il-mument 15 ta' Settembru 2013

€0.75

Numru 2,180

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 IL-FTEHIM LI JOSEPH MUSCAT INNEGOZJA BIL-MO{BI U FFIRMA MA?-?INA

Privatizzazzjoni tal-Enemalta minn wara dahar il-[addiema ■

Il-villa fil-Qala ta’ sidien privati li g[ex fiha l-Ministru Anton Refalo, u li ddikjara li ma jridx jg[id xi ftehim g[andu mag[hom u jekk [allasx sakemm g[ex fiha g[al ]mien sostanzjali

ID-DIKJARAZZJONIJIET TAL-ASSI

Il-Ministru Anton Refalo jhedded u ma jwe;ibx Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo hedded li jie[u passi legali waqt li ddikjara li mhux se ji]vela dettalji lil din il-gazzetta wara li ntalab iwie;eb g[al sensiela ta’ mistoqsijiet marbuta mal-u]u ta’ villa fi Triq i]-}ewwieqa, fil-Qala li tiswa’ millinqas €500,000 b’veduta mill-isba[ li ■

■ ■

twassal g[all-fliegu li jifred lill-g]ejjer Maltin.

Jirri]ulta wkoll li Anton Refalo qatt ma ddikjara fid-dikjarazzjonijiet tal-assi, anki b[ala membru parlamentari, l-u]u ta’ din ilvilla sakemm irran;a r-residenza fejn qed jg[ix b[alissa.

Fil-ka] tal-villa fil-Qala, Refalo jikkonferma li g[ex fiha mal-familja sakemm irran;a daru u ma jg[idx jekk [allasx jew le sakemm dam residenti fiha Ma jridx jg[id min huma s-sidien privati u l-prokuratur tal-propretarji ta’ din il-villa Jiddikjara li mhux se jikxef id-dettalji tal-ftehim mil[uq mag[hom Ara pa;na 2

■

{addiema jg[idu li l-Gvern ta’ Muscat innegozja u ftiehem ma/-?ina meta qabel l-elezzjoni weg[edhom li l-Enemalta mhux se tkun privatizzata

Osservaturi internazzjonali jfissru l-ftehim b[ala gwadann kbir g[a/-?ina wara d-di]gwid li kellha mal-UE dwar l-a//ess g[all-bejg[ tal-pannelli tax-xemx fis-suq Ewropew Ara pa;na 4

FL-ISPTAR MONTE CARMELI

Drogati m[allta ma’ pazjenti, iduru g[all-infermiera u jag[mlu stra;i Ara pa;na 4

INVESTIGAZZJONI FL-MCAST

Membru tal-Kabinett “jiddefendi” lid-Direttur tal-Istitut tal-ICT Ara pa;na 8

Il-festi tal-Indipendenza jibdew nhar l-Erbg[a li ;ej Mass Meeting f’Jum l-Indipendenza, l-ewwel wie[ed g[al Simon Busuttil b[ala Kap tal-PN Il-Partit Nazzjonalista, nhar l-Erbg[a li ;ej, 18 ta’ Settembru, jag[ti bidu g[al erbat ijiem ta’ attivitajiet Fuq il-Fosos tal-Furjana, li se jil[qu l-qofol tag[hom f’Jum l-Indipendenza filg[axija b’mass meeting li se jkun indirizzat minn Simon Busuttil, il-Kap talPartit Nazzjonalista. Dan se jkun l-ewwel mass meeting

b[ala parti mill-attivitajiet g[all-massa organizzati mill-partit minn meta Simon Busuttil in[atar Kap tal-PN f’Mejju li g[adda.

L-attivitajiet f’dawn iljiem se jvarjaw minn djalogi b’temi politi/i attwali g[al spettakli mu]ikali lokali u internazzjonali. Fost lo[rajn jispikkaw il-finali

tal-Konkors Kanzunetta Indipendenza nhar il-{amis li ;ej filg[axija u jumejn wara, kif jintemm il-mass

meeting, il-grupp Ingli] Abba Revival jag[ti kun/ert ta’ sieg[a u nofs.

F’kull jum, tul dawn lerbat ijiem ta’ festi, se tkun qed tittella’ wkoll illotterija indipendenza bi premjijiet sbie[.

Simon Busuttil, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, f’artiklu pubblikat fl-a[[ar pa;na fil-[ar;a tal-lum ta’

din il-gazzetta, qieg[ed i[e;;e; biex kul[add jag[ti sehmu fi/-/elebrazzjonijiet tal-Indipendenza. Hu jsostni li aktar minn qatt qabel, ilPN g[andu b]onn l-appo;; biex jer;a’ jsir partit b’sa[[tu u j[ejji ru[u g[allisfidi tal-;ejjieni.

Ara wkoll pa;ni 9, 25, 30, 31 u 48

2

Lokali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Anton Refalo ja[bi l-identità u l-ftehim ma’ sidien privati ta’ villa li g[ex fiha permessi approvati. Madwar 15-il sena ilu, partijiet mill-villa li kienet g[da flewwel stadju tal-bini kienu saru bla permessi.

Madanakollu, b’dak li qieg[ed jiddikjara l-Ministru Anton Refalo jitqanqlu iktar mistoqsijiet dwar kif qieg[ed jifdi u j[allas dan is-self kollu mal-banek li jla[[aq ftit anqas minn ¤1miljun kif iddikjara hu stess fiddikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri u b’kalkolu sempli/i jridu jg[addu 166 sena biex i[allas dan is-self u meta wie[ed jikkunsidra li ddikjara li jda[[al mas-€6,000 mill-prattika legali.

Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo rrikorra g[at-theddid li jie[u passi legali minflok wie;eb g[al sensiela ta’ mistoqsijiet mibg[uta din il-;img[a minn il-mument b’rabta malvilla fi Triq i]-}ewwieqa fil-Qala stmata li tiswa’ mill-inqas ¤500,000 u li minnha hemm wa[da mill-isba[ veduti tal-fliegu li jifred il-g]ejjer Maltin.

Villa fi Triq i]-}ewwieqa l-Qala Il-Ministru Anton Refalo kkonferma ma’ din il-gazzetta li g[amel xi ]mien jg[ix fiha flimkien mal-familja tieg[u bi ftehim mal-prokuratur talproprjetarji tal-villa sakemm irran;a rresidenza (li ddikjara li kienet qed tinbena fl-2008).

Hu kkonferma li l-ftehim hu mal-

privat i]da ddikjara li mhux se jikxef id-dettalji tieg[u. Hu qal ukoll li ssidien ta’ din id-dar, li ilha mibnija mis-snin 60, ma kienu obbligati jag[mlulu ebda [las. il-mument bg[att sensiela ta’ mistoqisijiet supplimentari lill-Ministru Anton Refalo li qeg[din ji;u pubblikati. G[al dawn is-sensiela ta’ mistoqsijiet, il-Ministru Anton Refalo ma we;ibx u minflok hedded li jie[u passi legali f’ka] ta’ stqarrijiet libellu]i jew malafama.

Kemm domt tg[ix fil-villa ta’ Triq i]-}ewwieqa?

Infakkrek li b[ala Ministru g[andek tiddikjara meta tkun qed ting[ata b’xejn xi [a;a ta’ valur sostanzjali.

Hawn qeg[din nitkellmu dwar villa b’veduti mill-isba[ li ng[atat lilek b[ala residenza g[al perijodu ta’ ]mien sostanzjali.

X’qieg[ed i]ommok milli

Il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara li jemmen id-dikjarazzjonijiet tal-assi mill-Ministri tieg[u

tippubblika dan il-ftehim malprokuratur tas-sidien ta’ din il-villa?

X’interessi o[ra hemm, la darba fittwe;iba tieg[ek semmejt li ma kienx hemm obbligi ta’ [las?

Kemm [allast kera g[a]-]mien li g[ext hemm?

Mir-risposti tieg[ek jidher li dan ilftehim g[adu fis-se[[ min[abba li mkien fit-twe;iba tieg[ek ma semmejt li dan il-ftehim m’g[adux jg[odd.

X’tikkummenta?

Tikkonferma li s-sidien privati kif ukoll nies qrib tag[hom ]aru G[awdex kemm-il darba?

Tikkonferma li s-sidien privati huma mag[rufa fin-nofsinhar tal-Italja?

Artijiet re;istrati fuq terzi persuni Sadattant il-Ministru Anton Refalo qed jg[id li m’g[andu l-ebda artijiet

o[ra re;istrati fuq isem ta’ terzi persuni. I]da g[al mistoqsija supplimentari ta’ din il-gazzetta, Refalo baqa’ ma we;ibx jekk jikkonfermax inkella ji/[ad li fl-a[[ar snin g[amilx negozju fi proprjeta` u/jew artijiet ma’ terzi persuni u jekk hemmx proprjetajiet li huma fuq isem terzi li pero` hu (il-Ministru Refalo) kien involut jew g[adu b’xi mod involut fihom? {las ta’ self fuq propjeta` Il-Ministru Anton Refalo semma li lassi immobiljarji akkwisthom mas-snin bl-g[ajnuna finanzjarja tal-familja u self bankarju, u li [afna minnhom, skont Refalo, g[adhom mhux kompluti minn ;ewwa min[abba nuqqas ta’ fondi, bis-self jinqata’ mal-bejg[ talproprjeta`. Fosthom hemm villa fi Triq il-Malvi li tiswa’ mat-€3 miljun u bil-

Kiri ta’ appartamenti Il-Ministru Anton Refalo ma semma xejn u baqa’ wkoll ma we;ibx dwar xi

d[ul finanzjarju g[andu minn proprjetajiet li ddikjara fiddikjarazzjonijiet tal-assi u li jikkonsistu f’appartamenti li jag[tu g[al bajjiet ewlenin b’veduti mill-isba[ b[al dawk ta’ Marsalforn u x-Xlendi, g[ajr li mhux qed jikri proprjeta` [dejn id-dar tieg[u lil barranin.

Xiri ta’ rikkezzi B’referenza g[all-antikitajiet, il-

Ministru Anton Refalo jikkonferma dak li ;ie ppubblikat billi stqarr li j[obb l-arti u l-kultura i]da ma jaqbilx li g[andu mat-€3 miljun f’antikitajiet.

Il-Ministru Anton Refalo g[andu jippubblika lista dettaljata ta’ antikitajiet li g[andu, li jvarjaw minn pitturi, fided u g[amara antika. G[andu jiddikjara wkoll ix-xiri ta’ rikezzi fla[[ar sitt xhur meta kien di;a` beda jokkupa kariga ta’ Ministru, u kif onora l-[las biex xtara dawn ir-rikezzi.

Im[assra intervisti g[al xog[ol u to[ro; sej[a ;dida L-applikazzjonijiet re;g[u fet[u biex japplikaw persuni qrib tal-amministrazzjoni ta’ ]ew; Ministeri Numru ta’ [addiema li ja[dmu filMinistru tas-Sa[[a u fil-Ministeru talFamilja u s-Solidarjetà So/jali jinsabu rrabjati g[all-fatt li l-intervisti li suppost kienu se jsiru aktar tard dan ix-xahar g[all-kariga ta’ Supervisor fi]-]ew; Ministeri rispettivi, ;ew posposti g[al ]mien indefinit.

Sorsi li tkellmu ma’ il-mument qalu li dawn l-applikazzjonijiet re;g[u fet[u biex japplikaw persuni li huma

qrib tal-amministrazzjoni tal-Ministeri u g[alhekk ikollhom aktar possiblita` li jintg[a]lu.

Il-[addiema kienu nfurmati b’dan ittibdil permezz ta’ email li ntbag[titilhom fl-a[[ar jiem. Huma ;ew mg[arrfa li l-applikazzjonijiet g[al dawn il-karigi se jer;g[u jinfet[u.

Madanakollu, ma ng[atat l-ebda ra;uni g[al dan, bis-sorsi li g[anda din il-gazzetta jg[idu li fost dawk li

applikaw, di;a` hemm persuni bi]]ejjed li huma eli;ibbli. Xi [a;a li tkompli tqajjem dubji wara d-de/i]joni li jer;g[u jinfet[u l-applikazzjonijiet.

L-istess ittra li r/ievew il-[addiema li di;à applikaw issemmi li dawk li di;à resqu l-applikazzjoni tag[hom g[al din il-kariga, m’g[andhomx g[alfejn jer;g[u japplikaw. Il-pro/ess tal-ftu[ tal-applikazzjoni kien sar f’Novembru li g[adda.

Wara li g[alqu l-applikazzjonijiet f’Novembru li g[adda kien beda lpro/ess biex isiru l-intervisti u jintg[a]lu l-persuni eli;ibbli, i]da dan il-pro/ess twaqqaf min[abba li kienet bdiet il-kampanja elettorali. Wara li g[addiet il-kampanja elettorali, ilGvern Laburista ]amm milli jkompli dan il-pro/ess, biex fl-a[[ar jiem, [abbar li se jer;a’ jifta[ lapplikazzjonijiet.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Lokali

3

L-amministrazzjoni ta’ dan il-park ikkonfermat li r-ri]ultati li [ar;u mit-testijiet kimi/i u mikrobiolo;i/i li g[amel id-Dipartiment tas-Sa[[a Pubblika ;abu fix-xejn l-allegazzjonijiet tal-gazzetta Laburista Kull[add, li [olqu allarm u inkonvenjenza, meta ma kienx hemm b]onn

Ilma nadif fil-park Splash & Fun Testijiet xjentifi/i li komplew isiru fl-a[[ar jiem ikkonfermaw l-indafa tal-ilma u m’hemm ebda periklu g[all-pubbliku Testijiet li saru midDipartiment tas-Sa[[a Pubblika ]velaw li l-ilma w]at fil-park Splash & Fun mhuwiex kontaminat kif kien allegat nhar il-{add li g[adda mill-media tal-Partit Laburista. G[aldaqstant kif qed jikkonfermaw dawn ittestijiet xjentifi/i, m’hemm lebda lok g[all-allarm fost ilpubbliku jew dawk li jiffrekwentaw dan il-post ta’ divertiment hekk kif issa resqin lejn tmiem il-btajjel tas-sajf.

B[al-lum ;img[a, ilgazzetta Kull[add g[amlet allegazzjoni serja [afna li filpark Splash & Fun, l-ilmijiet fil-pixxini kienu kontaminati.

L-amministrazzjoni talpark /a[du kategorikament dak li ntqal fil-konfront tali;ene tal-pixxini tag[hom u kien spjegat kif, b[al kull park tal-ilma ie[or, Splash & Fun twettaq sensiela ta’ testijiet kuljum, li jiggarantixxu li l-ilma fejn jg[um il-pubbliku jkun nadif.

Fi stqarrija, lamministrazzjoni tal-park ]velat ukoll kif, f’dawn la[[ar jiem, id-Dipartiment tas-Sa[[a Pubblika [are; ukoll ri]ultati ;odda ta’ testijiet kimi/i u

mikrobiolo;i/i, li jkomplu jixhdu bi/-/ar l-indafa talilma f’dan il-park. Issemma wkoll kif dawn ir-ri]ultati jkomplu ma’ sensiela ta’ ri]ultati tajbin li [ar;u matul ix-xhur l-img[oddija u li jkomplu jikkonfermaw li li;ene fil-pixxini tag[hom tin]amm matul is-sena kollha, kif inhu mitlub mil-li;i.

L-amministrazzjoni g[alhekk g[amlet numru ta’ mistoqsijiet lill-gazzetta Laburista Kull[add, b’mod partikolari, dwar minn fejn ;abet l-informazzjoni tag[ha u dwar kif l-editur talgazzetta g[a]el li jippublika din l-a[bar ming[ajr ma //ekkja l-fatti tieg[u u ming[ajr ma kkuntatja lillistaff tal-park.

“Dan huwa ;urnali]mu irresponsabbli, li jag[mel [sara kbira lir-reputazzjoni tal-park u jitfa dubji serji dwar il-kredibilta` talgazzetta” stqarret lamministrazzjoni.

Fi tmiem l-istqarrija, lamministrazzjoni tal-park Splash & Fun sku]at ru[ha ma’ dawk kollha li j]uruha, g[al dan l-inkonvenjent temporanju min[abba artiklu li fi kliemhom kien inkorrett, qarrieq u irresponsabbli.

4

Lokali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

IL-FTEHIM LI NNEGOZJA BIL-MO{BI JOSEPH MUSCAT MAL-GVERN ?INI}

Il-[addiema tal-Enemalta ma kinux jafu dwar il-privatizzazzjoni tal-Korporazzjoni Il-ftehim ta’ privatizzazzjoni ta’ parti millKorporazzjoni Enemalta li kien qieg[ed i[ejji l-Prim Ministru Joseph Muscat malGvern ?ini] u li ;ie ffirmat nhar l-Erbg[a li g[adda fi/?ina n]amm mistur g[al kollox g[al xhur twal mill[addiema tal-Enemalta li jla[[qu mal-1,300. {addiema ta’ din ilKorporazzjoni li tkellmu ma’ il-mument qalu li “huma qatt ma kienu semg[u xejn.”

O[rajn ilmentaw li “qatt ma kienu konsultati dwar dak li kien qieg[ed jin[ema u jin[eba minn wara darhom.” {addiema o[ra fissru kif dan il-ftehim li ffirma Joseph Muscat imur kontra l-weg[da tieg[u stess, li kien g[amlilhom f’laqg[a pubblika u f’o[ra li kienet saret fil-mag[luq qabel lelezzjoni ;enerali, “meta ssens tad-diskors ta’ Muscat dejjem kien ikun li lEnemalta mhux se tkun privatizzata.”

Sal-biera[ stess, aktar [addiema avvi/inaw lil din il-gazzetta b’rabja g[all-

General Workers’ Union “li qed i;;ib ru[ha ta’ pupazz tal-Gvern Laburista ta’ Muscat qabel l-interessi talmembri tag[ha billi issa anki waslet biex tbaxxi rasha sempli/iment b’telefonata ming[and Joseph Muscat mi/-?ina ming[ajr mal-union u l-[addiema kienu konsultati dwar dak li jorbot il-ftehim.”

Huma sa[qu li “ma jafux x’se ji;ri minnhom, la darba lGvern g[a]el li jinnegozja minn wara daharhom u ffirma l-ftehim bla konsultazzjoni ma’ [add.”

Hekk kif [ar;et l-a[bar, osservaturi internazzjonali, fosthom ir-rappurta;; li tat la;enzija Reuters interpretaw dan il-ftehim li ffirma l-Prim Ministru Laburista Malti Joseph Muscat b[ala gwadann enormi g[all-Gvern ?ini], li bl-ishma li se jkollu fil-Korporazzjoni Enemalta u bil-¤200 miljun li se jpo;;i fl-Enemalta, se jkollu a//ess g[al suq ta’ 30 pajji] u 500 miljun persuna.

F’rappurta;; internazzjonali ie[or li kkwota lil Finlay Colville

mill-NPD Solarbuzz li tispe/jalizza fl-anali]i u ri/erka fis-settur tal-ener;ija, il-ftehim tfisser pass strate;iku g[a/-?ina.

Kmieni dan is-sajf, i/-?ina, li hi b’sa[[tha [afna f’dawk li huma riservi barranin fiddinja li jla[[qu US$4 triljuni (US$4,000,000,000,000), kellha kwistjoni kummer/jali kbira mal-Unjoni Ewropea g[ax waqqfitha milli tesporta lejn l-Ewropa pannelli taxxemx bi prezz ir[is li huwa ri]ultat tal-pagi baxxi li jit[allsu /-?ini]i u l-g[ajnuna li jag[ti l-Istat.

L-Unjoni Ewropea akku]at lill-Gvern ?ini] li kien qieg[ed ibieg[ il-pannelli tax-xemx anki b’telf biex waqt li jkisser kumpaniji Ewropej li jimmanifatturaw dawn il-prodotti, jkun qieg[ed igawdi minn prezenza ikbar u mifruxa fissuq Ewropew.

Issa, il-ftehim li ffirma Joseph Muscat iffiser li /?ina se tkun e]enta millimitu stabilit tal-prezzijiet li bihom jinbieg[u l-pannelli tax-xemx filwaqt li se jkollha

Fi ]mien il-kampanja elettorali, Joseph Muscat kien indirizza lill-[addiema tal-Enemalta barra l-power station tal-Marsa u qatt ma tkellem dwar privatizzazzjoni tal-Korporazzjoni

dritt li dawn il-pannelli jinbieg[u direttament fis-suq Ewropew ming[ajr kwota u bla ebda limitu fuq il-prezz.

Fl-isfond ta’ dan kollu, Simon Busuttil, il-Kap talOppo]izzjoni fl-a[[ar jumejn g[amel sensiela ta’ mistoqsijiet dwar idde/i]jonijiet bla konsultazzjoni li [a l-Prim Ministru Joseph Muscat fuq entita` nazzjonali daqstant kbira u ta’ importanza g[all-

pajji] f’settur b[all-ener;ija li huwa kru/jali u sensittiv, kif il-Prim Ministru Muscat biddel fehmtu fi ftit xhur li jipprivatizza din l-entita` nazzjonali meta filprogramm elettorali Laburista wieg[ed bil-kontra u jekk dan il-ftehim jorbotx ukoll lill-Gvern Malti fuq kwistjonijiet o[ra meta jkunu qeg[din isiru negozjati fi [dan l-istrutturi tal-Unjoni Ewropea.

Drogati qed jo[olqu stra;i fl-Isptar Monte Carmeli minn Rebecca Borg – rebecca.borg@media.link.com.mt

Tfal im[alltin fi swali fl-Isptar Monte Carmeli ma’ adulti w[ud bi problema ta’ droga. Ka]i spissi ta’ vjolenza u allegazzjonijiet serji ta’ abbu]i sesswali. Drogati m[allta ma’ pazjenti o[ra, li jduru wkoll g[allinfermiera.

Dan hu r-ritratt tas-sitwazzjoni allarmanti li fisser ma’ il-mument Paul Pace, il-President tal-Union talInfermiera u l-Qwiebel (MUMN) f’intervista dwar dak li qieg[ed ise[[ fl-Isptar Monte Carmeli. Hu kkritika bil-qawwa lil Godfrey Farrugia, ilMinistru tas-Sa[[a li quddiem din issitwazzjoni, mhux jindirizza lproblemi .

Paul Pace semma g[al iktar minn darba li “it-tfal ma jistg[ux ikunu malkbar g[ax ma tafx min huma; ma jkollhomx tabelli mag[hom b[al min hu drogat. Dan meta suppost it-tfal

ikunu f’sezzjonijiet spe/jalizzati.”

Hu rrefera g[all-persuni drogati, fejn hemm bejn it-800 u d-900 persuna li jmorru g[al methadone, i]da sodod g[an-nisa kull m’hemm tlieta, u g[axra g[all-pazjenti r;iel. “Dan ifisser li d-drogati jit[alltu ma’ pazjenti o[ra u jduru g[all-infermiera u jag[mlu stra;i.”

Paul Pace spjega l-abbu]i differenti f’dan l-isptar. “L-iktar problema ;ejja min[abba li t-tfal huma m[alltin fi swali mal-kbar u allura jaf ikollok vjolenza b[al daqqiet fi]i/i inkella allegazzjonijiet sesswali.” Hu stqarr “abbu]i ta’ vjolenza jkollna ta’ spiss.

Dawk sesswali jkunu biss allegazzjonijiet i]da tistenniha li ssir xi darba g[ax tkun qed tilg[ab man-nar.”

Mistoqsi xi jwassal g[al dan kollu, hu wie;eb li hemm [afna fatturi i]da [afna drabi tkun il-marda stess li

twassalhom g[al dan u anke l-karattru tal-pazjent innifsu. Hu qal li dawn ilproblemi ma jinsibux biss fis-swali talir;iel i]da anke f’dawk tan-nisa fejn ikun hemm ukoll infermiera li jispi//aw imsawta. L-aggressuri jqattg[u xi ftit jiem f’partijiet esklu]i.

Dawn ma jkunux l-istess persuni i]da persuni differenti li huma mifruxin mlIsptar Monte Carmeli fis-swali akuti, liktar sezzjoni li fiha jkun hemm ilproblemi g[ax m’hemmx attrezzament g[alihom. Dan jikkonferma kemm lisptar mhux tajjeb g[all-pazjenti drogati jew tfal g[aliex kif spjega Paul Pace, l-Isptar Monte Carmeli hu antikwat u ma a;;ornax g[all-affarijiet li [ar;u mis-so/jetà b[al nies abbu]ivi u drogati.

Il-President tal-MUMN sostna li lunion se tkun qed isservi ta’ pressure group biex il-we;g[at tal-infermiera u

l-morda jitilqu. “Il-union se tkun qed tag[mel pressjoni kull darba li jkun hemm tfal mal-kbar g[ax hemm tfal li l-etajiet tag[hom ivarjaw minn 16-il sena u inqas, u hemm tfal ta’ 14-il sena li jkunu inkontrollabbli g[ax ikun hemm minnhom vjolenti, imbag[ad [addie[or jara li jpattiha…ka]i o[ra li ssemmew huma dwar abbu] fuq minorenni.”

Paul Pace sostna li minkejja li lunion ilha ti;bed [afna l-attenzjoni talMinistru Godfrey Farrugia anke pubblikament, g[adu ma sar xejn.

“Farrugia qed jimxi ming[ajr konsultazzjoni…jekk g[andu xi pjan, ma nafu b’xejn.” Hu ]ied li l-Ministru minflok qed imur g[all-problemi, mhux jag[ti kashom u qed jitkellem dwar ippjanar ta’ bini ta’ sptar mentali ;did i]da mhux konxju tas-sitwazzjoni fl-Isptar Monte Carmeli.

Intervista 5

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Tibdiliet fil-PN li jirriflettu s-so/jetà tal-lum F’intervista ma’ il-mument, Beppe Fenech Adami, il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista g[all-{idma fil-Partit qal li l-PN dejjem kellu vi]joni g[all-pajji] u dejjem [ares ’il quddiem. Hu fakkar li kien il-PN li kellu vi]joni li j;ib l-Indipendenza g[al pajji]na u jwassal biex pajji]na jsir membru tal-UE. Beppe Fenech Adami jitkellem ukoll dwar ir-ristrutturar u t-ti;did li qed isir fil-PN kif ukoll dwar l-ewwel sitt xhur tal-Gvern Laburista.

L-intervista saret minn Charles Muscat.

❞ Ilkoll nirrealizzaw li hemm b]onn nag[mlu tibdiliet biex jirriflettu s-so/jetà tal-lum. Nag[mlu Partit aktar miftu[, aktar inklu]iv u partit li jag[ti aktar opportunità lin-nies li jridu jag[tu sehemhom fil-politika

❞

G[all-festi tal-Indipendenza l-PN ]amm mat-tema ‘’il quddiem’...listess tema li g[a]el fil-pro/ess ta’ bidliet li beda l-Partit f’Marzu li g[adda. Fejn trid twassal din ilmixja ’l quddiem li beda l-PN^

Il-PN hu partit li fl-istorja politika tieg[u dejjem [ares ’il quddiem. Kien il-Partit li kellu vi]joni g[al dan ilpajji] u hekk twieldet l-Indipendenza.

Kien il-PN li kellu vi]joni li t[ares ’il quddiem biex dan il-pajji] isir indipendenti u hekk ;ara. Kien il-PN li [ares ’il quddiem u wassal lil Malta biex saret membru tal-UE. Meta kellu vi]joni, [adem g[aliha u wettaqha.

Issa ninsabu fi stat ie[or tal-i]vilupp politiku ta’ dan il-pajji]. Il-PN, anke mill-Oppo]izzjoni qed i[ares ’il quddiem u qed i[ares ’il quddiem b[ala Partit. A[na nemmnu li rridu n[arsu ’l quddiem lejn l-isfidi li g[andna fil-futur qrib u fil-;ejjieni talpajji]. G[andna diversi testijiet elettorali u l-PN qed i[ares ’il quddiem billi jirriorganizza lilu nnifsu, jie[u dde/i]jonijiet li hemm b]onn biex fliqsar ]mien possibbli jer;a’ jirba[ ilfidu/ja tal-ma;;oranza tal-poplu Malti.

Is-Segretarju :enerali tal-Partit g[adu kemm qal li r-rapport dwar ir-revi]joni tal-Istatut tal-PN g[adu kemm tlesta. X’effett se jkollhom u fejn se jwasslu dawn it-tibdiliet li jridu wkoll ji;u diskussi internament^

Wa[da mill-bidliet il-kbar li se nag[mlu b[ala Partit hi t-tibdil flIstatut tal-Partit biex nag[mlu ttibdiliet me[tie;a biex dan il-Partit ikompli jinfeta[ fl-istrutturi tieg[u.

Ilkoll nirrealizzaw li hemm b]onn nag[mlu tibdiliet biex jirriflettu sso/jetà tal-lum. Nag[mlu partit aktar miftu[, aktar inklu]iv u partit li jag[ti aktar opportunità lin-nies li jridu jag[tu sehemhom fil-politika.

M’g[andix dubju li bl-emendi li se nag[mlu fl-Istatut se jin[olqu lopportunitajiet biex iktar nies jinvolvu ru[hom fl-istrutturi tal-Partit u fil[idma politika tal-pajji].

Beppe Fenech Adami, il-Vi/i Kap tal-Partit Nazzjonalista g[all-{idma fil-Partit isemmi li fil-PN te]isti realtà ;dida li l-bidliet li qed isiru qed iwasslu biex aktar nies jersqu lejn il-partit (Ritratt> Martin Agius)

Tmiem dan ix-xahar se jara lkumpaniji kummer/jali tal-Partit f’po]izzjoni li ma jag[mlux telf finanzjarju. X’sa[[a se jag[ti dan lill-PN fi]-]mien li ;ej, fuq livell organizzattiv ta’ partit u ta’ vijabbiltà kummercjali^ Wa[da mill-isfidi kbar li kellna a[na l-amministrazzjoni l-;dida talPN kienet dik tas-sitwazzjoni finanzjarja. D[alna biex nie[du dde/i]jonijiet ne/essarji biex lentitajiet kollha tal-PN jer;g[u jsiru entitajiet li tal-inqas ma jitilfux

I]da biex ji;ri dan, trid issir [afna u [afna [idma u l-PN imbarka fuq dan ix-xog[ol. A[na konna l-ewwel partit politiku f’Malta li [abbar numru ta’ kandidati g[al dawn lelezzjonijiet. Naturalment issa aktar ma joqorbu dawn l-elezzjonijiet, jista’ jkun li ji]died in-numru ta’ kandidati imma mbag[ad trid tibda lkampanja elettorali biex nassiguraw li nil[qu l-iskop tag[na biex kemm hu possibbli nirb[u tlieta mis-sitt si;;ijiet li hemm fil-Parlament Ewropew g[al pajji]na.

{adna de/i]jonijiet biex nassiguraw li dan il-Partit ikun organizzat, li jkollu l-mezzi finanzjarji biex jaqdi r-rwol politiku tieg[u i]jed flus, anzi jibdew jirrendu profitt. Irrid ng[id li d-de/i]jonijiet, kultant diffi/li li [adna, bihom to[loq u;ig[ fuq diversi persuni. {adna de/i]jonijiet biex nassiguraw li dan il-Partit ikun organizzat, li jkollu l-mezzi finanzjarji biex jaqdi r-rwol politiku tieg[u.

L-ewwel test elettorali hu dak ta’ tmien xhur o[ra...lelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Wara r-ri]ultat elettorali ta’ Marzu li g[adda, kif qieg[ed i[ejji g[al dawn lelezzjonijiet li f’okka]jonijiet jintu]aw ta’ tbe]bi]a wkoll lillGvern tal-;urnata^

Naturalment biex inkunu realisti/i , irridu n[arsu lejn dawn l elezzjonijiet b[ala elezzjonijiet li huma diffi/li . A[na se nibdew minn defi/it ta ’ 1 8 , 000 vot u dan wara li [ri;na minn elezzjoni ;enerali li fiha l - PN tilef u fi ftit iktar minn sena , g[andna l - ewwel test elettorali . A[na g[amilna l benchmark tag[na u qed ng[idu li g[all - ewwel darba l - PN irid jirba[ tlieta mis - sitt si;;ijiet li pajji]na g[andu fil - Parlament Ewropew .

Tul dan is-sajf, l-Oppo]izzjoni tkellmet fuq id-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-Ministri u tas-Segretarji Parlamentari, fuq il-[atriet f’entitajiet tal-Gvern kif ukoll g[amlet kritika qawwija fuq loperat tal-Gvern, l-aktar dak li g[andu x’jaqsam mal-Intern, isservizzi tas-sa[[a, l-ekonomija u fla[[ar ;img[a l-kwistjoni tal-power station li se tit[addem g[al aktar ]mien bil-heavy fuel oil. Imma minkejja dan, il-Prim Ministru Joseph Muscat qieg[ed jibqa’ g[addej qisu mhu qed ji;ri xejn, anki jekk imorru kontra l-weg[diet elettorali tieg[u. L-Oppo]izzjoni Nazzjonalista x’se tag[mel biex din l-attitudni li “kollox jibqa’ g[addej” titwaqqaf^ Dak li kkaratterizza l-ewwel sitt xhur tal-Gvern immexxi minn Joseph Muscat hu li g[andna Gvern li g[alih kollox jg[addi. Wara kampanja elettorali s[i[a li fiha kien qed iwieg[ed Gvern ta’ trasparenza, kontabbiltà, ta’ ‘Malta Tag[na Lkoll’, fejn wie[ed jista’ ja[dem mag[hom anke jekk ma jaqbilx mag[hom, il-verità hi li dan kollu spi//a fl-ewwel sitt xhur tal-Gvern

Laburista.

Rajna fl-ewwel sitt xhur li kellna Gvern li kien aktar mo[[u biex jaqdi lil dawk l-aktar tal-qalba. Kellna Gvern li l-aktar li tikkaratterizzah hi d-dekadenza ta’ dak li hu sewwa jew le. Ji;ifieri ba]ikament g[andna Gvern li g[alih il-valur tas-sewwa, ta’ li tag[mel dak li hu sewwa, donnu spi//a u l-interess tieg[u hu purament dak li jaqdi l-interessi tannies vi/in il-Partit Laburista u talPartit Laburista. Dan /ertament mhux dak li wieg[ed qabel lelezzjoni li g[addiet. Naturalment, a[na fil-PN qeg[din hemm biex inkunu Oppo]izzjoni konsistenti filkritika tag[ha. Oppo]izzjoni li dak li hu tajjeb tg[id li hu tajjeb, imma fejn hu [a]in tikxfu b[ala [a]in u tag[mel il-kritika u l-pressjoni fuq il-Gvern biex dak li hu [a]in jitran;a.

Kif tfisser u x’paragun tag[mel bejn il-[idma tal-PN flOppo]izzjoni u l-[idma tal-Partit Laburista fil-Gvern f’dawn lewwel sitt xhur^

Il-PN g[adda minn perijodu ta’ trasformazzjoni s[i[a mill-a[[ar elezzjoni ;enerali sal-lum. Illum g[andna tmexxija totalment ;dida, bi strutturi li nbidlu, qed naraw fenomenu ta’ numru kbir ta’ nies li qed jersqu lejn il-PN – li [afna drabi lanqas qatt ma kienu involuti fil-PN jew persuni li fil-passat kienu vi/in il-Partit u kienu tbieg[du minnu.

Illum qed nesperjenzaw din ir-realtà.

Min-na[a l-o[ra, g[andna Partit Laburista li fl-ewwel sitt xhur tieg[u qed jag[mel il-kontra ta’ dak li wieg[ed. G[alhekk il-Gvern Laburista hu delu]joni g[al [afna nies li ;enwinament emmnu li lPartit Laburista seta’ jkun xi [a;a po]ittiva g[al dan il-pajji]. Illum, sitt xhur wara, hemm dan iddi]appunt fost [afna u [afna nies li fdaw u li taw il-vot tag[hom lillpartit ta’ Muscat li qed imexxi lil dan il-pajji].

Lokali 7

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

6 Lokali

NEGOZJATI G{AX-XIRI TA}-}EJT

WARA LI KISER WEG{DA BIEX IL-POWER STATION TA’ DELIMARA TA{DEM G{AL AKTAR }MIEN BIL-HEAVY FUEL OIL

Iffrankati miljuni Sitt xhur mill-elezzjoni … Joseph Muscat ibierek “fabbrika tal-kan/er u l-a]ma” ta’ ewro il mument illum qed tippubblika sensiela ta dikjarazzjonijiet li kienu g[amlu l Mexxej Laburista Joseph Muscat, kelliema -

’

Nhar it-Tlieta li g[adda waranofsinhar, f’seduta o[ra tal-Kumitat Permanenti dwar il-Kontijiet Pubbli/i kompla s-smig[ tax-xhieda dwar ir-rapport tal-Awditur :enerali fuq ix-xiri ta]-]ejt mill-Korporazzjoni Enemalta. F’laqg[a li damet aktar minn erba’ sig[at, ing[atat xhieda mill-In;inier Alex Tranter, li kien in[atar Chairman mhux e]ekuttiv fl-1 ta’ Lulju 2005 mill-eks Ministru Austin Gatt li kien responsabbli mill-Enemalta.

Ebda dominju ta/-Chairman

-

ewlenin tal-Partit Laburista b[al Leo Brincat u Silvio Parnis kif ukoll kunsilli lokali b’ma;;oranza Laburista meta bnew kampanja qarrieqa kontra l-heavy fuel oil mibnija fuq il-bi]a’ u l-emozzjonijiet. Sitt xhur wara dan kollu, Joseph Muscat qed jg[id li l-Partit Laburista qatt ma qal li l-bidla mill-heavy fuel oil g[al diesel kienet se ssir immedjatament. Din id-dikjarazzjoni tmur kontra dak li qal sentejn ilu meta fuq is-sit elettroniku tal-Partit Laburista kien qal li l-Partit Laburista kien qed i[e;;e; lill-MEPA biex “minnufih” tie[u de/i]joni [alli l-power station ta’ Delimara tit[addem bid-diesel minflok bil-heavy fuel oil.

Dakinhar stess, it-Tlieta 6 ta’ Di/embru, il-Partit Laburista kien re;a’ wieg[ed li gvern ;did Laburista jibda minnufih il-pro/ess biex jaqleb l-estensjoni tal-power station biex ta[dem bil-gass. L-ewwel pass ikun li tinqaleb biex ta[dem bil-gas oil, ji;ifieri bid-diesel.

Alex Tranter

Alex Tranter, eks Chairman tal-Enemalta, iddikjara li kulma sar tul it-tmexxija tieg[u fil-Fuel Procurement Committee twettaq quddiem il-membri kollha. Id-de/i]jonijiet u l-bids kollha kienu ffirmati unanimament mill-membri tal-kumitat.

Iffrankati miljuni ta’ ewro Is-sistemi tal-hedging dejjem kienu favorevoli g[all-Enemalta u l-Fuel Procurement Committee rnexxielu jiffranka miljuni ta’ ewro fin-negozjati. Alex Tranter stqarr dan waqt li ]ied ukoll li fi ]mienu qatt ma kien hemm ka]i ta’ korruzzjoni.

L-Awditur :enerali ma avvi/inax lill-eks Chairman

Joseph Muscat kiser weg[da dwar il-power station

Wara kampanja qalila minn Joseph Muscat u l-Partit Laburista dwar l-u]u tal-heavy fuel oil, din is-sena l-gvern ta’ Muscat [addem il-power station g[al aktar minn xahrejn bi ksur tal-li;i u talab estensjoni ta’ seba’ xhur o[ra biex i[addimha bil-heavy fuel oil

“Kont bilqieg[da e]att quddiem mara, li f’[in minnhom missitni fuq spallti u qaltli…Joseph, aqilbilna din il-power station g[all-gass. Qaltli li hija nanna ta’ disat itfal u tmienja minnhom g[andhom il-mard tan-nifs. Wie[ed minnhom ta’ tliet snin mardilna bil-kan/er. Din il-mara spjegatli kif mitulha missierha, o[tha li toqg[od qrib il-power station u qarib tag[ha, kollha b’kan/er fil-pulmun. Emmnununi bikkmitni. Stedintha biex titkellem g[ax dak li kellha xi tg[id kien ifisser x’inhi r-ra;uni g[aliex irridu nie[du azzjoni f’dan il-qasam.”

“Dak il-[in [lift lili nnifsi, li mqar jekk ikun l-a[[ar nifs li nie[u, nag[laq dawn il-fabbriki tal-kan/er u tal-a]ma. G[edt lili nnifsi lil lil dawn il-familji u lil uliedhom ma nistax in[allihom f’din is-sitwazzjoni. Irridu nsalvawhom u ng[ollulhom ’il fuq il-livell tal-g[ajxien tag[hom.”

“Ma rridx inkun naf b’tifla wa[da jew tifel wie[ed li qabdu kan/er jew marad bl-a]ma g[ax jien bqajt m’g[amilt xejn u ma biddiltx il-power station biex ta[dem bil-gass.”

Joseph Muscat, Mass Meeting Laburista, 13 ta’ Jannar, 2013

“Ta’ t[assib ukoll huwa g[al residenti li joqog[du f’distanza ta’ inqas minn ]ew; kilometri mill-power station ta’ Delimara ji;ifieri dawk mill-in[awi ta’ Marsaskala, i]-}ejtun, Marsaxlokk, {al G[axaq, ilGudja u Bir]ebbu;a. Gvern ;did se jipprovdi arja nadifa lil dawk kollha fin-Nofsinhar ta’ Malta li g[al snin twal kienu esposti g[al dan il-periklu kbir ma[luq minn dawn il-fabbriki tal-a]ma u l-kan/er.”

Materjal ta’ propaganda Laburista “Id-de/i]jonijiet ]baljati tal-gvern fl-g[a]la g[allestensjoni tal-power station ta’ Delimara se jkollu jbati g[alihom minn sa[[tu l-poplu, partikolarment irresidenti fin-na[a t’isfel ta’ Malta. Il-Partit Laburista jis[aq li din hija sitwazzjoni ina//ettabbli fejn irresidenti fin-Nofsinhar…se jkollhom ikunu sottoposti g[al xhur o[ra ta’ tni;;is b’detriment g[al sa[[ithom.”

Silvio Parnis, Kelliem Laburista g[all-I]vilupp Sostenibbli tan-Nofsinhar ta’ Malta, 25 ta’ Ottubru 2012

“Fl-2012 hu ina//ettabbli li l-estensjoni tal-power station tit[addem bil-heavy fuel oil li jni;;es u jikkaw]a diversi mard. B’dan il-mod se ji;u effettwati diversi r[ula b[a]-}ejtun, Wied il-G[ajn u {al G[axaq.”

Mozzjoni fil-Parlament ta’ Franco Debono, l-orizzont, 31 ta’ Awwissu, 2012 “…g[a]el l-iktar sistema li t[amme;, g[a]el power station ta[dem bil-heavy fuel oil…ir-ri[a tossika qawwija li qieg[da titfa’ fl-arja mhix t[allina nie[du nifs u mhix t[allina norqdu. Il-kunsilli lokali kollha tasSouth ta’ Malta g[andhom g[alenija jorganizzaw protesti kontra dan il-[mie; ta’ power station, konvint li

dawn g[andhom g[al qalbhom is-sa[[a tas-sudditi tag[hom. M’g[andniex g[alfejn nistennew g[al wara lelezzjoni biex nirrimedjaw g[all-i]balji ta’ [addie[or.

Il-[sara f’sa[[itna di;à bdiet issir.”

Silvio Parnis, Kelliem Laburista g[all-I]vilupp Sostenibbli tan-Nofsinhar, l-orizzont, 16 ta’ Lulju 2012

“Issa g[adda wisq ]mien minn meta r-residenti ta’

Marsaxlokk bdew jilmentaw dwar ]ieda esa;erata flattakk tal-qtug[ ta’ nifs u rwejja[ []iena…Fid-dawl ta’ dan kollu, hija r-responsabbiltà tal-Gvern ?entrali li jinvestiga fil-fond u jsemma’ le[nu biex ma ner;g[ux nispi//aw b’xi farsa o[ra…bi/-/ittadini ji]fnu u ji]]effnu fin-nofs ming[ajr ma ji;i solvut xejn.”

Leo Brincat, Kelliem Laburista g[all-Ambjent, }vilupp Sostenibbli u t-Tibdil filKlima, 18 ta’ :unju, 2012

“Il-fatt li l-monitora;; tal-u]u tal-heavy fuel oil flestensjoni tal-power station ta’ Delimara, issa se ji;i esti] minn Settembru 2012 sa :unju tas-sena d-die[la, jindika li ma g[andna nistennew ebda progress dwar ilkonver]joni tal-estensjoni ta’ din il-power station qabel ma dan il-Gvern (Nazzjonalista) jkun temm ille;i]latura tieg[u…” “…dan id-dewmien u dawn it-tests ;odda intensifi/i jikkonfermaw kemm kellhom ra;un il-kunsilli lokali tal-ir[ula l-aktar ikkon/ernati biex jitolbu li l-gas oil kellu jintu]a mill-bidu nett minflok il-heavy fuel oil.”

Leo Brincat, Kelliem Laburista g[all-Ambjent, }vilupp Sostenibbli u t-Tibdil filKlima, 21 ta’ Mejju, 2012

“Ma nistax nifhem g[ala l-MEPA ma tistax timponi fuq l-Enemalta tipprova t[addem il-power station bil-gas oil.”

Roderick Galdes fuq One News Mejju, 2012

“F’dawn i/-/irkustanzi, a[na nemmnu li l-MEPA m’g[andhiex g[a]la o[ra [lief li tmur g[all-g[a]la talfuel li j[amme; l-inqas, ji;ifieri l-gas oil. Tant hu hekk, li l-;img[a li g[addiet bg[atna protest ;udizzjarju lillMEPA biex ninfurmawhom li l-g[a]la ba]ikament se tkun jekk hux se jiksru l-li;i jew le.”

Edric Micallef, Sindku Laburista Kunsill Marsaxlokk One News, 4 ta’ Di/embru 2011

“Il-Partit Laburista j[e;;e; lill-MEPA biex illum tidde/iedi li l-power station tal-BWSC f’Delimara tit[addem bil-gas oil, ji;ifieri diesel, minflok il-heavy fuel oil…il-Partit Laburista jer;a’ jwieg[ed li Gvern ;did jibda minnufih il-pro/ess biex jaqleb l-estensjoni tal-power station biex ta[dem bil-gass, bl-ewwel pass ikun li tinqaleb biex ta[dem bil-gas oil.”

Stqarrija tal-Partit Laburista, 6 ta’ Di/embru 2011 “They (referenza g[all-Kunsilli ta’ Marsaxlokk, Bir]ebbu;a u ]-}ejtun) expressed concern over current

emissions of particulate matter from the Delimara power station, which would get worse if the new plant ran on heavy fuel oil.”

The Sunday Times, 9 ta’ Ottubru, 2011

Jiddefendu l-u]u tal-heavy fuel oil g[al aktar xhur “Xtaqt li nqalbet g[ad-diesel. Issa a[na qed nistennew ji;i Marzu u nibdew nitkellmu minn hemm. G[andna seba’ xhur nistennew.”

Joseph Farrugia, Sindku Laburista Kunsill Bir]ebbu;a

“Is-sena d-die[la se jkollhom jidde/iedu jekk l-u]u tal-heavy fuel oil hux se jkun g[al dejjem jew le, g[aliex a[na kontra l-u]u talheavy fuel oil. Peress li l-Gvern qed jg[id li lpower station se tibda ta[dem bil-gass, kwa]i a[jar idde/idew li f’Marzu tal-2015 ]gur ma jibqax jintu]a l-heavy fuel oil, ma jmurx issena d-die[la l-MEPA tidde/iedi li tag[ti l-go ahead g[all-u]u tal-heavy fuel oil. Jista’ jag[ti l-ka] li nkunu fil-limiti bl-e]att però dan ma jfissirx li l-power station ma g[andhiex ta[dem bi fuel aktar nadif. Issa a[na qed in[arsu biex il-power station tinqaleb g[allgass u mhux g[all-gas oil (diesel).”

Edric Micallef, Sindku Laburista Kunsill Marsaxlokk

“Il-ka] ma nafux sew imma l-opinjoni

personali tieg[i nemmen li hemm pjan li sassena 2015 il-power station se tibda ta[dem bilgass. La hemm pjan ma narax li hi idea [a]ina li sa Marzu li ;ej, il-power station tkompli ta[dem bil-heavy fuel oil.”

Darren Abela, Sindku Laburista Kunsill {al G[axaq

“Dawn huma kollha problemi li wirtet lamministrazzjoni pre]enti minn ta’ qabel…la[jar hu li l-affarijiet isiru bil-g[aqal u mhux bil-g[a;;la. Nistennew bil-[erqa dak li se jitwettaq.”

Joe Attard Sindku Laburista Kunsill }ejtun

“Ma n[ossx li g[andi nikkummenta.”

Silvio Parnis, Deputat Laburista

Nhar il-{amis, 5 ta’ Settembru li g[adda, f’laqg[a tal-Bord tal-MEPA ;ie de/i] li jing[ata permess biex il-power station ta’ Delimara tkompli tit[addem bi]-]ejt sa Marzu 2014. Dan minkejja li l-permess kien g[alaq f’:unju li g[adda.

Dan ifisser li l-power station [admet bi]-]ejt f’Lulju, Awwissu u l-ewwel ;img[a ta’ Settembru ming[ajr l-approvazzjoni talMEPA. Id-de/i]joni tal-Bord tal-MEPA tfisser ukoll li Joseph Muscat u esponenti tal-Partit Laburista kisru weg[da ewlenija li kienu g[amlu fi ]mien il-kampanja elettorali qabel la[[ar elezzjoni ;enerali meta ddikjaraw li lestensjoni tal-power station ta’ Delimara tibda tit[addem bid-diesel qabel taqleb g[all-gass, minflok il-heavy fuel oil, g[ax “hija fabbrika tal-kan/er.”

George Pullicino, il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma sostna kif “jidher /ar li dak li Joseph Muscat wieg[ed b’mod solenni, issa li hu fil-gvern idde/ieda li jmur kontra l-kelma tieg[u stess. Qabel l-elezzjoni Muscat kien jg[id li kif jirba[ l-elezzjoni, il-power station tal-BWSC jara li tibda ta[dem bid-diesel.

“Mill-figuri li po;;ejt quddiem il-MEPA, li ti;bor l-Enemalta stess, jidher li l-power station li ta[dem bil-heavy fuel oil ma tag[milx [sara lillambjent. Irrid ng[id li uffi/jal tal-MEPA qal li rri]ultati huma a[jar mill-worst case scenario li kien ;ie studjat fl-istudju dwar l-impatt ambjentali.”

Hu rrimarka kemm kien qarrieqi d-diskors talPartit Laburista u ta’ dak li llum hu l-Prim Ministru. Issa dik il-fabbrika li Muscat qal li hi fabbrika tal-kan/er u tal-a]ma ;iet imbierka millgvern Laburista ta’ Joseph Muscat, stqarr George Pullicino.

F’ka] li jasal Marzu tas-sena d-die[la u ting[ata estensjoni o[ra jew ag[ar ma tinqalibx g[all-gas oil, George Pullicino semma kif dakinhar tasseduta tal-MEPA kien is-Sindku Laburista ta’ Marsaxlokk stess, Edric Micallef, li ppropona li lestensjoni ma tkunx sal-2014 imma sal-2015.

“G[alhekk na[seb li Micallef ippreparana g[al dik it-triq!” temm George Pullicino.

Alex Tranter stqarr li l-Enemalta u l-Awditur :enerali ma kinux kellmuh meta kien qed jin;abar tag[rif biex isir ir-rapport tal-Awditur :enerali. Hu stqarr li fit-23 ta’ Lulju li g[adda kien g[amel stqarrija lill-Awditur :enerali. Din l-istqarrija nqrat quddiem il-membri tal-Kumitat tal-Kontijiet Pubbli/i fis-seduta tat-Tlieta.

Te[id tal-minuti L-In;inier Tranter stqarr li wiret sistema fejn il-prattika kienet li /-Chief Financial Officer kien jie[u notamenti. “Teknikament ma kienx hemm minuti i]da n]ammet tender adjudication sheet.”

Alex Tranter ]ied li tant il-prezzijiet tal-offerti kienu ta’ natura kummer/jali u sensittivi, li l-minuti ma kinux jin]ammu.

Hu kien jikteb lill-Ministru spe/jalment meta l-Enemalta kienet tixtri l-fuel oil. Il-Fuel Procurement Committee ma kienx i]omm il-minuti fuq id-de/i]joni me[uda i]da kienet tintbag[at email lillMinistru, fejn kienu kkupjati /-Chief Financial Officer u l-Kap E]ekuttiv. Alex Tranter qal li tali emails kienu rari u dawn meta kienu jing[ataw tenders kbar.

L-In;inier Tranter fisser, fost o[rajn, li l-Fuel Procurement Committee kien jir/ievi, janalizza u jippremja t-tenders. Hu qal li membri ta’ dan il-kumitat inkludew esperti tekni/i biex jispe/ifikaw il-fuel. Alex Tranter stqarr li l-funzjoni tieg[u kienet li jassigura li l-offerti kienu analizzati kollha u li l-fuel kien jinxtara skont l-ispe/ifika u l-a[jar prezz.

Policy dwar ix-xiri ta]-]ejt

Alex Tranter irrefera g[all-policy document tal-2011 u qal li dan kien tajjeb. Hu sostna li l-pro/edura fid-dokument tal-2011, kienet l-istess wa[da adottata minnu. Waqt li semma li l-Uffi//ju tal-Awditur :enerali kien irrefera g[alih b[ala policy fir-rapport tieg[u, l-In;inier Tranter tenna li dan kien pro/edura u mhux policy.

Impjieg ta’ konsulenti

L-In;inier Tranter qal li l-ind[il ministerjali kien li l-Kap E]ekuttiv ta’ dak i]-]mien, David Spiteri Gingell, ried li jkunu impjegati numru ta’ konsulenti u l-Gvern deherlu li aktar konsulenti ma jkunux impjegati.

Kuntratti mirbu[a mit-TOTSA

Alex Tranter ma rri]ultalux li t-TOTSA reb[et kuntratt g[axxiri ta]-]ejt bla ma tefg[et offerta. Hu qal li ma kien hemm xejn suspettu] fit-TOTSA peress li kienet tkun il-kumpanija li ng[atat il-kuntratti. Dan g[ax l-offerti kienu jkunu l-a[jar u l-ir[as. Hu qal li kien hemm fatturi li kienu jeffettwaw id-de/i]joni finali u ]ied li l-prezz innifsu ma kienx bi]]ejjed u oqsma dwar il-kwalità tal-fuel u s-sigurtà tal-provvista kienu ]ew; aspetti kru/jali.

Il-pro/ess g[at-tfig[ tal-offerti Dwar it-tfig[ ta’ offerti bl-email, Alex Tranter fisser li kienu jintlaqg[u offerti permezz tal-fax u l-email. Imbag[ad il-MITA introdu/iet email account u password biex warrbet l-u]u tal-fax.

8 Lokali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 L-ALLEGATI NUQQASIJIET FL-ISTITUT TAL-ICT FL-MCAST

tag˙rif Il-Mosta. Fi/-?entru ta’ Kultura Nazzjonali, Triq Wied il-G[asel, lG[aqda Filantropika Talent Mosti b’inizjattiva ta’ Patrick Muscat qed tippre]enta FestArti li fiha qed jie[du sehem mat-30 artist b[ala parti mi//elebrazzjonijiet tat-30 sena mittwaqqif tal-G[aqda Filantropika Talent Mosti, illum il-{add 15 ta’ Settembru mid-9.30 a.m. sat-8 p.m.

F’din l-esebizzjoni kollettiva wie[ed jista’ jsib ;eneri differenti ta’ arti u se tkun mifruxa mal-post kollu, kemm ;ewwa kif ukoll fil-btie[i u fuq isseta[. Ma’ din l-attività hemm marbut g[an filantropiku b’risq ilFondazzjoni Puttinu Cares. D[ul bla [las. G[al aktar tag[rif www.talentmosti.com.

Ikla mill-Mission Fund. Se tkun organizzata ikla, il-Wardija, nhar isSibt 28 ta’ Settembru. Ikun hemm mu]ika live akkumpanjata mis-sopran Stephanie De Giorgio Wismayer u lkor tag[ha, kif ukoll minn Jacob Portelli fuq il-pjanu u l-arpa. Fis-7 p.m. ikollna wirja tal-g[asir ta]]ebbu; minn Sam Cremona u fit-8 p.m. tibda l-ikla. Prezz 30 ewro kull persuna u lbies smart casual. Se jkun hemm g[all-bejg[ cakes friski u rigali sbie[ G[al booking u aktar informazzjoni /emplu l-uffi//ju 21413664 mit-Tnejn sal-Gim[a mid-9 a.m. sas-1 p.m. jew lil Monica Micallef 27418140 # 79054425 jew lil Charles Decelis 21575351 # 99885078. Il-fondi li jin;abru se jmorru biex itaffu ftit mill-;u[ u lmi]erja ta’ eluf kbar ta’ nies fil-pajji]i tat-Tielet Dinja.

Kors tar-Reli;jon. Id-direzzjoni

tal-Istitut Kattoliku se ter;a’ torganizza l-kors tar-Reli;jon (livell avvanzat) li jwassal g[all-e]ami ta’

Mejju 2014. Dan il-kors se jsir kull nhar ta’ Tnejn mill-5.30 sas-7.30 pm., u jibda fl-14 ta’ Ottubru li ;ej u jibqa’ sejjer sa Mejju 2014. Il-kors ikopri lerba’ taqsimiet tas-Sillabu tal-e]ami: il-Bibbja, it-twemmin tag[na (IdDommatika), Storja tal-Knisja u l{ajja Nisranija (Morali) u jkunu mexxija minn Manuel Schembri u Patri Mario Borg OCD. Lapplikazzjonijiet tal-kors jift[u g[ada t-Tnejn 16 ta’ Settembru u jridu jsiru fis-Segreterija tal-Istitut Kattoliku filg[odu mit-Tnejn sal-:img[a mid-9 a.m. sa nofsinhar u mill-5 sas 7 p.m.

Il-[las g[all-kors kollu hu ta’ 140 ewro.

Laqg[a ta’ Talb. Il-Moviment Internazzjonali ta’ Talb Beatu :wanni XXIII se jag[mel is-solita lejla ta’ talb g[all-pa/i u l-evan;elizzazzjoni ;dida tad-dinja nhar l-Erbg[a 18 ta’ Settembru fil-kappella tal-knisja ta’ Sarria, il-Furjana, d[ul mill-kunvent mis-6 sas-7 p.m. Kul[add mistieden jattendi, b’mod spe/jali d-devoti talBeatu Papa :wanni XXIII. Ir-Rabat. Fl-okka]joni tal-bidu tas-Sena Skolastika, il-Grupp Tiberija Familja qed jistieden lit-tfal, g[alliema u impjegati fl-iskejjel g[al Quddiesa Spe/jali l-{add 22 ta’ Settembru fl-10.30 a.m. fil-parro//a ta’ San Pawl, ir-Rabat. It-tfal huma m[e;;a j;ibu xi o;;ett li se ju]aw liskola biex jitbierek mis-sa/erdot.

Donazzjoni ta’ demm. Illum il{add se jsir ;bir ta’ demm bil-mobile blood donation unit minn quddiem il-

knisja parrokkjali ta]-}ejtun mit-8.30 a.m. sas-1 p.m. Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieq tag[ti d-demm, ;entilment mitlub tie[u mieg[ek il-karta talidentità.

it-temp illum It-Temp> Ftit jew wisq imsa[[ab b’waqtiet xemxin li jsir il-bi//a l-kbira msa[[ab bil-possibbiltà ta’ xi [alba xita bir-rag[ad sa filg[axija. Il-Vi]ibbiltà> Tajba. Ir-Ri[> {afif mill-Punent ilLbi/ li jsir [afif g[al moderat mix-Xlokk. Il-Ba[ar> :eneralment [afif. L-imbatt> Ftit li xejn. Temperatura tal-Ba[ar> 27ºC. Temperaturi> L-og[la: 30ºC, l-inqas: 22ºC. Indi/i UV> 7.

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 85 - 88 - 14 - 12 - 38 # 22 - 87 - 48

spiΩeriji li jift˙u llum

VALLETTA: Collis Williams Pharmacy, 15 Triq ir-Repubblika; IL{AMRUN: The Cross Pharmacy; 859 Triq il-Kbira San :u]epp; ST. VENERA: St. Venera Pharmacy, 532 Triq il-Kbira San :u]epp; BIRKIRKARA: St. Anne Pharmacy, 24 Misra[ Sant’Elena; L-IMSIDA: Deby’s Pharmacy, 1 Misra[ ilBarrieri; SAN GWANN: Marc Pharmacy, 92 Triq il-Mensjia; TASSliema: Edward’s Pharmacy, 115 triq Manwel Dimech; {AL-LIJA: IlMehrie? Pharmacy, 31 Triq Giovanni Curmi; IL-G{ARG{UR: St. Albert Pharmacy, Triq l-Oratorju; IL-MELLIE{A: Mellie[a Pharmacy, 111 Triq George Borg Olivier; PAOLA: Distinction Pharmacy, 32 Pjazza Antoine De Paule; BORMLA: Verdala Pharmacy, 57 Triq il-Gendus; {A}}ABBAR: St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika; GUDJA: Gudja Pharmacy, 9 Triq San ?iru; I}}URRIEQ: Safi Pharmacy, St. John Street c|w Bieb il-:arra Street; {A}}EBBU:: De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin; Ir-RABAT: Nova Pharmacy, 142 Triq il-Kulle;;; VICTORIA: Abela Pharmacy, 42 Triq G.P.F. Agius De Soldanis; IXXAG{RA: Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru.

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.

Investigazzjoni interna mhix konklu]a G[alliema u studenti tal-ICT jistqarru li waslu biex tinbeda sena skolastika o[ra u kollox g[adu in/ert G[addew diversi ;img[at mit-tnedija ta’ investigazzjoni interna dwar allegati nuqqasijiet gravi minn Eric Flask, id-Direttur tal-istitut tal-ICT fl-MCAST. Din l-investigazzjoni kienet qed issir mill-Ministeru talEdukazzjoni li tieg[u hu responsabbli l-Ministru Evarist Bartolo. Madankollu minkejja li waslet biex tibda sena skolastika o[ra, linvestigazzjoni g[adha mhix konklu]a. Minn informazzjoni li g[andu il-mument jirri]ulta li Eric Flask g[andu jaqbe] g[alih membru ie[or talKabinett. Hemm min qed jg[id li min[abba f’hekk komplew jitqanqlu d-dubji dwar kemm tista’ tkun serja din l-investigazzjoni.

L-affarijiet fl-Istitut tal-ICT tal-MCAST mhumix mexjin kif suppost u mhux qed jo[or;u r-ri]ultati mixtieqa.

Tul is-sena skolastika 201213, l-g[add ta’ studenti li g[al xi ra;uni ma temmewx il-kors b’su//ess kien ta’ 50% ta’ dawk li bdew il-kors f’Ottubru tal-2012.

Fost l-istudenti u lg[alliema fl-Istitut tal-ICT tal-MCAST hemm skuntentizza kbira. Lambjent mhux l-a[jar li wie[ed jistenna, b’nuqqas ta’ fa/ilitajiet, tant li xi drabi anki l-istudenti jkollhom joqog[du ming[ajr /ertu apparat jew inkella jissellfu minn klassi g[all-o[ra. Dan biex ma nsemmux ukoll lassurdita’ tan-nuqqas ta’ si;;ijiet fil-klassijiet!

Is-sitwazzjoni fl-istitut talICT kienet [adet daqqa ta’ [arta kbira g[all-[abta ta’ Mejju u :unju li g[addew meta Eric Flask, fuq struzzjonijiet ta’ superjuri tieg[u, kien laqqa’ lillg[alliema li jg[allmu fl-ICT u qalilhom li l-Gvern kien qed ja[dem fuq pro;ett pilota li kellu jwassal biex jonqsu l-istudenti li jattendu fl-istess Istitut.

G[alliema tal-ICT li kienu tkellmu ma’ il-mument wara dik il-laqg[a kienu fissru li kien nhar l-Erbg[a, 22 ta’ Mejju, li saritilhom laqg[a uffi/jali minn Eric Flask u kien spjegat lilhom tibdil sostanzjali ippjanat li jidda[[al fis-se[[ mis-sena skolastika 2013-14.

Il-[sieb kien li l-Gvern ida[[al fis- pro;ett-pilota biex it-tag[lim fl-Istitut ikun mifrux fuq [inijiet itwal bejn it-8 a.m. u s-7.30p.m., kuntrarju g[al dak li kien ji;ri meta t-tag[lim lillistudenti kien jieqaf fl-4.30

p.m. Kien ma[sub ukoll li ttul tal-units tal-kors jiqsaru b’10%. Dan kollu kellu liskop li jwassal biex listudenti jkollhom isegwu kors iqsar fil-kontenut, i]da itwal f’termini ta’ [in li fih jing[ata. Dawn it-tibdiliet kellhom iwasslu biex listudenti ma jid[lux g[al dan il-kors jew inkella dawk li di;a’ qeg[din isegwuh, jieqfu [esrem minnu.

L-g[alliema kienu qalu lil il-mument li b’hekk il-Gvern se jkun qed ida[[al sistema

Eric Flask

Tul is-sena skolastika 2012-13, l-istudenti li g[al xi ra;uni jew o[ra ma temmewx il-kors b’su//ess kien ta’ 50% tal-ammont li bdew il-kors f’Ottubru li g[adda indiretta ta’ Numerus Clausus min[abba li l-g[add ta’ studenti jonqos u dan ikun ifisser li l-Gvern ikun qieg[ed inaqqas in-nefqa tieg[u wkoll.

Meta dawn id-dettalji [ar;u, l-istudenti ippreokkupaw ru[hom sew min[abba li l-[inijiet itwal biex isegwu l-kors kien se jwassal g[al [afna tbatijiet ]ejda, fosthom li ma kienx se jippermettilhom ja[dmu fl-industrija b[ala part-time u jiksbu l-esperjenza.

Kellha tkun pressjoni qawwija minn din il-gazzetta fuq il-Ministeru talEdukazzjoni biex finalment ire;;a’ lura d-de/i]jonijiet komunikati minn Eric Flask u

s-superjuri tieg[u – sitwazzjoni li urtat bil-kbir lill-istess Eric Flask li ma sab lil [add jaqbe] g[alih wara li kien ing[ata struzzjonijiet biex jikkomunika malg[alliema dwar it-tibdiliet ippjanati.

Fl-isfond ta’ din issitwazzjoni kif ukoll ta’ rapporti li waslu g[and ilMinisteru dwar nuqqasijiet gravi o[ra minn Eric Flask, ilMinisteru tal-Edukazzjoni mbarka fuq investigazzjoni li s’issa g[adha m’hix konklu]a.

Anzi hemm min jg[id li din hi investigazzjoni farsa bl-istess Eric Flask g[andu membru ie[or tal-Kabinett jaqbe] g[alih u jipprova jmewwet laffarijiet.

Intervista 9

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

“Qrib il-poplu biex inressaq ’il quddiem opportunitajiet fl-impjiegi u n-negozju” Jonathan Shaw, wie[ed mill-kandidati tal-Partit Nazzjonalista li se jikkontestaw l-elezzjonijiet g[all-Parlament Ewropew li se jsiru f’Mejju 2014, jis[aq li jekk ji;i elett f’dawn l-elezzjonijiet, jisfrutta l-esperjenza tieg[u fis-settur privat biex jag[ti kontribut [alli f’Malta jin[olqu aktar opportunitajiet ta’ xog[ol u o[rajn g[an-negozji partikolarment dawk ]g[ar u medji. F’intervista li g[amlet Amy Borg, hu jitkellem ukoll dwar l-esperjenza tieg[u hekk kif di;à beda ja[dem fost l-elettorat biex ikun aktar qrib il-poplu u jifhem aktar id-direzzjoni ’l quddiem fil-[idma li trid issir.

X’kontribut tista’ tag[ti b[ala rappre]entant tal-poplu f’isem il-PN fil-Parlament Ewropew^

f’kumpaniji qatt ma jkollok kontroll totali fuq il-fatturi kollha li jwassluk g[al dik is-sitwazzjoni.

Nemmen li bi ppjanar tajjeb fejn irri]orsi ji;u ffukati fuq tkabbir ekonomiku, ir-rota g[andha tkompli ddur. Nemmen ukoll li b[ala pajji] g[andna nkunu konxji li jekk tip ta’ politika ta[dem g[al pajji]i o[ra, ma jfissirx li se ta[dem g[al Malta. Il-[ila hi li to[loq sitwazzjoni ekonomika mfassla g[all-b]onnijiet tal-pajji] li tkun fil-parametri tal-Unjoni Ewropea.

Pajji]i li jinsabu fi kri]i naqbel li g[andhom jimplimentaw /erti mi]uri ta’ awsterità g[alkemm ir-ri]orsi li wie[ed inaqqas iridu ji;u investiti f’in/entivi g[at-tkabbir ekonomiku li j[alli effett po]ittiv fuq l-intrapri]i u //ittadin li bl-a;ir tieg[u ta’ kuljum i[alli effett kbir fuq id-direzzjoni li jie[u l-pajji].

Is-su//ess ta’ Malta b[ala stat Ewropew jiddependi [afna mill-varjetà u firxa mit-tim tas-sitt membri parlamentari Maltin. Wie[ed jista’ jqabbel lil dawn il-membri li jridu ja[dmu b[ala tim u li kollha g[andhom l-esperjenzi varji tag[hom ma’ dik l-g[odda li tg[in lill-pajji] ji;;ieled g[ad-drittijiet tieg[u fuq livell Ewropew.

Fil-ka] tieg[i, nemmen li g[andi [iliet u g[arfien f’dak li g[andu x’jaqsam mas-settur privat li g[andu rwol importanti g[al pajji]na g[aliex huma [afna dawk in-negozji, l-aktar ]g[ar u medji, li jiddependu minn dan il-qasam. B[ala wi// ;did fil-kamp politiku nemmen li nista’ nsa[[a[ lil dan it-tim ta’ sitt membri b’ideat, motivazzjoni u ener;ija ;dida. Iltqajt ma’ [afna persuni li jirrikonoxxu dan u j[ossu li hemm b]onn li jkun hemm u/u[ ;odda fil-kamp politiku Malti.

Il-Kap tal-PN ;ej minn esperjenza vasta fil-Parlament Ewropew. B[ala kandidat fil-PN kif tara li din lesperjenza tista’ tkun utli g[allkandidati Nazzjonalisti^

X’effett [alla fuqek il-pro/ess ta’ g[a]la tal-kandidati li sar millKummissjoni mwaqqfa mill-PN^

Il-pro/ess li ntu]a juri b’mod /ar irriformi li l-PN imbarka fuqhom u li qed iwettaqhom b’su//ess. Nista’ ng[id li l-effett fuqi kien po]ittiv u tant hu hekk, li wara li [ri;t minn sessjoni ta’ madwar tliet kwarti [assejtni aktar konvint mid-de/i]joni li [adt biex inkun kandidat f’isem il-PN. {ri;t motivat imma wkoll konxju li l-g[a]la ma kinitx awtomatika u [ejjejt ru[i biex na//etta d-de/i]joni talkummissjoni, tkun xi tkun. I]da issa li ntg[a]ilt, hu privile;; g[alija u hu importanti li l-karatteristi/i tieg[i fuqiex kont mag[]ul i[allu marka po]ittiva anke fuq il-poplu Malti u G[awdxi li fl-a[[ar mill-a[[ar jag[]el hu lil min irid jirrappre]entah.

Liema huma dawk l-oqsma politi/i li tarak issemma’ le[en il-poplu Malti dwarhom u tag[ti l-kontribut tieg[ek fil-Parlament Ewropew^

Ming[ajr ebda dubju niffoka l-aktar fuq il-qasam tax-xog[ol u n-negozju; oqsma li dejjem se jg[inu lillekonomija ta’ pajji]na biex tissa[[a[.

Dawn jistg[u ji;u esti]i fuq setturi o[ra b[al dawk tal-kultura, i]]g[a]ag[ u anke l-isport li f’termini Ewropej jaqa’ ta[t is-settur tas-sa[[a.

Madankollu, na[seb li Membru Parlamentari Ewropew g[andu wkoll ikun vi/in il-pajji] u jrid ikun kapa/i

Jonathan Shaw, kandidat tal-PN g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

“Jekk it-tim tal-kandidati f’isem il-PN ja[dem bi skop wie[ed, ikun possibbli biex il-partit li da[[al lil Malta fl-Unjoni Ewropea u l-partit li tant mexxiena ’l quddiem fl-a[[ar snin, ikollu dak li dejjem xeraqlu b[ala rappre]entanza fil-Parlament Ewropew” jisma’ u jifhem is-sitwazzjonijiet li lpoplu qed jiffa//ja.

Int ;ej mis-settur privat, li fuq ba]i Ewropea fl-a[[ar snin intlaqat sew mir-re/essjoni ekonomika u finanzjarja. X’g[andha tag[mel

Malta biex tkompli fid-direzzjoni ekonomika tal-a[[ar g[axar snin, u x’soluzzjonijiet ta[seb li je]istu g[al dawk il-pajji]i Ewropej li jinsabu fi kri]i ekonomika akuta^

Din mhix mistoqsija fa/li g[aliex anke meta jkollok /erti sfidi ekonomi/i

Bix-xog[ol li g[amel fil-Parlament Ewropew, Simon Busuttil, irnexxielu jibni /ertu rispett ming[and kull min b’xi mod [adem mieg[u. Hu fuq dan le]empju li a[na; jien u l-kandidati lo[ra rridu nimxu. ?ertament li Simon Busuttil hu xempju ta’ kif wie[ed g[andu ja[dem fl-istituzzjonijiet talUnjoni Ewropea, u g[alhekk b[ala kandidati mhux biss irridu ni;u eletti i]da rridu na[dmu [afna biex nimlew il-post li [alla Simon Busuttil filParlament Ewropew. L-esperjenza tieg[u g[andha ti;i tra]messa biex ikollna vi]joni strate;ika, /ara u konkreta.

Hekk kif fadal disa’ xhur g[allelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, x’direzzjoni se tie[u lmixja ’l quddiem tieg[ek sa dak i]]mien^

Jien wi// ;did fil-qasam politiku i]da konvint li fid-disa’ xhur li ;ejjin b’[idma ener;etika u bil-mezzi kollha possibbli, il-votanti jistg[u jsiru jafuni.

Di;à bdejt na[dem biex il-PN ikollu ttielet si;;u fil-Parlament Ewropew.

Nemmen li jekk it-tim tal-kandidati f’isem dan il-Partit ja[dem bi skop wie[ed, ikun possibbli biex il-partit li da[[al lil Malta fl-Unjoni Ewropea u lpartit li tant mexxiena ’l quddiem f’dawn l-a[[ar snin, ikollu dak li dejjem xeraqlu b[ala rappre]entanza fil-Parlament Ewropew.

10

Lokali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

IL-KA} TAL-ARREST TA’ DARRYL LUKE BORG U L-LOGS TAT-TELEFONATI PRIVATI

Skiet mill-Kummissarju tal-Pulizija minn Matthew Bonett- matthew.bonett@media.link.com.mt

Il-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit ma we;ibx g[al sensiela ta’ mistoqsijiet dwar l-g[emil tieg[u fir-rigward tal-pro/ess li ;ie segwit biex kien fornut bil-logs ta’ telefonati fil-ka] tal-allegat kuntatt bejn l-ispettur Elton Taliana u Darryl Luke Borg.

Fost l-o[rajn, il-mument staqsa lillKummissarju tal-Pulizija meta bdiet linvestigazzjoni dwar l-allegat korruzjoni ta’ xhieda li saret b’referenza g[all-allegat kuntatt bejn lIspettur Elton Taliana u ]-]ag[]ug[ Borg, meta g[amel it-talba lillkumpaniji li jipprovdu s-servizzi tattelefonija biex jipprovdulu kopja tallogs tat-telefonati, u jekk din it-talba saritx bil-miktub.

Wara li widden b’idejh u ]amm ilmikrofonu ta’ ;urnalist ta’ media indipendenti meta pprova jag[millu mistoqsijiet dwar l-a;ir tieg[u filkontroversja li nqalg[et wara l-arrest ta’ Darryl Luke Borg, il-Kummissarju tal-Pulizija, g[al darb’ o[ra g[a]el li ma jwe;ibx mistoqsijiet spe/ifi/i.

Din hija t-tieni darba li fiha lKummissarju tal-Pulizija qieg[ed jag[]el it-triq tas-silenzju minflok ji;;ustifika r-ra;uni g[aliex talab kopja tal-logs tat-telefonati li saru bejn Darryl Luke Borg, ommu, i/-Chief of Staff Silvio Scerri u Charles Attard mag[ruf b[ala “i]-}ambi”.

Waqt il-programm Iswed fuq lAbjad imxandar fuq Net TV tal-21 ta’

Awwissu li fih, il-Kummissarju ]vela li hu kien talab kopja tal-logs ta’ dawn it-telefonati meta beda jargumenta li kien Darryl Luke Borg li g[amel lewwel kuntatt permezz tat-telefon malMinisteru tal-Intern u s-Sigurta` Nazzjonali.

Ir-rakkomandazzjonijiet tal-Bord talPulizija kienu li jittie[du passi kontra lIspettur Elton Taliana, li kien hu li arresta lill-persuna li verament wettaq ir-reat, filwaqt li ma rreferiex g[allarrest ta’ Darryl Luke Borg li sar mittaqsima tal-Investigazzjonijiet Kriminali, li rri]ulta li ma kienx hu li wettaq ir-reat. il-mument bg[att numru ta’ mistoqsijiet lill-Kummissarju tal-

Pulizija nhar is-Sibt 31 ta’ Awwissu li g[adda i]da minkejja li r/evejna email mis-sezzjoni tal-media tal-Korp talPulizija, li t-talba tag[na kienet qed ti;i ppro/essata, u minkejja li ntbag[tet email o[ra lill-Kummissarju biex infakkruh fil-mistoqsijiet, sal-[in li morna g[all-istampar, it-twe;ibiet kienu g[adhom ma waslux.

G[al dawn il-mistoqsijiet u [afna aktar g[adna bla twe;iba. Nittamaw li l-edizzjoni li jmiss ta’ il-mument ikollna t-twe;ibiet g[al dawn ilmistoqsijiet, u dan peress li lKummissarju tal-Korp tal-Pulizija hu fid-dmir li jwie;eb mistoqsijiet li jsirulu mill-;urnalisti, b’mod spe/jali dwar dan il-ka].

Fil-periklu tal-mewt

Mara ta’ 66 sena residenti Tal-Pieta` tinsab fil-periklu talmewt wara li ntlaqtet minn karrozza tal-linja talkumpanija Arriva misjuqa minn ra;el ta’ 44 sena, residenti l-Mosta. Il-kaz se[[ g[all-[abta tas-7.30am fi Triq ix-Xatt f’Tal-Pieta`.

Fil-post issej[et ambulanza li [adet lill-mara l-isptar biex ting[ata l-kura me[tie;a.

Aktar tard hija ;iet i//ertifikata fil-periklu talmewt.

Iwe;;a’ gravi

F’in/ident ie[or, ]ag[]ug[ ta’ 19-il sena mir-Rabat sofra ;rie[i gravi wara li ftit qabel is-7a.m. kellu in/ident fi Triq Mikiel Anton Vassalli, San :iljan. Hu baqa’ die[el bilkarozza fuq icentral strip li hemm qabel il-mini flimsemmija triq. Ir-Rabti ttie[ed l-Isptar b’ambulanza g[all-kura.

Jin]amm arrestat

Ra;el ta’ 41 sena minn TalPieta` n]amm arrestat wara li wie;eb mhux [ati g[all-akku]i ta’ traffikar ta’ eroina u kokaina. Ivan Fenech /a[ad ukoll l-akku]i li kellu d-droga li ma kinitx g[all-u]u personali. Hu kien arrestat mill-Pulizija nhar il-:img[a li g[adda qrib l-Isptar Mater Dei.

Ikka;una ferita gravi u hedded qraba

Gaetano Micallef ta’ 29 sena mill-{amrun ammetta li nhar il-:img[a li g[adda fl-istess lokalita` kka;una ferita gravi fuq [uh. L-akku]at ammetta wkoll li fil-;img[at ta’ qabel be]]a’ bil-vjolenza lil ommu u lil [uh u li hedded bil-mewt lill-ommu. Micallef ma ng[atatx il-liberta` provi]orja u n]amm il-[abs.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

F’pa;ni o[rajn...

media.link communications Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 Tel: 25965263 Email: roderick.agius@media.link.com.mt advertising@media.link.com.mt Editur: Roderick Agius

12 Anali]i tal-Partit Nazzjonalista

13 Uniformi g[all-istudenti?

14 Mid-dar bir-rota fil-maltemp

15 Ittri lill-Editur: Drittijiet ugwali g[al kul[add

11

Muscat i[alli warajh dak li wieg[ed B[al dan i]-]mien sitt xhur, il-Gvern ta’ Joseph Muscat kien beda l-ewwel jiem tieg[u fil-poter. Dan wara li reba[ lelezzjoni b’[afna g[ajtiet…“Malta Tag[na Lkoll”, “nemmnu fil-meritokrazija”, “tista’ ta[dem mag[na anki jekk ma taqbilx mag[na” u o[rajn bi kliem li jlellex dwar trasparenza u akkontabbiltà fl-amministrazzjoni tal-pajji]. Dawn kienu kollha g[ajtiet imnebb[a mill-bidla fid-direzzjoni li Joseph Muscat ried jag[ti lill-pajji]. Dak i]-]mien kollox kien qed jitwemmen!

G[addew ;img[at, g[addew l-ewwel mitt jum tal-Labour filGvern u waslu wkoll l-ewwel sitt xhur. Dak li kien imwieg[ed tar mar-ri[. Dan jg[odd f’[afna mill-oqsma li l-Labour kien jikkritika qabel l-elezzjoni ;enerali li g[addiet; minn [atriet f’karigi pubbli/i g[al servizzi essenzjali b[all-oqsma tas-sa[[a, l-edukazzjoni u x-xog[ol.

Sitt xhur mill-[atra tal-Kabinett ta’ Joseph Muscat g[andna sitwazzjoni fejn il-Gvern ta’ Muscat qieg[ed i[alli fil-kju li//ittadin jistenna biex jie[u dak li hu dritt tieg[u. I]da dan ma jistax jing[ad g[al dawk in-nies li tawh palata fil-kampanja elettorali.

F’dawn is-sitt xhur ta’ Gvern Laburista rajna fost o[rajn: • Ministri u Segretarju Parlamentari jipprattikaw ilprofessjoni privata bi ksur tal-Kodi/i tal-Etika.

• G[add kbir ta’ [atriet parti;jani f’entitajiet tal-Gvern li filparti l-kbira tag[hom ing[ataw kariga g[ax kienu uffi/jali Laburisti jew qrib [afna tal-Prim Ministru, tal-Ministri tieg[u u tal-Partit Laburista. U[ud minnhom, g[al kariga ng[ataw tnejn bi [las minn flus il-poplu li jla[[qu g[exieren ta’ eluf ta’ ewro.

• Fil-qasam tal-edukazzjoni, l-ewwel weg[da li abbanduna lGvern ta’ Muscat kienet li ma jibnix skola ;dida kull sena, kif kien qieg[ed iwettaq il-Gvern pre/edenti Nazzjonalista.

• Il-pazjenti bdew jilmentaw mis-servizz tas-sa[[a pubblika. }died id-dewmien fl-emer;enza, posponiment ta’ appuntamenti g[al operazzjonijiet u ]ieda allarmanti ta’ medi/ini out-ofstock. Fost l-ewwel de/i]jonijiet li [a l-Gvern Laburista kien hemm dik li biha waqqaf il-ftehim ta’ kollaborazzjoni dwar is-

servizz tal-emer;enza bejn il-Gvern u l-privat. Imma Muscat u s[abu nsew il-weg[da li operazzjoni ssir fil-[in jew fi sptar privat, u li jitwasslu l-medi/ini lill-pazjenti wara l-bieb ta’ darhom fi 48 sieg[a. Illum mhux talli ma jitwasslux il-medi/ini lill-pazjenti, i]da l-ispi]jar jg[idilhom “m’hawnx” jew jing[ataw ftit mill-medi/ini li jkunu preskritti g[ax m’hawnx bi]]ejjed.

• Beda jberraq fl-ekonomija wkoll. F’Lulju kien hemm tnaqqis ta’ 8 fil-mija f’dak li jipprodu/u l-fabbriki f’Malta meta mqabbel mal-istess xahar tas-sena ta’ qabel. Din ix-xejra negattiva [adet spinta minn Marzu li g[adda fejn it-tnaqqis qed jirri]ulta fil-produzzjoni ta’ o;;etti tal-konsum. Dan ifisser li nnefqa tal-konsumatur Malti qed tonqos kif ilhom jirrappurtaw fl-a[[ar xhur is-sidien tal-[wienet.

• Xahar wara ie[or [a rankatura ’l quddiem l-g[oli tal-[ajja.

L-ikel g[ola b’7.3 fil-mija. Dan qieg[ed jolqot lil kul[add, i]da j[ossuh aktar dawk bil-paga minima u dawk li qeg[din ifittxu xog[ol.

• Fil-qasam tal-impjiegi qed tkun re;istrata ]ieda f’dawk li jirre;istraw g[ax-xog[ol. Il-qg[ad ]died b’9 fil-mija li kwa]i jmissu s-7,300 persuna.

• Fl-ener;ija, Muscat mar lura mill-weg[da li minnufih jaqleb il-power station g[ad-diesel u mhux aktar bil-heavy fuel oil.

Dan hekk kif fuq talba tal-gvern ta’ Muscat, il-power station li kien sej[ilha “fabbrika tal-kan/er u tal-a]ma” se tkun qed ta[dem g[al mill-inqas sena o[ra mill-weg[da li kien g[amel.

• Mar kontra l-weg[da li ma jipprivatizzax il-Korporazzjoni Enemalta. Dil-;img[a [ar;et l-a[bar li kumpanija tal-Gvern ?ini] se jkollha parti minn din l-entità statali. Ftehim li jqanqal mistoqsijiet li jridu jkunu mwie;ba.

Hija lista li ma tiqafx ta’ weg[diet li Muscat u l-partit tieg[u kienu jsemmu qabel l-elezzjoni u llum, wara li di;à g[adda 10 fil-mija mi]-]mien ta’ din il-le;i]latura, hu u l-Ministri tieg[u qed jag[mlu dak kollu li hu bil-maqlub ta’ dak li kien jing[ad u kitbu iswed fuq l-abjad fil-kampanja elettorali li g[addiet!

12

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Opinjoni

Il-kwistjoni Sirjana . F’dawn l-a[[ar ;img[at, ix-xena internazzjonali kkon/entrat madwar dak li qieg[ed ise[[ fil-pajji] vi/in tag[na s-Sirja. L-a[barijiet ilhom iddominati b’dak li huwa g[addej fil-gwerra /ivili dan ilpoplu. Hemm diversi involuti fi ;lieda li qieg[da twassal g[allimwiet ta’ [afna. Tfal, anzjani, nisa sfaw vittmi ta’ atro/itajiet mill-iktar gravi. Irvell millpoplu biex taqleb l-id iebsa u dittatorjali ta’ regim li huwa kollox barra demokratiku. Parti s[i[ mill-pro/ess ta’ bidla li bdiet fit-Tune]ija u kompliet f’diversi pajji]i o[rajn.

Kompliet f’u[ud billi pprodu/iet toroq ;odda lejn ddemokrazija, lejn id-drittijiet fundamentali, lejn l-libertà u l;ustizzja so/jali. . Vjolenza ;;ib vjolenza o[ra. Huwa pro/ess li m’hemmx li jieqaf jekk mhux bi sforzi b’sa[[ithom biex ti;i stabilita l-pa/i. Sfortunatament il-komunità Ewropea u internazzjonali sabet ru[ha maqsuma fil-vu/i tag[ha u dan ippermetta li r-re;im ta’ Assad ikompli bl-attakki fuq il-poplu.

Il-fatt li fil-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti baqg[et ma nstabitx po]izzjoni ta’ qbil 1

2

fuq punti li jistg[u jwasslu g[all-kontroll ta’ dan il-konflitt, kompla wassal g[all-iktar libertina;; fl-azzjonijiet il[]iena. Dan minflok qieg[ed i;ib inqas possibbiltà ta’ soluzzjoni pa/ifika u politika. . Din is-sitwazzjoni kkomplikat u aggravat g[ax irre;im, fil-minoranza li g[andu, g[amel u]u minn armi kimi/i.

Dan hu iktar u iktar ina//ettabbli g[alina lkoll. Lu]u tal-armi konvenzjonali di;à huwa mill-iktar serju, iktar u iktar f’dak li qieg[ed ji]viluppa bi//a bi//a f’dak il-pajji]. Dan wassal g[al numru ta’ pajji]i fosthom u fuq quddiem l-Istati Uniti tal-Amerika li tressaq ilproposta li g[andu jkun hemm intervent militari biex twiddeb b’mod mill-iktar dirett. Din ilmossa ;abet reazzjonijiet varji, min qabel u min le. Rajna parlamenti jiddibattuha, o[rajn jippreparaw g[aliha. Ma hemmx x’wie[ed jg[id li interventi militari m’humiex proprju s-soluzzjoni tajba. . Wara [afna diskussjoni, missjonijiet min-Nazzjonijiet Uniti biex ji;i stabbilit b’mod /ar li armi kimi/i ;ew effettivament u]ati, sibna proposta Russa biex l-armi

5

3

4

interventi iktar qawwija f’dan il-mument partikolari biex ilKunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti jaqblu issa li x-xenarju nbidel. . {add ma huwa jg[id li ssitwazzjoni hija fa/li, wisq anqas [add ma huwa jippretendi li fuq pajji]na jiddependi kollox, imma hemm x’jista’ jsir. Illum pajji]na g[andu vu/i fil-kapitolu li hija mismug[a. Tul l-a[[ar jiem ikkritikajna lill-Gvern li ]amm lura u ma attendiex kif kellu jag[mel g[al-laqg[a li saret tul ix-xahar li g[adda apposta fuq is-sitwazzjoni fis-Sirja. Lassenza tag[na n[asset ]gur g[ax pre]enza ta’ Ministru talGvern kienet tibg[at il-messa;; /ar li dan hu su;;ett importanti [afna g[alina, u t-tieni stajna nintervjenu b’su;;erimenti u proposti li baqg[u ma sarux mill-Gvern Malti. . Tul l-;img[a kellna lokka]joni nqajmu dan issu;;ett fi [dan il-Kumitat talAffarijiet Barranin u Ewropej.

Hemm l-Oppo]izzjoni resqet ]ewg punti g[allkonsiderazzjoni tal-Gvern. Lewwel li la darba issa milli]vilupp po]ittiv taddiplomazija Russa g[andna

minn Carmelo Mifsud Bonnici carmelo.mifsudbonnici@gov.mt

kimi/i li g[andu r-re;im ji;u konsenjati u meqruda. Din ilmossa waqqfet it-triq lejn l-u]u tal-armi. Biss qajmet kwistjonijiet ;odda. L-ewwel [ar;et li dawn l-armi kienu verament je]istu. It-tieni qarreb iktar il-fatt li sar u]u minnhom.

It-tielet li la darba sar u]u, allura hemm responsabbiltà li tmur fit-triq ta’ pro/eduri quddiem il-Qorti Internazzjonali kontra r-Reati Kriminali. Ir-raba’ li ssoluzzjoni hi iktar minn qabel politika madwar mejda. Il[ames li hemm b]onn

6

f’;ie[ dawk li mietu, nitkellmu biex il-Qorti Kriminali Internazzjoni tibda tinvestiga lka] biex min kien responsabbli jitressaq. It-tieni f’isem dawk is-Sirjani li jg[ixu f’pajji]na li ner;g[u ninsistu li g[andha ssir konferenza f’:inevra g[all-pa/i politika fil-pajji]. It-tielet li ner;g[u ni//aqilqu biex ni;bru u nibag[tu materjal, ikel, assistenza lil diversi persuni li qed ja[arbu l-gwerra civili u qed jg[ixu fit-tined f’pajji]i ;irien b[at-Turkija, il-Libanu u l-:ordan. . B[ala Oppo]izzjoni nifhmu d-diffikultajiet ta’ [idma diplomatika però nis[qu li g[andna nibqg[u vu/i favur il-poplu Sirjan. Vu/i favur illibertà, id-demokrazzija u l;ustizzja so/jali g[alihom ukoll. Di;à kellna sehem determinanti fi kwistjonijiet o[ra u dan bis-su//ess tieg[u.

G[alhekk ma g[andniex nibqg[u lura u bil-prudenza u bl-attenzjoni nwasslu lpo]izzjoni u l-vu/i tag[na. Ilkwistjoni Sirjana hija l-ewwel ta’ dak il-pajji] pero` hija tag[na wkoll. In[ajru lill-Gvern g[al iktar u fl-istess [in se nibqg[u nag[tu sehemna b[ala Oppo]izzjoni soda u ffukata.

7

Anali]i tal-Partit Nazzjonalista Ftit tal-jiem ilu attendejt djalogu organizzat mill-Partit Nazzjonalista f’Marsaskala fejn fost [afna mistoqsijiet o[ra saret domanda importanti [afna lill-Kap talPartit Simon Busuttil. Il-Kap kien mistoqsi x’[idma kienet g[addejja fi [dan il-partit fixxhur tas-sajf? Idde/idejt li nikteb dwar dan illum g[ax [assejt li t-twe;ibiet li ta lKap [aqqhom jaslu g[and [afna u [afna aktar nies u nispera li bil-kitba tieg[i tg[inuni nwassal dan ilmessa;; importanti lil dawk li forsi [asbu li l-partit kien on holiday!

Il-Kap il-;did tal-PN ;ie elett ftit anqas minn erba’ xhur ilu filwaqt li l-amministrazzjoni ;dida ntg[a]let ftit wara.

Min[abba li kien ;ej is-sajf, ]mien meta tradizzjonalment il-[idma fil-politika tonqas xi ftit hekk kif kul[add er[ilu jgawdi l-;miel li joffri l-ba[ar Malti. Fi [dan id-Dar ?entrali dan ma kienx il-ka]! Kien ]mien meta l-vi]joni tattmexxija l-;dida riedet tibda ti;i mwettqa wara r-ri]ultat elettorali ta’ Marzu li g[adda.

I]da kul[add fehem li hemm barra ma stajniex immorru bilmessa;; politiku tag[na qabel isiru tibdiliet me[tie;a flistrutturi u l-organi tal-partit.

Joseph Muscat kien wieg[ed terremot meta la[aq

Mexxej Laburista. Mhuwiex l-istil ta’ Simon Busuttil li jo[ro; idoqq il-fanfarra qabel isir ix-xog[ol. Waqt li [addie[or kien qed igawdi ssajf, il-Kap, flimkien ma’ uffi/jali o[ra u [afna u [afna nies ta’ rieda tajba, beda t-triq xejn fa/li biex ipo;;i l-partit fuq l-aktar pedament sod qabel isaffar is-suffara biex nibdew intellqu!

Ix-xog[ol anke f’tant ftit ]mien beda jidher i]da nistg[u nistennew [afna aktar hekk kif fil-;ranet li ;ejjin se nkunu wkoll qed niddiskutu rapport importanti li t[ejja mill-kummissjoni inkarigata g[ar-revi]joni tal-Istatut talPartit. Din se tkun esperjenza

minn Caroline Galea info@carolinegalea.com

e]empji /ari u nisimg[u b’ka]i o[ra ta’ weg[diet li saru qabel l-elezzjoni. Dawn il-weg[diet saru biss biex jintreb[u l-voti u li issa qed i[allu ba[ar ta’ nies di]appuntati u rrabjati g[allPartit Laburista! }gur li din is-sena kienet interessanti ferm g[al min isegwi x-xena politika lokali.

Jiena konvinta li jibqa’ l-PN li g[andu l-a[jar vi]joni u politika g[al pajji]na i]da jidher li kien wasal i]-]mien li l-partit imur fl-Oppo]izzjoni biex ji;;edded u jissa[[a[ wara ]minijiet politi/i diffi/li [afna. U hekk ;ara u hekk qed isir! U perjodu b[al dan malajr jibda jikxef il-maskri

Ix-xog[ol f’tant ftit ]mien beda jidher i]da nistennew [afna aktar hekk kif fil-;ranet li ;ejjin se nkunu qed niddiskutu rapport importanti li t[ejja mill-Kummissjoni inkarigata g[ar-revi]joni tal-Istatut tal-Partit unika u e]er/izzju sabi[ immens fejn se naraw aktar ti;did fi [dan il-partit li ]gur se jsarraf f’aktar ener;ija g[all-partit.

Dan biex ma nsemmux li flistess waqt qed ji;u indirizzati l-isfidi finanzjarji, g[addejjin b’ritmu tajjeb it-t[ejjijiet

g[all-festi tal-Indipendenza filwaqt li d-deputati tag[na qeg[din g[assa tal-Gvern biex jassiguraw li l-Gvern i]omm mal-weg[diet elettorali tieg[u! Kif di;à nafu u qed naraw b’g[ajnejna, din mhix se tkun bi//a xog[ol fa/li hekk kif kuljum jo[or;u

tan-nies u ssib kemm min jabbandunana i]da daqstant ie[or issib lil min jersaq biex joffri l-g[ajnuna u l-[in tieg[u. U minn dawn kellna [afna u baqg[u ji]diedu u aktar, tant li l-ener;ija tag[hom biss imlietna b’tant kura;; biex niffa/jaw l-isfidi

quddiemna!

G[alhekk l-ewwel ng[id grazzi mill-qalb lill-[afna kunsilliera, attivisti u voluntiera li fix-xhur li g[addew kienu ta’ spalla g[at-tmexxija l-;dida.

Grazzi mill-qalb lil dawn ilba[[ara tal-maltemp!

Fosthom hemm u/u[ familjari [afna, daqslikieku qed tiltaqa’ mal-ku;ini waqt xi okka]joni tal-familja, i]da l-meravilja kienet li tara bi]ibilju ta’ nies li kienu ilhom ma jersqu lejn id-Dar ?entrali [erqanin jistaqsu x’jistg[u jag[mlu biex jag[tu daqqa t’id!

Jasal ]mien g[al kollox. Se jasal ]mien meta kull min verament jixtieq jg[in lil dan il-partit se jkun jista’ jag[mel dan biex bil-[idma kollettiva tag[na, il-PN jer;a’ jirba[ ilfidu/ja tal-poplu u jer;a’ jibda jmexxi bil-vi]joni politika tieg[u. {in x’nitilfu m’g[andniex! Int ukoll tista’ tag[mel il-parti tieg[ek anke mill-kumdità ta’ darek – ag[ti l-appo;; tieg[ek lill-PN billi tixtri u taqra l-gazzetti InNazzjon u il-mument u segwi Net TV u Radio 101.

Grazzi bil-quddiem ta’ dan l-appo;; – flimkien in[arsu ’l quddiem u flimkien naslu!

Ir-rubrika ‘Il-Punt Hu…’ ta’ Richard Muscat ter;a’ tidher minn nhar il-{add li ;ej.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Opinjoni

13

Uniformi g[all-istudenti^ Uniformi hi distintiva, turi f’liema istituzzjoni qieg[ed, ma’ min int, fejn int, fejn kont, permezz ta’ komponenti, tifsila, kulur, ingravata, badge, e//., li mal-mog[dija ta]-]mien jirriflettu tradizzjoni marbuta ma’ istituzzjoni li tibqa’ tin]amm b’g[o]]a.

L-uniformi tipikament twassal g[al sens ta’ ‘kburija’ fl-istituzzjoni li tkun fiha, tg[addi minnha u t[alli impatt fuqek. Fil-ka] tal-iskejjel tnaqqas iddifferenzi bejn tfal ta’ familji komdi li jistg[u jaffordjaw spi]a g[al uniformi, tkun kemm tkun u tkun kif tkun, u tfal minn familji batuti, li l-ispi]a tal-uniformi sikwit qed issir pi] ie[or fuq ilfamilja. Bl-uniformi komuni kul[add, g[all-anqas minn barra, jidher l-istess.

Fil-le;i]latura li g[addiet, il-Gvern Nazzjonalista kien g[amel studji dwar luniformi li wasslu g[al numru ta’ rakkomandazzjonijiet.

F’Settembru 2011, lAwtorita ta’ Malta g[allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur tat irrakkomandazzjonijiet tag[ha dwar l-uniformijiet.

X’de/i]jonijiet dwar dawn ir-rakkomandazzjonijiet ;odda qed tikkonsidra lamministrazzjoni pre]enti fil-kuntest talkonsultazzjonijiet li kienu saru di;à u li qed isiru dwar l-uniformi fl-iskejjel?

Tkun xi tkun id-de/i]joni tal-amministrazzjoni governattiva dwar luniformi, aktarx li l-iskejjel tal-Knisja u l-iskejjel Indipendenti privati jibqg[u j]ommu l-uniformi u juru li huma differenti, distinti u bi tradizzjoni li jridu j]ommu.

Prezz aktar g[oli

Aktar ma qed jg[addi ]]mien, aktar l-ispi]a taluniformi tin[ass li qed tikber, aktarx min[abba li lprezz tal-prodotti relatati jkompli jog[la u, fl-istess [in, /erti skejjel qed jag[mlu uniformijiet aktar sofistikati li jwasslu g[al spejje] akbar.

Id-differenza fl-ispi]a tin[ass jekk l-uniformi jkollha partijiet li jqumu [afna flus, b[all-blej]er, kwalità g[olja fid-drapp, jew partijiet tal-uniformi li mhumiex essenzjali.

G[aldaqstant, je[tie; li jittie[du passi millawtoritajiet u jo[or;u

biex, permezz ta’ ordni kbira tal-istess uniformi jkun jista’ jor[os il-prezz.

Produtturi ;ieli wrew kritika b’mod serju u ;ustifikabbli g[aliex saru tibdil sostanzjali fl-uniformi minn /erti skejjel bla konsultazzjoni mal-produttur li t[alla b’ammont kbir ta’ materjal li ma baqax jintu]a. minn Joe Cassar

direttivi, b[alma di;a` [ar;u fl-img[oddi, biex kemm jista’ jkun il-;enituri ma jkollhomx pi] ]ejjed flinfieq fl-uniformi.

Primarjament g[andhom ji;u infurzati parametri dwar it-tip u l-kwalità tad-drapp tal-uniformi. G[andha tit[alla kompetizzjoni [ielsa fil-materjal u t-tifsila talpartijiet differenti taluniformi bl-iskop li lprezzijiet ikunu ra;onevoli.

L-uniformi g[andha titfassal g[all-iskejjel kollha ta’ kulle;; li jinkludi lkindergarten, l-iskola primarja u dik sekondarja

{wejje; essenzjali biss L-uniformi g[andha tkun g[all-[wejje; essenzjali taluniformi u tkun f’tifsila sempli/i kemm jista’ jkun u ming[ajr spejje] ]ejda.

Il-kulle;;i kollha flimkien jistg[u jo[or;u sej[a g[allprovediment ta’ /erti partijiet komuni tal-uniformi b[all-qmis u l-kalzetti, biex ikompli jin]el il-prezz.

G[all-partijiet distintivi to[ro; sej[a separatament.

Ta’ min jikkonsidra

serjament jekk hemmx b]onn tal-u]u, b[ala e]empju, tal-blej]er, partikularment filkindergarten u fl-iskejjel primarji, fejn l-u]u tieg[u jista’ jkun ukoll ta’ skumdità g[al tfal ]g[ar fi ]mien meta t-tfal ikunu fi stadju ta’ ]vilupp u li fi ]mien

relattivament qasir jo[or;u mill-blej]er. Anke l-u]u talingravata ;ieli jservi aktar biex l-istudenti jidhru anqas puliti min[abba kif ;eneralment tin]amm!

Importanti li l-uniformi ma tinbidilx spiss biex mhux biss l-istudenti jkunu jistg[u jibqg[u ju]aw l-istess uniformi jew partijiet minnha i]da li partijiet milluniformi li jkunu g[adhom tajbin jistg[u jintirtu minn tfal fl-istess familja jew tal[bieb.

Ebda qlig[ mill-iskejjel L-amministrazzjoni g[andha tassikura li l-iskola ma tag[mel ebda qlig[,

direttament jew indirettament, permezz talbejg[ tal-uniformi lill;enituri – anke jekk il-qlieg[ tal-iskola jkun se jintu]a g[all-iskola u l-istudenti nfushom. Kull ftehim li jista’ jsir bejn l-kulle;; u lproduttur jew il-[anut g[andu jassigura li jintalab lanqas prezz possibbli lill;enituri.

L-uniformi sikwit qed tkun ta’ pi] fuq il-;enituri jekk ma jitte[dux passi biex il-prezzijiet ikunu ra;onevoli.

L-Ewropa f’idejk “Jekk ma tog[;bokx l-Ewropa kif inhi, tejjibha!”

Dan kien il-messa;; talPresident tal-Kummissjoni

Ewropea Josè Manuel Barroso meta din il-;img[a indirizza lill-Parlament Ewropew fl-indirizz annwali tieg[u li fih jag[ti rendikont ta’ minn fejn ;ejna u fejn sejrin. Dan hu appuntament importanti g[allistituzzjonijiet tal-UE g[ax ilKummissjoni Ewropea tippre]enta l-vi]joni u lprijoritajiet tag[ha g[as-sena li ;ejja.

Id-diskors tal-President Barroso kien mimli tama u fidu/ja g[all-futur. Hu rrikonoxxa l-kritika li qed tesperjenza l-Ewropa i]da sa[aq li l-kri]i ekonomika u finanzjarja mhix it-tort talEwropa i]da tad-de/i]jonijiet []iena tal-Gvernijiet talpajji]i membri. Hu tkellem fuq il-[tie;a, illum aktar minn qatt qabel, biex l-Ewropa tkun mag[quda g[ax l-Ewropa hi parti mis-soluzzjoni g[allkri]i u mhux il-kontra!

Barrosso stieden lil kul[add, hu ta’ liema twemmin hu, biex jie[u sehem fid-dibattitu fuq l-Ewropa. Sa[aq li lEwropa hi tag[na u g[alhekk

g[andna ninvolvu ru[na fiddibatittu u nsibu modi kif intejbuha u nag[mluha aktar b’sa[[itha.

G[al Barroso, il-prin/ipju tas-sussidjarjetà hu prin/ipju importanti g[ax jemmen li dde/i]jonijiet g[andhom jittie[du vi/in in-nies, dawk li jkunu effettwati l-aktar.

G[alhekk hu jemmen li mhux g[al kollox hemm b]onn ta’ soluzzjoni fuq livell Ewropew. B[alma g[amel fid-diskors tas-sena l-o[ra, Barroso re;a’ sa[aq fuq limportanza ta’ unjoni politika biex nitkellmu b’vu/i wa[da.

F’dan l-isfond tkellem fuq il[tie;a li titwaqqaf l-Unjoni Bankarja biex tissa[[a[ lunjoni monetarja u ekonomika u fuq kollox tirritorna l-fidu/ja fil-banek.

“Anqas Ewropa jfisser aktar fallimenti!”

Dan kien il-messa;; /ar ta’ Joseph Daul, il-President talGrupp politiku fil-Parlament Ewropew, il-Partit Popolari Ewropew. Daul, li jirrappre]enta l-akbar grupp politiku fil-Parlament, tkellem e]att wara tmiem id-diskors ta’ Barroso. Dan kien l-a[[ar indirizz annwali qabel l-

elezzjonijiet Ewropej li se

minn Ingrid Brownrigg ingrid.brownrigg@gmail.com

jsiru f’Mejju tas-sena d-die[la u g[alhekk id-dibattitu fost idDeputati Ewropej kien ta’ natura ta’ kampanja elettorali.

G[al Joseph Daul, lelezzjonijiet Ewropej se jkunu fuq il-vi]jonijiet g[allEwropa, x’tip ta’ Ewropa rridu. Daul sostna fuq ilb]onnijiet tal-Ewropa u ddiplomazija Ewropea.

“G[andna b]onn difi]a komuni Ewropea u dan mhux biex nag[mlu l-gwerra ma’ xi [add imma biex ni]guraw li jkollna l-pa/i u ng[inu lillaktar foqra fid-dinja”, insista Daul.

Min-na[a l-o[ra, Hannes Swoboda, il-President talGrupp So/jalista fil-Parlament Ewropew kellu aktar kliem ta’ kritika lejn Barroso. Hu kkritika l-ottimi]mu ta’ Barroso u qal li qed jara “ttazza nofsha mimlija”.

Swoboda semma li l-mi]uri ta’ awsterità qed ikabbru lqasma bejn is-sinjuri u lfoqra. Hu sejja[ g[all-g[aqda fl-elezzjonijiet Ewropej biex tinbena Ewropa aktar b’sa[[itha.

Biedja fil-familja Is-sena 2014 ;iet iddikjarata b[ala s-sena internazzjonali tal-biedja fil-familja (family farming) millOrganizzazzjoni tal-Ikel u Agrikultura tan-Nazzjonijiet Uniti (FAO). L-iskop hu li ji]died l-g[arfien tal-biedja fil-familja. Din l-attività

agrikola hi importanti biex ti;;ieled il-;u[, tipprodu/i likel u fl-istess [in tipprote;i lambjent u l-bijodiversità.

Fl-UE, hemm madwar 12-il miljun razzett immexxija minn familji li g[addew minn ;enerazzjoni g[al o[ra. Hu min[abba f’hekk li dDirezzjoni :enerali talAgrikultura u }vilupp Rurali tal-Kummissjoni Ewropea qed

tag[mel konsultazzjoni pubblika online fejn qed tistieden lill-pubbliku jipparte/ipa f’dan id-djalogu u jaqsam il-[sibijiet tieg[u.

G[aliex din it-tema hi importanti? Il-provvista talikel qed tkun mhedda min[abba diversi fatturi; anqas bdiewa, it-tibdil filklima, il-fuels bijolo;i/i u fuq kollox id-domanda globali g[all-ikel li dejjem qed ti]died, min[abba li l-bniedem tal-Punent qed jiekol aktar milli g[andu b]onn, l-Asjati/i qed ibiddlu l-istil tag[hom ta’ ikel u l-popolazzjoni tad-dinja dejjem qed tikber. G[alhekk hemm pressjonijiet kbar fuq il-produzzjoni tal-ikel.

F’Malta [afna huma dawk li g[andhom ;nien jew bit[a jew bejt kbir. Anke intom tistg[u tu]aw dan l-ispazju biex tkabbru xi [xejjex anki aromati/i o[ra. B’dan il-mod wie[ed japprezza x-xog[ol li fih u fl-istess [in ikun qed jipprodu/i ikel g[all-familja tieg[u! Intant, jekk tridu tipparte/ipaw filkonsultazzjoni, tistg[u tag[mlu dan sal-11 ta’ Ottubru li ;ej hawnhekk: http:##ec.europa.eu#yourvoice# ipm#forms#dispatch?form=Fa milyFarming&lang=en

14

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Opinjoni

Uffi//ju jew ka]in^ Ta’ sikwit niltaqa’ ma’ diversi nies li jistaqsuni dwar l-u]u tal-uffi//ji tal-Partit Nazzjonalista, u g[aliex huma g[andhom jattendu.

O[rajn jistaqsu jekk dawn ilpostijiet g[andhomx isej[ulhom uffi//ji inkella ka]ini. G[alkemm dan la[[ar dawn il-postijiet qed jissej[u uffi//ji, [afna minna jafu dawn il-postijiet b[ala ka]ini. I]da, fil-verità, x’inhu l-u]u ta’ dawn il-postijiet?

F’[ajja daqshekk mg[a;;la meta t-teknolo;ija tiddomina [ajjitna, g[ad baqa’ lok g[al postijiet b[al dawn?

Kull min hu membru f’xi g[aqda jew asso/jazzjoni g[andu j[oss il-[tie;a li jiltaqa’ ma’ s[abu l-membri u juri x-xog[ol li tkun qed twettaq dik l-g[aqda partikulari. G[aqda bla /entru fejn tlaqqa’ l-membri tag[ha qatt ma tista’ tifrex [idmietha u twassal ilmessa;; tag[ha fost l-ikbar numru ta’ persuni li jistg[u jkunu interessati fil-messa;; tag[ha. G[andna bosta g[aqdiet f’kull lokalità f’Malta u f’G[awdex, kollha bil-funzjoni u l-iskop rispettiv tag[hom. Insibu diversi ka]ini kwa]i f’kull belt jew ra[al. Minn dawk tal-baned g[al o[rajn talpartiti politi/i.

Wie[ed jista’ jsaqsi jekk g[adx fadal ra;uni biex ikun

hemm dawn il-ka]ini kollha f’kull belt u ra[al. Nemmen li l-a[jar mod biex tikkomunika hu permezz tal-kuntatt dirett.

Veru li l-[ajja hi iktar mg[a;;la u forsi iktar komda bit-tekonol;ija kollha li nsibu madwarna b[all-internet, mobiles u mezzi elettroni/i o[ra. Imma fil-verità lkuntatt dirett g[ad g[andu rwol importanti [afna. U allura r-risposta hi wa[da sempli/i u naturali.

G[ala g[andu jkollna l-ka]ini tal-PN^ G[alhekk il-ka]ini talpartiti politi/i, kif kellhom, g[ad g[andhom, u se jibqa’

jkollhom funzjoni importanti x’jaqdu. I]da, hemm domandi importanti li wie[ed jistaqsi dwar il-ka]ini. Lewwel nett x’se tmur tag[mel hemm? X’inhu r-rwol veru tal-ka]ini? Hu biss post b[al postijiet o[ra fejn wie[ed jista’ jmur jiekol u jixrob xi [a;a? }gur li le! U g[alhekk g[andna naraw li l-funzjoni tag[hom qieg[da ti;i m[arsa.

Dawn il-postijiet g[andhom ikunu postijiet fejn wie[ed jista’ jmur u jiltaqa’ ma’ kandidati, kunsilliera u deputati kif ukoll ma’ persuni o[ra bl-istess twemmin politiku. Dawn il-postijiet g[andhom iservu mezz kif wie[ed jista’ jiddiskuti lpartit politiku, il-qag[da

Ka]in [aj u attiv Il-kumitati li jmexxu dawn il-ka]ini jridu jassiguraw li jag[tu l-appo;; kollu tag[hom lil min ikun fil-bar,

minn Graziella Galea galeagraziella@hotmail.com

politika, u diversi aspetti o[ra kurrenti li jkunu qeg[din ise[[u, anke permezz ta’ diversi laqg[at u diskussjonijiet li ji;u organizzati. }gur li ma ni[ux gost nisma’ li ka]ini partikulari ma jinfet[ux b’mod regolari.

I]da, dan mhux dejjem ikun tort tal-kumitat sezzjonali jew ta’ min ikun qieg[ed imexxi dak il-ka]in. Minna[a tag[na g[andna nattendu dawn il-postijiet u n]idu l-attività fihom. Jekk le, nispi//aw li l-ka]in jibqa’ mag[luq, bil-possibbiltà li dan jieqaf jopera g[al dejjem.

G[andu jkun hemm ukoll lin/entiv li bih wie[ed jit[ajjar imur fil-ka]ini.

g[aliex hu g[odda importanti ferm biex il-ka]in ikun ta’ attrazzjoni g[al dawk li jattendu fih u biex l-attività politika tkun wa[da ta’ su//ess. Ka]in sabi[ iservi biex l-g[aqda partikulari tqarreb lejha lil dawk li jistg[u jemmnu fil-messa;; tag[ha.

F’dan is-sens irrid niddedika ftit kliem g[allKa]in tal-PN ta’ San Pawl ilBa[ar. Xi ;img[at ilu l-ka]in g[adda ta[t idejn ;odda.

Filwaqt li rrid nirringrazzja lil dawk kollha li kienu qed jie[du [sieb il-ka]in matul issnin li g[addew, irrid infa[[ar il-fatt li l-barman il-;did idde/ieda li qabel jibda jopera l-bar jag[mel investiment li bih itejjeb id-dehra l-;dida tal-post. B’hekk ikun jista’ jqarreb lil nies ;odda lejn ilka]in.

Investiment b[al dan sar xi xhur ilu fil-Ka]in tan-Naxxar. ?erta li hemm diversi ka]ini o[ra f’na[at differenti ta’ Malta li mxew fuq l-istess passi. Inizjattivi b[al dawn i[ajru lin-nies jersqu lejn dawn il-postijiet. Imbag[ad, ikun jiddependi minni u minnek jekk dawn il-postijiet ikunux ta’ su//ess.

G[addew sitt xhur

Fuq nota g[alkollox differenti, tajjeb li wie[ed jipprova jifhem kif inbidlet Malta matul l-a[[ar sitt xhur.

Matul il-;img[a li g[addiet Malta g[alqet sitt xhur ta[t it-tmexxija tal-Partit Laburista.

G[addew sitt xhur li mhumiex bi]]ejjed biex juru dak li se nkunu g[addejjin minnu matul is-snin li ;ejjin.

Il-PN g[andu jara kif se jwassal il-messa;; tieg[u. Lesperjenza g[andha tg[allimna biex ma nirrepetux l-istess ]balji li wettaqna matul i]-]mien.

Biex nirb[u lura dik ilfidu/ja li l-poplu Malti tilef fina hu me[tie; li l-messa;; tag[na jitwassal b’mod tajjeb u qawwi. G[alhekk, il-ka]ini tag[na g[andhom jing[ataw rwol importanti ferm biex ilmessa;; jasal.

I]-]mien inbidel. Mieg[u nbidlet is-so/jetà. Hu g[alhekk li hu ferm importanti li dak li nag[mlu a[na b[ala PN irid ikun ibba]at fuq ir-realtajiet so/jali ;odda ta’ madwarna.

Sitt xhur huma ftit. Huma ftit g[all-Gvern u huma ftit g[alina b[ala partit biex niksbu lura l-fidu/ja tan-nies.

Dan i;ib mieg[u sfidi kbar u ;odda. Ejjew naraw x’inhuma dawn l-isfidi u neg[lbuhom!

Mid-dar bir-rota fil-maltemp Ibni darek qabel tikkritika ta’ [addie[or. Fra]i li lkoll naqblu li tag[mel sens imma li fil-[ajja mhux ilkoll nag[rfu nadattawha filprattika. Ir-ra;uni prin/ipali tkun li aktar fa/li nikkritikaw milli nwettqu. Ra;uni o[ra taf tkun li tant inkunu aljenati n[arsu ’l barra, li ninsew x’g[andna fuq ;ewwa.

Fi ]minijiet ta’ kri]i wie[ed jaf jikkonsla bilparaguni imma din mhix strate;ija li twasslek tant ’il bog[od. G[aliex hekk kif il[in jg[addi tirrealizza li filwaqt li tkun bqajt fejn kont, min hu g[aqli a;;orna, ikkore;a u tajjeb fuq li kellu.

L-ewwel element li jrid ikollok huwa r-rispett lejk innifsek u lejn ta’ madwarek.

It-tieni huwa l-kompassjoni u sens realistiku lejn issitwazzjoni attwali. It-tielet, vi]joni u determinazzjoni li jwassluk biex tirnexxi.

Wara l-maltemp dejjem ji;i l-bnazzi. Minkejja dan ilfatt wie[ed m’g[andux jistrie[ biss li fl-a[[ar kollox ikun seren u jibqa’ /ass.

Huwa fil-maltemp li wie[ed

irid juri l-[iliet tieg[u. Filmaltemp tag[raf min iridlek id-deni u min jg[inek biex mill-;did tag[raf tirnexxi.

Qabel ma ji;i l-bnazzi, ag[raf [addan it-tliet elementi li semmejt qabel biex hekk kif jibnazza tkun tista’ tgawdi l-bnazzi bl-a[jar mod u tie[u r-ri]ultat ta’ dak li g[amilt tul il-maltemp.

Jekk wie[ed jieqaf jirrifletti jsib li jista’ jimxi a[jar jekk jin]a’ missuppervja u l-kumdità u jilbes nu//ali li minnu jbiddel perspettiva biex

jeanclaudemicallef@gmail.com

B’hekk ninsabu f’pajji] li l-Gvern medhi jimplimenta dak li b’meritokrazija (party -customised) jemmen li hu ta’ prijorità g[al xi w[ud.

I]da kontinwament jiskredita r-rispett lejn ilvaluri Ewropej u fejn me[tie; anke jka]bar lil diversi Maltin bi twemmin differenti. Fl-istess [in b’Oppo]izzjoni li tikkritika kull nitfa imma qed titlef listampa ta’ dak li jrid ilpoplu fil-[ajja ta’ kuljum.

Oppo]izzjoni li ;iet skreditata mill-elettorat

Fil-mument g[andna lill-poplu li jrid jipprova jaqdef, anke b’momentum li t[alla minn Gvern Nazzjonalista pre/edenti jg[inek t[ares lejn aspetti li ma kontx tara qabel imma li jafu jkunu sors tajjeb biex tirnexxi.

Dan il-mument qed narawh jirrealizza fix-xena politika Maltija. Fuq na[a partit li

g[addej lejn stat ta’ onenation, one party g[ax “Malta tag[na lkoll”. Fuq na[a o[ra partit li g[adu jg[ajjat “is-sewwa jirba[ ]gur” i]da m’adattax jimxi sewwa ma]-]minijiet.

b’35,000 vot u li g[ada trid timplimenta strate;ija kif tikseb lura r-rispett minn dawk li kienu l-aktar qrib tag[ha.

Dan hu x-xenarju li g[andna. ?irku na[a u /irku

n-na[a l-o[ra, li g[adhom maqtug[in mir-realtà u lesi;enzi ta’ /ikku l-poplu. }ew; /rieki li anke jekk differenti tant minn xulxin, jafu jiffunzjonaw b[al rota li twassal lill-poplu jimxi ’l quddiem.

Jekk kull /irku mhux se jag[raf dan, ir-rota se tibqa’ sta;nata. Jekk /irku minnhom jaf jingrana sew mal-art u jiffunzjoni bl-a[jar mod, ikaxkar lir-rota fiddirezzjoni li jemmen li hi laqwa g[all-poplu. Filmument g[andna lill-poplu li jrid jipprova jaqdef, anke b’momentum li t[alla minn Gvern Nazzjonalista pre/edenti imma qabel ma //rieki jiksbu l-interess tannies qabel kull interess ie[or, il-qadfa se tkun iebsa.

Min-na[a tag[na ma nistg[ux naqtg[u qalbna g[ax i/-/rieki huma kif inhuma. Irridu nistinkaw g[all-bnazzi billi fi/-/okon tag[na nservu ta’ pedala, nag[tu sinjal sakemm imqar /irku minnhom jag[raf ikun verament tan-nies u b’hekk indawru r-rota.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Drittijiet ugwali g[al kul[add Sur Editur,

Ma setax jikteb a[jar milli kiteb [abibi Lino Debono dwar id-drittijiet ugwali ta/-/ittadini kollha. L-G[awdxin mhux inqas mill-Maltin. F’G[awdex mhux inqas milli f’Malta.

Jiena stess, ftit ta]-]mien ilu, ktibt fl-istess ton. I]da ktibt g[alxejn.

Mhux biss ktibt g[alxejn, i]da anki stinkajt g[alxejn bilkliem ma’ nies fis-setg[a. Ftit ta]-]mien ilu, ma’ bniedem g[oli fis-setg[a, insistejt li, fost l-o[rajn, rewmatolo;ista jing[ata /-/ans li jara pazjenti fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex.

Lil dan l-ispe/jalista kellimtu fl-Isptar Mater Dei waqt li kien qed jikkura lili stess. U huwa wrieni d-disponibbiltà tieg[u li ji;i fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex kultant. B[alma ji;u spe/jalisti o[ra. Anzi g[arraft lil xi w[ud minn dawn lispe/jalisti [bieb tieg[i b’dak li kont g[amilt, u huma fa[[ru l-idea. Il-[abib fis-setg[a weg[idni li se jirran;a l-bi//a. {a nota wkoll.

Iva, dak li kont imwieg[ed ma se[[x, ji;ifieri li rewmatolo;ista ji;i fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex. Qaluli li “g[ax f’G[awdex hemm biss 58 pazjent li je[tie;u l-kura ta’ rewmatolo;ista.” Tajba din!

G[ax f’G[awdex hawn biss 58 pazjent, ma nibag[tux rewmatolo;ista fl-Isptar :enerali u n[allu li dawn innies jew ikollhom imorru f’Mater Dei jew ji;u mislu[a lbelli flejjes fi klini/i privati f’G[awdex. Mill-;did, kif innota wisq sewwa Lino Debono!

Kumbinazzjoni jew bla kumbinazzjoni, ix-xorti tajba jew [a]ina g[arrfitni li kien hemm tfixkil minn xi spe/jalisti. Ji;ifieri kwistjoni ta’ flus!

U xi ng[idu g[al dawk ilflejjes kollha li ji;u //ar;jati pazjenti f’G[awdex barra millisptarijiet? €100 talli sempli/ement jaralek irkoppa! €100 talli sempli/ement jiktiblek /ertifikat ta’ g[axar versi! Inkella, g[all-istess ilment u g[all-istess xorta ta’ spezzjoni, dan ji//ar;jak €100 ewro u l-ie[or jew l-o[ra €50 biss! Dawn x’affarijiet huma?

Iva, ktibt di;à drabi o[ra fuq dawn in-nuqqasijiet, anki ftit tal-;ranet ilu.

Jekk l-affarijiet ma jissewwewx fejn jid[lu lawtoritajiet pubbli/i bis-setg[a li g[andhom li jsewwu nnuqqasijiet, ner;a’ nikteb! U mela jkollna affarijiet b[al dawn ikomplu mexjin b’dannu g[all-pubbliku min[abba xi oppo]izzjoni li jista’ jkun hemm? Fl-istess [in, ninnota li jiena wie[ed minn dawk li ma jkunux kuntenti meta l-politi/i jwieg[du biss qabel lelezzjonijiet ;enerali. Tg[id qed ikollna minn dan? Anzi, tg[id qed ikollna ]]ejjed?

G[awdxi

Victoria

Pazjenti G[awdxin qeg[din jilmentaw b’nuqqas ta’ servizzi fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex

Ittri lill-Editur

15

16 Ittri lill-Editur

Argument pervers!

Sur Editur, Il-;img[a li g[addiet kien irrappurtat li l-eks Ministru So/jalista Reno Calleja qal li g[andhom jibdew isiru bidliet ne/essarji biex jinqdew ilLaburisti, u dan min[abba “in;ustizzji li sofrew ilLaburisti.”

X’argument pervers!

Il-Gvern pre/edenti tal-PN ma kienx perfett imma millesperjenza tieg[i l-Laburisti ma kellhomx g[aliex ikun hawn Gvern Laburista biex

jibdew igawdu. Nazzarda ng[id li individwi b’xejriet Laburisti ;ew anke a;evolati ming[ajr ma kien jist[oqqilhom.

Din hi d-direzzjoni u lpolitika tal-PL? Minflok din il-fissazzjoni g[all-[atriet parti;jani, mhux a[jar ilGvern jara kif se jibni strate;ija biex jo[loq limpjiegi g[al kul[add?

V. Aquilina Il-Fgura

Wasal i]-]mien li nqumu Sur Editur, Fil-pajji] hawn tgergir kbir: tgergir fuq l-in;ustizzji li qed isiru ma’ min mhux tal-qalba Laburista, fuq ittrasferimenti in;usti, fuq ilmedi/ini out-of-stock, fuq ilqtug[ regolari tad-dawl, fuq il-favuri li qed jir/ievu dawk li taw palata lil-Labour fla[[ar elezzjoni, fuq kif qed ti;i injorata l-meritokrazija, fuq il-mod kif il-;ustizzja qed tinqaleb rasha ’l isfel, fuq il-manuvri biex dejjem tg[addi tal-gvern Laburista f’kollox, fuq l-arroganza sfa//ata talamministrazzjoni Laburista, u l-bqija.

Bil-festi tal-Indipendenza se jkollna l-okka]joni biex nuru li ma naqblux ma’ dawn laffarijiet, mal-oxxenitajiet li qed isiru.

Ejjew nattendu bi [;arna biex nuru li l-pajji] di;à beda jqum, di;à beda jifta[ g[ajnejh. Ejjew nie[du sehem fl-attivitajiet tal-Indipendenza b’mod spe/jali l-mass meeting biex nuru lill-gvern Laburista li mhux se n[alluh jibqa’ g[addej minn fuqna. Min ma jag[mel xejn biex jinbidlu laffarijiet, m’g[andux dritt jikkritika.

G. L. Camilleri Il-Furjana

Id-differenza bejn Muscat u Malmstrom Sur Editur, B’dak li qal il-Prim Ministru Joseph Muscat lillKummissarju Ewropew Cecilia Malmstrom dwar irrefu;jati, waqqg[alna wi//na l-art. Stedinha tistenba[ [alli xxomm il-kafè u stedinha wkoll biex tie[u lir-refu;jati f’pajji]ha!

Minn dak li qal Muscat t[ajru salt b[a[en o[ra li f’messa;;i li bag[tu lil Malmstrom, barra li rrepetew l-isfida biex tie[u lir-refu;jati f’pajji]ha, spi//aw jinsultawha bl-aktar mod baxx.

Tajjeb li Muscat u l-boloh l-o[ra li kkupjawh ikunu jafu li l-I]vezja bil-kwiet kollu tat a]il lil eluf kbar ta’ refu;jati.

Fl-2010 biss, f’dak il-pajji]

applikaw 32,000 persuna g[all-a]il u dan f’pajji] fejn il-popolazzjoni hi ta’ ftit aktar minn tmien miljuni li 1.33 miljun minnhom twieldu barra l-I]vezja!

Imbag[ad aktar re/enti kellna l-ka] tal-vapur M.T. Salamis fejn Muscat ma a//ettax li r-refu;jati li kien ;abar qrib il-Libja jitni]]lu Malta.

Fi ]mien gvern Nazzjonalista, erba’ snin ilu kellna l-ka] tal-vapur PINAR, li l-gvern ta’ Lawrence Gonzi kien ]amm iebes dwaru u rrefu;jati spi//aw l-Italja u dan bla ma kienet irrikorriet g[axxenati u l-pasta]ati.

Ch. Farrugia Il-Mosta

Ittri lill-Editur 17

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Logsgate!

Hemm sensiela ta’ mistoqsijiet li jridu jitwie;bu mill-Kummissarju tal-Pulizija wara li l-Korp tal-Pulizija talab g[al-logs ta’ telefonati privati

}balji umani Sur Editur, Il-pulizija qalu li hu umanament impossibbli li ma ji]baljaw qatt u semmew il-pressjoni taxxog[ol.

Tassew e]att kif qalu huma g[ax hekk g[amlu! }baljaw meta arrestaw g[alxejn lil Darryl Luke Borg dwar dak li ma qalux

fuq il-pulizija li banalment arrestaw u tellg[u l-Qorti persuna inno/enti.

Tibqa’ l-kwistjoni ta’ pressjoni tax-xog[ol. Jista’ jkun li fuq ix-xog[ol ikun hemm ukoll pressjoni politika indebita. Il-poplu kollu fehmu dan!

Mario Calleja Tas-Sliema

LAffaire Taliana Sur Editur ,

B’dak li qed ji;ri fil-ka] tal-ispettur tal-pulizija Elton Taliana ftakart fl-iskandlu tal-Affaire Dreyfus.

Il-poter minn dejjem kien li jfittex [aruf tas-sagrifi//ju biex jostor in-nuqqasijiet tieg[u jew biex jostor il-[bieb.

J. Bartolo

Il-Mellie[a

Martirju g[al ]ew; /ittadini Maltin Sur Editur ,

B’dak li ;ara lil Darryl Luke Borg u b’dak li qed ji;ri lillIspettur tal-Pulizija Elton Taliana ;ietni g[ira g[al dak ilgrupp ta’ immigranti li ried ike//i minn Malta l-Gvern ta’ Joseph Muscat.

F’inqas minn 24 sieg[a, dawn l-immigranti ;ew protetti mill-Qorti Ewropea g[ad-Drittijiet tal-Bniedem u l-gvern Laburista kien imwaqqaf minn dak li ried jag[mel.

Jidher /ar li l-immigranti marru a[jar mi]-]ew; /ittadini Maltin li di;à g[addew martirju minn dak li rri]ulta s’issa.

J. Cachia

In-Naxxar

Sur Editur, Il-Kummissarju tal-Pulizija qal li kellu l-logs ta’ telefonati privati li saru fil-ka] tal-arrest bi ]ball ta’ Darryl Luke Borg.

Issa [afna nies allarmaw ru[hom b’din il-bi//a tallogs. {afna qed jistaqsu:1. Il-Kummissarju talPulizija f’ka] b[al dan kellu g[alfejn jitlob dawn il-logs?

2. Il-Kummissarju talPulizija kellu dritt skont il-li;i jitlob dawn il-logs?

3. Il-kumpaniji privati li jipprovdu s-servizz tat-

telefonija setg[u jag[tu dik linformazzjoni skont il-li;i?

4. Liema kienu l-kumpaniji involuti?

5. Il-Kummissarju talProtezzjoni tad-Data x’inhu jag[mel dwar dan il-ka]?

6. F’dan il-ka] il-kontenut tat-telefonati ;ie ]velat ukoll? {afna j[ossu li f’kull /irkostanza, il-Kummissarju tal-Protezzjoni tad-Data g[andu jinvestiga l-ka] u jo[ro; stqarrija.

Ta[t sorveljanza Il-G]ira

Il-bidla ta’ Muscat Sur Editur, Il-Partit Laburista flelezzjoni li g[addiet [are; blg[ajta ta’ bidla g[all-a[jar fittmexxija tal-pajji] u skont hu biex ji;;ieled il-korruzzjoni.

Wie[ed jistaqsi, f’dawn lewwel sitt xhur ta’ Gvern Laburista qeg[din fit-triq ittajba g[al din il-bidla li wieg[ed?

Minn dak li qed nesperjenzaw u naraw, kollox jindika li g[adna ’l bog[od minn din it-triq tal-bidla. IlPrim Ministru g[al kull kritika li ssirlu dejjem jipprova ji]vija t-triq billi biex ji;;ustifika dak li jkun qed jag[mel [a]in, isemmi xi jkun sar fille;i]latura li kellna. Jekk wie[ed jasal biex jg[id li filpassat sar il-[a]in, allura issa

nistg[u ng[idu li mill-[a]in morna g[all-ag[ar.

• Fejn qatt kienet li Ministru u /-Chief of Staff tieg[u jkunu pre]enti waqt l-interviews?

• Fejn qatt kellna ministri li jbiddlu d-dikjarazzjonijiet talassi tag[hom g[al darba darbtejn biex ja[bu dak li jippossjedu finanzjarjament?

Jekk dan id-d[ul sar bilkapa/ità tag[hom ji;i mbierek, imma meta wie[ed jipprova ja[bi, dan ifisser li jkollok, kif jg[id il-Malti, ilfa[am miblul.

• Fejn qatt kienet li jkollok ministru mgiddeb milluffi//ju tal-Ispeaker min[abba d-dikjarazzjoni ]baljata talassi tieg[u?

• Fejn qatt kienet li biex tid[ol ta[dem f’supermarket

trid tapplika fl-uffi//ju ministerjali?

• Fejn qatt kienet li jkollok il-Ministru tas-Sa[[a li flewwel xhur tieg[u ji;i kkritikat minn s[abu stess min[abba l-[erba li hemm u dak li qed ji;i ppjanat li se j[alli effett [a]in fuq il[addiema u fuq il-pazjenti stess?

F’kelma wa[da, g[andna Prim Ministru li jew ma jafx x’qed jag[mel jew dak li qal qabel l-elezzjoni ;enerali ma kienx [lief /ej/a g[all-voti.

Dan kollu meta g[adna flewwel sitt xhur ta’ dan ilGvern, a[seb u ara x’inhu ;ej f’dawn il-[ames snin.

Alfred

Il-Fgura

L-istorja tirrepeti ru[ha Sur Editur, Il-Union tal-Infermiera u l-Qwiebel (MUMN) u l-Asso/jazzjoni tal-Piloti (ALPA) li huma ]ew; unions membri talFORUM qed jissieltu mal-gvern Laburista mhux biex i]idu ma’ dak li di;à g[andhom il-[addiema membri tag[hom, i]da kontra transfers vendikattivi li ;abu tbatija bla b]onn u dwar kwistjonijiet pendenti li ilhom ikarkru x-xhur.

Din it-tattika ntu]at fil-passat minn gvernijiet Laburisti. Trid ittellef lill-unions milli jiktbu ]idiet u titjib. Issa l-Gvern Laburista re;a’ ;eg[ilhom ji;;ieldu biex i]ommu dak li di;à g[andhom! Anzi ;eg[ilhom ji;;ieldu biex xi [add jag[ti kashom.

Il-Proletarju

Il-{amrun

18

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Storja

L-Isqof Fran;isku Saverju Caruana (1759 – 1847) }ebbu;i b’kontribut qawwi fil-[ajja politika u so/jali ta’ pajji]na minn Michael Bonnici

Dan il-qassis u aktar tard Isqof }ebbu;i kellu parte/ipazzjoni s[i[a fil-[ajja politika u so/jali ta’ pajji]na.

Mhux kul[add jinterpreta l[iliet ta’ persuna bl-istess lenti, wisq aktar l-istorja kif tkun ]vol;iet flimkien ma//irkostanzi prevalenti f’dak i]-]mien li tkun g[exet dik ilpersuna partikolari.

Kull bniedem jg[addi millpo]ittiv u n-negattiv matul il[ajja – l-aktar jekk jag[]el il[ajja pubblika fid-diversi sferi tag[ha.

Dan ji;ri fil-bijografiji ta’ persuna;;i mag[rufa. Hawn min lil persuna partikolari jg[olliha m’og[la l-kewkba matutina u hawn min lillistess persuna jni]]ilha sa qieg[ l-art.

Ir-ra;unijiet jifhimhom kul[add. Jew min[abba pre;udizzji u minn na[a o[ra min[abba ideolo;iji differenti jew ra;unijiet o[rajn.

Il-parte/ipazzjoni ta’ Caruana fi ]mien l-imblokk tal-Fran/i]i hawn min jinterpretah b’diversi modi. Li hu ]gur u dokumentat hu l-fatt li Caruana, wara li b’nofs qalb a//etta li jkun membru talkummissjoni governanti meta l-Fran/i]i [adu l-Gvern ta’ Malta ta[t idejhom, meta deherlu li l-Fran/i]i kienu qeg[din jg[addu li;ijiet bi [sara enormi g[all-poplu Malti, Caruana kien irri]enja.

Ta’ min jg[id li bla dubju, lg[an ewlieni ta’ Caruana li ja//etta l-kariga filkummissjoni kien biex ikun jista’ jindaga x’kien qieg[ed jissawwar g[all-Maltin millFran/i]i li semmejt aktar ’il fuq.

Wara dan l-episodju ;ie msejja[ biex imexxi lbattaljun fid-distrett ta’ {a]}ebbu; u s-Si;;iewi. Kien ukoll ;ie ma[tur deputat flimkien ma’ Vitale u Brared biex jiffurmaw kummissjoni favur il-Maltin. Mhux qieg[ed nid[ol f’[afna dettalji.

Sempli/ement insemmi lpunti ewlenin.

Kellu sehem kbir filkumplott kontra l-Fran/i]i permezz ta’ korrispondenza bejnu u Dun Mikiel Xerri u o[rajn spe/jalment fi bdil ta’ /erti ittri minn na[a g[al o[ra tal-Port il-Kbir jew bejn belt u o[ra.

Att kura;;u] kien il-fatt li Caruana [adem kemm fela[ fl-imblokk tal-Fran/i]i u [adem biex ida[[al lill-Ingli]i b[ala l-uniku mezz ta’ salvazzjoni g[all-Maltin fi//irkostanzi attwali prevalenti f’dawk i]-]minijiet. Kien hu wkoll li rnexxielu j;ib dik lg[ajnuna kollha ming[and irRe ta’ Sqallija li kienet ta’ benefi//ju mhux ]g[ir g[allMaltin.

Mil-lat so/jali, Caruana kien Rettur tal-Università ta’ Malta. Kien tpo;;a millGvernatur Ingli] Maitland b[ala membru talkummissjoni biex t[ares lamministrazzjoni tal-g[aqdiet karitatevoli f’Malta. Aktar tard, kien sar Ar/idjaknu talKatidral tal-Imdina u aktar tard Isqof ta’ Malta.

Fuq dawn il-fatti, il-Ka]in Banda San Filep ta’ {a]}ebbu; f’g[eluq il-mitt sena mill-mewt tal-Isqof Fran;isku Saverju Caruana (1847-1947) wa[[al lapida kommemorattiva mal-fa//ata tal-istess ka]in b’sinjal ta’ ;ie[ u li qieg[ed nipprodu/i f’din il-pa;na, li tg[id: {ELLIES IL-MALTIN MILL-{AKMA FRAN?I}A G{AJN TA’ G{ERF U MISSIER IL-FQAR. Hemm probabbiltà kbira li dan il-kliem ;ie rakkomandat minn Dun Karm Psaila.

Caruana tant kien i[obbu lil {a]-}ebbu; li waqt li l-;isem tieg[u jinsab midfun filKatidral tal-Imdina b[ala Isqof tad-djo/esi, ried li l-qalb proprja tieg[u tindifen f’ra[al twelidu u llum qieg[da ta[t ir[ama wara l-artal ma;;ur tal-knisja ar/ipretali ta’ {a]}ebbu;.

Mijiet ta’ dokumenti bijografi/i je]istu fuq dan lIsqof li wie[ed jista’ jarahom fid-dettall tag[hom fidDictionary of Maltese Biographies (Schiavone – 2009) fosthom dawk ta’ Giovanni Bonello, kwotati flartiklu tat-Torca tal-11 ta’ Awwissu 2013.

Jiddispja/ini [afna b[ala }ebbu;i, u hawn qieg[ed nesprimih flimkien ma’ dawk li tkellimt mag[hom minn sferi ta’ opinjonijiet politi/i differenti li ma jaqblux malkumment fl-istess artiklu msemmi: “…karattru Makkjavellan ta’ dan l-istess Isqof u li dan tal-a[[ar kellu biss l-interessi kummer/jali u so/jali ta’ familtu u mhux linteress }ebbu;i jew nazzjonali fl-atte;;jament tieg[u matul [ajtu …”.

Dan kliem li we;;a’ bilbosta li]-}ebbu;in kollha millat ta’ dak li tg[id l-istess lapida kkwotata aktar ’il fuq.

Sa[ansitra anki Frans Sammut kiteb hekk fuq Caruana: “Bosta jistag[gbu bil-lista twila ta’ nies kbar li {a]}ebbu; ta lil Malta...fosthom l-Isqof F.S. Caruana li kien ewlieni fost il-mexxejja talMaltin fi ]mien taqbid a[rax…” (tifkira tas-sitt /entinarju mit-twaqqif ta’ {a]-}ebbu; 1980).

Hawnhekk nixtieq insemmi l-kaw]a ta’ libell li kien hemm bejn il-membri familjari ta’ Caruana kontra l-

“L-Isqof F.S. Caruana kien ewlieni fost il-mexxejja tal-Maltin fi ]mien taqbid a[rax…”

— Frans Sammut (1980)

(Fuq)> L-Isqof F.S. Caruana u (lemin)> il-lapida li tpo;;iet mal-Ka]in Banda San Filep f’g[eluq il-100 sena mill-mewt tal-Isqof }ebbu;i, bi kliem aktarx su;;erit mill-poeta nazzjonali Dun Karm

[abib tieg[i l-Im[allef Emeritu Giovanni Bonello.

Sfortunatament, l-e]itu tag[ha kien li l-libell ried ji;i ppre]entat mill-individwu offi] u mhux minn xi [add ie[or. Fit-tieni lok, il-kaw]a kienet ;iet pre]entata f’sede ta’ Qorti differenti minn dak li tg[id il-li;i. Dan kien ifisser li l-o;;ezzjonijiet li qajmu lmembri familjari ta’ Caruana ma setg[ux ikunu skrutinati mill-Qorti.

Il-fatt li f’{a]-}ebbu; g[andna isem ta’ triq g[allIsqof Fran;isku Saverju Caruana, kunsidrata b[ala wa[da mit-toroq prin/ipali ta’ Belt Rohan, u isem ta’ triq o[ra, Triq l-Isqof, ma jfissirx li g[andna ]ew; toroq imsemmija g[all-istess persuna;;.

Ma hemm l-ebda dokument jew tag[rif g[al liema isqof hi msemmija Triq l-Isqof. Infatti fi pjanta antika ta’ {a]}ebbu; datata 1832 u o[rajn

-

,

li ji;u qabel din id data

f’{a]-}ebbu; kien di;à hemm Strada Vescovo meta F.S. Caruana kien la[aq isqof fis-sena 1831. Mela ]gur li mhux imsemmija g[al Caruana. Din b[al Triq lAr/isqof il-Belt Valletta. G[al liema Ar/isqof?

Jien personalment lil Frans Sammut nag[raf il-[iliet letterarji kbar tieg[u u sa[ansitra meta miet u lfuneral tieg[u beda minn [dejn il-Kappella ta’ Santu Rokku fi Triq il-Kbira, jiena stess b[ala kuratur ta’ din il-

kappella f’isem Din l-Art {elwa g[amilt poster fuq stand bir-ritratt ta’ Sammut, flimkien mal-ismijiet talkitbiet letterarji li kien ippubblika. Filmati fil-media lokali u, jekk niftakar sewwa, fil-;urnal l-Orizzont huma xhieda ta’ dan.

Aktar minn hekk, fuq inizjattiva personali po;;ejt ir-ritratt ta’ Frans Sammut fost persuna;;i }ebbu;in o[ra mag[rufa fl-istess kappella li llum qieg[da sservi ta’ esibizzjoni permanenti g[al dawk i]-}ebbu;in li taw isem lil Malta u g[al ra[al twelidhom – inklu] ukoll lIsqof F.S. Caruana.

Jiena nirra;una b’sens /iviku u responsabbli li min [aqqu l-;ie[ ejjew nag[rfu dak li jixraqlu tassew, i]da mhux a skapitu ta’ persuna;;i o[ra meqjusin fl-istess livell ta’ onorifi/enza g[all-[idma u l-kapa/itajiet tag[hom.

Ng[id ukoll bl-istess argument li li kieku Frans Sammut kien g[adu [aj u nistaqsih jekk wara li ji;i nieqes jinbidel l-isem tat-triq fejn kien joqg[od u nag[mlu ismu minflok, ]gur li kien jg[id .

Nappella ming[ajr skop ta’ nd[il lill-Kumitat tal-Ismijiet tat-Toroq li b’responsabbiltà u maturità jag[ti l-a[jar le

de/i]joni li jidhirlu xierqa ming[ajr ma jqanqal firda bla b]onn fir-ra[al tag[na u wisq aktar pre/edent perikolu] nazzjonali waqt li jikkonsidra u jag[ti widen serju lill-g[ajta ta’ aktar minn 75 fil-mija tarresidenti li joqog[du fi Triq lIsqof F.S. Caruana filpetizzjoni li ressqu kontra lproposta tal-Kunsill Lokali.

Hemm diversi toroq o[ra bla isem fl-istess lokalità u tista’ ting[a]el wa[da minnhom.

Infakkar dwar ka] identiku li meta re/entement kien hemm xi persuni li riedu jbiddlu l-isem ta’ Triq Santu Wistin fi]-}ejtun, g[all-eks Prim Ministru ta’ Malta Dom Mintoff, fl-ewwel lok ilKunsill Lokali wera maturità u g[aqal liema b[alu waqt li listess Kumitat tal-Ismijiet tatToroq kien kontra li jinbidlu ismijiet tat-toroq g[al ra;unijiet u kumplikazzjonijiet /ivili u so/jali. Anzi, kien g[amilha regola tieg[u li ma jinbidlux ismijiet ta’ toroq e]istenti.

Perswa] li l-mo[[ tarra;uni fost il-membri talkummissjoni li g[andha dde/i]joni finali fuq din ilmaterja jipprevali b’responsabbiltà g[al-lokalità partikolari u l-interess nazzjonali.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

KOTBA 19

Pubblikata l-Bijografija ta’ Alexander Cachia Zammit Stejjer rakkuntati g[all-ewwel darba u ritratti li qatt ma dehru qabel L-1955 kienet sena kru/jali g[al Malta. Duminku Mintoff kien qed jipproponi lIntegration lill-elettorat Malti.

L-1955 kienet ukoll sena kru/jali g[al Alexander Cachia Zammit – tabib ]ag[]ug[ ta’ 31 sena mi]}ejtun mag[ruf ma’ kul[add b[ala Sandy.

Hu kien intalab minn :or; Borg Olivier biex jikkontesta l-elezzjoni mal-Partit Nazzjonalista kif fil-passat kienu g[amlu z-ziju ta’ missieru Salvatore Cachia Zammit u missieru Alfredo.

Il-pi] tad-de/i]joni kien tqil.

Il-Partit Nazzjonalista fi]}ejtun kien limitat g[ajr forsi g[al meta kkontesta missieru fl-1927 u tela’ u mieg[u tela’ kandidat ie[or.

Dan u iktar tistg[u taqrawh fil-ktieb It-Tabib Sandy, IlBijografija ta’ Alexander Cachia Zammit miktub minn Sergio Grech, gradwat flIstorja u l-ewwel Direttur E]ekuttiv tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. Din hi ttieni bijografija ta’ Sergio Grech. Fis-sena 2004, Grech ippubblika l-bijografija talKapu//in Feli/jan Bilocca.

Is-sena li g[addiet hu editja lktieb Duminku Mintoff Bejn Storja u Miti.

Politiku li qata’ figura tajba

Sandy Cachia Zammit kien figura importanti fil-kabinetti ta’ Borg Olivier u ta sehmu biex Malta tikseb lindipendenza u b’hekk ilpajji] seta’ jimxi g[al stat sovran minn stat kolonjali ming[ajr wisq terremoti.

Sandy kien l-i]g[ar Ministru fil-Kabinett Nazzjonalista u d-dekasteri li kellu kollha kien fihom sfidi kbar.

Il-bijografija kif il-qarrejja se jistennew tippre]enta lil Sandy il-politiku li qata’ figura tajba f’diversi elezzjonijiet. Bi]]ejjed ng[idu li fl-elezzjoni tal1955, Cachia Zammit mhux biss tela’ hu imma tela’ wkoll it-tieni kandidat Nazzjonalista.

Fl-elezzjoni tal-1962, li saret fi sfond ta’ ;liedapolitiko reli;ju]a qalila, it-

tabib Cachia Zammit tela’ minn ]ew; distretti u bissa[[a tieg[u l-Partit Nazzjonalista reba[ tliet si;;ijiet fuq id-distrett ta]}ejtun. Dik kienet storja unika li qatt ma re;g[et se[[et fl-istorja tal-Partit Nazzjonalista.

Barra minn hekk, Grech jippre]enta lati o[rajn ta’ Cachia Zammit li ftit nies jafuhom. Hekk per e]empju ng[ixu ma’ Sandy it-Tieni Gwerra Dinjija meta kien jispara l-kanuni kontra lg[adu u naraw lil Sandy attiv fil-qasam tal-volontarjat u filkamp reli;ju] kemm fuq livell lokali kif ukoll fuq livell nazzjonali.

Dan kollu kien influwenza diretta tal-familjari tieg[u.

Sandy fost l-o[rajn hu m[allat ma’ Alfons Maria Galea li hu mag[ruf g[all;esti filantropi/i tieg[u li ma qatg[u qatt. Wie[ed millkapitli hu dedikat g[all-arblu tar-razza ta’ Cachia Zammit li fih niltaqg[u ma’ g[add ta’ figuri interessanti b[al :u]eppi Pulis Montebello, Carlo Diacono u Salvatore Cachia Zammit fost l-o[rajn, li kollha ji;u minnu.

Anali]i tal-;uri Ma tonqosx fil-bijografija ta’ Sandy anali]i tal-;uri tal-

a[wa Cachia Zammit fejn hu ;ie akku]at b’serq ta’ dokumenti kunfidenzjali talgvern. Dak kien l-ewwel u la[[ar ka] tax-xorta tieg[u flistorja politika u tal-qrati tag[na. Kien il-ka] li Gvern ;did Laburista ried jag[mel larja ma’ wie[ed mill-inqas militanti tal-Partit Nazzjonalista?

Kapitlu ie[or jag[ti [arsa lejn il-kisbiet li l-G[aqda Mu]ikali Beland g[amlet ta[t il-presidenza ta’ Sandy. Bejn Sandy u l-Beland hemm relazzjoni intima. Biss biss Cachia Zammit ilu 54 sena President ta’ wa[da millewwel baned Maltin. Dan barra ]-]mien twil li qatta’ missieru fl-istess kariga ta’ President tal-istess so/jetà.

Minn [in g[al ie[or filbijografija jixirfu diversi persuna;;i, mag[rufa u le, li

❞ Cachia Zammit ilu 54 sena President ta’ wa[da mill-ewwel baned Maltin

❞

da[lu kexxun fil-mu]ajk Cachia Zammit u li kienu importanti biex iffurmawh u sawruh.

Fuq kollox f’din ilbijografija hemm stejjer rakkuntati u analizzati g[allewwel darba flimkien ma’ g[add ;mielu ta’ ritratti millarkivji tal-familja Cachia Zammit.

Hawnhekk Grech ma jonqosx li ju]a dokumentazzjoni ;dida li qatt ma ntu]at qabel u ma jonqsux xrariet ta’ interpretazzjonijiet kontroversjali. Parti middokumentazzjoni ta’ dan ilktieb inbniet fuq serje ta’ laqg[at bejn Grech u Cachia Zammit fejn flimkien analizzaw u iddistillaw [ajjet il-politiku.

It-Tabib Sandy, Bijografija ta’ Alexander Cachia Zammit hu pubblikat minn Kite Publishers.

ALEXANDER CACHIA ZAMMIT – Sehem kbir fil-politika, fil-volontarjat u fl-G[aqda Mu]ikali Beland

20

Lokali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Su//ess doppju g[all-Bank of Valletta Internet Banking

TRAVEL SAVER

Iffranka l-flus meta tu]a l-mowbajl barra mill-pajji] It-Travel Saver ifisser iffrankar diretti fuq issej[iet kollha, SMS u l-u]u tal-mowbajl internet waqt safar fl-Ewropa.

Bit-Travel Saver klijenti jistg[u ju]aw il-mowbajl tag[hom fa/ilment fi kwalunkwe pajji] fl-UE filwaqt li jistg[u jkollhom rashom mistrie[a b’rati talmobile roaming ferm aktar affordabbli.

G[al tliet ewro kull jum, klijenti fuq LIMITLESS35, LIMITLESS60 u LIMITLESS99 jibbenefikaw minn 100 minuta g[all-pajji]i kollha tal-UE, 100 SMS lejn kwalunkwe destinazzjoni u 100 MB ta’ internet kuljum.

Klijenti li qeg[din fuq tariffi o[ra tal-mowbajl, inklu] LIMITLESSFLEX, Pay As You GO u tariffi o[ra Pay Monthly, jibbenefikaw minn 30 minuta ta’ telefonati lejn ilpajji]i kollha tal-UE, 30 SMS lil kwalunkwe destinazzjoni u 30 MB internet ta’ kuljum. Ilklijenti kollha li qeg[din fuq it-Travel Saver jir/ievu

sej[iet b’xejn waqt li jivvja;;aw fl-Ewropa.

Travel Saver ikun attivat billi jintbag[at SMS. Klijenti fuq LIMITLESSFLEX jew kwalunkwe tariffa Pay As You GO jistg[u jibag[tu SMS bil-kelma ‘TRAVEL’ lejn 16410.

Minn g[ada t-Tnejn, klijenti fuq LIMITLESS35, LIMITLESS60 & LIMITLESS99 u kwalunkwe tariffa tal-Pay Monthly jistg[u jibag[atu SMS bil-kelma ‘TRAVEL’ lejn 16412.

Il-benefi//ji tat-Travel Saver jibqg[u sejrin g[al 24 sieg[a. Jekk allokazzjoni tinqabe] fi ]mien 24 sieg[a, ir-rati vanta;;u]i tar-roaming se japplikaw g[all-bqija tal-24 sieg[a.

Ir-rati tar-roaming vanta;;u]i huma 25/ kull minuta, 5/ kull SMS u 10/ kull MB. Biex jer;g[u jiksbu lbenefi//ji tat-Travel Saver wara li jkunu g[addew l-24 sieg[a, klijenti jistg[u jibag[tu SMS kif indikat hawn fuq.

G[at-tieni sena konsekuttiva, il-Global Finance rrikonoxxiet lill-Bank of Valletta b[ala l-Bank ewlieni f’Malta fl-Internet Banking kemm g[al banking korporattiv u kemm g[al dak tal-konsumatur.

Joseph D. Giarraputo, ilpubblikatur ta’ Global Finance, qal li l-internet ittrasforma l-mod kif [afna konsumaturi u negozji jag[mlu tran]azzjonijiet bankarji. “It-titjib kontinwu flofferti fuq l-internet rappre]entati mill-finalisti ta’ din is-sena juru kif l-ikbar ]viluppi fl-internet banking g[ad iridu jse[[u.”

Meta kien qed jitkellem waqt l-g[oti tal-premju, Charles Borg, Kap E]ekuttiv tal-Bank of Valletta, qal li “dan is-su//ess doppju hu sinifikattiv. Il-Bank minn dejjem kien fuq quddiem biex jutilizza kull ]vilupp

teknolo;iku u jittrasformah f’benefi//ji g[al klijenti, kemm dawk fin-negozju kif ukoll g[all-individwi. Din il[e;;a tal-Bank qatt ma nbidlet u dan ir-rikonoximent ikompli jixpruna lill-Bank biex ikun fuq quddiem f’dan il-qasam.”

Charles Borg kompa jg[id li “l-istrate;ija online tal-Bank of Valletta hi mmexxija millmissjoni tal-Bank li jkompli jinvesti biex ji]gura l-aqwa

P. Frans Micallef OP

DONAZZJONI MINN BANIF BANK. L-impjegati ta’ Banif Bank ;abru somma flus b’risq il-Hospice Malta. Il-flus in;abru permezz ta’ donazzjonijiet mensili li l-impjegati jag[tu b’mod volontarju mill-paga tag[hom. Il-management tal-Bank ]ied ma’ dan l-ammont u s-somma globali ;iet pre]entata minn Adrian Coppini, Chief Officer ta’ Corporate Services ta’ Banif Bank waqt ]jara li g[amel fid-dar tal-Hospice f’{al Balzan fejn iltaqa’ mal-General Manager, Kenneth Delia. Flimkien mat-tim tieg[u, Kenneth Delia spjega kif il-Hospice b[alissa qed tg[in lil aktar minn 900 pazjent. F’dawn l-a[[ar xhur, Hospice Malta qed tipprovdi l-og[la livell ta’ kura paljattiva g[al persuni bil-kan/er, bil–motor neurone disease, mard respiratorju u mard iehor terminali. Donazzjonijiet g[al Hospice Malta jistg[u jsiru online jew f’wa[da mill-g[axar ferg[at li l-Bank g[andu f’Malta u G[awdex.

Vodafone Malta Foundation tappo;;ja lil MASMOM f’pellegrina;; g[al Lourdes

Pazjenti, sorijiet u voluntiera f’ikla flimkien waqt il-pellegrina;; f’Lourdes organizzat mill-MASMOM

esperjenza g[all-konsumatur.

Din tittra]metti ru[ha fuq ilfirxa wiesg[a ta’ servizzi finanzjarji offruti fuq iddiversi pjattaformi biex joffru lill-klijent esperjenza wa[da.

Il-Bank of Valletta kommess li j]omm il-po]izzjoni tieg[u b[ala l-Bank Malti ewlieni li jag[ti valur fl-offerti tieg[u lill-konsumatur.”

In-nominazzjonijiet kienu e]aminati minn bord ta’ e]aminaturi ta’ klassi mondjali minn Infosys Technologies, u sussegwentement mill-edituri tal- Global Finance Editors g[all-g[a]la finali.

Il-Bank rebbie[ kellu jag[ti evidenza ta’ kif irnexxielu jaddotta l-i]viluppi teknolo;i/i biex jattira klijenti ;odda f’suq dejjem jikber waqt li jsa[[a[ il-klijentela tieg[u billi joffri prodott effi/jenti ming[ajr spejje] ]ejda f’ambjent sekur.

G[al darb’o[ra, numru ta’ persuni morda kienu fost grupp ta’ Sorelle, Barrellieri, pellegrini u qraba g[all-pellegrina;; annwali lejn Lourdes organizzat mill-Malta Association of The Sovreign Military Order of Malta (MASMOM).

Vodafone Malta Foundation re;g[et appo;;jat lill-kontin;ent Malti, mag[mul minn 330 persuna li kien jinkludi 65 morda, 80 pellegrini, membri tal-Ordni u voluntiera dedikati.

Il-grupp MASMOM, appo;;jat minn Vodafone Malta Foundation u sponsors o[ra, ippreparaw sew g[al dan ilpellegrina;;, u komplew bil-[sieb li dan ix-xog[ol se jkun ippremjat minn esperjenza spiritwali li se ttejjeb il-[ajja talorganizzaturi u l-voluntiera, kif ukoll tal-pazjenti.

Il-kontin;ent Malti inkluda morda, voluntiera, helpers u pellegrini. Meta waslu lura minn Lourdes kemm l-organizzaturi kif ukoll il-pazjenti [assewhom sodisfatti li qasmu din lesperjenza kollha f’daqqa.

Mexxej ;did g[ad-Dumnikani Maltin P. Frans Micallef OP ;ie mag[]ul b[ala l-Provin/jal tal-Patrijiet Dumnikani Maltin wqt is-47 Kapitlu Provin/jali tal-Provin/ja Dumnikana Maltija li qed isir fil-kunvent tadDumnikani fi Gwardaman;a.

P. Frans Micallef OP twieled ir-Rabat fl-1948 u ha l-edukazzjoni tieg[u sSeminarju u fil-Kulle;; Filosofiku Teolo;iku San Tumas D’Akwinu.

F’Settembru tal-1965 hu ghamel il-Professjoni Reli;ju]a u kien ordnat sa/erdot f’Marzu tal-1971.

Iggradwa fil-mu]ika u serva f’diversi uffi//ji talProvin/ja b[al Surmast talIstudenti, Pirjol talKunvent tar-Rabat, Amministratur Finanzjarju, Rettur tal-Kulle;; San Albert il-Kbir g[al dawn la[[ar sittax-il sena kif ukoll Kappillan talParro//a tal-Portu Salvu lBelt Valletta fejn beda wkoll Radju Xeb-er-Ras. B[ala Diffinituri f’dan il-Kapitlu Provin/jali ntg[a]lu Fr Vincent Micallef OP, Fr Frank Borg OP, Fr Charles Tabone OP u Fr Raymond Gatt OP.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Internazzjonali

21

IL-KRI}I TAS-SIRJA

L-Istati Uniti u r-Russja jil[qu ftehim dwar l-armi kimi/i ta’ Damasku

L-Istati Uniti u r-Russja qablu dwar proposta g[alleliminazzjoni tal-[a]na nukleari tar-re;im talPresident Sirjan Bashar alAssad u fejn evitaw ilpossibbiltà ta’ azzjoni militari ‘immedjata’ mill-qawwiet Amerikani fuq is-Sirja.

Is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry u lMinistru Russu g[allAffarijiet Barranin Sergei Lavrov [abbru l-ftehim wara tlett ijiem ta’ ta[ditiet f’:inevra, fl-I]vizzera – u b’Kerry jis[aq li s-Sirja, permezz ta’ dan il-ftehim, g[andha tissottometti lista ‘komprensiva’ tal-[a]niet talarmi kimi/i fi ]mien ;img[a.

Meta tkellem waqt konferenza tal-a[barijiet, Kerry sostna li l-ispetturi talarmi tan-Nazzjonijiet Uniti jridu jkunu ‘fis-Sirja’ sa mhux aktar tard minn Novembru u fejn jesegwixxu l-pjan g[allqerda totali tal-armi kimi/i li qeg[din ja[sbu li jikkonkludu sa nofs l-2014.

Intant, John Kerry qal li f’ka] li s-Sirja ma tikkoperax fl-interessi tal-ftehim ( li jrid

ikun finali]]at millOrgani]]a]]joni g[allPrevenzjoni tal-Armi Kimi/i) g[andha tiffa//ja lkonsegwenzi ta[t Kapitlu Seba’ tad-Dokument tan-NU li fost o[rajn jirrigwarda ssanzjonijiet u azzjoni militari fil-ka] li huma ne/essarja.

Filwaqt li ma kienx hemm qbil dwar il-mi]uri li g[andha tikkonfronta s-Sirja f’ka] li ma tikkoperax, il-President Amerikan Barack Obama jirriserva xorta d-dritt li ju]a lforza militari fuq ir-re;im ta’ Damasku.

Meta tkellem dwar ilftehim, il-Ministru Lavrov qal li ma ing[ad xejn dwar l-u]u tal-forza inkella dwar xi sanzjonijiet awtomati/i (fuq is-Sirja) f’dawn i/-/irkustanzi.

L-Istati Uniti sa ftit ilu kienet qed thedded li tattakka lis-Sirja b’reazzjoni g[allattakk bl-armi kimi/i fuq subborg ta’ Damasku li kien se[[ fil-21 ta’ Awwissu u fejn kienu mietu ‘l fuq minn 1,400 ru[. L-Amerikani akku]aw lir-re;im ta’ Damasku dwar lattakk filwaqt li r-Russja u lPresident Assad qed jinsistu li

Aktar dwar is-Sirja Mijiet ta’ Sirjani o[ra jaslu l-Italja Kelliema g[all-gwardjani tal-kosta Taljani qalu, ilbiera[, li mijiet ta’ refu;jati Sirjani spi//aw salvati mill-ib[ra slava; u fejn twasslu lejn il-Nofsinar tal-Italja fuq perijodu ta’ 24 sieg[a. Dan wara li tliet dg[ajjes mg[obbijin b’aktar minn 800 refu;jat, fosthom nisa u tfal, spi//aw inter/ettati ‘l hinn mill-g]ira ta’ Lampedusa u Siraku]a fi Sqallija. Ir-rapporti qalu wkoll li dg[ajsa li kienet qed i;;orr qrib il-mitejn refu;jat inqalg[ulha problemi kbar, tant li spi//at qed teg[req bil-mod xi erbg[in kilometru ‘l bog[od mill-kosta ta’ Kalabrija u sakemm in-nies ta’ fuqha kienu salvati mill-gwardjani tal-kosta. Il-mijiet ta’ refu;jati li kienu salvati fl-ib[ra barra Siraku]a u Kalabrija jidhru li ;ejjin kollha mis-Sirja waqt li ma kinitx mag[rufa n-nazzjonalità tal-a[[ar immigranti li waslu f’Lampedusa. Dan meta l-ammont ta’ refu;jati Sirjani li qeg[din jaslu l-Italja ]died b’mod konsistenti fix-xhur ri/enti u meta n-Nazzjonijiet Uniti tikkalkula li waslu aktar minn 3,300 minnhom fil-pajji] partikulari mill-bidu ta’ Awwissu ’l hawn. Fl-istess [in, ’il fuq minn ]ew; miljun refu;jati Sirjani issa [arbu mill-gwerra /ivili tas-Sirja, u fejn fil-parti kbira sabu refu;ju fi bnadi tal-Iraq, il-:ordan, il-Libanu u t-Turkija.

Ir-ribelli jwissu dwar l-armi Ir-ribelli Sirjani sostnew li l-qawwiet tal-President Bashar alAssad, fl-a[[ar jiem, kienu qed jittrasferixxu w[ud mill-armi kimi/i tag[hom lejn il-Libanu u s-Sirja, bl-iskop li jevitaw li l-istess armamenti pprojbiti jg[addu minn spezzjoni potenzjali ta[t idejn lispetturi tan-Nazzjonijiet Uniti. Intant, ir-re;im f’Damasku baqa’ ma kkummentax, bil-:eneral Selim Idris, b[ala l-Kap tal-Kunsill Militari Suprem tar-ribelli, jg[id li l-brigati tieg[u jqisu l-ftehim propost tal-Istati Uniti u r-Russi rigward l-eliminazzjoni tal-[a]na nukleari ta’ Assad b[ala ‘daqqa ta’ [arta’ g[all-pjani tag[hom biex iwarrbu lill-President Sirjan mill-poter. Idris qal ukoll li l-ftehim g[andu jippermetti biex Assad ma jag[tix kont ‘personali’ g[allattakk bil-gass velenu] li twettaq fuq subborg ta’ Damasku fil-21 ta’ Awwissu u li fih mietu l-mijiet tal-ir;iel, nisa u tfal inno/enti.

Ikomplu l-attakki fuq Damasku Ajruplani tal-gwerra tal-Gvern Sirjan mill-;did attakkaw issubborgi ta’ Damasku li huma kkontrollati mir-ribelli u fost battalji bejn il-qawwiet tal-art tar-re;im u l-;ellieda tal-Oppo]izzjoni.

Rapporti qalu li l-ajruplani, lbiera[, mexxew attakki ‘konsistenti’ fuq l-in[awi tal-kapitali u fejn ikkon/entraw l-aktar fuq Berze; zona ta’ Damasku lejn il-Grigal, fejn ir-ribelli ilhom il-jiem imexxu offensiva bl-iskop li jippenetraw sa/-/entru tal-belt u ’l hinn minnu.

d-dmija kienet twettqet mirribelli li jridu jwaqqg[u lGvern Sirjan pre]enti.

Minkejja l-i]blokk diplomatiku, l-armi kimi/i huma responsabbli g[al xi tnejn fil-mija biss tal-imwiet fil-gwerra /ivili tas-Sirja li sal-lum swiet il-[ajja ta’ madwar 100,000 ru[.

Madankollu t-Televi]joni tal-Istat Sirjan ipprovdiet xandira diretta tal-konferenza tal-a[barijiet ta’ :inevra li kellha lil Kerry u Lavrov b[ala protagonisti, u b’dan fih innifsu jindika li l-awtoritajiet f’Damasku huma sodisfatti bil-ftehim li ntla[aq.

L-a[[ar ta[ditiet fil-fatt ‘jiffri]aw’ il-pjani ta’ Obama g[al attakki mill-ajru fuq isSirja u meta l-President Amerikan issa m’g[andux jistenna g[all-vot talKungress Amerikan li kellu j[oll u jorbot g[al kwalunkwe azzjoni ta’ dan it-tip.

Aktar qabel, is-Segretarju:enerali tan-NU Ban Kimoon qal li rapport tal-esperti tieg[u dwar l-armi kimi/i g[andu jikkonferma li ntu]a lgass velenu] fuq is-Sirjani

Is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry (xellug) u lMinistru Russu g[all-Affarijiet Barranin Sergei Lavrov jie[du b’idejn xulxin f’:inevra

(fil-21 ta’ Awwissu) u fejn sostna li Assad ‘wettaq numru ta’ delitti kontra l-bniedem’.

Intant, Ban Ki-moon ma qalx

jekk kinux il-qawwiet ta’ Assad inkella r-ribelli fis-Sirja li attakkaw li-/ivili ta’ Damasku b’dan il-gass letali.

22

Internazzjonali

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 I?-?INA

Tamiet li tirba[ id-diplomazija

L-ISTATI UNITI> Mara tu]a t-telefon /ellulari biex tikkuntattja lil qrabatha waqt li /irkondata mill-ilma tal-g[arg[ar fl-in[awi ta’ Boulder, f’Kolorado. L-Istat ta’ Kolorado b[alissa jinsab ‘assedjat’ minn [albiet tax-xita bla tmiem u meta l-iskwadri g[all-emer;enza lokali qeg[din jippruvaw jil[qu r-residenti li spi//aw i]olati ka;un tal-ag[ar in/idenza ta’ g[arg[ar fl-in[awi g[al g[exieren ta’ snin.

L-g[arg[ar s’issa sewa l-[ajja ta’ mill-anqas erba’ persuni u meta lawtoritajiet ma jafux x’g[adda minn talanqas mija u sebg[in persuna o[ra.

L-Istati Uniti qed tittama li jirnexxu l-kuntatti diplomati/i ‘kawti’ bejn i/-?ina u l-:appun rigward il-kwistjoni li ilha g[addejja dwar grupp ta’ g]ejjer polemiku]i u spe/jalment ladarba ‘spinta fit-tensjoni’ ma sservi l-interessi ta’ [add.

I/-?ina u l-:appun g[addejjin minn ]mien kumplikat proprju min[abba dawn il-g]ejjer di]abitati li jinsabu fil-Ba[ar ?ini] tanNofsinar u li ilhom iqanqlu d-di]gwid dwar iddritt tas-sovranità, anki jekk huma, fil-fatt, kontrollati mill-:appuni]i.

Il-g]ejjer huma mag[rufa b[ala Senkaku mal-:appuni]i u b[ala Diaoyu f’Beijing – bl-

ajruplani u l-vapuri tal-gwerra ta]-]ew; na[at iwettqu kemm-il darba l-manuvri fiz-zona polemiku]a u fost il-bi]a’ li l-i]g[ar in/ident jista’ jqajjem konflitt armat.

Intant, Daniel Russel, l-Assistent Segretarju tal-Istat Amerikan g[all-Affarijiet relatati malPa/ifiku u x-Xlokk tal-Asja, qal li d-dinja ma tridx li l-kwistjoni ssir inkontrollabbli u meta l-interess globali fl-istabbiltà ekonomika ‘hi wisq qawwija’ biex il-pajji]i inkwistjoni (li huma t-tieni u t-tielet l-aktar ekonomiji b’sa[[ithom tad-dinja) jibqg[u ankrati fiddi]gwid.

IL-:APPUN

Rokit ‘g[all-but ta’ kul[add’ Il-:appun introdu/a lewwel rokit f’;enerazzjoni ;dida ta’ in;enji g[all-ispazju

u fost tamiet li d-disinn ikun aktar ‘g[all-but tal-pajji]i’ li g[aldaqstant ikunu jifil[u aktar g[all-ispejje] talmissjonijiet.

Ir-rokit tat-tip Epsilon fih daqs in-nofs tal-vetturi spazjali tal-;enerazzjoni

pre/edenti li u]at il-:appun u minbarra li jinkorpora diversi sistemi g[al sigurtà.

Intant, folol ta’ :appuni]i kienu pre]enti g[at-tlug[ tal-Epsilon f’territorju lejn il-Lbi/ tal-:appun.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 IL-LIBJA

Tensjoni dwar il-kri]i ta]-]ejt Is-settur ta]-]ejt fil-Libja g[adu g[addej minn kri]i sostanzjali bl-esportazzjoni ta’ dan ir-ri]ors qed jonqos bilkbir, tant li l-Ministru talFinanzi Libjan Alkilani Abdelkarim al-Jazi ]vela li lkri]i – skont l-a[[ar kalkoli – qed ittellef lil pajji]u lekwivalenti ta’ qrib il-mitt miljun ewro kuljum fi d[ul.

Jazi anki wissa li jekk ilkri]i tippersisti, il-Libja, fixxhur li ;ejjin, jista’ jkollha tiddependi mir-riservi barranin tag[ha u meta l-pajji] qeg[din jispi//awlu l-flus biex i[allas lill-[addiema ta/-/ivil.

Sa April li g[adda – u qabel l-impatt tal-kri]i – il-Libja kienet qed tipprodu/i mal-1.4 miljun barmil ]ejt kuljum li kien ftit anqas millproduzzjoni qabel il-gwerra /ivili tal-2011 li qa//tet irre;im tal-eks-dittatur Muammar Gaddafi mill-poter.

I]da f’nofs-Lulju, gwardjani armati [atfu l-kontroll tatterminals ta]-]ejt (li suppost kienu qed jipprote;u) flartijiet Libjani tal-Grigal qrib il-kosta u fejn taw spinta lillkri]i allarmanti.

I]-]ejt tal-Libja hu prodott fiz-zoni tal-Lvant u fejn imbag[ad jitmexxa minn pipelines lejn it-terminals malkosta tal-Mediterran u bi skop ta’ esportazzjoni.

Intant, il-Gvern Libjan, f’din is-sitwazzjoni, ma kellux aktar kontroll tat-terminals u bir-ri]ultat li naqset ilproduzzjoni ta]-]ejt u blesportazzjoni tar-ri]ors jaqa’ lura bil-kbir.

Fl-istess [in, il-membri ta’ tribujiet fin-Nofsinar tal-Libja [adu kontroll tal-artijiet lokali li jipprodu/u ]-]ejt u birri]ultat li l-ammont ta]-]ejt li jista’ ji//irkola lejn itterminals fl-artijiet tal-kosta tal-Grigal (fil-pre]ent) hu minimu g[all-a[[ar.

Id-domandi tal-Libjani li IL-MESSIKU

Inkwiet mal-g[alliema

Il-Pulizija fil-Belt talMessiku ;;ieldu ma’ dimostranti u meta ppruvaw ike//u gruppi ta’ g[alliema li okkupaw il-pjazza ewlenija ta’ Zocalo waqt azzjoni industrijali.

L-g[alliema qeg[din jinsistu g[all-bidliet fir-riformi li g[andhom isiru fis-settur taledukazzjoni u li approvahom il-President Messikan Enrique Pena Nieto.

Intant, il-pulizija u]at il-gass tad-dmug[ u l-kanuni tal-ilma fuq id-dimostranti b’u[ud mill-g[alliema – li ilhom ikkampjati fil-pjazza g[al ;img[at – jirrea;ixxu bit-tfig[ tal-bombi tan-nar.

g[addejjin bl-azzjonijiet industrijali u l-membri tattribujiet qed ivarjaw minn domandi g[al salarji a[jar sa protesti rigward ilkorruzzjoni. Dan minkejja li lMinistru Jazi qed jg[id li ‘lpajji] ma jara l-ebda problema’ biex jirrispetta lobbligi finanzjarji tieg[u – inklu]i l-[las tas-salarji dovuti – sa, mill-inqas, l-a[[ar tassena.

Madankollu, l-osservaturi qeg[din jg[idu li l-in[awi sensittivi g[all-produzzjoni ta]-]ejt illum huma kontrollati minn entitajiet ta’ nies separati u f’sitwazzjoni fejn “[add ma jaf min qed jie[u [sieb zona jew o[ra.”

Il-protesti [allew effett qawwi – tant li fl-ewwel jiem ta’ Settembru l-produzzjoni ta]-]ejt mil-Libja g[al kull ;urnata waqg[et (mill-1.4 miljun barmil kuljum f’April) g[al 150,000 barmil biss u avolja l-pajji] g[andu lkapa/ità biex jipprodu/i mal1.6 miljun barmil kuljum. Dan meta l-esportazzjoni ta]-]ejt ni]let g[al 80,000 barmil fil;urnata.

L-isfidi fis-settur ta]-]ejt komplew inaqqsu s-sens ta’ ottimi]mu li kien [akem ilpajji] wara t-tmiem tal-era ta’ Gaddafi u fost it-t[assib sinonimu mal-inkwiet li ;;eneraw l-i]viluppi politi/i fil-pajji]i tal-Lvant Nofsani li g[exu mir-Rebbieg[a G[arbija.

Min-na[a tieg[u l-Prim Ministru Libjan Ali Zeidan – li di;à indika li jista’ jirrikorri g[al azzjoni militari “biex ilLibja u r-ri]orsi tag[ha ma jibqg[ux l-osta;;i ta’ persuni irresponsabbli” – qieg[ed jistenna rrakkomandazzjonijiet ta’ kumitat imwaqqaf mill-Gvern tieg[u u li g[addej b’missjoni g[all-;bir tal-fatti, bit-tama li tinstab triq ‘il barra mill-kri]i.

Internazzjonali

23

24 KULTURA

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Jit[abbar il-programm tat-tieni edizzjoni ta’ Xjenza fil-Belt Fadal 16-il ;urnata o[ra qabel l-attività tal-panEwropew imsej[a Lejlet irRi/erkaturi (Researchers’ Night) – Xjenza fil-Belt – li se jsir nhar il-:img[a, 27 ta’ Settembru. Mis-6 p.m. ’il quddiem g[add ta’ xjentisti ]g[a]ag[, ri/erkaturi u artisti se jilqg[u lill-pubbliku g[al lejla festiva li tinkludi wirjiet, diskussjonijiet, scientific cafes, esperimenti interattivi, mu]ika, arti tat-triq, films, shows g[at-tfal u attivitajiet interattivi o[ra.

Il-programm s[i[ kien pre]entat lill-media u lillkontributuri tal-festival millkonsorzju mmexxi mill-Fond tar-Ri/erka tal-Università ta’ Malta (RIDT) u l-Kamra tax-

Xjentisti ta’ Malta.

L-attivitajiet se jsiru f’postijiet u toroq mag[]ula fil-Belt Valletta, millBarrakka ta’ Fuq, Kastilja u lKavallier ta’ San :akbu, ’l isfel Triq ir-Repubblika u Triq il-Merkanti, g[al Pjazza San :or; (il-pjazza talpalazz) sa misra[ is-Suq lAntik.

Edward Duca, il-Manager tal-Pro;ett tax-Xjenza filBelt, ta [arsa lejn ilprogramm ta’ din is-sena.

“Kif tid[ol minn Bieb il-Belt ir-Rokna tal-UE mtellg[a mill-Malta EU Steering and Action Committee (MEUSAC) se tkun mimlija bi xjentisti li se jispjegaw kif l-art ti//aqlaq billi j;ieg[lu t-

tfal iereg[du l-art, u karozza tat-tlielaq bi stil Formula mibnija Malta se tilqa’ ddilettanti tal-karozzi.” Irri/erka u l-innovazzjoni fl-UE se jing[ataw il-[ajja.

Conrad Attard, il-Manager tal-Lo;istika u Koordinatur tat-Teknolo;ija g[ax-Xjenza fil-Belt, qal li “jekk tkun qed t[ossok mitluf bl-attivitajiet kollha li qed norganizzaw, tista’ ]]ur id-diversi i-points u tkellem lix-xjentisti ]g[a]ag[ tag[na li se jkunu hemm biex jg[inuk.”

Xjenza fil-Belt se jippre]enta wirja 3D ta’ dawl fuq il-fa//ata tal-Ber;a ta’ Kastilja. Pro;ett koordinat mill-mu]i/ist u kompo]itur Ruben Zahra.

(Mix-xellug)> Wilfred Kenely, il-Prof Alex Felice, Dr Edward Duca u Conrad Attard waqt il-konferenza tal-a[barijiet

Ix-show jorbot flimkien korijiet minn madwar lEwropa, li se jkunu pro;ettati

fl-istess [in. G[al dawn ilpro;ezzjonijiet Ruben Zahra [adem ma’ tim fuq programm kompjuterizzat li jinterpreta l-mu]ika f’arti astratta. Ix-show ta’ sitt minuti hu affaxxinanti. Jibda fit-8 p.m. b’ripetizzjoni kull 30 minuta, sal-11 p.m.

Fil-Barrakka ta’ Fuq, ilvi]itaturi jistg[u jing[aqdu mal-istallazzjoni interattiva u interessanti ta’ Lyanne Mifsud bl-isem Light up my house. Se jkun hemm kollezzjoni ta’ dubbien talfrott b’karatteristi/i umani g[oljin sitt piedi, ta’ Liliana Fleri Soler, filwaqt li Cocktail James se jmexxi bar bit-tema tax-xjenza g[al dawk li jixtiequ xarba molekulari u jgawdu l-veduta u x-xog[lijiet tal-arti.

I/-?entru ta’ Kreattività Kavallier San :akbu se jsiru numru ta’ attivitajiet.

Triq il-Merkanti se tkun mimlija attivitajiet g[at-tfal u kbar. Ikun hemm ukoll g[allwiri numru ta’ stallazzjonijiet tal-arti tat-triq impressjonanti ba]ati fuq ix-xjenza. FilPjazza tas-Suq l-Antik, kummidjanti se jag[tu wirjiet g[all-adulti fis-City Pro Cafe.

Fi Triq id-Dejqa l-artista Xaxa Calleja tippre]enta serje qawwija ta’ pitturi li tesplora l-forma umana li titbiddel b’mod imma;inattiv f’si;ar.

Pjazza San :or; se tospita l-attività Science: Up Close and Personnel. Din l-attività tinkludi kompetizzjonijiet g[at-tfal, ta[ditiet, animaturi u wirja spettakolari ta]-]fin imtella’ minn Malta Council for Science and Technology (MCST). Il-Valletta Ensemble se jdoqqu siltiet mu]ikali. Sfilata ta’ ‘Maskri Grotteski’ ma[dumin fuq ittema tax-xjenza tibda fis-7 p.m. minn fuq Kastilja u timxi sa Pjazza San :or;.

Science in the House hu pro;ett li se jesibixxi ri/erka lokali. Dan se jittella’ filKamra tad-Deputati ta[t lawspi/i tal-President talKamra tad-Deputati ta’ Malta.

Aktar dettalji jinsabu fuq: www.scienceinthecity.org.mt u fuq www.facebook.com# ScienceInTheCityMalta.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Collage

25

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt

HESAEL –

30 Konkors Kanzunetta Indipendenza

31 Spettakli mu]ikali Fuq il-Fosos

mistieden spe/jali mill-Italja Emanuele Pavano, jew a[jar Hesael (ritratt xellug), se jkun il-mistieden spe/jali mill-Italja g[all-Konkors Kanzunetta Indipendenza 2013 li se jsir nhar il-{amis li ;ej, 19 ta’ Settembru, mit-8.30 ’il quddiem fuq il-Fosos tal-Furjana.

Hu se jkanta l-kanzunetta tieg[u Il fuoco ardente.

Hesael hu r-rebbie[ tat-titlu ‘Artista Emergente 2012’ minn Sicilia È, premju li jing[ata lill-personalitajiet Sqallin f’setturi varji. Matul ix-xahar li g[adda kien intervistat fuq ‘Rockna’, u ‘Il Show Big’ fuq Radio 101 u kien ukoll mistieden fil-programm IndiFest fuq Net TV. Matul ix-xahar l-ie[or, Hesael ta ]ew; gigs akusti/i f’]ew; pubs f’San :iljan.

Mistiedna spe/jali o[ra fil-Konkors Kanzunetta Indipendenza 2013 se jkunu Deborah C, Gianluca Bezzina, James Knight u Annalise Dance Studio.

Ara wkoll pa;na 30

26 COLLAGE KOTBA

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Stampata t-tieni edizzjoni tal-ktieb ‘Who is the Priest^’ Traduzzjoni mit-Taljan ta’ ‘Prete, Chi Sei^’ – Bonnici Press, Valletta, 16pp. minn Emanuel Micallef

‘Who is the Priest^’ – ver]joni Ingli]a ta’ ‘Prete, Chi Sei^’

Wara li sena ilu ppubblikajt Il-{ajja ta’ Santa Elena,. issa g[adni kemm stampajt ilktejjeb bl-isem Who is the Priest?.

Din hi t-tieni edizzjoni blIngli] ta’ dan il-ktejjeb peress li l-ewwel edizzjoni ;iet stampata fl-2005.

Ori;inarjament il-ktejjeb kitbu Rev Antonio M. Alessi, qassis Taljan, bl-isem Prete Chi Sei?, imbag[ad fl-1965 inqaleb g[all-Malti millkittieb u poeta Xewki Anton

Haber.

Il-ktieb hu dedikat lil Dun Renè A. Cilia, sa/erdot [abib tieg[i li f’Novembru li g[adda miet f’in/ident tat-traffiku.

Hemm ritratt tieg[u waqt li qieg[ed iqaddes. Ix-xewqa tieg[i hi li l-;id li jo[ro; minn dan il-ktejjeb imur ukoll b’suffra;ju g[al ru[u.

Dan il-ktejjeb ji;bor fih ;awhra ta’ tag[lim mill-isba[ dwar il-kobor ta’ din id-dinjità sa/erdotali. Is-sa/erdot li jg[ix bis-serjetà l-vokazzjoni tieg[u

g[andu jkun Alter Christus.

“Intom sa/erdoti ;ejtu

mag[]ula b[al Mosè biex tmexxu u tidderie;u l-Poplu t’Alla u ssej[u lin-nies g[allfesta tal-Quddiesa. Sa/erdoti, indukraw ru[kom, tag[mlux b[all-Appostli meta kienu reqdin fil-:nien tal-:etsemani u :uda l-Iskarjota kien imqajjem biex jag[ti lil :esù f’idejn il-qassisin il-kbar.”

Is-sa/erdot hu msejja[ fost l-o[rajn biex jamministra sseba’ sagramenti: il-

Mag[mudija, fejn tibda lmixja tag[na fi [dan il-Knisja, il-Gri]ma tal-Isqof fejn insiru Suldati ta’ Kristu, il-Qrar fejn b’indiema nistqarru dnubietna lis-sa/erdot, u d-dawl talgrazzja jiddi fuqna u jtir i//par tad-dnub.

Imbag[ad inkunu nistg[u nie[du sehem waqt ilQuddiesa u waqt it-Tqarbin Imqaddes nitilg[u nir/ievu lil :esù Ewkaristija u nitlaqqmu bil-qawwa Divina Tieg[u. U meta taqa’ fuqna n-nida talmewt u nifisna jibda j]ar]ar hu g[andu ji;i msejja[ biex jamministra l-Gri]ma talMorda.

Sfortunatament mhux filparro//i kollha ssib min ikun disponibbli biex imur jamministra dan is-sagrament meta jkun mitlub bil-lejl. LOrdni Sagri hu sagrament li jkun amministrat mill-Isqof lil dawk id-djakni li jkunu se jir/ievu l-ministeru talpresbiterat, ji;ifieri dak tassa/erdozju.

Kellna u g[ad g[andna diversi sa/erdoti Maltin li g[exu u g[adhom jg[ixu ssa/erdozju bis-serjetà, fosthom il-Poeta Nazzjonali Dun Karm li g[araf ibewwes il-[idma sa/erdotali ma [idmet il-letteratura Maltija.

Dun Karm uriena kif ilMalti mhuwiex ilsien inferjuri anzi meta l-kelma Maltija kienet tintg[a;en sew fi [siebu u jag[tiha s-sura li tixirqilha, hi to[ro; tferfer mill-pinna tieg[u, u tg[axxaq lill-qarrej.

Insemmi wkoll lil San :or; Preca li qalbu kienet ma[]en ta’ tjubija nisranija. Dun :or;, kif baqa’ mag[ruf mag[na, [allielna monument perenni mhux tal-bron] imma [aj li jwie;eb g[all-isem ta’ M.U.S.E.U.M. {allielna wkoll xmara ta’ kotba ta’ spiritwalità nisranija.

Kull sa/erdot hu fid-dmir li jiddefendi ]-]wie; nisrani bejn ra;el wie[ed u mara wa[da sa ma l-mewt tifred. Issa/erdot g[andu jkun pre]enti u jg[inhom waqt il-problemi u d-diqa tal-[ajja u dawn flobbligu li jassistihom b’pariri siewja u fer[ nisrani.

Niftakru wkoll fis-sa/erdoti missjunarji li [allew kollox biex imorru jaqdu dmirhom fl-artijiet tal-Missjoni.

Fl-a[[ar tal-ktejjeb insibu novella b’tema missjunarja ori;inarjament miktuba millkittieb Qormi l-Kav Carmel Bianchi, li g[ammidha bl-isem ta’ Il-{amiem l-Abjad li jiena qlibt g[al-lingwa Ingli]a.

Dawk il-persuni interessati jakkwistaw dan il-ktejjeb g[andhom jiktbu lil: Emanuel Micallef (Junior), 32, Corner Flat’s numru 1, Triq ilKappado/ja, {al Qormi QRM 2803. Fl-envelop wie[ed g[andu jibg[at [ames bolol

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

COLLAGE KOTBA 27

Ru]ar Briffa u Alfred de Vigny (Karmenu Mallia> ‘IL-POE}IJA TAT-TBATIJA’ – Ru]ar Briffa, b’riferenza g[al Alfred de Vigny. 2013) Re/ensjoni minn Charles Magro

Ix-xena letterarja Maltija din is-sena qeg[da ti//elebra g[eluq il-50 sena mill-mewt tal-poeta Malti Ru]ar Briffa, tabib mag[ruf ma’ kull min hu interessat fil-letteratura Maltija b[ala l-Poeta tatTbatija, bil-poe]ija l-aktar sinifikattiva tieg[u “O Madonna tad-Duluri”.

Dr Carmel Mallia, il-poeta, drammaturgu, rumanzier u esperantista mag[ruf ukoll lilhinn minn xtutna, f’dan listudju qasir jag[mel e]er/izzju komparattiv bejn ilpoeta Malti Ru]ar Briffa u lpoeta Fran/i] Alfred de Vigny.

Mallia studja l-letteratura Fran/i]a u ggradwa flUniversità ta’ Sorbonne, fi Franza, u lil de Vigny jafu daqskemm jaf lil Briffa.

U[ud mill-g[alliema b[ali, li fis-St Michael’s Teacher Training College studjaw ilFran/i] b[ala su;;ett spe/jali, iltqajna ma’ de Vigny permezz ta’ xi poe]iji tieg[u.

I]da na[seb li [add minna ma sar jaf lil dan il-poeta Fran/i] daqskemm jafu Dr Mallia, li f’dan il-ktieb jag[tih lapprezzament li jixraqlu.

F’dan il-ktejjeb Mallia jibda bid-distinzjoni li jag[mel ilpoeta Ingli] T.S. Eliot bejn itteorija, l-istudju tat-teknika li jinteressa lill-ftit, u lapprezzament tal-poe]ija, li jissarraf f’esperjenza personali.

Xebh bejn i]-]ew; poeti Mallia jikteb li x-xebh li

je]isti bejn Briffa u de Vigny mhux fit-teknika, i]da fil-profondità tal-[sieb.

G[alkemm Briffa g[ex

mitt sena wara Alfred de Vigny, Mallia jsib [afna xebh bejniethom. It-tnejn kienu mi]]ew;in nisa Ingli]i, u t-tnejn romlu. I]da filwaqt li Briffa re;a’ ]]ewwe;, de Vigny baqa’ armel. I]-]ew; poeti, imbag[ad, mietu bil-kan/er.

Fuq il-[idma letterarja tag[hom, it-tnejn huma klassifikati fil-Moviment Romantiku, bi t[addim ta’ romanti/i]mu liriku, li hu iktar sfiq fi Briffa. Filwaqt li fil-poeta Malti hemm iktar il-kult tal-‘jien’, f’de Vigny hemm meditazzjoni talproblemi filosofi/i li huma emanati mill-kundizzjoni umana.

Is-solitudni mliet (jew a[jar, ]vojtat) [ajjet i]-]ew; poeti. I]da Briffa jittratta din is-solitudni b’mod differenti minn kif ittrattaha de Vigny. Ir-ra;uni hi li nistg[u ng[idu li Briffa n[akem mis-solitudni b’mod volontarju, g[ax hekk ried, g[ax ma riedx jg[ix malkotra. Min-na[a l-o[ra, lil de Vigny kienu //irkostanzi li tefg[uh fissolitudni.

Il-poeta tat-tbatija

Ru]ar Briffa hu essenzjalment il-poeta tattbatija. Bata hu, u [ajtu ta’ tabib kienet tlaqqg[u l-[in kollu mat-tbatija fil-pazjenti li kien jikkura. Mallia jg[id li jista’ jkun li f’xi ]mien matul [ajtu din l-esperjenza setg[et tellfet il-fidi lillBriffa.

Minkejja dan, xi ftit tattama kien hemm. G[alkemm

Il-ktieb ta’ Mallia jista’ jkun ta’ siwi kbir g[all-istudenti tal-lingwa u l-letteratura Maltija

Il-qoxra kulurita tal-ktieb ta’ Karmenu Mallia ‘Il-Poe]ija

Briffa g[adda [ajtu be]g[an u dubju], Mallia u awturi o[rajn jikkonfermaw li Briffa kellu fidu/ja s[i[a li s-sabi[ kellu jinstab filpoezija.

Min-na[a l-o[ra, Alfred de Vigny kien jemmen li Alla hu trux g[at-tbatija umana.

Dan il-[sieb tefg[u f’pessimi]mu estrem; tant li

biex forsi jsib il-kuntentizza, emmen biss fil-kobor tat-tbatija umana.

G[alih is-skiet kien l-isba[ sitwazzjoni, u s-solitudni kienet qaddisa. It-teorija li kien jesponi bil-poe]ija tieg[u kienet tg[id li l-bniedem batut ma g[andu la jibki, la jolfoq u lanqas jitlob, i]da jbati bid-dinjità.

Fit-tieni parti tal-ktejjeb Dr Mallia jkompli jqabbel

lil Ru]ar Briffa ma’ Alfred de Vigny billi janalizza lpoe]ija tal-poeta Malti: IlBallata tal-Fontana, li Briffa kiteb tliet xhur qabel ma miet.

Mallia jkompli juri kif g[al Briffa kien validu largument: “Inbati – ng[ix; immut – tispi//a t-tbatija”; filwaqt li f’de Vigny m’hemmx vjolenza u [dura, i]da re]istenza g[at-tbatija b’ras merfug[a ’l fuq.

Permezz ta’ dan l-istudju komparattiv Carmel Mallia jiffoka fuq il-karattru u xxog[ol tal-poeta romantiku Malti, u jix[et fuqhom dawl minn angoli differenti li, waqt li jikkonferma dak li ntqal u nkiteb fuq Ru]ar Briffa, jag[ti wkoll [jiel ;did ta’ kif wie[ed g[andu j[ares lejn il-poe]ija talpoeta Malti.

G[alhekk il-ktieb ta’ Mallia jista’ jkun ta’ siwi kbir g[all-istudenti tallingwa u l-letteratura Maltija.

28 COLLAGE ?INEMA

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

2 Guns (KRS

Dan il-film fil-qosor jurina kif dawk hekk imsej[a wisecracking buddy movies inbidlu minn ]mien il-film Butch Cassidy & the Sundance Kid (1969).

Mid-divertiment nadif, relattivament mhux vjolenti ta’ Robert Redford u Paul Newman, illum morna lejn lim;iba u l-azzjoni terribbilment vjolenti ta’ Mark Wahlberg u Denzel Washington f’film esa;erat, mi]g[ud b’lingwa;; oxxen u baxx dwar tnejn li jispi//aw imda[[lin fit-traffikar taddroga bejn l-Istati Uniti u lMessiku.

Washington hu Bobby, a;ent sigriet tad-Drug Enforcement Agency filwaqt li Wahlberg hu Michael, a;ent

– 15)

sigriet ukoll, i]da tal-US Navy, u dan ma jkunx jaf bih Bobby.

It-tnejn ikunu infiltraw cartel tad-droga Messikan talboss Greco (Edward James Olmos), i]da meta flimkien jisirqu bank fejn kienu jafu li l-barunijiet td-droga kienu jinvestu flushom, isibu li ssomma li serqu kienet ferm ikbar milli stennew, u issa warajhom hemm il-bosses tag[hom, il-cartel u s-CIA ukoll.

B[ala thriller ta’ azzjoni 2 Guns jg[addi u jista’ wkoll iwassal g[al sequel. Dan minkejja, u nittamaw mhux min[abba l-vjolenza xejn ;ustifikata u t-turija tal-mewt, l-isparar u l-effetti tal-balal fuq il-;isem.

Stuck in Love (KRS – 15) Id-direttur, hawn kittieb ukoll, Josh Boone, iwasslilna rakkont semiawtobijografiku dwar familja ta’ kittieba bilproblemi.

Greg Kinnear hu kittieb famu] li qed i[arre; li]-]ew; uliedu, Samantha (Lily Collins) u Rusty (Nat Wolff) biex isiru kittieba wkoll, hekk kif g[adu j[oss it-telfa ta’ martu Erica (Jennifer Connelly) li telqitu u waslet biex ter;a’ ti]]ewwe;.

Dan hu rakkont brillanti dwar relazzjonijiet li fihom kul[add ikollu xi problema ma’ [addie[or, u hu [arsa lejn il-moralità, jew in-nuqqas tag[ha, fi ]mienna.

Kinnear hu missier li mhux talli ma j[obbx ji;;udika, i]da jinkora;;ixxi lil ibnu jo[ro;

biex jikseb aktar esperjenzi fil-[ajja (partikularment sesswali, b[al o[tu!) biex hekk jikseb ukoll il-mu]a g[all-kitba.

Samantha, fil-fatt, ikollha x’taqsam ma’ [afna ;uvintur, i]da ma trid l-ebda rbit, min[abba l-falliment ta]]wie; tal-;enituri tag[ha. Dan sakemm ma jaqbadx mag[ha t-timidu Lou (Logan Lerman), filwaqt li Rusty jibda jo[ro; ma’ Kate (Liana Liberato) li jkollha l-problemi wkoll.

L-iskript hu miktub tajjeb, meta tqis li dan ba]ikament hu film b’[afna tpa/pi/, imma Boone jirnexxilu j]omm ritmu tajjeb tul is-96 minuta li jdum il-film, b’umori]mu, xi ftit dmug[ u [afna verità dwar isso/jetà kontemporanja.

Wara 15-il sena film Taljan rebbie[ f’Venezja

Gianfranco Rosi (Sacro Gra)

Il-film dokumentarju Taljan Sacro Gra tar-re;ista Gianfranco Rosi b’sorpri]a reba[ il-premju Leone d’Oro fis-70 edizzjoni tal-Mostra Internazionale del Cinema ta’ Venezja.

Din hi l-ewwel darba wara 15-il sena li film Taljan reba[ dan l-aktar premju importanti tal-festival internazzjonali ta’ Venezja.

Il-Leone d’Argento ntreba[ mill-film Grieg Miss Violence b’Themis Panou li reba[ il-Coppa Volpi b[ala lA[jar Attur, flimkien matTaljana anzjana Elena Cotta g[all-film Via Castellana Bandiera.

Il - film ?ini]#Fran/i] Jiaoyou ( Stray Dogs ) ta ’ Tsai Ming - Liang reba[ il - Gran Premio della Giuria preseduta minn Bernardo Bertolucci .

L - istess ;urija ppremjat lill - film :ermani] Die Frau des Polizisten dwar il vjolenza domestika bil premju spe/jali tag[ha .

Sacro Gra jittratta dwar diversi karattri li r re;ista Rosi ltaqa ’ mag[hom tul ir - ring road li ddur ma ’ barra Ruma , mag[rufa b[ala l - Grande Raccordo Anulare , jew , appuntu , il - GRA .

COLLAGE KULTURA#MEDIA 29

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Cyberspace Kummenti dwar websajts li Ωort Joseph Calleja Kelli l-opportunità nhar il-{amis 5 ta’ Settembru li nisma’ u nara lil Joseph

Ambjent festiv f’{al Qormi waqt l-attività ‘Lejl f’Casal Fornaro’

Lejl f’Casal Fornaro Festa tal-{ob] u attivitajiet o[ra kulturali f’{al Qormi Qed tfittex esperjenza kulturali bi drawwiet u tradizzjonijiet Maltin f’post wie[ed? {al Qormi qed jistiednek biex nhar is-Sibt li ;ej tasal wasla f’dik li darba kienet il-belt tal-furnar… belt il-{ob]a Maltija, u timxi fittoroq im]ejna b’mod tradizzjonali, tapprezza lg[exieren ta’ wirjiet li jkun hemm mifruxa ma’ diversi toroq u f’diversi postijiet, kif ukoll ter;a’ tg[ix id-drawwiet u t-tradizzjonijiet ta’ missirijietna grazzi g[addivertiment, teatrin tat-triq, ]fin u kant folkloristiku, wirjiet artisti/i u diversi palkijiet b’divertiment live fosthom Big Friends Guggen Musik, Kazin Ska, Michaela & Band u Drop Out Band.

Il-mu]ika tinkludi wkoll lg[ana tradizzjonali u l-[sejjes tal-baned Maltin, li soltu narawhom fil-festi u li t-turisti jog[xew fuqhom.

L-ambjent waqt l-attività hu wie[ed uniku g[al Malta, biddwal tax-xemg[a, fanali tradizzjonali li jie[du post lelettriku modern f’diversi postijiet waqt l-attività.

Wara s-su//essi tal-a[[ar snin, Lejl f’Casal Fornaro g[al darb’o[ra se jer;a’ joffri lill-vi]itaturi ikel Malti, imsajjar b’mod tradizzjonali fiz-zona Mill-K/ina tanNanna filwaqt li zona o[ra, Mill-Forn tar-Ra;el, se tkun qed toffri diversi prodotti friski ta’ [obz tradizzjonali.

Fil-Pjazza mlaqqma {elu Manna wie[ed se jkun jista’ jduq kull tip ta’ [elu tradizzjonali, inklu] ilpudina, [elu Malti mag[mul mill-[ob], u 10 tipi ta’ kannoli b’ingredjenti varji.

Diversi xelters u]ati matul it-Tieni Gwerra Dinjija se jkunu miftu[a g[all-pubblika spe/ifikament g[al din lattività… din id-darba wie[ed

{ob] f’xelter ta’ ]mien il-gwerra miftu[ g[all-pubbliku

minnhom ikun jinkludi drama qasira, fejn se ting[ad listorja tal-imxija tal-pesta li laqtet lil Malta fl-1813, 200 sena ilu.

Sintendi d-divertiment ma jonqosx permezz tal-Festa

tal-{ob] 2013

Il-:img[a 20 ta’ Settembru – Lejlet l-attività ta’ skala nazzjonali ‘Lejl f’Casal Fornaro’ – g[at-tnax-il sena

konsekuttiva qed tkun organizzata l-Festa tal-{ob].

G[al darb’o[ra lorganizzaturi [asbu biex jag[mlu l-bezzun 200 metru fit-tul, b’mili ta’ ingredjenti varji, minn ;bejniet tal-b]ar u basal tal-pikles, g[al ton ta]]ejt, ]ebbu; u [wawar o[ra li jift[ulek l-aptit. Is-sena l-o[ra f’inqas minn sag[tejn dan ilbezzun ittiekel kollu min-nies pre]enti..

Din is-sena wkoll diversi furnara Ewropej se jkunu qed jesebixxu u jbig[u l-prodotti tag[hom.

Barra minnhekk matul din l-edizzjoni tal-Festa tal-{ob] g[ar-raba’ sena konsekuttiva qed ter;a’ tkun organizzata kompetizzjoni g[al dawk li j[obbu jmiddu jdejhom fittisjir. Din id-darba qed nistiednukom tag[mlu t-trajfil tradizzjonali Maltija, sintendi mag[mula fid-dar. Id-data tal-g[eluq hi nhar l-Erbg[a, 18 ta’ Settembru.

Matul is-serata jkun hemm divertiment spe/jali fuq ilpalk prin/ipali mill-bands Zalza Kukkanja u The Crowns.

Calleja jkanta diversi bi//iet minn opri ta’ Giuseppe Verdi mir-Royal Albert Hall f’Londra fuq BBC 4 u g[al darb’ohra f’Hyde Park, ukoll f’Londra, nhar is-Sibt 7 ta’ Settembru fl-g[eluq talfestival mu]ikali b’fama mondjali mag[ruf b[ala The Proms li jibda ta’ kull minn sena f’Lulju u jispi//a Salvu Felice Pace f’Settembru. ....................................

Kemm kien pass g[aqli u sfelicep@go.net.mt patrijottiku dak li [a lGvern Nazzjonalista mmexxi minn Lawrence Gonzi meta [atar lit-tenur Joseph Calleja b[ala l-Ambaxxatur Kulturali g[al Malta. Kull fejn ikanta jibbrilla. Kull fejn jidher, jissemma wkoll isem Malta.

Is-su//ess kbir li kellu s-sena l-o[ra fl-a[[ar lejla tal-Proms meta kien il-protagonista g[adu frisk f’mo[[ l-udjenzi mu]ikali Ingli]i. Mhux ta’ b’xejn li meta kanta din is-sena, ludjenza fl-Albert Hall qamet bilwieqfa, i//ap/ap g[al ]mien twil. Xtaquh jer;a’ jkanta.

Calleja llum jing[add mal-aqwa kantanti, passati jew pre]enti. Ismu jidher biswit Beniamino Gigli u l-kbir Enrico Caruso. Calleja qed jag[mel ;ie[ lilu u lilna. Ng[id g[alija kull meta Joseph Calleja jkanta barra minn xtutna n[ossni kburi li din id-daqsxejn ta’ g]ira taf tissorprendi bit-talenti ta’ wliedha. josephcalleja.com Il-websajt www.josephcalleja.com tg[in lil min irid jiskopri aktar lil dan il-persuna;; Malti. Il-bijografija tieg[u tag[ti stampa /ara ta’ kif Calleja mill-mument li ;ie skopert ta’ 19-il sena hekk kif irre/ta u kanta l-parti ta’ Macduff flopra ta’ Verdi fit-Teatru Astra f’Victoria, G[awdex, qatt ma [ares lura.

F’medda ta’ sbatax-il sena Calleja deher fi 28 rwol differenti. Biex tara r-realtà ta’ dan is-su//ess fenomenali bi]]ejjed tara t-taqsima Schedule fil-websajt tieg[u li telenka l-attivitajiet tieg[u sa nofs is-sena d-die[la. Fl-a[[ar ;img[at ta’ Settembru Calleja se jkanta f’Pari;i, f’Istanbul u fi Vjenna. F’Ottubru fi Munich u f’Chicago fejn se jag[ti g[axar pre]entazzjonijiet. F’Jannar 2014 fi New York, fi Frar fi Munich u f’Moska, f’Marzu fl-Puerto Rico, f’April f’Londra, f’Mejju f’Birmingham, f’:unju f’Berlin u fi Munich u f’Lulju fi Munich u f’Saarbrucken.

B’ri/erka online malajr issib [jiel tal-popolarità ta’ Calleja madwar id-dinja. Issibu fl-amazon.uk, fil-wikipeadia, filbbc.co.uk, fl-aqwa siti tal-gazzetti Ingli]i b[at-Times, itTelegraph u d-Daily Mail, f’deccaclassics.com u fis-sit tarRoyal Opera House li tispe/jalizza f’artisti ta’ fama, www.roh.org.uk. Fis-sit tieg[u ssib ritratti, recordings, videos kif ukoll kliem il-kriti/i professjonali u l-Blog personali ta’ Calleja. Biex ma nsemmhix il-youtube fejn tista’ tgawdi l-vu/i tad-deheb tal-Malti b[ali u b[alek, Joseph Calleja.

Il-festi t-tajba Tal-Labour iriduna nin[bew. Hekk kif [are; il-programm tal-festi tal-Indipendenza donnu li tathom rashom. Qed jitka]aw f’l-orizzont g[ala qed niffeste;;jaw meta ninsabu f’diffikultajiet finanzjarji. M’g[andniex g[alfejn nin[bew.

Is-su//essi ta’ Malta huma l-frott tal-;id li g[amilna kull meta konna fil-gvern. G[ala tant Ministri g[adhom m’g[amlu kwa]i xejn? G[ax sabu s-sodda mifruxa. Irridu nibqg[u nikkonvin/u lill-poplu li a[na dejjem kellna l-a[jar politika g[all-Maltin u l-G[awdxin kollha.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

30 COLLAGE MU}IKA minn Noel D’Anastas – ndanastas@gmail.com

KONKORS KANZUNETTA INDIPENDENZA 2013

Nhar il-{amis li ;ej, 19 ta’ Settembru, fuq il-Fosos talFurjana se jittella’ t-22 edizzjoni tal-Konkors Kanzunetta Indipendenza. Lappuntament hu g[at-8.30 ta’ filg[axija. Mark Azzopardi u Christine Haber se jippre]entaw dan l-ispettaklu ta’ kanzunetti Maltin.

Fin-nuqqas tal-Festival Internazzjonali talKanzunetta Maltija, li se jirritorna f’Novembru li ;ej, il-Konkors Kanzunetta Indipendenza kien meqjus b[ala l-ikbar festival fejn tid[ol il-kanzunetta Maltija popolari, segwit minn dawk kollha li jsegwu u g[andhom g[al qalbhom it-talent lokali fix-xenarju tal-festivals.

L-a[[ar edizzjoni ta’ dan il-konkors intreb[et minn Deborah C bil-kanzunetta Jekk Nu]aw Mo[[na, miktuba minn Joe Chircop u mu]ika ta’ Mark Spiteri Lucas.

Il-Konkors Kanzunetta

Deborah C, rebbie[a tal-edizzjoni tas-sena li g[addiet

Indipendenza jkun maqsum f’]ew; sessjonijiet, dik tal‘Kantanti Stabbiliti’ li jridu jkunu g[alqu s-16 il-sena, u dik tat-‘Talent }ag[]ug[’ ta’ ’l fuq minn 14-il sena u li qatt ma reb[u festivals imtellg[a fuq livell nazzjonali jew festivals televi]ivi.

Ir-regolamenti ta’ dan il-

festivals kienu jg[idu li millewwel fa]i peleminatorja, il;urija jridu jag[]lu l-a[jar 49 kanzunetta mill-kategorija tal-‘Kantanti Stabbiliti’ u 30 kanzunetta mill-kategorija tat-‘Talent }ag[]ug[’.

It-tieni fa]i kienet tikkonsisti mill-kantanti jinterpretaw il-kanzunetta tag[hom live quddiem ;urija li minnhom intg[a]lu 19-il kanzunetta mill-kategorija ta’ dawk stabbiliti li jg[addu g[all-finali, filwaqt li 15-il kanzunetta ta]-]g[a]ag[ jer;g[u jie[du sehem fa]i o[ra li b[as-snin pre/edenti xxandret fuq il-programm Indifest fuq Net Television matul is-sajf.

L-aktar tlieta vvutati bittelevoting (60%) u l-;urija (40%) jipparte/ipaw bejniethom f’sessjoni apposta fil-festival. Il-kategorija talistabbiliti, li ti;bor fiha 20 kanzunetta, tinkludi wkoll ilkanzunetta rebbie[a f’Passport to Indifest.

Il-mistednin spe/jali Il-kantant Hesael, ismu proprju Emanuele Pavano, se jkun il-mistieden spe/jali mill-Italja g[al din ledizzjoni. Hesael hu rrebbie[ b[ala Artist Emer;enti 2012 minn Sicilia È, premju li jing[ata lillpersonalitajiet Sqallin f’setturi varji.

Fuq il-Fosos Hesael se jkanta l-kanzunetta tieg[u stess Il fuoco ardente. Fil;img[at li g[addew hu ta ]ew; gigs akkusti/i f’San :iljan kif ukoll kellu xi intervisti fuq l-istazzjon ta’ Radio 101 u deher ukoll fuq Net TV. Mistiedna o[ra Maltin se jkunu Deborah C, ir-rebbie[a tal-a[[ar edizzjoni ta’ dan ilfestival, Gianluca Bezzina, li matul dan is-sajf kellu su//ess kbir wara ri]ultat po]ittiv fil-Eurovision Song Contest, permess ta’ Tomorrow, James Knight u Annalise Dance Studio.

G[al nhar il-{amis, ilpubbliku jista’ jattendi billi jixtri l-biljetti mill-[anut talPIN g[al 5 ewro. Kull min ikollu biljett jista’ jivvota g[all-a[jar prestazzjoni. IsCD tal-konkors tinsab g[allbejg[ mill-[anut tal-PIN. Aktar tag[rif dwar ilfestival u l-kantanti parte/ipanti jinsab fuq ilpa;na tal-facebook talKonkors Kanzunetta Indipendenza.

Mark Azzopardi u Christine Haber, pre]entaturi tas-serata finali

Talent Stabbilit Li Jien Illum

– Simarija u Mikhail (Elton Zarb ⁄ Natasha

Turner)

Fra[t G[ax Sibtek

– Laura Sammut Bruno (Frederick

Camilleri)

Mhux Pupa Biss – Raquel Galdes (Minik ⁄ Rita Pace) Mag[qudin – Francesco Catania (Ludwig Galea ⁄

Augusto Cardinali)

Emanuele Pavano (Hesael)

{allini Ng[idlek – Nicole Brincat (Minik ⁄ Stephen Baldacchino) Riflessi – Karen DeBattista (Mark Scicluna ⁄ Emil Calleja Bayliss) Perper Rebbie[a – Marie Claire Attard Bason (Minik ⁄ Stephen Baldacchino) Gloria – Mauro u Kim (Rita Pace) Rebbieg[a – Kristen Camilleri (Philip Vella ⁄ Chen Vella) Inwieg[dek – Josef u Johanna (Minik ⁄ Stephen Baldacchino) Nibqa’ – Janice Mangion (Chan Vella ⁄ Alexia Schembri) Hemm Mieg[ek Jien – Neville (Rita Pace ⁄ Minik) M’Intix Wa[dek – Kylie Coleiro (Philip Vella ⁄ Manila Bottone) L-Ewlieni – Danica Muscat (Philip Vella ⁄ Emil Calleja Bayliss) A[firli Jekk Trid – Fabrizio Faniello (Rita Pace ⁄ Minik) Ejjew Ilkoll – Roseann Cordina (Mark Spiteri Lucas ⁄ Paul Ellul) Armonija – Minik (Minik ⁄ Stephen Baldacchino) Fejn Hemm l-G[aqda, Hemm is-Sa[[a – Christian Arding (Chan Vella # Alexia Schembri) B’{arsitna ’l Fuq – Domenique (Mark Spiteri Lucas ⁄ Paul Ellul) Int Kont Hemm – Daniel Muscat (Mark Spiteri Lucas ⁄ Stephen Baldacchino ⁄ Marlon Polidano)

Talent }ag[]ug[

Gianluca Bezzina

It-tliet kanzunetti rebbie[a f’din il-kategorija ;ew de/izi il-{amis li g[adda waqt il-programm Indifest. Dawn huma: Demg[a – (Christian u Jasmine (Minik # Stephen Baldacchino) Il-{olma – Jean Claude Azzopardi (Minik # Stephen Baldacchino # Gillian Attard) Kliem Ma;ija – Kimberly u Lyann (Minik # Lyann)

COLLAGE MU}IKA 31

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

{

ARSA [afifa lejn il-programm tal-festi tal-Indipendenza ta’ din is-sena tkun bi]]ejjed biex tinduna li matul l-erbat ijiem ta/-/elebrazzjonijiet id-dilettanti talmu]ika se jkollhom xalata s[i[a bi spettakli mu]ikali minn u[ud fost l-aqwa talent lokali u b’mistednin spe/jali barranin ta’ livell g[oli. Spettakli mu]ikali kollha bla [las u f’ambjent rilassanti addattat g[all-membri kollha tal-familja. Dan kollu millErbg[a sas-Sibt li ;ej Fuq il-Fosos tal-Furjana, biex flimkien ni//elebraw – anki permezz tal-mu]ika – l-ikbar kisba li kiseb g[alih innifsu pajji]na matul l-istorja twila tieg[u – L-INDIPENDENZA.

L-ERBG{A

IL-:IMG{A

BIG BAND BROTHERS

AIRPORT IMPRESSIONS

MISS ROBERTA

CHIARA

FREDDIE PORTELLI

IS-SIBT

LUDWIG GALEA

ABBA REVIVAL

■ IL-{AMIS isir il-finali tal-Konkors Kanzunetta Indipendenza.

Ara pa;na 30

KURT CALLEJA

PRISCILLA PSAILA

32

COLLAGE

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

RELI:JON

Il-patri li kien itir 350 sena mill-mewt ta’ San :u]epp ta’ Kopertinu

L-24 {add Matul is-Sena

minn Fr Thomas Moore ofm.conv.

Fil-[olm u l-fantasija, mhux darba jew tnejn sibna ru[na xi mkien ie[or, maqtug[in middinja ta’ madwarna.

San :u]epp ta’ Kopertinu (Italja) hu mag[ruf b[ala lpatri li kien itir, g[ar-ra;uni li kellu [afna waqtiet f’[ajtu li fihom kien jinqata’ f’estasi mill-art. Kien ji;rilu hekk waqt li jqaddes, waqt xi talb spe/jali u f’xi okka]joni ta’ ;abra jew devozzjoni g[al qalbu [afna.

Illum dan il-Qaddis li jtir hu popolari [afna mal-istudenti, spe/jalment waqt il-prova tale]amijiet tag[hom. Jing[ad ukoll li fit-tieni gwerra dinjija, il-piloti Amerikani g[a]luh b[ala l-patrun tag[hom. Fissena 1963 ;ie ma[tur ukoll patrun tal-astronawti.

Kemm hu minnu li t-toroq u l-pjanijiet tal-Mulej huma xort’o[ra minn tag[na! Filbidu ta[seb u tg[id: “X’seta’ g[amel dal-Qaddis li jtir?”

Meta mbag[ad issir taf x’g[amel u minn xiex g[adda, issir t[obbu i]jed u titolbu aktar int ukoll.

Tfulija diffi/li Il-[ajja ta’ San :u]epp ta’

Kopertinu kienet minsu;a fuq tliet g[anijiet: is-sempli/ità ta’ [ajtu, l-umiltà li wera f’im;ibtu, u l-ubbidjenza li [addem f’g[emilu. Twieled fis-17 ta’ :unju tas-sena 1603. Ra d-dawl tad-dinja fi stalla. Fi tfulitu tilef lil missieru. G[ex tfulitu fil-faqar ta[t il-[arsien ta’ ommu ming[ajr ma kellha biex i]]ommu. Ta’ tifel fost s[abu kellu dehra ta’ wie[ed skantat, bla [e;;a, ming[ajr ebda g[arfien ta’ dak li jsir madwaru, u ta’ ftit skola.

X’jista’ jsir minnu ;uvni b[al dan? Kif sab ru[u filkunvent mal-patrijiet Fran;iskani konventwali?

Zijuh, patri fil-kunvent ta’ Grotella, laqa’ t-talba ta’ o[tu, omm :u]eppi. {adu mieg[u, libbsu t-tonka ta’ terzjarju u fdalu f’idejh biex jie[u [sieb ir-razzett li kellhom. Ilkarattru mist[i u timidu fissempli/ità tieg[u, dak is-sens ta’ /a[da fuqu nnifsu u l;abra fit-talb, malajr serqu l[arsa u l-[sieb tas-superjuri tieg[u. Mas-sena 1625 sej[ulu biex jibda jistudja g[al sa/erdot.

Fl-istudji tieg[u ma kienx ila[[aq. Biex g[adda l-e]ami g[ad-djakonat il-mistoqsija li messitu kienet dik wa[danija li kien jaf iwie;eb. G[adda b’wi// il-;id. L-e]amijiet g[al sa/erdot qatt ma g[amilhom.

G[aliex?

Meta Fra :u]epp, flimkien mal-A[wa Fran;iskani talistess seminarju, resqu g[al

ta’ P.:u]epp. Dak li ra b’g[ajnejh – l-estasi u lim;iba tas-sa/erdot – [ajru u resaq jag[mel l-istqarrija talfidi f’idejh. Fid-dokumenti tal-[ajja tieg[u g[all-qdusija nsibu i]jed minn sebg[in ka] fejn il-Qaddis ;ie merfug[ u maqtug[ mill-art waqt ilQuddiesa, waqt l-Uffi//ju Divin u xi devozzjoni partikulari.

San :u]epp ta’ Kopertinu – patrun tal-istudenti

dan l-e]ami, xi e]aminatur minnhom qabad u qal: “Lewwel kandidati tawna prova tajba; a[na nafuhom u nafu x’isarrfu l-o[rajn. Nistg[u ng[idu lil dawk li baqg[u li g[addew huma wkoll. Qablu kollha u hekk sar. Fost tala[[ar kien hemm ukoll Fra :u]epp, li ordna sa/erdot mag[hom bla e]ami.

“Itlob, itlob…”

Fl-apostolat tieg[u ma kienx predikatur ta’ fama;

imma m;ibtu kienet tiswa volumi – mo[[u biss fil[wejje; ta’ Alla l-imbierek.

“Itlob, itlob... g[id ilMissierna...” kien jg[id lil kull min jiltaqa’ mieg[u.

Minflok il-qari tal-kotba, kien jg[addi sig[at bil-lejl quddiem l-Ewkaristija mqaddsa. Minn dejjem kellu namra kbira lejn il-Ver;ni Marija.

Il-penitenza kienet l-ikel tieg[u ta’ kuljum. Kien ikun hekk distratt fi [wejje; qaddisa li mhux l-ewwel darba jg[addi ra;el jew mara u jist[ajjilhom San Fran;isk jew il-Madonna. Xhieda me[uda mill-[ajja tieg[u tg[id li kull darba li [utu patrijiet jarawh mitluf f’aljenazzjoni spiritwali, kienu ju]aw kull mezz biex i;ibuh f’sensih, b[al pere]empju, inigg]uh jew imissuh b’[a;a ta[raq. G[alxejn.

Il-le[en tas-superjur biss kien i;ibu f’sensih. Arah imbag[ad jisku]a ru[u b’da[ka f’fommu minn dak listurdament (kif kien isejja[lu hu). G[all- ispiritwalità ;enwina u l-inno/enza umli li bihom kien im]ejjen, issuperjuri bag[tuh Ruma biex jara lill-Papa Urbanu VIII. Malli l-patri lema[ quddiemu l-Vigarju ta’ Kristu, dlonk intilef f’estasi. Kif il-Papa ra dan stqarr: “Jekk dan il-patri jmut qabli, inkun jien li nixhed g[al dan il-miraklu”.

Xhud ie[or li jissemma flistorja hu d-Duka ta’ Brunswick :wanni Federiku.

Fl-1649 kellu l-okka]joni li jkun pre]enti g[all-Quddiesa

Prova tan-nar Meta l-kelma dwar ilqdusija ta’ Patri :u]epp

waslet biex ;ibdet folol ta’ nies kull fejn kien, l-g[adu tieg[u, ix-xitan, qam kontrih.

L-inkwi]izzjoni ta’ Napli bdiet il-pro/ess bil-pieni kontrih: ma jitlobx malA[wa, ma jmurx fir-refettorju g[all-ikel, ma ji[ux sehem fil-funzjonijiet; l-ikbar piena li ma ji//elebrax il-Quddiesa fil-pubbliku. Mhux biss.

Bag[tuh fil-kunvent talKapu//ini f’Pietrarosso ta[t dixxiplina iebsa – imwarrab g[alih wa[du, bla ma jikteb jew jir/ievi xejn.

Tassew, kollu minnu li lMulej lil min i[obb jg[addih mill-prova tan-nar biex jo[ro; safi u siewi b[addeheb. G[aliex in-nies saret taf bil-mo[ba tieg[u u ma naqsux i]uru dak l-imkien, g[al darb’o[ra, Patri :u]epp ;ie me[ud f’Fossembrone.

Hemm baqa’ jg[ix bl-istess spirtu ta’ qdusija mag[qud mal-Mulej u l-Ver;ni Marija li kienet il-kewkba ta’ qalbu.

Kienu l-membri talInkwi]izzjoni li bag[tuh filba]ilka ta’ San Fran;isk ta’ Assisi, me[lus minn kull kalunnja.

Wara li g[adda mill-prova [arxa tal-maltemp li ;arrab b’sabar kbir u b’fidi s[i[a filMulej li kien i[obb, ;ie mibg[ut fil-kunvent tal-A[wa Fran;iskani Konventwali f’Osimo. Fl-10 ta’ Awwissu, 1663, intelaq marid sewwa; baqa’ sejjer lura. Fit-18 ta’ Settembru tal-istess sena, ittajjar lejn il-{allieq u lMa[bub tieg[u, imdawwar mill-A[wa tal-Kunvent. IlPapa Klement VIII g[a]lu mal-Qaddisin fis-16 ta’ Lulju, 1767.

Il-festa tieg[u tkun i/elebrata fit-18 ta’ Settembru A[na l-fran;iskani konventwali qeg[din ni//elebraw it-350 sena millmewt ta’ San :u]epp ta’ Kopertinu. Fil-knisja tag[na, il-Belt, Triq ir-Repubblika, jinsab il-kwadru espost g[allqima, spe/jalment g[allistudenti.

Jerfag[na mill-medjokrità E]odu 32>7-11<13-14< Salm 50< 1 Timotju 1, 12-17< Luqa 15>1-32 Il-{sieb In-nag[;a l-mitlufa, id-drakma l-mitlufa, l-iben il-[ali.

Huma stejjer li smajniehom [afna drabi. Li tg[allimna blamment. Huma stejjer ta’ telfiet u sejbiet. Stejjer ta’ fallimenti u ta’ kisbiet. Huma l-istejjer tal-[ajja tag[na. I]da kemm tassew a[na nag[rfu li l-Mulej iridna mieg[u? A[na tieg[u u ma jrid lil [add, [add, jintilef. Iva, il-Mulej lest li jirriskja kollox g[alija u g[alik biex ma nintilfux.

A[na [afna drabi ma nag[mlux l-istess. Lesti li kontinwament na[sbu [a]in fuq dak u fuq l-o[ra; lesti li nag[tu ;udizzju [a]in, lesti li nxerrdu l-falsità basta nibqg[u minn fuq, lesti g[al kull kompromess. Ma jimpurtani minn xejn u minn [add. Kif g[andna l-wi// in[arsu lejn Kristu msallab u ng[idu li a[na nsara u nibqg[u n]ommu din lattitudni?

Il-Van;elu tal-lum ma jridx jg[allimna... iridna ninbidlu.

Iridna nifhmu li :esù jrid jg[ollina u jerfag[na millmedjokrità ta’ g[a]liet foloz u []iena fil-[ajja tag[na. Billibertà kollha nistg[u nag[]lu l-kuntrarju ta’ dak li ;abilna :esù, i]da meta nag[mlu hekk inkunu qed in;ibu l-kundanna b’idejna stess.

Il-Kelma L-Ewwel Qari hu me[ud mill-Ktieb tal-E]odu. Il-poplu jibdel lil Alla ma’ xbihat ta’ allat qarrieqa. Il-poplu jinsa dak li wettaq mieg[u l-Mulej. Fis-Salm Responsorjali, me[ud minn Salm 50, g[andna l-qawma mill-mi]erja. Hi talba ta’ [niena lil Alla: “Ikollok [niena minni, o Alla, fi tjubitek. Filkobor tal-[niena tieg[ek [assar [tijieti.” It-Tieni Qari, me[ud mill-Ewwel Ittra lil Timotju, San Pawl jirrakkonta l-bidla mill-qieg[ li saret fih malli ltaqa’ ma’ Kristu. Il-konver]joni u s-sej[a ta’ Pawlu juru l-[niena u l-im[abba ta’ Alla. FilVan;elu ta’ San Luqa g[andna r-rakkont tal-parabboli tannag[;a l-mitlufa, tad-drakma l-mitlufa u l-iben il-[ali.

Il-{ajja 1. Il-Mulej imur kontra l-kurrent. Ma ja[sibhiex b[alna.

Jekk tintilef imqar nag[;a wa[da jmur ifittixha, imqar jekk jirriskja lid-disg[a u disg[in l-o[ra. Lest li ji;i jfittixna kull meta nintilfu.

2. Hemm b]onn li nkunu /ari li fil-[ajja tag[na nimxu wara Alla veru u mhux wara allat foloz.

3. Il-Mulej i[enn g[alina kuljum. Hemm b]onn li nag[rfu l-[niena u sabar tieg[u.

4. Il-konver]joni u s-sej[a ta’ San Pawl juru l-mod meravilju] li bih il-Mulej jid[ol fil-[ajja tag[na, anki meta mmorru kontrih.

5. Il-Mulej irid jerfag[na mill-medjokrità ta’ dnubietna.

Lesti n[alluh?

Id-Djalogu

{SIEB

Il-fidi u t-talb huma l-vitamini tar-ru[. –

Mahalia Jackson

O[loq fija, o Alla, qalb safja, ;edded ;ewwa fija ru[ sewwa, la twarrabnix minn quddiemek u tne[[ix minni lIspirtu qaddis tieg[ek.

Fr Charles Fenech, OP

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

ISMA’ DIN

1. Ma [allewhx jid[ol

Kien il-{add, u l-knisja mtliet. Huma u de[lin in-nies bdew jing[ataw fuljett: avvi]i, punti tal-omelija, kant li sa jkantaw, intenzjoni tal-Quddiesa e//. Fl-a[[ar tal-kju kien hemm xwejja[, liebes imqatta’, u jidher li ilu ;ranet ma jin[asel. Kien ilu ma jqaxxar il-le[ja. Malli wasal [dejn lusher, b’sens ta’ rispett ne[[a l-kappell imqatta’ minn rasu.

Xag[ru kien twil, ma[mu; u mqanfed. Kien bla ]arbun. Ilkalzetti kienu jg[attu ;rie[i f’ri;lejh, jintnu.

L-usher tnaffar. “Ma na[sibx li nistg[u nda[[luk, g[ax ittellef il-kongregazzjoni. U dan ma nistg[ux nippermettuh.

A[jar titlaq”. Ix-xwejja[, ma[sud re;a’ libes il-kappell u dar biex jo[ro;. Qal li xtaq jisma’ l-kor ifa[[ar ’l Alla u jara ttfal fuq quddiem. Fil-but kellu Bibbja ]g[ira mqattg[a, xtaq jara s-sa/erdot jippritkax fuq xi passa;; li mmarka hu fuq ilBibbja tieg[u. Imma ma riedx itellef. U [are;. Qag[ad jisma’ l-kor mill-bog[od.

Wara ftit minuti, f’daqqa wa[da g[adda minn [dejh ]ag[]ug[ u po;;a [dejh. Staqsieh x’qed jag[mel. Qallu: “illum kont die[el il-knisja, imma dehrilhom li jien ma[mu; wisq, u li liebes di]utli wisq. U be]g[u li ntellef l-attenzjoni tal-kongregazzjoni. Qaluli a[jar ma nid[olx. U [ri;t ’il barra”.

“Sku]ani li ma introdu/ejtx ru[i. Jien jisimni George”. U [adu b’idejn xulxin. George ma setax ma jinnutax li dal;uvnott kellu xag[ru twil, b[al tieg[u. Kellu mdawra mieg[u bi//a drapp, marbuta b’kurdun vjola rjali. F’ri;lejh kellu sandli, li kien mg[otti bit-trab u bil-[mie;.

Il-;uvnott tella’ jdejh fuq spallet George, ix-xwejja[, u qallu: “George, te[odhiex bi kbira li ma [allewkx tid[ol”.

Jien jisimni :esù, u ili [afna snin nipprova nid[ol jien ukoll f’din l-istess knisja – u ma da[[lunix, lanqas.”

COLLAGE

{SIBIJIET

33

2.

Knisja bla :esù ma tag[milx sens. Jekk il-Knisja t[alli barra lil :esù, tkun saret komunità bla ru[. Lil :esù ma t[allihx barra g[ax ma titkellimx fuqu, jew g[ax filbini tal-knisja ma jkunx hemm xbihat tieg[u. Tkun qed t[allih barra jekk ma tkunx mimlija bl-ispirtu Tieg[u. “Jekk xi [add m’g[andux fih l-Ispirtu ta’ Kristu dan mhuwiex ta’ Kristu” (Rum 8, 9). Inutli tempji m]ejna sabi[ u b’[afna opri tal-arti, jekk il-komunità ma tirra;unax u ma ta;ixxix bil-prin/ipji ta’ Kristu.

U x’kien l-Ispirtu ta’ Kristu? Kien Spirtu ta’ lealtà

3.

minn Dun Pawl Camilleri pauca43@gmail.com

assoluta lejn il-Missier. Kien Spirtu ta’ servizz kontinwu lill-emar;inati u li]-]g[ar.

Kien spirtu ta’ qadi u mhux ta’ gwadann personali. Kien spirtu ta’ m[abba g[all-

Mulej, t[allinix inkun nisrani tal-isem li ssibek ftit li xejn f’[ajti u li nda[[lek ftit li xejn fil-knisja.

Ming[ajrek ma nistg[u nag[mlu xejn.

Ming[ajrek knisja hi sala kies[a.

Ming[ajrek il-komunità hi bla [ajja.

verità, u mhux ta’ akkomodazzjoni g[allpopolarità u n-numri. Kien spirtu ta’ distakk mid-dinja tad-dnub. Kien spirtu ta’ korrezzjoni lill-awtoritajiet infidili.

U dan ma jg[oddx biss g[al min imexxi l-Knisja, anke jekk dawn i;orru responsabbiltajiet enormi.

Jg[odd g[all-insara kollha.

L-infedeltà ta’ min suppost jag[ti e]empju mhix ra;uni valida biex in-nisrani jillaxka fl-g[ajxien talVan;elu. Fil-Knisja, lil :esù jrid ida[[lu kul[add – inklu]i jien … u int.

Ipperswadina, Mulej, mill-prin/ipju tieg[ek.

Imliena bl-Ispirtu tieg[ek [a nda[[luk mag[na fil-knisja u no[or;u bik lejn so/jetà li te[tie;ek.

Xi w[ud minna qeg[din nistednuha^ Sirna nafu mill-media li Papa Fran;isku ra ma’ wi//u kritika negattiva u [arxa fuq xi m;iba tieg[u bosta snin ilu fl-Ar;entina. Fortunatament irri]ulta li dik il-kritika u dawk l-attakki kienu assolutament bla ebda ba]i, motivati biss mill-mibeg[da antiklerikali ta’ elementi xellugin kontra l-Knisja Kattolika.

Dak kien ]mien ikrah u infami meta l-Ar;entina kienet qed titmexxa minn ;unta militari, ji;ifieri fis-snin 1976-1983. Mill-Istorja jirri]ulta li Alla wa[du jaf x’rat l-Ar;entina f’dak ilperjodu u, b’mod partikulari, x’sofriet il-Knisja minn idejn mexxejja li kienu kontra tag[ha u kontra l-Fidi Kattolika! Eluf kienu nqatlu minn dawk tax-xellug fi sforz biex tinqered kull oppo]izzjoni.

Anki qassisin ;ew ma[tufa u torturati f’dik li kienet tissejja[ l-Iskola tan-Navy Mechanics u li fil-fatt kienet [abs. Tnejn minnhom kienu taw ru[hom g[al xog[ol fost nies li kienu jg[ixu filkwartieri ma[mu;a tal-belt, dawk li bl-Ingli] jissej[u slums. Alla biss jaf l-Ar/isqof Bergoglio, illum Papa Fran;isku, x’kien g[amel minn ta[t biex isalva lil dawn i]-]ew; sa/erdoti. Dan sa[ansitra ammettieh wie[ed minnhom jismu Francisco Yalics, u li g[adu [aj.

Kemm irridu noqog[du attenti a[na s-sa/erdoti meta nag[tu ru[na g[al /ertu ‘xog[ol’ ming[ajr il-permess tal-Isqof tag[na! Ta’ din ixxorta kien ix-xog[ol tal-qassis Ar;entin Francisco Yalics u ta’ sie[bu Orlando Yorio, li llum hu mejjet. {a;a perikolu]a Iva, hi [a;a perikolu]a g[all-a[[ar meta sa/erdoti

jag[tu ru[hom g[al xog[ol ming[ajr il-permess tal-Isqof tag[hom. Anzi kontra r-rieda tal-istess Isqof li huma jkunu jafu li mhux qieg[ed japprova dik l-istess [idma tag[hom.

L-Istorja tal-Knisja sfortunatament tatna bosta lezzjonijiet f’dan il-qasam.

Mhux biss f’pajji]i barra minn Malta u G[awdex, i]da anki fl-istess pajji]na. Jiena stess naf b’ka]i li se[[ew, anzi b’ka]i li g[adhom sejrin.

Illum, sfortunatament, ilmexxejja tal-Knisja ma tantx tarahom ju]aw dawk li jissej[u ‘dixxiplini’ tal-Knisja fit-tmexxija tag[hom. I]da alla[ares joqog[du jib]g[u minn dak li tista’ ‘tg[id’ isso/jetà li, f’dan il-ka], aktarx ikollha fiha persuni li ma tantx ikunu ta’ [ajja reli;ju]a.

Lil dawn tal-a[[ar ;eneralment issibhom lesti biex jiddefendu u jfa[[ru lil dawk l-istess sa/erdoti li jkunu qeg[din jag[mlu xog[ol bla permess tal-Isqof tag[hom u b’periklu kbir

minn Mons Anton Gauci

g[all-istess [ajja sa/erdotali tag[hom. Difatti dawn qatt ma ssibhom b[ala e]emplari fil-qadi tad-dmirijiet sa/erdotali tag[hom, u [afna drabi, lanqas biss jie[du sehem fil-funzjonijiet talknejjes.

Anzi, il-[ajja privata tag[hom ;ieli wasslithom biex jag[tu l-goodbye lillistess sa/erdozju. Dawn huma ;rajjiet komuni ]]ejjed barra minn Malta u G[awdex. LIstorja turi li parti sewwa minn dak in-numru kbir ta’ sa/erdoti li, wara l-Kon/ilju Vatikan II [allew issa/erdozju tag[hom, kienu propju ta’ din ix-xorta. Anki f’pajji]na kellna minnhom.

Mhux biss f’Malta, i]da anki f’G[awdex.

U bilkemm ma ninnutawx li g[amlu a[jar li [allew is-

sa/erdozju milli jg[ixu kif la Alla l-Imbierek u lanqas ilKnisja ma jridu. ?ar u tond!

Na[seb li nafu x’a[na ng[idu, g[ax f’wi//na g[andna lg[ajnejn! Dan kollu barra mill-periklu li dawn l-istess sa/erdoti [utna jkunu qeg[din jg[ixu fih! G[aliex? G[ax bosta drabi x-xog[ol tag[hom ikun favur Tizju u Kajju u flistess [in dan ikun ifisser li qeg[din imorru kontra linteressi ta’ xi Sempronju.

Imbag[ad dan Sempronju jista’ jkejjilhielhom, anki jekk mhux suppost li jag[mel dan, u jekk, meta jag[mlu, ikun qed jonqos bil-kbir u forsi anki jispi//a f’[abs! Mill-;did ninnutaw li nafu x’a[na ng[idu g[ax qeg[din naraw laffarijiet b’g[ajnejna stess! {add ma jie[u pja/ir meta inti tid[ollu fl-g[alqa tieg[u.

U la g[ax ikollok sku]a u lanqas g[ax i;;ib u tivvinta o[ra! Spe/jalment jekk tkun kwistjoni ta’ drittijiet familjari jew ta’ sitwazzjonijiet bejn ilmi]]ew;in u inti sa/erdot qed tipprova tinda[al fihom biex taparsi tg[in xi na[a!

A[jar ma nkunx aktar /ar, g[ax jista’ jkun hemm min ja[seb li jiena qed ng[id g[alih jew nattakka lilu! I]da na[seb li qieg[ed niftiehem altru li bi]]ejjed!

Sa/erdoti li jitbieg[du mill[ajja komuni ma’ s[abhom fil-knejjes aktarx li jkunu f’ilma [a]in, imdardar u mhux kwiet. Imbag[ad tarahom biss

f’xi funeral biex sempli/ement juru rispett uman!

L-istorja wrietna li dawk ilka]i ta]-]ew; sa/erdoti li inkwetaw mhux ftit lillAr/isqof Bergoglio, illum Papa Fran;isku, kienu ta’ dan it-tip! Fortunatament wie[ed minnhom, dak li g[adu [aj, biddel ir-rotta u re;a’ ng[aqad mal-Ar/isqof tieg[u.

X’nissu;;erixxi

G[adni niftakar meta qrajt il-ktieb The Way of Divine Love ta’ Sister Josepha Menendez, li tant ;ie mfa[[ar minn kittieba reli;ju]i f’bosta pajji]i. Ma nag[milx [a]in jekk hawnhekk nikkwotah, appuntu fejn jolqot il-[ajja sa/erdotali, b[alma g[amlu bosta u bosta kittieba o[ra.

Fost [wejje; o[ra, lil Josepha Sidna :esù darba qalilha: “To how many souls cannot I also say: ‘And why do you carry on transactions of doubtful integrity? Do you not know these are unlawful gains, unlawful this rise in social position, this wealth?”

Daqshekk biss g[al min irid jifta[ g[ajnejh! Ma nag[mlux aktar [sara lill-Knisja, lisso/jetà u lilna nfusna!

Ni]baljaw bil-kbir meta na[sbu li l-poplu m’g[andux g[ajnejn biex jara u mo[[ biex jifhem! Din mhix kitba ristretta g[al xi lokalità wa[da f’dawn il-g]ejjer! U mibnija fuq kliem [addie[or!

34 COLLAGE KUR}ITAJIET

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

INTERVALL PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ Bojkott lill-inbid b’Hitler

Il-krejns ifarrku dar b’o[ra f’Texas

Kuntrattur f’Texas waqqa’ dar b’o[ra Koppja minn Texas li marret lura d-dar minn vaganza sabet post vojt fejn darba kienu jg[ixu.

Kuntrattur f’Fort Worth li ntbag[at biex iwaqqa’ dar kundannata bi ]ball farrak id-dar ta’ David Underwood li kienet g[al snin twal filfamilja tieg[u.

Il-kuntrattur qal li [a ]ball

g[ax deher li ma kien joqg[od [add fiha u lanqas kellha elettriku. Fil-fatt iddar kundannata kienet g[adha wieqfa meta Underwood wasal fejn darba kellu d-dar.

Uffi/jali tal-belt ta’ Fort Worth qed jikkunsidraw x’jista’ jsir b[ala kumpens g[al dan l-i]ball.

G[aqda Lhudija qed issejja[ biex isir bojkott lil inbid Taljan li b[ala tema g[andu nNazi]mu.

Il-kumpanija Vina Lunardelli ilha tbig[ l-inbid ta[t it-tikketta Fuhrerwein sa mill-1995. Fuq it-tikketta jidher Adolf Hitler u persuna;;i o[ra li kienu mieg[u. Din il-marka hi fillinja ta’ nbid imnebba[ millIstorja li jinkludi persuna;;i komunisti b[al Karl Marx u Che Guevara.

L-inkwiet beda g[allkumpanija meta turist Norve;i] sab flixkun minnhom b’Hitler fuqu u pprotesta kontrih f’ittra pubblikata fil-;urnal Ingli] Daily Telegraph.

Issa /-/entru Lhudi Simon Wiesenthal sejja[ bojkott globali lill-inbid. I/-/entru sa[aq li hemm ]ew; tipi ta’ nies li jixtruh: jew li jaqblu mal-[sibijiet ta’ Hitler inkella hemm o[rajn li ma g[exux itTieni Gwerra li jwaqqg[u laffarijiet g[a]-]uffjett

Tnejn mill-inbejjed ta’ Hitler

{afna luminata tag[mel lit-tfal aggressivi

Rachelle Harris mal-g[arus tag[ha waqt li kienet fil-Perù

{sejjes f’ras mara kienu dud jiklulha la[amha Mara Ingli]a li waslet minn btala mill-Perù qalulha li l-[sejjes li kienet tisma’ f’rasha kienu ka;unati minn dud li jiekol il-la[am li kien jg[ix f’widnejha.

Rachelle Harris, ta’ 27 sena, qalet li tiftakar li waqt li kienet fil-Perù ke//iet dubbiena li da[let f’widnejha imma ma tatx kas sakemm jum minnhom meta waslet lura l-Ingilterra bdiet t[oss u;ig[ ta’ ras u sabet l-im[adda niedja.

Peress li [asbet li kellha infezzjoni tas-soltu minn gidma ta’ nemusa marret g[and tabib imma hawn instab li kellha dud karnivoru jg[ix fil-kanal ta’

widnejha.

G[all-ewwel ippruvaw ine[[uhom bi]-]ejt ta]]ebbu;a imma ma rnexxilhomx. G[alhekk kellhom joperaw u f’widnejha sabu tmien dudiet.

Il-mara qalet li kellha bi]a’ li dawn setg[u jattakkawlha mo[[ha u kienet titwa[[ax tismag[hom ji//aqilqu f’rasha. Kieku kilulha nerva f’mo[[ha setg[et tibqa’ paralizzata.

Id-dubbiena li da[let f’widnejn Harris hi dik mag[rufa b[ala n-New World Army Screw Worm u kienet hi li biedet f’widnejha.

Ri/erkaturi fl-Università ta’ Columbia fl-Istati Uniti sabu li dawk it-tfal li jixorbu aktar minn erba’ tazzi luminata kuljum huma aktar suxxettibbli li juru m;iba aggressiva.

Ir-ri/erkatur ewlieni tarrapport wissa li mhux kull individwu juri l-istess im;iba aggressiva u li l-istudju li sar ma jistax ikun ippruvat fi klinika.

Ftit tas-snin ilu xi w[ud minn dawk li g[amlu listudju kienu sabu konnessjonijiet bejn il-

luminata u l-im;iba aggressiva imma ma kinux [adu f’konsiderazzjoni tfal ]g[ar.

G[all-a[[ar studju tag[hom ir-ri/erkaturi u]aw statistika ta’ ommijiet flimkien ma’ 2,929 tifel u tifla minn 20 belt kbira flIstati Uniti. It-tfal inkitbu g[al dan l-istudju bejn l-1998 u l-2000 meta kull tant ]mien kienu jkunu intervistati u evalwati.

L-ommijiet kellhom linkarigu jimmarkaw l-im;iba ta’ wliedhom fuq perjodu ta’

xahrejn meta kienu jitwaqqfu x-xorb tal-luminata u l-effett ta’ aggressività li kienu juru t-tfal. Fost l-o[rajn kellhom jaraw kemm-il darba t-tfal ikissru xi [a;a tag[hom stess inkella xi [a;a ta’ [addie[or.

L-ommijiet intalbu wkoll jg[idu kemm-il tazza luminata taw lil uliedhom u kemm idumu jaraw televi]joni.

Fost it-tfal kollha studjati nstab li 43 fil-mija minnhom kollha xorbu flixkun luminata kuljum u erbg[a filmija xorbu ferm aktar.

Mela l-banju bil-[mie; min[abba divorzju Ra;el minn Montreal fil Kanada mela l - banju ta ’ martu bil - [mie; tal annimali wara li r/ieva l karti uffi/jali tad - divorzju mitlub mill - mara .

Rene Daniel , ta ’ 64 sena , instab mill - pulizija bil [mie; f ’ munzell quddiem

daru u fil - banju . Il - pulizija ssej[u minn martu meta rat x ’ kien qed jag[mel ]ew;ha .

Il - pulizija ppruvaw iwaqqfuh milli jkompli jda[[al il - [mie; fid - dar imma r - ra;el irre]istiehom b ’ kull mezz u twaqqaf biss

meta sprejjawlu gass biex jikkwieta .

Daniel issa qed jiffa//ja diversi akku]i , fosthom li rre]ista lill - pulizija , ostakulahom waqt id - doveri tag[hom u kka;una [sara ta ’ aktar minn $5 , 000 . Hu /a[ad kull akku]a .

COLLAGE PASSATEMP 35

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 Mimdudin> 1. Din tag[na trid t[abbat biex ta[dem (6) 3. Min jit[assar bit-timlis u ]eg[il ]ejjed (6) 7. {uta tal-ilma [elu u tal-ba[ar, tixbah lis-serp (7) 8. It-ti]jin tal-festa (5) 9. Amar reli;ju]? (5) 10. ?ajtiet bil-kant minn kummidjanti fuq il-palk (9) 11. Issir fi stat likwidu (5) 13. G[asafar ]g[ar (6) 15. I;;ieled bl-idejn (6) 17. Tixrob flixkun wie[ed ma timxix imxengel ]gur (5) 21. G[asafar tal-passa suwed [adranin li jg[addu fi qtajja’ [arifa (9) 23. Fl-azzarin dan suppost li ma jsaddadx (5) 24. Difnu (5) 25. Tintlibes fis-sieq (7) 26. Il-bajja fejn tista’ ssib wie[ed ja[dem l-armi? (6) 27. {udu mieg[ek biex tag[mel ix-xirja fih (6)

fil-

pin

Weqfin> 1. B’bi//a qoxra, g[al darbtejn, isir niexef wa[da sew? (6) 2. Ng[awwe; (5) 3. Kif tkun jekk ma tkunx xog[ol, liberu ]gur (5) 4. Twieled fil-pajji] fejn isir it-Toru (7) 5. Kunjom (5) 6. G[alkemm b’xi mod stirat, fil-film dejjem rebbie[ (6) 7. F’sala kbira ta’ sptar issib [afna [dejn xulxin (5) 12. u 14. {afna li g[andhom il-forma ta’ /irku (6) 14. Ara 12.

15. La jroddu s-salib hekk huma (6) 16. G[asafar velo/i suwed ftit akbar mill-[awwifiet (7) 18. Trid tog[dos fil-fond biex taqlag[ha minn mal-blat (5) 19. Grati b’xi mod, lejn annimal tal-foresta! (5) 20. Kelma ta’ tif[ir li tg[id g[al xi bravura li xi [add ikun g[amel (6) 22. Fuqu naraw il-film f’teatru (5) 23. Ta qima bl-aqwa m[abba (5)

Soluzzjoni tat-Tisliba tal-{add li g[adda Mimdudin> 1. Pirati; 3. ?kienu; 7. Sigarri; 8. Latin; 9. Jin]a’; 10.

Ivvendika; 11. Papri; 13. Fassal; 15. Imsell; 17. Fjask; 21. Babilonja; 23. Firem; 24. Xorbu; 25. Mazzola; 26. Abbati; 27. Statwa.

Weqfin> 1. Premju; 2. Tigra; 3. ?riev; 4. Irlanda; 5. Ardit; 6.

In[all; 7. Son]a; 12. u 14. Pressa; 15. Inbixt; 16. Lelluxa; 18.

Sorra; 19. Mazza; 20. Umdità; 22. Numri; 23. Frott.

pin PUBLICATIONS

Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà Tel> 25965412

IRBAÓ… voucher ta’ €15 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN (Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà (Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru tattelefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Irrebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[ tat-Tisliba tal-{add 1 ta’ Settembru hu: A. Grech, 10, Sqaq Nru 1, Triq Santa Lu/ija, Naxxar.

— Lanqas ;urdien tal-imramma ma jissaporti hawn ;ew!

Soluzzjonijiet }ew; linji bl-istess simboli Liema huma l-uni/i ]ew; linji jew ringieli bl-istess simboli u li huma e]attament fl-istess ordni?

Tmien differenzi Mi]]ew;a friska!

Dawn i]-]ew; xeni jidhru identi/i imma dik ta’ ta[t tvarja minn ta’ fuq f’mhux inqas minn tmien differenzi ]g[ar. Ara ssibhomx?

Bil-lapes g[aqqad it-tikek mill-1 sal-40 u taraw x’qed ji;ri f’din l-istampa.

}ew; linji bl-istess simboli

Mi]]ew;a friska!

Ir-ringiela D u l-kolonna 4

Tmien differenzi

36

Televi]joni

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

cable#digital tv televiΩjoni Favourite Ch.

melita 31#108, GO Plus 106

07.00 Niltaqg[u • 09.00 Malja • 11.00 Belle Donne • 12.30 Best Deal • 13.00 {in g[al Kollox • 15.00 Nintrefa ’il Fuq • 16.00 Ipokriti • 18.00 Teleshopping • 18.30 Bejnietna l-{bieb • 20:30 - News Point • 21.00 }iffa • 23.00 Newspoint.

Iris

melita 176

09.35 Magnum PI (TF) • 11.15 Ciaknews • 11.20 Da quando te ne sei andato. Film ’98 • 13.10 Il trionfo dell’amore. Film 2001 • 15.15 Tutto il bene del mondo. Film 2004 • 17.00 Snow Angels. Film 2007 • 19.00 Il tempo di decidere. Film ’98 • 21.05 La doppia ora. Film 2009 • 22.50 In ascolto - The Listening. Film 2006 • 00.50 - I colori del diavolo. Film ’97.

BBC Entertainment

melita 300, GO Plus 301

07.10 Nina and the Neurons: In the Lab • 07.25 Teletubbies • 07.50 Bobinogs • 08.05 Gigglebiz • 08.20 Robin Hood • 09.05 Last of the Summer Wine • 09.35 My Family • 10.05 The Weakest Link • 10.50 BBC Proms • 12.25 Monty Halls’ Great Hebridean Escape • 13.25 The Weakest Link • 14.10 Robin Hood • 14.55 Doctors • 17.20 Monty Halls’ Great Hebridean Escape • 18.20 BBC Proms • 2010 • 20.00 Last of the Summer Wine • 20.30 My Family • 21.00 Freefall • 22.30 Waking the Dead • 23.20 I Woke Up Gay.

TCM

melita 310, GO Plus 701

07.20 Please Don’t Eat the Daisies. Film ’60 (U) • 09.15 The Adventures of Huckleberry Finn. Film ’39 • 11.00 To Catch a Thief. Film ’55 (A) • 12.45 Rio Bravo. Film ’59 (U) • 15.00 The Train Robbers. Film ’73 (U) • 16.30 Lost in a Harem. Film ’44 • 18.00 At the Circus. Film ’39 (U) • 19.30 Anna Karenina. Film ’35 • 21.00 Penelope. Film ’66 (U) • 22.35 Wild Rovers.

Film ’71 (PG).

MGM Movies

melita 312, GO Plus 702

06.50 Back to School. Film ’86 (15) • 08.25 Loch Ness. Film ’96 (PG) • 10.05 The Alamo. Film ’60 (U) • 12.40 A Doll’s House. Film ’73 (PG) • 14.15 Electric Dreams. Film ’84 (PG) • 15.50 MGM’s Big Screen • 16.05 Doc. Film ’71 (AA) • 17.40 Crusoe. Film ’88 (12) • 19.15 The Dogs of War. Film ’80 (15) • 21.00 River’s Edge. Film ’87 (18) • 22.40 Echo Park.

Film ’85 (15).

Discovery Channel

melita 400, GO Plus 501

07.15 American Loggers: Blood and Greenhorns • 08.10 Mythbusters: Drain Disaster • 09.05 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Is Time Travel Possible? • 09.55 How the Universe Works • 10.50 Ultimate Warfare: Kandahar: Against All Odds • 11.40 Ultimate Warfare: Baghdad: Thunder Runs • 12.35 Auction Kings: Haunted Cabinet • 13.05 Auction Kings: DeLorean Time Machine • 13.30 Baggage Battles • 14.25 Auction Hunters: Everything’s Bigger in Texas • 14.55 Auction Hunters: The Dallas Mavericks • 15.20 Dual Survival: Misty Mountain Drop • 16.15 Born Survivor: Bear Grylls: Indonesia, Ring of Fire • 17.10 Born Survivor: Bear Grylls: Malaysian Archipelago • 18.05 Fast N’ Loud • 19.00 How It’s Made • 19.30 How It’s Made • 20.00 Dynamo: Magician Impossible • 21.00 Dynamo: Magician Impossible • 22.00 Deadly Devotion: The Preacher’s Wives • 23.00 Derren Brown: Apocalypse.

Melita More

melita 802

08.00 Hollywood Buzz • 08.30 Private Practice • 12.30 Glee • 13.15 SMASH • 19.15 How I Met Your Mother • 19.40 2 Broke Girls • 20.05 Whitney • 20.30 Dallas • 21.15 SMASH • 22.00 VEEP • 22.30 Suits • 23.15 Person of Interest • 00.00 The Mentalist • 00.45 Alcatraz • 01.30 30 Rock.

Biography Channel

melita 411

10.00 Lorraine Kelly’s Big Fat Challenge • 11.00 Lorraine Kelly’s Big Fat Challenge • 12.00 Lorraine Kelly’s Next Big Fat Challenge • 13.00 Lorraine Kelly’s Next Big Fat Challenge • 14.00 Dance Moms: Stealing the Show • 15.00 Dance Moms: When Stars Collide • 16.00 Dance Moms: Dying to Dance • 17.00 Little Miss Perfect: Asia & Kaylee • 18.00 Little Miss Perfect: Trinity and Taylor • 19.00 Little Miss Perfect: Mayce & Jacee • 20.00 Pregnant in Heels: Bedroom Blues • 21.00 Dance Moms: Everyone’s Replaceable • 22.00 Fix My Family: The Coleman Family • 23.00 Pregnant in Heels: Bedroom Blues.

Eurosport

melita 600, GO Plus 801

NET Television melita 102, GO Plus 102

07.00 07.30 09.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 18.00 18.10 18.40 19.45

20.30 21.30 21.35 23.00

NET News Iswed fuq l-Abjad (r) Missjoni Telebejg[ Maratona b’risq ilMissjoni NET News (ikompli) Maratona NET News (ikompli) Maratona NET News Flusek (r) (ikompli) Maratona NET News, NET Sports, NET Meteo (ikompli) Maratona NET News (ikompli) Maratona NET News.

TVM melita 101, GO Plus 101

07.00 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40

L-G[odwa t-Tajba Madwarna Mill-Im[a]en tal-Festa Is-Sajf mas-Salv Malta u Lil Hinn Minnha A[barijiet X Factor A[barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A[barijiet Merlin Sinbad Madwarna A[barijiet Mixage Atlantis A[barijiet Charlie Wilson War. Film 2007 22.00 Ripper Street 22.50 A[barijiet fil-Qosor.

TVM 2 07.00 08.30 09.00 09.45 13.45 14.15 15.00 16.30 17.00 19.00 19.30 19.40 20.30 20.35 22.20 23.10 23.40

melita 104, GO Plus 104

News Lonely Planet: Best in Asia Quddiesa Maratona b’risq ilMissjoni G[awdex Illum Is-Sajf mas-Salv Regatta 2013 (r) Madwarna Football. BOV PL. Hibs v Rabat Democracy (dok.)

A[barijiet g[al dawk neqsin bis-smig[ G[anafest A[barijiet bl-Ingli] Jazz Festival Sinbad Int Min Int Delitti f’Malta.

ONE 07.15 08.30 08.45 09.00 10.10

melita 103, GO Plus 103

G[a]liet ONE News Teleshopping Folji Maratona b’risq ilMissjoni Il-Komi/i (r) ONE News Mad-Daqqa t’G[ajn (r) Teleshopping Miss Malta (r) ONE News Maratona b’risq ilMissjoni Ikoni ONE News (ikompli) Ikoni ONE News.

07.00 World Championship Superbike Series: Istanbul, Turkey (live) • 08.00 Live Canoeing: World Slalom Championship: Prague, Czech Republic (live) • 09.00 World Series by Renault: Bulgaria: Race 2 (live) • 10.00 Summer GP, Ski Jumping: Nizhny Tagil, Russia (live) • 11.45 UCI World Tour Cycling • 12.00 UCI World Tour Cycling: Vuelta a España: Stage 21 (live) • 13.45 FIA European Championship Rally • 14.00 FIA European Championship Rally: Rally Poland: Day 2 (live) • 15.00 Cycling: Montreal GP (live) • 18.00 UCI Europe Tour Cycling • 18.45 Motorsports Weekend • 19.00 World Supersport Series • 19.45 World Superbike Series Motorcycle Racing • 20.30 European Championship Speedway • 21.15 Motorsports Weekend.

11.25 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.35

Eurosport 2

Raiuno

melita 601, GO Plus 802

07.00 UCI World Tour Cycling • 08.00 European Championship Speedway • 10.00 World Superbike Series Motorcycle Racing: Istanbul: Race 1 (live) • 11.00 UCI World Tour Cycling • 12.30 World Supersport Series • 13.30 World Superbike Series Motorcycle Racing: Istanbul: Race 2 (live) • 14.30 Quebec GP Cycling • 15.00 UCI Europe Tour Cycling: Tour of Britain, Stage 1: Peebles - Drumlanrig Castle (live) • 17.00 Summer GP Ski Jumping • 18.00 WBO European Heavyweight Boxing • 20.00 UCI World Tour Cycling • 21.30 European Championship Speedway • 23.00 FIA European Championship Rally.

TOBEY MAGUIRE hu fost l-atturi ewlenin f’dan il-film drammatiku Amerikan li n[adem fl-2008 b’re;ija ta’ Gary Ross (Raitre 15.05)

18.40 19.30 20.15 23.30

07.00 07.05 08.00 08.20 09.00 09.05 09.55 10.30

melita 150 GO Plus 201

Tg 1 14˚ Distretto Tg1 Quark Atlante Tg 1 Telegiornale Dream Road 2012 Paesi che vai A sua immagine

10.55 12.00 12.20 14.00 16.20 16.55 17.05 18.50 20.00 20.40 21.10 23.15 00.20

00.45 02.00

Santa messa dalla Chiesa San Giorgio Martire in Pozzomaggiore (Sassari) Angelus Linea verde estate Una notte per Caruso Paesi che vai Che tempo fa Un pizzico d’amore e di magia. Film 2008 Reazione a catena Tg 1 Affari tuoi Un caso di coscienza 5 Speciale Tg 1 Tg 1 notte # Che tempo che fa Testimoni e protagonisti Sette note.

Raidue melita 151, GO Plus 202

06.30 Real School 07.00 Cartoons 10.00 Voyager Factory: Inside the World 10.45 Il nostro amico Charly. TF 11.30 La nave dei sogni Viaggio di nozze in Australia. Film 2008 13.00 Tg 2 giorno 13.30 Tg 2 motori 13.45 Quelle che aspettano 15.40 Quyelli che... il calcio 17.10 Stadio Sprint 18.10 90˚ minuto 19.35 Squadra speciale cobra 11.

TF 20.30 Tg 2 notizie 21.00 NCIS. TF 21.45 Under the Dome. TF 22.40 La domenica sportiva estate 01.00 Tg 2 notizie 01.20 Protestantesimo 02.00 Giochi d’estate. Film ’84.

Raitre 07.10 08.00 09.30 11.15 12.00 12.15 12.25 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 17.15 18.00 19.00 19.30 20.00 20.20 21.05 23.20 23.35

melita 11#152, GO Plus 203

La grande vallata Campo de’ fiori. Film ’43 Cerasella. Film ’59 New York New York. TF Tg 3 Speciale Tf 3 Festival del cinema a Venezia Telecamere salute Prima della prima.

Macbeth Passepartout Tg regione Tg 3 In 1#2 ora Tg 3 L.I.S. Seabiscuit - Un mito senza tempo. Film 2003 Squadra Speciale Vienna Il palio di Asti Tg 3 Tg regione Blob The Defenders. TF K-19. Film 2002 Tg 3 Alza la testa. Film 2009

00.25 Tg 3 01.15 TeleCamere salute.

Canale 5 08.00 08.50 09.10 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 16.10 18.00

20.00 20.40 21.30 00.20 01.20 01.55

melita 16#154, GO Plus 205

Tg 5 mattina Tgcom Elisa di Rivombrosa Le storie di Melaverde Melaverde Tg 5 L’arca di Noè Il falco e la colomba La clinica tra i monti: Caduta dalle nuvole. Film 2008 L’amore non ha prezzo.

Film 2006 Tg 5 Paperissima Sprint Io canto Smash. TF Tg 5 notte Paperisima Sprint.

Rete 4 melita 14#153, GO Plus 206

08.15 Vita da strega. TF 09.20 Le storie di viaggio a...

10.00 Santa Messa da San Giovanni Rotondo (Foggia) 11.00 Pianeta mare 11.30 Tg 4 12.00 Pianeta mare 13.00 Slow Tour 14.00 Tg 4 14.40 Donnavventura 15.20 La bibbia. Film ’66 18.55 Tg4 Telegiornale 19.35 Il comandante Florent Piromane 21.30 Tempesta d’amore. soap 23.00 Travolti da un insolito destino nell’azzurro mare d’agosto. Film ’74 01.20 Tg 4 night news 01.45 Una donna alla finestra.

Film ’75.

Italia 1 melita 20#155, GO Plus 204

07.50 Tutto in famiglia 09.30 Superbike. GP della Turchia 11.00 Moto/ikli]mu. GP San Marino 12.00 Studio aperto 12.10 Moto/ikli]mu. GP San Marino 13.05 Sport Mediaset 13.40 Moto/ikli]mu. GP San Marino 14.50 Fuori giri 15.50 Superbike. GP Turkija 17.00 Fuori lgiri 17.45 La vita secondo Jim. TF 18.30 Studio aperto 19.00 Cosi fan tutte 2. sitcom 19.25 Daredevil. Film 2002 21.25 Mistero Speciale Adam Kadmon 00.45 Ogni maledetta domenica.

Film ’99.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Televi]joni#Radju

MISSJONI (NET Television 09.00) Alan hu ;uvni bil-g[aqal u kwiet, i]da sforz ta’ in/ident safa’ iltiem ta’ età ]g[ira. Trabba mill-uniku

radju

ziju tieg[u Freddie li llum hu bniedem inkapa/i, biss g[andu sold sew ta[t rasu.

Alan g[arus lil Angela li min-na[a tag[ha hija hi li tilbes il-qalziet mit-tnejn. Tikkmanda u tordna kif tixtieq u ma tantx turi wisq rispett.

X’hjemm mo[bi f’qalb u mo[[ Angela? Min hu Karl? Sylvana u Rodney g[andhom ;img[a biss biex jg[inu [alli din listorja ma tintemmx fi tra;edja. X’se ji;ri? U kemm se jkunu kapa/i din id-darba?

Radio 101

Giancarlo Giannini u Mariangela Melato (ittnejn fir-ritratt hawn ta[t) huma l-protagonisti f’dan il-film komiku Taljan li n[adem fl-1974.

UN PIZZICCO D’AMORE E DI MAGIA (Raiuno 17.05) - Film

Indjan li n[adem fl-2008. Erbat a[wa li jispi//aw orfni jing[ataw lil industrjalist sinjurun biex irabbihom hu.

Mill-;enna tintbag[at ukoll persuna biex tg[inu f’din il-bi//a xog[ol...

101 FM

06.00 Fidi u {ajja - Noel Bartolo • 08.30 Mar/i u Bandalori - Joe Chetcuti • 09.30 Focus 101 • 11.00 Intervista ma’ Simon Busuttil • 12.30 Skor • 18.30 Slowdown - Mark Garrett • 20.30 Allegro Andante - Joe Fenech • 22.30 Italomix - Michael Treeby • 24.00 Rajt Malta Tinbidel.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 12.00 u 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 08.00, 12.00, 18.00.

A;;ornamenti ta’ l-a[barijiet: 10.00, 15.00, 17.00, 18.00.

TRAVOLTI DA UN INSOLITO DESTINO NELL’AZZURRO MARE D’AGOSTO (Rete 4 23.00) -

OGNI MALEDETTA DOMENICA (Any Given Sunday) (Italia 1 00.45) - Film drammatiku Amerikan li n[adem fl-1999 u li g[andu fost l-atturi ewlenin lil Al Pacino u lil Cameron Diaz (it-tnejn fir-ritratt). Hu jkun kow/ tal-football li t-tim tieg[u kellu su//essi mhux ]g[ar fil-passat. I]da issa donnu kollox jibda ;ej [a]in. Ikun hemm ukoll bidla fil-kumitat tat-tmexxija, u jkun hemm min ftit g[andu interess li l-affarijiet jinbidlu g[all-a[jar.

37

Radju Malta

93.7 FM

ONE Radio

92.7 FM

RTK

103 FM

Bay Radio

89.7 FM

07.20 Jum :did • 07.50 Avvi]i ta’ Mwiet • 08.00 Quddies • 09.00 Notti magiche • 10.30 Mar/ifest • 11.50 Mwiet u Angelus • 11.58 Xi Qrajt Xi Smajt • 12.10 Music Express • 14.01 Mu]ika u Sport • 18.15 Lino’s Weekender • 19:50 Avvi]i tal-Mewt u r-Ru]arju 20.05 Ri]ultati Sportivi • 20.30 Maltin Biss • 22.05 Erre Be • 23.30 Xi Qrajt, Xi Smajt • 23.33 Ru]arju • 24.00 Classic Hits.

Bulettini s[a[ tal-a[barijiet: 07.00, 12.00 u 18.00. A;;ornamenti tal-a[barijiet: 10.00, 14.00, 17.00, 20.00 u 22.00. BBC News 15.00 u 21.00.

06.05 Bon;u ONE • 09.00 Mill-:urnali • 10.30 Qawsalla l-{add • 14.30 Il-{add fuq ONE • 15.00 ONE Weekend • 15.25 Djarju Kulturali • 16.00 Familja ONE • 18.00 Italo Super Hits • 19.30 Sunday ONE • 20.30 Charmy Time • 22.00 Music Mix • 24.00 Music Box • 02.00 Early Mix. Bulletin tal-A[barijiet fis-06.45, 11.45, 17.45, 21.45 u 02.45. A[barijiet fil-qosor 08.45, 09.45, 14.45.

06.30 Tmiem il-:img[a 103 FM • 08.30 Quddiesa tal-{add • 09.15 Hello Maks! • 10.05 Kull {add g[all-Frisk • 11.55 Fi {dan il-Mulej • 12.00 Regina Coeli • 12.15 Kotba lil Waslulna • 13.05 Frak mill-Istorja ta’ Malta • 14.05 Fil-:nien • 15.05 Memorji tal-Gwerra • 15.30 Sunday Breeze • 19.00 Ru]arju • 19.25 Ribalta • 22.00 Qaddis tal-Jum • 22.05 Ru]arju • 22.25 Nisimg[ek! • 24.00 Bir-Rispett Kollu.

A[barijiet: fis-06.00, 07.00, 08.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 17.00 u s-18.00.

BBC: 10.00, 14.00, 16.00.

06.30 Bay Breakfast • 10.30 Bay’s Top 40 • 13.30 Ben Glover • 16.30 Weekend Drive • 18.35 RnB Top 20 • 20.30 Hed Kandi • 22.30 Bimbo Jones • 23.30 Noctural Sunshine.

A[barijiet: 6.30 p.m.

Campus FM

103.7 FM

XFM

100.2 FM

Radju Marija

102.3 FM

09.00 Ikoni Mu]ikali Taljani • 10.00 Kordi Spanjoli • 11.00 Classic FM • 12.00 Allegro ma non troppo • 14.00 BBC World Service.

07.00 The Weekend Breakfast • The XFM Official Countdown • 13.00 The Xfm Chillout Zone • 18.00 The Weekend Special.

07.00 Quddiesa • 08.00 Angelus u Kuntatt • 12.00 Angelus mill-Vatikan u Ru]arju • 12.30 Ru]arju tal-Erwie[ • 13.00 F’:ie[ il-Qaddisin • 15.00 Kurunella {niena Divina • 15.30 Bejn {sieb u Armonija • 16.30 Mill-G[anja tal-Poplu • 17.00 Kuntatt • 20.00 Klassi/i u Sagri • 21.00 Magazine • 23.00 {olqa mal-Maltin ta’ Barra • 23.30 A[barijiet Reli;ju]i • 23.50 Kompjeta.

Smash Radio

104.6 FM

Calypso Radio

101.8 FM

07.00 Salvinu Lanzon Magic Moments • 11.00 DJ Frank • 14.00 Non-stop Music.

06.00 Calypso Breakfast - Mario Fenech • 10.00 Dak Kien }mien John Mallia • 13.00 Goldlen Mix - Louis Fenech • 126.00 Mal-Melodija Maltija - Sephora Zammit • 19.00 Let’s Go - Charmaine Vella • 22.00 Night Shift - Chris Aquilina.

38 Klassifikati

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Bu;ibba u l-Qawra

G{A}LA ta’ appartamenti kbar lesti b’]ew; kmamar tassodda jew tlieta. ?emplu lissid 21572062 jew 99497887.

Gwardaman;a

FLAT it-tieni sular li jista’ jintu]a b[ala uffi/ini (inklu] g[amara ta’ uffi//ju) jew flat b’[ames kmamar, box room#spare toilet, kamra talbanju, k/ina, u]u tal-bejt b’kamra. Prezz €80,000 jew l-iktar prezz vi/in.

Arran;amenti diretti malbejjieg[. A;enti esklu]i. ?emplu 79031087.

L-G[adira (Tas-Sellum)

BOATHOUSES kbar (60 pied) u o[rajn ]g[ar quddiem il-ba[ar. ?emplu lis-sid 21572062 jew 99497887.

Santa Venera (Triq ilParilja, Triq ix-Xarretta)

MAISONETTES u appartamenti ;odda akbar minn tas-soltu fuq pjanti varjati, fi n[awi presti;ju]i. ?emplu lis-sid 21572062 jew 99497887. www.savewayproperties.com

G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun

GARAXX jew store, 11 5 - il

pied tul u 24 pied wisa ’ , bil - bit[a, dawl, ilma u toilet . Bil - permess Class B . ?emplu 77200983 .

G{ALL-KIRI {a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina

GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista ’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e// . ?emplu 792 11 659 .

Il-{amrun

STUDIO flat g[all - privat, uffi//ju, store jew beauty clinic . ?emplu 79235286 jew 2 1 235288 .

VETTURI Ford Mondeo Mk2

TA ’ Malta . Mileage baxx f ’ kundizzjoni tajba [afna .

ST200 kit u alloy wheels ori;inali . Dejjem iggaraxxjata . G[andi wkoll [afna parts li jmorru mag[ha . Prezz € 3000 . ?emplu 99422082 .

AVVI}I Accounts

VAT, taxxa, pagi, bolli, e// . Xog[ol effi/jenti g[all - b]onnijiet tieg[ek u b ’ rata tajba [afna . ?empel jew ibg[at sms fuq 79283252 g[al appuntament .

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013 :uvni

BARRANI jixtieq jiltaqa’ ma’ xebba ta’ bejn 20 u 24 sena g[asserjetà. ?emplu lil Kevin fuq 99521259.

G[al kull xog[ol

TA’ kostruzzjoni ta’ bini, alterazzjonijiet ta’ bini ta’ front gardens, ftu[ ta’ [itan bi travi tal[adid, ftu[ ta’ bibien u twieqi, [nejjiet, bdil ta’ soqfa tal-konkos u xorok, u nikkavraw travi tal[adid bl-injam, qlug[ ta’ madum tal-art u tal-[ajt. Nag[mlu fa//ati ;ewwa u barra, fuq il-fil, bissejjie[, bil-qoxra, xog[ol ta’ invjar, tik[il u tibjid u rran;ar, u nraqqg[u soqfa tal-konkos, e//.

Xog[ol ta’ ilma. Xog[ol b’esperjenza kbira u attenzjoni.

B’garanzija ta’ xog[ol fil-pront. ?emplu 99602436.

G[al kull xog[ol

TA’ madum tal-art u tal-[ajt, qlug[ ta’ kmamar tal-banju, plumbing, kisi tal-;ibs, ]ebg[a u gypsum boards, e//. ?emplu 77433390.

Korsijiet

TA’ ti]jin tal-kejkijiet b’mod professjonali. ?emplu 99855121 jew ]uru s-sit elettroniku www.artisticcakesmalta.com

Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol

ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal talkostruzzjoni. Innaddfu ;onna.

Nag[mlu qlug[ ta’ madum talart u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq l-antik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-highup. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com

Tiswijiet fil-pront u fil-post

TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour.

Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570.

Servizz fil-pront.

Toilet seats

NAG{MEL xog[ol ta’ toilet seats ;odda li jkunu maqsumin jew li ma ssibux tixtru b[alhom, ta’ kull tip bil-kuluri li jaqblu u kif tixtieqhom inti, g[all-kamra tal-banju kompluti bil-fittings.

G[al aktar informazzjoni /emplu 21675053 jew 79675053.

G{ALL-BEJG{ G[amara antika

TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.

Pushchair

NEONATO Reverso Sport - 3 Wheeler f’kundizzjoni perfetta, kwa]i ;dida. ?emplu 79409398.

PRIVAT Malti#Taljan

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u b’esperjenza, il-{amrun qrib il-Junior College. ?emplu 21472561 jew 99891548.

O-Level#Forms 1-4

MALTI, Matematika, Taljan, Ingli] u Physics. Postijiet – Marsaskala, il-Kalkara, il{amrun jew Birkirkara. ?emplu 21660812, 21472561, 99458791 jew 99891548.

Pure Maths u Physics

A-Level jew Intermediate, g[alliem gradwat u blesperjenza. Marsaskala, ilKalkara, Birkirkara u l{amrun qrib il-Junior College. ?emplu 21660812 jew 99458791.

Klassifikati 39

40 Avvi]i PN

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN

IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn

bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. flUffi//ju PN.

IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757. {AL TARXIEN. Kull nhar ta’

Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634.

AVVI}I SO?JALI

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw }jara fl-Isla u l-Birgu u Dawra fuq il-Ba[ar bid-Dg[ajsa Tradizzjonali Maltija, it-Tlieta, 17 ta’ Settembru fid-9 a.m. Prezz €8 u g[all-bookings /emplu 23285000.

IS-SWIEQI. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Barbecue, il-:img[a, 27 ta’ Settembru fit-8 p.m. fil-lukanda Coastline, il-Qawra. Prezz €20 g[all-kbar u €10 g[at-tfal.

Trasport provdut separatament.

G[all-biljetti u aktar informazzjoni /emplu 99837585, 79845867 jew 79046461.

Mistieden spe/jali l-Kap tal-Partit Simon Busuttil.

MARIO DE MARCO. Il-[bieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 1 ta’ Ottubru fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Tluq bil-privates fit-8.30 a.m. mill-postijiet tassoltu. Prezz €5 u biljetti ming[and il-helpers jew /emplu 21247049, 99450902 jew 21223911. {AL SAFI. Il-Kumitat

Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil Mario de Marco Beppe Fenech Adami Chris Said ?ensu Galea David Agius Fredrick Azzopardi Giovanna Debono George Pullicino Tonio Fenech Joe Cassar Jason Azzopardi Francis Zammit Dimech Carm Mifsud Bonnici Clyde Puli Mario Galea Robert Arrigo Charlò Bonnici Stephen Spiteri Michael Gonzi Tony Bezzina Antoine Borg Claudette Buttigieg Ryan Callus Robert Cutajar Kristy Debono Albert Fenech Claudio Grech Paula Mifsud Bonnici Marthese Portelli

Kap tal-Oppo]izzjoni Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar Kelliem g[all-:ustizzja Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali Deputat Whip u Kelliem g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex Kelliema g[al G[awdex Kelliem g[all-Ener;ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma Kelliem g[all-Finanzi Kelliem dwar l-Edukazzjoni Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni Kelliem g[all-Affarijiet Barranin Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali Kelliem g[all-Anzjani Kelliem g[at-Turi]mu Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej Kelliema g[ad-Djalogu So/jali u l-Libertajiet ?ivili Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni Kelliem g[as-Sa[[a Kelliema g[all-Kompetizzjoni u d-Drittijiet tal-Konsumatur Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej

simon.busuttil@teampn.org mario.demarco@teampn.org beppe.fenechadami@teampn.org chris.said@teampn.org /ensu.galea@teampn.org david.agius@teampn.org fredrick.azzopardi@teampn.org giovanna.debono@teampn.org george.pullicino@teampn.org tonio.fenech@teampn.org joe.cassar@teampn.org jason.azzopardi@teampn.org francis.zammitdimech@teampn.org carm.mifsudbonnici@teampn.org clyde.puli@teampn.org mario.galea@teampn.org robert.arrigo@teampn.org

Sezzjonali PN se jorganizza Attività ta’ G[ana, Ikel u Varjetà Malti, il-:img[a, 4 ta’ Ottubru fis-7 p.m. fl-Uffi//ju PN tallokalità. Mistiedna spe/jali, l-Kap tal-Partit Simon Busuttil, lUffi/jali, id-Deputati tad-Distrett, il-Kandidati g[all-elezzjoni talParlament Ewropew u lKunsilliera tal-lokalità. G[al aktar informazzjoni /emplu 79051529.

IN-NADUR. Il-Kumitat

Sezzjonali PN se jorganizza Pizza & Tombla Night, it-Tnejn, 7 ta’ Ottubru fis-7.30 p.m. f’Ta’ Kenuna Bar & Restaurant, inNadur. Se jkun hemm [afna spot prizes x’jintreb[u.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Pasta Lunch, Tombla u Te, il{add, 13 ta’ Ottubru f’Villa Arrigo, in-Naxxar. Prezz €7.50 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew mill-uffi/ini.

JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ Joe

Cassar se jorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 23 ta’ Ottubru fid-9 a.m. fil-lukanda Preluna, Tas-Sliema. Prezz €5 u g[all-biljetti /emplu 79459227 jew 99468624.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’ Robert Arrigo se jorganizzaw Coffee Morning, it-Tlieta, 12 ta’ Novembru f’Villa Arrigo, inNaxxar. Prezz €4 u g[all-biljetti /emplu 23285000 jew milluffi/ini.

ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’

Robert Arrigo se jorganizzaw Ikla f’g[eluq sninu, il-:img[a, 6 ta’ Di/embru fit-8 p.m. fil-lukanda Dolmen, il-Qawra. Prezz €22 g[all-kbar u €12 g[at-tfal. G[allbookings /emplu 23285000.

AVVI}I O{RA

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali

PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom lis-Segretarju, Kumitat Sezzjonali PN sa g[ada t-Tnejn, 16 ta’ Settembru. IsSegretarju se jkun fl-Uffi//ju PN kuljum bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. biex jassisti lil kull min hu interessat. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a.

IL-KALKARA. Il-Kumitat

Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom lisSegretarju, Kumitat Sezzjonali PN Kalkara, Ka]in PN, Xatt talKalkara, il-Kalkara. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik lanqas vanta;;u]a.

IL-G}IRA. Il-Kumitat Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN G]ira, Ka]in PN, Triq ir-Reb[a, il-G]ira. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a.

L-IM:ARR. Il-Kumitat

Sezzjonali PN qed jilqa’ offerti g[at-tmexxija tal-bar tal-Uffi//ju PN. Dawk interessati huma mitluba jibag[tu l-offerti tag[hom indirizzati lis-Segretarju Kumitat Sezzjonali PN M;arr, Ka]in PN, Triq Sir Harry Luke, l-Im;arr. IlKumitat jirriserva d-dritt li jag[]el kwalunkwe offerta, anke dik l-anqas vanta;;u]a.

charlo.bonnici@teampn.org stephen.spiteri@teampn.org michael.gonzi@teampn.org tony.bezzina@teampn.org antoine.borg@teampn.org claudette.buttigieg@teampn.org ryan.callus@teampn.org robert.cutajar@teampn.org kristy.debono@teampn.org albert.fenech@teampn.org claudio.grech@teampn.org paula.mifsudbonnici@teampn.org marthese.portelli@teampn.org

L-APAN se torganizza quddiesa g[al ru[ il-membri li [allewna u g[all-b]onnijiet tal-membri kollha b’suffra;ju ta’ Padre Pio, fil-25 ta’ Settembru fis-6.30 p.m. fil-Kappella tal-Kapu//ini, il-Furjana.

Kul[add hu mistieden.

41

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

SPORT

BUNDESLIGA

Borussia Dortmund u Bayern Munich ma jfallux Il-leaders Borussia Dortmund u Bayern Munich, li qeg[din fit-tieni post, kisbu rb[iet importanti kontra Hamburg u Hanover rispettivament. It-tim ta’ Jurgen Klopp [are; rebbie[ bi skor ta’ 6-2 kontra Hamburg. Dortmund marru fil-vanta;; b’gowl ta’ AUBAMEYANG li mhux biss skurja l-ewwel gowl ta’ Dortmund imma anke t-tielet wie[ed. L-attakkant Robert LEWANDOWSKI skurja ]ew; gowls o[ra filwaqt li REUS u MKHITARYAN skurjaw it-tnejn l-o[ra.

Bayern Munich kellhom jistennew sat-tieni taqsima biex g[elbu lil Hannover.

MANDZUKIC feta[ l-iskor fil-51 minuta u 12-il minuta wara RIBERY issi;illa l-

partita. Bayern issa jinsabu ]ew; punti ta[t Dortmund.

Intant, f’partiti o[ra Augsburg reb[u 2-1 f’darhom kontra Freiburg.

Dawn tal-a[[ar marru filvanta;; b’gowl ta’ MEHMEDI fis-47 minuta imm Augsburg g[amlu rimonta u reb[u l-partita.

Fit-62 minuta ALTINTOP g[amilhom 1-1 u l-gowl de/i]iv skurjah WERNER minuta mit-tmiem.

Bayer Leverkusen kisbu reb[a ta’ 3-1 kontra Wolfsburg. SAM po;;ihom fil-vanta;; fl-24 minuta imma OLIC ;ab id-draw g[al Wolfsburg ftit minuti wara. Fit-tieni taqsima Leverkusen g[amlu /ert mittliet punti meta KIESLING g[amilhom 2-1 fit-62 minuta

u fil-[in mi]jud l-istess KIESLING re;a’ sab ixxibka.

Mainz tilfu 1-0 f’darhom stess kontra Schalke u dawn tal-a[[ar reb[u b’gowl talakkwist il-;did Kevin BOATENG. Dan tal-a[[ar [alla lil Milan u ing[aqad mal-klabb :ermani] fil;img[at li g[addew u qal li r-ra;uni prin/ipali li telaq mill-Italja hu r-razzi]mu.

Werder Bremen kellhom I/edu f’darhom stess meta b’10 players tilfu 3-0 kontra Frankfurt. KADLEC po;;a lil Frankfurt fil-vanta;; wara kwarta log[ob u laffarijiet komplew ;ejjin [a]in g[al Bremen meta tke//a Di Santo fis-26 minuta. L-istess KADLEC skurja gowl ie[or fit-37

Toni Kroos (xellug) ta’ Bayern Munich issikkat minn Lars Stindl ta’ Hanover (Ritratt> Reuters)

minuta u Hunt naqas milli jnaqqas id-distakk g[al Bremen meta falla penalty.

Prodl tefa’ fix-xibka tieg[u stess fis-77 minuta g[al skor finali ta’ 3-0 favur Frankfurt.

Ri]ultati

Augsburg v Freiburg 2-1 B. Leverkusen v Wolfsburg 3-1 B. Munich v Hannover 96 2-0 Mainz 05 v Schalke 04 0-1 W. Bremen v E. Frankfurt 0-3 B. Dortmund v Hamburg 6-2

Illum

Hoffenheim v B. Mon’bach Braunschweig v Nurnberg

Spanja

A. Madrid v Almeria Levante v Real Sociedad

4-2 0-0

MOTOGP

Marquez se jibda minn fuq quddiem Is-sewwieq tal-Honda u leader Marc Marquez, illum, se jibda minn fuq quddiem waqt il-Grand Prix ta’ San Marino. Marquez g[amel dawra f’[in rekord ta’ 1.32.915’ biex kiser ir-rekord ta’ Casey Stoner li kien twaqqaf sentejn ilu. Mit-tieni post illum se jibda Jorge Lorenzo filwaqt li Valentino Rossi se jibda mit-tielet post.

Dani Pedrosa, li qieg[ed fittieni post tal-klassifika 30 punt ta[t Marquez se jibda mir-raba’ post.

42 Sport

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

KAMPJONAT BOV L-EWWEL DIVI}JONI

Erba’ gowls f’partita li [alliet lil kul[add bla nifs {amrun Spartans...............2 }ejtun Corinthians.............2

{amrun Spartans u }ejtun Corinthians ppro/udew erba’ gowls f’partita klassika li [alliet lil kul[add bla nifs.

Kien log[ba bejn ]ew; skejjel differenti ta’ log[ob. }ejtun, tim b’[afna esperjenza, li jilg[ab futbol ma[seb filwaqt li {amrun, tim ]ag[a]ug[ li jilg[ab b’[effa tremenda u futbol li jpaxxi l-g[ajn. Punt po]ittiv li [are; mill-partita kienet il-prestazzjoni ta’ Jake Grech, plejer ta’ nofs ilgrawnd li g[ad g[andu 15-il sena, u li ]gur g[ad irridu nisimg[u aktar dwaru.

Wara [afna log[b ta’ studju mi]-]ew; na[at kien mannofs sieg[a log[ob li sar lewwel periklu meta xutt ta’ Justin Felice, wara pass ta’ Ayrton Micallef kien salvat minn Erickson Aga. L-istess plejer kellu daqqa ta’ ras was kross ta’ Jake Grech salvata mill-goalkeeper }ejtuni. {amrun re;g[u marru vi/in ftit qabel il-mistrie[ permezz ta’ xutt minn tarf il-kaxxa ta’ Justin Felice li g[al darba o[ra salva Aga. {amrun re;g[u [ar;u b’asa[[ithom fit-tieni taqsima u fl-48 minuta Ayrton Micallef dribbled past thredar ma tliet difensuri u xxuttja

Kif Jinsabu Lija A Msida SJ St. Andrews Bir]ebbuga SP St George’s Melita {amrun S }ejtun C }ebbu; R }urrieq G]ira Utd Pieta` H Gudja Utd

L R D T F K Pt 1 1 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 - - - - - - - - - - - - - - - -

3 2 2 0 0 2 2 2

-

0 2 2 3 2 0 2 2

-

3 1 1

0 0 3

1 1 -

barra hekk kif da[al fil-kaxxa.

Il-{amrun re;g[u ressqu vi/in seba’ minuti wara meta s-sostitut Ryan Spiteri dirett minn korner re;a’ ra lil Aga isalva tajjeb.

Minkejja li }ejtun, minkejja li baqg[u jil;g[abu tajjeb ma tantx [olqu azzjonijiet, kienu huma li marru fil-vanta;; meta ADRIAN CARABOTT mas-sieg[a log[ob temm azzjoni mag[mula bejn diversi plejers, fosthom lton Vella and Ryan Previ. Disa’ minuti wara Jake Grech g[adda tajjeb biex xuttja ftit barra hekk kif li Spartani baqg[u g[addejjin.

Minuta wara Adrian Borg qala’ minn fuq il-linja bir-ras wara azzjoni tajba ta’ }ejtun wara xutt tajjeb ta’ Aleksandes Cekulajevs. Fit72 minuti ]ball kardinaliu ta’ Melvin Busuttil, li l-pass lura

Azzjoni mill-partita bejn {amrun u }ejtun (Ritratt> Brian Grech)

tieg[u qarraq bil-goalkeeper tieg[u Andrea Cassar u ALEKSANDES CEKULAJEVS ma ]baljax.

Kwarta mit-tmiem {amrunb da[lu fil-partita meta minn kross, id-difensur /entrali Aldo Schkatia bir-ras ikkomeetta awto gowl klassiku. {ames minuti wara Ryan Spiteri immuta lill-partitarji

}wieten meta wara li qabe] ]ew; difensuri tefa’ l-ballun fir-rokna tax-xibka hekk kif ra l-goalkeeper }ejtuni [iere; biex jag[laq l-anglu. Il{amrun setg[u reb[uha fla[[ar [inijiet meta s-sostitut Rodney Refalo, jli g[andu biss18-il sena laqat il-lasta minn tarf il-kaxxa bilgoalkeeper meg[lub.

{amrun S: A. Cassar, G. Azzopardi (R.Spiteri), A. Borg, D. Nazari, L. Grech, M. Busuttil, A. Micallef, J. Grech, R. Mangion, J. Felice (G. Formosa), M. Busuttil (R. Refalo) }ejtun C: E. Aga, A. Farrugia, A. Schkatia, A. Abela (E. Vella),, D. Bonnici, C. Micallef, R. Previ (J. Spiteri), G. Tanti (I. Briffa), A. Carabott, K. Abela, A. Cekulajevs Referee: Philip Farrugia

Melita jibdew b’reb[a meritata Msida j]ommu lil St. Andrews f’partita pja/evoli St. George’s..........................0 Melita....................................2

Melita, it-tim li g[adu kemm ;ie relegat mill-Premier Division kisbu reb[a meritata konta tim li g[adu kemm reba[ il-promozzjoni mitTieni Divi]joni, St. George’s.

Wara 11-il minuta log[ob kross-xott ta’ Luke Bianci minn fuq ix-xellug spi//a biex [abat max-xibka minbarra. Minuta wara Kurt Coleiro g[ola tajjeb biex [a bir-ras kross ta’ Matthew Borg bil-gowlkiper isalva.

Melita komplew jag[fsu u mal-kwarta log[ob mossa tajba bejn mossta tajba bejn Kurt Coleiro u Luke Micallef, spi//at b’dan tal-a[[ar jara llob tieg[u ta[bat mammimduda u tmur barra.

Fl-24 minuta kienu g[al darba o[ra Melita fejn Kurt Coleiro ]markat jara d-daqqa ta’ ras tieg[u minn kross ta’ Nigel Rizzo ti;;i salvata millgowlkiper. Fit-33 minuta Melita waslu vi/in li jift[u li skor meta Kurt Coleiro ;era tajjeb g[al pass ta’ Julian Galea, u l-lob tieg[u destintat g[al ;ewwa ;ie maqlugh f[al

korner minn fuq il-linja minn Keith Tanti bir-ras g[al korner.

Sa fl-a[[ar il-Bormli]i resqu vi/in meta xutt tad-difensur Randall Vella minn 30 metru, fl-40 minuta jg[addi j[akkek mal-mimduda.

Melita re;g[u [ar;u kollox fuq l-attakk fit-tieni taqsima u ma kenitx sorpri]a li martru filvanta;; meta JULIAN GALEA ;era tajjeb g[al pass fit-tul fuq ix-xellug, u wara li kiser lejn in-nofs fajjar xutt b’sa[[tu li ma ta ebda /ans lil gowlkiper Marmara.

Fid-79 minuta Julian Galea [arab l-attenzjoni tal-captain Emmanuel Sevasta, li waqqg[u fil-kaxxa, bid-difensur Bormli] ikun iffortunat li ma jitke//iex. Jinkariga ru[u millpenalty JOSE JAIRO CUETO RODRIGUEZ li ma jfalliex.

St. George’s: R. Marmara, D.

Sammut, E. Sevasta, K. Tanti, J. Farrugia, A. Ellul, E. Amaira (R. Ortega), L. Lagana (K. Psaila), M. Abudl Razak, R. Vella, J. Bepuardo Mapianuc, Melita: Ph. Schranz, M. Borg, M. Mamo, I. Tofegdzic, L. Bianco, J. Cueto Rodriguez (A. Attard), M. Valenzia, L. Micallef, J. Galea, N. Rizzo, K. Colieiro (J. P. Attard) Referee: Sandro Spiteri

Msida st. joseph ................. 2 St. Andrews ........................ 2

Msida St. Joseph u St. Andrews fet[u l-impenji tag[hom g[al dan l-ista;un f’partita pja/evoli, li mhux biss ipprodu/iet erba’ gowls, i]da kkonfermat li l-Misidjani g[andhom tim tajjeb u jidhru li huma pprepati sew wara li reb[u l-promozzjoni mit-Tieni Divi]joni.

Wara bidu kajman fejn illog[ob ]vol;a l-aktar f’nofs ilgrawnd fit-22 minuta St. Andrews fet?u l-iskor meta wara fri-kik mog[ti minn Diego Cucciardi, BRIAN SAID mattar saqajh u kkonkluda fix-xibka b’xutt mill-vi?in.

Msida g[amlu reazzjoni mmedjatra u fit-32 minuta

g[amlu l-iskor indaqs meta wara azzjoni ta’ korner, DYLAN ATTARD g[eleb lil Sam Bartolo b’xutt minn qag?da tajba wara li tentattiv ie[or ta’ plejer Misidjan kien ?ie mblukkat mid-difi]a ta’ St. Andrews.

Wara dan il-gowl il-log[ba saret aktar movimentata u ma kenitx sorpri]a li e]att qabel ittisfira ta’ tmiem l-ewwel taqsima sar gowl ie[or. Kienu St. Andrews, li re;g[u marru filvanta;; meta EMILIANO LATTES g?eleb lil John Agius b’lob sabi[ minn tarf il-kaxxa.

Wara l-mistrie[ Msida kompla juru kartattru u [ar;u aktar determinati, Fil-55 minuta huma g[amlu l-iskor indaqs meta Othniel Bouagba g[adda tajjeb mal-linja, ikkrossja fil-baxx, il-

ballun ja[bat ma’ sieq Neil Chetcuti li bi sfortuna ra l-ballun jispi//a fix-xibka.

Wara dan il-gowl, minkejja lisforzi ta]-]ew; timijiet biex jippruvaw jiksbu t-tliet punti bdew isibu t-triq g[al-lasta avversarja ferm diffi/li bid-difi]i jikkontrollaw tajjeb lill-attakkanti avversarji biex sat-tmiem l-iskor baqa’ ma nbidilx fi draw mist[oqq.

Msida SJ: J. Agius, S. Vella, L.

Cassar, M. Caruana, I. Schembri, D. Cachia, D.Attard (M. Borda), S. Magro, O. Bouagba, A. del Genio (R. Xuereb), A. Laudisi.

St. Andrews: S. Bartolo, N. Chetcuti, B. Said, D. Gera, D. Cucciardi (C. Cumbo), W. Camilleri, J. Farrugia, W. Barbosa, M. Grima (J. Falzon, 70’), T. Grozev, E. Lattes.

Referee: Stefan Pace

Lija jibdew l-ista;un bil-kbir B’BUGIA SP....................... 0 LIJA ATHLETIC ..............3

Lija Athletic bdew l-ista;un bil-kbir meta fl-ewwel partita tag?hom fil-kampjonat g[elbu lil B’bugia St. Peter’s 3-0.

Lija ma setax kellhom bidu a[jar g?ax wara biss ]ew; minuti huma marru fil-vanta;; . KIRIL ALEKSANDROV ikkonkluda fix-xibka minn qag[da tajba u minn hemm ma [arux lura. Lija komplew jattakkaw u fid-19-il minuta huma re;g[u sabu x-xibka

meta ABDULLAHI IGE g[eleb lil Ivan Casha wara azzjoni korali.

Wara l-mistrie? l-andament tal-partita baqa’ l-istess b’Lija jibqg[u juru l-a[jar ideat u bittim avversarju jonqos li jag[mel reazzjoni. Fit-72 minuta huma ssi;;illaw irreb[a bit-tielet gowl meta KIRIL ALEKSANDROv ;ie mwaqqa’ fil-kaxxa minn Ivan Casha u r-referi minbarra li wera l-karta l-?amra lillggoalkeeper tas-Saints ordna

penalty li minnu l-istess attakkant Bulgaru ma falliex.

B’Bugia SP: I. Casha, J. Briffa

(R Zammit), P . Grima , D .

Baldacchino , M . Hrubsa , K .

Borg , F . Peplow , G . Caruana ( G . Goodlip) , C . Calleja , M .

Deanov ( C . Cassar) , J . Carlo Generoso da Silva .

Lija Ath : K . Calleja , C .

Giordemaina , T . Fleri Soler , D . Scerri , R . Sell , D .

Vukovic , P . Babic ( E . Borg) , B . Antignolo ( E . Briffa) , K .

Aleksandrov , A . Adeshina Ige , J . Paul Scerri ( M . Fleri Soler) .

Referee: Clayton Pisani

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Sport

43

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL

Nicos de Peneme jittrijonfa fit-ti;rija ewlenija minn Kenneth Vella

Wara waqfa ta’ ftit ;img[at, il-:img[a fil-g[axija fil-korsa tal-Marsa tkompla l-ista;un 2013 bl-34 programm tassena fuq 11–il ti;rija. 10 minn dawn kienu riservati g[al ]wiemel tat-trott filwaqt li tti;rija l-o[ra kienet miftuha g[al ]wiemel tal-galopp. Mitti;rijiet tat-trott, li saru fuq distanza qasira ta’ 2140m, spikkat dik riservata g[al dawk tal-klassi Premier u li ntreb[et mill-Fran/i] Nicos de Peneme misjuq minn sidu stess Kevin Azzopardi.

16 kienu ]-]wiemel li [adu sehem fit-ti;rija Premier.

Kevin Azzopardi pogga lil Nicos de Peneme quddiem wara ftit metri biss mill-bidu tat-ti;rija u dan feta[ vanta;; zghir minn Mark de Chamant (Lorry Desira). Nicos de Peneme mexxa lillkumplament taz-]wiemel sallinja finali u rnexxilu fl-ahhar battuti jikkontrolla wkoll lassalt ta’ Orcas Bac (Charles Camilleri). Label Chouan (David Ellul) u Mark de Chamant dahlu fit-tielet u r-

raba’ post rispettivament. Ittieni reb[a tas-sena ta’ Nicos de Peneme waslet f’medja ta’ 1.15.5” fil-kilometru.

L-uniku ti;rija tal-galopp saret fuq distanza qasira ta’ 1250m u fiha hadu sehem biss erba’ ]wiemel. Hawnhekk, mill-ga;;a tat-tluq, bdiet tajjeb id-debuttanta Irlandi]a Good As Gold misjuqa minn Demis Zammit. Din zammet l-ewwel pozizzjoni sa 700m mit-tmiem, sakemm ;iet milhuqa u maqbuza millfavorit Dasho (Michael Sultana) li qasam il-linja finali l-ewwel b’vanta;; ta’ aktar minn g[axar tulijiet.

Henderlik (Oliver Briffa) temm it-tielet. Dasho kien qieghed ukoll jigri ghallewwel darba fostna. Qabel ma ;ie impurtat f’pajji]na dan lIngli] ta’ [ames snin kellu wkoll successi fi Franza u lItalja.

-

.

Ir Ri]ultati Kollha

I ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Don Valentino (F. Abdilla) {in – 2.46.7” (1.17.9”)

2. Qualou d’Axel (C. Mifsud) 3.

Hulegardens Filur (N. Baldacchino) 4. Boston Harbor (G. Attard) II ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Law Suit (N. Baldacchino) {in – 2.44.8” (1.17”) 2. Queops de Retz (C. Fenech) 3. Magnific As (D. Ellul) 4. Magnum (B. Hili) III ti;rija. Klassi Copper. Dist – 2140m. 1. Andri Boko (T. Demanuele) {in – 2.45.8” (1.17.5”) 2. Ingo Moon (S. Portelli) 3. Parce Que (R. Gatt) 4.

Take Out Blue (P. Galea) IV ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1.Markus Klipp (D. Mizzi) {in – 2.42.1” (1.15.7”) 2.

Pitchpin Des Bois (K. Grima) 3.

Matador Knick (C. Farrugia) 4.

Touch The Diamond (D. Ellul) V ti;rija. Klassi Galopp. Dist – 1250m. 1. Dasho (M. Sultana) {in – (1.13.2”) 2. Good As Gold (D. Zammit) 3. Henderlik (O. Briffa) VI ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Midnight Passion (E. Bezzina) {in – 2.43.3” (1.16.3”) 2. Pan Des Couperies (C. Camilleri) 3. Baron GL (N. Baldacchino) 4. Energy Launcher (O. Bonello) VII ti;rija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. 1. Donna Giant (C. Camilleri) {in – 2.49” (1.18.8”) 2. Principessa Caf (P. Caruana) 3.

My Danover (S. Portelli) 4.

Donna Giant (Charles Camilleri) tidher tirba[ is-seba’ ti;rija riservata g[al ]wiemel tal-klassi Bronze (Ritratt Mike Orland)

Navaroso de Khepri (K. Mifsud) VIII ti;rija. Klassi Gold. Dist – 2140m. 1. Ygor Of Pass (T. Demanuele) {in – 2.44” (1.16.6”) 2. Lover Boy Index (P. Spiteri) 3. Jerry Eme (C. Camilleri) 4. Oscar Indien (A. Camilleri) IX ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Quio De Nappes (J. Farrugia) {in – 2.45.4” (1.17.3”) 2. Insomnia Grif (A. Farrugia) 3.

Mr Snowman (D. Ellul) 4.

Quipson (R. Gatt)

X ti;rija. Klassi Premier. Dist – 2140m. 1. Nicos de Peneme (K. Azzopardi) {in – 2.41.6” (1.15.5”) 2. Orcas Bac (C. Camilleri) 3. Label Chouan (D. Ellul) 4. Mark de Chamant (L.

Desira) XI -il ti;rija. Klassi Silver. Dist – 2140m. 1. Mealington (N. Baldacchino) {in – 2.43” (1.16.1”) 2. Tough East (D. Mizzi) 3. Milano du Gite (C. Vassallo) 4. Quaid Tejy (M. Falzon)

SPANJA

Puyol lura g[at-ta[ri; Id - difensur /entrali ta ’ Barcelona Carles Puyol irritorna g[at - ta[ri; wara li ilu g[al dawn l - a[[ar xhur jirkupra minn operazzjoni f ’ irkopptu .

Il - player Spanjol kien operat f ’ :unju li g[adda u min[abba f ’ hekk tilef il - partiti tat - Tazza tal Konfederazzjonijiet li saret fil - Bra]il . Sena ilu l - istess Puyol kien

tilef ukoll il - partiti tal Euro 20 1 2 min[abba injury simili u matul l ista;un li g[adda Puyol lag[ab biss 1 3 - il darba fil - kampjonat u erba ’ darbiet fi/ - Champions League .

Ir - ritorn ta ’ Puyol ma ’ Barcelona se jkun a[bar tajba g[all - klabb li matul is - sajf naqas milli jakkwista difensur .

44 Sport

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

TROTT U GALOPP

Ready Cash jer;a’ jibbrilla f’Vincennes Minn Kenneth Vella

Is-Sibt li g[adda l-popolari Fran/i] Ready Cash re;a’ ibbrilla fil-korsa ta’ Vincennes f’Pari;i fi Franza.

Ming[ajr tbatija rnexxilu jirba[ fil-finali tal-European Trotting Masters, ti;rija li saret fuq distanza ta’ 2700m u kellha bidu bil-waqqaf. Ready Cash, ta[t il-gwida tas-solitu Franck Nivard, beda l-aktar ]iemel fuq in-na[a ta’ barra.

Wara li okkupa l-ewwel post g[al parti twila tat-ti;rija l-I]vedi] Commander Crowe /eda kollox fl-ahhar metri, b’Ready Cash imur quddiem.

Dan fa/ilment, b’distakk ta’ madwar tliet tulijiet, qasam illinja finali l-ewwel quddiem il-popolari Timoko (Joseph Verbeeck) u The Best Madrik (Jean Etienne Dubois). ]iemel iehor Fran/i], Save The Quick (Bjorn Goop) temm ir-raba’ mill-:ermani] Bagley (Conrad Lugauer). Ready Cash kellu medja ta’ 1.11.9” fil-kilometru.

Sal-lum, Ready Cash, ta’ tmien snin, ;era fi 62 ti;rija u reba[ 39 minnhom, fosthom ]ew; edizzjonijiet tal-Prix d’Amerique. Kellu wkoll 14–il pjazzament. Dan ifisser li sal-lum, dan iz-]iemel reba[ il-fuq minn ¤4.014,300 fi premijiet. Ready Cash, iben listaljun Fran/i] Indy de Vive, hu im[arre; minn Thierry Divaldestin u hu propjeta’ ta’ Philippe Allaire li jigi wkoll il-breeder tieg[u.

F’Vincennes, Ready Cash kien ukoll protagonist wara li

fl-istess gurnata, wahda minn uliedu, id-debba Rori Axe, reb[et it-ti;rija nternazzjonali Prix Wendling fuq distanza wkoll twila ta’ 2700m u f’medja ta’ 1.14.4” filkilometru. Hi kienet misjuqa mill-Bel;jan Joseph Verbeeck, Min jaf jekk qatx naraw ti;rija fejn Ready Cash ikollu jaffronta lil xi hadd minn uliedu li tant qed imorru tajjeb ukoll fi Franza.

Digital Ink b’rekord dinji

L-I]vedi] Digital Ink, iben Superphoto Kosmos u Laverda Des Pres, irnexxilu jikser ir-rekord tad-dinja g[al ]wiemel ta’ erba’ snin. Dan iz-]iemel hu im[arre; u propjeta’ ta’ Stefan Melander.

Ftit tal-jiem ilu fil-korsa ta’ Solvalla, waqt ti;rija organizzata hemmhekk, Digital Ink temm rebbie[ f’ti;rija g[al ]wiemel ta’ erba’ snin u fuq distanza ta’ 2140m. Dan ukoll f’medja rekord mondjali ta’ 1.11.3” fil-kilometru. Ir-rekord ta’ qabel kien f’idejn it-Taljan Mago d’Amore li kien wettaq medja ta’ 1.11.8” filkilometru.

Kontroversja s[i[a fuq il-korsa ta’ Ruma

B[alissa fil-belt kapitali Taljana Ruma g[addejja kontroversja s[i[a dwar ilfutur tat-ti;rijiet tat-trott f’din il-belt. Kif ktibt diversi drabi l-korsa ta’ Tordivalle f’Ruma ing[alqet qabel is-Sajf u t-

Is-sewwieq u trainer professjonali Malti fl-I]vezja Charles Degiorgio li llum hu mg[ejjun biss minn Maltco Lotteries, u li nhar it-Tlieta ttrijonfa fil-korsa ta’ Jagersro bi]-]iemel PA Surprise.

Ready Cash (Franck Nivard) g[al darba o[ra e//ezzjonali fil-korsa ta’ Vincennes f’Pari;i fi Franza

ti;rijiet ewlenin li kienu ji;u organizzati f’din il-korsa bdew isiru f’koros ohra fi//entru tal-Italja. Barra dan, dawk it-trainers li kellhom i]]wiemel tag[hom fil-korsa kellhom ji;u trasferiti f’/entri o[ra.

It-trainers, sidien u sewwieqa bba]ati f’Ruma sostnew li ma jistax ikun li belt kapitali b[al Ruma ma jkollix il-korsa tat-trott tag[ha u nibtet l-idea li tinbena korsa tat-trott fil-kumpless tal-korsa tal-galopp ta’ Le Capanelle.

I]da issa din l-idea qed ti;i ferm ikkritikata min[abba li lin;iniera li g[amlu l-istudju fil-korsa ta’ Capanelle sostnew li korsa tat-trott tista ssir biss jekk it-ti;rijiet fiha ji;u organizzati bil-kontra.

Dan is-su;;eriment ma ni]ilx tajjeb mas-sewwieqa, bis-sewwieq popolari Gian Paolo Minnucci jo[ro; pubblikament jikkritika lpro;ett fejn qal li din hi soluzzjoni li tkompli titfa’ lisport lura. L-in;iniera responsabbli mill-pro;ett intant qieg[ed isostnu li lkorsa l-;dida tat-trott se tkun lesta sa Novembru li ;ej blewwel laqg[a ta’ ti;rijiet issir fl-20 ta’ Novembru. Qed ji;i propost li ti;rijiet tradizzjonali li kienu jsiru fil-korsa ta’ Tordivalle isiru wkoll hawnhekk u intqal li l-heats tad-Derby Taljan tat-trott isiru fit-23 ta’ Novembru u fit-8 ta’ Di/embru ssir il-finali tadDerby, tal-Oaks u tat-ti;rija internazzjonali Gaetano Turilli.

Minnucci, is-sewwieq talle;;endarju Varenne, qal li f’Ruma ti;rijiet bil-kontra ma jag[mlux sens. “I]-]wiemel tag[na m’humiex im[arr;a g[al dawn it-tip ta’ ti;rijiet f’korsa bil-kontra u ]wiemel li qatt ma jkunu ;rew hekk jirriskjaw li jwe;g[u.

B’Varenne ;rejna darba biss f’korsa f’ti;rija bil-kontra, dik ta’ Gelsenkirchen fil:ermanja. Konna [ri;na rebbie[a g[ax Varenne kien ]iemel e//ezzjonali u g[ax konna domna jiem s[a[ n[arr;uh g[al ti;rija ta’ dan it-tip. Kellna anki nibdlu xi affarijiet fl-armar,” ikkonkluda Gian Paolo Minnucci.

Charles Degiorgio b’reb[a ewlenija f’Jagersro

Nhar it-Tlieta li g[adda filkorsa ta’ Jagersro is-sewwieq u trainer professjonali Malti fl-I]vezja Charles Degiorgio reba[ ti;rija ewlenija fuq distanza twila ta’ 2640m u bilbidu bil-karozza tat-tuq.

Degiorgio kien fuq is-serkin ta’ PA Surprise u qasam illinja finali l-ewwel f’medja ta’ 1.15.1” fil-kilometru u quddiem Omaha (Jorgen Sjunnesson) u d-Daniz Picture FH (Axel Jacobsen). LAwstrijakk Baroncini (Thomas Uhrberg) temm irraba’.

Ma setax jonqos li Degiorgio ma jkunx sodisfatt wara dan is-su//ess. Hu kkummenta ma’ dan il-;urnal li kien qed jistenna wirja b[al din mi]-]iemel tieghu, spe/jalment min[abba li kien ;ej minn pjazzament tajjeb fit-tieni post. PA Surprise huwa ]iemel }vedi] ta’ tmien snin u hu ta’ propjeta’ Skandinava. F’ti;rija o[ra matul l-istess programm, Degiorgio temm il-[ames blOlandiz Alibabba J. Din itti;rija mirbu[a minn Peter Untersteiner b’Mynta Broline in;riet fuq distanza ta’ mil u kellha bidu bil-karozza tattluq. Alibabba J hu propjeta’ tal-Maltin Shawn u missieru Sunny Formosa.

Intant sal-lum, matul din issena, ]wiemel im[arr;a minn

Degiorgio fl-I]vezja [adu sehem fi 88 ti;rija. Minn dawn reb[u seba’ ti;rijiet, kellhom 10 pjazzamenti fittieni post u 13–il pjazzament fit-tielet po]izzjoni. Wara li g[al diversi snin Charles Degiorgio kien mg[ejjun direttament u finazjarjament mill-Awtorita’ Maltija g[atTuri]mu u l-Kunsill Malti g[all-iSport issa hu assistit biss mill-kumpanija Maltco Lotteries permezz tal-prodott tag[ha U Bet Horse Racing.

Wirja kbira ta]-]wiemel

Fl-okkazjoni tal-festi talIndipendenza dalg[odu lPartit Nazzjonalista se jtella’ wirja ta’ ]wiemel g[ejrin u armati. Din l-attivita’ se ssir quddiem id-Dar ?entrali talPartit f’tal-Pieta’ u tibda fit8am. Waqt din il-wirja se jitqassmu 25 challenge cup mill-isba[ u dawn se jing[ataw lis-sidien taz]wiemel g[al kollox. Se jing[ata wkoll ritratt ta’ daqs A4 bil-kulur lill-parte/ipanti kollha. Il-;urija se titmexxa minn tim professjonali.

Elezzjoni g[al rapprezentanti tas-sidien u sewwieqa

Dalg[odu fl-uffi/ji talMalta Racing Club se tkompli l-votazzjoni g[all-elezzjoni ta’ tliet membri rapprezentanti tas-sidien, sewwieqa u jockeys fi [dan il-kunsill tal-Malta Racing Club. G[al din l-elezzjoni qieghed jikkontestaw tmien membri li huma Anthony Mallia, Darren Mizzi, Kevin Debono, Jason Vassallo, Brian Zammit, Gorg Fenech, Ivan Carabott u Mario Baldacchino. Aktar dettalji dwar din l-elezzjoni nwassluhomkom il-gimgha li gejja permezz ta’ din irrubrika.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Sport 45

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT

Ozil jibbrilla...Chelsea meg[luba L-internazzjonali :ermani] Mesut Ozil iddebutta ma’ Arsenal fis-Stadium of Light u fejn ta dimostrazzjoni bikrija tat-talenti kreattivi tieg[u fir-reb[a ta’ 3-1 fuq Sunderland.

Ozil, li jiem ilu kien involut fl-aktar trasferiment li qatt sewa flus lil Arsenal ( li nefqu s-somma ta’ 42 miljun lira Sterlina biex jakkwistawh ming[and Real Madrid) kien strumentali fl-ewwel goal talGunners skurjat minn Olivier Giroud u wara li Craig Gardner kiseb il-parita minn penalty reg;[u kienu Arsenal li marru fil-vanta;; minn Aaron Ramsey.

Sunderland wettqu reazzjoni qalbiena u r-referee naqas milli japplika r-regola tal-vanta;; biex [assar dak li deher b[ala goal validu ta’ Jozy Altidore u b’Arsenal japprofittaw mid-de/i]joni u jissi;;illaw ir-reb[a bit-tielet goal skurjat minn Ramsey.

Waqt li Arsenal qed ji//elebraw, il-;urnata kienet wa[da [a]ina g[al Chelsea ta’ Jose Mourinho li sofrew lewwel telfa tal-ista;un g[and Everton u fejn it-Toffees kien assolutament jimmeritahom dawn it-tlett punti. Il-goal importanti fir-reb[a ta’ 1-0 wasal minn Stephen Naismith fl-a[[ar tal-ewwel taqsima, b’Everton anki ja[lu xi /ansijiet biex i]idu l-iskor u b’Chelsea ftit li xejn ikunu insidju]i fl-azzjonijiet tag[hom.

I/-Champions Manchester United fet[u l-programm tallog[ob b’reb[a ta’ 2-0 fuq Crystal Palace f’Old Trafford, bir-Red Devils imorru filvanta;; grazzi g[al penalty skurjat minn Robbie Van Persie (g[al foul fil-kaxxa fuq Ashley Young) qabel ilmistrie[ u bit-tim minn Londra jispi//a jilg[ab b’g[axra wara li tke//ielhom

Man Utd v Crystal Palace 2-0> Wayne Rooney (lemin) idawwar freekick dirett madwar il-’[ajt’ tad-difensuri u g[at-tieni goal tar-Red Devils

Kagisho Dikgacoi.

It-tieni taqsima ftit kellha storja, b’United jikkontrollaw il-log[ba ming[ajr wisq affann u sakemm wasal ittieni goal minn freekick ta’ Wayne Rooney fit-82 minuta.

Intant, Manchester City spi//aw fi draw ta’ 0-0 ma’ Stoke City u fejn il-Potters, li reb[u tlieta mill-a[[ar tlett log[biet tal-league, kienu la[jar tim g[al [inijiet twal tallog[ba.

Tottenham Hotspur komplew bil-bidu tajjeb g[allista;un b’reb[a o[ra f’darhom, din id-darba g[allispejje] ta’ Norwich City, b’Gylfi Sigurdsson jiskorja goal f’kull taqsima g[all-ebda risposta mill-Canaries.

Newcastle United kisbu reb[a impressjonanti g[and Aston Villa, bil-midfielder Fran/i] Hatem Ben Arfa jiskora goal u ja[dem ie[or g[al sie[bu Yoan Gouffran g[al ri]ultat ta’ 2-1. Il-goal ta’ Gouffran wasal fit-tieni taqsima u [ames minuti biss wara d-draw momentarju g[al

Villa skurjat minn Christian

Benteke.

In-neo-promossi Hull City u Cardiff City kellhom jikkuntentaw b’punt kull wie[ed fi draw ta’ 1-1 fil-KC Stadium, b’Curtis Davies ji]blokka r-ri]ultat g[atTigers fl-ewwel taqsima u bilBluebirds iwettqu rimonta fittieni taqsima fejn kisbu ddraw bil-volley sabi[ ta’ Peter

Whittingham.

Il-log[ba bejn Fulham u West Bromwich Albion ukoll spi//at 1-1, b’Gareth McAuley jiskorja bir-ras fil[in mi]jud biex isalva punt g[all-Baggies, u bil-goal ikun anki l-ewwel g[al West Brom fil-league mill-bidu talkampjonat. Fulham kienu marru fil-vanta;; minn Steve Sidwell u anki kellhom ]ew; ‘goals’ im[assrin ta’ Dimitar Berbatov u Hugo Rodallega.

Fil-pre]ent, Arsenal, Tottenham u Liverpool (li jilg[abu g[adu ma’ Swansea) qeg[din jaqsmu l-ewwel post tal-klassifika tal-Premiership, b’disa’ punti kull wie[ed.

FUTBOL LOKALI

Floriana FC jirb[u l-appell dwar tnaqqis ta’ punt Floriana FC reb[u l-appell dwar tnaqqis ta’ punt millklassifika pre]enti tag[hom.

Il-klabb Furjani] appella minn de/i]joni tal-Bord tal-Kontroll u d-Dixxiplina li kien iddikjara li punt li kellu jitnaqqas mill-klassifika talista;un li g[adda min[abba li Floriana FC ma kinux [allsu fil-[in pagament lil Birkirkara FC, kellu jitnaqqas millkalssifika ta’ dan l-ista;un.

Dan min[abba li fil-fatt ilpunt ma kinx tnaqqas millistagun li ghadda.

Il-Bord tal-Appell tal-MFA qal li ma jistax ja//etta lispostjament tal-punt millist;un li g[adda g[al dan lista;un g[aliex dan ikun kambjament irregolari. Il-fatt

li dan il-punt ma kinx imnaqqas l-ista;un li g[adda ma ji;;ustifikax lispostjament tal-punt penalizzat g[al dan l-ista;un.

Il-Bord tal-Appell iddikjara li l-ispostjament tal-punt kien jo[loq pre/edentt perikolu] li jista’ jag[ti lok g[al abbu] u g[alhekk il-punt ma klelux jitnaqqas mill-punti ffilklassifika attwali ta’ Floriana FC f’dan l-ista;un.

Id-de/i]joni tal-Bord talAppell tal-MFA se t[alli ssitwazzjoni li fiha Floriana FC bdew il-kamponat b’sitt mnaqqsa i]da mhux b’sebg[a. {u Balotelli i[alli lil Gudja Skond is-sit Taljana

sportmediaset.it , [u Mario Balotelli, Enock Barwuah se jitlaq lil Gudja min[abba li kellu nuqqas ta’ qbil maddiri;enti tal-klabb. Qormi FC kienu akkwistaw lil Barwuah f’Lulju li g[adda u selfuh lil Gudja Utd u l-avventura ta’ dan il-player ma’ Gudja damet biss 34 ;urnata.

Dejjem skond is-sit Taljana Barwuah kellu xi jg[id ma’ xi diri;enti tal-klabb u issa dan se jmur lura l-Italja. Din la[bar tkompli titfa’ dell ikrah fuq dan il-player li kull fejn mar dejjem kellu l-problemi.

Fl-Italja, meta kien jilg[ab mal-klabb ta’ Bogliasco ukoll kien [alla lit-tim min[abba nuqqas ta’ qbil ma’ xi players.

Ri]ultati u klassifiki Premiership Ingli]

Man Utd v Crystal Palace Aston Villa v Newcastle Fulham v West Brom Hull v Cardiff Stoke v Man City Sunderland v Arsenal Tottenham v Norwich Everton v Chelsea

Illum

2-0 1-2

1-1 1-1 0-0 1-3 2-0 1-0

Southampton v West Ham

G[ada

Swansea v Liverpool Kif Jinsabu

3 0 1 8 5 9 3 0 1 4 1 9 3 0 0 3 0 9 2 1 1 8 3 7 2 1 1 6 2 7 2 1 1 4 2 7 2 1 1 3 2 7 2 1 1 3 5 7 1 3 0 3 2 6 1 2 1 4 5 5 1 1 1 2 1 4 1 1 1 2 2 4 1 1 2 3 5 4 1 1 2 3 5 4 1 1 2 2 5 4 1 0 3 5 6 3 1 0 3 4 6 3 1 0 2 3 5 3 0 2 2 1 4 2 0 1 3 3 8 1

League One

Bradford v Colchester Bristol City v Peterboro Carlisle v Sheff Utd Crawley v Shrewsbury Crewe v Walsall Leyton Orient v Port Vale MK Dons v Notts Co Preston v Stevenage Rotherham v Oldham Tranmere v Brentford Wolves v Swindon

League Two

Burton v Portsmouth Cheltenham v Oxford Chesterfield v Wimbledon Dag & Red v Bristol R Fleetwood v Bury Hartlepool v Accrington Newport v Morecambe Northampton v Exeter Plymouth v Wycombe Rochdale v Torquay York v Mansfield

Burnley v Blackburn Bolton v Leeds Bournemouth v Blackpool Huddersfield v Doncaster Ipswich v M’boro Leicester v Wigan Millwall v Derby Notts For v Barnsley QPR v Birmingham Sheff Wed v Yeovil Watford v Charlton Kif Jinsabu

L R D T F K Pt

Arsenal 4 Tottenham 4 Liverpool 3 Man City 4 Man Utd 4 Chelsea 4 Stoke 4 Newcastle Utd 4 Everton 4 Cardiff 4 West Ham Utd 3 Southampton 3 Fulham 4 Norwich 4 Hull 4 Aston Villa 4 Crystal Palace 4 Swansea 3 West Brom 4 Sunderland 4

The Championship

2-2 0-3 1-0

1-1 0-3 3-2 3-1 3-0 3-2 3-4 3-2

1-2 2-2 2-0 2-0 2-1 2-1 2-3 1-2 0-3 1-0 1-2

1-1 1-1

L R D T F K Pt

Blackpool 5 QPR 5 Burnley 6 Nottingham 5 Leicester 5 Bournemouth 5 Watford 5 Wigan 5 Blackburn 6 Reading 5 Leeds Utd 5 Huddersfield 5 Brighton 5 Derby County 5 Middlesbrough 5 Ipswich 5 Charlton 4 Doncaster 4 Birmingham 5 Barnsley 5 Sheffield 5 Yeovil Town 5 Millwall 5 Bolton 5

4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1

1 1

2

1 1

0 2 2 2 2 2 1 1 1

3 1 1 1 1 1

0 3 0 0 2 0 2 1

0 7 2 13 0 6 2 13 1 9 5 11 1 7 3 10 1 7 5 10 2 6 12 9 1 11 6 8 1 10 6 8 2 11 8 8 1 7 6 8 1 5 4 8 2 8 5 7 2 6 5 7 2 6 6 7 1 6 6 6 3 6 6 4 2 5 6 4 2 5 6 4 3 4 6 4 3 6 13 4 2 6 8 3 4 1 7 3 3 3 8 2 3 3 10 2

Premier Skocci]

Hearts v Celtic Kilmarnock v Inverness Partick v Aberdeen St Johnstone v Hibs St Mirren v Motherwell

Championship

Alloa v Dumbarton Cowdenbeath v Falkirk Dundee v Hamilton Livingston v Morton Queen of Sth v Raith

I Div

Airdrie v Stranraer Brechin v Dunfermline East Fife v Forfar Rangers v Arbroath Stenhousemuir v Ayr

II Div

1-1

0-1 1-2 0-0 3-1 2-0 1-5 3-2 1-0

Albion v Berwick Clyde v East Stirling Elgin v Montrose Peterhead v Queen’s Park Stirling v Annan Ath

1-3 1-2 0-3 1-2 0-1

1-2 1-0 0-0 2-2 0-1

3-2 1-1 1-3 5-1 1-1 0-2 1-2 3-3 2-1 0-2

46 Sport

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

FUTBOL TALJAN

WATERPOLO

Draw ;ust bejn Inter u Juventus Inter u Juventus spi//aw fi draw ;ust fl-ewwel log[ba tal-biera[ li intlag[bet f’San Siro.

Inter [ar;u fuq l-attakk u wara 12-il minuta Nagatomo ra l-volley tieg[u ikklirjat f’corner.

Wara dan i/-/ans kienu Juventus li kellhom l-aktar pussess tal-ballun u Handanovic kellu jsalva xutt tajjeb ta’ Pogba. Inter wie;bu meta Alvarez seraq ballun lil Pirlo, g[adda lejn Taider imma dan ra x-xutt tieg[u jkun salvat minn Buffon.

Fit-73 minuta wasal ilgowl ta’ Inter meta Alvarez seraq ballun lil Chiellini, g[adda lejn ICARDI li mill-vi/in g[eleb lil Buffon g[al skor ta’ 1-0. Inter ma damux igawdu dan il-vanta;; g[ax ]ew; minuti wara VIDAL ;ab id-draw meta g[eleb lil Handanovic wara li kien ir/ieva ming[and Asamoah.

Lejn l-a[[ar Juventus setg[u g[amluhom 2-1 imma Tevez ra x-xutt tieg[u jg[addi j[akkek minn mal-lasta.

Minn dan id-draw ma g[arfux japprofittaw Milan li ;ew draw 2-2 barra minn darhom kontra Torino. Fis-47 minuta D’AMBROSIO po;;a lil Torino fil-vanta;; u CERCI g[amilhom tnejn.

G[al Milan naqqas iddistakk MUNTARI u fla[[ar minuta BALOTELLI salva punt g[al Milan.

Napoli reb[u 2-0 kontra Atalanta b’gowls talakkwisti l-;odda ming[and Real, HIGUAIN u CALLEJON.

Ri]ultati Inter v Juventus

1-1

Napoli v Atalanta Torino v Milan Illum Fiorentina v Cagliari Verona v Sassuolo Lazio v Chievo Livorno v Catania Sampdoria v Genoa Udinese v Bologna G[ada Parma v Roma

2-0 2-2

Bari v Modena Carpi v Empoli Cittadella v Latina Crotone v Spezia Juve Stabia v Siena Lanciano v Avellino Novara v Padova Trapani v Reggina Varese v Pescara G[ada Ternana v Brescia

1-0 0-2 0-0 1-0 2-2 1-0 1-0 4-0 3-2

Serie B

Malta teg[leb lill-Belarus It-tim Malti tal-Juniors

temm l-impenji tieg[u filKampjonati Ewropej talJuniors fuq nota po]ittiva meta reba[ 14-12 kontra lBelarus. B’din ir-reb[a t-tim Malti spi//a fil-15-il post.

Il-Maltin tilfu l-ewwel essjoni 3-0 imma minn hawn ‘il quddiem irkupraw tajjeb u reb[u t-tieni sessjoni 4-1. Fit-tielet sessjoni Malta baqg[at i]]omm ir-ritmu u reb[itha 6-2 filwaqt li l-a[[ar sessjoni spi//at fi skor ta’ 51 favur il-Belarus.

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Sport 47

Ohawuchi jpo;;i lill-Wanderers fl-ewwel post minn Simon Farrugia

BOV PREMIER

0

BALZAN (0)

D. Miguelez Martinez, J. L. Armaro Negrin, S. Bezzina, G. Calabretta, D. Grima, J. Grioli, R. Pereira, L.Sciberras, A. Scicluna, M. Spiteri, F. Vignaroli Sost- L. Micallef flok L. Sciberras 64 min., E. Beu flok J.L.Armaro Negrin 73 min. A. Agius flok M. Spiteri 79 min.

SLIEMA W. (1)

1

H. Bonello, A. Muscat, J. Borg, J. Mintoff, M. Scerri, S.Ohawuchi, A. Bello-Osagie, C. Gatt Baldacchino, P. Gueye, P. Barbetti, S. Biancardi

Sost- M. Muchardi flok A. Bello-Osagie 56 min.

Imwissija – Grioli, Vignaroli (B), Barbetti, Scerri, Muscat (S) Tke//a - Vignaroli (B) Skurjaw – Ohawuchi 9 min. (S) Referee – Paul Caruana Mument Player tal-Log[ba - Stanley Ohawuchi (Sliema W.)

Sliema Wanderers telg[u flewwel post tal-klassifika talKampjonat Premier dan wara li huma g[elbu lil Balzan b’gowl uniku skurjat kmieni fil-log[ba mill-aqwa skorer tal-Kampjonat Stanley Ohawuchi fejn dan kien il[ames gowl tieg[u.

G[al dan il-konfront il-kow/ Slimiz Alfonso Greco beda b’Matias Muchardi fuq il-bank b’Abubaker Bello-Osagie jibda floku. Mill-banda l-o[ra g[al Balzan beda Luke Sciberras flok Firas Aboulezz.

Sliema kienu ;ejjin minn reb[a ta’ 2-0 fuq Naxxar filwaqt li Balzan tilfu bi skor strett ta’ 2-1 kontra l-;irien Birkirkara.

Fl-ewwel azzjoni tallog[ba l-Wanderers fet[u l-

iskor. Kien Pape Gueye li g[adda minn mal-linja tallemin minn fuq Scicluna u dan wara li avvanza u da[al filkaxxa tefa’ cross g[an-nofs lejn l-i]markat STANLEY OHAWUCHI li b’lasta vojta po;;a l-ballun fix-xibka.

Wara dan il-gowl il-log[ob ]vol;a [afna f’nofs ground fejn kien biss fis-27 minuta li kien hemm azzjoni rimota minn Sliema bi cross shot ta’ Ohawuchi li Martinez salva. U man-nofs sieg[a log[ob waslet l-ewwel azzjoni ta’ Balzan b’xutt minn barra lkaxxa ta’ Mark Spiteri ;ie mdawwar f’corner minn Bonello.

Tliet minuti minn tmiem ittaqsima Balzan mill-;did vi/in b’xutt g[al darb’o[ra ta’ Mark

Pape Gueye (xellug) jg[addi lejn Stanley Ohawuchi (lemin) u dan tal-a[[ar, bl-akbar fa/ilita` feta[ l-iskor favur Sliema (Ritratt> Brian Grech)

Spiteri li bil-goalkeeper Bonello meg[lub laqat sieq illasta.

Balzan [ar;u jfittxu l-gowl tad-draw u fit-48 minuta resqu vi/in meta minn pass ta’ Calabretta kien Bianchiardi li anti/ipa fil-[in lil Armaro Negrin biex tefa’ corner u evita l-periklu.

Fis-66 minuta Balzan mill;did perikolu[i meta kien Grioli li minn fuq il-linja tallemin tefa’ cross lura lejn Micallef li b’xutt fuq id-dawra mpenja lil Bonello. I]da ]ew;

minuti wara daqqa ta’ [arta g[at-tamiet ta’ Balzan li tilfu lit-Taljan Vignaroli g[al [ew; ammonizzjonijiet f’temp ta’ minuta biex safa mke//i.

Sliema bdew issa jie[du mill-;did il-kmand fejn fil-71 minuta kien Muchardi li seraq ballun f’tarf il-kaxxa, qassam lejn Ohawuchi bix-xutt tieg[u ji;i mdawwar f’corner minn Martinez.

Lejn it-tmiem Sliema resqu vi/in meta fil-85 minuta lgoalkeeper Martinez salva ]ew; xuttijiet wara xulxin ta’

Kif Jinsabu

Sliema W. Hibs Birkirkara Naxxar L. Valletta Mosta Balzan Qormi Tarxien R. Vittoriosa S. Rabat A. Floriana

L R D T F K Pt 4 3 3 4 3 3 4 3 4 3 3 3

3 1 0 8 1 10 3 0 0 9 4 9 2 1 0 5 3 7 2 1 1 6 5 7 2 0 1 7 4 6 2 0 1 6 2 6 1 1 2 5 5 4 1 0 2 7 8 3 1 0 3 5 11 3 0 1 2 4 9 1 0 0 3 1 7 0 0 1 2 2 6 -5

Ohawuchi. U mad-disg[in minuta fuq in-na[a l-o[ra xutt mid-distanza ta’ Grioli g[adda j[akkek mal-mimduda.

Naxxar jirritornaw g[ar-reb[ u jitfg[u lil Tarxien f’aktar inkwiet Naxxar kisbu t-tieni reb[a tal-ista;un dan wara li huma g[elbu lil Tarxien minkejja li g[al nofs it-tieni taqsima kienu bi player anqas.

G[ar-Rainbows din kienet it-tieni telfa konsekuttiva filwaqt li t-tielet telfa minn erba’ log[biet li lag[bu s’issa.

Naxxar kienu ;ejjin minn telfa kontra Sliema bl-iskor ta’ 2-0 fejn g[al din illog[ba rritorna Lopes de Souza filwaqt li Kurt Drago kien qed jiskonta sospenzjoni. Ryan Sammut kien nieqes g[ar-Rainbows li kienu ;ejjin minn telfa kbira ta’ 6-2 g[as-spejje] ta’ Qormi.

Naxxar kienu perikolu]i appena tlett minuti meta minn free kick mog[ti minn Doffo kien Falzon li bir-ras impenja lil Vella li dawwar fuq il-lasta g[al corner.

B’Tarxien jirrispondu fil-11 il-minuta meta minn corner ta’ Mamo kien Ciantar li wara li dar ma’ difensur filkaxxa ra x-xutt tieg[u mdawwar f’corner minn Azzopardi.

Naxxar fet[u l-iskor fil-15 il-minuta fejn minn free kick ta’ Doffo kien Rocha Da Silva li ndirizza fil-lasta

BOV PREMIER

3

NAXXAR L. (2)

TARXIEN R. (1)

1

J. Azzopardi, M.Briffa, A. N. Vella, C. Mamo, M. Buhagiar, A.Decesare, M. Del Caruana, F. Lopes Alcantara, L. Negro, P. Doffo, D. Falzon, T. Martinelli, M. Potezica, R. Lopes de Souza, A. Rocha Da Calheira Seara, M. Ciantar, J. Silva, E. Silva Dos Santos, O. Mifsud, S. Bonnici, J. Santos Zongo Silva Sost- G. Da Silva Ribeiro flok Sost- K. Pulo flok R. Calheira O. Zongo 73 min., V. Bellia Seara 31 min., A. Agius flok flok D. Falzon 84 min., J. M. Potezica 60 min., E. Souza Debono flok A. Rocha Da Silva Santos flok M. Caruana 69 90 min. min.

Imwissija - Potezica, Pulo, Mamo, Mifsud, Lopes Alcantara, Agius (T) , Rocha Da Silva, Zongo, Doffo, Bellia (N) Tke//a - Buhagiar (N) Skurjaw – Lopes de Souza 15 min., Rocha Da Silva 46 min. pen., 85 min. (N) , Santos Silva 45 min. (T) Referee - Trustin Farrugia Cann Mument Player tal-Log[ba - Andre Rocha Da Silva (Naxxar L.) Daren Falzon ta’ Naxxar (xellug) fl-azzjoni kontra Tarxien (Ritratt> Brian Grech)

bil-goalkeeper Vella jsalva parzjalment bil-ballun jasal fid-direzzjoni ta’ THIAGO LOPES DE SOUZA li birras xe[et ;ewwa.

Ir-reazzjoni tar-Rainbows kienet wa[da kwieta biex fit-22 minuta kellhom /ans tajjeb hekk kif wara ]ball fid-difi]a tal-Lions kien Potezica li qassam lejn Santos Silva bix-xutt angolat ta’ dan tal-a[[ar ikun imblukkat minn

Azzopardi. G[axar minuti minn tmiem l-ewwel taqsima kienu Tarxien li resqu vi/in hekk kif minn cross ta’ Mamo kien Santos Silva li bir-ras minn tarf ilkaxxa ]-]g[ira xe[et g[oli.

Biex fit-38 minuta Naxxar irrispondew bi cross ta’ Rocha Da Silva li sab lil Briffa li t-tentattiv tieg[u bir-ras kien devjat f’corner minn Mifsud. Tarxien kisbu l-gowl tad-draw mal-45

minuta fejn kien cross minn fuq il-lemin ta’ Ciantar b’JORGE SANTOS SILVA bir-ras isib ix-xibka.

I]da l-fer[ tar-Rainbows dam biss ftit sekondi hekk kif fis-46 minuta Naxxar ing[ataw penalty wara li Pulo deher imiss il-ballun b’idu. Mill-[dax il-metru ANDRE ROCHA DA SILVA kkonverta.

Naxxar bdew it-tieni taqsima kif spi//aw l-ewwel wa[da fejn fit-52 minuta xutt b’sa[[tu ta’ Falzon ;ie

mdawwar f’corner minn Vella. I]da fit-68 minuta spi//aw jilg[abu b’g[axar players fejn tke//a g[alihom Angus Buhagiar g[al foul bla ballun fuq Josef Mifsud.

Minkejja li bi player anqas Naxxar issi;illaw irreb[a fit-85 minuta meta kien kontra attakk mibdi minn Da Silva Ribeiro li qassam lejn ANDRE ROCHA DA SILVA li b’xutt fil-baxx g[eleb lil Vella.

48

Il-{add, 15 ta’ Settembru, 2013

Lokali

IL-LIBJANI BIL-G{ATX G{A}-}EJT>> Dawn huma xeni komuni ta’ protesti fi bliet fil-Libja, partikolarment fi Tripli, hekk kif il-pajji] qieg[ed jirre;istra nuqqas kbir

fil-produzzjoni ta]-]ejt ri]ultat tas-sitwazzjoni xejn stabbli. Ir-rabja tar-residenti kontra l-politi/i Libjani ]diedet hekk kif il-Libja ftehmet ma’ Malta u l-E;ittu, li meta l-produzzjoni ta]-]ejt tirritorna g[an-normal, il-prodotti jinbieg[u b’rati preferenzjali. I]da b[alissa s-sitwazzjoni hi ferm ’il bog[od min-normal, bil-Gvern Libjan qed jitlef mal-100 miljun ewro kuljum mill-produzzjoni ta]-]ejt li fl-ewwel jiem ta’ Settembru ni]let g[al 150,000 barmil minn 1.4 miljun barmil kuljum f’April li g[adda. Ara wkoll pa;na 23

Dmirna li ni//elebraw l-Indipendenza I/-/elebrazzjoni talIndipendenza ta’ kull sena g[andu tifsira spe/jali g[alina b[ala poplu. Fil-festi talIndipendenza flimkien, b[ala nazzjon, in;eddu l-valuri ta’ din il-kisba fundamentali g[al pajji]na. Kisba li hi frott il[idma u t-tbatija ta’ [afna li ;ew qabilna.

L-Indipendenza hi /elebrazzjoni tal-fatt li a[na, b[ala nazzjon, flimkien, nie[du d-de/i]jonijiet fl-a[jar interess ta’ pajji]na. Li nkunu responsabbli a[na mill-futur li nibnu g[alina u g[al uliedna.

Fiha nfisha, l-Indipendenza hi wkoll /elebrazzjoni taddrittijiet u dmirijiet fundamentali li fuqu hu mibni dan in-nazzjon. Lindipendenza tal-[sieb, talespressjoni, tal-asso/jazzjoni.

Dawn il-valuri huma l-qofol tad-demokrazija tag[na. Ilkoll g[andna ng[o]]uhom u n;edduhom ta’ kull sena.

M’g[andna qatt nittraskurawhom.

G[alhekk ni//elebraw lIndipendenza. G[alhekk lIndipendenza hi kisba [ajja li trid ti;i m;edda.

Mill-Oppo]izzjoni, il-Partit Nazzjonalista g[andu dmir u responsabiltà akbar li j[ares ilvaluri tal-Indipendenza. Bliskrutinju, bil-kritika u bilmessa;; koordinat tieg[u, ilPartit Nazzjonalista g[andu jassigura li l-prin/ipji li

fuqhom hi msejsa lIndipendenza ji;u salvagwardati u anki mtejba tul i]-]mien.

Tul is-sajf, il-Partit Nazzjonalista g[adda minn trasformazzjoni interna sinifikanti biex ikun jista’ jaqdi dan id-dmir bl-a[jar mod possibbli.

Wettaqna bidla radikali flistrutturi kummer/jali talPartit biex ikun jista’ jopera b’mod aktar effettiv u sostenibbli fis-snin li ;ejjin.

Nidejna strutturi biex jinfet[u l-bibien tal-Partit bera[ g[al kul[add, inklu] il-

minn

Simon Busuttil Kap tal-Partit Nazzjonalista

indipendenza tal-Partit Nazzjonalista. Fil-festi talIndipendenza, se ni//elebraw ukoll partit li qed iqum fuq saqajh mill-;did biex jilqa’ ssej[a li jkun ta’ servizz g[allpoplu Malti u G[awdxi.

Aktar minn qatt qabel, pajji]na g[andu b]onn Oppo]izzjoni b’sa[[itha li tassigura li jit[arsu l-valuri talIndipendenza. Oppo]izzjoni li ta[dem biex [add ma j[ossu barrani f’daru stess. Biex ilpedamenti li fuqhom hi mibnija d-demokrazija tag[na jibqg[u sodi.

Li l-istituzzjonijiet

Aktar minn qatt qabel, pajji]na g[andu b]onn Oppo]izzjoni b’sa[[itha li tassigura li jit[arsu l-valuri tal-Indipendenza. Oppo]izzjoni li ta[dem biex [add ma j[ossu barrani f’daru stess.

Biex il-pedamenti li fuqhom hi mibnija d-demokrazija tag[na jibqg[u sodi. kandidati u l-eks deputati talPartit.

Waqqafna kummissjoni li qed tanalizza s-so/jetà u rrivoluzzjoni so/jali li qed ng[ixu llum. Dan bil-g[an li, b[ala partit, noffru soluzzjonijiet u ideat innovattivi li jindirizzaw ilb]onnijiet u l-aspirazzjonijiet

ta’ kul[add.

U g[addejna minn diskussjonijiet estensivi li se jwasslu g[al bidliet radikali flistatut f’Ottubru li ;ej biex flimkien nibnu partit effettiv u li jilqa’ lil kul[add.

Bit-trasformazzjoni tieg[u, din il-;img[a sejrin ni//elebraw mill-;did l-

media•link COMMUNICATIONS

fundamentali tad-demokrazija tag[na ji;u w]ati b[ala g[odda g[al skopijiet politi/i mhix indipendenza. Lindipendenza hi li listituzzjonijiet ta’ pajji]na jag[mlu x-xog[ol tag[hom bla bi]a’ jew favuri, b’integrità u, b’hekk, bil-fidu/ja s[i[a talpoplu Malti u G[awdxi.

Li nbig[u l-aktar servizzi essenzjali ta’ pajji]na lil pajji] ie[or barrani mhix indipendenza. L-indipendenza hi li nidde/iedu a[na b[ala nazzjon kif l-a[jar li ni]viluppaw dawn is-servizzi.

Li whistleblower fil-Korp tal-Pulizija li solva ka] ]baljat ta’ arrest ji;i dixxiplinat talli g[amel dmiru mhix indipendenza. L-indipendenza hi li ji;i ppremjat min ja[dem g[at-tajjeb.

Li nwettqu politika vendikattiva skont il-kulur politiku tal-individwu, il[addiem jew tal-pro;ett, mhix indipendenza. L-indipendenza hi politika li tinsa l-a[mar u lblu u li verament ta[dem g[all-;id kollettiv.

G[al dan kollu, il-Partit Nazzjonalista hu fid-dmir li ji//elebra l-Indipendenza. Li jsemma’ le[nu dwar l-isfidi li g[andna quddiemna biex flimkien in;eddu u nsa[[u lvaluri ta’ din il-festa nazzjonali.

In[e;;ek biex int ukoll tag[ti s-sehem tieg[ek fi//elebrazzjonijiet talIndipendenza. Aktar minn qatt qabel, il-Partit Nazzjonalista g[andu b]onn l-appo;; tieg[ek biex jer;a’ jsir partit b’sa[[tu, biex i[ejji ru[u g[all-isfidi tal-;ejjieni.

Ejjew in;eddu l-valuri talIndipendenza g[all-a[jar ;id tan-nazzjon tag[na.