Nru 13,595
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013 €0.80 www.maltarightnow.com
Simon Busuttil itenni l-appell tieg[u g[al kunsens Il-PN lest li jiddiskuti bidliet fil-li;i sakemm il-bidliet ma jinvolvux l-bejg[ ta/-/ittadinanza i]da jkunu marbuta ma’ investiment li jo[loq ix-xog[ol u perjodu ta’ residenza f’pajji]na Wara l-kummenti tal-Prim Ministru fil-Parlament b’reazzjoni g[all-appell tal-Kap talOppo]izzjoni Simon Busuttil sabiex jintla[aq kunsens nazzjonali dwar il-li;i ta/-/ittadinanza, il-Partit Nazzjonalista stqarr id-disponibbiltà tieg[u sabiex dan ise[[ matul il-jiem li ;ejjin. Il-Prim Ministru fil-Parlament il-biera[ qal li issa lest jistenna sabiex ikun hemm kunsens. F’reazzjoni g[al dan, il-PN fi stqarrija sostna li l-Oppo]izzjoni hija lesti li tiddiskuti bidliet filli;i dwar i/-/ittadinanza sakemm il-bidliet proposti ma jinvolvux lbejg[ ta/-/ittadinanza i]da jkunu marbuta ma’ impenn biex isir investiment reali li jo[loq ixxog[ol u perjodu ta’ residenza f’pajji]na. Il-Partit Nazzjonalista awgura li fid-diskussjonijiet bejn i]-]ew; na[at jirba[ is-sens komun u linteress nazzjonali filwaqt li dejjem tkun rispettata r-rieda talpoplu Malti u G[awdxi. Aktar kmieni fid-diskors tieg[u il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil indentifika numru ta’ setturi ta’ importanza nazzjonali li fihom l oppo]izzjoni lesta tiddjaloga mal-gvern biex fihom jinsab kunsens. Fost dawn is - setturi l - Kap tal-Oppo]izzjoni identifika liskema ta/-/ittadinanza, il-jiem nazzjonali , is - sa[[a , il - li;i elettorali, ir-riformi kostituzzjonali u l-li;i tal-finanzjament tal-partiti.
Dan l - appell , il - Kap tal Oppo]izzjoni Simon Busuttil g[amlu lbiera[ meta kien qed jitkellem fil-Parlament dwar lestimi tal - Uffi//ju tal - Prim Ministru. Simon Busuttil tkellem dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza u qal li din ;abet reazzjoni negattiva
internazzjonali. Hu qal li millejl g[al nhar Malta ;iet redikolata f’bosta pajji]i madwar id-dinja u saret [sara kbira, b’mod partikolari fuq livell talUE , g[aliex i/ - /ittadinanza Maltija hi wkoll wa[dha Ewropea. Simon Busuttil kompla li l -
pajji] m ’ g[andux jabbu]a mi/ - /ittadinanza Ewropea . Dan hu stipulat fit - Trattat Ewropew u Malta hi obbligata li timxi mieg[u . Din qed to[loq [sara kbira , sostna Simon Busuttil .
Parlament Ewropew
Se jiddiskuti l-bejg[ ta//ittadinanza
I/-Chairman tal-PPE Joseph Daul qal li ma jistax jemmen li lGvern Malti se jintrodu/i skema li biha jbig[ i/-/ittadinanza Maltija u sostna li din il-kontroversja se tkun diskussa fissessjoni plenarja tal-Parlament Ewropew f’Di/embru. Ara pa;na 3 L-Unjoni Ewropea
Konferma g[all-Ba;it
ikompli f’pa;na 5
Il-Parlament Ewropew fi Strasbourg ikkonferma lapprovazzjoni finali g[all-ba;it tal-UE ekwivalenti g[al 960 biljun ewro u li se japplika g[all-perijodu 2014-2020 Ara pa;na 16
Settur Finanzarju
}idiet fil-li/enzji
It-tim nazzjonali Malti tal-futbol, ilbiera[ [are; rebbie[ bl-iskor ta’ 3-2 kontra t-tim tal-G]ejjer Faroe. Kien Ryan Fenech li feta[ l-iskor g[all-Maltin, b’Michael Mifsud u Jonathan Caruana jag[mlu l-iskor 3-0 fl-ewwel taqsima. Fl-a[[ar g[axar minuti tat-tieni taqsima il-G]ejjer Faroe naqqsu d-distakk permezz ta’ Hallur Hansson u Rogri Baldvinsson. Ara pa;na 31 (ritratt> John Paul Bonanno)
Il-kumpaniji kollha fil-qasam tas-servizzi finanzjarji se jkunu qed jaraw ]ieda fenominali filmi]ati li j[allsu kull sena g[alli/enzji tag[hom. Ara pa;na 32
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
2
LOKALI
Iktar kuntratti ta’ konsulenza legali b’direct order Ikomplu de[lin iktar rapporti dwar konsulenzi mog[tija b’direct order mill-Gvern u entitajiet pubbli/i. U jkompli wkoll il[abi ta’ dawn il-kuntratti ta’ konsulenza b’Ministri talGvern jirrifjutaw li jwie;bu anki g[al Mistoqsijiet Parlamentari dwar kif qed jing[ataw dawn il-konsulenzi li qed jit[allsu minn flus il-poplu. L-a[[ar Mistoqsija Parlamentari li baqg[et ming[ajr twe;iba hi dik tal-kelliem tal-Opposizzjoni g[atTrasport u l-Infrastruttura Toni Bezzina dwar l-inga;; ta’ ditta ta’ avukati minn Transport Malta. Id-Deputat Toni Bezzina staqsa jekk din id-ditta intg[a]litx wara sej[a pubblika jew direct order. U f’ka] ta’ direct order, g[aliex intag[]let din id-ditta u kemm hu l-[las ta’ din il-konsulenza. Min-na[a tieg[u, il-Ministru Joe Mizzi ikkonferma li din idditta intg[a]let direttament minn Transport Malta i]da evita milli jwie;eb g[aliex intg[a]let din il-kumpanija partikolari.
Il-Ministru Mizzi irrifjuta li jg[id kemm qed tit[allas din ilkumpanija li ntg[a]let b’direct order. Id-Deputat Toni Bezzina re;a’ g[amel mistoqsija parlamentari lill-Ministru Joe Mizzi u sostna li l-poplu g[andu ddritt ikun jaf x’qed jit[allas mittaxxi tieg[u i]da l-Ministru Joe Mizzi baqa’ jinsisti li ma jag[tix din l-informazzjoni min[abba ra;unijiet ta’ sensittivita’ kummer/jali u privatezza. Is-servizzi ta’ konsulenza legali g[all-Ministeri u entitajiet tal-Gvern huma ni//a o[ra li fiha l-Gvern Laburista qed jag[ti kuntratti, kwa]i kollha ming[ajr sej[a g[all-offerti, g[al tal-qalba. Fost l-iktar li gawda hemm id-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni Abela li qed jit[allas 17,500 ewro b[ala konsulent tal-Ministru g[all-familja u s-Solidarjeta’ So/jali Marie Louise Coleiro Preca u g[andu salarju ie[or li ma kienx ]velat b[ala konsulent dwar affarijiet legali u politi/i fl-Uffi//ju talPrim Ministru.
Imut ir-ra;el involut f’in/ident tat-traffiku Ir-ra;el ta’ 59 sena li kien involut f’in/ident tat-traffiku f’Bir]ebbu;a nhar il-;img[a filg[axija sfortunatament tilef il;lieda tieg[u mal-mewt. Ir-ra;el, li kien residenti Bir]ebbu;a, kien qed isuq vet-
tura tat-tip Opel Corsa fi Triq i]]ejtun f’Bir]ebbu;a meta g[al ra;uni m[ux mag[rufa kellu impatt ma’ vettura tat-tip Land Rover misjuqa minn ;uvni ta’ 20 sena, ukoll residenti Bir]ebbu;a.
Il-posts fuq Facebook li jindikaw il-frustrazzjoni ta’ partitarji Laburisti
{atriet li qed jurtaw anki lill-iktar partitarji storikament akkaniti Is-sensiela ta’ [atriet “tag[na lkoll” jidher li urtat ukoll partitarji Laburisti li stennew xi [a;a a[jar mill-Gvern Laburista. Fost dawn hemm l-eks [addiema tat-Tarzna. Jidher li la[[ar [atra g[al tal-qalba li t[abbret fl-a[[ar jiem - dik tasSegretarja tal-E]ekuttiv talPartit Laburista Lydia Abela b[ala Segretarja tal-Bord talKoperattivi – kienet i/-/irasa fuq il-kejk u qanqlet reazzjoni fost dawn l-eks [addiema. Fil-fatt, eks [addiem tatTarzna esprima l-frustrazzjoni tieg[u fuq Facebook. Dan il-
[addiem partikolari tella’ link g[al artiklu dwar il-[atra ta’ Lydia Abela u ]ied dan il-kumment ironiku. “Nawgurawlhom, pero g[alina l-eks [addiema tatTarzna ma sabux flus wara 13-il sena salarji u karriera ffri]ata? Isma’ Malta Taghna Ukoll” L-istess [addiem jer;a’ jikteb u jg[id li wara 13-il sena li fihom kellhom il-paga ffri]ata “u issa jidher li ghax, skont ilGWU, mhemmx flus, se jer;g[u ja[dmuna. U dan bi Gvern tag[na. Dak il-grazzi li [adna.” Hu jtemm il-post tieg[u bil-
kliem “Viva l-GWU! Viva lPolitikanti!” Jidher li l-kabinett kbir talPrim Ministru Joseph Muscat, u n-numru dejjem jikber ta’ [atriet g[al tal-qalba qed jurta wkoll anki eks [addiema tat-Tarzna, li storikament huma l-iktar sostenituri akkaniti tal-Partit Laburista. Anki l-GWU sfat fil-mira talg[adab ta’ dawn il-[addiema, li [afna minnhom stennew, jew ing[ataw x’jifhmu, li s-sitwazzjoni tag[hom kienet se titjieb malli l-Partit Laburista jkun filGvern.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
3
LOKALI
Ter;a’ tinstab id-droga fil-[abs }ew; pri;unieri instabu bi droga fil-pussess tag[hom tard it-Tnejn bil-lejl. Stqarrija tal-Ministeru talIntern u s-Sigurta’ Nazzjonali qalet li waqt tfittxija g[al g[arrieda li saret tard it-Tnejn filg[axija fil-Fa/ilita’ Korrettiva ta’ Kordin, instabu ]ew;t iqratas suspettu]i f’Divizjoni 2. Id-droga instabet f’/ella li
Joseph Daul sa[aq li ma jistax jemmen li l-Gvern immexxi minn Joseph Muscat instrodu/a skema ta’ bejg[ ta’ /ittadinanza u g[alhekk se jiddiskuti din it-tema fil-Parlament Ewropew matul Di/embru
Il-PE se jiddiskuti l-bejg[ ta/-/ittadinanza Maltija
I/-Chairman tal-Grupp talPopolari fil-Parlament Ewropew Joseph Daul, il-biera[ sa[aq li ma jistax jemmen li l-Gvern Malti se jintrodu/i skema li biha jbig[ i/-/ittadinanza Maltija u sostna li din il-kontroversja se tkun diskussa fis-sessjoni plenarja tal-Parlament Ewropew f’Di/embru. Hu qal li talab lillKumissjoni Ewropea biex tfehmu e]att il-pro/edura biex wie[ed isir /ittadin ta’ Malta. Dwar dan tkellem ukoll il-Kap tad-Delegazzjoni tal-PN filParlament Ewropew David Casa li appella lill-Prim Ministru Joseph Muscat biex jisma lappelli tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil u tal-poplu Malti kif ukoll tal-imsie[ba Ewropej li huma m[assba b’din l-iskema,
David Casa appella lill-Prim Ministru Joseph Muscat biex jisma l-appelli tal-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil u tal-poplu Malti anki g[all-mod kif kif kienet irromblata minn fuq il-parlament Malti. David Casa sostna li hu vitali g[al Malta li l-pajji] jattira investiment barrani u li skema li tkun ibba]ata fuq investiment reali tista’ tkun pass po]ittiv ‘il quddiem. Hu kompla li hu [a]in li la//ess g[az-zona Schengen u lkisba ta/-/ittadinanza Maltija ddawru b’komodita li tinbig[ g[all-flus. Casa sostna li r-ra;uni g[aliex
il-bejg[ ta/-/ittadinanza mhux illegali hu l-fatt li meta kienu qed ji;u abbozzati t-trattati, [add m’g[addielu minn mo[[u li xi stat membru tal-UE se jkun daqshekk irresponsabbli. L-Ewroparlamentari David Casa appella lill-Gvern Laburista biex ibiddel l-iskema b’mod li tkun marbut ma’ investiment reali u appella biex dan il-bdil isir kemm jista’ jkun malajr qabel ma l-pajji] u l-Gvern Laburista jkunu mbarazzati iktar.
Il-Mauritius ma riedx i/-CHOGM fuq kwistjoni ta’ prin/ipju Nhar il-Hadd li g[adda stqarrija tal-Gvern mix-Sri Lanka [abbret li pajji]na se jkun qed jospita l-laqg[a ta/-CHOGM fl2015 wara li l-Mauritius irtira mill-ftehim li jospita dan isSummit li jmiss tal-mexxejja talCommonwealth. Jirri]ulta li kien propju l-Prim Ministru Malti Joseph Muscat li [ataf l-opportunitá u offra li pajji]na jospita din il-laqg[a malli [ar;et l-a[bar li Mauritius ma kienx g[adu interessat. Imma issa qed to[ro; fil-bera[ ir-ra;uni vera g[aliex ilMauritius [a din il-po]izzjoni u qed jirrifjuta li jorganizza din illaqg[a li pajji]na di;a’ organizza
b’su//ess fl-2005. G[all-Prim Ministru talMauritius Navin Ramgoolam, li kumbinazzjoni jmexxi Gvern Laburista, pajji]u ma jridx jospita s-Summit li jmiss tacCHOGM fuq kwistjoni ta’ prin/ipju, min[abba r-reati kontra l-umanitá u l-abbu]i mid-drittijiet tal-bniedem imwettqa fixSri Lanka – il-pajji] li organizza s-Summit ta’ din is-sena u li g[alih attenda l-Prim Ministru Muscat f’isem Malta. Ramgoolan qal li kieku pajji]u a//etta li jospita /-CHOGM kien ikun qed jag[ti l-impressjoni li kollox hu normali, meta s-Sri Lanka g[adu pajji] mifni
b’akku]i ta’ ksur tad-drittijiet umani. U g[alhekk idde/ieda li l-anqas g[as-Summit ta’ din issena ma jattendi, u jekk irid isSummit li jmiss jag[mlu [addie[or. Fil-fatt, min[abba f’din irra;uni g[add ta’ pajjizi g[amlu bojkott fuq il-laqg[a ta/-CHOGM ta’ din is-sena li saret fil-kapitali ta’ dan il-pajji], Colombo, fosthom il-Kanada u l-Indja. Dan apparti li minn madwar id-dinja [ar;u appelli biex ix-Sri Lanka tirrispetta d-drittijiet umani, fosthom ming[and il-Gvern ?ini] u mill-Prim Ministru Ingli] David Cameron li appella g[al inkjesta indipendenti.
fiha kien hemm ]ew; pri;unieri, bi pri;unier minnhom instab bi droga f’idu u l-ie[or instab i]omm oggetti relatati mat-te[id tad-droga. I]-]ew; pri;unieri tpo;;ew immedjatament fi/-/ella ta’ i]olament. It-tfittxija kompliet b’mod iktar intensiv matul illejl u /-/ellel ta’ Divi]joni 2 kienu mfittxija wkoll permezz tal-klieb.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
4
BA:IT 2014
Il-Partit Laburista jsolvi l-problemi tieg[u bi ftehim mal-Gvern Laburista Il-Vi/i-Kap tal-PN g[all{idma tal-Partit Beppe Fenech Adami sostna li bil-ftehim li lPartit Laburista qed jag[mel mal-Gvern stess, il-PL qed ja[seb biex isolvi l-problemi finanzjarji li g[andu u li ilhom jin;emg[u g[al snin twal.
Il-PL seraq propjetà biex inbidlu f’ka]ini Laburisti – Beppe Fenech Adami
Meta kien qed jitkellem fisseduta Parlamentari tal-biera[ li ddiskutiet l-estimi tal-Uffi//ju tal-Prim Ministru, il-Vi/i-Kap tal-PN Beppe Fenech Adami qal li s-Segretarjat Parlamentari tal:ustizzja m’ilux mill-bidu talle;islatura jag[mel parti millUffi//ju tal-Prim Ministru g[aliex fil-bidu din ir-responsabbilta kienet ta[t il-Ministru Manwel Mallia. Dan kien sar minkejja li mill-Oppo]izzjoni, ilPL kien attakka lill-Gvern Nazzjonalista g[aliex il-ministeri tal-;ustizzja u tal-intern kienu flimkien.
Hu semma d-diversi riformi li g[amel Gvern Nazzjonalista biex jitnaqqas in-numru ta’ kaw]i pendenti. Kien Gvern Nazzjonalista li investa bis-s[i[ f’sistema ta’ informazzjoni filqrati Maltin. Hu semma wkoll l-arrest illegali ta’ Norman Vella u qal li wara tmien xhur ta’ Gvern Laburista, il-pulizija kisbu lpoter li jarrestaw persuna g[ax sar rapport falz fuqu dwar li te[id ta’ xi ritratti. Semma wkoll il-kummenti li g[adda il-Kummissarju talPulizija dwar il-qorti talMa;istrati u qal li g[andu jassumi responsabbilta g[al din iddikjarazzjoni, aktar u aktar meta jkun ikkunsidrati l-PL kien ne[[a lil An;lu Farrugia minn Deputat Mexxej tal-Partit wara kumment li kien g[amel fuq Ma;istrat f’kaw]a li kien reba[. Il-Kummissarju tal-Pulizija g[amel l-ikbar insult lill-Qorti tal-Ma;istrati u qisu ma ;arta xejn, sostna Fenech Adami. Hu semma l-ka] tal-ex Kummissarrju Ewropew John Dalli u l-mod kif a;ixxiet ilPulizija minn mindu dan ilGvern [a l-poter f’idejh. Fenech Adami semma l-ka] tal-Australia Hall u qal li dan ilka] irid ikun ikkunsidrat filkuntest tal-li;i tal-finanzjament tal-partiti. Hu qal li minkejja limpenn g[al din il-li;i, il-PL beda jiffanga. Fenech Adami qal li hu skandlu kif il-PL [adem kollox bizzilla biex jimla bwietu. Il-PL g[andu ]ew; kaw]i pendenti li se jkomplu jinstemg[u llum u g[ada, sostna Fenech Adami, li
Il-MEPA g[andha timxi fuq kriterji /ari – Toni Bezzina
rrimarka li hu f’dawn il-kaw]i hemm kovnenju biex il-PL jispekula l-art u jda[[al il-miljuni tal-ewro. Ftit ;ranet ilu l-Gvern Laburista u l-PL g[amlu ftehim li fih il-Gvern Laburrista ta rigal ta’ 10 miljun ewro lill-PL. IlGvern Laburista g[andu jispjega wkoll kif sa mis-sebg[inijiet ilPL seraq propjeta tal-Gvern u propjeta privata biex saru ka]ini Laburisti, sostna Beppe Fenech Adami. Hu staqsa jkek hux veru li l-PL g[andu konvenju mal-privat li biex ji;;eded kull darba lpezz ji]died b’50,000 ewro. IlPL g[andu jiddikjara wkoll x’tip ta’ negozju dwar il-propjeta f’Pemborke u jekk f’dan innegozju hux jin[afer dejn ta’ o;;etti li hemm fil-Kwartier :enerali tal-PL u li fuqhom ilPL g[ad g[andu d-dejn. Kontrarjament g[al dan, il-PN ma staniex minn fuq il-poplu meta kien fil-gvern u qed imur g[and il-poplu biex jg[inu, sostna Beppe Fenech Adami.
Id-Deputat Nazzjonalista Toni Bezzina tkellem dwar il-qasam tal-ambjent u l-ippjanar. Hu qal li l-MEPA g[andha l-kontroll tal-i]vilupp u l-ippjanar. Saru xi ]balji fil-passat i]da awgura li riformi li jsiru ma jsirux b’de/i]jonijiet li jiddependu mill-kulur politiku. Toni Bezzina kkritika ttne[[ija ta’ /erti persuni li jag[tu wie[ed x’jifhem li jista’ jkun ind[il f’de/i]jonijiet. Hu qal li jispera li dawn ir-riformi m’humiex inti]i biex i;ibu lura s-sitwazzjoni tas-snin tmenin meta kollox kien jiddependi minn de/i]joni tal-Ministru. Filwaqt li rrefera g[all-proposti dwar ]vilupp barra mi]]oni ta’ ]vilupp, id-Deputat Nazzjonalista qal li jistenna li fejn tid[ol id-diskrezzjoni talMEPA f’/erti de/i]jonijiet ikun hemm kriterji /ari li wie[ed g[andu jimxi fuqhom.
Il-Gvern irid joqg[od attent u jkun ta’ e]empju -Ryan Callus
Id-Deputat Nazzjonalista Ryan Callus qal li d-de/i]jonijiet tal-MEPA jistg[u jintlaqg[u b’mod po]ittiv jew b’mod negattiv. Ryan Callus qal li anke lGvern irid joqg[od attent u jkun ta’ e]empju. Qatt daqs din iddarba ma hemm g[aqdiet ambjentali li qed jesprimu t[assib dwar il-mod kif qed jimxi lG v e r n . Id-Deputat Nazzjonalista rrefera g[all-fatt li fl-a[[ar xhur kien hemm 500 applikazzjoni ;dida ta’ ]vilupp quddiem ilMEPA li l-Gvern jista’ jatribwixxi g[at-tra[[is fit-tariffi. Ryan Callus qal li minkejja lfta[ir dwar good governance, fil-MEPA qed isiru affarijiet bilmo[bi b[al sahra g[al ]ew; [addiema mag[]ula li jaqilg[u 2,000 fix-xahar barra missalarju.
Il-Prim Ministru issa se jistenna Meta l - biera[ tkellem fi tmiem id-diskussjoni dwar ilvoti li jaqg[u ta[t il-Ministeru tal - Prim Ministru , Joseph Muscat qal li dwar i/-/ittadinanza lest jistenna biex jinstab kunsens. Hu qal li l - qafas tal - li;i g[adda mill-Parlament u biex tid[ol fis-se[[ irid jo[ro; lavvi] legali. Hu lest jistenna u lest jipprova jasal li jkun hemm kunsens . Il - Prim Ministru ]ied li kunsens ma jfissirx li l-Gvern jaqbel malOppo]izzjoni jew li l Oppo]izzjoni taqbel mal Gvern i]da li jaqblu flimkien. Hu sejja[ biex ikun hemm bilan/ u ]-]ew; na[at ikunu ggwidati mill-esperti Maltin u barranin . Jekk ikun hemm b]onn anke jkun hemm il ;udizzju tan-nies.
Il-PM qal li jekk ikun hemm b]onn anke jkun hemm il-;udizzju tan-nies Meta rrefera g[al - li;i dwar il - finanzjament tal - partiti qal li l - Gvern ]amm lura biex ma jkunx akku]at li qed jipprova jkisser lill - partit fl Oppo]izzjoni li qed jg[id li jinsab f ’ diffikulta ’ finanz jarja . Filwaqt li /a[ad li Australia Hall ma tiswiex 1 0 miljun ewro , qal li din kienet proprjeta ’ li l - PL ng[ata wara li /eda proprjeta ’ fil Marsa . Il - Prim Ministru Joseph Muscat qal li l - Oppo]izzjoni trid tnessi l - ba;it . Hu qal li b[ala Prim Ministru xog[lu li j;ib kemm jista ’ jkun xog[ol lejn il - pajji] . B[ala Prim Ministru xog[lu hu li jikkoordina u jara li ma jkunx hemm burokrazija . Qal li dan il - Gvern g[andu ideat ;odda u Gvern li kapa/i j;ib xog[ol lejn il - pajji] . Il Kummissjoni Ewropea stess qalet li din is - sena n[olqu postijiet tax - xog[ol u s - sena d - die[la se jin[olqu aktar .
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
5
BA:IT2014
Simon Busuttil jelenka l-oqsma li fihom jista’ jkun hemm kunsens minn pa;na 1
Il-Kap tal-Oppo]izzjoni kompla li din l-iskema g[andha tkun imwaqqfa u rikunsidrata. LOppo]izzjoni qalet li minkejja lo;;ezzjonijiet u minkejja li lpoplu hu kontra dan il-bejg[ qed tappella biex jinstab kunsens. Il-Kap tal-PN kompla li lori;ini ta/-/ittadinanza to[ro; mill-kostituzzjoni tal-pajji] u g[alhekk dan hu kun/ett kostituzzjonali. L-Oppo]izzjoni lesta li minkejja li l-Gvern irrombla fuq il-poplu Malti, tibqa’ tappella g[all-kunsens. Nittama li l-Gvern jkkunsidra din is-sej[a g[all-kunsens u jsiru bidliet li jindirizzaw lo;;ezzjonijiet tal-Oppo]izzjoni u tal-poplu biex jintla[aq qbil fuq skema differenti i]da tajba, sostna Simon Busuttil. Hu qal li l-Oppo]izzjoni g[amlet diversi proposti fi stadju ta’ kumitat fosthom dwar ir-residenza fejn l-Oppo]izzjoni qed tipproponi li jrid ikun hemm [ames snin residenza u obbligu ta’ xahar kull sena. LOppo]izzjoni pproponiet ukoll li /-/ittadinanza tkun akkwistata wara li tkun in[olqot rabta bejn ilpersuna u l-pajji] imsejsa fuq investiment. L-Oppo]izzjoni lesta wkoll tag[mel diskussjonijiet dwar x’inhu l-investiment, fosthom setturi innovattivi li fihom il-barranin jistg[u ji;u u jinvestu. Fost dawn jista’ jkun hemm investiment fl-universitá u flMCAST, sostna l-Kap talOppo]izzjoni, li kompla li dan ikun investiment fl-ekonomija reali li to[loq impjiegi. Dwar il-klawsola tas-segretezza tal-ismijiet, Simon Busuttil qal li flistess ;urnata li l-President ta’ Malta ffirma l-li;i li da[[let is-segretezza tal-ismijiet, il-Vi/i-Prim Ministru qal li l-Gvern lest jirtira l-
kawsola ta-segretezza. Simon Busuttil qal li l-klawsola tas-segretezza dda[[let fil-li;i u g[alhekk il-Gvern g[andu jbiddel il-li;i biex ma tin[oloqx inkompattibiltá bejn dak li tg[id il-li;i u dak li jg[id l-avvi] legali. Simon Busuttil qal li lOppo]izzjoni trattat in-numru ta’ persuni li jing[ataw i/-/ittadinanza u l-konflitt tal-kumpanija li se tiskrutinja lill-persuni li jing[ataw i/-/ittadinanza u li se tag[ti wkoll i/-/ittadinanzi. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni tkellem dwar l-anali]i u l-opinjoni talKummissjoni Ewropea u qa li fiha l-KE m jaqbilx ma/-/ifri talGvern. Hu qal li minkejja dan lMinistru tal-Finanzi kkummenta li din kienet anali]i po]ittiva meta filfatt l-anli]i tat daqqa ta’ [arta g[allpolitika u l-ba;it tal-Gvern. Din l-opinjoni kienet l-istess b[al dik tal-Oppo]izzjoni, sostna Simon Busuttil, li kompla li l-KE qed tg[id li l-korrezzjoni tad-deficit proposta mill-Gvern tista’ ma tintla[aqx min[abba n-nuqqas ta’ sforz millistess Gvern. Il-KE qalet ukoll li hemm riskju li l-Gvern ma jil[aqx ir-rakkomandazzjonijiet li suppost jimxi mag[ha u li l-pjan tal-Gvern Laburista ma jissodisfax l-obbligi tal-informazzjoni li suppost ting[ata. Fl-anali]i l-KE qalet ukoll li lGvern Malti g[andu jie[u l-passi me[tie;a biex il-ba;it 2014 ikun konformi mar-rekwi]iti. Dawn huma affarijiet serji u huma differenti minn dak li qed jg[id il-gvern, sostna l-Kap tal-Oppo]izzjoni, li kompla li l-gvern jidher li mhux jippjana tajjeb g[all-mi]uri li se jda[[al. G[alhekk dan hu ba;it di]onest. Il-Kap tal-Oppo]izzjoni kompla li fuq din l-opinjoni tal-KE tiddependi l-kredibbilta finanzjarja talGvern u l-pajji]. Dwar l-amministrazzjoni pubbli-
Simon Busuttil qal li l-Gvern Laburista ta rigal ta’ 10 miljuni ewro lill-Partit Laburista,
L-Oppo]izzjoni qed tkun kostruttiva u g[alhekk trid kunsens ka, Simon Busuttil qal li l-Kap ta/?ivil mhux l-iktar persuna ideali g[aliex qabel kien attivist tal-PL. Fi/-?ivil qed isiru [afna [ni]rijiet mhux biss f’bordijiet tal-Gvern i]da wkoll f’ka]i ta’ nies li ja[dmu ma/?ivil. Il-mod kif qed ikunu trattati mhux ;ust g[aliex dan hu gvern li qed jiddiskrimina ma’ min g[andu twemmin Nazzjonalista. Dan ilGvern qed jiddiskrimina wkoll mal-Laburisti g[aliex qed igawdu biss in-nies tal-qalba tal-PL. Simon Busuttil kompla li lGvern g[andu j]omm kelmtu skont kif kien iwieg[ed qabel l-elezzjoni. Hu espriema solidarjeta mal[addiema ta/-?ivil irrispettivament mill-kulur tag[hom li i]da qed isofru minn diskriminazzjoni. Dwar il-kunsens me[tie;, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil qal li din l-Oppo]izjzoni g[amlet likbar numru ta’ prroposti li Oppo]izzjoni qatt g[amlet fl-a[[ar 25 sena.
Dan g[aliex l-Oppo]izzjoni trid tkun kostruttiva u til[aq kunsens, sostna Simon Busuttil, li semma wkoll is-sa[[a, fejn l-Oppo]izzjoni wkoll tixtieq li jintla[aq kunsens. Minkejja dan l-appell, il-Gvern qabad rapport li g[adu mhux pubbliku u beda jikkwota minnu biex jattakka bih lill-Gvern Nazzjonalista. Il-PN hu kburi bil-kisbiet li g[amel fis-settur tas-sa[[a tant li anki l-ex Mexxej Laburista Alfred Sant ammetta li l-Isptar Mater Dei kien ‘state of the art’. Il-Prim Ministru donnu jrid jg[ajjar lill-PN meta r-rapport inkiteb minn John Dalli, li tliet sin ilu kien il-Ministru tas-Sa[[a u li g[adu kif tke//a minn Kummissarju Ewropew waqt li g[adu qed ikun investigat millUffi//ju tal-Frodi tal-UE. Ftit li xejn jista’ jkollna fidu/ja f’min g[amel ir-rapport, sostna Simon Busuttil, li appella lill-gvern biex jinstab kunsens fuq is-sa[[a.
Simon Busuttil qal li l-PN lest joffri kunsens dwar riforma kostituzzjonali i]da g[andu jitmexxxa minn persuna konsenswali. Issa f’idejn il-Gvern sostna Simon Busuttil, li kompla li s-soltu jkun il-Gvern li jag[mel l-ewwel pass g[all-kunsens. Hu appella wkol biex issir diskussjoni dwar il-jiem nazzjonali, qal Simon Busuttil, li sostna li l-PN lest jil[aq kunsens u lest jappo;;ja l-proposta tal-President ta’ Malta biex flok [amsa jkun tnejn, li huma l-Indipendenza u rRepubblika. Il-PN lest jappo;;ja din il-proposta. Il-PN lest jil[aq ukoll kunsens dwar il-li;i tal-finanzjament talpartiti i]da l-Gvern m’g[andux jag[mel l-oxxenitá b[al ma g[amel meta ta rigal ta’ 10 miljuni lill-Partit Laburista. F’dan il-ka] Joseph Muscat [afer lilu nnifsu u rregala din il-propjetá lill-istess partit li tieg[u hu l-kap. Settur li g[andu jintla[aq qbil fuqu hu l-li;i elettorali, sostna Simon Busuttil, li kompla li jekk il-gvern irid, jista’ jintla[aq kunsens.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
6
BA:IT 2014
Ba;it bla direzzjoni g[al so/jetà iktar ;usta Dan ba;it jonqos milli jipprovdi direzzjoni strate;ika u /ara biex il-pajji] jersaq iktar lejn l-o;;ettiv ta’ so/jetà iktar ;usta. Sostna dan il-Kelliem tal-Oppo]izzjoni waqt id-dibattitu dwar l-estimi tal-Ministeru tal-Politika So/jali.
Il-Gvern Laburista g[adu bla pjan fil-qasam so/jali – Clyde Puli
Clyde Puli sostna li dan hu ba;it li fih weg[diet ta’ konsultazzjoni li juru li minkejja l-25 sena fl-Oppo]izzjoni, il-Gvern Laburista g[adu bla roadmap. Il - Gvern qed iwaqqaf pjani strate;i/i li di;à kienu fis-se[[ meta jidher li m’hemm xejn ;did ippreparat flokhom. Il-Gvern la jaf il-pjan tieg[u u lanqas jara kif se jiffinanzja dan il - pjan . Fil - fatt il Kummissjoni Ewropea di;à esprimiet t[assib dwar il-pjani tal - Gvern . L - uniku pjan li g[andu l-Gvern biex jiffinanzja l-politika so/jali hu li jbig[ i//ittadinanza Maltija u Ewropea. Din hi konferma li l-Gvern ma sabx fondi bi]]ejjed biex jg[in li]-]g[ir u lill-batut i]da sab fondi lil tal-qalba li qed jieklu b’erbat i[luq. Id - Deputat Nazzjonalista kompla li g[all - Gvern Laburista, is-sinjuri biss g[andhom dritt ji;u Malta u jiksbu //ittadinanza g[aliex quddiem limmigranti irregolari, il-Gvern jattwa politika ta’ push-back. Hu qal li fl-a[[ar 25 sena kull gvern ]ied il-ba;it g[as-settur so/jali u kompla li [afna mi]]idiet ta’ din is-sena se jittie[du mi] - ]idiet fl - g[oli tal - [ajja aktar milli fuq inizjattivi so/jali. Clyde Puli qal li dan il-ba;it qed jippjana biss li jtawwal iddiskussjoni meta l-pjani f’diversi setturi kienu di;à fis se[[. Hu qal li dan id-dewmien
se jtawwal fl-inizjattivi ;odda g[all - persuni li jkunu fil b]onn. Hu staqsa wkoll jekk ilMinistru Coleiro Preca qablitx mal-mi]uri li jsir [las lill-persuni li jkollhom b]onn l-IVF. Clyde Puli qal li l-Gvern se j[alli jistennew diversi kategoriji importanti fis - settur so/jali fosthom l-out of home care, lit-tfal, il-foster-care, iddjar g[at-tfal fil-komunità u llista ta’ stennija dwar il-[arsien so/jali. Id - Deputat Nazzjonalista Mario Galea, Kelliem g[allAnzjani , qal li l - Gvern ma [asibx biex ji]diedu s-sodod g[all - anzjani . Hu sostna li m’hemmx flus ivvotati u naqsu wkoll il-flus g[all-Isptar Karen Grech. B’hekk mhux se jitkompla l-immodernizzar tal-Isptar Karen Grech. Mario Galea qal li Gvern Nazzjonalista kellu pjan li jag[mel dar g[all - anzjani f ’ Birkirkara u o[ra f ’ Ra[al :did . Is - soluzzjoni mhix li jin[olqu sodod g[all-anzjani li jkunu morda fit - tul f ’ Mater Dei, qal Mario Galea, li kompla li l - vot tal - welfare tnaqas b’250,000 ewro. Id - Deputat Nazzjonalista
Tnaqqsu wkoll il-fondi g[all-Isptar Karen Grech – Mario Galea
kompla li dan il-ba;it mhux se jsolvi l-problemi ta’ listi ta’ stennija f ’ diversi setturi . Il Gvern m’g[andu l-ebda pjan biex i]omm lill - anzjani fil komunità. Dwar l-istrate;ija nazzjonali g[all - anzjanità attiva , Mario Galea qal li m’hemmx qbil bejn il - Ministru tal - Finanzi u s Segretarju Parlamentari responsabbli g[all-anzjani dwar jekk din l-istrate;ija kinitx varata. Hu staqsa wkoll x’konsultazzjoni saret.
Meta tkellem dwar San Vin/enz, Mario Galea qal li linvestiment li qed isir f’dan ilpost qed isir biss g[al tal-klikka i]da l-anzjani mhux igawdu. Lunika [a;a li saret kienet li n]ebag[ it-teatru. Hu semma l - Bord tat Tmexxija ta’ San Vin/enz li qabel kien ja[dem b’xejn i]da llum il-membri qed jit[allsu. Minn dan il-bord tne[[a wkoll ir - rappre]entant tar - residenti , sostna Mario Galea, li kompla li s-CEO qed tit[allas 70,000 ewro fis - sena . Hu kkritika wkoll il-fatt li din il-persuna n[atret b’[atra politika meta ma kienx hemm b]onn li din issir fuq livell politiku. Dan il-Gvern nesa lill-pazjenti bid - dimenzja meta fl a[[ar [ames snin kienu ta’ prijorità g[all - Gvern Nazzjonalista , sostna Mario Galea.
Gvern qed juri li m’g[andux ideat billi jinsab biss fi stadju li ji;bor l-ideat ming[and in-nies permezz ta’ green paper, sostna Joe Cassar, li kompla li dan hu ba;it b’nuqqas ta’ direzzjoni politika waqt li jnaqqas il-fondi g[al dawk li g[andhom l-aktar b]onn.
{tie;a li nkunu nafu x’qed isir fis-settur tal-Foster Care Ba;it nieqes missolidarjetà mal-anzjani u lpensjonanti – Joe Cassar
Ma t[abbret l-ebda inizjattiva favur l-impjiegi ta’ persuni b’di]abbiltà – Stephen Spiteri
Dwar is - settur tal - persuni b’di]abbiltà tkellem id-Deputat Nazzjonalista Stephen Spiteri, Kelliem g[all - Impjiegi u l Persuni b ’ Di]abbiltà . Hu semma l-kisbiet li g[amel ilpajji] f ’ dan is - settur . Hu tkellem dwar ix-xog[ol u qal li f’dan il-ba;it ma t[abbret lebda inizjattiva favur l-impjiegi ta’ persuni b’di]abbiltà. Id - Deputat Nazzjonalista semma l-importanza tal-ugwaljanza u rrefera g[al skemi ta’ Gvern Nazzjonalista li kienu ji;u offruti biex persuni b’di]abbiltà jit[arr;u u jkollhom opportunitajiet ta’ xog[ol. Id-Deputat Nazzjonalista Joe Cassar qal li f’dan il-ba;it ilGvern naqas milli jipprova linizjattivi g[all-kenn u s-solidarjetà. Dan hu ba;it li fih il-
Joe Cassar staqsa jekk ilGvern hux se jda[[al iktar flus ming[and l-anzjani li joqog[du fid-djar tal-Gvern, u qal li se jitnaqqas il-vot tal-assistenza supplimentari, tal-pensjoni talinvalidità, tal-[idma kontra lobe]ità , lill - persuni li jbatu mid-dimenzja, g[all-[idma filkomunità, g[ad-dar g[all-persuni b’di]abbiltà f’G[awdex u biex tinfeta[ dar terapewtika g[a]-]ag[a]ag[. Dan filwaqt li ammonti o[ra vvutati mhumiex bi]]ejjed , sostna d - Deputat Nazzjonalista, li kompla li lGvern se jg[in biss lil nofs ilpersuni li qed ifittxu x-xog[ol. Id - Deputat Nazzjonalista kkritika lill-Gvern g[all-[atriet li qed jing[ataw u sostna li f’dan il-ba;it m’hemm l-ebda mi]ura kif jitnaqqsu l-listi ta’ stennija. Dwar il-medi/ini hu qal li huma l-anzjani l-aktar li qed ibatu . Dan kien ba;it nieqes mis-solidarjetà mal-anzjani u l-pensjonanti, sostna Joe Cassar, li kompla li fil-ba;it, ilfqar u l-batuti baqg[u l-art. Id - Deputat Claudette Buttigieg semmiet il-vot g[allg[aqdiet volontarji u staqsiet g[aliex dan il-vot inqasam. Hi staqsiet x’inhi l-politika talGvern dwar il - fostering u x’qed isir dwar il-benefi//ji g[at-tfal min[abba li [afna filfoster care mhumiex nies talflus i]da jag[mlu dan g[aliex iridu jikkontribwixxu fis so/jetà.
– Claudette Buttigieg
Id - Deputat Nazzjonalista appellat biex id-de/i]jonijiet jittie[du minn nies professjonali. Hi g[amlet diversi mistoqsijiet dwar it-tfal li ji;u minn xulxin u l-mod kif dawn ikunu trattati.
Il-Partit Laburista kien assenti fiddiskussjoni dwar ilpensjonijiet – Robert Cutajar
Id - Deputat Nazzjonalista Robert Cutajar qal li l-Partit Laburista kien assenti fid diskussjoni dwar il-pensjonijiet u kien fuq in-na[a l-[a]ina talistorja. G[aklhekk illum, il-PL qieg[ed tard fuq mi]uri f’dan is-settur. Dwar id - djar , id - Deputat Nazzjonalista staqsa jekk l iskemi hux se jer;g[u jkunu konfermati. Hu tkellem ukoll dwar il-faqar u appella biex meta l-Unjoni Ewropea tag[ti lmetodi ;odda kif ikun ikkalkulat il-faqar, il-Gvern jattwa din il-formula.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
7
LOKALI
€85,000 kumpens g[all-[addiem tal-Enemalta Il-Prim’Awla tal-Qorti ?ivili preseduta mill-Im[allef Lorraine Schembri Orland ordnat lillKorporazzjoni Enemalta tag[ti kumpens ta’ aktar minn 85,000 ewro wara li [addiem tal-istess Korporazzjoni, li kellu l-grad ta’ Senior Fitter, kien we;;a’ serjament waqt pro/ess ta’ trasferiment ta’ fjuwil. Louis Borg Falzon, li kellu 41 sena fid-data tal-in/ident, spi//a biex sofra [ruq f’idu l-leminija u f’wi//u kif ukoll sofra effetti ta’ skoss fl-g[onq u d-dahar meta n;ibed lura waqt l-in/ident li fih vampa tan-nar kienet telg[et g[al wi//u. L-in/ident kien se[[ fil-11 ta’ Marzu 1999 fil-pro/ess li kien qieg[ed isir trasferiment ta’ fjuwil minn Bulk 1 g[all-bowser. Il-kirurgu Charles Grixti, fir-rapport tieg[u qal li e]amina lil Borg Falzon fis27 ta’ Ottubru 2003 kif ukoll ra lx-rays u l-MRI scans tieg[u. Minn dan l-e]ami sab li l-ispina /ervikali ]ammet il-po]izzjoni tag[ha. Kien hemm nuqqas ta’ moviment bi 30 fil-mija tan-normal meta jbaxxi rasu ’l isfel, jitfag[ha lura jew lejn il-;enb filwaqt li s-sa[[a f’dirg[aj[ tal-lemin u tax-xellug kienu normali. G[aldaqstant hu sab li ddi]abbiltà li sofra ka;un talin/ident li kellu kienet ta’ sitta filmija. Fir-rapport tal-espert psikjatriku George Debono li e]aminah fl-24 ta’ Ottubru 2003, dan sab li kien bniedem normali i]da li ]viluppa depressjoni mentali reattiva g[all-ewwel darba ftit wara lin/ident tieg[u u kienet a//entwata mill-ammont ta’ w;ig[ li sofra u li g[adu jbati minnu sal-lum. Din il-marda kienet gravi bi]]ejjed li g[al xi ]mien kellu jikkonsulta psikjatra u jie[u medi/ini g[aliha u li g[adu jie[u ftit minnhom sal-lum.
George Debono xehed li ma kienx [are; /ifra g[ad-di]abbiltà peress li g[alkemm beda josserva fih li kien qed jag[mel titjib f’dak li jirrigwarda d-depressjoni, ra li lvittma kellu b]onn kura aktar fittul g[all-aspett ta’ paranojja. Madankollu hu seta’ jikkalkula, fuq ba]i ta’ sistema Amerikana, dak li ddeskrivieh hekk: “Nikkonkludi li bil-fattur tal-paranojja inklu], id-debilità tal-attur tinfirex mill-10 sa’ 13 fil-mija.” Il-paga tal-vittma dak i]-]mien kienet ta’ Lm429.53 (kwa]i elf ewro) kull erba’ ;img[at. Skont hu, qabel l-in/ident kien ikollu qlig[ g[as-sahra b’mod regolari ta’ mill-inqas bejn Lm1,000 u Lm1,200 fis-sena u kien ja[dem medja ta’ tmien sig[at fil-;img[a sahra. Dan waqaf ka;un tal-in/ident peress li ma baqax jifla[ g[alih min[abba sa[[tu, kemm fi]ika kif ukoll mentali. Xehdet Doreen Borg Falzon, mart il-vittma li qalet li ]ew;ha kien [are; b’injury sick leave min[abba l-in/ident u wara sitt xhur il-Bord Mediku tal-Enemalta dde/ieda li kien tajjeb biex jer;a’ jid[ol g[ax-xog[ol. Hi qalet li l-u;ig[ li kien isofri ]ew;ha tant kien persistenti li sena wara li da[al g[ax-xog[ol kellu jer;a’ jo[ro; bis-sick leave. }ew;ha g[amel disa’ xhur o[ra bis-sick leave, “sitt xhur minnhom fuq full pay u tliet xhur fuq half pay. Min[abba l-kundizzjoni tieg[u seta’ jag[mel biss ‘light work’ u tilef id-d[ul mis-sahra.” Il-Qorti qalet li “l-fatt li llum qed ja[dem u qed jaqla’ aktar milli kien jaqla’ qabel ma korra ma jfissirx li ma setax isib opportuntajiet a[jar ta’ xog[ol kieku ma korriex.” Meta l-Qorti [admet kemm ilvittma seta’ qala’ flus fil-perjodu li hu kien imwe;;a’, din tellg[et issomma g[al 85,328.88 ewro.
Christina Sammut kienet inqatlet fil-11 ta’ Di/embru tal-2010
Bint il-vittma tal-qtil fi]-}ebbieg[ tfittex lill-Vodafone g[ad-danni Bint mara li kienet inqatlet fl2010 qed tfittex lill-kumpanija Vodafone g[ad-danni, wara li dan l-a[[ar kien ]velat li eks [addiem tal - kumpanija kien ipprovda informazzjoni fuq ilvittma lir-ra;el li jinsab mixli bil-qtil tag[ha. Christine Sammut ta’ 40 sena mir-Rabat kienet inqatlet permezz ta’ sparatura ta’ senter lejn g[onqha fi]-}ebbieg[, fil11 ta’ Di/embru tal-2010. Leks sie[eb tag[ha , Kenneth Gafà, mill-Marsa u li g[andu 40 sena, jinsab mixli bil-qtil. Waqt il - pro/eduri [are; li [addiem tal - Vodafone , /ertu Ryan Fenech, kien g[adda kontijiet ta ’ Sammut lil Gafà . Min[abba dan l - a;ir il kumpanija kienet [abbret li kienet ke//iet lil dan l-impjegat. Permezz tal-Avukati Luciano Busuttil u Gavin Gulia, l-unika tifla ta ’ Sammut , Caricia , ippre]entat ittra uffi/jali fil-
Twissija lill-kumpanija Vodafone li jittie[du passi legali ulterjuri jekk il-kumpanija ma tilqax it-talba li qed issir Qorti, b[ala l-ewwel pass legali u talbet lill - Vodafone biex t[allas g[ad-danni ri]ultat talli;i tad-Data Protection Act. Fiha qed jing[ad li l-informazzjoni li ng[atat tmur kontra lprotezzjoni tal - individwu u b’dak li ;ara, lil Gafà ng[atatlu l-informazzjoni ne/essarja biex isib u joqtol lil ommha. L - Avukati qeg[din iwissu lill-kumpanija Vodafone li jit-
tie[du passi legali ulterjuri jekk il-kumpanija ma te]er/itax ittalba li qed issirilha. Il-mara kienet instabet midruba sew f ’ vann ]g[ir . }ew; skrata/ kienu nstabu vi/in il-vann u lmara mietet ftit wara fl-Isptar Mater Dei. Kenneth Gafà kien ta ru[u b’idejh lill-Pulizija fl-G[assa tal-Pulizija tal-{amrun, u kien qal li hu responsabbli g[at-tiri li kienu ;ew sparati. Christine Sammut kienet tmexxi l kumpanija tag[ha billi tbig[ ilprodotti tax-xag[ar. Mill-investigazzjonijiet preliminari kien [are; li kien hemm diversi perjodi meta lakku]at kien qed jag[ti fastidju lil Christina Sammut . Huma kienu ilhom jo[or;u flimkien g[al aktar minn sena, i]da ftit qabel ma nqatlet Christina Sammut kien hemm l-inkwiet bejniethom u sa[ansitra hi kienet ke//ietu mill - apparta ment li kien tag[hom it-tnejn.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
8
LOKALI
Inkabbru l-kuxjenza u ni;bru l-fondi g[al Movember Huwa Movember u JP Advertising qed i;ibu l musta//i jew a[jar , il -“ Mo ” tag[hom lura g[al kaw]a sejra – li jkabbru l - kuxjenza u ji;bru l - fondi g[all - kan/er tal - prostata , il - kan/er testikulari u s - sa[[a mentali . B[ala organizzazzjoni kar itattiva globali indipendenti , il - vi]joni ta ’ Movember hi li flimkien no[olqu impatt li jdum fil - qasam tas - sa[[a tal ir;iel . Il -“ Mo Bros ” ta ’ JPA qed ikabbru l - Mo ’ s tag[hom ta ’ kull g[amla u qies u ;ew appuntati l - ambaxxaturi ta ’ Movember ta ’ JPA . Filwaqt li tkabbir tal - musta//i huwa g[all - Mo Bros , il -“ Mo Sistas ” qed jg[inu billi jxer rdu l - kelma u jinkora;;ixxu ’ l - ir;iel f ’ [ajjithom biex ji;u ttestjati g[all - kan/er tal - prostata u dak testikulari . Issa rridu ninvolvu lilek , lill - familja , lill - [bieb u lill annimali tag[kom ! Illum l - Erbg[a , l - 20 ta ’ Novembru fit - 8am , JPA se ji]velaw il - JPA Movember Challenge , musta//i twal ]ew; metri , li g[andhom ji;u
mpin;ija b ’ illustrazzjoni kumplessa u dettaljata mmens – il - kreazzjoni ta ’ wie[ed mill - Mo Bros ta ’ JPA , Glenn Ellul . Allura l - isfida x ’ inhi ? JPA se jkollhom timer lest , u se jkun hemm biss 30 minuta fuq l - arlo;; ! Impossibbli ? Hawnhekk huwa fejn tid[lu intom . G[andna b]onn ni;bru l fondi u nqajmu [afna kuxjen za . Ag[ti donazzjoni diretta ment lill - organizzazzjoni
internazzjonali ta ’ Movember permezz tal - Movember Team page ta ’ JPA , movember . jpadvertising . com jew g[inna nqajmu kuxjenza billi ]]ur facebook . comjpad vertising u taqsam il - live feed billi tag[fas fuq ‘ share ’, filwaqt li a[na na[dmu fuq dawn il - musta//i kbar . G[al kull donazzjoni jew Facebook share li jkollna , ji]diedu l - minuti mal - [in stabbilit ta ’ 30 minuta . Id donazzjonijiet kollha
Illum l-Erbg[a tkun ]velata l-JPA Movember Challenge, musta//i twal ]ew; metri, li g[andhom ji;u mpin;ija b’illustrazzjoni kumplessa u dettaljata mmens jistg[u ji;u mag[mula b ’ mod sikur permezz ta ’ PayPal . Aqra iktar dwar il Movember 20 1 3 Challenge ta ’ JPA fuq http : \\jpadvertis -
ing . com\portfolio\jpamovem ber 1 3\ U uri l - appo;; tieg[ek [alli nkabbru kuxjenza u n]idu l fondi li tant hemm b]onnhom !
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-Pulizija f’Bejrut jispezzjonaw ix-xena tal-attakki fost it-tifrik tal-isplu]jonijiet (ritratt> EPA)
L-Ambaxxata Iranjana mira ta’ attakki suwi/ida IL-LIBANU Talanqas 22 ru[ tilfu [ajjithom waqt attakk suwi/ida ‘doppju’ li se[[ barra lAmbaxxata Iranjana f’Bejurt u li anki [alla ‘l fuq minn 140 feruti. Intant, il-grupp armat tasSunni bl-isem ‘Brigati ta’ Abdullah Azzam’ assuma responsabbilta g[all-isplu]jonijiet talbiera[ fil-qalba tal-kapitali Lebani]a u meta l-
aggressjoni tidher li kienet marbuta mal-konflitt tas-Sirja. L-Iran hu sostenitur tal-grupp (Lebani]) Hezbollah tal-militanti X’iti li qed jibg[at il;ellieda lejn is-Sirja biex jg[inu lill-qawwiet talPresident Sirjan Bashar alAssad u lbiera[, il-Kap tal’Brigati’ – li qeg[din ji;;ieldu gwerra qaddisa b[ala alleati talmoviment Al-Qaida – [are;
stqarrija fejn fa[[ar lissuwi/ida b[ala ‘eroj g[allkomunita tas-Sunni fil-Libanu’. :ellieda Sunni Musulmani mil-Libanu, b[alissa, qeg[din jappo;;jaw lir-ribelli (fil-parti kbira Sunni) fis-Sirja li jridu jwaqqg[u r-re;im ta’ Assad u meta l-attakki talbiera[ kienu fost l-ag[ar li qatt se[[ew finNofsinar ta’ Bejrut mill-bidu tal-konflitt /ivili Sirjan, fl-
ewwel xhur tal-2011. Hi anki ‘sinifikanti’ li l-interessi tal-Iran, g[all-ewwel darba, spi//aw mira g[allaggressuri u meta [ar;u wkoll ir-rapporti konfli;;enti dwar id-destin ta’ rappre]entant kulturali mal-ambaxxata Iranjana li ilu xahar fil-kariga. L-ambaxxatur Iranjan f’Bejrut kien tenna, qabel, li Ebrahim Ansari, li g[andu r-
rwol ta’ attache, spi//a maqtul f’wa[da mill-isplu]jonijiet, i]da kelliema f’Teheran aktar tard qalu li l-uffi/jal kien ]gi//a minn [alq il-mewt. Intant, il-qawwiet tas-sigurta f’Bejrut ilbiera[ kienu qed ifittxu g[al persuni li setg[u nqabdu ta[t it-tifrik tal-isplu]jonijiet, b’I]rael ji/[ad g[all-akku]i tal-Iran li ‘seta kien involut flattakki’.
L-ansjetà tkompli fi Tripli minkejja l-irtirar ta’ milizzji IL-LIBJA Il-Gvern u l-poplu fi Tripli qed jiffa//jaw xorta l-in/ertezza minkejja l-irtirar ta’ milizzji li kienu responsabbli g[alla[[ar battalji qattiela u meta m’hux esklu] li l-belt kapitali Libjana tg[addi minn aktar in/identi. Intant , diversi gruppi ta ’ milizzji g[adhom qed jokku-
paw territorji ta’ Tripli fost sitwazzjoni fra;li u meta jista’ jkun diffi/li [afna biex dawn jo[or;u mill-kapitali, irrispettivament mill-g[ajta tal-poplu li jrid ‘Armata u korp tal-pulizija stabbli ’ li tg[in g[all amministrazzjoni tal-li;i. It - taqsimiet tal - Armata ilhom min-nhar it-Tnejn jie[du
l-pozizzjonijiet fi Tripli u madwarha i]da hemm ukoll l inkwiet li l-gruppi tal-milizzji li fadal f’din il-belt jistg[u ‘jikkompetu bejnithom’ g[allartijiet li abbandunaw grupp partikolari ta’ armati li kienu ;ejjin minn Misurata. Dan meta l-istess entitajiet rivali kemm-il darba ;;ieldu
bejniethom dwar il - kontroll tat - territorji f ’ sitwazzjoni li ggravat mindu kkrolla l-eks re;im ta’ Muammar Gaddafi. I/ - /irkustanzi huma serji g[all-a[[ar u fost l-inkwiet talPunent li l - Libja , produttur ta]-]ejt mag[ruf, tista’ teg[req fl - anarkija u fejn ir - re;jun ikompli jitlef l-istabbilita.
Il-;irien Afrikani tal-Libja huma wkoll ansju]i dwar issitwazzjoni meta l - vjolenza f’dan il-pajji] kapa/i tinfirex ‘il hinn mill-fruntieri Libjani – u bl-osservaturi anki qeg[din jikkunsidraw it-theddida minn militanti tal-grupp Al-Qaida qalb id - de]ert lejn in Nofsinar.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
It-tifla ta’ Kennedy milqug[a b’entu]ja]mu f’Tokjo IL-:APPUN Il-fenomenu mag[ruf b[ala Kennedy-mania spikka f’Tokjo waqt li Caroline Kennedy – ittifla tal-President (Amerikan) assassinat John Fitzgerald Kennedy – ippre]entat il-kredenzjali b[ala l-Ambaxxatur ;did tal-Istati Uniti lill-Imperatur tal:appun Akihito. Kennedy twasslet lejn ilPalazz Imperjali fil-kapitali :appuni]a b’ karrozzell mi;bud mi]-]wiemel u fejn eluf ta’ nies in;emg[u f’dik iz-zona tal-kapitali biex jaraw il-pur/issjoni fost xeni ta’ entu]ja]mu. Hu rari li l-ambaxxaturi jing[ataw din il-pubbli/ita kollha, i]da l-ka] ta’ Caroline Kennedy qed jidher b[ala le//ezzjoni u meta l-attenzjoni ilha tikkon/entra fuqha millwasla tag[ha fil-:appun, il;img[a l-o[ra, fejn qed tid[ol g[all-ewwel kariga pubblika ta’ profil g[oli. Il-konferma ta’ Caroline
Kennedy – avukata ta’ 55 sena – b[ala l-Ambaxxatur Amerikan f’Tokjo se[[et jiem biss qabel il[amsin anniversarju (nhar il:img[a) mill-qtil ta’ missierha waqt sparatura f’Dallas, fl-Istat ta’ Texas, u meta l-Istati Uniti qed t[ejji diversi programmi ta’ tifkira. Intant, l-anniversarju ‘tal-qtil ta’ JFK’ qed iqanqal l-interess spe/jali f’kull [a;a li g[andha x’taqsam mal-avveniment storiku u meta l-membri talfamilja Kennedy qeg[din i]ommu profil partikolarment baxx f’dawn i]-]menijiet. Caroline Kennedy hi anki lewwel mara li qed taqdi r-rwol ta’ Ambaxxatur Amerikan g[all:appun u meta ilha mill-2008 mag[rufa g[all-appo;; kbir li tag[ti lill-President tal-Istati Uniti, Barack Obama, u fejn kienet anki g[enet fl-ewwel kampanja tieg[u g[allPresidenza.
IL-POLONJA> Is-Segretarju :enerali tan-Nazzjonijiet Uniti, Ban Ki-moon, jiffirma l-ktieb tal-mistednin wara li po;;a girlanda tal-fjuri ma;enb il-Monument iddedikat lis-Suldat Mhux Mag[ruf fil-belt ta’ Varsavja. Dan se[[ b[ala parti mill-programm ta]-]jara uffi/jali ta’ Ban Ki-moon fil-pajji] u fejn attenda l-Konferenza tan-NU dwar il-Bidliet g[all-Klima li qed issir fil-kapitali Pollakka u li tkompli sa nhar il-:img[a (ritratt> EPA)
Sitwazzjoni skomda mal-Awstralja L-INDONE}JA Il-President tal-Indone]ja, Susilo Bambang Yudhoyono, qal li r-relazzjonijiet bilaterali malAwstralja spi//aw ‘affettwati [a]in’ mir-rapporti li s-servizzi sigrieti Awstraljani spjunaw fuq it-telefonati personali tieg[u kif ukoll fuq it-telefonati tal-Ministri Indone]jani. Yudhoyono qal li din l-azzjoni ‘we;;g[etu’ u meta hu anki urtat
talli l-Awstralja ‘ppruvat timminimizza l-in/ident’. L-allegazzjonijiet ippubblikati mill-istampa Awstraljana jibba]aw fuq id-dokumenti sigrieti ]velati minn Edward Snowden, l-eks kuntrattur manNational Security Agency (NSA) Amerikana. Fl-istess [in, il-Prim Ministru Awstraljan, Tony Abbott, qed jag[milha /ara li
m’g[andux jitlob apolo;ija anki jekk ‘jiddispja/ih fil-ka] li r-rapporti setg[u [ammru wi// xi [add’. Intant, il-President Indone]jan sostna li Jakarta g[andha tirrevedi l-kooperazzjoni ma’ Canberra u fost rapporti li l-Gvern ta’ Yudhoyono kellu jsejja[ lillAmbaxxatur Awstraljan u jitolbu jwie;eb dwar is-sitwazzjoni.
Jissuspettaw fi ]ball tal-piloti IR-RUSSJA
Caroline Kennedy...{atra fi ]mien kommoventi (ritratt> EPA)
Esperti fil-qasam tal-avjazzjoni qalu li l-piloti tal-ajruplan Boeing 737 li ;;arraf nhar il{add fl-ajruport ta’ Kazan kienu wettqu manuvra li x’aktarx wasslet g[at-tra;edja li fiha tilfu [ajjithom il-[amsin persuna (44 minnhom passi;;iera) abbord.
Skont it-teorija, l-piloti kienu qeg[din jag[mlu ‘tieni tentattiv g[all-in]ul’ meta qalbu g[al sistema ta’ manual control u fejn ippruvaw jikkontrollaw l-ajruplan wara li tilef mill-velo/ita – bir-ri]ultat li l-Boeing ni]el dritt g[al ;ol-mitjar, fejn sploda qalb
in-nirien. Intant, l-ewwel ri]ultati talinvestigazzjoni ma ]velaw lebda problemi tekni/i filBoeing li kien wasal fil-belt kapitali tar-Repubblika ta’ Tatarstan, wara titjira minn Moska.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
16
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-Parlament Ewropew japprova l-ba;it g[all-2014-2020 L-UNJONI EWROPEA
It-tfittxija tkompli....Pulizija waqt ir-ronda fi Trocadero Esplanade, quddiem it-Torri Eiffel, f’Pari;i (ritratt> EPA)
Ka//a g[all-armat f’Pari;i FRANZA Mijiet tal-pulizija, salbiera[, kienu g[addejjin bi tfittxija intensiva g[al ra;el armat li nhar it-Tnejn wettaq attakki fuq luffi/ini tal-gazzetta Liberation u fuq bank fil-belt ta’ Pari;i. Dan meta fotografu jinsab f’sitwazzjoni kritika wara li ;arrab diversi ;rie[i f’wa[da millisparaturi. Intant, il-pulizija ta’ Pari;i //irkolat ritratti tal-aggressur li nqabad mill-kameras tas-CCTV u meta – salbiera[ – [add ma kien jaf x’g[adda mill-armat li, dakinar stess tal-attakki, kien anki [ataf lil ra;el b[ala osta;; u fejn sfurzah iwasslu bil-karozza lejn l-in[awi ta’ Champs
Elysees. L-investigaturi, s’issa, r/evew mijiet ta’ telefonati mill-pubbliku li jinsab ansju] dwar ‘ittheddida g[as-sigurta’ u blawtoritajiet isostnu li kull nitfa ta’ informazzjoni tista’ tkun utli fit-tfittxija g[al dan ir-ra;el (li ja[sbu li kien qed ja;ixxi wa[du) anki jekk l-investigazzjoni mistennija tie[u ]-]mien. Intant, ]diedu l-ammonti talpulizija fuq ir-ronda fl-aktar zoni mag[rufa ta’ Pari;i u fejn din il-pre]enza spikkat tul lin[awi ta’ Champs Elysees, barra d-diversi uffi/ini talistampa u fost l-istazzjonijiet tal-metro fil-kapitali.
Il-kwartieri tal-entitajiet talistampa f’Pari;i ilhom ta[t ilprotezzjoni tal-pulizija mindu laggressur feta[ in-nar fil-kumpless ta’ Liberation ( u fejn spi//a ferut il-fotografu) waqt l-attakk ta’ nhar it-Tnejn filg[odu. E]att wara l-attakk, l-istess aggressur kien spara tiri barra lkwartieri-;enerali tal-bank Societe Generale fid-distrett ta’ La Defense (f’Pari;i) fejn ma we;;a [add – u bil-President ta’ Franza, Francois Hollande, jinsisti dwar il-[tie;a li l-pulizija taqbad lil dan ir-ra;el b[ala impenn ta’ priorita u peress li hu ‘kapa/i jirrepeti l-attentat ta’ omi/idju’.
Il-Parlament Ewropew fi Strasbourg (Franza) [are; lapprovazzjoni finali g[all-ba;it tal-UE g[at-tul ta]-]mien u li hu effettiv mill-2014 sal-2020. Dan il-ba;it ‘fuq seba’ snin’ u li hu ekwivalenti g[al 960 biljun ewro jaqta’ l-infiq g[all-ewwel darba u bil-qtug[ ta’ 35 biljun ewro mill-fondi ta’ koe]joni jaffettwa b’mod partikolari lillaktar re;juni fqar tal-Ewropa. Intant, ma tnaqqsux il-fondi tal-UE g[ar-ri/erka, l-g[ajnuna umanitarja u l-kontrolli malfruntiera u fejn fil-futur g[andu jsir aktar fa/li g[al ‘trasferiment ta’ fondi’ minn qasam g[al ie[or li huma indikati fil-ba;it. Ir-rapporti minn Strasbourg qalu li l-ba;it – jew l-Abbozz Finanzjarju Multi-annwali (MFF) – kien adottat b’537 vot kontra 126 u fejn l-akbar oppo]izzjoni kienet ;ejja millewro-xetti/i, l-elementi tax-xellug u l-politi/i tal-{odor. Il-ftehim politiku dwar l-MFF kien intla[aq mal-Gvernijiet talUE f’:unju li g[adda, i]da ddeputati tal-Parlament Ewropew kienu innegozjaw g[al /erti kundizzjonijiet li, ma]-]mien, kienu inklu]i fil-pjan. Il-kundizzjonijiet jirrikjedu
flessibbilta akbar fit-trasferimenti ta’ fondi elenkati mill-ba;it u meta l-UE g[andha ]]omm ilfondi tal-ba;it li ma jintefqux minflok tirritornahom lillGvernijiet tal-Istati-membri.
Flessibbiltà akbar f’/aqliq tal-fondi Intant, se jkun hemm il-fondi addizzjonali g[all-2013 li jkopru l-kontijiet pendenti relattati g[all-ba;it attwali tal-UE u bilpjan ja[seb ukoll g[al evalwazzjoni tar-ri]orsi tal-Unjoni li ji;;enerawlha il-finanzi – ji;ifieri l-fondi (tal-UE) i;;enerati direttament mit-taxxi, aktar milli mill-kontribuzzjonijiet tal-gvernijiet nazzjonali. Fi ]vilupp separat, il-Qorti Ewropea g[all-:ustizzja dde/idiet kontra ]ieda ta’ 1.7 filmija fis-salarji tal-istaff tal-UE u li kienet talbet il-Kummissjoni Ewropea. Il-livell tal-salarji u lpensjonijiet tal-istaff ilu ffri]at mill-2011 u l-Og[la Qorti talEwropa ma rat l-ebda ra;uni biex i/-/irkostanzi jinbidlu.
Terrur ;o zoo wara l-qtil ta’ ljunessa minn iljun Uffi/jali ta’ Dallas Zoo, flIstat ta’ Texas, qeg[din jinvestigaw g[alfejn iljun wasal biex jattakka u joqtol ljunessa ‘waqt in/ident mill-aktar sfortunat’ li se[[ fil-pre]enza tan-nies li kienu qed iduru fl-in[awi.
L-in/ident mifhum li se[[ ftit tal-jiem ilu u fejn l-iljun kien [ataf il-ljunessa ta’ [ames snin minn g[onqha u bir-ri]ultat li din mietet aktar tard mill-;rie[i li ;arrbet u ‘b’ka;un ta’ emorra;ija’.
In-nies li raw ix-xena baqg[u xukkjati wara li g[all-bidu [asbu li l-iljuni kienu ‘qeg[din jilg[abu’ u meta mbag[ad irreali]]aw x’;ara – bl-iljun jibqa’ j]omm lill-vittma minn snienu sakemm intervjenew l-istaff tal-
kumpless. Uffi/jali ta]-zoo qalu li qatt qabel ma nqalg[u l-in/identi bejn l-iljun u l-ljunessa – li kien jisimha Johari – u meta dawn kienu ilhom ‘jg[ixu ma;enb xulxin g[al [ames
snin’. Intant, l-iljun, issa, tne[[a minn dak il-kwartier, u waqt li l-istaff tal-kumpless g[ad m’g[andhomx idea dwar x’seta wassal g[all-attakk, iddikjaraw /ar u tond li l-annimal ‘m’hux se jinqatel’.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
3
9
10
IT-TEMP Ftit imsa[[ab u ji]died is-s[ab g[oli VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Ftit qawwi g[al qawwi mill-Punent il-Lbi/ li jdur mil-Lbi/ BA{AR Qawwi IMBATT Baxx mil-Lbi/ lokalment baxx g[al moderat, li jsir mill-Punent Majjistru. TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.01mm Xita mill-1 ta’ Settembru 155.4mm IX-XEMX titla’ fis-06.43 u tin]el fil-16.52
11
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Tista’ te[odhom kontra xi [add bil-qorti (5) 6. Dari kienu jintlibsu fuq id-dahar (5) 7. Il-Maltin u l-G[awdxin kollha …… (5) 10. Allat foloz (5) 11. {wejje; (5) 12. Mir-rampa jitfa//a re;jun fl-Italja (5) 14. Issibhom fi ktieb tal-knisja (5) 16. To[ro; wa[da minn marella suf (5) 17. G[adu ma n;abarx, ng[idu a[na (5) 18. Bejn l-Erbg[a u l-:img[a (5)
18
Weqfin> 1. It-tipa jista’ jag[ti lura biha? (6) 2. Wassluni sa hawn (6) 3. I//assa (6) 4. I[obbu jug]aw dawn (6) 8. Tal-;ew]a iebsa [afna (5) 9. L-attri/i Dors jew kanzunetta ta’ Paul Anka (5) 12. Il-kapitali Fran/i]a (6) 13. Fil-mitolo;ija kien mag[ruf g[as-sbu[ija tieg[u (6) 14. Tpaxxi l-g[ajnejn (6) 15. Tad-demm u l-la[am kollha hekk jag[mlu (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Garar; 6. Toqba; 7. :amar; 10. Taqli; 11. Karus; 12. Pulis; 14. Fosos; 16. Frisk; 17. :diem; 18. Ar]nu. Weqfin> 1. Sgurat; 2. Armati; 3. Attakk; 4. Lan;as; 8. Tqila; 9. Qrusa; 12. Pari;i; 13. Sarima; 14. Fosfat; 15. Senduq.
Sudoku : Qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
L-ERBG{A L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C
IL-{AMIS L-og[la 19˚C L-inqas 13˚C
IL-:IMG{A L-og[la 19˚C L-inqas 15˚C
IS-SIBT L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C
IL-{ADD L-og[la 19˚C L-inqas 12˚C
UV
UV
UV
UV
UV
3
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 20˚ xemxi, Al;eri 14˚C imsa[[ab, Amsterdam 8˚C imsa[[ab, Ateni 18˚C xemxi, Li]bona 16˚C xemxi, Berlin 7˚ imsa[[ab, Brussell 7˚C xita, il-Kajr 22˚C ftit imsa[[ab, Dublin 4˚C xemxi, Kopen[agen 7˚C im/ajpar, Frankfurt 7˚C imsa[[ab, Milan 10˚C imsa[[ab, Istanbul 16˚C xemxi, Londra 5˚C xemxi, Madrid 14˚C imsa[[ab, Moska 2˚C imsa[[ab, Pari;i 6˚C imsa[[ab, Bar/ellona 18˚C ftit imsa[[ab, Ruma 18˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 25˚C imsa[[ab, Tripli 22˚C xemxi, Tune] 20˚C xemxi, Vjenna 7˚C im[assab, Zurich 5˚C im/ajpar, Munich 3˚C imsa[[ab, St. Petersburg 3˚C borra
Tag[rif Appuntamenti tal-President Il-President George Abela filPalazz ta’ San Anton fl-10:15 se jkollu ]jara ta’ kortesija minn Clayton Bartolo, kunsillier filKunsill Lokali tal-Mellie[a u fil11:15 se jilqa’ lill-Kap talOppo]izzjoni, Simon Busuttil. Fis-18:40 se jkun intervistat waqt il-programm live ‘G[andi xi Ng[id’ ippre]entat minn Andrew Azzopardi. Intant, fis18:00 is-Sinjura Margaret Abela se tippresiedi laqg[a tal-working committee tal-Malta Community Chest Fund. Wirja tal-cross stitch Bejn is-6 u t-8 ta’ Di/embru fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana se ssir wirja b’xog[lijiet tal-cross stich mtellg[a mill-iStich in Time Club. L-o;;etti g[all-wiri jvarjaw minn frames, g[al dvalji, dekorazzjonijiet tad-dar u bosta ornamenti differenti talMilied. Ikun hemm ukoll xi o;;etti mag[mula bl-idejn, g[all-bejg[. Film Festival Taljan Bejn it-Tnejn, 9 ta’ Di/embru u l-{add, 15 ta’ Di/embru se ssir l-g[axar edizzjoni tal-Film Festival Taljan f’Malta. Il-ftu[ se jsir fil-Cottonera Resource Centre fil-Birgu fid-9 ta’
Di/embru fis-18:30 meta se jintwera TerraMatta, dokumentarju ta’ Costanza Quatriglio, itTlieta 10 ta’ Di/embru se ssir ;urnata ddedikata g[all-films tal-a[wa Paolo u Vittorio Taviani bil-wiri ta’ erba’ films f’Dar l-Ewropa fi Triq San Pawl il-Belt bl-ewwel wie[ed ikun fil-11:00 u l-a[[ar wie[ed fit20:00, l-Erbg[a ukoll f’Dar lEwropa se jintwera Viva la Libertà tar-re;ista Roberto Ando u l-{amis ukoll fl-istess post La Grande Bellezza tarre;ista Paolo Sorrentino. Il-:img[a 13 ta’ Di/embru, jum ta’ festa, fil-11:00 f’Dar lEwropa se jintwera d-dokumentarju Ossigeno ta’ Piero Cannizaro. Ukoll il-:img[a, I]da fl-Istitut Kulturali Taljan, fis-18:00 jintwera d-dokumentarju Donne del Mito: Anna Magnani, xog[ol ir-re;ista Marco Spagnoli. L-g[ada sSibt, 14 ta’ Di/embru, flUniversità l-Qadima, Triq San Pawl il-Belt fis-18:30 jintwera lfilm Salvo tar-re;isti Fabio Grassadonia u Antonio Piazza. Fl-a[[ar ;urnata, il-{add 15 ta’ Di/embru, fil-Mu]ew Bir Mula Heritage fil-11:00 se ssir diskussjoni miftu[a g[al kull min jixtieq jattendi dwar il-films kollha li se jkunu ntwerew matul dan l-avveniment.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta‘ Novembru, 2013
28
SPORT
Brousson Camilleri ppremjata minn Sport Press Malta
U[ud mill-protagonisti fir-Red Bull Kart Fight (Ritratt> Mark Cassar)
Ir-Red Bull Kart Fight fl-aqwa tag[ha Matul dawn l-a[[ar sitt ;img[at, kemm sewwieqa regolari kif ukoll dilettanti lokali esperjenzaw l-e//itament li qed joffri dan l-avveniment nazzjonali, ir-Red Bull Kart Fight Malta. B’aktar minn 600 parte/ipant s’issa, ir- Red Bull Kart Fight sar avveniment tassew imfittex fixxena tal-motor sport lokali. Ir-Red Bull Kart Fight hi kompetizzjoni globali li tiddetermina l-a[jar sewwieq/a dilettant fiddinja ta’ Red Bull.
Kompetizzjonijiet nazzjonali qed ji;u organizzati madwar iddinja sabiex ji;u determinati la[jar sewwieqa fix-xena lokali. Dawn jid[lu fi/-/ans sabiex jirrappre]entaw lil pajji]hom firRed Bull Kart Fight World Final fir-Red Bull Ring fi Spielberg, lAwstrija. Matul il-Finali Nazzjonali nhar it-30 Novembru u l-1 Di/embru, 50 finalist u finalista se jikkompetu sabiex minnhom jibqa’ wie[ed biss u jirba[ id-
dritt li jirrappre]enta lil Malta flAwstrija. Din il-;img[a, veterani taxxena lokali tal-motor sport kienu mistiedna jie[du sehem f‘isfida spe/jali fir-Red Bull Kart Fight track, fejn Hubert Camilleri rre;istra l-aqwa dawra b’36:64 sekonda imma xorta ma kienx bi]]ejjed biex jag[milha g[allfinali nazzjonali. L-azzjoni ser tkompli filBadger Karting track f’Ta’ Qali sal-24 ta’ Novembru.
Dan l-a[[ar saret il-pre]entazzjoni tal-Marindex Atleta taxXahar, imnedija minn Sport Press Malta lil Theresa Brousson Camilleri ta’ l-isquash. Brousson Camilleri kienet Champion ta’ Malta g[al 23 darba, u hi plejer u kow/ ‘full time’. Fl-Italja kienet tilg[ab ukoll fit-tim Nazzjonali Taljan, u kienet in-numru wie[ed fejn reb[et 27 turnament internazzjonali u kellha ranking dinji ta’ 67. Lura Malta, reb[et 10 darbiet Midalja tad-Deheb fil-European Small nations Squash Tournament, u ]ew; midalji tadDeheb o[ra, fil-Log[ob talPajji]i ]-}g[ar. Pre]entement Brousson Camilleri hi /-Champion Ewropeja tan-Nisa ‘l fuq minn 50 sena u g[adha tilg[ab fit-tim ta’ Catania, fil-Kampjonat Serie A Taljan. Is-sena d-die[la se tie[u sehem, mat-tim nazzjonali Malti, fil-kampjonat Ewropew tat-Tieni Divi]joni, fl-Italja, u fil-
Therese Brousson Camilleri
Kampjonat World Masters Squash li se jsir f’Hong Kong. Il-pre]entazzjoni tarrikonoxximent tmexxiet millPresident ta’ Sport Press Malta, Mario Meli, u saret mill-membru ta’ l-E]ekuttiv, Mirana Agius Silvio. Prezenti wkoll kien hemm is-Segretarju :enerali, Daniel Buhagiar, u t-Te]orier, Willie Vassallo.
Xalata ta’ gowls fil-Futsal Fil-;img[a li g[addiet kellna diversi log[ob b’[afna gowls kemm fil-Kampjonat Premier kif ukoll fl-Ewwel Divi]joni. Mill-kampjonat Premier San Gwann g[elbu lil Zabbar 4-2 u B’Bugia sfaw meg[luba mittim ta’ Pembroke Atheta 6-2. F ’ ]ew; partiti o[ra bis sehem tal-;ganti ta’ dan ilkampjonat, Balzan kisbu reb[a kbira fuq Luqa St. Andrew’s 10-1 u Hibernians ;abu fix xejn lil Mosta bl-iskor ta’ 130. Partita o[ra bilan/jata kienet dik bejn Qormi u Melita li spi//at 7-3 g[all-Qriema. Luxol St . Andrews ukoll spi//aw bil-kbir meta g[elbu lil Vittoriosa Stars 11-1. Mill-Ewwel Divi]joni, fidderby bejn l - Imqabba u l Qrendi, kienu dawn tal-a[[ar li [ar;u rebbie[a 13-6.
Wie[ed mill-gowls ta’ Balzan fir-reb[a 10-1 fuq Luqa SA
Fgura ssorprendew mhux ftit meta g[elbu lil Valletta 6-5. Derby ie[or , din id - darba min - na[a ta ’ fuq ta ’ Malta rri]ulta f’log[ba e//itanti ferm bejn Sirens u Naxxar Lions li
spi//at 5-5. Si;;iewi waqqfu lil G]ira li qeg[din wa[edhom f ’ ras il klassifika meta reb[ulhom 4-2 u dro ta’ 1-1 bejn M’Scala u Santa Lucia.
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a, 20 ta’ Novembru, 2013
31
SPORT
It-tim Nazzjonali jag[laq is-sena b’reb[a Roderick Vella Malta…......................... (3) 3 G]ejjer Faroe............... (0) 2 MALTA - A.Hogg, J.Caruana, A.Agius, R.Fenech, C.Failla, R.Briffa, M.Mifsud, A.Cohen, A.Schembri, J.Mintoff, A.Muscat Sost - 81 Scerri flok Cohen, 88
Vella flok Briffa
G]ejjer Faroe - G.Nielsen, J. Naes, R.Baldvinsson, P.Justinussen, E.Jacobsen, C.Mouritsen, D.Udsen, H.Hansson, H.Vatnsdal, P.Klettskaro, K.Olsen Sost - 46 Nattestad flok Mouritsen, 71 Vatnhamar flok Olsen, 82 Joensen flok Udsen Imwissija R.Briffa, J.Caruana (M) Baldvinsson (F) Skurjaw - 18min R.Fenech, 20min M.Mifsud, 41min J.Caruana, 80min Hansson Referee - Marcin Borski (Polonja) Finalment wara tliet telfiet minn tlieta kontrihom, Malta rnexxilha g[all-ewwel darba tirba[ lil G]ejjer Faroe u b’hekk
g[alqet is-sena bit-tajjeb. L-istess b[alma ;ara sena ilu, fl-a[[ar log[ba tas-sena tat-tim nazzjonali, f’partita wkoll ta’ [biberija u kontra tim inqas minnha fir-ranking. Is-sena l-o[ra l-avversarji kienu Lichtenstein. Dakinhar kien skurja Caruana. F’din il-partita l-istess plejer re?a’ sab ixxibka, imma mhux wa[du. Reb[a li tigi f’sena li fiha it-tim nazzjonali kellu ri]ultati po]ittivi, mid-draw kontra lIrlanda ta’ Fuq, g[ar-reb[a kontra l-Armenja u t-telfiet minimi kontra l-Bulgarija u dDanimarka. I]da t-tim Malti li kien ;ej minn ]ewg telfiet u soffrejna g[axar gowls. F’din il-partita ta’ [biberija rritorna bejn il-lasti il-goaler Hogg li qed jilg[ab regolarment anki fil-Gre/ja. Fid-difi]a rritorna wkoll Caruana li lag[ab centralment mal-konfermat Agius. B’Muscat u Failla fuq il-?nub. Ryan Fenech u Briffa lag[bu finnofs, anki fin-nuqqas ta]-]ew;
Id-difensur ta’ Valletta Jonathan Caruana jidher jiskorja t-tielet goal Malti wara azzjoni mill-isba[ mibdija minn korner ta’ Cohen
Il-captain Malti Michael Mifsud jidher jiskorja t-tieni goal ta’ Malta wara 20 minuta – Ritratti John Paul Bonanno
Karkari]i Sciberras u Muscat. Fl-attakk wara l-punta /entrali Mifsud, it-trio Mintoff, Schembri u Cohen. L-azzjonijiet l-aktar importanti, spe/jalment fl-ewwel taqsima, kienu tal-Maltin. Bl-ewwel xutt kien wara 12-il minuta minn Cohen li prova minn barra lkaxxa, b’Nielsen li salva fa/ilment fil-baxx. Prova middistanza wkoll, fit-18-il minuta FENECH, bir-ri]ultat ikun xort’ohra. Kien ;miel ta’ xutt, bil-ballun li spi//a fl-anglu ta’ fuq tax-xibka fejn l-ebda goaler ma’ kien isalva. Malta filvanta;;. G[addew biss ]ewg minuti u Fenech, ispirat g[alla[[ar, g[adda l-ballun fit-tul lejn MIFSUD li kkontrolla, dar ma’ ]ewg difensuri bil-;irja u tefg[a fl-anglu baxx tax-xibka. Bidu e//ellenti. Il-Maltin wara ]-]ewg gowls naqqsu ftit fir-ritmu, u iddifiza bdiet tag[ti xi spazji lillavversarji li kellhom anki gowl ?ustament im[assar g[all-offside. Tim Malti li sa[ansitra g[alaq l-ewwel taqsima b’van-
ta;; ta’ tliet gowls, b’azzjoni li bdiet minn korner u ;iet ma[duma tajjeb minn Schembri u Cohen, bl-attakkant ta’ Hibs li qassam lejn in-nofs u kien fa/li g[ad-difensur CARUANA biex skurja t-tieni gowl personali bilflokk tan-Nazzjonal. L-a[jar /ans tal-ewwel taqsima g[at-tim ta’ Lars Olsen ;ie fla[[ar minuta b’xutt ta’ Klettskaro li g[adda barra bi ftit. Fil-bidu tat-tieni taqsima Ghedin ma’ g[amel l-ebda biddla u ]ew; tibidiliet ;ew biss lejn tmiem ilpartita, bl-inserimenti ta’ Scerri u Vella. Fit-tieni taqsima, f’log[ba li dehret prattikament mag[luqa, il-Maltin bdew jafdaw i]jed, g[alkemm l-avversarji ftit kienu perikolu]i fl-ewwel nofs. IlMaltin bdew jqassmu tajjeb bejnithom f’nofs il-grawnd imma bdew jonqsu milli jag[lqu lazzjoni u jkunu perikoluzi, g[ajr fil-75 minuta meta proprju Schembri u Mifsud [addmu bejnithom, b’dan tal-a[[ar li ?ie anti/ipat mill-goaler Nielsen. Fla[[ar kwarta bdiet il-partita tal-
G]ejjer Faroe u li fil-minuti finali nisslet ukoll ftit ta’ biza’ filMaltin. Fit-78 minuta beda Vatnsdal, b’xutt minn barra lkaxxa li mpenja serjament g[allewwel darba lil Hogg. ]ewg minuti wara, il-goaler Malti ma’ setg[a jag[mel xejn fuq ix-xutt ta’ HANNSON ]markat filkaxxa. Gowl li re;a feta[ il-partita, bil-G]ejjer Faroe li skurjaw ie[or fis-87 minuta b’xutt minn barra l-kaxxa ta’ BALDVINSSON li [abat mal-lasta u da[al fix-xibka. [ames minuti ta’ hin mi]jud ma’ kienux bi]]ejjed g[all-avversarji biex i;ibu l-gowl tad-draw, bl-a[[ar attakk, iddaqqa ta’ ras ta’ Klettskaro, g[addiet barra. Kif qal Ghedin qabel il-partita kull reb[a hija ‘mportanti g[al Malta, anki kontra tim li huwa 35 post inqas minnha fir-ranking FIFA. Ir-reb[a waslet, is-sena g[alqet fuq nota po]ittiva u la[[ar minuti tal-partita m’g[andhomx inaqqsu mill-prestazzjoni tajba u reb[a meritata g[allMaltin.
FUTBOL – KAMPJONAT EWROPEW U-21
Telfa o[ra kbira g[al Malta Claesson li skorja b’xutt sabi[ xutt ta’ Hrgota wara azzjoni tajba }VEZJA …............................. 5 f’darhom kontra l-Gre/ja 3-1. ta’ Claesson u fid-69 minuta MALTA ….............................. 0 Il-log[ba tal-biera[ kontra l- bid-dawra.
It-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t il21 sena immexxi minn Ray Farrugia dabbar is-sitt telfa minn Grupp 8 tal-kwalifikazzjoni g[all-kampjonat tal-ewropa tassena 2015, meta kien meg[lub f’Malmoe mill-I]vezja 5-0. G[al Malta din kienet it-tieni telfa fi spazju ta’ erbat ijiem fejn nhar il;img[a f’Ta’ Qali tlifna kontra lleaders tal-grupp Polonja 5-1. Intant il-Pollakki l-biera[ komplew sa[[ew posthom fil-qu//ata tal-Grupp b’reb[a importanti
I]vedi]i kienet prattikament bla storja bl-avversraji tag[hna ja//ertaw mir-reb[a b’erba’ goals fl-ewwel taqsima. Firreb[a }vedi]a spikka l-attakkant ta’ Manchester City Juhn Guidetti li skorja doppjetta flewwel taqsima. }vezja mill-ewwel xe[tu kollox fl-attakk u marru fil-vanta;; b’goal ta’ Guidetti li skorja b’xutt bomba minn 20 metru wara 11-il minuta. L-iskor sar 2-0 disa’ minuti wara permezz ta’ Victor
L-attakki tal-I]vedi]i baqg[u sejrin minghajr heda u fis-27 minuta l-iskor sar 3-0 meta xutt ta’ Branimar Hrgota kien salvat parzjalment u mir-rebound kien John Guidetti li xe[et fix-xibka. L-iskor sar 4-0 fl-34 minuta meta minn freekick ta’ Simon Thern ilballun wasal g[and Hrgota li g[eleb lil Jurgen Borg g[arraba’ darba. Fit-tieni taqsima l-andament tallog[ba ma nbidilx bil-goalkeeper Malti iwettaq save mirakolu] fuq
Borg wettaq save ie[or millaqwa meta salva goal /ert fuq xutt ta’ Simon Kroon i]da mirrebound kien Christoffer Nyman li dar tajjeb mieg[u u xe[et fixxibka il-[ames u l-a[[ar goal taliskandinavi. Malta lag[bet b’din il-formazzjoni - J. Borg, C. Grech (Samir Arab 37 min), Z. Muscat, B. Kristensen, S. Pisani, S. Borg, C. Borg, J. Pisani (R. Camenzuli 66 min), R. Scicluna (B. Farrugia 92 min), D. Zerafa, J. Farrugia.
Kif Jinsabu Polonja Turkija Gre/ja }vezja Malta
L R D T F K Pt 7 5 5 5 6
Ri]ultati o[ra U21
5 0 2 16 3 1 1 9 3 0 2 15 2 1 2 11 0 0 6 1
Moldova v Litwanja Ingilterra v San Marino Bulgarija v Slovenja Andorra v Danimarka Russja v Estonja Kroazja v Latvja Montenegro v Irlanda Rumanija v :ermanja Polonja v Gre/ja Ma/edonja v Norve;ja Serbja v Italja Belarus v Armenja
7 5 5 10 25
15 10
9 7 0
3-0 9-0 1-5 0-2 1-0 3-1 0-0 2-2 3-1 1-3 1-0 0-1
www.maltarightnow.com
L-Erbg[a 20 ta’ Novembru, 2013
32
LOKALI
}idiet fil-li/enzji tal-kumpaniji kollha fis-settur finanzarju Il-kumpaniji kollha fil-qasam tas-servizzi finanzjarji se jkunu qed jaraw ]ieda fenominali filmi]ati li j[allsu kull sena g[alli/enzji tag[hom. Il-mi]ati se jkunu qed jog[lew f’kull kateogrija ta’ kumpaniji li joperaw fil-qasam finanzjarju, b’xi kateogriji se jaraw ]idiet li jla[[qu kwa]i d-doppju ta’ dak li jit[allas b[alissa. Il-kumpaniji fil-qasam tasservizzi finanzjarji jinqassmu f’[ames kategoriji u ]-]ieda filmi]ati tal-li/enzji se tkun qed issir f’kull kategorija. It-tibdil huwa propost f’dokument li ;ie ppubblikat g[all-konsultazzjoni – bil-mi]uri mistennija jid[lu fis-se[[ fl-1 ta’ Jannar li ;ej jekk ma jsirx tibdil. Fl-ewwel kategorija (Category 1) relatata ma dak li/enzjati li jag[tu avvi] ta’ investiment, li i]da ma jkollhomx kontroll fuq flus u assi tal-klijent – meta kumpanija kienet tirre;istra g[all-ewwel darba kienet t[allas 2,050 ewro. Bi]-]idiet fil-mi]ati, kumpanija fl-ewwel kategorija se tibda t[allas 2,500 ewro biex tirre;istra – ]ieda ta’ 450 ewro. Fl-ewwel kategorija ukoll, kull kumpanija kienet qed t[allas 1,300 ewro kull sena li/enzja. Bi]-]idiet se tibda
t[allas 2,000 ewro – ]ieda ta’ 700 ewro. Fit-tieni kateogrija (Category 1B), meta kumpanija kienet tirre;istra g[all-ewwel darba kienet t[allas 2,550 ewro. Bi]]idiet, kumpanija f’din il-kategorija se tibda t[allas 3,000 ewro – ]ieda ta’ 450 ewro. Fl-istess kategorija, kull kumpanija kienet qed t[allas 1,800 ewro kull sena f’li/enzja. Bi]-]idiet dawn se jibdew i[allsu 2,750 ewro – ji;ifieri ]ieda ta’ 950 ewro. Fit-tielet kategorija (Category 2) li toffri servizz ta’ investiment kull kumpanija kienet qed t[allas 4,500 ewro meta tirre;istra lewwel darba. Bi]-]idiet, dawn se jibdew ikollhom i[allsu 5,000 ewro – ]ieda ta’ 500 ewro. Fl-istess kategorija, kull kumpanija kienet qed t[allas 3,000 ewro f’li/enzja kull sena – i]da bi]-]idiet, il-li/enzja se tg[ola g[al 5,000 ewro – ji;ifieri ]ieda t’elfejn ewro. Fir-raba’ kategorija (Category 3) ukoll relata ma servizz ta’ investiment – meta kumpanija kienet tirre;istra l-ewwel darba, din kienet t[allas 6,400 ewro flewwel sena. Bi]-]idiet dan lammont se jg[ola g[al 7,000 ewro – ]ieda ta’ 600 ewro.
I]-]idiet proposti jistg[u jaraw il-mi]ati jog[lew kwa]i bid-doppju
Fl-istess kategorija, kumpanija s’issa kellha t[allas 4,000 ewro fis-sena g[al-li/enzja – i]da bi]]idiet, il-li/enzja se tg[ola g[al 7,000 ewro – ji;ifieri ]ieda ta’ 3,000 ewro. Fil-[ames kategorija (Category 4) kumpanija li tirre;istra l-ewwel darba kienet t[allas 14,000 ewro fl-ewwel sena. I]da issa, bi]-]idiet, irre;istrazzjoni tal-ewwel sena se tg[ola g[al 17,000 ewro – ji;ifieri ]ieda ta’ 3,000 ewro. Din il-kategoraija tapplika g[al dawk li ja;ixxu b[ala nies ta’ fidu/ja jew inkella kustodji ta’
skemi ta’ investiment kollettiv. Fl-istess kategorija, ilkumpaniji s’issa qed i[allsu 10,000 ewro fis-sena g[alli/enzji, i]da bi]-]idiet se jibdew ikollhom i[allsu 15,000 ewro – ]ieda ta’ 5,000 ewo. It-tibdiliet t[abbru b[ala parti minn pro/ess ta’ konsultazzjoni u mistennija jid[lu fis-se[[ mill1 ta’ Jannar li ;ej. Minn meta twaqqfet l-MFSA fl-2002, dawn il-mi]ati qatt m’g[olew - i]da dejjem baqg[u l-istess, li wassal g[al /ertezza f’dan il-qasam li fisser li fla[[ar snin, is-settur finanzarju
kompla jikber u jimpjega dejjem aktar nies. I]da dawn i]-]idiet ;abru reazzjoni mqanqla minn diversi operaturi fil-qasam tas-servizzi finanzjarji li kkummentaw dwar l-impatt negattiv li dawn i]]idiet se jkollhom. L-istess operaturi li tkellmu ma’ In-Nazzjon ikkummentaw li dawn i]-]idiet ma jawgurawx tajjeb f’settur li kien qed jikber – l-aktar meta ji;u biex i[addmu n-nies. L-operaturi qalu li se jbati l-konsumatur ukoll, li fuqu finalment jintefg[u spejje] akbar.
I]-]ieda fl-ispejje] se xxekkel it-tkabbir f’din l-industrija Il-Partit Nazzjonalista esprima d-di]appunt tieg[u g[all-proposta tal-Gvern li jg[olli sostanzjalment il-li/enzji g[all-kumpaniji li jipprovdu servizzi ta’ investiment u g[all-istituzzjonijiet finanzjarji f’pajji]na. Id-dokument li ppubblika l-Gvern in[are; ming[ajr lebda djalogu mal-Oppo]izzjoni, kif minn dejjem kienet il-prassi g[all-qasam tas-servizzi finanzjarji. Il-bidliet fil-mi]ati kif proposti mill-Gvern Laburista se j[allu impatt kbir fuq mijiet ta’ kumpaniji f’pajji]na u l-eluf ta’ [addiema tag[hom.
Fi stqarrija il-Kelliem talOppo]izzjoni g[all-Finanzi Tonio Fenech qal li filwaqt li lPartit Nazzjonalista japprezza li r-responsabbiltajiet regolatorji u ta’ supervi]joni tal-Awtorità Maltija g[as-Servizzi Finanzjarji kibru ma]-]minijiet, i]-]idiet sostanzjali fil-parti l-kbira mhux se jkunu qed ikopru dawn irresponsabbiltajiet i]da pjuttost i]]ieda sostanzjali fl-ammont li lGvern Laburista talab lill-istess Awtorità biex tg[addilu fis-sena fil-Budget g[all-2014. G[al kumpaniji ]g[ar li joffru
servizzi ta’ investiment, i]-]idiet proposti mill-Gvern se jfissru ]ieda ta’ eluf ta’ ewro fl-ispejje]. B’dawn i]-]idiet, finalment se jispi//a jbati wkoll il-konsumatur. Dan l-a;ir jikxef il-mentalità fqira ta’ kif ja[dem Gvern Laburista: ma j[arisx lejn is-settur finanzjarju b[ala industrija li qed tikber u li g[andu j[alliha tikber biex to[loq l-impjiegi u l-;id fl-ekonomija Maltija. G[all-kuntrarju, kif jara industrija ta’ su//ess, il-Gvern jibda j[ares lejha biss b[ala cash cow u
opportunità li j]idilha t-taxxi u lispejje]. I]-]ieda fl-ispejje] g[allkumpaniji ta’ investiment u g[allistituzzjonijiet finanzjarji se xxekkel it-tkabbir f’din l-industrija. Din hija t-tieni daqqa ta’ [arta f’qasir ]mien g[aliha, wara ddannu kbir fuq l-imma;ini ta’ pajji]na li qed jirri]ulta mill-iskema tal-bejg[ ta/-/ittadinanza ta’ pajji]na. F’dan il-kuntest, il-Partit Nazzjonalista appella lillMinistru tal-Finanzi sabiex jitlob lill-Awtorità Maltija g[as-
Servizzi Finanzjarji biex ma timplimentax dawn i]-]idiet sakemm issir diskussjoni kif jixraq fuq livell politiku, kif ukoll konsultazzjoni aktar wiesg[a mal-istakeholders involuti.
media•link COMMUNICATIONS