Nru 13,588
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013 €0.80 www.maltarightnow.com
Ba;it li ma jo[loqx ix-xog[ol
IL-FILIPPINI
Ma tistax tla[[aq mal-kobor tad-di]astru
Appell lill-Gvern biex jie[u [sieb dan il-pajji] u ma jmissx l-identità tag[na Il-Ba;it huwa tajjeb imma nieqes mill-onestá g[aliex ma jag[tix l-istampa s[i[a. Jg[id dak li hu sabi[ u ja[bi dak li hu ikrah b’mod partikolari ma jg[idx kemm se jiswew ilmi]uri, min se j[allas g[alihom, kemm se ji]diedu t-taxxi, kemm se ji]died id-dejn. Dan qalu l-Kap talOppo]izzjoni Simon Busutttil meta l-biera[ wie;eb g[addiskors tal-Ba;it. Simon Busuttil qal li fid-diskors tieg[u hu qed juri kif minn dan il-Ba;it bdiet to[ro; ukoll id-differenza /ara bejn il-Partit Nazzjonalista u lGvern Laburista. Dawn id-differenzi jo[or;u mill-fatt li Gvern Nazzjonalista kien mo[[u kif se jo[loq ixxog[ol. Gvern laburista ma g[andux pjan g[all-[olqien taxxog[ol. Gvern Nazzjonalista kien mo[[u kif se jo[loq il-;id. Il-Gvern Laburista mo[[u biss kif se jonfoq il-;id. Il-Partit Nazzjonalista jag[tik il-qasba. IlGvern Laburista jag[tik il-[uta. “Il-Partit Nazzjonalista li g[andu vi]joni fit-tul, longterm. Il-Partit Laburista j[ares lejn ix-short-term. g[al pa;na 4
L-awtoritajiet fil-Filippini qed isibuha diffi/li biex ila[[qu malkobor tal-[erba li hemm wara li fi tmiem il-;img[a l-parti kbira tal-pajji] intlaqat minn tifun. Dan qed jitqies b[ala l-akbar wie[ed li qatt kien hawn fl-istorja moderna. Ara pa;na 15
Futbol
It-ta[ri; tan-Nazzjonal
Simon Busuttil qal li sa issa nafu li l-Prim Ministru huwa salesman tajjeb. Imma issa qieg[ed fil-Gvern u mhux salesman tajjeb irid ikun imma statesman tajjeb (Ritratt> Martin Agius)
Il-plejers tat-tim nazzjonali se jibdew jit[arr;u mat-timijiet nazzjonali minn ;img[a qabel l-impenji internazzjonali Ara pa;na 31
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
2
BA:IT 2014
Il-Kap tal-PN kompla li fuq in-na[a l-o[ra tal-mi]uri po]ittivi hemm ukoll i]-]idiet fit-taxxi, in-nuqqas ta’ investiment mill-Gvern f’setturi ewlenin u ]-]ieda fid-dejn
Ba;it nieqes mill-onestá u ja[bi ammont ta’ taxxi li se j;orrhom il-poplu Il-Kap tal-PN Simon Busuttil iddeskriva l-ba;it b[ala wie[ed li ja[bi r-realta tas-sitwazzjoni, mhux serju u mhux onest. F’konferenza tal-a[barijiet fid-Dar ?entrali tal-Partit Nazzjonalista wara d-diskors filParlament, il-Kap tal-PN Simon Busuttil qal li l-ba;it fih [afna mi]uri po]ittivi i]da mhux
wie[ed onest g[aliex ja[bi [afna affarijiet mill-poplu. Hu sostna li l-ba;it ma tax l-istampa kollha u qal bsis l-affarijiet po]ittivi waqt li warrab l-affarijiet negattivi. Il-Gvern kellu l-obbligu li jg[id kollox, sostna Simon Busuttil, li kompla li biex ilGvern Laburista seta’ jressaq
dan il-ba;it bilfors li l-PN kien [alla pajji] ekonomikament b’sa[[tu. Il-Kap tal-PN kompla li fuq in-na[a l-o[ra tal-mi]uri po]ittivi hemm ukoll i]-]idiet fit-taxxi, in-nuqqas ta’ investiment mill-Gvern f’setturi ewlenin u ]-]ieda fid-dejn. Dwar i]-]ieda fit-taxxi, il-Kap tal-PN qal li t-taxxi ;odda se ji]diedu b’72 miljun ewro g[alkemm il-gvern qed jg[id li dawn se jammonatw g[al 21 miljun ewro biss. Dan jammonta g[al 170 ewro g[al kull persuna. Meta jkunu kkunsidrati t-taxxi kollha mi]juda, it-total jitla’ g[al 170 miljun ewro, li jammonta g[al 400 ewro g[al kull persuna sostna Simon Busuttil. Meta tkellem dwar it-tnaqqis fl-infieq, il-Kap tal-PN qal li dan it-tnaqqis sar f’setturi ewlenin u ta’ importanza fosthom fissa[[a fejn in-nefqa tnaqqset binnofs, fil-kampanja kontra lobe]ita, fl-investiment g[allkura ta’ mard rari u anki flinvestiment dwar id-dementia. Filwaqt li semma l-edukazzjoni, il-Kap tal-PN qal li minkejja li globalment l-investiment ]died, hemm setturi b[allIT, li fihom il-Gvern naqqas linvestiment, Simon Busuttil qal li settur ie[or li kellu tnaqqis kien dak tal-persuni b’di]abbilta, G[awdex u anki l-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’Di]abbilta.
Ba;it li jnaqqas l-infieq f’setturi importanti Meta ssemma d-dejn nazzjonali, Simon Busuttil qal li fit-tliet snin li ;ejjin id-dejn tal-pajji] se jkun ]died b’550 miljun ewro, li jammonta g[al 1,300 ewro g[al kull persuna. Simon Busuttil kompla li lpoplu se jispi//a jag[mel tajjeb g[all-weg[di elettorali Laburisti fosthom dik dwar il-[las talVAT fuq ir-re;istrazzjonijiet tal-karrozzi. Din il-weg[da elettorali wasslet biex il-Gvern se jg[olli l-li/enzji tal-karrozzi biex b’hekk se jkun il-poplu li jag[mel tajjeb. Dan il-ba;it, sostna Simon Busuttil, g[andu nuqqas ta’ vi]joni dwar kif jin[oloq ixxog[ol. Simon Busuttil qal li fid-diskors tieg[u hu ta l-vi]joni dwar is-so/jeta li jemmen fiha lPN; so/jeta li fiha jkun hemm lopportunitajiet g[al kul[add, li fiha jkun hemm kunsiderazzjonijiet g[all-batut waqt li jkun pro;ettat il-;id komuni. Kritika o[ra tal-Kap Nazzjonalista kienet dwar ilpolitika Laburista dwar il-faqar. Hu qal li l-Gvern Laburista s’issa g[amel biss Green Paper dwar il-faqar; konferma li dan hu gvern bla proposti kif isolvi lproblemi. Simon Busuttil sostna li lfamilji li jaqilg[u inqas minn 20,000 ewro se jkunu effettwati bl-iktar mod negattiv g[aliex
mhux se jibbenefikaw minn tnaqqis fit-taxxi waqt li se j[ossu wkoll l-effett ta]-]idiet fil-pezzijiet tal-ikel. L-a[[ar statistika wriet li ]-]ieda fil-prezzijiet tal-ikel ammontat g[al 5 filmija waqt li aktar qabel din di;a’ kienet telg[et sa 7 fil-mija. Il-Kap tal-PN emfasizza limportanza tas-serjetá fil-politika u qal li f’dan l-aspett il-Gvern naqas f’diversi aspetti fosthom fil-mod kif il-mara tal-Ministru Konrad Mizzi ing[atat 13,000 ewro fix-xahar waqt li lKummissarju tal-Pulizija jiddikjara li l-Qorti tal-Ma;istrati hi linqas fost l-inqas qrati f’Malta. I]da g[al-Gvern Laburista dan qisu xejn, irrrimarka l-Kap talPN, li tkellem dwar i/-/ittadinanza u spjega li l-PN hu kontra din l-iskema oxxena mhux biss fuq l-aspett ekonomiku i]da wkoll fuq il-prin/ipju. L-iskema tal-bejg[ tal-passaporti hi skema ta’ prostituzzjoni u l-protistuzzjoni hi immorail, irrimarka Simon Busuttil. Hu spjega li meta jkun filGvern, il-PN jer;a’ jevalwa din l-iskema u ma jeskludi xejn, inklu] li jne[[i /-/ittadinanza lil min min ikun xtraha. Simon Busuttil qal li l-Oppo]izzjoni kienet se tipparte/ipa fil-kumitat ta’ monitora;; biex tikseb linformazjzoni dwar l-applikanti u tippubblikahom.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
3
LOKALI
Direttiva mill-MUT Il-Union tal-G[alliema, lMUT, tat direttiva lillg[alliema biex ma jie[du sehem fl-ebda pro;ett dwar it-tablets u s-sabbatical leave sakemm ikun hemm ftehim bejnha u lGvern.Fi stqarrija l-MUT qalet li l-pro;ett tat-tablets li se jid[ol fis-se[[ f’Jannar li gejn se jkun implimentat ming[ajr konsultazzjoni. Il-union qalet li d-direttiva
Il-programm kif reklamat fejn jindika li din l-iskema hi l-ewwel tax-xorta tag[ha fl-Ewropa
Henley & Partners tikkontradixxi dak li qal Muscat L-isforzi kollha tal-Gvern Laburista u tal-Prim Ministru Joseph Muscat biex jikkonvin/u li b[all-iskema tal-bejg[ ta//ittadinanza li qed jipproponi lGvern Malti di;a’ hawn o[rajn li qed jit[addmu b’su//ess f’pajji]i o[ra tal-Ewropa, ;abithom fix-xejn l-istess kumpanija barranija li qed tamministra l-iskema, Henley & Partners. Hekk kif fi/-?ina beda l-bejg[ tal-passaporti Maltin, ilkumpanija Henley & Partners f’dawn il-jiem qed tippro;etta din l-iskema f’konferenza li qed issir f’Hong Kong b[ala lewwel skema ta’ bejg[ ta//ittadinanza g[as-sinjuri flEwropa. Kif jidher /ar mill-programm tal-konferenza, kelliem ta’ Henley & Partners kellu jelenka d-dettalji ta’ din l-iskema tal-Gvern Malti deskritta b[ala ‘l-ewwel skema’ tat-tip tag[ha fl-Ewropa. Dan jikkuntrasta direttament mad-dikjarazzjonijiet tal-Prim Ministru Joseph Muscat li diversi drabi sostna li din l-iskema hi simili g[al skemi o[rajn fl-Unjoni Ewropea fosthom flAwstrija u l-Bel;ju. Minkejja l-ispjegazzjonijiet tal-Oppo]izzjoni u ta’ diversi
korpi li sostnew li dan mhux minnu, il-Gvern Malti baqa’ g[addej bid-dikjarazzjonijiet tieg[u sakemm issa anki Henley & Partners qed jg[idu b’mod /ar li din hi skema li b[alha flEwropa m’hawnx.
Henley & Partners qed tippro;etta din l-iskema b[ala l-ewwel skema ta’ dan it-tip fl-Ewropa Fl-’Investment Immigration Summit 2013’ li qed isir f’Hong Kong fil-11 u t-12 ta’ Novembru, Henley and Partners qed jirreklamaw b’mod /ar liskema b[ala wa[da li tag[ti /ittadinanza f’pajji] stabbli talUE kif ukoll tag[ti id-dritt ta’ vja;;ar f’aktar minn 160 pajjiz differenti ming[ajr il-[tie;a ta’ visa. Waqt li tenfa]izza wkoll ilkisba ta’ a//ess s[i[ ghall-UE, inklu] biex wie[ed jistabbilixxi
lilu nnifsu f’wie[ed mill-istati membri, [lief fit-titlu, ma jissemma mkien li din l-iskema hi marbuta ma’ investiment veru. L-Oppo]izzjoni kienet sostniet li b’din l-iskema li jrid ida[[al akkost ta’ kollox il-Gvern se j;ib lil Malta b[all-pajji]i meqjusin b[ala Tax Havens filKaribew, bhal St. Kitts and Nevis, li huma biss i[addmu skemi b[al dawn. Din l-iskema qajmet kontroversja f’Malta g[all-mod kif ilGvern qed jg[a;;el biex jimplimentaha u rrifjuta l-proposti talOppo]izzjoni. Fost l-ohrajn dwar il-[abi tal-ismijiet tal-persuni li se jixtru l-passaporti Maltin, il-mod kif se tkun amministrata l-iskema, n-nuqqas ta’ investiment barrani marbut mag[ha, u l-mod kif b’din liskema kien hemm min po;;a lil Malta fost il-pajjizi li g[andhom kri]i ekonomika. Fost il-pajji]i li fihom qed isiru riklami g[all-bejg[ tal-passaporti Maltin hemm ir-Russja, b’rivista Russa dan l-a[[ar qalet li l-Gvern Malti se jag[ti skont spe/jali ta’ 70 fil-mija jekk i//ittadinanza Maltija tinxtara minn familja ta’ [amsa minnies.
kienet qed ting[ata biex ma jin[oloqx pre/dent ming[ajr ftehim fuq prassi li jistghu jkunu ta’ detriment fuq il-kumplament tal-edukaturi. Dwar is-sabbatical leave, lMUT apprezzat din il-mi]ura izda sostniet li m’g[andha lebda dettalji dwar kif din se tkun attwata. G[alhekk, fil-;img[at li ;ejjin il-union, se tkun qed tag[ti l-proposti tag[ha.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
4
BA:IT 2014
Ba;it li ma jo[loqx tkabbir ekonomiku minn pa;na 1
Ejja [a mmorru, l-aqwa li nirb[u l-elezzjoni, imbaghad naraw wara.” Fuq kollox, kompla l-Kap tal-Oppo]izzjoni, ilPartit Nazzjonalista mhux lest li jbieg[ l-identitá tal-poplu Malti, filwaqt li l-Partit Laburista hu lest li jbieg[ i/-/ittadinanza tag[na. Simon Busuttil qal li l-politika li jemmen fiha hu, hi mibnija fuq tripied, ji;ifieri so/jeta’ li to[loq l-opportunitajiet g[al kul[add. So/jeta’ li tg[in lil min hu batut u so/jeta’ li t[ares il-;id komuni. “U filwaqt li jiena naf x’tip ta’ so/jeta rrid, minn dan il-ba;it, g[adni ma nafx x’tip ta’ so/jeta jrid il-Gvern.” Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li f’[arsa lejn l-ewwel tmin xhur ta’ Gvern Laburista wera kif dan il-Gvern hu Gvern nieqes misserjetá, hu Gvern nieqes minn pjan g[all-[olqien u hu Gvern li qed jattakka l-identita’ tag[na. G[addew tmien xhur millelezzjoni u baqa’ seba’ xhur g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Hu /ar li dan hu ba;it elettorali biex il-Partit Laburista jirba[ l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Nafu li l-Prim Ministru hu salesman tajjeb. Imma issa qieg[ed fil-Gvern u mhux salesman tajjeb trid tkun, trid tkun statesman tajjeb. M’g[andekx aktar sku]i. Issa m’g[adekx lunderdog. G[andek ma;;oranza komda f’din il-Kamra. Mela iggverna.” Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-Partit Laburista sab pajji] tajjeb. G[andu fuqhiex jibni. Sabu ekonomija li ]ammet fil-wi// filmaltemp. “Il-maltemp dinji ma rnexxilux jg[erreq l-ekonomija Maltija. Issa t[alluhiex teg[req inthom fil-bnazzi.” “Mela [udu [siebu dan il-
Simon Busuttil qal li kull Malti u G[awdxi g[andu jkun kburi bi/-/ittadinanza tieg[u u li l-identitá tag[na qatt m’g[andha tkun g[all-bejg[
pajji] li ;ie fdat lilkom, u b’mod partikolari o[olqu l-opportunitajiet tax-xoghol. Tmissux l-identita’ tag[na. U fuq kollox, mexxu b’sens ta’ serjeta’.” Simon Busuttil qal li jekk dan il-ba;it hu tajjeb, ]gur li l-Gvern sab il-pajji] u l-ekonomija fi stat tajjeb bi]]ejjed biex ikun jista’ jroxx il-;id. Jekk dan il-ba;it hu tajjeb, xi ftit mertu jie[du wkoll il-Partit Nazzjonalista li numru ta’ mi]uri kien di;a’ bdihom hu. Hu ba;it ta’ kontinwita’ “u allura la hemm kontinwita’ ma wasalx i]]mien li tirrikonoxxu li l-Partit Nazzjonalista xi haga tajba g[amel?” sostna Simon Busuttil. Simon Busuttil qal li dan hu bagit elettorali, ba;it ta’ qabel lelezzjoni g[ax naraw b[alu qabel kull elezzjoni. S’hemm m’hemm xejn hazin. Imma li ji;i l-Prim Ministru jg[id li dan mhux ba;it ta’ qabel l-elezzjoni
Ba;it li jippre]enta biss fa//ata, u ja[bi ammont kbir ta’ taxxi qisu ma nafux li jrid jirba[ lelezzjoni tal-Parlament Ewropew akkost ta’ kollox, hija kbira. Hi insult g[all-intelli;enza tan-nies. Simon Busuttil qal li biex wie[ed jara l-istampa kollha irid jara mhux biss kemm fih mi]uri l-ba;it i]da kemm jiswew dawk il-mi]uri u min se j[allas g[alihom. G[ax il-Gvern tana xita ta’ mi]uri imma ma qalilniex kemm se jiswew u min se j[allas g[alihom. Li hu ]gur hu li dawn il-mi]uri mhux se jit[allsu mit-tkabbir ekonomiku kif kien jg[id ilPartit Laburista, g[aliex il-Gvern qed ibassar tkabbir ekonomiku ta’ 1.7% biss g[as-sena d-die[la. Il-veritá hi li l-mi]uri tajbin ta’ dan il-ba;it jiswew il-flus u lpajji] m’g[andux il-mezzi finanzjarji biex i[allas g[alihom. B’dawn il-mi]uri, il-pajji] qed jonfoq flus li m’g[andux. Tant hu hekk, illi l-Ministru tal-Finanzi kellu jag[mel tliet affarijiet biex ikun jista’ j[allas g[all-mi]uri ta’ dan il-ba;it. U hu proprju dan li [eba l-ba;it, li l-Ministru u l-Prim Ministru ma qalux. Biex jag[mel dan il-ba;it il-Gvern kellu j]id it-taxxi. Kellu jnaqqas infiq f’bosta oqsma li issa mhux se jkunu jistg[u jiffunzjonaw tajjeb. Biex jag[mel dan il-ba;it il-Gvern kellu jiddejjen. Meta da[al fid-dettall talmi]uri m[abra fil-ba;it, il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-ba;it i]id it-taxxi u l-Gvern ma kellux l-onestá li jg[id e]att kemm ]ied
it-taxxi u min se j[allashom. U meta j]id it-taxxi ikun qed jikser il-Programm Elettorali tieg[u. B’kollox, dan il-bagit huwa mistenni li ji;bor 170 miljun ewro aktar f’taxxi - 170 miljun ewro ifissru ras g[al ras, 400 ewro g[al kull persuna f’Malta u G[awdex. Issa l-Gvern qed jg[id li se jda[[al aktar mit-taxxi mhux g[ax se j]idhom imma g[aliex se ji]died id-d[ul mittaxxi e]istenti. I]da anke jekk isir kalkolu tattaxxi ;odda biss xorta hemm xejn inqas minn 72 miljun ewro f’taxxi ;odda. Il-Ministru jrid jg[id kif fil-ba;it ibassar d[ul ta’ 21 miljun ewro i]da fl-estimi wie[ed isib li se jkun hemm 72 miljun ewro. Li ma qalx il-Gvern huwa li ta’ 25 miljun ewro fuq il-kontijiet tad-dawl u se jie[u tliet darbiet aktar f’taxxi ;odda. Simon Busuttil qal li g[allkura tas-sa[[a primarja se titnaqqas in-nefqa b’aktar minnofs. Se jitnaqqas l-infieq fuq lIstrate;ija Nazzjonali dwar lobe]itá, dwar id-dementia u dwar mard rari. Anki g[a/?entru tal-G[oti tad-Demm tnaqqas il-ba;it b’aktar minn nofs. G[all-edukazzjoni tnaqqas ilba;it g[all-infrastruttura tal-IT u ri]orsi fl-iskejjel se jitnaqqas bi 360,000 ewro. Tnaqqas il-ba;it g[al persuni b’di]abilita, inklu] g[all-Kummissjoni Nazzjonali u g[ad-Dar Residenzjali g[al Persuni b’Di]abilita f’G[awdex. G[all-Kunsilli Lokali tnaqqas
b’nofs miljun ewro. Fil-qasam tal-isport, se titnaqqas nefqa ta’ nofs miljun ewro. Simon Busuttil fakkar fiddubji espressi mill-Kummissjoni Ewropea li qalet li l-Gvern se jmur ]mer/ b’50 miljun ewro. Il-Kummissjoni qed tbassar ukoll li l-Gvern se jmur ]mer/ ukoll fl-i]bilan/ b’100 miljun ewro s-sena d-die[la. Meta rrefera g[all-kontijiet tad-dawl u l-ilma Simon Busuttil qal li hu tajjeb li l-Gvern naqqas il-kontijiet. Issa hemm il-Partit Laburista fil-Gvern, wieg[ed li se jnaqqas il-kontijiet u se jibda jag[mel dan mhux qabel Marzu li ;ej. Minkejja l-istorbju kollu dwar ilkontijiet, meta wie[ed ja[dem b’kemm se jor[os isib li min ju]a sa 2,000 unit dawl, se jing[ata 35% skont meta fil-verita’ dawn di;a’ jgawdu llum minn 25% skont li hi l-ecoreduction. Min ju]a aktar minn 6,000 unit se jkollu ro[s mhux ta’ 25% imma ta’ 15%. Hawn qed nitkellmu fuq eluf ta’ familji li dhaktu bihom.Il-kera tal-meter ukoll mhux se tor[os b’25%. Dan ifisser li l-g[ajta ta’ 25% mhix minnha. Hija gidba. Simon Busuttil qal li din ilmi]ura se tiswa 25 miljun ewro u fl-istess [in qed jg[id li se j]id ittaxxi b’21.4 miljun ewro b’mod partikolari fuq il-petrol, fuq iddiesel u fuq il-li/enzji talkarozzi. Din is-sena beda jitgawda lfrott tal-powerstation il-;dida ta’ Delimara. Grazzi g[al dan linvestiment din is-sena ;ew frankati mal-miljun ewro fil;img[a fi fuel tal-powerstation. Ji;ifieri sal-a[[ar ta’ din is-sena se jkunu frankati mal-50 miljun ewro fil-kont ta]-]ejt li jinxtara minn barra, Simon Busuttil staqsa wkoll g[aliex se tinbena power station ;dida meta s-sena d-die[la se jitlesta l-interconnector bejn Malta u Sqallija. Hu qal li hemm mistoqsijiet o[ra li jqumu mill-bini tal-power station ;dida. Dawn huma marbutin mal-investiment li se jag[mel ilprivat, investiment li jrid jit[allas lura. Simon Busuttil staqsa g[aliex il-Gvern se jintrabat li jixtri l-elettriku mill-privat meta ma jafx kemm se jkun ilprezz wara [ames snin. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni staqsa wkoll x’sar mill-ftehim tal-Gvern malLibja g[ax-xiri ta]-]ejt suppost bi prezz favorevoli. Hemm ukoll il-[abi tal-privatizzazzjoni talpowerstation kif [eba wkoll g[al kollox il-fondi mill-UE. g[al pa;na 5
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
5
BA:IT 2014
Il-pajji] g[andu b]onn socjetà li to[loq l-opportunitajiet g[al kul[add minn pa;na 4
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li meta jitkellem fuq opportunitajiet ikun qed jitkellem b’mod partikolari fuq opportunitajiet ta’ formazzjoni tal-bniedem biex issocjeta’ tag[tih /ans g[al edukazzjoni tajba, g[al ta[ri; tajjeb u li tipprepara tajjeb g[axxog[ol jew karriera li tag[]el. Simon Busuttil fakkar fil-kisbiet li g[amlu gvernijiet immexxi mill-PN g[all-[olqien tax-xog[ol fosthom il-manufattura ta’ components elettronici avvanzati fid-dinja. Il-manifattura tal-farma/ewtika, tal-apparat mediku, servizzi finanzjarji, servizzi teknolo;i/i, servizzi marbuta mal-internet, gaming, digital gaming, servizzi marittimi, servizzi tal-avjazzjoni. Hu ]ied li meta j[ares lejn ilba;it jara li hemm in/entivi g[all-[addiema i]da fil-ba;it hemm difett kbir fejn jid[lu opportunitajiet ta’ xog[ol g[aliex ma hemm xejn biex jo[loq ix-xog[ol innifsu. Fil-ba;it hemm skemi biex innies jit[ajru jid[lu fid-dinja taxxog[ol, imma pjan g[all-[olqien ta’ xog[ol, xejn.
L-UE mhix temmen il-ba;it ta’ dan il-Gvern Simon Busuttil qal li r-rata talqg[ad qed titla’. Mill-elezzjoni ‘l hawn il-qg[ad tela’ b’aktar minn 700. Matul is-Sajf, meta suppost ir-rata ta’ qg[ad tin]el, fil-fatt telg[et. L-istatistika qed turi wkoll li l-produzzjoni industrijali qed tonqos u li l-esportazzjoni qed tonqos. Jekk is-so/jeta’ li ng[ixu fiha ma tkunx kapa/i to[loq dawn lopportunitajiet allura tkun so/jeta’ li tibda tmur lura mhux ‘il quddiem. U jekk dan il-Gvern mhux se joffri vi]joni allura se jsibha diffi/li joffri opportunitajiet ;odda g[al min irid jid[ol fid-dinja tax-xog[ol. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni tkellem ukoll dwar so/jeta’ li tg[in lil min huwa vulnerabbli. Is-so/jeta’ g[andha tg[in lil min hu vulnerabbli, lil min hu filb]onn. So/jeta’ tajba hi so/jeta ;usta, so/jeta li t[addan is-solidarjeta’, so/jeta li t[addan il;ustizzja so/jali ma min g[andu b]onn. Fit-tnaqqais tat-taxxi, dawk li jaqilg[u l-inqas gawdew l-inqas. Il-Gvern naqqas it-taxxa b’75 ewro g[al min hu ;enitur. Il-
mara ta’ Konrad Mizzi dawn taqlag[hom fi kwarta. Minkejja il-weg[da ta’ sa[[a b’xejn, il-Gvern Laburista se jkun l-ewwel Gvern li se jda[[al [las g[al servizz tas-sa[[a. Illum ma g[adhomx jidhru l-;urnalisti tas-Super One jilmentaw fuq issodod fil-kuriduri jew filmedi/ini out of stock. Il-ba;it laburista jfalli wkoll fil-perspettiva ta’ kemm i[ares lejn il-;id komuni. Ifalli fl-ambjent, Ifalli f’dak li hu mistenni mill-MEPA. Il-MEPA saret puppazz f’idejn il-Prim Ministru, qal Simon Busuttil u qed to[ro; permessi bl-addo// daqs li kieku lPrim Ministru g[andu xi obbligi politi/i li jrid i[allas. Simon Busuttil irrefera wkoll g[an-nofsinhar ta’ Malta u qal li dan hu marbut mal-;id komuni g[aliex g[andu fost l-aqwa ;ojjelli kulturali i]da g[andu wkoll fost l-aqwa pjagi. Filwaqt li tenna l-impenn talPN biex jer;a’ jirba[ il-fidu/ja fin-na[a t’isfel ta’ Malta, Simon Busuttil qal li l-Gvern ma g[andux pjan g[all-[olqien taxxog[ol. L-aktar li huma effettwati huma n-nies tan-na[a t’isfel g[aliex il-qg[ad jaffettwa b’mod partikolari i]-]oni tanna[a t’isfel ta’ Malta. Il-Gvern m’g[andux pjan. G[al dan innuqqas l-ewwel li se j[allsu huma n-nies tan-na[a t’isfel ta’ Malta fejn il-qg[ad hija pjaga akbar. Imma l-akbar tradiment se[[ man-nies ta’ Marsaxlokk, ta’ Bir]ebbu;a, ta’ Marsaskala u ta]-}ejtun, qal Simon Busuttil. Il-Partit Laburista wieg[ed li hekk kif jitla’ fil-Gvern se jwaqqaf minnufih l-u]u talheavy fuel oil fil-powerstation ta’ Delimara. Issa ilu tmien xhur fil-Gvern, wasal il-ba;it, u llum g[andna konferma li m’g[andu l-ebda [sieb li jne[[i l-Heavy Fuel Oil. Simon Busuttil ]ied li anke dwar G[awdex, fil-ba;it hemm il-ba[[ u filwaqt li jsemmi pro;etti kapitali, fl-estimi ma jisb ebda /ente]mu vvutat biex isostni dawk il-pro;etti. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni qal li l-;id komuni jfisser ukoll so/jeta’ ta’ valuri, so/jeta’ li t[addan id-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem inklu] il-liberta’ tal-espressjoni. Minflok dan kollu, f’dawn l-a[[ar tmin xhur il-poplu ra passi kontra min esprima opinjoni differenti minn dik tal-Prim Ministru. Minflok meritokrazija, il-poplu qed jara po]izzjonijiet b’pagi g[oljin lil
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni fisser dan il-ba;it b[ala ba;it ta’ elezzjoni g[ax il-Partit Laburista jrid jirba[ b’sa[[a l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew
nies tal-qalba. Qed jara Kabinett li kabbar lispi]a tal-Gvern b’100 miljun ewro. Segretarji Parlamentari li jiksru l-kodi/i tal-etika li li jieklu b’erbat i[luq. Ministri li jag[mlu dikjarazzjonijiet tal-assi li huma foloz. Eks impjegati talPartit Laburista li ng[ata sa[ansitra karigi diplomati/i. Promozzjonijiet fl-Armata. {atra ta’ Kummissarju talPulizija li anke jekk g[amel kummenti kontra de/i]joni talQorti t[alla fil-kariga meta lPartit Laburista stess ne[[a millkariga eks Deputat Mexxej g[aliex skont huma g[amel kummenti kontra l-:udikatura. Fl-a[[ar parti tad-diskors tieg[u, il-Kap tal-Oppo]izzjoni tkellem dwar l-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza. Hu qal li din hi l-akbar tradiment kontra l-;id komuni, l-akbar prova ta’ kemm l-islogan Malta Taghna Lkoll kienet gidba. “L-unika idea ;dida f’dan ilba;it g[al kif dan il-Gvern se jo[loq opportunitajiet ekonomi/i ;odda hija billi jbieg[ i/-/ittadinanza tag[na,” qal Simon Busuttil. L-Oppo]izzjoni topponi din l-iskema fuq punt ta’ prin/ipju. I]da anki fuq livell ta’ ekonomiku din l-iskema ma tag[milx sens. X’jiswew €15-il miljun jekk ti;ri l-kelma li Malta m’g[adix pajji] serju fil-qasam tas-servizzi finanzjarji? Jekk ti;ri l-kelma li Malta g[andha skema ta’ bejg[ tal-passaporti li b[alha g[andhom biss pajji]i tal-Karibew u ter;a, tag[na ag[ar minn tagh[om.
Kif qal tajjeb Mario de Marco nhar is-Sibt, il-bejg[ ta/-/ittadinanza hija att ta’ prostituzzjoni. Veru li bil-prostituzzjoni tista tag[mel il-flus, i]da huwa mod immorali kif tag[mel il-flus. U anki l-bejgh ta/-/ittadinanza huwa immorali. U huwa proprju dan il-punt li l-Prim Ministru ma jistax jifhem. G[andu jkun Malti min hu Malti u min jixraqlu jkun Malti u mhux min jixtri jew jinxtara. Allura l-akbar resistenza kontra din l-iskema mhuwiex l-argument ekonomiku. Huwa l-argument ta’ prin/ipju, li /-/ittadinanza tag[na mhix gh[ll-bejg[. I/-/ittadinanza tag[na mhix ta’ Joseph Muscat. I/-/ittadinanza tag[na hija tag[na lkoll u ma rridukx tbieg[ha. Kull min hu Malti, ma jaqbilx ma’ din l-iskema u ma jridx li //ittadinanza tag[na tkun g[allbejg[. “U li tag[mel dan ftit biss qabel nid[lu fis-sena li fiha se nfakkru l-50sena millIndipendenza, tal-40 sena mirRepubblika u tal-10 snin minn s[ubija fl-Unjoni Ewropea, hija insult g[all-poplu li jg[o]] i//ittadinanza Maltija tieg[u u //ittadinanza Ewropea. L-Oppo]izzjoni g[amlet kulma setg[et biex il-li;i ma tg[addix kif inhi i]da tinbidel biex minn skema ta’ bejg[ ta’ /ittadinanza ssir skema ta’ investiment, li tag[ti /ittadinanza wara [ames snin, u li tkun skema trasparenti fejn l-ismijiet ta’ min isir /ittadin Malti jkunu mag[rufa. Simon Busuttil appella biex ilGvern iwaqqaf din il-li;i,
“waqqaf
din l-iskema u ejja nibnu skema li dwarha jkun hemm kunsens. Ejja nibnu skema li tkun tassew skema tajba. Ejja nibnu skema li tkun tassew ti;bed l-investiment. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni appella g[ad-Deputati tal-Gvern biex dawk fosthom li qed tniggi]hom il-kuxjenza iqumu u jghidu LE, I/-/ittadinanza Maltija mhix g[all-bejg[. “Tib]g[ux tg[idu le. Intom [adtu l-;urament lejn pajji]kom! Tib]g[ux tiddefendu l-identita’ ta’ pajjizkom.” Simon Busuttil appella lillGvern biex jisma’ lill-poplu u ma jibqax g[addej b[al romblu minn fuq il-poplu. “Huwa g[alhekk li a[na qed nag[mlu twissija /ara kemm lilkom u kemm lil dawk li jridu japplikaw g[al din l-iskema – biex kul[add ikun jaf fejn qieg[ed u g[al xiex die[el. Darba l-Partit Nazzjonalista jkun fil-Gvern, iwaqqaf din l-iskema, ibiddilha u jirtira /-/ittadinanza lil dawk li jkunu [aduha ta[t din l-iskema. “Qed nikkunsidraw ukoll li nipparte/ipaw fil-Kumitat ta’ Monitora;; li waqqaftu biex nakkwistaw l-informazzjoni dwar l-ismijiet ta’ dawk li japplikaw u nippubblikawhom. “G[idtulna li qed nibblaffjaw. Li ma nistg[ux nag[mluha. Li se niksru l-Kostituzzjoni. Izda anki hawn hawn l-ingann.” Simon Busuttil sejja[ lill-Gvern biex jippubblika l-parir tal-esperti u tal-Avukat :enerali li skont ilGvern sostnew li dak li qed tg[id l-Oppo]izzjoni jmur kontra lKostituzzjoni.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
6
LOKALI
L-ebda pjan konkret g[al setturi ekonomi/i ;odda li jkattru x-xog[ol Filwaqt li fid-diskors tal-Ba;it 2014 il-Ministru g[all-Finanzi, Edward Scicluna qal li pajjizna se jil[aq il-mira li d-defi/it ikun ta[t it-3%, il-biera[ wara nofsinhar ammetta li je]isti riskju kif prevediet l-Kummissjoni Ewropea li d-deficit jista’ jaqbe] it-3% jekk il-Gvern jaqbe] l-estimi finanzjarji g[as-sena d-die[la. Hu qal li l-Gvern g[andu jimmira li jsegwi l-estimi finanzjarji i]da sostna li jekk jinqabe] l-infiq b’ammont ta’ mill-inqas 40 miljun ewro pajji]na jkollu defi/it ta’ aktar minn 3%. Edward Scicluna kkonferma dan waqt konferenza tal-a[barijiet li saret fit-tinda tal-Gvern fi Pjazza San Gorg fil-Belt Valletta li matulha tkellem dwar is-sezzjonijiet differenti tal-ba;it. G[al mistoqsija tal-;urnalisti kif il-persuni li qed ifittxu xog[ol se jsibu fejn ja[dmu, il-Ministru Scicluna elenka setturi li ]viluppa Gvern Nazzjonalista b[as-setturi tas-servizzi finanzjarji, l-igaming u s-settur tat-teknolo;ija tal-informazzjoni (ICT). Hu kien qed jikkwota il-Malta Attractiveness Survey ppublikat mill-kumpannija Ernst and Young u ir-rapport Doing Business Survey li ;ie ppublikat mill-Bank Dinji. Edward Scicluna qal li dawn irrapporti jelenkaw ukoll l-aspetti li
jtellfu l-investiment u sostna li pajji]na irid jibqa’ jinvesti fleffi/jenza tal-infrasttrutura talkommunikazzjoni u tat-trasport kif ukoll fl-effi/jenza ta’ awtoritijiet pubbli/i marbuta masservizzi finanzjarji, il-;udikatura u l-permessi g[all-izvilupp.
Edward Scicluna issa ma jeskludix li d-defi/it jibqa’ fuq it-3% Dan l-;urnal staqsa wkoll lillMinistru Scicluna biex b’mod konkret isemmi l-oqsma ;odda ekonomi/i li l-Gvern se ji]viluppa biex jo[loq aktar impjiegi. IlMinistru ma semma l-ebda settur ;did li qed jippjana li ji]viluppa g[all-[olqien tax-xog[ol imma tkellem biss dwar il-b]onn li pajji]na jibqa’ jiddiversifika loqsma ekonomi/i. Dan il-;urnal staqsa wkoll lillMinistru kemm qed jistma li jo[loq postijiet tax-xog[ol fissena id-die[la i]da il-Ministru ma we;ibx g[al din il-mistoqsija. Ma we;ibx ukoll g[all-mistoqsija dwar meta l-medi/ini se jibdew jitwasslu lil anzjani fid-djar tag[hom.
Kurt Farrugia, li kien jokkupa l-kariga ta’ editur tal-istazzjon tal-Partit Laburista, illum jinsab fil-kariga ta’ Kap tal-Komunikazzjoni tal-Gvern
Kurt Farrugia jinstab [ati f’kaw]a ta’ libell Kurt Farrugia, eks editur talistazzjon tal-Partit Laburista One TV, illum il-Kap talKomunikazzjoni tal-Gvern f’Kastilja, kien immultat ¤2,500 f’kaw]a ta’ libell g[ad-danni li kienet g[amlet il-Mani;er tadDar tal-Anzjani tal-Mellie[a, li hija wkoll infermiera. Brigitte Vassallo kienet [assitha malafamata wara li rapport fuq One News fil-;urnata tal-votazzjoni fir-referendum dwar id-divorzju, l-istazzjon talPartit Laburista kien qal li Vassallo kienet qed tipprova te]er/ita’ influwenza dwar ilmod kif kellhom jivvutaw l-anzjani fid-dar tal-Mellie[a, li hija tmexxi.
Ir-rapport tal-istazzjon talPartit Laburista kien ibba]at fuq dak li kien qal iben ta’ wie[ed mill-anzjani li jg[ixu fid-dar. Vassallo qalet li hija l-Mani;er ta’ din id-dar. Fit-28 ta’ Mejju, l;urnata tar-referendum, hija tag[at il-kontribut tag[ha biex lanzjani li kellhom b]onn ittrasport sal-post tal-votazzjoni jkunu jistg[u je]er/itaw id-dritt tag[hom. Anzjana ta’ 92 sena kienet bid-dokument tal-vot tag[ha i]da ma kienitx taf dan x’kien u x’u]u kellu. Vassallo qalet li ipprovat tispjegalha li dan kien referendum dwar id-divorzju, u li riedet tivvota iva jew le. G[al xi ra;uni r-rappre]entant tal-
Partit Laburista fid-dar tal-anzjana ipprotesta bil-qawwa kollha. Il-Qorti qalet li dan kien ka] /ar ta’ informazzjoni ]baljata min-na[a tal-istazzjon tal-Partit Laburista li lanqas biss ivverifika l-fatti. Aktar minn hekk Kurt Farrugia ma allegax biss li Brigitte Vassallo ippruvat tinfluwenza lill-anzjani jew pazjenti, i]da [ass ukoll il-[tie;a li j]effen fin-nofs il-fatt li Vassallo hija l-mara ta’ kandidat tal-Partit Nazzjonalista u lku;ina tal-mara ta’ Edgar Galea Curmi, li kien il-Kap tasSegretarjat tal-Prim Ministru ta’ dak i]-]mien Lawrence Gonzi.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
7
LOKALI
Akku]at li kka;una ;rie[i fuq impjegat tal-PN Raymond Axiaq, ta’ 53 sena mi]-}urrieq, tressaq il-Qorti permezz ta’ /itazzjoni mixli li kka;una ;rie[i [fief lil Nicky Azzopardi, mpjegat fl-Uffi//ju Informazzjoni tal-Partit Nazzjonalista, u li kka;unalu [sara fin-nu//ali. Allegatament dan se[[ waqt argument li nqala’ g[and is-Serkin, firRabat. Axiaq wie;eb mhux [ati talakku]i quddiem il-Ma;istrat Edwina Grima f’ka] li allegatament kienu nvoluti Jeffrey Pullicino Orlando u Franco Debono. Is-Sur;ent Conrad Debattista qal li fit-3 ta’ Awwissu li g[adda kien hemm ;lieda fir-Rabat, f’[anut tax-xorb mag[ruf b[ala “Tas-Serkin”. Qal li Nicholas Azzopardi kien qal lill-Pulizija li hu kien we;;a’ minn persuna li kienet ma’grupp ta’ nies li fiha kien hemm Jeffrey Pullicino Orlando u Franco Debono. Azzopardi qal ukoll lillPulizija li waqt li kien fil-[anut, Pullicino Orlando da[al fil[anut u beda jinsulentah fuq ilpolitika, u beda ju]a’ kliem [a]in. Dak il-[in skont il-vittma huwa [are; il-barra u dak il-[in qal lil Pullicino li ma jafux hekk, i]da ferm aktar differenti. Wara, qal Azzopardi lil Pulizija, li Franco Debono beda jg[ajru u beda jinstiga l-;lieda. Sadanittant persuna li kienet [dejn Pullicino Orlando bdiet issawwtu u anke kissritlu nnu//ali. Is-Sur;ent Debattista qal li kien talab lill-vittma biex tidentifika lil-agressur, i]da kull ma seta’ jg[id kien li l-persuna kellha xag[ra abjad. Min-na[a tieg[u l-Avukat Franco Debono qal lill-Pulizija li kien Azzopardi
li beda l-;lieda, qal is-Sur;ent. Il-pulizija kompla jixhed li Pullicino Orlando g[amel kuntatt mal-Pulizija u mar l-g[assa biex jag[ti l-ver]joni tieg[u. “Jeffrey Pullicino Orlando kien qalli li da[al fil-[anut u kien dan Azzopardi li avvi/inah u offendieh u qamet kommossjoni. Pullicino Orlando qal li fl-ebda [in ma [ebb g[al Azzopardi.” Fix-xhieda tag[ha l-Ispettur Sarah Magri, li mexxiet l-investigazzjoni qalet li fl-4 ta’ Awwissu kienet infurmata li kien inqala’ in/ident f’TasSerkin, fir-Rabat. Nicky Azzopardi kien allega li Jeffrey Pullicino Orlando u Franco Debono pprovaw i[ebbu g[alih, offendewh u bdew jg[idu kliem oxxen. Magri kompliet tixhed, li ;img[a wara kienet da[let informazzjoni, li f’dan il-ka] kien involut /ertu wie[ed jg[idulu “lbanana”. G[all-ewwel ilPuilzija bag[tet g[al Joseph Axiaq, madankollu dan qal li ma kienx pre]enti hemm. Imbag[ad il-Pulizija kelmet lil [uh, limputat Raymond Axiaq, fejn qal li ra lil Franco Debono u li kien jafu personali. Qal li malli ra l-kommossjoni inda[al biex jifred lil Azzopardi minn mal-bqija tal-folla u forsi dak il-[in seta’ laqatlu nnu//ali, tant li hu stess mar tah in-nu//ali lura. Madankollu qal li m’g[amilx dan b’vendikazzjoni. Waqt il-kontro e]ami, ixxhud qalet li kien isSupretendent Magri li qal li “lbanana” kien involut, madankollu Azzopardi m’g[arafx lillimputat. Qal biss li min aggredih kellu xag[ru abjad. Il-ka] se jkompli fit-13 ta’ Jannar 2014.
Dak li deher fil-profil ta’ Justyne Caruana fuq Facebook
Justyne Caruana b’botta diretta lill-Ministru Anton Refalo Id-Deputata Laburista Justyne Caruana ma ddejqet xejn tinqeda bil-Facebook biex titfa’ botta diretta lill-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo. Botta fina dwar il-ka] talvapur tal-Gozo Channel li ;ie msejja[ lura /-/irkewwa meta kien di;à wasal nofs triq lejn ilPort tal-Im;arr biex, fost lo[rajn, ji;bor lill-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo. Id-Deputata Laburista Justyne Caruana f’post li kitbet fil-pa;na personali tag[ha esprimiet irrabja tag[ha g[all-fatt li wara ;urnata Malta waslet i//irkewwa u rat il-vapur jitlaq. “;urnata Malta u wasalt i//irkewwa u nara l-vapur jitlaq. Issa jmiss il-vapur g[ada fil00.20am” kitbet Justyne Caruana. Dan il-post qanqal numru ta’ reazzjonijiet u risposti fosthom ta’ /ertu Victor Chircop li, x’aktarx b’mod sarkastiku, wie;eb “Justyne mhux i//empel lillkaptan u jdur lura?”
Bid-Deputata Laburista twie;eb mill-ewwel “Victor dak irid ikollok il-[bieb [i!” Justyne Caruana ma tantx damet tog[mod ir-risposta tag[ha tant li wie;bet biss minuta wara l-kumment ta’ Victor Chircop li kien imissha i//empel lill-kaptan biex issejja[ il-vapur lura.
Botta dwar il-ka] tal-vapur tal-Gozo Channel li ;ie msejja[ lura /-/irkewwa Il-’[abib’ li qed tirreferi g[alih id-Deputat Laburista Justyne Caruana jidher li huwa Raymond Borg mag[ruf b[ala ‘Ix-Xitan’ li ja[dem il-Gozo Channel u li huwa wkoll kan-
vasser kbir tal-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo. L-istejjer li [argu dwar dan ilka] kienu jindikaw li dakinhar Anton Refalo /empel lill-kanvasser tieg[u biex jilmenta li lvapur kien telaq vojt. Dan meta Borg lanqas biss kien xog[ol. Madanakollu t-tort kollu kien intefa’ fuq id-Duty Manager talGozo Channel Teddy Pace li kien xog[ol fil-jum meta l-vapur kien imsejja[ lura. Pace kien spi//a sospi] mix-xog[ol u kien infurmat li kienu se jittie[du passi dixxiplinarji kontra tieg[u. Ftit wara Pace dda[[al lura xxog[ol u twaqqg[u l-passi dixxiplinarji kontrih. Mhux mag[ruf Teddy Pace t[allasx tal-jiem li dam sospi] u jekk intalbitx sku]a fil-konfront tieg[u. Fi kliem l-Oppo]izzjoni dan kien ka] ie[or fejn il-Gvern jimmanuvra minn wara dahar ilpoplu u mbag[ad wara li jinqabad jipprova jwa[[al fil[addiema tas-servizz pubbliku.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
8
LOKALI
Sinjal ;enwin tar-reli;jon u l-fidi Nisranija Il-Kulle;; tal-Kappillani ta’ G[awdex, f’isem il-komunitajiet Insara li tag[hom il-Kappillani huma rag[aja, wera l-apprezzament tieg[u g[al dawk kollha li taw u qed jag[tu l-kontribut tag[hom biex il-festi parrokkjali //elebrati mill-komunitajiet Insara jkunu sinjal ;enwin tarreli;jon u l-fidi Nisranija tag[na. Il-Kappillani, li f’isem ilkomunitajiet parrokkjali huma responsabbli ewlenin mill-organizzazzjoni kollha tal-festi patronali, huma konxji tan-
Salvina Buttigieg, ex g[alliema u Kap ta’ Skola li g[al aktar minn erbg[in sena kienet involuta f’[idma diversa ta’ volontarjat b’risq numru ta’ g[aqdiet fin-Nadur, hija ir-rebbie[a tal-premju ‘:ie[ in-Nadur 2013’ li jing[ata ta’ kull sena mill-Kunsill Lokali tan-Nadur. Waqt serata kommoventi li saret nhar is-Sibt 9 ta’ Novembru fit-Teatru MBC bis-sehem tal-Banda Mnarja u numru ta’ kantanti, is-Sindku tan-Nadur Charles F. Said ta dan il-premju lil Salvina Buttigieg. Hu fa[[ar il-[idma volontarja tag[ha filwaqt li appella biex il-[idma volontarja fin-Nadur tkompli tkun is-sinsla ta’ kull So/jeta` u G[aqda f’ din il-lokalita`. Din l-attivita` kienet parti mill-;img[a ta’ attivitajiet li qed isiru fin-Nadur biex jitfakkar l-G[oxrin Anniversarju mit-twaqqif tal-Kunsill Lokali f’din il-lokalita`
Esti] l-iskedar taz-zona ta’ importanza arkeolo;ika fir-Rabat u fl-Imdina Iz-zona skedata ta’ Importanza Arkeolo;ika, li tkopri l-lokalita’ tal-Imdina u parti mir-Rabat, ;iet esti]a biex tinkorpora z-zona Tal-Virtu’. Illum, iz-zona totali protetta tkopri aktar minn 1.5 kilometri kwadri. Sussegwentement, il-MEPA skopriet u skedat ukoll 76 sit arkeolo;iku ;did fi [dan l-istess zona. Meta fl-1998, l-Awtorità kienet skedat l-Mdina u partijiet mir-Rabat b[ala Zona ta’ Importanza Arkeolo;ika, hi kell-
ha flimkien mal-Sovrintendenza tal-Wirt Kulturali tibda pro/eduri ta’ monitora;; g[al kull permess ta’ ]vilupp li jing[ata u x-xog[lijiet li g[andhom jitwettqu. Filwaqt li sar monitora;; f’diversi siti fiz-zona, l-Awtorità u lSovrintendenza, skoprew 76 sit ;did li fihom numru ta’ karatteristi/i arkeolo;i/i u li g[andhom x’jaqsmu l-aktar ma’ ]ew; perjodi spe/ifi/i - il-Bron] u l-perijodu Klassiku. L-iskoperta ta’ dawn il-fdaliji-
et arkeologi/i kienet possibbli bil-koperazzjoni tal-applikant, tal-perit u tal-kuntrattur, fejn ;ew inkorporati l-fdalijiet arkeologi/i skoperti permezz ta’ modifikazzjonijiet minuri talpjanti originali. Dan iggarantixxxa, fost o[rajn, id-dokumentazzjoni xierqa u l-preservazzjoni tal-fdalijiet arkeologi/i. Is-sejbiet il-;odda kollha jipprovdu informazzjoni importanti biex wie[ed jifhem iktar is-saffi u t-tqassim urban ta’ din il-belt antika. Minn 76 sit, madwar 39
jikkonsistu f’/imiterji antiki; ittipi l-aktar komuni huma katakombi ]g[ar li ;eneralment jikkonsistu f’kuritur jew tnejn, fejn wie[ed jista’ jsib oqbra jew da[liet u kultant mwejjed talagape. ;ew skoperti wkoll xi katakombi o[rajn li jestendu, b’e]empju notevoli ta’ oqbra bilbaldakkin, arkosolja u twieqi taloqbra, u blat imqatta’ b’mod impressjonanti b’qoxra t’arzella, element dekorattiv komuni g[al katakombi f’Ruma.
Il-Kappillani qed i;eddu l-impenn tag[hom biex il-festi patronali jibqg[u ji;u //elebrati numru kbir ta’ laj/i Nsara li jikkontribwixxu b’diversi modi biex il-festa tkun ta’ glorja lil Alla, isservi g[at-tqaddis talpoplu Nisrani, tkattar ilkomunjoni fost il-komunitajiet tag[na, filwaqt li ssebba[ u tag[ni l-wirt reli;ju], storiku u kulturali tal-g]ira tag[na. Il-Kappillani qed i;eddu limpenn tag[hom biex il-festi patronali jibqg[u ji;u //elebrati b’mod dejjem ;did fid-dawl taddokumenti tat-Tieni Sinodu ta’ G[awdex u tad-direttivi e]istenti li jirregolaw l-organizzazzjoni tal-festi patronali. Hu prin/ipju tad-Djo/esi G[awdxija li l-organizzazzjoni u kull kordinament marbut malfesti jaqa’ fir-responsabbiltà talKappillan u l-Kumitat ma[tur minnu.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
9
LOKALI
L-ewwel kumpanija f’Malta li tipprovdi servizzi tal-accountancy b’network globali Il-kumpanija 3a saret l-ewwel wa[da tax-xorta tag[ha f’pajji]na li tipprovdi s-servizzi tal-accountancy barra minn xtutna permezz ta’ network globali. Il-[sieb ta’ 3a kien li minflok ma tkun rappre]entanta ta’ xi kumpanija o[ra fil-qasam, tkun hi stess li tifta[ f’pajji]i o[ra. L-ewwel kumpanija affiljata mag[ha hi 3a Cyprus, bilkumpanija Maltija tg[id li ?ipru kien l-g[a]la naturali min[abba li dan il-pajji], b[al Malta, hu g]ira ]g[ira u membru fizZonaEwro. Il-kumpanija 3a ori;inarjament twaqqfet fl-2008 minn grupp ]g[ir ta’ professjonisti ]g[a]ag[ fil-qasam tal-finanzi.
Illum, il-kumpanija sservi portafoll ta’ klijenti fl-oqsma tal-assigurazzjoni, l-ICT u lkumpaniji li joffru servizzi finanzjarji lokalment u barra minn xtutna. Il-membri ta’ din il-kumpanija se jkollhom il-privile;; li jgawdu minn infrastruttura ta’ IT li tg[aqqad flimkien lill-kumpaniji kollha affiljati mag[ha, inklu] anke r-ri]orsi tag[hom. Min-na[a l-o[ra, il-klijenti se jkunu jistg[u jgawdu mir-ri]orsi umani u minn numru ta’ servizzi o[ra. Min jixtieq aktar informazzjoni dwar din il-kumpanija, jista’ jid[ol fil-website ewlenija tal-kumpanija www.3aglobalnet.com.
Inawgurat il-Microsoft Innovation Centre fi Skyparks Il-kumpanija Microsoft temmen li f’Malta hawn il-potenzjal biex ikompli ji]viluppa l-qasam tal-innovazzjoni u l-IT. Kien g[alhekk li fet[et il-Microsoft Innovation Centre f’Malta, propju fl-iSkyparks Business Centre flajruport. ?entru li kien inawgurat millPrim Ministru Joseph Muscat li rringrazzja lill-kumpanija talfidu/ja li wriet f’Malta bil-ftu[ ta’ dan i/-/entru li l-[sieb warajh origina madwar tliet snin ilu. L-iskop ta’ dan i/-/entru hu li jg[in persuni ji]viluppaw l-ideat tag[hom biex idawruhom fi
pro;etti kummer/jali u dan jag[mluh bl-g[ajnuna ta’ esperti tas-software. Din il-kumpanija g[andha wkoll tfajliet mag[rufin a[jar b[ala Digi Girls, li r-rwol tag[hom fi/-/entru tal-Microsoft hu li jippromwovu s-settur tal-IT fl-iskejjel spe/jalment biex it-tfajliet ma jaqtg[ux qalbhom jekk jixtiequ ja[dmu fil-qasam tal-IT minkejja li l-ma;;oranza ta’ dawk li ja[dmu f’dan is-settur huma r;iel. Il-kumpanija Microsoft ilha protagonista fis-suq tal-informatika g[al dawn l-a[[ar 38 sena.
L-SDM t[abbar il-kandidati g[all-KSJC Toqrob lejn tmiemha sena produttiva minn Kunsill b’ma;;oranza tal-SDM L-g[aqda studenteska SDM [abbret it-tim ta’ kandidati g[allelezzjoni tal-Kunsill Studenti Junior College (KSJC) ta’ din issena. Is-seba’ kandidati (wie[ed g[al kull si;;u fil-KSJC) huma, Ritianne Caruana, Matthew Farrugia, Jake Scerri, Simon Forster, Mauro Karl Sultana, Kendra Farrugia u Stephanie Bonnici. Il-membri tal-Kunsill Studenti Junior College ji;u eletti kull sena, f’elezzjoni li fiha jikkontestaw i]-]ew; g[aqdiet studenteski prin/ipali fil-Junior College, l-SDM u l-Pulse. Din is-sena l-SDM kienet lewwel sabiex tippre]enta l-kandidati g[all-elezzjoni li se ssir fil;img[at li ;ejjin. L-elezzjoni tal-Kunsill Studenti Junior College tal2012\2013 provdiet Kunsill im[allat - g[all-ewwel darba f’madwar g[axar snin - b’erba’ membri eletti f’isem l-SDM u tlett membri eletti f’isem il-Pulse. Fl-elezzjoni tal-KSJC jivvota persenta;; g[oli [afna ta’ studenti mill-Junior College. Il-kandidati kienu pre]entati mill-President tal-SDM Mark Grech, f’attivitá li saret ;ewwa l-
Junior College. Apparti l-elezzjoni tal-KSJC li ssir lejn tmiem il-[arifa, f’Marzu intant issir l-elezzjoni tal-Kunsill Studenti Universitarji (KSU). Diversi studenti tal-Junior College li tkellmu ma’ dan il;urnal spjegaw l-anti/ipazzjoni tag[hom g[all-elezzjoni tal-KSJC li riesqa dejjem aktar fil-qrib hekk kif [afna qalulna li jkun matul dawn il-;img[at tal-elezzjoni li l-Kulle;; jimtela’ b’[ajja u atmosfera unika ta’ parte/ipazzjoni ta’ mijiet ta’ studenti li jivvutaw u jipparte/ipaw fl-elezzjoni b’mod ;enerali. Intant, g[ada l-Erbg[a 13 ta’ Novembru ssir il-Laqg[a ;enerali Annwali tal-KSJC - fejn l-istudenti tal-Junior College ikunu mistiedna li jattendu u jsegwu l-qari tarRapport Annwali - li jkun jinkludi fih ix-xog[ol kollu li jkun sar fla[[ar sena mill-Kunsill talIstudenti. Diversi studenti li tkellmu ma’ dan il-;urnal kellhom kliem po]ittiv g[all-KSJC li kien elett fla[[ar elezzjoni - bl-istess studenti jsemmu fost l-aktar pro;etti u inizjattivi tajbin li saru - fosthom linstallazzjoni ta’ ‘water fountian’ biex l-istudenti jkollhom a//ess g[al ilma tax-xorb b’xejn, l-
immodernizzar tal-”Pjazza” (post fejn l-istudenti jiltaqg[u fil-[in ta’ rikreazzjoni), il-ftu[ ta’ ‘Youth Cafe’’ fi spazju li qabel kien mitluq, installazzjoni ta’ ‘bicycle racks’ fejn l-istudenti jistg[u jorbtu r-roti tag[hom, l-inizjattiva li jitellg[u noti tas-su;;etti fuq ilwebsajt tal-KSJC, l-attivitá ‘Summerbash’ li saret g[allewwel darba, l-attivitá annwali ‘ilProm’ li kellu attendenza rekord, linizjattiva tal-’Yearbook’ li sar g[all-ewwel darba u li jinkludi fih mijiet ta’ ritratti tal-istudenti biex jin]amm b[ala rikordju, il-[olqien ta’ ‘green area’, it-tisbi[ ta’ ‘study area’ u [afna o[rajn. Intant, l-SDM fl-a[[ar ;img[at nediet ukoll il-kampanja “Project 7000” - kampanja li fiha l-membri tal-SDM qed ibieg[u ‘wristbands’ bil-g[an li l-flus li jin;abru jmorru g[all-Istrina 2013. Il-mira tal-kampanja hi li jin;abru 7,000 ewro g[all-Istrina. Fuq Facebook t[abbar li [amest ijiem wara li bdiet il-kampanja, nofs is-somma kienet di;a’ n;abret. It-tnedija tal-kampanja saret filpre]enza tal-President ta’ Malta George Abela, li qal li jinsab konvint li dan il-pro;ett li qed jitwettaq mill-istudenti se jkun su//ess.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
11
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Diskors ;enwin, ta’ vi]joni u b’sinsla ta’ valuri Id-diskors tal-Kap tal-Oppo]izzjoni lbiera[ fil-Parlament wera fil-prattika x’inhu l-istil ta’ Oppo]izzjoni li jrid imexxi Simon Busuttil u li kien spjegah ukoll fil-bidu tat-tmexxija tieg[u tal-Partit Nazzjonalista f’Mejju. Stil li jikkuntrasta bilqawwi mal-istil li qed jadotta l-Gvern Laburista fit-tmexxija tieg[u tal-pajji] fl-a[[ar tmien xhur. Kul[add jista’ jsib [afna fejn jaqbel mieg[u [afna se jkunu r-rapporti u l-kummenti dwar id-diskors talKap tal-Oppo]izzjoni. Imma l-aktar [a;a li tolqtok fid-diskors ta’ Simon Busuttil kien li anke min ma vvutax lill-Partit Nazzjonalista fl-a[[ar elezzjoni, jista’ jsib [afna fejn jaqbel mieg[u. Diskors ;enwin li juri kollox u mhux biss il-fa//ata Diskors strutturat tajjeb li tkellem b’mod ;enwin dwar ilfa//ata tal-budget li hi sabi[a biex biha l-prim ministru Muscat jipprova ma jnaqqasx mill-ma;;oranza tieg[u fl-elezzjoni tal-Parlament Ewropew, imma diskors li spjega wkoll kif dak li l-gvern wera fil-budget ma kienx kollox. U allura spjega dak li l-gvern [eba. Budget bla pjan g[ax-xog[ol u fit-tul Il-budget ma fihx pjan g[ax-xog[ol; jonfoq il-;id li sab imma ma juri l-ebda vi]joni fit-tul fejn se jkunu l-impjiegi li se jkunu qed jid[lu fihom l-istudenti tal-lum. Budget li lunika idea ;dida li [are; biha hi /-/ittadinanza mixtrija u sigrieta. Opportunitajiet, solidarjetà, u kura tal-;id komuni Simon Busuttil spjega wkoll mhux biss in-nuqqasijiet talbudget imma wkoll il-vi]joni li g[andu hu g[all-pajji]: pajji] li jag[ti opportunitajiet lil kul[add l-aktar bl-edukazzjoni u xxog[ol, pajji] li jg[in lil min hu batut li hu l-anqas li mar tajjeb f’dal-budget, pajji] li ja[seb aktar fil-;id komuni - li jitkellem aktar dwar ‘a[na’ fl-ambjent per e]empju, pajji] li jkun kburi bl-identità tieg[u mhux li jbig[ha bi [sara anke g[al numru ta’ oqsma tal-ekonomija. Sinsla ta’ valuri li ma j[allux attakk fuq l-identità Maltija U kien diskors li wera s-sinsla tal-valuri li l-Oppo]izzjoni mmexxija minn Simon Busuttil g[andha quddiem l-unika idea ;dida li [are; biha dal-budget, dik ta/-/ittadinanza mibjug[a u mo[bija. Skema li vera jixirqilha s-silta li semma Simon Busuttil mill-poe]ija ta’ Ru]ar Briffa ‘Jum ir-Reb[‘: “U l-kotra qamet f’daqqa u g[ajtet ‘Jien Maltija’: miskin min ikasbarni, miskin min jid[aq bija.” G[ax i/-/ittadinanza mibjug[a tkasbar l-identità tag[na; u li ]]omm il-passaporti mibjug[in sigrieti, hu tassew da[q bin-nies u fil-wi//. Diskors ;enwin, ta’ vi]joni u ta’ sinsla – dan kien id-diskors ta’ Simon Busuttil ilbiera[ fil-Parlament li [afna, anke dawk li ma jaqblux mal-Partit Nazzjonalista, ]gur isibu [afna fejn jaqblu mieg[u.
Ba;it b’qoxra sabi[a imma... Meta fil-;ranet li g[addew smajt id-diskors tal-ba;it g[assena d-die[la, g[all-ewwel nammetti li g[idt li dan kien ba;it tajjeb, ba;it li kompla jibni fuq dak li kienu bdew Gvernijiet Nazzjonalisti. Kont qed na[seb li qed ng[ix fi ]mien fejn il-labour qed ipatti g[all-i]balji li g[amel fl-ewwel xhur tat-tmexxija tieg[u f’dan il-pajji]. Imma ma domtx na[seb hekk sakemm bdejt nifhem il-veru ba;it... ba;it li jmur lil’hinn sew minn dik ilqoxra sabi[a li prova jpen;i lministru Edward Scicluna. {adt gost nisma lil Owen Bonnici jitkellem fil-Parlament u semma l-istorja tal-:eneral Potemkin. Owen Bonnici iddeskriva kif Potemkin kien bena fa//ati finta i]da warajhom kien hemm di]astru s[i[. U hekk hu dan il-ba;it, dan il-ba;it ta stampa sabi[a g[al dawk li segwewh fuq it-televi]joni imma mbag[ad minn ta[t hemm numru ta’ taxxi indiretti u mi]uri li se jwaqqg[u l-livell ta’ g[ixien tal-poplu Malti u G[awdxi. Kemm kien g[aqli l-kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil, li mal-ewwel g[araf il-qerq ta’ dan il-ba;it. Mill-ewwel induna li wara dik il-maskra kien hemm
Ba;it li jmur lil’hinn sew minn dik il-qoxra sabi[a li prova jpen;i l-ministru Edward Scicluna
wi// lest biex jitfa’ l-b]ar flg[ajnejn. Itik min-na[a u je[odlok [afna iktar min-na[a lo[ra. Insemmi wkoll kif dan il-ba;it hu nieqes minn vi]joni g[al [olqiien tal-postijiet tax-xog[ol. Kont nie[u gost nisma ba;its tas-snin img[oddija u kont nisma l-Ministru tal-Finanzi jwassal il-vi]joni tal-Gvern fejn irid jasal, issa xejn, kull ma smajt hu kif il-Gvern se jda[[al il-flus biss billi jbieg[ l-g[e]e] [a;a g[al poplu, i/-/ittadinanza.
Dan kollu juri kemm dan ilGvern biddel id-dehera i]da mhux drawwitu. Baqa’ Partit Laburista li l-ewwel l-aqwa li jinqdew dawk ta’ madwaru, i]da imbag[ad jinsa lill-poplu sa[ansitra lil dawk li fdawf bilvot tag[hom. T. Agius Attard
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bil-posta jew fl-indirizz elettroniku alex.attard@media.link.com.mt
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-[ar;a ta’ In-Nazzjon tag[na tal-{amis ta’ Novembru 1988 kienet rappurtat bi prominenza l-[sara kbira li [alliet il-maltempata li [akkmet lill-pajji] ftit tal-jiem qabel. Fil-fatt ir-rapport u r-ritratti juru kif fit-toroq kien g[ad hemm di]astru s[i[ bil-Maltin jibdew jipprovaw isewwu l-[sara kkaw]ata mill-maltemp. Fi storja o[ra fil-fa//ata tal-;urnal kienet rappurtata il-laqg[a li Sir Maurice Dorman, eks Gvernatur ta’ Malta u martu kellu malPrim Ministru Eddie Fenech Adami. Il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami qal li din illaqg[a kienet ta’ unur g[alih u kien qed juri lgratitudni anke f’isem il-poplu Malti u G[awdxi. 12
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrum {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Missier bi]-]ew;t itfal tieg[u jistennew biex jitqassam l-ikel fost il-[erba f’Tacloban. (ritratt EPA)
Meqjus l-ag[ar tifun li qatt kien hawn IL-FILIPPINI
It-tifun li fi tmiem il-;img[a laqat il-Filippini qed jitiqes b[ala l-ag[ar maltempata ta’ din ix-xorta li hu mag[ruf li qatt kien hawn. Is-Salib l-A[mar fil-Filippini qal li s-sitwazzjoni fiz-zoni milquta kienet ta’ di]astru totali li diffi/li wie[ed jimma;ina. Uffi/jali Filippini xeb[u x-xeni ma’ dawk tat-tsunami li kien hemm fl-2011 fil-:appun, wara li r[ula s[a[ mne[[ija minn wi// id-dinja mit-Tifun Haiyan. L-ag[ar li ntlaqtu kienu lprovin/ji ta’ Leyte u Samar tul il-kosta fil-Lvant tal-Filippini. Il-maltempata imbag[ad imxiet lejn il-Punent tul sitt g]ejjer Filippini. Dan bil-konsegwenza li effettwat aktar minn disa’ miljun persuna. Hu stmat li madwar 10,000 persuna tilfu [ajjiethom u mijiet ta’ eluf spi//aw bla dar u g[andhom b]onn ur;enti ta’ ikel,
medi/ini u [wejje;. L-ag[ar li ntlaqtet kienet ilbelt ta’ Tacloban li kienet deskritta b[ala [erba s[i[a. Hawn it-toroq huma mimlija katavri u fl-arja hemm ir-ri[a tinten tag[hom. Fil-provin/ja ta’ Cebu, xi bliet sofrew [sara ta’ 90 fil-mija. F’Baco, belt ta’ 35,000 persuna fil-provin/ja ta’ Oriental Mindoro, 80 fil-mija tag[ha kienet ta[t l-ilma. Barraminhekk, f’Tacloban u bliet o[ra, qed ikun hemm rapporti ta’ [afna atti ta’ vjolenza hekk kif in-nies qed jiddispraw ru[hom min[abba n-nuqqas ta’ ikel u ilma Il-[idma tas-salvata;; qed isib diversi intoppi kemm min[abba l-[erba li hemm fittoroq u ajruporti ta]-]ona kif ukoll min[abba l-kobor taddi]astru. Ilbiera[ il-maltempata waslet fil-Vjetnam, qrib il-fruntiera
Vapur li tkaxkar l-art mill-mew; kbir kkaw]at mit-Tifun Haiyan f’Tacloban filwaqt li fir-ritratt ta’ ta[t tidher ftit mill-[erba li hemm f’parti o[ra tal-belt. (ritratt EPA)
ma/-?ina imma l-qawwa tag[ha kienet battiet [afna. Is-sitwazzjoni mistennija tikkomplika ru[ha fil-Filippini hekk kif lejn in-Nofsinhar u /?entru tal-pajji] ;ej aktar mal-
temp li mistenni j[arbat il[idma ta’ salvata;;. L-awtoritajiet tal-Filippini huma mitlufin dwar x’setg[u g[amlu aktar biex jilqg[u g[al dan il-maltemp. Qabel ma wasal
it-tifun, huma evakwaw mijiet ta’ eluf, imma l-bini fejn tpo;;ew ma fel[ux g[all-qilla tat-tifun li qanqal ri[ ta’ madwar 300 kilometru fis-sieg[a u mew; g[oli kwa]i g[axar metri.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
T[edidda tal-poljo L-EWROPA
Esperti qed iwissu li jista’ jkun hemm hemm t[edidda ;dida g[all-Ewropa billi tista’ ter;a’ tfe;; il-marda tal-poljo. Dan wara li l-marda f’dawn la[[ar ;img[at fe;;et fis-Sirja. F’rapport fir-rivista spe/jali]ata The Lancet, ]ew; tobba :ermani]i qalu li l-ka] fis-Sirja – li kienet ilha mill1999 [ielsa mill-marda tal-poljo – jista’ jwassal biex din tinfirex lejn pajji]i o[ra. Huma wissew li l-marda tista’ tin;arr minn refu;jati Sirjani lejn pajji]I o[ra u min[abba lmod kif ti]viluppa l-marda, tista’ tg[addi sena qabel ma l-
awtoirtajiet jindunaw li fe;;et u sa dak i]-]mien jistg[u jkunu mijiet dawk li jkunu spi//aw infettati ming[ajr ma jkunu ndunaw. Il-Professur Martin Eichner tal-Universita ta’ Tubingen u Stefan Brockman, mill-Uffi/ju tas-Sa[[a Pubblika ta’ Reutlingen, qal li min[abba t-tip u l-ammont ta’ tilqim li jing[ata, pajji]i b[all-Awstrja u l-Ukrajna kellhom l-akbar sogru li tfe;; ilmarda fosthom. Huma qalu wkoll li kien hemm theddida tal-marda millI]rael wara li l-virus instab fissistema tad-drana;; tal-pajji].
IL-:ERMANJA> {addiem ine[[i l-borra minn fuq saqaf ta’ dar f’Titisee-Neustadt. (ritratt EPA)
Jappella g[all-valur veru tal-Milied IR-RENJU UNIT
Justin Welby, l-Ar/isqof ta’ Canterbury, attakk l-konsumeri]mu bla sens li qed jirrovina s-signifikat veru tal-festa talMilied. Hu qal li l-pressjoni g[arrigali fil-Milied kienet ridikola u qed tag[mel aktar [sara milli ;id. Hu qal li l-konsumeri]mu matul il-festa tal-Milied illum il;urnata sar esagerat u koppji jispi//aw jillitigaw dwar ilfinanzi u spiss fin-nofs je[lu ttfal. Welby, il-kap tal-Knisja Anglikana, qal li jixtieq j[e;;e;
in-nies biex ma jkomplux jag[tu r-rigali bla kontroll imma ja//etta l-fatt li [add ma kien se jag[ti ka]u. Minfloku qal li kien qed jappella lill-familji biex juru im[abba minflok li jippruvaw jixtruha bir-rigali li jag[tu. Hu kien qed jitkellem waqt intervista li saritlu fuq ittelevi]joni Ingli]a. Skont /ifri li [ar;u s-sena li g[addiet, hu stmat li kull familja min[abba l-festa tal-Milied tonfoq mal-1,000 Lira Sterlina. Hu qal li min[abba l-pressjoni li sar hawn fis-so/jeta moderna
biex wie[ed jag[ti r-rigali kbar jew g[aljin fil-Milied, spiss koppji jispi//aw jillitigaw g[aliex ma jkollhomx il-flus biex jag[mlu dan. Hu qal li meta wie[ed jag[ti rigal fil-Milied, dan isir b[ala rifless tal-;enorista ta’ Alla li tana lil ibnu imma qal li din ittip ta’ im[abba ma setg[etx tinxtara. Welby, li fil-passat kien uffi/jal g[oli fit-tmexxija ta’ kumpannija ta]-]ejt, spiss kritika l-mod kif il-flus saru /-/entru ta’kollox fil-[ajja. L-I}VIZZERA> Nies bil-maskaruni ji//elebraw il-bidu tal-ista;un talKarnival fi Pjazza Hirschenplatz fi Zurich. F’diversi pajji]i Ewropej, l-ista;un tal-Karnival jibda kull sena fil-11 ta’ Novembru fil-11.11am. Fil-:ermanja, l-Awstraja u l-I]vizzera, fejn hemm tradizzjoni antika u soda ta’ din il-festa, ilbiera[ saru [afna attivitajiet b’rabta mal-bidu tal-ista;un tal-Karnival. Fil-:ermanja, il-kapitali ta/-/elebrazzjonijiet tal-Karnival huma Duesseldorf, Kologne u Mainz u f’kull belt hemm isem partikolari g[al din i/-/elebrazzjoni bil-festa tissejja[ “ Hoppeditz” f’Duesseldorf u “Fassenacht” f’Mainz. F’dawn il-bliet issa jing[ata bidu g[al erba’ xhur ta’ attivitajiet li jil[qu l-qofol is-sena d-die[la bi/-/elebrazzjoni tal-Karnival innifsu. (ritratt EPA)
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
3
9
10
11
IT-TEMP Imsa[[ab bil-[albiet tax-xita li jistg[u jkunu birrag[ad kultant VI}IBBILTÀ Tajba minbarra f’xi [albiet tax-xita IR-RI{ Punent g[al-Lbi/ moderat g[al ftit qawwi lokalment qawwi li jdur bilmod min-Nofsinhar u jsir [afif g[al moderat mal-lejl BA{AR Qawwi lokalment qawwi [afna li jsir qawwi IMBATT Moderat mill-Majjistral li jsir baxx lokalment moderat mill-Punent TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 14.4mm Xita mill-1 ta’ Settembru 133.1mm IX-XEMX titla’ fis-06.35 u tin]el fil-16.57
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. {ass dispja/ir (5) 6. Je[odha min jog[la ]]ejjed (5) 7. Infanzja (5) 10. Fallakka (5) 11. L-ammont globali (5) 12. G[andu mnejn (5) 14. Wild in-nag[;a (5) 16. Li g[adda aktar ]mien minn fuqu (5) 17. ?anfira (5) 18. M’hawnx wa[da ming[ajr xewk (5)
18
Weqfin> 1. Dubju], mhux fi]-]gur (6) 2. Insista fuq dak li ried hu (6) 3. Ma[ru; g[all-wirja (6) 4. Mela kullimkien bil-bozoz jixeg[lu (6) 8. Tni]]el l-opra l-ba[ar (5) 9. Mag[ad sewwa, fela b’reqqa kbira (5) 12. A[rax u salva;; (6) 13. Ma bqajtx o[xon daqskemm kont (6) 14. Sensazzjoni li tg[axxi (6) 15. Ta gost u pja/ir avolja [arref b’xi mod (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Ka;un; 6. Sliem; 7. Fenek; 10. Fa[am; 11.Tqalu; 12. Ferut; 14. Fa[al; 16. Essri; 17. Sabi[; 18. Rifsu. Weqfin> 1. Xkafef; 2. Intemm; 3. Espert; 4. Imperu; 8.M[ara; 9. Sa[[a; 12. Fesfsu; 13. Tist[i; 14. Farfru; 15. Le;iju.
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.
Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-og[la 22˚C L-inqas 15˚C
L-ERBG{A L-og[la 22˚C L-inqas 16˚C
IL-{AMIS L-og[la 22˚C L-inqas 16˚C
IL-:IMG{A L-og[la 22˚C L-inqas 16˚C
IS-SIBT L-og[la 22˚C L-inqas 16˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
3
3
3
3
Temperaturi fi bliet barranin Malta 18˚ imsa[[ab, Al;eri 18˚C imsa[[ab, Amsterdam 9˚C imsa[[ab, Ateni 22˚C imsa[[ab, Li]bona 19˚C xemxi, Berlin 8˚ imsa[[ab, Brussell 9˚C ftit imsa[[ab, il-Kajr 26˚C xemxi, Dublin 13˚C xita, Kopen[agen 8˚C xemxi, Frankfurt 10˚C xemxi, Milan 17˚C xemxi, Istanbul 20˚C xemxi, Londra 11˚C xita, Madrid 19˚C xemxi, Moska 9˚C im/ajpar, Pari;i 9˚C ftit imsa[[ab, Bar/ellona 18˚C xemxi, Ruma 14˚C imsa[[ab, Tel Aviv 29˚C xemxi, Tripli 24˚C imsa[[ab, Tune] 17˚C ftit imsa[[ab, Vjenna 8˚C im[assab, Zurich 6˚C imsa[[ab, Munich 5˚C imsa[[ab, St. Petersburg 6˚C imsa[[ab
Tag[rif Appuntamenti tal-President Il-President George Abela, fl-10:00 fil-Palazz il-Belt, se jkun ippre]entat bil-ktieb It-Tabib Sandy mill-awtur Sergio Grech. Pre]enti, minbarra l-awtur, se jkun hemm
ukoll Alexander Cachia Zammit, li l-ktieb hu bijografija dwaru. Fil-11:00, ukoll filPalazz il-Belt, se jkun imniedi irkant ta’ o;;etti tal-arti. Fis18:00 il-President u s-Sinjura Abela jmexxu laqg[a tal-Bord tal-Malta Community Chest Fund.
Verdi u l-opra Taljana Illum, 12 ta’ Novembru, fl-Istituto Italiano di Cultura f’Misra[ San :or;, il-Belt fis-18:30 se ssir ‘Serata ma’ Giuseppe Verdi u l-opra Taljana’. Id-diskussjoni se titmexxa minn Anna Porcheddu. Jied[u sehem John Galea – surmast u Charles Vincenti – tenur. Bazaar f’Birkirkara Sa g[ada l-Erbg[a, 13 ta’ Novembru, fi/-?entru Parrokkjali Sant’Elena, Birkirkara (wara l-Ba]ilika)
qed isir bazarr fejn hemm g[all-bejg[ g[amara, affarijiet antiki u ta’ kollezzjoni kif ukoll pjanti u affarijiet o[ra. {inijiet tal-ftu[ mid-09:00 sa nofsinhar u mill-16:30 sas-19:30. Bazaar fil-Gudja Sal-{amis, 14 ta’ Novembru, b[alissa qed isir bazaar b’risq il-missjoni g[and is-Sorijiet tal-Karità Santa Giovanna Antida, il-Gudja. Ikun hemm g[all-bejg[, fost affarijiet o[ra, pjanti, [wejje;, kotba, ;ugarelli u affarijiet g[ad-dar. {inijiet tal-ftu[ mit-08:30 sa nofsinhar u mit-15:30 sal-17:30. Favur l-Ambjent fl-Imqabba Il-{add, 17 ta’ Novembru fl10:00 fil-pjazza ewlenija tal-
Imqabba se ssir attività organizzata mis-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:ilju bil-g[an li tkompli tqajjem kuxjenza dwar il-[arsien talambjent. Din se ssir flokka]joni tal-:img[a Ewropea g[at-Tnaqqis tal-Iskart bejn is16 u l-24 ta’ Novembru. Aktar dettalji fuq is-sit elettroniku tas-so/jetà www.talgilju.com jew fuq is-sit www.ewwr.eu.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
27
SPORT
Ri]ultati lokali YFA U17
G]ira v Fgura Utd }ebbu; v }urrieq Si;;iewi v Lija-Iklin B’Bugia v Mellie[a
U15
{amrun v Sliema Mosta v Melita St. Andrew v Pieta` Kirkop v B’Kara Zabbar v Balzan Xg[ajra v Mqabba }ejtun v Luqa Msida v M;arr
Nisa U16
Kirkop v Tarxien B’Kara v Gozo Mosta v M;arr Utd Hibs v Pembroke A.
3-0 6-2 2-2 1-2 0-2 5-0 0-1 1-1
0-0 0-6 1-0 4-1 4-1 4-4 0-6 0-0
Darts 8-a-side I Div.
Manchester C. v Juventus VA4-4 Pawla W. v Bu;ibba BC 7-1 Floriana JS v Beland BC 8-0 Marsa SM v KSI Malta 4-4
II Div. EXPRESS TRAILERS }URRIEQ HALF MARATHON
Duke of C. v Juventutis D. St. Joseph BC v PO’s B. Cosdpicua D. v Floriana M. Cocks SB v Mqabba BC
Grech u Hili jirb[u s-16-il edizzjoni
III Div.
Andrew Grech
Is-16-il edizzjoni tan-nofs maratona ta]-}urrieq sponsorjata minn Express Trailers u organizzata minn }urrieq Wolves Athletics Club (ZWAC) flimkien mal-Kunsill Lokali ta]}urrieq intreb[et minn Andrew Grech ta’ Mellie[a AC u Carmen Hili ta’ Agones SFC rispettivament. G[all-ewwel darba din issena, l-organizzazzjoni kienet f’idejn il-Malta Marathon Organising Committee u minbarra n-nofs maratona, kienu organizzati wkoll ]ew; kompetizzjonijiet o[ra – tellieqa ta’ 10km u mixja ta’ 10km. It-tlielaq bdew mill-pjazza ewlenija ta]-}urrieq u [adu lill-
Carmen Hili
atleti lejn diversi lokalitajiet fosthom il-Qrendi, l-Imqabba, {al Kirkop u {al Safi. L-edizzjoni ta’ din is-sena, li kienet ta[bat mal-25 anniversarju mit-twaqqif ta’ Zurrieq Wolves Athletic Club, rat parte/ipazzjoni rekord ta’ 199 atleta g[an-nofs maratona u 467 atleta fl-10km u l-walkathlon. Kien hemm ukoll is-sehem ta’ ‘l fuq minn 30 atleta barrani. It-tlett atleti li kisbu l-ewwel tlett postijiet fin-nofs maratona fil-kategorija ta’ l-ir;iel kienu:1. Andrew Grech (Mellie[a AC) 1:13.38; 2. Charlie Cilia (Agones SFC) 1:15.43; 3. Stephen Borg (Mellie[a AC)1:16.39
L-ewwel tlett postijiet fil-kategorija tan-nisa kienu: 1. Carmen Hili (St. Patrick’s AC) 1:26.42 ; 2. Doreen Camilleri (Zurrieq W AC) 1:31.03; 3. Josann A. Attard (Starmax) 1:32.49 It-tlett atleti li kisbu l-ewwel tlett postijiet fl-10Km tal-ir;iel kienu: 1. Melvin Mifsud (}urrieq Q), Jonathan B. Balzan (St. Patrick’s) u Alan Camilleri (Mellie[a) waqt li t-tlett nisa kienu: Gianella B. Bugeja , Lycy Ann Muscat u Melania W. Weglinska Inng[ataw ukoll premijiet lil dawk li ;ew l-ewwel fil-kategoriji skont l-eta` kif ukoll b[ala timijiet.
Fin-nofs maratona, it-timijiet tal-ir;iel u nisa ta’ Mellie[a AC ;ew l-ewwel filwaqt li fl-10km it-tim tal-ir;iel ta’ St. Patrick’s AC ;ie l-ewwel flimkien mattim tan-nisa ta’ Mellie[a AC. Latleti kollha li [adu sehem ing[ataw midalja kommemorattiva. It-trofej lir-rebbie[a talExpress Trailers Zurrieq Half Marathon u ta’ l-10km kienu ppre]entati mis-sindku ta]}urrieq Ignatius Farrugia, millKunsillier responsabbli millIsport Dino Bonnici u millPresident ta’ Zurrieq Wolves Athletics Club Wilfred Sammut.
Education A v Bormla BC Cospicua R. v Mosta BC Bormla BA v Education B Xuereb Int. v Cocks SB
4-4 6-2 3-5 6-2 6-2 8-0 6-2 7-1
4-a-side Grupp A
Pawla W. A v Beland BC 9-7 KSI Malta B v Floriana B 1-15 Marsa SM v Floriana A 12-4 Manchester C v Pawla W. B 4-12
Grupp B
Duwpa PO B v Mosta BC 10-6 Floriana M v Education A 10-6 Education C v Bormla A 4-12 Cospicua R v St. Joseph BC 6-10
Grupp C
Floriona DG v Duke of C. 1-15 Cocks SC v Cospicua D 4-12 Duwa PO A v Juventutis 7-9 Bormla BC B v Education B 3-13
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
30
Yaya Toure (Ivory Coast)
SPORT
Victor Moses (Ni;erja)
John Obi Mikel (Ni;erja)
Jonathan Pitroipa (Burkina Faso)
Pierre-Emerick Aubameyang (Gabon)
Il-[ames finalisti g[all-Plejer tas-Sena tal-Afrika Il-[ames finalisti tal-Plejer tas-Sena tal-Afrika sponsorjat mill-BBC kienu mag[rufa lbiera[. Dawn huma Yaya Toure ta’ Ivory Coast li g[all-[ames sena konsekuttiva jinsab fost ilfinalisti. Mieg[u hemm ukoll inNi;erjani Victor Moses u John Mikel Obi, Jonathan Pitroipa ta’ Burkina Faso u Pierre-Emerick Aubameyang tal-Gabon. Ir-rebbie[ se jkun mag[ruf itTnejn 2 ta’ Di/embru. {add minn dawn il-[ames finalisti, li ;ew mag[]ula wara votazzjoni minn 44 ;urnalist madwar l-Afrika, qatt ma reba[ il-BBC Award u tnejn minnhom, Pitroipa u Aubameyang huma l-ewwel ]ew; plejers qatt nominati minn pajji]hom. Aubameyang li g[andu 24 sena kien f’forma brillanti matul l-a[[ar sena fejn temm l-ista;un 2012-13 b’19-il gowl g[al St. Etienne u spi//a t-tieni l-aqwa
skorer f’Ligue 1 waqt li g[enhom ukoll jirb[u t-Tazza Fran/i]a, l-ewwel trofew g[alih b[ala plejer professjonali. Dawn il-wirjiet wasluh biex fis-sajf ;ie trasferit mar-runners up ta/-Champions League Borussia Dortmund u di;a` skorja seba’ gowls mal-klabb :ermani]. L-aktar mument importanti fil-karriera ta’ Pitroipa wasal fuq livell internazzjonali meta l-plejer ta’ 27 sena ing[a]el plejer tat-turnament waqt it-Tazza tanNazzjonijiet Afrikani li saret flAfrika t’Isfel u g[en lil Burkina Faso jissoprprendu lil kul[add u jaslu sal-finali. Il-plejer ta’ Rennes kompla jibbrilla ma’ pajji]u fejn skorja tliet gowls fil-kwalifikazzjoni tat-Tazza tad-Dinja hekk kif Burkina Faso qed jimmiraw li jaslu sal-Bra]il billi jissuperaw lill-Al;erija fi play-off wara li di;a` reb[u l-ewwel leg 3-2.
}ew; plejers fil-lista marru s[ansitra a[jar fit-Tazza tanNazzjonijiet Afrikani din issena. Mikel u Moses it-tnejn kienu nvoluti bil-qawwi fissu//ess tan-Ni;erja fit-Tazza Afrikana g[all-ewwel darba wara 19-il sena. Mikel li g[andu 26 sena reba[ ukoll l-Europa League ma’ Chelsea waqt, li l-2013 kienet is-sena li fiha finalment skorja gowl mal-Blues wara 185 log[ba. Il-gowls kienu aktar regolari g[al Moses ta’ 22 sena. Ilwinger skorja 6 g[al Chelsea fl2013 qabel ;ie misluf lil Liverpool fejn skorja fid-debutt f’Settembru. Madankollu l-aktar plejer qawwi fost tlieta mill-finalisti li jilag[bu fil-Premier Ingli], hu lmidfielder Toure. L-Ivorjan ta’ 30 sena skorja 12-il gowl s’issa fl-2013, inklu] frikiks e//ellenti.
Il-Kap tal-Operat ta’ Banif Bank Nuno Martins u l-President t al-MUSC (Malta) Joseph Tedesco, fil-klabb tal-MUSC f’Santa Venera.
Denis Irwin se j]ur Malta L-eks plejer ta’ Manchester United u le;;enda tal-klabb, Denis Irwin se jkun qed i]ur ilManchester United Supporters Club (MUSC) f’Malta bejn it-22 u t-23 ta’ Novembru fuq stedina ta’ Banif Bank (Malta) plc. Dan [abbru l-Kap tal-Operat ta’ Banif Nuno Martins, waqt ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn Banif u MUSC. Irwin, rebbie[ tat-tliet tazzi fl1999 se jattendi g[al attività filbini tas-Supporters’ Club fit-22 ta’ Novembru fejn se jkun ukoll qed jie[u sehem f’sessjoni ta’ domandi u twe;ibiet minn ;urnalist lokali. Dawk li ser jattendu ser ikunu wkoll jistg[u jie[du sehem f’kompetizzjoni unika bl-opportunità li jmorru jaraw lit-tim favorit tag[hom jittrenja fl-AON Training Complex fil-31 ta’ Di/embru u jaraw l-log[ba talBarclays Premier League bejn Manchester United u Tottenham
Hotspur li se tintlag[ab fl-1 ta’ Jannar. “Din l-esperjenza unika li ma tistax tinxtara hija e]empju ta’ dak li hemm jistenna lis-segwa/i ta’ Manchester United f’Malta fi]-]mien qarib. Banif Bank huwa onorat li ser ikun asso/jat mal-eqdem u wie[ed mill-aktar Klabbs attivi f’Malta,” ikkummenta Nuno Martins. “MUSC huma kburin li ]iedu lil Banif Bank mal-lista ta’ s[ab kummer/jali ta’ dan il-Klabb storiku. Ser ikun ta’ unur g[alina li nilqg[u plejer daqshekk professjonali u leali b[al Denis Irwin fil-Klabb tag[na. Fil-biografija ri/enti tieg[u, Sir Alex Ferguson qal li l-eks-plejer tar-Republika Irlandi]a huwa l-ewwel isem li jkun fuq l-ewwel [dax ta’ kull ]mien ta’ Manchester United ming[ajr e]itazzjoni” qal ilPresident tal-Klabb, Joseph Tedesco.
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
31
SPORT IT-TA{RI: TAT-TIM NAZZJONALI
FORMULA 1
It-ta[ri; se jibda jsir qabel kull partita
Massa mal-Williams
Il-plejers se jkunu man-nazzjonal ;img[a qabel l-impenji F’laqg[a li saret ilbiera[ bejn l-MFA u l-Premier League Standing Committee immexxi mill-President ta’ Hibernians, Tony Bezzina kif ukoll rappre]entanti membri talKunsill ta’ kull klabb, kienet diskussa l-iskema ta’ ta[ri; talplejers mat-timijiet nazzjonali Maltin. Il-laqg[a kienet wa[da po]ittiva fejn jidher li l-MFA u l-klabbs jinsabu vi/in ferm li jil[qu ftehim dwar l-iskeda tat-timijiet nazzjonali minn issa sal-a[[ar tal-ista;un u g[all-ista;uni ta’ wara. Biex tkun konformi ma’ dak li ji;ri fl-Ewropa kollha u anke fiddinja, l-MFA se tkun qed timxi fuq il-kalendarju internazzjonali pro-
post mill-UEFA u l-FIFA g[allpartiti u impenji internazzjonali. Dan ifisser li matul l-ista;un lMFA se tkun taf meta huma disponibbli d-dati li fihom tista’ tilg[ab partiti internazzjonali. Dan se jwassal biex jispi//a tta[ri; nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ Tlieta mat-timijiet nazzjonali waqt li l-plejers se jkunu qed jit[arr;u biss ma’ Malta ;img[a qabel kull partita internazzjonali. Dan se jwassal ukoll biex f’ka] li partiti internazzjonali jinzertaw f’nofs il-;img[a, sabiex il-plejers tan-nazzjonal ikunu jistg[u jattendu g[atta[ri; mat-tim nazzjonali g[al ;img[a s[i[a u ma ji;ux affettwati l-klabbs, il-partiti millkampjonat Premier se jibdew
jintlag[bu f’nofs il-;img[a ta’ qabel. :ie de/i] ukoll li g[alissa jit[alla kollox kif inhu spe/jalment g[al din il-partita ta’ [biberija kontra l-G]ejjer Faroe din il-;img[a. L-MFA ipproponiet ukoll li g[al Frar li ;ej ilplejers jibqg[u fuq l-istess skema b[alissa min[abba impenn internazzjonali imma lklabbs m’a//ettawx dan. Intqal li l-MFA fehmet ilproblema tal-klabbs u li l-plejers huma tal-klabbs u ;ie de/i] li issa g[andha ssir laqg[a o[ra mal-kow/is tal-klabbs biex lMFA tisma’ l-opinjoni tag[hom u tara kif tista’ tqassam a[jar itta[ri; tan-nazzjonal. Dan kollu nqala’ wara li
FUTBOL LOKALI
Roberts jitlaq lil Floriana Nhar il-:img[a [alla pajji]na l-Brittaniku ta’ Floriana Gary Roberts u kelliem g[all-klabb ikkonferma li l-plejer mhux se jkun qed jirritorna Malta biex jer;a’ jilg[ab mal-Greens. Roberts hu eks plejer internazzjonali Ingli] fil-livell ta]]g[a]ag[ u f’Malta ma’ Floriana [alla impressjoni tajba, b’abiltajiet tekni/i kbar li jiddistingwuh minn plejers o[ra barranin filKampjonat Premier. Madankollu jing[ad li l-plejer ilu [afna juri x-xewqa li jirritorna f’pajji]u anke jekk Floriana xtaqu j]ommuh. G[alhekk idde/i]joni li Roberts jitlaq lura lejn l-Ingilterra kienet tal-plejer hu mhux tal-klabb. Hu fatt mag[ruf li Roberts g[al dawn l-a[[ar snin kellu u g[ad g[andu problema bix-xorb li wara l-2007 iggravat blim[atri fuq i]-]wiemel. Siti elettroni/i Brittani/i jg[idu li l-plejer kien jonfoq 3,000 lira sterlina fix-xahar min[abba l-vizzju talim[atri. {afna jg[idu wkoll li kieku l-plejer ma kellux dawn ilvizjijiet koroh kien javvanza ferm iktar fil-karriera min[abba t-talent li g[andu. Interessanti lfatt li l-a[[ar partita li lag[ab Roberts ma’ Floriana kienet fis27 ta’ Ottubru fid-draw 2-2 kontra Hibernians. Dakinhar Roberts wara l-partita sarlu test tad-doping li r-ri]ultat tieg[u g[adu mhux mag[ruf.
Gary Roberts li [alla lil Floriana qabel tmiem l-ewwel round
Hibs interessati f’Degabriele B[alissa l-plejer internazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena,
B[alissa Valletta g[andhom attakkant mis-Serbja bi prova. Il-plejer Sasa Jovovic dan l-
Valletta rrifjutaw li j[allu l-plejers tag[hom jattendu g[atta[ri; mat-tim nazzjonali kull nhar ta’ Tnejn u Tlieta. Intant jidher li dawn il-plejers ta’ Valletta li regolarment ikunu fl-iskwadri tat-tim nazzjonali A u dik tal-U21 xorta se jkunu msej[a mill-kow/is Pietro Ghedin u Ray Farrugia. Plejers dubju]i
Intant tliet plejers ta’ B’Kara huma dubju]i jekk ikunux inklu]i jew le g[all-partita ta’ [biberija kontra l-G]ejjer Faroe. Fil-partita li kellhom kontra Vittoriosa Stars il-Karkari]i kellhom tliet plejers nieqsa - Gareth Sciberras, Paul Fenech u Rowen Muscat.
Is-sewwieq tal-Ferrari Felipe Massa se jsie[eb lil Williams lista;un li ;ej u se jkollu mieg[u lis-sewwieq Fillandi] Valtteri Bottas. Il-Williams [abbru li lBra]iljan ta’ 32 sena se jie[u post Pastor Maldonado talVenezwela. Massa qal li dejjem kien jo[lom li xi darba jsuq malWilliams, Ferrari jew McLaren u jinsab kuntent li se jaqta’ xewqa o[ra. Maldonado mistenni li jing[aqad mal-Lotus minflok Kimi Raikkonen li se jkun qed jie[u post Massa mal-Ferrari, imma jista’ jag[]el ukoll lil Force India jew Sauber. Massa kien ilu tmien sta;uni mal-Ferrari.
Messi xahrejn barra L-attakkant ta’ Barcelona Lionel Messi se jag[mel bejn sitta u tmien ;img[at barra min[abba li we;;a’ l-hamstring Il-plejer ta’ 26 sena [are; izappap fir-reb[a ta’ Barcelona fuq Real Betis u g[andu ti/rita filhamstring ta’ siequ x-xellugija.
L-internazzjonali Ar;entin dan l-ista;un kien mifni blinjuries u kellu ji;i mibdul kontra Atletico Madrid f’Awwissu bi problema f’koxxtu x-xellugija. Huwa we;;a’ wkoll koxxtu kontra Almeria f’Settembru.
FUTSAL
Cachia fost l-aqwa 31 referee internazzjonali Jurgen Degabriele g[addej bittieni trial tieg[u ma’ Hibernian fl-Iskozja. Din hi t-tieni darba li Jurgen jinsab fl-Iskozja ma’ dan il-klabb fi spazju ta’ ftit ;img[at u l-klabb Sko//i] qed juri interess kbir li jakkwista lil dan ilplejer. F’Malta, Jurgen Degabriele hu prodott ta’ Hibernians u dan l-ista;un di;a` iddebutta meta da[al b[ala sostitut f’partita tal-kbar. Jing[ad li Hibernians se jkunu qed jiffa/ilitaw it-trasferiment ta’ dan il-plejer fl-eventwalita` li Hibernian tal-Iskozja jidde/iedu li jakkwistawh. Barranin bi prova ma’ Valletta
ista;un kien re;istrat mal-klabb fit-Tieni Divi]joni Finlandi]a, Oulun Palloseura. Jovovic wasal Malta l-{amis li g[adda u mistenni jing[ata prova fil-Gozo Cup fi tmiem uil-;img[a fejn se jie[du sehem ukoll Hibs u Sliema. G[ada se jasal f’pajji]na attakkant ie[or din id-darba Ingli] ta’ 21 sena, Lateef ElfrodAlliyu. Dan il-plejer twieled finNi;erja i]da lag[ab disa’ darbiet u skorja wie[ed mat-tim nazzjonali Ingli] ta’ ta[t is-17-il sena. Lateef hu prodott ta’ West Bromwich Albion u attwalment hu re;istrat ma’ Tamworth, klabb fil-National Conference. L-abiltajiet ta’ dan il-plejer Ingli] imwieled fin-Ni;erja jidhru interessanti [afna u anke hu mistenni jilg[ab fit-turnament f’G[awdex.
Ir-Referee Malti tal-Futsal Franco Cachia kien inklu] fillista tal-aqwa 31 referee internazzjonali li minnhom iridu jing[a]lu dawk li se jikkontrollaw il-partiti millKampjonat Ewropew tal-2014 li se jsir fil-Bel;ju bejn it-28 ta’ Jannar u t-8 ta’ Frar. Bejn illum u l-{amis Cachia se jkun qed jing[aqad malaqwa referees tal-Futsal f’Ghent fil-Bel;ju g[al kors intensiv ta’ tliet ijiem b[ala preparazzjoni g[all-UEFA Euro Futsal 2014 fejn se jkunu qed jing[ataw l-a[[ar struzzjonijiet tekni/i biex jg[inuhom jinterpretaw blaktar mod uniformi r-regolamenti tal-log[ba. Ir-referees part/eipanti jridu jissuperaw l-e]ami fi]iku li se jsir g[ada l-Erbg[a ta[t issupervi]joni tal-Kumitat tarReferees tal-UEFA.
Franco Cachia
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 12 ta’ Novembru, 2013
32
LOKALI
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil, akkumpanjat mid-Deputat George Pullicino waqt il-laqg[a li kellu mal-Prim Ministru Taljan, Enrico Letta (Ritratt> Martin Agius)
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil f’laqg[a mal-Prim Ministru Taljan Enrico Letta It-ta[didiet iffukaw fuq l-immigrazzjoni irregolari u t-tkabbir ekonomiku fuq livell Ewropew L-impenji tal-Prim Ministru Taljan Enrico Letta fi]-]jara uffi/jali ta’ ftit sig[at f’Malta bdew b’laqg[a mal-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil f’lukanda fil-Furjana. It-ta[didiet iffukaw fuq l-immigrazzjoni rregolari u t-tkabbir ekonomiku fuq livell ewropew. Fil-laqg[a, li matulha Simon Busuttil kien akkumpanjat millkelliem tal-Partit Nazzjonalista
g[all-Ener;ija u l-Konser-vazzjoni tal-Ilma George Pullicino, il-Kap tal-Oppo]izzjoni awgura li fil-Presidenza tal-Gre/ja u talItalja fl-Unjoni Ewropea matul is-sena li ;ejja, l-isfida tal-immigrazzjoni rregolari tibqa’ fuq nett tal-a;enda Ewropea. Hu ;edded l-appo;; tal-PN biex ti]died ilkooperazzjoni u s-solidarjeta’ fuq livell Ewropew f’dan il-qasam sensittiv.
Matul it-ta[ditiet ta’ bejniethom Simon Busuttil u Enrico Letta fakkru r-rabtiet mill-qrib bejniethom u bejn i]-]ew; pajji]i, fosthom l-ewwel laqg[a b[ala studenti ]ag[]ag[ waqt konferenza tal-Partit Popolari Ewropej f’Pisa fil-bidu tas-snin disg[in. Min-na[a tieg[u, il-Prim Ministru Taljan Letta qal li kien isegwi mill-qrib il-[idma tal-Prim
Ministru ta’ dak i]-]mien Eddie Fenech Adami u l-President Emeritu Guido de Marco li kien Ministru tal-Affarijiet Barranin. Imwieled f’Pisa, Enrico Letta g[andu 46 sena. Fl-1991, fl-eta’ ta’ 25 sena hu kien elett President tal-ferg[a ta]-]ag[]ag[ tal-Partit Popolari Ewropew. Hu kien involut f’diversi Gvernijiet tal-Italja. Fl-1996 kien segretarju tal-kumitat g[all-bidla
g[all-munita ewro fil-Gvern talPrim Ministru Carlo Azeglio Ciampi. F’Novembru tal-1998 hu n[atar Ministru g[all-Affarijiet Ewropej mill-Prim Ministru Massimo D’Alema. Hu kellu 32 sena u kien l-i]g[ar ministru flistorja ta’ l-Italja repubblika. Kien fit-28 ta’ April ta’ din issena li Enrico Letta in[atar Prim Ministru tal-Italja.
It-tkabbir ekonomiku se jkun priorita’ g[all-Presidenza Taljana tal-UE L-immigrazzjoni rregolari u l-esplorazzjoni ta]-]ejt fost it-temi ewlenin diskussi bejn Malta u l-Italja It-tkabbir ekonomiku talEwropa, il-kwistjoni tal-immigrazzjoni rregolari u r-rilevanza tal-Mediterran se jkunu fil-qofol tal-[idma tal-Presidenza talUnjoni Ewropea s-sena d-die[la meta l-Italja tassumi l-Presidenza fit-tieni nofs tal-2014. Dan [abbru l-Prim Ministru Taljan, Enrico Letta f’ta[diet bilaterali li kellu f’pajji]na fi ]jara uffi/jali qasira li g[amel f’Malta g[al dikussjonijiet fuq temi li jolqtu li]-]ew; pajji]i. Wara ta[didiet li saru malPrim Ministru Joseph Muscat fil-Ber;a ta’ Kastilja, i]-]ew; Prim Ministri indirizzaw konferenza tal-a[barijiet kon;unta li matulha il-Prim Ministru Letta
qal li l-Ewropa kellha madwar [ames snin ta’ awsterità imma issa je[tie; li fis-snin li ;ejjin tiffoka fuq tkabbir ekonomiku. Il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li ]-]ew; pajji]i qed jiddiskutu ftehim fuq l-esplorazzjoni kon;unta taz-zejt b’laqg[a o[ra mistennija ssir fil-gimg[at li ;ejjin biex jintla[aq ftehim formali dwar zona identifikata g[at-tiftix g[az-zejt. Min-na[a tieg[u, il-Prim Ministru Taljan qal li ]-]ew; pajji]i g[andhom g[an kommuni li g[andu jkun fil-qofol biex jintla[aq dan ilftehim. Joseph Muscat qal li ]-]ew; pajji]i qed jistennew li fisSummit tal-Unjoni Ewropea
tax-xahar id-die[el jittie[du de/izjonijiet fuq mizuri konkreti marbuta mal-immigrazzjoni irregolari. Il-Prim Ministru Letta min-na[a tieg[u qal li l-immigrazzjoni rregolari hija tema /entrali g[a]-]ew; pajji]i u ddeskriviha b[ala emer;enza. Hu qal li jistenna li l-Kunsill talUnjoni Ewropea jidde/iedi fuq mi]uri konkreti g[all-inizjattivi di;a’ mibdija u o[rajn li jg[inu biex il-pajjizi jiffa//jaw l-isfidi tal-immigrazzjoni. Fid-dawl ta’ dan i]-]ewg na[at iddiskutew ukoll il-qag[da fil-Libja u kif dan il-pajji] jista’ jg[in biex tkun mi;;ielda l-immigrazzjoni. Il-Prim Ministru Taljan sostna li hu jemmen li fl-immigrazzjoni
rregolari mhux bi]]ejjed il[idma ta’ salvata;; imma hemm b]onn ukoll bidla fil-politika Ewropea. Iktar tard matul il-;urnata, ilPrim Ministru Taljan ]ar il-ba]i tal-iskwadra marittima tal-Forzi Armati ta’ Malta f’Xatt it-Tiben. Akkumpanjat mill-Prim Ministru Malti, Letta ltaqa’ malmembri tal-iskwadra marittima, b’mod partikolari mal-ekwipa;; tal-Patrol Boat P61 li kienet involuta f’[idma kon;unta ta’ salvata;; tal-immigranti malqawwiet Taljani qrib Lampedusa fil-11 ta’ Ottubru 2013. Il-Prim Ministru Malti u lPrim Ministru Taljan imbag[ad ]aru wkoll il-fregjata Taljana
Luigi Durand de la Penne li tinsab sor;uta fil-Port il-Kbir b[ala parti mill-missjoni mag[rufa b[ala Mare Nostrum, [idma li bdiet f’Ottubru 2013 wara ttra;edja umana f’Lampedusa u li g[andha l-g[an li tassisti lillimmigranti fil-Mediterran [alli ji;u evitati aktar tra;edji umani.
media•link COMMUNICATIONS