Nru 13,616
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013 €0.80 www.maltarightnow.com
Kittieb jirrifjuta :ie[ ir-Repubblika f’/erimonja li sej[ilha “farsa” Alex Vella Gera jirrifjuta li jkollu xi sehem f’politika li jsej[ilha superfi/jali u medjokri Mario Frendo
Il-lista ta’ persuni li lbiera[ f’Jum ir-Repubblika l-Gvern u lIstat Malti onora 60 individwu jew entità, u li kienet tinkludi politikanta Russa ta’ gvern li qed je[odha kontra l-omosesswali, qanqlet lill-kittieb Alex Vella Gera jiddikjara fuq il-midja so/jali li ma jridx ikun pupazz fil-lista ta’ :ie[ ir-Repubblika u rrifjuta u qal li qed jag[mel lg[a]la t-tajba li ma ja//ettax dan l-unur li l-gvern ried jag[tih. “Oqg[od attent mill-Grieg li ji;i bir-rigali”, kien it-titlu ta’ dak li kiteb fuq il-midja so/jali lkittieb Alex Vella Gera, li spjega r-ra;unijiet g[aliex m’a//ettax Midalja g[all-Qadi tarRepubblika – b’referenza g[al mod kif fl-istorja antika, is-suldati Griegi qarrqu bis-suldati ta’ Trojja biex imbag[ad [akmu lhom il-belt – qerq li Vella Gera qabblu mal-mod kif kien se jing[ata dan l-unur, f’/erimonja li sej[ilha “farsa.” Il-kittieb Alex Vella Gera kellu jkun mal-lista ta’ 60 persuna jew entitajiet li matul i//erimonja tal-Investitura f’Jum ir-Repubblika, ing[ataw Midalji g[all-Qadi tar-Repubblika jew inkella n[atru fl-Ordni Nazzjonali tal-Meritu. Fl-ispjegazzjoni tieg[u fuq Facebook, il-kittieb qal li ma [assx li kellu jkun parti mi/-/erimonja tal-Investitura – li bl-aktar mod /ar iddeskriva b[ala “farsa” – filwaqt li spjega li l-lista ta’ min ing[ata unur hija mimlija kontradizzjonijiet. Alex Vella Gera qal li ma jridx ikun pupazz ta’ sistema politika superfi/jali u medjokri li fl-istess lista tpo;;i t-transesswali Maltija Joanne Cassar – flimkien mal-politikanta Russa Valentina
President ;did
Appell g[al kunsens
Il-President ta’ Malta George Abela jitkellem fid-diskors uffi/jali ta’ Jum ir-Repubblika dwar l-g[a]la ta’ President ;did u appella biex l-g[a]la tkun frott ta’ kunsens bejn il-forzi politi/i kollha. Jelenka wkoll numru ta’ kunsiderazzjonijiet dwar il-kariga ta’ President. Ara pa;na 2 Pulizija
Promozzjonijiet wara li fallew l-e]ami
Tliet kuntistabbli ;ew promossi g[al Sur;ent minkejja li m’g[addewx mill-e]ami, bilmarka tag[hom ]diedet biex ikunu jistg[u jie[du l-promozzjoni wara li saret revi]joni talkarta tal-e]ami Ara pa;na 5 Il-Bel;ju
Pass lejn l-ewtanasja g[at-tfal
Is-Senat Bel;jan ilbiera[ ivvota favur biex jibda jkun possibbli li anki t-tfal jitolbu g[all-ewtanasja jekk ikunu morda terminalment. Bekk il-Bel;ju issa hu vi/in biex ikun l-ewwel pajji] li se jie[u dan il-ass kotnroversjali. Ara Pa;na 15 Ambjent
I/-Chairperson tal-Assemblea tar-Russja, Valentina Matvienko (ritratt) ilbiera[ ir/eviet mill-Istat Malti, fuq parir tal-Prim Ministru Joseph Muscat, l-unur ta’ Kumpann Onorarja, unur li qanqal lillkitieb Alex Vella Gera jispjega fuq Facebook ir-ra;unijiet g[aliex g[amel l-g[a]la li ma jinvolvix ru[u fi/-/erimonja li saret ilbiera[ fl-unuri ta’ :ie[ ir-Repubblika, preseduta mill-President ta’ Malta George Abela (Ritratt> Josepg Galea)
Matvienko – Chairman talAssemblea fir-Russja u politikanta qrib il-Gvern ta’ Putin li qed jag[mel kampanja kbira kontra l-omosesswali. Fl-istess kumment fuq Facebook, Vella Gera qal li j[oss li g[amel l-g[a]la t-tajba li ma involviex ru[u f’farsa b[al din, u kompla jg[id li /-/erimonja
kienet farsa fejn wie[ed li ja//etta unur nazzjonali jispi//a pedina fil-log[ba politika meskina Maltija. Il-kittieb tal-istorja ‘Li Tkisser Sewwi’ qal li f’isem is-sens komun u l-forzi kollha li ji;;ieldu kontra s-superfi/jalità u l-medjokrità m’a//ettax ilMidalja g[all-Qadi tar-
Repubblika. Fost il-lista ta’ persuni li ng[ata onorifi/enza g[al Jum irrepubblika kien hemm ukoll Mark Camilleri li b[al Alex Vela Gera g[adda ]mien il-[abs ftit tas-snin ilu min[abba l-li;i ta//ensura. G[a/-/erimonja talbiera[ Mark Camilleri ma attendiex.
Protesta waqt il-parata ta’ Jum ir-Repubblika
Ambjentalisti pprotestaw b’kartelluni u banners fil-qofol ta/-/erimonja li fakkret Jum irRepubblikata, fejn ikkritikaw lill-MEPA li qeg[da tkun qaddejja tal-interessi tal-ispekulaturi g[ad-dannu tal-ambjent Ara pa;na 32
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
2
LOKALI
L-g[a]la ta’ President ;did trid tkun frott ta’ kunsens bejn il-forzi politi/i kollha – Il-President ta’ Malta George Abela Il-Peresident ta’ Malta George Abela appella li l-g[a]la talPresident il-;did li trid issir issena d-die[la trid tkun frott ta’ konsensus bejn il-forzi politi/i kollha. Kien dan il-messa;; /ar talPresident attwali ta’ Malta, George Abela waqt diskors li ta f’/erimonja tal-Investitura u G[otja tal-Midalji li saret ilbiera[ b[ala parti minn programm t’attivitajiet uffi/jali marbuta ma’ Jum ir-Repubblika. Il-President George Abela qal li l-President il-;did tarRepubblika g[andu jkun President b’sa[[tu li jista’ jg[aqqad il-forzi politi/i kollha warajh – u li jkun a//ettat millpoplu [alli b’hekk jirrappre]enta verament l-g[aqda tal-pajji].
numru ta’ su;;etti o[rajn marbuta mal-uffi//ju talPresident – uffi//ju li twaqqaf f’Malta propju fl-1974 b[ala parti minn Kostituzzjoni li g[amlet lil pajji]na Repubblika. Fisser li punt ie[or ta’ kif lawtonomija tal-President tista’ tkompli tissa[[a[ hu bil-protezzjoni tal-kariga li dan je[tie; jing[ata waqt li jkun qed jokkupa l-uffi//ju b’mod il ma jkunx i]jed jista’ jitne[[a b’sempli/i ma;;oranza tal-Kamra tadDeputati. George Abela qal li g[andu jkun kunsidrat ukoll punt ie[or fejn il-funzjoni tal-President titwessa f’oqsma fejn dan ikun jista’ ja;ixxi ming[ajr il-parir tal-Prim Ministru – b’hekk ilPresident jing[ata rwol ferm
Elenkati numru ta’ kunsiderazzjonijiet dwar il-kariga ta’ President Fil-messa;; tieg[u, ilPresident qal li wie[ed irid jifhem x’verament wie[ed irid minn din il-kariga, u kif wie[ed g[andu jippro/edi biex issir la[jar g[a]la g[al President ;did. Id-diskors tal-President George Abela sar hekk kif it-terminu tieg[u b[ala President tarRepubblika qed joqrob dejjem aktar lejn tmiemu. Biex ]gur ikun /ar dwar limportanza li jkun hemm kunsens fuq l-g[a]la ta’ President ;did – il-President ta’ Malta George Abela qal li g[alkemm il-Prim Ministru jkun qed jobdi l-li;i meta jag[]el il-President, dan ma jag[milx il-President mag[]ul b[ala l-a[jar g[a]la – u kompla jg[id li l-a[jar g[a]la tkun jekk il-President il-;did ikun mag[]ul b’kunsens mil[uq mill-forzi politi/i kollha talpajji]. George Abela tkellem fuq
aktar attiv u de/i]iv, b[al pere]empju l-g[a]la tal-membri ta’ organi kostituzzjonali. Id-39 anniversarju minn meta Malta saret Repubblika ;ie //elebrat fil-Belt Valletta ilbiera[ b’attivitajiet li bdew filg[odu kmieni minn kontin;enti tal-Forzi Armati ta’ Malta li mmar/jaw minn [dejn il-monument ta’ Kristu Re tul Triq ir-Repubblika, sa Pjazza San :or; qudiem il-Palazz Presidenzjali. Fi Pjazza San :or; saret parata mill-istess kontin;enti – fejn attenda l-President ta’ Malta li wara xi [in spezzjoni l-gwardja tal-unur. G[all-parata kien hemm ukoll numru ta’ personalitajiet pre]enti, fosthom il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil. Wara l-parata saret i/-/erimonja ta’ Investitura u l-G[otja tal-Midalji fis-Sala tal-Gran Kunsill fil-Palazz tal-President –
Il-President ta’ Malta George Abela qal li wie[ed irid jifhem x’verament wie[ed irid minn din il-kariga, u kif wie[ed g[andu jippro/edi biex issir l-a[jar g[a]la g[al President ;did (Ritratti> Joseph Galea)
fejn hemmek madwar 60 individwu u entità ng[ataw [atra flOrdni Nazzjonali tal-Meritu jew ing[ataw Midalji g[all-Qadi tarRepubblika jew g[al Servizz Distint. Dwar l-40 anniversarju ta’ Jum ir-Repubblika li se jkun
i//elebrat sena o[ra, il-Gvern qal li f’Jannar dan se jkun qed idur fuq l-artisti biex iressqu ideat g[all-mafkar bil-g[an li jfakkar l-40 sena anniversarju mit-twaqqif ta’ Malta Repubblika – kif ukoll ideat dwar fejn dan g[andu
jitqieg[ed. Is-sena d-die[la se jkun i//elebrat ukoll il-50 anniversarju mill-Indipendenza ta’ Malta, l-35 anniversarju minn Jum il{elsien u l-g[axar snin miss[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
3
LOKALI
U[ud minn dawk li lbiera[ ir/evew l-unuri f’Jum ir-Repubblika, li jing[ataw mill-President ta’ Malta fuq parir bil-miktub tal-Prim Ministru, u huma stabbiliti mil-li;i dwar :ie[ ir-Repubblika
Unuri lil 60 individwu u entità f’Jum ir-Repubblika Il-President ta’ Malta George Abela, fuq parir tal-Prim Ministru Joseph Muscat, ilbiera[ ippre]enta u onora b’unur flokka]joni ta’ Jum ir-Repubblika, lil 60 individwu jew entità f’/erimonja tal-Investitura u l-G[otja tal-Midalji fil-Palazz talPresident, fil-Belt. Din i/-/eremonja ssir kull sena, i]da din is-sena l-lista kienet itwal mis-soltu b’numru ta’ ismijiet li anke fuq il-midja so/jali qanqlu [afna kummenti u kontroversji. L-unuri li ng[ataw millPresident ta’ Malta fuq parir bilmiktub tal-Prim Ministru, huma stabbiliti mil-li;i dwar :ie[ irRepubblika.
Matul i/-/erimonja tal-biera[, l-og[la unur ing[ata lill-eksSpeaker tal-Parlament, Paul Xuereb, li miet fl-1994, u li lbiera[ l-unur ta’ Kumpann talUnur fl-Ordni Nazzjonali talMeritu kien ippre]entat lill-mara tieg[u. {atriet f’livelli o[rajn fl-Ordni Nazzjonali tal-Meritu ng[ataw lill-eks-Speaker tal-Parlament Michael Frendo u lill-Professur Edwin Grech li ng[ataw l-unur ta’ Kumpanni fl-Ordni Nazzjonali tal-Meritu. I/-Chairperson tal-Assemblea tar-Russja, Valentina Matvienko, ir/eviet mill-Istat Malti l-unur ta’ Kumpann Onorarja filwaqt li Monsinjur
Victor Grech u l-eks-Kap E]ekuttiv tal-ST Microelectronics Alan Dutheil, ing[ataw l-unuri ta’ Uffi/jal u Uffi/jal Onorarju rispettivament fl-Ordni Nazzjonali tal-Meritu. Persuni o[rajn li ng[ataw lunuri ta’ Membri u Membri Onorarji fl-Ordni Nazzjonali talMeritu kienu Paul Asciak, Mary Carmen Bellamy, Lawrence Dimech, Angelo Psaila, Lawrence Zrinzo, Margrith Lutschg Emmenegger u Abdurazagh Zmirli. Fl-Ordni Nazzjonali talMeritu ng[ataw ukoll numru ta’ Midalji g[all-Qadi tarRepubblika. Fost dawn kien hemm l-Iskwadra tal-Ajru tal-
Forzi Armati ta’ Malta; il-fundatur tar-Ramblers’ Association Lino Bugeja; l-editur talgazzetta ‘Ir-Realtà’ Mark Camilleri; Joanne Cassar; Lino Cassar li miet is-sena li g[addiet; it-tim rebbie[ tal-Junior Eurovision Song Contest inklu] il-kantanta Gaia Cauci; Carmel Puli, il-membru-fundatri/i talMoviment Nisa Partit Nazzjonalista u mart il-President Emeritu ta’ Malta ?ensu Tabne, Maria Tabone; Peter Valentino; u l-President ta’ Flimkien g[al Ambjent A[jar (FAA), Astrid Vella. Kien hemm ukoll 33 suldat talForzi Armati ta’ Malta li ng[ataw Midalja g[al Servizz
Distint, flimkien ma’ tliet suldati Taljani li ng[ataw l-istess Midalja wara l-operazzjoni li kienet saret fil-11 t’Ottubru li g[adda biex ;ew salvati mijiet ta’ immigranti li kienu nqalbu bid-dg[ajjes fin-Nofsinhar ta’ Lampedusa. I/-/erimonja tal-Investitura ssir kull sena f’Jum irRepubblika u saret fil-Kamra talGran Kunsill fil-Palazz talPresident fejn pre]enti kien hemm il-Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Simon Busuttil, il-President Emeritu Eddie Fenech Adami, lAr/isqof ta’ Malta Pawlu Cremona kif ukoll numru ta’ mistiedna distinti o[rajn.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
4
LOKALI
L-AD b’]ew; kandidati g[all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew
Vot qawwi favur rapport ta’ David Casa
L-Alternattiva Demokartika ppre]entat lil Arnold Cassola u Carmel Cacopardo b’mod uffi/jali b[ala l-kandidati tag[ha g[all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew f’Mejju tas-sena iddie[la. F’konferenza tal-a[barijiet, isSegretarju :enerali tal-AD, Ralph Cassar, qal li ori;inarja-
Ir-rapport talEwroparlamentari Nazzjonalista David Casa dwar l-istat legali tal-g]ira ta’ Mayotte fl-O/ean Indjan, intlaqa’ b’vot qawwi mill-Membri Ewroparlamentari l-o[ra, fis-sessjoni plenarja ta’ nhar il-{amis. Ir-rapport dwar din il-g]ira Fran/i]a, li tinsab bejn Madagascar u Mozambique, u g[andha popolazzjoni ta’ ftit iktar minn mitejn elf ru[, tqanqal min[abba li dan ir-re;jun Fran/i] se jsir parti mill-Unjoni Ewropea fl-1 ta’ Jannar 2014. I]da fil-pro/ess ta’ a//essjoni, tqanqlu wkoll mistoqsijiet dwar l-istat legali tal-g]ira, bir-rapport ta’ David Casa, mag[ruf b[ala l-’Casa Report’ filParlament Ewropew joffri perspettiva lill-Membri talParlament Ewropew dwar kif illi;i tat-taxxa f’Mayotte tapplika
ment kien hemm sej[a ta’ erba’ nominazzjonijiet u li finalment l-g[a]la waqg[et fuq dawn i]]ew; kandidati. Hu sostna li l-Parlament Ewropew hu l-post adatattat biex ji;u indirizzati temi importanti fosthom temi ambjentali u temi dwar il-kwalita’ tal-arja u lkwalità tal-ikel.
Fil-konferenza saret referenza wkoll g[al ‘Green Primary’, li huma l-elezzjonijiet g[al karigi filPartit tal-{odor fil-Parlament Ewropew. L-Alternattiva Demokratika qalet li trid tag[ti vu/i diretta g[all-Maltin sabiex permezz tal-internet jivvutaw g[alleaders simboli/i li jirrappre]entaw il-partit tal-[odor fl-Ewropa.
Sajjetta tolqot ajruplan tal-Air Malta Ftit qabel l-in]ul ta’ ajrupan tal-Air Malta fl-ajruport ta’ Tel Aviv, f’I]rael, l-ajruplan intlaqg[at minn sajjetta. {add ma we;;a’ u l-ajruplan g[amel in]ul normali. Kelliem g[all-Air Malta qal li hija [a;a normali li ajruplani
ji;u affettwati mis-sajjetti u g[alhekk l-ajruplani huma protetti mis-sajjetti. L-Air Malta fi stqarrija qalet li l-passi;;iera, ilmembri tal-ekwipa;; u l-ajruplan qatt ma kienu fil-periklu. Dan il-fenomenu huwa rappurtat li jse[[ mill-inqas darba fis-
sena lil kull ajruplan kummer/jali, ming[ajr ebda konsegwenza. Wara dan l-in/ident, l-Air Malta bag[tet ajruplan lejn Tel Aviv b’tim ta’ in;iniera biex ji//ekkjaw jekk l-ajruplan hux f’kundizzjoni tajba biex itir lura lejn Malta.
David Casa
mal-li;i Ewropea. Il-Kap tad-Delegazzjoni Maltija fil-Partit Popolari Ewropej ing[ata l-inkarigu li jfassal dan ir-rapport f’Ottubru li g[adda. Dan huwa s-seba’ rapport ta’ David Casa li ;ie addottat mill-Parlament Ewropew mill-2009 sal-lum.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
5
LOKALI
Jing[ataw promozzjoni g[al Sur;ent minkejja li fallew l-e]ami Il-Qorti ordnat li jitwaqqaf il-pro/ess intern fil-Korp biex jin[atru Supretendenti ;odda Matul din il-;img[a numru ta’ Kuntistabbli tal-Pulizija ;ew promossi g[al Sur;enti wara li g[addew mill-e]ami li sar fixxhur li g[addew. S’hawn xejn [a]in. Imma, sfortunatament, g[al darba o[ra anke f’dawn il-promozzjonijiet spikka l-ind[il politiku, g[ax fost dawn kien hemm tlieta li mill-informazzjoni li g[andu InNazzjon, m’g[addewx mille]ami g[all-promozzjoni, imma ;ew promossi xorta wa[da – aba]i tal-kulur politiku tag[hom. Sorsi mill-qalba tal-korp talpulizija li tkellmu ma’ InNazzjon spjegaw li dawn it-tliet kuntistabbli ;ew promossi xorta wa[da, g[ax minkejja li m’g[addewx mill-e]ami, ilmarka tag[hom ]diedet biex ikunu jistg[u jie[du l-promozzjoni, wara li saret revi]joni talkarta tal-e]ami. U dan minkejja li bil-punti li kienu ;abu skont ir-ri]ultat, kienu g[adhom ‘il bog[od biex fir-revi]joni tal-karta tal-e]ami jil[qu l-marki li kien hemm b]onn biex jinbidel ir-ri]ultat tal-e]ami u jikkwalifikaw g[allpromozzjoni. Min-na[a l-o[ra, qalu s-sorsi tag[na, o[rajn li wkoll m’g[addewx imma kienu ferm eqreb f’termini ta’ marki, ma ng[atawx l-opportunità li jag[mlu revi]jon tal-karta tale]ami biex huma wkoll ikollhom il-possibbiltà li jikkwalifikaw g[all-promozzjoni li kienu ilhom jistennew. G[al dawn il-promozzjonijiet kienu eli;ibbli b’kollox 87 uffi/jal li g[addew mill-e]ami. Is-sorsi li tkellmu mag[na qalu li f’dan il-pro/ess ta’ pro-
It-tmexxija tal-Korp tal-Pulizija ftit li xejn kellha kontroll fuq il-promozzjonijiet u d-de/i]jonijiet ittie[du fuq livell politiku – b’uffi/jal g[oli tal-Ministeru ta’ Manuel Mallia, li ta[t ir-responsabbiltà tieg[u jaqa’ l-Korp tal-Pulizija, deher kemm-il darba fl-a[[ar jiem g[al [inijiet twal fid-Depot
mozzjonijiet, b[al f’[afna ka]i o[rajn li qed ji;ru fil-Korp talPulizija, it-tmexxija tal-Korp ftit li xejn kellha kontroll, u dde/i]jonijiet ittie[du fuq livell politiku – b’uffi/jal g[oli talMinisteru ta’ Manuel Mallia, li ta[t ir-responsabbiltà tieg[u jaqa’ l-Korp tal-Pulizija, deher kemm-il darba fl-a[[ar jiem g[al [inijiet twal fid-Depot – pre]enza li tindika l-ind[il politiku kontinwu li qed ikun hemm fil-Korp immexxi millKummissarju l-;did Peter Paul Zammit.
Tliet kuntistabbli ;ew promossi minkejja li m’g[addewx mill-e]ami, bil-marka tag[hom ]diedet biex ikunu jistg[u jie[du l-promozzjoni wara li saret revi]joni tal-karta tal-e]ami Hekk kien ;ara wkoll fla[[ar promozzjonijiet li ng[ataw fil-Korp f’Novembru li g[adda, meta l-ma;;oranza ta’ dawk li ;ew promossi g[al Sur;enti Ma;;uri kienu
mag[rufa g[all-kulur politiku tag[hom. Fosthom kien hemm is-security personali tal-Prim Ministru Muscat, mag[ruf b[ala ‘I]-]ubina’, li ;ie promoss minkejja li g[adu kif
da[al lura fil-Korp wara l-elezzjoni. Jirri]ulta wkoll li fil-Korp hemm [afna tgergir ukoll fuq promozzjonijiet o[rajn li se jing[ataw dalwaqt, dawk ta’ Supretendenti – pro/ess li kien g[addej imma twaqqaf [esrem wara kaw]a li feta[ fil-Qorti spettur li b[alissa jinsab sospi] mill-korp min[abba li g[addejjin pro/eduri kontrih fil-Qorti. Dan l-ispettur qed jg[id li billi hu sospi] ma ng[atax il-possibbiltà li japplika g[al Supretendent meta dan l-a[[ar [ar;u l-applikazzjonijiet u allura feta[ kaw]a fil-Qorti u rnexxielu jwaqqaf il-pro/ess. LIspettur fil-kaw]a tieg[u argumenta li jekk hu ji;i liberat millpro/eduri li g[addejjin kontrih, b[al [addie[or ikollu d-dritt li jg[addi mill-pro/ess tal-g[a]la g[all-kariga ta’ Supretendent – [atra li ssir b’intervista u mhux b’e]ami. Il-Qorti laqg[et it-talba tieg[u u ordnat li l-pro/ess intern filKorp biex jin[atru Supretendenti ;odda jitwaqqaf g[al kollox. Dan wassal biex hemm g[add kbir ta’ spetturi mag[rufa g[all-kulur politiku tag[hom li esprimew ir-rabja tag[hom g[ax ilhom [afna jistennew biex jie[du promozzjoni. Dawn l-istess nies qed jargumentaw li issa, min[abba li lpro/ess jinsab wieqaf u min jaf kemm se jie[u aktar fit-tul, se ti]died il-possibbiltà li spetturi o[rajn isiru eli;ibbli b[alhom biex huma wkoll japplikaw g[al Supretendenti u allura /-/ansijiet tag[hom se jonqsu drastikament.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
6
LOKALI
I/-/eramika g[all-bejg[ fl-iskola tas-Sale]jani f’Tas-Sliema hi xog[ol tal-professur Nino Cascio, li twieled u trabba f’familja ta’ arti;jani ta/-/eramika
Bejg[ ta’ /eramika ta’ Sqallija mis-Sale]jani b’risq it-tfal ta’ St Patrick
Is-Sale]jani ta’ Dun Bosco f’Malta qed jorganizzaw bejg[ ta’ /eramika minn u presepji minn Sciacca fi Sqallija. Matul l-istess attività se jkun hemm g[all-bejg[ ukoll g[amara antika. Il-qlig[ kollu li qed isir fliskola Sale]jana ta’ St. Patrick, f’Tas-Sliema sa g[ada l-{add, hu kollu b’risq it-tfal ta’ St. Patrick.
I/-/eramika g[all-bejg[ hi xog[ol tal-professur Nino Cascio li twieled u trabba f’familja ta’ arti;jani ta//eramika, fil-passat di;à tella’ wirjiet tax-xog[lijiet tieg[u f’Malta. Ilu j[addem it-talent artistiku tieg[u f’dan il-qasam sa mis-Sittinijiet, u ggradwa b[ala Maestro Artigiano u g[allem fl-Istituto d’Arte ta’
Sciacca. Jispe/jalizza flimudellar ta’ statwi ta/-/eramika, pannelli u [itan dekorattivi u alborelli Si/iljani. Minn bi//iet tal-fu[[ar li nstabu fl-in[awi jirri]ulta li //eramika f’Sciacca ori;inat fi]]minijiet tan-Nofs. Din i//eramika g[andha personalità unika fl-istil u sbu[ija dekorattiva li huma meqjusa b[ala
uni/i fi Sqallija imma fl-istess [in hi differenti minn /eramika li tinstab f’Caltagirone u Santo Stefano di Camastra. Xi stori/i jag[mlu referenza g[al Malta min[abba l-fatt li lOrdni tal-Kavallieri kienu jordnaw i/-/eramika tag[hom minn Sciacca. Il-[inijiet tal-bejg[ ikunu bejn l-10am u s-7 pm. L-attiv-
ità kienet inawgurata misSinjura Hadar De Vito il-mara tal-Ambaxxatur ta’ l-Italja f’Malta. Il- grawnds ta’ l-iskola jkunu miftu[a g[all-ippakjar. Din g[andha tkun opportunità unika biex jinxtraw rigali talMilied b’differenza filwaqt li ting[ata g[ajnuna lil kaw]a tajba.
Christmas on Campus fl-Università L-Università ta’ Malta nediet uffi/jalment Christmas on Campus, attività ta’ ;bir ta’ fondi b’risq tliet benefi/jarji – lIstrina, id-Dar tal-Providenza u r-Research, Innovation and Development Trust (RIDT) talUniversità ta’ Malta, bil-[sieb li fondi jmorru g[al ri/erka fuq ilkan/er tas-sider fl-Università. Christmas on Campus ta’ din is-sena jinkludi serje ta’ attivitajiet kuljum matul Di/embru. Fost l-g[add ta’ attivitajiet hemm bejg[ ta’ ikel u o;;etti tal-Milied fis-sala tacChaplaincy, donazzjoni ta’ ewro mill-iSmart Card, kompetizzjonijiet, serata ta’ films u kun/erti. Attivitajiet o[ra jinkludu ‘Pumpiera’ li se ssir nhar itTlieta 17 ta’ Di/embru fejn b’donazzjoni ]g[ira lparte/ipanti jit[allew jilbsu lilbies tal-pumpiera u jirkbu fuq fire engine. Se ssir car free day il-{amis 19 ta’ Di/embru fejn il-karozzi
Attività b’risq L-Istrina, id-Dar tal-Providenza u g[ar-ri/erka fuq il-kan/er kollha li jid[lu fil-kampus joffru donazzjoni ta’ ewro. L-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ ‘Christmas on Campus’ qed tkun koordinata minn diversi, fosthom l-aministrazzjoni talUniversità, i/-chaplaincy talUniversità u l-KSU, li qed i;ibu flimkien g[add ta’ organizzazzjonijiet studenteski biex jg[inu f’din il-;abra. B’kalendarju mimli daqs bajda bl-attivitajiet g[al matul Di/embru, l-Università qed tkun trasformata f’/entru attiv g[allMilied, u fuq kollox b’risq ilkarità.
Terz mill-;bir ta’ fondi se jmur b’risq il-Fond tar-Ri/erka tal-Università ta’ Malta lejn pro;etti fir-ri/erka fuq il-kan/er tas-sider. Din hi opportunità o[ra g[all-komunità biex b’mod attiv tipparte/ipa g[all-futur talUniversità tag[na billi tappo;;ja r-ri/erka tag[ha. I/-Chaplaincy tal-Università se torganizza wkoll in-Novena g[all-Milied bejn is-16 u it-23 ta’ Di/embru fin-12.30pm, ilV;ili lejlet il-Milied fil11.30pm u quddiesa ta’ ringrazzjament nhar il-31 ta’ Di/embru fit-8pm.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
7
ANALI}I
Skandlu fil-Kunsill Lokali Ta’ Sannat Is-Sindku Laburista Ta’ Sannat hu wkoll membru tas-Segretarjat Privat tal-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo Le[en G[awdex
Matul l-a[[ar gimg[at bdiet [ier;a fil-midja lokali storja xejn sabi[a dwar kif isSegretarju E]ekuttiv tal-kunsill lokali Ta’ Sannat tke//a minn xog[lu. Dan is-Segretarju tke//a propju g[aliex irrapporta g[emil mhux xieraq lill-awtoritajiet kompetenti ta’ pajji]na tasSindku Laburista Ta’ Sannat Philip Vella. L-istorja dwar dan il-ka] kienet ]velata millgazzetta ILLUM, fejn /ertu Arthur Bajada, illum eksSegretarju E]ekuttiv tal-Kunsill Lokali Ta’ Sannat, irrapporta lill-Pulizija wara li kuntrattur partikolari kellmu u qallu li sSindku kien da[ak bih. Allegazzjoni gravi Jirri]ulta li l-kuntrattur allega li s-Sindku kien qallu biex ma
jitfax offerta g[al kuntratt relatat mal-bini ta’ [itan tas-sejjie[ biex imbag[ad il-kuntrattur li jintag[]el jag[tih ix-xog[ol hu. Skont ir-rapport, l-eksSegretajru E]ekuttiv irrekordja d-diskursata li kellu ma’ dan ilkuntrattur u g[adda l-materjal kollu lill-Pulizija biex jinvestigaw. Skont l-istess gazzetta ILLUM, meta sar jaf is-Sindku Philip Vella, allegatament ivvendika ru[u minnu u ke//ieh billi ressaq mozzjoni kontrih filkunsill. Ka] ta’ Whistleblower li flok ;ie protett jew ippremjat – kif imwieg[ed mill-Partit Laburista qabel l-elezzjoni – spi//a mke//i g[ax kixef il-verità. Kunsilliera Laburista tieqaf lis-Sindku Laburista Propju fil-vot dwar din ilmozzjoni li kien ittie[ed f’seduta tal-kunsill li saret fil-15 ta’ Lulju ta’ din is-sena, kien ukoll mag[ruf li l-kunsilliera Laburista f’Ta’ Sannat, G[awdex, Maria Cassar Sultana, [add ma tkellem mag[ha jew talab il-parir tag[ha qabel tressqet mozzjoni misSindku Laburista tal-lokal Philip Vella biex jitke//a propju sSegretarju E]ekuttiv tal-kunsill Arthur Bajada. Dan wassal biex ;ustament Cassar ivvutat kontra. Il-mozzjoni kienet g[addiet xorta bil-vot tas-Sindku u l-kunsillieri l-o[ra Laburisti. Cassar qalet li hi mhix l-awditur jew il-bord tad-dixxiplina u
allura ma setg[etx tikkundanna lis-Segretarju E]ekuttiv. Qalet
ukoll li fis-seduta meta tressqet il-mozzjoni, kienet g[amlet stqarrija qabel ittie[ed il-vot li fiha ddikjarat li ma tista’ tg[id xejn kontra Arthur Bajada u qatt ma rat l-a;ir deskritt mis-Sindku ise[[ fil-pre]enza tag[ha. G[alhekk kienet ser tivvota kontra l-istess mozzjoni. Din id-dikjarazzjoni ta’ Cassar tikkontradixxi dak li qal is-Sindku mal-gazzetta ILLUM meta ddikjara li ma setax jibqa’ ja[dem ma’ Bajada g[ax wera nuqqas kbir ta’ rispett lejh. Semma wkoll li kien hemm problemi ta’ komunikazzjoni bejniethom. Fil-kummenti tieg[u, is-Sindku wa[[al f’Arthur Bajada u akku]ah li hu kien il-ka;un ta’ numru ta’ ri]enji mill-kunsill lokali. IsSindku Vella sa[anistra ttimbra lil Bajada b[ala ma]]ra m’g[onq il-kunsill u qal li bla;ir tieg[u rrenda l-po]izzjoni tieg[u fil-kunsill b[ala wa[da mhix iktar tenibbli min[abba li, skont is-Sindku, kien qed jag[mel il-bsaten fir-roti. Il-ka] quddiem il-Qorti ta’ G[awdex Fl-a[[ar ]vilupp, l-eks Segretarju E]ekuttiv tal-Kunsill, fil-jiem li g[addew, feta[ protest ;udizzjarju fil-Qorti ta’ G[awdex li fih jikkontesta ttne[[ija tieg[u u jitlob li din id-
de/i]joni ti;i revokata waqt li j]omm lil dawk li feta[ ilprotest kontrihom responsabbli g[ad-danni. Arthur Bajada
Il-Prim Ministru Joseph Muscat
Il-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo
Il-Prim Ministru jrid jie[u po]izzjoni dwar l-allegazzjonijiet kontra s-Sindku Laburista, u li jirrendu kemm il-kariga tieg[u b[ala Sindku kif ukoll il-kariga tieg[u b[ala membru tas-segretarjat privat tal-Ministru Refalo mhux aktar tenibbli u g[andu jara li jirri]enja minnufih ressaq dan il-protest fil-Qorti tal-Ma;istrati ta’ G[awdex fl-4 ta’ Di/embru kontra l-Kunsill Lokali Laburista Ta’ Sannat, kontra s-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kunsilli Lokali Jose Herrera u kontra dDipartiment tal-Gvern Lokali. Kienet l-istess gazzetta ILLUM li kompliet ti]vela aktar dwar din l-istorja li la[qet
propju l-qofol tag[ha f’Lulju li g[adda meta Bajada, g[ax g[amilha ta’whistleblower u mar g[and il-Pulizija b’recording ta’ kuntrattur jallega li sSindku kien qallu ma jitfax offerta g[al kuntratt partikolari biex imbag[ad il-kuntrattur li jintag[]el jag[tih ix-xog[ol hu, spi//a tqa//at b’mozzjoni tasSindku Vella stess. Il-Kummissarju tal-Puliizja ma ji[ux passi Din il-mozzjoni ta’ sfidu/ja tressqet b’ur;enza u damet biss seba’ minuti – li jfisser li f’seba’ minuti l-ka] kien mag[luq u l-
Il-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit
Is-Sindku Laburista Ta’ Sannat Philip Vella
Il-Kummissarju tal-Pulizija ilu jaf bl-allegat abbu] kontra s-Sindku Laburista Ta’ Sannat [ames xhur, g[andu rekording f’idejh u sal-lum baqg[u ma ttie[du l-ebda passi
mozzjoni ;iet mg[oddija ming[ajr ma Bajada ng[ata //ans jiddefendi ru[u. I]da laktar [a;a gravi li to[ro; millprotest hi l-konferma li minkejja li Bajada qed jg[id li informa lill-Kummissarju tal-Pulizija personalment b’dan l-allegat abbu], u li suppost li dan kellu jinvestiga, sal-lum, meta g[addew [ames xhur, baqa’ ma sar xejn u baqg[u ma ttie[du lebda passi. U dan minkejja li lKummissarju Peter Paul Zammit ilu bir-recording talkuntrattur f’idejh minn :unju li g[adda. Fil-protest, i]da, Bajada jispjega li dan ma kienx l-uniku ka] li fih hu g[amilha ta’
Whistleblower. Hu jelenka lista s[i[a ta’ allegati abbu]i li, fi kliemu, [afna minnhom kienu jinvolvu lis-Sindku fuq medda ta’ ]mien, u g[alhekk waqfilhom u sa fejn seta’ ;;ieled biex ma jibqg[ux isiru. Fosthom isemmi ka]i fejn per e]empju kontijiet personali tasSindku Laburista kienu jintbag[tu lill-Kunsill Lokali u okka]jonijiet fejn ing[ataw direct orders mill-istess Sindku Laburista ming[ajr l-approvazzjoni tal-Kunsill. Inkella de/i]jonijiet li ttie[du mis-Sindku u li l-Kunsill kien sa[anistra iddi]approva minnhom espressament, jew ordnijiet li ng[ataw lil kuntratturi biex jag[mlu xog[lijiet li ma jaqg[ux ta[t ir-responsabbità tal-kunsill. Bajada jg[id li je]istu provi dokumentati ta’ dan kollu. Imma, ikompli, li waqt li dejjem ;ibed l-attenzjoni fuq dawn l-irregolaritajiet, minflok, spi//a l-vittma tas-Sindku s-Sur Philip Vella li l-e[fef triq g[alih kienet li jne[[ih minn mas-saqajn biex ikollu l-via libera li jkompli jag[mel dak li jrid. Muscat irid jie[u passi Fid-dawl ta’ dawn l-allegaz-
zjonijiet wie[ed issa jistenna li l-Prim Ministru Joseph Muscat jie[u l-passi kollha me[tiega sabiex jara li l-ewwel u qabel kollox il-Kumissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit jag[mel xog[lu sewwa u jinvestiga l-kaz. Kif ukoll wie[ed jistenna li pendenti kull investigazzjoni talpulizija, Muscat jitlob lil Vella jirri]enja minn Sindku. Wie[ed ta’ min ifakkar li Vella, barra li hu s-Sindku Laburista Ta’ Sannat, hu wkoll membru tas-Segretarjat Privat tal-Ministru g[al G[awdex Anton Refalo. }gur li l-allegazzjonijiet gravi fil-konfront ta’ Vella jirrendu kemm il-kariga tieg[u b[ala Sindku kif ukoll il-kariga tieg[u bhala membru tas-segretarjat privat mhux aktar tenibbli u g[alhekk g[andu jirri]enja minnufih sakemm ji;i illiberat minn kull allegazzjoni jew akku]a. Dan il-ka] hu prova o[ra g[al Joseph Muscat ta’ kemm se j]omm il-weg[da elettorali tieg[u li se j]omm lil kul[add accountable ta’ g[emilu.
lehenghawdex@gmail.com
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
8
OPINJONI
Mandela - il-leader ;gant ta’ ]mienna Kul[add jaf li Nelson Mandela kien pri;unier fil-[abs ta’ Robben Island g[al 27 sena. Imma mhux kul[add jaf li lpri;unieri suwed kienu jir/ievu inqas ikel mill-pri;unieri bojod. Daqshekk kien nieqes ir-rispett lejn id-dinjità tal-iswed. Din kienet l-Afrika t’Isfel talApartheid, il-pajji] li kien in[akem mill-barranin, u li kien jistma lil nies tal-post [afna [afna inqas mill-bojod li ;ew biex jokkupaw il-pajji]. Fi ]mien Mandela kien wasal i]-]mien biex il-poplu jitlob il-jeddijiet tieg[u u jikseb id-dinjità umana li kien [aqqu. In-nies kienu jmutu bil-mijiet. Mandela twieled fl-1918 u tilef lil missieru kmieni. Irnexxielu jsir avukat. U feta[ uffi//ju biex jie[u [sieb issuwed li kienu ;ew immaltrattati. Bosta Patrijiet Fran;iskani Ingli]i, u[ud minnhom studjaw mieg[i, kienu ppersegwitati g[ax qab]u g[as-suwed, jew kienu jit[alltu mag[hom. Xi w[ud nafhom sew g[ax studjaw mieg[i l-Ingilterra. Wie[ed partikolari, barra l-blackmail, ma t[alliex imur jara lil missieru qed imut l-Ingilterra. Kull min kien
[abib tas-suwed sar g[adu tal-Gvern. Indipendenza bit-tixrid tad-demm Pajji]i o[ra li kisbu l-indipendenza dan g[amluh b’[afna tixrid tad-demm. Malta kienet e//ezzjoni. Fl-Afrika t-Isfel kien hemm il-bi]a’ li s-suwed, jekk jie[du l-poter f’idejhom jag[mlu vendikazzjoni mill-bojod, u jke//uhom ilkoll. Kien Mandela li pperswada lil bojod li ma kellhomx g[alfejn jib]g[u, u pperswada wkoll lis-suwed li l-pa/i a[jar mill-mibeg[da. Wa[da mill-isba[ dikarazzjonijiet tieg[u kienet, “Il-
mibeg[da ma titwelidx mag[na imma rridu nitg[allmuha. Kemm aktar nistg[u nitg[allmu n[obbu, g[ax l-im[abba hija naturali g[all-bniedem.” B[al Churchill, fi]-]mien ilgwerra, Mandela baqa’ mfakkar g[all-kliem li ppronunzja fissieg[a ta’ kri]i. Lil niesu li ma setg[ux dejjem jing[aqdu f’moviment wie[ed, qalilhom: “We can’t afford to be killing one another.” Lil min ried i]omm lis-suwed dejjem ta[tu wissieh, “Dak ir-ra;el jew dik listituzzjoni li tipprova tisraqli d-
Hawn min jg[id li Nelson Mandela kien l-akbar leader ta’ ]mienna. G[andna b]onn aktar b[alu, g[ax id-dinja tag[na nieqsa [afna minn kapijiet li huma leaders u li g[andhom prin/ipji sodi Norbert Ellul-Vincenti nibit2@gmail.com
dinjiità tieg[i, jitilfu ]gur.” “Nies kura;;u]i ma jib]g[ux ja[fru, biex jiksbu l-pa/i,” darba qal hu u jressaq lil niesu lejn ilpoter. Kien hemm b]onn ilma[fra, biex is-suwed jibdew jg[ixu mal-bojod fil-pa/i; u kien me[tie; li l-bojod jibqg[u filpajji] biex ma j[allux vojt warajhom. L-importanza tal-ma[fra G[al dan il-g[an waqqaf tribunal biex min jistqarr dnubu seta’ ji;i ma[fur pubblikament. Ta wkoll i/-/ans lill-vittmi li jirrakkontaw minn xiex g[addew.
Kellu [abta kif jg[aqqad lil niesu biex ja[dmu g[all-pa/i fuq il-linji tieg[u, bil-kelma t-tajba.
“Hija [a;a g[arfa li tkun taf tipperswadi n-nies biex jag[mlu xi [a;a u ;;eg[ilhom ja[sbu li lidea kienet kollha tag[hom.” {olom Afrika [ielsa u mag[quda. “Dejjem stmajt lideal ta’ so/jetà demokratika u [ielsa, fejn il-bnedmin kollha jg[ixu fl-armonija u b’opportunitajiet l-istess g[al kul[add.” Meta fis-sena 1964 ;ie ppro/essat bil-possibbiltà ta’ sentenza kapitali huwa tkellem g[al erba’ sig[at u spi//a bilkliem li hu kien kontra dominazzjoni kemm ta’ bojod kif ukoll ta’ Afrikani: “g[andi ideal ta’ demokrazija u so/jetà [ielsa g[al kul[add. Huwa ideal li lest ng[ix g[alih, u jekk hemm b]onn lest mmut ukoll g[alih.” Meta [are; mill-[abs, wara 27 sena, stqarr, “Jien m’iniex xi
profeta, imma qaddej tag[kom. Kien l-isforz tag[kom li [elisni, u issa npo;;i l-bqija ta’ [ajti f’idejkom.” Mhux is-Sud Afrikani biss imma n-nies tad-dinja kollha jammiraw fih dedikazzjoni g[addrittijiet tal-bniedem, is-sagrifi//ju ta’ [ajtu g[al dan il-g[an, u de/i]joni li [a li ja[fer u mhux jivvendika ru[u. Miet il-;img[a li g[addiet fletà ta’ 95 b’infezzjoni fil-pulmun konnessa mat-tuberkulo]i li qabditu waqt il-pri;unerija tieg[u ta’ 27 sena. Nelson Mandela, hawn min jg[id li kien l-akbar leader ta’ ]mienna. G[andna b]onn aktar b[alu, g[ax id-dinja tag[na nieqsa [afna minn kapijiet li huma leaders, u li g[andhom prin/ipji sodi.
Hemm b]onn nibqg[u komunità ugwali (2) B[ala Kummissarju Tonio Borg, jemmen li l-UE hija l“portafoll tan-nies” min[abba lfatt li dak kollu li nwettqu j[alli impatt fuq il-[ajja ta’ kuljum ta//ittadini. B[al fil-ka] ri/enti tad-d[ul fis-se[[ tad-Direttiva tas-Sa[[a Transkonfinali //arat id-drittijiet ta/-/ittadini Ewropej u anke talpazjenti biex ifittxu ta[t /erti kundizzjonijiet trattamenti barra mill-pajji] filwaqt li jir/ievu kumpens minn darhom stess. Sa[ansitra, insemmu wkoll theddid serju fuq sa[[a transkonfinali li grazzi g[al-le;i]lazzjoni tal-Unjoni Ewropea hemm sistema fil-post biex jikkoordinaw l-azzjonijiet me[uda mill-Istati Membri biex jeg[lbu dawn ittheddidiet. Ma’ dan il-punt ilKummissarju ]ied ukoll fuq ilkwistjoni ta’ akkwist kon;unt tal-va//ini li tnieda tul din issena 2013 meta Tonio Borg flimkien mas-servizzi [admu b’[idma sfiqa. B’hekk kollettivament l-Istati Membri jistg[u jakkwistaw va//ini u jevitaw lineffi/jenzi li se[[ew fi]-]mien tal-influwenza tat-tjur tal-H1N1 bejn l-2009-2010.
Is-sigurtà u l-kwalità tal-prodott Kull o;;ett ta’ ikel mixtri ixkaffa tas-supermarket
millhu appo;;jat minn le;i]lazzjoni Ewropea tal-ikel li ti]gura s-sigurtà u l-kwalità tal-prodott. Hemm le;i]lazzjoni li die[la fis-se[[ fl2015 fejn l-informazzjoni misjuba fuq l-ikel g[andha tikkonforma ma’ numru ta’ standards imfassla u a//ettati fuq livell Ewropew b’hekk isarraf ta’ benefi//ju dirett g[a/-/ittadini kollha. Is-sigurtà tal-ikel tul il-fa]ijiet kollha tal-katina alimentari mir-razzett sa x[in tkun preparata biex tittiekel - hija fa]i ferm delikata. Il-Kummissarju a//ena wkoll g[all-kri]i tal-la[am ta]]iemel li [alla impatt negattiv fuq il-kunfidenza tal-konsumatur – il-Kummissjoni mal-ewwel irrea;ixxiet g[al dan biex to[ro; b’soluzzjonijiet li jrawmu kunfidenza waqt li jkomplu jipprote;u l-katina tal-ikel mill-frodi. Il-Kummissjoni pproponiet li kull sanzjoni li tin[are; kontra operaturi li jikkommettu frodi g[andha tkun ekwivalenti g[allqlig[ ekonomiku ta’ tali frodi. Hemm kwistjonijiet li jistg[u ma jkunux daqshekk vi]ibbli, imma madankollu g[andhom
L-akbar kisba tal-Unjoni Ewropea kienet il-libertajiet fundamentali relatati mal-moviment liberu tal-persuni, kapital, prodotti u servizzi
Maria Portelli marpo2489@gmail.com
impatt kbir fuq i/-/ittadini. Kull medi/ina fis-suq hi su;;ett g[al awtorizzazzjoni tal-Unjoni Ewropea. Is-sigurtà u leffi/jenza ;ew garantiti grazzi g[al-le;i]lazzjoni u a;enzija talUnjoni Ewropea li joperaw barra minn Londra. L-u]u tal-pesti/idi Il-kwistjonijiet tal-protezzjoni tal-katina alimentari jestendu wkoll g[all-kwistjonijiet b[allu]u tal-pesti/idi u l-effetti imposti fuq in-na[al. Re/entement il-Kummissjoni pproponiet li tissospendi l-u]u ta’ /erti pesti/idi mag[rufa b[ala neoni-
cotinoids, min[abba [sarat imposti fuq in-na[al. Il-[arsien
tan-na[al ifisser protezzjoni agrikola u l-kapa/ità biex in[arsu li/-/ittadini tag[na. Fil-fatt mill-ambitu tal-Unjoni Ewropea din l-istess Unjoni hija ferm attenta li kull de]i/joni ma ti;ix influwenzata minn lobbyists. Il-Kummissjoni hija me[tie;a b’mod partikolari meta tipproponi le;i]lazzjoni sabiex tikkonsulta l-imsie[ba so/jali. Tali partijiet interessati jinkludu rappre]entanti mill-industriji partikolari, l-g[aqdiet non-governattivi u s-so/jetà /ivili. Dan il-pro/ess ta’ konsultazzjoni huwa me[tie[ biex ji;i ]gurat li l-impatti tal-proposti huma inkorporati fil-pro/ess preparatorju tal-le;i]lazzjoni u tte[id tad-de/i]jonijiet. E//ezzjoni g[al dan hija lkwistjoni tal-kontroll tat-tabakk fejn hemm il-Qafas talKonvenzjoni tal-WHO dwar ilKontroll tat-Tabakk.
L-industrija tat-tabakk
Din tinkludi regoli spe/ifi/i [afna dwar il-kuntatti mal-industrija tat-tabakk. Artiklu 5.3 talKonvenzjoni jirrikjedi li “jiffissaw u jimplimentaw politika g[as-sa[[a pubblika fir-rigward tal-kontroll tat-tabakk. Il-partijiet g[andhom ja;ixxu [alli jipprote;u din il-politika mill-kummer/ u l-interessi vestiti talindustrija tat-tabakk skont il-li;i nazzjonali.” Barra minn hekk hemm sett ta’ rakkomandazzjonijiet stabbiliti fil-linji gwida mehmu]in mal-Konvenzjoni li spe/ifikament jiggwidaw il-kwistjoni ta’ kuntatt mal-industrija tat-tabakk: “Il-Partiti g[andhom jintera;ixxu mal-industrija tattabakk biss meta u sa fejn strettament me[tie; biex ikunu jistg[u jirregolaw b’mod effettiv l-industrija tat-tabakk u sa[ansitra l-prodotti tattabakk .”
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
Twissijiet lill-Gvern Hu minnu li dan hu gvern li g[andu ma;;oranza kbira u komda fil-Parlament. Hu minnu wkoll li dan hu Gvern bl-akbar Kabinett li se jiswa lill-poplu mijluni kbar u [afna aktar minn dak li normalment kien jonfoq gvern f’le;i]latura. I]da hu daqstant minnu li dan hu gvern ukoll li kellu [afna twissijiet fuq de/i]jonijiet serji u ta’ importanza li jolqtu lillfamilji u setturi importanti tas-so/jetà u tal-ekonomija Maltija. Kontroversji u di]gwid Il-kabinett kbir li g[amel Muscat [oloq [afna kontroversji u di]gwid. Ibda bit-tke//ija tas-Segretarji Permanenti tal-Ministeri li huma uffi/jali g[olja ta/-/ivili, u kompla bil-[atriet ta’ deputati b[ala konsulenti f’Ministeri b’eluf kbar ta’ ewro fix-xahar. Il-fatti
di;à wkoll qed juru li [afna ministeri u segretarjati parlamentari g[adhom ma ;ewx fuq saqajhom min[abba wkoll numru kbir ta’ ri]enji mill-uffi/jali u [atriet o[rajn politi/i li ng[ataw. Numru ta’ Ministri g[amlu ]balji serji u sabu l-kundanni; b[alma hu l-Ministru Konrad Mizzi bil-[atra fil-Malta Enterprise tal-mara tieg[u b’salarju ta’ 13,000 ewro fix-xahar; il-Ministru Anton Refalo li nda[al biex vapur tal-Gozo Channel f’nofs ilfliegu tal-g]ejjer Maltin jer;a’ lura g[a/-?irkewwa; is-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca jit[alla jopera u jipprattika l-professjoni medika u jibqa’ membru tal-kabinett; il-Ministru Manwel Mallia jag[mel ukoll sensiela ta’ de/i]jonijiet kontroversjali meta mar il-[abs i[abbrilhom hu l-amnestija, ne[[a Kummissarju talPulizija biex [atar b’mod parti;;jan lil Peter Paul Zammit; ;ieg[el pulizija jag[mluha ta’ waiters; u [oloq in/ertezza dwar isservizz nazzjonali sigriet. Hemm ukoll il-Ministru Godfrey Farrugia li ;ab di]astru b’numru rekord ta’ medi/ini out-of stock, u ;ab il-union tal-infermieri ma tridx titkellem mieg[u u malGvern. Twissijiet mill-Kummissjoni u mill-Qorti Ewropea Rajna wkoll il-Kummissjoni Ewropea twissi lill-Gvern ta’ Muscat kemm fuq l-Excessive Deficiet Procedure li dan il-Gvern re;a’ da[[alna fiha, kif ukoll bit-twissija fuq il-ba;it g[aliex kien nieqes mid-dettal. Twissija o[ra qala’ l-Gvern mill-Qorti Ewropea meta l-Prim Ministru Muscat [ejja pjan u kellu kollox lest biex grupp kbir ta’ immigranti li kienu g[adhom kif ;ew salvati mill-ba[ar, ried li jibg[athom lura lejn pajji]hom. ...u dwar ix-xog[ol, l-ekonomija u l-ambjent L-istatistika uffi/jali tal-Gvern ukoll qed tibg[at twissijiet lillGvern dwar l-ekonomija u x-xog[ol, f’xenarju fejn l-ekonomija mhix qed to[loq bi]]ejjed postijiet tax-xog[ol daqs id-domanda ta’ min qed ifittex impjieg. L-ambjentalisti wkoll g[amlu numru ta’ twissijiet lill-Gvern u di;á organizzaw protesta nazzjonali g[al [afna preokkpazzjonijiet, ewlenin fosthom il-politika favur ir-reklamazzjoni tal-art. Jabbu]a wkoll mi/-/ittadinanza Ewropea L-a[[ar twissija lill-Gvern ;iet mill-Parlament Ewropew dwar il-mod di]gustanti li bih g[adda li;i mill-Parlament Malti biex ibig[ i/-/ittadinanza Maltija. De/i]joni tal-gvern ta’ Muscat li wasslet lill-Parlament Ewropew biex f’Jannar li ;ej jiddiskuti dan l-a;ir tal-Gvern ta’ Muscat. Il-President tal-Grupp tal-PPE akku]a lil Muscat li qed jabbu]a mi/-/ittadinanza Ewropea. Twissijiet li ;ew minn kull na[a u minn kull settur. Twissijiet li
qed juru li dan hu gvern li jrid jirrombla minn fuq kul[add u ma jag[ti kas [add, [lief meta jaqbillu g[ax ikun dahru mal-[ajt.
Nirringrazzja u napprezza Napprezza [afna kemm hawn nies li jag[tu sehemhom biex ikunu ta’ kontribut g[all-g[a]i]a Malta tag[na. L-ewwel nies li ji;u fi [siebi huma dawk li ja[dmu ma’ tal-iskemil, milli/ken wie[ed sal-akbar wie[ed. Hi kumdità kbira li kull familja, inklu] il-familja tieg[i, kuljum to[ro; l-iskart u kulma jkollha ]ejjed id-dar, jew fil-garaxx u npo;;u kollox wara l-bieb, u meta jsir il-[in jin;abar. Dan jag[mluh kemm fix-xitwa, kes[a, ri[ jew xita, u fis-s[ana u x-xemx ti]re; tas-sajf. Fi ftit [in je[ilsuna minn dak kollu li a[na ma jkollniex b]onn. F’darna dan vera kontribut kbir g[all-poplu kollu. Lil dawn in-nies ng[idilhom grazzi mill-qalb, u kull /ittadin g[andu japprezza xog[olhom. Imbag[ad ji;u f’mo[[i limpjegati kollha fl-isptarijiet u l-klini/i medi/i, minn isfel nett sal-aqwa professur. G[andna tassew biex inkunu kburin li f’dan il-pajji] /kejken g[andna tant professuri, tobba, infermieri li huma tant bravi u dedikati f’[idmiethom. Ma dawn ninkludi lil dawk li b’tant dedikazzjoni jaqdu is-servizzi tag[hom, fosthom dawk li
jie[du d-demm, grazzi tassew. Ji;ini wkoll fi [siebi l-Korp tal-Pulizija kollu. Nie[u lokka]joni biex insellem lisSur;ent No. 3, is-Sur Kevin mill-g[assa tal-pulizija ta’ Birkirkara u wkoll s[abu fl-istess g[assa. {afna minn dawn il-pulizija jissugraw [ajjithom, waqt il-qadi ta’ xog[olhom. Naprezza [afna l-pulizija tattraffiku, dawn b’xog[olhom i]ommu l-ordni fit-toroq. Irrid nirringrazzjakom u bl-umiltà nitlobkom tkomplu bil-[idma siewja tag[kom. Il-Membri talProtezzjoni ?ivili, u l-Armata wkoll [aqqhom grazzi. Dawn huma dejjem lesti g[al kull g[aw; li jista’ jinqala’, ukoll jekk l-istess [ajjithom [afna drabi tkun fil-periklu. Oqog[du attenti fuq xog[olkom, grazzi [afna. Nirringrazzja minn qieg[ qalbi lil kollha li jinsabu f’kunventi, sorijiet u patrijiet, li kuljum jitolbu g[alina. Il-{ajja tag[na hi mimlija [afna diffikultajiet u problemi u g[alhekk ilkoll ne[tie;u t-talb. B’umiltà nitlobkom, komplu dejjem itolbu g[alina. Aprezzament g[andna nuru lejn l-g[add kbir ta’ nies li ja[dmu fl-oqsma ta’ volontarjat f’pajji]na u lil hinn mix-xtutna. Ma nistax insemmihom b’mod spe/ifiku g[ax hawn [afna, u
ma rrid ninsa lil [add. Grazzi lil kul[add u prosit g[ax-xog[ol li intkom tag[mlu. Il-Mulej i[allaskom ]gur. Kieku nista’ nsemmi aktar persuni li tant nixtieq, imma lispazju ma jippermettix. Nixtieq [afna li l-poplu jimxi aktar bil-galbu u bil-pa/enzja u li nkunu lkoll dejjem [afna maturi fil-[sibijiet tag[na. Noqog[du attenti kif nu]aw ilsinna u x’nag[mlu, a[jar ti]loq f’ri;lejk milli ti]loq f’ilsienek. Fiha x’tifhem [bieb. Din tiswa daqs id-deheb. Ara ma ta[sbux li jien xi bniedem perfett. Jiena b[al kul[add, u b’difetti b[al kul[add. Nie[u l-okka]joni biex nawgura l-Milied it-tajjeb u ssena ;dida ta’ pa/i, hena, kuntentizza u armonija f’darkom. Awguri 2014 lil kul[add. Sa[[a. Alfred Sciberras Pace Moore Birkirkara
L-ittri f’din il-pa;na L-ittri g[all-pubblikazzjoni f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu bilposta (Ittri lill-Editur, InNazzjon, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450), jew fl-indirizz elettroniku: alex.attard@media.link.com.mt.
25 sena ilu f’In-Nazzjon Il-Gvern So/jalista kien g[abba lit-tarzna b’pi] li ma setg[etx terfa’. Fi twe;iba li ta lPrim Ministru Eddie Fenech Adami filParlament, irri]ulta li l-Kunsill tat-Tarzna kien g[amiha /ara lill-Gvern li ma kienx possibbli li t-tarzna t[addem il-ba/ir ta/-?ini]i b’mod kummer/jali u xorta wa[da baqa’ ma laqax su;;eriment biex il-[las tal-kera talba/ir ikun ba]at fuq kemm isir xog[ol fih, minkejja li l-gvern kien jaf li t-tarzna ma tifla[x g[al dawn l-ispejje]. Sar mag[ruf li fi ]mien li l-kumpanija Kursaar, li kellha f’ideja l-kumpless kollu tad-Dragonara, fil-bidu tas-snin tmenin kienet g[addejja minn problemi finanzjarji u l-GWU mhux biss qablet li numru ta’ [addiema jing[ataw is-sensja, i]da wkoll [admet mal-management biex tidentifika l[addiema li kellhom jintlaqtu minn dik idde/i]joni.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrum {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
10
MILIED 2013
Illum tifta[ il-[ames edizzjoni ta’ Bethlehem f’G[ajnsielem Clinton Sammut
L-attività Bethlehem f’G[awdex hi garanzija ta’ divertiment g[all-familja kollha
Il-festi tal-Milied u l-preparamenti li j;ib mieg[u da[lu flaqwa tag[hom, kemm fejn jid[ol xiri ta’ rigali, ti]jin u dekorazzjonijiet u issa qeg[din naraw ukoll li numru ta’ lokalitajiet di;à bdew jarmaw id-dwal. F’G[awdex il-preparamenti g[all-festi tal-Milied huma flaqwa tag[hom, spe/jalment dawk marbutin ma’ Bethlehem f’G[ajnsielem. Attività millisba[ li se tkun inawgurata llum u se tkompli g[addejja sal-5 ta’ Jannar 2014. Kif nafu, l-importanza talMilied hi t-twelid ta’ Sidna :esù Kristu fl-G[ar ta’ Bethlehem, avveniment importanti mhux biss fil-kalendarju tal-Knisja Kattolika i]da wkoll fit-twelid
tal-Knisja nnifisha. Din l-attività se ter;a’ tqajjem din il-;rajja u tag[ti l-[ajja lil persona;;i u karattri bibli/i li se jkunu akkumpanjati minn annimali [ajjin. Din l-attività se tittella’ fiz-zona Ta’ Passi, u se tkun mifruxa fuq 20,000 metru kwadru li j[addnu bini u g[elieqi. Eluf ta’ Maltin u G[awdxin jattendu g[al din l-attività u minn kummenti li ;barna b[ala ;urnal, jidher li l-atmosfera titfa’ lil min i]ur din iz-zona lura filpassat biex l-esperjenza tattwelid ta’ :esù tin]el g[asel. Din se tkun il-[ames edizzjoni ta’ din l-attività u ]gur li se g[al pa;na 11
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
11
MILIED 2013
Esperjenza mill-isba[ u unika biex ni//elebraw it-twelid ta’ :esù minn pa;na 10
ti;bed interess qawwi b[alma kien ;ara l-ewwel darba fl-2008, spe/jalment meta wie[ed iqis li biex jasal f’G[ajnsielem wie[ed jista’ wkoll jitla’ bil-pass g[ax il-post fejn se jkun hemm Bethlem jinsab biss [ames minuti ’l bog[od mill-port, b’sistema ta’ trasport pubbliku e//ellenti. L-attività twieldet fi [dan ilKunsill Lokali ta’ G[ajnsielem, wara li din il-medda kbira ta’ art kienet abbandunata u ming[ajr ebda u]u. Bil-g[ajnuna talMinisteru g[al G[awdex din l-
idea saret realtà mhux biss g[al-lokalità i]da g[as-60,000 persuna li attendew bi [;arhom f’kull edizzjoni li ;iet organizzata. Biex ikun garantit kull su//ess minn din l-attività, twaqqaf kumitat apposta li fih numru ta’ entitajiet huma parte/ipi fosthom il-Kunsill Lokali ta’ G[ajnsielem, rappre]entanza mill-Ministeru, g[aqdiet nongovernattivi u l-Knisja Parrokkjali, u l-g[an ta’ dan ilkumitat hu dak li jara u j]omm ta[t skrutinju l-bini tal-post, ilprogramm li se jittella’ u [afna aktar. Dan il-grupp hu mmexxi
Bethlehem f’G[ajnsielem se tkun mifruxa fuq 20,000 metru kwadru li fihom se jkun armat villa;; tipiku ta’ dak i]-]mien b’diversi xeni mill-isba[
Attività li hi su//ess grazzi g[all-[idma kollettiva u volontarja li ssir
minn Franco Ciangura li mieg[u hemm g[add kbir ta’ voluntieri li xammru l-kmiem biex din lattività tkun su//ess. B’[arsa lejn il-programm ta’ din is-sena naraw informazzjoni interessanti dwar x’attrazzjonijiet se jkun hemm, fosthom ilmastrudaxxa, il-[addied, ilfurnar, u s-suq li fih se jkun hemm bejg[ ta’ prodotti inklu] [xejjex u frott frisk.
Ma’ dan kollu wie[ed irid i]id il-bejjieg[ tal-[ut frisk, id-diversi rkejjen fejn ikunu qeg[din isiru u jbig[u prodotti ta’ arti;janat lokali, i]da fuq kollox il-qofol se jintla[aq bil-grotta li fiha se tilqa’ lill-Madonna, lil San :u]epp u fuq kollox li//kejkna tarbija. Madwar dawn l-istrutturi kollha se tkun g[eddejja nixxieg[a [elwa ta’ ilma [elu filwaqt li se
jkun hemm g[add kbir ta’ atturi li jirrappre]entaw lill-familji ta’ dak i]-]mien, ;est sabi[ g[aliex fuq kollox, il-Milied g[alhekk ji;i, biex ikollna aktar [in biex ingawdu lill-g[e]ie] tag[na. Il-villa;; se jkun animat matul tmiem il-;img[a, fil-Milied u flEwwel tas-Sena. Kul[add hu mistieden jattendi flimkien malqraba tieg[u u d-d[ul g[al din lattività hu b’xejn.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
Arrestata l-familja tal-kap tal-Mafja L-ITALJA
Il-membri tal-familja ta’ Matteo Messina Denaro, kienu arrestati waqt rejd kbir li sar filPunent ta’ Sqallija. Denaro jitqies b[ala l-kap ;did tal-Mafja u hu l-aktar persuna mfitxija fl-Italja. Fir-rejds, il-Pulizija arrestaw lil o[tu, neputi u ]ew; ku;ini kif ukoll 26 persuna o[ra fl-in[awi ta’ Trapani. Fir-rejds kienu sekwestrati wkoll assi g[all-valur ta’ [ames miljun ewro. L-awtoritajiet Taljani qalu li dawn l-arresti kienu pass de/i]iv
fil-[idma biex jinstab Denaro, li ilu ma[rub 20 sena u li jifta[ar li mela’ /imiterji bin-nies li qatel. L-investigaturi qalu li l-grupp ta’ Denaro hu bba]ati f’Trapani u dan jikkontrolla l-industrja talbini kif ukoll tax-xog[olijiet pubbli/i. Dawn ukoll jirrikattaw in-nies g[all-flus fosthom dawk li jkunu mag[rufa li jkunu wirtu sommom kbar ta’ flus. Denaro illum g[andu 51 sena u hu mif[um li sar sar kap talMafja fl-2006 wara li kien arrestat Bernardo Provenzano. L-AFRIKA T’ISFEL> Nies isellmu l-katavru ta’ Nelson Mandel hekk kif dan jitdawwar mat-toroq talkapitali, Pretoria, qabel id-difna g[ada l-{add. Dan biex kull[add jing[ata /ans isellimlu. Ilbiera[ in-nies kienu mwissija biex ma jmorrux jippruvaw jaraw il-katavru g[aliex di;a kien hemm wisq biex jil[qu jaraw[ fil-post fejn qed ikun espost, f’;uranta. Meta n[ar;et it-twissija hu stmat li f’Pretoria kien hemm 50,000 persuna jistennew tal-linja biex imorru hemm u l-biera[ kienet l-a[[ar ;uranta fejn kien se jkun espost. (ritratt EPA)
T[assib dwar instabbiltà fit-tmexxija IL-KOREA TA’ FUQ
L-UKRAJNA> Wie[ed mid-dimostranti favur rabtiet aktar mill-qrib mal-UE quddiem il-barrikati f’Kiev. Ilbiera[ qorti f’Kiev [elset disa’ dimostranti li kienu arrestati waqt inkwiet li nqala’ mal-Pulizija fit-30 ta’ Novembru. Din kienet talba ewlenija tal-moviment ta’ protesta li b[alissa qed jinnegozjaw kompromess mal-President Viktor Yanukovych. (ritratt EPA)
Hekk kif t[abbar li ]-]iju tadditattur tal-Korea ta’ Fuq kien inqatel b’tiri ta’ machine gun g[aliex tqies b[ala traditur minneputi, Kim Jong-Un, tqanqal t[assib li fil-pajji] aktarx se jkun hemm instabbilta politika kbira. Il-Korea t’Isfel [abbret li, wara l-esekuzzjoni ta’ Chang Song-thaek, il-militar tal-pajji] kienu tpo;;ew fuq l-allert massimu. Dan min[abba bi]a li lKorea ta’ Fuq wara l-esekuzzjoni, tista’ tag[mel xi provokazzjoni militari fosthom anki xi splu]joni nukleari. Sorsi qalu li jekk Kim kellu jmur daqshekk fl-g[oli biex ine[[i lil xi [add li tqies b[ala theddida u joqtlu, allura l-
indikazzjonijiet huma li hemm xi [a;a serja g[adejja fil-Korea ta’ Fuq. Uffi/jali f’Seoul fakkru li spiss, meta fil-Korea ta’ Fuq ikun hemm xi taqlib fit-tmexxija, ir-re;im jipprova jwettaq xi provokazzjoni fuq ix-xena internazzjonali. Huma i]da fakkru li rarament kien hemm uffi/jali daqshekk g[oli li kien arrestat u maqtul u l-avveniment jing[ata daqshekk pubbli/ita. Mhux qed ikun esklu] li se jkun hemm aktar uffi/jali g[olja li se jitne[[ew mill-poter. Chang inqatel wara li aktar kmieni din il-;img[a n;abar minn suldati armati waqt laqg[a spe/jali tal-partit f’Pyongyang u
ritratti u filmati tal-arrest ixxandru fuq it-televi]joni Korean. Hu kien jitqies b[ala kru/jali biex Kim [a r-riedni tal-poter fil-Korea ta’ Fuq. Hu wkoll kien jitqies b[ala l-persuna l-aktar qrib ta/-?ina, l-akbar alleat tarre;im. Infatti osservaturi m’hux qed jeskludu li bil-qtil ta’ Chang, linfluwenza ta/-?ina fuq ittmexxija tar-re;im majnat [afna. Barraminhekk sorsi qalu li meta jitne[[a uffi/jali b[al Chang, dan ikollu [afna nies o[ra marbuta mieg[u li wkoll issa se jispi//aw [a]in. Chang kien mi]]ewwe; lil o[t Kim Jong, il-mexxej pre/edenti u missier il-mexxej pre]enti.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
14
A{BARIJIET TA’ BARRA
Jg[id lit-tfal li Father Christmas ma je]istix IR-RENJU UNIT Sa/erdot Anglikan irrabja lil ;enituri wara li qal lit-tfal ta’ skola primarja li Father Christmas ma je]istix waqt lassembly tal-iskola. Hu minflok rakkonta l-istorja reli;ju]a ta’ Santa Nikola li rrabja lil ;enituri u spi//a mira ta’ kritika fil-;urnali Ingli]i.
Tatton-Brown qal li hu ma kellu ebda inten]joni li jiskun/erta lil [add u m’g[amilix apposta u bag[at apolo;ija lissurmat tal-iskola fejn g[amel iddiskors. Ir-reli;ju], li se jirtira fl-a[[ar tas-sena, irrakkonta l-istorja ta’ Santa Nikola waqt li kien qed
Minfok irrakkontalhom l-istorja ta’ Santa Nikola u kif salva tlett itfal li nqatlu Issa r-Reverendu Simon Tatton-Brown minn Chippenham f’Wiltshire kellu jo[ro; apolo;ija wara li qal lit-tfal li lkarattru ta’ Father Christmas kien ba]at fuq l-istorja ta’ Santa Nikola u li dan kien ta l-[ajja lura lilt-tliet itfal li kienu nqatlu. Hu rakkonta kif dawn it-tfal kienu nqatlu minn bejjieg[ talla[am u tpo;;ew f’bettija biex jinbieg[ b[ala ikel peress li ma kienx hemm ikel g[an-nies. Il-;enituri ilmentaw meta ttfal, ta’ bejn [ames u 11-il sena, marru d-dar ma[suda b’dak li rakkontalhom is-sa/erdot. B’reazzjoni g[al dak li ;ara, xi ;enituri rtiraw it-tfal tag[hom mir-re/ta tal-Milied tal-iskola.
L-AWSTRALJA> Is-St Mary’s Cathedral f’Sydney tidher waqt il-Lights of Christmas Show 2013, fejn kull lejl, sal-Milied, jintwerew ritratti marbuta mal-festa reli;ju]a. (ritratt EPA)
James Bond kien sakranazz IR-RENJU UNIT Wa[da mil-linji l-aktar mag[rufa tal-karattru ta’ James Bond hi “vodka martini, shaken not stirred”. Issa tobba analizzaw il-kotba tal-awtur Ian Fleming, li [oloq ilkarattru ta’ 007, sabu li kieku kien persuna ta’ veru, dan kien qed ikun qed jixrob l-ekwivalenti ta’ flixkun u nofs inbid kull jum u assolutament ma kienx ikun persuna li wie[ed seta’ jafda fih. Tobba f’Derby u Nottingham waslu g[al din il-konklu]joni wara li analizzaw l-14-il ktieb ta’ James Bond f’rapport li kien pubblikat fl-edizzjoni tal-Milied
Fl-istorja From Russia with Love hu stmat li jixrob 50 grokk vodka f’;urnata tal-British Medical Journal. Meta wie[ed jeskludi 36 ;urnata li fihom Bond, fl-istejjer kien il-[abs jew l-isptar, l-ispjun Ingli] jixrob 1,150 unit ta’ alko[ol fi 88 ;urnata – medja ta’ [ames vodka martini kull jum u erba’ darbiet dak rakkomandat b[ala l-massimu g[all-ir;iel Ingli]i. It-Tabib Patrick Davies mittaqsim tal-kura intensiva
tan-Nottingham University Hospitals u li [a sehem flist[arri;, qal li jirri]ulta li Bond kien ikun sakranazz u kien ikun f’periklu kbir ta’ mard tal-fwied, impotenza u mewt prematura. Irri]ulta li fl-istorja From Russia With Love, f’;urnata wa[da hu xorob 50 grokk vodka u meta wie[ed janalizza l-kotba kollha, hemm biss 13-il ;urnata li fihom ma jixrobx.
jag[mel id-diskors tal-Milied listudenti. Min[abba ra;unijiet tekni/i, hu ma setg[ax jag[ti ddiskors tal-a[[ar tas-sena li kien prepara minn qabel. G[alhekk, qal dak li ;ie[ g[al rasu dak il[in dwar il-Milied. Hu qal li jg[id lit-tfal minn fejn or;ina l-karattru ta’ Father Christmas u d-drawwa li jing[ataw ir-ri;al fil-Milied. Is-surmast tal-iskola qal li dakinhar tad-diskors it-tfal ma kellhom ebda reazzjoni u kien biss wara li amrr d-dar li tkellmu dwar dak li ntqalilhom. Skont il-le;;enda, Sant Nikola kien ig[ix fil-Lbi/ tat-Turkija firRaba’ Seklu u kien wettaq diversi mirkali li kienu jinvolvu t-tfal.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
15
A{BARIJIET TA’ BARRA
Is-Senat japprova l-ewtanasja IL-BEL:JU
Is-Senat Bel;jan ivvota favur li l-ewtanasja tkun tista’ tapplika anki g[at-tfal. Is-Senat Bel;jan ivvota b’50 vot favur u 17 kontra din il-li;i kotnroversjali u li sabet oppo]izzjoni kbira mill-mexxejja reli;ju]i fil-Bel;ju. Din il-li;i issa se tippermetti li t-tfal jistg[u jitolbu li jinqatlu jekk ikollhom marda terminali, ikunu f’u;i[ kbir kontinwu u
m’hemmx trattament g[allmarda. Il-li;i issa trid tmur quddiem it-Tieni Kamra tal-Parlament fejn osservaturi qalu li bi probabbilta kbira anki hawn se jkun hemm vot favur. Fl-2002, il-Bel;ju kien approva li;i biex jibda ssir u]u talewtanasija g[al dawk li jkunu qab]u t-18-il sena. B’dan il-pass, il-Bel;ju qorob
aktar biex ikun l-ewwel pajji] fid-dinja biex ine[[i l-limitu ta’ eta g[all-ewtanasja. Il-li;i titlob li l-pa]jent irid ikun konxju tal-pass li se jie[u u x’inhi l-ewtanasja. Dan apparti li t-talba trid tkun approvata mill-;enituri u team mediku. Fl-2012, fil-Bel;ju kien hemm 1,432 ka] ta’ ewtanasja ]ieda ta’ 25 fil-mija mill-2011.
Tal-anqas [ames attakki b’armi kimi/i IS-SIRJA
Ir-rapport finali tanNazzjonijiet Uniti dwar l-u]u tal-armi kimi/i fis-Sirja jsostni li hemm bejn [amsa u seba’ ka]i fejn aktarx intu]aw l-armi kimi/i f’dan il-pajji]. Skont l-investigazzjoni millispetturi tan-Nazzjonijiet Uniti, f’Ghouta kien hemm provi ta’ u]u tal-armi kimi/i fuq skala
relattivament kbira kontra lpopolazzjoni /ivili. Id-dokument jasal g[all-konklu]joni li hu minnu li fil-gwerra /ivili Sirjana ntu]aw l-armi kimi/i. In-NU qalet li g[andha informazzjoni kredibbli jew provi tal-u]u tal-armi kimi/i wkoll f’Khan al Assal, Jobar , Saraqueb u Ashrafieh Sahnaya.
Intqal i]da li ma kienx possibbli li jin;abru provi kredibbli talu]u tal-armi kimi/i f’Bahhariyeh u Sheikh Maqsoud. Ir-rapport ig[id ukoll li kien hemm ]ew; ka]i fejn l-u]u talarmi kimi/i effettwa biss suldati filwaqt li f’ka] ie[or kemm issuldati kif ukoll il-popolazzjoni /ivili kienu effettwati.
Il-LIBANU> Nies jie[du ritratti tas-sil; mas-si;ar fir-ra[al ta’ Hammana fix-Xlokk tal-Libanu. Dan hekk il-Lvant Nofsani jinsab ma[kum minn maltemp u kes[a li qed jo[loq [erba kbira. (ritratt EPA)
To[ro; mill-bailout L-IRLANDA
IR-RENJU UNIT> L-istatwa famu]a ta’ Eros f’Piccadilly Circus tidher protetta minn globu ta’ disa’ metri min[abba l-festi tal-Milied. Dan peress li spiss fil-passat, b[al dan i]-]mien tas-sena l-istatwa tkun mira ta’ vandali. (ritratt EPA)
Michale Noonan, il-Ministru tal-Finanzi Irlandi], [abbar li lIrlanda kienet [ar;et mill-bailout – l-ewwel pajji] miz-zona ewro li rnexxielu jag[mel dan. Imma hu ]ied li dan ma kienx ifisser li spi//aw il-problemi finanzjarji tal-pajji] u li d-dejn tal-Irlanda kien g[adu g[oli wisq. L-Irlanda, tliet snin ilu kellu jing[ata 85 biljun ewro, wara li spi//a f’xifer il-falliment, millUnjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF). Dan wara li l-ispi]a g[as-self fisswieq internazzjonali saret g[alja [afna g[all-pajji]. Noonan qal li g[alissa l-pajji]
kellu b]onn ikompli bl-awsterita li kellu jintrodu/i b[ala parti mill-bailout jew g[ajnuna finanzjarja li kien ing[ata biex jirran;a s-s-sitwazzjoni finanzjarja talpajji] u ammetta li l-impatt fuq il-poplu Irlandi] kien kbir. Imma ]ied li l-ekonomija Irlandi]a issa bdiet tirpilja u lqg[ad ni]el g[al ta[t it-13 filmija minn rata ta’ 15.1 fil-mija fl2012 – l-og[la li kienet matul dawn l-a[[ar snin. Eamon Gilmore, id-deputat Prim Ministru Irlandi], qal li tliet snin ilu kienu qed jintilfu 7,000 impjieg kull xahar u issa kien u qed jin[olqu 5,000 impjieg kull xahar.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
16
FESTI
F’G[awdex issir il-festa ta’ Santa Lu/ija F’Santa Lu/ija, G[awdex, vi/in Ta’ Ker/em, qed tkun /elebrata l-festa ta’ Santa Lu/ija Ver;ni u Martri. Illum fil-5.15 p.m. tibda translazzjoni solenni tar-relikwa u wara tibda kon/elebrazzjoni solenni mmexxija minn Monsinjur Girgor Grech. Il-prietka se ssir minn Monsinjur Giovanni Bosco Gauci, Vigarju :enerali. Wara, titkanta l-antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Fis-6.45 p.m. jibda l-festival tad-dawl bis-sehem tat-tfal bixxemg[at jixeg[lu u mixeg[la tan-nar fil-pjazza li hu s-simbolu tad-dawl u l-protezzjoni ta’ Santa Lu/ija. Fis-7.30 p.m. jibda mar/ mill-Banda tal-G[aqda Mu]ikali San Girgor Ta’ Ker/em li se jibda minn Triq Santa Lu/ija sal-pjazza talknisja. G[ada, jum il-festa, il-[inijiet tal-quddies se jkun fis-7 a.m. fid-9 a.m. u fil-11 a.m. Fid-9 a.m. tibda l-quddiesa pontifikali tal-festa u se jmexxi Monsinjur Isqof Mario Grech. Fl-4 p.m. jibda l-g[asar solenni, antifona u /elebrazzjoni Ewkaristika. Fil-4.45 p.m. tibda [ier;a l-pur/issjoni blistatwa ta’ Santa Lu/ija V.M. li jmexxi Monsinjur Karm Borg. Se takkumpanja l-pur/issjoni lBanda ?ittadina Leone tal-Belt Victoria G[awdex. Fid-d[ul tal-istatwa fil-knisja jitkanta linnu popolari u ting[ad ilkurunella ta’ Santa Lu/ija. Fis-6.45 p.m. tibda quddiesa li se titmexxa mill-Kanonku Dun :wann Sultana. Wara, isir il-bews tar-relikwa. San Pawl il-Ba[ar
Il-festa tal-Madonna tal-Istennija
Fil-knisja parrokkjali u matri/i San Pawl il-Ba[ar illum is-Sibt qed tkun i//elebrata l-
festa tal-Madonna tal-Istennija, il-Madonna tqila b’:esù. Illejla fis-6 p.m. tibda quddiesa solenni mmexxija millprovin/jal tal-patrijiet minuri Patri Sandro Overend OFM Conv. Wara, jibda pellegrina;; aux flambaux bl-istatwa talMadonna tal-Istennija, jing[ad ir-ru]arju u talb g[all-ommijiet bit-trabi fil-;uf u g[al dawk li ma jistg[ux ikollhom tfal. Fid-d[ul tal-pur/issjoni ssir /elebrazzjoni Ewkaristika. Il-Gudja
Il-festa tal-Madonna ta’ Loreto
Fil-kappella [elwa dedikata lill-Madonna ta’ Loreto filGudja, u tinsab vi/in l-ajruport ta’ {al Luqa, qed issir il-festa ad unur tag[ha. Illejla fil-5 p.m. jibda r-ru]arju u fil-5.30 p.m. tibda quddiesa bl-omelija li se jmexxi Dun Trevor Fairclough. G[ada, jum il-festa, fid-9 a.m. tibda quddiesa u se jmexxi Monsinjur Carmelo Zammit. Fil-11 a.m. tibda quddiesa o[ra u se jmexxi Dun Angelo Vella. Fl-4 p.m. tibda quddiesa li tkun g[all-benefatturi tas-santwarju u se jmexxi l-Kanonku Dun Karm Busuttil. Il-prietka se ssir minn Dun Leonard Mintoff. Wara, titkanta l-litanija, antifona u ssir /elebrazzjoni Ewkaristika u jsir it-tberik tattrabi. I]-}urrieq
Kampanja ta’ ;bir ta’ fondi ‘Minn Qalb i]-}rieraq’
L-G[aqda Karmelitana u Banda Queen Victoria ta]}urrieq se ter;a’ ttella’ l-kampanja ta’ ;bir ta’ fondi ‘Minn Qalb i]-}rieraq’ b’risq it-tfal f’Dar Santa Tere]a fin-Nigret, immexxija b’tant g[o]]a mis-
Joe Chetcuti joechetcuti@onvol.net
sorijiet Ulied il-Qalb ta’ :esù. Bejn il-:img[a 20 u l-{add 22 ta’ Di/embru s-So/jetà Karmelitana qed tistieden lil kul[add biex jing[aqad mag[ha ta[t it-tinda kbira li se tintrama apposta f’Misra[ irRepubblika, i]-}urrieq, fejn ukoll se jkun hemm xandir u kollegamenti permezz tarRadju Le[en il-Karmelitani fuq il-frekwenza 101.4 FM. Dawn it-trasmissjonijiet se jkunu karatterizzati minn diversi attivitajiet fosthom bejg[ ta’ ponsjetti, ikel u [elu tradizzjonali tal-Milied, maratona talliedna, wirja tal-ganutell, rokna g[at-tfal u [afna log[ob u sorpri]i. I]-}urrieq
Kun/ert mill-Ensemble tal-Banda Queen Victoria
Nhar is-Sibt li ;ej il-Banda Ensemble fi [dan l-G[aqda Karmelitana Queen Victoria ta]-}urrieq se tippre]enta lkun/ert tal-Milied. Dan ilkun/ert se jsir fis-Sala Madonna tal-Karmnu fil-ka]in tal-Banda Queen Victoria fi]}urrieq u se jibda fis-7.30 p.m. Il-banda se tkun ta[t id-direzzjoni tas-Surmast Alfred Farrugia. Id-d[ul hu ming[ajr [las u kul[add mistieden.
Dettall mill-istatwa ta’ Santa Lu/ija meqjuma fil-knisja ta’ Santa Lu/ija f’G[awdex
G[ajnsielem – G[awdex
Surmast ;did mal-Banda San :u]epp ta’ G[ajnsielem
Mro Frankie Debono n[atar Surmast Direttur ;did malBanda San :u]epp ta’ G[ajnsielem G[awdex wara li Mro
Sunny Galea temm is-servizz tieg[u wara g[axar snin ta’ impenn u dedikazzjoni. Mro Debono se jkun assistit minn Mro Anthony Galea filkariga Assistent Surmast. Dawn il-[atriet saru f’laqg[a bissehem tal-kumitat /entrali flimkien mal-Kummissjoni Banda u l-bandisti nfushom.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
17
MADWARNA
Il-Marsa g[ad-Dawl tal-Milied Wara s-su//ess miksub issena l-o[ra bil-Villa;; talMilied li kien organizzat g[allewwel darba fil-Marsa, lG[aqda Festi Esterni SSma Trinità laqg[et l-appelli li sarulha, anke minn g[aqdiet Marsin o[rajn, biex g[al din is-sena torganizza attività o[ra, li se tkun mifruxa fi spazji akbar u programmata biex tolqot il-gosti tal-familja kollha. Minbarra l-aspett so/jali, festiv u divertenti ta’ din l-attività, li ng[atat l-isem ‘Il-Marsa g[adDawl tal-Milied’, l-g[an a[[ari u nobbli wara dan kollu hu li kemm jista’ jkun jin;abru fondi b’risq id-Dar tal-Providenza tasSi;;iewi, li kul[add jaf kemm trid flus biex tkompli tkampa u toffri l-aqwa servizzi lil persuni li g[andhom xi forma ta’ di]abbiltà. Parti mill-;bir ta’ dawn ilfondi se jin;abar waqt ir-raba’ edizzjoni tal-Konkors talKanzunetti ‘G[anjiet tal-Milied 2013’ li se jsir nhar il-{add, 22 ta’ Di/embru, fit-3 p.m. fitTeatru tar-Residenza San Vin/enz de Paule, bis-sehem ta’ g[add sabi[ ta’ kantanti ta’ kull età li se jikkompetu bejniethom f’kategoriji differenti skont l-età tag[hom. Id-d[ul g[al dan il-festival ta’ g[anjiet u kanzunetti b’rabta mal-Milied, se jkun b’donazzjoni ta’ [ames ewro.
Il-poster uffi/jali ma[ru; g[al din l-attività g[al ]mien il-Milied fil-Marsa
jibni l-og[la kejk tal-Milied, li mbag[ad se jinbieg[ lill-pubbliku pre]enti. Din is-sena, ‘Il-Marsa g[adDawl tal-Milied’ se ssir fi :nien 6 ta’ Awwissu u fit-toroq talmadwar, li ji;u [dejn l-Iskola Tere]a Nuzzo tas-Sorijiet talQalb ta’ :esù, biswit Triq Di/embru Tlettax. Parti sew minnha se tkun f’forma ta’ villa;; tal-Milied li se jinkludi aktar minn 30 stand differenti li se jesibixxu u jbig[u kull tip ta’
Wie[ed mill-membri tal-G[aqda Festi Esterni SSma Trinità, :u]i Markett, se jipprova jwaqqaf rekord nazzjonali billi jag[mel u jibni l-og[la kejk tal-Milied Il-;bir b’risq id-Dar talProvidenza se jibda matul lattività ‘Il-Marsa g[ad-Dawl tal-Milied’ g[ada l-{add, 15 ta’ Di/embru. Dan se jsir billi, fost o[rajn, f’din l-attività, wie[ed mill-membri tal-G[aqda Festi Esterni SSma Trinità, :u]i Markett, se jipprova jwaqqaf rekord nazzjonali billi jag[mel u
arti;janat, rigali, ;ugarelli, pjanti, o;;etti u dekorazzjonijiet tal-Milied, fost o[rajn, kif ukoll xorb, ikel u [elu tradizzjonali g[al dan i]-]mien tassena. Taqsima interessanti se tkun dik fejn g[all-ewwel darba filMarsa se jin;iebu wirjiet li fihom se jkunu esibiti o;;etti
relatati direttament mal-Milied, fosthom presepji u bambini ori;inali, kif ukoll dekoraz-
zjonijiet ta’ kull xorta. Din is-sena wkoll se jkunu mistiedna d-dilettanti tal-
karozzi modifikati u dawk antiki li se jesibixxu l-karozzi tag[hom. Ma tonqosx ukoll zona dedikata g[at-tfal li se jkunu jistg[u jilag[bu u jie[du gost f’ambjent ’il bog[od mill-periklu b’log[ob u attivitajiet organizzati apposta g[alihom. It-tfal se jkollhom ukoll l-opportunità li jiltaqg[u ma’ Santa Klaws u karattri o[rajn ferm popolari mag[hom. Attrazzjoni spe/jali se tkun lispettaklu ta’ /ajt, ]fin u kant fuq il-palk prin/ipali bis-sehem ta’ ]effiena u kantanti lokali u o[rajn stabbiliti, fosthom Amber Bondin, Rita Pace, Enzo Gusman, Kurt Calleja, Marisa D’Amato u Glenn Vella, i]]effiena minn Keith Dance Studio u Mystic Dancers, flimkien mal-komi/i Tonio Vella ‘Il-Majsi’ u Joe Farrugia ‘Id-Dulli’. ‘Il-Marsa g[ad-Dawl talMilied’ hu avveniment imfassal apposta g[all-familja kollha.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
18
LETTERATURA
Is-Saltna tal-Bi]a’ “It-tqajjim ta’ wa[xijiet u xjaten kienu weg[da m[ollija millkittieba li l-aktar kont in[obb, ilmilja tag[ha hi l-aktar li fittixt b’[erqa u jekk is-s[arijiet qatt ma rnexxew kont inwa[[al aktarx fin-nuqqasijiet ta’ ti;rib u l-i]ball tieg[i milli fin-nuqqasijiet ta’ [ila u sedqa fl-g[alliema,” (Mary Shelley Frankenstein). Kienet ‘Il-Berqa’, gazzetta ta’ kuljum bil-Malti. Meta da[lu fissuq ‘Il-{ajja’ u ‘l-orizzont’ kellha tag[laq il-bibien. Missieri jixtriha wara x-xog[ol
u j;ibha d-dar. Hekk ta’ tfal kienet ti;i f’idejna. Barra hekk nannti, imwielda Sqallija, bilMalti ma tg[allmitx la taqra u lanqas tikteb. Kienet titlob lili u lil [uti biex naqrawlha xi bi//iet meta t-tkexkix kien jaqa’ fi g]iritna min[abba xi delitt. ‘Il-Berqa’ kienet i;;ib kelma kelma x-xhieda f’;urijiet b[al dak tal-G[allis u l-qtil ta’ tfajjel filBelt Valletta. Jaqa’ fuqna tfal imrobbija filkenn tad-dar u l-iskola l-bi]a’. Konna nafu biss b’xi ;lieda fejn
;irien wara li xkupa tqieg[det fa//ata ta’ dar o[ra, ta[rika millpulizija tal-kontroll min[abba bejg[ bil-g[oli, te[id ta’ xi [add fi/-/ella ;ewwa l-g[assa min[abba xorb ]ejjed fil-jum talfesta. Wara l-bi]a’ tal-lejl mudlam minkejja t-tnemnin ta’ bozza ]g[ira tixg[el bil-pitrolju. Ta’ bi]a’ wkoll f’[afna djar stampi ;ewwa inkwatri li juru lmewt tat-tajjeb u tal-[a]in. Ixxjaten suwed bil-qrun u d-denb, bil-foxxni f’idejhom jifirxu nnirien. Il-prietki tat-twerwir mib-
nija fuq dnubiet u sagrile;;i, ilmewt waqt l-irqad meta bnieden ma setax jindem minn [tijietu. Kristjane]mu mog[ti dehra kiefra, qisu l-Mulej dejjem lest bies jitfa’ l-aqwa [olqien tieg[u fl-abbissi. Kull bniedem jista’ jibni bi]a’ quddiem il-;ejjieni mistur meta ma jafx x’se ji;ri minnu l-g[ada: mard, nuqqasijiet, bidliet li jfarrku, faqar, twarrib. Me[tie;a g[aqda alenija biex bniedem jg[in lill-ie[or meta ja[kem lg[aw; jew ag[ar, il-ba[[ u l-vojt.
Joe Cassar stcassar@gmail.com
Mary Shelley Fl-1816 Mary Shelley (17971851) mitwielda Mary Wolstonecraft Godwin u ]ew;ha l-poeta Percy Bysshe Shelley (1792-1822) kienu l-I]vizzera fejn iltaqg[u ma’ Byron (1788-1824) u ftiehmu li ttlieta li huma jiktbu ;rajja tal-wa[x.
Kienet Mary biss li [olqot ;rajja li llum nafuha b[ala ‘Fran-kenstein’. Novella gotika popolari sallum, sabi[a kemm b[ala qari, kemm b[ala studju b’rabta matteoriji ta’ Charles Darwin, marradikali]mu so/jali u politiku tas-seklu dsatax. Il-qarrej jista’ jg[addi wkoll g[ax-xog[lijiet ta’ :u]è Diacono, Anton Grasso, Edgar Allan Poe, Oscar Wilde (Portrait of Dorian Gray),Bram Stoker (Dracula) u ssinjura Radcliffe (The Castel of Otranto). Ta’ anqas impenn ‘The Pan Book of Horror Stories’, editur Herbert Van Thal. Twerwir “{afifa daqs id-dawl u qawwija fil-qalb kienet l-idea li da[let sewwa ;ewwa fija. Sibtha! Dak li
werwirni kien se jwerwer lil o[rajn u je[tie;li biss nag[ti ddehra tal-fanta]ma li [ar;et lim[adda ta’ nofsillejl. L-g[ada [abbart li kont sibt il-;rajja.” ?ertu Robert Walton, esploratur, jibg[at lil o[tu ittri dwar vja;; li kien qed jag[mel. Jum fost l-o[rajn il-ba[rin jirnexxilhom isalvaw mill-g[arqa lil Victor Frankenstein. Meta dan ji;i f’siktu jirrakkonta ;rajjietu lil Walton li jav]a lil o[tu. “Stramba u ta’ niket ]gur se tkun il-;rajja tieg[u, talbi]a’ t-tempesta li [addnet ilvapur qalbieni waqt li kien qed iba[[ar u farrkitu. Hekk ;ara.” Frankenstein, bniedem li jistudja, jitg[allem u jesperimenta jo[loq kreatura fil-laboratorju tieg[u li mhix b[all-bnedmin lo[ra. Il-kreatura g[andha xxewqat tag[ha imma x-xbieha tag[ha twerwer lill-bnedmin, hekk ti;i mke//ija u fl-a[[ar tin[akem mill-qilla u tasal biex teqred. Meta bdejt nikteb dan l-artiklu [sibt li ;ej twil wisq. Kien bi]a’ fierag[! {ajr lil Agenda Bookshop
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
19
KUMMER?
Jirnexxilek tferra’ Cisk b’dan il-mod^ Il-Vodafone Kul[add i[obb itawwal dawk 4G Challenge il mumenti li jag[mluh fer[an Huwa proprju dan li g[amel i/ Cisk fil video g[all Milied per fil-Belt Valletta mezz ta u]u ta magna elaborata -
’
-
,
. -
’
ta’ Rube Goldberg. Il-magni Rube Goldberg ju]aw o;;etti li jintu]aw kuljum biex jibnu strutturi kumplessi f’sekwenza biex jag[mlu kompitu sempli/i. F’dan il-ka] il-kompitu hu li titferra’ tazza kies[a ta/Cisk. Il-video tnieda biex ja[bat mat43 anniversarju mill-mewt tal-cartoonist Reuben Goldberg, li kien il-mo[[ wara l-invenzjoni talmagna Rube Goldberg fil-bidu tasseklu dsatax. Reuben Goldberg miet fis-7 ta’ Di/embru, 1970. Il-video ;ie ffilmjat fil-parti lantika u ikonika tal-Brewhouse lImrie[el, li waqfet tintu]a minn mindu Farsons bdew ju]aw il-birrerija l-;dida. Il-kreazzjoni u lproduzzjoni ta’ dan il-video saru mill-a;enzija tad-digital marketing, BRND WGN. Il-magna g[amlet u]u minn kaxxi, fliexken, bottijiet, kegs, tilari, tazzi u ;ugarell [elikopter biex tferra’ flixkun ta/-Cisk ;o tazza qabel ma n;abret minn trumbettist minn wie[ed mill-ka]ini tal-banda tradizzjonali Maltin.
Il-Brand Executive ta/-Cisk, Marco Debono, qal li l-Birrerija ta’ Farsons kienet il-post ideali biex jin;ibed dan il-video li dam sejjer erbat ijiem. “In-nies huma affaxxinati blistorja ta/-Cisk u kemm-il darba ni;u mitluba biex ji;u organizzati mawriet fil-Brewhouse. Dan hu lmod tag[na biex nag[tuhom titwila ]g[ira [alli l-ima;inazzjoni tag[hom ti;ri bihom,” qal Marco Debono u ]ied jg[id li lBrewhouse antika tista’ tkun attrazzjoni prin/ipali li tolqot l-
g[ajn fi pro;ett, il-Farsons Visitors Centre, li qed ji;i kkunsidrat g[all-;ejjieni. “Ridna nsibu mod biex inferr[u lill-poplu fi ]mien il-Milied u forsi nispiraw o[rajn biex ikunu kreattivi bil-prodott Cisk,” qal Beppe Coleiro, id-Direttur Kreattiv tal-BRND WGN. “G[amilna dan fl-ispirtu ta’ log[ob kreattiv… biex l-ewwel nie[du gost u nfittxu l-benefi//ji aktar tard,” ]ied Marco Debono Issa jmiss lilek. Jirnexxilek tferra’ Cisk b’dan il-mod?
Vodafone Malta, l-ewwel kumpanija tat-telekomunikazzjoni li introdu/iet is-servizz 4G f’Malta, organizzat il-Vodafone 4G Challenge, avveniment ie[or li mmarka t-tnedija tal-4G network. Il-Vodafone 4G Challenge kien jikkonsisti fi treasure hunt fil-qalba tal-Belt Valletta. Dan ta /-/ans lil kull parte/ipant li jirba[ wie[ed minn [afna rigali ming[and Vodafone; voucher ta’ 50 ewro li jista’ jissarraf minn kull stabbiliment tal-Vodafone, Vodafone Smart 4G u Samsung S4.
Ir-re;istrazzjonijiet saru dakinhar stess tal-Vodafone 4G Challenge, g[all-individwi kif ukoll g[al timijiet li kienu mag[mulin minn massimu ta’ erba’ membri. Il-parte/ipanti ng[ataw mobile li kellu application tal-Vodafone 4G Challenge installata fuqu. Mar-re;istrazzjoni l-application telg[et awtomatikament u bdew jing[ataw is-su;;erimenti u fl-istess [in beda wkoll timer biex jikkalkula kemm [adet [in din l-isfida. Aktar ritratti talVodafone Malta 4G Challenge jinstabu fuq il-pa;na ta’ Vodafone Malta fuq Facebook.
Mango issa f’Ra[al :did Mango nieda t-tielet [anut talmoda tieg[u f’Malta, din id-darba f’Main Street, Ra[al :did. F’dan il-[anut ta’ 340 metru kwadru, wie[ed jista’ jsib diversi kollezzjonijiet ta’ [wejje; tal-moda u a//essorji o[ra g[annisa. Matul il-ftu[ ta’ dan il-[anut, lAmbaxxatur Spanjol g[al Malta Felipe de la Morena Casado, esprima s-sodisfazzjon tieg[u li
kien fil-pre]enza ta’ grupp li kellu konnessjonijiet tajbin ma’ Spanja, u li hu kon/essjonarju ewlieni Malti ta’ Mango u ta’ numru ta’ brands tal-moda Spanjoli. Wara l-kixfa simbolika talplakka mill-Ambaxxatur, is-sidien tal-Big Bon, Mario u Bernard Gauci ppre]entaw donazzjoni lil Fr. Martin Micallef, id-Direttur tad-Dar tal-Providenza. Mango, li ;ie stabbilit
f’Bar/ellona, espanda g[allewwel darba barra Spanja u lPortugall f’Malta fl-1994. Ilbrand f’Malta ssa[[et wara ssu//ess tal-ewwel [anut fil-Belt u wara tat-tieni [anut f’Tas-Sliema. Illum il-;urnata, barra l-kollezzjonijiet tan-nisa, il-[anut f’The Point jinkludi wkoll il-kollezzjoni tal-Mango Kids, li ;iet introdotta dan l-a[[ar.
Iffirmat ftehim kollaborattiv dwar I-Land Observatory Il-Fondazzjoni HSBC Malta, l-Università ta’ Malta u lKunsill Lokali tal-Im;arr iffirmaw ftehim kollaborattiv ta’ g[axar snin g[at-twaqqif ta’ ?entru g[all-Osservazzjoni u lAnali]i (I-Land Observatory and Interpretation Centre) flIm;arr. Im[abbar g[all-ewwel darba fi Frar tal-2012, il-pro;ett se jinvolvi t-twaqqif tal-ewwel /entru g[all-immani;;jar integrali tal-ambjent u l-wirt naturali. Dan se jinkludi fa/ilitajiet u attivitajiet edukattivi bil-g[an li jippromwovi l-kuxjenza ambjentali u l-apprezzament g[all-
wirt naturali u kulturali ta’ Malta. Dan hu pro;ett tassew kollaborattiv li ji;bor flimkien irri]orsi, il-konnessjonijiet u lkompetenzi ta’ kunsill lokali, organizzazzjoni finanzjarja ewlenija internazzjonali, u log[la istituzzjoni edukattiva f’Malta. B’din il-kollaborazzjoni daqshekk mill-qrib u kostruttiva f’dan il-pro;ett se jibbenefika kul[add. B[alissa qed ikunu wkoll ikkunsidrati diversi inizjattivi simili biex ikun provdut qafas li jattira partijiet differenti interessati biex jinvestu filwirt skont linji gwida [olisti/i.
(mix-xellug) Is-Sindku tal-Im;arr Paul Vella, il-Kap E]ekuttiv ta’ HSBC Malta Mark Watkinson, u r-Rettur tal-Università ta’ Malta Juanito Camilleri jiffirmaw il-ftehim kollaborattiv dwar ‘I-Land Observatory’ fil-pre]enza tas-Segretarju Parlamentari Josè Herrera
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
20
RIFLESSJONIJIET
Arkitetti tas-solidarjetà “U jien x’jimpurtani minn dak li qieg[ed ji;ri f’pajji]i o[ra! Issa l-aqwa li paxxut jien. Isma’ g[adni kemm da[[alt idi fil-but u tajt xi [a;a. U, meta jkun hemm xi appelli g[all-karità dejjem inda[[al idi u nag[ti donazzjoni. Dan mhux bi]]ejjed?” X’mentalità fqira! X’e]istenza vojta! B’xorti [a]ina min g[adu jirra;una hekk g[adu ma fehemx x’inhi l-im[abba. G[aliex meta nag[mel lili nnifsi u l-b]onnijiet personali tieg[i l-allat tieg[i ]gur li se jkolli vi]joni g[alkollox falza u parzjali tal-[ajja. U, meta ning[alaq fl-i]olament tieg[i innifsi, lanqas lili nnifsi ma’ nkun in[obb! Nispi//a nimmissja minn fejn jien ;ej. To[odhiex bi kbira mbag[ad li lanqas taqag[li f’mo[[i fejn se nasal. Bilfors ji;rili hekk! Inkun tlift it-triq. Nibda’ nit[awwad l-g[aliex naqleb ta’ ta[t fuq l-iskala tal-valuri. L-egoi]mu kontra s-solidarjetà
Nibda npo;;i fuq pedistall dak li hu l-inqas importanti jew bla fejda, dak li suppost tist[i ssemmih u nwarrab b’arroganza u rabja dak li jag[ti l-[ajja! Legoi]mu jsir it-taparsi valur numru wie[ed u s-solidarjetà, li hija s-sinsla ta’ [ajja umana u Nisranija vera, nipprova nidfinha fir-ramel kiefer tal-indifferenza grassa li hemm fija! Ejjew ma ng[a;;lux! M’g[andekx g[alfejn tkun Nisrani ferventi biex tinteba[ bilprin/ipju tad-dinjità tal-bniedem. Lanqas g[andek g[alfejn tiekol lg[atba tal-Knisja biex tifhem li kull bniedem g[andha ting[atalu d-dinjità mist[oqqa lilu g[aliex hu fil-fatt bniedem! Kemm-il darba, anki b[ala poplu, assistejna g[al xeni li juru l-faqar kbir li hawn fid-dinja tag[na! Bi]]ejjed nifta[ gazzetta, stazzjon tat-televi]joni jew tarradju, inkella nid[ol fuq xi sit tala[barijiet fuq l-internet u b’dak li nara jew dak li nisma’ nispi//a nixxokkja ru[i g[all-mewt. {a nag[ti issa ftit /ifri [alli dak
Fr Mario Attard OFM Cap frmarioa@gmail.com
li qieg[ed ng[id ma jibqax fuq lixkaffa g[aliex retorika skaduta imma jsir realtà li tmissha b’idejk! Nuqqasijiet ba]i/i
Aktar minn biljun persuna m’g[andhomx a//ess g[all-ilma nadif. 400 miljun minn dawn huma tfal. Min[aba li l-ilma huwa ma[mu; il-mard jag[mel xalata s[i[a minn dawk il-povri li ju]awh. Hu g[alhekk li mal-443 miljun tifel u tifla ma jmorrux skola kull sena. G[aliex jispi//aw morda b’ilma infettat! Madwar nofs ilpopolazzjoni tad-dinja, ji;ifieri aktar minn 3 biljun ru[, jg[ixu b’inqas minn 2 ewro kuljum. Iktar minn 1.3 biljun ru[ jg[ixu f’faqar estrem, ji;ifieri anqas minn ewro kuljum! Miljun tifel u tifla fid-dinja jg[ixu fil-faqar. Skont il-UNICEF, l-a;enzija tal:nus Mag[quda li ta[dem favur it-tfal fid-dinja, 22,000 tifel u tifla jmutu kuljum min[abba l-faqar. Fl-2011 mal-165 miljun tifel u tifla ta[t il-[ames snin waqfu jew kellhom problem serji fl-i]vilupp tag[hom min[abba li ma ;ewx mitmug[a kif suppost. Mal-870 miljun persuna fid-dinja m’g[andhomx bi]]ejjed ikel x’jieklu. Statistika li tixxukkjak
Statistika o[ra li tixxukjak hija li mard li jista’ ji;i fa/ilment ipprevenut b[alma huma d-diarrhea u l-pneumonia, joqtlu ma]]ew; miljun tifel u tifla fis-sena madwar id-dinja. Dan ise[[ g[aliex dawn it-tfal ma jafford-
Aktar minn biljun persuna m’g[andhomx a//ess g[all-ilma nadif... 400 miljun minn dawn huma tfal
jawx i[allsu t-trattament biex jitfejqu minn dawn it-tipi ta’ mard. Fl-2011 instab li mad-19-il miljun tifel u tifla fid-dinja ma jitlaqqmux kontra l-mard. Kwart tal-bnedmin jg[ixu ming[ajr iddawl elettriku. Dan ifisser li hawnhekk qieg[din nit[addtu fuq popolazzjoni ta’ madwar ta’ 1.6 billjun persuna. Mat-80 fil-mija tal-popolazzjoni tad-dinja tg[ix b’inqas minn 10 ewro kuljum. Fi ]mien fejn f’pajji]na [afna minna jistg[u jaqraw u jiktbu jekk wie[ed jag[ti daqqa t’g[ajn lejn x’inhu ji;ri lil hinn minn xtutna f’dan il-qasam mill-ewwel jitnixxef bil-g[a;eb. Ma jafux jaqraw u jiktbu Fil-fatt huwa ma[sub li kwa]i mal-biljun ru[ da[lu fis-seklu 21 ma jafux jaqraw ktieb jew li lanqas jafu jiktbu isimhom. Meta wie[ed jifli ftit l-informazzjoni li g[andna dwar it-tfal li inkitbu biex jattendu f’xi skola fl-2005
insibu li mas-72 miljun tifel u tifla, li l-età tag[hom hija l-istess g[al dik ta’ wliedna fl-iskejjel primarji tag[na, ma kinux jattendu liskola. Dawn it-tfal kienu ;ejjin millpajji]i li qeg[din ji]viluppaw. 57 fil-mija minnhom kienu bniet. Twe;;a’ meta taqra li din i/-/ifra hija meqjusa b[ala wa[da po]ittiva minn xi w[ud! Fejn hi d-dinjità tal-persuna umana? L-u;ig[ u l-frustrazzjoni ta’ min g[andu rieda tajba jissoktaw jikbru meta sar mag[ruf li, pere]empju, inqas minn wie[ed fil-mija g[al dak li d-dinja nefqet kull sena f’armamenti tal-gwerra kien ikun bi]]ejjed biex kull tifel u tifla tidda[[al l-iskola se tir/ievi edukazzjoni xierqa. Imma lanqas dan ma se[[! Nag[laq din il-litanija ta’ swied il-qalb billi ng[id li l-World Food Programme jg[id li: “Il-fqar huma bil-;u[. Huwa l-;u[ tag[hom li jag[laqhom fil-faqar”.
Il-;u[ huwa l-ewwel ra;uni li jikkaw]a tant imwiet fid-dinja. Joqtol ferm aktar nies mill-HIVAIDS, il-malarja u t-tuberkulo]i f’daqqa. Kuxjenza trankwilla^ “Quddiem sitwazzjoni b[al din kif nista’ nibqa’ mag[luq u komdu fil-qoxra ta’ pajji]i? Kif nista’ nserra[ il-kuxjenza tieg[i li la g[andi x’niekol u x’nixrob,
saqaf ta[t rasi u edukazzjoni xierqa allura fid-dinja m’hawnx problemi? Ejjew b[ala Maltin ninteressaw ru[na aktar u naraw kif se ntaffu dawn il-fla;elli fid-dinja bissehem /kejken imma me[tie; tag[na. Ejjew lill-emigranti li hawn fostna ng[inuhom mhux nisfruttawhom! B[ala pajji] nistg[u ng[inu wkoll lill-pajji]i lo[ra li qeg[din ji]viluppaw. Anki billi nadottaw xi tfal minnhom. Ejjew inkunu arkitetti tas-solidarjetà f’Malta u lil hinn minnha!
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
RIFLESSJONIJIET
21
Kontra xiex [adha Mandela L-Afrika ta’ Isfel hu pajji] li jinsab fil-ponta tan-Nofsinhar tal-kontinent Afrikan. Hu pajji] li fih ta[lita ta’ bosta kulturi, tradizzjonijiet, ilsna u ;nus. Hu pajji] b’madwar wie[ed u [amsin miljun abitant; pajji] li malli nisimg[u ismu dlonk niftakru fil-kelma li spiss konna nisimg[u fis-snin tmenin u disg[in “Apartheid”. Din il-kelma tfisser firda, separazzjoni, divi]joni, bejn dawk li huma ta’ lewn abjad u dawk li ma humiex ta’ dawn il-lewn. Huwa l-pajji] li jfakkarna wkoll fi bniedem li ;;ieled kontra d-divizzjoni min[abba llewn tal-;ilda. Iva huwa l-pajji] ta’ Nelson Mandela. Lejn nofs is-seklu sbatax lEwropej [atfu f’idejhom din ilparti tal-Afrika. Id-djamanti u ddeheb li din l-art toffri kienu ta’ attrazzjoni kbira biex il-bniedem tal-kontinent l-antik i[alli daru u jfittex xortih hemmhekk. L-istorja ta’ dan in-nazzjon hi mimlija konkwisti, taqlib u kolonizzazzjoni. L-a[[ar [akkiem ta’ din l-art kien ir-Renju Unit. Matul il-mijiet ta’ snin li lEwropej g[exu fl-Afrika ta’ Isfel bnew komunità kbira ta’ ‘bojod’ li spi//aw dejjem
ja[kmu fuq ‘is-suwed’ anke wara l-Indipendenza tal-pajji], madwar tmenin sena ilu, dawn baqg[u ja[mu g[ax kellhom dritt billi b[ala /ittadinanza kienu Sud Afrikani, twieldu u kibru hemm minkejja li l-antenati tag[hom kienu Ewropej. Sfortuntament ‘il-bojod’ dejjem ittrattaw lill-parti l-o[ra b[ala l-parti tat-tieni klassi, ilparti tas-serje B. Fit-18 ta’ Lulju, 1918 twieled Nelson Mandela, l-akbar kolonna kontra l-Apartheid. Mhux liskop tieg[i li nikteb dwar il[ajja ta’ dan il-bniedem li g[adda 27 sena minn [ajtu fil[abs min[abba l-ideal tieg[u. Smajna [afna matul dawn iljiem. Imma tajjeb naraw kontra xiex [adha Mandela. G[alfejn i;;ieled, g[aliex issagrifika tant snin minn [ajtu. L-ewwel elementi ta’ divi]joni Wara l-elezzjoni tal-1928 flAfrika ta’ Isfel kienu introdotti l-ewwel elementi ta’ divi]joni bejn il-poplu imma [dax il-sena wara din id-divi]joni spi//at. Matul it-tieni gwerra dinjija kien hemm grupp li jissimpatizza man-Na]isiti li beda j[e;;e;
Fit-18 ta’ Lulju, 1918 twieled Nelson Mandela, l-akbar kolonna kontra l-Apartheid
Fr Reno Muscat OP renosop@gmail.com
il-filosofija tal-Apartheid. Mill1948 bdew [er;in li;ijiet li po;;ew din il-firda b[ala l-li;i tal-pajji]. Imma x’kienu dawn il-li;ijiet? X’kien dak li jifred abjad minn iswed? Fost il-li;ijiet li j[e;;u l-
Apartheid kien hemm dik li ma setax isir ]wie; bejn ]ew; persuni ta’ kulur differenti. Li;i o[ra kienet tg[id li att sesswali bejn persuni ta’ kulur differenti huwa reat li g[andu jkun penalizzat. {ar;et il-Population Registration Act, li;i li dak li jkun irid jirre;istra lil uliedu skont ir-razza li minnha jkunu ;ejjin il-;enituri. Li;i o[ra kienet tipprojbixxi li persuni ta’ razez mhux bojod jid[lu f’/erti
postijiet urbani u li;i o[ra kienet tipprojbixxi nies b’;ilda sewda milli ju]aw strutturi pubbli/i b[al swali fejn wie[ed jistenna u sa[ansitra bankini. Differenza razzjali
Li;i o[ra kienet t[e;;e; iddifferenza razzjali fil-post taxxog[ol u kien aktar diffi/li li ra;el mhux abjad isib xog[ol. Saret li;i biex in-nies b’;ilda sewda jin;abru f’getto. Minflok getto dawn il-postijiet kienu jissej[u Bantustan. Biex bniedem jo[ro; minn din iz-zona kellu b]onn il-passaport. Fuq kollox is-suwed ma setg[ux jie[du sehem fil-politika ta’ pajji]hom. (Keppel-Jones, Arthur South Africa: a short history, Hutchinson) Xejn g[ajr in;ustizzja so/jali. Kif qatt seta’ Mandela j[alli fommu sieket quddiem dan kollu? Kontra dan u iktar i;;ieled, u g[ax [adha kontra din l-in;ustizzja huwa deher
ikrah f’g[ajnejn il-mexxejja ta’ pajji]u. Riedu je[ilsu minnu mhux min[abba xi reat li wettaq imma min[abba l-ideal tieg[u – il-[elsien tal-poplu li g[andu l;ilda sewda fl-Afrika ta’ Isfel. Mandela sar sinonimu mal;lieda g[ad-drittijiet l-aktar ba]i/i ta’ kull persuna umana. Ma kenux dawk ta’ lewn iswed f’pajji]u biss li raw fih [ellies. Kien ta’ ispirazzjoni g[al bosta gruppi li soffrew loppressjoni, l-in;ustizzja, ittbatija. Mandela huwa ikona fittaqbida kontra r-razzi]mu u g[ar-rikonoxximent tad-drittijiet tal-bniedem. Mhux ta’ b’xejn li g[exieren ta’ mexxejja minn madwar iddinja kollha n;abru Johannesburg flimkien malfolol kbar ta’ Sud Afrikani sabiex isellmu g[all-a[[ar darba lil dan l-istatista kbir, dan il-bniedem li rnexxielu j[alli d-dinja xi ftit a[jar milli sabha.
Padre Pio tallab Ftit jiem ilu kelli naqbad it-tren minn Vi/enza lejn Ruma. Inzertajt wasalt l-istazzjon kmieni [afna u kont se mmur nie[u kafè u mbag[ad nintefa’ bilqieg[da xi mkien, naqra xi ktieb u nitlob il-brevjar. Sakemm /aqlaqt xi affarijiet millbasket ta’ fuq spallejja g[al ;olbagalja, resaq lejja wie[ed ra;el, donnu se jitlobni l-flus. Mhux se nigdeb, kont di;à lest bir-risposta tas-soltu: “Mi dispiace!” u nwarrab minn [dejh. Ma nag[milhiex bi [dura, anzi, kull darba tkun g[afsa ta’ qalb, imma issa drajt li jekk f’dal-pajji] toqg[od tqassam il-flus lil kull min jitolbok (b’mod spe/jali li]]ingari), il-paga ma sservikx [mistax. Imbag[ad il-kullar qisu kalamita g[alihom. U sintendi, mhux kul[add ;enwin, u allura nipprova nag[]el lil min ng[in. Xi [a;a differenti I]da dal-bniedem kellu xi [a;a differenti. Kien ji;bdek, minkejja d-daqna twila u l-[wejje; ma[mu;in. Xbieha tipika ta’ barbone, il-kelma li tintu]a hawnekk g[al dawk il-foqra li g[al xi ra;uni jispi//aw senzatetto, bla saqaf fuq rashom. Bi [lewwa u kwa]i rassenjaz-
zjoni talabni [amsin /ente]mu
biex jg[aqqad il-flus li kellu b]onn g[all-biljett. Jien tajtu lmuniti kollha li kelli fil-kartiera: xi €1.10 kollox, xejn ta’ barra minn hawn. Kumbinazzjoni l-;urnata ta’ qabel kienu qed jg[idu fuq programm televi]iv li kikkra kafè espresso hekk se ti;i tiswa. I]da g[al Pietro (g[ax hekk jismu) dawk il-muniti kienu jiswew ferm iktar minn kafè. Baqa’ j[ares lejhom, qisu ma jridx jemmen, u qalli “Int bis-serjetà?” Bilkemm ried je[odhom imma meta insistejt qalli “Il-Milied it-tajjeb… ;ie kmieni!” Minn hemm bdejna diskursata li damet iktar minn kwarta. Minkejja li kont bil-kullar ma indunax mill-ewwel li jien qassis: min[abba in/ident li kellu xi snin ilu, huwa nieqes mid-dawl f’g[ajn minnhom. Qalli l-istorja ta’ [ajtu u diversi ;rajjiet li g[adda minnhom, li fa/ilment wie[ed isej[ilhom ]vinturati. Gratitudni lejn Alla I]da Pietro m’g[andux qatra rabja ;o fih. Pjuttost g[andu sens kbir ta’ gratitudni lejn Alla u lejn kull min g[enu tul [ajtu: is-sorijiet li edukawh fl-iskola, dawk li jie[du [sieb ix-shelter fejn iqatta’
Fil-jiem li ;ejjin, [allu lil xi wie[ed mi/-/kejknin tal-Mulej jag[mel karità mag[kom
Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com
l-lejl, u dawk li je[duh bil[lewwa u jkellmuh ta’ bniedem li hu. G[andu wkoll sens qawwi ta’ ;ustizzja. G[alkemm in-nies regolarment jinsew l-affarijiet warajhom fl-istazzjon, Pietro qatt ma jie[u xejn milli jsib, i]da pront je[odhom g[and il-carabinieri. Qalli “la mhumiex tieg[i ma rridhomx!” B[al donnu jitlef il-pa/i jekk ikun jaf li qed i]omm xi [a;a li mhix tieg[u. Anki l-carabinieri jiskantaw b’dan l-a;ir: ;ieli qalulu li hekk jew hekk [add ma jmur g[alihom dawk il-[wejje;, u allura jmissu j]ommhom. Imma Pietro ma jridx. Min[abba flonestà tieg[u deher tliet darbiet
fuq il-mezzi tax-xandir. Forsi kien g[alhekk li tawh illaqam ta’ Padre Pio! I]da jien na[seb li mhux g[alhekk biss. Ming[ajr m’g[edtlu xejn jien, beda jkellimni b’mod kommoventi dwar il-fidi tieg[u. Qalli li jekk jisma’ lil xi [add jidg[i, ikollu jwarrab g[ax inkella jibda’ jibki. Qisu tifel ]g[ir urieni fuq [addejh it-tra//a ta’ minn fejn jg[addi d-dmug[, u sa[ansitra dak il-[in, il-vu/i tieg[u nkisret. Urieni salib li g[andu mdendel m’g[onqu u li ma jin]g[u qatt: ibusu qabel jorqod, u j[ossu m[ares u seren. Jitkellem ma’ :esù qisu qed ikellem lili. Spiss imur f’xi knisja u joqg[od jg[inhom, daqqa jqandlu xi [a;a, u daqqa jqassam il-karti fuq il-bankijiet. Vokazzjoni mitlufa^
Sadanittant indunajna li ma kellux bi]]ejjed g[all-biljett, u allura tajtu [ames ewro o[ra li skont hu g[andha sservih ;img[a. Min[abba l-kri]i finanzjarja ta’ b[alissa, saqsieni jekk na[dimx.
Urejtu l-kullar u g[edtlu li jien qassis. Tg[idx kemm fera[, u qalli li jissuspetta li anki hu kien imsejja[ g[al qassis, imma ta’ erbatax-il sena kellu jieqaf mill-iskola biex ja[dem g[all-familja. Tassew li forsi dakinhar intilfet vokazzjoni ta’ qassis, i]da nemmen bis-s[i[ li ma ntilfitx vokazzjoni ta’ qaddis. B[al dak li tieg[u j;orr l-isem b[ala laqam, Pietro huwa tassew wie[ed mi/-/kejknin tal-Mulej. Dakinhar, bil-fer[ u ssempli/ità tieg[u ‘evan;elizzani’, ji;ifieri xandarli l-Bxara t-Tajba, iktar minn [afna kotba u artikli li qrajt tul [ajti. Pietro minn Vicenza, imlaqqam Padre Pio, g[amel karità mieg[i. Dan artiklu mhux prietka, naf. I]da ppermettuli nag[mlilkom stedina. Fil-jiem li ;ejjin, [allu lil xi wie[ed mi/-/kejknin tal-Mulej jag[mel karità mag[kom. Qattg[u ftit [in ma’ xi [add li jinsab wa[du, minsi; g[inu li xi [add marid jew fqir. {allu lill-Mulej ikellimkom permezz tag[hom.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
22
TV#RADJU
06>00
Bon;u 101 Weekend (b’waqfiet g[all-A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 08>30 Anali]i tal-:urnali)
09>00
A[barijiet
09>05
Wara l-Breakfast
10>30
A[barijiet
10>35
Il-Fatti Kollha
11>55
Avvi]i tal-Mewt
12>00
A[barijiet
12.30
Mil-Lenti }ag[]ug[a
13>30
Italomix
15>00
A[barijiet fil-qosor
15>05
Skor (b’waqfiet g[all-A[barijiet fl-16>00 u fil-17>00)
17>55
Avvi]i tal-Mewt
18>00
A[barijiet
18>30
Hits Parade
20>30
Country Music Club
21>00
Fuzzbox Saturday Special
22>30
Il-Fatti Kollha (r).
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
07:05 - Gravity Falls 07:30 - Jessie 07:55 - Austin & Ally 08:15 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 08:40 - Kronk’s New Groove 09:55 - Dog With a Blog 10:15 - That’s So Raven 10:35 - Shake It Up! 11:00 - A.N.T. Farm 11:25 - Jessie 11:45 - Austin & Ally 12:10 - Good Luck Charlie 12:35 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 13:00 - Mickey Mouse 13:05 Meet the Robinsons 14:35 - A.N.T. Farm 15:00 - Good Luck Charlie 15:20 - Austin & Ally 15:45 - Dog With a Blog 16:10 - My Babysitter’s a Vampire 16:30 Wolfblood 16:55 - Gravity Falls 17:20 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 17:40 - Jessie 18:05 Austin & Ally 18:30 - Shake It Up! 18:50 - The Suite Life on Deck 19:15 - The Suite Life on Deck 19:40 - Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 Wizards of Waverly Place 22:00 The Suite Life of Zack & Cody. Nickelodeon
07:05 - Little Kingdom 07:30 Bubble Guppies 07:55 - Go, Diego, Go! 08:20 - Winx Club 08:45 - The Fairly OddParents 09:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 09:35 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 - Turtles 10:25 - The Penguins of Madagascar 10:50 - SpongeBob SquarePants 11:15 - Winx Club 11:40 - iCarly 12:05 - iCarly 12:30 - Victorious 12:55 - Big Time Rush 13:20 - Marvin Marvin 13:45 SpongeBob SquarePants 14:10 SpongeBob SquarePants 14:40 The Penguins of Madagascar 15:30 - The Fairly OddParents 15:55 iCarly 16:20 - Big Time Rush 16:45 - Victorious 17:10 - Life With Boys 17:35 - SpongeBob SquarePants 18:00 - Turtles 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Penguins of Madagascar 19:15 - Marvin Marvin 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar. Jim Jam
07:00 - Nouky & Friends 07:05
-
Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:45 Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea^ 08:30 - Gazoon 08:40 Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 Fluffy Gardens 10:25 - See the Sea 10:30 - Fireman Sam 10:40 Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea^ 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See, Monkey Do 15:55 Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - IglooGloo 17:00 - Fluffy Gardens 17:25 - Thomas and Friends 17:35 Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea^ 18:50 Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea^ 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork 23:15 Benjamin’s Farm 23:20 - My Animal Friends 23:35 - Nouky & Friends.
Sibt Familja
– NET Television, 13>30
Il-mistieden spe/jali tal-programm tal-lum se jkun Charles Stroud (fuq il-lemin fir-ritratt, jidher meta tliet snin ilu g[alaq 60 sena, flimkien ma’ [uh Michael li sfortunatament miet ftit tal-jiem ilu). Minbarra din l-intervista, il-programm ikun m[awwar b’divertiment g[al kul[add, fosthom kant minn Aldo Busuttil, Amber, Neville Refalo, Ivan Spiteri Lucas kif ukoll l-a[wa Nadine, Charlotte u Luisana Bartolo, ulied Sammy Bartolo, li g[adhom kif [ar;u l-album {elu Bambin. se jkun hemm ukoll u[ud mill-atturi li se f’dawn il-jiem qed jie[du sehem fil-pantomima Pinokkjo. TVM 1
Smash
07:00 - Morning News loop 07:30 Great Crimes and Trials (dok.) 08:00 Malta u lil Hinn Minnha 09:30 - Click 10:00 - MEA (r) 10:30 - Madwarna (r) 11:00 - The Wedding Battle (r) 12:00 - A[barijiet 12:10 - Paqpaq lifestyle (r) 12:45 - Sibtek 14:00 - A[barijiet fil-qosor 14:05 - (ikompli) Sibtek 16:00 - A[barijiet 16:05 - Luxdesign 17:10 - Rajt ma Rajtx 17:45 Kelmag[all[ajja 18:00 - A[barijiet 18:10 - Paqpaq on test 18:20 - Gadgets 18:55 - Animal Diaries 20:00 L-A[barijiet 20:45 - Bounce. Film 2000 23:00 - A[barijiet 23:20 Sibtek.
09:30 - Teleshopping 13:00 - FilK/ina ma’ Farah (r) 14:00 - Er;a’ Lura 15:30 - Dokumentarju 16:00 M’Intix Wa[dek 16:30 - D Bride 17:30 - A[barijiet ta’ barra 18:15 Bingo 75 18:40 - Dokumentarju 19:00 - A[barijiet 19:30 - Nursery Stars 20:30 - Forum 21:30 Dokumentarju 22:00 - A[barijiet 22:30 - Poker.
TVM 2
08:30 - Great Crimes and Trials 09:00 - MEA 09:30 - Click 10:00 G[awdex illum (r) 10:30 - Tuffi[at Migduma 11:00 - Bijografiji (r) 12:00 - 3-Pointer 12:30 - Ruggers 13:30 Ti;rijiet biss 14.00 - Champions League Magazine Programme 14:30 Starboard 15:00 - Paqpaq Motor Sport 15:30 - Dwarna 16:30 - Gadgets 17.00 - Venere 18:00 - Mixage 18:30 - Quddiesa minn ta’ Pinu 19:20 Paqpaq on test 19:30 - Rajtx ma Rajtx 20:00 - Great Crimes and Trial 20:30 - A[barijiet g[al Dawk Neqsin misSmig[ 20:40 - Realtà 21:45 - Kurrenti 22:30 - Malta u Lil Hinn Minnha (r) 23:00 - A[barijiet bl-Ingli] 23:05 Malta u lil Hinn Minnha (r). ONE
08:00 - Teleshopping 08:30 Breakfast News 10:30 - Teleshopping 11:00 - Sieg[a ]mien weekend 12:30 ONE News 12:40 - Looks 13:45 Arani issa 16:00 - Living Room 17:30 - ONE News 17:40 - Pink Panther 18:15 - On D Road 19:00 - Te]ori 19:10 - Lottu 19:30 - ONE News 20:15 - Zona sport (r) 20:45 - Saturday Xpress 22:15 - Bin 61 (r) 23:30 ONE News.
Raiuno
07:00 - Tg 1 07:05 - Rai Parlamento 08:00 - Tg 1 08:25 - Uno mattina in famiglia 09:00 - Tg 1 09:30 - Tg 1 L.I.S. 10:20 - Linea verde orizzonti 11:10 - Telethon 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Easy Driver 14:30 - Lineablu 15:25 - Le amiche del sabato 17:00 - Tg 1 17:15 - A sua immagine famiglia in festa 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 20:35 Affari tuoi 21:10 - Superbrain 23:40 Telethon 01:20 - Tg1 notte. Raidue
06:00 - Due uomini e mezzo (TF) 07.00 - Cartoons 08:35 - Voyager Factory: Inside the world 09:30 - Rai Parlamento - Punto Europa 10:00 Sulla via di Damasco 10:35 - Il nostro amico charlie 11.15 - Mezzogorno famiglia 13:00 - Tg 2 giorno 13:25 Rai sport dribbling 14:05 - Telethon 14:30 - L’indice verde 15:20 Squadra omicidi istanbul 17:00 Sereno variabile 18:05 - 90˚ minuto serie B (sport) 18:55 - Telethon 20:30 - Tg 2 21:05 - Castle (TF) 21:50 Body of proof (TF) 22:40 - Tg 2 notizie 23.00 - Rai Player 23:30 - Tg 2 Dossier 00:30 - Tg 2 Storie 01:10 Tg 2 Mizar 01:35 - Tg 2 Si, Cinematinee 01:45 - Tg 2, Sì, Viaggiare 01:55 - Tg 2 Eat Parade. Raitre
07:00 - La granda vallata (TF) 07:50 -
Gioventù perduta. Film ’47 09:10 - Il ferroviere. Film ’55 11:00 - Bellitalia 12:00 - Tg 3 12:25 - Tgr l’Italia de il Settimanale 12:55 - Tgr ambiente Italia 14:00 - TG regione 14:20 - Tg 3 pixel 14:55 - TG3 Lis 15:00 - Tv talk (TF) 16:50 - Rai player 16:55 Telethon 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg 3 regione 20:00 - Blob 20:10 - Che tempo che fa 21:30 - Thick as Thieves. Film 2009 23:35 - Tg 3 23:50 - Tg regione 23:55 - Un giorno in pretura 01:10 - Tg 3 agenda del mondo. Canale 5
08:00 - Tg 5 mattina 09:10 Superparties 10:00 - Melaverde 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Happy endings (TF) 14:10 - Amici 16:15 Verissimo 19:45 - Avanti un altro! (kwi]]) 20:00 - Tg 5 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Il paradiso all’improvviso. Film 23:40 - Speciale Tg5 00:35 - Tg 5 notte Rete 4 07:05 Valeria Medico legale 09:10 Carbinieri 4 10:15 - Accademia del benessere 11:30 - Tg 4 12:00 Diagnosis murder 13:00 - Murder she wrote 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 16:15 - Ieri e oggi in TV speciale 17:00 - Hercule Poirot’s christmas 18:55 - Tg 4 19:35 Tempesta d’amore (soap) 21:30 Unforgiven. Film 23:50 - Django 2 Grande ritorno. Film. Italia 1
07:50 - Hannah Montana 08:40 - Glee 10:35 - Gossip girl 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 Dragon - The Bruce Lee Story. Film 15:50 - Tiger Team. Film 17.55 Magazine Champions League 18:30 Studio aperto 19:00 - Life bites 19:15 - Rebound. Film 2005 21:10 Megamind. Film 2010 22:55 - Mars attacks! Film ’96 00:50 - Sport Mediaset.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
23
TV#RADJU F. Living
07:00 - Ashram 09:00 - F. Living Magazine 10:00 - Belle Donne 12:00 Teleshopping 13:00 Niltaqg[u 15:00 Teleshopping 16:00 - Bejnietna 18:00 - Teleshopping 20:30 - Tie; tal-{olm 21:30 - Bejnietna 23:30 - Fil-:nien ma’ Melo 24:00 - Madagascar 01:30 Teleshopping. Xejk
07:30 - Just for Laughs 07:45 - Total Request Show 09:50 - Shout Out 10:00 - Love and Romance 10:45 Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Kontra r-Ri[ (r) 13:30 - The 80s 14:00 - Local Angle 15:00 - The 90s 15:30 - Teleshopping 16:30 - Hits 16:50 - Shout Out 17:00 - Local Issues (r) 17:45 - Maltese Music 18:00 - Total Requests Show (live) 20:00 - Just for Laughs 20:15 - Shout Out 20:30 - Just for Laughs 21:55 - Football 22:00 Music Documentary 23:00 - Local Issues (r) 23:45 - The 60s and 70s. La 5
07:30 - Tempesta d’amore 08:30 Centrovetrine 10:50 - The Chef 11:00 - Mediashopping 11:25 - Tacco 12...si nasce 11:55 - Fashion Style Day Time 12:25 Extreme make over edit 13:05 The Chef - Scelgo e creo in cucina 14:00 - Parenthood (TF) 15:30 Mamma che torta 16:05 - August Rush. Film 18:00 - Amici 19:30 - Extreme Makeover Home Edition 21:10 - A Princess for Christmas. Film 2011 23:00 - X style. BBC Entertainment
07:10 - Buzz and Tell 07:15 - Nina and the Neurons 07:30 - Poetry Pie 07:35 Balamory 07:55 - Spot’s Musical Adventures 08:00 - Show Me Show Me 08:25 - My Family 08:55 - Last of the Summer Wine 09:25 - One Foot in the
Grave 09:55 - Keeping Up Appearances 10:25 - Doctor Who 11:10 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 11:40 - King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 12:30 King George & Queen Mary: The Royals Who Rescued the Monarchy 13:25 - Casualty 14:15 - EastEnders 16:10 - Doctor Who 17:00 - Doctor Who 17:45 - Doctor Who 18:30 Robin Hood 19:15 - Doctor Who 20:00 - Live at the Apollo 20:45 - Alan Carr: Chatty Man 21:30 - Zen 23:00 Absolutely Fabulous 23:30 - The Office. TCM
07:30 - A Star Is Born 10:30 - The Arrangement 12:40 - Some Came Running 15:00 - The Pirate 16:45 - Gone With the Wind 21:00 Innerspace 23:05 - The Last Time I Saw Paris. MGM Movies
07:20 - Ghoulies 08:40 - The Care Bears Movie 09:55 - The Cutting Edge 11:35 - One Summer Love 13:10 Wuthering Heights 14:55 - A Family Thing 16:40 - What’s the Worst That Could Happen? 18:15 - MGM’s Big Screen 18:30 - Ninja Vengeance 20:00 - Mr North 21:30 - Laws of Gravity 23:05 - Special Effects. Diva Universal
06:55 - Rex: A Cop’s Friend 07:50 Rex: A Cop’s Friend 08:45 - Great Women 09:00 - Strong Medicine 09:50 - Strong Medicine 10:40 - Movie 11:00 - ER 11:50 - ER 12:40 - Great Women 12:55 - Movie 14:35 - Great Women 15:00 - Law & Order 15:53 Law & Order 16:46 Great Women 17:00 - Mr Selfridge 18:40 - Great Women 18:48 - Movie 19:10 - Great Women 21:00 JAG 22:40 - Great Women 22:55 Downton Abbey.
Discovery Channel
07:15 - Fifth Gear 08:10 - Mega Builders: Extreme Elevation 09:05 Crisis Control: Hartsfield - Jackson Airport, Atlanta Ga 09:55 - River Monsters: Invisible Executioner 10:50 River Monsters: Killer Torpedo 11:40 River Monsters: Vampires of the Deep 12:35 - River Monsters: Colombian Slasher 13:30 - River Monsters: Legend of Loch Ness 14:25 - Bear Grylls: Escape From Hell 15:20 - Crisis Control 16:15 - Wheeler Dealers: Ford Escort MK1 Mexico 17:10 - Wheeler Dealers: Trading Up: Middle East 18:05 - Dallas Car Sharks: Real Characters 18:35 - Chasing Classic Cars: Micro Cars 19:00 - Fifth Gear 20:00 - Storage Hunters: Mother Truckers 20:30 - Storage Hunters 21:00 - Auction Hunters: The Real Thing 21:30 - Auction Hunters: Weapons of Past Destruction 22:00 World’s Top 5: Giant Cranes 23:00 - Machines of Glory: Backhoe Brawl.
07>00 08>30 11>30 12>30 13>30 14>00 14>05 16>00 17>00 17>30 18>00 18>05 19>10 19>30 20>15 20>30 21>30 21>35 22>00 23>00
NET News Telebejg[ Chit Chat (r) Jekk Jog[;obkom Sibt Familja NET News (ikompli) Sibt Familja Paprati Rafiki (r) Elle NET News Sibtilfidi Tlug[ tal-Lottu NET News G[alik fl-Ewropa Iswed fuq l-Abjad NET News (ikompli) Iswed fuq l-Abjad Minn Festa g[al O[ra (r) NET News
GO Stars
07:30 - Judy Moody and the not Bummer Summer 09:00 - Cars 2 10:50 - Octopussy 13:10 - The Last Station 15:00 - The Hobbit: An Unexpected Journey 17:45 - In the Loop 19:30 The Sessions 21:05 - Vicky Cristina Barcelona 22:40 - Moneyball 00:50 American Reunion. Melita More
09:00 - Private Practice 12:45 SMASH 13:30 - Dallas 17:15 - Mike & Molly 17:45 - Whitney 18:30 Chicago Fire 19:15 - Grey’s Anatomy 20:00 - How I Met Your Mother 20:30 - Amazing Race 21:15 - Game of Thrones 22:15 - Spartacus 23:15 Suits 00:00 - GO ON 00:30 - Dallas 01:15 - Alcatraz.
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
GO sports 4
08:30 - ISU Grand Prix, Figure Skating 12:45 - FIFA U#17 World Cup Football 14:00 - UEFA Women’s Champions League Football (live) 16:00 - FIFA U#17 World Cup Football 17:00 - ISU Grand Prix, Figure Skating 18:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 19:00 - FIFA U#17 World Cup Football 20:00 - Boxing 21:00 - Live Superkombat Fighting Championship Kickboxing.
16:00 - Barclays PL: Wk 18: Everton v Fulham (live) 18:00 - Juve Channel.
Eurosport 2
07:30 - World Cup Qualifier Football 10:00 - World Cup, World Tour 11:00 - Summer Grand Prix Ski Jumping 12:30 - FIS World Cup Alpine Skiing 13:30 - European Tour Snooker 15:30 - World Cup, World Tour 16:30 - UEFA U#21
International Championship Futsal 17:30 - Summer Grand Prix Ski Jumping 19:00 - World Cup Qualifier Football 20:00 - World Cup, World Tour 21:00 - UEFA U#21 International Championship Futsal 22:00 - Total KO. GO sports 1
07:00 - Barclays PL: PL World #25 07:30 - Heineken Cup: Rd 4: Glasgow Warriors v Cardiff Blues 09:30 Ligue 1: Rd 18: Montpellier Herault SC v AS Saint-Etienne 11:30 - PGA European Tour: Nelson Mandela Championship presented by ISPS: Day 3 (live) 16:00 - Barclays PL: Wk 18: Chelsea v Crystal Palace (live) 18:00 - Serie A: Rd 16: Catania v Hellas Verona (live) 20:00 - Ligue 1: Rd 18: AC Ajaccio v Lorient (live) 22:00 - Heineken Cup: Rd 4: Perpignan v Munster 00:00 - Barclays PL: Wk 18: Everton v Fulham 02:00 - Trans World Sport #1389. GO sports 2
Elle – NET Television, 17>30 Illum u l-;img[a d-die[la se naraw edizzjonijiet spe/jali tal-Milied ta’ dan il-programm ippre]entat minn Claudia Calleja (li tidher fdir-ritratt) bi produzzjoni ta’ Clarissa Ellul. Il-progeramm se juri ideat millaqwa minn esperti adattati g[al dawn il-festi. Diane Nikolic se tkun qed tag[mel trattament rilassanti lillprotagonisti u wara tag[ti informazzjoni kif ji;i applikat make-up mill-isba[. Sue Caruana se tintrodu/i starter pack ideali g[al dawk li g[al xi ra;uni jew o[ra ma jkollhomx /ans imorru g[and in-nail technician, u permezz dan il-pack, tkunu tistg[u tag[mlu d-dwiefer fil-kumdità ta’ darkom. Ikun hemm ukoll il-kontribut tal-istilisti tax-xag[ar.
12:30 - Barclays PL: Wk 18: PL Match Pack 13:00 Barclays PL: Wk 18: PL Preview 13:45 - Barclays PL: Wk 18: Man. C. v Arsenal (live) 16:00 - Barclays PL: Wk 18: Newcastle Utd v Southampton (live) 18:30 - Barclays PL: Wk 18: Hull City v Stoke City (live) 20:45 - Serie A: Rd 16: Juventus v Sassuolo (live) 22:45 - Milan Channel. GO sports 3 14:35 - Heineken Cup: Rd 4: Toulon v Exeter Chiefs (live) 16:40 - Heineken Cup: Rd 4: Perpignan v Munster (live) 19:00 - Heineken Cup: Rd 4: Leinster v Northampton Saints (live) 21:00 Inter Channel.
GO sports 7
07:00 - Vincennes Horseracing 09:00 - Barclays PL: Wk 17: Man. Utd v Newcastle Utd 11:00 - Ligue 1: Rd 18: Montpellier Herault SC v AS Saint-Etienne 13:00 - Serie A: Rd 15: Cagliari v Genoa 15:00 - Heineken Cup: Rd 4: Glasgow Warriors v Cardiff Blues 17:00 - Ligue 1: Rd 18: Stade Rennais v Paris Saint-Germain (live) 19:00 - PGA European Tour: Nelson Mandela Championship presented by ISPS: Day 3 23:00 Barclays PL: Wk 18: Chelsea v Crystal Palace 01:00 - Serie A: Rd 16: Catania v Hellas Verona. GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 11:00 - Barclays PL: Wk 17: Man. Utd v Newcastle Utd 13:00 - Ligue 1: Rd 18: Montpellier Herault SC v AS Saint-Etienne 15:00 Serie A: Rd 15: Cagliari v Genoa 17:00 - Heineken Cup: Rd 4: Glasgow Warriors v Cardiff Blues 19:00 - Barclays PL: Wk 18: Man. C. v Arsenal 21:00 PGA European Tour- Nelson Mandela Championship presented by ISPS: Day 3 01:00 - Barclays PL: Wk 18: Chelsea v Crystal Palace. Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga - Preview (r) 08:30 - FA Cup (r) 10:35 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 12:45 America’s Cup: World Series (r) 14:25 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit (r) 14:55 Bundesliga - Preview (r) 15:30 Bundesliga FC Bayern Munchen v Hamburger SV (live) 17:35 Bundesliga - Highlights (r) 18:30 Bundesliga VfL Wolfsburg v VfB Stuttgart (live) 20:35 - Bundesliga Highlights (r) 21:25 - Bundesliga (r) 23:20 - Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 23:40 Bundesliga (r). Melita Sports 2 12:00 -
Vendee Globe 2012-13 Weekly Highlights (r) 12:50 - FIFA Beach Soccer WC Qualifier (r) 14:10 - FIFA Beach Soccer WC Qualifier (r) 15:30 - Bundesliga 1899 Hoffenheim v Borussia Dortmund (live) 17:35 FA Cup 19:40 - Swedish ATG Horse Racing V75 Race Meetings 23:45 Bundesliga - Highlights (r) 00:35 2012 Alpari World Match Tour (r) 02:40 - America’s Cup: World Series (r).
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
25
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF Mimdudin> 1. Munita antika Spanjola (6) 4. E//itament nervu] imqan-
9. 10. 12. 13. 14. 17. 18.
20. 21. 27. 28. 29. 32. 33. 34. 35.
qal minn emozzjoni qawwija (8) G[idhieli jekk g[amilt xi [a;a spe/jali mhux tassoltu (6) Sejf ]g[ir b’maqbad u xafra qasira (8) Imfattar jew bla [otob (4) Jie[u pja/ir jag[milha lvandalu (5) Mhux [afna (4) Jintbag[tu lil dawk mistiedna g[at-tie; (6) u 20. Jag[milha l-Isqof littfal ]mien wara l-pre/ett (6) Ara 18. Bejg[ bir-……, ro[s qawwi perjodiku fis-suq (6) Santa ……, il-qaddisa talImpossibbli (4) …… r-ri[, marda li tista’ t[alli l-marki tag[ha wara li d-dbabar jinxfu (5) Fil-log[ob tal-bo//i, dan hu l-i]g[ar bo//a (4) Il-g]ira tal-Mun;bell, lakbar g]ira fil-Mediterran u l-eqreb lejn Malta (8) Kunjom li jispi//a b[al Falzon (6) Jiffurmawha mu]i/isti li jdoqqu lkoll flimkien ta[t surmast direttur (8) Tindarab (6)
Weqfin> 1. }raben [fief ta’ [dejn is-sodda jew fjuri (7) 2. Li j[obbu l-kompetizzjonijiet atleti/i (8) 3. O;;ett hekk ma terfg[ux malajr mill-art (4) 5. Jekk ta’ ;ewwa hu l-intern, x’inhu dak ta’ barra? (6) 6. {ieles minn kull deni (4) 7. Nies hekk tista’ tafdahom b’g[ajnejk mag[luqa (6) 8. Mhux mittiefes (6) 11. u 26. Banali, bla sens (6) 15. Rispett (5) 16. Tost, impertinenti u bla mist[ija ta’ xejn (5) 19. Mg[allem li jaf jiksi biddrapp (8) 22. Minuta fiha sittin minnhom (7) 23. Kunjom Anton, l-awtur ta’ kotba tal-bi]a’ (6) 24. Assalt (6) 25. Hekk hu min g[andu [afna flus (6) 26. Ara 11. 30. Ming[ajrhom la tg[annaq u lanqas tbus! (4) 31. Xejn mhu marsus (4)
1
2
3
4
9
6
7
8
10 11
12
13
14
15
16
17
18 19 20
23
21
24
25
27
22
26
28
29
30
31
32
33
34
35
Spi]eriji li jift[u g[ada
FLORIANA: Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’ Anna; IL{AMRUN: St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud; {AL QORMI: Evans Pharmacy, 96#98, Triq San Bastjan; BIRKIRKARA: Holy Cross Pharmacy, 37, Triq il-Kbira; ILG}IRA: St. Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt; L-IBRA::: Krypton Chemists, Triq l-Ibra;;; TAS-SLIEMA: Edward’s Pharmacy, 115, Triq Manwel Dimech; {‘ATTARD: St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k#m Triq Santa Katerina; Il-MOSTA: Grognet Pharmacy, 41, Triq il-Kostituzzjoni; IL-QAWRA: Euro Chemist, Triq il-Kurazza; PAOLA: Brown’s Pharmacy, 45, Paola Hill; IL-KALKARA: Kalkara Pharmacy, 8, Misra[ l-Ar/isqof Gonzi; {A}-}ABBAR: Mediatrix Plus Pharmacy, 7, Triq isSantwarju; IL-GUDJA: Gudja Pharmacy, 9, Triq San ?iru; {AL KIRKOP: Prestige Pharmacy, 16,Triq San :u]epp; ISSI::IEIWI: The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzopardi; LIMTARFA: Imtarfa Pharmacy, 207, St. David Road; FONTANA: Fontana Pharmacy, Triq il-G[ajn; IX-XAG{ARA: Joyce’s
Rapport tat-temp
UV INDEX
2
IT-TEMP Ftit jew wisq msa[[ab VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ {afif BA{AR {afif IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 17˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.2mm Xita mill-1 ta’ Settembru 272.5mm IX-XEMX titla’ fis-07.04 u tin]el fit-16.49
Il-[amest ijiem li ;ejjin
Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru.
Mobile Blood Donation Unit
G[ada l-{add, 8 ta’ Di/embru 2013, il-mobile blood donation unit se tkun ma;enb il-Knisja Ar/ipretali ta]-}ejtun. Il-[in g[all-g[oti tad-demm ikun mit-08:30 sas-13.00. Infakkru li min imur biex jag[ti d-demm irid ikollu fuqu l-karta tal-identità.
Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret is-Sibt li g[adda Mimdudin> 1. Mistra; 4. Pulpetta; 9. Komiku; 10. Karawett; 12. Orlu; 13. Itlaq; 14. Likk; 17. In/ens; 18. u 20. Abbord; 21. Slaleb; 27. Twil; 28. Barka; 29. Ftit; 32. Kannella; 33. Velenu; 34. Renjanti; 35. Insara. Weqfin> 1. Mikrobi; 2. Sempli/i; 3. Rikk; 5. Uragan; 6.
5
Pjan; 7. Tletin; 8. Antika; 11. u 26. Stikka; 15. Ankra; 16. {bula; 19. Illibera; 22. Buttuna; 23. Ftakar; 24. Mi;nun; 25. Fallut; 30. Sena; 31. Tern. Irba[ sett tal-platti ming[and JB Stores Indirizzaw is-soluzzjoni tag[kom hekk: Tisliba JB Stores, In-
Nazzjon, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Tal-Pieta PTA 1450, u g[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. Ir-rebbie[#a jit[abbar [mistax o[ra. L-a[[ar premju ntreba[ minn May Farrugia, 4 Triq Scicluna, San :iljan, STJ 1035
IS-SIBT L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IL-{ADD L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IT-TNEJN L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 11˚C
L-ERBG{A L-og[la 175˚C L-inqas 12˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin Al;eri 19˚C ftit imsa[[ab, Amsterdam 2˚C imsa[[ab, Ateni 11˚C imsa[[ab, Li]bona 15˚C im/ajpar, Berlin 1˚ /par, Brussell 5˚C xemxi, il-Kajr 7˚C xita, Dublin 11˚C imsa[[ab , Kopen[agen 6˚C im/ajpar, Frankfurt 1˚C imsa[[ab, Milan 9˚C xemxi, Istanbul 4˚C im/ajpar, Londra 12˚C xemxi, Madrid 8˚C im/ajpar, Moska 2˚C ims/ajpar, Pari;i 3˚C imsa[[ab, Bar/ellona 11˚C xemxi, Ruma 9˚C imsa[[ab, Tel Aviv 7˚C birrag[ad, Tripli 18˚Cimsa[[ab, Tune] 17˚C xemxi, Vjenna 1˚C /par, Zurich -3˚C im/ajpar, Munich -1˚C im/ajpar, St. Petersburg 2˚C imsa[[ab, Stokkolma 2˚C xemxi
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ JEW KIRI Il-{amrun
GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. ?emplu 77200983.
G{ALL-KIRI {a]-}ebbu; ’il barra minn
KLASSIFIKATI Triq l-Imdina
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
I]-}urrieq
{ANUT bil-permess Class 4 fi Vjal l-Indipendenza. Ideali g[al uffi/ini, hair salon e//. ?emplu 79306052 jew 79431926.
AVVI}I Mario Colours
G{AL kull xog[ol ta’ kisi u tibjid, kisi bil-;ibs, kisi bir-ramel u siment, kisi u tibjid fuq il-pont u ]ebg[a, tik[il fuq il-fil, tik[il fuq l-antik, graffiato, silicato, gypsum boards, madum u katusi. ?emplu 99468622. Esperjenza ta’ 16-il sena u stima b’xejn.
Ni]barazzaw – trasport – kull xog[ol
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. Innad-dfu ;onna. Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq l-antik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
G{ALL-BEJG{ Fniek tal-mejda
?EMPLU 21809761 wara l-4pm jew 27807314 wara t-8pm.
Kamra tal-pranzu
TAL-kawba mastizz, antika, b’mejda u sitt si;;ijiet tal-;ilda, vetrina bi [;ie; immullat, sideboard u vetrina ]g[ira. Kundizzjoni tajba. ?emplu 21242180.
G[amara antika
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bil-
mera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607.
Libsa ta’ tie;
:DIDA fjamanta, qatt ma ntu]at, mixtrija ming[and Alamango. Prezz negozjabbli. ?emplu 99200354.
Pasturi
TAT-tafal, sett fih 20 pastur, stil antik ta’ ]mien il-MUSEUM. Prezz €20 kull sett. Presepji kull daqs ma[dumin kollha g[erien, prezz jibda minn €20. ?emplu 21495253.
Pushchair
NEONATO Reverso Sport - 3 Wheeler f’kundizzjoni perfetta, kwa]i ;dida. ?emplu 79409398.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29cm x 42cm. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bilkulur e// u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@ bonniciprintingpress.com
Wallunit
SOLID oak, 270cm x 42cm. ?emplu 79436225.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
28
SPORT
Sport lokali g[al tmiem il-;img[a Illum MFA Kordin – 2pm. BOV Premier. Rabat A. v Hibernians, 4pm. BOV Premier. Sliema v Balzan Centenary Stadium – 2pm. BOV Premier. Tarxien R v Naxxar L., 4pm. BOV Premier. Vittoriosa S v Floriana Victor Tedesco Std – 2pm. I Div. }urrieq v Pieta` H., 4.15pm. I Div. St George’s v Msida SJ Charles Abela Std – 2pm. II Div. Senglea A v Dingli S., 4.15pm. II Div. Kirkop Utd v Si;;iewi Luxol Std – 2pm. II Div. Fgura Utd v Mqabba, 4.15pm. II Div. Pembroke A v Marsaskala Sirens Stadium – 2pm. II Div. Gharghur v San :wann, 4.15pm. II Div. Mellie[a v }abbar SP YFA }abbar Grd- 1pm. U17. Xg[ajra T v Marsa, 2.45pm. U17. Fgura Utd v Luqa, 4.30pm. U15. Fgura Utd v Sirens Rabat Grd – 1pm. U15. Si;;iewi v Mqabba, 2.45pm. U15. Pembroke v Floriana, 4.30pm. U15. Pieta v Sliema Si;;iewi Grd – 1pm. U17. G]ira Utd v G[axaq, 2.45pm. U17. Msida v Kirkop, 4.30pm. U15. Balzan v Tarxien Mellie[a Grd – 1pm. U17. LijaIklin v St Venera, 2.45pm. U17.
Mellie[a v }urrieq, 4.30pm. U15. Div. Qrendi v Marsaxlokk Sirens Std – 2pm. III Div. St Balzan v Tarxien Venera L v Ta’ Xbiex, 4.15pm. III GFA Sannat Grd – 1pm. I Div. Div. M;arr v Kalkara Xag[ra Utd v Oratory Y., 3pm. I YFA Rabat Grd – 9am. U15. Qrendi v Div. Xewkija T v Munxar F. }ebbu; Grd – 1.45pm. Semi Mtarfa, 10.45am. U17. M;arr v Finali X-Mas Cup. Senglea G v Mtarfa, 12.30pm. U15. St Venera }ejtun AFC., 3.15pm. Valletta v v Attard }abbar Grd – 1pm. U17. }ebbu; Fleur-De-Lys R v B’Bugia, 2.45pm. U15. HANDBALL Universita` - 3.30pm. II Div. B’Bugia v Marsa, 4.30pm. U15. Swieqi v Kavallieri RS2, 5pm. II }abbar SP v Kirkop Utd Ker/em Grd – 11am. U15. Gozo Div. Luxol SA v La Salle TI:RIJIET TA}-}WIEMEL v B’Kara Marsa – 1.30p.m. Il-50 laqg[a GFA tal-ista;un li se tkun tikkonsisti Sannat Grd – 1pm. I Div. minn 10 ti;rijiet g[al ]wiemel tat- Victoria H v Ker/em A., 3pm. I Div. Nadur Y v S.K Victoria W. trott
G[ada MFA Ta’ Qali – 2pm. BOV Premier. B’Kara v Mosta, 4pm. BOV Premier. Valletta v Qormi Centenary Stadium – 2pm. I Div. }ebbu; R v St Andrews, 4pm. I Div. G]ira Utd v {amrun S Victor Tedesco Std – 2pm. I Div. Birzebbuga SP v Melita, 4.15pm. I Div. Gudja Utd v }ejtun C Charles Abela Std – 2pm. III Div. Mtarfa v Xg[ajra T., 4.15pm. III Div. Attard v Sirens Luxol Std – 2pm. III Div. Santa Lucia v Luqa SA., 4.15pm. III
IASC Msida Grd
– 8.30am. II Div. G]ira Utd v B’Kara SJ, 9.45am. II Div. Luqa J v Safi AFC, 11am. II Div. B’Bugia T v Rovers Utd
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL Marsa – 1.30 p.m. Il-51 laqg[a
tal-ista;un li se tkun tikkonsisti minn 10 ti;rijiet g[al ]wiemel tattrott
BASKETBALL Ta’ Qali – 11.15am. Louis Borg
Cup (N). II Leg. Luxol v Phoenix, 2.45pm. Depiro v Athleta, 1pm. Louis Borg Cup. II Leg. Floriana v Starlites, 4.30pm. Si;;iewi v Mellie[a, 6.15pm. Athleta v Depiro
Wara li qab]u lil Hibernians, issa Valletta jimmiraw li jil[qu u jaqb]u li/-champions B’Kara (Ritratt> Martin Agius)
KAMPJONAT BOV PREMIER
B’Kara fil-mira ta’ Valletta Wara li qab]u lil Hibernians fittieni post, l-g[an ta’ Valletta issa se jkun dak li jil[qu u jaqb]u lil leaders u champions Birkirkara. Bejn illum u g[ada jitkompla lKampjonat BOV Premier u lBeltin, g[ada se jilag[bu kontra Qormi, tim li se jkun ;ej minn ]ew; reb[iet konsekuttivi. Fost il;img[a Valletta wettqu rimonta u g[elbu lil Hibs 2-1 u issa qeg[din biss punt ta[t B’Kara. Dawn tala[[ar ikunu impenjati g[ada kontra Mosta u g[al ftit sieg[at jistg[u jift[u vanta;; ta’ erba’ punti fuq Valletta. Fl-ewwel rawnd Valletta kienu t[abtu ferm biex reb[u 1-0 kontra Qormi u dawn tal-a[[ar se jkunu ;ejjin minn reb[a ta’ 3-1 kontra Naxxar. G[al kontra Valletta, Qormi se jkollhom lil Roderick Bajada sospi]. B’Kara se jilag[bu kontra Mosta u jittamaw li jirrepetu ssu//ess li kellhom fl-ewwel rawnd meta kienu reb[ulhom 3-1. Fla[[ar [ar;a tag[hom B’Kara reb[u 3-1 kontra Sliema u kontra Mosta se jkunu qed ifittxu t-12-il reb[a fil-kampjonat. Mark Brincat ta’ Mosta se jitlef il-log[ba kontra l-Karkari]i min[abba li hu sospi]. Illum Hibernians iridu jwettqu reazzjoni kontra t-tim neo-promoss ta’ Rabat wara li tilfu kontra Valletta. Rabat se jkunu ;ejjin minn draw ta’ 2-2 kontra Balzan u fuq il-karta jidher li r-Rabtin se jsofru t-12-il telfa fil-kampjonat. I]-]ew; timijiet se jkollhom ]ew; players sospi]i. Hibs se jkollhom lil Marcelo Dias u lil Zoran Levniac sospi]i filwaqt li Rabat se jkollhom lil David Azzopardi u lil Dylan Falzon neqsin. Fl-ewwel rawnd Hibs kienu sabuha fa/li biex reb[u 4-1 kontra Rabat. Minbarra l-log[ba bejn Rabat u Hibs, Sliema se jilag[bu kontra
Balzan, Tarxien kontra Naxaxar u Vittoriosa kontra Floriana. IsSlimi]i, wara t-telfa kontra B’Kara jilag[bu kontra Balzan tim li qieg[ed fid-disa’ po]izzjoni. Paltemio Barbetti ta’ Sliema se jkun sospi] kontra Balzan. Fl-ewwel rawnd Sliema kienu g[elbu lil Balzan 1-0. Tarxien jilag[bu kontra Naxxar u reb[a g[al Tarxien tkun tfisser li dawn jil[qu lill-istess Naxxar. Dawn tal-a[[ar se jkunu ;ejjin minn telfa kontra Qormi u Tarxien tilfu bi skor identiku kontra Floriana. Thiago Lopez ta’ Naxxar se jitlef il-log[ba kontra Tarxien min[abba li hu sospi]. It-tim neo-promoss se jkun qed ifittex li jirrepeti r-reb[a ta’ 3-1 li kellu kontra Tarxien fl-ewwel rawnd. Illum Floriana jittamaw li jkomplu minn fejn [allew kontra Tarxien u jridu reb[a kontra Vittoriosa. Fl-a[[ar ]ew; partiti Vittoriosa qalg[u 10 gowls u b’hekk Floriana jafu li jekk jippressaw lill-avversarji kapa/i jsibu x-xibka. Vittoriosa, kontra Floriana se jkunu ming[ajr Samir Arab u Malcolm Buttigieg min[abba li dawn huma sospi]i.
Il-Programm Illum Kordin
2pm – Rabat A v Hibs 4 pm – Sliema v Balzan
Centenary Std
2pm – Tarxien R v Naxxar L 4pm – Vittoriosa v Floriana
G[ada Ta’ Qali
2pm – B’Kara v Mosta 4pm – Valletta v Qormi
(1-4) (1-0) (1-3) (1-2)
(3-1) (1-0)
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
29
SPORT Il-Programm
FUTBOL INGLI}
Premiership Illum
Man City jilqg[u lil Arsenal
Man City v Arsenal (13.45) Cardiff v West Brom (16.00) Chelsea v C. Palace (16.00) Everton v Fulham (16.00) Newcastle v Southampton (16.00) West Ham v Sunderland (16.00) Hull v Stoke (18.30)
G[ada
Aston Villa v Man Utd (14.30) Norwich v Swansea (14.30) Tottenham v Liverpool (17.00)
The Championship Illum
Leicester v Burnley Barnsley v Yeovil Blackburn v Millwall Blackpool v QPR Bournemouth v Birmingham Charlton v Derby Doncaster v Leeds Huddersfield v Reading Middlesbrough v Brighton Nottm Forest v Ipswich Watford v Sheff Wed
G[ada
Wigan v Bolton
League One
Shrewsbury v Walsall Bradford v Leyton Orient Brentford v Oldham Bristol City v Rotherham Carlisle v Tranmere Colchester v Notts County Coventry v Crewe Crawley v Preston Gillingham v Peterborough Port vale v Stevenage Sheff Utd v Swindon Wolves v MK Dons
League Two
Accrington v Exeter Wimbledon v Mansfield Burton v York Bury v Northampton Cheltenham v Hartlepool Chesterfield v Plymouth Morecambe v Bristol Rovers Oxford Utd v Dag & Red Portsmouth v Newport Rochdale v Fleetwood Torquay v Southend Wycombe v Scunthorpe
Premiership Sko//i]
Aberdeen v St Mirren Celtic v Hibernian Hearts v Inverness CT Kilmarnock v Dundee Utd Partick Thistle v St Johnstone Ross County v Motherwell
Championship Skocci]
Alloa v Morton Dundee v Cowdenbeath Livingston v Hamilton Queen of Sth v Falkirk Raith Rovers v Dumbarton
I Div
Airdrieonians v East Fife Ayr v Dunfermline Forfar v Arbroath Stranraer v Brechin Stenhousemuir v Rangers
II Div
Annan Athletic v Queen’s Park Berwick v East Stirling Montrose v Clyde Peterhead v Albion Stirling v Elgin
Bejn illum u g[ada jitkompla lPremership u bla dubju l-aktar log[ba li tispikka se tkun dik bejn Manchester City u Arsenal. Dawn tal-a[[ar huma leaders u g[andhom vanta;; ta’ [ames punti fuq l-eqreb rivali tag[hom Chelsea u Liverpool filwaqt li qeg[din sitt punti fuq l-istess Man City. G[al Arsenal se tkun diffi/li kontra Man City, spe/jalment meta wie[ed iqis li minn seba’ partiti li City lag[bu f’darhom reb[uhom kollha. Timijiet li di;a’ [ar;u b’telfa mll-Etihad Stadium huma diversi u fost dawn hemm Tottenham u /-champions Man Utd. Alvaro Negredu skurja f’kull log[ba li City lag[bu f’darhom u mill-41 gowl li City skurjaw fil-kampjonat, 29 minnhom waslu FlEtihad Stadium. Barra minn hekk, is-Citizens, f’darhom qalg[u biss ]ew; gowls. {arsa lejn l-istatistika tkompli tikkonferma l-qawwa ta’ City f’darhom u mill-a[[ar 17-il partita li lag[bu f’darhom City ;abru total ta’ 46 punt minn 51. Il-problema ta’ City hi meta dawn jilag[bu barra minn darhom u s’issa minn sitt partiti tilfu erbg[a. Fl-a[[ar partiti li lag[bu fl-Etihad Stadium City skurjaw [amsa kontra CSKA Moscow, sitta kontra Tottenham u sebg[a kontra Norwich.
Dawn in-numri kollha g[andhom jag[tu sinjal qawwi lillGunners biex ikunu fl-aqwa forma tag[hom illum meta jilag[bu kontra t-tim ta’ Manuel Pellegrini. Fost il-;img[a Man City reb[u barra minn darhom f/Champions League kontra l-holders Bayern Munich u /a[[duhom milli jkomplu jibnu fuq ir-rekord li waqqfu huma stess ;img[atejn qabel, rekord ta’ 10 reb[iet konsekuttivi fil-kompetizzjoni. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom filkampjonat City ;ew mi]muma draw 1-1 minn Southampton filwaqt li Arsenal ;ew mi]muam draw f’darhom kontra Everton. Barra minn hekk, matul il;img[a tilfu 2-0 fi/-Champions League kontra Napoli imma xorta g[addew g[all-fa]i li jmiss. Minkejja l-forma li huma g[addejin minnha City b[alissa dawn mhux garantiti s-su//ess. Mis-seba’ timijiet li reb[u lewwel seba’ log[biet f’darhom, tlieta biss spi//aw reb[u l-kampjonat. Intant, g[ada /-champions Man Utd jilag[bu barra minn darhom kontra Aston Villa. IrRed Devils, matul il-;img[a reb[u kontra Shakhtar Donetsk fi/-Champions League biex reb[u l-grupp tag[hom imma jidher li r-Red Devils ma jistg[ux jie[du r-ru[ fil-kampjonat. Ir-Red Devils se jkunu ;ejjin
Man City g[elbu lil Bayern fost il-;img[a u jittamaw li jkomplu minn fejn [allew meta jilag[bu kontra Arsenal
minn ]ew; telfiet konsekuttivi f’Old Trafford, kontra Everton u kontra Newcastle u jridu jibdew ji;bru l-punti biex jitilg[u filklassifika fejn attwalment qeg[din fid-disa’ post. Aston Villa wkoll se jkunu ;ejjin minn telfa, dik kontra Fulham. G[ada Liverpool jilag[bu barra minn darhom kontra Tottenham filwaqt li llum Chelsea jilqg[u fi Stamford Bridge lil Crystal Palace. Chelsea
jridu jwettqu reazzjoni wara li ;img[a ilu tilfu 3-2 kontra Stoke. Liverpool jittamaw li jkomplu minn fejn [allew wara li ;img[a ilu reb[u 4-1 kontra West Ham Utd. Totteham se jkunu ;ejjin minn ]ew; reb[iet konsekuttivi, bl-a[[ar wa[da tasal kontra Sunderland. Bla dubju l-akbar theddida g[all-Ispurs se jkun lattakkant Luis Suarez li qed jokkupa l-ewwel post f’dik li hi klassifika tal-aqwa skorers.
FUTBOL TALJAN
Partiti diffi/li g[at-tnejn ta’ Milan I]-]ew; timijiet ta’ Milan g[andhom konfronti ferm diffi/li fis-16-il ;urnata tal-kampjonat Taljan. Nhar it-Tnejn Milan jilag[bu kontra Roma u Inter, g[ada jilag[bu barra minn darhom kontra Napoli. Fost il-;img[a Milan ibbukkjaw post mal-a[[ar 16 ta/Champions League meta [adu draw ta’ 0-0 kontra Ajax. Il-wirja tar-Rossoneri kienet wa[da ta’ qalb kbira g[ax dawn irnexxielhom jie[du draw, anke jekk lag[bu b’10 players g[al [in twil. Milan issa jittamaw li jirrepetu lwirjiet li qed ikollhom fl-Ewropa fil-kampjonat domestiku. Attwalment it-tim ta’ Allegri qieg[ed fid-disa’ post u Milan ma jistg[ux ikomplu jwaqqg[u lpunti jekk iridiu jiksbu post flEwropa fl-ista;un li ;ej. :img[a ilu Milan salvaw draw ta’ 2-2 fl-a[[ar minuti kontra Livorno u kellu jkun free kick mill-aqwa ta’ Balotelli li g[amel l-iskor 2-2. Mill-a[[ar [ames par-
titi fis-Serie A Milan reb[u biss partita filwaqt li Roma se jkunu ;ejjin minn 15-il log[ba bla telfa, 11 minnhom ikunu reb[iet. It-tim ta’ Garcia, ;img[a ilu irritorna g[ar-reb[ wara erba’ drojiet meta reba[ 2-1 kontra Fiorentina. G[al kontra Milan Roma se jkollhom lill-midfielder Pjanic sospi] wara li dan tke//a kontra lViola u dan bla dubju se jin[ass. Roma b[alissa qeg[din tliet punti ta[t il-leaders Juventus u bilfors iridu reb[a jekk be[siebom ikomplu jsegwu lill-Bianconeri. G[ada Napoli jilqg[u f’darhom lil Inter u din se tkun l-ewwel darba li l-kow/ ta’ Inter, Walter Mazzarri se jilg[ab kontra l-eks tim tieg[u. Il-kow/ ta’ Napoli, Rafa Benitez ukoll se jkun qed jaffronta lil Inter g[all-ewwel darba sa minn meta [alla lillklabb lejn l-a[[ar tal-2010 meta dakinhar kien reba[ it-Tazza tadDinja tal-Klabbs. Matul il-;img[a Napoli reb[u 2-0 fi/-Champions League kontra Arsenal imma
minkejja din ir-reb[a, sfortunatament g[alihom xorta ma g[addewx g[al mal-a[[ar 16. Madankollu, reb[a kontra l-leaders tal-kampjonat Ingli] ]gur li se tg[ollilhom il-morall g[al kontra Inter, tim li fl-a[[ar xahar waqqa` [afna punti prezzju]i. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom Inter ;ew draw f’darhom kontra Parma filwaqt li Napoli wkoll ;ew draw 3-3 kontra Udinese. B’hekk i]]ew; timijiet se jkunu g[atxana g[all-punti biex jibqg[u fin-na[a ta’ fuq tal-klassifika. G[ada /-champions Juventus jilag[bu f’darhom kontra Sassuolo, tim noe-promoss li i]da ;ie draw kontra Roma u kontra Lazio. Matul il-;img[a Juventus sfaw eliminati mi/-Champions League b’telfa kontra Galatasaray u issa jridu jitfg[u l-atttenzjoni kollha fuq il-kampjonat. :img[a ilu l-Bianconeri reb[u 2-0 barra minn darhom kontra Bologna u Sassuolo tilfu 1-0 f’darhom kontra Chievo.
Il-Programm Serie A Illum
Catania v Verona (20.45)
G[ada
Chievo v Sampdoria (15.00) Fiorentina v Bologna (15.00) Genoa v Atalanta (15.00) Lazio v Livorno (15.00) Parma v Cagliari (15.00) Udinese v Torino (15.00) Juventus v Sassuolo (18.30) Napoli v Inter (20.45)
It-Tnejn
Milan v Roma (20.45)
Serie B Illum
Bari v Carpi Empoli v Cesena Juve Stabia v Novara Latina v Crotone Modena v Brescia Padova v Ternana Palermo v Cittadella Trapani v Avellino Varese v Spezia
G[ada
V. Lanciano v Pescara
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
30
SPORT
TI:RIJIET TA}-}WIEMEL
Gently Di Poggio jnaqqax ismu fuq it-Tazza tal-President Kenneth Vella
Misjuq minn Brian Zammit, itTaljan Gently Di Poggio l-biera[ wara nofsinhar reba[ it-ti;rija ewlenija li saret fil-korsa talMarsa. Din kienet il-finali tatTazza tal-President g[al ]wiemel tal-klassi Premier fuq distanza twila ta’ 2640m, finali li kienet taghmel parti mid-49 laqg[a tassena fuq disa’ ti;rijiet kollha g[al ]wiemel tat-trott. {dax kienu ]-]wiemel li [adu sehem fil-finali tat-Tazza talPresident. L-I]vedi] Cloria Victis kien l-aktar ]iemel velo/i wara lkarozza tat-tluq fejn fl-ewwel metri dan feta[ vanta;; ]g[ir ta’ nofs tul minn True Q (Shawn Portelli) u Veikko Hornline (Cliferty Calleja). Dawra mittmiem, din il-finali [adet ]volta o[ra meta minn nahat ta’ wara bdew ;ejjin l-avvanzi ta’ finalisti o[ra, fosthom Arnie Sensation (Carmelo Farrugia) u Poppes Fighter (Michael Ellul). I]da hekk kif i]-]wiemel qabdu jaffrontaw id-dritta finali tag[hom, Cloria Victis beda’ jnaqqas mill-;iri u kien f’dak ilmument li nqabe] mit-Taljan Gently Di Poggio li irnexxilu jie[u l-ewwel reb[a f’pajji]na b’tul quddiem The Bad Rock (Rodney Gatt). Cloria Victis kellu jikkuntenta bit-tielet post filwaqt li Midnight Passion (Eric Bezzina) da[al fir-raba’ po]izzjoni. Ir-rebbieh kellu medja tajba ta’ 1.14.4” fil-kilometru. Fi tmiem il-finali, il-President ta’ Malta, Dr Gorg Abela ippre]enta t-tazza ad unuru lil Brian Zammit u Joe Cachia sewwieq u sid rispettivament ta’ Gently Di Poggio. Din
Brian Zammit fuq Gently Di Poggio fi triqtu lejn ir-reb[ tat-Tazza tal-President
kienet l-ewwel darba li ]iemel Taljan irnexxilu jnaqqax ismu fuq din it-tazza presti;ju]a. Il-kumplament tat-ti;rijiet kienu kollha heats fuq distanza ta’ mil u minn diversi kampjonati abbinati mal-festival ekwestru li l-finali tag[hom se jsiru l-;img[a d-die[la. It-tliet heats mill-kompetizzjoni Silver A intrebhu kollha minn dwieb. Fl-ewwel heat mill-kampjonat Silver A, iddebuttanta Damita (Marco Debono) iddominat tul id-distanza u ttrijonfat b’vanta;; ta’ aktar minn [ames tulijiet minn Dacoit (Ludvic Ghigo). Queen du Sablier (Clayton Vella), [adet ittieni reb[a konsekuttiva fit-tieni heat mill-istess klassi wara taqtieg[a missielta fl-a[[ar metri
ma’ Notice As (Gerald Vella). G[al Clayton Vella din kienet lewwel reb[a fil-korsa tal-Marsa. Fit-tielet u l-a[[ar heat, Foot Stompin Music (David Galea) irnexxilha tie[u l-ewwel rebha fi g]iritna wara li [adet il-kmand f’nofs id-distanza. Saret ukoll ti;rija b’ponijiet Shetland misjuqa minn tfal li jattendu l-akkademja tat-ti;rijiet ta]-]wiemel. Din intreb[et minn Golden Spirit misjuq minn Dejan Calleja. Intant laqg[a o[ra fuq g[axar heats o[ra kollha g[al ]wiemel tat-trott fuq distanza ta’ mil se ssir illum wara nofsinhar filMarsa. L-ewwel ti;rija tal-jum, riservata g[al ]wiemel tal-klassi Bronze se tibda fis-1.30pm.
Ir-ri]ultati kollha I Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Copper. Dist – 1640m. 1. Above Roland (G. Attard) {in – 2.04.9” (1.16.2”) 2. Monticello (E. Bonello) 3. Esmeralda Run (R. Magro) 4. Hulegardens Filur (C. Caruana) II Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Silver A. Dist – 1640m. 1. Damita (M. Debono) {in – 2.03.1” (1.15.1”) 2. Dacoit (L. Ghigo) 3. Okilebo De Bremont (J. Farrugia) 4. Partisan De Bouere (B. Hili) III Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Copper. Dist – 1640m. 1. Ballad Ribb (T. Demanuele) {in – 2.06.4” (1.17.1”) 2. Nolan Streamline (A. Mifsud) 3. Brokkur TYC (P. Farrugia) 4. Kulls Nero (C. Camilleri) IV Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Silver B. Dist – 1640m. 1. Fisco Pe (R. Gatt) {in – 2.03.5” (1.15.3”) 2. Mr Snowman (D. Ellul) 3. Big Hit (C. Camilleri) 4. Ostheo d’Havetot (A. Farrugia) V Ti;rija. Finali Tazza TalPresident. Klassi Premier. Dist – 2640m. 1. Gently Di Poggio (B. Zammit) {in – 3.16.4” (1.14.4”)
2. The Bad Rock (R. Gatt) 3. Cloria Victis (D. Mizzi) 4. Midnight Passion (E. Bezzina) VI Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Silver A. Dist – 1640m. 1. Queen Du Sablier (C. Vella) {in – 2.03” (1.15”) 2. Notice As (G. Vella) 3. Ami Blou (M. Sammut) 4. Side Spin (J. Farrugia) VII Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Copper. Dist – 1640m. 1. Icare De Jemma (T. Demanuele) {in – 2.04.4” (1.15.9”) 2. Buckens Stjarna (T. Tanti) 3. Friendly Frazer (N. Baldacchino) 4. Lemon Solo (E. Farrugia) VIII Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Silver B. Dist – 1640m. 1. Alf Eme (P. Galea) {in – 2.01.8” (1.14.2”) 2. Pile Ou face (J. Schembri) 3. Xian Hornline (M. Fenech) 4. Newman (M. Caruana) IX Ti;rija. Heat Festival Ekwestru. Klassi Silver A. Dist – 1640m. 1. Foot Stompin Music (D. Galea) {in – 2.02.7” (1.14.8”) 2. Norman d’Avril (J. Cordina) 3. Pissaro (C. Vassallo) 4. Count Wiesnievski (R. Gatt)
Ri]ultati Lokali Futbol II Div Il-President ta’ Malta Gorg Abela jippre]enta t-tazza lil Joe Cachia sid ta’ Gently Di Poggio. (Ritratti> Trevor Sollars)
Marsa v Mdina K
4-1
Swieqi v G[axaq
2-1
III Div
IASC I Div
Marsa T v Msida RS }urrieq W v Burmarrad Floriana A v Mosta G
0-0 0-0 3-2
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
31
SPORT LA LIGA
Tkompli t-taqtig[a bejn Barcelona u Atletico Bejn illum u g[ada jitkompla lkampjonat Spanjol u tkompli wkoll it-taqtieg[a li g[addeja bejn i/-champions Barcelona u Atletico Madrid, ]ew; timijiet li qed jokkupaw l-ewwel post b’40 punt kull wie[ed. Fl-1 ta’ Di/embru Barcelona sofrew lewwel telfa fil-kampjonat meta sfaw meg[luba minn Athletic Bilbao. Din it-telfa ippermetiet lil Atletico Madrid jil[quhom flewwel post u llum Barcelona jilag[bu kontra Villarreal filwaqt li g[ada Atletico Madrid jilqg[u f’darhom lil Valencia. Fit-tielet post hemm Real Madrid, tliet punti ta[t Barcelona u Atletico u llum dawn jilag[bu barra minn darhom kontra Osasuna. G[al Barcelona, l-log[ba kontra Villarreal se tkun partita diffi/li kontra tim li qed ikollu wirjiet po]ittivi. Attwalment Villarreal qeg[din fil-[ames post u l-log[ba fil-Camp Nou se tkun test importanti, spe/jalment meta wie[ed iqis li Villarreal ilhom ma jirb[u kontra Barcelona sa mill2008. Ironikament Villarreal kienu reb[u 2-1 fil-Camp Nou. Matul il-;img[a l-Katalani umiljaw lil Celtic fi/Champions League meta reb[ulhom 6-1 u l-eorj tas-serata
kien Neymar li skurja tliet gowls. Wara bidu kemmxejn di]appuntanti mat-tim ;did tieg[u, Neymar jidher li qed i]id fil-log[ob tieg[u u qed jimla post Lionel Messi, li hu imwe;;a’, bl-aqwa mod. Minbarra Messi, Barcelona se jkollhom numru ta’ players nieqsin min[abba injury. Il-goalkeeper Valdes se jitlef il-konfront min[abba injury fil-pexxul filwaqt li Affelay u Dos Santos g[adhom ma irkuprawx minn injuries serji fl-irkoppa. Id-difensur Dani Alves jista’ jirritorna flazzjoni wara xahar barra min[abba injury fil-pexxul. Iddifensur Adriano hu sospi]. Villarreal se jkollhom lil Farinos nieqes min[abba injury u Cani jista’ wkoll jitlef il-log[ba wara li we;;a’ matul il-;img[a kontra Elche. Atletico Madrid g[andhom konfront delikat meta jiltaqg[u kontra Valencia, tim li qieg[ed fid-disa’ post. Il-Madrileni, matul il-;img[a ikkwalifikaw g[all-fa]i tal-a[[ar 16 ta/-Champions League meta reb[u 2-0 kontra Porto. G[al Valencia se tkun diffi/li li jsibu x-xibka kontra Atletico, tim li flimkien ma’ Barcelona, g[andu l-a[jar difi]a tal-kampjonat. Dawn qalg[u biss
disa’ gowls filwaqt li skurjaw 40, tnejn inqas Barcelona u erbg[a inqas minn Real Madrid. Dawn tal-a[[ar se jkunu qed jippruvaw jirb[u biex i]ommu lpass mat-tnejn ta’ fuq. Fuq ilkarta Real m’g[andhomx ifallu kontra Osasuna. Real se jkunu ;ejjin minn [ames reb[iet konsekuttivi fil-kampjonat filwaqt li matul il-;img[a reb[u 2-0 kontra Copenhagen fi/-Champions League. Wie[ed mill-gowls skurjahom is-solitu Cristiano Ronaldo li anke laqat il-lasta u falla penalty. L-a[[ar darba li Real [ar;u telliefa fil-kampjonat kien f’Ottubru li g[adda kontra Barcelona. Mill-a[[ar erba’ darbiet li Real lag[bu kontra Osasuna reb[u fi tliet darbiet minnhom. Il-Programm
Illum
Osasuna v Real Madrid R. Vallecano v Granada Barcelona v Villarreal Malaga v Getafe
G[ada
Almería v Espanyol R. Sociedad v R. Betis Sevilla v Athletic Club A. Madrid v Valencia
It-Tnejn
R. Valladolid v Celta de Vigo
Neymar ta’ Barcelona qieg[ed f’forma mill-aqwa u se jkun ta’ theddida g[al Villarreal
BASKETBALL
FORMULA 1
Elston l-Aqwa Player tax-Xahar ta’ Novembru
Trofew g[al min jikseb l-aktar pole positions
Il-player Amerikan ta’ Floriana, Derek Elston, g[attieni darba kosekuttiva, reba[ lunur tal-aqwa player tax-xahar. Dan wara li Elston reba[ l-unur tal-Aqwa Player tax-Xahar ta’ Novembru. B’dan l-unur ta’ Elston, li kompla bil-wirjiet po]ittivi tieg[u, issa huma erba’ xhur konsekuttivi li dan l-unur intreba[ minn player ta’ Floriana. Matul ix-xahar ta’ Novembru, Floriana bdew jiddefendu t-titlu ta’ champions u waslu wkoll sal-finali tasShield. Elston kien strumentali g[at-tim tieg[u billi skorja 124 punt biex f’Novembru spi//a b[ala l-aqwa skorer fil-kampjonat fejn kellu wkoll erba’ three pointers. Elston g[andu wkoll medja ta’ 13.75 rebound kull log[ba, 3.00 steals u 2.50 assists. Lunur ;ie ippre]entat minn Martin Ferry.
L-FIA [abbret li mill-ista;un li ;ej is-sewwieq li jkun kiseb laktar pole positions se jkun ippremjat bi trofew. Jekk ]ew; sewwieqa ikunu kisbu l-istess ammont ta’ pole positions, it-trofew jing[ata lis-sewwieq li jkun spi//a l-aktar drabi fit-tieni post. Mill-a[[ar [ames sta;uni, f’erba’ minnhom is-sewwieq tar-Red Bull Sebastian Vettel spi//a bl-akbar numru ta’ pole positions. Vettel reba[ it-titlu g[al dawn l-a[[ar erba’ snin
konsekuttivi. Fl-2012 Lewis Hamilton, li dakinhar kien g[adu mal-McLaren, kien kiseb l-akbar ammont ta’ pole positions. Matul l-a[[ar ;img[a l-FIA [abbret numru ta’ tibdiliet li se jsiru mill-ista;un li ;ej u anke fl2015. Mill-ista;un li ;ej se jibdew jing[ataw punti doppji fla[[ar Grand Prix u minn Jannar tal-2015 se tkun introdotta sistema fejn it-timijiet se jkollhom limitu ta’ kemm jistg[u jonfqu.
SERIE A
Il-kampjonat Taljan se jibda fl-a[[ar ta’ Awwissu
Martin Ferry jipprezenta l-unur lil Derek Elston
Il-kampjonat Taljan talista;un 2014-2015 se jibda fil31 ta’ Awwissu tal-2014 u jintemm fil-31 ta’ Mejju tal-2015. Dawn id-dati t[abbru l-biera[ u t[abbru kmieni min[abba li lkampjonat tal-ista;un se jkun qed isir wara t-Tazza tad-Dinja li tintemm fit-13 ta’ Lulju. Filkampjonat tal-ista;un li ;ej se
jkunu tlieta id-drabi li jintlag[ab programm s[i[ ta’ log[ob fost il-;img[a u barra minn hekk ikun hemm il-waqfa tal-Milied. Il-finali tas-Super Cup Taljana se tintlag[ab fit-23 jew fl-24 ta’ Awwissu imma jekk tim Taljan ikun impenjat fir-rawnd preliminari ta’ xi tazza Ewropea, iddata tal-finali tinbidel.
www.maltarightnow.com
Is-Sibt, 14 ta’ Di/embru, 2013
32
LOKALI
Azzjoni simbolika mill-Moviment Graffiti f’Jum ir-Repubblika sabiex tin;ibed l-attenzjoni dwar il-problema tal-qerda ambjentali u l-influwenza kbira li l-kuntratturi g[andhom fid-de/i]jonijiet li qed jittie[du f’pajji]na (Ritratti> Joseph Galea)
Protesta mill-ambjentalisti fil-qofol ta/-/erimonji ta’ Jum ir-Repubblika Kritika lill-MEPA li qeg[da tkun qaddejja tal-interessi tal-ispekulaturi g[ad-dannu tal-ambjent Fil-qofol ta/-/ermionji talattivitajiet uffi/jali li lbiera[ fakkru Jum ir-Repubblika, grupp ta’ nies b’kartelluni favur l-ambjent ipprotestaw kontra de/i]jonijiet li qed jittie[du mill-Gvern rigward l-ambjent. Attivisti mill-Moviment Graffiti ]ammew fl-g[oli biex jidhru bi prominenza u jinqabdu mill-kameras tat-telvi]joni u l-;urnalisti fotografi, kartelluni bi fra]ijiet li jikkritikaw de/i]jonijiet tal-MEPA u fra]ijiet o[ra b[al ‘MEPA farsa’ ‘{akma tal-Ispekulaturi’ u ‘70,000 post vojt’. Il-Moviment Graffitti qal li g[amel azzjoni simbolika f’Jum ir-Repubblika sabiex ji;bed l-attenzjoni dwar il-
Proposti li qed isiru mill-Gvern biex jinbidlu r-regoli tal-MEPA dwar l-ODZ, jekk ji;u attwati jift[u l-bibien g[al iktar ]vilupp salva;; fil-kampanja problema tal-qerda ambjentali u l-influwenza kbira li l-kuntratturi g[andhom fidde/i]jonijiet li qed jittie[du f’pajji]na. Filwaqt li issa jidher bi/-/ar li pajji]na ma jifla[x g[al iktar ]vilupp, il-gvern u listituzzjonijiet tieg[u qed ikomplu jmexxu politika li tiffavorixxi l-industrija talkostruzzjoni. Il-Moviment Graffiti qal ukoll li l-proposti li qed isiru
mill-Gvern sabiex jinbidlu rregoli tal-MEPA dwar iz-zoni barra miz-zoni ta’ ]vilupp, lODZ, jekk ji;u attwati se jkunu qed jift[u l-bibien g[al iktar ]vilupp salva;; fil-kampanja u se jintensifikaw l-i]vilupp f’zoni di;à mibnija. Dawn ilproposti, jekk se ji;u approvati, [a jkunu qed jin/entivaw ilbini f’ODZ (f’isem l-agrituri]mu), il-bdil fl-u]u ta’ strutturi di;à e]istenti f’ODZ u
l-bini ta’ iktar sulari f’binjiet g[olja. L-ambjentalisti kkritikaw lill-MEPA li qeg[da tkun qaddejja tal-interessi tal-ispekulaturi g[ad-dannu tal-ambjent. IlGraffiti qalu li bosta pro;etti ta’ ]vilupp ;ew approvati b’mod irregolari u li g[ajnejn il-MEPA qed jibqg[u mag[luqa quddiem ]viluppi illegali. Saret referenza g[alli]vilupp tal-Mistra, fejn g[alkemm l-Ombudsman sab li il-permess g[al struttura enormi fil-Mistra ng[ata b’mod irregolari, il-Gvern u l-MEPA qed jirrifjutaw li jirrevokawh. “A[na /erti li wara dan kollu hemm il-poter finanzjarju u politiku tal-kuntratturi Maltin.
Nafu sew li dawn jiffinanzjaw li]-]ew; partiti l-kbar Maltin. G[alhekk wie[ed ma jistg[a;ibx meta jara kif dawn il-partiti qed ikaxkru saqajhom sabiex jo[or;u b’li;i li tirregola l-finanzjament tal-partiti politi/i,” qalu Graffiti li ]iedu li xi [a;a li ]gur ma tinbidilx f’pajji]na hu l-poter tal-ispekulaturi.
media•link COMMUNICATIONS