’ fuq tintu]a millkbar filwaqt li t-tfal (aspiranti) kienu jokkupaw il-parti t’isfel. L-ewwel nursery f’{al Luqa Il-grawnd ta/-?entru kien jintu]a b’mod regolari u lg[axqa ta’ Dun :u]epp kienet
li jorganizza kompetizzjonijiet tal-futbol bejn diversi timijiet ta’ tfal u ;uvintur. Tant kien bena struttura soda fi/-?entru li, wara ta[ditiet mal-Kumitat ta’ St Andrew’s FC intla[aq ftehim biex it-tim tal-Minors jibda jie[u [siebu fi/-?entru u jibqa’ jikkompeti filkompetizzjonijiet tal-MFA ta[t l-isem ta’ St Andrew’s. G[alhekk l-ewwel nursery f’{al Luqa kienet dik imwaqqfa minn Dun :u]epp Micallef u minn hemm [ar;u numru kbir ta’ plejers li wara ffurmaw it-tim tas-Saints. Kien xieraq li b[ala rikonoxximent g[all-[idma tieg[u b’risq i]-]g[a]ag[, il-Kumitat ta’ Luqa St Andrew’s FC iddedika s-sala prin/ipali tal-ka]in lil Dun :u]epp Micallef biex tibqa’ tifkira dejjiema tax-xog[ol li wettaq.
Riferenza: Kitba ta’ Tony Fenech fis-sit uffi/jali tas-St Andrew’s FC u materjal ie[or
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
12 Opinjoni
Kemm se ddum tikteb dwar ir-reli;jon^ :ie wie[ed li nafu tajjeb u qalli “Kemm –– se ddum tikteb fuq ir-rel;jon?” L-ispazju li [allejt vojt hu dak ta’ kelma li dan ir-ra;el u]a u li fil-fehma tieg[i ma g[andhiex tintu]a, la meta titkellem u lanqas meta wie[ed jikteb g[ax tonqos middinjità. Jien staqsejtu bi ftit umori]mu “Mela fuqiex tridni nikteb?” Pront pront we;ibni “Ikteb fuq su;;etti aktar serji” u l-mistoqsija le;ittima tieg[i kienet “B[al xiex? G[aliex jien na[seb li di;à qed nikteb fuq affarijiet serji [afna,” u hu dlonk irrisponda “U [allini minnek, ikteb fuq affarijiet serji b[alma huma l-kontijiet taddawl u l-ilma.” Dan kien il-mument meta ntba[t li dan ir-ra;el kien g[adu kemm ir/ieva l-kont taddawl u l-ilma u li kien sabu bilg[oli tant li ma kienx qieg[ed jistenna /ifra b[al dik tal-kont tieg[u. Ma’ dan ir ra;el jien bqajt li kellu ji;i lura g[andi jurini lkont tad-dawl u l-ilma, i]da madankollu l-kumment li dan ir-ra;el g[amel mieg[i, nistqarr li bqajt na[seb fuqu u nirrifletti dwaru. Il-mod li bih esprima ru[u mieg[i [alla impatt fuqi tant li r-rimarka li g[amel kienet tassew rilevanti. G[al din il-persuna, ilkummenti li nikteb dwarhom jien ma kinux rilevanti. G[alih l-unika [a;a rilevanti f’dan listadju kienet biss il-kont taddawl u tal-ilma. Il-kont tad-dawl u l-ilma hu r-reli;jon tieg[u, g[aliex dak biss f’dan l-istadju qieg[ed
minn Edwin Vassallo edwin.vassallo@gov.mt
Il-politiku, kemm meta jikteb kif ukoll meta jag[mel l-argumenti tieg[u, g[andu dejjem ikun onest, kemm mieg[u nnifsu i]da fuq kollox ma’ dawk li qed isegwuh biex hekk jitnaqqsu t-tbatija u l-inkonvjenza
jeffettwalu l-mod kif jg[ix. Dan ifisser li meta jien ktibt artiklu dwar kif l-egoi]mu filpolitika joqtol, dan g[alih ma kien ifisser xejn. L-unika rilevanza kienet biss tal-kont. Meta jien, skont dan ir-ra;el, nikteb fuq dak li hu sejja[lu reli;jon, jien nifhem li nkun qed nikteb dwar kif nistenna li fil-[ajja jkollna aktar onestà, dwar kif ikollna m;iba politika a[jar li tirrispetta d-dinjità talbniedem biex fuq kollox, fil[ajja ta’ kuljum ikollna inqas u;ig[, inqas mi]erja u fuq kollox, inqas nies ibatu. G[al din il-persuna, il-
Jekk il-kont tad-dawl u l-ilma ta’ dan ir-ra;el li ;ie biex ikellimni hu tajjeb, jien irid ikolli l-kura;; u ng[idlu li dan hu kont tajjeb. F’kitbietna u fi kliemna, nemmen li jrid ikollna sin/erità mal-udjenza tag[na u l-;enwinità li naffrontaw il-verità
mi]erja li qed jiltaqa’ mag[ha jew it-tbatija tieg[u huma ri]ultat tal-kont tad-dawl u lilma u g[alhekk g[al din ilpersuna jidher li kull argument ie[or hu ta’ realtà o[ra, diment li ma jkunx rilevanti malwe;g[at tieg[u. Rilevanza mhux populi]mu
Hawn ni;i direttament g[allargument tieg[i. Jien diskursata b[al din ma’ dan ir-ra;el ti;bidli l-attenzjoni dwar kemm je[tie; li na[sbu u nitkellemu dwar su;;etti li jkunu rilevanti g[an-nies. Jew nasal ukoll li nargumenta dwar kemm hu me[tie; li kull meta nitkellmu, dan nag[mluh b’mod li naslu li nkunu kemm jista’ jkun rilevanti mal-[ti;ijiet tan-nies. Bil-kelma ‘rilevanti’ m’iniex nifhem li nkun populist. Biha nifhem u ng[id li dak li nkun qed nikteb dwaru jew nitkellem dwaru, inkun qed nag[mel mod li min jaqra jew qed
jisma’ jkun jista’ jifhem x’qed ng[id g[aliex l-argumenti tieg[i ikunu me[uda mill-[ajja ta’ dak li qed jismag[ni. Populist inkun jekk flargumenti tieg[i u bil-mod li nikteb jew nitkellem nipprova nara li ning[o;ob ma’ dawk li qed jaqraw jew jisimg[u largumentazzjoni tieg[i. Ne[tie;u li nkunu /ari u ;enwini fid-diskors jew f’kitbietna
Ftit ilu kont qed nara programm ta’ diskussjoni ‘Iswed fuq l-Abjad’ meta wie[ed mill-kelliema kien tajjeb fil-mod ta’ kif iddeskriva li /erti istituzzjonijiet ma g[adx baqg[alhom snien biex jigdmu. I]da meta dan l-istess kelliem kien mistoqsi biex joffri risposta fuq su;;ett kontroversjali, spi//a biex ming[ajr ma ]balja qag[ad idur mal-lew]a u g[amel [iltu kollha biex skonti ja[rab milli joffri po]izzjoni.
Din hi l-istess de/i]joni fa/li li wie[ed jista’ jie[u biex ja[seb biss kif se jidher intelli;enti ma’ min qed jaqrah jew jisimg[u. De/i]joni li wie[ed jista’ jie[u meta jitkellem jew jikteb hi li jara li jkun populist jew jara kif fl-argument mitkellem jew miktub, dak li jg[id jew jikteb jag[mlu biss biex jintg[o;ob u juri kemm hu intelli;enti. Fil-fehma tieg[i din hi forma ta’ egoi]mu u [arba mit-tiftix g[all-verità. Il-poplu tag[na g[andu b]onn min jg[inu jasal g[al de/i]joni. Ma nemminx li g[andna nidde/iedu a[na g[all-poplu i]da nemmen li g[andna nkunu /ari meta nitkellmu dwar x’se jkun irri]ultat ta’ /erta de/i]joni. Je[tie; li jkollna kelma /ara li toffri direzzjoni, li tkompli tqanqal aktar [sieb i]da mhux [arba mill-verità. Jekk il-kont tad-dawl u lilma ta’ dan ir-ra;el li ;ie biex ikellimni hu tajjeb, jien irid ikolli l-kura;; u ng[idlu li dan hu kont tajjeb. Fil-kitba u lkelma tag[na nemmen li jrid ikollna sin/erità mal-udjenza tag[na u l-;enwinità li naffrontaw il-verità.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 13 minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt
IS-SIRJA
Spetturi tan-NU j]uru l-vittmi tal-armi kimi/i
Spetturi tan-Nazzjonijiet Uniti lbiera[ iltaqg[u ma’ vittmi tal-allegat u]u ta’ armi kimi/i fis-Sirja u [adu kampjuni biex jippruvaw iwaddbu dawl fuq x’e]attament ;ara. Fi triqithom lejn issubborg ta’ Mouadamija filkapitali Damasku, diversi tiri kienu sparati lejn ilkonvoj tan-Nazzjonijiet Uniti. Din il-parti talkapitali tinsab fil-kontroll tar-ribelli. In-NU qalet li vettura minnhom sofriet [afna [sara minn tiri ta’ arma tannar imma ma ntqal xejn jekk kienx hemm vittmi. Imma minkejja dan huma komplew bil-vja;; tag[hom lejn il-psot fejn qed jintqal li ntu]aw l-armi kimi/i. Dan kollu waqt li beda jsir [afna diskors minn diversi Gvernijiet li issa wasal i]-]mien g[al intervent militari fis-Sirja peress li bl-attakk bl-armi kimi/i, il-President Bashar al-Assad kien qabe] kull limitu. Madwar [amest ijiem ilu r-ribelli qed isostnu li lfor]i ta’ Assad sparaw rokits li kien fihom l-armi kimi/i u dawn ikkaw]aw ilmewt ta’ mijiet kbar ta’ Sirjani u din il-kwistjoni tal-armi kimi/i aktarx se t[oll jew torbot xi jsir. Hemm [afna spekulazzjoni li diversi pajji]i qed ilestu biex jisparaw numru ta’ missili cruise lejn is-Sirja b[ala kastig g[al Assad. Chuck Hagel, is-Segretarju tadDifi]a Amerikan, qal li kwalunkwe azzjoni li tista’ tie[u l-Istati Uniti kienet se tkun kordinata mal-pajji]i alleati. Il-Prim Ministru David Cameron temm [esrem btala biex jirritorna
Ribelli Sirjani waqt ;lied fl-in[awi ta’ Saif al-Dawla fil-belt ta’ Aleppo
Londra min[abba l-a[[ar ]viluppi marbuta malkunflitt Sirjan. G[alkemm talba g[al mandat mill-Kunsill tasSigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti aktarx ti;i mblukkata mir-Russja u /-?ina, ilbiera[ William Hague, isSegretarju tal-Affarijiet Barranin Ingli], qal li kien possibbli li wie[ed iwie;eb g[al attakk bl-armi kimi/i ming[ajr appo;; min-NU. It-Turkija, membru tanNATO u li qed tag[ti appo;; kbir lir-ribelli, qalet li kienet se tappo;;ja azzjoni militari fis-Sirja anki jekk ma jkunx hemm mandat tan-NU. Hemm rapporti li b[alissa
Possibbiltà li jintu]aw missili cruise diversi assi militari kemm Amerikani kif ukoll Fran/i]i u Ingli]i qed ji;u trasferiti qrib il-fruntieri Sirjani g[all-eventwalità li jkun de/i] li g[andu jkun hemm xi forma ta’ attakk fuq is-Sirja. Il-President Amerikan Barack Obama s’issa ma tantx hu [erqan li jinvolvi truppi Amerikani fis-Sirja imma mhux esklu] li attakk isir b’mezzi o[ra u g[alhekk mhux esklu] xi attakk b’missili cruise.
Il-[a]na ta’ armi kimi/i fis-Sirja Filwaqt li qatt ma kien hemm dubju li sSirja g[andha l-armi kimi/i, m’hemmx informazzjoni pre/i]a dwar x’tip huma u kif ]viluppathom. I]da l-indikazzjonijiet huma li l-pajji] g[andu wa[da mill-akbar [a]niet ta’ dawn l-armi fid-dinja. Is-Sirja qatt ma ffirmat it-trattati internazzjonali li jikkon/ernaw dawn l-armi u g[alhekk qatt ma kien hemm xi dikjarazzjoni formali dwarhom. Hu stmat li s-Sirja g[andha madwar 1,000 tunellata minn dawn l-armi u huma ma[]una f’50 belt differenti u dejjem lesti biex jintu]aw. Uffi/jali Sirjani ammettew li g[andhom minn dawn l-armi imma dejjem sostnew li mhux se ju]awhom kontra l-
popolazzjoni. L-indikazzjonijiet huma li fil-[a]na Sirjana hemm l-aktar ]ew; tipi ta’ armi kimi/i – il-mustard gas u s-sarin u mhux esklu] li jista’ jkollha gass li hu ferm ag[ar minn dawk it-tnejn mag[ruf b[ala VX. Is-sarin hu meqjus 20 darba aktar fatali mill-velenu cyanide u impossibbli li wie[ed jinduna li qed jintu]a peress li m’g[andux ri[a. Dan il-gass jattakka ssistema nervu]a tal-bnieedem u spiss wie[ed imut fgat wara minuti ta’ agonija kbira. Il-mustard gas ja[raq l-g[ajnejn u l;ilda u jekk wie[ed jibilg[u bin-nifs, ja[raq il-pulmun. G[alkemm mhux fatali daqs is-sarin, m’hemm ebda trattament g[alih.
Ir-Russja twissi kontra intervent militari fis-Sirja Sergei Lavrov, il-Ministru tal-Affarijiet Barranin Russu, wissa kontra kwalunkwe tip ta’ intervent militari fis-Sirja u fakkar li l-u]u tal-forza ming[ajr mandat tan-Nazzjonijiet Uniti kien ikun ksur kbir tal-li;i internazzjonali. Ir-Russja tul is-sentejn ta’ kunflitt fis-Sirja dejjem ]amm mar-re;im talPresident Bashar al-Assad u l-vot tieg[u hu kru/jali filKunsill tas-Sigurtà tan-NU biex jin[are; mandat biex tintu]a l-forza. Dan peress li r-Russja fil-Kunsill g[andha l-poter ta’ veto. Ir-Russja s’issa mblukkat diversi sforzi li saru millKunsill tas-Sigurtà tan-NU biex ikun hemm kundanna qawwija tar-re;im Sirjan. Lavrov ilbiera[ qal li Moska ma kellha ebda pjan li titkaxxar f’kunflitt militari min[abba l-gwerra /ivili fisSirja u li l-Istati Uniti u lalleati tag[ha kienu se jkunu qed jirrepetu l-i]balji talpassat jekk jintervjenu fisSirja. Lavrov qal dan waqt konferenza tal-a[barijiet f’Moska dwar l-i]vilupp re/enti fis-Sirja partikolarment l-allegat u]u ta’ armi kimi/i. Il-Ministru Russu lbiera[ esprima t[assib dwar
Sergei Lavrov
stqarrijiet li saru li sostnew li n-NATO kellha d-dritt tintervjeni wara l-attakk blarmi kimi/i. Lavrov qal li lu]u tal-forza ming[ajr approvazzjoni tan-NU kien se jaggrava [afna ssitwazzjoni fis-Sirja. Lavrov qal ukoll li kien ikun ]baljat dak min ja[seb li billi wie[ed jattakka u jeqred l-istruttura militari Sirjana u b’hekk titwitta ttriq g[all-avversarji tarre;im biex jirb[u, wie[ed kien se jsolvi kollox. Meta mistoqsi x’kienet se tag[mel ir-Russja jekk ilPunent jintervjeni militarment fis-Sirja, Lavrov wie;eb li r-Russja ma kellha intenzjoni tid[ol fi gwerra ma’ [add.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15
L-ISTATI UNITI> Ritratt li jg[aqqad fih il-qab]a ta’ Steven LoBue minn fuq is-saqaf tal-Institute of Contemporary Art fil-port ta’ Boston waqt ir-Red Bull Cliff Diving World Series f’Boston. F’din il-kompetizzjoni l-parte/ipanti kellhom jaqb]u minn madwar 30 metru g[al ;ol-ilmijiet tal-port.
L-ITALJA
L-IRLANDA
Il-Gvern f’xifer li jikkrolla Imut fi skip Mhu qed ibatti xejn il-;lied fil-koalizzjoni tal-Gvern talPrim Ministru Enrico Letta min[abba d-destin tal-eks Prim Ministru Silvio Berlusconi. F’Ottubru se jsir vot fisSenat Taljan dwar jekk g[andux jitke//a Berlusconi wara li nstab [ati ta’ frodi. IlPopolo della Libertà ta’ Berlusconi qed iwissi li jekk hu jitke//a, huma jitilqu millGvern u b[ala konsegwenza dan jaqa’. Imma l-Partito Demokratiku ta’ Letta qed jinsisti li kien se
jivvota favur it-tke//ija ta’ Berlusconi mill-Parlament. Dan kollu qed isse[[ hekk kif l-ekonomija Taljana bdiet tirpilja ftit ftit wara sentejn ta’ re/essjoni. Jekk jikkrolla lGvern, dan mistenni jkollu impatt negattiv fuq is-swieq finanzjarji u jista’ jirrifletti [a]in fuq l-isforzi li l-pajji] qed jag[mel biex iqum fuq saqajh. Letta qal li kien ikun ;enn jekk jaqa’ l-Gvern issa g[alkemm kien fidu/ju] li setg[u jeg[lbu l-ostakli li g[andhom quddiemhom. Letta
b[alissa qed jipprova jwettaq riformi biex l-ekonomija Taljana tibda tie[u r-ru[ kif ukoll jnaqqas il-livelli rekord tal-qg[ad imma hu mfixkel minn ;lied kontinwu. Berlusconi stess ilbiera[ g[amel appell biex jikkalmaw l-irjus u ma jkomplux isiru /erti dikjarazzjonijiet lill-midja li jag[mlu aktar [sara milli ;id u dwar il-perikli ta’ firda. Il-Gvern tieg[u kien in[oloq wara ri]ultat inkonklussiv flelezzjoni ;enerali fi Frar.
:IBILTÀ
Ife;; sottomarin Ingli] F’:ibiltà hemm diversi rapporti li sottomarin nukleari Ingli] qed iba[[ar barra dan it-territorju Ingli]. Territorju li dwaru re;a’ hemm polemika ta[raq [afna ma’ Spanja. Rapporti qalu li fi tmiem il-;img[a ntlema[ is-sottomarin hekk kif i]-]ew; pajji]i jinsabu maqbuda f’polemika min[abba s-sajd. Dawn ir-rapporti dwar issottomarin Ingli] fe;;ew ;ranet wara li f’:ibiltà wasal il-bastiment tal-gwerra Ingli] HMS Westminster. S’issa l-Ministeru tad-Difi]a Ingli] qed jirrifjuta li jikkummenta dwar jekk hemmx
sottomarin Ingli] f’:ibiltà [lief li jekk dan jinsab f’:ibiltà allura din kienet parti mirrutina. Sadattant osservaturi qalu li din aktarx hi mossa mill-Gvern Ingli] min[abba ttensjoni dejjem tikber li kien hemm f’dawn l-a[[ar ;ranet dwar :ibiltà u li s-sottomarin tela’ f’wi// l-ilma apposta biex jibg[at messa;;. Il-pre]enza ta’ sottomarini Ingli]i f’:ibiltà dejjem kien lok ta’ polemika bejn Spanja u l-Ingilterra u jekk konfermat li hemm sottomarin nukleari, din hi l-ewwel darba mill-2004.
Il-Pulizija fil-kapitali Irlandi]a Dublin qed jippruvaw jag[mlu kuntatt mal-familja ta’ ra;el Pollakk li nqatel wara li mar jorqod fi skip. Ir-ra;el, Henryk Piotrowski ta’ 43 sena mar jorqod fi skip f’wa[da mit-toroq ta’ Dublin. I]da waqt li kien rieqed ;ewwa l-iskip in;abar minn trakk u dan tbattal biex liskart jitg[affe;. Hekk kif liskart mi;bur mit-trakk kien qed jitbattal, impjegati sabu lfdalijiet tar-ra;el. Ir-ra;el kien identifikat peress li fuqu kellu dokumenti ta’ identifikazzjoni. Il-Pulizija
qed teskludi li hu nqatel apposta peress li hemm nies bla kenn fiss li jmorru jorqdu fi skip, spiss materjal ri/iklabbli b[all-karta, min[abba l-kes[a. Il-Pollakki huma l-akbar minoranza fl-Irlanda u sa[ansitra hemm aktar milli hemm Ingli]i fil-pajji]. {afna Pollakki kienu marru biex jad[mu fl-Irlanda meta lekonomija kienet sejra tajjeb imma wara li kkrolla s-settur bankarju fl-2008, [afna spi//aw bla xog[ol. Fl-2007 kien hemm ka] identiku f’Limerick li kien jinvolvi ra;el Ingli] ta’ 36 sena.
I?-?INA
Inva]joni ta’ wirdien
Tal-anqas miljun wirdiena [arbu minn razzett fejn kienu jitrabbew biex jintu]aw f’medi/ina tradizzjonali. Il-wirdien [arab minn razzett f’Dafeng fil-provin/ja f’Jiangsu wara li s-serer fejn kienu jitrabbew tkissru. Issa l-awtoritajiet bag[tu investigaturi biex jippruvaw isibu mezz kif dawn jistg[u jinqerdu. Is-sid tar-razzett nefaq madwar 20,000 ewro fuq bajd ta’ dan il-wirdien mag[rufa b[ala Periplaneta Americana. Sakemm induna x’kien ;ara, is-sid ikkalkola li madwar 1.5 miljun wirdiena rnexxielhom ja[arbu. Hu kien qed jikkalkola li jag[mel qlig[ ta’ aktar minn 100 ewro g[al kull kilogramma ta’ wirdien li jbig[. Fi/-?ina hemm minn jemmen li dan l-insett jista’ jfejjaq ilbniedem mill-mard.
IN-NAZZJON
16
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Kompetizzjoni fotografija#Madwarna
Kompetizzjoni fotografija#Madwarna 17
Dehra mill-isba[ tal-Bajja tal-G[adira kif mi;buda mill-fotografu ta’ dan il-;urnal Joseph Galea
Heritage Malta tag[ti opportunità unika lill-pubbliku biex isegwi skavar f’G[ajn Tuffie[a minn Clinton Sammut
Parti mis-sit ta’ G[ajn Tuffie[a fejn instabu l-banjijiet Rumani minn era partikulari importanti f’pajji]na
Malta hi deskritta b[ala mu]ew miftu[. Kwa]i kull post li ]]ur, kull triq li tg[addi minnha u kull binja li tara, spe/jalment f’toroq antiki, fihom xi simbolu antik u ta’ storja kbira. Il-wirt kulturali f’pajji]na hu tassew kbir, ibda min-ni/e/ li tara fl-ir[ula tag[na u ibqa’ miexi sal-mu]ewijiet u s-siti stori/i fosthom it-tempji megaliti/i, l-Ipo;ew, il-batteriji tas-suldati, is-swar, il-bere; u aktar. Huma fdalijiet importanti li wie[ed g[andu jg[o]] u jib]a’ g[alihom permezz tar-restawr, il-preservazzjoni i]da fuq kollox billi jag[milhom a//essibbli g[all-pubbliku biex ikun jista’ jitg[allem dwarhom, dwar il-fdalijiet jew l-artefatti li nstabu. Meta a[na nitg[allmu listorja wara dak il-wirt storiku partikulari, b’mod awtomatiku ner;g[u lura fil-passat u nsibu l-g[eruq ta’ missirijietna, kif dawn kien jg[ixu, ja[dmu, jieklu u fuq kollox nitg[allmu l-kult li kien je]isti, fosthom dak marbut mad-difna, malfertilità u fuq kif dawn kienu
jaduraw lill-allat tag[hom biex jibag[tulhom sta;un fertili. Dan hu kollu parti millidentità tag[na, li tmur lura eluf ta’ snin, minn ]mien ittempji, i]da tibqa’ ;ejja mag[na mas-snin, fosthom bi fdalijiet relatati mar-Rumani, lEwwel Gwerra Dinjija u fuq kollox, it-Tieni wa[da, min[abba li min jaf kemm hawn familji f’Malta li kellhom qraba ji;;ieldu fil-gwerra jew sfortunatament [allew [ajjithom biex isalvaw lil Malta milli tkun ma[kuma mill-Faxxisti u n-Na]isti. B’rabta ma’ dan, Heritage Malta, a;enzija mag[rufa [afna g[ad-dedikazzjoni u l-impenn tag[ha biex tiskopri, tistudja i]da fuq kollox tippreserva siti u fdalijiet stori/i, qed tag[ti opportunità unika lill-pubbliku Malti fil-qasam tal-arkeolo;ija. Fi tmiem il-;img[a, is-Sibt 30 u l-{add 31 ta’ Awwissu, Heritage Malta qed tag[ti opportunità unika lil g[add ta’ Maltin u G[awdxin interessati fl-istorja ta’ pajji]na biex imorru G[ajn Tuffie[a u jsegwu u jie[du sehem attiv fliskavar tal-banjijiet Rumani.
Dawn huma fdalijiet Rumani li Dan g[aliex jidher li l-poplu diretta tax-xjenza u t-teknika talkienu ta’ importanza kbira g[asMalti kulma jmur qieg[ed juri iskavar. sa[[a u s-sbu[ija ta’ dawn ilWie[ed irid japprezza li linteress akbar lejn l-istorja ta’ art [akkiema fi ]mienhom. iskavar hu xjenza g[aliha li titlob twelidu filwaqt li qieg[ed ikun Fost il-fdalijiet li wie[ed isib sig[at s[a[ ta’ pa/enzja u ferm aktar interessat biex jara hemm numru ta’ o;;etti tal-fu[[ar determinazzjoni biex tkun tista’ b’g[ajnejh u jie[u esperjenza fosthom u[ud li l-u]u tin;abar l-informazzjoni tag[hom g[adu mhux kollha fuq is-sit u ma mag[ruf. tintilifx g[al dejjem. I]da wie[ed isib ukoll Din l-informazzjoni spe/i ta’ showers mbag[ad ti]died ma’ dik mag[rufin b[ala fredarium, li tkun inkisbet fil-passat tiepidarium u kaldarium, li biex l-istampa kollha huma sistema ta’ banjijiet li tin;abar u wie[ed ikun jkollhom ilma kiesa[, fietel jaf e]att x’u]u kellu lu s[un rispettivament. o;;ett jew is-sit misjub. Jing[ad li dan kien fattur Dawk kollha li huma importanti g[a]-]amma talinteressati li jattendu indafa tal-;ilda. wa[da minn dawn isL-inizjattiva ta’ tmiem ilsessjonijiet li Heritage ;img[a ;ibdet interess kbir Malta qed torganizza ta’ mill-pubbliku tant li skull xahar fil-banjijiet sessjonijiet li kienu se jsiru Rumani li hemm f’G[ajn huma kollha bbukkjati u Tuffie[a, huma ma baqax post. mistiedna j]uru s-sit I]da Heritage Malta se elettroniku ta’ Heritage tikkommetti ru[ha li dawn Malta jew i/emplu. is-sessjonijiet isiru darba Barra minn hekk, kull xahar biex kull min Heritage Malta xtaq ji;i u ma la[aqx post torganizza numru ta’ ikun jista’ jag[mel dan ixattivitajiet matul is-sena xahar ta’ wara. kollha u l-kalendarju G[all-organizzaturi ta’ tag[hom jinsab kemm din l-attività, dan irfuq is-sit elettroniku rispons fl-attendenza hu Fdal tal-fu[[ar li nstab dan l-a[[ar f’G[ajn Tuffie[a u li tag[ha kif ukoll fuq ill-funzjoni ori;inali tieg[u g[adha mhix mag[rufa ta’ sodisfazzjon. pa;na ta’ Facebook.
Arkeologa ta[dem b’attenzjoni u b’pa/enzja kbira biex ti;bor kull informazzjoni mis-sit biex titfa’ aktar dawl fuq l-u]u tieg[u
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
18 Ittri
{ela ta’ ilma u periklu fit-toroq
Flamingo li ;ie salvat mill-Pulizija fiz-zona tax-Xwejni, qrib Marsalforn, G[awdex, wara li din it-tajra kienet g[ajjiena wara vja;; kemxejn twil (Ritratt> Maria Gauci)
Nixtieq ni;bed lattenzjoni g[all-periklu fittoroq ikkaw]at mill-ilma mormi mill-bowsers u min[abba dak l-ilma li jaqbe] ’il barra mirroundabouts waqt it-tisqija bil-friefet. Nafu li kull qatra ilma hi prezzju]a u g[alhekk jien tal-fehma li g[andna nirregolaw ir-rimi tal-ilma tal-pixxini. L-ilma g[andu jin;abar f’postijiet apposta sakemm jissaffa biex jera jintu]a jew jintefa’ lura filwater table. Il-kwantità tal-ilma u]at fit-tisqija tar-roundbouts
tista’ tonqos jekk it-turf ikun sintetiku. B’hekk ir-roundabouts jibqg[u attraenti filwaqt li nib]g[u g[all-ilma u nnaqqsu l-periklu mittoroq. Fl-a[[ar nett nixtieq li lawtoritajiet jag[tu limportanza xierqa lil-li;i tal-bjar u biex il-katusi ta’ fuq il-bjut ma jibqg[ux jarmu g[ad-drena;;. Daqsxejn [sieb u g[aqal iwasslu g[al u]u a[jar talilma u ji;u evitati lin/identi mit-toroq tag[na.
Joe Gauci
Il-Mellie[a
X’qed ji;ri fil-bajjiet G[awdxin^ Jien wie[ed li fix-xhur tas-sajf in[obb in]ur il-g]ira G[awdxija u l-aktar biex immur u ngawdi l-bajjiet sbie[ ta’ din il-g]ira. :ara i]da li b’dak li qed ji;ri f’G[awdex, ilbajjiet qed jitilfu mis-sbu[ija naturali tag[hom. L-ewwel smajna bil-ka] tar-Ramla l-{amra u issa bil-ka] tal-Bajja ta’ San Blas. Ma nafx kif dawn l-abbu]i jit[allew isiru anke min[abba l-ammont ta’ turisti li j]uru din il-g]ira f’dawn ix-xhur tas-sajf. Nappella lill-awtoritajiet biex ma j[allux jew ma jkunux kompli/i f’dawn l-attro/itajiet ambjentali fil-bajjiet tant sbie[ tal-G]ira tat-Tliet G[oljiet.
S. Dimech Il-Mosta
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
20 Mu]ika
Il-Banda La Vittoria ti//elebra l-20 sena mill-[atra tas-Surmast Direttur Joseph Vella fi ]mien li t-temp jilg[ab [afna u mhux l-ewwel darba li nkun qieg[ed nidderie;i u x[in nerfa’ g[ajnejja minn fuq ilpartitura ti;i buffura ri[ u te[odli l-karti tal-mu]ika u jkolli nibqa’ nidderie;i millmemorja sakemm ikun hemm xi ru[ tajba li tnewwilhomli. Ka] partikulari ie[or kien meta waqt programm mu]ikali g[allfesta wkoll kelli armat quddiemi stand bil-mikrofoni, qam ir-ri[ u l-istand inqaleb fuqi u spi//ajt nidderie;i u n]omm dan l-imbierek stand.
Intervista minn Joseph Cauchi
Kien fil-bidu tas-sena 1993 meta g[al g[arrieda ;ejna infurmati li s-Surmast Henry Camilleri ma setax ikompli jidderie;i l-Banda La Vittoria. Iltaqa’ l-Kumitat tad-Direzzjoni u tkellimna mas-Surmast Camilleri, i]da kellna ni;u g[all-konklu]joni li nlaqqg[u lill-bandisti u ninfurawhom bissitwazzjoni u waqt din il-laqg[a ;ew proposti diversi individwi. Minn kif ]vol;iet il-laqg[a kellu jittie[ed vot u l-g[a]la talbandisti waqg[et fuq isSurmast Joseph Vella. IsSurmast Vella ma kienx persuna ;dida fi [dan is-So/jetà u l-Banda La Vittoria, g[aliex kien ilu aktar minn g[axar snin b[ala bandist barrani, g[alliem fis-sezzjoni woodwind u b[ala Assistent Surmast. G[al dawn l-a[[ar g[oxrin sena b[ala Surmast Direttur u meta tg[odd dawn is-snin kollha ssib li ilu g[al aktar minn tletin sena involut fi [dan il-Banda La Vittoria u wara dawn is-snin sar kwa]i Mellie[i b[alna. G[alhekk permezz ta’ din lintervista se nid[lu fid-dettall biex insiru nafu aktar lisSurmast Vella. Kif bdiet l-inklinazzjoni tieg[ek g[all-mu]ika^ Il-mu]ika dejjem kienet fi [dan il-familja tieg[i, g[aliex
missieri ?ensu Vella kien idoqq ma’ [afna baned bit-trumbun jew l-althorn u bla ma ridt kelli l-[ajra li nitg[allem strument, u ta’ disa’ snin bdejt nattendi g[al-lezzjonijiet tal-mu]ika filKa]in tal-Banda Sant’Elena ta’ Birkirkara, ta[t idejn :u]eppi Zammit li kien is-solista u lAssistent Surmast. Fl-1969 fl-età ta’ [dax-il sena [ri;t indoqq bil-klarinett. Aktar tard fis-snin tmenin komplejt listudji tieg[i g[and is-Surmast Lawrence Borg u rnexxieli n;ib A.Mus.LCM fil-kompo]izzjoni, wara g[and is-Surmast Ronnie Debattista ;ibt il-li/enzjat L.Mus.LCM u komplejt g[and is-Surmast Manoel Pirotta fejn ;ibt F.V.C.M. Fellowship. Jien kont wie[ed mill-ftit surmastrijiet li kont qieg[ed nidderie;i [ames baned li huma La Vittoria, Sant’Elena, San Gabriel, Anici u Lourdes ta’ San :wann, u din tal-a[[ar m’g[adhiex ta[t id-direzzjoni tieg[i. Kif u meta beda l-kuntatt tieg[ek mal-Banda La Vittoria u b[ala g[alliem^ G[adni niftakar li kien filbidu tas-snin tmenin meta kont ;ejt avvi/inat mid-Delegat tal-
Banda Anthony Bartolo u minnek li f’dak i]-]mien kont lassistent tieg[u, sabiex nibda ndoqq mal-banda, u kull meta niftakar f’dawk i]-]minijiet ji;uni fil-memorja dawk il[afna [bieb li llum ma g[adhomx aktar mag[na. Dan kien fi ]mien is-Surmast Henry
Waqt kun/ert mill-Banda La Vittoria ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Joseph Vella
Camilleri, meta mbag[ad wara ftit tas-snin il-Kumitat kien talabni biex nibda nag[ti llezzjonijiet tal-mu]ika, teorija u prattika fis-sezzjoni talwoodwind. Fl-istess ]mien ukoll kien beda l-istess [idma sSurmast Michael Borg fissezzjoni brass. Meta s-Surmast Henry Camilleri rtira mill-kariga, kont qieg[ed taspira li tie[u dan l-inkarigu^ Is-Surmast Camilleri kien g[amel [dax-il sena b[ala Surmast tal-banda u fl-a[[ar sitt
snin tieg[u jien servejt ukoll b[ala assistent surmast u ming[ajr ma trid tinteressa ru[ek f’dak li tkun qieg[ed tag[mel. Ta’ min jinnota li f’din isSo/jetà fejn tid[ol il-banda la[[ar kelma mhix tal-Kumitat i]da tal-bandisti tal-post, u filfatt l-g[a]la tieg[i b[ala Surmast Direttur kienet tag[hom.
Meta u x’kien l-ewwel servizz li fih idderi;ejt lill-Banda La Vittoria^ Niftakar li kien f’Awwissu meta kien avvi/inani s-Surmast Camilleri biex il-Programm u lInnu tal-festa ta’ San :u]epp tal-Manikata nidderi;ihom jien,
g[aliex kellu impenn ie[or mu]ikali mal-Banda 12th May ta’ {a]-}ebbu;, u g[alhekk din kienet l-ewwel okka]joni li lBanda La Vittoria daqqet ta[t id-direzzjoni tieg[i.
Mill-aspett amministrattiv jew mu]ikali deherlek li kellek tag[mel xi tibdiliet^ F’dawk i]-]minijet il-banda
kienet g[adha kemxejn numeru]a, u g[alhekk deherli li kelli nisfrutta s-sitwazzjoni. Introdu/ejt fil-banda diversi xog[lijiet mu]ikali moderni u impenjattivi, u niftakar li kien f’dak i]-]mien li [adt il-banda li komplejt ni]vol;i lProgramm Mu]ikali li kien jin]amm g[all-festa tal-Vitorja. B[al kull Surmast ie[or ir-repertorju tieg[ek jinkludi diversi tipi ta’ mar/i briju]i u funebri. Irnexxielek tikkomponi kitba o[ra g[all-Banda La Vittoria^
Iva, minbarra d-diversi mar/i briju]i u dawk funebri li bejn wie[ed u ie[or jinsabu fuq tnax-il cassette u g[axar diski kumpatti li rrekordjat il-Banda La Vittoria, g[amilt arran;amenti o[ra g[all-banda kull meta pparte/ipat filkompetizzjoni tal-Karnival. Insibu wkoll l-Innu Mar/ La Vittoria Xrara Nar. Fl-okka]joni tal-Mitt Sena, lOverture Jubileum u l-Oratorju g[all-Banda Il-Madonna talMellie[a u g[all-;ejjieni g[andi l-[sieb li nikkomponi bi//a mu]ika klassika g[all-banda. Matul dawn l-20 sena b[ala Surmast liema hu dak il-programm mu]ikali li kien ta’ sodisfazzjon g[alik^ Dawk ta’ sodisfazzjon kienu [afna, g[aliex f’dan il-perjodu
tieg[i b[ala Surmast Direttur tal-Banda La Vittoria, flimkien ma’ dan ta’ din is-sena, se jkun il-55 Programm Vokali u Strumentali ppre]entat millbanda flimkien mal-Oratorju IlMadonna tal-Mellie[a li kien sar fil-knisja parrokkjali flokka]joni ta/-/entinarju tasso/jetà. I]da l-aktar tliet programmi mu]ikali li ng[o]] huma lewwel wie[ed li qatt sar minni meta waqt din is-serata ;iet mg[oddija lili l-bakketta ming[and il-prede/essur tieg[i s-Surmast Henry Camilleri. It-tieni kien dak li l-banda tellg[et barra minn xtutna f’Città Del Mare, Palermo, fi Sqallija, u t-tielet wie[ed kien dak fl-okka]joni ta/-/entinarju mit-twaqqif tas-So/jetà u lBanda La Vittoria fl-2007. Surmast, la semmejt il-banda f’Palermo, f’dawn l-20 sena tieg[ek kemm-il okka]joni kellek li l-banda to[ro; iddoqq barra minn Malta^
Jien kelli sitt okka]jonijiet li nidderie;i lill-Banda La Vittoria fuq territorju barrani. B[alma di;à a//ennajt aktar ’il fuq, l-ewwel wie[ed kien f’Città Del Mare, ]ew; okka]jonijiet o[ra kienu f’Sousse, it-Tune]ija, darbtejn o[ra f’Pozzallo, Sqallija, u laktar re/enti ta’ Agia Napa f’?ipru.
Ta’ min jg[id ukoll li meta kont Assistent Surmast kelli lopportunità nakkumpanja lillbanda fis-snin tmenin b[ala bandist fi Sqallija mas-Surmast Henry Camilleri. Fost il-[afna servizzi li jkollha l-banda barra l-Mellie[a, liema hu l-aktar wie[ed li ji;i apprezzat mill-pubbliku li jkun qed isegwik^ Il-banda kellha [afna okka]jonijiet biex tesegwixxi lkapa/itajiet tag[ha fis-servizzi li jkollha matul is-sena, i]da laktar wie[ed ta’ sodisfazzjon u li jitgawda mill-pubbliku hu l-
Programm Vokali u Strumentali li ji;i ppre]entat flokka]joni tal-festa ta’ Marija Sultana tal-Martri f’San Pawl il-Ba[ar, hekk kif f’din lokka]joni jindaqq l-Innu lisSultana tal-Martri tal-eks Surmast tal-Banda Vincenzo Ciappara. B[ala e]ekuzzjoni memorabbli tal-Banda La Vittoria, liema ta[seb li hi l-aqwa wa[da^ B[alma di;à g[edt, l-
Oratorju hu bi//a xog[ol g[al qalbi, imbag[ad hemm ilProgramm Vokali u Strumentali fl-okka]joni ta/?entinarju li fih kienu kantaw it-Tenuri Andrew Sapiano, Joseph Aquilina u Brian Cefai flimkien mas-Sopran internazzjonali Andreana Fenech Yordanova. I]da ta’ sodisfazzjon annwali hu kull meta nidderie;i l-Innu Lill-Ver;ni Bambina tal-eks Surmast tal-Banda Willie Attard. Innu li ming[ajr ma trid i;ieg[lek tid[ol fl-ispirtu talistorja, meta tkun taf b[alma sirt naf jien li dan l-innu talba kien inkiteb b[ala ringrazzjament lill-Madonna fi tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija, u li kelli x-xorti li dan l-innu hekk kbir ji;i rrekordjat fuq diska kompatta flimkien ma’ innijiet Marjani o[ra. Il-banda tirrikjedi s-serjetà, i]da qatt kellek xi mumenti li [olqu xi tensjoni jew tbissima^ Iva, kien hemm bosta. B[alma jaf kul[add, il-festa ti;i
Hemm xi [a;a li dejqitek f’dawn is-snin^
Ma tantx kien hemm xi jdejjaqni g[alkemm il-problemi ma jonqsu qatt, i]da l-aktar [a;a li ddejjaqni hi li wara li nkun tajt diversi lezzjonijiet fitteorija, ni;i biex nibda lkun/ert u kulma nsib quddiemi jkunu ftit bandisti. G[alhekk nippretendi li b[alma jien inqlajt minn dari biex ;ejt nag[mel kun/ert, hekk ukoll ilbandisti darba fil-;img[a jew aktar g[andhom jag[mlu sforz biex jattendu g[al din is-sieg[a kun/ert. 20 sena f’kariga ta’ Surmast u g[alliem tal-mu]ika huma kemxejn twal. X’ta[seb li kien is-sigriet li ]ammek daqshekk integru mal-Banda u s-So/jetà La Vittoria^ Is-sigriet hu mag[ruf minn kul[add li dejjem kelli l-appo;; tal-bandisti u tal-Kumitati Amministrattivi li kellha sSocietà Filarmoica La Vittoria. Dan kollu flimkien mal-[afna
[bieb li rnexxieli nag[mel fi [dan il-ka]in kif ukoll dawk mill-ka]in tal-Banda Imperial.
Kif tarah il-futur tal-Banda La Vittoria^ Il-;ejjieni tal-banda hu
promettenti g[aliex b[alissa flIskola tal-Mu]ika hemm moviment sabi[ [afna ta’ studenti u alljievi li jippromettu. Dan hu frott id-dedikazzjoni talg[alliema li huma l-Assistent Surmast Ryan Mallia flimkien ma’ Hertian Gauci li qeg[din jag[tu dak kollu possibbli minn qalbhom u li qieg[ed ji;i assorbit mill-istudenti li jing[ataw attenzjoni individwali. Frott ta’ dan hu s-seba’ alljievi li se jo[or;u jdoqqu g[all-ewwel darba fil-festa. Funzjoni importanti o[ra li l-Iskola bbenefikat minnha hi l-klassi talmu]ika li ;iet attrezzata bitteknolo;ija tal-lum biex listudenti j[ossuhom aktar kunfidenti f’dan it-tag[lim. Xewqa o[ra li nixtieq li ti;i attwata hi li l-membri tal-kor jibdew jattendu g[al-lezzjonijiet tat-teorija biex ikunu jafu jaqraw il-mu]ika li jkunu se jinterpretaw u jkunu ta’ benefi//ju kemm g[allg[alliema tag[hom kif ukoll g[all-banda.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Avvi]i PN 21
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN
Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634.
IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-
AVVI}I SO?JALI BORMLA . Il - Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Fenkata , il :img[a , 30 ta ’ Awwissu fit - 8 p . m . fis - Sunny Bar & Restaurant , l - Im;arr . Prezz € 20 g[all - kbar u € 8 g[at - tfal ta ’ bejn il - 5 u t 1 2 - il sena . Trasport
provdut . Bookings jew biljetti mill - Uffi//ju PN tal - lokalità jew /emplu 799 1 46 1 8 jew 99490 1 49 . Mistiedna spe/jali d Deputat tad - Distrett Stephen Spiteri u l kandidati g[all - elezzjoni tal - Parlament Ewropew . BIRKIRKARA . Il Kumitat Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue , is Sibt , 3 1 ta ’ Awwissu fit - 8 p . m . fil - lukanda Seabank Resort & Spa , l - G[adira . Prezz € 20 g[all - kbar u
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco Beppe Fenech Adami Chris Said ?ensu Galea David Agius Fredrick Azzopardi Giovanna Debono George Pullicino Tonio Fenech Joe Cassar Jason Azzopardi Francis Zammit Dimech Carm Mifsud Bonnici Clyde Puli Mario Galea Robert Arrigo Charlò Bonnici Stephen Spiteri Michael Gonzi Tony Bezzina Antoine Borg Claudette Buttigieg Ryan Callus Robert Cutajar Kristy Debono Albert Fenech Claudio Grech Paula Mifsud Bonnici Marthese Portelli
Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Kelliem g[all-:ustizzja Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Kelliema g[al G[awdex Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Kelliem g[all-Finanzi Kelliem dwar l-Edukazzjoni Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Kelliem g[all-Anzjani Kelliem g[at-Turi]mu Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni Kelliem g[as-Sa[[a Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej
simon.busuttil@teampn.org mario.demarco@teampn.org beppe.fenechadami@teampn.org chris.said@teampn.org /ensu.galea@teampn.org david.agius@teampn.org fredrick.azzopardi@teampn.org giovanna.debono@teampn.org george.pullicino@teampn.org tonio.fenech@teampn.org joe.cassar@teampn.org jason.azzopardi@teampn.org francis.zammitdimech@teampn.org carm.mifsudbonnici@teampn.org clyde.puli@teampn.org mario.galea@teampn.org robert.arrigo@teampn.org charlo.bonnici@teampn.org
€1 0
g[at - tfal . Trasport provdut g[all - prezz ta ’ € 2 u g[all - biljetti /emplu 79440036 jew 9989 1 870 . Mistiedna spe/jali l - Kap tal - Partit Simon Busuttil , il - Vi/i Kap Beppe Fenech Adami u l - Membri Parlamentari Tonio Fenech u Claudette Buttigieg . ANTOINE BORG . Il {bieb ta ’ Antoine Borg se jorganizzaw Barbecue , il :img[a , 1 3 ta ’ Settembru fil - lukanda The Palace , Tas - Sliema . G[all - biljetti /emplu 79703644 jew 27450 11 7 . Trasport provdut b ’ xejn . Mistiedna spe/jali l - Kap tal - Partit Simon Busuttil u l kandidati g[all - elezzjoni tal - Parlament Ewropew . ROBERT ARRIGO. Il{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw ]jara fl-Isla u lBirgu u dawra fuq il-ba[ar bid-dg[ajsa tradizzjonali Maltija, it-Tlieta, 17 ta’ Settembru fid-9 a.m. Prezz € 8 u g[all-bookings /emplu 23285000.
AVVI}I O{RA IL-KALKARA. IlKumitat Sezzjonali PN qed jilqa ’ offerti g[at - tmexxija tal - Bar tal - Uffi//ju PN . Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l - offerti tag[hom lis - Segretarju , Kumitat Sezzjonali PN Kalkara , Ka]in PN , Xatt tal - Kalkara , il - Kalkara . Il Kumitat jirriserva d - dritt li jag[]el kwalunkwe offerta , anke dik l - anqas vanta;;u]a .
IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq ir-Reb[a, ilG]ira. Il-Kumitat jirriserva ddritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a. L-IM:ARR. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-Bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN M;arr, Ka]in PN, Triq Sir Harry Luke, l-Im;arr. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a. {AL TARXIEN. IlKumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar talUffi//ju PN tal-lokalità issa hu miftu[ ta[t management ;did. Il-Bar qed jifta[ mitTnejn sas-Sibt mis-7 p.m. ’l quddiem, kif ukoll il-{add filg[odu. Ji;u servuti appetizers. TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq jav]a li l-Bar tal-Uffi//ju PN tallokalità qed jitmexxa minn management ;did u b’esperjenza. B[alissa qed ikun miftu[ kuljum bejn il-5 p.m. u l-10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u l-{add bejn id-9 a.m. u t-3 p.m. Qed jitqassmu wkoll appetizers. Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ j/empel 79813505.
stephen.spiteri@teampn.org michael.gonzi@teampn.org tony.bezzina@teampn.org antoine.borg@teampn.org claudette.buttigieg@teampn.org ryan.callus@teampn.org robert.cutajar@teampn.org kristy.debono@teampn.org albert.fenech@teampn.org claudio.grech@teampn.org paula.mifsudbonnici@teampn.org marthese.portelli@teampn.org
:urnata G[awdex organizzata mill-MNPN L-Erbg[a 4 ta’ Settembru 2013 Prezz €18 inklu] ikla g[and is-Seashells Restaurant, ix-Xlendi G[al booking /empel 99473932 jew 79603401 Tluq 6.45 a.m.
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
22 Passatemp
Tisliba
1
2
5
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Mimdudin:
18
5. Mill-abort tifforma muntanja biblika? (5) 6. Vapurett (5) 7. Tag[milha jekk t[abbat ]ew; bajdiet f’ta;en fi]]ejt (5) 10. Kull xorta ta’ log[ob atletiku (5) 11. Stat ta’ [a;a li tkun g[addiet minn id g[al o[ra (5) 12. Orizzont (5) 14. G[ajnu marret bih (5) 16. Benedizzjoni (5) 17. Tilqima tas-si;ra tat-tin bid-dukkar (5) 18. Mg[awwe; (5)
Weqfin:
1. F’Jannar u Frar tg[idx kemm inew[u! (6) 2. Drappijiet (6) 3. Diskors fit-tul b[ala tif[ir g[al xi [add (6) 4. Din tibdillek wi//ek kompletament (6) 8. Ju]awhom is-sajjieda (5) 9. Ta[bita mog[tija biex wie[ed ikisser (5) 12. Ra[al pittoresk f’G[awdex (6) 13. Jinxtraw ming[and lispi]jara (6) 14. Ja[dmu n-nisa bil-gan/ (6) 15. ?ertu stedin li jg[idu li jitwieled mal-bniedem? (6)
Soluzzjoni tal-biera[ Mimdudin: 5. Eduka; 6. Forza; 7. Qdift; 10. T[enn; 11. Rjali; 12. ?i/ri; 14. Ra;el; 16. Esi;a; 17. Nadur; 18. Da[al. Weqfin> 1. Mejjet; 2. {addan; 3. Sfafar; 4. Gambli; 8. ?ej/a; 9. Ban;u; 12. ?ekknu; 13. Issara; 14. Ri;idu; 15. Livell.
Karattri mill-istorja Ingli]a
Fuq ix-xellug ta’ din il-gradilja hawn tnejn u erbg[in karattru me[udin mill-istorja Ingli]a. Tridu taraw fejn jinsabu. Jistg[u jkunu miktubin mimdudin mix-xellug g[al-lemin u vi/i versa, minn fuq g[al isfel u vi/i versa kif ukoll djagonalment minn fuq g[al isfel jew bil-kontra, imma dejjem f’linja dritta. L-ittri tista’ tu]ahom iktar minn darba. Sudoku F’ristorant waqt l-ikel
– Wejter, ;ibli tazza nbid. – Abjad jew a[mar, Sinjur? – Ikun xi jkun. Jien colour blind.
G[at-tfal
Soluzzjonijiet 5u6
Il-‘cowboys’ tewmin Karattri mill-istorja Ingli]a
Moderata. Hemm regola wa[da biss li trid tosserva biex issolvi s-sudoku. Kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta kif ukoll kull ringiela u kull kolonna tal-kwadru l-kbir g[andu jkollhom fihom in-numri mill-1 sad-9.
Il-‘cowboys’ tewmin
Sudoku
Tnejn minn dawn is-sitt cowboys huma identi/i u g[alhekk qed ng[idu li huma ‘tewmin’. Liema tnejn?
IN-NAZZJON
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
26 Klassifikati AVVI}I G[al kull xog[ol
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq ilfil, bis-sejjie[, bil-qoxra,
xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//. Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.
Mara
TA’ 40 sena tixtieq tiltaqa’ ma’ mara bi skop serju ta’ relazzjoni. Ibag[tu messa;; fuq 77033777.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Pushchair
NEONATO Reverso Sport 3 Wheeler f’kundizzjoni perfetta, kwa]i ;dida. ?emplu 79409398.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Sett ta’ 8 u 10. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press) – 3 Triq Melita, ilBelt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tattie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.com
VETTURI Ford Mondeo Mk2
TA’ Malta. Mileage baxx f’kundizzjoni tajba [afna. ST200 kit u alloy wheels ori;inali. Dejjem iggaraxxjata. G[andi wkoll [afna parts li jmorru mag[ha. Prezz €3000. ?emplu 99422082.
It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
27 FUTBOL LOKALI - TROFEO BRENTON MIFSUD
}ebbu; Rangers jirb[u t-tieni edizzjoni It-tim ta’ }ebbu; Rangers reba[ it-tieni edizzjoni tat-Trofeo Brenton Mifsud, kompetizzjoni ta’ [biberija li ssir biex tfakkar lill-partitarju ]ag[]ug[ ta’ {amrun, il-mibki Brenton Mifsud. }ebbu; reb[u din il-kompetizzjoni meta fil-finali g[elbu lillistess {amrun Spartans bl-iskor ta’ 4-2 f’partita li ntlag[bet filVictor Tedesco Stadium. }ebbu; marru fil-vanta;; wara 25 minuta b’gowl ta’ Andreson Mendes Ribeiro imma l-iSpartans ;abu d-draw permezz ta’ Ryan Spteri li skurja [ames minuti qabel tmiem l-ewwel taqsima. Minuta wara l-istess {amrun re;g[u skurjaw biex marru filvanta;; g[all-ewwel darba f’din il-log[ba. Kien Pignataro li skurja t-tieni gowl. {ames minuti mill-bidu tat-tieni taqsima Anderson Mendes Ribeiro re;a’ skurja u g[amel l-iskor 2-2. Hekk kif il-log[ba dehret li kienet se tintemm 2-2, }ebbu; skurjaw ]ew; gowls fi ftit minuti. Wie[ed minnhom skurjah Ribeiro li g[aqqad hat trick filwaqt li Mauricio Britto ssi;illa l-partita favur it-tim li dan lista;un se jilg[ab fl-Ewwel Divi]joni.
U[ud mil-plejers barranin ta’ }ebbu; wara r-reb[a fuq {amrun Spartans
KENDO
Seminar u kompetizzjoni presti;ju]a f’Malta
Dan l-a[[ar, tim Dani] tan-nisa tal-handball, bl-isem ta’ TMS Ringsted, g[a]el lil Malta b[ala l-pajji] li fih se j[ejji g[all-ista;un li ;ej. Dan it-tim jilg[ab fl-Ewwel Divi]joni tad-Danimarka u Malta ;iet skwadra komposta minn total ta’ 15-il plejer u [ames uffi/jali. Waqt i]-]jara f’Malta, it-tim kellu tliet sessjonijiet ta’ ta[ri; kuljum. Barra minn hekk, it-tim lag[ab partita ta’ [biberija kontra t-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t it-23 sena. F’din il-log[ba d-Dani]i [ar;u rebbie[a bi skor ta’ 34-4.
Bejn it-12 u s-16 ta’ Settembru, f’Malta se jsir l-International Kendo Seminar kif ukoll kompetizzjoni presti;ju]a. Dan l-attività internazzjonali ilha ssir g[al dawn la[[ar 28 sena imma din se tkun biss it-tielet darba li dan is-seminar se jsir Malta. G[al dan l-avveniment se jattendu numru ta’ spettaturi li se jkunu ;ejjin mill-:appun, mill-I]vezja, mill-I]vizzera, minn Franza, millItalja, mill-Gre/ja, mill-Irlanda, mill-Ukrajna, mill-Bulgarija u mirRenju Unit, flimkien mal-Maltin. Fl-ewwel jum ta’ dan is-seminar se jkun hemm ;ellieda libsin larmar u dawn se jag[tu wirja ta’ ;lied ta’ ]mien il-Medjuevu b’teknika tas-Samuraj. Fit-tieni jum jibdew il-lezzjonijiet immexxija minn Master Masatake Sumi sensei – Hanshi Hacindan.
Dan hu wie[ed mill-aqwa g[alliema tal-Kendo. Flimkien ma’ Master Masatake se jkun hemm g[alliema o[ra mill-:appun u mir-Renju Unit. Il-lezzjonijiet kollha se jsiru fuq tlett ijiem fl-Università ta’ Malta. Fit-tielet jum tas-seminar se ssir demostrazzjoni tal-Enbu, li hu livell avanzat tal-Kendo. Waqt din iddimostrazzjoni jintu]aw xwabel ta’ veru. Fl-istess jum se jkun hemm ukoll diskors minn Master Kyoju Senken Kojiro li ;ej mill-iskola ta’ Dai Nippon Sado Gakkai. Fl-a[[ar jum, ji;ifieri fis-16 ta’ Settembru, issir il-kompetizzjoni talOpen mixed individual Taikai, kompetizzjoni li jistg[u jie[du sehem fiha dawk kollha li jipprattikaw il-Kendo f’kull livell. G[al aktar informazzjoni wie[ed jista’ j]ur is-sit www.kendomalta.org.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
28 Sport
Tmiem il-;img[a ta’ football Malti
minn Simon Farrugia
Anali]i u kummenti
dwar il-partiti tal-Kampjonat Premier BOV
Innutajna... LI jidher li kumment fuq facebook [oloq polemika s[i[a. Il-kumment kien b’riferenza g[al Floriana fejn inkitbu l-kliem ‘U tal-;emel xi ;ralhom?’ I]da li rrabja mhux ftit lill-partitarji ta’ Floriana kienet like li g[amel ir-referee Marco Borg. Borg li huwa fost ir-referees ewlenin tal-futbol lokali kien fi//entru tal-kontroversja lista;un li g[adda meta ng[ata penalty lil Hibernians fl-a[[ar mumenti tal-log[ba kontra B’Kara. Dwar de/i]joni ta’ penalty mhux etika li nikkummenta kif fil-fatt m’g[amiltx dakinhar stess ta’ dik ilfamu]a log[ba. I]da jekk dan il-ka] ji;i ppruvat li huwa minnu g[andhom jittie[du passi drasti/i. Sadanittant ninsab infurmat li Borg jinsab sospi] wara dak li allegatament se[[. Nistennew u naraw. LI g[at-tieni ;img[a konsekuttiva Valletta kellhom plejer imke//i. Wara li flewwel log[ba kontra Mosta kellhom lil Edmond Agius imke//i li ;ie sospi] ]ew; log[biet, fil-log[ba importanti ta’ tmiem il-;img[a tke//a Denni Rocha Dos Santos. Jidher li jew qed tin[ass il-
Jacob Borg ta’ Sliema fl-azzjoni ma’ Ryan Scicluna ta’ B’Kara fi draw 1-1 (ritratt> John Paul Bonanno)
It-tim tal-;img[a Nicky Vella ( Tarxien R.) Ryan Camilleri (Hibernians) Jason Lee Vandelannoite (Valletta) Ryan Scicluna (B’Kara) Carlo Mamo (Tarxien R.) Zoran Levnaic (Hibernians) Ricardo Silva Faria (Mosta) Mathias Muchardi (Sliema W.) Diego Pereira (Mosta) Gilmar Ribeiro (Naxxar L.) Luis Edison Dos Santos (Hibs) Angus Buhagiar ta’ Naxxar janti/ipa d-difi]a ta’ Qormi li kellhom bidu diffi/li u g[adhom bla punt
pressjoni fuq il-plejers Beltin jew inkella hemm b]onn ta’ aktar dixxiplina. Filwaqt li Edmond Agius mistenni li jiskonta t-tieni log[ba ma’ B’Kara u qed jissemma li se jkun involut fi bdil ma’ Jean Pierre Mifsud Triganza, mhux l-istess jista’ jing[ad g[al Denni Rocha Dos Santos fejn is-sospensjoni tieg[u taffettwa
mhux ftit lil Valletta. LI fil-Victor Tedesco Stadium fil-{amrun minkejja li sar xog[ol strutturali u ta’ tisbi[ xorta wa[da kien hemm nuqqasijiet kbar g[allewwel appuntament nhar isSibt li g[adda. Il-kamra tal;urnalisti kienet qisha serra tat-tadam fejn is-s[ana li kien hemm kienet xi [a;a talbi]a’. Fil-fatt grazzi g[allintervent ta’ Victor Cassar in;ieb fann li ;;enera ftit arja. I]da bix-xemx ti;i dirett fuq il-[;ie; ma[mu; li kien hemm, kien diffi/li biex issegwi dak li kien g[addej fil-pitch. Hekk kif dalam laffarijiet tjiebu sewwa. I]da lakbar problema kien il-parking. It-triq tal-Mile End hemm na[a minnhom qed tinqala’ filwaqt li l-iskola kienet mag[luqa. Possibbli ma na[sbux fejn jistg[u jipparkjaw in-nies li jridu li ji;u listadium. Mhux ta’ b’xejn li kellna attendenza ta’ 424, medja ta’ 106 kull tim.....Floriana, Balzan, Rabat u Tarxien. Dan huwa l-futur tal-futbol Malti? LI jidher li huma Valletta li issa ddakkru minn timijiet o[ra meta g[al-log[ba kontra Hibernians g[amlu l-line up f’ordni numerika. Fil-fatt lewwel wie[ed fil-lista kien Ryan Fenech bin-numru sitta bil-goalkeeper Marino binnumru 24 ikun imni]]el fiddisa’ post. Ma nafx jekk kienx xi ]ball ;enwin ta’ Joe Attard jew inkella hux ser tkun xi sistema o[ra ;dida. Nisperaw li le.
Kif Jinsabu Hibernians Sliema W. Birkirkara Balzan Naxxar L. Valletta Tarxien R. Mosta Vittoriosa S. Rabat A. Qormi Floriana
L R D T F K Pt 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 2 0 0 2 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1
4 5 3 4 3 4 2 3 2
2 6 1 4 2 4 2 4 2 4 4 3 2 3 2 3 4 1 1 4 0 1 6 0 2 3 -5
L-aqwa skorers
LOG{OB LI JMISS Is-Sibt 31 t’Awwissu Stadium Nazzjonali
6.30 pm Sliema W. vs Naxxar L. 8.30 pm Valletta vs Floriana
Grawnd ?entinarju
6.30 pm Vittoriosa S. vs Hibernians 8.30 pm B’Kara vs Balzan
Il-{add 1 ta’ Settembru Stadium Nazzjonali 6.30 pm Rabat A. vs Mosta 8.30pm Tarxien R.vs Qormi
Andrea Navarra (Sliema W.) Stanley Ohawuchi (Sliema W.) Oscar Guerrero (Vittoriosa S.) Frank Temile (B’Kara) Edison Luis Dos Santos (Hibernians) Denni Rocha Dos Santos (Valletta) Gilmar da Silva Ribeiro (Naxxar L.)
2 2 2 2 2 2 2
Denni Rocha Dos Santos [iere; mill-grawnd wara li tke//a g[al Valletta kontra Hibs (ritratt> Joseph Galea)
IN-NAZZJON It-Tlieta 27 ta’ Awwissu, 2013
30 Sport CHAMPIONS LEAGUE
Shakter Karagandy jista’ jkun l-ewwel tim mill-Kazakhstan fil-fa]i tal-gruppi Shakter Karagandy, tim mill-belt tal-minjieri filKazakhstan, ibba]at aktar vi/in il-Mongolja milli lkwartieri tal-UEFA flI]vizzera, jista’ j]id tog[ma e]otika fil-fa]i tal-gruppi ta/Champions League jekk ikun kapa/i j]omm g[al 90 minuta o[ra kontra Celtic g[ada. It-tim li ;ej mill-belt talminjiera tal-fa[am f’Karagandy fil-periferija talKazakhstan, se jibda b’vanta;; ta’ 2-0 fi Glasgow g[attieni leg tal-playoff, wa[da minn 10 li se jintlag[bu bejn illum u g[ada biex ji;u de/i]i t-timijiet li se jing[aqdu mat22 li di;à kkwalifikaw g[allfa]i tal-gruppi. Hemm [afna x’ji;i ggwadanjat hekk kif kull wie[ed mit-32 tim fil-fa]i talgruppi se jir/ievi somma ba]ika ta’ 8.6 miljun ewro skont il-UEFA flimikien ma’ miljun ewro ie[or g[al kull reb[a, u nofs din is-somma g[al kull draw. Barra dan ilklabbs mistennija jda[[lu wkoll aktar flus mid-drittijiet televi]ivi tal-UEFA u sponsorship. Arsenal g[andhom jag[mluha g[all-fa]i tal-gruppi b’mod komdu g[as-16-il sta;un konsekuttiv kontra Fenerbahce, tim li jinsab maqbud fi skandlu ta’ korruzzjoni waqt li FC Basel, Zenit St. Petersburg, Real Sociedad u Austria Vienna jidhru destinati li jing[aqdu mag[hom. AC Milan, seba’ darbiet champions, hu l-aktar tim li
reba[ unuri li se jkun flazzjoni din il-;img[a. Dawn ukoll g[andhom vanta;; minimu kontra r-rebbie[a tatTazza Ewropea tal-1988, PSV Eindhoven wara draw 1-1 barra minn darhom fl-ewwel leg, imma xorta mhumiex /erti minn posthom. Milan, li g[amlu l-ista;un li g[adda jippruvaw ji;ru wara l-leaders wara bidu [a]in, ma jistg[ux jaffordjaw milli jfallu l-fa]i tal-gruppi u b’mod inkwetanti bdew ukoll fuq sieq [a]ina l-kampjonat tasSerie A wara telfa 2-1 g[and it-tim promoss ta’ Hellas Verona s-Sibt. “Nafu li dan hu salib ittoroq g[all-ista;un tag[na. Irridu ndawru l-pa;na u nikkon/entraw fuq il-lobg[a f’San Siro,” qal il-captain Riccardo Montolivo. Fuq in-na[a l-o[ra tal-programm bog[od minn Milan, Shakter se jivvja;;aw [ames zoni ta’ [in biex jiddefendu lvanta;; g[and l-eks Champions Celtic. Jekk jirnexxilhom, it-tim li twaqqaf fl-1958 u qatt ma kellu /ans li jikkompeti flog[la divi]joni tal-eks Unjoni Sovjetika, ikun l-ewwel tim mill-Kazakhstan li wasal salewwel fa]i tal-gruppi sa minn meta l-pajji] ing[aqad malUEFA mill-Konfederazzjoni Asjatika fl-2002. Id-distanzi kbar lejn ilKazakhstan u l-kes[a tremenda f’Novembru u Di/embru se jag[milhom tim li kul[add ikun irid jevita fil-polza u
Shakter Karagandy jittamaw li j]ommu l-vanta;; ta’ ]ew; gowls anke fi Glasgow kontra Celtic
di;à bdew b’kontroversja talli sel[u nag[;a qabel il-log[ba fl-ewwel leg il-;img[a l-o[ra. Il-Grupp tad-drittijiet talannimali, PETA, kiteb lillPresident tal-UEFA Michel Platini fejn talbu biex ju]a linfluwenza tieg[u li l-‘kompetizzjonijiet presti;ju]i talUEFA ma jkunux imtappna bi krudeltà b[al din.” Celtic li waslu mal-a[[ar 16 l-ista;un li g[adda, xorta g[adhom jemmnu li kapa/i jdawru r-ri]ultat g[ada. “Se nag[tu wirja tajba g[aliex il-partitarji se jkunu warajna,” qal il-mani;er Neil Lennon lill-BBC. “Dan it-tim (Celtic) hu kapa/i jiskorja gowls fi kwalunkwe [in. {loqna bi]]ejjed /ansijiet flewwel leg fejn stajna rba[na l-log[ba.”
Vanta;; komdu
Arsenal [adu lura vanta;; 3-0 mit-Turkija l-;img[a lo[ra u g[alkemm fil-passat darbtejn ;arrbu telfiet f’darhom bi tliet gowls flEwropa, Fenerbahce jidher li m’g[andhomx il-kapa/ità li jag[mlu dan. Anke jekk jirb[u, Fenerbahce xorta jistg[u jispi//aw barra g[ada meta lQorti tal-Arbitra;; Sportiv (CAS) mistenni li j[abbar idde/i]joni tal-appell kontra sentejn sospensjoni mill-kompetizzjoni Ewropea min[abba skandlu ta’ korruzzjoni domestika fl-2011. Arsenal huma fost [ames timijiet li l-;img[a l-o[ra reb[u barra minn darhom flewwel leg. FC Basel, rebbie[a 4-2
Il-Programm Champions League Play-offs II Leg Illum
Arsenal v Fenerbahce A. Vienna v D. Zagreb Basel v PFC Ludogorets L. Warsaw v S. Bucharest PAOK v Schalke 04
(3-0) (2-0) (4-2) (1-1) (1-1)
Z. Petersburg v P. Ferreira Milan v PSV Celtic v S. Karagandy Maribor v V. Plzen R. Sociedad v Oly Lyon
(4-1) (1-1) (0-2) (1-3) (2-0)
G[ada
g[and i/-Champions talBulgarija Ludogorets Razgard, Zenit St. Petersburg li g[elbu lill-Portugi]i ta’ Pacos de Ferreira 4-1 f’Porto u Real Sociedad li g[elbu lil Olympique Lyon 2-0, kollha g[andhom jag[lqu l-kwalifikazzjoni f’darhom. Austria Vienna jidhru kwa]i /erti li se jtemmu stennija ta’ seba’ snin g[allAwstrija milli jkollha tim filfa]i tal-gruppi meta jilag[bu kontra Dinamo Zagreb wara reb[a 2-0 barra minn darhom il-;img[a l-o[ra, liema log[ba fissret li Krunoslav Jurcic tilef postu minn kow/ ta/-Champions Kroati. Il-presti;ju tal-Bundesliga qed jiffa//ja e]ami bikri meta Schalke 04 i]uru lil PAOK wara draw 1-1 f’darhom il;img[a l-o[ra imma bil-konsolazzjoni li jafu li l-log[ba ser tintlag[ab bil-bibien mag[luqa fil-Gre/ja. Legia Warsaw li se jkunu qed jilqg[u lill-eks Champions Steaua Bucharest wara draw 1-1 fir-Rumanija, jistg[u jikkwalifikaw g[attieni darba fl-istorja tag[hom waqt li /-Champions Viktoria Plzen jibdew b’vanta;; 3-1 g[and Maribor tas-Slovenja li b[alhom ikkwalifikaw darba biss qabel.
FUTBOL
Draw bejn Utd u Chelsea Il-konfront tant mistenni bejn i/-Champions Manchester United u Chelsea intemm fi draw ming[ajr goals f’log[ba li qatt ma la[qet livelll g[oli u bi]-]ew; na[at aktar mo[[hom li ma jo[or;ux telliefa. Il-log[ba tattika li ppre]entaw Moyes u Mourinho irri]ultat f’wa[da li [onqot il-log[ob krejattiv ta]]ew; na[at anke jekk kien hemm mumenti i]olati li fihom it-tnejn setg[u sabu lgoal tar-reb[a. Finalment dawn kienu lewwel punti li fallew i]-]ew; timijiet b’Chelsea i]da lag[bu log[ba aktar minn United peress li l-;img[a jmisshom kontra Bayern Munich fil-UEFA Super Cup.
Reb[a g[al Fiorentina
Fl-Italja Fiorentina fet[u limpenji fis-Serie A b’reb[a 2-1 f’darhom kontra Catania. Giuseppe Rossi u David Pizarro skorjaw g[all-vjola u
Stuttgart ike//u lil Labbadia
VfB Stuttgart ke//ew lill-kow/ Bruno Labbadia jum biss wara li t-tim immexxi minnu ;arrab it-tielet telfa f’daqstant partiti fil-Bundesliga biex jinsab fil-post ta’ qabel l-a[[ar fost 18-il tim. Floku Stuttgart [abbru li [atru lill-kow/ tal-U#17 u eks plejer tag[hom, Thomas Schneider b[ala kow/ g[al sentejn. Labbadia li sie[eb lil Stuttgart lejn l-a[[ar tal-2010 u ra lit-tim tieg[u jitlef 2-1 kontra Augsburg is-Sibt, sar l-ewwel kow/ li tilef postu wara biss tliet partiti fil-:ermanja.
Zubeldia jitlef postu
Wayne Rooney ta’ Man Utd fl-azzjoni ma’ Ashley Cole
Pablo Barrientos kein ;ab iddraw g[all-Isqallin bil-goals kollha jaslu fl-ewwel taqsima. Sadanittant l-attakkant il;did ta’ Napoli Gonzalo Higuain g[amel g[axar punti f’wi//u jum biss wara ddebutt fis-Serie A. Lattakkant Ar;entin kien rappurtat li ]elaq waqt [ar;a filg]ira ta’ Capri u [abat wi//u mad-deck tad-dg[ajsa fejn we;;a’ x-xedaq. G[ad mhux
mag[ruf meta se jkun tajjeb g[al-log[ob.
Ri]ultati Premiership
Man Utd v Chelsea
0-0
Fiorentina v Catania
2-1
Cesena v Varese
1-0
Granada v R. Madrid
0-1
Serie A
Serie B Spanja
Luis Zubeldia, il-kow/ ]ag[]ug[ ta’ Racing Club tke//a wara 15-il xahar fil-kariga wara bidu fqir fil-kampjonat Ar;entin. Dan [abbru l-klabb stess. Zubeldia, l-ewwel kow/ li tilef postu dan l-ista;un wara biss ir-raba’ rawnd ta’ partiti, [alla lit-tim fl-a[[ar post talklassifika b’punt wie[ed biss fil-kampjonat ‘Inicial’. “Min[abba bidu [a]in dan l-ista;un, l-awtoritajiet talklabb idde/idew li ma jkomplux bi/-/iklu ta’ futbol li beda f’Mejju tal-2012,” qalu Racing fi stqarrija. Racing dehru resqin lejn sta;un tajjeb meta Zubeldia li g[andu 32 sena, temm l-ista;un li g[adda fuq nota tajba fejn da[[al talenti ;odda u reb[u l-a[[ar tliet partiti li lag[bu fejn waslu sal-final tal-Copa Ar;entina. Imma wara draw u tliet telfiet konsekuttivi fil-kampjonat dan l-ista;un, il-bord tal-klabb tilef il-fidu/ja fih. Zubeldia kien midfielder internazzjonali ta’ talent li kellu jirtira ta’ 23 sena min[abba marda kronaka fi rkopptu. Huwa kompla l-karriera ta’ kow/ u sar l-i]g[ar kow/ li qatt mexxa klabb tal-Ewwel Divi]joni fl-Ar;entina meta ta’ 27 sena [a t-tmexxija ta’ Lanus fl-2008. Huwa kien ukoll kow/ ta’ Barcelona tal-Ekwador.
IN-NAZZJON It-Tlieta, 27 ta’ Awwissu, 2013
Sport 31
FUTBOL
L-eks PM Bulgaru jsir l-ixje[ plejer
Skipper ta’ Emirates Team New Zealand, Dean Barker, ji//elebra ma’ s[abu r-reb[ tat-30 edizzjoni tal-Louis Vuitton Cup
IBBURDJAR – AMERICA’S CUP
New Zealand fil-finali kontra Oracle Emirates Team New Zealand elimina lill-jott Taljan biex se jkun hu li jisfida lill-holders Oracle Team USA g[ar-reb[ talaktar trofew presti;ju] flibburdjar, l-America’s Cup. New Zealand li kellhom katamaran AC 72 ferm aktar velo/i minn dak ta’ Luna Rossa, [ar;u rebie[a 7-1 fisserje tal-Louis Vuitton cup, ir-regatta li tiddetermina liema dg[ajsa u ekwipa;; se jkun qed jisfida lir-rebbie[ pre/edenti g[at-trofew li g[andu 162 sena. Il-Kisi kienu g[elbu lil Luna Rossa fil-Louis Vuitton Cup
pre/edenti fl-2007. Il-Kiwis bil-jott ta’ 72 pied iba[[ar fuq ix-xewka, ba[[ar lejn il-linja tat-tmiem b’46 mil fis-sieg[a. Il-jott Taljan temm tliet minuti u 20 sekonda wara fil-Bajja ta’ San Francisco. New Zealand tant dehru ppreparati fil-prelminari kontra t-Taljani f’Lulju li kienu l-akbar favoriti. Il-finali tal-America’s Cup huma skedati li jibdew fis-7 ta’ Settembru u fis-serje fuq la[jar minn 17-il ti;rija, New Zealand li huma sponsorjati mill-Gvern tal-pajji], se jkollhom b]onn jirb[u disa’
ti;rijiet kontra Oracle, it-tim iffinanzjat mill-biljunarju tassoftware Larry Ellison. It-tim ta’ New Zealand kien l-uniku tim fl-America’s Cup tal-2013 li kellu l-ekwipa;; kwa]i kollu minn pajji]u. Dan meta timijiet o[ra kellhom u[ud mill-ekwipa;; tag[hom minn New Zealand. Id-direttur mani;erjali Grant Dalton qal li jekk New Zealand jir[bu l-America’s Cup, se ju]a d-drittijiet b[ala champions biex jibdel irregolamenti li jara li g[alledizzjoni li jmiss kull tim irid ju]a l-ekwipa;; minn pajji]u stess.
L-eks Prim Ministru Boiko Borisov sar l-ixje[ plejer li qatt lag[ab ma’ klabb professjonali meta ta’ 54 sena lag[ab mat-tim ta’ Vitosha Bistritsa fi draw ming[ajr gowls kontra Rakovski f’log[ba mit-Tieni Divi]joni Bulgara. Vitosha li qed jilag[bu f’kampjonat professjonali g[allewwel darba, jinsabu fit-tmien post fil-klassifika b’erba’ punti minn tliet partiti. Ta’ 54 sena, xahrejn u 12-il jum, Borisov, li rri]enja millGvern fi Frar waqt protesti madwar il-pajji] kollu fl-iktar pajji] fqir fl-Unjoni Ewropea, hu mifhum li da[al fl-istorja tar-rekords tal-Bulgarija. Borisov bin-numru 13 intlaqa’ b’g[ajjat kbir mill-folla flistadium ta’ Lokomotiv fid-distrett ta’ Nadezhda f’Sofia kull darba li mess il-ballun fl-54 minuta li dam jilg[ab. Fl-2011 Borisov kien ;ie vvutat plejer tas-sena millpartitarji Bulgari b’44 % tal-voti b’Dimitar Berbatov, dakinhar ma’ Manchester United, itemm fit-tieni post b’24 fil-mija. Madankollu Borisov kien talab lill-organizzaturi jannullaw il-votazzjoni u ddeskrivieha b[ala vot ta’ protesta. BALE – Sorsi vi/in il-klabb ta’ Tottenham qed jg[idu li hemm klabb ie[or minbarra Real Madrid li ppre]entaw offerta g[all-winger Gareth Bale. Mhuwiex mag[ruf min hu t-tieni klabb li ppre]enta offerta g[al Bale. Matul dawn la[[ar xhur Real Madrid offrew 86 miljun lira sterlina g[al Bale u jekk l-iSpurs ja//ettaw din l-offerta Bale isir l-aktar plejer fid-dinja li qatt sewa flus. Minkejja li Real huma favoriti li jakkwistaw lil Bale Tottenham qalu li g[adhom ma la[qux ftehim mal-klabb Spanjol. SISSOKO – Everton huma interessati li jakkwistaw lilleks midfielder ta’ Liverpool Momo Sikkoko li qed jilg[ab ma’ PSG u li fl-2005 kien irrifjuta li jing[aqad ma’ Everton biex mar ma’ Liverpool. L-istess Everton huma interessati wkoll fil-midfielder ta’ Man City Gareth Barry imma dan irid jibqa’ mas-Citizens. Sissoko, li g[andu 28 sena, qed jitlob salarju ta’ madwar 70 elf lira sterlina fil-;img[a. Everton b[alissa qed jistennew it-tieni offerta ta’ Man Utd g[a]-]ew; plejers tag[hom, Marouane Fellaini u Leighton Baines. MOSES – Il-mani;er ta’ Liverpool Brendan Rodgers jixtieq lill-winger ta’ Chelsea Victor Moses b’self. Chelsea qed jitolbu ]ew; miljun lira sterlina g[al Moses imma Liverpool, s’issa, g[adhom mhux lesti li j[allsu din issomma. B[alissa Moses g[andu salarju ta’ 55 elf sterlina fil;img[a ma’ Chelsea u wie[ed irid jara jekk Liverpool ikunux lesti j[allsu dan l-ammont.
FUTBOL
FUTBOL LOKALI
Zerafa ma’ B’Kara FC Imut il-le;;endarju Bra]iljan Gylmar
Il-midfielder ]ag[]ug[ ta’ {amrun Spartans Daniel Zerafa se jsie[eb li/Champions Birkirkara fissig[at li ;ejjin hekk kif ilkow/ Paul Zammit qed jimmira li jkompli jsa[[a[ l-iskwadra ta/-Champions issa li beda l-ista;un. Dan [abbru l-President ta’ Birkirkara Joe Zammit li qal li l-klabb tieg[u la[aq ftehim ma’ {amrun Spartans u mal-istess Zerafa dwar it-trasferiment tal-plejer ta’ 20 sena. Intant l-istess Zammit waqt il-programm ‘Replay Ikompli’ fuq Radio 101 qal li Valletta FC urew interess uffi/jali g[allattakkant Jean Pierre Mifsud Triganza. Zammit qal li l-klabb jadotta politika li ma j]ommx mieg[u plejers li jkunu wrew ix-xewqa li jitilqu u jekk Mifsud Triganza
jindika li jixtieq ikun trasferit kienu se j[alluh jag[mel dan. Intant Valletta mistennija li jie[du passi dixxiplinari kontra Edmond Agius u Denni Rocha Dos Santos li tke//ew fl-ewwel ]ew; partiti ta’ Valletta dan lista;un. Il-kow/ ta’ Tarxien Rainbows Clive Mizzi ]vela li b[alissa jinsabu g[addejjin negozjati bejn ilklabb u l-attakkant Bra]iljan Daniel Mariano Bueno sabiex dan jirritorna jilbes il-flokk ta’ Tarxien. Mizzi qal li hemm xewqa mi]]ew; na[at biex dan ise[[ imma g[ad fadal xi ntoppi. Huwa [abbar ukoll li b[alissa Tarxien qed jinnegozjaw ukoll ma’ erba’ plejers barranin o[ra bilg[an li jsa[[u l-iskwadra qabel jag[laq is-suq tattrasferimenti.
Il-goalkeeper le;;endajru tal-Bra]il Gylmar dos Santos Neves miet fl-età ta’ 83 sena b’attakk tal-qalb. Fl-a[[ar snin sa[[tu kienet ilha sejra lura. Gylmar kien jifforma parti mit-timijiet nazzjonali Bra]iljani li reb[u t-Tazza tad-Dinja tal-1958 u tal-1962. Fil-Bra]il Gylmar kien
jilg[ab ma’ Santos u ma’ Corinthians. Gylmar kien beda lkarriera tieg[u ma’ Jabaquara, klabb ]g[ir fi [dan il-belt ta’ Santos. F’inqas minn sena kien akkwistat minn Corinthians u mag[hom reba[ tliet darbiet il-kampjonat. Ironikament, Gylmar kien
il-goalkeeper li sofra l-ewwel gowl li skurja l-le;;endarju Pelè. Sena wara l-istess Gylmar ing[aqad ma’ Santos fejn hemmhekk reba[ diversi unuri fosthom darbtejn ilCopa Libertadores u [ames darbiet il-kampjonat. Mat-tim nazzjonali Gylamr lag[ab 104 darbiet u tilef biss 16-il log[ba.
FUTBOL - UEFA SUPER CUP
Bayern ta’ Heynckes aqwa minn ta’ Guardiola Minkejja li fadal erbat ijiem g[all-finali talUEFA Super Cup, il-mani;er ta’ Chelsea, Josè Mourinho beda jattakka lill-kow/ tal-avversarji Bayern Munich, Pep Guardiola. F’kummenti li ta Mourinho qal li jemmen li ttim ta’ sta;un ilu ta’ Bayern Munich li kien immexxi minn Jupp Heynckes hu aqwa minn dak ta’ Pep Guardiola li [a post Heynckes matul dan is-sajf wara li Bayern reb[u tTreble’. Ir-rivalità bejn Mourinho u Guardiola hi
wa[da kbira u t-tnejn kemm-il darba lag[bu kontra xulxin meta kienu jmexxu lil Real Madrid u lil Barcelona rispettivament. “L-aqwa tim fl-Ewropa kien Bayern Munich ta’ Heynckes. G[andi dubji kbar dwar kemm it-tim ta’ dan l-ista;un hu tajjeb daqshekk. G[andhom kow/ ;did u plejers ;odda, g[ad iridu jidraw lil xulxin,” qal Mourinho. Bayern, rebbie[a ta/-Champions League jilag[bu kontra Chelsea, rebbie[a tal-Europa League nhar il-:img[a fil-belt ta’ Praga.