Nru 13,621
Il-:img[a, 20 ta‘ Di/embru, 2013 €0.80 www.maltarightnow.com
Aktar ]idiet fit-tariffi g[as-settur finanzjarju L-Awtorità Maltija g[asServizzi Finanzjarji (MFSA) [abbret iktar ]idiet fit-taxxi g[all-kumpaniji fis-settur finanzjarju. Kif kien ]vela dan il-;urnal, minn Jannar li ;ej jid[lu fis-se[[ ]idiet fenomenali biex ilkumpaniji kollha fil-qasam tasservizzi finanzjarji jirre;istraw lewwel darba, ji;ifieri meta jift[u, kif ukoll fil-mi]ati li j[allsu kull sena g[al-li/enzji tag[hom. Il-mi]ati se jkunu qed jog[lew kwa]i bid-doppju f’kull kategorija g[all-kumpaniji kollha li jipprovdu servizzi ta’ investiment u g[all-istituzzjonijiet finanzjarji f’pajji]na, fosthom ilbanek. Imma l-a[[ar dokument g[allkonsultazzjoni ppubblikat millMFSA jindika li issa jmiss lillkumpaniji tal-Assigurazzjoni u Intermedjarji. I]-]idiet g[al kumpaniji talassigurazzjoni li japplikaw g[all-awtorizzazzjoni biex ikomplu joffri s-servizzi tag[hom raw ]idiet drasti/i fittariffi. Waqt li tariffi rduppjaw minn 250 ewro kull klassi g[al 500 ewro , kumpaniji o[ra li huma affiljati ma kumpaniji ta’ assikurazzjoni sa[ansitra se jesperjenzaw ]ieda minn 150 ewro g[al 2,500 ewro.
Kumpaniji tal-assigurazzjoni li jixtiequ jift[u ferg[a f’pajji]na issa se jkollhom jibdew i[allsu [ames darbiet aktar mir-rata l-antika, minn mitt ewro g[al 500. Anke biex dawn il-kumpaniji jissottomettu l-
istatements tag[hom, it-tariffi ]diedu b’mod sostanzjali minn 750 ewro g[al elfejn ewro. }idiet ukoll g[all-kumpaniji intermedjarji li jvarjaw minn mija u [amsin ewro g[al 950
Ir-Renju Unit
{atja ta’ qtil li [asad lill-pajji]
ewro. Waqt li r-re;istrazzjoni tal-fondi spe/jali li jinkludu liskemi tal-irtirar u l-fondi tal-irtirar ]diedu b’rati li jla[[qu anke l-500 ewro. g[al pa;na 3
Il-qorti tidde/iedi l-ka] ta]-]ew; ir;iel li xhur ilu qatlu suldat fil-qalba ta’ Londra b[ala ‘att ta’ gwerra’ Ara pa;na 12
Futbol Lokali
Volpi j[alli lil Qormi
Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil jitkellem mal-President tal-Kummisjoni Ewropea waqt is-summit tal-Partit Popolari Ewropew li sar fi Brussel. Matul dan is-summit kienet diskussa l-a;enda tal-Kunsill Ewropew fosthom il-kwistjoni tal-immigrazzjoni.
Qormi u l-kow/ Taljan Tommaso Volpi jil[qu ftehim re/iproku biex Volpi ma jiqbax imexxi lit-tim li b[alissa la[qu t-tmien post tal-klassifika tal-kampjonat Ara pa;na 29
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
2
LOKALI
Il-Kummissjoni Ambjent hija m[assba serjament dwar aspetti fundamentali ta’ din il-policy li b[alissa hija fl-istadju ta’ konsultazzjoni pubblika
Il-Kummisjoni Ambjent tal-Knisja turi t[assib fuq il-politika g[all-ODZ Il-policy dwar ]vilupp f’ODZ, kif inhi abbozzata b[alissa qed tifta[ iktar minn bieb wie[ed biex labbu]i jkunu jistg[u ji;u ppjanati sewwa minn min g[andu interess li jag[mel profitt minn fuq l-ambjent Malti. Ir-ri]ultat ikun li jaqa’ l-valur tal-ambjent kemm g[all;enerazzjoni pre]enti, kif ukoll g[al dawk li se ji;uwarajna. Hekk iddeskriviet l-abbozz ta’ politika li tressaq mill-MEPA, ilKumissjoni Interdjo/esana Ambjent fi [dan il-Knisja f’Malta. Il-Kummissjoni Ambjent hija m[assba serjament dwar aspetti fundamentali ta’ din il-policy li
b[alissa hija fl-istadju ta’ konsultazzjoni pubblika. Il-Kummissjoni qalet li ma jistax ikun li issa jkollna policy li, wara li tispjega s-sustanza tag[ha fuq iktar minn 40 pa;na, taqleb dak kollu li tkun qed tg[id, billi tag[ti diskrezzjoni, u allura anke s-setg[a, lil min qed jidde/iedi, li jag[ti permessi skont il-ka] illi jkollu quddiemu. Qalet li tifhem li g[andu jkun hemm /erta diskrezzjoni f’ka]ijiet minuri li la jag[mlu impatt fuq lambjent u lanqas fuq l-estetika. Imma li issa din id-diskrezzjoni tibda tintu]a fuq skala ta’ binjiet
s[a[ ’il barra mill-konfini tali]vilupp hija ina//ettabbli, u ]gur ma tawgurax tajjeb g[all-ambjent mhux mibni f’Malta. Il-Kummissjoni tal-Knisja qalet ukoll li hemm nuqqas ta’ qafas strate;iku g[at-tfassil ta’ din ilpolicy. Fl-istqarrija qalet li l-Pjan Strate;iku dwar l-Ambjent u lI]vilupp (li g[adu mhux ippubblikat) g[andu jing[ata pre/edenza fuq it-tfassil ta’ policies sensittivi b[alma hija l-ODZ policy. Sostniet ukoll li jekk sar xi assesjar dwar kif din il-policy tfasslet u wasslet g[al /ertu konklu]jonijiet g[andhom ji;u ppublikati dawn
l-istudji. U jekk ma sarx assesjar, hemm /ans li l-MEPA qed tfassal policy li l-effett tag[ha fuq l-ambjent mhux ikkalkolat sew u kif suppost. Fl-istqarrija tag[ha ilKummissjoni Ambjent qalet ukoll li l-impressjoni ;enerali hi li lMEPA di;à ghandha problemi biex tinforza l-li;i kontra abbu]i /ari. A[seb u ara kemm se jkollha sa[[a biex il-li;i tinforzaha fil-ka] ta’ din il-policy. Il-policy di;à qed t[ajjar lil min irid jabbu]a, biex jie[u permess g[al ]vilupp imbag[ad ju]ah g[al kwa]i 27 sena “biss”, mhux skont l-u]u li
ng[ata permess g[alih. B’hekk g[andu garanzija li l-bini ma jaqax. Il-MEPA, skont din ilKummissjoni g[andha tist[arre; sewwa u bir-reqqa l-policy li fasslet fir-rigward tal-bdiewa u rra[[ala. Dan biex ma jkunx hemm abbu] minn min ma jinteressahx mill-biedja u t-tkabbir talbhejjem. Il-proposti dwar l-Agrituri]mu g[andhom ji;u mixtarra sewwa, g[ax dawn il-proposti jistg[u jift[u bera[ il-possibiltà ta’ ]vilupp fil-kampanja fejn ;ie ;ie.
Jibqa’ projbit l-u]u ta’ tablets u mobiles mill-Air Malta
Kuntrarju g[al dak li g[amlet il-linja tal-ajru British Airways, ir-regoli tal-Air Malta dwar l-u]u ta’ tablets, Kindles, laptops u mobiles waqt it-tlug[ u l-in]ul talajruplani tal-linja nazzjonali talajru g[adhom ma nbidlux – lebda apparat elettroniku ma jista’ jintu]a matul l-ewwel u l-a[[ar nofs sieg[a ta’ kull titjira tal-Air Malta. F’kummenti lil dan il-;urnal, kelliem g[all-Air Malta qalilna li l-linja nazzjonali tal-ajru qed tistenna li tintrodu/i mi]uri simili b[al dawk tal-BA fir-Renju Unit. “Il-kumpanija tinsab f’diskussjonijiet mal-awtoritajiet kon/ernati biex inne[[u l-projbizzjoni fuq l-u]u ta’ apparat eletron-
iku waqt it-tlug[ u l-in]ul tal-ajruplani”, sostna l-istess kelliem. Fil-fatt, id-diskussjonijiet jidher li g[addejjin bejn l-Air Malta u dDirettorat g[all-Avjazzjoni ?ivili fi Transport Malta. Intqal ukoll illi “sakemm ikollna awtorizzazjoni, il-passi;;ieri tal-Air Malta ma jistg[ux ju]aw tablets u mobiles fl-ewwel jew la[[ar fa]i tat-titjira”. Il-;img[a l-o[ra r-regolaturi ewropej li j[arsu s-sigurta’ fl-ajru, qalu li se jnaqqsu /ertu restrizzjonijiet ]ejda dwar l-u]u ta’ MP3 Players, Kindles, tablets u anke mobiles. S’issa dan l-apparat elettroniku kienu jit[alla jintu]a biss meta ajruplan ikun la[aq g[oli ta’ 10,000 pied.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
3
LOKALI
Helena Dalli tiddeskrivi l-attakk fuq l-Ombudsman b[ala kritika kostruttiva
Hu rrapurtat li meta l-;urnalist prova jie[u ritratt bil-mobile tieg[u, il-Ma;istrat Peralta ordna l-arrest tieg[u
:urnalist arrestat talli g[amel dmiru Il-Partit Nazzjonalista esprima t-t[assib u d-di]appunt tieg[u li ;urnalist ;ie arrestat fuq ordni ta’ membru tal-;udikatura Il-;urnalist ta’ The Times, Ivan Martin ;ie arrestat wara li prova jie[u ritratt ta’ ri/eviment li allegatament sar f’awla talQorti fil-pre]enza tal-Ma;istrat Carol Peralta li ;ie rrpurtat li kien qed jixrob u jpejjep fil-bank tal-;udikant fl-awla. Minn rapport ippublikat mitTimes stess, jing[ad li kienet ir/iviet informazzjoni li f’awla tal-Qorti kien qed isir ri/eviment. Il-;urnalist intbag[at hekk kif il-;urnal kellu din l-informazzjoni minn persuna jew persuni li kienu fil-Qorti u li kienu raw nies qed ipejpu u jixorbu fl-awla. Dawn kienu qalu wkoll li kien hemm sigaretti fl-art u xorb fuq il-bank tal-Ma;istrat kif ukoll si;ra tal-Milied. Il-bankijiet fejn ipo;;i l-pubbliku kienu tressqu lura biex
jin[oloq spazju fl-awla u li nstemg[et l-mu]ika. Hu rrapurtat li meta l-;urnalist prova jie[u ritratt bil-mobile tieg[u, il-Ma;istrat Peralta ordna l-arrest tieg[u. Fil-post waslu lPulizija li [adu d-dettalji tal;urnalisti Ivan Martin u Mark Micallef li sa dak il-[in kien wasal fil-post. Dan il-ka] wassal g[allkundanna mis-Segretarju Pa-rlamentari tal-:ustizzja, Owen Bonnici li fi stqarrija qal li dan la;ir jitfa’ dawl ikrah fuq il;udikatura. Il-Gvern kiteb formalment lill-President ta’ Malta fil-kariga tieg[u b[ala Chairman tal-Kummissjoni g[all-Amministrazzjoni tal-:ustizzja sabiex b’mod ur;enti tindaga dan l-allegat a;ir mill-Ma;istrat Peralta. Il-Partit Nazzjonalista esprima
t-t[assib u d-di]appunt tieg[u li ;urnalist ;ie arrestat fuq ordni ta’ membru tal-;udikatura ta’ pajji]na g[aliex kien qed jaqdi dmiru fil-Qrati tal-;ustizzja. Il-Partit Nazzjonalista esprima s-solidarjetà s[i[a tieg[u mal;urnalist tal-Allied Newspapers Ivan Martin, u jawgura li ssir ;ustizzja mieg[u fl-iqsar ]mien possibbli. Anke l-Alternattiva Demokratika fi stqarrija esprimiet is-solidarjeta’ tag[ha mal;urnalist Ivan Martin bi/Chairman Arnold Cassola jg[id li l-abbu] ta’ poter minn Ma;istrat huwa ina//etabbli u tenna li ri/eviment f’awla mhux l-iktar [a;a propizja g[al dan ilpost. Irrefera g[al ka]ijiet inklu] dan u tenna li l-kredibbilita’ tal-istituzzjonijiet qed ti;i imminata.
T[assib fost dawk li jipprovdu s-servizz minn pa;na 1
Din hi t-tielet minn sensiela ta’ ]idiet fil-qasam finanzjarju fl-a[[ar sitt ;img[at wara ]]idiet g[all-banek u istituzzjonijiet finanzjarji, ]idiet g[all-kumpaniji ta’ investiment u issa ]-]idiet g[all-kumpaniji ta’ assigurazzjoni. It-tariffi l-;odda se jibqg[u l-
istess g[all-perjodu bejn l-2014 u l-2018 jekk ma jkunx hemm il-b]onn ta’ revi]joni kmieni min[abba esi;enzi ekonomi/i jew regulatorji. I]-]idiet fit-tariffi mistennija jid[lu fis-se[[ mill-1 ta’ Jannar 2014 b’Avvi] Legali li jemenda l-Li;i attwali li tirregola s-servizzi finanzjarji. Minn meta twaqqfet l-MFSA,
fl-2002, dawn il-mi]ati qatt m’g[olew biex mas-snin kien hemm /ertezza u kontinwità filqasam. Kien fl-a[[ar ;img[at li din lawtorità bdiet b’dawn irrevi]jonijiet fit-taxxi li qed iwasslu g[al t[assib kemm minn dawk li jipprovdu dawn is-servizzi kif ukoll dawk li jir/ievi dan isservizz
Skont il-Ministru g[adDjalogu Pubbliku, l-Affarijiet tal-Konsumatur u l-Libertajiet /ivili, Helena Dalli, l-attakk li g[amlet nhar it-Tlieta li g[adda fuq l-Ombudsman waqt laqg[a tal-Kumitat tax-Xog[ol talParlament huwa kritika kostruttiva. Fil-kumment tag[ha lil inNazzjon il-Ministru Dalli qalet li “g[ax [ar;et Ministru Laburista titkellem u tikkritika b’mod kostruttiv lillOmbudsman qed tg[idu attakk sfrenat.” Hi ]idiet li ma t[ossx li qed toskura l-ebda istituzzjoni. Fil-kumment li g[amlet filParlament din il-;img[a u li sar fil-pre]enza tal-Ombudsman stess, il-Ministru Helena Dalli akku]atu li m’g[andux il-kredenzjali biex iwettaq ir-riformi, u li l-fidu/ja fih naqset. Fillaqg[a hi qalet: “jidhirli li sakemm ma tinbidilx is-sitwazzjoni pre]enti fl-Uffi//ju talOmbudsman, u sakemm ma jog[liex sew il-profil pubbliku, il-fidu/ja li jgawdi fost il-poplu u l-g[arfien tar-rwol talOmbudsman, ]gur li l-istat li jinsab fih b[alissa dan luffi//ju, ma nafx kemm jista’ jippre]enta ru[u b[ala platform
kredibbli. B[alissa l-Uffi//ju tal-Ombudsman Parlamentari m’g[andux il-kredenzjali me[tie;a biex iwessa’ iktar ilmandat tieg[u.” Fl-istess laqg[a, Helena Dalli g[amlet ukoll akku]i serji ta’ abbu] u u]u ha]in ta’ fondi pubbli/i mill-Ombudsman meta qalet: “ma nemminx li hu sew li biex ji;i ;;ustifikat is-skiet dwar /ertu abbu]i issib min jg[id li l-Uff//ju talOmbudsman hu awtonomu u ma jista’ jinda[allu [add. Ikun ]ball jekk ng[idu li din lawtonomija tag[ti xi dritt jew xi awtorita lill-Ombudsman li per e]empju jit[allew abbu]i b’fondi pubbli/i u jibqg[u g[addejjin jew uzu [azin u mhux legittimu ta’ fondi pubblici.” Fi stqarrija li [are;, il-Partit Nazzjonalista qal li dan latte;;jament dispre;;jattiv huwa e]empju tal-mod miskin kif l-istituzzjonijiet kostituzzjonali qed ji;u rredikolati minn Gvern li wieg[ed li kapa/i ja[dem ma’ kul[add. Il-Partit Nazzjonalista fakkar li lOmbudsman huwa persuna li jokkupa kariga kostituzzjonali u li n[atar bil-fidu/ja ta’ ]ew; terzi tal-kamra.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
LOKALI
4
Jammetti li wettaq attentat vjolenti g[al pudur ta’ mara Ra;el ta’ 41 sena mill-Mellie[a ammetta li kkommetta attentat vjolenti fuq il-pudur ta’ mara, li isimha ma jistax jissemma fuq ordni tal-Qorti. L-in/ident se[[ fis-sig[at bikrin tat-3 ta’ Ottubru, f’San Pawl il-Ba[ar. Ir-ra;el kien mixli wkoll li sar re/idiv. Il-Qorti li kienet ordnat li jsir rapport qabel ting[ata s-sentenza, bl-uffi/jal tal-probation Odelsie Bayliss tispjega li kienet kellmet lill-mara tal-akku]at u lill-akku]at innifsu fir-residenza tag[ha. Waqt it-ta[ditiet li kellha mag[hom ir-ra;el qal li ma kienx involut f’dan il-ka] i]da kien ammetta l-akku]i meta l-uffi/jal tal-Pulizija tah parir li jammetti biex ma jg[addix minn pro/ess
twil. Madankollu l-Qorti preseduta mill-Ma;istrat Gabriella Vella qalet li huwa diffi/li biex wie[ed jemmen li xi [add jammetti akku]i b[al dawn, sempli/iment biex ma jiffa//ax pro/eduri twal. Il-Qorti qalet li l-ammissjoni hija nfurzata mill-atte;;amanet tieg[u wara l-erba’ seduti fejn hemm [ar;u l-provi. L-akku]at li ismu ma jistax jissemma fuq ordni tal-Qorti po;;ietu fuq ordni ta’ probation g[al tliet snin. Il-Qorti ordnat ukoll lill-uffi/jal tal-probation biex ji]gura li r-ra;el jing[ata lg[ajnuna kollha possibbli u dan biex jippreveni li jkollu ate;;ament simili fil-futur.
Tfajla titpo;;a ta[t ordni ta’ probation wara li feriet tfajla o[ra Tfajla ta’ 18-il sena mill-Belt tpo;;iet ta[t ordni ta’ probation wara li nstabet [atja li [ebbet g[al tafjla o[ra u kka;unatilha ;rie[i gravi u li [ebbet g[aliha u li remiet sikkina biex ta[bi l-provi. Dan se[[ f’Mejju tal-2011 fejn dak i]-]mien it-tfajla kellha 16-il sena. L-Ispettur James Grech qal fil-Qorti li f’dik il-lejla, l-akku]ata u tnejn o[ra, kollha tfajliet u kollha mill-Belt [ebbew g[al tfajla o[ra. L-aggressuri kellhom 14, 15 u 16-il sena, filwaqt li l-vittma kellha 15-il sena. L-in/ident se[[ fil-Belt, Valletta stess. Kollox beda b’argument bejn lerba’ tfajliet li spi//a fi ;lieda. Flin/ident il-vittma sofriet minn ;rie[i gravi u kellha tidda[[al lisptar. It-tfajla ta’ 14-il sena kienet
mixlija b’attentat ta’ qtil, filwaqt li t-tnejn l-o[ra kienu mixlijin li kka;unaw ;rie[i gravi fuq ilvittma. Kollha kienu wkoll mixlijin li kissru l-pa/i pubblika, ipprovokaw, dejqu u [ebbew g[allvittma. It-tfajla ta’ 16-il sena, u li llum g[andha 18-il sena, ammettew l-akku]i mi;jubin kontra tag[hom. Fis-sentenza tag[ha l-Ma;istrat Doreen Clarke po;;iet lit-tfajla fuq probation g[al tliet snin, filwaqt li ]-]ew; tfajlie l-o[ra g[adhom qeg[din jistennew issentenza. Il-Prosekuzzjoni tmexxiet mill-Ispettur James Grech filwaqt li l-Avukati Veronique Dalli u Dean Hili deheru g[at-tfajla.
Il-Kurunell Jeffrey Curmi, li dan il-Gvern [atru Deputat Kmandant tal-Armata Maltija, huwa meqjus b[ala persuna qrib [afna tal-Gvern Laburista
Jeffrey Curmi mistenni jin[atar Kap Kmandant tal-AFM Rapporti fil-media lokali qed jg[idu li l-Kurunell Jeffrey Curmi, li ng[ata tliet promozzjonijiet fi tliet gimg[at millGvern Laburista, fi tmiem din il;img[a, mistenni jie[u promozzjoni o[ra biex jing[ata r-rank ta’ Brigadier u jin[atar fit-tmexxija tal-Forzi Armati ta’ Malta (AFM). Sa ftit ilu f’din il-kariga kien hemm Martin Xuereb, li rtira f’Novembru wara karriera ta’ 26 sena fl-AFM. In-Nazzjon ilu ]mien twil li ]vela li Jeffrey Curmi se jkun ilKap Kmandant il-;did tal-AFM. Il-Kurunell Jeffrey Curmi, li dan il-Gvern [atru Deputat Kmandant tal-Armata Maltija, huwa meqjus b[ala persuna qrib [afna tal-Gvern Laburista. Jeffrey Curmi, li hu espert flisplussiv, tant li sa ftit ilu kien imexxi l-EOD, hu [abib personali tal-familja tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Sa minn meta bdew jing[ataw il-promozzjonijiet fl-Armata minn Gvern Laburista ;did, kol-
lox kien qed jindika li Jeffrey Curmi kien iddestinat li jkun ilKap Kmandant il-;did talArmata. Fi ]mien qasir Jeffrey Curmi ing[ata promozzjoni minn Ma;;ur g[al Logutenent Kurunell, minn Logutenent Kurunell g[al Kurunell u minn Kurunell g[al Deputat Kmandant tal-Armata. Madankollu meta ilMinistru tal-Intern u is-Sigurtà Nazzjonali, Manuel Mallia kien ikun mistoqsi mill-media dwar jekk il-promozzjonijiet lil Jeffrey Curmi kinux intenzjonati biex dan jin[atar fl-og[la kariga talAFM, kien jag[ti l-impressjoni li xejn mhu de/i] f’dan ir-rigward. Issa il-gazzetta The Malta Independent [abbret li llum Jeffrey Curmi mistenni jin[atar b[ala l-Kap Kmandant tal-AFM, bir-rapport jg[id ukoll li lKurunell Mark Mallia li b[alissa ja[dem mal-President ta’ Malta se jin[atar Deputat Kmandant. Mark Mallia wkoll kien fost erba’ uffi/jali tal-Armata, fos-
thom l-istess Jeffrey Curmi, li ng[ataw aktar minn promozzjoni wa[da fi spazju ta’ ftit jiem. Fit13 ta’ Settembru 2013 kien ing[ata promozzjoni minn Ma;;ur g[al Logutenent Kurunell u fis-27 ta’ Settembru 2013 ng[ata promozzjoni o[ra u sar Kurunell. Mallia se jie[u post il-Kurunell David Attard, li rri]enja mill-Armata meta ;ie trasferit lejn is-Servizzi ta’ Detenzjoni. Dawn il-promozzjonijiet kienu wasslu biex l-Oppo]izzjoni tippre]enta protest ;udizzjarju filQorti li fih qalet li dawn il-promozzjonijiet huma abbu]ivi, illegali u g[alhekk nulli. Waqt li ddeskriviet is-sitwazzjoni b[ala wahda ta’ takeover mill-Gvern fl-Armata. Dan minbarra li 16-il membru tal-AFM f’ranks differenti bdew pro/ess li permezz tieg[u ilmentaw li saret in;ustizzja mag[hom u nqabzu meta dawn l-erba’ Ma;;uri ng[ataw promozzjonijiet li skont huma saru b’diskriminazzjoni.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
5
LOKALI
Il-Parlament ja;;orna g[all-btajjel tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena Jifta[ mill-;did fit-13 ta’ Jannar
Il-parlament ilbiera[ a;;orna g[al nhar it-Tnejn 13 ta’ Jannar. Fil-[in tal-a;;ornament i]]ew; na[at tal-Kamra flimkien mal-Ispeaker esprimew lawguri tal-festi tal-Milied u tassena l-;dida lil xulxin kif ukoll lill-istaff, membri tal-forzi talordni, lill-membri tal-media u lill-poplu. Carmelo Abela, whip talGrupp Parlamentari Laburista semma l-[idma li saret filParlament kif ukoll barra lParlament dejjem fl-interess tal-poplu u tal-pajji]. Hu rringrazzja lill-Membri kollha fil-Grupp Parlamentari Laburista kif ukoll lill-Membri talOppo]izzjoni. Awgura Milied [ieni fil-veru sens tal-kelma ta’ fer[ nisrani. Id-Deputat Nazzjonalista David Agius, whip tal-Grupp Parlamentari Nazzjonalista ta lawguri f’isem l-Oppo]izzjoni. Hu qal li filwaqt li jkun hemm mumenti nieqsa mit-tensjoni, fejn tkun me[tie;a s-serjeta’, i]-]ew; na[at jag[tu l-impenn tag[hom biex jin[oloq il-;id. L-Ispeaker An;lu Farrugia ng[aqad ma]-]ew; na[at flespressjoni ta’ xewqat tajba u qal li dan hu ]mien li wie[ed jiftakar f’dawn inqas ixxurtjati. L-Ispeaker ta rendikont tal[idma tal-Parlament mill-bidu tal-le;islatura. Din tinkludi 105 seduti mill-ewwel seduta tal-Parlament, 104 laqg[at tal-
Kumitati Permanenti. Tressqu 91 mozzjoni bi 32 ikunu dwar lEwwel Qari u [amsa minn membri privati. 19-il abbozz kienu approvati mill-istadji kollha. S’issa saru 6,934 mistoqsija parlamentari, tpo;;ew mhux inqas minn 2,000 dokument fuq il-Mejda tal-Kamra. Saru 19-il stqarrija ministerjali, l-a;;ornament ittie[ed b’alternanza 68 darba. L-Ispeaker ta’ 14-il ruling dwar pro/edura.
S’issa saru 6,934 mistoqsija parlamentari Saret ukoll attività o[ra marbuta max-xog[ol tal-kamra li tinkludi sehem ta’ 113-il Membru Parlamentari f’64 laqg[a barra minn Malta li 15 minnhom kienu b’delegazzjonijiet immexxija mill-Ispeaker. Kien hemm medja ta’ 15,000 ]jara fix-xahar fis-sit elettroniku tal-Parlament g[al total ta’ 120,000 ]jara filwaqt li 190,000 ]jara o[ra saru g[al-laqg[at talkumitati li kienu streamed fuq l-internet. L-Ispeaker qal li kien hemm ukoll diskussjonijiet dwar ]ew; ba;its kif ukoll diversi laqg[at tal-Parlament b[all-Parlament tat-Tfal, il-Parlament tanNanniet u laqg[at simili.
Jikber it-t[assib g[all-1,200 [addiem tal-Arriva
Il-U{M ilha tistenna laqg[a mal-Ministru tat-trasport minn Ottubru Il-Union {addiema Mag[qudin tinsab im[assba dwar ilfatt li diskussjonijiet bejn lGvern u l-Arriva qed ji;u e]awriti u din qed tkun ta pi] fuq is-sigurta tal-impjieg tal-1,200 [addiem ta’ l-istess kumpanija. Min na[a tieg[u, Il-Gvern pubblikament stqarr li hemm nuqqas
ta’ ftehim bejnu u bejn ilkumpanija, u issa qed jistenna parir legali u finanzjaru dwar dan. Il-UHM ilha titlob g[al laqg[a mal-Ministru tat-transport Joe Mizzi minn Ottubru ta’ din is-sena u g[ada ma ng[atat lebda appuntament. It-taqsima
Port u Transport nhar l-Erbg[a re;g[et talbet g[al laqg[a malGvern dwar is-sitwazzjoni pre]enti. Is-Segretarju tat-taqsima Port u Transport, li tinkludi 300 impjegat tal-Arriva, Martin Caruana, qal li ser jibqa jinsisti biex issir laqg[a mill-iktar fiss possibbli.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
LOKALI
6
FIMBank ikompli jappo;;ja lis-So/jetà Maltija tas-Salib l-A[mar
Milied g[all-Providenza fil-Qrendi Il-Qrendin f’dan il-Milied qed i]ommu l-appuntament annwali mad-Dar tal-Providenza b’affinità li bdiet sa minn meta nfet[et din id-dar minn Monsinjur Mikiel Azzopardi. In-nies tal-Qrendi minn dejjem kienu jg[inu lid-Dar talProvidenza kemm permezz ta’ finanzi kif ukoll permezz ta’ affarijiet o[ra li kienu ji;u mg[oddija lill-istess Dar. G[aldaqstant ma kinitx sorpri]a li numru ta’ residenti xtaqu jag[mlu xi [a;a aktar f’dan il-Milied sabiex jg[inu lidDar tal-Providenza. Il-[bieb tad-Dar tal-Providenza bil-kollaborazzjoni tal-Kunsill Lokali tal-Qrendi, se jkunu
qeg[din jorganizzaw l-attività Milied g[all-Providenza. Din lattività se tkun organizzata g[ada s-Sibt, 21 ta’ Di/embru, fis-sala tal-Kunsill Lokali li tinsab fi Triq il-Kbira, fil-Qrendi. G[al din l-attività, il-[bieb tadDar tal-Providenza [adu [sieb li jippreparaw diversi [lewwiet talMilied li se jkunu qeg[din jinbieg[u bil-qlig[ kollu se jmur g[ad-Dar tal-Providenza. Se jkun hemm ftit minn kollox – christmas cakes, christmas logs, mince pies, coconut balls, qag[aq tal-g[asel, gallettini, pastizzi, pasti, kif ukoll ix-xorb tradizzjonali tal-Milied, b[all – mulled wine u l-imbuljuta, kif ukoll kafé kif kien isir dari.
Se ssir ukoll kompetizzjoni talisba[ kejk tal-Milied, kompetizzjoni miftu[a g[all-Maltin u lG[awdxin kollha. Din il-kompetizzjoni se tkun qed tiffoka fuq lisba[ dekorazzjoni ta’ kejk, liema dekorazzjoni trid tkun bit-tema tal-Milied. Hemm diversi rigali sbie[ x’jintreb[u ma’ din il-kompetizzjoni. L-attività se tibda fl-10am u tibqa’ sejra sat-8pm, fejn waranofsinhar se jkun hemm ukoll divertiment minn kantanti u ]effiena. Listudenti tal-Iskola Primarja talQrendi wkoll se jkunu qeg[din jie[du sehem fejn se jduru ma’ diversi toroq tal-Qrendi filwaqt li jkantaw g[anjiet tal-Milied.
Savio College ifakkar lil Juan F’Savio College saret l-ewwel edizzjoni tal-Juan Barbara Cup 4 Puttinu, tournament tal-futbol li fakkar l-eks student f’dan ilKulle;; li tilef il-battalja malkan/er madwar sena ilu fl-età ta’ 14-il sena, propju fi 23 ta’ Di/embru tal-2012. F’din l-attività pparte/ipaw studenti li kienu fil-klassi ta’ Juan kif ukoll g[alliema. It-tournament kien abbinat ma’ dress
down day fejn l-istudenti taw donazzjoni g[al Puttinu Cares. Pre]enti wkoll kien hemm il;enituri ta’ Juan Barbara. Il-Prin/ipal, Fr Eric Cachia fakkar il-pozittività li Juan kien jittrasmetti lil s[abu, u qal li lkoll g[adnha x’nitg[allmu minn dan i]-]ag[]ug[. Kienet propja xewqa li dejjem esprima Juan, li jg[in lil dawk l-iktar fil-b]onn. Studenti li kienu fil-klassi
mieg[u esprimew kemm i[ossu n-nuqqas tieg[u spe/jalment f’attività b[al din, g[aliex Juan kien delitant sew tal-log[ba talfutbol. L-istudenti ta’ Savio College g[amlu wkoll presepji li se jitpo;;ew fis-sala fejn kien rikoverat Juan fl-Isptar Mater Dei. B[alissa l-iskola qeg[da wkoll fi pro/ess li tippubblika lbijografija ta’ Juan.
FIMBank [abbar li se jkompli jag[ti l-appo;; tieg[u lis-So/jetà Maltija tas-Salib l-A[mar, biex b’hekk din l-organizzazzjoni mhux governattiva tkun tista’ tkompli bil-[idma tag[ha f’Malta u G[awdex. Minbarra li tassisti lill-istat fitt[ejjija u r-reazzjoni g[addi]astri u fis-servizzi tas-sa[[a, is-So/jetà Maltija tas-Salib lA[mar, li tifforma parti millMoviment tas-Salib l-A[mar u tan-Nofs Qamar A[mar, toffri ta[ri; fl-Ewwel G[ajnuna, tg[in fil-[idma mal-emigranti, tipprovdi g[ajnuna umanitarja, u tg[in fit-tfittix. Is-So/jetà Maltija tas-Salib lA[mar twettaq il-[idma tag[ha bil-kollaborazzjoni s[i[a talIstat, kif ukoll tal-awtoritajiet lokali u ta’ a;enziji varji. F’kumment li g[amel dwar lappo;; li l-Bank se jkompli jag[ti, Jason Zammit, il-Kap tar-
Relazzjonijiet Pubbli/i u malMidja fi [dan FIMBank, fa[[ar lis-So/jetà Maltija tas-Salib lA[mar g[all-[idma sfieqa tag[ha fil-g]ejjer Maltin. Hu stqarr b’sodisfazzjon li “l-Bank i[ossu kburi li asso/ja ru[u ma’ din l-organizzazzjoni, li minkejja li hi organizzazzjoni volontarja, jirnexxielha toffri servizzi tal-og[la livell lillkomunità.” Paulette Fenech, id-Direttur :enerali tas-So/jetà Maltija tasSalib l-A[mar, irringrazzjat lil FIMBank g[all-appo;; kostanti tieg[u matul is-snin, u qalet li “lvi]joni tag[na hi li nippromwovu prin/ipji u valuri umanitarji, nipprovdu l-ewwel g[anjuna u nassistu f’ka]i ta’ di]astri naturali. Permezz tal-appo;; ta’ organizzazzjonijiet o[ra, fosthom ta’ FIMBank, a[na nistg[u nkomplu nwettqu dan ix-xog[ol b’risq is-so/ejtà”
Rebbie[ tal-Grande Fratello se jistudja f’Malta Andrea Hirai Cocco, ir-rebbie[ tar-reality show ‘Grande Fratello’ fl-2011, jinsab Malta biex jistudja l-Ingli] fl-iskola tallingwi EC aktar tard dan ixxahar. Personalità mag[rufa [afna tat-televi]joni u tal-films, Andrea, kiseb il-fama tieg[u wara s-su//ess li kiseb fir-reality show fuq it-televi]joni. Kellu numru ta’ partijiet f’films u ri/entement [a sehem fil-film ‘Io è Morto’ dirett minn Alberto de Venezia li se jibda jintwera s-
sena d-die[la. Andrea li kiber f’Ruma qabel ma beda ja[dem b[ala mudell flEwropa u fl-Asja, dejjem irrikonoxxa l-importanza tal-ilsien Ingli] kemm g[al [ajtu kif ukoll g[all-karriera tieg[u. EC, l-iskola fejn qed jattendi Andrea, hi ta’ propjetarji Maltin li topera /entri tal-lingwa Ingli]a fi 17-il belt fid-dinja. Andrea se jkun Malta biex jirfina l-lingwa Ingli]a u biex i]ur il-kultura Maltija.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
7
KUNSILLI LOKALI Kumment
Partit li ser jibqa’ jag[mel id-differenza! Din il-;img[a l-Kap talPartit Nazzjonalista Simon Busuttil kellu laqg[a malAsso/jazzjoni tas-Segretarji E]ekuttivi tal-Kunsilli Lokali. Laqg[a li matulha Paul Gatt f’isem l-Asso/jazzjoni tasSegretarji E]ekuttivi talKunsilli Lokali stqarr li jemmen li l-Oppo]izzjoni tista’ tag[mel differenza filKunsilli Lokali. Huwa /ar li dwar dan ilpunt Paul Gatt g[andu ra;un u bil-provi. Il-Partit Nazzjonalista ilu mill-ewwel jum li fih mar fl-oppo]izzjoni juri rieda tajba u sens kostruttiv ta’ kif jimxi dwar ilKunsilli Lokali. Ilu millewwel jum juri li huwa miftu[ g[all-programm talgvern /entrali sakemm l-istess programm ikun wie[ed li jtejjeb l-po]izzjoni tal-Kunsilli Lokali u mhux idg[ajjifha. Ilu mill-ewwel ;urnata jiddefendi l-istess Kunsilli Lokali u l-po]izzjoni tag[hom minkejja li filpre]ent l-Partit Laburista g[andu ammont kbira ta’ ma;;oranzi u g[andu ammont ta’ kunsilliera lokali akbar minn dak tal-Partit Nazzjonalista. Il-Partit Nazzjonalista ilu juri li fejn hemm [tie;a li titressaq il-kritika din ser titressaq u ser tkun kritika iebsa, dejjem fl-a[jar interess tal-Kunsilli Lokali u allura tar-residenti. I]da fejn hemm lok ta’ kooperazzjoni u qbil politiku s-Segretarju Parlamentari Jose’ Herrera ser jsib spalla fil-Partit Nazzjonalista b[alma qieg[ed ji;ri fil-ka] talpro/ess li ser iwassal biex dawk minn sittax-il sena il’ fuq jivvotaw fl-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Huwa permezz ta’ din lattitudni po]ittiva li tassew loppo]izzjoni Nazzjonalista tista’ tag[mel id-differenza u sejra tag[mel id-differenza. J’alla is-sena 2014 li sejrin nibdew dalwaqt tkun wa[da fejn il-gvern isa[[a[ lpo]izzjoni tal-Kunsilli Lokali. J’alla is-sena 2014 ma’ tkunx is-sena fejn tittie[ed l-attitudni tal-Ministru Edward Scicluna li fid-diskors talba;it wera sfidu/ja assoluta fil-[idma tal-Kunsilli Lokali.
Jidher li wara li l-kunsill lokali kellu joqg[od isaqqaf wi//u u jilmenta, l-gvern /entrali a//etta li jag[ti l-istess g[ajnuna li ng[atat is-sena li g[addiet
Trattati tat-tieni klassi Il-Kunsill Lokali tal-Furjana ri/enti ressaq ilment mal-gvern /entrali u dan dwar i/-/elebrazzjonijiet tal-lejliet l-ewwel tassena li ser issiru fi Triq Sant’ Anna mill-istess Kunsill. Dan wara li l-gvern /entrali offra g[ajnuna li kienet tletin fil-mija inqas min dik li r/ieva l-istess Kunsill is - sena li g[addiet .
Sabiex jintefa mel[ fuq il-ferita’ il-Kunsill Lokali tal-Furjana ma’ sab spalla ta’ xejn mill-fondazzjoni V18 imexxija mill-eks Segretarju ;enerali Laburista u Chairman ta’ One Productions Jason Micallef minkejja li l-istess Kunsill huwa parti mill-fondazzjoni. Jidher li wara li kellu joqg[od
I/-/entru tal-fieri f’{al Qormi Il-Kunsill Lokali ta’ [al Qormi ta[t it-tmexxija tas-Sindku Laburista Rosianne Cutajar ftit li xejn wettqet pro;etti infrastrutturali f’[al Qormi kemm ilha tmexxi l-istess Kunsill. Minflok l-istess Kunsill jidher li jippreferi jehda ru[u b’numru kbir ta’ fieri u festi fit-toroq tal-lokal sabiex mbg[ad l-istess Sindku Rosianne Cutajar u l-alleat numru wie[ed tag[ha l-Kunsillier Laburista Sean Meli joqg[odu jindandnu bir-ritratti fuq Facebook. Jidher i]da li mhux kull[add huwa kuntent b’din is-sitwazzjoni. Ittra ri/enti li dehret filgazzetta The Times miktuba minn resident ta’ [al Qormi tilmenta li f’[al Qormi r-residenti qeg[din jispi//aw spiss iffa/jati bi problemi kbar ta’ parke;; li jidher li fil-pjanijiet
tieg[u l-Kunsill Lokali ta’ [al Qormi qieg[ed jinsa kompletament.
Ir-residenti qed jaffa/jaw problemi kbar Naturalment l-problema f’dan kollu mhijiex il-fieri u l-festi g[aliex dawk huma ta’ min ifa[[arhom u j[e;;i;hom i]da nuqqas ta’ ppjanar serju minn na[a tal-Kunsill Laburista ta’ [al Qormi sabiex jakkomoda lil kull[add, residenti, vi]itaturi u organizzaturi tad-diversi festi u fieri.
isaqqaf wi//u u jilmenta, lgvern /entrali a//etta li jag[ti lill-Kunsill tal-Furjana l-istess g[ajnuna li ng[atat is-sena li g[addiet filwaqt li l-fondazzjoni V 1 8 qablet li almenu tag[mel il-minimu li tista’ u toffri reklamar g[all-attivitajiet li ser isiru mill-Kunsill Lokali tal-Furjana.
Il - Kunsill Lokali huwa mmexxi mis-Sindku indipendenti Nigel Holland u dan kontra x-xewqat tal-Partit Laburista li kien xtaq li l-istess Kunsill jitmexxa minn Kunsilliera Laburista minkejja li fil Furjana l - Partit Laburista m ’ g[andux ma;;oranza ta ’ Kunsilliera.
Mossa misterju]a mis-Sindku ta’ {al G[axaq Is-Sindku ta’ {al G[axaq Darren Abela, lokalita’ fejn ilPartit Laburista g[andu fost lakbar ma;;oranzi mill-Kunsilli Lokali kollha jidher li g[andu sitwazzjoni finanzjarja xejn feli/i. F’laqg[a li saret fil-5 ta’ Novembru 2013 u li l-minuti tag[ha jinstabu online kif normalment ji;ri bil-minuti ta’ kull Kunsill Lokali l-accountant talistess Kunsill, /ertu Patrick Caruana ;ie mitlub mi/Chairman tal-Kumitat talFinanzi tal-istess Kunsill, ilKunsillier Laburista Keith Fenech sabiex jag[mel ilpre]entazzjoni tieg[u. L-a[barijiet li Caruana kellu x’jag[ti lill-Kunsill jidher li ma’ kienu po]ittivi xejn. Fil-fatt l-istess minuti jg[idu, “Is-Sur Cauana qal li l-indikatur f’dan listadju juri sitwazzjoni ta’ 7.55% li ma turix sinjal tajjeb kif
qeghdin il-finanzi tal-Kunsill”. Jidher i]da li fost ir-residenti la[bar li l-finanzi tal-Kunsill qeg[din fi stat [a]in ma hi ;dida xejn tant li huwa fatt mag[ruf li l-istess Kunsill g[andu problemi finanzjarji serji [afna. Huwa g[alhekk li l-a[[ar mossa tas-Sindku Darren Abela fejn mistenni li jag[ti tenders ta’ tindif u tindif ta’ latrini lill-persuna minn [al G[axaq stess bi prezz og[la mill-ir[as offerta qieg[da tqanqal bosta mistoqsijiet. Apparti l-mistoqsija ovvja dwar il-fatt li l-persuna hija minn [al G[axaq u allura kostitwent tal-istess Sindku Laburista, l-mistoqsija tqum wa[edha; jekk il-finanzi talKunsill huma fi stat hekk [a]in, g[andu daqshekk flus xi jroxx dan il-Kunsill li jista’ jag[]el offerta o[ra g[ajr l-ir[as offerta?
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
8
OPINJONI
B[a/-?irasa Birthday
Forsi ta[sbu li jien antik. Jew marbut wisq mal-passat. Imma g[alija s-sabi[ tal-Milied tag[na huma t-tradizzjonijiet reli;ju]i sbie[ li g[andna f’Malta. Fosthom is-se[er tal-presepju. Ilquddiesa ta’ nofsillejl. Il-;abra tal-familja. U s-sodisfazzjon li ta[seb u tferra[ lil xi [add filb]onn. Il-Milied qed jitlef dejjem aktar li :esú bambin. U[ud jist[u jsemmu lill- bambin. Lisku]a li noffendu lil min mhux nisrani saret komda. Imma mbag[ad, fl-istess [in, i/-/elebrazzjonijiet tal-Milied qed ji]diedu. Kul[add irid ji//elebra l-Milied. Imma Milied bla Alla. Christms parties norganizzaw kemm trid. Kul[add ikollu xi Christmas party. Tax-xog[ol. Tal-ka]in. Tal-familja. Imma [afna minnhom ikunu Christmas Parties bla :esú bambin. Imma l-Christams Parties x’inhuma? Huma birthday parties ta’ :esu` Bambin. Qisek qed torganizza Christmas Party. U lil min g[andu l-birthday ma tistidnux.
Gidba
Mario Galea mario.galea@teampn.org
mmur i/-/irklu. I/-/irklu blannimali huwa mo[qrija talannimali. Alla ma [alaqx l-annimali slava; biex joqog[du ji]fnu. U jda[[ku n-nies. Imma l-bniedem irid jag[mel il-flus minn kollox. Inklu] mill-annimali tal-ba[ar. Int ukoll tista ’ twassal messa;; kontra l-mo[qrija talannimali. Tmurx i/-/irklu li fih l-annimali.
Ponsjetta
Nhar l-Erbgha kellu l-birthday it - tifel Nathan . Inzerta kien hemm ukoll il - quater final tal - Manchester United kontra Stoke City. Ing[aqadna t-tnejn flimkien. Morna jien, Rose u t-tfal nieklu xi [a;a ming[and Alex tas - Summer Nights . U fl - istess [in jien stajt nara l - log[ba . Wasalt kmieni. It-tifel ta’ Alex, ;ie biex ini]]el l - i screen . {alli jien u o[rajn inkunu nistg[u naraw il - United fuq screen kbir. Baqa’ nizel bih fuq ponsjetta mill-isba[ li kellu fuq ilbank. Ma [mitlx. Qomt ni;ri minn posti. {taft il-povra qasrija tal - ponsjetta . U g[idtlu “ Imma kemm int salva;; . Se tkissirha din il-ponsjetta. Bilmod ja[arsra . Apprezza ftit kemm damet biex kibret u saret sabi[a kif inhi” Da[ak u qalli “Ikkalma Mar. Dik il-ponsjetta tal-plastik”.
Il-Ministru Manwel Mallai re;a’ g[amilha. Ftit qabel l-elezzjoni l-Ministru Manwel Mallia /a[ad bil-qawwa li hu kien jaf bittix[im li kien g[addej fix-xiri ta]]ejt. Issa [ar;et il-veritá. IlMinistru Manwel Mallia kien ilu tliet snin jaf b’din il-korruzzjoni. Mhux biss ma g[amel xejn. I]da Manwel Mallia kien jg[id lil Goerge Farrugia li jekk ma j[allasx lura lil [utu kien se jikxfu mal-pulizija. Ara l-gvern immexxi mill-PN kif sar jaf bliskandlu ta]-]ejt mill-ewwel g[adda l-ka] lill-Pulizija. Biex ittix[im jieqaf. U min ]balja j[allas g[al g[emilu. Il-Ministru Mallia baqa’ sieket u ma rrappurtax lillPulzija. Anzi gideb meta qal li ma kienx jaf b’dan it-tix[im. Din mhix l-ewwel darba li lMinistru Mallia nqabad jigdeb. Il-Prim Ministru Joe Muscat soluzzjoni wa[da fadallu. Jew jitolb lill-Ministru Mallia Awguri Nhar l - Erbg[a li ;ej il jire]enja. Inkella jke//ieh. Milied . Minn qalbi nawgu ralkom Milied qaddis . J ’ Alla ?irklu jkollkom Milied kwiet mal u l - ma[bubin Jien ma naqbilx mal-mo[qrija familji tal-annimali. G[alhekk mhux se tag[kom .
Ma tridx tkun sinjur biex tag[ti d-demm... trid biss ftit kura;;
Jg[ix f’dinja ta’ konvenjenza g[alih Hemm xi [a;a tassew stramba dwar il-Prim Ministru Joseph Muscat. L-istorja politika tieg[u hija wa[da mimlija episodji fejn il-konvenjenza ddeterminat l-im;ieba tieg[u. Dak li darba kien kontrih, issa jsir favurih. Dak li darba kien [a]in issa sar jg[addi. Dak li emmen fih qabel l-elezzjoni, issa twarrab g[ax hekk titlob il-konvenjenza politika. Kien u baqa’ kontra s-s[ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea g[al snin twal. Kien baqa’ jemmen u jiddikjara li l-partnership kien reba[ fir-referendum dwar is-s[ubija, i]da meta kien ra li l-Partit Laburista kien ser jibqa’ fid-de]ert, kien ammetta li l-vot favur is-s[ubija kien reba[. Dan kien g[amlu biss meta kien sab ru[u bir-riegni talPartit f’idejh. Joseph Muscat, il-politiku tal-konvenjenza. Ilkilba g[all-poter reb[et fuq ilkonvinzjoni politika.
Joseph Muscat> bla dubju ta’ xejn li hu champion ta’ politika ta’ konvenjenza... jag[mel dejjem u biss dak li jaqbillu...
Il-politika reali ma biddlitx lil Joseph Muscat, i]da qed tag[tih aktar opportunitajiet li jippratika l-politika tal-konvenjenza Vjolenza ;dida Din hija l-vjolenza l-;dida li qed ju]a Muscat. Is-swat, iddmug[ tal-gass, l-arresti fiddalma tal-lejl, il-frame ups, ilqtil fid-Depot...dawn issa nbidlu fi vjolenza morali. Meta n-Nazzjonalisti jikkritikaw bi dritt, malajr jissej[u g[adu tal-poplu. Meta jitkellmu fl-Ewropa, ji;ifieri f‘darna stess,
Jag[mel dak li jaqbillu
Meta kien sar kap kellu j[ares lura lejn l-istorja tal-PL fis-snin 70 u 80 u kkalkula li kien jaqbel g[alih jekk juru sobg[a g[all-[ni]rijiet li kienu twettqu f’dawk is-snin. Anke kien tkellem dwar ille;i]latura tal-1981 meta kontra l-weg[da ta’ Mintoff li PL ma kienx ser imexxi jekk ma jkollux il-poplu warajh, xorta wa[da kien baqa’ jiggverna. Kien ukoll akku]a lil dawk li kienu servew f’dik l-amministrazzjoni korrotta u ille;ittima b[ala moralment ]baljati. G[al darb’o[ra kienet reb[et il-konvenjenza. Joseph Muscat kien g[amel il-kalkoli tieg[u. Nikkundanna l-passat iva, i]da nitlob li jitwarrbu dawk li hu stess kien sej[ilhom moralment ]baljati, le, dawk [allihom filPartit g[ax jekk kien jag[mel hekk dawk kienu jfixklu lambizzjoni tieg[u li jsir Prim Ministru ta’ 39 sena.
malajr Muscat jg[ajjarhom li qed i[amm;u lil Malta. Lilna mhux ser iwaqqafna. Ma waqafniex sfelicep@go.net.mt meta sofrejna l-vjolen]a fi]ika, u mhux ser nieqfu issa. Muscat qed jag[mel l-istess Muscat qed juri kemm hu fil-kwistjoni serja tal-adozzjoni biss politiku li jemmen fltat-tfal minn koppji omosessEwropa meta jaqbillu. Ilwali. Il-PN irid distinzjoni bejn Parlament Ewropew huwa l-unjoni /ivili ta’ koppji gay u tag[na lkoll, li jsir fih jolqotna, ]-]wie;. Irid studju bba]at fuq l-a;enda tieg[u hija l-a;enda l-esperjenzi ta’ Malta u tag[na. G[awdex qabel ma nag[tuhom L-MEPs li nele;;u a[na jir- id-dritt tal-adozzjoni tat-tfal, rapre]entaw lilna lkoll u biex b’hekk nevitaw ]balji. g[andhom kull dritt li jqajmu Muscat qed jg[ajjar lil Simon materji serji li jolqtuna b[ala Busuttil b[ala ar/i konservattiv. Maltin u b[ala Ewropew, kif Dan meta Simon qed jg[id lfil-fatt ing[ataw ra;un di;à, istess li kien jg[id Muscat g[ax ix-xog[ol ta’ David Casa qabel l-elezzjoni. Mhux biss. u Roberta Metsola ;ie Il-PN ma jinsabx wa[du Problemi kbar rikonoxxut mill-aqwa awtorita- f’dan l-argument. G[al Muscat fil-politika reali jiet politi/i fl-Unjoni Ewropea. il-konvenjenza ti;i l-ewwel, kif Il-politika ta’ konvenjenza Joseph Muscat qed dejjem kienet l-ewwel fil-karrito[loq problemi kbar fil-politijakku]hom li qed ja[dmu kon- era politka tieg[u sa mill-era ka reali. U li tkun fil-gvern hija ta’ Made in Brussels. parti minn din il-politika reali. tra Malta u qed jag[mlu deni lil Maltin. X’wi// tost?! Joseph Tassew veru l-proverbju Mela sar favur l-Ewropa Malti: [an]ir taqtalu denbu Joseph Muscat, i]da issa jinsab Muscat l-ewwel i[ammrilna wi//na mad-dinja kollha, [an]ir jibqa’. Il-politika reali urtat g[ax il-Parlament imbag[ad g[ax politi/i Maltin ma biddlitx lil Joseph Muscat, Ewropew ser jiddiskuti l-bejg[ jippruvaw iwaqqfuh, allura li]da qed tag[tih aktar opportuta/-/ittadinanza Ewropea perpolitiku tal-konvenjenza nitajiet li jippratika l-politika mezz tal-bejg[ tal-passaport Joseph Muscat jixlihom. tal-konvenjenza. Malti. Salvu Felice Pace
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
www.maltarightnow.com
9
EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL
}mien il-paroli fuq l-immigrazzjoni g[adda Il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari hi wa[da ewlenija li qed turi x’tip ta’ gvern hu l-gvern ta’ Joseph Muscat, gvern li g[adu ja[seb li g[adu fl-Pppo]izzjoni jparla. Roadmap fuq l-immigrazzjoni^ Meta kien fl-Oppo]izzjoni fil-fatt, Muscat parla [afna fuq limmigrazzjoni. Qal li kellu roadmap fuq kollox, mhux l-anqas fuq l-immigrazzjoni. Tkellem apertament dwar pushbacks biex jidher sabi[ ma’ sezzjoni ta’ Maltin mirbu[in mill-pre;udizzju. Disa’ xhur li messhom kienu ]mien ta’ ri]ultati Jekk ]mien l-Oppo]izzjoni hu ]mien li fih partit m’hu mistenni xejn minnu, [lief li jitkellem, dak i]-]mien g[al Muscat issa g[adda. Issa ilu aktar minn disa’ xhur fil-gvern u mhuwiex aktar ]mien il-paroli. Issa ]mien il-fatti u r-ri]ultati. Dg[ajjef il-po]izzjoni ta’ Malta f’Lulju F’Lulju li g[adda, Muscat ipprova jag[mel pushback tal-immigranti u, apparti li ma rnexxilux, il-fatt li pprova jag[mel xi [a;a dikjarata illegali u l-kliem li u]a – tisbit tas-saqajn u xommu lkafè – flok bihom sa[[a[ il-po]izzjoni ta’ Malta, dg[ajjifha. Fis-summit ta’ Ottubru, Malta sfat ag[ar G[ax meta mbag[ad wasal is-summit Ewropew ta’ Ottubru, u Muscat sa[ansitra qabel dak is-summit qal li ma jitlaqx jekk ma j;ibx ir-ri]ultati li hu stess kien ilu jg[id x’inhuma – ji;ifieri li lpajji]i Ewropej jintrabtu li jie[du immigranti li jaslu Malta – minn dak is-summit mhux talli ma kiseb xejn, talli s-sitwazzjoni ;abha ag[ar. Dikjarazzjoni dg[ajfa u skiet dwar ir-rilokazzjoni G[ax il-kliem u]at fid-dikjarazzjoni tas-summit kien aktar dg[ajjef mis-soltu fuq l-immigrazzjoni. U programm li kien hemm biex pajji]i Ewropej jie[du immigranti minn Malta, ma ssemma xejn. Irridu niftakru li fl-a[[ar [ames snin, pajji]i o[rajn [adu 2,000 immigrant minn Malta, imma minn Marzu ‘l hawn ma [adux wie[ed. Kompla dg[ajjef il-po]izzjoni ta’ Malta bil-bejg[ ta/-/ittadinanza
Issa Muscat sejjer summit Brussell u g[al darb o[ra nistennew irri]ultati. Minkejja dak li g[amel fil-frattemp. G[ax waqt li bilpushback li ried jag[mel f’Lulju, dg[ajjef il-po]izzjoni ta’ Malta f’Ottubru, issa Muscat kompla bil-bejg[ ta/-/ittadinanza. Iridhom jie[du l-immigranti waqt li jistampa l-passaporti u jbig[hom {afna politi/i Ewropej qalu li Muscat bil-bejg[ ta/-/ittadinanza ]arma l-argumenti ta’ Malta fuq l-immigrazzjoni. G[ax ma tistax titlob lill-Ewropej jie[du l-immigranti meta fl-istess waqt tibda tistampa l-passaporti u tag[tihom lil kull min i[allas. Nistennew rabta li pajji]i Ewropej jie[du l-immigranti }mien il-paroli ta’ Muscat fuq l-immigrazzjoni g[adda; issa nistennew ir-ri]ultati li hu stess qal li ried xahrejn ilu u ma ;abx; u nistennewhom bir-riga ta’ Muscat stess; ji;ifieri li l-pajji]i Ewropej jintrabtu li jie[du immigranti minn Malta.
Il-PM g[andu jkun onest mal-poplu Fil-Kabinett ta’ Muscat hemm [afna ministri li qed jag[f;u ;img[a wara o[ra, xahar wara xahar. Ibda mill-Ministru tasSa[[a li g[adu jipprova jibda jwettaq dak li qal qabel l-elezzjoni ming[ajr ma kien qatt wi]en u analizza l-isfidi filqasam tas-sa[[a; u ibqa’ sejjer bil-Ministru Refalo dwar dak li qed jag[mel f’G[awdex; bisSegretarju Parlamentari Franco Mercieca li baqa’ g[addej bilprofessjoni tieg[u; bil-Ministru Professur Edward Scicluna li kellu jkun hu li jammetti f’isem il-gvern bit-tg[affi;a li g[amel il-gvern tieg[u dwar il-bejg[ ta/-/ittadinanza; u spi//a bilMinistru Manwel Mallia li beda mill-bidu jg[affe; u kompla jg[affe; kif jien ukoll perswa] li se jkompli jg[affe; jekk ilPrim Minsitru mhux se juri li hu responsabbli u serju. I]da Muscat style issa nafu x’inhu. Muscat irid jibqa’ jing[o;ob ma’ kul[add u mhux se jie[u xi de/i]joni fl-interess tal-pajji] jekk ma tkunx ukoll flinteress tieg[u u tal-Partit Laburista. Hekk kif i]-]ejt baqa’ dejjem jitla’ aktar fil-wi// dwar il-ka] ta’
Il-Prim Ministru Joseph Muscat ma jistax jibqa’ indifferenti u g[andu jkun serju u onest mal-poplu
tix[im fil-pro/eduri tax-xiri ta]]ejt – liema ka] il-gevrn Nazzjonalista pre/edenti ma sab ebda diffikultá biex iressaq il-ka] g[all-investigazzjonijiet talPulizija, il-Ministru Manwel Mallia kompla jinqabad f’tg[affi;a o[ra. Ta’ dan, i]da, subg[ajja jdur mhux wisq lejn il-Ministru Mallia, i]da lejn il-Prim Ministru Joseph Muscat li g[andu ji]en sew il-fatti li qed jirri]ultaw u jg[idlna jekk hux komdu b’dak li rri]ulta di;á mix-xhieda li ng[atat. Dwar dak li kul[add qed isegwi, il-Prim Ministru Muscat g[andu jg[idilna u jkun onest u /ar mal-poplu dwar x’ja[seb hu, u x’passi jista’ jie[u. Jew ikun
onest u jg[idlna li mhux se jie[u passi g[aliex hu komdu bis-sitwazzjoni. B’hekk, kul[add jasal g[allkonklu]jonijiet tieg[u. G[ax hu importanti li dwar dak li hu g[addej, il-Prim Ministru ma jibqax sieket. Ma jibqax indifferenti. G[andu jerfa’ r-responsabbiltá u jserra[ l-im[u[ talpoplu tag[na li l-gvern hu serju
A Cassar Il-Mosta
Ittri f’din il-pa;na
L-ittri f’din il-pa;na jistg[u jintbag[tu fl-indirizza elettroniku alex.attard@media.link.com.mt jew fl-indirizz ta’ Media.Link Communications li jidher aktar ‘l isfel fil-pa;na
25 sena ilu f’In-Nazzjon Fil-Parlament il-Ministru tal-Edukazzjoni Ugo Mifsud Bonnici [abbar li l-Gvern qorob lejn soluzzjoni g[al dejjem b’rabta mal-problemi kollha bejn l-istat u l-Knisja u li kienu ilhom pendenti snin twal mill-amministrazzjoni So/jalista pre/edenti. F’diskors li g[amel il-Prim Ministru Eddie Fenech Adami waqt attivitá politika, qal li ttheddid li qed jag[mlu s-So/jalisti u li jistg[u jibdew iwettquh wara li jg[addu l-festi talMilied u l-Ewwel tas-Sena g[aliex qed jg[idu li huma b’sa[[ithom [afna billi g[andhom unions barranin warajhom, mhux se jbe]]a lillGvern. Il-Prim Ministru qal li jekk huma be[siebhom ji;;ieldu bl-g[ajnuna minn barra, il-Gvern ji;;ieled g[al Malta bil-Maltin.
Editur> Alex Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-{amrum {MR 1000 e-mail> news@media.link.com.mt • Tel> 21243641 Dipartiment tal-Avvi]i> Tel> 25965-317#232#474 E-mail> adverts@media.link.com.mt
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
10
ILLUM IL-:IMG{A
L-20 ta’ Di/embru> Jum storiku g[al Malta u l-PN Fl-20 ta’ Di/embru 1950 miet Nerik Mizzi waqt li kien qed jokkupa l-kariga ta’ Prim Ministru ta’ Malta.
Fl-istess jum id-deputat tieg[u, :or; Borg Olivier, in[atar Prim Ministru u aktar tard Kap tal-Partit
Nazzjonalista. Dawn i]-]ew; politi/i kellhom impatt qawwi fuq l-istorja politika u kostituzzjonali ta’
pajji]na. Kienu ]ew; politi/i li g[amlu unur lil pajji]hom. Kienu ]ew; pilastri tal-Partit Nazzjonalista u
Lil Nerik Mizzi ftit kont nafu. Anki jekk id-dar kienu jsemmuh [afna. Anke jekk qrajt [afna dwaru. Niftakar i]da li ftit qabel ma miet kien ;ie ]-}ejtun g[allfesta ta’ Santa Katerina. Dak i]]mien kienet g[adha ssir fil-jum tag[ha, il-25 ta’ Novembru. G[alhekk kien hemm biss ftit jiem bejn din i]-]jara tieg[u fi]}ejtun u mewtu. Kien da[al f’[anut tal-kafè filpjazza t’isfel ta’ [dejn il-knisja. Hemm daru mieg[u [afna }wieten. Kul[add jg[idlu xi [a;a. Hu semmag[hom u tkellem mag[hom. Jien kont hemm. Kien g[ad kelli disa’ snin, i]da dik l-okka]joni ma ninsiha qatt.
Joe M. Zahra joe.zahra@live.co.uk
Luttu Nazzjonali mal-pajji] kollu
Meta Nerik Mizzi miet twa[[lu mal-[itan strixxi talkarti bil-kliem ‘Luttu Nazzjonali’. {aduni g[all-funeral tieg[u li kien wie[ed kbir [afna. Jien inqabblu biss ma’ dak ta’ :or; Bor; Olivier li kien daqshekk ie[or kbir. Nerik Mizzi bata’ [afna g[al pajji]u. Sa kien internat fl-Uganda mill-Ingli]i. Bata hu u batiet mieg[u familtu. I]da hu baqa’ g[addej. Meta ;ie lura mill-internament il-Partit Nazzjonalista, li kien imexxi, kien imkisser u ried jinbena mill-;did. Dan beda jag[mlu Nerik Mizzi b’[e;;a, mg[ejjun minn :or; Bor; Olivier li kien waqa’ fuq spallejh il-pi] tal-PN meta Nerik kien internat. Fl-ewwel elezzjonijiet li saru wara l-gwerra l-PN tella’ seba’ Deputati. I]da wara l-qasma filPartit Laburista, fl-elezzjonijiet tal-1950, il-PN kiseb l-akbar numru ta’ Deputati u allura seta’ jmexxi bi gvern ta’ minoranza. Bil-mewt ta’ Nerik Mizzi lmantell tat-tmexxija g[adda fuq :or; Borg Olivier, li bi gvernijiet ta’ koalizzjoni mal-Partit tal[addiema mmexxi minn Pawlu Boffa mexxa sal-1955 meta flelezzjoni li saret dik is-sena tela’ l-Partit Laburista mmexxi minn Duminku Mintoff. Tajjeb ninnota li sew fl-1947 kif ukoll fl-1955 il-Partit Laburista kiseb ma;;oranzi kbar i]da fi]-]ew; okka]jonijiet ma rnexxilux jag[mel il-le;i]latura kollha!
tal-politika Maltija. Partit Nazzjonalista li qatt ma kien nieqes minn mexxejja tal-aqwa kalibru li taw l-a[jar fl-interess ta’ pajji]na.
Mument waqt il-funeral ta’ Nerik Mizzi (ritratt isfel fil-;ent) hekk kif it-tebut tieg[u kien [iere; mill-Konkatidral ta’ San :wann fil-Belt Valletta
Nerik Mizzi u :org Borg Olivier huma ]ew; mexxejja kumplimentari ta’ xulxin. }ew; patrijotti li jixirqilhom kull rispett. Li jixirqilhom li jibqg[u jitfakkru g[al dak kollu li g[amlu g[al pajji]na Mexxejja kbar tal-passat
Fuq Nerik Mizzi nkitbu kotba. Sal-{add li g[adda, meta kont di;à ktibt dan l-artiklu, dehret kitba interessanti [afna f’“ilmument” dwar Nerik Mizzi 80 sena ilu meta kien arrestat wara “kolp ta’ stat [abta u sabta”. Richard Muscat, Segretarju Fondazzjoni Fortunato u Enrico Mizzi, tana episodju storiku mill[ajja ta’ Nerik Mizzi. Meta qrajt l-artiklu osservajt b’sodisfazzjoni li g[ad hawn min ja[seb fil-mexxejja passati tal-PN! Lil :or; Borg Olivier sirt nafu fis-snin immedjatament wara li lgvern ta’ Mintoff irri]enja fl1958. Kienu ]minijiet iebsa u koroh. Il-PN kien inqasam i]da :or; Borg Olivier bil-pa/enzja u ddeterminazzjoni tieg[u rnexxielu j]omm il-parti l-kbira tal-PN mieg[u. Bil-[idma tieg[u Borg Olivier reba[ l-elezzjoni tal-1962 u minkejja li kellu l-partit politi/i
rappre]entati fil-Parlament kollha kontrih – erba’ b’kollox – irnexxielu jikseb l-Indipendenza g[al pajji]na, l-og[la tragward ta’ kull politiku, g[aliex lindipendenza tifta[lek it-triq g[al kull tibdil ie[or kostituzzjonali u tag[tik s-sa[[a li tmexxi lil pajji]ek kif trid int. :or; Borg Olivier mexxa lil pajji]na fil-gvern g[al disa’ snin s[a[, bejn l-1962 u l-1971 wara li kien di;à Prim Ministru ta’ Malta bejn l-1950 u l-1955. Il-marka tieg[u fl-istorja hi unika g[aliex mhux biss kiseb lIndipendenza i]da ta wkoll lil pajji]na s-snin tad-deheb ta’ warajha meta biddel l-ekonomija minn wa[da dipendenti fuq innefqa tad-dipartimenti tasservizzi Ingli]i g[al wa[da li kienet iddur madwar l-industrja, it-turi]mu u s-servizzi. Il-gvernijiet tal-PN immexxija minnu bnew infrastruttura moderna, wasslu biex naqqsu l-emigrazzjoni, [olqu 26,000 impjieg u
g[ollew l-livell tal-g[ajxien talpoplu Malti. Kolonni tal-Partit Nazzjonalista
Nerik Mizzi u :or; Borg Olivier huma ]ew; kolonni
tal - Partit Nazzjonalista li g[alihom pajji]na kien bis-serjetà ji;i l-ewwel u qabel kollox. Taw dak kollu li kellhom. Ma be]g[ux jikkumbattu g[ad - drittijiet ta ’ pajji]na . Dak li ma kisibx Nerik Mizzi, kisbu s-su//essur tieg[u :org Borg Olivier. G[alhekk inqis lil dawn i]]ew; mexxejja kumplimentari ta’ xulxin. }ew; patrijotti li jixiriqilhom kull rispett . Li jixirqilhom li jibqg[u jitfakkru g[al dak kollu li g[amlu g[al pajji]na.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
11
A{BARIJIET TA’ BARRA
Il-koppja William u Kate vittmi tal-hacking IR-RENJU UNIT Sar mag[ruf g[all-ewwel darba li Kate Middleton – illum id-Dukessa ta’ Cambridge u li hi mi]]ew;a lill-Prin/ep William tal-Ingilterra – sfat vittma tal-hacking mill-membri tal-istaff tal-gazzetta News of the World li kienu da[lulha fuq il-voicemails partikolari u ta’ natura personali. Dan [are; mill-pro/ess talqorti spe/ifiku li g[addej b[alissa u fejn sar mag[ruf li lPrin/ep William ukoll messu listess destin – b’messa;; li hu kien bag[at lil Kate jirrakkonta dwar ‘kif issogra li jintlaqat minn blanks u mhux minn proprju munizzjon’ waqt e]er/izzju tar-ri;ment tieg[u li kien qed isir bil-lejl, qalb ilforesta ta’ Aldershot. L-in/ident se[[ fl-2006 meta l-Prin/ep kien qed jit[arre; b[ala fizzjal tal-Armata f’Sandhurst u meta llum, inNews of the World – li kienet tifforma parti minn Murdoch’s News Corporation – m’g[adhiex te]isti wara li kien de/i] li titne[[a mi/-/irkolazzjoni, fost l-iskandlu dwar il-phonehacking. L-eks-edituri ta’ News of the World, Rebekah Brooks u Andy Coulson; ir-royal editor Clive Goodman u erba’ persuni o[ra qeg[din ikunu ppro/essati dwar numru ta’ abbu]i, fosthom kumplott biex jinter/ettaw il-voicemails illegalment. Intant, l-imputati qed jg[idu li m’humiex [atja rigward it-tip ta’ kondotta meqjusa b[ala mhix xierqa g[all-professjoni tag[hom.
IT-TAJLANDJA> Ra;el u ibnu ju]aw it-telefon /ellulari biex ji;bdu ‘selfies’ (ritratti) qrib it-ti]jin tal-Milied fi/-/entru kummer/jali ewlieni ta’ Bangkok. Eluf ta’ Tajlandi]i, lbiera[, komplew bid-dimostazzjonijiet f’din il-belt kapitali fejn insistew li l-A;ent-Prim Ministru, Yingluck Shinawatra, twarrab u tag[mel il-wisg[a g[al ‘Gvern ;did li ma ja//ettax in-nepoti]mu’ (ritratt> EPA)
Twissija lill-Punent minn Yanukovich L-UKRAJNA Il-President Ukrajn, Viktor Yanukovich, g[amilha /ara li jopponi ‘bil-qawwi’ g[all-interventi tal-politi/i tal-Punent filkri]i ta’ pajji]u, minbarra li ssu;;erixxa li l-Ukrajna tista’ taddotta elementi tal-Unjoni Doganali li waqqfet ir-Russja, flimkien ma’ pajji]i o[ra li darba kienu jiffurmaw parti millUnjoni Sovjetika antika. Sadanittant, l-Oppo]izzjoni Ukrajna – l-istess b[all-poplu – hi ferm irrabjata talli Yanukovich a//etta l-bailout tarRussja li [afna jqisu b[ala ‘lpremju ta’ Moska’ talli lPresident Ukrajn idde/ieda li jag[laq il-bieb g[all-integrazzjoni ta’ pajji]u mal-Unjoni Ewropea.
Min-na[a tieg[u, l-President Russu Vladimir Putin – li pajji]u kkonferma li l-Ukrajna g[andha tibbenefika minn bailout ekwivalenti g[al biljuni tal-ewro minbarra skont fuq il-prezz talgass prodott mir-Russja – insista li Moska qed ta[seb biss ‘biex tiddefendi r-re;jun tag[ha’. Hu anki fisser lill-Ukrajna b[ala ‘parti mill-istess familja’ u li g[andha r-rabtiet industrijali mill-aktar qrib ma’ Moska. Fl-istess [in, l-Ukrajni komplew jipprotestaw dwar il-politika ta’ Yanukovich li qed tbieg[ed il[olma tag[hom g[al ftehim ta’ asso/jazzjoni mal-UE – blOppo]izzjoni fi Kjev tinsisti li
ssir taf jekk je]istux ‘/erti kundizzjonijiet’ g[ad-de/i]joni talKremlin (f’Moska) biex jinxtraw il-bonds tal-Gvern Ukrajn u biex il-prezz tal-gass jonqos drastikament.
Ma jridx ind[il fl-affarijiet interni ta’ pajji]u Sadanittant, Viktor Yanukovich qal li ‘hu kategorikament kontra kulmin imur fl-Ukrajna u jipprova jg[allem lill-poplu dwar kif g[andu jg[ix [ajtu’.
Yanukovich ikkummenta b’dan il-mod meta wie;eb g[allmistoqsijiet tal-istampa rigward l-a[[ar ]jarat li s-Senatur Amerikan John McCain, il-Kap tal-Politika Barranija tal-UE, Catherine Ashton, u distinti barranin o[ra kienu g[amlu filkamp tad-dimostranti ‘favur lEwropa’ fi Kjev. Il-President Ukrajn insista wkoll bl-importanza ‘li dawn jibqg[u affarijiet interni u li pajji]i o[rajn ma jinda[lux flaffarijiet tal-Ukrajna’ – minbarra li sostna li l-ftehim tal-Gvern tieg[u ma’ Moska ‘ma jammontax g[al azzjoni konfli;;enti li jtellef it-triq (talUkrajna) lejn l-integrazzjoni mal-Ewropa’.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
12
A{BARIJIET TA’ BARRA
Misjuba [atja dwar il-qtil brutali tas-suldat Lee Rigby IR-RENJU UNIT
Lee Rigby...Il-qtil tieg[u kien ixxokkja lill-pajji] kollu (ritratt> EPA)
Qorti fil-belt ta’ Londra g[addiet verdett ta’ [tija filkonfront ta]-]ew; ir;iel akku]ati bil-qtil brutali ta’ suldat li kien se[[ f’Mejju li g[adda barra l-barracks ta’ Woolich, lejn ix-Xlokk talkapitali Britannika. Il-qtil kiesa[ u biered ta’ Lee Rigby kien ixxokkja lill-pajji] kollu, b’mod partikolari min[abba l-mod kif kien esegwit ;o post pubbliku, filpre]enza ta’ [afna nies, u ta[t id-dawl tax-xemx. Intant, sar mag[ruf li l-aggressuri tieg[u, dakinar, kienu qed jistennew qrib il-barracks bil-[sieb li jattakkaw ‘lill-ewwel suldat li kellhom jinzertaw quddiemhom’. L-imputati Michael Adebolajo ta’ 29 sena u Michael Adebowale, ta’ 22 sena, kienu tajjru lil Rigby b’karozza, mbag[ad kaxkruh g[al na[a tat-triq fejn
attakkawh bis-skieken u anki ppruvaw ibi//ruh b’mannarett. Sekondi wara l-attakk, numru ta’ nisa avvi/inaw lis-suldat li kien qieg[ed fl-art f’g[adira demm u ppruvaw jag[tuh lg[ajnuna, i]da hu kien la[aq miet mill-;rie[i terribbli li sofra.
Kienu fissru d-delitt b[ala ‘att ta’ gwerra’ Intant, Adebolajo newwel ittra lil mara fosthom u li spjegat li l-qtil tas-suldat se[[ b[ala ‘ att ta ’ gwerra ’ u fejn anki kienet enfasizzata ‘l-[tie;a li jirre]istu lill-g[edewwa ta’ Allah’. Adebolajo u Adebowale kienu anki fil-pussess ta’ arma
tan-nar li u]awha biex ibe]]g[u lill-membri talpubbliku. Dan sakemm waslu l-pulizija armati fuq il-post fejn sparaw g[al fuq l-aggressuri u ferewhom, qabel [aduhom ‘il hinn ta[t arrest. Intant, il-;uri, lbiera[, dam jiddelibera l-verdett g[al sieg[a u nofs u fl-istess [in warrbet lakku]i li l-imputati, dakinar, kienu anki ppruvaw joqtlu lil pulizija fl-istess in[awi. Il-qraba ta’ Lee Rigby li kienu pre]enti g[all-qari talverdett infexxew jibku malli semg[u l-konferma tal-[tija, bis-sentenzi mistennija jitressqu ladarba qorti tal-appell tidde/iedi, f’Jannar, dwar l-applikazzjoni potenzjali tal-li;i filkonfront ta’ Adebolajo u Adebowale u li mistennija jiskuntaw il-pri;unerija g[al g[omorhom.
Ftehim dwar il-banek L-UNJONI EWROPEA Intla[aq ftehim dwar x’g[andha tkun l-a[jar reazzjoni g[all-banek li qed ifallu filpajji]i taz-Zona Ewro u li jippermetti g[al fond ta’ 55 biljun ewro (li jkun iffinanzjat millindustrija tal-banek) fuq perijodu ta’ g[axar snin. Il-ftehim kien konklu] sig[at qabel il-Mexxejja Ewropej
issie[bu fis-summit tal-UE fi Brussell li qed jitqassam fuq jumejn (ilbiera[ u llum) – birrapporti jirreferu wkoll g[attwaqqif imminenti ta’ awtorita, fuq livell Ewropew, li tidde/iedi ‘kif u meta’ g[andhom jing[alqu l-banek. Dan kollu qed isir b[ala parti minn impenn lejn unjoni bankar-
ja li tevita l-bailouts g[all-banek li jkunu ffinanzjati mi/-/ittadin li j[allas it-taxxa. Il-ftehim jirrappre]enta l-akbar ‘/entralizzazzjoni ta’ poter’ flUnjoni Ewropea mill-introduzzjoni tal-ewro u meta r-Renju Unit u l-g[axar ekonomiji Ewropej l-o[ra li ma ju]awx lewro m’humiex inklu]i fih.
Lejn il-kontrolli g[an-NSA L-ISTATI UNITI Panel ta’ konsulenti malWhite House irrakkmanda l-kontrolli sinifikanti g[all-programmi tan-National Security Agency (NSA) li jissorveljaw il-komunikazzjonijiet (inklu]i t-telefonati) bil-mezzi elettroni/i. Fost l-g[exieren ta’ rakkoman-
dazzjonijiet minn dan il-panel hemm li n-NSA m’g[andhiex tkompli ta[]en l-ammont enormi ta’ informazzjoni relattata g[al telefonati li huma ppro/essati millkumpanniji tat-telefon Amerikani. Id-dettalji dwar ‘il-programm tal-ispjuna;;’ kixifhom Edward
Snowden, eks-kuntrattur manNSA li llum qed jg[ix fir-Russja wara li [arab minn pajji]u. Intant, l-evalwazzjoni talpanel saret wara li Im[allef federali sab li l-programm tan-NSA imur kontra l-Kostituzzjoni talIstati Uniti.
Jag[ti n-nar lilu nnifsu f’Ruma IL-BELT TAL-VATIKAN Ra;el ta’ 51 sena ttie[ed l-isptar f’kundizzjoni gravi wara li ta n-nar lilu nnifsu fi Pjazza San Pietru ta’ Ruma u fil-vi/inanzi tal-Vatikan, g[al ra;unijiet li g[ad m’humiex mag[rufa. L-istampa Taljana qalet li rra;el (li qabel, x’aktarx li xarrab
lilu nnifsu bil-fuel) deher fuq ilkameras tas-CCTV waqt li u]a lighter biex iqabbad [wejj;u u fejn f’[in minnhom avvi/inah qassis :i]wita li u]a ;akketta f’tentattiv biex jikkontrolla l-fjammi. Intant, ]ew; pulizija armati b’extinguisher ;rew g[al fuq ir-
ra;el u nexxielhom jitfu n-nirien, i]da huma wkoll kellhom jidda[[lu l-isptar wara li belg[u d-d[a[en u ;arrbu l-;rie[i f’idejhom. L-a[[ar rapporti qalu li rra;el inkwistjoni kien qed i;orr f’idu karta bin-numru tat-telefon ta’ bintu.
Is-satellita ‘Gaia’, lbiera[, telg[et mill-ISpaceport tal-A;enzija tal-Ispazju Ewropea fl-art Fran/i]a ta’ Guiana u g[al wa[da mill-aktar missjonijiet ambizzju]i fl-istorja tal-esplorazzjoni spazjali. Is-satellita, li tiswa 740 miljun ewro, tinkorpora l-aktar tag[mir sofistikat li jikkalkula l-po]izzjonijiet pre/i]i u d-distanzi g[al aktar minn biljun stilla u bil-missjoni g[andha tipprovdi l-ewwel stampa realistika ta’ kif inhi mag[mulha l-galassija mag[rufa b[ala ‘Milky Way’. Mistenni wkoll lis-satellita ( li fir-ritratt tidher waqt it-tlug[) se tg[in fl-iskoperta ta’ eluf ta’ o;;etti fl-ispazju – fosthom il-pjaneti u l-asterojdi ;odda – li qatt qabel ma kienu indikati (EPA)
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
13
A{BARIJIET TA’ BARRA
L-INDJA> Nisa ta’ tribu residenti fl-Istat ta’ Andhra Pradesh jinterpretaw ]ifna tradizzjonali fi New Delhi waqt li numru ta’ tribujiet organizzaw protesta biex jinsistu g[all-i]vilupp xieraq taz-zoni tag[hom qalb il-komunitajiet ta’ re;juni spe/ifi/i. L-istess tribujiet anki qed jitolbu g[al li;ijiet ;odda li jevitaw li huma jispi//aw ittrasferiti mill-in[awi tag[hom min[abba l-pro;etti ta’ ]vilupp fuq skala kbira (ritratt> EPA)
Aktar vittmi tal-vjolenza milli [asbu
L-interpretu tal-elo;ji g[al Mandela jispi//a l-isptar
IR-REPUBBLIKA ?ENTRALI AFRIKANA
L-AFRIKA T’ISFEL
L-eks ribelli fir-Repubblika ?entrali Afrikana, dan ix-xahar, qatlu madwar elf ru[ waqt jumejn ‘biss’ ta’ vjolenza u kaos, u li jfisser ‘id-doppju tal-kalkoli ori;inali’. Dan ]velah il-grupp Amnesty International fost twissijiet ur;enti li l-gruppi armati filpajji] Afrikan qed iwettqu sensiela ta’ delitti kontra l-bniedem. Intant, il-grupp Human Rights Watch – f’rapport separat – sejja[ biex in-Nazzjonijiet Uniti tibg[at missjoni g[a]-]amma
tal-pa/i fir-Repubblika ?entrali Afrikana u spe/jalment ladarba /-/ifra tal-mewt mill-a[[ar in/identi hi ferm og[la milli [asbu. L-eks ribelli, fil-parti kbira Musulmana, f’Marzu kienu qa//tu lill-President Francois Bozize u fost il-battalji sussegwenti mal-milizzji Kristjani. Dan waqt li l-Kap tar-ribelli, Michel Djotodia, sar l-ewwel Mexxej Musulman tal-pajji] u fejn illum g[andu l-kariga ta’ President provi]orju.
L-interpretu g[all-persuni neqsin mis-smig[ li qajjem polemika g[all-;esti tieg[u fuq il-palk, fost it-traduzzjoni ‘totalment ]baljata’ tal-elo;ji g[allmibki Mexxej Afrikan Nelson Mandela, jinsab rikoverat fi sptar g[all-kura psikjatrika. Thamsanqa Jantjie sar famu] madwar id-dinja – g[ar-ra;unijiet il-[]iena – wara li [are; b’sensiela ta’ traduzzjonijiet li ma kellhom x’jaqsmu xejn maddiskorsi tal-President Amerikan,
Barack Obama, u ta’ Mexxejja o[ra li sellmu lill-memorja ta’ Mandela waqt is-servizz ta’ tifkira organizzat fl-istadium ta’ Johannesburg, fl-10 ta’ Di/embru li g[adda. Intant, il-mara ta’ Jantjie – li insista li hu interpretu kwalifikat – qalet li ]ew;ha ‘seta sofra kroll mentali’ dakinar u meta rra;el innifsu ammetta li (waqt li kien fuq il-palk) kien spi//a jbatti minn attakk ta’ ski]ofrenija. L-a[[ar rapporti komplew li l-
mara ta’ Jantjie, nhar itTlieta, wasslitu l-isptar (qrib Johannesburg) g[al e]ami medika u fejn it-tobba ssu;;erew li j]ommuh b[ala pazjent g[al perijodu ta’ ]mien mhux determinat. Fl-istess [in, kelliema g[allWhite House ta’ Washington imminimizzaw il-potenzjal li Jantjie seta kien ta’ periklu serju g[al Barack Obama waqt li kien ma;enbu u ‘jag[mel il-;esti inkredibbli’ fuq il-palk.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
14
OPINJONI
Imwarrba l-akku]i g[al ulied Mubarak L-E:ITTU Qorti fil-Kajr iddikjarat li]]ew; ulied tal-eks-President E;izzjan, Hosni Mubarak, u lil Ahmed Shafiq, l-a[[ar Prim Ministru li serva ta[t Mubarak, b[ala m’humiex [atja tal-akku]i tal-korruzzjoni mi;juba kontra tag[hom. Shafiq, li ilu jg[ix fl-Emirati G[arab Mag[quda mindu, fl2012, tilef l-elezzjoni Presidenzjali kontra l-I]lamiku Mohammed Morsi ( li tke//a xhur ilu mill-Armata), ma kienx pre]enti g[all-pro/ess
inkwistjoni. Intant, Gamal u Alaa Mubarak qed ikollhom jiffa//jaw sensiela ta’ pro/essi simili mindu spi//a missierhom mill-poter u meta huma, flimkien ma’ Shafiq, g[ad iridu jwie;bu g[al akku]i o[ra relattati g[all-korruzzjoni. F’dan il-ka], il-qorti dde/idiet li Shafiq ma abbu]ax millpo]izzjoni li kellu biex iwitti ttriq g[al ulied Mubarak [alli jixtru l-proprjeta tal-asso/jazzjoni tal-piloti E;izzjana bi prezz ir[as minn dak stabbilit mis-suq.
Investigat skandlu ;did dwar il-la[am ta]-]iemel FRANZA
IL-:ERMANJA> Xena spettakolari waqt l-a[[ar provi g[al ‘Peter Pan’, produzzjoni g[all-palk li hi popolari ferm mal-familji f’dawn i]-]menijiet tas-sena, u li kellha l-’premiere’ tag[ha proprju lbiera[, fl-opera house ta’ Stuttgart. Din il-produzzjoni qed issir bil-kollaborazzjoni tal-Oper Stuttgart, il-Kommische Oper Berlin u l-Welsh National Opera (ritratt> EPA)
Kumpannija tal-Farma/ewtika ewlenija qed tikkoopera fl-investigazzjoni tal-Pulizija rigward allegazzjonijiet li l-la[am ta]]iemel li jintu]a g[all-produzzoni tal-medi/ini seta’ inbieg[ illegalment g[all-konsum tal-bniedem. Kelliema g[all-kumpannija Sanofi, sadanittant, irreferew ‘g[all-possibbilta ta’ frodi’ f’dan il-ka], i]da anki qed jag[mlu minn kollox biex jimminimizzaw ‘ittheddida potenzjali’ g[as-sa[[a. Skont l-allegazzjonijiet, il-la[am ta]-]iemel li kien inti] g[al ri/erka medika spi//a b[ala ‘prodott talikel’ u meta l-li;i ta’ Franza tipprojbixxi sitwazzjonijiet fejn jinbieg[ (g[all-ikel) kwalunkwe annimal li jista’ jkun su;;ett g[allprovi medi/i. Sadanittant, il-Pulizija Fran/i]a rreferiet g[al dokumenti tal-veterinarji li qed jidhru ‘falsifikati’, u wara li saru r-raids fuq diversi uffi/ini ta’ Sanofi kif ukoll f’numru ta’ bi//eriji li jinkludu wa[da f’Girona, fi Spanja. Fi Frar li g[adda, l-Ewropa
kkonfrontat kri]i fis-settur talikel wara li nstab il-la[am ta]]iemel f’miljuni ta’ ready-made meals bit-tikketti spe/ifi/i ta//anga. I]da g[alissa, m’hemm l-ebda su;;eriment li l-la[am ta]]iemel indikat g[all-i]vilupp talmedi/ina seta’ serva b[ala ‘sostitut g[a/-/anga’ u fost indikazzjonijiet li dan hu skandlu differenti minn dak li tant inkwieta lill-Ewropej, aktar kmieni fissena. Madankollu, l-pulizija Fran/i]a, s’issa, g[amlet ‘il fuq minn g[oxrin arrest fil-lokalitajiet tan-Nofsinar u wara l-allegazzjonijiet li ]-]wiemel (inklu]i tal-kumpannija Sanofi) involuti fir-ri/erka medika kienu nbieg[u lill-bi//eriji bejn l-2010 u l-2012 u bl-iskop li jkunu ‘ppro/essati b[ala ikel’. Ing[ad ukoll li dan, x’aktarx, kien possibbli wara li d-dokumenti tal-veterinarji spi//aw iffalsifikati ‘g[all-iskop partikolari’.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
15
MADWARNA
Melita b’aktar offerti spe/jali Melita u l-Foundation for Information Technology Accessibility (FITA) estendew ftehim li permezz tieg[u l-membri tal-FITA jgawdu minn ro[s u offerti spe/jali fuq servizzi offruti mill-Melita. FITA hija l-promotur u koordinatur prin/ipali f’Malta blg[an li tag[mel it-teknolo;ija tal-komunikazzjoni u l-informatika aktar a//essibbli g[allpersuni b’di]abbiltà f’Malta. Is-servizzi ta’ informazzjoni tal-FITA jg[inu persuni b’di]abbiltà, fl-g[a]la, flakkwist jew l-u]u ta’ teknolo;ija li tg[in biex ittejjeb il-kwalità tal-[ajja tal-individwu. Permezz ta’ tis[i[ u aktar inklu]joni so/jali persuni b’di]abbiltà
jkollhom anqas b]onn li jiddependu fuq l-g[ajnuna tal-familja jew l-istat. L-inizjattivi tal-FITA jg[inu individwi b’xi di]abbiltà biex jeg[lbu jew ine[[u ostakli fuq l-edukazzjoni jew l-impjieg permezz tal-ICT. “Ninsabu kuntenti [afna li Melita g[al darb’o[ra estendiet ir-relazzjoni ma’ FITA. FITA u l-amministrazzjoni tal-organiz-
zazzjoni jag[mlu xog[ol imprezzabbli fil-promozzjoni tal-u]u tal-ICT mal-persuni b’di]abbiltà. Il-kontribut ta’ Melita se jkun li nkomplu nag[mlu s-servizzi tag[na aktar a//essibbli permezz ta’ ro[s u offerti spe/jali fuq il-prodotti laktar popolari”, ikkummenta Kevin Borg, id-Director of Sales ta’ Melita. Permezz ta’ passi li jnaqqsu limpatt tad-digital divide, ng[inu biex kull individwu jkun jista’ jikkontribwixxi fis-so/jetà u flekonomija. Aktar informazzjoni u applikazzjonijiet jistg[u jinkisbu billi tag[mlu kuntatt mal-FITA fuq 25992178 jew permezz tassit elettroniku www.fitamalta.eu
Vodafone jsa[[u l-kredibbiltà ambjentali tal-kumpanija Mhux b’kumbinazzjoni li lkumpanija Vodafone hi rikonoxxuta madwar id-dinja kollha fl-industrija tat-telekommunikazzjoni fil-qasam ambjentali. Matul is-snin il-kumpanija dejjem [admet favur l-ambjent. Kull sena il-kumpanija Vodafone ;;ib innovazzjoni ;dida u investiment ;did b’kuxjenza ambjentali. Kull mi]ura tag[ti s-setg[a lilek biex tag[mel id-differenza. B’bidla g[al uffi//ju ming[ajr karti, g[al servizzi offruti online flimkien ma’ politika stretta tarri/ikla;;, Vodafone issa qed i]]omm l-ambjent fuq livell
aktar g[oli bl-introduzzjoni talprepaid cards il-;odda. Vodafone tinkora;ixxi l-uzu tat-top up cards il-;odda li ji;u fi tliet kuluri differenti – gri]i, bojod u [omor sabiex anke il-klijenti jag[tu sehemhom u jag[mlu dik il-ftit aktar g[all-ambjent,. Ittlieta li huma i]g[ar fid-daqs bi
23% anqas karti u 82% anqas plastik fis-sena. Bl-istess network ta’ distribuzzjoni fil-[wienet madwar Malta u G[awdex, il-cards g[andhom istruzzjonijiet aktar /ari u b’]ew; lingwi. Billi j/emplu 16203, il-klijenti ta’ Vodafone jkunu ggwidati kif g[andhom jittoppjaw il-mobiles tag[hom waqt li jkunu qed jag[mlu dik ix-xi [a;a ikbar g[all-ambjent billi jsalvaw aktar si;ar. Il-valur tal-cards ma nbidilx u se jkunu introdotti fis-suq ftit ftit u se jibqg[u validi sakemm jispi//a l-istokk.
Direttorji tal-Yellow Pages g[ar-ri/ikla;; B[al kull sena, l-kumpanija Yellow Pages Malta, waqt li tkun qeg[da tag[mel id-distribuzzjoni tad-direttorji tag[ha, ti;bor dawk antiki biex dawn ikunu eventwalment ri/iklati u b’hekk l-ambjent ikun im[ares.
Din is-sena waqt id-distribuzzjoni u l-kollezzjoni tad-diretorji antiki, in;abru aktar minn 500,000 ktieb, li jammontaw g[al 107 tunnellati. Il-kumpanija Yellow Pages Malta ilha tqassam direttorji mis-
sena 1997, kemm f’Malta u kif ukoll f’G[awdex. Illum il-;urnata, permezz tat-teknolo;ija, wie[ed jista’ ju]a s-servizz ta’ dan iddirettorju permezz tas-siti eletroni/i fosthom blogs, Facebook u application apposta fuq il-mowbajl
GO tintrodu/i f’Malta l-Mobile Share GO hi l-ewwel fornitur f’Malta li qed jintrodu/i lkun/ett innovattiv ta’ sharing tal-mobile internet bundle fuq ]ew; devices. Il-Mobile Share jag[ti lill-klijenti ;odda jew kurrenti ta’ Limitless35, Limitless60 u Limitless99 Pay Monthly ilflessibbiltà li jaqsmu l-mowbajl internet bundle fuq l-ismartphone tag[hom ma’ device ie[or li jie[u l-internet, b[al per e]empju tablet. Romina Zammit, il-Manager – Mobile Residential Segment ma’ GO, qalet li “permezz ta’ Mobile Share, ]ew; utenti jistg[u ju]aw mobile internet bundle wie[ed fl-istess [in u minn ]ew; postijiet differenti. Dan is-servizz hu ideali g[al dawk il-;enituri li jixtiequ jinkludu lit-tfal tag[hom mal-abbonament ta’ kull xahar tal-mowbajl tag[hom billi jaqsmu l-mobile internet bundle li jag[mel parti mil-Limitless Pay Monthly Plan tag[hom. Il-
kun/ett ta’ Mobile Share hu lewwel wie[ed tax-xorta tieg[u fis-suq lokali u jinsab biss ming[and GO.” Mobile Share b[alissa qed ikun offrut bi prezz introduttorju ta’ ¤2 fix-xahar ma’ Limitless35, Limitless60 u Limitless99. Bundles addizzjonali huma disponibbli b’rati mra[[sa g[allklijenti ta’ Mobile Share biss. Ilklijenti jistg[u j]idu 5GB g[al ¤7 fix-xahar jew 12GB g[al ¤12 fix-xahar. L-inqas perjodu ta’ abbonament hu ta’ tlett xhur. G[al aktar tag[rif dwar Mobile Share, il-klijenti ta’ GO jistg[u j/emplu lill-Customer Care fuq 146 mit-telefon tag[hom, 7922 2146 minn kwalunkwe telefon ie[or jew permezz tas-sit www.go.com.mt. Aktar tag[rif jista’ jinkiseb ukoll mill[wienet ta’ GO u r-resellers esklussivi f’Malta u G[awdex, jew billi wie[ed i/empel fuq ilFreephone 80072121.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
16
MILIED 2013
Bejn illum u l-{add ‘Milied Imdawwal’ fl-Imqabba Kollox hu lest biex bejn illum il-:img[a u nhar il-{add li ;ej fl-Imqabba tittella’ l-edizzjoni ta’ din is-sena tal-attività ‘Milied Imdawwal’. Din l- attività, li issa saret appuntament fiss fil-kalendarju tal-attivitajiet organizzati flImqabba, qed tittella’ misSezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija tal-Imqabba. ‘Milied Imdawwal’ til[aq ilqofol tag[ha fil-Pjazza talKnisja fl-Imqabba fejn bejn illum il-:img[a, l-20 u l-{add, 22 ta’ Di/embru 2013, mis-6pm sal-10pm jittellg[u g[add ;mielu ta’ attivitajiet. Fost id-diversi attrazzjonijiet, ser jispikkaw xena animata tanNattività (ibba]ata fuq parti mill-presepju [aj li din isSezzjoni }g[a]ag[ mag[rufa tant g[alih), kif ukoll mudell tal-akbar presepju [aj (i//ertifikat mill-Malta Records),
flimkien ma’ wirja tal-erba’ edizzjonijiet tal-istess Presepju [aj. Wie[ed jista’ wkoll iduq bosta ikel u xorb tradizzjonali tal-Milied im[ejji spe/jalment g[al din l-attività, filwaqt li jitpaxxa b’ talent varjat ta’ kant, mu]ika u ]fin ferrie[i tal-Milied li jkun g[addej matul kull serata. Wie[ed ukoll jista’ jmur dawra mal-Imqabba bilkarozzella tal-Milied, li twassal g[al wirja ta’ presepju mekkanizzat. G[a/-/kejkin ser ikun hemm ukoll area g[at-tfal, u l-possibbiltà li t-tfal jie[du ritratt ma’ Santa Klaws fid-dar tieg[u. Esebiti wkoll ser ikun hemm diversi materji ta’ arti;;anat (liema prodotti ser ikunu wkoll g[all-bejg[) kif ukoll wirja ta’ bosta g[odod antiki. Fil-Milied 2012, is-Sezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija [ejjiet b’su//ess il-Presepju [aj li tant
Waqt l-attività ‘Milied Imdawwal’, se jkun organizzat ukoll presepju [aj bil-parte/ipazzjoni ta’ g[add ;mielu ta’ voluntieri
hi mag[rufa g[alih. Dan ilPresepju [aj attendew g[alih eluf ta’ Maltin u turisti fejn kul[add fa[[ar il-mod ori;inali ta’ kif ittella’. Fil-fatt is-Sezzjoni }g[a]ag[ Santa Marija ;iet ukoll ipprem-
jata b[ala r-rebbie[a assoluta tal-Kompetizzjoni tal-Presepji [ajjin, organizat mill-Kunsill Malti g[all-Arti u l-Kultura. Flistess waqt, dan il-presepju [aj ;ie //ertifikat minn The Malta Records b[ala l-akbar wie[ed
tax-xorta tieg[u. Aktar informazzjoni dwar lattività Milied Imdawwal tinstab fuq il-pa;na Facebook tasSo/jetà Santa Marija u Banda Re :or; V, www.facebook.com/santamarija.
L-g[axar edizzjoni ta’ Christmas with the Musicals
F’dawn il-jiem ta’ festi tal-Milied, Christopher Calleja qed jesebixxi presepju artistiku f’24, Mater Grazea, Triq il-Kulle;;, ir-Rabat, sas-6 ta’ Jannar. Fost il-;img[a dan il-presepju jkun miftu[ filg[axija, filwaqt li fil-festi jkun miftu[ filg[odu wkoll. Ix-xog[ol artistisiku fuq dan il-presepju ilu g[addej g[al dawn l-a[[ar ;img[at. Dan il-presepju fih ukoll g[add ta’ pasturi tassew artisti/i u sbie[.
B[ala parti mit-t[ejjija g[all-musical popolari talWest End, Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat, li ser ittella’ f’Marzu li ;ej b’risq il-Puttinu Cares, il-‘Helping Hands Group’ ta[t id-direzzjoni ta’ Mro Joseph Grech, ser tippre]enta l-g[axar edizzjoni tax-Show ‘Christmas with the Musicals’ illum il-:img[a, 20 ta’ Di/embru 2013 fit-8pm filGrand Hotel, l-Im;arr
G[awdex. Din il-lejla pja/evoli se tinkludi siltiet u bi//iet popolari minn g[add ta’ Musicals b’a//enn spe/jali g[al produzzjoni ta’ Marzu li ;ej - Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat - bis-sehem talkantanti popolari Pamela Bezzina, Ludwig Galea u Fabian Galea flimkien ma’ kor ta’ madwar 80 ru[ mag[mul minn tfal u adutli akkumpanjati mill-orkestra (live).
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
17
MILIED 2013
‘Carolling Christmas’ L-ista;un festiv tal-Milied i;ib mieg[u [afna attivitajiet u spiss nisimg[u kant [iere; spontanjament minn postijiet differenti. U kul[add ikanta: it-tfal fliskejjel, fil-knisja jew waqt ilfestini tag[hom... u l-korijiet ikantaw ukoll biex ji//elebraw. Ji//elebraw u jikkommemoraw l-aqwa storja li qatt instemg[et. ‘Carolling Christmas’ huwa kun/ert li qed ji;i ppre]entat mill-Parro//a ta’ San Lawrenz, G[awdex u l-iSchola Cantorum Jubilate. Il-kun/ert ser ikun imtella’ mill-imsemmija Schola Cantorum Jubilate u millBrassTubes. Dan ser isir nhar il;img[a, 27 ta’ Di/embru u jibda fis-7.30pm. Kul[add huwa mistieden u d-d[ul huwa bla [las. Ser jidaqqu diversi bi//iet mu]ikali tal-Milied, u[ud ser ji;u interpretati mill-kor a cappella, o[rajn ser jindaqqu millBrassTubes u hemm o[rajn fejn il-mu]i/isti kollha ser jing[aqdu flimkien. Is-solisti Marouska Attard u Albert Buttigieg ser jinterpretaw xi bi//iet mu]ikali o[ra fosthom l-aktar g[anja mfittxa g[al dan i]-]mien ‘O Holy Night’. Peress li din is-sena ma ttellg[etx edizzjoni o[ra ta’ ‘Carols by Candlelight’, liSchola Cantorum Jubilate riedet li xorta tipre]enta kun/ert talMilied g[al dawk li jsegwuha. Barra minn hekk, il-Parro//a ta’ San Lawrenz ;iet mag[]ula bi skop. Din il-Parro//a, f’Awwissu li g[adda g[o;obha tipre]enta lPalma tad-Dehem lill-kor. Il-kor minn na[a tieg[u ried juri l-gratitudni tieg[u u g[alhekk g[a]el li dan il-kun/ert isir f’din ilParro//a. B[alissa il-Parro//a tkun g[addejja b’diversi attivitajiet tal-Milied kemm dawk
litur;i/i kif ukoll o[rajn so/jali. Ta’ min isemmi l-Pageant li ssir qrib il-Milied, pre/i]ament fit-22 ta’ Di/embru. Schola Cantorum Jubilate hija kor privat li ta’ kull nhar ta’ {add nsibuh janima l-quddiesa tal-[dax ta’ filg[odu fil-Ba]ilika tax-Xag[ra, minn fejn ;ejjin ilma;;or parti tal-koristi. Matul is-sena, il-kor ikun impenjat b’diversi kun/erti u attivitajiet. Din is-sena l-kor irnexxielu jikseb ukoll rikonoxximent ie[or fil-fatt, f’Novembru li g[adda l-kor ikkompeta fil-Malta International Choirs’ Festival li ji;i organizzat mill-Interkultur, mill-Ministeru tat-Turi]mu u mill-MTA. [afna korijiet internazzjonali u professjonali kienu qed jipparte/ipaw u l-iSchola Cantorum Jubilate kisbet isSilver Award. Hija kienet l-uniku kor Malti li kien qed jipparte/ipa. Il-BrassTubes huwa grupp mag[mul minn mu]i/isti li jispe/jalizzaw fl-istrumenti tarram. Huwa grupp pjuttost ;did li jiprodu/i varjeta ta’ g[a]la mu]ikali minn stil klassiku sa dak popolari tal-jazz. F’kull kun/ert li g[amlu s’issa, lBrassTubes kellhom rispons tajjeb kemm mill-udjenza kif ukoll mill-kriti/i. Huma mag[rufa laktar g[all-abilta’ mu]ikali partikolarment g[at-teknika. Il-pittura li qed tintu]a g[arreklamar ta’ dan il-kun/ert hija wa[da ori;inali, mag[mula minn Denis Mompalao, ]g[a]ug[ promettenti ie[or G[awdxi. Ilpittura ;iet ikkommissjonata propju g[all-kun/ert ‘Carolling Christmas’ u fil-fatt ser tkun filknisja g[all-wiri. huma interessati fl-akkwist tag[ha huma mitluba jkellmu
}ew; kun/erti minn Marie Therese Vassallo Voice Studio u mill-Istitut Kulturali Malti G[ada s-Sibt 21 ta’ Di/embru Marie Therese Vassallo Voice Studio se jtella’ kun/ert ta’ mu]ika sagra tal-Milied, bl-isem ta’ “Gaudeamus Hodie”, filKnisja Parrokkjali tal-Madonna tal-Karmnu tal-Balluta, fis7.15pm. Kul[add huwa mistieden. Nhar il-{add, 22 ta’ Di/embru l-Istitut Kulturali Malti (Malta Cultural Institute) ser itella’ l-kun/ert tal-Milied u l-ewwel tas-sena. Il-protagonist ser ikunu l-Kantanti u Mu]i/isti
tal-Marie Therese Vassallo Voice Studio, li ser jag[lqu //elebrazzjonijiet tal-25 Anniversarju tag[hom b’dan ilKun/ert. Ser ikollhom b[ala mistieden spe/jali lit-Tenur George Saliba. Il-mu]ika ser tkun addattata g[al dawn il-festi u ser jinkludu [afna mu]ika [afifa u tal-widna. Waqt il-kun/ert tal-MCI ser ikun hemm wirja ta’ pittura u xog[lijiet artisti/i mag[mulin mill-membri tal-Voice Studio. Kul[add huwa mistieden.
Il-kor Schola Cantorum Jubilate u, fil-;enb, il-membri li jiffurmaw parti minn BrassTubes
lill-organizzaturi. Qed ji;abru lofferti u l-aktar wa[da vanta;ju]a ti;i ikkunsidrata. Bla dubbju dan ser ikun kun/ert ie[or tal-Milied li kull min g[andu g[al qalbu l-mu]ika u ]mien il-Milied m’g[andux jitlef. Aktar dettalji jinsabu fuq sanlawrenz.org or scjchoir.com.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
18
:RAJJIET UMANI FIL-VATIKAN
Is-sinjifikat tas-si;ra tal-Milied
Is-si;ra tal-Milied fi Pjazza San Pietru fil-Vatikan – attrazzjoni annwali flimkien mal-presepju li jintrama wkoll fl-istess pjazza fejn matul
Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt
Id-drawwa li f’okka]jonijiet ta’ /elebrazzjonijiet xitwin ilbniedem iqieg[ed is-si;ra f’post /entrali ilha te]isti mijiet kbar ta’ snin. Minn ferm qabel il-mi;ja tal-
Kristjane]mu, il-bniedem kellu ;ibda kbira lejn dawk il-pjanti u s-si;ar li kienu jibqg[u j[addru s-sena kollha. Kienu j[arsu lejhom b[ala mberkin u li bissa[[a tag[hom kienu jin]amm ’il
bog[od il-gwaj, il-mard u l-ispirti []iena. G[alhekk, bihom kienu j]ejnu l-ambjent fejn jg[ixu spe/jalment f’okka]jonijiet ta’ fer[. Dan l-apprezzament tas-si;ar li
j[addru f’kull ]mien kien imsa[[a[ mill-fatt li fil-[arifa, bosta si;ar o[rajn kienu jwaqqg[u g[eruqhom. Kien hemm razez, b[all-hekk imsej[in Druids, fi Franza u fl-Ingilterra, li din il-[a;a kienet tinkwiethom. Kienu ja[sbu li dan kien ifisser li fi ]mien meta x-xemx tnaqqas mill-pre]enza u l-qawwa tag[ha, l-ispirtu tas-si;ra kien jabbandunaha u kien biss meta x-xemx tie[u sa[[itha mill-;did li si;ra b[al din ter;a’ tie[u l-[ajja. G[alhekk, meta tkun dg[ajfa, kienu j]ejnuha biex juruha li xorta g[adhom jg[o]]uha. Insibu wkoll li fi]-]mien meta x-xemx kienet ter;a’ tibda ttawwal il-pre]enza tag[ha, lE;izzjani antiki kienu jda[[lu fi djarhom il-weraq [odor tal-palm g[ax fihom kienu jaraw ir-reb[a tal-[ajja fuq il-mewt. Ir-rabta mal-Kristjane]mu Is-si;ra li g[andha konnessjoni mal-Kristjane]mu hija s-si;ra fir. L-ewwel d[ul ta’ din is-si;ra fiddrawwiet insara se[[ fil:ermanja, fis-seklu tmienja. :ara li San Bonifa/ju, li xerred it-twemmin Nisrani fost in-nies :ermani]i, iltaqa’ ma’ grupp ta’ pagani li kienu jqimu si;ra talballut.
Jing[ad li San Bonifa/ju tant [a din il-[a;a bi kbira li ra kif g[amel u qa//at din is-si;ra. Biss meta waqqag[ha, sab li [dejn g[eruqha kellha si;ra fir /kejkna. g[al pa;na 19
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
19
:RAJJIET UMANI FIL-VATIKAN
Is-si;ra tal-Milied hi simbolu ta’ fraternità u [biberija minn pa;na 18
Huwa impressjona ru[u u beda b[al i[ares lejn is-si;ra tal-fir b[ala sinjal tal-fidi Nisranija. I]-]mien baqa’ g[addej sa ma wasal is-seklu sittax meta s-si;ra tal-fir fi ]mien il-Milied bdiet tidda[[al fid-djar biex pass wara l-ie[or saret mag[rufa b[ala “issi;ra tal-Milied”. L-ewwel si;ra m]ejna talMilied fe;;g[et f’Riga, filLatvja, fl-1510. Jista’ jkun li lewwel idea kienet piramida bizzkuk ]g[ar li n-nies kienu jda[[lu fi djarhom biex ja[arquhom [alli jikkumbattu lkes[a. Minn hemm ;iet l-idea tas-si;ra, peress li iktar ma kont tie[u zkuk g[an-nar iktar kont izzarma l-piramida. Il-mi;ja tas-si;ra tal-Milied fil-:ermanja hija marbuta ma’ Martin Luteru. Darba, fid-dlam, kien miexi ja[seb fuq il-punti ta’ omelija li kien qed i[ejji. Is-sema kien mimli stilel. Ix-xena laqtitu. Ried li jittrasformaha f’xi [a;a li tferra[ in-nies, spe/jalment littfal. Da[[al ;ewwa si;ra ]g[ira u ]ejjinha bi ftit xema, biex juri littfal kif l-istilel kienu jleqqu fiddlam tal-lejl. L-esperiment intog[;ob. Sa tmiem is-seklu, fis-swieq :ermani]i beda jkun hemm g[all-bejg[ o;;etti ]g[ar diversi li bihom wie[ed kien jista’ j]ejjen is-si;ra tal-Milied. Ma]-]mien, id-drawwa da[let ukoll fl-Ingilterra. Dan ;ara g[all-[abta tal-1840, meta lPrin/ep ;ermani] Albert i]]ewwe; ir-Re;ina Vittorja. Mill-Ingilterra, fi ftit snin iddrawwa mxiet lejn l-Amerika u lEwropa. Hemm min jag[]el si;ra naturali, imma da[let ukoll is-si;ra artifi/jali. Fl-Ewropa /entrali u l-Iskandinavja, ifittxu l-iktar s-si;ra ta]-]nuber u talprinjol. Fl-Italja, l-ispe/i l-aktar u]ata hija l-prinjoli naturali. Bejn is-si;ra u l-presepju F’Malta, t[ajjarna wkoll. Ma nistg[ux ng[idu li s-si;ra talMilied qalg[et barra l-presepju u l-figura ta’ :esù Bambin b[alma donnu ;ara, jew kwa]i, f’xi pajji]i o[rajn. Imma a[na ddakkarna sew ukoll. Tant li st[arri; li sar ftit snin ilu (fl2006) mill-gazzetta Illum, wera li waqt li 73 fil-mija jarmaw presepju fi djarhom, dawk li j]ejnu djarhom b’si;ra kienu 90 filmija. M’g[andniex xi ng[idu, il-presepju, partikolarment il-grotta,
g[andhom sinjifikat ferm akbar mis-si;ra tal-Milied. Huma jg[inuna na[sbu fuq il-misteru
F’dawn il-jiem sbie[ tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena [afna djar ji]]ejnu g[al din l-okka]joni. Tispikka fost ti]jin ie[or is-si;ra tal-Milied im]ejna b’[afna dekorazzjonijiet u rigali
tal-im[abba ta’ Alla g[all-bniedem, li kienet rivelata fl-ambjent sempli/i u fqajjar tal-Grotta ta’ Betlehem. G[alhekk, tkun [asra kbira jekk it-tradizzjoni tal-presepju, mibdija fi Greccio, l-Italja, minn San Fran;isk ta’ Assisi, tiddg[ajjef fostna. Il-Grotta g[ad g[andha valur ta’ evan;elizzazzjoni li huwa validu [afna. Fil-fatt, il-presepju jg[inna nifhmu s-sigriet talMilied veru g[ax huwa ‘jitkellem’ dwar l-umilta? u ttjubija mimlija [niena ta’ :esu? li, kif jg[id San Pawl, ‘g[alkemm hu kien g[ani g[amel lilu nnifsu fqajjar g[alina (II Kor 8:9) Fl-istess [in, pero?, ma jfissirx li s-si;ra tal-Milied m’g[andhiex ukoll il-valur tag[ha fil-[sieb nisrani. Dan juruhulna sa[ansitra l-Papiet. Fi Pjazza San Pietru Is-si;ra tal-Milied li titqieg[ed kull sena [dejn il-presepju kbir li jintrama fi Pjazza San Pietru, f’Ruma, nafu dwarha ilkoll. Din is-sena, is-si;ra hija rigal millkomunità ta’ Waldmunchen, filBavarja tal-:ermanja. Il-post li minnu ;iet is-si;ra, li hija twila 25 metru, b’dijametru ta’ 98 /entimetru, huwa qrib il-fruntiera mar-Repubblika ?eka. Filwaqt li sejja[ lil din is-si;ra b[ala “internazzjonali”, il-Papa Fran;isku qal li s-si;ra talMilied, imdawla kif tkun, hija sinjal u memorja tad-dawl divin brillanti li :esù Kristu j;ib il-
fer[ tieg[u lill-umanità. Sadattant, jibqa’ jidwi l-mod kif il-Papa Benedittu XVI kien i[ares lejn is-si;ra tal-Milied. Fil-Milied tal-2009, is-si;ra ;iet offerta lill-Papa mill-komunità ta’ Walloon, fil-Bel;ju. Dakinhar li rappre]entanti ta’ dan ir-re;jun iltaqg[u mal-Papa fil-Vatikan, Benedittu XVI fost [wejje; o[rajn qallhom hekk: “Fil-bosk is-si;ar ikunu qrib xulxin u kull wa[da minnhom tg[in biex il-bosk ikun post delli u kultant pjuttost mudlam. Hawnhekk – fi Pjazza San Pietru, Ruma – is-si;ra maestu]a, mag[]ula minn fost tant si;ar, hija mixg[ula u mog[nija b’dekorazzjonijiet ileqqu qishom frott meravilju]. Wara li ne[[iet il-libsa kiebja tag[ha biex i]]ejnet b’tant splendur, is-si;ra g[addiet minn trasfigurazzjoni biex issir ilmessa;;ier ta’ dawl li mhux tag[ha nfisha imma li jixhed g[ad-Dawl veru li ji;i f’din iddinja. “Id-destin tas-si;ra jista’ jitqabbel ma’ dak tar-rag[ajja: meta f’nofs ta’ lejl huma kienu qed jie[du [sieb il-mer[la fiddlam, ;ew imdawlin millmessa;; tal-An;li. Id-destin tassi;ra nistg[u nqabbluh ukoll ma’ dak tag[na, g[aliex a[na ninsabu msej[in biex nag[tu frott tajjeb [alli nuru li d-dinja tassew saritilha ]jara u ;iet mifdija millMulej. Wieqfa fejn il-grotta, din is-si;ra, bil-mod tag[ha, turi lmisteru kbir li kien hemm f’dak
il-post sempli/i u fqajjar f’Betlehem. “G[al dawk li jg[ixu Ruma, g[all-pellegrini kollha u g[al dawk kollha li j]uru Pjazza San Pietru permezz tal-imma;ini televi]ivi li jixxandru mad-dinja, hija t[abbar il-mi;ja ta’ Iben Alla. Permezz ta’ din is-si;ra, lart ta’ pajji]kom u l-fidi talKomunitajiet Insara tar-re;jun tag[kom jilqg[u lil Alla Tarbija, Dak li ;ie biex jag[mel kollox ;did u biex isejja[ il-[olqien kollu, mill-i/ken sal-og[la kreaturi, biex jid[lu fil-misteru talFidwa u ji;u asso/jati mieg[u.” Is-si;ra tal-Milied tal-2010 ing[atat lill-Papa mill-komunià ta’ Bolzano-Bressanone. Kienet
si;ra miksuba mill-in[awi pittoreski ta’ Luson, fid-Dolomiti – in[awi ta’ ;miel naturali straordinarju li fi kliem il-Papa jistednuna nag[rfu l-kobor tal-[allieq, li m[abbtu tiddi ming[ajr heda fix-xog[ol meravilju] tieg[u tannatura nklu] biex iddawwal qalb il-bniedem u timliha fil-pa/i u lfer[. Din id-darba, Benedittu XVI kellu dan xi jg[id: “Is-si;ra talMilied tag[ni l-valur simboliku tal-grotta, li huwa messa;; ta’ fraternià u [biberija, stedina g[all-g[aqda u l-pa/i, stedina biex f’[ajjitna u fis-so/jeta? tag[na nag[mlu wisg[a g[al Alla li joffrilna l-im[abba omnipotenti tieg[u permezz talfigura fra;li ta’ tarbija, g[aliex huwa jrid li g[all-im[abba tieg[u a[na nwie;bu b’mod [ieles blim[abba tag[na. Il-grotta u ssi;ra g[alhekk iwasslulna messa;; ta’ tama u ta’ m[abba u jg[inu biex titnissel klima li twassal g[al g[ajxien fid-dimensjoni spiritwali u reli;ju]a ttajba, il-misteru tat-twelid talFeddej.” Is-si;ar u l-bnedmin Il-Beatu Papa :wanni Pawlu II, li tant kien i[obb il-muntanji u s-si;ar, darba g[amel din ir-riflessjoni: “B[as-si;ar, il-bnedmin
ukoll g[andhom b]onn g[eruq mirfuda fil-fond. Huma biss dawk li g[eruqhom huma f’[amrija fertili li jkollhom listabbilita?. “Huma jkunu jistg[u jog[lew ’il fuq [afna biex jir/ievu d-dawl tax-xemx u fl-istess [in jistg[u jirre]istu l-irjie[ ta’ madwarhom. Imma dawk li ja[sbu li jistg[u jg[ixu ming[ajr sisien, ikunu qed jg[ixu e]istenza in/erta, b[al g[eruq ming[ajr [amrija.”
www.maltarightnow.com
ll-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
20
AVVI}I PN
Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org
Kap tal-Oppo]izzjoni
Mario de Marco mario.demarco@teampn.org
Kelliem g[all-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapri]i ]-}g[ar
Beppe Fenech Adami Kelliem g[all-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Chris Said chris.said@teampn.org
Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista
?ensu Galea /ensu.galea@teampn.org
Deputat Speaker u Kelliem g[all-Agrikultura u s-Sajd
David Agius david.agius@teampn.org
Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem g[all-Gvern Lokali
Frederick Azzopardi Deputat Whip u Kelliem frederick.azzopardi@teampn.org g[as-Servizzi tas-Sa[[a u l-Edukazzjoni f’G[awdex
Giovanna Debono Kelliema g[al G[awdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino Kelliem g[all-Ener;ija george.pullicino@teampn.org u l-Konservazzjoni tal-Ilma Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org
Kelliem g[all-Finanzi
Joe Cassar joe.cassar@teampn.org
Kelliem dwar l-Edukazzjoni
Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org
Kelliem g[all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org
Kelliem g[all-Kultura u l-Komunikazzjoni
Carm Mifsud Bonnici Kelliem g[all-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org Clyde Puli clyde.puli@teampn.org
Kelliem g[all-Familja u s-Solidarjetà So/jali
Mario Galea mario.galea@teampn.org
Kelliem g[all-Anzjani
Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org
Kelliem g[at-Turi]mu
Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org
Kelliem g[all-I]vilupp So/jali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima
Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org
Kelliem g[all-Impjiegi u l-Persuni b’Di]abbiltà
Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org
Kelliem g[ad-Drittijiet tal-Annimali
Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org
Kelliem g[at-Trasport u l-Infrastruttura
Antoine Borg antoine.borg@teampn.org
Kelliem g[all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej
Claudette Buttigieg Kelliema g[ad-Djalogu So/jali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet ?ivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org
Kelliem g[all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Pro/essi Amministrattivi
Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org
Kelliem g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport
Kristy Debono kristy.debono@teampn.org
Kelliema g[all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku
Albert Fenech albert.fenech@teampn.org
Kelliem g[ar-Ri/erka u l-Innovazzjoni
Claudio Grech claudio.grech@teampn.org
Kelliem g[as-Sa[[a
Paula Mifsud Bonnici Kelliema g[all-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur Marthese Portelli Kelliema g[all-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org
SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN
IL-MARSA. Kull nhar ta’
Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.
f’Sirens Bistro, San Pawl ilBa[ar fit-8pm. Prezz 18-il ewro g[all-kbar u t-tfal ta[t it-12-il sena 10 ewro. G[al aktar informazzjoni kelmu lill-membri talkumitat. {AL-LUQA.
Il-Kumitat
IL-MELLIE{A. Kull nhar ta’ Sezzjonali se jorganizza [ar;a {amis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 79990757.
{AL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u :img[a bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament /emplu 77771529, 79704491 jew 99262634. AVVI}I SO?JALI
STEPHEN SPITERI. Il-{bieb ta’ Stephen Spiteri se jorganizzaw ri/eviment illum il-:img[a, 20 ta’ Di/embru fil-Garden of Eden, i]-}urrieq fit-8pm. Jattendi l-Kap tal-Partit, Simon Busuttil. Prezz 8 ewro g[all-kbar u tfal b’xejn. Trasport b’xejn. G[all-biljetti tistg[u //emplu 99424827, 99886394 jew 77424828. IL-MARSA. Sezzjonali se Christmas Dinner :img[a, 20 ta’
Il-Kumitat jorganizza illum ilDi/embru
g[al G[awdex nhar il-{add, 22 ta’ Di/embru fejn in]uru lMu]ew ta’ Karmni Grima lG[arb, il-Presepju [aj ta’ Betlehem f’G[ajnsielem kif ukoll ikla fir-restaurant Lantern, f’Marsalforn. Prezz 20 ewro kollox inklu] g[ajr g[all-biljett talvapur. Biljetti ming[and il-membri tal-Kumitat Sezzjonali jew /emplu 79069228 jew 79056068. SANTA LU?IJA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Ikla talMilied nhar il-{add, 22 ta’ Di/embru fil-Lukanda Dolmen, il-Qawra fin-12.30pm. G[all-biljetti tistg[u //emplu 99890773. Prezz 22 ewro g[all-kbar u 12-il ewro g[at-tfal. Jattendi l-Kap Simon Busuttil. {AL-LUQA. Il-Bar fl-uffi//ju tal-Partit f’{al-Luqa se jorganizza serata lejliet il-Milied fluffi//ju tal-Partit b’open bar u [afna finger food g[all-prezz ta’
25 ewro. G[all-biljetti /emplu 79259768. IN-NADUR. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ri/eviment g[at-tesserati tal-Partit tanNadur nhar il-:img[a, 27 ta’ Di/embru fil-Ka]in tal-Partit fis7pm. {A}-}EBBU:. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza festin g[al tfal ta[t it-tnax-il sena nhar il-:img[a, 27 ta’ Di/embru filKa]in tal-Partit fil-5.30pm. D[ul b’xejn. BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Christmas Dinner nhar is-Sibt, 28 ta’ Di/embru fil-Lukanda Euro Club, il-Qawra fit-8pm. Prezz 23 ewro g[all-kbar u 10 ewro g[at-tfal. Trasport inklu]. G[all-biljetti /emplu 79914618 jew 27895262 jew g[amlu kuntatt dirett ma’ xi membru talKumitat. {AL-SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizzaw ikla tal-Milied, nhar il-Sibt 28 ta’ Di/embru fl-uffi//ju tal-partit fit-8pm. Jattendi il-Kap Simon Busuttil. Prezz 15-il ewro. G[allbiljetti /empel jew ibg[at SMS fuq 79051529.
www.maltarightnow.com
ll-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
21
AVVI}I PN {A}-}EBBU:. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ikla talMilied nhar is-Sibt, 28 ta’ Di/embru fil-Lukanda Cavaliieri, f’San :iljan fit-8pm. Prezz 20 ewro g[all-kbar u 10 ewro g[at-tfal. Trasport 2 ewro min [dejn il-Posta u jitlaq fis7.30pm. Jattendi l-Kap Simon Busuttil. Biljetti mill-Ka]in, ming[and il-membri tal-Kumitat Sezzjonali jew /emplu 99892179 jew 79273849. M’SCALA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza bibita nhar il-{add, 29 ta’ Di/embru ;ewwa l-Ka]in bejn l-10am u 12.30pm. Din l-attivita’ se ssir sabiex il-Kumitat jiltaqa] mattesserati, g[aqdiet lokali kif ukoll b[ala ringrazzjament g[al kull min jag[ti sehmu b’mod volontarju. Jattendi l-Kap Simo Busuttil. {A}-}EBBU:. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza ri/eviment g[at-tesserati nhar il:img[a, 3 ta’ Jannar fil-Ka]in tal-Partit fis-7.30pm. D[ul b’xejn. {AL-TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza [ar[a
g[all-G[awdex nhar il-{add, 5 ta’ Jannar. In]uru l-presepju [aj ;ewwa G[ajnsielem. Tluq min [dejn il-Ka]in fil-12.15pm u ni;u lura mal-vapur tas-7.15pm. Il-prezz , li jinkludi l-ikel u ttrasport huwa ta’ 15-il ewro. G[all-booking /emplu 99237700 jew 99409549 jew g[amel kuntatt ma’ xi membru tal-Kumitat Sezzjonali. {AL-LUQA. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Coffee Morning nhar it-Tlieta, 7 ta’ Jannar fil-Ka]in tal-Partit fid9am. Biljetti ming[and il-membri tal-Kumitat Sezzjonali jew /emplu 79069228 jew 79056068. I}-}URRIEQ. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Tombla Party g[all-anzjani, nhar itTlieta, 7 ta’ Jannar fl-uffi//ju talpartit, Dar Carmelo Caruana, i]}urrieq mis-2pm ’il quddiem. Biljetti b’xejn. {A}-}EBBU:. Il-Kumitat Sezzjonali se jorganizza Coffee Morning nhar it-Tlieta, 7 ta’ Jannar fil-Ka]in tal-Partit fid9.30am. Prezz 5 ewro.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
22
TV#RADJU
06>00
Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-6>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)
08>00 08>05 09>00 09>05
A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)
11>00 11>55 12>00 12>30 14>30 15>00 15>05
Wavelength Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)
16>30 17>55 18>00 18>30 19>00 20>30 22>00 23>00 00>25 01>20
Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk Rockna Fuzzbox - George Galea Talk Time Newsdesk (r) Wavelength (r) Mu]ika kontinwa
G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel
Jim Jam
07:05 - Dog With a Blog 07:30 High School Musical 3: Senior Year 09:15 - Cars Toons 09:25 Wolfblood 09:50 - The Suite Life on Deck 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Austin & Ally 11:00 Shake It Up! 11:25 - That’s So Raven 11:45 - Jessie 12:10 Good Luck Charlie 12:35 - Dog With a Blog 13:00 - Wolfblood 13:25 - Gravity Falls 13:50 Jessie 14:10 - Violetta 15:00 Mickey Mouse 15:05 - Beverly Hills Chihuahua 16:30 - Good Luck Charlie 16:55 - Dog With a Blog 17:20 - Violetta 18:05 Jessie 18:30 - My Babysitter’s a Vampire 18:50 - Wolfblood 19:15 - Gravity Falls 19:40 Shake It Up! 20:00 - Austin & Ally 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Good Luck Charlie 21:10 Wizards of Waverly Place 22:00 - The Suite Life of Zack & Cody 22:45 - Sonny With a Chance.
07:00 - Nouky & Friends 07:05 Rubbadubbers 07:15 - Oswald 07:30 - Fluffy Gardens 07:45 Jarmies 08:00 - Kipper 08:20 - Mio Mao 08:25 - What’s The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:40 Wobblyland 08:45 - Igloo-Gloo 09:00 - Heroes of the City 09:15 Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Benjamin’s Farm 09:45 - My Animal Friends 10:00 See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 - Tiny Planets 11:20 - Pingu 11:25 - Tiny Planets 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney & Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:25 - Jarmies 12:40 - Mio Mao 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Heroes of the City 13:05 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:30 - Kipper 13:50 - Gazoon 13:55 - Gazoon 14:00 Wobblyland 14:05 - Igloo-Gloo 14:20 - Benjamin’s Farm 14:25 My Animal Friends 14:40 - See the Sea 14:45 - Lots & Lots Of... 15:00 - Fluffy Gardens 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 Monkey See, Monkey Do 15:55 Barney & Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - IglooGloo 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Tork 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Slim Pig 18:05 - Heroes of the City 18:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:45 - What’s The Big Idea? 18:50 Nouky & Friends 18:55 - My Animal Friends 19:10 - See the Sea 19:15 - Lots & Lots Of... 19:30 Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney & Friends 20:10 Wobblyland 20:15 - Dougie in Disguise 20:25 - Slim Pig 20:35 Connie the Cow 20:45 - Angelina Ballerina 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 - Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - Pingu 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Tork.
Nickelodeon
07:05 - Winx Club 07:30 SpongeBob SquarePants 07:55 The Fairly OddParents 08:20 Go, Diego, Go! 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 PAW Patrol 10:00 - Dora the Explorer 10:25 - Little Kingdom 10:35 - Olive the Ostrich 10:50 Bubble Guppies 11:15 - The Fairly OddParents 11:40 T.U.F.F. Puppy 12:05 - Totally Spies! 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - SpongeBob SquarePants 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:30 - SpongeBob SquarePants 16:20 - Victorious 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - Victorious 18:00 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 The Fairly OddParents 19:15 Robot and Monster 19:40 Victorious 20:05 - iCarly 20:30 SpongeBob SquarePants 20:55 Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Avatar: The Legend of Aang 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar.
.net
– NET Television, 18>30
Fl-edizzjoni tal-lum ta’ dan il-programm se jkun hemm diskussjoni dwar ix-xorb alko[oliku matul dan i]]mien ta’ festi, l-effett tal-alko[ol fuq is-sewqan, u l-abbu] tal-ako[ol mi]-]g[a]ag[ f’postijiet tad-divertiment. Fost dawk li se jkunu pre]enti fl-istudio se jkun hemm Godwin Saliba mill-A;enzija Sedqa, isSupretendent Marco Mallia u s-social worker Vince Tonna. Minbarra din id-diskussjoni, il-progrfamm iwassal ukoll anali]I tal-a[[ar a[barijiet mix-xena lokali, a[barijiet internazzjoni kif ukoll dawk mix-xena sportiva. TVM 1
Smash
07:00 - TVAM 09:00 - Niskata 11:00 Mattia (r) 11:30 - Gadgets 12:00 A[barijiet# rapport tat-temp 12:10 TVPM 14:00 - A[barijiet 14:05 TVPM 16:00 - A[barijiet 16:05 Teleshopping 16:20 - Malta u lil hinn minnha 16:30 - It-triq 16:50 - Labrats 1 7 : 20 - Xpla[[mal[ajt 1 7 : 35 Waqtiet 17:40 - Teleshopping 18:00 A[barijiet 18:10 - Pureè 18:55 Focus 20:00 - A[barijiet# sports# rapport tat - temp# rapport finanzjarju 20:45 - Xarabank 21:45 - Headline News 21:50 - (ikompli) Xarabank 23:15 - A[barijiet 23:30 - Bounce. Film 2000.
07:00 - A[barijiet 07:40 - Er;a’ Lura 08:40 - A[barijiet 09:00 - {abbejtek 10:00 - K/ina ma’ Farah 10:50 Teleshopping 14:20 - Ma’ Majsi (live) 16:10 - K/ina ma’ Farah (r) 17:10 - Er;a’ Lura 18:00 - A[barijiet ta’ barra 18:15 Bingo 75 (live) 18:40 - Teleshopping 19:00 - A[barijiet 19:20 - A[barijiet ta’ barra 19:30 - {abbejtek 20:30 Grand Lottery (live) 20:40 - Qeg[din Sew! 21:30 - Malta u l-Unjoni Ewropea 22:00 - A[barijiet 22:30 - Poker.
-
TVM 2
06:15 - Dissett (r) 07:00 - News 09:00 - TVAM (r) 11:00 - Aushwitz 11:50 - It-Triq 11:55 - Waqtiet 12:00 - Pureè 12:45 - Malta u lil hinn minnha (r) 14:15 - Tuffi[at migduma 14:45 - Servizz minn Malta u Lil Hinn Minnha 15:00 - Aushwitz 15:50 - ItTriq 16:00 - Niskata (r) 18:00 Sports Panorama 19:30 - Waqtiet 19:40 - Aushwitz 20:20 - A[barijiet g[al dawk neqsin mis-smig[ 20:30 Rajt ma rajtx 21:10 - Mattia 21:40 Headline News 2 1: 45 - Tuffie[at Migduma 22:15 - Focus 23:00 A[barijiet bl-Ingli] 23:10 - Venere. ONE
07 : 00 - Breakfast News 08 : 45 Teleshopping 09:00 - Sieg[a }mien 10:30 - Teleshopping 11:1 5 - Aroma Mattina 12:30 - ONE News 12:40 Kalamita 16:15 - Teleshopping 16:30 - Popcorn 17:00 - La Nikber 17:30 ONE News 17:40 - Teleshopping 18:00 - In D House 19:00 - Aqrali Storja 19:30 - ONE News 20:15 Ieqaf 20 Minuta 20 : 45 - Maskra 2 1: 45 - Fresh & Funky 22 : 35 Midinbin 23:30 - ONE News.
Raiuno
06:45 - Unomattina (jinkludi Tg 1 fis07:00, it-08:00 u d-09:00) 10:30 - Una mattina verde 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Tg 1 14:00 - Tg 1 Economia 14:10 - Verdetto finale 15:20 - La vita in diretta 18:50 - L’eredità 20:00 - Tg 1 21:10 - Cosi lontani cosi vicini 23:10 TV7 00:15 - Tg1 notte 00:50 Cinematografo 01:40 - Sottovoce. Raidue
07:00 - Cartoons 08:35 - Heartland (TF) 09:20 - Settimo cielo (TF) 10:00 - Tg 2 insieme estate 11:00 - I fatti vostri 13:00 - Tg 2 giorno 13:30 - Tg 2 Eat Parade 13:50 - Tg 2 Sì, viaggiare 14:00 - Detto fatto 16:15 - Ghost Whisperer (TF) 17:00 - Private practice (TF) 18:15 - Tg2 notizie 18:45 - NCIS (TF) 20:30 - Tg 2 21:00 - LOL:-) (varjeta) 21:10 - Virus Il contagio delle idee 23:20 - Tg 2 notizie 23:35 - Fright night. Film 2011 01:15 Rai Parlamento 01:25 - Il puma (TF). Raitre
07:00 - Tgr Buongiorno Italia 07:30 Tgr Buongiorno regione 08:00 - Agora 10:00 - Mi manda raitre 11:15 - Elisir 12:00 - Tg 3 # Meteo 3 12:25 - Tg 3 fuori tg 12:45 - Pane quotidiano 13:10 - Rai educational 14:00 - Tg regione 14:20 Tg 3 15:15 - Terra nostra (TN) 16:05 -
Aspettando Geo 16:40 - Geo 19:00 - Tg 3 19:30 - Tg regione 20:00 - Blob 20:15 - Sconosciuti - La nostra personale ricerca della felicita 20:35 - Un posto al sole (soap) 21:05 - Scandal (TF) 22:35 - The newsroom (TF) 24:00 - Tg 3 linea notte 01:05 - Tg 3 chi è di scena 02:15 - Fuori orario. Canale 5
08:00 - Tg 5 mattina 08:40 - Caterina e le sue figlie 2 11:00 - Forum 13:00 - Tg 5 13:40 - Beautiful (soap) 14:10 Centovetrine (soap) 14:40 - Uomini e donne 16:10 - Il segreto (soap) 16:55 Pomeriggio cinque (attwalita) 18:50 Avanti un altro! 20:00 - Tg 5 20:40 Striscia la notizia 21:10 - Natale a 4 zampe. Film 2012 23:30 - Tristano & isotta. Film2005 01:30 - Tg 5 Notte # Meteo 02:30 - Striscia la notizia (r). Rete 4
06:25 - Charlie’s Angels (TF) 08:20 Siska (TF) 09:45 - Carabinieri 4 (fiction) 10:50 - Ricette all’italiana 11:30 - Tg 4 12:00 - Un detective in corsia (TF) 12:55 - La signora in giallo (TF) 14:00 - Tg 4 14:45 - Lo sportello di Forum 15:35 - My life - segreti e passioni (TN) 16.00 - Capitan Newman. Film 1963 18:55 - Tg 4 19:35 - Tempesta d’amore (TF) 21:10 - Life - uomo e natura 00:15 - Catastrofi. Italia 1
07:00 - Friends (TF) 07:30 - La vita secondo Jim (sitcom) 07:55 - The middle 09:10 - Royal Pains (TF) 10:10 - Dr House (TF) 12:25 - Studio aperto 13:00 - Sport Mediaset 13:40 - Cartoons 15:00 - Naruto shippuden 15:30 - Salvi chi puo 15:45 - E alla fine arriva mamma! 16:40 - Le regole dell’amore (sitcom) 17:35 Top one 18:30 - Studio aperto 19:20 CSI Miami (TF) 21:10 - Colorado remix. Varjeta 24:00 - Mengoni pronto a correri live 01:15 - Sport mediaset
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
23
TV#RADJU F. Living
07.00 - Teleshopping 08:00 - Ipokriti 09:00 - Nintrefa ’l Fuq 10:00 - Jien u Int 12:00 - Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 15:00 - Teleshopping 16:00 Fil-:nien ma’ Melo 18:00 Teleshopping 20:30 - Belle Donne 23:30 - F. Living Magazine 01:30 Teleshopping. Xejk
07:30 - Just for Laughs 07:45 - Total Request Show 09:50 - Shout Out 10:00 - Love and Romance 10:45 Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Kontra r-Ri[ (r) 13:30 - The 80s 14:00 - Jazz # Pop# Rock concerts 15:00 The 90s 15:30 - Teleshopping 16:30 Hits 16:50 - Shout Out 17:00 - Local Issues 17:45 - Maltese Music 18:00 Total Requests Show (live) 20:00 - Just for Laughs 20:15 - Shout Out 20:30 Frux 21:55 - Football 22:00 - Country 23:00 - Local Issues (r) 23:45 - The 60s and 70s. La 5 11:30 12:20 -
Beautiful 11:55 - Centovetrine Grey’s Anatomy 13:10 - Una mamma per amica (TF) 14:00 - Non ditello alla sposa 15:00 - Make up master 15:30 - Il cibo si fa bello 16:00 - My Beautiful Dog 16:30 - Fashion Style Day Time 16:45 - Extreme Makeover Home Edition 17:40 - Find my family 18:30 - My beautiful dog 19:30 - Grey’s Anatomy (TF) 20:20 - Una mamma per amica (TF) 21:10 - Miss Potter. Film 2006 23:00 - Fashion style 00:10 Uomini e donne. BBC Entertainment
07:10 - Buzz and Tell 07:15 - Boogie Beebies 07:30 - Poetry Pie 07:35 Balamory 07:55 - Spot’s Musical Adventures 08:00 - Teletubbies 08:25 Buzz and Tell 08:30 - Keeping Up Appearances 09:00 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 09:30 - Doctor Who 10:15 - EastEnders 10:45 - Doctors 11:15 - Hustle 12:05 Famous, Rich and Jobless 12:55 Keeping Up Appearances 13:25 - Doctor Who 14:10 - The Impressions Show
With Culshaw and Stephenson 14:40 EastEnders 15:10 - Doctors 15:40 Hustle 16:30 - Doctor Who 17:20 Keeping Up Appearances 17:50 Elephant Diaries 18:40 - Doctors 19:10 - Casualty 20:00 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 20:30 Hebburn 21:00 - Lapland 22:15 - Ideal 22:45 - Ideal 23:15 - Survivors. TCM
07:20 - The Wonderful World of the Brothers Grimm 09:25 - Cabin in the Cotton 10:45 - Bad Day at Black Rock 12:05 - The Belle of New York 13:25 Across the Pacific 15:00 - Tom Thumb 16:30 - Abbott and Costello in Hollywood 17:50 - Dark Victory 19:30 House of Wax 21:00 - Our Mother’s House 22:45 - Hotel Paradiso. MGM Movies
07:10 - The Care Bears Movie 08:25 The Fall of the House of Usher 09:45 The Hospital 11:25 - Convicts 12:55 Mac and Me 14:30 - Hang ’Em High 16:20 - Paper Lion 18:05 - Tank Girl 19:45 - MGM’s Big Screen 20:00 Crooked Hearts 21:50 - Prison 23:30 Last Embrace. Diva Universal
07:00 - Quincy, M.E. 07:55 - Agatha Christie’s Poirot 09:45 - Movie 09:50 Kojak 10:50 - Quincy, M.E. 11:45 Movie 12:00 - Agatha Christie’s Poirot 13:48 - Great Women 14:00 - Strong Medicine 14:50 - ER 15:45 - Movie 16:00 - Quincy, M.E. 17:00 - Agatha Christie’s Poirot 18:48 - Movie 19:00 Strong Medicine 20:50 - Great Women 21:00 - ER 22:45 - Great Women 23:00 - Strong Medicine 23:50 - Strong Medicine. Iris
09:55 - La donna che venne dal mare. Film 1956 11:50 - Nel nome del padre. Film 1993 14:15 - Scansati... A trinit§a arriva eldorado. Film 1972 15:55 - Fuori il malloppo. Film ’71 17:45 - Il magnate. Film 1973 19.30 - Supercar (TF) 20:15 Hazzard (TF) 21:05 - Waterworld. Film ’95 23:30 L’ultima alba. Film 2003
01:50 - Trama (TF). GO Stars
07:15 - Big Miracle 09:00 - Wreck-It Ralph 10:40 - The Middle 11:05 - The Odd Life of Timothy Green 12:50 Glorious 39 15:00 - We Bought a Zoo 17:10 - Fun Size 18:40 - Remember the Titans 20:30 - The Big Bang Theory 21:00 - Being John Malkovich 22:50 Skyfall 01:15 - Good Morning Vietnam.
07>00 08>30 10>00 12>00 13>30 14>00 14>05 15>30 15>45 16>45 17>00 18>00 18>05 18>30 19>30 20.00 20>30 21>00 21>30 21>35 23>00
Melita More
09:00 - Grey’s Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 Supernatural 12:00 - SMASH 13:00 Days of Our Lives 13:45 - Grey’s Anatomy 14:30 - How I Met Your Mother 15:00 - Private Practice 15:45 Criminal Minds 16:30 - Suits 17:15 Psych 18:15 - Days of Our Lives 19:00 - Mike & Molly 19:30 - GO ON 20:00 Whitney 20:30 - Glee 21:15 - SMASH 22:00 - Cable Guy, The 23:50 - Whitney 00:20 - The Mentalist 01:05 - How I Met Your Mother 01:35 - Fringe. Discovery Channel
07:15 - Born Survivor: Bear Grylls: Sahara 08:10 - Gold Divers: Dirtville 09:05 - Gold Rush: The Merger 09:55 American Guns: Hell’s Angels Luger #D Day M1 Garand 10:50 - How Do They Do It?: Decaff Coffee # Smoked Food # Waterjets 11:15 - How It’s Made: Dream Cars: Morgan Aero Coupe 11:40 MythBusters: Pirates 2! 12:35 - Extreme Engineering: Cooper River Bridge 13:30 - Overhaulin’: Wake Up Call 14:25 Auction Hunters: Dead Aim 14:55 Auction Hunters: Ice, Ice, Baby 15:20 Auction Kings: Antique Doctor’s Buggy #Cleopatra Folio 15:50 - Auction Kings: Skee-Ball #Antique Fishing Gear 16:15 Deadliest Catch: Dagger in the Back 17:10 - Ultimate Survival: Panama 18:05 - Auction Kings: Samurai Sword #Steamer Trunk 18:35 - Auction Hunters: The Smoking Ton 19:00 - How It’s Made: Paper Fans #Walnut Oil #Copper 19:30 - How It’s Made 20:00 - Curiosity: I, Caveman: The Great Hunt 21:00 Curiosity: Can You Live Forever? 22:00 - Forbidden: Animal Mad 23:00 Dynamo: Magician Impossible.
Sport fuq il-Cable Eurosport 1
GO sports 7
08 : 30 - ISU Grand Prix , Figure Skating 09 : 45 - ISU Grand Prix , Figure Skating 1 0 : 45 - ISU Grand Prix , Figure Skating 11:1 5 - ISU Grand Prix , Figure Skating 1 2 : 35 - FIFA U# 1 7 World Cup Football 1 3 : 45 - FIFA U# 1 7 World Cup Football 1 6 : 00 - FIFA U# 1 7 World Cup Football 1 9 : 00 WATTS 1 9 : 30 - Timbersports 20 : 00 - Timbersports 20 : 30 Boxing 22 : 30 - Horse Racing Time 22 : 45 - PBA Bowling 23 : 45 - WATTS .
07:00 - Vincennes Horseracing 10:00 - Serie A: Rd 16: Genoa v Atalanta 12:00 - Heineken Cup: Round 4: Leinster v Northampton Saints 14:00 - Barclays PL: Wk 19: PL Match Pack 14:30 - Ligue 1: Rd 18: Stade Rennais v Paris Saint-Germain 16:30 - Trans World Sport #1390 17:30 - Barclays PL: Wk 18: West Ham Utd v Sunderland 19:30 - Barclays PL: Wk 19: PL Preview 20:00 - Serie A: Rd 16: Parma v Cagliari 22:00 Heineken Cup: Rd 4: Toulon v Exeter Chiefs 00:00 - Barclays PL: Wk 18: Everton v Fulham 02:00 - RaboDirect Pro12: Rd 10: Ulster v Zebre.
Eurosport 2
07 : 00 - Freestyle Skiing 07 : 45 Freestyle Skiing 08 : 30 - Judo 09 : 00 - UEFA U#2 1 International Championship Futsal 1 7 : 30 - ISU Grand Prix , Figure Skating 1 9 : 45 - FIS World Cup Alpine Skiing 20 :1 5 - ISU Grand Prix , Figure Skating 2 1: 30 - Fight Club 23 : 00 - Scottish International Open Bowls . GO sports 1
08 : 00 - Ligue 1: Rd 1 8 : LOSC Lille v SC Bastia 1 0 : 00 - Barclays PL : Wk 1 9 : PL Match Pack 1 0 : 30 - Barclays PL : Wk 1 8 : Norwich City v Swansea City 1 2 : 30 Trans World Sport # 1 390 1 3 : 30 Serie A : Rd 1 6 : Juventus v Sassuolo 1 5 : 30 - Ligue 1: Rd 1 9 : The Ligue 1 Show 1 6 : 00 Barclays PL : Wk 1 8 : Man . C . v Arsenal 1 8 : 00 - Heineken Cup : Rd 4 : Gloucester Rugby v Edinburgh 20 : 00 - Football ’ s Greatest 20 : 45 - Aviva Premiership : Rd 1 0 : Sale Sharks v London Irish ( live) 22 : 45 Barclays PL : Wk 1 9 : PL Preview 23 : 30 - Serie A : Rd 1 6 : Milan v Roma 0 1: 30 - Barclays PL : PL World #26 02 : 00 - Heineken Cup : Rd 4 : Perpignan v Munster . GO sports 2
Rockna
NET News .net (r) Eli in the morining Telebejg[ Flimkien NET News (ikompli) Flimkien Telebejg[ Teeny Break Telebejg[ Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla .net NET News .net Flusek Distinti (r) NET News Mieg[ek (r) NET News
20 : 30 - Ligue 1: Rd 1 9 : AS Monaco v Valenciennes ( live) 22 : 30 - Milan Channel . – Radio 101, 19>00
Michael Bugeja ta’ kull ;img[a jitfa’ l-lenti tieg[u fuq il-mu]ika lokali fil-;eneru tar-rock. Il-mistiedna li se jkollu fil-programm tal-lum se jkunu l-kantawturi ]g[a]ag[ Jean Claude Vancell u The Busker (firritratt). Vancell dan l-a[[ar [are; single ;dida li sejra tajjeb [afna, filwaqt li The Busker b[alissa qed ja[dem fuq materjal ;did li g[andu jo[ro; kmieni s-sena d-die[la.
GO sports 3
20 : 05 - RaboDirect Pro 1 2 : Rd 1 0 : Ulster v Zebre ( live) 22 : 05 - Inter Channel .
GO sports 8
09:00 - Vincennes Horseracing 12:00 - Serie A: Rd 16: Genoa v Atalanta 14:00 - Heineken Cup: Round 4: Leinster v Northampton Saints 16:00 - Barclays PL: Wk 19: PL Match Pack 16:30 - Ligue 1: Rd 18: Stade Rennais v Paris Saint-Germain 18:30 - Trans World Sport #1390 19:30 - Barclays PL: Wk 18: West Ham Utd v Sunderland 21:30 - Barclays PL: Wk 19: PL Preview 22:00 - Serie A: Rd 16: Parma v Cagliari 00:00 Heineken Cup: Rd 4: Toulon v Exeter Chiefs 02:00 - Barclays PL: Wk 18: Everton v Fulham. Melita Sports 1
08:00 - Bundesliga (r) 09:50 Bundesliga (r) 11:45 - FIFA Beach Soccer WC Qualifier (r) 13:05 - FA Cup (r) 15:00 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 16:05 - 2012 Alpari World Match Tour (r) 18:10 - FA Cup 20:00 - Bundesliga - Preview (r) 20:30 - Bundesliga Eintracht Frankfurt v FC Augsburg (live) 22:35 - 2012 UIPM Pentathlon (r) 23:40 FA Cup (r) 01:45 - Bundesliga Preview (r). Melita Sports 2 12:00 - FA Cup (r) 14:05 - Swedish ATG Horse Racing V4 Race Meetings 15:10 - Bundesliga (r) 17:05 America’s Cup (r) 19:10 - Volleyball Champions League Magazine The Big Hit 19:40 - FA Cup (r) 21:35 Vendee Globe 2012/13 Weekly Highlights 21:55 - Swedish ATG Horse Racing V65 Race Meetings 00:30 - Bundesliga (r).
www.maltarightnow.com
It-Tlieta, 20 ta’ Di/embru, 2013
25
TISLIBA
TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1
2
5
3
4
Rapport tat-temp
6
7
UV INDEX
8
2
9
10
11
IT-TEMP Ftit jew wisq imsa[[ab li jsir pjuttost imsa[[ab bil-possibilita’ ta’ xi ftit xita aktar tard maljum VI}IBBILTÀ Tajba IR-RI{ Moderat g[al ftit qawwi mix-Xlokk li jsir milLvant sa filg[axija BA{AR [afif g[al moderat li jsir moderat g[al qawwi IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 17˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0mm Xita mill-1 ta’ Settembru 272.7mm IX-XEMX titla’ fis-07.08 u tin]el fil-16.51
Il-[amest ijiem li ;ejjin 12
13
14
15
16
17
Mimdudin> 5. Duttur Lhudi (5) 6. Appell (5) 7. Bala’ l-ikel (5) 10. Kull o;;ett solidu u tond (5) 11. Fuqu jbig[u fuq il-monti (5) 12. Msiemer mhux itwal minnofs pulzier (5) 14. Tag[milhom fuq karta bil-ponta ta’ lapes (5) 16. Ma [allejtx aktar mag[luq (5) 17. Tajra li tara [afna mill-g[oli (5) 18. Ir-raba’ lewn tal-qawsalla (5)
18
Weqfin> 1. Pakketti ]g[ar mag[luqin fil-karti (6) 2. {las bix-xahar ta’ lezzjonijiet privati (6) 3. Vjolenza fi]ika mag[mula fuq xi [add (6) 4. G[olla b’sa[[tu kollha mal-ajru (6) 8. Ta s-sensja lil xi [add (6) 9. Jintlibes ukoll minn ta[t (5) 12. Titla’ fuqu b’ri;lejk (6) 13. :ewwieni ta’ xi [a;a (6) 14. Il-qawl jg[id: Ir-ri[ lit-…… u x-xita lirra[[al! (6) 15. Mhux favur (6)
Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Rabba: 6. Atomi; 7. Sport; 10. Travu; 11. Kjass; 12. Tafal; 14. Tonda; 16. Sabar; 17. Iskot; 18. Qabar. Weqfin> 1. Prosit; 2. Palptu; 3. Ta[rik; 4. Miknus; 8. Saffa; 9. Panna; 12. Ta[fir; 13. Lealtà; 14. Twaqqa’; 15. Aspira.
Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta nnumri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali talkwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta. Fa/li
Soluzzjoni Sudoku
IT-TLIETA L-og[la 16˚C L-inqas 10˚C
L-ERBG{A L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C
IL-{AMIS L-og[la 17˚C L-inqas 10˚C
IL-:IMG{A L-og[la 17˚C L-inqas 11˚C
IS-SIBT L-og[la 18˚C L-inqas 12˚C
UV
UV
UV
UV
UV
2
2
2
2
2
Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 16˚ xemxi, Al;eri 18˚C imsa[[ab, Amsterdam 9˚C xemxi, Ateni 13˚C ftit imsa[[ab, Li]bona 12˚C xita, Berlin 4˚ xita, Brussell 8˚C ftit imsa[[ab, ilKajr 18˚C imsa[[ab, Dublin 4˚C imsa[[ab, Kopen[agen 6˚C xita, Frankfurt 9˚C imsa[[ab, Milan 3˚C imsa[[ab, Istanbul 10˚C ftit imsa[[ab, Londra 8˚C xemxi, Madrid 9˚C xita, Moska 1˚C imsa[[ab, Pari;i 9˚C imsa[[ab, Bar/ellona 13˚C xita, Ruma 13˚C ftit imsa[[ab, Tel Aviv 19˚C xemxi, Tripli 16˚C imsa[[ab, Tune] 16˚C imsa[[ab, Vjenna -3˚C im[assab, Zurich 6˚C imsa[[ab, Munich 1˚C imsa[[ab, St. Petersburg 1˚C imsa[[ab
Tag[rif Attivitajiet mill-Banda L’Isle Adam tar-Rabat
Il-{amis, 19 ta’ Di/embru Il-Banda L’Isle Adam se tferra[ lir-residenti anzjani li jinsabu f’Dar Sawra fir-Rabat u fid-Dar tal-Anzjani tal-Imtarfa. It-Tnejn, 23 ta’ Di/embru Party tal-Milied g[at-tfal fisSala tal-Ka]in tal-Banda L’Isle Adam. Jibda fit-3.30p.m. Biljetti mill-Ka]in u membri tasSezzjoni ]g[a]ag[ g[al prezz ta’ ¤6. L-Erbg[a, 25 ta’ Di/embru Breakfast tal-Milied fil-Ka]in tal-Banda L’Isle Adam Prezz ¤12 tistg[u tibbukkjaw millKa]in. Dan jibda wara li tispi//a l-Quddiesa ta’ Nofsilejl filKnisja ta’ Santa Marija ta’ :esù (Ta’ :ie]u). Il-{add, 29 ta’ Di/embru Fil-11.00a.m. il-Banda L’Isle Adam ta[t id-direzzjoni tasSurmast Joseph Galea tferra[ diversi toroq ta’ madwar ilKa]in fir-Rabat b’daqq ta’ g[anjiet tradizzjonali tal-Milied. Issir ;abra b’risq id-Dar talProvidenza. It-Tlieta, 31 ta’ Di/embru Intemmu s-sena b’attività so/jali f’atmosfera mill-isba[ fis-Sala tal-Ka]in tal-Banda L’Isle
Adam. Ikel u Xorb kemm tixtieq. Biljetti jinxtraw mill-Kazin g[al prezz ta’ €35 kull persuna. Illum organizzata laqg[a ta’ talb g[ad-devoti ta’ San Pio
Illum il-:img[a 20 ta’ Di/embru, fil-Knisja talPatrijiet Minuri fil-Furjana se ssir laqg[a ta’ talb g[ad-devoti ta’ San Patri Piju. Din il-laqg[a ta’ talb se tibda fis-6pm permezz tar-Ru]arju segwit minn quddies u mumenti ta’ adorazzjoni b’tal g[al fejqan u l-grazzji. Attivitajiet G[aqda Mu]ikali Marija Bambina Banda Vittorja Naxxar
Fit-23 ta’ Di/embru 2013 se jsir festin tal-Milied g[at-tfal tal-membri u partitarji talG[aqda Mu]ikali Marija Bambina Banda Vittoja mill5pm ‘il quddiem. Fis-27 ta’ Di/embru 2013, ilBanda Vittorja tferra[ lill-anzjani tad-Dar Sagra Familja b’daqq ta’ Carol tal-Milied. Filwaqt li fit-28 ta’ Di/embru 2013, issir l-ikla tradizzjonali g[al bandisti u membri attivi tal-Ka]in.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
26 PROPRJETÀ G{ALL-BEJG{ Il-G]ira
APPARTAMENT semi furnished fl-ewwel sular fi blokk ta’ tnejn biss. Qieg[ed kantuniera flin[awi ta’ Stella Maris College. Fih tlett ikmamar tas-sodda, kamra tal-banju kompluta u spazju]a u k/ina bil-breakfast
KLASSIFIKATI area. G[al aktar informazzjoni /emplu fuq 79747000 jew 21582290
AVVI}I Mario Colours
G{AL kull xog[ol ta’ kisi u tibjid, kisi bil-;ibs, kisi bir-ramel u G{ALL-BEJG{ JEW KIRI siment, kisi u tibjid fuq il-pont u Il-{amrun ]ebg[a, tik[il fuq il-fil, tik[il fuq lGARAXX jew store, 115-il pied antik, graffiato, silikato, gypsum tul u 24 pied wisa’, bil-bit[a, dawl, boards, madum u katusi. ?emplu ilma u toilet. Bil-permess Class B. 99468622. Esperjenza ta’ 16-il ?emplu 77200983. sena u stima b’xejn.
Ni]barazzaw xog[ol
–
trasport
–
kull Kundizzjoni
ALL CLEARANCE TRANSPORT innaddfu djar, fabbriki e// minn kull tip ta’ skart anke materjal tal-kostruzzjoni. Innaddfu ;onna. Nag[mlu qlug[ ta’ madum tal-art u tal-kmamar tal-banju. Tindif u tiswijiet ta’ bjar, tik[il u tibjid, gypsum, xog[ol ta’ alterazzjonijiet fuq l-antik, bdil ta’ soqfa, e//. Servizzi bil-high-up. Xog[ol b’esperjenza kbira. ?emplu 79081719 jew 21433352. www.allclearancemalta.com
Tiswijiet fil-pront u fil-post
TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, e//. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-ir[as prezzijiet. Stima b’xejn minn qabel. Spare parts g[al kull tip ta’ appliances. ?emplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.
G{ALL-BEJG{ G[amara antika
21242180.
tajba.
?emplu
Libsa ta’ Tie;
:DIDA fjamanta, qatt ma intu]at, mixtrija ming[and ALAMANGO. Prezz negozjabbli. ?emplu fuq 99200354.
Pasturi
TAT-tafal, set fih 20 pastur, stil antik ta’ ]mien il-MUSEUM. Prezz €20 kull set. Presepji kull daqs ma[dumin kollha g[erien, prezz jibda minn €20. ?emplu 21495253.
Tombla sheets
B’numri kbar u kuluri differenti. Kalendarji kbar tat-2014, 29/m x 42/m. Free delivery g[al G[awdex ukoll. Morru g[and PAWLU BONNICI (Bonnici Printing Press) – 3 Triq Melita, il-Belt Valletta. Kif issibuna – min-na[a tal-Barrakka ta’ Fuq g[al Triq Sant’Ursula. G[al xog[ol ta’ digital printing u offset, inviti tat-tie;, invoices, posters u brochures bil-kulur etc u xog[ol ta’ embossing. ?emplu 21244627 jew 79373700 jew ibag[tu email fuq pbonnici@bonniciprintingpress.co m
TINKLUDI twaletta bil-mera, lavaman, komodina, gradenza bilmera u wi// tal-ir[am u gwardarobba kbira. Jistg[u jinbieg[u separati. ?emplu 99800607. G{ALL-KIRI
Kamra tal-pranzu
TAL-kawba mastizz, antika, b’mejda u sitt si;;ijiet tal-;ilda, vetrina bi [;ie; immullat, sideboard u vetrina zg[ira.
{a]-}ebbu; ’il barra minn Triq l-Imdina
GARAXX basement 40 pied x 50 pied, jista’ jintu]a g[al gym, store, uffi//ju e//. ?emplu 79211659.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
27
SPORT
Zahra, Gauci u Caruana jirb[u fl-Im;arr Fi tmiem il-;img[a lAsso/ajazzjoni Sport Muturi u Karozzi’ organizzat it-tieni attivita mill-Kampjonat Enduro fil-barriera ta’ Torri Falka limiti tal-Im;arr. G[al din l-attivita [adu sehem 25 kompetitur fi tliet klassijiet u kien James Zahra, Matthew Gauci u Robert Caruana li reb[u tul il-;urnata. Fi Klassi A b’muturi b’/ilindrata sa 250cc il-pole position intreba[ minn James Zahra fuq Yamaha 250. James Zahra kien segwit minn Joseph Scicluna fuq Honda 125 filwaqt li fit-tielet post spi//a Clayton Camilleri fuq KTM 250. Fi Klassi B bil-muturi ikbar minn /ilindrata ta’ 250 /ilindrata kien hemm taqtig[a bejn tlieta mill-aqwa sewwieqa talEnduro li huma Matthew Gauci, Alex Sant Fornier u Matthew Salomon. Gauci irre;istra l-ewwel [in u mal-ewwel [a t-tmun ta’ din ilklassi. Dan kien segwit minn Salomon u Sant Fornier rispettivament. Gauci iddefenda l-ewwel post u irre;istra [in ta’ erba’ minuti, 22.17 sekondi biex spi//a reba[
din il-klassi u kien segwit minn Sant Fornier u Salomon rispettivament. Fi Klassi ? b’’Muturi kollha Trials il-veteran Robert Caruana fuq Gas Gas 280 iddomina din il-klassi bl-a[jar [in tieg[u jkun dak ta’ erba’ minuti u 15.99 sekondi . Dan kien segwit min Gary Debono fuq Montesa u minn Damon Bonello fuq Gas Gas 280. Demolition Derby b’risq l-Istrina Nhar il-{add li ;ej 22 Di/embru g[all-ASMK
ta’ hi ;urnata promineti u spe/jali filkalendarju sportiv tal-Asso/jazzjoni fejn sa tkun organizzata l20 edizzjoni ta’ ‘:urnata attivitajiet b’risq l-Istrina’. G[al [abta tat 3.30pm lAsso/jazzjoni tibda tipprepara g[ad-Demolition Derby. F’din l-edizzjoni se jie[du sehem 18 il-karozza. F’din id-demolition se jie[du sehem karozzi tip Toyota Stellar, Volvo, Toyota Corda, Toyota Crown, Toyota Corona, BMW, Mercedes, Lada, Peugeot, Ford, Hunter, Seat Terra u Ford Orion. Barra minn hekk, il-{add se
James Zahra fuq Yamaha rebbie[ ta’ Klassi A u tal-overall ASMK
jsir ukoll programm mimli fejn fl-10 am jibdew it-ti;rijiet talkarozzi Autocross tal-Maltin u tal-G[awdxin. Dan se jkun il[ames programm millKampjonati tal-ASMK. L-attivitajiet tal-Enduro jkomplu s-sena die[la. Iktar informazzjoni tinstab fis-sit www.asmk.org.mt.
ARTI MARZJALI
L-a[wa Bajada onorati fil-:appun Wara ]jara o[ra ;ewwa fil:appun fuq stedina tal-organizzazzjoni Dai Nippon Butoku Kai tal-belt ta’ Kyoto, l-a[wa Christian u Roderick Bajada kisbu wie[ed mill-akbar unuri flArti Marzjali tradizzjonali :appuni]a. L-a[wa Bajada, f’ isem l-akkademja tag[hom Jiushin Kan, [adu sehem f’ seminar esklussiv ta’ t[ejjija, mag[ruf b[ala Jujutsu Koshu Kai, fil-bini storiku Butoku Den. Dan il-bini presti;;ju] jinsab filbelt ta’ Kyoto u huwa sinonimu mal-aktar g[eruq bikrin tal-Arti Marzjali :appuni]a. Permezz ta’ ?erimonja privata, i?-chairman tad- Dai Nippon Butoku Kai, Dr. Tesshin Hamada Hanshi, g[adda isem ufficjali ta’ stil ;did u awtentiku lill-a[wa Bajada, bl-isem ta’ Jiushin Ryu. Fl-etajiet ta’ 30 u 31 sena, Christian u Roderick Bajada huma l-i]g[ar prattikanti ta’ Arti Marzjali li ;ew onorati b’ titlu ta’ daqshekk kalibru u b’ mod daqstant dirett u esklussiv, u li mhumiex ta’ nazzjonalita` :appuni]a. Matul l-istess ?erimonja, Dr. Tesshin Hamada Hanshi biddel ukoll l-isem taddojo privat tal-a[wa Bajada, li jinsab ;ewwa [al Luqa. Id-dojo,
L-a[wa Christian u Roderick Bajada kisbu wie[ed millakbar unuri fl-Arti Marzjali tradizzjonali :appuni]a
li qabel kien mag[ruf b[ala Dragon’s Den Dojo, issa wiret lunur li jissejja[ Jiushin Kan Dojo. Id-Dai Nippon Butoku Kai hija ppreseduta mill-E??elenza tieg[u, il-Prin?ep Higashi Fushimi Jigo, ziju tal-Imperatur attwali tal-:appun. It-tielet u li]g[ar fost l-a[wa, Joseph Bajada, li huwa wkoll membru attiv fi [dan il-Classical Budo Malta, kien ukoll pre]enti g[al din l-okka]joni.
Sa mill-etajiet ]g[ar ta’ 4 u 5 snin, Christian u Roderick Bajada ttrenjaw mal-akbar veterani :appuni]i tal-Koryu, li huwa stil klassiku tal-Arti Marzjali, kif ukoll ma’ g[alliema internazzjonali o[ra fl-Amerka u l-Ewropa. Huma j[addnu l-grad ta’ Rokudan fi Classical Jujustu, il-grad ta’ Godan fil-Iaijutsu kif ukoll ittitlu ta’ Renshi. Dawn l-unuri nkisbu kollha permezz ta’ diversi e]amijiet uffi?jali ta[t lawtorita` rispettiva tad-Dai Nippon Butoku Kai. L-a[wa j[addnu wkoll Menkyo Chudan fl-istil Myoshin Ryu, stil ta’ Jujutsu mwaqqaf minn Allan Tattersall Hansi ;ewwa lIngilterra, unur li ng[ata lilla[wa minn Tattaersall innifsu. Fl-2003, Christian u Roderick Bajada waqqfu wkoll l-arti taxxabla :appuni]a fi g]iritna, arti mag[rufa b[ala Iaido jew Iaijutsu. Il-Jujutsu mhuwiex sport i]da Arti Marzjali pura bba]ata fuq il-lotta le;;endarja tas-Samurai. Jiushin Ryu huwa stil versatili tal-istess Jujutsu li j[addem ilprin?ipji tal-Koryu u li huwa process infinit ta’ evoluzzjoni u rfinar ta’ [iliet.
Turnament bejn l-G[:S, l-MFA, l-MFCA u l-MFRA L-G[aqda :urnalisti Sports, lg[aqda li tirrapre]enta lill;urnalisti tal-Isport f’pajji]na se ter;a’ torganizza g[al adrba o[ra t-turnament tal-futbol tradizzjonali ta’ l-g[ada talMilied. Din is-sena it-turnament se jer;a’ jkollu l-parte/ipazzjoni ta’ erba’ timijiet, tim millg[aqda ;urnalisti sports, tim talAsso/jazzjoni tar-Referees Maltin, tim tal-Asso/jazzjoni tal-Kow/is Maltin u tim iffurmat mill-impjegati tal-MFA. L-edizzjoni tat-turnament ta’ din is-sena se jsir fis-Centenary Stadium il-{amis 26 ta’ Di/embru l-g[ada tal-Milied. Hekk kif sar tradizzjonalment peress li f’din il-;urnata ssir lIstrina dawk li jipparte/ipaw
jag[tu donazzjoni lillCommunity Chest Fund. Liskop primarju ta’ dan it-turnament m’huwiex spe/ifikament biex jin;abru fondi g[all-Istrina i]da g[andu l-g[an li jlaqqa’ lil dawk li ja[dmu matul is-sena fil-futbol lokali f’atmosfera totalment differenti u jag[tu skambju ta’ awguri lil xulxin f’dan i]-]mien. L-ewwel ]ew; log[biet li jintlag[bu b’mod simultaneju fuq ba]i ta’ 7 a side jibdew fit-8.30am bil-finali tintlag[ab f’11.45pm. Iktar informazzjonin u ritratti fuq edizzjonijiet passati tista’ tinkiseb minn fuq is-sit www.maltasportsjournalists.co m. Ir-rebbie[a tal-a[[ar ]ew; edizzjonijiet ta’ dan it-turnament kien it-tim tal-kow/is.
TRASFERIMENTI
Khedira se j;edded il-kuntratt Skond rapporti fil-;urnali Spanjoli l-midfielder ta’ Real Madrid Sami Khedira se j;edded il-kuntratt tieg[u sa :unju tal2018. Khedira, li g[andu 26 b[alissa qieg[ed il-:ermanja jirkupra minn injury wara li kien operat f’Novembru li g[adda. Hu mifhum li Khedira se j;edded ilkuntratt la darba jirritorna Spanja. Il-kuntratt attwali ta’ Khedira jiskadi f’:unju tal-2015 u ddiri;enti ta’ Real qed joffrulu
kuntratt ta’ tliet snin b’salarju ta’ 3.5 miljun ewro fis-sena. Intant, l-attakant ta’ Barcelona Lionel Messi hu mistenni jirritorna minn injury fl-ewwel ;img[a ta’ Jannar. Flimkien ma’ Messi se jirritorna wkoll g[al log[ob ilgoalkeeper Victor Valdes li hu wkoll imwe;;a’. Ming[ajr Messi Barcelona sofrew l-ewwel telfa fil-kampjonat Spanjol kontra Athletic Bilbao imma g[addew g[all-fa]i tal-a[[ar 16 ta/-Champions League.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
SPORT
28 FUTBOL
Hoeness u Bayern i]ommu saqajhom mal-art Il-President ta’ Bayern Munich Uli Hoeness qal li hu u t-tim qed i]ommu saqajhom mal-art u g[alissa g[ad mhux qed ja[sbu fi/-/ans tar-reb’ ta’ ‘Treble’ ie[or. Matul l-ista;un li g[adda Bayern reb[u l-kampjonat domestiku, it-tazza domestika u /-Champions League. G[ada Bayern se jkunu qed jippruvaw
jirb[u l-[ames titlu tas-sena 2013 meta jaffrtonaw lil Raja Casablanca fil-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs. Barra minn hekk, f’Awwissu li g[adda Bayern reb[u s-Super Cup talUEFA. B[alissa Bayern g[andhom seba’ punti vanta;; filBundesliga. “Irridu nda[lu f’rasna
li l-2013 kienet sena spe/jali u li se tibqa’ tissemma fl-istorja u diffi/li nirrepetuha,” qal Hoeness. “Irridu nirriflettu fuq dak li ksibna u nimxu pass,pass. Ovvjament nixtiequ li ner;g[u nirb[u dak li irba[na imma ma rridux ng[a;;lu u rridu n]ommu saqajna mal-art,” temm jg[id ilPresident tal-klabb mill-Bavarja.
CAPITAL ONE CUP
Ta’ Manchester jevitaw lil xulxin Manchester City u Manchester United se jevitaw lil xulxin fissemifinali tal-Capital One Cup hekk kif tard l-Erbg[a filg[axija ittellg[ui l-poloz ta’ din il-kompetizzjoni. Man Utd g[elbu lil Stoke 2-0 fil-kwarti tal-finali u issa se jaffrtonaw lil Sunderland,
li kontra kull mistenni eliminaw lil Chelsea wara l-[in barrani. Is-semifinali l-o[ra se tkun bejn Manchester City, tim li sabha fa/li biex elimina lil Leicester kontra West Ham Utd wara li dawn tal-a[[ar wettqu rimonta u eliminaw lil
Tottenham Hotspurs li b[alissa jinsabu fi kri]i kbira. City u Sunderland se jilag[bu l-ewwel legs f’darhom. L-ewwel legs se jintlag[bu fil-;img[a li tibda fis-6 ta’ Jannar u t-tieni legs jintlag[bu fil-;img[a li tibda fl-20 ta’ Jannar.
Il-President ta’ Bayern Hoeness qal t-tim se j]omm saqajh mal-art u ma jibdiex ja[seb fi/-/ans tar-reb[ ta’ ‘Treble’ ie[or
FUTBOL – U17
Malta meg[luba mill-Italja
Matul dawn l-a[[ar ;img[at diversi bniet bdew jattendu s-sessjonijiet ta’ ta[ri; tal-futbol li qed ikunu immexija minn Maria Coppola, eks player internazzjonali Malti. Fl-ewwel jiem ta’ dawn is-sessjonijiet kien hemm rispons qawwi. Coppola stqarret li hi ferm kuntenta bil-livell ta’ dawn il-bniet u dawn is-sessjonijiet huma immirati biex il-bniet ikomplu ji]viluppaw it-talenti tag[hom f’dan l-isport.
It-tim nazzjonali Malti ta’ ta[t is-17-il sena ;ie meg[lub bi skor ta’ 7-0 f’partita ta’ [biberija konta l-Italja, partita li intlag[bet f’Catania. Din kienet wa[da minn ]ew; partiti ta’ [biberija g[andu programmat it-tim Malti fi spazju ta’ ftit jiem fl-Italja. Dawn il-partiti intlag[abu b[ala t[ejjija g[allKampjonati Ewropej tal-UEFA ta’ ta[t is-17-il sena, kampjonati li se jsiru f’Malta stess. Federico Dimarco po;;a lillItalja fil-vanta;; wara biss seba’ minuti u fid-19-il minuta Federico
Bonazzoli irdoppja g[all-avversarji Maltin. Dimarco skurja t-tielet gowl man-nofs sieg[a log[ob u Bonazzoli g[amilhom 4-0 [ames minuti wara. Bir-reazzjoni tal-Maltin ma tasalx Simone Minelli skuirja ie[or g[at-Taljani u Luca Vido skurja ]ew; gowls fi spazju ta’ 10 minuti biex g[amel l-iskor finali 7-0. Hemm possibitlà li l-Italja tkun avversarju ta’ Malta waqt ilKampjonati Ewropej li se jsiru f’Mejju li ;ej jekk kemm-il darba jg[addu mir-rawnd tal-Elite. F’dan ir-rawnd hemm l-Ingilterra, r-Repubblika ?eka u l-Albanija. Sena ilu l-Italja spi//aw it-tieni filKampjonat Ewropej g[al timijiet ta’ ta[t is-17-il sena meta tilfu lfinal bl-g[oti tal-penalties kontra r-Russja. Illum Malta tilg[ab partit ta’ [biberija kontra t-tim talyouths ta’ Catania.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
29
SPORT FUTBOL
Il-[olma ta’ tfajjel marid issir realtà Jay Jay Willems, partitarju kbir ta’ Ajax Amsterdam li g[ad g[andu tmien snin, g[al dawn l-a[[ar xhur qed ibg[ati minn marda terminali u ra l[olma tieg[u issir realta` hekk kif ing[ata l-opportunita` li jitt[arre; u jilg[ab log[ba malklabb favorit tieg[u. Dan kollu grazzi g[allFondazzjoni Opkikker li [adet [sieb li Jay Jay Willems jaqta` xewqtu. Willems l-ewwel ]ar lAmsterdam Arena fejn hemmhekk ;ie ippre]entat bittrofew tar-reb[ tal-kampjonat
ta’ sta;un ilu kif ukoll attenda sessjoni ta’ ta[ri; mal-kumplament tal-players. Il-qofol intla[aq meta Willems ;ie ippre]entat lill-midja jum qabel Ajax lag[bu kontra NAC Breda. Il-kow/ tat-tim, Frank de Boer [abbar il-formazzjoni li kien se jilg[ab biha kontra NAC Breda, formazzjoni li fiha kien hemm inklu] l-istess Willems. Bdiet il-partita u kien l-istess Jay Jay Willems li beda l-ewwel azzjoni g[all-approvazzjoni ta’ dawk kollha fl-Amsterdam Arena.
Frank de Boer u Jay-Jay Willems waqt il-konferenza tal-a[barijiet li waqtha Willems ;ie ‘ippre]entat’ lill-midja
BALLON D’OR
FUTBOL LOKALI
Robben jippeferi lil Ronaldo minn Ribery
Qormi u Volpi jinfirdu
Franck Ribery
Il-winger ta’ Bayern Munich, Arjen Robben qal li Cristiano Ronaldo ta’ Real Madrid, u mhux sieb[u ta’ Bayern Franck Ribery, g[andu jirba[ il-Ballun tad-Deheb. Ronaldo, Ribery u Lionel Messi ta’ Barcelona huma t-tliet players finalisti g[ar-reb[ ta’ dan l-unur. “Ronaldo hu l-aktar player li jist[oqqlu dan l-unur. Ittaqtig[a g[al dan l-unur dejjem tkun bejn Messi, Ronaldo u player ie[or. Din id-darba hemm Ribery u dan jixraqlu jkun mal-finalisti,” qal Robben. Intant, l-istess Ribery qal li m’huwiex kuntent bil-fatt li lFIFA estendiet il-perjodu ta’ votazzjoni g[al dan l-unur. IlFIFA idde/idiet li l-votazzjoni tibqa’ miftu[a sad-29 ta’ Novembru u dan awgura tajjeb g[al Ronaldo min[abba li dan skurja erba’ gowls f’]ew; legs tal-play-offs tat-Tazza tadDinja bejn il-Portugall u lI]vezja. B’dawn il-gowls ilPortugall ikkwalifika g[all-fa]i finali.
“ Din hi l - ewwel darba fl istorja li l-FIFA estendiet ilperjodu ta’ votazzjoni u seta’ kien hemm ka]ijiet fejn dawk li ivvutaw bidlu l-fehma tag[hom. G[alija hu unur li nkun fost it-tliet finalisti g[al dan l-unur u ovvjament inkun kuntent [afna jekk nirb[u,” qal Ribery. Id-de/i]joni finali ta’ min reba[ dan l-unur tit[abbar fit13 ta’ Jannar. G[al dawn la[[ar erba’ snin konsekuttivi rrebbie[ ta’ dan l-unur kien Messi. Din is-sena Messi reba[ il-kampjonat ma’ Barcelona filwaqt li Ribery reba[ it-’Treble’ ma’ Bayern. Matul dan l-ista;un Ronaldo ma reba[ l-ebda titlu ma’ Real imma minkejja dan [afna huma tal-fehma li minn dawn it-tliet plejers kellu l-aqwa sena. Fl2013 spikkaw b’mod spe/jali nnumru ta’ gowls li skurja l-plejer Portugi]. Minbarra l-gowls ma’ Real, Ronaldo g[en lil pajji]u jikkwalifika g[at-Tazza tad-Dinja.
Tard il-{amis filg[axija Qormi u l-kow/ Taljan Tommaso Volpi la[qu ftehim re/iproku sabiex dan tal-a[[ar ma jiqbax imexxi lit-tim ta’ Qormi. Attwalment Qormi qeg[din fit-tmien post u dan lista;un iddi]appuntaw bil-kbir hekk kif sofrew disa’ telfiet minn 15-il partita. Fi tmiem il-;img[a Qormi tilfu 4-0 kontra Valletta filwaqt li l-a[[ar reb[a li kisbu fil-kampjonat waslet ;img[a qabel meta g[elbu lil Naxxar. Ironikament, ir-reb[a kontra Naxxar kienet it-tieni wa[da konsekuttiva li kisbu wara li
kienu reb[u kontra Tarxien ;img[a qabel u kif ;ew l-affarijiet, Volpi tke//a fil-mument fejn it-tim deher li kien qed jie[u ftit tar-ru[. F’Mejju li g[adda Qormi irnexxielhom jaslu sal-finali talU*BET FA Trophy fejn tilfu kontra Hibs. Fil-kampjonat huma kienu spi//aw fis-seba’ post b’total ta’ 30 punt. Xahar wara Qormi [atru lil Tommaso Volpi b[ala kow/ ;did minflok Joseph Zerafa. S’issa g[adu mhux mag[ruf min se jie[u post Volpi. G[ada Qormi jmisshom jilag[bu kontra Vittoriosa.
TRASFERIMENTI
Iniesta j;edded ma’ Barcelona Il-midfielder ta’ Barcelona Andres Iniesta ;edded il-kuntratt tieg[u sa :unju tal-2018. Iniesta kien ilu mis-sajf jitkellem maddiri;enti dwar kuntratt ;did u kien hemm spekulazzjoni li dan
ried jitlaq biex jilg[ab filPremiership Ingli]. Rosell qal li wara li Iniesta jiskadielu l-kuntratt fl-2018 dan se jing[ata l-g[a]la li j;edded ilkuntratt sena b’sena.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
30
SPORT
?IKLI}MU
FUTBOL
Verbruggen ji/[ad Barcelona u Real Madrid fost dak li qal Armstrong seba’ klabbs investigati L-eks kap tal-Unjin Internazzjonali ta/-?ikli]mu (UCI) Hein Verbruggen /a[ad dak li qal Lance Armstrong. Dan tal-a[[ar qal li fl-1999 kien instab po]ittiv g[ad-doping imma Verbruggen kien g[enu biex dan l-iskandlu ma jfe;;x filpubbliku. Bejn l-1999 u l-2005 Armstrong reba[ seba’ titli tat-Tour de France u dawn kollha ;ew irtirati wara li f’Jannar li g[adda, lA;enzija Amerikana ta’ Kontra d-Doping (USADA) [ar;et rapport dettaljat tas-sustanzi li [a Armstrong matul il-karriera tieg[u. L-istess Armstrong, diversi ;img[at wara kien ammetta dan l-u]u u kien anke sospi] g[al g[omru mi/-/ikli]mu. Armstrong qal li fl-1999 kien instab po]ittiv imma Verbruggen qallu biex jibqa’ sieket dwar dan u l-UCI kienet [ar;et stqarrija li s-sustanza li kien [a Armstrong kienet f’medi/ina li /-/iklist kien qed jie[u biex ifejjaq il-b]ie]aq li kienu jitilg[ulu bil-qdif. Verbruggen /a[ad dan kollu u qal li dak i]-]mien is-sustanza li kien instab po]ittiv g[aliha Armstrong kienet wa[da li dak i]-]mien kienet a//etata.
Lance Armstrong
OLIMPJADI TAX-XITWA
Zoggeler se j;orr il-bandiera Taljana Il-Kumitat Olimpiku Taljan [ab-bar li l-veteran Armnin Zoggeler se jkun l-atleta li j;orr ilbandiera Taljana fi/-/erimonja talftu[ tal-Olimpjadi tax-Xitwa f’Sochi. Il-pre]entazzjoni tal-bandiera Taljana f’isem il-kontin;ent Taljan saret mill-President tarRepubblika Giorgio Napolitano li sa[aq dwar l-unur li wie[ed
g[andu j[addan meta jirrappre]enta lil pajji]u. Armin Zoggler, li qabel jibdew l-Olimpjadi jg[alaq 40 sena reba[ f’[ames Olimpjadi konsekuttivi fosthom tnejn taddeheb fl-2002 u 2006. Zoggler hu rebbie[ ta’ sitt titli tad-dinja u 10 edizzjonijiet tat-Tazza tadDinja. L-Olimpjadi ta’ Sochi jift[u uffi/jalment fis-7 ta’ Frar.
Fi Brussel il-Kummissjoni Ewropea bdiet investigazzjoni fi [dan seba’ klabbs fi Spanja fosthom Barcelona u Real Madrid wara suspett li dawn [adu fondi tal-istat b[ala g[ajnuna. Kollox jindika li dawn ing[ataw bosta biljuni ta’ ewro f’mument meta dawn il-klabbs kellhom problemi finanzjarji. Il-Kummissarju g[all-kompetizzjoni Gusta Joaquim Almunia [abbar li infet[u tliet investigazzjonijiet biex ikun determinat jekk fondi ta’ g[ajununa millUnjoni Ewropea intu]awx kif suppost. Klabbs o[ra investigati huma Atletico Bilbao, Osasuna, Valencia, Hercules u Elche. Il-Kummissjoni g[amlet enfasi li din l-investigazzjoni saret fuq talba ta/-/ittadini blewwel investigazzjoni tkun dwar /erti privile;;i ta’ taxxi li ing[ataw. Investigazzjoni o[ra se tkun fuq art li ing[atat mill-belt ta’ Madrid lil Real Madrid u jekk din kellhiex mag[ha g[ajununa tal-istat. Minn na[a l-o[ra Emily O’Reilly, b[ala ombudsman talUnjoni Ewropea ikkummentat
Barcelona u Real qed ji;u investigati mill-Kummissjoni Ewropea
dwar jekk Almunia huwiex newtrali min[abba s-simpatija li g[andu g[al Atletico Madrid. Almunia immedjatatament /a[ad li jista’ jkollu xi interess personali f’dawn
l-investigazzjonijiet. Jose Manuel Garcia Margallo, Ministru tal-Affarijiet Barranin ikkummenta li minn na[a tieg[u se jiddefendi l-interessi talklabbs.
‘L-Ar;entina se tirba[ it-Tazza tad-Dinja’ L-eks player le;;endarju Diego Maradona qal li jemmen li t-tim nazzjonali ta’ pajji]u se jirba[ it-Tazza tad-Dinja ta’ sena o[ra li se ssir fil-Bra]il. Maradona qal li l-Ar;entina kapa/i tirrepeti dak li kien se[[ fl-1986. Dakinhar it-Tazza tadDinja kienet saret fil-Messiku u l-Ar;entina reb[et l-edizzjoni meta fil-finali g[elbet lill:ermanja tal-Punent bi skor
ta’ 3-2. L-Ar;entina g[addiet g[atTazza tad-Dinja billi spi//at flewwel post fil-klassifika tazzona tal-Amerika t’Isfel u issa fil-fa]i tal-gruppi se tilg[ab kontra l-Iran, in-Ni;erja u l-Bo]nijaHerzegovina. “Nemmen li fil-Bra]il se jkun hemm ripetizzjoni tal-1986. LAr;entina se tirba[ it-Tazza tadDinja. Irridu noqg[odu attenti
mill-Olanda u mill-:ermanja filwaqt li Spanja u l-Italja dejjem juru l-aqwa log[ob tag[hom f’turnaments internazzjonali,” qal Maradona. Dan tal-a[[ar qal li Lionel Messi ma [aqqux ikun ikkritikat. Huma [afna dawk li jsostnu li lwirjiet ta’ Messi mat-tim nazzjonali huma ferm inferjuri g[al dawk li jkollu meta jilbes ilflokk ta’ Barcelona.
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
31
SPORT RANKINGS TAL-FIFA
Malta tavanza erba’ postijiet It-tim nazzjonali Malti avanza erba’ postijiet f’dawk li huma rankings mondjali tal-FIFA. It-tim immexxi minn Pietro Ghedin jinsab fil-132 po]izzjoni b’total ta’ 198 punt. L-a[[ar log[ba li lag[bet Malta kien fid-19 ta’ Novembru meta Malta g[elbet f’partita ta’ [biberija lil Faroe Islands bi skor ta’ 3-2. Spanja baqg[et tokkupa l-ewwel po]izzjoni f’dawn ir-rankings filwaqt li l-:ermanja, l-Ar;entina u l-Kolombja baqg[u fit-tieni, fittielet u fir-raba’ po]izzjoni rispettivament. Il-Portugall, tim li ikkwalifika g[at-Tazza tad-Dinja bil-play-offs qed jokkupa l-[ames post filwaqt li l-Italja tinsab fis-seba’ post. IlBra]il, il-pajji] li se jorganizza tTazza tad-Dinja qieg[ed fl-10 post filwaqt li l-Ingilterra tinsab
fit-13 il-po]izzjoni. Mill-ewwel 19-il tim fir-rankings l-uniku pajji] li kellu /aqlieqa kien dak tal-Bo]nija-Herzegovina. Dawn tal-a[[ar qeg[din fid-19-il po]izzjoni u ikkwalifikaw g[allewwel darba fit-Tazza tad-Dinja. Franza u l-Messiku, ]ew; timijiet li ikkwalifikaw g[at-Tazza tadDinja tilfu po]izzjoni u qeg[din fl20 u fil-21 post rispettivament. L-Ewwel 10> 1. Spanja 2. :ermanja 3. Ar;entina 4. Kolombja 5. Portugall 6. Urugwaj 7. Italja 8. }vizzera 9. Olanda 10. Bra]il
}jara lill-Papa mit-tim favorit Dan l-a[[ar Seba’ uffi/jali u ]ew; plejers ta’ San Lorenzo de Almagro g[amlu ]jara lill-Papa Fran;isku, sapporter tal-istess tim, ftit jiem wara li reb[u lKampjonat Inicial fl-Ar;entina. Il-Vi/i President tat-tim, Marcelo Tinelli qal li l-Papa rringrazzjahhom tal-fer[ li ;abulu permezz ta’ din ir-reb[a. Huma tkellmu wkoll dwar ilpartita u s-saves tal-goalkeeper tat-tim Sebastian Torrico li a//ertaw ir-reb[ tal-kampjonat. Tinelli qal li waqt l-udjenza malPapa huma qabblu dawn is-saves mal-gowl li Maradona skurja b’idu fit-Tazza tad-Dinja tal1986 u //ajtaw li San Lorenzo ;ew salvati minn id Torrico, id il-Papa u id Alla. Fi tmiem l-udjenza, iddiri;enti taw lill-Papa t-trofew mirbu[, l-ingwanti li u]a l-goalkeeper fil-log[ba de/i]iva tal{add li g[adda kif ukoll stampa ta’ Rene Pontoni, footballer Ar;entin li fl-1946 g[en lil San Lorenzo jirb[u l-Primera Division fl-1946 meta l-Papa
Uffi/jali u ]ew; plejers ta’ San Lorenzo de Almagro ]aru lill-Papa
kellu g[axar snin. Il-Papa wieg[ed li dawn se jin]ammu
f’mu]ew fil-Vatikan u ta lura ikona tal-Madonna.
BUNDESLIGA
Leverkusen u Dortmund jistg[u jnaqqsu d-distakk
:img[a ilu Leverkusen g[amlu pass falz meta tilfu kontra Frankfurt u b’hekk Bayern kabbru l-vanta;; f’ras il-klassifika
Bejn illum u nhar il-[add jintlag[ab l-a[[ar programm ta’ log[ob g[al din is-sena u Bayer Leverkusen u Borussia Dortmund jistg[u jnaqqsu d-distakk minn mal-leaders Bayern Munich jekk dejjem ji;bru xi punti mill-konfronti tag[hom kontra Hertha Berlin u Werder Bremen rispettivament. Dan g[aliex Bayern Munich, fi tmiem il-;img[a mhux se jilag[bu fil-kampjonat min[abba li se jkunu impenjati fil-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs kontra Raja Casablanca. S’issa Bayern Munich iddominaw u b[alissa g[andhom vanta;; ta’ seba’ punti fuq Bayern Leverkusen li qeg[din it-tieni u ta’ 12-il punt fuq Borussia Dortmund. Dan ifisser li t-tim ta’ Jurgen Klopp ma jistax jibqa’ jfalli jekk be[siebu jisfida lil Bayern g[arreb[ tat-titlu. G[ada Dortmund se jkunu qed jilag[bu f’darhom kontra Hertha Berlin u g[al dawn tala[[ar ]gur li se tkun diffi/li jie[du xi punti kontra t-tieni l-aktar tim li skurja gowls. Dormtund, finalisti telliefa ta/-Champions League u rebbie[a tas-Super Cup :ermani]a s’issa skurjaw 37 gowl, [amsa inqas minn Bayern. Tajjeb wie[ed jg[id li jekk Dortmund u Leverkusen jirb[u lkonfronti tag[hom inaqqsu d-distakk minn ma’ Bayern imma jkunu lag[bu log[ba aktar mi/-
Champions Ewropej. Minkejja li Dortmund jibdew favoriti li jirb[u kontra t-tim millbelt kapitali wie[ed irid jiftakar li dawn g[andhom diversi players li huma imwe;;g[in. F’kummenti li ta l-kow/ ta’ Dortmund, Klopp qal li jrid itemm is-sena b’reb[a li t[alli lil Dortmund jittamaw. Fl-a[[ar [ar;a tag[hom Dortmund ;ew mi]muma draw 2-2 minn Hoffenheim filwaqt li fla[[ar darbtejn li lag[bu f’darhom tilfu kontra Bayern Munich kif ukoll kontra Leverkusen. L-a[[ar darba li Dortmund ;abru punti massimi f’darhom kien lejn la[[ar ta’ Novembru meta dakinhar kienu umiljaw lil Stuttgart bi skor ta’ 6-1. Klopp qal li l-problema li g[andhom Dortmund hi li qed jaqilg[u [afna gowls. Dan min[abba l-fatt li fid-difi]a qed jilag[bu players b’nuqqas ta’ esperjenza li qed jippruvaw jimlew il-vojt li qed i[allu dawk li b[alissa qed jikupraw millinjuries. Fost dawn il-players ]g[ar hemm Marian Sarr u Erik Durm imma jidher li Marcel Schmelzer jista’ jirritorna g[al log[ob. Ilmidfielders Sven Bender u Ilkay Gundogan g[adhom imwe;;g[in u s’issa g[adu mhux /ert jekk Jakub Blaszczykowski and Sebastian Kehl hux se jil[qu jirkupraw minn injury li sofrew waqt sessjoni ta’ ta[ri; matul il-
;img[a. Minn na[a tag[hom Hertha Berlin se jkunu ;ejjin minn reb[a ta’ 3-2 f’darhom kontra Werder Bremen, l-avversajri li jmiss ta’ Leverkusen. Dawn tal-a[[ar, ;img[a ilu g[amlu pass falz meta tilfu 1-0 f’dathom stess kontra Eintracht Frankfurt. Bla dubju din kienet telfa mhux mistennija, spe/jalment meta wie[ed iqis li Frankfurt qeg[din fil-15-il post. Rafinha i;edded ma’ Bayern Munich
Bayern Munich [abbru li ddifensur Rafinha ;edded il-kuntratt tieg[u bi tliet snin u b’hekk hu marbut mall-klabb sal-2017. Rafinha, li fil-passat lag[ab ma’ Schalke ing[aqad ma’ Bayern fl2011 u dan l-ista;un lag[ab 15-il darba mat-tim immexxi minn Pep Guardiola. Il-Programm
Ilum
E. Frankfurt v Augsburg
G[ada
B. Dortmund v Hertha Berlin E. Braunschweig v Hoffenheim Hamburg v Mainz 05 Freiburg v Hannover W. Bremen v B. Leverkusen Nürnberg v FC Schalke 04
Il-{add
B. Mon’bach v Wolfsburg
www.maltarightnow.com
Il-:img[a, 20 ta’ Di/embru, 2013
32
LOKALI
Il-Professur Fenech, li huwa wkoll Deputat Parlamentari Nazzjonalista qal li anke l-akbar sptar tal-Kardjolo;ija fid-Dinja, il-Cleveland Clinic, fejn hemm 150 kirurgu ja[dmu f’dan is-settur, ja[dem fuq l-istess sistema b[al Malta
Albert Fenech jg[id li d-de/i]joni li jinqasam id-Dipartiment tal-Kardjolo;ija tirrifletti “injoranza” Il-Kardjolo;ista Albert Fenech qal li d-de/i]joni li jinqasam id-Dipartiment talKardjolo;ija fl-isptar Mater Dei tirriflett “injoranza” u jkun ]ball kbir jekk dan isir. Fenech kien qed jag[ti xxhieda tieg[u wara li huwa stess kien ippre]enta mandat ta’ inibizzjoni fuq dan il-punt kontra l-Ministru tas-Sa[[a. Huwa kien qed jixhed quddiem lIm[allef Joseph R. Micallef fejn spjega g[aliex ma jaqbilx li dan id-dipartiment jinqasam fi tnejn, kif qed jippruvaw jag[mlu l-awtoritajiet. Il-Professur Fenech qal li huma tnejn biss minn total ta’ 11-il tabib li ja[dmu fid-dipartiment li ma ffirmawx il-petiz-
zjoni kontra d-divi]joni tassa[[a. Id-dipartiment, qal Fenech, ma kienx ikkonsultat u lanqas kien hemm xi spjegazzjoni ra;onevoli amministrattiva jew xjentifika li tg[id g[aliex g[andha ssir il-qasma. Il-Professur Fenech, li huwa wkoll Deputat Parlamentari Nazzjonalista qal ukoll li anke l-akbar sptar tal-Kardjolo;ija fid-Dinja, il-Cleveland Clinic, fejn hemm 150 kirurgu ja[dmu f’dan is-settur, ja[dem fuq l-istess sistema b[al Malta, ji;ifieri f’Dipartiment wie[ed. Tobba li joperaw fil-qalb u lKardjolo;isti ja[dmu id f’id, kif g[andu jkun, qal ilProfessur Fenech. Tenna li kien ixxukkjat li l-Gvern semma tnaqqis fil-“waiting list” b[ala wie[ed mill-fattura biex issir
il-qasma, meta f’dan idDipartiment, il-“waiting time” huwa qasir [afna, madwar xahar biss. Jekk ikun hemm b]onn, loperazzjonijiet f’dan idDipartiment, isiru b’mod immedjat, jew inkella l-;urnata ta’ wara. Il-problema li hemm hija biss nuqqas ta’ infermiera biex i[addmu i]-]ew; teatri taloperazzjonijiet. L-Avukat Bridget Gafa, li qed tirrappre]enta l-Ministeru tas-Sa[[a, staqsiet dwar jekk din id-de/i]joni tal-Gvern hija wa[da purament amministrattivi jew medika. Il-Professur Fenech qal li hija de/i]joni amministrattiva li se to[loq problema medika. Huwa qal li b’]ew; dipartimenti se tin[oloq problema ta’ kordinazzjoni.
Il-Professur Fenech qal li hu kien ilu Chairman tadDipartiment g[al 10 snin, u qatt u [add ma talbu g[al xi opinjoni dwar dan. “Din hija de/i]joni me[uda, fuq “l-injoranza”, kompla jg[id ix-xhud. Fit-tratttazzjoni tag[hom lAvukati Jason Azzopardi u Andrew Borg Cardona, li qed jirrappre]entaw lil Professur Fenech, qalu li l-klijent tag[hom g[andu nteress f’dan il-ka] mhux biss b[ala /ittadin ordinarju, i]da wkoll b[ala tabib fl-interess tal-pazjenti. Qalu li l-Qorti g[andha tide/iedi fl-a[jar interessi talpazjenti. Din mhux ka] li wie[ed joqg[od jipprova u jesperimenta. Min-na[a tag[ha lAvukat Gafa qalet li dak li qed
jing[ad li hemm xi /ans li lpazjenti se jwe;;g[u b’de/i]joni b[al din, huwa argument li ma jag[milx sens. Qalet li ma hemm l-ebda prova li se jinqalg[u xi problemi g[al pazjenti, jew li se jkun hemm xi problemi biex ilProfessur Fenech ja[dem mag[hom. Id-de/i]joni dwar il-ka] mistennija il-;img[a d-die[la.
media•link COMMUNICATIONS