Numru 13,529
€0.55
Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Dewmien esa;erat fi/-?entri tas-Sa[[a Ji]diedu l-medi/ini ‘out of stock’ minn Charles Muscat
L-ilmenti mill-pubbliku fil-qasam tas-sa[[a ma jaqtg[u xejn. Fil-jiem li g[addew aktar persuni ilmentaw dwar in-nuqqas ta’ medi/ini li huma intitolati g[alihom. U[ud minn dawn il-persuni ikkuntattjaw lil dan il-;urnal u qalulna li ma sabux numru kbir ta’ medi/ini kemm fl-ispi]eriji tal-Gvern u anke fl-ispi]eriji li huma fl-iskema talIspi]erija tal-G[a]la Tieg[ek. Ma’ dawn wie[ed jista’ jsemmi wkoll il-problemi li n-nies qed jiffa//jaw fi/?entri tas-Sa[[a fosthom dewmien esa;erat biex jinqdew, nuqqas ta’ tobba u anke nuqqas ta’ a//essibbiltà b[alma hu l-ka] tal-lift ta/?entru tas-Sa[[a tal-Mosta li ilu bil-[sara ;img[a s[i[a. Dwar il-medi/ini, persuna qaltilna li xahrejn ilu marret biex ti;bor seba’ kwalitajiet ta’ pilloli imma tawha biss tnejn g[ax qalulha li l-[amsa l-o[ra huma out of stock. Dawn il-medi/ini huma Otrovastitin tal-40 mg li tnaqqas il-cholesterol fiddemm u li tiswa [afna flus. L-aspirina, is-Salbtamol Inhaler li jintu]a g[al a]ma u mard fil-pulmun, lOmeprazole li tintu]a g[al ul/eri u l-gastritis u lPerindopril li jintu]a g[al kontroll tal-pressjoni. Dawk kollha huma out of stock. Din il-persuna qaltilna li
issa re;g[et marret biex ti;bor dawn il-[ames medi/ini, imma g[adhom out of stock. Persuna o[ra li tkellmet mag[na qaltilna li anke lVentolin inhaler hu out of stock. Il-medicina Decutan li tintu]a g[al kundizzjonijiet tal-;ilda ilha nieqsa millIsptar Boffa g[al dawn la[[ar erba’ xhur. Dan jikkuntrasta bil-kbir mal-weg[da tal-Partit Laburista qabel l-elezzjoni li l-medi/ini se jitwasslu wara l-bieb tad-dar tal-anzjani. Ilmenti o[ra li waslulna huma li fl-Isptar Mater Dei qed ikun hemm [afna o;;etti ba]i/i nieqsa, b[al im[aded u lo]or. Sadattant waslula rapporti li l-Warfarin tat-3 li tintu]a minn [afna anzjani biex traqqaq id-demm qed tin;abar lura. Mhix mag[rufa r-ra;uni g[al dan u g[alhekk dan il-;urnal bag[at sensiela ta’ mistoqsijiet lill-Ministeru tas-Sa[[a biex ji//ara dawn ir-rapporti. Imma sal-[in indikat minna, il-Ministeru ma bag[atx risposta. Fuq kollox, minkejja lweg[di tal-Partit Laburista qabel l-elezzjoni li g[addiet, il-Ministru tas-Sa[[a Godfrey Farrugia fil-;img[at li g[addew qal li l-problema tal-medi/ini out of stock se jsolviha fi ]mien erba’ snin.
Kien grazzi g[al-log[ob tan-nar u xi generator tal-elettriku li l-G[awdxin f’G[ajnsielem setg[u ikomplu ji//elebraw il-festa tal-Madonna ta’ Loreto
G[awdex fi dlam /appa G[awdex g[al darb’o[ra spi//a bla dwal. Il-{amis filg[axija din il-g]ira flimkien ma’ partijiet finna[a ta’ fuq ta’ Malta g[amlu sig[at twal bla elettriku. F’G[ajnsielem G[awdex, ir-residenti, li qed ji//elebraw il-festa, tellg[u l-Madonna ta’ Loreto fuq ilpedestall fi dlam /appa. L-G[awdxin kollha kif ukoll residenti tal-G[adira, i/-?irkewwa u residenti ta’ lokalitajiet o[ra fitTramuntana ta’ Malta qattg[u l-lejl tal-{amis bla dawl kaw]a ta’ [sara fi tliet cables tal-elettriku li jag[tu d-dawl lil dawn l-in[awi talG]ejjer Maltin.
Il-qtug[ fil-provista kien rappurtat g[all-[abta tad9.30 ta’ filg[axija f’cable li jag[ti d-dawl lill-G[adira, i/-?irkewwa u l-madwar. Madwar nofs sieg[a wara kienet rappurtata [sara filcable li tissuplixxi lillG[awdex u dan wassal biex il-g]ira kollha spi//at bla dawl. Jidher li d-dawl ;ie wara ftit minuti imma re;a’ nqata’ wara ftit. Persuni li tkellmu mag[na qalulna li dan wassal biex ;arrbu [sara f’apparat teknolo;iku u elettroniku fid-djar tag[hom. Il-provista tal-elettriku f’G[awdex bdiet ti;i lura g[an-normal g[all-[abta ta’ nofs il-lejl fi r[ula b[al
L-Italja
Futbol
Unur g[all-Perit Renzo Piano
Bejn illum u g[ada jitkompla l-kampjonat BOV Premier. Il-leaders Hibernians jaffrontaw lil Vittoriosa
Ara pa;na 14
Ara pa;na 31
Marsalforn u l-G[asri imma ninsabu infurmati li kien hemm lokalitajiet li damu [afna aktar [in bla dawl. Ftit tal-[in wara ;iet irrappurtata [sara f’cable ie[or li jissuplixxi l-provista’ tal-elettriku li/-?irkewwa, ilMellie[a u l-in[awi talmadwar. Skont residenti, lEnemalta infurmathom li huma mistenni jkollhom ilprovvista tal-elettriku l:img[a filg[axija, ji;ifieri 24 sieg[a wara. Fi stqarrija, l-Enemalta qalet biss li d-dawl kien mistenni li ji;i lura iktar tard mal-;urnata imma lkonsumaturi jistg[u jitilfu lg[al pa;na 3
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Lokali 3
Fl-istess jum li Renzo Piano kien mog[ti t-titlu ta’ Senatur g[al {ajja fl-Italja, po]izzjoni presti;ju]a g[al min ikun wera kapa/itajiet straordinarji f’/ertu oqsma fl-Italja, f’Malta, il-pro;ett li ddisinja hu stess jinsab b’bi//a minnu mg[otti wara li qed ji;i restawrat il-graffit li g[amlu xi [add mhux mag[ruf u li qajjem diskussjoni f’pajji]na (Ritratt> Michael Ellul)
Tinstab droga f’vann fil-[abs Kwantità ta’ droga eroina u nofs flixkun methadone instabu f’vann li kien fil-[abs biex jipprovdi servizzi elettroni/i fil-[abs stess. Is-sewwieq tal-vann kien arrestat mill-Pulizija. Fi stqarrija l-Ministeru g[all-Interen u s-Sigurtà Nazzjonali qal li l-ka] se[[ ilbiera[ fit-3.30 p.m u ddroga nstabet ta[t iddashboard tal-vann li kien fil-[abs. Il-Ministeru qal li din is-sejba saret wara li
aktar kmieni din il-;img[a ]ew; uffi/jali tal-[abs kienu sospi]i wara li rri]ultaw po]ittivi g[addroga kokaina meta kienu ordnati testijiet tal-urina mill-istess Ministeru. Il-Ministeru qal li ssigurtà fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin qed ting[ata prijorità biex skont il-Ministru Manwel Mallia tinqered darba g[al dejjem id-droga mill-[abs. Dan biex il-[abs ikun jista’ jirriforma lill-pri;unieri.
Sitwazzjoni li qed tkun ta’ spiss minn pa;na 1
provista ftit tal-[in wara min[abba xog[ol biex tinqaleb il-provista minn cable g[all-ie[or. It-tul tal-qtug[ fil-provista qed iwassal biex [afna [wienet b[al dawk tal-la[am u ristoranti sofrew spejje] kbar. Sidien ta’ [wienet talla[am li tkellmu mag[na qalulna li se jkollhom jarmu l-ikel kollu. Dan hu biss episodju wie[ed minn diversi o[rajn fejn l-G[awdxin kellhom iqattg[u sig[at s[a[ bla dawl. Fis-16 ta’ Awwissu kien hemm qtug[ fil-provista tal-elettriku f’g[axar lokalitajiet differenti f’G[awdex, fi ]mien fejn
[afna Maltin marru G[awdex wara l-festa ta’ Santa Marija. Fit-28 ta’ Lulju li g[adda kien irrappurtat qtug[ filprovista tal-elettriku f’diversi lokalitajiet b[al Marsalforn, ix-Xag[ra u r-Rabat G[awdex. {mistax qabel, isSibt filg[axija, qabel inqata’ d-dawl f’Marsalforn b’detriment g[all-hafna ristoranti tant imfittxija f’din il-lokalità pittoreska. Id-dawl inqata’ wkoll fit-8 ta’ Lulju fir-Rabat G[awdex, Ker/em, San Lawrenz, G[arb, Marsalforn u x-Xag[ra wara [sara f’cable u re;a’ nqata’ lg[ada, id-9 ta’ Lulju meta [sara fil-cable affettwat ]ew; feeders u numru ta’ substations tal-elettriku bil-
konsegwenza li l-istess lokalitajiet tal-lejl ta’ qabel u o[rajn b[al G[ajnsielem, Fontana, Xewkija, Sannat, Munxar u l-G[asri spi//aw bla dawl. Il-frekwenza dejjem iktar spissa tal-qtug[ tad-dawl f’G[awdex qed iqajjem rabja kbira kemm g[ar-residenti f’dawn il-jiem s[an tas-Sajf imma wkoll g[all-[wienet li qed isofru spejje] kbar filprodotti tag[hom u stabbilimenti b[ar-ristoranti. Kienu [afna dawk li matul il;urnata kkuntattjaw lillKamra tal-A[barijiet ta’ Media.Link jilmentaw li hemm b]onn isir xi [a;a biex g[all-anqas ikun hemm pjan alternattiv min-na[a talEnemalta.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
2 Lokali
G[addas Fillandi] jintlaqat minn skrun ta’ dg[ajsa Fillandi] ta’ 45 sena li kien qed jog[dos fl-in[awi tal-Ponta tal-Irqiqa f’Kemmuna, jinsab filperiklu tal-mewt min[abba ;rie[i li ;arrab meta ntlaqat minn skrun tad-dg[ajsa li kienet qed takkumpanja lilu u lil s[abu. L-in/ident ;ara lbiera[ ftit wara nofsinhar meta lFillandi] kien qed jog[dos flimkien ma’ [ames Fillandi]i o[ra. Jidher li hu
n[akem minn kurrent qawwi li mbuttah lejn listess dg[ajsa li kienet qed takkumpanjahom. L-g[addas ing[ata lewwel g[ajnuna minn wie[ed minn s[abu li hu tabib u ttella’ fuq l-istess dg[ajsa. Il-Fillandi] idda[[al f’Paradise Bay fi/-?irkewwa fejn kien hemm ambulanza li [aditu l-Isptar Mater Dei g[al aktar kura.
Spi]eriji SPI}ERIJI LI JIFT{U G{ADA VALLETTA: Regent Pharmacy, 70 Triq il-Merkanti; IL{AMRUN: St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud; {AL QORMI: Pinto Pharmacy, 43 Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Holy Cross Pharmacy, 37 Triq il-Kbira; TAL-PIETA`: Charing Pharmacy, Triq il-Mimosa; SAN :ILJAN: St. Julian’s Pharmacy, 24 Triq G. Borg Olivier; TAS-SLIEMA: Victorr’s Pharmacy, 9 Triq it-Torri; {AL LIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[ tat-Transfigurazzjoni; IL-MOSTA: Tat-Tar;a Pharmacy, Plot no.2 Triq ilKostituzzjoni; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy, 504 Triq il-Kbira; PAOLA: St. Monica Pharmacy, 157 Triq Santa Monika; BIRGU: Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera; {A}-}ABBAR: Mediatrix Plus Pharmacy, 7 Triq is-Santwarju; I}-}EJTUN: John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni; I}-}URRIEQ: Bronja Pharmacy Sonata, Triq il-Bronja; IS-SI::IEWI: St. Nicholas Pharmacy, 1 Triq il-Parro//a; IR-RABAT: St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira; VICTORIA: Castle Pharmacy, 2 Misra[ l-Indipendenza; G{AJNSIELEM: G[ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza.
It-Temp
UV INDEX
8
IT-TEMP> pjuttost imsa[[ab bil-possibbiltà ta’ [albiet i]olati ta’ xita li jistg[u jkunu bir-rag[ad VI}IBBILTÀ> ;eneralment tajba IR-RI{: moderat g[al ftit qawwi mil-Lvant, kultant isir ftit qawwi g[al qawwi BA{AR> moderat li jsir moderat g[al qawwi IMBATT> baxx min-Nofsinhar ix-Xlokk TEMPERATURA: l-og[la 30˚C XITA> f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.01 mm Xita mill-1 ta’ Settembru 436.5 mm IX-XEMX> titla’ fis-06.32 u tin]el fis-19.33
14-il xahar [abs wara li ammetta li [arab lill-gwardjani tal-[abs f’Mater Dei Ir-ra;el li 15-il ;urnata ilu [arab mill-kustodja talPulizija meta kien g[al kura fl-isptar Mater Dei kien kundannat 14-il xahar [abs wara li ammetta l-[arba, dan wara li hu kien wie;eb mhux [ati meta tressaq il-Qorti. Meta beda jinstema’ l-ka] tieg[u quddiem il-Ma;istrat Saviour Demicoli hu ammetta li [arab mill-kustodja tal-
gwardjani tal-[abs li kienu g[assa mieg[u l-isptar wara li hu kien irrapporta li kien qed i[oss u;ig[ f’sidru. Genovese, li kien qed jin]amm fuq arrest preventiv wara li tressaq il-Qorti mixli li kien wettaq vjolenza domestika fuq mara, kien inqabad ftit aktar minn sieg[a wara f’San :wann fid-dar tas-sie[ba tieg[u.
Julian Genovese, ta’ 53 sena nqabad fl-in[awi mag[rufa Ta]-}wejt fejn hemm il-Qasam Industrijali ta’ San :wann ftit wara d-9 a.m. Aktar qabel dan lavveniment hu kien tressaq ilQorti fuq vjolenza domestika u anke li wettaq feriti gravi fuq il-vittma. L-Ispettur Michael Mallia mexxa lProsekuzzjoni.
Sqalli f’sakra ma jarax art jammetti [sara volontarja Giuseppe Artino ta’ 51 sena, minn Catania u residenti Siraku]a kien illiberat bilkundizjoni li ma jag[milx reat ie[or fi ]mien tliet snin wara li ammetta li wettaq [sara volontarja fuq karozza privata. L-in/ident se[[ fl-4.30 a.m. tal-15 ta’ :unju fi Spencer Hill, il-Marsa. Artino, li kien f’sakra ma jarax art, b’mod repetut da[al fil-karozza li kienet ipparkjata quddiemu. L-impatt tant kien qawwi li lkarozza pparkjata kienet im/aqalqa mill-po]izzjoni li kellha. Aktar tard l-Isqalli mar flG[assa tal-Pulizija ta’ San
:iljan u g[amel rapport li kien jg[id li xi [add kien g[amillu [sara fil-karozza tieg[u. L-Ispettur Godwin Scerri spjega lill-Qorti sserjetà ta’ rapport falz. “Li tkun fis-sakra ma jisku]ax kemm il-[sara volontarja u lanqas rapport falz,” qal l- Ispettur, fejn argumenta li l-Pulizija [liet il[in u tilfet mir-ri]orsi tag[ha tinvestiga persuna, li fil-verità kien il-vittma. Il-[sara li saret fuqha l-karozza kien ila[[aq madwar €190. L-Avukat Peter Borg Costanzi li deher g[al Artino qal li l-Isqalli kien sgwidat u mhux konxju tal-azzjonijiet
tieg[u. Hu talab lill Qorti biex tag[ti lil Artino twissija formali u te[ilsu mill-ka]. “Ir-ra;el ;ie Malta biex ikellem lili u spi//a fl-i]barra, l-[sara li saret ma kenitx wa[da intenzjonata u lammont jidher li hu wie[ed essa;erat,” qal l-Avukat. Hu qal ukoll lill-Qorti li Artino kien lest li j[allas g[ad-danni u sku]a ru[u mal-Pulizija. Wara li l-Ma;istrat Giovanni Grixti, sema’ ssottomissjonijiet ta]-]ew; partijiet Artino ng[ata llibertà bil-kundizzjoni fejn ;ie spjegat lilu l-konsegwenzi jekk jer;a’ jikser il-li;i.
Lotterija Nazzjonali
In-numri rebbie[a li telg[u lbiera[ fil-Lotterija Nazzjonali Grand Lottery huma: 1, 7 7, 6, 2, 2, 8
IL-{AMEST IJIEM LI :EJJIN
B[al-lum 25 sena IS-SIBT L-og[la 30˚C L-inqas 24˚C
IL-{ADD L-og[la 29˚C L-inqas 25˚C
IT-TNEJN L-og[la 29˚C L-inqas 25˚C
IT-TLIETA L-og[la 30˚C L-inqas 25˚C
L-ERBG{A L-og[la 29˚C L-inqas 24˚C
UV
UV
UV
UV
UV
8
8
8
7
8
TEMPERATURI FI BLIET BARRANIN It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet> Malta 28˚C imsa[[ab, Frankfurt 25˚C imsa[[ab, Tel Aviv 32˚C xemxi, Amsterdam 21˚C imsa[[ab, Milan 26˚C ftit imsa[[ab, Tripli 35˚C xemxi, Istanbul 28˚C ftit imsa[[ab, Ateni 33˚C ftit imsa[[ab, Lisbona 29˚C xemxi, Londra 21˚C imsa[[ab, Vjenna 23˚C ftit imsa[[ab, Berlin 25˚C xemxi, Madrid 27˚C ftit imsa[[ab, Zurich 22˚C ftit imsa[[ab, Brussell 21˚C ftit imsa[[ab, Moska 19˚C imsa[[ab, Munich 22˚C xemxi, ilKajr 35˚C xemxi, Pari;i 24˚C ftit imsa[[ab, Dublin 19˚C imsa[[ab, Bar/ellona 29˚C ftit imsa[[ab, Tune] 28˚C ftit imsa[[ab, St. Petersburg 20˚C imsa[[ab, Al;eri 27˚C ftit imsa[[ab, Ruma 27˚C sabi[, Kopen[agen 18˚C imsa[[ab, Stokkolma 19˚C imsa[[ab.
W
ara 15-il xahar ta’ tmexxija, ilGvern Malti rnexxielu jtejjeb mhux bi ftit il-qag[da tal-ilma filpajji]. Is-sitwazzjoni m[ollija millamministrazzjoni So/jalista kienet wa[da insopportabbli u l-Gvern immexxi mill-PN kellu bi//a xog[ol iebsa biex jirran;aha. Bil-[idma li saret ]diedet il-produzzjoni tal-ilma b’mod ;enerali i]da ng[ata attenzjoni wkoll liz-zoni turisti/i li ta[t lamministrazzjoni pre/edenti kienu t[allew abbandunati g[all-kollox. Settur importanti fil-qasam edukattiv li beda jara ]vilupp ;did kien dak taliskejjel privati fejn da[lu numru ta’ applikazzjonijiet g[all-ftu[ ta’ skejjel ;odda partikularment fil-qasam talKindergarten. F’attività li saret fl-Imdina, mijiet ta’ emigranti li kienu g[all-btala f’Malta [adu sehem fi programm li fih ng[ataw mer[ba mill-awtoritajiet f’isem il-poplu Malti.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
4 Lokali
G[aqda tal-ka//aturi tikkundanna l-qtil ta’ flamingo
L-Ambaxxatur Abercrombie Winstanley permezz ta’ dokumentarju u ritratti spjegat lit-tfal il-kontribut li taw nies famu]i Amerikani ta’ nisel Afrikan biex tispi//a d-diskriminazzjoni kontra s-suwed
Lezzjoni kontra d-diskriminazzjoni razzjali g[at-tfal ta’ SkolaSajf B[ala parti mill-attivitajiet ta’ SkolaSajf, tfal mill-iskola Primarja ta’ Marsaxlokk u milliskola Primarja tal-Fgura lbiera[ ing[ataw lezzjoni dwar l-importanza li tispi//a ddiskriminazzjoni razzjali. L-attività saret fis-sala tal-Iskola Primarja ta’ Marsaxlokk u fiha [adu sehem l-Ambaxxatur tal-Istati Uniti tal-Amerika g[al Malta, Gina Abercrombie Winstanley u s-Segretarju Parlamentari, Stefan Buontempo. L-Ambaxxatur Abercrombie Winstanley permezz ta’ dokumentarju u ritratti spjegat littfal il-kontribut li taw nies famu]i Amerikani ta’ nisel Afrikan biex tispi//a ddiskriminazzjoni kontra s-suwed fl-Amerika u biex jispi//a l-iskjavitu`. Hi qalet li fost dawn kien hemm Martin Luther King li jibqa’ mfakkar g[al [idma tieg[u favur id-drittijiet tas-suwed fl-Amerika, b’mod partikulari g[ad-diskors tieg[u li fih qal
il-fra]i famu]a I have A Dream. Din is-sena qed jitfakkru l-50 sena minn meta Luther King g[amel dan id-diskors li fih appella g[all-g[aqda u biex tispi//a ddiskriminazzjoni razzjali u anke reli;juza. L-Ambaxxatur tal-Istati Uniti fakkret ukoll li l-President Barack Obama, li hu l-44 President tal-Istati Uniti tal-Amerika, hu l-ewwel President Afro-Amerikan elett fl-Istati Uniti. Sadattat dan il-;urnal [a l-kummenti ta’ xi tfal pre]enti dwar x’g[amlu u x’tg[allmu waqt Skola Sajf. Huma qalu li tg[allmu ja[dmu b[ala team u kellhom [afna crafts, log[ob u [ar;iet. SkolaSajf hi immirata g[at-tfal tal-Primarja minn Year Four sa Year Six u ssir bejn Lulju u l-bidu ta’ Settembru. Eluf ta’ tfal mill-iskejjel primarji tal-Gvern u privati jattendu g[al diversi attivitajiet li jkunu organizzati g[alihom f’dawn il-;img[at ta’ vaganzi.
L-G[aqda Ka//aturi San Ubertu ikkundannat bla riservi l-qtil ta’ flamingo f’G[awdex fi tmiem il-;img[a li g[adda. Fi stqarrija l-g[aqda talka//aturi qalet li min qatel lil dan l-g[asfur protett jista` jitqies biss b[ala delinkwent u mhux ka//atur. Il-KSU [e;;et biex, jekk jinstabu [atja millQorti, il-persuni involuti ji;u m/a[[da mil-li/enzja tal-ka//a g[al [ajjithom kollha, tittie[dilhom larma u jing[ataw l-og[la multa, jew jintbag[tu l-
[abs jekk huma ri/edivi. Il-Ka//aturi San Ubertu qalet ukoll li lKummissarju tal-Pulizija, tliet xhur ilu qal li lPulizija kienet qed tistenna r-ri]ultati forensi/i fil-ka] tal-qtil ta’ flamingo ie[or fir-riserva tal-G[adira. Staqsiet jekk, tliet xhur wara l-Pulizija hix qeg[da f’po]izzjoni li tie[u azzjoni. Il-KSU fa[[ret, minn naha l-o[ra, id-de/i]joni li ji]died l-infurzar u l-pieni kontra min jinqabad jikka//ja illegalement u li jitwaqqaf il-Wildlife Crime Unit.
}ieda fid-d[ul u fin-nefqa tal-Gvern Matul l-ewwel seba’ xhur ta’ din is-sena kien hemm ]ieda fid-d[ul u anke ]ieda fin-nefqa talGvern. Skont /ifri ma[ru;a mill-Uffi//ju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) jirri]ulta li fl-ewwel seba’ xhur l-i]bilan/ bejn idd[ul rikorrenti u n-nefqa tal-Gvern kienet ta’ €259 miljun, ji;ifieri tnaqqis mill-ammont ta’ €333.3 miljun fl-istess perijodu ssena li g[addiet. L-istatistika tal-NSO turi li ]-]ieda ta’ €146.4 miljun fid-d[ul rikorrenti kienet akbar mi]-]ieda ta’ €72.1 miljun fin-nefqa talGvern u dan wassal biex id-def/it tal-Gvern naqas b’€74.3 miljun. Bejn Jannar u Lulju ta’ din is-sena, id-d[ul rikorrenti kien ta’ €1,543.8 miljun, ji;ifieri ]ieda ta’ 10.5 fil-mija fuq is-sena li g[addiet. Il-kontributuri g[al din i]-]ieda kienu grants li ]diedu b’€81.1 miljun, l-Income Tax li ]diedet b’€74.7 miljun u s-Sigurtà So/jali li ]diedet b’€21 miljun. Min-na[a lo[ra kien hemm d[ul inqas ta’ €39.4 miljun millir/evuti u €6 miljun inqas mill-Bank ?entrali ta’ Malta. In-nefqa totali tal-Gvern
kienet ta’ €1,802.8 miljun li tfisser ]ieda ta’ €4.2 miljun fuq l-istess perijodu s-sena li g[addiet. Din i]]ieda kienet dovuta g[al pi]ijiet akbar fin-nefqa rikorrenti u kapitali talGvern. In-nefqa kapitali talGvern kienet €55.5 miljun min[abba nfiq akbar fuq programmi u inizjattivi u emolumenti personali li kienu ta’ €30 miljun u €21.5 miljun rispettivament. In-nefqa fi pro;etti kapitali tal-Gvern kienet ta’ €198.3 miljun. I]-]ieda ta’ €16.3 miljun fuq is-sena li g[addiet tinkludi g[otja ta’ €40 miljun lil Air Malta li tfisser 20 miljun aktar missena li g[addiet. Matul l-ewwel seba’ xhur ta’ din is-sena n-nefqa g[all-interessi g[ad-dejn pubbliku irre;istra ]ieda mar;inali ta’ €0.3 miljun u kien ila[[aq €130.6 miljun. Fl-a[[ar ta’ Lulju id-dejn tal-Gvern kien ta’ €4,984 miljun, ji;ifieri ]ieda ta’ €167.2 miljun fuq l-istess perijodu s-sena li g[addiet. Dan kien b’ri]ultat ta’ self og[la fuq medda ta’ ]miem fit-tul u immedjat li kien ta’ €173.2 miljun u €3.4 miljun rispettivament.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Lokali 5
It-te[id tal-minuti mhux responsabbiltá ministerjali I]-]amma tal-minuti dwar ix-xiri tal-fjuwil mhix irresponsabbiltà tal-Ministru. Din id-dikjarazzjoni saret minn uffi/jali tal-Uffi//ju Nazzjonali tal-Verifika, waqt li lbiera[ kompla jiltaqa’ lKumitat Permanenti dwar ilKontijiet Pubbli/i li qed jiddiskuti r-rapport talAwditur :enerali dwar ix-xiri ta]-]ejt mill-Enemalta. Fis-seduta tal-biera[ spikkat ukoll l-insistenza tal-membri tal-Gvern fuq l-Awditur fejn ippruvaw jisimg[u l-kliem ming[andu li jg[id li kien hemm ind[il ministerjali. Waqt is-seduta Charles Deguara, id-Deputat Awditur :enerali fisser kif kien hemm email account ;eneriku, li n[oloq f’April tal-2011, fejn il-bidders kienu jippre]entaw it-tenders tag[hom. Qabel kull laqg[a, membri mill-Fuel Procurement Committee (FPC) kienu jikkuntattjaw lillMITA biex tipprovdihom b’password ;dida. Hu qal li dan hu pro/ess li kien ikun ripetut qabel il-bidu ta’ kull laqg[a. Din il-password kienet tag[ti a//ess lill-membri tal-FPC g[at-tenders li kienu sottomessi. Wara kienet issir anali]i u a;;udikazzjoni tattenders u min ikun reba[ ittender kien ji;i kkuntattjat waqt l-istess laqg[a. Kien hemm mumenti fejn lFPC kien ja//essa l-generic account billi ju]a password qadima u kien hemm ukoll mumenti fejn telefonata millEnemalta lill-MITA kienet issir xi ftit jiem qabel. L-email ;eneriku kien ukoll re;istrat fl-indirizz ta/Chairman b[ala username sekondarju. Uffi/jali millNAO qalu li dan ma jfissirx li /-Chairman kellu a//ess. Beppe Fenech Adami, ilVi/i Kap tal-PN dwar il{idma fil-Partit staqsa jekk min jitlob g[all-password qabel il-jum li matulu jing[ataw it-tenders, jibqax ikollu a//ess g[at-tenders. Id-Deputat Awditur :enerali stqarr li millinformazzjoni li g[andha nNAO, mhux /ar min jissettja l-password. Beppe Fenech Adami qal li hemm dokument li po;;a filkitba pro/edura li kienet e]istenti g[al [afna snin. Allura ma kienx hemm ‘ilba[[‘ imma pro/edura li tpo;;iet fil-kitba. Christa Vella, Principal Auditor fil-Performance Audits qalet li, g[an-NAO, policy vacuum tfisser li ma kienx hemm policy formali fil-Fuel Procurememt. Din ilpolicy formali tnediet fl-2011. Hi sa[qet li r-rapport ta’
Chalmers hu marbut biss malhedging. Beppe Fenech Adami stqarr li qabel il-pubblikazzjoni ta’ dan id-dokument, il-pro/edura kienet ilha tkun addottata g[al diversi snin, fosthom ilperijodu li jinkwadra f’dan irrapport. Hu staqsa jekk qabel l-2011 kienx ikun hemm komunikazzjoni mal-bidders. Christa Vella qalet li lUffi//ju Nazzjonali talVerifika qatt ma qal li ma kienx hemm pro/edura u sa[qet li mill-anali]i li saret, ma kien hemm ebda policy. L-infrastruttura tal-emails kienet te]isti, i]da qabel l2011 ma kien hemm ebda policy li tirregola s-sigurtà b[alma hi l-bidla filpassword. I/-Chairman tal-PAC Jason Azzopardi rrifera g[addokument tal-2011 dwar ilFuel Procurement Policy; qara wkoll siltiet mir-rapport Chalmers tal-2006 li ried iwassal, fost o[rajn, biex lEnemalta tkun flessibbli u tag[ti prijorità g[ax-xiri tag[ha ta]-]ejt. L-istess rapport indirizza l-volatilità tal-prezzijiet tal-fjuwil fl2004 meta kienet introdotta ssurcharge. Hu ma jaqbilx man-NAO meta jg[id li rrapport Chalmers mhux policy. Jason Azzopardi rrimarka li ma jistax jifhem kif dan irrapport mhux policy, meta wera sett ta’ rakkomandazzjonijiet “milla[jar im[u[ fil-pajji].” Kien hemm battibekk bejn membri tal-Oppo]izzjoni, ilGvern u uffi/jali tan-NAO dwar id-dokument tal-2011 tal-Fuel Procurement Policy fejn l-Oppo]izzjoni kompliet tis[aq dwar l-e]istenza ta’ policy qabel l-2011. Beppe Fenech Adami rrea;ixxa u staqsa dwar x’inhi d-differenza bejn ir-rapport tal-2011 u dak tal-2006. Bi twe;iba g[al mistoqsija li saret mis-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici dwar it-twaqqif ta’ fuel procurement committee fl1986, il-Vi/i Kap tal-PN mar lura g[all-1987 u qal li l-eks Prim Ministru Dom Mintoff baqa’ jinnegozja g[ax-xiri ta]-]ejt g[an-nom ta’ Malta. Beppe Fenech Adami staqsa wkoll jekk hix good governance li email qasira tintbag[at lil dawk li ma jirb[ux tender. Hu ta e]empju, u staqsa b’mod ipotetiku, jekk din il;img[a l-Enemalta to[rog sej[a g[al [ru; ta’ tenders u tg[id li tirriserva d-dritt li tirrifjuta l-iktar offerta vanta;;ju]a ming[ajr ma
L-Awditur :enerali Anthony Mifsud li lbiera[ kompla jkun mistoqsi mill-Kumitat g[all-Kontijiet Pubbli/i
tag[ti ra;uni, hix azzjoni li turi trasparenza u good governance. Id-Deputat Awditur :enerali qal li hu ma jafx jekk l-Enemalta qattx g[amlet u]u minn dan id-dritt. Id-diskussjoni mbag[ad daret, fost o[rajn, fuq il-[a]na ta]-]ejt u l-pro/edura marbuta mag[ha. Is-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici rrifera g[al rapport pubblikat minn Bunker Spot fl-2004 u qal li Frank Sammut kellu interessi fil-kumpanija Island
Bunker Oils Limited (IBOL) filwaqt li l-eks Ministru Austin Gatt kien /a[ad dan fil-Parlament. Il-Vi/i Kap tal-PN Beppe Fenech Adami qal, fost o[rajn, li b[ala stat ta’ fatt, imkien ma jirri]ulta li Tancred Tabone u Frank Sammut kienu involuti filkumpanija IBOL. Hu qal li din l-informazzjoni saret mag[rufa ta[t Gvern pre/edenti fil-Qrati fil-bidu tal-2013 u mhux fl-2004 wara diskors li kien g[amel l-eks
Ministru Austin Gatt filParlament. Beppe Fenech Adami re;a’ rrifera g[all-Oil Procurement Policy u stqarr li meta wie[ed jiflih imkien m’hemm li jin]ammu l-minuti i]da jg[id li g[andhom jin]ammu /ertu dokumenti. Il-Vi/i Kap tal-PN, li sa[aq li minuti ta’ laqg[a g[andhom jin]ammu, irrimarka li lpolicy tal-2011 ma titlobx g[a]-]amma tal-minuti i]da tispe/ifika li l-bids g[andhom ikunu f’envelop issi;illat.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Lokali 7
Dawra mal-Port ma’ Heritage Malta
Wie[ed mill-[wienet ta’ StarKing fl-Ungerija
}ew; kumpaniji Maltin b’investiment fl-Ungerija u r-Rumanija Il-kumpanija Hili Salomone Ltd., avventura kummer/jali bejn i]-]ew; kumpaniji Hili u VJ Salomon, irnexxielha takkwista StarKing, [wienet li jbig[u prodotti Apple flUngerija. StarKing g[andha tliet [wienet f’Budapest f’/entri kummer/jali. Il-[wienet ta’ StarKing joffru prodotti varji tal-kumpani-
ja Apple imma mhux biss min[abba li hemm prodotti o[ra tal-IT fosthom ta’ Microsoft, Beats, JBL U& HarmanKardon, Samsung Macallu u iSkin. HiliSalomone Ltd. se ta[dem ukoll fir-Rumanija. Din il-kumpanija ng[atat lawtorizzazzjoni minn Apple biex tkun tista’ tbig[ ilprodotti tag[ha fil-[wienet
prominenti f’Bucharest. Lewwel [wienet f’Bucharest se jinfet[u f’Ottubru u aktar [wienet se jinfet[u fl-2014. I]-]ew; sidien tal-kumpaniji Hili u VJ Salomone esprimew is-sodisfazzjon tag[hom g[al din l-avventura li se tkompli ssa[[a[ innegozju tag[hom u se jkomplu jespandu fis-suq internazzjonali.
Ir-rebbie[a tal-Premju Francis Ebejer 2013 Ir-rebbie[a ta’ din is-sena tal-Premju Francis Ebejer huma Leanne Ellul bixxog[ol tag[ha Ma Rridx Immur fil-kategorija ta’ Kitba g[at-Teatru (Kategorija A) u Vincent Vella bix-xog[ol tieg[u Fuq il-Bjut, fil-kategorija ta’ Radjudrammi (Kategorija ?). It-tieni premju filKategorija ? mar g[and Joe Friggieri bix-xog[ol tieg[u KM613 minn Ruma. Min[abba li g[andha inqas minn 25 sena, Leanne Ellul ir/eviet ukoll rikonoxximent spe/jali g[all-età ]ag[]ug[a tag[ha. Ma tressaq l-ebda skript g[al Kategorija B, Kitba g[at-Teatru g[at-tfal u ]g[a]ag[. Ir-rebbie[a ntg[a]lu minn 17-il skript, 13 g[allKategorija ta’ Kitba g[atTeatru (Kategorija A) u erbg[a g[all-Kategorija tarRadjudrammi (Kategorija ?). Il-Premju Francis Ebejer hu opportunità u in/entiv biex ilkittieba jimmiraw aktar fil-
g[oli u jirsistu biex i;eddu ddramm Malti. Kull rebbie[ jing[ata premju fi flus. Barra minn hekk, il-Kunsill Malti g[all-Kultura u l-Arti (KMKA), li jtella’ dan il-premju, jipprovdi wkoll lg[ajnuna tieg[u biex l-iskript rebbie[ fit-tliet kategoriji jittella’ u ji;i ppubblikat. Is-sej[a g[all-produzzjoni tal-iskripts rebbie[a ta’ din issena hi miftu[a b[alissa. Il-Kap tal-Bord tal-:urija g[al din is-sena kien Immanuel Mifsud, Mary Darmanin kienet il-Vi/i Kap u Simon Bartolo, Norbert Bugeja u Liliana Portelli kienu membri. Din is-sena ta[bat ukoll l20 sena mill-mewt tad-drammaturgu Francis Ebejer u t[abbar ristrutturar tal-Premju biex jindirizza l-fatt li, bosta drabi, f’dawn l-a[[ar snin ma kienx qed jintla[aq il-livell mixtieq fl-iskripts li kienu qed ji;u ppre]entati. Permezz ta’ dan ir-ristrutturar, il-Premju mhux biss se jkun qed
jin/entiva lill-kittieba biex iressqu xog[lijiet rilevanti u ta’ livell, i]da se jikkontribwixxi direttament fl-i]vilupp tal-kittieba u tal-kitbiet tag[hom. Fost it-ti;did ippjanat hemm li l-konkors jibda jsir darba kull sentejn flok kull sena. Il-fondi li mhux se jintefqu fis-sena li fiha ma jing[atawx il-premjijiet se jintefqu fi skemi ta’ ta[ri; miftu[a g[al kull min jixtieq itejjeb il-kwalità tal-kitba teatrali. Francis Ebejer (1925-1993) jibqa’ mag[ruf g[all-kitba spiritu]a u avangardista tieg[u. Din [alliet impatt qawwi fuq l-udjenzi tieg[u u tat spinta lid-dramm Malti. Fis-sittinijiet u s-sebg[inijiet, il-kittieb esperjenza t-tensjonijiet li [abbtet wi//ha mag[hom is-so/jetà Maltija. Ebejer nise; l-influwenzi tieg[u fi drammi li jirriflettu t-t[assib u r-realtajiet ta’ ]mienu.
Heritage Malta se ssalpa nhar is-6 ta’ Settembru g[al inizjattiva li g[andha tkun ta’ interess g[al dawk kollha li g[andhom g[al qalbhom il-wirt kulturali u lba[ar ta’ Malta. L-a;enzija qed torganizza dik li qed issej[ilha The Fortifications Harbour Tour li se tkun tikkonsisti f’;ita tal-port fuq il-ba[ar b’attenzjoni spe/jali lejn id-diversi qaliet li jdawru l-Port ilKbir, fosthom il-Qala talFran/i]i, il-Qala tal-Marsa u l-Lazzarett. Il-;ita li se ssalpa millWaterfront tal-Birgu fis-7 p.m. u li ddum madwar sag[tejn, se tiffoka fuq il-
fortifikazzjonijiet mibnija mill-Kavallieri ta’ San :wann u dawk modifikati mill-Ingli]i, b’attenzjoni spe/jali lejn l-istorja u limportanza tag[hom g[addifi]a u l-ekonomija talg]ejjer Maltin fi ]mien lAssedju l-Kbir u ]-]ew; gwerer dinjija. Il-biljetti jistg[u jinkisbu mis-siti u l-mu]ewijiet kollha ta’ Heritage Malta. Ilpostijiet huma limitati. G[al iktar informazzjoni wie[ed jista’ j/empel 23954242, i]ur is-sit elettroniku ta’ Heritage Malta www.heritagemlata.org jew isegwi l-pa;na ta’ Heritage Malta fuq Facebook.
Parte/ipazzjoni qawwija fil-LadyBird Foundation Il-LadyBird Foundation, minkejja li twaqqfet issena l-o[ra, qed jipparte/ipaw fiha [afna persuni u l-[idma qieg[da dejjem tissa[[a[. L-g[an ta’ din l-inizjattiva hu li jin;abru l-flus biex ikun provdut soljiev lil tfal ta’ familji bi problemi kbar. Tony Vella, parte/ipant fil-;iri fuq distanza twila, spjega li din l-attività se
ssir fit-22 ta’ Settembru li ;ej. Hu semma l-[ames dixxiplini sportivi li se jsiru kollha fl-istess jum. L-etajiet tal-parte/ipanti huma varji [afna, minn ]g[a]ag[ sa anzjani. Tony Vella qal li mis-sena l-o[ra ’l hawn, din l-inizjattiva kompliet tikber u tissa[[a[. S’issa n;abru madwar €70,000.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
8 Fi tmiem il-;img[a
It-tama ta]-]g[o]ija – tg[id qed infallu^ G[adna kemm rajna ]]g[a]ag[ ji//elebraw il-fidi tag[hom mal-Papa f’Rio. X’dehra mill-isba[! Kif kienu entu]ja]mati, u kemm g[amlu ;id lil min kien biered, anki fostna. M’g[andix dubju li anki lill-Papa, g[amlulu [afna ;id u tawh il-qalb. Insomma, kien jidher [afna minn kif kellimhom u stedinhom biex “i/aqalqu l-affarijiet”. G[ax i]-]g[a]ag[ huma //ittadini ta’ g[ada. Anzi nistg[u ng[idu li kwa]i di;à g[andhom sehem ferm importanti fil-[ajja tal-pajji], ikun fejn ikun, imma b’mod partikulari fil-Punent, fejn ilfamilja qed tisfaxxa (g[allinqas xi ftit, [alli ng[idu hekk) fejn il-koppji mhux jag[mlu tfal, fejn il-proporzjon ta’ anzjani u ]g[a]ag[ qieg[ed dejjem jikber. Illum i]-]g[a]ag[ qed ji;u responsabbilizzati kmieni u – sforz it-teknolo;ija l-;dida – jid[lu fejn l-anzjani mhumiex kapa/i. Familja, skola, Knisja Il-pajji], g[alhekk, ja[seb g[alihom u jinsisti fuqhom, issa iktar minn qatt qabel. IlKnisja g[andha l-parti tag[ha x’tilg[ab. B’mod partikulari
nixtiquhom li jkollhom familja stabbli u b’sa[[itha fejn jikbru u jie[du l-a[jar skola g[all-[ajja. Infittxu li nedukawhom, mill-a[jar li nafu, flistituzzjonijiet edukattivi tag[na, primarji, sekondarji u terzjarji. U qatt ma ninsew li l-a[jar edukazzjoni hi l-e]empju li jie[du mill-adulti, ibda middar u spi//a fil-figuri pubbli/i tal-pajji].
I]-]g[a]ag[, imdawrin mal-Papa Fran;isku f’Rio, li lkoll jaraw lil dan il-Papa b[ala mudell e]emplari
Il-bniet ma jridux matematika L-Ingilterra dan l-a[[ar
kienu inkwetati g[ax hemm gender gap fil-korsijiet li qed jag[]lu. Biex ma ntawwalx, il-bniet aktar mix[utin fuq larti u lingwi u s-subien aktar fuq ix-xjenza u lmatematika. Hemm diskrepanza ta’ xi 20 filmija, li mhi a//ettabbli xejn biex ikun hemm lugwaljanza tas-sessi li nixtiequ. Min jaf g[aliex din inugwaljanza? L-Ingilterra qed isostnu li hemm b]onn li xjenzjati mudelli j]uru l-iskejjel biex ikunu mudelli e]emplari, u juruhom li n-nisa wkoll kapa/i jkunu tajbin filmatematika u x-xjenza.
Role models huma importanti fis-so/jetà imma laktar fost i]-]g[a]ag[. Min[abba f’hekk figuri pubbli/i g[andhom responsabbiltà kbira kif jidhru quddiem dawn i]]g[a]ag[. Hawn Malta kif qeg[din U hawn Malta, kif inhi ssitwazzjoni? In[alli g[allqarrejja tag[na, spe/jalment
dawk li g[andhom esperjenza mill-qrib. Li naf hu li dan l-a[[ar smajt – ma nafx jekk hux veru - li mhux isibu nies bi]]ejjed im[arr;in fil-linja l;dida (?) tal-informatika – u jkollhom jimpjegaw barranin u j;ibuhom minn barra wkoll. Wie[ed jistaqsi g[aliex tant
studenti g[adhom jippreferu su;;etti o[rajn u mhux dawk li jag[tuhom impjieg immedjat? G[aliex dan innuqqas, jekk nuqqas hemm? Min qed jonqos li jidderi;ihom? G[aliex l-edukazzjoni Mill-banda l-o[ra, ma ninsewx li l-edukazzjoni – anki dik terzjarja – mhix diretta biss lejn l-impjieg u ssalarji kbar, imma trid twassal lill-istudent biex jag[mel sens mill-[ajja u jg[ixha bis-sens.
Min jaf kemm ktibna esejs favur dan is-sens fi ]mienna. L-iskola qieg[da biex insibu impjieg jew biex nit[ejjew g[all-[ajja? Wie;eb. Imma dejjem jibqa’ l-fatt li rridu n[ejju ]-]g[a]ag[
minn Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
tag[na biex jimlew inne/essitajiet tas-so/jetà futura – futur li di;à d[alna fih – u forsi mhux qed jirnexxilna nkampaw.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Opinjoni 9 Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
L-EDITORJAL
Gvern fuq i/-/int Di;à kkummentajna xi ;ranet ilu fuq dak li qed ji;ri fl-E;ittu fejn in-nuqqas ta’ istituzzjonijiet sodi wassal g[al demokrazija li mhix libera u issa g[al kolp ta’ stat militari li ne[[a l-gvern elett, anke jekk il-kolp jidher appo;;jat min-nies. Dak li qed ji;ri fl-E;ittu jinteressana [afna Malta hi fost l-aktar pajji]i
Ewropej li jinteressahom dak li jkun qed ji;ri fl-Afrika ta’ Fuq g[ax lilna tolqotna [afna l-instabbiltà filMediterran. Tolqotna ekonomikament u anke issa fl-immigrazzjoni irregolari li ti]died meta jkun hemm l-inkwiet f’xi pajji] jew pajji]i tal-Afrika ta’ Fuq. Meta se[[et il-kri]i tal-Libja, Malta kienet minn ta’ quddiem biex tat sehemha [alli r-re;im ta’ Gaddafi ma jkomplix joqtol lill-poplu tieg[u stess u biex il-kri]i tissolva g[ax hekk kien jaqbel lilna wkoll, g[all-ekonomija u g[as-sigurtà tag[na. Il-po]izzjoni li kienet [adet Malta, kif ukoll lg[ajnuna li tat lill-poplu Libjan minkejja llimitazzjonijiet tag[na, ing[ata prominenza fuq il-media internazzjonali. Malta kabbret l-istima u
r-rispett ta’ [afna pajji]i li [afna minnhom fa[[ru s-sehem li kienet qed tag[ti Malta. Pajji]i milquta wkoll min[abba li kellhom mijiet u eluf ta’ /ittadini li kienu qed ji;u evakwati lejn Malta, sa[ansitra ]aru lil pajji]na fl-eqqel tarrivoluzzjoni fil-Libja. Issa, imma, minn dak li qed ji;ri fl-E;ittu, ilgvern Laburista pre]enti donnu ma jinteressah xejn. L-aktar gvern li messu mar, [alla s-si;;u vojt L-E;ittu hu l-akbar pajji] fl-Afrika ta’ Fuq filpopolazzjoni – 85 miljun ru[ – fejn mijiet g[adhom kemm inqatlu f’attakk mill-forzi militari f’Moskea fil-Kajr. L-Unjoni Ewropea mill-ewwel sej[et laqg[a ta’ emer;enza tal-Ministri talAffarijiet Barranin tag[ha, imma l-aktar gvern li messu kien pre]enti f’din il-laqg[a, il-gvern Malti, la mar bil-Ministru tal-Affarijiet Barranin George Vella u lanqas bl-ebda ministru ie[or. Issa dan il-gvern mhux nieqes mill-ministri li minn 23 b’kollox ma sabx imqar wie[ed biex jattendi dil-laqg[a ta’ emer;enza tant importanti proprju g[al Malta.
L-aktar [a;a famu]a li g[amel George Vella b[ala Ministru Hu minnu li l-Ministru tal-Affarijiet Barranin George Vella forsi j[ossu skomdu fl-istituzzjonijiet Ewropej meta tqis li l-aktar [a;a famu]a li g[amel b[ala Ministru kienet li ffri]a t-triq ta’ Malta lejn s[ubija fl-Ewropa 17-il sena ilu. Imma li f’laqg[a b[al din ta’ interess kbir g[al Malta s-si;;u tag[na baqa’ vojt, kbira. Flok joffri tmexxija u insistenza fl-Ewropa biex din tag[ti sehemha [alli l-kri]i fl-E;ittu tkun indirizzata sewwa, il-gvern Laburista Malti jidher li qed jag[mel l-istess kif g[amel il-Labour fil-kri]i tal-Libja, meta baqa’ fuq i/-/int biex ma jurtax lill[abib tal-qalb tal-Labour, il-Kurunell Gaddafi, sakemm kien /ar li dan spi//a. Kontra l-interessi nazzjonali tag[na u kontra l-libertà ba]ika Quddiem kri]i f’pajji] kbir qribna u ksur taddrittijiet fundamentali tal-bniedem, fosthom il-[ajja nnifisha, il-Gvern Laburista jidher li tilef kompletament il-kumpass, kemm tal-libertà ba]ika ta’ kull bniedem kif ukoll tal-interess nazzjonali tag[na stess.
G[andi [olma “G[andi [olma li l-erba’ uliedi g[ad xi darba jg[ixu f’nazzjon fejn ma jkunux i;;udikati skont il-kulur tal;ilda tag[hom, i]da skont dak li hemm fil-karattru tag[hom.” I have a dream! Din il-;img[a //elebrajna 50 sena mindu Martin Luther King Jr qal dan il-kliem immortali, fit-28 ta’ Awwissu 1963. Imma fiex inhi l-[olma ta’ Martin Luther King^ Mhux se nitkellem dwar Malta, g[alkemm nag[mlu tajjeb nirriflettu dwar din ilfra]i a[na wkoll. Il-bidla fl-Istati Uniti Mad-daqqa t’g[ajn issitwazzjoni tas-suwed fl-Istati Uniti tal-Amerka nbidlet tassew. Wara kollox,
g[andhom President iswed, mhux hekk^ President li [a l;urament tal-[atra tieg[u
f’Jannar li g[adda proprju fuq il-bibbja ta’ Martin Luther King Jr. Spi//aw il-karozzi tal-linja segregati. Spi//aw [wienet u ristoranti li j[allu barra nies skont ir-razza tag[hom. Intemmu g[alkollox ixxeni koroh ta’ tfal suwed li je[tie;u skorta tal-pulizija biex jid[lu fi skola pubblika. Barack Obama hu l-prova [ajja li kull po]izzjoni filpajji] hi a//essibbli g[al kull bniedem, mhux hekk^ Imma fir-realtà nbidlu tassew l-affarijiet^ Is-suwed fl-Amerka llum jinsabu a[jar milli kienu [amsin sena ilu^ Jekk tobrox ftit il-wi// tassitwazzjoni tinduna li g[adhom je]istu inugwaljanzi kbar. Il-proporzjon ta’ ]g[a]ag[ suwed li je[lu l-[abs hu ferm ikbar meta mqabbel mal-
“G[andi [olma li l-erba’ wliedi g[ad xi darba jg[ixu f’nazzjon fejn ma jkunux i;;udikati skont il-kulur tal-;ilda tag[hom, i]da skont dak li hemm fil-karattru tag[hom” – Martin Luther King Jr
bojod. U dan mhux primarjament min[abba ;uriji razzisti li awtomatikament jassumu l[tija tal-mixlija suwed; illum ikollna nwa[[lu fis-so/jetà iktar wiesg[a li [olqot ;enerazzjonijiet s[a[ ta’ tfal jitrabbew bla missier li qatt ma refa’ r-responsabbiltà tieg[u, jew inkella jinsab maqful il-[abs jew mejjet ka;un tad-droga jew vjolenza. Ovvjament, din mhijex problema tas-suwed biss: hemm problemi simili fost il-latinos u wkoll fost /erti komunitajiet tal-bojod. I]da wie[ed ikollu jammetti li l-iktar komunità mifnija minn dan il-fattur hi dik Afro-Amerikana. Sintendi, f’dan il-kuntest jispikkaw stejjer ta’ su//ess li jispirawk; ommijiet li jpattu g[an-nuqqas talmissier ta’ wliedhom, u jrabbuhom sewwa, b’dixxiplina u bi m[abba. Imma wisq o[rajn donnhom jaqtg[u qalbhom u jintelqu mal-kurrent. Niftakar ftit snin ilu meta kont fl-istat talLouisiana g[al esperjenza pastorali u darba fil-;img[a
kont no[ro; mal-voluntiera tas-St Vincent de Paule Society nassistu lill-foqra. ?irku vizzju] li diffi/li jing[eleb Fis-sitt xhur li domt hemm ]orna mijiet ta’ djar Afro-
Amerikani, imma forsi massimu ta’ g[axra bojod. E]empju tipiku ta’ dak li konna nsibu kien ta’ nanna ta’ xi 35 sena, bintha ta’ madwar 19-il sena u xi ]ew; neputijiet ji;ru mas-saqajn. Tibda tirrassenja ru[ek li //irku vizzju] hu qawwi wisq biex jintreba[. Anki dawk li ji;u ppre]entati b[ala avvanzi g[as-suwed huma gidba fa[xija. L-iktar postijiet fejn jinbnew klini/i tal-abort huma f’zoni foqra fejn ilma;;oranza tal-popolazzjoni hi sewda. Is-sit www.BlackGenocide.org jag[ti statisti/i li jkexkxuk: hemm [ames darbiet aktar /ans li mara sewda tabortixxi t-tarbija tag[ha minn mara bajda. Kuljum ji;u abortiti qrib lelfejn tarbija sewda, tant li
minn
Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
jitqies li mill-1973 ’l hawn, labort qered 16-il miljun tarbija, kwart millpopolazzjoni sewda li suppost hemm illum. Pastor Clenard Childress Jr [are; bi fra]i tal-bi]a “l-iktar post perikolu] g[al AfroAmerikan hu l-;uf.” U dan bl-approvazzjoni s[i[a, anzi, bil-barka talPresident Obama li jqis il[effa li tag[mel abort b[ala lkejl ta’ kemm imxiet ’il quddiem is-so/jetà. Ma tantx jidher li jaqbel ma’ fra]i o[ra ta’ Martin Luther King: “The Negro cannot win if he is willing to sacrifice the future of his children for immediate personal comfort and safety.”
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
10 Ittri
Mistoqsijiet li jridu twe;iba Hawn [afna mistoqsijiet, kummenti u stqarrijiet li l-eks mexxej Laburista Alfred Sant je[tie; li jwie;eb, jikkjarifika, jew jitkellem aktar dwarhom issa li l-Partit Laburista u lPrim Ministru Joseph Muscat g[a]luh biex ikun kandidat g[all-Elezzjonijiet talParlament Ewropew bilpossibbiltà kbira li Sant ikun qieg[ed jirrappre]enta lil Muscat u lil pajji]na filParlament Ewropew wara lelezzjonijiet tas-sena d-die[la. Id-de/i]joni ta’ Alfred Sant li jikkontesta g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u xxewqa tieg[u li jkun membru ta’ din l-istituzzjoni Ewropea importanti fl-istrutturi talUnjoni Ewropea, hi kontroversjali u stramba. Hi de/i]joni li qanqlet [afna mistoqsijiet kemm fuq il-[ajja politika u l-istqarrijiet li g[amel fil-passat, kif ukoll fuq il-Partit Laburista li se
jkun rappre]entat, jekk ikun elett, b’deputat li tant [adem biex il-poplu jidde/ieda kontra s-s[ubija ta’ Malta flUE. B’umiltà u b’rispett, Alfred Sant, li kien uriena l-vot talEwropa fuq it-televi]joni biex jipperswadina li kien mija filmija kontra l-Ewropa, hu listess Alfred Sant tal-lum? Nistaqsih ukoll x’kien ji;ri mill-miljuni li pajji]na gawda minnhom bis-sa[[a ta’ negozjati li g[amlu gvernijiet Nazzjonalisti, u li se nkomplu ngawdu minnhom sal-2020. Nittama li Sant isib [in jitkellem dwar dan waqt li nixtieqlu kull ;id u hena filpolitika u fil-[ajja privata tieg[u. G[ax xejn ma g[andi kontrih, imma l-fatti huma dawn.
J. Azzopardi
Tal-Pietà
Tikbirx qabel tikber! Dan l-a[[ar qabel [ri;t inqaddes il-quddiesa tattmienja, Patri [abib tieg[i qasam mieg[i bi//a g[erf li nixtieq naqsamha bi m[abba mal-qarrejja tal-;urnal. G[odu g[odu dan il-Patri g[a]i] ;ie fuqi u qalli: “Tikbirx qabel tikber!” G[all-ewwel g[amilt tabirru[i li fhimtu. Imma lverità kienet bil-maqlub. G[alhekk dort lejh u biex ma n[allix din ir-rubina mit-te]or imprezzabbli tal-g[erf ta[rabli, staqsejtu: “Tista’ tfissirhieli?” “Isba[ din!” issokta l-Patri. “Li ridt ng[idlek hu li l-ewwel [a;a wettaqha, imbag[ad g[id li wettaqtha!” Hawnx g[alina! X’tag[lima din! U kemm hi me[tie;a g[al [ajti l-ewwel wie[ed! G[ax tassew kemm-il darba [wejje; imutu fuq ommhom g[aliex jin[lew fil-paroli filvojt. Ma ninsa qatt il-;miel ta’ kumment li l-Isqfijiet tag[na Pawlu u Mario kienu kitbu flIttra Pastorali tag[hom g[allAvvent tas-sena li g[addiet. Huma rrimarkaw b’/ertu swied il-qalb li “llum ilbniedem hu ttentat jag[laq widnejh g[ax g[ejja jisma’ kliem li g[andu [oss [elu imma vojt. Il-kliem sar wisq ir[is, tant li sar fa/li nilag[bu
L-ittri f’din il-pa;na
bih. F’/ertu sens, illum ilbniedem qed jag[]el li jkun trux!” Widnejna jaslu li jittarrxu g[al min jg[id li se jag[mel [afna affarijiet u milli qal ma jag[mel xejn. Jittarrxu g[al min, meta tisimg[u jit[addet, jikkonvin/ik. Imma meta ti;i g[as-si u n-no jibqa’ l-art. G[ax paroli biss g[andu imma fatti xejn. Xi dwejjaq ta’ nies! Huma s-suppervi tallum. Jikbru b’diskorshom [a jintg[o;bu u jidhru li a[jar minnhom m’hawnx. Imma filverità mhumiex [lief /arlatani! Le [bieb! L-umiltà! Ji;ifieri [alli l-g[emejjel tieg[i jit[addtu wa[edhom! Kemm kien g[aref San Fran;isk meta lil Patri [adu passi;;ata mieg[u u t-tnejn li huma mxew siekta ming[ajr lanqas ma fet[u fommhom tul it-triq! L-e]empju ta’ g[emilhom t[addet wa[du! U l-Mulej fejjaq bihom g[ax /kienu huma u kiber hu fihom. Listess b[alma jikber fija jekk naqta’ tliet kwarti minn ilsieni u nwettaq g[emejjel tajba ming[ajr [afna daqq tattrombi! Mulej t[addet b’g[emili. La t[allini qatt nikber qabel ma nkun kbirt. Ammen.
Patri Mario Attard OFM Cap
L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta (Ittri lill-Editur, In-Nazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Opinjoni 11
L-amalgamazzjoni tal-impjiegi u l-bijodiversità Il-[addiema je[tie;u [iliet ;odda biex jintla[qu l-objettivi Ewropej tal-bijodiversità. Il-bijodiversità tiddeskrivi l-varjetà ta’ organi]mi [ajjin fuq il-pjaneta tag[na u ddiversi ekosistemi flimkien mal-ambjent me[tie; biex isostnuhom. Il-preservazzjoni tal-bijodiversità hi importanti g[aliex ladarba spe/i ssir estinta, allura hi mitlufa g[al dejjem – l-istess isir fil-ka] tal-benefi//ji li toffri. Ming[ajr na[al li jdakkar l-g[elejjel tar-raba’, ir-riskju ta’ skarsezza fl-ikel hu ferm og[la, telf fil-foresti u l-wetlands ibaxxi l-kapa/ità tassistemi naturali li jirregolaw it-tibdil fil-klima, u lestinzjoni ta’ spe/i ta’ pjanti tnaqqas il-kapa/ità umana biex niskopru sorsi naturali g[al medi/ini ;odda. Fil-fatt, kemm l-aspirina kif ukoll ilpenicillin ;ejjin min-natura.
Madwar 25 fil-mija talispe/i Ewropej u 62 fil-mija tal-abitat jinsabu f’riskju. Strate;ija Ewropea talBijodiversità sal-2020 Il-Parlament Ewropew
adotta ri]oluzzjoni dwar lIstrate;ija tal-Bijodiversità tal-Unjoni Ewropea 2020 il:img[a 20 ta’ April 2012. Din hi segwitu g[al “assigurazzjoni ta’ [ajjitna, il-kapital naturali tag[na; strate;ija tal-bijodiversità tal-Unjoni Ewropea sal2020”, kif imressqa millKummissjoni Ewropea f’Mejju 2011. Il-politiku u Membru Parlamentari Ewropew Olandi] Gerben-Jan Gerbrandy irrimarka li “sservizzi li n-natura troddilna, b[all-ilma nadif, arja pura, [amrija fertili, ikel, mhux biss huma kru/jali g[all[arsien ta’ sa[[et il-bniedem, i]da jirrappre]entaw ukoll valur ekonomiku
Skont l-ekonomisti, kull sena nitilfu tlieta fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku min[abba t-telf tal-bijodiversità. Dan jiswa lill-Unjoni Ewropea €450 biljun sena wara sena. Imqabbel ma’ dawn il-figuri, l-investiment ta’ €5.8 biljun kull sena f’Natura 2000 hu bargain
astronomiku. Skont l-ekonomisti, kull sena nitilfu tlieta fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku min[abba t-telf tal-bijodiversità. Dan jiswa lill-Unjoni Ewropea €450 biljun sena wara sena. Imqabbel ma’ dawn il-figuri, l-investiment ta’ €5.8 biljun kull sena f’Natura 2000 hu bargain!” Il-Parlament Ewropew enfasizza li t-telf tal-bijodiversità j;orr mieg[u spejje] ekonomi/i devastanti g[asso/jetà li s’issa ma ;ewx integrati bi]]ejjed fil-politika ekonomika. Min-na[a l-o[ra, irri]oluzzjoni tis[aq li “lmuftie[ g[al din il-kwistjoni mhux din l-istrate;ija ;dida, i]da pjuttost ir-riformi li ;ejjin tal-politika tas-sajd, agrikola komuni u l-qafas multiannwali finanzjarju (MFF).” G[al din ir-ra;uni, lIstrate;ija tal-Bijodiversità tal-Unjoni Ewropea fl-2011 ippubblikat miri biex ire;;g[u lura t-telf tal-bijodiversità u jippreservaw ilbenefi//ji li joffri dan il-kapital naturali – kemm ambjentali kif ukoll ekonomiku, inklu]i opportunitajiet ta’ impjieg. L-‘Objettivi talBijodiversità tal-Unjoni Ewropea u s-Suq tax-
Xog[ol’ hu rapport li jinvestiga kif l-isfida tal-preservazzjoni fil-bijodiversità tista’ to[loq wisa’ g[allimpjiegi. I[ares ukoll lejn distakki fil-kapa/itajiet fil-[addiema tal-lum u hu je[tie; li tittie[ed azzjoni minnufih biex din l-isfida ting[eleb u tissarraf f’vanta;;. Ir-rapport jidentifika u janalizza tliet kategoriji fittaqsima tax-xog[ol. • Dawk l-Impjiegi involuti fil-preservazzjoni tal-bijodiversità, b[all-managers fuq konservazzjoni u gwardjani fil-parks naturali, • Impjiegi li g[andhom impatt sinifikanti fuq ilbijodiversità b[all-bdiewa u l-ispetturi tas-sajd u • L-impjiegi li jiddependu fuq il-bijodviersità, b[al bijoteknolo;isti, operaturi fi [dan is-settur turistiku u ri/erkaturi tal-farma/ewtika. Vi]joni strate;ika me[tie;a Ir-rapport Objettivi talBijodiversità tal-Unjoni Ewropea u s-Suq tax-Xog[ol jirrimarka li nuqqas ta’ [iliet
fejn jid[lu tfassil u [ti;iet tat-ta[ri; fl-impjiegi relatati mal-bijodiversità g[adu kemm beda dan l-a[[ar f’xi pajji]i tal-Unjoni Ewropea.
Jekk inkomplu neqirdu l-bijodiversità, se jinstabu inqas medi/ini ;odda biex il-bniedem jeg[leb mard perikolu] u qerriedi. Il-penicillin, medi/ina tassew b’sa[[itha, instabet permezz tal-bijodiversità
minn Maria Portelli maria.portelli2013@gmail.com
Ir-rapport jikkonkludi li hu me[tie; approach aktar strate;iku spe/jalment fejn jid[lu opportunitajiet ta’ ta[ri;. Madankollu, hemm benefi//ji meqjusa importanti g[as-suq tax-xog[ol li jidher f’g[arfien g[oli fil-qasam tal-impjiegi li hu me[tie; biex jg[in [alli jintla[qu lmiri tal-bijodiversità. Kwalità a[jar fejn jid[lu limpjiegi hi prijorità. Din hi wa[da mir-ra;unijiet ewlenin g[aliex tattira li]]g[a]ag[, individwi millbliet urbani li qed ifittxu impjieg ukoll f’dan il-qasam agrikolu, fost [iliet fil-qasam tal-bijodiversità fi [dan lirziezet, is-sajd u l-[addiema tal-foresti – li lkoll jg[inu biex isa[[u l-kun/ett ta’ sostenibbiltà fl-impjiegi li kulma jmur, tul i]-]mien dawn is-setturi sejrin lura. Finanzjament mill-Unjoni Ewropea, inklu] il-Fond So/jali Ewropew mag[ruf b[ala l-European Social Fund, i[addan rwol importanti fit-tis[i[ tar-rabtiet bejn l-impjieg u l-preservazzjoni tal-bijodiversità tul it-tliet kategoriji kollha tax-xog[ol li a//ennajt g[alihom ftit qabel. Ir-rapport jenfasizza lopportunitajiet li l-impjiegi fis-settur tal-bijodiversità joffru lil dawk qieg[da u gruppi ta’ nies ]vanta;;ati li qed ifittxu impjieg.
Maria Portelli hi kunsilliera eletta f’isem il-Partit Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali tar-Rabat, G[awdex
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
12 A[barijiet ta’ Barra minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.com.mt IL-KRI}I TAS-SIRJA
Assad irid ‘i[allas’ g[ad-delitt kontra l-umanità Is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry ippre]enta ka] iddettaljat dwar il-[tie;a ta’ azzjoni militari ‘limitata’ kontra sSirja b’konnessjoni mal-u]u suspettat ta’ armi kimi/i mirre;im tal-President Bashar alAssad fuq /ivili Sirjani – u fejn tenna li r-re;im ta’ Damasku ma jistax ma j[allasx g[al ‘dan id-delitt kontra l-umanità’. Kerry insista li l-Istati Uniti se tag[ti lil Assad ‘dak li [aqqu’ , b’rapport sigriet (li ma kienx klassifikat) tal-Istati Uniti jikkonkludi li l-attakk bil-gass velenu] li jing[ad li twettaq, jiem ilu, millqawwiet ta’ Assad (li kkon/entraw fuq subborg ta’ Damasku) spi//a joqtol mal1,429 /ivili – inklu]i 426 tfal. Ir-rapport ibba]a fuq komunikazzjoni minn uffi/jal Sirjan li kien ‘familjari malattakk’ minbarra informazzjoni o[ra li n;abret min-nies u ‘permezz tassatellita’ – bl-Istati Uniti qed tu]a d-dettalji biex ti;;ustifika l-ka] g[al ritaljazzjoni kontra s-Sirja. John Kerry – waqt iddiskors tieg[u fidDipartiment tal-Istat – ippre]enta provi ‘li juru li lqawwiet ta’ Assad kienu wara l-attakk’ u spjega li kull azzjoni mill-Istati Uniti g[andha tibba]a fuq pjan spe/ifiku u li ma jixbahx l-
inva]jonijiet (mill-qawwiet Amerikani) tal-Afganistan u l-Iraq, inkella l-intervent biex jg[in iwaqqa’ l-eks-re;im Libjan ta’ Muammar Gaddafi. Ir-rapport sigriet Amerikan ]vela wkoll ‘sens qawwi ta’ konvinzjoni’ li l-qawwiet ta’ Assad u]aw l-armi kimi/i ‘diversi drabi’ (fis-Sirja) f’din l-a[[ar sena. Dan meta Kerry anki innota li pajji]i o[ra ‘jistg[u qeg[din isegwu ssitwazzjoni bir-reqqa biex jaraw jekk ir-re;im Sirjan ji]gi//ax milli jwie;eb g[alla;ir tieg[u bl-armi inti]i g[all-qerda tal-massa’. L-Istati Uniti g[andha anki lappo;; ta’ alleati o[ra, fosthom Franza li hi favur kull rikors g[al azzjoni kontra ta’ Assad u minkejja li l-Parlament tar-Renju Unit ivvota kontra ssehem tal-militar Britanniku f’offensiva potenzjali. Ir-Renju Unit m’g[andux jissie[eb fi kwalunkwe azzjoni armata kontra s-Sirja u wara li l-Assemblea ta’ Londra ma laqg[etx mozzjoni tal-Prim Ministru David Cameron li tawtorizza reazzjoni militari fi prin/ipju. L-indikazzjonijiet kollha jindikaw li azzjoni militari g[andha tin]amm lura almenu sakemm linvestigaturi tan-Nazzjonijiet Uniti jirrappurtaw lura dwar l-u]u ta’ gass velenu] millArmata ta’ Assad u ladarba dawn jitilqu llum mis-Sirja.
:urnalista u membru tas-sigurtà jidhru bil-wieqfa barra sptar militari ta’ Damasku u waqt i]-]jara minn esperti tan-NU dwar l-armi kimi/i (Reuters)
L-Italja...Minn protagonista fil-gwerra tal-Libja g[al ‘osservatur’ Filwaqt li l-Italja sej[et biex l-ispetturi tan-Nazzjonijiet Uniti jikkonkludu xog[lhom fis-Sirja u biex issir il;ustizzja b’konnessjoni malattakk bil-gass velenu] fuq /ivili Sirjani, il-Gvern talPrim Ministru Enrico Letta g[adu jg[id ‘le’ g[al kull parte/ipazzjoni f’xi azzjoni militari kontra s-Sirja. L-Italja kienet provdiet ilba]ijiet g[all-attakki mill-ajru fuq l-eks-re;im ta’ Muammar Gaddafi matul il-gwerra /ivili tal-Libja i]da l-Ministru g[all-Affarijiet Barranin Emma Bonino issa /a[det g[al sehem ‘militari’ (fil-ka] tas-Sirja) ming[ajr il-mandat tal-Kunsill tas-Sigurtà tanNU. Fil-fatt, lanqas dan it-tip ta’ mandat m’g[andu jirrendi lparte/ipazzjoni Taljana f’offensiva b[ala xi [a;a
‘awtomatika’ – bl-istampa lokali tindika li l-Italja anki x’aktarx li tipprojbixxi l-u]u tal-ba]ijiet tag[ha g[allpajji]i l-o[ra li jkunu jridu jinsistu b’attakki fuq is-Sirja. Il-ba]ijiet inkwistjoni kienu fattur prin/ipali fis-su//ess tal-offensiva li l-koalizzjoni
militari internazzjonali mexxiet fuq ir-re;im ta’ Gaddafi fl-2011. Esperti jg[idu li din idde/i]joni mill-Italja tista’ tiddependi minn diversi fatturi li jvarjaw minn dg[jufija politika sa t[assib dwar iddestin tal-minoranzi Kristjani fis-Sirja. Intant, fattur ie[or wara din il-’politika ta’ kawtela’ min-na[a tal-Italja jista’ jkun dovut g[all-impenji tat-Taljani fil-Libanu u fejn qeg[din imexxu l-Qawwa Provi]orja tan-Nazzjonijiet Uniti.
IN-NAZZJON Is-Sibt 31 ta’ Awwissu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 13 L-IRLANDA
L-ISTATI UNITI
Mo[[ ta’ bniedem jikkontrolla l-movimenti ta’ bniedem ie[or
Miet il-poeta Seamus Heaney
}ew; ri/erkaturi millUniversità ta’ Washington [abbru li wettqu esperiment b’su//ess fejn bil-[sieb ta’ bniedem ikkontrollaw ilmoviment ta’ bneidem ie[or. Fl-esperiment, permess ta’ tag[mir li tpo;;a fuq lirjus ta]-]ew;t ir;iel, ra;el [ares lejn log[ba talkomputer u [aseb dwar x’mossa ried jag[mel. Ra;el ie[or li kien fuq na[a o[ra tal-Unversita, b’ebda screen quddiemu, fil-pront /aqlaq wie[ed minn subg[aj[ beix jag[mel dik il-mossa. Dan ir-ra;el tala[[ar qal li [ass qisu ma
L-ISTATI UNITI
kellux kontroll fuq ilmoviment. G[alkemm ix-xjentisti ammettew li xog[lhom kien g[adu fl-ewwel passi, huma qalu li dan jindika triq li fih in-nies ikunu jistg[u jikkomunikaw direttament mo[[ b’mo[[ u dan bit-tir g[al dawk innies b’di]abbiltà jew paralizzati. Rajesh Rao, wie[ed mixxjentisti mill-Università ta’ Washington, qal li dan lesperiment kien jikkonsisti fi trasferiment fa/li ta’ informazzjoni i]da hu insista li s-sistema li qed tkun ]viluppata taqra biss
sinjal sempli/i tal-mo[[ u mhux il-[sibijiet. Rao wissa i]da li t-triq hi wa[da twila [afna qabel wie[ed ikun jasal g[al dak il-komunikazzjoni bil-mo[[ li wie[ed jara fil-films talfantaxjenza. Barra minn hekk hu qal li wie[ed ma jistax i/aqlaq ;isem persuna o[ra ming[ajr dan ma jkun jaf g[aliex it-tnejn li huma jrid ikollhom /ertu apparat fuq rashom. Apparti din ir-ri/erka, di;à saru esperimenti simili mid-Duke University u dik ta’ Harvard imma dawn kienu jikkonsistu f’sinjali bejn bniedem u far.
T[abbret il-mewt ta’ Seamus Heaney, wie[ed millpoeti l-aktar mag[rufa u rebbie[ tal-Premju Nobel g[al Letteratura fl-1995, f’età ta’ 74 sena. Hu miet fi sptar f’Dublin wara marda qasira.
F’dawn l-a[[ar snin hu kien qed ikollu diversi problemi b’sa[[tu. Hu kien twieled fl-Irlanda ta’ Fuq fl-1939 u meta kiber mar jg[ix fir-Repubblika talIrlanda.
Clint Eastwood jissepara L-attur u direttur Amerikan Clint Eastwood, li g[andu 83 sena, se jissepara minn malmara tieg[u g[al dawn l-a[[ar 17-il sena, Dina Eastwood, li g[andha 48 sena. Il-koppja kienu ]]ew;u f’Marzu tal-1996 u ftit xhur
ilu l-koppja kellhom tifla, Morgan. Eastwood i]da g[andu sebat itfal minn ]wie; ie[or. Dina hi eks pre]entatri/i tal-a[barijiet fuq it-televi]joni Amerikana u konfermat isseparazzjoni hi stess.
L-ISTATI UNITI> Ra;el isuq ir-rota ‘l hinn minn diversi xbihat impressjonati waqt il-Festival tal-’Burning Man’ g[all-arti u l-mu]ika li g[as-27 sena qed jittella’ fl-in[awi remoti ta’ Black Rock Desert fl-Istat ta’ Nevada (Reuters)
IR-RENJU UNIT
L-ISTATI UNITI
Il-mu]ika popolari tixpruna l-abbu] bl-alko[ol
Protesti minn [addiema mal-istabbilimenti tal-’fast-food’
Il-kanzunetti kontemporanji li jirreferu g[al xorb alko[oliku jistg[u qeg[din jinkora;;ixxu li]-]g[a]ag[ biex jinfexxu fl-hekk-imsejja[ binge drinking u fejn imbag[ad ikunu disposti g[al diversi konsegwenzi negattivi. It-twissija ng[atat minn grupp ta’ esperti u analisti u fejn kien innutat li tul l-a[[ar tliet snin, kwa]i 25 fil-mija mil-lirika tal-mu]ika li tispikka fi/-charts popolari tirreferi direttament g[allalko[ol. Fil-fatt, xorb b[al tequila,
brandy (Hennessy), vodka (Grey Goose) u l-whiskey (Jack Daniel’s) jammontaw g[al aktar min-nofs tarriferenzi spe/ifi/i g[allalkohol fil-kanzunetti ta’ artisti b[al Rihanna, Kanye West, Rita Ora u protagonisti tal-mu]ika Rap, hip hop u R&B. Il-Professur Michael Siegel, tal-Università ta’ Boston, qal li [afna kanzunetti jippromowvu l-konsum e//essiv tal-alko[ol u lasso/jazzjoni mas-sess u lparties.
Il-[addiema malistabbilimenti tal-fast food u s-sostenituri tag[hom ipprotestaw tul g[exieren ta’ bliet u g[all-akbar dimostrazzjoni s’issa li sostniet it-talba tag[hom g[al ]idiet fis-salarji. Il-protesti saru fost tisfir itarrax u daqq ta’ strumenti waqt jum ta’ dimostrazzjonijiet fuq ba]i nazzjonali li fil-fatt segwa azzjonijiet simili li kienu organizzati minn unions u gruppi komunitarji fil;img[at ri/enti. Il-[addiema qeg[din jinsistu g[ad-dritt li
jiffurmaw unions ming[ajr l-ind[il tal-a]jendi li jimpjegawhom u jridu li jit[allsu mal-$15-il fissieg[a (li hu aktar middoppju tal-paga minima skont il-kriterji federali). Intant, iddimostrazzjonijiet se[[ew f’xi sittin belt li kienu jinkludu New York, Chicago u Detroit u bilfolol ivarjaw minn in[awi g[al o[ra. L-impjiegi mal-industriji li j[allsu pagi baxxi g[enu biex l-Istati Uniti tirpilja ftit fuq livell ekonomiku u l-attivisti li qeg[din
jinsistu g[al skala og[la ta’ minimum wage sostnew limportanza li l-[addiema jkollhom introjtu di/enti u xieraq biex ikunu jistg[u jmantnu l-familji tag[hom. Madankollu, l-industrija tar-ristoranti qed tg[id li di;à qed ta[dem ‘sal-limiti tal-ba;it’ u tispjega li spinta sostanzjali fis-salarji tal-[addiema g[andha twassal g[al prezzijiet og[la g[all-klijenti talistabbilimenti – u fejn anki jonqsu lopportunitajiet g[an-nies li qeg[din ifittxu x-xog[ol f’dan is-settur.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
14 A[barijiet ta’ Barra IL-KOREA TA’ FUQ
Tinqatel il-ma[buba ta’ Kim Jong-un Mara li kienet il-ma[buba tad-ditattur tal-Korea ta’ Fuq Kim Jong-un inqatlet b’tiri ta’ machine gun quddiem ilfamilja tag[ha minn suldati Koreani. Hyon Song-wol, li kienet kantanta, inqatlet ma’ 11-il persuna o[ra mid-dinja talispettaklu f’Pyongyang. Irra;uni li qed ting[ata hi g[aliex Hyon u l-o[rajn g[amlu films pornografi/i imma esperti tar-re;im Komunista Korean qalu li ma jemmnux li din hi l-vera ra;uni Qed jintqal li l-vera ra;uni kienet g[aliex il-mara ta’ Kim kienet tg[ir g[aliha jew inkella g[aliex dawn kellhom x’jaqsmu ma’ tilwim intern. Hyon, li kellha 28 sena, kienet fost grupp ta’ kantanti, mu]i/isti u ]effiena minn ]ew; gruppi popolari filpajji] u li nqatlu minn suldati Koreani fl-20 ta’ Awwissu. G[aliex martu, Ri Sol-ju, darba kienet membru talistess grupp ta’ kantanti ta’ Hyon, analisti jemmnu li hi tat il-kunsens g[allesekuzzjoni. Dan fost spekulazzjoni li r-ra;el tag[ha kien g[adu qed imur jaraha bil-mo[bi. Skont sorsi fi/-?ina, luniku pajji] alleat tal-Korea ta’ Fuq, il-grupp kien akku]at li g[amlu films pornografi/i u mbag[ad bieg[uhom. Xi w[ud minnhom kienu wkoll
akku]ati li kellhom Bibbji – li huma projbiti fil-Korea ta’ Fuq. Dawn inqatlu ming[ajr ma g[addew pro/ess. Rapporti qalu li l-grupp itte[ed quddiem grupp suldati u nqatlu waqt li l-familjari u kollegi kienu ordnati jaraw x’qed ji;ri. Il-qraba u [bieb imbag[ad ittie[du lejn kampijiet ta’ kon/entrament. Dan g[aliex kienu jafuhom. Il-Professur Toshimitsu Shigemura, espert :appuni] dwar il-Korea qal li kienet diffi/li li wie[ed jemmen li dawn inqatlu g[aliex g[amlu films pornografi/i. Dan g[aliex ir-re;im Korean seta’ sempli/ement ;ielhom “jg[ibu” f’xi kamp talkon/entrament. Hu qal li peress li mart Kim darba kienet membru tal-grupp, wie[ed ma jistax jinjora rrwol li seta’ kellha. Kim, li g[andu madwar 30 sena u [a t-tmexxija talpajji] f’idej[ fl-2011 wara lmewt ta’ missieru, iltaqa’ ma’ Hyon g[axar snin ilu meta rritorna fil-pajji] wara studji fl-I]vizzera. I]da missieru kien kontra rrelazjoni u kellu jieqaf jarha. Hyon imbag[ad kienet i]]ew;et uffi/jal militari. Imma xorta baqg[u jduru g[ajdut li hu kien baqa’ jarha minkejja li f’Lulju kien rapportat li hu ]]ewwe; lil Ri.
L-ITALJA
Renzo Piano ma[tur Senatur g[al g[omru Il-Perit Taljan ta’ fama internazzjonali Renzo Piano lbiera[ in[atar Senatur g[al g[omru – wie[ed mill-og[la unuri li wie[ed jista’ jing[ata flItalja. Piano kien f’lista ma[ru;a mill-Uffi//ju talPresident Taljan Giorgio Napolitano lbiera[ flimkien mad-direttur tal-orkestra Claudio Abbado u ]ew; xjentisti Carlo Rubbia, li
kien reba[ il-Premju Nobel, u Elena Cattaneo. B[ala Senatur g[al g[omru, persuna jkollha ddritt tal-vot fis-Senat imma m’g[andux g[alfejn jikkontesta elezzjoni. Dan l-unur fl-Italja jing[ata lil eks Kapijiet tal-Istat u personalitajiet distinti. Huma se jing[aqdu maleks Prim Ministru Mario Monti u l-eks President Carlo Azeglio Ciampi.
IR-RUSSJA> Ajruplani tat-tip MiG-29 mill-grupp aerobatiku Russu, Strizhi, u o[rajn tat-tip Sukhoi Su-27 mill-grupp Russkiye Vityazi waqt wirja matul l-airshow internazzjonali Russu mag[ruf b[ala MAKS li jsir fil-periferiji ta’ Moska
L-AWSTRALJA
Truppi investigati dwar tbi//ir tal-katavri tat-Taliban Il-militar Awstraljan qed jinvestiga suldati ma’ taqsima tal-qawwiet spe/jali rigward akku]i dwar it-tbi//ir talkatavri ta’ militanti tatTaliban li kienu sfaw maqtula waqt missjonijiet flAfganistan. Qed jing[ad li l-in/ident – fejn hu allegat li ‘nqatg[u lidejn’ minn tal-anqas katavru fost numru ta’ militanti maqtula – se[[ waqt missjoni fil-provin/ja ta’ Zabul, lejn la[[ar ta’ April, u li kienet tinvolvi qawwiet tal-Gvern
Afgan minbarra truppi elitisti tal-Awstralja. Mifhum li l-idejn maqtug[in mill-katavru filpre]ent jinsabu fil-ba]i talAwstraljani f’Tirin Kot, filprovin/ja Afgana ta’ Uruzgan, u meta g[addejja pro/ess ta’ identifikazzjoni u r-re;istrazzjoni tal-marki tasswaba’. Il-militar Awstraljan naqas milli jikkonferma dettalji talin/ident i]da – u permezz ta’ stqarrija lill-a;enzija Reuters – sostna li g[addejja
investigazzjoni dwar ‘a;ir li kapa/i jikxef im;iba m’hix xierqa’ fuq il-parti talqawwiet spe/jali Awstraljani. It-tradizzjoni I]lamika tesi;i biex il-katavri jindifnu ‘intatti’ u s’issa ma ;iex ]velat liema fost il-ferg[at militari Awstraljani spi//at ta[t investigazzjoni. Il-qawwiet spe/jali talAwstralja li qeg[din iservu flAfganistan jinkludu suldati elitisti mal-ISpecial Air Services u taqsimiet separati ta’ kommandos.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
A[barijiet ta’ Barra 15
IL-:ERMANJA> Dan is-sett ta’ ritratti mi;budin Berlin juri posters qeg[din jitwa[[lu tal-kandidati ewlenin li g[andhom jikkontestaw l-elezzjonijiet ;enerali tat-22 ta’ Settembru. Il-posters, mix-xellug g[al-lemin, huma ta’ Peer Steinbrueck, tal-Partit So/jal-Demokratiku (SPD)< Rainer Bruederle, tal-Partit Demokratiku {ieles Liberali (FDP) u l-Kan/illier Angela Merkel, li tmexxi l-Unjoni Demokratika Kristjana (CDU) (Reuters)
L-ISTATI UNITI
Dettalji dwar ir-rejd ta’ Bin Laden ]velati minn Snowden Defense
Dokumenti sigrieti ]velati minn Edward Snowden, l-eks kuntrattur tanNational Security Agency (NSA) talIstati Uniti kixfu dettalji ta’ kif taqsima ta’ din l-a;enzija g[enet fit-twettiq ta’ sistema ta’ bugging (g[al skopijiet ta’ sorveljanza) fuq it-telefowns biex jinstab it-terrorista u l-eks Kap tal-AlQaida Osama bin Laden. Sar mag[ruf ukoll li laboratorju partikulari (u li ftit kienu jafu dwaru) g[en biex jikkonferma d-DNA tat-terrorista u li l-qawwiet spe/jali tanNavy SEALS li da[lu g[al Bin Laden u qatluh fil-kumpless tieg[u fil-belt Pakistana ta’ Abbottabad kienu ggwidati mill-ispazju. Skont pakkett ta’ dokumenti klassi-
fikati – u li d-dettalji tag[hom g[addew lill-Washington Post grazzi g[al Snowden – ir-rejd fuq il-kumpless ta’ Bin Laden seta’ jse[[ bissa[[a ta’ skwadra ta’ a;enti sigrieti mag[rufa b[ala Tailored Access Operation group. Dawn il-hackers spe/jalizzati kapa/i jid[lu fil-hard-drives tal-kompjuters u n-networks tat-telefowns /ellulari u jinstallaw spyware u tag[mir li jindika l-po]izzjoni ta’ dak li jkun. Fil-fatt, ittag[mir tipiku li spi//a installat fittelefowns ta’ membri tal-grupp AlQaida kien kru/jali g[as-su//ess tarrejd kontra Bin Laden – almenu skont ma jirrapporta l-Washington Post. Sadattant, il-laboratorju inkwistjoni
– mag[ruf b[ala dIntelligence Agency Lab – li kellu ttra//i tad-DNA ta’ Bin Laden, seta’ jikkonferma l-identità tieg[u (g[alliskopijiet tar-rejd) fi kwistjoni ta’ sig[at. ’Il quddiem, network ta’ satelliti tan-NSA iggwidaw lin-Navy SEALS waqt ir-rejd minbarra li inter/etta lkomunikazzjonijiet minn madwar izzona, ;ewwa u fil-limiti ta’ Abbottabad, sobborg influwenti talPakistan. Il-Washington Post jirrapporta li sCentral Intelligence Agency (CIA) Amerikana setg[et tidentifika lpo]izzjoni ta’ telefown /ellulari li kien ta’ a;ent tal-Al-Qaida b’konnessjoni
diretta mal-kumpless tal-Kap terrorista. Intant, commandos tan-Navy SEALS, fit-2 ta’ Mejju tal-2011, [adu sehem fl-Operazzjoni mag[rufa b[ala Neptune Spear li fiha da[lu fil-kumpless ta’ Bin Laden u eliminawh. Wara r-rejd il-katavru tat-terrorista ttie[ed lAfganistan g[all-identifikazzjoni qabel iddisponew minnu fil-ba[ar. Edward Snowden hu mfittex millIstati Uniti talli kixef tag[rif dwar programmi g[as-sorveljanza fuq in-nies li qed imexxi l-Gvern Amerikan u fla[[ar ;img[at a//etta sena ta’ kenn politiku fir-Russja wara li kien qatta’ sitt ;img[at residenti fl-ajruport ta’ Sheremetyevo, f’Moska.
L-ISTATI UNITI
Tarbija g[al Fergie
Il-kantanta Fergie, li kisbet fama mal-grupp Black Eyed Peas li jispe/jalizza fil-mu]ika pop-rap, g[adha kemm welldet tifel f’Los Angeles u dan hu l-ewwel tarbija g[aliha u g[al ]ew;ha, l-attur Josh Duhamel. Fergie – li biddlet l-isem ori;inali ta’ Stacy – g[andha 38 sena u saret prominenti fix-xena tal-mu]ika kontemporanja b[ala ‘wi// distint’ tal-Black Eyed Peas hekk kif ing[aqdet mag[hom proprju meta kienu qed igawdu su//ess enormi minn sensiela ta’ kanzunetti merfug[in millalbum Elephunk tal-2003. L-album ta’ Fergie b[ala solista bl-isem The Dutchess, li [are; fl-2006, ukoll mar tajjeb [afna, bi tliet tracks li [ar;u minnu jil[qu l-og[la post fil-klassifika talkanzunetti fl-Istati Uniti.
I?-?INA> Zhang Kesi, espert tal-kaligrafija, jikteb fuq drapp abjad f’Shenyahg. Kesi, li hu mag[ruf g[all-kitba bi/-?ini] fuq skala kbira, g[amel din il-kitba biex tkun ippre]entata b[ala rigal matul il-Log[ob Nazzjonali li se jibda fil-belt illum. Hu kiteb ‘Il-{olma ?ini]a’ fuq bi//a drapp twila 70 metru b’pinzell ta’ 1.8 metru li ji]en 50 kg
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Ritratt: Joe P. Smith
16 Tislima
{arsa lejn [ajjet il-Bibi...
Kien fost il-pijunieri tal-jazz f’Malta minn Drinu Camilleri - drinu.camilleri@gmail.com in-nisa, imma anke, g[al dawk Iktar kmieni din il-;img[a t[abbret minnhom li jkunu mu]i/isti, jitfg[u il-mewt tal-pjanista veteran Frank jdejhom fuq l-istrument tag[hom u Camilleri, fl-età ta’ 87 sena, mag[ruf jdoqqu g[an-nies. Numru minnhom b[ala ‘Il-Bibi’. Frank twieled u trabba kienu mu]i/isti Amerikani g[adhom l-Belt Valletta u jibqa’ mag[ruf b[ala ]g[ar fl-età li jkunu nqabdu bil-lieva, wie[ed mill-mu]i/isti ewlenin li rat fosthom trumbettisti, pjanisti u Malta, membru ta’ ;enerazzjoni ta’ drummers. U hawnhekk fejn Frank mu]i/isti li rat il-bidu tag[ha fil-[ajja il-Bibi u mu]i/isti o[rajn s[abu Maltin kkulurita ta’ Strada Stretta, fi ]mien tal-;enerazzjoni tieg[u bdew jiltaqg[u meta l-istess triq kienet tkun mi]g[uda mal-jazz u fejn rabbew l-im[abba g[al bil-ba[rin ifittxu ]vog fil-[in liberu dan l-istil ;did ta’ mu]ika. tag[hom. Frank ma damx ma waqqaf l-istudju Missier Frank, bejjieg[ tal-monti, kien idoqq il-kitarra g[all-gost u Frank, tal-pjanu klassiku u minflok beda jqatta’ sig[at twal jistudja, jipprattika u bniedem pjuttost kwiet, ta’ tfajjel fis-snin tletin beda jdoqq id-drums u ta’ jdoqq il-jazz, fosthom g[and is-Silver Horse, il-White Star, u l-Cotton Club, 14-il sena spi//a jibda jdoqq ma’ big kollha barijiet fi Strada Stretta u fost band iffurmata minn membri tal-flotta il-ftit klabbs li kien hawn dak i]-]mien. Ingli]a f’Malta. Imbag[ad beda wkoll Beda wkoll idoqq il-Furjana, fi [wienet il-pjanu klassiku u studja l-armonija tal-ba[rin fl-in[awi ta’ Balzunetta. ta[t /ertu Surmast Casapinta. Aneddotu ta’ ]mien il-Gwerra hu li Frank beda jitg[allem l-accordion biex Tibda l-avventura fil-jazz ikun jista’ jdoqqu fit-toroq b[ala Fis-snin [amsin kien membru fi busking. Fl-eqqel tal-bumbardamenti kwintett mag[ruf b[ala The Freshmen, kien jin]el fix-xelters u hemm jipprova li kien jinkludi wkoll lill-bassista jg[olli l-moral. Jekk xejn, kien ikun Nonny Almerigo, id-drummer Eric ukoll /ans g[alih li jag[mel sold Xuereb, il-kantant Tarcisio Tossie mit-tips li jag[tuh. Tabone u lis-sassofonista Val Valente. L-opportunità li jdoqq f’bands ma Ewlieni fost il-klabbs li taw spinta damitx ma waslet. “Id-drummer li biex il-jazz jimxi hawn Malta kien kellhom l-Ingli]i kien jixrob u l-kaptan il-Kenner Bar, f’South Street, jew kif kien iggosta lil missieri jdoqq, kienet mag[rufa a[jar, Strada Mezzodì, g[all-widna li kellu, u talbu jdoqq ma;enb it-Teatru Rjal, fejn mal-banda tal-frejgatina,” jispjega Joe, eventwalment kien infeta[ [anut iben Frank, li llum hu drummer tal-magni tal-[jata minfloku. Frank stabbilit. irnexxielu jikseb kuntratt ta’ daqq I]da l-i]volta se[[et proprju tal-pjanu proprju fil-Kenner Bar. fil-famu]a Strada Stretta u l-in[awi Fil-band mieg[u kien hemm idoqqu tal-Belt. Dak i]-]mien Malta kienet ta[t diversi mu]i/isti Maltin importanti, l-Ingli]i u kien hawn diversi pubs u fosthom :u]i Curmi l-Pusè, Tony barijiet fejn dawn setg[u jg[addu l-[in Chircop, Sammy Murgo, u [u l-istess liberu tag[hom jixorbu, jittantaw mara ta’ Frank, ?ikku ‘Chico’ Ciantar.
“Minn ta[t missieri [are; ukoll Tony Carr,” jispjega ibnu Joe. Tony Carr, drummer Malti ta’ kalibru g[oli li fis-snin [amsin telaq lejn l-Ingilterra u stabbilixxa ru[u hemm b[ala session drummer, daqq f’g[exieren ta’ albums, u[ud minnhom ta’ artisti dinjin inklu] Donovan u l-Wings ta’ Paul McCartney. Wara li siefer Chico, fis-sittinijiet, imbag[ad [a postu fuq id-drums iben Frank, Joe. L-istess snin raw il-wasla tan-nightclubs, bil-Bibi jdoqq, fosthom, g[and il-Caravel, f’G[ar id-Dud, filwaqt li s-snin sebg[in raw lil Paceville jibda bil-mod ji]viluppa fil-lokalità ta’ divertiment li sar illum, bi Strada Stretta tibda wkoll tintelaq sew u titlef [afna mis-sa[[a li kellha fid-divertiment. Il-Bibi rnexxielu jikseb gig regolari g[and Sasha’s, klabb f’Ball Street li biex tid[ol ridt tkun liebes il-;lekk u l-ingravata, u li eventwalment kien sar BJs; illum ukoll spi//a. Daqq ukoll, mal-grupp ta’ Val Valente, idDragunara. Val Valente sfortunatament ukoll miet iktar kmieni din is-sena fl-età ta’ 74 sena, kien sassofonista u mu]i/ist ewlieni fil-moviment big band u jazz f’Malta. Kellu wkoll ix-show tieg[u fuq ir-Rediffusion, fis-sittinijiet, li l-Bibi kien parti minnu. Disa’ xhur fuq cruise ship Fis-snin tmenin, imbag[ad, spi//alu l-kuntratt li kellu mad-Dragunara u lBibi spi//a bla xog[ol. Kien hawnhekk fejn ;ietu opportunità jdoqq g[al disa’ xhur fuq cruise ship, mal-grupp ta’ Val Valente, b’Victor Schembri fuq il-bass u Charles Sciberras ‘il-{uta’ fuq id-drums. Kien ukoll mistieden f’diversi
postijiet barra minn Malta, fosthom il-Kanada, Tripli, il-Gre/ja, Tune] u l-Awstrija. Mal-wasla tieg[u lura Malta g[adda g[oxrin sena jdoqq, filg[odu, il-Hilton u filg[axijiet, il-Corinthia. Baqa’ attiv, tista’ tg[id, sal-a[[ar, bis-sehem tieg[u f’okka]jonijiet b[an-Notte Bianca u anke kun/erti solo jazz piano fil-Kavallier ta’ San :akbu u, flimkien ma’ ibnu Joe, fil-kun/erti ta’ nofsinhar fis-Sala Isouard tat-Teatru Manoel. Fost l-a[[ar re;istrazzjonijiet Fost l-a[[ar re;istrazzjonijiet li [a
sehem fihom hemm dik g[and il-Maestro Dominic Galea, bis-sehem ta’ diversi mu]i/isti m[alltin ta’ diversi etajiet, fosthom Vinnie Vella, Val Valente u anke l-pjanista Leli ‘Lee’ Spiteri, it-tifel ta’ o[t l-istess Frank u li dwaru zijuh kien jg[id li “ma ssiblux lira fil-but, imma ssiblu lapes u karta tal-mu]ika!” Is-sena l-o[ra, fl-2012, il-Bibi deher ukoll f’kalendarju ma[ru; mill-Bank of Valletta, Living Legends, flimkien ma’ mu]i/isti o[rajn s[abu tal-;enerazzjoni tieg[u, f’ritratti mi;budin l-iSplendid ta’ Strada Stretta li fi ]mien l-Ingli]i kienet isservi ta’ lukanda. Iservi ta’ tribut mill-isba[ lil le;;endi tal-mu]ika lokali li, sfortunatament u b[al kul[add, i]-]mien ma ja[firhilhomx. Wie[ed jixtieq biss li je]istu iktar re;istrazzjonijiet a//essibbli ta’ dawn il-persuna;;i jag[mlu dak li qattg[u [ajjithom jag[mlu: jesprimu ru[hom bl-istrumenti tag[hom, spe/jalment fl-ewwel snin tag[hom, meta kienu pijunieri ta’ [sejjes ;odda u innovattivi f’Malta.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Attwalità 17
Titqieg[ed l-ewwel ;ebla mill-Isqof Markus G. Medhil, Isqof ta’ Jimma-Bonga, fi Frar 2013 fl-Etjopja
Tifel bi b]onnijiet spe/jali li sab kenn fid-dar il-;dida li qed tinbena fl-Etopja g[al persuni b’di]abbiltà
Illum il-maratona ;bir ta’ fondi b’risq it-tfal b’di]abbiltà fl-Etjopja Il-maratona mill-Moviment Missjunarju :esù fil-Proxxmu tibda f’nofsinhar u tibqa’ g[addejja sa nofsillejl Fl-Etjopja, kull min ikollu xi di]abbiltà ma jgawdi ebda dritt. Il-Moviment Missjunarju :esù fil-Proxxmu, li twaqqaf fl-1987, qieg[ed ji//elebra l:ublew tal-Fidda. Biex ifakkar din il-;rajja storika, il-Kunsill Missjunarju dde/ieda li jibni dar g[at-tfal b’di]abbiltà li hemm f’Jimma, l-Etjopja. Din id-dar se tissemma g[al Francis Xavier, Kardinal Van Thuan. Billi hemm mijiet u mijiet ta’ tfal li g[andhom xi tip ta’ di]abbiltà, hemm b]onn ur;enti li kul[add jag[ti l-kontribut tieg[u biex din id-dar tibda tiffunzjona kif jixraq. L-g[an ewlieni tal-missjunarji hu li t-tfal b’di]abbiltà ta’ ta[t il-15-il sena, jidda[[lu fi skola spe/jali fejn ikunu jistg[u jing[ataw laqwa edukazzjoni possibbli biex jidraw imiddu jdejhom u ji]viluppaw kull kapa/ità possibbli, kif ukoll ji]viluppaw it-talenti li jista’ jkollhom biex ’il quddiem ikunu jistg[u jg[ixu [ajja indipendenti. Dun :or;, f’isem il-Moviment, jemmen li “d-di]abbiltà mhix inabbiltà”. Biex inkomplu nkunu ta’ fara; ma’ [utna li qeg[din ibatu u ng[inu lil Dun :or; fil-missjoni tieg[u, kull persuna hi mitluba li llum waqt il-maratona ;bir ta’ fondi fuq NET Television tag[ti milli tista’. Dawn it-tfal g[andhom b]onnok... int se tilqa’ din it-talba?
Dun :or; Grima jqaddes mal-Papa Fran;isku fil-5 ta’ :unju f’Ruma. Dakinhar il-Papa qallu li m’g[andniex nitkellmu biss fuq il-fqir i]da g[andna nersqu lejh u nfejqu l-feriti tieg[u
Il-pro;ett kif ;ejja d-dar g[all-persuni b’di]abbiltà fl-Etjopja
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
18 Mill-Istorja
L-istatwa storika u tal-ir[am ta’ Sant’Agata fil-knisja ddedikata lilha minn Peter Paul Ciantar - peterp@maltanet.net
Meta wie[ed jid[ol fil-knisja ]g[ira i]da gustu]a [afna ta’ Sant’Agata, fir-Rabat, ]gur li l-attenzjoni tieg[u tmur fuq l-istatwa storika msemmija g[al din il-qaddisa li kellha l-martirju tag[ha f’Katanja u li skont it-tradizzjoni g[exet proprju f’dan il-post fir-Rabat. Din l-istatwa qieg[da fuq lartal u hi tal-ir[am abjad. Ilqaddisa narawha bilqieg[da fuq si;;u, indurat, i]]omm salib u palma f’idha l-leminija, u ktieb miftu[ fuq ix-xellugija. Din l-istatwa qieg[da fuq pedestall maqtug[ ottagonali u hi g[olja madwar metru u nofs. Fuq il-fa//ata talpedestall hemm ]ew; an;li bilwieqfa j]ommu plattin blisdra fih u tnalja fuqhom, g[ax Sant’Agata hi l-patruna tal-mard tas-sider. Naturalment, dawn huma simbolu tal-martirju tal-qaddisa. Fit-truf tal-pedestall naraw ukoll erba’ statwi ta’ qaddisin nisa. I]-]ew; an;li jpo;;u l-kuruna tal-martirju fuq ras il-qaddisa jag[tu dehra aktar impressjonanti lil din listatwa meravilju]a. Antonello Gagini Fil-ktieb tieg[u Sant’Agata, Fr Victor Camilleri M.S.S.P. jg[idilna li ma g[andna l-ebda tag[rif bil-miktub dwar l-
iskultur li [adimha u lanqas dwar meta saret jew fejn
in[admet din l-istatwa. I]da lawtur Taljan Nino Urzì, filktieb tieg[u Viva Sant’Agata – Storia, Immagini, Esperienze, Devozione jg[idilna li din l-istatwa hi attribwita lill-famu] Antonello Gagini li twieled Palermo, fi Sqallija, fl-1478 u miet fl1536. Hawn tajjeb li wie[ed isemmi li fil-Knisja Ta’ :ie]u fil-lokal tar-Rabat ukoll g[andna xog[ol ie[or ta’ Gagini … statwa tal-Madonna qieg[da ]]omm il-Bambin. Fil-fatt, meta wie[ed iqabbel din l-istatwa talMadonna mal-istatwa ta’ Sant’Agata, jinteba[ li jixtiebhu sewwa, [lief li l-Madonna hi wieqfa. Ma’ dan il-[sieb ta’ Urzi jaqbel perfettament Fr Victor Camilleri (Alla jag[ti[ il-:enna) studju] tal-istorja, l-aktar dik marbuta mal-kunvent tieg[u ta’ Sant’Agata. Tajjeb ukoll li wie[ed isemmi li din l-istatwa ta’ Sant’Agata hi konnessa ma’ ;rajja storika ta’ ]mien ilKavallieri f’Malta. Kien ilBalliju Adorno, flimkien malKavallieri ta’ San :wann (fuq xewqa ta’ soru Benedittina talImdina), li nhar it-Tnejn 20 ta’ Lulju 1551, din l-istatwa ta’ Sant’Agata ttie[det b’pur/issjoni solenni g[al fuq is-swar tal-belt tal-Imdina u minkejja li l-attakk tat-Torok fuq din ilBelt antika tag[na kien kbir, lImdina ma ntreb[itx.
L-istoriku Bosio, li kien jg[ix fi ]mien din il-;rajja mirakolu]a fl-1551, isemmi sewwa din it-taqbida. Naturalment hawn ukoll insemmu li Sant’Agata hi wa[da mill-patruni ta’ Malta. Dekorazzjoni mill-isba[ Mill-;did nid[lu issa filKnisja ta’ Sant’Agata li jie[du [siebha l-Patrijiet tasSo/jetà Missjunarja ta’ San Pawl (mag[rufa wkoll b[ala l-Patrijiet ta’ Sant’Agata),
imwaqqfa minn Monsinjur :u]eppi De Piro. Issa l[arsa tag[na ma tiqafx biss fuq l-istatwa ta’ Sant’Agata, i]da tmur ukoll fuq dak li jdawwar lil din l-istatwa. Hawn naraw dekorazzjoni mill-isba[ li saret mir-Rabti u dekoratur mill-aqwa Mikiel Fsadni. Ming[ajr dubju, din id-dekorazzjoni tal-apside u l-kolonnar marbuta mal-arma tal-Gran Mastru Cotoner jag[tu dehra aktar maestu]a lill-fa//ata ta’ din il-knisja fuq ;ewwa. Id-dekoratur Mikiel Fsadni (1869-1961) wettaq diversi xog[lijiet ta’ dekorazzjoni, mhux biss f’din il-Knisja ta’ Sant’Agata i]da wkoll fi knejjes o[ra, b[al dawk Ta’ :ie]u, San Duminku, San Mark u dik ta’ San Pawl firRabat, u knejjes u palazzi o[ra. Naturalment, hemm [afna x’wie[ed jikteb dwar l-istorja ta’ din il-knisja u l-istatwa ta’ Sant’Agata, i]da ma nixtieqx in[alli barra din lispe/i ta’ kur]ità. L-inforra tal-libsa ta’ Sant’Agata fl-istatwa tag[ha
(Ritratt fuq) L-istatwa tal-ir[am ta’ Sant’Agata u (ritratt ta[t) id-dekorazzjoni li ddawwar lill-istess statwa
tal-ir[am, illum il-;urnata hi ta’ kulur a[mar irjali, i]da Fr Victor Camilleri jg[idilna li aktarx id-dekoratur Mikiel Fsadni biddel il-kulur ori;inali (blu) g[al dak li naraw illum, ji;ifieri a[mar irjali. Fil-fatt, Fr Camilleri jg[idilna li jekk wie[ed jifli
sewwa dan il-kulur tal-lum, jara wkoll xi tikek blu ta[tu. Aktarx li Mikiel Fsadni biddel il-kulur ori;inali biex dan il-kulur ;did jarmonizza sewwa mad-dekorazzjoni li hu stess g[amel mad-dawra talistatwa maestu]a ta’ Sant’Agata.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
20 Festi minn Joe Chetcuti – joechetcuti@onvol.net
Santa Katarina Ver;ni u Martri fi]-}urrieq Fi]-}urrieq qed tkun i//elebrata l-festa ta’ Santa Katarina Ver;ni u Martri. Fid-9.15 a.m. tibda l-Quddiesa Pontifikali li se tkun preseduta minn Monsinjur Isqof ta’ Benga]i fil-Libja, Silvestru Magro OFM. Il-pani;ierku se jsir minn Dun Brendan Gatt. Wara titkanta l-antifona u jsir ilbews tar-relikwa. Fil-5 p.m. tibda quddiesa blomelija u fis-6 p.m. jibdew isSekondi Vespri pontifikali. Fis-7 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa ta’ Santa Katarina Ver;ni u Martri u titmexxa minn Monsinjur Giovanni Bosco Cremona. Fl-10.30 p.m. isir id-d[ul tal-pur/issjoni. Ting[ad ilLitanija lil Santa Katarina V.M. minn Fr John Curmi MSSP, titkanta l-antifona, issir /elebrazzjoni ewkaristika, bews tar-relikwa u jitkanta fl-a[[ar l-innu popolari. ’ : G[ada fit8.30 a.m. il-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Katarina V.M. twassal lil Monsinjur Isqof Silvestru Magro OFM b’mar/i briju]i minn Triq Dun :u]epp Zammit g[all-quddiesa pontifikali. Fil-5.30 p.m. il-Banda tasSo/jetà Filarmonika l’Unione ta’ {al Luqa tibda mar/ minn Vjal ix-Xarolla g[al diversi toroq u jispi//a f’Misra[ Mattia Preti. Il-Banda Festi ta
barra
L-istatwa ta’ Santa Katarina V.M.
l’Unione tkun ta[t id-direzzjoni tas-Surmast John David Zammit. Fil-5.30 p.m. il-Banda tasSo/jetà Mu]ikali Santa Marija tal-Qrendi tibda mar/ minn Misra[ Santa Marija g[al diversi toroq u jispi//a fi Triq Pietru Pawl Saydon. Fil-[ru; tal-pur/issjoni l-Banda Santa Marija tal-Qrendi ta[t ittmexxija tas-Surmast Mario Testa ssellem lil Santa Katarina bid-daqq tal-Innu
Marcia ‘Semma’ l-Poplu lVu/i Tieg[ek’ ta’ Mro Espedito Deguara, l-Innu ta/?entinarju ‘Seb[ tal-Martri Katarina’, versi ta’ Anthony Mangion u mu]ika ta’ Patri Anton Briffa OFM Cap, kif ukoll l-innu ‘Fittex O[ro; Katarina’ ta’ Mark Tonna. Fis-7 p.m. il-Banda ?ittadina King’s Own tal-Belt tibda mar/ minn Triq il-Kbira sa Misra[ ir-Repubblika fejn wara ttella’ programm
mu]ikali fuq il-plan/ier artistiku ta[t id-direzzjoni ta’ Mro John Galea. Fit-8.30 p.m. il-Banda tasSo/jetà Filarmonika l’Unione ta’ {al Luqa tag[mel mar/ minn Misra[ ir-Repubblika sa Misra[ Mattia Preti. Fid-9 p.m. x[in ilpur/issjoni tasal f’Misra[ irRepubblika, il-Banda ?ittadina King’s Own se doqq l-Innu lil Santa Katarina ta’ Lixandra fuq versi ta’ Patri Henry Born
OP filwaqt li l-mu]ika hi ta’ Mro Joseph Casapinta. Flimkien mal-banda se jie[du sehem it-tenur Elia Cassar, il-baxx Louis Cassar u l-Kor Parrokkjali ‘Cantate Domino’ ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Paul Portelli. Kif tintemm il-funzjoni mill-knisja jsir il-mar/ tal-a[[ar millBanda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Katarina V.M. li jibda minn Triq Pietru Pawl Saydon sa Misra[ ir-Repubblika.
G[ajnsielem, G[awdex
Il-festa tal-Madonna ta’ Loreto F’G[ajnsielem qed tkun i//elebrata l-festa tal-Madonna ta’ Loreto. G[ada jum il-festa fid-9 a.m. tibda kon/elebrazzjoni solenni u titmexxa minn Monsinjur Isqof Mario Grech li jag[mel ukoll il-pani;ierku ad unur Sidtna Ommna Marija Lauretana. Se ddoqq il-mu]ika l-Cappella
Diacono ta[t id-direzzjoni ta’ Monsinjur Mro Dun :wann Galea. Fis-6.30 p.m. jibda l-G[asar solenni u jmexxi l-Ar/ipriet Dun Frankie Bajada. Fis-7.30 p.m. tibda [ier;a lpur/issjoni bl-istatwa tal-Madonna ta’ Loreto. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta lantifona u ssir /elebrazzjoni
Ewkaristika. Se jmexxi l-Ar/ipriet Dun Frankie Bajada. ’ : G[ada filg[axija se jkun hemm tliet baned mistiedna. Dawn huma l-Banda tas-So/jetà Mu]ikali Santa Margerita Ver;ni u Martri ta’ Ta’ Sannat u l-Banda ?ittadina Leone tal-Belt Victoria, ta’ G[awdex. Festi ta
barra
Il-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San :u]epp ta’ G[ajnsielem takkumpanja l-pur/issjoni. Radju Lauretana, ir-radju g[al qalb l-G[ajnselmi]i kollha, qed ixandar dirett l-attivitajiet kollha marbutin ma’ din il-festa kbira fuq il-Frekwenza 89.3 FM. u hemm ukoll is-sit www.radjulauretana.com
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Festi 21
L-istatwa tal-Madonna ta/-?intura
L-istatwa ta’ San Girgor
Ir-Rabat
Il-festa tal-Madonna ta/-?intura Fir-Rabat, Malta, fil-Knisja Konventwali ta’ San Mark qed issir il-festa tal-Madonna ta/?intura, Sultana tal-Konsolazzjoni. Din il-festa hi organizzata mill-Komunità Agostinjana flimkien mal-Ar/ikonfraternità tal-Madonna ta/-?intura u ta’ San Anton Abbati. Illejla fil-5.30 p.m. tibda t-talba talKoron/ina tal-Madonna u fis-6 p.m. tibda Translazzjoni Solenni tar-Relikwa mmexxija mill-Pirjol Patri Leslie Gatt u wara tibda quddiesa kon/elebrata li titmexxa minn Patri :u]i Mifsud OSA. Wara ssir /elebrazzjoni Ewkaristika, jitkanta l-innu popolari u jsir il-bews tar-relikwa.
G[ada jum il-festa, il-[in tal-quddies filg[odu jkun fis-7 a.m. u fit-8.30 a.m. Fl-10 a.m. tibda quddiesa solenni li titmexxa millPirjol Patri Leslie Bonello OSA li fiha se jag[mel ukoll il-[sieb fuq il-Madonna. Fis-7.30 p.m. tibda serata mu]iko-letterarja f’;ie[ Ommna Marija Sultana talKonsolazzjoni u din tkun preseduta minn Monsinjur Aldo Cavalli Nunzju Apostoliku g[al Malta bis-sehem tal-Banda Dekana u ?ittadina l’Isle Adam tar-Rabat. Bis-sehem ukoll tas-sopran Karen Camilleri u l-Kor ta’ San Mark. Fi tmiem is-serata ssir ilkonsagrazzjoni tal-familji lill-Madonna.
Tas-Sliema
Il-festa ta’ San Girgor il-Kbir F’Tas-Sliema qed tkun i//elebrata l-festa ta’ San Girgor. G[ada jum il-festa, il-[in tal-quddiesa se jkun fis-7.30 a.m. fid-9 a.m. fl-10.30 a.m. u fil-11.30 a.m. Fis-6 p.m. tibda quddiesa kantata u jmexxi Patri Sandro Overend OFM. Fis-7.15 p.m. isir il-[ru; tal-pur/issjoni blistatwa ta’ San Girgor il-Kbir u jmexxi Patri Sandro Overend. Fid-d[ul tal-pur/issjoni titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. ’ : G[ada fil-11 a.m. jibda mar/ mill-Banda San Girgor ta’ Tas-Sliema filwaqt li filg[axija jkun hemm ilbanda mistiedna San Gabriel ta’ {al Balzan li takkumpanja l-pur/issjoni. Festi ta
barra
Is-Si;;iewi
Il-festa tal-Madonna tal-Providenza
Il-Mellie[a
Fis-Si;;iewi qed tkun i//elebrata l-festa talMadonna tal-Providenza. Illejla fis-6.30 p.m. jibda rru]arju u fis-7 p.m. tibda quddiesa li tkun g[all-benefatturi. Imexxi l-Ar/ipriet Dun Joe Grech. Wara l-quddiesa g[all[abta tat-8 p.m. tibda tombla [dejn il-kappella. G[ada jum il-festa fis-6.30 a.m. jibda r-ru]arju u fis-7 a.m. tibda quddiesa. Fis-6 p.m. jibda r-ru]arju u wara tibda quddiesa li tkun bil-prietka fuq il-Madonna. Jie[u sehem il-Kor Parrokkjali Santa ?e/ilja mmexxi mis-Surmast Mro Hermann Farrugia Frantz. Wara li tintemm il-quddiesa jibda mar/ mill-Banda talG[aqda Mu]ikali San Nikola tas-Si;;iewi, jin[araq nar talart u jkun hemm fiera b’risq il-Knisja.
Is-So/jetà Filarmonika La Vittoria tal-Mellie[a nhar itTlieta li 3 ta’ Settembru se torganizza l-g[axar edizzjoni talKun/ert Annwali minn La Vittoria Youth Band fl-okka]joni tal-festa ta’ Marija Bambina li se tkun i//elebrata nhar il{add 8 ta’ Settembru fil-lokalità pittoreska tal-Mellie[a. Il-[sieb ewlieni ta’ dan il-kun/ert hu li jkun hemm element differenti g[al kul[add minbarra l-aspett strumentat mu]ikali. Fl-okka]joni tal-g[axar edizzjoni se jiltaqg[u l-aqwa elementi li sawru dan il-kun/ert tul dawn is-snin. Fost l-o[rajn se tindaqq mu]ika mill-pinna ta’ Ludwig Van Beethoven, Chubby Checker, Charles Camilleri, John Williams, The Beatles, PSY, Era u [afna aktar. Se jie[du sehem ]effiena professjonali ta[t it-tmexxija ta’ Christina Cauchi, il-kantanti Daniel Cauchi, Dorothy Bezzina, Federica Falzon kif ukoll il-kor tat-tfal tas-So/jetà ‘Vu/ijiet Vittorjani’ ta[t it-tmexxija ta’ Julia Grima u Claudia Vella. Se jie[du sehem ukoll Simon Vella fuq il-vjolin, il-grupp Ka]inSka kif ukoll Ronald Briffa u Luke Dalli. Il-kun/ert jibda fit-7.45 p.m. fil-pjazza tal-parro//a u se jmexxu s-serata Jean Claude Micallef u Claudia Calleja filwaqt li ddirezzjoni se tkun tal-Assistent Direttur Mu]ikali tal-Banda Mro Ryan Mallia. Kul[add hu mistieden jattendi.
Il-Kappella tal-Madonna tal-Providenza
Kun/ert annwali minn La Vittoria Youth Band
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
22 Tisliba Mimdudin:
1. G[amel il-borma fuq in-nar biex l-ikel ma jibqax kiesa[ (6) 4. Telfa tal-fidi f’xi [add (8) 9. It-tieni fost tliet a[wa (6) 10. {sara apposta mag[mula f’makkinarju biex tfixkel xog[ol normali (8) 12. Kmand mo[bi g[and Samaritan? (4) 13. Twa[[al biha (5) 14. Hawn min i[allsu lura binnifs (4) 17. Osserva (6) 18. Il-[abib tal-iskorfina (3) 20. Mhux illum… imma g[addew [afna u [afna snin (3) 21. Wie[ed li jaqra x-xorti tannies (6) 27. Taqsimiet ta’ xog[ol mag[mulin fuq palk waqt lopra (4) 28. Ng[idu li x-xitan m’g[andux minnu! (5) 29. Marki li jsiru bit-ta[rik taddwiefer (4) 32. Grad ta’ kemm ikun meqjus li fih tog[ma ta’ mel[ l-ilma (8) 33. Fl-Abbissinja ssib lok fond qisu bla qieg[? (6) 34. Min isalva lil [addie[or minn mewt jew periklu tal-[ajja (8) 35. Dak li jg[in lis-sa/erdot waqt quddiesa (6)
Weqfin:
1. Wi// hekk jag[ti fis-sfura, pallidu u bla wardiet (7) 2. U]ajna l-gomma waqt il-kitba (8) 3. L-ewwel ra;el (4) 5. Frott tajjeb [afna mal-;elat u mal-granita (6) 6. Dan ma jorqodx, skont ilqawl (4) 7. B/ejje/ tad-drapp (6) 8. Attakk tal-qalb (6) 11. Espert fit-tisjir (3) 15. Jilbisha s-sa/erdot minn wara g[onqu g[al quddiem, flamministrazzjoni tassagramenti (5) 16. L-arti tinbidel f’xi [a;a g[allbejjieg[ fuq il-Monti! (5) 19. RAT BITHA (Anagramma) (8) 22. Telag[li fuq is-swaba’ ta’ saqajja (7) 23. Issikkat wa[da sew (6) 24. Kmamar ta]-]wiemel (6) 25. G[akar li jibqa’ fil-qieg[ talborom (6) 26. F’bit[a jew ;nien, jimtela blilma tax-xita (3) 30. Tiftakarx! (4) 31. Muniti antiki li dari kienu jilag[bu bihom (4)
Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1.Papo//; 4. Skorpjun; 9. Sarima; 10. Pakistan; 12. Arja; 13. {arsa; 14. Felu; 17. Delitt; 18. Isa; 20. Iva; 21. Maskra; 27. Aron; 28. April; 29. Bust; 32. Passjoni; 33. Tidlik; 34. Skullata 35. Lazzru. Weqfin> 1. Pastard; 2. Parzjali; 3. ?omb; 5. Klassi; 6. Rtir; 7. Jitlef; 8. Nannuk; 11. Ras; 15. Stiva; 16. Isfar; 19. Skruplu]; 22. Artiklu; 23. ?appas; 24. Konslu; 25. Sponut; 26. Tir; 30. Vjal; 31. Pipa.
1
2
3
4
9
5
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores
Tisliba bin-numri
In-numru 465, li mhux inklu] fil-lista tan-numri bi tliet figuri, jinsab imni]]el fejn suppost f’din il-gradilja biex jg[inkom issibu fejn iridu ji;u mni]]la n-numri l-o[ra kollha li g[andkom f’dawn l-erba’ listi. G[alikom.
Indirizzaw issoluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, InNazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, TalPieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn Joseph Fenech, 69 Triq il-Vitorja, Birkirkara BKR 2695. SOLUZZJONI TA’ TISLIBA BIN-NUMRI
IN-NAZZJON
Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
TV#Radju 23 minn Raymond Miceli - ray.miceli@media.link.com.mt
Fil-qosor Maratona Moviment :esù fil-Proxxmu NET Television, 12>00 Maratona b’risq pro;ett tal-Moviment :esù fil-Proxxmu. Minbarra ;bir ta’ flus, ikun hemm ukoll diversi esperjenzi, filmati, kif ukoll kant u spettaklu ie[or. G[al aktar tag[rif dwar din il-maratona ara pa;na 17 ta’ dan il-;urnal. . Pane, amore e gelosia Raitre, 14>45 Gina Lollobrigida (fir-ritratt fuq il-lemin) u Vittorio de Sica huma l-atturi ewlenin f’dan il-film Taljan li n[adem fl-1954 b’re;ija ta’ Luigi Comencini. De Sica jkun il-Marixall Carotenuto, li fost affarijiet o[ra, irid jie[u [sieb it-tifel tal-g[arusa tieg[u Annarella u fl-istess [in jara li l-bersagliera ma tag[milx xi wa[da minn tag[ha. L’uomo che sussurrava ai cavalli (The Horse Whisperer) Raiuno, 21>15
Film drammatiku Amerikan tal-1998 li fih l-aktar li jispikka hu Tobert Redford. Grace (Scarlett Johansson) twe;;a’ waqt li tkun qed tipprova titla’ fuq i]-]iemel Pilgrim. Anki ]-]iemel jispi//a ferut. Omm it-tfajla titlob l-g[ajnuna ta’ Tom Booker li jkollu fama li bil-kliem kapa/i jikkura ]-]wiemel. La tempesta perfetta (Perfect Storm) Iris, 18>35
Ma timxix skont l-etika Inserzione pericolosa 2 (Single White Female 2> The Psycho) – Rete 4 23>05
Kemm Mark Wahlberg
(fir-ritratt fuq ix-xellug) kif
ukoll George Clooney jag[tu interpretazzjonijiet mill-aqwa f’dan il-film Amerikan tal-2000 li n[adem b’re;ija ta’ Wolfgang Peterson. Minn Massachusetts jo[ro; bastiment tas-sajd, anki jekk il-kaptan tieg[u di;à jkollu indikazzjonijiet li tista’ tinqala’ maltempata. Naraw l-ekwipa;; kif ikampa.
Air Force Two Italia 1, 22>40
David Keith u Mariel Hemingway
(it-tnejn fir-ritratt) huma fost l-atturi ewlenin f’dan il-film ta’ azzjoni li n[adem apposta g[at-televi]joni fl-2006. Naraw x’ji;ri meta l-ajruplan li fuqu jkun hemm il-Vi/i President tal-Istati Uniti jkollu jag[mel in]ul ta’ emer;enza fuq g]ira mwarrba fl-o/ean.
Holly Parker u Jan Lamberg, partijiet interpretati minn Kristen Miller u Beroke Burns (it-tnejn fir-ritratt hawn fuq) ikunu mhux biss ja[dmu flimkien f’a;enzija tar-reklamar i]da anki jg[ixu fl-istess appartament. I]da Jan, li suppost hi [abiba ta’ Stuart Little 2 Italia 1, 21>10
Ikunu g[addew sentejn minn meta Stuart ;ie adottat mill-familja Little ([a;a li rajna fl-ewwel film b’dan l-isem). Il-;urdien mhux biss irnexxielu jintegra tajjeb [afna, i]da issa anki jkun sab sie[ba g[alih, Margalo. I]da fil-[ajja qatt ma ji;i kollox ward u ]ahar, u fil-fatt naraw g[aliex ikun hemm periklu fil-qrib.
Holly, xejn ma timxi bl-etika u tara kif tag[mel biex Holly tintbag[at Chicago minn New York biex sadanittant ikollha /ans li tipprova to[dilha l-g[arus taghha. Meta ssir taf, tidde/iedi li tmur tg[ix f’appartament ie[or, u naraw issa x’ji;ri.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
24 TV#Radju
06>00
Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 07>30 Anali]i tal-:urnali)
08>00
A[barijiet
08>15
Bon;u 101 Weekend
09>05
Wara l-Breakfast
10>30
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Italomix
14>00
Skor
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Skor Extra Time
19>00
Country Music Club
21>00
Fuzzbox Saturday Special
24>00
Il-Fatti Kollha (r).
Io non dimentico - Canale 5, 23>25
Radju Malta - 93.7 FM 07:00 - A[barijiet, 07:05 – Jum :did (jinkludi 07:30 Mill:urnali Lokali, 07:50 Avvi]i ta’ Mwiet, 07:58 Angelus, 08:00 A[barijiet fil-qosor) 09:00 - BBC 09:05 - Music Lounge (jinkludi 10:00 A[barijiet) 10:30 - Nis;a 11:00 Mill-G]ira ta’ Calypso 11:50 Avvi]i ta’ Mwiet u l-Angelus 11:57 - Xi Qrajt, Xi Smajt 12:15 - Music Express 14:00 A[barijiet 14:05 – Mu]ika u Sport (16:00 A[barijiet 17:00 BBC News) 18:00 - Bulettin tal-A[barijiet 18:15 – Diski Memorabbli 19:50 – Avvi]i ta’ Mwiet 20:00 – A[barijiet 20:05 – Ri]ultati Sportivi 20:30 - Rock Express 22:00 L-A[barijiet 22:05 - Erre Be 23:30 - Xi Qrajt, Xi Smajt 23:40 - Ru]arju. ONE Radio - 92.7 FM 06:00 – Bon;u ONE (jinkludi 06:45 ONE News, 07:00 Radju Sports, 07:30 L-G[odwa tTajba, 08:15 ONE Club Xewqat, 09:00 Mill-:urnali) 10:00 – Sibt il-Punt 11:00 Clint on ONE (jinkludi 11:45 ONE News, 12:00 Angelus 12:05 Igawdu l-{ajja ta’ Dejjem) 13:00 – Mill-Brijju tal-Festi 15:00 - ONE Weekend (jinkludi 15:25 Djarju Kulturali, 17:45 - ONE News 18:00 - ONE Party Zone 19:45 - ONE News 20:00 - ONE Clubbing 21:45 - ONE News 22:00 – ONE Country 24:00 Le M’Intix Wa[dek 02:00 Lejn i]-}erniq. RTK - 103 FM 06:30 - Tmiem il-:img[a 103 FM! (jinkludi 06:55 Fi {dan ilMulej, 07:00 A[barijiet, 07:55 Imwiet # Qari # Angelus, 08:00 BBC News) 09:00 - A[barijiet fil-Qosor 09:05 – Fittixna... U nghinuk! 10:05 - Newsbook (jinkludi 11:00 RTK Qosor) 11:55 - Fi {dan il-Mulej 12:00 - RTK Bulettin 12:15 – MilLenti tal-Festa 13:00 - RTK Qosor 13:30 - Il=-{ares filFolklor 14:00 - BBC News 14:05 - Mill-Album tas-Safar (r) 15:00 - RTK Qosor 15:05 Stejjer tar-Ronnie (r) 15:30 Saturday Breeze 19:00 - Ru]arju 19:25 - Solid Gold 21:30 Mill-kotba li Wasslulna 22:00 – Il-Qaddis tal-Jum 22:05 Ru]arju 22:25 – G[adu G[addej (r), Esperjenzi mill-{ajja (r), Int x’Ta[seb (r), Health (r). Campus FM - 103.7 FM 09:00 - BBC World Service 09:06 - Pri]ma 10:00 – BBC News Update 10:06 – Bil-Qala
u l-Moqdief 11:00 - BBC News Update 11:06 - Mhux Kelma bejn Tnejn 12:00 - BBC News Update 12:05 Sekwestru 13:00 - Putumayo Radio Show 14:00 - BBC World Service 21:00 – Allegro ma non troppo 22:30 - BBC World Service. Radju Marija - 102.3 FM 07:00 - Ru]arju 07:30 Quddiesa 08:00 - Angelus u Kuntatt 10:00 - F’:ie[ ilQaddisin 12:00 - Angelus u Ru]arju 12:30 - Ru]arju talErwie[ 13:00 - Magazine 15:00 - Kurunella tal-{niena Divina 15:30 - Ift[u l-Bibien (r) 16:00 - L-Arka ta’ Noe 17:00 Kuntatt 17:30 - A[barijiet Reli;ju]i 17:45 - G[asar 18:00 - Ru]arju 18:30 - Quddiesa 19:00 - (ikompli) Kuntatt 20:00 - Van;elu {aj 21:00 - Tifkiriet ta’ Nostal;ija (r) 22:00 F’Ri;lejn l-Omm 22:00 G[annu lil Ismu 23:00 - Mur sewwi l-Knisja Tieg[i (r) 23:30 – A[barijiet Reli;ju]i 23:50 Kompjeta. Bay Radio - 89.7 FM 06:30 – Bay Breakfast (jinkludi 07:30 - A[barijiet, 08:30 u 09:30 - A[barijiet fil-qosor) 10:30 - Dorian Cassar (jinkludi 11:30 - A[barijiet fil-qosor) 13:30 – Malta’s Top 10 14:30 - Ben Glover 16:30 – Weekend Drive 18:30 A[barijiet 18:35 – Malcolm B’s Party Zone 20:30 – Armin van Buuren 22:30 - Ruby 00:30 - Carl Cox. Bastjani]i FM - 95 FM 06:50 - {sieb tal-Jum 07:00 All Time Favourites 08:00 Saturday Morning Beats 10:00 - Mill-{bieb g[all-{bieb 12:00 - Mill-Pinna tas-Surmast (Mar/i) 14:30 - Saturday Hits 14:30 - Sacred Spirit Instrumental Music 17:00 - Music Generation Weekend 18:00 Enchallah 20:00 - All Time Favourites. Smash Radio - 104.6 FM 07:30 - Commander Jay 11:00 - Radio Motordrome 15:00 Mixed Hits 16:30 – Tea Time 18:30 - Xtravadance 20:00 – Mixed Hits 22:00 – Vince Marshall 24:00 - Non-stop Night Music. Calypso Radio - 101.8 FM 06:00 - Calypso Breakfast 09:00 - Bejn il-{bieb 12:05 Calypso Weekend 14:00 Mu]ika u Sport 18:05 Saturday Night Live 20:30 Dak Kien }mien 01:00 - NonStop Music.
Film drammatiku Taljan li n[adem fl-2006 u li g[andu lil Manuela Arcuri (fir-ritratt) b[ala protagonista. Narawha fil-parti ta’ mara ]ag[]ug[a li tag[mel dak kollu possibbli biex twassal lirra;el li qatel li min kellha ti]]ewwe; biex isir i[obbha, biex imbag[ad ikun aktar fa/li g[aliha li tivvendika ru[ha. TVM 07:00 - Morning News loop 09:00 - Int Min Int (prog. 9) 09:30 - Persjani (r) (prog. 6) 10:50 - Teleshopping 12:00 A[barijiet 12:10 - Kids TV 13:30 - Madwarna (prog. 16) 14:00 - A[barijiet fil-qosor 14:05 - Teleshopping 15:05 - Art of Spain (prog. 3) 16:00 - A[barijiet 16:05 - Kids TV 17:25 Teleshopping 18:00 - A[barijiet 18:10 - Mill-Im[a]en tal-Festi (prog. 9) 18:40 - Is-Sajf masSalv (prog. 7) (r) 19:25 G[awdex illum (prog. 48) 20:00 - L-A[barijiet 20:40 - The Portrait of a Lady. Film ’96 22:40 - Merlin (prog. 8) 23:30 A[barijiet. TVM 2 07:40 - Kids TV
08:30 - Great Romances of the 20th Century (ser. 3 prog. 2) 09:00 - Kenn ilba[[ara (prog. 9) 09:30 - Art of Spain (prog. 3) 10:20 - Sa[[tek l-Ewwel (prog. 54) 10:30 - Fredu l-Fra (ser. 2 ep. 7, 8, 9, 10, 11) # Oops (prog. 7, 8, 9, 10, 11) 14:30 - Harbour Life 15:00 - Il-{arsa ta’ Ru]ann (ep. 9) 15:30 Kappelli (prog. 1) 16:00 - Aqta’ Kemm (prog. 27) 17:00 Sa[[tek l-Ewwel (prog. 54) 17:10 - Dokumentarju 17:25 Great Romances of the 20th Century (ser. 3 prog. 2) 18:00 Madwarna (prog. 25) 18:30 Quddiesa minn ta’ Pinu 19:30 A[barijiet g[al dawk neqsin missmig[ 19:40 - Art of Spain 20:30 – Football. BOV PL: Sliema v Naxxar 22:00 Orchestra of the Age of Enlightenment 24:00 - Delitti f’Malta (prog. 13). ONE 08:30 - ONE News 08:45 Teleshopping 09:00 - Country Jamboree (r) 10:15 - Sheriff’s Grill (r) 10:45 - Teleshopping 11:30 - Sajf ma’ Gaffiero (r) 12:30 - ONE News 12:40 Teleshopping 13:10 - 10Q (r) 13:45 - Teleshopping 14:45 Arani Issa (r) 17:30 - ONE News 17:40 - Traffic 18:10 - Kbar u }g[ar (r) 19:10 - Lottu 19:30 ONE News 20:15 - Zona sport (r) 21:00 - Malta Force 23:30 -
ONE News
Smash 099:30 - A to Z Teleshopping 13:00 - Fil-K/ina ma’ Farah (r) 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - Music 16:30 - Mill-Mara g[all-Mara 17:30 - Front Maltin Inqumu (r)
18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 - Bingo 75 18:40 - Dokumentarju 19:00 - A[barijiet 19:30 - Nies b[alna 20:30 - Ilwien Mu]ikali 21:30 - Dokumentarju 22:00 A[barijiet 22:30 - Poker. Raiuno 07:00 - Tg 1 07:05 - 14˚ Distretto (TF) 08:00 - Tg 1 08:20 - Quark Atlante - Immagini dal pianeta 09:00 - Tg 1 09:10 Dreams Road 2010 10:05 - La casa del guardaboschi (TF) 11:40 - Un ciclone in convento (TF) 13:30 - Tg 1 14:00 - Speciale Easy Driver 14:35 - Lineablu 16:15 - Quark Atlante – Immagini dal pianeta 17:00 - Tg 1 17:15 A sua immagine 17:55 Homicide Hills – Un Commissario in Campagna (TF) 18:50 - Reazione a catena 20:00 - Tg 1 20:35 - Techetechetè, vista la rivista 21:15 - L’uomo che sussurrava ai cavalli. Film ’98 00:15 - Tg 1 notte 00:30 Cinematografo. Raidue 06:30 - Cartoons
09:25 Voyager Factory: Inside the World 10:05 - Sulla via di Damasco 10:40 - Il nostro amico Charly (TF) 12:10 - La nostra amica Robbie (TF) 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Sereno variabile estate 14:00 - Tutte le strade portano a casa. Film 2008 15:40 Squadra Speciale Colonia (TF) 16:25 - Squadra Speciale Stoccarda (TF) 17:15 - Squadra Speciale Lipsia (TF) 18:05 Voyager Factory: Inside the world 18:45 - Sea Patrol (TF) 19:35 - Castle (TF) 20:30 - Tg 2 21:00 - Legend 23:10 - Tg 2 notizie 23:25 - Sabato Sprint 00:15 - Tg 2 Dossier 01:00 - Tg 2 Storie 01:40 - Tg 2 Mizar. Raitre 07:15 - Rai Educational - Italia in 4D 08:05 - Rai Educational Una giornata particolare 09:10 L’eroe sono io. Film ’51 10:30 Il momento più bello. Film ’57 12:00 - Tg 3 12:15 - Speciale
Tg3 Festival del Cinema a Venezia 12:25 - Tgr l’Italia de il Settimanale 2013 12:55 Timbuctu: I viaggi di Davide 13:10 - Kingdom (TF) 14:00 TG regione 14:20 - Tg 3 14:45 Pane, amore e gelosia. Film ’54 16:00 - Tg3 L.I.S. 16:35 - Mein Fuhrer - La veramente vera verità su Adolf Hitler. Film 2007 18:10 - I misteri di Murdoch (TF) 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3
regione 20:00 - Blob 20:25 Common Law (TF) 21:05 - Gli uomini dal passo pesante. Film ’65 23:05 - Tg 3 23:20 - Tg regione 23:25 - Il giallo e il nero 00:30 - Tg 3 00:40 - Fuori orario 00:45 - Hotel Magnezit. Film ’78. Canale 5 08:00 - Tg 5 mattina 09:10 - Il Mammo (sitcom) 10:00 Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Better with you (sitcom) 14:10 - Hart of Dixie (TF) 16:10 - Che fatica fare la star! Film 2008 18:00 Rosamunde Pilcher: Ovunque tu andrai. Film ’87 20:00 - Tg 5 20:40 - Paperissima Sprint 21:10 - Viaggi di nozze. Film ’95 23:25 - Io non dimentico. Film 2006 01:30 - Tg 5 notte. Rete 4 07:40 - Caro maestro (fiction) 09:30 - Benvenuti a tavola – Nord vs Sud (fiction) 10:30 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg 4 12:00 La signora in giallo: Vagone letto con omicidio. Film ’97 14:00 Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:30 - Ieri e oggi in TV speciale 16:45 - Perry Mason: Morte a tempo di rock. Film ’90 18:55 - Tg 4 19:35 - Tierra de lobos – L’amore e il coraggio (fiction) 20:30 - Tempesta d’amore (soap) 21:20 - The Mentalist (TF) 23:05 - Inserzione pericolosa 2. Film 2005 01:05 Tg 4 night news 01:25 - Ieri e
oggi in TV special Il buon paese 1985.
Italia 1 07:00 - Quelli dell’intervallo (sitcom) 07:20 - Cartoons 09:55 G.P. di Gran Bretagna
Motociclismo Prove Moto 3 10:55 - G.P. di Gran Bretagna Motociclismo Prove MotoGp 11:55 - G.P. di Gran Bretagna Motociclismo Prove Moto 2 12:45 - Studio aperto 13:00 Sport Mediaset 13:30 - G.P. di Gran Bretagna Motociclismo Prove Moto 3 - Moto Gp (14:30) - Moto 2 (16.05) 16:55 - La vita secondo Jim (sitcom) 17:45 Life Bites - Pillole di vita (sitcom) 17:55 - Magazine Champions League 18:30 Studio aperto 19:00 - Mr Bean (sitcom) 19:20 - Il topolino Marty 2. Film 2008 21:10 Stuart Little 2. Film 2002 22:40 Air Force Two. Film 2006 00:30 - Sport Mediaset 00:55 - Studio aperto 01:10 - Codice 46. Film 2003.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
TV#Radju 25 Favourite Channel 07:00 - Ashram 09:00 - Malja 11:00 - Belle Donne 12:30 Best Deal 13:00 - {in g[al Kollox 15:00 - Jien u Int 17:00 - Nintrefa ’l Fuq 18:00 Teleshopping 18:30 – Allegro con brio 19:30 - Madagascar 21:00 - Entertain Me 23:00 News Point. Calypso Music TV 07:00 - Total Request Show (r) 09:00 – Love and Romance 10:00 - Teleshopping 12:00 – Music Festival (r) 13:00 - The 60s & 70s 13:30 – The 80s 14:00 - The 90s 14:30 - The 00s 15:00 - Love and Romance 16:00 – The 80s 16:30 - I Grandi Successi 17:30 – The Local Angle 18:00 – Retro Vision 19:00 - The World of Music (r) 19:30 - Cuban Music (r) 20:00 Never Ending Star 20:30 - Pop Concert 21:30 - The Local Angle (r) 22:00 - The Latest Hits (r) 23:30 - Music Videos. La 5 08:30 - Centovetrine 11:15 Love Bugs 2 (sitcom) 12:10 Che trucco! 12:35 - Extreme Makeover Home Edition 14:00 Suburgatory (sitcom) 14:50 Cougar Town (TF) 15:45 Amore 14. Film 2009 17:35 Bounce. Film 2000 19:30 -
Extreme Makeover Home Edition 21:10 - Fairfield Road. Film 2010 23:20 - Make Me Perfect 00:15 - Body Work 00:45 - Vieni a vivere con me.
BBC Entertainment 06:55 - Balamory 07:15 - Poetry Pie 07:20 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:35 -
Green Balloon Club Goes on Holiday 08:00 - Charlie and Lola 08:10 - Balamory 08:25 The Weakest Link 09:10 - Show Me the Funny 10:25 - Doctor Who 11:15 - Only Fools and Horses... 11:45 - Orangutan King 12:35 - The Inspector Lynley Mysteries 13:20 - The Inspector Lynley Mysteries 14:05 - Casualty 14:55 EastEnders 15:25 - EastEnders 15:55 - EastEnders 16:25 EastEnders 16:55 - The Weakest Link 17:40 - The Inspector Lynley Mysteries 18:25 - The Inspector Lynley Mysteries 19:10 - Doctor Who 20:00 Michael McIntyre’s Comedy Roadshow 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - The Shadow Line 22:30 - Him & Her 23:00 -
Prime Suspect: Jack The Ripper 23:50 - Doctor Who. TCM 08:05 - The Left-Handed Gun. Film ’58 (A) 09:45 - The Glass Bottom Boat. Film ’66 (U) 11:35 - Hearts of the West. Film ’75 (A) 13:25 - The Clock. Film ’45 15:00 - Roberta. Film ’35 (U) 16:45 - The Unsinkable Molly Brown. Film ’64 (U) 18:50 - It’s a Wonderful Life. Film ’46 (U) 21:00 Casablanca. Film ’42 (U) 22:45 - City Heat. Film ’84 (15). MGM Movies 07:50 - The Idolmaker. Film ’80 (A) 09:50 - The Alamo. Film ’60 (U) 12:30 - The Fantasticks. Film 2000 14:00 - Back to School. Film ’86 (15) 15:40 - A Family Thing. Film ’96 (15) 17:30 - Dreamchild. Film ’85 (PG) 19:05 - MGM’s Big Screen 19:20 - A Doll’s House. Film ’73 (A) 21:00 - Wuthering Heights. Film ’70 (A) 22:45 - Married to It. Film ’91 (15). GO Stars 07:05 - Safe House
09:00 Young Hercules 09:25 - Fun Size 11:05 - Justice 12:50 House 15:05 - Fastest 17:00 The Lost Valentine 18:45 - John Carter 21:00 - Inception 23:25 Wreck-It Ralph 01:10 Paranormal Activity 4. Diva Universal 06:53 - Rex: A Cop’s Friend 08:45 - La Prima Legge Di Newton 09:05 - McBride:
Anybody Here Murder Marty? 10:40 - Great Women 11:00 JAG 12:40 - Great Women 12:55 - Wolff’s Turf 14:45 Great Women 15:00 - Law & Order 16:46 - Kilokalorie 17:00 - ShakespeaRe-Told 18:45 Meglio Se Stai Zitta 19:00 Strong Medicine 20:50 - Great Women 21:00 - JAG 22:40 Great Women 23:00 - Agatha Christie’s Poirot. Iris 10:25 - I figli degli uomini. Film 2006 12:30 - Kamore non ha colore. Film 2006 14:20 - Due per un delitto. Film 2005 16:20 Fearless. Film ’94 18:35 - La tempesta perfetta. Film 2000 21:00 - Abbronzatissimi 293 22:50 - Iris a lFestival di Vernezia 22:55 - Occhio, malocchio, prezzemolo e finocchio.
Film ’83 01:10 -0 La professoressa di Scienze Naturali. Film ’76. Discovery Channel 07:15 - Fifth Gear 08:10 - Mega Builders: London 2012 Aquatics Centre 09:05 - Giant Squid: Last Mystery of the Deep 09:55 Bugs, Bites and Parasites:
Tropical Diseases Uncovered 13:30 - Extreme Engineering: Oakland Bay Bridge 14:25 - XMachines 15:20 - Driven to Extremes: Coldest Road 16:15 Wheeler Dealers: Morgan +4. Car Sharks: 17:10 - Rolling the Dice 17:40 - Seeing Red. 18:05 - Desert Car Kings: Young vs Olds 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made: Dream Cars 20:00 - Auction Hunters: Cold Hard Cash 20:30 - Auction Hunters 21:00 - Flip Men 22:00 - All the Presidents Men Revisited. Melita More 08:00 - Films & Stars 08:30 Grey's Anatomy 12:30 Amazing Race 13:15 - 2 Broke Girls 19:20 - Films & Stars 19:45 - Suits 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game of Thrones 22:20 - 30 Rock 22:45 Supernatural 23:30 Enlightened 00:05 - Mike & Molly 00:35 - 2 Broke Girls 01:00 - True Blood. Biography Channel Storage Wars: 10:00 - Driving Miss Barry 10:30 - Highland Anxiety 11:00 - Don’t Bid So Close to Me 11:30 - Hook, Line and Sucker 12:00 - Hooray for Holly-Weird 12:30 - Make It Rain Girl 13:00 - Operation Hobo 13:30 - Scoot-A-Toot, Toot!. Pawn Stars: 14:00 - The King’s Bling 14:30 - Silent and Deadly 15:00 - Out of Gas 15:30 - High Stakes 16:00 Bugs Money 16:30 - Pirate’s Booty. Storage Wars: 17:00 Driving Miss Barry 17:30 Highland Anxiety 18:00 - Don’t Bid So Close to Me 18:30 Hook, Line and Sucker 19:00 Hooray for Holly-Weird 19:30 Make It Rain Girl 20:00 Operation Hobo 20:30 - ScootA-Toot, Toot!. Shipping Wars: 21:00 - Jennifer’s Arch 21:30 Baja or Bust. 22:00 - Celebrity Ghost Stories UK 23:00 Celebrity Ghost Stories: Jack Osbourne; Stephen Collins; Aasha Davis; David Lander.
G˙at-tfal fuq il-Cable Jim Jam 08:00 - Fireman Sam 08:10 - Barney and Friends 08:40 - Pingu 08:45 - Baby Antonio’s Circus 08:50 - My Animal Family 09:05 - Benjamin’s Farm 09:10 - See The Sea 09:15 - Slim Pig 09:25 - Monkey See Monkey Do 09:35 - Kipper 09:45 Igloo-Gloo 10:00 - Angelina Ballerina 10:45 Jarmies 11:00 - Lots & Lots 11:15 - Oswald 11:40 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 12:05 - Wildlife 12:10 - James the Cat 12:15 Fluffy Gardens 12:30 - My Animal Family 12:45 - Benjamin’s Farm 12:50 - See The Sea 12:55 Mio Mao 13:05 - Slim Pig 13:15 - Monkey See Monkey Do 13:25 - Bob the Builder 13:35 Fireman Sam 13:45 - Thomas and Friends 14:10 Pingu 14:15 - Tiny Planets 14:20 - Pingu 14:25 Barney and Friends 14:55 - Kipper 15:05 Angelina Ballerina 15:20 - Dougie in Disguise 15:30 - Wobblyland 15:35 - Monkey See Monkey Do 15:45 - Pingu 15:50 - Tiny Planets 15:55 Pingu 16:00 - My Animal Family 16:15 Benjamin’s Farm 16:20 - See The Sea 16:25 James the Cat 16:30 - Thomas and Friends 16:45 - Bob the Builder 16:55 - Wobblyland 17:00 Angelina Ballerina 17:53 - Fluffy Gardens 18:00 Slim Pig 18:10 - Pingu 18:15 - Tiny Planets 18:20 - Pingu 18:25 - Oswald 18:50 - Gazoon
07>00 08>00 09>00 10>00 12>00
19:00 - Angelina Ballerina 19:15 - Thomas and Friends 19:30 - Bob the Builder 19:40 - Fireman Sam 19:50 - Barney and Friends 20:20 - Pingu 20:30 - Monkey See Monkey Do 20:40 - Tiny Planets 20:45 - Tork 21:00 - Monkey See Monkey Do 21:10 - See The Sea 21:15 - My Animal Family 21:30 - Benjamin’s Farm 21:35 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Thomas and Friends 22:25 - Bob the Builder 22:35 - Fireman Sam Disney Channel 08:05 - Shake It Up 08:30 - Jessie 08:50 - Teen Beach Movie 08:55 - Austin and Ally 09:15 A.N.T. Farm 09:35 - Teen Beach Movie 09:40 The Incredibles (U) 11:30 - Cars Toons 11:35 Good Luck Charlie 12:00 - Dog with a Blog 12:25 - Austin and Ally 12:45 - That’s So Raven 13:10 - High School Musical 3: Senior Year (U) 14:55 - Shake It Up 15:15 - Dog with a Blog 15:35 - A.N.T. Farm 16:00 - Toy Story 2 (U) 17:30 - A.N.T. Farm 17:55 - Jessie 18:20 - Good Luck Charlie 18:40 - Dog with a Blog 19:05 Shake It Up 19:30 - Austin and Ally 19:50 A.N.T. Farm 20:15 - That’s So Raven 20:40 Good Luck Charlie 21:00 - Shake It Up 21:25 A.N.T. Farm 21:50 - Austin and Ally 22:10 Wizards of Waverly Place.
14>00 14>05 15>00 15>05 18>00 18>10 19>10 19>15 19>45 20>30 21>30 21>35 23>00
NET News Newsbuzz Missjoni Telebejg[ Maratona Moviment :esù fil-Proxxmu NET News (tkompli ) Maratona NET News (tkompli ) Maratona NET News (tkompli ) Maratona Tlug[ tal-Lottu (tkompli ) Maratona NET News (tkompli ) Maratona NET News (tkompli ) Maratona NET News
Sport fuq il-Cable Eurosport 07:00 - US Open Tennis
13:00 - Serie A: Rd 1: Fiorentina v Catania 15:00 - The Championships: Wimbledon 2013: Men's Singles Final:
08:00 World Championship Rowing: Finals (live) 09:45 - UCI World Tour Cycling 10:45 - US Open Tennis 14:00 - UCI Europe Tour Cycling: Stage 2 (live) 16:00 UCI World Tour Cycling: Tour of Spain: Stage 8, Jerez de la Frontera - Estepona Alto Penas Blanca (live) 17:45 - US Open Tennis: Day 6 (live).
Novak Djokovic v Andy Murray 19:00 - Barclays PL: Wk 3: Man. C. v Hull City 21:00 - Serie A: Rd 2: Chievo v Napoli 23:00 Ligue 1: Rd 4: Paris SaintGermain v EA Guingamp 01:00 - Barclays PL: Wk 3: Newcastle Utd v Fulham.
Eurosport 2 07:00 - UCI World Tour Cycling 08:00 - Australian Rules Football: AFL Rd 23 (live) 11:00 - US Open Tennis 12:00 J League Football: Day 24 (live) 14:00 - UCI World Tour Cycling 15:30 - US Open Tennis 17:00 US Open Tennis: Day 6 (live).
GO Sports 8 09:00 - Vincennes Racetrack 11:00 - PGA European Tour: ISPS Handa Wales Open: Day 2 15:00 - Serie A: Rd 1: Fiorentina v Catania 17:00 - The Championships: Wimbledon 2013 - Men's Singles Final:
GO Sports 1 07:00 - Ligue 1: Rd 3: AC Ajaccio v OGC Nice 09:00 - PL World: Programme 10 09:30 Barclays PL: Wk 2: Southampton v Sunderland 11:30 - Serie A: Rd 1: Inter v Genoa 13:30 UEFA Super Cup 2013: Final:
Bayern Munchen v Chelsea 16:00 - Barclays PL: Wk 3: Cardiff City v Everton (live) 18:00 - Serie A: Rd 2: Chievo v Napoli (live) 20:00 - Ligue 1: Rd 4: Stade Rennais v LOSC Lille (live) 22:00 - PGA European Tour: ISPS Handa Wales Open: Day 3 02:00 Trans World Sport.
GO Sports 2 12:45 - PL Match Pack: Wk 3 13:15 - PL Preview: Wk 3. Barclays PL: Wk 3: 13:45 Man. C. v Hull City (live) 16:00 - Newcastle Utd v Fulham (live) 18:30 - Crystal Palace v Sunderland (live) 20:45 - Serie A: Rd 2: Juventus v Lazio (live) 22:45 - Milan Channel. GO Sports 3 14:30 - PGA European Tour: ISPS Handa Wales Open: Day 3 (live) 18:30 - Inter Channel. GO Sports 4 14:00 - Ligue 1: Rd 4: Evian TG v Olympique Lyonnais (live) 16:00 - Barclays PL: Wk 3:
Norwich City v Southampton (live) 18:00 - Juve Channel.
GO Sports 5 16:00 - Barclays PL: Wk 3: West Ham Utd v Stoke City (live) 18:00 - LFC TV. GO Sports 6 17:00 - Ligue 1: Rd 4: Paris Saint-Germain v EA Guingamp (live) 19:00 - MUTV. GO Sports 7 07:00 - Vincennes Racetrack 09:00 - PGA European Tour: ISPS Handa Wales Open: Day 2
Novak Djokovic v Andy Murray 21:00 - Barclays PL: Wk 3: Man. C. v Hull City 23:00 - Serie A: Rd 2: Chievo v Napoli 01:00 Ligue 1: Rd 4: Paris SaintGermain v EA Guingamp. Melita Sports 1 008:00 - Bundesliga: Preview (r) 08:30 - FA Cup (r) 10:35 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:45 - America's Cup: World Series (r) 14:25 - Volleyball
Champions League Magazine The Big Hit (r) 14:55 Bundesliga: Preview (r) 15:30 Bundesliga (live) 17:35 Bundesliga: Highlights (r) 18:30 - Bundesliga (live) 20:35 Bundesliga: Highlights (r) 21:25 - Bundesliga (r) 23:20 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 23:40 Bundesliga (r). Melita Sports 2 12:00 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 12:55 FIFA Beach Soccer WC Qual. (r) 15:35 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 16:05 - FA Cup 18:10 - Swedish
ATG Horse Racing V75 Race Meetings 22:15 - Bundesliga: Highlights (r) 23:05 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 01:10 - America's Cup: World Series (r).
Malta Stars 08:00 - Malta Basketball Association (r) 09:35 - Malta Rugby Football Union (r) 11:10 - Malta Handball Association (r) 12:30 - MFA Futsal League (r) 13:50 - Melita GFA 1st Div. (r) 15:35 - BOV PL (r) 17:50 Malta Basketball Association (r) 19:25 - Malta Rugby Football Union (r) 21:00 - Malta Handball Association (r) 22:20 MFA Futsal League (r) 23:40 Melita GFA 1st Div. (r) 01:25 BOV PL (r).
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
26 Klassifikati G{ALL-KIRI
AVVI}I
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
G[al kull xog[ol
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
Il-Fgura
{ANUT ;did bil-permess Class 4, kantuniera, lest b’kollox livell mat-triq u b’parapett 30” x 10” u sular ie[or isfel id-doppju ta’ fuq b’toilet, cameras e//. Ming[ajr rigal. ?empel 99442591 biex tarah.
TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal-[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal-[adid blinjam, qlug[ ta’ madum talart u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa talkonkos, e//. Xog[ol ta’ ilma.
Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni ta’ xog[ol. B’garanzija ta’ xog[ol filpront. ?emplu 99602436.
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
Tiswijiet
MAGNI tal-[jata. G[al service u tiswijiet fil-pront ta’ magni tal-[jata. ?emplu 99422268 jew 21416705.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
TINKLUDI twaletta bilmera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Pushchair
NEONATO Reverso Sport 3 Wheeler f’kundizzjoni perfetta, kwa]i ;dida. ?emplu 79409398.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Sett ta’ 8 u 10. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (bonnici printing press) – 3 Triq Melita, ilBelt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tattie;, invoices, posters u brochures bil-kulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonnici printingpress.com
JIN{TIE:U Ur;enti
PERSUNA li j#ta[dem di;à b’[inijiet flessibbli u li j#tixtieq j#ta[dem f’impjieg parttime f’canteen bejn is-7 a.m. u s-6 p.m. Ibg[at sms bid-dettalji tieg[ek u l-[inijiet li tista’ ta[dem fihom fuq 99895250.
PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbit[a, dawl, ilma u toilet. Bilpermess Class B. ?emplu 77200983.
VETTURI Ford Mondeo Mk2
TA’ Malta. Mileage baxx f’kundizzjoni tajba [afna. ST200 kit u alloy wheels ori;inali. Dejjem iggaraxxjata. G[andi wkoll [afna parts li jmorru mag[ha. Prezz €3000. ?emplu 99422082.
Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
27
FUTBOL - KING LONG DERBY CUP
Qormi v }ebbu; fit-tieni edizzjoni G[at-tieni sena konsekuttiva, se ter;a’ ssir il-King Long Derby Cup, partita fl-4 ta’ Settembru li ;ej bejn }ebbu; Rangers u Qormi FC bl-g[an li ter;a’ tqum il-pika sportiva li kienet te]isti ]mien ilu bejn dawn i]-]ew; timijiet, kif ukoll b[ala mezz ta’ ghajnuna lejn id-diri;enza ta]-]ew; klabbs li t-tnejn qed juru impenn massimu biex jg[ollu l-livell fil-klabbs rispettivi tag[hom. G[at-tieni sena konsekuttiva dan lavveniment se jkun sponsorjat mill-KING LONG. Pre]enti g[al din ilkonferenza tal-a[barijiet kien hemm il-President ta’ Qormi, Redino Apap, Joe Pace, President ta’ }ebbu; Rangers u l-kow/is rispettivi talklabbs. Min-na[a tieg[u, Apap li qal li b[as-sena li g[addiet, din il-partita bejn dawn i]-
]ew; lokalitajiet kbar u ;irien, g[andha ter;a’ tqanqal interess kbir fi]]ew; klabs u tressaq aktar nies lejn i]-]ew; klabbs. Rigward il-log[ba nnifisha Apap qal li din is-sena llog[ba g[andha tkun aktar bilan/jata wara li t-tim Zebbu;i kiseb il-Promozzjoni g[all-Ewwel Divi]joni. Min-na[a tieg[u, Joe Pace, President ta’ }ebbu; Rangers qal li wara li l-klabb kiseb ilpromozzjoni g[all-Ewwel Divi]joni, id-diri;enza talklabb g[amlet dak kollu possibnli biex l-iskwadra tkun imsa[[a b’tali mod li jidher li se jkun hemm skwadra kompetittiva [afna b’aspirazzjonijiet po]ittivi g[all-ista;un li ;ej. Fl-a[[ar nett tkellmu wkoll i]-]ew; kow/is tat-timijiet rispettivi, Tommaso Volpi ta’ Qormi u Jesmond Zammit ta’ }ebbu; Rangers. It-tnejn li hum qablu li
log[biet ta’ din ix-xorta jservu biex jin]amm g[addej ir-ritmu ta’ log[ob f’perjodu fejn il-Premier League ikun jinsab wieqaf u e]attament qabel ma jing[ata bidu g[allista;un kompetittiv talEwwel Divi]joni. L-attività se ssir fil-Victor Tedesco Stadium nhar lErbg[a , 4 ta’ Settembru u llog[ob bejn id-diversi timijiet tan-nurseries ta]-]ew; na[at sa jibda fis-6 p.m. Il-loghba nnifisha bejn }ebbu; u Qormi tibda fis7.30 p.m. u l-prezz talentratura se jkun ta’ [ames ewro g[all-kbar u 1 euro g[at-tfal ta[t il-15-il-sena. Ilbiljetti jistg[u jinkisbu millka]ini rispettivi jew inkella billi wie[ed jikkuntattja lirrappre]entanti ta]-]ew; na[at. Partitarji ta’ }ebbu; i/emplu fuq in-numru 79269145 u dawk ta’ Qormi j/emplu fuq 98110396.
Il-Presidenti ta’ Qormi u }ebbu;, Redino Apap u Joe Pace flimkien mal-kow/is rispettivi Tommaso Volpi u Jesmond Zammit
ATLETIKA
Su//ess g[al Galea f’Cernobbio
Dan l-a[[ar saret il-pre]entazzjoni ta’ kull xahar g[all-Marindex Atleta tax-xahar minn Sport Press Malta g[al dawk l-isportivi li spikkaw b’mod partikulari matul ix-xahar ta’ Lulju. G[ax-xahar li g[adda ntag[]lu l-boxer Billy Corito (xellug) kif ukoll Anton Cuschieri (lemin) li jikkompeti fil-pool. Il-pre]entazzjoni saret mill-Assistent Segretarju ta’ Sport Press Malta, Mirana Agius Silvio kif ukoll minn Christian Micallef, membru fi [dan l-istess g[aqda ta’ ;urnalisti sportivi
I/-champion nazzjonali tatTriathlon, Keith Galea, kellu wirja mill-aqwa fil-Garmin Trio Triathlon li saret f’Cernebbio, fil-provin/ja ta’ Como, fejn spi//a fit-tieni post fil-kategorija tieg[u. G[al din it-tellieqa [adu sehem l-aqwa atleti li hemm fl-Italja. L-atleti kellhom itellqu fi s[ana kbira u dan ikompli jenfasizza kemm issu//ess ta’ Galea kien wie[ed importanti. Galea g[amel l-g[awma ta’ 1.5km f’[in ta’ 23 minuta u 22 sekonda u minn hawn wie[ed di;à kellu indikazzjoni li Galea kien se jmur tajjeb. It-tieni fa]i tattellieqa kienet rotta bir-rota ta’ 40km. L-atleti kellhom jaqdfu minn Cernebbio salvilla;; ta’ Mennaggio g[al darbtejn. Galea g[amel din irrotta f’[in ta’ sieg[a u ]ew;
minuti. Fl-a[[ar Galea ;era 10km f’[in ta’ 40 minuta u 20 sekonda biex b’hekk spi//a ttellieqa kollha f’[in ta’ sag[tejn u tmien minuti. Filklassifika overall Galea spi//a fit-22 po]izzjoni minn total ta’ 800 parte/ipant. Filkategorija tieg[u Galea spi//a fit-tieni post. F’kummenti li ta wara lkompetizzjoni Galea esprima li kien ferm sodisfatt bil-wirja tieg[u, spe/jalment g[ax mar tajjeb kontra avversarji Taljani. Meta irritorna lura Malta, Galea [a sehem fl-a[[ar tellieqa fil-ba[ar miftu[ li jorganizza l-klabb ta’ B’Kara St. Joseph. Din it-tellieqa filba[ar kienet fuq rotta ta’ erba’ kilometri u Galea spi//a fit-tielet post fil-klassifika overall.
IN-NAZZJON Is-Sibt 31 ta’ Awwissu, 2013
28 Sport WATERPOLO
Exiles jag[lqu l-ista;un bl-ewwel reb[a ...Valletta Champions tal-Ewwel Divi]joni minn Stewart Said
Sirens Ritter Sport............11 Exiles Ferretti....................15 (3-3),(2-5),(3-3),(3-4) Fl-a[[ar partita talKampjonat, Exiles Ferretti kisbu l-ewwel punti u lewwel reb[a meta f’partita bilan/jata g[elbu lil Sirens Ritter Sport 15-11. G[al Exiles dan kien sta;un diffi/li i]da ;abru l-[idma ta’ sena s[i[a fl-a[[ar partita bi premju g[all-isforzi tag[hom. Sirens b[al Exiles kellhom sta;un diffi/li kontra l-qawwa tat-timijiet l-o[ra i]da wara li reb[u darbtejn lil Exiles, fallew din id-darba biex spi//aw il-kampjonat b’sitt punti. L-ewwel sessjoni ntemmet f’parita’ ta’ 3-3 bi]-]ew; timijiet jippruvaw jie[du vanta;; kmieni. Exiles [adu vanta;; tajjeb fit-tieni sessjoni meta reb[u s-sessjoni u marru tliet gowls vanta;;. It-tielet sessjoni spi//at f’parita’ wkoll i]da g[alkemm baqg[u j]ommu lvanta;;, tilfu lil Aleksandar Radovic wara li tke//a bi tliet fawls. Exiles g[alqu l-partita lejn l-a[[ar tliet minuti meta Sirens dehru li setg[u jirkupraw, i]da ]ew; gowls ta’ Peter Borg g[alqu lpartita.
Kif Jinsabu Premier San :iljan Neptunes Sliema Sirens Exiles
1 Divi]joni
L R D T F K Pti
11 10 11 9 12 7 12 2 12 1
0 1 159 132 0 2 169 91 0 5 155 127 0 10 117 180 0 11 105 163
30 27 21 6 3
L R D T F K Pti
Valletta 12 11 0 1 177 99 Marsacala 12 7 1 4 142 129 Otters 11 4 3 4 108 130 Ta’ Xbiex 12 3 1 8 147 170 Marsaxlokk 11 1 1 9 111 157
33 22 15 10 4
Sirens: A. Grech, Z. Mizzi (2), I. Riolo, J. Napier, A. Babay (4), A. Njegovan (2), J. Borg, D. Cutajar (2), A. Zarb Cousin, A. Attard (1), S. Micallef, G. Debono, J. Cremona Exiles: I. Bugeja, J. Rizzo Naudi (1), S.Vassallo (1), D. Pace Lupi, N. Portelli, A. Radovic (3), J. Spiteri Staines (2), V. Cupic (5), L. Borg, P. Borg (3), S. Galea Pace, D. Borg, K. Lanzon Referees: Maurizio De Chiara,
Peter Balzan
Reb[a kbira Ta’ Xbiex Amigos.............13 Valletta United..................22 (0-6),(5-5),(5-3),(3-8) Valletta United g[alqu lista;un bit-tielet trofew meta fl-a[[ar partita tal-kampjonat
Azzjoni mill-partita ta’ :unju li g[adda bejn Sirens u Exiles
g[elbu lil Ta’ Xbiex Amigos 22-13. L-ista;un ta’ Valletta kien wie[ed brillanti bir-reb[ tat-tliet tazzi, telfa wa[da biss fil-kampjonat, l-a[jar attakk u difi]a u bl-aqwa skwadra li kien hemm fl-Ewwel Divi]joni. Ta’ Xbiex kellhom kampjonat im[allat meta kellhom wirjiet tajbin i]da ma kinux konsistenti matul lista;un g[al fatt ukoll li kellhom bankina qasira. Valletta kellhom lil Clint Debono nieqes filwaqt li Ta’ Xbiex kellhom lil l-aqwa skorer tag[hom Yuri Szeles u Sebastian Cini u Philip Paris neqsin.
Il-partita intlag[bet biss g[al formalita’ b’ Valletta jie[du vanta;; kmieni meta reb[u l-ewwel sessjoni 6-0. Il-Beltin fit-tieni sessjoni naqqsu r-ritmu u Ta’ Xbiex [adu vanta;; meta skurjaw [ames darbiet biex it-tieni sessjoni spi//at f’parita’. Ta’ Xbiex sa[ansitra reb[u t-tielet sessjoni biex g[amlu liskor rispettabli u naqqsu ddistakk g[al erba’ gowls. I]da Valletta re;g[u g[ollew illivell fl-a[[ar sessjoni meta skorjaw tmien gowls o[ra biex reb[u l-partita b’vanta;; komdu g[al skor finali ta’ 2213.
Fl-a[[ar tal-partita Peter Perotti Chief Officer tal-BOV u Joe Caruana Curran President tal-ASA ppre]entaw it-trofew lill-kaptin ta’ Valletta Simon Cachia. Ta’ Xbiex: L. Borg, L. Pace,
And. Galea (1), Ant. Galea (1), M. Asciak (1), K. Galea, M. Paris, P. Markoch (3), R. Attard, O. Zammit (6), C. Pace (1) Valletta: R. Sciortino, S. Meli (2), R. Calleja (2), M. Korolija (3), N. Bonello Ghio, S. Cachia (1), M. Cordina (1), C. Zammit (4), J.C. Farrugia (1), R. Scerri (2), A. Arrigo (1), D. Filipovic (5), Z. Sciberras Referees: Ronnie Spiteri, Peter Giordano
UEFA U-21
TRASFERIMENTI
Chelsea jakkwistaw lil Samuel Eto’o
Farrugia j[abbar l-iskwadra g[al-log[ob ta’ kwalifikazzjoni
Chelsea [abbru li akkwistaw lill-attakkant ta’ Anzhi Samuel Eto’o. Eto’o, li g[andu 32 sena, iffirma kuntratt ta’ sena mal-Blues u g[at-tieni darba filkarriera tieg[u se jkun qed ja[dem mal-kow/ Jose Mourinho. Fl-2010 Eto’o kien wie[ed mill-aktar plejers strumentali fir-reb[ tat-Treble ta’ Inter li kienu mmexxija mill-istess Mourinho. “Ninsab kuntent li ffirmajt ma’ dan il-klabb u fl-istess [in anzju] biex nibda nilg[ab. Ma kinitx de/i]joni diffi/li biex g[a]ilt lil Chelsea. Kont naf li xi kwalitajiet g[andu ttim u naf b’liema mod ja[dem Jose Mourinho,” qal l-attakkant mill-Kamerun flewwel kummenti tieg[u. FLAMINI – Plejer ie[or li se jer;a’ ja[dem ma’ kow/ li di;à [adem mieg[u hu l-midfielder Fran/i] Mathieu Flamini. Dan tala[[ar [alla lil Milan u se jer;a’ jilg[ab ma’ Arsenal, [ames snin wara li kien [alla l-klabb ta’ Londra. G[al Flamini din se tkun ittieni darba li se jkun qed ja[dem mal-manager Arsene Wenger.
Il-kow/ nazzjonali tat-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t il-21 sena, Ray Farrugia, [abbar liskwadra provi]jorja g[allpartiti de/i]ivi li se jintlag[bu f’Settembru. Fil-5 ta’ Settembru Malta tilg[ab barra minn darha kontra t-Turkija filwaqt li fl-10 ta’ Settembru l-Maltin jer;g[u jilag[bu barra minn darhom, din iddarba kontra l-Gre/ja
Samuel Eto’o
MATRI – Milan [abbru li akkwistaw lill-attakkant Matri ming[and Juventus g[as-somma ta’ madwar 11-il miljun ewro. Matri hu fil-fatt prodott talakkademja ta’ Milan u wara li kienu silfuh lil diversi klabbs, Matri nbieg[ lil Cagliari fl-2007. Matri, li g[andu 29 sena, se jimla lpost vojt li [alla Pazzini li ;ie operat fi rkopptu u se jdum barra sa Mejju. KAKA - Il-playmaker ta’ Real Madrid Kaka qal li jrid jitlaq lill-klabb Madrilen u kollox qed jindika li dan jista’ jirritorna ma’ Milan. Kaka qal li jemmen li jekk jitlaq lil Real din tkun la[jar soluzzjoni kemm g[alih kif ukoll g[al Real. Kaka, li g[andu 31 sena, kien [alla lil Milan fl-2009 g[as-somma ta’ 65 miljun ewro.
L-iskwadra: Goalkeepers: Jurgen Borg
(Hibs), Yenz Cini (Valletta), Difensuri: Sacha Borg (Floriana), Ryan Camenzuli (Birkirkara), Louis John Cutajar (Naxxar), Christian Grech (Pietà), Zach Muscat (Birkirkara), Jurgen Pisani (Pietà), Matthew Tabone (Hibs), Midfielders: Johann
Bezzina (Hibs), Clyde Borg (Floriana), Brooke Farrugia (Floriana), Bjorn Kristensen (Hibs), Brandon Muscat (Hibs), Ryan Scicluna (Birkirkara), Daniel Zerafa (Birkirkara), Attakkanti: Daren Falzon (Naxxar), Jean Paul Farrugia (Hibs), Lydon Micallef (Balzan), Steve Pisani (Floriana).
TAZZA TAD-DINJA 2014
Penev i[abbar l-iskwadra g[al kontra l-Italja u Malta Il-kow/ nazzjonali talBulgarija Lubaslov Penev [abbar l-iskwadra g[allpartiti mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni g[at-Tazza tad-Dinja kontra l-Italja u Malta. Fis-6 ta’ Settembru lBulgarija tilg[ab kontra lItalja u erbat ijiem wara tilg[ab kontra Malta f’Ta’ Qali.
L-iskwadra: Goalkeepers: Nikolay
Mihaylov (Hellas Verona), Vladislav Stoyanov (Ludogorets), Georgi
Kitanov (Cherno More Varna) Difensuri: Ivan Ivanov (Basel), Petar Zanev (Akmar Perm), Yordan Minev (Ludogorets), Radoslav Dimitrov (Slavia Sofia), Yordan Hristov (Botev Plovdiv), Nikolay Bodurov (Litex Lovech), Iliya Milanov (Litex Lovech), Alexander Alexandrov (Cherno More Varna), Veselin Minev (Botev Plovdiv) Midfielders: Stanislav Manolev (PSV Eindhoven),
Georgi Milanov (CSKA Moscow), Aleksandar Tonev (Aston Villa), Vladimir Gadzhev (Levski Sofia), Georgi Iliev (Cherno More Varna), Svetoslav Dyakov (Ludogorets), Hristo Zlatinski (Ludogorets) Attakkanti: Ivelin Popov (Kuban Krasnodar), Spas Delev (Las Palmas), Dimitar Rangelov (Luzern), Todor Nedelev (Botev Plovdiv), Emil Gargorov (CSKA Sofia), Ventsislav Hristov (Beroe Stara Zagora)
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Sport 29 FUTBOL FIR-RENJU UNIT
I/-champions Man Utd jilag[bu f’Anfield Il-Programm
Premiership Ingli] Illum
Man City v Hull Cardiff v Everton Newcastle v Fulham Norwich v Southampton West Ham v Stoke Crystal Palace v Sunderland
G[ada
Liverpool v Man Utd West Brom v Swansea Arsenal v Tottenham
The Championship Illum
Leeds v QPR Barnsley v Huddersfield Birmingham v Ipswich Blackburn v Bolton Blackpool v Watford Brighton v Millwall Charlton v Leicester Derby v Burnley Doncaster v Bournemouth Middlesbrough v Sheff Wed Wigan v Nottm Forest Yeovil v Reading
League One Illum
Brentford v Carlisle Colchester v Leyton Orient Gillingham v Bristol City Notts County v Rotherham Oldham v Tranmere Peterborough v Crawley Port vale v Wolves Sheff Utd v MK Dons Shrewsbury v Coventry Stevenage v Bradford Swindon v Crewe Walsall v Preston
League Two Illum
Wimbledon v Fleetwood Bristol Rovers v Northampton Bury v Cheltenham Exeter v York Mansfield v Dag & Red Morecambe v Plymouth Oxford Utd v Rochdale Portsmouth v Chesterfield Scunthorpe v Newport Torquay v Hartlepool Wycombe v Southend
Premier Sko//i] Illum
Dundee Utd v Celtic Aberdeen v St Johnstone Hibernian v Ross County Inverness CT v Hearts St Mirren v Partick Thistle Motherwell v Kilmarnock
Championship Illum
Cowdenbeath v Dumbarton Falkirk v Hamilton Morton v Raith Rovers Queen of Sth v Alloa
I Div Illum
Arbroath v Brechin Ayr v Airdrieonians Dunfermline v Stranraer Forfar v Stenhousemuir Rangers v East Fife
II Div Illum
Albion v Montrose Berwick v Annan Athletic East Stirling v Peterhead Elgin v Clyde Queen’s Park v Stirling
Fi tmiem il-;img[a jitkompla lkampjonat Ingli] u l-aktar log[ba mistennija se tkun dik ta’ g[ada bejn Liverpool u Man Utd f’Anfield. B[alissa Liverpool g[addejjin minn forma millaqwa hekk kif reb[u l-ewwel ]ew; partiti minn daqstant log[biet filwaqt li Man Utd, matul il-;img[a, waqg[u l-ewwel punti meta ;ew draw kontra Chelsea. B[alissa Liverpool g[andhom sitt punti wara li g[elbu lil Stoke u lil Aston Villa filwaqt li Man Utd, wara li g[elbu lil Swansea fl-ewwel ;urnata ;ew draw 0-0 kontra Chelsea f’Old Trafford. Minkejja li ;ew draw kontra l-Blues, wie[ed jista’ jg[id li r-Red Devils kienu kemxejn a[jar minn Chelsea. Il-{add wie[ed irid jara b’liema attakkanti se jibda fuq quddiem ilmanager David Moyes wara li matul il;img[a Wayne Rooney kellu log[ba mill-aqwa kontra Chelsea fejn prattikament lag[ab f’kull po]izzjoni. Min-na[a tag[om Liverpool s’issa mhux biss reb[u ]-]ew; log[biet tag[hom imma rnexxielhom ukoll jo[or;u bi cleansheet mi]-]ew; log[biet. :img[a ilu kien l-attakkant Daniel Sturridge li skurja l-uniku gowl kontra Villa u l-istess plejer, matul il-;img[a skurja ]ew; gowls fir-reb[a ta’ 4-2 li kisbu Liverpool f’konfront mill-Capital One Cup kontra Notts County. Ta’ min wie[ed jiftakar li Liverpool g[adhom ma jistg[ux jag[mlu u]u mill-attakkant Luis Suarez li g[adu qed jiskonta 10 log[biet
Daniel Sturridge ta’ Liverpool jiskorja kontra Aston Villa. G[ada, dan se jkun theddida g[ad-difi]a ta’ Man Utd
ta’ sospensjoni, anke jekk xorta wa[da dan jidher li se j[alli lill-klabb sa tmiem dan ix-xahar. Iridu jwettqu reazzjoni
Man City iridu jwettqu reazzjoni meta llum jilag[bu kontra t-tim neo-promoss ta’ Hull. Is-Citizens tilfu 3-2 barra minn darhom kontra Cardiff u ]gur li din kienet sorpri]a kbira, spe/jalment meta wie[ed iqis li dawn kienu marru filvanta;; b’gowl ta’ Dzeko. Man City ma g[alqux il-log[ba u sfaw vittimi ta’
rimonta ispirata mill-attakkant Campbell li skurja ]ew; gowls. It-tim ta’ Pellegrini kien beda l-impenji tieg[u fil-kampjonat b’reb[a ta’ 4-0 kontra Newcastle. Hull, wara li tilfu lewwel log[ba 2-0 kontra Chelsea, ;img[a ilu ;abru l-ewwel tliet punti meta reb[u 1-0 kontra Norwich. Intant, log[ba o[ra li tispikka nhar il{add se tkun dik bejn ir-rivali Arsenal u Tottenham, log[ba li se tintlag[ab flEmirates Stadium. Arsenal sena ilu kienu g[addew g[a/-Champions League u kienu fil-fatt Tottenham li kellhom jibqg[u barra mill-kompetizzjoni. Dawn i]-]ew; timijiet, b[alissa g[addejjin minn vena tajba. Arsenal, li bdew [a]in fil-kampjonat, irkupraw u g[elbu darbtejn lil Fenerbahce fil-play-offs ta/Champions League kif ukoll g[elbu lil Fulham 3-1 barra minn darhom. Tottenham s’issa reb[u ]-]ew; partiti tag[hom fil-kampjonat kif ukoll ibbukkjaw post g[all-fa]i tal-gruppi talEuropa League. Fil-kampjonat Tottenham g[adhom ma qalg[ux gowl filwaqt li l-protagonist assolut kien lakkwist il-;did Soldado li skurja l-gowls tar-reb[a fi]-]ew; log[biet. Fi tmiem il-;img[a Chelsea mhumiex impenjati min[abba li lbiera[ dawn lag[bu fil-finali tal-UEFA Super Cup kontra Bayern. Attwalment Chelsea huma leaders b’seba’ punti imma b’log[ba aktar minn kul[add barra Aston Villa.
FUTBOL TALJAN
Juventus jer;g[u jilag[bu kontra Lazio Illejla, i/-champions Juventus jilag[bu kontra Lazio g[at-tieni darba fi ftit ;img[at wara li dawn kienu g[elbuhom 4-0 fil-finali tasSuper Cup Taljana flOlimpico ta’ Ruma. Dakinhar, il-Bianconeri kienu taw sinjal li g[adhom l-aqwa tim fl-Italja meta skurjaw erba’ gowls kontra Lazio, tim li s-sena li g[addiet kien reba[ il-Coppa Italia. Illejla Juventus g[andhom il-vanta;; li se jkunu qed jilag[bu f’Turin u dan se jkompli jag[milha diffi/li g[at-tim ta’ Petkovic biex jie[u l-punti kontra Juventus li issa ilhom madwar 500 jum fil-qu//ata tal-klassifika Taljana. :img[a ilu Juventus reb[u 1-0 barra minn darhom kontra Sampdoria u l-awtur tal-uniku gowl kien Carlos Tevez, lakkwist il-;did li skurja wkoll wie[ed mill-erba’ gowls kontra Lazio. Lazio, wara ttelfa kontra Juventus, bdew limpenji tag[hom filkampjonat b’reb[a ta’ 2-1 kontra Udinese. Lazio se jippruvaw jirrepetu s-su//ess li kellhom sena ilu kontra Juventus meta eliminawhom mill-Coppa Italia. Illejla wkoll Napoli jilag[bu barra minn darhom kontra Chievo. Napoli bdew
l-impenji tag[hom b’reb[a ta’ 3-0 kontra Bologna u minbarra t-tliet gowls li skurjaw Napoli offrew futbol mill-aqwa. Wie[ed irid jara jekk kontra Chievo hux se jilg[ab lill-attakkant il-;did tag[hom Higuain wara li dan waqa’ u qasam rasu waqt li kien qed jg[um. Chievo spi//aw fi draw ta’ ming[ajr gowls barra minn darhom kontra Parma u wie[ed jista’ jg[id li Napoli, fuq il-karta se jibdew favoriti li jie[du t-tliet punti. G[ada jid[lu fl-azzjoni Inter u dawn jittamaw li kontra Catania jkomplu minn fejn [allew ;img[a ilu meta f’San Siro kienu reb[u 2-0 kontra Genoa. It-tim li din is-sena hu mmexxi minn Walter Mazzarri kellu jistenna sa kwarta mit-tmiem biex skurja ]-]ew; gowls u issa jilg[ab fi grawnd diffi/li fi Sqallija. Dawn tal-a[[ar tilfu 2-1 barra minn darhom kontra Fiorentina fl-ewwel log[ba tal-kampjonat. G[ada Roma jilag[bu kontra Verona, tim li se jkun ;ej minn reb[a ta’ 2-1 kontra Milan. Roma reb[u l-ewwel log[ba 2-0 barra minn darhom kontra Livorno. Kemm Roma kif ukoll Verona se jkollhom il-moral g[oli imma r-Romanisti se
jkollhom il-vanta;; li se jkunu qed jilag[bu f’darhom. Verona kellhom log[ba mill-aqwa kontra r-Rossoneri u wara li kienu 1-0 minn ta[t, skurjaw tnejn u [adu t-tliet punti. L-eroj ta’ ;img[a ilu kien l-attakkant veteran Luca Toni li skurja ]-]ew; gowls. Fiorentina, immexxija minn Vincenzo Montella, se jkunu qed ifittxu t-tieni reb[a meta g[ada jilag[bu barra minn darhom kontra Genoa. Flewwel log[ba l-Viola reb[u kontra Catania u issa jilag[bu kontra Genoa, tim li se jfittex li ji;bor l-ewwel punti wara li tilef kontra Inter. Udinese, g[ada jridu jwettqu reazzjoni kontra Parma wara li ;img[a ilu tilfu kontra Lazio u matul il-;img[a nqalg[u filplay-offs tal-Europa League. G[ada Milan jilag[bu lewwel log[ba tag[hom f’San Siro f’dan il-kampjonat meta jaffrontaw lil Cagliari. It-tim ta’ Massimiliano Allegri jrid iwettaq reazzjoni wara li ;img[a ilu tilef 2-1 kontra Verona. Parti minn din irreazzjoni di;à waslet hekk kif ir-Rossoneri, matul il-;img[a bbukkjaw post fil-fa]i talgruppi ta/-Champions League, meta fil-play-offs eliminaw lil PSV. Fit-tieni leg Milan kellhom log[ba mill-aqwa u kienu ferm a[jar milli kienu f’Verona.
Balotelli, li ddi]appunta bilkbir kontra t-tim neopromoss, skurja kontra PSV u dan hu mistenni jibda malewwel 11. Plejer ie[or li hu mistenni jibda kontra Cagliari hu l-midfielder Boateng li skurja tnejn kontra PSV. Cagliari, min-na[a tag[hom se jittamaw li g[at-tieni log[ba konsekuttiva f’dan ilkampjonat ji;bru l-punti. Ittim ta’ Sardinja beda limpenji tieg[u b’reb[a ta’ 2-1 kontra Atalanta. Il-Programm
Serie A Illum
Chievo v Napoli Juventus v Lazio
G[ada
Atalanta v Torino Bologna v Sampdoria Catania v Inter Genoa v Fiorentina Milan v Cagliari Roma v Verona Sassuolo v Livorno Udinese v Parma
Serie B
Bari v Brescia Carpi v Padova Cittadella v Ternana Crotone v Cesena Juve Stabia v Spezia Lanciano v Reggina Latina v Avellino Novara v Siena Palermo v Empoli Trapani v Pescara Varese v Modena
IN-NAZZJON Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
Sport 31 KAMPJONAT BOV PREMIER
Hibs mistennija jiddefendu l-ewwel post Bejn illum u g[ada jitkompla l-Kampjonat BOV Premier u l-leaders Hibernians li qeg[din wa[idhom fil-qu//ata b’sitt punti mistennija jiddefendu lewwel post qabel ma lkampjonat jieqaf min[abba limpenji tat-tim nazzjonali Malti, meta dawn jilag[bu kontra t-tim neo-promoss ta’ Vittoriosa. Il-loghba bejn Hibs u Vittoriosa tintlaghab illejla fil-Victor Tedesco Stadium. Fl-ewwel log[ba talkampjonat il-Pawlisti kellhom jistennew sal-a[[ar sekondi biex [adu reb[a minima ta’ 10 kontra Tarxien Rainbows filwaqt li gimg[a ilu wettqu rimonta mill-aqwa meta g[elbu lil Valletta 3-2 wara li kienu ]ew; gowls minn ta[t. Ta’ min jinnota i]da li Hibernians approfittaw millfatt li fil-bidu tat-tieni taqsima tke//a Dos Santos ta’ Valletta. Player li spikka f’dawn i]-]ew; partiti kien Edison Luis dos Santos ‘Tarabai’ u dan, illum jista’ p[roprju jsib ix-xibka kontra l-eks tim tieg[u, Vittoriosa. Minn na[a tag[hom, Vittoriosa s’issa ;abru punt meta fl-ewwel jum talkampjonat ;ew draw 2-2 kontra Balzan. :img[a ilu dawn tilfu 2-0 kontra Mosta u ]gur li se tkun diffi/li g[alihom biex jie[du xi punti kontra r-rebbie[a tal-U*BET FA Trophy. Ifittxu l-ewwel reb[a tal-kampjonat kontra r-rivali
Anke jekk se tkun [a;a diffi/li, illejla, Floriana ]gur li se jkunu qed jippruvaw ifittxu l-ewwel reb[a talkampjonat kontra r-rivali Valletta. Dan l-ista;un
Illum Ta’ Qali 6.30pm
Sliema W vs Naxxar L 8.30pm Valletta vs Floriana
Victor Tedesco Stadium 6.30pm Vittoriosa vs Hibernians 8.45pm Birkirkara vs Balzan G[ada Ta’ Qali 6.30pm
Rabat Ajax vs Mosta 8.30pm Tarxien Rainbows vs Qormi Floriana bdew b’sitt punti mnaqqsa u dan ifisser li lGreens huma ta[t pressjoni biex ji;bru kemm jista’ jkun punti. Fl-ewwel log[ba, anke jekk iddominaw g[al [in twil, dawn [adu biss draw kontra Naxxar filwaqt li ;img[a ilu tilfu 2-1 kontra Tarxien. Dan ir-ri]ultat kompla jikkomplika l-[ajja lil Floriana li g[andhom [ames punti inqas miz-0. Floriana jittamaw li japprofittaw millfatt li l-avversarji se jkollhom lill-attakant Dos Santos u lil Edmond Agius neqsin. Agius kien tke//a fl-ewwel log[ba kontra Mosta u ;ie sospi] ]ew; log[biet filwaqt li Dos Santos tke//a ;img[a ilu kontra Hibs. It-tke//ija ta’ Dos Santos [alliet effett negattiv fuq Valletta li spi//aw tilfu l-log[ba u issa g[andhom tliet punti. Dos Santos mhux biss se jitlef illog[ba kontra Floriana imma anke dik kontra Qormi. Intant, qabel il-log[ba bejn Valletta u Floriana, f’Ta’ Qali, tintlag[ab il-log[ba bejn Sliema Wanderers u Naxxar
Vittoriosa se jkollhom bi//a xog[ol iebsa biex jie[du l-punti kontra Hibs
Lions. Wie[ed jista’ jg[id li dawn i]-]ew; timijiet kellhom bidu po]ittiv dan lista;un. Sliema reb[u 4-0 flewwel log[ba kontra Qormi u ;ew draw 1-1 fit-tieni log[ba kontra /-champions B’Kara. Ta’ min jinnota li s-Slimi]i kienu qed jitilfu sa 20 minuta mit-tmiem u salvaw punt. Min-na[a tag[hom Naxxar ;ew draw fl-ewwel log[ba kontra Floriana filwaqt li ;img[a ilu reb[u 2-1 kontra Qormi. Naxxar, tim neopromoss b[alissa qieg[ed fil[ames post filwaqt li Sliema qeg[din b’erba’ punti u minkejja li g[adu jibda lkampjonat ]gur li ma jridux iwaqqg[u punti jekk iridu jibqg[u vi/in ta’ Hibernians. Thiago Lopes de Souza ta’ Naxxar se jkun sospi] min[abba li /-/ertifikat mediku li ippre]enta lill-MFA ma kienx validu. I/-champions jid[lu fl-azzjoni Illejla fil-Victor Tedesco
Stadium i/-champions B’Kara jilag[bu kontra Balzan. It-tim ta’ Pawlu Zammit waqqa` lewwel punti fid-draw ta’ 1-1 kontra Sliema u llum ilKarkari]i se jkunu qed ifittxu li jirritornaw g[ar-reb[. Fl-ewwel log[ba dawn kienu reb[u 2-1 kontra Rabat u dakinhar i]-]ew; gowls kien skurjahom l-attakkant Frank Temile. Dan tal-a[[ar, [ass u;ig[ f’siequ waqt sesjoni ta’ ta[ri; ;img[a ilu u kien g[alhekk li tilef illog[ba kontra Sliema. Dan hu mistenni jirritorna kontra Balzan u bla dubju se jkun ritorn importanti fit-tim ta’ Zammit. Player ie[or li se jkun qed jirritorna fit-tim hu ddifensur internazzjonali Malti Edward Herrera. Dan tala[[ar kien sospi] kontra Sliema min[abba li //ertifikat mediku li ippre]enta lil-MFA ma kienx validu. Min-na[a tag[hom Balzan se jer;a’ jkolhom lil Aaron
Agius nieqes. Dan tke//a flewwel log[a kontra Vittoriosa u kien ;ie sospi] ]ew; log[biet kif ukoll tne[[ietlu l-faxxa ta’ captain tat-tim. Il-{add Rabat jilag[bu kontra Mosta u Tarxien jiltaqg[u kontra Qormi. Mosta jibdew b[ala l-favoriti li jie[du t-tliet punti kontra Rabat, tim li g[adu ma ;abar l-ebda punt wara ]ew; partiti. Sta;un ilu Rabat kienu tilfu [afna punti flewwel fa]i tal-kampjonat u kien biss fit-tieni fa]i fejn ;abru l-punti li kelhom b]onn biex isalvaw fl-ewwel sta;un tag[hom fil-Premier. Tim li s’issa iddi]appunta bil-kbir hu dak ta’ Qormi u g[ada dan g[andu log[ba impenjattiva o[ra kontra Tarxien, tim li tilef log[ba u reba[ l-o[ra. Minkejja t-telfa kontra Hibs, ir-Rainbows dakinhar ma kienu jisirqu xejn li kieku [adu draw u fuq il-karta huma Tarxien li jibdew favoriti kontra Qormi.
EUROPA LEAGUE
Seville u Tottenham jippruvaw jirb[uha g[at-tielet darba Seville u Tottenham, ]ew; timijiet li se jkunu qed jippruvaw jirb[u lEuropa League g[at-tielet darba huma tnejn fost it-48 tim li mid-19 ta’ Settembru se jibdew jilag[bu filfa]i tal-gruppi ta’ din ilkompetizzjoni. It-tim ta’ Andres Villas-Boas se jilg[ab fi Grupp K kontra Anzhi tarRussja, kontra Sheriff tal-Moldova u kontra Tromso tan-Norve;ja. Dawn tal-a[[ar t[allew jilag[bu f’din ilkompetizzjoni wara li Besiktas kienu sospi]i min[abba korruzzjoni. Seville, rebbie[a ta’ din ilkompetizzjoni fl-2006 u fl-2007 se jilag[bu fi Grupp { kontra l:ermani]i Freiburg, Estoril talPortugall u Slovan Liberec tarRepubblika ?eka. Fi Grupp A Swansea se jilag[bu
kontra l-;ganti Spanjoli Valencia, St Gallen tal-I]vizzera u kontra Kuban Krasnodar tar-Russja. Wigan, tim li jilg[ab f’The Championship se jilg[ab fi Grupp D kontra Rubin Kazan, tim Russu li g[andu esperjenza vasta fl-Ewropa, Maribor tal-iSlovenja u Waregem tal-Bel;ju. Ta min jiftakar li Wigan da[lu f’din il-kompetizzjoni b[ala rrebbie[a tal-FA Cup. Fi Grupp F se jkunu APOEL Nicosia li jie[du post il-klabb ta’ Fenerbahce, klabb Tork li ;ie sospi] mill-kompetizzjoni min[abba korruzzjoni. It-tim ?iprijott se jilg[ab kontra Bordeaux ta’ Franza, Frankfurt tal-:ermanja u Maccabi Tel Aviv tal-I]rael. Il-log[ob tal-fa]i tal-gruppi jibda fid-19 ta’ Settembru u jintemm fit-12
ta’ Di/embru. Il-finali se ssir fl-14 ta’ Mejju fil-Juventus Stadium f’Turin.
Grupp F
Bordeaux, APOEL Nicosia, Eintracht Frankfurt, Maccabi Tel Aviv
Grupp :
Grupp A
Dynamo Kiev, Genk, Rapid Vienna, Thun
Grupp B
Sevilla, Freiburg, Estoril, Slovan Liberec
Grupp ?
Olympique Lyon, Real Betis, Guimaraes,Rijeka
Grupp D
Lazio, Trabzonspor, Legia, Apollon Limassol
Grupp E
Tottenham Hotspur, Anzhi Makhachkala, Sheriff, Tromso
Il-Gruppi>
Valencia, Swansea City, Kuban Krasnodar, St Gallen PSV Eindhoven, Dinamo Zagreb, Chornomorets Odessa, Ludogorets Standard Liege, Salzburg, Elfsborg, Esbjerg Rubin Karzan, Wigan Athletic, Maribor, Zulte Waregem Fiorentina, Dnipro Dnipropetrovsk, Pacos de Ferreira,Pandurii Tirgu Jiu
Grupp {
Grupp I
Grupp J
Grupp K Grupp L
AZ Alkmaar, PAOK Salonica, Maccabi Haifa, Shakhtar Karagandy
Is-Sibt, 31 ta’ Awwissu, 2013
32 Lokali
Dan ir-ritratt mi;bud minn Joseph Zammit hu r-rebbie[ tal-Kompetizzjoni tal-Fotografija g[ax-xahar ta’ Awwissu. Dan ir-ritratt juri ra;el jistad bix-xemx nie]la fl-isfond. Il-kompetizzjoni issa tissokta wkoll g[ax-xahar ta’ Settembru fejn fl-a[[ar imbag[ad jit[abbru r-rebbie[a finali ta’ din il-kompetizzjoni
Wie[ed mill-”elves ta’ Sant” g[al CEO tal-Korporazzjoni tal-Freeport L-eks President tal-Forum }g[a]ag[ Laburisti u wie[ed mill-hekk imsej[a “elves ta’ Alfred Sant,” Aaron Farrugia, se jin[atar Chairman talMalta Freeport Corporation fil-jiem li ;ejjin. Farrugia nnifsu kkonferma din l-a[bar ma’ media lokali, wara diversi rapporti fl-a[[ar jiem. Il-Korporazzjoni tal-Port
{ieles hi l-parti regolatorja tal-Freeport, bil-parti l-o[ra, dik tal-operazzjonijiet talFreeport titmexxa minn kumpanija privata. Aaron Farrugia kien imexxi l-Fondazzjoni Ideat tal-Partit Laburista, u wara kien appuntat minn Joseph Muscat b[ala Segretarju tat-tim li [ejja l-manifest elettorali talPartit Laburista. Fl-a[[ar
xhur kien Segretarju Edukattiv tal-Partit Laburista. Hu kien ukoll Vi/i Sindku Laburista ta’ Ta’ Xbiex bejn l-2005 u l-2008. Fl-2008 Farrugia kien ;ie espost b[ala wie[ed minn grupp ta’ ]g[a]ag[ li kienu qed jiktbu b’ismijiet foloz filkummenti tal-gazzetti online biex jattakkaw lill-Gvern Nazzjonalista u jfa[[ru lill-
media•link COMMUNICATIONS
Partit Laburista u l-mexxej tieg[u ta’ dak i]-]mien Alfred Sant. Dan kien ;ie konfermat meta serje ta’ emails, fosthom minn Aaron Farrugia nnifsu, kienu ntbag[tu bi ]ball lilleditur tal-gazzetta Independent. Fihom kienu kkonfermaw kif kienu g[addejjin bi strate;ija li jimlew il-
comment boards tal-gazzetti bil-kummenti kontra l-gvern ta’ dak i]-]mien. L-”elves” ta’ Alfred Sant kienu jinkludu wkoll lil Alex Saliba it-”Tander”, eks ;urnalist ta’ Super One li llum ja[dem mal-Gvern, kif ukoll Nikita Alamango, li tpo;;iet fuq il-bord talKorporazzjoni g[as-Servizzi tal-Ilma.
G{AWDEX FI DLAM CAPPA 31-8-2013